Book Title: Updeshpad Mahagranth Satik Part 02
Author(s): Jinendrasuri, 
Publisher: Harshpushpamrut Jain Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600269/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // // 6000-680dean2-6000 zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA-granthAGka: 225 zrI mahAvIrajinendrAya namaH / / zrI maNibuddhyANaMdaharSakarpUrAmRtasUribhyo namaH / pUjyapAdasUripurandarAcAryadevezazrIharibhadrasUrIzvaraviracitaH upadezapada-mahAgranthaH saTIkaH / (tasya dvitIyo vibhAgaH) saMpAdakaH saMzodhakazca :- tapomUrti pUjyAcAryadevazrIvijayakarpUrasUrIzvara-paTTadhara-hAlAradezoddhAraka siddhAMtarakSaka - pUjyAcAryadeva zrI vijayAmRtasUrIzvara-paTTadhara-pUjyAcAryadeva zrI vijaya jinendrasUrIzvaraH sahAyakAH,- paramazAsanaprabhAvaka vyA. vA. sUrigaNaziradAra tapAgacchAdhinAyaka pUjyAcAryadeveza zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarANAM / AjJAnuvati tapasvIratna pUjya munirAjazrI kamalaratnavijaya sadupadezena ratalAma zrI dAna prema rAmacandrasUrIzvara ___ArAdhanA bhavana sthArAdhakazrAvikAsamudAyo jJAnadravyataH prakAzikA-zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA lAkhAbAvala - zAMtipurI (saurASTra) HI-6000000000000000000000000000000000000 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA // 2 // prakAzikA-zrI harSapuSpAmata jaina granthamAlA (lAkhAbAvala-zAMtipurI) prastAvanA c/o. zrutajJAna bhavana, 45 digvijaya ploTa, vimalanAtha derAsara pAchaLa, jAmanagara vIra saM. 2517 : vikrama saM. 2047 : san 1991 : prathamAvRttiH : 750 prataya : AbhAra darzana ___ amArI granthamAlA taraphathI prAcIna sAhitya prakAzana yojanAmA A upadezapada vibhAga bIjo pragaTa karatAM AnaMda anubhavIe chIe! . A grantha mATe parama pUjya vyA. vA. parama zAsana prabhAvaka zAsanaziromaNi pUjyAcAryadeveza zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA nizrAvartI parama pUjya tapasvI ratna munirAja zrI kamalaratnavijayajI mahArAjAnA sadupadezathI pU. A. zrI dAna-prema rAmacandrasUrIzvara ArAdhanA bhavana ratalAma zrAvikAonA jJAna khAtA taraphathI | suMdara sahakAra malyo che. temanA taraphathI A grantha prakAzita thAya che. te mATe pUjya munirAja zrI tathA zrI ArAdhana bhavana zrAvikAra // 2 // benAnI AbhAra mAnIe chIe. tA. 21-5-91 . li. mahetA maganalAla catrabhuja zAkamArakeTa sAme, jAmanagara __ vyavasthApaka, zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA . Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 3 // zA -: alpa vaktavya :jaina vAGmayamAM jemasAhitya eka AgaveM sthAna dharAve che te pUjya haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe upadezapada mahAgraMtha racyo che. je atyaMta upayogI bodhaka ane jaina zAsananA rahasyone sujhAvanAra che. pUrvonA viccheda samaye thayelA A. mahAna jaina AcAryazrIe potAnA sAhityamA pUrvanAM rahasyonI chAMTa utArone viSamakAlamAM durlabha evaM sAhitya upalabdha karyu che. teozrI eka brAhmaNa kulamAM kaTTaravAdI chA jeno akSara na samaju teno ziSya thaI javAnI satyasaMzodhaka pratijJA ane vRttithI yAkinI mahattarAdhInA vacanathI jaina muni banyA ane jaina vAGmaya joyA pachI prabhujIne kA ke-Agamo na hota to A viSama kAlamAM amArA jebA anAthona zaM thAta? AvI atUTa zraddhAbale jaina vAGmaya pAradarzI banyA. AcArya banyA jaina zAsananI jabbara prabhAvanA karI rakSA karI ane mahAna grantho vi. racI jaina zAsanane sadA jayavaMtu rAkhabAnI jvalaMta jyota jagAvatA gayA. temanI sAhitya samaddhimAthI upadezapada mahAgrantha prathama vibhAga 2045 mAM pragaTa thayo ane A bIjo bhAga A sAla saMpAdita thai pragaTa thatAM A granthanA arthIo mATe sAru sAdhana prApta thaze. A granthanA saMpAdanamA kSati rahI hoya te jaNAvavA vidvAnone bhalAmaNa cha jethI navA saMpAdanomAM te dhyAnamAM lai zakAya. 2047 caitra vada 4, TuvaDa (zaMkhezvara) -jinendrasUri // 3 // Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada shriiupdeshpdmhaagrnthsyaantivistRtvissyaanukrmH| 5 anukrama // 4 // gAthA viSaya 1-2 maGgalAbhidheyaprayojanAdi3 mAnuSatvasya saphalatArtha dharme niyogopadezaH 4 manujatvadurlabhatA . 5 collakAdidRSTAntadazakanAmAni 6 (1) collake-brahmadattacakrikathAnakam [prA0 505 ] ,, etaccaritrasyopanayaH 7 (2) pAzake-cANAkyakalA 8 (3) dhAnye-sthavirAyAH 9 (4) dyute-sthaviranRpaputrasya 10 (5) ratne-samudradattavaNijaH ,,, -AvazyakacUrNigatebhyaputrANAm gAthA viSaya 11 (6) svapne-kArpaTika-mUladevayoH (prA0 . 130) 12 (7) rAdhAvedhe-samudradattasya (58) 13 (8) candradarzane-kacchapasya 14 (9) yUpa-samilAviSaye 15 (10) paramANuviSaye-dRSTAntadvikam 16 jIvasyakendriyAdibhavabhramaNatve bIjam 17 utsapiNyada sa peNyosvararUpam 18 dorghakAlaparibhramaNapramAdAdisthAnasevana tyAgopadezaH 19 satpravRttiprAptyarthaM sUtragrahaNe yatnaH 20-23 vinayAdiguNata eva, sUtrAdIpsita phalam, // 4 // Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra pRSTha gAthA viSaya zrI zreNikakathA ca (67) 24-26 tadantargatabRhatkumArIkAkhyAyikA . . 72 27-28 anvayavyatirekeNa vinayabhAvanA, duvinIta prakRtika-avidhipradhAnebhyo dAnaM sUtrasya doSAvahaM, saptadhAmithyAtvaJca. 74 sUtradAne-AvazyakaniyuktigatagurugocaravidhiH 76 30-35 sUtradAne nandasundarIkathAgarbhitasiddhAcArya nidarzanam (97) 35 AsannasiddhikasyocitapravRttitvam 36 anucitapravRttikArasyehaparalokahAnitvam 37 matimatAmeva bodhakatvam 38 buddhinAmautpattikyAdibhedAH 39-42 autpattikIlakSaNaM tadudAharaNadvArANi ca 43-45 vainayikIsvarUpaM tadRSTAntadvarANi ca . 46-47 karmajAyAssvarUpaM dvArANi ca 48-51 pAriNAmikIsvarUpa-dvArasaGgrahaH gAthA viSaya autpattikyAm52-79 , bharatazilAyAM-rohakacaritam paNite-dyUtakArANAm vRkSe-pathikAnAm mudrAratne-zrIabhayakRmArasya (82) paTe-kAraNikAnAm saraDe-sarvajJaputra-kSullakasya 118 kAke 119 -strIparIkSArthaM vaNikputrasya 120 uccAre-vRddhabrAhmaNajAyAdhUrtayoH gaje-amAtyaparIkSA 121 bhANDe-rAjhyA nisargavAtagandhaparIkSaNam gole-nAsikApraviSTalAkSAgolakAkarSaNe ormV.. 87 . // 5 // Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA gAthA viSaya gAthA pRSTha anukramaH 100 , viSaya bhikSau-dyUtakArA: ceTake-mitradvayasya nidhAna lAbhe // 6 // 102 92 . 0 pRSTha stambhe-kasyacinmatimataH 123 kSullake-parivrAjakakSullakayoH kAke viSThAvikiraNe-prazne sarvajJaputrasya ca 124 mUladeva-kaNDarikadhUrtayoH striyAm-vyantarIviSaye kAraNikasya 125 pativiSaye-ekastriyAH patidvikasya snehAdhikye putre-sutanimittasapatnIdvayoH 127 madhusikthake-kAlikakulaTAyAH 131 mudrikAyAm-purohita-drama kayoAsApaharaNe ___ aDu-jyAsApahArakasya daudRSTAntI 132 jJAne-mudrAprAptikalA 134 zikSAyAm-gomayapiNDe'rthanikSepakasya arthe-bAlakadvijananyoH suva rNasiddhikArakanRpasya ca 104 zAstra-zastra-rAjJo buddhaH / icchAyAm--kulaputrakajAyAyAH 139 zatasAhastryAm-siddhaputradhartasya 140 vaiyikyAm nimitte-siddhaputrasya 141 108. arthazAstre-udAyinapamAraka kuziSyacaritagarbha-kalpa kamantriNazcaritram (130) ": " , citrakaraputrasya (128) - 151 // 6 // Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 118 , viSaya zItAzATI0-kalAcArya prati suziSyANAm nIbodake-proSitabhartRkAyAH goghoTakapatanAdike-mandabhAgyarakSaNe'mAtyasya // 7 // pRSTha lekhane-binducyutAdi, .. 160 gaNite-aGkanAzaH suvarNayAcanam-AyavyayacintAhatabhI tAcAyA ityudAharANacatuSkam 161 kUpe-kUpakArajJAtam azva-azvaparIkSakakumArIkumArayoH 163 gardabhe-vRddhapuruSAnubhUtamatitvam 165 lakSaNe-rAvaNacaraNAlekhane sItAyAH 166 granthiviSaye-gUDhAgrasUtrapiNDaparIkSAyAM zrIpAdaliptAcAryasya 168 / / agade-viSaparIkSaNe-vaidyamantriNoH 169 gaNikA-rathikaviSaye-zrIsthUlabhadrAryacaritragarbhitakozAvezyAyAH (119) karmajAyAm-- 121-22 , soNika-kaSakayA:cAra kRSikANAm 123 . tRtIyacaturthayo:-kolikadIkarayoH 181 124 paJcamaSaSThake ca-mauktikaprotaghRtaprakSepakayoH 182 125 // saptamASTake-plavaka-tantuvAyayoH 182 126 // vardhakyAm-rathakArajJAnasvarUpam 183 pUtike-kAndavikajJAnam AR. 183 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / gAthA pRSTha prastAvana upadezapadAra 137 ~ // 8 // rm 0 ~ gAthA biSaya . 127 " kumbhakAra-citrakArayo:-mRta piNDacitrAdijJAnam .. 183 pAriNAmikyAm128 // abhaye-zrIabhayakumArasya (122) 183 zreSThini-kASThakazreSThinaH (35)192 kumAre-"suSTu gAiyaM" ityAdi vAkyazravaNata: pratibuddhakSullakakumArAdInAm (40) 195 devI0-kaNikAputrAbhidhAcAryoM pAsikApuSpacUlAyAH (34) 198 uditodaye-uditodayarAjJaH 201 sAdhau-zrIzreNikarAjasutanandi SeNasya 202 dhanadatte-suMsumArAgi-cilAtIputrasya (45) 203 zrAvake-svasakhyupapannasvapati viSaya -rakSikAzrAvikAyAH amAtye-jvalanapravezavAraka mantriNaH kSamake-tapasvi-kSamakacatuSkasya (33) amAtyaputre-kumArodAryaparIkSakAmAtyaputrasya cANAkye-candraguptacaritragabhitacANAkyasya (178) sthUlibhadre-zrIsthali bhadrAkhyAnakam (86-tamepatrebhAvitam) nAsikya-sundarInandavaNijaH(21)22 vaire-zrIvavasvAmicaritram (prA0 342) -zrIgautamasvAminidarzanam / [prA0 35] 252 pAriNA0-brAhmaNI-devadattAvezyayoH 131 140 132 142 // 8 // 134 143 , SAUDAsmages Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA gAthA 145-46 167-68 169-70 // 9 // 171 147 285 148 149 172-79 50-59 viSaya caraNAghAte-nRpa-yuvakayoH 257 ,. Amalake-maNIca-kayozcibuddhimatoH 257 sarpa-caNDakozikasya (prA043) 259 khaGga-zrAvakaputrasya 262 stUpendra-avinItakulabAla kasya (prA0 90) 262 // sumativiprasya (prA0 33) 267 upasaMhAro buddhicatuSTayasaGgataH 274 " dharmaprAptI nipuNabuddhirAvazyikI 275 buddhimadviSayA bhaktyAdayopi phalapradAH 276 kalyANamitratAdiyoge bhaktyAdi 276 nikhalakAryotpattiH kAladikAraNajamyAkAlAdikAraNAnyapi samuditAni samyaktvabhAjimithyArUpANyanyathA viSaya pRSTha kAlasvabhAvaniyatyAdisvarUpaJca 277 sAdhakabAdhakatAdinirIkSaNa sammatireva 2811 iha-nAradaparvatayoH (prA0 22) 282 "parijJAnapUrvakakAryapravRttI parAbhavAbhAvatvam ihApi-rohiNIvaNig (dhanazreSThi-) dRSTAnta: (yadbhavyAyapravrajyApradAnAnantaraM zrAvayate) (prA059) prakRSTaphalasAdhakattvAnubandhapradhAnatvaM sodAharaNam nikhiladharmasthAne'hiMsAprAdhAnyam etadavagamastvAgamAdAptavacanAcca cAritrAdisakaladharmAnuSThAnAdisarvajJAjJAdhInam 296 AjJopayogabhAvAbhAvatve dRSTAntadvayI 297 bhAvavizuddhireva pramANa kimAjJayA ? tatra samAdhAnam 298 180-82 161 162 183 184 185 185-86 187 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA gAthA pRSTha anukramaH gAthA 188-89 // 10 // ri ma viSaya ajJAnajanyazubhApi pariNAmo'zubha eva 299 AjJAbAhyatvAdupazamopyanupazamo mithyAdRzAm etadarthe maNDukacUrNabhAvanA sarvajJAjJAsamparkAnuSThAnayogata: klezakSayatAnyatrAbhAvatvam avijJAtazAstrANAmapi gurvAyattatayA lAbhAptau mAsatuSanidarzanam (21) 302 maMsAranivRttikAraNaM dharmastadavAptirgurukulavAsataH gurvAjJAnullaGghanataH sakalaguNAvApti- . zcandra guptodAharaNam viparyaye mithyAbhAvatvamasatpravRttitvAdi306 mArgAnusAritva-zraddhAnatva-prajJApanIyasva-kriyAparatva-guNarAgitva-zakyA viSaya rambhayuktatvAdimunilakSaNAni 308 201 (yathA) zaktimanatikramyocitapravRttiH zubhAvahA 203-11 atra-Arya mahAgiri-AryasuhastisvAmi nidarzanam (prA0 176) 202-11 eSaNAsaptakasvarUpam / 310 212 gajAnapadatIrthasvarUpaprastAve-tIrtha-zabda vyUtpattiH (atIva samIcInA) 326 213-220 zrIavantIsukumAla caritagarbha zrIArya suhastisvAminarazeSavaktavyam prA052 326 221-22 ucitapravRtyarthamupadezaH phalAdi ca 223 sthavirakalpasthAnAM karaNIyatA 224 vinA dharmabIjaM tIrthakarasadbhAvepi na mokSaprado dharmaH 225 AjJArasikAnAM dharmabIjAdhAnakaraNopadezaH , dharmabIjavivaraNam // 10 // . mr 197-18 199-200 mmm Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA viSaya 226-29 samyaktvaprApakasya-tadvighnakarasya ca / zreSThiputradvaya (stena) caritam (37) 2 336 230 kuzalacittanyAsAdi-karmopazamataH .. 340 231-34 jnshaasnsuucitdyaadaanaadynvdybhaavshrddhaa||11|| napradhAnameva dharmabIjamabhimatam 235-37 vaiyAvRtyasvarUpam / 342 14238-244 zuddhAkSAyAssaprapaJcavivaraNam 245-50 AjJAbahumAne bhImaSTAntaH 251 AjJAprANANye laukikamatadarzanama 252 abhinnagranthinAmAjJApAratantryAbhAvaH, jIvanadIpariNatisrotasvarUpaJca 253 apunarbandhakalakSaNagarbhamAjJAsatvam 352 254-56 siddhAnta nItyA dravyazabdasyArthaH 257 dravyAjJAyAH pradhAnApradhAnatvaM tallakSaNaJca 354 258 atra-aGgAramardakAcAryacaritram [30] 355 , govindavAcakahaSTAntaH [25] 357 gAthA viSaya 259-60 samyagdRSTestu bhAvAjJAvazyambhAvinI tatkaraNI ca 261-63 bhinnagrantherapikaNTaka-jvara-moharUpa pratibandhakatrikaM kasyacit 264-73 (1)-kaNTakarUpe-dhImedhakumAradRSTAntaH [prA0 143] 274-83 (2) jvarasame-dahanasuranidarzanam [prA0 26] 284-322 (3) mohatulye-ahaMddattAharaNam [149] 323-27 dharmabIjazuddhiphalAdibhAvanA 328 zuddhAjJAyoga eva karmopakramahetuH 329 jainAdinyAyazAstrANAM-vedAdInAm nRpAdInAm nItitrayapArthakyam 330-39 jJAnagarbhamantricaritram [67] 340 "avazyameva bhoktavyam" ityatra niyata svabhAvamevakarma! ityAzaGkAyAM karmaNo // 11 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada / / 12 / / viSaya dvaividhyapradarzanam 341-51 laukikAnyataradevarUpa- puruSakArarUpakarmasvarUpaM savivaraNam 352-56 etatsaMvAdakaM laukikaM punyasAravikramacaritram [prA0 28] 357 lokottare -- zrIbharatabrahmadattacakriNoH gAthA pRSTha 412 412 418 [prA0 119] 358-59 samktvAdipratipattyarthaM pradIpasahakzudvAjJAyoga eva pravRtyupadezaH dvitIya vibhAgaH 429 360 samyagdarzananirmalatApi zuddhAjJAyogata eva 431 361-67 bhumizuddhau citrakaradRSTAnto dASTantika yojanA ca [ prA0 22] 432 368-69 zuddhAjJAyogAvinAbhAvitvamadhyAtmasyApi 436 370-72 zuddhAjJAyogayogopi yathAbhavyatayA bhi nagranthikAnAmeva 421 436 gAthA 373-86 377-82 383-92 393-94 395-402 403-12 413-15 416 417-20 viSaya abhinnagranthi-bhinnagranthinAmajJAnajJA nAdi bhavavRkSamUle'zubhAnubandharUpapApe vyava.cchinne saMsArastuvyucchinnaeva-laukikavAnaprasthavato STAntazca labdharatnatrayasampadAMcaturdazapUrvadharasyApicAzubhAnubandhato'nanta - saMsAritvaprAptistathAtatrazaGkAsamAdhAnAdijAtaskhalanAvatAmapyAjJAyogAdevoddhatirudAharaNanAmAni ca (1) rudrodAharaNam (2) caitya (deva) dravyopayogi ( bhakSaka ) saGkAzazrAvakasya devadravya - bhakSaNAdinA vinAze durgatyAdiduHkhopadarzanam devadravyasvarUmam devadravyarakSaNaphalam pRSTha 438 440 443 447 448 451 455 - 457 457 anukramaH / / 12 / / Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - gAthA 421-28 475 // 13 // 430-33 434-36 R437-39 viSaya pRSTha (3) zItalavihAridevasya 459 aticArAdiyuktatvepi saMzuddhamArganiratAnantamahAsatvAnAM siddhiptAptitvaprada0462 auSadhajJatAsyopanayAdi vyavahAranizcaya nayapUrvam granthibhede-parIttasaMsAritvaparyayatvAdi 465 vastuniSpattI vaidyakazAstradRSTAntapUrvakakAlAkAlahetvahetutvAdi 468 mithyAkTeviparyAsatvAnnatAttvikabodhavipulasaukhyAdi 470 yuktyanugataM mithyAdRSTerajJAnatvapradarzanam 472 samyagjJAnasvarUpaM phalAdi ca svadheyassAdhakAnAm 474 pariNatamatimatAMyonimittaM svasAma ryakSetrakAlAdisamAlocapUrvakasatpravRttiH kAryA gAthA viSaya 450 mumukSUNAM kSaNamapi nirabhigrahatvenAvasthA nAnucitam 451-52 abhigrahaNapAlanasvarUpam 453-56 jIrNa-abhinavazreSThinozcaritrava0 475 457-65 abhigrahamAhAtmye yamunarAjajJAtam / 466-70 * kRteparAdhapi pazcAttApAdipratikAratve nAduSTatvAdilAbhasAmopadarzanam sayauktikam 471-76 karmabandhasthityAdihetukayogakapAyANAM zubhabhAvatvApAdena sopapattikaM karma nAzasyakSipratvapra0 477-79 bhAvato'ndhAnandhavibhAgaH 480-84 abhigrahaprastAve ArAdhakavirAdhakabhAva to vaNikaputrayorudAharaNam 485-97 saGklezayuktAnAM tapaH-sUtravinaya-pUjA di natrANahetu ityatrodAharaNacatuSTayI 489 440-44 445-47 448 49-50 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSThaM anukramaH upadezapadA // 14 // gAthA viSaya , (1) kSapakasya , (2) Agamikasya , (3) udAyinRpamArakavinayarata (tna)sya " (4) kuntaladevyAH 498 duHkharUpaduHkhaphalarUpasaGklezasya varjanIyatvam 494 499-500 prakRtopadezasAphalyasthAnanirUpaNam 495 sUtrArSadAme prajJAprajJAvatobheMde-bhedapra0 496 502-03 apUrvajJAnagrahaNatAyA nityAbhyAsatAyA cakevalajJAnotpattiH 503-05 guNasthAnakapariNAme vyAghAtAbhAva tvam, sthUlaprANAtipAtAdirAtribhojanavirativiSaye yathAnukramamudAha- . raNaSaTkam 506-10 (1) zrAvakasutasya gAthA viSaya 511-15 vratapariNAmapradhAnyam 516-20 (2) satyodAharaNam 521--25 (3) goSThiyAddhasya 526-30 (4) kauzAmbIsthasudarzanasya [56] , zIlavratadhAri-campApuristha sudarzana dheSThinaH[prA0 160] 531--35 (5) nandahikasya 536--40 (6) Arogyahijasya 541 garulAghavAlocanavikalAnAM svaparAka svANakaratvam 542-43 na muktirdurucIrNakarmakSayaM vinA'ta upa - sargAdi soDhavyam / 544-45. puSTAlambane vyAdhipratikArapravRttau satyAM nirjarAdi mAtRsthAnAsevanaJca 528 546-48: viparyAsavyAvRttitvAnivRtipathapravRtti tvam 529 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA / 549-600 // 15 // viSaya pRSThaM aNuvratapAlanAyam-zrImatIsomAharaNam [prA. 268] 530 tatrAvAntarakathA imaaH|| 1-asamarthebhyo dharmadAnayogyatve jhuNTaNavaNijaH ,, 2-prANAntepi gRhItadharmarakSaNAditve gobara (ratnadvIpa) vaNijaH "3-ahiMsAvrate-kuTumbamArIkasya , 4-satyavrate-pakSisAkSisve nauktikasya , 5-asteye-tilastenasya .. , 6-caturthavrate-azvarakSakAsaktamahilAyAH, ,, 7-paJcamake-lobhAsaktasvaputrabalidA yakadaridrasya ,8-rAtribhojanaviratyAm-prAptarogabAhulyanizibhojakasva gAthA viSaya 601-7 __guNasthAnakapariNAmato guNatvaM mahAvratAguNasthAnakapa dhikAraH samitiguptisvarUpaca 5594 605-663 samitipaJcakamuptitrikagatodAharaNASTakam 561 AdyasamitI-baradattamuneH dvitIyAyAm-saGgatasAdhoH aiSaNAkhyatRtIyAyAm-nandiSeNabhavA ntarita vasudevasya [157] caturthyAm-sImilayate: paJcamyAm-dharmarucinAmAnagArasya , nAgazrIcaritabhitadharmaruci munipuGgavasya [prA0 344] manoguptI-devopasagitamuneH vAgguptau-caurasvakuTumbapratibodhakazaminaH2 kAyikaguptau-surakRtaparIkSAvato mahAmuneH1 663-65 cAritriNo mahAsatvasya kadAcidapi // 15 // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padezapada gAthA gAvA anukrama. 682-96 // 16 // 666-68 669-71 697-728 672 viSaya dravyAdisAmagrIvaiguNyatvepyakArya pravRttyamanusaraNam 610 'dravyAdisvarUpam zubhasAmAcArIrasikacAritriNo 614 vipariNAmatvAbhAvaH duSSamAyAmapi cAritrasattA cAritriNyasadgrahAdyabhAvaH sarvakriyAnirodhasAdhye svAdhyA yAdikriyANAM niSprayojanavAdimatanirAsa: pratyuta tatrAdarakaraNopadezapuSTizca 616 asadgrahaphalam gurukulavAsatyAgAtyAgagaNAbhAva bhAvatvam AdyadharmAGgasya gurukulavAsasya viSaya savistaraM svarUpam gurukulavAse jJAnAdiguNalabdhiH zuddhoJchAdyanuSThAnaM gurukulavAsa tyAgenAkiJcadguNakaram / dezaviratiguNasthAnakepi pApAka raNaniyamasvaM jJAtacatuSkaJca 628 1-ratisundarI (155) 2-buddhisundarI (58) 3-RddhisundarI (113) 4-guNasundarI (122) 5-catusRNAmapyuttarabhava varNanam (100) sarvaviratau samastapApoparamattvam 665 sAmpratInAnAM cAritrabhAjI tIrthakarakAlabhAbisAdhUnAmiva mokSaphalaprApakatvam 667 1674-75 739-34 // 16 // 677-72 72 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 736-60 // 17 // 803 761-71 772-76 .. viSaya dharmAcaraNamazaThatvena zreyaHpadam-eta saMvAdi zaGkhakalAvatInidarzanama [prA0 451] etaccAritrAntaritaprasaGgAnupativiSayasyapradarphanammUlakAreNaiva kRtam tadevam, yatanAsvarUpaphalAdi 670 yatanAviSayakadravyAdichapasthAnAMgocarAtItamitivicArassamAdhizca 701 , dravyakSetrakAlAdisaGgatAnuSThAnam 704 , utsargApavAdalakSaNam sarvanayAbhimata tvena tAtvika svarUpaJca 705 upatsaMrgApavAdarUpamanuSThAnamapyAjJA yutameva nirvANaphalam muktiprAptiparyavasAnaM zahanapasyotarabhavavarNanamupasaMhArazca 708 gAthA viSaya pRSTha 799-802 sahiSNAvepi ye karmagurukA niSkAraNaM niSiddhasevanaM kurvanti teSAmapAyastathA kAraNapratisevAyAM zuddhabhAvatvena mokSa 'hetutvAdisahaSTAntopadarzanam 3-06 . stenakajJAtam / 712 807 nirvANalAbhAhakAlavirahe sati kAla vilambenApi siddhiH bhAvaviziSTatvAt 713 808-09 duSSamAkAlepi yAvadduSprasabhasUri paryantaM yathAsAmarthyamAjJApAlanaparANAM cAritram 810 AjJAbAhyAnAM tu tIrthakaravihAra kAlepi saMyamAbhAvaH 811 yadRcchApravartakAnAM dRSTAntIkRtya nAsama jase pravartana kAryam 812-14 AcaraNAlakSaNaM pramANatvaJca 777-80 kA 781-84 // 17 // 6785-87 707. 48-98 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapAva gAthA 815-33 pRSTha gAthA 850 851 // 18 // 852-53 0.00 viSaya paJcamakAlabhAvapradarzakAniSTaphaladasvapnASTakasya zrImahAvIradevoktabhAvArthaH, 1-gajasvapnasAraH 2-3-kapi-taru svapnatattvam .. 4-5-dhvAGka-siMharasyam ,,6-7-papa-bIjasvapnabIjam 8-kalazasvapnai damparyam , etatsaMvAdakalaukikasvapnAnikartavyopadezazca 722 pAkhaNDadharmabhraSTAn pratyAjJAzuddhasAdhuzrAvakakartavyatvam 724 pAkhaNDijanAkule kSetra svarakSaNopAyaH 725 agItArthabAhulye gItArthasthityupadezaH sopanayaM mUrkhabahulasamUhasthasaprajJarAjamantrijJAnam 727 854-56 857-85 886-89 viSaya IX anukrama sarvatrarakSaNamAjJAyogenaiva sUtrArthagrahaNAdiH parizuddhAjJAyogopAyazca gurossavizeSasvarUpaM svasamayaprajJApakalakSaNaJca gurvAzrayaphalAdi prabhUtavistarato vyAkhyAnavidhiH AjJAyogopi samyagjJAnasAdhyo jJAnina iSTakAryaprasAdhakatvaJca AcAryapratibodhitatatvajijJAsunapapatnIcaritram 747 // 18 // "", karNadurbalanapAkhyAnam 752 lokarUDhityAgopadeze yuktiH ratna-dhAnya-vastra-hiraNya vikretgrAhakAdyalpabahutvadRSTAntena zuddhadharmase A834-38 890-98 1840-42 899-908. 909-10 911-19 844-49 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA / // 19 // viSaya pRSTha vakasaGkhyA, dharmaratnaprAptiyogyatA, pUrvoktadaSTAnte sthiIrIbhatanapasvarUpAdi 756 920-21 adhikAriparatva upadezasAphalyam / 759 922-31 iha-tailapAtradhArakajJAtam 76. 932-33 apramAdasAratAyAM pAtrAbhede jinopade zApi nAnArUpa: svakarmagauravatva parityajyaya jinopadezasya duSkaratvAdidoSodbhAvanenasvasyArAdhakatvaM prakhyApayata AzAtanAdoSApattiH 765 jinavacanaduSkaratvadoSaparihArastathAapramattatAmantareNa mokSasAdhikAnAnyAH kAzcitpauruSeyIzaktaya rAdhAvedhA haraNam 2 | 944-45 pravrajyApratipattikAlAdArato'pramattatvena . vardhamAnapariNAma eva siddhipradAyakaH . 768 946-48 - brAhmaNavaNigrAjadRSTAntadvayI gAthA biSaya 949-51 dharmAnuSThAnasyAnyarUpeNa-satatAbhyAsa viSayAbhyAsa-bhAvAbhyAsayogatasvaividhyam 770 952-69 1-satatAbhyAse tAttvikarahasyabharaM kurucandranupacaritram 771 970-86 2-viSayAbhyAse svottarabhavavarNanasaMyutaM suramyaM zukAkhyAnam [prA0 383] 778 988-94 3-bhAvAbhyAse narasundarajJAtam 804 995-97 etadanuSThAnatrayasyaikatvabhAvanA tathA bhavyatvAdisAmagrItvam 811 daivapuruSakAraviSayasamAptiH 999-1002 tathAbhavyatvavyAkhyA 1003-011 svabhAvavAdasya prasaktitvam, tatsvarUpaM, tatra tathA bhavyatvarUpatadvAdasvIkAradoSazca 935-43 998 WW. 768 814 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padezapada 112011 gAyA viSaya 1012-017 stokasyApyaticArasya tyAbhyatA sUratejodRSTAntazca 1018-030 zuddhayoge durgatAmArIcaritam 1031 evaM jainadharmarAgiNa: sarvopAdhizuddhAnuSThAnAsaktA aneke babhruvusta zaratmazi svakathAnakam 1032- 1037 vizuddhayogepravRttyupadezastadupAyabhUtakalyANamitrayogAdisvarUpaM tatprAptyupAyapradarzanapUrvaka tatvabhUtopadezazca pRSTha 818 820 824 848 Wan gAyA 1038 1039 12 " viSaya svamatikalpanIyaM parihRtyedaM tu siddhAntAnugatamiti kathanapUrvamupasaMharaNam svakRtajJatAgarbhA svamAmAGkA ca mUlakaprazasti: pUjya pravarAcAryapuGgavazrI haribhadrasUrINAM sUcIrUpaM caritram TIkAkAraprazastiH granthasamAptiH 5 pRSTha 850 851 851 852 Xexexexe anukramaH // 20 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rel pRSThaM 431 // 21 // 431 | pRSThaM 474 432 477 # // zu ddhi patra ka m // | pRSThaM paGktiH zuddham 463, 6 samucayA 468 9 pratiSAdya - 468 10 kusalehi 468 12 vacanauSadha0 4691 madhyamAvasthAyAM 469 8 liMgagrAhaNaM 469 11 bhavyatvAnAM 471 14 visesaNAo 471 14 micchaddihissa 2. sarvabhAvAnAM paGktiH zuddham 8 rAjAnamapi 4 zrImanmahAvIraH 10 vijRmbhitA'bhinava0 12 pRcchA'kAri 1 hoti 4 dadAmyahamasmai 6 zazirleSThUnAmasau 477 paGktiH zuddham 11.0dbhutavizeSA 11 saMgrahAH saMgrahakA: 4 bhUmIkarmaNa: / 11 jahakkharayaNesu 1 jJAnAvaraNodayAd 9 kevalinA 1 prasabhamutsarpatsu 2 caityAzrayeNa 9 gauravagocarA 2 bhannai 5 akAlapayogo 438 439 453 458 458 461 463 478 khalabalalalalalala 478 480 ||2shaa m 481 lh 486 487 8 khuDDayA 10 karatalakalitamuktA6 sajjhilA sh Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatraka | pRSThaM 591 ... 550 597 598 .. 501 599 pRSThaM paGktiH zuddham upadezapadAra 7 .niSTaptadehaH, 491 7 prAsAdA0 12 'kaMka' // 22 // 1 'piTTaNa' 4 ciMtiyavvotti 504 11 kRtAyAM 5 visiTThasu . 2 goSThI 11 punararthatubhyo. .527 1 duzcIrNAnAM ___ 4 duzcIrNa. 9 prakRtAyAM | pRSThaM paGktiH zuddham 3 accuala 9 mAtApitrAdInAM 3 gRhItaM 557 14 kRta iti cet, 5621 putAnA0 gaptInA. 563 11 he maMdabhagga 568 4 vartanta 569 9 nyAharaNameSa 574 10 nAmAsya 578 4 // 74 / / 582 1 tvaM pativRtaH | 587 11 jiNavayaNa. 600 paGktiH . zuddham 14. tappabhiI 10 mahaseNAi0 4 sagauraveNa 4 majjhatthayaM 4 dure ya 7 kaNhasamIve 11 // 272 / / 14 sannA ya 3 to| 7 rohagasajjA 9 jiNA 4 egAe annAe . . 525 602 602 603 603 // 22 // 604 605 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 682 m 683 gn gn gn khy // 23 // lh sh sr gy khy pRSThaM / paGktiH zuddham 607 7 manoguptAvudA0 8 evAsIt 8 kadAcicchakraprazaMsA 5 parihANI 0samAcArANAM 13 bhogArhadivya. 6 caritriNAM 2 .paramparArUpaH 1 natthi 7 kriyamANaM 9 nemittiga 6 rAgAdirUpe 14 0prayogAdiva 14 NaMdaNaMvaNaM | pRSTha paGktiH zuddham 626 14 yogazAstreSu 6276 rAjaya6327 mohavina DiyANaM 641 11 kuNai ' 644 4 sahi 648 6 upphAlio ya 650 14 tAratAruNNaM 7 caMdamaMDalaM 4 parihare hi bhikkhaTTA 660 5 0vaTTiyAmohe 667 karmaNi vANiya0 | 669 10 haMta pRSThaM paGktiH zuddham 11 kaDhiNa bhAvAo 6 harisavagari-- 8 taha suNai 687 1 taNusuhaM 687 tarAmi 688 11 vicita yaMto 691 3 khaNaM Na 692 10 mahuro 7033 vyavaharana 703 14 tasyAH 3 paramuttaraNamavi0 714 5 bhAvAditi 715 11 azaThenA0 716 3 udAharaNAnyeva khy m y 659 // 23 // sh Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada zuddhipatraka // 24 // % pRSThaM paGktiH zuddhama . pRSThaM paGktiH zuddhama 717 7 aNegasAvayagaNAule 753 3 0zrutagrAhI, 725 14 aggIyAdAiNNe 754 3 daSTa 726 13 kAyAvAimAtra. 754 4 karomi pavayaNANurAgI 754.7 maNimantrauSadhInAM 730 13 0ttarArddhatubhye | 758 8 gaNavihINA 6 yuktimudgrAhya0 7608 tantrAntare'pi 732 4 puvvasUrihiM 762 asamaSTi 8 aidampayaM ca pazcAt yogyastadapekSayA 737 11 tadgrahaNameva 765 manyamAnAH 7381 bArasahavANi 768 11 punazcAritra0 738 / 12 0kAyaklezAdi. 769 rAjJo doSastata eteSAM 771 vyavahAratastu 743 13 bhUtAtmA 772 7 NicchaeNee NAyavvo 773 2 gRhyante 746 5 NANI 774 3 lAbhakacetaso pRSThaM paGktiH zuddhama 787 3 sukomalarAvaM 783 3 tae 789 10 tassAisaehi 791 8 kappadumasaMgamaMpi 2 na jaM teNa 9 akkhaliyagaI 4 maNojjamamaNa. 8 piva 11 nRpeNa 14 pituauravyA 6 khaDgAda8166 dezakAlAdibhedena 816 . 14 Amranimba0 818 14 vihRtavAnityarthaH % % 11 % % // 24 // h 746 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // aham // pa. pU. saMghasthavirAcAryadevezazrImadvijayarAmacandrasUribhyo namaH pUjyapAdasUripuraMdarapUjyAcAryadevezazrIharibhadrasUrIzvaraviracitaH 2000000000000000000000000 // upadezapada-mahAgranthaH // (tasya dvitIyo vibhAgaH ) atha zuddhAjJAyogasyaiva mahAtmyamupacinvannAha; etto u viTTisuddhI gaMbhIrA jogasaMgahesaMti / bhaNiyA loiyadiTuMtao tahA puvvasUrIhiM // 360 // itastvita eva zuddhAjJAyogapUrvakAnuSThAnasya sAnubandhatvAddhetodRSTizuddhiH samyagdarzananirmalatA gaMbhIrAnudghATamahAnidhAnamiva madhyAvirbhUtAdbhatavizeSA yogasaMgraheSu yogasya sAdhujanAnuSThAnasya saMgahAH saMgAhakAH siddhAntAlApakAsteSu dvAtriMzatsaMkhyeSu "AloyaNA niravalAve AvaIsu baDhadhammayA" ityAdizlokapaJcakokteSu, itiH padaparisamAptI, bhaNitA laukikadRSTAntataH, tatheti tatprakArAt pUrvasUribhiH sudharmasvAmiprabhRtibhiH // 360 // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citrakAro 'padezapadaH tameva dRSTAntaM saMgRhNannAha ; bhUmizuddhi mahAgraMthaH sAeyammi mahabalo vimala pahA ceva cittaparikamme / Nipphatti chaTTamAse bhUmIkammassa karaNaM ca // 361 / / dAharaNa sAkete nagare 'mahabala'tti mahAbalo nAma rAjA'jani / 'vimala'tti vimalanAmA 'pahA ceva'tti prabhAkara zcaivacitraka rAvabhUtAm / tAbhyAM ca citraparikarmaNi prArabdhe niSpattirekena SaSThamAse darzitA / dvitIyena tu bhUmikarmaNaH karaNaM // 432 // ceti // 361 / / imAmeva gAthAM vyAcakSANo dUyetyAdigAthApaMcakaM kiJcidadhikamAha;-- dUyApucchaNa raNNo ki majjhaM patthi deva ! cittsbhaa| Adeso nimmavaNA pahANacittagarabahumANo // 362 // 1 aNNoNNabhittijavaNigakiriyA chammAsao u egeNa / NimmavaNaM annaNaM bhUmIkamma suparisuddhaM // 363 // 2 rAyApucchaNa mego jimmAviyaM bIya bhUmikaraNammi / AhUsugaNivadasaNa citte toso uciyapUjA // 364 // 3 X javaNIvikkheveNaM tassaMkama ramma rAyapAsaNayA / ki veyArasi Na hu deva ! saMkamo javaNigA No u // 365 // 4 raNo vimhaya toso pucchA evaM tu cittavihi sammaM / bhAvaNa vaNNagasuddhI thira bUDDi vivajjao iharA // 366 / / 5 / sAyaM nAma puraM visAyamAyAmayAimukkajaNaM / rAyA tattha mahAbalanAmA cauraMgabalakalio // 1 // mNthinyjmaannjlnihislilsmuppnnphennphaaraae| kittIe dhavaliyajao kayapaNayajaNAmalaphalAe / / 2 / / saMsiddharajakajo sahAgao annayA bhaNai dUyaM / jaM annesi nivaINamatthi taM majjha ki natthi // 3 // (dUtaH-) savvANi rajaciMdhANi deva! tava saMti // 432 // Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 433|| kiMcidadhikANi / paramatthi na cittasabhA jahannarAINa taha tumbhaM // 4 // vimalapahAkaranAmA cittakarA seNiNAyagA donni / saddAviyA nivaiNA garuyamamarisaM vahaMteNa / / 5 / / bhaNiyA eyasabhAe jaha cittaM lahU pasijjhae kuNaha / taha tubbhe savvAyarasArA jaNacittacoraMti // 6 // evaMti manie gruyraaysmmaannbhaaynniibhuuyaa| takAlobaTThiyasayalacittapAuggasuiMdavvA // 7 // vihiyA duhA sabhA sA majjhammi ya javaNiyA ghaNA tthviyaa| mA koi aisayaM pecchiUNa kassAvi corejA // 8 // ADhattA citteu sapariyaNA taM sahaM kayapainnA / vimaleNa chaTThamAse vicittacittA imA vihiyA // 9 // to rannA kougaparigaeNa jugavaM duvevi paripuTThA / haho ! tumbhaM cittaM kettiyamettaM viNipphannaM ? / / 10 / / vinnattA vimaleNaM jaha cittaM majjha avikalaM jAyaM / Niya diTThipayANeNANuggahametto khaNaM kuNaha / / 11 // bIeNa puNa payaMpiyamegAvi mae na nimmiyA rehA / cittaparikammajogA bhUmicciya kevalA raiyA / / 12 / / diTTho sahAvibhAgo rannA vimaleNa cittio toso| to tassa samuppanno kayAya pUyA samuciyatti / / 13 // vikkhiviUNaM javaNiyamiyarasahAbhAgamiha paloiMti / jA naranAho cittiyabhittivibhAgassa saMkamao // 14 // tatto rammasarUvA sA bhittI ujhatti nivaiNA diTThA / cittayaravayaNavihaDaNamabhisaMkato lahu vilakkho // 15 // jAo nivo payaMpai amhe viyAriyA kimevaM te? / Na hu deva ! saMkamAto cittassa imerisaM jAyaM // 16 // saMkAsaMkuliyamaNovi taM javaNiyamavaNiyaM jahA kuNai / tA pecchai bhiti ciya nivaI sasinimmalAloyaM // 17 // vipphuriyavimhayamuho pucchai rAyA tae na ki vihiyaM / cittaM ettiyakAlo jaM laggo bhUmimettammi? // 18 // deva ! na bhUmivisuddhi viNeha cittaM kayaMpi ramaNijja / obhAvai vanagA jaM thirattasuddhIo na ||433 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAgraMtha / 434 / lahaMti / / 19 / / anvo cittagarasiromaNI imo atthi eriso anno / bhaNio acchau esA imaMpi cittaM imaM hohI / / 20 / / saMkamavasAu ahiyaM nibhAlaNiaM jao kurUvaMpi / muhmAdarisassa tale ahiyaM sohaM samuvvahai ||21|| sakkAro aigaruo taha vihio jaha sa jAvajIvaMpi / niyabaMdhuloyasahio paramaM suhibhAvamaNupatto // 22 // athaliga gAthAkSarArthaM ; - 'yApucchaNa'tti dUtasya pRcchA samabhUd rAjJo mahAbalasya, yathA ki vastu mama nAsti ? sa Aha-deva ! citrasabhA nAsti / tadanantarameva dvayAzvitrakarayorAdezo dattaH 'NimmavaNa'tti nirmApanAviSayaH / tadanveva pradhAnacitrakarabahumAnaH pravRttaH / / 362 / 1 / / 'annonnabhittija vaNigakiriyA' iti anyo'nyaM parasparabhittyocitrayitumArabdhayorjavanikAkriyA vihitA madhye kANDapaTasthApanenAdarzanaM kRtamityarthaH / tataH SaNmAsatastu SaNNAM mAsAnAM paryante evaikena vimalanAmnA citrakAreNa nirmArpaNaM citrasya kRtam / anyena prabhAkaranAmnA bhUmIkarmacitrabhUmikAniSpattirUpaM suparizuddhamiti / 363 // 2 // rAjapracchanamabhUt / eko vimalanAmA nirmApitaM citramiti, dvitIyastu bhUmikarmeti Aha brUte / nRpasya darzanaM samajani / citre bhittigate toSo rAjJaH / ucitapUjA kRtA vimalasyeti / / 364 / / 3 / / tato javanikAvikSepeNa kANDapaTApasAreNa tatsaMkrameNa dvitIyabhittigatacitrasaMkrameNa ramyasyAtizAyinazcitrasya rAto darzanakAri / jAtavailakSyazca nRpatirAha - kimasmAn vipraMtArayasi vaMcayasi ? prabhAkaraH na hu naiva deva ! vipratArayAmi / tata utsukasya bhUmizuddhi 1 citrakAro dAharaNa / / 434 // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EXI yataH saMkramo dvitIyabhittigata eSaH / tato javanikA dattA / no tu naiva saMkramo vRttaH // 365 // 4 // 1 rAjJo vismayatoSau sampannau / tathA, pRcchA kRtA, kimevaM bhavatA bhUmikAzuddhirArabdheti / bhaNitaM ca tenaivaM tvanenaiva vidhinA bhUmikAzuddhilakSaNena citravidhiH samyak sampadyate / kutaH / yata:, bhAvanA sajIvatvalakSaNA, varNakazuddhiH / 435 // M kRSNanIlAdivarNakAnAM svarUpotkarSarUpA tathA 'thiravuTTitti sthiratvaM vRddhizca sphArIbhavanarUpA sampadyata iti / viparyayo vyatyAso bhAvanAdInAM itarathA bhUmikAmAlinye sati sampadyata iti / tataH sAdhuriti kRtvA mahApUjA kRtA bhaNitaM IR cAstAM bhittiriyamitthameva bhavati // 366 / / 5 / / itthaM dRSTAntamabhidhAya dArdAntikayojanAmAha ;('tullAe kiriyAe abhavva-dUrabhavvamAijIvANaM / dhammaTThANa visuddhI emeva havei iTThaphalA // 367 // ) ___tulyAyAmeva kriyAyAM caityavandanAsvAdhyAyasAdhUpAsanAdirUpAyAmabhavya dUrabhavyAsannabhavyAdibhedabhAjAM jIvAnAM dharmasthAnavizaddhividhIyamAnadharmavizeSanirmalatA evameva citrakarmavat, bhUmikAzuddhau zuddhabodhilAbhalakSaNAyAM satyAmityarthaH, bhavatISTaphalA niSkalaMkakalyANalAbhaprayojanA, anyathA tadviparyaya eveti // 367 // etadeva paramatasaMvAdenAha; 1 iyaM mUlagAthA'smatsamIpastheSu catuSvaMpyAdarzapustakeSu nAsti, TIkAgranthAnusAreNa tu padAni vivicyAtragAthArUpeNAnumAthasaMhagdheyaM | gAthA, ata eva koSThake dattA / / / 435 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padezapadaH pahAgraMthaH adhyAtmabIjam ajjhappamUlabaddhaM ittoNuTThANamo saya biti / tucchamalatullamaevaM anjevajjhappa satthaNNU // 368 // ihAdhyAtmalakSaNamitthamavaseyaM-"aucityAd vRttayuktazca vacanAt tattvacintanam / maitryAdibhAvasaMyuktamadhyAtma tadvido viduH // 1 // " iti / tato'dhyAtmameva malaM tena baddhamAyattIkRtamadhyAtmamUlabaddham, ato bhUmikAzuddhAvevAnuSThAnasyeSTa saphalatvAddhetoryadanuSThAnaM paramArthatastadanuSThAnaM bruvate tuccha maLatulyamasArazarIralagnamalasadRzamanyadadhyAtmamUlabaMdhavikalamanye'pi ||436 // tIrthAntarIyA adhyAtmazAstrajJA bruvantIti yadevAdhyAtmabandhapradhAnamanuSThAnaM tadeva. bhavabyAdhikSayakaraNatayA tattvato'nuSThAnam / tadvilakSaNaM ca zarIrarUDharajorAzivad mAlinyakAritayA'tyantasucchamanye'pi yogazAstravido viduriti // 368 / / - idaM cAdhyAtma yato bhavati, yacAtaH pavartate, taddarzayati ;suddhANAjogAo ajjhappaM sati io samAloco / haMdi aNuTuANagao tato ya taM niyamato hoti // 369 / / zuddhAjJAyogAdadhyAtmamuktarUpaM sadA sarvakAlaM saMjAyate na punaramyathApi, tasya tadekakAraNatvAt / tadanu ito'dhyAtmAt samAloco vimarzazcikIrSAsAro 'hadi' ityupapradarzane, anuSThAnagatastacitrakriyAkANDaviSayAH pravatI / tatazca tasmAdevAlocAt tadanuSThAnaM niyamato bhavati, tasya tadabaMdhahetusvAditi // 369 / / 8. ayaM ca zuddhAjJAyogo yathA bhavati, taddarzayati,eso u lahAbhadhvattayAe saMjogato miogeNa / jAyati bhinne gaThimmi annahA No jalo bhaNiyaM // 370 / / eSa zuddhAjJAyogaH punastathAbhavyatayA uktarUpatayA saMyogAt tampRktabhAvAd niyogeMna niyamena jAyate jIvAnAm / RAI436 // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 437 / / 86 O kasminnityAha-bhinne'pUrvakaraNavajrasUcyA sampannacchidre kRte granthau ghanarAgadveSapariNAmarUpe / anyathA granthibhedAbhAve sati no naiva, mahAmohasannipAtopahatatvAt / yato bhaNitamAgame ||370 // vehapariNAmarahite Na guNAhANamiha hoti ragraNammi / jaha taha suttAhANaM na bhAvato'bhinnagaMThimmi / / 371 / / vedhapariNAmarahite'pAtitamadhyacchidre tathAvidhaprayogAd na naiva guNAdhAnasUtratantupraveza iha bhavati ratne padmarAgAdau yatheti dRSTAntArthaH tathA sUtrAdhAnaM pAramatagaditAgamanyAsaH, na naiva bhAvatastattvavRttyA'bhinnagrantho jIve, tatrAdyApi sUtrAdhAnasya sadbodhasampAdaka sAmarthyAbhAvAt tatsampAdanena ca tasyAvikalasvarUpalAbhasambhavAditi // 371 / / amumevArthaM bhAvayati ; -- jaha tammi teNa jogA bajjhA saMtoSi tattatro Nee / taha dambasusajogA pAyaM jIvANa viSNeyA // 372 // yathA tasminnetra vedhapariNAmarahite tena guNena yogAH sambandhA bAhyA madhyaprabezavirahAd bahIrUpAstatprayojanAthibhiH puMbhiH sampadyamAnAH santo'pi tattvataH paramArtharUpatayA na naiva ete sUtrayogA varttante, jatuprabhRtinA zleSadravyeNa guNasaMyojane ratnasya cchAyAvinAzAt tadantareNa ca tasya tatrAvasthAnasthairyAbhAvAditi / tathA dravyasUtrayogAH prAyo bAhulyena jIvAnAM vijJeyAH / iha dravyazabdaH kAraNaparyAyo'pradhAnaparyAyazca zAstreSu prayujyate / tatra yo sannihitagranthibhedAnAM dUrabhavyAdInAmapradhAnaH sUtrayogaH sa ekAntata eva sadbodhAnAdhAyakatayA tattvaparyAlocane na kizvideva / yassvapunarbandhakamArgyAbhimukhamArgapatitAnAm, sa zuddhabodhalAbhAvandhyahetutvAd vyavahAreNa tAttvika:, yathoktaM yogabindau - - "apuna - / / 437 / / Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kula 'padezapadaH ndhakasyAyaM vyavahAreNa tAttvika," ityAdi / iti hRdi samAdhAya sUtrakAreNoktaM prAya iti / tato ye pradhAnA sUtrayogA / mahAgraMthaH aviratAdInAM te nizcayato vyavahAratazca tattvarUpA eva / ye tu sadbodhahetubhUtAste vyavahAreNa tAttvikA iti // 372 / / bhAsatva sthAnAdi kuta etadevamiti ceducyate;-- .. visayapaDihAsamittaM bAlassevakkharayaNavisayaMti / vayaNA imesu NANaM sadhvatthaNNANamo yaM // 373 / / / 43811 viSayapratibhAsamAtram-iha sparzanarasaghrANacakSuHzrotrANIndriyANi, sparzarasagandharUpazabdAsteSAmarthAH, tato viSaya syendriyagocarasya pratibhAso'vabodhaH sa eva kevalastadgataguNadoSavimarzavikalo viSayapratibhAsamAtraM bAlasyeva zizoriva / akSaratnaviSayaM akSazcandanako ratnaM padmarAgAdiH, akSaratne, te viSayo yasya tattathAvidhajJAnamityuttareNa yogaH / itiH pUraNArthaH / vacanAd dravyazrutayogarUpAt / eSvabhinnagranthiSu janeSu jJAnamavabodhaH zabdArthamAtragocarameva tadgatohApohazUnyaM sarvatra jIvAdau viSaye ; kimityAha-ajJAna meva jJAnaphalasya heyopAdeyavibhAgasya tAttvikasyAbhAvAjjJeyamiti / / 373 // atraiva vyatirekamAha ;-- | bhinne tu ito gANaM jakkharayaNesu taggayaM ceva / paDibaMdhammivi saddhAdibhAvato sammarUvaM tu // 374 / / // 438 // bhinne tu vighaTite tu punrgrntho| ito granthibhedAdanantarameva jJAnaM vizadavimarzavazopalabdhavizuddhatattvatayA zuddhabodharUpaM viz2ambhate / dRSTAntamAha-yathAkSaratnayoviSaye tasyaiva zizorazizubhAvaprAptau tadgataM cevAkSaratnavibhAgagocarameva / nanu, bhinnagranthInAM keSAMcid mASatuSAdisadRzAnAM na kiJcid jJAnaviz2ambhaNamupalabhyata ityAzaMkyAha-pratibandhe'pi tathAvidha Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 439 // jJAnavaraNodayAd vighAte'pi zraddhAdibhAvataH "tameva saccaM nIsaMka jaM jiNehi paveiyaM" ityAdeH zraddhAnasya, AdizabdAd gItArthaprajJApanIyatvasya ca bhAvAt tucchamapi jJAnaM samyagrUpameva, paripUrNalAbhahetutvAt / yathA hi zuklapakSakSapApateratituccho'pi pratipattithAvujvalatAlAbhaH samyageva, paripUrNatadujjvalabhAvalAbhasyAcirAdeva sampattinimittatvAt ; tathA prakRtajJAnamapi krameNa kevalajJAnAvikalakAraNabhAvApannameva vartata iti / / 374 / / ___ athAsya samyagrUpatAmeva bhAvayati;jamiNaM asappavittIe davao saMgayaMpi niyameNa / hoti phalaMga asuhANubaMdhavoccheyabhAvAo / / 375 / / yasmAdidaM samyagajJAnamasatpravRttyA prabalAvazyavedyacAritramohodayAdindriyAnukUlAcaraNaru payA dravyato manorucivikalatvenApradhAnabhAvAt saMgatamapi saMyogabhAgapi niyamenaikAntata eva bhavati phalAMgaM mokSalakSaNaphalanimitam / kuta ityAha-azubhAnAM jJAnAvaraNAdipApaprakRtInAmanubandha uttarottaravRddhirUpastasya vyavacchedakhuTistasya bhAvAt // 375 / / - azubhAnubandhamevAzrityAha ;eso ya ettha pAvo mUlaM bhavapAyavasta vineo / eyammi ya vocchinne vocchinno ceva eso tti // 376 / / eSa cAzubhAnubandhaH punaratra samyagrUpajJAnAdazubhAnubaMdhavyavacchede prastute pApo'tyantAdhamo mUlamAdikAraNaM bhavapAdapasya saMsAraviSavRkSasya narakAdiduHkhaphalAkulasya vijJeyaH / etasmizcAzubhAnubandhe vyavacchinne samyagjJAnato vyavacchinnazcaMvoparata evaiSa bhavapAdapa iti / viparyAsajalasicyamAnamUlA eva hi klezapAdapA duHkhalakSaNAya phalAya kalpante / // 439 // Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAnaprastha dRSTAnta upadazapadaH samyag jJAnadahanadahyamAnamUlAstu truTitasakalaphaladAnazaktayo vandhyabhAvApannA asatkalpA eva jAyanta iti // 376 / / mahAgraMthaH evaM sati yatsiddhaM taddarzayati;etto cciya eyammI jatto'tisaeNa sesagANaM pi / ettha duve sajjhilagA vANappatthA udAharaNaM // 377 / / ita evAzubhAnubandhasya bhavapAdapamUlatvAd etadvyavacchede ca bhavasya vyavacchinnatvAd hetoH, etsminnshubhaanubndh|440|| vyavacchede yatno nindAgarhAdinA prayatnotizayena zeSAnuSThAnamapekSya zeSakANAmapi tIrthAntarIyANAM vartate, kiMpunarasmAkaM jainAnAmityapi zabdArthaH / atrAnubandhavyavacchede dvau sajjhilako bhrAtarau vAnaprasthau "brahmacArI gRhasthazca vAnaprasthastato yatiH / " ityAzramakramApekSayA tRtIyAzramavattinau vAnaprasthApanavantAvudAharaNam / / 377 / / aMgirasagAlavA vANapattha lahugassa jeTTavaNagamaNaM / niggama kusAdiheuM tassiyarapaDicchaNaM ceva / / 378 // 1 // kAlAtikkama bhukkhA dADimagaha Agamo u itarassa / vaMdaNa pAsaNa pucchA etto pacchitti No vaMde // 379 / / 2 // deha imaM gaccha nivaM maggAhi sa. dUra pAdalevo tti / yamaNaM nivamaggaNa dhammasatthi ccheo u hatthANaM // 380 // 3 // tatto Agama ciNNavvatosi vaMdaNa NatIe NhANaM tu / hatthullubbhaNa sAhaNa pANAyAme tahA bhAvo / / 381 // 4 // pucchA ki No paDhamaM asuddhito taM vatitti gurudoso / kiriyApatthAharaNA Na annahA'veti aNubaMdho // 382 / / 5 / / iha kvacid mAgadhAdI maNDale AGgirasagAlavI brAhmaNasutau paripAlitAdyAzramadvayo santau vAnaprasthAvabhUtAm / anyadA laghukasya bhrAturgAlavanAmnaH kuto'pi prayojanAt svavanaSaNDAjyeSThavanagamanamAGgirasavanAvataraNaM samajAyata / / IAl // 440 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 441 / / tasmizca samaye nirgamaH svakIyavanAt kuzAdihetu kuzAdayoM darbhakandamUlaphalajalendhanAdayastApasajanayeAgyasamAharaNIyatvena hetavo yatra tattathA kriyAvizeSaNametat / tasya jyeSTha bhrAtuH itarapratIkSaNamevetareNa tatrasthenaiva vilambanamakArIti / / 378 / / 1 / / 'kAlAikama'tti Agamana kAlAtivAhane sampanne sati bubhukSA gAlavasya samajAyata / tatastena jyeSThavanAd dADimagrahaH kRta: bhuktAni ca tAni / muhUrttAntarAdAgamastu pratyAvRttya svavane jyeSThasya itarasya laghostaM prati vandanA babhUva / 'pAsaNa 'tti dRSTaM ca luptadADimaphalaM svavanam pRcchA ca kRtA tena kenedamitthaM vihitamiti / kathitaM cAnena yathA mayeti / tataH AGgirasenoce / itaH svayameva dADinagrahaNAdattAdAnAd, yadyapi "pAvaM chidai jamhA pa yacchittaM tu bhaI tamhA pANa vAvi cittaM visohae teNa pacchitaM // 1 // iti vacanAd aparAdhazudhdya pAyabhUtamanuSThAnaM prAyacitamucyate, tathApyupacArAt prAyazcittazodhyo'parAdho'pi prAyazcittazabdavAcyaH, tataH prAyazcittamasyAstIti prAyazcittI bhavAniti kRtvA no naiva vande prativande prativandanaM karomi te / nizIthe'pyuktam- "mUlaguNauttaraguNe saMtharamANAvi je visIti / te nahu huMta vaMdaNijjA / " iti / / 379 / / 2 / / gAlava uvAca - datta yUyamevedaM me prAyazcittam / AMgirasaH - gaccha etanmaNDalAdhipatinagare nRpaM rAjAnaM ' maggAhitti yAcasva zuddhim, duSTanigrahaziSTaparipAlanayAstasyaiva sarvAzramagurutvenAdhikAritvAt / gAlavaH sa rAjA dUre mahatA vya1 ka. 'yadyapItyAha pAvaM chivatti pAvaM chidai; kha. ga. gha. 'yadItyAha pAvaM chidati pAvaM chidai'. XX / 441 / Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CH vAnaprastha upadezapadaH vadhAnena vartata iti na zakyate tasya samIpe gantum / tata AGgirasena pAdalepaH samapito yatsAmarthyAd rAjAntike mahAAgraMthaH gantuM zakyata ityasmAt pAdalepAd gamanamabhUt / nRpamArgaNAd rAjJaH samIpAt prAyazcittasya yAcyA kRtaa| tato rAjA diSTaH 'dhammasatthi'tti dharmazAstribhirmanuprabhRtimunipraNItadharmazAstrapAThakaH chedastu cheda eva hastayoH prAyazcittamAdiSTam, na pUnarupavAsAdi / laukikazAstreSu hi yenAGgena yo'parAdho vihitastacchuddhau tadevAGgaM nigRhyata iti // 380 // 3 // // 442 // tato hastacchedAnantaramAgamaH pratyAvRttirAGgirasasamIpe / tenoktam-cIrNavrato'si samAcaritaprAyazcittastvamiti vi hitA vandanA, bhaNitazca nadyAM snAnamAcareti / tuH pAdapUraNArthaH / tatra ca snAtasya 'hatthullujjhANa'tti hastayorudrohaNaM punarudgama: sampannaH / tena ca 'sAhaNa'tti jyeSThAya sAdhitaM niveditaM, yathA hastau mamapunarUdbhutI / tenApyuktaM prANAvucchavAsaniHzvAsau tayorAyAmaH sAmastyena nirodhaH prANayAmazcittavRttinirodha ityarthaH, tasmin mayA kRte sati tathA bhAvo hastayoste sampannaH / / 381 / / 4 / / R 'puccha'tti pRcchA kRtA tena kiM na prathamaM nadInAnAt tathA bhAvo vihitaH? sa prAha-azuddhito'dyApi tavAzuddhitvAt / yatastvaM vratI ityasmAt stokaskhalanAyAmapi gurudoSo vartate, kriyApathyAharaNAt cikitsApravRttAvapUthyAsevana dRSTAntAt , na naivAnyathA hastakartanamapi nadInAnamantareNApati truTyatyanubandho'parAdhalava iti tvaM mayA tadanuSThApita 0 iti // 382 / / 5 // __ anubandhamevAzrityAha; Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ruddo ya imo etthaM caiyavvo dhammamaggajuttehiM / eyammi aparicatte dhammovi hu sabalo hoti // 383 / raudrazca dAruNa evAyamazubhAnubandho'tra jagati tyaktavyaH pariharaNIyo nindAgarhAdinopAyena / karityAha-dharmamArga yuktaH dharmamArgA dharmArAdhanopAyAH sAdhunAvakasamAcArAstatsamanvitaiH / etasminnanubandhe'parihRte dharmaH, praagukto'dh||443|| mastAvattato bhavatyevetyapizabdArthaH, huryasmAt saMbalako'tIcArapaGkamAlinyakalmaSarUpatAmApanno bhavati / ayamabhiprAyo -mahati doSAnubandhe mUla guNAdibhaMgarUpe vidhIyamAno'pi dharmo na svarUpaM labhate, alpAticArAnubandhe ca bhavannapi dharmaH zabalasvarUpa eva / ata eva paThyate-'pADiyasavvasallo' ityAdi // 383 / / itthaM laukikamudAharaNamabhidhAya lokottaramabhidhitsurAha-- . louttaraMpi etthaM nidarisaNaM pattadasaNAIvi / asuhANubaMdhato khalu aNaMtasaMsAriyA bahave / / 384 // lokottaramapi na kevalaM laukikamityapizabdArthaH, atrAzubhAnubandhe nidarzanamudAharaNam / ka ityAha-prAptadarzanAdayo'pi labdhavizuddhasamyaktvajJAnacAritrasamyado'pi, ki punastadvikalajIvA ityapizabdArthaH, azubhAnubandhata uktarUpAt, khaluravadhAraNe, anantasaMsArikA anantotsapiNyavasappiNIpramANaH saMsAro yeSAmastIti te tathA bahavo bhUyAMsa iti // 384 // etadeva bhAvayati;caudasapuvvadharANaM apamattANaM vi aMtaraM samae / bhaNiyamaNaMto kAlo so puNa uvavajjae evaM // 385 // caturdazapUrvadharANAM samastazrutajaladhiparapAraprAptAnAm RSivizeSANAm, apramattAnAmapi ca pulAkabakuzapratiseva // 443 / / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAkuzIlasAdhuyogya pramAdasthAna parihAravatAmapi kiMpunaH samyagdarzanAdizeSaguNabhAjA mityapizabdArthaH, antaraM pratipatitaprastuta guNAnAM punarlAbhavyavadhAnaM samaye jinAgame bhaNitaM nirUpitam / kIdRzamityAha - anantakAla:, yathoktaM-"kAlamarNataM ca sue addhA pariyaTTao ya desUNo / AsAyaNabahulANamukkosaM aMtara hoI ||1|| " sa punaranantakAla upapadyate, evamazubhAnubandhasya raudratAyAM satyAmiti / nahyavazyavedya mazubhAnubandhamantareNa prakRtaguNabhaMge punarlabdhyA kiyatkAlavyavadhAne / / 444 / / kazcidanyo heturastIti / / 385 // etadevabhAvayati ; -- o Araovi hu asaI baMdhoM Na aNNahA hoi / tA eso vi hu evaM Neo asuhANubaMdhotti || 386 // upadezapada:mahAgraMtha: grantheruktarUpAdArato'pi tasminnabhinne'pi sati ki punabhinnagrantho, azubhAnubandhato'nantasaMsAra ityapizabdArthaH, asakRd anantavArAn bandho jJAnAvaraNAdInAM karmaNAM svIkAraH, na naivAnyathA zubhAnubaMdhaM vinA bhavati anurUpakAraNaprabhavatvAta sarvakAryANAm / tat tasmAdeSo'pyasakRdabandho na kevalaM yato'sau pravRtta ityapizabdArtha, huH sphuTam, evamazubhAnubandhamUlatvena zeyo'zubhAnubandha iti, kAryakAraNayormRdghaTayoriva kathaMcidabhedAt / tasmAt kAraNakRtasya kAryabhUtasya cAzubhAnubandhasya troTane yatno vidheya iti // 386 // atha paramatamAzaMkamAnamAha ; - naNu suddhANAjogA Asi cciya pattadaMsaNAINaM / tesimasuhANugaMdho NAvagao kahaNu etto u / / 387 / / nanviti parapakSAkSamAyAM zuddhAjJAyogo niravakarapAragata vacanArAdhanArUpa AsIdeva vRtta eva / keSAmityAha-prApta zubhAzubhAnubandhavi cAratA / / 444 / / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 445 // darzanAdInAmupalabdhasamyagdarzananAdInAmidAnIM tatpratipAtavatAmapi / tataH kimityAha-teSAM prAptadarzanAnAmazubhAnubandho nApagato na truTitaH, kathaM nuH pariprazne, itastu zuddhAjJAyogAdapi azubhAnubandhavyavacchedakatvena bhavadbhiH parikalpitAditi ? // 387 / / evaM ca sati;eyApagamaNimittaM kahaM va eso u haMta kesiMci / eyaM mihoviruddhaM paDihAsai jujjae kaha Nu? // 388 / / etadapagamananimittamazubhAnubandhavyavacchedakAraNaM, vathaM vetyathavA, eSa tveSa eva zuddhAjJAyogaH, hanteti komalAmatraNe, keSAMcijIvAnAm / tata etacchuddhAnAyogAdazubhAnubandhavyavacchedabhaNanaM mithaH parasparaM viruddha pratibhAsate / na hi ye yatkAryakAriNo bhAvAste tadakAriNo'pi bhavanti, vRkSa iva cchAyAyAH / anyathA kAryakAraNavyavasthAvilopapraX saGgaH / tato yujyate ghaTate kathaM kena prakAreNa bhavaduktaM, nuriti vitarkayAmi ? ||388 / / atra samAdhimAha ;ra bhaNNai jahosahaM khalu jatroNa sayA vihANo juttaM / taha vocchiMdai vAhiM Na aNNahA evamesovi / / 389 / / bhaNyate uttaramatra yathoSadhaM triphalAdiH, khaluravadhAraNe, yatnenAdareNa sadA sarvAvasthAsu vidhAnataH taducitAnapAnAdisevanarUpAd yuktaM hInAdhikamAtrAparihAreNa samucitaM, tatheti vizeSaNasamuccaye, tato yatnena sadA vidhAnato yuktaM ca samupajIvyamAnaM sad rogiNAM vyavacchinatti vyAdhi kaNDUprabhRtikam, na naivAnyathoktakramavyatikrame / evamauSadhavad eSo'pi zuddhAjJAyogo'zubhAnubandhavyAdhimiti / / 389 / / // 445 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada eto u appamAo bhaNio savvattha bhayavayA evaM / iharA Na sammajogo tassAhaya sovi lUhotti // 390 // auSadhaTTamahAgraMtha va itaH zuddhAjJAyogasyauSadhajJAtenAzubhAnubandhavyavacchedakatvAdeva hetorapramAda upayuktabhAvarUpo bhaNitaH sarvatra sAdhuzrA STAntena | samAdhAvakaprayoge caityavandanAdAvanuSThAne bhagavatA torthakRtA evamazubhAnubandhavyavacchedakatvena / itarathA'zubhAnubandhavyavacchedA nAdi bhAve na naiva samyaga yogaH zuddhAjJAlAbhalakSaNo'pramAda eva na bhavatIti bhAvaH / nahi kAraNaM svakAryamanutpAdayat sat // 446 // kAraNabhAvaM labhate, ityazubhAnubandhe'vyavacchidyamAne tatsAdhakatvena zuddhAjJAnalakSaNo'pramAdo nirUpyamANaH svaM svabhAvaM na ladhumalam / evaM tarhi bahavaH zuddhAjJAyogavanto'zubhAnubandhAvyavacchede'pi vyAvarNyamAnA upalabhyante, tatkathaM na doSa ? ityAha-'tassAhaya'tti vibhaktilopAta tatsAdhakaH pAraMparyeNAzubhAnubandhavyavacchedahetuzuddhAjJAyogasAdhakaH sana so'pyAnantaryeNAzubhAnubandhAvyavacchedaheturAjJAyogo labdho'bhimata iti / yadA hi adyApyatinibiDo'zubhAnubandho'tIvrazcAjJAyogaH, tadA'sau taM sarvathA vyavacchedyamapArayannapi sarvathA taducchedakatIvrAjJAyogakAraNabhAvApannatayA sundara eveti // 39 // atra hetumAha;avayAraviyArammI aNabhUe jaM puNo tadabhAso / hoi ahilasiyaheU sadosahaM jaha tahesovi // 391 / / 27 // 446 // apacAre karmavyAdhicikitsArUpasya prAgAdeyatayA paripAlitasya samyagdarzanAderguNasya sAdhupradveSAdinA pazcAd vinA10 zane sati, yo vikAro durgatipAtarUpastatrAnubhUte tattad viDambanAsahanena yadyasmAt kAraNAta punarjanmAntare tadabhyAsa stasya pUrvabhavArAdhitasya samyagadarzanAdeH, tasya "khAovasamigabhAve daDhajattakayaM subhaM aNuTTANaM / parivaDiyaM pi hu jA Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 447 yai puNovi tabbhAvavaddhikaraM // 1 // " iti vacanaprAmANyAt kathaJcid labdhasya punaranuzIlanamabhyAso bhavatyabhilaSitaheturazubhAnubandhanyavacchedakAraNam / dRSTAntaM tadupanayaM cAha-sata prastutavyAdhinigrAhakatvenAskhalitasAmarthyamauSadhamuktarUpaM yathA tathA eSo'pi tadabhyAsaH / tathAhi-yathA''turasya kuto'pi pramAdAta kriyApacAre saJjAte, anubhUte ca tatphale, punastakriyAbhyAsa eva vyAdhivyavacchedAya jAyate, tathA prastutakriyApi tathAvidhapramAdAsevanAdapacAramAnItA satyapacAravipAkAnUbhavAntaramabhyasyamAnAzubhAnubandhavyavacchedaphalA jAyata iti // 391 / / ayaM cArthaH kathaJcit prAgeva ukta evAste, iti taM prastute yojayannAha;- . paDibaMdhavicArammi ya nidaMsio ceva esa atthotti / osahaNAeNa puNo eso ciya hoi viSNeo // 392 // pratibandhavicAre ca "paDibandhovi ya etthaM sohaNapaMthammi saMpayaTTassa" ityAdigranthena prAgabhihite punanidarzitazcaiva prakAzita eva eSo'rtho jo "avayAraviyArammi" ityAdinA granthenoktaH / iti vaakyprismaaptau| yadyavaM, punarbhaNanamapArthakamApadyata ityAzaMkyAha-auSadhajJAtena meghakumArAdidRSTAntebhyo dRSTAntAntarabhUtena punadvitIyavArameSa evAnyUnAdhiko bhavatIti jJeyam / na caivaM kazcid doSaH, upadezyatvAdasya / yathoktam-"sajjhAyajhANatavaosahesu uvaesathuipayANesu / saMtaguNakittaNesu ya na haMsi puNaruttadosA u // 1 // " iti // 392 / / etadeva samarthayannAha ;-- etto u io vIrA kahiMci khalievi avagame tassa / taha eyajogau cciya haMdi sakajje paTTisu // 393 / / ata eva tadabhyAsasyAbhilaSitahetutvAd hetorito'zubhAnubandhAd vIrAH zivazarmaspRhAvanto rudrakSullakAdayaH, katha // 447 // va Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH zcit tathAvidhabhavyatvaparipAkAbhAvAt skhalite'pi nirvANapuraprApakasamAcArasya khaNDane'pi jAte, apagame vyavacchede / zuddhajJAmahAgraMthaH / EX tasya skhalitasya sati, tathA prAgiva etadyogAdeva zuddhAjJAyogarUpAt, 'haMdIti' pUrvavat, svakArye nirvANapurapathapravR yogAsva kArya saMsittirUpe prAvatiSata pravRttavanta iti // 393 // sAneva darzayati ; ddhisyApasAhupadosI khuddo cetiyadavvovaogi saMkAso / sIyalavihAridevo emAI etthudAharaNA // 394 / / nam // 448 // o sAdhupradveSI kSullako laghusAdhurUpaH caityadravyopayogI saMkAzaH zItalavihArI devaH / evamAdInyatra prastute udAharaNAni jJAtavyAni / AdizabdAda marIci-kRSNa- brahmadattAdijIvA AjJAvighaTanAnantaraghaTitaghaTiSyamANazuddhAjJAyogA gRhyante / 394 / . udAharaNAbhyevAnukrameNa bhAvayan rudrodAharaNamevAzritya gAthASTakenAha;-- ruddo sikkhavaNAe sAhupaosI visammi sAdevvaM / Alugahatthe sAhaNa devayakahaNAe nicchUDho // 395 / 1 / / unnikkhamaNaM vAhI maraNaM naragesu sattasuvavAto / kucchiyatiriehito tahA tahA dukkhapaurehiM // 396 / / 2 // egidiesu pAyaM kAyaThitI taha tato u uvvaTTe / savvassa ceva peso ThANesu imesu uvavanno // 397 // 3 // bavvarapuliMdacaMDAla-cammagararayagadAsabhiyagesu / cunnaure seTThisuo etto takammaniTThavaNaM // 398 / 4 / / // 448 // titthayara jogapucchA kahaNe saMbohi kimiha pacchitaM / tabbahumANo paMcasayavaMdaNAbhiggaho viNae // 399 / / 5 / / kahavi asaMpattIe abhuMja chammAsa kAla baMbhasuro / titthavarabhatti cavaNaM caMpAe caMdarAyasuo // 400 // 6 // bAlassa sAhUdasaNa pItI saraNamadhitI ya tavirahe / piyasAha nAma baddhaNa- pavajjAbhiggahaggahaNaM // 401 // 7 // jabababababababara Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 449 // ('parivAlaNa ArAhaNa sukkAI jahakameNa uvavAo / samvatthAgama pavvajjasevaNA siddhigamaNaM ti // 402 // 8 // ) . iha kvacid gacche svasthasalilojjvalAtucchasAdhusamAcAre, ata eva samucchinnasvapakSaparapakSamatasarvakleze nabhastala iva sphuritavimalamaGgale maNImaNDalamadhyApalabdhazuddhaprasiddhibudhe devamAnavamAnyagurau prapaMcitakAvye pUrvavizuddhAnuSThAno'pi paryAyeNa rAhuriva svabhAvAdeva malinaprakRtireko rudranAmA kSullakaH samabhUt / sa ca teSu teSu sAdhusamAcAreSu pramAdyana smAraNavAraNanodanapratinodanAdibhiranavaratamaparasAdhubhiH zikSApaNAyAM kriyamANAyAM sAdhupradveSI zikSApakasAdhuviSaye tIvramatsaraH samajAyata / anyadA ca tena sarvamapi taM gacchamupahantumicchatA pApena pAnabhAjane viSaM nikSiptam / tasmizca nikSipte sati saha devena hitAhitacintakena varttate yo gacchaH sa sahadevastadbhAvaratattvaM tata samabhUta / katham / AlukA haste AlukAyAM bhAjanavizeSe sAdhubhirjalAdAnArthaM haste prasArite sati sAdhanA nivedanA kRtA AkAzAnvitayA vAcA, yathA mA gRhItatajjalaM, viSadoSadUSitatvAdasya kenedamasamaMjasamAcaritamiti vimarzabyAkuleSu sAdhuSu devatAkathanA ca saMjAtA, yathA, rudrakSullakenaitadanuSThitamiti / tato 'nicchUDho'tti gacchAnniSkAzitaH sthUlAparAdhatvAt tsy| | taduktam -"taMbolapattanAeNa mAhu sesAvi u viNAsejjA / nijjUhaMti taM tU mA anovi tahA kujjA" iti // 395 // 1 // ___ gacchAniSkAzitasya ca tasyonniSkramaNaM dIkSAtyAgaH / tato vyAdhirjalodarAdirUpaH, maraNaM prANatyAgalakSaNaM sampa 1 iyamapi gAthA sarveSvasmatsamIpastheSvAdazaMpustakeSu nAsti, TIkAvyAkhyAnAnurodhena tu myAtra likhitA / COM 49 / MO Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA nam / mRtasya ca narakeSu saptasu ratnaprabhApRthivIprabhRtISu upapAto janma ca babhUva / kutsitatiryagabhyaH "assapNI IX rudrakSullakamahAgraMtha paDhama" ityAdigranthoktebhyaH sakAzAt, kIdRzebhyaH, tathA tathA dAhavAhabandhanotkarttanAdibhiH prakArairduHkhapracurebhyaH nidarzanam // 396 / / 2 / / ekendriyeSu pRthivIkAyikAdiSu prAyo bahUn vArAna kAyasthitirasaMkhyotsappiNyavasappiNyAdirUpA tasya samabhUt // 45011 // 397 // 3 // - barbarA barbarakulavAsino mlecchAH, pulindA nAhalAH parvatAzrayavAsinaH tarupatraprAvaraNA mlecchA eva, caNDAlacarmakArarajakadAsabhRtakAstu pratItarUpA eva, tatasteSu / tadanantaraM cUrNapure zreSThisutaH samutpannaH / tarupatraprAvaraNamlecchAdijanmasu tatkarmaniSThApanaM sAdhupradveSapratyayopArjitaM lAbhAntarAyadaurbhAgyAdikarmAnubandhavyavacchedaH saMjAta iti / / 398 // 4 // va tatra ca janmani tIrthakarasya bhagavataH kasyacid yoge pRcchA pUrvajanmavRttAntaviSayA tena kRtA / tadanu kathane bhaga vatA, sambodhiH punarbodhilAbharUpaH samudghaTitaH / jAtavairAgyazca papraccha-kimiha sAdhupradveSAparAdhe prAyazcittamuktarUpaM vidheyam / bhagavAnAha-tabahumAnasteSAM sAdhUnAmAtmApekSayA bahutvena mananaM prAyazcittamiti / tataH paJcazatavandanAbhigrahaH paJcAnAM sAdhuzatAnAM pratidivasaM vandanArtho'bhigraho gRhIto vinayena sAdhuviSaye karttavya iti // 399 // 5 // kathamapyasamprAptAvabhigrahasya 'abhuMja'tti taddine'napAnaparityAgastaraya jaayte| evaM cAsau sthirapratijJaH prAyeNAnupajI Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vitabhojanaH 'chammAsa'tti bodhilAbhakAlAt SaNmAsAn yAvajjIvitvA 'kAla'tti kAlaM kRtvA brahmasuro brahmaloke devatayA utpanna iti / tatrApi tIrthakarabhaktirmahAvidehAdiSu nandIzvarAdityeSu ca satatameva bhagavatAmahatAM sarvajagajjIvavatsalA nAmapArakaruNArasakSIranIradhInAM smaraNamAtropanItapraNatajanamanovAcchitAnAM bhaktirvandanapUjanadharmazravaNAdirUpA samAsIt / / / 451 // kAlena tatazcyavanam / campAyAM puri candrarAjasuta: samutpanna iti // 400 / 6 / / samutpannasya ca tasya bAlasya sataH sAdhudarzanamabhUt / dRSTeSu ca teSu bhavAntarasaMskArAt prItiH pratibandhaH, smaraNaM pUrvaha bhavasya, adhatizcaraNarakSaNarUpA tadvirahe sAdhudarzanAbhAve samajani / tataH pitRbhyAM priyasAdhureSa iti nAma kRtama / varddha ne bAlabhAvaparityAgarUpe pravrajyA sAvupravrajyA tasyAM sampannAyAM satyAMmabhigrahagrahaNaM yathA sarvAGgamayA sAdhuvinayaH o karttavya iti / / 401 / / 7 / / paripAlanamabhigrahasyArAdhanA paryante / 'sukkAI' iti zukrAdiSu devalokeSu yathAkrameNa paripATyAdhikAdhikasaMyamazuddhivazAdupapAto'bhUt / paryantabhave sarvArthAgamapravrajyAsevanA caiva vijJeyA-sarvArthAd vimAnAta sarvavimAnamAlAmaulimANi kyakalpAd ihAgamanam / tatra ca prvrjyaa| tasyAmapi ca samupalabdhakevalAlokasyAsya siddhigamanamabhUditi / vyAkhyAtaM paNa sAdhupradveSI kSullaka iti // 402 // 8 // ... atha caityadravyopayogI saMkAza iti vyAkhyAyate / tatraIN saMkAsu gaMdhilAvai sakkavayArammi cetie kahavi / cetiyadagvavaogI pamAyao maraNa saMsAro // 403 // 1 // // 451 / / Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAgraMthaH saMkAzazrAvakahaSTAntaH taNhAchuhAbhimUo saMkhejje hiMDiUNa bhavagahaNe / ghAyaNa-vahaNa-cunnaga-viyaNAo pAviuM bahuso // 404 / / 2 / / dAriddakuluppatti dariddabha vaM ca pAviuM bhuso| bahujaNadhikkAraM taha maNuesuvi garahaNijjaM tu // 405 / / 3 / / tagarAe inbhasuo jAo takkammasesayAe u / dAriddamasaMpattI puNo puNo cittanivveo / / 406 // 4 // kaivalijoge pucchA kahaNe bohI taheva sNvego| ki etthamuciyamihi ceiyadavvassa buDDitti / / 407 / / 5 / / gAsacchAdaNamettaM mottuM ja kiMci majjha taM savvaM / cetiyadavvaM yaM abhiggaho jAvajIvaMti // 408 / / 6 / / suhabhAvapavisIo saMpattIbhiggahammi nicclyaa| cetoharakArAvaNa tattha sayA bhogaparisuddhI / / 409 / / 7 / / niTTIvaNAikaraNaM asakkahA aNuciyAsaNAdI ya / AyataNammi abhogo etthaM devA uyAharaNaM // 410 / / 8 / / devaharapami devA visayavisacimohiyAvi na kayAi / accharasAhipi samaM hAsakheDAivi kareti / / 411 / / 9 / / iya so mahANubhAvo savvatthavi avihibhAvacAgeNa / cariyaM visuddhadhamma akkhaliyArAhago jAo // 412 // 10 // iha saMkAzo nAma zrAvakaH svabhAvAdeva bhavavairAgyavAna yathoditazrAvakasamAcArasAravyavahAraH 'gadhilAvai'tti gandhilAvatyAM puri samasti sma / sa ca pAkrAvatAre caitye prazaratacittaHsaMzcintAM cakAra / anyadA ca kathamapi gRhavyAkSepAdikAraNazcaityadravyopayogI devadravyopajIvakaH pramAdato'jJAnasaMzayaviparyAsAdirUpAtsaMjAtaH sannanAlocitApratikrAnto maraNamApa tataH saMsAre // 403 / / 1 // tRSNAkSudhAbhibhUtaH san saMkhyAtAni hiNDitvA bhavagrahaNAni / teSu ca ghAtanena zastrAdibhiH, vAhanena pRSThakaNThabhA I452 // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 453 / / rAropaNapUrvakadezAntarasaMcAraNasvarUpeNa cUrNanena ca yA vedanAstAH prApya bahuzo'nekazaH || 404 || 2 || tathA 'dAriddakulupati' iti daridrakulotpatiM yAvajanma daridrabhAvaM ca tatra prApya, bahuzo bahujanadhikkAraM yataH kuto'pi nimittAd animittAca bahorjanAd dhikkAramavarNavAdaM tatheti samuccaye, manuSyeSvapi samutpannaH, garhaNIyamanyadapi putrakalatrAdikaM nindyameva prApya ||405 ||3|| pazcAttagarAyAM puri ibhyasutaH saJjAtaH / kasyAM satyAmityAha tatkarmazeSatAyAM tu tasya caityadravyopayogakAlopAjitasya karmaNo lAbhAntarAyAdeH zeSo'vaziSToMzaH, tasya bhAvastattA, tasyAM satyameva paraM tatrApi dAridrya nirddhanatvam, asamprAptirvAsya / punaH punaranekaza ityarthaH, cittanirvedo hRdayAdvegarUpaH samabhUt // 406 / 4 / / anyadA ca kevaliyoge jAte sati pRcchA tena kRtA / yathA bhagavan! mayA bhavAntare kiM karma kRtaM yenetthamasampadyamAnamanoratho'haM sambhUtaH ? kathane saMkAzAdibhavagra haNavRttAntasya kevalInA kRte, bodhiruktarUpastathaiva kSullakajIvavat saMvegastasya samapadyata / prapaccha ca kimityatra caityadravyopayogAparAdhe mama kartumucitamidAnIM sAmpratam ? bhaNitaM ca kevalinA, yathA - caityadravyasya jinabhavanabimbayAtrAsnAnAdipravRttihetohiraNyAdirUpasya vRddhirupacayarUpocitA karttumiti // 407 / / 5 / / tato'sya grAsAcchAdana mAtraM pratItarUpameva muktvA yat kiMcid mama vyavaharataH sampatsyate, tat sarvaM caityadravyaM jJeyamiti / ityabhigraho yAvajjIvamabhUditi // 408 // 6 // 2 / / 453 / / Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAAgraMthaH saMkAzazrAvakaha hAntaH // 454 // tataH zubhabhAvapravRttito lAbhAntarAyApAyahetoH zubhasya pUrvoktAbhigrahalakSaNasya bhAvasya pravRttarudbhavAt prakSIyamANakliSTakarmaNaH samprAptirdhanadhAnyAdilAbharUpA jajJe / tyaktamurchasya cAbhigrahe prAgukta nizcalatA sthairyalakSaNA sampannA / kAlena ca bhUyaso dravyasyopacaye sampanne sati paradravyasAhAyyanirapekSatvena 'ceIharakArAvaNa'tti tasyAmeva tagarAyAM caityagRhakArApaNaM vihitaM / tatra caityagRhe sadA sarvakAla bhogaparizuddhiH caityagRhAsevananirmalatA kRtA abhogaparihAreNa // 409 // 7 // ____abhAgameva darzayati-niSThIvanAdikaraNamiha niSThIvanaM mukhazleSmaparityAgaH, AdizabdAd mUtrapurISatAmbUlakarNanAsikAdimalaprojjhanagrahaH / asatkathA strIbhaktacorajanapadAdivRttAnta nivedanalakSaNA / anucitAsanAdi cAnucitamAsanaM gurujanAsanApekSayocaM samaM vA, AdizabdAt pargastikAdibandhagrahaH / etatsa, kimityAha-Ayatane jinagRhe'bhogo varttate / iha naJ kutsArthaH, yathAtra-"jaha duvvayaNamavayaNaM kucchiyasIlaM asiilmsiie| bhaNNai taha NANaMpi hu micchaddihissa aNNANaM // 1 // " iti / tataH kutsito bhogazcaityagRhopajIvanamabhogaH, caityAzAtanAphalatvena tasya durgatihetutvAt / atra bhogaparizuddhau devA bhavanapatyAdaya udAharaNam // 410 / / 8 / / . etadeva bhAvayati-devetyAdi / devagRhake nandIzvagadigatacaityabhavanarUpe devA jinajanmamahimAdiSu santaH viSayaviSamohitA api duSTacAritramohodayAd na naiva kadAcit kasyAmapi velAyAmapsarobhirapi svaprANAdhikapremapadaprAptAbhiH samaM sahAsakhelAdyapi, iha hAsaH pratIta eva, khelA krIDA, AdizabdAccitrasUcIvacanagrahaH, apizabdAcca saMbhogAdisthU Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lazeSAparAdhAvarodho dRzyaH, kurnanti vidadhati / yadavApsarograhaNaM tat tAsAM hAsakrIDAdisthAnatvena tAbhiH saha teSAM Kaa hAsAdiparihArasya duSkaratvakhyApanArthamiti // 41 // 9 // za ityevamuktanIlyA saMkAzajIvo mahAnubhAvaH samudghaTitaprazastasAmarthyaH sarvatrApIhalokaphaleSu paralokaphaleSu ca kRtyessv||455|| vidhibhAvaparityAgenAnucitapravRttinirodharUpeNa caritvA niSevya vizuddhadharmaM zrutacAritralakSaNamaskhalitArAdhako nirvAo Nasya saJjAtaH / yadatra sAdhupradveSiNaH kSunakajIvasya narakapravezenaikendriyeSu kAyasthitivAsavazena cAnantabhavabhramaNarUpaH IN saMsAra uktaH, saMkAzazrAvakajIvasya tu "saMkhejje hiMDikaNa bhavagahaNe" itivacanAt saMkhyAtabhavagrahaNarUpa eva / tatrAyama bhiprAyaH-pramAdadoSAdeva caityadravyopayogaH saMkAzasya saMvRttaH, iti nAso narakapravezena taddoSavazodbhanaM karmAnubhUtavAn, kintu kumAnuSatvatiryasvabhaveSu tRSNAbubhukSAghAtanavAhanAdyadhisaMhanadvAreNa / itarastvAkuTTikayA sanamapi hantumupasthita | ityatyantadAruNapariNAmAd narakAdipravezaphalamanantasaMsArAvahaM karma samupAjitavAn / ityanayorayaM saMsArabhramaNavizeSaH // 412 // 10 // samAptaM saMkAzazrAvakajJAtam / / etocciya bhaNiyamiNaM puvAyariehi ettha batthummi / annayavatiregagayaM parisuddhaM suddhabhAvehi / 413 / / yata eva caityadravyopayogA'narthaphalo'ta eva hetorbhaNitamidaM vakSyamANaM pUrvAcAryaratra caityadravyopayogAnarthacintAlakSarANavastuni cintayitumadhikRte'nvayavyatirekagatamanvayenAsmin vihite idaM syAdenalakSaNena vyatirekeNa caitadviparItena yutaM parizuddha sphuTarUpameva zuddhabhAvairajJAnAdidoSopaghAtarahitamanobhiH // 413 // bhaNitameva darzayati;-- . // 455 // Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAAgraMthaH / / 456 // ceiyadacvaM sAhAraNaM ca jo duhati mohiyamatIo / dhamma va so na yANati ahavA baddhAuo pugdhi // 414 / / caityasAcaMtyadravyaM caityabhavanopayogi dhanadhAnyAdi kASThapASANAdi ca, tathA sAdhAraNaM ca dravyaM, tathAvidhavyasanaprAptI zeSadra dhAraNadra vyavinAvyAntarAbhAve jinabhavanajinabimbacaturvidhazramaNasaMghajinAgamalekhanAdiSu dharmakRtyeSu sIdatsu satsu yadupaSTambhakatvamAnI zakasyayate, tatra yo druhyati vinAzayati / kIdRzaH sannityAha-mohitamatiko lobhAtirekeNa mohamAnItA mohitAmatirasyeti mithyA. samAsaH dharma vA jinapraNItaM sa na jAnAti / anena ca tasya mithyAhRSTitvamuktam / athavA, jAnannapi kiJcid dharma baddhAyuSko narakAdidurgatau pUrva caityadravyAdicintAkAlAt prAg iti // 414 // tathA-- ceiyadavbaviNAse taddavvaviNAsaNe duvihamee / sAhU uvekkhamANo aNaMtasaMsArio bhaNio // 415 / / iha caityadravyaM kSetrahiraNyagrAmavanavAstvAdirUpaM tattatsamayavazena caityopayogitayA sampannaM tasya vinAze cintAniyuktaH puruSaH samyagapratijAgaryamANasya strata eva paribhraMze sampadyamAne, tathA tadravyavinAzane caityadravyaviluNTane paraiH kriyamANe / kIdRze ityAha-dvividhabhede vakSyamANavinAzanIyadvividhavastuviSayatvena dviprakAre / sAdhuH sarvasAvadhavyApAraparAmukho'pi yatirupekSamANo mAdhyasthyamavalambamAno'nantasaMsAriko'parimANabhavabhramaNo bhavati, sarpajJAjJollaMghanAt / uktaM ||456 / / ca paJcakalpabhASye, yathA--"coie ceiyANaM khettahiraNNAI gAmagAvAI / maggaMtassa hu jaiNo tigaraNasuddhI kahaM nu bhave? ||1 / / bhaNNai ettha vibhAsA jo eyAI sayaM vimaggejjA / na hu tassa hoi suddhI aha koi harejja eyAI // 2 // samvatthAmeNa tahi saMgheNaM hoi laggiyadhvaM tu / sacarittacarittINaM evaM samvesi sAmannaM // 3 // " iti // 415 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 457 / / atha yad dravyadvaividhyAd dvividhaM vinAzanamuktaM, tadeva darzayati ; -- joggaM atIyabhAvaM mUluttarabhAvao ahava kaTuM / jANAhi duvihameyaM sapakkhaparapakkhamAi ca / / 416 / / yogyaM caityagRhaniSpattau samucitamekaM dvitIyaM tu atItabhAvaM caityagRhaniSpattimapekSya samuttIrNayeAgyatAparyAyaM lagnotpATitamityarthaH / mUlottarabhAvato vA kASThamupalakSaNatvAd upaleSTakAdi vA grAhyaM jAnIhi dvividhabhedaM vinAzanIyam / itthaM iha mUlabhAvApannaM stambhakumbhikApaTTAdiyogyaM kASThadalam, uttarabhAvApannaM tu pIThaprabhRtyuparyAcchAdakatayA pravRttam / vinAzanIyadvaividhyAd vinAzanaM dvividhamuktam / samprati vinAzakabhedAttadAha-svapakSaparapakSAdi vA / svapakSa: sAdhuzrAvakAdirUpa:, parapakSastu midhyAdRSTilakSaNo yazcaityadravyavinAzakaH, AdizabdAd midhyAdRSTibhedA eva gRhasthAH pAkhaNDinazca caityadravyavinAzakA gRhyante / tato'yamabhiprAyaH - yAgyAtItabhedAd mUlottarabhedAt svapakSaparapakSagatayorgRhasthapAkhaNDirUpayorvA vinAzakayorbhedAt prAguktaM tadddravyavinAzanaM dvividhabhedamiti // 416|| atha caityadravyarakSAphalamabhidhAtumAha; - forearmbuddhikaraM pabhAvagaM NANadaMsaNaguNANaM / rakkhaMto jiNadavvaM parittasaMsArio hoi / / 417 // jinapravacanavRddhikaraM bhagavadarhaduktazAsanonnatisampAdakam, ata eva ( prabhAvakaM ) vibhAvanaM vistArahetuH / keSAmityAha jJAnadarzanaguNAnAm / tatra jJAnaguNA vAcanA- pracchanA - parAvarttanA - anuprekSAdharmakathAlakSaNAH, darzanaguNAzca samyaktvahetavo jinayAtrAdimahAmaharUpAH rakSastrAyamANo jinadravyaM nirUpitarUpaM, sAdhuH zrAvako vA parittasaMsArikaH parimitabhavabhramaNa / / 457 / / Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMtha / / 458 / / 4 bhAg bhavatIti / tathA hi- jinadravye rakSite sati tadviniyogena caityakAryeSu prasabharmutsarpatsu bhavino bhavyAH samudgatodagraharSA nirvANAvandhyakAraNabodhibIjAdiguNabhAjeo bhavantIti / tathA, caityazrayeNa saMvignagItArthasAdhubhiranavarataM siddhAntavyAkhyAnAdibhistathA tathA prapaJcyamAnaiH samyagjJAnaguNavRddhiH samyagdarzanaguNavRddhizva sampadyate / iti caityadravyarakSAkAriNo mokSamArgAnukUlasya pratikSaNaM mithyAtvAdidoSocchedasya yujyata eva parIttasaMsArikatvamiti // 417 // atha caityadravyavRddhikarasya phalamAha ; - furvarvuddhikaraM pabhAvagaM NANabaMsaNaguNANaM / vato jiNadavvaM titthagarataM lahaha jovo // 418 / pUrvArddhavyAkhyA pUrvavat / varddhayan apUrvA pUrvadravyaprakSepeNa vRddhi nayan jinadravyaM, tIrthakaratvaM caturvarNazrIzramaNasaMghakartRsvalakSaNaM labhate jIvaH // 418 || askulagaNasaMghe uvayAraM kuNai jo aNAsaMsI / patteyabuddha gaNahara titthayaro vA tao hoi / / 419 / / caityaM ca kulaM ca gaNazceti dvaMdvaikatvavadbhAvazcaityakulagaNasaMghaM tatra viSaye upakAramupaSTaMbhaM karoti yaH prANI, anAzaMsI aihikapAralaukikaphalAbhilASavikalaH san / kimityAha 'patteyabuha 'tti pratyekabuddho bAhyavRSabhAdidarzanasApekSa dIkSAlAbha:, 'gaNahara'tti gaNadharastIrthakaraziSyo mAtRkApadatrayopalaMbhAnantaraM samudghATitasamastazrutopayeogaH tIrthaMkaro jinapatiH, vA zabdo vikalpArthaH, taka caityAdya prakArako jIvo bhavati / iha caityaM pratItarUpameva, kulaM cAndranAgendrAdi, gaNatrayANAM kulAnAM samAnasAmAcArakANAmata eva parasparasApekSANAM samavAyaH, saMghastu sAdhusAdhvIzrAvakazrAvikA vinAzana dvaividhyam caityadra0rakSaNapha lakha. / / 458 / / Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samudAya iti // 415 // -- nanu caityadravyarakSAdipariNAmasaukAkAratvAt kathamayaM pratyekabuddhAdiphalabhedaH syAdityAha; pariNAmaviseseNaM etto annayarabhAvamahigamma / suramaNuyAsuramahio sijjhati jIvo dhuyakilesA // 420 // // 459 pariNAmavizeSeNa mRdumadhyAdhimAtrarUpatayA pariNAmAnAM bhedena, ita eSu pratyekabuddhAdiSu madhye'nyatarabhAvaM pratyekabu- 2 ddhAdilakSaNamadhigamya prApya suramanujAsuramahito deva: mAnavadAnavAcitaH sidhyati niSThitArtho bhavati jIvo dhutaklezaH | san // 420 // / atha zItalavihArIdeva ityetadgAthASTakena vyAkhyAtumAha;IX devo nAmaNagAro kammagurU sIyalA vihAreNa / niddhaMdhasA ti mariu bhamio saMsArakatAre // 42 // 1 // sIyalavihArao khalu bhagavaMtAsAyaNANiogeNa / tatto bhavo aNaMtA kilesabahulA jao bhaNiyaM // 422 // 2 // titthayarapavayaNasuyaM AyarigaM gaNaharaM mahiDDIyaM / AsAyaMto bahuso aNaMtasaMsArio hoti / / 423 // 3 // so tammi tamvivAgA hINo duhio ya pesnnykaarii| vihilakiriyAibhAvo pAyaM hottaNa maMdamatI // 424 // 4 / / khaviUNa taya kammaM jAo kosaMbimAhaNasuo tti / vijjAmaMto'gurugo citA osaraNa nikkhamaNaM // 425 / / 5 / / / loyAvannA pucchA nimittakahaNammi prmsNvegaa| savvatthujjayajogo sakkathutI devahatthiriyA // 426 // 6 / / mUiMgaliyArakkhaNagayacitto hatthiNA smukkhitto| micchAdukkaDasaMvegavuDio gatidugakkhavaNaM // 427 // 7 // // 459 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH vemANiyasuhamANusasuddhAcAraparipAlaNANirao / sattaTujammamajyo cakkI hoUNa saMsiddho // 428 // 8 // zItalavi. mahAgraMthaH hAridevadevo nAmAnagAraH sAdhureka aasiit| kIdRza ityAha-karmaguruH prabalacAritramohaH zItala: zithilo vihAreNa sAdhu-sAdhanida sAmAcArIrUpeNa / tato niddhadhaso mUlaguNottaraguNAticArAbhIruH san, ityato'parAdhAd mRtvA bhrAntaH paryaTitaH saMsArakAntAre iti // 421 // 1 // / / 460 / / etadeva bhAvayitumAha-zItalavihArata uktarUpAt, khalukyAlaMkAre, bhagavadAzAtanA tIrthakaralAghavAnayanarUpA niyogena nizcayena sampadyate / zItalavihAreNa hi teSu teSu pramAdasthAneSu samApadyamAnaM sAdhumAlokya tathAvidhalokanUnamayamasamaMjasarUpo vyavahAra etacchAstrakAraireva nirUpita iti manasi sampradhArya paribhAvayan bhagavati jine bhRzamavajJAkArakastAni tAnyAzAtanApadAni samAcarati, ityataH zItalavihAriNa: sAdhoH svayamevAjJollaMghanahetubhAvAd niyatameva bhagavadAzAtanA jAyate / tato bhagavadAzAtanAto bhavaH saMsAro'nanto'parimANaH klezabahulaH zArIramAnasabAdhAbhibhUto bhavati yato bhaNitamAgame / / 422 // 2 // va tadeva darzayati-tIrthakarapravacanazrutaM tatra tIrthakarazcaturvarNazrIzramaNasaMghaprasUtihetuH puruSavizeSo vRSabhAdiH, pravakti o vastutattvamiti pravacanaM saMghaH, zrutaM dvAdazAGgama, AcArya yugapradhAnaM, gaNadharaM tIrthakaraziSyapradhAnaziSyarUpaM, mahaddhika 8 vaikrIyavAdAdilabdhimantamAzAtayaMstadutprekSitadoSodghoSaNenAnucitAcaraNena vA'vajJAsthAnamAnayan bahuzo'nekadhA ananta Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 461 / / saMsAriko bhavati, samyaktvAdiguNaghAtaka mithyAtvAdikamrmopArjanena dUraM sanmArgaparAGmukhasya tattrayopasthApanAcAra NAditi // 423 // 3 // atha prastutaM sambandhayannAha - sa devanAmA sAdhustasmin saMsAre tadvipAkAcchItalavihAropAttakarmodayAd hIno jAtikulAdibhiH, duHkhitazca zarIraduHkhopanipAtaiH preSaNakakArI paragRhakarmakaraH san tathA viphalo niSphalatAmAgataH kriyAdiH kAyakriyAvacana cintArUpo bhAvo vyApAro yasya sa tathAprAyo bhUtvA mandamatihitAhitavivekazUnyamatiH / / 428 / / 4 / / kSapayitvA samucchedya takaM kukarma zItalavihAropAttaM jAtaH kauzAmbImAhanasutaH kauzAmbyAM puri brAhmaNasUnuriti / vidyAvAn caturdaza vidyAsthAnaparapAragAmI, paraM aguruko rAjabhavanAdiSu mahAjanasthAneSu kvacidapyaprAptagauravaH samabhUt / tatazcAsya cintAsamajani nijaviSayapravRttigauravagaucarA kathamahamanaparAdho'pi janairitthamevAvajJAtaH kutaH / 'osaraNa 'tti tasmizva samaye kasyacidarhato bhagavatastatra samavasaraNaM samajani / zrutadharmasya cAsya niSkramaNaM vratamabhUttadante / / 425 // 5 / / tatra ca leAkAvajJA / pRcchA yethA bhagavan! kuto nimittAdahamavajJAto jAtaH / nimittakathane ca zItalavihArarUpasya to punarnivedane kRte paramasaMvegaH samudapAdi / tataH sarvatra sAdhusamAcAre udyatayogaH seApayogapravRtti: sa babhUva / anyadA zakrastutirudyatayogaviSayA jAtA / tataH 'devahatthiriya'tti ekena devena zakravacanamazraddadhAtA hastIbhUya IryApatha / / 461 / Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMtha // 462 / / prathamasamitirUpA parIkSitumArabdhA // 426 / / 6 / / kathamityAha-mArgapravRttasaJcaraNAnAM muiMgalikAnAM kITikAnAmityarthaH, yad rakSaNaM tatra gataM cittaM yasya sa tathA hastinA samutkSipto'sau / tato bhUmau nipatitasya koTikArakSaNakapariNaterazakyarakSaM tadupadravaM svakAyena pazyataH svajIvitavyanirapekSasya yat punaH punarmithyAduSkRtaM tena yA saMvegavRddhistasyAH sakAzAd gatidvikasya nArakatiryaggatilakSaNasya kSapaNaM nirlepanamasyAbhUt tadgatisampAdakakarmAnubandhavyavaccheda ityarthaH / / 427 / / 7 / / vaimAnikeSu saudharmAdisvagrgodbhavadeveSu zubhamanuSyeSu ca yaH zuddhAcAro nirmala svAvasthocitAnuSThAnarUpastasya paripAla nAyAM nirataH samAhitaH san saptASTajanmamadhye, tatra sapta devabhavAH kauzAmbI brAhmaNa sutajanmaprabhRtayazcASTI manuSyabhavAsteSAM madhye'STame manuSyabhave ityarthaH, cakrI cakravartI bhUtvA saMsiddho nirvRta iti // 428||8| atha prasaMgAdevedamAha; - anevi mahAsattA atiyArajuyAvi tapphalaM bhItuM / saMsuddhamagganirayA kAleNamaNaMtagA siddhA ||429|| abhye'pi pUrvoktakSullakAdijIvavyatiriktA mahAsattvAH prazastapariNatayo'tIcArayutA api pIThamahApIThAdivat tatphalamatIcArakArya strItvAdi muktvAnubhUya / kimityAha - saMzuddhamArganiratAH santaH kAlena bhUyasA'tItenAnantakA jIvAH siddhAH / / 429 / / upasaMharannAha ; -- dravyauSadha dRSTAntau panayapra0 / / 462 / / Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra // 463 // ('evaM osahaNAyaM bhAveadhvaM niuNabuddhIe / asamayasamayapaogA vihisaiparivAlaNAo ya // 430 // evamuktavadauSadhajJAtaM "mannai jahosahaM khalu jatteNa sayA vihANao juttaM" ityAdigranthoktaM bhAvayitavyaM paribhAvanIyamiti nipuNabuddhyA UhApohasAramityarthaH / kathamityAha-asamayasamayaprayogAd asamayaprayogaM samayaprayogaM cAzrityavidheH sadA paripAlanAtazca vidhi sadA paripAlanaM copekSyetyarthaH // 430 / / etadeva bhAvayati;-- hoti akAlaprayogo niratthago tahavagAraparao ya / haMdi hu sadosahassavi niyamA logevi siddhamiNaM // 43 // bhavatyakAlaprayogo'bhinavajvarAdAvoSadhrapradAnalakSaNo nirarthako vivakSitavyAdhyupazamaM pratyakiJcitkaraH / tatheti smuccyaakssepe| apakAraparakaH rAgotkopakAritayA samadhikabAdhA vidhAyakaH / ca samuccaye / haMdIti pUrvavat huryasmAt sadauSadhasyApi vyAdhinivRtti pratyavandhyazaktitayA sataH sundarasyApyauSadhasya niyamAd nizcayena loke'pi na kevalamAyurvedazATeSa prasiddha pratItamidamananta roktamiti // 431 / / atha dAntikatayoMpanyastasya saMsArarogiSu vacanauSadha trayogasyAkAlaM ca niddizan ghaNetyAdigAthAdvayamAhA-- ghaNamicchatto kAlo ettha akAlo u hoti nAyavvo / kAlo ya apuNabaMdhagapabhitI dhIrehi niddiTTo // 432 / / nicchayao pUNa eso vinneo gaMThibheyakAlo u / eyammI vihisativAlaNA hi AroggameyAo // 433 // ___ghanaM mahAmeghAvaluptasakalanakSatrAdiprabhAprasarabhAdrapadAmAvAsyAzyAmAmadhyabhAgasamudbha tAndhakAravannibiDaM mithyAtvaM tattva 1 iyamapi mUlagAthA kutrApyAdarzapustake nopalamyate / TIkAkSarAvyupajIvya tvatra likhitA / // 463 / Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH viparyAsalakSaNaM yatra sa tathA; kaalshcrmpudglpraavrtvytiriktsheppudglpraavrttlkssnnH| atra ca vacanauSadhaprayo- pranthibhedamahAgraMthaH ge'kAlastvakAla eva bhavati jJAtavyaH / caramapUdagalaparAvartalakSaNasta tathA bhavyaparipAkato bIjAdhAnodabhedapo- IAI phalapra0 SaNAdiSu pravarttamAneSu syAdapikAla iti / ata evAha--kAlastvavasaraH punarapunarbandhakaprabhRtistatrApunarbandhakaH "pAnaM na tibvabhAvA kuNai" ityAdilakSaNa', AdizabdAd mArgAbhimukhamArgapatitau gRhyte| tatra mArgo llitvist||464|| rAyAmanenaiva zAstrakRtetthaMlakSaNo nirUpito 'maggadayANaM ityAdyAlApakavyAkhyAyAma, yathA iha mArgazcetaso'vakragamanaM bhujaMgagamananalikAyAmatulyo viziSTaguNasthAnAvAptipravaNaH svarasavAhI kSayopazamavizeSo hetusvarUpaphalazuddhA sukhetyarthaH / tatra patitaH praviSTo bhavyavizeSo mArgapatita ityucyate, tadAdibhAvApannazca mArgAbhimukha iti / etau ca caramayathApravRttakaraNabhAgajAveva vijJeyau apunarbandhakakAla: prabhRtiryasya sa tathA dhIraistIrthakarAdibhiniddiSTo vyavahArata iti // 432 / / 1 // nizcayato nizcayanayamatena punareSa vacanauSadhaprayogakAlo vijJeyaH / ka hatyAha-granthibhedakAlastu granthibhedakAla eva, RL yasmin kAle'pUrvakaraNAnivRttikaraNAbhyAM granthibhinno bhavati tasminnevetyarthaH / kuto yata etasmin granthibhede sati vidhinAvasthocitakRtyakaraNalakSaNena sadA sarvakAlaM yA pAlanA vacanauSadhasya tayA kRtvA ArogyaM saMsAravyAdhinirodhalakSaNametasmAd vacanauSadhaprayogAd bhavati / apunarbandhakaprabhRtiSu vacanaprayogaH kriyamANo'pi na tathA sUkSmabodhavidhAyakaH, // 464 / / Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 465 / / anAbhAgabahulatvAttatkAlasya / bhinnagrandhyAdayastu vyAvRttamohatvenAtinipuNabuddhitayA teSu teSu kRtyeSu pravRrttamAnAstattakarmavyAdhisamucchedakA jAyanta iti // 433 // 2 // granthibhedameva puraskurvannAha; - iharAvi haMdi eyammi esa AroggasAhagA ceva / poggalapariyadRddhaM z2amUNameyammi saMsAro || 434 || itarathApi vidhisadApAlanAmantareNApi / haMdIti pUrvavat / etasmin ganthibhede kRte satyeSa vacanauSadhaprayoga ArogyasAdhakazcaiva bhAvArogyaniSpAdaka evaM sampadyate / tathA ca paThyate - " labdhvA muhUrtamapi ye parivarjayante samyaktvaranamanavadyapadapradAyi / bhrAmyanti te'pi na ciraM bhavavArirAzau tadbibhratAM cirataraM kimihAsti vAcyam ? || 1 || " atra hetumAha - pudgalAnAmaudArika- vaikriya-taijasa-bhASA-AnaprANa - manaH- karma vargaNApariNAmapariNatAnAM vivakSitakAlamAdau kRtvA yAvatA sAmastyenaikajIvasya grahanisaggI sampadyate sa kAla: pudgalaparAvartta ityucyate, pudgalA grahanisaggIbhyAM parivarttante parAparapariNati labhante'sminniti vyutpatteH, tasyArddhaM yAvat, yadyasmAGkanaM kiJcid hInametasmin granthibhede sati saMsAro jIvAnAM tIrthakarAdyAzAtanAbahulAnAmapi / atra ca dRSTAntAH kUlabAlagozAlakAdayo vAcyAH / / 434 / / eyammi eyajAge Na vivajjayameti pAyaseo jIvA / samuvatthiya kallANo Nahu tavvivarIyagA hoti ||435|| etasmin granthibhede sati etadyeAge vacanauSadhaprayoge sampanne sati naiva viparyayaM devagurudharmatattvagocaraM vipaya sameti pratipadyate prAyazo bAhulyena jIvaH / prAyograhaNamavazyavedyamithyAtvAdikliSTakarmmaNAM keSAJcid viparyayasambhavena vyabhi // / 465 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH cAraparihArArthamiti / etadeva bhAvayati-samupasthitakalyANaH samAsannIbhUtAdbhataprabhUtakuzalo na naiva huryasmAt tadviparI-bhinnagraMthimahAgraMthaH taka: samupasthitakalyANa viruddhAcAraparAyaNo bhavati / yathA hi samupasthitakalyANo na tadviparItako bhavati, tathA granthi noviparya sImatyabhAbhede upayuktajinavacanauSadhaH san na viparyestamatirjanturjAyate / / 435 / / etadeva bhAvayati vatvam. no paralAo na jiNA Na dhamma mo gaMDapIla sIlaM tu / natthaTThami yA ya tahA emAdi na mannaI eso // 436 / / / 466 / no naiva paraloko vartamAnabhavApekSayA bhavAntararUpaH samasti / tasmAd Agacchato gacchatazca tatra kasyacit kadAcit / | kenacidanavalokanAt , kintu bhUtapaJcakasamudAyarUpakaDeva ramevedamuddhata caitanyaM tAsu tAsu kriyAsu pravarttamAnaM jIvatIti vyapadezaM pratipadyate, taduparAmaM ca mRtamiti / tathA, na jinA bhavanto'rhantaH sarvathA nivRttarAgadveSamohamAlinyA mAnavavizeSAH santi, tAdRzasya kasyacidadhunA'nupalabhbhAt , dRSTAnusAreNa cAdRSTakalpanAyAH sAdhIyastvAt na dharmo durgatipataJjantujAtadhArakaH eteSAmeva ca sugatau dhAvako jIvapariNAmavizeSaH, pratyakSeNa sAkSAdanirIkSaNAt / 'mo' iti pUrvavat / gaNDasya tathAvidhavaNasya yA pIDA tadupazama zIlaM tu bastinirodharUpaM punaH / yathA hi gaNDapIDAyAM sahyamAnAyAM na kazcid guNaH, kintu tannipIDanameva, evaM bastinirodhapo'pi bhAvanA kAryA / nAsti na vidyate'STamikA, ca tathA, ratnaprabhAdibhyo narakapRthivIbhyaH saptabhyaH purato'dhastAd aSTamI pRthivI upAjitapracuratamasAmiti / ayamabhiprAyaH-- saptasu tAvad gatA gacchanti gamiSyanti ca jIvAH, ki tAbhyo bhayamasti ? aSTamI ca narakapRthivI bhavadbhirna pratipAdyate, itIndriyaprItireva sampAdapituM yuktA, na punaH pApabhayAt tatsarihAra iti / evamAdyanyadapi vacanApauruSeyatvaja // 466 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 467|| gadIzvarakartRtvAdi nAstikamImAMsakanaiyAyikA diparikalpitaM na manyate, eSa bhinnagranthiH, samyagbodhapradIpaprabhAprahataprauDhamithyAtvAndhakArabhAvatvAttasya / manyate punarityaM yat kArya tadanurUpakAraNaprabhavaM, yathA zAligodhUmAdidhAnyavizeSaH, kAryaM cehabhavikA harSaviSAdAdayaH, yateSAmanurUpaM kAraNaM tatprAgbhavacaityanyamiti paralokasiddhiH / tathA saMti ca jinAH, tatsAdhakapramANasyAbAdhita viSayasya sattvAt / tathA hi-ye yato hetordezataH kSIyamANA vIkSyante te tataH prakarSaprAptAta sambhavatasarvakSayA api, yathA cikitsAsamIraNAdibhyo rogajaladharAdayo, dRzyante ca pratipakSAbhAvanAtaH kvacita prANini dezataH kSIyamANA rAgAdayaH, tataH prastutabhAvanAprakarSAt sambhavatyeva teSAM kadAcid sarvapralaya iti, ye ca sarvaprakSINadoSAsta eva jinAH / na cAdarzanamAtreNa teSAmasattvamudbhAvanIyamagdizibhiradRzyAmAnAnAmapi pAtAlatalagatAnAM mUlakIlAdInAM bahUnAM bhAvAnAM sadbhAvAt / dharmo'pi samasti, sUze dharmasyopalakSaNatvAt pApamapi gRhyate / tataH puNyaM ra pApaM samastItyarthaH / kathamanyathA tulyavyavasAyayorapi dvayoH phalasiddhau sarvajanapratIto bheda upalabhyate ? yathoktam - "talyapratApodyamasAhasAnA, kecillabhante nijakAryasiddhim / parena tAmatra nigadyatAM me, kAsti hitvA yadi ko'pi hetaH? // 1 // vicitradehAkRtivarNagandhaprabhAvajAtiprabhavasvabhAvAH / kena kriyante bhavane'GgivargAzciraMtanaM karma X // 467 // nirasya citrAH ? // 2 // vivarya mAsAn nava garbhamadhye, bahuprakAraH kalalAdibhAvaH / udvartya niSkAsayate savitryAH ko garbhataH karma vihAya pUrvam ? // 3 // " yaJca gaNDapIMDAdhisahanatulyaM zIlamuktaM tadapi na cAru, gaNDapIDApratIkArasya tathAvidharAgadveSayorabhAvena pravRttatvAt / bastinirodhapIDApratIkArasya ca saMsAramUlatIvakAmarAgamUlatvenAtyantadurvRttatvAda Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAgraMtha vastuprAptikAlAkA| lanirU paNam. , // 468 | na kiJcit tatpratIkArayoH sAmyamasti / tathA cArSam-"mUlameyamahammassa mahAdosasamUssayaM / tamhA mehuNasaMsaggi niggaMthA vajayaMti NaM" // 1 // yaccoktaM nAstyaSTamI pRthivIti, sApi zaThoktireva, saMsAramayamasAramamanyamAna evetthaM vakti / nahi saMsArabhIravo'nyataranarakapRthvIduHkhamapyanumabhyante, kiM punaH sarvapRthvIprabhavamiti / yacca mImAMsakairvacanApauruSeyatvamuqhuSyate, tadapi sudhIbhirneSyata eva / tathA hi-ucyata iti vacanaM puruSavyApArAnugataM rUpamasya, kathaM takriyAyA abhAve tad bhavitumarhati ? / na caitat kevalaM kvacid vanAdupalabhyate / upalabdhAvapi kvacidadRSTavaktrAzaGkA na nivarttate / yaccezvarakAraNikairIzvara kartaka jagaditi procyte| tadapyuccAvacameva / Izvaro hi parairutpattivikalaH kalpyate / na ca tAdRzAt | kiJcit kAryamupapadyate / yathoktam-'nezvaro janminA heturutpattivikalatvataH / gaganAmbhojavat sarvamanyathA yugapad bhavet // 1 // " iti // 436 / / ___itthamakAla kAlaM ca vacanauSadhaprayogasya pratipadya dRSTAntatayopanyastaM sadauSadhamadhikRtya kAlamupadizannAha;desAvekkhA cevaM samma kAlA sadAsahagaovi / kulalehiM muNeyavvo sai vejjagasatthanIIe // 437 // doSApekSayA iha doSA vAtapittazleSmaprakopaprabhavA jvarAtIsArAdayo rogA mRdumadhyAdhimAtrarUpAsteSAmapekSA ca tAnapekSyetyarthaH, evaM vacanoSadhaprayogavat samyak kAlaH prayogayogyaH sadauSadhagataH snigdhoSNAdisundarauSadhopajIvanArUpaH, ki punaH prAgukto vacanauSadhaprayogakAla ityapizabdArthaH, kuzalarbuddhi madbhirmuNitavyo jJeyaH sadA sarvakAlam / kathamityAha-vaidyakazAstranItyA AtreyacarakasuzrutAdicikitsAgranthAnusAreNa / tatrAdhimAtre roge sadauSadhasyAprayogAvasara eva, || // 468 // DHE Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSadhasyAdyApi svasAmarthyamalabhamAnasya rogasvarUpaM tvanuvartamAnasya tatpuSTikArakatvameva, yato madhyamAvasthayAM tu syAdapi kazcid guNastatprayogAt , mRdubhUtAvasthAyAM tu tathA tathA kuzalarupacaryamANo rogaH sarvathoparamaM pratipadyata eva / sadoSadhAni caivaM zAstre paThyante--"tittakaDuehi simaM jiNAhi pittaM kasAyamahurehiM / niddhaNNehi ya vAyaM sesA vAhI aNasaNAe // 1 // " // 437 // paraH prAha ;-- // 469|| kaha Nu akAlapaoge etto gevejjagAisuhasiddhI / NaNu sAhigaosahajogasokkhatullA muNeyavvA / / 438 // - kathaM nu prazne, pRcchAmya kAlaprayoge tathAbhavyatvAparipAkalakSaNe'kAle vacanauSadhaprayoge jAte sati durabhavyAnAmabhavyAX nAM ca keSAMcid ito vacanauSadhaprayogAd graiveyakAdisukha siddhiH zAstre zrUyate / uktaM ca--"titthaMkarAipUyaM vaThThaNanneNa vAvi kajjeNa / suyasAmAiyalaMbho hojjA bhavvassa gA~Thammi // 1 / " tatazca-"je daMsaNavAvannA liMggahaNaM kareMti sAmanne / tesi ciya uvavAo ukkoso jAva gevejjA / / 2 / / " atra pratividhIyate-nanviti parapakSAkSamAyAM, sA greveyakAdisukhasiddhiradhikRtauSadhayogasaukhyatulyA muNitavyA / yathA hi sadoSadhaM samayaprayogAt kSaNamAtraM svasambandhasAmarthyAda asAdhye vyAdhau saukhyamupanayati, tadanu ca samadhikavyAdhiprakopAya sampadyate / evamadhikRtavacanauSadhaprayogo'pyapakvabhavyAtvanAM sattvAnAM graiveyakAdiSu sukhasiddhimAtramAdhAya pazcAt paryAyeNa narakAdidurgatipravezaphalaH sampadyate // 438 / / _____etat svayamapi bhAvayati ;kuNai jaha saNNivAe sadAsaha jogasokkhamettaM tu / taha evaM viSNeyaM aNorapArammi saMsAre // 439 // ||469 / / Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadAza karoti yathA sannipAte vAtAdidoSatrayayugapataprakoparUpe sadauSadhaM kriyAtiktakvAthAdirUpaM yogasaukhyamAtrameva, na puna- mithyAdRSTamahAgraMtha staducchedamapi / tathaitad aveyakAdisukhaM samayavacanauSadhaprayogAd utpannaM vijJeyamanarvApAre saMsAre / / 439 / / vipulasI yAbhAva1 Naya tattao tayaMpi hu sokkhaM micchattamo hiyamaissa / jaha roddavAhigahiyassa osahAovi tabbhAve // 440 // tvam. na naiva, cakAro vaktavyAntarasUcakaH, tattvato nizcayavRttyA tadapi aveyakAdigataM, huH sphuTaM, saukhyaM vrtte| kasyetyAha-mithyAtvamohitamateH dRDhaviparyAsapizAcAbhibhUtacetaso jIvasya / dRSTAntamAha-yathA raudravyAdhigrahItasya duHsAdhabyAdhibAdhAvidhurazarIrasya kasyacid auSadhAdapi tadbhAve saukhyabhAve na tattvataH sukham / tathA hi svabhAvatastAvat tasya na saukhyamasti, yadi paramauSadhAt / paraM tatrApyatyantadAruNarogeNAnavarataM tudyamAnamarmaNo bAhya eva sukhalAbhaH / yathA hi zaratkAle kaThoratarataraNikiraNanikaraNa tApiteSvapi mahAhradeSu bahirevoSNAni jalAni, madhye punaratyantazItaIX labhAvabhAji bhavanti, evaM sakriyAyogAd bAhyasaukhyayoge'pyatyantamithyAtvopapalutatvAha :khameva // 440 / / punarapi dRSTAntopanyAsenAmumevArtha bhAvayati ;jaha cevovahayaNayaNo samma rUvaM Na pAsaI puriso / taha ceva micchaviTThI viulaM sokkhaM na pAvei ||44shaa yathA caivetti dRSTAntArthaH / upahatanayanaH kAcakAmalAdidoSopaplutalocanaH samyag yathAvadrUpaM strIpuruSAdilakSaNaM // 470 // na pazyati na vIkSate puruSaH pramattI jIvaH / tathA caiveti dArTAntiko'rthaH / mithyAdRSTirupahatasamyagbodho vipulaM bahu IN samupasthitamapi saukhyaM na prApnoti / / 441 // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuta iti ceducyate; asadabhiNivesavaM so Niogao tANa tattao mogo / samvattha taduvadhAyA visavAriya meAgatullo tti ||442 // asadabhinivezavAn vitathAbhiniviSTaH sa midhyAdRSTiniyogato niyamena tattasmAd na tattvato bhogaH stryAdiviSayava-' ||471 / / stugocaraH, sarvatra heye upAdeye ca vastuni tadupaghAtAdasadabhinivezopadravAt / viSadhArita bhAgatulyaH / yAdRzo hi viSavikAravilIbhUtacetasaH srakcandanAGganAdibhogastastvato'bhAga eva, evaM mithyAdRSTezcakravatrtyAdipadavIprAptAvapi viparyAsavazAd na kazcid bhAgaH / itirvAkyaparisamAptI ||442 // 225 etadeva bhAvayati ; katthas Na NANameyassa bhAvao tammi asai bhAgAvi / aMdhalayatullabhAgA puvvAyariyA tahA cAhu ||443 || kutracid jIvAdI vastuni na naiva jJAnamavabodha etasya mithyAdRzo bhAvataH samyagurUpatayA varttate / tatastasmin jJAne'sati bhAgo'pi stryAdivastuviSayo'ndhalakabhAgatulyo yAdRzo'ndhapuruSasya prAsAdazayyAsanavanitAdibhAgo'nupalabdharUpatattvasya na paramArthato bhogatAM bibhatti, mithyAdRzo'pi tathA prastutabhAga iti / etadeva draDhayannAha - pUrvAcAryA jina bhadragaNikSamAzramaNapAdAstathA ca tathaiva yathaitadvastu sidhyati tathA''huruktavantaH / / 443 // uktameva darzayati ; - sadasadavisesaNao bhavaheujahicchiovalaMbhAo / NANaphalAbhAvAo micchaddiTThassa annANaM ||444 // / / 471 / / Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajJAnasva upadezapadaH sadasatoravizeSaNAd mithyAdRSTerajJAnamityuttareNa yogaH / mithyAdRSTihi yadasti tat sarvathA'styeveti nivizeSaNaM vdti| zamithyAdRSTe evaM nAstItyapi vAcyam / na caivaM vastusvarUpamasti, sarvAbhAvanAM svarUpeNa sattvAt asattvamapi vivakSitaparyAyApekSayava, na punaH sarvAnapi paryAyAnapekSya, paryAyavizeSApekSayA'sattvavivakSAkAle'pi ghaTAdeH sattvAbhyupagamAt tathA, 'bhavaheutti rUpam. bhAvapradhAnatvena nirdezasya, bhavahetutvAt, saMsArakAraNatvAt, mithyAtvAdInAM karmabandhahetUnAM viparItajJAnarUpatvena pravRtteH / // 472 / tathA, yadRcchayA svecchArUpayopalambhAt sarvabhAvAnAmavabodhAt, na punaH samyagdRSTeriva sarvavidvacanapArataMtryAt / tathA, jJAnaphalAbhAvAt / jJAnasya hi phala viratiH / sA ca jJAnA'bhyupagamayatanAsu satISu sampadyate / mithyAdRSTastu viparyastabodhopahatatvena jJAnasyaiva tAvadasambhavAt kuto'bhyupagamayatanAsambhavaH ? na ca svakAryamakurvat kAraNaM kAraNatayA vipazcito nizcinvanti / paThanti cAtra-"yadevArthakriyAkAri tadeva paramArthasat / " iti / tatastAdRzasya jJAnaphalasyAbhAvAd | mithyAdRSTerudIrNamithyAtvamohasya jJAnamapi zAstrAbhyAsAdijanyamajJAnaM vartate // 444 / enAmeva gAthAcatuSTayena vyAcaSTe ;IPS egaMtaNiccavAe aNiccavAe sdsdviseso| piMDo ghaDotti parisAvanno devotti NAtAto / / 445 / / // 472 / / bhavaheu NANameyassa pAyaso'sappavittibhAveNa / taha tavaNubaMdhao ciya tattetaraNidaNAdIto // 446 / / ___ ekAntanityavAde ekAntena syAdvAdaviparItarUpeNa nityasyApracyutAnutpannasthirakasvabhAvasyAtmAderabhyupagame kriyamANe paraiH sAMkhyAdibhiH, sadasadavizeSaH prApnoti, vivakSitAvasthAyAH sattvakAle. ca dravyasyAvizeSo'nAnAtvamApadyate / . tato Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 473 / / ya evaM piNDo bhRdaH sambandhI sa eva ghaTa:, ityAyAtaM mRdravyasyobhayAvasthAnuyAyitvam, tilatuSatribhAgamAtramapi svarUpabhedAbhAvAt / na ca vaktavyamekAkAre'pi dravye piNDo ghaTazvetyavasthAbhedAzrayeA'sau vyavahAro loke na pravartyata iti, avasthAturabhede tannibandhanAnAmapyabhedaprApteH kAraNabhedapUrvakatvAt kAryabhedasya / yathoktam - "ayameva bhedA bhedaheturvA yad viruddhadharmmAdhyAsaH kAraNabhedazva" iti / anityavAde caikAntakSaNakSayitvalakSaNe puruSAd vihitadevabhavaprAptiprAyogyapuNyakarmmaNaH sakAzAt maraNAnantaraM devabhavaprAptAvanya ekAntenaiva vilakSaNo deva ityApadyate / ayamabhiprAyaH - - yathA samupArjitasukRtAd manuSyAd nArakatayotpanno jIva: sarvathA'nya eva tathA tadmaraNAnantaraM devatayotpattAvapi niramvayotpAdasyAbhayatrApi samAnatvAt na caitad yujyate, akRtAbhyAgamakRtanAzadoSaprasaGgAt / evaM ca nityavAde ya eva piNDaH sa eva ghaTo, ya eva ca ghaTaH sa eva piNDa iti nyAyAt sadasatoravasthayoravizeSaH / anityavAde'pi puruSAdanyo devo devAca puruSa iti / tato yathA puruSasya vidyamAnatAkAle kazviddevatayotpanna ekAntenaivAbhyastathA tanmaraNAnantaramutpanno'pi devo'nya eva / tataH puruSasattvakAle'sattvakAle ca devatayotpanno janturaviziSTa eveti yo nyAyastasmAt sadasatoravizeSa iti // 445 / / bhavetyAdi / bhavahetuH saMsAranibandhanaM jJAnaM zAstrAbhyAsAdijanyo bodha etasya mithyAdRSTeH / kathamityAha - prAyazo bAhulyenAsatpravRttibhAvena viparyastaceSTAkAraNatvAt tasya / yadiha prAyazograhaNaM tadyathApravRttakaraNaca ramabhAgabhAjAM saMnihitagranthibhedAnAmatyantajIrNamithyAtvajvarANAM keSAJcid duHkhitadayAguNavadveSasamucitAcArarUpapravRttisArANAM sundara pravRttibhAvena / / 473 / Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnakalAdi. R upadezapadaH vyabhicAraparihArArtham / tatheti hetvantarasamuccaye / tadanubandhata evAsatpravRttyaranubandhAdeva / etadapi kuta ityAha- mhaagrNthH| tattvetaranindanAditaH / sa hi mithyAtvopaghAtAt samupAttaviparItarucistattvAM sadbhUtadevatAdikamahadAdilakSaNaM nindati / Himala itaracAtattvaM tattatkuyuktisamupanyAsena puraskaroti / tatastattvetaranindanAdidoSAd bhavAntare'pyasatpravRttiranubandhayuktava syAditi / / 446 // // 474 // ummattassava to tassuvalaMmA jahittharUvAtti / micchodayato to ciya bhaNiyamiNaM bhAvagaharavaM // 447 // unmattasyeva madyapAnaparAdhInamanaso manujasyeva vijJeyastasya mithyAdRSTarupalambho vastubodharUpo yadRcchArUpaH svavikalpamAtrasaMghaTita iti / kuta ityAha-mithyAtvodayAd mithyAtvamohanIyakarmavipAkAt / tathA hi-pItamadyo madAvezAta kiMkaramapi rAjIyati, rAjanamapi kiMkaroyati, tathodIrNamithyAtvo jIva: sadbhUtamapi vastu atattvarUpatayA vyavaharati, asadbhUtamapi tattvatayeti / ata eva yadRcchopalambhAd bhaNitamidaM mithyAtvaM bhAvagraharUpaM pAramArthikagrahasvabhAvam, itaragrahebhyaH pizAcAdirUpebhyo'sya. mahAnarthaprasAdhakatvAt // 447 // NANassa phalaM viratI pAve punnammi taha pavittIo / jogattAdiaNugayA bhAveNa Na sA ao'NNANaM // 448 // jJAnasya vastubodhasya phalaM kArya viratiruparamaH / kvetyAha-pApe prANAtipAtAdirUpe kukRtye, puNye pavitre svAdhyAyadhyAnatapazcaraNAdau kRtyavizeSe, tatheti samuccaye, pravRttistu pravartanameva yA sampadyate sApi jJAnaphalam / kIdRzItyAha-yogyava tvAdyanugatA yogyatvena yogyatArUpeNa, AdizabdAd dravyakSatrakAlabhAvatvAnukUlyena cAnugatA smbddhaa| tato bhAvena bhAvArtha Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpeNa na naiva sA mithyAdRSTaH pApe viratiH, puNye ca pravattiryogyatAdyanugatA sampadyate yataH kAraNAt, ato jJAnamapyajJAnaM tasyAzuddhAlAbupAtranikSiptadugdhazarkarAdimadhuradravyANAmiva jJAnasyApi tatra mithyAtvodayAd viparItabhAvApannatvAt / / 448 // upasaMharannAha;evamatiNiuNabuddhIe bhAviuM appaNo hiyaTThAe / sammaM payaTTiyavvaM ANAjogeNa savvattha // 449 / / etat pUrvoktamatinipuNabuddhyA bhAvayitvA pariNamayyAtmanaH svasya hitArthaM kalyANanimittaM samyag yathAvat pravattitavyamAjJAyogena sarvatra dharmArthAdikAyeM // 449 / / tatazca ;NAUNa attadosa vIriyajogaM ca khetta kAlo ya / tappaccaNIyabhUe giNhejjAbhiggahavisese // 450 // jJAtvA samyagadhigamyAtmadoSaM tIvrakopavedodayAdikaM, vIryayogaM ca tannigrahasamarthasAmarthyalakSaNaM, kSetrakAlo ca pratipitsitAbhigrahaparipAlanAnukUlaM kSetraM kAlaM cetyrthH| kimityAha-tatpratyanIkabhUtAn svayameva saMveditasvadoSapratipakSabhAvagatAna gRhNIyAt samAdadyAd arhatsiddhAdipratyakSamevAbhigrahavizeSAna kSamAzarIrApratikarmatvAdIna', 'mumukSaNAM kSaNamapi nirabhigrahANAmavasthAnasyAkSamatvAditi / 450 / / na cAbhigrahA grahaNamAtrata eva phaladAyino bhavanti, kintu paripAlanAditi tadgatopadezamAha -- pAlijja ya parisuddhe ANAe ceva sati payatteNa / bajhAsaMpattIya vi ettha tahA nijjarA viulA // 45 // pAlayecca rot punaH parizuddhAn sarvAticAraparihArAta , AjJayA caiva pravacanoktastaistairupAyarityarthaH, sadA sarvakAlaM 05011 // 475 // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhigrahadhAraNapratipAlavAnasva0 tanida.ca. upadezapadaH prayatnenAdareNa mahatA / kutaH / yato bAhyAsamprAptAvapi bAhyasyAbhigrahaviSayasya kSamaNIyAderarthasyAprAptAvapi, atrAbhigrahe mahAgraMthaH gRhIte sati tathA tatprakArastha nigrahItumiSTasya krodhAdeH karmaNo nirjarA kSapaNA vipulA pracurA sampadyata iti // 451 // etadapi kuta ityAha; -- tassapAyaNa bhAvo abochinno jao havati evaM / tatto ya nijjarA iha kiriyAyavi haMdi vineyA // 52 // / / 476 / / tatsampAdanabhAvo'bhigrahaviSayasyArthasya niSpAdanapariNAmo'vyavacchinno'truTito yato bhavati evamabhigrahapratipattau / | evamapi kimityAha-tasmAdevAvyacchinnAt tatsampAdanapariNAmAd nirjareha pravacane jaine kriyAyAmapyabhigrahagocarArthaniSpAdane'pi bhavati, haMdIti pUrvavat , vijJeyA'vaboddhavyA na hi kriyAmAtrAd bhAvazUnyAt kiJcit phalamasti, kiMtu bhAvAt / yathoktam--"kriyAzUnyazca yo bhAvo bhAvazUnyA ca yA kriyA / tayorantaramunneyaM bhAnukhadyotayoriva // 1 // khadyotakasya yattejastadalpaM ca vinAzi ca / viparItamidaM bhAnorevamatra vibhAvyatAm // 2 // " // 452 / / amumevArtha dRSTAntataH sAdhayannAha;-- AharaNa seTidurga jiNidapAraNagadANadANesu / vihibhattibhAvAbhAvA mokkhaMga tattha vihibhattI // 453 // ___ AharaNaM dRSTAntaH zreSThidvikaM jIrNAbhinavalakSaNaM jinendrapAraNakadAnAdAnayojinendrasya bhagavato mahAvIrasya chana- sthakAle viharataH pAraNake pravRtte dAne'dAne ca vidhibhaktibhAvAbhAvAda vidhibhaktyorbhAvamabhAvaM cApekSyAharaNaM mokSAMgaM KI mokSakAraNaM tA pAraNa kadAne'pi vidhibhaktI saMvRtte // 453 // // 476 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 477 / / ___ enAmeva gAthAM gAthAtrayeNa vyAcaSTe ;-- vesAli vAsaThANaM samare jiNapaDimaseTTipAsaNayA / atibhatti pAraNaviNe maNoraho annahiM pavise // 454 / / jAticchidANadhArA loe kayapunnagotti ya pasaMsA / kevaliAgama pucchaNa ko pugne junnaseTTitti / / 455 / / / iha kilaikadA bhagavAn zrImannahAvIraH chadmasthakAle viharana vezAlyAM puri varSAsu sthAnamakarot / tataH 'samare'iti kAmadevAyatane 'jiNapaDimasiTi pAsaNayA' iti taM jinaM pratimAsthitaM jIrNazreSThI nityamAgatya pazyatti sma / 'aibhatti' ti bhaktizcAtIva tadviSayA tasya samajani / anyadA caturmAsakakSapaNasya vikRSTatapasaH pAraNakadine pravRtte manoratho vakSyamANarUpo jjnye| gRhadvArAvalokanAdivinayaparo yAvadasAvAste tAvat sajino'nyatrAbhinavazreSThigRhe praviSTaH / / 454 // dApitA ca tena svamAhAtmyaucityena tasmai bhikSA / kRtA ca taddezavicAribhirjumbhakadevararhatpAraNakasantuSTairyAdRcchikadAnadhArA vasudhArAvRSTilakSaNA / sA caivaM vijJeyA-"addhatterasakoDI ukkosA hoi tattha vsudhaaraa| addhatterasalakkhA jahaniyA hoi vasudhArA" // 1 / / tato loke kRtapuNyako'sAviti tasyaivaM ca prazaMsA vijRmbhinatA'bhinavazreSThinaH / 'kevali Agama'tti kAlena ca pApityoyasya kevalinaH kasyacid Agame tatra bahalakutUhalAkulacetasA lokena pRccA'kAri bhagavan ! ko'tra paripUrNaH puNyavAn ? bhagavatA cAce jIrNazreSThIti // 455 / / nanu jIrNazreSThinaH pAraNakaviSayo manoratha evAsInna kazcidabhigraha iti kathamaso dRSTAntatayopanyasta ityAzaMkyAha // 477 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapAla ettha hu maNoraho ciya abhiggaho hAmi navara vinneo| abhigrahamahAgraMtha mAhAtmyAjadi pavisati to bhikkhaM demi ahaM tassa citaNao // 456 / / atra pAraNakaviSaye 'huH' yasmAd manoratha evAbhigrahaH pAtradAnaviSayo navaraM kevalaM na punaranyat kiJcid bhavati // 478 // R| vijJeyaH / kathamityAha-yadi pravizati kathaJcid mama gRhe bhagavAneSaH, tato bhikSAM dadAmhamasmai cintanAdevaMrUpAt / / ayamatrAbhiprAyaH-sarvo'pyabhigraha icchA-pravRtti-sthairya-siddhibhedAccaturdhA prigiitH| tatrAsyecchArUpa eva parizuddho'bhigraho bhavan sa eva pAraNakabherIzabdazravaNakAlaM yAvat pravRddhaH san pAraMparyeNa mokSaphalatayA saMvRttaH / itarasya ca mahAtmyaucityena dattadAnasyApya bhyutthAnAderbhaktezca guNavadbahumAnarUpAyA abhAvAd yAdRcchikavasudhArAdiphala eva saMvRttaH pariNAmo, XI na punanirvANaphala iti // 456 / / __ athAnyadapyabhigrahamAhAtmyabhidhAtumAha - paJcaggakayaMpi tahA pAvaM khayamei'bhiggahA samma / aNubaMdho ya suho khalu jAyai jauNo ihaM nAyaM // 457 / / pratyagramAkuTTikAdidoSAt sadyorUpaM kRtaM nirvattitaM pratyagrakRtaM, kiM punazcirakAlakRtatvena jIrNabhUtamityapizibdArthaH, // 478 // tatheti vaktavyAntarasamuccaye, pApaM RSighAtAdijanyamazubhaM karma kSayamapagamameti prtipdyte| kuta ityAha-abhigrahAta 'samma'tti samyagrupatayA paripAlitAt / anubandhazcAnugamaH punaH zubhaH puNyakAnuvRttirUpaH, khaluvAkyAlaMkAre, jAyate / yamuno rAjA ihArthe jJAtaM dRSTAntaH / / 457 // tadeva gAthASTakena saMgRhNabAha ; Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 479 / / mahurAe jauNarAyA jauNAvaMke ya DaMDamaNagAro / vahaNaM ca kAlakaraNaM sakkAgamaNaM ca pavvajjA / / 458 / / 1 / / jauNAvaMke jauNAe koppare tattha paramaguNajutto / AyAveNNa mahatpA daMDo nAmeNa sAhutti / / 459 / / 2 / / kANa rAyaNiggama pAsaNayA akusalAdayA kovA / khaggeNa sIsachaMdaNa aNNeu phaleNa tADaNayA ||460|13|| sesANa leTThakheve rAsI ahiyAsaNAe jANati / aMtagaDakevalitaM iMdAgama pUyaNA ceva ||461 ||4 || daTThUNa rAyalaJjA saMvegA appavahaparINAmA / iMdanivAraNa sammaM kuNa pAyacchittaM mo ettha ||462 // 5 // sAhasIvagamaNaM savaNaM taha ceva pAyachittANaM / kiM ettha pAyacchittaM suddhaM caraNaMti pavvajjA // 463||6|| pacchAyAvAisayA abhiggahA sumariyammi nA bhuMje / darabhutte cevaM ciya divasammi na teNa kila bhutaM // 464 || ArAhaNa kAlagao suresu vemANiesu uvavaNNo / evaM abhiggahA iha kallANaNibandhaNaM Neo || 465 ||8|| iha madhyamapratiSThitagaganatalolle khizikhara ratnamaya devatAvinirmita jinastUpaprabhAvopalabdhasarva diGmaNDalavyAptizlAghAyAM mathurAyAM puri yamuno rAjA'bhUt / tatra ca yamunAvakre daNDo nAmAnagAra AtApanAM cakAra / 'vahaNaM ca'tti hananaM ca yamunena rAjJA tasya kRtam / kAlakaraNaM ca saJjAtaM zakrAgamanaM cendrAvatArarUpam / tataH pravrajyA yamunasya samajanIti / / 458 / / 1 / / etAmeva gAthAM gAthAsaptakena vyAcaSTe - 'jauNA' ityAdi yamunAvakre, etaduktaM bhavati - yamunAyA nadyAH kUrpare, kUrparo nAma samAkuzvitAgrabhAgasya bAhoryAdRza AkArastadAkAraM yat kSetraM tatra, paramaguNayukta AtApayati zItAdyadhisahane / / 479 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhigraha upadezapadaH mahAAgraMthaH tam. // 480 // nAtmAnamAyAsayati mahAtmA prazastapariNAmo daNDo nAmnA sAdhuriti // 459 / / 2 // evaM ca tasminnAtApayati, kAlena kenacid gatena, rAjJo yamunasya 'niggama'tti nagarAd vahinirgame jAte 'pAsaNaya'tti viSaye yamu narAjajJAdaNDAnagAradarzanamabhUt / tato ninimittamevAkuzalodayAt kliSTakarmavipAkAt tasya tatra daNDAnagAre kopo babhUva / tata aihikamAmuSmika ca pApaphalamanAlocyaiva tena tasya sAdhoH khaGgena zIrSacchedanamakAri / anye tvAcAryAH phalena bIjapUrAdinA tena tADanA kRteti bruvate / / 460 // 3 // . tadanu zeSANAM sevakalokAnAM sambandhini leSThukSepe rAzirleSThanAmasau jAtaH / adhisahanAyAM 'svakRtakarmaphalapAko'yaM me samupasthito na kazcit kasyacid aparAdhaH' evaMrUpAyAM jAtAyAM samullasitazukladhyAnasya jJAnaM kevalAkhyamajAyata / tato'ntaH karmaNAM sarveSAmeva tatkAlaM kRto yenAsAvantakRtaH, sa cAsau kevalI ca tasya bhAvastattvaM sampannamasya, tatkSaNameva siddho'sAvityarthaH / tata indrAgamaH zakrAvatAraH pUjanA caiva puSpadhUpAdibhistaccharIrasya kRtA zakreNeti // 46 // 4 // dRSTvendrAgamanaM pUjanaM ca rAjJo yamunasya lajjA tena mahatA svasyAnucitaceSTanena trapA saMvRttA / saMvegAd "dhigmAmevamasamaJjasakAriNam' evaMrUpAdAtmavadhapariNAmaH samajani / labdhAbhiprAyeNa cendreNa nivAraNamakAri / abhANi ca samyag on480 / / yathAvat kuru prAyazcittametadaparAdhazuddhirUpaM, 'mo' iti purvavat, atrAparAdhaprAptAviti // 462 / / 5 / / ___ sAdhusamIpe gamanaM kRtaM, zravaNamAkarNanaM, tathA caiveti samuccaye, prAyazcittAnAmAlocanAdInAM pArAJcikaparyavasAnAnAm / tataH kimatrAparAdhe prAyazcittamiti papraccha / kathitaM ca sAdhubhiH zuddhaM caraNaM prAyazcittamityevaM pratipAdyate / prava Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 481|| jyA sarvasAvadyayogavirahalakSaNA tena pratipannA // 463 // 6 // pratipannAyAM ca tasyAM pazcAttApAtizayAt tenAbhigraho gRhIto yathA bhojanakAlAd arvAk smRte'parAdhe no naiva taddine ? muje, darabhukte'pyarddhabhukte'pi sati yadi smarAmi tadA evameva na bhuJja ityrthH| evaM gRhItAbhigraheNa tena bhagavatA divasamapyekamapi ca divasamityarthaH, kiletyAptapravAdasUcanArthaH, na bhuktam , abhigrahasya nityamevAnusmaraNAt // 464 / / 7 / / ArAdhanA AlocanA vratoccArAdikA paNDitamaraNarUpA jaataa| kAlagataH san sureSu vaimAnikeSUtpannaH / upasaMharanAha-evamamunA prakrameNAbhigraho yamunarAjarSigRhItAbhigrahavad iha pravacane kalyANanibandhanaM jJeya iti // 465 // 8 // atha paramatamAzaMkate;-- jai evaM risighAevi haMta ArAhaNA imassesA / kaha khuDDayA iyANaM dosalavANaMtasaMsAro ? // 466 / / IN yadi cedevamAkuTTikayA RSighAte'pi daNDanAmAnagAramAraNe'pi bodhilAbhamUlAgnIkRte sati / 'haMta' iti komalAma- 8 traNe / ArAdhanA parizuddhapravrajyAlAbhalakSaNA asya yamunarAjasyaiSA sugatilAbhaphalA jaataa| kathaM tahi kSullakAdInAM R "sAhupaosI khuDDo" ityAdigranthoktAnAM doSalavAt sAdhupradveSAdimAtralakSaNAdanantasaMsAraH, upalakSaNatvAt saMkhyA to'saMkhyAtazca keSAJciditi ? // 466 / / bhaNNai appaDiyAro dosalavo tesi Na puNa iyarassa / kayapaDiyArA ya imo Na phalai visametthamAharaNaM / / bhaNyate samAdhiratra / apratikAro'kRtaprAyazcittarUpapratividhAno doSalavasteSAM kSullakAdInAmiti sa tathA vikAramA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAdhapazcAttApelAbhasAma rthyam. upadezapadAra pannaH, na panaritarasya yamunarAjarSestatakSaNameva pratipannodagraprAyazcittasya / yadi nAmaivaM tataH kimityAha-kRtapratIkAra- mahAprathA zva.yaM doSalavo na phalati na vipacyate / viSaM sthAvarAdibhedabhinnamatrArthe AharaNaM dRSTAntaH / / 467 / / tadeva bhAvayati ; mArai visalesovi hu akayapaDIyAra mo Nau bahupi / kayapaDiyAraM taM. ciya siddhamiNaM haMta lAevi / / 468 / / / / / 482 mArayati cyutajIvitaM karoti viSalezo'pi hu, kiM punaH prabhUtaM tadityapihazabdArthaH, 'akayapaDiyAra'tti akRtapratIkAro'vihitamaMtratatrapratividhAno 'mA' iti pUrvavat / na tu na punarbahvapi kRtapratIkAraM tadeva viSaM mArayati / siddha pratItamidaM hanta loke'pi pRthagjane, ki punaH zAstre, ityapizabdArthaH / / 468 / / pratIkArameva bhAvayati ;-- maMtAgayarayaNANaM sammapaogo visammi pddiyaaraa| ANesaNijjabhiggaharUvA ete u dosavise // 469 / / maMtrA gAruDazAstraprasiddhAH, agadA auSadhAni yathA--"maricaM nimbabIjAni saindhavaM madhunA saha / ghRtapIto'gado hanti viSaM sthAvarajaGgamam" ||1rtnaani sarpazikhAmaNiprabhRtIni / tatasteSAM maMtrAgadaratnAnAM samyak prayogo yathAvad viniyojanaM viSe pratokArAH / tathA, AjJA sarvavidvacanopayogarUpA, eSaNIyamAdhAkarmAdidoSavikalamannapAnavastrapAtrAdi, abhigrahA dravyakSetrakAlarUpAH, tataste rUpaM yeSAM ta AzeSaNIyAbhigraharUpA ete tu pratIkArAH samyak prayuktA doSaviSe vijnyeyaaH| yathA hi maMtrAdibhinigRhyamANaM viSaM niSphalIbhavati tathA SaNAbhigrahamantrAgadaratnasamAnairdoSaviSa // 482 / / Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||483 / / pratividhIyamAnaM niSphalIbhAvamApnotIti / / 469 // ee pauMjiUNaM sammaM nijjarai aibahUyaMpi / dosavisamappamatto sAhU iyarovva buddhijuo // 470 // etAnAzaiSaNIyAbhigrahAna prayujya samyag aviparItarUpatayA nirjarayati parizATayati atiprabhUtamapyasaMkhyAtabhavopAttatayA pracuramapi doSaviSamapramattaH sarvAticAraparihAravAn sAdhuryatiH / dRSTAntamAha-itara iva sthAvarAdiviSavegavyAkalakalevara iva naro buddhiyuto viSapariNAmadAruNabhAvadarzI maMtrAdisamyagaprayogavAn iMtaraviSamiti / / 470 / / etadeva vistarato bhAvayati;-- kamma joganimittaM bajmai baMdhadvitI ksaayvsaa| suhajoyammI akasAyabhAvao'vei taM khippaM // 471 / / ___karma jJAnAvaraNAdi yoganimittam, iha yogo manovAkkAyavyApAraH / yathoktam--"maNasA vAyA kAeNa vAvi juttassa viriyapariNAmo / jIvassa appaNijjo sa jogasanno jiNakkhAo // 1 // " tato yogA nimittaM yasya tat tathA badhyate saMgRhyate / tasya ca bandhasya bandhasthitibandhAvasthAnakAlo jaghanyamadhyamotkRSTabhedabhinnaH kaSAyavazAta | tathApakaSAyapArataMtryAt / yadi nAmaivaM tataH kimityAha-zubhayoge pratyupekSaNAdira pe sAdhujanayogye kriyamANe'kaSAyabhAvataH kaSAyapArataMtryavaikalyAdapaiti nazyati tat karma kSipraM jhagiti tailavattikSayAt pradIpa iveti // 471 / / ___ atropapattimAha;-- garuo ya ihaM bhAvo Neo sahagArigaruyabhAveNa / titthagarANA NiyamA etthaM sahagAriNI jeNa // 472 / / Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhayoge AjJAyAsahakAritvaprada0 upadezapadAra gurukazca garIyAneva iha zubhayoge pravRtteH tattakriyopayogarUpo jJeyaH / kena hetunetyAha-sahakArigurukabhAvena / etamahAgraMtha deva darzayati-tIrthakarAjJA bhagavadAdezarUpA niyamAdavazyaM bhAvAdatra zubhayoge sahakAriNI sahAyabhUtA yena kAraNenavarttata iti // 472 / / boso u kammajo cciya tA tuccho so imaMtu ahigicca / leso vi aggiNo Dahai haMdi payaraMpi hu taNANaM // 473 // / / 484|| | doSastu RSighAtAdiH punaH karmaja eva jIvasvarUpavilakSaNakaSAyAdikarmodbhava eva, tatastucchaH phalgurUpaH sa doSaH, punastuzabdasya punaHzabdArthasyeha yojanAt, imAM sarvajJAjJAmadhikRtyApekSya / atra prativastUpamAlakSaNaM dRSTAntamAha-lezopyagneH, kiM punarbahurasAvityapizabdArthaH, dahapi bhasmabhAvamAnayati vrAtamapi hu tRNAnAM, ki punaH stokAni tAnItyapihuzabdArthaH // 473 // ___kathamityAha ;-- . aNukUlapavaNajogA Na tu tasvirahammi siddhameyaM tu / bhAvo u ihaM aggI ANA pavaNo jahA bhaNio // 474 / / ___anukUlapavanayogAd dAhyatRNAbhimukhapravRttapavanasambandhAt , na punastadvirahe, siddhaM pratItametat tvidaM punaH / atha ( dRSTAntayojanAmAha-bhAvaH prAyazcittapratipattyAdipariNAmarUpaH, tuH pAdapUraNArthaH, iha doSatRNadahane'gniranalaH, AjJA pavano yathA bhaNito bhAvAgnisAhAyyakArI / / 474 / / nanvAjJApavanayovRhadantaratvAt kathaM dRSTAntadAntikabhAva ityAzaMkyAha; // 484 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 485 // sA puNa mahANabhAvA tahavi ya pavaNAirUva mo bhaNiyA / vivarIesA samaodiyA ya taha baMdhavuDDikarA // 475 / / / sA punarAjJA mahAnubhAvA pavanamapekSya prauDhasAmarthyA'zeSadAhakA, dAhyakarmakacavarabhasmabhAvasampAdanAt, tathApi ca lokapratItazeSopamAnAbhAvAdiha tAvat pavanarUpA / anyatra tu "ANA hi mohavisaparamamaMto, jalaM rAgAijalaNassa, kammavAhivimicchAsatyaM, kappapAyavo sivaphalasta" ityAdisUtreSu paramamaMtrAdirUpA bhaNitA / 'mo' pUrvavat / tathA viparItA dravyakSetrAdyanaucityasevanena viparyastA eSA AjJA, kiM viziSTApi satItyAha-samayoditApi sAmAnyataH siddhAnta- 5 nirapitApi, tatheti samuccaye, bandhavRddhi karI karmopacayakAriNI // 475 / / upasaMhartumAha ;AlociyavvameyaM samma suddhAe jogibuddhIe / iyarIe u Na gammai evaM va sabaMdhasaNNAe // 476 / / AlocanIyaM mImAMsanIyametad yatheheyamAjJA samyak prayuktA bhAvAgneH pavanatulyA, viparItA tu bandhavRddhikarI, samyak 'zuddhayA yogibuddhayA sajJAnaguNapAtrajanayogyaprajJayA, itarayA tvayAgibuddhayA na gamyate na buddhayate / dRSTAntamAharUpavad nIlapItAdilakSaNaM rUpamiva sadAndhasaMjJayA jAtyandhavihitahastasparzAdilakSaNabuddyA // 476 // atha bhAvato'ndhAnamdhavibhAgaM darzayati ;-- jaccaMgho iha Neo abhiNNagaMThI tahaMdhalayatullo / micchaddiTThI sajjakkhao ya sai sammadiTThI o // 477 / / jAtyandho janmakAlaprabhRtyeva nayanavyApAravikala iha sadbhUtabhAvarUpopalabdhau jJeyo'bhinnagranthiH kadAcanApyavyAvRtta // 485 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada: mahAgraMthaH ||486 // mithyAtvatimirapaTalo jIvaH / / 1 tathAndhakatulyaH pazcAnnaSTadRSTijanasamAno mithyAdRSTiH, avazyavedyamithyAtvamohodayAda 101 AjAyAgranthibhede'pi samyaktvabhraMzAnantaraM mithyAtvagato jIvaH / / 2 / / sajjAkSazca praguNalocana eva sadA sarvakAlaM samyagadRSTi mandhAna ndhavibhAstvavicalitasamyagbodhaH punarjantuH // 3 // yathaiko jAtyandho, dvitIyo'ndhaH, tRtIyaH sajjAkSa iti trayo loke rUpopalaMbha gapra0 yogyA narA vartante / tathA dharmatattvarapopalaM bhaviSaye'pyabhinnagranthibhinnagranthizca mithyAdRSTiH samyagadRSTizca tRtIyA yogyarUpatayA vAcya iti / / 477 // yazcaiteSu sajjAkSatulyaH samyagdRSTiH, sa yat karoti tadAha ;-- eso muNei ANaM visayaM ca jahaTThiyaM NiogeNaM / eIe karaNammi u paDibaMdhagabhAvao bhayaNA // 478 // eSa samyagdRSTiMNati jAnIte AjJAM viSayaM cotsargApavAdarUpaM yathAvasthitaM dravyakSetrakAlabhAvAdizuddhaM niyogena niyamena, etasyA AjJAyAH karaNe punaH pratibandhakabhAvAd dRDhacAritramohodayAt tIvravIryAntarAyabhAvAcca parinizcitAjJA svarUpasyApi jantAjanA kadAcid AjJAkaraNaM na syAdapItyarthaH / tathA hi kRSNazreNikAdInAM karatalakatilamuktAphalanyAyena nizcitAjJAsvarUpANAmata eva bhavaniSkramaNAbhimukhamAnasajana janitAdbhatasAhAyyAnAm, tathA, "jaina muni // 486 // vratamazeSabhavAttakarmasantAnatAnavakara svayamabhyupetaH / kuryAt taduttarataraM ca tapaH kadAhaM bhAgeSu niHspRhatayA parimuktasaGgaH ! // 1 // " ityevaM pravarddhamAnAdhikamanorathAnAmapi pUrvabhavanikAcitakliSTakarmavipAkAd na cAritralAbho'bhUt / ata eva paThyate--"kammAI puNa ghaNaccikkagAiM kaThiNAI vjjsaaraaii| nANaDvayaMpi purisaM paMthAo uppahaM Niti" ||shaa Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B iti // 478 // upasaMharannAha - ra kayamettha pasaMgaNaM samAsao jeNa esa AraMbhA / disimattadaMsaNaphalo pagayaM ciya saMpayaM vocchaM // 479 // - kRtaM paryAptamatrAjJAmAhAtmyakhyApane prasaGgena vistareNa / samAsataH saMkSepeNa yena kAraNenaiSa upadezapadagrantharUpa o AraMbhaH prayatnaH / koza ityAha-diGamAtradarzanaphalaH kasyacid upadezasya paripUrNatayA bhaNitumanupakrAntatvAt / tataH // 487 // prakRtamevAbhigrahamAhAtmyakhyApanarUpaM vastu sAmprataM vakSye // 479 // etadeva darzayati ;aNNaMpi ihAharaNaM vaNiyasuyA sujjhilA u bohIe / pavvajja sIyala maNoraho ya suddhAe phalabheo / / 480 // . anyadapi pUrvodAharaNavilakSaNamihAbhigrahamAhAtmyaprastAvane vaNikasutau vANijakanandanau 'sajjhilAu'tti sajjhilako saudrau| tuH prAgvat / kathamudAharaNamityAha-bodhau prAptAyAmekasya 'pavvajjasIyala'tti pravrajyA zItalA mandA smudgraacaargurugcchaadishkaarikaarnnvaiklyaajaataa| dvitIyasya tu manorathastvabhilASaH punaH zuddhAyAM pravrajyAyAmeva samutpAdi, na tu pravrajyA / matayozca samakameva phalabheda ArAdhakavirAdhakajanyadevatvalAbharUpa iti // 480 // imAmeva gAthAM gAthAdvayena prapaJcayati ;-1 (granthAna0 8000)... X487 / / tagarAe vasusuyA seNa-siddha dhammagurubohi egassa / NikkhamaNamakiriya maNoraho u aNNassa suddhammi / / kAleNa milaNamasaNIdhAo ubavAya vNtrvimaanne| kevaliAgama pucchA kahaNaM bhAvammi bahumAyo / / 482 / / tagarAyAM puri vasusutI vasunAmakaveSThisutau putrI senasiddhanAmAnAvabhUtAm / tayozca kadAcid 'dhammagurubAhitti Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH - mahAgraMtha : dharmAbhidhAnagurupArzvagatayorbodhiH dharmaprAptirajAyata / tatazcaikasya niSkramaNaM pravrajyA pratipattirUpaM saMvRttaM paramakriyA kuto'pi pramAdAt pratyupekSaNA - pramArjanAdikriyAhAnirUpA saMvRttA / manorathastu manoratha evAnyasya dvitIyasya zuddhe niSkramaNe pravRttaH, na punaH kathaJcit tajjAtamiti / 481 // kAlena kiyatApi gatena milanamekatrAvasthAnalakSaNaM tayorjAtam / sukhAsInayozca smucitsvvRttaantkthnshrvnnprvR|| 488 / / tayorazanighAlo'kasmAdeva nabhastalAd vidyannipAtAd vinAzo jAtaH / tadanUpapAtastayorajani / kvetyAha-vyantaravimAne prathamasya vyantare dvitIyasyatu vimAne saudharmAdyamarAvAsalakSaNe iti / anyadA kevalinaH kasyacidAgame pRcchA lokena kRtA, yathA-tayoH kaH kutrotpannaH ? kathanaM yathA vRttAntasya tena kRtam / tato lokasya bhAve zuddhadharmmamanorathalakSaNe bahumAno'jani na svazuddhAnuSThAne iti ||482 / / athaprakRtayojanAmAha ; -- etthavi maNorahociya abhiggaho suddhaNikkhamaNagammi / bahumANao vi avirAhaNAe etthaM phalamudAraM // 483 // atrApi na kevalaM prAcye jIrNazreSThidRSTAnte manoratha evAbhigrahaH zuddha niSkramaNake zuddhAyAmeva pravrajyAyAmityarthaH / tato bahumAnatospi puraskArapariNAmAdapyavirAdhanAyAM pratipannasya kasyacid abhigrahasyAbhaJjanalakSaNAyAM satyAmatra zuddha niSkrabahumAne ca sati phalamudAramavirAdhitadevabhavalakSaNaM sampannamiti // / 483 / / evaM sthite sati yatkarttavyaM tadupadizannAha ; -- abirAhaNAe suddhe dhammaTThANammi buhajaNeNa tao / jatto khalu kAyavvo Na aNNahA saMkiliTummi ||484 | avirAdhanayA tilatuSatribhAgamAtramapi bhAvataH pratipannAbhraMzarUpayopalakSite zuddha e nirmalImase dharmasthAne caityavandanAdI abhigrahevaNikasutauudA0 / / 488 / / Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189|| tattadguNasthAnocite budhajanena matimatA lokeMna tataH sumanorathasyApyudagraphalatvAddha toryatna AdaraH, khalu zabdaH pUrvavat , kartavyo vidheyaH; na naivAnyathA zuddhamanorathollaMghanena saMkliSTe krodhAdisaMklezabahule dharmAnuSThAne // 484 / / kutaH ? yataH,-- tavasuttaviNayapayA Na saMkiliTussa hoti tANaMti / khamagAgami viNayarao kuMtaladevI udAharaNA / 485 / / tapaHsUtravinayapUjAH pratItarUpA eva na naiva saMkliSTasya jantorbhavanti trANaM saMsAragarte patitasyAlambanama / iti prAgvata / atra kSapako mAsopavAsAdikSapaNakArI, AgamI pAragatAgamasUtrArthobhayakuzala AcAryaH, vibhaktilopazcobhayatrApi, prAkRtatvAta, vinayarata udAyinRpamArakaH, kuntaladevI kuntaladezAdhipanaranAthapatnI, udAharaNAni dRSTAntAH // 485 / / . athodAharaNacatuSTayamapi pratyeka gAthAtrayeNa bhAvayan gAthAdvAdazakamAha ;kusumapure aggisiho khamao liMgaDao ya arunnotti| vAsaTThANavihAre aharuttarakoTage vAso // 486 // 1 // paDhamassa saMkileso pAvo esotti pAyaso nnic| biiyassa u saMvego sAhuvari vasAmadhaNNAhaM // 487 // 2 // bhavabuddhi tatparittIkaraNaM vAsaMtagamaNamosaNe / vAse NijjarapucchA kahaNaM puvvoiyatthassa // 488 // 3 // Agamiya kiriyaNANaM khuDDaga bahumANa tappadUsaNayA / aNugaMdha kAla sappe ujjANe sAhuThANammi // 489 // 4 // samAyabhUmi khuDugagamaNe aNimitta gurunnivaarnnyaa| pehaNa sappe paDiNIyaNANamoheNamaha guruNo // 490 // 5 // kevaliAgama pucchA visesakahaNAe sAhusaMvego / tanvayaNao ya khAmaNa saraNaM ArAhaNA ceva // 411 // 6 / / // 489 / / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaviNarao u udAI rAyA ANAo cita sAmaMte / egassa kahaNamamhaM Na koi jo taM viNAsei // / 492 / / 7 / / ucchiNa kumAro laggaNAe ahayaM tu dehi AesaM / paDisuNaNa gama appavesasAhU ayaM ti NikkhamaNaM / / 493||8|| kiriyA viNae bArasa varisA' visaMbha posahe guruNA / pavisaNa sutte kaMkaM guruNAvi havo sudIhotti // 494 || 9 || samme kuMtaladevI tadaNNadevINa maccharasameyA / pUyaM kuNai jiNANaM aisayamo vacaI kAlo || 495 / / 10 / / gelapaNa maraNavatthA paDarayaNAvaNayaNaM avajjhANaM maraNaM sANuppattI kevala tajjammapucchaNayA / / 496 / / 11 / / kahaNA devIsaMvegavAsaNA neha pUjakaraNaM ca / saraNaM bohI khAmaNa pasamo ArAhaNA ceva ||497 // 12 // tatra kusumapure pATaliputrApara nAmni nagare'gnizikho nAma kSapakaH SaSThASTamAdiniSThuratapA'nuSThAnaniSTaptavehaH, liGgadhvajazva liGgamAtropajIvI sAdhuveSaviDambaka ityarthaH, aruNo'ruNAbhidhAno babhUva / iti pUrvavat / tayozva varSasthAnArthaM vihAro varSAsthAnavihArastatropasthite'dharottarakoSThake vasubhUtizreSThasamIpApalabdhe'dhaH koSThake'dhaH sthAnApravarake uttarako ke ca taduparibhAgavattanI apavarake eva vAso'vasthAnamabhUt ||486 | | 1|| tatra ca prathamasyAgnizikhakSapakasya tapeAmadamattaH syAta evAtmAnaM bahu manyamAnasya saMklezo'kSamArUpaH / kathamityAha - pApaH pApAcAra eSo'ruNanAmAyamitthaM mAmabhibhUya sthita ityevaMrUpaH prAyazo bAhulyena nityaM sarvadineSu durgatiphalaH prAdurabhUt / dvitIyasya tvaruNasya punaH prAyeNa nityameva saMvegaH pazcAttAparUpaH pariNAmaH / kathamityAha - sAdhUpari asya sAdhoH samujjvalazIlabharabhAjaH sarvajagajjIvavatsalasya paramakaruNAmRtanidherderzana mAtra pavitrIkRtajananayanasyopari vasAmyavatiSThe / adhanyo'ham ekaM tAvat sAdhusamAcAra mahAgraMtha / / 490 / / saMkliSTAnuSThAnekSapaNadinidarzanacatuSTa yabhAvanA. / / 490 // Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 491 / / mAnyAt, dvitIyaM punarasya zramaNasiMhasyopari sthAnAta // 487 // 2 // evaM ca tayostathAvasthitayorbhavavRddhiH, tatparittIkaraNaM sampannam, agnizikhasya bhavavRddhiraruNasya tu bhavatucchabhAvakaraNaM samajAyatetyarthaH / varSAnte gamanaM varSAkAlaparyante'nyatra viharaNaM tAbhyAmakriyata / amyadA ca kasyacit kevalinaH samavasaraNe pravRtte 'bAse' iti varSAkAlAvasthAnaviSaye lokena nirjarApRcchA karmasATaparibhraMzarUpA kRtA, yathA-bhagavan ! anayAstapasvinoratrakRtavarSAkAlAvasthAnayoH kasya kiyatI nirjarA jAteti / tena ca kevalinA kathanaM pUrvoktasyArthasya bhavavRddhi - tatparittIkaraNalakSaNasyAkArIti // 488 / / samAptaM ca kSapakajJAtam ||1|| sAmprataM cAgamikajJAtamAha - tatrAgamikaH kazcidAcArya: svabhAvata eva medhAdiguNapAtraM sugurupadaprAsadAbhyastasamastAgamaH svagacchanAyakatvamanubhavan, paramRddhirasasAtagauravapAravazyamupagato varttate sma / 'kiriya NANaM khuDDaga - 'ti tasya ca sUre: sambandhini gacche kSullake / laghuvayasi kasmizcit sAdhau kriyA pratyupekSaNA - pramArjanAdirUpA sAmAcArI sakalamanasvimAnavamAnasasantoSasampAdikA jJAnaM ca vyAkaraNatarkagaNitajyotiSasvasamayaparasamayazAstraparijJAnalakSaNaM tatkAlavatividvajjana ziromaNibhAvasUcaka tathAvidhakarmahAsAd yugapadeva samArUDhe abhUtAm / tato lokasyAsAdhAraNatadguNAkRSTacetaso gurupUjopekSaNena tatra 'bahumANa'tti bahumAno vandanapUjanaguNagrahaNavastrapAtra pratilAbhanAdirUpo bhUyAn vijRmbhitaH / paThyate cAtra - " zuddhAH prasiddhimAyAMta laghavo'pIha netare / tamasyapi vilokyante dantidantA na dantinaH // 1 // " ityevaM ca sthite 'tappadUSaNaya tti tasya gurorasamaziSyamatsarakSAravicchuritasya pradUSaNA prakRSTadUSaNArUpA pravRttA ziSyaM / / 491 / / Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSapa upadezapa prati mahat kAlaSyamityarthaH / 'aNubaMdhakAlasappe' iti anubandhe'nugameM praveSasya pravese sati kAlo maraNamabhUt / mRtazca sam mahAgraMthasapaH aJjanapuJjakAlakAyo'nAkalitakopaprasara udyAna taMtra sAdhusthAne munilokanivAsabhUte se saMbhUtaH // 489 // 4 // Agami kI kajJAta ___anyadA ca svAdhyAyabhUmI vAcana pracchanAdeH zrutadharmasya yogyAyAM bhUvi tena kSubakena gamane kriyamANe'kasmAdeva 'animitta'tti animittamapazakunaH saMvRttaH / 'guruNivAraNavI' iti / jJAmasya guruNAbhinavAcAryeNa tatastena ttrgmne||492 nidhAraNA kRtA / bhaNitaM ca tatra guruNA nimitta kirtime atti nimitte' iti / dRSTazca sarpastaM kSulaka prati vegena se pravarttamAnaH / tataH pratyanIkajJAnaM kazcidasya pratyanIko'yamiti parijJAnalekSaNamodhena sAmAnyaina, na tvasAviti vizeSeNa, atha sarpadarzanAnantaraM gurorabhinavAcAryasya saGgItam // 490 // 5 / samaye ca kevalyAgame pRcchA jAtA / vizeSakathanAyAM yathA--ayameva bhavatAM pUrvAcAryo'mumeva kSullaka prati buddhakIpI mRtvA sarpatayA samutpanna evarUpAyAM kRtAyAM sAdhusaMvegaH saJjAtaH, yathA--aho durastatA kaSAyANAM yadevaMvidhA sakalavidvazcakracittacamatkArakAriNIM vartamAnayugakAgemikatAmupalabhyAyamasmadgururdattadhArmikajanodvegAM sarpatAM prAptaH / tadvacanatastu kevalivacamAt punaH kSAmaNI sarverevaM sAdhubhiH samakAlameva baddhAJjalibhiH kSamasvAsmadIyamaparAdhamityevaMrUpA tasya kRtI / tataH smaraNaM , jAtismaraNalakSaNaM, kRtAnazanasyArAdhanA caiva paNDitamaraNena devalIkalAbhalakSaNA saMjAteti / / 491 // 6 // samAptamArgamikAsthAnakam // 2 // vinayaratastu yathodAharaNaM sambhUtastathocyate-iha pATaliputrI pUrvameva kalpakajJAtoktavRttAnta udAyInAma rAjA // / // 492 // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 493 / / samabhUt / sa ca teSu teSu nimitteSu sAmantAn nityamevAjJApayan kAlamativAhayacikAra / anyadA ca ' ANAocitasAmaMte egassa' tti AjJayA tatsatkayA kRtvA ekasya sAmantasya cintA samutpannA - kathaM vayaM hastIvAGkuzenAnayA AjJayA kadAcanApi mastakAdanuttIrNayA sakaSTa jIvAmaH ? tataiH kathanaM nijAbhiprAyaprakAzanaM kRtaM tena svakIya parimitapariSade, yathA'smAkaM na kazcit sa jIvaH samasti, yastairmudAyinamudgrazAsanaM vinAzayati // / 492 / / 7 / / tata uvAyinA prAk kuto'pyaparAdhAdasyaikasya rAjJI rAjyaM 'ucchitti' ucchinna muddA litamityarthaH, tasya kumArastasyAvalagnAryA pravRttau ya AsIt tena proktamahakaM tvameva taM vinAzayAmi, datta Ardezam 'paDituMNaNagaMmatyavaise' iti pratizravaNa kRtamanena rAjJA / tatastasya pATaliputre nagare game gamane jAte bahUpAyaparasyApi rAjakule'praveze pravezAbhAve saMpadyamAne sAdhavo'skhalitaM pracArAstatra pravizantastena dRSTAstatarivartitameSa evAtra praveza upAya ityasmAddha toniSkramaNaM vratagrahaNalakSaNamakAryanena // 493 || 8|| prArabdhA ca kriyA cakravAlesAmAcArIlakSaNeti / 'viNae bArasa varisA' iti, vinaye sarvasAdhugocare mahAna yatno'syeti sarvasAdhubhiH pratiSThitavinayeratAbhidhAnasya tasya gatAni dvadiza varSANi / vizvastAM guravaH / anyadA poSadho'STamIcaturddazyoH parvva divasayoranyatamadivasarUpe / guruNA saha taMtra rAjakule pravezanamabhUt / tato rAtrau supte prativannapoSadhe udAyirAje munimAyake ca 'kaka' iti kaMkalohakartikA kaNThakarttanAya rAjJIM gale dattA / nirgatazcAsau tataH sthAnAMt / guruNApi labdhavRttAntena bhavaH sudIrgho nUnaM me pravacanIDDAhAMd bhaviSyatIti vicintya vihitatatkAlocitakRtyena saiva kakalohakattikA nijakaNThe niyojitA / prAptI ca dvAvapi devalokam / sa / / 493 / / Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH ___mahAgraMthaH // 494 // punaH paripAlitadvAdazavarSavrataH saMklezAtirekAd anantabhavamiti / / 494 / / 9 / / samAptaM vinayaratnAkhyAnakam // 3 // vinayadata___atha kuntaladevyudAharaNamucyate-tatra 'samme' iti samyaktvasamAcAre jinabhavanajinabimbajinayAtrAdike prArabdhe kauMta- kuntaladeladevI, tasyAH sakAzAd anyAstAzca tA devyastAsAM viSaye matsarasametA rAjalakSaNakabhartadravyAbhilASavazasamutpannA-zAha doSaviSavikArA pUjAM pratyahaM puSpadhUpAdya pacArarUpAM karoti jinAnAmahaMtAM, 'aisayamo'tti zeSadevIbhiH kriyamANapUjAyA atizayavatIm / evaM ca vrajati kAlastasyA iti // 495 / / 10 / / amyadA tathAvidharogavazAd glAnyaM glAnibhAvastasmAda maraNAvasthopasthitA tasyAH / tadavasthAyA eva ca tathAvidhaM prayojanamapekSya prAganubhUtapaTaratnasya kambalaratnAderapanayanamudAlanamakAri rAjJA apadhyAnamArtadhyAnalakSaNaM samabhUdasyAH / tadanumaraNamabhUta / 'sANuppattI' iti zunIbhAvotpattiH saMvattA / kAlena ca kevalinastatrAgatasya kasyacit pArzve tajjanmapracchanamakAri lokena // 496 // 11 // kathanA tajjanmanastena kRtA / tato 'devIsaMvega'tti zeSadevInAM saMvegaH samajani-aho duranto matsaraH, yadevaMvidhadharmakarmanirmApaNaparApi shuniibhaavenotpnnaa| tataH zeSadevIbhistaddarzanamakAri / snehazca tasyAstAsu saMvRttaH / pUjAkaraNaM tu dhUpapuSpAdisamabhyarcanarUpaM | tAbhistasyAH punaH kRtam / smaraNaM prAgbhavasya, bodhiH dharmaprAptistasyAH sNvRttaa| kSAmaNA ca tAbhistasyAH kRtaa| // 494|| prazama ArAdhanA caiva tasyAH saMvRtteti / / 497 // 12 // samAptaM kuntaladevyudAharaNam // 4 // athopasaMharannAha;eyamiha dukkharUvo dukkhaphalo ceva saMkileso tti / ANAsammapaogeNa vajjiyavyo sayAvesa // 498 / / Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 495 / / evaM kSapakAdya udAharaNAnusAreNeha prANivarge duHkharUpo'marSasvabhAvo duHkhaphalazcaiva zArIramAnasAdivyasanaparaMparArUpotarottarakAryaH saMklezaH kaSAyakAluSyalakSaNaH ityasmAt kAraNAdAjJAsamyak prayeogeNAvitathajinAdezavyApAraNena varjayitavyaH sadApyeSa saMkleza iti / / 498 / / yeSu jIveSveSa upadezo dIrAmAnaH saphalaH syAt, tAn sapratipakSAn Aha; - saphalo esuvaeso. guNaThANAraMbhagANa bhavvANaM / parivaDamA NANa tahA pAyaM na u taTThiyANaMpi / / 499 / / saphalaH saprayojana eSa saMklezaparihArarUpa upadezo guNasthAnAraMbhakANAM samyagRdRSTyAdiguNasthAnakasyAtmani pravartakAnAM bhavyAnAM, vivakSitaguNasthAnakaM prati sampannAvikalayogyabhAvAnAM paripatatAM jIvAnAM tathAvidhakliSTakarmodayAd vivakSitaM guNasthAnakasaudhazikharAdadhaH prArabdhapAtAnAM, tatheti samuccaye, prAyeo bAhulyena / evamuktaM bhavati ye nikAcitakarmodayAt prArabdhapAtAsteSAmaphala eva ye tu sopakramakarmANisteSu syAdeva phalavAnupadeza iti / vyavacchedyamAha-na tu na punastatsthitAnAmapi sarvAtmanA samadhiSThitaguNasthAnakAnAmapIti / / 499 / / amumevopadezamAzrityAha; - sahakArikAraNaM khalu eso daMDovva cakkubhamaNassa / tammi taha saMpayaTTe niratthago sA jaha taheso ||500 / / sahakArikAraNaM, khalurevakArArthaH, eSa upadezaH svayogyatayaiva guNasthAnakArambhakANAM pratipAte ca sthairyayogyAnAM jIvAnAm / dRSTAntamAha- daNDavat kulAladaNDa iva cakrabhramaNasyA / tathA hi-anArabdhabhramaNaM cakraM daNDena bhrAbhyate, prArabdhabhramaNamapi mandIbhUte tatra punastena bhramaNatIvratAM nIyate; evamatrApi bhAvanA kAryA / tasmin bhramaNe tathA sarvabhAvamandatAparihAravatA prakAreNa sampravRtte nirarthako bhramaNakAryavikalaH sa daNDo yathA, tathaiSa upadezaH prArabdha KOXXX / / 495 / / Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - Gril upadezapadaH svaguNasthAnasamucitakriyANAmiti // 50 // athAtraiva paramatamAzaMkya pariharannAha; prakRtopaderahAAgraMthaH jai evaM kiM bhaNiyA nicca suttatthaporisIe u / tadvANaMtaravisayA tattotti na teNa doso'yaM // 50 // | zasApha salyasthAnayadi cedevametat 'saphalo esuvaeso' ityAdi pragukta varttate, tataH kiM kasmAd gadite nirUpite nityaM pratidivasaM Mo1 nirU0 sUtrArthapauruSyau ? tuH pAdapUraNArthaH / iha dvividhAH zrutagrAhiNaH kaThoraprajJAstaditare ca / tatra ye kaThoraprajJAste prthmpau496|| ruSyAM yat sUtramadhIyate, dvitIyAyAM 'suttattho khalu paDhamoM' ityAdinAnuyogakrameNa tasyArthamAkarNayanti / ye tu na tathArUpAste pauruSIdvaye'pi sUtrameva paThanti, pazcAt kAlAntareNa sampanna prajJAprakarSAH pauruSIdvaye'pyadhItasUtrArthagrahaNAya yatna mAdriyanta iti / atra samAdhi.--tayoH sUtrArthayoH sthAnAntaramapUrvApUrvarUpa uttarottaravizeSaH sa viSayo yayoste tathA* rUpe sUtrArthapauruSyo, iti na naiva tena kAraNena doSo'yamitthaM sUtrArthapauruSyupadezalakSaNaH / / 501 // etadeva bhAvayati;-- appuvvaNANagahaNe niccabbhAseNa kevaluppattI / bhaNiyA suyammi tamhA evaM ciya eyamavaseyaM // 502 // apUrvajJAnagrahaNe'pUrvasya jJAnasya zrutarUpasya sUtrArthabhedabhinnasya grahaNe kriyamANe; kathamityAha-nityAbhyAsena pratidivasamabhyasanena, kevalotpattiH-nikhilazeyAvalokanakuzalajJAnalAbharUpA bhaNitA zrute 'appuvvanANagahaNe' ityAdilakSaNe / tasmAdevamevaitat sUtrArthapauruSyupadezanamavaseyam / ayamabhiprAyaH-naitad guNasthAnAraMbhiNAM, nApi tataH paricyavamAnAnAM, kintu prArabdhasvaguNasthAnakocitakRtyAnAM kevalajJAnalAbhAvandhyabIjayoH sUtrArthameva tatpauruSyupadezaH kRtaH / / 502 / / Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 497 kiJca;-- guNaThANagapariNAme saMte uvaesamaMtareNAvi / no tavvAghAyaparo niyameNaM hoti jIvotti // 503 / / guNasthAnakapariNAme samyagdarzanAdiguNavizeSapariNatilakSaNe sati, upadezaM tIrthakaragaNadharAdiprajJApanArUpamantareNApi no naiva tadvyAghAtaparaH svayamevasvagataguNasthAnakapariNativyAhatipradhAno niyamena bhavati jIva iti, prastutaguNasthAnakAtyantarAdhanAvazena tadbAdhakasaMklezAnAM hAnibhAvAditi // 503 / / etthavi AharaNAI NeyAiM'Nuvvaevi ahigicca / iTutthasAhagAI imAI samayammi siddhAiM // 504 // atra ca pUrvokte'rthe AharaNAni dRSTAntalakSaNAni vijJeyAni bodhyAni, aNuvratAni sthUlaprANAtipAtaviramaNAdIni PO rAtribhojanavirati ca, na kevalaM prAgukteSvartheSvityapizabdArthaH, adhikRtyAzritya / kIdRzAnItyAha-iSTArthasAdhakAni-vaktu missttaarthsNsiddhikaarnnaani| imAni vakSyamANAni samaye jinapravacane siddhAni pratiSThitAni // 504 // tAnyevAha;jiNadhammo saccoviya goTTIsaDDA sudaMsaNo maimaM / taha ceva dhammaNaMdo Aroggadio ya kayapuNNo // 505 // jinadharmaH zrAvakasutaH prathamaH / dvitIyaH satyaH satyanAmA / apiceti samuccaye / tRtIyo goSThIzrAddhaH / caturthaH sudarzano nAma matimAna prazastaprajJaH / tathA caiva paJcamo dharmanandaH / SaSThazca dRSTAnta Arogyadvijakazca kRtapuNya iti // 505 // 'yathoddezaM nirdezaH' iti nyAyAjinadharmadRSTAntameva bhAvayan gAthApaJcakamAha;bharuyacche jiNadhammo sAvagaputto aNuvvayadharo tti / avahario parakUle vikkIo sUvahatthammi // 506 // 1 // // 497 / / Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadarthedRSTAntaparibhAvanam upadezapadA lAvesasAsANA moyaNa ruTUNa tADio dhaNiyaM / evaM puNovi navaraM kahaNA eesu paDiseho / / 507 / 2 / / mahAgraMtha ne dAso me ANatti kuNa saccamiNaM karemi uciyaMti / majjhatu ettha doso atattamiNamagginAeNa // 508 // 3 // piTTaNa bole rAyAyannaNa pariosavimhayAhavaNaM / bhAvaparikkhaNa mAyAkovo vAvatti hatthANA // 509 / / 4 / / // 498 // lolaNa pucchA bhAvA paDisehaNa moyaNA sammaM / sakkAraviulabhogA khaggadharanirUvaNA ceva // 510 / / 5 / / bharukacche bharukacchanAmni pure dakSiNApathamukhamaNDanabhUte jinadharmoM 'nAma zrAvakaputroNuvratadharaH samAsIditi / sa cAnyadA mlecchastatpattanabhaGge'pahRtaH san parakUle kuMkaNAdau vikrItaH sUpahaste satkUlavAsino narapateryaH sambandhI sUpakArastasya haste iti // 506 // 1 // tasya ca tena 'lAvesUsAsANA'iti lAvakeSu lAvakanAmasu pakSiSu viSaye uchvAsAyAjJA dattA, yathaitAna paJjaragatAn lAvakAn tvamucchvAsaya / tena cAtyantadayAparAyaNatayA ucchvAsA mocana mitiparikalpya ca 'moyaNa'tti mocanaM kRtaM ruSTena ca tena sUpakAreNa tADitaH sa dhaNikamatyartham / evaM punarapidvitIyavelAyAmAjJaptena navaraM kevalaM kathanA nivedanA kRtA tena, yathaiteSu lAvakeSu vadhasya me pratiSedhaH pratyAkhyAnaM vartata iti // 507 / / 2 / / punastena sUpenoktaM bhaNitaM, yathA-dAso mUlyakrItatvAt tvaM me, AjJApitaM kuru / bhaNitaM jinadharmeNa-satyaM yathA'haM tava dAsa: karomyucitAmAjJAM, na tu lAvakocchvAsarUpAmatyantasAvadyarUpAmiti / prAgvad bhaNitaM ca sUpakAreNa-mama tu mamaivAtra lAvakavadhe doSo'parAdhaH / jinadharmaH prAha-atattvamidamaparamArtho'yaM, yadanyena hanyamAneSu prANiSu anyasya vadhAparAdhaH sampadyate na tu ghAtakasyAgnijJAtena / na hyagninA svasambaddhavastuvyatirekeNAnyatra vastuni dAhaH kriyate // 498 // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 499 / / XOXOX ||508|| 3 // ityuttare tena vihite sUpakAreNaM 'piTTaNa' tti tADanA yaSTimuSTyAdibhistasya kRtA / tato 'bole' dInapralAparUpe tena vihite 'rAyAyannaNa'tti rAjJaH samAkarNanamabhUdasya vRttAntasya / tataH pariosa vimyAhavaNaMti' paritoSo jIvA hiMsAsaMbhavAd vismayAcca - aho ! parAyattatAyAmapi svaprANanirapekSatA paraprANarakSApariNAmo'syetyevaMrUpAt AhvA nAkAraNaM tasyA rAjJA kRtaM bhAvaparIkSaNaM pariNAmaparIkSaNamArabdhaM tasya rAjJA mAyayA kopaH kRtaH tadviSayo vyApattihastyAjJA yathA vyApAdayatenaM hastineti // 509 || 4 || lolanaM vAraNena vasundharAyAM kRtaM tasya / tataH pRcchA kRtA rAjJA, yathA- mokSyasi vA navA'bhigrahamiti / tato nizcalabhAvAdabhigrahagatAt pratiSedhaH kRtaH sUpasya yathA- na tvayA kiJcidayaM virUpakaM vAcyaH / mocanA ca kRtA tasya kariNaH sakAzAt, samyag yathAvat / tato nUnamayaM niyogarakSAkadabhAvayogyatAyAM varttate, nijaprANavyaye'pi paraprANarakSAnipuNacittatvAt iti paribhAvyasatkAreNa satkriyayA yutA ye vipulabhAgA vistIrNavibhUtirUpAste tasya kRtAH / khaDgadharanirUpaNA caiva nityaM mamAGgarakSAkaro bhava tvamityevaMrUpA, caiveti samuccaye, vihitA tasya ||510 ||5|| prastutameva vratapariNAmamadhikRtyAha ; - evaM vayapariNAmo dhIrodAragaruo muNeyavvA / saNNANasaddahANAhi tassa jaM bhAvao bhAvA / / 511 // evaM jinadharmodAharaNanyAyena vratapariNAmo nirUpitarUpo dhIrodAraguruko - dhIraH paraiH kSobhyamANasyApyakSobhAt, udAtyuttamamokSalakSaNaphaladAyakatvAt gurukazcintAmaNiprabhRtipadArthebhyo'pi dUramatizAyitvAd muNitavyaH / atra hetumAha - sajjJAnazraddhAnAt sajjJAnAdaviparyastAd vratagata hetusvarUpaphalaparijJAnAt zraddhAnAccedamitthameveti pratItirUpAt / // 499 // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH tasya vratapariNAmasya yadyasmAd bhAvatastattvavRttyA bhAvaH samutpAdaH / idamuktaM bhavati-avratapariNAmastattvaviSayAdajJAnA- | jinadharmamahAAgraMthaH dazraddhAnAcca jIvAnAmasvabhAvabhUtaH pravartate, iti nAsau dhIrodAraguruka iti cAlayitumapi zakyate / vratapariNAmastve- jJAtam tapariNAtadviparIta iti na cAlayituM zakyaH // 511 / / etadeva bhAvayati ; maprAdhAnyajANai uppaNNaruI jai tA dosA niyattaI sammaM / iharA apavittIyavi aNiyatto ceva bhAveNa // 512 // // 500 jAnAti hetutaH svarUpataH phalatazca doSaM jIvahiMsAdirUpaM, tata utpannaruciH samunmIlitazraddhAnaH pumAn mithyAtvamohodayavigamAd yadi cet tato doSAd nivarttate samyag manaHzuddhipUrvakam / itarathA jJAnazraddhAnAbhAve kuto'pi lAbhAdikAraNAdapravRttAvapi doSe'nivRttazcaivAnuparata eva bhAvena paramArthena / yathA dAhakazaktivyAghAtAbhAve kuto'pi vaiguNyAdadahannapi dahanastattvato dAhaka eva, evaM jJAnazraddhAnAbhAve doSanivRttAvapi jIvo doSeSvanivRtta eva dRzyaH doSazakteH kasyAzcidanupaghAtAditi / / 512 / / punarapyetadeva samarthayannAha ;IXI jANaMtA vayabhaMge dosaM taha ceva saddahato ya / evaM guNaM abhaMge kaha dhIro aNNahA kuNai ? // 513 // jAnannavabudhyamAno vratamale pratipannavratavinAzeM doSaM narakapAtAdilakSaNaM, caiveti samuccaye, zraddadhAnazca zraddadhAna eva; ra | evaM jAnAnaH zraddadhAnazca guNaM svargAdilAbharUpam abhaGge vratasya kathaM dhIraH sAttviko'nyathA karute? pratipadya vrataM INT 1 tasya bhaGgaM na kuruta iti bhAvaH // 513 / / kutaH / yataHsa tuccha kajjaM bhaMge garuyamabhaMgammi Niyamao ceva / paramaguruNo ya vayaNaM imaMti maimaM Na laMghei // 514 / Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tucchamalpamindriyaprItyAdirUpaM kArya bhaGge vratasya gurukaM mahad vratabhaGgakAryApekSayA nirvANAdilakSaNamabhaGge niyamatazcaivAvazyameveti manyamAnaH paramagurozca bhagavato'haMto vacanamAjJA idaM vrataparipAlanamityasmAcca hetormatimAn bhUriprajJA na laMghayati nAtikrAmati // 514 / / tathA;-. // 501 sAhAvio ya vayapariNAmo jIvassa aNNahA iyro| evaM esa sarUveNa tattao ciMtayavvotti // 515 / / svAbhAvikazca svabhAvabhUta eva vratapariNAmo jIvasya sakriyA'nivRttirUpatvAd vratapariNAmasya / asyAzca karmasAmarthyanigrahodbha tatvAd na bAhyarUpatA / vyatirekamAha-anyathA karmodayajanyatvena jIvo'svabhAvabhUta itaro'vratapariNAmo varttate / evamuktanItyA eSa vratapariNAmaH svarUpeNa jovasvAbhAvyena tattvatazcintayitavyo mImAMsanIyaH / tataH "antaraMgabahiraGgayorantaraGgo vidhirbalavAn" itinyAyAd balIyAneva vratapariNAmaH / iti parisamAptau // 515 / / . atha satyodAharaNamAha ;vaDavadde sacco khalu vaNiyasuo sAbagotti vikkhaao| bhAisamapArasakulaM gaMtuM AgacchamANANaM // 516 // 1 // aNNehi samaM pAsaNa timigilassA jalovariTTiyassa / te macchotimahallo bhaNaMtibhAyAudovotti // 517 // 2 // savvasseNaM jUyaM paDiseha balAu tassa karaNaMti / NijjAmagamgijAlaNa buDa taha kUla uppattI // 518 // 3 // No maggaNa vippaDivattI rAulavavahAra sakkhibhAsaNayA / miliyatti nivaparicchA pUjA seTTimmi jANaNayA // 19 // 4 // pUjA mahaMtaseTThimmi jogAyA iccha Avakahiyatti / vomaMsAe muyaNaM vANiyageNaMpi ritthassa / / 520 // 5 11 // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratapariNAmaprAdhAnya masatyodA zAharaNaca upadezapada vaTapadrake vaTapadrakAbhidhAne sthAne satyaH satyAbhidhAnaH, khalukyAlaMkAre, vaNikaputro vANijakanandanaH zrAvako vikhyAta mahAgraMtha ityanuvratAdidhArakatvena prasiddhaH / anyadA bhrAtRsamaM bhrAtrA sAddhaM pArasakUlaM nAma dvIpavizeSaM gatvA samAgantuM lagnaH // 516 // 1 / / AgacchatozcetayoryadabhUt tadAha-anyaH prAvahaNikaiH samaM 'pAsaNa' tti darzanamabhUt timiGgilasya mahAmatsyavizeSasya jaloparisthitasya sarveSAM prAvahaNikAnAm tataste sarve prAvahaNikA: 'matsyo mahAneSaH' iti bhaNanti bhrAtA tvetasya satyasya dvIpa iti samabhANIt / / 517 // 2 // sarvasvena sarvagRhasAreNa dyUtaM paNo vyvsthaapitH| pratiSedhaH // 50 // satyena kRto-naivaM paNabaMdho vyavasthApayituM yuktaH / tathApi balAd haThavRtyA asya paNasya karaNaM nivarttanamiti / tato mahAmatsyadvIpayoH parIkSArthaM niryAmakeNa pravaNapravartakena puruSeNa pRSThapradeze vaizvAnaraprajvAlanaM kRtam / tadanu pratApitapRSThena tena matsyena bruDanaM nimajjanaM jalamadhye vihitam / atha kAlena teSAM kulaprAptiH sampannA / / 518 / 3 / / mArgaNA sarvasvalakSaNasya paNasya pravAhaNikastasya kRtA / vipratipattivihitA tema stybhraatraa| tato rAjakule vyavahAraH pravRttaH / sAkSibhASaNA-ke'tra sAkSiNa iti bhASitaM rAjJA / bhASitaH sa ca prativAdinA, yathA-asyaiva bhrAtA satyAbhidhAna: sAkSI / tataH bhrAtA bhrAturmilito bhavatIti / nAsavevaMvidhArthasAkSibhAvena vyavahA~ yukta ityasmAt kAraNAd nRpaparIkSA 2 nRpeNa parIkSA kartumArabdhA / kathamityAha-pUjA satkAraH zreSThini nagarapradhAnavaNigvizeSe kRtA / bhaNitazcAsau pRccha satyaM ko'tra sadbhAvaH / jJAtazca zreSThinA satyAt paramArthaH / niveditazca rAjJaH tenApi DhaukitaM sarvasvaM prativAdine // 519 // 4 // pUjA kRtA satyasya kIdRzItyAha-mahAzreSThini sarvazreSThivargapradhAnabhAvabhAji sati tasmin yogyatAnagara // 502 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAryacintArUpA jAtA / icchayA svAbhilASeNa yAvatkathikA yAvajjI vikI tasyeti / vimarze'ho / satyena duSkaraM kRtaM yad bhAtRsnehamupekSya sadbhUtavyavahAro'valambita ityevaMrUpe sati mocanaM kRtaM jAtasantoSeNa vANijakenApi rikthasya sarvasvarUpasya // 520 / / 5 / / atha tRtIyodAharaNamAha ; -- / / 503 / / 24 dakkhiNamaharA goTTI ego saDoti vaccae kAlo / tatthanayAu parikka therigehammi musaNA ya // 521 / 1 / / jo saDDe beripAyavaDaNa laMDaNA moravittarasaeNa | sAvagabhAgAgahaNaM goTThIparivajjaNAbhAvo / / 522 / / 2 / / therIe rAyakahaNaM goTThAhavaNamagamo u saGghassa / ettiya visesakahaNe AhavaNamacidhago navaraM / / 523 // 3 // pucchaNa citA goTThI kaiA ajjeva kimiti emeva / cAriyapasiNe khuddhA savve Na u sAvagA navaraM / / 524 || 4 | rano bhAvaparikSA visesapucchAe bhUyasAhaNayA / niggahapUjA u tahA dohavi guNadAsabhAveNaM / / 525 / / 5 // iha dakSiNamathurAyAM kAcIti sarvatra prakhyAtAyAM kAcid durvvalitagoSThI samabhUt / ekaH zrAddhaH sadAcAraH zrAvakaputrastasyAM samabhUt / ityevaM vrajati kAla: / tatra dakSiNamathurAyAmevAnyadA tu kAlAntare punaH 'pairikka' vijane sampanna ekatra sthavirAgRhe 'musaNA ya' tti sarvasvamoSaNaM tayA kRtam caH pUraNe / / 521 || 1 || no naiva 'saGgha' ti zrAvakeNa kiJcit kRtam / jJAtaM ca sthavirayA, yathA-madIyaM gRhaM durlalitagoSThayA moSitumArabdham tataH 'theripAyavaDaNa' tti sthavirayA pAdapatanavyAjena mA muSNIta madIyaM gRhamiti bhaNantyA pAdasparza kriyamANe lAJchanA cihnakaraNaM durlalitagoSThIpAdAnAM tAlatalalagnena mayUrapittarasakena mayUravasayetyarthaH / tatra ca sthavirAgRhadravye vibhajyamAne zrAvakabhAgAgrahaNaM / / 503 // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada sthavirAgRhamoSasya na tena bhAgo gRhIta ityarthaH / tathA goSThIparivarjanAbhAvaH-tAM goSThIM parivarjayituM pariNAmastasya mahAgraMtha | samajAyata, yathA-na sundarapariNAmeyaM goSThI, tato moktumuciteti // 522 / / 2 / / sthavirayA ca prabhAtakAle rAjakathanamakAri / rAjJA ca goThayAhvAnaM durlalitagoSThayAkAraNaM vyadhAyi / agamazca nAgamanaM ca zrAzasya zrAvakaputrasya sama jAyata rAjakule / papRcche ca rAjJA kimetAvanta eva bhavanta utAnyo'pi kazcid asti? tato vizeSakathane durllit||504|| goSThayA kRte AhvAna zrAvakasutasya saMjAtam AgatazcAsAvacihnako mayUrapittacihnarahito navaraM kevalam // 523 // 3 // pracchanamacihnitabhAvaviSayaM rAjA kRtaM, yathA-kinimitaM bhavAnacihnitaH ? tasya ca cintA samutpannA ki nimittaM kathayAmi navetyevaMrUpA / evaM ca baddhamaune tatra rAjJA bhaNitaM-goSThI kadeyaM samAzritA tvayA ? zrAvakaputraH prAha-adya v| rAjA-kimiti-kasmAt samAzritA? zrAvakaputraH prAha-evamevAnAbhogAdevetyarthaH / tatazcorikAprazne-kimiti bhavadbhiH sthavirAgRhe rAtrI cauryamAcaritamityevaMrUpe rAjJA kRte kSubhitAH kSobhamAgatAH sarve'pi durlalitagoSThIvattinaste, na punaH | zrAvako navaraM kevalaM kSubhito'naparAdhatvAdeva // 524 // 4 // tato rAjJo bhAvaparijJA kSobhAkSobhAbhyAM tatpariNAmavizeSanizcayo vRttaH / vizeSapRcchAyAM ko bhavatAM madhye coro'coro veti bhUyo rAjJA kutAyAM 'bhUyasAhaNaya'tti yathAva- sthitArthanivedanA taiH kRtA tato nigrahapUje corANAM nigrahaH zrAvakasutasya pUjA pravRttA tathA svavyavaharaNocite, dvayorapi guNadoSabhAvena zrAvakasutasya guNabhAvena, itareSAM tu doSabhAvena hetuneti // 525 / / 5 / / atha caturthodAharaNam ;kosaMbIe saDo sudaMsaNo nAma seTTiputtoti / devIsaMvavahAre dasaNao tIe aNurAgo / / 526 // 1 // // 504 // Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 505 // ceDipesaNa pItI tumammi jai saccayaM tato dhammaM / kuNasu visuddha evaM esA jaM hoi saphalatti / / 527 // 2 // rAyaniveyaNa doso eso saparANa nirayaheutti / emAidhammadesaNa paDimAe Agamuvasamgo // 528 // 3 // tatto posa ranno mAiTThANa kahaNAe geNhaNavA / paDikUla kayatthaNapatthaNAhiM khahio na so dhIro // 529 // 4 // devIe sappabhakkhaNa jIvAvaNa desaNAe sNbohii| cetIharakArAvaNa viramaNamo ceva pAvAo ||530 / / 5 / / kosaMbI nAma purI puraanndeultlaaysNkliyaa| atthi nahaMgaNaparirikhamANabahudhayavaDADoyA // 1 // sesAlaMkArANAyareNa jA cNdmNddlmuhiio| mannati kulabahUo sohaggaM ciya alaMkAraM / / 2 / / purisA uNa anycttmsttukkrisaa'vgniyvisaayaa| mottu parakkamamannaM mannaMti na bhUsaNaM kiMci / / 3 / / baMdho kavvesu paraM daMDo chattesu kaMTagA nnaale| paumANa virahadukhaM nisAe kila cakkavAyANaM // 4 // saMtAvaharA tuMgA bahalaphalA savvao ciya namaMtA / sarasA sacchAyA jattha saMti taruNo kulINA ya // 5 / / jaha dujjaNAvavAyA na phusaMti naraM sayA sayAcAraM / taha duTuggahavihiyA avaggahA jattha dhaNNANi // 6 // jaha dIvapahAparipUriyammi dese tamo Na oyarai / taha dhammaguNapahANAe tIe khuddANa saMtAvA / / 7 / jiyasattU NAma nivo tatthAsi pyNddporiskrNddo| nayavavaharaNasamujjiyakhIroyajalujjalajasoho // 8 // tassAsi hiyayadayyA devI devIva suMdagavayavA / lAyannasalilajalahI nAmeNaM kamalaseNatti // 9 // seNacciya vammahaNAyagassa jagajagaDaNApasattassa / unnayatArunaguNAdavamanniyasesasohaggA // 10 // paMcappayAravisaovabhAgabhogINavAsarA tesi / boliti abhaggamaNArahANamappattavirahANa / / 11 / / io ya tattha gariThThapaiTTho sudaMsaNoseTThiNaMdaNo Asi / saDDo sammaI-za // 505 // Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH - saNaguNAirayaNiDDisaMpanna ||12|| sIla surasiMdhu nigga mahimAyalo nilo pannAe / jiNasamaya bhaNiyasamaNAvAsayajaNa. mahAgraMthaH joggacariyarao / / 13 / / devIe kamalasenAe teNa saddhi mahApabaMdheNa / gaMdhaggahaNAIo saMlaggo savvavavahAro / / 14 / / vavahArasamucie kijaMtesu ya ahovayAresu / laggammisiTThijaNasamuciyammi gehe pabhUyammi // 15 // tassa aicokkhayAe akkhittamaNoM paikkhaNaM vaggo / ceMDINa tammi devIbahumANapasAhago jAo ||16|| aha annayA kayAI diTTho / / 506 / / devIe sA sayaM ceva / jAyA takkhaNao rAgaparavasA sA vivite ||17|| dhannAo tAo jAo rAmAo eyadaMsaNasuhAe / sicaMti samuggayaharisapulayaparikaliyadehAo / / 18 / / jAo puNa sappaNayaM saMbhAsapahaM imeNa uvaNIyA / tAo dhaNNayarAo kamaladalacchINa majjhammI ||19|| tAo dhannatamAo sabvagAliMgaNeNa rayaNosu / jAo sarayanisAkarakaragorAsuM ramiti // 20 // majjhamahaNNAe puNo daMsaNamettaMpi No jahaNNAi / jAyamimassa niyarUvacaMgimAvijiyamayaNassa / / 21 / / to sA caMdAloevi sasayaNe sisiranIrasaMge ya / aMtoja liyamaNeAbhavajalaNA No nivvuI lahai : | 22 // gatto kulalajjA alaMghaNijjA himAcala sihavva / aNNatto palayANalatullo mayaNANalI jalai ||23|| tA logAhANamiNaM saMjAyaM jaha kharorunaharAlo / egato sadgulo annatto dottaDI viDA || 24| tA ki kuNamANAe kallANaM hohiiti citaMtI / aipoDharAgavasagA taM pai pesei sA ceDiM // 25 // bhaNio tIe mama suhayacakkacUDAmaNimmi devIe / pII paramA jAyA daMsaNadivasA bhavaMtammi ||26|| muNiyAbhippAeNaM aidaDhavarasIlakavayajutteNaM / bhaNiyamimeNa siNeho jai saJcaM ciya tao kuNai ||27|| dhammaM jiNapaNNattaM evaM saphalo kao havai eso / jo puNakAmasiNeho so saparesi naraheU // 28 // caturthodAharaNam - // 506 / / Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 507 // rAgaMdhA aMdhA iva paDaMti gahaNAsu vasaNagattAsu / hAriyamaNussajammA kukammabharabhAriyA jIvA // 29 / / tahA tava kulachAyAbhaMsA paMDiccabhasaNA aNi?pahA / vasaNANi raNamuhANi ya iMdiyavasagA aNuhavaMti // 30 // pajaliyajalaNajAlAulammi jalaNamima khittao appA / varameso na u sIlaM viluttamapavittacitteNa // 31 / / kappadda movi ciMtAmaNIvi jIvANa kAmadheNUvi / Na tahA kappaMti phalaM jahappaNo suddhacariyAI // 32 // ko NAma kira sakanno guNesu suijuttametasajjhesu / appANamaguNasaMbhAvaNAmasImIsiyaM kuNai ? // 33 / / emAiehi niuNehiM dhammavayaNehiM paDihayA bADhaM / paramaMto rAgavisuggAro garuo Na uttario // 34 // aha annayA mahappA so pavvadiNammi vihiyuvvaaso| rAo caccaradese paDimAe saMThio saMto // 35 / / NAo tIe devIe ceddiyaackkvaalvynnaao| aiduvvisaho iyarANa tassa vihio uvassaggo // 36 / / akkhohammi paosaM sA tammi gayA tao bhaNai evaM / re re meM ja na gaNesi bhagga bhaggo tao peccha // 37 // vaMtarapaDimAmisao saMgoviyaceDicakkavAleNa / ANAvio niyagihaM rayaNIe ciyasa devIe // 38 // pariNayavayapariNAmo so aNukUlehiM taha ya iyarehiM / uvasaggehiM na khuddho duddhodahigabbhagaMbhIro // 39 // tatazca-dAviya bhUriviyArA niynhrvidaariyaakhilsriiraa| ukkaiuM payattA jaha seTThisuo imo majjha // 40 // evaM paribhavakArI | saMjAo citie apujate / dUramaNicchaMtIe kimettha kAhAmi mUDhamaNA? // 41 // nAo esa vaiyaro rannA mAyAi tIi parikahio / gahio sudaMsaNo ThAvio ya cAragagihe gahire / / 42 / / puvvAvajjiyasaraiMdudhavalasaccariyaguNapahANAe / kittIe dUramakkhittamANaso citaI rAyA // 43 / / NUNaM Na esa kAhI asamaMjasamerisaM mhaabhaagaa| devicariyaM surUvaM al // 507 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadanihAliuM juJjae eto ||44|| yataH paThanti - "gaMgAe vAluyaM sAyare jalaM himavao ya parimANaM jANaMti buddhimaMtA mahAgraMtha mahilAhiyayaM na yANaMti || 1 || " devIe parivArAo visamamuvaladdhavaiyaro rAyA / citai kAuM kovA Na juJjae ettha jaM bhaNiyaM // 45 // " pakkAnnamiva rAjendra ! sarvasAdhAraNAH striyaH / tasmAttAsu na kupyeta na rajyeta rameta ca // 46 // to sA mukko paripUio ya guNaraMjio ya naravaiNA / etthaMtarammi devI sappasaraviseNa sappeNa ||47 || DakkA sA jjhatti tao aIva pIDAparavvasA jAyA / karuNAmayajalanihiNA paDivannA teNa vihiNA ya / / 48 || maMtehi ya taMtehi ya cittehi tahA 2 uttehiM / jutti vihiyA niyattiyavisadAsA sA tao rAyA ||49 || dUrataraM saMtuTTho kalAsu kosallamauvvameyassa / abbhatthio ya abhayaM narAhivo teNa devIe // 50 // aisuMdarapariNAmeNa teNa daTThUNamavasaraM kahio / ranno sAgajAggo saggasivasuhAvaho dhammo // 51 // jahA / paDhamaM ciya jiNabhavaNaM niyadavvanioyaNeNa kAyavvaM / jamhA tammUlAo suhakiriyAo pavattaMti // 52 // | jiNabiMbapaiTThAo susAhujiNadhammadesaNAo ya / kallANagAiaTThAhiyAo niJca ca pUyAo / / 53 / / eyaM saMsArodahimajjhanibuDDANa tAraNataraMDaM / jaM daMsaNassa suddhI eeNa viNA Na saMbhavai // 54 // kArAviyaM manohara muttuMga siharohapUrimanahaggaM / tiyasavimANasaricchaM lacchIgehaM jiNAyayaNaM // 55 // tesi annesi ciya jIvANaM viramaNaM ca pAvAo / pANavahAIyAo saMjAyaM tattha parisuddha / / 56 / / atha saMgrahagAthAkSarArthaH ; kauzAmbyAM puri zrAddho jinavacanazraddhAluH sudarzano nAma zreSThaputraH samabhUt / tasya ca jitazatrurAjJo devyA kamalasenAbhidhAnayA saMvyavahAre krayavikrayalakSaNe sampravRtte yatkathaMciddarzanaM saMjAtam / tasmAttasyAH sudarzane'nurAgaH ||508 || caturthodAharaNedvitIyajJatim ||508|| Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 509 // Kaa .. | kAmalakSaNaH saMpannaH // 526 // 1 // taM ca pralayajvalanatulyadAhakAriNamasahamAnayA ceTIpreSaNamakAri, bhaNitA ca yathAdevI brUte-prItistvayi mama sampannA / bhaNitaM ca sudarzanena, yadi satyaka nirmAyametat , tato dharmaM jinaprajJaptaM parapuruSanivRttilakSaNaM kuruSva vizuddha cittarucisAram / evaM dharmakaraNe eSA mayi prItiryadyasmAd bhavati saphalA maccittAvarjanarUpaphalavatI / itiH prAgvat // 527 / / 2 // rAganivedanA tayA kRtA, yathA-rAge nivartamAne zakyate dharmaH karta, tataH kuru maduktamiti tenoktaM doSo'parAdha eSa pararAmAbhigamarUpaH svaparayo rakaheturiti / evamAdidharmadezanayA pratiSiddhayA tayA parvadivase pratimAsthitasya svayamAgamyopasargaH prastutavratabhaGgaphalaH kartumArabdhaH // 528 // 3 // tato vratAcalanAt sA rAjJI taM prati pradveSaM gatA / tato rAjJo mAtRsthAnena mAyApradhAnatayA kathanAyAM kRtAyAM yathA'yaM madgRhapravezena mAmabhibhavitumicchati, iti rAjJA tasya grahaNaM nirodhalakSaNamakAri / labdhAvRttAntena ca mukkalIkRtaH / evaM ca pratikUlakadarthanaprArthanAbhI rAjapatnIkRtAbhiH kSubhitazcalito na dhIraH / / 529 // 4 / / muktamAtre ca tatra devyAH kamalasenAbhidhAnAyAH sarpabhakSaNaM vRttam / tena ca tasyA mantratantraprayogeNa jIvApanaM jIvanamAhitaM, dezanayA sambodhijinadharmaprAptilakSaNA / tatazcaityabhavana kAraNaM rAjJA vihitaM, viramaNaM caiva pApAditi / / 530 / / 5 / / _____ annovi ya caMpAe sudasaNo sIlapAlaNavayammi / satyaMtaresu subai evaM ciya taMpi vocchAmi // 1 // sirivAsavapujjapayAraviMdajugalassa vAsupujjassa / bhavaNaparimaMDiyAe ahesi caMpAe NayarIe // 2 // sirierAvaNavAhaNasamANavihaveNa saMjuo raayaa| dahivAhaNotti jaNagotti vissuo caMdaNajjAe // 3 // vIrajiNasissiNIe sIsAroviyagurUjaNA // 509 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAgraMthaH caturthodA haraNedvitI yajJAtam // 510 // NAe / niyasolasamahiNaMdiyasaMkaMdaNayamuhahiyayAe // 4 // chattIsasahassajjAsamUhaparivajamANacalaNAe / ugghaDiyakevalAmala- NANAe sivaga igayAe // 5 // karakaMDuNovi jaNao bhayadaMDamakhaMDioruvairassa / bhUvaiNo bAlassavi punnavasANIyarajassa // 6 // tassAsi sarayasasibiMbavayaNiyA nolnlinnsmnniiyaa| abhayA NAmeNa piyA savvaMte urapahANaguNA // 7 // taJcitiyakajANaM savvesi paMDiyA vihANammi / nAmeNa paMDayA tIe aMbadhAI taha ahesi / / 8 // taha tattha usabhadAso seTrI supaiTTio visaTTesu / duddhoyahisalilasaricchasacchasacchAyalacchIe // 9 // sugurusmiivaahinjiyjinnsmyvsovlddhsbbhaavo| niyayAvatthocciyadhammakajjabolijamANadiNo // 10 // tassANavajakajjA lajjAmajAyamaMdira bhajA / AsI ya arahadAsInAmA savvaMgacaMgIgI // 11 // tesi gihe mahisoNaM ego rakkhAkaro subhgnaamo| hotthA patthuyakoM samatthao bhaddagappagaI / / 12 / / so annayA naIe taDammi sIyammi durhiyaasmmi| nivaDatammi viyAle gehAbhimuhaM aicchaMto // 13 // mahisIsahio cAraNasAhuM gayaNaMgaNAo oinnaM / avalaMbiyabAhujuyaM kAussagge ThiyaM saMtaM // 14 // dUranirAvaNataNuM pecchai to tammilaggabahumANo / taggaNasaMbharaNAe taM raNiM kahavi voleI // 15 / / saMpatte paJcUse samUsuggo jAva tattha so jaaii| tA sUrUggamasamaoviyaMbhio bhinnatimirabharo / / 16 / / ussAriyabhuyajuyalA namo arihaMtANamii bhaNeUNa / so sAha gayaNayale uppaNNo takkheNaJceva / / 17 / / uppayamANo diTTho teNa seA nisuNio nmokaaro| to jAyasahahANo ahannisaM taM ciya paDhei / / 18 / / aha seTTiNA kayAI jahA kahaMcI paDhaMtayaM daTuM / paDisiddho jaha evaM paDhijamANe dhuvaM doso / / 19 / / paDibhaNiyaM teNa jahA evaM payamaMtareNa sakemi / Na khaNaMpi ThAumiya bhAsiyammi seTrI vicitei // 51 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 20 // AsaNNasiddhilAbho koi imo jassa erisI bhttii| eyammi tA samaggo dijau eso namokAro // 21 // jiNapaDimApaJcakkhaM sumuhatte dinnao taoM bhnnio| jaha soma! suddhasamAe samayaM paribhAvaNijotti // 22 / / aha annayA pavate vAsAratte gahittu mhisiio| patto naIsamIve pAraddhA cAritraM tAo // 23 / / paratIragayAo khettiyassa // 51 // | annassa khettbhuumiio| laggA cariuM aivarisaNeNa jAyA naI subharA // 24 / / sAmiuvAlaMbhabhayA tAsi mahisINa rakkhaNanimittaM / dinnA naIe jhaMpA bhinno uyarammi kIleNa / / 25 // iha loe AroggaM abhiruiyaniSphattI atthakAmANa / siddhIya, saggasukule paJcAyAI ya paraloe // 26 / / jasserisA guNA vittharaMti taM bhAvao annusrNto| paMcanamokAramaIvagAyarAkAlamaNupatto // 27 // tasseva seTThiNo bhAriyAe gabbhammi abbhuybbhuuo| uvavanno so jalanihimuttipuDe mottiyamaNinva // 28 // tasmANubhAvao kiMcidaMgamaNaghattaNaM pavajei / vayaNAMbhoruhayaM paMDuraM ca jAyaM gaI maMdA // 29 / / jA Asi sahAvAo gabbhabhareNaM ca sA daDhaM jaayaa| nIlamuhaM paripaMDurachAyaM sasimaMDalaviDaMbi // 30 // bacchorahANa juyalaM chappayaparibhuJjamANasuhadesaM / kamalajuyalaM va rAiyaaJcaggalalaggasohaggaM // 31 // jaMghAo sahIo iva R saMbhUyAo pbhuuyruuvaao| alasattaM mittaMpiva tIe sayAsaM na ujjhei / / 32 // udareNa samaM vuddhi pattA lajjA ahujamo nnttttho| udaravalIhiM saha taha nayaNajuyaM paMDuraM jAyaM // 33 // paripoDhapunnagabbhANubhAvao tIe kmlvynnaae| saMpunno iyarUvo taie mAsammi dohalao ||34 // jaha jiNaharesa pUyA hoi pabhUyA dayA ya jIvesu / suhio samvovi jaNo jai tA mai mo viyaMbhijA // 35 / / tammi asaMpajjaMte olaggamuhI supaMDurasarIrA / khIrakavolA vitthAranayaNiyA jhatti // 51 // Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH sA jAyA // 36 / / puTThA ya seTThiNA daDhamakkhAyaM jaha imo maNobhAvo / saMpai saMpanno'pUraNeNa tasserisA'vatthA // 37 // zrIsudarzana mahAgraMthaH mahayA vihavavaeNaM dUraM parimukta kiviNacarieNaM / seo siTTiNA pahiRsNa suThTha saMpADio savvo // 38 // pairikkAe zreSThinida rzanamsuhAe sejAe ettha bhoyaNehiM c| sA gabbhaM vahai mahAsamAhisAraM tao navasu / / 39 / / mAsesu samahieK gaesusa | suhajogalaggasamayammi / punnAe tihIe sukilammi pakkhe vare rikkhe // 40 // uccaTThANagaesu gahesu disimaMDalesu vimalesu / // 512 // jhati pasUyA ravimaMDalaM va puvA suyaM sA ya / / 41 / / vihiyaM vaddhAvaNayaM tUraravApUrapunnadisicakkaM / sayalapuraloyaloyaNa maNaharaNaM dinabahumANaM // 42 // patte duvAlasadiNe vihiesuM sUi samaya kiccesu / saMmANiyabaMdhujaNo piyarajaNo nAmamiya kuNai / / 43 / / jaM saNasuddhiparA jAyA jaNaNI imammi gabbhagae / tamhA sudaMsaNo esa hou putto pavittaguNo // 44 / / nIrogo nissogA vigaya viogo pavaDDiuM laggA / seA bAlo bahuleyarapakkhe sasimaMDalakalabba // 45 // samae saMgahiyAo | kalAo savvAo jAyatArunno / saMpatto sa maNutro guNannajaNajaNiyasaMtosA // 46 / / vasaNaM dANammi paraM paNao ya muNIsu sugarusu viNao y| sIlammi raI na maI suviNevi akaJjakaraNammi / / 47 / / pariNAvio ya piuNA sukuluggayamaggalaM guNagaNeNa / sayalamahilANa majjhe maNorama nAma varakannaM // 48 // ThANe 2 parigijamANaguNagauravo gaNijaNeNaM / | gamayai diNAI maivihavavijiyagivvANabahumaMtI // 49 // io ya dahivAhaNassa ranno purohio Asi kavilanAmotti / kavilA nAmeNa piyA ahannayA tIe so purao // 50 / / seTThisudaMsaNacariyaM kayabahumANo pasaMsiuM laggo / jaha ettha Natthi saMpai guNehiM eyassa kavi tullo // 51 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "dvAvetau puruSau loke parapratyayakArakau / striyaH kAmitakAminyo lokaH pUjitapUjakaH // 52 // | " iya vayaNamaNusaraMtI sA rAgaparavtrasA bahuM jAyA / tassaMgamAya maggai bahU uvAe aha kayAi / 53 / / pesaviyA niyaceDI bhaNAviyA jaha purohio saruo / kici asatthasarIro icchai tuha daMsaNaM kAuM // 54 // to so aisaralamaNo saccaM niytullcriy||513|| mikkhato / akayaNNamaNaviyakko saccaM ciya mannai tahAhi / / 55 / / niyayANumANakapriyaparAsao savvahA jaNo savvo / NIyANa nAkhalo nAmahANubhAvo mahaMtANaM / / 56 / / patto parimiyaparivAraparagao se purohiyagihammi / pucchai apecchamANa purohiyaM kattha so ettha // 57 // tA ugghaDiyamaNogayabhAvA kavilA payaMpiuM laggA / bhaTTo gao nivahiM parokkharAgaM parivahaMtI || 54 || jjhINA dINANi bahuyANi ahamio tuhavioyadukkhamiNaM / sakkA soDhuM na kahiMvi vaMchiyaM tA kuNa mamaMti // 59 // sUNAsAlagao iva chagalo bhayavimhalo hamo jAo / dhI devvapariNaIe jutto dugdhamimaM jAyaM // 60 // sayalasamIhiyasaMpAyagassa cirapAliyassa sIlassa / bhaMgo dhuvaM imAe jai'citiyakArago homi / / 61 / / annaha atucchamacchara vicchuriyAiha asaMtadAseNa / majjha akalaMkacariyasta laMchaNaM lAihI esA // 62 // tA niuNabuddhijoeNa keNaI eyaMvasaNasalilAo / uttariyavvaMti tao parUviyaM uttaraM teNa / / 63 // bhadde ! naranevattho napuMsago paribhramAmi purimajjhe / tA kiM karomi tumae na citaNijo paNayabhaMgo / / 64 / / jhatti tao nikkhato kayatthamappANayaM parigaNaMto / jamhA na sIlavilao navA alIo kalaMko me / / 65 / / iha jo ceva vasaMto lakkhijjai buhajaNeNa mAsesu / No anne jaM suNNA guNehiM jaNajaNiyaharisehiM // 66 // seA annayA mahU 2x2 / / 513 // Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsudarzana zreSThinidarzanam upadezapadAra savasamao jnnjnniyvmmhummaaho| jAo jAipurassaranavakusumaviyaMbhiyAmoo // 67 / / kalakUjirakoilakulamaNunnamahAgraMtha sNpunnkaannnnaabhaao| bhogaparalogakijjatavittakaDDApavicchaDDo / / 68 // mhuraarvchppypijjmaannmyrNdkmlsrsuho| bAhullummilliyapallavAlisohillasAlibharo // 69 / / surahikusumovaveo ThANe 2 tahA imo jamhA / to sarahitti // 514 // nirUviyanAmA sayalammi bhuvaNammi 70 // caMdaNatarusAhaMdolaNeNa saMpuNNaparimalo pavaNo / malayAo niggao niva vei khANItalaM jattha // 71 / / ujjhANapAlagehiM rAyA dahivAhaNo parNamiUNa / viNNatto jaha sAmI ! mahU mahIe / & samoiNNo // 72 / / uppannakouhallA sumahallasamiddhisaMgao sNto| nayarAo niggao seTThipamuhanAgarajaNANumao // 73 // devI abhayA kavilA purohiyA taha maNoramA taiyA / seTThisudaMsaNabhajA / sibiyArUDhA pacaliyAo // 74 / / niya deha pahApUriyadisAmuhA sasikalavva sohaMtI / diTThA abhayAe maNoramehiM puttehiM. savvatto // 75 // pariveDhiyA sirIsamanevatthA sA maNoramA ttto| puTThA kavilA tIe kassesA cinnapunnassa ? // 76 / / hasiyA kavilA takkhaNamavvo! accabhayaM iyamimIe / saMDhevi paimmi suyA gayAvavAyA jao jaNiyA? // 77 / / bhaNai. abhayA kahaM te NAyaM jaha saMDhao paI isse? / ugghADiyabhiSpAyA pugvillaM cariyamakkhei / / 78 / / devIe puNo bhaNiyaM NapuMsao so bhavArisINaM ti / kAmugasasthanirUviyapavaMcaegaMtavimuhANaM / / 79 // Na uNo maNoramAe pavvaiyAe jinnaannurttaae| tA kaha bhaNiyaM tumae jahA suniuNA imA jIe / / 80 // jaNiyANi puttabhaMDANi rakkhio taha jaNAvavAovi / saMte sudaMsaNe niyapaimmi sappurisacariyammi // 81 / / citei tao kavilA dhutteNa pavaMciyA jaNeNAhaM / evamaIe kajje phurai na koI ||514 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 // savAutti // 82 / / bhaNiyA devI jai nAma esa jAo napuMsao majjha / tA ki tIrai tumae puriso kAuM sukusalAe? // 83 // abhayA bhaNai jai imaM ramAviuM no tarAmi to niyamo / jAvajjIvaM mahilattaNassa ainIyacariyassa // 84 // iya vihiyapainnAe samae nayaraMtarammi pavisittA / bhaNiyA paMDiyAdhAI sudaMsaNeNaM jahA saMgo // 85 / / sijjhaI lahuM kuNa tahA eyammi animmie na mama jIyaM / bhaNiyA esA tIe na suMdaraM citiyaM tumae / / 86 / / so pararAmAsu sahoyarattamegaMtiyaM samubahai / kiM puNa tuha sarisIsuM nareMdabhajAsu, to bhaNai // 87 / / ammo ! jahA kahaMcI saMpADeyabvao mama tumae / jamhA kavilAya puro mayA payiNNAkayA esA // 48 // dhAIe citiyaM dhaNiyamettha ekko paraM uvAotti / so pavvadiNe cauraMgaposaho sunnagehammi / / 89 / / ThAi masANe vA kAusaggapaDimANa jiiviyniraaso| egAgI tattha Thio anajamANo nisAsamae // 90 // jai kAmadevapaDimAnibheNa sakijae ihANeuM / vaMcettu dArapAle tA kahasu jahA tahA kAhaM // 91 // bhaNiyaM devIi avitthameva saMpajjae tao dhAI / aTTamipavve sunne gihammi paDimAThiyaM saMtaM // 92 // dadru niThurahiyayA tassuppADaNamahAyarai tAhe / uppADittA ceDIhiM appio abhayadevIe // 93 / / to kAmasatthAvitthAriehiM nANAvihovayArehiM / taM khobhiuM payaTTA vimukkanIsesaniyalajjA / / 94 / / so savisesaM paccakkhANaTThANe maNaM nirubhittA / siddhisilovarisaraiMdukuMdasaMkhujalacchAe // 95 / / appANaM. ThAvittA taddesasamIvavattiNo siddha / dhuNiyAsesakilese niuNaM pariciMtiu laggo // 96 // to kaTunimvisiTTha taNuceTuMduddharaM dhrNtss| rayaNI aicchiyA sA na kovi jAo viyAro se // 97 / / jAyA pabhAyasamae bahu vilakkhattaNaM privhNtii| tikkhehiM niyayanakkhehiM dAriu dehamaha laggA I Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapAla // 98 // ukaiyaM imo jaM no paDivanno paivvayAi mae / so jAyapaoso majjha niggahaM evamAyarai // 99 / / amayassa zrIsudarzanamahAnatha visassavi NUNamettha ThANaM imAo raamaao| rattAu hoMti amayaM visaM paosaM pvnaao||10|| ucchalie tumularave zreSThinidarAyAvi samAgao paloei / devi jA tadavatthaM vihio so duddharo roso // 101 / / mANannayANa jamhA itthINa rzanamparAbhavo suduvvisho| no anno kattovi ya nimittao jaM sahijaMti // 102 // to vajjho ANatto savvatthavi bhAsio // 516 // nayaramajjhe / rattaMdaNANulitto sIsovaridhariyachittarao // 103 // kharamArUDho purao tADiyauiMDavirasaDiDimao / kajalakayamuhapiMDo galalaMbisarAvamAlo ya // 104 / / ugghosiyaM na rAyAvi anno vA kovavarajjhai imassa / niyaducariyaM kevalameyaphalaM jjhatti saMjAyaM // 105 / / nisuo maNoramAe buttaMto esa kannaduhadAI / paribhAviyaM mahappA suviNevi na erisaM kuNai // 106 / / jai majjha atthi tassa ya sIlassa niseviyassa phalamettha / tA akkhao imAo vasaNAo lahuM sa uttarau / / 107 // _ iya citiya pavayaNadevayAe vihio thiro tnnussggo| vajjhaTThANovagao paDivanno pavayaNasUrIe // 108 / so puNa niyakammaphalaM paribhAvai na uNa kassaI dAsA / jamalIyadIsaMdANaM bhavaMtare iyaphalaM hAi // 109 // Arovio // 516 // jayA so sUlAo takkhaNeNa sA jAyA / siMhAsaNaM maNikhaMDamaMDiyaM phuriyateyabharaM // 110 / / tatto. asippahAro khitto khaMdhammi sovi saMjAo / aibahalaparimalA mAlaIe mAlA gale tassa 111 // jA puNa sAholaMbaNaheU rajjU ) galammi se dinnaa| sA thUlAmalamuttAhalaparikalio lahu huo hAro // 112 // jaM jaM kuNaMti te vajjhabhUmipu Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 17 / / 54 risA narAhivaniuttA / tassANukUlabhAvaM taM taM paDivajjae savvaM // 113 / / to te adiTThapuvvaM assuyapuvvaM ca vaiyaraM savvaM / bhIyA kahaMti ranno deva ! na jAggo imAe imo / / 114 || hIlAe dhuvaM purisaMtaraM tu esA auvvayaM kiMci / saM yammi eyammi savvapalao phuDaM hAhI // / 115 / / NUNamasaJjaNa cariyAi majjha devIi aliyago es| Arovio kalaMko tA khamaNijeotti vitittA // 116 // cauraMgabalasameo NAgaragajaNANugammamANapahA / dahivAhaNo tayaM tammi appaNA viNayapaNayasiro / / 117 / patto niyammi jayakuMjarammi AroviDaM nayaramajjhe / jA ANiJjai esAtA ucchaliyA jaNasalAhA / / 118 || nimmahiyakhI rasAyara pheNujjalasIlasAlicariyassa / katto eso suviNaMtarevi tuha laggai kalaMko ? // 119 // ajavi sIlassa phalaM dosai eyArisammi vasaNammi / savvaMganibuDDAvi hu jamuttaraMtI mahAsattA / / 120 / / ujjAliyaM niyakulaM kittI desatareMsu saMThaviyA / ugghADio ya sajaNamaggoM evaM tae aja || 121|| emAiyAI sajaNajaNa vayaNAI vucamANA / nisuNatA saMpatto kusumehiM vikijamANasiro / 122 / / rAyabhavaNammi patto vinnatto naravaI jahA sAmi ! | maM aNumannasu kAuM sAmannaM jammaNo ahayaM // 123 // dahivAhaNeNa taha baMdhavehi sayaleNa nayaraloeNa / paDivaJjaM tAvi vayaM laddhAvasaropavannA sA / / 124 / / sAvi ya abhayA devI ainiThuraM hiyayaceTThiyavasAo / uppannativvalajjA gaimannamapassamANI ya / / 125 / / keNAvi anaaMtI uvaMdhiya pANahANimAyarai / jAyA ya vaNayarI kusumaNayaraparisaramasANammi || 126 // sAvi ya paMDiyadhAI tatto nissAriyA ihAgaMtuM / gaNiyAeM devada / / 517 / / Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zinam pidezapadaHtAe maMdire ceDiyA jAyA // 127 // paidivasaM vRttaMtaM ahappaNo tassa sA parikahei / jaha abhayAe na khAmaM noo zrIsudarzanamahAgraMthaH vihiyAyarAevi // 128 / / zreSThinidasovi mahappA kaiyAvi viharamANo gao pure tmmi| diTro tIe gAyaracariyaM saNiyaM paribhamaMto // 129 / / kahio gaNiyAe jahA esA seTThI sudaMsaNI jatto / mama sAmiNIe patto vRttaMto maraNapajaMto // 130 // niysoh1518|| ggassa asajjhamekiMcI apecchAmANA sA / koUhalAulA tassa kheAbhakAmA bhaNai ceDi / / 131 // esa hale! vissAsiya tahA 2 taM kuNesu jaha majjha / pavisaha gihammi tatto jaM joggaM taM karissAmi / / 132 / / tatto paNAmapuvaM bhaNio tIe imassa gehassa / niyacaraNaphaMsaNeNaM kuNasu pavitte bahupaese / / 133 / / giNhasu bhattaM pANaM ca ettha muNilogajogameyaM ca / aisaralamaNo mahilAmaNAI kuDilAiM amuNaMto / / 134 // patto gihammi tIe ThaiyaM dAraM vicittasAlAe / NeUNa bhaNai gaNiyA ki subhaga ! vayaM pavanno si? // 135 / / bhuMja tAva visae maNohare, kuNa pasAyamiha ThAsu maMdire / tujjha majjha maNurUvajovaNaM, mA kuNes mama paNayakhaMDaNaM // 136 / / Natthi jammaphala mannamujjalaM, vajiUNa raisokkhamaggalaM / tA parUDhapaNayaM tuma mama, kiM na manasi suraMgaNAsamaM! // 137 / / dimatthamavahAya khijase, // 518 / / kiM parattha ahavA na lajase ! / savavaMchiyapayatthakArayaM, maM muyaMtu vilasaMtahArayaM // 138 // kiMca dukkAravaevi sevie, X 4 eyameya phalamettha pAvie / attaNo kuNai ko kayatthaNaM, aNusaraMta pagloyapatthaNaM? // 139 / seviesu visaesu atthi me, citiyaM jaha vayammi etthime| uggarUvatava caraNakArayA, homu dovi duggainivArayA / / 140 / / Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iya patthiovi jAhe suramiharisaricchadhIrimA muyai / na painamesa laggA tAhe uvagRhaNAIhiM // 141 // cAleuM Tell kAmugaloyasatthavitthAriehi vivihehiM / tahavi ya ajAyakhobhA diNAvasANe khamAvittA // 142 // taha appANaM nidiya savidiyasaMvareNa mykppo| ceDIhiM samuppADiya masANaThANe paridRvio / / 143 / / paDivannakAusaggA tatthavi vNt||519|| riyasurAe abhayAe / uvasa ggiumADhatto samma sahamANao satta / / 144 / / divasANi jAva gamayai sUruggamaNe ahaTTama diNammi / payaDiyaloyAloyaM pAvai so kevalAloyaM // 145 / / saccariyAkhittamaNA samAgayA tattha cauvihadevA / aidhavalavisAladalaM suvannakamalAsaNaM raiyaM / / 146 / / uvaviTTho. tattha imo kevalamahimA kayA, tao kahio / dhammo bhavannabuddhAradhIrabohitthasAriccho // 147 / / jahA-"laddha NuttamamANusattaNamiNaM kattIvi puNNodayA, dhamma titthayarANa tatthavi tahA pAvettu tumbhehito| nIhAridusamujjaleNa maNasA devo jae pUjjau, pUyApuvvagamAyareNa mahayA sammANaNijjo jiNo / / 148 // paJcakkhANamaNukkhaNaM jalaharAsArovamANo tahA, kAmakkohadavagginAsaNakae saggApavaggAvaho / sajjhAo paDivannapunnaNiyamA NicaM tamabbhujjamA, kAyavvA jiNadesieNa vihiNA dINAidANevi ya // 149 / / bADhaM nAyaNahaparAyaNattaNaraI nIhArahArujjale, lolattaM jasasaMgahammi garuI dakkhinnabuddhIvi ya / NicaM maccujhaDappavAhatasaNaM tappelaNe jo sue, maggo tassa nirUvaNaM suniuNaM pajjatakAlocio // 150 / / vacchallaM samadhammiyANa paramaM jIvANa rakkhA daDhA, veraggaM visaema duggaipurIpaMthesu lolesu ya / annovettha vihi jiNiMdasamae jo baMbhacerAio, paNNatto supavittasaMpayaIN karo so sevaNijao sayA // 151 // laddho kappatarUvi kappiyaphalo ciMtAmaNI citio, gheNU kAmaduhA nihANamaNahaM Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padA divvAsahIovi ya / No labbhaMti suheNa dhammaguravA sannANa nIrakarA, suddhAyAraparA sudesaNasuhAkosA arosA sayAtrIsudarzanamahAna // 152 / / je gosIsasaricchasorabhabharA sIleNa lIlAlae, je'NuDDAmaravammahAripasarA je buddhsuddhaagmaa| sAhaNaM sama- zrAThA al rzanamdhammiyANa ya tuma muMceJja mA saMgama, tesiM dAsavisosahANa mahimA mANikkaThANeNa ya // 153 / / no bhUpAlapae na rogavilae nA ceva devAlae, No citAmaNiNo Na kappataruNo lAbheviyaMbheja seo / niviNNANa bhavannavAo dhaNiyaM nivvANakaMkhINa jo, saMjAeja guNabbhuyammi suyaNe diTe pAo maNo / / 154 // sammaM NAhigayAgamA gurukule saMviggamaggANuge, no vRtthA pasamaM sabhAvavasao noppannapuvvA thaa| tesiM mUDhamaNANa desaNaguNA'joggANa jA desaNA, sA X dUreNa davaggidUmiyamahArannava vajA jao // 155 / / no satthaM na visaM na sAiNivasA no bhUyayeyaggahA, dukAlo na durAulaM Na jalaNo jAlAkarAlA ya taM / siddhatA jiNabhAsio kumaiNA loeNa micchAgahA, saMpADeja jae aNatthamihaja desijamANo'nnahA // 156 // . eso dhammovaeso niviDatamabharuttAratArappaIvA, esa dhammovaeso nibiDatamamahAvAhinAsosahI ya / esa dhammovaese sivasuhabhavaNArohasovANaseNI, esA dhammovaeso bhaviyajaNa ! tao nAvaNijo maNAo // 157 / / buddhA bahavo jIvA // 520 // | 'vaMtaradevI ya devadattA ya / taha paMDiyA ya dhAI evaM so vihiyakallANo // 158 // kevalivihAramArAhiUNa nissesakhIo NakammaM so / sivamayalamaruyamabhayaM patto sivanAmagaM ThANaM // 159 // iya pariNayavayasArA bhavvA kallANakAraNaM hoti / daDhamappaNo paresiM ca jAyahArujalajasohA / / 160 // iti // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 521 / 4 atha paJcamodAharaNam ; - nAseke naMdaduyaM ego saGgo'varo u micchatto / rAya talAga NihANagaseAvaNNakusANa pAsaNayA / / 531 / / 1 / / taha kiTTa lohamayagA ajata kammakara gahaNa vikkaNaNaM / saGghapariNNANaggaha icchA parimANabhaMgabhayA // 532 / / 2 / / iyaragaha paidiNamihaM ANijjeha gahaNamahigeNaM / bahu gamaNa nimaMtaNAo taha puttanirUvaNA gamaNaM // 533||3|| Agama ahigAdANaM vAvaMDamaggaNa ya rosa khivaNammi / malagama suvaNNadaMsaNa kharavaMDiya puccha sesesu / / 534 // 4 // - sAhaNagadiTThapuvvA aNNeNegeNa diTThagahaNaM ca / pucchA sAvagapUyA daMDo iyarassa aMiroddo ||535 / 5 // nAsikya nagare nandadvikaM dvau nandanAmano vaNijo samabhUtAm / tayozcaikaH zrAddho jinavacanazraddhAluH gRhItANuvratAdizrAvaka janayeAgyasamAcAro bhagavadarhadvacanameva sarvasamIhitasiddhihetutayA nityaM manyamAnaH santoSapIyUSapAnaprabhAvAnnivArita viSayalobhaviSavegaH prazamasukhakhAnimadhyamagnaH kAlamativAhyAMcakAra / aparastu dvitIyaH punaH 'micchatto' iti mithyAtvaM yuktAyukta vastuvicAratiraskArakArI jIvapariNativizeSastenArttaH pIDitA mithyAtvArttaH; athavA daNDayeogAddaNDavad midhyAtvayeogAd mithyAtvaH san atitIvralobhA bhRzaM sarvakriyAsu guNadoSayAH pariNAmamagaNayan pravRttimAlalambe | anyadA 'rAyatalAga' tti rAjJA taDAgamoDDeH khAnayitumArabdham / tatra ca nidhAnagatasauvarNakuzAnAmaticirakAlanidhAnanikSiptasuvarNamayakuzAnA moDDAnAM darzanamajAyata / / 531 // 1 // 'taha kiTTa' tti tathAvidhatAmramayAdhAramalasaMgalanAt sampannakiTTAste saMjAtAH / tataH suvarNachAyAbhaGgAlohamayakA iti saMbhAvyAyatnA'nAdarasteSu tairvihitaH / karmakaraizca taDA / / 521 // Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nandadvikAdAharaNam padezapadaH | gakhAnakakilarairgrahaNakriyA teSu dAnaM teSAM kRtam / vipaNipathAvatAraNena ca vikrayaNamArabdham / tatra ca 'saGkapariNANagaha'tti hAAgraMthaH tena nandazrAddhenAkAravizeSAt taulyavizeSAcca kiTTAvRtA api te suvarNamayA iti jJAnaviSayatAM nItAH / agrahA'nupAdAnaM ca kRtaM caiSAm / kuta ityAha- icchAparimANabhaMgabhayAt / yadyapi rAjalokena tathA gRhyamANeSu jJAteSu teSu sarvasvApahA rAdiko nizcito daNDaH sampadyata iti manasi tasya vitarkaNamasti, tathApi tadavadhIraNena pratipannasyecchAparimANavratasya // 522 // tatsuvarNakuzasaMgraheNAdhikyaM saMjAyate, iti mA bhUt prANabhaGgAdapi dAruNaphalo vratabhaGga ityabhiprAyAd na gRhItA iti // 532 // 2 // itaragrahaH itareNa mithyAdRzA nandena dAruNalobhabhujagaviSavihvalena grahasteSAM vijJAtatathAvasthitatatsvarUpeNApi kRtaH / bhaNitaM ca pratidinamihAnayata kuzAnetAn kArya mahadasmAkametaiH / AgatAnAM ca grahaNamadhikena lohamayakuzamaulyAd atiriktena dravyeNa karoti sma / evaM ca bahugrahaNaM pratidivasaM gRhyamANatayA bahUnAM prabhUtAnAM grahaNamajani / anyadA ca kasyacit svajanAderalaMghanIyavacanasya gahe kazcidutsavo babhUva / tena cAsAvAgatya nimNtritH| tato nimantraNAt-yathA'haM taDAgakhAnakahastAt kuzAn gRhItavAn tathA bhavatApi grAhyA iti putranirUpaNAnantaraM tena tatra gamanaM kRtam // 533 // 3 // tasya ca tatrAgamaH samAgamanaM taDAgakhAnakAnAM kuzahastAnAM haTTe saMjAtam / taizcAdhikadhanena te kuzA daatumaarbdhaaH| tena cAdAnamadhikamUlyasya kRtam / tateo vyAvRttamArgaNA ca vyAvRttasya haTTavyavahAre tasya pArthAt punarapyadhikamUlyamArgaNA satvaraiH sadbhiratairyadA kRtA, tadA tena roSaNAkSamayA teSAM kuzAnAM haTTAd bahi ||522 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 523 / / 9 "deze kSepe kRte sati malasya kiTTalakSaNasya gamo'pagamaH / tatastasmAt suvarNadarzanaM kharakarmaNAM daNDapAzikanarANAM taizca niveditam / daNDika pRcchA - rAjJA praznaH kRtaH zeSeSu kuzeSu viSaye yathA kva zeSAH kuzA vikrItA bhavadbhiriti / / 534 // 4 // taizca sAdhanaM nivedanaM kRtaM yathA dRSTapUrvA anyenaikena nandena dRSTAH paramagrahaNaM cAgrahaNameva tena teSAM kRtam, anena tu gRhItAH prabhUtA iti / tataH pRcchA tasya rAjJA kRtA, yathopasthitA adhyamI kuzAH kasmAd na gRhItAH ? bhaNitaM ca tena deva ! icchAparimANavratabhaGgabhayAt / tataH zrAvakapUjA zrAvakasya zuddhavyavahAratayA pUjA mahAgauravarUpA kRtA, daNDa itarasya mithyAdRzo nandasya punaH raudraH sarvasvaprANahAraNalakSaNaH kRtaH / tathA hyasau mitragRhAd nivartamAna evaM vRttAntamAkarNya 'aho ? nijajaMghAbalAdeva haTTAdutthAyAhamanyatra gataH, tato nUnametayeArevAparAdhaH tacchedanIye ete' iti paribhAvya tIkSNadhAreNa kuThAreNa tayordhAtamAcacAra / jJAtavRttAntena ca rAjJA tadavasthasyApi tasya daNDo vihita iti / / 535 / / 5 / / atha SaSThamudAharaNaM gAthApaJca kenAha ; - ujjeNIe rogo NAmaM dhijjAio mahAsaDDo / rogahiyAsaNa devidapasaMsA asaddahaNa devA ||536 / / 1 / / kAUNa vejarUva bhaNati taM paNNavemo amheti / rayaNIe paribhogo mahumAINaM caunhaM tu // 537 / / 2 / / tasmANicchaNa kahaNA ranno sayaNassa ceva tesi tu / laggaNa satyakahAhi tANaM iyarassa saMvego / / 538 // 3 // dehatthapIDANAyA paDibohaNa mo tu Navarametasi / AyA tu dehatullo dehA puNa atthatullotti // 539 / / 4 / / devavaoge toso niyarUvaM rogaharaNa nAmaMti / Arogo se jAyaM vayapariNAmotti daTThavva // 540 // 5 / / / / 523 / / Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadAra mahAgraMtha // 524 // ujjayinyAM nagaryA bAlakAlAdeva rogabahulatayA rogA nAma roga ityAkhyayA prasiddhaH, dhigjAtIyo mahAlobhAbhibhU- I ArogyatatayA paraprArthanApravaNatvena dhiga nindanIyA yA jAtistasyA bhavo brAhmaNa ityartha / kIdRzaH ityAha-mahAzrAddho'NuvratAdizrAvakasamAcArazuddhaparipAlanatayA pradhAnazrAvakaH / tasya ca bhavAntaropAjitAsadvedyAdikarmaparipAkataH kazcidanirdhArita rzanamsvarUpo rogo jAtaH / tena ca sampadyamAnacikitsAsAmagrIkeNApi tasya rogasyAdhisahanamAzritam, yathA-"saha kaDevarakhedamacintayan svavazatA hi punastava durlabhA / bahutaraM ca sahiSyasi karma he paravazA na ca tatra guNo'sti te // 1 // avazyameva bhoktavyaM kRtaM karma zubhAzubham / nAmukta kSIyate karma kalpakoTizatairapi // 2 // " evaM ca tasya taM rogaM samyagadhisahamAnasya, ata eva rogapratIkAraparAGmukhasya gacchatsu divasesu devendraprazaMsA pravRttA, yathA-aho! mahAsatvo roganAmojayinyAM brAhmaNo yadevamupasthApyamAnacikitso'pi tadanapekSatayA rogamadhisahamAnastiSThati / tatazca tasyAzcAzraddhAne'pratItau kaucid dvau devI // 536 / / 1 / / kRtvA vidhAya vaidyarUpaM bhaNataH, yathA-tvAM prajJApayAvo nIrogadehaM vidadhvaH AvAm, iti vAkyaparisamAptau, paraM rajanyAM rAtrI paribhogA'zanAdInAM madhumadyamAMsamrakSaNAnAM caturNA ) tveteSAM bhogA vidheya ityarthaH // 537 // 2 // tatastasya roganAmno brAhmaNasya bRhaspaterapi sakAzAt samadhikapratiSThasyA- // 524 / / neSaNamapratipattirUpaM saMvRttam / yataH paribhAvitamanena "varaMzRGgAttuGgAd guruzikhariNaH kvApi viSame, patitvA'yaM kAyaH ktthinhssdntvidlitH| varaM nyasto hastaH phaNipatimukhe tIkSNadazane, nipAto vA vahnau tadapi na kRtaH zIlavilayaH // 1 // " iti / tatastasya cikitsA'nicchAyAM kathanA nivedanA rAjJaH svajanasya caiva bAndhavalokasya 'tesiM tu' tAbhyAM Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 525 // kakakAlakara vaidyAbhyAM punaH kRtA, yathAyamAvAbhyAM kriyamANAmapi cikitsAM necchati, na caitat sundaram, yataH paThanti kuzalA:-- "viSaM kupaThitA vidyA, viSaM vyAdhirupekSitaH / viSaM goSThi daridrasya, vRddhasya taruNI viSNama // 1 // " iti / tato "laggaNa satthakahAhi tANaMti" laganaM baddhAdaratvaM tasya cikitsAkAraNe, kathamityAha-zAstrakathAbhisteSAM rAjJaH svajanAnAM ca; rAjA svajanAzca zAstrakathAbhistaM cikitsAyAM pravartayituM lagnA iti bhAvaH; yathA-"zarIraM dharmasaMyukta rakSaNIyaM prayatnataH / zarIrAcchavate dharmaH prarvatAt salilaM yathA // 1 // " nahi dehavinAze kasyacit kAcit pratyAzA sAphalyamaznute, iti sarvathA deha eva rakSaNIya iti / idaM ca tairucyamAnasyetarasya roganAmnA dvijasya saMvego dehAdipratyAzAparihAreNa nirvANAbhilASa eva vijambhitaH / yathoktam-"jaM ajja suhaM bhaviNo saMbharaNIyaM tayaM bhave kallaM / maggaMti niruvasaggaM apavaggasuhaM buhA teNa // 1 // " // 538 / 3 / / tatastena dehArthapIDAjJAnAd dehArthayoH pIDAdRSTAntAta "Apadarthe dhanaM rakSed dArAn rakSeddhanairapi / AtmAnaM satataM rakSed dArairapi dhanarapi / / 1 // " evaMrUpAt, kimityAha-pratibodhanaM tu sanmArgAvatAraNameva navarameteSAM rAjAdInAM kRttam, na punazcikitsAGgIkAra iti / yAtra tena dRSTAntadArTAntikabhAvanA kalpitA tA darzayati-AtmA tu AtmA punardehatulyaH zarIrasadRzaH dehaH punararthalyo'rthasamaH prtibhaaste| iti prAgvat / yathA hi lokanItyA dehArthayAryugapata pIDAyAmarthaparihAreNa deha eva rakSyate, tathA dhArmikANAM dehapIDopekSaNenAtmaiva rakSaNIyatayA pratibhAsata ityutsarga eSaH / avyucchittyAdiprayojanAntarAsahAnAM yuktameva dehAnuprekSaNama / yadavAci nizIthabhASye-"kAhaM achitti aduvA ahIhaM tavovahANesu ya ujjamissaM / gaNaM ca nIIya va sAraissaM bAlakalAka Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMtha // 526 // sAlaMbasevI samuvei mokkha ||1||" 539 // 4 // tato devopayeAge devAbhyAM nijapratijJAte'rthe nizcalatAyAstasyAloke'vadhinA kRte tayordevayeAstASo harSo jAtaH, -aho ! satyaprazaMsa eSa iti / tadanu nijarUpaM divyabhAvalakSaNaM samupadarzitam / tAbhyAM tadanu rogaharaNaM jvarAtisArAdisarvarogApahAraH kRtaH / tasya nAmAbhidhAnaM ca, itizabdo bhinnakrame / tata Arogya iti 'se' tasya jAtam, parizuddhArogyaguNAnanyarUpatvAt / tathA hi- prAg rogebhyo'bhinnarUpatvena roga iti tasya nAma rUDhaM tathA samprati devaprasAdopalabdhAvArogyaguNAdavyatiriktarUpAdArogya iti nAmAsya rUDhimagamat / upasaMharannAha vratapariNAmaH prANAtipAtAdiviratipariNatirUpaH, ityevaM kaSTadazAyAmapyavicalamanA draSTavyaH || 540 // 5 // atra ca sati yat syAttaddarzayati ; - sai eyammi vicArati appabahuttaM jahaTThiyaM ceva / sammaM payaTTati tahA jaha pAvati nijjaraM viulaM / / 541 || satyetasmin vratapariNAme vicArayati mImAMsate / kimityAha - alpabahutvaM guNadoSayoH sarvapravRttiSu yathAvasthitamevAviparyastarUpaM na tvathitvAtirekAt / ArUDhaviparyayaH sadapi doSabAhulyaM nAvabudhyata iti / tathA, samyak parizuddhopAyapUrvakatayA pravarttate sarvakAryeSu tapeo'nuSThAnAdiSu tathA, yathA prApnoti labhate nirjarAM karmaparizATarUpAM vipulAma kSINAnubandhatvena vizAlAmiti / asampannavratapariNAmA hi bahavo leAkAttarapathAvatAriNo'pi gurulAghavAlocanavikalA ata evAvyAvRttaviparyAsAstathA pravarttante yathA svapareSAM diGmUDhaniyamakA ivAkalyANa hetavo bhavanti / / 541 / / etadeva bhAvayati ; puvvi duccinnANaM kammANaM akkhaeNa No mokkho / paDiyArapavittIvi hu seyA iha vayaNasArati / / 542 || vratapariNA| maguNadApAlpabahutvam - / / 526 / / Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 527 // pUrvabhavAntare duzcirNAnAM tatastato nibiDAdhyavasAyAd nikAcanAvasthAnItAnAM karmaNAM jJAnAvaraNAdInAmakSayeNAnijaraNena nA naiva mokSaH paramapuruSArthalAbhasarUpA yataH sampadyate, kintu kSayAdeva / tataH karmakSayArthinA upasargAzcedupapasthitAH samyak seoddhvyaaH| yadA kazcit sADhuM na zakyate, tadA pratIkArapravRttirapi pratividhAnaceSTArUpA zreyasI. / iha duzcirNakarmaNAM kSaye, vacanasArA kalpAdigranthoktA glAnacikitsAsUtrAnusAriNI, yathA-phAsuyaesaNiehi phAsyaohAsiehi koehi / paIe missaehiM AhAkammeNa jayaNAe // 1 // " na tu gurulAghavAlocanavikalA svavikalpamAtrapravRttA // 542 // etadevAdhikRtyAha; aTTajjhANAbhAve samma ahiyAsiyavvato vAhI / tabbhAvammivi vihiNA paDiyArapavattaNaM NeyaM / / 543 / / ArttadhyAnAbhAve "taha sUlasIsarogAiveyaNAe viogapaNihANaM / tadasaMpaogacitA tappaDiyArAulamaNassa // " ityevaMlakSaNasya dhyAnazatakoktasyArtadhyAnasyAbhAve sati samyak prAgabhavopAjitakarmanirjaraNAbhilASayuktatvenAdhyAsi tavyo'dhisoDhavyo mumukSuNA jIvena vyAdhiH kuSThAtisArAdiH sanatkumArarAjarSivat / tathA ca paThyate--"kaMDU abhattasaddhA tivvA viyaNA ya acchikucchIsu / sAsaM khAsaM ca jaraM ahiyAse satta vAsasae // 1 / " yataH, "pubdhi kaDANaM duppaDikatANaM veyaittA mokkho, natthi aveyaittA tavasA ca jjhosaitta" tti / atha durbalasattvatayA vyAdhibAdhAmasaha| mAnasya kasyacid yadA-dhyAnamutpadyate saMyamayogA vA'vasIdeyuH, tadA kiM karttavyamityAzaMkyAha-tadbhAve'pyA-dhyAnabhAve, apizabdAMta saMyamayogApagame ca vidhinA nipuNavaidyagaveSaNAdilakSaNena pratIkArapravarttanaM cikitsArambhaNaM jJeyam , | / 527 / Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAgraMthaH / / 528 / / / 6 anyathA cikitsApravRttAvapi na kasyacid vyAdherupazamaH syAt, kintu tadvRddhireveti // 543 // -- nanu kazcit sAdhvAdiH puSTAlambanamuddizya pratikAraM kuryAttataH kiM nirjjarA syAd navetyatrAha ;savvattha mAiThANaM na payaTTati bhAvato tu dhammammi / jANatA appANaM na jAu dhIrerA ihaM duhai || 544 / / sarvatra gRhasthasambandhini yatisambandhini vA'nuSThAne mAtRsthAnaM mAyAlakSaNaM na naiva pravarttate / kvetyAha- bhAvatastu paramArthata eva dharme vratapariNAme sampanne sati / yataH kutaH / jAnan labdhasamyag bodha AtmAnaM sarvAparapriyapadArthAbhyadhikaM na naiva jAtu kadAcidapi dhIro buddhimAn iha jagati druhyati drohaviSayaM karoti mAtRsthAnavidhAneneti / / 544 // etadeva kuta ityAha- koDagA kAfgaNigahaNaM pAvANa Na uNa dhannANaM / dhanno ya caraNajuttotti dhammasAre sayA hoti / / 545 // koTityAgAt koTisaMkhyAdInAraparihArAt kAkINIgrahaNaM kAkiNI- pazcAtaizcatubhirvarATakaH kAkiNI caikA" iti vacanAt kapardakaviMzatirUpA, tasyAH kAkiNyA upAdAnaM pApAnAmudIrNalAbhAntarAyAdipracurAzubhakarmaNAM na punardhanyAnAM dharmadhanalabdhRNAm / evamapi prastute kimityAha - dhanyazca dhanya eva caraNayukto niSpannaniSkalaMka vrata pariNAmaH pumAna, varttate ityasmAt kAraNAd dharmasAra: sadA sarvakAlaM bhavati, na tu mAtRsthAnapradhAnaH / iti kathamasau koTitulyanirja| rAlAbhatyAgAd mAtRsthAnapradhAnavRttakAritayA kAkiNItulyapUjAkhyAtyAdispRhA paraH syAditi bhAvaH / / 545 / / atraivAbhyuccayamAha; - puSTaLaMbaceM nirjarAdi / / 528 / / Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 529 / / / guNaThANagapariNAme saMte taha buddhimaMpi pAeNa / jAyai jIvA tapphalamavekkhamaneu niyamatti || 546 // guNasthAnaka pariNAme guNavizeSasya jIvadayAdirUpasyAtmani pariNAme sati, tatheti samuccaye, buddhimAnapi yuktAyuktavivecana caturazemuSI parigatA'pi na kevalaM dharmaMsAraH sadA bhavati, prAyeNa bAhulyena jAyate jIvaH, mahatAmapyanAbhAgasambhavena kadAcita kRtyeSvabuddhimattvamapi kasyacit syAditi prAyeograhaNam / atraiva matAntaramAha - tatphalaM buddhimattvaphalaM svargApavargAdiprAptilakSaNamapekSya samAzrityAnye punarAcAryA niyamo'vazyaMbhAvA buddhimattvasyAnAbhoge'pi guNasthAnaka - pariNatau satyAmiti bruvate; ayamabhiprAyaH - sampannanirvraNavratapariNAmAH prANineA 'jinabhaNitamidam' iti zraddadhAnAH kvacidarthe'nAbhAgabahulatayA prajJApakadoSAdvitathazraddhAnavanto'pi samyaktvAdiguNabhaGgabhAjA na jAyante, yatheoktam - "sammaTThI jIvA uvaiTTha pavayaNaM tu saddahai / saddahai asabbhAvaM ajANamANo guruniogA || 1||" iti buddhimattve sati vratapariNAmaphalamavikalamupalabhanta eveti || 546 / / atraiva hetumAha ;;-- caraNA duggatiduvakhaM na jAu jaM teNa maggagAmI so / aMdhovvasAyarahio niruvaddavamaggagAmiti // 547 // caraNAcAritrAddezataH sarvato vA paripAlitAd durgatiduHkhaM nArakatiryakkumAnuSa kudeva svaparyayalakSaNamazarma naiva jAtu kadAciJjIvAnAM sampadyate yadyasmAt tena kAraNena mArgagAmI nirvANapathAnukUlapravRttiH sa vratapariNAmavAn jIvaH / dRSTAntamAha-andhavaccakSurvyApAravikalapuruSa iva / asAtarahito'sadvedyakamrmmodayavimukto nirupadravamArgagAmI malimlucAdikRtaviplavavihIna pATaliputrAdipravarapurapatha pravRttimAn bhavatIti / yathA asAtarahito'ndho nirupadravamArgagAmI sampadyate, / / 529 / / Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMtha / / 530 / / tathA cAritrI vyAvRttaviparyAsatayA durgatipAtalakSaNopadravavikalo nirvRtipathapravRttimAn syAditi // 547 // amumevArthamadhikRtya jJAtAni prastAvayannAha ; -- suvvaMti ya guNaThANagajuttANaM eyavaiyarammi tahA / dANAtisu gaMbhIrA AharaNA haMta samayammi || 548 || zrUyante cAkarNyante eva guNasthAnakayuktAnAM pariNataguNavizeSANAM jIvAnAmetadvyatikare vrataprastAve, tatheti samuccaye, 'dANAisu' tti vratAnAM dAne AdizabdAdadAne ca gaMbhIrANi kuzAgrIyamatigamyAni AharaNAni dRSTAntAH hanteti komalAmantraNe, samaye siddhAnte nirUpitAni / / 548 || AharaNasaMgrahameva tAvadAha; - siriura sirimaiseAmA'NuvvayaparipAlaNAe NayaNiuNaM / kusalANubaMdhajuttA NiddiTThA puvvasUrIhi // 549 // zrIpure nagare zrImatIseAme zreSThipurohitaputryau aNuvrataparipAlanAyAM prakRtayAM nayanipuNaM nipuNanItiparigataM yathA bhavati kuzalAnubandhayukte uttarottara kalyANAnugamasamanvite niddiSTe prarUpite pUrvvasUribhiriti / / 549 / / enAmeva gAthAmekonapaJcAzatA gAthAbhirvyAcaSTe ; siriuraNagare NaMdaNadhUyA NAmeNa sirimaI saDDI / sAmA ya tIe sahiyA purohiyasuyatti saMjAyA / / 550 // 1 // kAle pIivuDDI dhammavicArammi tIe saMbohi / vayagahaNeccha paricchA jhuMTaNavaNieNa diTThato // 551 / 2 / / aMgatiyA dhaNaseThThI sAmiure saMkhaseTThi daDhapII / tIe vuDDhiNimittaM ajAyavacANa taha daNaM / / 552 / / 3 / / aNuvratapAlanodahara bhAvanA // 530 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 531 // dhaNaputta- saMkhadhyA vivAha bhogA kahiMcidAridaM / pattIbhaNaNaM gacchasu sasuragihaM magga jhuMTaNagaM // 553 // 4 // sANAgiI tao khalu kaMbala rayaNaM ca tassa romehiM / jAyai chammAsAo kattAmi ahaM mahAmollaM // 554 // 5 // so puNa ussaMghaTo Na melliyavvA sayAvi maraitti / hasihii mokkho logo Na ka ao so gaNeyavvA // 555 / 6 / / paDivaNNamiNaM teNaM gao ya laddho ya so ta o navaraM / appAhio ya bahusA tehivi taha logahasaNammi // 556 // 7 // Agacchato ya to hasijamANo kahiMci sNptto| NiyapurabAhi mukkoM ArAme taha paviTTho u // 557 // 8 // bhaNio tIe kahiM so mukko bAhimmi haMta bhavvAsi / mayago so thevaphalaM Naya lAbho taha u eyassa // 558 // 9 // muMTaNatullA dhammo suddhA eyammi joiyavvamiNaM / savvaM NiyabuddhIe asuhasuhaphalattamAIhiM / / 559 / / 10 // risayANaM eso dAyavvA tesimeva u hiyaTThA / gADhagilANAINaM hAijuo va AhAro / / 560 // 11 // somAha Nerisacciya savve pANI havaMti NiyameNa / buddhijuyAvi hu aNNe govvakhaNieNa didruto // 56 // 12 // vIsaurIe payaDo datto Naittago aha kahaMci / kAleNaM dAridaM appAhiyasaraNamanbhijje // 562 // 13 // taMbagakaraMDipaTTaga goyamadIvammi kjjbujjhnnyaa| rayaNataNacArigodasaNaM tao govvarerayaNA / / 563 / / 14 / / NAUNamiNaM pacchA nagarIe evamAha savvattha / buddhatthi Nasthi viho gahovi raNNA suyaM eyaM // 564 // 15 // saddAviUNa bhaNio geNhaha vihavatti lakkhagahaNaM tu / taddIvaNNUNijAmaga vahaNabharaNaM kayavarassa / / 565 // 16 // evaM ca hasai logo gamaNaM taha kajjavujjhaNaM ceva / gAvIdesaNa gomayabharaNaM vahaNANa accatthaM // 566 / / 17 / / HORROR // 531 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNuvratapAlanodAhararaNabhAvanA upadezapadaH AgamaNa rAyadaMsaNamANIyaM kiMti govvaro deva ! / ussukkaM tuha bhaMDaM pasAya hasaNaM pavesaNayA // 567 // 18 // .. mahAgraMthaH aggIjAlaNa rayaNA vikkaya paribhoga logapUjataM / tahaNicchayao pattaM eeNaM bhavvasatteNaM / / 568 / / 19 / / paTTagasarisI ANA emAi ihaMpi joiyavvaM tu / NIsesaM NiyabuddhIe jANaeNaM jahAvisayaM // 569 // 20 // erisayANaM dhammo dAyabbo parahiujjaeNeha / appaMbharittamiharA tamaNuciyaM IsarANaMva // 570 // 21 // // 532 // NIyA vaiNisamIvaM paDissayaM sAhiUNa vRttaMtaM / tatthavi pavittiNIe jahAvihiM ceva ditti ||57shaa22|| bANAimeyabhiNNo kahioM dhammo caunvihA tIe / kammovasameNa tahA somANa pariNao ceva // 572 / / 23 / / vihiNANuvvayagahaNaM pAlaNamappattiyaM gurujaNassa / chaDDeha imaM dhammaM gurumUle tesi tahiM NayaNaM // 573 // 24 // kuzalAe citiyamiNaM saMmuhavayaNaM gurUNa na hu juttaM / tatthavi pavittiNIdasaNeNameyANAvi ya bohI / 574 / / 25 / / gacchaMtehi ya diTuM vaNiya gihe vaisasaM mahAghoraM / hiMsAaNivittIe viyaMbhiyaM kulaviNAsakaraM / / 575 / 26 / / dussIlagAri bhiyage laggA suyaghAyaNaMti sNgaaro| pesaNa sueNa tagghAyaNaM tao kevalAgamaNaM // 576 / 27 / / toevi tassa vahaNaM silAe vahuyAe tIe asieNaM / dhUyAe Nivveo hA ki eyaMti bolo ya / / 577 // 28 / / X logamilammi vayaNaM taevi kiNNesa ghAiyA sAha / hiMsAe niyattA haM eya'NivittI aho pAvA / / 578 // 29 // toe bhaNiyA ya gurU maevi egaM vayaM imaM gahiyaM / tA ki mottavvamiNaM, te Ahu Na acchau imaMti // 579 // 30 // evaM viNaTThavahaNo maMdo bhiyageNa suThu pddiyrio| dhUyAdAyA vaNio jIvagabhiNahi viSNeo // 580 // 31 // . Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 534 / / mahilAivasa viloTTo raNo siTrotti pakkhisakkhijje / gaMtaNaM te ANiya vihmiya viralaMti pucchAe // 581 // 32 / / kattha chagaNammi kimidaMsaNeNa kaha erisehi kammehiM / dhADiya dhikkArahao viTTho viieviya Niseho // 582 / / 33 / / | evaM ciyatilateNo NhAullA kahavi haTTasaMvaTTo / gopilliya tilapaDio tehi samaM taha gao gehaM // 583 // 34 // jaNaNoe pakkhoDiya loiya paDidiNNakhaddhamoraMDo / tatto tammi valaggo tahA puNo hariyatilaNiyaro / / 584 // 35 // evaM ciya sesammivi gahio jaNaNIe khddhthnnkhNddo| palicchiNNagotti divo NivAraNA Navara taievi // 585 // 36 // | evaM ghoDagagaliyA dussIlA mohao mahApAvA / viNivAiyabhattArA paridavitI tayaM ghorA / / 586 // 37 // devayajAiyapiDiyA galatavasaruhirabhariyathaNavaTTA / aMdhA palAyamANI NiyattamANI ya sajjakkhA // 587 // 38 / DibhagabaMdaparigayA khisijjaMtI jaNa rovNti| diTTA dhijjAigiNI evaM ca cautthapaDiseho / / 588 // 39 // evamasaMtosAo vivaNNavahaNo kahiMci uttiNNo / macchAhArAjogo accataM vAhiparibhUo // 589 // 40 // Paa AyaNNiya Nihi suyabalidANAo tapphalo pauttavihI / aphalo tadaNNagahio viNNAo jayararAIhi // 590 // 41 // tatto ucchubhaMto bahujaNadhikArio vsnnhiinno| diTTho koi dariddo paDiseho paMcamammi tahA // 5911 // 42 // pattAI to evaM saMviggAiM paDissayasamIvaM / tatthavi ya vaisasamiNaM diTuM eehi sahasatti // 592 // 43 // rAIe bhuMjatA maMDagamAigaNehiM koi gro| vicchaM choDhUNa muhe aviTugaM viddhao teNa // 593 / / 44 / / vitarajAivisAo ussUNamuho mhaavsnnptto| tegicchagapariyario pauttacittosahavihANo // 594 // 45 // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNuvratapAlanodAharabhAvanA upadezapAuvelato bahaso sagaggayaM virasamArasaMto ya / hA dumiNaM pAvaM jAo chaTTammi paDiseho // 595 / / 46 / / mahAgraMtha eso ya mae gahio pAyaM dhammo tao ya te Aha / pAlejjasi jatteNa pecchAmo taha ya taM vaiNi // 596 // 47 gamaNaM ciivaMdaNa gaNiNisAhaNaM tIe uciypddivttii| daMsaNa toso dhammakaha pucchaNA kahaNamevaM ca // 597 // 48 // AsI puraM siriuraM jaM rehai siriurava bhuvaNassa / uttuMgadhavalapAgArasiharaparicuMbiyanahaggaM // 1 // suvibhtttiyc||534|| ukkaM suvipNciyvittcccrsmuuh| suvisaDDahaTTamaggaM supayaTTavaNijaviccha9 // 2 // tattha ya puvAbhAsittaparovayAradakkhinnasaJcacaraNaTTho / sukayaNNuyattasaddhammakammajutto purisavaggA // 3 / / rUvaviNijjiyasurasuMdarIo mnnhrsuveslddhaao| sohaggasaMjuyAo susIlakaliyAo nArIo // 4 // rAyA piyaMkaronAma rammarAmAbhirAmasavvaMgA / hotthA tattha pasatthAyaraNavasovajiyasalAho / / 5 / / navakamalamuhI navahariNaloyaNA navasasaMkasuisIlA / navanavayaraguNalAbhammi ujjuyA suMdarI nAma // 6 // savvaMteurasArA ahesi uvahasiyasuravahUrUvA / NaravaiNo tassa piyA piyAmahasseva sAvittI // 7 // seTThI naMdaNanAmo sjnnjnnjnniymaannsaannNdo| aipADhavibhavavisao uvahasiyakuberadhaNakoso // 8 // bhajA sujAyalajjAmaMdiramANaMdanibhbharamaNeNa / sajjaNajaNeNa saMgijamANasIlA raI nAma // 9 / / jAyA suyA sulakkhaNadehA tesiMca sirimaI nAma / sA vAlakAlao ciya egaggamaNA jiNamayammi / / 10 // paDhai navAI suyAiM paDhiyANa viyAramAyarai nincha / jahasattI kuNai viyAriyAI bhavabhamaNanisvinnA // 11 // guNilogasaMgaIe tUsai rUsai parAvavAesu / bhUsai sIlAlaMkArajogao niyakulaM niccaM // 12 // tIe purohiyasuyA somA nAmeNa piyasahI Asi / kAleNa pIivuDDI alaMghaNijjA samuppaNNA // 13 // // 534 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAsiM dhammaviyAre jao tao kAraNA payaTTate / sirimaipaDibaMdhAo niyAu micchattapasamAo // 14 // sAmAe bohiR lAbho saMjAo sayalakusalaphalaheU / diTTho bAlajaNocciyadhUlIharasarisago ya bhavo // 15 // parituliyaappasattIe tIe jAyA aNuvvaesa maI / bhaNiyA ya sirimaI. sahi ! jaha tujjha tahA mamaMpi jahA // 16 / / huMti vayAI tahA kuNa kayammi // 535 // eyammi sarisacariyANa / dhammaparipAlaNeNaM tullacciya jaM gaI hoi / / 15 / / bhaNiyA ya sirimaIe tiNatullattaNa gaNiyapA NANa / dhIrANa jaNANa imAI huMti Na uNo ya iyaresiM / / 18 / / alio balio ya daDhaM tuha baMdhujaNo kovhaasmmi| tammi tumaM jhuMTaNavANiovva iha jhuTaNapasussa / / 19 / / cAgaM khaNeNa kAhisi duraMtao soya tapparicAo / tA icchAmettaM ciya vaesa tuha suMdaraM bhadde ! // 20 // somAya sirimaI to bhaNiyA maha kAugaM bahuM jAyaM / ko so jhuMTaNavaNio jhuTaNacAo ya tassa kahaM ? // 21 / / kAumaNuggahamasamaM akkhijau NannahA imaM kAuM / jujjai, pasannavayaNA laggA tIe parikaheuM // 22 // seAme ! somasarUve nisuNijau houmegacittAe / aMgaiyA nAma purI samatthi seTTI ghaNo tattha // 23 // sAmipure taha seTThI saMkho nAmeNa saMkhadhavalaguNo / so vavahAravaseNaM aMgaiyAe kayAi gao // 24 / / vihio dhaNeNa saddhi vavahAro garuyaatthasaMbhAro / savvAvasarIrahio Thio bahU vAsare tattha // 25 / / niccaM ca daMsaNAo paropparaM mANasANusaraNAo / dANapaDidANao ciya jAyA pII ghaNA tesiM / 26 / / puttanihI mittanihI dhammanihI dhaNanihI ya sippanihI / paMcasu nihIsu eK mittanihiM ciya parigaNaMtA // 27 // te uttamaM daDhattaNahe mittIe dovi bhAsaMti / nAvaJcavivAhaM vajiUNa jaM daDhayarA pII / / 28 / / saMpajai, to jaiyA avaJcajAgA haveja amhANaM / taiyA pariNayaNavihI ko jahajAgga kakakakakakaka // 535 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH zrImatIpra meesi // 29 / / iya vihiyavaraNagANaM ThANesu niesu baddhavAsANaM / kAlaMtareNa jAo putto dhaNaseTThiNo tattha // 30 saMkhassa puNa suyA sadayacaMdabibAvamANaNA jaayaa| jovaNamaNupattANaM tANaM vihio ya vIvAho // 31 // samayammi sasuragehe saMkhassa suyA gayA kao ya maho / jo tadavatthAe samuciotti jANaNaNAIo // 32 / / avirattamANasANaM visayaparANaM gaesu divasesu / tesi kaivaieK gihammi dAriddamAiNNaM // 33 / / timireNava kamalavaNaM sisireNava tArayANaM joNhAo / gihakiriyAu jAyAu jhatti vicchAyarUvAo // 34 // ciMtai bhajjA avvo! kiMci apuvaM imassa mAhappaM / dAlihassa vasAo jassa jaNo pariciovi daDhaM // 35 / / dIsaMtovi gurutaro girivarasiharAo hoi tiNatullo / anihAliyapuvvo iva naro sirIsaMgasubhagANaM // 36 // jAI rUvaM vijA tiNNivi gahie mahIe vivarammi / pavisati vaTTau dhaNe jeNa guNA pAyaDA hoti / / 37 / / emAicittacitAparavasahiyayAe tIe bhttaarii| bhaNio imassa nAse dogacavisassa iha heU / / 8 / / anno na kAvi dIsai paidivasaM jhijjaI ya mAhappaM / jaM bhoyaNamettaMpi hu saMpaDai na khINavihavANaM // 39 / / tA gaccha sasurakulamettha magga jhuMTaNagamegameso ya / suNahAgAro UraNagajAio caupayaviseso // 40 // romeMhi tarasa kaMbalarayaNaM kattAmi mAsa chakkassa / majjhammi tassa mullaM dINArANaM sayasahassaM / / 41 / / so ya puNa mANusANaM sarIraumhAe jIvai sayAvi / to tumae no khaNamavi dehA dUreNa mottabvo // 42 // taha alio baliovi ya mukkhajaNo saMgame kae tassa / hasihI saharisakaratAladANapuvvaM tahAvi tae // 43 // na hu ujjhiyamvao so nicalaniyakajasajjacitteNa / ki jUyANa sakaNNo bhayAo iha sADagaM muyai // 44 // paDivaNNamimeNa tao gao ya sirisAminAmanayarammi / sasuraku lain536 / / Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||137 // lammi aigao diTTho ya sagauravaM tatya // 45 // samayammi pucchio kahasu kAraNaM kiM tuma ihegAgI? / kahio savittharo gihavuttaMto sasuralogassa / / 46 / / laddho sa jhuMTaNapasU akkhayanihisanniho samasthataNU / appAhio ya bahuso sasurajaNeNAvi jaha logo // 47 // hasihI mukkho, na tae vivajaNijo imo ahAgaMtuM / laggo niyanayarAbhimuhamaMtarAle hasiaMto // 48 // logeNa niyapurabahiM patto mukko sa teNa ArAme / ailajamuvvahaMteNa hINapunnattaNAo ya // 49 // diTTo gihaMgaNagao bhajAe Usuge pae dito| NAyamaNeNaM nillakkhaNeNa NUNaM hayaM kajaM / / 50 // puDho kiM so laddho jhuTaNao Amamaha kahiM mukko / bAhiM bhaNiyamaNAe abhaggasiraseharA taM si // 51 // takkhaNameva niuttA sA teNa tayANaNatthamaha bhaNai / pavaNaMtarehiM puTTho NUNaM iNhi mao hAhI // 52 / / sA turiyapayapayArA tattha gayA jA nibhAlae tAva / diTTo taha ciya ime| vicchAyataNUrujharo ya // 53 // vihiyaM romuddharaNaM tucchaphalo kaMbalo tahiM jAo / maggaMteNavi laddho na uNo anno sasuragehe // 54 // sAme ! jhuMTaNatullo suddho dhammo imammi gahiyammi / uvahasaNaparI hoho tava sayaNajaNA, paricAe // 55 / / eyassa phalaM tucchaM puNo alAho ihaM parabhave ya / eyArisANa tamhA no dAyavvA imo dhammo // 56 / / teti ceva hiyakae annaha aigADharogavihurANaM / osahadANamakAle jahA tahANi?phalaheU // 57 // iya sirI maIe bhaNie somA somavva ruiramuhasohA / bhaNai na savve pANI niyameNa havaMti erisagA / / 58 / jalahijalagahirabuddhIvi hoMti keI sunizcalA kajje / suraselovva amanniyavAlisajaNapelavAlAvA // 59 // NANAvihesu akkhANaesu kusalAe ki suo na tae / govaravaNio avaheritapparo mukkhabhaNiesa // 60 // to sirimaIe bhaNiyaM bhaNasu tumaM keriso // 537 / Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAAgraMthaH zrImatI| somAharaNapra0 // 538 // imo vaNio / bAlisajaNANa vayaNaM avagaNiyaM jeNa niyakajje? // 6 // somAha samatthi purI vissaurI nAma sdhnnjnnkliyaa| tattha suviDhattavitto datto nAma ibbhao Asi // 62 // puNNaparihANidosA kAleNa dariddabhAvamaNupatto sayayamasaMpajaM te maNorahe so vicitei // 63 // ko nAma kila uvAo sa hoja jatto puNovi vibhavapahu / hohAmi, sumariyaM vayaNamappaNo teNa jaNayassa // 64 / / jai putta! kahavi viho na hoja to niviDamajjhabhAgammi / kaTTa samugammi karaMDiyAe tuha taMbagamaIe // 65 / / aMto mae cciya kao nirikkhaNijottha paTTao tumae / jaM tattha kiMci bhaNiyaM na kahiMci payAsaNijaM taM // 66 // kevalamihuttakajaM ainiuNamaNeNa'NuTThiyavvaM taM / evaM kayammi eyammi te sirI savvao hohI // 67 / / ii samariyapiuvayaNo keNAvi alakkhamANao sNto| egaMtammi vihADiya samuggayaM lei taM paDheM // 68 // lihiyaM ca tattha dIve goyamanAmammi rayaNatimacArI / savvattha atthi taM kila surahIvaggo tahiM carai / / 69 / / | iha desAo ukkuruDigAe khattami NINie tattha / nikkhittammi paese tahiM 2 usiNaphAsassa // 70 // lobheNa nisAsamae tatthAiNNAo tAo muMcaMti / gomayamahubbhaDeNaM jalaNeNaM jAlie tammi // 71 / / rayaNAI aNaggheyAiM huMti paMcappayAravaNNAI / iya nAyapaTTayattho aha so evaM vicitei // 72 // hiyakAriNA pareNa vi na buddhimateNa bhAsiyaM calai / kiM puNa piuNA niuNeNa majjha egaMtabhatteNa // 73 / / kajaparamatthamevaM viNicchiuM ghosae nagaramajjhe / buddhI mamasthi viulA vihavA puNa natthi ki kAhaM / / 74 / / evaM pahatiyacaccaradesesu bhaNaMtao bhamaMtA ya / khINavihavotti logeNa kappio vAulA esa // 75 / / nisuyaM rakhA tannagarasAmiNA kougaM tao jAyaM / sahAvio niutto vibhavaggahaNammi pajaMne / / 538 / / Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 539|| // 76 / / dINAralakkhamegaM gahiyaM mukaM ca kiMci gahilataM / goyamadIvapahaNNa gahio nijAmagA ego / / 77 // bhariyAI pavahaNAiM gAmAgaranagarakayavarassa tao / bhaNai jaNo ko gahilo naravaI eyANa majjhammi // 78 / / jo evaM dei dhaNaM eyarasa nioyaNe kayavaraM ca / jo geNhai paratIre vavahArakae kayapaNAmo // 79 // avahIriyaiyarajaNo khemeNa gao sa tattha dIvammi / aNuciTTio ya savvo atthA jo paTTae lihio / / 8 / / diTThAo gAvIo bahugomayagaha Namaha pvhnnaaii| bhariUNa tassa khippaM samAgao niyayadesammi // 8 // velAUlammi oyAriyANi savvANi teNa pottANi / diTTho ya bhUminAho sappaNayaM pucchio teNa // 82 // kiM ho ! dIvaMtarasaMkamAo niypaannsNsykraao| bhaMDDollamihANIyaM / teNuttaM govvaro deva / / 83 // ki eso sacco ciya gahilo ahavAvi kaJjamAsajja / tA hou jo u so vA na kaJjameyassa sukeNa // 84 // iya citiya tabbhaMDaM kayamassukaM imo pasAo bhe| bhaNio niveNa hasio jaNeNa dhI dhI gahilabhAvo // 85 // jassa vasAu pasAo eyArisago apuvvao lddhoN| agahillagahilleNaM teNavi avahIriu loyaM // 86 // te chagapiMDagA niyagihammi saMcAriyA jayA savve / taiyA aggIpajjAlaNeNa rayaNANi vihiyANi / / 87 / / jo naravaiNo lakkho dINArANa gahio purA Asi / so duguNo bhaMDAro pavesio tadadhigAreNa / / 88 // paidivasaM rayaNANaM vikiNaNaM IA ||539 // tappabhAvao bhogaa| bhuvaNammi tassa jAo bhoyaNavatthAivatthUNa // 89 / / jAo ya pUyaNijjo so baMdhavamittatatthayajaNANa / icchiyapayatthasaMpADaNeNa kayahiyayasaMtoso // 90 // jaha so jaNaganirUviyapaTTagalihiyattha nicalA sNto| jAo bhAyaNamairegabhAvao citiyatthANa // 91 / / ANAe jiNidANaM paTTagasarisIe nicchiyAe tahA / koi jai hoi katthai sarakarakApa Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatIsomAharaNapra0 upadezapada: bAlisalogAvahIraNao // 12 // so patthuyadhammassA kimajoggo bhaNasu me tumaM ceva / appaMbharittamaNuciyamevaM sadhaNANa | mahAgraMtha va narANa // 93 / / sA tIe vayaNaniuNattaNeNa saMtosamAgayA bhaNai / joggA si dhammadANassa ko paro iya samullavai? // 94 // kevalamimo mae te kahiyo Na uNa ei daayvvo| dei puNo gurulogo tatto esA sirimaIe // 95 / / nIyA samaNINa paDissayammi diTThA pavattiNI tattha / niyasIlamuddhisurasaripavAhapakkhAliyatilAyA // 96 // ljjaamnjaayaaiigu||540|| NANa paccakkharUvapuMjovva / vihIyANuDhANatthaM susiliTThaniviTThamaNapasarA // 97 // naranAhakulabhavANaM IsarakulasaMbhavANa suku lANaM / annAsi ca bahUNaM samaNINa pahattaNaM pattA // 98 / / rUveNa taNUsukumArayAe vanneNa dehapabhaveNa / niddhacchavIe parivaDDiyAe daDhasaMnirohAo / / 99 / / asurANa NarANa NahavarANa NArINa maMgalAvannaM / ekapae biya nibbhacchaNAe payamuvaNamaMtIe // 100 / koilakulAu aikomaleNa kannAmayaM jharateNa / paMcappayAramaNuciTuMtI saddeNa sajjhAyaM // 101 / / saMbhamavasamiliyamahIyaleNa sIseNa vaMdiyA gaNiNI / saMnihiyasAhuNIvi ya tIe sA niddhadiTThIe / / 102 / / avaloiyA ciraMbhAsiyAya takAlauciyavayaNehiM / kahio dANAio cauvihI jiNamao dhammo // 103 / / taM jahA ;-dANaM sIlaM tava bhAvaNA ya dhammo cauvvihI esa / NANAbhayadhammovaggahANukaMpAviyaraNAo // 104 // puNa caubheyaM dANaM NANapayANaM kahijjae tattha / jIvANa mohabahulANa tattacitAviuttANaM // 105 / / jaM bahissuppAyaNamArabbhaibhaddiyAiM bhaNiIhiM / bhavvANa jiyANaM sArasamayakusaleNa guruNeha // 106 / / piyapANANaM pANINa pANadANaM vihijae jamiha / taM abhayapayANaM desasavvabheeNa duvigappaM // 107 / / jaM dhammiyANa dhammiyamaNANa samaNANa sAvayANaM ca / annAIhiM uvaggahakaraNaM cittaNa // 540 // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 541 / / kule // 108 // taM dhammAvaggahadANama hu aNukaMpadANamiNamuttaM / duhiyANadutthiyANaM jamuciya uvayArakaraNaM tu / / 109 / / jaM iMdiyaNo iMdiyavigAraparivaJjaNaM kasAyajao sIlaM cittasamAhANalavakhaNaM bhannae eyaM // 110 // kammaparitAvakAraNamuvavAsAI tavA aNegavihoM / jo agilAe aNAjIvaNAe kIrai vivegIhi / / 111 / / jaM jIviyadhaNajoyaNamuhANa khaNabhaMgurattaNaM hiyae / bhAvijjai eso bhAvaNAgao bhAsio dhammo // 112 // eso sayalANa suhANa khANibhUo vaha dhammo | aiso apArasaMsArakhArajalarAsivarapAo / / 113 / / eso viyaDaduhADaviniDuhaNapayaMDajAlahavtravaho / eseA samatthatihuyaNa jaNa lacchIvallimaMDavao / / 114 / / eseA sayalasamIhiyaphalalAbhe nicchaeNa kappatarU / kiM bahuNA No eto suMdara tara maNNamutthi jae / / 115 / / evaM suyadhammAe sAmAe vAsiintra vatthammi / raMgoM savvaMgevi ya takkhaNao pariNao dhammA / / 116 / / sayalabhuvaNAvAMsA bhattibharA NayasamatyatiyaseseA / paDivo arihaMtA bhagavaMtA devabuddhIe // / 117 / / samataNamaNI muNI je te guruNo sayalasuguNajiyaguruNoM / nissesakammaselAsaNI ya dhammA jiNANaM me / / 118 / / iya paDivannA samma - ttatattamitto aNuvtrae paMca / rAIbhoyaNaviraI chaTThe tuTThA paNaTTamale / / 119 / / pIyAmayarasapUravva jhati sA nivvuI paraM pattA / gihamAgayAe tatto kahio jaNayANa vRttaMtA // 120 // niyavaMsammi kyAivi keNAvi aNuTThio Na jo dhammA / sA paDivanno dhUyAe amha iya suniyamettAo || 121 / / uppanna aNannasamANamannuvego tao jaNagalAgo / bhaNai vacche ! tumae aNuTThiyaM duThu jaM dhammA / / 122 / / mukko niyavaMsavasA samAgao vaMsasaMbhavA savve / eyassa kAriNo bAlisa / / 541 / Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatI IN somAhara zaNapra. upadezapadaHzA tamAroviyA jeNa // 123 // tA vacche ! maMca imaM dhammaM niyavaMsasaMbhavaM bhayasu / puvvapurisANa laMghaNamamaMgalANaM jao mUlaM / / 124 // kaha devayAsamANaM gurUNa paDiuttaraM mamaM kAuM / jujjai tA keNa aha tosamuvAeNa ANemi ? ||125 / / evaM ciMtaMtIe tIe AbhAsiyAI jaha dhammo / gahio gaNiNisamIve tayaMtIe ceva mottavvo // 126 // taha nIyANi tayaMte mA nAma kahaMci uvasamaM jaMti / iya ciMtiUNa tIe pavattiNIe samIvammi // 127 / / jA nijaMti nivapahe // 542 // gharamArI tA nibhAliyA ghorA / sA puNa jaha saMjAyA taha kiMpi samAsao vocchaM // 128 / / tattheva pure bahuvi havabhAyaNa sylvnniyloymo| seTTI sAgaradatto AsI samvattha supasiddho // 129 / / bhajA ya saMpayA se putto muNicaMdanAmago tANa / dhUyA baMdhumaI dAsaceDao thAvaro nAma // 130 / / tassa purassa adUre vaDavaddabhihANagoule niyge| seTTI gaMtuM citaM karei niyagosamUhassa / / 131 // paimAsaM ANei ya tatto ghayaduddhabhariyasagaDAI / viyarai ya baMdhumittANa dINadutthANa ya jaNANa // 132 // vaMdhumaIvi jiNANaM dhammaM soUNa sAvigA jAyA / pANivahapamuhapAvaTThANaviratA pasaMtA ya // 133 / / aha annayA kayAI haridhaNucavalattaNeNa jIyassa / sAgaradatto seTTI kameNa paMcattamaNupatto // 134 / / Thavio tassa payammI muNicaMdo paurasayaNaloeNa / puvaTTiIe vaTTai savvesuvi saparakanjesu // 135 // daMsei ya bahumANaM puvapavAheNa thAvaro tassa / gharakajjANi ya citai suhivva puttovva baMdhuvva // 136 / / navaraM itthisahAvA viveyaviyalattaNeNa ya visIlA / taM daLUNaM citei saMpayA mayaNasaravihurA // 137 // keNovAeNa samaM imeNa aNivAriyaM visayasokkhaM / bhuMji // 542 / / Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ssamahaM nippaJcavAyamegaMtamallINA? // 138 // kaha vA muNicaMdamimaM vAvAittA sayassa bhavaNassa / dhaNakaNagasamiddhassa viNAhamimaM ThAvaissAmi // 139 / / evaM viciMtayaMtI savisesaM pahANabhoyaNAIhiM / uvacaraI thAvaraM ahaha duTTayA pAvamahilANa // 140 / / amuNiyatadabhippAo vaTuMti taM ca taha nieUNa / citei thAvaro iya jaNaNittamaha karei imA ) / / 141 / / aha ujjhiUNa lajjaM dUre muttuM ca sakulamajAyaM / tIe tassegaMte savvAyaramappio appA // 142 / / bhaNio ya // 543 // bhadda ! vAvAiUNa muNicaMdamettha gehammi / sAmivva mae saddhi bhAge bhuMjAhi vIsattho / / 143 / / teNaM bhaNio eso muNicaMdo kaha Nu mAriyavvotti / tIe vuttaM goulapaDiyaraNatthaM tumaM taM ca // 144 // pesissAmi ahaM kira to tumamasiNA vaheja taM magge / paDivannamimaM teNaM kimakajaM cattalajANa? // 145 / / baMdhumaIe eso ya vaiyaro nisuNio suNeheNa / 8 siTTho ya bhAuNo takkhaNeNa gehammi pattassa / / 146 // taM tuhika kAuM muNicaMdo maMdirammi saMpatto / kavaDeNaM jaNaNIvi hu roviumacaMtamAradvA // 147 / / puTuM teNa kiM ruyasi ammo! tIe payaMpiyaM vaccha ! / niyakajAI sIyaMtayAI daTaLUNa roemi // 148 / jIvaMto tujjha piyA jayA tayA NUNa mAsapaJjate / gaMtUNa goulAo ghayaduddhAiM paNAmaMto // 149 // iNhi tu tuma puttaya ! aJcaMtapamAyasaMgao sNto| goulatatti na karesi kipi bhaNa kassa sAhemi? // 150 // bhaNiyaM ca / / 543 / / teNa ammo! mA ruyasu ahaM sayaM pabhAyammi / vaccAmi goule thAvareNa saddhi cayasu sogaM // 151 // iya souM sA tudrA ThiyA ya moNeNa aha biijadiNe / AruhiUNa turaMgaM calio so thAvareNa samaM / / 152 // vaccaMto ya viciMtai thAvarao o jai kahaMpi munnicdo| purao baccai tA khaggajaTThiNA lahu haNAmi // 153 / / aha muNicaMdovi ya bhaiNI niveiyaM vaiyaraM Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA 4, vibhAveMto / jamalo se apamatto magge gaMtuM pavattotti / / 154 / / aha visamagaDadese patto turao kasappahAreNa / pahao mahAgraMtha thAvaraeNaM purao gaMtuM payaTTo so // 155 // / muNicaMdo ya sasaMko jA gacchai tAvateNa karavAlo / paTThiTThieNAyaDDiumAraddho tavvahnimittaM / / 156' / pecchaiya paDicchAyaM muNicaMdo tArisaM tao turago / vegeNa vAhio teNa vaMcio khaggaghAo ya // 157 / / patto ya goulaM so goulavaiNA kayA ya paDivattI / annonnasaMkahAhi ThiyA ya tA jAva divasaMtaM // 158 // ghAovAe pehai tammAraNakAraNeNa thAvarago / citei ya rayaNIe vAvAissAmi dhuvameyaM // 159 // aha maMdirasta majjhe sayaNijje viraiyammi rayaNIe / muNicaMdeNaM bhaNiyaM cirakAlA Agaohamiha // 160 // to govADammi imaM raeha jaha tattha saMThio savvaM / gomahisINaM saMkhaM savvaM pehemi patteyaM / / 161 / / taha caiva taM kayaM pariyaNeNa to tattha seA Thio saMto / citei bhicavilasiyamasesamahamajJja pecchAmi / / 162 / / pairikke ya ThiyaM taM daThThe tuTTho maNammi thAvaragA / niThThayaNijaM ajaM suheNa vajjhotti kAUNa / / 163 / / aha suttammi jaNammI muNicaMdA nisiyakhaggamAdAya / paDapAuyaM ca khoDiya niyasayaNiJjammi ThaviUNa / / 164 / / tadda vilasiyaavaloyaNaTTayA bADhamappamattamaNo / nihuo mANeNa Thio egaMte aha kkhaNassaMte / / 165 / / AgaMtuM thAvarao vIsatthA jAva paharae tattha / tA muNicaMdeNa hao asiNA patto ya paMcataM / / 166 // ciMtaMtassa ya eyassa govaNaTuM sa samaggagAvaggaM / vADAo NINitA vAhariumimA samADhatto / / 167 // hA dhAvaha 2 gAvIo takkareNa hariyAo / vahio ya thaavre| so savvato dhAviyA purisA / / 168 / / gAvIu vAliyAo naTThA coratti citiyaM tehi / mayakiccaM nivvattiyamasesamavi thAvarassa tao / / 169 / / ki hohiti / / 544 / / / Xoxoxox zrImatIsomAhara Napra0 / / 544 / / Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 545 // saciMtA jA tammaggaM paloyae jaNaNI / tA egAgI gehe muNicaMdo jhatti sNptto||170|| dinnAsaNo nisanno khaggaM gihakIlage vimottUNa / payasohaNaM ca kAuM pAraddhaM tassa bhajAe // 171 // puDho ya sasogAe jaNaNIe vaccha ! thAvaro kattha ? teNaM vuttaM ammo! maMdagaI piTThao ei / / 172 / / to saMkhuddhA esA asihuttaM jA paloyae tAva / pecchai pivIliyAo iMtIo ruhiragaMdheNa // 173 / / sammaM pehaMtIe diTTo khaggo vi lohiyvilitto| to pabalakohahuyavahapalitaMgatAe pAvAe / / 174 / / saMnihiyAe silAe javagohumapesaNAe heuue| khittAe sirasi sahasA paMcattaM pAvio putto // 175 // to sAmimAraNuppannativvakohAe tassa bhjaae| asieNa mAriyA sA baMdhumaIe niyaMtIe / / 176 / / gharasAraM naravaiNA gahiyaM suNhA ya cArage dhariyA / iyarI ya pUiyA gurujaNeNa savvaM ca taM diTuM / / 177 / / bhaNiyaM ca aho pAvA hiMsA jIvANa erisaM cariyaM / tatto hoi duhANaM nihANamiha parabhave ceva // 178 / / laddhAvasarAe tao bhaNiyaM somAe eyvirimo| gahio maevi dhammo kiM kIrau ahava muMcau so // 179 / / putti! na mottavyo tA iNhi to kiMpi jAva gacchaMti / diTTho viNaTThavahaNo aliyapalAvI vihammato // 180 // vayaNehi jaNANa suniThurehiM nAittao jahA eso| saMjAo taha bhannai vasaMtapUranAmage nayare // 181 / / pavahaNa vANijaparo suhaMkaro Asi nAma naaytto| sayalagihakajasajjA bhajjA maMdoyarI tassa // 182 // tANa suyA saMjAyA sukumAlataNU parUDhasohaggA / nAmeNa saMkhiNI khINadehadosA kamalavayaNA ||183 / / so annayA bharittA ihadesasamubbhavANa vatthUNa / divvANaM pavahaNAI jalanihiparapAramaNupatto // 184 // vihio bavahAro AyareNa jAo bahU ya dhnnlaaNbho| / / 545 / / Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatIsomAharaNapra0 upadezapara paDiiMtassa viloTe puNNammi mhnnnnvssNto||185|| kahavi jalaselasiMgarasa ghaTTaNeNaM vihADiyaM vahaNaM / mottayapa- mahAgraMtha vAlasaMkhAiyANi davvANi buDANi // 186 / / so laddhaphalagakhaMDo taDammi bhiyageNa smmhaainno| egammi jalahikUlammi gAmanagarAisakiNNe // 187 / / tatthavi vihiNA ainiThureNa chidde chlNtrsrenn| maMdokao sutinvaM vAhiviyAraM jaNeUNa // 188 / / egaMtabhattimaMteNa teNa bhiyageNa osahAIhiM / paDiyario taha pavaNo puvvaMva jahA sa sNjaao||189|| tuTeNa teNa dhUyA // 546 // tassa vidinnA tao ya teNAvi / sakkhijaNavippahINA vavahAro aliyago hoi / / 19 / / ko ettha mamaM sakkhI bhaNie bhiyageNa jIvagA naam| je saMti ettha pakkhI pagaIe ciya savinANA / / 191 / / vavahAravisaMvAe te tuha sakkhI, nive io savvo / tesi dohivi kannAdANaggahaNANa vuttNto||192|| kAleNa nie dese saMpattA dovi patthue dANe / kannAe sayaNamahilAIloyavasao viloTTo so / / 193 / / kahamuttamakulajAyaM kahamuttamarUvasaMpayaM ceva / niyadhUyaM tava bhiccassa me maNo dAumucchahai / / 194 / 6 rAtA muMca vaiyaramimaM bhI bhiyaga ! muhAe khija mA evaM / iya paDisiddho so teNa rAyapAsaM samallINo // 195 / / kahio vRttaMtoM jaha imeNa niruIkaeNa me diNNA / niyadhUyA sakkhI ko imammi kajammi te atthi ? ||196 / / devatthi ko puNo so, jIvaganAmA vihaMgamA kastha / te saMti bhaNaI nivaI, bhiyago te deva ! parakale // 197 / / ANijjaMtU te iha, chijjai jeNesa tumha vvhaaro| tattha gao so bhiyago ANIyA paMjaraMtaragA // 198 // viralokayammi loe puTThA te nivaiNA jahA tubbhe / ettha pamANaM bhaNiyA tA bhaNaha jamettha sacaMti ? // 199 // kimibhoyaNANa tesi purANachagaNe virellie saMte / je kimiNo pAyaDabhAvamAgayA darisaNeNesi // 200 // niyacaMcucAlaNAo tahA kao tehiM koi sNkeo| // 546 // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaha aliyabhAsaganarA bhavaMtare hoMti erisaMgA // 2011 // aikuhiyachagaNabhavakkhaNaparAyaNo eriso imo hohii| jo nIyajIhAe payaMpiUNa cukttaNaM vahai // 202 / / laddhA kannA bhiyageNa sovi vaNio jaNAo dhikkAraM / patto diTTho taggurujaNeNa taha ceva paDiseho // 203 // evaM thevapaesaM gaehiM diTTho ya chinnakaracalaNo / ArakkhiehiM ego puriso tilateNao nAma // 204 / / so puNa evaM jAo mahilA egA ahesi tammi pure / aivallahegapattA tajammicciya phiinn||547|| paI // 20 // taruNattaNamaNupatto so putto tIe annayA hvio| udaullasarIro 'cciya oiNNo haTasaMvaTre // 206 / / kahamavi goNeNa samatyaeNa paripellio tilANuvari / paDio samuTThieNaM taNulaggatilo gihammi gao // 207 / / tatto jaNaNIe tile papphoDiya moraaMDayaM kaauN| diNNo talluddho so diNe 2 taM tahA kuNai / / 208 // moraMDagesu luddho ra seNa pagAreNa paidiNaM hri| tilaniyaramahannapi ya paidivasaM coriu laggo // 209 // Arakkhiehi laddho gahio jaNaNIe esa kila doso| jIe nisiddho tilatiNNatapparo paDhamao NAhaM / / 210 // iya amarisaM vahaMteNa teNa khaddha thaNassa jnnnniie| khaMDa talAraloyA jAo ya viluttakaracaraNo / / 21 / / diDhe tammi vicAre jAo jaha corayA aho ruddA / tesi somAe tavvayammi cAgassa paDiseho // 212 // tatto thevapaese gaehi diTTA maheligA egA / viNivAiyabhattArA khisijjaMtI purajaNeNa // 213 // kila katthaI paese kule mahaMtammi kAi trunntnnuu| Asi mahelA cavalataNeNa pviluttkulsiilaa||214|| niyagehe ghoDagarakkhageNa niccapi dissamANeNaM / bhAsijjaMteNa tahA saddhi saMbaMdhamaNupattA // 215 / avahIrio niyapaI bhinnA kulasIlasaMbhavA ljjaa| sajjIkao tahappA duhANa ihaparabhavagayANa // 21 // salalalalalalalalalala ||547 / / Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatIsomAharaNapra. upadezapadA aggI jahadAruNaM jahA samuddo gaIsahassANa / No tittimei vihaDiyamaNA tahitthI NarANaMti / / 217 // NArINaM Natthi pio mahAgraMtha | yApio koi jaha taNaM raNe / gAvIo navA u navaM icchaMti imAo taha purisaM // 218 / / to tIe tammi luddhAe niyapaI vigdhakArago gAuM / sutto va pamatto vA pairike nihaNamANIo // 219 // khaMDIkAUNa kao piDiyAe tappariTThavaNaheuM / sIsAroviyapiDiyA viNiggayA jA gihAo tao // 220 // kahavi kuladevayAe kulrkkhaanividd'ni||548|| hiyacittAe / diTThA ruTAe sirammi joiyA tIe sA piDiyA // 221 / / aNavarayajharaMtavasAruhiravilaMpiJjamANasavvaMgA / uviggamaNA NiyakammalajiyA jAi jA aDaviM // 222 // pAveI aMdhabhAvaM mUlAo ukkhayacchijuyajanva / vasimAbhimuhamaiMtI soSiya hoi sajjakkhA // 223 / / addiTTa puvvavaiyaranihAlaNAo sakAugamaNeNa / DibhaniyareNa aNUgammamANamaggAkayaraveNa / / 224 // loeNa vihiyadhIdhIraveNa paimAriyatti bhnniuunn| aidUraM nippihamANaseNa pAyaDiyaromeNa / / 225 // khisijaMtI puracaccaresu racchAsu taha caukkesu / hiMDaMtI maggaMtI bhikkhAmettaMpi alahaMtI // 226 / / kaluNavayaNA palAve pae 2 NegahA kuNaMtI ya / diTThA tajaNagajaNeNa muNiyakajjeNa bhaNiyaM ca // 227 / / hI hI solavilaMghaNamalaMghaduhalakkhakhANibhUyamiNaM / jatto esA iha ceva pAviyA AvaI garuyaM // 228 // to somAe niveiyamammo ! viraI imassa me gahiyA / putti ! kayatthA si tuma maraNevi imA na moktavvA // 229 / / tatto thevaMtaramAgayANa paDio pahammi ditttthiie| accatamasatuTTo vivannavahaNo Naro ego // 230 / / kahamavi samuddamajjhAo tIrabhAgaM samAgao rogii| macchAhAravasAo paribhUo savvaloeNa // 231 / / lobhabhuyaMgamavisavibhaleNa teNaM kayAvi suyameyaM / paravaMcaNAparAo dhuttajaNAo bhamateNaM // 232 / / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 549 // putte balimmi gahie amugaTThANammi jo nihI asthi / so ugghaDai nihADiyadAliddaviDaMbaNAdukkho // 233 // kasiNAe caudasIe samayammi NisAe teNa nniyputto| dino nihANarakkhAkarAe devIe khaMDittA // 234 // aJcaMtapAvavasao ugghaDiovi hu na so nihI tassa / phalio NAo'NNajaNeNa vaMchio balI gao tassa // 235 / / ninbhacchio jaNeNaM eso ahamAhamo adaTTavvA / aggejjhanAmago esa eva mahatA samANeNa // 236 / / gahio nagarArakkhagaloeNaM naggao kao sNto| cAragagehAbhimuhaM nijato caarvicchrio||237|| diTThA jaNagehiM tao paaymsNtosphlmnnuhvNto| iya jAo esa viyANio ya bhaNiyaM sadukkhamaho // 238 // lobhAbhibhUyacittA jIvA guNadosaNANaparihINA / pArvati erisAiM ahaha duraMtAI vasaNAI // 239 / / tA somAe payaMpiyameso lobho bhayaMgamovva me| gADhaM viyaMbhamANo vithaMbhio to samaMteNa // 240 // putti ! tae aisuMdaramAyariyaM jaM pavanao toso| eso tumae kahamavi na ujjhiyavvo khaNaddhapi // 241 // AsavadArANa phalaM paMcaNhamaNukkameNa pAsittA / saMjAyagaruyasaMvegabhAviyAiM samIvammi / / 242 // pattAI tAiM gaNiNIvasahIe vaisasaM imaM diTuM / tatthavi imehiM sahasA jaha kovi naro nisAsamae / / 243 / / timirabharanibbhare maMDage u vAiMgaNehi bhNjteo| kahamavi muhaMtarAle chuDheNaM vicchugeNa muhe // 244 // addissamANadeheNa viddhao kaMTageNa tikkheNa / vaMtarajAittaNo tassa visaM dAruNasahAvaM / / 245 / / tatto ussUNamuho saMpatto dukkhamaimahaM to so| (graMthA 9000) NANAvijjaparigao pauttacittosahasahassA // 246 / / unbhIkayabAhujuo pIDAvesAsagaggiragiro ya / aivirasamAraDato diTTho paribhAviyaM ca tao // 247 // rayaNIbhoyaNaphalamassa bhaNai somA mae paricAo / vihio imassa putte ! // 549 / / Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAgraMtha zrImatI| somAharaNapra0 upadezapadA jayammi tA taM kayatthA si // 248 / pecchAmo tuha guruNi gaNiNi nissesadAsanimmahaNi / to saviNayaM tadaMte gayAI paDhamaM paNamiyAI // 249 / / sejAyarassa gihaceiyAiM vasahIe saMnihANammi / accavahANeNa pariTTiyAiM tatto saparivArA / / 250 / / gaNiNI accualasIlasAliNINaM bahUNa samaNINaM / tArANava sasimuttI majjhammi bahuM virAyaMtI // 251 / / divA hiTThamaNehiM sappaNayaM vaMdiyA bhaNaI somA / eso mama jaNagajaNo gaNiNIyavi ucciyanIIe // 252 // diTThANi tao kahio ||550111 dhammo pucchANusArao tesi / tAo puNa pucchAo taduttarAI ca jANe // 253 / / (yathA somAjanalokaH-)ko dhammo dhammANaM jaNammi rUDhANaNegabheyANaM? / (gaNinI-)jaM jIvANaM tasathAvarANa vihiNA dayAkaraNaM / / 254 // (somA-piyasaMgamAiyANaM sokkhANaM tihuyaNammi ki sokhaM? / (gaNinI-)jaM jarakoTAINaM vAhINamasaMbhavo dehe // 255 // (somA-) iya bhAsaNabhAyaNavasaNadANamAINa ko bhavo neho ? (gaNinI-)jamavaMcaNaM paropparamaiNiuNaM savvakajje pU // 256 / / (somA-)bahu satthabbhAsAisu ki bhaNNai paMDiyattaNaM loe ? (gaNinI-appasuyANavi purisANa hoi jaM nicchao kaje // 257 / / (somA-) kiM dukkaraM muNeuM gahanivanArIjaNAicariesu? / (gaNinI-) aivisarisavihavasasaM ghaDaMtavihaDaMta kajjagaI // 258 // (somA-)sohaggavihavabhUsaNavarabhAyaNapamuhavatthasu baraM kiM ? / (gaNinI-)jo tArA puMjujjalaguNANa lAe samugghADo // 259 / / (sAmA-) ko baMdhavAiyANaM vihiyapiyANaM jaNANa suhagejjho? / (gaNinI-)AyAradhaNANa jaNo suyaNo suhagejjhao hoi / / 260 / / (somA-)maMtakariku viyapannagapamuhANa ko Nu ettha duggejjho? / (gaNinI-jaNiyappiovi bahuseo eso ciya dujjaNo logo // 261 // (somA-)kA bhannae avijjA sajjaNaloeNa 0 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahasU taM ajje? / (gaNinI-savvaguNavaNadavaggI johaMkAro narANa maNe // 262 / / (somA-)kajjujjayANa purisANa kimiha sajja bhaNijjae cakkha? / (gaNinI-)supasatthasatthakahiyA je suttatthA viNIyANa / 263 // (somA-)kA lacchI ubhayabhavesa hoi bhaviyANa bhavvapariNAmA? / (gaNinI-)saMtammi asaMtammivi vihave saMtosakaraNaM jaM // 26 // / / 551|| (somA-)kimiha visaM thAvarajaMgamAibheeNimesi bhinnANaM? / (gaNinI-)visayasuhassAsevaNamasamaMjasavihikayaM jamiha / / 265 / / emAI vahuyA puNa pucchAu tahA taduttarAIpi / laddhAiM muddhajaNadullahAI to tAI jAyAiM // 266 // jiNadha mmabhaddagAiM taha jaha sumiNevi tIe vayaNassa / No paDibaMdhakarAI aviya taducchAhaNaparAI // 267 // sA sirimaI tahA rasA somA paripAliUNa jiNadhammaM / sugaI gayAo kAleNa galiyakalilAsivapayammi // 268 // iti zrImatIsomAkaPthAnakaM samAptam / athasaMgrahagAthAkSarArthaH-- -.. zrIpuranagare nandanaduhitA nAmnA zrImatI, zrAddhA jinazAsanazraddhAnavatI samAsIt / somA ca tasyAH sakhikA maitryasthAnaM purohitasutA, iti prAgvat saMjAteti // 55 // 1 // kAlena tayoH prItivRddhirabhUt / dharmavicAre pratidinaM pravartamAne tasyAH somAyAH saMbodhiH samyaktvarUpA samapadyata / tathA, vratagrahaNecchA zrAvakajanayogyavratAGgIkAravAJchA samajaniSTa / zrImatyA ca parIkSA prastutA / tasyAM ca jhuMTaNavaNigdRSTAnto vihitaH / / 551 / / 2 / / sa cAyam-aGgadikA nAma ngrii| tasyAM ca dhanazreSThI samabhUt anyadA ca svAmipurAt zaMkhazreSThI tabAjagAma / tayozca vyavaharatoIDhA prItirabhUt / tasyAH prItervaddhinimittamajAtApatyayoranutpannApatyayoH, tatheti samuccaye, dAnaM varaNakaraNarUpamajAyata // 55 // / Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAgraMthaH 1552 / / // 552 // 3 // samaye ca dhanasya putraH zaMkhasya duhitA jAtA / prAptavayasozca tayovivAhaH kRtaH / bhogAzca pravRtAH / saMgrahagAkathaJcid bhAgyaparihANau dAridryaM samutpannam / patnIbhaNanaM. patyurabhUt , yathA-gaccha zvazurakulaM madIyaM pitRgRhamityarthaH gAthArtha:mArgaya yAcasva jhuMTaNakaM pazuvizeSam // 553 / / 4 / / 'sANAgii'tti zvAkRtiH zvAkAraH, tako jhuNTaNakaH, khalurvA-2 kyAlaMkAre, kambalaratnaM ca tasya pazo romabhirjAyate SaDbhirmAsarityarthaH kartayAmyahaM mahAmUlyaM dInAralakSamUlyamityarthaH // 554 // 5 / / sa punaH pazurutsaMghaTTaH zarIrasaMghaTTavikalo na moktavyaH / sadApi rAtrI divA cetyarthaH / mriyata iti kRtvA, hasiSyati ca mUrkhaleokaH kAryaparamArthamajAnAnA na naiva kAryataH kAryamapekSya sa gaNayitavya iti / / 555 / / 6 / / pratipannamidaM tena ttptinaa| gatazca labdhazca sa jhuMTaNakaH, tataH zvazurakulAt, navaraM kevalaM 'appAhiu'tti zikSitazca bahuzo| vahUn vArAn tairapi zvazurakulamAnuSaiH, tathA tatprakAraM yallokahasanaM tatra viSayabhUte // 556 // 7 // AgacchaMzca tataH zvazurAkulAd hasyamAno mArgajanena kathaMcid mahato lajjAbharAt tucchIbhUtAnayanAtsAhaH samprApto nijapurabahiraMgadikAnagarabahiHpradeze muktaH ArAme, tathApraviSTastu ArAmamuktapazureva ca gRhe praviSTa iti // 557 // 8 // ___bhaNitazca tayA patnyA kva sa jhuMTaNakaH ? sa prAha mukto bahiriti / sA prAha hanta bhavyo'si tvama , yato // 552 // mRtako'sAvetAvatA kAlena, stokaphalaM kambalaratnaM bhaviSyati / na ca lAbho yathA pUrva tathA tu tathA punaretasya pazoriti // 558 // 9 // prastute yojayannAha-jhuTaNatulyaH prastutapazusadRzo dharmaH zuddhaH pAramAthikaH / etasmin dharme yojayitavyamidaM jhuMTaNa Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatamadAharaNaM sarvamazeSaM nijbuddhyaa| * kathamityAha-azubhazubhaphalatvAditi azubhazubhaphalatvena, AdizabdAtpunardalaMbhatvAdurlabhasvAbhyAmiti / idamuktaM bhavati-yAdRzo dhanaputrastAdRzo'yaM guNadaridraH saMsArI jIvaH / yathA ca patnIvacanotsAhAjjhaMTaNalAbhArthaM zvarazarakulamasau jagAma, labdhAzca taM tatra, evaM mohanIyakSayopazamAt zvazurakulatulyaM gurukulaM jhaTaNatulyaM dharma labdhaM kazcid gacchati, labhate ca taM tatra / yathA'sau tazzAzikSito'pi mandabhAgyatayA lokApahAsabhayAdanta-18 rAla eva svazarIrAd utsaMghaTTIkRtya mumoca, tathAyamapi dIrghasaMsAritayA labdhamapi dharma tathAvidhalokAvijJAtabhAvabhayAdakRtakAryameva samujjhati / yathA'sau jhuTaNaparityAge bahuduHkhito babhUva tathA'sau prstutdhrmtyaage| yathA tasya punaH sa durlabhI babhUva, tathA tasya muktaH prastuto dharmaH / etadeva ca lokopahAsabhayAdantarAla eva svazarIrAdutsaMghaTTIkRtya mocanaM sarva yojanIyamiti / / 559 / / 10 / / itthaM jhuMTaNadRSTAnta sApanayamabhidhAya prastute yojayati ;-na naivedRzAnAM jhuMTaNavaNik sadRzAnAmeSa dharmo dAtavyaH / kimarthamityAha-teSAmeva tu dharma / grahItumupasthitAnAmeva hitArtham, dRSTAntamAha-gADhAlAnAdInAM prabalajvarAdirogopahatAnAM snehAdiyuta iva ghRtaguDAdisanmizrita ivAhAraH sUpodanAdi // 560 // 1 // somAha bravIti nedRzA eva jhuMTaNavaNikalpAH sarve prANino bhavanti niyamena / kutaH yato buddhiyutA api, huryasmAdarthe, anve kecana bhavanti / atra ca govvaravaNijA dRSTAntaH / / 561 / / 12 / / / tameva darzayati-vizvapUryA nagaryAM prakaTaM prasiddho batto nAma nauvittako babhUva / atha kathaJcit kAlena gacchatA ridayamutpannaM tasya / tata 'appAhiyasaraNaM'ti paralokaprayANaprasthitena pitrA yA zikSA dattA tasyAH smaraNamabhUt / Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgrahagA IXI thArtha: upadezapadaH, appAhiyameva darzayati-abhedya maMjUSAdau sthAne // 562 / 13 / / yA tAmrakakaraNDI tasyAM paTTaka: samasti / tatra ca gota- madvIpavizeSa eva 'kajavojjhanA' utkuruTikAkacavarapropaH kaaryH| tatra kRte ratnatRNacArigodarzanaM bhaviSyati / tato gobare tAsAM gavAM chagaNe ratnAni bhaviSyantIti likhitamAste // 563 / / 14 / / tato jJAtvedaM paTTakalikhitaM vastu pazcA nagaryAmevamAha sarvatra trikacatuSkAdau / yadAha tadeva darzayati-buddhirasti, nAsti vibhavaH / graho'sya ca varttate iti||554|| kRtvA'vadhIrito lokena / rAjJA zrutametadasya vyAharaNam // 564 / / 15 / / zabdayitvA bhaNito gRhNIta vibhavamiti / lakSagrahaNaM tu tatastena donAralakSagrahaNaM ca kRtam tataH 'taddIvannUnijAmaga'tti gautamadvIpajJaniryAmako gRhItaH / vahanabharaNaM kacavarasya vihitam // 565 / / 16 / / evaM ca vihite hasati lokaH aho? grahagRhItavyavahAraH / gamanaM tatra dvIpe / tathA kajavojjhanaM cava / tatra vihite godarzanaM gomayabharaNaM vahanAnAmatyarthamiti // 566 / 17 // AgamanaM nijanagare / tato rAjadarzanam / Anitam tvayA dvIpAntarAt kimiti rAjaprazne gobaro deva ! AnIta ityuttaraM dattam / rAjA prAha-ucchulkaM tava bhANDam / prasAda iti tena bhaNite hasanaM lokasya / pravezanA tataH svagRhe bhANDasya / 567 // 18 // samaye cAgnijvAlanaM gomayapiNDAnAm / tato ratnAni vyaktIbhUtAni / atazca vikrayeNa ratnAnAM paribhogo'nnAdigocaraH smjni| evaM ca lokapUjyatvaM tathA lIkopahAsAvadhIraNena yo nizcayaH kAryagatastasmAtprAptametena bhavyasattvena kalyANayogyajIveneti / / 568 // 19 // paTTakasadRzI AjJA, evamAdohApi dharmaviSaye yojanIyameva niHzeSaM nijabuddhayA jJAyakena satA yathAviSayaM yathAyogamiti / tathAhi-paTTakasadRzI AjJA, pitRsthAnIyo guruH, upahAsasthAnIyA anyajanavAdAH, da // 554 / / Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 555 // grahItvasthAnIyaM svAbhiprAyasya jJAnaM loke svaprakAzanaM, ratnasthAnIyo dharma iti // 569 / / 20 / / IdRzAnAM gobaravaNikasahazAnAM dharmo dAtavyaH parihitodyatena guruNA / iha jagatyAtmabharitvamitarathA IdRzAnAmapyadAne / yadi nAmaivaM tataH kimityAha-tadAtmabharitvamanucitamIzvarANAmiva / / 570 // 21 // evaM labdhatadabhiprAyayA zrImatyA nItA vatinIsamIpaM sAdhvIsakAzam / kamityAha-pratizrayaM vasatim / kamityAha sAdhayitvA vRttAntaM na kalpate mama vratadAnaM kattuM, kintu pravattinyA evetirUpam / tatrApi pratizraye gatA pravattinyA mahattarayA yathAvidhi ucitasambhASaNAdinA vidhinetyarthaH dRSTA sA / iti prAgvat // 571 / / 22 / / dAnAdibhedabhinnaH kathito dharmazcaturvidhastasyAH, karmopazamena tathA somAyA: pariNatazcaiva // 572 / 23 / / tato vidhinA'NuvratagrahaNaM pAlanamanuvarttanaM tasya tato'prItikaM gurujanasya / bhaNitaM ca tena chardaya muJca imaM dharmam / tayoktaM-gurumUle. moktvyH| tatasteSAM tatra gurumUle nayanamArabdham / / 573 // 24 // kuzalayA somayA cintitamidaM, yathA-saMmukhavacanaM pratyuttaradAnarUpaM gurUNAM mAtApitrAdinAM no naiva yuktam / tathA ca tatra pravartinIdarzane teSAmapi gurUNAM bodhirbhaviSyati // 574 // 25 / / gacchadbhizca taidRSTaM vaNiggRhe vaizasamasamaMjasaM mahAghoram / kiM tadityAha-hiMsAnivRttevijRmbhitaM kulavinAzakaram / / 575 // 26 // duHzIlA- // 555 / / 'gArI gRhsthaa| sA ca bhRtake lagnA / tayA ca sutaghAtanaM tvayA vidheyamiti tena saha saMgAraH saMketaH kRtaH / I tataHpreSaNaM grAme tayAryogapadya na kRtm| sUtena taddhAtanam / tataH kevalAgamanaM kevalasyaiva sutasya gRhAgamanamajanIti 576 // 27 / / tayApyagAryA tasya vadhanaM ghAtaH kRtaH zilayA pratItarUpayA, vadhvA tasyA asiken| cullIputrakeNa Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada: saMgrahagAgAthArtha: mahAgraMthaH 1556 / duhitunirvedanamityarthaH / hA kimetaditi bola: kolAhalo jAtaH // 577 // 28 // lokamilane vacanaM pravRttaM tvayApi ki na eSA vadhUrmAtRghAtikA ghAtitA? sA''ha-hisAyA nivRttA'ham bhaNitaM ca janena etadanivRttihiMsAyA aviramaNamaho pApeti / / 578 / 29 / / tayA somayA bhaNitau ca gurU mayApyekaM tAvad vratamidaM hiMsAnivRttirUpaM gRhitaM vartate, taki moktavyamidamiti pRSTe tAvAhatuH-na naiva moktavyam-AstAmidaM vratamiti // 579 // 30 // evaM yathA pathi gacchadbhyAM gurubhyAM kuTumbamArI dRSTA; tathA, vinaSTavahanaH kazcinnauvittako dvIpAntare mandaH san bhRtakena karmakareNa suSThu sAvaraM pratijAgaritaH, tuSTazcAsau taM prati duhitRdAtA vaNik sampannaH, sa ca bhRtakenoktaH-vivAde kathaMcitpravRtte jIvakAH pakSivizeSAH, te cAbhijJAzca sAkSiNaH, tebhyo vijJeyo bhavAn mithyAbhASI vyavahAre iti / / 580 // 31 / / gRhAgatazca mahelAdivazAd viloTTo duhitRdAnaM prati saH / tato vivAdo jAtaH / bhRtakena rAjJaH ziSTo nivedito duhitRdAnavyavahAraH / iti prAgvat / tathA, deva ! pakSiNaH sAkSiNo vartante, iti pakSisAkSye pratipAdite nRpAnujJAtena tena gatvA te aaniitaaH| vismayazca rAjJaH sNvRttH| tataH 'viralaM'ti saMnihitajanApasAraNe kRte / tataH pRcchA ca pravRttA, ythaa||581||32|| kutra sAkSyameSAm / tatazchagaNe gomaye kRmidarzanena-caJcaprAntabhAgena kRmINAM kITakAnAM bhojanArtha nikSitAnAM darzanamanyeSAM paripAzvato'vasthitAnAM svata eva kriyamANaM pazyatAM prayojanaM tena taiH sAkSyaM kRtam / kathamityAhaIdRzaiH karmabhiralIkabhASaNarUparevaMrUpagomaya bhakSakabhUyata iti / tato dhATitazcAsau dhikkArahatazceti dhATitadhikkArahato dRSTaH somAjanakalokena / tato dvitIye'pi ca vrate mucyamAne niSedhaH kRtaH / / 582 // 33 // evameva tilastenaH nAnAH kathamapi // 556 / / Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 57 / / haTTasaMvartI ge preritaH saMstilapatitaH - tilarAzimadhye nimagnaH taistilaiH samaM tathArdra eva gato gehamiti || 583 ||34|| jananyA pracchAdya tilAn locayitvA nistuSIkRtya pratidattakhAdito mayUrANDaH kRtaH / tato mayUrANDakabhakSaNAt tasmi stilastainye lagno bahvAdaro vRttaH, tathA snAnArdraprakAreNa punariti punaH punarhatatilanikaraH ||584 / / 35 / / evameva tilavaccheSe'pi vastrAdau pralagnaH / gRhIto rAjapuruSaH / tato jananyAH khAdita: stanakhaNDaH / paricchinnakaH kRttahastapAdAvayava ityevaMrUpo dRSTaH / nivAraNA navaraM kebalaM tRtIye'pi vrate mucyamAne kRte // 585 / / 36 / / evaM ghoTakaghaTitA ghoTakarakSAniyuktapuruSa vizeSaprasaktA duHzIlA kAcinmahilAmohAt kAmonmAdAd mahApApA / kIdRzI vinipAtitabhartRkA pariSThApayantI takaM bharttAraM ghorA raudraprakRti // 586 / / 37 / / devatAya jitapiTikA mastakenaiva saha saMyojitahata bhartRnikSipapiTikA galadvasArudhirabhRtastanapRSThA andhA satI palAyamAnA vanaM prati nivarttamAnA ca puraM prati sajjAkSA bhavantI / / 587 / / 38 / / DimbhakavRndaparigatA khisyamAnA jAtyAddhaTTanato janena rudatI karuNasvarairdRSTA vigjAtIyA somAjanaka lokena / evaM caitrameva caturthapratiSedho vRttaH / / 58 / / 39 // evamasantoSAllobhAdreka lakSaNAd vipannavahano vinaSTayAnapAtraH samudrAt kathaMciduttIrNo matsyAhArasyAyeAge / samyakprayeAgastasmAdatyantaM vyAdhiparibhUtaH kuSThAbhidhAniSTavyAdhividhuritaH saJjAtaH 589 / / 40 / / tatastenAkaNitaM yannidhiH sutabalidAnaM tasmAt tatkalo nidhilAbhaphalaH 'pauttetti prayukto vidhiH putra balidAnalakSaNaH param, aphalA vRtta / kRta iti cet, yatastadanya gRhItastasmAt putrabalidAyakAdanyena kenacid 1.557 / / Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgrahagAthArthaH upadezapadaH gahItaH prAgeva nidhiriti / vijJAtazcAsau nagararAjanagarArakSakaryathA'yaM nidhAnArthe dattaputrabaliH // 590 // 41 // tata tata mahAAgraMthaH utkSubhyamANo nindyamAno bahujanadhikkArito dhikkAramAnIto vasanahIno vastra vikalA dRSTaH kazciddaridraH / tato janakalAkena pratiSedhaH paJcame'pi vrate parityajyamAne kRtastathA yathA prAcyeSviti // 591 // 42 // prAptAni tataH somAjanakamA nuSANi, evaM pUrvavat saMvignAni pratizrayasamIpaM gaNinIsaMnidhAnam / tatrApi ca vaizasamidaM dRSTametaiH somAjanakamAnuSaH // 558 // sahaseti / / 592 / / 43 / / vaizasameva darzayati-rAtrau bhuJjAnA bhojanaM kurvan / karityAha-maNDakavRntAkaiH kazcid naraH pumAn / kiM kRtvetyAha-vicchaMti vRzcikaM 'choDhUNa' kSiptvA mukhe'dRSTakamajJAtameva / tato viddhakastADitastena bRzcikena // 593 / / 14 // vyantarajAtiviSAd-bhAvapradhAnatvAnirdezasya vyantarajAtiviSatvAd vRzcikasya, ucchUnamukhaH sampannazvayathuvadano'ta eva mahAvyasanaprAptazcaikitsikaparikaritI vaidyasaMghAtasamanvitaH prayuktacitrauSadhanidhAnaH / / 594 / / 45 / / udvellamAnaH kRtAGgabhaGgo bahuzaH sagadgadaM virasamAraTaMzca / dRSTa iti sambadhyate / tato hA duSTamidaM pApaM rAtribhojanamiti manyamAnAnAM teSAM jAtaH SaSThe vrate parityAgasya pratiSedhaH // 595 // 46 / / atrAntare somayAbhihitameSa tveSa eva mayA gRhItaH, prAyo bAhulyena, dharmaH, anyeSAmapi niyamavizeSANAM keSAzcid grahaNAdevamuktamiti / tatazca te somAjanakalokA Ahurbuvate-pAlayestvaM yatnena, prekSAmahe, tathAceti samuccaye, tAM tava gurutvAbhimatAM vratinImiti // 596 // 47 // gamanaM pratizraye caityavandanaM sannihitazayyAtaragRhe caityapratimAnAm / tataH somayA gaNinIsAdhanaM yathaiSa mama guruloka iti / tayA gaNinyA 'uciyapaDivattI' iti ucitapratipattyA pUrvAbhASaNAdikayA dezanamakAri / toSasteSAM saMvRttaH / // 558 / / Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 559 // dharmakathA sAmAnyena jaataa| pracchanaM vizeSeNa keSAJcidarthAnAM taiH kRtam / kathanaM gaNinyA evaM ca vakSyamANanItyA // 597 // 48 // ko dhammo jIvadayA, kiM sokkhamaromgayA u jIvassa / ko ho sabbhAvo, ki paMDicca pariccheo // 598 // ki visamaM kajjagatI, ki laddhaM jaM jaNo guNaggAhI / ki suhagejmaM subaNo, ki duggejjha khalo loo // 599 // emAdi pucchavAgaraNato tahA bhaddayANi jAyANi / jai tIe dhammavigdhaM pAyaM suviNe'vi Na kareMti // 600 / idaM ca mahatA prabandhena vyAkhyAtatvAt sugamatvAcana vyAkhyAyate / evamAdIni prAga gAthAgranthoktAni yAni pRcchAvyAkaraNAni, tebhyastathA bhadrakANi jAtAni, yathA tasyA dharmavighnaM prAyaH svapne'pi na kurvantIti / / 598 // 599 // 600 // itthaM zrImatIseAmodAharaNamabhidhAya prastute yojanAmAhaguNaThANapariNAme saMte jIvANa sayalakallANA / iya maggayAmibhAvA pariNAmasuhAvahA hoMti 601 // gaNasthAnakapariNAme uktalakSaNe sati jIvAnAM sakalakalyANAni, ityevaM mArgAnugAmibhAvAt zuddhanItipathAnusaraNalakSaNAt, pariNAmasukhAvahAni paraMparayA sukhAnubandhapradhAnAni bhavanti / guNasthAnakapariNAmavanto hi jIvA niyamAd mArgamevAnusaranti, unmArgAnusaraNakAriNo mithyAtvAde: karmakSayeNaiva guNasthAnakapariNAmasaMbhavAt / tataH sakalakalyANalAbhaH sampadyata iti // 601 / / atha mahAvratAnyadhikRtyAha;guNaThANagapariNAme mahabvae tu ahigicca nnaayaaiN| samiIguttigayAiM eyAiM havaMti taaiN||602|| guNasthAnakapariNAme uktalakSaNe sati mahAvratAni, tuH punararthe, adhikRtyAzritya jJAtAnyudAharaNAni samitiguptiga ||559 / / Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvratAdhikAre samitisaMkhyAdi. | tAni samitiguptipratibaddhAnyetAni bhavanti jJeyAni / samitiguptonAM mahAvratarUpatvenetthamupanyAsaH kRtaH // 602 / / mahAgraMtha atha samitisaMkhyAM svarUpaM cAha:fol iriyAsamiyAiyAo samitIo paMca hoMti nAyavvA / paviyAregasarAo guttIo'to paraM vocchaM // 603 / / IryAsamiti ssaasmitiressnnaa-smitiraadaanbhaannddmaatrnikssepnnaasmitiruccaarprsrvnnkhelsiNghaannjllprisstthaapnikaasmi||60|| tiritinAmikAH samitayaH paJca bhavanti jnyaatvyaaH| kiMlakSaNA ityAha-pravIcAraikasarAH pravIcArAH kAyavacasAzceSTAvizeSAH, tamevaikaM sarantyanuvartante yAstAstathA, samiti saMgatavRttyA itiH pravRttirityarthayogAta / guptIrataH paraM vakSya iti // 603 // maNaguttimAiyAo guttIo tinni samayakeUhiM / paviyAretararUvA nihiTTAo jao bhaNiyaM / / 604 / / IN manoguptirvacanaguptiH kAyaguptirityevaMlakSaNA guptayo rAgadveSAdibhirdoSaivikSobhyamANasyAtmano gopanAni tisraH samayaB ketubhi: siddhAntadhavalaga hadhvajakalpairAcAryaiH kIdRzya ityAha-pravIcAretararUpAH pravIcAra uktarUpaH, itarazabdAta tatpra tidharUpo'pravIcArastau rUpaM yAsA tAstathA nirdiSTA nirUpitA vartante / yataH kAraNAd bhaNitaM samayaketubhireva // 604 // . bhaNitameva darzayati;o samio niyamA gutto gutto samiyattaNammi bhaiyavvo / kusalavaimudIrato jaM vai guttovi samiovi // 605 // ___ samitaH samyaga yogapradhAnatayA gamanabhASaNAdAvarthe itaH pravRttaH san muniniyamAd avazyaMbhAvena guptaH svaparayo // 56 // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 561 // rakSAkaro varttate / guptaH samitatve bhajanIyo vikalpanIyaH / atra hetumAha- kuzalavAcaM kuzalamadhuratvAdiguNavizeSaNAM vAcaM giramudIrayannudgiran san yadyasmAt 'vaitti vAcA gupto'pi samito'pi syAt / anena ca samito niyamAd gupta ityetad bhAvitaM, guptastu mAnasadhyAnAdyavasthAsu pravIcArarUpakAyaceSTAvi rahe'pi guptaH syAdeva // 605 / / etAzca yathA zuddhAH syustathA cAha; -- puvvi sarUva pacchA vAghAyavivajjayAo eyaao| kajje uvauttassANaMtarajAge ya suddhAu // 606 // pUrvaM guptisamiti prayogakAlAt 'sarUva'tti pardaikadeze'pi padasamudAyopacArAt svarUpAvagame satyAsAM pazcAt prayogakAle vyAghAtAdivivarjitA dharmakathAdivyApArAntaravikalA etA guptisamitayaH zuddhA bhavantItyuttareNa yogaH / kIdRzasya sAdhorityAha-kArye jJAnAdAvupasthite evopayuktasya sarvAtmanA sAmIpyenAtmano'nantarayoge'pi tato'pi kAryAdavyavahita eva kAryavizeSe, upayuktasyeti yojyate, zuddhA nirmalA bhavanti / idamuktaM bhavati - prathamata AsAM svarUpe pravIcArAdilakSaNe jJAte, tataH prayogakAle vyApArAntaraparihAreNa vyAghAtavarjane sati, sarvAtmanopayuktasyAnantarayoge ca tathArUpa eva cikIrSite, etAH zuddhi pratipadyante, hetusvarUpAnubandhAnAM vizuddhibhAvAt / atra svarUpAvagamo hetuH / vyAghAtavajitA kArye pravRttiH svarUpam / anantarayogazcAnubandha iti / / 606 / / atha tAsAmAharaNAni bibhaNiSurAha; - eyAsi AharaNA niTThiA ettha puvvasUrIhi / varadattasAhumAdI samAsatA te pavakkhAmi ||607 / / / / 561 // Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapa mahAgraMtha // 562 // etAsAM samitiguptinAmAharaNAni dRSTAntAM nirdiSTA atra jaine mate puurvsuuribhiH| kIdRzAnItyAha-varadattasAdhvAdI- samitigunyaSTau samAsatastAni pravakSyAmIti // 607 / / etAnyevaikonapaJcAzadgAthAbhirvyAcaSTe ; | ptizuddhi prakAravaradattasAhu iriyAsamito sakkassa kahavi uvogo| devasabhAe pasaMsA micchaddihissa'saddahaNaM // 608 // 1 // Agama viyArapaMthe macchiyamaMDukkiyANa purautti / pacchA ya gayaviuThavaNa bolA sigyo avehitti // 609 / / 2 / / akkhAbhiriyAlAyaNagamaNamasaMbhaMtagaM tahaceva / gayagahaNukkhivaNaM pAuNaM ca kAyassa sayarAhaM // 610 // 3 // Na u bhAvassIsipi hu micchA dukkaDa jiyANa pIDatti / avi udANaM evaM AbhAge devatAso u // 61 / / 4 / / saMharaNa svadaMsaNa varadANamaNiccha cattasaMgotti / gamaNAlAyaNavimhaya jAgaMtarasaMpavittIya // 612 / / 5 / / saMgayasAha kAraNiya rohage bhikkhaNiggamaNa pucchA / katto tubbhe jagarAo ko abhippAo Navi jANe // 613 / / 6 / / tattha vasaMtANaM kahaM agvAvArA u kimiha paMti / etthavi avvAvAro ki sAhaNamANamatthaMpi / / 614 // 7 // summai dIsai kiMcI savvaM sAhijjae na sAvajja / kiM vasahettha gilANo kimihADaha apaDibaMdhAo // 615 / / 8 / / cAraga tumme samaNA ko jANai appasakkhio dhmmo| Na hu etthaM chuTTijjai jaM jANaha taM karejjAhi / / 616 // 9 / / // 559 // kaha satti miya Nu sattimayasAsaNa ko Nu esa savvaNNa / emAi aNuciyaM sai bhAsAsamio Na bhAsei // 617 // 10 // vasudeva puthvajamme AharaNaM esaNAe smiiie| magahA gaMdiggAme gAyama dhijjAI cakkayaro // 618 // 11 // tassa ya dhAriNi bhajjA gabbhattAe kuo u aahuuo| dhijjAI mao chammAsagabbha dhijjAiNI jAe // 619 // 12 // Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 563 / / mAula ke saMvaDUNa kammakaraNa viyAraNA ya lAeNaM / Natthi tuha ettha kiMcI to beI mAulA tamiha / / 620 / / 13 / / mA suNa logassa tumaM dhUyAo tiSNi tAsi jeTTayaraM / dehAmi kare kammaM pakao patto ya bIvAhA / / 621 / / 14 / / sA Niccha visaNNo mAulao bei bIya dAhAmi / sAvi ya taheva Nicchai taiyattI Necchai sAvi / / 622 / / 15 / / NifotoNa divaNaAyariyANaM sagAsi NikkhatA / jAo chaTThakkhamao gevhai yamabhiggahamimaM tu / / 623 / / 16 / / bAlagilANAINaM veyAvacca mae u kAyavyaM / taM kuNai tivvasaDDho khAyajaso sakkaguNakittI ||624 ||17|| astaddahaNA devassa Agamo kuNai do samaNarUve / ego gilANo aDavIe ciTThaI aigao viio || 625 / / 18 / / bei gilANa paDio veyAvaccaM tu saddahe jo u / seA uTThejja khippaM suyaM ca taM NaMdiseNeNa // 626 / / 19 / / chaTTovavAsapAraNamANIyaM kavala ghettukAmeNaM / taM suyamettaM rahasuTThio ya bhaNa keNa kajjati // 627 ||20| pANagadavvaMti tahi jaM NatthI bei teNa kajjaMti / Niggaya hiMDate kuNayaNesaNaM gavi ya pellei // 628||21|| iya ekkavAra bIyaM ca hiDio laddha taiyavArambhi / aNukaMpA tUraMto gao ya seA tassagAsaM tu / / 629 / 22 / / kharapharusaNiTTurehi akkosa se gilANao ruTTho / maMdabhagga ! phukkiya ! tUsasi taM NAmametteNa ||630 / / 23 / / sAhuvagAriti ahaM NAmaDDo taha smuddisiumaao| eyAe avasthAe taM acchasi bhattaleohillA / / 631 / / 24 / / amayamiva maNNamANo taM pharusagiraM tu sA sasaMbhaMtA / caraNagao khAmeI ghuvai ya taM samalalitaM // 632 // 25 // uTTheha vayaMmotI taha kAhAmI jahA hu acireNa / hohiha jiruyA tumme beI Na tarAmi gaMtuM je // 633 // 26 / // 563 // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A varattAdi upadezapada mahAnatha nidarzanasiMgrahagAthA: // 564|| Aruha me piTTIe ArUDho to tahiM pahAraM ca / paramAsuiduggaMdhaM muyaI paTThIe kesayaraM // 634 // 27 // bei giraM dhiya muMDiya ! vegavihAo kautti dukkhavio / iya bahuvihamakkosai pae pae sAvi bhagavaM tu // 635 // 28 // Na gaNai taM pharusagiraM ga ya taM marahai durahigaMdhaM tu| caMdaNamiva maNNatA micchA mi dukkaDaM bhaNai // 636 / / 29 / / citei kiM karemI kaha Nu samAhI bhavejja sAhussa / iya bahuvihappagAraM Navi tiNNo jAva khobheuM // 637 // 30 // tAhe abhiyuNittA gao tao Agao ya iyaro u / Aloie gurUhi dhaNNotti tahA samaNusiTTA // 638 // 31 // jaha teNamesaNA go bhiNNA iya esaNAe jAiyavvaM / savveNa sayA addoNabhAvao suttajAeNa / / 639 // 32 / / dhijjAisomilajjo AdANAisamiIe uvautto / gurugamaNatthaM uggAhaNA u gamaNe NiyattaNayA // 640 // 33 / / taha muyaNa samma coyaNa kimettha sappo tti eva paDibhaNio / saMviggo hA'juttaM bhaNiyaMti surAe'Nuggahio // 643 / / 36 / / taha sappadaMsaNeNaM suThyaraM tibvasaddhasaMpaNNo / daMDagagahaNikkheve abhiggahI savvagacchammi // 342 // 35 / / aNNoNNAgama Nicca anbhuTThANAijogaparituTTho / jatteNaM heTari pamajjaNAe samujjutto // 643 // 36 // jAvajjIvaM evaM gelaNNammivi aparivaDiyabhAvo / ArAhago imIe tigaraNasuddhaNa bhAveNa // 644 // 37 // dhammarUI NAmeNaM khaDDo carimasamiIe saMpaNNo / kahavi Na pehiyathaMDila Na kAiyaM vAsire rAI // 645 // 38 // jAyA ya dehapIDA aNukaMpA devayAe uppaNNA / tIe akAlapahAyaM tahA kahaM jaha samujjAo // 646 // 39 // vosiraNA aMdhAraM haMta kimayaMti devuvogaa| jANaNa micchAukkaDa aho pamattomhi saMvego // 647 // 40 // // 564 // Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 565 // aNNAvi ya dhammarUI khamago pAraNaga kaDuyatuMbammi / guruvAraNa nAyAlAyaNAe bhaNio pariTavasu // 648 // 41 // el AvAgathaMDila pipIliyANa maraNamuvalabbha taddesA / karuNAe siddhaviyaDaNa bhAtUNamao mahAsatto // 649 // 42 // maNaguttIe koI sAhU jhANammi nnicclmiio| sakkapasaMsA asaddahANa devAgamo tattha // 650 // 43 // diTTo ussaggadio biubviyaM jaNaNijaNagarUvaM tu / karuNaM ca saMpalato aNegahA tatva sA tesi ||65shaa44|| pacchA bhajjArUvaM aNNapasasaM smtsiNgaarN| bhUo ya ahilasaMtaM sugamaccaMtaNehajuyaM / 652 // 45 / / tahavi Na maNaguttIe calaNaM NiyasvadevavaMdaNayA / thuNaNa logapasaMsA evaMpi Na cittabheo u // 653 / / 46 / / vayaguttIe sAhU saNNAyagaThANa gacchae dtttth| cAraggaha seNAvaI vimoiu bhaNai mA sAha / / 654 // 47 // caliyA ya jaNNayattA saNNAyagamilaNamaMttarA ceva / mAyapiyabhAyamAI so vi Niyatto sama tehiM // 655 / / 48 / / tehiM gahiyamusiyA mukkA te viti so imo sAhU / amhehiM gahiya mukko to beI ammagA tassa // 656 / / 49 / / tubmehiM gahiyamukko, Ama ANeha bei to churiyaM / jA chidemi thaNaM NaNu ki te seNAvaI bhaNai // 657 / / 50 // dujjammajAyameso diTThA tubbhe vahA vi navi sittuN| kaha putto tti aha mamaM kiha Navi siTuMti dhammakahA / / 658 // 51 // ADaTTo uvasaMto mukko majjhapi taM si mAitti / savvaM samappiyaM se baiguttI eva kAyavvA / / 659 // 52 // kAiyaguttAharaNaM addhANapavaNNago mahAsAhU / AvAsiyammi sattheNa lahai tahi thaMDilaM kiMci // 660 // 53 // laddhaM ca meNa kahavI ego pAo jahiM paiTThAi / tahiM ThiegapAo savvaM rAI tahiM thaddho ||66shaa54|| 565 / / Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAgraMthaH atthaMDilamAgo teNa kao tattha dhorapuriseNaM / sakkapasaMsA devAgamo ya taha mesaNamakhoho / / 662 / / 55 / / sItaggahasaMpADaNamacalamaM gANa dukkaDaM sammaM / suravaMdaNA pasaMsaNa aIva logeNamukkariso // 663 // 56 // tatra varadattasAdhuH kvacit sanniveze varadattanAmA munirIryAsamitastathAsvAbhAvyAdIryAsamitAvatyantamupayuktaH sarvadA sasabhUt / tatra munivRSabhe nityaM samAhitAtmani sugRhItanAmadheye zakrasya saudharmadevalokAdhipateH svabhAvata eva nisspnn|| 566 / / guNeSu guNiSu pravRttadRDhAnurAgasya kathamapi vipulenAvadhinA manuSyakSetramavalokamAnasyopayogo varadattasAdhugocaraM jJAnaM samabhavat / dRSTvA ca tasyeryAsamitAvatyantanizcalatvaM, devasabhAyAM sudharmAnAmikAyAM tena prazaMsA pravattitA, yathA-aho ! eSa varadattasAdhuH sadevamanujAsureNApi jagatA neryAsamiteH kSobhayituM zakyate / tatra ca mithyAdRSTerekasya devasyAzraddhAnaM zakraprazaMsitaguNeSu samajani, yathA suSThuktaM kenApi - " jA icchA sA kIrai bollijjai jaM maNassa paDihAi / iyare jaNe na saMkA pahuttaNaM teNa ramaNIyaM " ||608 ||1|| tata Agama ihAvataraNalakSaNastasya babhUva / tato vicArapathe bahirbhUmi lakSaNe makSikAmaNDukikAnAM purato'grato mArge nirantaraM vikurvvaNaM kRtam / iti prAga vat / pazcAzca pazcimabhAge punargajavikurvvaNA -- gajasya girizikharAnukAriNaH pavanajavanavegasya dUraM samutsAritakarasya vikurvvaNA viracanA kRtA / tato bola: kalakala hastipAlakena kRtaH, yathA -- zIghramapaihi mArgAdapasara, anyathA te na jIvitavyamasti / / 609 || 2 || tato'kSobhasya tyaktasakalatrAsasyeryAlokanena gamyamAnamArgAvalokanarUpeNa gamanamasaMbhrAMtakamavihvalaM tathA caiva yathA gajavikurvvaNAt prAk / tato gajagrahe kSepaNaM gajena karAgreNa gRhItvA gaganatale dUramutkSepaNaM, pAtanaM ca bhUmitale kAyasya 'sayarAha' ti samakamevot saMgrahagAthArtha: // 566 / / Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSepaNAtanayoratyantAvyavadhAnena bhAvAta samakamityuktam // 610 // 3 // vyavacchedyamAha--na tu nava bhAvasyeryAsamitipariNatirUpasyeSadapi ha pAtanamajAyata / kutaH / yato mithyAduSkRtaM me samastu ityuktaM tena, jIvAnAM makSikAmaNDakikAlakSaNAnAM pIDA bAdhA vartata iti kRtvA; api ca, utthAnaM saMvRttagANavamIryAsamitipradhAnatayA tena katama / tata Abhoge taddhAvopalambhe kRte devatoSa evaM jAtaH, na punarudAsInatAdibhAvAntara bhAva iti // 611 // 4 / / tadanantaraM // 567 // saMharaNaM makSikAmaNDukikAnAM gajasya ca devena vihitam / rUpadarzanaM calatkuNDalasyoraHsthalavisArisphArahArasya bahalakiraNajAlaviluptatamaHpaTalavikaTamukuTasya nijarUpasya darzanamakAri / tato varadAnaM varaM vRNvityevaMlakSaNamupasthApitama / anicchA niHspRhatA varadattasAdhunA tyaktasaMga iti kRtvA / tato devo bhaktibharastacaraNakamalamabhivandya sampannasantoSaH svasthAnaM jagAma / varadattasAdhUnApi tato gamanaM pUrvapravRttavicArapathe evAlokanaM ca jIvAnAM kRtam / avismayazca 'sAkSAdeva devo na mayA dRSTa' evaMrUpasya vismayasyAkaraNam / yogAntarasaMpravRttizca vicAragamanApekSayA yadyogAntaraM svAdhyAyadhyAnAdilakSaNaM tatra samyak pravarttanaM ca jAtamiti // 612 // 5 // ___atha dvitIyasamityudAharaNamAha;-kila kvacinnagare saMgatanAmA saadhunikhilsaadhusaamaacaariikrnnpraaynnH| tathA KI "jA ya saccA avottavvA saccAmosA ya jA musA / jA ya buddhahiM NAiNNA Na taM bhAsejja paNNavaM" // 1 // " TRA evaMrUpAyAM vAkyazuddhau svabhAvata evopayuktaH samavatiSThata / sa cAnyadA kAraNiko glAnapratijAgaraNakAraNavAn rodhake sarvato nagaranirodhalakSaNe kRte 'bhikkhaniggamaNa'tti nagara eva madhye puSkalAyAM bhikSAyAM labhyamAnAyAmapi prati // 567 / / Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgrahagAthArtha: upadezapadaH bandhaparihArArtha bahiH zatrurAjasainye bhikSArthaM nirgamanaM kRtavAn / tataH pRcchA sainyalokena kRtA-kuto bhavanta ihAgatAH? mahAnathaH muniH prAha-nagarAt / saMnyalokaH prAha-ko'bhiprAya etannagaraprabhAH-kimaramAbhiH saha saMghaTiSyate naveti? muniH prAha nApi ca jAne naivAhaM jAnAmi ko'pi kasminnabhiprAye varttata iti // 613 / / 6 / / sainyaM-tatra nagare vasatAM bhavatAM katha mabhiprAyaparijJAnaM na saMjAtamiti ? muni:-avyApArAstu lokavyApArarahitA eva sAdhavo vartanta iti / sainyN-ydy1568| bhiprAyo na jJAyate tarhi kimiha puramadhye janA jalpanti sandhivigrahayoviSaye ? muniH-atrApi * jalpaviSaye'vyApAro 'ham / sainyaM-ki sAdhanamAnaM hastyazvAdisaMgrAmAGgaparimANam ? muni:-azApi ca sAdhanamAnaparijJAne'vyApAro'hamiti // 614 / / 7 / / munirevAha-zrUyate karNAbhyAM, dRzyate locanAbhyAM kiJcicchabdarUpalakSaNaM vastu, zabdarUpayorgrahaNasvabhAvatvAt teSAM, paraM sarva sAdhyate kathyate na sAvadya sapApam, kintu kArye samutpanne niravadyameva; sAvadya' savaM yadbhavadbhiH pRcchayata iti / atra eva paThanti-"bahuM suNei kaNehiM bahuM acchIhiM pecchae / na ya diTuM surya vAvi bhikkhU akkhAumarihai // 1 // " sainyaM yadyavaM niyApArA yUyaM, kiM tahi vasathAtra? muniH--glAnaH sAdhurasmadIyaH samasti / sainyaM-kimiha sainye'smadIye'Tatha ? apratibandhAt kvacidapyekatra grAmakulanagarAdAvasaMgamAt / / 615 // 8 // sainyaMcArikA herikA yUyam / muniH-naiva cArikAH kintu zramaNA vayam / sainyaM-ko jAnAti kIdRzA yUyam ? muniHAtmasAkSikaH, AtmA sAkSI yatreti samAsaH sa dharmaH, mAtra vastunyanyasya kasyApi sAkSitvamastItyevamupanyAsaH / sainya-na hu naivetthamuttarapradAnena chuTayate mucyate'smatsakAzAt / muniH-tahi yajAnItha tat kurudhvam / iti prAgvat 65 // 568 // Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 616 / / 9 / / sainyaM-'kaha satti miya Nu'tti kathaM zaktiH sAmarthyarUpA, makAro'lAkSaNikaH / iyaM tava, numvitarke tato | vitaryate'smAbhiH kathaJcittava zaktirutpannA yathA yadasmAbhiH kariSye tat sahiSyata iti ? muniH--zaktimacchAsanAt sakalatralokyasamargalasAmarthyasya puruSavizeSasya zikSaNAt / sainyaM-ko nu ko nAmeSa zaktimAn puruSavizeSa ? muniH-- sarvajJaH sarvamatItAnAgatAdibhedabhinnaM vastu jAnAti hastatalanyastanistalasthUlamuktAfalamivAnavaratamAkalayate yaH sakalasurAsuranaravRndavandyapAdAravindo bhagavAnahanniti / tataH sasantoSaM sainyalokena visRSTo muniH svasthAnaM yyau| evamAdi nagarAbhiprAyaprakaTanAdyanucitaM sAdhujanAyogyaM sadA sarvakAlaM bhASAsamitaH san na bhASate, kintu yathA tena saMgatasAdhunA bhASitaM tathA bhASeteti / / 617 // 10 // ... athaiSaNAsamitAvudAharaNamAha ;-vasudevaH--sahajanijasaubhAgyavazabhagnasubhagaMmanyamanujAbhimAno, dazamadazAhaH, andhakavRSNitAmamahArAjAGgajaH, tatkAlaharivaMzaprasUtipitAmahIbhUtaH, vAsudevapitA, pUrvajanmanyAharamameSaNAyAmeSaNAnAmikAyAM smitau| tadeva darzayati;--'magaha'tti magadhaviSaye nandigrAme gautamo nAma dhigajAtirbrAhmaNaH, cakracaraH kulAlacakravad yo bhikSArthI san grAmAdau carati sa cakracaro bhikSAcara ityarthaH, samabhUt // 618 // 11 // tasya ca gautamacakracarasya dhAraNI nAma bhAryA AsIt / evaM kuTuMbadharme pravarttamAne kiyati kAle'tikrAnte sati garbhastasyA dhAraNyAH kuto'pi | gatyantarAdabhUt samudbhUtaH / sa ca svabhAvAdanupacitasamIhitasiddhihetupuNyaskandho vartate / ata eva dhigajAtigautamanAmA mRtaH parAmutAmApannaH / kvetyAha-'chammAse ganbha'tti SaNmAsagarbhe SaD mAsA yasya sa tathA tasmin garbhe sati--tasya 569 / Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMtha // 570 // garbhe'vatIrNasya SaSThe mAse pitA mRta ityarthaH / 'dhijjAiNi'tti jananI jAte udarAnnirgate tatra garbhe mRteti / / 619 / / 12 / / tato mAtulena pratItarUpeNa saMvarddhanaM vRddhimAnIto'sau pratiSThitanandiSeNanAmA / tatraiva mAtulagRhe 'kammakaraNa 'tti kuSipAzupAtyAdikarma karttumArabdhaH / nizcitastasya saMvRtto mAtulaH / evaM vrajati kAle vitAraNA ca vipratAraNA - rlokena paravyasanasusthitena karttumArabdhA tasya / kathamityAha - nAsti na vidyate tavAtra gRhe dUraM vRddhi gate'pi kavibhAvyam | gRhakarmasu mandAdare jAte bravIti pratipAdayati mAtulo labdhavRttAntastamiha grAme svabhAvata eva paragRhatatikArake ucchRMkhalamukhe / / 620 / / 13 / / mA zrRNu lokasya vacanAni tvaM, paragRhabhaJjanapriyatvAllokasya / yato duhitarastisraH santi mama gRhe / tAsAM yA jyeSThatarA sarvajyeSThA tAM prAptayauvanAM tava dAsyAmi / evaM mAtulenoktaH 'kare'tti kartuM karma prakRtaH pravRttavAn / kAlena prAptazca vivAha iti / / 621|| 14 || sA jyeSThA duhitA tatra vivAhe pitrA samupasthApite taM nandiSeNaM tucchaupRcchadamukhatayA samudghATadazanaM cipiTanAzika matigabhIranetrarandhramamanoharasvaramatilambodarasaMkSiptavakSaH pradezaM vikaTapAdapAtamaligavalavyAlakAlakAyaM sAkSAdapuNyarAzimiva nibhAlaya necchati pariNetum ; bhaNitavatI ca yadi mAmanena pariNAyayiSyatha tadA nUnaM mayA marttavyamiti / tato'sau vikhinno mandAdarazca gRhakarmasu saMvRttaH / mAtulo bravIti-yadi nAmAnayA duhitrA nAbhilaSitastvaM tathApi dvitIyAM duhitaraM dAsyAmi / sApi ca duhitA tathaiva prathamaduhitRvat taM necchati / 'taiyattI' iti, atastRtIyA pratipannA, ityevaM prathamaduhitRdvayavat sApi necchati tRtIyA / / 622 / / 15 / / tato nirviNNo'sau gRhavAsAd nandivarddha nAcAryANAM sakAze niSkrAntaH pratipannavrataH sampannaH / tato'sau saMgrahagAthArtha: / / 570 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 571 // pUrvabhavavihitAnAM duSkRtAnAmudagraM tapo vinA nAnyo vinAzahetuH samastIti manyamAno jAtaH SaSThakSamakaH / SaSThaM nAma SaSThabhaktaM tapaH / taca kila bhaktapaJcakaparihAreNa SaSThaM bhaktamupAdeyatayA yatra tapasItyanvarthapradhAnatayA upavAsadvayaM tat kSamate sahate yaH tathA / tathA, svasAmarthyAlocanena gRhNAti cAbhigrahamimaM tu vakSyamANaM punaH / / 623 / / 16 / / tameva darzayati ; - bAla glAnAdInAM zizusa rogavRddhaprAMghUrNakAcAryopAdhyAyatapasvizaikSAdibhedabhAjAM sAdhUnAM vaiyAvRttyamannapAnadAnAdya paSTambhalakSaNaM mayA tu mayaiva kevalena karttavyaM, na punaranyaH kazcidicchAkAraviSayaH karttavyaH kenApIti / evaM gRhItAbhira ho nidhilAbhAdapi samadhikaM santoSamudvahaM stamabhigrahaM karoti tIvrazraddhaH samudghaTitAtitIvrAbhilASaH / jAtazcaturvarNazrIzramaNasaMghamadhye khyAtayazAH samutpannazlokaH tadA tasya zakraguNotkIttiH zakreNa saudharmaprabhuNA guNAnAM vaiyAvRttyAdInAM kIrttanamakaroti || 624 / / 17 / / tato'zraddadhAnasya zakrakRtaguNotkIrttanaM kasyaciddevasyehAgamoDavataraNalakSaNo jajJe / sa ca karoti dve zramaNarUpe / tayoreko glAnaH san aTavyAM tiSThatIti vikurvyAtigato yatrAsau nandiSeNaH sAdhustatrAzraye praviSTo dvitIyaH sAdhuH / / 625 / / 18 / / bravIti sa upAzrayAgateH - glAnaH patito'TavyAmekaH sAdhuH samasti / vaiyAvRttyaM tUktalakSaNaM zraddhatte ruciviSayIkaroti yastu kazcit, tuzabdau pAdapUraNArthI, sa uttiSThatu udyamaM karotu kSipramidAnI - meva / zrutaM ca tadvacanaM nandiSeNena muninA / / 626 / / 19 / / kIdRzenetyAha -- SaSThopavAsa uktalakSaNaH, pAyaMte tIraM nayate yena sa tathA tamAnItaM svayameva sarvasampatkarI bhikSAvizeSalabdhaM kavalaM grAsarUpaM vibhaktilopaH prAkRtatvAta prathamata eva grahItukAmena / taddevavaco yadA zrutamAtraM zrutipathAvatAri sampannam, tadA rabhaseotthitazca rabhasAdutthita / / 571 / / Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH eva sana bravIti bhaNa tvaM kena vastunA kArya prayojanamiti // 627 / 20 // pAnakadravyama, iti prAgvat tatra saMgrahamahAgraMthaH sanniveze yannAsti drAkSApAnakAdi, bravIti tena kAryam / itiH pUrvavat / tato nirgata upAzrayAda nandiSeNaH gAthArtha:pAnakagaveSaNArtham / tatra ca hiNDamAne tRSNAbubhukSAkSAmakukSau karotyaneSaNAM pAnakAzuddhilakSaNAM sa devaH / nApi ca naiva prerayati sa sAdhustam / / 628 / / 21 / / ityevamekavArAM dvitIyAM ca vArAmupadiSTapAnakArthaM hiNDitastatra sanniveze / na ca / 572 / / || labdhaM tat / 'laddha'tti labdhaM ca tRtIyavAre / vArazabdasyeha pulliMgatvAdevaM nirdezaH / tato 'aNukaMpatti anukampayA dayayA ra tvaramANo gatazca sa nandiSeNasAdhustatsakAzaM tasvaiva samIpaM punariti // 629 / / 22 / / gataM santaM taM kharaparuSaniSTharaikyirAkrozati zapate sa glAnako glAna evAnukampanIyatAM gato ruSTo darzitabhrakuTImaGgAdikApavikAraH / kathamityAha-he mandabhAgya tucchIbhUtapuNyaskandha ! phUtkRta atyantAsAratayA tuSAdivatphUtkArayogya ! tuSyasi santuSTo bhavasi tvaM nAma mAtreNa nAmnava kevalena vaiyAvRttyakaro'hamityevaMrUpeNa // 630 // 23 // 'sAhuvagAritti ahaM nAmaDDo' iti sAdhUpakAryahaPomityevaMrUpanAmnA''DhayaH, tathA samuddizya bhojanaM kRtvA Agata iti, etasyAM bhavataivAvalokyamAnAyAmavasthAyAM tvamAste bhaktalobhavAn sanniti / / 631 / / 24 / / amRtamiva pIyUSamiva manyamAnastAM paruSAM giraM tu paruSAmapi giraM "jo sahai // 572 // u gAmakaMTae akosavahAratajjaNAu ya / bhayabheravasahasappahAse samasuhadukkhasahe. ya je sa bhikkhU" ityAdisUtravAsitAnta:4 karaNatvAt sa nandiSeNaH sasaMbhrAtaH sasaMbhramaH san calanagataH kSamayati, yathA-kSamasva mamaikamaparAdhaM na punarevaM kariSye, dhAvati ca taM sAdhuM svamalaliptaM .svakoyaviSThAmUtralakSaNamalopadigdhamiti // 632 / 25 / / babhANa cottiSThata yUyamitaH Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 573 / / sthAnAd vrajAma iti / tathA kariSyAmi vasatikAmadhyaprAptaM santaM bhavantaM 'jahA' hu'tti yathA cireNa zIghrameva 'hohi 'tti bhaviSyatha nIrogA yUyam / tato bravIti glAno na tarAmi gantumitaH sthAnAt kvacidapi / 'je' iti vAkyAlaMkArArthaH / / 633 / / 26 / / nandiSeNaH prAha - Aroha samArUDho bhava pRSThau madIyAyAm / ArUDhastataH saH / prahAraM ca mUtrapurISalakSaNaM punaH paramAzucimatyantamazucirUpam, ata eva durgandhaM mRtakuthitazRgAlamArjArAdikaDevarAdapi viruddhagandhaM muJcati pRSThiklezaka ramatyantAsAdhAraNa sparzatvena pRSThapradezApakAri // 634 / / 27 / bravIti giraM dhig muNDin ! tvaM, vegavidhAto mUtrapurISapravRttinirodhaH kRtastvayA, ityasmAd duHkhApito duHkhavAn kRto'hamityevaM nAnArUpamAkrozati pade pade / so'pi bhagavAn yatkurute tadAha / / 635 ||28|| na gaNayati na manyate tAM paruSagiraM na ca garhate'pi taM paruSavacanavaktAraM durabhigandhaM vilInagandhamapi santam / tahi kiM kurute ityAha-- candanamivaM manyamAnastatpurISAdi, mithyA me duSkRtaM yadatra pramAdAdanucitamAcaritamiti bhaNati // 636 / / 29 / / tathA cintayati mImAMsate- kiM karomi annapAnadAnAdirUpaM kRtyaM kathaM tu kena nAma prakAreNa samAdhirbhavedasya sAdhoH / ityevaM bahuvidhaprakAraM bhojanabhaGgaeSaNAvighAtaniSThurAkrozAdiprakAravad, yathA bhavati / nApi naiva tIrNaH zakito yadA kSobhayitum // 637||30| tadA'bhiSTutyaaho ! sulabdhaM te janma, saphalaM jIvitavyamityAdibhirvacanaistaM prazaMsya gatastako devaH / AgatazcetaraH svopAzrayam / Alocite yathAvasthitasvarUpe nivedite sati gurubhirdhanya iti bhaNitvA, tatheti samuccaye, samanuziSTaH sa prazaMsita iti / / 638||31|| atha prastutayojanAmAha; - - yathA tena nandiSeNasAdhunA eSaNA pAnakazuddhirUpA no naiva minnA vinAzitA / / 573 / / Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAharaNam upadezapadara ityevameSaNAyAM yatitavyaM sarveNa sadA sAdhunA adInabhAvato'kSINapariNAmAt sUtrayogena sUtrAnusAreNetyarthaH / / 639 // 32 // vasudevAmahAgraMtha | tato'sau nandiSeNAkhyaH sAdhuH sAdhitasAdhimA / akhaNDAbhigraho mRtyo kAlena samupasthite // 1 // cakArAnazanaM bhavyA bhAvayAmAsa bhAvanAH / avazyavedyaduSkarmavipAkAdityacintayat // 2 // manye nAnyasya kasyApi durbhagatvaM tthaa'||574|| bhavat / yathA mameti saMmUDho nidAnamakarodidam // 3 // yadyasti tapasA me'sya phalamagrabhave ttH| samastasubhagastomazekharAkAradhArakaH // 4 // bhaveyamiti saMklezAdanuttIrNo mRtazca san / joto vaimAniko devaH sthito bhUrimanehasam / / 5 / / tatrAsAvAyuSo hAnau cyutvA'sminneva bhArate / nagare sauryapurAbhikhye samAkhyAmuktamAM gate // 6 // samRddhalokasaMvAsasundare mandaropamai / devAgArairvarAkAra rAjamAne pade pade // 7 // anekakulakoTIbhiH saMkule nkulaakRtau| vipakSadandazUkAnAmugravaraviSAtmanAm // 8 // harivaMzaziroratnatulyasya vasudhAbhujaH / andhakavRSNeH pravarapalyAmutpannavAnasau // 9 // garbhatvena tithau zuddha dohade ca vinaadite| paryante navamAsAnAM sA taM devI vyajIjanata // 10 / / samudravijayAdInAM devatAkAradhAriNAm / dazAnAmantimaM sUnuM sobhAgyamaNirohaNam // 11 // vihitazcotsavazcoccairyAdavAnandadAyakaH / samaye'dAyi nAmasya | vasudeva ilAbhujA / / 12 / / baddhaH kalAkalApena lebhe yauvanamuttamam / atrAntare pitA rAjyaM dattvA prathamasUnave // 13 / / ||574 / / & vrataM gRhItvA saMsiddhaH seo'pi rAjyaM yathAsthiti / cakre zakra iva svagarge bandhuvRndAdinanditaH / / 14 // yadA yadA kumA ro'sau vasudevA gRhAbahiH / bambhramIti tadA tasya saubhAgyaguNavihvalAH / / 15 / / puranAryo'nivAryeNa kautukena kulasthiIA tima vyatItyAkSiptamanasastamevaikaM vilokitum / / 16 / / svagRhoparibhAgasthA gRhadvAragatAstathA / vartante no nivartante Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1157. // & samIpasthe gurAvapi // 17 // jAtamatyantamunmattaM tatpuraM paritastataH / purapradhAnA rAjAnaM saMbhUyedaM vyajijJapan // 18 // devo'yaM zIlajaladhiH kumAro'bAlaceSTitaH / prANabhaGge'pi kurute ceSTAM naiva malImasAma / / 19 // saubhAgyAtizayAdasya pare yuvatayaH pure| darzane nistrapIbhUtA viceSTante savikriyAH // 20 // tato rAjagRhasyAsya madhya eva yathA sthitiH / saMbhavedasya devena sa prakAro vicintyatAm // 21 // uktaH kumAro rAjJA'tha yathAvat sa gRhasthitaH / saukumAryAt kriyAH sarvAH kartumarhasi no bahiH // 22 // tato vinItarUpatvAt sa rAjanyagiraM mudA / mene paJjarasaMkrAntakIravat sthAtumudyataH // 23 // zivAdevyAH kadAcicca so'drAkSId gandhapeSikAm / bRhatsaurabhasaMbhAragandhabhAjanasaGgatAm // 24 // svajyeSThabhrAtRjAyAyAH satkeyamiti kelitH| gandhamuSTi balAttasyA jagrAha grahavAniva // 25 / / tayAsau babhaNe kinycijaatrossaatirekyaa| yata evamanADhayastata eva nirudhyase / / 26 / / tacchrutvA karNakaTakaM vacastasyAH shnairsau| papraccha bhadre ! vRttAntaH kIdRzo'yaM nivedyatAm // 27 / / tayA'pyUce purastrINAmasamaMjasamagalam / tvatto jAtamiti svAmI tvAM gRhAntaya'vIvizat // 28 // niviNNo'sau tatazcitte ciramevamacintayat / niSkalaMkapravRttama sampannaH kathamIdRzaH // 29 // pauralokAdasadvAdo gacchAmi tadahaM dizam / ekAM kAJcitsamAzritya yatrAyaM mAM na pazyati // 30 // astaMgate jagadvandhau bhAskare timire bhare / vijRmbhamANe sajjAkSe jAte colUkamaNDale // 31 // padmAkareSu saMkocabhAvabhAkSu nizAmukhe / sthagite nagaradvAre niHsaMcAresu cAdhvasu // 32 // ekAkyalakSitaH sarvanirjagAma purodarAt / taddvAri mRtakaM dagdhvA vastrakhaNDe lilekha saH // 33 / / aMgAraka jalenaivaM yathA bhrAtA kaniSThakaH / samudravijayAdInAM rAjJAM vizrutatejasAm // 34 // janApavAda // 575 // Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada: mahAgraMthaH 1576 / duHkhena zalyAdapi garIyasA / pIDito jvalanajvAlApAtamitthamihAkarot // 35 // nagarapratolidvAre vaMzakhaNDAvalambi-vasudevodAtam / tanmumoca tvarAvadbhiH pAdastasmAdapAkramat // 36 // zarIravarNabhASAdibhedakAribhirauSadhaH / saMyojitAH purA tena | guTikAstiSThatA gRhe // 37 // tAsAM prabhAvato'lakSyA vasudevo'yamityabhUt / kadAcit kenacit kvApi pracchAditanijAkRtiH // 38 // samyaGmArgamajAnAnaH pravRtto gantumicchayA / labdhamArgazcireNaiSa dadRze rathasaMsthayA // 39 / / ekayA tAratAruNyarAjA kathamapi striyaa| pitrA gRhaM nijaM bhartRgehato nIyamAnayA // 40 / / abhANi ca tayA tAta! rathamAropyatAmayam / tathAkRte sahavAyaM jagAma grAmamanimam // 41 // tato bhuktazca tatrAyaM sandhyAkAle samAgate / tadgrAmamadhyabhAgasthe yayau yakSasya mandire / / 42 / / zuzrAva ca janAd vArtA tadvAsarasamudbhavAm / yathA sauryapure vahnAvadya pAtaM vyadhAlaghuH / / 43 / / andhakavRSNiputrANAM, prArabdhA yAdavAstataH / sAntaHpurA mahAkrandaM kattuM vatsanimittakam / / 44 / / kimarthamitthaM vRtto'si kattuM mUDhajanocitam / svapne'pi vipriyaM vatsa! vyadhAttava na kazcana / / 45 / / prativAsaramuccoccadazitapriyaceSTitaH / sarvo'pyeSa janA vatsa! tavAsIdguNavatsalaH // 46 / / evamAkrandya suciraM kRtAH pretakriyAH puram / pratijagmuH sazokena cetasA malinairmukhaiH // 47 // tatazcintitametena nUnaM madviSayA spRhA / muktA sauryapurasthena janenetthaM // 576 // niceSTatA // 48 // ataH svacchandacAreNa vihartumucitaM mama / tathaiva kartumArabdhastataH saubhAgyanIradhiH // 49 // tato vijayasanyAkhye nagare bahiravasthitaH / dRSTastatratyalokena ke vA'kasmAdihAgatAH // 50 // yUyamevaM tathA pRSTastenApyevamakathyata / brAhmaNasya suto vidyAsaGgrahasya kRte'dhunA // 51 // ihAgato'hamuktastaistaM prati prItamAnasaH / asyAM vApyAM Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuru snAnaM muJca khedaM ca dehataH // 52 // tathA ca vihitaM tena tataH paurajanaiH saha / chAyAM tarorazokasya bahalAM zItalAM zritaH // 53 / / tato'sau puralokena jagade zRNu samprati / yadatra nagare vRttaM vijayAkhyo narAdhipaH / / 54 / / durvAravairi mAtaGgamadamardanakesaro / asyAsti sujayA devI tasyAstadgarbhasambhave // 55 // dve pugyau stastayorekA zyAmAkhyA vijayA // 577 // praa| gAndharve nRtyamArge ca parAM niSThAmupAgate // 56 // vitIrNastoSataH pitrA svyNvrvidhistyoH| lakSmIbhAjanamityevaM lakSyase tvaM vicakSaNaH / / 57 // yadyasti gIte nRtye ca kauzalaM te tato vraja / yatastAbhyAM pratijJAtaM sarvalokapurassaram / / 58 / / gItanatye prakRSTo yaH sa no bhartA bhaviSyati / samAdiSTA vayaM rAjJA, rUpasvI taruNaH pumAn // 59 / / brAhmaNaH kSatriyo vApi gItanRtyavizAradaH / drutaM kazcitsamAneyastenoktaM kAcidasti me // 60 / / zikSA prastutavidyAyAM darzito bhUbhujastataH / sasnehayA dRzA tena dRSTaH pUjAM ca lambhitaH // 61 / tatraiva rAjabhavane sthitazcAbhyAsavAsare / gandharvanRtyayodRSTe te kanye puNyadarzane // 62 / / utphullalocanAmbhoje kumbhikumbhpyodhre| svaHsindhusaMkatAkArapRthulazroNimaNDale // 63 / / unmattakokilAlApe komalasvarabhASite / gandharvanRtyazAstreSu nipuNe api tena te / / 64 // kiJcidvizeSamAnIte rAjJA saMstuSTacetasA / prazaste vAsare pANi tenAsau grAhitastayoH // 65 / / rAjyasyAddha tathA dattaM tatsaMgamaparAyaNaH / vindhyazailagajo yadvata svachandaH saMcarannasau // 66 // yAvadAste'nyadA tAbhyAM patnIbhyAM samapRcchayata / ced brAhmaNakulo tpannI bhavAn kimiti kauzalam / / 67 // sAjhAhikAsu saJjAtaM kalAsu sakalAsu te / prahaDhe praNaye tena sadbhAvaH para kathitastayoH // 68 // ApannasattvA sampannA zyAmA putramasUta ca / akrUra iti tannAma sthApitaM tatra tiSThataH // 69 / / .577 // Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA janAnAM pratyabhijJAnaM vasudevo'yamityabhUt / tatastasmAdapakrAnto vasudhAM bahuvismayAma ||70 // AhiNDamAnaH proddaNDa- vasudevAdAmahAgraMtha - ceSTitaH pariNItavAn / kanyAM vijayasenAdyA yauvanodagravigrahAH // 71 / / kAlena kauzalAbhikhyaM dezamAgatavAnasau / haraNamtatrAkAzasthayA devyA babhASe somayA yathA // 72 / / rohiNonAmikA kanyA vitIrNA te svyNvraa| triviSNupaNavaM tatra vivAhe tvaM ca vAdayeH / / 73 / tattenAnumataM sarvaM gato riTAbhidhaM puram / rohiNI kanyakA lAbhasaspRharnaranAyakaiH / / 47 / / // 578 // kRtAvAsarbahirdeze vihitottuMgamaNDapaiH / jarAsaMdhAdibhiH sarva rAjamAnaM samaMtataH // 75 / / AtodyavAdakaiH sArddha deze caikatra saMsthitaH / zRNotyudghoSaNAM rAjJA sandhyAkAle pratitAm // 76 / / kalye rudhirarAjasya mitrAdevItanUdbhavA / putrI yA rohiNI nAma bhavitA'syAH svayaMvaraH // 77 / / vivAhapraguNaH sarvaistato bhUtvA narAdhipaH / vivAhamaNDapaH sarvairbhUSaNIyaH sabhUSaNaiH // 78 / / dvitIye divase sUrye pUrvAvyomamadhiSThite / tadAtAmrakarAlepAt kuMkumeneva raJjitam / / 79 / / tato gRhItazRGgArA: kalpapAdapasannibhAH / tAlasiMhAdibhizcihna rAjanto rAjalAJchanaH / / 80 // rabhasollAsitAtodyazabdapUrNanabhAntarAH / uddaNDadhavalacchatracchAyAchinnAtapAstathA // 8 // hastyazvarathayAnAni ythaayogymdhisstthitaaH| sandadhAnAzca sampUrNA svazobhA balavAhanaH / / 82 // prAptAH svayaMvarasthAne sanniviSTA yathAsthiti / hemAdrizikharottuGgaviSTarasthA yadA // 578 // sthitAH // 83 // jarAsaMdhAdayaH sarve raajnshclcaamraaH| tadA svayaMvarabhuvaM rohiNI sarvato vRtA // 84 // ceTikAcakravAlena vRddha rAntaHpurairnaraiH / chatrachannaziroddezA calatpANDuracAmarA // 85 // sphurtsaurbhsNbhaargRhiitvrmaalikaa| vihitodanazRGgArA sAkSAlakSmIrivAyayau // 86 // krameNa darzayAmAsa lekhikA nAma bhUpatIn / ambadhAtrI sthitAnagre puraMdara Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAkRtIna // 87 // yathA vatse ! jarAsaMdha : sindhuprAntamahIpatiH / rAjAsau nikhilakSmezaziraHpuSpAcitakramaH // 8 // ra ugrasenasutaH zUrasenAviSayanAyakaH / eSa kaMsAbhidhaH putri ! pratApAd mitravat sthitaH // 89 / / andhakavRSNezca sutA XI ete nItipayodhayaH / samudravijayaM pUrva vidhAya vidhinA sthitAH // 90 // kurUNAmadhipaH pANDureSa rAjA snndnH| // 579 / / ayaM ca damaghoSAkhyazcedirAjo nibhAlyatAm // 91 / / pAMcAlaviSayasvAmI drupado'yaM narAdhipaH / evamanye'pi bhUpAlAH kramazo darzitAstayA // 92 / / arociteSu sarveSu vyatikrAnteSu ca kramAt / malinacchAyeSu jAteSu rAtrI dIpojjhiteSviva // 93 // rAjamArgeSu, paNavazabdasambodhitA stii| vasudevaM prapede. sA prAtaH zrIriva paGkajam // 94|| vinidrapArijAtAdikusumagrathitAM srajam / kaNThadeze mumocAsya sarvAGgeSu dRzaM tathA / / 95 / / yadA zirasi tasyaiSA nicikSepAkSatAna kila / tadA pralayakAlAntakallolA iva pArthivAH // 96 / / sarve'pi cukadhurbhImakolAhalaparAyaNAH / anyo'nya praznayAmAsuH ko vRtaH kanyayA'nayA ? // 97 / / uktaM kaizcid vilandhyetAn rAjJaH pnnvvaadkH| kazcidajJAtajAtyAdiguNagrAmo nirAkRtiH / / 98 / / rudhiro dantavalkena proce proccagirA ythaa| no cetkulena te kArya kimamI nikalAnvayAH / / 19 / / mIlitAH pArthivAH sarve, rudhiraH pratyabhASata / dattaH svayaMvaro'muSyA vRtaH svarucitastataH // 10 // tataH ko nAma doSo'sya paradAreSu cAdhunA / na kazcit kulajAtena vyavahAraH kartumiSyate // 10 // damaghoSeNa bhaNitao mjnyaatkulsNsthiteH| etasyeyamayogyoccairdIyatAM kSattrajanmanaH // 102 / / vidureNa kulIno'yaM nAma kazcana sambhavet / ityUce vaMzamasyAtha vijJAtaM kurutAdarAt // 103 / / tatazca vasudevena bhASitaM kaH kulasya me| prastAvaH kathane vAda evama Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada sminnupasthite / / 104 / / kulaM bAhubalenaiva prakaTaM me bhaviSyati / sagardhvaM tadvacaH zrutvA jarAsaMgho'bhyadhAdidam / / 105 / / mahAgraMtha saratnanAbhaM rudhiraM re re gRhNIta satvaram / yena pANaviko'pyeSa AnItaH padamIdRzam // 106 // tadAdezavazAt sarve yAvat kssobhmupaagtaaH| tAvad rudhirarAjo'pi rohiNIvasudevavAn // 107 // samakaM ratnanAbhena praviSTo riSTanAmake / nija pure kRtazcAtha sannAhaH samarocitaH // 108 // vidyAdharaprabhuH pUrvaM vasudevavazokRtaH / sArathistatkSaNe jAto labdhaprauDhabalastataH / / 109 / / nirgato nagarAdeko lagnaM yuddha parasparam / zitograzara saMghAtapAta cchinnadigantaram // 110 // tasyAnumAgaMzcalito ratnanAbhasamanvitaH / rudhiro'tra kSaNaM yuddhvA nirjitaH prAvizat puram / / 111 / / vidyAdharAdhipatinA sArathitvamupeyuSA / sahitaH kevalaM tasthau vasudevo raNAGgaNe / / 112 / / taruNaiNapasaMkAzamakSobhaM purataH sthitam / vilokya bhUbhujo jAtA vismayAkulamAnasAH / / 113 // tato vimRzya gaditaM pANDunA kIrttipANDunA / na rAjadharma eSo'yaM yadeko bahavA vayam // 114 // jarAsaMdho babhANAtha kazcanaiko'tra yudhyatAm / etena saha yA jetA bhavitA tasya rohiNI / / 115 // zatruJjayastataH prAptaH projjhana bANabharaM punaH / vasudevena vihitaH kSaNAcchinnarathadhvajaH // 116 / / yamajihvAtitIvreNa kSurapreNa kacaspRzA / evaM kAlamukho'nena muNDamaulikRto nRpaH // 117 // evamanye'pi rAjAno hataviprahatAH kRtAH / tadA samudravijayaH protthito roSaroSitaH / / 118 / / lagno moktuM zitAn zarAn svajIvitagataspRhaH / vasudevazca viditabhrAtRkaH praharatyamum / / 119|| na sarvathA paraM chinte AyudhAni dhvajAni ca / nirAyudhavilakSyatvamAnItaM vIkSya taM nRpam / / 120 / / nijanAmAGkito mukto likhitaH pUrvameva yaH / pAdavandanasaMsUcAparamaH purataH zaraH / / 121 // gRhItvA vAcayitvAtha / / 580 / / vasudevAdAharaNam / / 580 / / Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ labdhArthaH sasahodaraH / mumoca cApaM saJjAtaprasannahRdayaH kSaNAt // 122 // vasudevo rathaM muktvA yAvadAyAti saMmukham / tAvadAsyaplutAkSeNa rathAduttIrya bhUbhujA // 123 / / pAdayornipatanneSa sarvAGgAliGgitaH kRtaH / tato muktamahAkrando pravRttI to praroditum / / 124 / / akSobhyaH stimito'nye'pi sodarAH svajanAzca ye| labdhaprastutavRttAntA jyeSThaM saMjagmire mudA // 125 / / jarAsaMdhAdayo jAtAH sasantoSA yathocitaH / rohiNyA jagRhe bhartI rudhirazcAbhinanditaH / / 126 / / kRtaartho||581|| 'si sutA yasya harivaMzaziromaNim / avRNIta kRtA cAsya pUjA darzitasambhramaiH / / 127 / / yathocitena vittena vidhinA rAjabhistakaH / zobhane divase prApte pANigrahavidhiH kRtaH // 128 // vibhavavyayena mahatA rudhireNa dhraadhipaaH| jagmuH / sampUjitAH sthAnaM svaM svaM prItibharoddha rAH // 129 / / dvAtriMzataM dadau koTIhiraNyasya narAdhipaH / jAmAtuzcAturaGgaM ca balaM dadau madotkaTam // 130 / / samudra bijayenokto rudhiraH svapuraM prati / kumAraM netumicchAmaH sotkaNThA bAndhavA yataH / / 13 / / AstAM tAvadihavaiSa kAlaM kazcana mnmude| prasthAnasamaye rAjJA kumAraH pratyapadyata / / 132 // alaM te hiNDitavyena nAma dRSTaH kathaMcana / naSTo bhaviSyasi punaH, pAdapraNatamastakaH // 133 / / babhANa bAndhavAna sarvAna militAnAnakadundubhiH / kSamaNIyo'parAdho me yadudvegaH purAkRtaH // 134 // jAtaH paraM tathA kArya yathA zoko bhaviSyati / bhavatAM svapnakAle'pi // 581 / / mayyaivArpitacetasAm // 135 / / samudra vijayapramukhA yAdavAH saha bAndhavaiH / pratijagmurnijaM sthAnaM tatraiva sthitavAnasau | // 136 // anyadA rohiNI pRSTA tena kasmAdahaM tvayA / vimucya kSitipAlAnazeSAnavagIto vRtastvayA / / 137 // devatA ra rohiNI nAma prasannA mama varttate / tayA niveditaM bhadre ! yaH svayaMvaramaNDape // 138 // paNavaM vAdayet tasya bhAryAtvena Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padezapadaH graMtha: / / 582 / 7 . bhaviSyasi / tacchabdAkarNanAjjAtateoSayA tvaMn patirvRtaH / / 139 / / udagrabhAgaH saMtasthe yAvattatrAnyadA nizi / rohiNI caturaH svapnAnarddha rAtre vyalokata / / 140 / / gajAdyanyatamAna kAlenAbhyasUta sutaM varam / rAmo'yamiti nAmAsya kIrttitaM paramotsave / / 141 / / tataH kAlena vaitADhya bhUmau cApsarasAM samAH / kamyA bahalalAvaNyA bahvIH pariNinAya saH // 142 // puraM yAdavasambandhI samAyAtaH kadAcana | nagaryAM mRtikAvatyAM devakIM devakAtmajAm / / 143 / / zuzrAva zravaNAnandakAriceSTAM kRtaspRhaH / tAM prati praguNo yAvadAste tAvatsamAgataH / / 144 || nAradaH pUjitastena papRcche devakIgatam / rUpaM tena ca tuSTena saprapacaM prazaMsitam / / 145 / / tataH kelikilatvena tasyAmeSa gataH puri| devakImUlamAgamyamAgamya ca guNAn bahUna // 146 // tathA proce yathaitasyAzcukSobha smarasAgaraH / tato devakarAjena putrIcittaM vijAnatA / / 147 / / vasudevaH samAhUtaH prAptaH kaMsasamanvitaH / zubhe dine samAhUte devakIM pariNItavAn // 148 // dattaM bhArA zo hema nAnAmANikyarAzayaH / koTirgavAM ca gopena nandena kRtarakSaNA // 149 // sUcitaH saptabhiH svapnaiH padmanAbhaH suto'bhavat / zrIvatsAlaMkRtoraskastamAladalasannibhaH / / 150 / / tasmina sute paraM prApte yauvanaM ghAtite sati / tena kaMse tathArUpAd vRttAntAd bahuvistarAt / / 151 / jarAsaMdhe'dhikaM kruddha kaMsasya zvazure sati / tyaktvA sauryapurIM bhItA yAdavAH pazcimAM gatAH / / 152 / / anekakulakoTIbhiH sahitA lavaNodadheH / netAraM yAcayAmAsa haristatropavAsavAn / / 153 / / nivAsasthaNDilaM tatra purandaranirUpitAm / purIM nirmApayAmAsa dhanadaH sarvakAJcanAm / / 154 // vasudevAnvayaH sphIti putrapautrAdibhistathA / gato yathA sa vaMzasya pitAmahapadaM yayau // 155 // / vizuddhapAlitaprAcyabhavAbhigrahataH phalam / sampa nandiSeNa garbhitavasudevacari tram / / 582 / / Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namasya subhagalokacakraziromaNeH // 156 / prasaGgAgatametacca nandiSeNabhavAntarama / yaduktaM vasudevasya caritoddhArato - mayA // 175 // iti nandiSeNacaritaM samAptam // atha caturthodAharaNamAha-dhigjAtiAhmaNaH somilAryaH somilanAmA muniH kvApi gurukule vasati sma / sa ca svabhAvAdevAdAnAdisamitAvAdAnabhANDamAtranikSepaNAnAmikAyAM samitAvupayuktaH sadaiva kRtaprayatnaH samabhavad / evaM kAle // 583 // vrajati kadAcidguruNA sandhyAsamaye bhaNito yathA-bhadra ! praataamgmnmupsthitmaaste| tena ca gurugamanArthaM gurogrAmasya gamananimittamudgrAhaNA pAtravastrAdipraguNIkaraNarUpA kRtA / tu zabdaH samuccaye, bhinnakramazca / tato gamane ca prApte kuto'pi nimittadoSAd guronivarttanamabhUt / / 640 / / 33 // tathA muJca samyak pratyupekSya pramAyaM ca yathAsthAnamupakaraNamiti preraNA guruNA madhurayA girA kRtA / tena cAkasmAdeva kiyatsaMpannA'kSamApariNAmena kimatropakaraNanikSepasthAne sarpastiSThatItyevaM pratibhaNito guruH / tato muhUrtAta saMvigno bhAvayati cittena sampannatIvrapazcAttApaH / kathamityAha-'hA' iti khede, ayuktamanucitaM gurUna prati bhaNitaM mayA, avikalpakaraNIyAdezatvAd gurUNAm, ityevaM saMvignaH san surayA guroradhiSThAyikayA devatayA'nugRhItaH / / 641 / / 34 // kathamityAha-AdAnabhANDamAtranikSepasthAnasthitasya sarpasya yaddarzanaM tena / tataH suSThutaraM taddarzanAta tIvrazraddhAsampanno daNDakagrahanikSepe daNDakAnAM vicArabhUmyAderAgatahastAdgrahe nikSepe cAbhigraho mauvedaM karttavyamiti pratijJAvAna saMjAtaH sarvagacche / / 642 / / 35 // tataH 'annonAgama'tti anyeSAM ca sAdhUnAM svagacchayutAnAM cAgamastatra gacche nityaM samabhUta / sa cAbhyutthAnAdiyogaparituSTa:--abhyutthAnapAdapramArjanadaNDakagrahata 583 / / Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH - mahAgraMthaH paJcamasamityudAhazaraNam 1584 | sthAnanikSepAsanapradAnAdinA yogena sAdhusamAcArarUpeNa parituSTaH pItapoyUSa iva parAM prItimAgataH sana yatnenAdareNAdha- stAdupari ca daNDanikSepasthAnasya yA pramArjanA tasyAM samudhu kto jAtaH / yazcAtrAdhastAduparIti vyatyayenAnayoH padayorupanyAsaH kRtaH, sa cchandobhaGgabhayAt , anyathoparyadhastAditi vaktumucitam / yathoktamanyatra "uri heTThA ya pamajjiUNa laTTi Dhavejja saTTANe" iti / / 643 / / 36 // tato yAvajjIvamevaM yathaikasyAM velAyAM glAnye'pi glAnabhAvalakSaNe'paripatita bhAvaH kathaJcit kriyAyA abhAve'pi atruTitapariNAma ArAdhako'syAH samitestrikaraNazuddhena bhAvena / etadArAdhakazca sana zeSANAmapyArAdhako, bhAvAd bhAvAntaraprasUtiniyamAta sampadyata iti / / 644 / / 37 // atha paJcamasamityudAharaNamAha ;-dharmarucirnAmnA kSullakaH caramasamityA uccAraprasravaNakhelasiMghANajallapariSThApanikAbhidhAnayA sampannaH kvacidgacche samabhUta / sa ca kathamapyanAbhogAde: kAraNAd na naiva sandhyAkAle prekSitasthaNDila:-- uccAraprasravaNayogyAni sthaNDilAni na pratyupekSitavAna , nApi prmaajitvaanityrthH| tato na nava kAyikA prasravaNalakSaNaM kartumabhilaSannapi vyutsRjati muJcati, rAtrau sthaNDilajIvarakSAdRDhabaddhakakSatvAt / 645 / / 38 // jAtA ca dehapIDA, prasravaNanirodhAta / tato'nukampA devatAyA, utpannA--'mA ayaM mahAnubhAva ita eva dehapIDAlakSaNAd vyasanAd maraNaM prApata' ityadhyavasAyAta tayA devatayA'kAle prabhAtaM tathA kRtaM yathA jAtaH samudyota: sUryabimbodaya iva / / 646 / / 39 / / tato vyutsarjana prasravaNasya pratyupekSitapramAjitasthaNDilena satA kRtaM tena / tata uddyotasaMhAre sadya evAndhakAraM samajAyata / hanta kimidamiti vimarzapradhAnasya cAsya deve upayogaH saJjAto, jJAnaca nizcayo devaviSayo jAtastato mithyAduSkRtaM // 584 / / Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EXI dattamaho pramatto'smi yena kRtrimetarayoH prabhAtayovizeSo na jJAta iti // 647 // 40 // athAva samitau dRSTAntAntaramabhidhAtumAha;-anyo'pi ca pUrvanirUpitadharmarucyapekSayA dharmarucirnAma kSamako mAsopavAsakSamaNavAna dRSTAnto vaktavyaH / sa ca kadAcit pAraNake pravRtta kaTakatumbakaM labdhavAn / tatra bhoktavye // 585 // MR guruvAraNA guruNA nivAraNA kRtA / kIdRze satItyAha-'nAya'tti bhoktamayogyatayAvagate sati, tathA AlocanAyAM tumbakasvarUpaprakAzanAyAM kRtAyAM bhaNito guruNA yathA pratiSThAparyaMtaditi // 648 // 41 // tata ApAkasthaNDile iSTakAdipAkasthAne tatpariThApanArtha gatena pipIlikAnAM tattumbakagandhalubdhAnAM maraNamupalabhya taddeze ApAkasthaNDilapradeze eva karuNayA samudghATitAtitIvrakITikAviSayadayApariNAmalakSaNayA 'siddhavikaTana' iti siddhAn sAkSIkRtya dattAyAmAlocanAyAM tat tumbakaM bhuktvA mRto mahAsattvaH sugatigAmI ca sampanna iti gAthAkSarArthaH / vistarArthaH punaH kathAnakAdavaseyastazcedam ; atthi iheva jaMbuddIve dAhiNabharahamajjhakhaMDammi / abbhaMlihapAyArA caMpA nAmeNa pavarapurI // 1 // dhavaluttuMgasurAlayasahassasobhaMtamajjhabhAgAe / tIe purIe bhaviMsu vissuyA mAhaNA tiNNi // 2 // some ya somadatta tahAvare somabhUi iyanAme / egodarA paropparaparUDhadaDhapaNayasampannA / / 3 / / savve pabhUyavibhavA savvevi ya phuriyaphArajasapasarA / savve visAlabhavaNA savve keNai aparibhUyA // 4 // tesiM tAo hiyayappiyAo cittANuvattaNaparAo / miyamaharabhAsiNIo niyakulakammANusIlAo // 5 // sukumAlapANipAyAo punnasavvaMgiyAo cNgaao| te tAhiM samaM visae nisevamANA Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMtha // 586 // diNe neti // 6 // aha egayA gayANaM samavAyaM tANa erisullaavaa| jAyA jaha amhANaM samatthi jA sattimo puriso X bhitdhrmru||7|| bhottuM dAuM paribhAiuM ca joggA sirI aivisaalaa| tA tisuvi gihesu kameNa paidiNaM bhoyaNaM kAuM // 8 // IM cicarijuJjai samavAyaparANamannahA kiM tu baMdhubhAvassa / hojA phalaM jamevaM satthesu muNIsiNo beMti // 9 / / saMbhojana saMlapana tramrA saMprazno'tha samAgamaH / etAni jJAtikAryANi na virundha kadAcana // 10 // annonnassa paDissuyamevaM te kAuM paidiNaM | lggaa| taha ceva bhaMjiuM niccameva baTuMtavissaMbhA // 1 // kaiyAvi tattha sUrI sUrovva asesabhavvakamalANa / nAmeNa dhammaghoso navaghaNaghaNagahiranigghoso // 12 / / bahuparivAro sUbahassuo ya dushcrcrittsNjutto| viharaMto saMpatto kameNa caMpAe NayarIe / / 13 // IsANakoNaparisaMThiyammi ramme subhUmibhAgammi / ujANammi niveso gahio samaudiyavihIe // 14 // dhammANurAgaratto purIjaNo tassa baMdaNanimittaM / harisAo 'niggao khuhiyajalahi kallolasAriccho // 15 // nisuo dhammo guruNA kaNNAmayapUramaNahararaveNa / sasamayaparasamayaviyANageNa evaM kahijaMto // 16 // yathA / nisuNaMtu ) khaNaM pariraMbhiUNa bhavvA! maNaM samAhimmi / uvaesalesamaNavajjakajamevaM bhaNijaMtaM // 17 / / dulahaM tA maNuyatte patte khettAriyattametto ya / nimmalakulajAisamaggarogayArUvasAmaggI // 18 // tatthavi mahaddahaTriyakummassa myNkmNddlaalaao| dhammatareNa dulaho jaha taha jIvANa jiNadhammo // 19 // pattovi pamattehiM sattehiM pattayAviuttehiM / ciMtArayaNaMva mahAyahimmi hArijae eso // 20 // tA pAviUNa eyaM mukkapamAeNa kusalapuriseNa / eyathirattanimittaM nisevaNijjAI eyAiM // 21 // jiNasAsaNANurAgo nicamacAgA susAhusaMgassa / sammaM ca suyabbhAsA taha taha bhavabhAvaNulAsA / / 22 / / Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 587 / / marupahapahio kappadumaMva pAyaMva jalahijalapaDio / citArayaNaMva ciraM dAliddovaddavAbhihao ||23|| saMpai re jIva ! tumaM dhammaM savvaNNuNAhapaNNattaM / patto kahici NUNaM tA taM saMpunnapunno si ||24|| sulahaM savvaMpi jae re jIva suresarattayaM / nivvasuhANa sAhaNamaNahA dulahA ya jiNadhammo ||25|| tamhA iNameva puro kAuM hAuM ca pAvacariyAI / juttaM pavattiuM te jeNa khaNo dullaho esa // 26 // evamaNusAsaNijo appA. nizcapi bhavaviratteNa / citteNaM jeNa na jAu jiNamayaM hAumucchahai ||27|| kamalujalasIlasirIsugaMdhiNo baMdhuNo ya bhuvaNassa / NicaM nisevaNijA muNiNo guNiNo payatteNa / / 28 / / daDhamArUDhaguNovi hu jIvo iha sAhusaMgaparihINo / pAuNai guNaviNAsaM jaeja tA tesi saMgakae / / 29 / / siddhatadhAragANaM visuddhasIlaMgasaMgasubhagANa | dUraThiyANaM pi maNe kareJja sumuNINa saMbharaNaM ||30|| maMtavivajiyamomajaNaMva nijjIvadehakiriyavva / suyabahumANavihINaM suNNaM mantreJja'NudvANaM ||31|| tattha paDhamaM paDhijjA suttaM tatto suNena tassatyaM / suttavihINaM puNa suyamapakkaphalasaMsaNasaricchaM ||32|| suttaM paDhiyaMpi bahuM apariNNAyatthametthamakkhAyaM / sukkassa ikkhuNo bhakkhaNaMva Na khamaM sakajjassa / 33 / / bhaNiyANAyaraNavao samayaNNU paNNavaMti NANaMpi / bhArakaraM ciyadUbhaga mahilAharaNaMva bahuyaMpi ||34|| tA bhavavAhicigicchAsatthaM sutthiyapasatyaparamatthaM / jINavayaNamaNudiNaM ciya paDhija nisuNeJja'NuTThiJjA / / 35 / / bhAvija bhavasarUvaM jaha iha sarayabbhavibbhamaM savvaM / jIyaM jovvaNapiyasaMgamAikharNAdiTThaTTheti / / 36 / / uvvaNapavaNapaNolliya mahallahalaMtajalaNajAlammi / gehammiva mannejA kharNapi na khamo bhave vAso ||37|| jaha duJjaNajaNasaMgo bhaMgaphalo taha duhAvasANo ya / saMsAre taha tiyasattaNAisAkkhANa pariNAmo ||38|| eko'ttha samattha / / 587 / / Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tram upadezapadA smtthpstthvtthuvitthaarphuriymaahppo| pamuhAvasANasuMdarapariNAmo Navari jiNadhammo // 39 // teNa aladdha laddha nAgazrIgamahAgraMtha laddha paripAliuM imaM tubbhe / paripAliyaM ca paramaM vuDDi neuM payaTTejjA // 40 // dhaNNA bhavadukkhANaM tikkhANamasaM bhitadharmarukhalakkhasaMkhANaM / eyaM vireyaNosahamuvaesa kei pAvaMti // 41 // paDibohamAgayA'Nega tattha pANI gayA ya sagihesu / evaM cicaribAhijate kAle kaiyAvi dhammaruI // 42 // saccaM ciya dhammaruI aNagAro mAsakhamaNapAraNae / paDhamAe pArisIe sjjhaay1588|| majhINamaNavittI / 43 // bIyAe jjhANa jogaM taiyAe kAuM pattaguggAhaM / iriyAsamiiparigao aMto caMpAe pavisei // 44 // tammi diNe NAgasirIe vArao bhAyaNassa NimmavaNe / kahavi pamAyA tIe uvakkhaDaM tuMbagaM kaDuyaM // 45 // bahuneyaM taha bahutittamahurarasadavvasaMjuyaM tAhe / saMjAyaM visarUvaM kattovi kujogadosAo / / 46 / / gaMdhAu tIe nAyaM tao vilakkhA maNammi ciMtei / dhI dhI mama mAhappaM kuDaMbamajjhe jamuvaladdha // 47 / / jai nAma sesayAo kahiMci eyaM viyANaissaMti / to mama niMdAkhisAo uvaramissaMti na kayAi // 48 // to bADhaM govettA Thavemi gehassa ega desammi / iya citiya taM ThaviyaM taha ceba lahuM tao annaM / / 49 // ANittu sAurasamAyareNa mahayA susaMbhiyaM vihiyaM / 4 hAyAsuivatthAe tIe jemAviyA vippA // 50 // pacchA puNa sayamavi tAo mahANIo kameNa bhuttaao| sabbo jaNo || // 588 / / rasa bhutto niyakammaparAyaNo jAo // 51 // etthaMtarammi sAhU dhammaruI uccniiymjjhaaiN| gehAiM paribhamaMto nAgasirI gehamaNupatto / / 52 / / sA dUrA daThUNaM gehe pvisNtmuggypmoyaa| tattuMbageDaNakae sasaMbhamA AsaNAu lahuM // 53 // udvittA bhattagharaM pavisai taM kaDDayatuMbagaM lAuM / dhammaruisAhuNo sayalameva nisiraI paDiggahage // 54 // pajattaM maha jAyaM Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 589 // tikaTTha gehAo tAo nikkhamai / jeNevujANaM sUriNo ye teNeva paDiei // 55 // tesiM sUrINamadUradesa TThiyao paDikkamai iriyaM / viyaDei bhattapANaM daMsei ya karayale kaauN||56|| tassuggagaMdhaparavasaghANo muNiNAyago vicitei / nUNaM visannameyaM na annahA erise gaMdho // 57 / / geNhittu karayale biMdumegamitto nibhAlae jAva / tA taM tahacciya jao dhammarui bhAsio evaM // 58 // jai taM bhuMjasi eyaM tao akAlevi maraNamuvala bhasi / tA gaccha thaMDilaM suddhameyametthaM pariTThavasu // 59 // annaM gavesa phAsuyamahesaNijaM visuddhamAhAraM / evaM bhaNie guruNA dhammaruI niggao tAhe // 60 // avisannamaNo dasadosavajie thaMDilammi gNtuunnN| kayasayaladisAloo. paikkhaNallasiyapariNAmo // 6 // jA taM pariDhuveI taggaMdhAo vnnNtrgyaao| miliyA pivIliyAo mariuM ca khaNeNa laggAo // 62 / mA mAjhaM pamAyAo eyAsi ettiyANa vinnivaao| hou, varaM tA bhAttuM sayameva imaM samuciyaMti // 63 / / ThaviuM siddha sakkhittaNeNa avarAha viyaDaNaM kuNai / uccariyavao parisuddhabhAvaNo tamuva jittA / / 64 // tavveyaNAparato pNcnmokaarsaarprinnaamo| mariuM jAo savaTThasiddhaNAme varavimANe / / 65 / / guruNAvi cirAu aNAgayammi tammI muNINa parikahiyaM / gacchaha dhammaruissAlahaha pautti samaMtAo // 66 // maggaMtehi laddho thaMDilabhUmIe tehiM muyjiivo| Agamma sUrimUle niveiyaM jaha gao kAlaM // 67 / / puvvagae uvaogaM muNivaiNo takkhaNeNa gacchaMti / uvaladdho nAgasirIkaDutuMbagadANavuttaMto // 68 // evaMviho pamAo ceiyajaighAyago smtthaannN| NovekkhiuM samucio samANadosappasaMgAo // 69 / / evaM maNe vimaMsiya savvo sahAvio smnnsNgho| kahio jahesa sAhU dhammarui ajja kAlagao // 70 // eyAriseNa vihiNA nAgasirIe na suMdaraM // 589 / / Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAgazrIgabhitadharmarucicari tram upadezapadaH vihiyaM / jaM esa bhAvasAhU tIe viNivAio evaM // 71 // nibbhaggANaM dohaggiyANa loyANa matthayamaNittaM / naragAi- mahAgraMthaH yANa dukkhANa khANibhAvaM ca sA pattA // 72 // tA eso iha doso nAmasirIe na jujae chnno| kAUNevaM bhaNiyA muNiNo nayarIe majjhammi // 73 // tiyacaccarAiThANesu dUramugghosaNaM bahujaNANa / paJcakkhaM kuNaha jahA nAgasirIe imaM cariyaM // 74 / / bho bhI kassavi daTuM esA jujai na yAvi AlaviuM / jaM tadasaNakArI tattullociya muNeyavvo // 590 / // 75 // to te muNiNo vayaNaM gurUNa iya muNiya nayaramajjhammi / ThANe ThANe eyaM kareMti ugghosaNaM payaDaM // 76 / / vinnA yavaiyarehiM nicchuDhA sA gihAo vippehiM / nayarIe paribhamaMtI tiyacaccaramAIThANesu / / 77 // nidijaMtI khisijjaMtI hIlaM paraM uvalabhaMtI / kAlaM gamei katthai ThANe gAsaM apAvaMtI // 78 / / solasavAhiparigayA jIvisu marittu chttttpuddhviie| uvavannA ukkosagaDhiIe uvvaTTiuM maccho // 79 / / jAyA jalaMtajalaNeNa tahaya sattheNa tikkharUveNa / savvaMgaM dAhakareNa savvajammesu hammaMtI // 8 // savvAsu naragapuDhavIsu NegavArAo pAviuM jammaM / taha annesuvi aikucchaNijjarUvesu ThANesu / / 8 / / kiM bahuNA gosAlo pannattIe jaheva pannatto / bhavadukkhabhAyaNaM taha imAvi vaccA niravasesaM // 82 / / __kAlAo aNaMtAo iheva dIve purIe cNpaae| sAgaradattassa gihammi satthavAhassa bhaddAe // 83 / / bhajAe uvavaNNA dhUyA kucchisi mAsanavagassa / aMtammi pasUyA maMkhaNaMva sukumAlakaracaraNA // 84 / / vihiyaM nAmaM sukumAliyatti pattA kameNa tArunna / vammahamahallabhallekabhavaNamaibhUrilAvaNNaM / / 85 // ceDIcakkaparivuDA ahannayA vhAyavihiyasiMgArA / niya-| ra gehassuvaritale nihAliyA kIlamANI sA // 86 // jiNadattasatthavAheNa tIe rUvammi jovvaNaguNe ya / vimhayamuvAgao Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TA mANasammi evaM vicitei // 87 / / eyaM mottUNaM sAgarassa bhAe aMgajAyassa / mama puttassa Na NUNaM aNNA bhajA samu ciyatti // 88 / / puTTho samIvavattI jaNo jahA kassa esa vrdhuuyaa| mahilANaM sayalANaM jA dehasiriM samupphusai // 89 / / / kahiyaM sAgaradattassa satthavAhassa to gihaM gaMtuM / hAo kayasiMgAro niyapariyaNaparivuDo saMto // 90 // jeNeva gihaM| sAgaradattassa samujuo tao gaMtuM / daTuM gihamijaMtaM taM so sahasA samudrui / / 91 / / pucchai suhAsaNatthaM aagmnnpo||591|| yaNaM sa to bhaNai / sukumAliyAbhihANA jA tuha dhUyA vareuM taM // 92 / / niyanaMdaNassa sAgaranAmassa kae smaannruuvss| amhe samAgayA iha samalAvaNNAiguNanihiNo // 93 / / tA jai juttaM pattaM ca bhAi tA kijau imaM evaM / patthAvavihaDiyANaM kajANa puNo gaI nasthi / / 94 / / bhaNie jiNadattaNaM sAgaradatto tao imaM bhaNai / amhANa gihaMgaNamAgayANa hojeha kimadeyaM / / 95 // paramekkA me dhUyA uMbarapupphAu dullahA esaa| Na khaNaMpi tIe virahaM sahAmi maNaNayaNadaiyAe // 96 / / tA jai tuha sAgarao mama gihajAmAuo suo hoi / to dhUyaM sukumAliyamahaM paicchAmi no iharA // 97 // | gehAgaeNa bhaNio jaNageNa sa sAgaro jahA vaccha ! / jai gharajAmAyA hAsi lahasi sukumAliyaM dhUyaM // 98 // tIe daDhANurAo savvaM taM savvahA pavajei / to jiNadatto savvAyareNa paramUsavaM kuNai // 99 / / sibiyAe purisasahasociyAe Aruhiya sAgaro tAhe / sAgaradattassa gihaM harisullasiro samaNupatto // 10 // teNAvi goravAo mahAvibhUIe vihiyskaaro| paDivanno vIvAhaM ca kArio dAriyAe samaM // 101 / / jammi samayammi tIse karaphAso tassa Isi sNjaao| tappamidaM sirasUlaM sadAhajaramassa ubbhUyaM // 102 / / jaha dAruNeNa phaNiNA ahavA jaha vicchueNa Dakkassa / jaha mummu // 591 / / Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH -- mahAgraMthaH / / 592 / / 5 rAbhittissa taha dukkhaM takkhaNaM jAyaM // / 103 / / lajjAvilaMghio takkhaNammi tuhikkao Thio kahavi / pattammi saya NakAle sejAtalasaMThiyassesA || 104 || pakkhuhiyarAgajalahI savvaMgapasAhiyA saNiyasaNiyaM / pAsammi nuvannA accharavva saggAo oiNNA / / 105 / / aha puNaravi tIe aMgaphAsamuvaladdhabhAgayavisAo / citei ko khaNo majjha hoja eIe virahakaro // 106 // tatto suhapAsuttaM taM mottuM uTThaUNa sejAo / maraNAu vimukko vAyasovva so tAu gehAo / / 107 / / dUraM palAio sAvi takkhaNaM vihiyaniddapAmokkhA / sAgaramapAsamANI pavvaiyA savvao niyai / / 108 / / vAsagharassa duvAraM vihAliyaM pAsaI malakkhamaNA / karayalapalhatthamuhI vicchAyataNU vicitei // 109 // na mae kao aviNao Na yAvi eNa baMdhavajaNeNa / tA katto mama dohaggadosao dUrago jAo / / 110 / / evaM jhiyAyamANA ruyamANA vissaraM vilavANA / mummuragayavva kahakahavi rayaNisesaM parigamei / / 111 / / rayaNIe pabhAyAe ceDiM saddAviuM bhaNai jaNaNI / gaccha vahUvaramuhadhovaNiyaM khippaM uvaNamehi / / 112 / / somAliyAsamIve vAsaghare sAvi gacchaI jAva / pecchai vilakkhadiTThi mammi taM kiMci citi / / 113 / / puTThA kIsa jhiyAyasi tumevamihi bhanAi sA bhadda ! / so sAgarao suttaM maM mottuM katthai gaoti / / 114 / / sA uvaladdhavaiyarA jaNayANaM sAhae jahAvRttaM / to kovamisamisaMtA tajjaNao sAgarasuvari / / 115 / / gacchai jiNadattagihaM bhaNAi haMbhA ! kimevamuciyaMti / puttassa, jo adosaM sahasA somAliyaM muyai / / 116 // neyaM kulANurUvaM na pattakAlaM na ceva juttaMpi / sukulINANa jaNANaM jaM vihiyaM sAgareNaJja / / 117 // evaM bahUvalaMbhe ainiSpihamANaso ciraM dAuM / jA ciTThai egaMte tA sAgaramAha iya jaNago / / 118 / / duTTha tae putta ! kayaM ghara nAgazrIgabhitadharmarucicaritram / / 592 / / Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 593H jAmAuyapayaM pvjjittaa| sAgaradattassa gihAu niggao jamihamAyAo // 119 // bhaNai tao sAgarao piyaramahaM girisirAu paDaNaM va / salilapavaMsaM va visassa bhakkhaNaM vA karissAmi ||120||nn uNo sAgaradattassa maMdire iha bhave pavissAmi / sukUmAliyatti NAmeNa ceva sA tAya ! vikkhAyA // 121 / / jaM takaraphAsevi hu dAhajaro dAruNo mahaM jaao| kuTuMtario nisuNai taM sAgarabhAsiyaM savvaM / / 122 / / sayamavi sAgaradatto tatto lajjAparo bahUM jAo / niyadhUyAe dohaggamagalaM erisaM souM // 123 / / jiNadattagihAo nikkhamei gehe niyammi gaMtUNa / sukumAliyaM niyaMke nivesiuM erisaM bhaNai / / 124 / / aviNayapareNa kiM te sAgaraeNaM vareNa kanjaMti ? / tassa mae dAyabvA maNappiyA jassa taM hosi // 125 / / kannAmaovamehi khaNaM samAsAsiuM sa bayaNehiM / saTThANammi visajjei annayA gehauvaritale // 126 // avaloyato AsAmuhAiM pAsaI sa rAyamaggammi / egaM damagaM parisaDiyavasaNamahakhaMDaghaDahatthaM // 127 / / saddAviuM niyagehe taM bhAsai kiM kare jahA eyaM / asaNAiNovalaMbheha kuNaha taha paramanevacchaM / / 128 / / jaM puNa taM nevacchaM jo khaMDaghaDo ya tassa egate / ThAviti te, mahagghAbharaNAlaMkArao vihio // 129 // dinnA tassa sagauravamesA bhajattaNeNa damagassa / rAo kauvayAre vAsaghare taM pavesaMti // 130 // sukumAliyAe sejAtalammi jA cavalaloyaNo sNto| pAsammi nuvanno tIe | // 593 / / dehasaMphAsa dosAo // 131 // savvaMguppannajaro tA ciMtai nUNa majjha maraNakae / uvaNIyA esA ninnimittavereNa eeNa // 132 / / jAva na paJcAsanno macca me hoi aNgphaasaao| eIe jalaNajalaNovamAe dohaggabhariyAe / / 133 // lahumevAX bakkamaNaM jujjai NevatthamappaNo mottuM / khaMDaghaDagaM ca mottuM suttaM taM dUramosario // 134 / / paDibuddhA jA taMpiya na pecchai Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapAla tAva iya vicitei / esovi gao dohaggadosao taNugayAo mamaM // 135 // uvaladdhavaiyareNaM piuNA saMbhAsiyA pabhA- nAgazrIca mahAgraMtha ymmi| putti ! na kassaidoso sakammamavarajjhae navaraM // 136 / / tA jaha iya kammakhao saMpajjai taha jaeha dANammi / bhAratauttara bhavasvarUsamaNANa mAhaNANaM dINANAhAiyANa tahA // 137 // sA piuNANuNNAyA sUrudayAo niraMkusA sNtii| jA tassatthamaNakhaNo' pamtA dei niraMtaraM dANaM // 138 / / evaM kAlammi gae kevaie suvvayA bhusuyaao| ainimmlsiilkrennusudiddhaalaann||594|| khaMbhAo / / 139 / / tattha samosariyAo govAliyanAmigAo ajaao| samae viharaMtINaM tAsi saMghADigA egA // 140 / / tIe gihammi paviTThA samma paDilAbhiuM sabahumANaM / paDiyA pAesu kayaMjalI ya vinnaviumAraddhA / / 141 // ahamamaNAmA jAyA sAgaragassA paivvayA sNtii| taha annassavi dejjA jammadamagassavi, tao me / / 142 / / kAuM pasAyamosahamannaM vA maMtamAi taM kuNai / jassANubhAvao haM subhagA hohAmi niyapaiNo / / 143 / / tavvayaNANaMtarameva tAo kannepihittu pabhaNaMti / bhadde ! ayANugAo eyassa tahA aNuciyAo // 144 / / amhANaM kosallaM samasthi satthesu dhammavisaes / tA jai bhaNasi kahijjai tujhaM jiNadesio dhammo // 145 // kahio savittharo se samma saMbAhamAgayA taahe| jAyA susAviyA taha piuNo'NunAe padhvaiyA // 146 // iriyAsamiyAIo samiIo paMca tinni guttiio| maNagutti // 594 / mAiyAo jaNaNivva pavajjae tatto // 147 / / aiguttabaMbhacerA khaMtA daMtA tahA samuvasaMtA / sIlaMgANa sahasse aTThArasa duddhare dharai // 148 / AsannayAo govAliyAo ajjAo vaMdiuM bhaNai / tubbhehiM aNunnAyA icchAmi subhUmibhAgassa // 149 / / ujjANassa adUre cchaTuMchaTTeNa niccarUveNa / tavakammaNA parigayA sUrAbhimuhI payAveuM // 150 // to ajjAo raka Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |-tAoM bhAsaMti na jujjae imaM ajje ! / amhaM kAuM gAmAiyANa bAhiM jamussaggA / / 151 / / aMto uvassayassA vaiparikhittissa pAuyataNUNa / samapAyatalANaM samuciyamha AyAvaNaM kAuM / 152 // taM vayaNamavagaNeuM jahicchamAyAvaNaM tao | | kAuM / pAraddhA aha kaiyAi devadattetti NAmeNaM // 153 / / vesA paMcanisevagapurisovagayA subhUmibhAgassa / ujjANassa // 595 // samaMtA lacchIvicchaDDamikkhei // 154 // tIse tesuM paMcasu jaNesu siriseharaM rayai ego / ego caMpai pAe ego chattaM sire dharai // 155 // ego camarukkhevaM karei ucchaMgiyaM kuNai ego| taM sAhaggapagarisaM pattaM daTuM vicitei // 156 // duhagAe majja egovi sAgaro sAyaro Na sNjaao| eIe pUNa evaM paMca ime sAyarA jAyA / / 157 // tA eIe suladdho jammo jIyaM ca sapphalaM jAyaM / niyasohaggamaDappharavasAu icchAe jA caraI // 158 // jai me tavassa niyamassa assa phalamasthi to ahaM hojaa| niyasAhaggonAmiyanissesamaheliyAvaggA // 159 / / evaM vihiyaniyANA kiMcI sohggmetthmvhNtii| laggA sarIravatthAiyANa pakkhAlaNavihIe // 160 // bhaNiyA gaNiNIi na savvaheva tuha suMdaraM imaM kaauN| evaM carittabhaMgA tuha ceva tahA parANaM pi // 16 // annaM ca dAruNaphalo eso jammaMtarammi tuha hohI / tA dhammasIlasukuluggayAe tuha jujjae neyaM / / 162 // X||595 // evaM aNegavAre paNNattA cAyaNaM ashmaannaa| niyauvagaraNa sameyA bhinnammi uvassayammi ThiyA // 163 // pAsatthAINa pamattayANa sAhUNa jANi ThANANi / te seviuM pavattA Na uNa ahachaMdaThANANi // 164 // vAsANi bahUNi X tahAviheNa vihiNA vihAramAyariu / pakkhapamANamaNasaNaM kAuM carimammi kAlammi // 165 / / uvavaNNA IsANe Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAgraMthaH hA(draupadIca / / 596 // gaNiyAdevittaNeNa pallAI / Nava tIe paramamAuM kAleNa tao caittANaM / / 166 / / ettheva jaMbuddIve bharahe pNcaaljnnveshnaagshriyaasupure| kaMpille naravaiNo duvayatsa piyAe devIe // 167 / / culaNittiNAmigAe kucchIe dArIgA samuppaNNA / uttarajamma dhadvajjuNajuvaraNo kaNiTThiyA sodarA bhagiNI // 168 / / duvayassa aMgAjAyA esA dhUyA jao tao nAmaM / samayammi pasatthe dovaitti saMThAviyaM tIse // 169 / / sA caMdakalavvasie pakkhammi paikkhaNaM pvddtii| pattA tAruNNamaNaNNatullamaha pecchiuM jaNago // 170 // paribhAvei Na rUveNa jovaNeNa va samA'parA etth| itthI samatthiyAe tuliya' sura-rA ramaNirUvAe / / 171 / / ucio sayaMvaro kAumevamesA paraM suhI hoi / to niyaaMkammi nivesiUNa so dovaiM bhaNaMi // 172 // vacche ! sayaMvaravihIe varasu jo royae varo tujjha / tatto bAravaIe kaNhassAkAraNanimittaM / / 173 / / niyapariyaNajuttassA dUyaM tappaDhamayAe pesei / taiyA tassa dasArA samuddavijayAiyA dasa o||174|| paMca mahAvIrA musalapANipamuhA tahuggaseNAI / solasa rAyasahassA aTTa kumArakoDIo // 175 / / pajjuNNamAiyAo saMbAIyANa saTuiMsahasANi / duiMtakumArANaM savvattha'nivAriyagaINaM / / 176 // sahasANi ekavIsaM vIrANaM vIraseNapamuhANaM / mahAseNAibalINaM chappannaM taha sahassANi / / 177 / / anne talavaraIsaramADaMbiyapabhiIo'NegaguNA / gaMtuM kayaMjalI sA dUo paNamittu iya bhaNai // 596 / / | // 178 / kaMpillapure raNNo dhUyA duvayassa dovaInAmA / dinno sayaMvaro se piuNA tA tassa patthaNayA / / 179 / / kAle vilaMbahINaM kapillapurassa bAhidesammi / niyaniyariddhisameyA saparIvArA samosaraha / / 180 / / hasthiNapurammi raNNo paMDassa sanaMdaNassa emeva / dUyaM duijjayaM pesavei taiyaM ca caMpAe / / 181 // kaNhassa aMgaraNNo, cautthayaM paMcasoyasarasa Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | yss| sottimaIe purIe ranno sisupAlanAmassa / / 182 / / paMcamayaM damadaMtassa rAiNo hatthisIsanayarammi / chaTuM maharAe purIe rAiNo dharabhihANammi // 183 / / sattamayaM rAyagihe sahadevasanAmagassa bhuuvinno| aTThamayaM koDiNNe purammi bhesaga nivasuyassa // 184 // navamaM koyagaraNNo virADadese sabhAuyasayassa / sesANa bhUmipAlANa sesanayaresu dasamaM tu // 185 // // 597 // tassAhavaNeNa sagaudaveNa te tUramANamaNapasarA / samagaM kaMpillapure gaMgAtIre visAlammi // 186 / / kayasibirasaM nivesA duvayanirUviyanivAsaThANesu / pakkhubhiyajalahikallolatullasattAThiyA savve // 287 // uttuMgathaMbhasaMbhArabhAsamANaM karAvae raayaa| tIe sayaMvaramaMDavamudaMDapaDAgasayasahiyaM / / 188 / / rayaNamaya bhUritoraNamairammayasAlibhaMjiyAkaliyaM / bahumattavAraNaM vAraNANa dasaNehi nimmaviyaM // 189 / / aha vAsare pasatthe dovaikaNNaM samaM samIhaMtA / rUDhakkameNa savve narAhivA tattha uvaviTThA // 190 // sAvi ya NhAyA kayasiMgArA gihceie'bhivNdittaa| puvuttarohiNIkannagavva aha tattha saMpattA // 191 // sakkhaM apAsamaNA kassa vi sA rAiNo vayaNakamalaM / tA dappaNatalasaMkaMtamevamAloiiM laggA / / 192 // jaM jaM hecchai so seA na royae jA gayA niviTThANa / paMcaNha paMDavANaM purao diDhesu tesu kamA / / 193 / / no aggao na pacchAvi gaMtumesA sahAvao jhatti / puvaniyANavasAo tesiM khaMdhe khivai mAlaM // 194 // to jAyapamoyabharA vasudevAI narAhivA savve / ucchAliyatumularavA bhaNaMti avvo ! suvariyaMti // 195 / / dhanno duvao dhannA ya culaNiyA jesimaM gajAyAe / narapavarA bhattArA samagaM ciya paMcasaMpannA // 196 / / vihie pANiggahaNe suvaNNakoDIo aTTha duvynivo| P ruppassa tahA viyarai dhUyAe dovaIe tayA // 197 // vihiuttamasakArA to teNa visajjiyA puhaivAlA / vimhiyahiyayA // 597 / / Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA savve niyaniyaThANesa saMpattA // 198 // paMcahi suehiM bahuyAi dovaIe bahuM viraayNto| etto niyammi nayare duvaeNa nAgathiyAmahAgraMtha visajio paMDa / / 199 / / te paMca paMDavA dovaIe devIi vAragavaseNa / bhoge udArarUve diNANi bhuMjatagA niti // 200 // XIVE uttarajanma (draupadIca___kaiyAvi paMDurAyA juhiTThirAIhiM paMcahi suehiM / kuMtIe dovaIe parigao ciTThaI nisanno // 201 // aMteurassa ritm)||598|| aMto tA raNakaMDUpio kuo vi tahiM / nArayamuNI samAyAo daMsaNeNaM aipasanno // 2021: aMto aikalusamaNo bAhiM majjhaparaM patto / kAlamigacammavattho varadaMDakamaMDalUhattho / / 203 / / jannovaiyagaNittiyajutto nvmuNjmehlaannugo| vINAgaMdhavvaparo sadakkhiNaM kalahamicchato // 204 // daLu tamejamANaM paMDU sasuo sakuMtadevIe / abbhuTTio payakkhiNasAraM vaMdai namaMsaI ya // 205 // diNNammi AsaNe udagabiMdupariphosiyAe bhisiyAe / dabbhataNovarI paccatthuyAe AsoNao saMto // 206 / / aMteuraparivArAo kosalavattaM sapucchae jAva / tA diTTA niyapaDivattiparaMmuhA dovaI devI / 207 // eso micchaddiTThI asaMjao vA Na kappae majjha / eyassa paNAmAI kAuM iya sA ThiyA evaM // 208 // sA taM tahaTThiyaM pAsiUNa rosAuro vicitei / paMcaNha paMDavANaM lAbhA dappuddharA pAvA // 209 / / subahUNa savattINaM majjhe taha kahavi pakkhiveyavvA / IsAmahallasalleNa salliyA jaha duhaM hiyai // 210 / / / / 598 // tatto samuppaittA dhAIsaMDammi bhArahevAse / nayarIe amarakaMkAe paumanAmassa naravaiNo // 211 / / gaMtuM pAse teNaM paNAmiyaM gehae tao agghaM / aMtoaMteurasaMThieNa so pucchio teNa // 212 // jArisayaM maha eyaM kiM annassAvi / IN kassaI atthi / tArisayaM aMteuramIsi hasaMto sa o bhaNai // 213 // jaha kUyadaduro jammao vi anihAliodahi Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jilaaho| mannai annaM no kiMpi asthie to 'mahaM nayaraM // 214 // evaM tumaMpi aMteurAiM annANa bhuuminaahaann| ani hAlaMto manasi majjhateurasamaM na paraM // 215 / / jaMbuddIve bhArahavAse nayarammi hatthiNAgammi / paMDassa rAhaNo paMDavANa paMcaNha jA jAyA // 216 // nAmeNa dovaIe pAyaMguTuMpi no imaM bhvi| taha tiyasAsurakheyaranArIo saMdarAovi // 599 // // 217 / / jaM dulahaM ca dUre ta jaM ca jaM jaM paresimAyattaM / tammi jaNo rAyaparo pAeNa na iyararUvammi kAya se tavvayaNAyaNNaNeNa jalaNovva pavalapavaNeNa / ucchAlio sutibvo mayaNo kayanibbharummAho // 219 / / to pavasaMgayAmarapaNihANaparo sa aTTamaM kuNai / tappajate sayameva bhaNai sa suro paumanAhaM / / 22 / / uciyaM jaM te kAuM taM bhAsaha to bhaNAi so evN| jaMbuddIvAo bhArahAo hatthiNapurAu tahA / / 221 / / paMcaNhaM paMDavANaM gharaNi duvayassa aMgasaMbhUyaM / bhavaNaMgaNApahANaM icchAmI dovaIdevi // 222 // ihamANIyaM to bhaNai esa eyaM kayAi no hoi / jaM paMcapaMDave vajiUNa sA annamabhilasaI // 223 / / tuha puNa piyasaMpAyaNaheuM taM iNhimettha ANAmo / suttaM juhiDireNaM saddhi rAosa avaharai // 224 // ANei paumanAhassa maMdire taM asogavaNiyAe / ThAvei sAhiuM jahavuttaM niyaThANamaNusarai // 225 / / sA takkhaNaM pabuddhA jA niyai palAyae Na taM bhavaNaM / No uvavaNaM vilakkhA citai hIhI kimayaMti // 226 // deveNa dANaveNa va kassai bhUmIvaissa gehammi / ahamANIyA kahamannahA khaNA erisaM jAyaM // 227 / / paumovi nivo vhAo kayasiMgAro sahAvaroheNa / jeNeva dovaI jAi jAva tA taM nihAlei // 228 // ohayamaNasaMkappaM bhaNiyA sA teNa karasi ra kimevaM ? / taM puvvasaMgaeNaM sUreNa mama heumANIyA // 229 / / tA bhadde ! ramasu mamaM esA savvA vi te privaaro| // Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH to bhaNai dovaI mama kaNhA piyabhAugA atthi // 230 // bAravaIe purIe so jai mAsANa chahamAreNa / na kuNei majjha nAgazriyAmahAgraMthaH tatti to saM jaM bhaNasi taM kAhaM / / 23 / / teNAvi ya paDivaghnaM kannateuragayaM tayaM kunni| aMbilapaggahieNaM uttarajanma (draupadIcachaTTeNasayA amukkeNa // 232 / / tavakammaNA parigayA sA dhIrA tattha ThAiuM laggA / etto muhattamettA juhiTThilo ritam)jAva jAgario // 233 // tAva na pecchai sejjAyala mmi devi sasaMbhamo tAhe / maggaNagavesaNaM sabvaovi to| 1600 / kAumAraddho // 234 // alahaMteNa pabhAe niveio rayaNivaiyaro anno / niyakiMkaraviNiogeNa teNa savvammira tammi pure // 235 // AghosaNApurassaramuttaM jo dovaiM lahaI devi / tassa pasAyaM sumahaMtamahamakAle K karissAmi / / 236 // jAva kahiMvi na laddhA puresu gAmesu vA tao kuNtii| bhaNiyA kaNhAsamIve bAravaIe tumaM | gaccha / / 237 / / kaNhassa eyama? sAhesu niveNa paMDuNA bhnniyaa| gayakhaMdhagayA caliyA kaNhAbhimuhaM lahuM esA / / 238 / / bAravaIe purIe pattA bahugauraveNa pddivnnaa| kaNheNa pucchiyA bhaNasu kimihamAgamaNakajati // 239 // putta ! nisAe juTTirapAse sejAyale suhapasuttA / keNAvi dovaI avaharittu nIyA kahaMcitti / / 240 // tA // 6 jaha tIe pauttI labbhai taha jjhattiM kuNasu taM juttaM / tatto ko anno erisammi kaje saho atthi / / 241 // iya / bhaNie kuMtIe tkkhnnsNjaaypaariskkriso| pAyAlAo suralogao va salilAlayAo vA // 242 / jaha uvalabhAmi taha me jaiyavvaM mevamaggao tose / kuNai paiNNaM ammo ! ciTThaha vIsatthayA tubhe / / 243 / / sakArayittu sammANayittu ra taM gayaure visjjei| gahiyA gavasaNA savvaovi nA jAva uvalabhai // 244 / / tA nArao kayAvi hu samAgao Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 601 / / vAsudevabhavaNammi / agghappayANapubvaM teNavi bahugauravapareNa / / 245 / / puTTho suhAsaNatyA hariNA niyagehakusalapasiNaparo / diTThA suyA va katthai bhayavaM ! tumae raiharAo || 246 / / avahariUNaM nIyA devI duvayaMgayA suhapasuttA / rAo samaM juhiTThiraraNNA keNavi aNajjaMtI || 247 / / tA IsihasiravayaNeNa teNa bhaNiyaM na erisesu mamaM / ahigAro asthiparaM tuhAvarohA bhaNAmi jahA / / 248 / / sA annA vA kimu hojja ettha me nicchao na koitti / paramamarakaMkanayarIe paumanAhassa bhavaNammi / / 249 / / diTThA tIe saricchA egA nArI vivanna muhavannA / bhUmInihittanayaNA pAsevi ga acchaMtI / / 250 / / bhaNiyaM hariNA tAhe tumae utttth| vio kalI esa / AgAsagAmivijjaM sariuM se adaMsaNIhUo / / 251 / / to dUyapesaNeNaM niveiyaM paMDuNo gayaurammi / jaha dAvaIe laddhA kuMsalasarIrAe me vattA / / 252 / / to paMcavi niyaputtA cauraMgabalANugA taDammi jahA / putrvasamuddassA oyaraMti taha taM lahuM kuNasu / / 253 // kaNhovi pahaduMduhisaddA UriyadisatarA bhogA / savvaniyapariyaNajuo purIe sahasA viNikkhato / / 254 || puvvajala hissa velA ulammi paMcahi suehi paMDussa / jAo samAgamA sibirasaMnivesaM tahiM kuNai / / 255 / / so tattha kuNai pAsahasAlaM tavama maM pavaJjai / sutthiyadevaM citte kAuM jA ciTThai tayaMte / / 256 / / tA so lavaNAhivaI hariNo paJcakkha daMsaNIhUo | bhai ma kAyabvaM jaM tujjha niveyasu tayaMti / / 257 // kaNho pabhaNai devI saMhariyA paumanAhabhUvaiNA / gehammi amarakaMkAe dovatI // 258 // paMcaha paMDavANaM chaTThassa mamaM rahA jahA jaMti / lavaNodahijalamajjhe tahA pahaM lahu mamaM de / / 259 / / prabhiNiyaM teNa jahA kimettieNaM sameNa te kaJjaM / etthavi Thiyassa jaha sA hatthagayA hoi taha kAhaM // 260 // laM ||601 // Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAgraMtha upadezapadA paumanAharAyaM sapuraM ca sapariyaNaM ca sabalaM ca / lavaNodahi salilagayaM kAhaM jai maM tuma bhaNasi / / 26 / / kittiyamettA nAgazriyA sattI tassa narAhivapasussa, me kAuM / juttaM tIe parikSaNamANemi tao sayaM ceva // 262 // iya harivayaNAyannaNapareNa uttarajanmasalilaM vihADiuM teNa / diNNA pahA rahANaM chaNhaM to jalahisalilassa // 263 // majjhaM majjheNa viIvaittu pattA puri ava (draupadIca paritam)rakakaM / aggujANammi rahe Thavittu visaMtagA jAyA // 264 / / dAruyanAma.sArahimaha kaNho saddiuM imaM bhnni| gacchaM tuma / / 602 // nagaraMto bhaNAhi paumaM puhavipAlaM / / 965 / / pAeNa pAyavIDhaM haNettu kuMtaggasaMgayaM lehaM / uvaNettu dovaIe kUvaggAhA paIvaM ca // 266 // cha8o ya vAsudevo samAgao dovaI samappesu / annaha saMgAmaparo bhavasu lahuM nannahA mokkho // 267 / kimidaM tae na nAyaM jaha duvayasuyAe bhAugo knnho| raNakammasatiNho jassa natthi bhuvaNevi kAvi samo // 268 / / iya so hariNA bhaNio ghettuM sappaNayamANamaha calio / taM amarakaMkanayariM pai patto rAyabhavaNammi / / 269 / / yajaNociyaviNae vihie bhaNiyaM jahesa maha vinno| mama sAmiNo puNa imo pAeNa tadAsaNaM haNai // 270 // kuMtaggeNa paNAmai lehaM to paumanAhanaravaiNA / daMDikio samANo tamavaddAreNa nINei // 271 / / bhaNai ya paJcappiNaNassa heumesA mae na aanniiyaa| tA jai raNeNa kaja sajo ejAmi kahasu tumaM // 262 / / parabhUmimAgao sA ahaM sabhamoe rAThio balavaM / // 602 / / eso appapariyaro ahamettha pabhUyaparivAro // 273 // iya citiya cauraMgAe saMgao raNasahAe sennaae| gayakhaMdhagao nayarAo rosaratto sa nIsarai // 274 / / hariNAo te paMcavi paMDusuyA bhAsiyA kimiha kajaM / te bhAsaMti jaharja amhe va ime va no hAjA // 275 / / NANAvihehiM AuhasaehiM saMpannavihiyarahagabbhA / AohaNaM pavanA sannAya khaNeNa Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 603 / / saMjAyA / / 276 / / bahupa umanAhaseNA muzcaMta vicittasatyanivaheNa / chinnajhayasattamauDA sarachiddataNU parAhuttA // 277 // vihiyA haripAsagayA bhaNati avvA ! mahAbalA es| vajjara harI tubbhe jai nicchiyabhAsagA houM // 278 // aja vayaM na u paumo hAmA iya juddhamanusaratA / to dujjayavijiyavipakkhA siyakittipayaM paraM huMtA || 279 // | pecchaha aja na paumA ahameva bhavAmi bhAsiuM evaM vayaNapavaNeNa pUrai paMcajaNNaM mahAsaMkhaM ||280 / / tA tassa raveNa hao sutto mattovva takkhaNA jAo / tassa balassa tibhAgo tatto dhaNudaMDamAmulai // 2 1|| tassa paNuccATaMkAra saddabahirIkao duijovi / bhAgo jAva asatthodiTTho paumA tao naTTho / / 282 / tiyanayarIe paviTTho dArapihANaM ca niTTharaM vihiyaM / vihiyA rAhaga gasajA nayarI kaho rahArUDho / / 283 / / pAgAraparisare gaMtumoya reUNa nArasiMhataNU / sajjo viuvvaI pAyadaddaraM taha karei jahA / / 284 / / TalaTaliyasurAlayasiharabhArabhajjaMta meiNIvIDhA / khubbhaMta tuMgapAsAyamaMDalA sA purI jAyA / / 285 // kayapANa saMsao se kiMciduvAyaM paraM apAsaMtA / duvayasuyAe samIve gaMtuM dINANaNo bhaNai // 286 // tuha kuviyAe phalamimaM diTTha eto mae u ki kajjaM / sA bhaNai mamaM ghettuM kaNhassa puNo samappesu // 287 / / sappurisANa amariso paNAmapajjatao jao hAi / evaM kayammi jIyaM rajjaM ca agaMjiyaM hAhI // 288 // vhAyanivesiyasuivattha juvalao dAvaI puro kAuM / gaMtu pAe abhivaMdiUNa evaM khamAvei / / 289 // / diTTho parakamA tumhamevamaJcabhuo puNo nAhaM / evaM kayAi kAhaM khamaNijjA me'varAho'yaM / / 290 / / nijjhADiyagavvaM savvaheva kAuM sa paumanaranAhaM / niyanayarIe visajjai sayaM rahArUDhao ghettuM ||291|| duvayasuyaM paMDusuyA jeNeva uvei taM samuppaiya / niyanayara para // 603 // Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAgazriyAuttarajamma(draupadIcaritam) upadezapadA calio sa appachaTTo chahiM rahehiM / / 292 // mahAgraMtha .. jammi samayammi saMkho hariNA muhavAyapUrio vihio| caMpApurIe tabbharahaaDDarAyA kavilanAmA // 293 // Asi * tahA muNisubdhaya nAmA arihA samosaDho bAhiM / dhammaM tadaMtie so suNei taha saMkhasadaM ca // 294 // tAhe vilakkhao seA citei duijjao harI kimiha / uppanno jaM nanno iyarassii paMcajannAo / 295 / / bhaNiyaM jiNeNa neyaM bhUyaM na // 604 / / bhavissaI navA bhavai / jiNacakkiharAIyA jamegakhette duve hoti / / 296 // jaMbuddIvagabhArahavAsAo htthinnaagnyraao| suNhA paMDussa suyANa bhAriyA ettha paMcaNhaM // 297 // ANIyA puvvAvajjieNa deveNa paumanAhakae / tA bAravaipurIo samanio paMDutaNaehiM // 298 / / kaNho tIe gavesaNaheu nayarIe amarakaMkAe / sigghaM samAgao teNa samagamiha samarapAraMbhe / / 299 / / lagge pavAio paMcajannanAmA imo mahAsaMkho / tanvayaNasavaNao daMsaNatthamaha so samuTei // 30 // vutto jiNeNaNaha suvvaeNa neyaM kayAi saMbhavai / jaM dunni jaNA cakkI harI balA vA iha milaMti // 30 // tahavi tuhaM hariNo tassa chattajhayaciMdhadasaNaM hohI / takkhaNameva gayagao patto velAule niyai // 302 / / lavaNodahimajjhagayassa tassa daThThaNa tAI bhuhriso| ciMtai niyatullapahANapurisadasaNamimaM jAyaM // 303 / / muhapavaNapUriyaM to karei so paMcajanna miyarovi / evaM ciya saddAyannaNeNa te dAvi kila miliyA / / 304 // kavileNa paumanAhA mahAvarAhAtti kaTTa nivviso| Kaa ANatto tapputto ahisitto tassa rajammi / / 305 // te lavaNajalahimailaMdhiUNa dolakkhajAyaNavisAlaM ! pattA mahAnaIe gaMgAe pavesamaggaMpi / / 306 / / hariNA te paMDusuyA // 604|| Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 605 / 2 * bhaNiyA gaMgaM samuttaraha tubbhe / pAsAmi jAva sotthiyasuramudahipaI khaNaM ekaM // 307 // NAvAe gavesaNamAyareNa kAUNa te tadArUDhA / jA uttarati tA tesimaNNamaNaM samRllAvo // 1308 // jAo, mahAbalo esa tAva kaNho pahU samuttariu / gaMgaM na vatti kuNimA parikkhaNaM ThAvaNeNa ihaM // 309 // nAvAe, tIrapattA sakeouMgA jAva tattha ciTThati / tAva harI bAhAe ghettUNa rahaM sasArahiyaM // 310|| egAe kannAe pAro duddharaM tariuM gaMgaM / tA jAva majjhabhAge naIe bADha paristA / / 311|| gaMgAdevI thAhaM raei vissaMtao tao calai / tIraM patteNa nihAliUNa iya paMDavA bhaNiyA / / 312 / / tubhe mahAbalA bho ! jamakiccheNaM NaI samuttinnA / ahamazcaMta kileseNa eyaM tattIramaNupatto // 313 / / nAvAe sAmi ! amhe gaMgaM uttiSNagA paraM tumhaM / sAmatthaparikkhaNa kougeNa esA ihaM ThaviyA ||314 || jalaNakarAlaviyaMbhiya veNa jaNaddaNeNa tA bhaNiyaM / ivhi majjha parikkhA kajjai dhI ! tumha cariyamiNaM // 315 // jaiyA sa paumanAhA saMgAmasirammi niSphuro vihio / bhaggA ya amarakaMkA tathA parivakhA na me vihiyA / / 316 // accuggalohadaMDeNa teNa tesi rahA saroseNa / paramANunivvisesA jahA tahA cuNNiyA jAyA / / 317 || nibvisayA ANattA aha hariNA niyayasibirasaMjuttA / te gaMtUNa gayaure paMDussa sarUvamAhaMsu / / 318 / / teNavi kuMtI kaNhaMtiyammi takkAlameva pesaviyA / bhaNiyA jahA pannA esI houtti taha jayasu || 319|| sappaNayaM taha taha bhAsiovi jaiyA na rosamujjhei / bhaNiyaM kuMtIe tayA bharahaddhamimaM tuhAyattaM // 320 // tA kattha jaMtu kahasu saMpayaM appaNA tumaM ceva / komalahiyaeNuttaM dAhiNajala hissa tIrammi / / 321|| to hatthiNA urAo sapariyaNA tattha gaMtu virayaMti / paMDumahurAbhihANaM nagari kaMcitti vikkhAyaM // 322|| te / / 605 / / Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada: mahAgraMthaH / / 606 / / 5 viulabhAgabhAyaNametthavi jAyA pruuddhrjbhraa| aha dAvaI kayAvi hu pagabbhagabbhA samubbhUyA / / 323 / / mAsANa navaNhamaikkamammi dArayamudArarUvadharaM / sukumAlapANipAyaM nirogataNuM pasUyatti // 324|| nivvattavAra sAhassa tassa nAma imeri vihiyaM / jaM paMcapaMDavasuo hoi ime paMDuseNotti / / 325 || kAlammi kalAu sunimmalAu bAvarttAripi kaliyAo / jAo bhogasa mtthe| seA juvarajammi ahisito // 326 // aha tastha kayAivi jalahiganbhagaMbhIra mANasA therA / bhavvakamalANa bhANU samAsaDhA asaDhapariNAmA || 327|| nayarAo jaNo taha paMca paMDavA tesi vaMdaNanimittaM / nIhariyA parikahio dhammo paMcavi pabuddhA te / / 328 / / bhAlayalamiliyakarakamalajugalayA vajjaraMti pucchAmo / devi duvayaMgaruhaM puttaM rajjammi DhAvemo / / 329|| jA tAva tumhapayapaMkayassa mUle vayaM pavajjAmA / puttAroviyarajA samagaM devIe nikkhatA / / 330 // jAyA samaNA khaMtikkhamA ya guNarAyarAyahANi samA / ajAe suvvayAe sissiNiyA dAvaI jAyA / / 331 / / mokkhaMgAI kameNa savvAI ahijiyAI aMgAI / chaTThaTThamAikaTThe tavaM aNuTTeumAraddhA ||332 / / te rA bhagavaMtA puraMtaraM vihariyA aha kayAI / bhagavaM ariTThanemI kuNai vihAraM suraTThAe / / 333 // paribhAvaMti ya paMcavi jai nemI kaci baMdio hAi / kayalakkhaNA bhavAmo jammaM ca imaM suladdhati / / 334 // jAva suraTThAbhimuhaM caliyA there aNannacittA NaM / pattAya hatyikappaM nayaraM sahasaMbanAmammi / / 335 || ujjANammi ThiyANaM mAsakkhavaNassa pAraNagadivase / taiyAe porisIe nagarassaMto ahaMtANaM // 336 // lahuyANa caunheM paMDavANa savaNesu kahavi saMpattA / vattA jahaja rAo ujjate nivbuo nemI ||337|| takkhaNameva niyattA jeNeva juhiTTilo muNI tatto / sAhiti jahAvattaM bhattaM pANaM ca nAgazriaMtargata dharmaruci draupadIcaritra samApti: / / 606 / / Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K| ujjhaMti / 338 // bhAviti aho ! visamANi kammuNA ceTTiyANi jennmhN| dUraparakamasArANa vaMchiyatthA na siddhotti // 339 // kiM jIvieNa etto jiNavirahakarAlajalaNadaDDeNa / kAyavvamao gaMtuM settuje aNasaNaM kuNimo // 340 / / gaMtUNa tattha dAmAsiyAe saMlehaNAe saMlihiyA / uppannANuttaraNANadaMsaNA nivvuyA jAyA // 341 // ajjAvi dAvaI sikkhiUNa / / 607 // sAmAiyANi aMgANi / ekkArasa pajate mAsakkhavaNeNa. kAlagayA / / 342 // baMbhammi devalAe uvavannA ayrdsgprmtthiii| tatto cuyA samANA mahAvidehammi sijjhihiho // 343 // ettha pasaMgeNAgayameyaM jammaMtarANugaM criaN| bhaNiyaM nAgasirIe dhammaruicciya ihaM pagao // 344 / / iti zrIdharmarucikathAnaka saprasaMgaM samAptam // 648 // 42 // manoguptavudAharaNamAha--manoguptAvudAharttavyAyAM kazcit sAdhuH / dhyAne dharmadhyAnalakSaNe zukladhyAnalakSaNe vA nizcalamatiko nibiDanibaddhamAnasa etAsIt / tasya ca ladAcicchakrazaMsA saMvattA, tatazcAzraddadhAnadevAgamaH sNvRttH| tatrAgame sati // 649 // 43 // tena devena dRSTa utsargasthitaH kAyotsargavyavasthitaH sa sAdhuH / vikurvitaM ca tuzabdasya samuccayArthasyeha sambandhAjjananIjanakarUpam / karuNaM ca pradarzitakAruNyaM sampralapto vyajJapto'nekadhA tatra kAyotsarga vyavasthitaH sa sAdhustairjananIjanakalokaryathA vayaM na jIvAmA bhavantamantareNa, vacanamAtreNApi tAvadanugRhANetyAdi // 650 // // 44 // yadA evamapi na kiJcit kSumitaH, tadA pazcAt tena devena bhAryArUpaM vikurvitam / kIdRzamityAha-anyaprasaktaM parapuruSanibaddha samastazRGgAraM paripUrNagRhItazarIrabhUSaM bhUyaH punarapi taM sAdhumabhilaSat sad abhilASaviSayIkurvadityarthaH / utsukamatIva svarAvadatyantasnehayutamiti / 651 // 45 // tathApi na maneAguptezvalanaM yadA'sya manAgapi saMjAtaM, tadA // 607 / / Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAgguptAdudAharaNam upadezapadA nijaM rUpamasyeti nijarUpaH sa cAso devazca tena vaMdanA munevihitaa| tathA stavanaM yathA-sulabdhaM te janma, kRtalakSaNaH mahAgraMthaH / samAcAraH, sudRDhA manonirodhavRttiH; ko hi nAmAnya ihalokaparalokayorevaM niHspRhatvavRttiriti / tatazca sAdhorloke prazaMsA jAtA, yathA-evamasya mahAtmano na naiva cittabhedaH prAdurabhUt / tuH pUraNArthaH // 652 // 46 // ___ atha vAgguptAbudAharaNaM yathA;--kazcitsAdhuH saMjJApakasthAnaM gacchAmyahaM draSTumityadhyavasitaH / tatra saMjAnantoti sNjnyaa1608| pakAH samyakpratyabhijJAnavantaH svajanAsteSAM sthAnaM grAmanagarAdirUpamiti / mArga gacchatazcauragrAhA vRttaH / gRhItaH sAdhu / vimucya bhaNati taM senApatiH--mA zAdhi mAmatra sthitaM keSAmapi mA kathayestvamiti / / 653 / / 47 / / yAvadasau kazcid mArgabhAgaM gacchati tAvacalitA yajJayAtrA vivAhapravRttajanasamUharUpA / tatra ca saMjJApakaH svajanalokastasya milanaM saMjJApakamilanaM 'aMtarA ceva' antarAle eva 'gantavyasthAnApekSayeti / kazca sa saMjJApaka ityAzaMkyAha-mAtApitRbhrAtrAdiH pratItarUpa eva / paribhAvitaM ca tena-kiM mama ito'gratA gamanena, svajanadarzanasyAtrava bhUtatvAt ? ato nivarttanameva saGgatamiti so'pi nivRttaH samaM sArddha taireva saMjJApakairiti // 654 // 48 // stenaizcaurairgRhItAzca te muSitAzca gRhItamuSitAH santo muktAH sNjnyaapkaaH| tataste stenA bruvate / kathamityAha-so'yaM sAdhuryo'smAbhiH sAmpratameva gRhItvA mukta iti, tata etadvacazravaNAnantaraM bravIti 'ammaga'tti jananI tasya sAdhoH satkA // 655 / / 49 / / kathamityAha-kiM satyametad yadayaM yuSmAbhirgRhItvA muktaH ? caurAH prAhuH-Amevam / 'ANeha bei to churiya'ti Anayata kSurikAmiti bravIti tato mAtA; yadyasmAcchinani stanaM (graMthAgraM-10000) nanu nizcitametadgatadugdhapAyitayA sAparAdhatvAt payodharasya / tataH Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 6.9 // kiM tavAyaM bhavatIti senApatirbhaNati // 656 // 50 // tato mAtA bravIti-durjanmajAtaH-duSTena janmanA labdhaprAdurbhAva | KM eSa sAdhuH, yato dRSTA yUyaM, tathApi nApi naiva ziSTaM kathitaM yathA-mArge caurasenApatirasti / ataH kathaM kena prakA reNa putra ityeSo'tha mama vartate ? / yo hi putro bhavati, na sa mAtApitrAdivyasanamupasthitamupekSate, kintu yathAzakti niruNaddhathava / tataH senApatinA savismayacetasA bhaNitaM- kathaM nApi naiva ziSTaM bhoH sAdho ! yathAtra mArge caurAH santi ? ityuktena sAdhunA dharmakathA prArabdhA, yathA-asminnanAdau saMsAre jIvAnAM bhrAmyatAM satAm / ko na bandhutayA jAtaH pararUpatayA tathA? // 1 // ata eva vivekADhyA na nihyanti kadAcana / kutrApi dveSiNo vApi kaSAyaviSanigrahAt // 2 // tathA; bahu zrRNoti karNAbhyAmakSibhyAM bahu pazyati / na ca dRSTaM zrutaM bhikSuH sarvamAkhyAtumarhati // 3 // ityAdibhiH sudhAvarSasannibhairvacanaiH zrutaiH / sadyaH senApatirbodhi labdhavAn duHkhanodinIm // 657 // 51 // tatazca AvRttaH pratyAvRttaH kupariNAmAt / ata evopazAnto muktA mutkalIkRtA sAdhumAtA mamApi tvamasi mAteti / tathA savvaM samarpitaM 'se' tasya yadvivAhocitamupakaraNaM gRhItamAsIt / upasaMharannAha-vAgguptirevaM prastutasAdhuvaccheSasAdhubhiH karttavyeti // 658 // 52 // . atha kAyikaguptAvudAharaNamucyate;-adhvaprapannako mahATavomArgapraviSTaH kazcid mahAsAdhuH kvacitsamaye samabhUta / AvAsite gRhItAvAse sati sArthe na labhate tatra sArthAdhiSThitAyAM bhuvi sthaMDilaM kiJcid, yatra sAdhusAmAcAryabAdhayA sthAbAdi vidhAtuM pAryate / / 659 // 53 // labdhaM cAnena kathamapi sthaNDilamekaH pAdo yatra pratiSThate / tatra sthaNDile / / 609 // Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samitiguptisvarUpopasaMhara upadezapadaHsthitaikapAdaH sarvAM rAtri yAvadAsitaH, tAvattatra pAdaH stabdhaH saJjAtastambho'bhUt // 660 // 54 // na ca naivAsthaNDi- labhogaH sAdhujanAyogyabhUmibhAgaparibhogalakSaNastena sAdhunA kRtastatra samaye / kIdRzena satatyAha-dhIrapuruSeNa sAttvikenetyarthaH / tatazca zakraprazaMsA yathA'ho ! sAdhurayaM duSkarakArako vartate, ya itthamasthagDilaparihAreNa vyavasthitaH / tathAzakraprazaMsA'sahiSNodevasyehAgamazca saMvRttaH / tatheti samuccaye / bheSaNaM hastyAdirUpavikurvaNena prArabdham, tathApi tasya ||610 // mahApuruSasyAkSobhaH kSobhAbhAvaH sampannaH, mama mriyamANasyApi na kAcit kAryakSatirastItyadhyavasAyAditi // 661 / / 55 / / yadAsI bheSito'pi na kSubhitastadA zItameva grahaH, pAravazyasampAdakatvAta, tasya saMpAdanaM devena kRtam / tatra cAcalanamaGgAnAM zItabAdhitAnAm / tato duSkRtaM prAgbhavopAttamitthamupasthitamiti samyak sthAtuM pravRttaH / tataH suravandanA kAyapraNAmarUpA, tathA prazaMsanamaho dhanyo'si tvaM, tathA'tIva lokenotkarSaH pramodo vyUDha iti // 662 / / 56 // upasaMharannAha ;evaMviho u bhAvo guNaThANe haMdi caraNarUvammi / hoti visiTTakhauvasamajogao bhavvasattANaM // 663 / / ___ evaMvidhastvevaMvidha eva vyasanaprAptAvapi guptisamityanullaMghanarUpo bhAvaH pariNAmo bhavatItyuttareNa yogaH / kva satItyAhaguNasthAne, haMdIti pUrvavat, caraNarUpe cArizalakSaNe bhavati viziSTakSayopazamayogato viziSTo vajrAzmavadatyantanibiDo yazcAritramohasya kSayopazamaH kSayavizeSastadyogAt, bhavyasattvAnAM samAsannIbhUtanirvRtigamanAnAm / ye hi nivRttacAritramAhAtmAno mahAsattvA munayaH syusta eva prANaprahANe'pi na samitiguptibhaGgabhAjo bhavantIti // 663 // kuta etaditi ceducyate; // 610 // Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 611 // X dehA'sAmathammivi AsayasuddhI Na oghao annA / caraNammi supuriso Na hi tucchovi akajjamAyarati // 664 // dehAsAmarthya'pi duSkAlarogavArddhakAdikAraNahasya vihitakRtyeSvasamarthatAyAmapi, kiM punaritaratretyapizabdArthaH, AzayazaddhiH pariNAmanarmalyarUpA na navaughataH sAmAnyenAnyA hIyamAnA viparItarUpA vA sampadyate / kva satItyAha--caraNe | sarvasAvadhaparihAralakSaNe / yaccaughata ityukta, tata tathAvidhotkarSavazAd meghakumArAdInAmiva manAga mAlinyamapi kadAcita saMbhAvyata iti vyabhicAraparihArArtham / etadeva samarthamAna Aha--supuruSaH zAntadAntasvabhAvaH, sa ca vizeSataH "asatsaGgAd dainyAta prakhalacaritairvA bahuvidhairasadbhUtaima tairyadi bhavati bhU terbhvniH| sahiSNoH sabuddha: parahitaratasyonnatamateH parA bhUSA paMsaH svavidhivihitaM valkalamapi" // 1 // ityadhyavasAyapradhAnaH puruSavizeSaH, na naiva hiryasmAt tuccho'pi zarIravibhavasahAyAdibalavikalatayA kRzIbhUto'pi, kiM punaritaraH, akArya kulakalaMkAdikAraNaM kRtyavizeSamaihikaM pArazikaM ca | samAcaratyAsevate / tathA ca paThanti-"nindantu nItinipuNA yadi vA stuvantu lakSmIH samAvizatu gacchatu vA yatheSTam / adyaiva vA maraNamastu yugAntare vA nyAyyAtpathaH pravicalanti padaM na dhIrAH // 1 // " supuruSaziroratnabhUtazca cAritrI, kathamasyAnyathA bhAvazuddhiH sampatsyate ? iti // 664 / / // 611 / / davvAdiyA na pAyaM sohaNabhAvassa hoMti vigghakarA / bajjhakiriyAo tahA havaMti logevi siddhamiNaM // 665 / / dravyAdayo dravyakSetrakAlabhAvAH kuto'pi vaiguNyAd vADhamananukUlabhAvApannA na naiva prAyo bAhulyena zobhanaH zAntodAttadhAriNatirUpA bhAvA manaHpariNatiryasya cAritriNaH sa tathA tasya, athavA, zobhanazcAsau bhAvazcoktarUpa eva tasya, Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMtha / 612 / / bhavanti vighnakarA vyAghAtahetavaH / prAyograhaNaM ca mandameAhAdikliSTakarmakSayopazamavataH zobhanabhAvavighnasaMbhavena mA bhUt sarvatra vyabhicAra iti / paThyate ca "nimittamAsAdya yadeva kiJcit svadharmamArga visRjanti bAlizAH / tapaH zrutajJAnadhanA hi sAdhavo na yAnti kRcchra parame'pi vikriyAm ||1|| " / iti / vyavacchedyamAha - bAhyakriyAstu bahirvyApArarUpAH kAyikyAdayaH punastathA yAdRzA dravyAdayo varttante tAdRzA eva bhavanti / nahi dravyAdiSu pratikUlabhAvamAgateSu sAmAnyAt ziSTAnAM dAnAdayo, yatInAM caiSaNAzuddhayAdayo'dhyayanAdayazca pravattante / ata evoktam ; - "kAlasya ya parihANi saMjama jaggAI natthi khettAiM / jayaNAe vaTTiyavvaM na hu jAyaNA bhaMgae aMgaM ||1|| " athaitadeveApacinoti - leAke'pi ziSTajanalakSaNe, na kevalamasmAbhirucyata ityapizabdArthaH, siddhamidaM yathA na dravyAdayaH zuddhabhAvavighnakarAH sampadyante / / 665 / / etadeva gAthAtritayena bhAvayati ; - daiyA kaNNuppalatADaNaMva suhaDassa NivvaI kuNai / pahuANAe saMpatthiyassa kaMDapi laggataM // 666 // jaha caiva sadesammI taha paradesevi haMdi dhIrANaM / sattaM na calai samutthiyammi kajjammi purisANaM // 667 // kAlova ya dubhikkhA lakkhaNo Na khalu dANasUrAMNa / bhedai AsayarayaNaM avi ahigayaraM visoheI / / 668 / / dayitAkarNe | spalatADanavad -- ratikelikAlakupitAbhISTa kAminI sAkSepa karamukta karNasthAnAvataM sitAmandamakarandAmoditamadhukarakulAvakampisahasrapatraprahatiriva subhaTasya raNasaMghaTTasamudghaTita zauryaprakarSasya puMsA nirvRti samIhitasamarasamma lAbhalakSaNaM karoti / kIdRzasyetyAha - prabhvAjJayA tattatprasAdapradAnapramodasampAdakanAyakanirUpitAdezalakSaNayA samprasthitasya samitigupti svarUpopasaMharaNam // 612 // Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parabalavilolanAya calitasya kANDamapi, kiM punarujjvalapuSpamAlAdi, lagaccharIsaMsparzamAgacchat st| samIhitasiddhiTo reva sarvatra nirvRtihetuH syAt / samIhitazca subhaTena svasvAmyAdezAt samarasaMghaTTe pravarttamAnena kANDAdiprahAra iti katha-4 masau na tallAbhe vRttimAn syAditi // 666 / / 1 / / yathAcaveti dRSTAntArthaH / svadeze saurASTrAdau vartamAnAnAM tathA pr||613|| deze'pi magadhAdI kuto'pi nimittAd gatAnAM, haMdItyupapradarzane dhIrANAM dhairyvrtbhaajaam| kimityAha-sattvamavaiklavya karamadhyavasAnakaraM ca jIvapariNativizeSalakSaNam, na naiva calati kSubhyati, samupasthite tathAvidhaviruddhajanAdhyAro pitavividhabAdhe'pi kArye vyavahArarAjasevAdI puruSANAM puMsAm / ayamabhiprAyaH-yathA svadeze pUrvapuruSaparaMparAsamAvajita1 janavihitasAhAyyabhAji na kArye kvacinipuNanItibhAjAM maraNAbasAne'pi sattvahAnirbhavati, tathA videze'pi kenApya vijJAtapUrvAparasamAcArANAM nayaniSThurapravRttInAM tathAvidhavyasanaprAptAvapi na sattvabhraMzaH sampadyata iti // 667 / 2 / / ER kAlo'pi ca durbhikSAdilakSaNaH / iha duHzabda ISadarthaH / tato bhikSukalokasya bhikSANAmISallAbhA yatra taha bhikSam / AdizabdAd rAjakarAkrAntyAdizeSadauHsthyagrahaH / tato durbhikSAdayo lakSaNaM yasya sa tathA, naiva dAnazUrANAm, iha tridhA zUraH-dAnazUraH, saGgrAmazUraH tapaHzUrazca / tatra dAnazUra uttarAzAdhipatiH kuberAdiH / saGgrAmazUro vAsudevAdiH / tapaHzUro dRDhaprahArAdiH / tata itaradvayaparihAreNa dAnazUrANAm / bhinatti cAlayatyAzayaratnamaudAryAtirekalakSaNam / apiceti samucaye / adhikataraM savizeSaM zodhayati samutkarSayati / yathA kasyacit samutkaTamanmathasya bhogArhAdivyakAminIsamprAptau tadvikArAH sudUramanivArAH samujja bhante, tathA dAnazUrANAM samaMtataH samupasthitayAcakalokaM kAlamavalokya savizeSadAna // 613 // Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada parAyaNatA jAyata iti / / 668 / 3 / / itthaM dravyAdayo loke'pi zobhanabhAvavighnakarA na bhavamtIti prasAdhya prastate IX samitigumahAgraMtha yojayannAha; ptisvarUpAevaM ciya bhavvassavi carittiNo Nahi mahANubhAvassa / suhasAmAyArigao bhAvo pariyattai kayAi // 669 // pasaMharaevameva kANDalaganAdAviva subhaTAnAM bhavyasyoktaniruktasya, kiM punaH subhaTAdInAM svakAryasiddhayarthamupasthitAnAmitya nnm||614|| pizabdArthaH, cAritriNaH sampannacAritramohadRDhakSayopazamasya na hi naiva mahAnubhAvasya 'prazastasAmarthyasya zubhasAmAcArIgataH pratyupekSaNApramArjanAdiviSayo bhAva utsAhalakSaNaH parivarttate vipariNamate kadAcid dubhikSAdAvapi, tasyAtyantazubhasAmAXcArIpriyatvenAnyatra pratibandhAbhAvAt // 669 / / tathA ;ra bhoyaNarasaNNuNo'Nuvahayassa No'sAubhoiNovi tahA / sAummi pakkhavAo kiriyAvi Na jAyai kayAi // 670 / / bhojanarasajJasya zarkarAsaMmizrahaviHpUrNAdibhojanAsvAdavidaH puruSasyAnupahatasya dhAtukSobhavikalasya no naiva asvAdubhojino'pi tathAvidhakaSTapraghaTTakavazAcciraparyuSitavallacaNakAdibhojanavato'pi, tatheti dRSTAntAntarasamuccayArthaH, svAduni uktarUpe eva bhojane pakSapAto lolyAtirekAd niraMtaraM bahumAnaH kriyA vA kathaJcit punarapi tatprAptihetuzceSTA na jAyate kadAcit, kintu jAyata eva // 670 // R // 14 // evaM sajhAyAisu tesimajoge vi kahavi caraNavao / No pakkhavAyakiriyA u aNNahA saMparyATTati // 671 // ___ evaM svAdubhAjane iva tadrasavidaH svAdhyAyAdiSu svAdhyAye vAcanAdirUpe, AdizabdAd dhyAnavinayamonAdiSu ca Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusamAcAreSu, teSAM svAdhyAyAdInAmayoge'piM aghaTane'pi kathamapi dravyAdivyasanopanipAtalakSaNena kenApi prakAreNa caraNavato jIvasya no naiva pakSapAtakriye tu, pakSapAtazca bahumAnaH kriyA ca yathAzaktyanuSThAnam, anyathA viparItarUpa tayA sampravartete // 671 // atha prasaMgata evaM prstutkaalmdhikRtyaah||615|| tamhA u dussamAevi carittiNo'saggahAiparihINA / paNNavaNijjA saddhA khaMtAijuyA ya viSNeyA // 672 // yatazcAritriNo dravyAdyApadyapi na bhAvaH parivartate, tasmAdeva du:SamAyAmapi prastutakAlalakSaNAyAM sarvataH pravRttaniraMkuzAsamaMjasasamAcArAyAmapi, kiM punaH suSamaduHSamA-duHSamasuSamAlakSANayorityapizabdArtha , cAritriNo yathAyogyaM sAmAyikacchedopasthApanIyacAritravantaH sAdhavA vijJeyA ityuttareNa yogH| kIdRzAH santa ityAha--asadgrahAdiparihINAasana asaMdaro grahaH svavikalpAt tathAvidhAgItArthaprajJApakopadezAdvA viparyastarUpatayA kasyacicchAstrArthasyAvadhAraNamasadgrahaH, AdizabdAt tatpUrvakayoH prajJApanAnuSThAnayorgrahaH, taiH parihINA vipramuktAH, ata eva prajJApanIyAH kuto'pyanAbhogAdasadgrahAdiyoge'pi saMvignairgItArthezca prajJApayituM zakyAH / tathA, zrAddhA uttarottarAnuSThAnacikIrSApariNAmavantaH kSAntyAdiyutAH kSamAmAIvAdisAdhudharmasamanvitAH / caH samuccaye / vijJayA boddhavyA iti // 672 // ___athAsadagrahaparihANAveva cAritriNo bhavantIti samarthayannAha;ziNAMNammi sammi ya sai caraNaM jaM tao Na eyammi / NiyamA NasaggahAi havaMti bhavavaddhaNA ghorA // 673 / / jJAne mati jJAnAdilakSaNe, darzane ca jinoktatattvazraddhAnalakSaNe samyaktve sati vidyamAne, caraNaM cAritraM yadyasmAt | 5 // Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapA sampacate, tattaH kAraNAt na naivaM tasmina caraNe sati nijamAdasadbrahmAdaya uktalakSaNA bhavanti bhavavacanAH saMsArakRti- svAdhyAmahAgraMtha hetavaH / ata eva ghorA narakagAdiSAtaphalAH, tanmUlabIjamithyAtvahrAsenaca cAritraprAptariti // 673 / / yAdikri yAyAmAdaAhva-mA bhUvana cAritriNo'sadgrahAdayazcAritraghAtakAH pariNAmAH, paraM "mokSaH sarvoparamaH kriyAsu" iti vacanAt rakaraNopasarvakriyAnirodhe sAdhayitumArabdhe kimarthaM svAdhyAyAdiSu kriyAvizeSeSu yatnaH kartabyatayopadiSTa ityAzaMkyAha;-- // 616 // dezapuSTiHsamjhAyAisu jatro caraNavisukhatyameva eyANaM / sattIe saMpayaTTai | u loiyavatthuvisao u // 674 // svAdhyAvAdiSUktalakSaNeSu yatna AdarazcaraNavizuddhayarthameva cAritrasaMzuddhinimittamevaiteSAM cAritriNAM zaktyA sAmAnurUpaM sampravartate / yathoktam--"paDhamaM nANaM tao davA evaM ciTui sambasaMjae / anANI ki kAhI kiMvA NAhI cheyavAkyaM" na tu naiva laukikAni sAmAnyalokopayogIni yAni bastUni hastizikSAdhanurvedanRttagItAdIni viSayo yasya sa tathA, tuH punararthaH, yatnaH sampravartata iti / idamuktaM bhavati-yaH svAdhyAyAdiSu caritriyAM catuSkAlAdhArAdhanayA yatnaH pravartate / pApazrutAvajJAtIkaraNe na sa mokSAkSepaikahetozcAritrasya saMzuddhinimittameva / ata evoktam--paizAcikamAtyAnaM bhUtvA gopAyanaM ca kulavadhvAH / saMyamayogairAtmA nirantaraM nyAvRtaH kAryaH // 1 // iti" // 674 / / asyAM ca satyAM // 616 // Mall. yatsyAttaddarzayati;tatto u paidiNaM ciya saNANaviSaddhaNAe eesi / kallAgaparaMparao gurulAdhavabhAvaNANAo // 675 // tatazcaraNazuddheH svAdhyAyAdisaMyogApAditAyAH sakAzAt pratidinameva saMjJAmanivarddha nayA saMjJAnasya mArgAnusAriNI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 617 // rAgAvivadhyapaTahabhUtasya suraloka saudhAdhyArohasopAnasamasya zrutajJAnalakSaNasya yA vivarddhanA viziSTA vRddhistayA, eteSAM caritravatAM kimityAha-- kalyANaparaMparako bhadrabhAvaparampapArUpa: sampadyate / kuta ityAha- gurulAghavabhAvajJAnAd gurubhUthAna laghuzca tadviparIto gurulaghu tayorbhAyo gurulAghavaM tena guNadoSAvapekSya bhAvAnAmutsargApavAdapravRttirUpANAM vajjJAnamavabodhastasmAt / idamuktaM bhavati - te hi zuddhacAritratayA pratidinaM saMjJAnavRddhau satyAM sarvapravRttiSu guNAnAM doSANAM yathAsaMbhavaM gurutvaM laghutvaM cAvalokamAnA guNagauravapakSAzrayeNaiva pravarttante / tato'skhalittaprasarAM kalyANaparamparAmavApya paramapadabhAjo jAyanta iti / / 675 / / athAsagrahaphalaM vibhaNiSurAha; -- ehi ayatA asaggahA tucchabajjogammi / NirayA pahANajogaM cayaMti gurukammadoseNa // 676 / / etadgurulAghavamiha dharmapravRttiSvajAnanto'navabuddhayamAnA asadgrahA mithyAbhinivezavantaH kecit svabuddhikalpanayA dharmamAcarantA'pi tucchabAhyayoge - tuccho'tyalpa karmanirjaro bAhya yathAvat paramaguruvacanopayogazUnyatayA zarIravyApAramAtrarUpA yA yogo'nuSThAnaM tatra, niratA atyantabaddhAdarAH pradhAnayogaM gurukulavAsAdirUpaM tyajanti muJcanti / kenetyAha-gurukarmadeASeNa guromithyAtvamohAdeH karmmaNo vipAkaprAptasya yo doSastena / / 676 // atra ca tyaktaM bAhye yoge yAdRzaH syAttaddarzayati ; - suddhaM chAisujatto gurukulacAgAineha viSNeo / sabarasa rakkhapicchatthaghAyapAyAvinatullo ||677 / / zuddha dvicatvAriMzaddoSavikalaH sa cAsAvuJchazca bhikSAvRttirUpaH, AdizabdAcidravyAdyabhigrahAsevanAgrahaH / tataH // 617 / / Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH zuddhoJchAdiSu sAdhusamAcAreSu yatna AdaraH kriyamANaH keSAJcidalabdhasiddhAntahRdayAnAM gurukulatyAgAdinA guroH "paDi-gurukulavAmahAgraMthaH rUvo teyassI" ityAdigAthAdvayoktalakSaNasya kulaM parivAro gurukulaM tasya tyAgaH projjhanama, AdizabdAtsatrArthapauraSo- satyAgA tyAgaguNAyathAjyeSThAdivinayavaiyAvRtyAdiparihAragrahaH, tenopalakSita iha dharmavicAre vijnyeyH| kIdRza ityAha-zabarasya mleccharUpasya bhAvabhAvakasyacit sarajaskAnAM zaivAnAM picchArthaM mayUrapicchanimittaM yo ghAto mAraNaM tatra yatpAdAcchapanaM caraNasaMsparzaparihArarUpaM // 618 / tattalya iti / ayamabhiprAyaH-kazciddharmArthI samyagapariNatajinavacano gurukulavAse tathAvidhAM bhikSAzuddhimapazyan "A- AKA yannayAmahANo kAlo visamo sapakkhio doso| AitigabhaMgageNavi gahaNaM bhaNiyaM pakappammi // 1 // " iti paJcakalpabhASyamazraddadhAnaH zuddhoJchArthI gurukulavAsaparityAgena vihAramavalambate / sa ca vihAraH prastutazabarapAdAcchupanatulyo bahudoSo'lpaguNaH saMbhAvanIya iti / aA cAditrikabhaMgako yatidharmAdibhUtodgamotpAdanaSaNAzuddhivinAzaH prakalpastvapavAdaH / prastutadRSTAntavistArArthazcaivaM jJAtavyaH-kila kasyacicchabarasya kuto'pi prastAvAt 'tapodhanAnAM pAdena sparzanaM mahatenAya sampadyate' iti zrutadharmazAstrasya kadAcinmayUrapicchaiH prayojanamajAyata / yadA'sau nipuNamanyatrAnveSamANo'pi taM na lebhe tadA zrutamanena, yathA-bhautasAdhusamIpe tAni santi, yayAcire ca tAni tena tebhyaH, paraM na kiJci // 618 // lebhe / tato'sau zastravyApArapUrva tAnnigRhya jagrAha tAni pAdena sparza ca parihRtavAMsteSAm / yathAsya pAdasparzaparihAro guNo'pi zastravyApAreNApahatatvAnna guNaH, kiMtu doSa eva, evaM gurukulavAsadveSiNAM zuddhoJchAdi yojanIyamiti // 677 // - Aha-yadi zuddhoJchAdayaH kriyamANA api na kaJcid guNamAvahanti kiMtu doSameva, takimucyate-"piMDaM avisA Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hito acarittI ettha saMsao nittha / cAritammi asaMte savvA dikkhA niratthayA" ityAzaMkyAha:Nahi eyammivi na guNo atthi vihANeNa kIramANammi / taM puNa gurutaraguNabhAvasaMgayaM hoi samvattha // 678 / / nahi naivaitasmina zuddhoJchAdau, kiM punaH zeSeSvanuSThAneSvapizabdArthaH, na guNa upakAraH, kiMtu guNa evAsti vidhaa||619|| 8 nena sarvajJAjJApArataMtryalakSaNena kriyamANe / tatpunarvidhAnaM gurutaraguNabhAvasaGgataM gurutarAH zuddhoJchAdisakAzAdatimahAnto navanavatarazratajJAnalAbhAdayaH pratidinapravarddhamAnAtitIvrasaMveganirvedaphalAsteSAM bhAvaH samudbhavastena saGgataM bhavati sarvatra sarveSvapi kRtyeSu / yatra hi nAdhikaH kazcid guNalAbhaH kintu labdhAnAmapi guNAnAM hAnirutpadyate, tadanuSThAnamavidhipradhAnameva budhabuddhayata iti // 678 // etadeva samarthayamAna Aha;titthagarANA mUlaM NiyamA dhammassa tIe vAghAe / kiM dhammo kimadhammo NevaM mUDhA viyAraMti // 679 / / tIrthakarAjJA bhagavadahadupadezo mUlaM kAraNaM niyamAdavazyaM bhAvena dharmasya yatigRhasthasamAcArabhedabhinnasya / atIndriyo hyasau / cAnyasyAsarvadarzinaH pramAturupadeza etatpravRttau matimatAM hetubhAvaM pratipattuM kSamate, ekAntenaiva tasya tatrAnadhikAritvAt , jAtyandhasyeva bhittyAdiSu narakarituragAdirUpAlekhane iti / tasyAstIrthakarAjJAyA vyAghAte vilope kimanuThAnaM dharma', athavA kimadharmo varttate ? anyatrApyuktam--"ANAe cciya caraNaM tabbhaMge jANa kiM na bhaggati / ANaM ca aikvaMto kassAesA kuNai sesaM ? // 1 // " iti niyAmakAbhAvAnna vivecayituM zakyate yadutaitadanuSThAnaM dharmaH, idaM cAdharma iti / na naivaivamanena prakAreNa mUDhA hitAhitavimarzavikalA vicArayanti mImAMsante / / 679 / / Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMtha / / 620 // atha gurukulavAsaH prathamaM dharmAGgamiti prapazyataH puraskurvvazAha; -- AyArapaDhamasute suyaM me ivAilakkhaNe bhaNio / gurukulabAsI sakkhA aiNiuNaM mUlaguNasUo / / 680 // Acaryate mumukSubhirAsevyate ityAcAro jJAnAdyArAdhanArUpa: paMcaprakArArAdhanArUpaH paMcaprakArastatpratipAdakatvAd dvAdazAGgapravacanapuruSasya prathamamaGgamAcArastasya prathamasUtre / "suyaM me iccAilakkhaNe" iti zrutamityAdilakSaNe -- "suyaM me AusaMtegaM bhagavayA evamaklAyaM" ityevaMrUpe bhaNito gurukulavAso dharmAcAryapAdAntevAsitvalakSaNaH sAkSAt sUtrAkSarAbhidheya evAtinipuNamatisUkSmaM yathA bhavati aidamparyaparyAlocanenetyarthaH, mUlaguNabhUto yatidharmapradhAnopakAraka iti / tatra hi sUtre zrutaM mayA AjuSamANena bhagavatpAdAravindaM niSevamANena bhagavatA siddhArtha pArthivakulAmbarazaracchazadharAkAreNa varddhamAnanAmnA jinenAkhyAtamityAdibhirane kairathairvyAkhyAyamAne'vagamyate, yathA bhagavAn sudharmasvAmI jambUnAmne svaziSyAya nivedayati, yathA gurupAdasevAvazopalabdho'yamAcAra grantho mayA te pratipAdyata iti / ato'nyenApi tadarthanA gurukulavAse vasitavyamiti khyApitaM bhavatIti / / 680 / / mUlaguNabhUtatvameva darzayati ; - NANassa hoi bhAgI thiratarato daMsaNe carite ya / dhaNNA AbakahAe gurukulavAsaM Na muMcati / / 681 // jJAnasya zrutajJAnalakSaNasyAGgapraviSTAdibhedabhAjo bhavati bhAgI pAtraM gurukulavAse vasan san / yathoktam- "gurvAsA yasmAcchAkhAraMbhA bhavanti sarve'pi / tasmAd gurvArAdhanapareNa hitakAGkSiNA mAnyam || 1 ||" iti / tathA, sthirataro'tyatasthiro darzane tattvazraddhAnarUpe caritre ca vihitetaravastupravRttinivRttirUpe bhavati / na hi vizuddhagurukulavAsamantareNa 1 gurukulavA - sasyAdidharmAGgatAjJAnAdilAbhavarNa 0 // 620 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 621 // sarvatomukhIbhiragItA: paratIthikazca pravattitAbhiH prajJApanAbhiH samyagbodhe nirantaraM vikSobhyamANe cAritre ca citrAbhiH | svacittavizrotasikAbhirasamaMjasAcAralokasaMsargabhASaNAdibhizca mandIbhAvamAnIyamAne sthiratarabhAvasiddhiH sampadyata iti / tato dhanyA dharmadhanalabdhAro yAvatI cAsauM kathA ca jIvitalakSaNA yAvatkathA tayopalakSitA yAvajIvamityarthaH, gurukulavAsamuktarUpaM na muJcanti / / 681 // tA tassa paricAyA suddhachAi sayameya buddhimayA / AkoeyamvamiNaM kIraMtaM kaM guNaM kuNaha // 682 // yata evaM mahAguNo gurukulavAsastasmAttasya gurukulavAsasya parityAge zuddhoJchAdi prAmuktamanuSThIyamAnaM svayamevAtmanavara o paropadezanirapekSamityarthaH, buddhimatA'tizAyiprajJena AlocayitavyaM mImAMsanIyamidaM, yathA-kriyayANaM kaM guNamupakAraM karoti, kulaTopavAsavad na kiJcidityarthaH // 682 // tathAuvavAsodhiekAsaNasta cAyA // suMdaro pArya / NicamiNaM uvavAso Nomittiga mo jao bhaNio // 683 / / / upavAso'pi pratItarUpaH, kiM punargurukulavAsatyAgena zuddhoJchAdiyatno na sundara ityapizabdArthaH, huralaMkAre, ekAzara nasya pratidinamekavArabhAjanarUpasya tyAgAd na naiva sundaraH zreyAn prAyo bAhulyena / atra hetu:-nityaM sArbadikamida- B // 621 / / mekAzanakam, upavAso naimittikaH tathAvidhanimittahetuko yato bhaNitaH sUtreSu / / 683 / / etadeva darzayati ;ahonizcatabokammAdhisutto hadi evameyaMti / paDivajeyavvaM khalu panbAbisu tambihANAo / / 684 / / ahonizcetyAdi / 'ahomicaMtavokamAisutsaoM' iti-"aho nicaM tavo kammaM savvabuddhahi vanniyaM / jAyalajAsamA Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada: mahAgraMthaH gurulAghavAlocanApUrvakasvAdhyAyAdi 1622 vittI egabhattaM ca bhoyaNaM" ityAdisUtrato, haMdItipUrvavat, evamevoktaprakAravadeva etatprAguktaM pratipattavyamabhyupagamanIyam / khalukyAlaMkAre / parvAdiSu tadvidhAnAdupavAsavidhAnAt / tatra parvANi caturdazyAdIni, yathoktaM vyavahArabhASye- "cauchaTTamakaraNe aTTamipakkhacaumAsavarisesu / lahuo gurugo lahugA gurugA ya kameNa bodhavvA' 'pakkha'tti pAkSika parva, tacca kila caturdazI, tasyaiva vyavahArabhASye-'cAuddasigA hoi koI' ityAdiSu sUtreSu caturdazItvena bhaNanApalaMbhAta / AdizabdAdAtaMkAdizeSakAraNagrahaH / -yathoktam-"Ayake uvasagge titikkhayA baMbhaceraguttIsu / pANidayA tavaheu 5 sarIravoccheyaNaDhAe 6 // 1 // " ayamatrAbhiprAyaH- uktakAraNaviraheNakabhaktamapekSyopavAse kriyamANe sUtrapauruSyAdayaH zeSasAdhusamAcArA bahutaranirjarAphalAH sIdantIti paribhAvyoktaM naimittika upavAso nityatvekabhaktamiti / / 684 // bhUyo'pi gurulAghavAlocanAyAM kiMcitsAvadyApi pravRttirmatimatAM guNAvahaveti darzayannAha ;AuttAiesuvi AukvAyAijogasujjhavaNaM / pavayaNakhisA eyassa vajaNaM ceva citamiyaM / / 685 / / ___ AyuktAdiSvapi / Ayukta samayaparibhASayA kalpatrayalakSaNe kartavye, AdizabdAt kathaJcit tathAvidhamAtaGgAdyaspRzyasparzanAdau ca sampanne sati, AgADhazaucavAdidhigvarNAdyatyantasaMkIrNasthAnavAsasya kathaJcid daivaduryogAt prAptau kajikAdinA vA zauce viplAvyamAne'pkAyAdiyogazodhanam-apkAyena sacittenAmbhasA, AdizabdAdaneSaNIyenoSNodakalakSaNena yogasya kAyalakSaNasya purISotsagdo malinIbhUtasya zodhanamapAnAdiprakSAlanena zuddhIkaraNaM kasyacit sAdhorgItArthasya tAvat pravacanakhisArakSaNArthaM kvacit kAle sampadyate / evaM ca kadAcidagItArthena sAdhunA pravacanakhisAyAmazauca // 22 // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ex-midaM darzana miti vipalavarUpAyAM dhigajAtIyAdinA janena kriyamANAyAmetasyApkAyAdiyogazodhanasya varjanaM pariharaNaM kaJjikAdinA prAsukaiSaNIyena yogazodhanaM kriyamANamityarthaH 'ceva' iti samuccaye, yathA gurukulavAsatyAgena zuddhoJchAdi tathA cinyaM cintanIyamidaM prastutaM gurulAghavAlocanaparAyaNairbahuzrutairyathA kaM guNaM karoti / caritriNo hi jIvAH prava canakhisAmupasthitAM svaprANavyayenApi nivArayanti / yathA, udAyinRpakathAyAM duvineyaprayuktakaMkalohakattikAkaNThakartana-15 // 623 // dvAreNodAyinapamRtyau sampanne sUriNA upAyAntareNa pravacanamAlinyamApannaM prajvAlayitumazaknuvatA vihitatatkAlocitakRtyena cAritryaparasAdhusadRza Atmaiva vyApAdita iti / / 685 // athaitadupasaMharannAha ;- .. iccAisu gurulAghavaNANe jAyammi tattao ceva / bhavaNivveyA jIvo sajjhAyAI samAyarai / / 686 / / gurukulavAsatyAgapurassarazuddhoJchAdiSu gurulAghavajJAne guNadoSayorgurulaghutvaparyAloce jAte sati tattvatazcaiva tattvavRttyaiva bhavanirvedAt saMsAranairguNyAvadhAraNAjIvaH svAdhyAyAdIn sAdhusamAcArAn samAcarati samyagAsevate // 686 / / svAdhyAyAdisamAcAraphalamAha;gaMbhIrabhAvaNANA saddhAisao tao ya sakkiriyA / esA jiNehiM bhaNiA saMjamakiriyA caraNarUvA // 687 / / gaMbhIrANAM bhAvAnAM jIvAnAM jIvAstitvAdInAM samyaktvAbhivyaktibhUtAnAM yajjJAnamavabodhastasmAt / kimityAhazraddhAtizayastattvarucilakSaNaH samujjRmbhate / tatazca punastasmAt zraddhAtizayAta sakriyA nirvANaphalasamAcArarUpA pravatate / sakriyAmeva byAcaSTe-eSA sastriyA pujinarbhagavadbhirbhaNitA saMyamakriyA abhinavakarmopAdAnanirodhaphalA pUrvo / / 623 / / Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAAgraMthaH rayaNammi hoi avA dantA ntikabhA vanA otti / aJcata jAyai visiTukA / / 624 pAttanirjaraNaphalA ca caraNarUpA / / 687 / / etadeva dRSTAntadAsantikabhAvanayA gAthAcatuSTayena bhAvayati;samma aNNAyaguNe suMdararayaNammi hoi jA saddhA / tatto'NaMtaguNA khalu viNNAyaguNammi boddhavvA / / 688 // tIevi tammi jatto jAyai paripAlaNAivisaotti / accatabhAvasAro aisayao bhAvaNIyamiNaM // 689 // evaM sajjhAyAisu Nicca taha pakkhavAyakiriyAhiM / sai suhabhAvA jAyai visiTukammakkhao NiyamA // 690 / / taha jaha Na puNo baMdhai pAyANAyArakAraNaM tamiha / tatto visujjhamANo sujjhai jIvo dhuvakileso // 691 / / ____ samyag yathAvadajJAtaguNe'parinizcitadAridrayopazamAdimAhAtmye sundararatne jAtyapadmarAgAdirUhe bhavati yA zraddhA ruciH svabhAvata eva kalyANabhAjo jIvasya, tataH zraddhAyA anantaguNA, khalurevakArArthaH, vijJAtaguNe svaprajJAprakarSAt zikSAgurUpadezAdvA avagatamAhAtmye tatraiva ratne boddhavyA // 688 // 1 // tasyA apyatizayavatyAH zraddhAyAH sakAzAta tasmin ratne yatno jAyate / kIdRza ityAha-paripAlanAdiviSaya itIti pripaalnpuujnstvnaadiruupo'tyntbhaavsaaroddtigaaddhprtibndhprdhaanH| azaivavizeSopadezamAha-atizayata atyAdareNabhAvanIyamidamasmaduktam aparibhAvite ukte'pyarthe samyaga bodhAbhAvAt // 689 // 2 // evaM sundararatnavatsvAdhyAyAdiSUktalakSaNeSu nityaM pratidinaM catuSkAlAdyArAdhanayA kriyamANeSu tathA pakSapAtakriyAbhyAM tatprakArAta tattvAcarAta pakSapAtAcchaktyanurUpaM kriyAtazca sadA zubhabhAvAta parizuddhapariNAmAjjAyate viziSTakarmakSayo viziSTaH sAnubandho jJAnAvaraNAdikarmakSayopazamo niyamAd nizcayena samyacikitsAprAyogAdiva tathAvidharoganigraha iti // 690 // 3 // tathA viziSTakarmakSayoM jAyate yathA na punadvitIyavAraM badhnAti Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 625 // samAdatte prAyo bAhatyenAnAcArakAraNaM narakAMdipAtanimittaM tatkarma iha prastutazubhabhAvalAbhe sati / prAyograhaNaM ca zubhabhAvalAbhe'pi nikAcitAzubhakarmaNAM keSAJcit skandakAryAdInAmivAnAcArakAraNAzubhakarmabandhe'pi mA bhUd vyabhicAra iti / tato'nAcArakAraNakarmabandhAbhAvAdvizuddhacamAnaH pratidinamavadAyamAnamanA siddhayati niSThitArtho bhavatIti jIvo dhutaklezaH kSINasarvakarmA // 691 // 4 // amumeva kSayopazamaM paramatenApi saMbhAvayannAha;itto akaraNaniyamo annehivi vaNNio sasathammi / suhabhAvavisesAo na cevameso na juttotti // 692 // ito'smAdeva kAraNAdakaraNaniyama ekAntata eva pApe pravRttirUpaH, anyairapi tIrthAntarIyairvaNito nirUpitaH svazAstre pAtaJjalAdau / kuto hetorakaraNaniyama ityAha--zubhabhAvavizeSAd vajravadabhedyAt prazastapariNAmabhedAdeH zAstrAbhyAsabhasmaparAmarzavazavizadIbhUtahRdayAdarzAnAM bhAvasAdhUnAM baMdhakSayopazama eva parairakaraNaniyamanAmatayokta iti tAtparyam / varNyatAM nAmAsAvanyaiH svazAstre, paraM na saundaryabhAgabhaviSyatItyAha--na caivaM tIrthAntarIyoktatvena hetunA eSo'karaNaniyamo na yuktaH, kintu yukta eva / / 692 // kuta etadevamityAzaMkyAha;-- jaM atthao abhiNNaM aNNatthA saddaovi taha ceva / tammi paoso moho visesao jiNamayaThiyANaM / 693 / / yadvAkyamarthato vacanabhede'pyarthApekSyAbhinnamekAbhiprAyam / tathA'nvarthAdanugatArthAcchandato'pi zabdasandarbhamapekSya tathA caivAbhinnameva / iha parasamaye dvidhA vAkyAnyupalabhyante--kAnicidarthata evAbhinnAni "appA gaI veyaraNI appA me kUDasAmalI / appA kAmaduhA gheNU appA me gaMdaNaMdaNaM // 1 // " ityAdibhirvAkyaryathA bhAratoktAni "indriyANye va tatsarva // 625 // Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA yatsvarganarakAbubhau / nigRhItaviziSTAni svargAya narakAya ca // 1 / / ApadA prathitaH paMthAH, indriyANAmasaMyamaH / tajjayaH paramatamahAgraMtha sampadAmagre yeneSTaM tena gamyatAm // 2 // " ityAdInIti / kAnicicchabdato'rthatazca 'jIvadayA saccavayaNaM' ityAdibhiH syApi saddhacogrAprasiddhaireva vAkyaiH saha yathA--"paJcatAni pavitrANi sarveSAM dharmacAriNAm / ahiMsA satyamasteyaM tyAgo maithunavarjanam / tym||626|| ||shaa" ityAdIni / evaM sthite tasminnabhinnArthe'karaNaniyamAdau vAkye viziSTakSayopazamAdivAkyena saha pradveSaH parasamayaprajJApaneyamitIArUpo moho mUDhabhAvalakSaNo varttate bauddhAdisAmAnyadhArmikajanasyApi, vizeSato jinamatasthitAnAM sarvanayavAdasaMgrahAnmadhyasthabhAvAnItahRdayANAM sAdhuzrAvakANAm / ata evAnyatrApyanenoktam--guNatastattve tulye saMjJAmedAgamAnyathAdRSTiH / bhavati yato'sAvadhamo doSaH khalu dRSTisaMmohaH // 1 // " iti / / 693 / / etatsarvaM samarthayannAha; -- savvappavAyamUlaM duvAlasaMga jao samakkhAyaM / rayaNAgaratullaM khalu to savvaM suMdara tammi // 694 / / sarvapravAdamUlaM bhikSukaNabhakSAkSapAdAditIrthAntarIyadarzanaprajJApanAnAmAdikAraNam / kiM tadityAha-dvAdazAGgaM dvAdazAnAmAcArAdInAmaGgAnAM pravacanapuruSAvayavabhUtAnAM samAhAraH, yataH kAraNAtsamAkhyAtaM samyaka prajJaptaM siddhsendivaakraadibhiH| yataH paThyate--"udadhAviva sarvasindhavaH samudIrNAstvayi nAtha ! dRSTayaH / na ca tAsu bhavAn pradRzyate pravibhaktAsu 1 / / 626 // * saritsvivodadhiH / / 1 / / " ata eva ratnAkaratulyaM kSIrodadhiprabhRtijalanidhinibhaM, khalu nizcayena, tat / tasmAt sarvamapa rizeSaM sundaraM yat kiJcit pravAdAntareSu samupalabhyate tat tatra samavatAraNIyam / ityakaraNaniyamAdInyapi vAkyAni teSu 2 yogAzAstreSu vyAsakapilAtItapataJjalyAdipraNItAni jinavacanamahodadhimadhyalabdhodayAnyeva dRzyAnIti / teSAmavajJAkaraNe Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa sakaladuHkhamUlabhUtAyA bhagavadavajJAyAH prasaGgA, na kAcitkalyANasiddhiriti // 694 // athAkaraNaniyamalakSaNamAha ;-- pAve akaraNaniyamo pAyaM prtmibisikrvaao| neo ya maMpie bhumjA tadakaraNarUko // 695 // pApebrahmasevAdI zIlabhaGgAdirUpe'karaNaniyama uktarUpaH, prAyo bAhulyena, paratanivRttikaraNAt pareSAM vivkssit||627|| pApaM prati kRtAtyantotsAhAnAM keSAMcid bhavyavizeSANAM yA tannivRttiH- pApanivRttistasyAH karaNAta, jJeyazca jJAtavyaH / < punargranthibhede uktalakSaNamohagranthividAraNe bhUyaH punarapi tadakaraNarUpastu vyAvattitapApAkaraNarUpa eva / iha yathA kasya. cinIrogasyApi durbhikSAdiSu tathAvidhabhojanAbhAvAt zarIrakAryamutpadyate, anyasya tu pUryamANabhojanasaMbhave'pi rAjyakSminAmno rogavizeSAt / tatra prathamasya samucitabhojanalAbhe'vikalastadupacayaH syaadev| dvitIyasya tu testairupacayakAIN raNarupacaryamANasyApi pratidinaM hAnireva / evaM sAmAnyakSayopazamena nivRttimantyapi kRtAni pApAni sAmagrIlAbhAt punarapi samujumbhante / viziSTakSayopazamavatastu, sampannarAjayakSmaNa iva zarIraM, tAvat pApaM pratibhavaM hIyate yAvatsarvaklezavikalo muktilAbha iti / pareSAM cAsau svAcAranizcalatAbalAttaistairupAyaiH pApe nivRttiheturjAyata iti // 695 / / athAtra jJAtAni vaktumicchurAha; // 627 // NivamaMtiseTThipamuhANa NAyametthaM suyAu cattAri / raibuddhiriddhiguNasuMdarIu parisuddhabhAvAo // 696 / / nRpamaMtriveSThipramukhAnAM rAjasacivazreSThipurohitAnAmityarthaH jJAtamudAharaNamatra pApAkaraNaniyame sutA duhitrshctsrH|| tAzca nAmato ratibuddhiRddhiguNasundaryaH, sundarIzabdasya pratyeka yojanAta ratisundarI buddhisundarI RddhisundarI guNasundarI Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAharaNa dvAra gAthA: ceti / kIdRzya ityAha-parizuddhabhAvAH zaradindusundarazIlapariNataya iti // 696 / / mahAgrathA athAsAM kathAnakAni saMgRhNan sAketetyAdikAM gAthAdvAtriMzatamAha ; sAkee rAyasuyA saDDI ratisuMdariti rUvabaI / naMdaNagasAmiNoDhA suyAe rAgo u kuruvatiNo / 697 / / jAyaNadANA viggaha gaha rAganiveyaNammi saMviggA / tannivvattaNa cittaNa cAummAsammi bayakahaNA // 608 / / / 628 // paDivAlaNaM tu raNNo tIe taha desaNA asakkAro / punammi ya nibbaMdhe phalavamaNaM tahavi na virAgo / / 699 // ki ettha rAgajaNaNaM acchINa payAvito ta mollaMti / saMvegA tahANaM vimhiyarano virAgo ya // 700 // gaMbhIradesaNA u ubhayahiyamiNaMti pAvarakkhA ya / ranno bohI toso karemi ki cayasu paradAraM // 701 // vayaNaM tasA akaraNaNiyamA tIe ettha vatthummi / ranno seogA ussagga devayA acchi NivathejaM / / 702 / / ettheva maMti dhUyA erisiyA buddhisundarI nAma / pAsAyale viTThA ranA ajhovavanno ya // 703 / / ceDopesa aNicche maMtiggaha maMtabheyakavaDeNa / pattiyaNa mokkha tabbaMdidharaNa kahaNammi saMvegA // 704 / / tannivvattacitA desaNa nibbaMdha takkahA ceva / niyaviddharUbamayaNAsucibhariyasamappaNe sAhaM // 705 / / zanivatosa erisacciya chaDDihisi na jAtu bhaMgakhivaNAu / sAhukayaM niva hiriyA pAvayarA haMta saMvego // 706 // . desaNa nivasaMbolI suTTo paradvAracAgaharimAlapasaMsa. karuNapiyo moSaNA taha va sakAro .. ettheva sedviSayA erisiyA riddhisuMdarI navaraM / pariNIyA saDDeNaM dhammeNaM tAmalittIe // 708 // // 628 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 629 / / paratIravahaNabhaMge aNNAgama viTTha rAga dhammassa / khevo bhaMge jIvaNa milaNA kahaNammi saMvego // 709 / / annattha gamaNaThANaM iyarassavi macchabhattao vaahii| devA tatthAgamaNaM daMsaNa patikahaNamANayaNaM / / 710 / / AsAsaNa vejANa ya pucchaNA kiriya samma paDiyaraNaM / iyarassa hiriya desaNa saMvegAto tato bohI // 711 / / pannavaNa kiM karemI paradAracAyameva prmdhitii| etto akaraNaNiyamo evaM sivaNAgamAgamaNaM / / 712 / / ettheva erisicciyaguNasuMdarisanniyA purohasuyA / tappurabaDurAgADhA sAvatthipurohiyasueNa / / 713 // baDu sabarAsaya taggayaniveyaNA dhADi gahiya khnnaao| saMvegabohaNicchA nibbaMdhe vayakahaklevo // 714 / / bhAvaviyaNA Na kittimarogakaraNa desaNA ya appagayA baDu nivveyA parAyaNa abhayaddANANa parioso // 715 // ahivaMse jIvAvaNa kahaNA saMvega kiM karemitti / caya paradAraM cattaM haMta kayattho si. paNihANA // 716 / / etthaM akaraNaNiyamA jAo saMsArabIyaDahaNo tti / uripi tappabhAvA tappAlaNadhammavuDDIe // 717 // eeNa pagAreNaM parapurisAsevaNammi kAUNa / akaraNaNiyamaM eyA NiyameNa gayA ya suralAyaM // 718 / / tatto cuyAu caMpApurIe jAyAo seTTidhUyAo / rUvavatI u tArA siri viNayadevinAmAo // 719 // pariNIyA jammaMtarajiNapAraNadANadevacuyaeNaM / viNayaMdharanAmeNaM svavayA inbhaputteNa // 720 // gayasIse veyAlI dANarao dinabhAyaNe niymaa| bidujjANe jiNadasaNAo saddhA ya dANaM ca 721 / / ghuTuM ca ahodANaM divvANi ya AhayANi tUrANi / devA ya sannivatiyA vasuhArA ceva buTTA ya // 722 / / / / 629 / / Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saddhAtisayA daMsaNa viNiogA tIe sAvagataM ca / suralogagamaNa bhAgA cavaNaM jAo ya seTThisuo / / 723|| teoDhA jaNavAo rUvavatI dhammabuddhi nivarAgeo / nivakaDagapItikAraNagAhAe lihAvaNaM ceva / / 724 / / pasayaccha rativiyavakhaNi ajjama bhavvassa tuha vioyammi / sA rAI caujAmA jAmasahassaM va vAlINA / / 725 / / bhujjagaha tatto devi ceDivAsapuDayammi kila ditttthaa| kaiyavakovo paurammi pesaNA liviparikkhaNayA / / 726 / / / / 630 / / bahuso vimarisiyAloyaNA ya miliyatti taha niveyaNayA / iya dosagAri eso NAyaM tumha eyaMti / / 727 / / himuddA pattiggaha kuruvasaMkA jiNAgame pucchA / kahaNaM saMvegaM mo caraNaM savvesi pavvajjA / / 728 / / tatra ca / atthi kalAvikulaDDuM kaivisaravirAyamANaghaNasAlaM / sAeyapuraM girikANaNaMva sacchaMdarAya ||1|| tattha ya hayagayanAho unnAmiyakesaro aikarAlA / viSphuriyapArusA kesarivva narapArusI rAyA // 2 // kamalA iva kamalakarA tassa piyA kamalasuMdarI nAma / raisuMdarI ya duhiyA raivva rUveNa supasiddhA ||3|| aha buddhiriddhisya saMpayAhiM nizvovaladdhamAhappA | maMtima hinbhapurohA sati pasiddhA tahi nayare ||4|| siridatta - sumitta-sughosanA mayA bahumayA mahIpahuNo / rayaNAyavva te uNa niyaniyameraM na laMghaMti // 5 // tesi lakkhaNa - lacchI - laliyAghariNINa kucchikhANIsu / utpannamaNagdheyaM kannArayaNattiyaM asthi || 6 || tA buddhiriddhiguNapuvvasuMdarInAmadheyapayaDAo / uvahasiya-surabahUo tinnivi lAyannarUvehi ||7|| giNhaMtINa kulAu tAsi egattha lehasAlAe / raisuMdarIe saddhi jAyA pII samaguNANaM ||8|| viusANa kulINANaM dhaNINa dhammINa tadiyarANaM ca / pAyaM tullaguNANaM jAyai jIvANa mittattaM // 9 // nehaniraMtarayAe tAo cauro upadezapadaH mahAgraMthaH dRSTAntadvAragAthA: / / 630 / / Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EXI vi pAyamegatyaM / bhujaMti suvaMti ramaMti loyalaoNyaNakayANaMdA // 10 // esA kaJjavaseNa vammahapiyA jAyA cauddhA Nu kiM, devI ki va sarassaI phuDamahA evaMsarUvA liyaa| rUvaM NANaguNaM caNaNNasarisaM tAsi samaM pecchiro, jAo vimhayamANasA purajaMNo evaM viyappAulo / / 11 / / aha riddhisuMdarImaMdirammi eyAhi NaM ramaMtIhi / nijjhAiyA kayAI parvottaNI guNasirI NAma // 12 // jA mayakalaMkamukkA dUriyadosuggamA thirasahAvA / nizcamakkhaMDAyArA auvvagahanAhamuttivva // 13 // // 631 // vAsoubva sumehA adiTThadosAyarA arysNgaa| sasiyaradhavalaMbarasacchamANasA sarayalacchivva // 14 // aMgIkayaparamaihimA viuDiyakamalAyarA himouvva / kijaMtasayaladosA susIyalA sisiramaiyavva // 15 // parahuyamahurAlAvA''NaMdiyabhuvaNA vasaMtamuttivya / gimhamayA iva kayajaNabahuseyA uggatavaNAhA // 16 / / iya savvakAlasIlaM pavittacittaM pavattiNi dttuN| bhaNiyaM rAyasuyAe viyasaMtamuhAravidAe // 17 // caMdakalavva satArA ujjalavesA hu sAhu kA esA / sahiyA samANavesAhi rAyahaMsivva haMsIhiM? // 18 // bhaNiyaM vaNiyasuyAe amhagurUNaM pi gauravaTThANaM / uggatavakkisiyaMgI esA samaNI samiyapAvA / / 19 / / aJcanbhuyaM ca sAmiNi ! eyAe mANase visAlammi / nimmaladayakaliyammivi na rAyahaMsA payaM kuNai // 20 // dhannA niyaMli eyaM dhannA vaMdaMti bhattirAeNa / dhannA imIe vayaNaM nisuNaMti kuNaMti ya sayAvi / / 21 / / iya sAuM | savvAhi gaMtUNaM tAhi vaMdiyA guruNI / tIevi suttavihiNA dhammakahA tAsiM pAraddhA / / 22 / / dulahaM mANusajammaM laNaM rohaNaMva roreNa / rayaNaMva dhammacaraNaM buddhimayA haMdi ghettavvaM // 23 // siddhapi mahAvijaM asaraMto niSphalaM jahA kunni| taha dhammapamAilo hArai pattaMpi maNuyattaM // 24 // jaha patthaNAlasANaM ciMtAmaNiNo na deMti dhaNariddhi / dhammacaraNA // 631 / / Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH lasANaM taha vihalA maNuyajammobi / / 25 / / jaha dulahaM kaSpataruM daThThe maggai varADiyaM mUDho / mokkhaphale maNuyatte taha mahAgraMthaH mUDho maggae visae ||26|| to ginhaha sammattaM paDivajaha saMjamaM ghyAvajjaM / tappaha tavaM mahaMtaM jai maggaha jammamaraNaMtaM ||27|| chUDhaM saMjamakoTTe tAvijaMtaM tavaggiNA dhaNiyaM / muMcau kammakaraMkaM jIvasuvanaM na saMdeho ||28|| deho dhuvaM viNAsI tavasaMjamasAhaNaM phalaM tassa / vAlai huliyaM jIvaM tA mA dhamme pamAha / / 29 / / iya gaNiNimuhamayaMkA jhariyaM vayaNAmayaM payaMtINaM / micchattavisamasesaM NaTuM tAsi khaNadveNa ||30|| to tAhi sappasAyaM bhaNiyaM bhayavai ! na annahA eyaM / jaM tumae AiTTha kiMtu vayaM maMdasattAo ||31|| jao || uppADiovi tumbhehi akkatUlaMva esa helAe / tavacarabharo ahaM bhAsai girirAyaguruyayaro ||32|| tA mohavivaDiyANaM paDiyANa pamAyakaMdare NIe / hatthAlambasa mANaM dehi hitthociyaM dhammaM // 33 // | kaliUNa jAggayaM maggasAhaNe sAhuNI pahANAe / dinaM tAsu visuddha sammattaM nimmamattAe ||34|| bhaNiyaM ca jai na sakaha savvANuvvayaguNavvae dhariuM / tahavi parapurisasaMge akaraNaniyamaM daDhaM kuNaha // 35 // pAvaM sayaM na kIrai viNiyattijjai parovi pAvAe. 1 maivihavA nayaniuNaM akaraNaniyamassarUvamigaM ||36|| itto vitthara jae vimalA AcaMdrasUriyaM kitI / itto kalyANaparaMpareNa pAvijae musI ||37 // vaTTeti vase tiyasA citiyamettAI savvAI | saMpati jiyANaM etto ettheva jammammi ||38|| uciyaM kulaMgaNANaM paraloyasuhAvahaM ca tumbhehi / AhaTTamIsaha jaha miTTha gururogaharaNaM ca ||39|| iya jaMpirIhiM harisullasaMtagattAhi tAhi savvAhi / gurubahumANapahANo paDino esa varaniyamo // 40 // pAlaMtINa ya evaM jiNagurusakArakaraNanirayANaM / jiNamayasuirasiyANaM suheNa kAlo gao ko / / 632 / / ratisundacAra tam / / 632 / / Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 633 / / // 41 // aha naMdaNammi nayare caMdanaraMdeNa niyayayAo / rUvAisao raisuMdarIe nisuo hiyayahArI ||42 || aNurAyarasAisayA teNa niutto tayatthaNe maMtI / laddhA ya teNa paDivattiniuNamaimaggamANeNa ||43|| tao vicchaDDeNa sumahayA visajiyA rAiNA suhamuhutte / lacchivva punnanihiNo sayaMvarA tassa sA pattA ||44 aha vAsare pasatthe vatte vIvAha maMgale ramme / vaddhAvaNyANaMdo naMdaNanayare pavittha rio || 45 // kiM esA saggravahU kiM vA pAyAla kaNNagA dhaNNA / lacchI gorI vijAharivva mayaNappiyA kiMvA || 46 || paibhavaNaM paihaTTaM paimaggaM paisahaM painiyANaM / suvvaMti tamminayare iya naranArIgaNullAvA ||47|| kAleNa nikkalaMko caMdo caMdovva tIe joNhAe / jAo jayammi payaDo saMpattavisuddha - kkhAe / / 48 / / annadiNe kuruvaiNo mahiMdasIhassa saMtio dUo | caMdanarAhivapurao saMpatto bhaNiumADhatto // 49 // saMdiTTha maha pahuNA amhaM tumhaM ca puvvapurisANaM / iyarajaNAsAmanno Asi daDhaM nehapaDibaMdho / / 50 / / te yi suya sujAyA ciTThati dhayantra niyayavaMsagge / duvvAyahayAvi na je muyaMti puvvillasaMbaMdhaM // 51 // sAyaranisAyarANa mahesihaMDINa mihiranalijINaM / dUrevi vasaMtANaM paDivannaM nannahA hoI // 52 // kiMvA bhaNau annaM agannasojaNNamuvvahaMtassa / savvaM paoyaNaM me kahiyavvaM savvahA tuma || 53 || anna va navoDhA jA subbai raisuMdarI piyA devI / taM amhaM pAhuNigaM pesasu saMmANimo jeNa / ||54 || jo mannijai saMyaNo tassa kalattaMpi gauraSadvANaM | jamhA puttammi pie hoi piyaM puttaveDhaNayaM // 55 // soUNa dUyavayaNaM bhaNiyaM caMdeNa Isi hasiUNa / savvassa jaNiyapaNayA bhaNa kassa na vallahA suyaNA ? // 56 // bhattI parovayAro susIlayA ajavaM piyAlavaNaM / dakkhinnaviSayavAyA suyaNANa guNA nisaggeNa / / 57 / / tA dUya ! juttameyaM saMdiTTha amha 2 / 633 / / Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIcari ratisundatam upadezapadA tuha nariMdeNa / uttamajasA hu suyaNA niyakulameraM na laMghaMti // 58 // amhANavi kahiyavvaM paoyaNaM savvameva jaM uciyaM / mahAgraMtha [atha devIepesaNe puNa ajavi na hu avasaro kovi // 59 / / vAyApaDivattIevi kalio neho mahiMdasIhassa / kiM bajjhagora veNaM paDhaMti khalu paMDiyA jeNa // 60 // bajhaMti mukkhavihagA nehavihUNeNa bajjhadANeNa / cheyANaM baMdhaNaM puNa nannaM sabbhA vabhaNiyAo // 61 // tahA / / vAyA sahassamaiyA siNehanijjhAiyaM sayasahassaM / sambhAvo sajaNamANusassa koDiM vise||634|| sei // 62 / / aha bhaNai puNo dUo devIdasaNasamUsuo devo| tA na hu juttaM tumhaM vavajaNaM annahA kAuM / / 63 / / tAva suhao gaiMdA jAmajAyaM dharei hiyayammi / annaha ruTTho dAruNabhayaMkaro kassa no hoi ? // 64 / / tuha ceva hiyaM bhaNimo X kIrau sAmeNa tassa Aeso / annaha balimaDDAe gahiumaNo soma ! ekaliyaM // 65 / / tAva kayabhiuDibhaMgo pabhaNai caMdo aho kulaayaarN| pAliumicchai sa nivo maggaMto parakalattAI / / 66 / / ahavA / / jaM chaNNaM AyariyaM taiyA jaNajIe jovvnnmenn| taM payaDijai iNhi suehiM sIlaM cayaMtehiM // 37 // kiM dUya ! ghaDai eyaM jaMpaMto! (jIvaMto) niyapiyaM muyai kovi / appei pannago ki jIvaMto matthayAharaNaM ? // 68 // dUmijaMti nariMdA chuppaMte caMdadiNayarakarahiM / niyayakalatte je te kaha taM pesaMti paragehaM / / 69 / / puNaraviM dUo jaMpai naravai ! nisuNehi satthaparamatthaM / AyA hu rakkhiyavvA savvapayattA jao bhaNiyaM / / 70 // bhiccehiM dhaNaM rakkhaha dAraM rakkhaha dhaNeNa bhiccehiM / niyajIviyaM surakkhaha dhaNeNa dArehi bhiccehiM / / 71 // iya so samullavaMto naravaibhicceNa caMDasIheNa / nibbhacchiUNa hatthaM nicchUDho addhayaMdeNa // 72 / / gaMtUNa hA teNa siTTe kuvio dhaNiyaM mhiNdsiihovi| calio nimmajAo jalahIvappabalapavaNeNa / / 73 / / aviya / / karivaraguruka // 634 // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 635 // bolo phurNtghnnpuNddriiddiNddiiro| pasaraMtapauravAho aibhImo khuhiyajalahivva / / 74 // sAUNa tamAsannaM caMdanariMdo vivddddiyaamriso| vipphuriyaraNucchAho patto saMvaDammuho turiyaM // 75 // niyaniyasAmiya kajajayANa jasalAlasANa to shsaa| doNhaMpi aNIyANaM payaTTamAohaNaM bhImaM // 76 // suhaDehi samaM suhaDA juDiyA taha sAiNovi sAIhiM / rahiehiM mahArahiNo nisAiNo puNa nisAIhiM // 77 // khittaM ca khaNeNa paDipraheNa caMdassa sennamiyareNa / thevaM bahuNA sariyAjalaMva jalanAhanIreNa // 78 / / aha pavaNajavaNauttuMgaturaMgajuttaM rahaM samArUDho / rosAnaladuppeccho sayameva samuTThio caMdo // 79 / / to kuMtAhayakuMjaravirasiyabhajaMtasesadoghaDheM / moggarapahAravajjhaM tarahavaruttaThThahayathaTTa / / 80 // aNavarayavAradhoraNivijjhaMtapalAyamANapAikaM / khittaM teNa riubalaM kesariNA hariNajUhaMva / / 8 / / tA uTThio suruTTho mahiMdasIhovi jIvi yniriiho| jAyaM ca vaNagayANava tesi doNhavi ciraM samaraM // 82 / / kahakahavi gayAghAyAsAiyamuccho chalaM laheUNa / - bhaviyavvayAnioyA baddho caMdo mahiMdeNa // 83 / / bho sAhu sAhu supurisa ! nivvaDio aja te suhaDavAo / iyajaMpireNa maMtissa appio jIyarakkhatthaM // 84 / / gaMtUNa tao turiyaM palAyamANamsi caMdasennammi / hAhAravaM kuNaMtI gahiyA raisuMdarI teNa // 85 / / mAyAviUNa caMdaM raisuMdarilAbhavaTTiyANaMdo / patto niyammi nayare bhaNiUNa taiM samArUDho // 86 // suMdari ! suyamettAhe aNurAo me tumammi saMjAo / tavvasaeNa ya vihio saMraMbho ettio esa // 87 // tA esa payAsatarU sAhallaM lahau tuha psaaenn| paDivaja suyaNu ! saMpai kurujaNavayasAmisIlattaM / / 88 / to citai caMdapiyA dhiratyu saMsAravilasiyaM pAvaM / rUbaMpi majjha evaM aNatthamUlaM 'jao jAyaM // 89 / / jaM kira eyanimittaM saMpatto pANasaMsayaM // 635 // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadAlA dio| esovi mukkalajo icchai evaM narayavAyaM // 90 // aviyANiya maha cittaM kAmaggahamohieNa eeNa / hA kaha ratisundamahAgraMtha rIcarikao nirattho saMhAro bhUrisattANa? // 91 // ki bahuNA te dhannA saMpattA muttimuttamaM je u / jamhA te jIvANaM na kAraNaM tamduhalavassAvi // 92 / / kaha nAma rakkhiyavvaM sIlaM eyAo paavcriyaao| ahavAvi kAlaharaNaM bhaNiyaM asuhassa nIIe // 9 // tAsAmapuvvagaM ciya kAlavilamba imaM vihAvemi / sAmaM viNA Na tIrai vAriumeso jao luddho||94|| iya bhAviUNa pabhagai kaliyA gADhANurAgayA tujjha / patthemi ao kiMci jai na kuNasi patthaNA bhaMga // 95 / / bhaNai nivo jIyassavi pahavasi taM tahavi jaMpasi kimevaM ? / jo dei siraM suMdari! so kiM jAijae niuNaM? // 96 / / ahavA tilAyamaMdiramajhaMgayaM dulahaMpi jAehi / saMpAemi avassaM taNaMva tuliUNa jIyaMpi // 97 / / raisuMdarIe bhaNiyaM alAhi anneNa ettiyaMtra bhnnimo| mA baMbhavvayabhaMga kuNasu mahaM jAva caumAsaM // 98 // paDibhaNai patthivo to vajapahArAo dAraNaM eyaM / tahavi tuhANAbhaMgo na hu kAyavvotti paDivannaM // 99 // to ruMdavasaNasAyarapaDiyA dIvaMva pAviyA sahasA / eddahametteNaM ciya jAyA sA nivvayA kiMci // 10 // NhANaMgarAyamamuhaM akuNaMtI sayalamaMgaparikammaM / sosaMtI ya sarIraM nicaM AyaMbilAIhiM / / 101 // jAyA khalakavolA parisosiyamaMsasoNiyA dhaNiyaM / sukkakaDIyaDasihiNA payaDanasA pharusakesA ya // 102 // / / 636 // malakiNakasiNiyakAyA davadaDDA kamaliNivva nrvinnaa| diTTA sA annadiNe paDipunnappAyavayasamaNA / / 103 // bhaNiyA ya suyaNu ! kiM puNa saMjAyA erisI tuhaavtthaa| ki asthi koi rogo dukkhaM vA mANasaM tivvaM ? // 104 // bhaNai raisudarI to naravara ! veraggao mhaaghorN| paDivannaM vayameyaM olaggA teNa jAyamhi // 105 / / pAleyavvaM ca mae tahAvi ai Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 637 // dukaraM ca vayameyaM / jaM vakbhaMgo narayassa kAraoM niyamao bhaNio // 106 / vajaraI tao rAyA ki puNa veraggakAraNaM tujjha / jeNerisamAraddha muddha! uggaM tavokammaM? // 107 // sA bhaNai meiNIsara! sarIramevappaNo mahApAvaM / veraggakAraNaM me pAyaDadIsaMtadosasayaM / / 108 // aviya / vasamaMsasukkasoNiyamuttAsuisiMbhapittapaDihatthaM / dArehiM navahiM evaM jharai sayA asuinIsaMdaM // 109 // parisIliyaMpi muhu muhu dhovaNa-dhUvaNa-vilevaNAIhiM / na muyai vigaMdhibhAvaM suniyaMsiyabhUsiyamavImaM // 110 // aMto bahiM ca jaM jaM bhaugaMgamimassa suThTha suhagaMdhaM / uvaNijai Nijjai taM imeNa sahasA asuibhAvaM // 111 / / aJcataM duvvisaho gaMdho eyassa khalasarIrassa / kassa na karei garuyaM veragga NaNu sayaNNassa? // 112 // annaM ca esa anno doso eyassa pAvadehassa / iya nigguNeNa imiNA mohijai jaM guNaDDovi? // 113 / / evaM virAgajaNaNi souM taddesaNaM maNAgapi / na hi bhAvio nariMdo ghaNaMbuNA muggaselovva // 114 // ciMtai ya aparikammA esA aMge virAgayaM pttaa| hohI puNovi satthA NUNaM niyame samattammi // 115 // mA kuNasu suyaNu ! kheyaM pujau niyamo suheNa tuha eso| iya jaMpiUNa hasiro to rAyA paDigao tatto / / 116 / / avahimmi puNo punne vuttA bhuttuttare mahiMdeNa / ukaMThiomhi suMdari! bADhaM tuha saMgame abja // 117 // to bhaNiyaM devIe saccayamAhANayaM imaM jaayN| iyarassa maraNasamao maggijai paMcahi saehi // 118 / / ajja mae bahukAlA paribhuttaM niddhamaNaharaM bhattaM / teNa sarIre saMpai vaTTai habohalo aulo // 119 / / phuDai siraM viyaNAe airuMdA sUlaveyaNA tuMde / tuTuMtiva saMdhIbaMdhaNANi savvANi samakAlaM // 120 // iyadA NaM bhaNirIe mayaNahalamalakkhiyaM kayaM vayaNe / vamiyaM ca teNa sahasA takkhaNabhuttaM sayalabhattaM // 121 / / bhaNiyaM ca peccha naravai ! eya // 637 / / Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mhaaaagrNthH| rita / / 638 // sarIrassa asuirUvattaM / tavihamaNunnamannaM khaNeNa asuIkayaM jeNa // 122 // annaM ca suhaya ! sAhasu aisayahiovi kovirati-buddhiki eyaM / icchai puriso bhottuM tumhArisabAlisaM mottuM // 123 / / jaMpai puhaipaI to suMdarI aha bAliso kahaM homi ? / sundarIkaha vA erisabhattaM bhottuM icchAmi pasayacchi ! // 124 / / iyarI bhaNai viyakkhaNa ! payarDa eyaMpi kiM Na lakkhesi ? / paraparibhuttakalattaM ettovi vihINayaM hoI // 125 / / saccaM suMdari! eyaM iha paraloe viruddhamaJcaMtaM / rAgAiregao'haM tahAvi tuha saMgame luddho // 126 // iyajaMpiro nariMdo bhaNio tIevi mukkanIsAsaM / ettha nihINe dehe kiM rAganibaMdhaNaM tujjha ? | // 127 // bhannai niveNa tAhe suMdari! tavasosievi tava dehe / nayaNaMburuhassa phuDaM mollaM puhavIvi no hoi // 12 // NAUNa nicchayaM se uvAyabhannaM apecchmaanniie| niyasIlarakkhaNatthaM agaNaMtIe taNuviNAsaM // 129 / / raisuMdaridevIe avalaMbiya sAhasaM mahAcojaM / uppADiUNa sahasA loyaNajuyamappiyaM ranno // 130 / / bhaNiyaM ca geNha supurisa ! imAI aivallahAI hiyayassa / kugainivADaNapaDuNA alAhi sesaMgasaMgeNa / / 131 / / daLUNa taM vicakTuM viyaliyarAo naresaro jAo / vaDDiyagaruyavisAo savimhao bhaNiumADhatto // 132 // hA suyaNa ! kIsa tumae kayamevamaIvadAruNaM kammaM / mama appaNo ya duhadAhadAyagaM dukkaraM suTuM / 133 / / tIe bhaNiyaM naravara ! mama tumha ya suhanibaMdhaNaM eyaM / kaDumosahaMva / / 638 / / AgADharogiNo rogasamadacchaM // 134 / / jaM mailijjai vaMsA vajai bhavaNe sayA ayasapaDaho / pAvijai narayagaI naravara! paradArasaMgeNa // 135 / / dAliI dohaggaM napuMsagattaM bhagaMdaraM koddhN| jIvA aNaMtakhutto lahaMti paradArasaMgeNa / / 136 // niraesu tivvadukkhaM nibaMchaNamAi esu tiriesu| jIvA aNaMtakhutto lahaMti paradArasaMgeNa // 137 / / eyArisadukkhANaM Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - cukkA ahayaM tumaM ca ittaahai| iya ubhayahiyaMevaM kayaM mae dukkaraM jaivi // 138 // annaM ca / maha doseNa mahAyasa pAvAbhimuho tumaMpi sNjaao| tA kaha daMsemi niyaM vayaNaM tuha maMdabhaggAha ? ||139 / / jai loyaNahANIe vArijai tumha duggaIgamaNaM / tA kiM na mae laddhaM paratthasArA jao pANA // 140 / emAi juttisAraM gaMbhIraM desaNaM nisaamNto| pddi||639|| buddho naranAhA pariosavasA bhaNai devi // 141 / / suMdari ! hiyAhiyANaM suTTha vibhAgaM tumaM viyANesi / tA Aisa jamiyANi juttaM mama maMdapugnassa ? // 142 // sA bhaNai nivaM suMdara ! kuNa viraiM parakalattasa~gassa / jeNa bhavasaMbhavANaM dukkhANa na bhAyaNaM hosi // 143 / / aNutAvativvahuyavahaDajjhatamaNovaNo tao raayaa| mannato dhammaguru taM paDivAi tayAesaM / / 144 / / hA! kaha mahA saIe kao aNattho mae aNajeNa / iya soyamIsahaMgo jAo ya vimukavAvAro / / 145 / / aha raisaMdaridevI sAsaNadeviM maNammi kALaNa / kAussaggammi ThiyA jhAyaMtI jiNanAkAraM // 146 / / AkaMpiyA ya sahasA tayaMtiyaM devayA samAyAyA / kuNai NayaNAiM tIse savisesavilAsasohAiM // 147 / / tiNsnnsiiylvaarivaariyaasessoysNtaavo| jAo thirayaracitto paDivannavae nrvriNdo||148|| marisAviUNa bahuhA paJcaiyamahaMtaehiM pariyariyaM / kayabahuvihappasAyaM pesai taM naMdaNaM nayaraM // 149 / / saMdiTuM caMdassavi jaha esA majjha soyarI bhagiNI / dhammagurU paramappA 1 mahAsaI devakayarakkhA // 150 // tA eyAe uri asuhAsaMkA na kAi kAyavvA / khamiyanvo avarAhA mamAvi pAviTThala Thussa // 151 // dhanno taM jassa ghare tihuyaNalacchinva pNkydlcchii| acchai nicchiyasArA esA surarakkhiyA sakkhA X // 152 // daThThaNa taM kisaMgi soUNa mhiNdsiihsNdidai| vRttaMtaM ca pavittaM caMdanariMdo daDhaM tuTro // 153 // tIe sadi X // 639 // Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padezapadaH mahAgraMthaH 1640 / / XOXOXOX saddhammaviddhisAraM maNorammaM rajaM / parivAliumAraddho phuraMtajasakittisaMtANo || 154 || evaM akaraNa niyamA samma ArAhio nivasuyAe / vayaNaM pavattiNIe niraMtaraM saMbharatIe // 155 // cha // aha buddhisuMdarIvi ya diNNA piuNA susImanayarammi / kayapatthaNassa bahuso sukittiNA rAyamaMtissa || 1 || uttamakalAkalAvaM puSNaM tArAhivaMtra taM lahiuM / chaNajAmiNivva suhayA susohiyA sA jae jAyA || 2 || aNNadiNe naravaNA naharamANeNa rAyavADIe / diTThA pAsAyatale phuraMtakaMtI surabahuvtra || 3 || lAyannamaNannasamaM tIe daTThUNa mANasaM tassa / khuttaM silAjaummiva saMcariuM tarai nannattha ||4|| kAmaggitattataNuNA uvAyamannaM apecchamANeNa / teNaNNadiNe dUI niyadAsI pesiyA tIse ||5|| uvalohiyA ya tIe vicittajuttIhi maNaharutIhi / nibbhacchiUNa hatthaM nidvAss ceDiyaM tatto // 6 // tahavi nivA mohaMdho gahio kAmaggaheNa uggeNa / vavagayalajo'Najo sajjo gahaNuJjao saMto ||7|| sahasA saputtadAraM baMdhAviya cArae khivai maMti / maMtavibheyavarAhaM payaDaM kavaDeNa jaMpato ||8|| paurehiM 'paho ! viSayaM kuNai eso imaM vihiM / kahakahavi moio so Na ya muMbaI suMdari tahavi || 9 || saMlavai uccasaddaM bho bho ! tA kuNaha pacayaM majjha / muMssiAmi imaM to na annahA aicireNAvi // 10 // vinAyatayajjhappA nAgarayA paDigayA viliyacittA / aMteuraM pavesiya iyareNavi suMdarI bhaNiyA ||11|| vinnattA dUIe maha vayaNA tahavi ki na mannesi / sohaggAo uvari kiM maggasi maMjari zuddha ! // / 12|| ko ettiyaM kuNato paDivannaM hoja jai purA tume| kajammi sAmasajjhe ko caMDa daMDamAnarai ? / / 13 / / eyArisanibbaMdhA mai muNio jai siNehasambhAvo / tA mA mAmavamannasu akhaMDio hoi jeNeso // 14 // buddhisudacaritam / / 640 / / Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 641 / / soUNa rAyavayaNaM saMvegarasaM paraM aNuhavaMtI / taM paDibohiukAmA maMtipiyA bhaNiumADhattA // 15 / / eyArise akaje ramaMti je hoMti hINajAillA / tumhArisANa narapahu ! nahu chajai erisaM pAvaM / / 16 / / na cayai meraM suyaNo tAvijaMtovi tivvadukkheNa / pahaovi caMDamaruyA laMghai kiM sAyaro sImaM? // 17 // rAyarisiNo ya tubbhe dunnayanAsaNanimittamiha siTTA / sayameva dunnayarayA kahannalAyaM nivArihiha // 18 // annaM ca patthivANaM avaJcapAyA payA sadesasthA / tA tattha pemarAgA na saMgao nAyasArANa // 19 // uttamakulajAyAo jAyAo saMti te annegaao| lajjasi kiM na mahaMto hINAo mArisittheNA? // 20 // porusapayAvapAyavadavapAyaraMgaNAsamaM teNa / mA mA nirasu niratthaM ayasapasatthaM mayaMkammi / / 21 // iya sovavattiyaM tIe maMtiyaM saMtiyaMpi mUDhassa / bhariyaghaDassava nIraM na tassa kaNNaMtare thakka // 22 / / hasiUNa bhaNai to so suMdari! jANAmi nicchiyaM savvaM / kiMtu na juJjai erisaviyAraNA NeharasiyANa / / 23 / / bhaNiyaM ca / "jatthu gaNaMtihi atthu vaijai tucchavi pANapIDa rakkhijjai / jatthu ajuttu juttu joijai nehaha tAsu jalaMjali dijai // 24 // " gAUNa NicchayaM se kaliUNa ya kAlajAvaNAkAlaM / taM buddhipuvvayaM buddhisuMdarI sAyaraM bhaNai // 25 // jai esa nicchao te tahAvi paDivaja patthaNaM eyaM / paripAlijjai niyamA niyamasamattI tume majjha / / 26 / / jo kuNaha niyamabhaMgaM jovi ya 8 kArei kahavi dubbuddhii| te dovi huti duhalakkhabhAyaNaM bhImabhavagahaNe // 27 // paDivannamakAmeNAvi meiNIsAmiNA imaM bAyaNaM / mA hAja sajjhasaM bhAmiNIe paribhAvayaMteNa // 28 // iyarIvi kiMci nivuyahiyayA ranno vibaahnnovaae| maggati ciya kAlaM gamei NANAviNoehiM // 29 // annadiNe ANAviya supasatthaM sitthayaM pasatthAe / ghaDiyaM niyapaDichaMdaM niu / / 641 / / Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhi-RddhisundarIcarite upadezapada NAe pAtthakammammi // 30 // taM puNa aMto susiraM bhariyamamijjhassa durahigaMdhassa / bAhiM susiliTuM kayasurahivilevaNAmahAgraMtha DovaM // 31 // to Isi hasaMtIe goTikae Agayassa bhUvassa / daMsiya bhaNiyaM tIe homi navA erisI ahayaM? // 32 // vimhiyamaNeNa teNavi bhaNiyaM te sAhu suyaNu! kosallaM / saccaviyaM savisesaM jeNa imaM attaNo rUvaM // 33 // jassa tuma hiyayagayA nicchayamANassa tassa phuDameyaM / niuNamaNonivvANaM suMdari! nissaMsayaM kuNai // 34 / / jai evaM tA supurisa! // 642 / / dharehi evaM samaMdire niccaM / muMcAhi maM iyANiM nibaMdhaNaM kulakalaMkassa // 35 // iyatIe saMlatte paDivuttaM patthiveNa NaNu eyaM / pavaNeNa ghaNA iva jhatti majjha pANA vilijaMti // 36 // je tuha saMgasuhAsA rajjunibadhdhA duhaM mae rudhdhaa| ghADeruyasasayA iva abaMdhaNA te palAyaMti // 37 / / manne mama saMgAo eIe saMgamA suhaya ! suhao / ahayaM mayaNaviuttA mayaNamayA ceva jaM esA // 38 // iya ciMtiUNa tIe uvaNIyA rAiNo mayaNamahilA / teNa u sAsUyaM piva paNolliyA pAviyA bhaMgaM // 39 // daLUNa asuiniyaraM jaMpai rAyA kimerisaM muddha ! / bADhaM dugaMchaNijjaM bAlANava ceTTiyaM tumae? // 40 // sA bhaNai deva ! esA niyapaDichaMdA mae viNimmavio / eyArisacciya ahaM ahavA etto vi hINayarI // 41 // jalajalaNAipaogA seAhijaMto visujjhaI esa / eyaM tu majjha aMgaM naranAha ! na sohiuM sakaM / / 42 // asuimmi samuppannaM asuIrasa| eNa pAviyaM viddhi / aMto'suipaDipunnauM asuI pajjharai savvatto // 43 // jaM kira imassa majjhe taM jai bAhipi pAyarDa | hojaa| kAyasuNayANa tA ko rakkheja imaM sudakkhovi ! // 44 // avigaNiya kulakalaMka iya kuhiyakaraMkakAraNe kIsa / IN viyarasi saMcakAraM taM nArayatiriyadukkhANa? // 45 // tilatusamettasuhatthe mINA iva maMsapesiyAluddhA / pADehi appayaM mA // 642 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hudhIra ! NarayANale ghore // 46 / / bhujaMto paradAraM dAraM pAuNai narayaguttIe / naya saMpAvai pAraM pAraMpariyANa dukkhANaM // 47 / / kassa na suhaya ! suhAyai saMgo tumhArisehiM suyaNehiM / kiMtu na sakA sADhuM narae vajaggijAlAo // 48 // bhogasuhaM maNuyANaM saMjAyai kei parimie divase / narae dAruNadukkhaM sAgarapallovamANehiM // 49 / / annaM ca // kiM pecchasi // 643 // mama ahiyaM naravara ! aMteurAo niyyaao| jaM kUNasi asaggAhaM bAlovva anAyaparamattho // 50 // avi ya / / maggaMti vimhiyA jaha egaM caMdaM jale jale baalaa| taha dulahaM bhogasuhaM mUDhA annannanArIsu // 51 // iya nisuNaMto sahasA rAyA saMvegasAramullavai / sAhu subhaNiyaM suMdari! nAyaM tattaM maedANi // 52 // mohaMdhassa tae mama vivegacakkhU sunimmalaM dinnaM / narayAgaDe paDato jhaDatti dhario ahaM tumae // 53 // bhaNa kiM karemi iNhi tujjha piyaM suyaNu ! maMdabhaggo hN| tIe bhaNiyaM giNhasu viNivatti parakalattassa // 54 // to harisapulaiyaMgo cakkoiva ditttthuggypyNgo| virao paradArAo rAyA kayadhammaguNarAo // 55 // bhI sAhu sAhu supurisa ! muNiyaM tattaM urIkayaM sattaM / naya mayalio savaMsA iya suMdarIe PS kayapasaMso // 56 / / khAmiya puNo puNo taM pUyai sakkAriyaM visajjei / maMtissa ya sapasAo rAyA pubviva sNjaao|||57|| evaM akaraNaniyamo akalaMko pAlio imIevi / jiNasAsaNasarasiruhaM sesaMva sire dharatIe // 58 // aha tAmalittiuttamacittaMgayaNegamaMgao dhammo / vANijjakae sAgeyamAgao muNiyajiNadhammo // 1 // teNa ya kayAi vivaNiTThieNa kira riddhisuMdarI didA / sahasA sahIhiM sahiyA vaccaMtI rAyamaggeNa // 2 // paricitiyaM ca tAhe aho asArevi ettha saMsAre / esA sAraMgacchI sArAyaMtivva paDihAi // 3 // jai kIrai gihavAso AsAbaMdho ya visayasuhalese / tA Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E44 padezapadaH saha imIe jutto iharA u viDaMbaNA ceva // 4 // iyacitirassa ahiyaM vaccai tahiyaM puNo puNo tassa / vAreMtassavi balA hiAAgrathaH diTrI giTrivva javasammi // 5 // etthaMtarammi devA kuuuhlaaloyvaaulmnnaae| tIevi loyaNAI sahasacciya tammi pattAIsArAcAratam // 6 // taM pecchiukAmAe tatto uddissa sahiyaNaM bhaNiyaM / eso halA! navallo dIsai vANuMjuo kovi / / 7 / / muNiyamaNobhAvAe bhaNiyaM egAe Isi hasiUNa / saccaM esa navallo dIsai sahI ! tilamao jeNa / / 8 / / annAe saMlattaM sahi ! eso niuNakarisago koi / jo uppAyai khilavallaresu sahasA tile viule / / 9 / / annAvi Aha muddha ! NaNu eso passa oharo tenno| jeNa sahicittavittaM hariyaM savvAsiM paccakkhaM // 10 // tA uvaNijau muddhe ! esa mahArAyagoyaraM turiyaM / jeNamha sAmiNIe appai sayalaM hiyayaritthaM // 11 // annA bhaNai sayaM ciya gahio eso halANurAeNa / najai jIviK yakaje mahai aho ! sAmiNi saraNaM // 12 / / nAyA haMta vilakkhA aha pabhaNai riddhisuMdarI tAo / saMcalaha halA! huliyaM alaM asaMbaddhavAeNa // 13 // esthaMtarammi sahasA chIyaM dhammeNa nniynnimittaao| bhaNiyaM ca tayavasANe namo namo jiNavariMdANaM // 14 / / taM suNiya samullasiyaM ahiyayaraM riddhisuMdarIevi / bhaNiyaM ca ciraM jIvau jiNidabhatto jaNo esa / / 15 / / AyaNNiya nIsesaM vittaMtamiNaM sumittvitteso| pucchai dhammasarUvaM tayabhinne bhavvajIvvovva / / 16 / / ghettUNa pariyaNAo ceiyajaipUyaNekarasiyaM taM / tassa sayameva gaMtuM viyarai dhUyaM suhamuhutte // 17 // maggaMtANavi kularUvavihavakosallakittikaliyANaM / jiNamayabajjhANa bahUNa jA na dinnA purA piuNA // 18 // saMpai amaggiyA sA laddhA dhammeNa jiNamayaraeNa / ahavA amaggiyaM ciya lahaMti sokkhaM jiNamayatthA // 19 // vArijayammi vitte saMpugnamaNoraho saha Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piyAe / kayakAyavvo dhammo saMpatto tAmalittIe / 20 // jAyaM ca tahA tesi pemaM nivvaDiyahiyayayasabbhAvaM / na sahati / vippaogaM jaha dovi nimesamettaM pi // 21 // aha annayA sabhajo pAeNa mhgghbhNddbhrienn| dhammo dhaNajjaNatthaM saMpatto siMhaladdIvaM // 22 // tatto viDhattavitto // 645 // pamuiyacitto lahuM paDiniyatto / patto aMto rayaNAyarassa bhavabhImarUvassa. / / 23 / / bhaviyavvayAnioyA atakkiyaM ceva duddiNaM jaayN| ullAliyakallolo ucchalio kAliyAvAo // 24 // daLUNa palayamAruyapahayaMva mahodahiM mahAbhImaM / ullambiyA khaNaddheNa gaMgarA poyabhiyagehiM / / 25 / / saMkoio siyavaDo pAraddhA devayANa vinnattI / vaNiyamihuNeNa vihiyaM sAgAraM tattha saMvaraNaM // 26 // bhamiUNa jANavattaM cakkAiTuMva tAva khaNamekaM / sImaMtiNihiyayagayaM gujjhaM piva takkhaNA phuTuM / / 27 / / parimukkajIviyAsaM ubbuDanibuDDaNaM kuNaMtehiM / kahakahavi phalayajuyalaM suMdaridhammehiM saMpattaM / / 28 / caupaMcavAsarehi laggAiM dovi egadIvammi / miliyAiM ca kayAI harisavisAyaM vahaMtAI // 29 / / sulahAo vivayAo dulahA suvisuddhadhammasaMsiddhI / iha saMsAre ghore aNorapAre samuddevva // 30 // saMpattIsu pamoo na hu jutto AvaIsu ya visAo / jANiyaasArasaMsArarUvajiNabhaNiyatattANaM // 31 // dhIrehiM kAyarehi ya soDhavvamavassameva suhadukkhaM / tamhA dhIrehiM varaM soDhumiNaM | | baddhimaMtehiM / / 32 // te dhIrA sAhasiNo uttamasattA mahAyasA purisaa| AvaigayAvi je iha na dhammakamme pamAyaMti // 33 // iya annonnaM kayadesaNAI uddhriydhiirbhaavaaii| sAvayadhamma samma kuNaMti tAI pasattAI // 34 // uddhIkayaM Pca tehiM dIvatar3e bhinnavAhaNiyaciMdhaM / taM pecchiUNa pattA tattha narA beDiyArUDhA / / 35 // bhaNio ya tehiM dhammo // 645 / / Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -mahAgraMthaH // 646 // loyaNavaNieNa pesiyA amhe / jai esi jaMbudIvaM tA Aruha ettha beDAe // 36 / / tAhe piyAsameo dhammo taM RddhisundabeDiyaM samArUDho / Arovio ya pAyaM sagoravaM poyavaNieNa // 37 // vacaMti bharahasamuhaM sannAhakahAhiM pamuiyA rIcaritam dovi / jAva jalaNAhakUlaM jAyamahorattadugagammaM // 38 // aha dhammabhAriyaM hiyayahAriyaM loyaNo paloyaMto / vammahakisANukIlAkavaliyakAo vicitei // 39 // ahaha cirAo vihiNA. sayalo vinnANapagariso niyao / payaDIkao iyANiM raiUNa imaM varaM ramaNi // 40 // ahavA avirayabhAvA pagADhasuDhiyassa kusumacAvassa / mannAmi hatthabhallI jayavijagatthaM imA siTThA // 41 // kiM jovaNeNa kiMvA dhaNeNa kiM jIvieNa sveNa / jai me sayaM na laggai esA ukaThiyA kaMThe ? // 42 / / NUNaM Na ceva icchai naramannaM niyayabhattuNo esa / ko pariNayacUyaphalaM mottuM nibapphalaM asi?||43|| evaM sa pAvakammo aNappakuviyappasappagasiyappA / dhammavighAyAbhimuho saMvutto dUrabhaviyanva // 44 / / jAyammi majjharatte pasuttavikkhittapariyaNe teNa / khitto pamattacitto dhammo'gAhe naInAhe // 45 / / jAe tao pahAe aniyaMtI riddhisuMdarI daiyaM / kiMkAyavvavimUDhA paroviyA karuNasaddeNa // 46 // dAsattaMpi pavanjiya kAhaM maNanivvuiM ahaM tujjha / kahasu kimannaM saMpai sakkai amhAriso kAuM? // 47 // iyanisuyatadullAvA viyakkhaNA lkkhiuunnbhippaayN| saMvegabhAviyamaNA nidai hiyae // 646 // niyaM rUvaM / / 48 / / ciMtai imeNa NUNaM kayameyaM erisaM mahApAvaM / jaM rAgagahaggahiyA kajAkajaM na bujjhaMti / / 49 / / juttaM mamAvi zRNaM paDiuM rayaNAyarammi rayaNIe / jaM kaMtaviuttANaM maraNaM saraNaM kulavahUNaM / / 50 // ahavAvi bAlamaraNaM IN paDisiddha jiNamae payatteNaM / saMbhavai jiyaMtIe kayAi saddhammacaraNaMpi // 51 // tA joviuMpi juttaM kiMtu na yANAmi / Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 647 // kami pAe / akkhaMDiyasIlaguNA pAvissaM jalahiperaMtaM ? // 52 // ahavA atthi uvAo sAmeNaM kAlagamaNiyA ettha / sApaDiyA purisA vAsANa saMyaMpi visarhati // 53 // iya ciMtiUNa bhaNiyaM kA puNa annA gaI maha iyANiM / uttarimo jalahIo ciMtissAmo tao uciyaM // 54 // saMjAyAsAbaMdho paDivajJjiya taggiraM sa mohaMdho / parivAliuM pavatto suNao iva pAliyAsatto / / 55 / / ha dunnayadaMsaNakuviyadevayA duppauttapavaNeNa / phuDiUNa jANavattaM sahasA asaNaM pattaM // 56 // laNa sukayajAgA saMmattaM piva suhAvahaM phalayaM / saMsArabhImajalahiM saMtiSNA suMdarI teNa // 57 // miliyA ya puvvavihaDiyapavahaNaphalaeNa puvvapattassa / dhammassa dhammajogA thANe thANesare turiyaM / / 58 / / pariosAmayarasa sittasavvagattehiM niyayamaNubhUyaM / lakkhiyaloyaNacariyaM paropparaM pucchiyaM kahiyaM // 59 // souM lAyaNavasaNa dhammo dhaNiyaM visAyamAno / avayArakAraNamivi kAruNiyA sajaNA huMti // 60 // bhaNiyaM ca pie ! dhannA jiNagaNaharamAiNo mahAbhAgA / jesiM abbhAsasthA cayaMti jIvA asuhabhAvaM // 61 // amha puNa saMnihANe dUre tA suddhadhammapaDiboho / picchAssuhapariNAmo ahiyayaro ceva saMjAo / / 62 / / jeNamhaM uvayariyaM dAviyatIreNa ainirIheNa / sevi kaha ettha patto jIviyasaMdeha - hANi / / 63 / / iya taM sAyaMtAI tAI diTThAI gAmanAheNa / rUvamauvvaM tesi daTThUNa viciMtiyaM cevaM / / 64 / / mayaNovva viyAsahio eso khalu kovi uttamo puriseo / vihivilasieNa keNai egAgI iha samAyAo / / 65 / / tamhA karemi uciyaM goravameyassa devarUvassa / abbhuTThANaM ca tahA aNurUvaM niyayavihavassa || 66 || kaDDiti gaiMdA paMke khuttA mahAgaidehiM / AvaivaDiyA suyaNA suyaNehiM samuddhariti / / 67 / / iya ciMtiUNa bahumANasAramAbhAsio vaNI teNa / / / 647 / / Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada dhario pavarAvAse kayappasAo dhuyavisAo // 68 // kAlociyavavasAyA varlDati dhaNassa'NAulamaNassa / vaccaMti tattha diyahA XRddhisundamahAgraMtha suheNa dhammassa dhannassa // 69 // sAvi puNa loyaNo kaMThapattapANo purANakaTTeNa / kaTTeNa NaTThacitto laggo tIre samudassa rIcaritam // 70 // kahakahavi laddhasanno Thio tayAsannapalligAmammi / tattha ya macchAhAre giddho giddhovva mohaMdho // 71 / / valiyaM // 648 // ca se sarIraM rasaMsadoseNa thevadiyahehiM / iya duTukuTThaniddAniTThiyaceTTo jiyai kaTuM // 72 // aviya / dhammavighAeNa Naro icchaMto mANiuM piysuhaaii| gayabuddhiloyaNo logaNovva duhabhAyaNaM hoi // 73 / / saMpatto ya bhamaMto kayAi thANesaraM duhakilaMtA / udayatthaniggayAe diTTho dhammassa jAyAe // 74 / / saMvegaghaNaghiNArasavaseNa upphAlio daiyassa / kArunasArayAe teNAvi giha samANIo // 75 / / bhaNio yA pahasaMgamasAlassava bahujaNasuhayAricArucariyasya / hA kahamimA avatthA vaDDai aidAruNA bhavao? // 76 / ahavA / garuyANaM ciya bhuvaNammi AvayA na uNa haMti lahuyANa / | gahakallolagalasthA sasisUrANaM Na tArANaM // 77 / / tA hosu dhIracitto mA vaha sumiNe visAyalesaMpi / kAremi niruyadehaM mittaM vitteNa bahuNAvi // 78 // evamaNusaTTipuvvaM paDiyario sammamosahAIhiM / jAo ya niruyakAo sumittasAmaggisu IN kaehiM / / 79 / / sojaNNamaNaNNasamaM tesiM daNa loyaNo dhaNiyaM / lajAmauliyaNayaNo jhAyai sayayaM nirANaMdo / / 8 / / // 648 // bhaI saJjaNacaMdaNatarUNa savvaMgacaMgasaMgANaM / DajhaMtANavi jesiM gaMdho bhavaNaM suhAvei / / 81 // avayArasayANivi pamhusaMti taNuyaMpi NegamuvayAraM / suNNahiyayA sahiyayA va haMti suyaNA na najaMti // 82 / / eyArisANavi mae vavahariyaM nigghiNaM aNajeNa / mae pUNa pAvevi imANa mANasaM NehapaDihatthaM / / 83 / / taiyacciya jalahijale nihaNamahaM pAvio varaM Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 649 // hoto| no kayapAvo eesiM nayaNavisayammi jIvaMto // 84 // iccAi ciMtayaMto bhaNio dhammeNa punnakammeNa / ciMtAmilANavayaNo ki ciTThasi mitta ! tumamevaM // 85 / / kiM atthahANijaNayaM sayaNaviogubbhavaM ca tuha dukkhaM / kiM vAvi vAhivihiyaM, suNAhi NaNu ettha paramatthaM // 86 / / hohI puNovi vihavo milihI sayaNovi jIvamANassa / vAhIvi na tiTThAhI ciraM sahAe mai dharate / / 87 / / gimhuNhasosiyANavi puNo sirI hAi naItalAyANaM / jhINovi sasI kaivaya-12 diNehiM bhujo havai punno // 88 / jhaDiUNa pallavillA puNovi jAyaMti taruvarA turiyaM / dhIrANavI dhaNariddhI gayAvi na hu dullahA evaM / / 89 / / annaM ca / savvaM ciya suhadukkhaM puvaJjiyasukayadukkayavivAyA / jAyai jiyANa jaM tA ko kheo sakayauvabhoge? // 90 / juttaM ca nAyatattassa jaMtuNo suhakayasAhaNaM niyayaM / jatto jAyaI jammaMtarammi nahu dussahaM dukkhaM // 91 // soUNa tayaNusaDhi jaMpai iyarovi mukanIsAsaM / niyaducariyaM mottuM na majjha duhakAraNaM annaM // 92 // taM maha daDhaM khu dukkhaM hiyayaga nisiyanaTThasallaMva / jaM khitto si gabhIre samuddatIre tumaM taiyA // 93 / / taM dahai avissAmaM hiyayagayaM ussurAMva jalamANaM / jaM ahilasiyA esA mahAsaI kUracarieNa // 94 / / pattaM pAvassa phala acireNa mae iheva jammammi / aipAvotti ya kAuM nIomhi na peyavaiNAvi // 95 // ahavA Dajjhau nihuyaM nidbhUmaM phuphumavva cirmeso| iya bhAviUNa vihiNA dhario'haM pAvabhariovi // 96 // jattiyamettaM mettaya ! turiyaM saMcarasi kAraNe majjha / tattiyamettaM aNutAvapAvae khivasi meM ahiyaM / / 97 / / iya vivihaM palavaMto bhaNio so riddhisuMdarIevi / dhanno si jeNa pAve pacchAyAnaM vahasi evaM // 98 // jaM kAUNavi pAvaM pAvA pAyaMti prmpriosN| dhIrA na kuNaMte cciya kaevi aNutAviNo dukkhaM // 649 / / Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 650 // upadezapadA 99 ko vA tuhettha doso annANaviyaMbhiyaM khu taM sanaM / aMdhassa kUvapaDaNe ko dei buhA uvAlaMbhaM ? // 100 / / tA XRddhisundamahAgraMtha ujjhasu aNNANaM laggasu maggammi suddhapaNNANaM / kuNa Ayahie buddhi dharehi nicaM maNavisuddhiM // 101 // rakkhehi sukaya- rIcaritam vittaM paMceMdiyatakarahiM hIrataM / mA dAliddaduhatto soyaihisi kujoNisaMpatto // 102 / / jaM pecchiyAvi purisA mAyaNDiyamohiyA kuraMgAvva / aliyasuhAsAnaDiyA paDaMti vayaNe kayaMtassa // 103 / / varamiha visamuvabhottuM varaM paviTuM jalaMtajala Nammi / naya iMdiyavasayANaM jattha va tattha va maNaM kAuM // 104 // mAyaMgamINapannagapayaMgasAraMgapamuhasattohA / iMdiyavaseNa | * mUDhA lahaMti vahabaMdhamaraNAI // 105 / / maNuyAvi peccha nicaMpi dutthiyA iMdiyatthavitthAraM / pecchaMtA patthivapatthiNA iNA NaNa kilissaMti / / 106 / / visayANa kae mUDhA kuNaMti cittAI paavkmmaaii| nivaDaMti apugnamaNorahAvi narae mahApAvA // 107 / / 10 je uNa visayaparammuhahiyayA savvaNusAsaNe lINA / tesi suranarasivapayasuhAiM karapallavasthAI // 108 / iccAi nisA meMto paDibuddho loyaNo bhaNai sammaM / suThTha sudiTTho maggo suMdari ! tumae saugNAe / / 109 / / taM majjha gurU suMdari ! tA Aisa kiM karemi ettAhe ? / tIe bhaNiyaM paradAravajaNaM kuNasu jAjIvaM // 110 / / evaMti pahiTThamaNo paDivannANuvvao ya seA tIe / uvahio khamAviya gao sanayaraM niruyadeho / / 11 / / dhammovi piyAsahio ajiicchiyadhaNo saha- 650 // suheNa / gaMtUNa tAmalitti pavAlio niyakulAyAraM // 112 // iya riddhisuMdarIe gurujnnbhumaannpuuypaavaae| sammaM akaraNaniyamA'NuvAlio suddhabhAvAe // 113 // guNasuMdarIvi surasuMdarIva viyasaMtasArasuMderA / saMpattA jaNamaNahArahArayaM tAratArUNNaM // 1 // diTThA ya sahIsahiyA kayAi Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 65 // za taNaeNa veyasammassa / bar3aeNa veyaruiNA jovvaNaguNarUvamatteNa / / 2 / / pariciMtiyaM ca dhanno ajjAhaM jaM paloiyA ajA / paumavva paumapANI aNamisanayaNA suravahuvva // 3 / aviya / "paMkaya paMki vahoDiya kuvalaya buddhadahi, biMbabiMghADi ghalliya sasaharu khittu nahi / nimmivi karu NayaNA'hara muha lIlAvaihi, uciTThI niya siTThi vinAi payAvaihi / / 4 // " tahA / kAsakusamaMva manne saniSphalaM jammajIviyaM niyayaM / jai tA imA mayacchI na visayalacchIva mama gehe // 5 / / iya vivihaM jhAyaMtA mayaNAnalatAvio Thio eso / jA nayaNagoyarAo pattA annattha sA muddhA / / 6 / nAyAkUehiM gihaM nIo mittehiM dehamitteNa / maNabhamaro puNa tIe muhAraviMde ciya cahalo / / 7 / / avaujjhiya bhAyaNamajaNAiAvassao mynnvso| mitrohiMtA kahamavi vinAo veyasammeNa // 8 // puttasiNehAisayA saya meva purohio puNo teNa / kannaM vimaggio so paDivattipurohiyaM bahu so // 9 // sAvasthipurohiyanaMdaNassa dinnatti teNa nA diNNA / uttamajaNANa NaNaM nannahA hAi paDivannaM // 10 // rAgaggaheNa naDio viyaDamaNo dukkhasaMka ddaavddio| Nahu hAi aveyaruI veyaruI tahavi tavvisae // 11 // saccaM vAmo kAmA jaM jaM aidullahaM parAhINaM / viyarai tatthaNurAyaM sAhINe nAyaraM kuNai / / 12 / / vammahapittapalitto to so guNasuMdarI nihiycitto| sikkhai maMtapayAI icchai uvAiyasayAI // 13 // navaraM UsaravaviyaM bIyaM va phalaMti tAI no tassa / AraMbhA punavivajjiyANa katto phalaM deMti ? ||14 / / pariNIyA ya kayAI sAvatthIAgaeNa sumuhutte / punnAhieNa vihiNA sA bAlA punnasammeNa // 15 // ghettUNa taM macchiM niyanayari paDigao purohsuo| iyaro visAyavihuro chohiyakiyavovva saMjAo / / 16 / / viyaliyakulAbhimANo virliikydevvippbhumaanno| baTTai // 65 // Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIcaritam upadezapadaH aTTavasaTTo so taiyA veyaruibhaTTo // 17 // pIyAsavAvva dhuttIriovva visaghAriovva gahileovva / jAo tao varAo mahAAgraMthaH kajAkajjAimaivimuhA // 18 // aNNadiNe saMbhAviya kiM tIe vajjiyassa jIeNa / avaujjhiUNa savvaM sAgeyAo viNikkhaMto // 19 / / calio sAvatthi pai tallAbhovAyamaggaNasayohA / patto giriduggagiri palli sabarANa suvisAlaM // 20 // olaggiuM pavatto tayahivaI viNayasAramacaMtaM / jAo paccayaThANaM kameNa seA sabarapavarassa / / 21 / / abbhatthio vis||652|| ttho baDuNA sabarAhivo aha kayAI / sAvatthipurohiyamaMdirammi dhADInimitteNa // 22 // paDivajiUNa teNavi lakkhiya thakkehi caranarehi to| dinnA jhaDatti dhADI nihelaNe punnasammassa // 23 // avasAyaNivijjAe pasuttapAyammi pariyaNe shsaa| savvaM se gharasAraM avahariyaM sabaravisareNa // 24 // baDueNavi vilavaMtI gahiyA guNasuMdarI pahilaiNa / saMpA viyA ya palliM maharagiraM saMThavaMteNa // 25 // bhAyaNavatthAharaNaM saMpAyaMteNa sabamakkhUNaM / maNaharavayaNaviNoyA pasAiyA PM vAsare kei / / 26 / / ___annammi diNe bhaNiyA tuha suyaNu ! guNakaNehiM vivihehiM / jaM taiyA mama hariyaM hiyayadhaNaM taM samappehi // 27 / / viyarAmi sunnavuNNo teNa viNA jIviyaMtapattovva / kuNasu dayaM tA dhammiNi ! ki ciTThasi niThurA suThu // 28 // annaM ca / nivasasi hiyae saiNesa dIsase disimuhesa gholesi / phurasi phuDaM jIhagge vihiNA dUrIkayA jaivi / / 29 / / iyajaMpire saviya kameva guNasuMdarIe saMlattaM / nAhaM muNemi suMdara! imassa bhaNiyassa paramatthaM / / 30 / / kaiyAvahaM vahariyaM ko si tumaM kattha te lal supuvvA haM / iya pucchieNa baDuNA niveiyAveiyaM niyayaM // 31 // taM sAUNaM ciMtai iNamo guNasuMdarI susaviggA / 652 / / Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hI garuo aNubaMdho dIsaI eyassa mUDhassa // 32 // egAgiNI asaraNA aNajamecchANa majjhayArammi / etto rAgaMdhAo na yANimA kaha Nu chuTTissaM? // 33 / / ahavA / avi calai merucUlA udei sUrovi pacchimadisAo / mailemi jiyaMtI niyakulaM 1 ca sIlaM na kaiyAvi // 34 // naya erisA varAo egaMteNeva nigguNo jeNa / patthei nIi niuNaM maDDAe khaMDai na sIla // 653 // // 35 / / tA esa bohiyadhvo na khaMDiyavvaM ca attaNo sIlaM / evaM pavattiNIe AesA pAlio heAi // 36 // mAyAvira ettha kajje pauMjiyavvA asaMkahiyayAe / jaM pAvajaNe saTuM uvaiTuM nIisatthesu // 37 // iya ciMtiya bhaNio se jaI evaM ujjao tumaM Asi / tA kIsa Na taiyacciya tumae jANAviyaM majjha? // 38 // tai sannihie sahae yiM karja majjha duurgmnnenn| ko phaliyaMbayapatto dUratthaM sibaliM mahai // 39 // Na ya paralogaviruddhaM na kalaMko kuladugassa vimalassa / joge kumArayANaM savvaM ciya suMdaraM hotaM / / 40 / / iNhi tu saMpaoge loge garahA kulassa mAlinnaM / duggaigamaNaM dAruNaduhAI bahuso pare loge // 41 / / tA paribhAvasu samma saMpai kAlociyaM mahAsatta ! pariNa masuMdaraM jaM viyArasArA jao viusA // 42 / / MnAeNa jaM na siddhaM ko saphalo khalu tayattha mannAo ? / nihao caDaphaDato ahiyayaraM phusaNaM lahai / 43 / / emAivaya- 8 4 NarayaNAraMjiyacitteNa citiyaM bar3aNA / vinANabuddhiniuNA saccaM guNasaMdarI esA / / 44 // aivacchalA ya majjhaM uvaisai // 653 / / siNehasAramiya jeNa / savvaM, pauNovAo kajassa mae Na viNNAo / / 45 / / navaraM eyanimittaM kao mae ettio parikileseo / tA kaha muyAmi evaM pataM bhattaMva aichuhio // 46 // iya citiya sA bhaNiyA suMdari! sabaMpi avitahaM bhaNasi / kiMtu na tarAmi dhariu khaNaMpi pANe tuha vioe // 47 // jaM jIvio mhi suMdari ! kAlaM kira ettiyaM tuha Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMtha / / 654 / / -vioe / taM suyaNu ! saMgamAsAdivvosahisaMpaogeNa // 48 // mailijaMtu kulAI hou paratthavi duraMtadukhAI / parinivvavehi suMdari ! taviyaM virahaggiNA aMgaM ||49 / / NAUNa NicchAM se bhaNiyaM guNasuMdarIi jai evaM / jaM suMdara ! tujha hiyaM maevi taM caiva kAyavvaM // 50 // jai majjha saMpaogA hoi suhaM suhaya ! uttamaM tujjha / pallIvi saggatullA tA paDihA sai phuDaM majjha // 51 // kiMtu mae pAraddho sAheuM dullaho mahAmaMto / paDivannaM ca tayatthaM mAse baMbhavvayaM cauro // 52 // samaicchiyaM tayaddha mAsadugaM sesayaM puNo atthi / sahiyaM ca tume bahuyaM tA visahasu thevameyaMpi // 56 // tattha puNa esa kappo purisA savvovi bhAipiikappo / daTThavvo aviyaSpaM bhuJjo bhogaMgamaviyappaM // 54 // bhaNiyaM ca teNa suMdari ! sijjhai kiM nAma teNa maMteNa ? tIe bhaNiyaM vihavo puttuppattI avehavvaM // 55 // etahiyaM evaM mamaMti tuTTeNa manniyaM teNa / iyarIvi ThiyA tahiyaM duhAvi mokkhaM ahilasaMtI // 56 // tao / savvAyareNa savvaM gihakicaM kuNai pazJcayanimittaM / sayaNAsaNa aTThANa mAiNA daMsai sihaM // 57 // NANAvaMjaNapakkannasuMdaraM kuNai suMdaraM pAyaM / ghaNagorasAipauraM parivesai viSpa iyaM // 58 // ayi / / joyai taM sA varabhoyaNehi naya loyaNehiM niddha hiM / sAyai sayayaM ciya mANaseNa saccheNa Na jale / / 59 / / daMsiya kArimanehaM taha tIe pattiyAvio eso / jaha mannai eyAe vasAmi hiyAe ahaM ceva ||60|| parisesio ya appA AyaMbila omabhoyaNAIhiM / hANuvvaTTaNapamuhaM cattaM taha dehaparikammaM // / 61 / / aNNAmammi sahasA rayaNIe pacchimammi jAmammi / akaMdiuM pavattA sA niyame punnapAmi // 62 // bhaNiyA dieNa suMdari ! kiM te bAhara sarIramajjhammi ? tIevi sadukkhaM ciya bhaNiyaM aphuDakkharaM sUlaM / / 63|| taM daTThUNa visanno veyaruI kuNai uva zrIguNasudarIcari tam / / 654 / / Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 655 / / 5 samovAe / maNimaMtosahibheyasao ya parao jahA gANaM / / 64 / / guNasuMdarIvi maNAM gose uvasaMtaveyaNA sRNiyaM / kuNai khalaMtapaDatI kaMdatI gehakicAI || 65|| bhaNai ya ahaM ajoggA tuha gharavAsassa suhaya ! nivvaggA / jeNerisaM mahaMta uvaTThiyaM dAruNaM dukkhaM || 66 || tivvA sirammi viyaNA Dajjhai aMgaM huyAsagasiyaMva / chijaMti va aMtAI phuDaMti savvaMgasaMdhIo / / 67 / / iya duhadAhavalittA maNNe pANe ciraM na dhArissaM / taM puNa tavei ahiyaM na pUriyA jaM tuha mahAsA ||68 || maha pAvAe kaje suiraM AyAsio tume appA | mAyahiyANudhAvirahariNANa va na ya phalaM pattaM / / 69 / / annaM ca / kAuM parassa pIDaM jaM raiyaM appaNo suhaM puvvi / tassa vivAgamaNAhA sahAmi aidAruNaM manne / 70 / / dAUNa mae hariyaM caMdamalaMDaM va kassaI dinaM / bhaggaM ca vayaM puvvaM hariyaM daiyaM va kassAvi // 71 // / taM dukaDeNa taviyA esA ujjhAmi tujjha gayaNagge / dehi lahuM kaTThAI na annahAvera maha dAho // 72 // iya vivihaM vilavaMti akayAhAraM saniMdaNaparaM ca / pecchiya pacchAyAvI jaMpai vippo sanivveyaM // 73 // pANevi aDDaveuM kira suMdari ! tuhappiyaM karissAmi / vihiNo vaseNa NavaraM jAyaM tuha erisaM dukkhaM // 74 // | tA jai bhaNesi saMpai sArvAttha puravaraM tumaM Nemi / vijjosahAijogA saMbhavai arogayA tattha / 75 / / tIe bhaNiyaM suMdara ! na yANimo kiMpi dukhaNo bhaNihi / kaha pattieja bhattA aisayaIsAluo so me // 76 // evaM tA dukkhamiNaM bIyaM puNa dujaNANamullAvA / khArakkhevaMva khae ko eyaM visahiuM tarai ? // 77 // tA paribhAvasu sammaM kiMvA annehiM iya viyArehiM / iya dukkhapIDiyAe maraNaM ciya saMpayaM saraNaM // 78 // | veyaruiNAvi bhaNiyaM daThThe na tarAmi tuha duhamiNaM pi / kiM puNa udaggahuyavahajAlAvalikavalaNaM muddhe ! / / 79 / / tA vacasu nissaMkaM kAha / / 655 / / Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kasada upadezapadaH sakkhittaNaM ahaM tujjha / jaM jIvaMto jIvo pAvai bhaddAiM rudAI // 8 // evaM bahuppayAraM bhaNamANo tIe baMbhaNo bhnnio| zrIguNasumahAgraMthaH jaha tuha na hoi dukkhaM taha suyaNa! karehi kiM bahuNA ? // 81 / / AroviUNa jANaM NeUNa ya NayarabAhire tenn| bhaNiyA ndarIcari tamkaha dAissAM niyavayaNaM ettha loyassa? // 82 / / jaI tAva tarasi gaMtuM ahaM niyattAmi tA io ceva / paricityiM ca tIe muyAmi avibohio kaha Nu ? / / 83 / / tao bhaNiyaM / / paJjattA annakahA saMpai ta niddhabaMdhavo majjha / tA parihara hi // 656 / / laja vaccAmo tAva gehammi // 84 // niyabhaINiparAnayaNe kA lajjA avi ya Usavo esa / maNaNivvuI kaha te hohI etto niyattassa ? ||85 / / iya bhAviya guNadosaM pattAI dovi maMdire tAI / jAo sayaNANaMdo parituTTho punnasammo vi / / 86 / bhaNio ya saMdarIe piyayama! eeNa bhAuNA ahiyaM / jattaNa moiyA rakkhiyA ya kUrANa sabarANa // 87 // tA esa mahAsatto uvayArI amha pallivAsIvi / eyassa ya ja uciyaM taM jANai piyayamo ceva / / 88 // bhaNiyaM ca punasammeNa bhadda ! tumharisassa viusassa / chajjai na pallivAso haMsassava kAyasaMvAsA / / 89 // tA ciTTha iheva tuhaM pUrissa ja na pujaI tujjha / iya vayaNAmayasitto citai lajoNao sAvi / / 90 // gaMbhIrimatuMgimamahuravANirUvANi tAva eeNa / | rayaNAyarasuragirivaNasavAimayaNANa gahiyAiM // 91 // aNNAsaMbhavi eva sojaNNaM puNa Na yANimo ktto| khalaseharevi // 656 / / ja mArisammi iya pesalAlAvA // 92 // ahavA // NiyagarimaguNeNa muNati Neya khuddANa vilasiyaM garuyA / nivaDaMti taNotthayakUviyAsa tuMgAvi mAyagA // 9.3 // hA kaha ko nirastho mae aNatthoM imassa suyaNassa / phoDei birAlo lolayAe sArapi uttivaDaM / / 94 // eyArisaM pamottuM ki rajai suMdarI mai abhabve / kiM kamalAyaralacchI akavaNe katthaI Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 657 / / ramaI ? / / 95 / / niuNA imIe buddhI jaM evaM pAliyaM niyaM sIla / ahayaMpi paDato pAvapAvae vArio vihiNA / / 96 / / garuyAvarAhagahio jai etto nIhareja jIvaMto / bhujo evaMvihadunnaesu tA neva vaTTissaM || 97 / / aha majjaNavelA vaTTaitti kiMkaragaNeNa vinnatto / AmaMtiUNa iyaraM samuTThio punnasammovi / / 98|| abbhaMguvvaTTaNamajjaNAI kArAviyAi eyarUsa / paDhamaM khu purohiyanaMdaNeNa pacchA sadehassa / / 99 / / dAUNa cukkhajuyalaM vihiNA kayabheoyaNAikAyanvA / gamiUNa di suttArayaNIe uciyasejjAe ||100 // avarAhitti sasako na lahai niddaM tahAvi veyaruI / aitaralatA ranayaNo maggai ya viNiggamovAe // / 101 / / Nahi pattiyaMti pAvA calabhAvA saralasajaNApi / AyAvarAhabhIyA saMkaMti asaMkapi // 102 // iya sA majjhimaratte niggaMtumaNA samuTThio saNiyaM / ko ya divvajoggAgaeNa sahasA bhuyaMgeNa / / 103 / / pukka riyaM nisAmiya ANAviyadIvaraNa saccavio / ghoro kasiNabhuyaMgo saparicchyapunnasammeNa / / 104 / / vAhariyA sayarAhaM tAhe NayarI siddhagAruDiyA / pakayA ya te tigicchaM sasattio maMtataMtehi / / 105 / / pecchaMtANa ya tesiM ruddhA vANI ThiyaM acalamaMgaM / navaraM tu kiMtu saccepaNAI maNasavaNanayaNAI || 106 || tAhe paccakkhAo vijehiM kilesa kAladaTThotti / jAo tao nirAsA veyaruI puNNasammovi / / 107 / etthaMtarammi guNasuMdarIe jalakarayava hatthA / sitto jaleNa sahasA bhaNamANIe imaM vayaNaM / / 108 / / jai tAva nikalaMkA vijai mama sIlasaMpayA dehe / tA eseA mama bhAyA hou lahuM nivvisA aja / / 109 / / iya vAratiyaM sitto saMjAo nivvise khaNadveNa / vimhiyamaNeNa bhaNiyaM jaNeNa sI N jae jayai / / 110 / / milio NayarIloo jayahi mahAsaitti jaMpato / pakao pUyaM tIse kusumaMjali akkhayAIhi / / 657 / / Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA mahAgraMtha // 658 // // 111 // bhaNiyaM ca veyaruiNA bhI bho! acaMtavimhao majjha / ko esA vuttatA kareha maM gahiyasaMbaMdhaM // 112 / / siTuM zrIguNasujaNeNa bho aggajamma ! jammaMtaraMva saMpatto / Asi tumaM paharadugaM gAruDiyANaMpi maDDAe // 113 / / jeNa jaNiyacamakAraM. AndarIcari. kAuM niyasIlasAvaNaM sahasA / jIvAvio si navaraM eyAe niyayabhagiNIe // 114 / / tamhA mahAsaIe kIrai amhehiM tampUyasakAro / iya bhaNiya gae lAe veyaruI bhaNai taM paNao // 115 // Asi purA taM bhaiNI saMpai puNa jIyadANao jaNaNI / pAvamaivAraNAo gurUvi taM nicchiyaM majjha // 116 // muNiyaM tuha mAhappaM mae tae pAvaceTThiyaM majjha / tA bhaNa kaM uvayAraM karemi tuha pAvakammo haM ? // 117 / / tIe bhaNiyaM suMdara ! uvayariyaM savvameva maha tumae / jai paradAranivitti / karesi paramatthabuddhIe // 118 / / doggaimalaM ayasassa kAraNaM kulakalaMkakhayaheU / AyAsakilesamahAvirohajaNaNaM khu paradAraM // 119 / / ahavA tae sayaM ciya diTTho paradAra vajaNapahAvo / tA bujjhasu AyahiyaM kiM bahuNA bhAya ! bhaNieNa? / / 120 / / paDivajjiya vayameyaM kahiUNa purohiyassa sabbhAvaM / taM khamiUNa bahuhA saTTANaM paDigao baDuo / / 121 / / paiharakulaharakaya uccavAe guNasuMdarIe dhIrAe / evaM akaraNaniyamo bADhaM aNupAlio suiraM // 122 / / / eeNa pagAreNaM raisuMdarimAiyAo curovi| parapurisasaMgapAve akaraNaniyama ciraM kAuM // 1 // uvavannAo tiya sh||658|| sAlayammi raisuMdare varavimANe / phAraphuraMtataNuteyalacchipajoiyadisAo // 2 // devIo divasuhaM ciramuvabhottUNa punnaseseNa / Aukkhae cuyAo caMpAe purIe avayariyA // 3 // kaMcaNaseTissa piyA vasuhArA paumiNI kuberassa / dharaNassa mahAlacchI vasuMdharA punnasArassa // 4 // eyAsi sippINava viyaDoyarasaMpuDesu vimlaao| jAyAo suvittAo tAo Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muttAmaNIuvva // 5 // tArAsiriviNayAdevinAmadheyAI sakulasArAI / papphullappalanayaNAhiM tAhiM naliNIhiMva sahati // 6 // suhasaMgahiyakalAo laaynnnnuvhsiysiyyrklaao| jaNanayaNahAriNIo kameNa jAyAo taruNIo / / 7 / / puvi piva punnAo annonnmmNdnehpunnaao| sAvayakulajammAo pAviyavaraviraidhammAo ||8|| jiNadANapunnaguNasaMkalAo Aya-. // 659 // TTiUNa eyAo / viNayaMdharanAmeNaM vivAhiyA ibbhaputteNa // 9 // eso paNa iha bharahe gayasIse puravarammi supayAse / rAyA piyAradhavalo rajadhurA vahaNavaradhavalo // 10 // tassa varo veyAlI udAracitto dayAiguNasAlI / sayayaM parovayArI Asi daDhaM pAvaparihArI // 11 / / so puNa udArayAe niccaM asaNAiyaM maNunnapi / kassaivissANiUNa uciyaM uvabhuttavaM niyamA // 12 // aha annadiNe diTTo ussappiNinavamajiNavaro tenn| biMdujANe paDimAe saMThio meruthiramuttI // 13 // daLUNa tassarUvaM uvasamalacchi ca cArutavacaraNaM / asamappamoyavasao paDhiumiNaM so samADhatto / / 14 // "vapu suMdara aMgavinnAsu kaTa maNahara teyasiri kaTari kaTari lAyaNNubavaNaha aiuvasamu loyaNahaM aiya aiya vali dhammacaraNahaM kara huri nayaNaiM raMdhakaNi bajja hu ajja suseu vali vali joyahu cojja karui hu paramappA deu // 1 // " iya ullasaMtasaddho thouma siimNtbhttiraaenn| bahumANamuvvahaMto jiNammi eso gihaM patto // 15 // kusalANubaMdhikammodaeNa aha tassa bhoyaNAMal vasare / patto tiloyanAho mikkhaTTA gihaduvArammi // 16 // taM pecchiUNa baMdI aannNdrsovruddhvNniymo| paDilAbhei8 jiNidaM parivesiyakAmaguNieNa // 17 / / citai ya ahaM dhanno saphala me ajja jIviyaM aJja / jaM bhayavaM dANamiNaM paDicchae 9 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH pANipuDaeNaM // 18 // etthaMtarammi gayaNe ucchalio devduNduhininaao| ghositi aho dANaM aho mahAdANamii vibuhA mahAAgraMthaH / / 19 / / jaNajaNiyamahaccheraM gaMdhodayapupphavarisaNaM jAyaM / ukkosA vasuhArA paDiyA ya gharaMgaNe sahasA / / 20 / / aviya / sattarabhavanaranaravaisuraasurA vaMdittaM vaMdiNovi se pattA / kiMvA supattadANA jAyai aJcabbhayaM na jae? // 21 // iya payarDa varNanamamAhappaM pecchaMto visuddhadANadhammassa / bhettUNa kammagaMThiM daMsaNasako imo jAo // 22 // viNioiUNa vittaM pvitt||660 pattesudUramahurA so| caiUNa pUidehaM patto paDhamaM amaragehaM // 23 // bhottaNa ciraM bhoe surasuMdarivisaravaTTiyAmAhe / caviumamarAlayAe iheva viNayaMdharo jAo // 24 // jAo jahatthanAmo imeNa jAeNa rynnsaaribbho| jaNaNIviya punajasA punajasA ceva saMpannA / / 25 / / rUvaM kalAkalAvo lacchI kittI kalaMkanimmukkA / aMteuraM sutAraM savvaM dANassa phalameyaM // 26 / / aviya "dANaM punnatarussa mUlamaNahaM pAvAhimaMtakkharaM, dAliddadda makadalIvaNadavo dohaggarogosaha / sovANaM gurusaggaselacaDaNe mokkhassa maggo varo, tA dAyavvamiNaM jiNuttavihiNA patte supatte sayA // 11 // " patto kameNa joynnmujoynnmkhilkaamcriyaann| jiNadANapabhAvAo imassa eyAo ghaDiyAo / / 27 / / // 660 / / tammi samayammi rAyA tammi pure Asi dhvljspsro| NAmeNa dhammabuddho saccaM ciya dhammabuddhitti // 28 // lAyaNNaNIrasariyA gunnmnnibhriyaa'klNkkulcriyaa| ghaNadaMtI varakaMtI devI tassAsi vijayaMtI / / 29 / / supaiTThiya sImaMtaM visayaggAmovasohiyaM niccaM / taM varagharaNiM dharaNiva bhaMjamANassa se ranno // 30 // nayare nayarehilo ko suhio sutthao daDhaM esa? / evaM pavattA vattA kaiyAvi tassa atthANe // 31 // bhaNiyaM bhaDeNa keNaI aggamaNI sutthiyANamiha Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 66 // nayare / varaibbhasuo dhImaM dhaNiyaM viNayaMdharo nAma // 32 // jassa dhaNaM dhaNayassa va mayaNassa va jaNavimohaNaM rUvaM / viNNANaM vibuhANaMdadAyagaM devaguruNovva // 33 // taha varaghariNi caukkaM pahasiyasurakhayaranAri saMderaM / jassANAsaMpAyaNapauNaM pulaei muhakamalaM // 34 // bhaNiyamavareNa tatto vaNiyavahUvaNNavAyakaraNeNa / mA surakhayaranarIsaradaiyAo holasu aNaja! // 35 / / iyareNa tao bhaNiyaM kA hIlA ettha vaNNao ko vaa| bhaNiyaH sarUvameyaM supasiddhaM savvanayarIe // 36 // devANa dANavANa ya kuNaMti uvAiyAiM jubiio| tArisaruvassa kae tavihadArasthiNo taruNA // 37 / / vannati kAmiNIo savvAo nigyruuvgvvaao| caMkamiyaM laliyaM jaMpiyaM ca tAsiM saosAo / / 38 // evaM bahuppayAraM seoUNamaIva vaNayaM tAsi / bhaviyavvayAniogA rAyA rAyAuro jAo // 39 // Na tahA diTTasarUve raaMti jaNA jaNe guNadevi / jaha nigguNevi paravayaNavannie jayadiI esA // 40 // hoti vi dhammabuddhI adhammabuddhI khaNeNa so jaao| kassa va vivarIyattaM Na hoi mayaNeNa mUDhassa // 41 // egatto kulamamalaM mailijai dahai annao mayaNo / duttaDivagdhaMtarasaMThiovva duhio tao jAo // 42 // kuviyappalaharihIraMtaeNaM ciNtaamhnnnnvucchNge| AsAsadIvabhuo lado teNerisovAo // 43 / / paJcAiyapaurajaNaM dAsaM uppAiUNa se vnninno| giNhAmi balA tAo na homi garahAriho jeNa // 44 // iya nicchiUNa pacchaNNameva bhaNio purohio teNa / viNayaMdhareNa sadi kuNa metti kavaDaneheNa // 45 / / tattovi bhujakhaMDe eyaM gAhaM lahuM lihAvittA / pacchaNNameva majjhaM uvaNehi ayANiyaM teNa // 46 // sA puNa / / pasayacchi! raiviyakkhaNi! aja abhavvassa tuha vioge me| sA rAI caujAmA jAmasahassaMva volINA // 47 / / baDueNa taheva kae raNNA pau Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ROR upadezapadA rANa pesiyaM bhujaM / kira devigaMdhapUDae pahiyaM viNayaMdhareNeyaM ||48||taa bho livIparicchaM kAuNa viNicchayaM kahaha majjha / ratisundamahAgraMtha ramA pacchAvi bhaNIhaha ajuttameyaM kayaM raNNA // 49 / / tehivi na haMti duddhe pUyarayA tahavi sAsaNaM phunno| kAyavvaMti pAvara ryAdInAma tarabhavabhayaMtehiM livIparicchA kayA hatthaM // 50 // daTuM livisaMvAyaM bhaNiyaM paureNa suThTha suvisAyaM / atthi livIsaMvAora vrnnnm||662|| naya ghaDai imaM tu eyAo // 51 // aviya / jo carai maNabhirAme dakkhArAme suhaM vigysNko| so kaMTahayasarIre karI karIre nahi ramai // 52 // aviya // jo ceTTai goTTIe muhuttamettaMpi tassa dhaNNassa / vaMjulasaMgeNa visaMva paNNago muyai so pAvaM // 53 / / tA paribhAvau devo sammaM paramatthamettha vatthummi / aghaDatayaMpi ghaDiyaM eyaM pisuNeNa keNAvi // 54 / / sacchaMpi phaliharayaNaM uvahANavasA kalijjae kAlaM / iya khalasaMgAo khalu khaliyaM akkhaliyacariyassa / / 55 / / iya jaMpate paure paDiyAraM kaMjarovva agnnito| viyariyamerAlANo pakao asamaMjasaM rAyA // 56 // pabhaNai purise re re! ANeha balAvi tassa jAyAo / muddeha. maMdiraM lahuM niddhADiya pariyaNaM dUraM // 57 / / tubbhe puNa NAyarayA viruddhayArimmi pakkhavAillA / taM kAraveha suddhi mama purao jeNa muMcAmi / / 58 // evaM te pharusagiraM paurA paurA khaNeNa vimuhAsA / kivaNeNa maggaNA iva gehAo dhADiyA raNNA / / 59 // etthaMtarammi tAo viNayaMdhara- 18| // 662 / / bhAriyAo curovi| chivaNabhayAo purao ThiyAo pattINapattAo // 60 // daLUNa tANa evaM appaDirUvaM pabiMtio | rAyA / sarva na saMti amarAlaevi evaMvihavahao // 6 // aNukulo majjha vihI NUNaM jaM kira suyAo diTThAo / pattAo ya gihaM me eyAo amayakUvIo // 62 / / kaha nAma puNa imAoM navaneharaseNa pulaiyaMgIo / laggissati sayaM Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 663 me kaMThe ukkaMThiyamaNAo? // 63 // bhujaMtIoM ciya NarANa mayaNarasakAraNaM jao hoti / tayabhAve kimiha suhaM jAyai mayaramaNiramaNeva // 64 / / ahavA sahemi kAlaM pariNAme.sijjhihI imaM savvaM / bhukkhiyavaseNa paJcaMti uMbarA peha kaIyAsi // 65 // icitireNa turiyaM tAo aMteuraMmi khittaao| sayaNAsaNAI savvaM davAviyaM caMgabhogaMgaM // 66 // taM puNa visaMva gaNiuM tAo guruduhtvggitviyaao| ubaviTThAo dharaNIyalammi suddhammi suddhAo / / 67 / / bhaNiyAo ya saviNayaM rAyani uttAhiM bAhujuttAhiM / ceDIhiM niuNameyaM devIo muyaha uvveyaM / / 68 / / phaliyaM tumhANa phuDaM puvajiyapunnapAyaveNaja / jaM esa amha sAmI vaTTai aJcaMtamaNukUlo / / 69 / / jassa pasajjai eso tassa hu ciMtAmaNivva suhaheu / ruTTho jamovva jIvaMtakArao hoi niyameNa // 70 // tA eyasya pasAyA bhuMjaha bhoe vaicchiyavisAyA / muMcaha maNasaMtAvaM kuNaha kayatthaM paNayabhAvaM // 71 / iyajaMpiraceDIo bhaNiyAo suThThaniThuramimAhiM / uvvevakareNa halA ! alAhi halabolakaraNeNa // 72 // jai saTTho jIyaMta karei tA suThu suMdaro esa / akhaliyasIlANa jao jaNayai maraNaMpi suhameva / / 73 / / maDDAga haNeNa paritthiyAo bhuMjai ya neha bhillovi / laMghiyakulamajjAo taovi ahamo imo jAo // 7 // iccAivayaNanibbhacchiyAhiM ceDIhiM sAhiyaM rnno| uccaDai Na cakko kahavi deva ! phalihAmalasilAsu // 75 // NAUNa nicchayaM naravaIghi citAuro daDhaM jaao| tattapuliNammi mINovva Na hu raI lahai sayaNIe // 76 / / aviya // suyai suhaM gayarAo ghaNakaMTaya saMgaevi synniie| rAgIvi haMsatUlIgaovi nidaM na pAve // 77 // ciMtaggisaMpalitto rayami * saMvaccharovamaM gamiuM / kayasiMgAro sUrodayammi tAsiM gao pAsaM // 78 // anbhuTThio na tAhiM tucchaMpi na icchimo // 663 / / Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAgraMthaH / / 664 / naya tahAvi / Isarasirivva roro na patthio tANa so ruvaM / / 79 / / aha pecchai savvAohuyavahajAlAlikarvilakesAo / aNivviranAsAo jaracIvaramalinavesAo // 80 // majjAraloyaNAo daMturalaMboTThavaMkavayaNAo / parigaliyajovvaNAo tucchaM galiyANicaraNAo // 81 // aisayabIbhacchAo rAgINavi rAgaharaNadacchAo / daTThUNa tA nariMdoM citai dhaNiyaM nirANaMdo // 82 // kiM esa diTTibaMdho maimoho suviNayaM va pecchAmi / kiM vA devvapaogo kiM vA pAvabhAvo me ? // 83 // | haMho mahaMtameyaM accheramadiTThamasuyamettAhe / kattha gayaM eyAsi khaNeNa taM tArisaM rUvaM ? // 84 // aha jANiyavRttaMtA sahasA tatthAgaya mahAdevI / pAyaDiyapemakUvA payaMpiDaM cevamAraddhA ||85 || haddhI aNaja ! rajasi vilINahINAsu erisitthIsu / amuNiyapattaviseso avagannasi rAyaduhiyAo // 86 // na kalesi kulakalaMka virajjamANaM guNaM na lakkhesi / evaM NimmajAo kaha dhAvasi parajjaNe meraM ? // 87 // evaM bahuppayAraM uddho patthavo piyayamAe / lajjoNao visajai sajo viNayaMdharapiyAo ||88 | daThThe visajjiyANaM rUvaM sAhAviyaM puNo tAsi / kAraNajinnAsAeM ciTThai citAuro NicaM // 89 // | AyaNNiya maNNadiNe sUrI sannANasaMpayAnilao / nayarujANe ramme osario sUraseNoti // 90 // calio pamoyakalio saMpaurabhicco tao purInAho / uvaviTTho ya suTThio tayaMtie vaMdaNApuvvaM // 91 // pAraddhA ya bhayavayA dhammaka hA mohakaMdaniddalaNI / laddhAvasareNa tao pucchiyameyaM puhapahuNA / / 92 / / bhayavaM! ki kayamasamaM sukayaM viNayaMdhareNa puvvabhave / jaM vijiyasuravahUo kaNNA oNeNa pattAo ? / / 93 / / katto vA sukayAo eyAsi rUvamerisamapuvvaM / keNa paogeNa tayA virUvayA jhatti saMjAyA ? / / 94 / / iya rati sundaryAdInAmu ttarabhava varNanam - / / 664 / / Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 665 / / XI naravaiNA paTe paurA viNayaMdharo saha piyAhiM / savve sakougamaNA guruvayaNamuvaTTiyA sAuM / / 95 / / aha suraduMduhighoso parisAyaNajaNiyabahalaparitoso / vajarai parahiesI jahaTTiyaM kevalimahesI // 96 // viNagaMdharaputvabhave kahie tAsiM ca tassa ghariNINa / taha devayApabhAve virUvabhAvassa heutti // 97 / / ugghaDiyativvasaMvegabhAvaNAbhAviyANa sayarAhaM / jAo visayavirAgo tesiM naranAhapamuhANaM // 98 // mahayA vicchaDDeNaM jaNANasANaMdadAyageNa vaDhaM / pavvaiyANi kameNaM pattANi ya sAsayaM ThANaM // 99 // evaM akaraNaniyamo sayaM aNAyArapariharaNaheU / annesipi bahUNaM eudAharaNao neo||10|| etatkathAnakasaMgrahagAthAkSarArthasya vistaraH kathAnakAdeva sukhenAvagamyata iti nAtivistarabhIrutayA vyAkhyAta iti / / 728 / ||smaasN ca rati-buddhi-riddhi-guNasundarINAM kathAnakam / / itthaM dezaviratimapekSyAkaraNaniyamajJAtAnyabhidhAya sarvaviratau tadvaiziSTayamabhidhitsurAha;desabiraiguNaThANe akaraNaNiyamassa eva sabbhAvo / savvaviraiguNaThANe visiTTatarao imo hoi / / 729 / / dezaviratiguNasthAne yAvajIvaM parapuruSaparihAralakSaNe'karaNaniyamasyoktalakSaNasyaivaM ratisuMdaryAdizIlapAlananyAyena sadbhAvaH sambhava uktaH / dezaviratiguNasthAnake'pi pApAkaraNaniyamaH smbhvtiityrthH| sarvaviratiguNasthAnake yAvajI samastapApoparamalakSaNe viziSTatarako dezaviratyakaraNaniyamApekSayA'karaNaniyamo bhavati // 729 // atra hetumAha;rAjaM so pahANatarao Asayabheo ao ya esotti / etto ciya seDhIe o savvatthavI eso // 730 / / yadyasmAtkAraNAt sa sarvaviratilakSaNaH pradhAnatarakaH atiprazasta AzayabhedaH pariNAmavizeSaH / atazcAsmAdeva pariNAma / / 665 // Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akaraNani yamasya sarvaviratau 16 vaiziSThayam upadezapadaH / vizeSAdeSo'karaNaniyamaH pradhAnatara iti prakRtena sambandhaH / iti prAgvat / ata ekAzayabhedAt zreNyAM kSapakaNinAmi- mahAAgraMthaH kAyAM "aNamicchamIsasamma" ityAdikarmaprakRtikSapaNasiddhAyAM jJeyaH sarvatrApi sarvakarmasvapi tatra tatra guNasthAnake kSayamupaga- teSveSo'karaNaniyamaH, yatkSINaM tat punarna kriyata ityarthaH / karmaprakRtikSayakramazcAyaM karmastakzAstraprasiddho yathA-"aNami cchamIsasamma avirayasamAi appmttttaa| suranaratirinirayAuM niyayabhave saccajIvANaM // 1 // solasaaTekeka chakkaka // 666 // khiinnmniyttttii| evaM suhamasarAge khINakasAe ya solasagaM // 2 // bAtari ducarime terasacarime ajomiNo khiinno| | aDayAlaM payaDisayaM khaviya jiNaM nevvayaM vaMde // 3 // " ||730 / / etto u vIyarAgo Na kiMcivi karei garahaNijjaM tu / tA tattaggaikhavaNAikappa mo esa viNNeo / / 731 / / ___itastvita eva akaraNaniyamAt prakRtarUpAt, bItasamaH kSINamohAdiSuNasthAnakavartI munirna naiva kizcidapi karoti jIvahiMsAdi garhaNIyaM tvavadyarUpaM dezonapUrvakoTIkAlaM jIvannapi / tat tasmAt tattadgatestasyA mate skatiryaggatirU pAyAH kSapaNAdivikalpaH, tatra kSapaNaM nirmUlamucchedaH, sa cAnayAramivRttibAdaraguNasthAne prayodazanAmaprakRtikSapaNakAle PK sampadyate / AdizabdAt punaranudayarUpo'nubandhavyavacchedaH / sa ca nivRttaprakRtimatadvayapravezAnAmadyApyaprApta kSapaka zreNInAM zAlibhadrAdInAM vAcyaH / (grantha0 11000) eSo'karaNaniyamo vijJeyaH / ayamana bhAva:-yathA narakagasyAdikarmakSayAdibhiranudayayogyatAnItaM sanna kadAcidudayamAsAdayati, tathA'karaNaniyame saMjAte na kadAcit pApe pravRttiH prANinAmupajAyata iti // 731 / / hai||666|| Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 667 / / taha bhAvasaMjayANaM subaha iha suhaparaMparAsiddhI / sAvi ha jujjai evaM Na aNNahA citaNIyamiNaM // 732 // tatheti dRSTAntAntarasamuccaye / bhAvasaMyatAnAM nirvyAjayatInAM zrUyate samAkarNyate iha jinapravacane sukhaparaMparA siddhiHpratibhavaM viziSTasukhalAbhAt paryante nirvRtiriti / sApi sukhaparaMparAsiddhirna kevalaM tattadgatyAdikSapaNam, huryasmAd, yujyate evaM pApAkaraNaniyamalakSaNAt prakArAt; na naivAnyathA etatprakAraviraheNa / cintanIyaM vimarzanIyamidamasmadIyamuktam // 732 // etadeva bhAvayati;sai garahaNijjavAvArabIvabhUyammi haMdi kammammi / khabie puNo ya tassAkaraNammI suhaparaMparao // 733 / / sadA sarvakAlaM gahaNIyavyApArabIjabhUte zIlabhaMgAdikutsitaceSTAviSavRkSaprarohaheto, haMdIti pUrvavat, karmaNI mithyAtvamohAdI kSapite, punazca punarapi tasyAkaraNe svapnAvasthAyAmapyavidhAne sukhaparaMparaka uktarUpaH sampadyate // 733 // AharaNA puNa etthaM bahave usamAiyA pasiddhatti / kAlovaogao puNa etto ekko pavakkhAmi / / 734 / / AharaNAni jJAtAni punaratra prakRte'rthe bahavo bhUyAMsa RSabhAdikA RSabhabharatAdayaH prasiddhAH sarvazAstreSu vikhyAtAH, iti nAtra tadvaktavyatAprapaMcanamAdriyate / kAlopayogataH pravarttamAnaduSSamAlakSaNaH kAlopayogamAzritya punarita UrdhvamekamAharaNaM pravakSyAmi // 734 // etadeva prastAvayati;- . epammivi kAlammI siddhiphalaM bhAvasaMjayANaM tu / tArisaryapi haNiyamA bajmANuTThANa mo NeyaM / / 735 / / etasminnapi kAle prAyaH kalahaDamarakarA'samAdhikArakaiH svapakSagataiH parapakSagataizca janaH sarvataH saMkIrNe duSSamAlakSaNe / / 667 / / Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada siddhiphalaM bAhyAnuSThAnaM jJeyamityutareNa yogaH / keSAmityAha - bhAvasaMyatAnAM tu 'AjIvikA didoSaparihAreNa prArabdhamahAgraMtha sadbhUtavratAnAmeva sAdhUnAm / tAdRzakamapi saMhananAdyabhAvena kAlAnurUpamapi / huravadhAraNe bhinnakramazca / tato niyamAdeva bAhyAnuSThAnam, AlayavihArAdikam icchAmicchAkArAdikaM ca jJeyam / tathAhi yAdRzImIzvarastathAvidhadevatApUjanAdikAle koTivyayenAzaya zuddhimAsAdayati tAdRzIM daridraH kAkiNImapi vyayamAna iti laukikadRSTAntasAmarthyAda ihAzaThaprakRtayo varttamAnAnurUpaM dharmacaraNamanutiSThantaH sAmpratamunayastIrthakara kAlabhAvisAdhusAdhava iva mokSaphalacAritrabhAjo jAyanta iti / / 735 / / athaitadvaktavyatAyAM 'saMkho' ityAdigAthAsamUhamAha; - saMkho kalAvaI taha AharaNaM ettha mihuNayaM NeyaM / caramadvAya'vitahacaraNajogao sati suhaM siTTha || 736 || saMkho nAmeNa nivo kalAvatI tassa bhAriyA iTThA / tIe bhAtiNiyaMgayapesaNamaccagamiti ranno / / 737 / / guvviNivisajjagANaM hatthe devaMgamA iyANaM ca / paDhamaM ca devidaMsaNa sAhaNa taha tassa eeti // 738 || tannehA sayagahaNaM ee ahameva tassa apisaM / parihaNatosA sahisaMnihANa taha bhAsaNaM cittaM // 739 / / eehi diTThehi sociya diTThotti parihiehi tu so ciya osatto sahi ! emAdi atIvanehajuyaM || 740 / / vIsatya bhAsiyANaM savaNatthaM AgaeNa rannA o | sayameva suyaM evaM kovo aviyAraNA caiva // 741 || ettha ya imaM nimittaM annamiNaM maggiyaMpi no dinaM / aNa niyapiyANehaotti gayaseTThiputteNa // 742 / / paTuvaNamAgayANaM caMDAlINaM ca drANamANAe / rannami bAhucheyaM kuNahatti imIe pAvAe / 1743 / / / / / 668 / / 8 zaGkhakalAvatInidarzanam - | / / 668 / / Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 669 // XI.karaNaM vAhANayaNaM taha dukkhA pasavaNaM NaItIre / DibhapaloTTaNa NaipaimuhadharaNaM kahavi kiccheNa / / 744 // devayakaMdaNa saccAhiThANa taha bAhubhAvao caraNaM / tAvasakumAradasaNa gurukahaNa tavovaNANayaNaM // 745 / / raNNo aMgayadarisaNa NAme saMkA ya seTTipucchaNayA / ciTThati dasaNe gANa sogamaraNasthaNiggamaNaM / / 746 / / bahi ceIhara abhi. amiyateya sunimitta joMgao. dharaNaM / kahaNA Na imovAo eyammI patthue NAyaM // 747 / / gaMgAtIre sottiya caMDAlairacchAijaracIre / dhaNNe vicchisaguddhayaparaMparAe / mahAdoso // 748 / / tassa parivajjaNatthaM NijjAmagapuccha ucchadIvammi / kahie yAvaNamacchaNA ya taha ucchuvittIe / / 749 / / kAleNa bhiSNavAhaNa vAviyagamaNamuccharasa saNNA / piMDAgArA bahuso jAyANegesu ThANesu / / 750 / / ikkhAhArA sottiyamuhadukkhaNayammi sannapAsaNayA / ikkhuphalatti ya bhakkhaNa gavesaNA ceva jatteNa // 7511H evaM niyasannAyavi bhakkhaNa kAleNa daMsaNaM tassa / pucchaNa sAhaNa pItI tato ya AhAra bollaMti // 752 / / bhakkhAmi Niccamucchu ki Na labhasi taphale Na hotitti / daMsemi ahaM bhaddatti daMsaNe haMha saNNesA // 753 / / kassa mamaM ciya kiM No acchA kAleNa kADhaNabhAvAo / saccaM Na aNNaheyaM viNNAsaNao tahA NANaM // 754 / / pacchAyAvo bohaNamesA logaTTiI Na tattamiNaM / ANAyAro seyaM tatto suddhI u jIvassa // 755 / / NiyadesAgama kahaNaM pAyacchittakaraNaM ca jatteNa / savaNaM ca tattanANaM AsevaNamuciyajogassa // 756 / / tA jaha so asuibhayA mohAo asuibhakkhaNaM patto / taha dukkhabhayA taMpi hu mA dukkhohaM samAdiyasu // 757 / / / / 669 / / Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA: upadezapadaH matthabhaNieNa vihiNA kuNasu tuma ettha dukkhapaDiyAraM / appavaho puNa sAvaga! paDisiddho savvasatyesu // 758 // udAharaNamahAgraMthaH EXI appaparobhayabheyA tiviho khalu vaNNio vaho samae / jaMteNAkAlammI iovi dosotti esANA // 759 // dosA u ya garANaM viNNeyaM savvameva vasaNaMti / jaM pAvaphalaM dukkhaM tA alameeNa pAveNa // 760 / / aNNaM ca nimittAo muNemi gaMtiyaM tuhaM vasaNaM / avi anbhudayaphalamiNaM tA ciTThaha jAva ajjaMti // 761 / / 167011 evaMti anbhuvagayaM Thio ya jayarAo bAhire rAyA / dhammakahasavaNa toso sUvaNaM tattheva vihipuvvaM // 762 / / sumiNo ya caramajAme kappalayA phalavaI tahA chiNNA / laggA visiTTha phalayA haveNa'higA ya jAyatti // 763 / / maMgalapAhAuyasadda bohaNaM sahariso tao rAyA / vihipuvvaM gurumUlaM gao tahA sAhiyamiNaM tu // 764 // guruNo jahattha bINaNa raNo toso gavesaNuvaladdhI / savvassa jahA vattassa harisalajjAu to raNo // 765 / / milaNaM gurubahumANo dhammakahA bohi sAvagattaM ca / baMbhavaya jAvajIvaM ubhayANugayaM duveNhaMpi // 766 // ahiyaM ca dhammacaraNaM ceIharakAraNaM tahA vihiNA / puttavivaddhaNa ThAvaNa NikkhamaNaM dANa vihipuvvaM // 767 / / caramaddhAdosAo saMghayaNAivirahevi bhAveNa / saMpuNNadhammapAlaNamaNudiyahaM ceva jayaNAe // 768 // // 670 / __ AsIha jaMbudIve dAhiNabharahaDDamajjhabhAgammi / sirimaMgalAbhihANo deso desiyavihiyatoso // 1 // NaTTaparacakkatakarasaMcAre chNdcaaricucrnne| desammi tammi ramma saMkhapuraM nAma varanayaraM // 2 // taM puNa taruNimuhaMpiva sudIharacchaM, samujjaladiyaM ca / sai saMcaraMtasUraM tArAharaNaM ca gayaNaM va // 3 // rehaMtacittasAla bahusAhAraM sujAiramaNIyaM / punnAga-2 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 671|| nAgarammaM paramujANaM tayaM nayaraM // 4 // suragharajhaubbhiyaMguli kahai va taM tUragahiraghoseNa / bhaNaha jaNA! jai annaM naraloe erisaM nayaraM? // 5 / / saMkhobva dhavalavanno niyrvsuderjnniyjnntoso| suddhakulajalahijAo ahesi saMkho nivo tattha // 6 // rajjamavajavirahio so pAlaI dUramujalapayAvo amayakarovva sahakaro karehiM aisisirarUvehiM // 7 // annammi diNe ranno atthANagayassa vinnysNpnno| gayaseTThisuo datto paDihAraniveio patto // 8 // mottUNa calaNamUle rAyArihapAhuDaM kypnnaamo| sappaNayamAsaNagao bhaNio so naravarideNa / / 9 / / kIsa cirAo dIsasi gayanaMdaNa! suThTha dehakusalaM te / bhaNiyaM ca teNa kusalaM saMpai devANaNe diTTe // 10 // kAraNamettha mahApahu ! kuladhammo esa vaNiyaloyassa / kIrai dhaNajjaNaM jaM disijattAevi gaMtUNa // 11 / / annaM ca // duparicayaghariNigharo jo na niyacchei mahiyalaM mnnuo| so kayadaddaro iva sArAsAraM Na yANei / / 12 / / najaMti cittabhAsA taha ya vicittAu desniiiio| accabbhuyAI bahuso dIsaMti mahiM bhamaMtehiM / / 13 / / tA deva ! devasAlaM nayaraM nayarAiyaM jayapayAsaM / ahamatthatthI sutthaM vaNijakale | gao Asi // 14 // rannA bhaNiyaM sAhasu jaMtAIteNa tattha va gaeNa / kiM saccaviyamauvvaM acchariyaM viusamaNaharaNaM? / / 15 / / datteNa bhaNiyamiha devasAlamaicojasayasamAinnaM / puramatthi visAlaM phalihasAlapariveDhiyaM tattha // 16 // appaDimAiM suramaMdirAI akaro iva nivasai suhtthii| kassavi ya natthi mAyA gayabAho taha jaNo savvo // 17 // NArINaMpi Na rakkhA icchijaI jattha vesalogevi / no manijai buddhI kesANaM savvahA jattha // 18 // aviya / mAsAhArA dhIvaracariyA taha deva ! jattha sklttaa| dIsaMti pahANamuNI kahimo bhe ! kittiyaM deva ! // 19 // annapi kiMpi coja / / 6711 // Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vatInida rzanam upadezapada diTuM taM puNa Na sAhiuM skaa| sayameva taM paloyau NIluppalaloyaNo devo // 20 // iya bhaNiUNa payatteNa goviyaM zaGkhakalA kaDDiUNa naravaiNo / cittaphalayaM paNAmai rAyA pAsai kare dhariuM // 21 // diTThA ttthovhsiytiysvhuumnncmkksNjnnnnii| egA kannA lAyaNNasalilakalasovamANathaNI // 22 // vihio geNa paNAmo NUNaM raMbhA tilottamA vAvi / esA devI iya mANasammi pariciMtiyaM teNa / / 23 / / avvo! saralasahAvassa tujjha esA kahaM kuddilruuvaa| jAyA vayaNapauttI // 672 / / sahAsavayaNeNa iya bhaNio // 24 // nijjhAiyA aiciraM bhaNiyaM avvo! auvvago kovi / vinnANapagariso tassa jeNa lihiyA imA evaM // 25 / / kA puNa esA devitti, pucchie rAiNA bhaNai datto / diTThamaNuNNaM lihamANagassa ko pagariso INT ettha? // 26 // egassacciya viNNANapagariso bhaNNae pyaavinno| jeNa paDicchaMdassavi virahe esA viNimmaviyA // 27 // kiM ettha apaDipuNNaM bhaNiyaM raNNA jamidubiMbanibhaM / vayaNaM kamaladalovamamacchijuyaM, kiMpi ramaNijo // 28 / / aMgANaM vinAso, lAyannaM jalahisalilao ahigaM / diTThIbhaMgo raMgassa sarisao'NaMgaNadRssa // 29 // kaNNaMtapattatikkhaMtaloyaNA kiMca hasirabhaNiresA / cittaTTiyAvi devI harei cittaM phuDaM majjha // 30 // dattaNutaM deveNa mANusIvi ra ya imA kayA devI / ahavA maNussio ciya devassa havaMti devIo // 31 / / evaMvihAo ki mANusIo bhI datta ! // 672 // K katthai bhavaMti / pahasiyavayaNeNa aNeNa bhAsiyaM suNau tA devo // 32 / / sA annacciya lIlA bhannA sA aMgacaMgimA kAvi / jA tIe mANusIe lihaNaM puNa saraNakabjeNa // 33 / / bhaNiyaM savimhaeNaM rannA tA bhadda ! kahasu kA esaa| paDibhaNai tao datto esA mama deva ! bhaiNitti // 34 // jai tuha bhaiNI tA datta ! sA Na diTThatti bhaNasi kiM Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 673 // esA / iyareNa bhaNiyamihi kahemi devassa paramatthaM // 35 // jaNagassummaDDAe caliohaM desdsnnttttaae| gahiyasumahagghabhaMDo akkhaMDapayANao saMto // 36 // laMghiyaaNegadeso saMpatto devamAlanagarassa / jaM saMdhIe araNNaM suNNaM gajaMtasarlaM // 37 // sannaddhapavarasuhaDaparivuDo turiyaturayamArUDho / sohemi aggamaggaM bhillapuliMdAisaMkAe // 38 // bhImammi tammi diTTho ego egastha pahasamAsanno / AsannamayaturaMgo sahasA puriso avicalaMgo // 39 // savvaMgasuMdaro ki raivirahe esa mucchio'nnNgo| emAikayaviyappo paloio so mae gaMtuM // 40 // so sAvasesajIo gAuM so sisiravAriNA sitto| laddhapuNaNNavasaNNo puNovi so pAio nIraM // 41 // chAoyarotti sa mae moyagabhogeNa pINio tatto / puTTho supurisa ! katto kaha vA patto si vaNagahaNaM? // 42 / / teNa vuttaM / jaM Na maNoharavisao na kAmacAreNa gammae jattha / kammapavaNeNa pANI nijai uppADiu tAhe // 43 / / tA devanaMdidesA turaMgahario ahaM ihaayaao| tubbhevi bhaNaha supurisa ! etto saMpattiyA kattha? // 44 // bhaNiyaM mayAvi amhe taddesavibhUsaNaM gmissaamo| siridevasAlanayaraM ego sattho tao doNhaM // 45 / / hayavAhagaparitattA tubbhe tA me suhAsaNaM bhayaha / evaMti bhaNiya so taM suhAsaNaM lahuM samArUDho // 46 // to hAsatosabahulA aicchiyA kittiyaMpi taM ranaM / jAyA vibhAvarI vihiyamuppayANaM tao tattha // 47 // bIyadivasammi sahasA turiyaturaMgathaTTadochaTheM / labbakahakkabokAkolAhalabhariyadisicakkaM // 48 // vajaMtaDhakkaDakAhuDukkakaMsAlakAhalaraveNa / pUriyabhuvaNaM sahasA purao senna pulAemo // 49 // khuhiyA ya satthasuhaDA turiyaM snnnnhiumhsmaaddhttaa| mA bhAhitti bhaNaMto mamAsavAro puro patto // 50 // bho bho diTTho kaccai bhaNamAgeNaM ayaMchio hattho / sayameva teNa eso jAyA // 673 / / Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH - harisAulA dovi // 51 // to vinnAyavaiyaroM samAgao tattha vijayabhUvAlA / jayaseNakumAro jayau jaMpiyaM baMdilAeNa mahAgraMthaH / / 52 / / teNavi payacAraparAyaNa abbhuTTiUNa NaranAhA / NiyajaNao sappaNayaM paNao romaMciyaMgeNa / / 53 / / Apucchi kaha tumaM vaccha ! imaM rannamajjhamAvaDio / teNavi bhaNayaM jaha deva ! teNa duTTeNa asseNa // 54 || aDava pavesio imamamANusaM to mae sukhiSNeNa / mukkA vaggA parisaMThio ya eseA lahuM ceva // 55 // unno haM tatto akaJjakAritti esa muNiUNa / manne mukkI pANehiM takkhaNA tAya ! tatto haM // 56 // gimhasamubbhavataNhAparAyaNo dAruNaM samaM patto / aMdhAriyaM jayamiNaM samaMtao pecchiuM laggo // 57 // eto paraM Na jANAmi kipi saMjAyamaMtare tammi / jIvao mhi animittabaMdhuNA purisasIheNa // 58 // eeNa satthavAheNa jaMpamANeNa evamuvaiTTho / teNAhaM naravaiNA sakkhaM ca NibhAlio teNa / / 59 / / bhaNiyaM kayappaNAmeNa majjha sattI Na pANadANammi | devasseva pabhAvA kumaro jaM jovio eseA // 60 // rannA paritAsamuvAgaraNa AliMgio daDhaM bhaNio / taM bhadda ! majjha putto paDhamo niruviggao visasu // 61 // to sattharakkhavAle nirUviraM devasAlanayarammi / nIo samagaMciya dAviyA ya paDivattiyA rammA // 62 // tataH / kahakavi tehi hariyaM rAyakumArehiM deva ! maha hiyayaM / jaha jaNaNijaNayanayaradesavAsassa no sarai / 63 / / / / 674 / / atthi puNa tassa ranno dhUyA siridevikucchisaMbhUyA / lakkhaNadharI surUvA aNuyA jayaseNakumarassa ||64 || tuliyatilottamateyA kalAkalAvammi suTTu pattaTThA | jaNamaNaharaNasucariyA kalAvaI saccaviyanAmA || 65 // tIe aNurUvavaro gavesio savvao na uNa laddho / ciMtANaleNa ujjhati teNa piyaro ya bhAyA ya // 66 // aviya / jAyaMtiya zaGkhakalAvatInida rzanam / / 674 / / Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 675 // dINima jaNaMti, joyaNasaMpattiya, ciMtAsAyari khivahiM tavahiM paramaMdiri jaMtiya / piyaparicatta ahaMtaputta maNutAvahi jaNayaha, jammadiNicciya nayaNa nIru nidijjai dhUyahaM // 67 // bhaNio tehiM tao haM bhaiNIe lahasu kiMci varamuciyaM / jaM bahurayaNA puhavI tumaMpi bahuhiMDaNasahAvA / / 68 // evaMti bhaNaMteNaM maevi lihio imIe pddicchNdo| tayaNuNNAo kamasohijo gehammi patto mhi // 69 / / phurai puNa majjha hiyae esA devassa ceva, uciyatti / niyasAmiyaM pamottuM rayaNaM ko sahai annassa ? / / 70 // kulagirisamubbhavANaM ThANaM rayaNAyaro hu saviyANaM / mottUNa sasi annattha katthaI ghaDai ki joNhA ? // 71 / / taM soUNa gariMdo tAhe ciMtAuro daDhaM jaao| kaha majjha imAe samaM lahumeva samAgamo hohI ? // 72 / / etthaMtarammi majjhaNhasamayasUyAkaro suragihesu / saMkharavo saMjAo paDhiyaM taha kAlakahageNa // 73 // ullasiyateyapayaro sUro jaNamatthayaM kamai eso / teyaguNabbhahiyANaM kimasajjhaM jovalogammi ? |74 / / siMgAravuDDijaNaNI maNoramA bahumahUsavasaNAhA / devaccaNeNa labbhai lacchI daiyA ya kamalacchI // 75 / / atthANamaMDavA so uThThittA kayasiNANakAyavvo / devAipUyaNaM kAuM kiMci AhAramuvabhutto // 76 / / uvaladdho rasaNANaM mahurAINaM Na kovi aasaao| taM ciya kalAvaI mANasammi sai saMbharaMteNa // 77 / / to sutto sasayaNIe katthai vatthummi rimyaavNto| paricitiuM pavatto imerisaM ummaNo saMto // 78 // bhaI te devva ! jeNaM jiyatiyasavahU nimmiyA sA mayacchI, taM khUNaM jaM na siddhA gayaNagamakhamA mANavANaMpi pakkhA / tamhA amhaMpi iNhi kuNasu pahu ! lahuM suMdaraM picchabhAraM, pecchAmo jeNa hatthaM vayaNajalarUhaM dullahaM vallahAe // 79 // kiM hohI sA rAI divaso vA amayaNimmio koi / jattha ramissa // 675 / / Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH tIse urammi haMso saravarevva / / 8 / / kaiyA vA mahurAharadalakalie vayaNapaMkae tIse / kAhaM mahuyaralIlaM aviyaNho maMtha-zakalAmahAgraMthaH rAmoe ? // 81 // emAicittaciMtAhIraMto acchiUNa kiMpi khaNaM / puNaravi atthANagao tIe kahAe diNaM nei / / 82 // vatInida rzanamaha duiyadiNe ranno namaMtasAmaMtacakkavAleNa / sevijamANacaraNAraviMdajuyalassa sahasatti / / 83 / / cArapuriseNa keNai IN siTuM gurusAsaruddhakaMTheNa / deva ! mahaMtaM sennaM pavisai kattovi tuha dese / / 84 / / rhckkghnnghnnaarvgygjjiyturykhurr||676|| vummIso / kolAhalo disAo pUrai vaNasattasaMtAsI / / 85 // aviya / udaMDadhariyavarapuMDarIyaDiMDIrapiMDapaMDariyaM / ummaggalaggakhIroyanIrasaMkaM tayaM kuNai ||86|vttuNti viNayaMpaNayA savve devassa siimsaamNtaa| taM puNa aNajamANaM samAgayaM deva ! kattovi // 87 / / soUNa imaM raNakelikoDDio bhiuDibhaMgabhImaMgo / lIlAlayaniyanihayamahiyalo Aha bhUvAlo / / 88 / / re re dijau turiyaM payANaDhakkA kareha saMjatti / tUraha bho sAmaMtA khelnaNayaM AgayaM kiMpi / / 89 / / laddhAesA sinnaM pauNIkAuM bhaDA smaaddhttaa| rahagayaturaMgavAhaNasaMNAhe paharaNohaM ca // 9 // kiM kiMti vAharaMto savvatto bhamai NAyaro laao| Ayannijai bahalo pae pae halahalArAvA / / 91 / / etthaMtarammi datto pahasaMto naravaraMtie ptto| jaMpaI akaMDa viDDarameyaM kiM deva ! pAraddhaM? // 92 / / NaNu eyaM taM rayaNaM sayaMvaraM ei jamiha devassa / cittaTThiyaMpi diTuM ciTThai cittaTThiyaM ceva // 92 // so esa jayakumAro disidisivitthariya kittipabbhAro / rUvaviNijiyamAro saMpattao kalAjalahipAro / / 9 / / tavvayaNAo rAyA sahasA vuDDovva amayakuMDammi / uvasaMtacittadAho sapamoyamaNo daDhaM jAo XI S 95 // dAUNa kaNayajIhaM sayalaM dattassa aMgalaggaM ca / pabhaNai kaha puNa evaM suMdara! aidugghaDaM jAyaM // 96 / / datto. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aha hasaMtA aciMtamAhappayAe devassa / saMghaDaMi dugghaDaMpi. hu bhannai annaM kimamhehiM ? // 97 // maisAramaMtiNA jaMpiyaM tio deva ! esa kila datto / sappurisajjiyavihavovva nAyagahio sayAkAlaM // 98 // kiMca / raMjai sayaNe mahurapphalehiM vaDapAyavo apupphovi / na palAsatarU kusumubbhaDovi virasaM phalaM deMto // 99 / / gajjati miyaM mahuraM varisaMti ghaNA ghnnN||677|| buNA bhariyA / rittA kakkhaDakhaDaharabubbhaDA tucchayaM piccha // 10 // savvA bhaNAi mahuraM purao riuNovi chNdvittiie| aMtarabahumANe puNa parokkhaguNavannaNaM ciMdhaM / / 101 / / saMthuNai viNayapaNao bahuM kubhiccovi vivihavayaNehiM / kajehiM saccavijai pahummi bhattI subhiccANaM // 102 / / tA savvahA akittimaNeho devammi esa settttisuo| gahirattAu na kahiyaM saMbhavaI deva ! puNa eyaM // 103 / / eIe bAlagAe purao tai bhattimaNusaraMteNa / guNakittaNaM kayaM teNa tIe rAgA samu. bhUo // 104 / / eso ciya jaNaehiM visajio ettha tIe samameva / eso saMcallo devapAyajANAvaNaNimittaM // 105 // navaraM turiyatarapao samAgao bhAsiyaM ca datteNa / maisAro maMtI esa NUNaM saccAbhihANotti // 106 // kahamannahA parokkhaM vattaM desaMtarehiM aMtariyaM / paJcakkhuvaladdha piva vajarai sapaccayamimaMti // 108 / / ahavA / dUranihittaMpi nihiM tiNavallisamotthayAe bhuumiie| NayaNehiM apecchaMtA kusalA buddhIe pecchaMti // 108 / / tato rannA sennaM saMjattiparaM nivAriyaM jhatti / paJcoNoe Niutto maMtI to dhodhaNo tIe // 109 / / nagarAkkhagalogo bhaNio nagaraM jahAyaraparehiM / sabhitarabAhiriyaM payaTTamahasavaM kajaM // 110 // taha cAragasohaNayaM dhavalAI deulAI sylaaii| vAreha saMkasAlaM jahA na suMkaM gaheyavvaM // 111 // savvo ya pagaivaggo mAliyataMboliyAio vacco / niyavAvAraparehiM hoyavvaM savvahA iNhi // 112 // // 677 // Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMtha // 678 // KORE ubbheha toraNAI jannAvAse nahaMtae kuNaha / garaturayavasahakarabhAighAsasaMpAyaNaM ceva // 113 // iya naravaiNA''NattA pagayA zaGkhakalAsavvaMpi te jahAjuttaM / rAyAvi pamoyabharaM auvvamaNubhaviumAraddho // 114 / / / vatonida rzanam___ aha dhodhaNeNa dhaNiyaM dhuNAvio matthayaM samatthovi / jayaseNasennaloo samANasammANakaraNeNa // 115 / / AvAsio jahociyaThANe jAyA purI sasaMtosA / kumaro paNao ranno sIseNa mahIvilaggeNa // 116 // AliMgio sasaMbhamamApuTTho sAgayaM puhiphunno| pavarAsaNe Nisanno sapariyaNo sa bahugoravio // 117 / teNAvi maMtipamuho parivAro samuciyAe nniiiie| kayasammANo vihio tesu suhAsaNaniviTThasu // 118 // etthaMtare viraMgo kumAramaMtI pasaMtamuhakaMtI / bhaNai bahu amhapahuNo hariyaM hiyayaM tuha guNehiM // 119 // taha kahavi sarUvaM vo siTuM datteNa vaNiyaputteNa / jaha TaMkukkinnaM piva ThiyamamalaM cittabhittIe // 120 / / tAeNa tumha evaM saMdiTuM hanibbharaM dhIre / tuha guNanihiNo dUraTThiyA hu kiM gauravaM kuNimo? // 121 / / kA tassa cheyayA kA udArayA ko guNesu annuraao| viyarai jo Na guNINaM pasatthavat) suiTuMpi? // 122 / / tA guruguNANurAyA lAyannakalAkalAvaguNakaliyA / aivallahAvi bAlA esA saMpesiyA tumha // 123 / / naya eyAe rAo jAo annesu rAyakumaresu / kamalAyaraM pamottuM kattha va kamalA raI kuNau ? // 124 // tA eyAe POI ||678 // pANi paNaIyaNapaNayapAlaNappavaNa! / giNhittu tumaM supurisa ! karesu maNanivvuiM amha / / 125 / Na kayAi diTThapuvvaM eyAe vippiyaM mamAovi / tA taha kareja jaha me Na sarai kariNivva vijhassa / / 126 // kiM vA kuluggayANaM purao parijapieNa bhuenn?| paDivannavacchaMlA te sabhAvao ceva jaM hoMti // 127 / AikkhiUNa evaM virae maMtimmi Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 679 / / - bhiNiyapi / paDibhaNaI saMkharAyA saMkho iva mahuranigghosoM / / 128 / / avvo ! kiMpi auvvaM sojanaM vijayaNaravadissa / amhANaMpi guNehi raMjiJjai jeNa se hiyayaM / / 129 / / jai bAlayAvi amhe jaNagaviogeNa NivapayaM pattA / ki tittieNa guNiNo jAyA uttANamaiNovi ? / / 130 / / ghaNaguNarasapunnAI purisaphalAI havaMti pariNAme / taruNAI NigguNAI sauNANa maNaM Na raMjaMti / / 131 // ahavA / - dosevi guNe cciya parajaNasta pecchaMti uttamA loyA / chAyAharaNaMpiNa muyai himakiraNo lachaNaM jeNa / / 132|| jANaMti piyaM ciya vottumuttamA amayamuttiNo NUNaM / kiM amayAo annaM jhariuM mayalaMchaNo muNai ? / / 133 / / tA tassa puhaivaiNI NikAraNavacchalassa guNanihiNoM / kaha na karissAmi ahaM vayaNaM NaNu jaNayatullassa ? / / 134 / / aha jayaseNakumAro pabhaNai dattaM samAgayaM harisA / ajamha tumha vayaNe savisesaM paJcao jAo / / 135 / / jao / erisamazuddhayattaM eso nayasuMdarI vayaNavihavo / dakkhinnaviNaya uciyannuyAo deve auvvAo // 136 // tahavi na toso niyaguNagaNesu paraguNathuIsu aNurAo / ahavA erisayacciyamahANubhAvA jao bhaNiyaM / / 137 / / bhariyabhuvaNaMtarehiM guNehiM yihiM kuMdadhavalehi / bahu tusaMti na dhIrA jaha paraguNalesabhaNaNeNa / / 138 / / avabbhuyaguNarayaNehiM pUriyaM varanihivva devassa / cariyaM pamoyakAraNamiha kassa na hoi dIsataM ? / / 139 / / sasiNehaloyaNehiM raNNA kumaro payaMpio evaM / suMdara ! aIva suyaNo si gheppase jaM mama guNehiM // 140 // ahavA // gheppaMti suheNaM ciya sahAvavimalAI suyaNahiyayA / paDibibijai appA kila keNa Na dappaNucchage ? // 141 // jaM vijayarAyataNao teNa tae eriseNa hoyavvaM / / / 679 / / Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH sahayArapAyavAo na hoi kaiyAvi niMbaphalaM // 142 // mahAgraMthaH / / 680 / / etthaMtare paDhiyamavasarapADhaeNa jahA / / " aha so sakkaracunnamajjhigayapunnu vileATTai, khaMDummIsiyasattukuMDi ghayabAhu paTTa / vAuJjAyaM kaDhiyaduddhi lahasi hatthaha paDiyaM, jaM daivi saJjaNakuDuMba erisa nimmaviyaM // kahi guNasAyaru saMkhapahu, vijayarAu kahiM saMvasai / dIvaMtaraha vi rayaNu vihijoggi jogguvanivasai // " tao / tassAvasarapayaTTiya pADhassa pasAyamA gayA savve / sakkAramaimahaMtaM kuNaMti pulayaMkiyasarIrA || 143 / / viusasahAsamuciyasaMkahAhi ThAUNa kittipi khaNaM / pacchA pasannahiyayA niyaniyagehesu saMpattA // 144 // / dANagahaNuJjayANaM niccaM vaDUMtaniddhabhaNiINa / aNNoSNaM cittaNuvvattagANa tesi diNANa game / / 145 / / kevaiyANa vivAho pAraddho suMdarammi divasammi / uccaTThANagaesuM su vimalammi gayaNayale || 146 / / vajaMtacittataraM turaravAraddhavArabahunaTTaM / naTTAyaTTiyalAyaM lAyamaNonayaNakayato saM / / 147 / / tosabharamiliyakA miNimuhapaMkaya rAiyaMgaNAbhoyaM / bhoyaNavibhattibhAviyaNAyaraNaraNArikayavaNNaM // 148 // vannaMtavittacAraNamaNorahAIyadANaramaNIyaM / ramaNigijjata sutAramahuravaramaMgalasamiddhaM / / 149 / / maMgalasamiddhakayavivihako uyaM jaNiyasya paritosaM / paritosabahulavaravahukIraMta milaMta karakamalaM / / 150 / / purapavarahiyayaharaNaM vaDDiyapaNayaM adANasavaraNaM / tesi pANiggahaNaM vattaM kulakizca nivvahaNaM // 151 // / jayaseNakumAreNavi hayagayadhaNakaNayabhUsaNAIyaM / dinnaM kalAvaIe airittaM jaNayabhaNiyAo / / 152 / / aha saMkhamahArAyA tihuyaNavijayaMva pAvio sahasA / lAbhe kalAvaIe ahiyaM maNaNevvuI patto / / 153 / / jayaseNassavi hiyae pII eyammi bhaiNiNeheNa / paDivattigeAravehiya jAyA ahiyA vatI rzanam - 1182011 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 681 // guNanihimmi / / 154 // parihAsatosapaMDiyakahAhiM suhamacchiUNa bahudiyahe / pIhiyayadukkhabhIrU tahAvi gamaNUsuo jAo // 155 / / bhaNio ya teNa rAyA tuha pAyA deva! duccayA amhaM / tahavi piyaro mahaMtaM kAhiti maNe asaMtosaM // 156 / / saTThANamao jAmo aNujANaha rAiNA tao bhaNiyaM / piyadasaNadhaNajasajIviyANa ko lahai paatti ? / / 157 / / tA kumara ki bhaNijaM tahAvi jaha saMgamo puNo hoi| sigghaM ciya taha jatto kajo pIUsavuddhisamo / / 158 // suviNevi mA kuNejasu devIe kalAvaIe visayammi / citaM, jao na rayaNaM kassavi ciMtAe agdhei / / 159 // jayaseNakumAreNavi bhaNiyaM sacaM Na annahA eyaM / jaM puNa iha bhaNiyavvaM tAe purAvi bhaNiyaM taM // 160 / / nAsagabhUyA tumhANamappiyA savvahAvi tunbhehiM / esA citeyavvA vasaNe taha Usave ya sayA // 161 // iya saMbhAsaparo so virahaggikarAliyaMva ruyamANi / saMThAviu kalAvaimaNugammato narideNa / / 16 / / kumaro gaMtuM laggo kameNa patto ya devasAlammi / diTThA piyarI hiTreNa sAhio vaiyaro savvo / / 163 / / saMkhovi ya khoNivaI saMpunnamaNoraho saha piyAe / tIe apattaviraho bhoe bhottuM samAraddho / / 164 // tIe adaMsaNe hiyayanivvuI na hu khaNaMpi pAvei / niyajIviyaMpi dicchai acchai sai takahakkhaNio X // 165 // kiM bahuNA / kajAI kuNai aMgaM cittaM ciTThai kalAvaI jattha / aMteuraMpi savvaM kalAvaINAmagaM jAyaM // 166 // taha tIe taNuIe ranno ruddha visAlamavi hiyayaM / ogAsa jaha aNNA pAvai thevaMpi no tattha // 167 / sA puNa na muNai vottuM kayAvi aliyaM na yAvi pesunna / IsAvasaM Na gacchai na yAvi sohaggagavvaM ca // 168 // jANai piyAI bhaNiuM jANai savvassa uciyapaDivatti / jANai duhiesu dayaM jANai paripAliu solaM // 169 / / hayahiyao hoi Nivo / / 681 / / Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMtha. / / 682 / / raMjijjai pariyaNovi kira tIe / guNasaMthavaNe laggo saMvattitvaggovi taM cittaM // 170 // suhasAyaramaggAe tI e taNatullagaNiya sangAe / sisiradivasAyamANA gaNiyA divasA na vayamANA / / 171 / / aha annayA NisAe majjhimabhAga suhapattA sA / pecchai suvannakalasaM suracaMdaNa kacacikaM / / 172 / / khIroyasalilabhariyaM vijuppuMjujalaM kamalapihiyaM / Niya ucchaMgaNividdhaM visiTThamaNijAlasaMghaDiyaM / / 173 // takkhaNameva pabuddhA uTThAveUNa naravaI kahai / jaha deva ! mae sumiNo ehi eyArisa diTTho / / 174 / / bhaNai nivo tujjha pie ! hohI putto kulaMbaramiyaMko / kulakappatarU kuladIo ya kulamaMdirajjhao ya / / 175 / / evaMti hou iya manniUNa sA gabbhamuvvahaI dhIrA / pIyAmayarasapUravva harisa gari samaNupattA / / 176 / / aviya // abbhavaharai Na unhaM Na ya sIyaM chuhatisAvi no sahai / caMkamai Na ya turiyaM gabhAsAyAo bIhaMtI / / 177 / / piyai vivihosahAI nizvaM ciya gabbhavuDDijaNayAI / baMdhei osahIo ArAhai devayANegA / / 178 / / punnappAsu tao mAsesuM navasu pesiyA piuNA / paDijangayA viyAyai paMDhamaM jaM piugihe nArI / / 179 / jayaseNakumAreNavi aisuMdarameyamii muNaMteNa / aMgayajuyalaM pahiyaM savisesaM pAhuDaM rano // 180 // pattA kameNa AvAsiya ya te dattaparicayavasAo / gayaseTTigihe sammANaThANamA roviyA teNa / / 181 / / bhaviyavvayAniogeNa tehiM paDhamaM nibhAliyA devI / kahio piusaMbhAso AgamaNapaoyaNaM ceva / / 182 // aha cirakAlassa imA jaNayapa uttitti takkhaNA devI / romaMcakaMcuyaMciyakAyA jAyA pasannamuhI || 183|| IsihasiraMpi vayaNaM jAyaM hAsAulaM sudaMtIe / ANaMdodayapunnaM viyasiyamahaloyaNa jayaMpi / / 184 / / sAgayamiha tumhANaM kusalaM tAyassa nIruyA aMbA / NaMdai bhAyA majjhaM iya puvvaM pabhaNiyA zaGkhakalAvatInidarzanam / / 682 / / Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 683 / / bahuso // 185 / / emAisiNehapareNa uciyasaMbhAsaNeNa kayatosA / to bhAsaMti jahesi kusalaM savvesi tujha paraM // 186 / / ukkaMThiyANi savvANi bhogasAhaNamimANi vatthANi / deveNa tumha pahiyaM imaM ca devaMgadosajuyaM // 187 // aMgayajuyaM kumAreNa pesiyaM rAiNo siNeheNa / aivallahaM ca evaM kumarassa jao niyapiyAe // 188 // bhUsaNaheuM maggiyamalaM ghaNijagayaseTriputteNa / tassavi na diNNameyaM to devI bhAukayanehA // 189 / / sayameva taM pagivhiya bhaNei ahameva appaissAmi / ahigaM te sammANiya visajiyA niyanivAsammi // 190 // devI sahIsamakkhaM bhuyajuyale aMgae parihiUNa / pariosanibbharA nicalAe diTThIe picchei // 191 // etyaMtare naravaI patto devIe maMdiraduvAre / hasiyaravaM AyaNNiya kimettha eyAu jaMli // 192 // iya saviyako jA niyai tAva pAsai gavakkhagayaNayale / devIbhuyAsu aMgayajuyalaM tara suNai ullAvaM / / 193 / / amayaraseNa va sittaM maha NayaNajuyaM imesiM dNsnno| ahavA so ceva mae diTTho eehiM diDhehiM // 194 / / eehiM parihiehiM osatto nehanibbharo sme| mariuM ca jIviyaM me hiyayaM tnnnnaamghnnnn| 195 // annaM ca uyaha cojaM gayaseTThisueNa maggiyaM eyaM / tahavi nahu teNa dinnaM pANapio sovi jaM tassa // 196 // bhaNiyaM sahIhiM sAmiNi ! tumammi jaM tassa neha- savvassaM / annattha tArisaM ki saMbhavai kimettha kira cojaM? ||197 / / evaM agahiyanAma ullAvaM tAsiM bahuvihaM sou|| IsAvaseNa rAyA gahio kuviyappasappehiM // 198 // hiyayassa kayANaMdo eyAe vallaho varo koi / ayaM viNoyamettaM vasIkao kavaDanehAe // 199 / / kiM nihaNAmi imaM ciya kiMvA ghAemi vallahamimIe / kA hoja ettha dUI saMjogo // 683 / / Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vatInida upadezapAla jIe iya ghaDio? // 200 // evaM gururosANalajAlAkavaliyasarIrao raayaa| kaanakahaNijamimaMti pucchiu~ kipi kalA mahAgrathaH asamattho // 201 // aivallahAsu garuyaM sammANaTThANamANiyAsuMpi / ko vissAsaM itthosu nAma vibuhA jaNo kuNau ? rshnm||202|| esA kalAvaI jaM nimmalakulasaMbhavAvi sAsei / asamaMjasAI evaMvihAI NUNaM galiyasIlA // 203 // evaMza asaMkaNijja saMkato takkhaNA pddiniytto| dukkheNa divasamegaM gamei gurudukkhasaMtatto // 204 // atthaMgayammi ravimaMDalammi dUraM viyaMbhie timire / soyariyANa bahUo pacchannaM vAhareUNa // 205 / / bhaNiyAo samaikappiyamatthaM paDivajiuM gayA taao| rannAvi samANatto nikaruNo nAma niyayabhaDo // 206 / / jaha bhadda tumaM pacchannameva devi kalAvaI majjha / paJcase ciya neuM ujjhasu amugattha rannammi // 207 / / aha so pabhAyasamae pauNIkAuM rahaM turiyaturayaM pabhaNai devi Aruha rahammi eyammi avilaMbaM // 208 // kusumujANe namiuM rAyA saMpatthio gayArUDho / tuha ANaNe sAmiNi ! Aeso majjha saMjAo // 209 // saralasahAvA esA sasaMbhamaM rahavaraM samArUDhA / teNAvi coiyA takkhaNeNa turayA pavaNajavaNA // 210 / kettidUre rAyA suMdari ! eso sa aggao jAi / evaM jaMpaMtAI tAI ranammi pattAI // 211 // tAva pabhAyA rayaNI vimalIbhUyAI disivhumuhaaii| rAyANamapecchaMtI devI daDhamAulA // 684 // jAyA // 212 // hA nikaruNa ! kimeyaM na ya dIsai ettha katthaI rAyA / ujjANaMpi na dIsai belaviyA kIsa tumae haM? // 213 // naya suvvai tUraravA na jaNaravo kiMtu rnmeyNti| sumiNamiNaM maimoho kimidajAlaM kahasU saccaM? // 214 // iya saMbhamappalAvaM devi viyalattamAgayaM darcha / nikaruNovi sakaruNo Na tarai paDi uttaraM dAuM // 215 / / Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 685 // oyariya rahA tatto purao kayakaraMjalI houM / sAyabhararuddhakaMTho ruyamANo bhaNiumAraddho // 216 / / haddhI dhiratthu pAvo devi ! ahaM saccameva nikaruNo / jeNerisammi kamme nioio hayakayaMteNa // 217 / / so devi ! varamajAo pAvayaro pAvaceTTio dudo| jo eyArisavitti dhAreI jIviuM puriso / / 218 // jujjhai jaNaeNa samaM viNivAyai bhAyaraM siNiddhapi / sevayasuNao varao pahuvayaNA visai jalaNammi // 219 / / oyariya rahavarAo tA nivasasu ettha sAlachAyAe / eso rAyAeso annaM bhaNiuM Na pAremi // 220 // vijunivAyabbhahiyaM tavvayaNaM suNiya muNiya tattatthaM / oyaramANI mucchAvaseNa dharaNIgayA devI / / 221 // iyarovi rahaM ghettuM ruyamANo ceva paDigao nayaraM / pattA kameNa kahakahavi ceyaNaM aha puNo devI / / 222 / / jA ciTThai ruyamANI aikaruNa kulaharassa samariUNa / tA puvvani uttAo pattAo pANavilayAo / / 223 // tAhiM ca rakkhasIhiM karasaMThiyakattiyAkarAlAhiM / NikaraNakoubhaDabhiuDIbhIsaNaNiDAlAhiM / / 224 // hA duTe ! duhaceTe ! Na yANasI mANiuM nivailacchi / jaM paDikUlaM vaTTasi raNNo NehAulassA vi // 225 / / tA sahasu saMpayaM dukyassa phalamerisAI pharasAiM / vayaNAI bhAsiUNaM chiNNaM sahasA bhuyANa juyaM // 226 / / keUraM kaNayabhUsAgavirAiyaM nivaDiyaM dhraavle| kahakahavi laddhasannA vilAvamiya kAumAraddhA / / 227 // hA divva ! kIsa majjhaM evaM kuvio si nigghiNo houM / jeNa atakkiyamevaM karesi aidAruNaM DaMDaM ? // 228 // kiM Natthi tujjha gehe mae samA kAvi bAliyA pAva / jeNa Na yANasiNiTuM hayavihi ! dito duhamaNiTuM ? // 229 // hA ajautta ! juttA asamikkhiyakAriyA Na te esA / dahihI hiyayaM ahiyaM aNutAvo dhIra ! tuha viuNo // 230 / / jANaMtIe Na // 685 // Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMtha: / / 686 / / kao NAha ! mae tujjha vippiyalavAvi / aNNANakae piyayama ! nahu jutto eriso daMDo || 231|| kanne veNa keNavi siddhaM tuha kiMpi taM na yANAmi / saddahasu mA vi sumiNaMtare'vi sIlassa mAliNaM // 232 // seA ho sA paNao sA paDivattI tayaM suhAlavaNaM / ekapae ciya nigghiNa ! kaha pamhuTTaM tuheyANi ? || 233 / / khaNarattakhaNavirattA nArI, paDivannapAliNo purisA / esAvi jaNapasiddhI vivarIyA aJja saMjAyA // 234 / / hA tAya ! mAya ! bhAuya ! Asi ahaM pANavallahA tumha / tA kiM Na parittAyaha maramANi dukkhamaraNeNa // 235 / / pIDAvasAu tIe takkhaNamAuliyamuyaramailajjaM / cittammi vahaMtI jANiUNa pasaMvassa sA samayaM / / 236 / / paccAsannammi gayA va gumme sUlaveyaNA jAyA / kahavi pasUyA kiccheNa veyaNAevasANammi ||237 // calaNANamaMtarAle devakumArovamaM suyaM niyai / gahiyA hariseNa tahA takkhaNao guruvisAeNa ||238 || jahA / AvaigayaMpi suhayaI tosai gurusoyamahiyahiyayapi / maramANaMpi jiyAvai avaccajammo jaNaM lAe // 239 // bhaNai sujAyaM puttaya ! hoJjasu dIhAuo suhI sayayaM / vaccha ! karemi kimannaM vaddhAvaNayaM tuha abhaggA ? | 240 / / etthaMtarammi putto taDaphaDato NaItaDAbhimuhaM / luDhiuM laggo calaNesu dhariya aha jaMpiuM laggA / / 241 / / hAhA kayaMta ! nigviNa ! tuTTho si na ettieNa kiM pAva ! / dAUNa puttayaM jaM puNovi avahariumAraddho ? / / 242 || bhayavai ! idevi ! tuhaM paDiyA pAesu dINavayaNA haM / paNayapiyaMkari ! karuNaM karehi avahIra mA eyaM / / 243 || jai jayai jae sIlaM jai tA sIlaM kalaMkiyaM na mae / tA devvanANanayaNe ! kuNa bAlayapAlaNovAyaM // 244 // iya dINaM kaMdaMtI kArunnagayAe siMdhudevIe / sohaNakarabhuyalaiyA niruyA ya kyA zaGkhakalAvatInidarzanam - // 686 // Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaNeNesA / / 245 / / amayaraseNava sittA aNubhUyA aNusuhaM aipabhUyaM / karayaladueNa ghettuM bAlaM saMThavai aMkammi // 246 / / M jayaM naMda devi ! bhadaM NikAraNavacchalAe tuha hou / jIvAviyA aNAhA sAmiNi ! tumae sudINA haM // 247 / / kiM To majha jIvieNaM evaMvihaparAbhavaggibhuggAe ? / kiMtu na tArAmi mottuM vacchamaNAhaM visAlacchaM // 248 / / kira kAhI ..8 // 687 // suyajamme jaNao nayare chaNaM mahacchariyaM / navaraM vihipariNAmo eso aidAruNo jAo / / 249 / / rajati jAva kajaM | kayakajA dujaNavva dummati / je te kArimanehA hAhA dhI niggiNA purisA // 250 / / piyapaDibaMdhapisallo jANa maNomaMdire na sNvsio| nimisaMtaraMpi tAsiM namo namo bAlasamaNINaM // 251 / bAlattaNevi jai tA huMtA haM baMbhacAriNI samaNI / erisayaM tA vasaNaM sumiNammivi hI na pecchaMtA // 252 / / iyaM vivihaM vilavaMtI ruyaMtavaNadevayaM ruAMtI ya / tAvasamuNiNA keNavi diTThA sA punajoeNa // 253 / / esA kiM saggavahU kiMvA vijAharitti tkto| gaMtUNa AsamapayaM kulavaiNo tarakhaNaM kahai // 254 // teNAvi ya sadaeNaM sAvayamAIhiM hAu mA Ie / koI uvaddavo turiyaturiyamANaviyA tAhe // 225 / / sAvi na saMpaimaNNA me asthi gaitti AgayA vihio| kulasAmiNo paNAmo sappaNayamudatamaha puTTA // 256 // mannubharanibbharA sA avvattaMpi hu bhnneumtrNtii| mahuravayaNehiM AsAsiyA ya NiuNeNa kulavaiNA // 257 / / // 687 / / bhaNiyA vacche ! uttamakulasaMbhUyA tuma jao deho / NANA vihehiM lakkhaNasaehiM Najjai sukallANo // 258 // ko To ettha niccasuhio kassa va lacchI akhNddiycchaayaa| kassa ciraM pemmasuhaM khaliyaM na samAgaNaM kassa? // 259 // tA dhIrimamavalaMbiya pAlehi tavassaNINa majjhagayA / devakumAranibhamiNa puttaM gurudevapaNayaparA // 260 / / jAva tuha puzva Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zalakalA6 vatInida rzanam riyaM saddeha samAgamAya bhAviUNa pANAsi seo / mura upadezapadaH jammAvajiyapunnadda mA phalaM dei / evaM vuttA saMjAyajIviyAsA ThiyA tattha // 26 // mahAgraMthaH etto mAyaMgIhiM keUrajuyA padaMsiyA bAhU / ranno sevi nibhAlai jA niuNaM tAva pecchei // 262 / / jayaseNa kumaranAmaM aMgayajuyalaMpi garuyamuvveyaM / sahasA gao tahiMgArapUriyaM piva uro jAyaM // 263 // tahavi hu nicchayahelaM gayaseTThI sadiUNa saMpuDho / jaha devasAlanayarAo koI saMpai samAyAo? // 264 / / teNuttamAmamiha deva ! saMti maha darI maMdirammi devIe / moNAvaNAnimittaM nivaMtaraMgA narA pattA // 265 // laddho na avasaro tehiM teNa divA na devapAyatti / // 688 // bhaNiyaM rannA turiyaM saddeha samAgayA tevi // 266 // bhaNiyA kimayamaMgayajuyalaM paDijaMpiyaM tao tehiM / deva ! aNagdheyamaNIhiM maMDiyaM suMdarAgAraM // 267 / / iya bhAviUNa pANappiyassa devassa kAraNA pahiyaM / jayaseNeNa kumAreNa eyamamhehi devIe // 268 / / mukaM gihammi Asitti bhAsagANaM khaNeNa tesiM so / mucchAnimIliyaccho paDio sIhAsaNe jhatti // 269 // sIyalapavaNapaogeNa pavaNio kahavi laddhaceyaNNo / paricitiuM pavatto aNavekkhiyakAriyA dhI me // 270 / / sukayaNNuyA aho me aho mamaNNaNapagariso garuo / nibbhaggaseharattaM niddayabhAvo ho duTaThTha / / 271 / / evaM nicitayaMtA puNovi mucchAvaso mhiipddio| puNaravi laddhAsAso bhaNio sAmaMtamAIhiM / / 272 / / deva ! kimeyamakaMDe saMjAyaM AulattamaivisamaM ? / evaM puNo puNo so ApuTTho kahiumAraddho // 273 / / bho bho muddho ahayaM niyaducarieNa coravakeNa / jamhA mae Na gaNiyA vacchalayA vijayarAyassa // 274 / / jayaseNakumaramettI pamhasiyA, Naya klaaviipnno| bahu manio kalaMko na ciMtio niyakulassa mae / / 275 / / jamasaMbhavatadosA dosavaI kappiUga // 688 // Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavilita // 689 // eka: ThicA sAri jmgehe| vijayasuyA pesaviyA AsannIbhUyasuyapasavA // 276 / / tA me na atthi suddhI puMjassava asuiNo adttttvvo| ahamettha siTThalAyassa kassa caMDAlabhAvAo / / 277 / / NINeha jhati kaTThAI jeNa jalaNammi pavisiuM suddhi / kAhamahaM lahu saMtAvatAviyaM nivvavemaMga // 278 / / socA nivavayaNamiNaM akAlavijjUnivAyasAricchaM / sayalovi pariyaNonnonnavayaNamavaloiuM laggA // 279 // hAhA kimeyamevaM rannA buccai vilakkhao ThiccA / samakAlamukalallakapAkao vilavae evaM // 280 // hA ajautta! ainigghiNo si kaha vavasiyaM tae eyaM? / sA muhamaMDaNamamhaM katthatti bhaNaMti jAyAo? // 281 // hA rAyaMgaNameyaM vaTTai sunnaM ca taM viNA muddhaM / mA rUsa pasiya ANesu sAmi ! taM pariyaNo bhaNai // 28 // hA hatti kiM kimeyaM dhI dhI eyArisa vihivihANaM / naranArigaNo nayare ruyai samaMtA iya bhaNaMto // 283 // akaMdasaddabhImaM nikaruNANaMpi jaNiyakArunaM / daLUNa puraM rAyA Usuyacitto puNo Aha / / 284 / / bhI maMti! kiM cirAvaha kiM me nA muNaha veyaNaM aMge? / hA niThuraM na phaTTai hiyayaM me garuyadukkhaMpi / / 285 / / aha maMtidArasayaNA sayarAhamudAharaMti ruyamANA / mA kuNa viyakkhaNa ! khae khArakkhevaMkhaNeNamha / / 286 / / jai kahavi buddhikhUNaM saMjAyaM divva jogao egaM / tA mA kareha vIyaM gaMDovariphoDiyAtullaM // 287 / / bhayakAyarANa saraNaM bhavaMti dhIrA dhraahrtthejaa| * dhIrAvi dhIrayaM jai cayaMti tA ho u kiM saraNaM? // 288 / / annaM ca / ciraparipAliyameyaM rajamasaMpattasattusaMtAvaM / hayavippahayaM hohI tumae mukaM muhutteNa // 289 // kAUNa kulaccheyaM mA pUra maNorahe riujaNassa / paja liUNa bhuvaNa ko ujoyaM kuNai maimaM? // 29 // iya saviNayaM sapaNayaM guNadosaviyArasAramavi bhaNiyaM / avaganniUNa rAyA calio / 689 // Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNutAvato / / 299 / / na tahA tavei tavaNo na jaliyajalaNo na vijjunigdhAoM / jaha aviyAriyakakSaM visaMvayaMta tavai gaMtuM / / 292 / / tatto aNugammaMto sa maMtisuddhatapattipavarehiM / kahakahavi aNecchaMtovi turayamArovio tehiM / / 293 // dito dukkhaM sevayajaNassa dhammujjuyANa veraggaM / soyaMsuvAridhoyANaNAhi taruNIhi dIsaMto / / 294 / / vAriyagIyAo, vajJjiyadhayachatacamaracidhoho / niggaMtUNa dharAo patto naMdaNavaNAsanna / / 295 / / alahaMteNovAya nivAraNe tassa annamaha / / 690 / / bhaNiyaM / gayaseTThiNA jaha ihaM ujjANe devadevassa / / 296 / / sayalajayaMmaulimaNiNoM maMdira muddAmasuMdarAgAraM / tA tattha deva ! pUyaNavaMdaNagAI khaNaM kuNaha // 297 // ettheva amiyateoM NAmeNa muNIsaro viulaNANo / gaMbhIrimajiyajala hI dUrosArisayaladoso ||298 // tA taMpi khaNaM pecchaha tassuvaeseNa hohii mahaMtaM / kallANamesa jaM savvasatta hiyakaraNatamiccho / / 299 / / evaMti mantriUNaM vihiyaM jiNapUyaNaM suvicchaDuM / taha vaMdaNaM jahociya vihiNA harisAulamaNeNa // / 300 / / tatto ya gurusamIvaM gao kao saviNAM payapaNAmo / uvaviTTho ucie AsaNammi to muNiyavRttaMtA ||301 || bhaNai gurU bhavajalanihI iTThaviogAivADavAlIDho / esa duraMto pAvA jaramaraNajalAulA rAya ! // 302 || nArayatiriyanarAmaragaIsu savvattha ettha dukhAiM / puNarutamaNaMtAI pattAiM savvajIvehiM / / 303 || eyarasa heubhUyA cauro kohAivisaharA ghorA / kuddhehi jehi jaNo ayANaMgA hiyayamaggammi | | 304 || daTTho kajAkajaM juttAjuttaM hiyAhiyaM mUDho / vattavvamavattadhvaM sArAsAraM Na yANei / / 305 // kiM bahuNA tavvasao taM taM Ayarai buddhimaMtovi / ettha parattha ya rato pAvai guru upadezapada:mahAgraMthaH zaGkhakalAvatInidarzanam - / / 690 / / Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||69shaa duricholi // 306 // tumhANaMpi aNattho eyANa vaseNa eriso jaao| accaMtahiyayadAhI narayaduhAovi ahigayaro // 307 // ettha na juttaM maraNaM dhamma paDivaja'vajaduhaharaNa / annaM na atthi saraNaM avassamANANa bhavasaraNaM // 308 // AyanniUNa evaM bhaNiyaM rannA suhAvahI dhmmo| paramaccaMtaduhatto sakemi kha NaNaM jIve // 309 / / tA AyarAmi patthUyamatthaM kAlociyaM parabhavassa / jaM joggaM patthayaNaM kayappasAyA tayaM deha // 310 / / bhaNiyaM guruNA dukkhassa cevavuDDI | pUNAraddhA / suNa egaM akkhANagamihi vucaMtayaM mae rAya ! jaha Asi gaMgatIre vippo kavilAtti jAmeNa // 31 // so soyapisAyavasIkayalao sottiyattaNaM hoi / kaiyAi soyaciMtAsaMkaDapaDio vicitei // 312 // aggAhAre kila ettha savao saMcaraMtamAyaMge / racchAlulaMtajaracammacIraniyare suI, natthi // 313 // narasArameyajaMbuyamajArAINa kAyamuccArA / vAsajalavAsavUDhA NaItalAIsu nivaDaMti // 314 // tA jai kahiMci mANusapasurahie jlhimjjhdiivmmi| kIrai vAso tA soyasaMbhavo nannahA manne // 315 // pucchaMtassa paidiNaM kahiyaM nijAmaeNa keNAvi / paMhucchubhariyamaruyaM dIvamahaM daLumAyAo // 316 / / soUNa tassa vayaNaM mahAnihANaMva dtttthmuussio| pabhaNai kahaMpi bhaddaya ! Neha mama savvahA tattha // 317 // bohijaMto paMDiyajaNeNa sayaNehiM taha nirubbhNto| kUDAbhimANaNaDio calio nijAmaeNa NI samaM // 318 // patto ya nIranihiNI saMsArassava annorpaarss| majjhe AsAsakaraM mANusajammaMva taM dIvaM // 319 / / visaevva mahurasAe tahi ya daTThaNa ucchuNo varao / mottuM poyaM dhammava pAviya so Thio muio // 320 // taDakhaNiyavivaragodagavasavihiyatisaMjhasoyavavahAro / bhakkhaMto ucchudale gameumaha kAlamAraddho // 321 // navaramaiucchRbhakkhaNa Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G4 vatInida upadezapadA dosAo choiyAhiM uTTajuyaM / chiNNaM ucchRcavvaNakiriyAe akkhamaM jAyaM // 322 // paribhAviuM pavatto jaiM ucchRNaM zaGkhakalAmahAgraMtha phalAiM hotaaii| tA suMdaraM bhavaMtaM jayanimmANaM payAvaiNo // 323 / / suyaNANa NiddhaNattaM kuNau kulabAliyANa vehavvaM / ucchRNa NipphalattaM dhiratthu buddhI payAvaiNo // 24 // amhANa ceva dese ahavA Na phalaMti iha puNo ee / bhUmiguNAo sAphalamiti saMbhAvaNiaMti // 325 / / tA jujjai me samma gavesiuM tAva taM taha karei / puvvAgayassa egassa bhinn||692|| vahaNassa (maNUyANaM) // 326 / / egastha divAyarakiraNasosiyAo amejjhpiNddiio| pecchai ciMtai eyAI tAI NUNaM phalAiMti // 327 // bhottuM tAI pavatto kayAyaro taha garesiuM nicaM / hA dhI annANavaso jaM so jAo imerisao // 328 // ki bahuNA so patthiva ! tArisaruvIkayaM ravikarahiM / AhArai nIhAraM niyaMva acaMtamUDhappA // 329 / / kAleNa | kayAi vaNI milio so aha kao ya saMbhAso / samadesavAsagatteNa dovi harisaM paraM pattA // 330 / / vaNieNa pucchio so kahaM sarIraTTiI ihaM tujjha? / ucchRNa bhakkhaNeNaM teNutte bhaNiyamiyareNa // 331 / / No lahasi kiM phalAI ucchRNaM teNa bhaasiymbhaavo| tesiM bhadda ! phalAI bhaNa taM ciya keriso sAo // 332 / / bhaNai sa aIva mahurA daMseha mamaMti bhAsie taaii| jA daMsiyAI tA dUrahasiyavayaNo bhaNai vaNio / / 333 / / ee purIsapiMDA ravikarasukkA phalAiM na hu ||692 / / hoti / gorUvANa paheNaM bhaTTa ! payaTTo na siTThANa // 334 / / kattiyadiNANi bhuMjaMtayasya te aigayANi, so bhaNai / ego mAso vaNieNa vRttamannANaphalameyaM / / 335 / / rakkhaMtaeNa pAe purIsagaDDAe voliyaM sIsaM / asuilavasaMgabhIo rao Mo1 si jaM asuibhogammi // 336 // ucchUNa NipphalattaM asaddahaMteNa sayalajaNapayaDaM / suivAiNA tae bho viTThAe vinaDio Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 693 / / appA ||337|| kavilo bhaNai purIsaM kasserisamAha sA mahaM tuha ya / NaNu sA aIvasiDhilA hoitti bhAi to. iyaro // 338|| bahu diNavasao ravikarasukaM eyArisaM imaM jAyaM / tahavi asaddahaMteNa vimhao appaNA vihio / / 339 / / aigaruyavisAyavaseA raDiuM laggo vimukkpokaaro| mama bho aNaJja ! nigdhiNa ! nikkAraNaverio divva ! ||340 / / viTTAlio jamevaM tumae haM dhammakammakArIvi / kira suddhasoyajoggaM sAhissaM muttiAyAraM ||341 // iya sayaNadhaNe suhiNo caiUNa ihAgao'hamasahAo / taM pAvakayaM vasA vivarIyaM peccha saMjAyaM / / 342 / / kiM kuNau purisayAro narassa daive paraMmuhe jAe | sAhemi kassa eyaM kassa va gacchAmi suddhikae ? || 343 || pacchAtAvaparaDho o se vANiNa bhujovi / Ayakae avarAhe mA rUsasu bhaTTa daivassa || 344 / / viusehiM samAinnaM sAyaM caiUNa kUDabuddhIe / aivAeNa dumo iva bhaggo si phuDaM tumaM mUDha ! ||345 / / eseovi mahAmoho jaha kira nIreNa sujjhae pAvaM / hAyANa hoi dhammo nibaMdhaNaM saggamokkhANa || 346 || aMgassavi jeNa malo sujjhai bajjho na aMtaraMgavi / jIva vilaggaM suhumaM kaha teNa visujjhaI pAvaM ? ||347 || dehagayaM bajjhamalaM sujjhai NIreNa khAlie dehe / jIvagayaM puNa pAvaM sujjhai pariNAmasuddhIe // 348 // evaM pavattiyaM puNa purANapurisehi asuidehassa / dosacchAyaNaheuM kiMci vibhUsAnimittaM ca / / 349 / / devacaNammi jamhA avassakAyavvameyamuvaiTuM / teNa pasiddhI loe dhammAya bhave siNANamiha / / 350 / / mA hoMtu amajjAyA maNuyA tiriyantra avirayAhArA / bhAyaNapatammi sAyavihANaM ao diTTha || 351 / / taha hoNajAiyANaM kIrai khalu chuttiotti parIhAro / tesi pAvAyAraM kulayAvi kuNaMti No jeNa / / 352 / / evaM soyA / / 693 / / Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naanaa upadezapayAre kAraNabheyA aNegahA rUDhe | dhammasthiNAvi eso Ayariyavvo ao ceva / / 353 // parihariyavvaM sakaM Na uNa zaGkhakalAmahAgraMthaH asakaMti esa paramattho / tumhANaMpi suIsuM diyavara! jamhA imaM bhaNiyaM // 354 // "makSikAsaMtatidvArA viSo jala vatInida zirzanambindavaH / zrImukhaM bAlavRddhAzca na duSyanti kadAcana // 1 // devayAtrAvivAheSu saMbhrame rAjadarzane / saMgrAme hadramArge / spRSTAspRSTaM na duSyati // 2 // " "zuci bhUmigataM toyaM" icAI kiM nu tumha pamhaTuM ? / caiUNa loiyaM jaM laggA si aloie magge? // 355 / / // 694|| _ iya niyakayammi dose uvalaMbhaM kIsadesi devassa? / eyavisuddhinimittaM samma paDivaja pacchittaM // 356 // eyaM ca tassa bhaNiyaM paDivannaM savvameva bhaTTeNa / poyavaNieNa keNai nIyA te dovi saTTANe // 357 // tA jaha so asuibhayA mohAo asuibhAyaNe laggo / taha taMpi dukkhabhIo mA nivaDasu ahigadukkhohe // 358 // pAveNa hoi dukkhaM pAvaM puNa pANaghAyaNAIhiM / paraghAyA pAvayaro bhaNio niyapANaghAovi // 359 / / iya ahigadukkhaheU vavasAo tujjha saMtio eso| bhAveha rAya ! samma mA mujhasu savvakajjesu // 360 // pAubbhavadukkhANaM punnaM dhammubhava khu paDivakkho / Ayarasu dukkhabhIruya ! tA dhammaM jiNavarANAe / / 361 // annaM ca diTTapaJcayanimittao jANimo lahuM ceva / hohI tuha saMjogA toe // 694 // saMpunnadehAe // 362 // abbhuyabhUyabbhudayaM ladhuNaM narabhavaM sudIhaddhaM / vajiyarajo ajasu NUNaM aNavajapavajaM // 363 / / tA patthiva ! suvisattho diNamegaM ThAhi ettha mama vayaNA / saMjAyapaJcao gaNU kareja uri jahA juttaM / / 364 // & evaM ca sisiramahareNa sUrivayaNeNa jalabhareNeva / nivvaviyamaNo maNayaM Thio bahiM ceva nayarassa // 365 / / supa Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyamaNo satto rayaNIe pacchimammi jAmammi / pecchai sumiNaM bahupunnalabbhameyArisaM rAyA // 366 / / kila kAi kappataruNo layA suniSphannasuMdaregaphalA / keNai chiNNA dharaNIe nivaDiyA kahavi tattheva // 367 / / laggA tapphalavasao sohAisayaM paraM tahA pattA / jaha savvalogaloyaNasaMtosavihAiNI jAyA // 368 / / jhatti viudgho tatto paahaauymhurtuursddenn|' paribhAvei sumiNao eso acambhuyabbhUo // 369 / / Najai vayaNaM guruNo aNussaraMto sayaM ca pucchaami| gurumevatti // 695 // viciMtiya nimmAviyagosakaraNijo // 370 / / turiyaM gao sagAse guruNo kayapAyavaMdaNo kahai / taM sumiNaM paribhAviya sammaM guruNA samAiTuM / / 371 / / kappatarU taM naravara ! chinnalayA puNa viuttiyA devI / mannAmi jAyaputtA milihI aJjava sA tujjha // 372 / / tuha pAyapasAyAo evaM houtti Nicchao esa / guruANAkArINaM kiM nAma na hoina kannANaM? // 373 // evaM bahumANaparo gurumabhivaMdiya gao niyAvAsaM / AkArio ya datto bhaNio lajoNayamuheNa // 374 / / eyamakajaM vihiyaM mitta! masIkuJcao tahA dinno / pavvidumaMDala nibhe kulammi niyayammi mUDheNa // 375 / / tIe adaMsaNe savvaheva mariyavvamesa me nniymo| tahavi tumaM rahasahio turagArUDho vaNaM gaMtuM // 376 / / annesiUNa ANeha jIvamANaM lahu ihaM devi / tammaraNanicchayaM vA lahAhi iya bhAsio datto // 377 / / X jhatti tao nikkhaMto sasaMbhamaM taM vaNaM pribhmNto| divvaNiAgeNegaM tAvasakumaraM nibhAlei // 378 // bho bho diTThA tumae anneNa va tAvaseNa iha ranne / pasaviukAmA egA taruNI ramaNI suravahuvva ? // 379 // bhaNiyaM teNa kao ra iha tumbhe datteNa saMkhapurautti / iyareNa puNa nivo ki tIe uri na ujjhei // 380 // aJjavi vairaM annesaNasthamiha // 695 // Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada: mahAgraMthaH zaGkha kalAvatInidarzanam // 696 // mAgaoM tumaM jamhA? / jANai esotti paraM paharisamaNupattao bhaNai // 381 // garuI kahA imIe sakijai risikumAra! no kahiuM / paramattho ittha imo jai jIvaMti Na pecchei / / 382 / / saMkho rAyA tA jaliyajalaNamajjhammi niyamao visai / to kahasu-tappatti jIvAvasu saMkhaNaraNAhaM // 383 / / evaM bhaNio datteNa so dayaM mANuse privhNto| Nei samIve kulasAmiyassa kahio ya vuttaMto / / 384 // tAvasimajhAo tao vAhariyA taha nihAlio dtto| sahasA niruddhakaMThaM paroiyA mukkanIsAsA // 385 // dhIrattaNeNa dhariyaMpi hiyayaruddhaM duhaM aimahaMtaM / royaMtIe tIe jhaDatti dattaggao vamiyaM // 386 / / AsAsiyA khaNAo dattaNavi maMtharaM ruyaMteNa / mA kuNa sAmiNi! kheyaM eso khalu kammapariNAmo // 387 / / pAvaMti suhaM dukkhaMpi dAruNaM cittagoyarAIyaM / cittasuhAsuhakammehiM pANiNo ettha saMsAre / / 388 / / eyammi aNaNukUle mAyA bhAyA paI piyA sayaNA / vadi'ti veriyA iva riuNovi imevva aNukUle // 389 / / bhaviyanvayAnioyA evaM aJcanbhuyaM tuhaM vittaM / tahaNehaNibbhareNaM raNNA jaM kAriyaM eyaM // 390 / / aNubhUyaM suyaNu ! tae savvaM accaMtadAruNaM dukkhaM / ettovi aNaMtaguNaM rannAvi ao nimittAo // 391 / / saMpai pacchAyAvI icchai so sAhiuM khalu huyAsaM / ajeva jai na pecchai tuha vayaNaM jIvamANIe // 392 / / tA muyasu maNNumahuNA kAlakkhevovi khamai No etto| Aruha rahavarameyaM evaM ciya saMpayaM juttaM // 393 // kayanicchayaM naridaM gAuM gamaNUsuyA imA jAyA / paDikUlassa ya paiNo hiyameva maNe kulavahUNaM // 394 / / NamiUNa ya pucchiUNa ya kulavaimaha rahavaraM samArUDhA / pattA ya paose nayarabAhire naravarAvAse // 395 // saMpunnataNuM daiyaM laddhaNaM tosamuvvahaMtovi / lajoNAmiyavayaNo Na tarei paloiuM rAyA // 39 // // 696 // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 697 // etthaMtarammi rammaM vadAvaNayaM pavaJjiyaM taraM / ArattiyAikabje-samAgayaM pAyamUlammi // 397 / / pisuNiyaparamANaMde maNaha-X ragaMdhavvatUraravamuhale / nivvattiyammi sayale - saMjhAkajje puhavipAlo // 398 // ANaMdAmayasaMsittagattasAmaMtamaMticakkeNa / salahijaMto uciyaM dANaM dAUNa atthINaM // 399 / / laddhAbasaro pariosanibbharo uTThio saukkaMTho / patto piyAsamIvaM rohiNimUlaM maryakovva // 400 // divA ya mannubharamaMtharANaNA sA kalAbaI teNa / unnAmiUNa se uttimaMgamiya bhaNiumAraddho // 401 / / dippatarayaNameyaM mahANihANaMva devi ! tava vayaNaM / jalahijalaM piva vidda ma chAyAharamuggalAvaNNaM // 402 // uvveyaroyagahiyassa ajja saMjIvaNosahaM eyaM / iya jaMpato tIe bhaNio bAhollanayaNAe // 403 / / deva ! alaM me vannaNavihiNA nibbhaggajoggacariyAe / bhaNai nivo devi ! ahaM pAvo dUraM aNajo ya // 404 // jeNa mae erisayaM dAruNamuppAiyaM tuhaM dukkhaM / lajjAmi tujha purao niyaeNaM dudrucarieNa // 405 / / tumamacanmayabhUyANa bhAyaNaM hAsi devi! punnANa / ahamaccatamajoggA jo eyaM vavasio sahasA // 406 // bhaNiyaM devIe no etthaM doso tuhaM mama ceva / esA pAvapariNaI jatto eyArisaM jAyaM // 407 / / savvo puvakayANaM kammANaM pAvae phalavivAgaM / avarAhesu guNesu ya nimittamettaM paro hAi // 408 / / pucchAmi deva ! dosassa kassa vasao imerisa jAyaM? / tA maliNamuhacchAo rAyA vajarai iha devi ! // 409 // jaha nasthi phalaM vaMjuladumassa vaDaumbaresu vA puppha / taha accaMtasulakkhaNadehAe Natthi te doso // 410 / / annANaMdheNa mae ahaMtadoso vibhAvio tumha / pecchaMti kAmalacchA dIve maMDalamasaMtaMpi // 411 / / kahiuMpi taM na tIrai aNNANavigaMbhiyaM mahApAvaM / taha vi tuhAkahaNijaM Nasthitti suNehi hariNacchi! // 412 / / kahio niyabuddhIe bibbhamaheU imIe 7 / / Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapa mahAgraMtha rzanam // 698 // niyariyaM / taM souM naranAhI savimhao bhaNiumAraddho // 413 // vajissai mama eso AsasisUraMpi esa'jasapaDaho / zaGkhakala vatIniva tuha puNa sIlapaDAyA sapADiherA jae phurihI / / 414 // aNutAvaggipalittaM vijjhAissaina mANasaM majjha / vissariumasajjhaM tujha duhamaraM saMbharaMtassa / / 415 / / jaM ca tuha saMgamAsA jAyA sA eyapavaraguruvayaNA / teNa Na mao mhi suMdari! dukkhaMtarabhIruo tujjha / / 416 / / to bhaNiyaM devIe manne punnehiM assa bAlassa / visamIbhUyAvi dasA samattamamhANa paDivannA // 417 // daMsehi taM muNidaM mahANubhAvaM mamaM pabhAyammi / eyati abbhavagayaM evaM ranA pasaMteNa // 418 / / iya avarupparamaNuNayaparANa supasannavayaNamaNirANa / khINA khaNeNa khaNayA tesiM navaghaDiyanehANa // 419 // sUruggamammi dohivi | paNivaio amiyateyamuNinAho / teNAvi kayA gaMbhIradesaNA sIlathuijaNaNI // 420 // jahA / sIlaM kuluNNaikara sIlaM jIvassa bhUsaNaM paramaM / sIlaM paramaM soyaM sIlaM sayalAvayAnihaNaM // 421 / / emAisIlaphalavaNNaNeNa taha devatattakahaNeNa / guruguNaniveyaNeNa ya jIvAIpayaDaNeNaM ca // 422 / / nibhinnakammagaMThINi tAI uvlddhsuddhdhmmaaiN| jAyAiM dovi paNa| maMtamatthayAI bhaNaMti imaM // 423 / / bhayavaM! saccasarUvo eso dhammo avaJcaneho ya / duparicao tao jA bAlagamaNupA| limo tAva // 424 // dijau gihatthajoggo dhammo to daMsaNeNa saha paMca / dinnANaNuvvayAiM jAjIvaM baMbhaceraM ca / / 424 // MO698 jayasiMdhurakhaMdhagao savvatto jAyanibbharapamoyaM / nayaraM narAhivo visaI tayaNu devIpariggahio // 426 / / patto kameNa NiyamaMdirammi pAraddhamuduraM tAhe / vaddhAvaNayaM suyajammasamuciyaM divasadasagaM jA // 427 // maraNA nivo niyatto miliyA devI suo a paDhamotti / amayamayaM piva bhavaNaM saMjAyaM tesu divasesu // 428 // Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka evaM pamoyasAraM samaikate dubAlasAhammiM / suhisayaNabaMdhavehiM bAlassa paiTThiyaM nAmaM // 429 / / jaM esa punapuno 10 jaNaNIjaNayANa jIvaNaguNeNa / kalasasumiNeNa laddho tA bhannau pugnakalasotti // 430 // satthabhaNieNa vihiNA kAriya ceIharassa se ranno / devagurubhattisAraM dhammassavaNaM kuNaMtassa / / 431 / / sAvagajaNasamuciyassa (samattha) AyArapAlaNaparassa / // 699 // saddhi kalAvaIe gaesu divasesu bahuesu // 432 / / aha annayA nieUNa rajabharadharaNapaJcalaM kumaraM / pavvajApaDivajaNasajjANi duvevi jAyANi // 433 / / tappunnapabhAvAo samayammi imammi amiyateyagurU / ujANammi uvagao bahusAhusamUhapariyario / / 434 // aha vasumaiNAho cArubhattIsaNAho, sayalabalasamaggo loyrubbhNtmggo| caraNadharaNasajjo muttigAmI sabhajjo, sugaisamaNukUlaM pAvio sUrimUlaM / / 435 / / abhivaMdiUNa vihiNA vinnatto teNa muNivaro evaM / ruddammi bhavasamudde buDutaM pAhi maM bhayavaM! / / 436 / / dehi lahu sAraphalayaM sayaNNadhAraM alohasaMbaddhaM / dikkhAnAvaM vibhayaM siyavaDasamahiTriyamacchidaM / / 437 / / guruNAvi tao bhaNiyaM juttamiNaM muNiyabhavasarUvANa / ko NAma pAlittagihe dharei DajjatamappANaM? // 438 / / pattaM ca tae naravara ! phalamaulamimassa maNuyajammassa / aJcaMtadullaho jaM patto cArittapariNAmo // 439 / cAIsu tumaM paDhamo saMpai niisessNgcaayaao| sUresa tumaM sUro iya dukkarasAhasarasAo // 440 // uvavUhio sa evaM niyapayasaMThaviyapunnakalasA u / pavvaio aimahayA guruNo mUle vihANeNa / / 441 / / rajjuvalaMbhabbhahiyaM pamoyasuhasAgaraM paraM patto / jaikicaniccanirao saMjAo saMkharAyarisI // 442 / / kAlociyasuttattho kAlociyacaraNakaraNataliccho / kAlociyatavakammo kaalociyujjyvihaarii||443|| dUsamadosA jaivi hu tucchaM saMghayaNamavalamaMgapi / dulahAiM vicittAisaMjamajoggAI X // 699 / Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA mahAgraMthaH // 700 // khettaaiN||444|| viriyapi kAladosA Na pahuppai dukarAsu kiriyAsu / aidulahA sahAyAvi dullahA nicchiucchAhA / / 445 / / AjJArahatahavi hu akajjavisae akaraNaniyamo imassa phuDamatthi / jayaNAvittipahANo anAsago caraNarayaNassa // 446 / / syakathanam khettavihArAbhAve vasahIsaMthArayANa priytto| paDimAsu asAmatthe davvAiabhiggahAsevA // 447 // esaNavisae asaNhaM ) gurulAghavamAgamANusAreNa / NAUNa taNuM jAvai omagilANAdavatthAsu // 448 / / suttavihiNA'vavAevi vaTTamANo Na bAhae caraNaM / bhaNio tayatthameva hi jamhA eso jiNidehiM // 449 / / kAraNakayaMpi kammaM AloyaNaNiMdaNAhiM gurumUle / seviyapAyacchitto sohai eso mahAsatto / / 450 // evaM kalAvaIvi ya samaNI takkAlajogamaNucarai / sAmaNNamaNaNNamaNA pasamAisayaM parivahaMtI // 45 // etatkathAnakasyaitadantasya dvAtriMzatsasaMgrahagAthAH sugamArthA eva / paraM 'tIe bhAiniyaMgayapesaNamacaMtagamii rano'tti tasyAH kalAvatyA bhrAtrA jayasenakumAreNa nijAGgadayoH preSaNamatyantamutkRSTamidaM prAbhRtamiti kRtvA rAjJaH zaMkhasya vihitamiti / 'gumviNi visajagANaM hatthe devaMgamAiyANaM ca'tti gunviNI visarjayanti zvazurakulAd mocayanti ye te viNIvisarjakAsteSAM haste devaduSyAdInAM ca preSaNaM kRtam / 'sayagahaNaM ti svayamevAGgadAdInAM devyA grahaNaM kRtam / 'annamiNa'ti anyattu dvitIyaM punaridaM nimittamiti / 'paDhavaNaM'ti preSaNaM prAguktAbhiprAyeNATavyAM tasyAH kRtam / 'AgayANaMti' AkAraNena samIpAgatAnAM caNDAlInAmiti / 'naipaimuhaMti nadI pratimukhaM nadIsaMmukhaM patato Dimbhasya dharaNamityarthaH / 'devayakaMdaNasaJcAhiTThANa'tti tatastayA nadIdevatAmuddizya krandane vilApe kRte satyAdhiSThAnAt satyasya zolavratasya devatA // 700 / Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 701 // bhiradhiSThitabhAvAditi / 'ANAyAro seyaMti AjJAcAra AptapraNItavacanAnuSThAnaM zreyaH kalyANaM vartate / / 768 / / etena ca duSamAkAle'pyAjJAnusAriNI yatanA samAseviteti tAmeva phaloddezena stuvannAha - jayaNA u dhammajaNaNI jayaNA dhammassa pAlaNI ceva / tamvuTTikarI jayaNA egaMtasuhAvahA jayaNA // 769 / / yatanA punarvakSyamANalakSaNA dharmajananI prathamata eva dharmaprasavahetu: / yatanA dharmasya zrutacAritrAtmakasya pAlanI upadrava nivAraNakAriNyeva / tadvaddhikarI dharmapuSTiheturyatanA, kiM bahunA, ekAntasukho mokSastadAvahA tatprApikA yataneti // 769 / / etadapi kuta ityAha;jayaNAe vaTTamANo jIvo sammattaNANacaraNANa / saddhAbohAsevaNabhAveNArAhao bhaNio // 770 / / yatanAyAM vartamAno jIvaH samyaktvajJAnacaraNAnAM pratItarUpANAM zraddhAboghAsevanabhAvena, bhAvazabdasya pratyekamapi sambandhAt, sanmArgazraddhAbhAvAt, jIvAditattvAvagamabhAvAt, samyakriyAsevanabhAvAcca, kazcit paripUrNarUpANAmArAdhako bhaNitA jIvo jinairiti // 770 // etadapi kuta ityAha;jIe bayatarAsappavittiviNivittilakkhaNaM vatthu / simati jayaNAe jao sA jayaNANAi vivaimmi // 771 // ____ yayA kayAcit tattadRvyakSetrakAlabhAvAn apekSya citrarUpatvena pravRttayA bahukatarAsatpravRttinivRttilakSaNaM bahukatarAyAH subahAryatanAkAlabhAvinyA asatpravRtteH zAstraniSiddhAcaraNarUpAyAstathAvidhaglAnadubhikSakAntArAdyavasthAbalasamAyAtAyAH sakAzAd yA nivRttirAtmano nirodhastallakSaNaM svarUpaM yasya tat tathA vastu samyagdarzanAdyArAdhanArUpaM siddhayati // 7.1 // Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAkathanam upadezapadA niSpadyate ceSTayA primitaashuddhbhktpaanaadyaasevnaaruupyaa| yato yasmAt kAraNAt sA ceSTA yatanA, AzayA nizIthAdimahAgraMtha granthoktApavAdalakSaNayA vipadi dravyakSetrakAlabhAvavaidhuryalakSaNAyAmApadi, na punargurulAghavAlocanazUnyA paramapuruSalAghavakAriNI saMsArAbhinandijanAsevitA pravRttiryataneti // 771 // Aha-dravyAdyApadi yatanA smygdrshnaadisaadhiketyuktaa| na ca cchadmasthena yatanAviSayA dravyAdayo jJAtuM shkyaaH| kuta iti ceducyate ; // 702 // jaM sANubaMdhamevaM evaM khalu hoti niraNubaMdhati / evamaiMdiyamevaM nAsavaNNa biyANAti // 772 // yadyasmAt sAnubaMdhamavyavacchinnapravAhaM samyagdarzanAdi, evaM gurulAghavAlocanayA viruddhaSvapi dravyAdiSu sevyamAneSu satsu, evaM gurulAghavAlocanAmantareNa no sevyamAneSu dravyAdiSu, khalukyAlaMkAre, bhavati niranubandhaM samucchinnottarottarapravAhaM samyagdarzanAdyava / ityetat pUrvoktaM vastvatIndriyaM viSayabhAvAtItam, evamuktaprakAravAn, naivAsarvajJaH prathamato vijAnAti nizcinotIti / atIndriyo hyayamoM yaditthaM vyavahiyamANe samyagdarzanAdi sAnubandhamitthaM ca niranubandhaM sampadyate, iti kathamasarvajJo nirNetuM pArayatIti // 772 // itthamAkSiptaH sUrirAhA-- tavvayaNA gIo'vi hu dhUmeggiva suhucihiM / maNamAiehi jANati sati uvautto mahApanno // 773 / / tadvacanAt sarvajJazAsanAd gIta iti gItArtho yathAvadavagatotsargApavAdazuddhasarvajJavacanagarbhaH sAdhu vizeSaH, ki punaH sarvajJa ityapihuzabdAthaH; dRSTAntamAha;--dhUmenAgnimiva sUkSmacihnaH sUkSmaH sthUlamatInAmagamyazciharAsevakAsevanIyadravyAdyavasthAvizeSalakSaNe karaNabhUtairjAnAtIti sambandhaH / kIdRzaH sannityAha-manaAdibhirmanovAkAyarityarthaH, sadA sarva // 702 // Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||703 / / kAlamupayuktaH pravRttAvadhAno mahAprajJaH prazastotpattikyAdibuddhidhano muniH / yathA hi kazcideva mahAprAjJo ratnavANijyakArI tadgatavizeSAn ratnaparIkSAzAstrAnusAriNyA prajJayA samyagupalabhya tathaiva ca mUlyaM vyavasthApayati, evaM gItArtho'pi vacanAnusAreNa vyavahAran viSamAvasthAM prApto'pi dravyAdivizeSAnAsevanIyAn samyagdarzanAdivRddhikarAna giibhintraajaaphRtshrmnniiruupnijbhginiikaalikaacaaryvjaaniite| na hi samyakprayuktAyAH prajJAyAH kiJcidagamyamasti / tathA ca paThyate-- "dUranihitaMpi nihiM taNaballisamotthayAe bhUmIe / nayaNehi apecchaMtA kusalA buddhIe pecchaMti // 1 // " // 773 // atraiva dRSTAntAtaramAha-- jaha joisio kAlaM samma vAhivigamaM ca vejjotti / jANati satthAo tahA eso jayaNAivisayaM tu // 774 / / ___yathA jyotiSiko jyotizcAravizAradaH samyagaviparItarUpatayA kAlaM subhikSAdilakSaNaM, vyAdhivigamaM ca jalodarAdimahAvyAdhivinAzaM punarvaidyaH suzrutAdicikitsAzAstrANAM samyagadhyetA pumAn, itiH prAgvat, jAnAtyavabudhyate zAkhAd | varAhamihirasaMhitAdeH suzrutAdezca / tathaiSa gItArtho yatanAdiviSayamannapAnAdipratiSedhalakSaNam / tuzabda evakArArthaH / sa KI ca jAnAtyevetyatra saMyojanIya iti // 774 // tathA;tivihanimittA uvaogasuddhio'NesaNijavinnANaM / jaha jAyati parisuddhaM taheva etthaMpi vinneyaM // 775 / / trividhanimittAt kAyikavAcikamAnasikalakSaNAt parizuddhimAgatAd yopayogazuddhirbhaktAdigrahaNakAlapravRttasya sAdhujanaprasiddhasyopayogasya nirmalatA tasyA sakAzAdaneSaNIyavijJAnamazuddhabhaktapAnAdyavabodho bhAvayatInAM yathA jAyate parizuddha 703 // Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAgraMthaH / / 704 / / maskhalitarUpaM, tathaivAtrApi yatanAviSaye vijJAnaM parizuddha vijJeyamiti // 775 / / nanu sarvatra dharmArthino lokasya tadarthaMpAkAdipravRttAvaneSaNIyabAhulyenaiSaNIyavivekAd duSkaraM tatparijJAnaM kathamidaM dRSTAntatayopanyastamityAzaMkyAha ; - sutte taha paDibaMdhA caraNavao na khalu dullahaM eyaM / navi chalaNAyavi doso evaM pariNAmasuddhIe ||776 // sUtre Agame piNDaniryuktyAdau, tatheti vaktavyAntarasamuccaye, pratibaMdhAdatyAdarAccaraNavato jIvasya na khalu naiva durlabha duSkarametadaneSaNIya vijJAnam / na ca cchalanAyAmapi vyaMsanArUpAyAM doSo'parAdho'neSaNIyagrahaNarUpaH sUtrapratibandhAt pariNAmazuddha rantaHkaraNanairmalyAditi // 776 / / atraiva vyatirekamAha ; jayaNAvivajjayA puNa vivajjao niyamao u tihaMpi / titthagarANA'saddhANao tahA payaDameyaM tu // 777 || yatanAviparyayAd uktalakSaNA yatanA; viparyayo vyatyayaH svarUpahAnirityarthaH, niyamatastvekAntabhAvAdeva trayANAmapi samyaktvAdInAm / kuta ityAha- tIrthakarAjJAyAH 'jayaNA u dhammajaNaNI' ityAdikAyA azraddhAnato'rocanAt / tathA tatprakArAd, na hi rocamAnAM yatanAmullaMghya kazcidanyathA vyavahattuM pravarttate, pravarttate cet tahi tasya tatra yatanAyAM na zraddhAnamastIti prakaTametaditi / hi loke'pyullaMghyamAno'rtho gauravapadamApadyata iti / / 777 // tathA; - 'jaM davvakhettakAlAisaMgayaM bhagavayA aNuTTANaM / bhaNiyaM bhAvavisuddha niSphajaI jaha phalaM taha u / / 778 // yadyasmAd dravyakSetrakAlAdisaMgataM tattaddravyakSetrakAlabhAvAnukUlaM bhagavatA'rhatA'nuSThAnamannapAnagaveSaNAdirUpaM bhaNitaM bhAvavizuddha maudayikabhAvaparihAreNa kSAyopazamikabhAvAnugatam, ata eva niSpadyate yathA phalaM jJAnAdyArAdhanArUpaM, tathA AjJAraha / / 704 / / Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 705 / / tathaitadanuSThAnaM bhaNitaM, samzagupAyatvAt / / 778 / / ata evAha; - afa fafafa aNuNAtaM paDisiddhaM vAvi jiNarvAridehi / titthagarANaM ANA kajje sacceNa hoyadhvaM / / 779 / / nApi naiva kiJcid mAsakalpa vihArAdyanujJAtamekAntena karttavyamevetyanumataM, pratiSiddha vApyekAntena vAritaM na yathA na vidheyamevedamiti jinavarendra RSabhAdibhistIrthakaraiH / tahi kimanujJAtaM tairityAha - tIrthakarANA miyamAjJA yathA kArye samyagdarzanAdyArAdhanArUpe satyenAzaThapariNAmena bhavitavyamiti / / 779 / / tathA maNuyattaM : jiNavayaNaM ca dullahaM bhAvapariNatIe u jaha esA nipphajjati taha jaiyavvaM payatteNa ||780 // manujatvaM manuSyajanmalakSaNa, jinavacanaM ca sarvajJazAsanaM durlabhaM durApaM varttate / prAguktaireva cullakAdibhirdRSTAntaiH / tataH kiM karttavyamityAzaMkyAha - bhAvapariNatyA tvantaHkaraNapariNAmenaiva na tu bAhyadyanuSThAnena bhAvapariNatizUnyena tasyAtyantaphalgutvAt / yathoktaM "tAttvikaH pakSapAtastu bhAvazUnyA ca yA kriyA / tayorantaramunneyaM bhAtukhadyotayoriva // 1 // khadyotakasya yattejaH, tadalpaM ca vinAzi ca / viparItamidaM bhAnorevamatrApi bhAvyatAm ||2|| " kimityAha-yathaiSA''jJA niSpadyate tathA yatitavyaM prayatneneti / / 780 // AjJAniSpattyarthaM ca yat karttavyaM tadvizeSeNAha ; - ussaggavavAyANaM jahaTThiyasarUvajANaNe jatto / kAyavo buddhimayA suttaNusAreNa NayaNiuNaM // 781 // sAmAnyoktA vidhirutsagrgo, vizeSoktastvapavAdaH / tata utsagrgApavAdayeAryathAsthitasvarUpajJAne yatnaH karttavyA buddhimatA puruSeNa sUtrAnusAreNa nizIthAdhyayanAditatpratipAdakAgamAnurodhena nayanipuNaM naigamAdinyavicArasAramiti // 781 // Xexa / / 705 / / Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAgraMthaH / / 706 / / atha sarvanayAbhimatamutsagrgApavAdayeArekameva tattvataH svarUpamaGgIkRtyAha ; dosA jeNa nirumbhaMti jeNa khijjaMti puvvakammAI / so khalu mokkhovAo rogAvasthAsu samaNaMva // 782 / / doSA mithyAtvAdayeA yenAnuSThAnenotsargarUpeNApavAdarUpeNa vA sevyamAnena nirudhyante santo'pyapravRttimanto jAyante ; tathA yena kSIyante samucchidyante pUrvakarmANi prAgbhavopAttAni jJAnAvarNAdIni sa khalu sa eva mokSopAyo mokSamArgaH / dRSTAntamAha - rogAvasthAsu vyAdhivizeSarUpAsu zamanavacchamanIyauSadhamiva / yathA hi "utpadyate hi sAvasthA dezakAlAmayAn prati / yasyAmakRtyaM kRtyaM syAt karma kAryaM ca varjayet ||1||" iti vacanamanusaranto gurulAghavAlocane nipuNavaidyakazAstravido vaidyAstathA tathA cikitsAM pravarttayanto rogopazamanaM janayanti tathA gItArthAstAsu tAsu dravyAdyApatsu citrAn apavAdAn sUtrAnusAreNa samAsevamAnA navadoSanirodhapUrNakRtakarmanirjaraNalakSaNaphalabhAjo jAyanta iti // 782 | athotsagrgApavAdayeAstulya saMkhyatvamAha; - unnamavekkha iyarassa pasiddhI unnayassa iyarAo / iya annonapasiddhA ussaggavavAya mo tullA ||783|| bhaka unnatamuccaM parvatAdikamapekSyetarasya nIcasya bhUtalAdeH prasiddhibalAbalAderjanasya pratItiH; tathonnatasyoktarUpasyetarasmAd nimnAt tadapekSyetyarthaH prasiddhiH sampadyate / evaM sati yat siddhaM tadAha-- ityevamuktadRSTAntAdanyonyaprasiddhAH parasparamapekSamANAH pratItiviSayabhAvabhAjaH santa utsagrgApavAdAstulyAH samAnasaMkhyAH sampadyanta iti // 783 || utsargApavAdayeArlakSaNam / / 706 // Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 707 // athotsargApavAdayorlakSaNamAha;-- davvAdiehi juttassussaggo jaduciyaM aNuTTANaM / rahiyassa tamavavAo uciyaM ciyarassa na u tassa // 784 / / dravyAdibhiryuktasya sAdhorutsagrgo bhaNyate / kimityAha-yaducitaM paripurNadravyAdiyogyamanuSThAnaM zuddhAnapAnagaveSaNAdirUpaM paripUrNameva / rahitasya dravyAdibhireva tadanuSThAnamapavAdo bhaNyate / kIdRzamityAha-ucitameva paJcakAdiparihANyA tathAvidhAnapAnAdyAsevanArUpam / kasyetyAha--itarasya dravyAdiyuktApekSayA tadrahitasyaiva, na tu naiva tasya dravyAdiyuktasya / yattadaucityenAnuSThAnaM sa utsarga', tadrahitasya punastadaucityenaiva ca yadanuSThAnaM so'pavAdaH / yaccatayoH pakSayoviparyAsenAnuSThAnaM pravartate, na sa utsagge'ipavAdo vA, kiM tu saMsArAbhinandisattvaceSTitamiti // 784 // athopadezasarvasvamevAha;jaha khalu suddho bhAvo ANAjogeNa sANubaMdhotti / jAyai.taha jaiyavvaM savvAvatthAsu dugameyaM / / 785 / / yathA khalu yathaiva zuddho rAgadveSAdyakaluSito bhAvo manaHpariNAmaH, AjJAyogena sarvajJavacanAnusAralakSaNena, sAnubandho bhavAntarAnuyAyI jAyate, tathA yatitavyam / sarvAvasthAsUtsargakAle'pavAdakAle cetyarthaH, dvikametacchuddho bhAva AjJAyogazca / evaMlakSaNaM karttavyam // 785 / / kuto yataHjaM ANAe bahugaM jaha taM sijjhai tahettha kAyavyaM / Na u jaM tavvivarIyaM logamayaM esa paramattho / / 786 / / yadyasmAd AjJayotsargarUpamapavAdarUpaM vA bahukaM bahurUpamanuSThAnaM nirvANaphalamityarthaH, 'jAyate / tasmAd yathA tat // 707 / / balaralakara Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkhottarabhavakathanam / upadezapadA sidhyati tathaiva buddhimatA karttavyam / vyavacchedyamAha-na tu na punaryat tadviparItamAjJAviparItaM lokamatamapi gatAnugamahAgraMtha: tikabahulokAnuvartitamapi laukikaM tIrthasnAnadAnarUpaM, lokottaramapi pramattajanAcaritaM citrarUpamiti / eSa paramArthaH sarvajJazAsanarahasyamityartha iti // 786 / / atha prasaGgamupasaMharan prastutamAha; kayamettha pasaMgeNaM sa bhAvao pAliUNa taha dhammaM / pAyaM saMpuNNaM ciya Na davvao kAladosAo // 787 // // 708 // ___ kRtamatra prasaMgena, sa zaMkharAjamunirbhAvatA manaHpariNatyA pAlayitvA tathA tatprakAraM dharma, prAyaH sampUrNameva, anAbhAgAdeH kvacit khaNDamapi syAditi prAyograhaNam / vyavacchedyamAha-na naiva dravyataH kAyAnuSThAnamapekSya kAladoSAd duSSamAlakSaNakAlAparAdhAditi // 787 // kAUNa kAladhamma parisuddhAcArapakkhapAeNaM / uvavaNNo suralAe tao cuo poyaNapurammi // 788 / / kRtvA kAladharma paNDitamaraNalakSaNaM parizuddhAcArapakSapAtena sarvathA niraticArasAdhudharmabahumAnenopapannaH suraloke & saudharmanAmni / tataH suraleokAccyutaH pAtanapure iti // 788 / / rAyasuo uvasaMto pAyaM pAvaviNivittavAvAro / kAlociyadhammarao rAyA hoUNa pavvaio // 789 / / rAjasuto jAtaH / sa ca bAlakAlAdevopazAntaH / prAyaH pApavinivRttavyApAro'tisAvadyAnuSThAnapariharaNaparaH kAlocitadharmarato rAjA bhUtvA pravajita iti / / 789 / / sAmprataM yad dRSTvA paribhAvya cAsau pravajitastad naItyAdigAthAtrayeNAha;XNaipUrakUlapADaNamUDhaM kalusodayaM NieUNa / oyaTTaNammi tIe tahatthayaM ceva paDibuddho / / 790 // // 708 // Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 709 // jaha esA vaTuMtI kUle pADei kalusae appaM / iya puriseAvi hu pAyaM tavaNNapoDAe dRDhavvA / / 791 / / jaha cevobaTuMto sujjhai esA taheva puriseAvi / AraMbhaparicAgA kusalapavittIe viNNeo // 792 // sugama caitat / / 790-92 // evaM pavvaiUNaM sAmaNNaM pAliUNa parisuddhaM / siddho sudevamANusagaIhiM theveNa kAleNaM // 793 // atha tA eva sudevamAnuSagatIH baMbhetyAdigAthAtrayeNAha;baMbhasura mahararAyA sukkasurAomuhIe rAotti / ANayadeva sivaNivA AraNa mihilAya devaNivo // 794 / / gevejja tiyasa gajjaNasAmI gevejja puMDhasurarAyA / gevejja baMgasurarAya vijayadevaMgarAyA ya // 795 / / savvaTThAmara ujmANarida pavvajja sijjhaNA ceva / eyassa pAyaso taha pAvAkaraNammi niyamotti // 796 / / ____ tataH potanapurarAjasutajanmAnantaraM brahmasuro brahmaloke devaH samabhUt / tato mathurArAjaH tadanantaraM zukrasurastato'pyayomukhyAM nagaryAM rAjeti / ito'pyAnate devastato'pi zivanapaH tasmAdapyAraNadevaH / tadanantaraM mithilAyAM devanapa iti // 794 / / ito'pi prathamaveyakatrike tridazaH / tasmAdapi cyuto gajanasvAmijIvaH / tato'pi mRto madhyamaveyakatrike suraH / tato'pi puMDajanapade nAmataH surarAjaH / tato'pyuparimatrike surH| tato'pi baMgajanapadeSu surarAjaH / ito'pi vijayavimAne devH| tadanantaramaGgarAja iti // 795 // asmAdapi srvaarthsiddhvimaane'mrH| tato'pyayodhyAyAM marendraH / tatra ca pravrajyA, siddhanaM ceti / etasya zaMkhajIvasya prAyazo bAhulyena tathA tena prakAreNa pApAkaraNe niyamaH // 709 // R Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAgraMtha 710 // upadezapa -sampanna iti / / 796 // duSSamAyAbhAvArAhaNabhAvA ArAhago imo paDhamaM / tA eyammi payatto ANAjogeNa kAyamvo // 797 / / mapicara Natvam evamuktarUpeNa bhAvAcchuddhamanaHpariNAmarUpArAdhanAbhAvAd ArAdhako'yaM prathamaM duSSamAkAle samabhUt / tasmAdetasmin | bhAvArAdhane prayatna. Adara AjJAyogena karttavyaH / / 797 // // iti zaMkharAjarSikathAnakaM samAptam // atha prastutamevAdhikRtyAha;['iya eyammivi kAle caraNaM eyArisANaM viSNeyaM / dukkhaMtakaraM NiyamA dhannANaM bhavavirattANaM // 798 / / ] va ityevametasminnapi kAle caraNaM cAritrametAdRzAnAM (vijJeyaM kIdRzAnAM) zaMkhamunisadRzAnAM vijJeyam / kIdRzamitya ha Vol- duHkhAntakaraM sarvasAMsArikabAdhApahAri niyamAd avazyaMtayA dhanyAnAM bhavaviraktAnAM jIvAnAmiti // 798 // tathA l PN je saMsAravirattA rattA ANAe tIe jAhasatti / ceTUti NijjaratthaM Na aNNahA tesi caraNaMtu // 799 // ___ye saMsAraviraktAH sattvAH prANino raktA vihitabahumAnA AjJAyAM jinavacanarUpAyAM; tathA, tasyAmAjJAyAM yathAzakti svasAmarthyAnurUpaM tiSThanti taduktAnuSThAnaparA bhavanti / kimartha-nirjarAthaM sarvakarmakSayanimittam / 'na annahA tesi // 710 // caraNaM tu' teSAmeva caraNamaskhalitarUpaM vijJeyaM / na naivAnyathA saMsArAviraktAnAmAjJAyAmasaktAnAM yathAzakti tatrAkRtAvasthA 1 iyamapi gAyA na vacanAdarzapustakeSUpalabdhA, TIkAmupajIvya tvtropnibddhaa| Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 711 // nAnAmanirjarArthinAM caraNaM syAditi / / 799 / / adhunA ye karmaguravaH prANino duSSamAkAlAdInyAlambanAnyAlambya sahiSNavo'pi tathAvidhajanAcaritaM pramANIkRtya niSiddhasevAM kurvanti, teSAmapAyaM darzayati ;mAreMti dussamAevi visAyao jaha, taheva sAhUNaM / NikkAruNapaDisevA savvattha viNAsaI caraNaM // 800 / mArayanti prANAMstyAjayanti duSSamAyAmapi, na kevalaM suSamAyAmityapizabdArthaH, viSAdayastAlapuTazaskhavahnayAdayoM yathA yena prakAreNa mUrchAsampAdanAdinA; tathaiva sAdhUnAM nirddharmANAM vatinAM niSkAraNapratisevA'pRSTAlambanena sarvatra sarvAsvavasthAsu vinAzayati vidhvaMsayati caraNaM cAritramiti // 800 / / arthatavyatirekamAha;-- kAraNapaDisevA puNa bhAveNa asevaNatti baTuvA / ANAe tIe bhAvo so suddho mokkhaheutti / / 801 / / ___ kAraNapratisevA glAnAdyAlambanena viruddhArthAsevanarUpA punarbhAvena paramArthato'sevanA viruddhArthAnAsevanarUpA ityevaM draSTavyA / kuto, yata AjJAyAM tasyAM kAraNapratisevAyAM bhAvo manaHpariNAmo varttate bhagavatA'syAmavasthAyAmidaM karttavyatayopadiSTamityadhyavasAyAt / yadi nAmaivaM tataH kimityAha--sa bhAva AjJAnugataH zuddhaH sanmokSaheturiti // 801 // itthaM kAraNapratisevAyAmapi zuddho bhAvo mokSaheturityupadarya sAmpratamakRtye'pyarthe vihite bhAvazuddhiH pApakSayAyeti lokaprasiddhena dRSTAmtema darzayati;akiriyAevi suddho bhAvo pAvakkhayatthamo bhaNio / aNNehivi oheNaM teNagaNAeNa logammi // 802 / / akriyAmAmapi lokalokottaraviruddhArthasevAyAmapi zuddho nirvyAjaH pazcAttApAnugato bhAvaH pariNAmaH pApakSayArtha // 711 / / Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada pApApagamaheturbhaNito nirUpitaH svazAstreSvanyairapi tIrthAntarIyaroghena sAmAnyena / tathA caite paThanti "mAyAmbhastattvataH mahAgraMtha. za I tAdipazyannanudvignastato drutam / tanmadhyena prayAtyeva yathA vyAghAtajitaH / / 1 // bhogAna svarUpataH pazyaMstathA maayodko712|| pamAn / bhuJjAno'pi jhasaMgaH san prayAti paramaM padam / 2 / / " iti / stenakajJAtena caurodAharaNena loko iti // 802 // stenakajJAtameva bhAvayati;teNaduge bhAgammI tulle saMvegao ateNataM / egassa gahiyasuddhI sUlahi bheyammi sAdevvaM / / 803 // taha cittakammadosA muTe bhAgasamayammi aNutAvo / etto kammavisuddhI gahaNe divvammi sujhaNayA / / 804 // iyarassa gahaNa kahaNA AmaM sUlAe tassa meo u / abbhuvagamaNA guhameyavunbhaNaguttaraNa mA sammaM // 805 / / vimhaya devayakahaNA kayamiNameeNa bhAvao khaviyaM / saMvegA vayagahaNaM corarisI suppasiddhotti / / 806 / kvacit sanniveze stenadvike dvayozcorayo ge muSitadravyasya tulye pravarttamAne saMvegAd dhig mAM viruddhakarmAdhyAsitamiti pazcAttApalakSaNAcauryapratyayapApakSapaNe jAte'stanyamacArabhAvaH saMvRta ekasya caurasya / kathamityAha-kuto'pi nimittAt saMjAtazaMka rAjapuruSargRhItasya kAraNikaistaptamASAdinA zuddhiH kRtA / punarapi 'sUlahi bheyaMti' zUlavAdhiSThAnasyA // 712 // bhibhede sAdivyaM devatAnugraho vRtta iti // 803 // tathA, citrakarmadoSAt tatprakArasya citrakarmaNo'parAdhAd muSTe muSite sati parakIyadravye bhogasamaye'nutApaH pazcAttApA jAta ekasya / ata evaM pazcAttApAt karmavizuddhizcauryapratyayakarmaprakSAlaH / tatazca rAjapuruSairgrahaNe divye taptamASAdau zuddhiH saMvattA / / 804 / / itarasya dvitIyasya grahaNaM kathanA grahaNe sati Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 713 // X kAraNikaH pRSThasya kathanA / kathamityAha-AmamAvAM caurAviti / tataH zUlayA tasya dvitIyasya bhedo jAtaH / tuH puna rarthaH / tataH prathamasya cauryAbhyupagamanA cauryapratipattiH 'vihitaM mayApi cauryam' iti / tato gudabhedenAropaNaM zalAyAM kRtam, paramuttaraNaviddhasyavaM samyak zUlAyAM saMvRttamiti / / 805 // vismaye sarvalokasya devatayA kathanA kRtA, yathAkRtamidaM cauryametena, paraM bhAvataH pazcAttApalakSaNAt kSapitaM cauryajanyaM karma / tataH saMvegAd vratagrahaNaM kRtam tena tadanu cauraSiH suprasiddha iti // 806 / / atraiva dRSTAntAntaramAha;__ evaM visiTakAlAbhAvammivi maggagAmiNo jaha u / pArvati icchiyapuraM taha siddhi saMpayaM jIvA // 807 // evaM-yathA bhAvavizeSAcauro'pyacoraH saMvRttastathA, viziSTakAlAbhAve'pi nirvANalAbhayogyasamayavirahe'pi mArgagAminaH satpathapravRttA yathA tu yathaiva prApnuvantIpsitapuraM pATaliputrakAdi tathA siddhiM nirvRtilakSaNAM sAmprataM duSSamAyAM sanmArgapravRttAH santo jIvA bhAvavizeSAd avApnuvanti, paraM kAlavilambeneti // 807 // ___nanu niSThurakriyAsAdhyo mokSaH, kathaM sAmpratakAlayogyA mRdvI kriyA taddhetuH syAdityAzaMkyAha;mauIevi kiriyAe kAleNArogayaM jaha uviti / taha ceva uNivvANaM jIvA siddha takiriyAe // 808 / / mRdayApi sAdhAraNayApi kriyayA ghAtacikitsAkriyayA kAlena ciratararUpeNArogatAM nIrogabhAvaM yathApayAnti pratipadyante, tathA caiva tu tenaiva prakAreNa nirvANamapavarga jIvAH siddhAntakriyayA mUlaguNottaraguNapratipAlanarUpayA sAdhAraNarUpayApIti // 808 / / Aha-niSThurakriyAparipAlanarUpaM cAritraM, na cAsAvadya duSSamAyAM sampadyate, tatkayaM nirvANa // 713 // Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mArgarUpaM cAritraM bhavadbhiH pratijJAyata ityAzaMkyAha duSSamAkAmahAgrathaH duppasahataM caraNaM bhaNiyaM jaM bhagavayA ihaM khete / ANAjuttANamiNaM Na hoMti ahuNatti vAmoho // 809 / / lipicaraNaduHprasabhAntaM duSSamAparyantabhAgabhAviduHprasabhanAmakamunipuMgavaparyavasAnaM gaGgApravAhavadavyavacchinnaM caraNaM bhaNitaM tvamyadyasmAd bhagavatA. iha kssetr| AjJAyuktAnAM yathAsAmArthyamAjJAparipAlanaparAyaNAnAmidaM cArizaM na bhavatyadhunaiSa vyaa||714|| moho varttate, yathAzaktyAjJAparipAlanasyaiva cAritrarUpatvAt, tasya ca sAmpratamapi bhAvaditi // 809 / / viparyaye bAdhakamAhaANAbajjhANaM puNa jiNasamayammivi ma jAtu eyaMti / tamhA imIe etthaM jatroNa payaTTiyavvaMti // 810 // ___ AzAbAhyAnAmucchRkhalapravRttInAM punajinasamaye'pi tIrthakaravihArakAle'pi na naiva jAtu kadAcid etaccAritraM sampanamiti / tasmAd asyAmAjJAyAM duSSamAkAle'pi yatnena pravattitavyamiti // 810 / / ata evAha;gaMteNaM ciya loyaNAyasAreNa etya hoya / bahumaMDAdivayaNao ANAvitto iha pamANaM // 811 // na naivaikAntena sarvathaiva loka eva pArzvasthAdirUpo yadRcchApravRtto jJAtaM dRSTAntaM tat sAramavalambanIyatayA yasya sa ) 714 / / tathA tenAtra cAritrArAdhane bhavitavyam / kuta ityAha-'bahumuNDAdivacanataH' "kalahakarA DamarakarA asamAhikarA ani vyuikarA ya / hohiMti bharahavAse bahumuNDe appasamaNe ya // 1 // " iti vacanAt etadvacanaparibhAvanena pArzvasthAdIn o dRSTAntIkRtya nAsamaMjase pravartanIyamityarthaH / tathAvidhApavAdaprAptau tu gurulAghavAlocanapareNa gItArthena sAdhunA kadAcit Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 715 // pravRttisAreNApi bhavitavyamiti sUcanArthamekAntenetyupAttam / "bahuvittharamussaggaM bahuvihamavavAya mo viyANittA / laMgheUNanavihaM bahuguNajuttaM karejjA suM // 1 // " ata evAha-AjJAvittaka:-Ajaiva vittaM dhanaM sarvamvarUpaM yasya sa tathA pumAniha lokottarAcAracintAyAM pramANIkartavya iti // 811 // nanu ca 'Agama suya ANA dhAraNA ya jIe ya paMca mae' iti vacanaprAmANyAd Acaritamapi pramANamuktaM, tat kimujyate 'AjJAvittaka iha pramANam' iti hRdi vyavasthApyAha;RA AyaraNAvi ha ANAviruddhagA ceva hoti nAyaM tu| iharA titthagarAsAyaNatti tallakkhaNaM ceyaM // 812 // AcaraNApi tattadAcIrtharUpA huryasmAd 'dosA jeNa NirubbhaMti jeNa khijati puvvakamAI' ityAdilakSaNAyA AjJAyA aviruddhikA caivAvirodhavatyeva / tuzabdo'vadhAraNe bhinna kramazca / tato bhavatyeva jJAtamudAharaNaM kartavyeSvartheSu pramANamityarthaH / viparyaye bAdhakamAha-itarathA AjJAvirodhenAcaraNe sati tIrthakarAzAtanA bhagavadarhadvacanavilopalakSaNA sampadyate / itiH prAgvat / tallakSANamAcaraNAlANaM cedam // 812 // asaDheNa samAignaM naM katthati keNatI asAvajja / na nivAriyamannehi ya bahumaNumayameyamAyariyaM // 813 // - asaThenA'mAyAvinA satA samAcIrNamAcaritaM yad bhAdrapadazuklacaturthIparyuSaNAparvavat kutracitkAle kSetre vA kenacit saMvignagItArthatvAdiguNabhAjA kAlikAcAryAdinA sAvadya mUlottaraguNArAdhanA'virodhi / tathA, na naiva nivAritamanyaizca tathAvidhareva gItArthaH, apitu bahu yathA bhavatyevaM mataM bahumatametad Acaritamucyata iti // 813 // kiMca udAharaNAI bahujaNamahigicca puvvasUrIhiM / etthaM nidasiyAI eyAiM imammi kAlammi / / 814 / / Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAgraMtha etatkAlopayogisva nASTaka pradarzanam 11716 // kicetyabhyupAye, udAharaNAni dRSTAntA bahujanamadhikRtya bahorasaMvignalokasya pravRttimadhikRtya pUrvasUribhiH praaktnaacaayertr pravacane nizitAnyetAni / asmin duSSamAlakSaNe kAle etatkAlopayogInItyarthaH // 814 // udAhahaNAnyeva vivakSastAvattatasambandhamAha;-- keNai ranA diTThA sumiNA kila aTTha dusamasusamaMte / bhoI caramosaraNe tesi phalaM bhagavayA siTuM // 815 / / kenacidanirdiSTanAmnA rAjJA upalabdhA svapnA nidrAyamANAvasthAyAM mnovijnyaanvikaarruupaaH| kiletyaaptprvaadsuucnaarthH| aSTetisaMkhyA duHSamasuSamAnte'syAmavasapiNyAM caturthArakaparyavasAne / tato jAgaritasya bhItirbhayamutpannam tato'pi ca caramasamavasaraNe kArtikamAsAmAdhAsyAyAM tasya pRcchataH, teSAM svapnAnAM phalaM bhagavatA zrImanmahAvIreNa ziSTaM kathitamiti // 815 // svapnAnevAha;-- 'gaya 'vANara 'tara 'caMkhe siMhe' taha 'pauma bIya 'kalase ya / pAeNa dussamAe suviNANi? phalA dhamme // 816 / / 'gajavAna rAsta'ravo dhvAMkSAH', 'siMhastathA 'padmabIjAni kalazAzceti / prAyeNa duHSamAyAM svapnA ete'niSTaphalA dharme adharmaviSaya iti / atra ca gAthAyAM vacanavyatyayaH prAkRtatvAt / / 816 / / ___etAneva svapnAn pratyeka gAthAnAM dvayena dvayenopadarzayan gAthASoDazakamAha;-- calayAsAesu gayA ciTuMti paDataesuvi Na Niti / NitAvi tahA keI jaha tappaDaNA viNassaMti // 817 // viralatarA taha keI jaha tappaDaNAvi No viNassaMti / eso sumiNo viTTho phalamatthaM sAvagA NeyA // 818 // // 716 // Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||717 // bahuvANaramajhagayA tavvasahA asuiNo vilipati / appANaM aNNevi ya tahAvihI logahasaNaM ca / 819 / / biralANamaliMpaNayA tavaNNakhisA Na eyamasuitti / suviNoyaM eyassa u vivAga mo gavari AyariyA / / 820 // khoratarusuhachAyA tesimahI sIhapoyagA bahugA / ciTuMti saMtarUvA logapasaMsA tahAhigamA // 821 // te siMkhaDA u pAyaM suNagA taravaNalayatti paDihAso / eso sumiNoM, viTTho phalamatthaM dhammagacchatti // 822 / / dhaMkhA vAvIya taDe viralA te uNa tisAe abhibhUyA / purao mAyAsaravaMsaNeNa taha saMpayati // 823 / / keNai kahaNA Nisehe saddahaNA pAyaso gama viNAsaM / sumiNo yaM eyassa u vivAga mo mUDhadhammarayA // 824 / / sIho vaNamajhammI aNegasAvayaNAule bisame / paMcatagamo ciTThA Naya taM koI viNAsei // 825 // tatto koDagabhakkhaNapAyaM uppAyavaThThamaNNevi / sumiNotti imassatyo pabayaNanibaMdhasAIyA / / 826 // paumAgarA apaumA gaddabhagajuyAya cttnniyruubaa| ukukuraDayAe paumA tatthavi biralA sahAvA / / 827 / / tevi ya jaNaparibhUyA sakajjaNipphAyagA pAeNa / sumiNasarUvaM vINaNamimassa dhammammi paJcattA / / 828 / / bIesa karisago koi dukhiyaDrotti jattao kiNai / bIjetti abIjeviya pairaiya tahA akhittesu / / 829 / / avaNeiya taM majjhe viralaM bIyaM samAgayaMpohaM / sumiNeti imassatyo viSNeo gamaNa pattAI / / 830 // kalasA ya duhA ege pAsAovari suhA alaMkariyA / aNNe puNa bhUmIe brAjamo mAlisayakaliyA // 831 / / kAleNa dalaNapAgaM samabhaMguppAya baThThamappANaM / sumiNasarUvaM rAyA abaMbhasAhU ya esatyo / / 832 // 717 / / Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMtha : // 718 / / kUMbAvAhAjIvaNa taruphalavaha gAvivacchidhAvaNayA / lAhivivajjayakalamala sappagaruDapUjapUjAo ||833 // vivihAvaddavabahulA calaMtasuhisayaNacittasaMjogA / calapAsAyasamA khalu gihavAsA rAya ! hohiMti ||1|| saNNAyagugaDDA paraduddharisA gayantra saGkAvi / tesu ailuddhagiddhA viveyakaliyAvi bAhiti // 2 // visayANa kaDuvivAgaM aNivayaM jIyajovvaNadhaNANa / jANatAvi hu mohA nikkhamiuM no tarihiti || 3 || vihaDaMtammivi vihave puNo durAsAe meohiyAdhaNiyaM / veraggavidhyamukkA dukkarakammAI kAhiti ||4|| nikkhamiUNa ya aNNe gharasaMyaNadhaNesu nizcapaDibaddhA / nIyAvAsavihArI daTThUNa ya tavvivattIo ||5|| paDibaMdhadosao cciya maMtAsahimUlakammamAIsu / sAvajesu pasattA pAya hohita cuyadhammA / / 6 / / viralAo dUsamAevi paDibaMdhavivajiyA jiyakasAyA / ho hiti suddhacaraNA esatyo paDhamasuviNassa // 7 // 'bahuvAnaretyAdi' calacittANa sahAvA guNataruviharesu niccamathirANa / jaivAnarANa vasahA AyariyAI bhavissaMti // 1 // AhAkammuvabhogo paDibaMdho gehasANasasu / uvahimmi gADhamucchA paropparAsaMkhaDaM asaI ||2|| saMjamaviruddhaceTThA savvA davvatthayAiyA ahavA / asuI teNappANaM lipissaMtI taha parapi // 3 // tahiyaM pavattayaMtA pakkhaggAheNa vA visaMvAe / evaM te hAsapayaM paratitthIpi hohiti // 4 // kAhiti tahA khiMsaM annesiM tappavittivimuhANaM / panaviyA bhaNihaMtI na hu doso ettha suNahitthaM // 5 // kalahemo nIikae davvatthao titthaunnainimittaM / AhAkammeNa viNA nagauravaM gurujaNe hoi ||6|| akkharasikkhAvaNao kisiAraMbho na hoi saDDANaM / vejjayavejAIhi sAvayarakkhA tao tehi // 7 // evaM tu ahAcchaMdA pAyaM hohiti nigguNA guruNo / viralA u suddhasIlA bIyayasuviNassa esattho // 8 // Maxxxxx svapnaphalaprarUpaNam / / 718 / / Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 719 'khIratarU' ityAdi / iha khoratarusaricchA susAvagA pavayaNunnaipasattA / guruvacchalA subhaNiyA udAracittA mahAsattA // 1 // taNNissAchAyAsuM pasaMtarUvA vasaMti muNisIhA / uvasaggaparIsahasajjhasujjhiyA suTTha soMDIrA ||shaa laddhapasaMsA loe aho ime ettha punnjmmaanno| akkhalio'higamo vatthapattapANAsaNAINa // 3 / suddhANaTThANavasA nivvANaphalappasAhagA puvi / te dUsamANubhAvA hohiMti pamAiNo pAyaM // 4 // kAhiti saMkhaDAI na ujjamissaMti caraNakaraNesu / to te annevi muNI hohiMti aNAjhyA loe / / 5 / / hohiMti ya pAeNaM saNabajjhavva saahupddinniiyaa| saDDAvi duvviyaDDA naDiyA kuggAhamAIhiM / / 6 / / to dANadhammabuddhi vihaNaMtA appaNo paresiM ca / vaTTissaMti na pAyaM uvaggahe taduciyANaMpi // 7 // NANalavabaddhagavvA uttarapaDiuttarehiM guruvaggaM / duvvayaNakaTiyAhiM tavahiMti parokkhapaccakkhaM // 8 // evaM babbUla samA hohiMti uvAsagAvi dusmaae| paDikUlANavi tesiM iyare kAhiMti aNuvitti // 9 // guNarahiyaappasattA pAyaDadosatti dINayaM pattA / juttamajuttaM tesiM bahu manissaMti vavahAraM // 10 // bahukammarayA evaM suNagA hohiMti dhammagacchAvi / thovA puvvuttaguNA ubhaevi ya taiyasuviNatyo // 11 // ___'dhakhetyAdi / iha tucchaNANasalilA payaIe saMkaDA agaMbhIrA / vAvivva duravagAhA guruNo hohiMti NaranAha ! // 1 // 719 / dhaMkhavva tayAsanne amahicchA calamaNA athiradiTThI / samaNovAsagajaiNo siDhilAyArA carissaMti // 2 // tesiM ca kei savisesadhammataNhAluyA avinANA / kAlANurUvakiriyapi niyaguruM nigguNaM gaNiuM // 3 // mAyaNhiyAsamesu niyamaikappiyaguNesu / vivihesu / saMjAyabhattirAyA pAsatthAIsu gamihiti // 4 // majjhatthajANagehiM paNNaviyAvi hu asaddahANe u| ThAhiti te Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA mahAgraMtha // 720 / / yapAyaM marihaMti ya dhammajIeNa ||5|| gurujaNajaNiyAvaNNA saGghAvi kutitthiyAijaeNa / daMsaNajIyaviuttA bharmihiMti bhavannave ghore || 6 || appA viveyakaliyA vAvisamANavi guruNa ANAe / sAhissaMti sudhammaM cautthasuviNapphalaM eyaM // 7 // 'sIho' ityAdi / aisayaNANaparakkama vittAsiyavivihakumayamayanivaho / kuggAhagayapaNAsI sahasamo esa jiNadhammo ||1|| bahuvihaladdhijuehi devidAIhi vaMdiyapaehi / sAhUhi pariggahio paribhUo Neya keNAvi ||2|| kumayavaNasaMDaguvile kudesaNAvallibhaggamaggammi / kuggAhagattapaure bharahAraNNammi dusamAe || 3 || so mayasIhasariccho hohI vocchinaaisayappasaro / tahavi hu puvvaguNehi na hu gammo khuddaloyassa ||4|| hohiti koDayasamA saMpAgaDaseviNo durAyArA / ettheva ya jaigihiNo pavayaNanidhasA khuddA ||5|| chakkAyaniraNukaMpA kaya vikkayamaMtavijayAIhi / atthaJjaNekarasiyA loyAvajjaNaparA pAvA / / 6 / / anevi AisaddA avannavAujjuyA muNijaNassa / samaivigappiyakiriyA tavassiNo je agIyathA ||7|| eehi jaNiyachiddaM daThThe anevi tavvighAyatthaM / vaTTissaMti gayabhayA paMcamasuviNassa phalameyaM ||8|| 'paumArA' ityAdi / ettha ya sahAvavimalANi sIlasurabhINi appasattANi / siradhAraNociyAI tiyasANavi paumakappAiM / / 1 / / dhammiyajaNapattAI tayAgarA uggabhogamAINi / uttamakulANi ahavA sAMgeyapurAinayarANi // 2 // dUsamavaseNa hohI na dhammapattANa tesu uppattI / gaddabhagavibhamANaM sabalasahAvANa vA bhAvA ||3|| tANivi na niyaM rUvaM dharihiMti jahnuttaliMgamettaMpi / ukkuruDiyAsaricchaM paMtakulA ahava pacaMtA ||4|| dhammatthinarA tesuM vakkajaDA maMdabuddhiNopAyaM / hohiti appachaMdA gurulAghavaNANaparihINA ||5|| thevA pasaMtarUvA gurujaNabahumANiNo asaDhasIlA / maimaMto sakkiriyA svapnaphalaprarUpaNam / / 720 // Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 72 // viriyaNurUvaM jaissaMti / / suhasIlathUlamaiNA jaNeNa pAeNa tevi pribhuuyaa| sAhissaMti na sugaI aNusaigavvAidosehiM // 7 // etthammi appataragA saddhammArAhagA bhavissaMti / chaTThasuviNassa eso parUvio tumha bhAvattho // 8 // 'bIesu' ityaadi| kisikammasamo suranarabhogaphalo suddhadANadhammuttha / karisagasamA ya pahuNo chittAI suddhpttaaii||1|| bIyANi puNo NAyAgayAo aahaaruvhivshiio| uggamauppAyaNaesaNAhiM NiyamA visuddhAiM // 2 // dusamAe dAyAro sabuddhibahumANiNo agIyA ya / duviyaDakarisagA iva na suddhadANe ramissaMti // 3 // dharihiti pakkhavAyaM AhAkammAi dosaduTThammi / paurammi maNunnammi dANammi a bIyakappammi // 4 // viyarissati tayaM puNa chakkAyavirAhaNApasattesu / nikAraNapaDisevisu Usarasarisesa pattesu / / 5 / / suddhapi ghayagulAI kAuM ogAhimAirUveNa / dAhiti tucchavIyA micchAvacchallanattillA / / 6 / / ahava tilabhUmigAvIjuttahalAINi pAvaheUNi / pArya dAhiti jaNA sAraMbhA'baMbhayArINaM // 7 // suddhavivegA viralA jahAgarma dANadhammavavahAre / paTTissaMti sarUvaM sattamasuviNassa middiDheM // 8 // ____ 'kalasA yetyAdi' / kmmmlhrnnpnyclclnnjlaadhaarbhuuynevcchaa| dusamaddhAe jaINo kalasavva duhA bhavisrAMti / / 1 / / ege visuddhajimapAsAovari suhA aNANaMdA / uvasamapaumapihANA tavasirisirikhaMDacaccikA // 2 // vivihaguNakusumamAlAlaMkiyamaMgalabhUisattillA / suhaguruANAthAlIsu rAThiyA jANakatillA // 3 // anne pamAyamahiyalakhuttaMgA bhaggasuddhavayakannA / ayasogAlivilitA pAyaDaaiyArapakA // 4 // tevi puNa kAladosA ugghADamuhevi bhaaskiriyaae| daThUNa uvarimAvi hu teMsiM doMse payAseMtA / / 5 / / khAvetA niyayaguNe kalahaMtA gajhayamaccharAmarisA / TaliUNa saMjamAoM ANA // 721 // Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapnaphalaprarUpaNam upadezapadAra thAlIsa paribhaTTA // 6 // paDihiMti tANa uvari tullaguNaTANajogao pAyaM / doggaI abohirUvaM bhaMgaM ca samaM lahissaMti mahAgraMtha // 7 // uppaiUNaM viralA sugaI jAhiMti je u caraNajuyA / aTTamasumiNassa imo bhaNio naranAha ! gabbhattho // 8 // uppAya daThThamappANameyabakassa puNa imo attho / appANaM thovANaM uppAo rAiNA (Neo?) // 9 // // 722 // gAthAkSarArthastu bhASyAnusAreNa vijJeya iti / . itthaM lokottare duSSamAyAM niguNaM bahujanamAzritya jJAtAnyabhihitAni / lAke'pi nijazailyA kaliyugamAzritya jJAtA. ntarANi paraiH pratipAditAni dRzyante / 'kUpetyAdi' kUpAvAhAjIvanaM kUpenAvAha upajIviSyate / tathA 'taruphalavahaMti' taruNAM phalanimittaM vadhacchedo bhvissyti| tathA 'gAvivacchidhAvaNayA' iti gauH surabhirvacchikAM nijAmeva dhAsyati / 'lohi. vivajjayakalamala'tti lohI ayomayI mahAkaTAhI tasyAM sugaMdhitailapAkocitAyAM viparyayeNa vyatyayena kalamalasya durgandhipizitAdeH pAko bhaviSyati / tathA 'sappagaruDapUjapUjAu'tti sarpagaruDayoryathAkramaM pUjA cApUjA ceti / / 833 / / tathA;hatthaMgulidugaghaTTaNa gayagaddabhasagaDa bAlasiladharaNaM / emAI AharaNA loyammivi kAladoseNaM / / 834 // 'hastAGgulidvayaghaTTaneti' hastasya prasiddharUpasyAGgulidvayena ghaTTanaM svarUpAccalanaM bhaviSyati / 'gayagaddabhasagaDa'tti gajavo I DhavyaM zakaTaM gaIbhavoDhavyaM bhaviSyati / 'bAlasiladharaNaM ti bAlabaddhAyAH zilAyA dharaNaM bhaviSyati / evamAdInyAharaNAni loke'pi kAladoSeNa kalikAlAparAdhena kathyanta iti / / 834 / / athaiteSAmeva dArzantikAnarthAn darzayannAha;raNo diyAigahaNaM puttapiubvega kanniviviNaNaM / iDIparajaNacAo NiddayadANaM Na iyaresi / / 835 / / 722 // Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 723 / / 'rAjJaH kUpasthAnIyasya dvijAdigrahaNaM brAhmaNakSatriyaviTzUdrebhyaH svayameva bharttavyebhya avAhasthAnIyebhyaH sakAzAJjalatulyasyArthasya grahaNamupAdAnamiti prathamajJAtArthaH / dvitIyasya tu 'putra pitrudvega' iti putreNa phalabhUtena tarubhUtasya piturgeauravArhasyApyudvego dhanapatralekhanAdinA janayiSyata iti / tRtIyasya tu 'kanyAvikrayaNa 'miti gosthAnIyAbhyAM mAtApitRbhyAM vacchakAtulyAyAH kanyAyA vikrayaNaM viniyamanaM kariSyate, taistairupAyaistadupajIvanamityarthaH / caturthasya tu 'RddhiparajanatyAga' iti RddhalakSmyA upArjitAyAH pareSu janeSvihaloka paralokAvapekSyAnupakAriSu tyAgo vitaraNaM bhaviSyatIti / pavamasya tu 'nirddayavAnaM' nirddayebhyo hiMsAdipApasthAnAt kuto'pyanivRttebhyo dAnaM pAtrabuddhadhA svavibhavavitaraNaM, na naivetarebhyaH sadayebhyo brahmacAribhyaH sAdhusAdhubhya iti // 835 / / juyadharakalaha kuleyaramera aNusuddhadhammapuDhaviThiI / vAlugavakkAraMbho emAI AisaddeNa || 836|| SaSThasya tu juyetyAdi / 'juyaharakalaha 'tti yutagRheNa vadhUvarakRtena kuTumbasya kalaho janakacchAyAvidhvaMsakArI bhaviSyati / saptamasya tu 'kuleyaramerA' iti / kulebhya ikSvAkuprabhRtibhya itarANi yAni vijAtikulAni teSu maryAdA prApsyata iti / aSTamasya tu 'aNuyuddhadharmapRthvI sthitiH' iti / aNunA bAlatulyena zuddhadharmeNa zilAtulyAyAH pRthvyAH sthitiravasthAnaM bhaviSyati / vAlukAyAH sakAzAd valkArambhastvaguccATanarUpa ityevamAdya udAharaNamAdizabdAd draSTavyam / asya tvayamarthaH - yathA vAlukAyAH valkopATanamatiduSkaraM tathA rAjasevAdiSvarthopAyeSu kriyamANeSvapyarthalAbha iti // 836 // yathA caitAni laukikajJAtAni jAtAni tathA darzayati ; 102105 / / 723 / / Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duSSamAkAlasvarUpakathanalokikadRSTAntA : upadezapara kaliavayAre kila Nijiesu pAusapi paMDavesu tahA~ / bhAivahAhakahAe jAmigajogammi kaliNA u // 837 // mahApatha kale: kaliyugastha dvAtrisatsahasrAdhikavarSacatuSTayalakSepramANasthAvatAre praveze sampanne sati, kilaiti paroktAptapravAdasU va canArthaH, nijiteSu catuSyapi pADaveSu mImArjunanakulasahadevalakSaNeSu; tathA, tatprakArayA bhrAtRvadhasya zaMtapramANaduryodhanoM dipitRvyaputrapAtalakSaNasya kathathA yAmikavAce pratipraharamanyAnyAharikavyavasthApanalakSaNe kalinA caturthayugalakSaNena / 724Atu: pUrvavat / tathAhi pANDavA vihitasamastakauravarUpakaNTakoddhArAzvirakAlapAlitasamajitarAjyAH pazcime vayasi nija gotrakSayalakSaNaM mahadAmAbhirakAryamakAri / ato himapathapravezamantareNa naitacchuddhirastIti vimucya rAjya pazcApi himapathaM pratiprasthitAH cinoddeza prAptAH / saMdhyAsamaye tatI yudhiSThiraNa bhImAdayazcatvAro'pi pratipraharaM prAharikA nirUpitA / suSu yudhiSThirAdiSu kaliH puruSarUpeNAvatIrya bhImapraharake tamadhikSeptamArabdho yathA tvaM bhrAtRgurupitAmahAdIn hatvA dhathi prsthitH| sa ca tavacIkSAmyastena saha yauddhamArabdhaH / yathA 2 ca bhImaH krudhyati tathA tethIsau vardhate / evamasI nirjitaH klinaa| zeSA adhyevaM svapraharakeSvadhikSiptA haTA jitAzceti / tataH sAvazeSAyAM nizAyAM yudhiSThirai utthite Agato'sau / nijitazca kSamApalAni kaliH / tato nijite sthagita sarAveNe darzitai prabhAte bhImAdInAM tasmine kIle bhaNitaM tena-kSamAnimAyo'ha, mamAvatAreNa ca kulavaramidaM bhavatA saMlagnam / tathA, evamAdyaSTottarazatena kaipAvAhAjIvanAdinA ziSTA nisthitistena teSAmiti // 837 // evaM pAeNa aNA pAlaNubhAvA hApa savvaivi / bhI suMdarati tamhA ANAsuddhasu paDibaMdhI // 838 // // 724 // Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evamuktIdAharaNavat prAyeNa bAhulyena janA lokAH kAlAnubhAvAd vartamAnakAlasAmarthyAvihApi jaine mate sarve'pi / sAdhavaH zrAvakAca no maiva sundarAH zAkhoktAcArasArA vartante / kiMtvanAbhogAdidoSAcchAstrapratikUlapravRttayaH / iti pUrvavat / tasmAt kAraNAdAzAzuddheSu samyagadhautajinAgamAcAravazAt zuddhimAgateSu sAdhuSu zrAvakeSu pratibandho bahumAnaH kAryaH / / 838 // tanyeSu ki kAryamityAha ;-. / 725 // za iyaresaMpiya paosI bhI kAyavo bhavadiI esA / vara vivajjaNijjA vihiNI saI maggaNiraeNa / / 839 // itareSvapi jinavacanapratikUlA'nuSThAneSa samupasthitadurgatipAtaphalamohAdyazubhakarmavipAkeSu lokottarabhinneSu jantuSu pradveSo matsarastadarzane tatkathAyAM vA'kSamArUpo no naiva kartavyaH / tahiM ki kartavyamityAzaMkyAha-bhavasthitireSA; yataH karmaguravo'dyAppakalyANinI na jinadharmAcaraNa prati prahapariNAmI jAyanta iti cintanIyaM / tathI, mavaraM kevalaM vivajanIyA AlApasalApavitrambhAvibhiH pariharaNIyA vidhinA viviktagrAmanagaravasatyAdivAsarUpeNa sadI sarvakAlaM mArganiratena samyagdarzanAdimokSamArgasthitena sAdhunA zrAvakeNa ca / anyathA tadAlApasaMbhASAdinA saMsargakaraNe kuSThajvararogopahatasaM sarga iva sattadoSasaMcArAdihalokaparalokayoramavAptireva / ata evoktam --"sohaguha bagdhaguhaM udayaM ce palittarya ca siau pavise / asirva aumIyariyaM dussIlajaNappio jo u / / 1 / / " iti // 839 / / ... nanu pramattAkhaNDijanAkulatvAt prAyo vihArakSetrANAmazakyamAlApAdivarjanamityAzaMkyAha;-- Tai ammiyAdAiNNe kheta aNastha ThiiabhAvammi / bhAvANuvaghAyaNuvattaNAe te si tu vasiyavvaM / / 840 // 725 / / Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAgraMthaH / / 726 // ' 'agItAdyAkIrNe' agItArtherAdizabdAda gItArthairapi maMdadharmaH pArzvasthAdibhistIrthAntarIyazca bhAgavatAdibhirAkIrNa sama-pAkhaNDintAd vyApte kSetra, anyatrAgItArthAdyanAkIrNakSetre dubhikSarAjadausthyAdya paplavavazena sthityabhAve sati bhAvAnupaghAtena samya janAkuleprajJApanArUpasya zuddhasamAcAraparipAlanarUpasya ca bhAvasyAnupaghAtena yA'nuvartanA 'vAyAe NamokAroM' ityAdirUpAnuva kSetrasthi tulatiduSkarattistayA teSAM tu teSAmeva vasitavyaM tatra kSetre / evaM hi te'nuvattitAH svAtmani bahumAnavantaH kRtA bhavanti, rAjavya tvamsanabhikSAdiSu sAhAyyakAriNazceti // 840 // viparyaye bAdhakamAha;iharA saparuvaghAo ucchubhAIhiM attaNo lahuyA / tesipi pAvabaMdho durgapi evaM aNiTuMti / / 841 / / itarathA teSAmananuvartanayA vAse kriyamANe svaparopaghAtaH smpdyte| enameva darzayati / tatrotkSobho herikAcauryAdyadhyAroparUpaH / AdizabdAta kathaJcit kasyacit pramAdAcaritasyopalabdhasya matsarAtirekAt sudUravistAraNaM, tathAvidhakuleSvannapAnAdivyavacchedazca gRhyate / tatastairAtmanaH svasya laghutA'nAdeyarUpatA bhavati / teSAmapi pApabaMdho bodhighAtaphalo, na kevalaM svasya tannimittabhAvenetyapizabdArthaH / evaM ca sati yat syAt taddarzayati-dvikamapyetat pUrvoktamaniSTaM durgatipAtakAri jAyate / itiH pUrvavat / / 841 / / 8 // 726 / / tA davvao ya tesi arattadudveNa kajjamAsajja / aNuvattaNatthamesi kAyavvaM kiMpi Nau bhAvA // 842 // yata evamanuvartanAyAM doSaH, tat tasmAd dravyatastu kAyavAGgAtrapravRttirUpAdeva teSAmagItArthAdInAm, araktaduSTena rAgadveSayorantarAlavatinA satA kArya nirupavAsalakSaNamAzrityAnuvarttanArthamanukUlabhAvasampAdananimittam, eSAmagItArthA Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -dInAM karttavyaM kimapi vacanasaMbhASAdi, na tu . bhAvAd bahumAnarUpAt / kalAghyayanoktazcetthametadvandanAviSayo'pavAda upalabhyate / yathA-"parivAraparisapurisaM khettaM kAlaM ca AgamaM gAuM / kAraNajAe jAe jahArihaM jassa jaM joggaM / / 1 / / parivAro se suvihiyA parisagao sAhaI ca veraggaM / mANI dAruNabhAvo nisaMsapurisAhamo puriso // 2 / / logapagao // 727 / / nivo vA ahavA rAyAidikkhao hojA / khettaM vihimAi abhAviyaM va kAlo aNAgAlo // 6 // vihimAitti-kAMtA rAdi / daMsaNaNANacarittaM tavaviNayaM jattha jattiyaM pAse / jiNapaNNattaM . bhattIe pUyae tattha taM bhAvaM // 4 // tathA / / gacchaparirakkhaNaTTA aNAgayaM aauvaaykuslenn| evaM gaNAhivaiNA suhasIlagavesaNA kajA // 5 / / uppannakAraNammI kIkammaM jo na kuJja duvihaMpi / pAsatthAIyANaM caugurugA bhAriyA tassa // 6 // " ityAdi / / 842 / / atraiva dRSTAntamabhidhAtumAha;-- etthaM pUNa AharaNaM viNNeyaM NAyasaMgayaM eyaM / agahilagahilo rAyA buddhIe aNadarajjotti // 843 / / atrAgItArthAdyanuvRttau punarAharaNaM vijJeyaM nyAyasaGgataM yuktiyuktametad vakSyamANam / tadeva darzayati-agra hilagrahiloJio 'grahavAn ahilaH saMvRttaH kazcid raajaa| buddhayA buddhinAmnA mantriNA anaSTarAjyaH kRtaH / iti: pUrvavat // 843 / / * idamevodAharaNaM vizeSato gAthAcatuSTayena bhAvayati ;pahavipurammi u puNNo rAyA buddhi ya tassa maMtitti / kAlaNNuNANa mAsuvari buddhi daga gaha suvAsaM to // 844 / / rAyaNiveyaNa paDahaga dagasaMgaha jattao ahAthAmaM / vuTTi apANaM khINepANammI gaha kamA pAyaM / / 845 / / / ayamAna taseca vasIyata-ca hilA hilA // 727 / Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada sAmaMtAIyANavi dukkaM vAsaM davaM ca raNNotthi / tesa maMtaNa Nivagaha baMdhAmo maMtiNANaM ti ||846 || mahAgraMtha siTTe Natthi uvAo taM daga kittimagaho ya milaNaMti / toso rajjammi ThitI suvAsa savvaM tao bhaddaM // 847 // tatra pRthvIpure nagare pUrNo nAma rAjA buddhizca tasya mantrI saciva iti / anyadA kAlajJasya kasyacit jJAnamabhUt / yathaitanmAsopari vRSTirbhaviSyati / 'dagagahatti' taddRSTya dakAcca pItAd graha unmAdaH saMpatsyate lokAnAM / 'suvAsaM to ' iti / tataH kiyatyapi kAle gate suvarSaM suvRSTirbhaviSyati / tasmizca sundare sampanne sarvaM sundaraM bhaviSyati / prajJaptaM tena rAjapurataH || 844 / / evaM kAlajJena kathite rAjJA nivedanA lokasya -- ' paDahagahatti' paTahakapradApanena kRtA / tata udakasya saMgraho yatnato' yathAsthAma yathAsAmarthyaM kRtaH sarveNApi lokena / vRSTinirUpitamAsopari saMvRttA, apAnaM tajJjalasya / kSINe saMgRhIte jale pAne pravRtte navyanorasya graha unmAdarUpaH kramAt prAyo bAhulyena lokasya saMvRttaH / / 845 / / sAmantAdInAmapi pracurataragRhItAdUSitajalAnAM tajjalakSaye DhukkamupasthitaM varSaM dUSitavRSTinIraM te'pi tatpItavanta ityarthaH / dravaM ca purANapAnIyasyandasaMgraho rAjJo'sti na punaranyasya kasyacit / tato rAjA'gra hilatayA yadA teSAM sAmaMtAdInAM na kAciceSTAsu milati, tadA teSAM mantraNamabhUt - 'nivagahatti' / yathA'yaM nRpo'smAsu satsu rAjyasukhabhAgI bhavati, asmammatAnanuvarttakastu kriyacciraM rAjyaM kariSyatIti gRhItvA bandhIma enam / evaM mantrayamANAnAM teSAM mantriNo buddhenamabhUditi / / 846 / / tataH ziSTe ( graM0 12000) mantriNA nRpasya nAstyanya upAya etadanuvarttanamantareNa rAjyajIvitavyayo rakSaNe iti tatpurANodakamudakaM pibatA satA kRttrimagrahazva kRtrima eva graho darzito, rAjJA milanaM kRtam / tatasteSAM madhye / / 728 / / | agItArthabAhulyeMgItIrthasthityupadeza: / / 728 / / Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 729 // ityeteSAM toSaH pramodo rAjye sthitinizcalatArUpA jaataa| kAlena suvarSamabhUt / sarvaM tato bhadraM saMvRttam / / 847 // eeNAharaNeNaM AyArAyA subuddhisaciveNa / dusamAe kuggahodagapANagahA rakkhiyabvAtti / / 848 // etenAharaNena AtmA rAjA vartate / sa rAjakalpa AtmA subuddhicivena zAstrAnusAriNI buddhireva sacivastena, duSSamAyAM kugraha eva zAstrabAdhitabodhalakSaNaH udakapAnagraho jalapAnotpannagraharUpastasmAdrakSitavya iti ||848||at evAha;bahukuggahammivi jaNe tadabhogaNuvattaNAe taha ceva / bhAveNa dhammarajje jA suhakAlo suvAsaMti // 849 / / - bahavaH prabhUtAH kugrahA viparItArthAbhinivezarUpA yasya sa tathA tasminnapi jane loke vartamAnakAlabhAvini, tadabhogena tasya kugrahajalasyAnupajIvanena yA'nuvartanoktarUpA tayA, tathA caiva rAjamantridRSTAntenaiva, bhAvena paripUrNasAdhudharmasAdhanecchArUpeNa dharmarAjye sarvasAvadyaviratilakSaNe sthApayitvA AtmA rakSaNIya itynuvrtte| yAvacchubhakAlaH suSamAduHSamAdilakSaNaH zuddhasAdhudharmArAdhanAyogyaH suvarSamiti suvRSTikAlatulyaH samabhyetIti // 849 // asyaiva rakSaNIyopAyamAha;ANAjogeNa ya rakkhaNA ihaM Na puNa aNNahA NiyamA / tA eyammi payatto kAyabvA suparisuddhammi / / 850 / / AjJAyogena pUrvameva nirUpitarUpAjArAdhanenaiva rakSaNA paripAlanA'trAtmani, na tvanyathA maNimantrauSadhAdya payogena mithyAcAraparipAlanena vA niyamAnniyamena, tathArakSitasyApyakRtAjJArAdhanAdikasya narakAdidurgatipAtasambhavena paramArthato'rakSaNameva tasya saMpadyata iti / tattasmAdetasminnAjJAyoge prayatna AdaraH kartavyaH suparizuddhe utsargApavAdatayA samyag | nirNIte iti / / 850 / / atha parizuddhAjJAyogopAyamAha; laharulakara 729 / / Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamayaprajJApakalakSaNam-- upadezapadA titthe suttatthANaM gahaNaM vihiNA u ettha tithamiyaM / 'tA eyammi payatto kAyamvo suparisuddhammi // 851 / / mahAgraMthaH tIrthe vakSyamANalakSaNe sUtrArthagrahaNaM vidhinA tu vidhinaiva vakSyamANena / atra sUzAvayave tIrthamidamucyate / ubhayajJazcaiva sUtrArtharUpajJAtava gururvyAkhyAtA sAdhuH vidhizca sUtrArthagrahaNe vinayAdikazcitro nAnArUpaH / iha vinayaH kAyikavAcika mAnasabhedAtridhA / AdizabdAd vakSyamANamaNDalIpramArjanAdigraha iti // 851 / / atha guroreva vizeSataH svarUpamAha;-- // 730 // ubhayaNNUvi ya kiriyAparo vaDhaM pavayaNANuzagI ya / sasamayapaNNavao pariNo ya paNNo ya aJcatvaM // 852 // ubhayajJo'pi ca guruH kriyAparo mUlaguNottaraguNArAdhanAyAM baddhakakSo, dRDhamatyarthaM pravacanAnurAgI ca jinavacanaM pratibahumAnatvAt / tathA, svasamayaprajJApakaH svasamayasya caraNakaraNAdyanuyogabhedabhinnasya taistairupAyaiH prarUpakaH / pariNatazca vayasA vratena ca / prAjJazca bahubahuvidhAdigrAhakabuddhimAna'tyarthamatIva / evaMvidhena hi gurUNA prajJApyamAno'rtho na kadA| cidviparyayabhAgbhavatItyevameSa vizeSyata iti / / 852 / / atha svasamayaprajJApakalakSaNaM vizeSata Aha;-- jo heuvAyapakkhammi heuo Agame ya Agamio / so sasamayapannavao siddhatavirAhago aNNo / / 853 // yaH kazciddhetuvAdapakSe jIvakarmAdI yuktimArgasahe vastuni hetuvAdapraNayanapravINaH / yathA-"bohasarUvanimittaM visayaparicheyagaM ca jaM nANaM / vivarIyasarUvANi ya bhUyANi jagappasiddhANi // 1 // tA kaha tesi dhammo phalaM ca taM hojja jassa 1 sarveSvavyAdarzapustakeSvasyAM gAthAyAmasmin pUrvagAthottarArddhaturaye uttarArdhe satyapi TIkAnurodhAt "ubhayaSNU ceva gurU vihIya viNayAio citto" ityuttarArdhapAThena bhavitavyam / // 730 // Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 73 // puNa eyaM / dhammo phalaM ca hojjA sa eva AyA muNayanvo // 2 // " tathA / "jo tullasAhaNANaM phale viseso na so viNA heuM / kajjattaNao goyama ! ghaDovva heU ya se kammaM // 1 // " ityAdi / Agame ca devalokapRthvIsaMkhyAdAvarthe AgamamAtragamye AgamikaH- AgamamAtraprajJApanApravaNaH svasamayaprajJApaka ucyate / vyacchedyamAha-siddhAntavirAdhako jinavacanAnuyogavinAzakaH, anyaH prAguktavizeSaNavikalaH sAdhuH / tathA hi-yuktimArgasaheSvapyartheSvAgamagamyatvameva puraskurvatA tena nAstikAdipraNItakuyuktinirAkaraNAbhAvAd na zrotRNAM dRDhA pratItiH kartuM paaryte| AgamagamyeSu tu yuktipathAtIteSu yuktimundrAyannasampAditavivakSitapratItiniSphalArambhatvena svayameva vailakSyaM zrotuzcAnAdeyasvabhAvaM prApnuyAt, iti na samyak siddhAntastenArAdhito bhavati, viparItavyavahAritvAt tasya / 853 / / evaMvidhamurusamAzrayaNe phalamAha;('etto suttavisuddhI atthavisuddhI ya hoi NiyameNaM / suddhAo eyAo gANAIyA payaTTati // 854 // ) __ito'smAdeva guroH sUtravizuddhiya'JjanasvarapadamAtrAbindvAdibhiravikalapAThanena vacanarUpAgamanirmalatA, arthavizuddhizca yathArthavyAkhyAnenAviparyastArthabodharUpA bhavati niyamena nizcayena vyAkaraNacchandojyotiHzAstrAdisiddhAntavyAkhyAnAMgapravINatvAt tasya / zuddhAcAsmAt sUtrAdarthAcca jJAnAdayo mokSamArgabhUtA avikalAH pravartante // 854 / / atraiva vizeSamAha; suttA atthe jatto ahigayaro Navari hoi kaayvvo| etto ubhayavisuddhitti mUyagaM kevalaM suttaM // 855 / / sUtrAd vacanasvarUpAdarthe tadvyAkhyArUpe yanno'dhikataraH subahurbhavati / 'navari'tti navaraM kevalaM kartavyaH / ito'rthazu1 iyamapi mUlagAthA nAsti pustakeSu / TIkAnusAreNa tvtropnibddhaa| RAI // 73 // Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA dherubhayavizuddhiH sUtrArthanirmalatArUpA yat sampadyate / ityasmAt kAraNAdadhikataraH prayatnastatra karttavya iti / ata evAha navyAkhyA-1 mahAgraMtha mUkakaM mUkapuruSatulyaM kasyacidarthasthAvAcakaM kevalaM vyAkhyAnarahitaM tat sUtramiti na tatastAttvikakAryasiddhiH, kiM tu vidhiH, ma tAntaraJcatavyAkhyAnAdeveti / / 855 / / athArtharUpameva vyAcaSTe : atyo vakkhANaMti ya egaTThA ettha puNa vihI eso| maMDalimAI bhaNio parisuddhI puvvasurIhi // 856 // // 732 // ___ artho vyAkhyAnamiti kAvitau zabdI / atra vyAkhyAne punarvinirnotireSa vakSyamANo maNDalyAdirbhaNitaH parizuddhaH / sakaladoSavikalaH pUrvasUribhirbhadrabAhusvAmiprabhRtibhiH // 856 / / tamaiva vidhi darzayati;maMDali Nisijja akkhA kiikammussagma vaMdaNaM je? / uvaogA saMvego pasiNuttara saMgayattha ti // 857 / / 'maNDalIti' vyAkhyAnamaNDalIbhUmipramArjanA, tato niSadyA AsanarUpA AcAryasyAkSANAM ca, kintu sA savizeSoccA kartavyA / kRtikarma dvAdazAvarttavandanarUpaM deyaM vyAkhyAtra / tata utsargo'nuyogaprasthApanAya kAyotsargaH, vandanaM tasminneva / samaye dAtavyaM jyeSThe iti / jyeSThAya jyeSThazcaha gRhyate yazcintanikAM kArayati na tu paryAyataH, zrutajyeSThasyaiva tadAnI bahaSakAritvAt / tathopayogI vyAkhyAyamAnArthAvadhAnarUpaH / saMvego vairAgyama tathA, praznottare-tatra praznaH zrotaranadhiMgatArtha turanadhigatAtha- // 732 / / pRcchArUpaH, uttaraJca ziSyaparyanuyogagartapAtottArakAriprativacanaM guroH 1 kodRze praznottare ityAha-saMgatArthe yuktiyukte ne tvaprastutAbhidhAyitAsUcake / itiH vyAkhyA vidhisamAptyarthaH / / 857 // ava maitAntaramAha;sausavisese jAu suttatthAivihiNA va kAUNa | vakkhANijja cauddhA sutaparyatthAimaieNa // 858 / / Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 733 / / ziSyavizeSAn mRdumadhyAdhimAtraprajJAbhedabhinnAn jJAtvA sUtrAMrthAdividhinA / "suttatthoM khalu paDhamo bIo nijuttimIsio bhaNio / taio ya niravaseseA esa vihI hoi aNuoge // 1 // " ityevaMlakSaNena vizeSitaM vAzabdaH prakArAntara sUcanArthaH, sa ca bhinnakramo'grayokSyate, kRtvA vidhAya sUtramiti gamyate, vyAkhyAnayad vivRNIyAt / caturddhA vA sUtrapadArthAdibhedena; iha sUtrapadAnAmarthaH padArthamAtrIliMganA, AdizabdAd vAkyArthamahAvAkyArthedamparyagraha iti // 858 // athedameva vyAcaSTe ; payavakkamahAvakkatthamedapajaM ca ettha cattAri / suyabhAvAvagamammi haMdi pagArA viNiddiTThA // 859 // padaM ca vAkyaM ca mahAvAkyaM ca padavAkyamahAvAkyAni teSAmarthaH prAduSkarttavyaH prathamataH ziSyasya / makAro'lAkSaNikaH / edamparyaM ca pazcAt prakAzayet / evamatra vyAkhyAna vidhinira paNAyAM catvAraH zrutabhAvAvagame, haMdItyupa pradarzane, prakArA bhedA viniddiSTA iti / tatra dvividhaM padaM subantaM tiGantaM ca / punarapi subantaM tridhA, nAmoMpasarganipAtabhedAt / tatra nAma ghaTa ityAdi, upasargaH praparetyAdi, nipAtazca vAhItyAdi / tiGantaM ca bhavati pacatItyAdi / ekArthapratipAdakAni padAni vAkyaM padArthacAlanAra paM, vAkyAnyeva viziSTata raikArthacAlitArthapratyavasthAnara paM mahAva kyam / idaM paraM pradhAnaM yatra bhaNane tat tathA, tadbhAva aidamparyaM sUtrArthabhAvArtha ityarthaH // 859 // atha kasmAdeSAM padArthAdInAM vyAkhyAbhedAnAmaMgIkAra ityAzaMkyAha; - saMpuNNehi jAyai suryabhAvAvagamo iharahA u / hoi vivajAsovi hu aNiTuphalao ya se mi // 860 // / / 733 / / Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA mahAgraMthaH // 734 // sampUrNaiH padArthAdibhirdazitairjAyate zrutabhAvasya zAstraparamArthalakSaNasyAvagamo'vabodhaH zrotuH / viparyaye bAdhakamAha--X vyAkhyAna itarathA tvanyathA punarbhavati viparyAso viparItazAstrArthapratipattirUpo'pi, hu zabdAt saMzayAnadhyavasAyau gRhyate / yadi svarUpA nAmaivaM tataH kimityAha-aniSTaphalapradazca narakAdidurgatipAtahetuH punaH sa viparyAso niyamAdavazyambhAvena // 860 // dRSTAntAdi __athaitAneva padArthAdIn paramatopanyasta dRSTAntadvAreNa sAdhayitumicchurAha;eesi ca sarUvaM aNNehivi vaNiyaM ihaM NavaraM / sattuggahaNaTThaddhANabhaTuMtaNNANaNAeNaM // 86 // eteSAM ca padArthAdInAM svarUpamanyairapi tIrthAntarIyairvaNitam, iha vyAkhyAnAvasare navaraM kevalaM vyAkhyeyasUtrapadAnupanyAsenetyarthaH / kathamityAha-zatrugrahanaSTAdhvabhraSTatajjJAnanyAyena kasyacit kvacit pATaliputrAdau gantuM pravRttasya kAJcid viSamAM bhuvaM prAptasya zatrugrahe pravRttaM naSTasya tato'dhvabhraSTasya mArgacyutasya yastajjJAne mArgAvabodhe nyAyasteneti / / 861 / / athainameva nyAyaM darzayati;datRRNa purisamettaM dUre jo tassa paMthapucchatthaM / jujjai sahasA gamaNaM kayAi sattU tao hojjA / / 862 / / ___dRSTvA samavalokya puruSamAtramajJAtavizeSa puruSameva kevalaM dUre mahatAntareNa vyavadhAne no naiva tasya vimarzakAriNaH / / 734 // pathikasya zatrubhayAd mArgAddhRSTasya pathicchArthaM mArgajijJAsAnimittaM yujyate ghaTate sahasA'paryAlocyetyarthaH gamana tatsamIpe / kuto / yataH kadAcicchatrudviSannapi yadbhayAnnaSTastakaH puruSo bhavati / / 862 / vesavivajjAsammivi evaM bAlAiehiM taM gAuM / tatto juJjai gamaNaM iTThaphalatthaM NimitteNa // 863 // Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 735 / / veSaviparyAse'pi zatruvizeSasya yo viparyAso vailakSaNyaM parivrAjakAdiliMgadhAraNarUpaM tatrApi kiM punaH zatruvizeSe satItyapizabdArthaH, evaM tatsamIpe pathipRcchArthaM gamanaM na yujyate, zatrorapi pathikavizvAsanArthaM tathAvidhaveSapratipatteH sambhAvyamAnatvAt / tarhi ki kartavyamityAzaMkyAha - bAlAdikebhyA bAlavRddhamadhyamavayaH syebhyaH strIpazupAlabhAmahAdirUpebhya ekAntata eva satyavAditayA sambhAvyamAnebhyastaM puruSaM mArgapRcchAyeogyaM jJAtvA tatastadanantaraM yujyate gamanam / kimarthamityAha--iSTaphalArthaM iheSTaM phalaM nirupadravamArgaparijJAnaM nimittena mana pavanazakunAdinA'nukUleneti / / 863 / / itthaM prativastUpamArUpaM dRSTAntamabhidhAya dASTantike yojayati ; evaM tu payatthAI jAejA ettha taMtaNIIe / aidaMpaaM evaM ahigArI pucchitti // 864 || evaM tvanantaroktanItyaiva padArthAdIn padavAkya mahAvAkyArthAn yojayed dASTantikatayA ghaTayet atra prastute vyAkhyAnavidhau / kathamityAha - tantranItyA zrutAnusAreNa / tathA hyatra darzanatulyaH padArtho na tasmAdiSTAniSTayeoH prAptiparihArI syAtAM zatrorapi tatrAnivRtteH; zatruveSabhedadarzanatulyA vAkyArtho na tasmAdapISTasiddhaghAdibhAva:, pUrvoktAdeva heto:; bAlAbalAdibhyastadavagamatulyastu mahAvAkyArthaH, siddhayati cAsmAjijJAsito'rthaH / aidamparyaM tu sAkSAdAha- aidamparyametad yathA evaM zuddho'dhikArI panthAnaM praSTavyA nAnyaH / itiH prAgvat // 864 // - atha sAkSAdeva katicitsUtrANyAzritya padArthAdIni vyAkhyAMgAni darzayannAha ; hisija Na bhUyAiM ittha payatthA pasiddhagA ceva / maNamAiehi pIDaM savrvvesi caiva Na karijA / / 865 / / ra / / 735 / / Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH hiMsyAd vyApAdayed na naiva bhUtAni pRthivyAdIn prANinaH / atra sUtre padArthaH prasiddhakazcaiva prakhyAtarUpa eva / tameva darza- vyAkhyA mahAAgraMthaH yati-manaAdibhirmanovAkkAyaiH pIDAM bAdhAM sarveSAM caiva samastAnAmapi jIvAnAM na kuryAd na vidadhyAditi // 865 / tathA; vidhau vA AraMbhipamattANaM itto ceiharalocakaraNAI / takaraNameva aNubaMdhao tahA esa vakvattho / 866 / / kyamUhA zivAkyA ____ AraMbhaH pRthivyAdya pamaIH sa vidyate yeSAM te AraMbhiNo gRhasthAH, pramAdyanti nidrAvikathAdibhiHpramAdaiH sarvasAvadya dibhedAH // 736 // yogaviratAvapi satyAM ye te pramattA yativizeSAH, ArambhiNazca pramattAzca AraMbhipramattAsteSAm, itaH padAccityagRhalo cakaraNAdi, caityagRhamahato bhagavato bimbAzrayaH, locakaraNaM ca kezotpATanarUpam, AdizabdAt tattadapavAdAzrayaNena tthaaprvcndussttnigrhaadiprpiiddaagrhH| teSAM karaNaM tatkaraNameva prAganiSiddhahiMsAkaraNameva prAptam / kuta ityAzaMkyAhaanubandhato'nugamAt tathA tatprakArAyAH parapIDAyA ityeSa cAlanArUpo vAkyArtha ityarthaH / / 866 / / avihikaraNammi ANAvirAhaNA duTThameva eesi / tA vihiNA jaiyavvaMti mahAvakvattharUvaM tu // 867 / / ____ avidhikaraNe'nItividhAne caityagRhalocAderarthasyAjJAvirAdhanAd bhagavadvacanavilopanAd duSTamevaiteSAM caityagRhAdInAM karaNam / tatra ceyamAjJA "jinabhavanakaraNavidhiH zuddhA mUmirdalaM ca kATAdi / bhUtakAnatisandhAnaM svAzayavRddhi. samAsena // 5 // " locakarmavidhistu "dhuvaloo ya jiNANaM vAsAvAsAsu hoi rANaM / taruNANaM caumAse vuDDANaM hAi chammAse // 1 // " ityAdi / tat tasmAd vidhinA jinopadezena yatitavyam / ityevaM mahAvAkyArthasya prAkcAlitapratyavaa| sthAnarUpasya rUpaM tu svabhAvaH punaH / / 867 / / mahAvAkyArthameva gAthApUrvArddhanopasaMharadamparyamAha;-- // 7 6 / / Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM esA aNubaMdhabhAvao tattao kayA hoi / aidaMpajjaM evaM ANA dhammammi sArotti // 868 / / evaM vidhinA yatne kriyamANe eSA hiMsA'nubandhabhAvata uttarottarAnubandhabhAvAd mokSaprAptiparyavasAnAnugamAt tattvataH paramArthataH kRtA bhavati, mokSasampAdyajinAjJAyA uparamAbhAvAditi / aidamparyametadatra yadutAjJA dharme sAraH / itiH // 737 // parisamAptau / / 868 // na (evaM caijja gaMthaM ittha payatyo pasiddhago ceva / No kiMcivi gihijjA saceyamAceyaNaM vatthu // 869 / / ) evaM prAguktapadArthavat tyajed grantham / atra vacane padArthaH prasiddha kazcaiva pratItarUpa edha / tameva darzayati no kiJcidapi | gRhNIyAt parigrahaviSayIkuryAt sacetanAcetanaM ziSyavastrAdi vastu // 869 / / ra etto aIyasAvekkhayANa vatthAiyANamaggahaNaM / tagahaNaM ciya ahigaraNabuDDio haMdi vakattho // 870 / / | ito'smAt tyajed granthamityevaMrUpAdvavacanAt / atItasApekSatAdInAmatItAtikrAntA sApekSatA zarIramAge'pi spRhArapA yeSAM te tathA teSAM bhAvasAdhUnAmityarthaH, vastrAdInAM vastrapAtraziSyAdInAM vastUnAmagrahaNamApannam / etacca vakhAdyagrahaNaM ra tadgahaNameva mithyaatvaadiruupgrnthgrhnnmev| kuta ityAha-adhikaraNavRddhito'dhikriyata AtmA narakAdiSvanenetyadhikaraNa masaMyamastasya vRddhirupacayastasyAH sakAzAt sampadyata eva rajoharaNAdya padhimantareNa jinakalpikAdInAmapyasaMyamavRddhiH / haMdIti pUrvavat / eSa vAkyArtho, yathA na sarvathA granthatyAgaH zreyAn, ya ucyate 'caeja gaMthaM' ityAdivacaneneti // 870 / / ANAbAhAe tahA naharNapi Na suMdaraMti daTuvvaM / tA tIe vaTTiyavvaMti mahAvachatthamo o // 871 / / // 737 // Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH AjJAbAdhayA "jiNA bArasara dANi therA caudasara viNo / ajANaM pannavIsaM tu ao uDamuvaggaho // 1 // " | vyAkhyAmahAgraMthaH ityAdivacanollaGghanena tathetyAdhikaraNavRddhibhayAd grahaNamiti vastrAdInAM na sundaramiti draSTavyaM, kiM punaH sarvathaivAgrahaNa-vidhI vAmityapizabdArtha / tat tasmAt tasyAmAjJAyAM vattitavyamiti mahAvAkyArtho jJeya iti // 871 // kyamahA vAkyArthAmahAvAkyArthameva gAthAprathamArddhana nigamayannadamparyamAha; dibhedAH // 738 / / To eyaM evaM ahigaraNacAgao bhAvao kayaM hoi / etthavi ANAtattaM dhammassa idaM idaMpajjaM // 872 // etad granthatyajanaM 'caejja gaMthaM' iti vacanoktamevamAjJAnusaraNenAdhikaraNatyAgato'saMyamaparityAgAd bhAvataH paramArthena kRtaM bhavati / yo hyAjJAmanusaran vastrAdigrahaNe pravarttate tasya kadAcit kathaJcanAsaMyamabhAve'pi bahutaraguNAntarArAdhanena bhAvato'dhikaraNatyAga eva, tadarthatvenaiva tasya sarvakriyAsu pravRtteriti / atrApi padArthAdiSu 'jahyAd granthaM' rA ityAdiSu AzAtattvaM dharmasyetIdametat 'idaMpajati aidamparyam // 872 / / evaM tavajhANAI kAyanvaMti payaDo payattho yaM / chaThThassaggAINaM karaNaM ogheNa logammi / / 873 / / PA eva prAguktapadArthavat 'mumukSuNA tapodhyAnAdi karttavyam' ityatra prakaTaH sphuTaH padArtho'yaM yathA SaSThotsargAdInAM SaSThAdInAM tapovizeSANAmutsargAdInAM ca kAyotsargakAlaklezAdilakSaNAnAM karaNaM vidhAnam, oghena sAmAnyena samarthAsamarthAdiparihAravizeSarUpeNa loke'pi dhArmikajanalakSaNe rUDhaM varttata iti / / 873 // tucchAvaggANaMpi hu etto eyANa ceva karaNaM ti / akaraNamo daTTavvaM aNiTTaphalayaMti vavattho / / 874 / / 738 // Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 739 // tucchA asamarthA bAlavRddhAdilakSANAH, avyaktAzcAgItAsteiSAM, na kevalamitareSAmityapizabdArthaH, ito vacanAdeSAmeva SaSThotsAdInAM karaNaM prAptam, teSAmapi mumukSutvAt / itiH prAgavat / etacca tapodhyAnAdikaraNamakaraNaM draSTavyaM tucchAvyaktAdInAma / kuto, yato'niSTaphaladaM zaktyatikrameNa tapodhyAnAdikaSTAnuSThAnasyArtadhyAnatvena tiryaggatyAdyazubhajanmahetutvAt / ityeSa vAkyArthaH // 874 / / AgamaNIIe tao eyANaM karaNamittha guNavaMtaM / esA pahANarUvatti mahAvakatthavisao u // 875 / / AgamanItyA AgamAnusAreNa yata evaM mahAn doSastata tapodhyAnAdInAM karaNamatra dharmAdhikAre guNavad guNAva. ham / AgamanItizceyaM-"to jaha na dehapIDA na yAvi ciyamasasoNiyattaM ca / jaha dhammajhANavaDI tahA imaM haMi kAyavvaM / / 1 // " tathA / "kAyo na kevalamayaM paritApanIyo, miSTa rasarbahuvidhairna ca lAlanIyaH / citendriyANi na caranti yathotpathena, vazyAni yena ca tadAcaritaM jinAnAm // 2 // " eSA AgamanItiH pradhAnarUpA sArabhAvamAgatA vartate dharme sAdhye / ityeSa mahAvAkyArthaviSayaH punaravagantavyaH / / 875 / / atrApi mahAvAkyArthanigamanenaidamparyamAha ;evaM pasatthameya NiyaphalasaMsAhagaM tahA hoi / iya esa ciya siTThA dhamme iha aidapajaM tu / / 876 // evamAgamanItyA prazastaM prazaMsAspadametattapodhyAnAdi bhavati satAM / tathA nijaphalasaMsAdhakaM mokSalakSaNaphalahetuH / tatheti samuccaye / bhavatyeSaivAgamanItireva zreSThA pradhAnA dharme ihadamparyamidaM punarjeyam // 876 / / tathA;dANapasaMsAIhiM pANavahAIo ujupayatyatti / ee dovi hu pAvA evaMbhUo'viseseNaM // 877 / / // 7 Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMtha : / / 740 / / dAnaprazaMsAdibhirdAna prazaMsayA, AdizabdAt tanniSedhadezanayA ca prANavadhAdiH dAnaprazaMsAyAM prANivadhaH, tanniSedhe ca kSapaNAdilAbhAntarAyaH / ata eva sUtrakRtAMge paThyate - " je u dANaM pasaMsaMti vahamichaMti pANiNaM / jeNaM paDisehaMti vitticheyaM kuti te / / 1 / / 'ujupayatthAti' ayaM ca Rjureva padArthaH / enamevAha - etau dvAvapi prANivadha karaNAdivRttivyavacchedau pApAvasamaMjaso varttete evaMbhUtaH padArtho'vizeSeNa sAmAnyena / ayamabhiprAyaH- dharmasyAdipadaM dAnaM dAnaM dAridryanAzanam / janapriyakaraM dAnaM dAnaM sarvArthasAdhanam ||1|| ityAdibhirvacanairnAnArUpasya janaprasiddhasya zastrAdirUpadAnasya svabhAvata eva pRthivyAdijIvahiMsAtmakasya prazaMsAyAM niyamAt sAdhorjIva hisAnumatiH sampadyate / tathA; tathAvidhazAstrasaMskArAt svayameva kaizciddharmAthibhiH pravartyamAnasyoktarapasya dAnasya "bIjaM yatheASare kSiptaM na phalAya prakalpate / tathA'pAtreSu dAnAni pradattAni vidurbudhAH ||1||" ityAdivacananiSedhe kriyamANe kSapaNAdilAbhAntarAyaH sampadyata iti / / 877 // evaM paDivattIe imassa taha desaNAe voccheo / tamhA visesaviSayaM dadRNvamiti vakkatthA ||878|| evamavizeSeNa pratipattau padArthasya tathAvidharUpatayA vA dAnaviSayAyA dezanAyA vyavacchedaH prAptaH / na cAsau yukto, yato dAnazIlatapobhAvanAtmakasya dharmasya sarvAstikazAstreSu pratipAdayitumadhikRtatvAt / tasmAdaho sUre ! vizeSaviSayaM vibhAgenetyarthaH, draSTavyamidaM dAnavidhAnaM tanniSedhanaM ceti vAkyArthaH / / 878 / / AgamavihitaM tammi paDisiddhaM vAhigica No dAsA | tabbAhAe dAsoti mahAvakkatthagammaM tu ||879 // AgamavihitaM zAstrAnumataM yaddAnaM tasminnevAgame pratiSiddhaM vA nivAritaM yat tadadhikRtya dezanAyAM dAnasya vidhivi vyAkhyA vidhI vA kyamahA vAkyArthA dibhedAH / / 740 / / Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 74 / / NSayAyAM pratiSedhaviSayAyAM ca kriyamANAyAM na doSo jIvahiMsAnumatyAdilakSaNaH kazcit prajJApayituH smpdyte| yadAgame vihitaM dAnaM tasya vidhidezanAyAM, yacca tatra niSiddhaM taniSedhadezanAyAM ca na kazcid doSa ityarthaH / tatra cAyamAgamaH"nAyAgayANaM kappaNijANaM annapANAINaM desakAlasaddhAsakArakamajuyaM AyANuggahabuddhIe saMjayANaM daannN"| tathA, samagovAsayassa gaM bhaMte ! tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA paDihayapaccakkhAyapAvakammaM phAsueNaM esaNijjeNaM asaNapANakhAimasAimeNaM paDilAmemANassa ki kajati ?, goyamA ! egaMtaso nijarA eva / samaNovAsayassa NaM bhaMte ! tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA paDihayapaccakkhAyapAvakamma aphAsueNaM aNesaNijjeNaM asaNapANakhAimasAimeNaM paDilAmemANassa ki kati ? goyamA ! bahuyA se nijarA appe pAvakammetti" / tathA samaNovAsayassa NaM bhaMte ! tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA appaDihayapaccakkhAyapAvakammaM phAsueNa vA aphAsueNa vA esaNijjeNa vA aNesaNijjeNa vA asaNapANakhAimasAimeNaM paDilAmemANassa kiM kajjati ?, egaMtaso pAvaM kamme kajjati" / tathA mokkhatthaM jaM dANaM taM pai eso vihI samakkhAo / aNukaMpAdANaM puNa jiNehi na kayAvi paDisiddhaM // 1 / saMtharaNammi asuddhaM doNhavi giNhatatayANa hiyaM / AuradiTTate NaM taM ceva hiyaM asaMtharaNe // 2 // " AdidhArmikamAzritya punarayamAgamaH--pAtre dInAdivarge ca dAnaM vidhivadiSyate / poSyavargA'virodhena na viruddhaM svatazca yat // 1 // vratasthA liGginaH pAtramapAtrAstu vizeSataH / svasiddhAntAvirodhena vartante ye sadaiva hi // 2 // " evaM cAgame vyavasthite tadvAdhayA AgamollaMghanarUpayA vidhipratiSedhayoH kriyamANayordoSa ityeSa jIvavadhAdilakSaNo mahAvAkyArthagamyastu mahAvAkyArthagamya eva / / 879 // mahAvAkyArthameva nigamayannadamparyamAha;-- H741 // ECE Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 742 // upadezapadA iya epassAbAhA dosAbhAveNa hAi gunnheuu| esA ya mokkhakAraNamaidaMpajja tu eyassa / / 880 / / AgamamahAgraMthA ityevamAgamabAdhAyAM doSe sati etasyAgamasyAbAdhA'nullaGghanamutsargAsevanenApavAdAsevanena vA doSAbhAvenAzAtanApa-8 vyAkhyA yAH sakalarihArarUpeNa bhavati guNahetuH / eSA ceyamevAgamAbAdhA mokSakAraNaM nirvRtiheturityaidamyayaM svetasya dAnasUtrasyeti / / 880 // 188" traviSayana kevalamanantaroditakatipayapadArthaviSayameva padavAkyAdisamanugataM sarvavitpraNItAgamavyAkhyAnaM, kintu sakalasUtraviSaya tvammiti manasi samAdhAyAha ;evaM paisuttaM ciya vakkhANaM pAyaso buhajaNeNa / kAyavvaM etto khalu jAyai ja sammaNANaM tu / / 881 / / evamuktakrameNa pratisUtrameva yAvanti sUtrANi tAnyaGgIkRtyetyarthaH / vyAkhyAnaM prAyazo budhajanenAvagatasamayarahasyena sAdhunA karttavyam / kuta ityAha-ito vyAkhyAnAt khalu nizcayena jAyate yadyasmAt samyagjJAnaM tvviprystbodhH| yathA --madhyamatIrthakRtAM catvAri mahAvratAni, prathamapazcimayostu paJceti / atra zrauta eva zabdArthaH-eteSAM catvAri mahAvatAni prANAtipAtamRSAvAdAdattAdAnaparigrahaviramaNarUpANi, prathamacaramayostu paJca mahAvratAni saha maithunaviratyA ityevaM rUpaH / parigrahaviratyantargataiva maithunaviratiH, nAparigrahItA yoSid upabhujyate iti paramArthato madhyamAnAmapi paJcaiveti / / 742 / / vAkyArthaH / rAgadveSAveva parigrahaH, tadbhAvanAntaroyakatvAt tadupayogasyeti mahAvAkyArthaH / evameva niSparigrahatA, anyathA tadbhAve'pi na taddoSanivRttirityaidampayamiti / evamanyasUtroSvapi padArthAdayaH samyag utprekSya yojanIyAH / 881 / / sAmpratamuktopadezavyatikrame doSamAdarzayannAha ;-- Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 743 // iharA aNNayaragamA viTrevirohaNANaviraheNa / aNabhiniviTThassa suyaM iyarassa u micchaNANaMti // 882 // itarathA yathoktapadArthAdivibhAgavyatikrameNa vyAkhyAnakaraNe zrutaM sampadyata ityuttareNa smbndhH| kathamityAha-anya-- taragamAda, iha gamA arthamArgAH, te ca pratisUtramanantAH saMbhavanti, yathoktaM-"savvanaINaM jA hojja vAluyA savvaudahija udagaM / etto ya aNaMtaguNo attho egassa suttassa // 1 // " ato'nyatarazcAsau gamazcAnyataragamastasmAdekasyaivArthamArgasyAcAlitApratyavasthApitasya samAzrayaNAdityarthaH, dRSTeSTavirodhajJAnaviraheNa dRSTaH pratyAkSAnumAnapramANopalabdhaH, iSTazca zAstrAdiSTo'rthastayovirodhe bAdhAyAM yajjJAnamavabodhastasya viraheNAbhAvena, anabhiniviSTasyettha mevedaM vastvityakRtAgrahasya zrutamAgamArtho'dhIyamAnaH sampadyate, na tu cintAjJAnabhAvanAjJAnarUpajJAnatA pratipadyate / iha trINi jJAnAni zratajJAnAdIni / tallakSaNaM cedaM-"vAkyArthamAtraviSayaM koSThakagatabIjasaMnibhaM jJAnam / zrutamayamiha vijJeyaM mithyAbhinivezarahitamalam / / 1 / / yattu mahAvAkyAjamatisUkSmasuyukticintayopetam / udaka iva tailabinduvisapi cintAmayaM tat syAt // 2 // aidamparyagataM yadvidhyAdau ytnvttthaivoccH| etattu bhAvanAmayamazuddhasadratnadIptisamam // 3 // " azuddhasadratnadIptisamamiti / azuddhasya malinasya ca tataH prAk sataH sundarasya ratnasya padmarAgAderdIptyA tulyamiti / itarasya tviti abhiniviSTasya punamiyyAjJAnaM mithyAzrutarUpatAM pratipadyate / idamuktaM bhavati-iha kazcit 'ege AyA' iti sthAnAGgaGgaprathamasUtrasya zravaNAdeka eva hi mUtAtmA dehe dehe vyavasthitaH / ekadhA bahudhA vApi dRzyate jalacandravat // 1 // " ityevaM pratipannAtmAdvaitavAdaH saGgrahanAmaikanayAbhiprAyeNedaM sUtraM pravRttamiti paramArthamajAnAnaH, tathA'tra mate dRSTasya puruSa // 743 // Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH nAnAtvasyeSTasya ca saMsArApavargavibhAgasya, bAdhAmapazyaMstathAvidhajJAnAvaraNakSayopazamAbhAvAdekAtmasattvalakSaNamevaikamartha- padArthAdomahAAgraMthaH mArgamadhitiSThate, nirAgrahazca prakRtyA tasya so'rthamArgaH zrutaM na tu cintAbhAvanAjJAnarUpam / yastu svabodha evAbhini nArUDhatveviSTo gItArthaH prajJApyamAno'pi na samyagamArgArtha pratipadyate tasya tanmithyAjJAnameva / evamanyasUzeSvapi bhAvanA kAryeti yettprjnyaa11882|| Aha-evaM pratiniyatasUtroddezena loke padArthAdayo rUDhAstatkathamitthametatprajJApanA kriyate ? satyam ; pnaahetu:||744|| louttarAu ee jattha payatthAdao muNeyavvA / asthapadaNAu jamhA ettha payaM hoi siddhati // 883 / / ___lokottarAstu jainendrazAsanAnusAriNaH punarete'nantaroktAH 'na hiMsyAd bhUtAni' ityevaMlakSaNA atra prakRte padArthAdayo ra muNitavyAH / nanu 'na hiMsyAd sarvabhUtAni' iti vAkyamete eva, kriyAdhiSThitapadasamudAyAtmakatvAt, ataH kathametadoghArthaH padArthoM bhavatIti ? ucyate-arthapadanAt arthasya sAmAnyara pasya acAlitApratyavasthApitasya padanAt gamanAt pratyAyanAdityarthaH, yasmAdatra prathame padaM bhavati siddhaM pratiSThitaM ityasmAddha torodhArthaH padArtha eva / evaM vAkyArthAdayo'pi | sadbhUtaviziSTataraviziSTatamArtha padanAdeva svaM svara paM labhante, na punarbahutarapadasamUhamayatvena phalgura patayA'rthavizeSa kaJcanApAdayanto laukikazAstreSviveti // 883 // loyammivi attheNaM NAeNaM evameva eetti / viNNeyA buddhimayA samasthaphalasAhagA sammaM // 884 // tathA loke'pi ziSTajane, arsena nyAyenArthApattyetyarthaH, evameva lokottarapadArthAdiprakAreNate padArthAdayaH, itiH prAgavat, vizeyA buddhimatA janena samartha phalasAdhakAH prauDhazAstrArtha pratIti hetavaH, samyag yathAvat / tathA hi loke-"saMhitA // 744 / / Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 745 / / ca padaM caiva padArthaH padavigrahaH / cAlanA pratyavasthAnaM vyAkhyAnaM tasya SaDvidham ||1| " iti vyAkhyAkramaH / atra ca padArtho lokottarapadArthatulya eva, aviziSTArtha padArthaM gamyatvAt / cAlanA vAkyArtha:, pratyavasthAnaM tu mahAvAkyArthaH / aidamparyaM cAtra vyAkhyAlakSaNe sAkSAdanuktamapi sAmarthyaduktameva draSTavyaM saMhitAdivyAkhyAnAMgairvyAkhyArthasyaidamparyaviSayatvAt / / 884 / / atha lokottaradRSTAmAdvAreNa laukikapadArtha svarpamabhidhatte ;-. vakkhAisaddao jaM avisiTThA ceva hoi buddhitti / uttara dhammAvekkhA jaheva hiMsA isAo ||885 / / vRkSAdizabdato vRkSaghaTapaTAdizabdebhyeA yad yasmAdaviziSTA caivAtra nimbAdivizeSairanAlIdaiva bhavati buddhiriti prAgvat / kIdRzItyAha- uttaradhamrmmApekSA vRkSasyAttaradharmA mUlakandaskandhAdayeA jambUnimbAdayazva ghaTAdInAM tu tAmrarajatasauvarNAdayaH, tAnapekSate AkAGkSate yA sA tathA / yathaiva hiMsAdizabdAd "hiMsyAd na sarvabhUtAni" ityAdilakSaNAt / tata idamaryAdApanna - yathA hiMsyAnna sarvabhUtAnItyAdayaH zabdAH padArthavAkyArthAdiprakAreNa nirAkAGkSasvArthapratipAdakA bhavanti tathA vRkSAdayo'pi zabdAH padArthavAkyArtha mahAvAkyArthedamparyaviSayabhAvamApannAH zrotRpratItimavikalAmArAdhayantIti / tathAhi - dUre zAkhAdimantaM padArthamupalabhya kazcit kazcit prati brUyAt 'agre vRkSastiSThati' iti / tasya ca zrotuH zrata eva zabdArthaH padArthaH, ayaM ca vRkSo bhavan kimAmro nimbo vA syAditi cAlanArUpo vAkyArthaH, tataH prativiziSTAkArAvaleAkanenAmra eva nimbAdirvAyamiti pratiniyataH pratyayA mahAvAkyArthaH itthameva nirNayapuraHsaramAmrAdyathinA pravartitavyamityaidamparyamati // 885 / / upasaMharannAha ; / / 745 / / Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ napapatnInidarzanam upadezapadAkayamettha pasaMgaNaM imiNA vihiNA niogao gANaM / ANAjogAvi iha esocciya hAi NAyacco / 1886 / / mahAgraMthaH / kRtaM paryAptamatra vyAkhyAvidhikathane prasaMgena vistAreNa, anena maNDalIpramArjanAdinA vidhinA niyogato niyamena jJAnamAgamazravaNapravRttasya zrotuH sampadyate / AjJAyogA'pi samyagajJAnasAdhyo'tra vyAkhyAne eSa evoktAcAraparipAlanArUpo bhavati jJAtavyaH // 886 // jJAnavAMzca yatkaroti tdaah746|| xNANi ya NicchaeNaM pasAhaI icchiyaM ihaM kajaM / bahupaDibaMdhajuyapi hu tahA tahA tayaviroheNa / / 887 / jJAnI cAtra vidhigRhItazAstrArthAvabodhaH punaH pumAnnizcayena prasAdhayati niSpAdayatIpsitamAptumiSTamiha kArya dharmArthAdyArAdyanarapaM bahupratibandhayutamapyanekavighnapratiskhalitamapi, tathA tathA tattahavyakSetrAdisvarUpAnuvartanApAyena, tadavirodhena tasyepsitakAryasya yo'virodho ghaTanA kAryAntarairIpsitaireva tenopalakSitaH san / na hi dharmAntarANi bAdhamAno dharmo dharmarapatA pratipadyate / yathoktam-"dharma yo bAdhate dharmo na sa dharmaH satAM mataH / avirodhena yo dharmaH sa dharma iti kotitaH // 1 // " tathA |"vedvRddhaanupcrecchikssitaagmtH svayam / aheriva hi dharmasya sUkSmA duranugA gtiH||1||" / / 887 // magge ya jAyai tahA keI bhAvANuvattaNaNaeNa / bojAhANaM pAyaM taduciyANaM kuNai eso // 888 / / mArge ca samyagdarzanAdike nirvANapathe yojayati, tatheti samuccaye, kAMzcidbhavyasattvAn bhAvAnuvartananayena maduH kharo madhyamo vA yaH zikSaNIyasya prANino bhAvo manaHpariNAmastasyAnuvartanameva nayo nItiH sAmalakSaNabhAveneyameva ca pradhAnA nItiH kAryasiddhI / yathoktam-"yadyapyupAyAzcatvAraH prathitAH sAdhyasAdhane / saMjJAmAtra phalaM teSAM siddhiH sAmni prati // 746 // E Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SThitA // 1 // " tathA / "atitIkSNo'pi dAvAgnidahana mUlAni rakSati / samUlamunmUlayati vAyuryo mRduzItalaH // 2 // " ra tathA, bIjAdhAnaM dharmaprazaMsAdikaM prAyazca bAhulyenaiva taducitAnAM 'kulanagAgatamanindyaM vibhavAdyapekSayA nyAyato'nuSThA 2 nam' ityAdiziSTagRhasthAcAraparatayA bIjAdhAnayogyAnAM karotyeSa jJAnI / / 888 // atra dRSTAntamAha; // 747All sumvai nivassa pattI jhANaggahasaMgayA viNIyatti / mucchimagakaNNaMdubbalaNivo ya taha puvvasUrIhi / / 889 // zrUyate nizamyate pravacane nRpasya pArthivasya kasyacit patnI bhAyA dhyAnaM cittavRttinirodhastasmin gRho nirbandharAstena saMgatA sametA satI vinItA mArgayojitA, ityevaM vakSyamANakrameNa / tathA mUcchimako'sa ziprAyaH karNadurbalo bahu matakarNejapo napazca rAjA, vinIta iti prakRtena sambandhaH, tatheti tadbhAvAnuvartananayena, pUrvasUribhizcarantanAcAryaH / / 889 / / ____ tathAyaM dRSTAntaM bhAvayan gAthAnavakamAha ;NivapattI NiviNNA jhANA mokkho tti tgghsmeyaa| sasarakkha paumamajjhe tiNayaNadevammi ThiyacittA // 890 / / tavakhINasAhudaMsaNa bahumANA sevaNA tahA pucchA / jhANe daMDagakahaNe bajjhA eetti aNukaMpA // 891 // gIyaNiveyaNa-mAgamajjhANa-kahanbhuvagame taha kkhevo| koI kidUrapavesa dhammigAIhiM jA devo // 892 // nicalacittA sAhaNa samao naNNesiM Ama paDivaNNe / taduvari uddhaTukalA ao'NNamabbhAsadasaNayaM / / 893 // sasarakkhavijjamAdi na tatta taha saNA vigappotti / saMkAe guru saccA ki tattaM uciyaNudvANaM // 894 // iharA eyaM ciya chattarayaNaparicchittitulla mo bhaNiyaM / pAeNa vigdhabhUyaM sati uciyaphalassa vineyaM / / 895 / / // 747 / / Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA pattIe rayaNasAraM AharaNaM siriphalaMti sottUNaM / AIe tapparicchAlaggo cukko tato sabvA // 896 // nupapatnImahAgraMtha. etto ciya jhANAo mokkhotti nisAmiUNa paDhamaM tu / tallaggovi hu cukchati niyamA uciyassa savvassa // 897 / / nidarzanama tA suddhadhammadesaNa pariNamaNamaNuvvayAigahaNaM ca / iya gANI kallANaM savvesiM pAyaso kuNati // 898 // nRpapatnI kasyacid rAjJaH kalatram / sA ca sahajamandamohamAlinyatayA nivinnnnaa-"jraamrnndaurgtyvyaadhystaav||748|| dAsatAm / manye janmaiva dhIrANAM bhUyo bhUyatrapAkaram // 1 / / " ityAdivacanAkarNanAd bhavAdudvignA / tataH saMsAracArakaniHsAropAyamanveSamANA zuzrAva kuto'pi 'dhyAnAd mokSaH' iti / tatastadgrahasametA dhyAnaviSayA'tyantAgrahasaMyutA jAtA / anyadA 'sasarakkhe' iti kazcit sarajaskaH zaivavratI tayA pRSTo yathA 'koDazo dhyAnamArgaH' iti / kathitaM ca tena, yathA-padmamadhye caturdalanAbhikamalAbhyantare'pi trinayanA devaH kAzakusumasaMkAzadehaH zazikhaNDamaNDitottamAGgaH tRtIyanetrapravRttajvalanajvAlAsamujvalIkRtAkhiladigvalayo dehArdhadhRtaprANapriyapArvatIko dhyAtavyaH / tathA ca tatprakriyAsiddhi'Rddhi'dhRti lakSmI maghA kSAntiH svadhAH sthitiH / sadyo devakalA hyaSTau samAsAt parikItitAH" / sadyaH-pazcimadale pUjayet / "rayo' rakSA' ratiH pAlyA' kAmyA kRSNA' ratiH kriyA / vRddhiH kAlazca" rAtrizca" bhrAmaNI' mohanI'' tathA / / 1 / / vAmadevakalA hotAkhayodaza udAhRtAH" / vANadeva uttaradale pUjayet / / "tato 'moho 'mado 'nidrA 'mAyA 'mRtyubhayaM "jarA' aghorasya kalA hotAH samAsAta parikIttitAH // 1 // ". dakSiNadale'ghoraM pUjayet / "nirvRttizca' pratiSThAzca vidyA' 'zAntistathaiva c| tatpuruSasya kalA hAtAzcatasraH | // 748 // Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1.749 // parikIttitAH // 1 // " pUrvadale tatpuruSaM pUjayet / "tArA' sutArA' taraNI' tAra yantI sutAraNI' / IzAnasya kalApaJca pUjayeca prayatnataH / / 1 // " kaNikAmadhye IzAnaM pUjayet / atriMzatkalopetaM paJcatattvasamanvitam / prAsAdaM yo na jAnAti nAso jAnAti zaMkaram / / 1 / / iti / tataH sA tatra trinayanadeve sthitacittA nirantarameva samArUDhamAnasA babhUva / / 890 // anyadA ca tapaHkSINasAdhudarzanaM SaSTASTamAdikaSTarUpatapaHkRzIkRtakAyasya kasyacid jainamunedarzanamabhUt tasyAH / tato bahumAnAt sevanA paryupAsanA tayA tasya prArabdhA / tathA tatprakArasamaye pRcchA dhyAne dhyAnagocarA tayA tadagrataH kRtA, yathA 'kIdRzaM dhyAnam' / tena cAgItArthatvAd daNDakakathane kRte yathA'smAkaM daNDako bhikSAdikAle hastagrAhyo yaSTivizeSa IryApathikApratikramaNAdisamo'gre kRtvA dhyAyata iti / bAhyA dhyAnamArgabahirvattina ete jainA ityanukampA dayA'bhUt tasyAH // 891 // tena ca sAdhunA tAM viSaNNapariNAmAmupalabhya gItanivedanaM gItArthasya kasyacit sUreH kathanamakAri svaprajJApanAyAH / tenApi prastAvaM prApya tasyA aagmdhyaankthaa| Agame janazAsane yadasti dhyAnaM tasya kathA prajJApanA kRtA / gathAsmanmate tAvadeko'yaM dhyAnamArgaH-"saMpunnacaMdavayaNo sIhAsaNasaMThio saparivAro / kAyavyo ya jiNido kevalanANujjalo dhavalo / / 1 / / " iti / tatastasyA dhyAnAbhyupagame sampanne tathA kSepe jAte kautukamabhUt, yathA--kiyadUraM gAvad dhArmikAdibhistatra pravezaH kriyate? / tata uktamAcAryeNa 'yAvadevaH / ayamatrAbhiprAyaH-yadA bhagavAn dezanArthamupatiSThate, tadaikenaiva mahaddhikena vaimAnikadevena kadAcit prakArayopagatamazokavRkSAdyaSTamahApratihAryopetaM yojanApramANabhUbhAmavyApi samavasaraNaM niSpAdyate, kadAcicca sarvaireva bhavanapa ||749 // Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ napapatnInidarzanam upadezapadA. tyAdibhirdevanikAyariti / tatra mAnavAhanAni sacetanAnyacetanAni ca tRtIyaprakArAbhyantara eva pravizanti / ye ca mahAAgraMthaH bhaktimAtrAkRSTAH karituragAdayastiyaMgavizeSAste dvitIyazAlAbhyantarAle, ye ca zeSadhArmikA devadAnavamAnavAste yAvaddebastAvat pravizanti iti / / 892 / / tato yadA nizcalacittA sA sampannA tadA sAdhanaM nivedanaM guruNA kRtaM, yathAsamayaH saMketo'yaM yaH prAguktaH sa nAnyeSAM tIrthAntarIyANAM vartate / tayA ca AmaM--evamiti pratipanne guruNA kathitaM, yathA-- // 750 // 'anyenApi dhyAnArthinA tathArUpaM taM bhagavantaM hRdayamadhye parikalpya devadAnavAdivat taM yAvat pravezaH karttavyaH, tatastadupari pravezopari 'adhyuSTakalA' iti sArdhAbhistisRbhiH kalAbhiH samanugato bhagavAn dhyeyaH' / ihA'STau kalA:--jJAnAvaraNAdikarmASTakarUpAH / tatra ghAtikarmarUpAzcatasraH kiyatyapi cAyuHkarmakalA kevalajJAnodayakAle bhagavataH kSINA, zeSAstu sA - stisraH kalA avaziSyante / atastAbhiH samanugaH kevalivihArakAlaM yAvad dhyAtavyaH / taduktamanenaiva zAstrakRtA brahmaprakaraNe--"sarva dharmAdi ya: sAkSAyugapadvetti tattvataH / rAgAdirahitazcaiva sa sarvajJaH satAM mataH // 1 // sArdhasattrikalopeta- kSINasArddhacatuSkalaH / sarvArtha girataH zrImAn nRsurAsurapUjitaH // 2 // anvarthayogatazcAyaM mahAdevo'haMtastathA / buddhazca gIyate sadbhiH prazastai mabhistathA // 3 // " ityAdi / sArddha sattrikalopeta ityAdi-sArdhAbhiH tisRbhiH satIbhiH prazastakarmatvena sundarAbhiH kalAbhirupetaH / ato'smAdanyat siddhasvarUpalakSaNaM dvitIyaM dhyAnaM dhyAtavyam , yathoktama-- "anantadarzanaM jJAnaM samyaktvAdiguNAnvitam / svopAttAnantaratyaktazarIrAkAradhAriNam // 1 // sAkAraM ca nirAkAramamUrtamanarAmaram jinabimbamiva svacchasphaTikapratibimbitam // 2 // lokAgrazikharArUDhamUdUDhasukhasampadam / siddhAtmAnaM / / 750 / / Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 751 // nirAbASaM dhyAyedukhatakalmaSam // 3 // " iti / etasya ca dvitIyasyApi dhyeyasyAbhyAsAd darzanamavalokanaM sampadyate / / svacchAbhrakagRhAntaragatapradIpasyeva bahiH sthitAnAmiti // 893 // sarajaskavidyAmantrAdi sarajaskeNopadiSTaM yad vidyAdi ra vidyAmantratantrAtmarakSAdi tat sarvamatattvaM vattaMta iti guruNA pratipAdite tasyAstathAdarzanAdatattvarUpatayaivAvalokanAt vikalpazcittadvaividhyalakSaNo, yathA-pUrvo dhyAnamArgaH pramANatayA pratipanno'pyatattvarUpaH sampanno, mA'ta eSo'pi tathA bhaviSyatItyevaMrUpo jAta ityevaM zaMkAyAM jAtAyAM jJAnakriyopazamAdiguNAn gurorananyasAdhAraNAnavalokamAnA svayameva sampanna dRDhazradvAnA paribhAvitavatI, yathA-satyo gururayam / tataH punarapi pRSTavatI-bhagavan ! kiM tattvam ? gururAha-ucitAnuSThAnaM-yadyadA kartumucitaM dhyAnamadhyayanaM devatApUjAdi sAdhudAnAdi ca tat tadA vidheyamityevaMlakSaNam / / 894 // viparyaye bAdhakamAha itarathA ucitatvamantareNa etadevAnuSThAnaM chAtraratnaparicchittitulyaM bhaNitaM, prAyeNa bAhulyena, vighnabhUtamantarAyarUpaM sadA sarvakAlamucitaphalasya sAdhayitumiSTAd duHzakAt phalAdanyasya sAdhayituM yogyasya phalasya vizeyamiti // 895 / / chAtra ratnaparichittijJAtameva bhAvayati-patnyA ratnasAraM maNikhaNDitamAbharaNaM kaNThAbharaNAdi zrIphalaM sampadyata iti zrutvA kazcicchAtra AdI prathamameva zeSajIvanopAyaparihAreNa tatparIkSAlagno ratnaparIkSAyAmAdaraNAd ('cukko tato savva'tti bhraSTastataH) sarvasmAt grAsAcchAdanAderapi // 896 / / evameva 'dhyAnAnmokSaH sampadyate' ityetad nizamya samAkarNya prathamaM tu prathamameva zeSaguruvinayazAstrAbhyAsAdivihitAnuSThAnaparihAreNa tabagno dhyAnalagnaH, kiM punA ratnaparIkSAlagnazchAtra ityapihazabdArthaH, 'cukkaitti bhrasyati niyamAducitasya sarvasyocitAt sarvasmAdityarthaH / ayamatrAbhiprAyo, yathA sampUrNa / / 751 // Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAgraMtha // 752 // upadezapAla bhojanAcchAdanAdisaukhyasya puMso vizeSavibhavAkAGkSAyAM ratnaparIkSaNamupapannaM syAta, tathA sAdhoH zikSitanikhilasAdhu-karNadurbala samAcArasya samyagabhyastadharmadhyAnazukladhyAnayogyasUtrArthasya zeSavihitAnuSThAnAbAdhayA prAguktameva dhyAnamiti zramaNopAsa- nRpAdAkAnAmapi zeSavihitAnuSThAnAbAdhayA samucitasamaye yuktameva namaskArAdidhyAnamiti / / 897) / tataH zuddhadharmadezanA sariNA kRtA sAdhuzrAvakadharmapratipAdanarUpA / pariNamanaM dezanAyAH sampannam / aNuvratAdigrahaNaM ca tayA kRtama / ityevaM jJAnI gItArthaH kalyANaM bhadraM sarveSAM svasya pareSAM ca prAyazaH karotIti / / 898 / / ___ atha dvitIyajJAtaM gAthAdazakena bhAvayati;samucchimapAo savaNadubbalo ceva koi rAyatti / uttamadhammAjoggI saddho taha kuparivAo ya // 899 / / risimittadaMsaNeNaM AuTTo pUyadANaniraotti / aNNApohAhigaraNakaha vipariNao ya mukkhatti // 900 // gIyaniveyaNamAgama tambhAvAvagama puccha ki tattaM / aigaMbhIraM sAhaha jai evaM suNasu uvautto // 901 // satthimaIe mAhaNadhUyA sahiyA vivAhabheotti / sutyAsutthe citA pahuNagamaNe visAotti / / 902 / / pucchA sAhaNa pAvA dUhaba mA kuNa karemi te gANaM / maligadANaM gamaNaM tIe appattiya paogo / / 903 // // 752 // goNattaM viddANA gomiilnnmnpaasnnnnnnaae| kahaNaM maNuo toe kaha puNa mUlAe sA kattha // 904 / / KNagohatale savaNaM NivattaNA cita savvacaraNati / pattA maNuo evaM iha esA dhammamUlatti // 905 / / tA ameheNaM ihayaM uciyattaNavirohao jatto / kAyanvo jaha bhava goNakgimao jIvamaNuyattaM // 906 // Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AN M * tosA sAsaNavaNNo pUjA bhattIe bojapakkhevo / evaM gANI bAhullao hiyaM ceva kuNaitti // 907 // eyArisao loo kheyaNNo haMdi dhammamamgammi / buddhimayA kAyavo pamANamii Na uNa sesovi // 908 // saMmUcchimaprAyo'sazitulyo yuktAyuktavivecanAsaho'ta eva zravaNadurbalo yatkiJcanazrutagrAhi, ceveti samuccaye, ko'pi rAjA AsIditi / tathottamadharmAyogyo vibhaktarUpadevadharmAdipratipattyasahiSNuH prakRtyA zrAddho dharmazraddhAluH, tathA kup||753|| rivArazca duHzikSitaparivArAnugatazca / / 899 / / sa cAnyadA mugdhadharmazraddhAlutayA RSimAtradarzanena tathAvidhabaTharajanatapodhanAvalokanena AvRtta AkSiptaH san, taM prati pUjAdAnanirato'bhUt / tatra pUjA'bhyutthAnAdipratirUpA, dAnaM ca vastrapAtrAdivitaraNamiti / tena ca RSiNA kadAcit tadagrataH anyApohaH zAkyAditIrthAntaroyanirAsaH, tathA, adhikaraNa| kathA adhikaraNasya sasthAvarabhUtopamardarUpasya kathA kRtA, tatra tannirAsa: yathate sanmArgavidveSiNaH kumArgapuraskAriNazca vartante / adhikaraNakathA ca naiteSAM trasasthAvarajIvaparijJAnaM, tadrakSaNopAyazca kazcidastIti / etacca zrutvAsau vipariNatazca taM prati viraktamAnasaH punaH saMvRttaH, mUryo'yaM ya itthaM paradarzanagocaramatsarabharaparavazo vartata iti kRtvA // 900 / tena ca sAdhunA gItanivedanaM gItArthasUrinivedana kRtam / yathA'sau rAjA'smatprajJApanAyA vipariNata Asta iti / samaye cAgamastasya sUre rAjAntike smpnnH| tatastadbhAvAvagamastasya rAjJaH sambandhino bhAvasya prijnyaanmbhuut| sUreH samaye ca rAjJA pRcchA kRtA, yathA--'bhagavan ! ki tattvam ? iti / guruNA coktamatigaMbhIraM tattvaM svayameva jJAtumazakyamityarthaH / sa prAha--sAdhayata kathayata yadya vamatigambhIraM tathA jJAtumazakyam / guruH-zRNUpayuktaH san // 901 / / svasti 753 / / Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 754 // upadezapardA matyAM puri brAhmaNaduhitA kAcit / tasyAzca sakhikA bhUtA / tayozca kAlena bhinnayo: sthAnayAvivAhAd bheda smpnnH| karNadurbala. mahAgraMtha iti prAgvat / anyadA ca brAhmaNaduhituH susthAsusthe saukhye daukhye cetyarthaH sakhIgocare cintA'bhUt tataH svayameva nRpodAprAghurNagamane prAghurNakabhAvena tadante gamane kRte viSAdastasyAstayA dRSTi iti // 902 // tataH pRcchA viSAdanimittaviSayAza haraNamtayA kRtaa| sakhyA ca sAdhanamArabdhaM, yathA--pApA'haM yato durbhagA patyuverte iti / tayA coktaM-mA kuru khedaM, karemi / te tava patiM gAma vAham / tato mUlikAdAnaM kRtvA gamanaM nijasthAne brAhmaNaputryA'kAri / tatastayA sakhyA'prItyA | yathA'haM cirakAlamanenApamAnitetyabhiprAyeNa prayogazcUrNAdivyApArarUpaH tayA mUlikAyAH patyau kRtaH / / 903 / / acintyo hi maNimantyauSadhInAM prabhAva iti gotvaM bhartuH samajani / taM ca tathAvidhamAlokya sA vidrANA viSaNNA, yathA--kathamayaM | punaH pumAn bhaviSyatIti / tatastayA bahizvAricaraNArtha gavAM madhye tasya mIlanaM kRtam / svayaM ca pRSThalagnA bhrAmyatIti / anyadA cAnena kenacid vidyAdharayugmena vaTazAkhAvalambinA darzanaM tasya kRtam / tena ca tasmin kathanaM sahacaryAH kRtaM vidyAdhareNa, yathaiSa manujaH san vRSabhatayA vRtto vartate / tatastayA pRSTaH kathamayaM punarapi mamujo bhaviSyatIti / sa prAha --muulyaa| vidyAdharI--iyaM mUlA kutra tiSThatIti // 904 // vidyAdharaH--nyagrodhatale'syaiva pAdapasya mUle / ityuktvA // 754 // vidyAdharayugmaM tiro'bhUt / asya ca samagrasyApi vRttAntasya gopatnyAdhaHsthitayA zravaNamakAri / tadanugRhagamanAdenivarttanA kRtA / cintA-kathamiyaM mUlA prApsyate ? / tataH sarvacaraNaM kArayitumArabdho'sau tayA / ityevaM prAptA muulaa| tadbhakSaNAcca manujaH samajanIti / evamanena nyAyeneha gambhIratattvavicAre prastute satyeSA dharmamUlA viparyastajJAnarUpapazubhAva Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 755 / / nivarttanakSamA labhyA iti / / 905 / / tat tasmAdadyApi devagurudharmANAmanekadhA lokavRttAnAM samyakparijJAnAbhAve sati oghena sAmAnyena sarvadevatArAdhanarUpeNeha dharmatattve sAdhye, ucitattvena yo devAdiryAvatyAH pratipatteryogya ityevaMrUpeNa' avirodhataH ziSTalokarUDhavibhavopArjanA dinyAyAnatikrameNa yatnaH karttavyaH / tathA yathA bhavato gotvavigamataH saMsArisvarUpagAbhAvahrAsena jIvamanujatvaM kevalajIvalakSaNaM mAnuSyamApyata iti / / 906 / / tatastoSAt tasya rAjJaH pramodA'daho ! mahad mAdhyasthyamityeSAm' ityevaMlakSaNAt zAsanavarNo jainadarzanaprazaMsArUpaH sampannaH / pUjA ca gauravarUpA zAsa nasyaiva kRtA / tayA ca darzanagocarayA bhaktyA bIjaprakSepa AtmakSetre rAjJA vihitaH / evaM prAguktagItArthAcAryavat jJAnI bAhulyatA hitameva kurute / iti prAgvat // 907 // yata evaM tataH 'eyArisao' ityAdi / etAdRzazva tAdRza eva nirUpitAcArya sadRzo lokaH khedajJo nipuNo / haMdIti pUrvavat / dharme zrutacAritrArAdhanalakSaNe buddhimatA nareNa karttavyaH pramANaM nirNayahetuH / ityasmAdagItArthapramANakaraNAnarthaMbhAvAd hetorna punaH zeSo'pi tatsadRzAkAradhArako'pi, AkArasAmye'pi bhAvAnAM parasparaM citrazaktitvena bhedAt / / 908 || Aha-yadya vamalpa eva lokaH pramANIkarttavyaH syAta, tathA cAlpalokaparigRhItattvena dharmo nAtyarthamAdeyatAM nIto bhavediti manasi paribhAvayato bhavyAn zikSayannAha ; - bahujaNa vittimettaM icchaMtehi ihaloio ceva / dhammo Na ujjhiyavvo jeNa tahi bahujaNapavitI // 909 // bahujana pravRttimAtraM gatAnugatikarUpaM lokarUDhimevecchadbhiriha dharmacintAyAM laukikazcaiva lokarUDha eva dharmo himapathajvalanapravezabhRgupAtAdilakSaNo nojjhitavyaH, yena tatra dharme bahujanavRttirlakSa koTyAdisaMkhyaloka samAcArarUpA dRzyate / / 909 / / / / 755 / / Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokharUDhityAgopadeza: upadezapadAtA ANANugayaM jaM taM ceva buheNa seviyavvaM tu / kimiha bahuNA jaNeNaM haMdi Na seyatthiNo bahuyA // 910 // mahAgraMthaH tat tasmAdAjJAnugataM sarvajJapravacanapratibaddha yadanuSThAnaM tadeva mokSAbhilASiNA budhenottamaprakRtinA puruSeNa sevitvym| tuHpAdapUraNArthaH / kimiha dharmakaraNe bahunA janena svacchandacAriNA lokena pramANIkRtena ? handIti pUrvavat / na zreyo' thino nirvANAbhilASiNo bahavo janA yataH / / 910 // etadeva bhaavyti;||756|| rayaNasthiNo'tithovA taddAyArovi jaha u loyammi / iya suddhadhammarayaNatthidAyagA daDhayaraM NeyA // 911 // ratnArthinaH padmarAgapuSparAgAdiprastarakhaNDAbhilASiNo'tistokAH paJcaSAdirUpAH, taddAtAro'pi ratnavikretAro'pi yathA tu yathaivAtistokA leAke ghRtatailadhanadhAnyAdivANijyakAriNi jane / ityevaM zuddhadharmaratnArthikrAyakA nirvANAvandhyakAraNasamyagdarzanAdizuddhadharmaratnArthino bhavyajIvAH, taddAyakAzca guravaH svabhAvata eva bhavodvignA labdhAgamarahasyAH, ata eva mokSamArgakaratayo dRDhataramatyarthaM jJeyA atistokA iti // 911 / / atra hetumAha;bahuguNavihaveNa jao ee lanbhaMti tA kahamimesu / eyadariddANaM taha suviNevi payaTTaI citA / / 915 // - bahubhirguNairakSudratAbhiH, bahunA ca vibhavena dhanena dhAnyAdisampattirUpeNa yata etAni ratnAni zuddhadharmazca labhyante, - bahubhirguNadharmo labhyate, vibhavena tu bahunA ratnAnItyarthaH / tataH kathameteSu ratneSu dharme caitaddaridrANAM bahuguNavibhavazUor nyAnAM tathA guNaratnaspRhAprakAreNa svapne'pi nidrAyamANAvasthAyAmapi pravartate cintA, sarvacintAnAM prAyaH svaprAptyanuIN sAreNa loke pravRttidarzanAt // 912 / / etadeva savizeSa bhAvayati;-.. // 756 // Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 757 / / ghaNAsu vigaicchA vatthahiraNNAiesa taha ceva / taJcitAe vimukkA duhAvi rayaNANa jogati / / 913 // dhAnyAdiSu dhAnye zAligodhUmAdI, AdizabdAd mahiSyAdiSu ca vigatecchA uparatavAJchA, tathA vastraharaNyAdikeSuvatrANi cInAMzukAdIni, hiraNyaM ghaTitakanakAdi, AdizabdAdanyavicitravastugrahaH, tatasteSu tathA caiva vigatecchA eva; ata eva tacintA dhAnyAdigrahaNavikrayabuddhistayA vimuktA vikalA dvidhApi ratnAnAM yeogyAH dharmaratnasya dravyaratnAnAM cAhI bhavantItyarthaH / iti prAgvat / / 913 / / adhunA vyatirekamAha; - je puNa vattaNao eesuM caiva avigacchati / te eyANa ajoggA aNiuNaM citiyavvamiNaM / / 914 / / ye punaH puNyavikalAH stokasvatastucchatvena dhanAdInAmeteSveva dhAnyAdiSvavigatecchAstadabhilASiNa, iti pUrvavat, te puruSAM eteSAM dravyaratnAnAM dharmaratnasya cAyeogyA varttate / atinipuNaM sUkSmAbhogasaMgataM yathA bhavatyevaM cintayitavyamAlocanIyamidaM pUrvoktaM vastviti / / 914 || atha pUrva gAtheodRiSTaM guNavibhavaM dharmaratnArthinAM dhAmyAdirUpatayA parikalpya nidarzayannAha ; akkhudAI ghaNNAiyA u batthAiyA u viSNeyA / majjhatthAI ii ekkabImaguNayogao vihavA / / 915 // 'akSaudyodayA'kSayamakSudratA', AdizabdAd 'rUpavatva - saumyA kRtitva' - janapriyatvA'krUratvA'bhIrutvA' zaThatva''dAkSiNya - lajAlutva - dayAlutvagrahaH tato'kSodyamAdiryeSAM dazAnAM guNAnAM te tathA / kimityAha - dhAnyAdayo varttate dhAnyadhanAdikalpA ityarthaH / tuH pUrvavat / vakhAdayastu vijJeyA mAdhyasthyAdayaH / vastrAdikalpA mAdhyasthyAdaya ekAdaza / / 757 / / Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA guNA. ityarthaH / atra mAdhyasthyaM madhyasthavRttitvaM' / AdizabdAt saumyaSTitva'-guNarAgitva'-satkathAsupakSayuktatva'- dharmaratnamahAgraMthaH dIrghadarzitva-vizeSajJatva-'-vRddhAnugAmitva-vinItatva-kRtajJatva-parahitArthakAritva"-labdhalakSatvagrahaH" / ityevameka prAptiyo gyatAdiviMzatiguNayogato dhArmikasya guNavibhavo bhAvanIyaH / yathA hi pUrva dhAnyAdiguNaprAptau kuTumbanirvAhahetubhUtAyAM, pazcAd vastrAdiprAptau ca satyAM ratnavANijyaM kurvan vyavahArI samabhilaSitasiddhasiddhibhAvena sarvAMgakalyANabhAga bhavati, tthaa'kssau||758|| dayAdiguNayogena prAk, pazcAd mAdhyasthyAdiguNayogata: paripUrNakaviMzatiguNayogavibhavena zuddhadharmaratnaprAptiyAgyo bhavatIti // 91 / / nanu yadi pUrvoktakaviMzatiguNavibhavayogena dharmaratnAdhikAriNo nirUpyante, tat kimekAdiguNahInA anadhikAriNa To evetyAzaMkyAha;M pAyaguNavihiNA eesi majjhimA muNeyavvA / etto pareNa hINA dariddapAyA muNeyavvA // 916 / / pAdenArdhena ca pramitaMrguNaivihInAH prANina eteSAM guNAnAM madhyAd madhyamA, paramadhyamA jaghanyAzca jJeyA jnyaatvyaaH| ito vibhAgatrayAt pareNa hInA daridraprAyAH pUrvoktaguNAdhAnApekSayA nirdhanA muNitavyAH, na te zuddhadharmaratnayogyA ityarthaH / // 916 // etadeva bhAvayati ; / / 758 // jaha ThiiNibaMdhaNesuM dhamma kampiti mUDhagA loyaa| taha eevi barAgA pAyaM evaMti badamvA / / 917 // yathA yena prakAreNa sthitiH zarIrAdinirvahaNaM, tannibandhaneSu tatkAraNeSu vApIkUpataDAgAdiSu kriyamANeSu dharma sugatira phalaM sukRtaM kalpayanti mUDhakA nirvANamArgamajAnAnA lokA dvijAtitathAvidhA janAH, tathaite'pi guNadAridrayabhAjo jIvA Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokottaramArgamavatAryamANA api varAkAH kRpAspadatAmAgatAH prayo bAhulyena yatra tatraiva bahulokaparigRhIte kutIrthagama-| | nAdau dharmakalpanAkAriNaH, evaM pUrvoktamUDhalokavat / itiH pUraNe draSTavyaH // 917 / / etadeva dRSTAntena bhAvayati; eeNaM ciya koI rAyA keNAvi sUriNA sammaM / NAeNamevadiTThI thirIkao suddhadhammammi // 918 // // 759 // etenaiva yathA ratnArthinaH stokA ityanena kazcid rAjA kenApi sUriNA samyaga yathAvad jJAtena dRSTAntena, etaddRSTi / bahujanaparigahIto dharmaH pramANamityevaM pazyan, sthirIkRtaH zuddhadharma stoktrvivekilokprigRhiite||918 etadeva bhAvayati;nayaraM pavesiUNaM saageNdhnndhnnnnmaaitthaannaaii| bahugAiM daMsiUNaM rayaNAvaNadaMsaNeNaM tu // 919 // . va nagaraM pratItarUpameva pravezyAvatArya zAkendhanadhanadhAnyAdisthAnAni bahukAni prabhUtAni darzayitvA ratnApaNadarzanena tu lol atistoka ratnavANijya haTTadarzanenaiva-yathA hi mahArAja ! atra tava nagare'tibahUni zAkendhanAdivyavahArasthAnAni, atistokAni ratnavANijyasthAnAni, tathaiva zuddhadharmagrAhiNo'tra nagarasthAnIye jane atistokA itare tvatibhUraya iti // 919 // yadyavaM jvaraharatakSakacUDAratnAlaGkAravad duSkaraH zuddhadharmastatki tasyopadezena ? ityAzaMkyAha;-- Naya dukkaraM tu ahigAriNo ihaM ahigayaM aNudANaM / bhavadukkhabhayA gANI mokkhatthI ki Na karei ? // 920 / / naca naiva duSkaraM duranuSTheyaM, turekArArthaH, adhikAriNo mokSaM prati baddhaspRhasyehAdhikRtaM, zuddhadharmArAdhanArUpamanuSThAnaM Pal sarvasAvadhaviramaNarUpam / kutaH, yataH bhavaduHkhabhayAjAtijarAmaraNAdisaMsArodvegAd, jJAnI nizcitaheyopAdeyavibhAgo zrIkSArthaM kiM na karoti? api tu zaktyanurUpaM tatsAdhakatayA nizcitaM sarvamapi // 920 // etadeva bhAvayati; // 759 // Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadabhavadukkhaM jamaNaMtaM mokkhasuhaM ceva bhAvie tatte / garupi appamAyaM sevai Nau aNNahA niyamA // 929 // mahAgraMtha // 760 / / 4 bhavaduHkhaM narakatiryagAdijanmasvazarmalakSaNaM yadyasmAdanaMtamanavadhi, anAdyanaMtatvAcca saMsArasya; mokSasukhaM caivApavargasukhamapyanantameva, anAgatakAlapramANatvAt / evaM bhAvite tattve duHkhasukhasvarUpalakSaNe gurukarmabhiH saMsArAbhinandibhiH svapne - 'pyanadhyavaseyaM apramAdaM nidrAvikathAdipramAdaparivarjanarUpaM sevate'dhitiSThati, na tvanyathoktarUpatattvajJAnAbhAve niyamAdavazyambhAvena / anyatrApyuktaM -- "bhavasvarUpavijJAnAttadvirAgAJca tattvataH / apavargAnurAgAJca syAdetannAnyathA kvacit || 1 || " // 929 // etatsamarthanAyaivAha; -- iha tellapattidhAragaNAyaM taMtaMtaresuvi pasiddhaM / aigaMbhIratthaM khalu bhAveyavvaM payatteNa / / 922 / / iha gurukA'pramAdasevAyAM tailapAtrIdhArakajJAtaM tanttrAntare'pi darzanAntarazAstreSvapi prasiddha atigambhIrArthaM mahAmatigamyaM khalurvAkyAlaGkAre, bhAvayitavyaM prayatnena // 922 // etadeva gAthAnavakena darzayati ; -- saddhI paNNI rAyA pAyaM teNovasAmio logo / Niyanagare NavaraM koti seTThiputto Na kammagurU / / 923 / / so logagahA maNNai hiMsaMpi tahAvihaM Na duTThati / hisANaM suhabhAvA duhAvi atthaM tu buddeyaM // 924 / / 'apamAyasArayAe NivvisayaM taha jiNovaesapi / takkhagaphaNarayaz2agayaM sirattisamaNovaeva / / 925 / / tassuvasamaNaNimittaM jakkho cchatto samANadiTThitti / NiuNokao samappiya mANikkaM sAgao tatto / / 926 / / avaro rAyAsaNNo ahaMti paribohago asamadiTThI / kAleNaM vIsaMbho tao ya mAyApaogotti / / 927 / / zuddhadharmaMduSkaratvepyu padezamA phalyam / / 760 / / Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 761 // NaTuM rAyAharaNaM pauhagasiTuMti pauragharalAme / mAhaNa pacchittaM bahubhayamevamadosa tahavitti // 928 // jakkhabbhatthaNa viNNavaNa mamatthe taM zivaM suvaMDeNa / taccoyaNa pariNAmo viSNattI tailapatti vaho // 929 / / saMgacchaNa jahasattI khaggaSarakkheva chaNaNirUvaNayA / talliccha jattanayaNaM coyaNamevaMti paDivattI // 930 / / evamaNaMtANaM iha bhIyA maraNAiyANa duvakhANaM / sevaMti appamAyaM sAhuM mokkhatthamujatA // 931 / / __ zrAddhaH sargajJadarzanazraddhAluH prAjJaH svabhAvata eva paropakAropAyapravINa: kvacid nagare jitazatrunAmA rAjA'bhUt / prAyo bAhulyena, tena rAjJA dAnasanmAnAribhirupAyaiH santoSamAnIyopazAmita upazamamAnIto jinazAsanaM prati sAnurAgo vihita ityarthaH, loko'mAtyaveSThiprabhRtiko nijanagare / navaraM kevalaM kazcit zreSThiputro na zakita upazAmayitum / kIdRzaH sannityAha-karmagururbahalamithyAtvatamaH paTalasamAcchAditazuddhabodhasampAdakapariNAma iti // 923 // so ityAdi / sara, zreSThiputro lokagrahAt saMsAramocakanAmakapAkhaNDikasaMsargalagnabhramAd manyate hiMsAmapi prANavyaparopaNarUpAM, sarveSAM tadanyeSAmAstikAnAmekAntato'nabhimatAM tathAvidhAM duHkhitasattvagocarAM na naivaM duSTAM dAruNapariNAmAM, kiM tu kalyANAvahAmeva / iti prAgvat / kuta ityAha-hiMsANaM suhabhAvA' iti hiMsyAnAM hiMsanIyAnAM hiMsrANAM ca hiMsakAnAM sukhabhA- X // 761 / / vAcchubhabhAvAca / tatra hiMsyAnAM hiMsAkAlapravRttapIDAnubhavena prAgbhavopAttAsaveMdanIyanirjaraNAd bhavAntare sugatilAbhena sukhabhAvaH / anyeSAM ca durantaduHkhanimnagAtastaduttAraNakaraNena paropakArasambhavAcchubhasya sukRtalakSaNasya lAbhaH / iti niravadyameva duHkhitasya vyaparopaNam / tathA dvidhApi dvAbhyAmapi hetubhyAM klezopArjanamUrchAtyAgaduSkaratvalakSaNAbhyAmarthaM Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMtha: / / 762 / / 5 svarthaM punardurdeyaM manyate / tataH sugartyarthinAM nirUpitanItyA hisaiva kartumucitA, na punaranyo dharmo dAnAdiriti / / 924 / / apramAdasAratayA apramAdaH pramAdAbhAvaH sAro yatra tattathA tadbhAvastattA tayA nirviSayaM nirgocaraM, tatheti samuccaye, jinopadezamapi sarvajJaprajJApanAmapi manyate, kiM punaH prajJApakAntaropadiSTamarthamityapizabdArtha / kathamivetyAha- takSakaphaNaratnagataM takSakasya mahAnAgasya phaNAratnaM takSakaphaNaratnaM tadgataM karaNIyatvena tadviSayaM ziraso'tiH pIDAstasyAH zamane upadezaH zirottizamaneApadezastamiva / yathA kenacicchiraH pIDAkarAlitena kazcid bhaNito yathA mahatI mama ziraHpIDA samu tA varttate, kiM kriyatAmiti ? tena coktam - tksskphnnrtnaalngkaare| gale badhyatAM yena sadya eva pIDopazamaH sampadyate / yathAsau duSkaratvena nirviSaya upadezaH, tathAyamapramattopadezaH jineAkto nirviSaya eva mamAbhAsata iti paribhAvayati sa zreSThasUnuH / / 925 / / tataH paribhAvitaM rAjJA naiSa pradIpanakavadupekSituM yuktaH / iti tasyopazamanimittaM jainadharmapratibodhanArtha yakSo nAma cchAtro vidyArthitayA guruNA saha bhrAmyati AtapanivAraNArthaM chatravAn samAnA samyaga bhAvena kRtvA dRSTistattvazraddhAnamasyeti samAnadRSTirityarthaH ityasmAtkAraNAnnipuNo jIvAdiSu padArtheSu kRto rAjJaiva / samarpitaM mANivayaM nijamudrAratnarUpam / anusvAralopaH prAkRtatvAt / sa yakSacchAtra upalabdharAjAbhiprAyaH samrAgato rAjasamIpAd dUrIbhUtastadanantaram // 926 / / zreSThitasamIpaM gatvA babhANa' - anyA jainamatavAsitAMtaHkaraNaH ko'pi rAjA''sanno varttate, ahaM punaH pratibodhako lagnajainadarzanagra hottArakArI, kasamadRSTirnRpeNa saha vartte iti kazcinmayi vizrambharasaH samasti, samAnazI - lavyasanayeAreva vizrambharasasambhavAt / yadavAci - "mRgA mRgaiH saMgaNanuvrajanti gAvazca gobhisturagAsturaMgaiH / mUrkhAzrva talapAtrI*dhArakajJA tam / / 762 / / Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 763 / / mUrkhaH sudhiyaH sudhIbhiH samAnazIlavyasaneSu saMkhyam ||1|| " kAlena tu gacchatA vizrambho vizvAsaH samajanizreSThi sUnA2chAtre / tatazca mAyAprayogaH prAgeva rAjArpitatanmANikyasya tadAbharaNamadhye tasyAjAnato nikSepalakSaNaH kRtastena / iti prAgavat / / 927 / / pravattitazca puramadhye pravAdA, yathA-naSTaM rAjAbharaNam / paTahako niSkAsito, yathA-kathayatu yena dRSTaM zrutaM vA taditi / tataH kenApyaziSTamiti kRtvA 'pauraghara'tti pauraMga heSu pratyekaM nibhAlayitumArabdheSu lAbhe zreSThitaratnakaraMDikAmadhye nikSiptasya rAjJo mANikyasyAvAptau jAtAyAM sa daNDapAzikalAkena hantumArabdhaH / bhaNitaM ca yakSeNa mAhana mA ghAtayatainaM prAyazcittamApannamidamasya, zuddhizcAsya paribhAvya kariSyate / tato bahu bhUri bhayamasya jajJe / na jJAyate kenApi prakAreNa zuddhirbhaviSyati / tataH zreSThisutena paribhAvitaM yathaivaM rAjamANikyApahAradvAreNa yA doSambhAvanA tAmapekSyAsdoSo'haM vartte, tathApi kiM karomItyevaMlakSaNena prakAreNa || 928 // yakSAbhyarthanA tena kRtA, vijJApaya mamArthaM mannimittaM taM nRpaM rAjAnaM yathA-- sudaNDena sukumAreNa kenaciddaNDena nigRhya mAM muzvateti / tato yakSeNa tatpreraNA kRtA, yathA--zikSyase zarIranigrahamantareNa yadanyat te prAyazcittam ahaM dApayiSyAmi tat kartumiti / tenAbhANi-bADhamiti / evaM pariNAmo labdhastasyAnena / tadanuvijJaptiH kRtA / rAjJA coce - tailapAtrI bhRtobhayakaragRhItA nagaramadhye bhramaNIyA, yadi punastattailabindureko'pi patati tadA tasya nizcito vadho vidheya iti // 929 // 'saMgacchaNa 'tti abhyupagamastena jIvitArthinAkRto, yathA -- ahaM yathAzaktyamumarthaM sAdhayiSyAmi / evaM pratipanne khaDgadharAstasya catasRsafpa dikSu nirUpitAH, yathA -- ayamasminnarthe pramAdaM karoti tadA'tIva nigrahaNIya iti / tatastasyAstailabhRtAyAH pAtryA / / 763 / / Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tailapAtrodhArakajJA tim upadezapadara utkSepa utpATanaM kRtaM tena / rAjJA ca taccittavyAkSepArtha kSaNasyotsavasya nirUpaNA sarvatra trikacatuSkacatvArAdiSu praarbdhaa| mahAgraMthaH | tallipsayA jIvitavAJchayA yatnanayanaM tasyAstailabhRtAyAH pAtryA yatnena kAyikavAcikamAnasavyAopaparihAreNa rAjapadA ntikaM yAvannayanaM kRtam / tatastasminnatyantaduSkare'ta eva kenApyanadhyavaseye vastuni sampAdite rAjJA preraNaM tasya kRtaM, yathA--samastyapramAdo duSkarArthavidhAyI, kimiti tvaM mudhA bhaNasi, yathA--na kazcidapramattaH samastIti / tena caivamiti pratipattiH kRtA / pratibodhitazca dharmamArge // 930 / / yathA tvamevaM maraNamAtrabhayAt duSkaramapramattatAbhAvamaGgIkRtavAna , // 764 // evamanantAnAmaparimANAnAmiha bhItAstrastA maraNAdikAnAM duHkhAnAM sevante'pramAdamuktalakSaNaM sAdhavo mokSArthaM muktinimittaM udya ktA udyamavanta iti / / 931 // Aha-yadi jarAmaraNAdibhayAd mokSArthitayopatiSThante jIvAstataH ki sarve bhavyA apramAdasAraM na pratipadyante ? ityAzaMkyAha;- . * apariNae puNa eyammi saMsayAIhiM ga kuNai abhvvo| jaha evaM gurukammo taheva iyarovi pavvajaM // 932 // va apariNate aGgAGgIbhAvalakSaNapariNAmamanAgate punaretasmin jinavacane saMzayAdibhiH saMzayaviparyayAnadhyavasAyadhurya mAnIte na karoti na vidhatte abhavyo nirvANagamanAna) janturyathainaM jinopadezamicchAviSayabhAvAnayanamAtreNApi, gurukarmA lion udIrNa dRDhacAritramohaH tathaivetaro'pi jantuH pariNatajinavacanasarvasvA'pi pravrajyAmapramAdarUpAm / / ata eva paThyate;-- IN sammaTTiIvi kayAgamovi aivisayarAgasuhavasao / bhavasaMkaDammi pavisai etthaM tuha suvvaI NAyaM // 1 // " // 932 / / atha prastutaM nigamayannAha; // 764 / Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 765 / / evaM jiNovaeso uciyAvikkhAe cittarUvotti / apamAyasArayAevi to savisaya mo muNeyavo / / 933 / / evaM gurukarmaNAM pravrajyAprattipattyasahiSNutve sati jinopadezaH sarvajJaprajJApanArUpaH ucitApekSayA yo yatpramANasyopadezasya yogyastapekSayA citrarUpA nAnArUpatayA pravartate / iti prAgvat / apramAdasAratAyAmapi apramAda: sAraH karaNIyatayA gatra jinopadeze sa tathA tasya bhAvastattA tasyAmapi; tattasmAt saviSayaH sagocaro, 'mo' iti pUrvavat, munnitvyH| yadA hi jinopadezacitrarUpatayA vyavasthito pramAdasAro'pi, tadA'punarbandhakAdInnirvANamArgaprajJApanAyogyAnadhikRtya kecitsAmAnyadezanAyAH, kecit samyaga dRSTiguNayogyaprajJApanAyAH, keciddezaviratiguNasthAnakAhaprarUpaNAyAH, kecinidhUtacAritramohamAlinyA apramattatArUpapravrajyAdezanAyA yogyA iti nAviSayA'pramattatAprajJApanA iti / / 933 // adhunA svakarmagoravadoSaM parihRtya jinopadezasya duSkaratvAdikathanadvAreNAvadhIrayatAmAzAtanAvidhAyinAM tadaparijJAnadoSamAha ;-- gaMbhIramiNaM bAlA tabbhattA mhAtti taha kayatthaMtA / taha ceva tu maNNaMtA avamaNNaMtA Na yANaMti // 934 / / . gambhIraM duravagAhamidaM jinavacanaM bAlA jaDadhiyaH, tasya jinavacanasya bhaktA ArAdhakAstadbhaktAH kila vayamiti paribhAvayanto'pi; tathA, duSkaratvAdidoSodbhAvanaprakAreNa kadarthayantA virAdhayantaH santastameva jinopadezaM mAnyamAnAH svAbhiprAyeNa zraddadhAnAH, tathA'vamanyamAnA nirviSayatvakathanenAzAtayanto na jAnanti nAvagacchanti paramArthaM jinavacanasya yathAzaktyAnurUpapravRttyA jinavacanamidamArAdhanIyaM bhavatIti / / 934 / / sAmprataM sAdhuzabdapravRttinimittasya sadbhAvAjinavacanaduSkaratvadoSaM pariharannAha; // 765 // Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAdhAvedhAo haraNam upadezapadA siddhie sAhagA taha sAha aNNatthaovi NihiTThA / rAhAvehAharaNA te cevaM atthao NeyA // 935 // mahAgraMthaHza saddheH kRtsrakarmakSayalakSaNAyA: sAdhakA niSpAdakAH, tathA tenApramattatAvidhAnadvAreNa sAdhavo munayo'nvarthato'pyanagatamarthamAzritya guNaniSpannAbhidhAnenApIti yAvad nirdiSTA nirUpitAH zAstreSu / tathA coktaM-'samyaga darzanajJAnacAritrama yIbhiH pauruSaMyIbhiH zaktibhirmokSaM sAdhayantIti sAdhavaH / rAdhAvedhAharaNAd vakSyamANAt, te ca sAdhava evmprmaad766|| sArAH santaH arthataH sAmarthyAjjJeyAH siddhisAdhakatvena / nApramattatAmantareNAnyAH kAzcitpauruSeyyo mokSasAdhikAH zaktayaH santIti // 935 // rAdhAvedhAharaNameva gAthAsaptakenAha;iMdapura iMdadatte bAvIsa suyA suriMdadatte ya / mahurAe jiyasattU sayaMvaro NivvuIe o // 936 / / aggiyae pavvayae bahulI taha sAgare ya boddhavve / etegadivasajAyA saha tattha suriradatteNaM // 937 // iMdaurasAmiNo puttavaMti mahurAhiveNa to dhUyA / paDhaviyatti sayaMvararAhAveheheNa varamAlA // 938 // bAvIsehi Na viddhA tevIsaimeNamaggiyAijayA / abbhAsAo viddhA tehiM paripaMthigehipi // 9.39 // so tajjaeNa sai ukkhayAsipurisaduga bhIio guruNA / taha gAhio tti bhettaM jahaTTha cakke tao viddhA / / 940 / / rAyasuo iha sAhU aggiyagAI kasAya purisA u / rAgaddosA khome maraNaM asai bhavAvatte // 941 / / rAyasuyA u parIsaha sesA uvasaggamAiyA ettha / gAhaNa sikkhA kammaTThabheyao siddhilAmA u // 942 / / etadAharaNavistArArthaH prAk 'culagavAsagetyAdigAthAvyAkhyAyAM cakradRSTAnte pratipAdita iti saMgrahagAthAkSarArtho vyA // 766 // Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||767 khyAyate ;-indrapure nagare indradatto nAma rAjA / tasya ca dvAviMzatiH sutAH dvAviMzato palnISu / surendradattazca trayovizo'mAtyaputraputrItanayaH / mathurAyAM jitazatrU rAjA'bhUt / tena ca svayaMvaro vivAhavizeSo nirvatteH putrikAyA vitiirnnH| tuH pUrvavat // 936 / / agnikakaH parvatako bahulI tathA sAgarazca boddhavyaH / ete ekadivasajAtAH saha tatra surendradattena 1937 / / indrapurasvAminaH 'putravAn' iti kRtvA mathurAdhipena tatastadanantaraM duhitA prsthaapitaa| itiH prAgvat / tayA ca tatrAgatayA 'sayaMvara'tti svayaMvaramaNDape rAdhAvedhena. surendradattakRtena raJjitayA varamAlA prakSiptA kaNThe surendradattasyeti gamyate / / 938 // dvAviMzatyA zrImAliputraprabhRtikayA na viddhA rAdhA, trayoviMzatitamena surendradattAnAmnA agnikAdija| yAta sahajAtaMcaTulaceTakacatuSkaMparibhAvadabhyAsAd rAdhAvedhasya punaHpunaranuzIlanAd viddhA rAdhA / tairvAviMzatyA rAjaputraH / paripaMthikairapi sadbhiH / / 939 // sa surendradattastajayena ceTakajayena sadA sarvakAlamutkhAtAsipuruSadvayabhItitaH samudagIrNakhaDgapuruSadvayabhayAt, guruNA kalAcAryeNa tathA grAhita: zikSito rAdhAvedhaH / itiH pUrvavat / bhittvA yathA'STa cakrANi tato viddhA rAdhA // 940 / / athopanayanamAha-rAjasutaH surendradattanAmA iha sAdhuH, agnikakAdayaH kaSAyAH krodhAdayazcatvAraH, puruSau tu khaDgavyagrakarau rAgadvaiSau,kSobhe vratAt paribhraMze maraNamasakRd bhavAvarte // 941 / / rAjasUtAstu pari pahA. dvAviMzatiH, zeSAH pariSallokA upasargAdayo jJeyAH / atra vyatikare ihAdizabda upasargabhedAnAmeva saMgrahArthaH / grAhaNaM Fol rAdhAvedhasya zikSA grahaNAsevanArUpA boddhavyAH / karmASTakabhedatazcakrASTakabhedatulyAt siddhilAbhA nirvRtikanyakAlAbhakalpaH / sampadyate / tuH pUrvavat // 942 // adhunA vyatirekamAha; Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmaNavaNigrAjajJAtAni upadezapadA jo aNNahAvi siddhI pAvijjai jaM tao imoe u| eso ceva uvAo AraMbhA baDDamANo u / / 943 / / mahAgraMthaH ma naivAnyathApyanantaroktakramavaparItyenApi siddhiH sakalakarmakSayalakSaNA prApyate yadyasmAddha toH, tat tasmAdamuSyAH siddhestveSa eva sadA'pramattatAbhyasanalakSaNa evopAyaH / kIdRgityAha--ArambhAt pravrajyApratipattikAlAdArabhya varddhamAna XuttarottaraguNasthAnakArohaNakrameNa / tuH pUrvavat // 943 // atra jJAtamAha ; // 768 // maggaNNuNo tahiM gamaNaviggha kAleNa ThANasaMpattI / evaM ciya siddhIe taduvAo sAhudhammo tti / / 944 // ____ mArgajJasya vivakSitapurasatpathavedinastatra tasminneva vartmani 'gamaNavigdhatti gamanaM vrajanamavighnena vyAkSepanibandhanatyAgena kurvANasya sataH kAlena yathA sthAnasamprAptirvivakSitapurasamprAptirbhavati / evameva dRSTAntoktakrameNa siddharmuktestadupAyaH sAdhu( dharmaH kSAntyAdiH / itiH prAgavat / / 944 / / / evavihaM tu tattaM NavaraM kAlovi ettha viNNeo / Isi paDibaMdhago cciya mAhaNavaNirAyaNAeNa // 945 / / evaMvidhameva sAdhudharma eva siddha rupAya ityevaMvakSaNaM tattvaM na punaranyat, navaraM kevalaM kAlo'pi duSSamAlakSaNaH, kiM punazcaritramohakSayopazamamandateti, atra sAdhudharmasya' siddhaya pAyatve vijJeya ISanmanAgekAdibhavavyavadhAnakArakatvena pratibandhaka eva pratiskhalaka eva / kathamityAha--brAhmaNavaNigrAjajJAtena / / 945 / / jJAtAneva gAthAdvayena bhAvayati ;satyatthimAhaNapure vaNijAyaNa suddhabhUmigaha pAe / Nihi vaNikahaNaM aggaha raNNA siTe ya paNNavaNA / / 946 // suttuTTiciMtaNamaNNayA ya samvesimiccha gaha vigcha / mihu kimiyaMti vitakke kevali kali cAga bhAgagaho // 947 / / // 768 / Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 769 / / zAstrAthino vedAdhyetAro ye brAhmaNAsteSAM kiJcit puramAsIt tatra 'vaNijAyaNa' tti kenacid vaNijA brAhmaNA bhami yAcitAH / zuddhabhUmigrahe ca zalyAdidoSAnupahatabhUmerupAdAne kRte pAde zuddhimAnIyamAne nidhizcirakAlanihita udghaTitaH / vaNikkathanaM vaNijA rAjo niveditam, yathA deva! mayA gRhapAdazodhane kriyamANe nidhilabdha Aste agraho nidheraudAryAtirekAt satyavAditayA ca rAjJo vRttaH / ziSTe ca kathite rAjJA mantryAdInAM, prajJApanA taiH kRtA, yathA na deva ! nItireSA ninimittameva svakIyArthaparityAga iti // 946 / / suptotthitacintanaM suptotthitena rAjJA cintitamanyadA yathA na mayA suSThu kRtaM yannidhiH siddhaH sannupekSita iti / tataH sarveSAM mantripurohitAnAM icchayA'numatyA grahaNaM nidheH kRtam / tatastAdRzi mahatyanarthe pravattite 'vigghati vighna iSTakalatravipattyAdiH sadya eva kazcijAta iti / mithaH parasparaM kimidamitthamiti vitarke sarvatra pravRtte kevalI kazcidAgataH, tatastena pRSTe sati ziSTaM, yathA-kalirevAvatIrNastadoSAdidamitthaM jAtamiti / tato rAjJA nidhestyAgaH kRtaH, bhAgasya nijAbhAvyarUpasya punargraha iti / yadatra vedAthibrAhmaNapurAzrayaNaM zAstrakRtA kRtaM tadaivaM jJApayati vedavidyAvizAradabrAhmaNavAsitasthAne na kAcidanItiH pravarttate, tathApi kaliyugAvatArAccaturAzramaguruNApi rAjJA svavacanavilopanena punanidhigrahaNamArabdham / vighnotthAnena savitarke loke jAte kevalinA ca svarUpe nivedite svasattvAbhyadhikatayA nItimAgato'sau rAjeti // 947 // evamiha dussameyaM kalusai bhAvaM jaINavi kahiMci / tahavi puNa kajjajANA havaMti eecciya jahae // 948 / / . evaM prakRtarAjAdivadiha bharatakSetre duHSamA duSTakAlalakSaNeyaM pratyakSopalakSyamANaphalA kaluSayati malinIkaroti, bhAvaM // 769 // Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH manaHpariNAmaM yatInAmapi-lAbhAlAbhasukhAsukhAdiSu tulyatayA pravRttacittAnAM, kathaMcidanAbhogAdidoSAt, tathApi punaH kA anuSThAnamahAAgraMthaH kAryajJAH kAryaparamArthavido bhavanti eta eva, yathate rAjAdaya iti // 948 // vidhyamu. arthatadeva dharmAnuSThAnaM matAntarairAcikhyAsurAha; dAharaNaca aNNe bhaNaMti tivihaM samayavisayabhAvajogao NavaraM / dhammammi aNuDhANaM jahuttarapahANarUvaM tu // 949 // // 770 // anye'pare AcAryA bhaNanti bruvate trividhaM triprakAram / prakArAneva darzayati-satataviSayabhAvayogataH 'bhImo bhIma senaH' iti nyAyena padaikadeze'pi padasamudAyopacArAt satatAbhyAsayogataH, viSayAbhyAsayogataH, bhAvAbhyAsayogatazca / navaraM kevalaM dharma viSayabhUte'nuSThAnaM devapUjanAdilakSaNaM yottarapradhAnarUpaM tu yadyasmAduttaraM tadeva pradhAnamityevaMlakSaNameva c| tatra satatAbhyAsaH nityamevopAdeyatayA lokottaraguNAvAptiyogyatA''pAdakamAtApitRvinayAdivRttiH / viSayAbhyAso viSaye'hallakSaNe mokSamArgasvAmini yo'bhyAsaH pUjAdikaraNasya saH / bhAvAbhyAsaH punardUraM, bhavAdudvignasya samyagdarzanAdInAM bhAvAnAmabhyAsa iti / / 949 // eyaM ca Na juttikhamaM NicchayaNayajogao jao vise| bhAveNa ya parihoNaM dhammANuTThANa mA kiha Nu // 950 / / / / 770 / / etacca dvividhamanuSThAnaM na yuktikSamaM nopapattisahaM nizcayanayayogato nizcayanayAbhiprAyeNa / kuto, yato viSaye sAkSAt samyagdarzanAdyanArAdhanArUpe mAtApitrAdivinayasvabhAve, tathA bhAvena ca bhavavairAgyAdinA punaH parihINaM viSaye'pi dhamAMnuSThAnaM kathaM nu ? na kthNcidityrthH| paramArthopayogarUpatvAddharmAnuSThAnasya ityekameva bhAvAbhyAsrAnuSThAnamupAdeyamiti Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 77 // // 950 / / atra trividhamapyanuSThAnaM kathaMcita samarthamAna Aha;vavahArao u jujjai tahA tahA apuNabaMdhagAIsu / etthau AharaNAI jahAsaMkheNameyAiM // 951 / / vyahAratastu vyavahAranayAdezAta punaryujyate tathA tathA viSayabhedaprakAreNApunarbandhakAdiSu, apunarbandhakaH pApaM na tIvrabhAvAta karotItyevaMlakSaNaH, AdizabdAdapunarbandhakasyaiva viziSTottarAvasthAvizeSabhAjo mAIbhimukhamArgapatitau aviratasamyagdRSTayAdayazca gRhyante / atra tu vyavahArAdezAstrividhe'nuSThAne AharaNAni jJAtAni yathAsaMkhyenAnukramalakSaNena etAni vakSyamANalakSaNAni // 951 // tatraprathamodAharaNaM bhAvayan gAthASTAdazakamAha - sayayabbhAsAharaNaM AseviyajAi saraNaheutti / AjammaM kurucaMdo mariu garagAo unvaTTo / / 952 // mAyApiipaDivattI gilANabhesajjadANamAIhiM / taha ciiNimmalakaraNaM jAIsaraNassa heutti / / 953 / / NivaparivAruvalaMbhA saraNaM bhIo kahaM puNo etya / ThiimUgattAsevaNa NAo bijjehi Niddoso // 954 / / maMtiNiveyaNa jANaNa dhaNNo saraNAo koi ubviggo / bhavaThiidaMsaNakahaNaM guNakarameyassa tahiM jutto / / 955 / / bhUsiya jaMpANagao iDDIe NoNio vibhAgaNNU / bhAgammI jAyachaNe mayaruvaNadariddaga bhaNIsu / / 956 / / lAbhagaceyaga bhogI jAe u chaNo suvAhitullo tti / maraNe dukkhamavekkhA kimiha dariddovi paraloe // 957 / / | rAyaNiveyaNa daMsaNa toso piyavayaNa puccha pasiNatthe / NamaNamaNuNA saMvegasAhaNaM bhAvasAramimaM // 958 // dhammakaraNeNa bhAgI lAbhA iharA u tucchabhogotti / rajjaphalotti suvAhI tacchaNasariso u eesu / / 959 // 77 // Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMthaH ||772 / / mAlAlugappabhogAiNAyao dukkhakAraNamavikkhA / pammI dariddago iha aoNNahaNNAvi paraloe // 960 // XsatatAbhyA-. mAyApiuNA bhaNio iha dhammaNNU tumaM thaavmhN| ThiimUyatehi iha dukhaM kuNasitti so Aha // 961 // sAharaNam gaMtavvaM sagaIe guruyaNasaMvuDDikArayaM gacche / AsAsamAidIvagajogammi ga aNNahA juttaM // 962 // bollemi ya jaM uciyaM iharA u juttameva bottuM je / jaM iha esa kuhADI johA dhammeyaratarUNaM // 963 / / evaM ti tesi boho dhammaparicchAe pAyaso gvrN| mAipiipUyaghAyANamittha ki juttamaccatthaM // 964 / / pUjatti Ahu pAyaM aNNe'NegaMtavAyao tattaM / vavahAraNicchaehiM duvihA ee jao yA / 965 / / bavahArAo pasiddhA tiNhA mANo ya nnicchennee| AimagANaM pUyA iyaresiM bahotti tA juttaM / / 966 // bajhayaraciTThANaM aNNo kA sAhaNatti Aheso / aNNayarAvAheNaM ubhayaM bheyAo eyassa // 967 // abhitarA Na bajjJAM vabhicarai Niogao Na bajjhe / abhitaraMti aNNe egacciya ubhayarUve sA // 968 // evaM ca maggalaMbho pavajjArAhaNA .ya supasatthA / duggaiduvAraThayaNI sugaisivapasAhiyA ceva / / 969 // ___ satatAbhyAsAharaNaM-Ase vitajAtismaraNabhavAt prAktRtIyabhave AsevitA vakSyamANA jAtismaraNahetavo yeneti samAsaH / I 772 // iti prAgavat / kathamityAha--Ajanma yAvajIvaM kurucandro. nAma rAjA. gajapurasvAmo mRtvA 'narake utpannaH' iti vAkyazeSo dRzyaH / tato narakAduvRttaH sanniti // 952 / / jAtismaraNahetUneva darzayati--mAtApitRpratipattiH, sA cavaM draSTavyA;-"pUjanaM cAsya vijJeyaM trisandhyaM gamanakriyA / tasyAnavasare'pyuJcazvetasyAropitasya tu // 1 // ityAdi / tathA, Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 glAnasya rogiNaH sAdhuzrAvakAdeH bhaiSajyadAnAdIni bhaiSajyadAnamauSadhapradAnamAdizabdAdaMgapratijAgaraNAdIni zeSANi IXI samAdhikAraNAni gRhyate / tathA, citinirmalakaraNaM devatApratimAnamalyavidhAnaM jAtismaraNasya hetava ityete / anyatra punarevamupalabhyante-"brahmacaryeNa tapasA sadvedAdhyayanena ca / vidyAmantravizeoNa sattIsevanena ca // 1 // pitroH smy||773|| gapasthAnAda glAnabhaiSajyadAnataH / devAdizodhanAcaiva bhavejjAtismaro naraH // 953 / / sa ca narakAduddhRttaH san sAketapure mahAmahIpatermahendranAmnaH patnyA mahimAnAmikAyAH kukSau samudradevAbhidhAnatayA putra utpannaH / tatra ca yauvanasthasya tasya nRpaparivAropalambhAd maMtriprabhRtenUpaparivArasya sAmAnyataH prAgbhava dRSTasyopalambhAdavalokanAt smaraNaM prAga bhavasya jAtam / tato bhItastrastaH saMzcintayitumArabdhaH / kathaM punaratra narake gantavyamiti vicintya sthitimUkatvAsevanaM sthiteracalanasya mukatvasya ca vAgnirodharUpasyaiva niSevaNaM kRtam / tato janakena vyAdhinigrahArthaM cikitsApakrame kRte jJAtA vaidya - yathA nirdoSo vAtAdivikArazUnya eSa iti / / 954 // mantrinivedanA rAjJA kRtA-yathA'yaM nirdoSo'pi kimityevamavatichate? iti / jJAtaM ca mantriNA dhanyaH smaraNAjAtismaraNatvalakSaNAt kazcideSa jIvo bhavAdudvignA vartata iti / tataH 'bhavaThiidaMsaNakahaNatti' bhavasthite RcanubhavarUpAyA itarasyAzca darzanamasya yogyaM bartata iti kathanaM nivedanaM mantriNA rAje kRtm| tattvajJAnaM guNasampAdakaM etasya matsutasya bhaviSyatIti paribhAvya rAjJA tatra bhavasthitidarzane yukto niyuktaH sa: // 955 / / kathamityAha-bhUSito'laMkRtaH sana yApyayAnagataH sukhAsanarUDhaH RcA viziSTaparivAralakSaNayA ni sAritaH prAsAdAt / kIdRzaH sannityAha- vibhAgajJaH heyopaadeypdaarthvishesskushlH| tatra ca nirgate bhogini bhogabhAji Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satatAbhyAsAharaNam upadezapadAraNa kvacit puruSe dRSTe, tathA jAtakSaNe navaprasUtaputrotsavalakSaNe, tathA 'mayaruyaNadariddaga bhaNIsu' iti matarodane daridrake ca | bhikSAcarAdau dRSTe'bhANiSurbhaNitavantaste pArzvavattino janAH, yathA-kimiha bhogitvAdI tattvamiti // 956 // sa prAha- lAbhakacetasau vRddhayAdiprayuktadhanadhAnyAdya pacayarUpasya lAbhakasya cetasaH samayaparibhASayA dAtA paribhujyamAnasyAdilokopabhogI bhavati / mUladravyavyayena punaryoM bhogI sa paramArthato bhAgyeva (na bhavati), niranubandhatvAttadbhogasyati tAvat loke niitiH| AtmAbhiprAyeNa tu bhAginaM 'dhammakaraNeNa bhogI' ityAdinA kathayiSyati / jAte tu putrAdau kSaNo vddhaa||774|| panakarUpaH suvyAdhitulyaH suSTha-atizayena vyAdhinA kaNDUrduprabhRtinA sadRzaH; yathA hi sarogaH kaNDUyamAno mUle kiMcit sukhakAraNatayA pratibhAsamAno'pi pariNAme mahAntamupatApaM darzayati, evaM putrajanmAdau kSaNo vidhIyamAnaH prathamata AhlAdamupanayannapi tanmaraNAdau santApahetureva syAt / yaccaitad maraNaduHkhaM rodanakriyAbhivyaMgyaM tadapekSeti apekSAnimittamityarthaH, svajanatvena hyapekSito jano'bandhurapi mriyamANo duHkhamutpAdayati, na tu bandhurapi paratayA saMkalpitaH / kuto'pyaparAdhAditi / tathA, daridraviSaye kiMciducyate / kiM bhavadbhiriha daridro vivakSitaH, atha paraloke daridraH, ihaparalokadaridrayodUMraM visaddazatvAt // 957 / / yadA tenaivaM caturNAmarthAnAM pRSTAnAmuttarANi vihitAni tadA lokena rAjanivedanaM kRtam, yathA--ayamitthamitthaM ca bhASitaH / tato rAjJA svasamIpamAnAyya tasya darzanamakAri toSo harSazca vRttaH tato rAjJA priyavacanaprayogapUrvaka 'puccha pasiNatthe' iti prAkpradarzitapraznArthasya pRcchA kRtA / tena ca tadarthe nivedite namanaM pariNAma dharmagocaro janakasya vRttaH / tato'nujJA--asmAkamanumataM yat tvayA nivedyate ityevaMlakSaNA'nu 774 / / Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitiH pituH sambandhinI yadA labdhA, tadA saMvegasAdhanaM saMvegasAreNa bhUtvA kathanaM bhAvasAramidaM kRtam // 958 // etadeva 2 darzayati--dharmakaraNena zuddhasukRtApAdanema sarvato bhogI sarvatomukhapravRttAddhanadhAnyAdeAbhAdihabhave parabhave ca bhoga vAn syAt / itarathAtu dharmasyAkaraNe punastucchabhogI, dharmakaraNamantareNa niranubandhatvena bhogasya tucchaphalatvAt / itiH // 775 // prAgvat / tathA, rAjyaphalastu vyAdhiriti rAjasyeva phalamupacArarUpaM yasya sa tathA, tuH prAgvat / suvyAdhirgaDuvraNakuSThA didAruNarogaH / ya eva [pacAro'bhiSekapaTTabandhavAlavyajanAdau rAjye pravartate, sa eva suvyAdhAvapIti na kazcid vizeSo vyAdhirAjyayoriti kathaM matimAn rAjyAbhilASI syAt ? tatkSaNasadRzastu vyAdhinivizeSarAjyotsavasadRzaH punareteSu pratyakSato dRzyamAneSu putrAdiSu 'ya utsavaH' iti vAkyazeSaH / yathA rAjyotsavo na pariNAmasundaraH "traya ete narakaM yAnti rAjA citrakaraH kaviH // " ityAdi vacanAt, tathaite'pi putrajanmAdhu tsavAH pramodahetutvAddhaMgAvasAnatvAcca na pariNAmasundarAH // 959 / / mAlAlukAlpabhogAdijJAtato mAlAyAH puSpasrajo'lpo bhogo bahumUlyAya api, AlukAyAzca vArghaTikAyA alpamUlyAyA api bahurbhogaH saMbhAvitaH / ato mAlAlukAlpabhogAdya va jJAtaM dRSTAntastasmAd duHkhakAraNaM vartate / apekSA AlukAyAH sthiratvasaMbhAvanArUpA satIti / yataH paThyate--"anityatAkRtabuddhiAnamAlyo na IAL // 775 // zocate / nityatAkRtabuddhistu bhagnabhAMDo'pi zocate // 1 // " tathA, dharmI dharmavAn daridrakaH alpArambhaparigrahatayA nirArambhaparigrahatayA vA daridraH syAdihaloke, sa evAto daridrAdanyathA IzvaraH paraloke syAt, prAgbhavopAttapuNyasaMbhAratvAttasya / tathAnyo'pIha loka IzvaraH so'pi paraloke'nyathA daridra ityarthaH / AraMbhaparigrahaparAyaNatvena prAgbhave'nupA. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapa jitapuNyatvAt // 960 // evaM sarvapraznottaravidhAyI sa mAtApitRbhyAM bhaNita ityevaM vairAgyabhAvanayA' dharmajJo vartase satatAbhyA mahAgratha. tvam / tathApi dharmajJatve'pi satyasmAkaM sthitimUkatvAbhyAmuktalakSaNAbhyAmihAvasare duHkhaM mano'samAdhAnalakSaNaM karoSi / sAharaNam ityevamuktaH sa rAjasUnurAha--adyApi gantavyasthAnAbhAvAnna mayA gatiH kRtA, na punaH kasyAzcidazakteriti // 961 / / gantavyasthAnameva darzayati--gantavyaM mayA svagatyA pravrajyApratipattIrUpayA gurujanasya mAtApitRlakSaNasya dharmAcAryasya ca // 776 saMgatavRddhiheturyathA bhavatyevaM gacche guruparivArarUpe / kIdRza ityAha--iha dIvagazabdasya saMskAradvayasahanAd AzvAsadvIpakayogini, AdizabdAta prakAzadIpakayogini ca nAnyAdRze gacche yuktaM gamanamiti / ihAzvAsadvIpodvividhaH--dravyAto bhAvatazca / tatra dravyato jaladhijalamadhye tathAvidhoccabhUbhAgalakSaNaH / so'pi spandano'spandanazceti dvividha ev| tatra spandano yaH kadAcijalena plAvyate, itarastvaspandana iti / evaM dIpako'pi prakAzarUpo dvividha eva sthiro'sthirazca / tatra sthiro'tra tArArkacandrarUposthirazca tRNagomayakASThAgnikaNapradIparUpaH / bhAvAzvAsadvIpo'pi cAritrarUpo dvividha eva-spandano'spandanazca / tatra kSAyopazamikacAritrarUpa: spandanaH, aticArajalena plAvyamAnatvAt, kSAyikacAritrarUpastvetadvilakSaNa iti / bhAvaprakAzadIpastu matijJAnAdirUpaH / tatra sthiraH kevalAlokarUpaH, asthirastu matyAdijJAna / / 776 // catuSTayarUpa iti / tato yatra gacche bhAvAzvAsadvIpayogo bhAvaprakAzadIpayogazca samasti tatra gacche mayA gantavyamiti bhAvaH 962 / / tathA yad mUkatvaviSaye bhavadbhiH pRSTamAsIttatredamuttaraM bravImi ca bhaNAmyeva yaducitaM pariNatI sundaraM & syAt, itarathA tvanucitaM punarna yuktameva vaktuM matimatAM 'je' iti vacanAlaMkAre / atra hetuH--yadyasmAdihaloke eSA Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 777 / / kuThArI jihvA vartate / keSAmityAha--dharmetaratarUNAM, dharmaH zrutacAritrarUpaH, itarastvadharmastAveva taravasteSAm / tathAhiasamyak prayuktaMSA dharmatan , samyak prayuktA'dharmataHzchinattIti / / 963 // evaM yathaiva bhavAnAha tathaiva ityetaditi bruvatAM teSAM mAtApitRprabhRtInAM bodho jAtaH / 'dhammaparicchAe pAyaso navaraM'tti navaraM kevalaM dharmaparIkSAyAM prakRtAyAM / satyAmAbhyAM pRSTaH, yathA-prAyazo bAhulyavRttyA mAtApitRpUjAghAtayormadhye'tra jagati kiM yuktamucitamatyarthaM bADhamatizonetyarthaH / / 664 // evamasau tAbhyAM pRSTaH prAha--pUjA yuktetyAhuH prAyo'nya dhArmikAH, ahaM punarbravImi--anekAntavAdatastattvaM--anekAntavAdena pUjAghAtayostattvaM vyavasthApanIyam / atra hetuH--vyavahAranizcayAbhyAM dvividhAvetau mAtApitarau yato jJeyau vartete iti // 965 / / vyavahAranayamatamAzrityAha--vyavahArato vyavahArAbhiprAyeNa prasiddhau janapratItau mAtApitarau / tRSNA lobho mAnazcAhaMkAro nizrayena nizcayamatenaitI mAtApitarau bhavataH, sarvasaMsAriNAmetayoreva janmalAbhahetutvAt / evaM dvividhye mAtApitroH pratipAdite yaducitaM tadAha--AdimakayormAtApitroH pUjA trisandhyaM praNAmAdikA, itarayonizcayanayamatena tayorvadho vinaashytaa| itiH vaakyprismaaptau| tattasmAdya ktamanekAntavAdastattvamiti // 966 / / bAhyetarayozceSTayorbAhyAyAH pratyupekSaNAdirUpAyA itarasyAzca dhyAnabhAvanArUpAyA madhye kA zobhanA zreyasI ceSTA varttate ? evamukto mAtApitRbhyAM prAheSa rAjaputra:--anyatagapohenAnyatarasyA bAhyAyA AbhyantarAyA vA ceSTAyA apohena prAdhAnyanivAraNA na, aprAdhAnyanivAraNA na, ubhayaM zobhanIyA yatra kAle utkalitarapatayA viz2ambhate saiva tadA zobhanetyarthaH / loke'pi bahuSvapi madhye utkalitarUpasyaiva rAjAdizabdavAcyatvAt / kuta etadevamitthamityAha--bhedA // 777 // Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAAgraMthaH viSayAbhyAsAharaNam / / 778 // parasparavalakSaNyAdetasyobhayasya yato'nayorbhedaH / tato'nyatarApohenobhayamapi prazastamiti bhAvaH // 967 / / itthaM vyAva-10 hAranayamatamabhidhAya nizcayanayamatamAha--AbhyantarA ceSTA na naivaM bAhyAM ceSTAM vyabhicarati, vRkSa iva svacchAyAM niyogato niyamena, tathA na naiva bAvimanena krameNAbhyantarAM ceSTAM vyabhicarati, vRkSa iva mUlAni, ityasmAddhetoranye nizcayanayavyavahAriNo bruvate ekakaceSTA ubhayarUpA bAhyAbhyantararUpA eSA / 968 / / tadanu yattasya kurucandrasya sampannaM tadAha-- evaM cAnenaivaMprakAreNa mAtApitRpratipattikaraNalakSaNena tasya mArgalAbhaH sampannaH / pravajyArAdhanA ca sarvaviratipratipattirUpA suprazastA niraticArA / punaH kodRzItyAha-durgatidvArasthaganI narakAdiduSTagatipravezanirodhinI, sugateH sudevatvasumAnuSatvarUpAyAH zivasya ca mokSarUpasya prasAdhikA caiva sampannA // 969 / / samAptamidaM satatAbhyAsodAharaNam // visayabhAsAharaNaM suyao iha suhaparaparaM patto / titthagaracUyamaMjaripUjAbIjeNa sakalatto // 970 / / viSayAbhyAsAharaNaM-zukakaH kora iha jagati sukhaparamparAM kalyANasantati prAptaH / kathamityAha-tIrthakarasyAhataH pratimArUpasya cUtamaJjarIbhiH sahakArapuSpakalikAbhiH pUjAbhyarcanaM saiva bIjaM puNyAnubandhipuNyaM tena tIrthakaracUtamaJjarIpUjAbIje na sakalatraH sanniti // 970 / / sukhaparamparAprAptikAraNamAha;kusalAsayaheUo visiTUsuhaheuo ya NiyameNa / suddhaM puNNaphalaM ciya jIvaM pAvA Niyattei // 971 / / kuzalAzayahetutaH hetuzabdasya bhAvapradhAnatvena kuzalAzayahetutvataH suzIlatvAdiprazastapariNAmakAraNatvAt, viziSTasukhahetutazca viziSTasya pariNAmasundarasya sukhasyAnukUlaviSayAnubhavajanyazarmalakSaNasya hetutvAcca niyamena nizcayena zuddha // 778 / / Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1779 / * sarvakalaMkavinirmukta puNyaphalameva paNyAnubandhijanyasarvalakSaNopetakalatraputrAdilakSaNameva vastu, jIvamAtmAnaM pApAdanAcA rAsevanArUpAnivartayati / idamuktaM bhavati-zuddhaputrakalatrAdilAbhavataH puruSasya sarvakriyAsu tadadhInasya svapne'pyanAcArasevanaM na saMbhavatIti / / 971 / / atha yajanmAnubhavanena sukhaparamparAmasau prAptastannidarzayannAha ;suga NihikaMDala sodhamma laliya IsANa devaseNo ya / baMbhida piyaMkaracakki sijjhaNA hoi viSNeyA // 972 / / zukaH kIraH prathamabhave, dvitIye nidhIkuNDalo nAma rAjaputro babhUva / tRtIyabhave saudharmadevalokaM gtH| caturthe 'laliya'tti lalitAGgakanAmA rAjaputro'jani / paccame tvIzAnadevaloke devatvenotpannaH / tato'pi cyutvA devasenazca devasenanAmA rAjAGgajo jAtaH / tato viziSTatapaHsaMyamasevanena brahmaloke indratvenotpannaH / tato'pi cyutvA priyaMkaranAmA cakrI / tato niratIcArapravrajyAparipAlanena siddhatA bhavati vizeyeti / / 972 / / sAmprataM bhAryAyA bhavAnabhidhitsurAha;suvigA puraMdarajasA ummAyaMtI ya caMdakaMtA ya / maisAgaro ya maMtI piotti pucchA ya saMvego // 973 // sukikA tAvadAsId Adyabhave / tataH purandarayazonAmnI rAjaputrI babhUva / tataH saudharma gatA / tatazcyutvonmAdyantI ca napasutA jAtA / tatastapaH kRtvezAnaM devalokaM gatA / tatazcyutvA (candrakAntA nAma rAjasutA'jani) matisAgaramantrI priyaMkaracakravattino babhUva / sa ca cakriNa: priyo vallabho'tyarthamiti kRtvAtizayajJAninaH pRcchAyAM kRtAyAM yathA bhagaban ! kena kAraNenAyamasmAkamatIveSTa iti| tenApi pUrvabhavavyatikare kathite saMvego jAto dvayorapIti // 973 / / arthatadvaktavyatAM vistareNa bibhaNiSuH suyamaraNetyAdigAthAcaturdazaka (dvAdazaka) mAha ; 779 // Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH suga maraNa rAyapattIkuMDalasuviNa taha jammanAla NihI / NihIkuMDala nAma kalA jovvaNa itthIsu No rAo // 974 // viSayAmahAgraMtha iya suvigAevi aNNattha rAyadhUyAi Navara purisammi / garujaNacitA maMtINANe uTThI ya NAmAI // 975 / / bhyAsAhara nANe gAthAiyarassavi suviNammI tIe rAgo mihAtti cittammi / daMsaNa NANe varaNaM lAbho gamaNassa haraNaMti // 976 // maMtaTrihariya ghAyatthamaMDale tIe pAsaNaM mokkhA / gamaNa vivAho bhogA piivaha cii titthagara dikkhA // 777 // 780 / / sohamma bhAga cavaNaM Nivasuya laliyaMga kalagaha vautti / iyarI riMdadhUyA sayaMvarAgamaNa bahugANa / / 978 / / caukalapacchA joisavimANadhaNugAruDesu ya viseseo| dhaNu laliyaMge rAgo mayaNuDhANA oharaNaM ca // 979 / / jANANa vijesa vimANaghaDaNa jeUNamAgame'hi jiyaa| piiciMtA sAsaNa jalaNakaraNa jammaMtaravibhAsA // 980 // laliyaMgambhuvagama jalaNa bhaMsa UDhatti tesa paNNavaNA / bhogA saradabbhuvalaMbha cita titthagaradikkhA ya / / 981 / / (IsANajamma bhogA cavaNaM rAyasuya kala vayavaM / esA ummAyatI rAo savaNAiNA tattha / / 982 / / ) vijjAharakhisA mANusAtti aNiyattaNe asamago ya / paDichaMdayacaMDAlI rAya NivaNAe vIvAho // 983 / / bhAgo vijjAharasAhahiM No ekkase milaannaaii| sahihAsA saMvego arahAgamaNaM ca NikkhamaNaM // 984 / / / / 780 / / Pol. babhida bhoga cavaNaM rAyasuya piyaMkarotti cakvittaM / eyassA maMtittaM aisayapIIe citatti // 985 / / arihAgamammi pucchA siTTha saMvega crnnpvvjjaa| cittAbhiggahapAlaNa seDhI gANaM ca siddhI ya // 986 / / Asi mahAvaNanAma mahAvaNaM naMdaNaMva airammaM / savvouyatarugaNakusumasorabhAUriyadisohaM // 1 // kusumAsavapANasa Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 781 // mttmhuyraaraavjnniysNtosN| lIlAlalaMtamayagalakulagalagajiyaravamaNojaM // 2 / / tatthatthi thorathaMbhaM thaMbhaTThiya sAlabhaMjiyabhirAmaM / rAmAyaNaMva lakkhaNakaliyaM caliyAmalapaDAgaM // 3 // tuhiNagirisiharatuMgaM phAliyamaNimayavisAlasAlajuyaM / kinnaragaNavaccAraddhageyaravabahiriyadiyaMtaM // 4 // aikaMtAe siririsahanAhapaDimAe majjhakayasohaM / sAhAsaMbhAravirAyamANavaNasaMDaparikkhittaM // 5 // egaM jiNidabhavaNa jaNaNayaNamaNoharaM suhacchAyaM / jayalacchikulaharaM pivaharahAsapayAsakaMtibharaM / / 6 / / tammeva u vaNamajhe samatthi ego suo taha suI ya / mANusabhAsANi duvevi tANi ainibiDanehANi // 7 // sacchaMdacarANi kayAi tANi tIe jinniNdpddimaae| pAse pattANi bhaNaMti pecchiu saharisamaNANi // 8 // avvo ! apuvvameyaM rUvaM nayaNAmayaM tao niccaM / juJjai pecchiumamhANamannavAvAravimuhANaM // 9 / / evaM pAyaM parigaliyamohamAlinayANa jA jaMti / divasANi tAva patto vasaMtamAso rainivAso // 10 // / samakAlaM tattha tarU savvevi hu kusumabhArasaMcchannA / jAyA aIvasuMderavijiyasurakANaNAbhAyA // 11 // to tAhiM caMcupuDaehiM bhattibhariehiM pUyaNanimittaM / sahayAramaMjaroo ghettuM dijaMti jiNasIse // 12 // paritucchakasAyANaM majjhimaguNasaMjuyANa kevie| kAle gayammi tesi | saMjAo maraNapariNAmo // 13 // io y| atthi iha bharahavAse kosaladesammi suhpesmmi| viyasiyakamalAyarareha| mANabahusaravarasahasse / / 14 / / sAkeyaM NAmapuraM purANadeulasahAsahassehiM / ThANe ThANe saMpattasohamuvahasiyasuralAyaM // 15 // tammi niyavaMsamottiyamaNIsamo somsrisjspsro| rosAruNaveriviNAsakAlabhAsaMtakaravAlo / / 16 // nAmeNa samarara soho sIho iva kunayanayakuraMgANaM / rAyA namaMtasAmaMtamauDataDatADiyakumaggo // 17 // devI ya tassa viyasiyakamala Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza padaH mahAgraMthaH / / 782 / / lacchI saMkhameva kulalacchI / NiyarajajIviyaM piva mannijai jA sayaM rannA / / 18 / / NAmeNaM damayaMtI tIe samaM cittahAriNo visae / jaMti diNA sevaMtassa tassa appattavirahassa // 19 // sA annayA ya devI suhaM pasuttA nisAe majjhammi / ' kuMDalamAkhaMDaladhaNuharuiramAloyae sumiNe // 20 // etto ya korajIvo jiNapUyAkaraNapariNaivaseNa / uvaladdhabohibIo taggabbhatteNa saMjAo ||21|| paDibuddhA paiNI takkhaNeNa savvaM niveyae sAvi / bhaNai pie! tuha putto pavittagatta dhuvaM hohI ||22|| jAyammi tammi amhaM kulamudahI iMduNo vva udayammiM / vitthAramaMNuttaramavaNigayaNaparipUragaM lahihI / / 23 / / tA mAsANa NavaNhaM gayANa theveNa sAiregANa / jAo suo taNuppahasaMbhAravibhUsiyadisoho ||24|| tayaNaMtaraM ca chinnenAle nikvaNatthameyassa / bhUmIe khaNijjaMtIe uggao rayaNabhariyanihI ||25|| vittAe jammamahimAe NAmameyassa ThAviyaM piuNA nihikuMDalutti jamhA kuMDalanihidaMsaNaM jAyaM // 26 // evamaNegamahAmahasahassa uvajIvaNeNa vaDhato / patto jovvaNamaisuMdarANa taruNINa hiyayaharaM ||27|| sAvi ya korI mariuM sAvatthIe kuNAlavisayammi / sirise - mahI vo kaMtAe kaMtimaiyAe ||28|| maMdAramAliyAlAbha sumiNasaMsUiyA suhamuhutte / dhUyattaNeNa jAyA vihio ya maho kayaM nAmaM / / 29 / / esamha puraMdarakusumadAmasumiNeNa sUiyA jAyA / tamhA puraMdarajasA NAmeNa hou taNayati // 30 // sAvi ghaNapINathaNabhArabhaMguraM jontraNaM paraM pattA / taruNajaNummAyakaraM vAmahadaiyA maragRharaM ||31|| etto ya sa nihikuMDarAyannasuo gaovi tArunna / kuNai itthIsu maNo sohaggamaNoramAsuMpi ||32|| jAo jaNe pavAo jaha eso rUvajovvaNajuovi / avvo ! accheramiNaM visaesu na rajaI jeNa ||33|| so bAlakAlaparicayagayAsu ainikkalAsu saya viSayAbhyAsAha raNe zuka zukIutta rabhavasva rUpayutaMcaritram / / 782 // Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAsu / livimAikalAsu diNANi nei kuvvaMtaummAsaM (?) // 34 // sAvi ya puraMdarajasA jaNAo nihikuMDalassa nisunnNtii| sarayasasikarasaricchaM kitti purisaMtaresu tao // 35 / / no ramai maNAgapi hu nayAvi kassai maNogayaM kahai / jAyA gurUNa ciMtA akayavivAhA kahaM kajjA / / 36 // rannA maMtI bhaNio taM kapi uvAyamattaNo kuNasu / esA rAyakumArANa ||783 // Ex kaMpi jaha varai acireNa // 37 // to maMtiNo pavatte NANe varalAbhagoyare paDiyA / savvatto pesaviyA kumArapaDichaMdagANa kae // 38 // nAmesu kulesu guNesu ceva rUvesu rAyaputtANa / nAesu kahavi jai hoja katthaI nAma aNurAo // 39 / / usuMgANeyakalAkalAvakaliyANa vimalasIlANa / rAyasuyANa samaMtA paDicchaMdA daMsiyA tIe // 40 // nihikuMDalapaDichaMde diTe sahasati savvagattesu / ullasio pulao thaMbhiyavva diTThI ThiyA tattha // 41 / / saMjAo raNaraNao taM ceva maNe nihAlayaMtIe / takkhaNameva samaggaM bhavaNaM paDihAsiyaM sunnaM // 42 // vammahaviyAratAvo sa kovi tIe viyaMbhio dehe / jo sasikaracaMdaNarasabisANa sisirANavi asajjho // 43 // io ya / nihikuMDaleNa kaiyAi sumiNakAle nihAliya tIe / rUba jahaTThiyaM kkhaNeNa tapaDibohamAvanno // 44 // jAo puNaravi tahasaNasuo taM ca kahavi aniyaMto / virahaggisapalitto katthavi ya dhiiM apAveto // 45 // jA ciTui to piuNA NAo sumiNassa vaiyaro kahavi / cariyAo niuttAo sayalAsu disAsu sayarAhaM / / 46 / / nivadhUyANaM paDicchaMdakAraNAo puraMdarajasAo / diTe paDichaMde sovi tIe sAricchao jAo / / 47 / / NAyammi tIe visae aNurAge maMtiNA sayaM gaMtuM / bahupaNayavayaNagabbhaM maggittA jaNayapAsAo // 48 // variyA puraMdarajasA calio nihikuMDalo niyapurAo / sAvatthIe purIe tIe vIvAhaNaNimittaM // 49 // X // 783 // Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAgraMtha: padezapadA, mahayA vibhUijoeNa jA gao kettiyaMpi taM maggaM / AvAsio arane egammi haeNa avahario // 50 // pecchai puraMdarajasaM maMtanimittaM niyAo ThANAo / avahariya maMDalaMto nivesiyaM ghAyaNassa kae // 51 // egeNaM kAvAliyatavassiNA bhImaDamaruyaraveNa / paDicchaMdamaNusaraMto citeumimaM samADhatto ||52 // kiM esA mama daiyA ahavA tIe iha kahaMbhAvo / cittA divvassa gaI tatto ki vA na saMbhavai ? / / 53 | ahavA jA kAvi imA hou ahaM tANa kArago homi / eyAo rakkhasaceTTiyAo aiduTThacittAo ||54|| to hakkAravabahiriyaraNNuddeseA bhaNei taM kumaro / re re ! aNajakaja kaha eyaM vavasio siti // 55 // ukkhittamaMDalaggaM taM pecchiya nicchiyaM ca ghAyakae / saMjAyamaccatAso sahasA ahaMruNIbhUo / / 56 / / uvaladdhajIviyA sA bhaNiyA to teNa kahasu taM etthaM / kaha pattA sA bhAsai rayaNIe suhapasuttA haM // 57 // keNAvaNaJjacarieNa ANiyA takkhaNaM ca paDibuddhA / jA pecchAmi samaMtA diTTho kAvAlio esa / / 58 / / suhaya ! tuhaM paDicchaMdassa daMsaNAo samappio appA / puvvipi saMpayaM puNa vikkamakiNiyA ahaM jAyA / / 59 / / kahio niyavRttaMto kumareNavi tujjha pariNayaNaheuM / calio suMdari ! turaeNa ANio devajogeNa ||60 / / eyammi avasare kumarasennamaha savvameva saMpataM / ghettuM puraMdarajasaM to patto tIe piugehe // / 61 / / jAo mahAmaheNaM vIvAho tANa bahulanehANa / kAleNa piupurIe samAgao paNamio jaNI / / 62 / / to dhaNakoDI bahuyAo jaM ca annaMpi nivaIgihajogAM / dAeNaguNaM bahuyAe dAviyaM raNA / / 63 / / jaha doguMdugadevassa divvabhogehi volae kAlI / taha tassavi ya maNorahasamaNaMtarasiddhakajassa / / 64 / / kaiyAi somapAlo narapAlo kuNai AulaM desa laddhapauttI nidhikuMDalassa jaNao purA nIi 784 / / viSayAbhyAsAha raNe zuka zukIuttarabhavasva rUpayutaM caritram / / 784 / / Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 78 // shi||65|| tassAsaNatthamaibhUrirosapasaro smggsennaae| palayAnilaloliyajalahisalilakalloladuddhariso // 66 // patto ya desasImAe laggamAohaNaM mahAghoraM / chalaghAyageNa riuNA uvaNIo kahavi nihaNamimo // 67 / / jaNagapaesaM Thavio tatto nihikuMDalo pariyaNeNa / NiddhapayAvahuyAsaNabhAsIkayasayalasattugaNo / / 68 // kaiyAi NaMdivaddhaNaNAmA sUrI samosaDho | tattha / so gauraveNa mahayA gao tadaMte saparivAro // 69 / / diTTho sUrI abhivaMdio ya romaMcakaMcuyaMgeNa / nisuo dhammo kannAmaovamo sAyaramaNeNa // 70 / / jaha NayamANa paDalANamavagame jjhatti kovi pecchei / taha mohapaDalavilae sa tattamavaloiuM laggo // 71 / / paDivanno vA samaNovAsagadhammo puraMdarajasAe / saddhi aluddha buddho pAyaM bhogesu saMjAo // 72 / / jAo paDipuna jaso kAleNa suo nihANamaNahANaM / guNarayaNANa sesi khIroyajalujjala jasoho // 74 // jamma tarajiNapUyApariNAmubbhava visuddhasaddhAe / kAre i jiNAyayaNaM suragirituMgaM tao rammaM // 74 // puNNANubaMdhipuNNANubhAvao aha kayAi titthayaro / NAmeNa sumaiNAho tatthAyAo muNisaNAho / / 75 // tavvayaNAmayadhArAnivAyanivvaviyavisayavisadAho / pavvajjamuJjalaM kAumujao Thavai niyayapae // 76 // puttaM pavittavihiNA kAUNa jahociyAI kbjaaii| sAvajakajjabhIrU esa sabhajo viNikkhaMto / / 7 / / parivAliyativvavao tavovihI'NegahA kareUNa / pajaMtasamAhiparo kAlaM kAUNa sohamme / / 78 / / uvavaNNo devo devabhogabhUmIe bhAyaNaM jAo / sAvi ya puraMdarajasA jAyA tattheva taddevI paMcapaliovamAiM AuM tatthacchiu~ tao devo / puvvavidehe puMDarigiNIe ettheva dIvammi // 80 // nivacaMdaNavaiNo bhAriyAe siricaMdaNAmadheyAe / erAvaNavAraNasumiNasUio so suo jAo // 81 // laliyaMgo se NAmaM ThaviyaM kaliyAo taha // 785 // Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA kalA savvA / patto kameNa tArunnamunnayaM bhUrisohaggaM // 82 // devIvi ya iha vijae maNiNihiNayaramma rammarUvammi viSayAmahAgraMthaH sivarAiNo sivAe devIe suyA samuppaNNA // 83 // NAmeNummAyaMtI ummAyaMtI maNANi taruNANa / pattA jovvaNamucca bhyAsAhatthaNacchaNNaM bahalalAvaNNaM / / 84 / / NAUNa vivAhociyameyaM jaNaNI kayAi kayaNhANaM / savvaMgagahisiMgAramaNaharaM appae pAraNe zuka zakIuttapiuNo / / 85 / / seovi ya tIe rUvaM nibhAliuM to samAulo jaao| ko nAma hoja ucio imIe bhuuvaaltnnesurbhvsv||786|| // 86 // jutto sayaMvaravihI vareu to tammi niyayaicchAe / evaM kaena doso aNuciyavaradANao majjha // 87 // 1 rUpayutaM| raio sayaMvarakae aiviulo maMDavo nivasuyA y| dUyamuheNa subahuyA AhUyA savvao tattha / / 88 // miliyA calaMta caritramsiyacArucAmarIchattachAiyadiyaMtA / supasatthadiNe vIvAhaNatthamanbhuTTiyA sabve // 89 // tesi nivaNaMdaNANa majjhe cattAri caUsu vijAsu / rAyasuyA kosallaM pattA bahujaNakayANaMdaM / / 90 // joisavisae siMho vimANavijAe puNa puhvipaalo| gAruDavijAe ajo laliyaMgeA dhaNuhavijAe / / 91 / / sAvi ya kasiMgArA tattheva samAgayA bhaNai evaM / joisavimANadhuNagAruDesu jo pattakosallo / / 92 / / egammivi so majjha hoI baro to pabaMdhiu rAhaM / laliyaMgA dhaNuvee pavINayaM daMsae tIse / / 93 / / to tIe samuggayagaruyatosapasarAe tassa kNtthmmi| ukkaMThiyAe khittA varamAlA calirabhamarAlI // 786 // // 94 // etthaMtarammi keNAvi vammahummAhieNa khyrenn| avahariyA mAyAgAlagAva sA'dasaNIbhUyA // 95 / / savve laliyaMgAI rAyasuyA tIe jaNagalogA ya / appANaM mannatA paribhUyaM lajjamaNupattA // 96 / / sAmattheNa tao kayamannesijai imA payatteNa / annaha aporisakahA AsasisUraM na phiTehI / / 97 / / joisaviuNA NivaNaMdaNeNa bhaNiyaM imerise lgge| Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 787 / / ra avahariyA sA jatto samAgamo akkhao hohI // 98 // ghaDiyaM takkhaNamAgAsagamaNasajjaM vimaannmnnenn| joisiyakahiyamagge calio laliyaMgao tattha // 99 / / patto himavaMtasire pecchai khayaraM pasAiuM laggaM / tIe calaNuppalesu bhasalaMva sukomalarAvaM // 10 // jahA / mA avamannasu suMdari! jamhA avahIrio taha nAhaM / duvvAravammahahao sahAmi khaNamavi ya jIveuM // 101 / / to laliyaMgA palayANalubbhaDaM niyamaNammi vahamANo / kovaM taM pharusagirAhi dUramevaM ahivikhavai // 102 / / re re ! na nimmalakulo taM hosi jao paresimavaharasi / evaM kalattamapavittadasaNo taM adaTThavvA / / 103 / / aha 28 sovi tivvaroso taM pai uddhAvio gahiyakhaggo / ugghaDiyavijudaMDovva najae jalaharo gayaNe // 104 / / jAva parakkamapagarisaparAyaNo pahariuM tayaM pto| tAva dhaNadaMDamuiMDamesa sahasAvi kaDvei / / 105 / / kAUNa kannapajjatamAgayaM aMtayassa jIhAe / aNurUvaM bANaM corapANaharaNaM visajjai // 106 / / teNesa hiyayamamme taha viddho jaha sareNa saha pANA / nissariyA dehAo tammittattaMva vahamANA / / 10 / / sA puNa tammi vimANe viyasiyakamalANaNA samArUDhA / ANIyA piupAse jAo tesiM mahAtoso // 108 / / aha kahavi rayaNisamae suhaM pasuttA bhuyaMgameNa sire / DakkA aiuggaviseNa takkhaNaM AulIhUo // 109 // savvo saMnihiyajaNo maMtA taMtA mahAsahIo y| NANAvihA pauttAo Neva laddho guNalavovi / / 110 // tatto gAruDaviuNA cautthaeNaM mahIvaisaeNa / maMtehi ya taMtehi ya uvayariu sA kayA pauNA // 11 // etthaMtare vivAo jAo vIvAhagoyaro tesi / jamhA kaovayArA te savve tIe sajAyA // 112 / / accaMtAuliyamaNo jaNagajaNo tIe citae ttto| kassesA dijau samagameva jaM uThThiyA ee // 113 / / ummAyaMtIe tao bhaNio jaNao // 787 // Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadAra kuNesu mA kheyaM / he tAya ! jeNa jhagaDagameyamahaM ciya vihADissaM // 114 // to tIe saMlattA rAyasuyA jamha jo mae viSayAmahAgraMthaH saddhi / jammaMtaramaNusaMdhai sa tattha YNaM paI hoi // 115 / / to laliyaMgeNa bhavaMtarammi ArUDhapoDhapemeNa / eyaMpi ha bhyAsAha paDivannaM Natthi asajjha siNehassa // 116 / / NIhAriyANi kaTThANi viraiyA taha masANadesammi / egA ciyA paviTThANi ziraNe zuka zukIutta dovi pajAlio jalaNo / / 117 / / puvvaMpi suraMgAe taddese vihiyachannadArAe / (graMthAna0 13000) akkhaya dehANi zarabhavasva // 788 // viNiggayANi patANi jaNagaMtA // 118 / / laliyaMgaeNa saddhi vihio vIvAhaUsavo rammo / savvammi pure toso jAo rUpayutaMya suhAvarisatullo / / 119 // paNNaviyA piuNA rAyaNaMdaNA sesagA tao tiNNi / egA kannA bahuyANa tumha kaha caritramjujjae dAuM? / / 120 / / saTThANagaesa ya sesarAyaputtesu acchiuM tattha / divasANi kaivi navanavasaMmANanihANabhUyANi / / 121 / / ummAyatIsahio visajio tehiM jaNayaNayaramma / savvatto vihiyamahAmahammi laliyaMgao patto // 122 / / dinnaM piuNA raja sayaM ca pavvajamujjalaM patto / guruyA bhAgA bhogA jAyA laliyagayassAvi / / 123 // pattammi sarayasamae ummiiliykmlkumuysornbhe| aidhavalamarAlakuluJjalAsu sayalAsuvi disAsu // 124 // niyamaMdirovari gao sahio devIe pecchai kyaavi| sarayabbhakhaMDamuDDINatUla lavapelavaM paDhamaM // 125 / / tatto mahaMtagaMgAtaraMgabhaMgAvamaM tameva khaNaM / pacchA sisiramahIharasiharAgAraM nibhAlei // 126 / / to sayalaMbaravitthArarohagaM phuriyavijavijjoyaM / pecchaMtassa ya etto payaMDapavaNAhayaM saMtaM // 127 / / jAyaM dukhaMDamitto tikhaMDamaha bahudalaM tao palayaM / AmUlaovi paDhama citeumimaM samADhatto / / 128 / / evaM lacchIo mANavANa bahuNA kilesanivaheNa / samuvajjiyAo garuyaM kameNa vitthAramAgamma / / 129 // // 788 // Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 789 // duvvAravasaNaviyA u jhatti ninnAsameMti tA etto| jutto sukayaviseseA visesao me sayaM kAuM // 130 / / evaM ciMtApIUsajalahibuDassa jA diNA jNti| tA annadiNe paDihArasUio ei vaNavAlA // 131 // bhAlayalanihiyakarakamalasaMpuDo paNamiUNa bhUnAhaM / viSNavai devajaM aJja tumha tayaNammi ujANe / / 132 / / nAmeNa ya attheNa ya maNorame gaMdhaluddhabhasarammi / bahaladalabhArasAle tamAlamAlAkhaliyatAve // 133 / / siriharanAmA titthAhinAyago jaha sirIe kulabhavaNaM / saMpatto sayalasurAsuriMdavaMdijamANakamo // 134 / / vayaNe jassa visuddhAdarisayale iva guNA ya davvA y| paDibiMbiyavva dIsaMti jamagasamagaM buhajaNANa // 135 / / jassaMgasaMgayAvi hu guNA samagge jayammi viyaraMti / huMtAvi aNaMtA taha lahaMti | gaNaNaM guNijaNesu / / 136 / / jassa payapaMsupariphaMsaNeNa bhUsiyasiroruhA saMtA / suraasuranarA na kuNaMti vAsacunnesu ahilAsaM // 137 / / taha tattha vaNe jA kAvi devasohA samAgae tammi / jAyA tanno vottuM satto haM kayapayattovi // 138 // tahavi tumamegacitto Ayannasu nAha ! kiMpi jaMpemi / jaM tagguNataralamaNo moNaM kAuM na tIremi // 139 / / appattevi vasaMte tassAiehiM vimhiyamaNavva / romaMce cUyatarU aMkuramiseNa muMcaMti // 140 // tassANusaMgaguNauvva sogataruNovaladdhapasameNa / no soDhaM phullaMteNa tADaNaM taruNicaraNassa // 14 / / baulAvi kayANuvvayagahaNattha tayaM nibhAliu jAyA / jaM bahumairAgaMDUsapANamaNavekkhiuM phullA // 142 // taM deva ! bhUmitilayaM pecchiya tilaovi vihasio sahasA / kassa va na samANaguNe diTe saMjAyae hariso? // 143 / / jaha sohaMti palAsA savvatto kiMsuehiM tammi vnne| taha jaMbUtaruNovi hu taruNehiM na ki suehiM pahU ? // 144 // jahasadaM vihagaravehi deva ! devIe kANaNasirIe / daMtAvalivva rehai kuMdatarUNasu // 78 SIL Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadazapadA kula mAlA // 145 // taha tassa bhayAo palAyamANavammahamahallabhillassa / bANAvalivva rehai karagaliyA tattha bANolI | viSayAmahAgraMtha:| // 146 / / sui saMgAu vigAso me ko annovi o suI atthi / iya malliyA navallaM millai kusumukkaraM sahasA // 147 / / bhyAsAha karaNe zukatattha viruddhAvi sayA je keI jaMtuNoM parivati / te tassAisayAo dhaNiyaM baMdhuttaNaM pattA / / 148 / / iya tavvayaNasava zukIuttaNao ullasiyapamoyaparavaso sNto| laliyaMgo niyeyaMge na mAi jalahivva uvvelo // 149 / / niyayaMgasaMgaehiM savvehiM vibhU-rA // 79 // saNehi vaNapAlaM / kuNai kayatthaM paritosiehi annehivi dhaNehiM // 150 / / jassa samIve desaMtarevi gaMtuM samIhiyaM Asi / rUpayutaM so devo majjha iha Tiyarasa sayameva AyAo / / 15 / / iya navajalaharagahireNa ghosaNaM kAumuccasaddeNaM / sahasA samuTTio caritramAsaNAo tatto mahInAho // 152 / / jassa disAe so bhuvaNabhUsaNo tIe kaI pae gaMtuM / saNiyaM payappaNAmaM bhUnihiyasiro samAyarai / / 153 // paDapaDahasahasAraM nagare ghosAvaNaM kraavei| jaha jiNacaMdassa payAraviMdavaMdaNakae savvo // 154 // pauNIhou purajaNo tatto saMkhittapariyaro paDhamaM / gaMtuM laggo aibahalapariyaNo jhatti saMjAo // 155 / / sakalatto sataNUo saparaloo sabaMdhavo sasuhI / sAmaMtasennaparivArio ya taM vaNamaNuppatto // 156 / / appANaM piva punnAgaparigayaM taha asogasaMjuttaM / dUraM pariosaparo tattha paviTTho mahInAho // 157 // mottUNa rajjalIlaM cAmarachattAiyANa cAeNa / patto titthayarasamIvadesamuggADhaviNayaparo // 158 / diTTo siMhAsaNatalaniviTThadeho payakkhi NeUNa / mahimiliyasireNa namaMsio ya thuNio tahA evaM // 159 / / "trilokaprAkArapratimaparigItavratavidhenidhUtAgastyAgazca ritazatasAdhyasya yazasaH / bhavantaM saddhyAnAnalanihitaceto bhavavanaM, namasyan sannahannalamiha jano janmahataye // 1 // kva niHzeSazreyaHpracayapariceya // 790 / Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramayugaH, tvamekaM zrIsadma kva ca punarapuNyaprabhuraham / tvadAlokastanme zaradi himarazmI pariNate yathA jAtyandhasya pravara jagato'pyadbhutamidam // 2 // " iya thuNiUNuvaviTTho niyaThANe patthuyA ya dhammakahA / pIUsajalaharAsAramahuravANIe To jayaguruNA // 160 / / jIvA kasAyaiMdiyavigAravasagA visovamaM kammaM / baMdhati bhUribhavabhamaNakAraNaM bahuvihaviyappaM // 161 // // 791 / / egidiyAisu tao jAIsu aNegahA bhameUNa / kahakahavi kovi kaiyAvi jai paraM lahai maNuyattaM // 162 // laddhevi tammi nimmalakulalAbho dullaho jao jIvA / sArayasasaMkakarapasaragorajasabhAiNo hoti // 163 // tammivi laddha rUvA| iyANa guNakAraNANa bhAvANa / dullaho samAgamo bhaMda ! bhavvajaNajaNiyatosANa / / 164 / tatthavi arihA taggaNaharo ya annovi bahusao sAha / kahavi ya jaI pAvijai pannavao suddhadhammassa / / 165 / / pattevi tammi saddhA no parisuddhA2 payattae tatto / tA savvaguNuvalaMbhe jutto dhammuJjamo kAuM // 166 // iharA kappada masaMgamapi jaha kovi nipphalaM nei| likkhAjUyattaNapatthaNAe taha bhogasahalato / / 167 // eso jaNo sahANekakAraNaM lachumeyaguNanivahaM / mUlAoM nipphalattaM nei durappA tahAhi ihaM // 168 // katthai pure kilego AsI kUlapUttao sabhAveNa / niddhaNacaMgo niSphalavAvAro sayalakAlaMpi // 169 / / ettocciya sakAraM sirammi kaiyAvi alabhamANo so| jAo lekkhAlakkhehi taha ya jayAsahassehiM // 170 // parikhajamANamatthayadeso poDaM paraM privhNto| nimvinno icchaMto maraNaMpi raI alabhamANo // 171 / / desaMtarasaraNAo pAyaM NAsaM uvei dAliI / iya citaMto bhukkhAi so kilaMtA paribhamato // 172 / / patto tattha paese jatthego kappapAyavA atthi / niyakusumasArabhuggA // 79 1 // Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadAraluddha phallaMdhayasaNAhA // 173 // gayaNayalavisappiraDAlajAlasAlaMtasavvapariNAmA / dhayachattaciMdhamAlAkayajaNalAyaNamaNANaMdA mahApratha // 174 // sNpaaddiypnnijnnbbhtthnnsmnnNtrbbhuypyttho| nANAkusumaMsuyamAiehiM kayapIDhasakkAro // 175 / / nisuyamaNeNAra bhyAse zujaNAo jaha eso kappapAyavA kuNai / sammaM sevijaMto maNicchiyaM icchiyaM jhatti // 176 / / to ciMtiuM payatto kodAharajayAo tAva thuulbhaavaao| hatyaggasaMgahagayAo matthayAo suheNeva // 177 // vINijjaMti imAo likkhAo puNa kahiMci no jeNa / tA eyAsi jUyAbhAvaM maggAmi kappatarUM / / 178 // tatto gao NaIe hAo pupphANamaMjaliM bhariuM / patto // 792 taruNo tassaMtiyammi tosaM parivahaMto / / 179 / / kAuM payakkhiNAigamavaNItalamiliyamatthao NamiuM / bhAlayalanihiyakarakamalajuyalio vinnavei jahA / / 180 // taM bhayavaM! kappatarU jahatthanAmA ahaM tu dukkhtto| tA taha kuNasu pasAyaM eyAo jaha sire likkhA / / 181 / / jayAbhAveNaM pariNamaMti ujjhemi jaM suheNAhaM / takkhaNameva jahicchiyabhAgI so duggao jAo // 182 / / jaha seA rajjAiphale laddhe kappada mammi gybuddhii| jAo duhicciya imo taha dhammaparaMmuhA logo // 183 / / iya savaNasuhayamAyaNNiUNa vayaNaM jiNeNa paNNattaM / takkhaNameva viratto laliyaMgA bhavanivAsAo // 184 // puttaM Thavittu rajje mahAvibhUIe tassamIvammi / ummAyaMtIsahio saMjamagirisiharamArUDho / / 185 / / kAUNa // 792 / / dukkaratavaM pajaMtArAhaNAvihANeNa / IsANadevaloe tiyasattaM dAvi pattAI // 186 / / ___ jAyA udArabhogA cirakAlaM tattha aha cavittANa / dhAyaIsaMDe puvvavidehe rayaNAvaipurIe / / 187 / / sirirayaNaNAhaNaravai (devI) kmlaaviisnnaamaae| sasipANasumiNasaMsUio imA gabbhabhAveNa // 188 / / uvavaNNo puNNanihANamaNaha Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maha mAsanavagapajjate / saMjAo taNao lAyaloyaNakamalAyaradiNido // 189 / / piuNo ya tammi kAle savvacciya devasennasAricchA / seNA Asi kayaM to NAmaM se devaseNoti // 190 // ahigayakalAkalAvA varapuraphalihovamANabAhu juo| patto vammaharaNNo nivAsanayaraM sa tAruNaM / / 191 / / sA puNa ummAyaMtI veyaDe uttarAe seDhIe / maNikuMDalammi Nayare maNivaiNo rAiNo dhUyA / / 192 / / maNimAliyAe bhajAe caMdakatAbhihANiyA jAyA / pattA jovvaNamummAhakAraNaM tru| 793 // NaloyANaM / 193 // so teNa sacarieNaM sarayasasinimmaleNa logammi / jAo salAhaThANaM khayarANaM bhUcarANaM ca / / 194 / / tIe na katthavi nare maNoharammivi nibhAlie raagaa| jaM NA jAyai, jaNagANa to maNo AulIbhUya / / 195 / / jaM jovvaNavaMtIo NArIo bhattuNA pariggahiyA / suhagattaM jaMti jaNe na annahA tA kahaM kajaM / / 196 // evaM tAI citAurAI ciTuMti jAva tA katto / nisuo lAyamuhAo jasavAo devaseNassa / / 197 / / tassavaNANaMtarameva tIe pugvillabhavasiNehavasA / khIrajalahivva caMdAdayammi rAgA samugghaDio / / 198 // tayaNaMtarameva nie dehevi na saMThiI kuNai kiMci / ummukkaphullacaMdaNapamuhuttamavatthuparibhogA / / 199 / / parisunnamaNA AsAmuhAI sayalAI sA nihaaletii| jaravirahiyAvi na kuNai raI sayA annapANammi // 200 // himamaliyanaliNadehAe tIe vacchatthala mmi takkhaNao / NayaNaMbu sesimitaM kahei | // 793 / / aMtAgayaM tAvaM / / 201 / / kamalAsaMkAe muhammi tIe bhasalAvalI nivayamANA / bArijai virahahuyAsadhUmasarisehiM sasi1 ehi / 202 // mama biMbasirI musiyA muheNa eyAe iya vihiyaroso / amayakarovi sasaharo saMjAo tIe visakiraNo // 203 / / paritAvAvasamakae sajijai pallavehiM jA sejA / sAvi hu davaggijAlAvalivva dehaM dahai tIse // 204 / / nAo Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kodAhara yA viSayAupadezapadaH ya kahavi vijAharANa logeNa tIe annuraago| te khisiumADhattA asamANavarabbhavagamAo // 205 / / jhaa| katthesA mahAAgraMthaH bhyAse zutiyasavahU sAhaggAmANaNe pavINataNU / NippaDimaguNA bahumANabhAyaNaM kheyarajaNassa / / 206 // kattha puNa devaseNo mANura samettaM narAhivasuovi / tA jAyamiNaM NAyaM vikkhAyaM jaM jae sayale // 207 // kaha mANasasaravavarAyahaMsiyA kaNayapa- IA nnmumkyvaasaa| kaha viTThAviTTAliyacaMcupuDo nAma dhaMkhutti / / 208 // evaM aNegahA sA khisijaMtIvi No jayA cyi| taM / / 794 // pai aNurAgaM to jAyA ciMtA piujaNassa / / 209 / / jaha eIe rAgo taM pai tatsAvimIe ki atthi / bhAvappemapari-5 cchaNamAyarao juJjae kAuM / / 210 / / to lihio paDichaMdo tIe savisesasaMdarAyAro / rayaNavaIe purIe vijAharadArageNa tao // 211 / / kAuM desiyarUvaM nIo samayammi cittakammassa / mImasAe payaTTAe'NegahA devaseNassa // 212 / / DhakaMtesu aNegesu cittaphalihesa mittasahieNa / teNa NibhAlijjatesa tes so teNa uvaNIo / / 213 // diTTho dUraviyAsiyaloyaNajuyaleNa teNa to jhati / jAo savimhao pucchiyaM ca kasserisaM rUvaM? // 214 / / kahiyaM teNa jaheyaM keNAvi sakougeNa diTTAe / kahamavi caMDAlie rUvaM lihiyaM mae lddh||215|| to savvaMgaM aale|iymmi rUvammi tammi so jAo takkhaNamakkhittamaNo sunno vva gaheNa gahiovva // 216 / / bhaNiyaM khaNaMtarAo jaha seAma ! imA jahA tae bhnniyaa| taha annahAvi hAjatti savvahA savvamAlavasu // 217 / / NaNaM na hINajAI rUvaM na ghaDai jamannahA eyaM / No amayavallarI mAruyammi katthai thale hAi // 218 / / ahavA jA vA sA vA hou imA eyavirahio nnaahN| sakemi jIviuM tA kahesu eIi nivasaM taM / / 219 / / evaM bhaNie kumareNa tivvavammahaparAyaNamaNeNa / pecchaMtANaM savvesi tesi seo'dsnniiho||220|| Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 795 - aha ciMtei kumAro kimesa asuro suro va khayaro vA / hAjA amhaM vimhayamevaM kAu gao sahasA // 221 / / naravaiNo maNivaiNo seovi ya pAse gao niveei / vRttaMtamaparisesaM savisesaM devaseNassa // 222 // ANatto teNa tao vicittamAo tti nAma pAiko / jaha bhadda ! devaseNaM ANesu lahuM ihaM Nayare // 223 // jaM ANavei devo taM kAhAmitti manniUNaM so| taDhANA avasario oyario girisirohito / / 224 / tamNi samayammi kumAro tIe ummAhio gihammi raI / alahaMtA saMpatto ujANe NaMdaNabhihANe // 225 // jayakuMjarakhaMdhagao ujANaM savvaovi jA niyai / phalaphullasamAulamAuleNa maNasA tao hatthI // 226 / / aI bahaladalAvalisAliyammi egammi caMdaNatarUNa / gahaNammi saMpaviTTho taggaMdhuggAraluddhamaNo / / 227 / / aisakaDattaNAo na parivAro paviTuo tattha / kiMtu parikkhittaM takkhaNeNa taM savvao teNa // 228 / / etthaMtarammi so cittamAyanAmA viuvviya sarIraM / gayaNaMgaNaggalaggaM tADatarudIhabhuyajuyalaM // 229 / / kuMjarakhaMdhAo mahaMdhayAramuppAiuM tamukkhivai / nei ya khaNeNa maNikaMDalassa nayarassa ujANe // 230 // NAyamaNeNa jahA haM keNAvi kaovi kAraNavasAo / avahario to iha ki karemi ahavA nihAlemi ||231 / / etthaM Thiovi pariNAmamassa vihiyassa ii viyakatA / jA ciTThai tA rAyA vinAyatadAgamA sahasA / / 232 // paJcuggamaNanimittaM saparivAro X // 79 / / mahAvibhUIe / tUraravapUriyaMbarakuharo nayarAo nIhario // 233 / / patto tayaMtie devakumarasarisaM tayaM nihAleMto |mnni niyanayaNANaM sahalaM vihiNovi nimmANaM // 234 / / abbhaTrio ya teNAvi sAyaraM paNamio ya sappaNayaM / AbhAsio subahuyaM (tattha) tahA rAiNA eso // 235 // nIo Niyammi gehe jaNageNava garuyagauravasaNAhaM / uvayario sayaNA Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAbhyAse zu kodAhara Nam aa upadezapadaH saNabhAyaNasaMpADaNAIhiM // 236 // nisuyaM jaNAo aigoviyaMpi avahArakAraNaM teNa / jAo savimhayamaNoM taddha yAdaMsamahAgraMtha Nassa kae // 237 / / kaiyAvi teNa niyamaMdiraMgaNe sA calaMtiyA diTThA / pubbaviloiyapaDichaMdayANusAreNa vinnAyA // 238 // jaha sA esA jaM puNa jAivihINattaNaM tayA tenn| kahiyaM taM mama manne paDibaMdhaparicchaNaNimittaM // 239 / / aNukUlammi ya divve taM natthi suhaM barAya jaM ettha / Na ghaDai maNorahANavi agAyarA jaM imA diTThA // 240 / / tA kaiyA so 796 / / hAhI divaso pANiggaheNa eiie| hAhAmi kayatthA amayakuMDabuDDAvva jammi ahaM // 241 // emaaicittcitaasNtaannsmullsNtsNtoso| jA ciTThai tA rAyA sayameva samAgao bhaNai / / 242 / / kumara ! mama caMdakaMtA dhUyA esA nisAmiUNa guNe / ummAhiyA tuha kae vAlAvai vAsare kahavi // 243 // tA kijau pasAo vIvAhijau imA kae evaM / paDipuNNacaMdamaMDalajogA saMpajjai nisAe / / 244 // evaM bahUppayAraM paDivajAviya diNe pstthmmi| vihio vIvAho khayarasuMdarIvihiyamaMgalo // 245 / / sayaliMdiyANukUlA suhamUlA jnniysttusirsuulaa| jAyA viulA bhogA tesiM aisaiyasuraleogA // 246 // etto ya jaNA NisuyaM jaNaNI jaNao ya maha mamaM virahe / taddiNameva vilAve akarisu imerisasarUve / / 247 / / ki taM sureNa asureNa kheyareNaM va baccha ! avhrio| animittaveriNA dAruNAI dukkhAI deMteNa // 248 // mAttUNamaP saraNAI amhe ucchNgsNgdulllio| kattha gaosi mahAyasa ! puNovi niyadasaNaM desu // 249 // putta ! tava pemaparava samaNehi na kayAvi aviNaovi ko| bhaNiyamamaNoramaM te tA kattI iya viratto si // 250 / / amaovamehi vayaNehi | savaNajuyalaM suhAvasa punnovi| kimakusalasaMkirAiM tamuvekkhasi amha hiyayAI // 251 // niyavaMsanIrahisasi guNarayaNa / / 796 // Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 797 // PO nihiM haraMtaeNa tumaM / vihiNA nihimAdaMsiya nayaNuppADo kao amha // 252 // bhuvodaya girisiharArUDheNaccuccayaM pava nenn| sUreNa tae rahiyA amha diso timirabhariyavva / / 253 // vibhavassa suhassa tahA jasassa taM amha kevalA heU / dUraM gayammi pai vaccha ! savvamavahatthiyaM jhatti // 254 // evaM souM jaNagANa vasaNamaidAruNaM samuppaNNaM / uttANamaNo 4 jaNagANa saMgame takkhaNA jAo / 255 / / paribhAviyaM ca majjhakimimiNA bhogeNa laddhapasareNa / jammi pasaruTTiyANaM na daMsaNaM jaNayapAyANaM // 256 / / tA jujjai me gaMtuM vilaMbarahiyassa jaNagapAsammi 1 evaM ciMtAsAgaramajjhagao ciTaI jAva // 257 // laddho kahavi maNaugayabhAvo vijAharAhinAheNa / bhaNio kumara ! ajANiyavuttA taM ihaayaao||258|| manne aIba mahaI adhiI jaNagANa vaTTai maNammi / tA niyadasaNaseokkhaM kAuM tuha jujaI tesi // 259 // jaM ANaveha tubbhe iya paDivajjiya aNegaleogANa / vijAharANamaNa gayamaggA nayarAo nIhario // 260 / / gayaNadumakusuma piva mahaMtamegaM vimANamArUDho / cAraNasahassaparigijamANasasisiharajasapasaro // 261 / / vajjatacittatUrAravAhabahiriyanahaMgaNo ptto| piuNagarAsanne UsugA ya jaNagAvaleogakae // 262 / / nayarajaNeNa sudUrAu puvvamAlAiuM vimANaM tN| anilaMdoliyadhayavaDamAlAsAlaMtasiharaggaM // 263 // nisuo ya cAraNANaM siNiddhakaMThANa jyjyaaraavo| kaNNANamamayadhArA dhoraNisariso imerisao // 264 / / jayai rayaNinAho bhUminAho mahIe, sayalaNaravaINaM seharattaM pvno| iya sahai pavitto jassa putto sukittI, suhayajaNapahANo devaroNAbhihANo // 265 / / jA UsasiyamaNorahamAlo lAo khaNaM niveei / kumarAgamaNaM tA jhatti rAyabhavaNammi so patto // 266 / / abbhuTTio maNAgaM jaNaeNa pmoypulyklienn| aMsujala | // 797 // Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMthaH viSayAbhyAse zu kodAhara Nam // 798 // dhoraNI siccamANavacchatthaleNa tao // 267 / / saMbhamavasA mahiyalamilatasirasehareNa kumareNa / paNivaio teNavi so savvaMgAligio ya kao // 268 // tayaNaMtaraM ca bahuyA bahumulladugullaThaiyamuhakamalA / paNamai pAe ranno Isi dUraTThiyA saMtI // 269 / / AloiyamuyavayaNo khaNamegaM nivvuiM laheUNa / vAharai vaccha ! pecchasu jaNaNI jaM UsuA subahuM // 270 // saMjoiyakarakamalo bhaNAi jaM ANAvei meM taao| tappAyapaNAmapurassareNa saMpaTTio vihiNA // 271 / / bahudiNaviraheNa taNUkayadehaM khAmapaMDurakarolaM / jammaMtarapattaM piva pAsai jaNi paDhamayAe // 272 / / to niyayadasaNAo dhArAhayanIvakusumamAlaM va / takkhaNameva vihasiyaM aMgammi Nie amAyaMtI // 273 // paNamai bahUsameo sAvi ya AsIsamerisaM dei / jaha putta ! pavvayAU bhava taM bahuyAvi aTTasuyA / / 274 / / parivAraniveiyasavvavaiyaro acchiu khaNaM ekaM / jaNaganirUviyapAsAyamAgao so suhaM vasai / / 275 / / laddha ca teNa rajjaM. kameNa savvA mahI vasIhUyA / palayAnalatullapayAvapahayaparapakkharukSeNa / / 276 // vijjAharovaNIehi phullagaMdhAiehiM paidivasaM / paJcaggehiM payaTTai bhogo siricaMdakaMtAe / / 277 // evaM vaccai kAlo ainibiDasiNehanigaDagaDhiyANa / sumiNammi suhapasuttA ahannayA sA niyacchai // 278 / / kappadda maM maNoramaphalakusumasamUhana mirasohaggaM / gehaMgaNe samuTThiyamainiddhadalaM sahacchAyaM // 279 / kahiyaM paiNo savvaM sumiNasarUvaM palAviyaM teNa / niyakulakappada masannihassa puttassa lAbheNa // 280 // sAhiganavamAsate jAo putto paiTThiyaM nAmaM / kulakappattarutti kamA patto tAruNNayaM eso // 281 / / kaiyAi paDiccAragapamAyadosAo ahiNavAiM lahuM / bhogaMgAI na // 798 // Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pattAI. phullaphalagaMdhamAINi // 282 / / parivAsiehi vihio siMgAro tIe caMdakatAe / so accaMtamaNoramarUvo jAo ta jaM teNa // 283 // vihio sahIjaNeNaM uvahAso vallahA na taM piunno| jaM evaM parihANI bhogaMgANaM kayA tujjha // 284 / / jAyaM ca takkhaNAo veraggaM hI piyAvi kaha majjha / jAo siNehasunno manne annapi iya hohI // 285 / / jaM jaNagAo ko nAma hoja pemAluo jaNe anno / jai sovi neharahio manne tA sunnameva jayaM // 286 / / iya cittaciMtaNAhiM vihar3iyamAhA jayA niveNesA / diTThA pemapisAo naTTho tassAvi visaesu // 287 / / tatto sayalaMpi jayaM nibhAliyaM tehiM bAlaloyANa / dhUlIharasarisaM pavaNacaliyadhayavaDasamANaM vA // 288 / / evaM saMsAravirattamANasANaM vayaMti jA divasA / viulajaso nAmeNaM saMpatto tAva titthayaro / / 289 // diNayarabiMbAgAreNa dhammacakkeNa bhUri bhaasNto| dUragalatthiyatimireNa aggao caMkamaMteNa // 290 // taha phAliheNa siMhAsaNeNa airuirapAyavINa / uvari nahaMgaNacaMdANukAriNo chattatiyageNa // 291 / / vijapuMjuJjalahemamaiyanavapaumagabbhakayacalaNo / bahu tiyasakoDipaNao DhalaMtasiyacAmaruppIlo // 292 // plyghnnghirduNduhibhNkaaraaraavbhiriydiyNto| saggaM piva paccakkhaM avayArito mahIvalae / / 293 / / kahio ya pauttiniveyagehiM purisehiM deva ! jaha anja / titthAhivo iha pure samosaDho viulajasanAmA // 294 / / svvi-8||799|| DDisArameso viNiggao tassa vaMdaNaNimittaM / paMcavihAbhigamajuo patto tappAyamUlammi // 295 / / kahio ya teNa dhammo jaha jammo mANuso imo dulaho / no vAlINamihAuM viNiyattai tiyasapahuNovi // 296 / / jIviyasArA nIrogayAi aicaMcalA, siNehaparo / niyakajabaddhabuddhI sayalovi imo sayaNalAo // 297 // viriyapi dhammavisayaM nA niyayaM tA Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA lahittumiyamitto / juJjai sammaM dhammuJjameNa sahalattamANeuM // 298 // mahAgraMtha: ||800|| evaM suNittANa jiNassa vANi, samattadosANa kayappahANi / savvassa saMgassa vivajjaNeNa samuTThio savvavayAI ghettuM / / 299 / / bhaNAi evaM jaha nAha ! lAo eso palittAlaya tullarUvA / necchAmi etthaM parisaMThiuM jaM samaMtao dukkhaparaMpareh / / 300 / / tA jAva puttaM niyayammi rajje Thavemi tA tumha payANamUle / giNhAmi dikkhaM evaM kayokkhAkkhaM evaM kuNehatti jiNo bhaNAi / / 301 / / tattau puttaM ThAvaittA pammI, raje sajjA caMdakaMtAe jutto / gehA kArAmaMdirAuvva sammaM saMviggeNaM nIsareI maNeNa / / 302 / / paDhio jiNapaNNatto siddhatA bhAvio caritteNa / citehi tavokammehiM taha ciraM sosio appA ||303 / / accaMta visuddha NaM veyAvaveNa nizvarUveNa / bahugacchauvaggahaheuNA tahA niuNarUveNa // 304 || nijariyakalusakammA samuvajjiyabahulapunnapanbhAro / so jIviyAvasANe baMbhammi surAhivo jAo / / 305 / / sA uNa tassAmANiyadevattAe tahi ciya mahiDDI / jAyA tassa niraMtaramAnaMdamamaMdamuvaNaMtI ||306 // / so baMbhAiyaseso NicaM siddhAlaesu vivihAo / mahimAu kuNaMtA nei kAlamAkAlasuddhamaNo ||307 // taha jiNavarANa bharahe eravayammI mahAvidehammi / je kallANANa diNA tesu mahAmahapare jAo 1 308|| taha je mahAmuNI tesu nizcatavakAriNo nihayariuNo / aisayaNANapahANA tathpUyAkaraNanirayamaNo // 309 || je je jattha guNehiM khIroyahiNI raNimmalata rehiM / vaTTeti tANa guNasaMkahAe dUraM ca tUsaMtA // 310 / / dasa sAgarovamAI acchittA tattha takkhae jaae| dhAIsaMDe puvvillamaMdarAsannavijayammi // 311 // viSayaH bhyAse zu kodAharu Nam 1120011 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 801 / / amarAvaIpurIe AsI siriseNaNAmago rAyA / rAyannacakacUDAmaNikiraNa churiyapayapIDho / / 312 / / tassa ya devI devivva divvalAyannapunnasavvaMgI / Asi sujasAbhihANA koilakulakomalAlAvA / / 313|| tIe uyarammi jAo niya cchaI sA tao vare sumiNe / gayavasahasIhamAI paDibuddhA bhattuNo kahai / / 314 | sovi ya niyabuddhIe puttaM rajjAciyaM phalaM kahai | evaM bhavautti pareNa paNayajegeiNa sA bhai / / 315 / / patte pabhAyasamae nimittae aTTha sumiNasatthaNNU / AkArei paNAyaM acai kusumAidANeNa / / 316 / / pucchai te sumiNANaM eesi kimiha maha phalo hAhI / te mImaMsiyasatthA suvisatthA saMgayA beMti / / 317 / / devI deva ! navahaM mAsANaM kiMci sAiregANa / puttaM jagahI hIraMva vikkamakaMtabhUcakaM / / 318 / / pariNAme so cakkI navanihitriNiogaphaliyasa yaliccho / sAlasajakkhasahassehi rakkhio maJcalogapahU / / 319 / / ahavAvi bhattipaNamaMtatiyasabahusIsakusumadAmehi / omAlijaMtakamA niyamA titthAhivo hAhI / / 322 / / saMmANiyA subahuyaM vittipayANeNa to gayA ThANaM / NiyayaM nimittiyA o jAo ya suo sa samayammi / / 321|| dinaM piyaMkarotti ya NAmaM savvassa jaM piyaM jAyaM / jAyammi tammi vasuhAmaMDalamaMDaNasamANammi / / 322|| sAya puNa caMdakaMtAjIvo maMtissa sumainAmassa / tattheva pure jAo puttattAe pavittaguNo // 323 // maisAgara iya nAmaM tassa kayaM jAyaNaM kamA patto / to dAvi maMtirAyaNNanaMdaNA pADhapemaparA || 324 // kAle kila kevaie vAlINe bhUvaI ya siriseNo / paliyakaliyaM niyaM siramAdarisatale nibhAlei || 325 / / takkhaNameva sa citeti evameseo niovi jai deho / paDivaJjaI vigAraM ko nAmanno dhuvA hohI ? // 326 // tA savvamiNaM jalabubbuyavva diTTha tahA viNaTThe ca / // 80 1 // Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH mahAgraMthaH maimaMtassa pasattI na juJjae kAumeyammi / / 327 / / tahA hi / jaggaMti saMpayAsuM vivaIe dUradukkhapayavoo nicaM maccU taha jIviyammi AsANa mUlammi || 328|| piyapustakalattAINa saMgamA dussahA viogovi / parijajjarabhAvakarI jovaNalacchIe ettha jarA / / 329 / / jaha govAlA govaggapAlaNe iha lahei niyaviti / taha chaTThasaM rAyA jaNalAbhAo parilahaMtA / 330 / / puhavIe pAlaNAo nicatakkajjacitaNAduhio / kiMkarasamAvi mannai appANaM NAyagaM mUDho ||331 || / / 802 / / nAhattaNamayamatto jIvA taM kiMci kammamAyarai / jeNa kalusIkayappA pAvai pAvAI ThANAI // 332 // baMdhuM piyaraM taha mAyaraM ca bahunehanibbharaMpi na / luddho muddho vihalei dUramavagaNiyavaya NijjA // 333 // jaha cullIo annassa kAraNA kAvi kaDDai karehiM / jalaNaM sa Dajjhai ciya taha tha imo pariyaNanimittaM / / 334|| kuNamANo pAvAI hiMsAIyAiM viviharUvAI | pAvaphalamappaNaci paribhuMjai nicchayA tAva / / 335 / / dhI dhI bhAgA dhaNamavi dhIdhI iMdiyasamubbhavaM sAkkhaM / dhIdhI piyasaMjAgA dhIdhI eso pariyaNovi // 336 // jaM eesu pasattA sattA pattA pamattacariyAI / pAvati duhAI duttarAI naragAirUvAI // 337 // tA jutto me kAuM kusalAraMbhA bhavA virattassa / jaM dulahA saMjoga maNuyattaNasukulamAINaM / / 338 / / etthaMtarammi ujjANapAlageNaM nareNa vinnatto / jaha deva ! tuhujjANe samosaDho siridharo sUrI // 339 // pulayaMkuriyasarI harisAo suNiya vayaNameyassa / citai ahA ! aputrvA suhodao majjha saMjAo // 340 // katthesA mama ciMtA kattheseo guNanihI muNI patto / mAttu vilaMbaM jamuciyameyassa khaNassa taM kAhaM / / 341 / / to sayalapari viSayAbhyAse zukodAhara Nam / / 802 / / Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 803 / / yaNajuo takkhaNamabbhujjao tayaMtammi / gaMtu kameNa patto sasaMbhamaM vaMdiuM vihiNA // 342 // jAo kameNa cakko niyacakkakamiyasayalamahivalao / navanihivaI cauddasarayaNapahU pahUyaguNo / / 343 // cakaM phuraMtakarapahakareNa vitthariyaromavivareNa / najjai nijjiyateo ravivva sevatthamihaM patto // 344 // taruNatamAladalAbhA tassAsI verisIsaninnAsI / jeNa payAsiyajibbho jamAvva sevAparo bhAI // 345 / / dhammajalapaMsuvAraNamAyavavAraNamahAvari tassa / najjai sevAe kae sirIe kayapaMkayaM ThaviyaM // 346 // naijalataraNAIsuM laddhavaogaM sayAvi duggesu / cammarayaNaM samunbhuyamassa saMpunapunnassa // 347 / / taha uiMDo daMDo girikhaMDaNapamuhakajjadullalio / muMcaMtA. karaniyaraM nahamaMDalamaMDaNaM jAo ||348 // divskrkraagoyrtimirbhruddhaardhiirsaamtthaa| karabhAvaMva gayA sai caMdakalA kAgiNI tassa / / 349 / / jAo sirIsiromaNisAriccho aha maNI phuriyakiraNo / navamehanIlatamabhArabhaMjaNe laddhamAhappA / / 350 // taggarimagaMjiA iva paNaA nIlo girI gao tassa / calamANacArucAmaravirAio saMdamANamao // 35 // akkhaligaI balavaM maNajavaNo aha turaMgamA tuNgo| vAo iva sevatthaM saMpunno tassa punnehiM // 352 // veribhayANamabhUmI bhUmI sUrattaNassa paurassa / seNAhivA parAbhUyabhUrisUro samunbhUo // 353 / / taha daannvmaannvvihiyvsnnsNtikkhmeksttijuo| jAo purohio hiyanimittasavaNatthameyassa // 354 // tkaalaabhilsiytiysnaahgehaannukaaribhvnnkro| aha vaTTaI vivaDDiyamAhappo vissakaMmasamo // 355 // ciMtArUDhApaccayavavahAro saamigehkjjpro| logAcArasukusalo ahesi gAhAvaI tassa // 356 / / savvaMgalakkhalakkhaNalakkhaM paicittaraMjaNe dakkhaM / rammaM rAmArayaNaM rayaNapahAraMjaNedaNNaM (?) // 357 // Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadA mahAgraMthaH / / 804 / / paMDuyanihI samappe tassa jahakAlamakhaliyakamAo sAlijavAIyAo dhannAo savvajAIo // 358|| kuMDalatilayaMgayaaMgulijjamaNimauDatArahArAI / divvAlaMkAravihI saMpajjai piMgalanihIo / / 359 / / sArabhabharabhariyadisaM sabvAiyamujjalaM phuraMtadalaM | maMdArapamuhamallaM ummellai kAlaganihIo // 360 // viyarai tassAsaMkhaM saMkhanihI savaNasuhayarArAvaM / vivihaM Aujjavihi mnn|njjmnnvryvjjNtN / / 361 / / NANAvibhattikaliyAI tassa cINaMsugAI vatthAI / AmayaharAI paumA nihI nisiddhaM uvaNamei || 362 / / tautaMbatAramaNikaMcaNAI ghaDiyaM gihe jamuvagaraNaM / taM tassa mahAkAlA nihI nihittaM sayA kuNai / / 363 / / tArataravAritAmarasaracakka musuMDhibhiDimAlAI / paharaNagaNo raNasaho mANavagAo samuTThei / 364 / / sapAo sayaNAsaNAI sukumAlaphaMsakaliyAI / tassa taNUnivvuisAhagAI bahu bhattijuttAI / / 365 // savvarayaNAmayAo nihiNo niNaM kahici alahaMtA / savvAvi vaMchiyatthA sijjhai tassuggapunnassa // 366 // bIyaM jIyaM pIva tarasa cAruNo maMtinaMdaNo jAo / vissAsaThANamekaM nikkittimanibiDapemapayaM / 367 // battIsasahassA suMdarINa suMderarayaNakhANINa / riukallANabhihANANa tassa jAyANa saMjAyA / / 368 / / jaNavayakallANigaNAmigANa taha ettiyANa annAsi / jAo paI malANa hIliyAmarabahugaNANa / / 369 / / so'Ne gakheDakavvaDamaDaMbagAmA garAisakinna / bhuMjitA to subahuM puvvANamaNegalakkhAI ||370|l aha annA sivaMkaranAmA arihA samosaDho tattha / tassa pauttiniuttehi jhatti purisehi vinnatto / / 371 / / deva ! tuhujjANe ajja sayalajagajIvavacchalo bhayavaM / saMpatto tijayasiri sajjA etthaM samaccheteA // 372 // addhattera excxc viSayA bhyAse zukodAhara Nam / / 804 / / Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( salakkhe takkhaNameyANa seA suvaghnassa / dAvei vittidANaM ettiyakoDIo puNa tosA // 373 / raiyammi samosaraNe samAgae devadANavasamUhe / saMteuro saputto sapariyaNo niggao sa purA // 374 / / abhivaMdio ya sAmI nisAmio mukkhasAhago dhammo / tatkAlameva ullasiyabahalabhAvo bhaNai evaM // 375 / / bhayavaM ! sacivasuo me kimesa rajjassimassa // 805 // majjhammi / dUraM maNappio bhAi bhayavayA bhAsiyaM tatto / / 676 / / jaha etto jamme aTTamammi tuha kIrabhAvabhAissa / eso Asi kalattaM kahie emAivuttaMte // 377 // jAyaM jAIsaraNaM daDhamArUDho maNe sa veraggaM / vinnavai bhuvaNabhANuM joDiyakarasaMpuDo evaM // 378 / / bhayavaM ! tuha payamUle mUle sayalANa patthiyatthANa / iNhi giNhAmi vayaM paraM suyaM ThAviuM rajje // 379 / / to bhagavayAvi bhaNiyaM No paDibaMdhI khamA ihaM kAuM / jaM uttamANa mokkhaM mottaNa na patthaNijjati / / 380 // niyayammi payammi paiTThiUNa puttaM pgitttthsNjogaa| giNhai vayaM suvimhayaheU savvassa bhuvaNassa // 381 / / sAvi ya tassa vayasso samameva pavajjae vayaM sammaM / kAleNa kevalaM pAviUNa pattA duvevi si // 382 / / visayabbhAsavasAo paijammaM khIyamANamohamalA / baDhatakusalakiriyA iya mokkhapasAhagA jAyA // 383 / / iti / _ saMgrahagAthAkSarArthaH,-zukaH kazcintamaJjarIbhiH kRtajinapratimApUja AsIt / tasya ca maraNamabhUt / sa ca rAjapalyAH kuNDalasvapnasUcitaH putro jAtaH / tathA tasya janmani nAlanikhananArthaM bhUmau khanyamAnAyAM nidhiruddhaTitaH tasya nidhikuNDala iti nAma kRtam / kalAzca gRhItAH / yauvanaM prAptaH / strISu nA rAgaH saMbhUtaH / / 974 / / ityevaM zukikAyA apyanyatra nagarAntare rAjaduhiturjAtAyAH satyA na naivAparapuruSe kvacidapi rAgaH samabhUt / muktvaikaM samANitAsAdhAraNa // 805 / Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA upadezapadA guNaM nidhikuNDalamiti / gApitazca tayA nijA'bhiprAyaH / tato gurujane cintA saMvRttA / maMtriNo jJAne puruSAnurAgaviSaye. viSayAmahAgraMthaH jAte sati uSTayAzcarikArUpAH sarvatra prahitAH / nAmAdi ca nAmasthAnarUpAdilakSaNaM praticchandakArUDhaM rAjaputrANAM darzitaM O dRSTAntatasyAH // 976 // itarasyApi nidhikuNDalasya svasvapne dRSTAyAM tasyAM rAgo'bhUt / tasyAstu tatkIttisamAkarNanena rAgaH | saGgrahasampanna evetypishbdaarthH| mithaH parasparam / iti cchndHpuurnnaarthH| citre pratibimbarUpe viSayabhUte darzanAjjJAne sampanne gAthArtha: sati varaNaM knykaayaaH| tatA lAbhaH sNvRttH| vivAhArthaM gamane nidhikuNDalasyATavImadhye'zvaharaNaM sampannam / iti praag||806|| vat // 976 / / mantrArthinA kApAlikena hRtA purandarayazA ghAtArthamaNDale nivezitA / atrAntare tasya darzanaM nidhikuNDa: lasya saJjAtaM, mokSazca tasyAH kRtaH / gamanaM ca shvshurgRhe| vivAho vRttH| bhogA labdhAH / anyadA pitRvadhaH sampannaH / kandharAjyena ca nidhikuNDalena caityabhuvanamakAri / tIrthakarasamIpe dIkSA pratipannA / / 977 / / tataH saudharme devatayAtpannasya tasya kalatrasya bhogAH saMvRttAH / cyavanaM ca tasmAt / jAtazca nupasuto lalitAMganAmA / kalAgraho vayazca sampannam / itiH prAgvat / itarA purandarayazA narendraduhitA samajani / svayaMvaroM vihitaH tatrAgamanaM bahUnAM rAjaputrANAm / / 978 / / militeSu ca rAjaputreSu catasRSu kalAsu pRcchA vihitA / kathamityAha-jyotiSavimAnadhanurgaruDeSu, caH pUraNArthaH, vizeSo 806 // yasyAsti sa mAM pariNayatu / tato dhanurvidyAyAM lalitAGge sAtizaye jAte rAgastasyAH prakaTIbabhUva / atrAntare madanAsthAnAdatitIvramanmathodrekalakSaNAt kena vidyAdhareNotpatya sahasA tasyA apaharaNaM ca kRtam // 979 / / tato jJAnaM vidyazasya jyotiSikasya samabhUt, yathA'sau jIvati, amutra sthAne saGgopitA''ste / tato vimAnaghaTanA vimAnavidyAvidA Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 807 / / narendreNa kRtA / tato lalitAGgena dhanurvidyayA vidyAdharaM jitvA AgamaH tasyAH kRtaH / sA cAgatA ahinA daSTA jIvitA ca gAruDavedinA / tataH pitRcintA kathamasau vIvAhitavyA / tatastayA zAsanaM kRtaM jvalanakaraNenAgnipraveza lakSaNena yajanmAntaraM tasyA yA vibhASA prajJApanA tadrUpam // 980 // tato lalitAGgasyAbhyupagamaH saMvRttaH / tatA jvalane prajvAlite citAbhraMzaM kRtvA pUrvakhAtayA suraGgayA nirgatya UDhA sA tena / itiH prAgvat / pitrostoSaH saMvRttaH / prajJApanA ca zeSANAM kRtA yathA kathamekA'nekaiH saha pariNAyyate / bhAgA jAtAH / kadAciccharadabhropalambhaH saMvRttaH / tatra tadviSayA cintA / nirviNNayAzva tIrthaMkarasamIpe dIkSA sampannA / / 981 / / IzAnadevaleAke tateo janma bhAgAzca / tatra cyavanam / tatA rAjasUtA devasenanAmA jAtaH / kalA gRhItAH, vayasvAMzva saMvRttaH / eSA unmAdayantI vidyAdharadArikA candrakAntA nAma jAtA / tasyAH zravaNAdinA guNAkarNanAdinA rUpeNa devasene tatra rAgo jAtaH // 982 // / 'vijjAhakhisA mANuso 'tti 'aNiyattaNe asamago ya' iti tatastasyAstad gocare rAge'nivarttamAne vidyAdharaiH khisA prArabdhA, yathA -- mAnuSa AkAzagamanAdilabdhivikalo naraH asamakazca vibhavAdibhirasadRzo'syAH patizcetasi varttata iti / tatra praticchandake caNDAlIti nAma sthApayitvA tasyA rUpaM darzitaM tasmai tathApi 'rAga nivannAe vIvAho' iti rAge nRpena jJAte vIvAhaH kAritaH / / 983 // bhAgo bhUmicaranagaragatAyA api tasyA vidyAdharasAdhanaividyAdharasatkaiH puSpatAmbUlavastrAdibhiH pitrA sampAdyamAnairvRttaH / tato nA ekadA praticArikApramAdAt pratyagrarUpANi puSpAdIni sampannAni, tadA 'milANA' iti mlAnAdibhiH puSpaprabhRtibhirbhogaH / tatA sakhIhAsAd yathA tvaM na pitRgairavyA, kathamanyatheyaM puSpAdInAmavastheti saMvego'rhadAgamanaM 1120011 Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvAbhyAsenarasundazarajJAtama updeshpdaac| niSkramaNaM jAtamiti // 984 / / brahmendro brahmalokaprabhubhUtA, bhAgAzcyavanam / tato rAjasutaH priyaGkara iti nAmA / __ mahAgraMtha | sa ca cakravattitvaM prAptaH / asyAzcandrakAntAyA mantritvam / atizayaprItyA parasparaM cintA jAtA mUnamAvayAH kazcija IX nmAntaragatasnehAnubandhaH samastItyevaMrUpA / / 985 / / arhadAgame pRcchA pravRttA / ziSTe bhagavatA saMvegA jAtaH / tataH 'caraNa'tti caraNapariNAmaH / itiH pUrvavat / tataH pravrajyA dIkSA gRhItA / tasyAM ca citrAbhigrahapAlanA tataH zreNI // 808 // kSapakazreNIlakSaNA, jJAnaM ca kevalalakSaNaM, siddhizca sarvakarmoparamalakSaNA vRtteti // 986 / / // samAptaM cedaM viSayAbhyAsagataM zukodAharaNamiti / / bhAvabhAsAharaNaM NeyaM acca tativvabhAvotti / NivveyA saMviggo kAmaM parasuMdaro rAyA // 987 / / __ atha bhAvAbhyAsodAharaNaM jJeyamatyantamatIvatIvrabhAva utkaTapariNAmaH / iti: pUrvavat / nirvedAt svayameva vihitAsamaMjasavyApArokeMgarUpAt saMvigno mokSAbhilASukaH kAmamatyarthaM narasundaro rAjA / / 987 / / ___ arthatadvaktavyatAmeva saMgRhNan gAthAsaptakamAha ;-- jagarI u tAmalittI rAyA parasuMdaro sasA tassa / baMdhamaI pariNoyA avaMtiraNNA visAlAe // 988 // airAgapANa vasaNe maMDalaNAsa saciva'NNaThAvaNayA / mattapariTThAvaNamuttarijjaleho aMNAgamaNaM // 989 // mayavigama leha kove devIviNNavaNa tAmalittagamo / ujjANarAyaThAvaNa devIpavese NivAgamaNaM // 990 // bhukkhA kacchage kakkaDi teNa'vadAra lauDeNa maMmammi / moho rAyAgama'vaTTa cakka koTTAe avaNayaNaM / / 991 // / / 808 // Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 809 // rAyAdasaNa maggaNa devI AhavaNa NiuNamaggaNayA / diTre devIsogo aggI raNo u Nivveo / / 992 / / dhI bhavaThiI aNasaNaM imIe mo Agamammi paNihANaM / maraNaM baMbhavavAo osaraNe sAmipAsaNayA // 993 // dasaNasaMpattI bhavaparittayA suhaparaMparajjiNaNaM / gaidugavigamA mokkho sattamajammammi eyassa / / 994 / / __nagarI, tuH pAdapUraNArthaH, tAmralipto nAma samAsIt / tAM ca rAjA narasundaraH pAlayAmAsa / svasA bhaginI tasya narasundarasya rAjJo bandhumatI nAmA bhuutaa| sA ca pariNItA'vantIrAjena mAlavamaNDalAkhaNDalena pRthvIcandranAmnA vizAlAyAmujjayinyAmiti / / 988 / / tasya ca tasyAmatIva rAgo'jani kSaNamapi virahaM na sahate madyapAnapravRttazca jAtaH / tato'tirAgapAnAd vyasane sati rAjakAryacintAvadhIraNAyAM pramattIbhUteSu dezacintAdhikAriSu, samujjRmbhiteSu ca sarvato nirbhayanIyamanassa malimluceSu, luNTayamAnAsu ca sImAsu sImApAlabhapAlaiH, evaM maNDalanAze jAyamAne paricititaM sacivena yathA "trastamuddhAntahRdayaM hAhAbhUtamacetanam / kSaNAd vinazyatyakhila yadi rAjA na rakSati // 1 // " tathA, rAjamUlAH sarvAH prakRtayaH, amUleSu tarUSu kiM kuryAt puruSayatnaH" iti rAjA ca dhArmikaH kulAcArAbhijanavizuddhiH pratApavAn nyAyAnugatazca kArya iti / iti vicintyAnyasya tatputrAdestatpade sthApanA kRtA / tatastasya bandhumatyA saha zAyi| tasya pariSThApanaM mahati nirjanavane samujjhanaM sacivaH kArayAmAsa / baddhazcottarIye lekho yathA'nAgamanaM tava guNAvahamiti / / 989 / / tato madavigame jAte dRSTe ca lekhe kopaH samudapAdi, yathA-ahaM nijenaiva parijanena rAjyAnnirvAsitaH, yujyate ca tannirghATanam / tato devI bandhumatI vijJapanamakarot, yathA-deva ! kSINapuNyAnAmeveyamavasthA sampadyate, tanna tanni // 809 // Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvAbhyAsenarasundara rajJAtam upadezapadaH rghATanopakrame'pi kAcit kAryasiddhirastIti yuktstaamrliptiigmH| tataH pracalite dve api tAM prati / prApte ca krameNa mahAgraMthaH ttsmiipe| tata udyAne rAjJaH sthApanA devyA kRtA / nagarAbhyantare ca devIpraveze jAte nRpeNa narasundareNAgamanaM bhaginI bhartuH pratyutthAnAyArabdham // 990 // tasya ca mAlavamaNDalabhartuH tatkSaNamatIva bubhukSA samajani / tataH kacchake karkaTI nimittaM prvissttH| tadrakSAkArakeNa ca stenazcauro'yamapadvArapraviSTatvAditi lakuTena marmaNi htH| tato moho ma saJjA81 taa'sy| rAjAgame turagakharakhurotkhAtakSoNIrajaH puMjAndhakAritAsu dizvatyantakSAmIbhUte sainikalokadRSTisaJcAre 'aba cakka koTTAe' iti AvartAyAM rAjapathabahirbhAgarUpAyAM patitasya tasya kenApyadRzyamAnasya narasundararathacakreNa khaDgAdpyatitIkSNAgrabhAgenAtisatvaraM gacchatA'ntIrAjasya kuTTAyAH pratItarUpAyA apanayanaM chedanamakAri // 991 / / rAjJo narasundarasyAdarzanamavantirAjAnavalokanaM yadA jAtaM tadA mArgaNaM gaveSaNaM tasya tena kRtam / yadA tathApi na labdhaH, tato devyAhvAnaM devIsamAkAraNamakAri / tato nipuNamArgaNA vihitA / dRSTazca kathaJcid bahaladhUlIpaTalAvaluptasakaladehaH / Vol tasmizca tathAvasthe upalabdhe devyAH zokaH samajani / tato'gnirvaizvAnaro nijotsaGgArUDhaM taM vidhAyAnayA sAdhitaH / tato rAjJastu narasundarasya punarbhavAnnirvedaH sampannaH // 992 // kathamityAha-dhig nindyA vartate bhavasthitiH, acintyevaMvidhAnarthasArthasampAdikA / tadanvevAnazanaM sarvAhAraparihAralakSaNaM tena kRtam / tathA tasyA bhavasthitenirUpitAyAH sakAzAd 'mA' iti prAgavat, Agame sarvajJavacane kuto'pi dhArmikAdAkaNite praNidhAnaM zraddhAnarUpaM saMjJAnam / anazanaparyante ca maraNam / brahmotpAdo brahmaloke devatvalAbhalakSaNaH samabhUt / avasaraNe samavasaraNalakSaNe svAminastIrthakarasya kasyacida // 810 // Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 811 // darzanamabhUt / / 993 / / tatra ca darzanasamprAptiH smyktvpraaptiruupaa| tathA, bhavaparIttatAsaMsAratucchIkaraNaM sukhaparamparArjanaM pratibhavaM viziSTaviziSTataraviziSTatamazarmaparamparopArjanarUpaM jAtam / tato gatidvikavigamAnnarakagatitiryaggatipravezavirahAnmAkSo jAtaH saptamajanmanyetasya narasundarasya // 994 / / athaitadanuSThAnatrayamapi kathaJcidekameveti darzayannAha ;['evaM visayagayaM ciya samvesi esiM hataNadANaM / Nicchayao bhAvavisesao u phalabheyamo NeyaM // 995 // ] evamuktanItyA viSayagatameva mokSAnukUlabhAvapratibaddhameva sarveSAM trayANAmapyeteSAM kurucandrAdInAM, hanteti vAkyAlaMkAre, anuSThAnaM mAtApitRvinayAdikRtyaM nizcayato nizcayaprApakAda vyavahAranayAt / yadyavaM kathamitthaM phalavizeSaH sampanna ityAzaMkyAha-bhAvavizeSatastu bhAvasya bhavavairAgyalakSaNasya yo vizeSastAratamyalakSaNastasmAt punaH phalabhedaH phalanAnAtvaM, 'mA' prAgvad, dRSTavyaH / yathA mAdhuryasAmAnye'pIkSurasakhaNDazarkarAvarSAgAlakAnAM nAnArUpo vizeSaH, tathA sAmAnyena bhavavairAgye satyapi satatAbhyAsAdiSvanuSThAneSvanyo'nyaM bhAvabhedo varttate, tasmAcca phalavizeSa iti // 995 / / yata evam ; sammANuTThANaM ciya tA savvamiNaMti tattao geyaM / Naya apuNabaMdhagAI mottuM evaM ihaM hoi / / 996 // samyaganuSThAnamevAjJAnukUlAcAraNameva, tata tasmAta savaM triprakAramapi idamanuSThAnaM tattvataH pAramArthikavyavahAranayadRSTayA jJeyam / atra hetumAha-naca naiva yato'punarbandhakAdIn apunarbandhakamArgAbhimukhamArgapatitAn muktvA etadanuSThAnamihai 1 iyamapi gAyA kvacanAdarzapustakeSvasmatsamIpastheSu nopalabdhA / TIkAmupajIvya tvtropnibddhaa| evamanyatrApi sarvatra koSThakalikhiteSu mUlapATheSu TIkApATheSu ca vijJeyam / Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathAbhavyatvavyAkhyA teSu jIveSu bhavati / apunarbandhakAdayazca samyaganuSThAnavanta eva / / 996 / / mahAgraMthaH ra eyaM tu mahAbhamvattAe saMjogao NiogeNaM / taha sAmaggIsajjha leseNa jiMdasiyaM ceva // 997 // etattvanuSThAnaM tathAbhavyatvAdisaMyogatA niyogato niyamena bhavati / tatra tathAbhavyatvaM vakSyamANameva, AdizabdAt // 812 / / kAlaniyatipUrvakRta puruSakAragrahaH / ata evAha-tathA tatprakArA yA sAmagrI samagrakAlAdikAraNasaMyogalakSaNA tatsAbhyam, ekasya kasyacit kAraNatvAyogAt / etaca lezana saMkSepeNa nidarzitameva prakaTitameva / / 997 / / yathA tanidarzanaM tathaiva sphuTayati;daivapurisAhigAre atthAvattIe garuyaNayaNiuNaM / paribhAveyadhvaM khalu buddhimayA Navari jatteNa / / 998 / / devapuruSAdhikAre "etto ya dovi tullA vinneyA daivapurisagArAvi / iharA u niSphalattaM pAvai niyameNa egassa" ityAdi prAguktalakSaNe'rthApattyA sarvakAryANAM tadadhInatvapratipAdanalakSaNayA gurukanayanipuNaM pradhAnayuktisandarbhitam paribhAvayitavyam, khalukyAlaMkAre, buddhimatA puruSeNa, navaraM kevalaM yatnenAdareNeti / / 998 / / atha tathAbhavyatvameva vyAcaSTe ;tahabhavvattaM cittaM akammajaM Ayatattamiha NeyaM / phalabheyA taha kAlAiyANamakkhevagasahAvaM // 999 / / tathAbhavyatvaM citraM nAnArUpaM, bhavyatvameveti gamyate, akarmajamakarmanirmitamAtmatattvaM sAkArAnAkAropayogavajIvasvabhAvabhUtamiha vicAre jJeyam / atra hetuH-phalabhedAttIrthakaragaNadharAdirUpatayA bhavyatvaphalasya vaicitryopalambhAt / tatheti / / 812 // Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||813 // samuccaye / kAlAdInAM kAlaniyatipUrvakRtakarmaNAM samagrAntararUpANAmAkSepakasvabhAvaM saMnihitatAkArakasvabhAvam // 999 // vipakSe bAdhakamAha;iharA'samaMjasattaM tassa tahasabhAvayAe thcitto| kAlAijogao NaNa tassa vivAgo kahaM hAi // 1000 / _____ itarathA vaicitryAbhAve'samaMjasatvamasAMgatyaM praapnoti| kuto, yatastasya bhavyatvasya tathAsvabhAvatAyAmekasvabhAvatvalakSaNAyAM pareNAbhyupagamyamAnAyAM tathAcitraratatprakAravaicitryavAn kAlAdiyogataH kAladezAvasthAbhedatA nanu nizvitaM tasya jIvasya vipAkaH phalalAbharUpaH kathaM bhavati ? na kathaJcidityarthaH / / 1000 / / eso u taMtasiddho evaM ghaDaetti Niyamao evaM / paDivajjeyavvaM khalu suhameNaM takajogeNaM // 1001 / / __ eSa tu kAlAdiyogatazcitro vipAko jIvasya tantrasiddhaH siddhAntanirUpitaH, yathA 'titthayarasiddhA atitthayarasiddhA' ityAdi, evaM bhavyatvavicitratAyAM ghaTate, itirvAkyAlaMkAre, niyamato niyamena / evamuktalakSaNaM vastu pratipattavyaM, khaluravadhAraNe, sUkSmeNa nipuNena tarkayogena Rjusuutraadipryaaynypryaalocen| RjusUtrAdayo hi paryAyanayAH kAraNabhedapUrvakameva kAryabhedaM manyante, anyathA ekasmAdeva kAraNAt sakalatrailokyakAryotpattiprasaMgena vyarthameva kAraNAntarANAM sakalajanaprasiddhAnAM parikalpanaM syAditi / / 1001 / / evaM viya vinneo saphalo nAeNa purisagArovi / teNa tahakkhevAo sa annahA'kAraNo Na bhave // 1002 // evameva tathAbhavyatvacitratAyAmeva vijJeyaH saphalo nyAyena puruSakAro'pi puruSavyApArarUpaH / atra hetuH--tena tathA // 813 // Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavalasva upadeza padAH bhavyatvena tathAcitrarUpatayA AkSepAt samAkarSaNAt puruSakArasya / sa puruSakAraH anyathA bhavyatvAkSepamantareNAkAraNo mahAnatha nirhetuko na naiva bhavet, nityaM sattvAdiprasagAt // 1002 / / evaM ca sati yadanyadapi siddhaM tadAha; bhAvavAdaH uvaesasaphalayAvi ya evaM iharA na jujjati tateovi / taha teNa aNakkhitto sahAvavAdo balA eti // 1003 / / upadezasaphalatApi ca upadezasyApunarbandhakAdidharmAdhikArisamucitasya tattacchAstranirUpitasya saphalatA tattadanAbhoganivarttanarUpA, kiM punaH prAguktapuruSakArAdyAkSepa ityapizabdArthaH, evaM tathAbhavyatvasyaivApekSyatve ghaTate, (naanythaa)| tako'pyupadezo'pi kiM punaH puruSakAra ityapizabdArthaH, tatheti samuccaye, citrabhavyatvAnabhyupagame sati tena ca tathAbhavyatvenAnAkSipto'nAlIDha ekAkAra ityarthaH, svabhAvavAdA vakSyamANarUpA balAdya ktisAmarthyAdeti prasajyate, tathAbhavyatvarUpastu svabhAvavAdo na bAdhAkaraH // 1003 / / kevalasvabhAvavAdameva darzayati; ko kuvalayANa gaMdhaM karei mahurattaNaM ca ucchRNaM / vaharatthINa ya lIlaM viNayaM ca kulappasUyANaM? // 1004 // ziza kaH kuvalayAnAM jalajavizeSANAM gandhaM saurabhaM karoti, madhuratvaM ca mAdhuryalakSaNamikSUNAM, barahastinAM ca jAtyastambera| mANAM lIlAM gamanasaundaryarUpAM, vinayaM ca sarvArtheSacitapravRttirUpaM . kulaprasUtAnAmikSvAkvAdinirmalakulasamudbhavAnAM puru- In814|| SANAm ? kiM tu svabhAva eva nAnyaH kAlAdiH / anyatrApyuktam-"kaH kaNTakAnAM prakaroti takSNyaM, vicitrabhAvaM mRga4 pakSiNAM ca / svabhAvataH sarvamidaM pravRttaM na kAmacAro'sti kutaH prayatnaH ? // 1 // " // 10 // atha prastutaM tathAbhavyatvamevAzrityAha;-- Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 815 // ettha ya jo jaha siddho saMsariuM tassa saMtiyaM cittaM / kiM tassa bhAvamaha No bhavvattaM vAyamuddesA // 1005 // atra ca tathAbhavyatvapratiSThAyAM yo jauvA yathA tIrthakarAdiparyAyaprAptyA siddho nidbhutakarmA jAta: saMsRtyAnarvApAre saMsArAkapAre paryaTaya tasya satkaM citraM bhavyatvamApannaM tAvat, anyathA citrasaMsaraNAbhAvAt / evaM ca pRcchayase tvaM, kiM tatsvabhAvaM citrasvabhAvaM, atha nA citrasvabhAvam / tathAbhyupagame na bhavyatvaM siddhigamanayogyatvaM varttate, vAdamudrA vAdamaryAdA eSAnantaroktA kRtaprayatnenApi pareNollaMghayitumazakyA / idamuktaM bhavati-ye'mI RSabhAdayo bhavyAstattannaranArakAdiparyAyaparamparAnubhavanena niyatakSetrakAlAvasthAbhAjaH siddhAsteSAM bhavyatvaM citrarUpamacitrarUpaM vA syAt ? // 1005 / / ki cAtaH-- jai tassahAvameyaM siddhaM savvaM jahAiyaM ceva / aha No Na tahAsiddhI pAvai tassA jahaNNassa // 1006 // yadi sa parasparabhinnaparyAyaprAptihetuH svabhAvo yasya tat tathA etadbhavyatvaM tadA siddha sarva, caivazabdasya vakSyamANasyehAbhisambandhAt, samastameva yathoditaM puruSakAravaicitryAdilakSaNaM vastu / atha dvitIyavikalpazuddhayarthamAha-atha nA | tathAsvabhAvaM aparaprANiprApyaparyAyavailakSaNyahetusvalakSaNaM; evaM sati na naiva tathA RSabhAdiparyAyaprApaNena siddhinirvatiH prApnoti / tasya RSabhAderjIvasya tadAnIM yathA'nyasya mahAvIrAdeH / ko hi nAma vizeSaheturyat tulye'pi bhavyatve parametenaikasyakatra kAle siddhirna punadvitIyasyApi ? tulyasvabhAvAkSiptatvena yugapadeva siddhisaMbhavaH syAt / / 1006 // esA Na laMghaNIyA mA hAjjA smmpnycvinnaasaa| aviya NihAleyavvA tahaSNadosappasaMgAo / / 1007 / / // 815 // Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapa mahAgraMtha: tathAbhavyatvalakSaNam // 816 // eSA nyAyamudrA na laGghanIyA mtimdbhiH| kuto. yato mA bhavet mA bhUyAt etadullaMghane samyakpratyayavinAzaHyathAvasthita vastu nirNaya viplvaH / apica, nibhAlayitavyA samyag nirIkSaNIyA / kuta ityAha / tathA-anibhAlane anyadoSaprasaGgAt samyakpratyayavinAzApekSayA'nyasya doSAntarasya prApteH // 1007 / / etameva darzayati;-- jai savvahA ajoggevi cittayA haMdi vaNiyasarUvA / pAvai ya tassahAvattavisesA NaNu abhavvassa // 1008 / / yadi sarvathA sarvereva prakArairayogye'pyekasvabhAvatayA taccitraparyAyANAM citratA dezakAkAdibhedena nirvANagamanasya, haMdIti pUrvavat, vaNitasvarUpA / yadi hi bhavyatA ekAkArA satI citratayA nirvANagamanasya hetubhAvaM pratipadyate tadA prApnoti ca prApnotyeva tatsvabhAvatvAvizeSAd--acitrakajIvasvarUpasvabhAvatvAvizeSAt, nanu nizcitamabhavyasya nirvANagamanAyogyasya jantoH / ayamabhiprAyaH--RSabhAdenirvANakAle yaH svabhAva: sa cenmahAvIrasyApi, tahi dvayorapi nirvANagamanakAlaikyaM syAt, bhavyatvabhedasyAbhAvAt / na caivamabhyupagamyate / tasmAt tatkAlAyogyasyaiva RSabhAdenirvANamityAyAtaM, tathA ca satyabhavyasyApi nirvANaM syAt, tatkAlAyogyatvasyAvizeSAt / / 1008 // aha kahavi tanviseso icchijjai Niyamao tadakkhevA / icchiyasiddhI savve cittayAe aNegAto // 1009 / / ___ atha kathamapi citraparyAyaprAptyanyathAnupapattilakSaNena prakAreNa tadvizeSa RSabhAdInAM bhavyatvavizeSa issyte| tadA niya. mato'vazyaMbhAvena tadAkSepAt prativiziSTabhavyatvenAkSepaNAdiSTasiddhirabhilaSitatIrthakarAdiparyAyaniSpattiH / tathA, evaM ca bhavyatvasya citratAyAmanekAntaH / yathA bhavyatvaM tAvat sAmAnyenaikarUpameva, AmrAniMbakadambAdInAmiva vRkSatvam / vize-. / / 816 // Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 817 / / pacintAyAM tu yathAmrAdInAM rasavIryavipAkabhedAnnAnArUpatA, tathA parasparabhinnaparyAyabhAkSu jaMtuSu bhavyatvasyApIti / / 1009 / / atha syAdvaktavyaM yadyapi svato bhavyatvamekarUpaM, tathApi svakAryaniSpAdane 'niyatarUpam , ataH kAryabhede'pi na tadvaicitryaM svarUpeNakatvAdityAzaMkyAha;-- aNiyayasahAvayAvi hu Na tassahAvattamaMtareNatti / tA evamaNegaMto sammati kayaM pasaMgaNaM // 1010 // ___ aniyatasvabhAvatApi kAryajananaM pratyaniyamalakSaNA, kiM punarasmadabhyupagataM tadvaicitryamityapihuzabdArthaH, na naiva tatsvabhAvatvaM bhavyatvasya citrasvabhAvatAmantareNa / iti prAgvat / upasaMharannAha-tat tasmAdevamuktanyAyenAnekAnto nAnArUpatA bhavyatvasya samyag yathAvat / iti kRtaM prasaMgena vistarabhaNanena // 1010 / / Aha-yadi bhavyatvaM citrarUpaM tadAkSiptazca kAlabhedena bhavyAnAM bIjAdhAnAdiguNalAbhaH, tadA na yatnaH samyaktvAdyArAdhanAyAmupapannaH syAt, tadazenaivAprArthitA'pyabhilaSitasiddhiH sampatsyate, ityAzaMkyAha;evaMpi Thie tatte eyaM ahigicca ettha dhIrANaM / juttaM visuddhajogArAhaNamiha savvajatteNa // 1011 / / evamapi sthite tattve bhavyatvacitratAlakSaNe etat tattvamadhikRtyAzrityAtra jinapravacane dhIrANAM buddhimatAM yuktaM vizu- ddhayogArAdhanaM niraticArasamyaktvAdyAcAraparipAlanamiha jagati sarvayatnena samastAdareNa / na hi puruSakAramantareNa tathAbhavyatvopanItAnyapi kAryANi niSpadyante, "kAlA sahAva niyaI" ityAdivacanapramANyena zeSapuruSakArAdikAraNakalApasavyapekSasyaiva tathAbhavyatvalakSaNasya svabhAvasya svakAryakAritvopapatteH // 1011 / / tatra ca;-. // 817 / / Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH |suratejodRSTAnta: / / 818 // thevovi ha atiyAro pAyaM jaM hoti bahuaNi?phalo / etthaM puNa AharaNaM vineyaM sUrateyanivo // 1012 / / ativArA . stoko'pi kiM punarbhUyAn hurvAkyAlaMkAre, atIcAro darzanAdivirAdhanArUpaH, prAyo bAhulyena yadyasmAd bhavati, niSTaphala bahvaniSTaphalo dAruNaparyavasAna iti zuddha eva yoge yatno vidheyaH / prAyograhaNaM nindAgarhAbhyAM samyakRtAbhyAM niranubandhI kRto viparItarUpo'pyatIcAraH syAditijJApanArtham / atra punarAharaNaM vijJeyaM sUratejo napa iti // 1012 / / tadeva darzayan gAthApaMcakamAha;narasuMdaravuttaMtaM souM paumAvatIe NayarIe / devIsahito rAyA nikkhaMto sarateotti / / 1013 // pavvajjakaraNa kAleNa gayaure sAhusAhuNIkappo / viNDasuya datta laMkhiga rogo tattheva pariNayaNaM / / 1014 // jaha kaha sAhusamIvevi dukkara natthi haMta rAgassa / iya Aha sarateo devI ki nIyabollAe ? ||1015 // iya suhumarAgadosA baMdho nAloiyammi kAlo ya / sura bhAga cavaNa vaNilaMkhagehajammo kalaggahaNaM // 1016 // annattharAga kAleNa daMsaNa cakkhurAga pariNayaNaM / garihA hiMDaNa jatisaNAo saraNeNa bohI ya / / 1017 // narasundaravRttAntamanantarameva prapaJcitaM zrutvA padmAvatyAM nagaryA devIsahito'gramahiSIsamanvitA rAjA mahadvairAgyaM vahamAno niSkrAntaH pravrajyAM pratipannaH sUratejA iti // 1013 // tasya ca siMhatayA niSkrAntasyAgreNa vihAreNa 'pavajjakaraNa' tti pravrajyAkaraNe pravRtte kiyatApi kAlena gatena gajapure sAdhusAdhvIkalpA mAsAdivihArarUpaH saJjAtaH-- sUratejorAjarSinijasAdhusAdhvIvargAnugatastatra vihRtavAnityarthaH / evaM ca tatra vihAre pravRtte samutsApatsu sAdhusAdhvIyogyeSu kakakakakakarU Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAcAreSu, pratibuddhayamAneSu jantuSu, nirmathyamAna mithyAtvaviSavikAratayA paramAnandabhAji purajane kadAcidviSNoribhyasya sarvadaiva pravRttaniSkalaMka kulAcArasya zIlasalilakSIravAridheH sarvatra samuddhaTita kIrtikallolinI kulazailasya yaH sutA datta - nAmA bAlakAla eva samyagabhyasta kalAkalApaH satatameva nijakulAnurUpAcArasAraH pituH paramapraNayapAtraM kulakalpatarutayA sambhAvitaH / tasya sakalaleAkaleAcanacakoracandrikAkAramudAraM yauvanamanuprAptasya lekhikAyAM naTayAM kathaMcid dRSTiprAptAyAM durvvAro mahAnuragaviSavikArAdapi samadhiko rAgo'bhiSvaMgaH samujjRmbhate sma / tasmAcca tAM vinA muhUrtamapi sthAtumazaknuvanaTapeTakAccAnyatra netumalabhamAno laMghitasakalakulamaryAdastatraiva naTapeTake pariNayanaM tasyAzcakAra // / 1014 / / sa ca vRttAnto'tyantamasambhAvanIyo durjanalokopahAsasthAnaM ziSTajanazocanIyo bAndhavajanamanaH santApahetuH salilapatita iva tailabinduH sahasA sarvatra nagare vistAramanubhavan 'jahakaha' tti yathAkathaMcit sAdhusamIpe'pi sUrasena ( sUratejo ) rAjarSisanidhAne'pi kiM punaranyatra nagare gataH / tatazca duSkaraM duranuSTheyaM nAsti na vidyate hanteti komalAmantraNe, rAgasya strIlokagocarasyetyetadAha sUratejA muniH / evaM tena naTatvavRttAntena ' hA dhik kulInajanAnucitamAcaritamanena' ityevaMrUpanindAyA akaraNena manAg bahumAnaviSayamAnIte kathaMcittadvandanArthamAgatA devI rAjaparyAyAgramahiSI, samprati tu pratipannapravrajyA / tAM naTIM prati samutpannakicidIrSyAviSAvezAt prAha- kiM na kiMcidityarthaH 'nIyabollAe' tti nIcajanakathA / na hyuttamAH svapne'pi nIcajanavArttA zRNvanti kurvanti vA / / 1015 / / ityevaM, 'suhumarAgadosA 'tti sUkSmAdrAgAd dveSAcca bandho nIcAcArasampAdakasya karmaNastAbhyAM kRtaH / anAlocitenAbheAgAttatrAparAdhe kAlazca maraNalakSaNa // 819 / / Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhayoge durgatAnArI upadezapadaH stayorajani / tadanu sureSu vaimAnikeSu bhogA: smbhuutaaH| kAlena ca cyavanaM devalokAt / sUratejojIvaH kvacinnagare vaNi- mahAgraMtha kasataH sampannaH, devyAzca laMkhagRhe janma putrIbhAvena / kalAgrahaNamubhAbhyAmapi kRtam // 1016 / / dvayorapi prAptatAruNyayoranyatra stryantare puruSAntare cArAgo rAgAbhAvaH sampannaH / kAlena ca gacchatA kadAcid dvayorapi parasparaM darzanama bhUt / tatazcakSurAge dRSTirAgalakSaNe kathaMcidanivartamAne dvayorapi pariNayanamajAyata / tatazca gardA prspraayogysmbndhaa||820|| pavAdarapA sarvatra pravRttA / tAM cAvadhAryeva hiNDanaM dezAntaraparyaTanalakSaNamArabdhaM tAbhyAm / prastAve ca yatidarzanAcchuddhasamAcArasAdhusamavalokanAt smaraNena prAganubhUtAyA jAte bodhizca dharmaprAptilakSaNaH samajani tayAriti / / 1017 / / iya thovovaiyAro eso eyANa pariNao evaM / suddhe puNa joggammi duggayanAri udAharaNaM // 1018 // ityevaM stoko'pyatIcAro rAgadveSalakSaNa eSa yaH prAguktaH etayoH pariNata evamanucitAcArahetutayA / tasmAt sarvathA zuddhAcArapareNa matimatA bhAvyamiti / atra zuddha punaryoge samAcAre durgatanArI vakSyamANalakSaNA udAharaNaM vartate iti // 1018 // etadeva saMkSepatastAvadAha ;suvvati duggayanArI jagaguruNo siMduvAra kusumehiM / pUjApaNihANeNaM uvavannA tiyasaleogammi // 1019 / / zrUyate jinAgame durgatanArI daridrA jaratI strI jagadguroH sinduvArakusumainiguNDIpuSpaiH kRtvA yat pUjApraNidhAIN namabhyarcanAbhilASastenopapannA tridazaloke / / 1019 // etAmeva gAthAM gAthaikAdazakena vyAcaSTe :-- kAyaMdo osaraNe bhattI pUjatthi duggayatti tato / taha siMduvAragahaNaM gamaNaMtaramaraNa devattaM // 1020 // / / 820 // Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 821 // jaNadagasiMcaNa saMkA moho bhagavaMta puccha kahaNA y| AgamaNe eso sA vimhaya gaMbhIradhamma kahA ||1021 / / gift udargAbiMdu jaha pakkhittaM mahAsamuddammi / jAyati akkhayamevaM pUjAvi hu vIyarAgesu / / 1022 / / uttamaguNabahumANo payamuttamasattamajjhayArammi / uttamadhammapasiddhI pUjAe vIyarAgANa / / 1023 / / eeNaM bIjeNaM dukhAI apAviUNa bhavagaMhaNe / aJca tudArabhogo siddho se aTTame jamme / / 1024 / / kaNagaure kaNagadhao rAyA hAUNa sarayachaNagamaNe / daTThUNa vaisasamiNaM jAo patteyabuddhotti ||1025 / / maMDukkasappakurarajagarANa kUraM paraMparaggasaNaM / paribhAviUNa evaM lAgaM hoNAimeyaMti ||1026 // maMDuko iva logo hoNo iyareNa pannageNaMva / ettha gasijjhati sovi hu kurarasamANeNa atreNa // / 1027 / / sovi ya na ettha savaso jamhA ajagarakayaMtavasagotti / evaMvihevi loe visayapasaMgo mahAmoho / / 1028 / / iya citiUNa ya bhayaM sammaM saMjAyacaraNapariNAmo / rajjaM caiUNa tahA jAo samaNo samayapAvA ||1029 / / siddho ya kevalasiri paramaM saMpAviUNa ujjhAe / sakkAvayAraNAme paramasive ceiujjANe // 1030|| kAkandI nAma madhyadezAvataMsabhUtA sadbhUtabhAvasaMbhUtihetuH puruhUtapurasamRddhisparddhanI purI samabhUt / tasyAM ca kadAciccitrIti nikhilabhuvanajano janitajanatApramAdaguNagrAmo grAmAkaranagarapurapUrapRthaM pRthvIM paryaTan kazcit tIrthakRt samavasRtaH / tatra ca samavasaraNe calAmalacAmaravisaravIjitatanau zaracchazAMkamaNDalojjvalapuNDarIkatritayatalabhAgavarttini bhagavati dharmadezanAM vidadhati, nAnAvidhayAnavAhana samArUDhaprauDhapratipattiparigate gandhasindhuroddha, raskandhamadhiSThite chatracchannanabhastale // 821 // Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhayoge durgatA nArI mAgadhopagItaguNagaNe bherIbhAMkArabharitAmbaratale narapatau, tathA dvijavarakSatriyavaizyAdike purajane gandhadhUpapuSpapaTalaprabhRti mahAgraMthaH pUjApadArthavyagrakarakiMkarInikaraparigate vividhavasanAbharaNaramaNIyatarazarIre nagaranArInikare ca tad vandanArthaM pracalite sati, ekayA vRddhadaridrayoSitA jalendhanAdyartha bahinirgatayA kazcinnaraH pRSTaH, yathA-kvAyaM loka ekamukhastvaritapada pracAraH pracalito vilokyate ? / tenoktaM--jagadekabAndhavasya janmajarAmaraNarogazokadaurgatyAdiduHkhacchidurasya // 822 // zrImato bhagavatastIrthakarasya vaMdanapUjanAdyartham / tatastacchavaNAt tasyA bhagavati bhaktirabhavat / acintayaccAhamapi bhagavataH pUjAdyartha yatnaM karomi / tataH sA pUjAthinI satI evaM vicintayati-aho ! ahamatidurgatA puNyarahitA vihitapUjAMgavajitA / itiH prAgavat / atoraNyadRSTAni mudhAlabhyAni tathAprakArANi yAni sinduvArakusumAni teSAM svayameva grahaNaM kRtvA bhaktibharanirbharAMgI, ato 'dhanyA puNyA kRtArthA kRtalakSaNAhaM sulabdhaM mama janma jIvitaphalaM cAhamavAptA' iti bhAvanayA pulakakaMTakitakAyA pramAdajalaplavaplAvitakapolA bhagavantaM prati gamanamAcarantI samavasaraNakAnanayorantara eva vRddhatayA kSINAyuSkatayA ca jhaTiti mrnnmupgtaa| tato'sAvavihitapUjApi pUjApraNidhAnollasitamAnasatayA devatvamavAptavatI // 1020 / / tatastasyAH kaDevaramavanipIThaluThitamavalokyAnukampAparItAntaHkaraNo jana udakenAmbhasA secanamakarot / tatastAmaparispandAmavalokya lokasya zaMkA kimiyaM macchitA uta mRtetyevaMrUpA ArekA sama jAyata / tato yadA mAha uktarUpe'rthe nirNayAbhAvarUpo na nivarttate tadA bhagavataH pRcchA kRtA, yathA-bhagavannasau vRddhA 10 kiM mUcchitA uta mRteti / tataH kathanA ca kRtA bhagavatA, yathA-mRtA'sau devatvaM cAvAptA / tataH paryAptibhAvamupaga // 822 // Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 823 // | tena prayuktAvadhinA pUrvabhavAnubhUtamavagamya jinavandanAthaM tenAgamane kRte 'eSa devaH sA strI' iti punarapi bhagavatA nivedite vismayo lokAnAM samabhUt, yathA-aho pUjApraNidhAnamAtreNApi kathamamaratAmavApyamiti / tato bhagavatA gaMbhIrA dharmakathA karttamArabdhA yathA stoko'pi zubhAdhyavasAyo viziSTaguNapAtraviSayo mahAphalo bhavati // 1021 // yata ekoupyudakabindurjalAvayavarUpo, liMgavyatyayaH prAkRtatvAt. yathA prakSipto mahAsamudre svayaMbhUramaNAdau jalarAzau jAyate akSata AzrayazoSAbhAvAdakSayaH, evaM pUjApi, huH pUrvavat, vItarAgeSvarhatsu / iti // 1022 / / tathA uttamaguNeSu pradhAnaguNeSu jineSu, vItarAgatvAdiSu vA jinaguNeSu bahumAnapakSapAta uttamaguNabahumAnaH sa pUjayA vItarAgANAM bhavatIti sambandhaH, pUjakasyeti gamyate / tathA padamavasthAnamuttamasattvamadhyakAre pradhAnaprANinAM pradhAnAzayavizeSANAM vA jinagaNadharanAkinaranAyakAdInAM madhye ; tathA, uttamadharmaprasiddhiH pradhAnadharmasya pUjAkAle prakRSTapuNyakarmabaMdharUpasyAzubhakarmakSayarUpasya ca kAlAntare krameNa yathAkhyAtacAritrarUpasya ca niSpattirbhavati / athavA uttamadharmaprasiddhijinazAsanaprakAzaH pUjayA'bhyarcanena vItarAgANAM jinendrANAm // 1023 / / prastutamevAha--etena bIjena pUjApraNidhAnalakSaNena duHkhAni dAridryAdInyaprApya bhavagahane saMsArANye'tyantodArabhogaH--atipradhAnazabdAdiviSayasukhaH san siddho'sAvaSTame manuSyajanmani / ete cASTa bhavAH saptabhirdevabhavarantaritAH pRthageva graahyaaH| anyathobhayajanmagaNanAyAmaSTamo devabhava eva | syAt / na ca tatra siddhiH saMbhavatIti / / 1024 / / yathA cASTamajanmani siddhastathAha-kanakapure kanakadhvajo rAjA bhUtvA zaratkSaNa indrotsavastadarthaM nagarAd bahinirgamane kRte dRSTvA vaizasamasamaMjasamidaM vakSyamANaM jAtaH pratyekabuddhaH / itiH 1823 // Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhayo ge dugatA nArI upadezapA prAgvat // 1025 / / vaizasameva darzayati-maNDUkasarpakurarAjagarANAM krUraM dAruNaM paramparAgrasanaM dRSTvetyanuvartate / tathA mahApatha hi-maNDUkaM sarpaNa, sarpa kurareNa pakSivizeSeNa, kuraraM cAjagareNa grasyamAnaM dadarza / tataH paribhAvyavaM maNDUkAdinyAyena lokaM sarvajanapadagataM hInAdibhedaM hInamadhyamottamabhedaM parasparayA grasyamAnaM pratyekabuddho jaatH| itiH prAgvat / / 1026 / / yathA paribhAvitavAMstathA cAha-maNDUka iva loko hIno jAtikulavibhavAdinA itareNa balavatA pannagenevAtra jagati // 824 // grasyate sapIDaH sannupajIvyate, seA'pi kurarasamAnenAnyena balavattareNa // 1027 // seA'pi ca balavattaro nAtra svavazo yasmAdajagarakRtAntavazaga:-ajagarAkAravazavartI / ityasmAt kAraNAdevaMvidhe'pi loke viSayaprasaMgo viSayasukhagRddhilakSaNo mahAmohaH paramamUrkhatvalakSaNaH / / 1028 / / ityevaM cintayitvA bhayaM mRtyulakSaNaM samyak saMjAtacaraNapariNAmo rAjyaM tyaktvA, tatheti samuccaye, jAta. krameNa zramaNaH zamitapApaH // 1029 // siddhazca kevalizriyaM paramAM saMprApyA'yodhyAyAM zakrAvatAranAmni paramazive paramakalyANahetutvAccaityenopalakSite udyAne / / 1030 / / durgatanArIudAharaNaM samAptam // aNNevi ettha dhamme rayaNasihAdI visuddhajogarayA / kallANabhAiNo iha siddhA ge mahAsattA / / 1031 / / annevItyAdi / anye'pyatra jainadharme ratnazikhAdayo ratnazikhaprAguktasudarzanazreSThiprabhRtayo vizuddhayogataH sarvopAdhizuddhAnuSThanAsaktAH kalyANabhAginaH saMtaH sarvakAlaM siddhA niSThitArthAH saMjAtAH, aneke mahAsattvA: / / tatra ratnazikhakathAnakamevaM zrUyate;. atthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse addhacakkova sahalaharo (halaharo) iva sagoviMdA goviMda iva garuDAsaNasu // 824 // Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 825 // thio suggAmo nAma gAmA tattha ya payaibhaddao viNayajavAigaNasaMgao saMgao nAma pAmaro ahesi / teNa ya kayAi kahiMci tatthAgayANaM muNINaM sabahumANaM dinno rynninivvaahnntthmuvsso| kayA ya sahariseNa pajjuvAsaNA / sAhUhivi kayA se akkhevaNI dhammadesaNA / kahaM / mAyaMgA girisiMgatuMgataNaNo dANaMbusittaMgaNA, niccaM kaMcaNasaMkalacciyagaNA NANA harINaM gaNA / sAmaMtA paNayappaNAmapavaNA sevAvihANujjayA, desA paTTaNagAmakabbaDaghaNA labhaMti dhammeNa bho // 1 // pAsAe vasahI mahI vasagayA tAraM tahateuraM, koso suThTha aNi TThio maNaharaM gaMdhavanaTTAiyaM / devvA dehajuI jaso sasisiyaM sAraM balaM pArusa, jaM jaM vA bhavaNe suhaM suhataraM dhammeNa taM labbhae // 2 // jaM paDheMsuyadevadUsayasarIsAraM vicittaM varaM, muttA, hArayahAri jaM ca vivihaM te ujjalaM bhUsaNaM / kappUrAgarukuMkumAisuhayA bhAgaMgabhUIvi jaM jIvANaM sayalaM tamabbhuyaguNaM dhammassa lIlAiyaM // 3 / / tA mahAbhAga ! karehi kiMci dhammakamma, jeNa jammatare sahabhAyaNaM hAhi, ti muNIhiM bhaNieNa citiyaM saMgaeNa ko dhammo, kahaM vA kIraitti vinANaMpi me natthi, dUre tAva takaraNaM, vacchalayA ya mamegateNa bhagavao, tA karemi uciyameyAesaM ti / bhaNiyaM ca bhayavaM! kuvAsasiyA aNabhinnA dhammasarUvassa, tahA hi ANaveha jamamhANamuciyaM ti / tato sAhUhi joggaM tamavagacchiya uvaiTTo paMcanamokAro, bhadda! pAvabhakkhaNo esa maMtA, tA savvAyareNa tumae tisaMjhaM tao paMca aTTa vA vAre niyamao paDhiyavvao, visesao bhAyaNasayaNesu na mottavvA khaNaMpi ettha bahumANo,tti bahuvihamaNusAsiUNamuvagayA annattha sAhuNo / iyarovi bhAvasAraM guruvayaNaM ciramaNucariUNa, sarIraparicchAyaM kAUNa, paMcanamekkiArasaraNanicchaovajjiyapunnappabhAveNa samupanno puhaivaraMgaNAtilae sayalasirikulanilae saMDillavisayasuMdare naMdipuranayare // 825 / Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhAnuSThAni ratnazikhakathA upadezapadaH pArusovahasiyapaMcANaNassa paumANaNassa garavaiNo piyapaNaiNIe kumuiNIe devIe kucchisi puttattAe / rayaNarAsisuvi- mahAAgraMthaH NayasUiyatteNa kayarayaNasihAbhihANo suheNa patto sukayakalAkalAvovalaMbhaM jovvaNAraMbhaM / pariNAvio ya piuNA kumArakalAkosallAtisayasavaNANuraMjiyaM sukayAyaTTiyaM lacchi piva sayaMvaramAgayaM sukosalAbhihANaM kolAhivadhUyaM / annayA devI daMsiyasIsakesuppAiyaveraggA tassa rajaM dAUNa piyAsaMgao gao vaNavAsaM paumANaNaniyo / iyaro ya komuimayaMkAvva // 826 // akhaMgamaMDalAlaMkio aNurattamaMtisAmaMtaviMdo jAo mhaanriNdo| aikouyaM ca eyassa akkhAiyAsu / ao dei vitti kahagabhaTTANaM, nisAmei auvvA auvvakahAo, harisijjai bahukougabhariehiM mahAsattacariehiM, viyarai tesiM tuTTidANaM / ___ annayA pAraddhaM kahagabhaTTaNa vIraMgayasumittamittajuyalakahANayaM,;-atthi samuddammiva madAlacchinivAse mahAdayabharasundare ya vijayaure nayare sUrassa va bahutamArividdhaMsaNAvaladdhapasiddhiNo sUraMgayanaridassA puvvAvajjiyapunnodaovaNIyarUvAiguNasaMgao viraMgao nAma kumAro / so uNa ciMtAmaNI atthisatthassa, vajjapaMjaraM saraNAgayANaM, ammApiyaraM dINaduhiyANaM, UsaradharaNI dunnayadhannANaM / tassA ya mahAmaMtipatto sumitto NAma mitto| teNa ya sabbhAvasiNehanibbhareNa saddhimabhiramamANassa kumArassA kayAi jAo samujhAvo-gaMtUNa desaMtaraM, karemo niyapunnaparicchaM, kahaM puNa jaNaNijaNayANi muccissaMti ti uvAyamaggaNujjayANaM aNNayA ujjANe kIlAvAulANa saraNaM saraNaMti bhaNaMtA nivaDio vIraMgayakumArassa caraNesu kayavajjhamaMDaNo kovi corapuriso / pattA ya tayaNumaggeNa daMDavAsiyA / bhaNiuM ca pavattA-kumAra ! esa pAvatakkaro sudattaseTThimaMdirAo khattamuheNa NiggacchaMto amhehiM gahio, devasAsaNAo ya sUlArovaNaNimittaM vajjhabhUmimuva // 826 / / Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIo, palAiUNetthAgao, tA aNujANau kumAro, jeNa saMpAemo devasAlaNaM / tao na juttaM saraNAgayasamappaNaM takara rakkhaNaMpi tti kiMkAyavvamaDheNa saraNAgayapAlaNapakkhavAyAo bhaNiyaM kumAreNa-bho ! na esa mai dharate vAvAhatI / A tA muyaha eyaM, kaha vA tAyassa, ko kira kulAbhimANo, mAhappaM pArusaM ca ki tassa, jassa saraNAgao gayagauvva no // 827 / / K bhamai sacchaMda ? vinAyanicchaehi niveiyamiNaM rAiNo daMDavAsiehiM / teNAvi gADharuTTeNa samAiTTho nivvisao kumaaro| tao maNorahANakalo tAyAesotti sahariso nivAriyasayalapariyaro sumittaduio payaTTo desaMtaraM / laMghiyANegarajjoya pari-1 bbhamaMto egattha mahAranne parissamaviNoyaNatthaM pasutto NaggAhagaMdhillIe, sumittovi appamatto pamahiu' se jNghiyaao| etyaMtare NaggAhavAsiNA jakkheNa tesiM rUvAisayaraMjieNa divvanANovaladdhaguNAisaeNa ya karemi kiMpi eesi mahAsatANaM pAhaNNayaMti viciMtiya dinnaM daMsaNaM sumittassa / teNAvi devotti tuTeNa abhaTTio, paNamio ya eso| tao jakkheNa bhaNiyaM-mahAbhAga ! atihiNo mama tubbhe, bhaNa kiM te pAhuNNayaM karemi ? sumitteNa vuttaM daMsaNadANAo ceva kayaM maNorahAIyaM amha savvaM, na ettovi dullhmnnnnmtthi| jao-"tappaMti tavamaNege javaMti maMte tahA suvijaao| viyaraMti dasaNaM puNa devA dhannANa viralANa // 1 // " jakkheNa bhaNiyaM-"aMguTTiyaguNasajjaNahaM jaM patthaNu Na muNaMti / 11827 // agaNiyajIviya vihavavayavihaluddharaNa kuNati / / / " tahAvi devadaMsaNasahalIkaraNatthaM giNhAhi evaM maNidurga, entha esa nIlamaNo tirattovavAseNa pUio visiTUraja payacchaitti rAyasuyassa uvauMjiyavvo, esa uNa soNakaMtI NavamAyAbIyAbhimaMtio tuha ceva maNoghAirittavisayasuhasaMpAyaNe bhavissaitti / tao sumitteNa vimhayasAraM jamAisahatti citteNa a Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIratnazikhacari ra tam upadezapadA kayappaNAmaM paDicchiyA karasaMpuDeNa maNiNo / citiyaM ca-aho! sabameyaM-"paharai raNe puratthaM hoi sahAyaM vaNe sama- mahAgraMthaH ! teNa / aisuttassavi jaggai narassa puvakkiyaM kammaM // 1 // " savvahA mahApunnabhaMDAro esa kumAro, jassa devAvi evamuvagaraMtitti / etthaMtare tirohio jakkho / tao viuddho kumAro / puNovi ptthiyaa| vArio sumitteNa phalAibhakkhaNAo kumAro / tirattovavAseNa pattA mahAsAlaNayarujjANaM / tAhe daMsiyaM nIlamaNi sumitteNa, bhaNio kumAro-pUehi eyaM // 828 // maNirayaNaM, jeNa rAyA bhavAhi / vimhieNa bhaNiyamaNeNa mitta! kuo puNa imaMti? sumitteNAvi sAmaNNeNa tAva tuhapuNNANubhAvo, visesaM puNa pattarajassa pisuNissAmitti vutte kayamaNi rayaNapUovayAro 'kahamivedANI mita ! rajalAbhA bhavissai'tti savimhao nisanno sahayArachAhiyAe rAyautto / iyareNAvi layAmaMDavammi pUiUNa vihiNA ciMtAmaNI patthio sarIraTTiisAmaggi / aciMtasAmatthao ya rayaNassa takkhaNA ceva tatthAgayA aMgamaddayA / saviNayamabhaMgiyasaMmahiyA dAvi tehiM / tao samAgayA sugaMdhuvbaTTaNasaNAhapANipallavAo taruNiramaNIo / tIhiM uvvaTTiyA dovi / tao uvaDhio majaNavihI / tao takkhaNuppannesu vicittavihANagesu majaNagamaMDavesu maNirayaNakiraNacakkavAlovadaMsiyasakasarAsaNesu kaNayamayapavarAsaNesu sugaMdhanIrabhariyabhUribhiMgArehiM maNaharagIyAunjanaTTasAraM pahAviyA dovi divbaMgaNAgaNehiM / parihAviyA devaMgavatthAI / kayapupphavilevaNovayArANa ya uvaTTio savvakAmaguNoveyaM khajAisaMgao bhAyaNa vtthaaro| tao pahaipAlalIlAe jimiyANa iMdajAlamiva tirohiyaM khaNeNa sayalaM pahANabhauyaNovagaraNapariyaNaM / tAhe vimhieNa saMlattaM rAyanaMdaNeNa-vayaMsa! kimacchariyaM, ki NIlamaNippabhAvo esa? mitteNa bhaNiyaM-kumAra! neyamevaM, kiMtu anno ettha // 828 // Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 829 / / paramattho, taM puNa patthAve tumha sAhissaM ti / tamAyaNNiya suTThayaraM vimhio vIraMgayakumAro / io ya tammi nayare atto rAyA kayaMtAtihitaM patto tti ahiyA siyagayaturayAipaMcadivvayaM paribbhamaMtamAgayaM taM paesaM / tao gulugulaMteNa daMtiNA kayAbhiseyamArovio niyayakaMdharAe rAyasuo / alaMkio chattacAmarehiM jayai mahArAo tti bhaNatehi paNamio maMtisAmaMtehiM / vinnatto ya nayarapavesaM pai / sAya asaMbhAvaNijjasaMpattivimhio pavatto mittamuhamavaloiuM / mitto uNa sutthIhUo tAva mama piyavayaMso, ahaMpi jahicchamacchAmi pacchato iyammi eyamuhakamalaM paloemANotti saMpahAriUNa turiyamosario / tao vibhAgAo paviTTho nayarabbhaMtaraM, pariNAvio ya putrapatthivataNayAo aTThakaSNAo / tAva akhaliyasAsaNaM rajjamaNuhavaMto ciTThai / sumittovi paribbhamaMto diTTho purisadesaNIo raiseNabhihANAe pannagaNA duhiyAe / sasiNehaM ca nijjhAio turiyaM / tao vinnAyatayAkUyAe saMgoravamAhUo sa mayaharigAe / tritiyaM ca suMdarAgiI esa mahAdhaNA lakkhijjai / avi ya " jaivi hu patthati paraM jaivi tavijjaMti tivvavasaNeNa / tahavi sA vANIvi thirA dhaNadvANa // 1 // jaivi na dIsai payaDA tahAvi lIlAiehi aMgassa / ejjai lacchI laliyaMgaNA ya purisANa sAhINA ||2||" evaM saMparibhAviya tIe kayA sumittassa pavarA parivattI / iyareNAvi raiseNarUvAloyaNuddIviyamayaNANaleNa citiyaM -- kaNayaM kuragArANaM raMbhAthArUruyANa mahadAsA / vesANa haliddArAyasarisapemAo jaM huMti // 1 // rati dhaNe paNagaNAo na guNesu kuMdadhavalesu / sajjati cilINe macchiyAo ghaNacaMdaNaM mottuM ||2||" jANAmi ahamiNaM, tahAvi mama maNo balAe eyaM / taruNimaNusarai to ciTThAmi kici kAlamihevatti saMpahAriUNa Thio esA / // 829 / Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIratnazikhacaritam upadezapadA jAo raiseNAe pemanibaMdhaNaM / paritudrA kuTTaNIvi paraM na kici viyaraitti saMdiddhadhaNAsAe jAiyaM tIe kiMpiaMgabhAmahAgrathaH gociyaM / tao bhAratulAi va lohaggalA varAI na esa thAvadANeNa Namihitti kaliUNa citte vihiNA sumario Na ciMtAmaNo / tappabhAveNa dinnaM se mahAmollaM vatthAharaNaM / tuTThA kuTTaNI tahAvi lohadoseNa puNo puNo jAei sumittovi payacchai / aNNayA vimhiyAe ciMtiyamaNAe-NUNamatthi eyassa citArayaNaM pariggahe, kahamannahA erisadANasattI, tA // 830 // giNhAmi tayaMti / tAhe NhANovaviTThassa tassa kuppAsakhallayAo gahio tIe mahAmaNI / puNo kiMpi jAieNa nihAliyamaNeNa kkhallayaM / apecchaMteNa ya pAraddhA gvsnnaa| tao bhaNio kuTTaNIe-- pajataM tuha dANeNa, mA mama pariyaNama bhakkhANeNa dummahisi / tateA NUNamaNAe gahio, kahamannahA siddhapaoyaNabva niddakkhinna mullavai esatti saMbhAviya sAmariso niggao maMdirAo lajjAe rAyANamavi vinnaviumaNicchaMto patthio desaMtaraM / citai ya--"dhI annANaM haya kuTTaNIya lohajjarAbhibhUyAe / jammaggievi dinne suhodae. vaTTiyA taNhA // 1 // asamikkhiyatattAe vIsAsadohadinnabhAvAe / ayaM na kevala ciya cchalio appAvi pAvAe // 2 / jaM amuNiyavihimateA saMtAdhi maNI maNicchiyaM tIse / thevaMpi na viyarissai NUNaM sAmaNNaseleobdha // 3 / / ko hojja sA payAro jeNAhaM tIe vippiyaM kAuM / daMsiyaniyamAhappo taM vararayaNaM gahissAmi // 4 // uvayAraM uvayArINa veraNijjAyaNaM ca veroNaM / kAuM jo na samattho dhiratthu purisattaNaM tassa // // " iya vivihaviyappakallolAulahiyao paribbhamato va iyAvi vicitapAsAyapaMtidaMturiyaM naMdaNavaNANugAribhavaNujjANamaMDiyaM pavarapAyAravalayAliMgiyamegaM nayaraM airamaNIyamajaNasaMcaraM catti savimhao paviTTho nayarabbhataraM / sh||830|| Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 831 / 8 tattha paicchaMtA ya kilikilaMtakaikulAlaMkiyAI, devakulAI, ghoraM ghorakhagdhAI ghorayarAI gharAI, navaMgabhuyaMgakaMcuyAI toraNAI, gao rAyamaMdiraM / tatthavi ya apecchatA maNusmarUvaM ramyAvaleAyaNavAulo samArUDho sattamabhUmitalaM / pecchai ya kuMkumarAyapiMjariyasarIraM kappUrareNudhavaliuttamaMgaM surahikusumamAlummAliya saralagIvaM gurulAhaniyala saMdAmiyacArucaraNaM karahajuvaijuyalaM / tao kahamettha sunnanayare karahIo, kahaM vA etthArUDhAo sovabhogasarIrAo ca tti viyatA peccha gavakkhasaMThiyaM samuggayadugaM / tatthavi egattha dhavalamaMjaNaM, iyarammi kasiNaM salAgAdaMsaNao jAgaMjaNamiNaMti kayanicchao / niyacchas dhavaliyapamhalAI karahIloyaNAI / tato NUNaM mANusIo eyAo dhavalaMjaNeNa karahIo kayAo, saMbhavai ya kayAi kasiNeNa ya payaibhAvA eyAsi ti pAunbhUyamaippasareNa aMjiyAI kaNhaMjaNeNa tayacchINi sumitteNa / tAhe ThiyAo payairUvAo / taruNamaNIo / kuzalaM tumhANaMti sasiNehamAlattAhi bhaNiyaM tAhi saMbhavai kuzala saMpayaM tumhANubhAveNa / ko puNa esa asaMbhAvaNijjavaiyaro tumhaMti pucchiyAhi tAhi sAhio niyayavRttaMtA; kira asthi io uttaradisAe gaMgAe mahANaIe parakUle saMnihiyasayalabhadde subhadde nayare aNidiya ki vo gaMgAico nAma pahANaseTThI / tassa ya sayalakulaMgaNAguNAhArAe vasuhArAe ghariNIe nIsesaguNasaMpauttANamadRNha puttANamuvari saMbhUyAo amhe jayavijayA bhihANAo jamaladhUyAo jaNaNIjaNayamaNorahehiM saddhi pavadrumANIo joyaNarNAriMdarAyahANI / tattheva gaMgAsaNe vaNasaMDe niyakiriyA suTThio piyAbhAsI patyAvakahANagAiniuNo kiMci nimittavijayakusalo daMsaNIo payAsiyamajjhatthabhAvo bahujaNasaMmao susammo nAma parivvAyago hotthA / sA ya egayA amha piuNA ||831|| Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaHbhoyaNatthaM sagauravamAhao kayacalaNAisoo nivesio aggAsaNe / pavattaM kamalakarAiparivesaNaM / tamvelaM ca tasmazrIratnamahAAgraMthaH tAyasamAeseNa pAraddhamamhAhiM vIyaNageNa pavaNadANaM / tao so parivvAyago amharUvaM nirUveto ajuttagAritti va kuvi- zakhacari tamaeNa pahao savvabANehiM vammaheNa / tao ciMtiuM pavatto-"Dajjhau vayapAsaMDu dhisi dhisi jhANaggAhu, jhijau siva puri paDau vaja vaikuMThaha saggAhu / jai erisataraNIhi saNAhu raisokkhu na mANauM, tA mannau mayanivvisesu niccha iM / / 832 appANauM // 1 // " tahA-"jai accharAhiM baMmA gaMgAgorohi khohio ya hro| govavahi goviMdo ko vayamANo tao majma? // 1 // " iya kayaviyappo parikappiyapiyAlAbhovAo avahIriUNa bhoyaNaM, Thio kiMpi jhAyamANo / saMbhaMteNa ya bhaNio siTThiNA-bhuMjaha tAva kimiyANi ciMtAe, na hi sIyabhattaM suhapariNAma hoti / tao puNo puNo bhannamANeNa kimerisadukkhiyANaM bhoyaNeNaMti bhaNiUNa kayaM kaivayagAsaggahaNaM parivAyageNa / bhuttuttaraM ca pucchio seTTiNA maharisI, kiM puNa tumameva dukkhiositti / diTThatAyanibbaMdhaNa bhaNiyamaNeNa-cattasaMgANavi amhANa tumhArisasuyaNasaMgo uvveyakAraNaM, ao na tarAmo tumhANa'kusalattaM vAttuM / ettiyameva kahiuM na tarAmitti bhaNaMtA gao niyaTThANaM privvaaygaa| haMta kimeyaMti AulamaNeNa tatthavi gaMtUNa savisesAyarasAramegate pucchio, tAhe teNa bhaNiyaM--ki karemi, egao vaggho annatto dottaDI, jao alaMghaNijo tuma, avattadhvaM cerisaM muNijaNassa, tathAvi goravatthANaM tumaMti nisAmehi tattaM / tattha bhAyaNAvasare uvavidveNa diTTA mae tuha dAriyAMNa lakkhaNapaMtI, jaNagapakkhakkhayakAriNitti lakkhiyA ya / eyasallAyallieNa paricattaM bhAyaNaM, tuhovaroheNa bhuttaM kiMcimmittaM / eyamAyaNNiya mahANANI avisaMvA // 83 2 / / Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yavayaNo ya esatti bhayAureNa bhaNiyaM tAeNa--bhayavaM! kimathi ettha kovi uvAo? teNa bhaNiyamatthi kiMtu dukkaro, jao kulakkhaNaM vatthu paricattameva na pIDai, pANappiyAo ya tAo sabakuDuMbassa / jai puNa kumAriyAo savvAlaMkArakaliyAo kaTThamaMjUsAe ceva choDhUNa pacchannameva gaMgAe pavAhija'tti kammaM ca kIrai, tao savvaM sutthaM / / 833 // havai / evaM tassa pAvapalaviyamai tahaM mannamANeNa tAeNa kularakkhAnimittaM kAriyA mahaI mNjuusaa| hAyavilittA laMkiyAo soviyAo vayaM tattha / ThaiUNa mINasAriyAi se cchiddAI, ta) apisuNiUNa paramatthamambAINa, amha kule kumArigAhiM gaMgA daTThavvatti bhaNaMteNa pabhAe gaMtiyAroviyAo NeUNa parivvAyagaduieNa kayasaMtikamma pavAhiyAo amhe gaMgAjale gao tAo / savisAo ya balA naIe nIyAutti ruyaMteNa pAraddhaM sogakiccaM / parivvAyageNavi maDhiyaM 1gaMtUNa bhaNiyA niyasIsA--jahA re ajagaMgAe bhagavaIe himavaMtAo mama maMtasiddhinimittaM pUovagaraNamaMjUsA ANiyA, taM turiyaM gatUNa heTThimatitthe paDicchaha / aNugghADiyaM ca ANejaha, jeNa maMtavigdho na hoiti / teSi aho! amha IM guruNo mAhappaMti savimhayA gayA dutigAuyamettasaMThiyaM bhaNiyatitthaM / NiuNaM covarija taM naI nihAliu pavattA / io ya sA maMjusA mahApurassa nagarassa sAmiNA subhImeNa NAvAkaDaeNa tattha Naijale kIlateNa diTThA sA kaTTapeDA / sakougeNa gahiyA, ugdhADiyA ya / tao daLUNa amharUvaM savimhayaM mayaNagoyaragaeNa maMtiM pai saMlattaM--accherayaM peccha pAyAlakaniyAo, kiMvvA vijAharIo eyAo, kiMvA saggavahUo, kiMvA naranAhadhUyAo / kA bhAIo ! tunbhe iya sANuNayaM bahupi bhaNiyAhiM duhanibbharAhiM naya kiMpi jaMpiyaM tattha amhAhi / etthaMtare vinAyanariMdAkUeNa jaMpiyaM / / 833 / / Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIratnazikhacari a tam upadezapadaH maMtiNA deva ! na evamalaMkiyakannayAo kAraNaM viNA ko vi paricayaI, tA iTTasiddhinimittaM keNavi surasariyAe mahAgraMthaH uvehArIkayAo eyaao| tA etthaM maMjUsAe annametthidugaM pakkhiviya eyAo ghippaMtu / anneNa bhaNiyaM--kao iha annanArIu, etto tIravaNNasaMDAo vANarIdugamettha chubbhau / tao aho! suMdaraMti bhaNamANeNa pariMdeNa pakkhittaM dittamakkaDIjuyaM / taheva ThaiUNa pavAhiyA peDA / tao viDhattarajaMtaro ivAmaMdANaMdarasAmugao amhe gahAyA''gao imaM // 834|| nayaraM / tehivi parivAyagasIsehiM na annahA vAI gurutti kayanicchayaM niyacchamANehiM cireNa diTThA kaTTapeDA / gahiUNa turiyamuvaNIyA tassa pAvagurussa / tassavi aiukaMThiyassa kahakahavi atthamio diNanAho / tayaNu bhaNiyA eeNa viNeyA--bho ajja tubbhehiM maDhiyAkavADesu tAlayaM dAUNa dUre ThAiyavvaM, paurapokArayapi soUNa NAgaMtavvaM jAva na bhANudaMsaNaM, savvahA na mama maMtasiddhividdhaMsaNeNAvayAyakAriehiM hoyavvaMti appAhiyaM vihiyaM mddhiyaaduvaarN| tao suMdarIu suTTha tuTThAbhe gaMgAdevI, ao saggavAsI ahaM tumha bhattA dinno, tA joDiyakarassa kiMkarassa Na me mANabhaMgo kAyavvo tti samullavaMteNa ugghADiUNa maMjUsaM chUDhA taggahaNatyaM dovi hatthA, tAva ya nirohakuviyAhi gahio sahasA duTumakkaDIhiM / aviya--"kharanaharadAriyaMgo toDiyakanno vidAriyakavolo / daMtaggabhagganAso kao hayAseo pavaMgIhi / / 1 / / hAhA dhAvaha sIsA eso haM rakkhasohiM khajAmi / iya vilavaMtA tivvaM paDio.sahasatti dharaNIe // 2 // sIsAvi tassa lallaka pokkigaM dussahaM suNaMtAvi / nAyAyA vigghabhayA kira muruNA vAriyA mho ti / / 3 / / tA seAvi savvarAI taDaphaDatA puNo To puNo taahiN| nibhinnakucchivaccho mukko pAvotti va asUhi // 4 // bhaviyavvayAniogA jAo so rakkhaseA mahAroddo / 11834 // Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 835 // gANovaladdhaniyamaraNakAraNo dAruNAyAro // 5 / / eega maha piyAo hariyAo makkaDIpaogeNa / vAvAio ya ahagaMti Asurutto subhImassa / / 6 / / patto imammi nayare vahiUNa ya taM nariMdamaha teNa / nivvAsiyaM puramiNaM dAvi ya amhe pamo* tUNaM / / 7 / / saMjoio ya esA rUvaparAvattikArao duviho / aMjaNajogA sayameva lakkhio jo tae suhaya ! // . eso puNavuttaMto eeNamhaM jahaTThio siTTho / nehaggahaM mahaMtaM niyahiyayatthaM kahateNa // 9 // " tA mahAsatta! esa amha vRttatto nimvinnAo amhe saMpaNaM sunnAranavAsAo eyAo, moeha kahaMci etto kayaMtaghorAo jAuhANAutti / tamAyaNiUNa patthaNabhaMgabhIruNA kArunnasArayAe tallAveNullAsiyamANaseNa bhaNiyaM sumitteNa -kattha puNa so gao, kattiyadiNaMte tumha samIvamAgacchai? tAhi ca bhaNiyaM-so rakkhasadIvaM gaMtUNa dohiM tihiM diNehi icchAe Agacchai, turiyamAhUo vivarIyatteNa pakkhamAsovi ciTThaitti, ajja puNa niyameNa nisAe Agamissa itti / tA tumae heTThimabhUmIe rayaNavakkhAragaeNa jIviyarakkhA kAyabvA, sue jahAjuttamAyarijjAsitti / tAhe tokvAyaM turiyaM vAhariyamvotti bhayaMtA puNaravi tAo uTThI kAUNa nilukko sumitto| rakkhasevi paosapatto sahAvatthAo tAo kAUNa vIchI ! kahamaja mANusagaMdhotti vAharaMto NaNu amhe ceva mANusIutti bitIhiM paJcAio eyAhi / tao rayaNimacchiya vaccaMto deva ! bIhAmotti egAgiNIo tA turiyamAgaMtavvati bhaNio gao ahippeyaTTANaM / sumitteNAvi gahiyA aMjaNasamuggayA mANusIo kAUNa oyAriyAo taao| puNovi kayakamelagIbhAvAo Aroviya rayaNabhAyarAo gahAya calio mahAsAlAbhimuhaM / kaivayadiNatehiM milio egassa bhUyataMtaNi uNavinjAsiddhassa / sAhiyasabhAvo ya dhIravio teNa / tAva ya kayalallakarUvo ghoraTTahAsu // 35 // Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapara tAsiyagayaNacAripokAracamakkiyatelAko paccAsannamAgao so dutturkkhseo| tao acitayAe maMtamAhappassa rere ! pAviTTha! | zrIratnamahAgraMtha: zikhacariduTTha gaTTho si aNajja ! lajjaM ti bhaNaMteNa thaMbhiUNa thANuvva nizcalo dhario sA maMtasiddheNa / vinAyatammAhappo bhaNiumAraddho tamajja saccavio tae hAti "rakkhasANaMpi bhakkhasa" tti jaNappavAo, tA muMca saMpayaM jamANavesi taM karissAmi / siddheNa vutta-jai evaM tA paricayasu imammi verabhAva / seA Aha-evaM, navaramappAvehi mama piyayamAo tao / NaNu / / 836 / / pavaravahUpatyaNAo tavabhaMsaM dAruNamaraNaM ca pattAvi kaha na muMcasi eyAsi paDibaMdha, kiMtu na tuTTho si erisaduggaIe jamaNuciyadevabhAvassa nibaMdhaNe narayAnalasaMtAvassa, kucchiAmaNussasaMge abhiramasi, savvahA visajjehi eyAo, evaM caebAhamANa eyAu / siddheNa bhaNie evaMti paDivaja dinnavAyAtio vasau saMpa yaM mahApura ti bhaNaMto gao nisaayro| tao sahariseNa aho mahAsatto mahAsAhasio mahAkAruNio ya tuma jeNa paratthasAhaNavaddhabuddhiNA esa duvo niruddho tti salAhio maMtasiddho sumitteNa / teNAvi bhaNiyaM supurisa ! tumameva patthuyathuivAyassa ucio jeNa maMtAirahieNAvi agaNiyabhaeNa erisaM mhaasaahsmnnuttttiyN| mahAsukayasaMgao ya tumaM, kahamaNNahA erisAvasare mae saddhi samAgamo tti / evamAisuyaNo ciyasaMlAvacchiUNa gao sakajeNa vijAsiddho / sumittovi suhasuheNa patto mahAsAlaM kayappahANamiha pariggahA tAhiM saddhi abhiramaMtA ciTThai / io ya sA raiseNA sumettamapecchaMtI paricattabhattavattAiyA tirattaM; tao kuTTaNIe varADiyAmettaMpi tao rayaNAo alahatIe mahANutAvata viyacittagattAe vicittajunipaDivattisAraM bhaNiyA tahAvi na muyai tayaggaha, bhaNai ya "avi dArUhi huyAseo tippai rayaNAyaro savaMtIhi / naya taM tippasi pAve !. Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11837|| tahAvi deMteNa daieNa ||1 / / aviyAliMgaI aMga bhayavaM dhUmaddhao dhuvaM majjha / Na uNa sumittA anno puriso sarisovi mayaNeNa // 2 // " evaM ca kayanicchayaM taM bahappayArasavahehiM kArAviUNa pANavitti jAyA sumittamaggaNikamaNA vaDDA / / annayA diTTho kasiMgAro gharAsannaracchAe bolito / tao turiyaM gaMtUNaM, saviNayamANIo nihelaNaM, kAUNa mahaMtaM paDivatti, bhaNio ya putta ! juttaM kiM nAma tahA pavasaNaM / aviya -"jalapANattha niviTTho uDDeto kahai paMchio vattaM / taM puNa daMsiyanehA kahamakahatA pautthA si ? kira kattha kattha na mae putta ! gaviTTho siM ettiyaM kAlaM / Naya daMsaNadANeNaM ra kao pasAo taha amha / / 2 / / esA ya majjha duhiyA saMpattA peccha pANasaMdehaM / naya ninnehA jAyA mukkA avarAha virahevi // 3 // " tao sumitroNa aho dhuttIe dhiyA jamehahamettAvarAhapi niNhavei, tahAvi na anno citAmaNi lahaNovAotti bhAveMteNa adaMsiyaviyAraM bhaNiyaM-mA evamannahA saMbhAveha, ahaM khu uttAlapaoyaNeNa desaMtaraM gao, ajaM cevAgao, vakkhevAo ya neha patto mhi / eyamAyaNNiya pamhaTThavilIutti tuTThA kuTTaNI, tahAvi capphaliyA bhavissAmitti na samappei ciMtAmaNi / tao kayAi vIsatthA bhaNiyA NeNa raiseNA-pie ! daMsemi ekaMpi kouyaM jaI na rUsihisi / tao daMsehitti bhaNie puvvaM bhaNieNaMjaNeNaM taM karahiM kAUNa gao samaMdiraM / iyarIvi bhAyaNAvasare vAhariyA vAigAe, adinapaDivayaNatti saMbhamAo sabaviyA ya / daLUNa tahArUvaM, kimanne eyAe khaiyA hAhI NUNaM, rakkhasI esA kahamaNNahA ettha pAsAyatale ArUDhatti bhIyAe sahasA ukaiyaM vaaigaae| tAhe dhAvio pariyaNo sesajaNo ya / jAo savvesi vimhao ko puNa tuhaM suyAe bhuyaMgotti pucchie sAhiyaM tappariyaNeNa aNajamANago desaMtario kovi| 7 // Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada mahAgraMtha: // 838 / / tao logo savvaNNU hohitti bhaNiuM pavatto bhadde ! esA tuha dhUyA ceva, NUNaM teNaM DhamAlieNa kuo vippiyA evaM kayA / tA jAva sA dUraM na vacai tAva turiyaM raMnno niveehitti tao kuTTaNIe sigdhaM gaMtUNa nivezyaM vIraMgayanivasa | erisamabbhUyaM mama mittAdannassa na saMbhAvIyaitti saMkieNa bhaNiyA esA - bhadde ! kevaiyakAlo tumha teNa saha samAgamassa ? tIe bhaNiyaM jammi diNe deveNa NayarameyaM saNAhIkayaM, tao Arambha, navaramaMtarAle ceva so kehiMci gao Asi Ao saMpayaM pekkhiyamitto cevatti sAUNa sabhaMteNa niuttA rAiNA nayarAravikhayA tadannesaNe / bhaNiyA devaMba viNayasAraM taM lahumAgameha / tao taM kuTTaNiceDIdAviyamaNicchamANaMpi pesalAlAvaparA ghettUNAgayA daMDavAsiyA / dUrAo ceva pariNNAo / abbhuTThiUNamAligio so rAiNA / bhaNiyaM ca kusalaM mahAdhuttassa mama mittassa / teNAvikapaNAmeNa bhaNiyamoNAmiuttamaM geNa devapAyappasAeNati / rAiNA bhaNiyaM ciTThau tAva sesavattaMtA, kahehi saMpayaM, kIsa uNa eyAe carAI kuTTie duhiyA uTThIkayA / sumitteNa bhaNNayaM jeNa samayametra tarupallave caraI, eIe bhoyaNavvao na hoi, vAhaNataravao na saMbhavai / tAva vAhagAe bhannai - - hou kavAlavAeNa, pauNIkarehi taM diTTha tuha jAuMDavinnANa / sumitteNa saMlattaM--pAve ! kettiyameyaM jAuMDaM, tumaM puNa mahoyari rAsaha kAuNa sayalanayara viTThA ovArissAmi, jeNa mama sAlanayare asuhagaMdho na hAi; samappehi vA taM mahArayaNaM / rAiNA vRttaM mitta ! kerisaM rayaNaM / seA Aha-- jaspa pasAyAo mae devassa tathA maJjaNabhoyaNAipaDivattI kayA / tao kovAruNaloyaNeNa rAiNA zraTTe ! pazcakkhatakari ! mama mittaM musasitti vRttA bhayasaMbhaMtA daMtaggehi aMgulIo gahAya saraNaM saraNaMti bhaNaMtI nirvADiyA calaNesu sumittassa kuTTaNI / teNAvi - zrIra zikhacali tam- // / 838|| Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11839 // ssamio narAhivo / laddharayaNeNa pauNIkayA risennaa| sA ya vinAyajaNaNicariyA jAyA etarattA sumitte| diTrappabhAvA ya samaNukalIbhUyA vddaa| tao samappiyA tIe tassa gharasArA dAriyA / evaM jAyA savvesi nivvuii| annadiNe naravaINA vutto mitto-vayaMsa ! maM mottuM kattha gao si, kimatthaM, suhadukkhaM kiM ca patto si, kahasu ya puvuddiTuM maNijugalayalAbhavaiyaraM turiyaM, koUhalavirahehiM ciramAuliyaM maNo majjha / tao sumittaNa sAhio jahaTThio mnnilaabhviyro| tahA kira mama mitto sukayaphalamaNubhavaMtA jAva suhaM ciTThai tAvAhaMpi eyANabhAvaladdhaNa imiNA ciMtAmaNiNA vilasaMto mittamuhaM ca paidiNamavalAyaMtA iheva icchAcArasuhamaNubhavAmi kiMcikAlaMti kayasaMpahAro gaNiyAgihe Thio mhi, puNo vi kuTTaNIvaMcaNAo desaMtaraM gao mhi icAisaMjogAvasANo sAhio savvavaiyarotti / eyamAyaNNiUNNa vimhieNa bhaNiyaM narAhiveNa-suTha te vavasAyasArayA, savvaMhA saccameyaM ;-viNayAo gurupaNaA vavasAyAo maNicchiyA lacchI / pacchA u AroggaM saggA mokkhAvi dhammAo // 1 // " sumitteNa bhaNiyaM-deva! kiM vavasAeNaM, punnameva pahANaM jaM vavasAyaM viNA suhamAvahai, jeNa ya viNA vavasAo bajjharukkha iva niSphalo ceva hvii| bhaNiyaM ca"jaM dullaha jaM jidUri duggami saMciu jaM paravasu cirakAla saju dujaNihiM ahiTThiu taM suhu citiyamettu jeNa ya lIlaI saMpajjai pavvajiu dhammalesu susahijau ciTThai ||shaa" punnabbhahio ya devo, jassa lIlAi laliyaMgaNA iva sayamuvAgayA esA rAyalacchI annaM ca jadi devo cittaM karei, tA taMpi mahApuraM vasAviya samaMDalamajjhe paveseI / emAi paropparaM vannamANANamagAhasuhasAyarammi buDamANANa tANa kAlo vci| . // 839 Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PAtam upadezapadA annayA kougavaseNa gao rAyA mhaapurN| tanisAe miliyA tappagaIo ThiyAo niyaniyagehesu / tao ThAviUNa zrIratnamahAgraMthaH puvvanIiya nirUviUNa ya tayArakkhage, paDigao mahAsAlaM, parivAliuM ca pavato sayalajaNasalAhaNijaM mahArajjaM / tA zikhacariza deva ! esa kahANagaparamattho-"vazcau. jattha va tattha va jaM vA taM vA karou vavasAyaM / punnAhio suhAI pAvai vIraMga rAyavva // 1 // sAMUNa bhaTTakahiyaM kahiyaM eyaM narAhivo sahasA / citai suisuhayAI anvo ! cariyAI dhIrANaM // 2 // avinA // 40 // y| AvaIsahassaikasarvaTTaesu dhaNiyaM kasinjamANassa / purisassa suvannassava mAhappaM pAyaDaM hoi / / 3 / / ko nAma narakuraMTa4yapasarva saMsai surUvakaliyaMpi / abbhayabhUo bhuvaNaM gamei jatto na jasagaMdho / / 4 / / ko uttamANa mANI kulakkameNAgayAI bhUmIe / khAyaMti AmisaM kuka rAvi tuTTA pahavidinnaM // 5 // uvvahau purisavAya eko paMcANaNoM payaDagavvaM / niyavikkameNa patto maiMdasaddo jae jeNa // 6 // " tI savvahAM desaMtaraM gaMtUNa karemi niyapunnaparikkhaMti saMpahAriya niveioNaNa niyAbhippAo punnabhaddasacivassa / teNAvi bharNiyaM-devaM ! ko tumha icchAbhaMga karei, tahAvi vinavemi duggamAiM desaMtarAI, bahu avAyA maggA, chiddannesiNo paJcatthiNo, ANAyAsasahaM ca devasarIraM / ao pAlaha pattaraja eyaM ceva mahA punnaphalaM kiM phalaMtarasamIhAe ? emAi bahuMpi maMliNA bhaNio na Thio raayaa| kAUNa maMtagutti pacchimanisAe khaggara sahAo niggao nayarAo uttarAbhimuho / kahaM / ucchAharahArUDho aMgIkayapunna sennsnnijjho| pariosani bharo rAyavA DiyaM kAukAmovva // 1 / / pecchaMto NANAkArayAiM gurugAmanagaranigamesu / dIsaMto vimhayarasaphAriyanayaNAhiM IN taruNIhiM / / 2 / / jasseva gihe pavisai devo iva nibaMdhubuddhIe / kayasammANI satveNa teNa dhaNiyaM dharijato // 3 / / 0 // Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iic41 // akUNato paDibaMdha katthavi muNipuMgavovva'Nuzvigo / patto kayAi viyaDaM naravasaho bhImakatAraM / / 4 / / sajAravaMjavaMjulavaMDaveDisakuDayakaDahapaDihatthaM / aMkollabillasallaikayamAlatamAlasAlA / / 5 / / nimbaMbaumbaumbarakoumbariborikerikhairaghaNaM / pippalapalAsanalanIlajhillibhillAyaikaDillaM // 6 // jaMbUkayambambiliyAkavitthakathArithoharIpaura / TibaruNivaruNaaraDuyasirIsasIvannisaMkinnaM // 7 // hitAlatAlasIsamasamirsibalilaggamaggubabbUlaM / dhavadhammaNavaNaveNuryapAladda haleThyAiNNaM // 8 // taDavaDayaakakaMkaikaMTiyatiribhiTiyAliduggammaM / paNaseNiselujhijhiNiviNivAriyacalaNasaMcAraM / 9 / / tao / agaNeto paMcamuhe guMjate garuyagiriniguMjesu / nijjhAyaMto nihuyaM pasuttavagghe ya ghorate // 10 // haripucchaghAyakaMpiyatarutatthavihaMgaviruyatumuleNa / muhaliyamAsAcakaM nivvaNaMto samAseNa // 11 // jA kettiyaMpi patto vaNabhUmi tAva pecchaI purao / kaMThatthakaNayadoraM savijjugaM pAusaghaNaMva // 12 / / savaNagayasaMkhamAla gayaNaMva balAyarpatisaMjuttaM / laMbaMtabAlagahavaisacchahapavaraMkusakkhaMghaM / / 13 / / maMjulaghaMTAsijiyauggIvIkayakaraMgasabaviyaM / varavAraNamaisayaboJjakAraNaM meiNInahio // 14 // kaha puNa etthAraNe erisarUvo karitti ciMtatA / kariNAvi jhatti diTTo harivva bhayavirahio esoM R // 15 // UsiyasuMDAdaMDo patto tatto nivaMtiyaM daMtI / abhirAmiUNa suiraM vasokao patthiveNAvi // 16 // aha XI // 841 // gayaNamaMDalAo rano kaMThammi nivaDiyA jhatti / guMjiramahuyaramAlA auvvaguMphA sumaNamAlA // 17 / / vimhayavaseNa sahasA nijjhAyaMteNa nahayale nisuyaM / vaccaMtINaM juvaINa jaMpiyaM sAhu cariyaMti // 18 // " to| vimhayarasamaNuhavaMto kayathirAsaNabaMdho kusumadAmasohiyakhaMdho, maNapavaNavegeNa mahAnAgeNa pasaMtaparissamaduho patthio uttarAbhimuho / dUraMtarapatto Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIratnazara upadezapadaH ya maNayamuppaNNataNhAyavasaMtAvo pecchai purao vivihavihaMgakolAhalaM vellaMtamahallakallolamAliyApaNollaNApayaTTavisaTTakaMdoTTa- mahAAgraMthaH nadRvimalajalaM siNiddhavaNarAyarAyaMtamahaMtaparisaraM egaM mahAsaraM / tao / "ciravirahiyaMva baMdhuM daddhaNa pahaTTavayaNakamaleNa / rayaNasihavasuhavaiNA tayahattaM coio daMtI // 1 // sAvi udannAkhinno oinno sigdhameva tassato / pIyajalA parikI.. liumAraddho taha saicchAe // 2 // " rAyAvi taM mottUNa mahAmaccho - ivAlADiyajaluppIlaM khaNaM majiUNa samuttiNNo / / 842 // sarAo tAva ya uvaNIyANi se vaNadevayANagAriNIe egAe ramaNIe mahagghamullAi dugullAiM / tayaNu samappiyaM savvaM govaMgapasAhaNaM pajjattamAharaNaM / puNo DhoiyaM pupphavilevaNANugayaM sakappUrelAkakolaM tabolaM / bhaNiyaM ca-sAgayaM auvvadevassa / rAiNA bhaNiyaM-bhadde ! kahaM 'auvadevo haM?' tIe vuttaM-"ArAhiyAvi suiraM deMti navA nivvuiM surA sabje / dinnA amha sahIe tumae jaM diTThametteNa // 1 // " tAhe kA esA tuha sahI, kahaM kayA vA haM tIe diTThotti rAiNA pucchie pakahiyA esA-atthi io uttaradisAe pRhaimaMDalamANadaMDamiva puvAvaroyahipattaperate veyaDDAbhihANasA gumaMte surarAyahANIramaNIyaM surasaMgIyaM nAma nayaraM / tattha ya sayalamANiNImANamUraNo supakkaparacakkacUraNo samatthaatthisatthamaNorahapUraNo sUraNo NAma rAyA hotyA / tassa ya sayaMpabhAmahApabhANaM piyapaNaiNINaM sasivegasUravegA visiTuvijAbalajuttA duve puttA (graMthA0 14000) / ___annayA raviteyacAraNasamIve suyadhammo sasivegaM niyapae nivesiya pavvaio surraayaa| sasivegAvi rajamaNupAliuM pavatto / tallIlAvaloyaNAo rajakAmI jAo sUravegA / tao mahAsAhaNaM suvegaM mAulagaM sahAyaM kAUNa samuvaTThio CORRC Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgAmeNa sasivegassa / sAvi asamANaviggaho tti kaliUNa maMtivayaNANuvittIe sabalavAhaNo tti gaMtaNa imIe viyaIO DADavIe suragiripavvayAo pareNa navaniviTunayare tthio| atthi ya tassa nayaNanimesamittubbhAsiyasurabahuvehammA caMdappabhA nAma duhiyA / taM ca daLUNa samAiTuM nimittiNA-jo eyaM vivAhissai tao tumha rajasaMpattI bhavissati / kahaM puNa // 843 / / so nAyavvotti piuNA vutte bhaNiyaM teNa-suggIvapurasAmigaMdhasiMdhuraM mahadappuddharaM ihArane paribhamaMtaM jo vase dharijaitti / tao taddivasAo Arabbha niuttavijAharehiM paDiyario aNudiNamesa gaMdhahattho jAvahijo kupurisAvva kulameramAlANaM mottUNa paTTio ummaggeNa'galiyameMTho paviTTho etthADavIe / ao aja jaNayAesA gayAe sahIsaMgayAe nahagAmiNIha amha sAmiNIe daMtakaMti ujjoiyanahAe caMdappahAe basIkayakarirAyANaM devapAyANaM saukaMThaM kaMThamAroviyA vrmaaliyaa| eyaM ca vatthAI samatthaM tIe ceva devassa pesiyaMti jAva kheyarI tassa ettiyamAikkha i, tAva ummaggalaggajalahivelAvibbhamaM samaMtao pasaraMtamAgayaM kuovi turiyavegaM turaMgasAhaNaM / taM ca saviyakaM palAyaMtA rayaNasiharAmA devotti maNNamANeNa NAmapudhvaM vinatto egeNa assavAreNa soyaM kAUNa-sAheu devo-"jo evaM mattagayaM ArUDho Agao Na, naNu so / kattha gao mattagao, avi kusalaM tassa sarIrassa? // 2 // to bhaNNai khayarIe hatthi hariUNa Agao kiM so? jaM evamannisijai, Aha tao na khalu evaM tu // 2 // manne sAhasatuTTho amha pahU tassa daMsaNaM mahai / ko puNa jANai tattaM hiyayagayaM gurugaMbhIrANaM // 3 / / tA kAUNa pasAyaM bhaNaha phuDaM tappauttimettAhe / tayadaMsaNe avassaM na sAmiNo nivvuI hoi // 4 // to bhaNai tayaM khayarI kayaMtabhImo mahAkarI es| kiM mANuseNa dammai, daMto deveNa khalu imiNA // 843 / Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIratna tama 1844|| upadezapadaH // 5 // tA eyaM tuha sAmI pecchau ettheva saMThiyaM hatthaM / jai nivvaIkajaM suMdara ! esittha paramattho // 6 // eyamAya- mahAgraMthaH NNiya savimhayaM sAhiyamaNeNa niyasAmiNo vasuteyarAyassa / teNAvi aciMtaNIyANi puNNavilasiyANi, amohAI ca muNivaivayaNAI, tA hoyavvaM teNa purisottameNaMti bhAviUNa pesio tassamIvaM pahANamaMtI / etthaMtare paDigayA saTThANaM vijjhAharI / tao vivihaviNayapaDivattIhiM AvajiUNa maMtiNA nIo rAyasamI rayaNasiho / gayavarovi oyario mahAmiTheNa / tao siddhapaoyaNotti saharisaM patto suggIvanayaraM vasuteo / taovi aNegabhaMgasaMmANamahagdhaM pariNAviUNa aTTha kannayAo ThAvio'NeNa niyarale rayaNasiho / bhaNio ya mahAbhAga ! bhagavao sumaMgalakevalissa vayaNeNAvagayasaMsArAsArabhAvA niviNNo mhi daDhamio narayanivAsanibaMdhaNAo rjbNdhnnaao| avijamANarajAhipattassa ya teNa ceva bhagavayA gaMdhahatthigahaNaciMdheNa tumaM mamovaiTTho si / tA ihaparaloyAviruddhavavahAreNa vaTTissAmitti aNujANAhi mamaM saMpai pabvayAmitti / rayaNaseheNAvi dakkhinnasArayAe paDivannA tayabbhatthaNA / citiyaM ca "sAhINA rAyasirI muMbai juNNaM taNaM va sahasatti / avvA! sAhasabhariyaM uttamacariyaM mahacchariyaM / / 1 // ahavA / muMcaMti siri turiyaM virattacittA nara tti ki cAjaM / uppannavilIyA khalu vamaMti bhattaM maNunnapi // 2 // " tao pasatthe tihikaraNamuhutte vihiNA gurusamIve pavanno dhammo sAmaNNaM vasuteo / rayaNasihovi pattasammatto jAo mhaaraao| aha vinAyapauttI K sasivegA sayalabalasamiddhIe / AgaMtUNa payacchai caMdappahadAriyaM tassa / / 1 / / avarAiyaM ca vijaM aNegavijAsahassapari vAraM / viyarai vihiNA sAhaNasAraM kayakAmiyavihAraM // 2 / / NAUNa vaiyaramiNaM suravegavijAharo vlummtto| kaya naa||844| Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayarUvo patto suggIvapuraMtiyavaNaMtA // 3 // kAugavaseNa taggahaNalAlaso appasAhaNasameo / saMpatto rayaNasihovi siMho iva taM vaNaM turio // 4 // kolAviUNa suiraM vicittakaraNehiM jAva so tahiyaM / ArUDho tA sahasA uppaio naha yale eso / / 5 / / tao asaMbhaMteNa tADio NeNa vajadaMDacaMDeNa muTriNA matthayapaese / tao mahApahAravihurA pmhutttthmNt11845|| citaNo sahAvarUvatthA nivaDio dharaNIe / ko uNa esotti savimhayaM saccaviteNa ya "Namo arihaMtANaM"ti bhaNaMto suo rayaNasiheNa / tAhe aho sAhammio AsAiutti saMbhateNa siMcAvio nIreNa / pavaNAipaogeNa satthIkAUNa ra bhaNio ya-mahAmatta! sAhu sAhu te sammattaM, jamAvaikAlevi namukkAraM karesi, khamasu -mamAvarAhaM jamannAyatatteNa daDhaM pIDiosi / teNa bhaNiyaM susAvaya! ko tuhAvinAyatattassa dAso ?, ahaM ceva mahApAvo jo jANatovi bhavao IPI mahAsAhammiyassa pAvaM vavasio mhi / aviya / "bhogaggahagahagahiyA kajAkajaM jiyA na yAti / ceyaMti na appANaM vilINabhaggaM viguttaMpi // 1 // pecchai luddho duddha majAro (saNaya) pAyao pUrao / na uNo caMDaM daMDaM RDatti nivaDatayaM sIse // / eso ya ettha paramatthA-cakkauranayaranAho suravego nAma ahayaM ti / nizvAsio ya mae bhaiNinaMdaNapakkhavAyAo jaNayavidiNNaraJjo sasivegakhayaro / tassa puNa jAmAugAo sarajalAbho hohitti sAUNa tuha vahapariNao // 845 // karirUveNAhametthAgao mhi / bohio ya tumae sAhammiyavacchaleNa / daDhatADaNaMpi suhayaM jAyaM mama bohiheubhAveNa / AI tittakaDuyaMpi NUNa osahamiva saMnivAINa / pAyacchittamiNaM ciya manne sAhammiyapaosassa jaM gaMtuM gurumUle kIrai suddhA XI tavacaraNaM / tA. savvahA paDicchAhi ta mama rajaM / ahaM puNa sasivegaM khAmiUNa sAhemi niyasamIhiyaM / evaM bhaNaMtassa ceba Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 tam upadezapadA tassa carakhayarAo nAyavuttaMto samAgao tattheva sasivegA / khAmiUNa ya bahuvihaM bhaNio suravegeNa-savvahA eyaM mama zrIratnamahAgraMthaH raje nivesijjAsi / so vi bhaNio rayaNasihasasivegehi mahAsatta! bhuMjAhi tAva kulakkamAgayaM rajaM, pacchA pariNaya-zikha cari bao tavovajaNe jaejjAsi / jo| "dujao iMdiyaggAmA, durahiyAsA parIsahAvasaggA, pavaNuddhayadhayaggacaMcalA maNo P vittI, mahANatthanibaMdhaNaM ca vayambhaMgA tti bhannamANo vi mahAveraggajogao gao sugurusayAsaM suravegA / pavaio ya / // 846 // iyare ya rajasutthaM kAUNa gayA cakkauraM / kameNa jAo vijAharaseDhisAmI rayaNasiho / suravegovi avagayamAulavuto samuggauggasaMvegA dharijjamANAvi bhAuNA pavano mAkkhamaggaM / aha diTThauttaruttarasuhasaMtANo saMpunnamappANaM mannato rayaNasihA sutthIkayasayalasuhisayaNo jiNagaNaharakevaliNo vaMdatA sayalamaNuyalogammi jaiceiyakayamahimA pAlai sammattavararayaNaM / evamaNege lavakhA vAsANamaicchiyA aha kayAi / pecchai sAgeyapure osariyaM jiNavaraM sujasaM // 1 // tatto bhattivasuggayaromaMcaMciyataNU vinnypnno| bhAlakayapANipaMkayasaMpuDamaha thAumADhatto / / 2 / / jaya jaya jayajaNavacchala !, navajalaharapavaNavaNayasamaNayaNa ! / nayaNamaNapamayavaddhaNa!, dhaNakaNayalakkhaNayasamaNa // 1 // samaNamaNabhasalajalasaya !, sayatthasatthatthapayaDaNasamattha ! / matthayanamaMtanaravara !, varavarayavaragagayasaMga ! / // 2 / saMgaragararasasayagaya !, gymcchrrynnmynndddhjlnn!| jalaNajalasappabhayahara!, harahasadhavalayarajasapasara ! // 3 // saraNapavannasarannaya!, nayasayagamarammasammamayasamaya! / mayamayagalanahapaharaNa !, raNaraNayabhayabbhamasavatta ! | // 4 // vattasayavattagahavara !, varakalasalasaMtasaMkhacakaMka! / kaMkaphalasaralanayaNa !, nayapamayaasattaapamatta // 5 / / mattagaya aKOO // 8 Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // / 847 / / 8 2x gamaNagayamaNa !, maNagayasaMsaya sahassatamatavaNa ! / tavaNappahapahayara !, hayatamaparamapayanayarassa ||6|| iya paDhamasaranibaddha ghaNakkha raMgahiyamukkayapayaGkaM / kAUNa saMthavaM bhattinibbharo naravaro paNao ||7|| namiUNa ya muNivaggaM sesaMpi mahIyale suhanisanno / siyakayakarayalamaulo jiNavayaNaM sAumAro ||8|| aviya / etthaM NaM bhavakaMtAre kammAyattA sarIriNA / ninnunnaesu ThANesu caraMti te niraMtaraM ||9|| egayA narayaM jaMti devaleAgamahegayA / mANusattaM samAyaMti tericchaM ca puNo puNeo // 10 // puDhavIbhauteUsu vAukAyavaNesu ya / beiMdiyAiThANesuM saMbhavaMti muhuM huM ||11|| rAyANo huti raMkA ya baMbhaNA ya jaNaMgamA / dariddA ya dhaNaDDA ya guNaDDA niguNAvi ya / / 12 / / surUvA rUvahoNA ya mahAmokkhA vikhaNA / kANA kuMTaMdhapaMgU ya kallA bahiramUyagA ||13|| subhagA durbhAggA sUrA kAyarA roginIruyA / susarA dusarA pujA niMdiyA baliNo'balA || 14 || bhogiNo bhogahINA ya dukkhiyA suhiyA sayA / akalaMkasamA - yArA hINAyAraparAyaNA / / 15 / / evaM jIvA bhavAraNNe aNAIe niraMtae / punnapAvassahAveNa bhAmijaMti sakammuNA ||16|| micchAmohA disAmohA mUDhA mottUNa varttANa / kujeoNikuMTigummesu vilaggaMti anaMtaso ||17|| cittapADahaM peyA vipaDippahaM / ceyaMti Neva appANaM pANiNo pAvamohiyA / / 18 / / jayA u puNNajAgeNa NANiNaM maggadesayaM / pAuNati tayA dhannA bhagge laggaMti keivi ||19|| evaM nAUNa bho bhavvA! puNNapAvaviyaMbhiyaM / pAvaheuparicAyA punne kuha ujjamaM // 20 // eyamAyaNiya sakougeNa bhaNiyaM rAiNA-bhayavaM ! kerisaM puNa purA punnamuvajiyaM mae, jassa phalaM saMpayamaNuhavAmi ? / / 847 / / Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvopadezagabhitIpasaMhAra: upadezapadA bhayavayA bhaNiyaM-paMcanamokArasaraNanicchayamAhappamiNaM / aviya / bhaddayabhAvo bhavvo etto pAvei suddhasammattaM / sammaddiTTI mahAgraMtha: viraI virao sivasaMpayaM khippaM // 1 // jaM puNa suhasohaggaM rUvaM lacchI pahuttadevattaM / eyaM palAlakappaM pasaMgapattaM aNappaMpi // 2 / / iya savvaguNaTThANagakAraNameseA mahApabhAvo ya / ihaparabhavasuhajaNao pahANamaMto namokAro // 3 / / emAi guNavisiTe bhagavayA jiNeNaNamukkAramAhappe nisAmiyaputvabhavo bhavavirattacitto suyassa rajaM dAUNa, kAUNa ya visuddha 11848 / / saMjamaM, samuppaNNavimalakevalo pAvio sivapayaM rayaNasiho mahArisitti // 3031 / / athoparAMharannAha;evaM jAUNa imaM visuddhajogesu dhammamahigicca / jaiyavvaM buddhimayA sAsayokkhasthiNA sammaM / / 1032 // evaM sAticAraniraticArAnuSThAnayorjJAtvA avagamya idaM samalaM vimalaM ca phalaM vizuddhayogeSu devatArAdhanAdiSu dharma niHzreyasasAdhanaM svapariNAmaM sAdhayitumiSTamadhikRtya yatitavyaM buddhimatA nrenn| kIdRzenetyAha-zAzvatasaukhyAthinA'nuparamasvarUpazarmAbhilASiNA samyag yathAvat // 1032 / / atha vizuddhayogaprayatnopAyamAha ;kallANamittajogAdio ya eyassa sAhaNovAo / bhaNiyaM samayaNahi tA ettha payaTTiyavvaMti // 1033 . kalyANamittrayogadikazca zreyonimittaM snigdhalokasaMgamAdikazca bhAvakalApaH punaretasya zuddhayogaprayatnasya sAdhanopAyo niSpattiheturbhaNitaH samayajJaiH siddhAntavizAradaH / tattasmAdatra kalyANamittrayogAdike vastuni pravattitavyam / itiH prAgvat // 1033 / / upAyameva gAthAcatuSTayenAha;seveyavvA siddhaMtajANagA bhattinibbharamaNehi / sAyavvaM NiyameNaM tesi vayaNaM ca AyahiyaM // 1034 / / TAI ||848 / / Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S 11849 / / dANaM ca jahAtti deyaM parapoDaM mo na kAyavvA / kAyavvo'saMkappo bhAveyavvaM bhavasarUvaM / / 1035 / / mannA mANeyavvA parihaviyayvA na kei jiyaloe / logo'Nuvattiyanvo na nidiyavA ya keitti // 1036 // guNarAgo kAyavvo No kAyavvA kusolasaMsaggI / vajjeyavvA kohAdayo ya sayayaM pamAdo ya / / 1037 / / - sevayitavyAH zuzrUSaNIyAH siddhAntajJAyakAH paramapuruSapraNItAgamarahasyavido guravaH bhaktinirbharamanobhiH paramapramodApUritamAnasaH / zrotavyamAkarNanIyaM niyamenAvazyaMtayA pratidinamityarthaH, teSAM siddhAntajJAyakAnAM vacanaM dharmopadezarUpaM, caH prAgavata , AtmahitaM svazreyaskAri // 1034 / / dAnaM ca jJAnAbhayadharmopagrahAnukampAdAnabhedabhinnaM yathAzakti svasAma*nurUpaM deyaM dAtavyaM, parapIDA paropatAparUpA mo pUrvavat , manasA vAcA kAyena ca nAnuSTheyA, kartavyo'saMkalpaH; saMkalpo nAma strIgocaro rAgapariNAmaH puruSANAM, strINAM tvetadviparyayarUpaH, taduktaM--"kAma! jAnAmi te mUlaM saMkalpAt kila jAyase / atastaM na kariSyAmi tato me kiM kariSyasi ? // 1 // " tata etadviparyayarUpo'saMkalpo viSayavirAga ityarthaH, viSayAnurAgavirAgayoreva sarvAnarthArthamUlatvAt / yathoktam--"jayo yadbAhubalini dazavaktre nipAtanam / jitAjitAni rAjendra ! hRSIkAnyA kAraNam // 1 // " yadi vA, saMkalpaH saGgatArthaviSayaH samarthabhAvaH / bhAvayitavyaM bhavaravarUpam / ihArthAbhidhAnapratyayAstulyanAmagheyA iti vacanAt bhavasvarUpaviSaya upayogA bhavasvarUpamucyate / tatastad bhavadutpadyamAnaM tathAvidhakarmakSayopazamAt tadbhAvanAgranthAbhyAsAt prayojanIyaM bhAvayitavyaM bhAvasvarUpam / "yatheha lavaNAMbhA'bhiH pUrito ma lavaNodadhiH / zArIramAnasarduHkhairasaMkhyeyairbhavaistathA // 1 // kiM ca svapnAptadhanavad na tathyamiha kiJcana / asAraM rAjya Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadaH vAjyAdi tuSakhaNDanavattathA // 2 // taDidADambarAkAraM sarvamatyantamasthiram / manovinodaphaladaM bAladhUlIgRhAdivat // 3 // || tattvopademahAgraMthaH zabhitoyazca kazcana kasyApi jAyate sukhavibhramaH / madhudigdhAsidhArAmagrAsavanneSa sundaraH // 4 // " ||1035 / / mAnyA lokalA pasaMhAraHkottarabhAvAnugatA mahAntA janA mAnayitavyA manovAkAyakriyAmiH 'mAna pUjAyAm' iti vacanAt pUjanIyAH / tatra laukikabhAvAnugatA mAtRpitRsvAmiprabhRtayaH, lokottarAstu dharmAcAryadaya iti / paribhavitavyA nyakAramAnetavyA na // 850 // kecijjaghanyamadhyamottamabhedabhAjo jantavo jIvaloke / loka iti viziSTalokAcAraH, anuvattitavyo'nuzIlanIyaH / ata eva paThyate-"lokaH khalvAdhAraH sarveSAM dharmacAriNAM yasmAt / tasmAllokaviruddha dharmaviruddhaca saMtyAjyam // 1 // " na nava ninditavyAzcAvarNavAdodghaTTanenAvajJAtavyAH punaH kecit / itiH prAgavat // 1036 / / guNarAga audAryadAkSiNyAdi guNabahumAnaH kartavyaH kuto'pi vaiguNyAt svayaMguNAnuSThAnAsAmarthye'pi nibiDaguNAnurAgavazAd bhAvAtizayatastadanuSThAna phalavanto bhavanti jantavaH / tathA coktam-"appahiyamAyarato" ityAdi / no kartavyA na vidheyA kuzIlasaMsagiH -asadAcArajanAlApasaMvAsAdilakSaNA / yataH paThyate--"ambassa ya nimbassa ya" ityAdi / varjayitavyAH krodhAdayaH // 850 / / kaSAyAH kSAntimArdavArjavasantoSAvalambanena / tathA, satataM nirantaraM pramAdazcAjJAnasaMzayamithyAjJAnAdiraSTaprakAro varjayitavyaH, tasyaiva sarvAnarthamUlatvAt / yathoktam-"yanna prayAnti puruSAH svarge yacca prayAnti vinipAtam / tatra nimittamanAryaH pramAda iti nizcitamidaM meM" // 1037 / / athopasaMharannAha;lesuvaeseNete uvaesapayA ihaM samakkhAyA / samayAduddhariUNa maMdamativibohaNaTTAe / / 1038 / / Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11851 // lezoddezena lezataH sAmAnyabhaNanarUpeNa etAni upadezapadAni mayA samAkhyAtAni samayAt siddhAntAduddhRtya pRthakRtya / kimarthamityAha--mandamativibodhanArthaM mandA saMzayAnadhyavasAyaviparyAsavihvalA matirarthAvabodhazaktiryeSAM te tathA teSAM vibodhanArthamiti // 1038 // siddhastAvadayaM granthaH paraM kena racita ityasyAM jijJAsAyAM granthakAra eva kRtajJatAgarbhA svanAmAGkAmimAM gAthAmAha;-- jAiNimayahariyAe raitA ete u dhammaputteNa / haribhaddAyarieNa bhavavirahaM icchamANeNa // 1039 // * -* - * -* -* -* samApto'yamupadeza padagranthaH * -* -* -* -*---* ___yAkinImahattarAyA yAkinInAmikAyAH zrutazIlajaladhivelAyAH pravattinyAH, racitAni dRbdhAnyetAni tvetAni punarupadezapadAni, dharmaputreNa dharma pratItya nandanena tadantaraMgadharmazarIraniSpAdakatvAt tasyAH / kenetyAha--haribhadrAcAryeNa -yaH kila zrIcitrakUTAcalacUlAnivAsI prathamaparyAya eva sphuTapaThitASTavyAkaraNaH sarvadarzanAnuyAyitarkakarkazamatirata eva matimatAmagragaNyaH pratijJAtaparapaThita granthAnavabodhe tacchiSyabhAvaH, AvazyakaniyuktiparAvartanApravRttayAkinImahattarAzrayasamIpagamanopalabdha 'cakkidugaM haripaNagaM'--ityAdigAthAsUtraH, nijanipuNohApohayoge'pi kathamapi svayamanupalabdhata / / 851 // Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlAkAra prazasti. upadezapadaH / darthaH, tadavagamAya mahattaropadezAt zrIjinabhadrAcAryapAdamUlamupasarpannantarA jinabimbAvalokanasamutpannAnutpannapUmahAgraMthaH bahalapramodavazAt samuccarita--'vapureva tavAcaSTe-ityAdizlokaH, sUrisamIpopagatAvadAtapravrajyo jyAyasI svasamaya parasamayakuzalatAmavApya mahat pravacanavAtsalyamavalambamAnazcaturdazaprakaraNazatAni cakAra, tena haribhadranAmnA''cAryeNa TO kIdRzenetyAha-bhavavirahaM saMsAroparamamicchatAbhilaSatA // 1039 / / // 852 / / // iti samApteyaM sukhasambodhanI nAmopadezapadavRttiH // // 852 / Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11853 // - 16 ppppppppp4 TIkAkAra-prazastiH 000000000 kSamAlIno'tyantaM gaganatalatuGgakamahimA, dadhAnaH zailI ca sthitimatizuciM sAdhurucitAm / bRhadgaccho'tucchocchalitazubhasattvaH samabhavat, suvaMzacchAyADhayaH sphuTamudayanAmA naga iva // 1 // tatroMdiyAya tamasAmavasAyahetunistArakA tibharo bhuvanaprakAzaH / zrIsarvadeva iti sAdhupatinamasyapAdo navArka iva sannatamInaketuH / / 2 / / tatazca zrIyazobhadranemicandrAdayo'bhavan / aSTAvAzAgajAkArAH sUrayastuGgaceSTitAH // 3 // ajani vinayacandrAdhyApako dhyAnayogAda, vidhutavividhabAdhAdhAyidhyAndhyapradhAnaH / muniguNamaNivAddhiH zuddha ziSyopalabdhiH, satatasamayacaryAvajitAryAzayazca // 4 // prAyastatsarvasantAnabhaktimAnmuninAyakaH / abhUt zrImunicandrAsyastenaiSA vivRtiH kRtA // 5 / / prakRtA zrInAgapure samathitA'NahillapATake nagare / abdhimunirudrasaMkhye (1974) vahamAne vikrame varSe // 6 // dRSTvA zaktyA sunipuNatathArUpabodhAdRte vA, yaccAbhAgAbhavanavazatI hInamAtrAdhikaM vA / kiJcit kasmizcidapi ca pade dRbdhamuttArya dhIrastanme dharma ghaTayitumanAH zodhayecchAstrametat // 7 // // 853 - - Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapadArayA mahAgraMthaH TIkAkAra prazastiH sAhAyyamatra paramaM kRtaM vineyena rAmacandreNa / gaNinA, lekhanasaMzodhanAdikaM zeSazipyazca / / 8 / / vipreNa kezavenaiSA prAgAdarza nivezitA / atyantamupayuktena zuddhaghazuddhI vijAnatA // 9 // // granthAnaM 14500 sUtrasaMyuktopadezapadavRttizlokamAnena pratyakSaragaNanayA / / cha / / zrIH // // 854 // iti-prakaraNacaturdazazatIsamuttuGgaprAsAdaparamparAsUtraNekasUtradhAraragAdhasaMsAravAridhinimajjajjantujAtasamukharaNapradhAnadharmapravahaNapravartanakarNadhArabhagavatIrthakarapravacanAvitathatattvaprabodhaprabhUtaprajJAprakAzatiraskRtasamastatIthikacakapravAvapracAra prastutaniratizayasyAdvAdavicAraiH zrImadaharibhadrasUribhiH praNItaH anekaprakaraNakulakaTIkAdigranthanirmAtRpUjyazrImunicandrasUriviracitasukhasambodhanI vRttiyutaH zrIupadezapadamahAmanyaH /