________________
७८
શ્રી સવેગર ગશાળા ગ્રંથના ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર પહેલુ.
સ્વાધ્યાય સમાન તપકમ થયુ' નથી અને થશે પણ નહિ.(૧૩૪૪)સ્વાધ્યાયને ભાવવાથી (અનુપ્રેક્ષાથી) જીવની સ`ગુપ્તિએ ભાવિન બને છે અને ભાવિત ગુપ્તિએથી જીવ મરણ સમયે આરાધક અને છે. (૧૩૪૫) પરોપદેશથી (ધમ કથાથી) સ્વ-પર ઉદ્ધાર, જિનાજ્ઞા પ્રત્યે વાત્સલ્ય, શાસનની પ્રભાવના, શ્રુતભક્તિ અને તીના અવિચ્છેદ થાય છે. (૧૩૪૬) વળી ( અનાદિ અભ્યાસથી) ઉપદેશ વિના પણ લેાકેા કામ અને અથમાં તેા કુશળ છે, પણ ધમ તા ગ્રહણશિક્ષા ( જ્ઞાન ) વિના થતા નથી, માટે તેમાં યત્ન ફરવા જોઇએ. (૧૩૪૭) જો અન્ય મનુષ્યને ધન વગેરેમાં અવિધિ કરવાથી તેના (ધન વગેરેનો) અભાવ જ થાય છે, તેા રોગ ચિકિત્સાના દૃષ્ટાન્તથી ધ'માં પણ અવિવિધ અનથ માટે થાય છે. (૧૩૪૮) તેથી ધર્માથી ગ્રહણુશિક્ષામાં નિત્ય યત્નવાળા અને. કારણુ કે–( પાઠાં-ન' મ ્'મ્મિ નળે=) માહાન્ય મનુષ્યાને તે જ્ઞાનના પ્રકાશ ધર્મ પ્રવૃત્તિમાં પ્રેરક બને છે. (૧૩૪૯) લેાકમાં (વિશ્વમાં) જ્ઞાન ચિંતામણી છે. જ્ઞાન શ્રેષ્ઠ કલ્પવૃક્ષ છે, જ્ઞાનવિશ્વવ્યાપી ચક્ષુ છે અને જ્ઞાન ધર્મનું સાધન છે. (૧૩૫૦) જેને એમાં બહુમાન નથી, તેની ધર્મક્રિયા - લેાકમાં જાતિ ધની નાટક જોવાની ક્રિયાની જેમ નિષ્ફળ (કડ્ડી ) છે. (૧૩૫૧) અને વળી જ્ઞાન વિના જે સ્વેચ્છાચારથી કાય માં પ્રવૃત્તિ કરે છે, તે કાર્યની સિદ્ધિને પામતા નથી, સુખી થતા નથી અથવા શ્રેષ્ઠ ગતિને પામતા નથી. (૧૩પર) એથી કાÖસિદ્ધિની ઈચ્છાવાળાએ પ્રમાદ તજીને પ્રથમથી જ સદા જ્ઞાનને ગ્રહણ કરવા સમ્યગ્ યત્ન કરવા જોઈ એ. (૧૩૫૩) વળી પ્રસ્તુત વિષયમાં શાસ્ત્રોક્ત સર્વાં નયાના વિવિધ મતાના સ ંગ્રહરૂપ જ્ઞાનનય અને ક્રિયાનય નામના બે જ નયેા છે. (૧૩૫૪) તેમાં જ્ઞાનનયનો મત એ છે કે-નિશ્ચે કાનો અથી સ રીતે સદાય ગ્રહણશિક્ષામાં જે સમ્યગ્ યત્ન કરે, તે આ પ્રમાણે-ગ્રહણુશિક્ષાથી હેય-ઉપાદેય અર્થાને સમ્યગ્ જાણ્યા પછી જ બુદ્ધિમાનોએ કાર્ય માં યત્ન કરવા જોઇએ, અન્યથા ફળમાં વિસંવાદ (વિપરીતતા) થાય. (૧૩૫૫-૫૬) મિથ્યાજ્ઞાનથી પ્રવૃત્તિ કરનારને ફળમાં વિસંવાદ થતા હેાવાથી મનુષ્યાને ફળસિદ્ધિનો એક જ હેતુ સમ્યગજ્ઞાન જ છે, ક્રિયા નથી. (૧૩૫૭) એમ આ લેાકના ફળ માટે જેમ કહ્યું. તેમ ભવાન્તરના ફળને આશ્રીને પણ એ જ વિધિ છે, કારણ કે-શ્રી જિનેશ્વરાએ કહ્યું છે કે(૧૩૫૮) “ પ્રથમ જ્ઞાન, પછી દયા, (ક્રિયા)”—એ પ્રમાણે સર્વ વિષયમાં પ્રવૃત્તિ કરતા સાધુ સંયમને પાળે (પામે ) છે. અજ્ઞાની શું કરશે? અને (છેઅ=) પુણ્ય અને પાપને શું ( કેમ ) જાણશે ? (૧૩૫૯) મહી જેમ ક્ષાયે પશંમિક (મત્યાદિ) જ્ઞાન વિશિષ્ટ ફળસાધક છે, તેમ જ્ઞાયિક (કેવળ)જ્ઞાન પણ સમ્યગ વિશિષ્ટ ફળસાધક છે, એમ જાણવુ જોઈએ. (૧૩૬૦) કારણ કે—સંસારસમુદ્રનો પાર પામેલા ( પામનારા ) દીક્ષિત અને પ્રકૃષ્ટ તપ-ચારિત્રવાળા, એવા શ્રી અરિહંતને પણ ત્યાં સુધી મેક્ષ થતા નથી, કે જ્યાં સુધી જીવ–અજીવાદિ સમસ્ત પદાર્થોના સમૂહને વિસ્તારવામાં (જણાવવામાં) સમ એવુ કેવળજ્ઞાન પ્રગટે નહિ. (૧૩૬૧-૬૨) માંટે આ લોક-પરલાકની ફળપ્રાપ્તિમાં અવન્ધ્ય
