________________
શ્રી સંગ રંગશાળા ગ્રન્થનો ગુજરાતી અનુવાદ દ્વાર પહેલું મરૂ દેવાદિના દષ્ટાતથી પ્રમાદ ન કર -ગુરુએ કહ્યું, પૂર્વે જેનું ચિત્ત (ધર્મથી) અભાવિત છે, એ કઈ યદ્યપિ મરણાંત આરાધનાને કરે, તે પણ શાત્રનિધિના દષ્ટાન્તથી તે સર્વને માટે પ્રમાણભૂત નથી. (૮૦૦) તે દષ્ટાન આ પ્રમાણે-જેમ કેઈ પુરુષે ભૂમિપૃષ્ઠમાં ખીલે નાખવા માટે ખાડો ખોદતાં કથમપિ દૈવયોગે રત્નનું નિધાન મેળવ્યું, તે શું તે સિવાય બીજે પણ તે રીતે ભૂમિને ખેદતાં ભૂમિમાંથી નિધાનને મેળવશે? (અર્થાત્ નહિ મેળવે.) માટે સર્વ વિષયમાં એકાન્ત નથી. (૮૧-૮૨) એમ જે તે મરુદેવી પૂર્વભવમાં કુશળ કર્મ(ધર્મ)ને અભ્યાસ નહિ છતાં કથંચિત્ સિદ્ધ થયાં તે શું એ જ રીતે સર્વજને સિદ્ધ થાય? (ન થાય.) (૮૦૩) માટે જે મૂળ પ્રતિજ્ઞા (નિયમોને પાલક અને કમશઃ વધતા શુભ ભાવવાળે હેય, તે અંતિમ આરાધનાને કરી (પામી શકે, એમ સમજવું. આ વિષયમાં અધિક કહેવાથી સર્યું. (૮૦૪)
પરિકમ દ્વારા અને તેમાં પંદર પેટા દ્વારે વિધિપૂર્વક પ્રતિપૂર્ણ આરાધનાને કરવા ઈચ્છતાં મુનિએ અથવા શ્રાવકે રેગીની જેમ પ્રથમ આત્માને પરિકમિત (દઢ અભ્યાસી) કર જોઈએ, તે કારણે વિશેષ ક્રિયાથીઓને માટે પહેલાં (ગ-૭૧૦ માં) જણાવેલું પરિકર્મવિધાન નામનું મુખ્ય દ્વાર જણાવું છું. (૮૦૫-૮૦૬) તેમાં તે દ્વાર સાથે સંબંધવાળાં એવાં સંગત ગુણવાળાં જે પંદર પ્રતિદ્વાર(પેટા દ્વારા) છે. તેને ક્રમશઃ કહું છું. (૮૦૭) ૧-અહદ્વાર, ૨-લિંગદ્વાર, ૩-શિક્ષાદ્વાર ૪-વિનય દ્વાર, ૫-સમાધિદ્વાર,
-મનેનુશાસ્તિદ્વાર, ૭–અનિયતવિહારદ્વાર, ૮-રાજદ્વાર, ૯-પરિણામ દ્વાર, ૧૦–ત્યાગદ્વાર, ૧૧-મરણવિભક્તિદ્વાર, ૧૨-અધિગત (પંડિત) મરણદ્વાર, ૧૩-(સીઈ=)શ્રેણિદ્વાર, ૧૪ભાવનાદ્વાર, અને ૧૫-સંલેખનાદ્વાર, (એ પંદર દ્વારનાં નામ કહ્યાં, તેનું વર્ણન ક્રમશઃ કહેવાશે.) (૮૦૮-૮૦૯)
૧-અહં દ્વાર=આરાધકની યોગ્યતાનું વર્ણન –અર્વ એટલે એગ્ય કહેવાય છે, તે અહીં આરાધનામાં યોગ્ય સમજ. તેમાં સામંત, મંત્રી, સાર્થવાહ, શ્રેષ્ઠિ કે કૌટુંબિક આદિ, અથવા રાજા, ઈશ્વર, સેનાપતિ, કુમાર વગેરેમાંથી કઈ અથવા તે રાજાદિને અવિરુદ્ધકારી અન્યતર કેઈ, તથા તેઓના (વિરુદ્ધ=) વિધીઓના સંસર્ગને ત્યાગી હોય. (૮૧૦-૮૧૧) વળી જે સાધુઓને (આ આરાધના) ચિંતામણીતુલ્ય છે એમ સમજીને તેનું બહુમાન કરે, એ દઢ અનુરાગી જે સાધુઓને સહાય (સેવા) કરવા માટે અત્યર્થ પ્રાર્થના (ઈચ્છા) કરે, વળી આરાધનાને મેગ્ય (અન્ય) આત્માઓ પ્રત્યે પણ જે સતત વાત્સલ્ય કરે, પ્રમાદીને ધર્મ આરાધનાનું દુર્લભપણું છે એમ માને. (૮૧૨-૮૧૩) વળી મરણ (પાઠાંતર પ્રવૂમિતિ=) ઈષ્ટ ભાવમાં વિખરૂપ છે, એમ નિત્ય વિચારે અને તેને રોકવાનું સાધન આરાધના જ છે એમ ચિંતવે. (૮૧૪) નિત્ય ઉઘતપણે (ઉત્સાહથી) શ્રી અરિહતેની પૂજા–સત્કાર કરે અને ગુણરૂપી મણિના કરંડિયાતુલ્ય તેમનું ગુણથી ગુરુપણું
