Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 111

९२
समवायाङ्गसूत्रे
पुव्वदारिआ पण्णत्ता महाझ्या सत्तनक्खत्ता दाहिणं दारिआ पण्णत्ता । अणुराहाइआ सत्तनक्खत्ता अवरदारिआ पण्णत्ता धणिट्टाइया सत्तनखत्ता उत्तरदारिआ पण्णत्ता ||२२||
टीका - 'सत्तभयद्वाणा' इत्यादि । सप्त 'भयद्वाणा' भयस्थानानि, भयस्य= मोहनीयप्रकृतिसमुत्पन्नात्मपरिणामविशेषस्य स्थानानि मज्ञप्तानि तद्यथा-इहलोकभयम्=मनुष्याणां यदन्यस्माद मनुष्यादेर्भयं तत् इहलोक भयम्, परलोकभयम् = परस्मात् लोकात् देवतिर्यञ्चादेर्यद् भयं, तत् परलोकभयम् । आदानभयम्-आदीयते गृह्यते यत्तदादानं धनम्, तन्निमित्तं चौरादिकर्तृकादपहरणाद् यद् भयं तदादानभयम् । अकम्हाभयम्' अकरमाद भयम्, अवन्मादेव चोरादिनिमित्तमनपेक्ष्यैव राज्यादौ यद्भयं तदकस्माद्भयम् । आजीवभयम् - आजीवस्य जीविकाया भयम् आजीवभयम् । मरणमयम् 'असिलोगभयं' अश्लोकभयम्, अभ्लोकोऽपयशः,
अब सूत्रकार सातवें समवाय को कहते हैं-- 'सत्तमहाणा' इत्यादि । टीकार्य - सात भयस्थान कहे गये हैं । यह भय नोकषाय मोहनीय के उदय से होता है । भय आत्मा का ही एक परिणाम विशेष है । इस भय के सात स्थान हैं वे इस प्रकार से हैं -- इहलोकभय, परलोकभय, आदानभय, अकस्मात् भय, आजीवभय, मरण भय और अश्लोकभय । मनुष्यों को जो दूसरे मनुष्यों से भय होता है वह इहलोकभय है । देव तिर्यश्च आदिरूप परलोक से जो भय होता है वह परलोकभय है २ । आदान शब्द का अर्थ धन आदि है । इस निमित्त को लेकर जो चौरादिकर्तृक अपहरण से भय होता है वह आदानभय है ३ । चौरादिनिमित्त की अपेक्षा किये विना ही रात्रि आदि के समय जो भय होता है वह अकस्माद्भय है ४ ।
हवे सूत्रार सात समवायांग हे छे - "सत्तभयद्वाणा" इत्यादि । ટીકા-સાત ભયસ્થાના બતાવ્યાં છે. તે ભય ના કષાય મેાહનીયના ઉદયથી થાય છે. ભય આત્માનુ જ એક પરિણામ વિશેષ છે. તે ભયનાં સાત સ્થાન છે—
(१) घडलोड लय, (२) चरलो लय, (3) आहानलय, (४) अस्भात् लय, (4) सलव लय, (६) भरलय भने (७) अश्लेो लय. भाणुसोने ने मील मनुજ્યેના ભય હોય છે તે ઇહલેાકભય' કહેવાય છે. દેવ તિય ચ આદિરૂપ પરલોકના જે ભય હાય છે તેને પરલેાકભય' કહે છે. આદાન એટલે ધનના નિમિત્તને લઈને ચાર આદિ વડે અપહરણ થવાને જે ભય રહે છે તેને આદાનભય' કહે છે. ચાર આદિ નિમિત્તની અપેક્ષા કર્યા વિના જ રાત્રિ આદિ સમયે જે ભય થાય છે તે
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર