________________
અધ્યાય ૧- સૂત્ર ૧૫ ઉ– અનિક્રિય એટલે મન.
પ્ર–જે ચક્ષુ આદિ તથા મન એ બધાંય મતિજ્ઞાનનાં સાધનરૂપ છે તે એકને ઈદ્રિય અને બીજાને અનિંદ્રિય કહેવાને શે હેતુ છે?
ઉ–ચક્ષુ આદિ બાહ્ય સાધન છે અને મન આંતરિક સાધન છે. આ જ ભેદ ઈદ્રિય અને અનિંદ્રિય એ સંજ્ઞાભેદનું કારણ છે. [૧૪] હવે મતિજ્ઞાનના ભેદ કહે છે:
વધવાથધરી છે અવગ્રહ, ઈહા, અવાય અને ધારણું એ ચાર ભેદ મતિજ્ઞાનના છે.
પ્રત્યેક ઈદ્રિયજન્ય અને મને જન્ય મતિજ્ઞાનના ચાર ચાર ભેદે સંભવે છે. તેથી પાંચ ઈદ્રિય અને એક મન એમ છના અવગ્રહ આદિ ચાર ચાર ભેદો ગણતાં ચોવીસ ભેદો મતિજ્ઞાનના થાય છે. તેમનાં નામ નીચે પ્રમાણે સમજવાં?
સ્પર્શન અવગ્રહ ઈહા અવાય ધારણા રસન ધ્રાણ જ છે.
'
2
켜
=
શ્રોત્ર
એ
છે
જે
છે
અવ આરિ ૩ વાર ના ફળેઃ ૧. નામ, જાતિ આદિની વિશેષ કલ્પનાથી રહિત માત્ર જે સામાન્ય જ્ઞાન
૧. – હીપાવળઃ એવો પણ પાઠ છે.
-
--
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
