________________
વંકચૂલની કથા છતાં અનુરાગી–મનવાળા પણ મને મૂકીને આ રીતે આ અજાણ્યા પણ મનુષ્યને ભેગવવા ઈચ્છે છે. (૧૦૫૩) સુખના વિરામ(નાશ)રૂપ એવી સ્ત્રીઓ ઉપરના રાગને સર્વથા ધિક્કાર થાઓ. અરર ! આવી સ્ત્રીઓ સારા કુલીન પુરુષોને પણ કેવી રીતે સંકટમાં નાંખે છે ? (૧૯૫૪) અદ્યાપિ (પાપ કરવા છતાં પણ) આ ચાર કેઈ સત્પરુષ છે, કે જે સામ–ભેદ વગેરે યુક્તિઓ વડે આ સ્ત્રી પ્રાર્થના કરે છે તે પણ મર્યાદા મૂકતો નથી. (૧૦૫૫) પૃથ્વી આજે પણ રત્નનો આધાર છે. (બહુરત્ના વસુંધરા.) હજુ પણ કલિકાળ આવ્યું નથી, જેથી આવા શ્રેષ્ઠ પુરૂષરત્નો દેખાય છે. (૧૮૫૬) જેઓ નિચે એક પ્રહારથી હાથીના કુંભસ્થળના ટૂકડા કરે છે, તેઓ પણ સ્ત્રીના નેત્રરૂપી બાણના પ્રહારથી (કટાક્ષથી) હણાયેલા દુઃખી થાય છે, (૧૮૫૭) આ મહા સત્ત્વવાન પુરુષ, આ રાણીએ પ્રાર્થના કરવા છતાં પોતાની મર્યાદાને લેશ પણ તેડતે નથી, આ કારણે તે દર્શન કરવા ગ્ય છે. (૧૦૫૮) એ પ્રમાણે રાજા જ્યારે વિચારે છે, ત્યારે છેલ્લા નિર્ણય માટે રાણી પુનઃ બેલી, અરે શું! નિચે તું મારું વચન નહિ કરે (માને)? (૧૦૫૯) તેણે પણ હર્ષપૂર્વક કહ્યું, હા, એમ. (અર્થાત્ નહિ માનું.) પછી અત્યંત રેષિત થએલી રાણીએ બૂમ મારી કે–અરે, પુરુષે ! ચેરાતા એવા રાજાના સર્વ ધનની ઉપેક્ષા કેમ કરે છે? દેડો, આ ચાર અહીં છે. એ સાંભળીને ચારેય બાજુથી પહેરેગીરે આવી પહોંચ્યા. (૧૮૬૦-૬૧) હાથમાં તલવાર, ચક્ર અને બાણવાળા જેટલામાં તેઓ પ્રહાર કરે તેટલામાં રાજાએ કહ્યું, હહે ! આ ચેરની મારી જેમ રક્ષા કરે. (૧૦૬૨) તે પછી તેઓથી ઘેરાયેલા (છતાં) મોટા ગજેન્દ્રની જેમ અશુભિત ચિત્તવાળા અને હાથમાં શેભતી તલવારવાળા તે વંકચૂલીએ રાત્રિ પૂર્ણ કરી. (૧૦૬૩) (આ બાજુ) રાણીએ જેના પ્રત્યે કેપ કર્યો છે (અથવા રાણી પ્રત્યે કેપવાળા) તે રાજા શયનમંદિરમાં ગયે અને સુવા છતાં પણ તે પાછલી રાત્રિએ મુશીબતે ઊં. (૧૦૬૪) તે પછી પ્રભાત થયું, પ્રભાતિક વાજિંત્રે વાગ્યાં, ત્યારે કાલનિવેદક ચારણપુત્રે આ પ્રમાણે કહ્યું, (૧૦૬૫) હે દેવ ! અખંડ પ્રતાપવાળા, સઘળા તેજસ્વીઓના (બળવાનોના ) તેજને નાશ કરનારા, અખંડ (પૃથ્વી) મંડલને ધારણ કરનારા, દુષ્ટોના પ્રયાસનો પ્રતિઘાત કરનારા, વિકસતી લક્ષ્મીની ખાણ સરખા, સ્થિર ઉદય(પુણ્યદય)વાળા અને સન્માર્ગને પ્રકાશવામાં તત્પર, આપ સૂર્યની જેમ જયવંતા રહે !.(સૂર્યપક્ષે તેજસ્વી-ચંદ્ર-ગ્રહ વગેરે, મંડલ સૂર્યનું માંડલું, દસાકરચંદ્ર, કમળાકર સરોવર, અચળ-ઉદય ઉદયાચળ પર્વત અને સન્માર્ગ =રાજમાર્ગ, વગેરે અર્થે ઘણાવવાં.) (૧૦૬૬-૬૭) રાજા અને સાંભળીને પ્રભાતિક સમગ્ર કાર્યો કરીને, રાત્રિના વૃત્તાન્તનું સ્મરણ કરતે સભામાં બેઠો. (૧૦૬૮) એ અવસરે પ્રણામ કરતા પુરુષોએ (પહેરેગીએ) હે દેવ! “આ તે ચેર–એમ બોલતાં વંકચૂલીને ત્યાં હાજર કર્યો. (૧૦૬૯) અને તેનું રૂપ જોઈને મનમાં આશ્ચર્ય પામેલા રાજાએ વિચાર્યું, આવી આકૃતિવાળે આ ચાર કેમ હોય? (૧૯૭૦) જે સાચે ચાર જ હોય, તે રાણીનું વચન કેમ ન કરે (માને)? કારણ કે-ભિન્ન ચિત્તવાળાને (ભયભીતને-અવિશ્વાસુને) તે સાવધ હોવાથી પ્રાયઃ ક્યાંય ખલના
