Book Title: Trishashti Shakala Purush Charitam Part 1
Author(s): Hemchandracharya, 
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009654/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namaH shriigurupremsuurye| pU.kalikAlasarvajJa AcAryadevazrIhemacandrasUrivinirmitaM zrItriSaSTizalAkApuruSacaritam / bhAga-1 (parva : 1) prerakAH pa.pU. vairAgyadezanAdakSa-AcArya zrImadvijaya hemacaMdrasUrIzvarAH pa.panyAsa-kalyANabAdhivijayagaNivarazna / prakAzakaH zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrItriSaSTizalAkApuruSacaritam / 1000 pratayaH / mUlya ru.700 (saMpUrNa seTanA) prathamAvRttiH / vi.saM. 2060 vIra saM. 2530 sa.sa. 2004 jAna-2 (parva: 2) prAptisthAna zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa C/o. bI.sI. jarIvAlA zopa naM. 5, badrIkezvara sosAyaTI, marInaDrAIva, 'I' roDa, muMbaI-400003. phona : 22414360 zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa C/o. caMdrakAMtabhAI saMghavI, 6/bI, azokA kompalekSa, relve garanALA pAse, pATaNa (u.gu.) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ drazya sahAyaka zrutasarjana sukRta prazasta jaina kAvyasAhityanA ajoDa graMtharatnasamA 'zrItriSaSTizalAkApuruSacarita'nA saMpUrNa 10 parvonA prakAzanano lAbha lenAra mahAnubhAvo 1. zrI vardhamAna zve.mU.pU. jaina saMgha, vAlakezvara, muMbaI 2. zrI mATuMgA jaina zve.mU.pU. tapAgaccha saMgha enDa cerITIjha (mATuMgA, muMbaI) (pU. munirAja zrI prazAMtavallabhavijayajI ma.sA.nI preraNAthI) 3. zAha maMchAlAla jagarUpajI sirohIvALA parivAra taraphathI zrutabhakti nimitte, jethI kevaLajJAnanI prApti thAya. ha. zA. caMpAlAlajI, sunIla, zreyAMsa, praNaya, zobhanAbena, uSA, saMgIta, nizA, zruti Adi beTA potA parivAra (pU. munirAja zrI dharmaratnavijayajI ma.sA.nI preraNAthI) Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakAzakIya ) sugrahita nAmadheya pa.pU. kalikAla sarvajJa AcArya bhagavaMta zrImadvijayahemacaMdrasUrIzvarajI racita " zrItrazalAkApuru thardhArad mahAkAvya graMthanA daza parvane cha bhAgamAM prakAzita karI saMghanA caraNe dharatA TrasTa atyaMta AnaMdanI anubhUti kare che. A kAvyagraMthamAM 24 tIrthakara bhagavaMto, 12 cakavatI, 9 vAsudeva, 9 prativAsudeva, 9 baLadeva Ama kula 63 zalAkApuruSanA jIvana caritrane ati adbhUta zailImAM AlekhavAmAM Avela che. zalAkApuruSa eTale vizvanA zreSTha mahApuruSo...] A pUrve paNa TrasTa dvArA parva 2-3-4-5-6 prakAzita karavAmAM Avela che. paraMtu A graMthanI jena saMghamAM ati jarUriyAta hoI daze daza parvane seTa ravarUpe punaH prakAzita karavAmAM AvI rahyA che. daze daza parvanuM navuM kaMpojha karavAmAM Avela che. suMdaranTakAu ane kiMmatI kAgaLa upara tenuM mudraNa karavAmAM Avela che. jethI varSo sudhI tenI jIvaMtatA banI rahe. | navuM kaMpojha karI A graMthanuM patuH prakAzita karavAnuM kAma ghaNuM ja kaparUM hatuM, paraMtu pU. AcArya bhagavaMtazrInA ziSyo manizrI , ratnabodhivijayajI, munizrI saumyaratnavijayajI tathA muni zrI jinapremavijayajInI cIvaTapUrvakanI mahenatathI A kArya saraLa banyuM che. munirAja zrI padmaboliviyajI ane munirAja zrI prazAMtavallabhaviyajI paNa keTalAka parvonA prupho tapAsavAmAM sahAyaka banyAM che. 'ema. bAbulAla prinTarI' nAM mAlika zrI kIrtibhAIe paNa prinTIMga kAryamAM sakhata jahemata uThAvI che. bhavitavyatAvaza adhavacce ja teo divaMgata thayA. bAkInuM kArya zrI zreNikabhAI tathA zrI dhavalabhAIe sAMgopAMga pAra pADyuM. teo paNa dhanyavAdane pAtra che. dareka bhAgamAM graMthamAM AvatA bodhadAyaka badhA subhASitono saMgraha paNa munioe karyo che je vAcakavargane ghaNo ja upayogI thaze. A kAvyanA paThana-pAThana dvArA sau koI sabhyajJAnasaMpanna bane, paramAtmabhaktisaMpanna bane, vairAgyasaMpanna bane ane Atmazuddhi karI "mokSa' prApta karanArA bane. zrutabhaktino vizeSa lAbha maLyA kare e ja zrutAdhiSThAyikA zrI sarasvatIdevIne punaH punaH prArthanA..... li. caMdrakumArabhAI jarIvAlA, lalItabhAI koThArI, puMDarIkabhAI e. zAha Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pU. sakalAgamarahasyavediAcAryadeva-zrImadvijayadAnasUrIzvarAH / pa.pU. siddhAMtamahodadhiAcAryadeva-zrImadvijayapremasUrIzvarAH / Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pU. nyAyavizArada-gacchAdhipatizrImadvijayabhuvanabhAnusUrIzvarAH / pa.pU. samatAsAgara-paMnyAsazrIpadmavijayagaNivarAH / Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pU. paMjAbadezoddhAraka AcAryazrImadvijayAnaMdasUri ma. (pU. AtmArAmajI m.)| pa.pU. jinabhaktirasika upAdhyAyazrIvIravijayagaNIvarAH / Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // vaMdanA tehane mAharI zvAsa mAhe so vAra / divyakRpA savizuddha saMyabhanA aNe seMDaDo suvihita zrabhAza ratnona sarvana haranArA pa.pU. AcArya bhagavaMta zrIbhavizya premasUrIzvara mahArAja saMgha, zAsana ane seMDaDo ziSyonI vAjahArI vakhthe vardhamAna tapanI 108 moNI iranArA pa.pU. AcArya lagavaMta zrIbha vizya bhuvanamAnusUrIzvara mahArAja chensaranI ghora jibhArIbhAM pArA bhAsakSabhAyASTi tapanA sArAdhar3a, meo' sabhatAnA dhArA pa.pU. paMnyAsapravara zrI pannAvasyA mahArA zubhaAziSa ) zAstraniSThA, vyavahAra izaNatA ane pArza prema ane vAtsalya bhAvanA jaNe virATa zrabhAza samudyAyana sA saMcAlana DaranArA gachAdhipati AcArya bhagavaMta zrIbha vizya nyadhoSasUrIzvara mahArAja preraka-mArgadarzaka) vairAjyabhaya dezanA dvArA aneDonA haiyAne arihaMtabhaya uranArA pa.pU. mAyArtha lagavaMta zrIbha6 vizya hemacaMdrasUrIzvara mahArA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathalAvatA abhuta kalAkRtinI AcherI jhalaka "triSaSTizalAkA purUSa caritra" eTale vartamAnamAM upalabdha jaina sAhityanA najarANAnuM eka jhaLakatuM kAvyaratna, tamAma sAdhu sAdhvIjI bhagavaMtonuM lADIluM kAvyaratna, saMskRtanA prAraMbhika abhyAsa pachI bhASA upara vizeSa prabhutva prApta karavA 'triSaSTi kAvya' e sarvamAnya AdhArastaMbha samu kAvya che. deza parvanuM sAMgopAMga vAMcana thatA buddhipratibhA-jJAnapratibhA ane vairAgyapratibhA pUrabahAramAM khIlI UThe che. kAraNa, A kAvya bejoDa che. temAM kayo rasa nathI e ja savAla che. A mahAkAvyanA saNA che kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA. kAvyano viSaya che vizvanA sarvazreSTha 'tresaTha" purUSonA jIvanacaritrano citAra... kathAonI rocakatA sAthe vyavahArika jIvana prasannatApUrvaka kema jIvavuM ? tenA kimiyA batAvAyA che. AdhyAtmika vikAsa sAdhavAnI mAsTara kI batADI che. paramAtmabhaktimAM taraboLa karI de evA bhAvavAhI zabdonA sAthiyA pUrAyA che, to saMsAra upara phTikAra Ubho thaI jAya evA vairAgyarasanA dhodha paNa kAvyamAM vahI rahyA che. jIvananI dazA ane dizAo badalI nAMkhe evI sUktionAM bhaMDAra bharelA che. to ajJAnatAnA aMdhakAra ulecI jIvanamAM jJAnano jhagamagATa patharAya evA khajAnAno paNa toTo nathI. buddhine dhAradAra banAve evI tarkasaMgata vAtothI kAvyanI upAdeyatA vadhI che to hRdayane bhInuM bhInuM karI de evI Adra vAtothI kAvyanI AkarSakatA vadhI che. kAvyakRtinI kalAsuMdaratA tenA kartAnA jIvanavaibhava ane jJAnanI agAdhatAne AbhArI hoya che. nava-nava saikA pUrve thayelA hemacaMdrAcAryanuM nAma Aje paNa mAtra gujarAtanA ja nahIM paNa vizvanA khUNe-khUNe guMjI rahyuM che. ko'ka temane kalikAla sarvajJa kahe che, ko'ka Ocean of knowledge kahe che, to koi sarasvatIno zaNagAra kahe che. 11dara thI 1229 sudhIno kALa jANe hamayuga ja banI gayo hato. III Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IR III zuM emanI divya pratibhA haze ! ke gurjarezvaronA unnata mastako temane namatA hoya, sarasvatInA taTa upara sarasvatIno sAkSAtkAra karAvatA je sUrIzvaranA caraNone moTA rAjarAjezvaro svarNa kamalathI pUjatA hoya, prakAMDa vidvAno paNa temanI buddhi pratibhA joI pANI pANI thaI jatA hoya. gujarAtanI dharA upara emaNe je upakAro karyA che tene zabdastha karavA azakaya che, ghara-gharamAM Aje paLAtI ahiMsA ane jayaNAnA jharaNAnuM mULa che "kalikAla sarvajJa'. sarasvatInI sAdhanA karI svayaM jJAnasiddha banyA ane jJAnano dhodha vahevaDAvI anekonA mithyAMdhakArone dUra karyA. sadAcAra ane susaMskAronA siMcanathI gujarAtanI dharatIne guNaniSpanna banAvI hatI. siddharAja jayasiMha jevA pratApI rAjAone pratibodha karI temane jaina dharmanA rAgI banAvyA hatAM. tenA dvArA jaina zAsananI jabarajasta prabhAvanAo karAvI hatI. AcAryazrInA upadezanuM pAlana karI siddharAje "siddhavihAra', 'rAyavihAra' jevA uga ane bhavya jinAlayonA sarjana karyA hatA. siddharAjanI vinaMtithI 'siddhahema'nAmanA zabdAnuzAsananI racanA karI. A duSkarasarjanane paTTahastI upara sthApI zobhAyAtrA dvArA AkhA gAmamAM pheravI AcAryazrInI vidvattAnuM gaurava AsamAne pahoMcADavuM. saMskRta-prAkRtazaurasenI-mAgadhI-pizAcI-cUlikApizAcI-apabhraMza vi. bhASAonuM sAMgopAMga bodha karAvatuM A vyAkaraNa vizvanuM bejoDa sarvamAnya rASTrIya vyAkaraNa banyuM. traNaso lahiyAo besADI siddharAje A vyAkaraNanI seMkaDo-hajAro nakalo lakhAvI gAmegAma mokalI. prajA sukhacenathI rahI zake ane rAjA paNa rAjyane surAjya banAvI zake evA kimiyAono prakAza pAtharatAM "ahaMnIti" jevA graMthonA sarjanamAM paNa temaNe kyAMya kacAza choDI nathI. yogazAstra (mULa 1200 zloka ane bAra hajAra zloka pramANa svopajJa TIkA sahita) jevA graMtho sarjI yogasAdhanA ane dhyAna sAdhanAnI duniyAmAM divya prakAza pAtharyo. sAdhu ane zrAvaka jIvananI AcAracaryAone adbhuta rIte temAM vaNI lIdhI. IR 11 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ l] In | | daza parvathI alaMkRta "triSaSTi zalAkA purUSa caritra mahAkAvya" sarjana karIne to A hemacaMdrAcArye kharekhara kamAla karI che. ukta tamAma viSayone ane bhAvone jANe A eka kAvyamAM samanvita na karyA hoya !....! zuM padalAlitya!... adbhuta chaMdaracanA ! kevI rocaka sUktio! kevI bhAvavAhI prabhu stutio ! kevA mohaka kathArasanA khaLakhaLa vahetA rasajharaNAM ! konA vakhANa karavA? kone caDhiyAtA kahevA ? badhu ja rocaka-mohaka ane adbhuta rasasabhara.... A mahAkAvyanA vAMcanathI mahApurUSonA jIvana kavanano bodha to thAya ja, sAthe jIvana jIvavAnI kaLA AtmasAt thAya ane vairAgyarasanI puSTi paNa thAya. 'siddharAjanI vinaMtithI jema "siddhahema vyAkaraNa'nI racanA hemacaMdrasUrijIe karI, tema vItarAga stotra-yogazAstra ane triSaSTi zalAkA puruSa caritra jevA graMtharatnonA sarjana mArA jevAnA bodha) mATe karyuM che,' evI kumArapALanI vAcAne AcAryazrI svayaM tri.za.pu.mAM zabdastha kare che. pUrva pUrvajasiddharAjanRpatebhaktispRzo yAJcayA sAMgaM vyAkaraNaM suvRtti-sugamaM cakrurbhavantaH purAH / maddhetoratha yogazAstramamalaM lokAya ca vyAzraya chaMdo'laGkRtinAmasaMgrahamukhAnyanyAni zAstrANyapi // lokopakArakaraNe svayameva yUyaM, sajjA stha yadyapi tathA'pyahamarthaye'daH / mAdRgjanasya pratibodhakRte zalAkA-puMsAM prakAzayata vRttamapi triSaSTeH / / AcAryazrInA mukhamAMthI sarasvatIne pravAha khaLakhaLa vaheto, ATha/daza lahiyAo eka sAthe besI tene kramazaH jhIlatA-AlekhatA, teo paraspara evI samajUtI ke kaLAthI graMtha AlekhatA ke Akho graMtha sahaja suMdara rIte saMkalita thaI jato. aneka graMthonA nUtana sarjana-paThana-pAThana, pratilipikaraNa, jJAna pracAra-prasAra vi. jJAnavardhaka pravRttio dvArA gujarAtane ane khAsa karIne gujarAtanI rAjadhAnI pATaNane vidyAnuM dhAma banAvyuM. IBI Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H4|| kayo viSaya temanA mATe vaNakheDayo hato ? e eka savAla che. zabdAnuzAsana-liMgAnuzAsana-kAvyAnuzAsana-chaMdonuzAsana ane vAdAnuzAsana A pAMca anuzAsanonuM sarjana vizvanA bejoDa sarjana kahI zakAya. | zabdAnuzAsana-liMgAnuzAsana, dhAtu pArAyaNa, uNAdigaNapATha, laghuvRtti, bRhadavRtti, bRhanyAsa vi.nA sarjana karI zabdazAstrane samRddha karyuM. abhidhAnaciMtAmaNi, dezInAmamAlA, anekArtha saMgraha, nighaMTu zeSa A cAra mahAkoSo vi.nA sarjana karI zabdArthazAstranI garimA vadhArI che. kAvyAnuzAsana ane chaMdonuzAsananI racanA karI chaMdazAstra, alaMkArazAstra, apabhraMza sAhityanA khajAnAne tarabatara karI dIdhuM. kavio ane sAhityakAro mATe A graMtho to jANe prANa karatAM ya mUlyavAna banI gayA. be AzrayavALA jyAzraya jevA mahAkAvyanI racanA to evI abhUta rIte karI che ke jemAM samasta zabdAnuzAsana, siddharAjano digvijaya caulukayavaMzano amara ItihAsa, pATaNanI prazasti ane gujarAtanI gauravagAthA mULarAjathI mAMDIne kumArapALa sudhIno gujarAtano ItihAsa vi. badhu eka sAthe vaNAI jAya ane kAvyanI dedipyamAnatA soLe kaLAe khIlI uThe. pramANamImAMsA jevA graMtho sarjI nyAyanuM satata UMDANa kheDyuM, to anyayogavyavaccheda-ayogavyavaccheda ane vItarAgastotra jevA graMthonA nirmANa karI nyAyanI kaThaNa zailImAM paramAtmabhaktinA bhAvone guMthI lIdhA, nyAyanI karkaza zailI ane bhaktinA bhAvone kyAM tAlameLa maLe ? paNa A ja to temanI bhakti ane vidvattApUrNa sarjanakaLAno kasaba hato. A thaI temanA sAhityasarjananI vAta... zrI kalikAlasarvajJae lAkhomAM eka kahI zakAya evA gurjarezvara kumArapALa jevA zrAvakaratnanuM sarjana-ghaDatara karyuM. aDhAra dezamAM abhayadAnanI udghoSaNA karI, rAjyamAMthI sAta vyasanone tilAMjalI apAvI. aputrIonuM dhana rAjagrAhya banatuM aTakAvyuM. tribhuvana vihAra-kumAravihAra jevA 1444 gaganacuMbI jinacaityothI pRthvIne maDhI dIdhI. nirdoSa pazuonA ! nirmama balI caDhAvavAnI prathA jAnanA jokhame baMdha karAvI, lagabhaga 21 jevA virATa jJAnabhaMDAronA nirmANa karyA, samyakatva I4TI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Idhall sahita bAra vrata grahaNa karyA. aneka jarjarita jinAlayonA jIrNoddhAra karAvyA, aneka dAnazALAo kholI, lagabhaga cauda karoDa rUpiyAno sadvyaya karI nirdhana ane alpapunyavALA sAdharmika baMdhuonI kAyApalaTa karI dIdhI, prajA uparanA ghaNA AkarA karaverAo mApha karAvyA. zatruMjaya-giranAranA cha'rI pAlita saMgho kaDhAvyA. yogazAstra-vItarAga stotra jevA sUtro kaMThastha karyA. moTI uMmare dharma pAmyA chatAM zAsananA eka eka aMganI jabaradasta ArAdhanA karI lIdhI. zrI kalikAlasarvajJa AcArya bhagavaMte A eka paramAhat zrAvakaratnanuM sarjana karI tenA dvArA jagatabharamAM ane vizeSa karI gujarAtamAM zAsananI bejoDa prabhAvanA karI jaina dharmano DaMko vagADI dIdho hato. jANavA mujaba A zrI hemacaMdrasUrijIe pAMtrIsa hajAra jeTalA mAnavone dharmopadeza dvArA navA jaina banAvyA hatA. AcArya hemacaMdrasUrijIe 'ziSyasarjananuM kArya pUrI cIvaTathI karyu hatuM. A.bAlacaMdrasUri ma., A. rAmacaMdrasUri ma., A. mahendrasUri ma., paM. vardhamAnagaNi ma., e. guNacaMdragaNi ma., e. yazazcaMdragaNi ma., paM. udayacaMdragaNi ma. muni devacaMdrajI, paM. udayasAgaragaNi jevA vidvAna, kavi, zAstramarmajJa ziSyonA sarjana karI eka mahAna kArya AcAryazrIe karyu. AcAryazrInA A vidvAna ziSyaratnoe paNa vividha viSayaka aneka graMthonA sarjana karI jaina sAhitya saMgrahane samRddha karavAmAM anerU yogadAna ApyuM che. vidvattA sAthe hemacaMdrAcAryanI namratA paNa gajaba koTInI hatI. "badhuM jJAnasaMpAdana gurunI pAse ane temanI kRpAthI ja thayuM che." evuM spaSTa temaNe ja tri.za.pu.nI prazastimAM jaNAvyuM che. AcAryoM hemacaMdro'bhUttatpadAMbhojaSaTpadaH / tatprasAdAdadhigata-jJAna-saMpatmahodayaH // diggaja vidvAno paNa hemacaMdrAcAryanI bahumukhI pratibhAthI atyaMta prabhAvita hatA, temanI stuti karatA thAkatA na hatA, ATalI nAnI jiMdagImAM ATaluM virATa sarjana kArya kaI rIte karI zakayA, e badhA mATe AzcaryarUpa hatuM. kiM stumaH zabdapAthodheH hemacaMdrayatermatim / ekenApi hi yenedRk kRtaM zabdAnuzAsanam // Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TddA "ekalapaMDe ATalu sarjana karanAranI zuM stuti karIe ?" ema kahI badhA aTakI gayA. mAtA pAhiNI ane pitA cAciMganA kuLamAM Avela cAMgAe saMvata 1150mAM pAMca varSe dIkSA grahaNa karI somacaMdramuni banyA. muni somacaMdranuM jIvana nirdoSa ane pavitra hatuM. temanI daSTi nirmaLa hatI, kacarAmAM paNa sonAnA darzana thatA hatA. ekadA guru sAthe nirdhana banelA zreSThiputranA ghare gocarI gayA. khUNAmAM paDela kacarAno Dhagalo temane sonAno dekhAyo, temane thayuM jene ghare sonAnA DhagalA che te Avo nirdhana !" cAlAka zreSThiputrae turaMta bAlamuni somacaMdrane kacarAnA DhagalA upara besADyA ane te brahmacArInA naiSThika saMyama prabhAvathI kacarAno Dhagalo sonAno banI gayo. tyArapachI muni somacaMdra, somacaMdrane badale 'hemacaMdra' tarIke khyAta thayA. pAchaLathI AcArya banelA muni hemacaMdrae raivatAvatAra tIrthamAM (khaMbhAtamAM) sarasvatIdevInI sAdhanA karI temane pratyakSa karI hatI temanI anahada kRpA varadAna meLavI teo dhanya banyA hatA. - vi.saM. 1166mAM khaMbhAtanagare pUjyazrInI AcAryapadavI thaI, tyAre mAtA pAhiNIe paNa dIkSA grahaNa karI hatI. uttama saMyama pALI mAtA sAdhvIe aMta samaye jyAre pATaNamAM aNasaNa karyuM tyAre AcAryazrIe paNa traNa lAkha zloka sarjananuM punyabheTavuM ApI apAra mAtRbhakti pradarzita karI hatI. gurukapA ane sarasvatInI mahera, A be baLanA jore temaNe diggaja jevA gaNAtA digaMbarAcAryane vAdamAM pachaDATa ApI hatI ane zvetAmbara saMpradAyano jayajayakAra lAvyo hato. AcAryazrI bejoDa vidvAna to hatA ja, sAthe acchA jyotirvidbhaviSyavettA paNa hatA, eka pratiSThA mahotsavamAM AcAryazrIe jAhera karyuM hatuM ke mAruM AyuSya have mAtra cha mahinAnuM ja bAkI che ane mArA svargavAsa bAda cha mahinA pachI kumArapALanuM paNa mRtyu thaze" ane akSarazaH temaja thayuM hatuM. 1229mAM pATaNamAM saMgha samakSa potAnA AjJAMkita ane vaphAdAra ziSya A. rAmacaMdrasUrine potAnI pATa soMpI AcAryazrI samAdhipUrvaka kALadharma pAmyA hatA, rAjakavi somezvaradevanA moDhAmAMthI te samaye zabdo sarI paDayA : "vahue vikAnA zivati zrI demake liva A. hemacaMdrasUri devaloka pAmyAthI vidvatA jANe AzrayavagaranI thaI gaI. TddA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11911 AvA mahApuruSa racita triSaSTi zalAkA puruSa caritra eka adbhuta mahAkAvya che. karUNarasa, zauryarasa, bhaktirasa, vairAgyarasa vi. badhA rasono zreSTha samanvaya che. chaMdo suMdara che. alaMkAra adbhuta che, racanA manohara che, zailI saraLa che, bhAvo gahana che, upamAo alaukika che, kathAo manohara che, sUktio coTadAra che, stutio bhAvavAhI che, dezanAo asarakAraka che, upadezo preraka che, padalAlitya anupama che. TuMkamAM kahIe to badhuM ja adbhUta... adbhUta... adbhUta che. A caritra daza parvamAM vibhakta che, pratyeka parvamAM aneka sargo che, caritramAM kathAnako sAthe ItihAso, paurANika kathAo, zAstra ane sidhdhAMtanI vAto, gahana tattvajJAna ane karmasiddhAMtonI vAto paNa vaNI levAmAM AvI che. pahelA parvamAM bIjA parvamAM * trIjA parvamAM * cothA parvamAM pAMcamA parvamAM chaTThA parvamAM sAtamA parvamAM * AThamAM parvamAM navamA parvamAM dazamA parvamAM AdIzvara bhagavAna-bharatacakrInA caritra ajitanAtha bhagavAna-sagaracakrInA caritra saMbhavanAtha bhagavAnathI zItalanAtha bhagavAna sudhInA 8 bhagavAnanA caritro. zreyAMsanAtha bhagavAnathI dharmanAtha bhagavAna sudhInA pAMca tIrthaMkaro, pAMca vAsudevo, pAMca prativAsudevo, pAMca baLadevo, maghavA ane sanatkumAra cakravartI Ama 22 mahApuruSonA caritra. zAMtinAtha bhagavAnanuM caritra (teo tIrthaMkara ane cakravartI baMne hatA, eTale be caritra gaNatrImAM levAyA che.) kuMthunAtha bhagavAnathI munisuvratasvAmI sudhInA cAra tIrthaMkara, cAra cakravartI, 2 vAsudeva, prativAsudeva, 2 baLadeva Ama 14 mahApuruSonA caritra. 2 naminAtha bhagavAna-10mAM cakrI hariSaNa, 11mAM cakrI jaya, AThamAM baLadeva-vAsudeva - prativAsudevo kramazaH rAma-lakSmaNa-rAvaNa A chanA caritro che. A caritra jaina rAmAyaNanA nAme pracalita che. neminAtha bhagavAna, navamA vAsudeva, baLadeva, prativAsudeva kramazaH kRSNa-baLabhadra ane jarAsaMgha A cAra mahApuruSanA caritra che. uparAMta-pAMDavo ane kauravonA caritro paNa che. pArzvanAtha bhagavAna ane brahmadatta cakrI caritra che. mahAvIra caritra che, bIjA parvo karatAM A parva moTuM che. 13 sarga che. aMte graMthakAranI prazasti che. 11911 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dA sAthe sAthe zreNika, koNika, sulasA, abhayakumAra, ceDArAjA, halla-vihalla, meghakumAra, naMdiSaNa, cellaNA, durgaMdhA, ArdrakumAra, RSabhadatta, devAnaMdA, jamAlI, zatAnika, caMDapradyota, mRgAvatI, AnaMda vi. daza zrAvaka, gozALo, hAlika, prasannacaMdra, durdarAMka deva, gautama svAmI, puMDarIka, kaMDarIka, aMbaDa, dazArNabhadra, dhannA-zAlibhadra, rohiNeya, udAyana, zatAnika putra, kapila kevalI, kumAranaMdI, udArya, kulavAlaka, kumArapALa vi. aneka caritra khUba rocaka zailImAM Alekhana thayA che. 36 hajAra zloka pramANa A kRtimAM tIrthaMkaronI dezanAnA mAdhyame aneka zAstrIya siddhAMtonI adbhUta vivecanA karAI che. khaLakhaLa vahetI saritAnA nIra jevA mulAyama ane madhura kathAnakonI sAthe sAthe kaThaNa-karkaza ane gahana evA naya-pramANanA svarUpo, kSetrasamAsa-jIvavicAra-karmasvarUpa, Atmasidhdhi-bAra bhAvanA jevA viSayone paNa saraLa zailImAM rajU karI AcAryazrIe potAnI kAmaNagArI vidvattAne chatI karI che. dazamAM parvamAM pradarzita karela kumArapALanuM bhaviSyakathana ane aMtima graMtha sarjana prazasti A be vastu ghaNI mahattvanI ane sUcaka che. A eka mahAkAvyanA vAMcanathI, paThana-pAThanathI Atmika sukhonI prajJA soLe kaLAe khIlI uThe che ane sarvatovyApI bodha prApta thAya che e nirvivAda vAta che. triSaSTi e jaina samAja ane savizeSa sAdhu-sAdhvIjIo mATe atilokapriya kAvya che. adhyayana-adhyApananA kSetre savizeSa tenI upayogitA che. kalikAlasarvajJanI A ajAyaba kAvyakRti Aje seMkaDo varSa pachI paNa ApaNane upalabdha thaI che te ApaNuM prakRSTa punya che. haju sudhI seMkaDo varSo sudhI A sukRtasarjana surakSita rahe e zubhAzayathI prastuta prakAzana sAkAra thai rahyuM che. amArA pU. gurudevazrI vairAgyadezanAdakSa AcArya bhagavaMta zrImad vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnI preraNAthI 'zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa' jinazAsananA sAte kSetranI anupama bhakti karI rahyuM che. temAM paNa chellA 15 varSathI ||8|| Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - zratabhaktino mahAyajJa AraMbhAyo che. jIrNa-zIrNa thayelA lagabhaga 27pathI adhika graMthonA jIrNoddhAra thayA che. ane bhAratabharanA jJAnabhaMDAromAM A tamAma graMtho bheTasvarUpe mokalAyA che. triSaSTinAM daza daza parvanA prakAzananI ghaNI ja AvazyakatA hatI je Aje paripUrNa thaI rahI che. te jaina saMgha mATe ati AnaMdano viSaya che. AvA virATa prakAzanakArya mATe ghaNuM moTuM yogadAna jarUrI hoya che. pa.pU. munirAjazrI ratnabodhivijayajI ma.sA. pa.pU. munirAjazrI saumyaratnavijayajI ma.sA. pa.pU. munirAjazrI jinapremavijayajI ma.sA. Adi mahAtmAoe sakhata parizrama laI prastuta prakAzanane sAkAra karyuM che. mahAtmAonI A zrutabhakti kharekhara anumodanIya che. prAMte eka ja kAmanA ke... prastuta kAvyaracanAnA paThana-pAThanamAMthI sau koI vairAgyabhAvathI bhAvita bano, prabhubhaktimAM lIna bano... rAgadveSathI mukta banI, zIdhra muktigAmI bano... eja * * * * * li. * * IST pa.pU. vairAgyadezanAdala AcArya bhagavaMtazrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma.nA vineya paMnyAsa kalyANabodhivijayajI gaNi saM. 2059 bhAdaravA vada 4 tA. 14-9-03 vaDodarA (100mI oLI pAraNA dina) * * Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 10 // ||suuripremaassttkm // racayitA : panyAsazrIkalyANabodhivijayagaNI / (upajAtiH) prakRSTazaktAvapi muktavAn hi mugdhIkRtA dRk caritaM nirIkSya vyAkhyAnadAne parasattvavAn yaH / guNaikapazyA-parikuNThitApi / brahmaikaniSThAmanupAlanAya yannAmato sidhyati vAJchitaM drAk pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH / / 1 / / pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH / / 5 / / miSTAnnabhojyAni phalAni yo hi AyuHkSayeNa cyutayogayAgaH AmrapramukhANyapi bhuktavAnna / samAgatazcaiva gatazca se<< / mAM jihmajihvAjaDanAgapAzAt prANA~zca dattvA jinazAsanAya pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 2 // pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 6 // AkrozasoDhA'naparAdhakArI kvAsannasiddhasya puno mayAptiH ? svarakSaNe yasya na kA'pi vAJchA / kva tadguNAbdhe-rlavalezalabdhi ? aho prazAnti-natamastakarSiH tathApi yAce bhavarAganAgAt pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 3 // pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 7 // vRddhe'pi kAye bahurugnikAye yadIyasevA iyameva ziSTA na yasya kAGkSA pratikarmaNe hi / yadAzayasya pratipAlanaiva / anto'riyoddhA bhavabhItidhartA zrIhemacandrapsitamekameva pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 4 // pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 8 // // 10 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // ||suuribhuvnbhaanvssttkm // racayitA : panyAsazrIkalyANabodhivijayagaNI / (vasaMtatilakA) sajjJAnadIptijananaika-sahasrabhAno ! guNairmahAnasi guro ! gurutAprakarSa ! saddarzanocchrayavidhau paramAdrisAno ! pApeSvapi prakRtadRSTipiyUSavarSa ! duSkarmabhasmakaraNaikamanaHkRzAno! vRttyaikapUtaparizuddhavacovimarza ! bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam // 1 // bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam // 5 // yo varddhamAnatapasAmativarddhamAna kallolakRdvara-kRpA bhavato vibhAti bhAvena bhAvaripubhiH pratiyudhyamAnaH / visphurjate lasadanarghyaguNAkaro'ntaH / krucchadmalobharahito galitAbhimAno gambhIratA'tijaladhe! nayanimngAdhe bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam / / 2 / / bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam / / 6 / / tejaH paraM paramateja ito samasti sImAnamatra na gatA na hi sA kalA'sti kudRSTibhidtadamicaMdani cAmidRSTiH / prakrAntadiksuguNasauramabhAgguro'si bhUtA'pi zailamanasAM nayane'zruvRSTiH dRSyAzca doSanikarA dazamIdazAyAM bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam // 3 // bhAvAd bhaje muvanamAnuguro ! bhavantam / / 7 / / tubhyaM namo bhavikapaGkajabodhabhAno! tvapAdapadmabhramareNa deva ! tubhyaM namo duritapaGkavizoSabhAno ! zrIhemacandroktikRtA sadaiva / tubhyaM namo nibiDamohatamoghnabhAno! bhAno ! nuto'si nanu bhaktibhAvAt bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro! bhavantam / / 4 // | tvatsaMsmRtisAzrusasamprameNa // 8 // (indravajA) // 11 // Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - TI12I je che (zrutasamadvAraka bhANabAI nAnajI gaDA, muMbaI(pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA.nA upadezathI). zeTha ANaMdajI kalyANajI, amadAvAda. zrI zAMtinagara zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (5.pU. tapasamrATa AcAryadeva zrImadvijaya himAMzusUri ma.sA.nI preraNAthI). zrI zrIpALanagara jaina upAzraya TrasTa, vAlakezvara, muMbaI(pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImavijaya rAmacaMdrasUri ma.sA.nI divyakRpA tathA pU. AcAryadeva zrImavijaya mitrAnaMda s.ma.sA.nI preraNAthI). zrI lAvaNya sosAyaTI zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda.(pa.pU. paMnyAsajI zrI kulacaMdravijayajI gaNivaryanI preraNAthI). nayanabALA bAbubhAI sI.jarIvALA hA. caMdrakumAra, manISa, kalpaneza (pa.pU. munirAja zrI kalyANabodhi vijayajI ma.sA. preraNAthI). kezarabena ratanacaMda koThArI ha. lalitabhAI (pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjanI preraNAthI) zrI zvetAmbara mUrtipUjaka tapagacchIya jaina pauSadhazALA TrasTa, dAdara, muMbaI. zrI muluMDa zvetAmbara jaina saMgha, muluMDa, muMbaI(AcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI). 10. zrI zAMtAkrujha vhe. mUti. tapAgaccha saMgha, zAMtAkrujha, muMbaI (AcAryadevazrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI). $ $ $ II9 II $ $ 2 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II3rU II zrI devakaraNa mULajIbhAI jaina derAsara peDhI, malADa (vesTa), muMbaI (5.pU. munirAjazrI saMyamabodhi vi.ma.sA.nI preraNAthI). saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTa, khaMbhAta, (pU.sA.zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma. tathA pU.sA.zrI svayaMprabhAzrIjI ma. tathA pU.sA. zrI divyayazAzrIjI ma.nI preraNAthI mULIbenanI ArAdhanAnI anumodanArthe). 13. bAbu amIcaMda panAlAla AdIzvara jaina Tempala cerITebala TrasTa, vAlakezvara, muMbaI-400 006. (pU. munirAja zrI akSayabodhivijayajI ma.sA. tathA pU. munirAja zrI mahAbodhivijayajI ma.sA. tathA pU. munirAjazrI hiraNyabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI). 14. zrI zreyaskara aMdherI gujarAtI jaina saMgha, muMbaI(pU. munizrI hemadarzana vi.ma. tathA pU. munizrI ramyaghoSa vi.ma.nI preraNAthI). 15. zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, maMgaLapArekhano khAMco, zAhapura, amadAvAda. (5.pU.AcAryadeva zrI rUcakacaMdrasUri ma.nI preraNAthI). zrI pArzvanAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, saMghANI sTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbaI. (pU. kalyANabodhivi.ma.nI preraNAthI). zrI navajIvana sosAyaTI jaina saMgha, bombe senTrala, muMbaI. (pU. munirAja zrI akSayabodhi vi.ma.nI preraNAthI). zrI ghATakopara jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, ghATakopara (vesTa), muMbaI (vairAgyadezanAdakSa pU.A. zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI). zrI kalyANajI sobhAgacaMda jaina peDhI piMDavADA (rAja.) (siddhAMtamahodadhi sva. AcArya zrI vijaya premasUrIzvarajI ma.nA saMyamajIvananI anumodanArthe). 16. zrI pArvena 18. II93 II 19. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Il94 || 20. zrI AMbAvADI zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pU. muni zrI kalyANabodhi vi. ma.nI preraNAthI). 21. zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, vAsaNA, amadAvAda. (pU. AcArya zrI nararatnasUri ma.nA saMyamajIvananI anumodanArthe pUjya tapasvIratna AcArya zrI himAMzusUrIzvarajI ma.sA.nI preraNAthI). zrI premavardhaka ArAdhaka samiti, dharaNIdhara, derAsara, pAlaDI, amadAvAda. (pU. gaNivarya zrI akSayabodhivijayajI ma.nI preraNAthI). zrI mahAvIra jaina zve.mU.pUjaka saMgha, pAlaDI, amadAvAda. zeTha kezavalAla mULacaMda jaina upAzraya. (pa.pU. AcAryazrI rAjendrasUri mahArAjanI preraNAthI). 24. zrI mATuMgA jaina zve. mUrtipUjaka tapagaccha saMgha enDa cerITIjha, mATuMgA, muMbaI. zrI jIvita mahAvIra svAmI jaina saMgha, nAdiyA. (rAjasthAna) (pU. gaNivarya zrI akSayabodhivijayajI ma.sA. tathA munizrI mahAbodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI). zrI vizA ozavALa tapagaccha jaina saMgha, khaMbhAta. | (vairAgyadezanAda pa.pU. AcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI). 27. zrI vimalanAtha jaina derAsara ArAdhaka saMgha, bANagaMgA, vAlakezvara, muMbaI-400 006. zrI pAlItANA cAturmAsa ArAdhanA samiti. (paramapUjaya vairAgya dezanAdala AcAryadeva zrImad vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA saMvata 2053nA pAlItANA madhye cAturmAsa prasaMge thayela jJAnadravyanI upajamAMthI). 29. zrI sImaMdhara jina ArAdhaka TrasTa, emaralDa epArTamenTa, aMdherI(I.) muMbaI, (preraka-munizrI netrAnaMdavijayajI). 30. zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, jainanagara, amadAvAda. II9zI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 31. zrI kRSNanagara jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, saijapura, amadAvAda. (5.pU. AcArya vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nA kRSNanagara mathe saMvata 205ranA cAturmAsa nimitte 5.pU. munirAja zrI kalyANabodhivijaya ma.sA.nI preraNAthI). zrI bAbubhAI sI. jarIvALA TrasTa, nijhAmapurA, vaDodarA-390 002. (preraka - munizrI kalyANabodhi vijayajI Il96 ma.) * * * * 33. zrI goDI pArzvanAthajI Tempala TrasTa, pUnA. (pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImavijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA. tathA pU. munirAja zrI mahAbodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI). 34. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina zvetAmbara maMdira TrasTa, bhavAnI peTha, punA. (pU. munirAja zrI anaMtabodhivijayajI ma.sA.nI preraNAthI). 35. zrI rAMdera roDa jaina saMgha, surata. (pU.paM. zrI akSayabodhi vijayajI ma.sA.nI preraNAthI) 36. zrI zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha dAdara jaina pauSadhazALA TrasTa, ArAdhanA bhavana, dAdara, muMbaI(munizrI aparAjita vi.ma.nI preraNAthI). zrI javAharanagara jaina zve. mUrti saMgha, goregAma, muMbaI. (pU.A. zrI rAjendrasUri ma.sA.nI preraNAthI). zrI kanyAzALA jaina upAzraya, khaMbhAta (pU. pravartinI zrI raMjanazrIjI ma.sA., pU. pravartinI zrI idrazrIjI ma.sA.nA saMyamajIvananI anumodanArthe 5.pU. sA. zrI vinayaprabhAzrIjI ma.sA. tathA pa.pU.sA. zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma.sA. * * * II9%aa * Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I96l 41. tathA pa.pU. sAdhvIjI zrI svayaMprabhAzrIjI ma.sA.nI preraNAthI). 39. zrI mATuMgA jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha saMgha enDa cerITIjha, mATuMgA, muMbaI. (paMnyAsa pravara zrI jayasuMdaravijayajI gaNivaryanI preraNAthI). 40. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, 60 phUTa roDa, ghATakopara (I.)(pU.paM.zrI varabodhivijayajI gaNivaryanI preraNAthI). zrI AdinAtha TvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, navasArI. (5.pU.A. zrI guNaratnasUri ma.nA ziSya pU. paMnyAsajI zrI puNyaratnavijayajI gaNivaryanI tathA pU.paM. yazoratnavijayajI gaNivaryanI. 42. zrI koImbatura jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, koImbatura. zrI paMkaja sosAyaTI jaina saMgha TrasTa, pAlaDI, amadAvAda. (pa.pU.A. zrI bhuvanabhAnusUri ma.sA.nI gurumUrti pratiSThA prasaMge thayela AcArya paMnyAsa-gaNi padAroha dIkSA vagere nimitte thayela jJAnanidhimAMthI). 44. zrI mahAvIra svAmI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka derAsara, pAvApurI,khetavADI, muMbaI(preraka munizrI rAjapAlavijayajI tathA paM. zrI akSayabodhi vi.ma.). 45. zrI hIrasUrIzvarajI jagagurU zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha TrasTa, malADa(pUrva), muMbaI. 46. zrI pArzvanAtha Tve. mUrtipUjaka jaina saMgha, saMghANI esTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbaI (preraka gaNi zrI kalyANabodhivijayajI ma.). zrI marIna DrAIva jaina ArAdhaka TrasTa (muMbaI). 48. zrI sahasakzA pArzvanAtha jaina derAsara upAzraya TrasTa, bAbulanAtha muMbaI (gaNivarya aparAjita vijayajInA ziSya munizrI sattabhUSaNavijayajInI preraNAthI). lluddA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II9chA 53. 49. zrI govAliyA TeMka jaina saMgha muMbaI (pU.AcAryadevazrI hemacaMdrasUri ma.nA ziSya gaNivaryazrI kalyANabodhivijayajI ma.nI preraNAthI). 50. zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zve. mU. pU. saMgha jaina nagara amadAvAda (pU. muni zrI satyasuMdara vi.nI preraNAthI). 51. ratanabena velajI gAlA parivAra, muluMDa muMbaI (munizrI rabodhi vi.nI preraNAthI). para. zrI vimalanAtha jaina derAsara ArAdhaka saMgha bANagaMgA, vAlakezvara, muMbaI-6. (preraka-pU.A. hemacaMdrasUri ma.) zrI vADIlAla sArAbhAI derAsara TrasTa, prArthanA samAja, muMbaI (muni zrI rAjapAlavijayajI tathA paMcAsajI zrI akSayabodhivijayajI gaNi). 54. zrI prInsesa sTrITa, luhAra cAla jaina saMgha (preraka-gaNi kalyANabodhi vi.ma.) 55. zrI dharmazAMti cerITebala TrasTa, kAMdIvalI (I.), (preraka : pU. munizrI rAjapAlavijayajI ma.sA., pU.paM. zrI akSayabodhivijayajI ma.sA.). 56. pU.sA.zrI sUryayazAzrIjI tathA pU.sA.zrI suzIlayazAzrIjInA pArlA (IsTa) kRSNakuMjamAM thayela cAturmAsanI jJAnanidhinI AvakamAMthI. zrI premavardhaka devAsa vhe. mu.pU. jaina saMgha (devAsa-amadAvAda). 58. zrI pArzvanAtha jaina saMgha, samAroDa, vaDodarA. (preraka : paM. zrI kalyANabodhivijayajI gaNivarya). pa9. zrI munisuvrata svAmI jaina derAsara TrasTa, lakSmIpurA jaina saMgha, kolhApura. (preraka : pU.A.zrI jayasuMdarasUrijI ma.nA ziSya munizrI premasuMdaravi.) II97I Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II18 zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jainanagara gva. mU.pU. jaina saMgha, navA zAradAmaMdira roDa, amadAvAda. (preraka pU. puNyarativijayajI ma.) zrI dipaka jyoti jaina saMgha, kAlA cokI, parela, muMbaI. (preraka : pU.paM.zrI bhuvanasuMdaravijayajI tathA zrI guNasuMdaravijayajI). zrI padmamaNi jaina zve. tIrtha peDhI pAbala, ji. punA. (paM. kalyANabodhi vi.ma.nI vardhamAna tapanI 100 oLInI ArAdhanAnI anumodanArthe). paM. vizvakalyANa vi.ma.nI preraNAthI. 3OMkArasUrIzvarajI ArAdhanA bhavana, surata. (preraka : pU. A.zrI guNaratnasUrijInA ziSya munizrI jinezarana vi.ma.). zrI goDI pArzvanAtha jaina zve. mU.pU. tapa. saMgha nAyaDu kolonI, ghATakopara (IsTa), muMbaI. 65. zrI AdIzvara svai. .pU. jaina saMgha, goregAma, muMbaI. 66. zrI AdIzvara jaina zve. TrasTa, sAlema. preraka pU. gacchAdhipatizrI jayaghoSasUrijI ma. 67. zrI govAliyA TeMka jaina saMgha, muMbaI. I18 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Il96. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa-muMbaI) dvArA prakAzita thayelA graMthonI sUci 1 jIvavicAra prakaraNa saTIka, daMDaka |15 puSpamALA (mULa anuvAda) | 28 caityavaMdana bhASya (saMghAcAra prakaraNa saTIka, kAyasthiti 16 mahAvIracariyuM bhASya saTIka) stotrAbhidhAna saTIka 17 mallinAtha caritra 29 vardhamAnadezanA padya 2 nyAyasaMgraha saTIka 18 vAsupUjaya caritra (bhAga-1 chAyA sAthe) 3 dharmasaMgraha saTIka bhAga-1 19 zAMtasudhArasa saTIka 30 vardhamAnadezanA padya 4 dharmasaMgraha saTIka bhAga-2 20 zrAddhaguNa vivaraNa (bhAga-2 chAyA sAthe) 5 dharmasaMgraha saTIka bhAga-3 21 tattvajJAna taraMgiNI 31 vyavahAra zuddhi prakAza 6 jIvasamAsa TIkAnuvAda 22 triSaSThizalAkApuruSa caritra parva 32 anekAnta vyavasthA prakaraNa 7 jaMbudvIpa saMgrahaNI saTIka 3/4 33 prakaraNa saMdoha 8 syAdvAdamaMjarI sAnuvAda 23 triSaSThizalAkApuruSa caritra parva 34 utpAdAdisiddhi prakaraNa saTIka 9 saMkSepa samarAditya kevaLI caritra | 5/6 35 abhidhAna vyutpatti prakriyA koza, 10 bRhat kSetrasamAsa saTIka 24 aSTasahasrI tAtparya vivaraNa bhAga-1 (ciMtAmaNi TIkAnuM 11 bRhat saMgrahaNI saTIka rapa muktiprabodha akArAdi krame saMkalana) 12 bRhat saMgrahaNI saTIka ra6 vizeSaNavatI vaMdana pratikramaNa 36 abhidhAna vyutpatti prakriyA koza 13 ceiyavaMdaNa mahAbhAsa avacUrI bhAga-2 (ciMtAmaNi TIkAnuM 14 nayopadeza saTIka 27 pravrajayA vidhAnakulaka saTIka akArAdi krame saMkalana) HI96I Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 praznottara ratnAkara (senaprazna) | 54 vijayaprazasti bhASya 71 pAMDava caritra bhAga-2 38 saMbodhasaptati saTIka | (vijayasenasUri caritra) 7ra pArzvanAtha caritra gadya 39 paMcavastu saTIka 55 kumArapALa mahAkAvya saTIka 73 hIra praznottarANi 40 zrI jaMbusvAmI caritra (prAkRtidvayAzraya) 74 dharmavidhi prakaraNa 41 zrI samyakatva saptati saTIka || 56 dharmaratna prakaraNa saTIka bhAga-1 75 supArzvanAtha caritra bhAga-1 42 guru guNa patrizatpatrizikA | 57 dharmaratna prakaraNa saTIka bhAga-2 76 devadharma parIkSAdi graMtho saTIka 58 upadeza pada bhAga-1 77 supArzvanAtha caritra bhAga-2-3 59 upadeza pada bhAga-2 43 stotra ratnAkara 78 prakaraNatrayI 44 upadeza saptati 60 zrAddhadinakRtya bhAga-1 79 samatAzataka (sAnuvAda) 45 upadeza ratnAkara 61 zrAddhadinakRtya bhAga-2 80 upadezamALA-puSpamALA 62 pANvanAtha caritra |81 pRthvIcaMdra caritra 46 zrI vimalanAtha caritra 63 vicAra 2tnAkara 82 upadezamALA 47 subodhA samAcAra 64 upadeza saptatikA 83 pAiyalacchI nAmamAlA 48 zAMtinAtha caritra graMtha 65 devendra narakendra prakaraNa 84 doDhaso savAso gAthAnA stavano 49 navapada prakaraNa saTIka bhAga-1 66 puSpa prakaraNa mALA 85 dvivarNa ratnamAlA 50 navapada prakaraNa saTIka bhAga-2 67 gurnAvalI 86 zAlibhadra caritra 51 navapada prakaraNa laghu vRti 68 puSpa prakaraNa 87 anaMtanAtha caritra pUjASTaka para zrAddha prakaraNa vRtti 69 neminAtha mahAkAvya 88 karmagraMtha avacUrI pa3 zrI pArzvanAtha caritra 70 pAMDava caritra bhAga-1 89 upamiti bhava prapaMca kathA bhA. 1 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HIRIL 90 dharmabindu saTIka 108 zrI bhuvanabhAnu kevaLa caritra | 122 uMpadeza saptAtakA (TIkAnuvAda) 91 prazamarati saTIka (anuvAda) pustaka 92 mArgaNAdhAra vivaraNa 109 zrI caMdraprabhasvAmI caritra (anuvAda)| 123 pratikramaNa hetu (pustaka) 93 karmasiddhi 110 ApaNA jJAnamaMdiro 124 jaina kumArasaMbhava mahAkAvya 125 devacaMdra svanAvali 94 jaMbusvAmI caritra anuvAda 111 pramAlakSaNa 126 AnaMdakAvya mahodadhi bhAga-1 95 caityavaMdana bhASya sAnuvAda 112 AcAra pradIpa 127 zrI paryata ArAdhanA sUtra 96 guNavarmA caritra sAnuvAda 113 vividha praznottara (avacUrI anuvAda sAthe) 97 savAso doDhaso gAthA stavano 114 AcAropadeza anuvAda | 128 jinavANI (tulanAtmakadarzana 98 kAtrizatkAviMzikA 115 paTTAvalI samuccaya bhAga-1 vicAra) 99 kathAkoSa 116 paTTAvalI samuccaya bhAga-2 | 129 praznottara pradIpa graMtha 100 jaina tIrtha darzana 117 ratnAkarAvatArikA anuvAda 130 prAcIna koNa ? zvetAmbara ke 101 jaina kathA saMgraha bhAga-1 bhAga-1 digambara (gujarAtI) 102 jaina kathA saMgraha bhAga-2 118 ratnAkarAvatArikA anuvAda 131 jaMbudvIpa samAsa (anuvAda) 103 jaina kathA saMgraha bhAga-3 bhAga-2 132 sumati caritra (anuvAda) 119 caityavaMdana covIsI tathA 104 rayaNasehara nivakahA saTIka 133 tasvAmRta (anuvAda) 134 triSaSThizalAkA puruSa caritra parva-1 105 AraMbhasiddhi praznottara ciMtAmaNI 13pa triSaSThizalAkA puruSa caritra parva-2 106 neminAtha caritra gadya 120 dAna prakAza (anuvAda) 136 jaina kathA saMgraha bhAga-4 107 mohobyulanam (vAdasthAna) | |121 kalyANa maMdira laghuzAMti saTIka (pratAkAra saMskRta) III Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||22IL 137 jaina kathA saMgraha bhAga-5 | |147 mahopAdhyAyazrI vIravijayajI | 163 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-4 (pratAkAra saMskRta) mahArAjA caritra 164 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-1 138 jaina kathA saMgraha bhAga-6 |148 mukti mArgadarzana yAne 165 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-2 (pratAkAra saMskRta) dharmaprAptinA hetuo 166 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-3 139 jaina dharma bhakti kaMcanamALA 149 cetodUtam 167 Avazyaka sUtranI dIpikA | (sAnuvAda) bhAga-1 150 mUrtimaMDana praznottara bhAga-1 140 jaina dharma bhakti kaMcanamALA 151 piMDavizuddhi anuvAda 168 Avazyaka sUtranI dIpikA | (sAnuvAda) bhAga-2 15ra naMdisUtra (mULa) bhAga-2 141 zrImokSapada sopAna 153 naMdisUtra saTIka (bIjI 169 Avazyaka sUtranI dIpikA bhAga-3 (cauda guNasthAnakanuM svarUpa) AvRtti). 154 naMdisUtra cUrNi saTIka 170 uttarAdhyayana saTIka bhAga-1 142 ranazekhara ratnAvatI kathA 155 anuyoga dvAra saTIka 171 uttarAdhyayana saTIka bhAga-2 (parvatithi mAhAsya para) 156 dazavaikAlika saTIka 172 uttarAdhyayana saTIka bhAga-3 143 SaSThizatakam (sAnuvAda) 157 dazavaikAlika saTIka 173 jaMbudvIpa prajJapti bhAga-1 144 namaskAra mahAmaMtra (nibaMdha) 158 oghaniryukti saTIka 174 jaMbudvIpa prajJapti bhAga-2 145 jaina gotra saMgraha 159 piMDaniryukti saTIka 17pa jIvAjIvAbhigama sUtra bhAga-1 (prAcIna jaina itihAsa sahita) 160 Avazyaka satranI TIkA bhAga-1 | 176 jIvAjIvAbhigama sUtra bhAga-2 146 nayamArgadarzana yAne sAtanayanuM 161 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-2 | 177 rAjapraznIya svarUpa 16ra Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-3] 178 AcArAMga dIpikA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarU II 179 bhagavatI sUtra bhAga-1 198 kalpasUtra kaumudi 216 zrI yogadRSTisamuccaya 180 bhagavatI sUtra bhAga-2 199 AnaMda kAvya mahodadhi bhAga-3 | (bhAvAnuvAda) 181 bhagavatI sUtra bhAga-3 200 zrI zrutajJAna amIdhArA | 217 navasmaraNa (IglIza sArtha 182 pannavaNA sUtra saTIka bhAga-1 201 uttarAdhyayana sUtramULa anuvAda) 183 pannavaNA sUtra saTIka bhAga-2 202 upadhAna vidhi preraka vidhi 218 ATha dRSTinI sajajhAya 184 RSibhASitasUtra 203 hIrasvAdhyAya bhAga-1 219 AgamasAra (devacaMdrajI) 185 haribhadrIya Avazyaka TIppaNaka 204 hIrasvAdhyAya bhAga-2 220 nayacakrasAra (devacaMdrajI) 186 sUryaprajJapti saTIka 205 caityavaMdanAdi bhASyatrayI 221 guru guNaSatrizikA (devacaMdrajI). 187 AcArAMga dIpikA bhAga-1 | (vivecana) 222 paMcakarmagraMtha (devacaMdrajI) 188 sUtrakRtAMga dIpikA 206 bhojaprabaMdha 223 vicAra sAra (devacaMdrajI) 189 ThANAMga saTIka bhAga-1 207 zrI vastupAla caritra (bhASAMtara) | 224 zrI payuSaNa parvAdika parvonI 190 ThANAMga saTIka bhAga-2 208 zrI yogabiMdu saTIka kathAo 191 anuyogadvAra mULa 209 guru guNa ratnAkara kAvyam | rarapa vimaLa maMtrIno rAsa 192 samavAyAMga saTIka 210 jagaguru kAvyam | rara6 bRhat saMgrahaNI aMtargata yaMtrono 193 AcArAMga dIpikA bhAga-2 211 yogadRSTisamuccaya (anuvAda) saMgraha 194 sUtrakRtAMga saTIka bhAga-1 ra12 jaina jyotigraMtha saMgraha 227 damayaMtI saMgraha 195 sUtrakRtAMga saTIka bhAga-2 213 pramANa paribhASA 228 bRhatsaMgrahaNI yaMtra 196 bhagavatI sUtra 214 prameya ratnakoSa 229 jaina stotra saMgraha 197 kalpasUtra pradIpikA 215 jaina stotra saMgraha bhAga-2 230 yazodhara caritra IPrarU II Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra4|| | 231 caMdravIrazubhAdi kathA catuSTayam |247 baMdhahetudayatribhaMgI prakaraNAdi |264 SasthAnakaprakaraNa prata 23ra vijayAnaMda abhyadayam 248 dharmaparIkSA 265 suvrataRSikathAnaka- saMgaThumakaMdalI/ mahAkAvya ra49 AgamIya sUktAvalyAdi 266 zrI zatruMjaya mahAtIrthoddhAra (mULa) 233 jainadharmavarastotra-godhUlikArja- ra50 jaina tattvasAra saTIka 267 jIvAnuzAsanam sabhAcamatkAreti 251 nyAyasiddhAMta muktAvalI 268 prabaMdha ciMtAmaNI (hindI 234 anekArtha ratnamaMjUSA rapara haimadhAtupATha bhASAMtara) 235 siripAsanAhacariyuM ra53 navIna pUjA saMgraha ra69 devacaMdra bhAga-2 236 samyakatva kaumudI (bhASAMtara) [254 siddhacakrArAdhana vidhi vi. saMgraha 270 bhAnucaMdragaNita 237 vimalanAtha caritra (anuvAda) ra55 nAyAdhammakahAo (pustaka) 271 digvijaya mahAkAvya 238 jaina kathAnakoSa bhAga-1 rapa6 pramANanayatatyAlokAlaMkAra 272 vijJapti lekha saMgraha (anuvAda). (sAva.) 273 AbU bhAga-1 239 jaina kathAra-koSa bhAga-2 rapa7 tattvArthadhigamasUtra (gujarAtI) 274 AbU bhAga-2 240 jaina kathAnakoSa bhAga-3 ra58 vicAra saptatikA saTIka 27pa AbU bhAga-3 241 zatruMjaya tIrthoddhAra (anuvAda) | -vicArapaMcAzikA saTIka 276 AbU bhAga-4 24ra jaina stotra tathA stavanasaMgraha sAthe 259 adhyAtmasAra saTIka 277 AbU bhAga-5 243 vastupAla caritra ra60 lIlAvatI gaNita 278 nyAyAprakAza 244 siddhaprAbhRta saTIka ra61 saMkramakaraNa bhA. 1 pustaka 279 zobhanastuti 245 sUktamuktAvalI 262 saMkramakaraNa bhAga 2 pustaka 280 RSabhapaMcAzikA 246 nalAyanam (kuberapurANa) 263 bhaktAmara stotram prata 281 kumAravihArazatakam ||rajA . Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 25 // pRSTha kra. prathamaparvaNi viSayAnukramaH / shriiRssbhsvaami-bhrtckrvrtticritm| viSayaH / prathamaH sargaH / pUrvabhavacarite prathamo dhanasArthavAhabhavaH / pUrvabhavacarite dvitIyo yugalikabhavaH / pUrvabhavacarite caturtho mahAbalabhavaH / pUrvabhavacarite paJcamo lalitAGgadevabhavaH / pUrvabhavacarite SaSTho vajrajayabhavaH / pUrvabhavacarite navamo jIvAnandabhavaH / pUrvabhavacarite dazamo devabhavaH / pUrvabhavacarite ekAdazo vajranAbhabhavaH / pUrvabhavacarite dvAdazo devabhavaH / dvitIyaH sargaH / kulakarANAmutpattiH / RSabhasvAmino garbhAvatAraH / marudevAyAzcaturdazamahAsvapnadarzanam / indrezcaturdazamahAsvapnaphalakathanam / 1-17 18 19-33 34-44 45-50 51-55 1000Gmsn 56 57-63 64 // 25 // 65-77 78 79 80-81 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 26 // kra. 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 viSayaH / RSabhaprabhorjanma | dikkumArIvihitaRSabhajinajanmotsavaH / catuH SaSTIndrakRtajanmotsavaH / 'RSabha' iti prabhornAmakaraNam / ikSvAkuvaMzasthApanam / RSabhasya devaiH saha krIDanam / RSabhasya yauvanaM dehazobhA lakSaNAni ca / sunandAyA utpattiH / RSabhaprabhoH pANigrahaNam / bharatAdiputrANAmutpattiH / RSabhaprabho rAjyAbhiSekaH / vinItAnagarInirmANam / RSabhaprabhupradarzitAni / RSabhaprabho rAjya-vyavasthA / RSabhaprabhuNA vasantotsavanirIkSaNam / RSabhaprabhorvairAgyam / lokAntikadevairdharmapravartanAya vijJapanam / tRtIyaH sargaH / bharatasya rAjyAbhiSekaH / pRSTha kra. 82 83-85 86-107 108 109 110 111-113 114- 115 116- 123 124 125 126 127-129 130 131-132 133 134 135 // 26 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha kra. 136-139 140 // 27 // 35 141 142 143 144-145 146-149 150-155 38 39 156 AAAAAAAABRAHASANSAR viSayaH / Rssbhprbhordiikssaa| kaccha mahAkacchAdi-dIkSA / prabhorvihAraH / kacchamahAkacchAdimunInAM cintA / tApasAnAmutpattiH / nami-vinamyo rAjyamArgaNam / vaitALye vidyAdharANAM nagarANi / RSabhaprabhoH prathamA bhikSA, zreyAMsasya ca prathamaM dAnaM / AdityapITham / RSabhaprabhorbahalIdeze gamanam / bAhubalervandanArthamAgamanam / prabhoradarzane bAhubaleH pazcAttApaH, dharmacakrasthApanaM ca / prabhoH kevalajJAnotpattiH / airAvaNagajaH / indrANAmAgamanam / samavasaraNam / marudevAyA vilApaH tatsAntvanaM ca / bharataM prati prabhujJAnotpattezcakraratnotpattezca yugapanivedanam / marudevAyA saha bharatasya prabhuvandanArthamAgamanam / 157 158 159 160 161 162 163-166 167 168 169 // 27 // Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha kra. 170 171-176 28 // 177 178 179 180 viSayaH / marudevyAH mokSaH / RSabhaprabhordezanA / RSabhasenAdInAM dIkSA / caturvidhasaGyasthApanam / baliH / RSabhaprabhorvihAraH / caturthaH sargaH / bharatasya digvijayaH / digvijayaM kRtvA bharatasya vinItAyAmAgamanam / bharatasya cakravartitvamahotsavaH / bharatasya rAjyarddhiH / sundarIdIkSA / bharatabhrAtRRNAM dIkSA / paJcamaH sargaH / bharatabAhubaliyuddham / bAhubalerdIkSA / brAhmIsundarIsAdhvIkRtaH pratibodhaH / bAhubaleH kevalajJAnotpattiH / 181-221 222-226 227-229 230-231 232-236 237-240 // 28 // 241-292 293-295 296 297 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 29 // kra. 67 marIcerveSaparivartanam / 68 marIcizarIre pIDA kapilasyAgamanaM ca / RSabhajinAtizayAH / 69 70 aSTApadaH / 71 samavasaraNaH / 72 RSabhastutiH / RSabhasvAmidezanA / 73 74 avagrahaH / indrasya rUpam / bharatena zrAvakebhyo bhojanadAnam / bharatenArthavedAnAM nirmANam / 201608 608 666 mm m 75 76 77 78 prabhoraSTApade samavasaraNam / 79 tIrthakRtaH / cakravarttinaH / 80 81 viSayaH / SaSThaH sargaH / 82 83 84 vAsudevAH / baladevAH / prativAsudevAH / marIcergarvaH / pRSTha kra. 298-299 300 301-303 302 305-307 308-310 311 312 313 314 315 316 317-319 320 321 322 323 324 she // 29 // Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 30 // kra. 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 viSayaH / RSabhasvAmivihAraH / zatruJjayatIrthe RSabhaprabhuH / puNDarIkagaNabhRtaH zatruJjaye nirvANam / RSabhasvAminaH parivAraH / RSabhaprabhonirvANam / bharatasya zokaH / RSabhajina-nirvANamahotsavaH / aSTApadopari bharatakAritaH siMhaniSadyA - jinaprAsAdaH / jinAnAM stutayaH / bharatasya zokApanodaH / bharatasya bhogAH / bharatasya ratnAdarzagRhAntaH kevalotpattiH / bharatasya nirvANam / pRSTha kra. 325 326 327-328 329 330-33ra 333 334-336 337-341 342-343 344 345-346 347-348 349-350 // 30 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha kra. // 31 // prathamaparvAntargatAni subhASitAni / subhASitam / mahAtmanAM kIrtanaM hi zreyoniHzreyAsAspadam / jaDAnAmudaye hanta viveko kIdRzo bhavet / na hi sIdanti kurvanto dezakAlocitAM kriyAm / atiduHkhA'tisaukhye hi tasyAH (nidrAyAH) prathamakAraNam / sarvasahA mahAnto hi sadA sarvasahopamA / dhImanto hyAzukAriNaH / bhavanti hi mahAtmAno gurvAjJAbhaGgabhIravaH / nIyante yatra tatraite yAnti sAraNivannRpAH / nIcAH svArthakatatparAH kusaMsargAt kulInAnAM bhavedabhyudayaH kutaH / kadalI nandati kiyad ? badarItarusannidhau / nirdharmeNa nareNa kiM ? yadAhAra ivodgArairgirA bhAvo'numIyate / svArthabhraMzo hi mUrkhatA / kAraNasyAnurUpaM hi kArya jagati dRzyate / 0 // 31 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha kra. 30 // 32 // subhASitam / vINAyAM vAdyamAnAyAM vedodgAro na rAjate / pratyakSe'pi pramANe kiM pramANAntarakalpanA ? pUrvopArjitapuNyAnAM phalamapratighaM khalu / puNyacchede'thavA sarva prayAti viparItatAm / anukUlanidezo hi satAmutsAhakAraNam / kIdRzaM kUpakhananaM sadyo lagne pradIpane / AyuHkarmaNi hi kSINe, nendro'pi sthAtumIzvaraH / dhIrAH prANAvasAne'pi, na hi yAntIdRzIM (zocyA) dazAm / prANAntaH susahaH kAntAvirahastu suduHsahaH / prAyeNa hi daridrANAM zIghragarbhabhRtaH striyaH / jantorvajAhatasyApi mRtyu 'truTitAyuSaH / tIrthAni sarvasAdhAraNAni yat / kaTutumbyA pakvamapi phalamaznAti ko'thavA / ante yA matiH sA gatiH kila / tApe ratyai chAyA hi jAyate / Asanne vyasane lakSmyA lakSmInAtho'pi mucyate / prakRtivyatyayaH prAyo bhavatyante zarIriNAm / bhAvikAryAnusAreNa vAgucchalati jalpatAm / nA'labhyaM labhyate kvacit / // 32 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 33 // subhASitam / pRSTha kra. karpUrabhANDe ko nAma lavaNaM vinivezayet ? vyAdheranyasya na hyanyadauSadhaM jAtu zAntikRt / na hyajJAtasya rogasya cikitsA jAtu yujyate / anyAnubhUtaM na hyanyo jano jAnAti jAtucit / asvAtantryaM kulastrINAM dharmo naisargiko yataH / nayajJA hi prastutArtheSu tatparAH / pravrajyA dIpikevA''ttamAtrA'pi hi tamazchide / ekacintAvipannAnAM gatirekA hi jAyate / kAyAnapekSA hi mumukSavaH / brAhmaNajAtiradviSTo vaNigjAtiravaJcakaH / priyajAtiranIrSyAluH, zarIrI ca nirAmayaH / / 53 vidvAn dhanI guNyagarvaH striijnshcaapcaaplH| rAjaputraH sucaritraH, prAyeNa na hi dRzyate / / vicikitsanti na hi jAtu cikitsakAH / yogyamugrasya hi vyAdheH zAntyAmatyugramauSadham / sarvatrA'drohitA satAm / na vajrapaJjare'pyasti sthAnaM ruSTe balIyasi / adhamaM sthAnamadhamAnAM hi yujyate / na hi moho mahAtmanAm / na sAmAnyaphalaM tapaH / acyavanaM na hi mokSaM vinA kvacit / // 33 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha kra. 56 57 // 34 // subhASitam / snehaH prAgbhavasambaddhe hyanubadhnAti bandhutAm / prAdurbhavanti mahatAM svayameva yato guNAH / AtmAnurUpaH kartavya sArathirhi mahArathaiH / sampaddhi puNyamAnenA'mbhomAneneva padminI / bhRtyAH svAmyanugAminaH / citrA hi zrutasaMpadaH / mumukSavo nirAGkAkSA, vastUSUpasthiteSvapi / kAryakRdgRhyako janaH / prajA raajaanuyaayinii| vyAghrA api palAyante, jvalajjvalanadarzanAt / ajayaM paGkajinyA hi, rAjahaMsasya yujyate / kArya sapauruSeNApi, vaNijA na hi pauruSam / vaNijo lokasAmAnye'pyarthe sAzaGkavRttayaH / mandabhAgyatayA puMsAM, guravo syuranIdRzAH / kRtaM tena kRtenA'pi, gurvAjJA yatra ladhyate / khalA sarvakaSA khalu / ekatra viniveze'pi, kAcaH kAco maNimaNiH / durlakSA hi parAzayAH / viparItaM na zakante, kadA'pi saralAzayAH / ||34|| Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha kra. SAS 71 72 // 35 // 74 75 A subhASitam / satkArayanti hyAtmAnaM, kRtvA'pyAgAMsi mAyinaH / vandhyA'pyunmUlyate naiva, latA yA lAlitA svayam / astamIyuSi piyUSakare tiSThenna candrikA / roge hyekauSadhAsAdhye, deyamevauSadhAntaram / prAyo mahAtmanAM putrAH, syurmahAtmAna eva hi / zItamapyambu zItaM syAt kSiptayA himamRtsnayA / sarvato'pi hi zAmyanti santApAH prAvRDAgamAt / arhatAmudayaH keSAM, na syAt santApahArakaH / ayo'pi yAnapAtrasthaM, pAraM prApnoti vAridheH / naisargikI hi bhavati, dhusadA kAmarupitA / svAmyagre nA''sanAtyayaH / sammardaH khalu paNi / upAyanaM hi prathama, praNAmaH svAmidarzane / bhaktau na punrukttaa| bhaktiInekadhA / AjJA hyAjJApracaNDAnA, vacasA saha sidhyati / bhRtyena riktahastena, na kArya svAmidarzanam / nRNAM lokottarANAM hi, bAlyaM vapurapekSayA / tUlamapyalpabhAratvAdAkAzamanudhAvati / RASHRSHASABHASHASHRSS // 35 // 102 107 109 109 114 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 36 // kra. 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 subhASitam / svAminA'tiprasAdena, sadA bhRtyA hi vIkSitAH / svacchandamapi jalpanti, kadAcidapi kiJcana // viditvA svAmyabhiprAyaM, ye prAhuste hi sevakAH / parArthAya mahatAM hi pravRttayaH / maryAdollaGghinAM loke, rAjA bhavati zAsitA / vizvasya sukhasRSTyai hi, mahApuruSasRSTayaH / sarvakalpadrumasthAne, hyekaH kalpadrumaH prabhuH / dhruvo hyadhvA mahatkRtaH / antareNopadeSTAraM pazavanti narA api / ekaiva daNDanItirhi, sarvanyAyAhijAGgulI / pRthvyAM ca pArthivAbhAve mAtsyo nyAyaH pravartate / yAJcAmekAntabhaktAnAM, svAminaH khaNDayanti na / nirmamA na hi lipyante, kasyA'pyaihikacintayA / kalpapAdapamAsAdya kaH karIraM niSevate ? / payomucaM vimucyA'nyaM yAcate cAtako'pi kim ? / uyoto'ruNajanmA'pi sUryajanmaiva yad bhuvi / mAninAM mAnasiddhirhi, saphalA sthAnadarzitA / acintyaprabhAvAH prabhavaH khalu / yat kurvanti mahAnto hi tadAcArAya kalpate / pRSTha kra. 115 115 124 125 128 128 129 130 130 135 139 144 145 145 146 146 154 170 // 36 // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha kra. 172 176 // 37 // 176 178 178 181 181 181 187 kra. subhASitam / 108 saMyogA viprayogAntAH, patanAntA ivocchrayAH / 109 tat tathyamapi no tathyamapriyaM cA'hitaM ca yat / 110 bAhyA prANA nRNAmoM, haratA taM hatA hi te / 111 gurupadeza sAkSyeva, prAyeNa laghukarmaNAm / 112 na hi bhogaphale karmaNyabhukte bhavati vratam / 113 manyante kSatriyA hyastra, pratyakSamadhidaivatam / 114 bhaktAnAM prakriyA hyeSA(mArjanasya), na ratne tAdRze (cakraratne) rajaH / 115 pUjitaiH pUjyamAno hi, kena kena na pUjyate ? 116 vidhijJA hi vismaranti vidhiM na hi / 117 mahAnto hi sevopanatavatsalAH / 118 ninute doSamajJatA / 119 loke mahattvadAnAya mahantyAtmIyamIzvarAH / 120 raveH karaiH kamalAni kamalAni bhavanti hi / 121 prabhoH prasAdacihna hi prAbhRtAdAnamAdimam / 22 alubdhA api gRhNanti bhRtyAnugrahahetunA / 123 mahAnto nA'vajAnanti nRmAtramapi saMzritam / 124 kRtArthAH api bhUbhujaH na tyajanti dizo daNDa cihna divijayazriyaH / 125 prabhavaH praNipAtena, gRhItAH kiM na kurvate / 126 giribhyo'pi saritkRSTaM, ratnaM ratnAkare vrajet / 191 HARRAHARASHRSHASHASKHASK 193 194 195 // 37 // 195 197 197 197 197 200 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha kra. 200 200 201 // 38 // 201 212 213 133 kra. subhASitam / 127 siMha prayAti yatrA'pi, tasyaukaH svaM tadeva hi| 128 sarvAstapomUlA hi siddhayaH / 129 mahAntaH zaktimanto'pi, prathama sAma kurvate / 130 manAgapasaratyeva, prajihIrSurgajo'pi hi / 131 uttamAnAM hi praNAmAvadhayaH krudhaH / 132 kAryasiddhestapo maGgalamAdimam / yuddhALa yajjayazriyaH / 134 sevAvRttina lajjAyai, svAmivat svAminandane / 135 gRhAgate svAmini hi, kimadeyaM mahAtmanAm / 136 upacAraH samarthAnAM, sadyo bhavati siddhaye / 137 rAjyaM tapasA''ptamapi, tapasaiva hi nandati / 138 ratnaM paJcadazaM hyAjJA, cakriNaH kAryasiddhiSu / 139 kSArAbdhito'pi ratnAni, gRhNanti nipuNAH khalu / 140 na dadAti daridraH kiM, zrImatAmapyupAyanam ? 141 vinItAnAmalacyA hi, maryAdA svAmidarzitA / 142 atRptA eva kRrvanti, sevAM mAnavighAtinIm / 143 kimArttaH kurute na hi ? 144 bhramadgharaTTe patitAstiSThanti caNAH kimu ? 145 upAdeyA zAstralokavyavahArAnugA hi gIH / 216 216 218 218 228 230 233 235 238 238 239 241 242 // 38 // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha kra. 243 247 // 39 // 149 247 248 248 249 152 250 kra. subhASitam / 146 sabhRtyAH svAminaH kvApi kANDavat praskhalanti na / 147 daridro'pi kuTumbena, sevyate yaH sa izvaraH / na sevyate tu yastena, tasyaizvaryasukhaM kutaH ? 148 utkaNThA hi bliiysii| zUrairapi vartitavyaM, gurau hi samayairiva / susvAmI guhNAti, skhalitaM na hi / AjJAsArA na gRhyante, jJAteyena mahIbhujaH / gurau prazasyo vinayo, gururyadi gurubhavet / gurau guruguNIne vinayo'pi trayAspadam // 153 gurorapyavaliptasya, kAryAkAryamajAnataH / utpathapratipannasya, parityAgo vidhIyate / / 154 vimRzyakAriNaH santaH kiM duSyante khaloktibhiH ? kiM vajra vajreNa na vidAryate / 156 mArga eva kSamaH stambe, rathaH sajjo'pi bhajyate / 157 kiM nAma bheSajaM kuryAd, vikAre sAnnipAtike ? 158 yAdRzo bhavati svAmI, parivAro'pi tAdRzaH / 159 dUtA na mantriNaH kintu, satyavAcikavAcinaH / 160 ekadA'pi satI luptazIlA syAdasatI sadA / 161 svAmitejo chupekSante, vikramAyAsabhIravaH / 250 250 155 251 251 256 257 257 258 // 39 // 259 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha kra. 259 260 262 ||40 // 262 265 kra. subhASitam / 162 yuktaM vayo'parasyA'pi manyante hi manISiNaH / aho ! akhaNDaprasarAH kaSAyA mahatAmapi / 164 sarve'pi maNitAmAjaH, karkaza api rohaNe / 165 vAyuto'pi bhRzAyante, samarotkaNThitAH khalu / 166 rathAH sarathyA api hi, niSphalAH sArathiM vinA / 167 lallA api hi bAlAnAM, yuktA eva giro gurau / 168 ayo'pi hemIbhavati, sparzAt siddharasasya hi / 169 vanabhaGgAya sampheTo mattayorhi vanebhayoH / 170 kArya hi khalu kAraNAt / 171 jano qhudAste prAyeNa, parakautukamIkSitum / 172 sati bhUyasi kiM taile, zailAbhyaGgo vidhIyate / 173 dhanamAtrakRte hanta ! paradrohaM karoti kaH / 174 kesarI kenacid dattaM, kimaznAti kadAcana / 175 svAmyAjJA hi balIyasI / 176 kasya duHkhakaro na syAnmahatAM hyApadAgamaH / 177 tirohitaH kANDapaTenA'pyartho na hi dRzyate / 178 yujyante hi mRgairmRgAH / / 179 kAlAdanUSaratvaM hi vrajatyUSarabhUrapi / 180 yAnti dIpasya samparkAd, varttayo'pi hi dIpatAm / 269 272 273 273 273 275 276 280 285 296 // 40 // 300 sh lh sh Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha kra. 310 313 313 // 41 // 315 315 kra. subhASitam / 181 indormUdubhirapyurdantidantAH sphuTanti hi / 182 kAmarupA hi nAkinaH / 183 bhaktau snehe ca satAM, kartavyaM tulyameva hi / 184 pUjitaiH pUjito yasmAt, kena kena na pUjyate ? 185 hastibhirhastibhAro hi, voDhuM zakyeta nA'paraiH / 186 dine dine kalpatarurdadAno na hi hIyate / 187 zazinaM pazyatAM dRSTirmandA'pi hi paTUyate / 188 sarvasAdhAraNaM tapaH / / 189 vedyate vedanA naiva, harSeNeva zucA'pi yat / 190 na tApo mAnaso jAtu, sudhAvRSTyA'pi zAmyati / 191 samA hi samaduHkhAnA, ceSTA bhavati dehinAm / 192 yatra tatra prasaktAnAM prabhUNAM ko hi bAdhakaH / bhaktA hi pratipattidAH svAmivat svAmiputre'pi / 194 na jAtu vandyate prAptakevalo'pi hyadIkSitaH / sh sh sh lh sh lh sh lh sh lh sh 316 316 ur v00 RRRRRRRRRRRRRBHASHARAK 330 332 347 348 349 // 41 // Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||arhm // kalikAlasarvajJazrIhemacandrAcAryavinirmitaM zrItriSaSTizalAkApuruSacaritam / zrIRSabhasvAmi-bharatacakravarticaritam / Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaH sarga: / triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 2 // sakalArhatpratiSThAnamadhiSThAnaM zivazriyaH / bhUrbhuvaHsvastrayIzAnamArhantyaM praNidadhmahe // 1 // nAmA-5'kRti-dravya-bhAvaiH, punatastrijagadrajjanam / kSetre kAle ca sarvasminnarhataH samupAsmahe / / 2 / / AdimaM pRthivInAthamAdimaM niSparigraham / AdimaM tIrthanAthaM ca, RSabhasvAminaM stumaH / / 3 / / arhantamajitaM vizvakamalAkarabhAskaram / amlAnakevalAdarzasaGkrAntajagataM stuve / / 4 / / vizvabhavyajanArAmakulyAtulyA jayanti tAH / dezanAsamaye vAcaH, zrIsambhavajagatpateH / / 5 / / anekAntamatAmbhodhisamullAsanacandramAH / dadyAdamandamAnandaM, bhagavAnabhinandanaH / / 6 / / dhusatkirITazANAgrottejitAghrinakhAvaliH / bhagavAn sumatisvAmI, tanotvabhimatAni-vaH // 7 // padmaprabhaprabhordehabhAsaH puSNantu vaH zivam / antaraGgArimathane, kopATopAdivA'ruNAH // 8 // zrIsupArzvajinendrAya, mahendramahitAGghraye / namazcaturvarNasaGghagaganAbhogabhAsvate / / 9 / / candraprabhaprabhozcandramarIcinicayojjvalA / mUrtirmUrttasitadhyAnanirmiteva zriye'stu vaH // 10 // karAmalakavad vizvaM, kalayan kevalazriyA / acintyamAhAtmyanidhiH, suvidhirbodhaye'stu vaH // 11 // pUrvabhavacarite prathamo dhanasArthavAhabhavaH / 1 tribhuvanAdhIzam / 2 cittaikAgyeNa namaskurmahe / 3 sevAM kurmahe / 4 amlAno yaH kevalajJAnarUpa Adarzastasmin saGakrAntAni jaganti yasya sa tam / 5 samagrabhavyajana eva ArAmastasmin sAraNisamAnAH / 6 kopADambarAt / 7 karasthitanirmalajalavat / Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 3 // sattvAnAM paramAnandakandodbhedanavAmbudaH / syAdvAdAmRtanisyandI, zItalaH pAtu vo jinaH / / 12 / / bhavarogAtajantUnAmagadavAradarzanaH / niHzreyasazrIramaNaH, zreyAMsaH zreyase'stu vaH // 13 // vizvopakArakIbhUtatIrthakRtkarmanirmitiH / surAsuranaraiH pUjyo, vAsupUjyaH punAtu vaH // 14 // vimalasvAmino vAcaH, katakakSodasodarAH / jayanti trijagaccetojalanairmalyahetavaH / / 15 // svayambhUramaNasparDI, karuNArasavAriNA / anantajidanantAM vaH, prayacchatu sukhazriyam / / 16 / / kalpadrumasadharmANamiSTaprAptau zarIriNAm / caturdhA dharmadeSTaraM, dharmanAthamupAsmahe / / 17 / / sudhAsodaravAgjyotsnAnirmalIkRtadiGmukhaH / mRgalakSmA tamaHzAntyai, zAntinAthajino'stu vaH // 18 // zrIkunthunAtho bhagavAn, sanAtho'tizayarddhibhiH / surA'suranRnAthAnAmekanAtho'stu vaH zriye / / 19 / / aranAthaH sa bhagavAMzcaturthA'ranabhoraviH / caturthapuruSArthazrIvilAsaM vitanotu vaH // 20 // surA'suranarAdhIzamayUranavavAridam / karmadrUnmUlane hastimallaM mllimbhissttumH|| 21 / / jaganmahAmohanidrApratyUSasamayopamam / munisuvratanAthasya, dezanAvacanaM stumaH / / 22 / / luThanto namatAM mUrdhni, nirmalIkArakAraNam / vAriplevA iva namaH, pAntu pAdanakhAMzavaH / / 23 // yaduvaMzasamudrenduH, karmakakSahutAzanaH / ariSTanemirbhagavAn, bhUyAd vo riSTanAzanaH // 24 / / kamaThe dharaNendre ca, svocitaM karma kurvati / prabhustulyamanovRttiH pArzvanAthaH zriye'stu vaH / / 25 / / kRtAparAdhe'pi jane, kRpAmantharatArayoH / ISadbASpArdrayorbhadraM, zrIvIrajinanetrayoH // 26 / / 1 katakacUrNasamAnAH / 2 mokSalakSmIvilAsam / 3 jalapravAhAH / pUrvabhavacarite prathamo dhanasArthavAhabhavaH / // 3 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 4 // eSAM tIrthakRtAM tIrtheSvAsana dvAdaza cakriNaH / navA'rdhacakriNo rAmAstathA pratyardhacakriNaH / / 27 // ete zalAkApuruSA, bhUtabhAvizivazriyaH / triSaSTiravasarpiNyAM, bharatakSetrasambhavAH / / 28 / / eteSAM caritaM brUmaH, zalAkApuMstvazAlinAm / mahAtmanAM kIrtanaM hi, zreyoniHzreyasAspadam / / 29 / / tatra tAvad bhagavatazcaritramRSabhaprabhoH / bodhibIjAvAptihetorbhavAdArabhya varNyate / / 30 / / astyasaGkhyAmbudhidvIpavalayaiH pariveSTitaH / jambUdvIpa iti dvIpo, vajravedikayA''vRtaH / / 31 / / bhUSitasya saMvantIbhirveSairvarSadharairapi / svarNaratnamayo merurmadhye tasyA'sti nAbhivat / / 32 // sa lakSayojanocchrAyo, mekhalAtrayabhUSitaH / catvAriMzadyojanoccacUlo'rhaccaityamaNDitaH / / 33 // asti pazcimatastasya, videheSu mahApuram / kSitipratiSThitaM nAma, kSitimaNDalamaNDanam / / 34 / / tatra prasannacandro'bhUnistandro dharmakarmasu / devarAjopamo rAjA, rAjamAno maharddhibhiH // 35 // tatra cA''sIt sArthavAho, dhano nAma yazodhanaH / AspadaM sampadAmekaM, saritAmiva sAgaraH // 36 / / AsaMstasya mahecchasyA'nanyasAdhAraNAH zriyaH / paropakAraikaphalA, ruco himaruceriva / / 37 // sadA sadAcAranadIpravAhaikamahIdharaH / sevanIyo na kasyA''sIt, sa mahItalapAvanaH ? // 38 / / tasminnaudAryagAmbhIryadhairyaprabhRtayo guNAH / Asana bIjAnyamoghAni, prabhavAya yazastaroH / / 39 / / kaNAnAmiva ratnAnAmutkarAstasya vezmani / goNInAmiva devAGgavAsasAmapi rAzayaH / / 40 // pUrvabhavacarite prathamo dhanasArthavAhabhavaH / / / 4 / / 1 nadIbhiH / 2 kSetraiH / 3 kulaparvataiH / 4 AlasyarahitaH / 5 indratulyaH / 6 sthAnam / 7 candrasya / 8 rAzayaH / Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 5 // azvairazvatarairuSTrairvAhanairaparairapi / tasya vezma vyarAjiSTa, yAdobhiriva sAgaraH // 41 // dhaninAM guNinAM kIrtizAlinAM ca nRNAmasau / dhuryatvaM dhArayAmAsa, prANo'GgamarutAmiva / / 42 / / arthaistasya mahArthasya, paryapUryanta sevakAH / mahAsarovarasyeva syandairabhyarNabhUmayaH // 43 // sa gRhItamahAbhANDa, utsAha iva mUrtimAn / IhAJcakre'nyadA gantuM vasantapurapattanam // / 44 / / sArthavAho dhanastasmin, sakale'pi pure tataH / DiNDimaM tADayitvoccaiH, puruSAnityaghoSayat // 45 // asau dhanaH sArthavAho, vasantapurameSyati / ye ke'pyatra yiyAsanti, te calantu sahA'munA / / 46 / bhANDaM dAsyatyabhANDAyA'vAhanAya ca vAhanam / sahAyaM cA'sahAyAyA'zambalAya ca zambalam // 47 // dasyubhyastrAsyate mArge, zvApadopadravAdapi / pAlayiSyatyasau mandAn, sahagAn bAndhavAniva / / 48 / / kSaNe sa kalyaH kalyANe, kulastrIkRtamaGgalaH / rathamAsthAya vidadhe, prasthAnaM pattanAd bahiH / / 49 / / prasthAnabherIbhAGkArairAkaurakanarairiva / janAH sarve'pi tatreyurvasantapuragAminaH / / 50 / / atrAntare dharmaghoSa, AcArya sAdhucaryayA / dharmeNa pAvayan pRthvIM, sArthavAhamupAyayau / / 51 / / sasambhramamathotthAya, dhano dIpraM tapastviSA / sahasrAMzumivA''cAryamavandata kRtAJjaliH / / 52 / / dhanena pRSTAstvAcAryAH, samAgamanakAraNam / vasantapurameSyAmastvatsArthenetyacIkathan / / 53 / / sArthavAho'pyuvAcaivaM dhanyo'dya bhagavannaham / abhigamyA yadAyAtA, matsArthena ca yAsyatha // 54 // 1 khacaraiH / 2 jalajantubhiH / 3 aGgamarutAM - aGgAntargatasarvavAyUnAM madhye prANo nAma vAyuryathA dhuryatvaM dhArayAmAsa tathA / 4 kSudrapravAhaiH / 5 pAtheyam / / / 6 nIrogI / 7 AhvAnakArakaiH / dIptaM A // 8 sUryamiva / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / pUrvabhavacarite prathamo dhanasArthavAha bhavaH / 114 11 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 6 // AcAryANAM kRte'mISAmannapAnAdhamanvaham / sampAdanIyaM yuSmAbhiH, sUdAnityAdizacca saH / / 55 / / AcAryA apyavocanta, yatInAmazanAdikam / akRtaM cA'kAritaM cA'saGkalpyaM cApi kalpate / / 56 / / vApIkUpataDAgAdigataM vAryapi vAryate / azastropahataM sArthanAtha ! jainendrazAsane / / 57 / / atrAntare ca kenApi, sArthavAhasya Dhaukitam / pakvacUtAJcitaM sthAlaM, bhraSTasandhyAbhrasannibham // 58 // pramodameduramanA, nijagAda tato dhanaH / phalAnyamUni guhNItA'nugRhNIta ca mAmiti / / 59 // sUrirUce phalAdIdRgazastropahataM hi naH / na spraSTumapi kalpeta, kiM punaH zrAddha ! khAdituma ? // 60 / / dhano'vocadaho ! kA'pi, duSkaravratakAritA / zakyaM dinamapIdRkSairbhavituM na pramAdibhiH // 61 / / kalpyaM vaH syAd yadannAdi, tad dAsyAmi prasIdata / calatA'dyetyuditvA tAn, natvA ca vyasRjanmunIn / / 62 / / sArthavAhastato'cAlIt, caJcalaisturagairmayaiH / zakaTairukSabhistuGgaistarahairiva sAgaraH / / 63 // atha pracelurAcAryA, api sAdhubhirAvRtAH / mUrttatAmAzritairmUlaguNottaraguNairiva / / 64 // sArthasyA'gre dhanaH pRSThe, mANibhadraH sakhA'sya tu / IyatuH pArzvayostvazvavAravArAvavAritau / / 65 / / zvetacchatraiH sa cakre yAM, zaradabhramayImiva / mAyUrairAtapatraizca, prAvRDabdamayImiva / / 66 // karabhaiH sairibhairukSavarairazvataraiH kharaiH / tasyohe durvahaM bhANDaM, ghanavAtairiva kSitiH / / 67 / / vegAdalakSyamANAGghipAtA vAtamajA iva / yayuH pArzvasthagoNIbhirutpakSA iva vesarAH // 68 / / 1 aprAsukam / 2 uSTraiH / 3 baliSThavRSabhaiH / 4 uTraiH / 5 mahiSaiH / 6 ghanavAtAH pRthvyAdhArabhUtA vAtavizeSAH / 7 pavanAbhimukhacAriNo mRgavizeSAH / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / pUrvabhavacarite prathamo dhanasArthavAhabhavaH / // 6 // 8khacarAH / Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 7 // yUnAmantarniviSTAnAM, tatra krIDAnibandhanam / jaGgamAnIva vezmAni, zakaTAni cakAsire / / 69 / / mahAkAyA mahAskandhA, mahiSAstoyavAhinaH / mahIM prAptA ivA'mbhodA, janAnAM cicchidustRSam / / 70 // * tadA tadbhANDasambhArabhArAkrAntA samantataH / zakaTazreNicItkArai, rarAseva vasundharA / / 71 // aukSakeNauSTrakeNA''zvenodbhUtaH pAMzurAnaze / tathA divaM yathA viSvak, sUcIbhedyaM tamo'bhavat / / 72 / / ukSNAM ghaNTATaNatkArairbadhirIkRtadiGmukhaiH / camaryastatrasurdUrAdutkarNAstarNakaiH samam / / 73 // mahAbhAra vahanto'pi, krAmanto'pi kramelakAH / valitagrIvamagrANi, bhUruhAM lilihurmuhuH / / 74 // utkarNasaralagrIvA, dazanto dazanairmithaH / pRSThapratiSThakaNThAlAH, praSThA evA'bhavan kharAH // 75 / / ArakSakaiH pratidizaM, veSTitaH zastrapANibhiH / vajrapaJjaramadhyastha, iva sArtho'vahat pathi / / 76 / / mahArthasyApi sArthasya, dUre'sthustasya dasyavaH / mahAghamauliratnasya, bhujaGgamapateriva / / 77 / / niHsvA''ThyayornirvizeSa, yoge kSeme ca sodyamaH / dhanaH sarvAn sahA'naiSId, yUthezaH kalabhAniva // 78 // AzAsyamAnaH sakalairlokaiH sphaaritlocnaiH| dine dine raviriva, prayANamakarod dhanaH // 79 // sarasAM saritAM cA'pastanUkurvan nizA iva / uddAmaH samabhUt pAnthabhISmo grISmaRtustadA / / 80 // bhrASTramindhA iva vavurvAyavo'tyantaduHsahAH / AtapaM tapanastene, viSvag vahnicchaTopamam / / 81 / / tatsArthapathikAstasthuranupAtaM taruM tarum / prapAM prapA pravezaM ca, pAyaM pAyaM payo'luThan / / 82 / / 1 laghuvatsakaiH / 2 uSTrAH / 3 nirdhana dhanADhyayoH / 4 aprAptasya prAptyupAyo yogaH / 5 prAptasya rakSaNaM kSemaH / 6 laghugajAn / 7 sUryaH / | prathama parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / pUrvabhavacarite prathamo dhanasArthavAhabhavaH / // 7 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 8 // jihvAmakarSan mahiSA, niHzvAsapreritAmiva / vivizuzca nadIpaGkeSvavadhIritakAharAH / / 83 / / rathikAna vamatyApi, prAjeneSu patatsvapi / unmArgapAdapAnIyurukSaNAzca kSaNe kSaNe // 84 // taptAyaHsUcIsadRzai, rocirbhizcaNDarociSaH / vyalIyanta zarIrANi, viSvag madanapiNDavat // 85 // taptAyaH phAlakaraiNiM, tareNirnitarAM dadhau / pathi kSiptakarISAgnivaiSamyaM pAMzavo'vahan // 86 // pravizya mArgasaritaH, paritaH sArthayoSitaH / unmUlya nalinInAlAn, galanAleSu cikSipuH // 87 // gharmA'mbhaHklinnavAsobhirazobhanta bhRzaM pathi / jalArdrA iva bibhratyaH, sArthapAnthapurandhrayaH // 88 // palAzatAlahintAlanalinIkadalIdalaiH / tAlavRntIkRtaiH pAnyAzcicchidurgharmajaM zramam // 89 // grISmasyeva sthiticchedaM, gaticchedaM pravAsinAm / vidadhAnaH samAgacchanmeghacihnamRtustataH // 90 // yAtudhAna ivA''kAze, dadhAno dhanva vAridaH / kurvan dhArAzarAsAraM, sArthenobrAsamaikSyata / / 91 / / alAtamiva taDitaM, taDitvAn bhramayan muhuH / nirbharaM bhApayAmAsa, pathikAn bAlakAniva / / 92 // abhraMlihaiH payaH pUraiH, kUlinInAM prasAribhiH / kUlAni pAnthahRdayAnIva sadyo vidadrire / / 93 / / salilairnIcamuccaM ca, sarvamurvyAM samIkRtam / jaDAnAmudaye hanta !, vivekaH kIdRzo bhavet ? / / 94 / payobhiH kaNTakaiH paGkaikairdurgamatvena vartmanaH / yojanAnAM zatamiva, krozo'pi samajAyata / / 95 / / adhvanyajana AjAnusaMlagnanavakardamaH / Amuktamocaka iva, pracacAla zanaiH zanaiH / / 96 / / 1 tiraskRtakazAvizeSAH / 2 "paroNI" iti bhASAyAm / 3 sUryasya / 4 sadRzam / 5 sUryaH / 6 striyaH / 7 rAkSasaH / 8 prajvatkASTham / 9 meghaH / 10 atra DalayoraikyAt jalAnAmityapi vaktavyam / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / pUrvabhava carite prathamo dhanasArthavAha bhavaH / 112 11 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH // 9 // dhartuM pratipathaM pAnthAn, durdaivena prasAritAH / pravAhacchadmanA dIrghAH, svabAhuparighA iva / / 97 / / amajjannabhitaH paGkavikaTe zakaTAH pathi / ciraM kRtavimardottharoSAd grastA ivelayA / / 98 // avaruhyA''kRSyamANA, auSTrikaiddhRtaraabhiH / pathi kramelakAH petubhraMzyatpAdAH pade pade / / 99 // durgatvaM vartmanAM prekSya, sArthavAhastato dhanaH / tasyAmeva mahATavyAM, dattvA vAsAnavAsthita / / 100 // ativAhayituM varSAzcakre tatroTajAn janaH / na hi sIdanti kurvanto, dezakAlocitAM kriyAm / / 101 // darzite mANibhadreNa, nirjantujagatItale / uTajopAzraye'vAtsuH, sUrayo'pi sasAdhavaH / / 102 / / bhUyastvAt sArthalokasya, dIrghatvAt prAvRSo'pi ca / atruTyat tatra sarveSAM, pAtheyayavasAdikam / / 103 / / tatazcetastatazceluH, kucelAstApasA iva / khAdituM kandamUlAdi, kSudhArtAH sArthavAsinaH / / 104 / / atha tat sArthanAthasya, sArthadauHsthyamazeSataH / vijJaptaM mANibhadreNa, tanmitreNa nizAmukhe / / 105 / / sArthavAhaH sArthaduHkhacintAsantAnanizcalaH / tasthau nivAtaniSkampa, iva pAthonidhistataH / / 106 / / tasya cintAprapannasya, nidrA'bhUt kSaNamAtrataH / atiduHkhA'tisaukhye hi, tasyAH prathamakAraNam / / 107 / / yAminyAzcarame yAme, mandrAyAmapAlakaH / tatazca kazcidapyevamapAThIdazaThAzayaH / / 108 // pratyAzaM visphuratkIrtiH, prApto'pi viSamAM dazAm / svAmI naH pAlayatyAtmapratipannamasAvaho ! / / 109 // tadAkarNya dhano dadhyAvupAlabdho'smi kenacit / astIha mAmake sAthai, ko nAmA'tyantaduHsthitaH ? / / 110 // 1 svabAhurUpArgalA iva / 2 bhUmyA / 3 uSTrAspadvaiH / 4 samudraH / 5 vAjizAlAprAharikaH / zrIRSabhasvAmicaritam / pUrvabhavacarite prathamo dhnsaarthvaahbhvH| // 9 // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 10 / / AjJAtaM santi me dharmaghoSAcAryAH sahAgatAH / akRtA'kAritaprAsubhikSAmAtropajIvinaH / / 111 / / kandamUlaphalAdIni, spRzyantyapi na ye kvacit / adhunA duHsthite sArthe, vartante hanta ! te katham ? // 112 // mArgakRtyamurIkRtya, pathi yAnahamAnayam / tAnadyaiva samasmArSaM, kimakArSamacetanaH ? / / 113 / / vAGmAtreNA'pi no yeSAmadya yAvat kRtaucitI / svamukhaM darzayiSyAmi, teSAmadya kathaM nvaham ? // 114 // tathA'pyadyA'pi tAn dRSTvA, nijAMhaH kSAlayAmyaham / sarvatrA'pi nirIhANAM, kAryaM teSAM tu kiM mayA ? // 115 // iti cintayatastasyotsukasya munidarzane / turyo yAmastriyAmayAstriyAmevA'parA'bhavat / / 116 / / vibhAtAyAM vibhAvaryA, zucivastravibhUSaNaH / sUrINAmAzrayamagAt, sapradhAnajano dhanaH / / 117 // palAzacchadanacchannaM, sacchidratRNabhittikam / sthalasthaNDilasaMsthAnaM, teSAM so'vizadAzrayam // 118 // manthAnamiva pApAbdheH, panthAnamiva nirvRteH / AsthAnamiva dharmasya, saMsthAnamiva tejasAm // 119 // kaSAyagulmanIharaM, hAraM kalyANasampadaH / saGghasyA'dvaitamAkalpaM, kalpaddhuM zivakAGkSiNAm / / 120 / / piNDIbhUtaM tapa iva, mUrttimantamivA''gamam / tIrthaGkaramivA'drAkSId, dharmaghoSamuniM dhanaH // 121 // tribhirvizeSakam dhyAnAdhInAtmanaH kAzcit, kAMzcinmaunAvalambinaH / kAyotsargasthitAn kAzcit paThataH kAMzcidAgamam // 122 // vAcanAM dadataH kAMzcit, kAMzcid bhUmiM pramArjataH / vandamAnAn gurUn kAMzcit, kAMzcid dharmakathAjuSaH // 123 // 1 ucitAcaraNam / 2 svapApam / 3 rAtryAH / 4 mathanadaNDam / 5 sabhAsthAnam / 6 himam / 7 bhUSaNarUpam / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / pUrvabhava carite prathamo dhanasArthavAha bhavaH / / / 10 / / Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 11 // zrutamuddizataH kAMzcit, kAMzcit tadanujAnataH / tattvAni vadataH kAzcit, tatrA'drAkSInmunInapi / / 124 // ||tribhirvishesskm / / so'vandatA''cAryapAdAn, sAdhUnapi yathAkramam / tasmai te dharmalAbhaM ca, daduH pApapraNAzanam / / 125 // AcAryapAdapadmAnte, rAjahaMsa ivA'tha saH / niSadyA''sAditAnanda, iti vaktuM pracakrame / / 126 / / / tadA''kArayatA yuSmAn, bhagavannAtmanA saha / mudhaiva sambhramo'darzi, zaradgarjitavanmayA / / 127 / / Arabhya taddinAd yUyaM, na dRSya na ca vanditAH / na cA'nnapAnavastrAyaiH, kadAcidapi satkRtAH / / 128 / / jAgratsuSuptAvasthena, mayA mUDhena kiM kRtam ? / yad yUyamavajajJidhve, dhvastasvavacasA ciram / / 129 / / bhagavantaH ! sahadhvaM tat, pramAdAcaraNaM mama / sarvasahA mahAnto hi, sadA sarvasahIpamAH / / 130 / / sUrayo'pyUcire'smAkaM, tvayA kiM kiM na satkRtam ? / duHzvApadebhyo dasyubhyastrAyamANena varmani / / 131 / / tavaiva sArthikA yacchantyannapAnAdi cocitam / tanna sIdati naH kiJcit, mA viSIda mahAmate ! // 132 / / dhano'pyUce guNAneva, santaH pazyanti sarvataH / tato mama sadoSasyA'pyArAdhyairevamucyate // 133 // sarvathA svapramAdena, lajjito'smi prasIdata / sAdhUn preSayatA''hAraM, prayacchAmIcchayA yathA / / 134 // sUrirbabhASe yogena, vartamAnena vetsi nu / akRto'kAritA'cittamannAdyupakaroti naH // 135 // tadeva dAsye sAdhUnAM, yadevopakariSyate / ityuditvA ca natvA ca, nijAvAsaM yayau dhanaH // 136 // 1 tadanujJAkAriNaH / 2 upavizya / 3 AmantraNaM kurvatA / 4 jAgratA'pi suSuptAvasthAgatena / 5 pRthvI tadupamA / 6 duhiMsraprANibhyaH / 7 caurebhyaH / 8 pUjyaiH / / 9 akRtaM akAritaM acittaM ceti ekavadbhAvI dvandvaH / pUrvabhavacarite prathamo dhanasArthavAhabhavaH / // 11 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 12 // asyA'nupadamevA'tha, sAdhudvitayamAgamat / tadarha cA'nnapAnAdi, daivAdAsInna kiJcana / / 137 / / itastato'nveSayaMzca, sArthavAhaH svayaM tataH / IkSAJcakre ghRtaM styAnaM, nijAzayamivA'malam / / 138 / / idaM vaH kalpate kiJciditi sArthapatIrite / icchAmIti vadan sAdhuH, patadgrahamadhArayat / / 139 / / dhanyo'haM kRtakRtyo'haM, puNyo'hamiti cintayan / romAJcitavapuH sarpiH, sAdhave sa svayaM dadau / / 140 // AnandAzrujalaiH puyekndN kandalayanniva / ghRtadAnAvasAne'tha, dhano'vandata tau munI / / 141 / / sarvakalyANasaMsiddhau, siddhamantrasamaM tataH / vitIrya dharmalAbha tau, jagmaturnijamAzrayam / / 142 / / tadAnIM sArthavAhena, dAnasyA'sya prabhAvataH / lebhe mokSatarorbIjaM, bodhibIjaM sudurlabham / / 143 / / rajanyAM punarapyeSAM, munInAmAzrayaM yayau / sa pravizyA'nujAnIteti vadan prANamad gurUn / / 144 / / dharmaghoSasUrayo'pi, meghanirghoSayA girA / zrutakevalidezIyAM, didizurdezanAmimAm / / 145 / / dharmo maGgalamutkRSTaM, dharmaH svargA'pavargadaH / dharmaH saMsArakAntArollaGghane mArgadezakaH // 146 / / dharmo mAteva puSNAti, dharmaH pAti piteva ca / dharmaH sakheva prINAti, dharmaH snihyati bandhuvat / / 147 / / dharmaH saGkramayatyuccairguNAn gururivojjvalAn / dharmaH prakRSTayaM svAmIva, pratiSThAM ca prayacchati / / 148 // dharmaH zarmamahAhaveM, dharmo varmA'risaGkaTe / dharmo jADyAcchidAdharma, dharmo marmAvidaMhasAm // 149 // dharmAJjanturbhaved bhUpo, dharmAd rAmo'rdhacakrayapi / dharmAccakradharo dharmAda, devo dharmAcca vAsavaH / / 150 / / 1 pAtram / 2 ghRtam / 3 puNyAGkaram / 4 zrutakevalisamAnAm / 5 mArgadarzakaH / 6 zaityavicchede dharmarUpaH / 7 baladevaH / 8 vAsudevaH / 9 cakravartI / 10 pUrvabhavacarite prathamo dhanasArthavAhabhavaH / // 12 // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 13 // graiveyakA'nuttareSu, dharmAd yAtyahamindratAm / dharmAdArhantyamApnoti, kiM kiM dharmAnna sidhyati ? ||151 / / durgatiprapataJjantudhAraNAd dharma ucyate / dAna-zIla-tapo-bhAvabhedAt sa tu caturvidhaH / / 152 / / tatra tAvad dAnadharmastriprakAraH prakIrtitaH / jJAnadAnA-'bhayadAna-dharmopagrahadAnataH / / 153 / / dAnaM dharmAnabhijJebhyo, vAcanAdezanAdinA / jJAnasAdhanadAnaM ca , jJAnadAnamitIritam / / 154 / / jJAnadAnena jAnAti, jantuH svasya hitAhitam / vetti jIvAditattvAni, viratiM ca samaznute // 155 / / jJAnadAnAdavApnoti, kevalajJAnamujjvalam / anugRhyA'khilaM lokaM, lokAgremadhigacchati // 156 / / bhavatyabhayadAnaM tu, jIvAnAM vadhavarjanam / mano-vAkkAyaiH karaNa-kAraNA-5numatairapi / / 157 / / tatra jIvA dvidhA jJeyAH, sthAvara-trasabhedataH / dvitaye'pi dvidhA paryAptA'paryAptavizeSataH // 158 // paryAptayastu SaDimAH, paryAptatvanibandhanam / AhAro vapurakSANi, prANo bhASA mano'pi ca / / 159 / / syurekAkSa-vikalAkSa-paJcAkSANAM zarIriNAm / catasraH paJca SaD vA'pi, paryAptayo yathAkramam / / 160 // ekAkSAH sthAvarA bhUmyaptejovAyumahIruhaH / teSAM tu pUrve catvAraH, syuH sUkSmA bAdarA api // 161 // pratyekAH sAdhAraNAzca, dviprakArA maeNhIruhaH / sAdhAraNA api dvedhA, sUkSma-bAdarabhedataH // 162 / / trasA dvi-tri-catuH-paJcendriyatvena caturvidhAH / tatra paJcendriyA dvedhA, saMjJino'sajJino'pi ca / / 163 / / zikSopadezA''lApAna ye, jAnate te tu saMjJinaH / sampravRttamanaHprANAstebhyo'nye syurasaMjJinaH // 164 / / 1 tIrthaGkaratvam / 2 mokSam / 3 kRtakAritAnumoditaiH / 4 zarIram / 5 indriyANi / 6 vikalAkSazabdena dvIndriyAdayo vikalendriyA grAhyAH / 7 vnsptikaayaaH| pUrvabhavacarite prathamo dhnsaarthvaahbhvH| // 13 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 14 // sparzanaM rasanaM ghrANaM, cakSuH zrotramitIndriyam / tasya sparzo raso gandho, rUpaM zabdazca gocaraH // 165 / / dvIndriyAH kRmayaH zaGkhAH, gaNDUpadA jalaukasaH / kapardakAH zuktayazca, vividhAkRtayo matAH / / 166 / / yUkA matkuNa-markoTa-likSAdhAstrIndriyA matAH / pataGga-makSikA-bhRGga-daMzAdyAzcaturindriyAH / / 167 / / tiryagyonibhavAH zeSA, jala-sthala-khacAriNaH / nArakA mAnavA devAH, sarve paJcendriyA matAH / / 168 // tatparyAyakSayAd duHkhotpAdAt saGklezatastridhA / vadhasya varjanaM teSvabhayadAnaM taducyate // 169 // dadAtyabhayadAnaM yo, datte'rthAn so'khilAnapi / jIvite sati jAyeta, yat pumarthacatuSTayI / / 170 / / jIvitAdaparaM preyo, jantorjAyeta jAtucit / na rAjyaM na ca sAmrAjyaM, devarAjyaM na coccakaiH / / 171 / / ito'zucisthasya kRmeritaH svargasado hareH / prANApahAraprabhavaM, dvayorapi samaM bhayam / / 172 // samagrajagadiSTAyA'bhayadAnAya sarvathA / sarvadA'pyapramattaH san, pravarteta tataH sudhIH / / 173 / / bhavedabhayadAnena, jano janmAntareSu hi / kAnto dIrghAyurArogya rUpa-lAvaNyazaktimAn / / 174 // dharmopagrahadAnaM tu, jAyate tatra paJcadhA / dAyaka-grAhaka-deya-kAla-bhAvavizuddhitaH // 175 // tatra dAyakazuddhaM tannyAyyArtho jJAnavAn sudhIH / nirAzaMso'nanutApI, dAyakaH pradadAti yat / / 176 / / idaM cittamidaM vittamidaM pAtraM nirantaram / sAtaM yasya me so'haM, kRtArtho'smIti dAyakaH // 177 / / sAvadyayogavirato, gauravatrayavarjitaH / triguptaH paJcasamito, rAgadveSavinAkRtaH / / 178 // nirmamo nagaravasatyaGgopakaraNAdiSu / tathA'STAdazazIlAGgasahasradharaNoddharaH / / 179 / / 1 dharmArthakAmamokSarUpA / 2 nItisampAditArthaH / 3 nirIhaH / 4 pazcAttApavirahitaH / 625*SHAHARASHRSHASE pUrvabhavacarite prathamo dhanasArthavAhabhavaH / // 14 // Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 15 / / ratnatrayadharo dhIraH, samakAJcanaleSTukaH / zubhadhyAnadvayasthAsnurjitAkSaH kukSizambalaH / / 180 / / nirantaraM yathAzakti, nAnAvidhatapaH paraH / saMyamaM saptadazadhA, dhArayannavikhaNDitam // 181 // aSTAdazaprakAraM ca, brahmacaryaM samAcaran / yatredRg grAhako dAnaM tat syAd grAhakazuddhimat // 182 / / deyazuddhaM dvicatvAriMzaddoSarahitaM bhavet / pAnA - 'zana - khAdya - svAdya - vastra - saMstArakAdikam // 183 // kAlazuddhaM tu yat kiJcit kAle pAtrAya dIyate / bhAvazuddhaM tvanAzaMsaM, zraddhayA yat pradIyate / / 184 / / na dehena vinA dharmo na deho'nnAdikaM vinA / dharmopagrahadAnaM tad, vidadhIta nirantaram / / 185 // pAtrebhyo'zanapAnAdidharmopagrahadAnataH / karoti tIrthovyucchittiM prApnoti ca paraM padam / / 186 / / zIlaM sAvadyayogAnAM, pratyAkhyAnaM nigadyate / dvidhA taddezavirati - sarvaviratibhedataH / / 187 // dezato viratiH paJcANuvratAni guNAstrayaH / zikSAvratAni catvAri, ceti dvAdazadhA matAH / / 188 / tatra sthUlA'hiMsA-satyA - Ssteya - brahmA - SparigrahAH / aNuvratAni paJceti, kIrttitAni jinezvaraiH // 189 // atha digviratirbhogopabhogaviratistathA / anarthadaNDaviratizcaivaM guNavratatrayI // 190 // sAmAyikaM ca dezAvakAzikaM pauSadhastathA / atithInAM saMvibhAgaH, zikSAvratacatuSTayam / / 191 // tadeSA dezaviratiH, zuzrUSAdiguNaspRzAm / yatidharmAnuraktAnAM, dharmapaithyadanArthinAm / / 192 // zama-saMvega-nirvedA-'nukampA - ''stikyalakSaNam / samyaktvaM pratipannAnAM, mithyAtvavinivarttinAm / / 193 / / 1 jitendriyaH / 2 udaramAtrapAtheyaH / 3 vAJchArahitam / 4 kuryAt / 5 tIrthasya avicchedam / 6 pathyadanaM zambalam / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabha svAmicaritam / pUrvabhavacarite prathamo dhanasArthavAha bhavaH / 119411 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 16 // mahAtmanAM sAnubandhakrodhodayavivarjinAm / cAritramohaghAtena, jAyate gRhamedhinAm / / 194 / / ||tribhirvishesskm / / sthUlAnAmitareSAM ca, hiMsAdInAM vivarjanam / siddhisaudhekasaraNiH, sA sarvaviratirmatA / / 195 // prakRtyA'lpakaSAyANAM, bhavasaukhyavirAgiNAm / vinayAdiguNA'ktAnAM, sA munInA mahAtmanAm / / 196 // yat tApayati karmANi, tat tapaH parikIrtitam / tad bAhyamanazanAdi, prAyazcittAdi cA''ntaram / / 197 // anazanamaunodarya, vRtteH saMkSepaNaM tathA / rasatyAgastanuklezo, lInateti bahistapaH / / 198 / / prAyazcittaM vaiyAvRtyaM, svAdhyAyo vinayo'pi ca / vyutsargo'tha zubhadhyAnaM, SoDhetyAbhyantaraM tapaH / / 199 // ratnatrayadhareSvekA, bhaktistatkAryakarma ca / zubhaikacintA saMsArajugupsA bhAvanA bhavet / / 200 // caturdhA tadayaM dharmo, niHsImaphalasAdhanam / sAdhanIyaH sAvadhAnairbhavabhramaNabhIrubhiH / / 201 / / dhano'pyUce mayA svAmin !, dharmo'yaM zuzruve cirAt / etAvanti dinAnyeSa, vaJcito'smi svakarmabhiH / / 202 / / vanditvA gurupAdAbjadvandvaM zeSamunInapi / dhanyamanyo nijAvAsaM, sArthavAhastato yayau / 203 / / paramAnandanirmagno, dharmadezanayA tayA / dhanastAM kSapayAmAsa, kSaNadAM kSaNamAtravat / / 204 // suptotthitasya tasyA'tha, prAtarmagalapAThakaH / papATha zaGkhagambhIramadhuradhvanibandhuraH / / 205 // ghanAndhakAramalinA, padminIlakSmitaskarI / vyavasAyaharA nRNAM, yayau prAvRDiva kSapA / / 206 // tejo'bhimukhacaNDAMzurvyavasAyasuhannRNAm / zaratkAla iva prAtaHkAlo'yaM jRmbhate'dhunA / / 207 / / 1 siddhiprAsAdaikasopAnamArgaH / 2 kAyotsargaH / 3 rAtrim / pUrvabhavacarite prathamo dhanasArthavAhabhavaH / // 16 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacari 119911 sarasAmApagAnAM ca, prApurApaH prasannatAm / zaradA tattvabodhena, manAMsIva manISiNAm / / 208 // sUryAMzubhiH zuSkapaGkAH panthAnaH sugamA bhRzam / Asan granthA ivA''cAryopadezAcchinnasaMzayAH // 209 // kUlinyaH kUlayormadhye, vahantIha zanaiH zanaiH / nemisImantayorantaH zakaTazreNayo yathA / / 210 // pakvazyAmAka- nIvAra - vAluGka - kuvalAdibhiH / adhvanyonAmihA'dhvAna, Atithyamiva kurvate / / 211 / / pavanAndolyamAnekSuvaNadhvAnairasau zarat / yAnAbhiyogasamayaM zaMsatIvA''bhiyoginAm / / 212 / / pAnthAnAM tapyamAnAnAM rucibhizcaNDarociSaH / AtapatrIbhavantyete, kSaNaM zAradavAridAH / / 213 / / ete sArthakakudmantaH, kakudairbhindate sthalIH / sukhayAtrAkRte bhaktuM vaiSamyamavaneriva / / 214 // garjantaH plAvayantaH kSmAM, purA dadRzire hi ye / nezurmArgavahaste'tra, prAvRSeNyA ghanA iva / / 215 / / vallIbhiH phalanamrAbhiH, svacchaistoyaiH pade pade / panthAno'yatnapAtheyAH, pAnthAnAmiha jajJire / / 216 / / rAjahaMsA ivotsAhabahalIkRtacetasaH / gantuM dezAntarANyatra, tvarante vyavasAyinaH / / 217 / / tacchrutvA sArthavAho'pi prayANasamayo'munA / vijJapta iti vijJAya, yAtrAbherImavAdayat / / 218 / / sArtho'pi rodasIkukSimbharerbherIravAt tataH / cacAla govRndamiva, gopagozRGganAdataH / / 219 // bhavyAbjabodhapravaNaiH, sAdhubhiH parivAritaH / marIcibhiH sU~ra iva, sUrirapyacalat tataH / / 220 / / agrataH pArzvataH pazcAdArakSapuruSaiH svayam / rakSAmAsUtrya sArthasya, pratasthe sArthapo dhanaH / / 221 / / 1 zyAmAkastRNadhAnyavizeSaH, nIvAro dhAnyavizeSaH, vAluGkaH cirbhaTakam, kuvalaM badarIphalam, "kAkaDI bora" iti lokabhASAyAm / 2 pAnthAnAm / 3 mArgAH / 4 yAtrotsukAnAm / 5 mArgapravAhAH / 6 vyApAriNaH / 7 sUryaH / 8 rakSakanaraiH / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / pUrvabhava cari prathamo dhanasArthavAha bhavaH / / / 17 / / Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 18 // mahATavIM samuttIrNe, sArthe sArthapatiM tataH / anujJApyA''cAryavaryA, vihartuM yayuranyataH / / 222 / / tatazca sArthavAho'pi, niSpratyUhaM vahan pathi / pAthodhimiva nadyogho, vasantapuramAsadat / / 223 // vikrINIte sma bhANDAni, pratibhANDAni cA''dade / kAlena kiyatA'pyeSa, dhImanto hyAzukAriNaH / / 224 / / parito bharitastasmAd, vAridheriva vAridaH / kSitipratiSThaM nagaraM, punarapyAyayau dhanaH / / 225 / / kAlena tatra pUrNAyuH, kAladharmamupAgataH / AsthitaikAntasuSameSUttareSu kuruSvasau / / 226 / / sItAnadyuttarataTe, jambUvRkSAnupUrvataH / utpede yugmadharmeNa, munidAnaprabhAvataH / / 227 / / tatrA'STamasya paryante, mA bhojyAbhilASiNaH / SaTpaJcAzazatadvandvasaGkhyapRSThakaraNDakAH / / 228 / / yugmarUpAstrigavyUtocchrayAH palyatrayAyuSaH / paryantaprasavAH svalpakaSAyA mamatojjhitAH / / 229 // apatyayugmamekonapaJcAzatamahAni tu / pAlayitvA vipadyante'thotpadyante sureSu te / / 230 // zarkarAsvAdusikatAH, zarajjyotsnAnibhAmbhasaH / tatrottareSu kuruSu, bhUmyo ramyAH svabhAvataH / / 231 / / madyAGgapramukhAstatra, dazadhA kalpapAdapAH / manujAnAmayatnena, sadA yacchanti vAJchitam / / 232 // dadate tatra madyAGgA, madyaM bhRGgAstu bhAjanam / tUryAGgakAstu tUryANi, varyANi vividhairlayaiH / / 233 // dIpazikhA jyotiSkAzca, tanvantyuddayotamadbhutam / mAlyaM yacchanta citrAGgA, bhojyaM citrarasAH punaH // 234 // bhUSaNAni tu maNyaGgA, gehAkArA gRhANi tu / sampAdayanti cA'nagnA, divyavAsAMsyanekazaH / / 235 // ete ca niyatAnarthAna, yacchantyaniyatAnapi / anye ca kalpataravastatra sarvepsitapradAH / / 236 / / 1 nirvighnam / 2 caturthe divase / 3 pRSThasthitasUkSmagAtrAvayavAH / pUrvabhavacarite dvitIyayugalika bhavaH / / / 18 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 19 // divIva tatra kalpadrusampannasakalepsitaH / dhanajIvo yugmadharmA'nvabhUd vaiSayikaM sukham // 237 / / mithunAyuH pAlayitvA, dhanajIvastatazca saH / prAgjanmadAnaphalataH, saudharme tridazo'bhavat / / 238 / / cyutvA saudharmakalpAcca, videheSvapareSvatha / vijaye gandhilAvatyAM, vaitADhyapRthivIdhare // 239 / / gandhArAkhye janapade, pure gandhasamRddhake / rAjJaH zatabalAkhyasya, vidyAdharaziromaNeH / / 240 / / bhAryAyAM candrakAntAyAM, putratvenodapAdi saH / nAmnA mahAbala iti, balenA'timahAbalaH / / 241 / / rakSyamANaH sa AyuktairlAlyamAnastathA tathA / vRddhimAsAdayAmAsa, zAkhIva kramayogataH / / 242 / / kalAnidhirivA'zeSakalApUrNaH zanaiH zanaiH / sa babhUva mahAbhAgo, janAnAM nayanotsavaH / / 243 / / sa kanyAM vinayavatIM, mUrtI tu vinayazriyam / samaye samayAbhijJaH, pitrAdezAdupAyata / / 244 / / nizAtamastraM kAmasya, kAminIjanakArmaNam / ratilIlAvanaM so'tha, yauvanaM pratyapadyata / / 245 / / Umau samatalau tasya, kramAt kUrmavadunnatau / siMhamadhyAdharIkAradhurINaM madhyamapyabhUt / / 246 / / uraHsthalaM cA'kalayat, svarNazailazilAtulAm / uddharau dadhatuH skandhau, kakudmatkakudazriyam / / 247 / / bhujau bhujaGgamAdhIzabhogazobhAM ca babhratuH / ardhAbhyuditarAkendulIlAmalikemAdade / / 248 / / radainakhairmaNinibhairvapuSA kanakatviSA / sakalAM kalayAmAsa, merulakSmI sthirAkRtiH / / 249 / / aparedhuH zatabalo, vidyAdharapatiH sudhIH / mahAsattvastattvavijJazcintayAmAsivAnidam / / 250 / / vidhAya sahajA'zaucamupaskArairnavaM navam / gopanIyamidaM hanta ! kiyatkAlaM kalevaram ? // 251 / / 1 devaH / 2 rakSakaiH / 3 vRkSa iva / 4 tIkSNam / 5 caraNau / * vibhratuH saM 1, A // 6 lalATam / 7 saMskAraiH / SHAHARASHTRARASHRS prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / pUrvabhava carite caturthI mahAbala bhavaH / // 19 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 20 // satkRto'nekazo'pyeSa, sakriyeta yadApi na / tadApi vikriyAM yAti, kAyaH khalu khalopamaH / / 252 / / aho ! bahirnipatitairviSTha-mUtra kaphAdibhiH |hnniiynte prANino'mI, kAyasyA'ntaHsthitairna kim ? / / 253 / / rogAH samudbhavantyasminnatyantAtaGkadAyinaH / dandezUkA iva krUrA, jaraviTapikoTare / / 254 / / nisargAd gatvarazcA'yaM, kAyo'bda iva zAradaH / dRSTanaSTa ca tatreyaM, yauvanazrIstaDinnibhA / / 255 // AyuH patAkAcapalaM, taraGgattaralAH zriyaH / bhogibhoganibhA bhogAH, saGgamAH svapnasannibhAH / / 256 // kAma-krodhAdibhistApaistApyamAno divAnizam / AtmA zarIrAntaHstho'sau, pacyate puTapAkavat / 257 / / viSayeSvatiduHkheSu, sukhamAnI manAgapi / nA'ho ! virajyati jano'zucikITa ivA'zucau / / 258 // durantaviSayAsvAdaparAdhInamanA janAH / andho'ndhumiva pAdAgrasthitaM mRtyuM na pazyati / / 259 / / ApAtamAtramadhurairviSayairviSasannibhaiH / AtmA mUchita evA''ste, svahitAya na cetati / / 260 / / tulye caturNA paumarthya, pApayorarthakAmayoH / AtmA pravarttate hanta !, na punardharmamokSayoH // 261 / / asminnapAre saMsArapArAvAre zarIriNAm / mahAratnamivA'naya~, mAnuSyamatidurlabham / / 262 / / mAnuSyake'pi samprApte, prApyante puNyayogataH / devatA bhagavAnahan, guravazca susAdhavaH / / 263 / / mAnuSyakasya yadyasya, vayaM nAdadma he phalam / muSitAH sma tadadhunA, caurairvasati patane / / 264 // tadadya kavacahare, kumAre'smin mahAbale / rAjyabhAraM samAropya, kurmahe svasamIhitam / / 265 / / vimRzyaivaM zatabalaH, samAhUya mahAbalam / vinItaM bodhayAmAsa, rAjyagrahaNahetave / / 266 / / 1 sarpAH / * nisargaga / 2 sarpaphaNAtulyaH / 3 kUpam / 4 puruSArthatve / + saMsAre paa| - balastadA / prathama parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / pUrvabhava carite caturtho mahAbala bhavaH / // 20 // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 21 // sa rAjyabhAramudvoDhuM, mene pitRnidezataH / bhavanti hi mahAtmAno, gurvAjJAbhaGgabhIravaH / / 267 // tataH zatabalaH siMhAsane'dhyAsya mahAbalam / abhiSicya svahastena, cakre tilakamaGgalam / / 268 // sa rarAja navo rAjA, kundasodarakAntinA / cAndanena tilakenodayAcala ivendunA / / / 269 // paitRkeNA''tapatreNa, haMsapatrAmalena saH / zuzubhe zAradAbhreNa, girirAja ivoccakaiH / / 270 // vireje prevattA cArucAmaradvitayena saH / balAkAyugaleneva, vimalena balAhakaH / / 271 // tasyA'bhiSeke gambhIrataro maGgalyadundubhiH / dadhvAna dhvanayannAzAzcandrodaya ivodadhiH / / 272 / / samantAnmantrisAmantaiH, sametya samanamyata / dvaitIyIkaH zatabala, iva rUpAntareNa saH / / 273 / / putra rAjye nivezyaivaM, svayaM zatabalastataH / Adade zamasAmrAjyamAcAryacaraNAntike / / 274 / / so'sArAn viSayAn projjhya, sAraM ratnatrayaM dadhau / tathA'pyakhaNDA tasyAsIt, sarvatra samacittatA / / 275 / / mUlAdunmUlayAmAsa, kaSAyAn sa jitendriyaH / kUlaGkaSApUra iva, kUlasthitamahIruhAn // 276 / / AtmArAmamanA vAcaMyamo niyataceSTitaH / adhisehe mahAsattvo, duHsahAn sa parISahAn // 277 // maitryAdibhirbhAvanAbhiH, pravRddhadhyAnasantatiH / so'mandAnandanirmagnastasthau muktAvivA'nizam / / 278 / / dhyAnena tapasA cA''yurlIlayaivA'tivAhya saH / mahAtmA sAdayAmAsa, sadanaM tridivaukasAm / / 279 / / mahAbalo'pi balibhiH, khecaraiH parivAritaH / AkhaNDala ivA'khaNDazAsanaH prazazAsa gAm / / 280 // ramyAsvArAmarAjISu, sa reme ramaNIvRtaH / muditaH paGkaruhiNIkhaNDeSviva sitacchadaH / / 281 // 1 meghaH / 2 nadyAH pUra iva / 3 indraH / 4 pRthvIm / 5 haMsaH / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / pUrvabhava carite caturtho mahAbala bhavaH / // 21 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacari // 22 // abhUvaMstatpuro nityasaGgItaprati zabditaiH / saGgItakAnuvAdinya, iva vaitADhyakandarAH / / 282 // agrataH pArzvayoH pazcAnnArIbhiH pariveSTitaH / sa cakAsAmAsa rasaH zRGgAra iva mUrtimAn // 283 // svacchandaM tasya viSayakrIDAvyagrasya sarvadA / samarAtrindivaH kAlo, babhUva viSuvannibhaH // 284 // anekAmAtyasAmantairmaNistambhairivA'paraiH / pariSkRtAM nijAsthAnIM, so'dhitasthAvathaikadA // 285 // taM natvopAvizan sarve, yathAsthAnaM sabhAsadaH / te tadekAgranayanA, yogilIlAmadhArayan // 286 // te svayambuddha - sambhinnamatI zatamatistathA / mahAmatizca tatrAsAJcakrire mantriNo'pi hi // 287 // svAmibhaktisudhAsindhurmanISAratnarohaNaH / samyagdRSTiH svayambuddha iti tatra vyacintayat // 288 // asmAkaM pazyatAmeSa, durvAjibhirivendriyaiH / hriyate viSayAsaktaH, svAmI dhig na upekSakAn // 289 // IdRgvinodavyagrasya, janmA'smatsvAmino mudhA / yAtIti tAmyati mano, mInaH stoka ivAmbhasi / / 290 / / asmAbhirmantribhirasau na ceduccaiH padaM zrayet / tadasmAkaM bhavennarmamantriNAM ca kimantaram ? // 291 // tadvijJapayya netavyo'smAbhiH svAmI hite pathi / nIyante yatra tatraite, yAnti sAraNivannRpAH / / 292 / / yadyapyapavadiSyante, svAmivyasanajIvinaH / vAcyaM tathA'pi nopyante, yavA mRgabhayena kim ? // 293 // vimRzyeti svayambuddho, dhaureyo buddhizAlinAm / iti vijJapayAmAsa, rAjAnaM racitAJjaliH / / 294 // AsaMsAraM sarinAthaH, kiM tRpyati sarijjalaiH ? / saritpatipayobhirvA, kimeSa vaDavAnalaH ? // 295 // pure ni / 1 saGgItasya anukaraNaM kurvantyaH / 2 samArAtridinAtmakaH kAlo viSuvat / 3 sabhAm / 4 buddhiratnasya rohaNAcalarUpaH / 5 samudraH / 6 samudraH / prathamaM parva prathamaH sargaH RSabhacaritam / pUrvabhava carite caturtho mahAbala bhavaH / // 22 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH // 23 // zrIRSabhasvAmicaritam / pUrvabhavacarite antako jantubhiH kiM vA ?, kimedhobhirhatAzanaH ? / sukhaivaiSayikairAtmA, kiM tathaiSa kadAcana ? ||296 / / kUlacchAyA durjanAzca, viSaM ca viSayAstathA / dandazUkAzca jAyante, sevyamAnA vipattaye / / 297 // AsevyamAnastakAlasukho'ntavirasaH smaraH / kaNDUyyamAnA pAmeva, nikAmaM ca pravarddhate / / 298 / / kAmo'yaM narakadUtaH, kAmo vyasanasAgaraH / kAmo vipallatAkandaH, kAmaH pApadrusAraNiH / / 299 / / madanena madeneva, janaH paravazIkRtaH / sadAcArapathabhraSTaH, patatyeva bhavAvaTe / / 300 / / arthaM dharmaM ca mokSaM ca, vezmeva gRhamedhinaH / AsAditapravezo'yaM, khanatyAkhuriva smaraH / / 301 / / darzanena sparzanenopabhogena ca nirbharam / vyAmohAyaiva jAyante, viSavallya iva striyaH / / 302 / / nikAmameva kAminyaH, kAmalubdhakavAgurAH / hariNAnAmiva nRNAM, jAyante'narthahetave / / 303 // ye narmasuhRdaH khAdAcAmaikasuhRdo hi te / svAminazcintayantyete, paralokahitaM na yat / / 304 / / strIkathAbhirgItanRttairnarmoktyA mohayantyamI / SiGgAH svasmAminamaho!, nIcAH svArthakatatparAH / / 305 / / kusaMsargAt kulInAnAM, bhavedabhyudayaH kutaH ? / kadalI nandati kiyad ?, badarItarusannidhau / / 306 / / tatprasIda kulasvAmin !, svayaM vijJo'si mA muhaH / vihAya vyasanAsaktiM, mano dharme nidhIyatAm // 307 // nizchAyena drumeNeva, sarasevA'pavAriNA / nirgandheneva puSpeNa, vidanteneva dantinA / / 308 / / rUpeNevA'lavaNimnA, rAjyenevA'pamantriNA / adeveneva caityena, rajanyevenduhInayA / / 309 / / 1 yamarAjaH / 2 kASThaiH / 3 khasaH / 4 bhavakUpe / 5 mUSakaH / 6 khAnapAnakamitrANi / 7 viTAH / caturtho mahAbalabhavaH / // 23 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 1138 11 yatinevA'caritreNa, sainyenevA'pazastriNA / mukhenevA'kSihInena, nirdharmeNa nareNa kim ? / / 310 / / // tribhirvizeSakam // cakravatrtyapyadharmaH san, janma tallabhate punaH / kadannamapi samprAptaM, sAmrAjyaM yatra manyate / / 311 / / mahAkulaprasUto'pi dharmopArjanavarjitaH / bhaved bhavAntare zveva, parocchiSTAnna bhojanaH / / 312 / / dharmahIno dvijanmA'pi nityaM pApAnubandhakaH / biDAla iva durvRtto, mlecchayoniSu jAyate // 313 // biDAla - vyAla - zArdUla - zyena - gRdhrAdiyoniSu / bhavanti bhUyiSThabhavA, bhavino dharmavarjitAH / / 314 / / dharmahInAH kRmayaH syurasakRcchakRdAdiSu / kukkuTAderlabhante ca caJcacaraNatADanam / / 315 / jAyante dharmarahitA, narA narakabhUmiSu / vairAdiva kadarthyante, paramAdhArmikAsuraiH / / 316 / / anantavyasanAvegajvalanAntaravarttinaH / trapuH piNDAniva hahA !, dhigadharmAn zarIriNaH / / 317 // dharmAdApnoti zarmANi, paramAdiva bAndhavAt / taraNDeneva tarati, dharmeNa vipadApagAH / / 318 / / puMsAM ziromaNIyante dharmArjanaparA narAH / AzrIyante ca sampadbhirlatAbhiriva pAdapAH / / 319 / / Adhi-vyAdhi-virodhAdi, sarvaM bAdhAnibandhanam / viyayatyAzu dharmeNa, jaleneva hutAzanaH // 320 // janmAntare'pyarpaNAya, sarvakalyANasampadAm / pratibhUrdharma evA'yamalaGkarmaNavikramaH / / 321 / / kimanyaducyate svAmin ! ?, dharmeNaiva balIyasA / saudhAgramiva nizreNyA, lokAgraM yAnti jantavaH // 322 // vidyAdharanarendratvaM dharmeNaiva tvamAsadaH / ato'pyutkRSTalAbhAya, dharmameva samAzraya / / 323 / 1 kutsitamannam / yatra rAjyAya manyate saMtA // 2 paunaHpunyena viSThAdiSu / 3 sIsakapiNDAn / 4 zAmyati / 5 samarthaparAkramaH / prathamaM parva prathamaH sargaH zrI RSabha -- svAmi caritam / pUrvabhava carite caturtho mahAbala bhavaH / 1138 11 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaH // 25 // darzarAtririvA'tyantamithyAtvatimirAkaraH / tato viSopamamatiH, sambhinnamatirabravIt // 324 / / sAdhu sAdhu svayambuddha !, svAmino hitakAmyasi / yadAhAra ivodgArairgirA bhAvo'numIyate / / 325 // RjoH sadA prasannasya, svAminaH sukhahetave / vadantyevaM kulAmAtyAstvAdRzA eva nA'pare / / 326 / / nisargakaThinaH kastvAmupAdhyAyo'dhyajIgapat ? / akANDAzanipAtAbha, prabhau yadidamabravIH / / 327 // // svayaM bhogArthibhiH svAmI, sevyate sevakairiha / mA bhukthAstvaM tu bhogAnityucyate sa kathaM nu taiH ? // 328 // tyaktvA yadaihikAn bhogAn, paralokAya yatyate / hitvA hastagataM leA, kUrparAlehanaM hi tat / / 329 // paralokaphalo dharmaH, kIrtyate tadasaGgattam / paraloko'pi nA'styevA'bhAvataH paralokinaH // 330 // pRthvyaptejaHsamIrebhyaH, samudbhavati cetanA / guDapiodakAdibhyo, madazaktiriva svayam / / 331 // zarIrAnna pRthak ko'pi, zarIrI hanta ! vidyate / parityajya zarIraM yaH, paralokaM gamiSyati // 332 // niHzaGkamupabhoktavyaM, tato vaiSayikaM sukham / svAtmA na vaJcanIyo'yaM, svArthabhraMzo hi mUrkhatA / / 333 // dharmAdharmI ca nAzaGkayau, vighnahetU sukheSu tat / tAveva naiva vidyete, yataH kharaviSANavat / / 334 // snapanenAGgarAgeNa, mAlyavastravibhUSaNaiH / yadekaH pUjyate grAvA, puNyaM tena vyadhAyi kim ? // 335 // anyasya copari grAvNa, AsitvA mUtryate janaiH / kriyate ca purISAdi, pApaM tena vyadhAyi kim ? / / 336 / / utpadyante vipadyante, karmaNA yadi jantavaH / utpadyante vipadyante, budabudAH kena karmaNA ? || 337 // 1 amAvAsyArAtriH / * rivotpannami / 2 anavasare vajrapAtatulyam / 3 hastamadhyabhAgaH koNI" iti loke / 4 gardabhazRGgavat / 5 pASANaH / sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / pUrvabhavacarite caturtho mahAbalabhavaH / // 25 // Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH // 26 // tadasti cetano yAvat, ceSTyate tAvadicchayA / cetanasya vinaSTasya, vidyate na punarbhavaH // 338 / / ya eva mriyate jantuH, sa evotpadyate punaH / ityetadapi vAGmAtraM, sarvathA'nupapattitaH // 339 // zirISakalpe tattalpe, rUpalAvaNyacArubhiH / ramaNIbhiH samaM svAmI, ramatAmavizatitam // 340 // bhojyAnyamRtarUpANi, peyAni ca yathAruci / svAdyantAM svAminA svairaM, sa vairI yo niSedhati / / 341 // karpUrAgarukastUrIcandanAdibhirIcitaH / ekasaurabhyaniSpanna, iva tiSTha divAnizam // 342 // udyAnayAnajagatIcitrazAlAdizAli yat / tattat kSitIza ! prekSasva, cakSuHprItyai pratikSaNam / / 343 // veNuvINAmRdaGgAnunAdibhirgItanisvanaiH / divAnizaM tava svAminnastu karNarasAyanam // 344 // yAvajjIvet sukhaM jIvet, tAvad vaiSayikaiH sukhaiH / na tAmyed dharmakAryAya, dharmAdharmaphalaM kva tat ? // 345 // svayambuddhastato'vAdInAstikaiH svaparAribhiH / andhairandhA ivAkRSya, pAtyante dhigadho janAH / / 346 / / svasaMvedanavedyo'yamAtmA'sti sukhaduHkhavit / niSedhituM bAdhAbhAvAcchakyate na hi kenacit / / 347 // sukhito'haM duHkhito'hamiti kasyA'pi jAtucit / jAyate pratyayo naiva, vinA''tmAnamabAdhitaH / / 348 // svazarIre svasaMvitterevamAtmani sAdhite / astyeva parakIye'pi, zarIre so'numAnataH // 349 / / nizcIyate zarIre'sti, parakIye'pi cetanaH / sarvatra buddhipUrvAyAH, kriyAyA upalambhataH // 350 / / ya eva mriyate jantuH, sa evotpadyate punaH / astyevaM paraloko'pi, cetanasya na saMzayaH / / 351 // 1-asiddhitaH / 2 zirISakusumatulye / 3 zayyAyAm / * bhirarcitaH / 4 saugandhyotpannaH / 5 karNAmRtam / 6 svAnubhavavedyaH / 7 vizvAsaH / 8 svAnubhavAt / 9 prApteH / zrIRSabhasvAmicaritam / pUrvabhavacarite caturtho mahAbalabhavaH / // 26 // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 27 // yAtyekameva caitanyaM, janmato'nyatra janmani / zaizavAdiva tAruNye, tAruNyAdiva vArddhake / / 352 / / vinA hi pUrvacaitanyAnuvRttiM jAtamAtrakaH / azikSitaH kathaM bAlo, mukhamarpayati stane ? / / 353 / / acetanebhyo bhUtebhyazcetano jAyate katham ? / kAraNatyA'nurUpaM hi, kAryaM jagati dRzyate / / 354 / / pratyekaM yugapad vA syAd, bhUtebhyazcetano nanu / AdhaH pakSo yadi tadA, tAvantazcetanA na kim ? ||355 / / atha dvitIyaH pakSaH syAt, tadA bhinnasvabhAvakaiH / bhUtairekasvabhAvo'yaM, janyate cetanaH katham ? ||356 / / rUpagandharasasparzaguNA tAvad vasundharA / pratyakSametadApo'pi, rUpasparzarasAtmikAH / / 357 / / rUpasparzaguNaM teja, ekasparzaguNo marut / amISAmevamAbAlaM, vyaktA bhinnasvabhAvatA / / 358 // toyAdibhyo visadRzAM, muktAnAM janmadarzanAt / bhUtebhyo'cetanebhyo'pi, cetanaH sambhavIti cet / / 359 / / tanna yuktaM yatastoyaM, mauktikAdiSu dRzyate / ekaM paudgalikaM rUpaM, vaisadRzyaM tataH katham ? / / 360 / / kiJca pidhedakAdibhyo, madazaktiracetanA / acetanebhyo jAteti, dRSTAntazcetane katham ? // 361 / / na ca dehAtmanoraikyamiti vAcyaM kadAcana / yaddehe tadavasthe'pi, cetano nopalabhyate / / 362 / / yaccaikaH pUjyate grAvA, mUtrAdyairlipyate'paraH / tadasat sukhaduHkhAdi, kutastyamapacetane ? // 363 / / tato dehAd vibhinno'yamAtmA'sti paralokavAn / vidyate paraloko'pi dharmAdharmanibandhanam / / 364 / / aGganAliGganAdagnitApAdiva samantataH / vilIyate manuSyANAM, viveko navanItavat / / 365 / / nirargalaM bahurasAMstAMstAnAhArapudgalAn / bhuJjAno naiva jAnAti, mattaH pazurivocitam / / 366 // candanAgaru-kastUrI-ghanasArAdigandhataH / AkrAmati naraM sadyo, dandazUka iva smaraH / / 367 // prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / pUrvabhavacarite caturtho mahAbalabhavaH / ||27|| Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 28 // pumAn rAmAdirUpeSu, vilagneneha cakSuSA / vRtilagnopasaMvyAnAJcaleneva skhalatyaho ! / / 368 / / muhUrttasukhadAnena, mohayantI muhurmuhuH / dhUrttamaitrIva saGgItiH, kuzalAya na sarvathA / / 369 / / tatpApasyaikasuhRdo, dharmasyaikavirodhinaH / narakasyAkRSTipAzAn, viSayAn muJca dUrataH // 370 // yat preSya eko bhavati, svAmI bhavati cA'paraH / ekaH prArthayate bhikSAmaparazca prayacchati / / 371 / / vAhanaM ca bhavatyekastamanyazcAdhirohati / abhayaM yAcate caiko, dvitIyastu dadAti tat // 372 // ityAdi samyageveha, dharmAdharmaphalaM mahat / pazyannapi na manyeta yastasmai svasti dhImate ! / / 373 / / tadasadvAgivA'dharmo, heyo duHkhanibandhanam / svAmin ! sadvAgivAdeyo, dharmaH zarmaikakAraNam // 374 // Uce tataH zatamatirnAtmA kazcidihA'paraH / padArthaviSayajJAnAt, pratikSaNavibhaGgurAt / / 375 / / yadvastuSu sthiratve dhIrvAsanA tatra kAraNam / pUrvAparakSaNAnAM tadekatvaM vAstavaM na tu / / 376 / / athovAca svayambuddho, vastu nAsti niranvayam / ambhastRNAdi hi gavAM, hanta ! dugdhAya kalpate // 377 // AkAzapuSpavat kUrmaromavacca niranvayam / naiva vastu bhavatyatra, tad vRthA kSaNabhaGgadhIH / / 378 // vastu cet kSaNavidhvaMsi, santAnaH kSaNiko na kim ? / santAnasya ca nityatve, samastaM kSaNikaM kutaH ? / / 379 / / sarvabhAveSvanityatve, nihitapretimArgaNam / smaraNaM pratyabhijJA ca kathaM nAmopapadyate ? // 380 // janmAnantaranAzitve, dvitIyakSaNasambhavI / pitrorna putraH pitarau na putrasyetyasaGgatiH / / 381 / / 1 niHsantAnam / 2 nyAsIkRtasya pratiyAcanam / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / pUrvabhava carite caturtho mahAbala bhavaH / 113211 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 29 // vivAhasamayAdUz2a, jampatyoH, kSaNanAzinoH / na jAyAyAH patiH patyuna jAyetyasamaJjasam / / 382 / / iha kRtvA'zubha karma, sa nA'mutrA'zrute phalam / bhuGkte'nyaH kintu taditi, kRtanAzA'kRtAgamau / / 383 // turyo'pyuvAca mAyA'sau, tattvato nA'sti kiJcana / dRzyamAnamapi svapna-mRgatRSNAdisannibham // 384 // guruH ziSyaH pitA putro, dharmo'dharmo nijaH paraH / ityAdi dRzyate yat sa, vyavahAro na tAttvikam // 385 // vihAya jambuko mAMsaM, tIre mInAya dhAvitaH / mIno'tha prAvizat toye, mAMsaM gRdho'harad yathA / / 386 // tathaihikasukhaM hitvA, paralokAya dhAvitAH / AtmAnamubhayabhraSTA, vaJcayante hi te narAH / / 387 / / pAkhaNDinAmalIkAjJA, zrutvA narakabhIravaH / daNDayanti nijaM dehamaho ! mohAd vratAdinA / / 388 // yathA mApAtazayekAghriNA nRtyati lAvekaH / tathA'bhizakya narakapAtaM jantustapasyati / / 389 // svayambuddho'bravId vastu, na saccedarthakRt katham ? |maayaa cedIdRzI tarhi, svapnebhaH kiM na kAryakRt ? // 390 // kAryakAraNabhAvaM ced, vastUnAM pAramArthikam / na manyase tadA kiM tvaM, bibheSi patato'zaneH ? // 391 // evaM sati na tvaM nA'haM, na vAcyaM na ca vAcakaH / tadeSTapratipattiH syAd, vyavahArakarI katham ? // 392 / / vitaNDApaNDitairebhiH, svayaM viSayagRdhnubhiH / deva ! pratAryase nityaM, zubhodarkaparAGmukhaiH / / 393 / / tato vivekamAlambya, viSayAMstyaja dUrataH / dharmamevAzraya svAminnatrA'mutra ca zarmaNe / / 394 / / atha rAjA'bravIdevaM, prasAdasubhagAnanaH / svayambaddha ! mahAbuddhe !, sAdhu sAdhUktavAnadaH / / 395 / / yuktaM dharma upAdeyo, na dharmadveSiNo vayam / upAdIyeta kAle'sau, mantrAstramiva saGgere // 396 // 1 asatyajJAm / 2 pakSivizeSaH / 3 viSayalolupaiH / 4 zubhottarakAlavimukhaiH / * vArjaya svA saM 15 yuddhe / AAAAAAAHASRAHASABHARATI prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / pUrvabhavacarite caturtho mahAbalabhavaH / // 29 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 30 // cirAdabhyAgataM mitramiva ko nAma yauvanam / upekSeta taducitA, pratipattimakalpayan ? / / 397 // dharmopadezastadayaM, tvayA'navasare kRtaH / vINAyAM vAdyamAnAyAM, vedodgAro na rAjate // 398 // paraloko hi dharmasya, phalaM sandigdhameva tat / tadaihikasukhAsvAdamakANDe kiM niSedhasi ? // 399 // atha vijJapayAmAsa, svayambaddhaH kRtAJjaliH / Avazyake dharmaphale, mA zatiSThAH kadAcana / / 400 / / kiM na smarasi bAlatve, yadAvAM nandane vane / apazyAva gatAvekaM, kAntirUpadharaM suram ? // 401 // saprasAdo jagAdaivaM, sa devastvAM tadA nRpa ! ahaM hyatibalo nAma, bhavato'smi pitAmahaH // 402 // krUramitrAdivodvigno'muSmAd vaiSayikAt sukhAt / rAjyaM tRNamiva tyaktvA, triratnImahamAzrayam / / 403 / / vrataprAsAdakalasaH, saMnyAso'ntakSaNe mayA / gRhItastatprabhAveNa, jAto'haM lAntakAdhipaH / / 404 / / pramadvareNa na stheyaM, tat tvayA'pItyudIrya ca / vidyotitaviyadvidyudiva so'tha tirodadhe / / 405 // manyasva paralokaM tad, vacaH paitAmahaM smaran / pratyakSe'pi pramANe kiM, pramANAntarakalpanA ? // 406 // rAjA'pyUce smArito'smi, sAdhu paitAmahaM vacaH / paralokamahaM manye, dharmAdharmanibandhanam // 407 // mithyAdRgvAkpAMzupuJjajaladaH so'tha mantrirAT / labdhAvakAzaH sAnandamiti vaktuM pracakrame // 408 // tava vaMze'bhavat pUrva, kurucandro narezvaraH / jAyA kurumatI tasya, haricandrazca nandanaH / / 409 / / nRpatiH sa tu kaulo'bhUnmahArambhaparigrahaH / dhuryo'nAryeSu kAryeSu, nirdayazca kRtAntavat / / 410 // durAcAro'pi raudro'pi, sa rAjyaM bubhuje ciram / pUrvopArjitapuNyAnAM, phalamapratighaM khalu // 411 // 1 jJAnadarzanacAritrarUpAm / 2 pramAdinA / 3 prakAzitAkAzaH / * harizcandra / 4 zAktaH / + pratimaM / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / pUrvabhavacarite caturtho mahAbalabhavaH / // 30 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 31 // tasyAvasAnasamaye, jajJe dhAtuviparyayaH / AsannanarakaklezavarNikAmAtrasannibhaH / / 412 / / AsIt kaNTakazayyeva, tUlazayyA'sya duHkhadA / nimbavad virasAnyAsan, bhojyAni surasAnyapi // 413 // candanAgarukarpUrakastUryaH pUtayo'bhavan / zatruvat putramitrAdyA, dRzorudvegahetavaH / / 414 / / karNaklezAya gItAni, babhUvuH, kroSTunAdavat / puNyacchede'thavA sarvaM prayAti viparItatAm / / 415 / / sukhetaraistaM viSayopacArai ratidaiH kSaNam / kurumatIharicandrau, pracchannaM pratyajAgRtAm / / 416 / / cumbyamAna ivAGgAraiH pratyaGgaM dAhavihnalaH / raudradhyAnaparaH prApadavasAnaM sa bhUpatiH / / 417 / / tasyaurdhvadehikaM kRtvA, haricandrastadAtmajaH / aziSad vidhivad rAjyaM, sadAcArapathAdhvagaH / / 418 // so'trApi dRSTvA'ghaphalaM dRSTvA tanmaraNaM pituH / dharmameva pumartheSu, tuSTAvArkaM graheSviva / / 419 / subuddhiM bAlasuhRdaM, zrAvakaM so'nyadA''dizat / dharmavidbhyo'nvahaM dharmaH zrutvA zaMsyastvayA mama // 420 / / subuddhirvidadhe nityaM tattathA'tyantatatparaH / anukUlanidezo hi satAmutsAhakAraNam / / 421 / / pratyahaM haricandro'pi dharmaM tatkathitaM bhRzam / zraddadhe pApabhItaH san, rogabhIta ivauSadham // 422 // anyadA bahirudyAne, zIlandharamahAmuneH / utpanne kevalajJAne'bhIyurdevAstamarcitum // 423 // subuddhinaivaM kathite, zraddholikhitamAnasaH / sa rAjA turagArUDhastaM munIndramupAyayau / / 424 / / namaskRtyopaviSTe ca tasmin rAjJi mahAmuniH / vidadhe kumatadhvAntakaumudIM dharmadezanAm // 425 // 1 durgandhamayyaH / rizcandrau / + rizcandraM / pathAnugaH / * rizcandro / 2 kumatAndhakAracandrikAm / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabha svAmicaritam / pUrvabhava carite caturtho mahAbala bhavaH / // 31 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 32 // dezanAnte sa bhUpAlastaM papraccha kRtAJjaliH / svAmin ! mama pitA mRtvA, kAM gatiM pratyapadyata ? // 426 // uvAca so'tha bhagavAn, mahArAja ! pitA tava / saptamaM narakaM prApa, sthAnaM nAnyatra tAdRzAm / / 427 / / tadAkarNya samudbhUtasaMvegaH sa mahIpatiH / vanditvA munimutthAya, yayau nijaniketane / / 428 // rAjyaM sUnoH so'rpayitvA, subuddhimidamabhyadhAt / pravrajiSyAmyahaM dharma, mayIvA'smin sadA dizeH / / 429 / / so'pyUce pravrajiSyAmi, bhavantamanu bhUpate ! / tvasute matsuto dharma, vakSyatyahamiva tvayi / / 430 // karmAdribhedakulizaM, vrataM tau rAjamantriNau / AdadAte suciraM ca, pAlayitveyatuH zivam / / 431 / / yuSmadvaMze'parazcAsId, daNDako nAma pArthivaH / pracaNDazAsano daNDadharaH sAkSAdivA'riSu / / 432 / / babhUva tanayastasya, maNimAlIti vizrutaH / aMzumAlIva tejobhirabhivyAptadigantaraH / / 433 / / putramitrakalatreSu, ratnasvarNadhaneSu ca / prANebhyo'pyatyabhISTeSu, mUrchAvAn daNDako'bhavat / / 434 / / ArttadhyAnaparaH kAlAd, daNDakaH prApa paJcatAm / bhANDAgAre nije so'jagaro'jAyata durgaraH / / 435 / / tatrAgAre praviveza, yo yastaM taM sa janase / dAruNAtmA sarvabhakSI, hutAzana ivodyataH / / 436 // anyadA dadRze tena, maNimAlI gRhaM vizan / prAgjanmasmaraNAcvAtmasUnurityupalakSitaH / / 437 / / prazAntAM darzayanmUrti, sasneho mUrtimAniva / prAgjanmabandhunaH ko'pItyajJAyi maNimAlinA / / 438 / / munInAM jJAninAM pArdhAjjJAtvA taM pitaraM nijam / upavizya purastasya, jaina dharma zazaMsa saH / / 439 / / so'vabudhyArhataM dharma, saMnyAsaM pratyapadyata / zubhadhyAnaparo mRtvA, devabhUyamiyAya ca / / 440 // 1 samprAptavairAgyaH / 2 karmarUpaparvatavidAraNe vajam / 3 tyAgam / 4 devatvam / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / pUrvabhavacarite caturtho mhaablbhvH| / / 32 / / Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 33 / / putrapremNA divo'bhyetya, sa hAraM maNimAline / divyamuktAmayamadAt, so'yamadyApi te hRdi / 441 // haricandrAnvaye'bhUstvaM, subuddheranvaye tvaham / kramAgatAptabhAvena, tato dharme pravartyase // 442 // yadvijJaptamakANDe tu, zrUyatAM tatra kAraNam / yadadya nandane'drAkSaM, cAraNazramaNAvaham / / 443 // jagatprakAzajanakau, mahAmohatamacchidau / ekatra militau sAkSAt, sUryAcandramasAviva // 444 // kurvantau dezanAM tatra, jJAnAtizayazAlinau / tau mayA samaye pRau, pramANaM bhavadAyuSaH // 445 / / tAbhyAM tu bhavato mAsamAtramAyurniveditam / atastvAM tvarayAmyadya, dharmAyaiva mahAmate ! // 446 // mahAbalo'thA'bhidadhe, svayambuddha ! dhiyAMnidhe! / tvamevaiko'si me bandhuryanmatkAryAya tAmyasi // 447 / / AkramyamANaM viSayairnidrAluM mohanidrayA / mAmajAgarayaH sAdhu, zAdhi kiM sAdhayAmyataH ? // 448 // AyuSyalpe'dhunA dharmaH, sAdhanIyaH kiyAna mayA ? / kIdazaM kRpakhananaM, sadyo lagne pradIpene // 449 / / svayambuddho'pyuvAcaivaM, mA viSIda dRDhIbhava / paralokaikasuhRdaM, yatidharma samAzraya / / 450 // apyeka divasaM jIvaH, parivrajyAmupeyivAn / apavargamapi prApnotyeva svargasya kA kathA ? // 451 // AmetyuditvA svasutaM, sve pade pratyatiSThipat / mahAbalastadAcAryaH, prAsAde pratimAmiva / / 452 // dInA'nAthajanebhyo'tha, dayAdAnamadatta saH / tathA yathA na ko'pyAsId, yAJcAdIno janaH punaH / / 453 / / vicitravastramANikyasuvarNakusumAdibhiH / sa cakre'STAhnikAM sarvacaityeSvindra ivA'paraH / / 454 / / tatazca kSamayitvA svajanaM parijanaM tathA / dIkSAM munIndrapAdAnte'grahInmokSazriyaH sakhIm // 455 // 1 zikSaya / 2 agnau / * dAbhijJaH / + cakre sarvacaityeSu, pUjAM zakra ivAparaH / pUrvabhavacarite caturtho mahAbalabhavaH / // 33 // Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 34 // sarvasAvadhayogAnA, viratyA samameva saH / cakre caturvidhAhArapratyAkhyAnaM mahAmanAH / / 456 // asau samAdhipIyUSahradamagno nirantaram / ambhojinIkhaNDa iva, na hi mamlau manAgapi / / 457 / / bhuAna iva bhojyAni, peyAnyapi pibanniva / so'kSINakAntirabhavanmahAsattvaziromaNiH // 458 / / samAhitaH smaran paJcaparameSThinamaskriyAm / dvAviMzatidinAn kRtvA'nazanaM sa vyapadyata / / 459 / / sa svayaM sambhRtaiH puNyairdivyairiva turaGgamaiH / aizAnakalpaM tatkAlamAsasAda durAsadam / / 460 / / vimAne zrIprabhe'thopapAde zayanasampuTe / vidyutpuJja ivA'mbhodagarbhe samudapAdi saH / 461 / / divyAkRtiH susaMsthAnaH, saptadhAtUjjhitAGgakaH / zirISasukumArAGgaH, kAntikrAntadigantaraH / / 462 / / vajrakAyo mahotsAhaH, puNyalakSaNalakSitaH / kAmarUpo'vadhijJAnI, sarvavijJAnapAragaH / / 463 / / aNimAdiguNopeto, nirdoSo'cintyavaibhavaH / lalitAGga iti khyAtaH, sa yathArthAbhidho'bhavat / / 464 // pAdayo ratnakaTake, kaTisUtraM kaTItaTe / hastayo kaGkaNadvandvaM, bhujayoraGgadadvayam / / 465 // vakSaHsthale hArayaSTiH, kaNThe graiveyakaM tathA / kuNDale karNalatayoH, sakkirITau ca mUrdhani / / 466 // ityAdibhUSaNagrAmo, divyAni vasanAni ca / sarvAGgabhUSaNaM tasya, yauvanaM ca sahA'bhavat / / 467 / / ||tribhirvishesskm / / nanAda nAdayannAzAH, pratinAdena dundubhiH / peThurjaya jagannandetyAdi maGgalapAThakAH / / 468 // 1 sarvasadoSayogAnAm / * AtmArAmamanAH prApa, mAsAnte so'tha paJcatAm / 2 grIvAbharaNam / pUrvabhavacarite paJcamo lalitAGgadeva bhavaH / // 34 // Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabha / / 35 // svAmi caritam / gItavAditranirghoSabandikolAhalAkulam / tadvimAnaM jagarjeva, nAthAgamabhuvA mudA / / 469 / / so'tha suptotthita iva, pazyannavaM vyatarkayat / kimindrajAlaM?, kiM svapnaH ?, kiMmAyA ? kimivedRzam ? // 470 // kimetad gItanRttAdi, mAmuddizya pravartate ? / ayaM loko vinItaH kiM, mahyaM nAthAya tiSThate ? // 471 / / idaM zrImadidaM ramyabhidaM sevyamidaM priyam / idamAnandasadanaM, sadaH kimidamAsadam ? // 472 / / sphUrjadvitarkasamparka, tamakarkazayA girA / iti vijJapayAmAsa, pratIhAraH kRtAJjaliH // 473 / / adya nAtha ! vayaM dhanyAH, sanAthAH svAminA tvayA / kuru prasAdaM namreSu, pIyUSasadRzA dRzA / / 474 / / svAminnazAnakalpo'yaM, yathAsaGkalpitapradaH / analpAnazvarazrIkaH, sadA sukhaniketanam / / 475 // amuSmin devaloke ca, tvayA puNyairupArjitam / vimAnaM zrIprabhamidaM, sAdhvalaGkuruSe'dhunA / / 476 / / tvatsabhAmaNDanamamI, tava sAmAnikAH surAH / eko'pyaneka iva yairvimAne'smistvamIkSyase / / 477 / / trAyastriMzA amI svAmin !, purodhomantritAspadam / tvadAdezamapekSante, yathAsamayamAdizeH // 478 // pAriSadyAH surAzcaite, narmasAcivyakAriNaH / lIlAvilAsagoSThISu, ramayiSyanti te manaH // 479 // sadA saMvarmitAstIkSNaSatriMzacchastradhAriNaH / svAmirakSAmahAdakSAzcAtmarakSA amI tava / / 480 // lokapAlA amI ca tvatpurarakSAdhikAriNaH / anIkapatayazcaite, tvadanIkadhurandharAH / / 481 / / paurajAnapadaprAyAH, prakIrNakasurA ime / deva ! tvadAjJAnirmAlyaM, dhArayiSyanti mUrdhani / 482 / / dAsyayogyAzcAbhiyogyAH, sevante tvAmitastvamI / surAH kilbiSikAzcaite, mlecchakarmakRtastava / / 483 / / 1 svAmisamAgamajanitayA / 2 sphuradvikalpasamparkam / 3 komalayA / 4 purohitamantritvasthAnam / 5 kavacinaH / pUrvabhavacarite paJcamo lalitAGgadeva bhavaH / / / 35 // Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 36 / / tavaite ramyaramaNIramaNIyatarAGgaNAH / manaH prasAdajananAH, prasAdA ratnanirmitAH / / 484 // amUrvApyo ratnamayyaH, sauvarNakamalAkarAH / tavAkrIDanagAzcaite, ratnakAJcanasAnavaH / / 485 / / etAH svacchajalAH krIDAnadyaH sadyaH pramodadAH / krIDodyAnAni caitAni nityapuSpaphalAni te / / 486 / / sadaH saMdanametat te, svarNamANikyanirmitam / AdityamaNDalamiva dyutidyotitadiGmukham // 487 // etAzca cAmarAdarzatAlavRntAkapANayaH / sarvavAraM vAranAryaistvatsevaikamahotsavAH // 488 / / ayaM caturvidhAtodyacaturaH puratastava / gandharvavargaH saGgItakRte sajjo'vatiSThate / / 489 / / dattopayogastatkAlamavadhijJAnatastataH / sa dinaM hyastanamiva, pUrvajanmaivamasmarat / / 490 / / vidyAdharapatiH so'haM, svayambuddhena mantriNA / dharmamitreNa jainendraM dharmamasmi vibodhitaH / / 491 / / pravrajyAM pratipanno'haM tadaivA'nazanaM vyadhAm / AsadaM tatphalamidamaho ! dharmasya vaibhavam / / 492 / / iti smRtvA samutthAya, dattabAhuH sa vetriNA / siMhAsanamalaJcake, sphUrjajjayajayadhvaniH / / 493 / / tato'bhiSiSice devairavIjyata ca cAmaraiH / agIyata ca gandharvai, kalemaGgalagItibhiH // / 494 / / samutthAya tato'pyeSa bhaktibhAvitamAnasaH / gatvA caitye'rhatpratimAH, pUjayAmAsa zAzvatIH / / 495 / / devairgrAmatrayodgAramadhure gItamaGgale / kriyamANe jinAdhIzaM so'stAvId vividhaiH stavaiH / / 496 // tato'sau vAcayAmAsa, pustakAn jJAnadIpakAn / Anarca mANavastambhasthitAnyasthIni cA'rhatAm // 497 // atha divyAtapatreNa, pArvarNendusanAbhinA / bhrAjiSNurdhAryamANena, sa lIlAsadanaM yayau / / 498 / / 1 krIDAparvatAH / 2 sabhAgRham / 3 vyajanam / 4 vezyAH / 5 madhuramaGgalagItaiH / 6 pUrNimAcandratulyena / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmi caritam / pUrvabhava carite paJcamo lalitAGgadeva bhavaH / / / 36 / / Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RRB triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva prathamaH sargaH // 37 // zrIRSabhasvAmicaritam / nitAntasukumArAmripANinetrAnanacchalAt / lAvaNyasindhumadhyasthAravindavanikAmiva / / 499 // AnupUrveNa pRthulau, vRttAvUrU ca bibhratI / nyAsIkRtAviva nijau, tUNIrau puSpadhanvanA / / 500 / / rAjamAnAM nitambena, vipulenA'cchavAsasA / kalahaMsakulAlIDhapulineneva nimnagAm / / 501 / / rAjantImudareNA'tikSAmeNa pavimadhyavat / pInonnatakucadvandvabhAraprodvahanAdiva / / 502 // bhAntI rekhAtrayAGkeNa, kaNThena kalanAdinA / kambuneva smaranRpasyoccairvijayazaMsinA / / 503 / / adharIkRtabimbAbhyAmadharAbhyAM cakAsatIm / nAsayA netranalinanAlalIlAjuSA'pi ca / / 504 // arkIkRtapArvaNendulakSmIsarvasvahAriNA / hAriNA cittaharaNI, snigdhagaNDAlikena ca / / 505 / / karNI ratipateH krIDAdolAlIlAmalimlucau / bhrUyugaM ca smaradhanuryaSTizrIhAri bibhratIm / / 506 / / zobhamAnAM kabaryA ca, snigdhakAlakAntayA / vadanAmbhoruhasyA'nusAriNyevA'limAlayA / / 507 // sarvAGgINaM ca vinyastaratnAbharaNasampadA / jaGgamIbhAvabhAkkalpalatAvibhramahAriNIm / / 508 / / manojJamukhapadmAbhirapsarobhiH sahasrazaH / paritaH parikaritAM, saridbhiriva jAhnavIm / / 509 // devI svayamprabhA nAma, prabhAbhagnAciraprabhAm / prabhUtapramadastatra, dadarza zrIprabhaprabhuH / / 510 // ||dvaadshbhiH kulakam / / kRtAbhyutthAnayA dUrAt, snehAtizayayuktayA / tayA sahakaparyaGke, niSasAdA'marAgraNIH / / 511 // ekatra ca niSaNNau tau, cakAsAmAsaturbhRzam / ekAlavAlamadhyasthau, latAviTapinAviva // 512 // 1 iSudhI / 2 vajramadhyavat / 3 manohareNa / 4 kezapAzena / 5 sarvAGgeSu / 6 vidyutam / pUrvabhavacarite paJcamo lalitAGgadeva bhavaH / HASHASIRSINHASABHARASHTRA // 37 // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 38 // parasparamabhUccetastayorlInaM nirantaram / nigaDeneva rAgeNa, nibiDena niyantritam / / 513 / / ramamANastayA sArddhamacchinnapremasaurabhaH / gamayAmAsa bhUyAMsaM, kAlamekAM kalAmiva / / 514 / / dalaM vRkSAdiva divastato'cyoSTa svayamprabhA / AyuHkarmaNi hi kSINe, nendro'pi sthAtumIzvaraH / / 515 / / || AkrAntaH parvateneva, kulizeneva tADitaH / priyAcyavanaduHkhena, lalitAGgo'tha mUJchitaH / / 516 // labdhasaMjJaH kSaNenA'tha, vilalApa muhurmuhuH / vimAnaM zrIprabhamapi, pratizabdairvilApayan / / 517 // prApa nopavane prIti, na vApyAmapi nirvavau / krIDAzaile'pi na svasthAnAnandannandane'pi saH / / 518 // hA priye ! hA priye ! kvA'si, kvA'sIti vilapannasau / svayamprabhAmayaM vizvaM, pazyan babhrAma sarvataH // 519 // itazca svAmimaraNotpannavairAgyavAsanaH / svayambuddho'pyAttadIkSaH, zrIsiddhAcAryasannidhau / / 520 / / suciraM niratIcAraM, pAlayitvA vrataM sudhIH / aizAne dRDhadharmAkhya, indrasAmAniko'bhavat / / 521 // ||sndaanitkm // sa pUrvabhavasambandhAd, bandhuvat premabandhuraH / AzvAsayitumityUce, lalitAGgamudAradhIH / / 522 / / kiM muhyasi mahAsattva !, mahilAmAtrahetave ? / dhIrAH prANAvasAne'pi, na hi yAntIdRzIM dazAm / / 523 / / lalitAGgo'pyuvAceti, bandho ! kimidamucyate ? / prANAntaH susahaH kAntAvirahastu suduHsahaH / / 524 / / ekaiva nanu saMsAre, sAraM sAraGgalocanA / yAM vinA nUnamIdRzyo'pyasArAH sarvasampadaH / / 525 / / taduHkhaduHkhitaH so'pIzAnasAmAnikaH suraH / dattvopayogamavadhijJAnAjjJAtvA'bravIditi / / 526 // 1 zRGalayA / 2 zAntiM jagAma / svastho, nAnandannanda / pUrvabhavacarite paJcamo lalitAdeva bhavaH / // 38 // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA prathamaM parva prathamaH puruSacarite sargaH // 39 // zrIRSabhasvAmicaritam / mA viSIda mahAbhAga !, bhava svastho'dhunA nanu / mayA mRgayamANena, prAptA'sti bhavataH priyA / / 527 / / pRthivyAM dhAtakIkhaNDe, prAgvideheSu vidyate / nandigrAme gRhapatirnAgilo nAma durgataH / / 528 / / pUraNAyodarasyA'pi, bhraman preta ivA'nvaham / kSudhitastRSitaH zete, cottiSThati ca tAdRzaH // 529 // dAridryasya bubhukSeva, tasyA'sti sahacAriNI / nAgazrIrityabhidhayA, mandabhAgyaziromaNiH // 530 // uparyupari kanyAM SaT, kanyAstatrA'sya jajJire / paumanasyeva piTakA, adho'dhaH piTakaM tanau / / 531 // prakRtyA bahubhakSiNyaH, kurUpA vizvagarhitAH / babhUvastAstayoH putryo, grAmazUkarayoriva / / 532 / / ApannasattvA palyAsIt, punarapyasya kAlataH / prAyeNa hi daridvANAM, zIghragarbhabhUtaH striyaH / / 533 / / so'thaitaccintayAmAsa, kasyedaM karmaNaH phalam ? / yadahaM martyaloke'pi, prApnomi narakavyathAm / / 534 // amunA janmasiddhana, duzcikitsena bhUyasA / upadehikayeva durdAridrayeNA'smi vidrutaH / / 535 / / itaH sAkSAdalakSmIbhiriva nirlakSmamUrtibhiH / kanyakAbhiH pUrvajanmavairiNIbhirivA'rditaH / / 536 // adhunA yadi bhUyo'pi, duhitA prasaviSyate / tadA dezAntaraM yAsyAmyujjhitvaitat kuTumbakam / / 537 / / evaM cintAM prapannasya, suSuve tasya gehinI / karNasUcIpravezAbhaM, sutAjanma ca so'zRNot / / 538 / / yayAvUrdhvamukhaH so'tha, kuTumbaM projjhya nAgilaH / paryasya bhAraM sahasA, balIvarda ivA'dhamaH // 539 // tasyAH prasavaje duHkhe, patipravasanavyathA / samajAyata tatkAlaM, kSArakSepa iva kSate // 540 // nAmA'pi tasyA nAgazrIrnAkArSIdatiduHkhitA / nirnAmiketi nAmnA'sau, tato lokairudIritA / / 541 // 1 daridrI / 2 pAmAyuktasya / 3 nisphoyaH / 4 sagarbhA / 5 ughei' iti bhASAyAm / * duhitRbhiH / 6 tyaktvA / pUrvabhavacarite paJcamo lalitAdeva bhavaH / // 39 / / Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 40 / / sA'pAlayanna tAM samyagavarddhiSTa tathA'pi sA / jantorvajrAhatasyA'pi mRtyurnA'truTitAyuSaH / / 542 / / atyantadurbhagA mAturapyudvegavidhAyinI / sA kAlaM gamayatyanyagRhe duSkarma kurvatI / / 543 / / ekasminnutsave'nyedyurADhyabAlakapANiSu / IkSitvA modakAn sA'pi yayAce mAtaraM nijAm / / / 544 / / dantairdantAn dharSayantI, tAmambA'pIdamabravIt / yAcase modakAn yuktaM, modakAdI pitA'pi te // 545 / / yadi modakalipsustvaM rajjumAdAya gaccha tat / zailamambaratilakaM, dArubhArakRte hale ! / / 546 / / karISAgnisodarayA, dahyamAnA tayA girA / rudatI raJjumAdAya, taM parvatamiyAya sA / / 547 // adrestasya zirasyaikarAtrikapratimAjuSaH / kevalajJAnamutpede, yugandharamunestadA / / 548 / / tasyA'tha sannihitAbhirdevatAbhiH pracakrame / tatkAlaM kevalajJAnamahimAkhyo mahotsavaH / / 549 / / parvatAsannanagaragrAmavAsI tato janaH / ahaMpUrvikayA tatra, taM vanditumupAyayau / / 550 / / tatra yAntaM janaM dRSTavA, nAnAbharaNabhUSitam / tasthau nirnAmikA citralikhitevA'tivismayAt / / 551 / / sA paramparayA jJAtvA, lokAgamanakAraNam / dArubhAraM duHkhabhAramivotsRjyA'calat tataH / / 552 / / jana saha tenA'tha, sA'pi nirnAmikA girim / tamAruroha tIrthAni sarvasAdhAraNAni yat / / 553 / / kalpapAdapavat pAdau, manyamAnA mahAmuneH / sA sAnandamavandiSTa, matirgatyanusAriNI / / 554 // lokamAhlAdayannabda, iva gambhIrayA girA / munirvizvajanIno'tha, vidadhe dharmadezanAm / / 555 / AmasUtravyUtakhaTvAdhirohaNasahodaram / bhavabhUmau nipAtAya, nRNAM viSayasevanam / / 556 / / 1 ghanibAlakakareSu / 2 modakabhakSakaH / tatrAyAntaM A / / 3 vizvahitakartA / 4 apakvasUtravyUtakhaTvAdhirohaNasadRzam / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmi caritam / pUrvabhava carite paJcamo lalitAGgadeva bhavaH / / / 40 / / Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaH / / 41 // sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / ekagrAmasabhAvAsasuptapAnthajanopamaH / putramitrakalatrAdisaGgamaH sarvadehinAm / / 557 // lakSeSu caturazItau, yoniSu bhramatAmiha / ananto duHkhasambhAraH, svakarmapariNAmajaH / / 558 // atha nirnAmikA'vocad, bhagavantaM kRtAJjaliH / tulyo rAjJi ca raGkeca, yat tvaM vijJapyase tataH / / 559 / / saMsAro duHkhasadanaM, bhagavadbhiH prakIrtitaH / asti kiM kazcidapyatra, matto'pyadhikaduHkhitaH ? // 560 // bhagavAnapyuvAcaivaM, duHkhaM duHkhitamAnini! / bhavatyAH kIdRzaM bhadre!, duHkhitAnaparAn zRNu / / 561 // svakarmapariNAmenotpadyante narakAvanau / bhaidikAzchaidikAH zIrSachedyAzcA'pi zarIriNaH / / 562 // tIlapIDaM nipIDyante, yantraistatra hi kecana / dArudAraM ca dAryante, krakacaiH ke'pi dAruNaiH / / 563 // zUlatUlikazayyAsu, zAyyante ke'pi santatam / asurairvastravat kecidAsphAlyante zilAtale // 564 / / kuTyante ke'pyaryaspAtrANIva lohaghanairghanaiH / khaNDyante zAkapaNikA, iva kecana khaNDazaH / / 565 // bhUyo'pi militAGgAste, bhUyo bhUyastathaiva hi / tadduHkhamanubhAvyante, krandantaH karuNasvaram // 566 // pipAsitAzca pAyyante, taptatrapurasaM muhuH / chAyArthino niSAdyante, cA'sipatratarostale / / 567 // muhUrtamapi na sthAtuM, labhante vedanAM vinA / narake nArakAH karma, smAryamANAH purAkRtam / / 568 / / vatse ! nArakarSaNDhAnAM, yad duHkhaM tadazeSataH / zrAvyamANamapi prANabhAjAM duHkhAya jAyate / / 569 // kiJca pratyakSamIkSyante, jala-sthala-khacAriNaH / prANino vividhaM duHkhamApedAnAH svakarmajam // 570 // tatra vAricarAH svairaM, khAdantyanyo'nyamutsukAH / dhIvaraiH parigRhyante, gilyante ca bakAdibhiH // 571 // 1 bhedanIyAH / 2 chedanIyAH / 3 lohapAtrANi / 4 zAkAvayavAH / 5 nArakinAm / 6 prApnuvantaH / pUrvabhavacarite paJcamo lalitAGgadeva bhavaH / // 41 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 42 // utkIlyante tvacayadbhirbhUjyante ca bhaTitravat / bhoktukAmairvipacyante, nigAlyante vasArthibhiH / / 572 / / prANinazca sthalacarA, abalA balavattaraiH / mRgAdyAH siMhapramukhaiAryante mAMsakAmibhiH / / 573 / / mRgayAsaktacittaizca, krIDayA mAMsakAmyayA / naraistattadupAyena, hanyante'naparAdhinaH / / 574 / / kSudhA-pipAsA-zItoSNA-'tibhArAropaNAdinA / kazA-'Gkuza-pratodaizca, sahante vedanAmamI / / 575 / / khecarAstittiri-zuka-kapota-caTakAdayaH / zyena-ziJcAna-gRdhrAdyairgRhyante mAMsagRnubhiH / / 576 // mAMsalubdhaiH zAkunikai nopAyaprapaJcataH / saGgahya pratihanyante, nAnArUpairviDambanaiH / / 577 / / jalAdizastrAdibhavaM, tirazcAM sarvato bhayam / abhagnaprasaraM svasvakarmabandhanibandhanam / / 578 / / mAnuSyake'pi samprApte, jAyante ke'pi janminaH / janmAndhabadhirA janmapaGgavo janmakuSThinaH // 579 / / caurikApAradArikyaprasaktAH ke'pi mAnavAH / navairnavairnigRhyante, nigrahairnArakA iva / / 580 // vividhairvyAdhibhiH ke'pi, bAdhyamAnA nirantaram / prekSamANAH paramukhamupekSyante sutairapi / / 581 // mUlyakrItAzca tADyante, kecidazvatarA iva / atibhAreNa bAdhyante'nubhAvyante tRSAdikam / / 582 / / parasparaparAbhUtikliSTanAM dhusadAmapi / svasvAmibhAvabaddhAnAM, duHkhameva nirantaram / / 583 // asminnasAre saMsAre, nisargeNA'tidAruNe / avadhirna hi duHkhAnA, yAdasAmiva vAridhau / / 584 // saMsAre duHkhanilaye, jaino dharmaH pratikriyA / mantrAkSaramiva sthAne, bhUtapretAdisaGkale / / 585 / / jAtu hiMsA na karttavyA, hiMsayA hi zarIriNaH / poto ivA'tibhAreNa, majjanti narakArNave / / 586 // 1 jalajantUnAm / 2 pratIkAraH / 3 pravahaNAni / pUrvabhavacarite paJcamo lalitAGgadeva bhavaH / // 42 // Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 43 // asatyaM sarvathA tyAjyamasatyavacanena yat / ciraM bhramati saMsAre, jantustRNyeva vAtyayA / / 587 / / adattaM nAdadItArthamadattAdAnato yataH / kapikacchUphalasparzAdiva jAtu sukhaM na hi / / 588 / / abrahma pariharttavyamabrahmacaraNena hi / dhRtvA gale raGka iva, nIyate narake janaH / / 589 / / parigraho na karttavyaH, parigrahavazena yat / duHkhapaGke jano majjatyatibhAreNa gauriva / / 590 / / paJcA'pyamUni hiMsAdInyutsRjed dezato'pi yaH / uttarottarakalyANasampadAM so'pi bhAjanam / / 591 / / atha sA''sAdayAmAsa, saMvegamatizAyinam / ayogola ivA'bhedyaH, karmagranthirabhidyata / / 592 / / mahAmuneH puraH sA'tha, samyak samyaktvamAdade / pratipede jinopajJa, gRhidharmaM ca bhAvataH / / 593 / / ahiMsAdIni paJcA'pi tadaivA'NuvratAni sA / paralokAdhvapAtheyabhUtAni pratyapadyata / / 594 / / muninAthaM praNamyA'tha, gRhItvA dArubhArakam / jagAma kRtakRtyeva, muditA sA svamAlayam // 595 / / tataH prabhRti sA tepe, tapo nAnAvidhaM sudhIH / svanAmevA'vismarantI, yugandharamunergiram / / 596 / na hi kazcidupAyaMsta, durbhagAM yauvane'pi tAm / kaTutumbyAH pakvamapi phalamaznAti ko'thavA ? / / 597 / / tato viziSTasaMvegA, tatrA'drAveyuSaH punaH / yugandharamuneragre, sA'styAttAnazanA'dhunA / / 598 / / tad gaccha darzayA'syAH svaM tvayi raktA satI mRtA / sA te patnI bhavedante, yA matiH sA gatiH kila / / 599 // taccakre lalitAGgo'pi, sA'pi tadrAgiNI satI / mRtvA svayamprabhA nAma, tatpalyajani pUrvavat // 600 / / praNaSTayaM praNayakrodhAdiva prApya priyAM tataH / sa reme'bhyadhikaM tApe, ratyai chAyA hi jAyate // 601 // 1 tRNasamUha iva / 2 lohagolaH / 3 jinopadiSTam / 4 gRhItAnazanA / 6: prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / pUrvabhava carite paJcamo lalitAGgadeva bhavaH / // 43 // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sarga: zrIRSabhasvAmicaritam / // 44 // ramamANastayA sArddha, gate kAle kiyatyapi / AtmacyavanacihnAni, lalitAGgo vyalokayat / / 602 / / tasya ratnAbharaNAni, nistejaskAni jajJire / mamluzca maulimAlyAni, tadviyogabhayAdiva / / 603 / / mAlinyaM bhejire sadyastasyA'Gga vasanAni ca / Asanne vyasane lakSmyA, lakSmInAtho'pi mucyate // 604 / / bhogeSvatyantamAsaktistasyA'bhUd dharmabAdhayA / prakRtivyatyayaH prAyo, bhavatyante zarIriNAm / / 605 // jajalpa zokavirasaM, tasya sarvaH paricchadaH / bhAvikAryAnusAreNa, vAgucchalati jalpatAm / / 606 / / AkAlapratipannAbhyAM, priyAbhyAM ca sahaiva hi / kRtAparAdha iva sa, zrIhIbhyAM paryamucyata / / 607 / / adIno'pi hi dainyena, vinidro'pi hi nidrayA / sa zizriye mRtyukAle, pakSAbhyAmiva kITikA / / 608 // hRdayena samaM tasya, vizliSyatsandhibandhanAH / mahAbalairapyakampyAH, kalpavRkSAcakampire / / 609 / / tasyA'rujo'pyabhajyanta, sarvAGgopAGgasandhayaH / bhAvidurgatiyAnotthavedanAzaGkanAdiva / / 610 // padArthagrahaNe tasyA'paTudRSTirajAyata / tathaiva sthitimanyeSAmakSameva nirIkSitum / / 611 // garbhAvAsanivAsotthaduHkhAgamabhayAdiva / prakampataralAnyaGgAnyasyA'jAyanta tatkSaNam / / 612 // krIDAgiri-saridvApI-dIrghikopavaneSu saH / ramyeSvapi ratiM nApa, sapAkala iva dvipaH // 613 / / tataH svayamprabhA'vocadaparAddhaM na kiM mayA ? / vimanaskatayA deva!, yadevamupalakSyase / / 614 / / lalitAGgo'pyuvAcaivaM, nA'parAddhaM priye ! tvayA / aparAddhaM mayA subhu!, yadalpaM prAkkRtaM tapaH // 615 / / bhogeSu jAgarUko'haM, dharme supta ivA'nizam / pUrvajanmanyabhUvaM hi, vidyAdharanarezvaraH / / 616 / / 1 viSNuH / 2 parivAraH / * sapakila / 3 pAkalo gajajcaraH / pUrvabhavacarite paJcamo lalitAGgadeva bhavaH / / 44 // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH // 45 // zrIRSabhasvAmicaritam / madbhAgyapreriteneva, svayambuddhena mantriNA / dharma prabodhito jainamAyuHzeSe'hamAptavAn // 617 // iyatkAlaM ca taddharmaprabhAvAcchrIprabhe prabhuH / sAto'hamatavyoSye, nA'labhyaM labhyate kvacit / / 618 // evamAbhASamANasya, tasyA''diye biDaujasA / dRDhadharmAbhidho devo, jagAdaivamupetya tam // 619 // jinendrapratimApUjA, kartuM nandIzvarAdiSu / yAsyatyaizAnakalpendrastvamapyehi tadAjJayA / / 620 // aho ! bhAgyavazAt kAlocitaM me svAmizAsanam / iti pramudito'cAlIlalitAGgaH savallabhaH / / 621 / / gatvA nandIzvare so'rhatpratimAH zAzvatIstataH / Anarca vismRtAsannacyavanaH parayA mudA / / 622 // tato'pyanyeSu tIrtheSu, gacchan svacchena cetasA / so'gAdabhAvaM kSINAyuH, kSINatailapradIpavat / / 623 // jambUdvIpe tataH pUrvavideheSUpasAgaram / mahAnadyAzca sItAbhidhAnAyA uttare taTe // 24 // vijaye puSkalAvatyAM, lohArgalamahApure / rAjJaH suvarNajaGghasya, lakSmyAM palyAM suto'bhavat // 25 // ||yugmm // atha kandalitAnandAvamuSya divase zubhe / vajrajaGgha iti prItau, pitarau nAma cakratuH / / 626 / / svayamprabhA'pi duHkhArtA, kAlena kiyatA''pyatha / dharmakarmaNi saMlInA, vyacyoSTa lalitAGgavat / / 627 // nagaryA puNDarIkiNyAM, vijaye'traiva cakriNaH / vajrasenasya bhAryAyAM, guNavatyAM sutA'bhavat / / 628 // sarvalokAtizAyinyA, zriyA'sau saMyutA tataH / zrImatItyabhidhAnena, pitRbhyAmabhyadhIyata / / 629 / / latevodyAnapAlIbhirdhAtrIbhirlAlitA satI / mahaGgI vilasatpANipallavA vavRdhe kramAt // 630 // pUrvabhavacarite SaSTho vajajaGva bhavaH / // 45 // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 46 // snigdhayA pallavayantImiva kAntyA nabhastalam / tAM yauvanamalaJcakre, ralaM svarNArmikAmiva // 631 // anyeyuH sarvatobhadraM, nAma prAsAdamuccakaiH / zailaM sandhyAbhralekheva, krIDayA'dhyAruroha sA // 632 // tato manoramodyAne, susthitasya mahAmuneH / utpanne kevalajJAne, dadarzA''gacchataH surAn // 633 // dRSTapUrvaM mayA kvedamityUhApohakAriNI / janmAntarANi pUrvANi, nizAsvapnamivA'smarat / / 634 / / hRdaye prAgbhavajJAnabhAraM voDhumivA'kSamA / kSamAtale kSaNAdeva, mUchitA nipapAta sA / / 635 / / candanAdyupacAreNa, sakhIbhiH kalpitena sA / labdhasaMjJA samuttasthau, citte caivamacintayat / / 636 // pUrvajanmapatirme sa, lalitAGgo divazcyutaH / kva sampratyavatIrNo'stItyajJAnaM hA! dunoti mAm / / 637 // tasmin hRdayasakrAnte, nA'nyo me hRdayezvaraH / karpUrabhANDe ko nAma, lavaNaM vinivezayet ? // 638 // sa ca prANAdhinAtho me, na ced vacanagocaraH / AlapyA'laM tadanyenetyAdade maunameva sA / / 639 / / AdhidaivikadoSAbhizaGkayA tatsakhIjanaiH / akAri mantratantrAdirupacAro yathocitam / / 640 / / sA mumoca na mUkatvamupacArazatairapi / vyAdheranyasya na hyanyadauSadhaM jAtu zAntikRt // 641 // prayojane parijanaM, svaM niyojayati sma sA / akSarANi likhitvA bhrUhastAderatha saMjJayA // 642 / / anyedhuH zrImatI krIDodyAne yAtavatI satI / ekAnte samayaM prApya, dhAtryoce paNDitAkhyayA / / 643 // mama prANA ivA'si tvaM, mAtevA'smi tavA'pyaham / anyo'nyamAvayostena, nA'styavizvAsakAraNam // 644 // maunamAlambase putri!, hetunA yena zaMsa tam / taduHkhasaMvibhAgaM me, dattvA duHkhaM laghUkuru // 645 // * tImaGgakA / 1 tarkavitarkakAriNI / + daivtdo| pUrvamavacarite SaSTho vajajaya bhavaH / // 46 // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 47 // jJAtvA duHkhaM yatiSye'haM, tatpratIkArakarmaNe / na hyajJAtasya rogasya, cikitsA jAtu yujyate / / 646 / / paNDitAyAH svavRttAntaM, sA'pi prAgjanmasambhavam / yathAvadabravIt prAyazcittArthI sadguroriva / / 647 / / paTe vRttAntamAlekhya, zrImatyAstaM ca paNDitA / upAyapaNDitA maJja, bahirdarzayituM yayau / / 648 / / cakriNo vajrasenasya, varSagranthirabhUt tadA / prastAvAdAyayustatra, bhUyAMso vasudhAdhavAH / / 649 / / paNDitA rAjamArge'tha, tamAlekhyapaTaM sphuTam / vistArya tasthau zrImatyA, manorathamivA'laghum / / 650 / / tatrA''gamavidaH ke'pi, svarganandIzvarAdikam / AgamArthAvisaMvAdi, likhitaM parituSTuvuH / / 651 / / / itare tu mahAzrAddhA, dhUnayantaH zirodharAm / pratyeka varNayAmAsurbimbAni zrImadarhatAm / / 652 / / kUNitAkSamabhIkSNaM ke'pIkSamANAH pratikSaNam / rekhAzuddhiM prazazaMsuH, kalAkauzalazAlinaH / / 653 / / itare tu siti-zveta-pIta-nIlA-'ruNAdikAn / sandhyAbhrAbhIkRtapaTAn, varNakAnityavarNayan / / 654 / / atrAntare ca tanayo, durdarzanamahIpateH / yathArthanAmA durdAnta, iti tatra samAyayau / / 655 / / sa kSaNaM taM paTaM prekSya, prekSAvAn mUrchayA kSitau / alIkayA'patadatha, labdhasaMjJa ivotthitaH / / 656 / / mUrchAyAH kAraNaM pRSTa, utthitazca janena saH / kathayAmAsa vRttAntaM, kRtvA kapaTanATakam / / 657 / / mama prAgjanmacaritaM, paTe kenA'pyalekhyata / jAtismaraNamutpede, hanta ! taddarzanAdiha / / 658 // lalitAGgo'smyahaM devo, mama devI svayamprabhA / ityAdi saMvadatyeva, yadatra likhitaM paTe / / 659 / / papraccha paNDitA cA'tha, yadyevaM bhadra ! tadvada / sannivezaH paTe ko'yamaGgulyA darzaya svayam / / 660 / / sa Uce merureSo'driH, pUriyaM puNDarIkiNI / punaH pRthe mune mA'bravInnAmA'sya vismRtam / / 661 // pUrvabhavacarite SaSTho vajajaGya bhvH| // 47 // 1 citrrcnaa| Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 48 / / bhUyo'pi pRSTaH ko nAma, nRpo'yaM mantribhirvRtaH ? / tapasvinI ca kA nveSetyAkhyadAkhyAM na vedmyaham / / 662 / / mAyAvIti ca saMjJAtaH, sopahAsaM tayoditaH / putredaM saMvadatyeva, prAgjanmacaritaM tava / / 663 // lalitAGgo'si devastvaM, tvatpatnI tu svayamprabhA / nandigrAme karmadoSAt, pacabhUtA'sti samprati / / 664 // saJjAtajAtismaraNAdAlikhya caritaM nijam / paTo me dhAtakIkhaNDagatAyA arpitastayA / / 665 / / tasyAH paGgvAH karuNayA, tvaM mayA'si gaveSitaH / tadehi dhAtakIkhaNDe, tvAM nayAmi tadantike / / 666 / / varAkI tvadviyoge sA, duHkhaM jIvati putraka ! / samAzvAsaya tAmadya, prAgjanmaprANavallabhAm / / 667 / / evamuktvA paNDitAyAM, tUSNIkAyAM sa mAyikaH / itthaM vayasyaiH svaireva, sopahAsamabhASyata / / 668 / / kalatraratnAdhigamAdaho ! puNyodayastava / abhigamyA ca poSyA ca sA paDUH sarvathA tava / / 669 / / tato vailakSyadInAsyaH, sa durdAntaH kumArakaH / vikrIyamANebhya ivA'vaziSTaH kvacidapyagAt / / 670 // lohArgalapurAd vajrajaGgheo'pi hi tadA''yayau / caritaM citralikhitaM, tad dadarza mumUrccha ca / / 671 / / vyajanairvIjito nIrairukSito'tha sa utthitaH / jAtajAtismRtirabhUt, sadyaH svargAdivAgataH / / 672 / / paTalekhyamidaM dRSTvA kiM kumArA'si mUrcchitaH ? / iti paNDitayA pRthe, vajrajo'bravIdidam // 673 // caritraM sakalatrasya, mama prAgbhavasambhavam / idaM hi likhitaM bhadre !, tad dRSTvA mUrcchito'smyaham // 674 // zrImAnaizAnakalpo'yaM, vimAnaM zrIprabhaM tvidam / eSo'haM lalitAGgAkhyaH, priyA me'sau svayamprabhA / / 675 / / itazca dhAtakIkhaNDe, nandIgrAmasya madhyataH / gRhe mahAdaridrasya, sutA nirnAmiketyasau / / 676 / zailamambaratilakamadhyArUDhA'sti sA tviha / gRhItAnazanA'muSya, yugandharamuneH puraH / / 677 / / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / pUrvabhava carite SaSTho vajrajaGgha bhavaH / 118211 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 49 / / AtmasandarzanAyA'syA, Agato'hamihA'smi ca / mayi raktA mRtA jajJe, nUnameSA svayamprabhA // 678 // iha nandIzvare jainabimbArcanaparo'smyaham / gacchannito'nyatIrtheSu, cyavamAno'hamasmyaham / / 679 // iha caikAkinI dInA, varAkIyaM svayamprabhA / iha ca cyavamAneyaM, manye saiva mama priyA / / 680 / / sA'stIha manye likhitaM, jAtismRtyA tayA tvadaH / anyAnubhUtaM na hyanyo, jano jAnAti jAtucit / / 681 // Ameti paNDitA'pyuktvA, zrImatyAH pArzvametya ca / tatsarvamAkhyat hRdayavizalyakaraNauSadham / / 682 / / zrImatI dayitodantagirA romAJcitA'bhavat / ambhodadhvaninA ratnAGkuriteva vidUrabhUH / / 683 // piturvyajJapayat tacca, zrImatI paMDitAmukhAt / asvAtantryaM kulastrINAM, dharmo naisargiko yataH / / 684 / / / tadrAi muditaH sadyaH, staniteneva bahiNaH / vajrasenanRpo vajrajaGghamAjUhavat tataH // 685 / / kumAramUce bhUpAlo'smatputrI zrImatItyasau / bhavatvidAnI bhavato, gRhiNI pUrvajanmavat / / 686 / / tatheti pratipanne ca, kumAreNodavAhayat / zrImatI bhUpatiH prIto, hariNevodadhiH zriyam / / 687 / / jyotsnIcandrAviva yutau, tau sitakSaumavAsasau / lohArgalapuraM rAjJA'nujJAtau jagmatustataH // 688 / / yogyaM jJAtvA vajrajacaM, svarNajo'tha bhUpatiH / rAjye nivezayAmAsa, svayaM dIkSAmupAdade / / 689 // sUnoH puSkalapAlasya, dattvA rAjyazriyaM nijAm / prAvAjId vajraseno'pi, jajJe tIrthakarazca saH // 690 // vilasana vajrajo'pi, zrImatyA saha kAntayA / uvAha lIlayA rAjyamambhojamiva kuJjaraH / / 691 / / aprAptayorviprayogaM, gaGgAsAgarayoriva / tayorbhuJjAnayo gAn, sutaH samudapadyata / / 692 / / pUrvabhavacarite SaSTho vajajaGgha bhvH| // 49 // Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 50 // atha puSkalapAlasya, vyabhidyanta mahAruSaH / samantAt sImasAmantAH, sarpabhAropamAjuSaH // 693 // tena teSAM dvijihvAnAmiva sAdhanahetave / narendro vajrajo'tha, samAhUto'calad balI / / 694 // zrImatyapi samaM vajrajaGghana jagatIbhujA / acAlIdacalA bhaktiH, paulomIva biDaujasA / / 695 / / sa gacchantrarddhamArge'tha, mahAzaravaNaM puraH / dadarza darzayAminyAmapi jyotsnAbhramapradam // 696 // dRgviSo'hirihA'stIti, vijJaptaH so'dhvagairagAt / pathA'nyena nayajJA hi, prastutArtheSu tatparAH / / 697 // Ayayau puNDarIkiNyA, puNDarIkopamo'tha saH / sAmantamaNDalaM sarvaM, vaze'bhUt puSkalasya ca // 698 / / rAjA puSkalapAlo'pi, puSkalAni vidheyavit / vividhAni vyadhAdasya, svAgatAni guroriva / / 699 / / zrImantaM zrImatIbandhumanujJApyA'nyadA tu saH / zrImatyA sahito'cAlIcchriyaH patiriva zriyA / / 700 / / so'tha prAptaH zaravaNaM, niko kaSaNo dviSAm / ityUce kuzalairyAta, madhyenA'pyasya samprati / / 701 / / utpede kevalajJAnaM, dvayoratrA'nagArayoH / tatra devAgamoDyotAd, dRgviSo nirviSo'bhavat // 702 // nAmnA sAgarasenazca, munisenazca tau munI / rAjannatraiva vidyete, sUryAcandramasAviva / / 703 // sodayau tau munI jJAtvA, vizeSamudito nRpaH / uvAsa tatraiva vane, vanamAlIva vAridhau // 704 / / kurvANau dezanAM tatra, tau vRtau devaparSadA / bhaktibhArAdivA''namraH, sabhAryaH so'bhyavandata / / 705 // dezanAnte ca pAnAnnavastropakaraNAdibhiH / tau pratyalAbhayad rAjA, cintayAmAsa ceti saH // 706 / / dhanyAvetau niSkaSAyau, nirmamau niSparigrahau / sodaryabhAve sAmAnye'pyaho! nA'smyahamIdRzaH // 707 / / 1 antarbhedaM prAptAH / 2 indrANI / 3 samIpe / 4 saMhArakaH / 5 sahodarau / 6 viSNuriva / * cetasi / pUrvabhavacarite SaSTho vajrajaca bhavaH / || 50 // Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH / / 51 // zrIRSabhasvAmicaritam / Attavratasya tAtasya, satpathenA'nugAminau / etAvevaurasau putrau, putraH krIta ivA'smyaham / / 708 // evaM sthite'pi me kiJcinnAyuktaM pravrajAmi cet / pravrajyA dIpikevA''ttamAtrA'pi hi tamazchide // 709 / / tadidAnI purI gatvA, dattvA rAjyaM ca sUnave / haMsasyeva gatiM haMsaH, zrayiSye'haM piturgatim / / 710 // saMvAdinyA vratAdAne'nusyUtamanaseva saH / sahitaH zrImatIdevyA, prApa lohArgalaM puram / / 711 // rAjyalubdhastadA tvasya, putraH prakRtimaNDalam / dhanairabhedayat tairhi, kiM na bhedyaM jalairiva ? / / 712 // prAtaH svayaM vratAdAnaM, rAjyadAnaM sutasya ca / cintayantau suSupaturnizAyAM zrImatInRpau / / 713 // viSadhUpaM vyadhAt putrastayostu sukhasuptayoH / kastaM niroddhamIzaH syAd, gRhAdagnimivotthitam ? // 714 // tadbhUpadhUmairadhikairjIvAkarSAGaTairiva / ghrANapraviSTaistau sadyo, dampatI mRtyumApatuH / / 715 / / athottarakuruSvetAvutpannau yugmarUpiNI / ekacintAvipannAnAM, gatirekA hi jAyate / / 716 / / kSetrAnurUpamAyuzca, pUrayitvA tathA yutau / tau vipadyodapadyetAM, saudharme snehalau surau / / 717 // vajrajaGghasya jIvo'tha, bhogAn bhuktvA nirantaram / AyuHkSayAt tato'cyoSTa, himagranthirivA''tapAt / / 718 // jambUdvIpe videheSu, pure kSitipratiSThate / vaidyasya suvidheH putraH, sa jIvAnanda ityabhUt / / 719 / / tadaiva tasminnagare, catvAro'nye'pi dArakAH / udapadyanta dharmasya, bhedA iva vapurjuSaH // 720 // abhUt tatraika IzAnacandrasya pRthivIpateH / bhAryAyAM kanakavatyAM, sUnurnAmnA mahIdharaH // 721 // mantriNo'nyaH zunAzIranAmnaH palyAmajAyata / lakSmyAM zrInandana iva, subuddhirnAma nandanaH // 722 // anyaH sAgaradattasya, sArthavAhapaterabhUt / bhAryAyAmabhayamatyAM, pUrNabhadrAbhidhaH sutaH / / 723 // pUrvabhavacarite navamo jIvA nanda bhavaH / // 51 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 52 // I caturthazca samutpede, palyAM zreSThidhanasya tu / zIlamatyAM zIlapuJja, iva nAmnA guNAkaraH / / 724 / / prayatnAd rakSyamANAste, bAladhArairdivAnizam / samaM vavRdhire sairve'pyaGge'GgAvayavA iva / / 725 // sahapAMzukrIDinaste, jagRhuH samameva hi / kalAkalApaM sakalaM, meghAmbhaH pAdapA iva / / 726 / / tatraiva nagare jIvaH, zrImatyA api so'bhavat / sUnurIzvaradattasya, zreSThinaH kezavAbhidhaH / / 727 // samaM ca militAstena, te SamitrANi jajJire / aviyuktAH karaNAntaHkaraNAnIva sarvadA // 728 // vidAJcakArA''yurvedaM, jIvAnando'pi paitRkam / aSTAGgamauSadhIzcA'pi, rasavIryavipAkataH / / 729 / / airAvaNa ivebheSu, graheSviva divAkaraH / abhUt prAjJo niravadyavidyo vaidyeSu so'graNIH / / 730 / / saudaryA iva sambhUya, ramamANAH sadaiva te / kadAcit kasyacid vezmanyanyo'nyasyA'vatasthire / / 731 / / ekadA vaidyaputrasya, jIvAnandasya mandire / eteSAM tiSThatAmekaH, sAdhurbhikSArthamAyayau // 732 // pRthvIpAlasya rAjJaH sa, sUnurnAmnA guNAkaraH / rAjyaM malamivotsRjya, zamasAmrAjyamAdade / / 733 // saridogha iva grISmAtapena tapasA kRzaH / kRmikuSThAbhibhUtazca, so'kAlApathyabhojanAt // 734 // sarvAGgINaM kRmikuSThAdhiSThito'pi sa bheSajam / yayAce na kvacit kAyAnapekSA hi mumukSavaH // 735 / / gomUtrikAvidhAnena, gehAd gehaM paribhraman / SaSThasya pAraNe dRSTaH, sa tairnijagRhAGgaNe / / 736 / / mahIdharakumAreNa, sa kiJcit parihAsinA / jIvAnando nijagade, jagadekabhiSak tataH / / 737 / / asti vyAdheH parijJAnaM jJAnamastyauSadhasya ca / cikitsAkauzalaM cA'sti, nA'sti vaH kevalaM kRpA // 738 // sarve'pyanaGgAva / 1 karaNAni indriyANi, antaHkaraNaM manaH, etAnyapi SaTsaklyAkAni / 2 gomUtradhArAvadvakatvena / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabha svAmI caritam / pUrvabhavacarite navamo jIvAnanda bhavaH / // 52 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 53 // sadA saMstutamapyAtamapi prArthakamapyaho! / vezyA iva vinA dravyaM, yUyaM nA'kSNA'pi pazyatha / / 739 // tathA'pyekAntato nA'rthalubdhairbhAvyaM vivekibhiH / dharmamayurarIkRtya, kRtyaM kvA'pi cikitsitam / / 740 // cikitsAyAM nidAne ca, dhik te sarva parizramam / AyAtamIdRzaM pAtraM, sarogaM yadupekSase / / 741 / / jIvAnando'pi vijJAnaratnaratnAkaro'bravIt / sAdhu sAdhu mahAbhAga!, tvayA vismApito'smyaham // 742 / / brAhmaNajAtiradvithe, vaNigjAtiravaJcakaH / priyajAtiranIAluH, zarIrI ca nirAmayaH / / 743 // vidvAn dhanI guNyagarvaH, strIjanazcA'pacApalaH / rAjaputraH sucaritraH, prAyeNa na hi dRzyate // 744 // ||sndaanitkm // cikitsanIya evA'ho ! mahAmunirayaM mayA / auSadhAnAmasAmagrI, kintu yAtyantarAyatAm / / 745 / / tatraikaM lakSapAkaM me, tailamastIha nA'sti tu / gozIrSacandanaM ratnakambalazcA''nayantu tat / / 746 // AneSyAmo vayamiti, procya paJcA'pi tatkSaNam / te yayurvipaNizreNI, svasthAnaM so'pyagAnmuniH // 747 // ratnakambala-gozIrSe, mUlyamAdAya yaccha naH / ityuktastairvaNigvRddhaste dadAno'bravIdidam / / 748 // dInArANAM lakSamekaM, pratyekaM mUlyametayoH / gRhNIta brUta vastubhyAM, kimAbhyAM vaH prayojanam ? // 749 / / te'pyUcurmUlyamAdatsva, datsva gozIrSakambalau / etAbhyAM hi mahAsAdhucikitsA naH prayojanam / / 750 / / zrutvA tadvacanaM zreSThI, vismayottAnalocanaH / romAJcasUcitAnandazcetasaivamacintayat / / 751 // kvaiSAM yauvanamunmAdapramAdamadanonmadam ? / matirvivekavasatirvayovRddhocitA kva ca ? |752 // 1 paricitam / 2 vijatvam / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / pUrvabhavacarite navamo jIvAnanda bhvH| // 53 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmI caritam / / / 54 / / jarAjarjarakAyANAM, mAdRzAM yogyamIdRzam / kurvantyamI yat tadaho'damyairbhAro'yamuhyate // 753 // cintayitveti so'vocadimau gozIrSakambalau / gRhyetAmastu vo bhadraM, bhadrA ! dravyeNa cA'stu vaH // 754 / / anayorvastunormUlyamAdAsye dharmamakSayam / dharmabhAgIkRtaH sAdhu, yuSmAbhiH sodarairiva / / 755 / / zreSThazreSTho'rpayitvA'tha, teSAM gozIrSakambalau / bhAvitAtmA pravavrAja, vavrAja ca paraM padam / / 756 / / AdAyauSadhasAmagrImagrimAste mahAtmanAm / jIvAnandena sahitAH, prayayuryena taM munim / / 757 // nyagrodhapAdapasyA'dhastatpAdamiva nizcalam / kAyotsargeNa tiSThantaM, taM natvA te babhASire // 758 // dharmavighnaM kariSyAmazcikitsAkarmaNA'dya vaH / bhagavannanujAnIhi, puNyenA'nugRhANa naH // 759 // munimevamanujJApya, te'tha gomRtakaM navam / Aninyurvicikitsanti, na hi jAtu cikitsakAH // 760 / / muneH pratyaGgamabhyaGgaM, tena tailena te vyadhuH / udyAnamiva kuyAmbhaH, zarIrAntastadAnaze / / 761 // tailenA'tyuSNavIryeNa, jajJe niHsaMjJako muniH / yogyamugrasya hi vyAdheH, zAntyAmatyugramauSadham / / 762 / / AkulAstena tailena, kRmayastatkalevarAt / tasthurbahirjaleneva, vAmalUrAt pipIlikAH // 763 // jIvAnandastato ratnakambalena samantataH / munimAcchAdayAmAsa, zazIva jyotsnayA nabhaH // 764 // kRmayo'tha nyalIyanta, zItatvAd ratnakambale / zaivale grISmamadhyAhnataptAH zapherikA iva // 765 / / mandamandolayan vaidyaH, kambalaM gozavopari / kRmInapAtayadaho!, sarvatrA'drohitA satAm / / 766 / / jantujIvAtubhirjIvAnando'mRtarasairiva / munimAzvAsayAmAsa, tato gozIrSacandanaiH // 767 // 1 vatsataraiH / * yuryatra taM / 2 vaTavRkSasya / 3 sAraNijalam / 4 valmIkAt / 5 matsyAH / 6 jantujIvanapradaiH / pUrvabhavacarite navamo jIvAnanda bhavaH / || 54 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite // 55 // kRmayastvaggatA eva, hyamI nirasaranniti / tailAbhyaGga, munebhUyo, jIvAnando'tha nirmame // 768 // tenA'bhyaGgena bhUyo'pi, bhUyAMso mAMsagA api / nirIyuH kRmayo vAtenodAnena rasA iva / / 769 // tathaivAcchAdane ratnakambale kRmayo'lagan / alaktakapaTe dadhno'tidvayahasyeva jantavaH / / 770 // tasmin gomRtake bhUyastAn kRmIn ratnakambalAt / tathaivA'pAtayadaho!, bhiSajo buddhikauzalam / / 771 // gozIrSacandanarasAsArairApyAyayanmunim / jIvAnando'mbhoda iva, vRSTyA grISmAditaM dvipam / / 772 / / bhUyo'bhyaGgena nirayuH, kRmayo'sthigatA api / na vajrapaJjare'pyasti, sthAnaM ruSTe balIyasi / / 773 / / ratlakambalalagnAMstAna, punargomRtake kRmIn / sa cikSepA'dhamaM sthAnamadhamAnAM hi yujyate / / 774 / / gozIrSacandanarasairvililepa muni punaH / bhaktyA paramayA devamiva sadyo bhiSagvaraH / / 775 / / saMropaNauSadhairjAtanavatvak kAntimAn muniH / cakAsAmAsa nirmuSTakAJcanapratimeva saH / / 776 / / tairbhaktidakSaiH kSamitaH, sa kSamAkSamaNastataH / yayau vihartumanyatra, nAsthA kvA'pi hi tAdRzAm / / 777 / / / tato'vaziSTagozIrSacandanaM ratnakambalam / tatra vikrIya jagRhuste svarNa buddhizAlinaH / / 778 / / tena svarNena te caityaM, suvarNena svakena ca / kArayAmAsuruttuGga, meruzRGgamivA''hRtam / / 779 / / jinA marcayantaste, gurUpAsanatatparAH / karmavat kSapayAmAsuH, kaJcit kAlaM mahAzayAH / / 780 / / te SaDapyekadA jAtasaMvegAH sAdhusannidhau / dhImanto jagUhurdIkSA, martyajanmataroH phalam / / 781 // te vijahuH puri puro, grAme grAmAd vane vanAt / tiSThanto niyataM kAlaM, rAzau rAzeriva grahAH / / 782 / / * kapuTe / 1 atikrAntadinadvayasya / + nirIyuH / sarohaNau / zravaNa / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / pUrvabhavacarite navamo jIvAnanda bhavaH / || 55 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite 1148 11 zANairiva tapobhiste, tUryaSaSThASTamAdibhiH / cAritraratnaM vidadhurnirmalaM nirmalAdapi / / 783 / / apIDayanto dAtAraM, prANadhAraNakAraNAt / pAraNe jagRhurbhikSAM, te madhuvratavRttayaH / / 784 / / avalambitadhairyAste, kSutpipAsAtapAdikAn / parISahAn sahante sma, prahArAn subhaTA iva / / 785 / / senAGgAnIva catvAri, moharAjasya sarvataH / caturo'pi kaSAyAMste, jigyurastraiH kSamAdibhiH / / 786 // kRtvA saMlekhanAmAdau, dravyato bhAvatazca te / bhejire'nazanaM karmazailanirnAzanAzanim // 787 // samAdhibhAjaste paJcaparameSThinamaskriyAm / smarantastatyajurdehaM na hi moho mahAtmanAm // 788 // SaDapi dvAdaze kalpe'cyutanAmani te'bhavan / zakrasAmAnikAstAdRg, na sAmAnyaphalaM tapaH / / 789 // Ayuste pUrayitvA dvAviMzatiM sAgaropamAn / tato'cyavantA'cyavanaM na hi mokSaM vinA kvacit // 790 // jambUdvIpAbhidhe dvIpe videheSu ca pUrvataH / vijaye puSkalAvatyAM mahAmbhonidhisannidhau / 791 // nagaryAM puNDarIkiNyAM, vajrasenasya bhUpateH / dhAriNyAM jajJire rAjJyAM, teSu paJca kramAt sutAH / / 792 / / tatra vaidyasya jIvo'bhUd, vajranAbho'bhidhAnataH / caturdazamahAsvapnasUcitaH prathamaH sutaH / / 793 / / rAjaputrasya jIvastu, dvitIyo bAhusaMjJayA / mantriputrasya jIvo'pi subAhuriti nAmataH / / 794 // nAmnA pIThamahApITha, zreSThisArthezaputrayoH / jIvau jIvaH kezavasya, suyazA rAjaputrakaH / / 795 / / suyazAH zizriye vajranAbhaM bAlyAt prabhRtyapi / snehaH prAgbhavasambaddho, hyanubadhnAti bandhutAm / / 796 / / 'varddhanta kramAd rAjasUnavaH suyazAH sa ca / narabhAvamivApannAH, SaDvarSadharaparvatAH / / 797 / / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / pUrvabhava carite dazamo deva bhavaH, ekAdazo vajranAbha bhavazca / ||56|| Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 57 // vAhayanto muhurvAhAn, vAhyAlyAM te mahaujasaH / bibharAJcakrire'nekarUparevantavibhramam // 798 // kalAbhyAse kalAcAryo'bhUt teSAM sAkSimAtrakaH / prAdurbhavanti mahatA, svayameva yato guNAH // 799 / / zailAnapi zilAtolaM, teSAM tolayatAM bhujaiH / apUryata balakrIDA, na kenA'pi manAgapi / / 800 // atha lokAntikairdevairantikIbhUya bhUpatiH / vajraseno vyajJapIdaM, svAmistIrtha pravarttaya / / 801 / / vajrasenastato vajranAbhaM vajisamaujasam / rAjye nivezayAmAsa, svamivA'paramUrttitaH / / 802 // sAMvatsarikadAnena, prINayAmAsa medinIm / ambhodhara ivA'mbhobhirvajrasenanRpastataH / / 803 // devAsuranRdevaizca, kRtaniSkramaNotsavaH / gatvodyAnamalaJcakre, sa vyomeva himadyutiH / / 804 / / svayambuddhaH sa bhagavAMstatra dIkSAmupAdade / udapadyata ca jJAnaM, manaHparyayasaMjJakam / / 805 // AtmArAmaH sAmyadhano, nirmamo niSparigrahaH / prAvarttata vihA~ kSmAM, sa nAnAbhigrahaH prabhuH / / 806 / / bhrAtRbhyo vajranAbho'pi pratyeka viSayAn dadau / lokapAlairivendro'bhAt, sa ca tairnityasevakaiH / / 807 // kSattA'bhUt tasya suyazA, aruNastaraNeriva / AtmAnurUpaH karttavyaH, sArathirhi mahArathaiH / / 808 // utpede vajrasenasya, ghAtikarmamalakSayAt / uddyoto darpaNasyeva, kevalajJAnamujjvalam / / 809 // tadA ca vajranAbhasya, praviveza mahIpateH / cakramAyudhazAlAyAmadharIkRtabhAskaram // 810 // trayodaza ca ratnAni, tasyA''sannaparANyapi / sampaddhi puNyamAnenA'mbhomAneneva padminI / / 811 / / navA'pi nidhayastasyA'bhavan sevAvidhAyinaH / AkRSTAH prabalaiH puNyairgandhairiva madhuvratAH // 812 / / 1 sUryaputraH / 2 candraH / 3 dezAn / 4 sArathiH / AHARASHARASHARASHRSHASRANS pUrvabhavacarite ekAdazo vjnaabhbhvH| / / 57 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacari / / 58 / / so'zeSaM sAdhayAmAsa, vijayaM puSkalAvatIm / cakre ca cakravarttitvAbhiSeko'syA'khilairnRpaiH / / 813 / / bhuJjAnasyA'pyasya bhogAn, dharme dhIradhikAdhikam / vayaso varddhamAnasya, sparddhayeva vyavarddhata / / 814 // kramAdasya prabhavantyA, bhavavairAgyasampadA / baMhiSThA dharmadhIrAsId, vallIvA''vAlavAriNA // / 815 / / ekadA viharaMstatra, vajrasenajinezvaraH / paramAnandajananaH, sAkSAnmokSa ivA''yayau / / 816 / / svAmI samavasaraNe, tatazcaityatarostale / karNAmRtaprapAM dharmadezanAmupacakrame / / 817 / / sabandhurvajranAbho'pi, jagadbandhorjinaprabhoH / rAjahaMsa ivA''bhyAgAdupapAdAmbujaM mudA / / 818 // sa triH pradakSiNIkRtya, praNamya ca jagatpatim / anujanmeva zakrasya, pRSThataH samupAvizat / / 819 / / sa bodhimuktAjananIM, bhavyamAnasazuktiSu / dezanAM svAtivRSTyAbhAM zuzrAva zrAvakagraNIH / / 820 / / giraM bhagavataH zRNvan, mRgo gItimivonmanAH / harSAd vicintAyAmAsa sa evaM bhUmivAsavaH / / 821 / / asAvapAraH saMsAraH, sarasvAniva dustaraH / tasyA'pi tArakastAto, diSTyA'sau viSTapAdhipaH / / 822 / / andhakAra ivA'tyantaM, moho'ndhaGkaraNo nRNAm / tasyA'yamabhito bhettA, bhagavAn bhAnumAniva // 823 // cirakAlabhavazcA'yaM, mahAvyAdhirivolvaNaH / acikitsyaH karmarAzistAtastasya cikitsakaH / / 824 / / yadvA kimanyat sarveSAM, duHkhAnAmeSa nAzanaH / sukhAnAmekajananaH, karuNAmRtasAgaraH / / 825 / / svAminyevaMvidhe'pyastriho ! mohapramadvaraiH / asmAbhirAtmanaivA''tmA, vaJcito'sau kiyacciram ? || 826 // cakravartI tato dharmacakravarttinamAnataH / iti vijJapayAmAsa, bhaktigadgadayA girA / / 827 // 1 AlavAlaH / 2 svAtinakSatravRSTitulyAm / 3 samudraH / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabha svAmicaritam / pUrvabhava carite ekAdazo vajranAbha bhavaH / / / 58 / / Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 59 // arthaprasAdhanaparairnItizAstraizciraM mama / matiH kadarthitA nAtha !, kSetrabhUH kuzikairiva / / 828 // tathA viSayalolena, nityaM nepathyakarmabhiH / ayamAtmA naTeneva, ciraM vinaTito mayA / / 829 / / idaM hi mama sAmrAjyamarthakAmanibandhanam / cintyate yastu dharmo'tra, sa syAt pApAnubandhakaH / / 830 // tAtasya putro bhUtvA'pi, bhavAmbhodhau bhramAmi cet / tat kaH puruSakAraH syAdanyasAdhAraNasya me ? / / 831 / / apAlayamidaM rAjyaM, yuSmaddattamahaM yathA / tathA saMyamasAmrAjyaM, pAlayiSyAmi dehi me / / 832 / / kRtvA ca putrasAd rAjyaM, nijAnvayanabhoravi / vrataM bhagavataH pArthe, prapede cakravartyatha / / 833 / / bAhvAdayo'pi jagRhustatsodaryAstadA vratam / pitrA jyeSThena copAttaM, taddhi teSAM kramAgatam / / 834 / / suyazAH sArathiH so'pi, pAdAnte dharmasAratheH / anusvAmi pravavrAja, bhRtyAH svAmyanugAminaH / / 835 / / zrutasAgarapArINo, vajranAbho'bhavat kramAt / pratyakSA dvAdazAGgIva, jaGgamaikAGgatAM gatA / / 836 / / ekAdazAnayAH pArINA, jAtA bAhAdayo'pi te / kSayopazamavaicitryAccitrA hi zrutasampadaH / / 837 / / tIrthakRtpAdasevAyAstapaso duzcarasya ca / asantuSTAH sadA'bhUvaMste santoSadhanA api / / 838 // te nityaM tIrthakRdvANIpIyUSarasapAyinaH / api mAsopavAsAditapasA naiva caklamuH / / 839 / / bhagavAn vajraseno'pi, zukladhyAnaM zrito'ntimam / nirvANaM prApa gIrvANaprapaJcitamahotsavam / / 840 / / sanAbhiriva dharmasya, vRto vratasanAbhibhiH / munibhirvajranAbho'pi, vijahAra vasundharAm / / 841 / / svAminA vajranAbhena, bAhlAdyAH sa ca sArathiH / sanAthA jajJire paJcendriyANIvA'ntarAtmanA / / 842 // 1 darbhaH / * duSkarasya / + senAbhi / 2 sahodaraH / 3 vratasahitaiH / pUrvabhavacarite ekAdazo vajanAbhabhavaH / // 59 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 60 / / teSAM yogaprabhAveNa, sarvAH khelAdilabdhayaH / auSadhya iva zailAnAmAvirAsan zazitviSA / / 843 / / teSAM zleSmalavenA'pi saMzliSTaM kuSThino vapuH / koTivedharaseneva tAmrarAziH suvarNyabhUt / / 844 // karNanetrAdibhUraGgabhUzca teSAmabhUnmalaH / kastUrikAparimalo, rogaghnaH sarvarogiNAm / / 845 / / teSAM vapuH parisparzamAtrAdapi zarIriNaH / sarujo nIrujo'bhUvan, sudhAmbhaH snapanAdiva / / 846 / / tadaGgasaGgAdambhodamuktaM nadyAdivAhyapi / sarvarogAn payo'hArSIt, tamAMsIvAM'zumanmahaH / / 847 / / viSAdidoSAH prANazyaMstadaGgasparzivAyunA / gandhasindhuradAnAmbhogandhenevA'nyasindhurAH / / 848 // viSasampRktamannAdi, teSAM pAtre mukhe'pi vA / sampraviSTaM sudhAkuNDa, iva nirviSatAmagAt / / 849 // vacanazravaNAt teSAM, viSaM mantrAkSarAdiva / bAdhA mahAviSavyAdhibAdhitasyA'pyapAsarat / / 850 / nakhAH kezAradAzcAnyadapi teSAM zarIrajam / bheje bheSajatAM sarva, muktAtvaM zuktivArivat / / 851 / / AsannaNIyasIM mUrttiM tathA te karttumIzvarAH / yathA saJcaritumalaM sUcIrandhre'pi tantuvat / / 852 / / vapurmahattarIkarttu, zaktisteSAM babhUva sA / yayA sumeruzailo'pi, jAnudadhno vyadhIyata / / 853 // teSAM vapurlaghIyastvasAmarthyaM tadajAyata ! samullaGgha tad yena, mArutasyA'pi lAghavam / / 854 / / vapurgarimazaktizca, vajrAdapyatizAyinI / sA'bhUt teSAM na yA sahyA, zakrAdyaistridazairapi / / 855 / / prAptizaktirabhUt teSAM bhUsthAnAM sparzanaM yayA / aGgulyagreNa mervagragrahAdervRkSapatravat / / 856 / / sA'bhUt prAkAmyazaktizca, bhuvIvA'psu yayA gatiH / nimajjanonmajjane ca, pAnIya iva bhuvyapi / / 857 / / AsIt teSAM tadaizvaryaM, prabhavanti sma yena te / cakrabhRntridazAdhIzaRddhimAdhAtumAtmanaH / / 858 / / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / pUrvabhava carite ekAdazI vajranAbha bhavaH / // 60 // Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 61 // teSAM vazitvasAmarthya, tadapUrvamajAyata / bhejire vazitAM yena, svatantrAH krUrajantavaH // 859 // teSAmapratighAtitvazaktiH sA'bhUd yayA khalu / adrimadhye'pi niHsaGgaM, gamanaM randhramadhyavat / / 860 / / tadanta nasAmarthyamabhUt teSAmanAhatam / nabhasvatAmivA'dRzyarUpatA yena sarvatAH / / 861 / / prAvINya kAmarUpitve, tat teSAmullalAsa ca / alaM pUrayituM lokaM, nAnArUpairyathA nijaiH / / 862 / / teSAmAvirabhUdu bIjabuddhitA sAtizAyinI / ekArthabIjato'nekArthabIjAnAM prarohiNI / / 863 / / te koSThabuddhayo'bhUvan, koSThaprakSiptadhAnyavat / vinA smaraNamarthAnAM, prAk zrutAnAM tathAsthiteH // 864 / / / AdyAdantyAnmadhyamAd vA, zrutAdekapadAdapi / sarvArthagranthabodhAt te'bhUvana padAnusAriNaH // 865 // ekaM vastu samuddhRtyA'ntarmuhUrtAcchutodadheH / avagAhanasAmarthyAt, te manobalino'bhavan // 866 / / antarmuhUrttamAtreNa, mAtRkAmAtralIlayA / guNayantaH zrutaM sarvamAsan vAgbalinazca te / / 867 / / prapadyamAnAH pratimAM, cirakAlamapi sthirAm / zramaklamAbhyAM rahitAste kAyabalino'bhavan // 868 // abhUvannamRtakSIramadhvAjyAsaviNazca te / pAtrasthasya kadannasyA'pyamRtAdirasAgamAt / / 869 // duHkhArditeSvamRtAdipariNAmAd girAM ca te / amRtakSIramadhyAjyAsraviNaH sAdhu jajJire // 870 / / annasya pAtrapatitasyA'lpasyA'pyatidAnataH / akSayeNA'kSINamahAnasarddhayazca te'bhavan // 871 / / tIrthakRtparSadIvA'lpadeze'pi prANinAM sukham / asaGkhyAnAM sthiterAsaMste cA'kSINamahAlayAH / / 872 / / ekenA'pIndriyeNA'nyendriyArthasyopalambhanAt / te babhUvazca sambhinnasrotolabdhimaharddhayaH // 873 / / jaGghAcAraNalabdhizca, teSAmajani sA yayA |ruckdviipmekenotpaaten prAptumIzvarAH / / 874 / / pUrvabhavacarite ekAdazo vajanAbhabhavaH / 4 // 61 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 62 // SHAHARASHREENSHRESTHA valanto rucakadvIpAdekenotpatanena te / nandIzvare'lamAyAtuM, dvitIyena yato gatAH / / 875 // te cordhvagatyAmekena, samutpatanakarmaNA / udyAnaM pANDakaM gantumalaM meruziraHsthitam / / 876 / / tataste valitA ekenotpAtena tu nandanam / alaM gantuM dvitIyena, prathamotpAtabhUmikAm / / 877 // te vidyAcAraNA''ptumekenotpAtakarmaNA / mAnuSottaramanyena, dvIpaM nandIzvaraM kSamAH / / 878 / / ekotpAtAt tatazcAptuM pUrvotpAtamahItalam / tiryagyAnakrameNordhvamapyalaM te gatAgate / / 879 // AsIdAzIvirddhizca, nigrahA'nugrahakSamA / teSAmanyA apyabhUvan, bahulaM bahulabdhayaH / / 880 // labdhInAmupayogaM te, jagUhurna kadAcana / mumukSavo nirAkAGkSA, vastUSUpasthiteSvapi // 881 / / itazca tIrthakRnnAmagotrakarmArjitaM dRDham / svAminA vajranAbhena, viMzatyA sthAnakairiti / / 882 // tatrekamarhatAmahatpratimAnAM ca pUjayA / avarNavAdavyASedhaiH, sadbhUtArthastavairapi / / 883 / / siddhAnAM siddhisthAneSu, pratijAgaraNotsavaiH / yathAvasthitasiddhatvakIrtanAcca dvitIyakam / / 884 // bAlaka-glAna-zaikSAdiyatInAM yastvanugrahaH / pravacanasya vAtsalyaM, sthAnakaM tat tRtIyakam / / 885 / / AhArauSadhavastrAdidAnAdaJjaliyojanAt / gurUNAmativAtsalyakaraNaM tu turIyakam / / 886 // viMzatyabdaparyAyANAM, SaSTivarSAyuSAM tathA / samavAyabhRtAM bhaktiH , sthavirANAM tu paJcamam / / 887 // arthavyapekSayA svasmAd, bahuzrutabhRtAM sadA / annavastrAdidAnena, SaSThaM vAtsalyanirmitiH // 888 / / suvikRSTatapaHkarmanirmANAnAM tapasvinAm / bhaktivizrAmaNAdAnairvAtsalyamiti saptamam / / 889 / / dvAdazAGge zrute praznavAcanAdibhiranvaham / sUtrA'rthobhayago jJAnopayogo yastadaSTamam / / 890 // pUrvabhavacarite ekAdazo vajanAbhabhavaH / // 2 // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 63 / / zaGkAdidoSarahitaM, sthairyAdiguNabhUSitam / zamAdilakSaNaM samyagdarzanaM navamaM punaH // 891 // jJAnadarzanacAritropacAraizca caturvidhaH / karmaNAM vinayanato, vinayo dazamaM punaH / / 892 // icchAmithyAkaraNAdiyogeSvAvazyakeSvalam / atIcAraparIhAro, yatnAdekAdazaM tu tat / / 893 / / ahiMsAdisamityAdimUlottaraguNeSu yA / pravRttirniratIcArA, sthAnakaM dvAdazaM tu tat / / 894 / / zubhadhyAnasya karaNaM, kSaNe kSaNe lave lave / pramAdaparihAreNa, sthAnametat trayodazam / / 895 / / anAbAdhena manaso, vapuSazca nirantaram / yathAzakti tapaHkarma, sthAnametaccaturdazam / / 896 / / annAdInAM saMvibhAgo, yathAzakti tapasviSu / manovAkkAyazuddhyA yaH, sthAnaM paJcadazaM hi tat / / 897 / / AcAryAdInAM dazAnAM, bhaktapAnA''sanAdibhiH / vaiyAvRtyasya karaNaM, sthAnakaM SoDazaM tu tat / / 898 / / caturvidhasya saGghasya, sarvApAyaniSedhanAt / manaHsamAdhijananaM, sthAnaM saptadazaM hi tat / / 899 / / sUtrasyA'rthasyobhayasyA'pyapUrvasya prayatnataH / anvahaM yadupAdAnaM, sthAnamaSTAdazaM tu tat / / 900 / / zraddhAnenodbhAsanenA'varNavAdacchidAdinA / zrutajJAnasya bhaktistat, sthAnamekonaviMzakam / / 901 / / vidyAnimittakavitAvAdadharmakathAdibhiH / prabhAvanA zAsanasya, tad viMzatitamaM punaH / / 902 / / apyekaM tIrthakRnnAmakarmaNo bandhakAraNam / madhyAdebhyaH sa bhagavAn, sarvairapi babandha tat / / 903 / / bAhunA'pi ca sAdhUnAM, vaiyAvRtyaM vitanvatA / cakravartibhogaphalaM, karmopArjitamAtmanaH / / 904 / / vizrAmaNAM maharSINAM, kurvANena tapojuSAm / subAhunA bAhubalaM, lokottaramupArjitam / / 905 / / aho ! dhanyAvimau vaiyAvRtya-vizrAmaNAkarau / iti bAhu-subAhU tau, vajranAbhastadA'stavIt / / 906 / / pUrvabhavacarite ekAdazo vajanAbhabhavaH / // 63 // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite tau tu pITha mahApIThau, paryacintayatAmiti / upakArakaro yo hi, sa eveha prazasyate // 907 / / AgamAdhyayanadhyAnaratAvanupakAriNau / ko nau prazaMsatvathavA, kAryakadvayako janaH / / 908 / / tAbhyAmanAlocayaGgyAmitIAkRtaduSkRtam / mAyAmithyAtvayuktAbhyAM, karma strItvaphalaM kRtam / / 909 / / te SaDapyanatIcArAM, khaGgadhArAsahodarAm / pravrajyAM pAlayAmAsuH, pUrvalakSAzcaturdaza / / 910 / / saMlekhanAdvayapuraHsaramekadhIrAste pAdapopagamanAnazanaM prapadya / sarvArthasiddhimadhigamya divaM trayastrizAbdhyAyuSaH suravarAH SaDapi hyabhUvan / 911 / / prathamaM parva prathamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 64 // pUrvabhava carite dvAdazo devabhavaH prathamasarga samAptizca / ityAcAryazrIhemacandraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye Pm prathame parvaNi dhanAdidvAdazabhavavarNano nAma prathamaH sargaH / // 64 // * * * Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 65 // dvitIyaH sargaH / itazca jambUdvIpasya, videheSvapareSu pUH / nAmnA'parAjitetyasti, dviSadbhiraparAjitA / / 1 / / tasyAM vasumatInAtho, vikramAkrAntaviSTapaH / IzAnacandra ityAsIdIzAnendra iva zriyA / / 2 / / tatra zreSThI zriyA zreSThaH, praSTho dharmakazAlinAm / nAmnA candanadAso'bhUjjagadAnandacandanaH // 3 // jagato nayanAnandanidAnaM tasya nandanaH / nAmnA sAgaracandro'bhUt, sAgarasyeva candramAH / / 4 / / RjuzIlaH sadaivA'sau, dharmakarmA vivekavAn / nagarasyA'khilasyA'pi, babhUva mukhamaNDanam / / 5 / / so'nyadezAnacandrasya, rAjJo darzanahetave / sevopanatasAmantAkulaM rAjakulaM yayau / / 6 / / sa tadA''sanatAmbUladAnAdipratipattitaH / mahAsnehena dadRze, pitreva pRthivIbhujA / / 7 / / atrAntare parAbhUtazatadhvanitayA girA / rAjadvAre kazcidetyA'pAThInmaGgalapAThakaH / / 8 / / udyatodyAnapAlIva, tvadudyAne'dya bhUpate ! / sajjIkRtAnekapuSpA, vasantazrIrvijRmbhate / / 9 / / vikAsikusumAmodasurabhIkRtadigmukham / sambhAvaya tadudyAna, mahendra iva nandanam / / 10 / / rAjA'pyA''jJApayad dvAHsthaM, yat prAtarakhilairjanaiH / gantavyamasmadudyAnamevamAghoSyatAM pure // 11 // tvayA'pyetavyamudyAnamiti zreSThisutaM nRpaH / svayamAdizadevaM hi, prasannasvAmilakSaNam / / 12 // tato rAjJA visRthe'sau, hRSTaH svAvasathaM yayau / mitrAyA'zokadattAya, tAM nRpAjJAM jagAda ca / / 13 // dvitIye'hni yayau rAjA'pyudyAnaM saparicchadaH / pauraloko'pyagAt tatra, prajA rAjAnuyAyinI / / 14 / / kula karANAmutpatti // 65 // 1 agraNIH / 2 svAvAsam / 3 saparivAraH / Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 66 / / vasanta iva malayAnilena zreSThisUrapi / suhRdA'zokadattena, sahodyAnaM jagAma saH // 15 // puSpAvacayasandarbhagItanRtyAdibhistataH / pravRttaH krIDituM lokaH, sthitaH kAmasya zAsane / / 16 // sthAne sthAne kRtAsthAnAH, paurAH krIDAvidhAyinaH / AvAsitasmaranRpaskandhAvAradhurAM dadhuH // 17 // pade pade sampravRttagItAtodyamahAdhvanau / jayAyA'nyendriyArthAnAmivA'bhyadhikamutthite / / 18 / / pratyAsannAdathaikasmAdakasmAt tarugahvarAt / trAyadhvaM trAyadhvamiti, trastastrIdhvanirutthitaH // 19 // tayA samAkRSTa iva, girA karNapraviSTayA / kimetaditi sambhrAntaH, sAgaraH samadhAvata // 20 // zreSThinaH pUrNabhadrasya, kanyakAM priyadarzanAm / sa bandibhirdhRtAM tatrA'pazyadeNI vRkairiva // 21 // ekasya bandino hastamAmoTyA'thA''dade kSurIm / zreSThisUnurviSabhRto, grIvAM bhaGktvA maNImiva // 22 // tasyeti vikramaM dRSTavA, bandinaste vidudruvaH / vyAghrA api palAyante jvalajjvalanadarzanAt // 23 // iti sAgaracandreNa, bandibhyaH priyadarzanA / edhohAribhyo mAkendalateva parimocitA // 24 // paropakAravyasanI, ka eSa puruSAgraNIH / AgAdiha samAkRSthe, diSTyA madbhAgyasampadA ? / / 25 / / smararUpAdharIkarttA, bharttA bhAvyayameva me / cintayantIti svaM dhAma, jagAma priyadarzanA // 26 // anusyUtAmiva vahan, hRdaye priyadarzanAm / azokadattasahitaH zreSThiputro'bhyagAd gRham / / 27 / / atha candanadAsena, sa paramparayA'khilaH / avAbudhyata vRttAntaH, kena chAdyeta tAdRzam ? // 28 // sadadhyAviti yukto'sya, rAgo'dhipriyadarzanam / ajaryaM paGkajinyA hi rAjahaMsasya yujyate // 29 // 1 hariNIm / 2 vanazvAnaiH / 3 sarpasya / 4 kASThahAribhyaH / 5 Amralateva / 6 saGgatiH / prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / kula karANA mutpatti // 66 // Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KA triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 67 // iyamudbhaTatA'kAri, yat tadA tanna sAmpratam / kArya sapauruSeNA'pi, vaNijA na hi pauruSam / / 30 / / saGgaH kiJca RjorasyA'zokadattena mAyinA / na sAdhurjAtu badarIdruNeva kadalItaroH / / 31 / / vicintyeti ciraM zreSThI, sa samAhUya sAgaram / bhadradvipaM niSAdIva, sAmnA''rabhata zAsitum / / 32 / / sarvazAstrAnusAreNa, vyavahAreNa ca svayam / vatsa ! samyagabhijJo'si, tathA'pi jJApyase mayA / / 33 / / vayaM hi vaNijastAta !, kalAkauzalajIvinaH / anudbhaTA''cAraveSAH, santo garyAmahe na hi / / 34 / / bhavitavyaM yauvane'pi, bhavadbhirguDhavikramaiH / vaNijo lokasAmAnye'pyarthe sAzaGkavRttayaH / / 35 / / sampado viSayakrIDA, dAnaM ca cchannameva naH / alaM bhavati zobhAyai, zarIramiva yoSitAm / / 36 / / AtmajAteranucitaM, kriyamANaM na zobhate / caraNe karabhasyeva, baddhaM kanakanUpuram / / 37 // tato nijakramaucityavyavahAraparAyaNaiH / dAtavyaH praharo vatsa !, guNAnAM sampadAmiva / / 38 / / tyAjyo'satAM ca saMsargo, nisargAnRjucetasAm / so'larkaviSavat kAlenA'pi yAtyeva vikriyAm // 39 // ayaM cA'zokadattastvAM, mitraM citraM tanUmiva / avAptaprasaro vatsa !, sarvathA dUSayiSyati / / 40 // manasyanyad vacasyanyat, kriyAyAmanyadeva hi / gaNikAyA ivA'muSyA'tyantamAyAjuSaH sadA / / 41 / / AdarAdupadizyaivaM, zreSThizreSThe sthite sati / iti sAgaracandro'pi, cintayAmAsa cetasi / / 42 / / kanyAbandivyatikarastAtena sakalo'pi saH / vijJAta iti manye'hamupadezadizA'nayA / / 43 // asAvazokadattazca, tAtasyA'bhAnna saGgataH / mandabhAgyatayA puMsAM, guravaH syuranIdRzAH // 44 / / 1 saralasya / 2 mahAmAtraH / 3 mRduvacanena / 4 uSTrasya / 5 haDayitazvaviSavat / 6 zvetakuSTham / kulakarANA mutpatti || 67 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 68 // bhavatvevaM tathA'pIti, vimRzya manasi kSaNam / Uce sAgaracandro'pi, prazrayAzritayA girA // 45 // yadAdizati tAtastat, kartavyaM sUnurasmi te / kRtaM tena kRtenA'pi, gurvAjJA yatra lakSyate / / 46 / / kintu daivAdakANDe'pi, kRtyaM tadupatiSThate / nA''locakAlaharaNaM, sahate yanmanAgapi / / 47 // AlocaM kurvato'tyeti, kAlaH kAryasya kasyacit / parvaveleva jihmasya, pAdazaucaM vitanvataH / / 48 / / IdRze'pyAgate kAle, prApte'pi prANasaMzaye / tadevA'haM kariSyAmi, tava lAkaraM na yat / / 49 / / tAtenA'zokadattasya, yacca tAdRgudIritam / taddoSeNa na doSyasmi, na guNI tadguNena vA / / 50 // yanmamA'zokadattena, maitrI tatreti kAraNam / sahavAsaH sahapAMzukrIDanaM darzanaM muhuH / / 51 / / samA jAtiH samA vidyA, samaM zIlaM samaM vayaH / parokSe'pyupakAritvaM, sukhaduHkhavibhAgitA / / 52 / / asmizca kaitavamahaM, na pazyAmi manAgapi / mRSA tAtasya ko'pyAkhyat, khalAH sarvakaSAH khalu / / 53 / / astu vA tAdRzo mAyAvyeSa me kiM kariSyati ? / ekatra viniveze'pi, kAcaH kAco maNirmaNiH / / 54 / / ityuktaH sUnunA zreSThI, tamUce buddhimAnasi / tathA'pi hyavadhAtavyaM, durlakSA hi parAzayAH / / 55 / / so'tha svasUno vajJastadartha priyadarzanAm / zIlAdibhirguNaiH pUrNA, pUrNabhadrAdayAcata / / 56 / / asAvupakRtikrItI, tvatsutena sutA mama / agre'pIti vadan pUrNabhadro'manyata tadvacaH / / 57 / / tataH sAgaracandrasya, priyadarzanayA saha / vivAho'kAri pitRbhiH, zubhe lagne zubhe dine // 58 // 1 vinayAzritayA / 2 vicArakAlapratIkSaNam / 3 gacchati / 4 dIrghasUtriNaH / 5 sarvakSobhakArakAH / 6 upakArakrItA / kulakarANAmutpatti // 68 // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 69 // vicintitAyA dundubhyAH, pataneneva tau tataH / manISitavivAhena, mumudAte vadhUvarau / / 59 / / samAnamAnasatayA, tayorekAtmanoriva / parasparamavarddhiSTa, prItiH sArasayoriva / / 60 / / reje sAgaracandreNa, sA candreNeva candrikA / sahodayavatI saumyadarzanA priyadarzanA // 61 // tayoH zIlabhRto rUpavatorAjavazAlinoH / anurUpo'bhavad yogazcirAd ghaTayato vidheH / / 62 / / avisrambho na jAtvAsIdanyo'nyapratyayAt tayoH / viparItaM na zaGkante, kadA'pi saralAzayAH // 63 // atha sAgaracandrasya, bahirgatavato gRhe / azokadatto'bhyAyAsIdUce ca priyadarzanAm / / 64 // zreSThino dhanadattasya, vadhvA mantrayate rahaH / nityaM sAgaracandro yat, tatra kiM syAt prayojanam ? // 65 // nisargaRjvI sA'pyUce, jAnAtyetat suhRt tava / dvitIyaM hRdayaM tasya, tvaM vA jAnAsi sarvadA // 66 // rahaHsUtritakAryANi, mahatAM vyavasAyinAm / ko jAnAtyatha jAnAti, sa kathaM kathayed gRhe ? // 67 // uvAcA'zokadatto'pi, tvatpateryat tayA saha / mantre prayojanaM vedhi, tat paraM kathyate katham ? // 68 // priyadarzanayA kiM tadityuktaH so'bravIditi / tvayA prayojanaM yanme, subhru ! tasyA'pi tat tayA // 69 // tadbhAvAvijJayA RjvA, priyadarzanayA punaH / mayA prayojanaM te kimityuktaH so'vadat punaH // 70 // puMso rasAntaravidaH, kasya na syAt sacetasaH / tvayA prayojanaM subhra !, tamekaM tvatpriyaM vinA / / 71 // AkarNya karNasUcyAbha, durIhAsUci tadvacaH / sakopA'dhomukhIbhUya, sA sAkSepamabhASata // 72 / / re nirmaryAda ! puskheTa!, tvayaitaccintitaM katham ? cintitaM vA kathaM tUktaM ?, dhik sAhasamacetasaH / / 73 // 1 mano'bhISTavivAhena / 2 avizvAsaH / 3 svabhAvasaralA / 4 karNasUcIsadRzam / 5 he puruSAdhama / kulakarANAmutpatti // 69 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 70 // kiJca sambhAvayasi re!, mahAtmAnaM pati mama / AtmAnurUpamevaivaM, dhik tvAM mitramiSAd dviSam / / 74 // gaccha mA tiSTha re pApa!, pApaM tvadarzanAdapi / ityAkruSTastayA zIghraM, sa dasyuriva niryayau / / 75 / / sa gohatyAkAra ivA'ndhakAramalinAnanaH / vimanaskaH samAgacchan, sAgareNa vyalokyata // 76 // he mitra ! hetunA kena, tvamudvigna ivekSyase ? / iti sAgaracandreNa, so'pracchi svacchacetasA // 77 // tataH sa mAyAkUTAdrirdIrgha niHzvAsamudvaman / vikUNitAdharaH kiJcid, duSTaH kaSTAdivA'vadat / / 78 // jADyahetumiva himakSmAbhRdabhyarNavAsinAm / saMsAre vasatAM bhrAtaH !, pRcchasyudvegakAraNam ? // 79 / / na yacchAdayituM nA'pi, prakAzayitumizyate / tadasthAnavraNamiva, kimapIhopatiSThate / / 80 // ityuditvA sthite mAyAdarzitAsavilocane / azokadatte so'mAyazcintayAmAsivAniti // 81 // aho ! asAraH saMsAraH, puMsAM yatredRzAmapi / sandehapadamIkSamakasmAdupajAyate / / 82 / / asya dhairyAdavadato'pyantarudvega uccakaiH / hutAza iva dhUmena, balAd bASpeNa sUcyate / / 83 // cintayitveti suciraM, sadyastaDhuHkhaduHkhita / bhUyaH sAgaracandrastamityuvAca sagadgadam / / 84 / / aprakAzyaM na ced bandho !, tacchaMsodvegakAraNam / dattvA duHkhavibhAgaM me, stokaduHkho bhavA'dhunA / / 85 / / azokadatto'pItyUce, mama prANasame tvayi / anyadapyaprakAzyaM na, vRttAnto'yaM vizeSataH // 86 / / idaM vayasyo jAnAti, sadA'pi yadihA'GganA / anarthAnAM prasUrdazirvarI tamasAmiva / / 87 / / sAgaro'pi jagAdevamAma kiM nAma samprati / saGkaTe nyapataH kasyA, apyuragyA iva striyAH ? / / 88 // * sAgare va / + pyasadudvega u / 1 amAvAsyArAtriH / 2 Ama iti aGgIkAre / kulakarANA mutpatti // 70 // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 71 / / pratyUce'zokadatto'pi, nATayan kRtrimAM trapAm / asamaJjasamUce mAM, ciraM hi priyadarzanA / / 89 / / lajjitvA svayamapyeSA, kadA'pi sthAsyatItyaho ! / mayA salaaM sAvajJaM, seyatkAlamupekSitA // 90 // dine dine paramasAvasatItvocitoktibhiH / mAM vadantI na viramatyaho ! strINAmasadgrahAH / / 91 / / adya tvAvasathe yuSmadanveSaNakRte gataH / bandho ! niruddho'smi tayA, rAkSasyeva chalajJayA / / 92 / / tantubandhAdiva karI, kathaJcidapi tadgrahAt / AtmAnaM mocayitvA'hamihA'gamamatidrutam / / 93 / / tatazcA'cintayamahaM jIvantaM mAM na mokSyati / asAviti tadAtmAnamadya vyApAdayAmi kim ? / / 94 / / yadvA na marttumucitaM, manmitrasya yadIdRzam / kathayiSyatyanyathA'sau, matparokSe tu tattathA / / 95 / / athavA kathayAmyetat, sarvaM svasuhRdaH svayam / yathA'syAM kRtavizvAso nA'pAyamupayAtyasau / / 96 / / nAsdo'pi yuktaM yannAsyA, mayA'pUri manorathaH / dauH zIlyakathanenA'tha, kSate kSAraM kSipAmi kim ? // 97 // evaM vicintayannatra, tvayA dRSTo'smi samprati / udvegakAraNaM cedaM mama jAnIhi bAndhava ! / / 98 / / ityAkarNya vacaH pItaMhAlAhala iva kSaNam / niHspandaH sAgaro'thA' bhUnnivAta iva sAgaraH / / 99 // sAgaro vyAjahAraivaM, yujyate yoSitAmidam / kSAratvamUSaramahInipAnapayasAmiva // 100 // AsAdaya viSAdaM mA, vyavasAye zubhe bhava / sthAtavyaM svAsthyamAsthAya smaraNIyaM na tadvacaH / / 101 / / yAdRzI tAdRzI vA'pi, sA'stu kiM vastutastayA ? | mAbhUnmanomalinimA, kevalaM bhrAtarAvayoH / / 102 / / tenaivamRjunA so'nunItaH pramumude'dhamaH / satkArayanti hyAtmAnaM kRtvA'pyAgAMsi mAyinaH / / 103 / / 1 ayuktam / 2 pItaviSaH / 3 manomAlinyam / - prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmi caritam / kula karANA mutpatti / / 71 / / Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 72 // tataH prabhRti niHsnehaH, sAgaraH priyadarzanAm / sodvegaM dhArayAmAsa, rogagrastAmivA'GgulIm / / 104 // kintu tAM varttayAmAsoparodhAt prAgvadeva saH / vandhyA'pyunmUlyate naiva, latA yA lAlitA svayam / / 105 / / matkRto mA'nayorbhedo'bhUditi priyadarzanA / nA'zokadattavRttAntaM, taM priyAya nyavedayat / / 106 / / kArAgArAya saMsAraM, manyamAno'tha sAgaraH / Rddhi kRtArthayAmAsa, dInAdiSu niyogataH / / 107 / / kAlena pUrayitvA''yuH, sAgaraH priyadarzanA / azokadattazca yayuH, kAladharma trayo'pi te / / 108 // jambUdvIpasya bharatakSetradakSiNakhaNDake / gaGgAsindhvantarasyA'ntarbhAge madhye'vasarpiNI / / 109 / / tRtIyAre palyASTamAMzazeSe yugmarUpataH / tataH samudapadyetAM, sAgarapriyadarzane / / 110 / / / / yugmam / / bhArateSu ca varSeSu, paJcasvairavateSviva / dvAdazAraM kAlacakraM, hetuH kAlavyavasthiteH / / 111 / / kAlo dvividho'vasarpiNyutsarpiNIvibhedataH / arAH SaDavasarpiNyAM, ekAntasuSamAdayaH / / 112 / / tatraikAntaH suSamArazcatasraH koTikoTayaH / sAgarANAM suSamA tu, tisrastatkoTikoTayaH / / 113 / / suSamaduHSamA te dve, duHSamasuSamA punaH / saikA sahasrairvarSANAM, dvicatvAriMzatonitA / / 114 / / ekaviMzatirabdAnAM, sahasrANi tu duHSamA / ekAntaduHSamA'pi syAt, tAvadvarSapramANikA / / 115 / / arakA avasarpiNyAM, ya ete samudIritAH / utsarpiNyAM ta eva syuH, pratilomakrameNa tu / / 116 / / tadevamavasarpiNyAmutsarpiNyAM ca mIlitAH / sAgaropamakoTInAM, koTayaH khalu viMzatiH / / 117 / / tatrA're prathame mAH, palyatritayajIvinaH / gavyUtatritayocchrAyAzcaturthadinabhojinaH / / 118 // caturasrasusaMsthAnAH, sarvalakSaNalakSitAH / vajraRSabhanArAcasaMhananAH sadAsukhAH / / 119 // kulakarANAmutpatti // 72 // Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 73 // apakrodhA gatamAnA, nirmAyA lobhavarjitAH / sarvavAraM svabhAvenA'pyadharmaparihAriNaH // 120 / / prAyacchaMstatra teSAM tu, vAJchitAni divAnizam / madyAgAdyAH kalpavRkSA, dazottarakuruSviva / / 121 // svAdumadyAni madyAGgA, daduH sadyo'pi yAcitAH / bhAjanAdIni bhRGgAzca, tadbhANDAgArikA iva / / 122 / / tenustUryAGgAstUryANi, tUryatrayakarANi tu / uddyotamasamaM dIpazikhA jyotiSikA api / / 123 / / vicitrANi tu citrAGgA, mAlyAni samaDhaukayan / sUdA iva citrarasA, bhojyAni vividhAni tu / / 124 / / yathecchamarpayAmAsurmaNyaGgA bhUSaNAni tu / gehAkArAH sugehAni, gandharvapuravat kSaNAt / / 125 / / abhagnecchamanagrAstu, vAsAMsi samapAdayan / ete pratyekamanyAnapyarthAn daduranekazaH / / 126 / / tadA ca bhUmayastatra, svAdavaH zarkarA iva / sadA mAdhuryadhuryANi, dhunyAdiSu payAMsyapi / / 127 / / atikrAmatyare tatra, tvAyuHsaMhananAdikam / kalpadrumaprabhAvAzca, nyUnaM nyUnaM zanaiH zanaiH / / 128 / / dvitIye tvarake mAH, palyadvitayajIvinaH / gavyUtadvitayocchrAyAstRtIyadinabhojinaH // 129 // kiJcinyUnaprabhAvAzca, tatra kalpamahIruhaH / kiJcinmAdhuryato hInA, Apo bhUzarkarA api // 130 // asminnapyarake kAlAt, pUrvAraka ivA'khilam / nyUnanyUnataraM sthaulyaM, stamberamakare yathA // 131 // arake tu tRtIyasminnekapalyAyuSo narAH / ekagavyUtakocchrAyA, dvitIyadinabhojinaH / / 132 / / asminnapyarake prAgvat, krAmati nyUnameva hi / vapurAyu mAdhurya, kalpadrumahimA'pi ca // 133 / / pUrvaprabhAvarahite, caturthe tvarake narAH / pUrvakoTyAyuSaH paJcadhanuHzatasamucchrayAH // 134 / / 1 sarvadA / 2 rasavatIkArakAH / 3 nadyAdiSu / 4 hastizuNDAyAm / kulakarANA mutpatti / / 73 // Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 74 / / paJcame tu varSazatAyuSaH saptakarocchrayAH / SaSThe punaH SoDazAbdAyuSo hastasamucchrayAH // 135 // ekAntaduHkhapracitA, utsarpiNyAmapIdRzAH / pazcAnupUrvyA vijJeyA, areSu kila SaTsvapi // 136 // tRtIyArAntajAtatvAd, dairghya navadhanuHzatau / palyadazamAMzAyuSkAvabhUtAM tau tu yugminau / / 137 / / vajraRSabhanArAcasandhibandhaM vapustayoH / samena caturasreNa, saMsthAnena pariSkRtam / / 138 / / yugmadharmI sa zuzubhe, jAtyajAmbUnadadyutiH / priyaGguvarNayA patnyA, sumeruriva medhyayA // 139 // tatraivA'zokadatto'pi, prAgjanmakRtamAyayA / zvetavarNazcaturdantaH, suradantIva dantyabhUt // 140 // bhrAmyatetastataH svairamanyedhustena dantinA / sa yugmadharmI purataH, prAgjanmasuhRdaikSyata // 141 // taddarzanAmRtAsArasphArIbhUtatanostataH / bIjasyevA'Gkarastasya, snehaH samudapadyata / / 142 / / hastinA tena hastenA''dAyA''liGgya yathAsukham / anicchannapi sa skandhapradezamadhiropitaH / / 143 // anyo'nyadarzanAbhyAsAd, dvayorapi tayostataH / jajJe parutkRtasyeva, smaraNaM pUrvajanmanaH / / 144 / / caturdantadvipaskandhArUDhaM dadRzurindravat / tamanye vismayottAnalocanA yugmarUpiNaH // 145 // zakundenduvimalaM, gajamArUDha ityasau / tataH praucyata mithunairnAmnA vimalavAhanaH // 146 / / jAtismRtyA sa nItijJo, vimaladvipavAhanaH / prakRtyA rUpavAMzceti, jajJe sarvajanAdhikaH / / 147 / / kAlena gacchatA tatra, prabhAvaH kalpabhUruhAm / mandIbabhUva cAritrabhraSTAnAM yatinAmiva // 148 // madyAGgA virasaM madyamaduH stokaM vilambitam / durdaivena parAvRttya samAnItA ivA'pare / / 149 / / 1 suvarNakAntiH / 2 meghmaalyaa| kulakarANA mutpatti / / 74 // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 75 // dIyatAM mA dIyatAM vetyAmarzavivazA iva / savilambaM bhAjanAni, bhRGgA apyarthitA daduH / / 150 // AtodyAdi na tAdRkSaM, tUryAGgA apyasUtrayan / tiraskArasamAkRSya, gandharvA iva viSTayaH / / 151 // arthyamAnA api muhurdIpajyotiSkabhUruhaH / noDyotaM tAdRzaM tenurdivA dIpazikhA iva / / 152 / / citrAGgA api mAlyAdi, drutamicchAnusArataH / na hi vizrANayAmAsu tyA durvinayA iva / / 153 / / bhojyaM caturvidhaM citrarasaM citrarasA api / prAgvannAduH kSIyamANadAnecchA iva saitriNaH / / 154 / / bhUSaNAdyarpayAmAsurna maNyaGgAstathAvidham / sampatsyate kathaM bhUya, iti cintAkulA iva // 155 / / gehAkArAstu gehAni, mandaM mandaM vitenire / satkAvyAnIva kavayo, mandavyutpattizaktayaH // 156 / / anagnA api vastrANi, skhalitaskhalitaM daduH / krUragrahAvagrahiNo, vAri vAridharA iva / / 157 / / tAdRkkAlAnubhAvena, mithunAnAmajAyata / mamatvaM kalpavRkSeSu, svadehAvayaveSviva / / 158 / / anyena svIkRtaM kalpavRkSamanyo yadA''zrayat / mahAn paribhavo hyAsIt, tadA svIkRtapUrviNaH // 159 / / tathAparAbhavaM soDhumasahAste parasparam / AtmAdhikaM svAmitayA, cakrurvimalavAhanam / / 160 // jAtismRtyA sa nItijJo, yugminAM kalpapAdapAn / dadau vibhajya sthaviro, draviNaM gotriNAmiva // 161 // yo yastatyAja maryAdAM, parakalpadrumecchayA / AvizvakAra hAkAranIti taddaNDanAya saH // 162 / / hA tvayA duSkRtamiti, tasya daNDena yugminaH / vArdhivelAjalAnIva, maryAdA nA'ticakramuH / / 163 / / tena hAkAradaNDena, yugmAnyevamamaMsata / varaM daNDAdibhirghAto, na hAkAratiraskRtiH / / 164 // 1 aracayan / 2 daduH / 3 dAnazAlAkAriNaH / 4 zaniravibhaumAdaya avRSTikArakaH / kula karANAmutpatti / / 75 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 76 / / tasyA''yuravazeSe tu, varSArddhapramite sati / bhAryAyAM candrayazasi, mithunaM samajAyata / / 165 / / tau strIpuMsAvasaMkhyeyapUrvAyuSkau susaMsthitI / AdyasaMhananau zyAmAvaSTadhanvazatocchrayau / / 166 / / cakSuSmAMzcandrakAntA ca, pitRbhyAM kalpitA'bhidhau / vavRdhAte sahodbhUtau, latAviTapinAviva / / 167 // prapAlya yugmaM SaNmAsAn, jarArogau vinA mRtaH / suparNakakumAreSUtpede vimalavAhanaH / / 168 // tadaiva ca candrayazA, mRtvA nAgeSvajAyata / astamIyuSi pIyUSakare tiSThenna candrikA / / 169 / / AtmIyaM pAlayitvA''yustatra stamberamo'pi saH / prApa nAgakumAratvaM, kAlamAhAtmyamIdRzam / / 170 // hAkAradaNDanItyaiva, cakSuSmAnatha yugminAm / maryAdAM varttayAmAsa, yathA vimalavAhanaH // 171 / / prApte ca carame kAle, cakSuSpaccandrakAntayoH / yazasvI ca surUpA ca, jajJAte yugmarUpiNau / / 172 // tatsaMhananasaMsthAnavI nyUnAyuSau manAk / kalayAmAsaturvRddhi, vayobuddhI iva kramAt / / 173 // sadA yugmacarau kAntau, saptadhanvazatocchrayau / bibharAJcakraturkI tau toraNastambhavibhramam / / 174 / / kAlena paJcatAM prApya, cakSuSmAnudapadyata / suparNeSvatha nAgeSu, candrakAntA'pi tatkSaNam // 175 // tato yazasvI pitRvanmithunAnyakhilAnyapi / salIlaM pAlayAmAsa, gopAla iva gAzciram / / 176 / / athollacitumArebhe, hAkAro mithunaiH kramAt / sphuradantarmadAvasthairaDazo vAraNairiva / / 177 // cakre mAkAradaNDaM ca, yazasvI tAni zAsitum / roge hyekauSadhAsAdhye, deyamevauSadhAntaram / / 178 // Agasyalpe nItimAdyAM, dvitIyAM madhyame punaH / mahIyasi dve api te, sa prAyukta mahAmatiH // 179 // 1 candre / * sArdhasapta / kulakarANA mutpatti / / 76 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite RAHARA prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 77 // yazasvinaH surUpAyAzcA'sampUrNAyuSormanAk / strIpuMsau samajAyetAM, saha dhIvinayAviva / / 180 // tAbhyAM candrojjvalaH putro'bhicandra iti kIrtitaH / priyaGgupratirUpA tu, pratirUpeti putryapi / / 181 // pitRto'lpAyuSau sArddhaSaTkArmukazatocchrayau / zamyazvatthAviva yutau, kramAd vRddhimupeyatuH / / 182 // sadaiva zuzubhAte tau, yathA militavAriNau / mandAkinI-yamunayoH, pravAhAviva pAvanau / / 183 // pUrNAyuSko yazasvI cA'bdhikumAreSvajAyata / surUpA'pyabhavannAgakumAreSu tadaiva tu / / 184 / / piteva cA'bhicandro'pi, sarvAn yugaladharmiNaH / sthitvA tayaiva nItibhyAM, tAbhyAmevA'ziSacciram / / 185 / / tato bahulabhUteSTAzarvaryeva nizAkaraH / prAntakAle mithunakaM, suSuve pratirUpayA / / 186 // sUnoH prasenajiditi, pitRbhyAM nAma nirmame / cakSuSkAnteti putryAzca, kAnteyaM cakSuSAmiti // 187 / / nyUnAyuSau pitRbhyAM ca, tamAlazyAmalatviSau / sahitau vavRdhAte tau, murdutsAhAviva kramAt / / 188 // SaTkArmukazatotsedha, dhArayantAvubhAvapi / viSuvad vAsaranize, ivA'bhUtAM sarmapramau // 189 // mRtvA'bhicandro'pyudadhikumAreSUdapadyata / pratirUpA punarnAgakumAreSu tadaiva hi / / 190 // babhUva yugminAM nAthastathaivA'tha prasenajit / prAyo mahAtmanAM putrAH, syurmahAtmAna eva hi / / 191 / / hAkAranItiM mAkAranItiM ca vyatyalaGghayan / tadA yugmAni kAmArtA, DrImaryAde iva kramAt // 192 // anAcAramahAbhUtatrAsamantrAkSaropamAm / dhikkAranItimaparAmakRtA'tha prasenajit / / 193 / / nItibhistisRbhistAbhiH, sa prayogavicakSaNaH / zazAsa sakalaM lokaM, yataistribhiriva dvipam / / 194 // * zrIvi / 1 zamIpiplavRkSau / 2 kRSNacaturdazIrAtryaiva / 3 harSotsAhau / + smprbhau| kulakarANA mutpatti S // 77 // HRSHASKRE Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite dvitIyaH sargaH zrI RSabhasvAmicaritam / // 78 // tatazca pazcime kAle, kiJcidUnAyuSau svataH / cakSuSkAntA'pi suSuve, strIpuMsau yugmarUpiNau // 195 // tau tu paJcAzadadhikapaJcadhanvazatocchyau / sahaiva prApaturvRddhi, vRkSacchAye iva kramAt / / 196 // marudeva iti sUnuH, zrIkAnteti ca nandanA / tau yugmadharmiNau loke, nAmnA khyAtimupeyatuH / / 197 / / priyaGguvarNayA palyA, marudevaH suvarNaruk / zuzume nandanataruzreNyeva kanakAcalaH // 198 // tato dvIpakumAreSu, jajJe mRtvA prasenajit / cakSuSkAntA punarnAgakumAreSu tadaiva hi // 199 / / nItikrameNa tenaiva, sarvAn yugaladharmiNaH / marudevastato devAn, devarAja ivA'nvazAt // 200 / / zrIkAntAyAH prAntakAle'jAyetAM yugmadharmiNau / nAbhizca marudevA ca, strIpuMsAvabhidhAnataH // 201 // paJcaviMzatyabhyadhikapaJcadhanvazatocchrayau / sahaiva prApaturvRddhi, tau kSamAsaMyamAviva / / 202 / / marudevA priyaGguzrI bhirjAmbUnadadyutiH / pitroH sAvarNyato'bhAtAM, tatpreticchandakAviva // 203 // saGkhyAtapUrvapramitaM, tayorAyurmahAtmanoH / zrIkAntAmarudevAbhyAM, manAgUnamabhUt kila / / 204 / / vipadya marudevo'tha, prApa dvIpakumAratAm / zrIkAntA'pi hi tatkAlameva nAgakumAratAm // 205 // saptamo'bhUt kulakaro, nAbhistadanu yugminAm / tisRbhirnItibhistAMzca, yathAvat prazazAsa saH // 206 / / tadA tRtIyArazeSe, pUrvalakSeSu saGkhyayA / caturazItau sanavAzItipakSeSu satsviha // 207 // ASADhamAsasya pakSe, pravRtte dhavaletare / caturthyAmuttarASADhAnakSatrasthe nizAkare / / 208 // prapAlyA''yustrayastriMzatsAgaropamasammitam / jIvaH zrIvajranAbhasya, cyutvA sarvArthasiddhitaH / / 209 // 1 indraH / 2 tatpratibimbabhUtau / RSSISTARREARSHABHARASHTRA kulakarANAmutpattiH, marudevAyAH kusau prabhoravataraNaM ca / // 78 // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 79 // zrInAbhipalyA udare, marudevyA avAtarat |maansaat saraso haMsa, iva mandAkinItaTe / / 210 // tadA svAminyavatIrNe, trailokye'pi zarIriNAm / duHkhacchedAt kSaNaM saukhyamuddyotazca mahAnabhUt / / 211 / / tatrA'vatarayAminyAM, vAsAgAre prasuptayA / marudevyA dazire, mahAsvapnAzcaturdaza / / 212 // Adau vRSaH sitaH pInaskandho dIrgharjuvAladhiH / sasvarNakiGkiNImAlaH, zaranmegha ivottaDit / / 213 // dantirAjazcaturdantaH, zvetavarNaH kramonnataH / kSaranmadanadIramyaH, kailAsa iva jaGgamaH // 214 // piGgAkSo dIrgharasanaH, kesarI lolakesaraH / patAkAmiva zUreSu, tanvannutpucchanacchalAt / / 215 / / devI ca padmanilayA, padmasadRgvilocanA / dikku arakarotkSiptapUrNakumbhopazobhitA / / 216 // nAnAvidhAmarataruprasUnaparigumphitam / dAma pralambadhanveva, RjurohitadhanvanaH / / 217 // nijAnanapraticchandamivA''nandanibandhanam / kAntipUradyotitAzAmaNDalaM candramaNDalam / / 218 / / nizAyAmapi tatkAlaM, vAsarabhramakArakaH / sarvAndhakAracchiduraH, sphuraDyutirahapatiH // 219 // kiGkiNImAlabhAriNyA, pracalantyA patAkayA / karIva karNatAlena, rAjamAno mahAdhvajaH // 220 / ambhaHkumbhaH zAtakaumbhaH, smerAmbhojArcitAnanaH / ambhodhimathanodgacchatsudhAkumbhasahodaraH / / 221 / / stotuM tamAdhamarhantaM, padmabhRGganinAdibhiH / anekavadanIbhUta, iva padmAkaro mahAn / / 222 / / bhuvyAstIrNazaranmeghamAlAlIlAmalimlucaiH / udvIcinicayaizceto'bhirAmaH kSIranIradhiH / / 223 / / yatroSito'bhUdu bhagavAn, devatve tadivA''gatam / ihA'pi pUrvasnehena, vimAnamamitadyuti / / 224 / / 1 lambasaralapucchaH / * kiGkaNImA / 2 ArUDhadhanvanaH / 3 sUryaH / + kiGkaNI / marudevAyAzcaturdazamahAsvapnadarzanam / / / 79 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 80 // kuto'pyekatra militastArakANAmivotkaraH / ratnapuo mahAn vyomni, pujIbhUtAmaladyutiH / / 225 // tejasvinAM padArthAnAM, trailokyodaravarttinAm / sampiNDitaM teja iva, nidhUmo'gnirmukhe'vizat / / 226 // nizAvirAmasamaye, svAminI marudevyapi / svapnAnte smayamAnAsyA, padminIva vyabudhyata / / 227 / / asammAntIM mudamivodgirantI komalAkSaraiH / svapnAnakathayad devI, tAMstathaivA''zu nAbhaye // 228 // uttamaste kulakarastanayo bhavitetyatha / svArjavasyA'nusAreNa, nAbhiH svapnAn vyacArayat / / 229 // svAminaH kulakRnmAtrasambhAvanamasAmpratam / iti kopAdivendrANAmakampantA''sanAnyatha / / 230 // kimityakasmAdasmAkamAsanAnAM prakampanam ? / iti dattvopayogaM tad, vidAJcakrurbiDaujasaH // 231 // tatkAlaM bhagavanmAtuH svapnArthamabhizaMsitum / suhRdaH kRtasaGketA, ivendrAstulyamAyayuH / / 232 // tataste vinayAnmUrdhni, ghaTitAJjalikuDmalAH / svapnArtha sphuTayAmAsaH, sUtraM vRttikRto yathA / / 233 / / bhAvI svAmini ! putraste, svapne vRSabhadarzanAt / mohapaGkamagnadharmasyandanoddharaNakSamaH / / 234 / / hastidarzanato devi!, tava sUnurbhaviSyati / garIyasAmapi gururmahAsthAmaikadhAma ca / / 235 / / bhAvI puruSasiMhaste, tanayaH siMhadarzanAt / dhIraH sarvatra nirbhIkaH, zUro'skhalitavikramaH / / 236 // yacca zrIdadRze tatra, tanayaH puruSottamaH / devi ! trailokyasAmrAjyalakSmInAtho bhaviSyati / / 237 // svapne sragdarzanAt puNyadarzane ! syAt tavA''tmajaH / sarvasya jagataH sragvacchirasodvAhyazAsanaH / / 238 / / jaganmAtastvayA yacca, svapne pUrNendurekSyata / tannetrAnandanaH kAnto, nandanaste bhaviSyati / / 239 / / IkSAJcakre raviryacca, tatsUnuste bhaviSyati / mohAndhakAravidhvaMsAJjagaduddyotakArakaH / / 240 / / indrezcaturdazamAsvapnaphalakathanam / || 80 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 81 // Aluloke tvayA svapne, yacca devi! mahAdhvajaH / mahAvaMzapratiSThaH syAt, tat te dharmadhvajoGgajaH // 241 / / yacca svapne pUrNakumbho, bhavatyA''loki devi ! tat / sUnuH samagrAtizayapUrNapAtraM bhaviSyati // 242 / / prathamaM parva yacca padmasaro dRSTaM, tat svAmini ! tavA''tmajaH / tApaM saMsArakAntArapatitAnAM hariSyati // 243 / / / / dvitIyaH saritpatiryadAloki, bhavatyA tanayastava / adhRSyazcAbhigamyazca, tadavazyaM bhaviSyati / / 244 / / sargaH vimAnaM devi ! yad dRSTaM, bhavatyA bhuvanAdbhutam / vaimAnikairapi suraistat te seviSyate sutaH / / 245 // zrIRSabha svAmiratnapuJjaH sphuratkAntirIkSAmAse ca yat tvayA / tatsarvaguNaratnAnAmAkaraH syAt tavA''tmajaH / / 246 // ||| caritam / yajvailajjvalano dRSya, vakramadhye vizaMstvayA / anyatejasvinAM tejastadapAsyati te sutaH / / 247 // caturdazabhirapyetaiH, svapnaiH svAmini ! sUcyate / caturdazarajjudaghne, loke svAmI tavA''tmajaH / / 248 / / indraizcaturdazaiti svapnArthamAkhyAya, marudevIM praNamya ca / kSaNAnnijanijasthAnAnyagamannamarezvarAH / / 249 // mahasvapnaphala kathanam / svAminyapIndraiH svapnArthavyAkhyAnasudhayokSitA / vasudhevA'mbudairadbhiH, saMsiktA samudazvasat / / 250 / / sA tenA'zobhi garbheNa, meghamAleva bhAnunA / zuktirmuktAphaleneva, siMhenevA'drikandarA // 251 / / priyaGghazyAmavarNA'pi, marudevA nisargataH / zaradA meghamAleva, garbheNa prApa pANDutAm // 252 // tasyA abhUtAM vakSojau, vizeSAt pIvaronnatau / stanyapo nau jagatsvAmI, bhAvItIva pramodataH // 253 / tasyA vizeSato'bhUtAM, savikAze vilocane / bhagavadvadanaM draSTuM, dUramutkaNThite iva // 254 / / // 81 // nitambabhittiH svAminyA, vaipulyaM vipulA'pi hi / bheje varSAtyaye nimnagAyAH pulinabhUriva / / 255 / / * yaddevi ! jvalano dR / 1 caturdazarajjupramANe / Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite | prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 82 // mandA sahajabhAvenA'pyasyA mandatarA'bhavat / gatirmataGgajasyeva, madAvasthAmupeyuSaH / / 256 / / tasyAstadAnIM vavRdhe, lAvaNyazrIvizeSataH / prajJevoSasi viduSo, grISme veleva vAridheH // 257 / / trailokyaikamahAsAraM, sA garbha dhArayatyapi / nA'khidyata prabhAvo'yamarhatAM garbhavAsinAm // 258 / / udare marudevAyAH, zanakaiH zanakaistataH / nigUDhaM vavRdhe garbhaH, kando'ntaravaneriva / / 259 / / svAminyabhUt tatprabhAvAd, vizeSAd vizvavatsalA / zItamapyambu zItaM syAt, kSiptayA himamRtsnayA // 260 // garbhAvatIrNabhagavatprabhAvAnnAbhirapyabhUt / pitRto'pyadhikaM mAnyaH, sarveSAM yugmadharmiNAm / / 261 / / tatprabhAvAd viziSTAnubhAvAH kalpadravo'bhavan / zaratkAlavazAdindukarA syuradhikazriyaH / / 262 // tatprabhAvAcchAntatiryagnRvairA bhUrabhUcca sA / sarvato'pi hi zAmyanti, santApAH prAvRDAgamAt / / 263 / / tato navasu mAseSu, dineSvardhASTameSu ca / gateSu caitrabahulASTamyAmarddhanizAkSaNe / / 264 / / uccastheSu graheSvindAvuttarASADhayA yute / sukhena suSuve devI, putraM yugaladharmiNam / / 265 / / dizaH prasAdamAsedustadAnIM sammadAdiva / lokaH krIDAparo jajJe, dhuvAsIva mahAmudA / / 266 // jarAyuraktaprabhRtikalaGkaparivarjitaH / upapAdazayyodbhUta, iva devo rarAja saH // 267 // tadA kRtajagannetracamatkAro'ndhakArabhit / babhUva vidhududdyota, ivojhyoto jagattraye // 268 // kiGkarAnAhato'pyuccairmeghagambhIranisvanaH / svayaM dyauriva harSeNa, nanAda divi dundubhiH / / 269 / / aprAptapUrviNAM saukhyaM, nArakANAmapi kSaNam / samajAyata tiryag-nR-surANAM kiM punastadA ? / / 270 / / 1 mRttikayA / 2 caitrakRSNASTamyAm / * uttarASADhayA yukte, candre candramivendradik / 3 deva iva / Rssbhprbhojnm| ||82 // Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 83 // upabhUmi prasarpadbhirmandaM mandaM samIraNaiH / rajo'paninye medinyAH, paricaryAkariva / / 271 / / celakSepaM ca gandhAmbu, vavRSe stanayinubhiH / siktabIjavaducchAsamAsasAda ca medinI / / 272 / / athA'dholokavAsinyaH, sadyaH pracalitAsanAH / dikkumAryaH samAjagmuraSTa tatsUtivezmani / / 273 / / bhogaGkarA bhogavatI, subhogA bhogamAlinI / toyadhArA vicitrA ca, puSpamAlA tvaninditA / / 274 / / tatrA''dimaM tIrthakaraM, tIrthakRnmAtaraM ca tAm / tAstriH pradakSiNIkRtya, vanditvA caivamUcire / / 275 / / namastubhyaM jaganmAtarjagaddIpapradAyike! / athai vayamadholokavAsinyo dikkumArikAH // 276 / / avadhijJAnato jJAtvA, tIrthakRjjanma pAvanam / tanmahimnaH karaNArtha, tatprabhAvAdihA''gatAH / / 277 // tanna bhetavyamityuktvA, deze pUrvottare sthitAH / cakruH stambhasahasrAGka, prAGmukhaM sUtikAgRham // 278 / / tAzca saMvarttavAtena, paritaH sUtikAgRham / AyojanamapAhArpu, zarkarAkaNTakAdikam // 279 / / saMvarttavAtaM saMhRtya, bhagavantaM praNamya ca / tadAsannaniSaNNAstAstaM gAyantyo'vatasthire / / 280 / / tathaivA''sanakampena, jJAtvA merugiristhitAH / UddharvalokanivAsinyo'pyaSTeyurdikkumArikAH / / 281 / / meghaGkarA meghavatI, sumeghA meghamAlinI / suvatsA vatsamitrA ca, vAriSeNA balAhikA / / 282 / / jinaM jinajananI ca, natvA nutvA tathaiva tAH / nabhasyavannabhasyabhrapaTalaM drAga vicakrire / / 283 / / tAbhiH sugandhitoyenA''yojanaM vezmapArzvataH / samantato rajo'zAmi, kaumudyeva tamastatiH / / 284 / / 1 medhaiH / 2 bhAdrapadamAsavat / dikkumArIvihItaRSabhajinajanmotsavaH / / / 83 // Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 84 / / vasundharAM vitanvAnAM, nAnAlekhyamayImiva / jAnudaghnIM paJcavarNaiH, puSpairvRSTiM vitenire / / 285 // tathaiva tIrthanAthasya, gAyantyo nirmalAn guNAn / harSaprakarSazAlinyaH, sthAne tasthuryathocite / / 286 / / dikkumAryo'STa paurastyarucakAdristhitA api / vimAnairmanasA sArddha, sparddhamAnairivA''yayuH / / 287 / / tAzca nandottarAnande, AnandAnandivarddhane / vijayA vaijayantI ca, jayantI cA'parAjitA / / 288 / / svAminaM marudevAM ca, natvA''khyAya ca pUrvavat / gAyantyo maGgalAnyasthustAH prAgdarpaNapANayaH / / 289 / / apAcyarucakAdristhAstAvantyo dikumArikAH / tatrA''yayuH pramodena, pratodeneva noditAH / / 290 / / samAhArA supradattA, suprabuddhA yazodharA / lakSmIvatI zeSavatI, citraguptA vasundharA / / 291 / / jinanAthaM tadambAM ca, natvA prAgvannigadya ca / bhRGgArapANayastasthurgAyantyo dakSiNena tAH / / 292 / / pratyagrucakazailasthA, apyaSTau dikkumArikAH / AyayustvarayA'nyo'nyamiva bhaktyA jigISavaH / / 293 / / ilAdevI surAdevI, pRthivI padmavatyapi / ekanAsA navamikA, bhadrA sIteti nAmataH / / 294 / / natvA jinaM jinAmbAM ca, vijJapayya ca pUrvavat / tasthuLajanahastAstA, gAyantyaH pazcimena tu / / 295 / / udagrucakato'pyeyurdikkumAryo'STa vegataH / vAtairiva rathIbhUtairamarairAbhiyogikaiH / / 296 // alambusA mizrakezI, puNDarIkA ca vAruNI / hAsA sarvaprabhA caiva, zrI hIrityabhidhAnataH / / 297 / / natvA jinaM tadambAM ca, kRtyaM cA''khyAya pUrvavat / gAyantya uttareNA'sthustAstu cAmarapANayaH / / 298 / / eyurvidigrucakAdrezcatasro dikkumArikAH / citrA citrakanakA saterA sautrAmaNI tathA / / 299 / / 1 jAnupramANAm / * yuH prayatnena, pramodenaiva cAlitAH / dikkumArIvihItaRSabhajinajanmotsavaH / // 84 // Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA prathamaM parva dvitIyaH puruSacarite sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 85 / / natvA jinaM jinAmbAM ca, vijJapayya tathaiva hi / gAyantyo'sthurdIpahastA, IzAnAdividikSu tAH / / 300 // rucakadvIpato'pyeyuzcatasro dikkumArikAH / rUpA rUpAzikA cA'pi, surUpA rUpakAvatI / / 301 / / caturaDalavarja tA, nAbhinAlaM jagatpateH / nyakRntan vidaraM cakhnustaM ca tatra nicikSipuH // 302 / / vidaraM pUrayAmAsurvarje ratnazca makSu tAH / dUrvayA pIThikAbandhaM, tasyopari ca cakrire / / 303 / / jinajanmagRhAt pUrvadakSiNottaradikSu ca / vicakrustrINi kadalIgRhANi zrIgRhANi tAH / / 304 // pratyekameSAM madhye ca, tAH siMhAsanabhUSitam / vicakrire catuHzAlaM, vizAlaM svavimAnavat / / 305 / / tA dakSiNacatuHzAle, jinaM nyasya karAJjalau / ninyustanmAtaraM cA''ptaceTIvad dattabAhavaH / / 306 // siMhAsane nivezyobhAvabhyAnaJjaH sugandhinA / tA lakSapAkatailena, jaratsaMvAhikA iva / / 307 / / amandAmodaniHsyandapramoditadizA bhRzam / ubhAvRdvarttayAmAsurdivyenodvarttanena tAH / / 308 / / nItvA tAH prAkcatuHzAle, nyasya siMhAsane ca tau / snapayAmAsurambhobhiH, svamanobhirivA'malaiH // 309 // gandhakASAyavAsobhistadaGgAnyamRjannatha / gozIrSacandanarasaizcarcayAmAsurAzu tAH / / 310 // tAbhyAmAmocayAmAsurdevadUSye ca vAsasI / vidhududdyotasadhyaJci, tAzcitrAbharaNAni ca / / 311 // athottaracatuHzAle, nItvA siMhAsanopari / nyaSAdayan bhagavantaM, bhagavanmAtaraM ca tAH / / 312 / / gozIrSacandanaidhAMsi, drAk kSudrahimavagireH / tAH samAnAyayAmAsuramarairAbhiyogikaiH / / 313 / / utpAdyA'raNidArubhyAM, vahnimahnAya tAstataH / homaM vitenurgozIrSacandanairedhasAtkRtaiH / / 314 / / * vivaraM / + vivaraM / 1 vidyutprakAzasamAnAni / dikkumArIvihItaRSabhajinajanmotsavaH / // 85|| Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaTi zalAkA puruSacarite // 86 // rakSApoTTalikAM vahnibhasmanA tena tA vyadhuH / tapormahAmahimnorapyAsAM bhaktikramaH sa hi / / 315 // parvatAyurbhavetyuccairuktvA karNAntike vibhoH / tAH samAsphAlayAmAsurmithaH pASANagolakau / / 316 / / sUtikAbhavane tasmin, marudevAM vibhuM ca tAH / zayyAgatau vidhAyA'sthurgAyantyo maGgalAnyatha / / 317 / / tadA zAzvataghaNTAnAM, svargeSu yugapad dhvaniH / babhUva lagnavelAyAmAtodyAnAmivoccakaiH / / 318 // vAsavAnAmAsanAni, zailamUlAcalAnyapi / cakampire tadAnIM ca, hRdayAni ca sambhramAt // 319 / / tatazca saudharmapatiH, kopATopAruNekSaNaH / lalATapaTTaghaTitabhakuTIvikaTAnanaH / / 320 // adharaM sphorayannantaH, krodhavahneH zikhAmiva / ucchrasannaDigraNaikena, sthirIkarttumivA''sanam // / 321 // kasyotkSiptaM kRtAntena, patramadyeti vibruvan / Aditsate sma dambholi, svazauNDIryAnalAnilam / / 322 // // tribhirvizeSakam // evaM purandaraM prekSya, kruddhakesarisodaram / mUrtto mAna ivA'nIkapatirnatvA vyajijJapat / / 323 // kimAvezaH svayaM svAmin!, padAtau mayi satyapi ? / samAdiza jagannAtha !, kaM madhnAmi tava dviSam ? // 324 // tato manaHsamAdhAnamAdhAya vibudhAdhipaH / prayujyA'vadhimajJAsIjjanmA''dimajinaprabhoH / / 325 // mudA vigalitakrodhasaMvegastatkSaNAdabhUt / zAntadAvAnalo vRSTyA, sAnumAniva vAsavaH / / 326 // ghig mayA cintitamidaM mithyAduSkRtamastu me / iti bruvANo gIrvANAgraNIH siMhAsanaM jahau / / 327 // gatvA padAni saptA'STAnyuttamAGge nidhAya ca / dvitIyaratnamukuTazrIvizrANakamaJjalim // 328 // 1 vajram / 2 indram / prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmi caritam / saudharmendrA gamanam / // 86 // Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkApuruSacarite / / 87 / / jAnUttamAGgakamalasaMspRSTapRthivItalaH / natvA romAJcito'rhantamiti stotuM pracakrame / / 329 // tubhyaM namastIrthanAtha !, sanAthIkRtaviSTapa ! / kRpArasasarinnAtha!, nAtha ! zrInAbhinandana ! // 330 // matyAdibhistribhirjJAnaiH sahotthairnAtha ! zobhase / nandanAdibhirudyAnairiva merumahIdharaH / / 331 / / devedaM bhArataM varSaM, divo'pyadyA'tiricyate / trailokyamauliratnena yadalaGikrayate tvayA // 332 // asau tvajjanmakalyANamahotsavapavitritaH / AsaMsAraM jagannAtha !, vandyastvamiva vAsaraH // 333 // nArakANAmapi sukhaM, jajJe tvajjanmaparvaNA / arhatAmudayaH keSAM na syAt santApahArakaH ? / / 334 // jambUdvIpasya bharatakSetre naSye nidhAnavat / tvadAjJAbIjakenA'paH, paraM dharmaH prakAzatAm / / 335 / / tvatpAda prApya saMsAraM tariSyanti na ke'dhunA ? / ayo'pi yAnapAtrasthaM pAraM prApnoti vAridheH / / 336 / / kalpavRkSa ivA'vRkSe, nadIsroto marAviva / bhagavannavatIrNo'si, lokapuNyena bhArate / / 337 // bhagavantamiti stutvA prathamasvarganAyakaH / padAtyanIkAdhipatiM naigameSiNamAdizat / / 338 // jambUdvIpasthabharatadakSiNArddhasya madhyame / bhUmibhAge kulabhRto, nAbheH palyAH zriyAnidheH // 339 / / nandano marudevAyA, jajJe prathamatIrthakRt / AhUyantAM surAH sarve, tajjanmasnAtrahetave / / 340 / / tatazca yojanaparimaNDalAmadbhutasvanAm / sa trirullAlayan ghaNTAM sughoSAkhyAmavAdayat / / 341 / / sarvAparavimAnAnAM, nedurghaNTAH sughoSayA / samaM mukharagAyanyA, gAyanya iva pakSagAH / / 342 / / ghaNTAnAM nisvanastAsAM, diGmukhotyaiH pratisvanaiH / sUnubhiH svapraticchandaiH satAM kulamivA'vRdhat / / 343 // dvIpIyabha, dvIpasya bha / nidhiH / 9 agrasaragAyakyA / prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabha svAmicaritam / | saudharmendrAgamanam / 11 2011 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 88 // dvAtriMzati vimAnAnAM lakSeSu sa samucchalan / tAlunIvA'nuraNanarUpaH zabdo vyajRmbhata / / 344 / / devAH pramattavyAsaktAstena zabdena mUrcchatA / kimetaditi sambhrAntAzcakrire sAvadhAnatAm / / 345 / / uddizya tAnavahitAnu, senAnIH so'tha vajriNaH / vacasA meghanirghoSagambhIreNA'bhyadhAditi // 346 / / bho bho devAH ! samastAn vaH, sadevyAdiparicchadAn / ityAdizatyanullakyazAsanaH pAkazAsana / / 347 / / jambUdvIpastha bharata dakSiNArddhasya madhyataH / nAbheH kule kulakRto, jajJe prathamatIrthakRt // 348 // tatra tajjanmakalyANamahotsavavidhitsayA / gantuM tvaradhvamasmadvat, kRtyaM nA'taH paraM param // 349 // pratyarhantaM rAgataH ke'pyabhivAtamivaiNakAH / ke'pi zakrAjJayA''kRdha, ayaskAntena lohavat // 350 / / dArairullAsitAH ke'pi, yAdAMsIva nadIrayaiH / kecit suhRdbhirAkRSTA, gandhA gandhavahairiva / / 351 / / eyurvimAnai rucirairvAhanairaparairapi / dyAmanyAmiva kRrvANA, gIrvANAH zakrasannidhau / / 352 / / // tribhirvizeSakam // Adizat pAlakaM nAma, vAsavo'pyAbhiyogikam / asambhAvyapratimAnaM vimAnaM kriyatAmiti // 353 // tatkAlaM pAlako'pIzanidezaparipAlakaH / ratnastambhasahasrAMzupUrapallavitAmbaram / / 354 / / gavAkSairakSimadiva, dIrgherdoSmadiva dhvajaiH / vedIbhirdanturamiva, kumbhaiH pulakabhAgiva / / 355 / / paJcayojanazatyuccaM, vistAre lakSayojanam / icchAnumAnagamanaM, vimAnaM pAlakaM vyadhAt / / 356 / / // tribhirvizeSakam // mUrcchitAH / 1 sAvadhAnAn / 2 lohacumbakena / 3 jalajantavaH / prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmi caritam / saudharmendrA gamanam / 11 22 11 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 89 // AsaMstasya vimAnasya, tisraH sopAnapatayaH / girerhimavato nadya, iva kAntitaraGgitAH / / 357 // tAsAM purastAd vividhavarNaratnamayAni ca / toraNAni tridhAbhUtazakradhanvazriyaM dadhuH / / 358 / / candrabimbavadAdarzavadAliGgimRdaGgavat / dIpamallIvadasyAntaH, samavRttA rarAja bhUH / / 359 // nyastaratnazilArazmipaTalairviraletaraiH / bhitticitroparitiraskaraNIriva sA nyadhAt / / 360 / / abhUt tanmadhyataH prekSAmaNDapo ratnanirmitaH / apsaronirvizeSAbhiH, pAJcAlIbhirvibhUSitaH / / 361 / / maNDapasya ca tasyAntazcArumANikyanirmitA / babhUva pIThikonnidrapaGkajasyeva karNikA // 362 / / cakAsAmAsa viSkambhAyAmayoraSTayojanA / sA caturyojanA piNDe, zayyeva maghavaizriyaH / / 363 / / reje tasyA uparyekaM, ratnasiMhAsanaM mahat / azeSajyotiSAM sAraM, piNDayitveva nirmitam / / 364 // tasyopariSTAd vijayaduSyaM dUSyetara,yabhAt / vicitraratnakhacitaM, nicitAmbaramaMzubhiH / / 365 / / tasya madhye karNa ivebhasya vajrADazo'zubhat / lIlAdolAnibhaM lakSmyA, muktAdAma ca kumbhikam / / 366 // tadardhAyAmibhirmuktAdAmabhizcArdhakumbhikaiH / pArzvagairdAma reje tad, gaGgA nadyantarairiva / / 367 // tatsaMsparzasukhalobhAdiva skhalitagAmibhiH / mandaM mandamadolyanta, tAni prAcyAdivAyubhiH / / 368 / / tadantaH saJcaran vAyuzcakre zrutisukhaM svaram / cATukAra ivendrasya, gAyanniva yazo'malam / / 369 // tatsiMhAsanamAzritya, vAyavyottarayordizoH / dizi cottarapUrvasyA, sAmAnikadivaukasAm / / 370 // caturazItisahasrasaGkhyAnAmabhavan kramAt / bhadrAsanAni tAvanti, dhuzrINAM mukuTA iva / / 371 / / 1 mallikAjAtivizeSaH / 2 javanikAH / 3 puttalikAbhiH / 4 dairghyavistArayoH / 5 indrazriyaH / saudharmendrAgamanam / / / 89 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 90 // aSTanAmagradevInAM, prAcyAmadhyasanAni tu / sadRzAkAradhArINi, sodarANIva jajJire / / 372 / / dizi dakSiNapUrvasyAmabhyantarasabhAsadAm / bhadrAsanasahasrANi, dvAdazA''san divaukasAm // 373 / / AsanAni dakSiNasyAmAsan madhyasabhAsadAm / caturdazAnAM diviSatsahasrANAM krameNa tu / / 374 / / dakSiNapazcimAyAM tu, devAnAM bAhyaparSadaH / SoDazAnAM sahasrANAmAsIdAsanadhoraNI / / 375 // dizi pratIcyAM saptAnAmanIkapatinAkinAm / saptAsanAnyekabimbapatitAnIva rejire / / 376 / / caturazItiH sahasrANyAsanAnyAtmarakSiNAm / bhAnIva meruM paritaH, zakraM pratidizaM babhuH / / 377 / / paripUrNa vimAnaM tad, viracayyA''bhiyogikAH / devA vijJapayAmAsuH, svAmine tridivaukasAm / / 378 // purandaro'pi tatkAlaM, vicakre rUpamuttaram / naisargikI hi bhavati, dhusadAM kAmarUpitA / / 379 / / mahiSIbhiH sahA'thabhirdikzrIbhiriva vAsavaH / gandharvanATyAnIkAbhyAM, darzyamAnakutUhalaH / / 380 / / tataH pradakSiNIkurvana, pUrvasopAnavartmanA / Aruroha vimAnaM tannijaM mAnamivonnatam / / 381 / / sahasrAkSaH sahasrAGga, iva mANikyabhittiSu / saGkrAntamUrtiradhyAsta, prAGmukhaH svaM tadAsanam / / 382 / / zakrarUpAntarANIva, zakrasAmAnikAstathA / AruhyodIcyasopAnairyathA''sanamupAvizan / / 383 // pravizyA'pAcyasopAnapaklyA'nye'pi divaukasaH / svasvAsaneSu nyaSadan, svAmyagre nA''sanAtyayaH / / 384 // siMhAsananiSaNNasya, paulomIbha ragrataH / darpaNaprabhRtInyaSTamaGgalAnyaSTa rejire // 385 / / zuzubhe zazamRtpANDu, puNDarIkaM biDaujasaH / haMsAvivopasarpantau, dhUyamAnau ca cAmarau / / 386 / / 1 AsanaparAvRttiH / 2 zvetacchtram / saudhrmendraagmnm| 90 // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 91 / / sahasrayojanotsedho, vimAnAgre haridhvajaH / azobhata patAkAbhirnirjharairiva parvataH / / 387 / / tataH parivRto devaiH, zakraH sAmAnikAdibhiH / koTisaGkhyairarAjiSTa, srotobhiriva sAgaraH / / 388 / / vimAnairanyadevAnAM, vimAnaM tacca veSTitam / ruruce paridhicaityairmUlacaityamivoccakaiH / / 389 / / anyo'nyaM cArumANikyabhittiSu pratibimbitaiH / vimAnairgarbhitAnIva, vimAnAni cakAzire / / 390 // mAgadhAnAM jayajayadhvanaiHrdundubhinisvanaiH / gandharvAnIkanATyAnIkAtodyadhvanitairapi / / 391 / / diGmukhapratiphalitA dArayadivA'bhitaH / saudharmamadhyato'cAlIt, tad vimAnaM harIcchayA / / 392 / / saudharmottaratastiryagmArgeNa ca taduttarat / alakSi jambUdvIpasya, pidhAnAyeva bhAjanam / / 393 / / hastiyAyinito yAhi, na me siMhaH sahiSyate / sA~dinnapasara kruddhaH, kAsaro vAhanaM mama / / 394 / / mRgavAhana ! mA'bhyAgA, nanvahaM dvIpivAhanaH / sarpadhvaja ! vrajetastvaM, pazya me garuDaM dhvaje // 395 // kiM patasyantare me tvaM, gativighnakaraH puraH / vimAnaM ghaTTayasi bhoH !, svavimAnena kiM mama ? // 396 / / kiM pazcAtpatito'syehi, zIghraM yAti surAdhipaH / mA kupya gharSaNenA'dya, sammardaH khalu parvaNi / / 397 / / saudharmakalpadevAnAM, devendramupasarpatAm / evamautsukyajanmA'bhUnmithaH kolAhalo mahAn / / 398 / / ||pnycbhiH kulakam / / mahAdhvajapaTaM reje, tada vimAnaM nabhastalAt / ambhodhimadhyazikharAda, yAnapAtramivottarat / / 399 / nakSatracakramadhyena, madhyedrumamiva dvipaH / matIkurvadiva divaM, meghamaNDalapaGkilam / / 400 / / 1 bahirmaNDalasthitacaityaiH / 2 indrecchayA / * Na prAcalattaram / 3 he azvAroha ! / saudharmendrAgamanam / ||91 // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 92 / / dvIpAmbhodhInasaGkhyAtAn, vegenollaGghya vAyuvat / adhinandIzvaradvIpaM tad vimAnaM samApatat // 401 / / tatra dakSiNapUrvasmin gatvA ratikarAcale / saJcikSepa vimAnaM tadindro granthaM sudhIriva // 402 // samullavaM samullaGgha, tato'rvAg dvIpasAgarAn / tato'pi saGkSipaMstacca, vimAnaM kramayogataH // 403 / / jambUdvIpASbhidhe dvIpe bharatArddhe tu dakSiNe / AditIrthakRto janmabhavanaM prApa vAsavaH / / 404 // atha tena vimAnena, svAminaH sUtikAgRham / sa pradakSiNayAmAsa, sumerumiva bhAskaraH / / 405 / / udakprAcyAM tu kakubhi sa pUrvakakubhaH prabhuH / asthApayat tad vimAnaM, nidhAnaM dhAmakoNavat // 406 // tato vimAnAduttIrya, mAnAdiva mahAmuniH / prasannamAnasaH zakro, jagAma svAmisannidhau / 407 // prabhumAlokamAtre'pi praNanAmA'marAgraNIH / upAyanaM hi prathamaM praNAmaH svAmidarzane // 408 // tataH pradakSiNIkRtya, bhagavantaM samAtaram / praNanAma punaH zakro, bhaktau na punaruktatA / / 409 // mUrdhni baddhAJjalirmUrddhAbhiSikta stridivaukasAm / bhaktimAn svAminImevaM, marudevAmavocata / / 410 // kukSau ratnadhare ! devi !, jagaddIpapradAyike ! / namastubhyaM jaganmAtastvaM dhanyA puNyavatyasi / / 411 / / tvamevA'moghajanmA'si tvamevottamalakSaNA / putriNISu tvamevA'si, pavitrA bhuvanatraye / / 412 / / dharmoddharaNadhaureyacchannamokSAdhvadarzakaH / prathamastIrthanAtho'yaM, bhagavAn suSuve yayA / / 413 / / ahaM saudharmadevendro, devi ! tvattanujanmanaH / arhato janmamahimotsavaM kartumihA''gamam / / 414 / / bhavatyA naiva bhetavyamityudIrya divaspatiH / avasvApanikAM devyAM, marudevyAM vinirmame / / 415 / / 1 etadAkhyAM nidrAm / prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabha svAmicaritam / saudharmendrA gamanam / // 92 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 93 // nAbhisUnoH praticchandaM, vidadhe maghavA tataH / devyAH zrImarudevAyAH, pArzve taM ca nyavezayat / / 416 // sa cakre paJcadhA''tmAnaM paJcazakrAstato'bhavan / tasyA'rhA svAmino bhaktirnaikAGgaiH karttumIzyate // 417 // ekaH saGkrandanastatra, purobhUya praNamya ca / bhagavannanujAnIhItyuditvA prazrayAzritam // 418 // gozIrSacandanAktAbhyAM pANibhyAM bhuvanezvaram / mUrttisthamiva kalyANaM, kalyANIbhakti rAdade / / 419 // jagattApApanodaikAtapatrasya jagatpateH / AtapatraM dadhau mUrddhanyekaH zakrastu pRSThagaH / / 420 // svAminaH pArzvayoranyau, bAhudaNDAviva sthitau / bibharAJcakratuzcArucAmare cA'marezvarau / / 421 // dambholidaNDaM bibhrANo, valgan dvAsthAgraNIriva / agresaraH zunAsIro, babhUvA'nyo jagatpateH / / 422 // vRtAH surairjayajayetyekarAvIkRtAmbaraiH / utpeturambareNendrA, ambarAmalacetasaH / / 423 // utkaNThitAnAM devAnAM, nipeturbhagavattanau / sudhAsarasyAM tRSitAdhvagAnAmiva dRSTayaH / / 424 / / prabhostadadbhutaM rUpaM draSTuM praSThA divaukasaH / pRSThavarttIni netrANi, kAmayAmAsurAtmanaH / / 425 / / atRptAH svAminaM draSTumamarAH pAripArzvikAH / nAzakannanyato netuM, nayane stambhite iva / / 426 // anugAstu surA draSTuM prabhumagre yiyAsavaH / paryasyanto na hi nijaM, mitrasvAmyAdyajIgaNan // 427 // hRdayAntarivA'rhantaM, hRdayadvAri dhArayan / divaukasAmadhipatiH prApa merumahIdharam / / 428 / / tatrAntaH pANDakavanaM, cUlikAM dakSiNena tu / atipANDukambalaM, zilAyAmamalatviSi // 429 ! siMhAsane'rhatsnAtrArhe, nijAGkasthApitaprabhuH / saharSaM nyasadat pUrvAbhimukhaH pUrvadikpatiH // 430 // 1 vinayasahitam / 2 indraH / pArzvakAH / 3 etadAkhyAyAM zilAyAm / prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmi caritam / saudharmendrA gamanam / // 93 // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 94 / / atrAntare mahAghoSAghaNTAnAdaprabodhitaiH / aSTaviMzativimAnalakSavAsyamarairvRtaH // 431 / / aizAnakalpAdhipatiH, zUlabhRd vRSavAhanaH / puSpakAbhiyogyakRte, vimAne puSpake sthitaH / / 432 // dakSiNenaizAnakalpamuttIrNastiryagadhvanA / adhinandIzvaramudakpUrve ratikarAcale / / 433 // vimAnamupasaMhRtya, saudharmendra iva drutam / AgAt sumeruzirasi, bhaktyA bhagavadantikam / / 434 // vimAnadvAdazalakSIvAsibhistridazairvRtaH / sanatkumAraH sumanovimAnasthaH sa cA''yayau / / 435 / / vimAnalakSASTakajairmahendro'pyanvitaH suraiH / zrIvatsena vimAnena, manasevA''yayau drutam // 436 // caturvimAnalakSasthairvRto brahmA'pi nAkibhiH / nandyAvartavimAnena, svAmino'bhyarNamAyayau // 437 / / AgAd vimAnapaJcAzatsahasrIvAsibhiH suraiH / kAmagavavimAnena, lAntako'pi jinAntikam / / 438 // catvAriMzatsahasrANAM, vimAnAnAM surairvRtaH / prItigamavimAnena, zukro'gAnmerumUrddhani // 439 / / sahasrAraH saha suraiH, SaDvimAnasahasrajaiH / manoramavimAnenA''yayAvupajinezvaram / / 440 // vimalena vimAnenA''nata-prANatavAsavaH / caturvimAnazatajaiH, suraiH saha samAyayau / / 441 // AraNAcyutarAjo'pi, vimAnatrizatIsuraiH / tatrA''gAta sarvatobhadravimAnenA'tiraMhasA / / 442 / / ratnaprabhAyA medinyA, bAhalyAntarnivAsinAm / bhavanavyantarendrANAmAsanAnyacalastadA / / 443 / / puryAM camaracaJcAyAM, sudharmAyAM ca parSadi / siMhAsane ca camare, niSaNNazcamarAsuraH // 444 // jinajanmAvadhetviA , lokajJaptyai drameNa ca / pattyanIkAdhipenaughasvarAM ghaNTAmavAdayat / / 445 / / rindrAH / / / 94 // Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH // 95 // zrIRSabhasvAmicaritam / catuHSaSTyA sahasraiH sa, sAmAnikadivaukasAm / trayastrizitrAyastrizaizcaturmirlokapAlakaiH / / 446 / / paJcabhizcaNyadevIbhiH, parSadbhistisRbhistathA / saptabhizca mahAnIkaistadadhIzaizca saptabhiH // 447 // pratidizaM catuHSaSTyA, sahasrairAtmarakSiNAm / vRto'parairapyasurakumAraiH paramarddhibhiH / / 448 / / paJcayojanazatyuccaM, mahAdhvajavibhUSitam / paJcAzataM sahasrANi, yojanAni tu vistRtam / / 449 / / / vimAnamAbhiyogyena, sadyo devena nirmitam / adhiruhyA'calat svAmijanmotsavavidhitsayA // 450 // saGkSipya zakravanmArge, vimAnaM camarAsuraH / jagAma meruzikharaM, svAmyAgamapavitritam / / 451 // balizca balicaJcAyA, nagaryA asurezvaraH / ghaNTAM ghoSayatA tAraM, prAg mahaughasvarAbhidhAm / / 452 / / mahAdrumeNa senAnyA, sAmAnikadivaukasAm / SaSTyA sahajairAhUtairArakSaizca caturguNaiH / / 453 / / trAyastriMzAdibhizcA'pi, vRtazcamaravat suraiH / jagAmAmandamAnandamandiraM mandarAcalam / / 454 // ||tribhirvishesskm // nAgendro dharaNo meghasvarAghaNTApratADanAt / pattisenAdhipatinA, bhadrasenena bodhitaiH / / 455 // SaTsAmAnikasahasyAtmarakSaistaccaturguNaiH / SaDbhizca paTTadevIbhirvRto'nyairapi pannagaiH / / 456 / / yojanAnAM sahasrANi, paJcaviMzAni vistRtam / sArddhadviyojanazatItuGgendradhvajabhUSitam / / 457 / / vimAnaratnamAruhya, bhagavaddarzanotsukaH / mandarAcalamUrdhAnamAsasAda kSaNAdapi // 458 / / ||cturbhiH kalApakam / / rindrAH / // 95 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 96 // bhUtAnando'pi nAgendro, ghaNTA meghasvarAM ghnatA / pattyanIkezadakSeNAhUtaiH sAmAnikAdibhiH / / 459 / / vRto vimAnamAruhyAbhiyogikasurodbhavam / jagAma trijagannAthasanAthaM mandarAcalam / / 460 / / (yugmam) indrau vidyutkumArANAM, hariharisahastathA / suparNAnAM veNudevo, veNudArI ca vAsavau / / 461 / / indrAvagnikumArANAmagnizikhAgnimANavau / samIraNakumArANAM, velambAkhyaprabhaJjanau / / 462 / / stanitAnAM sughoSazca, mahAghoSazca nAyakau / tathodadhikumArANAM, jlkaantjlprbhau|| 463 / / pUrNo viziSTazca dvIpakumArANAM purandarau / tathaiva dikkumArANAmamitAmitavAhanau / / 464 / / vyantareSu kAlamahAkAlau pizAcavAsavau / surUpaH pratirUpazca, tathA bhUtapurandarau / / 465 / / yakSarAjau pUrNabhadro, mANibhadrazca nAmataH / indrau bhImamahAbhImanAmAnau rakSasAM punaH / / 466 / / kinnaraH kimpuruSazca, kinnarANAmadhIzvarau / tathA satpuruSamahApuruSau kimpuruSapau / / 467 // atikAyamahAkAyau, mahoragapurandarau / gItaratirgItayazA, gandharvANAM tu vAsavau // 468 / / tathaivA'prajJaptipaJcaprajJaptyAdInAM SoDaza / vyantarASTanikAyAnAM, vajriNaH samupAyayuH / / 469 / / tatrA'prajJaptInAmindrau, sannihitaH samAnakaH / dhAtA vidhAtA ca paJcaprajJaptInAM tvadhIzvarau / / 470 / / RSivAditakAnAM tu, RSizca RSipAlakaH / tathA bhUtavAditAnAmIzvaro'tha mahezvaraH / / 471 / / kranditAnAM punarindrau, suvatsakavizAlakau / mahAkranditakAnAM tu, hAsahAsaratI harI / / 472 / / kuSmANDAnAM punaH zvetamahAzvetapurandarau / pavakapavakapatI, pAvakAnAM tu vAsavau / / 473 // jyotiSkANAmasaGkhyAtau, candrAdityAvupeyatuH / itIndrANAM catuHSaSTirAyayau merumUrddhani / / 474 / / rindrAH / || 96 // Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 97 / / AdikSadacyutendro'tha, tridazAnAbhiyogikAn / jinajanmAbhiSekopakaraNAnyAnayantviti / / 475 / / atha kiJcidapakramyottarapUrvadizi kSaNAt / te vaikriyasamudghAtenAkRSyottamapudgalAn / / 476 / / sauvarNAn rAjatAn ratnamayAn kAJcanarAjatAn / svarNaratnamayAn svarNarUpyaratnamayAnapi / / 477 / / rUpyaratnamayAn bhaumAn, kalazAn pUjitAnanAn / ramyAn pratyekamaSTathagrasahasraM te vicakrire // 478 // // tribhirvizeSakam / / bhRGgArAn darpaNAn ratnakaraNDAn supratiSThakAn / sthAlAni pAtrikAzcA'pi puSpacaGgerikA api / / 479 / / pratyekaM kumbhasaGkhyAtAMstadvatsvarNAdivastujAn / tatkAlaM DhaukayAmAsuragre niSpAditAniva // 480 // // sandAnitakam // kalazAMstAnupAdAya, te devA AbhiyogikAH / kSIrodadhAvAdadire, vAri vAridharA iva // 481 / / tatrAgRhNan puNDarIkotpalakokanadAni te / tadambhasAmabhijJAnamiva darzayituM hareH / / 482 / / udadhau puSkarode'pi, jagRhuH puSkarANi te / nipAna iva pAnIyahArikAH kumbhapANayaH / / 483 / / bharatairavatAdInAM, tIrtheSu mAgadhAdiSu / te'mbho mRtsnAM ca jagRhu:, kartuM kumbhAnivA'dhikAn // 484 // gaGgAdikAnAM ca mahAnadInAmudakAni te / samupAdadire svairaM, zaulkikA iva varNikAm / / 485 / / te kSudrahimavatyetyAgRhNan nyAsIkRtAniva / siddhArthapuSpatuvaragandhAn sarvauSadhIrapi // 486 // tatra padmAbhidhahUdAdambhAMsyambhoruhANi ca / vimalAni sugandhIni, jagRhu: pAvanAni te / / 487 / / 1 kamalabhedAH / 2 jalAzaye / 3 jalagrAhiNyaH / prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabha svAmicaritam / acyutendravinirmita RSabhajina snAtrotsavaH / / / 97 / / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 98 // te'nyavarSadharebhyo'mbupadmAdyAdadire tathA / praspardhina ivA'nyonyamekasmin karmaNIritAH // 488 // agRhNannakhilakSetravaitALyavijayeSvapi / ambho'mbhojAdikaM tatrA'tRptAH svAmiprasAdavat / / 489 / / vakSArakagiribhyo'pi, te pavitraM sugandhi ca / tat tadAdadire vastu, tadarthamiva saJcitam / / 490 // devottarakurubhyo'pi, pUrayAmAsurambhasA / svamiva zreyasA te'tha, kalasAnalasetarAH / / 491 / / bhadrazAle nandane ca, saumanase'tha pANDake / jagUhuH sarvaM tuvaragozIrSacandanAdi te // 492 // gandhakArA ivaikatra, gandhadravyaM jalAni ca / melayitvA samAjagmurmakSu te merumUrddhani / / 493 // sAmAnikAnAM dazabhiH, sahaustaccaturguNaiH / AtmarakSastrAyastrizaistrayastrizanmitaistathA / / 494 // tisRbhiH pariSadbhizca, caturbhirlokapAlakaiH / saptabhizca mahAnIkairanIkezaizca saptabhiH / / 495 // AraNAcyutakalpendraH, sarvataH parivAritaH / bhagavantaM snapayituM, tataH zucirupAsthita / / 496 // ||tribhirvishesskm / / tataH kRtottarAsaGgo, niHsaGgAbhaktiracyutaH / unnidrapArijAtAdipuSpAJjalimupAdade // 497 // astokadhUpadhUmena, dhUpAyitvA sugandhinA |mumoc trijagadbhartuH, purastaM kusumAJjalim / / 498 // devairAninyire gandhAmbhaskumbhAH sragbhirarcitAH / smayamAnA iva svAmisAnnidhyodbhUtayA mudA // 499 / / cakAsAmAsurAsyasthaiste paurmukharAlibhiH / adhIyAnA iva svAmisnAtramaGgalamAdimam / / 500 // alakSyanta ca te kumbhAH, svAmisnapanahetave / pAtAlataH samAyAtAH, pAtAlakalazA iva // 501 / / 1 jalakamalAdikam / 2 AlasyarahitAH / acyutendra vinirmita RSabhajinasnAtrotsavaH / / / 98 / / Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 99 // acyutendra upAdatta, samaM sAmAnikAdibhiH / kumbhAn sahasramaSTAgraM, phalAnIva svasampadaH / / 502 / / te teSAM rejurutkSiptabhujadaNDAgravartinaH / udastonnAlanalinakozalakSmIviDambinaH / / 503 / / acyutendraH snapayitumathA''rebhe jagatpatim / AtmIyamiva mUrdhAnaM, kalasaM namayan manAk / / 504 / / athoccairvAdayAmAsu kinaH kecidAnakAn / guhApratiravairuccairvAcAlitasurAcalAn / / 505 / / dundubhIstADayAmAsurapare bhaktitatparAH / manthAyastamahAmbhodhidhvAnazrItaskaradhvanIn / / 506 // uttAlAH kAMsyatAlAni, kecidAsphAlayan mithaH / paryAkuladhvanisrotaHkallolAnanilA iva / / 507 // avAdayan ke'pi tAraM, bherIrunmukhazAlinIH / Urdhvaloke jinendrAjJAM, sarvatastanvatIriva / / 508 // apUrayan mahAnAdabahalAH ke'pi kAhalAH / nAhelA iva gozRGgANyadrizRGgasthitAH surAH / / 509 / / duSTaziSyAnivoddhoSahetave murajAna muhuH / pANibhistADayAmAsuH, kecana tridivaukasaH / / 510 // asaGkhyAtAgatArkendumaNDalazrIviDambinIH / svarNarUpyamayIrdevA, jhallarIH ke'pyavAdayan / / 511 // gaNDai: pIyUSagaNDUSagarbhariva samunnataiH / tAramApUrayAmAsuH, zaGkhAna ke'pi divaukasaH / / 512 / / itthaM vicitrAtogheSu, vAdyamAneSu nAkibhiH / avAdakamivA''todyaM, dyaurAsIt pratizabditaiH / / 513 // jaya nanda jagannAtha !, siddhigAmin ! kRpArNava ! / dharmapravartaketyAdi, cAraNazramaNA jaguH / / 514 / / vicitrairbuvakaiH zlokairutsAhaiH skandhakairapi / galitairvastuvadanairgadhairapi manoharaiH / / 515 / / stuti paThitvA madhurAM, kumbhAn bhuvanabhartari / zanaiH praloThayAmAsA'cyutendraH svAmaraiH samam / / 516 / / 1 TakkAvizeSAn / 2 kirAtAH / 3 vAdakajanarahitam / acyutendravinirmita RSabhajinasnAtrotsavaH / / / 99 / / Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 100 // te'mbhaskumbhAH zuzubhire, luThantaH svAmimUrddhani / sumeruzailazikhare, varSanta iva vAridAH / / 517 / / amarairnAmyamAnAste, mUrddhanyubhayataH prabhum / sadyaH saGghaTayAmAsurmANikyottaMsavibhramam / / 518 / / kumbhebhyaH pUjitAsyebhyastAH patantyazcakAzire / vAridhArA giridarImukhebhya iva nirjharAH / / 519 / / ucchalantyo maulidezAd, viSvadrIcyo jalacchaTAH / svAmino dharmakandasya, prarohA iva rejire / / 520 / / pariveSeNa vistIrNa, mUrdhni zvetAtapatravat / lalATapaTTe prasaraccAndanIva lalATikA / / 521 / / karNayoH prAntavizrAntanayanopAntakAntivat / kapolapAlyoH karpUrapatravallivitAnavat / / 522 / / manojJayoradharayoH, smitadyutikalApavat / kaNThakandaladeze tUddAmamauktikadAmavat / / 523 / / skandhadezopariSTAcca, gozIrSasthAsakopamam / bAhuhRtpRSThabhAgeSu, vizAla iva colakaH / / 524 / / kaTijAnvantarAle cottarIyamiva vistRtam / patad bhagavati bheje, kSIrodAdyudakaM tadA / / 525 / / // paJcabhiH kulakam // svAmisnAtrajalaM tacca bhUmAvapatadeva hi / zraddhayA jagRhe kaizcinmeghAmbhazcAtakairiva / / 526 // kva nAma prApsyate'smAbhirbhUyo'da iti mUrddhani / tatpayaH kecidamarA, nyudhurmarunarA iva / / 527 // payasA siSice tena, sAbhilASaizca kaizcana / bhUyo bhUyo vapurdevairgraSmArtairiva kuJjaraiH / / 528 // rayeNa prasaranmerugiriprastheSu tat payaH / akalpayannirjhariNIsahasrANi samantataH / / 529 / / tat pANDake saumanase, nandane bhadrazAlake / udyAne prasRtAtulyakulyAlIlAmazizriyat / / 530 // prabhoH A + yojanAsyebhyastAH A || 1 lalAyalaGkAraH / prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / acyutendravinirmita RSabhajina snAtrotsavaH / 11900 11 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 101 // hareH snapayataH kumbhA, bhavanto'dhomukhA babhuH / snAtrastokIbhavadvArisampadA lajjitA iva // 531 // tAneva bibharAJcakruH, kumbhAn kumbhAntarAmbubhiH / AbhiyogikagIrvANAH, kurvANAH svAmizAsanam // 532 // vRndArakANAM hasteSu, hastebhyaH saJcariSNavaH / babhrAjire te kalazAH, zrImatAM bAlakA iva / / 533 // DhaukyamAnA'bhito nAbhisUnuM kalazadhoraNI / AropyamANasvarNAbjamAlAlIlAyitaM dadhau / / 534 / / punaH prAloThayan kumbhAnamarAH svAmimUrddhani / payaHzabdAyitamukhAnarhatstutiparAniva / / 535 // svAmisnAtre hare riktariktAn kumbhAnapUrayan / amarAzcakriNo yakSA, nidhAnakalazAniva / / 536 / / riktariktA bhRtabhRtA, rejire saJcariSNavaH / bhUyo bhUyaH kalazAste'raghaTTayaTikA iva / / 537 // evamacyutanAthena, yatheSTaM kumbhakoTibhiH / svAmino vidadhe snAtraM, citramAtmA pavitritaH / / 538 // divyayA gandhakASAyyA''raNAcyutavibhurvibhoH / aGgamunmArjayAmAsa, svayaM mArjitamAnyatha / / 539 / / sA reje gandhakASAyI, spRzantI svAmino vapuH / prAtaHsandhyAbhralekheva, maNDalaM caNDarociSaH / / 540 / / suvarNasArasarvasvaM, suvarNAdrarivaikataH / AhUtaM zuzubhe tAdRgunmRSTaM bhagavadvapuH / / 541 // athA''bhiyogyA gozIrSacandanadravakardamam / pAtrikAbhirvicitrAbhiracyutAyopaninyire // 542 / / vilepayitumArebhe, prabhuM tena purandaraH / sumeruzailakaTakaM, jyotsnayeva nizAkaraH / / 543 / / abhitaH svAminaM keciduttarAsaGgadhAriNaH / uddAmadhUpadahanapANayo'sthurathA'marAH / / 544 / / ke'pi tatrA'kSipan dhUpaM, snigdhayA dhUmalekhayA / merornIlamayIM cUlA, racayanta ivA'parAm // 545 / / ke'pi zvetAtapatrANi, dhArayAmAsuruccakaiH / kumudvadiva kuvArNA, antarikSamahAsaraH / / 546 // acyutendravinirmita RSabhajinasnAtrotsavaH / // 101 // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 102 / / kecidandolayAmAsuzcAmarANyamarottamAH / Ahvayanta ivA''tmIyAn, svAmidarzanahetave // 547 // kecid baddhaparikarA, bibhrANAH svasvamAyudham / paritaH svAminaM tasthurAtmarakSA ivA'marAH // 548 // surAH kecinmaNisvarNatAlavRntAnyacIcalan / udyadvidyullatAlIlA, darzayanto nabhastale // 549 // vicitradivyasumanovRSTiM tridivavAsinaH / harSotkarSajuSo'kArpU, raGgAcAryA ivA'pare // 550 // nitAntasurabhi gandhadravyakSodaM caturdizam / avarSannapare cUrNamuccATanamivAhasAm / / 551 // svAminA'dhiSThitasyA'drermeroddhimivA'dhikAm / cikIrSavaH ke'pi surAH, svarNavRSTiM vitenire / / 552 / / svAmipAdapraNAmAvatarattArAviDambinIm / keciduccai ratnavRSTiM, triviSTapasado vyadhuH / / 553 / / gandharvAnIkamadharIkurvanto madhurasvaraiH / grAmarAgairnavanavaiH, kecana svAminaM jaguH // 554 // tatAnyathA'vanaddhAni, ghanAni zuSirANi ca / vAdayAmAsurAtodyAnyanye bhaktirkhanekadhA / / 555 / / ninartayiSava iva, svarNazailazirAMsyapi / pAdapAtaiH kampayanto, nanRtuH ke'pi nAkinaH / / 556 / / nATyaM pravarttayAmAsurvicitrAbhinayojjvalam / tridazAH saha jAyAbhirjAyAjIvA ivA'pare / / 557 / / garunmanta ivotpeturamarAH kecidambare / nipetuH krIDayA kecit, tAmracUDA ivA'vanau / / 558 // vavalgulgu ke'pyaGkakArA iva divaukasaH / ke'pi siMhA ivA''nandAt, siMhanAda vitenire / / 559 / / uccakaizcakrire kecit, kuJjarA iva bRhitam / saharSA heSitaM kecit, tenire turagA iva // 560 // syandanA iva kecicca, vyadhurghaNaghaNAravam / vidUSakA ivA'nyeSAM cakruH zabdacatuSTayIm / / 561 / / 1 raGgAcAryAH / 2 kukuTAH / 3 mallAH / acyutendravinirmita RSabhajinasnAtrotsavaH / / 102 / / Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 103 // kUrdamAnAH ke'pi meruzikharANyaGghridardaraiH / akampayan bhRzaM zAkhizAkhAH zAkhAmRgA iva / / 562 / / udbhaTaM tADayAmAsuzcapeTAbhirmahItalam / raNapratijJAkaraNodyatA vIrA ivA'pare / / 563 // kolAhalaM vidadhire, kecijjitapaNA iva / skandhAtodyavadutphullau, gallau kecidavAdayan // 564 // vikRtIbhUya viTavat, ke'pi lokAnahAsayan / ke'pyagre pArzvayoH pazcAd, vavalguH kandukA iva / / 565 / / kecicca maNDalIbhUya, rAsAvalayagAyinaH / cakrurtRttaM manohAri, hallIsakamiva striyaH // 566 // ke'pyajvalan jvalanavadatapana ke'pi sUryavat / jagajurmeghavat ke'pi, ke'pi vidyudvadadhutan / / 567 / / kecidodanasampUrNAzchAtrA iva vicakrire / tAdRk svAmyAptijAnandaH, zakyate kena gopitum / / 568 / / bahuprakAramAnandavikAraM dhArayatsvapi / deveSvacyutadevendrazcakre bharturvilepanam / / 569 / / pArijAtAdibhiH, puSpairvikasadbhiH svabhaktivat / tato'cyutapatiH pUjA, cakre jinapateH svayam / / 570 / / apasRtya tataH kiJcit, svAminaM bhaktivAmanaH / praNanAma vavande ca, so'ntevAsIva vAsavaH / / 571 / / / evaM dvASaSTiranye'pi, zakrAzcakrurjagatpateH / snAtrAGgarAgau pUjAM cA'nujyeSThaM sodarA iva / / 572 / / vikRtya paJcadhA''tmAnamatha saudharmarAjavat / utsaGge trijagannAthaM, jagrAhaizAnavAsavaH / / 573 // tatraiko'dhAd vibhormUni, chatraM karpUrapANDuram / muktAvacUlaiH prevadbhirdizAM lAsyamivoddizat / / 574 / / vIjayAmAsatuzcA'nyau, cAmarAbhyAM jinezvaram / vikSiptakaraNenoccairnRtyadbhyAmiva sammadAt / / 575 / / zUlamullAlayan pANAvaparaH purato'bhavat / svAmino dRSTipAtaiH svaM, pUtIkartumanA iva / / 576 // atha saudharmakalpendro jagadbhartuzcaturdizam / catvAri sphATikottuGgavRSarUpANi nirmame / / 577 / / PRASHASHAASARASWAS acyutendravinirmita RSabhajinasnAtrotsavaH / // 103 // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 104 // uttuGgazRGgarucirA, vRSabhAste cakAzire / dizAM catasRNAM cAndrakAntAH krIDAcalA iva / / 578 // teSAM sphoTitapAtAlanAlebhya iva santatAH / zRGgebhyo'STabhya utpeturvAridhArA nabhastale / / 579 / / mUle bhinnAstoyadhArAdhoraNyastA nirantarAH / ante milantyaH khe cakrurnadIsaGgamavibhramam / / 580 // sakautukaM vIkSyamANAH, surAsuravadhUjanaiH / tAH peturjagatAMpatyAvapAMpatyAvivA''pagAH // 581 // zRGgebhyo jalayantrebhya, iva niryadbhirambubhiH / zakreNa snapayAJcakre, bhagavAnAditIrthakRt / / 582 / / dUramucchalatA tena, svAmisnapanavAriNA / Asan bhaktyA manAMsIva, vAsAMsyAmA'Ni nAkinAm / / 583 / / caturo'pi mahokSAstAnupasaMhRtavAnatha / prAcInabarhiH sahasendrajAlamiva jAlikaH / / 584 / / snapayitvA'tivicchAdevaM devaprabhuH prabhoH / ratnAdarzamivA'mArjadaGgaM devAGgavAsasA / / 585 / / atha ratnamaye paTTe, nirmalai rUpyatandulaiH / akhaNDairAlikhana lekhAH, svAmino'gre'STamaGgalIm / / 586 / / nijenevA'nurAgeNA'GgarAgeNa garIyasA / aGgaM vilepayAmAsa, vAsavastrijagadguroH / / 587 / / svAminaH smeravakrendukaumudIbhramakAribhiH / vizadairdivyavAsobhiH, pUjA vyadhita devarAT / / 588 / / vizvamUrddhanyatAcihna, mUrddhani trijagatpateH / vajramANikyamukuTa, sthApayAmAsa vajrabhRt / / 589 / / nyadhatta maghavA bhartuH, karNayoH svarNakuNDale / vyomnaH pUrvAparadizoH, sAyaM zaziravI iva / / 590 // lakSmyA vibhramadoleva, divyamuktAlatA tato |nykssepi puruhUtena, svAminaH kaNThakandale / / 591 // so'Ggade nidadhe bAhudaNDayostrijagatpateH / suvarNavalaye bhadrakalabhasyeva dantayoH / / 592 / / saudharmendravihita RSabhajinasnAtrotsavaH / / / 104 // 1 samudre / 2 indraH / 3 devAH / Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 105 // vRttorumauktikamaNikaGkaNe maNibandhayoH / sa nyadhatta prabhoH zAkhizAkhAntastabakopame / / 593 // sa svarNakaTisUtraM ca, kaTideze nyadhAd vibhoH / varSadharanitambasthasvarNakUlAvilAsabhRt / / 594 // mANikyapAdakaTake, sa nyavIvizadIzituH / aGyorlagne devadaityatejasI iva sarvataH / / 595 / / alaGkArAya yAnIndro, bhUSaNAni nyavIvizat / alaGkRtAni tAnyeva, pratyutAGgairjagadguroH / / 596 // unnidrapArijAtAdidAmabhiH paramezvaram / bhaktivAsitacetaskaH, pUjayAmAsa vAsavaH / / 597 / / kRtakRtya ivA'thA'pasRtya kiJcit purandaraH / purobhUya jagadbharturArAtrikamupAdade / / 598 // jvaladdIpatviSA tena, cakAsAmAsa kauzikaH / bhAsvadoSadhicakreNa, zRGgeNeva mahAgiriH / / 599 / / zraddhAlubhiH suravaraiH, prakIrNakusumotkaram / bharturuttArayAmAsa, tattristridazapuGgavaH / / 600 // zakraH zakrastavenA'tha !, vanditvA paramezvaram / romAJcitavapurbhaktyA, stotumityupacakrame // 601 / / namastubhyaM jagannAtha !, trailokyAmbhojabhAskara ! / saMsAramarukalpadro!, vizvoddharaNabAndhava! / 602 / / vandanIyo muhUrto'yaM, yatra te dharmajanmanaH / apunarjanmano janma, duHkhacchid vizvajanminAm // 603 // yuSmajanmAbhiSekAmbhaHpUrairAplAvitA'dhunA / ayatnakSAlitamalA, satyA ratnaprabhA prabho! // 604 / / manuSyAH khalu te dhanyA, ye tvAM drakSyantyaharnizam / yathAsamayameva tvAM, draSTAraH kIdRzA vayam ? / / 605 / / bharatakSetrajantUnAM, mokSamArgo'khilaH khilaH / tvayA nUtanapAnthena, nAtha ! prakaTayiSyate / / 606 // sA'stu tAvat tava sudhAsadhrIcI dharmadezanA / tvadarzanamapi zreyo, vizrANayati janminAm // 607 // saudharmendra vihita RSabhajinasnAtrotsavaH // 105 // 1 indraH / 2 aprahataH kenA'pyanAkrAntaH / 3 dadAti / Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 106 / / na kazcidupamApAtraM, bhavato bhavatAraka ! / brUmastvattulyameva tvAM yadi kA tarhi te stutiH ? // 608 // nA'smi vaktumalaM nAtha !, sadbhUtAnapi te guNAn / svayambhUramaNAmbhodhermAtumambhAMsi kaH kSamaH ? / / 609 / / iti stutvA jagannAthaM, pramodAmodimAnasaH / vicakre paJcadhA''tmAnaM, pUrvavat pUrvadikpatiH // / 610 / / IzAnotsaGgattaH zakraH, ekastatrA' premadvaraH / rahasyamiva jagrAha, hRdayena jagatpatim // 611 // apare pUrvavat svAni, svAni karmANi cakrire / viniyuktA iva svAmisevAvijJA biDaujasaH / / 612 / / vRto nijAmaraiH sarpannambareNA'marAgraNIH / jagAma dhAma tad devyA'laGkRtaM marudevayA / / 613 // tIrthakRtpratirUpaM tadupasaMhRtya vAsavaH / tathaiva sthApayAmAsa, svAminaM mAturantike / / 614 / tAmavasvApanIM nidrAM padminyA iva bhAskaraH / svAminyA marudevAyA, vyapaninye divaspatiH / / 615 / / kUlinIkUlalulitahaMsamAlAvilAsabhRt / ekaM dukUlayugalamucchIrSe so'mucat prabhoH / / 616 / / tatraiva sa nyadhAd ratnakuNDaladvayamIzituH / bAlatve'pi samudbhUtabhAmaNDalavikalpadam / / 617 / / ekaM zrIdAmagaNDaM ca, svarNaprAkAranirmitam / vicitraratnahArArdhahArADhyaM hemabhAsuram / / 618 // upari svAmino dRSTivinodAya purandaraH / vitAne sthApayAmAsa, nabhasIva nabhomaNim / / 619 // // sandAnitakam // atha zrIdamAdizat, pratyekamapi samprati / hiraNyasvarNaratnAnAM, koTIrdvAtriMzataM drutam / / 620 / / nandAsana-bhadrAsanAnyatha dvAtriMzataM pRthak / anyacca vastranepathyaprabhRtyatimanoharam / / 621 // 9 sAvadhAnaH / prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / saudharmendra vihita RSabhajinasnAtrotsavaH / // 106 // Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 107 / / sAMsArika sukhotpAdi, mahArghaM vastu sarvataH / svAmino bhavane'muSminnidhehyapa ivA'mbudaH / / 622 / / / / tribhirvizekam / / kuberaH kArayAmAsa tat sadyo jRmbhakAmaraiH / AjJA hyAjJApracaNDAnAM vacasA saha sidhyati / / 623 / / athAbhiyogikAn devAnAdidezeti vAsavaH / uccairdevanikAyeSu caturSvaghuSyatAmidam // 624 / / arhato'rhajananyAzca yo'zubhaM cintayiSyati / tasyA'rjakarmaJjarIvat, saptadhA bhetsyate ziraH ||625 / / bhavanapativyantarajyotirvaimAnikeSu tat / te samujjughuSuH ziSyA vAcamuccairguroriva / / 626 // zakraH saGkramayAmAsa, nAnAhArarasAmRtam / svAmyaGguSThe'mRtAnADIcakre bhAnurivA'mmayam / / 627 / / arhanto'stanyapA yasmAt, kintu kSududaye sati / prakSipanti mukhe'GguSThaM, svameva rasavarSiNam / / 628 // dhAtrIkarmANi sarvANi, nirmApayitumIzituH / dhAtrIrapsarasaH paJcA''dideza ghusadAMpatiH / / 629 // tadA ca bahavo devA, jinasnAtrAdanantaram / sumeruzikharAdeva, dvIpaM nandIzvaraM yayuH / / 630 / / zrInAbhisUnusadanAt, saudharmendro'pi ca drutam / yayau nandIzvaradvIpaM nivAsaM svargavAsinAm // 631 / / tatra zakraH kSudramerupramANe pUrvadisthite / nAmato devaramaNe'JjanAdrAvavatIrNavAn / / 632 / / tatra caitye caturdvAri, vicitramaNipIThike / caityadrumendradhvajAGke, prAvizad ghusadAMpatiH / / 633 / / RSabhaprabhRtIrarhatpratimAstatra zAzvatIH / yathAvat pUjayAmAsa, so'thayArambhapUrvakam / / 634 // tasya cA'drezcaturdiksthamahAvApIvivarttiSu / sphATikeSu dadhimukhaparvateSu caturSvapi / / 635 / / 1 arjakavRkSasya maJjarIvat / 2 prabhUtA Apo yatra tad ammayam / 66 prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / devAnAM nandIzvare gamanam / 1190911 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 108 // caityeSvarhatpratimAnAM, zAzvatInAM yathAvidhi / catvAraH zakradikpAlAzcakruraSTAhnikotsavam // 636 / / IzAnendro'pyavAtArIduttarAzApratiSThite / ramaNIyAhvaye nityaramaNIye'JjanAcale / / 637 / / tatra caitye tAvatInAM, zAzvatInAM tathaiva saH / pratimAnAmAItInAM, cakArA'STAhnikotsavam // 638 // tasyA'pi lokapAlAstadvApIdadhimukhAdriSu / zAzvatAhatpratimAnAM, tadvad vidadhurutsavam / / 639 / / caramendro'pyuttatAra, dakSiNAzAvyavasthite / nityoDhyotAbhidhe ratnanityopayote'JjanAcale / / 640 / / bhaktyA mahatyA tatrA'yamapi caitye yathAvidhi / zAzvatInAM pratimAnAM, vidadhe'STAhnikotsavam / / 641 / / tadvApyantardadhimukhAcaleSvacalacetasaH / cakrurjinapratimAnAM, taddikpAlA mahotsavam / / 642 // avAtarad balIndro'pi, pazcimAzAnivAsini / svayamprabhAbhidhe'mbhodaprabhAcaure'JjanAcale / / 643 / / zAzvatInAmRSabhAdipratimAnAmasAvapi / utsavaM vidadhe tadvad, diviSadRSTipAvanam / / 644 / / tatpuSkariNIkAntaHstheSUccairdadhimukhAdriSu / cakrustasyA'pi dikpAlAH, zAzvatapratimotsavam / / 645 / / iti nandIzvare caityamahimAnaM vidhAya te / pathA yathAgatenaiva, svaM svaM sthAnaM yayuH surAH / / 646 / / svAminI marudevA'pi, samprabuddhA'tha nAbhaye / naizaM svapnamivA'martyasampAtaM tamacIkathat / / 647 / / Urupradeze RSabho, lAJchanaM yajjagatpateH / RSabhaH prathamaM yacca, svapne mAtrA nirIkSitaH / / 648 / / tat tasya RSabha iti, nAmotsavapuraHsaram / tau mAtApitarau hRSTI, vidadhAte zubhe dine / / 649 / / tadA ca yugmajAtAyAH, kanyAyA api pAvanam / sumaGgaleti pitarau, yathArtha nAma cakratuH // 650 / / zakrasaGkramitAM svAmI, nijAmuSThe sudhAmatha / pibati sma yathAkAlaM, kulyAjalamivA'GgripaH / / 651 // devAnAM nandIzvare gamanaM, RSabha iti prabhornAmakaraNaM ca / / / 108 // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 109 // bhagavAn zuzubhe bAlaH, piturutsaGgamAzritaH / aGke zikhariNaH siMhakizora iva bhAsuraH // 652 / / zakrAdiSyazca dhAtryastAH, paJcA'pi paramezvaram / mahAmuni samitaya, ivA'muJcan na jAtucit / / 653 / / svAmino janmanaH kiJcidUne saMvatsare sati / saudharmavAsavo vaMzasthApanArthamupAyayau / / 654 // bhRtyena riktahastena, na kArya svAmidarzanam / iti buddhayeva mahatImikSuyaSTiM sa Adade / / 655 / / sekSuyaSTiH sunAsIraH, zaratkAla ivA'GgavAn / nAbhyutsaGganiSaNNasya, jagAma svAmino'grataH / / 656 // jJAtvA ca zakrasaGkalpamavadhijJAnato vibhuH / tAmikSuyaSTimAdAtuM, karIva karamakSipat / / 657 / / praNamya zirasA zakraH, svAmine bhAvavit tataH / arpayAmAsa tAmikSulatikAmupadAmiva / / 658 // yadikSurAdade bhatrekSvAkurityAkhyayA tataH / svAmivaMzaM pratiSThApya, divaspatiragAd divam / / 659 // deho yugAdinAthasya, svedAmayamalojjhitaH / sugandhiH sundarAkArastapanIyAravindavat / / 660 // gokSIradhArAdhavale, avine mAMsazoNite / aahaarniihaarvidhilocnaanaamgocrH / / 661 // utphulakumudAmodasodaraM zvAsasaurabham / catvAro'tizayA ete, babhUvurjanmanA saha // 662 / / vajaRSabhanArAcaM, dadhat saMhananaM prabhuH / mandaM cacAla pAdAbhyAM, bhUmibhraMzabhayAdiva / / 663 / / prabhurbabhASe bAlo'pi, gambhIramadhuradhvaniH / nRNAM lokottarANAM hi, bAlyaM vapurapekSayA // 664 / / saMsthAnaM svAminastulyacaturasramazobhata / zriyAM riraMsamAnAnAM, krIDAvedIva kAJcanI / / 665 / / savayobhUya sambhUyA''yAtaiH surakumArakaiH / araMsta vRSabhasvAmI, teSAM cittAnuvRttaye / / 666 // dhUlIdhUsarasarvAGgo, bibhrANo ghargharasrajam / kalabho'ntarmadAvastha, iva krIDan babhau vibhuH // 667 // ikSvAkuvaMzasthApanam / // 109 // Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 110 // jagrAha pANinA svAmI, yat kiJcillIlayA'pi hi / maharddhiko'pi tridazo, na tadAcchetumIzvaraH // 668 // balaM parIkSitumadhAdaGgulImapi yaH prabhoH / sa zvAsapavanenA'pi, yayau dUreNa reNuvat / / 669 / / svAminaM ramayAmAsuH, kecit surakumArakAH / vicitraiH kandukai mau, luThantaH kandukA iva / / 670 // cATUni jIva jIveti, nanda nandetyanekazaH / ke'pi rAjazukIbhUya, cATukArA ivA'vadan / / 671 / / svAmino ramaNAyaike, kekIbhUya divaukasaH / kekApradhAnAH purato, nanRtuH SaDjagAyinaH // 672 / / haMsIbhUyA'pare ceruH, pArce gAndhArarAviNaH / prabhoH salIlahastAbjagrahaNasparzatRSNayA / / 673 / / krauJcIbhUyA'grataH ke'pi, madhyamArAviNo'rasan / svAminaH prItimaSTipAtAmRtapipAsitAH // 674 / / ke'pi puMskokilIbhUya, paJcamasvaramujjaguH / sthitvopasvAmitaruSu, tanmanaHprItihetave / / 675 // AyayusturagIbhUya, dhaivatadhvaniheSiNaH / svAmiyAnatayA''tmAnaM, pipAvayiSavo'pare / / 676 / / ke'pyeyuH kalabhIbhUya, niSAdasvararAviNaH / spRzanto'dhomukhIbhUya, kareNa caraNau prabhoH / / 677 // kecicca vRSabhIbhUya, RSabhasvarabandhurAH / tADayantastaTIH zRGgairdRgvinodaM vyadhurvibhoH / / 678 / / mahiSIbhUya ke'pyasthuraJjanAcalasannibhAH / yudhyamAnA mitho yuddhakrIDAM bharturadarzayan / / 679 / / ke'pi bharturvinodAyA''sphAlayanto bhujAn muhuH / mallIbhUyA'kSavATAntarAhvAseta parasparam // 680 // evaM vinodairvividhairvRndArakakumArakaiH / upAsyamAnaH satataM, paramAtmeva yogibhiH / / 681 // tAbhirdhAtribhirudyAnapAlIbhiriva pAdapaH / apramattaM lAlyamAnaH, krameNa vavRdhe prabhuH / / 682 / / ||sndaanitkm / / * No babhuH / 1 mallayuddhabhUmipa / mana... RSabhasya devaiH saha krIDanam / / / 110 // Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 111 // aGguSThapAnAvasthAyAH, parastAd vayasi sthitAH / gRhavAse'pare'rhantaH, siddhamannaM hi bhuJjate / / 683 / / devAnItottarakuruphalAni bubhuje sadA / kSIrodavAri ca papau, bhagavAnnAbhinandanaH / / 684 / / bAlyaM kalyamivolacya, madhyandinamivA'ryamA / vibhurvibhaktAvayavaM, dvitIyaM zizriye vayaH / / 685 // yauvane'pi mRdU raktau, kamalodarasodarau / uSNAvakamprAvasvedau, pAdau samatalau prabhoH / / 686 / / natArticchedanAyeva, prapede cakramIzituH / sadAsthitazrIkaraNoriva dAmAGkuzadhvajAH / / 687 / / svAminaH pAdayorlakSmIlIlAsadanayoriva / zakumbhau tale pANI, svastikazca virejire / / 688 // mAMsalo vartulastuGgo, bhujaGgamaphaNopamaH / aGguSThaH svAmino vatsa, iva zrIvatsalAJchitaH / / 689 / / prabhornirvAtaniSkampasnigdhadIpazikhopamAH / nIrandhrA Rjavo'DDulyo, dalAnIva padAbjayoH / / 690 / / nandyAvartA jagadbhartuH, pAdAGgulitaleSvabhAn / yadbimbAni kSitau dharmapratiSThAhetutAM yayuH / / 691 // yavAH parvasvamulInAmadho vApIbhirAbabhuH / uptA iva jagallakSmIvivAhAya jagatprabhoH / / 692 / / kandaH pAdAmbujasyeva, pANirvRttAyataH pRthuH / aGguSThAGguliphaNinAM, phaNAmaNinibhA nakhAH / / 693 / / hemAravindamukulakarNikAgolakazriyam / gUDhau gulpho vitenAte, nitAntaM svAmipAdayoH / / 694 / / prabhoH pAdAvuparyAnupUrvyA kUrmavadunnatau / aprakAzazirau snigdhacchavI lomavivarjitau / / 695 // antarmagnAsthipizitapuSkale kramavartule / eNIjaGghAviDambinyau, jo gauryo jagatpateH / / 696 / / jAnunI svAmino'dhAtA, vartule mAMsapUrite / tUlapUrNapidhAnAntaHkSiptadarpaNarUpatAm // 697 / / UrU ca mRdulau snigdhAvAnupUryeNa pIvarau / bibharAJcakratuH prauDhakadalIstambhavibhramam / / 698 // RSabhasya yauvanaM dehazobhA lakSaNAni c| // 111 // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 112 // svAminaH kuJjarasyeva, muSkau gUDhau samasthiti / atigUDhaM ca pRzcihna, kulInasyeva vAjinaH / / 699 / / taccA'siramanimnoccamahasvAdIrghamazlatham / saralaM mRdu nirloma, vartulaM surabhIndriyam / / 700 / / zItapradakSiNAvarttazabdayuktaikadhArakam / abIbhatsAvartAkArakozasthaM piJjaraM tathA / / 701 / / AyatA mAMsalA sthUlA, vizAlA kaThinA kaTiH / madhyabhAgastanutvena, kulizodarasodaraH / / 702 / / nAbhirbabhAra gambhIrA, saridAvarttavibhramam / kukSI snigdhau mAMsavantau, komalau saralau samau / / 703 / / adhAd vakSaHsthalaM svarNazilApRthulamunnatam / zrIvatsaratnapIThAI, zrIlIlAvedikAzriyam / / 704 // dRDhapInonnatau skandhau, kakudmatkakudopamau / alparomonnate kakSe, gandhasvedamalojjhite / / 705 / / pInau pANiphaNAcchanau, bhujAvAjAnulambinau / caJcalAyA niyamane, nAgapAzAviva zriyaH / / 706 / / navAmrapallavAtAmratalau niSkarmakarkazau / asvedanAvapacchidrAvuSNau pANI jagatpateH / / 707 / / daNDacakradhanurmatsyazrIvatsakulizAGkazaiH / dhvajAbjacAmaracchatrazakumbhAbdhimandaraiH / / 708 / / makararSabhasiMhAzvarathasvastikadiggajaiH / prAsAdatoraNadvIpaiH, pANI pAdAvivA'Gkitau / / 709 / / / / yugmm|| aGguSTho'DalayaH zoNAH, saralAH zoNapANijA / prarohA iva kalpadroH, prAntamANikyapuSpitAH / / 710 / / yavAH spaSTamazobhanta, svAmino'GguSThaparvasu / yazovaraturaGgasya, puSTivaiziSTyahetavaH / / 711 / / aGgulImUrddhasu vibhoH, sarvasampattizaMsinaH / dadhuH pradakSiNAvartA, dakSiNAvarttazaGkhatAm / / 712 // kRcchrAduddharaNIyAni, jaganti trINyapItyabhAn / saGkhyAlekhA iva tisro, lekhA mUle karAbjayoH / / 713 // vartulo'natidIrghazca, lekhAtrayapavitritaH / gambhIradhvanirAdhatta, kaNThaH kambuviDambanAm / / 714 / / RSabhasya yauvanaM dehazobhA lakSaNAni c| / / 112 / / Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 113 // vimalaM varttulaM kAntitaraGgi vadanaM vibhoH / pIyUSadIdhitirivA'paro lAJchanavarjitaH // 715 / / masRNau mAMsalau snigdhau, kapolaphalakau prabhoH / darpaNAviva sauvarNau, vAglakSmyoH sahavAsayoH / / 716 // antarAvartasubhagau, karNau skandhAvalambinau / prabhormukhaprabhAsindhutIrasthe zaktike iva // 717 // bimbama dantA, dvAtriMzat kundasodarAH / kramasphArA kramottuGgavaMzA nAsA mahezituH // 718 // ahrasvadIrghaM cibukaM, mAMsalaM vartulaM mRdu / mecakaM bahalaM snigdhaM, komalaM zmazru tAyinaH // 719 // pratyagrakalpaviTapipravAlAruNakomalA / prabhorjihvA'natisthUlA, dvAdazAGgAgamArthasUH // 720 // antarA kRSNadhavale, prAntarakte vilocane / nIlasphaTikazoNAzmamaNinyAsamaye iva // 721 // te ca karNAntavizrAnte, kajjalazyAmapakSmaNI / vikasvare tAmarase, nilInAlikule iva // 722 // bibharAJcakraturbhartuH, zyAmale kuTile bhruvau / dRSTipuSkariNItIrasamudbhinnalatAzriyam // 723 // vizAlaM mAMsalaM vRttaM, kaThinaM masRNaM samam / bhAlasthalaM jagadbhartturaSTamIsomasodaram // 724 // bhuvanasvAmino maulirAnupUrvyA samunnataH / dadhAvadhomukhIbhUtacchatrasabrahmacAritAm / / 725 / / maulicchatre mahezasya, jagadIzatvazaMsini / vRttamuttuGgamuSNISaM, zizriye kalasazriyam // 726 // zAzcakAzire mUrhina, prabhorbhramaramecakAH / kuJcitAH komalAH snigdhAH, kAlindyA iva vIcayaH // 727 // gorocanAgarbhagaurI, snigdhasvacchA tvagAbabhau / svarNadravavilipteva, tanau trijagadIzituH // 728 // mRdUni bhramarazyAmAnyadvitIyogamAni ca / bisatantutanIyAMsi, lomAni svAminastanau / / 729 / / ityasAdhAraNairnAnAlakSaNairlakSitaH prabhuH / ratnai ratnAkara iva, sevyaH kasyeva nA'bhavat ? / / 730 // prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmi caritam / RSabhasya yauvanaM dehazobhA lakSaNAni ca / / / 113 / / Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 114 // dattahasto mahendreNa, yakSarutkSiptacAmaraH / dharaNendrakRtadvAsthyo, dhRtacchatraH pracetasA / / 731 / / viSvak parivRto devairjIva jIveti vAdibhiH / anutsikto jagatsvAmI, vijahAra yathAsukham / / 732 // ||yugmm // devAnItAsanAsIno, balIndrAGkAhitakramaH / camarendrAGkaparyaGkavinyastottaravigrahaH / / 733 // apsarobhirubhayato, hastazATakapANibhiH / upAsyamAno'nAsaktaH, saGgItaM dIvyamaikSata / / 734 // yugmam // anyedyuH krIDayA krIDa, bAlabhAvAnurUpayA / mitho mithunakaM kiJcit, tale tAlataroragAt / / 735 / / tadaiva daivaduryogAt, tanmadhyAnnaramUrddhani / taDiddaNDa ivairaNDe'patat tAlaphalaM mahat / / 736 / / prahataH kAkatAlIyanyAyena sa tu mUrddhani / vipanno dArakastatra, prathamenA'pamRtyunA / / 737 / / yayau so'lpakaSAyatvAd, divaM mithunadArakaH / tUlamapyalpabhAratvAdAkAzamanudhAvati // 738 // purA hi mRtamithunazarIrANi mahAkhagAH / nIDakASThamivotpATya, sadyazcikSipurambudhau / / 739 / / bhraMzAt tasyA'nubhAvasya, tadAnIM tatkalevaram / tasthau tathaivA'vasaMrpatprabhAvA hyavasarpiNI // 740 // bAlikA'sya dvitIyA'tha, nisargAnmaugdhyazAlinI / sA vikrItAvaziSTeva, tasthau taralitekSaNA // 741 // AdAya tAM tajjanakamithunaM paryavarddhayat / nAmadheyaM punastasyAH, sunandeti vinirmame // 742 // dinaiH katipayaistasyA, vipannau pitarAvapi / jAtApatyAni yugmAni, jIvanti kiyadeva hi ? // 743 / / kiGkarttavyajaDA sA'pi, bAlikA lolalocanA / yUthabhraSTA kuraGgIva, babhrAmaikAkinI vane // 744 / / saralAGgulipatrAbhyAM, sA padAbhyAM pade pade / vikasvarANi padmAni, ropayantIva bhuvyapi / / 745 // 1 nirgataH / 2 uttarakAyaH / 3 mahApakSiNaH / 4 hIyamAnaprabhAvA / sunandAyA utpattiH / / / 114 // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 115 // jo kAJcanatUNIrAviva kAmasya bibhratI / AnupUrvyapRthU vRttAvUrU karikaropamau // 746 / / kandarpadyUtakRtsvarNazArAphalakavibhramam / bibhrANena nitambena, mAMsalena garIyasA // 747 / / muSTigrAhyeNa madhyenA''karSeNeva manobhuvaH / tasyaivA''krIDavApyeva, nAbhidezena zobhitA / / 748 / / rUpAstatrijagatstraiNajayarekhAtrayImiva / valItaraGgatritayImudareNa ca bribhatI / / 749 / / dhArayantI ratiprItyoH, krIDAzailAviva stanau / tayoreva svarNadolAyaTI iva ca dolate / / 750 / / kaNThena ca trirekheNa, kambuvibhramahAriNA / adhareNa parAbhUtapakvabimbaphalatviSA / / 751 / / dantaradharazuktyantaHsthitairmuktAkaNairiva / nAsayA netranalinanAlenevA'tihAriNI / / 752 / / gaNDau bhAlasparddhayevA'ddhendulakSmImalimlucau / dadhatI kuntalAMzcA''syapadmalagnAnalIniva / / 753 / / sarvAGgasubhagA puNyalAvaNyAmRtakUlinI / vanAntarvanadevIva, saJcarantI vyarAjata / / 754 / / // dazabhiH kulakam / / tatazcaikAkinI mugdhAM, mithunAnyavalokya tAm / kiGkarttavyavimUDhAni, zrInAbherupaninyire / / 755 / / eSA RSabhanAthasya, dharmapatnI bhavatviti / pratijagrAha tAM nAbhirnetrakairavakaumudIm / / 756 / / atrAntare'vadhijJAnaprayogeNa purandaraH / bharturvivAhasamayaM, jJAtvA tatra samAyayau / / 757 / / praNamya caraNau patyuH, pattimAtra ivA'grataH / sthitvA divaspatirbaddhAJjalirevaM vyajijJapat / / 758 / / ajJo jJAnanidhiM nAthaM, yo mantraNadhiyA pumAn / pravivarttayiSet kAryeSUpahAsAspadaM hi saH / / 759 // svAminA'tiprasAdena, sadA bhRtyA hi vIkSitAH / svacchandamapi jalpanti, kadAcidapi kiJcana / / 760 / / viditvA svAmyabhiprAyaM, ye prAhuste hi sevakAH / ajJAtvA yad bruve tatrA'prasAdaM nAtha ! mA kRthAH / / 761 / / sunandAyA utpattiH / / / 115 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 116 // manye svAmI vItarAga, garbhavAsAt prabhRtyapi / caturthapuruSArthAya, sajjo'nyArthAnapekSayA / / 762 / / tathA'pi nAtha ! lokAnAM, vyavahArapatho'pi hi / tvayaiva mokSavarmeva, samyak prakaTayiSyate / / 763 / / tallokavyavahArAya, pANigrahamahotsavam / vidhIyamAnaM bhavatecchAmi nAtha ! prasIda me / / 764 / / sumaGgalAsunande ca, devyau bhuvanabhUSaNe / svAnurUpe rUpavatyau, svAminnudvoDhumarhasi / / 765 / / svAmyapyavadhinA'jJAsIt, karma bhogaphalaM dRDham / tryazIti pUrvalakSANAM, yAvad bhoktavyamasti naH / / 766 / / avazyabhoktavyamidaM, karmetyAdhUnayan ziraH / tasthAvadhomukhaH svAmI, tadA sAyaM sarojavat / / 767 / / atha bharturabhiprAyamupalakSya purandaraH / vivAhakarmArambhAya, sadyo devAnajUhavat / / 768 / / athAbhiyogikA devAH, pAkazAsanazAsanAt / maNDapaM racayAmAsuH, sudharmAyA ivA'nujam / / 769 / / svarNamANikyarajatastambhAstatra cakAzire / merurohaNavaitADhyacUlikA iva ropitAH / / 770 / / zAtakumbhamayAstatra, kumbhAH pradyotakAriNaH / cakriNaH kAkaNIratnamaNDalAnIva rejire / / 771 / / suvarNavedikAstatra, babhurudyadbhiraMzubhiH / paryasyantya ivA''dityaM, tejo'nyadasahiSNavaH // 772 / / pravizanto maNizilAbhittiSu pratibimbitAH / ke ke na prApnuvaMstatra, parivAraparikriyAm ? / / 773 / / ratnastambhavyavaSTabdhAH, saGgItazrAntanartakIH / viDambayantyastatroccaiH, zAlabhaJjyo babhAsire // 774 / / toraNAni pratidizaM, santAnatarupallavaiH / tatrA'bhUvan dhanUMSIva, sajjitAni manobhuvA / / 775 / / sphATikadvArazAkhAsu, babhurnIlAzmatoraNAH / zaradabhrAvalImadhyasthitakIrAlisannibhAH / / 776 / / RSabhaprabho. pANi grahaNam / / / 116 // 1 mokSAya I* triSaSTiM pUrva / 2 puttalikAH / Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmi / / 117 // caritam / kvacit sphaTikabaddho'nirantaramarIcibhiH / so'tanonmaNDapaH krIDApIyUSasarasIbhramam / / 777 / / padmarAgazilAzocirnicayaiH prasRtaiH kvacit / so'dizad divyavistArikausumbhAMzukasaMzayam / / 778 / / kvacinnIlazilArazmiprarohaiH so'tihAribhiH / punaruktoptamaGgalyayavAGkura ivA''babhau / / 779 / / kvacinmarakatakSoNirazmidaNDairakhaNDitaiH / Az2epanItamaGgalyavaMzazaGkA dideza saH // 780 / / zvetadivyAMzukollocacchalena gaganasthayA / gaGgayevA''zritaH so'bhUt, tatkautukadidRkSayA / / 781 // ullocaM paritastaM ca, lambitA mauktikasrajaH / aSTAnAM kakubhAM harSahasitAnIva rejire / / 782 // catasro ratnakalasazreNayo'bhraMlihAnakAH / paryaSThApyanta devIbhirnidhAnAni rateriva / / 783 / / ArdrAH zuzubhire vaMzAH, kumbhAvaSTambhadAyinaH / vizvAvaSTambhadasvAmivaMzavRddhernu sUcakAH / / 784 / / Arabhasva srajo rambhe !, dUrvAmurvazi! sajjaya / ghRtAci ! ghRtadadhyAdi, varArghAya samAhara // 785 / / maJjughoSe ! maJjughoSayA''lIrdhavalamagalAn / tvaM sugandhe ! sugandhIni, vastUni praguNIkuru / / 786 / / svastikAnuttamAn dvAradeze dehi tilottame ! / mene ! sammAnayA''yAtAnucitAlApabhaGgibhiH / / 787 / / sukezi ! kezAbharaNaM, vadhUvarakRte dhara / sahajanye ! janyayAtrAnRNAM sthAnaM pradarzaya / / 788 // citralekhe ! likhA''lekhyaM, vicitraM mAtRvezmani / praguNIkuru tUrNaM tvaM, pUrNapAtrANi pUrNini ! / / 789 // puNDarIke ! puNDarIkaiH, pUrNakumbhAn vibhUSaya / tvaM sthApaya yathAsthAnamamloce ! varamaJcikAm / / 790 / / ApAdaya haMsapAdi !, tvaM vadhUvarapAdukAH / tvaM puJjikAsthale ! vedisthalI limpA''zu gomayaiH / / 791 / / rAme ! kiM ramase'nyatra!, heme ! kiM hema vIkSase ? / kratusthale ! pramatteva, kimasi tvaM visaMsthulA ? ||792 / / RSabhaprabhoH pANigrahaNam / / / 117 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 118 // kiM cintayasi mArIci ! ?, sumukhyasi kimunmukhI ? / kimarvAg nA'si gAndharvi! ?, divye ! dIvyasi kiM mudhA ? AsannaM varttate lagnaM, nanu sarvAtmanA tataH / sve sve tvaradhvaM karttavye, vivAhocitakarmaNi / / 794 / / mitha ityAdizantInAM, nAmagrAhaM muhurmuhuH / saraso'psarasAM jajJe, tumulastatra sambhramAt / / 795 // // ekAdazabhiH kulakam / / sumaGgalAM sunandAM ca, maGgalasnAnahetave / tatazcA'psarasaH kAzcidAsayAmAsurAsane / / 796 / / tayorudgIyamAne ca, dhavale maGgale kale / vyadhuH sarvAGgamabhyaGga, tailenA'tha sugandhinA / / 797 / / patadudvartanIpuJjapavitritamahItalam / piSTAtakaiH sUkSmapiSTaizcakruzcodvarttanaM tayoH / / 798 / / pAdayorjAnunoH pANyoraMsayoralike tayoH / sudhAkuNDAnnavevA'galInAstAstilakAn vyadhuH / / 799 / / kausumbhasUtraistarkusthairaGgaM savyApasavyayoH / tAH paspRzuH samacaturasratAmiva vIkSitum / / 800 / / evaM te varavarNinyau, varNaka tAbhirAhite / prayatnAd vArayantIbhirdhAtrIbhiriva cApalAt / / 801 / / tadaivodvarNakamapi, varNakasyeva sodaram / vyadhustenaiva vidhinA, tayostAH pramadonmadAH / / 802 // nivezya cA''sane'nyasmin, svarNakumbhodakairatha / snapayanti sma tAste svakulayoriva devate / / 803 / / vidadhurgandhakASAyyA, tayoraGgapramArjanam / kezAMzca veSTayAmAsurvAsasA masRNena tAH / / 804 / / tAste kSaumANi saMvyAyyA''sayitvA cA''sanAntare / kezebhyo'zcotayan vAri, muktAvRSTibhramaM dizat / / 805 / / ISadAAnadhUpAyana, divyadhUpena kuntalAn / snigdhadhUmalatApuSTazrIvizeSAMstayozca tAH / / 806 // RSabhaprabhoH pANi grahaNam / || 118 // 1 sthApite / 2 paridhApya / Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 119 // padmakhaNDapatadbAlAruNarocirviDambanA / amaNDayaMstayoH pAdAnalaktakarasena tAH / / 807 / / aGganAratnayoraGgamaGgarAgeNa cAruNA / kAJcanaM gairikeNeva, vilimpanti sma tAstayoH / / 808 / / grIvAbhujAgravakSojagaNDadezeSu tAstayoH / prazastIriva kAmasya, lilikhuH patravallarIH / / 809 / / alike tilakaM cAru, cakrustAzcAndanaM tayoH / ratidevyavatArAya, pratyaMgramiva maNDalam / / 810 / / tayoH prasAdhayAmAsurnayanAnyaJjanena tAH / nIlotpalavanApAtibhRGgasabrahmacAriNA / / 811 // tayorbabandhurdhammillamunmIlanmAlyadAma tAH / puSpAyudheneva kRtamAyudhAgAramAtmanaH / / 812 / / pAriNetrANi vastrANi, tAbhyAM tAH paryadhApayan / lambamAnadazAzreNinyakkRtendukarANyatha / / 813 / / tayoradhizire nyAsana, vicitramaNibhAsurau / tAH kirITau puSpadantau, pUrvAparadizoriva / / 814 / / tatkarNayormaNimayAvataMsau tA nyavIvizan / ratnAkaritamerUrvIgarvasarvasvataskarau / / 815 / / tAH samAropayAmAsurdivye mauktikakuNDale / tatkarNalatayornavyapuSpagucchaviDambinI / / 816 / / niSkaM tAzcitramANikyadIptidanturitAmbaram / saGkSiptendradhanurlakSmIharaM kaNThe nyadhustayoH / / 817 // hAramAropayAmAsuradhistanataTaM tayoH / AtanvAnaM sthalArohadavarohannadIbhramam / / 818 / / bhujayoryojayAmAsuH, keyUre ratnamaNDite / puSpabANadhanurbaddhavIrapaTTopame tayoH / / 819 / / Amuktau ca tayormuktAkaGkaNau pANimUlayoH / AvAlAviva pAnIyazAlinau latayostale / / 820 / / prakvaNatkiGkiNIzreNiM, zroNau vyazrANayaMstayoH / maNikAJcI raterdevyA, iva maGgalapAThikAm / / 821 / / 1 lalATe / 2 navInam / 3 candrasUryo / 4 kaNThAbharaNam / RSabhaprabhoH pANi grahaNam / / / 119 // Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 120 // tayorAropayAmAsuH, pAdayo ratnanUpurau / jhaNajjhaNiti kurvANau, stuvantAviva tadguNAn / / 822 / / sajjayitvaivamutpATya, devyau devIjanena te / nItvA mAtRgRhasyA'ntarAsite kAJcanAsane / / 823 // vivAhasajjIbhavanAyopetya namucidviSA / vijJapyamAno nirbandhAt, prabhuvRSabhalAJchanaH / / 824 / / darzanIyA sthitirloke, bhoktavyaM bhogyakarma ca / asti me cintayitvaivamanvamanyata tadvacaH / / 825 // ||yugmm / / atha svAmI mahendreNa, snapayitvA vilipya ca / yathAvidhi vidhijJena, bhUSito bhUSaNAdinA / / 826 / / vetriNeva mahendreNa, zodhyamAnAgravartmakaH / uttAryamANalavaNaH, pArzvayorapsarojanaiH / / 827 / / indrANIbhirgIyamAnazreyodhavalamaGgalaH / sAmAnikAdidevIbhiH, kriyamANAvatAraNaH / / 828 / / gandharvIdhairvAdyamAnAtodyaH sadyobhuvA mudA / svAmI divyena yAnena, maNDapadvAramAyayau / / 829 / / svAmI svayaM vidhijJo'tha, yAnAduttIrya tatra tu / abdhiveleva maryAdAlatAbhUmAvavAsthita / / 830 / / tatra tridazanAthena, dattabAhurbabhau vibhuH / mahIruhamavaSTambhya, stamberama iva sthitaH / / 831 / / taTattraTiti kurvANalavaNAnalagarbhitam / sarAvasampuTaM dvAri, mumucurmaNDapastriyaH / / 832 / / rUpyasthAlaM ca dUrvAdimaGgalyadravyalAJchitam / kA'pyagre dhArayAmAsa, rAkeva mRgalAJchanam / / 833 // paJcazAkhena vaizAkhaM, pratyakSamiva maGgalam / utkSipyA'rghAya kA'pyagre, kausumbhavasanA'bhavat / / 834 / / dehyarghamaghade'Aya, kSaNaM mrakSaNamutkSipa / sthAlAduddhehi ca dadhi, pIyUSamudadheriva / / 835 / / sundare ! nandanA''nItacandanadravamunnaya / AhRtAM bhadrazAloA , dUrvAM samRdamuddhara / / 836 / / RSabhaprabhoH pANigrahaNam / / / 120|| Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 121 // milallokekSaNazreNijAtajaGgamatoraNaH / toraNadvAri nanveSa, jagattrayavaro varaH / / 837 // UrdhvastiSThatyuttarIyAcchAditAzeSavigrahaH / gaGgAtaraGgAntaritarAjahaMsayuvopamaH / / 838 / / vAtenodvAnti puSpANi, candanaM ca vizuSyati / taddvAri sundari ! ciraM, varaM mA dhara mA dhara / / 839 / / devastrIbhirgIyamAneSUccakairdhavaleSviti / argha trijagadAya, dadAvatha varAya sA / / 840 // ||ssbhiH kulakam // prArabdhadhavalevoccaiH, kvaNadbhirbhujakaGkaNaiH / mathA cucumba bimbauSThI, trirbhAlaM trijagatpateH // 841 // sarAvasampuTaM sAgni, himakarparalIlayA / padA sapAdukenA'tha, vAmenA'dalayad vibhuH / / 842 // tatastayA'rghadAyinyA, kaNThe kausumbhavAsasA / prakSiptenA''kRSyamANo, yayau mAtRgRhaM prabhuH // 843 // kandena madanasyeva, madanenopazobhitam / vadhUvarasya hasteSu, hastasUtramabadhyata / / 844 // agrato mAtRdevInAmathoccaiH kAJcanAsane / AsAJcakre prabhurmeruzilAyAmiva kesarI / / 845 / / zamyazvatthatvacau piSTavA, hastAlepaM tataH striyaH / nidadhuH kanyayoH pANau, smaradroriva dohadam / / 846 / / zubhalagnodaye tUrNamavihastastataH prabhuH / hastAlepayutau hastau, hastAbhyAmagrahIt tayoH / / 847 / / hastasampuTamadhyasthahastAlepAntarUmikAm / cikSepa tatra sutrImA, palvale zAlibIjavat // 848 // tAbhyAmubhAbhyAmubhayahastAttAbhyAM babhau vibhuH / zAkhAdvitayalagnAbhyAM, latAbhyAmiva pAdapaH / / 849 // vadhUvaradRzo'nyo'nyaM, tArAmelakaparvaNi / saritpatisarittoyAnIvA'bhimukhamApatan / / 850 // RSabhaprabhoH vivAhotsavaH / // 121 // 1 manthAnena / 2 avyAkulaH / 3 indraH / Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 122 // RSabhaprabhoH dRSTidRSTyA tadAnIM ca, nirvAtajalanizcalA / manaseva manasteSAM, parasparamayujyata / / 851 // kanInikAsu te'nyo'nyaM, rejire pratibimbitAH / pravizanta ivA'nyo'nyaM, hRdayeSvanurAgataH / / 852 // itazcA'nucarIbhUya, surAH sAmAnikAdayaH / pArtheSvasthuH prabhormeroriva vidyutprabhAdayaH / / 853 // vadhUTyoH pAripArzvikyazcaturA narmakarmaNi / evaM kautukadhavalAn, gAtumArebhire striyaH / / 854 / / jvarIvA'bdhi zoSayituM, modakAn parikhAditum / zraddhAluranuvarako, manasA kena nanvasau ? // 855 // maNDakebhyo'khaNDadRSTiH, kAndukasyeva kukkuraH / spRhayAluranuvaro, manasA kena nanvasau ? // 856 / / AjanmAdRSTaparvI kiM, vaTakAn roraMbAlavat ? / zraddhatte'ttumanuvaro, manasA kena nanvasau ? / / 857 / / toyAnAM cAtaka iva, dhanAnAmiva yAcakaH / pUgAnAM zrAddho'nuvaro, manasA kena nanvasau ? / / 858 / / tAmbUlavallIpatrANAM, tRNAnAmiva tarNakaH / zraddhAbhUradyA'nuvaro, manasA kena nanvasau ? / / 859 // haiyaGgavInapiNDasya, biDAla iva lampaTaH / zrAddhazcUrNasyA'nuvaro, manasA kena nanvasau ? / / 860 // vilepanasya kedArakardamasyeva kAsaraH / zraddhAM dadhAtyanuvaro, manasA kena nanvasau ? / / 861 // nirmAlyAnAmivonmatto, mAlyAnAM lolalocanaH / zraddhAnubandhyanuvaro, manasA kena nanvasau ? ! 862 / / evaM kautukadhavalAn, kautukotkarNitAnanAH / AkarNayanto'sthurlekhA, AlekhyalikhitA iva / / 863 / / lokeSu vyavahAro'yaM, darzanIya iti prabhuH / vivAda iva madhyasthastadupekSitavAMstadA / / 864 / / nAvorivAJcalau devyoraJcalAbhyAM jagatpateH / mahApravahaNasyeva, babandha balesUdanaH / / 865 / / 1 hAsyakarmaNi / 2 anuvarako loke aNavara' iti prasiddhaH / 3 bAlakavat / 4 devAH / 5 indraH / vivA hotsavaH / // 122 // Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 123 / / kaTyAM svAminamArohyA''bhiyogika ivA'maraH / amarAdhipatirbhaktyA'calad vedigRhaM prati // 866 / / indrANIbhyAM drutaM devyAvapyArohya kaTItaTe / aviyojitahastAgraM, cAlite svAminA samam // 867 // ziroratnaistrijagataste taiH saha vadhUvaraiH / pUrvadvAreNa vivizurmadhyevediniketanam // 868 // trAyastriMzasurastatra, vahnimahnAya ko'pyatha / Avizcakre vedikuNDe, pRthvImadhyAdivotthitam // / 869 / / samidAdhAnato dhUmalekhA vyAnazire divam / karNAvataMsatAM yAntyazciraM khecarayoSitAm // 870 // tamagni parito'bhrAmyat, svAmI strIgItamaGgalaH / sumaGgalAsunandAbhyAM yAvat pUrNASTamaGgalI / / 871 / / sahaiva pANimokSeNa, teSAmaJcalamokSaNam / gIyamAnAbhirAzIrbhiH kArayAmAsa vAsavaH / / 872 // sakalatro'tha maghavA, hastAbhinayalIlayA / nanarta raGgAcAryanti, svAmyutsavabhavA mudaH / / 873 / / tamanvanRtyan muditA, apare'pi divaukasaH / marutA narttitaM vRkSamanvAzritalatA iva / / 874 // kaizcijjayajayArAvakAribhizcAraNairiva / kaizcid vicitracArIkaM, nRtyadbhirbharatairiva / / 875 / / gandharvairiva gAyadbhiraparairjAtibandhuram / vAdayadbhirmukhAnyanyairAtodyAnIva susphuTam // / 876 // sambhrameNa plavamAnaiH, plavagairiva kaizcana / hAsayadbhirjanaM sarvamanyairvaihAsikairiva / / 877 // apasArayadbhirlokaM, pratIhArairivA'paraiH / harSonmattaiH surairevaM darzyamAnasvabhaktikaH / / 878 // sumaGgalAsunandAbhyAM, bhUSitobhayapArzvakaH / divyayAnAdhirUDho'tha, svasthAnamagamad vibhuH / / 879 / / // paJcabhiH kulakam // 1 rahAcAryavadAcaranti / prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / RSabhaprabhoH vivA hotsavaH / / / 123 / / Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 124 / / evaM nivarttitodvAhaH, prabhuM natvA svamAzrayam / yayau samAptasaGgIto, raGgAcArya ivA'dribhit / / 880 // tataH prabhRti sodvAhasthitiH svAmipradarzitA / prAvarttata parArthAya mahatAM hi pravRttayaH / / 881 / / bhogAn svAmyapyanAsaktaH, patnIbhyAM bubhuje ciram / sadvedanIyamapi hi na karma kSIyate'nyathA / / 882 // vivAhA'nantaraM tAbhyAM samaM vilasataH prabhoH / gateSu kiJcidUneSu, pUrvalakSeSu SaTsvatha / / 883 // bAhujIvapIThajIvau, cyutvA sarvArthasiddhataH / kukSau sumaGgalAdevyA, yugmatvenA'vateratuH / / 884 // tau subAhumahApIThajIvau sarvArthasiddhataH / cyutvA kukSau sunandAyAstadvadevA'vateratuH / / 885 / / caturdaza mahAsvapnAn, garbhamAhAtmyazaMsinaH / tadaiva marudevIva, devyapazyat sumaGgalA / / 886 / / svAminI svAmine svapnAn kathayAmAsa tAnatha / cakrabhRt te suto bhAvItyAkhyat prabhurapi sphuTam // 887 // sUryasandhye iva prAcI, ghutidyotitadiGmukhe / apatye bharatabrAhmyau suSuve'tha sumaGgalA / / 888 / / ajIjanad bAhubali-sundaryau sundarAkRtI / sunandA svAminI prAvRDiva vAridavidyutau / / 889 // devI sumaGgalaikonapaJcAzatamatha kramAt / asUta sutayugmAni ratnAnIva vidUrabhUH / / 890 / / avardhanta krameNA'mI, ramamANA itastataH / mahaujaso mahotsAhA, vindhyAdrau kalabhA iva // 891 / / zuzubhe vRSabhasvAmI, samantAt parivAritaH / tairapatyairmahAzAkhI, zAkhAbhiriva bhUribhiH / / 892 // tadA ca kAladoSeNa, prabhAvaH kalpabhUruhAm / ahIyata pradIpAnAmiva tejo divAmukhe / / 893 / / prAdurAsan kaSAyAzca, mithunAnAM krudAdayaH / lAkSAkaNA ivA'zvatthapAdapAnAM zanaiH zanaiH / / 894 / / atha hAkAramAkAradhikkArAkhyaM nayatrayam / yatatrayamiva vyAlA, mithunAnyatyalaGghayan / / 895 / / prathamaM parva dvitIyaH sarga: zrIRSabhasvAmi caritam / bharatAdi putrANA mutpattiH / / / 124 / / Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 125 // sambhUya RSabhanAthaM, mithunAnyupatasthire / taccA'samaJjasaM sarva, jAyamAnaM vyajijJapan / / 896 // jJAnatrayodharo jAtismaraH svAmItyavocata / maryAdollakinAM loke, rAjA bhavati zAsitA / / 897 / / AsayitvA''sane'tyucce'bhiSiktaH prathamaM hi saH / caturaGgabalopetaH, syAdakhaNDitazAsanaH / / 898 / / te'pyUcurbhava rAjA nastvameva kimupekSase ? / IkSyate nA'paraH ko'pi, madhye'smAkaM ya IdRzaH / / 899 / / abhyarthayadhvamabhyetya, nAbhi kulakarottamam / sa vo dAsyati rAjAnamityabhASata nAbhibhUH / / 900 / / rAjAnaM yAcitastaistu, nAbhiH kulakarAgraNIH / bhavatAmRSabho rAjA, bhavatviti jagAda tAn / / 901 / / atho mithunadharmANo, muditAH samupetya te / asmAkaM nAbhinA rAjA'rpito'sItyUcire prabhum / / 902 / / tataH svAmyabhiSekArtha, te'yurnIrAya yugminaH / siMhAsanaM cA'kampiSTa, triviSTapapatestadA / / 903 / / vijJAyA'vadhinA rAjyAbhiSekasamayaM prabhoH / tatrA''jagAma sutrAmA, gehAd gehamiva kSaNAt / / 904 // saudharmakalpA'dhipatiH, klRptvA kAJcanavedikAm / atipANDukambalAvat, tatra siMhAsanaM nyadhAt / / 905 / / / rAjyAbhiSekamRSabhasvAminaH pUrvadikpatiH / devAnItaistIrthatoyaiH, saurvastika iva vyadhAt // 906 // svAminA vAsayAJcakre, divyavAsAMsi vAsavaH / cArucandrAtapamayAnIva nairmalyasampadA // 907 / / prabhorjagatkirITasya, kirITAdIni vRtrahA / ratnAlaGkaraNAnyaGge, yathAsthAnaM nyavezayat / / 908 / / Ajagmuryugmino'pyambho, gRhItvA'mbhojinIdalaiH / udarghA iva tasthuste, pazyanto bhUSitaM prabhum / / 909 / / divyanepathyavastrAlaGkRtasya zirasi prabhoH / na yujyate kSeptumiti, te'kSipan pAdayoH payaH / / 910 / / RSabhaprabho rAjyAbhiSekaH / // 125 // 1 indrasya / 2 purohitaH / Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 126 // vinItAH sAdhvamI tena, vinItAkhyAM prabhoH purIm / nirmAtuM zrIdamAdizya, maghavA tridivaM yayau / / 911 // dvAdazayojanAyAmAM, navayojanavistRtAm / ayodhyetyaparAbhikhyA, vinItA so'karot purIm / / 921 // tAM ca nirmAya nirmAyaH, pUrayAmAsa yakSarAT / akSayyavastranepathyadhanadhAnyairnirantaram // 913 // vajendranIlavaiDUryaha-kirmIrarazmibhiH / bhitti vinA'pi khe tatra, citrakarma viracyate / / 914 / / tatroccaiH kAJcanairhayairmeruzailazirAMsyabhi / patrAlambanalIleva, dhvajavyAjAd vitanyate // 915 // tadvapre dIptamANikyakapizIrSaparamparAH / ayatnAdarzatAM yAnti, ciraM khecarayoSitAm / / 916 // tasyAM gRhAGgaNabhuvi, svastikanyastamauktikaiH / svairaM karkarakakrIDA, kurute bAlikAjanaH / / 917 / / tatrodyAnoccavRkSAgraskhalyamAnAnyaharnizam / khecarINAM vimAnAni, kSaNaM yAnti kulAyatAm / / 918 // tatra dRSTvA'TTaharyeSu, ratnarAzIn samucchritAn / tadavakarakUTo'yaM, taya'te rohaNAcalaH / / 919 / / jalakeliratastrINAM, truTitairimauktikaiH / tAmraparNIzriyaM tatra, dadhate gRhadIrghikAH // 920 // tatrebhyAH santi te yeSAM, kasyA'pyekatamasya saH / vyavahartuM gato manye, vaNikputro dhanAdhipaH / / 921 / / naktamindudRSadbhittimandirasyandivAribhiH / prazAntapAMsavo rathyAH, kriyante tatra sarvataH / / 922 / / vApIkUpasarolakSaiH, sudhAsodaravAribhiH / nAgalokaM navasudhAkuNDaM paribabhUva sA / / 923 // gatAyAM janmataH pUrvalakSANAM viMzatau tadA / tasyAM nagaryAM rAjA'bhUt, prabhuH pAlayituM prajAH / / 924 / / OMkAra iva mantrANAM, nRpANAM prathamo nRpaH / apatyAni nijAnIva, pAlayAmAsa sa prajAH / / 925 // 1 niSkapaTaH / 2 bhASAyAm 'kAbaracitaro raMga' / vinItA nagarInirmANam / / / 126 // Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sarga: zrIRSabhasvAmicaritam / // 127 // asAdhuzAsane sAdhupAlane kRtakarmaNaH / pratyaGgAni svakAnIva, mantriNo vidadhe vibhuH / / 926 / / cauryAdirakSaNe dakSAnArakSAnapyasUtrayat / sutrAmeva lokapAlAn, rAjA vRSabhalAJchanaH / / 927 / / anIkasyAGgamutkRSTamuttamAGgaM tanoriva / rAjyasthityai rAjahastI, hastinaH sa samagrahIt / / 928 / / AdityaturagasparddhayevAtyuddharakandharAn / bandhurAn dhArayAmAsa, turagAn vRSabhadhvajaH / / 929 / / suzliSTakASThaghaTitAn, syandanAn nAbhinandanaH / vimAnAnIva bhUsthAni, sUtrayAmAsa ca svayam / / 930 // suparIkSitasattvAnAM, pattInAM ca parigraham / nAbhisUnustadA cakre, cakravartibhave yathA / / 931 / / navyasAmrAjyasaudhasya, stambhAniva balIyasaH / anIkAdhipatIMstatra, sthApayAmAsa nAbhibhUH / / 932 / / go-balIvarda-karabha-sairibhA-'zvatarAdikam / Adade tadupayogaviduro hi jagatpatiH / / 933 / / kalpadruSu samucchanneSvanapatyAnvayeSviva / kandamUlaphalAdIni, tadA bubhujire janAH / / 934 / / zAli-godhUma-caNaka-mudgAdyA oSadhIrapi / tRNavat svayamutpannAste cakhAdurapAkimAH / / 935 / / tasminnajIryatyAhAre, tairvijJapto'vadad vibhuH / mRditvA tvacayitvA ca, hastaistAH khAdatA'dhunA / / 936 / / upadezaM jagadbhasteiSAM pAlayatAmapi / kAThinyAdoSadhInAM tu, nA''hAro jIryati sma saH / / 937 / / tairvijJaptaH punaH svAmItyUce saGghaSya pANibhiH / tAstimitvA jalaiH patrapuTe dhRtvA ca khAdata / / 938 // te tathA cakrire tatrA'pyajIrNAhAravedanAm / tairvijJapto jagannAthaH, punarapyevamAdizat / / 939 / / pUrvoktavidhimAdhAyauSadhImuSTau nidhAya ca / Atape kakSayoH kSiptvA, bhakSayantu tataH sukham / / 940 / / tatrA'pyajIrNAhAreNa, vidhureSu janeSvatha / tarukhaNDe mithaH zAkhAgharSaNAdagnirutthitaH / / 941 // RSabhaprabhupradarzitAni / || 127 // Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama paI dvitIya sarga. zrIRSasvAmi caritam / ||128 // tRNakASThAdi sa proSan, dIpraratnabhrameNa tu / dhAvitvA''dAtumArebhe, prasAritakarairjanaiH / / 942 / / tenA'gninA dahyamAnA, bhItAH prabhumupetya te / nUtanaM bhUtamudbhUtaM, kiJcidapyevamUcire / / 943 / / svAmyapyUce snigdharUkSakAlAdeSo'gnirutthitaH / naikAntarUkSe naikAntasnigdhe kAle bhavatyasau / / 944 / / sthitvA'sya pArzvato vahneH, paryantasthaM tRNAdikam / apasArayatA'zeSa, pazcAd gRhNIta taM nanu / / 945 / / tataH pUrvokta vidhinA, sAdhayitvauSadhIrimAH / jvalane'smin parikSipya, paripacya ca khAdata / / 946 / / te tathA cakrire mugdhA, dagdhAzcauSadhayo'gninA / Agatya kathayAmAsuriti ca svAmine punaH // 947 / / svAmin ! na kiJcidasmabhyaM, dadAtyeSa bubhukSitaH / kukSimbharirivaiko'tti, kSiptAH sarvata oSadhI // 948 / / tadAnIM sindhuraskandhAdhirUDhaH prabhurapyabhUt / taiH samAnAyayAmAsa, mRttikApiNDamAkam / / 949 / / kumbhikumbhe mRdaM nyasya, pravitanya ca pANinA / pAtraM cakre tadAkAraM, zilpAnAM prathamaM prabhuH / / 950 / / svAmItyUce kurutaivaM, bhAjanAnyaparANyapi / tAnyagnau nyasya pacatauSadhIstadanu khAdata / / 951 / ' tatazca cakrire te tu, tathaiva svAmizAsanam / tadAdi jajJire kumbhakArAH prathamakAravaH / / 952 / / cakre varddhakyayaskAra, gRhAdyartha jagatpatiH / vizvasya sukhasRSTyai hi, mahApuruSasRSTayaH / / 953 / / gRhAdicitrakRtaye, kRtI citrakRto'pi saH / sUtrayAmAsa lokAnAM, krIDAvaicitryahatunA / / 954 / / kuvindAn kalpayAmAsa, lokasaMvyAnahetave / sarvakalpadrumasthAne, hyekaH kalpadrumaH prabhuH / / 955 / / romNAM nakhAnAM vRddhyA ca, bAdhyamAne bhRzaM jane / jagadekapitA svAmI, nApitAnapyasUtrayat // 956 // * ploSan / + lokAnAM gRhahetozca, prabhuLadhita varddhakIn / 1 tantuvAyakAn / RSabhaprabhu pradarzitAni / / 128 / / Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 129 / / tAni paJcA'pi zilpAni, pratyekaM vizibhedataH / zatadhA prAsaralloke, srotAMsi saritAmiva / / 957 / / tRNahArakASThahArakRSivANijyakAnyapi / karmANyAsUtrayAmAsa, lokAnAM jIvikAkRte / / 958 // svAmI sAmadAnabhedadaNDopAyacatuSTayam / jagadvyavasthAnagarIcatuSpathamakalpayat / / 959 / / dvAsaptatikalAkANDa, bharataM so'dhyajIgapat / brahma jyeSThAya putrAya, brUyAditi nayAdiva // 960 // bharato'pi svasodaryAMstanayAnitarAnapi / samyagadhyApayat pAtre, vidyA hi zatazAkhikA / / 161 / / bharato'pi bAhubalinaM, bhidyamAnAnyanekazaH / lakSaNAni ca hastyazvastrIpuMsAnAmajijJapat // 962 / / aSTAdaza lipIbrahmyA, apasaMvyena pANinA / darzayAmAsa savyena, sundaryA gaNitaM punaH / / 963 // mAnonmAnA'vamAnAni, pratimAnAni vastuSu / potAn protAMzca maNyAdIn prabhuH prAvartayat tadA / / 964 / / rAjAdhyakSakulagRhasAkSibhiH samajAyata / vyavahArastadAdiSTo, vivAdiprativAdinAm / / 965 / / nAgAdyarcA dhanurvedazcikitsopAsane raNaH / arthazAstraM bandhaghAtavadhagoSThyastato'bhavan / / 966 // asau mAtA pitA bhrAtA bhAryA putro gRhaM dhanam / mametyAdi ca mamatA'bhUjjanAnAM tadAdikA // 967 // dRSTvA svAminamudvAhe, prasAdhitamalaGkRttam / prAsAdhayadalaJcakre, loko'pi svaM tataH param / / 968 / / tadA dRSTvA prabhukRtaM, pANigrahaNamAdimam / loko'pi kurute'dyA'pi, dhruvo hyadhvA mahatkRtaH / / 969 / / dattakanyopayamanaM, prabhUdvAhAt prabhRtyabhUt / cUDopanayanakSveDApRcchA api tato'bhavan / / 970 / / etacca sarva sAvadyamapi lokAnukampayA / svAmI pravarttayAmAsa, jAnan karttavyamAtmanaH / / 971 / / viMzabhe 19 paramatattvam / 2 dakSiNena + nmAnapramANAni / 3 gajAdipUjA / 4 sthiraH / prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabha svAmicaritam / RSabhaprabhupradarzitAni / / / 129 / / Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 130 / / RSabha tadAmnAyAt kalAdIdamadyA'pi bhuvi varttate / arvAcInairbuddhimadbhirnibaddhaM zAstrarUpataH / / 972 / / svAminaH zikSayA dakSo, loko'bhUdakhilo'pi saH / antareNopadeSTAra, pazavanti narA api / / 973 / / tadona-bhoga-rAjanya-kSatrabhedaizcaturvidhAn / janAnAsUtrayad vizvasthitinATakasUtrabhRt / / 974 / / ArakSapuruSA ugrA, ugradaNDAdhikAriNaH / bhogA mantryAdayo bhartustrAyastriMzA hareriva / / 975 / / rAjanyA jajJire te ye, samAnavayasaH prabhoH / avazeSAstu puruSA, babhUvuH kSatriyA iti / / 976 / / viracayya navAmevaM, vyavahAravyavasthitim / navoDhAmiva bubhuje, navAM rAjyazriyaM vibhuH / / 977 / / yathA'parAdhaM daNDyeSu, daNDaM prAyukta nAbhibhUH / vyAdhiteSu yathA vyAdhicikitsaka ivA'gadam / / 978 / / daNDabhItastadA lokazcakre cauryAdikaM na hi / ekaiva daNDanItirhi, sarvAnyAyAhijAGkalI / / 979 / / kSetrodyAnagRhAdInAM, maryAdAM ko'pi kasyacit / nA'tyakrAmat prabhorAjJAmiva lokaH suzikSitaH / / 980 // kAle'varSaaladharaH, sasyaniSpattihetave |nyaaydhrm jagadbharturgarjAvyAjAt stuvanniva / / 981 // sasyakSetrarikSuvATairgokulaizcA''kulAstadA / rejurjanapadAH svA , svAmyagardhAbhidhAyinaH / / 982 / / heyAdeyavivekajJIkRtairlokairvyadhAd vibhuH / prAyeNa bharatakSetraM, videhakSetrasannibham / / 983 / / rAjyAbhiSekAt prabhRti, pRthivIM paripAlayan / triSaSTiM pUrvalakSANi, nAbhibhUratyavAhayat / / 984 / / prabhuH smarakRtAvAse, madhumAse sameyuSi / agAdanyedhurudhAne, parivArAnurodhataH / / 985 / / puSpavAsagRhe tatra, puSpAbharaNabhUSitaH / AsAJcakre jagatsvAmI, puSpamAsa ivA'GgavAn / / 986 / / 1 pazuvadAcaranti / 2 sarpoccATanI mantravidyA / rAjya vyavara ||130 // Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 139 // guJjadbhiH phullamAkandamakarandonmadAlibhiH / madhulakSmIrbabhUveva, svAgatikI jagatprabhoH / / 987 / / pUrvaraGga ivA''rabdhe, paJcamoccAribhiH pikaiH / adarzayallatAlAsyaM, malayAnilalAsakaH / / 988 / / kAmukebhya ivA''zleSapAdaghAtamukhAsavAn / daduH kurabakA'zokabakulebhyo mRgekSaNAH // 989 / / tilakaH prabalAmodapramoditamadhuvrataH / azobhayad yuvabhAlasthalImiva vanasthalIm / / 990 / / puSpastabakabhAreNa nanAma lavalIlatA / pInorasijabhAreNa, bhRyaseva kRzodarI / / 991 / / sahakAralatAM mandamandaM mugdhAM vadhUmiva / vidagdhaH kAmuka iva, sasvaje malayAnila. || 993 / jambUkadambamAkandacampakAzokayaSTibhiH / pravAsino hantumala yArthaka iva manmathaH / / 993 / pratyagrapATalApuSpasamparkasurabhIkRtaH / vArivat kasya na dado, mudaM malayamArutaH ? / / 994 / / antaHsAro madhurasairmadhUko madhubhANDavat / madhupairupasarpadbhizcakre kalakalAkulaH // 995 / / golikAdhanurabhyAsaM, kartuM kusumadhanvanA / golikAH sajjitA manye, kadambakusumacchalAt / / 996 / / iSTApUrttapriyeNeva, vasantena prakalpitA / vAsantI bhRGgapAnthAnAM. makarandarasaprapA / / 997 // sinduvAreNa durvArakusumAmodasampadA / cakre ghrANaviSeNeva, mahAmohaH pravAsinAma // 998 / / vasantodyAnapAlena, campakeSu niyojitAH / ArakSA iva niHzaGka. bhranti sma madhuvratAH / / 999 / / uttamAnuttamAnAmapyavanIruhavIrudhAm / zriyaM madhurdideza strIpuMsAnAmiva yauvanam // 1000 / / tatrA'vacetuM kusumAnyArabhanta mRgIdRzaH / mahAtithervasantasya, dAtumarpamivAtsukA. / / 1001 / / asmAsvAyudhabhUtAsu, smarasyA'nyaiH kimAyudhaiH ? / iti buddhayeva kAminyaH, kusumAnyavacicyire / / 1002 / / RSabhaprabhaNa' vasantotsava nirIkSaNam / / 131 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 132 // ucciteSu ca puSpeSu, tadviyogarujArditA / arodIdiva vAsantI, maJjuguJjanmadhuvratA // 1003 / / mallImuccitya gacchantI, kAcit tallAvAsasA / tasthau niSidhyamAneva, tayA mA'nyatra gA iti / / 1004 / / campakaM cinvatI kAcidaliyUnotpatiSNunA / dazyate smA'dharadale, krudhevA''zrayabhaGgattaH / / 1005 / / uccairuccaiH sumanasaH, kAcidutkSiptadorlatA / jahAra manasA sArddha, yUnAM dormUladarzinAm / / 1006 / / pratyagrapuSpastabakasanAthIkRtapANayaH / rejuH puSpAvacAyinyo, jaGgamA iva vallayaH / / 1007 / / pratizAkhaM vilamAbhiH, puSpoccayakutUhalAt / rejire zAkhinaH strIbhiH, sAtastrIphalA iva / / 1008 / / mallikAkorakaiH ko'pi, kAminyAH svayamuccitaiH / sarvAGgAbharaNaM cakre, muktAdAmaviDambakam / / 1009 / / priyAyAH ko'pi dhammilaM, vikacairnijapANinA / kusumaiH pUrayAmAsa, kusumeSoriveSudhim // 1010 / / paJcavaNaH srajaM kazcid, grathitvA kusumaiH svayam / viDambitendradhanuSa, dattvA kAntAmatoSayat / / 1011 / / salIlaM priyayA ko'pi, prakSiptaM puSpakandukam / pratIcchati sma pANibhyAM, prasAdamiva kiGkaraH / / 1012 // dolAndolanasAtayAtAyAtA mRgIdRzaH / jaghnuH pAdaiH pAdapAgrAn, sAparAdhAn patIniva / / 1013 // dolArUDhA navodUDhA, pRcchantInAM dhavAbhidhAm / kA'pyAlInAM latAghAtAn, sehe hImudritAnanA / / 1014 // kAtarAkSyA samaM kazcidArUDhaH sammukhInayA / gADhamandolayad dolA, tadgADhAliGganecchayA / / 1015 // pratizAkhaM lambamAnadolAndolanalIlayA / rejurudyAnavRkSeSu, yuvAnaH plavagA iva / / 1016 / / evaM khelAyamAneSu, tatra paurajaneSvatha / dadhyau svAmI kimIdRkSA, krIDA'nyatrA'pi kutracit ? // 1017 // jajJe'thA'vadhinA svAmI, svaHsukhaM cottarottaram / anuttarasvargasukhaM, bhaktapUrvaM svayaM ca yat / / 1018 // RSabhaprabhaNA vasantotsava nirIkSaNam / // 132 // Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva dvitIya. sargaH zrIRSabhasvAmicaritam 133 // bhUyo'pyacintayadidaM, vigalanmohabandhanaH / dhigeSa viSayAkrAnto, vetti nA''tmahitaM janaH // 1019 / / aho ! saMsArakUpe'smin, jIvAH kurvanti karmabhiH / araghaTTaghaTInyAyenaihireyAhirAkriyAm / / 1020 // dhig dhig mohAndhamanasAM, janminAM janma gacchati / sarvathA'pi mudhaivedaM, suptAnAmiva zarvarI // 1021 / / ete rAgadveSamohA, udyantamapi dehinAm / mUlAd dharma nikRntanti, mUSikA iva pAdapam // 1022 // aho ! vivardhyate mugdhaiH, krodho nyagrodhavRkSavat / api varddhayitAraM svaM, yo bhakSayati mUlataH / / 1023 / / na kiJcinmAnavA mAnAdhirUDhA gaNayantyamo / maryAdAlacino hastyArUDhA hastipakA iva // 1024 / / kApekacchUbIjakozImiva mAyAM durAzayAH / upatApakarI nityaM, na tyajanti zarIriNaH / / 1025 / / dugdhaM tuSodakenevA'aneneva sitAMzukam / nirmalo'pi guNagrAmo, lobhenaikena dUSyate / / 1026 // kaSAyA bhavakArAyAM, catvAro yAmikA iva / yAvajjAgrati pArzvasthAstAvanmokSaH kuto nRNAm ? / / 1027 / / aGganAliGganavyagrA, bhUtAttA iva dehinaH / samantataH kSIyamANamapyAtmAnaM na jAnate // 1028 // tattatprakArairAhArairAtmanonmAda AtmanaH / utpAdyate'narthakRte, siMhArogyamivauSadhaiH / / 1029 / / sugandhIdaM sugandhIda, kiM zrayAmIti lampaTaH ? / mUDho bhramaravad bhrAmyanna jAtu labhate ratim / / 1030 // ApAtaramaNIyairdhiga, ramaNIprAyavastubhiH / pratArayati lokaH svaM, bAla krIDanakairiva / / 1031 / / veNuvINAdinAdeSu, dattako nirantaram / svArthAd dhrazyati nidrAluriva zAstrAnucintanAt / / 1032 / / yugapad viSayairebhirvAtapittakaphairiva / lupyate prabalIbhUtaizcaitanyaM dhik zarIriNAm / / 1033 / / evaM saMsAravairAgyacintAsantatitantubhiH / niHsyUtamAnaso yAvad, babhUva paramezvaraH / / 1034 // RAHASRAHASHASR9649 RSabha pramaNA vairAgyam / // 133 // Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 134 / / tAvat sArasvatAdityavahnayo varuNA api / gardatoyAstuSitAzcA'vyAbAdhA marutastathA ||1035 / / riSTAzceti navabhedA, brahmalokAntavAsinaH / devA lokAntikAH pAdAntikametya jagatprabhoH / / 1036 // mUrdhni nyastairaJjalibhiH, padmakozasahodaraiH / AsUtritAparottaMsA, ivaivaM te vyajijJapan // 1037 / / |cturbhiH kalApakam / / zakracUDAmaNivibhAmbhomagracaraNAmbuja ! / bharata kSetranirnaSTamokSamArgapradIpaka ! / / 1038 / / lokavyavasthA prathamA, yathA nAtha ! pravarttitA / pravarttaya tathA dharmatIrthaM kRtyaM nijaM smara // 1039 // evaM devAste prabhuM vijJapayya, svaM svaM sthAnaM brahmaloke divIyuH / pravrajyecchuH svAmyapi svaM nizAntaM sadyo'yAsInnandanodyAnamadhyAt ||1040 // // //// //// | ityAcAryazrIhemacandraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye prathame parvaNi bhagavajjanma-vyavahAra- rAjyasthitiprakAzano nAma dvitIyaH sargaH prathamaM parva dvitIyaH sargaH zrIRSabha - svAmi caritam / lokAntika devairdharma pravarttanAya vijJapanam / / / 134 / / Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH sargaH / triSaSTizalAkApuruSacarite | prathanaM pada tRrtaya saraH zrIRSabha svAmicaritam / // 135 AjUhavadatha svAmI, sAmantAdIn samantataH / bharataM bAhubalyAdIMstanayAnitarAnapi / / 1 / / prabhuIbhASe bharataM, rAjyamAdatsva vatsa ! naH / vayaM saMyamasAmrAjyamupAdAsyAmahe'dhunA // 2 // svAmino vacasA tena, sthitvA kSaNamadhomukhaH / prAJjalirbharato natvA, jagAdaivaM sagadgadam / / 3 / / tvatpAdapadmapIThAgre, luThato me yathA sukham / ratnasiMhAsane svAminnAsInasya tathA nahi // 4 // tvadagre dhAvataH padbhyAM, yathA mama sukhaM vibho ! / salIlasindhuraskandhAdhirUDhasya tathA nahi / / 5 / / tvatpAdapaGkajacchAyAnilInasya yathA sukham / jAyate me sitacchatracchAyAcchannasya no tathA // 6 // tvayA virahitaH syAM cet, tat kiM sAmrAjyasampadA ? / tvatsevAsukhadugdhAbdhe, rAjyasaukhyaM hi binduvat / / 7 / / svAmyapItyavadad rAjyamasmAbhistAvadujjhitam / pRthvyAM ca pArthivAbhAve, mAtsyo nyAyaH pravartate // 8 // pRthivIM tadimAM vatsa !, yathAvat paripAlaya / AdezakArako'si tvamAdezo'pyayameva naH // 9 // siddhAdezaM prabhorevaM, sa lacitumanIzvaraH / AmetyabhASata guruSveSaiva vinayasthitiH / / 10 / / praNamya svAminaM mUrdhA, vinIto bharatastataH / siMhAsanamalaJcakre, pitryaM vaMzamivonnatam / / 11 // svAmyAdezAdathA''mAtyasAmantAnIkapAdibhiH / prabhoriva suraizcakre'bhiSeko bharatasya tu / / 12 / / tadA ca zuzubhe chatraM, pArvaNendusahodaram / svAminaH zAsanamivA'khaNDaM bharatamUrddhani / / 13 // 1 yathA laghumatsyAn gurumatsyAH bhakSayanti tadvad rAjAnaM vinA lokA api evaM kurvanti / bharatasya raajyaabhissek.| // 135 / / Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 136 // tatpArzvayozcakAzAte, Apatantau ca cAmarau / bharatArddhadvayAdeSyacchriyordUtAvivA''gatau / / 14 / / cakAsAmAsa vAsobhirmuktAlaGkaraNairapi / guNairiva svairatyantavizadairvRSabhAtmajaH / / 15 / / zazIva sa navo rAjA, mahAmahimabhAjanam / namazcakre rAjacakreNA''tmakalyANakAmyayA / / 16 / / atho dadau bAhubaliprabhRtibhyo yathocitam / anyebhyo'pi ca putrebhyo, vibhajya viSayAn vibhuH / / 17 // tatazca sAMvatsarikaM, dAnamArabhata prabhuH / kalpadruma iva svecchAprArthanAnuguNaM nRNAm / / 18 / / yo yenA'rthI sa tad gRhNAtvevamAghoSaNAM vibhuH / catuSpathapratolyAdisthAneSUccairakArayat / / 19 / / cirabhraSTAni naSTAni, prakSINasvAmikAni ca / atipranaSTasetUni, girikuJjagatAni ca / / 20 / / zmazAnasthAnagUDhAni, guptAni ca gRhAntare / rajatasvarNaratnAdidhanAnyAhRtya sarvataH // 21 // vAsavAdiSTadhanadapreritA jRmbhakAH surAH / dadato'pUrayan bhartuH, payAMsIva payomucaH / / 22 / / tribhirvishesskm|| ekAM koTI hiraNyasya, lakSANyathai ca nAbhibhUH / dine dine dadau sUrodayAdAbhojanakSaNam / / 23 // vatsareNa hiraNyasya, dadau koTIzatatrayam / aSTAzItiM ca koTInA, lakSAzItiM ca nAbhibhUH / / 24 / / jAtasaMsAravairAgyA, dIkSayA svAmino janAH / zeSAmAtramado'gRhNannicchAdAne'pi nA'dhikam / / 25 / / atha vArSikadAnAnte, vAsavazcalitAsanaH / bhaktyA'nya iva bharato, bhagavantamupAsthita / / 26 / / samaM suravarairambhaskumbhahastairjagatpateH / dIkSotsavAbhiSekaM sa, cakre rAjyAbhiSekavat // 27 // maGkhapanItaM tadadhikAriNeva balAriNA / divyAlaGkAravastrAdi, paryadhatta jagadvibhuH / / 28 / / RSabhaprabhovArSika dAnam / ||136 / / Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 137 // anuttaravimAnAnAM, vimAnamiva kiJcana / sudarzanAkhyAM zibikAM, patye harirasUtrayat / / 29 / / dattahasto mahendreNa, zibikAmAruroha tAm / prabhuH prathamasopAnamiva lokAgravezmanaH / / 30 / / Adau romAJcitairmatyairamayaistadanantaram / uddadhe zibikA mUrtapuNyabhAra ivA''tmanaH / / 31 / / varyamaGgalatUryANi, tADitAni surAsuraiH / apUrayan dizo nAdaiH, puSkarAvarttakA iva / / 32 / / cakAze cAmaradvandvaM, pArthatastrijagatpateH / nairmalyamiva mUrtisthaM, paralokehalokayoH / / 33 // prINitazravaNo nRNAmuccairjayajayAravaH / cakre patyurbandivRndairiva vRndArakavrajaiH // 34 // nAtho'pi zibikArUDhaH, pathi gacchannarAjata / surottamavimAnasthazAzvatapratimopamaH / / 35 / / bhagavantaM tathA''yAntaM, dRSTvA sarve'pi nAgarAH / sambhramAdanvadhAvanta, pitaraM bAlakA iva / / 36 / / dUrataH svAminaM draSTuM, jImUtamiva kekinaH / uccapAdapazAkhAsu, kecidAruruhunarAH / / 37 / / kecicca svAminaM draSTumArUDhA mArgavezmasu / candrAtapamiva prauDhaM, sUryAtapamajIgaNan / / 38 / / azvAnAruruhuH ke'pi, kAlakSepAsahiSNavaH / tvaritaM svayamevA'zvA, iva pupluvire pathi / / 39 / / antaH pravizya lokAnAM, ke'pi vArAmivA''tayaH / agre prAdurbhavanti sma, svAmino darzanecchayA // 40 // abhi tribhuvanAdhIzaM, dhAvantyaH kAzcidaGganAH / vegAt truTitahAreNa, lAjAalimivA'mucan / / 41 / / Agacchato jagadbharturagre tasthurdidRkSayA / kaTisthabAlA ArUDhavAnarA iva vIrudhaH / / 42 // bhujAvubhayataH sakhyoH, kAzcidAlambya satvaram / kRtvA pakSAnivA''gacchan, kucakumbhabharAlasAH // 43 / / gatibhaGgakarAn bhArAn, svAn nitambAn mRgIdRzaH / nininduH kAzcana svAmiprekSaNakSaNakAGkSayA / / 44 / / 1 Ati jalanivAsI pakSI / RSabhapramordIkSA mahotsavaH / / / 137 // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite | prathama parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 138 // zubhakausumbhavasanA, varmavezmakulAGganAH / pUrNapAtrAn dadhuH kAzcit, sendusandhyAsahodarAH / / 45 // kAzcidapyaJcalAna pANipazcipalalocanAH / cAmarANIva calayAmAsurAlokane prabhoH / / 46 / / kAzcidapyabhi nAbheyaM, nAryo lAjAna nicikSipuH / AtmanaH puNyabIjAni, vapantya iva nirbharam / / 47 / / ciraM jIva ciraM nandetyAdyAzIrvacanAni ca / kAzcijjagurnijakulasuvAsinya ivoccakaiH / / 48 / / nizcalAkSyazcalAkSyo'pi, maGakSugA mandagA api / prabhuM pazyantyo'nuyAntyazcA'bhUvan purayoSitaH / / 49 / / nabhasyatha samApeturapi devAzcaturvidhAH / mahAvimAnaiH kurvANA, ekacchAyaM mahItalam / / 50 / / madAmbhovarSibhiH kecit, kuJjarairnirjarottamAH / Apatanto vidadhire, divaM meghamayImiva / / 51 // apAragaganAmbhodhestaraNDaisturagottamaiH / kazAnaudaNDasahitA, Apatan patimIkSitum / / 52 / / mUrtimadbhiH pavamAnairivA'tizayiraMhasA / syandanairyusadaH kecidAsadannAbhinandanam / / 53 / / anyo'nyaM vAhanakrIDApratijJAtapaNA iva / pratIkSAJcakrire mitramapi na tridivaukasaH // 54 / / svAmyasau svAmyasAvevaM, kathayanto mithaH surAH / vAhanAni sthirIcakruH, prAptagrAmA ivA'dhvagAH / / 55 // vimAnahamyaiH karibhisturagaiH syandanairapi / nabhasyabhUdu dvitIyeva, vinItA nagarI tadA / / 56 / / parivavre jagannAthaH, prakRSTasuramAnuSaiH / mAnuSottarazikharIvA'haskaranizAkaraiH / / 57 // pArzvayorbharatabAhubalibhyAmupasevitaH / rodhobhyAmiva pAthodhirbabhAse vRSabhadhvajaH / / 58 / / aSTAnavatyA tanayairvinItairitarairapi / anvagAmi jagatsvAmI, yUthanAtha iva dvipaiH / / 59 / / mAtA palyau ca putryau ca, striyo'nyA api sAzravaH / sAvazyAyakaNAH padminya iva prabhumanvaguH // 60 // RAKESHAVATARRAHERE RSabhaprabho dIkSA mahotsavaH / / / 138 / / Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 139 / / vimAnamiva sarvArthasiddhaM prAktanajanmani / nAmnA siddhArthamudyAnamAsasAda jagatpatiH / / 61 / / tasmAcca zibikAratnAt, saMsArAdiva nirmamaH / samuttatAra nAbheyastatrA'zokatarostale // / 62 / / tAni vastrANi mAlyAni, bhUSaNAni ca nAbhibhUH / ujjhAJcakAra sapadi, kaSAyAniva sarvataH / / 63 // komalaM dhavalaM sUkSmaM, vyUtaM candrakarairiva / devadUSyaM devarAjaH, skandhadeze nyadhAd vibhoH / / 64 / / tadA ca caitrebahulASTamyAM candramasi zrite / nakSatramuttarASADhAmahno bhAge'tha pazcime / / 65 / / bhavajjayajayArAvakolAhalamiSAd bhRzam / udgiradbhirmudamiva, vIkSyamANo narAmaraiH / / 66 / uccakhAna catasRbhirmuSTibhiH zirasaH kacAn / catasRbhyo digbhyaH zeSAmiva dAtumanAH prabhuH / / 67 / / |tribhirvishesskm // pratIcchati sma saudharmAdhipatiH kuntalAn prabhoH / vastrAJcale varNAntaratantumaNDanakAriNaH / / 68 / / muSTinA paJcamenA'tha, zeSAn kezAn jagatpatiH / samuccikhaniSannevaM yayAce namucidviSA / / 69 / / nAtha ! tvadaMsayoH svarNarucormarakatopamA / vAtAnItA vibhAtyeSA, tadAstAM kezavallarI // 70 // tathaiva dhArayAmAsa, tAmIzaH kezavallarIm / yAJcAmekAntabhaktAnAM svAminaH khaNDayanti na // 71 // saudharmezaH kSIrasindhau, kezAn kSiptvA'bhyupetya ca / raGgAcArya ivArakSat, tumulaM muSTisaMjJayA / / 72 / / kRtaSaSThatapaH karmA, kRtasiddhanamaskRtiH / devAsuramanuSyANAM samakSamatha nAbhibhUH / / 73 / / sAvadyayogaM sakalaM, pratyAkhyAmItyudIrayan / mokSAdhvano rathamiva, cAritraM pratyapadyata / / 74 / / || yugmam / / 1 caitrakRSNASTamyAm / 2 samutkhanitumicchan / 3 indreNa / prathamaM parva tRtIya. sarga. zrIRSabhasvAmi caritam / RSabhaprabho - dIkSA mahotsava | / / 139 / / Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSama| svAmicaretam / / / 140 // svAmidIkSotsavenA''sInnArakANAmapi kSaNam / zaradAtapataptAnAmivA'bhracchAyayA sukham / / 75 // jJAnaM prabhormaryakSetramanodravyaprakAzakam / manaHparyayamutpede, dIkSAsaGketabhAgiva // 76 / / vAryamANAH suhRdvarga, rudhyamAnAzca bandhubhiH / niSidhyamAnA bharatezvareNA'pi muhurmuhuH / / 77 / / smarantaH svAminaH pUrvaprasAdamatizAyinam / tatpAdapadmavirahasyA'sahAH SaTpadA iva / / 78 / / hitvA putrakalatrAdi, rAjyaM ca tRNalIlayA / yA gatiH svAmino'smAkamapi saiveti nizcayAt / / 79 // nRpAH kacchamahAkacchAdayaH Adadire mudA / dIkSAM sahasrAzcatvAro bhRtyAnAmeSa hi kramaH / / 80 // ||cturbhiH kalApakam / / AdinAthaM praNamyA'tha, zacInAthAdayaH surAH / evaM viracayAmAsU, racitAJjalayaH stutim / / 81 / / guNAMstava yathAvasthAn, vayaM vaktumanIzvarAH / stumastathA'pi prajJA hi, tvatprabhAvAd bhRzAyate / / 82 / / trasasthAvarajantUnAM, hiMsAyAH parihArataH / svAminnabhayadAnaikasatriNe bhavate namaH / / 83 / / namastubhyaM mRSAvAdaparityAgena sarvathA / pathyatathyapriyavacaHsudhArasapayodhaye / / 84 / / bhagavanannadattAdAnapratyAkhyAnakhilAdhvani / prathamAyA'dhvanInAya, namastubhyaM jagatpate / / 85 / / akhaNDitabrahmacaryamahAtejovivasvate / bhagavan ! manmathadhvAntamathanAya namostu te / / 86 / / sarvamekapade nAtha !, pRthivyAdiparigraham / palAlavat tyaktavate, tubhyaM muktyAtmane namaH / / 87 / / tubhyaM namaH paJcamahAvratabhArakakudyate / saMsArasindhutaraNakarmaThAya mahAtmane // 88 // magaH / - / bhavatIni bhazAyana / pthikny| kA maga diikssaa| / / 140 // Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA prathamaM parva tRtIyaH puruSacarite sanaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 141 // mahAvratAnAM paJcAnAmiva paJcA'pi sodarAH / bibhrate samitIstubhyamAdinAtha ! namo namaH / / 89 / / AtmArAmaikamanase, vacaHsaMvRtizAline / sarvaceSTAnivRttAya, namastubhyaM triguptaye / / 90 // iti nAthamabhiSTutya, yathAsthAnaM yayustadA / janmAbhiSekavannandIzvaramadhyena nAkinaH / / 91 // praNamya nAthaM bharatabAhubalyAdayo'pi te / jagmurnijanijasthAnaM, kathaJcidamarA iva / / 92 / / anupravrajitaiH kacchamahAkacchAdibhirnRpaiH / anuyAtaH prabhuaunI, mAM vihartuM pracakrame / / 93 // bhagavAn pAraNAhe'pi, bhikSAM na prApa kutracit / bhikSAdAnAnabhijJo hi, tadaikAntaRjurjanaH / / 94 // ke'pi vegaparAbhUtoccaiHzravaskAMsturaGgamAn / zauryanirjitadignAgAnapare nAgakuJjarAn / / 95 / / rupalAvaNyavijitApsarasaH ke'pi kanyakAH / vidyudvibhramadhArINi, kecidAbharaNAni tu / / 96 / / nAnAvarNAni sandhyAbhrANIva vAsAMsi kecana / mAlyadAmAni mandAradAmaspardhIni ke'pi ca / / 97 / / kecit kAJcanarAzi ca, meruzRGgasahodaram / rohaNAcalacUlAbha, ratnakUTamathA'pare / / 98 // svAmine DhokayAmAsurlokA bhikSArthamIyuSe / rAjAnameva nAthaM sma, jAnate te hi pUrvavat // 99 // // paJcabhiH kulakam / / bhikSAmalabhamAno'pi, svAmyadInamanAH sadA / viharana jaGgamaM tIrthamiva pRthvImapAvayat / / 100 / / saptadhAtuvinAbhUtazarIra iva susthitaH / bhagavAn kSutpipAsAdInadhisehe parISahAn / / 101 / / anuyAntaH svAminaM te, potA iva samIraNam / tathaiva viharanti sma, rAjAno dIkSitAH svayam / / 102 // atha kSudAdibhiH klAntAstattvajJAnavivarjitAH / svabuddhyanuguNaM dadhyuste rAjanyAstapasvinaH / / 103 / / provihAraH / || 141 // Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 142 / / kimpAkAnIva nA'ttyeSa, phalAni madhurANyapi / na svAdUnyapi pibati, kSArANIva payAMsi ca // 104 // parikarmAnapekSazca, na snAti na vilimpati / vastrAlaGkAramAlyAni, nopAdatte ca bhAravat / / 105 // AliGgyate zaila iva, vAtoddhUtAdhvadhUlibhiH / nitAntaM sahate mUrdhni, lalATaMtapamAtapam // 106 // zayanAdivihIno'pi, nA''yAsamanugacchati / na pariklizyate zItoSNAbhyAM girivarebhavat / / 107 / / na hi kSudhAM gaNayati, na jAnAti tRSAmapi / savairaH kSatriya iva, nidrAmapi na sevate / / 108 / / asmAnanucarIbhUtAn, kRtAgasa ivA'dhunA / na prINayati dRSTyA'pi saGkathAyAstu kA kathA ? / / 109 // api putrakalatrAdiparigrahaparAGmukhaH / na jAnImaH kimapi yaccitte cintayati prabhuH / / 110 / / atha kacchamahAkacchau, bhartturabhyarNasevakau / AtmavRndapurobhUtAvityUcAte tapasvibhiH / / 111 / / kvaiSa svAmI kSudvijayI ? kva vayaM cA'nnakITakA: ? / kva vA jitapipAso'yaM ?, kva vayaM vAridardurAH // 11 kva cA'yamAtapajayI ?, kva ckhayAmatkuNA vayam ? / kva zItAparibhUto'yaM ?, kva zItakapayo vayam ? / / 113 kva ca nidrAdaridro'yaM ?, kva nidrAjagarA vayam ? / kvA'yaM nityamanAsIno ?, vayaM kvA''sanapaGgacaH ? / / 114 / / vrate'nugamanaM bharttustadasmAbhiH pracakrame / udanvalaGghanavidhau, kAkairiva garutmataH / / 115 / / kiM nijAnyeva rAjyAni, gRhNImo jIvikAkRte ? / kintu tAni gRhitAni, bharatena kva gamyatAm ? // 116 // kiM vA vrajAmo bharatameva jIvanahetave ? / asmAkaM svAminaM hitvA gatAnAM tata eva bhIH / / 117 / / tadAryau ! kAryamUDhAnAM kiM kAryaM ? brUtamadya naH / agre'pi nityamAsannau, bhAvAbhijJau yuvAM vibhoH / / 118 // tAvapyevaM babhASAte, svayambhUramaNAmbudheH / AsAdyate yadi stAgho, bhAvo'pi svAminastadA / / 119 / / prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / kacchamahA kacchAdimu nInAM cintA | // 142 // Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ N triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva tanIyaH margaH | zrIRSabhasvAmidAratam / / / 143 / / agre'pi svAminA''diSTameva nityamakRSvahi / adhunA kRtamaunastu, nA''dizatyeSa kiJcana / / 120 / / vittha yUyaM yathA naiva, vidvo nA''vAM tathaiva hi / gatiH samAnA sarveSAM, brUtA''vAM kimu kurvaha ? / / 121 // sambhUyA55locya sarve'pi, gaGgAtIravanAni te / bhejurbubhujire svairaM, kandamUlaphalAdyatha / / 122 / / prAvarttanta tataH kAlAt, tApasA vanavAsinaH / jaTAdharAH kandaphalAdyAhArA iha bhUtale / / 123 / / atha kacchamahAkacchatanayau vinayAnvitau / svAmyAdezAd dUradezAntarANi gatapUrviNau / / 124 / / AyAntau nami-vinaminAmAnau tadvanAdhvanA / apazyatAM svapitarAvityacintayatAM ca tau / / 125 / / nAthe vRSabhanAthe'pi, kimanAthAvivedRzIm / avasthAM pratipedAte, pitarAvAvayorimau ? / / 126 // kva taccInAMzukamidaM, kirAtArha kva valkalam ? / kva so'GgarAgo vapuSi?, bhUrajaH kva pazUcitam ? // 127 / / kva mAlyagarbho dhammillaH?, kva jaTA vaTavRkSavat ? / kva gajArohaNaM? kvaiSa, pAdacAraH padAtivat ? / / 128 // evaM vicintayantau tau, praNamya pitarau tadA / papracchatuH kacchamahAkacchAvapyevamUcatuH / / 129 / / tyaktvA rAjyaM jagannAtho, bhagavAnRSabhadhvajaH / bhuvaM vibhajya bharatAdibhyo dattvA'grahId vratam // 130 // svAminA samamasmAbhirazeSa rabhasAvazAt / tadA tad vratamArebhe, hastinevekSubhakSaNam / / 131 // kSudhApipAsAzItoSNaprabhRtiklezapIDitaiH / tad vrataM mumuce'smAbhiryastA dhUH kasarairiva / / 132 / / yadyapi svAmino gatyA, vayaM gantuM na zaknumaH / tathA'pi muktvA gArhasthya, vasAmo'tra tapovane // 133 / / svAmino bhUsaMvibhAgamAvAmapyarthayAvahe / ityuktvA nami-vinamI, svAmipAdAvupeyatuH / / 134 / / niHsaGga ityajAnantau, prabhuM pratimayA sthitam / praNamyaivaM vijJapayAmbabhUvaturubhAvapi / / 135 / / tApasAnA mutpatti / PROCRACKAGAMANAAKAASA / / 143 // Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite 11988 11 AvAM preSya preSaNena, dUradezAntaraM vibho ! / putrebhyo bharatAdibhyastvayA dattA vibhajya bhUH / / 136 / / mahI goSpadamAtrA'pi tvayA''vAbhyAM na kiM dade ? / idAnImapi taddehi, vizvanAtha ! prasAdataH / / 137 / / doSaH kimAvayoH ko'pi, devadevena vIkSitaH ? / yad datse nottaramapi dUre'nyad deyamastu tat // 138 // prabhurna kiJcit pratyUce, vadantAvapi tau tadA / nirmamA hi na lipyante, kasyA'caihikacintayA / / 139 / / na brUte yadyapi svAmI, tathA'pi gatireSa nau / iti nizcitya tau devaM pravRttAvupasevitum / / 140 / / jala jalAzayAnnityamAnIya nalinIdalaiH / vavRSuH svAmino'bhyarNe, rajaH prazamahetave / / 141 // tAvujjhAJcakraturdharmacakriNaH purataH prage / puSpaprakaramAmodamAdyanmadhukarotkaram / / 142 / / kRSTAsI ca siSevAte, svAminaM pAripArzvikau / aharnizaM merugiriM sUryAcandramasAviva // 143 // trisandhyaM ca praNamyaivaM yayAcAte kRtAJjalI / AvayornA'paraH svAmI, svAmin! rAjyaprado bhava / / 144 // anyedyurdharaNo nAgakumArANAmadhIzvaraH / zrAddhaH samAyayau tatra, svAmipAdAn vivandiSuH / / 145 / / svAminaM sevamAnau tau yAcamAnau zriyaM tataH / bAlAviva RjU nAgarAjaH sAzcaryamaikSata / / 146 / / sa tau jagAda pIyUSasyandasodarayA girA / kau yuvAM ? kiM ca yAcethe, dRDhaM viracitAgrahau ? / / 147 / / saMvatsaraM jagatsvAmI, mahAdAnaM kimIpsitam / pradadAvanavacchinnaM, tadAnIM kva gatau yuvAm ? / / 148 / / varttate samprati svAmI, nirmamo niSparigrahaH / roSatoSavinirmukto, nirAkAGkSo vapuSyapi / / 149 / / svAminaH sevakaH kazcideSo'pIti sagauravam / dharaNaM pannagAdhIzaM pratyUcaturubhAvapi / / 150 / prathama parva tRtIyaH sarga. zrI RSabhasvAmicaritam / prabhusamIpe nami vinamyo rAjyamArgaNa dharaNendrA gamana ca / // 144 // Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM2% prathama parva triSaSTizalAkApuruSacarite tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 145 / / bhRtyAvAvAmasau bhartA, kvacidapyAdizat svayam / rAjyaM vibhajya sarvebhyaH, svaputrebhyo dadAvatha / / 151 / / api pradattasarvasvo, dAtA'sau rAjyamAvayoH / asti nA'stIti kA cintA ?, kAryA sevaiva sevakaiH / / 152 yAcethAM bharataM gatvA, svAmivat svAmibhUrapi / ityuktau dharaNendreNa, punastAvevamUcatuH / / 153 / / vizvasvAminamApyA'muM, kurvaH svAmyantaraM na hi / kalpapAdapamAsAya, kaH karIraM niSevate ? || 154 / / AvAM yAcAvahe nA'nyaM, vihAya paramezvaram / payomucaM vimucyA'nyaM, yAcate cAtako'pi kim ? / / 155 / / svastyastu bharatAdibhyastava kiM cintayA''nayA? / svAmino'smAd yad bhavati, tad bhavatvapareNa kim ? / / 156 taduktimudito'vAdIdathedaM pannagezvaraH / pAtAlapatireSo'smi, svAmino'syaiva kiGkaraH / / 157 / / mahAbhAgau mahAsattvau, svAmyasAveva nA'paraH / sevanIya iti dRDhA, pratijJA sAdhu sAdhu vAm / / 158 / / bhuvanasvAmino'muSya, sevayA rAjyasampadaH / pumAMsamupasarpanti, pAzAkRSTA iva drutam / / 159 / / sevayA cA'sya vaitAdayagirau vidyAdharendratA / nitAntasulabhaiveha, prAlambaphalavannRNAm / / 160 / / sevAmAtreNa cA'muSya, bhavanAdhipatizriyaH / ayatnaprApyatAM yAnti, pAdAdhaHsthanidhAnavat / / 161 / / amuM ca sevamAnAnAM, puMsAmupanamatyalam / vazaMvadA vyantarendrazrIH kArmaNavazAdiva / / 162 / / asyaiva sevakaM jyotiSpatizrIrapi satvaram / svayaM vRNIte subhagaM, svayaMvaravadhUriva / / 163 / / bhavantyasyaiva sevAtaH, paurandaryo'pi sampadaH / vasantAdeva jAyante, vicitrAH kusumarddhayaH / / 164 / / asyaiva sevanAdAzu, labhante durlabhAmapi / ahamindrazriyaM mukteriva yAmi kanIyasIm / / 165 // 1 bhaginIm / prabhusamIpe nami-vinamyo rAjyamArgaNaM, dharaNendrA gamanaM c| || 145 // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 146 // amumeva jagannAthaM, sevamAnaH zarIrabhAk / prApnotyapunarAvRtti, sadAnandamayaM padam / / 166 / / iha tribhuvanAdhIzaH, siddharupaH paratra ca / asAviva bhaved dehI, svAmino'syaiva sevayA / / 167 / / dAso'haM svAmino'muSya, yuvAmapi ca sevako / tatsevAyAH phalaM vidyAdharaizvaryaM dadAmi vAm / / 168 // svAmisevAptamevaitad, budhyethAM hanta! mA'nyathA / uDyAto'ruNajanmA'pi, sUryajanmaiva yad bhuvi / / 169 / / sambodhyaivaM dadau gaurIprajJaptIpramukhAM tayoH / aSTacatvAriMzadvidyAsahasrI pAThasiddhidAm / / 170 / / Adideza ca vaitAThye, gatvA zreNidvaye yuvAm / nagarANi pariSThApya, kurvAthAM rAjyamakSayam / / 171 / / natvA'rhantaM tau vimAnaM, puSpakAkhyaM vikRtya ca / Aruhya ca pracalitau, pannagasvAminA samam / / 172 / / svAmisevAtaruphalabhUtAM tAM sampadaM navAm / gatvA pitroH kacchamahAkacchayostAvazaMsatAm / / 173 / / jJApayAmAsatuH svarddhi, gatvA'yodhyApatezca tau / mAninAM mAnasiddhirhi, saphalA sthAnadarzitA / / 174 / / tatra svajanamAdAya, sarva parijanaM ca tau / vimAnavaramArohya, prati vaitADhyamIyatuH / / 175 / / prAntayolavaNAmbhodhivIcInicayacumbitam / pUrvAparadizorantarmAnadaNDamiva sthitam / / 176 / / AghATabhUtaM bharatadakSiNottarabhAgayoH / paJcAzataM yojanAni, dakSiNottarayoH pRthum / / 177 // SaD yojanAni sakrozAnyavagADhaM mahItale / utsedhaM dhArayantaM ca, paJcaviMzatiyojanIm / / 178 / / prasAritAbhyAM bAhubhyAmiva dUrAd himAdriNA / gaGgAsindhusravantIbhyAM, samAzliSTaM samantataH / / 179 // bharatArdhazriyo lIlAvizrAmasadane iva / khaNDaprapAtA-tamisrA'bhidhAne dadhataM guhe // 180 / / siddhAyatanakUTena, zAzvatapratimAjuSA / bibhrANamadbhutAM zobhA, sumerumiva cUlayA // 181 / / vaitaalygiriH| // 146|| Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 147 / / nAnAratnamayAnyuzcairlIlAsthAnAni nAkinAm / navagraiveyakANIva, navakUTAni bibhratam / / 182 / / UrdhvaM yojanaviMzatyA, dakSiNottarapArzvayoH / dadhAnaM vyantarAvAsazreNyau nivasane iva / / 183 / / AmUlacUlikaM cArukaladhautazilAmayam / pRthivyAM pAdakaTakamivaikaM vicyutaM divaH / / 184 / / marudAndolitoddAmazAkhizAkhAbhujairmuhuH / AhvayantamivA''rAt tau, vaitADhyanirimApatuH / / 185 / / ||dshbhiH kulakam / / kSmAtalAd dazayojanyA, upariSTAnnamirnRpaH / tatrA'drau dakSiNazreNyAM, cakre paJcAzataM purIH / / 186 / / prAkkinnaranaragItaM, bahuketupuraM tataH / puNDarIkaM haritketu, setuketupuraM tathA / / 187 / / sAriketunagaraM, zrIbahuzrIgRhaM tathA / lohArgalA-'riJjaye ca, svargalIlapuraM tathA / / 188 / / vajArgalapuraM vajravimokanagaraM tathA / tathA mahIsAra-puraJjaye sukRtamukhyapi / / 189 / / caturmukhI bahumukhI, ratA ca viratA'pi ca / AkhaNDalapuraM cA'pi, vilAsayonipattanam / / 190 / / aparAjitaM kAJcI-dAmAkhye suvinayaM nabhaH / kSemakaraMsaha-cihnapuraM kusumapuryapi / / 191 / / saJjayantI zakrapura, jayantI vaijayantyapi / vijayA kSemaGkaraM ca, candrabhAsapuraM tathA / / 192 / / ravibhAsapuraM saptabhUtalAvAsameva ca / suvicitraM mahApnaM ca, citrakUTaM trikuTakam / / 193 / / vaizravaNakUTa-zazipure ravipuraM tathA / vimukhI-vAhinyau sumukhI nityoddayotinI tathA / / 194 / / zrIrathanUpuracakravAlaM tu nagarottamam / eSAM purANAM madhyasthamadhyuvAsa svayaM namiH / / 195 / / tathaiva cottarazreNyAM, vinamiH paryasUtrayat / SaSTi purANi sadyo'pi, nAgarAjasya zAsanAt / / 196 / / vaitAzyavidyAdharANA nagarANi / || 147|| Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 148 / / puryarjunI vAruNI ca, vairisaMhAriNI tathA / kailAsavAruNI vidyuddIptaM kilikilaM tathA / / 197 // cArucUDAmaNizcaiva, candrabhAbhUSaNaM tathA / vaMzavat kusumacUlaM, haMsagarbha ca meghakam / / 198 / / zaGkaraM lakSmihaveM ca, cAmaraM vimalaM tathA / asumatkRtaM ca zivamandiraM vasumatyapi / / 199 / / sarvasiddhastutaM caiva, sarvazatruayaM tathA / ketumAlAGkanagaramindrakAntAbhidhaM tataH / / 200 / / mahAnandanAzokaM ca, vItazokaM vizokakam / sukhAlokA-5lakatilaka-nabhastilakAnyapi / / 201 / / mandiraM kumudakundaM, tato gaganavallabham / yuvatItilakasaMjJabhavanItilakaM tataH / / 202 / / sagandharvaM muktahAraM, tato'nimiSaviSTapam / agnijvAlA gurujvAlA, zrIniketapuraM tathA / / 203 / / tato jayazrInivAsaM, ratnakulizapattanam / vasiSThAzrayaM draviNajayaM cA'tha sabhadrakam / / 204 / / bhadrAzayapuraM tasmAt, phenazikharamapyatha / gokSIravarazikharAbhidhAnaM tadanantaram / / 205 / / vairyakSobhazikharakaM, girizikharakaM tataH / dharaNIvAraNIsaMjJaM, sudarzanapuraM tataH / / 206 / / durga durdhara-mAhendre, vijayaM ca sugandhinI / suratanAgarapuraM, tato ratnapurAbhidham / / 207 / / eSAM pradhAnabhUtaM tu, puraM gaganavallabham / vinamiH svayamadhyaSThAd, dharaNendramadhiSThitaH / / 208 / / te ca vidyAdharaNyau, zuzubhAte maharddhike / UrdhvasthavyantarazreNyAvivA'dhaHpratibimbite / / 209 / / grAmAnanekazaH kRtvA, tau zAkhAnagarANi ca / sthApayAmAsatuH sthAnaucityAJjanapadAnapi / / 210 // yasmAd yasmAJjanapadAnnItvA tatrA''hitA narAH / tatsaMjJayaiva tatrA'pi, tAbhyAM janapadAH kRtAH / / 211 / teSvatho nami-vinamI, pureSvadhisamaM vibhum / sthApayAmAsaturnAbhinandanaM manasIva tau / / 212 / / vaitAbye vidyAdharANA nagarANi / || 148 // Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 149 / / mA vidyAdurmadA vidyAdharAH kAryuH sma durnayam / dharaNendrastatasteSAM, maryAdAmevamAdizat / / 213 // jinAnAM jinacaityAnAM, tathA caramavarmaNAm / pratimApratipannAnAM, sarveSAM cA'nagAriNAm / / 214 / / parAbhavaM laGghanaM ca, ye kariSyanti durmadAH / vidyAstyakSyanti tAn sadyaH, kRtAlasyAniva zriyaH / 215 / / / yugmm|| sAtmastrIkaM haniSyanti, ye naraye'pi ca striyam / ramayiSyantyanicchantI, vidyAstyakSyanti tAn kSaNAt / 216 / uccairudIrya maryAdAmevamAcandrakAlikIm / alIlikhadahisvAmI, ratnabhittiprazastiSu / / 217 / / vidyAdharAdhirAjatve, saprasAdaM nivezya tau / viracayya vyavasthAM ca, dharaNendrastirodadhe / / 218 / / gaurINAM nAmnA gaureyA, manUnAM manupUrvakAH / gAndhArINAM tu gAndhArA, mAnavInAM tu mAnavAH / / 219 / / kauzikInAM tu vidyAnAM, kaizikIpUrvakA matAH / vidyAnAM bhUmituNDAnAM, kIrtitA bhUmituNDakAH / / 220 / vidyAnAM mUlavIryANAM, vizrutA mUlavIryakAH / zaGkhakAnAM zaGkhakAstu, pANDukInAM tu pANDukAH / / 221 / / / kAlInAM kAlikeyAstu, zvapAkInAM zvapAkakAH / mAtaGgInAM tu mAtaGgAH, pArvatInAM tu pArvatAH / / 222 // vaMzAlayAnAM vidyAnAM, khyAtA vaMzAlayA iti / vidyAnAM pAMsumUlAnAM, prathitAH pAMsumUlakAH / / 223 / / vidyAnAM vRkSamUlAnAM, vikhyAtA vRkSamUlakAH / svasvavidyAkhyayA khyAtA, nikAyAH SoDazA'bhavan / / 224 / / | evaM vidyAdharANAM tu, nikAyA namibhUbhujA / AdIyanta vibhajyA'STAvaSTau vinaminA punaH / / 225 / / svake svake nikAye ca, svakAya iva bhaktitaH / sthApayAJcakrire tAbhyAM, vidyAdhipatidevatAH / / 226 / / tau nityamRSabhasvAmimUrtipUjAkRtakSaNau / dharmAnAbAdhayA bhogAn, bubhujAte surAviva / / 227 / / dvIpAntajagatIjAlakaTakeSu kadA'pi tau / remAte saha kAntAbhiH, zakrezAnAvivA'parau / / 228 // vaitAnye vidyAdharANAM nagarANi / || 149 // Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 150 // sumeruzailodyAneSu, kadAcinnandanAdiSu / sadAnandau vijAte, svairiNau tau samIravat / / 229 / / nandIzvarAditIrtheSu, jagmatustau kadAcana / zAzvatapratimArcAya, zrAddhazrINAM phalaM hyadaH / / 230 // tau kadAcid videhAdikSetreSu zrImadarhatAm / gatvA samavasaraNe, papaturvAksudhArasam / / 231 / / cAraNazramaNebhyazca, kadAcid dharmadezanAm / tau zuzruvaturutkarNI, gItaM yuvamRgAviva / / 232 / / samyaktvavantAvakSINakozau vidyAdharIvRtau / trivargAbAdhayA rAjyaM, yathAvat tau pracakratuH / / 233 / / te tu kacchamahAkacchAdayo rAjanyatApasAH / gaGgAyA dakSiNe kUle, mRgA iva vanecarAH / / 234 // valkalAcchAdanadharAH, pAdapA iva jaGgamAH / AhAramudvAntamivA'spRzanto gRhamedhinAm / / 235 / / caturthaSaSThAditapaHparizoSitadhAtukam / dhArayantaH kRzataraM, riktabhastropamaM vapuH / / 236 // bhuAnAH pAraNAhe'pi, zIrNaparNaphalAdikam / hRdaye bhagavatpAdAn, dhyAyanto'sthurananyagAH / / 237 / / AryAnAryeSu maunena, viharan bhagavAnapi / saMvatsaraM nirAhArazcintayAmAsivAnidam / / 238 // pradIpA iva talena, pAdapA iva vAriNA / AhAreNaiva vartante, zarIrANi zarIriNAm / / 239 / / dvicatvAriMzatA bhikSAdoSairbhRzamadUSitaH / sa tu vRttyA mAdhukaryA, kAle grAhyo'nagAriNA / / 240 / / adyA'pi yadi vA''hAramatikrAntadineSviva / na gRhNAmyabhigrahAya, kintUttiSThe punaryadi / / 241 / / amI sahasrAzcatvAra, ivA'bhojanapIDitAH / tadA bhaGga grahISyanti, bhAvino munayo'pare / / 242 / / svAmI manasikRtyaivaM, bhikSArthaM calitastataH / puraM gajapuraM prApa, puramaNDalamaNDanam / / 243 / / tasmin pure bAhubalisUnoH somaprabhasya tu / rAjJaH kumAreNa tadA, svapne zreyAMsabhUbhujA / / 244 / / SASSASARABASAHASRARSHAN RSabhaprabhoH prathamA bhikSA, zreyAMsasya prathama dAnaM ca / || 150 // Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 151 / / adRzyata svarNagiriH, paritaH zyAmalo mayA / abhiSicya payaskumbhairvihito'dhikamuavalaH / / 245 / / (yugmam) subuddhizreSThinA'pyaikSi, gosahasaM ravezcyutam / zreyAMsenA''hitaM tatra, tato'rko'pyatibhAsuraH / / 246 // adarzi somayazasA, rAjJaiko bahubhiH paraiH / ruddhaH samantAcchreyAMsasAhAyyAjjayamIyivAn / / 247 // trayaste sadasi svapnAnanyo'nyasya nyavIvidan / tannirNayamajAnantaH, svaM svaM sthAnaM punaryayuH / / 248 / / / prAdurbhAvayitumiva, tadA tatsvapnanirNayam / bhikSArtha prAvizat svAmI, nagaraM hastinApuram / / 249 / / saMvatsaraM nirAhAro'pyAyAn vRSabhalIlayA / dadRze vRSabhasvAmI, nAgarairjAtasammadaiH / / 250 // utthAyotthAya dhAvitvA, dhAvitvA ca sasambhramam / paurairdezAntarAyAtabandhuvat svAmyaveSTyata / / 251 / / ko'pyuvAcaihi bhagavan !, gRhANyanugRhANa naH / vasantotsavavad deva!, cirAdasi nirIkSitaH / / 252 / / ko'pyavAdIdidaM sajaM, snAnIyaM vasanaM jalam / tailaM piSAtakazceti, snAhi svAmin ! prasIda naH / / 253 / / ko'pyUce svopayogena, svAmin ! mama kRtArthaya / jAtyacandanakarpUrakastUrIyakSakardamAn / / 254 / / ko'pyuvAca jagadratna!, ratnAlaGkaraNAni naH / svAGgAdhiropaNAt svAminnalaGkuru dayAM kuru // 255 // evaM vyajJapayat ko'pi, gRhe samupavizya me / svAminnaGgAnukUlAni, dukUlAni pavitraya / / 256 / / kazcidapyabravIdeva, deva ! devAGganopamAm / prabho ! gRhANa naH kanyAM, dhanyAH smastvatsamAgamAt / / 257 / / ko'pyUce pAdacAreNa, krIDayA'pi kRtena kim ? / imamAroha zailAbha, kuJjaraM rAjakuJjara ! / / 258 // ko'pyajalpanmama hayAn, gRhANA'rkahayopamAn / kimAtitheyAgrahaNAdayogyAn vidadhAsi naH ? ||259 / / * nyavIvadan / + gRhANAnusaM / RSabhaprabhoH prathamA bhikSA, zreyAMsasya prathama dAnaM c| &| 151 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH / / 152 / / zrIRSabhasvAmicaritam / ko'pyuvAcA''datsva rathAn, sanAthAn jAtyavAjibhiH / kimebhirnanu karttavyaM, pAdacAriNi bhartari ? // 260 // ko'pyUce'mUni pakvAni, sahakAraphalAni naH / upAdatsva prabho ! mA'vamaMsthAH praNayinaM janam / / 261 / / ko'pyabhASiSTa tAmbUlavallIpatrANyamUni me / kramukANyapyupAdatsva, prasIdaikAntavatsala ! / / 262 // babhASe kazcidapyevamaparAddhaM nu kiM mayA ? / yadazRNvanniva svAminnuttaraM na prayacchasi ? || 263 / / ityarthyamAno'kalpyatvAdagRhNan kimapi prabhuH / gehaM gehamupeyAya, RkSamRkSamivoDupaH / / 264 // prAtaHkAle zakuntInAmiva kolAhalaM tadA / paurANAM parizuzrAva, zreyAMsaH svAzrayasthitaH / / 265 / / kimetaditi tenA'nuyukto vetradharAgraNIH / iti vijJapayAmAsa, purobhUya kRtAJjaliH / / 266 / / luThadbhiH pAdapIThAgre, kirITaspRSTabhUtalam / indrenarendrairiva yaH, sevyate dRDhabhaktibhiH / / 267 / / jIvanopAyakarmANi, lokeSvekAnukampayA / darzayAJcakrire yena, padArthA iva bhAnunA / / 268 / / vibhajya bharatAdInAM, yuSmAkaM cA'pi bhUriyam / dade yena svazeSeva, tadA dIkSAM jighRkSatA / / 269 / / yaH svayaM tvAdade sarvasAvadhaparihArataH / karmASTakamahApaGkazoSagrISmAtapaM tapaH // 270 / / vratAt prabhRti nAtho'sau, niHsaGgo mamatojjhitaH / nirAhAro viharate, pAdAbhyAM pAvayan mahIm / / 271 / / sUryAtapAnnodvijate, na cchAyAmanumodate / tulya evobhayatrA'pi, svAmyayaM sAnumAniva // 272 / / na virajyatyasau zItAdazIte ca na rajyati / vajrakAya iva svAmI, yatra tatrA'vatiSThate / / 273 / / yugamAtraM dattadRSTiramRndan kITikAmapi / pAdacAraM karotyeSa, saMsArakarikesarI / / 274 / / 15RASHARASHARASHASAHARASHRS RSabhaprabhoH prathamA bhikSA, zreyAMsasya prathama dAnaM ca / || 152 // Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 153 // pratyakSIkAranirdezyA, jagatritayadevatA / iha bhAgyavazAdAyAtyayaM te prapitAmahaH / / 275 // gavAmivA'nugopAlaM, dhAvatAM svAminaM hyamum / asau sakalapaurANAM, kalaH kalakalo'dhunA / / 276 // dRSTvA svAminamAyAntaM, yuvarAjo'pi tatkSaNam / adhAvat pAdacAreNa, pattInapyatilaGghayan / / 277 // chatropAnahamRtsRjya, yuvarAje'bhidhAvini / acchatropAnahA parSat, tacchAyevA'nvadhAvata / / 278 // sambhramAdullalan lolakuNDalo yuvarAD babhau / svAmino'gre punarbAlalIlAmAkalayanniva / / 279 // gRhAGgaNajuSo bhartu ThitvA pAdapaGkaje / zreyAMso'mArjayat kezaibhramarabhramakAribhiH / / 280 // sa utthAya jagadbharturvidhAya triH pradakSiNAm / nanAma pAdau harSAzruvAribhiH kSAlayanniva / / 281 / / sa UddhabhUya purataH, svAmino mukhapaGkajam / IkSAJcakre mudA candra, cakora iva pArvaNam / / 282 / / IdazaM kva mayA dRSTaM, liGgamityabhicintayan / vivekazAkhino bIjaM, jAtismaraNamApa saH / / 283 / / viveda caivaM yat pUrvavidehe cakravartyabhUt / bhagavAn vajranAbho'yaM, jAto'haM cA'sya sArathiH / / 284 / / tasminneva bhave bharturvajasenAbhidhaH pitA / IdazaM tIrthakRlliGgaM, dhArayannIkSito mayA / / 285 // svAmino vajrasenasya, pAdAnte samupAdade / vajranAbhaH parivrajyAmahamapyasya pRSThataH // 286 // arhato vajrasenasya, mukhAdazrauSamityaham / bharate vajranAbho'sau, bhAvI prathamatIrthakRt / / 287 // svayamprabhAdIMzca bhavAn, paryATamamunA saha / adhunA vartate svAmI, mamaiSa prapitAmahaH / / 288 // diSTyA dRSTo mayA nAthaH, samagrajagatAmapi / anugrahItuM mAmeSa, sAkSAnmokSa ivA''gataH // 289 / / RSabhaprabhoH prathamA bhikSA, zreyAMsasya prathama dAnaM ca / || 153 // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 154 // atrAntare kumArasya, prAbhRte kenacinmudA / navekSurasasampUrNA, DhaukayAJcakrire ghaTAH / / 290 // tato vijJAtanirdoSabhikSAdAnavidhiH sa te / gRhyatAM kalpanIyo'yaM, rasa ityavadad vibhum / / 291 // prabhurapyaalIkRtya, pANipAtramadhArayat / utkSipyotkSipya so'pIkSurasakumbhAnaloThayat / / 292 / / bhUyAnapi rasaH pANipAtre bhagavato mamau / zreyAMsasya tu hRdaye, mamurna hi mudastadA / / 293 / / styAno nu stambhito nvAsId, vyogni lagnazikho rasaH / aJjalau svAmino'cintyaprabhAvAH prabhavaH khalu // 294 / / tato bhagavatA tena, rasenA'kAri pAraNam / surAsuranRNAM netraiH punastadarzanAmRtaiH / / 295 / / divi dundubhayo neduH, pratinAdonmadiSNavaH / zreyAMsazreyasAM khyAtikarA vaitAlikA iva / / 296 // ratnavRSTirabhUcchreyAMsaukasi tridivaukasAm / samamAnandasambhUtajananetrAzruvRSTibhiH / / 297 / / divo devAH paJcavarNapuSpavRSTiM vitenire / pRthvI pUjayitumiva, svAmipAdapavitritAm / / 298 / / sarvAmaDhukusumaniHsyandairiva saJcitaiH / cakrurgandhAmbubhivRSTi, triviSTapasadastadA / / 299 / / vidadhAno divaM dIvyadvicitrAbhramayImiva / celotkSepaH suranaraizcakre cAmarasodaraH / / 300 / / rodhazuklatRtIyAyAM, dAnamAsIt tadakSayam / parvAkSayatRtIyeti, tato'dyApi pravartate / / 301 // zreyAMsopajJamavanau, dAnadharmaH pravRttavAn / svAmyupajJamivA'zeSavyavahAranayakramaH // 302 // svAmipAraNakA devasampAtAccA'tha vismitAH / rAjAno nAgarAzcAnye'pyeyuH zreyAMsavezmani // 303 // 1 zreyAMsakalyANAnAm / 2 vandinaH / 3 vaizAkhazuklatRtIyAyAm / 4 zreyAMsopajJaM prathama zreyAMsena prakaTIkRto dAnadharmaH pravRttavAn / 5 svAmyupajJaM prathama RSabhasvAminA prakaTIkRto'zeSavyavahAranayakramaH pravRttavAn / RSabhaprabhoprathamA bhikSA, zreyAMsasya prathama dAnaM ca / || 154 // Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 155 // te ca kacchamahAkacchAdayaH kSatriyatApasAH / AjagmuruddAmamudaH, svAmipAraNavArtayA / / 304 / / rAjAno nAgarAzcA'nye, janA jAnapadA api / pulakotphullavapuSaH, zreyAMsamidamUcire / / 305 // bho bhoH kumAra! dhanyo'si, nRNAmasi ziromaNiH / yadikSurasa AhAraH, svAminA grAhitastvayA // 306 // pradIyamAnamasmAbhiH, sarvasvamapi nA''ttavAn / nA'manyata tRNAyA'pi, prasanno'smAsu na prabhuH / / 307 / / saMvatsaramaTan svAmI, grAmAkarapurATavIH / kasyA'pyAdatta nA''tithyaM, dhigasmAn bhaktamAninaH / / 308 / / dUre'stu vastugrahaNaM, dUre vezmasu vizramaH / adya yAvanna vAcA'pi, svAmI naH samabhAvayat / / 309 / / putravat trAtapUrvI naH, pUrvalakSANyanekazaH / asaMstava ivedAnIM, prabhurasmAsu vartate / / 310 / / zreyAMsastAnuvAcaivaM, kimevamabhidhIyate ? / na hyayaM pUrvavat svAmI, parigrahaparo nRpaH / / 311 / / idAnIM vartate bharttA, bhavAvartInnivartitum / kRtaniHzeSasAvadhavyApAraviratiryatiH / / 312 // snAnAGgarAganepathyavastrANi svIkaroti saH / yo bhogecchuH svAminastu, tadviraktasya kiM hi taiH ? // 313 // kanyakAH sa hi gRhNAti, yaH kAmavivazo janaH / svAmino jitakAmasya, kAminyaH kAmamazmarvat // 314 // hastyazvAdi sa gRhNAti, yo mahIrAjyamicchati / bhartuH saMyamasAmrAjyabhAjastaddagdhavastravat / / 315 // phalAdikaM sa gRhNAti, sajIvaM yo hi hiMsakaH / svAmI tvakhilajantUnAmasau jIvAbhayapradaH / / 316 / / eSaNIyaM kalpanIyaM, prAsukaM ca jagatpatiH / Adatte'nnAdi tanmugdhA, bhavanto na hi jAnate // 317 // Ucire yuvarAjaM te, svAminA jJApitaM purA / yat kiJcidapi zilpAdi, tanmAtraM jAnate janAH / / 318 // 1 rakSitapUrvI / 2 aparicita iva / 3 saMsArarupajalAvartAt / 4 pASANavat / RSabhaprabhoH prathamA bhikSA, zreyAMsasya prathama dAnaM c| || 155 // Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / na jJApitamidaM bharcA, na jAnImastato vayam / tvayA punaH kuto jJAtamiti zaMsitumarhasi / / 319 / / vyAjahAra kumAro'pi, bhagavaddarzanAnmama / jAtismaraNamutpanna, dhIriva granthadarzanAt / / 320 / / amunA svAminA sArddhamaSTau janmAntarANyaham / bhRtyo grAmAntarANIva, paryATaM svargamartyayoH / / 321 / / ito bhavAt tRtIyasminnatikrAntabhave prabhoH / pitA'bhavad vajraseno, videhabhuvi tIrthakRt / / 322 / / tadantike pravrajitaH, svAmI pazcAdahaM punaH / tajjanmasmaraNAdetadajJAyi sakalaM mayA / / 323 / / tathA me tAtapAdAnAM, subuddhizreSThino'pi ca / trayANAmapi svapnAnAM, pratyakSamadhunA phalam / / 324 // zyAmo merurmayA dRSTaH payobhiH kSAlitazca yat / tapaHkSAmaH sa hi svAmIkSurasaiH pAraNAdabhAt / / 325 // yudhyamAno'ribhiryastu, rAjJA dRSTaH prabhurhi saH / matpAraNakasAnnidhyAt, parAjigye parISahAn / / 326 // subuddhizreSThinA yacca, dRSTamAdityamaNDalAt / gosahasraM cyutaM nyastaM, mayA'thA'rko'dhikaM babhau / / 327 / / Adityo bhagavAneSa, gohasraM tu kevalam / tad bhraSTaM pAraNenA'dya, mayA'yoji babhau ca saH / / 328 / / etacchrutvA ca te sarve, zreyAMsaM sAdhu sAdhviti / bhASamANAH pramuditAH, sthAnaM nijanijaM yayuH / / 329 / / kRtapAraNakaH svAmI, zreyAMsasadanAt tataH / jagAmA'nyatra naikatra, tiSThecchadmasthatIrthakRt / / 330 // bhagavatpAraNasthAnAtikramaM ko'pi mA vyadhAt / iti ratnamayaM tatra, zreyAMsaH pIThamAdadhe / / 331 / / trisandhyamapi tad ratnapIThaM bhaktibharAnataH / zreyAMsaH pUjayAmAsa, sAkSAt pAdAviva prabhoH / / 332 / / kimetaditi lokena, pRSTaH somaprabhAtmajaH / AdikRnmaNDalamidamiti taM zaMsati sma tat / / 333 / / yatra yatra prabhurbhikSAmagrahIt tatra tatra ca / pIThaM loko'kRtA''dityapIThaM tacca kramAdabhUt // 334 / / AdityapITham / || 156 // Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 157 / / svAmI samprApa sAyAhne, nikuJjamiva kuJjaraH / bahalImaNDale bAhubalestakSazilApurIm // 335 // tasyAzca bahirudyAne, tasthau pratimayA prabhuH / gatvA ca bAhubalaye, tadAyuktairnyavedyata / / 336 // athA''dikSat purArakSaM, kSmApatistatkSaNAdapi / vicitraM haTTazobhAdi, nagare kriyatAmiti // 337 // pade pade'bhavad rambhAstambhatoraNamAlikA / lambamAnamahA lumbicumbitAdhvanyamaulikA // 338 // maJcAH pratipathaM cAsan, ratnabhAjanabhAsurAH / vimAnAnIva bhagavaddarzanAyAtanAkinAm // 339 // anilAndolitoddAmapatAkAmAlikAcchalAt / pUH sahasrabhujIbhUya, nanarteva mudA tadA / / 340 // navyakuGkumapAnIyacchaTAbhirabhito'pyabhUt / sadyo racitamaGgalyAGgarAgeva vasundharA / / 341 / / bhagavaddarzanotkaNThArarjanIjAnisaGgamAt / puraM tadAnImunnidramabhUt kumudaSaNDavat / / 342 // prAtaH svaM pAvayiSyAmi, lokaM ca svAmidarzanAt / itIcchato bAhubaleH, sA'bhUnmAsopamA nizA / / 343 // tasyAmISadvibhAtAyAM, vibhAvaryAM jagadvibhuH / pratimAM pArayitvA'gAt kvacidanyatra vAyuvat // 344 // prAtazca baddhamukuTairmahadbhirmaNDalezvaraiH / bhUyiSThairiva mArtaNDaiH paritaH parivAritaH / / 345 / upAyAnAmivA'gArairarthazAstrairivA'GgibhiH / zukrAdyairiva bhUyiSThairvariSThairmantribhirvRtaH / / 346 / / jagallaGghanajaGghAlairlakSasaGkhayaisturaGgamaiH / gUDhapakSaiH pakSirAjairiva viSvag virAjitaH / / 347 / / kSaranmadajalAsArazamitakSitireNubhiH / uttuGgaiH zobhito nAgairnagairiva sanirjharaiH // 348 // vasantazrIprabhRtyantaHpurastrIbhiH sahasrazaH / pAtAlakanyAbhirivA'sUryampazyAbhirAvRtaH / / 349 / 1 bahalIdeze / / 2 candraH / 3 vegavadbhiH / prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabha svAmicaritam / RSabhaprabho bahalIdeze gamanaM, bAhubalevandanArtha mAgamanaM ca / // / 157 / / Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 158 / / sacAmarAbhyAM ca vArastrIbhyAM sevitapArzvakaH / sarAjahaMsAbhyAM gaGgAyamunAbhyAM prayAgavat / / 350 / / dhavalenA''tapatreNo paristhenA'tihAriNA / rAkAnizIthazazinA, sAnumAniva zobhitaH / / 351 / / suvarNadaNDahastena, pratIhAreNa cA'grataH / zodhyamAnapatho devenandinA devarADiva / / 352 / / anvIyamAno'zvAruDhaiH, ratnAbharaNabhUSitaiH / paurairibhyairasaGkhyAtaiH, zrIdevyA iva putrakaiH / / 353 / / ziloccayazilApRSThamiva paJcAnano yuvA / bhadradvipapatiskandhamadhyAruDhaH surendravat / / 354 / / virAjamAnaH zirasi, tadaGgIbhUtakAntinA / ratnamayakirITena, cUlayevA'marAcalaH / / 355 // bibhranmuktAkuNDale ca, vadanasya zriyA jitau / sevAkRte samAyAtau, jambUdvIparvidhU iva / / 356 / / sthUlamuktAmaNimayaM, hArayaSTiM ca dhArayan / hRdaye mandire lakSmyA, vaprasabrahmacAriNam // 357 // dormUlayordadhAnazca, jAtyajAmbUnadAGgadau / dRDhau navalatAveSTAvivoccairbhujazAkhinoH / / 358 / / muktAmaNimayau bibhratkaGkaNau maNibandhayoH / lAvaNyasaritastIravartiphenacchopamau / / 359 // aGgulIye ca bibhrANaH, kAntipallavitAmbare / maNI ivA'naNIyAMsau, pANyoH phaNiphaNazriyoH / / 360 / / colakenA'Ggalagnena, sUkSma zvetena zobhitaH / asaMlakSyavibhedena, zrIcandanavilepanAt / / 361 // cArumandAkinIvIcinicayasparddhinIM paTIm / dhArayan parito rAkAcandramAzcandrikAmiva // 362 // vicitravarNarucireNA'ntarIyeNa rocitaH / nAnAdhAtUpatyakayA, niSevita ivA'calaH / / 363 / / 1 pUrNimArAtricandreNa / 2 indrapratIhAreNa / 3 kezarI / 4 jambUdvIpasthacandrau iva / 5 jAtyasuvarNakeyUrau / 6 mahAntau / 7 parvatAsannabhUmyA / 20 prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmi caritam / bAhubalendanArthamAgamanam / / / 158 / / Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 159 / / mahAbAhurbAhubaliH, pANibhyAM vartayan zRNim / zrINAmAkarSaNakrIDAM, kuTikAmulbaNAmiva / / 364 / / bandivRndajayajayArAvapUritadiGmukhaH / svAmipAdapavitrasyopavanasyA'ntikaM yayau / / 365 / / // ekaviMzatyA kulakam // avaruhya kariskandhAd, vainateya ivA'mbarAt / chatrAdiprakriyAM tyaktvA, tadudyAnaM viveza saH / / 366 / / vyomeva candrarahitaM, sudhAkuNDamivA'sudham / tadasvAmikamudyAnamapazyadRSabhAtmajaH / / 367 / / kva nAma bhagavatpAdA, nayanAnandadAyinaH ? / ityapRcchadartucchecchaH, sarvAnudyAnapAlakAn / / 368 / / tepyUcuH kiJcidapyagre, yAminIva yayau bibhuH / yAvat kathayituM yAmastAvad devo'pyupAyayau / / 369 // hastavinyastacibuko, bASpAyitavilocanaH / athedaM cintayAmAsa, tAmyaMstakSazilApatiH // 370 // svAminaM pUjayiSyAmi, samaM parijanairiti / manoratho mudhA me'bhUd, hRdi bIjamivorSare / / 371 / / ciraM kRtavilambasya, lokAnugrahakAmyayA / dhigiyaM mama sA jajJe, svArthabhraMzena mUrkhatA / / 372 / / dhigiyaM vairiNI rAtrirdhigiyaM ca matirmama / antarAyakarI svAmipAdapadmAvalokane / / 373 // vibhAtamapyavibhAtaM, bhAnumAnapyabhAnumAn / dRzAvapyadRzAveva, pazyAmi svAminaM na yat / / 374 / / atra pratimayA tasthau, rAtriM tribhuvanezvaraH / ayaM punarbAhubaliH, saudhe zete sma nistrapaH / / 375 / / atha bAhubaliM dRSTvA cintAsantAnasaGkulam / uvAca sacivo vAcA, zokazalyavizalyayA / / 376 / / atra svAminamAyAtaM, nA'pazyamiti zocasi / kiM deva ! nityavAstavyaH, sa eva hRdi yasya te ? // 377 // 1 aDDazam / yArAvapUritAkhiladi / 2 mahecchaH / 3 kSArabhUmau / suSvApa ni / prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmi caritam / prabhoradarza bAhubaleH pazcAttApaH, dharmacakra sthApanaM ca / / / 159 / / Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 160 // kulizAGkuzacakrAbjadhvajamatsyAdilAJchitaiH / dRSTaiH svAmipadanyAsaidRSTaH svAmyeva bhAvataH / / 378 // zrutveti svAminastAni, padabimbAni bhaktitaH / sAntaHpuraparIvAraH, sunandAsUravandata / / 379 / / padAnyetAni mA smA'tikrAmat ko'pIti buddhita. / dharmacakraM ratnamayaM, tatra bAhubaliya'dhAt / / 380 / / aSTayojanavistAra, tacca yojanamucchritam / sahasrAraM babhau bimba, sahasrAMzorivA'param / / 381 / / trijagatsvAminastasya, prabhAvAdatizAyinaH / sadyastatkRtamevaikSi, duSkaraM ghusadAmapi / / 382 // tat tathA'pUjayad rAjA, puSpaiH sarvata AhUtaiH / samalakSi yathA pauraiH, puSpANAmiva parvataH / / 383 / / tatra pravarasaGgItanATakAdibhirudbhaTam / nandIzvare zakra iva, sa cakre'STAhnikotsavam / / 384 / / ArakSakAnarcakAMzca, tatrA''dizya vizAMpatiH / namaskRtya ca kRtyajJo, jagAma nagarI nijAm / / 385 / / bhagavAnapyanAyattaH, samIraNa ivA'skhalan / nAnAvidhataponiSTho, vividhAbhigrahodyataH / / 386 / / yavanADambaillAdimlecchadezeSu maunabhAk / anAryAn bhadrakIkurvan, darzanenA'pi dehinaH / / 387 / / upasagairasaMspRSTaH sahamAnaH parISahAn / sahasramekaM varSANAM, vyaharad dinalIlayA / / 388 / / ayodhyAyA mahApuryAH, zAkhAnagaramuttamam / yayau purimatAlAkhyaM, bhagavAnRSabhadhvajaH / / 389 / / tasya cottarato ramyaM, dvitIyamiva nandanam / udyAnaM zakaTamukhaM, nAma nyavizata prabhuH / / 390 // kRtASTamatapAstatra, nyagrodhasya taroradhaH / pratimAstho'pramattAkhyaM, guNasthAnaM prapannavAn / / 391 / / tatazcA'pUrvakaraNamAruDhaH pratyapadyata / zukladhyAnaM savIcAraM, pRthaktvena vitarkayuk / / 392 / / prApyA'nivRttiM ca sUkSmasamparAyaguNaM tataH / kSaNAt kSINakaSAyatvaM, pratipede jagadguruH / / 393 / / prabhoH kevalajJAnotpattiH / || 160 // Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite tatIyaH sargaH // 161 / / zrIRSabhasvAmicaritam / aikyazrutamavIcAra, zukladhyAnaM dvitIyakam / kSaNAdAsAdayadatha, kSINamohAntimakSaNe / / 394 / / paJca jJAnAvaraNAni, dRSTyAvRticatuSTayam / antarAyAMzca paJceti, ghAtizeSamanAzayat / / 395 / / atha vratAt sahasrAbdhAM, phAlgunaikAdazIdine / kRSNe tathottarASADhAsthite candre divAmukhe / / 396 / / utpede kevalajJAnaM, trikAlaviSayaM vibhoH / hastasthitamivA'zeSaM, darzayad bhuvanatrayam / / 397 // / / yugmam / / dizaH prasedurabhavan, vAyavaH sukhadAyinaH / nArakANAmapi tadA, kSaNaM sukhamajAyata / / 398 / / athendrANAmazeSANAmAsanAni cakampire / tAn noditumiva svAmikevalotsavakarmaNe // 399 // praNedurindralokeSu, mahAghaNTAH paTusvanAH / sadyo dUtya iva svasvalokAkAraNakarmaNi / / 400 // yiyAsoH svAmipAdAnte, saudharmAdhipateH suraH / airAvaNo gajIbhUya, cintAmAtrAdupAsthita / / 401 / / virAjamAnastanvA sa, lakSayojanamAnayA / dikSuH svAminaM meruriva jaGgamatAM gataH // 402 // aGgaprabhAbhirnIhAradhavalAbhiH samantataH / kakubhAM cAndanamiva, vitanvAno vilepanam / / 403 / / gaNDasthalagaladdAnajalairatisugandhibhiH / svargAGgaNabhuvaM kurvan, kastUrIstabakAGkitAm // 404 // karNatAlaistAlavRntairiva lolairnivArayan / kapolatalasampAtigandhAndhamadhupAvalIm // 405 / / kumbhasthalaparAbhUtabAlamArtaNDamaNDalaH / AnupUrvIpInavRttazuNDAnukRtanAgarAT / / 406 // madhvAbhanetradazanastAmrapatrAbhatAlukaH / bhambhAvRttazubhagrIvaH, pRthugAtrAntarAlakaH / / 407 / / adhijyIkRtadhanvAbhapRSThavaMzaH kRzodaraH / candramaNDalasaGkAzanakhamaNDalamaNDitaH / / 408 // 1 darzanAvaraNacatuSTayam / 2 sahasravarSeSu gateSu / 3 AhvAnakarmaNi / 4 madhuvarNanetradantaH / airaavnngjH| || 161 // Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 162 / / sugandhidIrghanizvAsazcaladIrghakarAGguliH / dIrghoSThapallavo dIrghamehano dIrghavAladhiH / / 409 / / ghaNTAbhyAM pArzvayozcandrArkAbhyAM merurivA'GkitaH / devadrukusumAveSTaM, kakSAnADIM ca dhArayan // 410 // mukhAnyaSTau hemapaTTAJcitabhAlAni tasya ca / babhurdigaSTaka zrINAmiva vibhramabhUmayaH / / 411 // aSTau mukhe mukhe dantAstirazcInAyatonnatAH / dRDhAzcakAzire tasya, mahAdreriva dantakAH / / 412 / / dante dante puSkariNI, svAdunirmalapuSkarA / girau varSadhare varSadhare hRda ivA'bhavat / / 413 / / puSkariNyAM puSkariNyAmaSTAvambhoruhANi ca / abdevIbhiH kRtAnIva, mukhAni bahirambhasaH // 414 / / dalAni vipulAnyaSTAmbhoruhe'mbhoruhe'pi ca / krIDatsurastrIvizrAmAntarIpANIva rejire / / 415 / / dale dale'STasaGkhyAni, nATakAni virejire / caturvidhairabhinayaiH, sanAthAni pRthak pRthak / / 416 / dvAtriMzadAsan pAtrANi, nATake nATake'pi ca / nirjharA iva susvAdarasakallolasampadaH / / 417 / / vAsavaH saparIvArastaM vAraNavaraM tataH / agrAsane'dhyAruroha, kumbhAgracchannanAbhikaH / / 418 // AsInasaparIvAravAsavo vAraNAdhipaH / sahasA sakalaH kalpaH, saudharma iva so'calat // 419 // kSaNAdapi tadudyAnamRSabhasvAmipAvitam / sa prApa pAlaka iva, svavapuH saGkSipan kramAt // 420 // indrAH samaM devagaNairapare'pyacyutAdayaH / ahaMpUrvikayeveyustatroccairdadhatastvarAm / / 421 / / itaH samavasaraNasyA'vanImekayojanAm / amRjan vAyukumArAH, svayaM mArjitamAninaH // 422 // gandhAmbuvRSTibhirmeghakumArAH siSicuH kSitim / sugandhibASpaiH sotkSiptadhUpArdhevaiSyataH prabhoH // 423 // 1 zuNDAgraH / 2 dIrghapucchaH / 3 antaradvIpANIva / prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrI RSabhasvAmi caritam / indrANA mAgamanam / // 162 // Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 163 // vyantarAH svarNamANikyaratnAzmabhirudaMzubhiH / AtmAnamiva bhaktyA tad, babandhurvasudhAtalam / / 424 / / tatrA'dhomukhavRntAni, prodgatAnIva bhUtalAt / paJcavarNAni puSpANi, sugandhInyakiraMzca te / / 425 // toraNAni vicakruzca, ratnamANikyakAJcanaiH / catasRSvapi te dikSu, tadbhUSAkaNThikA iva // 426 // anyo'nyadehasaGakrAntapratibimbairbabhAsire / AliGgittA ivA''lIbhistatroccaiH zAlabhaJjikAH // 427 / / snigdhendranIlaghaTitA, makarAsteSu rejire / praNazyanmakaraketutyaktaketubhramapradAH // 428 // bhagavatkevalajJAnakalyANabhavayA mudA / hAsA iva dizAM rejuH, zvetacchatrANi tatra ca / / 429 // dhvajAzca bhejire tatra, bhUdevyA'tipramodataH / uttambhitA iva bhujAH, svayaM nartitukAmayA // 430 // toraNAnAmadhasteSAM balipaTTeSvivoccakaiH / maGgalasyA'STa cihnAni, svastikAdIni jajJire / / 431 / / tatroparitanaM vapraM, vimAnapatayo vyadhuH / ratnamayaM ratnagirerAhRtAM mekhalAmiva / / 432 / / nAnAmaNimayAnyAsan, kapizIrSANi tatra ca / aMzubhiH sUtrayanti dyA, citravarNAzukAmiva / / 433 / / madhyabhAge punaH svAGgajyotibhiriva piNDitaiH / prAkAraM knkaiyotissptysttr cakrire / / 434 / / ratnairviracayAmAsuH, kapizIrSANi tatra ca / surAsuravadhUvaktraratnAdarzAyitAni te // 435 // rupyavaprazca bhavanapatibhistadbahiSkRtaH / bhaktito maNDalIbhUta, iva vaitAThyaparvataH // 436 // tasyopari vizAlAni, kapizIrSANi jajJire / sauvarNAnyambujAnIva, diviSaddIrghikAjale // 437 // bhavanAdhipatijyotiSpativaimAnikazriyAm / ekaikakuNDaleneva, sau trivaprIkRtA babhau / / 438 // 1 puSpabandhanasthAnAni / 2 puttalikAH / 3 samavasaraNabhUmiH / samavasaraNam / / / 163 // Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkApuruSacarite / / 164 / / mANikyatoraNAstatra, patAkAmAlabhAriNaH / razmijAlairviracitAnyapatAkA ivA'bhavan / / 439 / / prativapraM ca catvAri, gopurANi cakAzire / caturvidhasya dharmasya, krIDAvAtAyanA iva / / 440 / / indranIlamaNistambhAyitadhUmalatAmucaH / dvAre dvAre dhUpaghaTyo'mucyanta vyantarAmaraiH / / 441 / / pratidvAraM vicakre tairvApI kAJcanapaGkajA / samavasaraNavapra, iva dvAracatuSkabhRt / / 442 / / prAkArasya dvitIyasyA'ntare cottarapUrvataH / devacchandaM vicakruste, svAmivizrAmahetave / / 443 / / tatra prathamavaprasya, dvAsthau prAgdvAri tasthatuH / svarNavarNAvubhayato, vaimAnikadivaukasau / / 444 / / tasyaiva dakSiNadvArapArzvayordvArapAlakau / pratibimbe ivA'nyo'nyasyA'sthAtAM vyantarau sitau / / 445 / / abhitaH pazcimadvAraM, jyotiSkau dvArapAlakau / raktavarNau vitaSThAte, sAyaminduravI iva // 446 // tasthatuzca pratIhArAvuttaradvArapArzvayoH bhavanAdhipatI kRSNau, meghAviva samunnatau // 447 // dvitIyavapradvAreSu, prAkkrameNa caturSvapi / sarvA apyabhayapAzAGkuzamudgarapANayaH / / 448 / devyo jayA ca vijayA, cA'jitA cA'parAjitA / tasthuzcandrAzmazoNAzmasvarNanIlatviSaH kramAt / / 449 / / antyavapre pratidvAraM, tasthau dvAsthastu tumburuH / khaTvAGgI nRziraH sragvI, jaTAmukuTamaNDitaH / / 450 / / madhye samavasaraNaM, caityadrurvyantaraiH kRtaH / krozatrayodayo ratnatrayodayamivoddizan / / 451 / / tasyA'dho vividhai ratnaiH, pIThaM vidadhire ca te / tasyopari cchandakaM cA'praticchandamaNImayam / / 452 / / tanmadhye pUrvadigbhAge, ratnasiMhAsanaM tataH / sapAdapIThaM te cakruH sAraM sarvazriyAmiva / / 453 / / 1] zvetavarNau / 2 khaTvAGgAyudhadhArI / 3 muNDamAlI / 4 ucchrayaH / 5 apratimamaNimayam / Tuki [! prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / samavasaraNam / // 164 // Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 165 / / tasyopari vicakre ca taizchatratrayamujjavalam / svAminastrijagatsvAmyacihnatrayamivoccakaiH // 454 / / yakSAbhyAM tatra dadhAte, pArzvayozcAmarau zucI / hRdyamAntau bahirbhUtau, svAmibhaktibharAviva / / 455 // tataH samavasaraNadvAre hemAmbujasthitam / atyadbhutaprabhAcakraM dharmacakraM vicakrire / / 456 / / tatrA'nyadapi yat kRtyaM, tat sarvaM vyantarA vyadhuH / sAdhAraNe hi samavasaraNe te'dhikAriNaH / / 457 // caturvidhAnAM devAnAmatha koTIbhirAvRtaH / bhagavAn samavasatuM pracacAla divAmukhe / / 458 / / sahasrapatrANyabjAni, sauvarNAni tadA nava / vidadhurnidadhuzcA'gre, krameNa svAminaH surAH / / 459 / / vidadhe teSu ca svAmI, pAdanyAsaM dvayordvayoH / puraH saJcArayAmAsurAzu zeSANi nAkinaH / / 460 // pUrvadvAreNa samavasaraNaM prAvizat tataH / cakre ca caityavRkSasya, jagannAthaH pradakSiNAm / / 461 / / tIrthaM natvA prAGmukho'tha, jaganmohatamazchide / svAmI siMhAsanaM bheje, pUrvAcalamivA'ryamA / / 462 // ratnasiMhAsanasthAni, dikSvanyAsvapi tatkSaNam / bhagavatpratibimbAni, vyantarAstrINi cakrire // 463 // devAH prabhoH sadRgrupamaGguSThasyA'pi na kSamAH / kartuM tAdRzi tAnyAsan, punaH svAmiprabhAvataH / / 464 // AvirbabhUvA'nuzirastadA bhAmaNDalaM vibhoH / khadyotapotavad yasya, puro mArtaNDamaNDalam // / 465 / / pratidhvAnaizcatasro'pi, dizo mukharayan bhRzam / ambhoda iva gambhIro, divi dadhvAna dundubhiH / / 466 / bhagavAneka evA'yaM, svAmItyUrdhvakRto bhujaH / dharmeNeva prabhoragre, reje ratnamayadhvajaH // 467 // pravizya pUrvadvAreNa, kRtvA ca triH pradakSiNAm / tIrthanAthaM ca tIrthaM ca, natvA prAkAra Adime / / 468 // 1 suvarNakamalasthitam / vA'nuvapustadA / 2 pataGgazizuvat / prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / samavasaraNam / // 165 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 166 // sthAnaM vihAya sAdhUnAM, sAdhvInAM ca tadantare / pUrvadakSiNadizyUddhastisthurvaimAnikastriyaH / / 469 / / / / yugmm|| pravizyA'pAcyadvAreNa, vidhinA tena nairRte / krameNA'sthuvanezajyotiSkavyantarastriyaH // 470 // pravizya pratyagdvArAt prAga, vidhipUrva maruddizi / atiSThan bhavanapatijyotiSkavyantarAH surAH // 471 // pravizyodIcyadvAreNa, tenaiva vidhinAkramAt / aizAnyAM kalpadevAzca, narA nAryo'vatasthire // 472 // tatrA''dAvAgato'lparddhirAgacchantaM maharddhikam / namati smA''gataM tu prAga, namanneva jagAma ca // 473 // niyantraNA tatra naiva, vikathA na ca kAcana : / virodhinAmapi mitho, na mAtsaryaM bhayaM na ca / / 474 // dvitIyasya tu vaprasya, tiryaJcastasthurantare / vAhanAni tRtIyasya, prAkArasya tu madhyataH // 475 // prakArasya tRtIyasya, bAhyadeze'bhavan punaH / vizantaH ke'pi niryAntaH, ke'pi tiryagnarAmarAH // 476 // atha saudharmakalpendro, namaskRtya kRtAJjaliH / romAJcito jagannAthamiti stotuM pracakrame // 477 / / svAmin / kva dhIdaridro'haM, kva ca tvaM guNaparvataH / abhiSTayeSye tathA'pi tvAM, bhaktyA'timukharIkRtaH // 478 // anantairdarzanajJAnavIryAnandairjagatpate! / ratnai ratnAkara iva, tvamihaiko virAjase // 479 // deveha bharatakSetre, ciraM naSTasya sarvathA / dharmasyA'si prarohAya, bIjamekaM taroriva / / 480 // anuttarasurANAM tvaM, tatrasthAnAmiha sthitaH / vetsi cchinatsi sandehaM, na mAhAtmyAvadhistava // 481 // phalaM tvadbhaktilezasya, nivAsaH svargabhUmiSu / yat surANAM samagrANAM, maharddhidyutibhAsvatAm // 482 // deva ! tvadbhaktihInAnA, tapAMsyatimahAntyapi / aboddhRNAmiva granthAbhyAsaH klezAya kevalam // 483 // 1 dakSiNadvAreNa / 2 vAyavyadizi / 3 uttaradvAreNa / smvsrnnm| || 166 // Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 167 / / yastvAM stavIti yo dveSTi, samastvamubhayostayoH / zubhA'zubhaM phalaM kintu, bhinnaM citrIyate hi naH / / 484 // dhuzriyA'pi na toSo me, nAtha ! nAthAmyadastataH / bhagavan ! bhUyasI bhUyAt, tvayi bhaktirmamA'kSayA / / 485 / / ityabhiSTutya natvA ca, niSasAda kRtAJjaliH / nArInaranaradevadevAnAmagrato hariH / / 486 // ito'pi ca vinItAyAM, vinIto bharatezvaraH / AjagAma namaskartuM, marudevAM divAmukhe / / 487 / / tanUjavirahodbhUtairazrAntairasavAribhiH / jAtanIlikayA luptalocanAbjAM pitAmahIm / / 488 / / jyeSThaH pautro namatyeSa, devi ! tvatpAdapaGkaje / svayaM vijJapayanneva, bharataH praNanAma tAm / / 489 / / / yugmm| svAminI marudevA'pi, bharatAyA''ziSaM dadau / hRdyamAntIM zucamiva, giramityujjagAra ca / / 490 // mAM tvAM mahIM prajAM lakSmI, vihAya tRNavat tadA / ekAkI gatavAn vatso, durmarA marudevyaho! / / 491 / / sUnozcandrAtapacchAyamAtapatraM kva mUrddhani ? / sarvAGgasantApakaraH, kvedAnIM tapanAtapaH ? / / 492 / / salIlagatibhiryAnaryAnaM hastyAdibhiH kva tat ? / vatsasya pAdacAritvaM, kvedAnIM pathikocitam ? // 493 / / kva tad vAravadhUtkSiptacArucAmaravIjanam ? / matsUnoH kvA'dhunA daMzamazakAdyairupadravaH ? / / 494 / / kva tad devasamAnItadivyAhAropajIvanam ? | kva bhikSAbhojanaM tasyA'bhojanaM vA'pi samprati ? // 495 / / ratnasiMhAsanotsaGge, maharddhaH kva tadAsanam ? / matsUnoH khajina iva, kva nirAsanatA'dhunA ? || 496 / / ArakSarAtmarakSaizca, rakSite kva pure sthitiH ? / sUnoH kva vAsaH siMhAhiduHzvApadapade vane ? || 497 / / kva tad divyAGganAgItaM, karNAmRtarasayAnam ? / sUnoH kvonmattapheruNDaphetkArAH karNasUcayaH / / 498 / / marudevAyA vilApaH, tatsAntvanaM ca / || 167 // 1 azrujalaiH / 2 netrarogavizeSaH / 3 gaNDakAkhyapazoH / Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacArate prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 168 // aho ! kaSTamaho ! kaSTaM, yanme sUnustapAtyaye / padmakhaNDa iva mRduH, sahate vArividravam / / 499 / / himatau himasampAtasaMklezavivazAM dazAm / araNye mAlatIstamba, iva yAti nirantaram / / 500 // uSNadvuSNakiraNakiraNairatidAruNaiH / santApaM cA'nubhavati, stamberama ivA'dhikam / / 501 / / tadevaM sarvakAleSu, vanevAso nirAzrayaH / pRthagjana ivaikAkI, vatsA me duHkhabhAjanam / / 502 / / tattadduHkhAkulaM vatsa, pazyantyagre dRzoriva / vadantI nityamapyevaM, hA ! tvAmapi dunomyaham / / 503 / / iti duHkhAkulAM devIM, marudevImudaJjaliH / vAcA'vocannavasudhAsadhrIcyA vasudhAdhavaH / / 504 / / sthairyAdrervajrasArasya, mahAsattvaziromaNeH / tAtasya jananI bhUtvA, kimevaM devi ! tAmyasi ? / / 505 // tAtastarItuM sahasA, saMsArAmbhodhimudyataH / kaNThabaddhazilAprAyAn, sthAne tatyAja naH prabhuH / / 506 / / vane viharato bhartuH, prabhAvAcchrApadA api / nopadravaM kartumalaM, pASANaghaTitA iva / / 507 / / kSutpipAsAtapaprAyA, duHsahA ye parISahAH / sahAyAH khalu tAtasya, te karmadveSisUdane / / 508 / / na cet pratyeSi madvAcA, pratyeSyasi tathA'pi hi / tAtasya na cirAjjAtakevalotsavavArttayA / / 509 / / atrAntare mahIbhartu pitau vetrapANinA / nAmnA yamaka zamakau, puruSAvabhyupeyatuH / / 510 // praNamya yamakastatra, bharatezaM vyajijJapat / diSTyA'dya vardhase devA'nayA kalyANavArttayA / / 511 / / pure purimatAlAkhye, kAnane zakaTAnane / yugAdinAthapAdAnAmudapadyata kevalam / / 512 / / praNamya zamako'pyuccaiHsvaramevaM vyajijJapat / idAnImAyudhAgAre, cakraratnamajAyata / / 513 / / 1 jalopadravam / 2 grISmau / 3 asmAn / bharataM prati prabhujJAnotpa ttezcakraralo tpattezca yugapanivedanam / || 168 // Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarita / / 169 / / utpannakevalastAta, itazcakramito'bhavat / Adau karomi kasyA'rcAmiti dadhyau kSaNaM nRpaH / / 514 / / kva vizvAbhayadastAtaH ?, kva cakraM prANighAtakam ? / vimRzyeti svAmipUjAhetoH svAnAdideza saH / / 515 / / yathocitamatho dattvA, puSkalaM pAritoSikam / visasarja narendrastau, marudevAmuvAca ca / / 516 // devi ! tvaM sarvadA'pIdamAdikSaH karuNAkSaram / bhikSAhAro yadekAkI, vatso me duHkhabhAjanam / / 517 / / trailokyasvAmitAbhAjaH, svasUnostasya samprati / pazya sampadamityuktvA'' rohayAmAsa tAM gaje / / 518 / / suvarNavajramANikyabhUSaNaisturagairgajaiH / pattibhiH syandanairmUrttazrImayaiH so'calat tataH / / 519 // sainyairbhUSaNabhAHpuJjakRtajagamatoraNaiH / gacchan dUrAdapi nRpo'pazyad ratnadhvajaM puraH / / 520 / / marudevAmathA'vAdId, bharataH parato hyadaH / prabhoH samavasaraNaM, devi ! devairvinirmitam // 521 / / ayaM jayajayArAvatumulastridivaukasAm / zrUyate tAtapAdAbjasevotsavamupeyuSAm / / 522 / / gambhIramadhuraM mAtardivyayaM dundubhirnadan / tanoti hRdayAnandaM, vaitAlika iva prabhoH / / 523 / / svAmipAdAbjavandAruvRndArakavimAnabhUH / anaNuH kiGkiNInAdaH, zravaiNAtithireSa naH / / 524 / / svAmidarzanahRSTAnAM, kSveDAnAdo divaukasAm / stanitaM stanayitnUnAmivaiSa zrUyate divi / / 525 / / gandharvANAmiyaM gItirgrAmarAgapavitritA / svAmivAco bhujiSyeva, puSyatyAnandamadya naH / / 526 // zRNvatyAstat tato devyA, marudevyA vyalIyata / AnandAzrupayaH pUraiH, paGkacannIlikA dRzoH / / 527 / / sA'pazyat tIrthakRllakSmIM, sUnoratizayAnvitAm / tasyAstaddarzanAnandAt, tanmayatvamajAyata / / 528 / / 1 mUrtimallakSmImayaiH / 2 mahAn / 3 karNagocaraH / 4 siMhanAdaH / prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / marudevayA saha bharatasya prabhuvandanArtha mAgamanam / // 169 // Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 170 / / sA''ruhya kSapakazreNimapUrvakaraNakramAt / kSINASTakarmA yugapat, kevalajJAnamAsadat / / 529 / / kariskandhAdhirudaiva, svAminI marudevyatha / antakRtkevalitvena, prapede padamavyayam / / 530 // etasyAmavasarpiNyAM, siddho'sau prathamastataH / satkRtya tadvapuH kSIranIradhau nidadhe'maraiH / / 531 // tadAdi ca pravavRte, loke mRtakapUjanam / yat kurvanti mahAnto hi, tadAcArAya kalpate / / 532 / / tato vijJAtatanmokSo, harSa-zugbhyAM samaM nRpaH / abhracchAyA'rkatApAbhyAM, zaratkAla ivA''naze / / 533 / / santyajya rAjyacihnAni, padAtiH saparicchadaH / udagdvAreNa samavasaraNaM praviveza saH / / 534 // caturbhirdevanikAyaiH, svAmI parivRtastadA / dadRze bharatezena, dRkvakoranizAkaraH / / 535 // trizca pradakSiNIkRtya, bhagavantaM praNamya ca / mUrdhni baddhAJjaliH stotumiti cakrI pracakrame / / 536 // jayA'khilajagannAtha !, jaya vizvAbhayaprada ! / jaya prathamatIrtheza!, jaya saMsAratAraNa ! // 537 // adyA'vasarpiNIlokapadmAkaradivAkara! / tvayi dRSTe prabhAtaM me, pranaSTatamaso'bhavat / / 538 / / teSAM dUre na lokAgraM, kAruNyakSIrasAgara! / samArohanti ye nAtha!, tvacchAsanamahAratham / / 539 / / lokAgrato'pi saMsAramagrimaM deva ! manmahe / niSkAraNajagabandhuryatra sAkSAt tvamIkSyase / / 540 // tvaddarzanamahAnandasyandaniSyandalocanaiH / svAmin ! mokSasukhAsvAdaH, saMsAre'pyanubhUyate / / 541 // rAgadveSakaSAyAdyai, ruddhaM jagadarAtibhiH / idamudveSTyate nAtha!, tvayaivA'bhayasatriNA / / 542 / / nAnAvaskandasaGgrAmahatagrAmabhuvo mithaH / mitrIbhUyeha tiSThanti, rAjAnastava parSadi / / 543 / / marudevyAH mokSaH bharatakRtaH prmustutishc| // 170 // Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 171 // tvatparSadyayamAyAtaH, karaTI karaTasthalIm / kareNa kesarikara, kRSTvA kaNDUyate muhuH // 544 / / itazca mahiSamiva, mahiSo'yaM muharmuhuH, / snehato jihvayA mArTi, heSamaNimimaM hayam / / 545 / / lIlAlolitalAla, utkarNonnamitAnanaH / ghrANena vyAghravadanaM, jighratyayamito mRgaH / / 546 / / pArzvayoravataH pazcAlalantaM nijapotavat / ayaM taruNamArjAraH, samAzliSyati mUSakam / / 547 // ayaM ca nirbhayo bhogaM, kuNDalIkRtya kuNDalI / adabhrababhrorabhyarNe, niSIdati vayasyavat // 548 // deva ! ye kecidanye'pi, jIvAH zAzvatavairiNaH / nirvairAste'tra tiSThanti, tvatprabhAvo'samo hyayam / / 549 // iti stutvA jagannAthamapakramyA''zritakramaH / niSasAda mahInAtho, dhusannAthasya pRSThataH / / 550 // kSetre yojanamAtre'pi, sattvAnAM koTikoTayaH / mamustasmin nirAbAdhaM, tIrthanAthaprabhAvataH / / 551 / / prabhuryojanagAminyA, sarvabhASAspRzA girA / paJcatriMzadatizayajuSemA dezanAM vyadhAt / / 552 // AdhivyAdhijarAmRtyujvAlAzatasamAkulaH / pradIptAgArakalpo'yaM, saMsAraH sarvadehinAm // 553 / / na yujyate tad viduSaH, pramAdo'tra manAgapi / kaH pramAdyati bAlo'pi, nizolladdhye marusthale ? // 554 / / saMsArAbdhAvihA'nekayonyAvartAkule janaiH / durlabhaM mAnuSaM janma, mahAratnamivottamam // 555 // paralokasAdhanena, mAnuSyamapi dehinAm / pAdapo dohadeneva, saphalIbhavati dhruvam // 556 // ApAtamAtramadhurAH, pariNAme'tidAruNAH / zaThavAca ivA'tyantaM, viSayA vizvavaJcakAH / / 557 // 1 gajaH / 2 zabdaM kurvANam / 3 sarpaH / 4 mahAnakulasya / RSabhaprabhodezanA / saMsArasvarupamA || 171 // Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 172 / / padArthAnAmazeSANAM, saMsArodaravartinAm / saMyogA viprayogAntAH, patanAntA ivocchrayAH / / 558 / / AyurdhanaM yauvanaM ca, sparddhayeva parasparam / satvaraM gatvArANyeva, saMsAre'smin zarIriNAm / / 559 / / saMsArasyA'sya gatiSu, catasRSvapi jAtucit / nA'styeva sukhalezo'pi, svAdu nIraM marAviva // 560 / / tathAhi kSetradoSeNa, paramAdhArmikairapi / mithazcA''klizyamAnAnAM, nArakANAM kutaH sukham ? // 561 // zItavAtAtapAmbhobhirvadhabandhakSudAdibhiH / vividhaM bAdhyamAnAnA, tirazcAmapi kiM sukham ? // 562 / / garbhavAsajanivyAdhijarAdAridrayamRtyujaiH / kroDIkUtAnAmasukhairmanuSyANAM kutaH sukham ? / / 563 // anyo'nyamatsarAmarSakalahacyavanA'sukhaiH / sukhalezo'pi naivA'sti, kadAcid dhusadAmapi // 564 // ajJAnAjjanmino bhUyo, bhUyaH saMsArasammukham / tathApi parisarpanti, nIcAbhimukhamambuvat // 565 // tad bhavyAzcetanAvanto, nijenA'nena janmanA / mA poSayata saMsAraM, dugdheneva bhujaGgamam / / 566 / / saMsAravAsajaM duHkhaM, vicArya tadanekadhA / sarvAtmanA'pi mokSAya, yatadhvaM he vivekinaH ! // 567 // garbhavAsabhavaM duHkhaM, narakA'sukhasannibham / saMsAravanna mokSe'sti, jIvAnAM hanta ! jAtucit / / 568 / / ghaTImadhyAkRSyamANanArakArtisahodarA / neha prasavajanmA'pi, jAyate jAtu vedanA / / 569 / / bahirantaHparikSiptazalyatulyA bhavanti ca / nA''dhayo vyAdhayo nA'pi, tatra bAdhAnibandhanam / / 570 / / agradUtI kRtAntasya, tejaHsarvasvataskarI / parAdhInatvajananI, na jarA tatra sarvathA / / 571 // saAyate nArakikatiryagnRAsadAmiva / na tatra maraNaM bhUyo, bhavabhramaNakAraNam // 572 / / 1 jantoH / 2 aGkasthApitAnAm / Rssbhprmodeshnaa| mokSasvarUpam / || 172 // Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 173 / / kintu tatra mahAnandaM, sukhamadvaitamavyayam / rupaM ca zAzvataM jyotiH, kevalAlokabhAskaram / / 573 // sa ca samprApyate mokSaH, zIlayadbhirnirantaram / jJAnadarzanacAritraratnatritayamujjvalam // 574 / / tatra jIvAditattvAnAM, saGkSepAd vistarAdapi / yathAvadavabodho yaH, samyagjJAnaM taducyate / / 575 / / matizrutA'vadhimanaH paryAyaiH kevalena ca / amIbhiH sAnvayairbhedaistat tu paJcavidhaM matam / / 576 // avagrahAdibhirbhinnaM, bahvAdyairitarairapi / indriyA'nindriyabhavaM, matijJAnamudIritam / / 577 / / vistRtaM bahudhA pUrvairaGgopAGgaiH prakIrNakaiH / syAcchabdalAJchitaM jJeyaM zrutajJAnamanekadhA / / 578 / / devanairayikANAM syAdavadhirbhavasambhavaH / SaDvikalpastu zeSANAM, kSayopazamalakSaNaH / / 579 / / Rjurvipula ityevaM syAnmanaH paryayo dvidhA / vizuddhyapratipAtAbhyAM tadvizeSo'vagamyatAm // 580 // azeSadravyaparyAyaviSayaM vizvalocanam / anantamekamatyakSaM, kevalajJAnamucyate / / 581 / / ruciH zrutoktatattveSu, samyak zraddhAnamucyate / jAyate tannisargeNa guroradhigamena vA / / 582 / / tathAhyanAdyantabhavAvarttavartiSu dehiSu / jJAnadRSTyAvRtivedyAntarAyAbhidhakarmaNAm / / 583 / / sAgaropamakoTInAM, koTyastriMzat parA sthitiH / viMzatirgotranAmnozca mohanIyasya saptatiH / / 584 / / tato girisaridgrAvagholanAnyAyataH svayam / kSIyante sarvakarmANi phalAnubhavataH kramAt // 585 // ekonatriMzadekonaviMzatyekonasaptatIH / sAgarANAM koTikoTIH, sthitimunmUlya karmaNAm // 586 / / dezonaikAvaziSTayabdhikoTikoyai tu janminaH / yathApravRttikaraNAd, granthidezaM samiyati // 587 // // yugmam // rAgadveSaparINAmo, durbhedo granthirucyate / durucchedo dRDhataraH kASThAderiva sarvadA / / 588 // prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmi caritam / samyagdarzanaM taprAsi kamazca / // 173 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmi / / 174 / / caritam / tIrAbhyarNAnmahApotA, iva vAtasamAhatAH / rAgAdipreritAH ke'pi, vyAvarttante tataH punaH // 589 / / tatraiva tatparINAmavizeSAdAsate'pare / sthalaskhalitagamanAnyambhAMsi saritAmiva / / 590 // apare ye punarbhavyA, bhAvibhadrAH zarIriNaH / AviSkRtya paraM vIryamapUrvakaraNena te / / 591 / / atikrAmanti sahasA, taM granthi duratikramam / atikrAntamahAdhvAno, ghaTTabhUmimivA'dhvagAH // 592 // athA'nivRttikaraNAdantarakaraNe kRte / mithyAtvaM viralIkRtya, caturgatikajantavaH // 593 // AntarmuhUrtikaM samyagdarzanaM prApnuvanti yat / nisargahatukamidaM, samyak zraddhAnamucyate / / 594 // |yugmm|| gurUpadezamAlambya, bhavyAnAmiha dehinAm / samyak zraddhAnaM tu yat tad, bhavedadhigamodbhavam // 595 // tacca syAdaupazamika, sAsvAdanamathA'param / kSAyopazamikaM vedyaM, kSAyikaM ceti paJcadhA / / 596 / / tatraupazamikaM bhinnakarmagrantheH zarIriNaH / samyaktvalAbhe prathame'ntarmuhUrta prajAyate / / 597 // tathopazAntamohasyopazamazreNiyogataH / mohopazamajamaupazamikaM tu dvitIyakam / / 598 // tyaktasamyaktvabhAvasya, mithyAtvAbhimukhasya ca / tathA'bhyudIrNAnantAnubandhikasya zarIriNaH // 599 // yaH samyaktvaparINAma, utkarSeNa SaDAvaliH / jaghanyenaikasamayastat sAsvAdanamIritam / / 600 // atha tRtIyaM mithyAtvamohakSayazamodbhavam / samyaktvapudgalodayapariNAmavato bhavet / / 601 // vedakaM nAma samyaktvaM, kSapakazreNimIyuSaH / anantAnubandhinAM tu, kSaye jAte zarIriNaH // 602 // mithyAtvasyA'tha mizrasya, samyag jAte parikSaye / kSAyikasammukhInasya, samyaktvA'ntyAMzabhoginaH // 603 / / zubhabhAvasya prakSINasaptakasya zarIriNaH / samyaktvaM kSAyikaM nAma, paJcamaM jAyate punaH // 604 // samyaktvasya aupazamikA dayaH rocakA dayazca bhedAstasvarupaM c| || 174|| Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GST prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 175 / / samyagdarzanametacca, guNatastrividhaM bhavet / rocakaM dIpakaM caiva, kArakaM ceti nAmataH / / 605 / / tatra zrutoktatattveSu hetUdAharaNairvinA / dRDhA yA pratyayotpattistad rocakamudIritam / / 606 / / dIpakaM tad yadanyeSAmapi samyaktvadIpakam / kArakaM saMyamatapaHprabhRtInAM tu kArakam / / 607 / / zama-saMvega-nirvedA-'nukampA-5'stikyalakSaNaiH / lakSaNaiH paJcabhiH samyak, samyaktvaM tat tu lakSyate / / 608 / / anantAnubandhikaSAyANAmanudayaH zamaH / sa prakRtyA kaSAyANAM, vipAkekSaNato'pi vA / / 609 / / dhyAyataH karmavipAkaM, saMsArAsAratAmapi / yat syAd viSayavairAgyaM, sa saMvega itIritaH / / 610 / / saMsAravAsaH kAraiva, bandhanAnyeva bandhavaH / sasaMvegasya cinteyaM, yA nirvedaH sa ucyate / / 611 // ekendriyaprabhRtInA, sarveSAmapi dehinAm / bhavAbdhau majjatAM klezaM, pazyato hRdayArdratA / / 612 / / tadduHkhairduHkhitatvaM ca, tatpratIkArahetuSu / yathAzakti pravRttizcetyanukampA'bhidhIyate // 613 / / / / yugmm|| tattvAntarAkarNane'pi, yA tattveSvAhateSu tu / pratipattinirAkAGkSA, tadAstikyamudIritam / / 614 / / samyagdarzanamityuktaM, prAptAvasya kSaNAdapi / matyajJAnaM purA'bhUd yat, tanmatijJAnatAM vrajet / / 615 // janmino yacchutA'jJAnaM, tacchutajJAnatAM bhajet / vibhaGgajJAnamavadhijJAnabhAvaM ca gacchati / / 616 / / sarvasAvadhayogAnA, tyAgazcAritramiSyate / kIrttitaM tadahiMsAdivratabhedena paJcadhA / / 617 // ahiMsA-sUnRtA-'steya-brahmacaryA-'parigrahAH / paJcabhiH paJcabhiryuktA bhAvanAbhirvimuktaye / / 618 / / na yat pramAdayogena, jIvitavyaparopaNam / trasAnAM sthAvarANAM ca, tadahiMsAvrataM matam / / 619 / / 1 prANApaharaNam / samyaktavasya lakSaNAni / samyakcAritram / sarvaviratiH / || 175 // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacari / / 176 / / priyaM pathyaM vacastathyaM, sUnRtavratamucyate / tat tathyamapi no tathyamapriyaM cA'hitaM ca yat / / 620 / anAdAnamadattasyA'steyavratamudIritam / bAhyAH prANA nRNAmartho, haratA taM hatA hi te / / 621 / / divyaudArikakAmAnAM kRtA'numatakAritaiH / manovAkkAyatastyAgo, brahmA'STAdazadhoditam / / 622 // sarvabhAveSu mUrcchayAstyAgaH syAdaparigrahaH / yadasatsvapi jAyeta, mUrcchayA cittaviplavaH / / 623 / / sarvAtmanA yatIndrANAmetaccAritramIritam / yatidharmAnuraktAnAM, dezataH syAdagAriNAm / / 624 // samyaktvamUlAni paJcA'NuvratAni guNAstrayaH / zikSApadAni catvAri, vratAni gRhamedhinAm / / 625 / / pahukuSThikuNitvAdi, dRSTvA hiMsAphalaM sudhIH / nirAgastrasajantUnAM hiMsAM saGkalpatastyajet / / 626 // manmanatvaM kAhalatvaM, mUkatvaM mukharogitAm / vIkSyA'satyaphalaM kanyAlIkAdyasatyamutsRjet // 627 / / kanyAgobhUmyalIkAni, nyAsApaharaNaM tathA / kUTasAkSyaM ca paJceti, sthUlAsatyAni santyajet / / 628 / / daurbhAgyaM preSyatAM dAsyamaGgacchedaM daridratAm / adattAttaphalaM jJAtvA, sthUlasteyaM vivarjayet // 629 // SaNDhatvamindriyacchedaM, vIkSyA'brahmaphalaM sudhIH / bhavet svadArasantuSTaye'nyadArAn vA vivarjayet // 630 // asantoSamavizvAsamArambhaM duHkhakAraNam / matvA mUrcchAphalaM kuryAt, parigrahaniyantraNam / / 631 / / dazasvapi kRtA dikSu, yatra sImA na laGghayate / khyAtaM digviratiriti prathamaM tad guNavratam // 632 / / bhogopabhogayoH saGkhyA, zaktyA yatra vidhIyate / bhogopabhogamAnaM tad, dvaitIyIkaM guNavratam / / 633 / / A raudramapadhyAnaM, pApakarmopadezitA / hiMsopakAridAnaM ca pramAdAcaraNaM tathA / / 634 / / T 1 artham / 2 brahmacaryam / 3 mohasya / 4 gRhasthAnam / prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / dezaviratiH / / / 176 / / Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 177 // zarIrAdyarthadaNDasya, pratipakSatayA sthitaH / yo'narthadaNDastattyAgastRtIyaM tu guNavatam // 635 // tyaktAtaraudradhyAnasya, tyaktasAvadyakarmaNaH / muhUrta samatA yA tAM, viduH sAmAyikavratam // 636 / / digvrate parimANaM yat, tasya saGkhapaNaM punaH / dine rAtrau ca dezAvakAzikavratamucyate / / 637 // catuSpA caturthAdi, kuvyApAraniSedhanam / brahmacaryakriyA snAnAdityAgaH pauSadhavratam / / 638 / / dAnaM caturvidhAhArapAtrAcchAdanasadmanAm / atithibhyo'tithisaMvibhAgavratamudIritam / / 639 / / ratnatrayamidaM samyaga, yatibhiH zrAvakairapi / upAsanIyaM satataM, nirvANaprAptihetave / / 640 // AkarNya dezanAmevamutthAya bharatAtmajaH / RSabhasvAminaM natvArSabhaseno vyajijJapat / / 641 / / svAminniha bhavAraNye, kaSAyadavadAruNe / navyAmbuda ivA'varSastattvAmRtamanuttaram / / 642 / / taraNDa iva majjadbhiH, prapeva ca pipAsitaiH / kRzAnuriva zItAttastApAtariva pAdapaH // 643 // dhvAntamagnairdIpa iva, nidhiHsthyasthitairiva / viSArditairiva sudhA, rogitairiva bheSajam / / 644 // vikrAntadviSadAkrAntairiva durga jagatpate! bhavabhItarasi prApto, rakSa rakSa dayAnidhe! / / 645 // // tribhirvishesskm|| pitRbhibhrAtRbhirdhAtuputrairanyaizca bandhubhiH / anAptairiva paryApta, bhavabhramaNahetubhiH / / 646 / / jagaccharaNya ! zaraNaM, saMsArArNavatAraNa! / tvAmevA''zritavAnasmi, dIkSAM dehi prasIda me / / 647 / / / / yugmm|| uktveti bharatasyA'nyairekonaiH paJcabhiH zataiH / putrANAM prAvrajat pautrasaptazatyA ca so'nvitaH // 648 // bhartuH kevalamahimAM, kriyamANAM surAsuraiH / dRSTvA marIcirbharatatanayo vratamagrahIt / / 649 / / RSabhasenA dInAM dIkSA // 177 // Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 178 / / visRSTA bharatezena, brAhmyapi vratamagrahIt / gurUpadezaH sAkSyeva, prAyeNa laghukarmaNAm / / 650 / vimuktA bAhubalinA, jighRkSuH sundarI vratam / bharatena niSiddhA tu, zrAvikA prathamA'bhavat / / 651 / / bharataH svAmipAdAnte zrAvakatvamazizriyat / na hi bhogaphale karmaNyabhukte bhavati vratam / / 652 / / naratiryaksureSveke, tadAnIM jagRhurvratam / zrAvakavratamanye tu samyaktvamapare punaH / / 653 / / te ca kacchamahAkacchavarjaM rAjanyatApasAH / Agatya svAminaH pArzve, dIkSAmAdadire mudA / / 654 // sAdhavaH puNDarIkAdyAH, sAdhvyo brAhmIpuraskRtAH / zrApakA bharatAdyAstu zrAvikAH sundarImukhAH / / 655 / / caturvidhasya saGghasya, vyavastheyaM tadA'bhavat / adyApi varttate seyaM, dharmasya paramaM gRham / / 656 / / tadAnIM caturazItergaNabhRnnAmakarmaNAm / vratinAmRSamasenaprabhRtInAM sumedhasAm / / 657 / / utpAdo vigamo dhauvyamiti puNyAM padatrayIm / uddideza jagannAthaH, sarvavAGmayamAtRkAm / / 658 // sacaturdazapUrvANi, dvAdazAGgAni te kramAt / tato viracayAmAsustattripadyanusArataH / / 659 // athA''dAya divyacUrNapUrNaM sthAlaM purandaraH / devairvRto devadevapAdAntaM samupAsthita / / 660 / / athotthAya gaNabhRtAM, cUrNakSepaM yathAkramam / kurvANaH sUtreNA'rthena, tathA tadubhayena ca / / 661 / / dravyairguNaiH paryAyaizca, nayairapi jagatpatiH / dadAvanuyogAnujJAM gaNAnujJAmapi svayam / / 662 / / tato'marA narA nAryo, dundubhidhvAnapUrvakam / vAsakSepaM vidadhire, teSAmupari sarvataH / / 663 / / tasthurgaNadharAste'pi, racitAJjalisampuTAH / svAmivAcaM pratIcchanto, meghAmbha iva pAdapAH / / 664 // prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / caturvidhasaGgha sya gaNadharANA ca sthApanam / / / 178 / / Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 179 // baliH / mRgendrAsanamAruhya, pUrvavat pUrvadiGmukhaH / anuziSTimayIM svAmI, vidadhe dezanAM punaH / / 665 / / dezanoddAmavelAyAH, svAmivAridhijanmanaH / maryAdAyAH pratirupA, tadA'pUryata pauruSI / / 666 // atrAntare ca kalamairakhaNDairnistuSojjavalaiH / vinirmitazcatuHprasthIpramANaH sthAlasaMsthitaH / / 667 / / diviSannihitairgandhairdviguNIkRtasaurabhaH / pradhAnapuruSotkSipto, bharatezvarakAritaH / / 668 / / devadundubhinirghoSapratighoSitadiGmukhaH / anvIyamAnaH prodgItamaGgalairlalanAjanaiH / / 669 / / pauraiH svAmiprabhAvotthapuNyarAzirivA''vRtaH / pUrvadvAreNa samavasaraNe prAvizad baliH / / 670 / / prabhuM pradakSiNIkRtya, so'kSipyata baliH puraH / vastuM kalyANasasyAnAmiva bIjamanuttamam / / 671 / / antarikSAnnipatato'ntarAle'pi samAdade / tasyA'rdhamamarairmeghapAnIyamiva cAtakaiH / / 672 / / tasya bhUmigatasyA'dhU, jagrAha bharatezvaraH / zeSaM tu gotriNa iva, vibhajya jagUhurjanAH / / 673 / / pUrvotpannAH praNazyanti, rogAH sarve navAH punaH / SaNmAsAn naiva jAyante, balestasya prabhAvataH // 674 // athotthAyottaradvAravarmanA niryayau prabhuH / anvIyamAno devendraiH, padmakhaNDa ivA'libhiH / / 675 // ratnamayasvarNamayavaprayorantarasthite / vyazrAmyad bhagavAn devacchanda IzAnadisthite / / 676 / / tadAnImRSabhaseno, gaNabhRnmukhamaNDanam / bhagavatpAdapIThastho, vidadhe dharmadezanAm / / 677 // svAminaH khedavinodaH, ziSyANAM guNadIpanA / ubhayataH pratyayazca, gaNabhRddezanAguNAH / / 678 // tasmin gaNadhare dharmadezanAvirate sati / praNamya svAminaM sarve, sthAnaM nijanijaM yayuH / / 679 / / 1 zAlibhiH / 2 nirmalaH / tuSa bhASAyAm 'photaru', tena rahitaH / / / 179 // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva tRtIyaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 180 // tIrthe tatra samutpanno, gomukho nAma guhyakaH / varA'kSamAlAzAlibhyAM, dobhyA dakSiNapArthataH / / 680 / / mAtuliGgapAzabhRdbhyAM, vAmadobhyAM ca zobhitaH / hemavarNo gajarathaH, pArzvastho'bhUt tato vibhoH // 681 / / ||yugmm|| nAmato'praticakreti, hemAbhA garuDAsanA / varapradeSubhRccakripAzibhirdakSiNairbhujaiH / / 682 / / vAmahastairvanurvajracakrAGkuzadharairyutA / tattIrthabhUrabhUt pArzve, bhartuH zAsanadevatA / / 683 / |yugmm|| tato vihartumanyatra, jagAma bhagavAnapi / maharSibhiH parivRto, nakSatrairiva candramAH // 684 / / gacchataH svAmino'bhUvan, bhaktyeva taravo natAH / adhomukhAH kaNTakAzca, zakunAzca pradakSiNAH / / 685 // RtvindriyArthAnukUlyaM, vAyorapyanukUlatA / bharturjaghanyato'pyAsIt, pArzve koTirdivaukasAm / / 686 / / bhavAntarodbhUtakarmacchedAlokabhayAdiva / nA'vardhanta kacAH zmazru, nakhAzca trijagatpateH / / 687 / / svAmyagAd yatra no tatra, vairamArItyavRSTayaH / durbhikSamativRSTirvA, bhaye ca svA'nyacakraje / / 688 / / vizvavismayakarairiti prabhu bhibhUratizayaiH samanvitaH / / saMsarajjagadanugrahaikadhIH, kSmAmimAM viharati sma vAyuvat / / 689 / / * * * ityAcAryazrIhemacaMdraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye prathame parvaNi | bhagavaddIkSA-chadmasthavihAra-kevalajJAna-samavasaraNavyAvarNano nAma tRtIyaH srgH| yakSa-yakSiNyau RSabhaprabho vihAraH, atizayAzca / / / 180 // * guhyakaH-yakSaH / 1 mAtuliGgaH / bIjoru' iti bhASAyAm / 2 mArI rogopadravaH, ItayaH prasiddhAH / 3 svacakra paracakrajAte bhaye / Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | caturthaH sargaH / prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 181 // ckrpuujaa| itazca bharatazcakrI, vinItAmadhyavarmanA / prayayAvAyudhAgAraM, cakrasyotko'titheriva // 1 // tadAlokanamAtre'pi, praNanAma mahIpatiH / manyante kSatriyA hyastraM, pratyakSamadhidaivatam / / 2 / / romahastakamAdAya, bharatastadamArjayat / bhaktAnAM prakriyA hyeSA, na ratne tAdRze rajaH / / 3 / / snapayAmAsa tat toyaiH, pAvanairavanIpatiH / udayantamiva prAya'saritpatirahapa'tim / / 4 / / sthAsaikAn sthApayAmAsa, tatra pUjyatvazaMsinaH / pRSThe dhuryagajasyeva, rAjA gozIrSacandanaiH // 5 // puSpairgandhaizcUrNavAsairvAsobhibhUSaNairapi / nRpastat pUjayAmAsa, sAkSAdiva jayazriyam / / 6 // tasyA'gre tandulai raupyairAlikhat so'STamaGgalIm / pRthak pRthaga maGgalAyevaiSyadaSTakakuzriyAm / / 7 // paJjavaNaizca kusumairupahAraM tadagrataH / vicitracitrAmavanI, kurvANamakaronnRpaH // 8 // divyacandanakarpUraprAyaM dhUpamathottamam / nRpaH prayatnAccakrAgre, dviSadyaza ivA'dahat / / 9 / / trizca pradakSiNIcakre, cakraM cakradharastataH / padAnyapAgAt saptASTAnyavagrahAd guroriva // 10 // vAmaM jAnu samAkuJcya, dakSiNaM nyasya ca kSitau / rAjA cakraM namazcakre, tamiva praNayI janaH // 11 // tatraiva ca kRtAvAsazcakrasyA'STAhikotsavam / cakAra sAkAra iva, pramodo medinIpatiH / / 12 / / cakrapUjotsavazcakre, paurerapi maharddhibhiH / pUjitaiH pUjyamAno hi, kena kena na pUjyate ? // 13 // 1 utkaNThitaH / 2 pramArjanasAdhanavizeSam / 3 prakramaH rItirvA / 4 pUrvasamudraH / 5 thApA' iti bhASAyAm / 6 rAjAnam / || 181 / / Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 182 // tasyopayogamAditsuzcakraratnasya digjayam / snAnAgAraM yayau rAjA, maGgalasnAnahetave / / 14 / / vimuktAbharaNazreNiH, zubhasnAnIyanastrabhRt / nyaSadat prAGmukhastatra, snAnasiMhAsane nRpaH / / 15 / / sudrupuSpaniryAsamayairiva sugandhibhiH / sahasrapAkapramukhaistailairabhyAJji bhUpatiH / / 16 / / saMvAhanAbhirmAsA-'sthi-tvaga-romasukhahetubhiH / caturvidhAbhistrividhairmudumadhyadRDhaH karaiH / / 17 / / mardanIyAmardanIyasthAnavijJAH kalAvidaH / nRpaM saMvAhayAmAsuH, saMvAhakanarAstataH / / 18 // Adarzamiva bhUpAlamamlAnadhutibhAjanam / sUkSmeNa divyacUrNenodvarttayAmAsurAzu te / / 19 / / kAzcit karoddhRtasvarNapayaskumbhA varastriyaH / unnAlanavyanalinA, iva lAvaNyavApayaH / / 20 / / styAnIbhUya payAMsIva, gatAnyAdhAratAmapAm / rAjatAnambukalasAn, bibhratyaH kAzcidaGganAH // 21 / / lIlAnIlotpalabhrAntidAyinazvArupANiSu / indranIlapayaskumbhAn, dadhAnaH kAzcana striyaH / / 22 / / nakharatnaprabhAjAlavarddhamAnAdhikazriyaH / divyaratnamayAn kumbhAn, bibhratyaH subhruvo'parAH / / 23 / / sugandhibhiH pavitrAmbudhArAbhirdharaNIdhavam / krameNa snapayAmAsurjinendramiva devatAH / / 24 // kRtasnAno'tha bhUpAlaH, kRtadivyavilepanaH / vAsobhiH zobhitaH zubhaiH, kakubmAsairivA'bhitaH // 25 / / lalATapaTTe maGgalyaM, cAndanaM tilakaM dadhat / yazodrumasyA'bhinavaM, prarohantamivA'Gkuram / / 26 / / muktAmayAnalaGkArAn, svayazaHpunanirmalAn / tArakAprakarAMstArAMstArApatha ivodvahan / / 27 / / caJcanmarIcinicayavrIDitoSNamarIcinA / prAsAdaH kalaseneva, kirITena vibhUSitaH / / 28 // muhurutkSipyamANAbhyAM, vAranArIkarAmbujaiH / karNottaMsAyamAnAbhyAM, cAmarAbhyAM virAjitaH / / 29 / / bharatasya digjayArtha prayANam / || 182|| Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 183 // svarNakummabhRtA zvetAtapatreNopazobhitaH / zrIsadmapadmabhRtpadmAdena himavAniva / / 30 / / sarvadA sannidhAnasthaiH, pratIhArairivA'bhitaH / bhaktaiH SoDazabhiryakSasahasraiH parivAritaH / / 31 / / uttuGgakumbhazikharasthagitaikadigAnanam / Arohad vAsava ivairAvaNaM ratnakuJjaram / / 32 / / sa garjannUrjitaM nAgakuJjarastatkSaNAdabhUt / uddAmamadadhArAbhirdhArAdhara ivA'paraH / / 33 / / utkSipya pANIn kurvANairdivaM pallavitAmiva / yugapad bandinAM vRndaizcakre jayajayAravaH / / 34 / / dundubhistADyamAno'tha, nadannuccairdizo'pi hi / nAdayAmAsa mukharaMgAyano gAyanIriva / / 35 / / dUtIbhUtAni niHzeSasainikAhvAnakarmaNi / praNedurvaryatUryANi, maGgalAnyaparANyapi / / 36 // gajaiH sindUrabhRtkumbhaiH, sadhAtubhirivA'dribhiH / azvairanekadhAbhUtarevantAzvabhramapradaiH / / 37 // manorathairiva nirvizAlaizca mahArathaiH / pattibhizca mahaujobhiH, siMhairiva vazaMvadaiH / / 38 / / pracacAla mahIpAlaH, pUrvaM pUrvAM dizaM prati / saMvyAnamiva tanvAnaH, sainyotthaiH pAMzubhirdizAm / / 39 / / ||tribhirvishesskm / / tatsainyAgresaraM yakSasahastrAdhiSThitaM tataH / cakraratnamabhUdu bimba, bhAnoriva nabhazcaram // 40 // daNDaratnadharo vAjiratnamAruhya tatparaH / nAmnA suSeNaH senAnIratnaM cakramivA'calat // 41 // niHzeSazAntikavidhau, zAntimantra ivA'gavAn / purodhoratnamacalan, samaM vasumatIbhujA / / 42 / / 1 meghaH / 2 mukhyagAyakaH / 3 sUryAzvAH 4 mahAparAkramaiH / 5 vastram / cakriNAM ralAni / / / 183 / / Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite | caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 184 // sainye pratyAzrayaM divyabhojanApAdanakSamam / acAlId gRhiratnaM ca, satrazAleva jaGgamA / / 43 // skandhAvArAdi nirmAtuM, vizvakarmeva satvaram / alaM vardhakiratnaM ca, cacAla saha bhUbhujA // 44 // cacAla carmaratnaM ca, cchatraratnamivA'dbhutam / cakriNaH sakalaskandhAvAravistArazaktimat / / 45 // ratne ca maNi-kAkiNyau, dhvAntavidhvaMsanakSame / saha pracelaturbhAbhiH, sUryAcandramasAviva / / 46 // yayau saha narendreNa, khaGgaratnaM ca bhAsuram / surAsuravarAstrANAmiva sArairvinirmitam // 47 / / tatazca sacamUcakrazcakrabhRd bharatezvaraH / pratIhArAnuga ivA'gamaccakrAnugaH pathi / / 48 // pavanenA'nukUlenA'nukUlaiH zakunairapi / sarvato digjayastasyA'zaMsi jyautiSikairiva // 49 / / viSamaM suSamIcakre, sainyasya purato vrajan / senAnIrdaNDaratnena, mateneva kRSiH kSitim / / 50 // ruruce pRtanodbhUtarajobhiH kRtadurdinam / rathadvipapatAkAbhirbalAkAbhirivA'mbaram / / 51 / / / adRzyamAnaparyantA, sA camUzcakravartinaH / gaGgA'lakSi dvitIyeva, sarvatrA'pyaskhaladgatiH / / 52 // cItkRtaiH syandanA vAhA, heSitairgarjitairgajAH / atatvarannivA'nyo'nyaM, digjayotsavakarmaNe / / 53 / / adyutan sAdinAM kuntAzcamUtkhAte rajasyapi / hasanta iva tacchannAn, dIghitInuSNadIdhiteH / / 54 / / AbaddhamukuTai reje, rAjabhI rAjakuJjaraH / bhaktimadbhirvRto gacchan, zakraH sAmAnikairiva / / 55 / / gatvA yojanaparyante, tacca cakramavAsthita / jajJe yojanamAnaM ca, tatprayANAnumAnataH / / 56 // tato yojanamAnena, prayANena vrajana nRpaH / gaGgAyA dakSiNaM kUlaM, prApat katipayairdinaiH // 57 // 1 dAnazAlA / 2 devazilpI / 3 sUryasya / bharatasya digjayArtha prayANam / || 184 // Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 185 // nRpo'pi vipulAM gaGgApulinovI nirantaraiH / vividhaiH saGkaTIkurvannAvAsairvizramaM vyadhAt / / 58 // kSaratkarimadAmbhobhiH, paGkilA kUlamedinI / tadA mandAkinInadyAH, prAvRTkAla ivA'bhavat / / 59 // jAhnavIsrotasi svaccha, svacchandaM jagUhustataH / vArINi vAraNavarA, vAridhau vAridA iva // 60 // atiporiplavatvenotplavamAnA muhurmuhuH / tatra sasnusturaGgAzca, taraGgabhramadAyinaH / / 61 / / sampraviSTaiH zramAdantargajAzvamahiSokSabhiH |jaatnuutnnkrev, cakre viSvak saridvarA / / 62 / / anukUlayituM kUlasthitaM nRpamivA'asA / zramaM gaGgA'haraccamvAstaraGgodbhUtasIkaraiH / / 63 / / mahIbhujaH sevyamAnA, mahatyA senayA tayA / kRzIbabhUva gaGgA'pi, sadyaH kIrtiriva dviSAm / / 64 / / tatsainyagajarAjAnAmayatnAlAnatAM yayuH / bhAgIrathItIraruho, devadArumahIruhAH / / 65 / / azvatthasallakIkarNikArodumbarapallavAn / luluvuH pazubhirhastikRte stipakAH kSaNAt / / 66 / / kurvANAstoraNAnIvonnamitaiH karNapallavaiH / virejurvAjino baddhAH, zreNIbhUtAH sahasrazaH / / 67 / / makuSTha mudga-caNaka-yavAdIni javAt puraH / bandhUnAmiva nidadhurazvAnAmazvapAlakAH / / 68 // babhUvuH zibire tatra, catvarANi trikANi ca / ApaNAnAM zreNayazca, vinItAyAmiva kSaNAt / / 69 / / gupyadgurusthUlapaTakuTIbhiH paTacArubhiH / nA'smaran pUrvasaudhAnAM, susthitAH sarvasainikAH // 70 // | zamIkarkandhubabbUlaprAyAn +n lilihurmayAH / dizanta iva sainyAnAM, kArya kaNTakazodhanam / / 71 / / 1 taTamedinI / 2 uttamagajAH / 3 ativegena / 4 matsyavizeSAH / 5 mahAmAtrAH / 6 ghAnyakaNavizeSAH / 7 vRkSAn / 8 uSTrAH / bharatasya digjayArtha prayANam / // 185 // Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva | caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmi // 186 // caritam svacchandaM jAhnavItIratale sikatile'luThan / bhRtyA iva svAmino'gre, vesarAzcalakesarAH // 72 / / kecidAjahuredhAsi, saridambhAMsi kecana / dUrvAdimArakAn kecit, kecicchAkaphalAdikam / / 73 / / pracakhnuzcallikAH kecit, tandulAn ke'pyakhaNDayan / kecidajvAlayannagnimapacan kecidodanam / / 74 / / sasnuH ke'pyekatastatra, svokasIvojjvalairjalaiH / snAtA dhUpairadhUpAyan, ke'pyAtmAnaM sugandhiAbhaH / / 75 / / kecid bubhujire svairaM, puro bhujAnapattayaH / saha strIbhirvililipuH, kecidaGga vilepanaiH / / 76 / / nA'masta kaTakAyAtaM, ko'pyAtmAnaM manAgapi / lIlopalabhyasarvArthe, zibire cakravartinaH / / 77 / / ahorAtre vyatikrAnte, tasmin punarapi prege / cakraratnaM jagAmaikaM, yojanaM cakravartyapi / / 78 / / evaM yojanamAnena, prayANena dine dine / gacchaMzcakrAnugazcakrI, mAgadhaM tIrthamAsadat / / 79 / / navayojanavistAra, dairghya dvAdazayojanam / pUrvAbdhirodhasi nRpaH, skandhAvAraM nyavIvizat / / 80 / / AvAsAn sarvasainyAnAM, tatra vyadhita varddhakiH / ekAM pauSadhazAlAM ca, zAlAM dharmekadantinaH / / 81 / / rAjA pauSadhazAlAyAmanuSThAnavidhitsayA / uttatAra kariskandhAt, parvatAdiva kesarI / / 82 / / tatra saMstArayAmAsa, darbhasaMstArakaM navam / rAjA saMyamasAmrAjyalakSmIsiMhAsanopamam / / 83 // mAgadhatIrthakumAra, devaM manasi kRtya ca / prapede'STamabhaktaM so'rthasiddhAramAdimam / / 84 / / sa dhautAMzukabhRt tyaktanepathyasragvilepanaH / tyaktazastraH puNyapoSauSadhaM pauSadhamAdade / / 85 / / darbhasaMstArake tasmin, pratijAgrat sa pauSadham / niSkriyo nRpatistasthau, siddhaH pada ivA'vyaye / / 86 / / 1 sikatAmaye / * sanArIkA vi saM 2, A // 2 prAtaHkAle / 3 zibiram / 4 mokSe / * 'khaccara' iti bhASAyAm / bharatasya digjayArtha pryaannm| || 186|| Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 187 // aSTamAnte nRpaH pUrNapauSadhaH pauSadhaukasaH / zaradabhrAdivA''dityo, niryayAvadhikadhutiH / / 87 / / rAjA sarvArthaniSNAtaH, snAto balividhi vyadhAt / yathAvidhi vidhijJA hi, vismaranti vidhiM na hi // 88 // utpatAkadhvajastambha, prAsAdamiva jaGgamam / zastrAgArAmivA'nekazastrazreNivibhUSitam / / 89 / / caturdigvijayazrINAmivA''hvAnArthamuccakaiH / TaNatkArakRto ghaNTAzcatasrazcArubibhratam / / 90 / / pavanairiva jaGghAlaidharaiH paJcAnanairiva / azvaiH sanAthamadhyAsta, sa rathaM rathinAM varaH / / 91 / / // tribhirvizeSakam / / rAjJo bhAvavizeSajJo, vAsavasyeva mAtaliH / nunoda sArathI rathyAn, razmicAlanamAtrataH / / 92 / / mahAkarigiristomo, mahA'nomakarotkaraH / vilolahayakallolazcitrazastrA'hibhISaNaH / / 93 // ucchaladbhUrajovelo, rathanirghoSagarjitaH / dvitIya iva pAthodhiH, pAthodhi pratyagAnnRpaH / / 94 / / (yugmam) | saMvarddhitAmbunirghoSastrastanakrakulAravaiH / nAbhidaighnaM rathenA'mbho'mbhonidheH so'bhyagAhata / / 95 / / nyasyaikaM lastake hastaM, dvitIyaM tvaMTanItaTe / so'dhijyaM vidadhe dhanva, paJcamInduviDambakam / / 96 / / pANinA kiJcidAkRSya, dhanuA bharatezvaraH / dhanurvedoGkAramivoccaiSTaGkAramakArayat / / 97 / / pAtAladvAranirgacchannAgarAjAnuhArakam / iSudherAcakarSeSu, nijanAmAGkitaM nRpaH / / 98 / / siMhakarNikayA muSTyA, dhRtvA punagrabhAgake / ziJjinyAM nidadhe bANaM, vajradaNDamarAtiSu / / 99 / / sauvarNakarNatADaGkapadmanAlatulAspRzam / AkarNAntaM sa AkarSat, kAJcanaM taM zilImukham / / 100 // 1 trastamakarakulazabdaiH / 2 nAbhipramANam / 3 dhanurmadhyabhAge / 4 jyAropaNasthAne / 5 dhanurguNe / bharatasya digjayArtha prayANam / || 187 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 188 // prasaradbhirmahIbharturnakharatnamarIcibhiH / zuzubhe sa mahAbANaH, sodarairiva veSTitaH / / 101 / / AkRSTakArmukAntaHstho, dIpyamAnaH sa sAyakaH / vyAttAntakamukhaprejjihvAlIlAmupAdade / / 102 // dhanurmaNDalamadhyasthaH, sa madhyamarjagatpatiH / zuzubhe pariveSAntarbhAnumAniva dAruNaH / / 103 / / cAlayiSyati kiM sthAnAnnigrahISyatyathaiSa mAm ? / itIva cukSobha tadA, sarvato lavaNAmbudhiH / / 104 / / athorvIzo bahirmadhye, mukhe puDhe ca sarvadA / nAgAsurasuparNAdidevatAbhiradhiSThitam / / 105 / / AjJAkaraMdUtamiva, zikSAkSarabhayAnakam / abhi mAgadhatIrthezaM, visasarja zilImukham / / 106 ||||yugmm // uddAmapakSasUtkAravAcAlitanabhoGgaNaH / niryayau tatkSaNaM vegAt, sa patrI patrirADiva / / 107 // vidyuddaNDa ivA'mbhodAdulkAgnirgaganAdiva / sphuliGga iva saptArcerlezyArciriva tApasAt / / 108 // zikhIva sUryopalato, vajaM vajribhujAdiva / niSpatannRpakodaNDAdazobhata sa sAyakaH / / 109 / / / / sndaanitkm|| yojanAni dvAdazA'tikramya patrI kSaNena saH / sabhAyAM mAgadhezasya, hRdi zalyamivA'patat / / 110 // akANDakANDapAtena tena mAgadhatIrtharAT / uccaizcukopa daNDAbhiMghaTTaneneva pannagaH // 111 // vakrIkurvan dhruvoryugmaM, kodaNDamiva dAruNam / dadhAnazcakSuSI tAne, dIptAgnivizikhAviva / / 112 / / bhastrApuTe ivotphullIkurvANo nAsikApuTe / sphorayannadharadalaM, takSakAherivA'nujam / / 113 / / lalATe ghaTayan lekhAH, ketUniva nabhastale / gRhNan dakSiNahastena, vArtiko'himivA''yudham / / 114 / / 1 prasAritayamamukhacalajjiGkhAlIlAm / 2 pRthvIpatiH / 3 maNDalAntaH sthitaH sUrya iva / 4 garuDaH / 5 agneH / 6 agniH / 7 akasmAd bANapAtena / 8 daNDatADanena / 9 gAruDikaH / bharatasya digjayArtha prayANam / || 188 // Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 189 / / tADayannAsanaM vAmahastenA'rikapolavat / vAcaM viSArciHsadhrIcImityUce mAgadhAdhipaH / / 115 // ||cturbhiH kalApakam / / airAvaNaradAzchitvA, kastADatAna cikIrSati ? / sauparNeyasya kaH pakSairavataMsAna vidhitsati ? / / 116 / / kaH pannagapatemaulimaNimAlA jighRkSati ? / sahasradIdhiteH ko vA, hayAnapi jihIrSati ? / / 117 / / aprArthitaprArthakaH ko, vIramAnyavimRzyakRta ? / asmAkamasmin sadasi, pracikSepa zaraM kudhIH ? // 118 // suparNa iva sarpasya, darpa tasya harAmyaham / evaM bruvANo rabhasAduttasthau mAgadhAdhipaH / / 119 // bilAdivoragaM kozAta, khaMgadaNDaM cakarSa saH / kampayAmAsa ca vyomni, dhUmaketubhramapradam / / 120 // vArdhiveleva durvAraH, parivAro'pi tatkSaNam / yugapat sakalo'pyasya, sakopATopamutthitaH // 121 // khaDneH kecid divaM cakruH, kRSNavidyunmayImiva / vasunandaizca vizadairanekendumayImiva / / 122 / / nitAntanizitAn kuntAn, khe kecidudalAlayan / kRtAntadantazakalazreNIbhiriva nirmitAn / / 123 / / parazUn kecidujjahurvahnijihvAsahodarAn / svarbhAnubhImaparyantAn, jagRhuH ke'pi mudgarAn / / 124 / / vajrakoTyutkaTAnyanye, zUlAnyAdadire kare / apare daNDabhRddaNDacaNDAn daNDAnudakSipan / / 125 / / cakruH ke'pi karAsphoTaM, vairivisphoTakAraNam / kSveDAnAdaM vyadhuH ke'pi, meghanAdamivorjitam / / 126 / / kecijjahi jahItyUcuH, kecid dhara dhareti ca / tiSTha tiSTheti kecicca, yAhi yAhIti kecana / / 127 / / ityabhUccitrasaMrambhaceSTo yAvat paricchadaH / tasya tAvadamAtyastaM, samyag bANaM nyarupayat / / 128 / / 1 viSajvAlAtulyAm / 2 karNabhUSaNavizeSAn / 3 avicAryakArI / 4 darAt / 5 yuddhasAdhanavizeSaiH / 6 rAhuH / bharatasya digjayArtha prayANam / ||189 / / Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite caturthaH sargaH // 190 // zrIRSabhasvAmi-- caritam / mahAsArANyudArANi, tatra patriNi mantrirAT / dIvyamantrAkSarANIvetyakSarANi vyalokayat / / 129 / / rAjyena yadi vaH kArya, jIvitavyena vA yadi / tataH sevAM kurudhvaM naH, svasarvasvopaDhaukanAt / / 130 / / / ityAdizati vaH sAkSAt, surAsuranarezituH / RSabhasvAminaH sUnurbharatazcakravartyayam / / 131 // mantrI dRSTvA'kSarANyevaM, vijJAyA'vadhinA ca tat / darzayan svAmino bANamuccakairityavocata / / 132 / / bho bhoH sarve rAjalokA !, dhig vo rabhasakAriNaH / svAmino'rthadhiyA'narthadAyino bhaktamAninaH / / 133 / / bharato bharatakSetre, prathamazcakravartyabhUt / sUnuH prathamatIrthezaRSabhasvAmino hyayam / / 134 / / sa eSa yAcate daNDaM, didhArayiSate ca vaH / pAkazAsanavaccaNDazAsanaH zAsanaM nijam / / 135 / / api zoSyeta pAthodhirmerurapyuddhiyeta ca / kRtAnto'pi nihanyetotkSipyetA'pi vasundharA / / 136 / / dambholirapi dalyeta, vidhyApyetA'pi vADavaH / kathaJcana na jIyeta, cakravartI mahItale / / 137 / / ||yugmm|| devA'yaM vAryatAM lokaH, stokadhIrdhImatAMvaraH / praguNIkriyatAM daNDazcakriNe praNato bhava / / 138 / / AkarNya mantrivAcaM tAM, dRSTvA tAnyakSarANi ca / gandhebhagandhamAghrAya, karIva prazazAma saH // 139 / / upAyanamupAdAya, taM ceSU mAgadhAdhipaH / upetya bharatAdhIza, natvA caivaM vyajijJapat / / 140 / / diSTyA dRSTipathaM prApto'syadhunA mama bhUpate! / svAmin ! kumudakhaNDasya, zazAGka iva pArvaNaH / / 141 / / bhagavAnRSabhasvAmI, prathamastIrthakRd yathA / prathamazcakravartI tvaM, tathA vijayase bhuvi // 142 // surebhasya pratIbhaH ko ?, vAyoH pratibalI ca kaH ? | nabhasaH pratimAnaM kaH ?, pratimalazca te'stu kaH ? // 143 / / 1 sAhasakAriNaH / 2 dhArayitumicchati / 3 indravat / 4 vaDavAgniH / 5 alpabuddhiH / bharatasya digjayArtha prayANam / / / 190 // Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 191 / / AkarNAkRSTakodaNDAnniryAtaM te zilImukham / alambhaviSNuH kaH soDhuM, biDaujasa ivA'zanim ? / / 144 / / prasAdaM kurvatA tveSa, pramattasya mama tvayA / karttavyajJApanAyeSuH, praiSi vetripumAniva / / 145 / / ataH paramahaM nAtha !, mahInAthaziromaNe ! / ziromaNimivA''jJAM te, dhArayiSyAmi mUrdhani / 146 / / svAmin! mAgadhatIrthe'smin sthAsyAmyAropitastvayA / tavaiva prAgjayastambha, iva nirda-bhaktibhAk // 147 // ete vayamidaM rAjyameSa sarvaH paricchadaH / tvadIyamevA'nyadapi, zAdhi naH pUrvapattivat // 148 // ityuktvA so'rpayAmAsa, cakriNe patriNaM suraH / tacca mAgadhatIrthAmbhaH, kirITaM kuNDale api // 149 / / tacca rAjA pratIyeSa, mAgadhAdhipatiM ca tam / saccakAra mahAnto hi sevopanatavatsalAH // / 150 / / atha rathaM vAlayitvA pathA tenaiva pArthivaH / skandhAvAraM nijamagAt, sutrAmevA'marAvatIm / / 151 / / avaruhya rathAdaGgaM, prakSAlya saparicchadaH / cakArA'STamabhaktAntapAraNaM bharatezvaraH / / 152 / / tadA mAgadhanAthasya, mahaddharjyA vasudhAdhavaH / cakrasyevopanatasya vidadhe'STAhikotsavam / / 153 / / Adityasyandanasrastamiva tejobhirulbaNam / aSTAhikotsavAnte ca cakraratnaM cacAla khe / / 154 / / dakSiNasyAM varadAmatIrthaM prati yayau tataH / cakraM taccakravartI ca, dhAtuM prAdirivA'nvagAt / / 155 / / prayANaiH pratyahaM gacchan, rAjA yojanamAtrakaiH / dakSiNAbdhi kramAt prApa, mAnasaM rAjahaMsavat / / 156 / / elAlavaGgalavalIkakkolabahale nRpaH / sainyAnyAvAsayAmAsa, dakSiNAmbhodhirodhasi / / 157 / AvAsAn sarvasainyasya, pauSadhaukazca varddhakiH / pUrvavad racayAmAsa, zAsanAccakravarttinaH / / 158 / / varadAmAmaraM citte, kRtvA'STamatapo'karot / nRpatiH pauSadhAgAre, pauSadhaM ca samAdade / / 159 / / prathama parva caturthaH sarga. zrIRSabha-svAmicaritam / bharatasya digjayArthaM prayANam / // / 191 / / Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 192 // pauSadhAnte bahirbhUtvA, nRpaH pauSadhavezmanaH / upAdade dhanuH kAlapRSThaM praSTho dhanurbhRtAm / / 160 / / sarvataH svarNaracitaM, khacitaM ratnakoTibhiH / Aruroha rathaM rAjA, vAsAgAraM jayazriyaH / / 161 / / adhiSThito nRdevenA'tyudArAkAradhAriNA / prAsAda iva devena, zuzubhe sa mahArathaH / / 162 // anukUlamarullolapatAkAmaNDitAmbaraH / sa syandanavaro'mbhodhau, yAnapAtramivA'vizat / / 163 / / rathAGganAbhidvayasaM, gatvA jalanidherjalam / rathastasthau rathAgrasthasArathiskhalitairhayaiH / / 164 / / antevAsinamAcArya, iva vizvambharApatiH / AnatIkRtya vidadhe'dhiguNaM vizikhAsanam / / 165 // saMgrAmanATakArambhanAndInirghoSamuccakaiH / AhvAnamantraM kAlasya, jyATaGkAraM cakAra saH / / 166 / / AkRSya bANadherbANaM, nyadhAd bANAsane nRpaH / bhAlAntarAlaracitatilakazrImalimlucam / / 167 / / vakrIkRtasya dhanuSo, madhye dhUrdhamadAyinam / zilImukhaM mahInAthaH, karNAhamupAnayat / / 168 / / kiM karomIti vijJIpsumiva karNAntamAgatam / visasarja zaraM rAjA, varadAmAdhipaM prati / / 169 // zailaiH patatpavibhrAntyA, tAyabhrAntyA ca pannagaiH / abdhinA cA'paraurvAgnibhrAntyA samayamIkSitaH / / 170 // gaganaM dyotayannuccairgatvA dvAdazayojanIm / bANaH so'patadulkeva, varadAmezaparSadi / / 171 / / / / yugmm|| vidviSatpreSitaM ghAtakAraM naramivA'grata / patitaM prekSya taM bANaM, cukopa varadAmarAT / / 172 / / udvela iva pAthodhiruddhAntabhUtaraGgitaH / uddAmAM varadAmezo, vAcamevamavocata / / 173 / / kenA'dha kesarI suptaH, paMdA spRSTvA prabodhitaH ? / kasya vAcayituM patramadhodakSepi mRtyunA ? || 174 // 1 dhurA / 2 karNapayantam / 3 anyavaDavAgnibhrAntyA / 4 pAna / / bharatasya digjayArtha prayANam / | | 192 / Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva caturthaH sargaH // 193 // zrIRSabhasvAmicaritam / kuSThIvotpannavairAgyo, jIvitavyasya ko'thavA ? / cikSepa yo rabhasayA, mama parSadi patriNam / / 175 / / tamanenaiva bANena, hanmIti varadAmarAT / utthAya pANinA bANaM, taM kopagrahilo'grahIt / / 176 // mAgadhAdhIzvara iva, varadAmezvarastataH / tAni tatrA'kSarANIkSAJcakre patriNi cakriNaH // 177 // tAnyakSarANi samprekSyA'hirnAgadamanImiva / varadAmapatiH sadyo'pyazAmyaditi cA'bravIt / / 178 // maNDUka iva kRSNAhezcapeTAM dAtumudyataH / prajihIrSurviSANAbhyAmuraghra iva dantinaH / / 179 / / pipAtayiSurudhiM, dazanAbhyAmiva dvipaH / mandadhIratenA'smi, yuyutsuzcakavartinA / / 180 // bhavatvadyApi no kiJcid, vinaSTamiti sa bruvan / upAyanAnyupAnetuM, divyAni svAn samAdizat // 181 / / tatastaM zaramAdAya, prAbhRtAnyadbhutAni ca / ArSabhi so'bhyagAdindra, iva zrIRSabhadhvajam / / 182 / / sa natvA tamuvAcaivamadya kSmApuruhUta ! te / dUteneva samAhUtaH, patriNA'hamihA''gamam / / 183 / / tvAmihA''yAtamurvIza!, na svayaM yadupAgamam / sahasva me tadajJasya, nihate doSamajJatA / / 184 / / zrAntenevA''zramaH pUrNa, tRSiteneva palvalam / svAminnasvAminA svAmI, mayA prApto'si samprati / / 185 // adya prabhRti bhUnAtha !, sthApito'hamiha tvayA / sthAsyAmi bhavato velAdharo giririvodadheH / / 186 / / ityuktvA bharatezAya, nirbharaM bhaktibhAgasau / arpayAmAsa taM bANaM, nyAsIkRtamivA'grataH / / 187 / / kaTIsUtraM ratnamayaM, rocIrocitadiGmukham / rAjJaH so'dAt tigmarocI rocibhiriva gumphitam / / 188 // purato bharatezasya, DhaukayAmAsa cojjvalam / muktArAzi yazorAzimiva svaM cirasaJcitam // 189 / / 1 mekaH / 2 zrRGgAbhyAm / 3 meSaH / 4 parvatam / 5 bharatam / 6 he pRthvIndra ! |7 laghujalAzayaH / bharatasya digvijyH| // 193 // Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 194 / / mahIpaterupadadAvavadAtodyatadyutim / ratnAkarasya sarvasvamiva ratnotkaraM ca saH / / 190 / / tat sarvamagrahId rAjA'nvagrahId varadAmapam / asthApayacca tatraiva taM kIrttanamiva svakam / / 191 / / varadAmezamAbhASya, saprasAdaM visRjya ca / jagAma jagatInAtho, vijayI zibiraM nijam // / 192 // avatIrya rathAt snAtvA'STamabhaktAntapAraNam / cakre samaM parijanaiH, sa rAjarajanIkaraH // 123 // varadAmAdhipasyA'tha, sa cakre'STAhnikotsavam / loke mahattvadAnAya, mahantyAtmIyamIzvarAH / / 194 // prati pratIcIM prAcInabarhiranya ivaujasA / cakrI cakrAnugo'cAlIt, prabhAsAbhimukhaM tataH // 195 // pUrayan rodasIrandhra, nIrandhraH sainyareNubhiH / sa prayANaiH katipayaiH, payodhi prApa pazcimam / / 196 / / tataH kramukatAmbUlInAlikerIvanAkule / skandhAvAraM vinidadhe, sa rodhasyaparodadheH / / 197 / / prabhAsanAthamuddizyA'STamabhaktaM vyadhAt tataH / rAjA jagrAha ca prAgvat, pauSadhaM pauSadhaukasi / / 198 // pauSadhAnte samAruhya, syandanaM medinIpatiH / praviveza payorAzi, pAzapANirivA'paraH / / 199 / / atikramya jalaM cakranAbhidaghnaM mahIpatiH / syandanaM dhArayAmAsA'dhijyaM ca vidadhe dhanuH // 200 // jayazrIkelivallekyA, dhanuryaSTervizAMpatiH / pANinA vAdayAmAsa, maurvI tantrImivoccakaiH // 201 // zaraM cakarSa zeradhernIradhervetradaNDavat / Asayacca nRpo bANAsane'tithimivA''sane / / 202 / / tataH prabhAsAbhimukhaM, taM cikSepa zilImukham / AdityabimbAdAkRSTamivaikaM kiraNaM nRpaH / / 203 / 1 kIrtikArakamiva / 2 rAjacandraH / 3 pUjayanti / 4 indraH / 5 dyAvAbhUmI / 6 ghanaiH / 7 pUgavRkSAH / 8 pazcima samudrasya / 9 varuNaH / 10 rathAGganAbhipramANam | 11 jayalakSmIkrIDAvINAyAH / 12 niSaGgAt / 13 vRkSavizeSaH / prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / bharatasya digvijayaH / / / 194 / / Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 195 // vegAd vAyurivolacaya, vArddhAdazayojanIm / dyA bhAbhirbhAsayan prApa, sa prabhAsezavezmani // 204 / / kruddhaH so'pi zaraM prekSya prekSya tatrA'kSarANi ca / sadyo'zAmyannaTa iva, prAduSkRtarasAntaraH / / 205 // taM patriNamupAdAyopadAmapyaparAM svayam / yayau bhUpaM prabhAsezo, natvA caivaM vyajijJapat / / 206 / / adya deva ! prabhAso'smi, bhAsitaH svAminA tvayA / raveH karaiH kamalAni, kamalAni bhavanti hi // 207 // eSa pratyagdigantasthaH, sAmanta iva te prabho ! / sarvadA zAsanaM mUrnA, dhAsyAmyavanizAsana ! / / 208 // ityuktvA bharatezasya, tamAdau prahitaM zaram / khalUrikApattiriva, prabhAsapatirArpayat / / 209 // kaTakAni kaTIsUtraM, cUDAmaNimuromaNim / niSkAdi cA'rpayad rAjJe, mUrta teja iva svakam / / 210 // tasyA''zvAsakRte sarva, tadurvIpatiragrahIt / prabhoH prasAdacihna hi, prAbhUtAMdAnamAdimam / / 211 / / tatraiva sthApayitvA tamAvAla iva pAdapam / sa Ayayau punaH skandhAvAraM vairinivAraNaH / / 212 / / tatkAlaM gRhiralena, kalpAvaniruheva saH / upanItairdivyabhojyairvidadhe'STamapAraNam / / 213 // nRpaH prabhAsadevasya, cakre cA'STAhikotsavam / Adau sAmantamAtrasyA'pyucitAH pratipattayaH / / 214 // anudIpamivA''loko'nucakraM bhUpatiryayau / tataH sindhormahAsindho, rodhaH prApa ca dakSiNam / / 215 / / pUrvAbhimukhamurvIzo, gatvA tenaiva rodhasA / nikaSA sindhusadanaM, skandhAvAraM nyavIvizat / / 216 // aSTamaM vidadhe tatra, sindhuM manasikRtya saH / AsanaM sindhudevyAzcA'calad vAtAhatormivat / / 217 // tataH sA'vadhinA'jJAsIdAyAtaM cakravarttinam / prabhUtaiH prAbhRtairdivyaistaM cA'rcitumupAyayau // 218 // 1 zastrAbhyAsabhUmiH / 2 vakSaHsthalamaNim / 3 dInArAdi / 4 upAyanagrahaNam / 5 kalpavRkSeNa / 6 satkArAH / 7 samIpe / bharatasya digvijaya / // 195 // Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 196 // tato jayajayetyAzI:pUrvakaM sA nabhaHsthitA / ityUce'trA'smi te cakrin !, kiGkarI karavANi kim ? // 219 // zrIdevyA iva sarvasvaM, nidhInAmiva santatim / sA'STottaraM ratnakumbhasahasraM bhUbhuje dadau / / 220 // sahodvoDhuM prakRtayoriva kIrtijayazriyoH / yogye nRpataye'yacchad, ratnabhadrAsane ca sA / / 221 // nAgarAjaziroratnAnyuddhRtyeva vinirmitAn / dIpraratnamayAn rAje, sA dadau bAhurakSakAn // 222 !! madhyotkIrNArkabimbAbhAnadatta kaTakAMzca sA / mRdUni muSTigrAhyANi, divyAni vasanAni ca / / 223 / / tatsarvaM pratijagrAha, sa sindhoH sindhurADiva / tAM sa prasAdAlApena, pramodya visasarja ca / / 224 / / athA'bhinavarAkendusodare svarNabhAjane / cakArA'STamabhaktAntabhojanaM bhUbhujAM vibhuH / / 225 / / sindhudevyA naradevo, vidadhe'STAhikotsavam / daryamAnapathazcakreNA'gregveva cacAla ca / / 226 / / dizodakpUrvayA gacchan, krameNa bharatezvaraH / bharatArddhadvayAghATa, prApa vaitAThyaparvatam / / 227 / / nitambe dakSiNe tasya, skandhAvAraM nyavIvizat / antarIyamiva kSmApo, vistArAyAmazobhitam / / 228 / / cakArA'STamabhaktaM ca, tatra vizvambharApatiH / vaitADhyAdrikumArasya, paryakampiSTa cA''sanam / / 229 // utpanno bharatakSetre, prathamazcakravartyasau / ityajJAsIdavadhinA, vaitAThyAdrikumArakaH // 230 // athA'bhyagAt sa bharataM, vyomasthazcA'bravIdidam / prabho! jaya jayaiSo'smi, sevakaste prazAdhi mAm // 231 // sa mahAANi ratnAni, ratnAlaGkaraNAni ca / devadUSyANi ca rAjJe, kozAyukta ivA''rpayat // 232 // bhadrAsanAni bhadrANi, bhUyAsyavanizAsine / pratApasampadaH krIDAvezmAni vitatAra saH // 233 / / 1 abhinavapUrNimAcandrasadRze / 2 agragAminA / 3 bharatArddhadvayasImAnam / 4 pRthvIpatiH / bharatasya digvijayaH / // 196 // Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkApuruSacarite / / 197 / / tasya pratyagrahIt tacca, sarvaM sarvasahApatiH / alubdhA api gRhNanti, bhRtyAnugrahahetunA / / 234 // nRpastamatha sambhASya, visasarja sagauravam / mahAnto nA'vajAnanti, nRmAtramapi saMzritam / / 235 / / cakArA'STamabhaktAnte, pAraNaM pRthivIpatiH / cakre ca vaitADhyagiridevasyA'STAhnikotsavam // 236 // guhAM tamisrAmuddizya, cakraranaM tato'calat / rAjA'pyagAt tasya padAnveSakasyeva pRSThataH // 237 // gatvA tamisrAsavidhe, sainyAnyAvAsayannRpaH / vidyAdharapurANIvA'vatIrNAni gireradhaH / / 238 // kRtvA manasi bhUpAlaH kRtamAlamathA'maram / cakre'STamatapo'cAlIt, tasya devasya cA''sanam / / 239 / / so'jJAsIdavadhijJAnAdAgataM cakravartinam / AjagAmA'rcituM taM ca, cirAd gurumivA'tithim // 240 // svAmin ! tamisrAdvAre'smin, dvArapAla ivA'smi te / iti bruvan mahIbhartuH, sa sevAM pratyapadyata / 241 // strIratnayogyaM tilakacaturdazamanuttamam / divyAbharaNasambhAraM vitatAra sa bhUbhuje // 242 // tadyogyAni ca mAlyAni, divyAni vasanAni ca / so'dAd rAjJe dhAritAni, prAk tadarthamivA''darAt // 243 // rAjA tadAdade sarvaM kRtArthA api bhUbhujaH / na tyajanti dizo daNDaM cihna digvijayazriyaH // / 244 / / prasAdenA'timahatA, sambhASya visasarja tam / ziSyamadhyayanaprAnta, upAdhyAya ivA'DerSabhiH / / 245 / / bhUnyastabhAjanairagre, bhuJjAnai rAjakuJjaraiH / svAMzairiva pRthagbhUtaiH samaM cakre sa pAraNam / / 246 / / so'karot kRtamAlasya, devasyA'Syahikotsavam / prabhavaH praNipAtena gRhItAH kiM na kurvate ? // 247 // suSeNAbhidhamanyedyuH, senApatimilApatiH / samAhUya heririva, naigameSiNamAdizat / / 248 // 1 pRthvIpatiH / 2 avajJAM kurvanti / bhaktasya khaMtA // 3 bharataH / 4 bhUmisthApitapAtraiH / 5 indraH / prathamaM parva caturthaH : zrIRSabha svAmi caritam / bharatasya digvijayaH / / / 197 / / Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite | prathama parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 198 // sindhusAgaravaitAvyasImAnaM sindhuniSkuTam / dakSiNaM sAdhayottIrya, carmaratnena nimnagAm / / 249 / / badarIvaNavat tatra, mlecchAnAyudhayaSTibhiH / tADayitvA citraratnasarvasvaphalamAhareH / / 250 // tataH sa senAdhipatibhRgAdhipatirojasA / tejasA tejasAMnAtho, dhiSaNo dhiSaNAguNaiH / / 251 // nimnAnAM niSkuTAnAM ca, jalasthalabhuvAmapi / anyeSAmapi durgAgAM, tajjanmeva pracAravit / / 252 // sampUrNalakSaNaH sarvamlecchabhASAvicakSaNaH / zirasA zAsanaM bhartustatprasAdamivA''dade / / 253 // ||tribhirvishesskm // praNamya svAminaM gatvA, svAvAse nidideza saH / sAmantAdIn prayANAya, praticchandAnivA''tmanaH // 254 / / atha snAtvA kRtabalirmahAya'svalpabhUSaNaH / saMvarmitaH kRtaprAyazcittakautukamaGgalaH / / 255 / / jayazriyA''liGganAya, prakSiptAmiva dolatAm / ratnauveyakaM divyaM, dhArayan kaNThakandale / / 256 // zobhitazcihnapaTTena, paTTadvipa ivoccakaiH / gRhItAstraH kaTau bibhranmUrttA zaktimiva kSurIm / / 257 / / bibhrANaH svarNatUNIrAvatucchau saralAkRtI / pRSThato'pi raNaM kartu, dordaNDAviva vaikriyau / / 258 // gaNanetRdaNDanetRzreSThibhiH sArthavAhibhiH / sandhipAlacarAdyaizca, yuvarAja ivA''vRtaH / / 259 // Aruroha sa senAnIrgajaratnaM nagonnatam / nizcalAnAsanastenA''sanena saMhabhUriva / / 260 / / ||ssbhiH kulakam / / 1 sUryaH / 2 bRhaspatiH / 3 buddhiguNaiH / 4 mArgavettA / 5 pratibimbarupAn / 6 mahAmUlyasvalpAbharaNaH / 7 ralamaya grIvAbharaNam / 8 pradhAnahastI / 9 parvatonnatam / 10 sahajAtaH iva / bharatasya digvijaya / // 198 / / Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 199 / / zobhamAnaH sitacchatracAmaraiH so'maropamaH / vAraNaM prerayAmAsa, caraNAGguSThasaMjJayA / / 261 / / samaM rAjJo'rddhasainyena, sa gatvA sindhurodhasi / asthAduddhUtarajasA, setubandhamivAdadhat / / 262 // yojanAnyedhate spRSTaM, yacca dvAdaza yatra ca / prAtaruptAni dhAnyAni, niSpadyante dinAtyaye / / 263 // naMdInadanadInAthAmbhaHsu yat tAraNakSamam / tat sampasparza hastena, carmaralaM camUpatiH // 264 / / / / sandAnitakam / / naisargikaprabhAvena, prasasAra taTadvayam / taccarmaratnaM prakSiptaM, salilopari tailavat // 265 // saha camvA camUnAthazcarmaratnena tena saH / uttIrya padyayevA''padApagAyAH paraM taTam / / 266 / / taM sisAdhayiSuH sarvaM, sindhordakSiNaniSkuTam / kalpAntapAthodhiriva, prasasAra camUpatiH / / 267 / / dhanurnirghoSabUtkAradAruNo raNakautukI / lIlayaiva parAjigye, sa siMha iva siMhalAn / / 268 // barbarAnAtmaisAccakre, mUlyAttAniva kiGkarAn / TaGkaNAnaGkayAmAsa, rAjAGakena hayAniva / / 269 / / ratnAkaramivAnIraM, ratnamANikyapUritam / ajayajjavanadvIpa, naradvIpI sa lIlayA // 270 // tathA kAlamukhAstena, jigyire te yathA'bhavan / abhuJjAnA api mukhe, kSiptapaJcAGgulIdalAH / / 271 / / mlecchA jonakanAmAnastasya prasarataH sataH / Asan parAGmukhA vAyoriva pAdapapallavAH / / 272 // aparA api vaitADhyaparvatopartyakAsthitAH / mlecchajAtIrvijigye so'hijAtIriva vArttikaH // / 273 / / prauDhapratApaprasaraH, prasarannanivAritam / AkrAmat kacchadezorvI sarvAM divamivA'ryamA // 274 // 1 nadIhradasamudrajaleSu / sacamUkazca / 2 nadyAH / 3 vazIcakre / 4 naravyAghraH / 5 parvatAsannabhUmisthitAH / 6 gAruDikaH / prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / bharatasya digvijayaH / / / 199 / / Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 200 // iti niSkuTamAkramya, paJcAnana ivA'TavIm / samoyA kacchadezasya, tasthau susthazcamUpatiH / / 275 // mlecchabhUpatayastatra, vicitropAyanaiH samam / senApatiM samApeturbhaktyA patimiva striyaH / / 276 / / ratlasvarNotkarAn kecit, svarNazailataTopamAn / keciccalitavindhyAdrikalpAn karaTino daduH / / 277 / / || kecid vizrANayAmAsurvAjino'tyairkavAjinaH / kecidaJjananiSpannAn, rathAn devarathopamAn / / 278 / / tatrA'nyadapi yat sAraM, tasmai sarve'pi tad daduH / giribhyo'pi saritkRSTaM, ratnaM ratnAkare vrajet / / 279 // tavA''yuktA ivA''dezakarA vayamataH param / sthAsyAmaH svasvaviSayeSvityUcuste camUpatim / / 280 / / mahIbhujastAn yathArha, satkRtya visasarja saH / pUrvavacca sukhaM sindhumuttatAra taraGgiNIm / / 281 // mlecchebhya AhRtaM sarvaM, taM daNDaM daNDanAyakaH / dohadaM kIrtivallInAM, DhaukayAmAsa cakriNe / / 282 / / satkRtaH kRtinA so'tha, prasAdAccakravarttinA / visRSTazca prahRSTo'gAnnijAvAsaM camUpatiH / / 283 // ayodhyAyAmiva sukhaM, tatrA'sthAd bharatezvaraH / siMha prayAti yatrA'pi, tasyaukaH svaM tadeva hi / / 284 / / anyedhurAhUya camUpatiM bhUpatirAdizat / uddhATaya tamisrAyAH, kapATadvitayImiti / / 285 // AjJAM narapatermAlAmivopAdAya maulinA / avidUre tamisrAyA, gatvA tasthau camUpatiH / / 286 / / kRtvA manasi senAnIH, kRtamAlamathA'maram / cakre'STamatapaH sarvAstapomUlA hi siddhayaH / / 287 // senApatiratha snAtaH, zvetasaMvyAnapakSabhRt / niryayau snAnasadanAt, saraso rAjahaMsavat / / 288 / / sauvarNaM dhUpadahanaM, lIlAsvarNAravindavat / suSeNaH pANinA bibhrat, tamisrAdvAramAsadat / / 289 / / 1 siMhaH / 2 gajAn / 3 atikrAntasUryAzvAn / 4 nadyAkuSTam / bharatasya digvijayaH / / / 200 / / Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarita / / 201 / / tatra cAlokayAmAsa, kapATau prANamacca saH / mahAntaH zaktimanto'pi prathamaM sAma kurvate // 290 // vaitADhyasaJcaradvidyAdharastrIstambhanauSadham / aSTAhnikotsavaM tatra, sa vyadhatta maharddhikam // 291 // akhaNDaistandulairaSTamaGgalIM maGgalAvahAm / maNDalaM mAntrika ivA''lilekha pRtanApatiH / / 292 / / vajraM vajradharasyeva, cakriNo vairisUdanam / daNDaratnamupAdatta, svahastena camUpatiH / / 293 // AjighAMsurapAkrAmat, saptASTAni padAni saH / manAgapasaratyeva prajihIrSurgajo'pi hi / / 294 // senAnIstena daNDena, triH kapATAvatADayat / uccaistarAM kandarAM tAmAtodyamiva nAdayan / / 295 // vaitADhyapRthivIdhrasya, vilocanapuTe iva / bADhamujjaghaTAte te, kapATe vajranirmite // 296 // tato vighaTamAnau tau, kapATau daNDatADanAt / taDattaDiti kurvANau, cakrandaturivoccakaiH / / 297 / / udagbharatakhaNDAnAM, jayaprasthAnamaGgalam / kapATodghATanaM rAjJe, senAnAtho vyajijJapat / / 298 // hastiratnaM samAruDhaH praruDhaprauDhavikramaH / athA''yayau tamisrAyAM, narendrazcandramA iva / / 299 // mUrddhasthena zikhAbandheneva yena kadA'pi hi / uparsergA na jAyante, tiryagnarasurodbhavAH / / 300 / / andhakAramivA'zeSaM, yena duHkhaM praNazyati / zastraghAtA iva rujaH prabhavanti na yena ca // 301 // nRpo yakSasahasreNA'dhiSThitaM caturaGgulam / uddyotakaM bhAskaravanmaNiratnaM tadAdade / / 302 / / // tribhirvizeSakam // dakSiNe kumbhinaH kumbhasthale so'riniSUdanaH / pUrNakumbha iva svarNapidhAnaM nidadhe ca tat / / 303 // 1 senApatiH / 2 trivAram / 3 vaitADhyaparvatasya / 4 upadravAH / prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / bharatasya digvijayaH / / / 201 / / Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 202 // ASAR caturaGgacamUcakrayuktazcakrAnugastataH / praviveza guhAdvAra, kesarIva nRkesarI / / 304 / / aSTasuvarNapramANaM, SaTtalaM dvAdazAsrikam / samatalaM mAnonmAnapramANayogasaMyutam / / 305 / / sarvadA'dhiSThitaM yakSasahasreNA'STakarNikam / yojanAni dvAdazA'ndhakAranyakkArakAraNam / / 306 // adhikaraNIsaMsthAnaM, sUryacandrAnalaprabham / nRpatiH kAkiNIratnaM, caturaDulanAdade // 307 // ||tribhirvishesskm / / gomUtrikAkramAta tena, sa guhApArzvayordvayoH / yojanAnte yojanAnte, maNDalAnyAlikhan yayau / / 308 // dhanuHpaJcazatAyAmAnyekaikamekayojanam / uddyotakArINyekonapaJcAzat tAni jajJire / / 309 / / tAvat sthAyIni tAnyAsan, guhA codghATitAnanA / yAvajjIvati kalyANI, cakravartI mahItale // 310 // maNDalAnAM prakAzena, tenA'praskhalitA camUH / saJcacAra sukhaM cakraratnAnuganRpAnugA / / 311 // sA guhA saJcarantIbhizcamUbhizcakravartinaH / asurAdibalai ratnaprabhAmadhyamivA''babhau // 312 // antaH saJcaratA tena, camUcakreNa sA guhA / AsIduddAmani?SA, manthAneneva manthanI / / 313 // rathaiH sImantitaH sadyo'zvakhuraiH kSuNNakarkaraH / jajJe purIpatha iva, sa khilo'pi guhApathaH / / 314 / / antaHsthitena sA tena, senAlokena kandarA / tirazcInatvamApannA, lokanAlirivA'bhavat // 315 // madhyabhAge tamisrAyAH, saMvyAnarasane iva / nRpaH prApadathonmanA-nimagne nAma nimnaMge // 316 / / yAmyodagbharatakSetrArddhAbhyAmAgacchatAM nRNAm / AjJAlekhe iva kRte, te nadIchaMdato'driNA // 317 / / 1 dvAdazakoNakam / 2 manthanaghaTI / 3 saJcArarahito'pi / 4 adhavastramekhale / 5 nadyau / 6 nadImiSeNa / bharatasya digvijayaH / // 202 // ASHRS505 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmi // 203 // caritam / tumbIphalamivaikasyAmunmajjati zilA'pi hi / zileva tumbIphalamapyanyasyAM tu nimajjati / / 318 // tamisrAyAH pUrvabhitternirgate te tu gacchataH / bhitteH pratIcyA madhyena, sindhau saGgamamApnutaH / / 319 / / babandha varddhakiH padyAmanavadyAM tatastayoH / vaitADhyAdrikumArasya, rahaHzayyAmivA''yatAm / / 320 // padyA kSaNena sA jajJe, cakrabhRdvarddhakaH khalu / gehAkAradrumebhyo hi, kAlakSepo na vAstunaH / / 321 / / bhUyobhirapi pASANaiH, kRtA suzliSTasandhibhiH / reje tAvatpramANaikapASANaghaTiteva sA / / 322 / / sA pANivat samatalA, vajravacca draDhIyasI / guhAdvArakapATAbhyAmivA'lakSyata nirmitA / / 323 / / sasainyo'pi sukhenaiva, nimnage dustare api / samarthaH padavidhivaccakravartuttatAra te / / 324 / / guhAyA uttaraM dvAramuttarAzAmukhopamam / saha camvA kramAd gacchannAsadanmedinIpatiH / / 325 / / AkAghAtanirghoSaM, yAmyadvArakapATayoH / bhItAvivojjaghaTAte, tatkapATau svayaM kSaNAt / / 326 / / tadA vighaTamAnau tau, saratsaritizabdataH / saraNapreraNamiva, cakrisainyasya cakratuH / / 327 / / guhAyAH pArzvabhittibhyAM, tathA saMzliSya saMsthitau / alakSyetAM yathA tatrA'bhUtapUrvAvivArI / / 328 / / atha prathamatazcakraM, purogaM cakravartinaH / nirjagAma guhAmadhyAdabhramadhyAdivA'ryamA / / 329 // mahIyasA mahInAtho, guhAdvAreNa tena ca / balIndra iva pAtAlavivareNa viniryayau / / 330 // tasyA guhAyA niHzaGkalIlAgamanazAlinaH / niryayurdantino vindhyasAnumadrAdiva / / 331 // guhAto valgu valganto, nirgacchanti sma vAjinaH / ammodhimadhyanirgacchadarkavAjiviDambinaH / / 332 / / 1 etadAkhyakalpavRkSebhyaH / 2 kapATau / bharatasya digvijayaH / / / 203 // Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmi // 204 / / caritam / vaitADhyakandarAdADhyakuTIga divA'kSatAH / nAdayantaH svanAdaiA, nirIyuH syandanA api // 333 // pattayo'pi viniSpeturmahaujaskA guhAmukhAt / sadyaH sphuTitavalmIkavadanAdiva pannagAH / / 334 / / paJcAzadyojanAyAmA, tAmatikramya kandarAm / udagbharatavarSAddhaM, vijetuM prAvizannRpaH / / 335 / / kirAtAstatra nivasantyApAtA nAma durmadAH / ADhyA mahaujaso dIptA, bhUmiSThA iva dAnavAH / / 336 / / te'vicchinnamahAhaHzayanAsanavAhanAH / analpasvarNarajatAH, kuberasyeva gotriNaH / / 337 // bahujIvadhanAste ca, bahudAsaparicchadAH / ajAtAbhibhavAH prAyaH, surodhAnadrumA iva / / 338 / / anekasamparAyeSu, niyUMDhabalazaktayaH / mahAzakaTabhAreSu, mahokSA iva te sadA / / 339 / / prasahya bharatAdhIze, kRtAnta iva sarpati / aniSTazasinasteSAmutpAtA abhavanniti // 340 / / caladbharatasainyaprAgbhAramArairivA'ditA / prakampitagRhodyAnA, pracakampe vasundharA / / 341 / / digantavyApibhiH prauDhaiH, pratApairiva cakriNaH / ajAyanta dizA dAhA, dAvAnalasahodarAH // 342 // kSaratA rajasA'tyantamanAlokanabhAjanam / babhUvuH kakubhaH sarvAH, puSpavatya iva striyaH // 343 / / duHzravakrUranirghoSA, AsphalantaH parasparam / payonidhAviva grAhA, durvAtA vijajRmbhire / / 344 / / nipeturgaganAdulkA, ulmukAnIva sarvataH / samastamlecchavyAghrANAM, prakSobhasya nibandhanam / / 345 / / abhavan vajranirghAtA, mahAnirghoSabhISaNAH / kruddhotthitakRtAntasya, hastaghAtA iva kSitau // 346 // sthAne sthAne kAkacillamaNDalAni nabhastale / premuH samupasarpantyAchatrANIvA'ntakazriyaH // 347 // 1 dhanADhyagRhagarmAd iva / 2 kSatarahitAH / 3 bhUmisthitAH / 4 anekayuddheSu / 5 rajasvalAH / 6 matsyavizeSAH / bharatasya digvijayaH / ||204 / / Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite caturthaH sargaH / 205 // zrIRSabhasvAmicaritam / atha sauvarNasannAhaparazuprAsarazmibhiH / sahasrarazmi kurvANaM, koTirazmimivA'mbare / / 348 / / danturAmbaramuddaNDairdaNDakodaNDamudgaraiH / dhvajasthavyAghrasiMhAhitrastAmbaracarIgaNam // 349 // mahAdvipaghaTAmeghAndhakAritadigAnanam / mayAnanaparisparddhirathAgramakarAnanam / / 350 / / khurAghAtaisturaGgANAM, pATayantamiva kSitim / jayatUryaravai|raiH, sphoTayantamidA'mbaram / / 351 / / bhaumeno'gresareNA'rkamiva cakreNa bhISaNam / AyAntaM bharataM dRSTvA, kirAtAzcukupustarAm / / / / paJcabhiH kulakam / / mithaH sambhUya te krUraigrahamaitrIviDambinaH / avanI saMjihIrSanta, iva sakrodhamabhyadhuH // 353 // aprArthitaprArthayitA, ko'yaM bAla ivA'lpadhIH / pRthagjana iva zrIhIdhRtikIrtivivarjitaH // 354 / / parikSINapuNyacaturdazIko hInalakSaNaH / asmadviSayamAyAti, mRgaH siMhaguhAmiva ? / / 355 / / tadenamuddhatAkAraM, prasarantamapi kSaNAt / mahAvAtA ivA'mbhodaM, prakSipAmo dizodizi / / 356 / / ityuccairvibruvANAste, sambhUya bharataM prati / udatiSThanta yuddhAya, pratyabdaM zarabhA iva / / 357 // abhedyAn kUrmapRSThAsthizakalairiva nirmitAn / sannAhAn dhArayAmAsuH, kirAtapatayo'tha te // 358 / / dizanti mUrnAmutkezanizAcaraziraHzriyam / RkSAdikezacchannAni, zirastrANAni te dadhuH / / 359 // utsAhenocchrasabehatayA sannAhajAlikAH / truTanti sma pratimuhuraho ! teSAM raNotkatA / / 360 // zirobhirutkacaisteSAM, zirastrANAnyudAsire / trAtA kimaparo'smAkamityamarSavazAdiva / / 361 / / kecit kupitakInAzabhrakuTIkuTilAnyadhuH / dhaSi zRGgaghaTitAnyadhijyIkRtya lIlayA // 362 / / 1 khecarIgaNam / 2 maGgalagraheNa / 3 ravimaGgalazanirAhuketurupAH / 4 aSTapadaH / 5 bhallUkAdi / 6 raNotkaNThatA / bharatasya digvijayaH / // 205 // Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 206 // ke'pi saGgadurvArAMstaravArIn bhayaGkarAn / kozAdAcakRSurlIlArtalpakalpAn jayazriyaH / / 363 / / keciduddadhire daNDAn, daNDapANerivA'nujAH / kuntAnanarttayan ke'pi, ketUniva nabhastale / / 364 // zUlAnyadhArayan ke'pi, zUlAkarttumiva dviSaH / prItaye pretairAjasyA''mantritasya raNotsave // 365 // vidviSadvartikAcakraprANasarvasvataskarAn / ayaHzalyAn nidadhire, zyenAniva kare'pare / / 366 / / pipAtayiSava iva, nabhastastArakotkaram / kecidAdadire sadyo, mudgarAnuddharaiH karaiH / / 367 / / vividhAnyAyudhAnyanye'pyadhurAyodhanecchyA / vinA zastraM na ko'pyAsId, vinA viSamivoragaH / / 368 // uddizya bharatAnIkamanIkarasalAlasAH / abhyadhAvannekakAlamekAtmAna ivA'tha te / / 369 / / bharatasyA'grasainyena, sArddhaM yuyudhire rayAt / mlecchAH zastrANi varSanto'riSTathebdAH karrakAniva // 370 / / bhuvo madhyAdivotpeturdiGmukhebhya ivA'patan / petuzca vyomata iva, tebhyaH zastrANi sarvataH / / 371 // bharatezAgrasenAyAM, kirAtAnAM zilImukhaiH / na tadAsInna yad bhinnaM, durjanAnAmivoktibhiH // 372 // mlecchasainyena paryastA, bharatezAgrasAdinaH / nadImukhormaya ivA'valan vAridhivelayA // 373 // cakriNaH kariNastre, rasanto virasasvaram / nimnatsu mlecchasiMheSu, zilImukhanakhaiH zitaiH / / 374 // tADitA mlecchasubhaTaizcaNDairdaNDAyudhairmuhuH / bhUpateH pattaya peturlulantaH kandukA iva / / 375 / / svacchandaM mlecchasainyena, nRpAgradhvajinIrathAH / abhajyanta gadAghAtairvajraghAtairivA'drayaH / / 376 / / timiGgilairiva mlecchaistasmin samarasAgare / grastatrastaM nRpacamUnakracakramajAyata / / 377 / / 1 khaDgAn / 2 lIlAzayyAsadRzAn / 3 yamasya / 4 lohazalyAn / 5 utpAtameghAH / 6 varSopalAn / 7 mahAmatsyaiH / prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabha svAmicaritam / bharatasya digvijayaH / // 206 // Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 207 // m| catulanAkharaM, vRtta bAlAmabhiryutama anAthAmiva tAM senA, senAnAthaH parAjitAm / pazyan suSeNaH kopenA'nodi rAjJa ivA''jJayA / / 378 // AtAmranayanastAmravadanaH sa kSaNAdabhUt / durIkSo nararupeNa, vaizvAnara iva svayam // 379 / / rakSorAja ivA'zeSAn, grasituM parasainikAn / svayaM saMvarmayAmAsa, suSeNaH pRtanApatiH / / 380 // utsAhocchrasadaGgatvAdatigADhatvamAgatam / sauvarNa varma senAnyastvagantaramivA'zubhat // 381 // azItyaGgulamucchreityAmekanyUnazatAGgulam / pariNAhe dairghya punaraSTottarazatAGgulam // 382 // dvAtriMzadaGgulotsedhaM, satatonnatamaulikam / caturaDulakarNaM ca, viMzatyakulabAhukam / / 383 / / SoDazAGgulajacAkaM, caturahulajAnukam / caturaDaloccakhuraM, vRttaM valitamadhyakam / / 384 / / vizAlasaGgattanataprasannapRSThazAlinam / dukUlatantubhiriva, komalairlomabhiryutam / / 385 / / prazastadvAdazAvarta, zuddhalakSaNalakSitam / sujAtayauvanaprAptazukapicchaharicchavim // 386 / / kazAnipAtarahitaM, sAdicittAnugAminam / ratnasvarNavalgAvyAjAd, dobhyA zliSTamiva zriyA / / 387 // kAJcanaiH kiGkiNIjAlaiH, kvaNadbhirmadhurasvaram / antardhvananmadhukarAmbhojasragbhirivA'rcitam / / 388 // paJcavarNamaNImizrasvarNAlaGkaraNAMzubhiH / rupAdvaitapatAkAGkamiva bribhANamAnanam / / 389 / / kAJcanAmbhojatilakaM, bhaumAttimivA'mbaram / cAmarottaMsanibhato'nyau karNAviva bibhratam / / 390 // vajriNo vAhanamivA''kRSTaM puNyena cakriNaH / muJcantaM caraNau vakrau, patantau lAlakAdiva // 391 // suparNamanyamUryeva, mUrtimantamivA'nilam / kSaNena yojanazatolabane dRSTavikramam / / 392 // 1 agniH / 2 aunnatye / 3 vizAlatAyAm / bharatasya digvijayaH / // 207 // Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 208 // kardamodakapASANazarkarAgarttaduHSamAt / mahAsthalIgiridarIdurgAccottAraNakSamam / / 393 // ISadbhUlagnapAdatvAt, saJcarantamivA'mbare / medhAvinaM vinItaM ca paJcadhArAjitazramam / / 394 / / kamalAmodaniHzvAsaM, kamalApIDamAkhyayA / sAkSAjjayamivA'' rohad, vAjirAjaM camUpatiH / / 395 / / / / caturdazabhiH kulakam / / paJcAzadaGgulaM dairghya, vistAre SoDazAGgulam / arddhAhulaM ca bAhalye, svarNaratnamayatsaru / / 396 // apAstakozaM nirmuktanirmokamiva pannagam / tIkSNadhAramatidRDhaM, dvaitIyIkamivA'zanim / / 397 / vicitrapuSkarazreNivyaktavarNavirAjitam / khaDgaratnaM sa jagrAha, dviSAM patramivA'ntakaH / / 398 / // tribhirvizeSakam // jAtapakSa ivA'hIndraH, sannaddha iva kesarI / babhUva khaDgaratnena, sa tena pRtanApatiH / / 399 // taDiddaNDa ivA''kAze, taralaM bhramayannasim / vAjinaM prerayAmAsa, sAMyugInaM camUpatiH // 400 // jalakAnto jalamiva, sphATayan vidviSadbalam / viveza vAjinA tena, suSeNaH samarAGgaNam / / 401 / / suSeNenighnati surdviSaH ke'pi mRgA iva / netre nimIlya ke'pyasthuH patitvA zazakA iva / / 402 // UrdhvaMbhUyA'pare tasthuH, kheditA rohitA iva / Arohan viSamasthAnaM, ke'pi zAkhAmRgA iva / / 403 // keSAJcit peturastrANi, patrANIva mahIruhAm / AtapatrANi keSAJcid, yazAMsIva samantataH // 404 // keSAJcit turagAstasthurmantrastabdhA ivoragAH / keSAJcidapyabhajyanta, syandanA mRnmayA iva / / 405 / / 1 khaDgamuSTiH / codyAmAsa / nodayAmAsa / 2 raNakuzalam / 3 kapayaH / 24646 prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / bharatasya digvijayaH / / / 208 / / Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 209 // svamapyasaMstutamiva, pratyaikSanta na kecana / AtmaprANAn gRhItvA tu yayurleMcchA dizodizam / / 406 / / paryastAste suSeNenA'mbhaH pUreNa drumA iva / niHsthAmAno yojanAni, bhUyAMsi vyapacakramuH / / 407 / / te vAyasA ivaikatra, sambhUyA''locya ca kSaNam / AturA mAtaramiva yayuH sindhuM mahAnadIm // 408 // tasyAzca saikate kRtvA, saMstarAn sikatotkaraiH / te sambhUyopavivizurapasnAnodyatA iva / / 409 // nagmA uttAnakA meghamukhAn svakuladevatAH / citte nAgakumArAMste, kRtvA'STamatapo vyadhuH // 410 // tadaSTamatapaH prAnte, cakritejobhayAdiva / teSAM nAgakumArANAmAsanAni cakampire / / 411 // te dRSTvA'vadhinA tAMstu, mlecchAnArttAstathAsthitAn / artyA pitRvadabhyetya, prAdurAsaMstadagrataH // 412 // brUta bho ! bhavatAmarthaH ko'dhunA manasIpsitaH ? / antarikSasthitA evaM, te kirAtAn babhASire / / 413 / / dRSTvA meghamukhAnnAgakumArAnnabhasi sthitAn / te'badhnannaJjalIn bhAleSvatyantatRSitA iva / / 414 // asmaddezamanAkrAntapUrvaM ko'pyAgato'dhunA / yathA sa gacchati tathA, kurutetyUcire ca te / / 415 / / UcurmeghamukhAzcaivaM, bharatazcakravartyayam / devAsuranarendrANAmapyajayyo mahendravat / / 416 / / mantratantraviSAstrAgnividyAdInAmagocaraH / girigroveva TaGkAnIM, cakravarttI mahItale / / 417 // yuSmAkamanurodhena, vayamasya tathA'pi hi / upasargaM kariSyAma, ityuktvA te tiro'bhavan / / 418 // ambhodhaya ivotpatya, bhuvo'mbhodA nabhastalam / vyApnuvanto'JjanazyAmarucaH, saJjajJire kSaNAt // 419 // te'tarjayanniva taDittairjanyA cakrabhRccamUm / UrjitairgarjitaravaizcA''cukruzurivA'sakRt // 420 // 1 aparicitam / 2 nirbalAH / 3 mRtasnAne udyatA iva / 4 pUrvamanAkrAntam / 5 giripASANaH / 6 pASANabhedanAstrANAm / 7 vidyudrUpatarjanyaGgulyA / * bhASAyAm 'retALa jamIna para' prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / bharatasya digvijayaH / // 209 // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 210 // -RSSRAHARASHRSHAHARAS te tasthurupari mApaskandhAvArasya tatkSaNam / cUrNanAya tatpramANodyatavajrazilopamAH // 421 / / ayograiriva nArAcairiva daNDairivA'tha te / dhArAbhirambhasAM tatra, prAvarttanta pravarSitum / / 422 // meghAmbhasA pUryamANe, samantAdapi bhUtale / anAvyanta rathAstatrA'nakrAyanta gajAdayaH // 423 // kvA'pyagacchadivA''dityaH, praNezuriva parvatAH / tena mevAndhakAreNa, sphUrjatA kAlarAtrivat // 424 // ekAndhakAratA caikajalabhAvazca bhUtale / tadAnIM yugapad yugmadharmAviva babhUvatuH // 425 // ariSTavRSTimutkRSTayaM, prekSya tAM cakravartyapi / carmaratnaM svahastena, priyabhRtyamivA'spRzat // 426 // spRSTaM taccakrihastena, carmaratnamavarddhata / yojanAni dvAdazodapavaneneva vAridaH / / 427 / / tasmin jalasyoparisthe, ghanAbdheriva bhUtale / carmaratne samAruhya, tasthau rAjA sasainikaH / / 428 / / maNDitaM navanavatyA, sahasrairaticArubhiH / cAmIkarazalAkAbhiH, kSIrAbdhimiva vidrumaiH // 429 / / vraNagranthivihInena, saralatvaikazAlinA / nAlena nalinamiva, svarNadaNDena zobhitam / / 430 // toyAtapamarudreNutrANakSamamilApatiH / pasparza pANinA chatra, carmavad vavRdhe ca tat // 431 // ||tribhirvishesskm // chatradaNDasyopari ca, dhvAntadhvaMsakRte nRpaH / tejasA'tinabhoratnaM, maNiratnaM nyavezayat / / 432 / / taradaNDamivA'rAjat, sampuTaM cchatracarmaNoH / tataH prabhRti loke'bhUd, brahmANDamiti kalpanA / / 433 / / 1 lohAgraiH / 2 nauvadAcaraNamakurvata / 3 nakravadAcaraNamakurvata / 4 uttarapavanena / 5 pravAlaiH / 6 andhakAranAzArtham / 7 atikrAntasUryam / bharatasya digvijayaH / // 210 // Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 211 // carmaratne ca sukSetra, ivoptAni divAmukhe / sAyaM dhAnyAnyajAyanta gRhiratnaprabhAvataH // 434 // prAtaruptAzca kUSmANDapAlakyAmUlakAdayaH / dinAnte nirapadyanta, prAsAdA aindavA iva / / 435 / / uptA dinamukhe cUtakadalyAdyAH phaladrumAH / divAnte'pi phalanti sma, prArambhA mahatAmiva / / 436 / / dhAnyazAkaphalAnyetAnyabhukta mudito janaH / udyAnakeligatavannAbuddha kaTakazramam // 437 // carmaratnacchatraratnamadhye madhyajagatpatiH / prAsAdastha iva svastho'vatasthe saparicchadaH / / 438 / / saptA'bhUvannahorAtrANyazrAntaM tatra varSatAm / teSAM nAgakumArANAM, tadA kalpAntakAlavat / / 439 / / pApAH ke'mI mamedRkSopasarga kartumudyatAH ? / iti bhAvaM narendrasya, viditvA'tha mahaujasaH / / 440 / / sadA sannihitA yakSAste sahasrANi SoDaza / sannaddhA baddhatUNIrA, adhijyIkRtakArmukAH / / 441 / / dirdhakSava iva krodhAnalena paritaH praan| etya meghamukhAn nAgakumArAnevamabruvan / / 442 / / are varAkAH ! kiM yUyaM, hanta ! nizcetanA iva / na jAnItha mahInAthaM, cakriNaM bharatezvaram ? / / 443 // vizvAjayye nRpe'muSminnArambho vo'yamApade / mahAziloccaye dantaprahAro dantinAmiva / / 444 / / evaM satyapyapayAta, tvaritaM matkuNA iva / aSTapUrvo bhAvI vo'pamRtyurbADhamanyathA / / 445 / / ityAkA''kulA meghabala meghamukhAH surAH / saMjahurindrajAlajJA, indrajAlamiva kSaNAt / / 446 // yayuH kirAtAMste meghamukhAstaccA''cacakSire / bharataM zaraNaM gatvA''zrayadhvamiti cA''dizan / 447 // tatastadvacanAnmlecchA, bhagnecchA bharatezvaram / zaraNyaM zaraNAyeyurananyazaraNAstadA / / 448 / / 1 kUSmANDa: "kolu' iti bhASAyAm / 2 sainyazramam / 3 saparivAraH / 4 dagdhumicchavaH / bharatasya digvijayaH / // 211 // Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 212 // phaNAmaNInivAhInAmekataH puJjitAn maNIn / antaHsAramiva merozcArucAmIkarotkaram / / 449 / / azvaratnapraticchandAnivA'zvAnapi lakSazaH / upAyane'rpayAmAsuste natvA bharatezituH // 450 ||||yugmm|| nibaddhAJjalayo mUdhni, vAcA cATUktigarbhayA / sagarbhA iva sUtAnAmiti coccairbabhASire / / 451 / / vijayasva jagannAtha !, pracaNDAkhaNDavikrama ! / AkhaNDala ivA'si tvaM, SaTkhaNDe kSoNimaNDale // 452 / / vaitAThyaparvatasyA'smadbhavaprasyaikabhUpate ! / guhApratolIM tvate, ka udghATayituM kSamaH ? // 453 // jyotizcakramivA''kAze, skandhAvAraM jalopari / anyo dhartumalambhUSNurjiSNo ! tvamantareNa kaH ? // 454 // evamadbhutayA zaktyA, svAminnApi divaukasAm / ajayya iti vijJAto'sya'jJAnAgaH sahasva naH // 455 // navaM jIvAtumadhunA, pRSThe hastaM prayaccha naH / sthAsyAmo'taH paraM nAtha !, tvadAjJAvartino vayam // 456 / / bharato'pyAtmasAtkRtya, tAn satkRtya ca kRtyavit / visasarbottamAnAM hi, praNAmAvadhayaH krudhaH / / 457 / / / girisAgaramaryAda, sindhoruttaraniSkuTam / nRpAjJayA suSeNo'tha, sAdhayitvA samAyayau // 458 / / bhogAn tatropabhujAnazciraM tasthau mahIpatiH / ArmIkartumivA'nAryAn, nijAryajanasaGgamAt // 459 // anyadA''yudhazAlAyA, bhAvizAlaM mahIbhRtaH / cakraratnaM nirakrAmat, pratibhUH kakubhAM jaye // 460 // gacchataH pUrvamArgeNA'bhi kSudrahimavadgirim / yayau tasyA'dhvanA rAjA, pravAha iva kulyayA // 461 // kaizcit prayANakairgacchan, gajendra iva lIlayA / nitambaM dakSiNaM kSudrahimAdreH prApa bhUpatiH / / 462 // 1 azvaralapratibimbAnIva / 2 sahodarAH / 3 bandinAm / 4 asmabhUmidurgasya / 5 samarthaH / 6 ajJAnAparAdham / 7 saJjIvanauSadharupam / 8 kAntivizAlam / bharatasya digvijayaH / / / 212 // Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 213 // tasmiMzca bhUrjatagaradevadAruvanAkule |nydhaannrendrH zibiraM, mahendra iva pANDake // 463 // uddizya kSudrahimavatkumAraM tatra cA''rSabhiH / cakre'STamaM kAryasiddhestapo maGgalamAdimam // 464 // tatazcA'STamabhaktakAnte, nizAnta iva bhAskaraH / rathAruDho mahAtejA, niryayau zibirodadheH // 465 // vegena gatvA himavatparvataM triratADayat / sATopo rathazIrSeNa, zIrSaNyaH pRthivIbhujAm // 466 // himAcalakumArAya, nijanAmAGkitaM zaram / visasarjA'tha bhUnAtho, vaizAkhasthAnakasthitaH / / 467 // dvAsaptati yojanAni, vihAyasA vihaGgavat / zaraH sa gatvA himavatkumArasya puro''patat // 468 // sa samAlokya taM bANamArAM vyola iva dvipaH / kopAdajani tatkAlaM, lohitAyitalocanaH / / 469 // sa kareNa gRhItveSu, tatra nAmA'kSarANi ca / dRSTvA zamaM yayau dIpa, iva pannagadarzanAt / / 470 // pradhAnapuruSeNeva, rAjJasteneSuNA saha / upAyanAnyupAdAya, sa yayau bharatezvaram // 471 / / uktvA jayajayetyuccarantarikSasthito'tha saH / Adau bhUpAya taM kANDaM, kANDakAra ivA''rpayat / / 472 / / so'dAd devadrusumanomAlAM gozIrSacandanam / sarvoSadhIhUMdAmmazca, rAjJe sAraM hi tasya tat // 473 / / kaTakAn bAhurakSAMzca, devadUSyAMzukAni ca / dadau narapaterdaNDe, prAbhRtacchadmanA'tha saH // 474 // svAminnuttaradikprAnte, tavA''yukte ivA'smyaham / ityuktvA virato rAjJA, sa satkRtya vyasRjyata / / 475 // adrestasya prasthamiva, saha prasthitamuccakaiH / sa vAlayAmAsa rathaM, manorathamiva dviSAm // 476 // bharatasya digvijayaH / // 213 // 1 pANDake vane / 2 prAtaHkAle / 3 agraNIH / 4 aDazam / 5 duSTagajaH / 6 bANakArakaH / 7 kalpavRkSapuSpamAlAm / 8 upAyanamiSeNa / 9 mRtyaH / Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 214 // gatvA RSabhakUTAdrimRSabhasvAmibhUstataH / jaghAna rathazIrSeNa, trirdanteneva dantirAT // 477 // sthApayitvA rathaM tatra, pRthivIpatiragrahIt / pANinA kAkiNIralaM, razmikozamivA'ryamA // 478 // avasarpiNyAM tRtIyAraprAnte bharato'smyaham / cakrIti varNAn kAkiNyA, tatpUrvakaTake'likhat // 479 / / tato vyAvRtya savRttaH, skandhAvAraM nijaM yayau / cakArA'STamabhaktAntapAraNaM va mahIpatiH / / 480 // tatazca kSudrahimavatkumArasya narezvaraH / aSTAhnikotsavaM cakre'nurupaM cakrisampadaH / / 481 / / gaGgAsindhumahAnadyorantarAlamahItale / amAdbhiriva viyatyutplavamAnasturaGgamaiH / / 482 / / sainyabhArapariklAntAM, sektukAmairivA'vanim / prasravadbhirmadajalapravAhaM gandhasindhuraiH / / 483 / / uddAmanemirekhAbhiH, sImantAlaGkatAmiva / vidadhAnairvasumatI, syandibhiH syandanottamaiH / / 484 / / pattibhiH koTisaGkhyaizca, prasaradbhirmahItale / darzayadbhirnarAdvaitamivA'dvaitaparAkramaiH / / 485 // azvavArAnugo jAtyamataGgaja iva vajan / cakraratnAnugazcakrI, prApa vaitAThyaparvatam / / 486 / / zibiraM zabarIgItAviMgItAdijinastave / udagnitambe tasyA'nenarendraH sanyavezayat / / 487 / / tato namivinamyAkhyau, vidyAdharapatI prati / prajighAya vizAmIzo, mArgaNaM daNDamArgaNam // 488 // Alokya mArgaNaM taM ca, vidyAdharapatI varau / kopATopasamAviSTAvityamantrayatAM mithaH // 489 / / dvIpasya jambUdvIpasya, varSe'tra bharate'dhunA / utpede bharato hanta !, prathamazcakravartyayam / / 490 // asAvRSabhakUTAdrau, candrabimba iva svayam / nAmadheyaM likhitvA svaM, valito'tra samAyayau / / 491 // 1 naramayam / 2 anindyaH / 3 prerayAmAsa / 4 daNDayAcakam / bharatasya digvijayaH / // 214 / / Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmi // 215 // caritam / Arohaka ivebhasya, vaitADhyasyA'sya bhUbhRtaH / pArthe kRtapado'styeSa, bhUpatirbhujagarvitaH / / 492 / / tadeSa jitakAsI sannasmatto'pi jighRkSati / manye daNDaM taduddaNDaM, cikSepA'smAsu sAyakam // 493 / / tAvanyo'nyamuditvaivamutthAya samaronmukhau / pratasthAte giriprasthaM, sthagayantau nijairbalaiH / / 494 / / satra dhusadabalAnIva, saudharmezAnanAthayoH / AjJayA'tha tayorvidyAdharAnIkAnyupAyayuH // 495 / / teSAmuccaiH kilikilArAvairvetADhyaparvataH / jahAseva jagarjeva, pusphoTeva samantataH / / 496 / / vidyAdharendrabhRtakAH, kaladhautamayAn pRthUn / dundubhIn vAdayAmAsurvaitAvyasyeva kandarAn / / 497 / / udagdakSiNayoH zreNyobhUmigrAmapurAdhipAH / vicitraratnAbharaNA, ratnAkarasutA iva / / 498 / / askhaladgatayo vyogni, sauparNeyA ivA'calan / samaM namivinamibhyAM, tanmUrttaya ivA'parAH // 499 / / eyurvicitramANikyaprabhodbhAsitadiGmukhaiH / vimAnaiH ke'pyasaMlakSyabhedA vaimAnikAmaraiH / / 500 / / garjadbhiH zIkarAsAravarSibhirgandhasindhuraiH / puSkarAvarttakAmbhodasodarairapare'calan / 501 / / AcchinnairindumArtaNDaprabhRtijyotiSAmiva / suvarNaratnaracitaiH, syandanaiH kecidApatan // 502 // gagane valgu valgadbhirvegAtizayazAlibhiH / ke'pi pratasthire vAyukumArairiva vAjibhiH / / 503 / / vihastahastAH zastraudhairvajrasannAhadhAriNaH / plavamAnAH plavaGgavat, kecideyuH padAtayaH // 504 / / tAvathottIrya vaitADhyAd, vidyAdharabalAvRtau / yuyutsamAnau sannaddhau, bharatezvaramIyatuH / / 505 // 1 kRtasthAnaH / 2 jayAbhimAnI / 3 devasainyAni iva / 4 vyAkulahastAH / bharatasya digvijayaH / ||215 // Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 216 / / kurvan maNivimAnA, bahusUryamayImiva / prajvaladbhiH praharaNaistaDinmAlAmayImiva / / 506 // uddAmadundubhidhvAnairmeghaghoSamayImiva / vidyAdharabalaM vyomanyapazyad bharatastataH / / 507 // daNDArthin ! daNDamasmattastvaM gRhNAsIti bhASiNau / AhavAyAhnayetAM tau, vidyAdRptau mhiiptim|| 508 // atha tAbhyAM sasainyAbhyAM, pratyekaM yugapacca saH / yuyudhe vividhairyuddhairyuddhAA yajjayazriyaH / / 509 // yudhA dvAdazavArSikyA, vidyAdharapatI jitau / prAJjalI praNipatyaivaM, bharatAdhIzamUcatuH // 510 // raverupari kiM tejo ?, vAyorupari ko jaivI ? | mokSasyopari kiM saukhyaM ?, kazca zUrastavopari ? // 511 // RSabho bhagavAn sAkSAdadya dRSTastvamArSabhe! / ajJAnAd yodhito'smAbhiH, kulasvAmin ! sahasva tat / / 512 // RSabhasvAmino mRtyau, purA vAmadhunA tu te / sevAvRttina lajjAyai. svAmivat svAminandane / / 513 / / yAmyodagbharatArddhAntarvartivaitAThyapArzvayoH / durgapAlAvivehA''vAM, sthAsyAvaH zAsanena te // 514 / / ityasya vacanasyA'nte, vinamya vinamirnRpaH / vidadhe ditsamAno'pi, yiyAciSurivA'alim // 515 // samacaturasrAkArAM, sUtraM dattveva nirmitAm / trailokyavartimANikyatejaHpuJjamayImiva / / 516 / / yauvanena nakhaiH kezaH, zrImadbhiH sarvadA sthitaiH / virAjamAnAmatyantaM, kRtajJairiva sevakaiH // 517 // samiyopazamanI, balyAM divyAmivauSadhIm / yathAkAmInazItoSNasaMsparzA divyavArivat / / 518 // triSu zyAmAM triSu zvetAM, triSu tAmrAM tripuMnnatAm / triMgambhIrAM trivistIrNA, tryoyatAM trizIyasIm // 519 // 1 vidyonmattau / 2 vegavAn / 3 sarvarogopazamanIm / 4 balahetukAm / 5 yathecchazItoSNasaMsparzAm / 6 kezAdiSu / 7 dehAdiSu / 8 karatalAdiSu / 9 stanAdiSu / 10 nAbhyAdiSu / 11 nitambAdiSu / 12 locanAdiSu / 13 udarAdiSu / bharatasya digvijayaH / / / 216 // Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 217 // jayantI kezapAzena, kalApAn pracalAkinAm / parAbhavantIM mAlena, pakSamadhyakSapAkaram / / 520 // ratIprItyoriva krIDAdIrghike dadhatIM dRzau / nAsAM ca bhAlalAvaNyajaladhArAmivA''yatAm // 521 // kapolAbhyAM navasvarNAdarzAbhyAmiva zobhitAm / dolAbhyAmiva karNAbhyAM, lagnAbhyAmaMsadezayoH // 522 // bibhrANAmadharau yugmajAtabimbaviDambinau / dantAMzca vajrazakalazreNizobhAbhibhAvakAn // 523 // bibhrANAM madhyamiva ca, trirekhaM kaNThakandalam / bhuje ca nalinInAlasarale bisakomale // 524 / / kucau dadhAnAM kAmasya, kalyANakalasAviva / stanApahRtabAhalyamiva madhyaM ca pelavam // 525 // vahantIM saridAvarttanAbhi nAbhimaNDalam / romAlI ca nAbhivApItIradUrvAvalImiva // 526 / / nitambena vizAlena, talpeneva manobhuvaH / dolAsuvarNastambhAmyAmivorubhyAM ca rAjitAm / / 527 // javAbhyAmeNikAjace, adharIkurvatItarAm / pANibhyAmiva pAdAmyAM, paGkajAni nikurvatIm // 528 // pANipAdAGgulidalaivallI pallavitAmiva / nakhai ratnai coramAnai, ratnAcalataTImiva / / 529 / / zobhamAnAM ca vAsobhirvizAlasvacchakomalaiH / calanmUdumarujjAtotkalikAbhirivA''pagAm / / 530 / / manoramairavayavaiH, svacchakAntitaraGgitaiH / bhUSayantI bhUSaNAni, ratnasvarNamayAnyapi / / 531 / / pRSThatazchatradhAriNyA, chAyayeva niSevitAm / saJcaraccAmarAbhyAM ca, haMsAbhyAmiva padminIm // 532 // apsarobhiH zriyamivA''pagAbhirjAhnavImiva / sahasrazo vayasyAbhiH, paritaH parivAritAm // 533 // 1 mayUrANAm / 2 aSTamIcandram / 3 mRgIjarcha / 4 tiraskurvatIm / 5 calanmRdupavanajAtalaharIbhiH / RABASAHARASHASHRSHASHTRA bharatasya digvijayaH / // 217 // Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacArete | prathama parva | caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 218 // nAnA subhadrAM strIratnaM, sa svAM duhitaraM tataH / rAjJe vizrANayAmAsa, sthirIbhUtAmiva zriyam / / 534 // ||viNshtyaa kulakam // mahAmUlyAni ratnAni, bhUbhuje namirapyadAt / gRhAgate svAmini hi, kimadeyaM mahAtmanAm ? // 535 // atha rAjJA visRSTau tau, rAjyAnyAropya sUnuSu / viraktAvRSabhezAnimUle jagRhatuvratam / / 536 / / tato'pi calitavatazcakraratnasya pRSThataH / gacchan so'mandatejaskaH, prApa mandAkinItaTam / / 537 / / nAtyAsanne nAtidUre, jAhnavIsadanasya saH / sainyAnyAvAsayAmAsa vasumatyekavAsavaH / / 538 / / gaGgAM sindhuvaduttIrya, nRpAdezAccamUpatiH / suSeNaH sAdhayAmAsa, gAGgamuttaraniSkuTam / / 539 // tataH so'STamabhaktena, gaGgAdevImasAdhayat / upacAraH samarthAnAM. sadyo bhavati siddhaye / / 540 // rAjJe vizrANayAmAsa, ratnasiMhAsanadvayam / aSTottaraM ratnakumbhasahasraM ca saridvarA // 541 / / bharataM rupalAvaNyakiGkarIkRtamanmatham / tatrA'valokya gaGgA'pi, prApa kSobhamayI dazAm / / 542 / / virAjamAnA sarvAGga, muktAmayavibhUSaNaiH / vadanendoranugataistAraistArAgaNairiva / / 543 / / vastrANi kadalIgarbhatvaksagarmANi bibhratI / svapravAhapayAMsIva, tadrUpapariNAmataH // 544 / / romAJcakaJcakodaJcatkucasphuTitakaJcakA / svayaMvarasrajamiva, kSipantIM dhavalAM dRzam / / 545 // premagadgadayA vAcA, gADhamabhyarthya pArthivam / riraMsamAnA sA'naiSId, devI raitaniketanam / / 546 // // caturbhiH kalApakam / / 1pRthvyAmeka indraH / 2 gaGgA / 3 sambhogasthAnam / bharatasya digvijyH| // 218 // Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 219 / / bhujAno vividhAn bhogAMstatra rAjA tayA saha / ekAhamiva varSANAM, sahasraM so'tyavAhayat / / 547 / / kathaJcidapi sambodhya, so'nujJApya ca jAhnavIm / khaNDaprapAtAbhimukhaM, cacAla prabalairbalaiH / / 548 / / guhAM khaNDaprapAtAkhyAmakhaNDitaparAkramaH / tataH sthAnAnnRpaH prApa, kesarIva vanAd vanam / / 549 / / atha khaNDaprapAtAyA, guhAyAH so'pi dUrataH / nidezayAmAsa balaM, balenA'timahAbalaH / / 550 / / tatra devaM nATyamAlaM, kRtvA manasi bhUpatiH / cakre'STamatapo'cAlIt, tasya devasya cA''sanam / / 551 // sa jJAtvA'vadhinA tatrA''yAtaM bharatacakriNam / upAyanairuttamarNadhamarNa ivA''yayau / / 552 / / / SaTkhaNDakSmAbhUSaNasya, sa devo bhUribhaktimAk / bhUSaNAnyarpayAmAsa, sevAM ca pratyapadyata / / 553 / / kRtanATyaM naTamiva, nATyamAlasuraM tataH / prasAdapUrvamurvIzo, visasarja vivekayuk / / 554 / / pAraNaM vidadhe bhUpastasya cA'STAhnikotsavam / suSeNaM cA''dizat khaNDaprapAtoddhATyatAmiti / / 555 / / nATyamAlaM camUnAthaH, kRtvA manasi mantravat / cakre'STamamagrahIcca, pauSadhaM pauSadhaukasi / / 556 // niSkramya pauSadhAgArAdaSTamAnte camUpatiH / pratiSThAyAmivA''cAryavaryo balividhi vyaghAt / / 557 // tatazca vihitaprAyazcittakautukamaGgalaH / mahA_svalpanepathyabhRd dhUpadahanaM dadhat / / 558 // khaNDaprapAtAM sa yayAvAloke'pi nanAma ca / Anarca tatkapATe ca, lilekha cA'STamaGgalIm / / 559 / / padAnyapetya saptA'tha, kapAToddhATanAya saH / upAdade daNDaratnaM, kAJcanImiva kuJcikAm // 560 // tenA''hataM ca daNDena, tatkapATadvayaM kSaNAt / vyaghaTiSTAM'zumadrazmispRSTapaGkajakozavat / / 561 // 1 ekadinamiva / bharatasya digvijayaH / // 219 // Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH // 220 // zrIRSabhasvAmicaritam / AruDhaH kariNaH skandhaM, kumbhadeze ca dakSiNe / maNiratnaM nivezyoccastAM viveza guhAM nRpaH / / 562 // anvIyamAnaH sainyena, bharatastimiracchide / kAkiNyA pUrvavat tatra, maNDalAnyAlikhan yayau / / 563 // niHsarantyau guhApratyagbhitteH prAgbhittimadhyataH / bhUtvA milantyau jAhnavyA, sakhyA sakhyAvivA'bhitaH // 564 / / te unmanA-nimagnAkhye, nimnage prApa bhUpatiH / prAgvacca paMcayA sadyo, lalace saha senayA // 565 // tadhAdakSiNadvAraM, svayamujjaghaTe kSaNAt / sainyazalyAtureNeva, vaitAThyenA'driNeritam / / 566 // niryayau tadguhAmadhyAt, kesarIva narezvaraH / skandhAvAraM ca nidadhe, gAGge rodhasi pazcime / / 567 // uddizya ca nidhIn pRthvIpatizcakre'STamaM tapaH / prAktapo'rjitalabdhInAmAgame mArgadarzakam / / 568 / / aSTamAnte tamabhyeyurnidhayo nava vizrutAH / sadA yakSasahasreNa, te pratyekamadhiSThitAH / / 569 // naisarpaH pANDukazcA'tha, piGgalaH sarvaratnakaH / mahApadmaH kAlamahAkAlau mANavazaGkhakau // 570 / / te'STacakrapratiSThAnA, utsedhe cA'STayojanAH / navayojanavistIrNA, dairghya dvAdazayojanAH // 571 // | vaiDUryamaNikapATasthagitavadanAH samAH / kAJcanA ratnasampUrNAzcakracandrArkalAJchanAH // 572 // teSAmevA'bhidhAnaistu, tadadhiSThAyakAH surAH / palyopamAyuSo nAgakumArAstannivAsinaH // 573 / / skandhAvArapuragrAmAkaradroNamukhaukasAm / maDambapattanAnAM ca, naisarpAd vinivezanam / / 574 // mAnonmAnapramANAnAM, sarvasva gaNitasya ca / dhAnyAnAmatha bIjAnA, sambhavaH pANDukAnnidheH / / 575 // narANAmatha nArINAM, hastinAM vAjinAmapi / sarvo'pyAbharaNavidhirnidherbhavati piGgalAt / / 576 / / 1 mArgeNa / 2 preritam / 3 AkaraH khaniH, jala-sthalapathAbhyAM yatra bhANDAdyAgacchati tad droNamukham / | bharatasya digvijayaH / nava nidhayaH / // 220 // Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 221 / / ekendriyANi saptA'pi, sapta paJcendriyANi ca / cakriratnAni jAyante, sarvaratnAbhidhe nidhau / 577 / / vastrANAM sarvabhaktInAM, zuddhAnAM rAgiNAmapi / saJjAyate samutpattirmahApadmAnmahAnidheH / / 578 // bhaviSyadbhUtayorjJAnaM, vatsarAMstrIn saMto'pi ca / kRSyAdIni ca karmANi, zilpAnyapi ca kAlataH / / 579 / / pravAlarajatasvarNazilAmuktAphalAyasAm / tathA lohAdyAkarANAM, mahAkAle samudbhavaH / / 580 / / yodhAnAmAyudhAnAM ca, sannAhAnAM ca sampadaH / yuddhanItirazeSA'pi daNDanItizca mANavAt // 581 // caturdhA kAvyaniSpattirnATyanATakayorvidhiH / tUryANAmakhilAnAM cotpattiH zaGkhAnmahAnidheH / / 582 // Ucuste ca vayaM gaGgAmukhamAgadhavAsinaH / AgatAstvAM mahAbhAga !, bhavadbhAgyairvazIkRtAH / / 583 // yathAkAmamavizrAntamupabhuGkSva prayaccha ca / api kSIyeta pAtho'bdhau na tu kSIyAmahe vayam / / 584 / / vazaM yAteSu nidhiSu nRpo vyadhita pAraNam / aSTAhikotsavaM teSAM nirvikArazcakAra ca // 585 / / nRpAjJayA suSeNo'pi gaGgAdakSiNaniSkuTam / pallIvallIlayA sarvaM sAdhayitvA samAyayau / / 586 / / tatrA'sthAllIlayA''krAntapUrvAparapayonidhiH / dvitIya iva vaitADhyo, bahukAlamilApatiH / / 587 / / anyedyuH sAdhitAzeSabharataM bharatezituH / ayodhyAbhimukhaM cakramacAlId gaganasthitam // 588 // bharato'pi kRtasnAno, vidhAya balikarma ca / nepathyabhRt kRtaprAyazcittakautukamaGgalaH / / 589 // kuJjarAdhipatiskandhamAruDho devarADiva / navabhirnidhibhiH puSTakozaH kalpadrumairiva / / 590 / / nirantaraM mahAratnaizcaturdazabhirAvRtaH / sumaGgalAyAH svapnAnAM pRthagbhUtaiH phalairiva / / 591 / / 1 varttamAnasya / 2 jalam / prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmi caritam / bharatasya digvijayaH / nava nidhayaH / / / 221 / / Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 222 / / rAjJAM kulazrIbhirivoDhAbhirduhitRbhiH kramAt / dvAtriMzatA sahasraizcA'sUryampazyAbhiranvitaH / / 592 / / tAvadbhirjanapadabhUstrIsahasraizca sundaraiH / apsarobhirivA'tyantacArubhiH parizobhitaH / / 593 / / zrito dvAtriMzatA rAjasahasraiH padikairiva / caturazItyebhalakSairvindhyAdririva rAjitaH / / 594 / / azvai rathaizca tAvadbhirvizvato'pyAhRtairiva / bhaTAnAM SaNNavatyA ca, koTibhizchannabhUtalaH // / 595 / / AdyaprayANadivasAdatikrAnteSu satsvatha / SaSTau varSasahasreSu, cakramArgAnugo'calat / / 596 / / // aSTabhiH kulakam // sainyoddhUtarajaHpUraparisparzamalImasAn / khecarAnapi kuvArNaH, kRtabhUluThanAniva / / 597 / / vyantarAn bhavanapatIMzcA'pi bhUmadhyavAsinaH / sainyabhArAnmahIbhedazaGkotpAdena bhApayan / / 598 // gokule gokule gopasuMdRzAM vikasadRzAm / gRhNan haiyaGgecInArghamanarghyamiva bhaktitaH / / 599 / / kumbhikumbhasthalodbhUtamauktikaprabhRtIni ca / prAbhRtAni kirAtAnAmAdadAno vane vane / / 600 // parvate parvate bhUpaiH, pArvatIyaiH puro dhRtam / ratnasvarNakhanIsAraM, svIkurvannurvanekazaH / / 601 / / grAme grAme grAmavRddhAn, sotkaNThAn bAndhavAniva / anugRhNan saprasAdamAttAnAttairupAyanaiH / / 602 / / nijAjJAyaSTinogreNa, viSvak prasRmaMrAnapi / grAmebhyaH sainikAn rakSan, kSetrebhyo gA ivA'bhitaH / / 603 // 1 // gopAlastrINAm / 2 navanItam / 3 mahat / 4 gRhItAgRhItaiH / 5 prasRtAn / prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / digvijayaM kRtvA bharatasya vinItAyA mAgamanam / / / 222 / / Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 223 // vRkSAdhiruDhAn plavagAniva grAmINadArakAn / saharSaM pazyataH pazyan, janakastanayAniva / / 604 / / dhAnyairdhanairjIvadhanaiH, sarvadA nirupadravaiH / grAmANAM sampadaM pazyan, nijanItilatAphalam // 605 / / ApaMgAH paGkilIkurvan, sarAMsi parizoSayan / vApIkUpAMzca kurvANaH, pAtAlazuSiropamAn / / 606 / / malayAnilavallokasukhaM gacchan zanaiH zanaiH / vinItAM prApadurvIzo, durvinItArizAsanaH / / 607 / / ||ekaadshbhiH kulakam / / avidure vinItAyAH, skandhAvAraM nyavezayat / tasyAH sahodaramivA'tithIbhUtaM mahIpatiH / / 608 // kRtvA manasi tAM rAjadhAnI rAjaziromaNiH / cakAra nirupasargapratyayaM so'STamaM tapaH / / 609 / / niSkramyA'STamabhaktAnte, pauSadhAgArato nRpaH / pAraNaM vidadhe divyarasavatyA nRpaiH saha / / 610 // ayodhyAyAM tvabadhyanta, toraNAni pade pade / digantarAgatazrINAM, krIDAdolA ivoccakaiH / / 611 // cakruH paurAH pathi pathi, sekaM kuGkamavAribhiH / gandhAmbuvRSTibhiriva, svargiNo jinajanmani / / 612 // maJcAn viracayAmAsuH svarNastambhaiH purIsadaH / anekIbhUya nidhibhiH, purobhUyAgatairiva // 613 // abhAnubhayato mArga, maJcAste'nyo'nyasammukhAH / svarNAdraya iva kuruSvabhito hradapaJcakam // 614 / / pratimaJcamajAyanta, ratnabhAjanatoraNAH / prAcInabarhikodaNDazreNizobhAbhibhAvinaH / / 615 // samaM vINAmRdaGgAdivAdakairgAyanIjanaH / vimAneSviva gandharvAnIkaM maJceSvavAsthita / / 616 // muktAvacUlA mazceSu, babhurullocalambinaH / kAntistabakitAkAzA, vAsAgAreSviva zriyaH / / 617 // 1 nadIH / 2 pAtAlacchidropamAn / 3 secanam / 4 indradhanuHzreNizobhAtiraskAriNaH / / bharatasya pravezotsavaH / // 223 // Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 224 / / pramodamAnapUrdevyA, hasitairiva cAmaraiH / divo maNDanabhaGgIbhiriva citrakacarmabhiH / / 618 / / kautukAdAgatairdhiSNyairiva kAJcanadarpaNaiH / khecarANAM hastezATairiva vAsobhiradbhutaiH / / 619 / / vicitramaNimAlAbhirmekhalAbhiriva zriyAm / uttambhiteSu stambheSu, haTTazobhAM vyadhurjanAH / / 620 / / // tribhirvizeSakam // prakvaNatkiGkiNImAlAH, patAkAzca babandhire / darzayantyaH zaratkAlaM, kalanirhrAdasArasam / / 621 / / pratyaTTaM pratigehaM ca, yakSakardamagomayaiH / lipteSvadAdaGgaNeSu, mauktikasvastikAn janaH / / 622 / / apUryantA'gairukSodairdhUpaghaTyaH pade pade / uccairdhUmAyamAnA dyAmapi dhUpAyituM dhruvam / / 623 / / praveSTukAmo nagarImAruroha zubhe kSaNe / gajaM meghamivodgarjaM, cakrI bhUmaghavAhanaH / / 624 // ekenaivA''tapatreNa, karpUrakSodapANDunA / himAMzumaNDaleneva, gaganaM parizobhayan / / 625 / / saGkSipya svaM vapurbhaktyA, cAmaradvitayacchalAt / abhyupetya samaM gaGgAsindhubhyAmiva sevitaH / / 626 / / vAsobhiH zobhitaH zubhraiH, susUkSmairmasRNairghanaiH / sphATikAdrizilAsAraM, tvacayitveva nirmitaiH / / 627 / / premNA ratnaprabhAbhUmyA, nijasArairivA'rpitaiH / vicitraratnAlaGkAraiH, sarvAGgINamalaGkRtaH / / 628 / / nRpairAbaddhamANikyamukuTaiH parivAritaH / phaNAmaNidharairnAgakumArairiva nAgarAT / / 629 / / vaitAlikairjayajayArAvapUrvaM pramodibhiH / kIrtyamAnAdbhutaguNaH, sutrAmA cAraNairiva / / 630 / / 1 nakSatraiH / 2 hastapaTaiH / 3 agarucUrNaiH / 4 rAjA / 5 komalaiH / 6 khaNDayitvA / 7 sarvAGgeSu / 8 indraH / prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / bharatasya pravezotsavaH / / / 224 / / Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 225 // maGgalyatUryanirghoSapratizabdApadezataH / rodasIbhyAmapi bhRzaM, kRtamAGgalikadhvaniH / / 631 // tejobiDaujA nRpatirbhANDAgAramivaujasAm / yatena kuJjaraM kiJcit, prerayan pracacAla saH / / 632 // // aSTabhiH kulkm|| avatIrNaM diva iva, bhUmadhyAdiva cotthitam / cirAyAtaM nRpaM draSTuM, grAmAdibhyo'bhyagAjjanaH // 633 / / sA rAjJaH sakalA senA, lokazca milito babhau / martyalokaH samagro'pi, piNDIbhUta ivaikataH / / 634 / / nairantaryAdanIkAnAM, lokAnAM cA'bhyupeyuSAm / muktastilo'pi hi tadA, na papAta mahItale / / 635 / / stUyamAno mudottAlaiH, kaizcid vaitAlikairiva / vIjyamAno'JcalaiH kaizciccaJcalaizcAmarairiva / / 636 // bhAlasthAJjalibhiH kaizcid, vandyamAno'zumAniva / arghyamANaphalapuSpaH, kaizcidArAmikairiva / / 637 / / praNamyamAnaH svakuladevateva ca kaizcana / kaizcit pradIyamAnAzIrgotravRddhAjanairiva / / 638 // praviveza vizAmIzazcaturdArAMpurI sa tAm / pUrvadvAreNa samavasaraNaM nAbhibhUriva / / 639 / / / / caturbhiH klaapkm|| pratyekamapi maJceSu, saGgItAni tadA'bhavan / yugapallamaghaTikAtUryanAdA ivoccakaiH // 640 // puro gacchati bhUpAle, rAjamArgApaNasthitAH / muditAH paurasudRzo, lAjAn dRza ivA'kSipan / / 641 / / pauraprakSiptakusumadAmabhiH pihito'bhitaH / so'bhUt puSparathaprAyo, rAjakuJjarakuJjaraH / / 642 / / zanaiH zanai rAjapathe, prayayau jagatIpatiH / utkaNThitAnAM lokAnAmakuNThotkaNThayA punaH // 643 / / nA'jIgaNan gajabhayamabhyarNe'bhyetya bhUbhuje / phalAdInyArpayan paurAH, pramodo balavAn khalu // 644 // 1 vyAjataH / 2 tejasA indraH / 3 mRSTavrIhIn / bharatasya pravezotsavaH / ||225 // Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 226 // tADayana saNidaNDena, madhyekumbhasthalaM nRpaH / maJcayormaJcayorantaH, sthirIcakre mataGgajam / / 645 / / maJcAnAmubhayeSAM cA'grasthAH pravarayoSitaH / karpUrArAtrikaM cakraryugapaccakravartinaH / / 646 / / bhUpatiH pArzvayordhAmyajjvaladArAtrikastadA / babhArobhayapArzvasthArkendumerugirizriyam / / 647 / / sthAlAnyutkSipya pUrNAni, mauktikairakSatairiva / ApaNAgre sthitAn dRSTyA''liliGgeca sa vANijAn / / 648 // mArgAsanneSu haryeSu, dvArasthakulayoSitAm / maGgalAni pratIyeSe, svasRNAmiva pArthivaH / / 649 / / didRkSayA'ntikIbhUtAn, janAn parijanAniva / vetribhyo'rakSadutkSiptAbhayapradakaro nRpaH / / 650 / / agrabhUmAvubhayato, baddhAbhyAmatibandhuram / sindhurAbhyAM rAjyalakSmIkrIDAdribhyAmivauccakaiH // 651 // dvAreNobhayataH svarNakumbhAbhyAmatizobhinA / srotaseva rathAGgAbhyAM, vizAlena virAjitam / / 652 / / mAkandadalapUrNena, toraNenA'tihAriNA / indranIlamayagrIvAbharaNeneva bhUSitam / / 653 // kvacinmuktAkaNagaNaiH, kvacit karpUrapAMzubhiH / kvacicca candramaNibhiH, kRtasvastikamaGgalam // 654 // kvacicca cInavAsobhirdukUlavasanaiH kvacit / devadUSyairapi kvA'pi, patAkAmAlabhAriNam / / 655 // kvacit karpUrapAnIyaiH, puSpadrutirasaiH kvacit / kvacid gajamadAmbhobhirajire kRtasecanam / / 656 / / vizrAntapUSANamiva, suvarNakalasacchalAt / saptabhUmaM bhUmipAlaH, pitryaM prAsAdamAsadat / / 657 // ||sptbhiH kulkm|| tasyA'GgaNAgravalabhIvedyAM pAdaM nivezayan / uttatAra dvipAd vetridattahastastato nRpaH / / 658 / / 1 aDDazena / 2 svIcakAra / 3 bhaginInAm / 4 gajAmyAm / 5 aGgaNe / 6 sUryam / prAsAdavarNanam / // 226 // Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH // 227 // zrIRSabhasvAmicaritam / OMASSISASARASHRSSHAHSASRAS AcArya iva sampUjya, svAdhiSThAyakadevatAH / tAH SoDaza sahastrANi, vyasRjajjagatIpatiH / / 659 / / tadvadvAtriMzataM rAjasahasrANi camUpatim / purohitaM gRhapati, varddhakiM visasarja saH // 660 // sUdAMzca sa triSaSTIni, zatAni trINi bhUpatiH / svasthAnAyA''dizad dRSTyA''lAnAyeva mataGgajAn / / 661 / / zreSThino'STAdazazreNiprazreNIrdurgapAlakAn / vyasRjat sArthavAhAnapyutsavAnte'tithIniva / / 662 / / zakraH zacyeva sahitaH, strIratnena subhadrayA / dvAtriMzatA sahasraizca, rAjJInAM rAjajanmanAm / / 663 / / tAvatIbhirjanapadAgraNIkanyAbhirAvRtaH / pratyekaM dvAtriMzatpAtraistAvadbhirnATakairapi / / 664 // maNiratnazilAzreNivizrANitadRgutsavam / prAsAdaM prAvizad bhUpaH, kailAsamiva yakSarAT // 665 // ||tribhirvishesskm / / tatra ca prAGmukhaH siMhAsane sthitvA kSaNaM nRpaH / kRtvA ca saGkathAH kAzcid, yayau snAnaniketanam / / 666 / / sarasIva dvipastatra, kRtvA snAnaM narezvaraH / samaM parijanaizcakre, surasAhArabhojanam // 667 / / tairnATakairnavarasaiH, saGgItaizca manoramaiH / ninAya kAlaM kamapi, yogairyogIva bhUpatiH / / 668 // taM ca vijJapayAmAsurbhaktyA suranarA iti / savidyAdhararAjeyaM, SaTkhaNDA'sAdhi bhUstvayA / / 669 / / asmAMstadanumanyasva, zaMtamanyuparAkrama ! / mahArAjyAbhiSekaM te, svacchandaM kurmahe yathA / / 670 // rAjJA tathetyanujJAtAH, surAH puryA bahirvyadhuH / sudharmAyAH khaNDamiva, pUrvodaigdizi maNDapam / / 671 / / 1 pAcakAn / 2 kuberaH / 3 vidyAdhararAjasahitA / 4 indraH / 5 IzAnadizi bharatasya cakravartitvamahotsavaH / // 227 // Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 228 // hRdebhyo hradinIbhyazca, hudinInAthato'pi ca / tIrthebhyazcA''harannIramauSadhIrmRttikAzca te / / 672 / / gatvA pauSadhazAlAyAM, rAjA'STamatapo'grahIt / rAjyaM tapasA''ptamapi, tapasaiva hi nandati / / 673 / / rAjA'STame pariNamatyantaHpuravRto yayau / vAraNena parIvArayutastaM divyamaNDapam / / 674 / / antaHpureNa saha tairnATakaizca sahasrazaH / bharataH pravivezA'bhiSekamaNDapamunnatam / / 675 / / sa mRgendrAsanaM tatra, snAnapIThaM maNImayam / cakrI pradakSiNIcakre, meruzailamivA'ryamA / / 676 // pUrvasopAnapaddhatyA, snAnapIThaM taduccakaiH / Aruroha mahInAthaH, zailaprasthamiva dvipaH / / 677 // prAcIpateriva prItyA, prAgdizo'bhimukhastataH / ratnasiMhAsane tatropAvizad bharatezvaraH / / 678 // te dvAtriMzatsahasrANi, bhUpAH katipayA iva / sukhamAruruhuH pIThamudaksopAnavartmanA / / 679 / / cakriNo nAtidUroyA, tasthurbhadrAsaneSu te / baddhAJjalipuTA devamiva vaindAravo nRpAH / / 680 // senApatirgRhapatirvarddhakizca purohitaH / zreSThyAdayo'pyAruruhuryAmyasopAnamAlayA / / 681 // AsaneSu samAsInAH, svociteSu yathAkramam / baddhAJjalipuTAstasthurvijJIpsava iva prabhum / / 682 // tatazca naradevasyA''didevasyeva vAsavAH / AbhiyogikadevAste'bhiSekAya DuDhaukire / / 683 / / svAbhAvikaivaikriyaizca, payogabhairghanairiva / vadananyastakamalai, rathAGgavihagairiva / / 684 / / patatpAnIyanAdena, tUryanAdAnuvAdibhiH / te ratnakalasaizcakrurabhiSekaM mahIpateH // 685 // // yugmam // 1 nadIbhyaH / 2 samudrAt / 3 gajena / 4 indrasya / 5 vandanazIlAH / 6 cakravAkapakSibhiH / bharatasya cakravartitvamahotsavaH / & // 228 / / Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA | prathama parva puruSacarite caturthaH sargaH // 229 / / zrIRSabhasvAmicaritam / taM dvAtriMzat sahasrANi, zubhe'bhiSiSicuH kSaNe / nRpAH kumbhailuMThattoyairharSAt svanayanairiva / / 686 / / te zirasyaJjalIn bavA, padmakozasahodarAn / cakriNaM varddhayAmAsurjaya tvaM vijayasva ca / / 687 // senApatiprabhRtayo'pare zreSThyAdayazca tam / abhyaSiJcan jalairvAkyaizcA'stuvaMstairivojjvalaiH / / 688 // zucipakSmalayA gandhakASAyyA sukumArayA / mANikyamiva tasyA'GgamamRjannatha te bhRzam / / 689 / / gozIrSacandanarasai, rAjJo vililipuzca te / kAntipoSakarairaGgaM, gairikairiva kAJcanam / / 690 // zakrapradattamRSabhasvAmino mukuTaM tataH / mUrdhni mUrddhAbhiSiktAgresarasya nidadhuH surAH / / 691 / / te paryadhApayan rAjJA, karNayo ratnakuNDale / citrAsvAtI iva mukhahimAMzoH pAripArzvage / / 692 / / tatkaNThe te nyadhuriM, grathitaM zucimauktikaiH / alakSyasUtrairyugapanmAlArupodgamairiva / / 693 // nivezayAmbabhUve cA'rddhahArastairnRporasi / alaGkaraNarAjasya, hArasya yuvarADiva / / 694 // abhrakAntaHpuTamaye, ivA'cchacchavizAlinI / vAsasI devadUSye te, bhUbhujA paryadhApayan / / 695 // uddAmaM sumanodAma, nRpateH kaNThakandale / te prAkSipannurovezmacchAyAvapramiva zriyaH / / 696 // kalpadruma ivA'naya'vastramANikyabhUSaNaH / bhUpatirmaNDayAmAsa, svaHkhaNDamiva maNDapam / / 697 / / AhvAyya vetripuruSaiH, sa sarvapuruSAgraNIH / AyuktapuruSAnevamAdideza vizAladhIH // 698 / / bho ! yUyaM sindhuraskandhamadhiruhya samantataH / paryaTya ca pratipathaM, vinItAM nagarImimAm // 699 / / / azulkAmakarAdaNDAkudaNDAmavizadbhaTAm / nityapramodAM kuruta, varSadvAdazakAvadhiH / / 700 / / |yugmm|| 1 akarAM adaNDAM akudaNDAM iti padatrayasya samAsaH / bharatasya cakravartitvamahotsavaH / / / 229 / / Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmi // 230 // caritam / tat tathA tatkSaNAdeva, te cakruradhikAriNaH / ratnaM paJcadazaM hyAjJA, cakriNaH kAryasiddhiSu // 701 // ratnasiMhAsanAt tasmAduttasthAvatha pArthivaH / pratibimbAni tasyevA'nye'pyuttasthuH sahaiva hi // 702 / / nijAgamanamArgeNottatAra bharatezvaraH / tathA'nye'pyuttaranti sma, snAnapIThAd gireriva / / 703 / / svapratApamivA'sahyamAruhya varahastinam / mahIpatirmahotsAhaH, prAsAdamagamannijam / / 704 / / tatra snAnagRhaM gatvA, toyaiH snAtvA ca nirmalaiH / cakArA'STamabhaktAntapAraNaM dharaNIdhavaH / / 705 / / abhiSekotsave vRtte, tasmin dvAdazavArSike / snAtaH kRtabaliH prAyazcittakautukamaGgalI / / 706 / / gatvA ca bahirAsthAnImAtmarakSakadevatAH / tAn SoDaza sahasrANi, satkRtya vyasRjannRpaH / / 707 / / tatazca prAsAdavarAruDho vaiSayikaM sukham / bhuAno'sthAd vimAnastha, iva zakro mahIpatiH / / 708 / / cakraM chatramasirdaNDo, ratnAnyetAni jajJire / ekendriyANi catvAri, tasyA''yudhaniketane / / 709 / / kAkiNIcarmamaNayo, nidhayo nava cA'bhavan / zrIgRhe zrImatastasya, mANikyAnIva rohaNe / / 710 // senApatirgRhapatiH, purodho-varddhakI api / catvAri nararatnAni, svapuryAM tasya jajJire // 711 // gajA-'zvaratne vaitADhyagirermUle babhUvatuH / udagvidyAdharazreNyAM, strIratnaM tUdapadyata // 712 / / nayanAnandadAyinyA, mUrtyA soma ivA'zubhat / duHsahena pratApena, bharato bhAnumAniva // 713 // alabdhamadhyaH so'mbhodhiriva puMrupatAM gataH / prApto manuSyadharmeva, manuSyasvAmitAM punaH // 714 // azobhata mahAratnaiH, sa caturdazabhiH sadA / jambUdvIpa iva gaGgAsindhuprabhRtisindhubhiH / / 715 // 1 AyudhazAlAyAm / 2 purohitaH / bharatasya raajyrddhiH| // 230 // Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 231 / / pAdAdhaHsthatayA tasya, navA'pi nidhayo'nizam / hemAbjAnIva vRSabhaprabhorviharato'bhavan // 716 // sadA SoDazabhirdevasahasraH pAripArzvikaiH / analpavetanakrItairAtmarakSarivA''vRtaH // 717 // nRpANAM nRpakanyAnAmiva nirbharabhaktitaH / dvAtriMzatA sahasraiH sa, nirantaramupAsyata // 718 / / dvAtriMzatA sahauH sa, nATakAnAmivA'nizam / jAnapadInAM kanyAnAmaraMstA'vanivAsavaH // 719 / / sa jagatyAmekabhUpaH, sUpakAravarairabhAt / zataistribhistriSaSTyagrairvAsarairiva vatsaraH / / 720 // zreNiprazreNibhiH so'STAdazabhiH pRthivItale / prAvartayad vyavahAraM, lipibhirnAbhibhUriva / / 721 / / lakSazcaturazItyA'bhAt, sa rathadvipavAjinAm / pratyeka grAmapattInAM, SaNNavatyA ca koTibhiH // 722 // dvAtriMzato janapadasahasrANAmadhIzvaraH / dvAsaptateH puravarasahasrANAM ca sa prabhuH / / 723 / / sahasronadroNamukhalakSasyA'dhipatizca saH / pattanASTAcatvAriMzatsahasrANAM ca so'dhibhUH / / 724 / / karbaTAnAM maDambAnAmiva sADambarazriyAm / caturviMzatisahasrasaGkhyAtAnAM sa IzitA / / 725 // sa viMzatisahasrANAmAkarANAM karezvaraH / tathA kheTasahasrANAM, SoDazAnAM prazAsitA // 726 / / caturdazAnAM sambAdhasahasrANAmapi prabhuH / adhipo'ntarodekAnAM, sa SaTpaJcAzato'pi ca // 727 // 1 bahumUlyakrItaiH / 2 antaradvIpAnAm / bharatasya rAjyarddhiH / // 231 / / Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama parva triSaSTizalAkApuruSacarite caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 232 // sundarI paJcAzataH kurAjyAnAmekonAyAzca nAyakaH / sa madhye bharatakSetramanyeSAmapi zAsitA / / 728 / / vinItAyAM sthitaH kurvannAdhipatyamakhaNDitam / abhiSekotsavaprAnte, smartuM pravavRte svakAn / / 729 // SaSTi varSasahasrANi, virahAd darzanotsukAn / adarzayan nijAn rAjJo, niyuktapuruSAstataH / / 730 // tataH kRzAM grISmakAlAkrAntAmiva taraGgiNIm / mlAnAM himAnIsamparkavazAdiva sarojinIm // 731 :! pranaSTarupalAvaNyAM, haimanendukalAmiva / pANDukSAmakapolAM ca, rambhAM zuSkadalAmiva / / 732 / / sodarAM bAhubalinaH, sundarI guNasundaraH / nAmagrAhaM svapuruSairdarghAmAnAM dadarza saH / / 733 / / / / tribhirvishesskm|| tathAvidhAM ca samprekSya, tAM parAvartitAmiva / sakopamavanIpAlaH, svAyuktAnityavocata / / 734 // kiM kadApyasmadIye'pi, sadane naudanAnyare! ? |na kiM lavaNapAthodhau, vidyante lavaNAnyapi ? || 735 / / sUpakArA na ki santi, tattadrasavatIvidaH ? / nirAdarAH kimathavA, tahamI vRttitaskarAH ? / / 736 // drAkSAkharjUramukhyAni, svAdyAnyapi hi neha kim ? / na hi kiM vidyate svarNamapi svarNaziloccaye ? // 737 // kimudyAneSu te vRkSA, babhUvuravekezinaH ? / phalanti taravaH kiM hi, na nandanavane'pi hi ? // 738 // na vA dugdhAni dhenUnA, ghaTonInAmapIha kim ? / kiM nu zuSkastanasrotAH, sAtA kAmagavyapi ? |739 // atha bhojyAdisampatsu, satISvapi hi sundarI / na kiJcidaznAti yadi, tadasAvAmayAvinI / / 740 // AmayaH ko'pi cedasyAH, kAyasauSThavataskaraH / tat kiM babhUvuH sarve'pi, kathAzeSA bhiSagvarAH ? // 741 / / 1 hemantakAlacandrakalAmiva / 2 kadalIm / 3 parAvartitarupAmiva / 4 AjIvikAcaurAH / 5 niSphalAH / 6 kAmadhenuH / 7 rogiNI / 8 rogaH / 9 mRtyuGgatAH / 10 vaidyAH / dRSTvA bharatasya cintA / / / 232 / / Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 233 // yadi cauSadhayo divyAH, prApyante nA'smadokasi / tadauSadhIbhI rahito, himAdrirapi samprati / / 742 / / dUye pazyannimAM kSAmAM, daridratanayAmiva / tadaho ! vairibhiriva, bhavadbhirvaJcito'smyaham // 743 // praNamya bharataM te'pi, procurevaM niyoginaH / sarvamapyasti devasya, devendrasyeva sadmani / / 744 // kintu devo yadAdyagAd, digjayAya tadAdyasau / AcAmAmlAni kurute, prANatrANAya kevalam / / 745 // tathA yadaiva devena, pravrajantI nyaSidhyata / tataH prabhRtyasau tasthau, bhAvataH saMyataiva hi // 746 // kelyANineyi ! kalyANi!, pravijiSasIti sA / anuyuktA mahInAthenaivamevetyavocata // 747 // bharato'pyabhyadhAdevaM, pramAdenA''rjavena vA / ahamasyA iyatkAlaM, vratavighnakaro'bhavam / / 748 // apatyaM tAtapAdAnAmanurupamasau khalu / asaktaM viSayAsaktA, rAjyAtRptAzca ke vayam ? // 749 / / AyurvinazvarataraM, vArddhivAritaraGgavat / jAnanto'pi na jAnanti, janA viSayagRdhanavaH // 750 // gatvareNA''yuSA'nena, mokSaH sAdhyeta sAdhu tat / mArgAvalokanamiva, vidyutA dRSTanaSTayA / / 751 / / yakRcchakRnmUtramalasvedAmayamayasya tat / prasAdhanaM vapuSastad, gRhasroto'dhivAsanam // 752 / / Adatse vapuSA'nena, sAdhu mokSaphalaM vratam / kSIrAbdhito'pi ratnAni, gRhNanti nipuNAH khalu // 753 / / anujJAtA narendreNa, muditena vratAya sA / tapaHkRzA'pyakRzeva, pramadocchrasitA'bhavat / / 754 / / 1 yataH prabhRti / 2 dIkSitA / 3 kalyANyAH apatyaM kalyANineyI tatsambuddhau / 4 pravrajitumicchasi / 5 pRSya / 6 nirantaram / 7 kukSau dakSiNabhAgastho mAMsapiNDaH / 8 viSThA / 9 maNDanam / sundarIdIkSopakramaH / // 233 // Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 234 // atrAntare ca bhagavAn, viharan vRSabhadhvajaH / aSTApadagirAvAgAjjagadbarhibalAhakaH / / 755 / / cakruzca devAH samavasaraNaM tatra parvate / aparaM parvatamiva, ratnakAJcanarupyajam / / 756 // kurvANaM dezanAM tatra, svAminaM giripAlakAH / etya vijJapayAmAsurbharatasvAmine drutam / / 757 / / SaTkhaNDabharatakSetravijayAdadhikaM tataH / tamuMdantaM samAkarNya, mumude medinIpatiH / / 758 // svAminamAgamayadbhyo bhRtyebhyaH pAritoSikam / dadau koTIH suvarNasya, sArddhA dvAdaza pArthivaH // 759 / / tvanmanorathasaMsiddhiriva mUrttA jagadguruH / viharannAjagAmeha, sundarImityuvAca ca / / 760 / / akArayanniSkramaNAbhiSekaM bharatezvaraH / tasyAH svAntaHpuravadhUrjanaisIjanairiva / / 761 // kRtasnAnA'tha sA sadyaH, kRtapuNyavilepanA / vilepanAntaramiva, paryadhAt sadazAMzuke // 762 // Amumoca ca sA ratnAlaGkArAnuttamAnatha / tasyAH zIlamalaGkAro'laGkArAH prakriyAkRte / / 763 / / tathAsthitAyAH sundaryAH, purato rupasampadA / strIratnaM sA subhadrA'pi, ceTIva't pratyabhAsata / / 764 / / yo yad yayAce tat tasmai, vitatArA'vilambitam / jaGgamA kalpavallIva, sundarI zIlasundarI / / 765 / / karpUradhUlidhavalairvAsobhirupazobhitA / kumudinI merAlIva, zibikAmAruroha sA // 766 // niSAdisAdipAdAtasyandanacchannabhUminA / anvayAyi narendreNa, marudevIva sundarI / / 767 // vIjyamAnA cAmarAbhyAM, zvetacchatreNa zobhitA / vaitAlikaiH stUyamAnanibiDavratasaMzravA / / 768 // 1 jaganmayUrameghaH / 2 vRttAntam / 3 AcArArtham / 4 dAsIvat / 5 haMsIva / sundarIdIkSopakramaH / / / 234 / / Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkApuruSacari / / 235 / / bhrAtRjAyAbhirudgItapravrajyotsavamaGgalA / uttAryamANalavaNA, varastrIbhiH pade pade / / 769 / / rAjantI saha gacchadbhiH, pUrNapAtrairanekazaH / svAmipAdapavitraM sA, prApadaSTApadAcalam // 770 / / // tribhirvizeSakam / / saccandramiva pUrvAdriM, tamadriM svAmyadhiSThitam / dRSTvA bharatasundaryau, mahAntaM harSamIyatuH / / 771 / / svargApavargayo rAjyaM, sopAnamiva vistRtam / taM vizAlazilaM zailaM samAruruhatuzca tau // 772 / / tataH samavasaraNaM, zaraNaM bhavabhIjuSAm / tau prApatuzcaturdvAraM, saGkSiptAM jagatImiva // 773 // bharatezvarasundaryAvuttaradvAravartmanA / atho samavasaraNaM, vizataH sma yathAvidhi / / 774 / / samaM harSavineyAbhyAmucchrasatsaGkucattanU / pradakSiNIcakratustAvatha triH paramezvaram / / 775 / / paJcAGgaspRSTabhUmikau, nematuzca jagatpatim / ratnabhUtalasaGkrAntamapi draSTumivotsukau / / 776 / / cakravartI tato dharmacakravartinamAdimam / stotuM pracakrame cArugirA bhaktipavitrayA // 777 // asadbhUtAn guNAn jalpan, janaH stautItaraM janam / guNAn sato'pi te vaktumakSamo'haM stuve katham ? // 778 // tathApi hi jagannAtha !, kariSyAmi tava stutim / na dadAti daridraH kiM zrImatAmapyupAyanam ? / / 779 / / yuSmatpAdairdRSTamAtrairanyajanmakRtAnyapi / galantyenAsi zephAlIpuSpANIndukarairiva // 780 // duzcikitsamahAmohasannipAtavatAmapi / svAmin ! jayanti te vAco'mRtauSadhirasopamAH / / 781 // cakravarttini rahe vA, kAraNaM prItisampadAm / samAstvaddRSTayo nAtha !, vArSikya iva vRSTayaH // 782 // 1 saMsArabhayavatAm / 2 harSeNocchrasantyau vinayena saGkucantyau tanU kAyau yayostau / 3 pApAni / prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / bharata - sundarI bhyAM vihitA RSabhaprabhoH stutiH, sundarI dIkSA ca / / / 235 / / Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 236 // krUrakarmahimagranthividrAvaNadivAkaraH / svAminnasmAdRzAM puNyairimA viharase mahIm / / 783 / / zabdAnuzAsanavyApisaMjJAsUtropamA prabho ! / janmavyayadhrauvyamayI, jayati tripadI tava / / 784 // yastvAM stautIha bhagavaMstasyA'pyeSo'ntimo bhavaH / zuzrUSate dhyAyati vA, yaH punastasya kA kathA ? |785 // OM bhagavantamiti stutvA, natvA ca bharatezvaraH / pUrvottarasyAM kakubhi, niSasAda yathocitam / / 786 / / sundaryapi hi vanditvA, svAminaM vRSabhadhvajam / kRtAJjalirjagAdaivaM, gadgadAkSarayA girA / / 787 // manasA dRzyamAno'bhUriyatkAlaM jagatpate ! / pratyakSaM bahubhiH puNyairdiSTyA dRSTo'si samprati / / 788 / / mRgatRSNopamasukhe, saMsAramarumaNDale / puNyaiH prApto'si lokena, tvaM pIyUSamahAhradaH / / 789 / / nirmamo'pi jagannAtha !, jagato'pyasi vatsalaH / kathaM viSamaduHkhAbdhestatsamuddharase'nyathA ? ||790 / / kRtinI svAminI brAhmI, bhrAtRvyAH kRtino mama / bhrAtRvyajAzca kRtino, ye hi tvatpathamanvaguH / / 791 // bharatezoparodhena, yanmayA'grAhi na vratam / bhagavaMstadiyatkAlaM, svayamevA'smi vaJcitA / / 792 / / vizvatAraka ! mAM dInAM, tAta ! tAraya tAraya / gRhodyotakaro dIpaH, ki nodyotayate ghaTam ? // 793 / / prasIda dehi dIkSAM me, vizvatrANaikadIkSita ! / saMsArAmbhodhitaraNayAnapAtranibhAM vibho ! // 794 / / sAdhu sAdhu mahAsattve !, bruvanniti dadau vibhuH / tasyai dIkSA sAmAyikasUtroccAraNapUrvikAm / / 795 / / mahAvratadrumArAmasudhAsAraNisannibhAm / anuziSTimayIM tasyai, dezanAM vidadhe vibhuH / / 796 / / mokSaprAptamivA''tmAnaM, manyamAnA mahAmanAH / anujyeSThaM niSasAda, sA madhyevratinIgaNam // 797 // 1 kRtArthA / 2 bhrAtRputrAH / 3 zikSAmayIm / bharata-sudarIbhyAM vihitA RSabhaprabhoH stutiH, sundarI dIkSA ca / / / 236 // Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA prathamaM parva caturthaH puruSacarite sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 237 // dezanAM svAminaH zrutvA, pAdapadme praNamya ca / yayAvayodhyAM nagarI, mudito bharatezvaraH // 798 / / didRkSoH svaM janaM sarvaM, punastasyA'dhikAribhiH / AgatAH samadarzyantA'smAryantA'nAgatA api // 799 // 3 bhrAtRnanAgatAn jJAtvA, svAbhiSekotsave'pi tAn / teSAmekaikazo dUtAn, prAhiNod bharatezvaraH / / 800 // rAjyAni cet samIhadhve, sevadhvaM bharataM tataH / dUtairityuditAH sarve'pyAlocyaivA'vadannidam / / 801 / / vibhajya rAjyaM dattaM nastAtena bharatasya ca / saMsevyamAno bharato'dhikaM kiM naH kariSyati ? || 802 // samApatantaM kiM kAle, kAlaM praskhalayiSyati ? / kiM jarArAkSasI dehagrAhiNIM nigrahISyati ? ||803 // bAdhAvidhAyinaH kiM vA, vyAdhivyAdhAn haniSyati ? / yathottaraM varddhamAnAM, yadvA tRSNAM daliSyati ? / / 804 // IdRk sevAphalaM dAtuM, na ced bharata IzvaraH / manuSyabhAve sAmAnye, tarhi kaH kena sevyatAm / / 805 / / prAjyarAjyo'pyasantoSAdasmadrAjyaM jighRkSati / sthAnA cet tad vayamapi, tasya tAtasya sUnavaH / / 806 / / avijJapayya tAtaM tu, sodaryeNA'grajanmanA / tvadIyasvAminA yoddha, na vayaM protsahAmahe / / 807 // te dUtAnabhidhAyaivaM, tadaivA'STApadAcale / sthitaM samavasaraNe, vRSabhasvAminaM yayuH / / 808 // trizca pradakSiNIkRtya, praNemuH paramezvaram / ziraHsu baddhAJjalayaH, sarve'pyevaM stuti vyadhuH / / 809 / / devairapyaparijJeyaguNaM kaH stotumIzvaraH ? / tvAM stoSyAmastathApIza!, vilasadbAlacApalAH / / 810 // tapasyatAmapyadhikAstvAM namasyanti ye sadA / varivasyanti ye tu tvAM, yoginAmapi te'dhikAH // 811 / / namasyatAM pratidinaM, vizvAlokadinezvara! / dhanyAnAmaivataMsanti, tvatpAdanakharazmayaH / / 812 // 1 rogarupavyAdhAn / 2 balena / 3 sevante / 4 he vizvaprakAzasUrya / 5 avataMsavadAcaranti / bharatena bhrAtRn prati dUtapreSaNam / // 237 // Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite caturthaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 238 // na kiJcit kasyacit sAmnA, balAd vA gRhyate tvayA / trailokyacakravartI tvaM, tathA'pyasi jagatpate! / / 813 / / svAmiMstvameko jagatAM, samaM cetaHsu varttase / pIyUSadIdhitiH sarvajalAzayajaleSviva / / 814 / / tvAM stotA stUyate deva!, sarvastvAmarcitA'rcyate / tvAM nantA namyate sarvA, tvayi bhaktirmahAphalA // 815 // tvaM deva ! duHkhadAvAgnitaptAnAmekavAridaH / mohAndhakAramUDhAnAmekadIparatvameva hi / / 816 / / rorANAmIzcarANAM ca, mUrkhANAM guNinAmapi / sAdhAraNopakArI tvaM, chAyAdruma ivA'dhvani / / 817 // iti stutvA bhramaravat, svAmipAdAravindayoH / nivezitadRzaste'tha, sambhUyaivaM vyajijJapan / / 818 / / tadAnIM tAtapAdainaH, saMvibhajya pRthak pRthak / dezarAjyAni dattAni, yathArha bharatasya ca / / 819 // taireva rAjyaiH santuSTAstiSThAmo viSTapezvara! / vinItAnAmalaGyA hi, maryAdA svAmidarzitA / / 820 / / svarAjyenA'nyarAjyaizcA'pahRtairbharatezvaraH / na santuSyati bhagavan !, vaDavAmirivA'mbubhiH / / 821 / / Aciccheda yathA'nyeSAM, rAjyAni pRthivIbhujAm / asmAkamapi bharatastadvadAcchetumicchati / / 822 / / tyajyantAmAzu rAjyAni, sevA vA kriyatAM mama / Adidezeti puruSairbharato naH parAniva / / 823 / / vacomAtreNa muJcAmastasyA''tmabahumAninaH / tAtadattAni rAjyAni, klIbA iva kathaM vayam ? / / 824 // sevAmapi kathaM kurmo, nirIhA adhikardhiSu ? / atRptA eva kurvanti, sevAM mAnavighAtinIm / / 825 / / rAjyAmuktAvasevAyAM, yuddhaM svayamupasthitam / tAtapAdAMstvanApRcchya, na kiJcit kartumIzmahe / / 826 // amlAnakevalajJAnasaGkrAntAzeSaviSTapaH / kRpAvAn bhagavAnAdinAtho'pItyAdideza tAn // 827 // 1 candraH / 2 dInAnAm / 3 he jagadIzvara / 4 napuMsakAH / 5 niHspRhAH / 6 amocane / 7 sevAyA akaraNe / bharatabhrAtRRNAM prabhoH samIpe Agamanam / // 238 // Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkApuruSacarite / / 239 / / vatsAH ! puruSavIrairhi, puruSavratadhAribhiH / yoddhavyaM vairivargeNA'nargalaM drohakAriNA / / 828 // rAga dveSazca mohazca, kaSAyAzceti vairiNaH / anarthadAyinaH puMsAM, janmAntarazateSvapi / / 829 / / rAgo hi sadgatau puMsAmAyasI pAdazRGkhalA / dveSazca narakAvAsanivAsapratibhUrbalI // / 830 // moho bhavArNavAvarttaprakSepaNapaiNo nRNAm / kaSAyAH svAzrayAneva, dahanti dahanA iva / / 831 / / anapAyamayaistaistairupAyAstrairnirantaram / yuddhavA yuvA vijetavyAstadamI vairiNo nRbhiH / / 832 / / sevA'pi hi vidhAtavyA, dharmasyaivaikatAyinaH / tacchAzvatAnandamayaM padamISatkaraM yayA / / 833 // anekayonisampAtAnantabAdhAnibandhanam / abhimAnaphalaiveyaM, rAjyazrIH sA'pi nazvarI // / 834 // kiM ca yA svaH sukhaistRSNA, nA'truTyat prAgbhaveSu vaH / sA'GgArakArakasyeva, martyabhogaiH kathaM truTet ? / / 835 / / aGgArakArakaH kazcidAdAya payaso dRtim / jagAma karttumaGgArAnaraNye rINavAriNi / / 836 / so'GgArAnalasantApAnmadhyAhnAtapapoSitAt / udbhUtayA tRSA''krAntaH, sarvaM dRtipayaH papau / / 837 / / tenA'pyacchinnatRSNaH san suptaH svapne gRhaM gataH / AlUkalasanandAnAmudakAnyabhito'pyapAt / / 838 / / tajjalairapyazAntAyAM, tRSNAyAmagnitailavat / vApIkUpataDAgAni, pAyaM pAyamazoSayat / / 839 / / tathaiva tRSito'thA'pAt, saritaH saritAMpatIn / na ca tasya tRSA'truTyannArakasyeva vedanA // / 840 // marukUpe tato yAtaH, kuzapU~laM sa rajjubhiH / baddhavA cikSepa payase, kimArttaH kurute nahi ? / / 841 / / 1 lohamayI / 2 pratinidhiH / 3 glahaH / 4 nityAnandamayam / 5 zuSkajale / 6 jalapAtramedAH / 7 darbhapUlam / prathamaM parva caturthaH sargaH zrI RSabha svAmicaritam / aGgArakAraka putrAn prati dRSyantena prabhorupadezaH, teSAM dIkSA ca / / / 239 / / Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 240 // dUrAmbutvena kUpasya madhye'pi galitAmbukam / nizcotya pUlaM dramakaH, snehapotamivA'pibat / / 842 // nacchinnA yA'rNavAdyaistRT chedyA pUlAmbhasA na sA / tadvad vaH svaH sukhAcchinnA, chedyA rAjyazriyA kimu ? / 843 / amandAnandaniHsyandanirvANaprAptikAraNam / vatsAH ! saMyamarAjyaM tad, yujyate vo vivekinAm / / 844 / / tatkAlotpannasaMvegavegA bhagavadantike / te'STAnavatirapyAzu, pravrajyAM jagRhustataH / / 845 / / aho ! dhairyamaho ! sattvamaho ! vairAgyadhIriti / cintayantastatsvarupaM, dUtA rAjJe nyavedayan // 846 // jyotIMSIva jyotiSAM jyotirIzastejAMsIvA'rhapatiH pAvakAnAm / vArINIva srotasAM vArirAzisteSAM rAjyAnyAdade cakravartI // / 847 / / // // // // // / ityAcAryazrIhemacandraviracite triSaSTizalAkApuruSacarite mahAkAvye prathame parvaNi bharatacakrotpatti-digvijaya - rAjyAbhiSeka - sodaryavratagrahaNakIrttano nAma caturthaH sargaH / 1 svargasukhAcchinnA / prathamaM parva caturthaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / putrAn prati aGgArakAraka dRSyantena prabhorupadezaH, teSAM dIkSA ca / / / 240 / / Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva |paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 241 // paJcamaH sargaH / / tatazca bharatAdhIzaH, sadaHsadanamIyivAn / suSeNasenApatinA, namaskRtyetyabhASyata / / 1 // kRtvA'pi digjayamidaM, tava cakraM purIbhimAm / adyA'pi na pravizati, stambhaM vyAle iva dvipaH // 2 // babhASe bharato'pyevaM, SaTkhaNDabharatAntare / adyA'pi vIraH ko nAma, mamA''jJAna pratIcchati ? ||3 / / tadaiva sacivo'vocajjAne devena nirjitam / etaddhi bharatakSetramAkSudrahimavadgiri // 4 // jeyaH kimavaziSTo'sti, digyAtrAkRtyapi tvayi ? / bhramagharaTTe patitAstiSThanti caNakAH kim ? // 5 // puryAmapravizaccaitaccakraM sUcayati prabho ! / kamapyadyA'pi jetavyaM, tvadAjJAlaGghanonmadam // 6 // deveSvapi na pazyAmi, jetavyaM durjayaM ca te / A jJAtamathavA'styeko, jetavyo vizvadurjayaH // 7 // RSabhasvAminaH sUnuH, svAminnavarajastava / mahAbalo bAhubalirbalinAM balasUdanaH / / 8 / / sarvAstrANyekato vajramekatazca yathA tathA / ekato rAjakaM sarva, sa bAhubalirekataH // 9 // lokottaro yathA'si tvamRSabhasvAminandanaH / tathA so'pi tadetasminnajite kiM jitaM tvayA ? // 10 // SaTkhaNDe bharate dRSye, na ko'pi svAminaH samaH / tajjaye parabhAgo'stu, ko nAma bharatezituH ? // 11 // ayaM khalu jaganmAnyAM, bhavadAjJAM na manyate / tadasAdhanatazcakrameti hINamiveha na / / 12 / / upekSitavyo na paraH, svalpo'pyAmayavad yataH / tadadyA'laM vilambena, yatadhvaM tajjayaM prati // 13 // 1 sabhAmaNDapam / 2 duSTagajaH / 3 laghubhrAtA / 4 rAjasamUham / 5 utkarSatA / 6 lajjitamiva / 7 zatruH / bharatabAhubaliyuddham / // 241 // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 242 / / dAvAgnimeghavRSTibhyAmivA'nirbharatezvaraH / sadyaH kopopazAntibhyAmAzliSTo'thAbravIdidam // 14 // nA'nujo'pi karotyAjJAmiti lajjAkRdekataH / sArddha kanIyasA yuddhamiti caikatra bAdhate // 15 // svagRhe'pi na yasyA''jJA, tasyA''jJA hAsakRd bahiH / pravAdazca kaniSThasyA'vinayAsahane mama // 16 // ekato rAjadharmo'yaM, dRptAnAM darpazAtainaH / ito bhrAtari saubhrAtraM, saGkaTe patito'smi hA! // 17 // amAtyo'pyabhyadhAdevaM, svamahattvena saGkaTam / yad devasya kanIyAMstat, sa eva hyapaneSyati / / 18 // AjJA hi jyAyasA deyA, karttavyA ca kanIyasA / AcAro ruDha evA'yaM, sAmAnyagRhiNAmapi // 19 // bhrAtaraM tat kanIyAMsaM, lokaruDhena vartmanA / AjJApayatu devo'pi, preSya sandezahArakam // 20 // AjJAM sarvajaganmAnyAM, vIramAnI tavA'nujaH / sahiSyate na ced deva!, paryANamiva kesarI // 21 // prazAsyAstvaM tadA pAkazAsanodgADhazAsanaH / na cA'pavAdaste loke, lokAcArAnatikramAt / / 22 / / tatheti pratipede tadvacanaM medinIpatiH / upAdeyA zAstralokavyavahArAnugA hi gIH / / 23 // anuziSya tato dUtaM, nayajJaM vAgminaM dRDham / suvegaM nAma nRpatiH, praiSId bAhubaliM prati // 24 // svAmizikSA dautyadIkSAmivA''dAya sa sauSThavAm / suvego rathamAruhyA'calat takSazilAM prati // 25 / / sArasainyaparIvAro, rathenA'saihyaraMhasA / niryayau sa vinItAyA, rAjAjJeva vapuSmatI // 26 // kAryArambhavidhau vAma, daivaM pazyadivA'sakRt / paspande locanaM vAma, gacchatastasya vartmani // 27 // nADI nADIndhamasyeva, vahnimaNDalamadhyataH / uvAha dakSiNA tasya, rogAbhAve'pyanAratam // 28 // 1 garvanAzakaH / 2 jyeSThena / 3 laghunA / 4 vAcAlam / 5 vegavatA / 6 pratikUlam / 7 suvarNakArasya / ARRAS bharatada bAhubali yuddham / ||242 // S HRSHASE Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 243 // sameSvapi hi mArgeSu, rathastasyA'skhalanmuhuH / apyasaMyuktavarNeSu, jihvA lallagirAmiva / / 29 // sAdibhirvAryamANo'pi, preryamANa ivA'sakRt / kRSNasAraH purastasya, dakSiNAd vAmato yayau // 30 // tasyA'gre karaTaH zuSke, niviSTaH kaNTakadrume / arasat kaTukaM gharSazcacUM zastramivopale / / 31 / / uttatAra purastasya, pralambaH kRSNapannagaH / kSiptArgaleva daivena, tadyAnanirurutsayA // 32 // pratikUlo vavau vAyuzcakSuSoH prakSipan rajaH / paryasyanniva taM pazcAd, vicAraikavipazcitam / / 33 / / tasya dakSiNato bhUtvA, virarAsa ca rA~sabhaH / abhojitaprasphuTitamRdaGgavirasasvaraH / / 34 // suvego'gAdanimittAnyetAni pravidannapi / saddhRtyAH svAminaH kvA'pi, kANDavat praskhalanti na // 35 // lalave sa bahUna grAmanagarAkarakarbaTAn / tadvAsibhirdRzyamAno, vAtyAvarta iva kSaNam / / 36 // tarukhaNDasara sindhupulinaprabhRtiSvapi / vizazrAma na sa svAmikAryato'tra pravartitaH / / 37 // kirAtaiH sajjakodaNDaiH, zaravyIkRtakuJjaraiH / camUrucarmasaMvyAnairjAtudhAnairivA''kulAm // 38 // camUru-citraka-vyAghra-haribhiH zairabhairapi / sagotrairantakasyeva, krUrasattvairnirantarAm / / 39 // yudhyamAnAhi-nakulavAmalUrabibhISaNAm / bhallUkIkezadharaNavyagrabAlakirAtikAm // 40 // mitho mahiSasaGgrAmabhajyamAnajarattarum / nAhalotthApitakSaudramakSikAbhirasaJcarAm // 41 // 1 skhalagirAma / 2 mugavizeSaH / 3 kAkaH / 4 pASANe / 5 kRSNasarpaH / naniSiSitsayA // 6 vicAraika-caturam / 7 gardabhaH / 8 bANavat / 9 cakravAtaH / 10 lakSyIkRtakuJjaraiH / + camUraca / 11 mRgavizeSaH / - camUraizcitrakAprairha / 12 aSTayapadaiH / 13 valmIkAH / ARRAHASRA9RSHARE bharatabAhubaliyuddham / ANSARASHARABHASHASHRSHREASE // 243 // Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH | zrIRSabhasvAmicaritam / // 244 // abhralihatarustomatirohitadivAkarAm / rahoratabhuvaM mRtyorivA''pa sa mahATavIm / / 42 / / / / paJcabhiH kulakam / / ghorAM tAmaTavIM vegAt, suvego vegavadrathaH / salIlaM laGghayAmAsa, vipadaM puNyavAniva / / 43 // mArgAntataruvizrAntaralaGkaraNadhAribhiH / saMlakSyamANasaurAjyaM, susthaiH pAnthavadhUjanaiH // 44 / / gokule gokule tRkSatalAsInaiH pramodibhiH / gIyamAnarSabhasvAmicaritaM gopadArakaiH / / 45 / / bhadrazAlAdivA''hatyA''ropitaiH phalamAlibhiH / alaGkatAkhilagrAma, bahalairbahubhirdumaiH / / 46 // pattane pattane grAme, grAme vezmani vezmani / dAnaikadIkSitairibhyaH, zodhyamAnavenIpakam / / 47 // AgatairbharatAt trastairivodagbharatArddhataH / prAyeNA'dhyAsitagrAma, mleccharakSINaRddhibhiH / / 48 // SaDbhyo bharatakhaNDebhyaH, khaNDAntaramiva sthitam / bharatAjJAnabhijJaM sa, bahalIdezamAsadat / / 49 / / ||sptbhiH kulakam / / Rte zrIbAhubalinaM, rAjAntaramajAnataH / janAn jAnapadAn mArgeSvanA n vArtayan muhuH // 50 // vanecarAn giricarAn, durmadAn zvApadAnapi / drAk khaJjIbhavataH pazyan, sunandAnandanAjJayA / / 51 // prajAnAmanurAgoktyA, mahatIbhizca RddhibhiH / advaitamanumimAnaH, zrIbAhubalino neyam / / 52 / / bharatAvarajotkarSAkarNanAd vismRtaM muhuH / anusmaran vAcikaM sa, prApa takSazilApurIm / / 53 / / ||cturbhiH kalApakam / / kiJcillocanapAtena, purIparisaroSitaiH / prekSyamANaH kSaNaM lokairekapAnthAvalIDhyA / / 54 // 1 ghanaiH / 2 yAcakam / 3 sukhinaH / 4 hiMsaprANinaH / 5 anumAnaM kurvan / 6 nItim / 7 sandezam / R5RSHASABHARASHARASHRSHASTRA bharatabAhubaliyuddham / ||244 // Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH / / 245 // zrIRSabhasvAmicaritam / marata lIlodyAneSu sambhUya, khelena khuralIjuSAm / subhaTAnAM bhujAsphoTaistrasyadrathaturaGgamaH / / 55 / / itastataH pauraRddhiprekSaNavyagratAjuSA / dakSiNasthenA'niSiddhotpathagAmiskhaladrathaH // 56 // ekatrevebharatnAni, samastadvIpacakriNAm / baddhAna varagajAn pazyan, bahirudyAnazAkhiSu / / 57 // prekSamANo mandurA~zca, bandhurAsturagottamaiH / jyotiSkANAM vimAnAni, vihAyeva samAgataiH / / 58 // bharatAvarajaizvaryAzcaryAlokanajanmanA / ziro'yeva ziro dhunvan, praviveza sa tAM purIm / / 59 / / ||ssddbhiH kulakam / / svacchandavRttInatyADhyAnApaNeSu vaNigjanAn / ahamindrAniva pazyan, rAjadvAraM jagAma saH // 60 // sahasrarociSo rocISyAcchidyeva vinirmitAn / kuntAn dadhAnaH kutrA'pi, pattyanIkairadhiSThitam / / 61 // bibhrANairikSupatrAsyAnyayaHzalyAni pattibhiH / zobhitaM kutracicchauryadrumaiH pallavitairiva / / 62 / / abhaGgAnazmabhaGge'pi, bibhradbhirlAhamudgarAn / sanAthaM kvA'pi subhaTairekadantairiva dvipaiH / / 63 / / phalakAsidharaiH kvA'pi, candraketudharairiva / zobhitaM vIrapuruSaprakANDaizcaNDazaktibhiH // 64 / / A nakSatragaNaM dUrApAtibhiH zabdavedhibhiH / tUNapRSThaiH kAlapRSThapANibhiH kvA'pyadhiSThitam / / 65 // uddAmazuNDAdaNDAbhyAM, sthitAbhyAM pArzvayordvayoH / ibhAbhyAM dvArapAlAbhyAmiva dUrAd bhayaGkaram // 66 // siMhadvAraM nRsiMhasya, pazyan vismitamAnasaH / dvAHsthapratIkSitastasthau, sthitireSA nRpaukasAm / / 67 // || saptabhiH kulakam / / 1zarAbhyAsajuSAm / 2 sArathinA / 3 azvazAlAH / 4 haTTeSu / 5 sUryasya / 6 tejAMsi / 7 nakSatragaNaparyantam / 8 dhanuHpANibhiH / bAhubali yuddham / // 245 / / Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 246 / / I gatvA ca bAhubalaye, dvAHstheneti nyavedyata / tvadbhrAturjyAyaso dUtaH, suvego dvAri tiSThati / / 68 / / vetriNA'thA''jJayA rAjJo'numato dhImatAM varaH / budho'rkamaNDalamiva, suvegaH prAvizat sadaH // 69 // AbaddharatnamukUTaistejasvibhirilAdhavaiH / divAkarairiva divo, bhuvaM prAptairupAsitam // 70 // pradIptacUlAmaNibhiradhRSyairjagato'pi hi / kumArapravarairnAgakumArairiva sevitam // 71 // svAmivizvAsasarvasvavallIsantAnamaNDapaiH / sacivairupadhAzuddhairdhImadbhiH parivAritam / / 72 / / sahasrazazcA''tmarakSairniSkozAyudhapANibhiH / ujjihvairiva phaNibhirbhISaNaM malayAdrivat // 73 // vArastrIbhirvIjyamAnaM, cAmarairaticArubhiH / zailaM himAlayamiva, camarIbhirnirantaram // 74 // / svarNadaNDadhareNA'gre, zuciveSeNa vetriNA / savidyutA zaradvAridhareNevopazobhitam // 75 // ratnasiMhAsanAsInaM, tejasAmiva daivatam / dadarza bAhubalinaM, sa tatrodbhUtavismayaH // 76 // // saptabhiH kulakam // naranAthaM nanAmA'tha, lalATaspRSTabhUtalaH / sa karIva raNaddIrghatarakAJcanazRGkhalaH / / 77 / / tato bhUsaMjJayA rAjJA, tatkAlamupanAyite / pradarzite pratIhAreNA''sAJcakre sa Asane / / 78 / / taM prasAdasudhAdhautadRzA pazyan nRpo'bravIt / suvega ! kuzalaM kaccidAryasya bharatezituH ? / / 79 / / tAtapAdairlAlitAyAM, pAlitAyAM ca sundara ! / tasyAM puri vinItAyAM, kaccit kuzalinI prajA ? // 80 // SaNNAM bharatakhaNDAnAM, komAdInAmiva dviSAm / nirantarAyaM vijayaM kaccid vyadhita bhUpatiH ? // 81 // 1 bhUpatibhiH / 2 kAma-krodha-lobha- mAna-mada- harSANAm / *99* prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabha svAmicaritam / bharata bAhubaliyuddham / / / 246 / / Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 247 / / SaSTiM varSasahasrANi kRtvA kaTakamutkaTam / senAnyAdiparIvAraH kaccit kuzalamAgataH ? // / 82 / / sindurAruNitaiH kumbhaidyAM sandhyAbhramayImiva / vitanvatI karighaTA, rAjJaH kaccinnirAmayA ? / / 83 / / A himAdrimahImetAM, samAkramya sameyuSAm / rAjJo varaturaGgANAM varttate kaccidaklamaH ? // 84 // akhaNDAjJasya sarvatra, sevyamAnasya pArthivaiH / sukhena vyatigacchanti, kaccidAryasya jAsarAH ? / / 85 / / paripRcchyeti tUSNIke, sthite vRSabhanandane / kRtAJjaliranAvegaH, suvega idamabhyadhAt // 86 // ilAyAH sakalAyA yaH karoti kuzalaM svayam / asti tasya svataH siddhaM kuzalaM bharatezituH // 87 // puryAH suSeNAdInAM ca, hastyazvasya ca kiM kSamaH ? / daivo'pyakuzalaM karttuM yeSAM netA tavA'grajaH // 88 // tulyo'dhiko vA kiM ko'pi, kvA'pyasti bharatezituH / SaNNAM bharatakhaNDAnAM jaye yo vighnakRd bhavet ? // 89 // akhaNDitAjJaH sarvatra, sevyate ca narezvaraiH / tathA'pi bharatAdhIzo, jAtu nA'nteH pramodate // 90 // daridro'pi kuTumbena, sevyate yaH sa IzvaraH / na sevyate tu yastena tasyaizvaryasukhaM kutaH ? / / 91 // SaSTivarSasahasrAntAderyuSA jyAyasA tava / utkaNThayA kaniSThAnAmAgamAdhvA nirIkSitaH / / 92 / / sarve tatrA''yayurbandhusambandhisuhRdAdayaH / vidadhuzca mahArAjyAbhiSekaM bharatezituH // 93 // AsatAM taiH samAyAtaiH, surairapi savAsavaiH / na hRSyati mahInAtho'pazyan pArzve nijAnujAn / / 94 / / dvAdazasvapi varSeSu, jJAtvA bhrAtRRnanAgatAn / tAnAhnAtuM naraM praiSIdutkaNThA hi balIyasI / / 95 / / 1 azramaH / sukhenaivAtiga + evamApRcchya / 2 sthiraH / 3 pRthvyAH / 4 nAyakaH / 5 antaHkaraNe / 6 Agatena / 7 AgamanamArgaH / prathamaM parva | paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / bharata bAhubaliyuddham / / / 247 / / Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH // 248 // zrIRSabhasvAmicaritam / kaJcid vikalpaM saGkalpya, bharataM na samAyayuH / yayustu tAtapAdAntaM, dIkSAmAdadire ca te / / 96 / / teSAM sampratyarAgANAM, na ko'pi svo na vA paraH / taiH kathaM pUryate rAjJo, bhrAtRvAtsalyakautukam ? // 97 // tadehi dehi hRdayapramodaM medinIpateH / tavA'pi yadi tatrA'sti, snehaH saubhrAtrasambhavaH / / 98 / / kulizAdapyadhikaM vaH, kaThorAMstarkayAmyaham / cirAd digantAdAyAte, jyeSThe'pyevaM yadAsyate // 99 // zaGke vo gurvavajJAnAnnirbhayebhyo'pi nirbhayAn / zarairapi vartitavyaM, garau hi sabhayairiva / / 100 / / ekatra vizvavijayI, vinayI cA'nyato gurau / pAriSadyairvicAryAlaM, dvaitIyIkaH prazasyate / / 101 // tavA'vinayamapyevaM, soDhA sarvasaho nRpaH / karNejapAnAM kintvevamavakAzo niraGkuzaH / / 102 / / pizunAnAM girastatra, tvadabhaktiprakAzikAH / dUSayiSyanti taccetaH, kSIraM zuktaccheTA iva / / 103 / / atyalpamapi tad rakSyamAtmacchidraM nije prabhau / chidreNa laghunA'pyambhaH, setumunmUlayatyaho ! // 104 / / iyatkAlaM nAgato'smItyAzaGkAM hRdi mA kRthAH / adhunA'pyehi susvAmI, gRhNAti skhalitaM nahi // 105 / / tvayi tatra gate sadyaH, pizunAnAM manorathAH / vilIyantAM himAnIva, nabhobhAji nabhomaNau / / 106 / / tejobhizciramedhasva, svAminA tena saGgamAt / adyaiva parvaNi divAkareNeva nizAkaraH / / 107 / / svAmIyantastamanye'pi, bahavo bAhuzAlinaH / sevAzAlInatAM hitvA, sevante prativAsaram / / 108 // avazyaM sevanIyo hi, cakravartI mahIdhavaiH / nigrahAnugrahasahaH, sahasrAkSa ivA'maraiH / / 109 / / 1 pizunAnAm / 2 bharatasya cetaH / 3 kAJjikam / 4 himasamUhaH / 5 sUrye / 6 svAmivadAcarantaH / 7 indraH / bharatabAhubaliyuddham / / / 248 // Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 249 // cakravarttitvapakSe'pi, tasya sevA tvayA kRtA / advaitabhrAtRsauhArdapakSamuddayotayiSyati / / 110 / / bhrAteti yadi nirbhIko, nA''yAsyetanna sAmpratam / AjJAsArA na gRhyante, jJAteyena mahIbhujaH / / 111 // ayaskAntairivA'yAsi, devadAnavamAnavAH / kRSTAH prakRSTaistejobhirAyAnti bharatezvaram / / 112 / / yamardhAsanadAnena, vAsavo'pi saMkhIyati / tamAgamanamAtreNA'nukUlayasi kiM nahi ? || 113 // vIramAnitayA cet taM, rAjAnamavamanyase / tarhi tasmin sasainyo'pi, tvamabdhau saktumuSTivat / / 114 // caturazItilakSAstadgajAH zakrebhasannibhAH / sahyAH kenA'bhisarpantaH, parvatA iva jaGgamAH ? | 115 // tAvato'zvAn rathAMcA'sya, viSvakplAvayato mahIm / kalelAniva kalpAntodadheH kaH skhalayiSyati ? // 116 // tasya SaNNavatigrAmakoTibhartuH padAtayaH / tadgrAmapramitAH siMhA, iva trAsAya kasya na ? // 117 // ekaH suSeNaH senAnIrdaNDapANiH samApatan / kRtAnta iva kiM zakyaH, soDhuM devAsurairapi ? / / 118 / / amoghaM bibhratazcakraM, cakriNo bharatasya tu / sUryasyeva tamastomaH, stokikaiva trilokyapi / / 119 / / tejasA vayasA jyeSTho, nRpaH zreSThaH sa sarvathA / rAjyajIvitakAmena, sevyo bAhubale ! tvayA / / 120 // atha bAhubalirbAhubalApAstajagadbalaH / ityabhASiSTa gambhIradhvAno'rNava ivA'paraH / / 121 / / sAdhu dUta ! tvamevaiko, vAgminAmaigraNIrasi / mamA'pi purato vAcaM, ya evaM vaktumIziSe // 122 / / tAtatulyo hi me bhrAtA, jyAyAn so'pi yadicchati / samAgama bAndhavAnAM, yuktameva tadapyaho ! / / 123 // 1 advaitabhrAtRvAtsalyapakSam / 2 jJAtimAvena / 3 lohAni / 4 sakhivadAcarati / * koTyaH SaNNavati si / / 5 alpamAtrA / 6 agresaraH / bharatabAhubali yuddham / ||249 // Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 250 // bharata surAsuranRpazrIbhirRddhaH so'smAbhirAgataiH / lajjiSyate'lpavibhavairAgamAyeti no vayam / / 124 / / SaSTi varSasahasrANi, pararAjyAni gRhNataH / kaniSTharAjyagrahaNe, vyagratA tasya kAraNam / / 125 // saubhrAtraM kAraNaM tasya, yadi tat prAhiNot katham / bhrAtRNAmekazo dUtAn, rAjyasaGgrAmakAmyayA ? / / 126 // ko bhrAtA jyAyasA sArtha, lubdhenA'pi hi yotsyate ? |iti buddhyA mahAsattvAH, kaniSThAstAtamanvaguH / / 127 // teSAM ca rAjyagrahaNenA'pi tvatsvAmino dhruvam / chalamanvIkSamANasya, prakaTaM bakaceSTitam // 128 // asAvasmAsvapi sneha, tAdRzaM darzayannaho ! / prajighAya viziSTaM tvAM, vAkprapaJcavicakSaNam // 129 / / pravrajya bhrAtRbhI rAjyadAnAd yA'kAri tasya muMt / Agatena mayA rAjyagRdhnoH kiM sA kariSyate ? / / 130 // vajrAdapi kaThoro'haM, yat svalpavibhavo'pi san / tasya RddhiM na gRhNAmi, bhrAtRnyakkArakAtaraH / / 131 // sa tu puSpAdapi mRdurmAyAvI yo'nujanmanAm / avarNavAdabhIruNAM, rAjyAni svayamAdade // 132 / / nirbhayA nirbhayebhyo'pi, kathaM dUta ! vayaM nanu / bhrAtRrAjyAni gRhNantaM, yadupekSAmahe sma tam ? / / 133 // gurau prazasyo vinayo, gururyadi gururbhavet / gurau guruguNairhAne, vinayo'pi trapAspadam / / 134 / / gurorapyavaliptasya, kAryAkAryamajAnataH / utpathapratipannasya, parityAgo vidhIyate / / 135 / / tasyA''cchinnaM kimazvAdi ?, bhagnaM vA nagarAdikam ? / yenA'vinayamasmAkaM, sohyA sarvasaho nRpaH / / 136 // durjanapratikArAya, na tatra prayatAmahe / vimuzyakAriNaH santaH, kiM duSyante khaloktibhiH ? / / 137 / / iyatkAlaM nA''gatAH smo, yato hetoH sa kiM yayau / anIjhalakSaNaH kvA'pi ?,yAmo yenA'dya cakriNam // 138 / 1 preSayAmAsa / 2 rAjyalubyasya / 3 prAtRtiraskArakAtaraH / 4 lajjAsthAnam / 5 sAvalepasya / 6 niHspRhAlakSaNaH / | bAhubaliyuddham / // 250 // + AnandaH / Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 251 // sarvatrA'pyapramattAnAmalubdhAnAM ca naH sadA / skhalitaM kiM sa gRhNIyAcchalAnveSyapi bhUtavat ? / / 139 / / / / kimapyanAdadAnAnAM, tadIyaM nIvRMdAdikam / svAmyeva naH kathaM nAma, sa bhaved bharatezvaraH ? || 140 / / bhagavAnRSabhasvAmI, svAmyeko mama tasya ca / mithaH svasvAmisambandho, ghaTate kathamAvayoH ? / / 141 / / tejohetormayi gate, tatra syAt tasya kIdRzam / tejo'bhyuditavatyarke, tejasvI nahi pAvakaH // 142 // svAmIyanto'kSamAste tu, niSevantAM kSamAbhujaH / eSa yeSu varAkeSu, nigrahAnugrahakSamaH / / 143 / / sevA'smin bhrAtRsauhArdapakSaNA'pi mayA kRtA / cakravartitvapakSe syAd, yadabaddhamukho janaH / / 144 / / bhrAtA'smyabhIH sa cA''jJeza, AjJApayatu yadyalam / jJAtisnehena kiM vajra, vajreNa na vidAryate ? // 145 / / surAsuranaropastyiA, prIto'stveSa mayA'sya kim ? | mArga eva kSamaH stambe, rathaH sajjo'pi bhajyate / / 146 / / tAtabhakto mahendrazcejjyeSThaM taM tAtanandanam / AsayatyAsanasyA'ddhe, sa kiM tenA'pi dRpyati ? ||147 // te tvanye'smin samudre ye, sasainyAH saktumuSTivat / tejobhirduHsaho'haM tu, hanta ! syAM vaDavAnalaH / / 148 // pattayo'zvA rathA nAgAH, senAnIrbharato'pi ca / mayi sarve pralIyantAM, tejAMsIvA'rkatejasi // 149 / / / kariNeva kareNoccairyaH samAdAya pAdayoH / mayodalAli gagane, bAlatve loSTulIlayA / / 150 // gagane dUramadhvAnaM, gatvA yazca patan bhuvi |maa bhUt parAsurityeSa, mayA pretyaiSi puSpavat / / 151 / / cATubhizcATukArANAM, nirjitAnAM kSamAbhujAm / vyasmArSIt tadasau prApto, janmAntaramivA'dhunA / / 152 / / 1 grahaNaM akurvANAnAm / 2 dezAdikam / 3 svAmivadAcarantaH / 4 bharataH / 5 nirbhIkaH / 6 AjJAkArakaH / 7 upAsanayA / 8 kANDarahite vRkSAdau / 9 pratyagrahISTa / bharatabAhubaliyuddham / / / 251 // Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 252 / / cATukArAH praNaGkSyanti, te sarve'pi svayaM tvasau / ekaH sahiSyate bAhubalibAhubalAd vyathAm / / 153 / / yahi dUta ! sa evaitu, rAjyajIvitakAmyayA / tAtadattAMzatuSTena, mayaivopaikSi tasya bhUH / / 154 / / citrakAyairiva dRDhasvAmyAjJApAzayantritaiH / prakopatAmranayanaiH, prekSyamANo narezvaraiH / / 155 / / roSAddhata hate'tyantargRNadbhiH sphuritAdharaiH / kaTAkSyamANo vikaTaM, kumAraizca muhurmuhuH / / 156 / / jighatsubhirivoddhRkaiH, kiJciccalirtahetibhiH / dRDhAbaddhaparikarairIkSyamANo'GgarakSakaiH / / 157 / / haniSyate varAko'yaM, kenA'pi rabhasAjuSA / naH svAmipedikeneti, cintyamAnazca mantribhiH / / 158 / / sajjIkRtena hastena, pAdamutkSipya tasthuSA / kaNThe dharttumivatkenotthApito vetrapANinA / / 159 / / suvego dhairyamAlambya, manasi kSubhito'pi san / nirjagAma samutthAya, sadaH sadanatastataH / / 160 // / / SaDbhiH kulakam // kruddhatakSazilAdhIzatArazabdAnumAnataH / dvArasthayA patticamvA, roSakSubhitayA bhRzam / / 161 / / AsphAlyamAnaiH phalakairnatrtyamAnairmahAsibhiH / udasyamAnaizcakraizca gRhyamANaizca mudgaraiH / / 162 / / sphATyamAnaistriMzalyaizca, pIDyamAnaizca tUMNakaiH / AdIyamAnairdaNDaizcodyamyamAnaizca parzubhiH / / 163 / / sarvato'pyAtmano mRtyumiva pazyan pade pade / skhalatpado nRsiMhasya, siMhadvArAt sa niryayau // 164 // // caturbhiH kulakam / / 1 attumicchubhiH / 2 UrdhvakRtabhrakuTibhiH / 3 calitakhaGgaiH / 4 sAhasikena / 5 svAmipattinA / 6 utkaNThitena / 7 padAtisaMnayA / 8 astrapratighAtanivArakaiH "Dha la" iti loke / 9 zastravizeSaiH / 10 niSaGgaiH / prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabha svAmicaritam / bharata | bAhubali yuddham / / / 252 // Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 253 // bharata ka eSa nUtano rAjadvArAnniragamat pumAn ? / AgataH khalvayaM dUto, bharatasya mahIpateH / / 165 // rAjA kimaparaH kazcidapyastIha mahItale ? | bhrAtA bAhubaleyeSTho'yodhyAyAM bharatezvaraH / / 166 // atra ca prajighAyema, sa dUtaM kena hetunA ? / AkAraNAya svabhrAtuH, zrIbAhubalibhUpateH / / 167 // iyatkAlaM gataH kvA''sId, bhrAtA'smatsvAmino nanu ? SaTkhaNDabharatakSetrajayAya sa gato hyabhUt / / 168 // utkaNThitaH kaniSThaM sa, kiM samAhvayate'dhunA ? / anyarAjanyasAmAnyAM, sevA kArayituM nanu / / 169 / / tasyA'sArAn nRpAn jitvA, kiM kIle'trA'dhirohaNam ? |akhaNDazcakravarttitvAbhimAnastatra kAraNam / / 170 // kaniSThena jito rAjJAM, svaM kathaM darzayiSyati ? |na vetti jitakAsI sa, bhAvinaM svaparAbhavam / / 171 // mantraNe nA''khurapyasti, bhUpaterbharatasya kim ? / bhUyAMso mantriNaH santi, matimantaH kramAgatAH / / 172 / / sa kaNDUyiyiSustuNDamahe: kiM tairna vAritaH ? / na vAritaH preritaH kintvIdRzI bhavitavyatA // 173 // nAgarANAmiti mitho, jalpatAmuccakairgiram / AkarNayan rathArUDho, nagaryA nirjagAma saH / / 174 / / ||dshbhiH kulakam / / devatAbhiriva prAduSkRtAM dvAre vrajannasau / ArSabhyorvigrahakathAmitihAsamivA'zRNot / / 175 / / krodhAt tvaritamapyasya, gacchataH spardhayeva sA / vartmani tvaritataraM, tadvigrahakathA yayau / / 176 // vArttayA'pi tayA rAjAdezeneva kSaNAd bhaTAH / pratigrAma pratipuraM, kaTakAya sasajjire // 177 // rathAn sAGgrAmikAn kRSTvA, zAlAbhyo'kSAdibhirnavaiH / kecid dRDhatarIcakraH, zarIrANIva yoginaH / / 178 // 1 mUSakaH / 2 mukham / 3 bAhubali-bharatayoH / 4 sainyAya / 5 rathAvayavAdibhiH / bAhubaliyuddham / // 253 / / Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 254 / / AruhyA''ruhya vAhyAlyAM, dhArobhirapi paJcabhiH / kartuM raNasahAnazvAn, ke'pi zramamajApayan / / 179 / / ayaskAMragRheSvetya, kRpANAdikamAyudham / apare tejayAmAsustejomUrtimiva prabhoH / / 180 / / saMyojya zRGgasArANi, baddhvA'bhinavatantribhiH / yamabhrUsodarANyanye, zArGgadhanvAnyasUtrayan / / 181 / / varmAdivahanAyoTrAnaraNyAt kecidAnayan / tUryANi prANavantIva, prayANeSu praNAdinaH / / 182 / / sabANAn bArNadhIn kecit, saziraskAMzca kaiGkayan / dRDhAnapi dRDhIcakruH, siddhAntAniva tArkikAH // 183 // kespi gupyadgurUn kANDapa~TAn paTakuTIrapi / gandharvabhavanAnIva, vitatyA''lokayan kSaNAt / / 184 / / sparddhayeva mithaH sarve, bhaktA bAhubalau nRpe / yudhi sajjIbhavanti sma, janA jAnapadA api / / 185 // Aptena tatra yaH ko'pi, nyavAryata raNonmukhaH / anAptAyeva tasmai so'kupyad bhakticikIrnRpe / / 186 / / prANairapi priyaM rAjJo'nurAgeNa cikIrSatAm / janAnAmevamArambhaM sa dadarza pathi vrajan // 187 // zrutvA dRSTvA ca talloke, parvatIyanRpA api / pratirAjAnamadvaitabhaktimAnitayA'milan // 188 // gAvo gopasvareNeva, nikuMjebhyaH sahasrazaH / teSAM gozRGganAdena, kirAtAH pradadhAvire / / 189 / / dvIpipucchatvacA kecit kekiMpicchaizca kecana / latAbhiH ke'pi vegena, babandhuH kuntalAn bhaTAH / / 190 // dandazUMkatvacA ke'pi, tAreMvyA kecana tvacA / kecid godhAtvacA'badhnan, paridhAnAM mRgatvacam // 191 / / 1 azvapATikAyAm / 2 azvagatibhiH / 3 lohakAragRheSu / 4 yamabhrUsadRzAni / 5 niSaGgAn / 6 varmANi / 7 "kanAta" iti loke / 8 parvatasambandhino nRpAH / 9 latAgRhebhyaH / 10 vyAghrapucchatvacA / 11 mayUrapicchaiH / 12 sarpatvacA / 13 tarusambandhinyA / prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabha svAmicaritam / bharata bAhubali yuddham / / / 254 / / Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 255 // grAvahastA dhanurhastAH, plavamAnAH plavaGgavat / svapatIn parivadruste, patibhaktAzvavad bhRzam / / 192 / / adya dadmo bAhubaliprasAdAvakrayaM cirAt / bharatAkSauhiNIkSodAditi teSAM giro'bhavan / / 193 / / teSAmapyevamArambha, sasaMrambha nirUpayan / suvegazcintayAmAsa, manasaivaM viviktadhIH / / 194 / / paitRkeNeva vaireNa, tvarante raNakarmaNe / aho ! amI bAhubaligRhyA viSayavAsinaH / / 195 / / kirAtA apyamI hantotsahante hantumAgatam / asmadabalaM bAhubalibalAgre samarecchavaH / / 196 / / taM kaJcana na pazyAmi, yaH sajjati yudhe nahi / vidyate sa na ko'pIha, rakto bAhubalau na yaH / / 197 / / zUrAzca svAmibhaktAzca, bahalyAM halino'pyaho ! / tat kiM dezasvabhAvo'yamuta bAhubalerguNaH ? / / 198 // bhavantu vetanakrItAH, sAmantAdyAH padAtayaH / aho ! asya guNakrItI, pattIbhUtA'khilA'pi bhUH // 199 // bahvImapi cakricamUM, manye laghvI laghIyasaH / zrIbAhubalisainyasya, tRNyAM vaDherivA'grataH / / 200 // mahAvIrasya kiM cA'sya, nyUnaM bAhubaleH puraH ? / kalabhaM zarabhasyeva, zaGke cakriNamapyaho ! // 201 // ojasvI bhuvi cakryeva, vajyeva divi vizrutaH / tayorantaravadrUrvavartI vA laghurorSabhiH // 202 / / api taccakriNazcakramapi vajaM ca vajriNaH / manye viphalamevA'sya, capeTAghAtamAtrataH / / 203 // RkSaH karNe tadAtto'yaM, mahAhirmuSTinA dhRtaH / virodhito yadasmAbhiraho ! bAhubalibalI / / 204 // mRgamekamiva dvIpI, gRhItvA bhUmikhaNDalam / santuSTo'yaM mudhA'smAbhistarjayitvA khalIkRtaH / / 205 / / anekanRpasevAbhiH, kimapUrNa nRpasya ? yat / ayamArambhi sevAyai, vAhanAyeva kesarI / / 206 / / + re kva ca / 1 kRSIvalAH / 2 tRNasamUham / 3 bAhubaliH / bharatabAhubaliyuddham / ||255 / / Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkApuruSacarite prathama parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / 256 // dhiga mantriNaH svAmihitamAnino'smAnapIha dhik / yairdviSadbhirivopekSAJcakre svAmyatra karmaNi / / 207 // gatvaikena suvegena, vigrahazcAlitaH prabhoH / bhaNiSyatIti lokastu, dhiga dautyaM guNadUSaNam / / 208 // evaM vicintayan nityaM, dinaiH katipayairapi / suvego nagarI prApa, vinItAM nItikovidaH / / 209 / / nItaH sabhAyAM dvAHsthena, praNAmaracitAJjaliH / nyaSIdat so'tha papracche, sAdaraM cakravartinA // 210 // kiM nAma kuzalaM bAhubalermadanujanmanaH ? / yat tvaM suvega ! vegenA''gato'si kSubhito'smi tat / / 211 / / athavA tena paryastastatastvaritamAgataH / vIravRttiriyaM yuktA, madbhAtustasya doSmataH / / 212 // suvego'pi jagAdaivaM, deva ! devo'pi na kSamaH / tasyA'kuzalamAdhAtuM, tavevA'narvamaujasaH // 213 / / sa uktaH svAmisevArtha, pUrva vinayapUrvakam / mayA tavA'nujanmeti, nitAntahitakAkSiNA / / 214 / / bheSajeneva tIvraNa, pariNAmopakAriNA / so'vAcyavacanIyena, vacasA tadanantaram / / 215 / / na sAnA na khareNA'pi, devasevAM sa manyate / kiM nAma bheSajaM kuryAda, vikAre sAnnipAtike ? // 216 // mAnasArastRNAyaitat, trailokyamapi manyate / sa siMha iva jAnIte, pratimalaM na kaJcana / / 217 // asmin suSeNasenAnyAM, sainye ca tava varNite / kimetaditi durgandhAdivA'bhAGkSIt sa nAsikAm / / 218 // prabhorbharataSaTkhaNDavijaye prastute ca saH / anAkarNitakaM kurvan, svadordaNDau nirIkSate // 219 // tAtadattAMzatuSTasya, mamaivopekSayA'grahIt / bharato bharatakSetraSaTkhaNDamiti cA''ha saH / / 220 / paryApta sevayA tasya, pratyutA''hvayate'dhunA / raNAya devaM sa vyAghrImiva dohAya nirbhayaH / / 221 // 1 balavataH / 2 uttamaparAkramasya / 3 tIkSNena / 4 svabhujadaNDau / bharatabAhubaliyuddham / // 256 // Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva paJcamaH sargaH | zrIRSabhasvAmicaritam / // 257 // IdRk tAvat tava bhrAtaujasvI mAnI mahAbhujaH / gandhadvipa ivA'sahyaH, sahate nA'nyavikramam / / 222 / / sabhAyAM tasya sAmantA, hareH sAmAnikA iva / pracaNDabhujazauNDIryA, na hIyante tadAzayAt / / 223 / / kumArA api tasyoccai, rAjatejobhimAninaH / raNakaNDUladordaNDAstato dazaguNA iva // 224 // tanmantramanumanyante, mantriNo'pyasya mAninaH / yAdRzo bhavati svAmI, parivAro'pi tAdRzaH / / 225 / / tasyA'nurAgiNaH paurA, apyanyaM pArthivaM na hi / jAnanti na sahante, ca, satyo'parapatIniva // 226 // janA jAnapadA ye ca, tasyA'STakaraviSTayaH / bhRtyA ivA'nurAgeNa, te'pi prANaiH priyaiSiNaH / / 227 / / vanecarA giricarAH, siMhA iva bhaTAzca ye / mAnasiddhi cikIrSanti, te'pi tasya vazaMvadAH / / 228 // alamuktvA bahvathavA, sa vIro varttate'dhunA / yuyutsayA didRkSustvAM, svAminnutkaNThayA na tu / / 229 / / yadAtmane rocate'taH paraM svAmI karotu tat / dUtA na mantriNaH kintu, satyavAcikavAcinaH // 230 // yugapad vismayAmarSamarSaharSAdi tatkSaNam / nATayitvA bharatavad, bharato'thA'bravIditi / / 231 / / surAsuramanuSyeSu, tulyo nA'muSya kazcana / artho'nubhUta evA'yaM, zizukrIDAsvapi sphuTam / / 232 / / jagattrayasvAmisUnostasyA'smadanujanmanaH / trilokyapi tRNAyeti, vAstavaM na punaH stavaH // 233 / / sarvathA zlAghya evA'hamanenA'varajanmanA / bhAti naiko gururbAhurdvitIyasmin laghIyasi / / 234 // 1 gandhahastI iva / 2 pracaNDabhujaparAkramAH / 3 raNakaNDUyuktabhujadaNDAH / 4 pativratAH striyaH / 5 yoddhamicchayA / 6 satyasandezavAcinaH / 7 sUtradhAravat / 8 satyam / bharatabAhubaliyuddham / // 257 // Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmi // 258 // caritam / siMhaH sahetA''lAnaM ceccharabho vA vazaM vrajet / vazyo bAhubalizca syAt, kiM hi nyUnaM tadA bhavet ? / / 235 / / tat sahiSyAmahe tasya, vayaM durvinayAnapi / yadi lokA azaktaM mAM, vadiSyanti vadantu tat / / 236 / / sarvamapyApyate vastu, pauruSeNa dhanena vA / na bhrAtA prApyate kvA'pi, tAdRzastu vizeSataH // 237 // kimevaM yujyate no vA ?, tUSNImAsthAya kiM sthitAH / udAsInA iva yUyaM ?, yathArthaM brUta mantriNaH! / / 238 // kSamayA svAmino bAhubaleravinayena ca / prahAreNeva dUno'tha, senAnIrityavocata / / 239 // RSabhasvAminaH sUnoH, suprabhorbharatezituH / ucitaiva kSamA kintu, karuNAbhAjane jane // 240 // vased grAme'pi yo yasya, tasyAdhInaH sa jAyate / sa dezamapi bhujAno, vAcA'pi na vazastava // 241 / / prANApahAryapi varaM, vairI tejaH pravarddhayan / na tu bandhurapi bhrAtustejovadhavidhAyakaH / / 242 / / kozaiH sainyaiH suhRdbhizca, tanayairvapuSA'pi ca / tejo rakSanti rAjAnasteSAM tejo hi jIvitam / / 243 // kimapUrNa svarAjyenA'pyabhUd bhartuH kRtastu yaH / SaTkhaNDabharatakSetravijayastejase sa tu / / 244 / / ekatrA'pi kSataM tejaH, sarvatra kSatameva hi / ekadA'pi satI luptazIlA syAdasatI sadA / / 245 / / saMvibhAgo dhaneSveva, gRhiNAmapi bAndhavaiH / gRhyamANaM te'pi tejo, nopekSante manAgapi / / 246 / / sakalaM bharataM jiSNoryadihA'vijayaH prabhoH / uttIrNasya payorAzi, goSpade tannimajjanam / / 247 / / kiJca zrutamidaM kvA'pi, dRSTaM vA kvA'pi yad bhuvi / cakriNo'pi pratispardhI, rAjA rAjyaM bhunakti ca ? // 248 // tatrA'vinIte yaH sneho, bhrAtasambandhamAtrajaH / tadetadekahastena, tAlikAvAdanaM vibhoH / / 249 // 1 bandhanam / 2 dayApAtre / 3 gRhiNo'pi / 4 samudram / * te sneho'yaM bharatabAhubaliyuddham / ARASRASHASHRSHASHASHRSHA ||258 // Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva | paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 259 / / vezyAjana ivA'snehe, tatrA'pi snehalaH prabhuH / evaM nigadato nazcenniSedhati niSedhatu / / 250 // zatrUn sarvAn vijityA'ntaH pravekSyAmIti saMzravAt / niSedhitA kathaM cakraM, devo'dyApi bahiHsthitam / / 251 // bhrAtRvyAjAd dviSanneSa, yujyate na hyupekSitum / amumarthaM prabhuH pRcchatvaparAnapi mantriNaH // 252 // sammukhAlokanenA'nuyukto vasumatIbhujA / vAcaspatisamo'vocadathaivaM sacivAgraNIH / / 253 // senAnIruktavAn yuktaM, ko'nyo vaktumidaM kSamaH ? | svAmitejo chupekSante. vikramAyAsabhIravaH / / 254 / / tejase svAminA''diSTa, api prAyo niyoginaH / racayantyuttaraM svArthe, vyasanaM vardhayanti vA / / 255 / / ayaM tu senAdhipatirdevakIyasya tejasaH / pavanaH pAvakasyeva, kevalaM vRddhihetave / / 256 // cakraratnamiva svAmin !, senAdhipatirapyasau / api stokaM dviSaccheSamavijitya na tuSyati / / 257 / / paryAptaM tad vilambena, daNDahastaistvadAjJayA / prayANabhambhA te'dyaiva, tADyatA pratipakSavat / / 258 / / sarpatA tanninAdane, savAhanaparicchadAH / milantu sainyAH sughoSAghoSaNeva divaukasaH / / 259 / / vidadhAtu prayANaM ca, devastakSazilAM prati / uttarAbhimukhaM tejovRddhaye bhAnumAniva // 260 // gatvA svayamapi svAmI, bhrAtuH saubhrAtramIkSatAm / vettu satyamasatyaM vA, suvegamukhavAcikam / / 261 // tadvaco bharatAdhIzastatheti pratyapadyata / yuktaM vaco'parasyA'pi, manyante hi manISiNaH // 262 // tataH zubhe'hni bhUpAlaH, kRtayAtrikamaGgalaH / Aruroha prayANAya, nAga nagamivonnatam / / 263 / / syandanAzvarathArUDhaH, pattibhizca sahasrazaH / yAtrAtUryANyavAdyantA'nyarAjaikacamUnibhaiH / / 264 / / 1 zatruH / 2 preritaH / 3 devasambandhinaH / 4 zatruvat / bharatabAhubaliyuddham / // 259 // Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 260 / / nAdaiH prayANatUryANAM sarvasainyAnyathA'milan / samahastakanirghoSairiva saGgItakAriNaH / / 265 / / narendramantrisAmantacamUpaiH parivAritaH / anekamUrttirbhUtveva, nagaryA niryayau nRpaH // 266 // atha yakSasahasreNAdhiSThitaM bharatezituH / abhUt senApatiriva, cakraratnaM purassaram / / 267 / / rAjJaH prayApizunAH pAMzupUrAzcamUtthitAH / dUramAzu prasasRpurapesarpA iva dviSAm / / 268 / / tadA pracalitaistasya, lakSasamayairmataGgajaiH / alakSyanta gajotpattibhUmayo nirgajA iva / / 269 // caladbhistasya turagaiH syandanairvesarairmayaiH / nirvAhanamabhUnmanye, sarvamanyanmahItalam // 270 // pAdAtaM pazyatAM tasya babhau naramayaM jagat / ambhodhiM vIkSamANAnAmambhomayamivA'khilam // 271 // sAdhitaM bharatakSetra, kSetramekamivA'munA / pUrvANIva muniH prApa, ratnAnyeSa caturdaza / / 272 / / AyuktA iva nidhayo'syA'bhUvan vazagA nava / evaM sati kuto hetoH kva vA prAsthita pArthivaH ? // 273 // yadRcchayA gacchati vA, svadezAn vaiSa vIkSitum / dviSatsAdhanahetustaccakramagre prayAti kim ? // 274 // dhruvaM diganumAnena, yAti bAhubali prati / aho ! akhaNDaprasarAH, kaSAyA mahatAmapi / / 275 // sa tAvacchrayate devAsurairapi sudurjayaH / taM jigISurasau merumaDulyoddhartumicchati // 276 // jito'nujo'nujenA'pi, jita ityayazo mahat / mahIpaterubhayathA'pyatra nUnaM bhaviSyati / / 277 // iti pravAdA lokAnAM grAme grAme pure pure / mArge mArge ca bhUpasya, gacchato jajJire ciram // 278 // // saptabhiH kulakam // 1 prayANasUcakAH / 2 guptacarAH / 3 padAtInAM samUham / prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / bharata bAhubaliyuddham / / / 260 / / Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH // 261 // zrIRSabhasvAmicaritam / varddhiSNumiva vindhyAdrimandhakAramivocchalat / utpatatpAMzupUreNa, sarvato'pi pradarzayan / / 279 / / heSAhitacItkArakarAsphoTaravairdizaH / nAdayan pRtanAGgAnAM, caturNAmAnakairiva / / 280 / / zoSayan mArgasarito, grISmArka iva sarvataH / pavamAna ivoddAmaH, pAtayannadhvapAdapAn / / 281 // balAkinImiva divaM, kurvan sainyadhvajAMzukaiH / sainyArditAmibhamadairbhuvaM nirvApayanniva / / 282 / / dine dine narapatirgacchaMzcakrapadAnugaH / rAyantaramivA''dityo, bahalIdezamAsadat / / 283 / / ||pnycbhiH kulakam / / praveze tasya dezasya, nivezya zibiraM nRpaH / avatasthe samaryAdo, maryAdAyAmivA'rNavaH / / 284 / / ajJAsIdAgataM tatra, sunandAnandano'pi tam / rAjanItigRhastambhaiH, sadyaH praNidhipUruSaiH / / 285 // atha bAhubaliryAtrAhetobhambhAmavIvadat / pratinAdaininadantI, dyAM bhambhIkurvatImiva / / 286 // kRtaprasthAnakalyANaH, kalyANamiva mUrtimat / ArurohotsAhamiva, bhadraM bAhubalipim // 287 // nRpaiH kumAraiH sacivaiH, pravIrairaparairapi / sadyo'pi parivavre sa, surairiva purandaraH // 288 / / mahAbalairmahotsAhairekakAryapravRttibhiH / abhedyaistairAtmanoM'zairiva bAhubalirbabhau / / 289 / / niSAdinaH sAdinazca, rathino'tha padAtayaH / tasyeyurlakSazaH sadyastanmanodhiSThitA iva / / 290 // ojasvibhirudastraiH svairekavIramayImiva / sa vIrai racayannurvI, cacAlA'calanizcayaH / / 291 / / ahameko'pi jeSyAmi, parAniti parasparam / tadvArA vyavadanniHsaMvibhAgajayagRdhnavaH / / 292 / / 1 TakkAkhyavAdhavizeSaiH / 2 pavanaH / 3 balAkAyutAm / 4 meSAdirAzyantaram / 5 guptacaraiH / bharatabAhubaliyuddham / // 261 // Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSa / / 262 / / tatra sainye vIramAnI, kAhalAvAdako'pyabhUt / sarve'pi maNitAbhAjaH, karkarA api roheNe / / 293 / / mahAmANDalikacchtramaNDalairindupANDubhiH / puNDarIkamayIva dyaustadAnIM samajAyata / / 294 / / yayau bAhubaliH pazyan, pratyekamapi bhUbhujaH / bhujAniva nijAnuccairmanyamAno mahaujasaH // 215 // bhuvaM bhArairanIkAnAM jayatUryaravairdivam / AsphoTayadivoddAmairvrajan bAhubaliH pathi // 296 // svadezasImni dUre'pi, zIghraM bAhubaliryayau / vAyuto'pi bhRzAyante, samarotkaNThitAH khalu / / 297 // gaGgAtaTe bAhubaliH, skandhAvAraM nyavezayat / nAtyAsanne nAtidUre, zibirAd bharatezituH / / 298 / / prAtaryuddhotsavAyA'tha, mAgadhairRSabhAtmajau / nimantrayAmAsatustAvanyo'nyamatithI iva / / 299 / / atha bAhubalirnaktaM, rAjakAnumataM sutam / cakre senApatiM siMharathaM siMhamivaujasA / / 300 // mUrdhni paTTadvipasyeva, raNapaTTo'sya bhUbhujA / svayaM nyavezi sauvarNaH, pratApa iva bhAsuraH / / 301 / / sa rAjAnaM namaskRtya, labdhayA raNazikSayA / bhuveva prAptayA hRthe, yayAvAvAsamAtmanaH / / 302 // rAjA yuddhArthamAdizyA'nyAnapi vyasRjannRpAn / svayaM raNArthinAM teSAM satkAraH svAmizAsanam / / 303 // kumAranRpasAmantasammatAM bharato'pi hi / raNadIkSAM suSeNasya, dadAvAcAryavaryavat // 304 // "siddhimantrImivA''dAya, suSeNaH svAmizAsanam / cakravAka iva prAtaH, kAmyan nijagRhaM yayau / / 305 / / kumArAn baddhamukuTAn, sAmantAnitarAnapi / AhUya bharatAdhIzaH, samarAyaivamanvazAt // 306 // senApatiH suSeNo'yaM raNe madanujanmanaH / apramattairahamivA'nugamyo he mahaujasaH ! / / 307 / / 1 kAMsyAkhyavAdyavizeSaH / 2 rohaNAcale / 3 cAraNaiH / 4 rAtrau / siddhama prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / bharata bAhubali - yuddham / / / 262 / / Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 263 / / bho bho ! bhavadbhirbhUyAMso, bhUbhujo bhujadurmadAH / mahAmAtrairiva vyAlA, vyadhIyanta vazaMvadAH / / 308 / / vaitADhyAdrimatikramya, kirAtAzca durAkramAH / vikrAntairbADhamAkrAntA, hanta ! devairivA'surAH / / 309 / / jIyantAM hanta te sarve, yatasteSu na ko'pyabhUt / api takSazilAdhIzapattimAtrasya sannibhaH / / 310 // eko'pi somaH sainyAni, tUlAnIva samIraNaH / dizo dizi kSeptumalaM, jyeSTho bAhubaleH sutaH // 311 / / kaniSTho vayasA tasyA'kaniSTho vikrameNa tu / mahArathaH siMharathaH, zatrusainyadavAnalaH / / 312 / / kiJca bAhubaleH putrapautrAdiSvapereSu ca / ekaiko'kSauhiNImallaH, kRtAntasyA'pi bhItaye / / 313 // sAmantAdyAzca ye tasya, svAmibhaktyA balena ca / tolyante te'pi taiH sArddha, pratimAnasthitA iva // 314 // anyasainye'graNIryAdRga, bhavatyeko mahAbalaH / sarve'pi tAdRzAH sainyAH, sainye tasya mahaujasaH / / 315 / / dUre bAhubalistAvat, sa mahAbAhurAhave / etasyaiko'pi hi vyUho, duHsphoTo hanta ! vajravat / / 316 // tayuddhAyA'bhigacchantaM, suSeNamanugacchata / prAvRSeNyaM payovAhaM, paurastyapavanA iva / / 317 // sudhopamagirA bharturantaste pUritA iva / sphArIbabhUvurvapuSaH, pulakena samantataH // 318 // visRSTAste narendreNa, jayazrINAmiva svayam / varaNaM prativIrANAM, kurvANAH svagRhaM yayuH / / 319 // dvayorapi tadA''rSabhyoH, prasAdArNamahArNavam / titIrSavo vIravarAH, sasajjU raNakarmaNe // 320 // kRpANacApatUNIragadAzaktyAdikAnyatha / AnacurdaivatAnIva, svAni svAnyAyudhAni te // 321 // zastrAgre vAdayAmAsustUryANyuccairmahAbhaTAH / tAlaM pUrayitumivotsAhAccittasya nRtyataH // 322 / / 1 duSTagajAH / 2 parAkrameNa zreSThaH / 3 pratibimbasthitA iva / 4 yuddhe / 5 sainyaracanAvizeSaH / 6 megham / 7 pUrvadikpavanAH / bharatabAhubaliyuddham / || 263 // Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 264 / / AtmAnaM mArjayanti sma, candanodvarttanairnavaiH / mahAbhaTAH surabhibhiH, svayazobhirivA'malaiH / / 323 / / cakrurbhaTA mArgamadIrlalATeSu lalATikAH / AbaddhamecekapaTavIrapaTTaviDambinIH / / 324 / / zastANi jAgratAM bhAvizastrAzastrikathAkRtAm / sainyadvaye'pi vIrANAM, nidrA bhIteva nA''yayau / / 325 / / sainyadvitayavIrANAM, prAtayuddhAbhikAkSiNAm / triyAmA zatayAmeva, kathaJcidapi sA yayau / / 326 / / ArSabhyorvIkSitumiva, raNakrIDAkutUhalam / athA''ruruoha caNDAMzurudayAcalacUlikAm // 327 // mandarakSubdhasakSubhyatpayodhipayasAmiva / puSkarAvarttameghAnAmiva pralayajanmanAm / / 328 // dambholitADyamAnAnAmiva sAnumatAM mahAn / praNAdo raNatUryANAM, sainyayorubhayorabhUt / / 329 // ||yugmm / / utkarNatAlAstatkAlaM, vitresurdiGmataGgajAH / sabhayabhrAntayAdaskAzdhukSubhuzca payodhayaH / / 330 / / guhAsu vivizuH krUrANyapi sattvAni sarvataH / randhrAdapi hi randhreSu, nyalIyanta mahoragAH / / 331 // gaNDazailIbhavacchRGgAH, zailAzca pracakampire / bibhAya saGkucatpAdakaNThaM kamaTharADapi / / 332 / / bADhamadhvaMsateva dyaurvidadra iva medinI / raNAtodyapraNAdena, tadA tena prasarpatA // 333 // ||cturbhiH kalApakam / / rAjadauvArikeNeva, raNatUryeNa cAlitAH / ubhayoH sainyayoH sainyAH, sasajjuratha saMyate / / 334 / / raNotsAhocchrasaddehAt, truTyantIvarmajAlikAH / bhUyo bhUyo navanavAstAH ke'pi samacArayan / / 335 / / ArocakitayA'zvAn ke'pyAtmanA samanAhayan / svato'pi hyadhikAM rakSA, bhaTAH kRrvanti vAhane / / 336 / / 1 lalATAlaGkArAn / 2 kRSNavastraM bodhyam / 3 zastrAzastriyuddhakathAH kurvANAnAm / 4 bhayaM prAptaH / 5 yuddhAya / 6 kavacajAlikAH / bharatabAhubaliyuddham / / / 264 / / Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 265 / / sannAhyA''ruhya ke'pyazvAn, parIkSitumavAhayan / duHzikSito jaDazcA'zvaH zatravatyeva sAdini // 337 // sannAhagrAhaNe ke'pi, heSamANAMsturaGgamAn / Anarcurdevavad yuddhe, heSAM hi jayasUcinI // 338 // labdhAzvAn ke'pyasannAhAn, sannAhAn vijahurnijAn / zauNDIradoSNAM samareSvidaM hi puruSavratam / / 339 / / askhalan saJcarairghore, raNe matsya ivA'rNave / darzayeH kauzalamiti, zazAsuH ke'pi sArathim // 340 // pathikA iva pAtheyairastraiH ke'pi nijAn rathAn / samantAt pUrayAmAsuH pazyantaH samaraM ciram / / 341 / / dUrAdAtmakhyApanAya, ke'pi vaitAlikAniva / uttambhitasvasvacihnAn, dhvajastambhAn dRDhAn vyadhuH // 342 // ratheSvAyojayan ke'pi, suzliSTayugazAliSu / parasainyapayorAzijalakAntAMsturaGgamAn / / 343 // sArathibhyo dreDhIyAMsi tanutrANAni ke'pyaduH / rathAH sarathyA api hi niSphalAH sArathiM vinA // 344 // uddAmalohavalayazreNisamparkakarkazAn / AnarcurdantinAM dantAn kecinnijabhujAniva / / 345 / / kariSvAropayan zArIH, patAkAmAlabhAriNIH / kecid vAsagRhANIva, sameSyantyA jayazriyaH // 346 // sadyaHsphuTadgaNDagajamadairmRgamadairiva / jalpantaH zakunamiti, tilakAn ke'pi cakrire // 347 / / parebhamadagandhADhyaM, vAyumapyasahiSNavaH / kaizcidapyAruruhire, manovad durdharA gajAH / / 348 // sauvarNAn grAhayAmAsuH, sarvaiH sarve'pi sindhuraiH / samarotsavazRGgAracolakAniva kaGkaTAn / / 349 // unnAlanIlanalinIlIlayA lohamudgarAn / kuJjarairgrAhayAmAsuH, karAgreSu niSAdinaH / / 350 / / 1 zatruvadAcarati / 2 azvazabdaH / 3 parAkramibhujAnAm / 4 cAraNAn / 5 dRDhatamAni / 6 kavacAni / 7 azvasahitAH / 8 gajakavacAn / 9 kastUrIbhiH / prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabha svAmicaritam / bharata bAhubali yuddham / / / 265 / / Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 266 // kAlAyasamayAn kozAnAzu hastipakAH zitAn / yamasyevA''hatAn dantAn, dantidanteSu vinyadhuH / / 351 // vesarAH zakaTAzcA'strapUrNAstUrNa prayAntvanu / anyathA laghuhestAnAmastraM pUriSyate katham ? // 352 // varmapUrNAzca yAntUSTrA, varmANyagre dhRtAni yat / truTiSyanti hi vIrANAmatruTadraNakarmaNAm / / 353 // rathAntarANi gacchantu, sajjAni rathinAnanu / bhajyante hi rathAH zastrAzanipAtAnagA iva / / 354 / / zrAnteSu prathamAzveSu, yudvighno mA sma bhUditi / sAdinAM pRSThato yAntu, zatazo'zvAntarANyapi / / 355 / / ekaikaM baddhamukuTa, bhUyAMso'pyanuyAntvibhAH / na nirvahati yat teSAmibhenaikena saGgaraH / / 356 // gacchantu mahiSAzcA'nusainikaM vArivAhinaH / raNAyAsanidAghartRtaptAnAM jaGgamapAH // 357 // koza ivauSadhIzasya, sAraM himagireriva / utpATyantAM ca goNIbhI, rohaNauSadhayo navAH / / 358 // raNe rAjaniyuktAnAmityAjJApanajanmabhiH / kolAhalairatAyiSTa, raNatUryamahAravaH / / 359 / / ||abhiH kulakam / / vizvaM zabdamayamiva, tumulairviSvagutthitaiH / ayomayamiva cA''sIt, sarvataH prevadAyudhaiH / / 360 // smArayantazcaritrANi, pUrveSAM dRSTapUrvivat / zaMsanto raNanirvAhaphalaM vyAsavaduccakaiH // 361 // uddIpanAya vIrANAM, kIrtayanto muhurmuhuH / upasthitAn pratibhaTAn, sAdarA nAradarSivat / / 362 / / pratinAgaM pratirathaM, pratyazvaM parvavanmudA / vaitAlikA raNottAlAstatra premuranAkulam / / 363 // ||tribhirvishesskm / / marata bAhubali yuddham / / / 266 // 1 kRSNalohamayAn / 2 hastalAghavavatAm / 3 avicchinnaraNakarmaNAm / 4 raNaprayAsagrISmaNutaptAnAm / 5 janamajalasatrANi / 6 candrasya / 7 vraNasarAhaNA / 8 lohamayamiva / Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva | paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 267 // atha bAhubaliH snAtvA, prayayau devamarcitum / devAgAre garIyAMsaH, kArye gupyanti na kvacit / / 364 / / RSabhasvAminastatra, pratimAM gandhavAribhiH / bhaktyA so'snapayajjanmAbhiSeka iva vAsavaH // 365 / / divyayA gandhakASAyyA, niSkaSAyastataH sa tAm / mamArja paramazrAddhaH, zraddhayeva nijaM manaH / / 366 / / pratimAyAstato yakSakardamena vilepanam / cakre divyAMzukamayaM, racayanniva colakam / / 367 // rAjA jinArcAmAnarca, vicitraiH puSpadAmabhiH / suradrusumanodAmasodarairiva saurabhAt / / 368 // sauvarNe dhUpadahane, divyaM dhUpaM dadAha ca / taddhamai racayan pUjAM, nIlotpalamayImiva / / 369 / / tataH kRtotarAsago, makarastha ivA'ryamA / pratApamiva jagrAhA''rAtrikaM dIpradIpakam // 370 / / tadA''rAtrikamuttArya, praNamya ca kRtAJjaliH / AdinAthaM bAhubalirbhaktimAnevamastavIt / / 371 / / avajJAyA'jJatAM svasya, sarvajJa ! tvAM stavImyaham / yanmAM mukharayatyeSA, durvArA bhaktimAnitA / / 372 / / jayantyAdimatIrtheza!, tvatpAdanakhadIptayaH / vajrapaJjaratAM yAntyo, bhavAritrastadehinAm / / 373 / / deva ! tvaccaraNAmbhojamIkSituM rAjahaMsavat / dhanyAH pratidinaM dUrAdapi dhAvanti dehinaH // 374 / / ghorasaMsAraduHkhAtaiH, zItAtariva bhAskaraH / zaraNIkriyase deva!, tvamevaiko vivekibhiH // 375 // ye tvAM pazyanti bhagavan !, netrairanimiSairmudA / paraloke'pyanirmiSIbhAvasteSAM na durlabhaH / / 376 / / deva ! tvaddezanAvAgbhiryAti karmamalo nRNAm / kSIreNa kSaumavastrANAmiva mAlinyamAJjanam / / 377 // 1 mahAntaH / 2 sugandhidravyamizritavilepanavizeSaNa / 3 kalpavRkSapuSpamAlAsamAnairiva / 4 kRtaH uttarAsago yena saH, sUryapakSe kRtaH uttaradizaH saGgo yena saH / 5 makararAzisthitaH / 6 sUryaH / 7 saMsArariputrastaprANinAm / 8 devatvam / 9 kajjlasambandhi / bharatabAhubaliyuddham / // 267 // Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 268 // svAminnRSabhanAtheti, japyamAnA tavA'bhidhA / Alambate sarvasiddhisamAkarSaNamantratAm / / 378 / / na vajramapi bhedAya, na zUlamapi hi cchide / teSAM zarIriNAM nAtha !, ye'dhitvadbhaktivarmitAH / / 379 / / bhagavantamiti stutvA, natvA ca pulakAJcitaH / niragAd devatAgArAnnarezvaraziromaNiH / / 380 // jagrAha vajrasannAha, hemamANikyamaNDitam / vijayazrIvivAhAya, sa kaJcukamivoccakaiH / / 381 / / zuzubhe varmaNA tena, bhAsureNa narezvaraH / ghanavidrumasaMhatyA'dhipatiryAdasAmiva / / 382 / / zirastrANaM ca zirasi, nyadhatta dharaNIdhavaH / zailazRGganiviSyabhramaNDalazrIviDambakam / / 383 / / pRSThe'badhnAcca tUNIrau, lohanArAcapUritau / mahAphaNigaNAkIrNapAtAlavivaropamau / / 384 // yugAntasamayodastayamadaNDasahodaram / kodaNDaM vAmadordaNDe, dhArayAmAsa bhUpatiH / / 385 / / AzAsyamAnaH svastIti, sauvastikavaraiH puraH / jIva jIvetyucyamAnaH, svagotrajaratIjanaiH / / 386 / / nanda nandetyucyamAno, jaradAptajanaiH punaH / ciraM jaya jayetyuccairgadyamAnazca bandibhiH // 387 / / meruzRGgamiva svAroTa, mahebhaM sa mahAbhujaH / ArurohA''rohakeNa, dattahastAvalambanaH / / 388 // ||tribhirvishesskm / / itastadAnImeva zrIbharatezo'pi puNyadhIH / jagAma devatAgAraM, kozAgAraM zubhazriyaH / / 389 / / pratimAmAdinAthasya, snapayAmAsa tatra saH / digjayAnItapadmAditIrthatoyairmahAmanAH / / 390 // mamArja rAjazArdUlo, devadUSyeNa vAsasA / pratimA tAmapratimAM, zilpivaryo maNIniva ? || 391 // 1 vajrakavacam / 2 vipulapravAlasamUhena / 3 yAdasA adhipatiH samudraH / 4 purohitaiH / 5 indraH / * zivazri bharatabAhubaliyuddham / / / 268 // Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH |zrIRSabhasvAmicaritam / // 269 / / bharata himAcalakumArAdidattairgozIrSacandanaiH / vililepa pratimAM tAM, svayazobhirivA'vanIm / / 392 / / paddhairvikasvaraiH padmAsadmapadmasahodaraiH / racayAmAsa pUjAM ca, nayanastambhanauSadhIm / / 393 // pratimAyAH puro dhUpaM, nirdadAha mahIpatiH / Alikhanniva kastUrIpatrAlI dhUmavallibhiH // 394 // niHzeSakarmasamidhAmagnikuNDamivolbaNam / AdattA''rAtrikaM dIpradIpakaM rAjadIpakaH / / 395 // taduttAryA''dinAthAya, namaskRtya ca bhUpatiH / viracayyA'ali mUrdhni, stotumityupacakrame // 396 // tvAM jaDo'pi jagannAtha !, yuktamAnI stavImyaham / lallA api hi bAlAnAM, yuktA eva giro gurau / / 397 // deva ! tvAmAzrayan janturgurukarmA'pi sidhyati / ayo'pi hemIbhavati, sparzAta siddharasasya hi // 398 // tvAM dhyAyantaH stuvantazca, pUjayantazca dehinaH / dhanyAH svAminnAdadate, manovAgvapuSAM phalam / / 399 / / pRthvyAM viharataH svAminnapi te pAdareNavaH / mahAmataGgajAyante, pApadrUnmUlane nRNAm / / 400 // naisargikeNa mohena, janmAndhAnAM zarIriNAm / vivekalocanaM nAtha !, tvameko dAtumIziSe // 401 // suciraM caizcarIkanti, ye bhavatpAdapadmayoH / teSAM na dUre lokAgraM, mervAdi manasAmiva / / 402 // deva ! tvaddezanAvAgbhirgalantyAzu zarIriNAm / karmapAzA jambuphalAnIva vAridavAribhiH // 403 // idaM yAce jagannAtha !, tvAM praNamya muharmuhuH / tvayi bhaktistvatprasAdAdakSayA'stvabdhivArivat / / 404 / / AdinAthamiti stutvA, namaskRtya ca bhaktimAn / niryayau devatAgArAnnaradevadivAkaraH / / 405 // bhUyo bhUyo'pi zithilIkRtya mAne vinirmitam / aGgena harSocchrasitenA''dade kavacaM nRpaH / / 406 // 1 lakSmIgRhapadmasadRzaiH / 2 samagrakarmakASThAnAm / 3 skhalitAH / 4 suvarNIbhavati / 5 bhramarAyante / * ekaM bAhubaliyuddham / // 269 / / Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 270 / / reje tenA'Ggalagnena, divyena maNivarmaNA / mANikyapUjayA devapratimeva mahIpatiH // 407 // svarNaratnazirastrANaM, madhyoccaM chatravartulam / dvaitIyIkamivoSNISaM, babhAra bharatezvaraH / / 408 / / nAgarAjAvivA'tyantatIkSNanArAcadanturau / pRSThe niSau bibharAJcakre vizvambharAdhavaH / / 409 / / upAdade tato vairijAmaM vAmena pANinA / kAlapRSThaM mahAcApaM, vajrIva Rjurohitam // 410 // anyatejasvinAM tejo, grasamAno grahendravat / lIlAsthirapadanyAsaM, krAman bhadragajendravat // 411 / / tRNavad gaNayannagre, prativIrAn mRgendravat / dRSTyA'pi durviSahayA, bhISaNaH pannagendravat / / 412 / / bandivRndArakairuccaiH, stUyamAno mahendravat / narendro raNanistandramAruroha mahAgajam // / 413 // // tribhirvizeSakam // mAgadhebhyaH prayacchantau draviNaM kalpazAkhivat / pazyantAvAgatAn sainyAn, sahasrekSaNavannijAn // 414 // bibhrANau bANamekaM ca, mRNAlaM rAjahaMsavat / kurvANau raNavArttA ca, ratavArtAM vilAsivat / / 415 / / mahotsAho mahaujaskau, nabhomadhyaM dinezavat / ubhAvapyArSabhI svasvasainyamadhyamatheyatuH / / 416 / / / / tribhirvizeSakam / / bharato bAhubalizca, nijasainyAntarasthitaH / babhAra jambUdvIpAntarvarttimerugirizriyam // 417 / / tayozca senayorantarvartinI bhUralakSyata / videhakSetrabhUmIva, madhye niSadhanIlayoH / / 418 / / ubhe api tayoH sene, paGkIbhUyA'bhyasarpatAm / kalpAntasamaye pUrvAparavArinidhI iva / / 419 / / 1 ziroveSTanam / 2 pRthvIpatiH / 3 vairipratikUlam / 4 pUrvapazcimasamudrau / prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmi caritam / bharata bAhubali yuddham / / / 270 / / Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH / / 271 // zrIRSabhasvAmicaritam / bahirvisphuTya gacchanto, nyavAryanta padAtayaH / rAjadauvArikairvAripravAhA iva setubhiH // 420 // mithaH samapadanyAsaM, celU rAjAjJayA bhaTAH / te tAlenaikasaGgItavarttino narttakA iva / / 421 / / alaccittanijasthAnaM, caladbhiH sarvasainikaiH / patAkinyau tayorekatanU iva virejatuH !! 422 // dArapantaH zatAGgAnA, rathAGgairAyasAnanaiH / ayaHkuddAlakalpaizca, khananto vAjinAM khuraiH / / 423 / / bhindAnA vesarakhurairarddhacandrairivA''yasaiH / zundantazca padAtInAM, caraNairvajrapANibhiH / / 424 / / khaNDayantaH, kSuraprAbhairmahiSokSakhuraiH kharaiH / mudrAbhaiH karipAdaizcUrNayantazca medinIm / / 425 // chAdayanto rajobhimandhakArasahodaraiH / dyotayantazca zastrosairbhAnumadbhAnubandhubhiH / / 426 // bhUyasA nijabhAreNa, klinantaH kUrmakarparam / daMSTrAM mahAvarAhasya, nAmayantaH samunnatAm / / 427 / / gADhaM zithilayantazca, phaNATopaM phaNIzituH / diggajAnapi kharvAGgIkurvanto nikhilAnapi / / 428 // brahmANDabhANDaM kSveDAbhirvAdayanta ivoccakaiH / karAsphoTapraNAdaizca, sphoTayanta ivotkaTaiH // 429 // upalakSyopalakSyoccairvizrutaiH ketulAJchanaiH / nAmagrAhaM ca vRNvantaH, prativIrAn mahaujasaH / / 430 // anyonyamAhvayamAnA, mAnazauNDIryazAlinaH / agrasainyairagrasainyA, amilana sainyayordvayoH // 431 / / ||nvbhiH kulakam / / gajino gajinAM yAvad, yAdAsi yAdasAmiva / sAdinAM sAdino yAvad, vIcinAmiva vIcayaH / / 432 // rathinAM rathino yAvada, vAyanAmiva vAyavaH / pattInAM pattayo yAvacchRGgiNAmiva zRGgiNaH // 433 / / 1 rAjadvArapAlaiH / 2 rathAnAm / 3 cakraH / 4 mahiSavRSakhuraiH / 5 sUryakiraNasadRzaiH / 6 kUrmapRSTham / 7 kubjIkurvantaH / 8 siMhanAdaiH / bharatabAhubaliyuddham / // 271 // Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -ASARASHAR triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 272 / / prAsaM prAsasyA'simasermudgaraM mudgarasya ca / daNDaM daNDasya cA'marSAnmelayanto DuDhaukire // 434 / / tAvannabhasi sambhrAntAstrailokyonmAthazaGkayA / uparyupari gIrvANaM, gIrvANAH samupAgaman / / 435 / / ||cturbhiH kalApakam // saGgharSaH ko'yamArSabhyoH, svakayoriva hastayoH ? |ityaamRshntste procurubhayoH sainikAniti // 436 / / RSabhasvAmino'trA''jJA, yoddhavyaM kenacinna hi |yussmaakN svAminI yAvad, bodhayAmo manasvinau // 437 / / AjJayA trijagadbharturubhaye'pi hi sainikAH / tathaiva tasthuste sarve'pyAlekhyalikhitA iva // 438 / / kimamI bAhubalinaH ?, kiMvA bharatataH surAH ? / evaM tu cintayAmAsuH, sainikAste tathAsthitAH // 439 // na vyanazyadaho! kArya, bhadraM lokAya samprati / iti bruvANA gIrvANAzcakriNaM yayurAditaH / / 440 / / dattvA jayajayetyAzIrvAda devAH priyaMvadAH / yuktiyuktena vacasA, taM mantriNa ivA'vadan / 441 / / sAdhu SaTkhaNDabharatakSetre bhUpAstvayA jitAH / nRdeva ! devarAjena, pUrvadevA ivA'bhitaH / / 442 / / tavaujasA tejasA ca, teSu rAjendra ! rAjasu / mRgeSu zarabhasyeva, pratimallo na ko'pyabhUt // 443 // apUryata raNazraddhA, tainUnaM bhavato nahi / haiyaGgavInazraddheva, vArikummairviloDitaiH // 444 / / dvitIyenA''tmano bhrAtrA, sahA''rebhe tvayA tataH / yuddhametat svahastena, svahastasyeva tADanam / / 445 // doHkaNDUreva te rAjastadraNe kAraNaM dhruvam / gaNDakaNDUrivebhasya, mahAtarunigharSaNe / / 446 / / bhujakrIDA'pi yuvayorjagatAM pralayAya hi / vanabhaGgAya sampheTo, mattayorhi vanebhayoH / / 447 / / 1 citralikhitA iva / 2 na vinaSTam / 3 asurAH / 4 pratispardhI / 5 navanItazraddhA / 6 yuddham / | bharatabAhubaliyuddham / A SHRSHASHASASHARE / / 272 / / Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 273 // vizvaM saMharttumArabdhaM, krIDAmAtrakRte kutaH ? / kSaNikaprItaye mAMsAdinA khagakulaM yathA / / 448 / / jagatrAtuH kRpAmbhodhe RSabhAdAptajanmanaH / agnivRSTiH suMdhAsuterivedaM kiM tavocitam ? / / 449 / / tad dhorAt saGgarAdasmAt saGgebhya iva saMyamI / virama kSoNiramaNa !, nijaM vraja niketanam // 450 / / tvadhyAyAte samAyAte, yAte yAsyatyasAvapi / tavA'nujo bAhubaliH kAryaM hi khalu kAraNAt // 451 / / zubhaM bhavatu vAM vizvakSayAMhaH parihArataH / ubhayebhyo'pi sainyebhyazcA'stu kSemaM raNojjhanAt / / 452 / / tvatsainyabhArasambhUtabhUmibhaGgavirAmataH / bhUgarbhavAsinaH santu bhavanendrAdayaH sukham / / 453 / / bhUmiH zailAH samudrAzca, prajAH sattvAni sarvataH / kSobhaM tyajantu tvatsainyavimardavirahAdiha / / 454 / / yuSmatsamarasambhAvivizvasaMhArazaGkayA / vinA bhUtAH sukhaM tiSThantvapi sarve divaukasaH / / 455 / / ityuditvA kAryavAda, virateSu suparvasu / babhASe bharatAdhIzo, girA stanitadhIrayA / / 456 / / imAM vizvahitAM vAcaM, ke brUyurbhavato vinA ? / jano cha~dAste prAyeNa parakautukamIkSitum / / 457 / / kintvatra samarotthAnakAraNaM vastuto'nyathA / yuktyA'nyathA tu yuSmAbhirUhitaM hitakAGkSibhiH // 458 // kAryamUlavijJAya, svayamarmyUhya kiJcana / zAsituH zAsanaM moghaM bhavet suragurorapi / / 459 / / domAnasmIti sahasA, saMgrAmecchurna khalvaham / sati bhUyasi kiM taile, zailAbhyaGgo vidhIyate ? / / 460 // SaTkhaNDabharatakSetre, nRpatIn jayato mama / pratimallo yathA nA''sIt, tathA'dyA'pi na vidyate / / 461 / / 1 mAMsabhakSiNA / 2 candrAt / 3 vizvakSayapApaparihArataH / 4 raNatyAgAt / 5 deveSu / 6 meghagarjanagabhIrayA / 7 udAsIno bhavati / 8 vitarksa / 9 balavAn asmi / 10 parvatamardanam / 44 prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / bharata bAhubali yuddham / / / 273 / / Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite | paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 274 / / bharata pratimallo dviSanneva, jayAjayanibandhanam / bAhubalistvahameva, jAtabhedo vidhervazAt // 462 // nirvAdabhIrurlajjAvAn, vivekI vinayI sudhIH / purA tAtamivA'maMsta, mAM hi bAhubaliH khalu / / 463 // SaSTiM varSasahasrANi, kRtvA digjayamAgataH / taM vIkSe'nyAdRzamiva, bhUyAn kAlo'tra kAraNam / / 464 / / tato'bhiSekavarSeSu, dvAdazasvapi mAM na hi / AgAd bAhubalistatra, pramAdastarkito mayA // 465 / / AhvAnAya mayA dUte, prahite'pyeSa naiti yat / taya'te mantriNAM mantradoSastatrA'pi kAraNam / / 466 // ahamapyAhvayAmyenaM, na lobhAnna ca kopataH / kintvantarna vizeccakramekasminnapyanAnate // 467 // na cakraratnaM nagarI, pravizatyeSa mAM na ca / parasparasparddhayevetyanayoH saGkaTe'patam // 468 // sa ekavAramAyAtu, mama bhrAtA manasvyapi / anyorvImapi guhNAtu, mattaH pUjAmivA'tithiH / / 469 // vinA cakrapravezaM me, nA'nyat saMgrAmakAraNam / natenA'pyanatenA'pi, na me mAno'nujanmanA / / 470 // athocire surA rAjan !, mahat saMgrAmakAraNam / alpena kAraNenedRk, pravRttirna bhavAzAm / / 471 / / upetya bAhubalinaM, bodhayAmo'dhunA vayam |yugkssy ivA''gacchan, rakSaNIyo janakSayaH / / 472 / / bhavAniva yudhaH so'pi, yadyuccaiH kAraNAntaram / vadet tathA'pi yuddhena, yoddhavyamadhamena na / / 473 / / dRSTi-vAgbAhu-daNDAdhairyuddhairyoddhavyamuttamaiH / vadho niraparAdhAnAM, gajAdInAM yathA na hi / / 474 / / tatheti pratipedAne, cakravartini nAkinaH / dvitIyasmin bele bAhubalirAjAnamabhyayuH // 475 // aho ! adhRSyo mUrtyA'sau, dRDhAvaSTambhagarbhayA / ityantarvismayajuSaste tamevaM babhASire // 476 // 1 ananImUte / 2 sainye / 3 dharSitumazakyaH / bAhubali yuddham / yudhaH sakiyoddhavyamuta ditIyasmina / / 274 / / Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva | paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 275 / / ciraM jaya ciraM nanda, vRSabhasvAminandana! / jagannetracakorANAmAnandaikanizAkara ! // 477 / / ambhodhiriva maryAdA, nollavayasi jAtucit / bibheSyavarNavAdAcca, samarAdiva kAtaraH / / 478 / / nijasampatsvanutsekI, parasampatsvamatsarI / vinetA durvinItAnAM, vinItazca guruSvapi / / 479 / / vizvAbhayakRto devasyA'nurUpastvamAtmajaH / ucchedAyA'parasyA'pi, nAbhyeyukthA manAgapi / / 480 // tat kiM te bhrAtari gurAvArambho'yaM bhayaGkaraH ? / tvattaH sambhAvyate naiSa, paJcatvamamRtAdiva / / 481 // iyatyapi gate kArya, na vinaSTaM manAgapi / tadraNArambhasaMrambha, khalamaitrImiva tyaja / / 482 / / samparAryarayAd vIrAn, nivAraya narezvara ! / nijAjJayA prasarato, mantreNeva mahoragAn / / 483 // bharate bhrAtari gurau, gatvA bhava vazaMvadaH / evaM ca zlAghyase'tyantaM, zakto vinayabhAgiti // 484 / / tadidaM bharatakSetraM, SaTkhaNDaM bharatArjitam / bhuGkSa svopArjitamiva, yuvayorhi kimantaram ? // 485 // ityuditvA virateSu, teSu vRSTvA ghaneSviva / evaM bAhubaliH smA''ha, smitvA gambhIrayA girA / / 486 / / Avayorvigrahe hetumajJAtvA paramArthataH / nijasvacchatayA yUyamevaM vadatha he surAH ! // 487 // tAtabhaktAH sadA yUyamAvAM tAtasya cA''tmajau / iti sambandhato'pyuktaM, yuktaM yuSmAbhirIdRzam // 488 // purA hi dIkSAsamaye, tAto'rthibhyo hiraNyavat / vibhajya dezAnasmabhyamadatta bharatAya ca / / 489 // vayaM sarve'pi tiSThAmaH, santuSTaH svasvanIvRtA / dhanamAtrakRte hanta !, paradrohaM karoti kaH ? / / 490 // asantuSTastu bharato, jagrase bharatodadhau / matsyAniva mahAmatsyo, rAjyAnyakhilabhUbhujAm / / 491 // 1 garvarahitaH / 2 nAbhiyogamakuruthAH / 3 maraNam / 4 yuddhavegAt / 5 nijahRdayanairmalyena / 6 svasvadezena / 7 bharatakSetrasamudre / | bharatabAhubaliyuddham / / / 275 / / Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 276 / / rAjyastairapyasantuSTa, AdhUna iva bhojanaiH / Aciccheda sa rAjyAni, sveSAmavarajanmanAm // 492 / / pitRdattAni rAjyAni, bhrAtRRNAmAcchinatti yaH / gurutvamAtmanastena, svayameva nivAritam / / 493 / / vayomAtreNa na gururgururguruvadAcaran / gurutvaM darzitaM tena, bhrAtRnirvAsanAdidam // 494 / / prAntenA'yamiyatkAlaM, dRSye gurudhiyA mayA / svarNabuddhyA pittalavanmaNibuddhyA va kAcavat / / 495 // pitrA vaMzyena vA'nyasyA'pyurvI dattAM nirAgasaH / na haredalparAjyo'pi, kiM punarbharatezvaraH ? // 496 // hRtvA'nujAnA rAjyAni, nUnameSa na lajjitaH / jitakAsI rAjyakRte, mAmapyAhvayate yataH / / 497 // jitvA'sau bharataM sarva, rayAdAsphalito mayi / tIrvA'mbhodhi pota iva, dante taTamahIbhRtaH / / 498 // jJAtvA lubdhamamaryAda, krayAdamiva nighRName / amuM mamA'nujanmAno'pyabhajana lajjayA nahi / / 499 / / tasya kena guNenA'haM, bhavAmyadya vazaMvadaH ? / brUta mAdhyasthyamAsthAya, sabhAsada ivA'marAH ! / / 500 atha svavikrameNA'yaM, mAM karoti vazaMvadam / tat karotveSa panthA hi, kSatriyANAM vazaMvadaH / / 501 / / evaM sthite'pi hyAlocya, valitvA hanta ! yAti cet / eSa kSemeNa tad yAtu, lubdho'haM na hyasAviva / / 502 // taddattaM bharataM sarvaM, mujhe'hamiti kiM bhavet ? | kesarI kenacid dattaM. kimaznAti kadAcana ? / / 503 // bharataM guhRtastasya, varSaSaSTisahasyagAt / idaM yadyajighRkSiSyamagrahISyaM tadA'pi hi / / 504 / / kAlenaitAvatA tasya, jAtaM bharatavaibhavam / taddhanasya dhanamiva, kathaM bhrAtA harAmyaham ? / / 505 / / karIba jAtIkavalenA'munA vaibhavena cet / andhambhaviSNurbharataH, sukhaM na sthAtumIzvaraH / / 506 // 1 udarapUrakaH / 2 laghubhrAtRRNAm / 3 bandhuniSkAsanAt / 4 rAkSasam / 5 nirdayam / 6 kRpaNasya / bharatabAhubaliyuddham / / / 276 / / Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 277 // tadetad bharatakSetravaibhavaM bharatezituH / hRtameva mayA vitthopekSitaM hyanapekSayA / / 507 // mahyamarpayituM kozaM, hastyazvAdi yazo'pi ca / pratibhUmirivA''nIto'mAtyaiH svasadRzairasau // 508 // yuddhAnniSedhatainaM tad, yadyasya hitakAGkSiNaH / ayudhyamAnenA'nyenA'pyahaM yudhye na jAtucit / / 509 / / UrjitaM tad vacastasya, parjanyasyeva garjitan / AkarNya vismayotkarNAste bhUyo'pevamabhyadhuH // 510 / / ito jalpan yudhe hetuM, cakrI cakrApravezanam / na zakyo'nuttarIkRtya, niroddha guruNA'pi hi / / 511 // yudhyamAnena yudhye'hamiti jalpana bhavAnapi / yuddhAnniroddhaM niyataM, zakreNA'pi na zakyate // 512 / / dvayorapyRSabhasvAmidRDhasaMsargazAlinoH / dvayorapi mahAbuddhyordvayorapi vivekinoH / / 513 / / dvayorapi jagatrAtroIyorapi dayAvatoH / bhAgyakSayeNa jagatAM, yuddhotpAta upasthitaH // 514 / / / / yugmm|| tathApi prArthyase vIra!, prArthanAkalpapAdapa! / uttamenaiva yuddhena, yudhyethA mA'dhamena tu / / 515 // adhamena hi yuddhena, yuvayorugratejasoH / bhUyiSThalokapralayAdakAle pralayo bhavet / / 516 // dRSTiyuddhAdibhiryuddhairyoddhavyaM sAdhu teSu hi / Atmano mAnasiddhiH syAllokAnAM pralayo na ca / / 517 // Ameti tasmin vadati, nAtidUre divaukasaH / tasthuSTuM tayoryuddhaM, nagaryA nAgarA iva / / 518 / / athA''jJayA bAhubaleH, pratIhAro gajasthitaH / garjan gaja ivorjasvi, jagAdeti svasainikAn / / 519 / / bho bhoH ! samastarAjanyAzciraM cintayatAM hi vaH / upasthitaM svAmikAryamabhISTaM putralAbhavat / / 520 / / paraM vaH svalpapuNyatvAd, devairdevo'yamarthitaH / bharatena saha dvandvayuddhahetormahAbhujaH / / 521 // 1 jAnItha / 2 pratinidhibhiH / 3 meghasya / bharatabAhubali / / 277 / / Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH // 278 / / zrIRSabhasvAmicaritam / svato'pi dvandvayuddhechuH, kiM punaH prArthitaH suraiH ? |svaamii svArAjatulyaujAH, samarAd vo niSedhati / / 522 / / hastaiimalla ivaikAGgamallo yuSmAbhireSa tat / yudhyamAnaH prekSaNIyastaTasthairamarairiva / / 523 / / vAlayitvA rathAnazvAn, kuarAMzca mahaujasaH / apakrAmata tad yUyaM, vakrIbhUtA iva grahAH / / 524 / / khaGgAn kSipata kozeSu, karaNDeSviva pannagAn / kuntAn ketUnivodastAn, mocekAntarvimuJcata / / 525 // mudgarAn nyaJcatodastAn, hastAniva mahAdvipAH / uttArayata kodaNDAnmaurvI bhAlAdiva dhruvam / / 526 // bhUyo'pi bANadhau bANaM, nidhattA'rthaM nidhAnavat / zalyAni saMvRNuta ca, vidyuto vAridA iva / / 527 // pratIhAragirA vajranirghoSeNeva dhUrNitAH / sainikA bAhubalinazcetasyevaM vyacintayan / / 528 // aho ! raNAd bhAvino'pi, bhItairvANijakairiva / bharatezvarasainyebhyo, labdhotkIcairivoccakaiH / / 529 / / prAgjanmavairibhirivA'kasmAdasmAkamAgataiH / hA prabhuM prArthya vibudhai, ruddho yuddhotsavo'dhunA // 530 // ||yugmm // agrato bhAjanamiva, bhojanAya niSeduSAm / paryavRttaH sUnuriva, lAlanAyopasarpatAm / / 531 // AkarSaNIrajjuriva, kUpAnirgacchatAmaho ! / ahAri daivenA'smAkamAgato'pi raNotsavaH // 532 // ||yugmm / / anyo bharatatulyaH kaH, pratipakSo bhaviSyati / svAmino yena saMgrAme, bhaviSyAmo'nRNA vayam / / 533 // mudhopAdAyi dAyAdairiva steyaMkarairiva / sauvAsineyairiva cA'smAbhirbAhubalerdhanam // 534 // 1 indratulyaparAkramaH / 2 yuddhAt / 3 hastizreSThaH / 4 vakragatiyuktAH / 5 kozAntaH / 6 nIcaiH kurutaH / 7 lalATAt / 8 'lAMca iti loke / 9 RNarahitAH / 10 caureH / 11 cirapitRgRhavAsinIstrIputraiH / bharatabAhubaliyuddham / // 278 // Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacArate prathamaM parva paJcamaH sargaH | zrIRSabha|svAmicaritam / / / 279 / / nUnaM gataM mudhA bAhudaNDavIryamidaM ca naH / araNyabhavavRkSANAmiva prasavasaurabham / / 535 / / klIbaiH strINAmivA'strANAmasmAbhiH saMgraho mudhA / vyadhAyi zastrAbhyAsazca, zAstrAbhyAsaH zukairiva / / 536 // idaM cA'gRhyatA'smAbhiH, pAdAtamapi niSphalam / kAmazAstraparijJAnamiva tApasadArakaiH / / 537 / / mudhaiva kAritA mArAbhyAsamete mataGgajAH / vAjinazca zramajayamasmAbhirhatabuddhibhiH / / 538 / / mudhA garjitamasmAbhirvAridairiva zAradaiH / mahiSIbhirivA'smAbhirvikaTaM ca kaTAkSitam / / 539 / / mudhA sannaddhamasmAbhiH, sAmagrIdarzakairiva / taccA'haGkAragarbhatvamapUrNe yuddhadohade / / 540 / / evaM vicintayantaste, viSAdaviSagarbhitAH / sasUtkArAH saphUtkArA, iva sarpA apAsRpan / / 541 // tatkAlaM bharatezo'pi, kSatravratamahAdhanaH / svAmapAsArayat senA, velAmiva mahArNavaH / / 542 / / cakriNA sainikAH sve'pasAryamANA mahaujasA / evamAlocayAmAsurvRndIbhUya pade pade / / 543 / / svAminA kasya mantreNa, mantrivyAjena vairiNaH / dvibAhumAtrakeNeva, dvandvayuddhamamanyata ? // 544 / / svAminA yo hi saMgrAmo, yad bhojanamudazcitA / paryAptameva tadaho !, kiM kRtyaM nastataH param ? / / 545 / / SaTkhaNDabharatakSetrabhUbhujAM raNakarmasu / ko'pi naH kimapakrAnto, yanniSidhyAmahe raNAt ? // 546 / / yuktaM bhRtyeSu naSTeSu, vijiteSu hateSu vA / yuddhaM bharturnA'nyathA tu, vicitrA hi raNe gatiH / / 547 / / svAminaH saMzayaM yuddhe, jAtu zaGkAmahe na hi / vinaikaM bAhubalinaM, pratipakSo bhaved yadi / / 548 / / udagrabAhunA bAhubalinA samamAhave / vijaye saMzayaH pAkazAsanasyA'pi ke'pare ? / / 549 / / 1 yuddhamanorathe / 2 takreNa / 3 zatruH / 4 indrasya / bharatabAhubaliyuddham / / / 279 / / Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH |zrIRSana-- svAmicaritam / // 280 // mahAkallolinIpUrasyeva dussaharaMhasaH / tasya prathamato'pyAjau, sthAtuM bharturna yujyate / / 550 // asmAbhiryodhite pUrva, bhastitrocite raNaH / pUrvamazvadamairdAnte, vAjinIvA'dhirohaNam // 551 / / anyo'nyaM sainikAnevaM, gRNataH prekSya cakrabhRt / bhAvajJa iGgittAkAraiH, samAhUyetyabhASata / / 552 / / tamonirdalane bhAnoryadvadagresarAH karAH / dviSadAyodhane tadvad, yUyamagresarA mama / / 553 / / yuSmAsu satsu yodhiSu, na mAM ko'pyAyayau ripuH / parikhAyAmagAdhAyAmiva vaprataTa dvipaH / / 554 / / adRSTapUrviNo yuddhaM, tato me yUyamIdRzam / AzaGkadhve mudhA bhaktipade'pIkSate bhayam / / 555 / / sarve kurudhvaM sambhUya, dorbalAlokanaM mama / zaGkA nazyati vo yenA'gadeneva gadaH kSaNAt / / 556 / / ityuditvA kSaNenA'pi, cakrI khanakapUruSaiH / ativistIrNagambhIraM, gartamekamakhAnayat / / 557 / / tIre dakSiNapAthodheriva sahamahIdharaH / avaTasya taTe tasyopAvizad bharatezvaraH / / 558 / / vAme sa doSNiM nibiDAH, zRkhalAH pratizRGkhalAH / abandhayallambamAnA, vaTavRkSe jaTA iva / / 559 / / tAbhiH sahasrasadvyAbhiH, sahasrAMzurivAM'zubhiH / mahAdruriva vallIbhizcakAsAmAsa cakrabhRt / / 560 // so'tha rAjJa uvAcaivaM, yUyaM sabalavAhanAH / mahAzakaTavad gAvo, mAmAkarSata nirbhayam // 561 / / sarve sarvojasA kRSTvA, mAM garne pAtayantviha / maddorbalaparIkSArtha, svAmyavajJAchalaM na vaH / / 562 // duHsvapno'pyayamasmAbhirdRSTastat pratihanyatAm / sa hi moghIbhavedeva, caritArthIkRtaH svayam / / 563 // bhUyo bhUyazcakriNavamAdiSTAste sasainikAH / kathaJcit pratyapadmanta, svAmyAjJA hi balIyasI / / 564 / / 1 dussahavegasya / 2 yuddhe / 3 etadAkhyaH parvataH / 4 gartasya / 5 bhuje / 6 vRSabhAH / bharatabAhubaliyuddham / // 280 // Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 281 / / cakRSuH zRGkhalAjAlaM, sainyAzcakribhujasya te / netrIbhUtamahiM manthagireriva surAsurAH / / 565 / / gADhalagnAH pralambAsu, cakridoH zRGkhalAsu te / uttuGgazAkhizAkhAgreSviva zAkhAmRgA babhuH / / 566 // imAnivA'driM bhindAnAn, karSataH svaM ca sainikAn / kautukaprekSaNAyopekSAJcakre cakrabhRt svayam / / 567 / / hRdyaGgarAgaM cakre'tha, cakrI tenaiva pANinA / mAlAbaddhaghaTImAlAnyAyAt te tu sahA'patan / / 568 // nirantaraM lambamAnaiH, sainikaizcakriNo bhujaH / rarAja kharjUrataruzAkhA kharjUkairiva / / 569 / / hRSyantaH svAminaH sthAmnA, sainyAstaddbAhuzRGkhalAH / prAkRtAmiva duHzaGkAmujjhAJcakruH kSaNAdapi / / 570 // cakrabhRt kuJjarAruDhastadeva samarAjiram / jagrAha prAktanaM, bhUyo'pyudrAhamiva gAyanaH / / 571 / / ubhayoH sainyayormadhye, vipulaM vipulAtalam / gaGgAyamunayorantarvedideza ivA''babhau / / 572 / / jagatsaMhArarakSAto, muditA marutastataH / AyuktA iva zanakaistatrorvyAmaharan rajaH / / 573 // gandhAmbuvRSTyA samavasaraNorvibhivA'bhitaH / tAM medinImabhyaSiJcannRcitajJA divaukasaH / 574 / / mAntrikA maNDalAvanyAmiva tatra raNAvanau / unmeSa'vantyanimiSAH, kusumAni vicikSipuH / / 575 / / kuJjarAdavatIryA'tha, tAvubhau rAjakuJjarau / kuJjarAviva garjantau praviSTau samarAvanim / / 576 / / ubhAvapi mahaujaskau, sarpantau lIlayA'pi hi / pade pade'ropayatAM, kUrmendraM prANasaMzaye / / 577 / / dRSTiyubena yoddhavyaM, pratijJAyeti tasthatuH / sammukhAvanimeSAkSau, zakrezAnAvivA'parau / / 578 // sammukhau mukhamanyo'nyasyaikSetAmaruNekSaNau / ubhayatra sthitArkendusAyAhnagaganazriyau / / 579 / / 1 manthanarajjubhUtam / 2 mandarAcalasya / 3 kapayaH / 4 balena / 5 pRthvItalam / 6 devAH / 7 vikasitAni / 8 devAH / prathamaM parva | paJcamaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / bharata bAhubaliyuddham / / / 281 / / Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 282 // ubhau mitho nidhyAyantau, dhyAyantAviva yoginau / cirakAlaM vitasthAte, tau nizcalavilocanau // 580 // divAkarakarAkrAntanIlotpalavadIkSaNe / jyeSThasya RSabhasvAminandanasya nyamIlatAm / / 581 // kIrtermahatyA bharataSaTkhaNDajayajanmanaH / vArIvA'srajalavyAjAdadAtAM cakriNo'kSiNI / / 582 / / tadA zirAMsi dhunvAnAH, pratyUSe pAdapA iva / vidadhurbAhubalini, puSpavRSTiM divaukasaH // 583 // vijaye bAhubalino, vIraiH somaprabhAdibhiH / harSakolAhalazcakre, sUryasyevodaye khagaiH / / 584 // jayatUryANyavAdyanta, rAjJo bAhubalerbalaiH / tatkAlaM kIrtinatakyA, nRttArambha ivodyate / / 585 // abhUvan bharatasyA'pi, sainyA mandAyitaujasaH / mUrchitA iva saMsuptA, iva rogAturA iva / / 586 // te viSAdapramodAbhyAmayujyetAmubhe bale / andhakAraprakAzAbhyAM, merupArthAvivA'dhikam / / 587 / / vijitaM kAkatAlIyanyAyeneti sma mA vadaH / vAgyuddhenA'pi yudhyasvetyavocaccakriNaM nRpaH / / 588 / / phaNIva caraNaspRSTaH, sAmarSazcakravartyapi / jitakAsin ! bhavatvevamityabhASata bhUpatim // 589 // IzAnokSeva ninadaM, zakrebha iva bRhitam / stanitaM vArida ivoccaiH zveDAM bharato'karot // 590 // raNekSakANAM devAnAM, vimAnAn pAtayanniva / nabhasto grahanakSatratArakAH saMsayanniva // 591 / / kulAcalAmatyuccaiH, zRGgANi calayanniva / samantAjjalarAzInAM, jalAnyucchAlayanniva / / 592 // vyAnaze prasaraMstasya, kSveDAnAdaH sa rodesI / mahAsravantyAH paritaH, pUravArIva rodhesI / / 593 // / tribhirvizeSakam // 1 IzAnendrasya vRSabha iva / 2 airAvata iva / 3 dyAvAbhUmI / 4 mahAnadyAH / 5 taTa / SARASHARASHARE bharatabAhubaliyuddham / / / 282 / / Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH |sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 283 // razmi nA'jIgaNan rathyA, gurvAjJAmiva durdhiyaH / saMNIn nA'mAnayan nAgAH, pizunA iva sadgiram / / 594 / / azvA nA'jJAsiSurvalgA, kaTutvaM zleSmalA iva / meyA nA'gaNayan nAsArakhaM lajjAM viTI iva / / 595 / / na vesarAH kazAdhAtaM, bhUtAviSTA ivA'vidan / trasyantastena nAdena, na ke'pi sthairyamAdadhuH / / 596 / / athA''patatpakSirAjapakSanirghoSabuddhitaH / pAtAlato'pi pAtAlaM, vivikSubhirivoragaiH // 597 / / antaHpraviSTamanthAdrimanthanadhvAnazaGkayA / madhyejaladhi yAdobhistrasyadbhiH sarvato'pi ca / / 598 // bhUyo jammArinirmuktadambholidhvanitabhramAt / kSayaM svasyA''zaGkamAnaiH, kampamAnaiH kulAcalaiH / / 599 / / / kalpAntapuSkarAvartamuktavidyuddhvanibhramAt / luThadbhiravanIpIThe, madhyalokanivAsibhiH / / 600 / / akANDAgatadaityAvaskandakolAhalabhramAt / AkulaizcA'marakulaiH, zruyamANo'tiduHzravaH / / 601 / / lokanAlisparddhayeva, vardhamAno'dharottaram / vidadhe bAhubalinA, siMhanAdo'tibhairavaH / / 602 // ||ssddbhiH kulakam / / bhUyo vyaghatta bharataH, siMhanAdaM mahAbalaH / vaimAnikAnAM vanitAsAsayantaM mRgIriva / / 603 // evaM krameNa cakrAte, cakribhUpau mahAdhvanim / jagato madhyamasyA'sya, krIDayA bhISakAviva / / 604 // hasto mataGgajasyeva, zarIraM dRkzruteriva / ahIyatatamA zabdaH, krameNa bharatezituH / / 605 // siMhanAdo bAhubalervavRdhe tvadhikAdhikam / pravAhaH sarita iva, sajjanasyeva sauhRdam / / 606 // 1 pragahAn / 2 rathayojitAzvAH / 3 aDDazAn / 4 zleSmarogiNaH / 5 uSTrAH / 6 jArAH / 7 garuDaH 8 indraH / 9 sarpasya / 10 atizayena hIno'bhavat / |bharatabAhubali yuddham / / / 283 / / Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva | paJcamaH |sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 284 // zAstrIyavAgyuddhe'pyevaM, vAdinA prativAdyasau / vIreNa bAhubalinA, vijigye bharatezvaraH / / 607 // atha tau bAhayuddhArthamubhAvapi hi bAndhavau / babandhatuH parikara, baddhakakSadvipopamau / / 608 / / atha bAhubalenarjannuDhela iva vAridhiH / svarNadaNDadharaH smA''ha, pratIhArAgraNIriti / / 609 / / vajrakIlAniva zailAnavaSTabhya vizeSataH / AsthAva sthAma cA'zeSamapi pRthvi ! sthirIbhava // 610 // paritaH pUrayitvA ca, kumbhayitvA ca mArutam / he nAgarAja ! nagavad, dRDhIbhUya dharAM dhara / / 611 // luThitvA vAridheH paGke, vihAyA'gretanaM zramam / punarnavIbhUya mahAkroDa ! kroDIkuMru kSitim // 612 // vajramAnin ! nijAGgAni, saGkocya parito'pi hi / svapRSThaM karmaThapraSTha!, draDhayitvA mahIM vaha // 613 // pramAdato madato vA, nidrAM mA dhatta pUrvavat / sarvAtmanA sAvadhAnA, vasudhAM dhatta diggajAH / / 614 / / vajrasAro bAhubalirvajrasAreNa cakriNA / yadasau mallayuddhena, yodbhumuttiSThate'dhunA / / 615 / / mahAmallau taDiddaNDatADitAdiravopamam / vidadhAnau karAsphoTamAlAsAtAM mitho'tha tau / / 616 // tau salIlapadanyAsaM, celatuzcalakuNDalau / sArkendU ghAtakIkhaNDAt, kSudrameru ivA''gatau / / 617 // tAvanyo'nyaM karAbhyAM cA''sphAlayAmAsatuH karau / nadantau balavaddantau, dantAbhyAM dantinAviva / / 618 // ayujyetAM kSaNenA'pi, vyayujyetAM kSaNena ca / tAvAsannamahAvRkSAvivoddaNDAnileritau / / 619 // utpetatuH kSaNenA'pi, kSaNenA'pi nipetatuH / vIrau tau durdinonmattamahAmbhodhitaraGgavat / / 620 // atha snehAdivA'marSAd, dhAvitvA tAvubhAvapi / aGgenA'GgaM pIDayantau, sasvajAte mahAbhujau / / 621 // 1 balam / 2 stammayitvA / 3 he mahAvarAh / 4 madhyekuruH / 5 he kUrmazreSTha! / 6 Alignittavantau / bharatabAhubaliyuddham / / / 284 // Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 285 // kSaNAdadhaH kSaNAdUla, kadAcit kazcidapyabhUt / niyuddhavijJAnavazAt, prANI karmavazAdiva / / 622 // uparyasAvadho'sAvityAyetAM janairna tau / jalAntarmatsyavad vegAnmuhurviparivartinau / / 623 / / cakraturbandhavijJAnaM, mahAhI iva tau mithaH / nirAsatuzca sadyo'pi, capalau plavaMgAviva / / 624 / / muhurmahIluThanatastAvubhau dhUlidhUsarau / babhAsAte prAptadhUlIbhadau madakalAviva / / 625 / / asahiSNustayorbhAra, zailayoriva sarpatoH / pAdanirdhAtanirghoSAdArarATeva medinI / / 626 // atha bAhubaliH kruddhaH, kareNaikena cakriNam / zarabhaH kuJjaramivodagrahIdugravikramaH / / 627 // vyomanyullAlayAmAsa, sa taM rupamiva dvipaH / aho ! niravadhiH sargo, balino balinAmapi / / 628 // cApAdiSurivonmuktaH, pASANa iva yantrataH / tArApathapathe dUra, jagAma bharatezvaraH / / 629 / / bharatezAdApatataH, zakramuktAt paveriva / palAyAJcakrire sarve, khecarAH samarekSiNaH / / 630 / / hAhAravo mahAn jajJe, senayorubhayorapi / kasya duHkhAkaro na syAnmahatAM hyApadAgamaH ? // 631 / / dhig me balamidaM bAhordhiga dhigrAmasikaM ca mAm / etat karmApakSakAMzca, dhig rAjyadvayamantriNaH / / 632 // kiM vA vigarhitairebhiryAvadadyA'pi me'grajaH / patitvA medinIpRSThe, kaNazo na vizIryate // 633 / / tAvat patantaM gaganAt, pratIcchAmIti cintayan / talpakalpau bhujau tasyA'dho dadhau bAhubalyapi / / 634 // ||tribhirvishesskm / / UrdhvabAhuvratIvordhvabAhurbAhubaliH kSaNam / tasthau dinakarAlokavratIva ca tadonmukhaH // 635 / / 1 vAnarau / 2 hastinau / 3 Acukroza / 4 aSTApadaH / 5 pazum / 6 gaganamArge / 7 vajAt / 8 sAhasikam / 9 zayyAtulyau / bharatabAhubali yuddham / / / 285 / / Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabha|svAmicaritam / // 286 // pAdAgrapANatastiSThannutpitsuriva sa kSaNAt / nipatantaM pratIyeSo'grajaM gendukalIlayA // 636 / / bharatotkSepaNodbhUtaM, viSAdaM drAgabAdhata / camvostadrakSaNAddharSa utsargamapavAdavat / / 637 // ladhvArSabhervivekena, bhrAtRrakSaNajanmanA / vidyA zIlaguNeneva, pauruSaM tuSTuve janaiH / / 638 // upariSTAd bAhubaleH, puSpavRSTi vyadhuH surAH / tAdRgvIravratajuSastasyedamathavA kiyat ? // 639 / / tadA vailakSyakopAbhyAM, yugapad bharatezvaraH / dhUmaja iva dhUmajvAlAbhyAM samayujyata // 640 // atha bAhubalirlajjAnamadvadanapaGkajaH / vailakSyaM jyAyaso hartumityuvAca sagadgadam // 641 // mA viSIda jagannAtha!, mahAvIrya ! mahAbhuja! / daivAt kadAcit kenA'pi, vijayyapi vijIyate / / 642 // etAvatA nA'si jito, vijayI cA'smi neyatA / dhuNAkSaranyAyabhavaM, manye'dyApyAtmano jayam // 643 // iyatyapi tvamevaiko, vIro'si bhuvanezvara! / amarairmathito'pyabdhirabdhireva na dIrdhikA / / 644 / / phAlacyuta iva dvIpI, SaTkhaNDa bharatezvara! / kiM tiSThasi ? samuttiSThottiSThasva raNakarmaNe / / 645 / / babhASe bharato'pyevaM, nijadoSasya mArjanam / kariSyatyeva dordaNDo, muSTi praguNayannayam // 646 / / tato muSTi samudyamya, phaNAmiva phaNIzvaraH / prakopatAmranayano'petyA'dhAvata cakrabhRt / / 647 / / bharato muSTinA tenA''jadhAna nRpateruraH / kapATaM gopurasyeva, dazanena mataGgajaH // 648 // pradAnavadasatpAtre, badhire karNajApavat / satkAravacca pizune, jalavRSTivadUSare / / 649 / / 1 utpatitumicchuH / 2 jagrAha / 3 kandukalIlayA / 4 bAhubalinaH / 5 agniH / 6 jyeSThasya / 7 vApikA / 8 apasRtya / 9 mUrkha / 10 kSArabhUmau / bharatabAhubaliyuddham / // 286 // Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 287 // bharata saGgItavadaraNyAnyAM, himAnyAM vahnipAtavat / mudhA'bhUccakriNo muSTiprahAraH pArthivorasi / / 650 // // yugmm|| asmabhyamapi kiM kruddha, ityAzaGkyekSito'maraiH / uccikSepoccakairmuSTi, sunandAnandano'pyatha / / 651 // muSTinA'tADayat tena, sa cakriNamuraHsthale / kumbhasthale mahAmAtro'yogoleneva kumbhinam / / 652 / / ghAtena tena dambholinipAteneva parvataH / papAta mUrchAvidhuro, bhUtale bharatezvaraH / / 653 // cakampe patatA tena, bhUH patyeva kulAGganA / parvatA apyavepanta, bAndhaveneva bAndhavAH / / 654 // kSatriyANAM kuhevAkaH, ko'yaM vIravratAgrahe ? / vigraho nigrahAnto'yaM, yatra bhrAtaryapIdRzaH / / 655 // na jIvedagrajazcet tajjIvitena mamA'pyalam / evaM manasi kurvANaH, siJcan nayanavAribhiH / / 656 // svamuttarIyaM vyarjenIkRtya bAhubalistataH / bharataM vIjayAmAsa, yo bandhurbandhureva saH / / 657 / / // tribhirvizeSakam / / cakrI supta ivottasthau, labdhasaMjJaH kSaNAdatha / dadarza ca puro bhRtyamiva bAhubaliM sthitam / / 658 / / adhomukhau vitasthAte, bAndhavau tAvubhAvapi / parAjayo jayazcA'pi, lajjAyai mahatAmaho ! / / 659 / / kiJcit pazcAtpadanyAsamapacakrAma cakrabhRt / puMsAmojAyamAnAnAM, yuyutsAlakSaNaM hyadaH / / 660 // yuyutsuH punarapyAyaH, zake kenacit / nojjhanti mAnino mAnaM, yAvajjIvaM manAgapi / / 661 / / avarNavAdo balavAn, bhAvI bAhubaleH khalu / bhrAtRhatyAbhavo manye, naivA'nte'pi viraMsyati / / 662 / / iti saJcintayAmAsa, yAvad bAhubaliH kSaNam / tAvaccakradharo daNDaM, daNDapANirivA''dade // 663 // 1 mahati araNye / 2 mahati hime / 3 aDDazena / 4 kusvabhAvaH / 5 tAlavRntIkRtya / 6 yamarAjaH / bAhubali yuddham / // 287 // Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 288 // tenodastena daNDena, cakAsAmAsa cakrabhRt / cUlayevA'calazchAyApatheneva marutpathaH / / 664 / / atha taM daNDamutpAtaketubhramavidhAyinam / nabhasi bhramayAmAsa, kSaNaM bharatabhUpatiH / / 665 / / paJcAnanayuvA pucchadaNDeneva mahItalam / zirasyatADayaccakrI, tena daNDena bhUpatim / / 666 / / samAsphalantyA sahyAdrau, velayeva mahodadheH / tanmUrdhni cakriNo daNDaghAtenA'bhUnmahAn dhvaniH / / 667 / / daNDenA'cUrNayaccakrI, kirITaM mUrdhni bhUpateH / ayodhanenA'ya ivA'dhikaraNyAmavasthitam / / 668 // kirITaratnakhaNDAni, nipeturnupamUrdhataH / vAtAndolitavRkSAgrAdiva puSpANi bhUtale / / 669 // bhUpatistena ghAtena, kSaNaM mukulitekSaNaH / tanni?SeNa ghoreNa, lokazca samajAyata / / 670 // unmIlya nayane hastenA''dade bAhubalyapi / uddaNDamAyasaM daNDaM, sAGgrAmika iva dvipaH / / 671 // pATayiSyatyasau kiM mAM ?, kiM mAmutpATayiSyati ? / ityAzazaGke sa ghAvApRthivIbhyAM yathAkramam / / 672 / / reje bAhubalermuSTau, lohadaNDaH sa AyataH / parvatasyA'grabhAgasthavAmalUra ivoragaH / / 673 // dUrato'pyantakAhvAnasaMjJAvastramivA'tha tam / bhRzamuddhamayAmAsa, daNDaM takSazilApatiH / / 674 / / nirdayaM hRdaye tena, cakriNaM bahalIpatiH / tADayAmAsa lakuTeneva bIjasya mUTakam // 675 // tena ghAtena ghaTavad, draDhIyAnapi khaNDazaH / vizIryate sma sahasA, sannAhazcakravartinaH / / 676 / / nirabhra iva mArtaNDo, nidhUma iva pAvakaH / zIrNavarmA cakravartI, didyute'marSato'dhikam // 677 // kSaNArdhaM vihvalIbhUto, nA'cetayata kiJcana / bharataH saptamamadAvasthAprApta iva dvipaH // 678 // 1 siMhayuvA / 2 lohazilAyAm / 3 daNDena / 4 nirmeghaH / bharatabAhubaliyuddham / ||288 // Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 289 / / priyamitramivA''lambyA'vilambAd bAhupauruSam / cakrabhRd daNDamudyamya, bhUyo rAjJe'bhyadhAvata // 679 // pIDayannadharaM dantairbhUkuTIbhaGgabhISaNaH / bharato'bhramayad daNDamaurvAvartaviDambinam / / 680 // mUrdhni bAhubaliM tena, cakrapANiratADayat / taDiddaNDena kalpAntajImUta iva parvatam // 681 / / mamajjA''jAnu ghAtena, tena bAhubalirbhuvi / lohAdhikaraNImadhye, vopala ivA''hataH / / 682 // Asphalya bAhubalini, vajrasAre vyazIryata / svena tenA''gasA bhIta, iva daNDaH sa bhArataH / / 683 // AjAnu mano medinyAmavagADha ivA'calaH / niSkrAntazeSaH zeSAhiriva bAhubalirbabhau / / 684 / / adhUnayat sa mUrdhAnaM, ghAtavedanayA tayA / antazcamatkRta iva, jyAyaso bhrAturojasA / / 685 // AtmArAma iva yogI, na kiJcidazRNot kSaNam / tadA bAhubalistena, ghAtena prAptavedanaH / / 686 / / niryayau medinImadhyAt, sunandAnandanastataH / AzyAnakUlinIkUlapaGkamadhyAdiva dvipaH / / 687 // lAkSArasAruNaidRSTipAtairAtarjayanniva / svau dordaNDau ca daNDaM cA'pazyat so'marSaNAgraNIH / / 688 / / duSprekSaM takSakamivA'bhIkSNaM takSazilApatiH / tatastaM bhramayAmAsa, daNDamekena pANinA / / 689 // sunandAsUnunA daNDo, bhramyamANo'tivegataH / rAdhAvezaparibhrAmyaccakralakSmImuvAha saH // 690 / / kalpAntasAgarAvartagartabhrAntAdimatsyavat / sa bhrAmyan prekSyamANo'pi, bhrami vyaghita cakSuSAm / / 691 / / utpatastapanaM kAMsyapAtravat sphoTayiSyati / bhAruNDANDavadRkSezamaNDalaM cUrNayiSyati / / 692 / / 1 vaDavAnalaH / 2 kalpAntamedhaH / 3 vajramaNiH / 4 zeSanAgaH / 5 zuSkanadItaTapaGkamadhyAt / 6 nAgavizeSam / 7 sUryam / 8 bhAraNDapakSiNaH aNDavat / 9candramaNDalam / bhrtbaahubliyuddhm| ||289 // Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarita / / 290 / / tArAgaNAnAmelakIphalavad bhraMzayiSyati / vaimAnikavimAnAni, nIDaMvat pAtayiSyati / / 693 / / patan parvatazRGgANi, naukuvad dalayiSyati / mahAtarunikuJjAnI, niSpekSyati tRNaughavat // 694 / / apakvamRttikAgolavacca bhetsyati medinIm / hastAdamuSya daivAcced, daNDa eSa patiSyati / / 695 // ityAzaGkAkulaiH sainyaiH, prekSyamANo'marairapi / bhUpatizcakriNaM tena daNDena zirasi nyahan / / 696 // / / paJcabhiH kulakam / tena daNDAbhighAtena, cakravartI mahIyasA / AkaNThaM pravivezorvyA, mudgarAhatakIlavat / / 697 // yathA'smatsvAmino dattaM vivaraM dehi nastathA / itIva peturmedinyAM viSaNNAzcakrisevakAH / / 698 // rAhugrasta ivA''ditye, bhUmagne cakravartini / turmulo'bhUd bhuvi mahAn, nRNAM divi divaukasAm / 699 / / nimIlitAkSaH zyAmAsyaH, SaTkhaNDabharatezvaraH / lajjayeva mahImadhye, kSaNamekamavAsthita / / 700 / / athaikasya kSaNasyA'nte, tejasA so'tibhAsuraH / niryayAvavanImadhyAnnizAnta iva bhAskaraH / / 701 // so'thaivaM cintayAmAsa, yuddheSu nikhileSvapi / jito'hamamunA dyUteSvivA'ndhadyUtakArakaH / / 702 // kiM syAdasyopayogAya, sAdhitaM bharataM mayA ? / godohakasyeva gavA, jagdhaM dUrvAtRNAdikam / / 703 // ekasmin bharatakSetre, yugapaccakravartinau / ubhAvasI koza iva, na ca dRSTau na vA zrutau // 704 // indro vijIyate devaizcakravartI ca pArthivaiH / anAkarNitapUrvaM nazcedaM kharaviSANavat / / 705 / 1 etadAkhyavRkSaphalavat / 2 pakSigRhavat / 3 valmIkavat / 4 kolAhalaH / 5 rAtryante / 6 bhuktam / prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / bharata bAhubaliyuddham / / / 290 / / Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 291 / / amunA vijitazcakravartI kiM na bhavAmyaham ? / mayA'pyavijito vizvAjayyastaccakravartyasau ? // 706 / / / evaM cintayatastasya, cintAmaNiviDambakaiH / yakSarAjaiH samAnIya, cakramAropitaM kare // 707 / / tatpratyayAccakrimAnI, cakraM bhramayati sma saH / vAtyAvarta ivA'mbhojarajomaNDalamambare / / 708 // kAlAnala ivA'kAle'pyaurvAnala ivA'paraH / vajrAnala ivA'kasmAdulkApuJja ivoccakaiH / / 709 // ravibimbamiva bhrasyad, vidyudgola iva bhraman |jvaalaajaalkraalN taccakraM vyomanyalakSyata / / 710 / / / / yugmm|| bhramyamANaM prahArAya, taccakraM cakravartinA / nidhyAya dadhyau manasi, manasvI bahalIpatiH / / 711 / / dhik tAtaputramAnitvamasya kSatravrataM ca dhik / mayi daNDAyudhe cakrAdAnaM yad bharatezituH // 712 / / samakSaM dhusadAmasyottamayuddhapratizravam / dhigaho ! bAlakasyeva, saMvyAnAdAnamIdRzam / / 713 / / tejolezyAM tapasvIva, ruSTazcakraM pradarzayan / yathaiSo'bhApayad vizvaM, mAM bibhAyayiSustathA / / 714 / / nijadordaNDadaNDAnAM, sAraM vijJAtavAn yathA / asau tathA rathAGgasyA'pyasya jAnAtu vikramam / / 715 / / evaM cintayato bAhubalerdorbalazAlinaH / prerya sarvojasA cakra, mumoca bharatezvaraH / / 716 // daNDena dalayAmyAzu, kimidaM jIrNabhANDavat ? / kiM vA kandukavat pazcAt, kSipAmyAhatya helayA ? // 717 // zakulAvat kimathavA, lIlayollAlayAmi khe ? / yadi vA medinImadhye, nyasyAmi zizunAlavat ? / / 718 // gRhNAmi pANinA kiM vollalaccaTakapotavat ? / athA'pahastayAmyArAd, vadhAna parAdhivat ? / / 719 / / athA'dhiSThAyakAnasya, sahasraM yakSakAnamUn / dalayAmyAzu daNDena, gharaTena kaNAniva ? | 720 // 1 vaDavAgniH / 2 dRSTvA / 3 cakrasya / 4 utpalapatrikAvat / bharatabAhubaliyuddham / / / 291 / / Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH // 292 / / zrIRSabhasvAmicaritam / vidheyamathavA sarvamidaM pazcAdamuSya hi / jAnAmi prathamaM tAvadalaGkarmINatAvadhim / / 721 // evaM vimRzatastakSazilAbharturupetya tat / cakre pradakSiNAM cakramantevAsI guroriva // 722 / / ||ssddbhiH kulakam / na cakraM cakriNaH zaktaM, sAmAnye'pi svagotraje / vizeSatastu caramazarIre nari tAdRze // 723 // cakraM cakrabhRtaH pANiM, punarapyApapAta tat / vAsayaSTiM khaga iva, turaGga iva mandurIm / / 724 // viSaM viSadharasyevA'moghaM mAraNakarmaNi / idamevA'strasarvasvamasya nA'nyadataH param / / 725 // mayi daNDAyudhe cakramokSAdanyAyakAriNam / tadenameSa mRdnAmi, sacakramapi muSTinA / / 726 / / amarSAccintayitvaivaM, sunandAnandano dRDhAm / muSTimudyamya yamavad, bhISaNaH samadhAvata // 727 / / karIvonmudgarakaraH, kRtamuSTikaro drutam / jagAma bharatAdhIzAntikaM takSazilApatiH / / 728 / / maryAdorvyAmivodanvAMstatra tasthau rayAdapi / evaM ca sa mahAsattvazcintayAmAsa cetasi // 729 / / aho ! rAjyasya lubdhena, lubdhakAdapi pApinA / amuneva samArabdho, dhig dhig bhrAtRvadho mayA // 730 // yadAdAvapi hanyante, bhrAtRbhrAtRvyakAdayaH / zAkinImantravat tasya, rAjyasyA'rthe yateta kaH ? / / 731 // rAjyazriyA prAptayA'pi, yathecchaM bhuktayA'pi ca / surayeva surApasya, puMsastRptirna jAyate // 732 // bhavedArAdhyamAnA'pi, prApya stokamapi cchalam / rAjyalakSmIH kSaNAt kSudradevateva parAGmukhI // 733 / 1 parAkramAvadhim / 2 ziSyaH / 3 azvazAlAm / 4 bharatasya / 5 samudraH / 6 vyAdhAt / 7 bhrAtuH putrAdayaH / 8 madirApAnakArakasya / bharatabAhubaliyuddham / / / 292 / / Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 293 // rAjyalakSmIramAvAsyArAtrivad bhUritAmasA / ujjhAJcakAra tRNavat, tAto'pyenAM kuto'nyathA ? / / 734 // tasya tAtasya putreNa, satA'pyeSA mayA cirAt / durvRttatvena vijJAtA, jJAsyatyanyaH kathaM hyamUm // 735 / / sarvathA tyajanIyeyamiti nizcitya cetasi / mahAmanA bAhubalirityUce cakravarttinam // 736 / / titikSasva kSamAnAtha !, rAjyamAtrakRte'pi yat / dviSanniva mayA bhrAtarevaM tvamasi kheditaH // 737 // mahAbhavaddrade'muSmistantupAzasahodaraiH / bhrAtRputrakalatrAdyai, rAjyena ca kRtaM mama // 738 // trijagatsvAmino vizvAbhayadAnaikasatriNaH / eSa pAnthIbhaviSyAmi, pathi tAtasya samprati // 739 // ityuditvA mahAsattvaH, so'graNIH zIghrakAriNAm / tenaiva muSTinA mUrdhna, udvRdhe tRNavat kaccAn // 740 // sAdhu sAdhviti sAnandaM, nigadanto divaukasaH / bAhubalerupariSTAt, puSpavRSTi vitenire / / 741 // so'pyevaM cintayAmAsa, pratipannamahAvrataH / kiM tAtapAdapadmAntamahaM gacchAmi samprati ? / / 742 / / novA yAsyAmi pUrvAttavratAnAM jJAnazAlinAm / madhye'nujAnAmapi me, yallaghutvaM bhaviSyati // 743 // ihaiva dagdhvA ghAtIni karmANi dhyAnavahninA / avAptakevalajJAno, yAsyAmi svAmiparSadi // 744 // manasvI cintayannevaM, pralambitabhujadvayaH / kAyotsargeNa tatraivA'sthAd ratnapratimeva saH / / 745 // bharatastaM tathA dRSTvA, vicArya svaM kukarma ca / babhUva nyaJcitagrIvo, vivikSuriva medinIm / / 746 // zAntaM rasaM mUrttamiva, bhrAtaraM praNanAma saH / netrayorazrubhiH koSNaiH, kopazeSamivotsRjan / / 747 // bharataH praNamaMstasyA'dhikopAstividhitsayA / nakhAdarzeSu saGakrAntyA, nAnArUpa ivA'bhavat // 748 // 1 tantupAzasadRzaiH / 2 kezAn / namrIbhUtagrIvaH / 4 praveSTumicchuH / 5 adhikopAsanAM vidhAtumicchayA / prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabha - svAmicaritam / bAhubale dakSA / // 293 // Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 294 / / sunandAnandanamunerguNastavanapUrvikAm / svanindAmityathA'kArSIt, svApavAdagadauSadhIm // 749 // dhanyastvaM tatyaje yena, rAjyaM madanukampayA / pApo'haM yadasantuSTo, durmadastvAmupAdravam / / 750 / / svazakti ye na jAnanti, ye cA'nyAyaM prakurvate / jIyante ye ca lobhena, teSAmasmi dhurandharaH // 751 // rAjyaM bhavataro/jaM, ye na jAnanti te'dhamAH / tebhyo'pyahaM viziSye tadajahAno vidannapi / / 752 / / tvameva putrastAtasya, yastAtapathamanvagAH / putro'hamapi tasya syAM, ced bhavAmi bhavAdRzaH / / 753 // viSAdapaGkamunmUlya, pazcAttApajalairiti / tatputraM somayazasaM, tadrAjye sa nyavIvizat / / 754 / / tadAdi somavaMzo'bhUcchAkhAzatasamAkulaH / tattatpuruSaratnAnAmekamutpattikAraNam / / 755 / / tato bAhubali natvA, bharataH saparicchadaH / purImayodhyAmagamat, svArAjyazrIsahodarAm / / 756 // bhagavAnapi tatraikastasthau bAhubalirmuniH / bhUmeriva samudbhUto'vatIrNo gaganAdiva / / 757 // dhyAnaikatAno nAsAntavizrAntanayanadvayaH / niSkampaH sa muniH zaGkuriva diksAdhano babhau // 758 / / vikirantIM vahnikaNAnivoSNAn vAlukAkaNAn / uSNa vAtyAM dehena, sa sehe vanavRkSavat // 759 // agnikuNDamiva grISmamadhyandinaraviM ca saH / zubhadhyAnasudhAmano, nA'jJAsInmUdyapi sthitam / / 760 // AziraiHprapadaM grISmatApAt sa svedavAribhiH / rajaHpaGkIkRtaiH krorDa, ivA'bhAt paGkanirgataH // 761 // sa prAvRSi mahAjhaJjhAnilaghUrNitapAdapaiH / dhArAsArairgiririva, nA'bhidyata manAgapi / / 762 // vidyutpAteSu nirghAtakampitAdriziraHsvapi / na kAyotsargato nA'pi, dhyAnataH pracacAla saH // 763 / / * lirnRpaH 1 sthANuriva / 2 grISmartRvAtasamUham / 3 AmastakapAdAgram / 4 sUkaraH / baahublerdiikssaa| / / 294 / / Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite paJcamaH |sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 295 // adhovahadvAribhavaiH, zaivalaizcaraNadvayam / tasyodvasagrAmavApIsopAnavadalipyata // 764 / / himatau himesAtadvipadaghnasarityapi / so'sthAt karmendhanaploSodhuktadhyAnAminA sukham / / 765 / / haimanISu himaplRSTadruSu rAtriSu kundaivat / dharmya dhyAnaM bAhubalerujjajRmbhe vizeSataH / / 766 / / tasminnaraNyamahiSA, viANAcchoTapUrvakam / mahAtaruskandha iva, skandhakaNDUyanaM vyadhuH // 767 // vapuSA tadvapuravaSTabhya zailataTImiva / vArdhINasakulAnyanvabhUvannidrAsukhaM nizi // 768 // sallakIpallavabhrAntyA, tatpANicaraNaM muhuH / karSantaH kaSTumasahA, vailakSyaM kariNo yayuH / / 769 / / utkaNTakakarAlAbhirjihvAbhiH karapatravat / vizvastAstaM lihanti smodInanAzcamarIgaNAH // 770 / / latAbhiH zatazAkhAbhiH, prasarantIbhiruccakaiH / muraMjazcarmava/bhiriva so'veSTyatA'bhitaH // 771 // paritastaM zarastambAH, prarohanti sma santatAH / pUrvasnehavazAyAtazarADhyazaradhizriyaH / / 772 / / udyayuH pAdayostasya, prAvRTpaGkanimagnayoH / calacchatapadIgarbhA, adabhrA darbhasUcayaH / / 773 // pracakrire kulIyAMzca, taddehe vallisaGkule / parasparAvirodhena, te zyenacaTakAdayaH // 774 // araNyakekikAtastrastAstatra mahoragAH / vallIvitAnagahane, samArohan sahasrazaH / / 775 / / zarIramadhirudvaistairlambamAnairbhujaGgamaiH / babhau bAhubalirbAhusahasramiva dhArayan / / 776 / / 1 nirjanagrAmavApIsopAnavat / 2 himasAdbhUtagajapramANasariti / 3 hemantartusambandhinISu / 4 himadagdhavRkSAsu / 5 mAdhyakusumavat / 6 zRGgAcchoTanapUrvakaM / / 7 gaNDakAkhyaH pazuvizeSaH / 8 UrdhvamukhAH / 9 mRdaGgaH / 10 kITavizeSaH / 11 nIDAni / 12 aTavImayUravANItaH / bAhubalerdIkSA / // 295 // Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 296 // pAdaparyantavalmIkaviniryAtairmahoragaiH / pAdayorveSTayAJcakre, sa pAdakaTakairiva / / 777 / / itthaM sthitasya dhyAnena, tasyaiko vatsaro yayau / vinA''hAraM viharato, vRSabhasvAmino yathA / / 778 // pUrNe tu vatsare vizvavatsalo vRSabhadhvajaH / AhUya bhagavAn brAhmIsundaryAvevamAdizat / / 779 // sa idAnIM bAhubaliH, kSINapracurakarmakaH / zuklacaturdazIrAtririva prAyeNa nistamAH / / 780 // mAnAt sa mohanIyAMzAjjJAnaM nA''pnoti kevalam / tirohitaH kANDapaTenA'pyartho na hi dRzyate // 781 // yuvayorvacasA mAnaM, sadyastyakSyati so'dya tat / yotaM tasyopadezAya, samayaH khalu varttate / / 782 / / tAmAjJAM zirasA''dAya, natvA ca caraNau prabhoH / prati bAhubaliM brAhmIsundayau~ celatustataH // 783 // jJAtvA'pi tanmAnamupekSAJcakre vatsaraM prabhuH / agUDhalakSyA arhantaH, samaye hyupadezakAH / / 784 // te Arye jagmatustatra, deze vallItirohitam / ratnaM rajazchannamivA'lakSayetAM na taM munim / / 785 / / muhuranveSayantIbhyAM, tAbhyAmatha tathAsthitaH / upAlakSi kathaJcit sa, vRkSebhyo hyavizeSabhAk / / 786 // nipuNaM lakSayitvA taM, kRtvA trizca pradakSiNAm / mahAmuni bAhubaliM, te vanditvaivamUcatuH / / 787 // AjJApayati tAtastvAM, jyeSThArya ! bhagavAnidam / hastiskandhAdhiruDhAnAmutpadyeta na kevalam // 788 // ityuditvA bhagavatyau, jagmatuste yathAgatam / so'pi vismayamAno'ntarmahAtmaivamacintayat / / 789 / / tyaktasAvadhayogasya, kAyotsargajuSastataH / asmistarorivA'raNye, mamebhArohaNaM kutaH ? // 790 // ime bhagavataH ziSye, bhASete na mRSA kvacit / tat kimetadaho ! yadvA, huM jJAtaM hi cirAnmayA // 791 / / 1 paTakhaNDena / 2 gacchatam / 3 hastyArohaNam / C|brAhmI sundarIkRtaH pratibodhaH / // 296 // Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite ko hi vratagariSThAnAM, kaniSThAnAM namaskriyAm / karteti mAna evebhastamAruDho'smi nirbharam / / 792 // jagattrayagurostasya, ciraM sevAjuSo'pi me / nA'bhUd vivekastaraNaM, kulIrasyeva vAriNi // 793 / / pratipannavrateSvAdau, svabhrAtRSu mahAtmasu / kaniSThA iti yat teSu, nA'bhUnmama vivandiSA // 794 / / idAnImapi gatvA tAn, vandiSye'haM mahAmunIn / cintayitveti sa mahAsattvaH pAdamudakSipat / / 795 / / latAvallIvat truTiteSvabhito ghAtikarmasu / tasminneva pade jJAnamutpede tasya kevalam / / 796 / / utpannakevalajJAnadarzanaH saumyadarzanaH / raveriva zazI so'tha, jagAma svAmino'ntikam // 797 // pradakSiNAM tIrthakRto vidhAya, tIrthAya natvA ca jagannamasyaH / mahAmuniH kevaliparSadantastIrNapratijJo niSasAda so'tha / / 798 / / prathama parva | paJcamaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 297 // || bAhubaleH kevljnyaanotpttiH| - - - - - - - - - ityAcAryazrIhemacandraviracite triSaSThizalAkApuruSacarite mahAkAvye prathame parvaNi bAhubalisaGgrAma-dIkSA-kevalajJAnasaGkIrttano nAma | paJcamaH sargaH / // 297 / / - - 1 karkaTasya jalajantuvizeSasya / 2 vanditumicchA / 3 jagatAM namaskaraNIyaH / Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 298 / / SaSThaH sargaH / itazca svAminaH ziSyo, marIcirbharatAtmajaH / ekAdazAnAmaGgAnAmadhyetA nijanAmavat // 1 // sahitaH zrAmaNaguNaiH sukumAro nisargataH / kalabho yUthapeneva, viharan svAminA samam // 2 // grISme madhyandine bhISmairdivAkarakarotkaraiH / nADIndhamairivA''dhmAteSvabhito mArgapAMzuSu // 3 // adRzyAbhirhutavahajvAlAbhiriva sarvataH / mahAvAtyAbhiruSNAbhiH, khilIbhUteSu vartmasu // 4 // ApAdamastakodbhUtasvedadhArAnirantare / abhitapteSadAdrdhaH sadhIci nijevarSmaNi // 5 // payaH saMsiktasaMzuSkacarmagandhavaduddhate / prasvedaklinnavastrAGgamalagandhe ca duHsahe // 6 // pAdayordahyamAnazcA'vatapte nakulasthitam / nATyaMstRSNayA''krAntazcetasaivamacintayat // 7 // // saptabhiH kulakam // kevaladarzanajJAnArkendumerumahIbhRtaH / RSabhasvAminastAvadasmi pautro jagadguroH // 8 // akhaNDaSaTkhaNDamahImaNDalAkhaNDalasya ca / vivekaikanidhestasya putro'smi bharatezituH // 9 // caturvidhasya saGghasyA'nvaikSaM ca svAmino'ntike / prAvrAjiSaM paJcamahAvratoccAraNapUrvakam // 10 // evaM sati sthAnato'smAllajjayA'rgalitasya me / na yujyate gRhe gantuM, vIrasyeva raNAjirAt // 11 // zrAmaNaM guNabhAraM ca, mahAdrimiva durvaham / muhUrttamapi codvoDhumalamasmi na sAmpratam // 12 // 1 agnitapteSadArdrakASThasamAne / 2 svazarIre 3 pratyakSam / prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabha svAmicaritam / marIcerveSa parivartanam / / / 298 / / Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite sargaH zrIRSabha|svAmicaritam / / / 299 // itaH kulAdyamalinamitazcA'sukaraM vratam / itastaTItaH zArdUlaH, saGkaTe patito'smi hA ! / / 13 // A jJAtamathavA'stIha, suSamo viSame'pi hi / parvate daNDakapatha, iva panthA ayaM khalu / / 14 // manovAkkAyadaNDAnAM, jayinaH zramaNA hyamI / tairahaM vijito'smIti, bhaviSyAmi tridaNDikaH / / 15 / / amI muNDAH ziraHkezaluJcanendriyanirjayaiH / ahaM punarbhaviSyAmi, kSuramuNDazikhAdharaH / / 16 // sthUlasUkSmaprANivadhAdibhyo'mI viratAH sadA / sthUlaprANAtipAtAdiviratirbhavatAnmama / / 17 // ete hyakiJcanA me'stu, svarNamudrAdi kiJcana / ete'nupAneho'haM tu, paridhAsyAmyupAnahau / / 18 // ete'STAdazazIlAGgasahasyA'tisugandhayaH / zIlenA'haM tu durgandha, AdAsye candanAdikam / / 19 // apamohAH sAdhavo'mI, mohacchanno'smyahaM tataH / taccihna dhArayiSyAmi, cchatrakaM mastakopari // 20 // zvetavastradharA ete, kaSAyakaluSastvaham / tatsmRtya paridhAsyAmi, kASAyANyaMzukAnyaham // 21 / / pApabhItAH prAjyajIvaM, jalArambhaM tyajantyamI / astu snAnaM ca pAnaM ca, pAnIyena mitena me / / 22 // svabuddhyA kalpayitvaivaM, marIcirliGgamAtmanaH / babhAra tAdRzazcA'tha, vijahe svAminA saha / / 23 // nA'zvo na ca kharaH kintUbhayAMzo'zvataro yathA / na saMyato na ca gRhI, marIcirabhavat tathA // 24 // maharSiSu vijAtIyaM, maroleSviva vAyasam / taM nirIkSya jano bhUyAn, dharma papraccha kautukAt / / 25 / / mUlottaraguNapraSThaM, sAdhudharmamupAdizat / svayaM ca tadanAcAre, pRSTo'zaktiM jagAda saH / / 26 // 1 kAJcanAdirahitAH / 2 carmapAdukArahitAH / 3 moharahitAH / 4 vastrANi / 5 haMseSu / 6 kAkam / marIcerveSaparivartanam / // 299 / / Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 30 // pratibodhyA''gatAn bhavyAn, parivivrajiSUna sataH / marIciH preSayAmAsa, samIpe svAmipAdayoH / / 27 / / pratibudhyAgatAnAM ca, teSAM dIkSAM svayaM dadau / niSkAraNopakAraikabandhuH svAmvRSabhadhvajaH // 28 // marIceH svAminA sArddha, evaM viharato'nyadA / zarIre roga utpede, kASThe ghuNa ivolbaNaH // 29 // prAlambabhraSTakapivad, vratabhraSTo bahiSkRtaH / svayUthyasaMyataina~va, marIciH pratyapAlyata / / 30 // ajAtapraticAro'sau, babAdhe vyAdhinA'dhikam / ikSuvATa ivA''rakSavarjitaH sUkarAdinA / / 31 // roge nipatito ghore, mahAraNya ivA'sakhA / evaM vicintayAmAsa, marIcinijacetasi // 32 // aho ! mama bhave'traivodIrNaM karma zubhetaram / mAM yadete paramivopekSante sve'pi sAdhavaH / / 33 / / yadvA divAkarasyevolUke'nAlokakAriNaH / doSo na kasyA'pi mayi, sAdhorapraticAriNaH // 34 / / sAvadhaviratAste hi, sAvadhaniratasya me / vaiyAvRtyaM kathaM kuryurlecchasyeva mahAkulAH / / 35 / / na tAn kArayituM yuktaM, vaiyAvRtyaM mamA'pi hi / vratabhraMzotthapApasya, santAnAya hi tad bhavet // 36 / / tadAtmapraticArAya, mandadharmANamAtmavat / anveSayAmi kamapi, yujyante hi mRgairmRgAH // 37 / / marIcizcintayannevamullAghaH kathamapyabhUt / kAlAdanUSaratvaM hi, vrajatyUSarabhUrapi / / 38 // anyadA svAminaH pAdapadmAnte dUrabhavyakaH / kuto'pi kapilo nAma, rAjaputraH samAyayau / / 39 // vizvopakArakaraNaprAvRSeNyapayomucaH / kurvato dezanAM bharturdharmastena ca zuzruve // 40 // jyotsneva cakravAkAyolUkAyeva divAmukham / prakSINabhAgadheyAya, rogitAyeva bheSajam / / 41 / / 1 asahAyaH / 2 svakIyA api / 3 nIrogaH / marIcizarIre| pIDA, kapilasyA| gamanaM ca / / / 300 // Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva SaSThaH sargaH / / 301 // zrIRSabhasvAmicaritam / RSabhajinAtizayAH / zItalaM vAtalAyeva, chAgAyeva dhanAgamaH / sa dharmaH svAmigadito, ruruce kapilAya na / / 42 // (yugmam) dharmAntaraM tu zuzrUSuH, kSipana dRSTimitastataH / prekSAJcakre, marIci sa, svAmiziSyavilakSaNam // 43 // marIciM svAmitaH so'gAd, dharmAntarajighRkSayA / mahebhyATTAd daridrATTamiva krAyakabAlakaH // 44 // dharma tenA'nuyuktastu, marIciridamabhyadhAt / nehA'sti dharmo dharmArthI, yadi tat svAminaM zraya // 45 // RSabhasvAminaH pAdAbhyarNa bhUyo jagAma saH / punarAkarNayAmAsa, dharma tatra tathaiva tam / / 46 // svakarmadUSitAyA'smai, svAmidharmo'rucanna hi / cAtakasya varAkasya, sampUrNasarasA'pi kim ? // 47 // marIcimAyayau bhUyaH, sa ityUce ca kiM tava ? yo'pi so'pi na dharmo'sti, nirdharma kiM vrataM bhavet ? // 48 // marIcizcintayAmAsa'nurUpaH ko'pyayaM mama / aho ! daivAdayaM jajJe, yogaH sadRzayozcirAt / / 49 / / sahAyo niHsahAyasya, mamA'stviti vicintya saH / tatrA'pi dharmo'styatrA'pi, dharmo'styevamabhASata // 50 // durbhASitena tenaikenA'pyupArjayadulbaNam / abdhikoTIkoTimAnaM, marIcirbhavamAtmanaH / / 51 / / adIkSayat sa kapilaM, svasahAyaM cakAra ca / parivrAjakapAkhaNDaM, tataH prabhRti cA'bhavat / / 52 // atha sAgraM yojanAnAM, zataM lokAn rujAM kSayAt / anugRhNastApazAntyA, prAvRSeNya ivA'mbudaH // 53 // pataGgamUSakazukaprAyeterapravRttitaH / anIteriva bhUpAlaH, sukhayannakhilAH prajAH / / 54 / / naimittikAnAM vairANAM, zAzvatAnAM ca sarvataH / prazamAt prINayan jantUna, ravintikSayAdiva / / 55 // vyavahArapravRttyA'gre, sarvasausthyakRtA yathA / AnandayannamAryA ca, parito'pi prajAstathA / / 56 // 1 vAtarogiNe / 2 meSAya / 3 ghanALyApaNAt / 4 pRSTaH / 5 pAdasamIpam / // 301 // Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite // 302 // atyantavRSTyanAvRSTI, ajIrNAtikSudhAviva / prabhAvenA'gadeneva, jagato'pyapasArayan // 57 // svAnyecakrabhavenA'ntaH zalyenevA'pagacchatA / sadyaH prItairjanapadaiH, kriyamANAgamotsavaH // 58 // sarvasaMhAraghorAcca, rakSan durbhikSato jagat / rakSaso mAntrika iva, stUyamAno bhRzaM janaiH / / 59 / / bhAmaNDalaM dadhAnazca, jitamArttaNDamaNDalam / bahirbhUtamivA'nantaM, jyotirantarasammitam / / 60 / / cakravartIva cakreNa, niHsAdhAraNatejasA / prasarpatA puro vyomni, dharmacakreNa rAjitaH // 61 // laghudhvajasahasreNa, puro dharmadhvajena ca / sarvakarmajayastambheneva tuGgena zobhitaH // 62 // svayaM zabdAyamAnena, divyadundubhinA divi / kriyamANaprayANArhakalyANa iva nirbharam // 63 // nabhaH sthitena sphaTikaratnasiMhAsanena ca / pAdapIThasametena, yazasevopazobhitaH // 64 // suraiH saJcAryamANeSu, sauvarNeSvambujanmasu / kurvANazcaraNanyAsaM, salIlaM rAjahaMsavat // 65 // bhiyA rasAtalamiva, vivikSubhiradhomukhaiH / tIkSNatuNDaiH kaNTakairapyanAkliSTaparicchadaH / / 66 / / upAsyamAno yugapad, Rtubhirnikhilairapi / karttuM prAyazcittamivA'naGgesAhAyyapApmanaH // 67 // mArgArvanIruhairuccairdUrAnnamitamUrddhabhiH / apa~saMjJairapi namaskriyamANa ivA'bhitaH // 68 // tAlavRntAnileneva, mRdunA zItalena ca / anilenA'nukUlena, sevyamAno nirantaram // 69 // na zubhaM svAmivAmAnAmiti jJAtveva pakSibhiH / pradakSiNaM prottaradbhirlayamAnAgravartmakaH // 70 // 1 auSadhena / 2 svacakraparacakrabhavena / 3 kevalajJAnam / 4 kamaleSu / 5 kAmasAhAyyapApasya / 6 mArgavRkSaiH / 7 nizvaTaiH / 8 svAmipratikUlAnAm / prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmi caritam / RSabhajinA tizayAH / // 302 // Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 303 // jaghanyataH koTisaGkhya, rAjamAnaH surAsuraiH / yAtAyAtaparairvelAtaraGgairiva sAgaraH / / 71 // bhaktiprabhAvavazataH, saprameNa divA'pi hi / induneva nabhaHsthenA''tapatreNa virAjitaH / / 72 / / indormarIcisarvasvakozairiva pRthakkRtaiH / gaGgAtaraGgadhavalairvIjyamAnazca cAmaraiH // 73 / / tapasA dIpyamAnaizca, saumyaizca zramaNottamaiH / lakSazaH parikaritaH, uDunAtha ivoDubhiH / / 74 // pratigrAmaM pratipuraM, bhavyajantUn prabodhayan / pratisindhu pratisaraH, paGkajAnIva bhAskaraH // 75 // grAmAkarapuradroNamukhakarbaTapattanaiH / maDambAzramakheTAdyaizcApUrNA viharan mahIm / / 76 // vizvopakArapravaNo, bhagavAnRSabhadhvajaH / aparedhuH kramAt prApadaSTapadamahAcalam / / 77 // ||pnycviNshtyaa kulakam / / zAradAnAmivA'bhrANAM, rAzimekatra kalpitam / saMstyAnIbhUtadugdhAbdhivelAkUTamivA''hRtam / / 78 / / janmAbhiSekavikRtapurandarakakudyatAm / ekaM kakudmantamivottuGgazRGgamiva sthitam // 79 / / nandIzvaramahAdvIpavartipuSkariNIsadAm / madhyAd dadhimukhAdrINAmivaikatamamAgatam // 80 // jambUdvIpAravindasya, bisakhaNDamivoddhRtam / udbhaTaM mukuTamiva, zvetaratnamayaM bhuvaH / / 81 / / nairmalyAd bhAsuratvAcca, nityameva dhusadgaNaiH / snapyamAnamivA'mbhobhirmujyamAnamivAMzukaiH / / 82 / / sphaTikopalakUleSu, nirmaleSvaGganAjanaiH / upalakSyasaridvAriM, vAtodbhUtAbjareNunA / / 83 // 1 sAghUttamaiH / 2 candraH / 3 nakSatraiH / 4 ghanIbhUtakSIrasamudravelAkUTam / 5 vRSabham / 6 nAlakhaNDam / 7 devasaGghaH / 8 upalakSaNIyanadIjalam / RSabhajinAtizayAH / / / 303 / / Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 304 / / aSTApadaH / zRGgAgrabhAgavizrAntavidyAdharamRgIdRzAm / vaitAThyakSudrahimavadvismAraNabhavAntaram / / 84 / / Adarzamiva rodasyordizAM hAsamivA'samam / grahanakSatranirmANamRtsnAsthalamivA'kSayam / / 85 / / madhyabhAgasamAsInakrIDAzrAntakuraGgakaiH / zikharairdarzitAnekamRgalAJchanavibhramam / / 86 / / AmuktAmalasaMvyAnamiva nirjharapatibhiH / utpatAkamivodaJcadarkakAntopalAMzubhiH / / 87 // tuGganirmalazRGgAgrasaMkrAntena vivasvetA / mugdhasiddhapurandhrINAM, dattodayagiribhramam / / 88 // atyApatrabahalaiH, santatacchAyamai ipaiH / mayUrapatraracitairAtaparivorubhiH / / 89 / / khecarIbhibalyamAneSveNapoteSu kautukAt / utprasavamRgIkSIrasicyamAnalatAvanam / / 90 // kadalIpatrasaMvyAnazabarIlAsyamIkSitum / zreNIkRtAkSipatrAbhiH, surastrIbhiradhiSThitam / / 91 // ratazrAntoragIpItadaridritavanAnilam / vanAnilanaTakrIDApranartitalatAvanam / / 92 / / kinnarastrIratArambhamandirIbhUtakandaram / apsaromajjanabharottaraGgitasarojalam / / 93 // zArAdyUtaparaiH kvA'pi, pAnagoSThIrataiH kvacit / kvacanA''baddhapaNitairyakSastumulitodaram / / 94 // kvacicchabaranArIbhiH, kinnarIbhiH kvacit punaH / kvacid vidyAdharastrIbhiH, krIDAprakrAntagItikam // 95 // pakvadrAkSAphalonmattazukaiH kvA'pi kRtAravam / kvA'pi cUtAGkuronmattapikodgrAhitapaJcamam / / 96 // kvacinnavabisAsvAdamattahaMsasvaroddharam / sarittaTonmadakrauJcakreGkAramukharaM kvacit / / 97 // kvA'pyAsannaghanonmAdyatkekikekAravAkulam / kvacit saraHparisaratsArasasvarasundaram / / 98 // 1 dhAvAbhUmyoH / 2 sUryeNa / 3 vRkSaiH / 4 mRgazizuSu / 5 pAzaphalakadyUtaparaiH / 6 kolAhalIkRtamadhyam / // 304 // Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 305 / / kausumbhavAsasamiva, raktAzokavanaiH kvacit / tamAlatAlahintAlairnIlAmbaramiva kvacit // 99 // pItAMzukamiva kvApi, kiMzukaiH kusumAJcitaiH / zvetavastramiva kvA'pi, mAlatImallikAvanaiH // 100 // aSTayojanamAnenocchrAyeNA'bhraMlihaM tataH / giriM girigariSThastamAruroha jagadguruH / / 101 / / // caturviMzatyA kulakam // marutkIrNairdvakusumaistathA nirjharavAribhiH / trijagatsvAminaH so'drirerghapAdye vyadhAdiva / / 102 / / aSTApadagiriH so'tha, svAmipAdaiH pavitritaH / na hInamAnyabhUnmerostajjanmasnAnapAvitAt / / 103 / / prahRSTaparapuSaudikUjitavyAjato muhuH / jagAviva jagannAthaguNAnaSTadyapadAcalaH / / 104 // kSetre yojanamAtre'tha, tRNakASThAdikaM kSaNAt / varddhanIjIvina iva, jahurvAyukumArakAH / / 105 / / vikRtya sadyo'pyabhrANi, pAnIyamahiSAniva / gandhAmbubhistAM siSicuH, kSitiM meghakumArakAH // 106 // svarNaratnazilAbhizca vizAlAbhirdivaukasaH / samamAdarzatalavad, babandhurdharaNItalam / / 107 / / paJcavarNAH zakradhanuHkhaNDotkaraviDambinIH / jAnudadhnIH sumanaso vavRSurvyantarAmarAH / / 108 / / vyantarAstatra kaoNlindIvIcizrItaskarAn vyadhuH / drudalaistoraNAnAdraiH, kakupsu catasRSvapi // 109 // toraNAnyabhitaH stambheSvarAjanmakarAkRtiH / sindhUbhayataTasthAsnumakarazrIviDambinI / / 110 / / teSu zvetAtapatrANi catvAri ca cakAzire / digdevInAM catasRNAM rAjatA iva darpaNAH / / 111 // 1 gaganaparyantonnatam / 2 arghyapAdyodake / 3 praharSitakokilAdikUjitamiSAt / 4 mArjanIjIvinaH / 5 jAnupramANAH / 6 puSpANi / 7 yamunA / prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / sama vasaraNam / // 305 // Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmi-- caritam / // 306 // rejurdhvajapaTAsteSu, samIraNataraGgitAH / AkAzagaGgAtaralataraGgabhrAntidAyinaH / / 112 / / adho'dhastoraNAnyAsan, mauktikasvastikAdayaH / jagato maGgalamihetyAlekhyalipivibhramAH / / 113 // tatroA racite pIThe, vapraM vaimAnikAH surAH / ratnAkarazrIsarvasvamiva ratnamayaM vyadhuH // 114 / / taizcakre tatra mANikyakapizIrSaparamparA / candracaNDAMzumAleva, mAnuSottarasImani // 115 // valayIkRtya hemAdrizRGgamekamivA'malam / prAkAraM madhyamaM jyotiSpatayaH kAJcanaM vyadhuH // 116 // cakrire kapizIrSANi, tatra ratnamayAni te / sacitrANIva suciraM, prekSakapratibimbitaiH / / 117 // vidadhurbhavanAdhIzA, raupyaM vapramadhastanam / kuNDalIbhUtazeSAhibhogabhramavidhAyinam // 118 // cakruste kAJcanIM tatra, kapizIrSaparamparAm / kSIrodetIranIrasthasuparNazreNivibhramAm / / 119 / / vapre vapre ca catvAri, cakrire gopurANi taiH / tadA vinItAnagarIprAkAre guhyakairiva // 120 // gopureSu ca mANikyatoraNAnyakriyanta taiH / prasAribhiH zataguNAnIva svaireva razmibhiH // 121 // dvAre dvAre nyadhIyanta, vyantaraidhUpacArakAH / cakSurakSAJjanalekhAsadRgdhUpormidhAriNaH // 122 // madhyavaprAntare pUrvodIcyAM vizrAntaye vibhoH / devacchandaM vyadhurdevA, devAlayamivaukasi / / 123 / / trikozamAnazcaityagurvicakre vyantarAmaraiH / antaHsamavasaraNaM, potAntariva phaeNpakaH / / 124 / / pIThaM ratnamayaM cakruste'tha caityataroradhaH / taM mUlataH pallavitamiva kurvANamaMzubhiH / / 125 // 1 maNDalIkRtya / 2 kSIrasamudrataTajalasthagaruDapativibhramAm / 3 yakSaiH / 4 kiraNaiH / + khAyitadhU / 5 pravahaNAntaH kUpastambha iva / 6 caityatarum / samavasaraNam / // 306 // Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 307 // mRjyamAnaM muhuzcaityazAkhizAkhAntapallavaiH / tasyoparidhat pIThasya, te ratnacchandakaM vyadhuH // 126 // tasyAntaH prAk sAmipIThaM, ratnasiMhAsanaM vyadhuH / karNikAmiva vikacAmbhojakozasya madhyataH // 127 // chandakasyopari cchatratritayaM te vicakrire / AvartitaM tripathagAsrotastrayamivA'bhitaH / / 128 // kuto'pi hi samAhRtya, pUrvasiddhamiva kSaNAt / itthaM samavasaraNamasthApyata surAsuraiH // 129 / / tatazca pUrvadvAreNa, mokSadvAraM jagatpatiH / bhavyAnAM hRdayamiva, praviveza taduccakaiH / / 130 // tatkAlaM zravaNottaMsIbhavacchAkhAntapallavam / tataH pradakSiNIcakre, tamazokataruM prabhuH // 131 // namastIrthAyeti vadan, pUrvAzAbhimukho'tha tat / rAjahaMsa ivA'mbhoja, bheje siMhAsanaM vibhuH / / 132 / / dikSvanyAsvapi tisRSu, rUpANi parameSThinaH / ratnasiMhAsanasthAni, vicakrurvyantarAmarAH // 133 / / pUrvadvArA'vizan sAdhu-sAdhvI-vaimAnikastriyaH / pradakSiNIkRtya nemurjinaM tIrthaM ca bhaktitaH / / 134 / / prAkAre prathame tatra, dharmArAmamahAdrumAH / pUrvadakSiNIdizyAsAJcakrire sarvasAdhavaH // 135 // teSAM ca pRSThatastasthurUddharvA vaimAnikastriyaH / tAsAM ca pRSThatastasthustathaiva vratinIgaNAH // 136 // pravizya dakSiNadvArA, prAgvidhAnena naiRte / tasthuvanezajyotirvyantarANAM striyaH kramAt / / 137 / / pravizya pazcimadvArA, tadvannatvA'vatasthire / maruddizi bhavanezajyotiSkavyantarAH kramAt / / 138 // tadA ca nAthaM samavasRtaM vijJAya vAsavaH / chAdayan dyAM vimAnaughaista satvaramAyayau // 139 // pravizyodIcyadvAreNa, svAminastriH pradakSiNAm / kRtvA natvA ca sutrAmA, bhaktimAnevamastavIt / / 140 // 1 gaGgApravAhatrayam / 2 prathamaniSpannamiva / 3 pUrvadizAbhimukhaH / 4 dharmodyAnamahAvRkSAH / 5 sAdhvyaH / 6 indraH / samavasaraNam / ||307 // Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 308 // zrIRSabha api sarvAtmanA jJAtumazakyA yogipuGgavaiH / stutyA kva te guNAH ? stotA, kvA'haM nityapramadvaraH / / 141 // tathApi nAtha ! stoSyAmi, yathAzakti bhavadguNAn / dIrghadhvani vrajana khalaH, ki kenA'pi nivAryate ? / / 142 / / bhavaduHkhAtapaklezavivazAnAM zarIriNAm / chatracchAyAyamAnAGgricchAya ! trAyasva naH prabho ! / / 143 / / kRtArthastvaM svayaM nAtha !, kRte lokasya kevalam / evaM viharase svArthAyodyAti kimahaskaraH ? || 144 / / madhyandinAditya iva, tvayi pratapati prabho ! / saGghacatyabhitaH karma, dehacchAyeva dehinAm / / 145 // tiryaJco'pi hi dhanyAste, ye tvAM pazyanti sarvadA / bhavaddarzanavandhyAstu, triviSTapasado'pi na / / 146 / / prakRSTebhyaH prakRSTAste, bhavikAstrijagatpate ! / eko hRdayacaityeSu, yeSAM tvamadhidevatA / / 147 // ekaM yAce bhavatpAdAn, grAmAd grAmaM purAt puram / viharannapi mA jAtu, vihAsIhRdayaM mama / / 148 // prabhuM stutveti paJcAGgaspRSTabhUmiH praNamya ca / pUrvottarasyAM dizyAsAJcakre diviSadAM patiH / / 149 // tathA ca samavasRtaM, svAminaM zailapAlakAH / zazaMsuzcakriNe tatra, tadarthaM sthApitA hi te // 150 // sa vadAnyo dadau svarNakoTAdaza sArddhikAH / tebhyo jinaM jJapayadbhyaH, sarva stokaM hi tAdRzAm / / 151 // siMhAsanAdathotthAyA'bhimukhaM bhagavaddizaH / gatvA padAni saptA'STanyanamad vinayAt prabhum / / 152 / / sthitvA siMhAsane bhUyo, bhUya AjUhavannRpAn / svAmipAdAntayAnAya, purandara ivA'marAn / / 153 // AyayuH sarvato bhUpAH, kSaNena bharatAjJayA / velayeva payorAzeruccairvIciparamparAH / / 154 // 1 pAdavikalaH / 2 sUryaH / 3 devAH / 4 zreSThaH / * saptA'dhyai, nanAmA'nvakSavat prabhum / + bhUyaH sainyAnAjUhavat / senAH stutiH / / / 308 / / Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 309 // jagaNurdantinastAra, vAjinazca jiheSire / tvarayanta iva svAmiyAnAya svAdhirohakAn // 155 / / rathinaH pattayazceyuH, pramodapulakAJcitAH / rAjAjJA bhagavadyAne, sugandhisvarNasannibhA / / 156 / / sainyAnyASTApadAyodhyaM, na mAnti sma sthitAnyapi / mahAnirjhariNIpUrapayAMsIvA''taTIdvayam / / 157 // zvetAtapatrairmAyUrAtapatraizca viyatyapi / mandAkinIyamunayorveNIsaGga ivA'bhavat / / 158 / / sAdivIrakarAgrasthAH, sphuradbhiH svairmarIcibhiH / kuntA api samutkSiptakuntA iva cakAzire / / 159 // garjadbhirjitaM harSAdArUDhairvIrakuJjaraiH / kuJjarA api codUDhakuJjarA iva rejire // 160 // cakrito'pyautsukAyanta, sainyA nantuM jagatpatim / asikozastadasito, nitAntaM nirzito'bhavat / / 161 / / sarvato militAH sainyA, mahAkolAhalena te / dvAHstheneva nyavedyanta, madhyasthasyA'pi cakriNaH // 162 // athA'GgazaucaM snAnena, pracakre cakravartyapi / rAgadveSajayeneva, manaHzaucaM munIzvaraH / / 163 // bharatezaH kRtaprAyazcittakautukamaGgalaH / paryadhAd vastranepathyAnyujjvalAni svavRttavat / / 164 / / mUrdhni zvetAtapatreNa, cAmarAbhyAM ca pArzvayoH / bhrAjamAnaH sa zubhrAbhyAM, yayau vezmAntavedikAm / 165 / / pUrvAcalamivA''dityastAmAruhya mahIpatiH / nabhomadhyamivodagramAruroha mahAgajam / / 166 // bherIzaGkhAnakaprAyavaryatUryamahAravaiH / azruvAno'mbarAbhogaM, yantradhArAjalairiva // 167 / / dizo gajairnirundhAno'mbudairiva madAmbubhiH / turaGgaizchAdayannurvI, taraGgairiva sAgaraH / / 168 // 1 mahAnadIpUrapayAMsIva / 2 utsukA abhavan / 3 tIkSNaH / zrIRSabha| stutiH / / / 309 // Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 310 / / harSatvarAbhyAM yugmibhyAmiva kalpadruranvitaH / sAntaHpuraparIvAraH, so'gAdaSTApadaM kSaNAt // 169 // / / tribhirvizeSakam / / so'varuhya gajAt tasmAdAruroha mahAgirim / gRhasthadharmAduttuGga, cAritramiva saMyamI / / 170 / / udagdvAreNa samavasaraNaM praviveza saH / prabhuM dadarza cA''nandakandalodgamavAridam / / 171 / / trizca pradakSiNAM kRtvA, natvA ca caraNau prabhoH / baddhAJjaliH zirasyevamArebhe bharataH stutim / / 172 / / kumbhairmAnamivA'mbhodheH, stavanaM mAdRzaistava / stoSyAmi tadapi svAmin !, bhaktyA hyasmi niraGkuzaH // 173 // tvadAzritAstvayA tulyA, bhavanti bhavinaH prabho ! / yAnti dIpasya samparkAd, varttayo'pi hi dIpatAm // 174 // mAdyadindriyadantIndrAmadIkaraNabheSajam / tava svAmin ! vijayate, zAsanaM mArgazAsanam / / 175 / / hatvA ghAtIni karmANi, zeSakarmANyupekSase / bhuvanAnugrahAyaiva, manye tribhuvanezvara ! / / 176 / / pAdalagnAstava vibho !, laGghante bhavino bhavam / udanvantaM pakSirAjapakSamadhyagatA iva / / 177 / / jayatyanantakalyANadrumollAsanadohadam / vizvamohamahAnidrApratyUSaM darzanaM tava / / 178 // tvatpadAmbhojasaMsparzAd, dIryate karma dehinAm / indormRdubhirapyusairdantidantAH sphuTanti hi / / 179 / / vRSTirvAridharasyeva, mRgAGkasyeva candrikA / jagannAtha ! prasAdaste, sarvasAdhAraNaH khalu / / 180 / / evaM jagatpatiM stutvA, natvA ca bharatezvaraH / niSasAda hareH pRSThe, sAmAnika ivA'maraH / / 181 // divaukasAM pRSThatazca niSedurapare narAH / narANAM pRSThato nArya, UddharvA evA'vatasthire / / 182 // / samudram / 2 razmibhiH / prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / zrIRSabha stutiH / / / 310 / / Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite // 311 // itthaM prathamavaprAntastasthau saGghazcaturvidhaH / caturvidho dharma ivA'navadye svAmizAsane / / 183 // prAkAre ca dvitIyasmiMstiryaJcastasthurunmudaH / virodhino'pi hi mithaH, sasnehAH sodarA iva / / 184 / / tArtIyIke punarvapre, nRpAdInAmupeyuSAm / dezanAkarNanotkarNAstasthuryAneparamparAH / / 185 / / sarvabhASAnugAminyA, meghanirghoSadhIrayA / girA tribhuvanavAmI, vidadhe dharmadezanAm / / 186 | AsaktabhAranirmuktA, ivA''pteSTapadA iva / kRtAbhiSekakalyANA, iva dhyAnasthitA iva / / 187 // prAptA ivA'hamindratvaM paraM brahma gatA iva / zRNvanto dezanAM harSAt, tasthustiryagnarAmarAH / / 188 // // yugmam // dezanAnte ca bharato, bhrAtRRnAttamahAvratAn / nirIkSya samanastApo, manasyevamacintayat // 189 // bandhUnAM gRhNatA rAjyameteSAM kiM kRtaM mayA ? / anAratamatRptena, bhasmakAmayineva hA ! / / 190 // anyebhyo'pi dadAno'smi, lakSmIM bhogaphalAmimAm / tacca me bhasmani hutamiva mUDhasya niSphalam / / 191 / / kAko'pyAhUya kAkebhyo, dattvA'nnAdyupajIvati / tato'pi hInastadahaM bhogAn bhuJje vinA hyamUn / / 192 / / dIyamAnAn yadi punarbhogAn bhUyo'pi macchubhaiH / AdadIrannamI bhikSAM, mAsakSapaNikA iva / / 193 // evamAlocya bharataH, pAdamUle jagadguroH / bhrAtRRn nimantrayAmAsa, bhogAya racitAJjaliH / / 194 / / prabhurapyAdidezaivamRjvAzaya ! vizAmpate ! / bhrAtaraste mahAsattvAH, pratijJAtamahAvratAH / / 195 / saMsArAsAratAM jJAtvA, paritastyaktapUrviNaH / na khalu pratigRhNanti, bhogAn bhUyo'pi vAntavat // / 196 / / // yugmam // 1 vAhanaparamparAH / 2 manaHsantApasahitaH / 3 bhasmakarogiNeva / 4 mAsopavAsino munayaH / prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / zrIRSabha svAmi dezanAH / / / 311 / / Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH | zrIRSabhasvAmicaritam / // 312 // avagrahaH / evaM niSiddho bhogeSu, svAminA bharatezvaraH / bhUyo vicintayAmAsa, sAnutApena cetasA // 197 / / yadi tAvadamI tyaktasaGgA bhogAn na bhuJjate / tathA'pi tAvadAhAraM, bhokSyante prANadhAraNam / / 198 / / evaM vicintya zakaTazataiH paJcabhiruccakaiH / AnAyyA''hAramanujAn, nyamantrayat sa pUrvavat / / 199 / / svAmI bhUyo'pyuvAcaivamannAdi bharatezvaraH / AdhAkarmA''hRtaM jAtu, yatInAM na hi kalpate / / 200 / / evaM nirAkRto bhUyo'pyakRtAkAritena saH / annenA''mantrayAJcakre, zobhate sarvamorjave / / 201 / / rAjendra ! rAjapiNDo'pi, maharSINAM na kalpate / evaM bhUyo nirAcakre, cakrabhRd dharmacakriNA / / 202 / / svAminA pratiSiddho'smi, sarvatheti mahIyasA / adUyatA'nutApena, rAhuNeva nizAkaraH / / 203 / / upalakSya vilakSatvaM, sahasrAkSaH kSamApate / papraccha svAminamiti, katidhA syAdavagrahaH ? / / 204 // svAmyapi vyAjahAraivaM, paJcadhA syAdavagrahaH / indracakrinRpAgArisAdhusambandhibhedataH / / 205 // uttareNottareNaiSAM, pUrvaH pUrvaH prabAdhyate / vidhiH parokto balavAn, yat pUrvoktaparoktayoH / / 206 / / zakro'pyUce'vagrahe me, sAdhavo viharanti ye / tadamISAM mayA devAnujajJe'vagraho nijaH / / 207 / / ityuditvA svAmipAdAna, vanditvA'vasthite harau / evaM saJcintayAmAsa, bhUyo'pi bharatezvaraH / / 208 // ebhirmadIyaM munibhiryadyapyannAdi nA''dRtam / avagrahAnujJayA'dya, kRtArthaH syAM tathA'pyaham / / 209 // sampradhAryeti hRdaye, hRdayAlurmahIpatiH / zakravat svAmipAdAgre'nvajJAsIt svamavagraham / / 210 // sabrahmacAriNamivetyapRcchad vAsavaM ca saH / mayA ki kAryamamunA, bhaktapAnAdinA'dhunA ? || 211 / / 1 pazcAttApasahitena / 2 saralatve / 3 tIrthakareNa / 4 indraH / 5 indre / // 312 // Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmi // 313 // caritam / indrasya rupam / guNottarebhyo dAtavyamiti zakreNa bhASite / evaM sa dadhyau mama ke, vinA sAdhUna guNottarAH / / 212 // AH ! jJAtamathavA santi, viratAviratAH khalu / guNottarAH zrAvakA me, tebhyo deyamidaM mayA // 213 // karttavyaM tacca nizcitya, cakravartI divaspateH / bhAsvadAkRtika rUpaM, dRSTvA papraccha vismitaH // 214 // kimIdRzena rUpeNa, yUyaM svarge'pi tiSThatha ? / rUpAntareNa yadi vA, kAmarUpA hi nAkinaH / / 215 // devarAjo'bravId rAjannidaM rUpaM na tatra naH / yat tatra rUpaM tanmatyairna draSTumapi pAryate / / 216 // bharataH punarapyUce, sahasrAkSa ! mamoccakaiH / yauSmAkINasya rUpasya, darzane tasya kautukam / / 217 // tasyA divyAkRteH svasyA, darzanena divaspate! / pariprINaya me cakSuzcakoramiva candramAH / / 218 // tvaM pumAnuttamo'sIti, mA te'bhUt praNayo mudhA / tadekamagAvayavaM, darzayiSyAmi bhUpate ! / / 219 / / ityudIrya zunAsIro, yogyAlaGkArazAlinIm / svAGgulI darzayAmAsa, jagadvezmaikadIpikAm / / 220 // pArvaNendumivodanvAn, vikasadbhAsuradyutim / tAM mahendrAGgulI dRSTvA, mumude medinIpatiH / / 221 // bhagavantaM praNamyA'tha, rAjAnamanumAnya ca / zatamanyustiro'dhatta, sandhyAbhramiva tatkSaNAt / / 222 // svAminaM praNipatyA'tha, cakravartyapi zakravat / kRtyAni cintayazcitte, vinItAM nagarI yayau // 223 // zakrAGgulI nyasya rAnI, bharato'STAhnikAM vyadhAt / bhaktau snehe ca satAM. karttavyaM tulyameva hi / / 224 / / indrastambha samuttabhya, tataH prabhRti sarvataH / indrotsavaH samArabdho, lokairadyA'pi vartate / / 225 // vijahAra tato'nyatrA'STApadAd bhagavAnapi / bhavyAbjabodhakRta kSetrAta, kSetrAntaramivA'ryamA / / 226 // 1 prArthanA / 2 indraH / // 313 // Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmi|caritam / / / 314 / / bharato'tha samAhUya, zrAvakAnabhyadhAdidam / gRhe madIye bhoktavyaM, yuSmAbhiH prativAsaram // 227 / / kRSyAdi na vidhAtavyaM, kintu svAdhyAyatatparaiH / apUrvajJAnagrahaNaM, kurvANaiH stheyamanvaham / / 228 / / bhuktvA ca me'ntikagataiH, paThanIyamidaM sadA / jito bhavAn vardhate bhIstasmAnmA hana mA hana / / 229 // pratipadya tathA te tu, bhuJjate sma tadokasi / tathA ca tad vacaH peThuH, svAdhyAyamiva tatparAH / / 230 / / ratimano deva iva, nRdevo'pi pramadvaraH / tacchabdAkarNanAdeva, kiJcidevaM vyacintayat / / 231 / / jito'smi kena ? huM jJAtaM, kaSAyairvardhate ca bhIH |kuto me tebhya eveti, mA hanyAM prANinastataH / / 232 / / evaM ca smArayantyete, nityameva vivekinaH / aho ! mama pramAditvamaho ! viSayalubdhatA / / 233 / / audAsInyamaho ! dharme'pyaho ! saMsArarAgitA / aho ! mahApuruSatocitAcAraviparyayaH / / 234 / / anayA cintayA dharmadhyAnaM prAvarttata kSaNam / gaGgApravAhaH kSArAbdhAviva tasmin pramAdini / / 235 / / bhUyo'pi bhUpaH zabdAdiSvindriyArtheSvasajyata / karma bhogaphalaM ko'pi, nA'nyathA kartumIzvaraH / / 236 / / sUryAdhyakSairathA'nyedhurevaM vyajJapi bhUpatiH / zrAvako'zrAvako vA'pi, bhUyastvAnnopalakSyate / / 237 / / Adizad bharataH sUdAn, zrAddhA yUyamapi stha yat / parIkSApUrvakaM deyamataH prabhRti bhojanam / / 238 // bhavAn ? zrAvako'haM, tavratAni kati ? zaMsa naH / tAni na zrAvakANAM syuH, kintvasmAkaM sadA'pi hi // 239 // aNuvratAni paJcA'tha, sapta zikSAvratAni ca / evaM parIkSAniyUMDhAstaiste'daya'nta bhUpateH / / 240 // jJAnadarzanacAritraliGgaM rekhAtrayaM nRpaH / vaikakSyamiva kAkiNyA, vidadhe zuddhilakSaNam / / 241 // 1 pAcakAdhipatibhiH / 2 tiryakkakSAvalambI hArabhedaH / bharatena zrAvakebhyo bhojanadAnam / SHAHARASHARASIRSASARAS // 314 // Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 315 // arddhavarSe'rddhavarSe ca, parIkSA cakrire navAH / zrAvakAH kAkiNIratnenA''lambyanta tathaiva hi / / 242 // tallAJchanA bhojanaM te, lebhire'thA'paThannidam / jito bhavAnityAdhuccairmAhanAste tato'bhavan / / 243 / / nijAnyapatyarUpANi, sAdhubhyo dadire ca te / tanmadhyAt svecchayA kaizcid, viraktairRtamAdade / / 244 / / parISahAsahai: kaizcicchrAvakatvamupAdade / tathaiva bubhuje taizca, kAkiNIratnalAJchitaiH / / 245 // bhUbhujA dattamityebhyo, loko'pi zraddhayA dadau / pUjitaiH pUjito yasmAt, kena kena na pUjyate ? // 246 / / arhatstutimunizrAddhasAmAcArIpavitritAn / AryAn vedAn vyadhAccakrI, teSAM svAdhyAyahetave / / 247 / / krameNa mAhanAste tu, brAhmaNA iti vizrutAH / kAkiNIratnalekhAstu, prApuryajJopavItatAm // 248 / / iyaM bharatarAjye'bhUt, sthitirarkayazAH punaH / svarNayajJopavItAni, cakre kAkiNyabhAvataH / / 249 / / mahAyazaH prabhRtayaH, kecid raupyANi cakrire / paTTasUtramayAnyanye'pare sUtramayAni tu / / 250 / / / / yugmm|| bharatAdAdityayazAstatazcA''sInmahAyazAH / atibalo balabhadro, balavIryastato'pi ca / / 251 / / kIrtivIryo, jalavIryo, daNDavIryastato'STamaH / ityaSTau puruSAn yAvAdAcAro'yaM pravRttavAn // 252 // ebhirbhUpaizca bubhuje, bharatArdhaM samantataH / bhagavanmukuTaH zakropanIto mUrdhyadhAri ca / / 253 / / zeSairmahApramANatvAnna sa voDhumapAryata / hastibhirhastibhAro hi, voDhuM zakyeta nA'paraiH / / 254 / / jajJe sAdhuvicchedo'ntarnavamadazamArhatoH / evaM saptasvantareSu, jinAnAmeSa vRttavAn / / 255 // vedAzcA'rhatstutiyatizrAddhadharmamayAstadA / pazcAdanAryAH sulasAyAjJavalkyAdibhiH kRtAH // 256 // * kAkaNI / + kAkaNI / kAkaNI / kAkaNya / 1 suvidhizItalAkhyatIrthakRtoH / bharatenArthavedAnAM nirmANam / anAryavedAH / / / 315 // Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 316 / / itazca bharatastasthau, divasAnativAhayan / zrAddhadAnaiH kAmakelyA, vinodairaparairapi / / 257 // avaniM pAvayan pAdairgaganaM candramA iva / anyedhurbhagavAnAgAdaSTApadamahAgirim / / 258 / / sadyazca tatra samavasaraNe nirmite suraiH / AsAJcakre jagannAtho, vidadhe dharmadezanAm / / 259 / / tathAsthito jagatsvAmI, sametyA''yuktapUruSaiH / zazaMse bharatezAya, tvaritairanilairiva // 260 / / pUrvapramANaM tebhyo'dAd, bharataH pAritoSikam / dine dine kalpatarurdadAno na hi hIyate // 261 / / aSTApade ca samavasRtaM svAminametya saH / pradakSiNIkRtya namaskRtya cakrIti tuSTuve / / 262 // tvatprabhAvAt stavImi tvAmaprAjJo'pi jagatpate ! / zazinaM pazyatAM dRSTirmandA'pi hi paTUyate / / 263 / / mohAndhakAranirmagna jagadAlokadIpaka ! / AkAzavadanantaM te svAmin ! jayati kevalam / / 264 / / pramAdanidrAmagnAnAM nAtha ! kAryeNa mAdRzAm / evaM gatAgatAni tvaM, karoSyarka ivA'sakRt / / 265 / / janmalakSArjitaM karma, tvadAlokA vilIyate / kAlena dRSadIbhUtamapyAjyaM vahninA dravet / / 266 / / ekAntasuSamAto'pi, sAdhvI suSamaduHSamA / yatra kalpadrumebhyastvaM, viziSTaphalado'bhavaH // 267 // samastabhuvanezedaM, bhuvanaM bhUSitaM tvayA / rAjJA purIva grAmebhyo, bhuvanebhyaH prakRSyate // 268 / / pitA mAtA guruH svAmI, yat sarve'pi na kurvate / eko'pyanekIbhUyeva, tvaM hitaM vidadhAsi tat // 269 / / nizA nizAkareNeva, haMseneva mahAsaraH / vadanaM tilakeneva, zobhate bhuvanaM tvayA / / 270 / / | iti stutvA namaskRtya, bhagavantaM yathAvidhi / niSasAda yathAsthAnaM, vinayI bharatezvaraH / / 271 // 1 niyuktapuruSaiH / 2 samarthA bhavati / 3 styAnIbhUtam / 4 ghRtam / prabhoraSTApade samavasaraNaM / / / 316 / / Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH // 317 // zrIRSabhasvAmicaritam / | tIrthakRtaH / AyojanavisarpiNyA, sarvabhASAnuyAtayA / bhAratyA bhagavAn vizvopakRtyai dezanAM vyadhAt // 272 / / dezanAviratau natvA, svAminaM bharatezvaraH / romAJcitavapurbaddhAJjalirevaM vyajijJapat / / 273 // nAtheha bharate yUyaM, yathA vizvahitAstathA / katyanye bhAvino dharmarcakriNazcakriNaH kati ? || 274 / / teSAM ca nagaraM gotraM, pitarAvarbhidhA''yuSI / varNa mAnAntare dIkSAgatI ca jJApaya prabho ! / / 275 / / athA''cacakSe bhagavAn, bharate bhAvino'pare / trayoviMzatirahanta ekAdaza ca cakriNaH / / 276 / / jinau ca vizadvAviMzau, tatra gotamavaMzajau / kAzyapAnvayajAstvanye, sarve nirvANagAminaH / / 277 / / ayodhyAyAM jitazatru-vijayAtanayo'jitaH / dvAsaptatipUrvalakSAyuSko niSkasamadyutiH / / 278 / / arddhapaJcamakodaNDazatAnyuttuGgavigrahaH / pUrvAGgonapUrvalakSaparyAyo'sau bhaviSyati / / 279 / / madIyanirvANA'jitanirvANakAlayoH / sAgaropamakoTInA, lakSAH paJcAzadantaram / / 280 / / zrAvastyAM jitAri-senAbhUH svarNAbhazca sambhavaH / SaSTipUrvalakSAyuSkazcaturdhanvazatocchrayaH / / 281 / / catuHpUrvAGgahInA ca, pUrvalakSA'sya tu vrate / sAgaropamakoTInA, lakSANi triMzadantaram / / 282 / / vinItApuryA saMvara-siddhArthAjo'bhinandanaH / paJcAzatpUrvalakSAyuH, sArddhadhanvazatatrayaH / 283 // svarNAbhaH pUrvalakSA'STapUrvAGgonA'sya tu vrate / sAgaropamakoTInA, dazalakSANi cA'ntaram / / 284 // tatpuryA sumatirmegha maGgalAbhUH suvarNaruk / sadvicatvAriMzatpUrvalakSAyustridhanuHzataH / / 285 // 1 sarvabhASAnugAminyA / 2 tIrthakarAH / 3 nAma / 4 suvarNakAntiH / 5 zarIram / * catvariMzatpUrvalakSAyurdhanustrizatImitaH / // 317 // Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 318 // tIrthakRtaH / dvAdazapUrvAGgahInA, pUrvalakSA'sya tu vrate / sAgaropamakoTInAM, navalakSANi cA'ntaram / / 286 / / ___ kauzAmbyAM dhara-susImAsUnuH padmaprabho'ruNaH / triMzatpUrvalakSAyuSkaH, sArddhadhanvazatadvayaH / / 287 // SoDazapUrvAGganyUno, pUrvalakSo'sya tu vrate / abdhikoTisahasrANAM, navatiH punarantaram // 288 // __vArANasyAM tu pratiSTha-pRthvIsUnuH suvarNaruk / supArtho viMzatipUrvalakSAyurvidhanuHzataH / / 289 / / viMzatyaGgavihIno'sya, pUrvalakSo vrate punaH / sAgaropamakoTInA, sahasrANi navA'ntaram / / 290 // - candrAnane mahAsena-lakSmaNAbhUH zaziprabhaH / dazapUrvalakSAyuSkaH, zubhraH sArdhadhanuHzataH / / 291 // caturviMzatyaGgahInA, pUrvalakSA'sya tu vrate / sAgaropamakoTInA, zatAni nava cA'ntaram / / 292 // ___ kAkandyAM sugrIva-rAmAtanayaH suvidhiH sitaH / pUrvalakSadvayAyuSka, ekadhanvazatocchrayaH / / 293 // athaviMzatyaGgahInA, pUrvalakSA'sya tu vrate / sAgaropamakoTInAM, navatiH punarantaram / / 294 / / zItalo bhadrilapure, nandA-dRDharathAtmajaH / svarNAbhaH pUrvalakSAyurdhanurnavatimucchritaH // 295 // amuSya tu vrate pUrvasahasrAH paJcaviMzatiH / antaraM tu sarinnAthopamAnAM koTayo nava / / 296 / / siMhapure viSNurAja-viSNvoH sUnuH suvarNaruk / zreyAMsastu jino'zItizarAsanasamunnatiH // 297 / / varSANAM caturazItyA, lakSaH pramitajIvitaH / amuSya tu vrate varSalakSANAmekaviMzatiH // 298 // SaDvizatyA'bdasahasraH, SaTSaSTyA varSalakSakaiH / tathA'rNavazatenonA'rNavakoTirjinAntaram / / 299 / / campApuryAM vAsupUjyo, vasupUjya-jayAtmajaH / dvAsaptatyabdalakSAyurdhanuHsaptatimunnataH / / 300 / / rakto'sya catuHpaJcAzadvarSalakSANi tu vratam / tathA sAgaropamANAM, catuHpaJcAzadantaram // 301 / / // 318 // Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 319 // tIrthakRtaH / kAmpilye ca kRtavarma-zyAmAbhUrvimalo jinaH / SaSTivatsaralakSAyuH, SaSTidhanvA suvarNaruk // 302 / / amuSya ca paJcadaza varSalakSANi tu vratam / vAsupUjyAntatanmokSAntare ca triMzadarNavAH / / 303 / / ayodhyAyAM siMhasena-suyazobhUH suvarNaruk / anantastrizallakSAbdAyuH paJcAzaddhanUnnatiH / / 304 / / sArddhAni varSalakSANi, sapta tasya punavratam / vimalamokSatanmokSAntare ca nava sAgarAH / / 305 // dharmo ratnapure, bhAnu-suvratAbhUH suvarNaruk / dazAbdalakSAyuH paJcacatvAriMzaddhanUnnatiH // 306 / / paryAyastasya varSANAM, sArddha lakSadvayaM khalu / anantamokSatanmokSAntare'rNavacatuSTayam / / 307 / / pure gajapure zAntirvizvasenA-'cirAsutaH / svarNavarNo'bdalakSAyuzcatvAriMzaddhanUnnatiH // 308 / / paJcaviMzatirabdAnAM, sahasrANyasya tu vrate / abdhitrayaM palyacaturbhAgatrikonamantaram / / 309 // kunthurgajapure svarNavarNaH sUra-zriyoH sutaH / paJcanavatyabdasahasrAyuH palyArddhakAntaraH / / 310 // paJcatriMzaddhanustuGgaH, paryAye'sya tu vatsarAH / trayoviMzatisahasrAH, sArddhasaptazatAni ca / / 311 // svarNAbho'ro gajapure, devI-sudarzanAtmajaH / caturazItyabdasahasrAyustrizaddhanUnnatiH // 312 / / paryAye tasya varSANAM, sahasrANyekaviMzatiH / palyaturyAMzo'bdakoTisahasrono jinAntaram / / 313 // __ mallinAtho mithilAyAM, kumbha-prabhAvatIprasUH / paJcaviMzatidhanvA'bdakoTIsahasrakAntaraH / / 314 / / nIlo'syA'bdasahasrANi, paJcapaJcAzadAyuSi / ekavarSazatonAni, pUrvoktAbdAni tu vrate / / 315 // padmA-sumitrasU rAjagRhe kRSNastu suvrataH / triMzadvarSasahasrAyurdhanurviMzatimunnataH / / 316 / / saptavarSasahasrANi, sArddhAnyetasya tu vratam / catuSpaJcAzadabdAnAM, lakSANi tu jinAntaram / / 317 / / // 319 / / Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 320 // cakravartinaH / mithilAyAM svarNavarNo, vaprA-vijayabhUmiH / dazavarSasahasrAyuH, paJcadazadhanUnnatiH // 318 / / samAsahasadvitayaM, sArddhametasya tu vratam / mokSAntaraM muninamyorvarSalakSAH SaDeva hi / / 319 / / zivA-samudravijayAtmajaH zauryapure zitiH / nemirdazadhanustuGgaH, samAsahasrajIvitaH / / 320 // zatAni sapta varSANAM, pravrajyAyAmamuSya tu / muktyantare naminemyorvarSalakSANi paJca tu // 321 / / vAmA-'zvasenabhUH pAvo, vArANasyAM vinIlaruk / navahastapramANAGgaH, zatavatsarajIvitaH / / 322 // varSANAM saptatistasya, vrate'ntare tu vatsarAH / sahasrANi tryazItiH sAni saptazatAni ca / / 323 / / kuNDagrAme mahAvIraH, siddhArtha-trizalAsutaH / svarNAbhaH saptahastAGgo, dvAsaptatyabdajIvitaH // 324 / / dvAcatvAriMzadabdAni, pravrajyAyAmamuSya ca / pArzvavIrAntarAlaM tu, sArddha varSazatadvayam / / 325 / / kAzyapAzcakriNaH svarNavarNA aSTeSu mokSagAH / tvaM mayIvA'jite tatrA'yodhyAyAM sagaraH khalu / / 326 // tuk sumitra-yazomatyoH, sArddhadhanvacatuHzataH / dvAsaptatyA pUrvalakSaH, sa tu pramitajIvitaH / / 327 / / zrAvastyAM maghavA bhadrA-samudravijayAtmajaH / paJcAbdalakSAyuH sArddhadvicatvAriMzadhanvakaH / / 328 // sanatkumAro'bdalakSatrayAyurhastinApure / prAgmAnAdekadhanvonaH, sahadevyazvasenabhUH / / 329 // dharmazAntyantare caitau, tRtIyasvargagAminau / zAntiH kunthurarazcaite'rhantazcakrabhRto'pi ca // 330 // tArA-kRtavIryasutaH, subhUmo hastinApure / SaSTivarSasahasrAyuraSTAviMzidhanUnnatiH / / 331 // 1 zyAmavarNaH, + varSANi / vrate'gAdantare punaH, dIkSAyAmantare punaH, 2 kAzyapagotriNaH / 3 putraH / // 320 // Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sarga. zrIRSabhasvAmicaritam / / / 321 // aramalyantare bhAvI, saptamaM narakaM gamI / vArANasyAM punaH padmo, jvAlA-padmottarAtmajaH / / 332 / / triMzadvarSasahasrAyurdhanurviMzatimucchritaH / kAmpilye hariSeNastu, merA-mahAhariprasUH / / 333 / / dazavarSasahasrAyuH, paJcadazadhanUnnatiH / muninamyorviharatoGavapyetau bhaviSyataH / / 334 / / vaprA-vijayabhU rAjagRhe dvAdazakArmukaH / jaryastryabdasahasrAyurnaminemijinAntare // 335 / / kAmpilye brahmadattastu, culanI-brahmanandanaH / saptavarSazatAyuSkaH, saptadhanvasamunnatiH / / 336 / / zrIneminAthazrIpArzvanAthatIrthAntare tvasau / raudradhyAnaparo gAmI, saptamI narakAvanIm / / 337 / / tatra prabhurapRthe'pItyAkhyaccayarddhavikramAH / trikhaNDAvanibhoktAro, vAsudevA navA'sitAH / / 338 / / aSTamaH kAzyapakulasteSu zeSAstu gautamAH / sApatnA bhrAtarasteSAM, baladevAH sitA nava // 339 / / tripRSThaH kezavastatra, nagare potanAhvaye / prajApati-mRgAvatyoH, suto'zItidhanunnatiH / / 340 // mahIM viharamANe tu, zreyAMsajinapuGgave / caturazItyabdalakSAyurantyaM narakaM gamI / / 341 / / dvAravatyAM dvipRSThastu, dhanuHsaptatimunnataH / bhuvaM viharamANe tu, vAsupUjyajinezvare // 342 / / dvAsaptativarSalakSAyuH padmA-brahmanandanaH / gamiSyati ca so'vazya, SaSThIM narakamedinIm / / 343 // dvAravatyAM svayambhUstu, dhanuHSaSTisamunnataH / SaSTivatsaralakSAyurvimalasvAmivandakaH / / 344 / / bhadrarAjasya pRthivIdevyAzcaiSa tanUruhaH / gamiSyati ca pUrNAyuH, SaSThikAM narakAvanIm / / 345 // 1 padmAkhyazcakrI / * namyantarAle tu, 2 jayAkhyazcakrI / 3 kRSNavarNAH / 4 gautamakulAH / vAsudevAH / // 321 / / Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 322 / / tasyAmeva nagaryAM tu, puruSottama AkhyayA / paJcAzatkArmukottuGgaH, soma-sItAtanUruhaH / / 346 / / varttamAne jine'nante, triMzallakSAbdajIvitaH / samAptAyurasau SaSTI, narakova gamiSyati / / 347 / / azvapure tu puruSasiMho nAmnA bhaviSyati / dharmanAthajine paJcacatvAriMzaddhanUnnatiH / / 348 / / zivarAjA-'mRtAsUnurvarSalakSANyasau daza / AyuranupAlya SaSThIM narakova gamiSyati / / 349 / / cakrapuryAM tu puruSapuNDarIko'bhidhAnataH / aramallyantare lakSmIvatI - mahAziraH sutaH / / 350 // ekonatriMzataM cApAnayamunnatavigrahaH / paJcaSaSTisahasrAbdAyuH SaSThaM narakaM gamI / / 351 // datto vArANasIpuryAM, SaDviMzatidhanUnnatiH / jinAntare tu tatraiva, zeSavatyagnisiMhabhUH / / 352 / / SaTpaJcAzatsahasrANi varSANAmasya jIvitam / gamiSyati ca pUrNAyuH, paJcamIM narakAvanIm // 353 // nArAyaNa iti khyAtaH, pure rAjagRhAhvaye / dvAdazAbdasahasrAyurmuninamyantare tvasau // 354 // sumitrAdazarathabhUrdhanuHSoDazakonnatiH / gamiSyati ca pUrNAyusturIyAM narakAvanIm / / 355 / / kuSNastu mathurApuryAM, devakIvasudevabhUH / vanditA neminAthasya, dazadhanvasamucchrayaH / / 356 / / sahasramekaM varSANAmAyurasya bhaviSyati / tato narakamedinyAM tRtIyAyAM gamiSyati / / 357 / / prathamo baladevastu tatra bhadrAsuto'calaH / paJcAzItivarSalakSANyAyurasya bhaviSyati / / 358 // dvitIyastu baladevo, bhAvI vijaya AkhyayA / subhadrAbhUH paJcasaptatyabdalakSANi jIvitA / / 359 // tRtIyastu baladevo, bhadra ityabhidhAnataH / suprabhAbhUH paJcaSaSTirvarSalakSANi jIvitA / / 360 / / + kaikeyIda / prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabha svAmicaritam / baladevAH / / / 322 / / Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 323 / / prativAsudevAH / ASHISHASHASHARARASHARASRALS caturthastu baladevaH, suprabho nAmadheyataH / saudarzaneyo'bdapaJcapaJcAzallakSajIvitaH / / 361 // paJcamo baladevastu, bhAvI nAnA sudarzanaH / saptadazavarSalakSajIvito vijayAsutaH / / 362 / / SaSTho balo vaijayantyAH, sUnurAnanda AkhyayA / paJcAzItisahasrANi, varSANAmasya jIvitam // 363 / / saptamo baladevastu, nandano nAmadheyataH / paJcaSaSTisahasrAbdAyurjayantIsamudbhavaH / / 364 / / aSTamastu baladevaH, padmo'parAjitAsutaH / paJcadaza sahasrANi, varSANAmasya jIvitam / / 365 / / navamastu baladevo, rAma ityabhidhAnataH / dvAdazAbdazatAyuSko, rohiNItanusambhavaH / / 366 // tatrA'STau mokSagA rAmo, brahmakalpaM gamiSyati / utsarpiNyAM sa bharate, kRSNatIrthe tu setsyati / / 367 / / azvagrIvastArakazca, meraiko madhureva ca / nizumbha-bali-prahlAda-laGkeza-magadhezvarAH / / 368 / / vAsudevapratimallAH, sarve cakraprahAriNaH / haniSyante nijaizcakrervAsudevakaraGgattaiH / / 369 / / zrutvA tad bharatAdhIzo, bhavyasattvaiH samAkulAm / dRSTavA ca tAM sabhAM hRSTaH, papraccha svAminaM punaH / / 370 / / jagattraya ivaikatra, sAmastyenA'pi tasthuSi / tiryanarAmaramaye, sadasi trijagatpate ! / / 371 // atra kiM kazcidapyasti, bhagavan ! bhagavAniva ? / tIrthaM pravartya bharatakSetraM yaH pAvayiSyati / / 372 // ||yugmm|| zazaMsa bhagavAnevaM, ya eSa tava nandanaH / marIcirnAmadheyena, parivrAjaka AdimaH / / 373 / / ArtaraudradhyAnahInaH, samyaktvena ca zobhitaH / dhyAyazcaturvidhaM dharmadhyAnaM ca rahasi sthitaH / / 374 / / dUkUlamiva paGkena, niHzvAseneva darpaNaH / karmaNA malino'muSya, jIvaH samprati varttate // 375 / / * siddhigA / 1 siddhi gamiSyati / 2 prativAsudevAH / / / 323 // Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite 2 prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 324 // marIcergarvaH / zukladhyAnAmisaMyogAdamizaucamivA'zukam / jAtyaM suvarNamiva ca, sa kramAcchuddhimeSyati / / 376 / / ihaiva bharatakSetre, nagare potanAbhidhe / tripRSTho nAma dAzArhaH, prathamo'sau bhaviSyati // 377 / / kramAt pratyagvideheSu, mUkAyAM puri cakryasau / tuga dhanaJjaya-dhAriNyoH, priyamitro bhaviSyati / / 378 // ciraM ca saMsRtya bhave, bhaviSyatyatra bhArate / ayaM nAmnA mahAvIrazcaturviMzastu tIrthakRt / / 379 / / iti zrutvA svAmyanujJAmAdAya bharatezvaraH / marIciM vandituM bhaktyA, bhagavantamivA'bhyagAt / / 380 // nAmnA tripRSThaH prathamo, dAzArhANAM bhaviSyati / cakravartI videheSu, priyamitrAbhidhazca yat / / 381 / / na tad vande na cedaM te, pArivrAjyaM na janma ca / kintu vande caturviMzo, yat tvamarhan bhaviSyati // 382 / / iti bruvANaH zirasi, baddhAJjalipuTastataH / taM triH pradakSiNIkRtya, vavande bharatezvaraH // 383 // ||tribhirvishesskm / / atha natvA jagannAtha, jagAma jagatIpatiH / ayodhyA nagarI nAgarAjo bhogavaMtImiva / / 384 / / marIcistadgirA dRSyastriH karAsphoTapUrvakam / jAtapramodo'bhyadhikaM, vaktumevaM pracakrame / / 385 / / yadyAdyo vAsudevAnAM, videheSu ca cakrabhRt / antyo'rhan bhavitA'smIti, pUrNametAvatA mama / / 386 / / pitAmaho'rhatAmAdyazcakriNAM ca pitA mama / dAzArhANAmahaM ceti, zreSThaM kulamaho ! mama // 387 // trailokyamekataH sarvamekatazca kulaM mama / ekato'nyad gajakulaM, yathairAvaNa ekataH / / 388 // grahebhya iva caNDAMzuruDubhya iva candramAH / sarvebhyo'pi kulebhyo me, kulamekaM prakRSyate // 389 / / 1 putraH / 2 parivrAjakatvam / 3 nAgapurIm / 4 caramatIrthakaraH zrImahAvIraH / 5 nakSatrebhyaH / ||324 // Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 325 // evamAtmakulamadaM, kurvANena marIcinA / lUtayeva puTaM nIcagotraM sUtritamAtmanaH / / 390 // puNDarIkaprabhRtibhirvRto gaNadharairatha / nAtho'pyacAlIt praghunan, vihAravyAjato mahIm / / 391 // kRpayA putravad dharmakauzalaM kauzalAn nayan / tapasyamugdhAn magadhAn, kurvan paricitAniva // 392 / / / kAzIn vikAzayan padmakozAniva divAkaraH / Anandayan dazArNAzcA'rNavAniva nizAkaraH / / 393 // dezanAsudhayA cedIMzcetayan mUrchitAniva / mAlavairmAlayana dharmadhurAM vatsatarairiva / / 394 // kurvan pApaivipannAzAnnirjarAniva gUrjarAn / saurASTrAn paTayan vaidya, iva zatruJjayaM yayau // 395 / / ||pnycbhiH kulakam / / videzamiva vaitALyaM, kvacid rupyazilAcayaiH / svarNagrAvoccayaiH kvA'pi, merostaTamivA''hatam / / 396 // kvacicca ratnakhAnIbhI, ratnAcalamivA'param / kvA'pyauSadhIbhirhimAdrimiva sthAnAntarasthitam / / 397 // AmuktacolakamivA'saktasaMsaktavAridaiH / skandhAvalambisaMvyAnamiva nirjharavAribhiH / / 398 / / ziro'bhyarNajuSA sUryeNotkirITamivA'hani / naktaM ca candanarasatilakAGkamivendunA // 399 // sahasramUrdhAnamiva, zRGgairgaganarodhibhiH / anekadordaNDamiva, tuGgaistAlamahIruhaiH // 400 // nAlikerIvanaiSUccaiH, pAkapiGgAsu lumbiSu / nijApatyabhramAd vegotpataplavagasaGkulam / / 401 / / cUtAvacAyasaktAnAM, saurASTrahariNIdRzAm / AkarNyamAnamadhuragItimutkarNitairmRgaiH / / 402 // 1 karoliyo" iti bhASAyAm / 2 pavitrIkurvan / 3 pApavipattivinAzAn / 4 devAniva / 5 phalaguccheSu / 6 AmAvacayanAsaktAnAm / * mutkrnnkaiz| zrIRSabhasvAmivihAraH / // 325 // Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / zatruJjaya udbuddhasUcivyAjena, sAtapalitairiva / jaradbhiH ketakIvRkSarazUnyAdhityakAbhuvam // 403 // sthAne sthAne sinduvAraiH, zrIkhaNDadravapANDubhiH / kRtasarvAGgamaGgalyapuNDrAvalimivoccakaiH / / 404 / / zAkhAsthitagolAlalAGkalajaTilIkRtaiH / ciJcAdrumairanukRtaplakSanyagrodhapAdapam / / 405 / / adbhutasvaparINAhasampadA muditairiva / nityaM kaNTakilaphalaiH, panasairupazobhitam // 406 / / zleSmAtakairamArAtritamaHsabrahmacAribhiH / aJjanAcalacUlAbhirAhatAbhirivA'vittam // 407 // kiMzukaiH zukacaJcUvadAraktakusumaddhibhiH / zobhamAnaM mahAnAgaM, kuGkamasthAsakairiva / / 408 / / kvA'pi drAkSAbhavaM kvA'pi, khArjUraM kvA'pi taaljm| madhvApibadbhirAbaddhagoSThIkaM zabarIjanaiH / / 409 // abhedyairarkakiraNeSUNAmaskhalatAmapi / sannAhamiva bibhrANaM, tAmbUlIvanamaNDapaiH // 410 // ArdradUrvADarAsvAdasuhitairmugamaNDalaiH / AbadhyamAnaromanthaM, mahAviTapinAM tale // 411 // sahakAraphalAsvAdamanacaJcUpuTaizciram / zukairnirantarairjAtyavaiDUryairiva maNDitam / / 412 / / ketakI-campakA-5zoka-kadamba-bakulodbhavaiH / parAgaiH pavanodbhUtai, rajasvalazilAtalam // 413 // pAnthasArthAsphAlyamAnanAlikerIphalAmbhasA / paritaH paGkilIbhUtopatyekAtaTabhUtalam // 414 / / bhadrazAlaprabhRtInAM, madhyAd vaizAlyazAlinA / vanenaikatameneva, tarukhaNDena maNDitam // 415 // paJcAzadyojanaM mUle, zikhare dazayojanam / tamaSTayojanotsedhamAruroha giriM prabhuH // 416 // // ekaviMzatyA kulakam // 1 azUnyaparvatoparisamabhUmikam / 2 vRkSavizeSaiH / 3 kapayaH / 4 amlikAvRkSaiH / 5 vistAraH / 6 amAvAsyArAtritamaHsamAnaiH / 7 mahAgajam / * damuditairmR / 8 AbadhyamAnacarvitacarvaNam / 9 AsannabhUmiH / 10 vizAlatvazobhinA / / 11 aSTayojanocchritam / tIrtha RssbhprbhuH| // 326 // Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 327 / / tatra sadyo'pi samavasaraNe suranirmite / sarvIyo bhagavAnAsAJcakre cakre ca dezanAm / / 417 / / gambhIrayA girA bhartturvidadhAnasya dezanAm / anUvAdeva sa girirgahvarotyaiH pratisvanaiH / / 418 / / vRSTeriva payovAhaH, prAvRSi trijagatpatiH / gatAyAmatha pauruSyAM, vyaraMsId dezanAvidheH / / 419 / / utthAya ca tataH sthAnAnmadhyaprAkAramaNDale / devacchande devadevo, nyaSIdad devanirmite / / 420 // tatazca svAminaH pAdapIThe gaNadharAgraNIH / zrIpuNDarIko nyaSadat, samrAjo yuvarADiva / / 421 / / tathaiva hi niSeduSyAM sabhAyAM gaNabhRdvaraH / bhagavallIlayA dharmadezanAM vidadhetarAm / / 422 / / so'pi dvitIyapauruSyAM, pArayAmAsa dezanAm / avazyAyasudhAsekaM, samIraNa iva prege / / 423 // evaM sattvopakArAya, kurvANo dharmadezanAm / kaJcit kAlaM tatra tasthAvaSTApada iva prabhuH / / 424 / / anyatazca pratiSThAsuraparedyurjagadguruH / gaNabhRtpuNDarIkaM taM, puNDarIkaM samAdizat / / 425 / / mahAmune ! prayAsyAmo, vihattuM vayamanyataH / girau tiSTha tvamatraiva, munikoTibhirAvRtaH / / 426 / / atra kSetrAnubhAvena, bhavato'cirakAlataH / jJAnaM saparivArasyotpatsyate kevalaM khalu // 427 // ihaiva zaile zailezIdhyAnamAseduSastava / parivArasametasyA'cirAnmokSo bhaviSyati // 428 // tatheti svAmino vAcaM, pratipadya praNamya ca / tatraiva so'sthAd gaNabhRt, sahaiva gaNakoTibhiH / / 429 // tIragarteSu ratnaughamudvela iva vAridhiH / muktvA taM tatra nAtho'gAdanyataH saparicchadaH / / 430 / / puNDarIkaH sthitastatra, parvate munibhiH samam / udayAdritaTe sArddhamRkSairiva nizAkaraH / / 431 / / 1 sarvahitakArI / 2 virAmaM prAptavAn / 3 maNDalezvarasya / 4 himAmRtasiJcanam / 5 prAtaHkAle / 6 prasthAtumicchuH / 7 nakSatraiH / 6 prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabha svAmi caritam / zrIRSabha svAmI vacanena puNDarIka gaNabhRtaH zatruJjaye sthiratA / / / 327 / / Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 328 // tataH paramasaMvegAvegAnmadhurayA girA / puNDarIko gaNadharaH, zramaNAnityabhASata / / 432 / / giriH kSetraprabhAveNa, so'yaM siddhinibandhanam / jigISUNAM durgamiva, sImAntAvanisAdhakam / / 433 / / kAryA saMlekhanA mukteH, sAdhanAntaramapyaho ! / bhavati dvividhA sA tu, dravyabhAvavizeSataH // 434 // sarvonmAdamahAroganidAnAnAM samantataH / zoSaNaM sarvadhAtUnAM, dravyasaMlekhanA matA / / 435 / / yo rAgadveSamohAnAM, kaSAyANAM ca sarvataH / naisargikadviSAM chedo, bhAvasaMlekhanA tu sA / / 436 / / ityuditvA puNDarIkaH, samaM zramaNakoTibhiH / sarvAnAlocayAmAsA'tIcArAn sUkSmabAdarAn / / 437 / / mahAvratAropaNaM ca, bhUyazcakre'tizuddhaye / kSaumasya kSAlanaM dvistriItinairmalyakAraNam / / 438 / / jIvAH kSAmyantu sarve me, teSAM ca kSAntavAnaham / maitrI me sarvabhUteSu, vairaM mama na kenacit / / 439 / / ityuktvA bhavacarama, nirAkAraM suduSkaram / pratipede so'nazanaM, samastazramaNaiH samam / / 440 // kSapakazreNimAruDhasyA'truTyannabhito'pi hi / ghAtIni karmANi tasyaujasvino jIrNarajjuvat / / 441 / / sAdhUnAM koTisaGkhyAnAM, teSAmapi hi tutruTuH / sadyo ghAtIni karmANi, sarvasAdhAraNaM tapaH / / 442 / / mAsAnte caitrarAkAyAM, puNDarIkasya kevalam / jJAnaM babhUva prathama, pazcAt teSAM mahAtmanAm // 443 // zukladhyAne sthitAstUrye, niryoge te ca yoginaH / prakSINAzeSakarmANo, nirvANapadavIM yayuH / / 444 // samAgatya divo devA, marudevyA iva kSaNAt / bhaktyA vidadhire teSAM, nirvANagamanotsavam / / 445 / / bhagavAnRSabhasvAmI, prathamastIrthakRd yathA / tathA'bhUt prathamaM tIrtha, zatruJjayagiristadA / / 446 / / 1 vastrasya / 2 caitrapUrNimAyAm / 3 pAda / drvy-bhaavsNlekhnaa| | puNDarIka| gaNabhRto | nirvANam / // 328 // Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 329 / / yatraiko'pi yatiH sidhyet, tIrthaM tadapi pAvanam / kiM punaryatra tAvantaH, siSidhuste maharSayaH ? / / 447 atha zatruJjayagirau, caityaM ratnazilAmayam / akArayanmeruprasparddhi bharatezvaraH / / 448 / / puNDarIkapratimayA, sahitAM pratimAM prabhoH / cetanAmiva ceto'ntastanmadhye'sthApayannRpaH / / 449 / / nAnAdezeSu viharan, bhavino bhagavAnapi / anvagrahId bodhidAnAccakSurdAnAdivA'ndhalAn / / 450 / / prabhorAkevalajJAnAcchramaNAnAM tu jajJire / caturazItisahasrAH, sAdhvIlakSatrayaM tathA // 451 // sa paJcAzatsahasraM tu, zrAddhalakSatrayaM tathA / zrAddhIlakSAH paJca sArddhAzcatuHsahasrasaMyutAH / / 452 / / sahasrANi tu catvAri, tathA sapta zatAni ca / paJcAzadadhikAnyAsan, zrIcaturdazapUrviNAm / / 453 / / avadhijJAnisAdhUnAM, sahasrANi navA'bhavan / kevalajJAnisAdhUnAM, sahasrANi tu viMzatiH / / 454 / / jAtavaikriyalabdhInAM zramaNAnAM mahAtmanAm / SaTzatAbhyadhikAnyAsan sahasrANi tu viMzatiH // 455 // pRthak pRthag vAdinAM ca, manaHparyayiNAM tathA / dvAdazA''san sahasrANi, sapaJcAzacca SaTzatI / / 456 // anuttaravimAnopapAtinAM ca mahAtmanAm / dvAviMzatisahasrANi, cA'bhavan bhuvanaprabhoH // 457 // evaM caturvidhaM saGgha, bhagavAnAditIrthakRt / dharme saMsthApayAmAsa, vyavahAra iva prajAH // 458 // dIkSAkAlAt pUrvalakSaM, kSapayitvA tataH prabhuH / jJAtvA svamokSakAlaM ca, pratasthe'STApadaM prati / / 459 / / zailamaSTApadaM prApa, krameNa saparicchadaH / nirvANasaudhasopAnamivA''rohacca taM prabhuH // 460 / / / + paryAyiNAM - dvAdaza sahasrANi sacaturvizatiSaTzatIM / 1 mokSaprAsAdasopAnam / zrIkRSabhasvAminaH parivAraH / / / 329 / / Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH // 330 // zrIRSabhasvAmicaritam / samaM munInAM dazabhiH, sahauH pratyapadyata / caturdazena tapasA, pAdapopagama prabhuH / / 461 // tasthivAMsaM tathA vizvanAthaM parvatapAlakAH / Azu vijJApayAmAsurgatvA bharatacakriNe // 462 // prabhozcaturvidhAhArapratyAkhyAnaM nizamya saH / zokena zaGkhanevAntaHpraviSTena vyabAdhyata / / 463 / / tato'kRzena saMspRSTaH, sadyaH zokakRzAnunA / taruH simisimA bindUnivA'zrUNi mumoca saH / / 464 / / sAntaHpuraparIvAro, durAsukhapIDitaH / pratasthe pAdacAreNa, pratyakSapadamArSabhiH // 465 // nA'jIgaNat karkarAn sa, kairkazAnapi pAdayoH / vedyate vedanA naiva, harSeNeva zucA'pi yat / / 466 / / akSaran raktadhArAzca, padoH karkaradUnayoH / AsIccAlaktakAGkeva, tasyA'vinyAsapaddhatiH / / 467 // avAjagaNadurvIzo, janAn yAnopanAyinaH / ArohaNakSaNenApi, mA bhUd vighno gateriti / / 468 // Atapatre ziraHsthe'pi, taptatapto jagAma saH / na tApo mAnaso jAtu, sudhAvRSTyA'pi zAmyati / / 469 / / zugvihasto hastadAtRnapahastayate sma saH / mArge vilagataH zAkhizAkhAprAntAnivoccakaiH // 470 // agresarAn vetradharAnapi pazcAccakAra saH / rayAt tarIva tIdUn, saridAyAmagAminI / / 471 / / pade pade skhalantIzca, vegAccAmaradhAriNIH / cakrI pratIkSAJcakre na, cittavad gantumutsukaH / / 472 // ucchalyocchalya vegenoraHsthalAsphAlanairmuhuH / vizIrNamapi nA'jJAsInmuktAhAraM mahIpatiH / / 473 / / prabhau gatamanaskatvAt, pArzvasthAnapyajUhavat / bhUyaH praSTuM svAmivArtA, vetriNA giripAlakAn // 474 // nA'pazyat kiJcidapyanyannA'zRNot kasyacid vacaH / dadhyau sa prabhumevaikaM, dhyAnastha iva yogavit / / 475 // 1 kolena / pratiSThena / 2 mahatA / 3 zokAgninA / 4 atyantaduHkhapIDitaH / 5 kaThorAn / 6 atitaptaH / 7 zokena vihvalaH / 8 nAvikA / + yogivat / zrIRSabhaprabho nirvANam / // 330 // Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTi zalAkA puruSacarite / / 331 / / laghUkurvannivA'dhvAnaM, raMhasA bharatezvaraH / samIraNa iva prApa, kSaNenA'STApadAcalam / / 476 / / parizramamajAnAno, janavat pAdacAryapi / adhyAruroha bharatastato'STApadaparvatam / / 477 / / IkSAJcakre cakravartI, zokaharSasamAkulaH / tatra ca trijagannAthaM, paryaGkAsanasaMsthitam // 478 // tatra pradakSiNIkRtya, vanditvA ca jagatpatim / dehacchAyeva pArzvasthaH samupAste sma cakrabhRt // 479 / / itthaM sthite prabhAvete'pyasmAsu kathamAsate ? / iti hetorivendrANAmAsanAni cakampire / / 480 // avadhijJAnato jJAtvA''sanakampasya kAraNam / indrA jinendramabhyeyuzcatuHSaSTirapi drutam // / 481 / / Spi pradakSiNIkRtya, jagannAthaM praNamya ca / viSaNNAzca niSaNNAzca, tasthurAlikhitA iva / / 482 // tathA'syAmavasarpiNyAM tRtIyasyA'rakasya tu / pakSeSvekonanavatAvavaziSTeSu satsu ca / / 483 // mAghAbhidhAnamAsasya, kRSNatrayodazItithau / pUrvAhNe'bhIcinakSatre, zaziyogamupAgate / / 484 // tathA niSaNNaH paryAsane sthitvA ca bAdare / kAyayoge bAdarau vAkcittayogau rurodha ca / / 485 // sUkSmeNa kAyayogena, kAyayogaM ca bAdaram / ruddhvA rurodha sUkSmau ca, yogau vAkcittalakSaNau / / 486 / iti sUkSmakriyaM nAma, zukladhyAnaM tRtIyakam / astasUkSmatanUyogaM, kramAt prabhurasAdhayat // 487 // tatazca dhyAnamucchnnakriyaM nAma turIyakam / paJcasvAkSaroccArakAlamazizriyat // 488 // sarvaduHkhaparityaktaH, kevalajJAnadarzanI / kSINakarmA niSThitArtho'nantavIryasukharddhikaH / / 489 / / bandhAbhAvAdUrdhvagatireraNDaphalabIjavat / prabhuH svabhAvAdRjunA, pathA lokAgramAsadat / / 490 / / mutsanna / 1 a i u R lR iti paJcahnasvAkSaroccAre yAvAn kAlo jAyate tAvatkAlamitaM kAlam / prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / zailezI karaNam / / / 331 / / Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite SaSThaH sargaH // 332 / / zrIRSabhasvAmicaritam / zrIRSabha prabho prapannAnazanAste'pi, sahasrA vatinAM daza / kSapaka zreNimArUDhAH, sarve'pyutpannakevalAH / / 491 / / manovacanakAyAnAM, yogaM ruddhvA ca sarvataH / kSaNAdAsAdayAmAsuH, svAmivat paramaM padam / / 492 // svAminirvANakalyANAnirvANo duHkhapAvakaH / adRSTasukhalezAnAM, nArakANAmapi kSaNam / / 493 // mahAzokasamAkrAntazcakravartI tu tatkSaNam / papAta mUrchitaH pRthvyAM, vajAhata ivA'calaH / / 494 // mahatyapyAgate duHkhe, duHkhazaithilyakAraNam / vidAJcakAra ruditaM, na kazcidapi yat tadA / / 495 / / duHkhazaithilyahetuM taccakriNo'jJApayat svayam / zakrazcakAra ruditaM, mahApUtkArapUrvakam / / 496 / / anu saGkrandanaM cakre, krandanaM tridazairapi / samA hi samaduHkhAnA, ceya bhavati dehinAm / / 497 / / teSAM ca ruditaM zrutvA, saMjJAmAsAdya cayapi / uccaiHsvareNa cakranda, brahmANDaM sphoTayanniva / / 498 / / ruditenA'sphuTad rAjJaH, zokagranthirmahAnapi / pAlIbandho mahAsrotoraMhaseva mahIyasA / / 499 / / surAsuramanuSyANAM, ruditai ruditaistataH / trailokye karuNarasa, ekacchatra ivA'bhavat / / 500 // tataH prabhRti loke'pi, dehinAM zokasambhave / rodanAdhvA pravavRte, zokazalyavizalyakaH / / 501 // naisargikamapi tyaktvA, dhairya bharatabhUpati ! / duHkhito vilalApaivaM, tirazco'pi hi duHkhayan / / 502 / / hA tAta! hA jagabdandho !, hA kRpArasasAgara! / ajJAniha bhavAraNye, tyaktavAnasi naH katham ? // 503 // amlAnakevalajJAnaprakAzena vinA tvayA / tamasIva Rte dIpaM, sthAsyAmo'tra kathaM bhave ? 504 / / chadmasthasyeva te maunaM, kimetat paramezvara ! ? | kuruSva dezanAM nA'nugRhNAsi kimamuMjanam ? // 505 / / * sahasrANi dazarSayaH / 1 mahApravAhavegena / 2 rodanamArgaH / nirvANam / / / 332 / / Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 333 // lokAgramathavA'yAsIbhagavan ! bhASasena yat / AbhASante duHkhitaM mAM, te'pi madvandhavo na kim ? // 506 // huM jJAtamathavA te hi, sadA svAmyanugAminaH / svAmino'nanugo nAsti, matkule mAM vinA'paraH // 507 // tAto jagattrayatrAtA, bAhubalyAdayo'nujAH / svasArau brAhmIsundayau~, puNDarIkAdayaH sutAH // 508 // zreyAMsAdyAzca naptAro, hatvA kairmadviSo'khilAn / yayurlokAgramadyA'pi, jIvAmi priyajIvitaH // 509 // zokAjjIvitanirviNNaM, mumUrSumiva cakriNam / dRSTvA bodhayitumiti, prArebhe pArkezAsanaH / / 510 // bharateza ! mahAsattva !, svAmyasau tAvadAvayoH / saMsArAmbhodhimatarat, tArayAmAsa cA'parAn // 511 / / etatkRtena tIrthena, tIrtheneve mahAnadIm / uttariSyanti saMsAra, ciraM saMsAriNo'pare // 512 // kRtakRtyaH svayaM hyeSa, bhagavAnaparAnapi / kRtakRtyAn janAn kartu, pUrvalakSamavAsthita / / 513 // anugRhyA'khilaM lokaM, sthAnaM tadapunarbhavam / AseduSo jagadbhA, rAjan ! kiM nAma zocasi ? // 514 // pretya yo yonilakSeSu, mahAduHkhaikavezmasu / anekazaH saJcarati, parAMsuH sa hi zocyate // 515 // tat kiM na lajjase zocana, prabhAvanyajaneSviva ? | zocituH zocanIyasya, cobhayorapi nocitam // 516 // ekadA'pi hi yo'zrauSIta, svAmino dharmadazanAma / na so'pi zokaharSAbhyAM, jIyate kiM punarbhavAn ? // 517 // mahAmbhodheriva kSobhaH, kampo merugireriva / udvarttanamivA'vanyAH, kulizasyeva kuNThatA // 518 // pIyUSasyeva vairesyamanuSNAMzorivoSNatA / asambhAvyaM mahInAtha !, tavedaM paridevanam / / 519 / / |yugmm|| 1 pautrAH / 2 karmazatrUn / 3 martumicchum / 4 indraH / 5 jalAvatAramArgeNa / 6 mokSasthAnam / 7 mRtvA / 8 mRtaH / 9 rasarAhityam / 10 candrasya / / 11 vilaapH| SHRISHRSHASSASSASSASSS bharatasya zokaH / // 333 // Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 334 // dhIro bhava dharAdhIza!, viddhayAtmAnaM yadIzituH / jagatrayaikadhIrasya, tanayastasya nanvasi // 520 // gotravRddheneva vRddhazravasaivaM prabodhitaH / Alalambe nRpo dhairya sahajaM zaityamambuvat / / 521 // atha svAmyaGgasaMskAropaskarAharaNe drutam / Adideza zunAsIrastridazAnAbhiyogikAn // 522 // tataH saGkrandanAdezAnnandanodyAnataH kSaNAt / gozIrSacandanedhAsi, samAninyurdivaukasaH // 523 // indrAdezAdathainyAM te, svAmidehasya hetave / vRttAmAracayAmAsuzcitAM gozIrSacandanaiH // 524 // kRte tathA maharSINAmikSvAkukulajanmanAm / dizi vyadhurdakSiNasyAM, tryamrAkArAM citAM surAH // 525 // anyeSAmanagArANAM, kRte ca tridivaukasaH / caturasrAM citAM cakruraparasyAM punardizi / / 526 // atha kSIrodapAthodheH, puSkarAvarttakairiva / devairAnAyayAmAsa, drutaM pAAsi vAsavaH / / 527 / / tena ca snapayAmAsa, payasA bhagavattanum / gozIrSacandanarasairvililepa ca vajrabhRt / / 528 // vAsavo vAsayAmAsa, vAsasA haMsalekSmaNA / tatastad devadUSyeNa, zarIraM paramezituH // 529 // sarvato bhUSayAmAsa, divyairmANikyabhUSaNaiH / parameSThizarIraM tat, triviSTapasadagraNIH // 530 // anye tu devA anyeSAM, munInAmapi tatkSaNam / indravad vidadhurbhaktyA, tat sarvaM snapanAdikam // 531 // jagattrayyA ratnasAraiH, pRthak pRthagivA''hataiH / sahasravAhyAH zibikAstisrazcakrurdivaukasaH // 532 // praNamya caraNau bharturvapuzcA''ropya mUrdhani / zibikAyAM nicikSepa, svayameva purandaraH // 533 // vapUMSIkSvAkuvaMzyAnAmaparasyAM divaukasaH / zibikAyAM zivapadAtithInAM paricikSipuH // 534 // zrIRSabha| jina| nirvANamahotsavaH / // 334 // 1 indreNa / 2 indrAdezAt / 3 pUrvadizi / * lajanminAm / 4 jalAni / 5 haMsacijhena / 6 indraH / Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 335 // zibikAyAM tRtIyasyAmanyeSAmanagAriNAm / nidadhurvibudhAH kAyAn, nijeSvAropya mUrdhasu / / 535 // atha tAM svAmizibikAmuddadhAra svayaM hariH / munInAmapareSAM tu, zibike apare surAH / / 536 // apsaraHsu dadAnAsu, tAlarAsakamekataH / kurvANAsu ca saGgItaM, madhuradhvAnamanyataH / / 537 // puraHpuro dhUpaghaTIrdhArayatsu suparvasu / dhUpadhUmacchalAd bASpaM, vamantIriva zokataH / / 538 / / kSipatsu puSpadAmAni, zibikopari keSucit / zeSAhetozca tAnyevopAdadAneSu keSucit // 539 // devadUSyaistoraNAni, puraHkurvatsu keSucit / dadatsu keSucid yakSakardamaiH sekamagrataH // 540 / / keSucid viluThatsvagre, yantrabhraSTAzmagolavat / dhAvatsu pRSThato'nyeSu, mohacUrNAhateSviva / / 541 // uccaiH zabdAyamAneSu, nAtha ! nAtheti keSucit / mandabhAgyA hatAH smaH svamiti nindatsu keSucit / / 542 // zikSA no dehi nAtheti, muhurnAthatsu keSucit / ko dharmasaMzayaM chetsyatyevaM jalpatsu keSucit / / 543 / / vayaM yAmo'ndhavat kveti, sAnuzayeSu keSucit / dadAtu bhU! vivaramityAkAGkSatsu keSucit / / 544 / / vAdyamAneSu tUryeSu, tAM svAmizibikAM hariH / upacityaM ninAyA'nye, ninyuzca zibike surAH / / 545 / / ||nvbhiH kulakam / / prAcInabarhiH prAcInacitAyAM svAminastanum / zanakaiH sthApayAmAsa, svaputra iva kRtyavit // 546 // cityAyAM dAkSiNAtyAyAmikSvAkukulajanmanAm / vapUMSi sthApayanti sma, sanAbhaya ivA'marAH / / 547 / / anyeSAmanagArANAM, zarIrANyapare surAH / pratIcInacitAyAM tu, samIcInavido nyadhuH / / 548 // 1 sAdhunAm / 2 deveSu / 3 yAcamAneSu / 4 indraH / 5 sahodarAH / ARRRRRRRRRRRRRRRRR zrIRSabhajina| nirvANamahotsavaH / // 335 / / Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 336 // zrIRSabha atha gotrabhidAdezAnnAkino'mikumArakAH / citAsu tAsu tatkAlamagmikAyAn vicakrire / / 549 / / zakrAjJayA vicakruzca, vAyUna vAyukumArakAH / abhito jvAlayAmAsurvahnimahnAya te tataH / / 550 // citAsvindrAjJayA devAH, karpUrAdIni bhArazaH / nidadhuH kumbhazazcA'pi, sapauSi ca madhUni ca / / 551 / / || muktvA'sthi dhAtavo yAvad, dagdhAstAvaccitAnalam / vyadhyApayan surAH kSIrAmbhobhirmeghakumArakA. // 552 // pratimAvat pUjayituM, svavimAne purandaraH / agrahIduparitanI, daMSTrAM vAmetarAM prabhoH / / 553 / / IzAno'pyuparitanI, taiMSTrAM dakSiNetarAm / adhastanI dakSiNAM tu, camarendra upAdade // 554 / / balirvAmAmadhodaMSTrAM, jagrAhA'nye tu vAsavAH / zeSadantAn nAkino'nye, jagRhuH kIkasAni tu // 555 // mArgantaH zrAvakA devairdattakuNDatrayAmayaH / tataH prabhRtyabhUvaMste, brAGkhaNA agnihotriNaH / / 556 / / te hi svAmicitAvahni, gRhe nityamapUjayan / rakSanti sma ca nirvAtaM, lakSadIpamivezvarAH // 557 / / ikSvAkuvaMzyazeSAnagArANAM te citAnalau / nirvANau jIvayanti sma, svAmicityAkRzAnunA / / 558 // ikSvAkUNAM maharSINAmapi cityAkRzAnunA / anyAnagAricityAni, te nirvANamabodhayan / / 559 / / anyAnagAricityAniM, cityAgnyoranyayoH punaH / na hi saGkramayanti sma, dvijeSvadyA'pyasau vidhiH // 560 // kecit tu labdhabhasmAno, bhaktyA bhasma vavandire / tataH prabhRti jAtAca, tApasA bhasmabhUSaNAH / / 561 // citAsthAnatraye devA, ratnastUpatrayaM tataH / aSTApadagirenavyaM, zRGgatrayamiva vyadhuH / / 562 // tato nandIzvaradvIpe, zAzvatapratimotsavam / kurvANAste tu gIrvANAH, sendrAH svaM svaM padaM yayuH // 563 / / 1 indrAdezAt / 2 zIghram / 3 ghRtAni / 4 asthIni / 5 agminA / 6 devAH / jina nirvANamahotsavaH / / / 336 // Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM parva triSaSTizalAkApuruSacarite SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 337 // indrAH svasvavimAneSu, sudharmAyAM ca parSadi / adhimANavakastambha, vRttavajrasamudgake / / 564 / / nyavezayan svAmidaMSTrA, Anarcuzca nirantaram / tAsAM prabhAvAt teSAM ca, sadA vijayamaGgale / / 565 // bharatastatra ca svAmisaMskArAsannabhUtale / prAsAdaM yojanAyAma, trigavyUtasamucchrayam / / 566 / / nAmataH siMhaniSadyA, padyAM nirvANavezmanaH / uccairvarddhakiratnena, ratnAzmabhirakArayat / / 567 / / tasya dvArANi catvAri, sphaTikAzmamayAni ca / ramyANi svAmisamavasaraNasyeva jajJire / / 568 // pratidvAramubhayato, babhUvustatra SoDaza / ralacandanakalasAH, kozA iva zivazriyAm / / 569 / / dvAre dvAre ratnamayAstorajAH SoDazA'bhavan / sAkSAdiva samudbhUtAH, paritaH puNyavallayaH / / 570 / / dvAre dvAre ratnamayAstoraNAH SoDazA'bhavan / prAsAdadvAravinyastaprazastilipisannibhAH / / 571 // dvAreSu teSu cA'bhUvan, vizAlA mukhamaNDapAH / dikpAlAnAM caturNAmapyAhRtA iva parSadaH / / 572 / / teSAM caturNAM ca mukhamaNDapAnAM puro'bhavan / zrIvallInAM maNDapAntaH prekSAsadanamaNDapAH / / 573 // teSAM prekSAmaNDapAnAM, madhyabhAgeSu jajJire / akSavATA vajramayAH sUryabimbopahAsinaH / / 574 / / akSavATe'kSavATe ca, madhyabhAge manoharam / ratnasiMhAsanamabhUnmadhye'bjamiva karNikA / / 575 // pratiprekSAmaNDapAgraM, babhUva maNipIThikA / caityastUpAstadupari, cA'bhavan ratnazAlinaH / / 576 // teSAM ca caityastUpAnAM, purato dyotitAmbarA / pratyekaM ca pratidizaM, mahatI maNipIThikA / / 577 // pratyekaM tadupariSTAt, paJcadhanvazatapramAH / caityastUpasanmukhInAH, sarvAGgaM ratnanirmitAH / / 578 // RSabhA varddhamAnA ca, tatazcandrAnanA'pi ca |vaarissenneti paryaGkAsanAsInA manoharAH / / 579 // aSyapadopari bharatakAritaH sihaniSadyAjinaprAsAdaH / // 337 / / Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathama parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 338 // zAzvatyaH pratimA jainyo, netrakairavacandrikAH / nandIzvaramahAdvIpacaityamadhya ivA'bhavan / 580 // teSAM ca caityastUpAnAM, pratyeka purato'bhavat / anarthyamANikyamayI, vizAlA cArupIThikA / / 581 // pIThikAnAM purastAsAM, pratyekaM caityapAdapAH / caityadrUNAM purasteSAM, pratyeka maNipIThikAH / / 582 / / uparIndradhvajastAsAM, pratyekamapi cA'bhavat / jayastambho dizi dizi, dharmeNevA'dhiropitaH / / 583 // indradhvajAnAM ca puraH, pratyekamapi cA'bhavat / nAmnA nandA puSkariNI, trisopAnA satoraNA / / 584 // svacchazItajalApUrNA, vicitrAmbhojazAlinI / manoharA dadhimukhAdhArapuSkariNInibhA / / 585 // AsIt siMhaniSadyAyA, mahAcaityasya tasya tu / madhyabhAge sumahati, mahatI maNipIThikA // 586 // tasyAzcopari samavasaraNasyeva madhyataH / citraratnamayo devacchankaH samajAyata / / 587 // nAnAvA~zukamaya, ullocastaduparyabhUt / udbhAvayannakAle'pi, sandhyAbhrapaTalazriyam / / 588 // ullocasyA'ntare pArzvatazca vajramayAGkuzAH / AsannullocazobhA tu, tathA'pyAsInnirAzA / / 589 / / sudhAdhAropamA hArA, akuzeSvavalambitAH / kumbhameyairAmalakasthUlairmuktAphalaiH kRtAH / / 590 // hAraprAnteSu cA'bhUvan, vimalA maNimAlikAH / trailokyamaNikhAnI nAmAhRtA iva varNikAH / / 591 // prAnteSu maNimAlAnAmamalA vajramAlikAH / AlikA iva bhAdobhirAliGgantyaH parasparam // 592 / / tadbhittiSu gavAkSAzcA'bhavaMzcitramaNImayAH / svaprabhApaTalaititiraskariNikA iva / / 593 // dahyamAnAgarudhUmastomAsteSu cakAzire / girestasya navodbhUtanIlacUlAbhramapradAH / / 594 // 1 netrakumudajyotsnAH / 2 Amalakaphalavat sthUlaiH / 3 sakhyaH / 4 kAntibhujaiH / 5 jAtajavanikAH / | aSTApadopari bharatakAritaH siMhaniSadyAjinaprAsAda / / / 338 // Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH / / 339 / / zrIRSabhasvAmicaritam / devacchande'bhavan ratnapratimAstatra nirmalAH / RSabhasvAmimukhyAnAM, caturviMzatirarhatAm / / 595 / / pratimAH svasvasaMsthAnamAnavarNadharAstu tAH / sAkSAdiva svAmino'bhAn, zailezIdhyAnavartinaH // 596 // tatra SoDaza sauvaryo, rAjAvatakRte ubhe / dve sphATikyau dve vaiDUryamayyau zoNAzmaje ubhe / / 597 / / tAsAM cA'rhatyatimAnAM, sarvAsAmapi jajJire / lohitAkSapratisekA, aGkaratnamayA nakhAH / / 598 / / nAbhIkezAntabhUjihvAtAluzrIvatsacUcukam / talAni hastapAdasya, tApanIyAni jajJire / / 599 / / pakSmANi tArAH zmazrUNi, dhruvo romANi mUrddhajAH / riSTaratnamayAnyAsan, vaidrumA dantavAsasaH / / 600 / / intAzca sphaTikamayAH, zIrSaghaTyastu vajrajAH / nAsAzcA'ntarlohitAkSapratisekAH suvarNajAH / / 601 // lohitAkSapratisekaprAntA aGkakRtA dRzaH / ityanekamaNImayyaH, pratimAstAzcakAzire / / 602 / / tAsAM ca pRSThe pratyekamekaikA ratnanirmitA / chatradhArapratimA ca, yathAvanmAnazAlinI / / 603 / / muktApravAlajAlADhUM, sakuraNTakadAmakam / zvetAtapatraM sphaTikamaNidaNDaM dadhatyabhUt // 604 // ||yugmm / / pratyekaM pArzvayostAsAmutkSiptamaNicAmare / cAmaradhArapratime, ratnamayyau babhUvatuH / / 605 / / naugayakSabhUtakuNDadhArANAM pratime ubhe / pratyekamagre bhagavatpratimAnAM babhUvatuH / / 606 / / tAH kRtAJjalayo ratnamayyaH sarvAGgamujjvalAH / niSedivAMsaH pratyakSA, iva nAgAdayo babhuH / / 607 / / devacchande ratnaghaNTAzcaturvizatirujjvalAH / saGkSiptAdityabimbAbhAstathA mANikyadarpaNAH / / 608 / / sthAnasthadIpikA haimnyastathA ratnakaraNDakAH / puSpacaGgerikAzcaGgAH, saridAvarttavartulAH // 609 // 1 rAjAvartAkhyaralavizeSakRte / 2 lohitAkSamaNirasacchaTAH / 3 aGkAkhyaratnavizeSamayAH / 4 stanAgrabhAgaH / 5 sauvarNAni / 6 riSyakhyaratnavizeSamayAni / 7 oSThAH / 8 dve nAgapratime, dve yakSapratime, dve bhUtapratime, dve kaDadhArapratime ca / | aSTApadopari bharatakAritaH siMhaniSadyAjinaprAsAdaH / // 339 / / Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 340 // lomahastapaTalyo'tha, vibhUSaNakaraNDakAH / haimAni dhUpadahanakAni cA''rAtrikANi ca / / 610 // ratnamaGgaladIpAzca, ratnabhRGgArakA api / sphArANi ratnasthAlAni, tApanIyAH patadgrahAH / / 611 // ratnacandanakalasA, ratnasiMhAsanAni ca / ratnamayyo'STamaGgalya, haimAzcotpalahastakAH / / 612 / / dhUpabhANDAni haimAni, haimAzcotpalahastakAH / puro babhUvuzca caturviMzataH zrImadarhatAm / / 613 / / iti nAnAratnamaya, trailokye'pyatisundaram / mUrtena dharmeNevendukAntavapreNa zobhitam / / 614 / / IhAmRgokSa-makara-turaGga-nara-kinnaraiH / vihaGga-vAlaka-ruru-zarabhaizcamarairdvipaiH / / 615 // vanalatA'bjalatAbhirvicitrAdbhutabhagikam / bahudrumamivodyAnaM, ratnastambhasamAkulam / / 616 / / vyomagaGgormibhiriva, patAkAbhirmanoramam / unnatairdanturamiva, dhvajadaNDaizca kAJcanaiH // 617 // dhvajasthakiGkiNIkvANaiH, prasaradbhirnirantaraiH / khecarastraiNarasanAdAmadhvaniviDambakam / / 618 // upari bhrAjamAnaM ca, vizAladyutizAlinA / padmarAgAzmakumbhena, mANikyenA'GgulIyavat / / 619 // kvacit pallavitamiva, saMvarmitamiva kvacit / kvacit romAJcitamiva, kvacillisamivA'zubhiH / / 620 / / gozIrSacandanarasamayasthAsakalAJchitam / atisuzliSTasandhitvAdekagrAvNeva nirmitam / / 621 / / mANikyazAlabhaJjIbhizceSTavaicitryacArubhiH / adhiSThitanitambaM cA'psarobhirmeruzailavat / / 622 / / dvAradezamubhayato, liptAbhyAM candanadravaiH / kumbhAbhyAM puNDarIkAbhyAM, sthalajAbhyAmivA'Gkitam / / 623 / / dhUpitairdAmabhI ramyaM, tiryagbaddhAvalambitaiH / kusumaiH paJcavarNaizca, racitaprakaraM tale / / 624 // 1 cAmarasamUhAH / 2 pAtrANi / 3 vRkaH / 4 mRgavizeSaH / 5 adhapadaH / aSTapadopari bharatakAritaH | siMhaniSadyAjinaprAsAdaH / / / 340 / / Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH |zrIRSabhasvAmicaritam / // 341 // karpUrAgarukastUrIdhUpadhUmaizca santataiH / kAlindyeva kalindAdri, plAvyamAnamaharnizam // 625 / / apsarogaNasaGkIrNa, dyoH pAlakamivA''gatam / vaitATyamekhalAkhaNDamiva vidyAdharIvRttam / / 626 / / agrataH pArzvataH pazcAccArubhizcaityapAdapaiH / mANikyapIThikAbhizca, bhUSaNairiva bhUSitam / / 627 // aSTApadAdrermUrdhanyamiva mANikyabhUSaNam / nandIzvarAdicaityAnAM, sparddhayevA'tipAvanam / / 628 // taccaityaM bharatasyA''jJAtulyakAlaM kalAvidA / tena varddhakiratnena, vyadhIyata yathAvidhi / / 629 / / ||ssoddshbhiH kulakam / / tatraiva kArayAmAsa, divyaratnazilAmayIH / bhrAtRNAM, navanavateH, pratimA bharatezvaraH / / 630 // zuzrUSamANAM pratimAmAtmano'pi mahIpatiH / kArayAmAsa tatraiva, sa hi bhakteratRptikaH / / 631 / / caityAd bahirbhagavataH, stUpamekamakArayat / bhrAtRRNAM zatamekonaM, stUpAMzca bharatezvaraH / / 632 // atra mA''zAtanAM kAryurgamanAgamanainarAH / ityAkArSId yantramayAn, lauhAnArakSakAn nRpaH // 633 // aarksspurussailohairyntraayuktaishc tairabhUt / nRNAmagamyaM sthAnaM tanmAd bahiriva sthitam / / 634 / / daNDaratnena ratnezo, dantAMzciccheda tatra ca / RjUccastambhavat so'diranArohyastato'bhavat // 635 // nRpo nRbhiralacyAni, yojanAntaritAni ca / padAni mekhalArUpANyau taM parito vyadhAt / / 636 / / tataH prabhRti zailo'sau, nAmnA'STApada ityabhUt / loke harAdriH kailAsaH, sphaTikAdrizca kIrtyate / / 637 / / iti caityaM vinirmApya, pratiSThApya ca cakrabhRt / zvetAMzukadharastatra'vizanmegha ivoDupaH / / 638 / / 1 yamunayA / 2 AjJAsamanantaram / 3 cakrI / 4 zazI / aSTApadopari bharatakAritaH | siMhaniSadyAjinaprAsAdaH / / / 341 / / Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 342 // kRtvA pradakSiNAM tatra, pratimAstAH sugandhibhiH / udakaiH snapayAmAsa, bhUpatiH saparicchadaH / / 639 / / mamArja devadUSyaizca, bharataH parito'pi tAH / ratnAdarza ivA'bhUvaMstAstatazcA'dhikojjvalAH // 640 / / gozIrSacandanarasairvililepa nRpo'tha tAH / sugandhistyAnatAM prAptairyotsnApurairivA'malaiH / / 641 / / tAH kSamApatirAnarca, vicitrai ratnabhUSaNaiH / divyadAmabhiruddAmairdevadUSyAMzukairapi / / 642 // dadAha vAdayan ghaNTAM, dhUpaM tadbhUmavartibhiH / kurvan caityAntaraM nIlavallarIbhirivA'kittam / / 643 // tatazcottArayAmAsa, karpUrArAtrikaM nRpaH / saMsArazItabhItAnAmagnikuNDamiva jvalat / / 644 / / RSabhasvAmino natvA, pratimAM bharatezvaraH / AkrAntaH zokabhaktibhyAM, stotuM prastutavAniti / / 645 / / kalyANaiH paJcabhirdattasukhAya zvebhriNAmapi / jagatsukhAkara ! namastubhyaM trijagadIzvara ! / / 646 / / svAmin ! virvajanInena, tvayA viharatA'nvaham / raviNevA'nugRhItaM, carAcaramidaM jagat // 647 / / apyAryANAmanAryANAM, prItaye vyaharazciram / gatiH paropakArAya,bhavataH pavanasya ca / / 648 // upakartumihA'nyeSAM, vyahArSIbhagavaMzciram / muktau kasyopakArAya, gato'si paramezvara! ? // 649 // lokAgramadya lokAgraM, bhavatA yadadhiSThitam / martyaloko'yamadyaiva, martyalokastvayojjhitaH // 650 // adyA'pi sAkSAt tvamasi, teSAM bhavyazarIriNAm / vizvAnugrahakariNI, dezanAM ye smaranti te // 651 / / rUpasthamapi ye dhyAnaM, tvayi nAtha ! prayuJjate / prabho! pratyekSamevA'si, teSAmapi mahAtmanAm / / 652 / / 1 sugandhighanatAm / 2 caityamadhyam / 3 nArakANAm / 4 vizvahitakArakeNa / 5 mokSam / 6 sarvalokottaram / 7 manuSyalokaH / 8 maraNocitalokaH / aSTApadaprAsAdAntaHsthitAnAM jinAnAM stutayaH / // 342 // Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkA puruSacarite / / 343 // yathA saMsAramatyAkSIrazeSaM paramezvara ! / nirmamo'pi tathA jAtu, mA tyAkSIrmAnasaM mama / / 653 / / AdinAthamiti stutvA, jinendrAnaparAnapi / natvA natveti pratyekamupa zlokayati sma saH / / 654 / / jayA'jita ! jagannAtha ! kaSAyaviSayAjita ! / vijayAkukSimANikya !, jitazatrunRpAtmaja ! // 655 / / jitArino ! zrIsenAkukSisambhava ! sambhava ! / bhavavyomAtikramaNaprabhAkara ! namo'stu te / / 656 / / siddhArthApUrvadiksUrya !, saMvarAnvayamaNDana ! / vizvAbhinandana ! vibho'bhinandana ! punIhi naH / / 657 // bhagavan ! maGgalAdevImeghamAlaikamauktika ! / meghAnvayAvanImegha !, sumate ! bhavate namaH / / 658 / / svAmin ! dharadharAdhIzasaritpatinizAkara ! / susImAjAhnavIpadma !, padmaprabha ! namo'stu te / / 659 / / zrIsupArzvaprabho ! pRthvImalayAvanicandana ! / zrIpratiSThakulagRhapratiSThAstambha ! pAhi mAm / / 660 / mahasenAnvayanabhazcandra ! candraprabha ! prabho ! / bhagavan ! lakSmaNAkukSisarasIhaMsa ! rakSa naH / / 661 / / zrIrAmAnandanArAmamahIkalpamahIruha ! / sugrIvasUno ! suvidhe!, vidhehi zivamAzu naH / / 662 // nandAdevIhRdAnanda !, svAmin ! dRDharathAtmaja ! / jagadAhlAdazItAMzo !, zrIzItala ! mude bhava // 663 / / zrIviSNudevItanaya !, viSNurADvaMzamauktika ! / niHzreyasazrIramaNa !, zreyAMsa ! zreyase bhava / / 664 / / jayAvidUrabhUratna !, vasupUjyanRpAtmaja ! / vAsupUjya ! jagatpUjya !, vizrANaya zivazriyam / / 665 / / zyAmAzamIzamIgarbha !, kRtavarmanRpAtmaja ! / bhagavan ! vimalasvAmin !, vimalIkuru me manaH / / 666 / / zrIsiMhasena bhUpAla kulamaGgaladIpaka ! / suyazaH svAminIsUno'nantA'nantaM sukhaM tanu / / 667 / / suvratAprAggiritaTIbhAno ! bhAnunRpAtmaja ! / zrIdharmanAtha ! bhagavan !, dhehi dharme dhiyaM mama // 668 // prathamaM parva SaSThaH sargaH | zrIRSabhasvAmicaritam / aSTApadaprAsA dAntaH sthitAnAM jinAnAM stutayaH / / / 343 / / Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 344 // vizvasenakulottaMsA'cirAdevItanUdbhava! / zrIzAntinAtha ! bhagavan !, bhava naH karmazAntaye / / 669 / / sUrAnvayaviyatsUra!, zrIrAjJIkukSisambhava ! / kunthunAtha ! jagannAtha !, jayonmathitamanmatha ! / / 670 // devIzaracchrIkumuda !, sudarzananRpAtmaja ! / aranAtha ! vitara me, bhavottaraNavaibhavam / / 671 / / kumbhAmbhodhisudhAkumbha !, prabhAvatyaGgasambhava ! / karmakSayamahAmalla !, mallinAtha ! zivaM diza / / 672 / / sumitrahimavatpadmahUda ! padmAvatIsuta ! / munisuvratatIrtheza !, namaste paramezvara ! / / 673 / / vaprAvajrAkaramahIvajra ! zrIvijayAtmaja! / jagannamasyapAdAbja!, namastubhyaM namiprabho ! / / 674 / / zivagAmin ! zivAsUno !, samudrAnandacandramaH ! / ariSTaneme ! bhagavan !, namaH kAruNikAya te // 675 // 2 azvasenAvanIpAlakulacUlAmaNe ! prabho ! / vAmAsUno ! namastubhyaM, zrImatpArzvajinezvara ! / / 676 / / siddhisamprAptisiddhArtha !, siddhArthanRpanandana! / trizalAhRdayAzvAsa !, zrIvIra ! bhavate namaH / / 677 // // 2 iti stutvA namaskRtya, sarvAn pratyekamarhataH / caityAt siMhaniSadyAyA, niryayau bharatezvaraH // 678 // vilokayan valadgrIvaM, taccaityaM priyamitravat / uttatArA'STApadAdrerbharataH saparicchadaH / / 679 / / prAgvilagnamanA lagnavastrAJcala ivA'calat / mandaM mandaM pratyayodhyamayodhyAdhipatistataH / / 680 // sainyodbhUtai rajaHpUraiH, zokapUrairivA''kulAH / dizo'pi kurvan zokAtastAM purI prApa bhUpatiH / / 681 / / tadduHkhaduHkhitairbADhaM, sodarairiva nAgaraiH / sAsradRgbhirdazyamAno, vinItAM prAvizannRpaH / / 682 / / smAraM smAraM svAmipAdAn, vRthzeSa ivA'mbudaH / so'srAmbuvipruSo varSan, svaM viveza nivezanam / / 683 / / 1 sUravaMzagaganasUrya / 2 devIzaralakSmIkumuda ! / 3 sumitrahimAcalapadmanada ! | 4 azrujalabindUn / bharatasya svagRhe gamanaM, zokApanodazca / // 344 / / Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 345 / / tiSThan gacchan svapana jAgrad, bahirmadhye divA nizi / dadhyau sa prabhumevArtha, hatArtha iva taddhanaH / / 684 / / apyanyahetunA''yAtAnaSTApadatalAnnarAn / prabhuM prathayataH pUrvaM, sa pUrvavadamanyata / / 685 / / Adau pazuvadajJAnaM, vyavahAranaye janam / imaM pravarttayAmAsa, gRhavAsasthito'pi yaH // 686 // AttadIkSazca bhagavAnacirotpannakevalaH / uddidhIrSurbhavAmbhodherdharme prAvarttayajjagat / / 687 // kRtakRtyaH svayaM kRtvA, kRtakRtyAn janAnapi / yaH padaM paramaM prApa, taM kathaM nAma zocasi ? / / 688 // zokAkulaH kulAmAtyaiH, kathaJcidapi bodhitaH / zanakai rAjakAryeSu, prAvarttata mahIpatiH / / 689 // ||cturbhiH kalApakam / / zanaiH zanaiH zokamukto, rAhumukta ivoDupaH / bahirvihArabhUmiSu, vicacAra narezvaraH / / 690 // svAmipAdAnasau smRtvA, gajo vindhyasthalImiva / viSadannetyA''ptajanaiH, sadA''sannairvyanodyata / / 691 // parivArAnurodhena, kadA'pyArAmavIthiSu / vinodotpattibhUmiSu, jagAma jagatIpatiH / / 692 / / strIrAjyenevA''gatena, samaM straiNena tatra ca / latAmaNDapazayyAsu, reme ramyAsu bhUpatiH / / 693 // kusumAharaNAM vidyAdharANAmiva tatra saH / kusumAvacayakrIDAM, yUnAmaikSiSTa kautukAt / / 694 / / grathitvA puSpanepathyaM, varavAmadhruvaH svayam / prasUnadhanvanaH pUjAmiva tasyopaninyire / / 695 // sarvAGgapuSpAbharaNAzcikrIDustatpuro'GganAH / Rtuzriya ivA'saGkhyIbhUtAstaM samupAsitum // 696 / / rarAja rAjarAjo'pi, sarvataH puSpabhUSaNaH / tAsAmRtudevatAnAmivaikamadhidaivatam / / 697 // 1 kRpaNaH / 2 uddhartumicchuH / 3 Agatya / 4 strIsamUhena / 5 kAmadevasya / bharatasya bhogAH / // 345 / / Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite / / 346 / / kadAcit krIDituM krIDAdIrghikAM savadhUjanaH / rAjahaMsa iva svairaM prayayau bharatezvaraH / / 698 / / tatra cakre jalakrIDAM, vAmanetrAbhirArSabhiH / kareNukAbhiH sahito, revAyAmiva kuJjaraH / / 699 / / AliGgantyaH kSaNaM kaNThe, kSaNaM doSNoH kSaNaM hRdi / tamApetuH payovIcyo, vAmAkSIzikSitA iva / / 700 / / avataMsIkRtAmbhojazcalanmauktikakuNDalaH / bharato varuNaH sAkSAdivA'lakSyata vAriNi / / 701 / / lIlAvilAsasAmrAjyanivezAyeva bhUpatiH / ahaMpUrvikayA strIbhirabhyaSicyata vAribhiH / / 702 / / apsarobhiriva jaladevatAbhirivA'bhitaH / jalakeliprasaktAbhI, reme tAbhirmahIpatiH / / 703 / / svapratisparddhinAM vArijanmanAmiva darzanAt / vAribhistAmratAmApuH, kuraGgakadRzAM dRza: / / 704 // aGganAnAmaGgarAgairaGgAd vigalitairghanaiH / ApaH sakardamA yakSakardamatvaM prapedire / / 705 / / saGgItakaM kArayituM, kadAcidapi zakravat / vilAsamaNDapAsthAnamAtasthau pRthivIpatiH / / 706 // OMkAramiva mantrANAmAdyaM saGgItakarmaNAm / susvaraM pUrayAmAsurveNuM vaiNavikottamAH // 707 // puSpAdibhiH zrutisukhairvyaktairvyaJjanadhAtubhiH / vaiNikA vAdayAmAsurvINA ekAdazA'pi tAH // 708 // tattatkavitvAnugataM, nAmnA prastArasundaram / raGgAcAryA dadhustAlaM, nRttAbhinayamAtaram / / 709 // priyamitravadanyo'nyamanujjhanto manAgapi / mArdaGgikAH pANavikAH, svaM svaM vAdyamavAdayan // 710 // jAtirAgAn navanavAn, svaragItimanoramAn / gAyanAzca jagurhAhAhUhvahaGkArahAriNaH / / 711 / / 1 narmadAyAm / 2 bhujayoH / 3 jaladevaH / 4 kamalAnAm / nAnApra / 5 sUtradhArAH / 6 mRdaGgacAdakAH / 7 paNavavAdakAH / 464 prathamaM parva SaSThaH bhargaH zrIRSabhasvAmicaritam / bharatasya bhogAH / / / 346 / / Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite | prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 347 / / citrIyamANAzcitraizcA'GgahAraiH karaNairapi / nartakyo nanRtustAra, lAsyatANDavapaNDitAH / / 712 / / prekSAJcakre prekSaNIyAnItyavighnaM mahIpatiH / yatra tatra prasaktAnAM, prabhUNAM ko hi bAdhakaH ? // 713 // sAMsArikasukhAnyevaM, bhuAno bharatezvaraH / svAmimokSadinAt pUrvalakSAH paJcAtyavAhayat / / 714 / / aparedhuH kRtasnAnaH, praklRptabalikarmakaH / devadUSyAMzukonmRTazarIraH sragvikuntalaH / / 715 // gozIrSacandanakRtasarvAGgINavilepanaH / sarvAGganihitAnaya'divyaratnavibhUSaNaH / / 716 // so'ntaHpuraniketAntarvarastrIparivAritaH / vetriNyA darzyamAnAdhvA, ratnAdarzagRhaM yayau / / 717 // ||tribhirvishesskm / / pratibimbitamatyacche, gaganasphaTikopame / yathApramANaM sarvAGga, rUpaM tatra hiMdRzyate / / 718 / / tatra ca prekSamANasya, svaM vapurbharatezituH / aGgulyA ekatamasyA, nipapAtA'GgulIyakam / / 719 // tadaGgulyA galitamapyaGgulIyaM mahIpatiH / nA'jJAsId barhiNo barhabhArAd berhamivaikakam / / 720 // vapuH pazyan krameNekSAJcakre tAM cayanUmikAm / aGgulI galitajyotsnA, divA zazikalAmiva // 721 // aho ! vizobhA kimasAvajulIti vicintayan / dadarza patitaM bhUmAvaGgalIyaM narezvaraH / / 722 / / kimanyAnyapi vizobhAnyaGgAnyAbharaNairvinA ? / iti moktuM sa Arebhe, bhUSaNAnyaparANyapi / / 723 // AdAvuttArayAmAsa, mANikyamukuTaM nRpaH / taddhInaM ca ziro'pazyaccyutaratnAmivormikAm / / 724 / / mANikyakuNDale projjhya, taddhInau ca dadarza saH / karNapAzAvanandU, pUrvAparadizAviva / / 725 // * snigdhakuntalaH / + hyadRzyata / bharatazvaraH / 1 mayUrasya / 2 piccham / 3 sUryacandrahita / bharatasya ranAdarzagRhAntaH kevalotpattiH / // 347 // Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 348 / / graiveyakamahAsIcca, grIvAM tadrahitAmatha / nRpo dadarza niHzrIkAM, nimnegAmiva nirjalAm / / 726 / / hAramuttArayAmAsA''lokayAmAsa ca kSaNAt / vakSaHsthalaM tadvihInaM, vyomeva gatatArakam / / 727 / / keyUre cA'mucad bAhU, tanmuktau ca dadarza saH / udveSTitArddhalatikApAzau sAladrumAviva / / 728 / / kaGkaNau cA'tyajat pANimUle tAbhyAM ca varjite / nirAbhalasArakAgraprAsAdavadudaikSata / / 729 / / anyAnyapyaGgulIyAni, tatyAjA''lokayacca saH / taddhInA aGgulIbhraSTamaNIH phaNiphaNA iva // 730 / / tatyAja pAdakaTakau, dadarzA'GgrI tadujjhitau / galitasvarNavalayau, rAjebhadazanAviva / / 731 // iti krameNa bharatastyaktasarvAGgabhUSaNam / svamapazyat gatazrIkaM, zIrNaparNamiva drumam / / 732 / / acintayacca dhigaho!, vapuSo bhUSaNAdibhiH / zrIrAhAyaiva kuMDyasya, pustAdyairiva karmabhiH / / 733 // antaHklinnasya viSThAdyairmalaiH srotobhavairbahiH / cintyamAnaM zarIrasya, kimapyasya na zobhanam // 734 // idaM zarIraM karpUrakastUrIprabhRtInyapi / dUSayatyeva pAthodapAthAMsyUrabhUriva / / 735 / / virajya viSayebhyo yaistepe mokSaphalaM tapaH / taireva phalametasya, jagRhe tattvavedibhiH / / 736 / / iti cintayataH samyagapUrvakaraNakramAt / kSapakazreNyArUDhasya, zukladhyAnamupeyuSaH / / 737 // ghAtikarmakSayAdAvirAsIt tasyA'tha kevalam / sUryaprakAzo jImUtapaTalApagamAdiva // 738 / / sahasA''sanakampo'bhUt, tadAnIM ca divaspateH / mahadbhyo mahatAmRddhimapi zaMsantyacetanAH / / 739 / / bhaktyA tamabhyagAccendro, bhaktA hi pratipattidAH / svAmivata svAmiputre'pi, kiM punaH prAptakevale ? |740 // 1 grIvAbhUSaNam / 2 nadIm / * cA'mucat / 3 bhitteH / 4 lepyakarmAdyaiH / 5 kSArabhUmiH + tamanvagA bharatasya ratnAdarzagRhAntaH kevalotpattiH / / / 348 / / Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / // 349 // bharatasya nirvANam / zakro'bhyadhAd dravyaliGgaM, pratipadyasva kevalin ! / yathA vande vidadhe ca, tava niSkramaNotsavam // 741 / / | tatazca bAhubalivad, vidadhe bharatezvaraH / pravrajyAlakSaNaM kezotpATanaM paJcamuSTikam // 742 // upanItaM yathA sannihitadevatayA tataH / rajoharaNamukhyopakaraNaM parato'grahIt / / 743 // vavande devarAjena, tatazca bharatezvaraH / na jAtu vandyate prAptakevalo'pi hyadIkSitaH / / 744 / / rAjJAM dazasahasrAzca, prAvrajannArSabhi zritAH / tAdRzasvAmisevA hi, paratrA'pi sukhAkarI / / 745 // atha vizvambharAbhAraM, soDhurbharatajanmanaH / rAjyAbhiSekamakarodAdityayazaso hariH / / 746 / / Arabhya kevalotpatterRSabhasvAmivat tataH / grAmAkarapurAraNyagiridroNamukhAdiSu / / 747 // dharmadezanayA bhavyAn, dehabhAjaH prabodhayan / pUrvalakSaM vijahAra, bharataH saparicchadaH / / 748 // aSTApadagirau gatvA, tatazca bharatezvaraH / cakre caturvidhAhArapratyAkhyAnaM yathAvidhi / / 749 / / athaikamAsaparyante, candra zraveNaRkSage / siddhAnantacatuSko'sau, siddhikSetramupAyayau // 750 / / evaM ca bharataH pUrvalakSANAM saptasaptatim / kumArabhAve'gamayat, prabhau zAsati medinIm / / 751 // ekaM mANDalikatve ca, sahasraM zaradAmasau / ativAhitavAMzchadmasthatayA bhagavAniva / / 752 / / ekavarSasahasronapUrvalakSaNi SaT tathA / ArSabhirvyaticakrAma, cakravartitvamudvahan / / 753 // utpannakevalajJAno, vizvAnugrahakAmyayA / vijahe pUrvalakSaM ca, divasaM bhAnumAniva // 754 / / * nRpA dazasahasrANi prA A, saM 2 // 1 paraloke'pi / 2 zravaNanakSatrage / 3 varSANAm / // 349 // Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacarite ityAyuSA caturazItimatItya pUrvalakSANi mokSamagamad bharato mahAtmA / zakreNa mokSamahimA vidadhe ca tasya, devaiH samaM sapadi kandalitapramodaiH / / 755 / / svAmiprAgbhavavarNanaM kulakarotpattiH prabhorjanma codvAhAdivyavahAradarzanamatho rAjyaM vrataM kevalam / cakritvaM bharatasya mokSagamanaM bhartuH kramAccakriNo'pyasmin parvaNi varNitaM vitanutAt parvANi sarvANi vaH / / 756 / / prathamaM parva SaSThaH sargaH zrIRSabhasvAmicaritam / / / 350 // bharatasya nirvANam / ityAcAryazrIhemacandraviracite triSadhizalAkApuruSacarite mahAkAvye prathame parvaNi | 2 marIcibhava-bhAvizalAkApuruSa-bhagavanirvANa-bharatanirvANavarNano nAma SaSThaH sargaH / / MUM (Atter prathamaM parva samAptam / // 350 / / K