________________
શ્રી સંવેગ રંગશાળા ગ્રંથનો ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર પહેલું રને વિનવે કે-(૧૬પ૨) “પરણીને પ્રથમ મારી પાસે આવવું” એવું માળીનું (વચન) તે વેળા મેં સ્વીકાર્યું છે, તેથી હે પ્રિયતમ ! હું ત્યાં જાઉ છું, રજા આપ ! (૧૯૫૩) (તે સાંભળીને) “આ સત્ય પ્રતિજ્ઞાવાળી છે”—એમ માનીને તેણે અનુમતિ આપી. પછી પહેરેલાં શ્રેષ્ઠ ભૂષણવાળી નગરની બહાર જતી તેને ચેરોએ જોઈ તેથી “આ તે મહા નિધાન (મળ્યું)'—એમ બોલતા (તેઓએ) તેણીને પકડી અને તેણીએ પિતાની હકીકત જણાવી. (૧૬૫૪–૫૫) ચરોએ કહ્યું, હે સુતનુ! જા, પણ શીધ્ર પાછી વળજે, કે જેથી તને ચેરીને જેવા આવ્યા તેવા અમે પાછા જઈએ. (૧૬૫૬) “એમ કરીશ”એવું કહીને તે ચાલી. પછી અર્ધમાગે ચપળ કીકીઓથી આકૂળ એવી ઉછળતી આંખના વિભ(કટાક્ષ)વાળે, રણકાર કરતા (કચકચાવેલા ) મેટા દાંતવાળે, અત્યંત ફાડેલી ભયંકર મુખરૂપી ગુફાવાળે, “આવ આવ, ઘણા સમયથી ભૂખ્યા મને તું મળી છે”એમ બેલ, અત્યંત ભયંકર શરીરવાળે, અતિ દુ:પ્રેક્ષ્ય (સામે જોવાય પણ નહિ તે) એક રાક્ષસ આવ્યું. તેણે પણ હાથથી પકડી અને તેણીએ સાચી વાત કહી (૧૬૫૭ થી ૫૯) તેથી તેણે છોડી દીધી. પછી બગીચામાં જઈને સુખે સૂતેલા માળીને જગાડ અને કહ્યું, હે સજજન ! તે હું અહીં આવી છું. (૧૬૬૦) આવી રાત્રિએ આભૂષણ સહિત તું શી રીતે આવી?–એમ માળીએ પૂછયું અને તેણીએ જેમ બન્યું હતું તેમ સઘળું કહ્યું. (૧૮૬૧) તેથી અહે ! સત્ય પ્રતિજ્ઞાવાળી આ મહાસતી છે, એમ વિચારતા માળીએ પગમાં પડીને (નમીને ) તેને ત્યાંથી છોડી દીધી (રજા આપી). (૧૯૬૨) પછી રાક્ષસ પાસે આવી, તેણીએ માળીનો વૃતાન્ત કહ્યો, તેથી “અહો ! આ મહા પ્રભાવવાળી છે, કે જેને તે માળીએ પણ છોડી દીધી ”—એમ વિચારીને રાક્ષસે પણ પગમાં પડીને (નમીને) છોડી દીધી. પછી ચેરે પાસે ગઈ અને પૂર્વ વૃત્તાન્ત કહ્યો. (૧૬૬૩-૬૪) અન૫ મહિમા જેવાથી પક્ષપાતી (સન્માનવાળા) બનેલા તેઓએ પણ વંદન કરીને અલંકાર સાથે જ તેને ઘેર મોકલી. (૧૬૬૫) પછી આભરણે સહિત અક્ષત શરીરવાળી અને અખંડ શીલવાળી, તે પતિની પાસે ગઈ અને જે બચે તે સર્વ વૃત્તાન્ત કો. (૧૯૬૬) પછી પ્રસન્ન ચિત્તવાળા તેની સાથે સમસ્ત રાત્રિ સૂતી. પ્રભાતનો સમય થયે મંત્રીપુત્રે વિચાર્યું કે-(૧૬૬૭) ઈચ્છાને અનુસરનારા, સારા રૂપવાળા, સમાન સુખ–દુઃખવાળા (સુખ-દુઃખમાં ભાગ કરનારા) અને રહસ્યને (ગુપ્ત વાતને) બહાર નહિ કાઢનારા
ગંભીર )-એવા મિત્રને અને એવી સ્ત્રીને ઊંઘમાંથી જાગતાં જ જેનારા (પ્રાત:દર્શન કરનારા પુરુષ) ધન્ય છે, (અર્થાત્ ધન્ય પુરુષને આવા સગુણ મિત્ર કે પત્ની મળે છે.) (૧૬૬૮) એ પ્રમાણે વિચારતાં તેણે તેણીને સમગ્ર ઘરની સ્વામિની કરી, અથવા નિષ્કપટ પ્રેમથી સંપેલા હૃદયવાળાને શું (સન્માન) ન કરાય? (૧૯૬૯) (પછી અભયે પૂછયું) ભાઈઓ ! મને કહે, એ રીતે પતિ, ચેર, રાક્ષસ અને માળી, એ ચારમાં એ સ્ત્રીનો ત્યાગ કરવામાં દુષ્કર કેણે કર્યું? (૧૬૭૦) ઈર્ષાળુઓએ કહ્યું, સ્વામિન! પતિએ અતિ
