________________
१४
પૌષધશાળા કેવી અને ક્યાં કરાવવી? અગીઆર પ્રતિમાઓ થાય તેવી, અન્ય મનુષ્યને પ્રવેશ કરતાં જોતાં) જ આશ્ચર્ય કરનારી, ઘણા શ્રાવકે રહી–બેસી શકે તેવી, ત્રણેય કાળમાં એકસરખા સ્વરૂપવાળી, સ્થડિલભૂમિથી યુક્ત, પાપરૂપ મહા રેગથી રોગી જીન (પાપરેગને) પ્રતિકાર (નાશ) કરનારી અને સદ્ધર્મરૂપી ઔષધની (દાન) શાળા (હાય) તેવી પૌષધશાળા કરાવવી. (૨૬૬૧ થી ૬૬) અથવા સ્વીકારેલાં ધર્મકાર્યો નિર્વિદને કરી શકાય તેવું યોગ્ય કે ઘર જે પૂર્વે તૈયાર થયેલું જુએ (મળે), તે તેને જ વિશેષ સુધરાવે. (૨૬૬૭) અને ત્યાં પ્રશસ્ત ધર્મના અર્થચિંતનમાં મનને સ્થિર કરીને, પાપકાના ત્યાગમાં ઉદ્યમી (વાયનાસકા=) એગ્ય પાત્રને (ગુર્વાદિને) પામીને કઈ વાર વાચનામાં, કોઈ વાર પૃચ્છનામાં, તે કઈ વાર વળી પરિવર્તનામાં, કઈ વાર શાના પરમ (ગૂઢ) અર્થના ચિંતનમાં (અનુપ્રેક્ષામાં), કેઈ વાર વળી ધ્યાનમાં, તે કોઈ વાર વીરાસન વગેરે (અનુકૂળ) આસનથી આસનબંધ દ્વારા ગાત્રેને સંકેચ કરવાપૂર્વક મૌનમાં, કેઈ વાર બાર ભાવનાઓના ચિંતનમાં, તે કઈ વાર સદ્ધર્મના શ્રવણદ્વારા સમાધિમાં, એમ કાળને પસાર કરે. (૨૬૬૮ થી ૭૧) અને સિદ્ધાન્તનાં મહા રહસ્યોરૂપી મણિએના ભંડાર એવા મુનિઓ પ્રત્યે બહુમાન-ભક્તિવાળે પિતે ઉચિત સમયે જઈને તેઓની સેવા કરે. (૨૬૭૨) તથા “હે તાત! પ્રસાદ કરે, અનુગ્રહ કરે અને હવે ભજન કરવા મારા ઘેર પધારે!”—એ રીતે ભેજનવેળાએ પુત્રે વિનયપૂર્વક વિનવે સ્થિર મનવાળે વિધિથી ધીમે ધીમે (ચાલતે) ઘેર જઈને મૂછ (રાગદ્વેષ) કર્યા વિના ભજન કરે, (૨૬૭૩-૭૪) તથા જે સામર્થ્ય હેય, તે આત્મહિતને ઈચ્છો બુદ્ધિમાન શ્રેષ્ઠ વીર્યને (ઉત્સાહને) વશ સવિશેષ ઉદ્યમવાળો બનીને (શ્રાવકની) પ્રતિમાઓને સ્વીકારે. (૨૬૭૫) મેહને નાશ કરનારા શ્રી જિનેશ્વરેએ “દર્શનપ્રતિમા ” વગેરે શ્રાવકની સંખ્યાથી અગીઆર તે (પ્રતિમાઓને) આ પ્રમાણે કહી છે. (૨૬૭૬)
શ્રાવકની અગીઆર પ્રતિમાઓઃ-૧-દર્શન, ૨-ત્રત, ૩–સામાયિક, ૪-પૌષધ, પ-પ્રતિમા, ૬-અબ્રહ્મવર્જન, ૭-સચિત્તવર્જન, ૮-(સ્વયં) આરંભવન, ૯-પ્રખ્ય(નેકર). વર્જન, ૧૦-ઉદ્દિષ્ટવર્જન, અને ૧૧-શ્રમણભૂત પ્રતિમા, (૨૬૭૭) તેમાં
૧. દર્શન પ્રતિમાનું સ્વરૂપ –પૂર્વે જણાવેલા ગુણરૂપી રત્નથી અલંકૃત તે મહાત્મા શ્રાવક, પહેલાં દર્શનપ્રતિમાને સ્વીકારે અને તે પ્રતિમામાં મિથ્યાત્વરૂપી (૫કa) મેલ ન હોવાથી દુરાગ્રહવશ થઈને તે સમ્યક્ત્વને કલંક લાગે તેવું શૈડું પણ આચરણ ન કરે, કારણ કે-તે દુરાગ્રહને સાધવામાં (પોષવામાં) મિથ્યાત્વ જ સમર્થ છે. (૨૬૭૮-) વળી આ પ્રતિમાધારી ધર્મમાં ઉપયોગશૂન્ય ન હોય તથા વિપર્યય (ઉલટું આચરણ) ન કરે, વળી તે આસ્તિકય વગેરે ગુણવાળે, શુભ અનુબંધવાળે તથા અતિચાર વિનાને હોય. (૨૬૮૦) પ્રશ્નપૂર્વે જેના ગુણગણની પ્રરૂપણા કરી તેવા શ્રાવકને સમ્યકત્વ હેવા છતાં પુનઃ આ દર્શનપ્રતિમા કેમ કહી? (૨૬૮૧) ઉત્તર-આ દર્શનપ્રતિમામાં રાજાભિગ વગેરે (છ) આગાને (વિવો =) સર્વથા વજે અને આઠ પ્રકારના દર્શનાચારને સમ્ય
