________________
૧૪
પ્રથમ પરિચ્છેદ-સૂત્ર-૧
રત્નાકરાવતારિકા
બહુવચનમાં પણ વકતાએ પોતાનો નિર્દેશ તો એકવચનથી જ કરેલો છે. ત્યાં જે બહુવચન થયેલું જણાય છે તે તો એકશેષથી થયું છે. તે આ પ્રમાણે - “તે મર્દ ત્ર” = તિ વયમ્ તેઓ અને હું એમ અમે શ્વેતાંબરમુનિઓ, અહીં તે પદથી અન્ય સર્વે શ્વેતવસ્ત્રવાળા મુનિઓ જાણવા અને સદં પદથી પ્રસ્તુત શરૂ કરવાને ધારેલા આ શાસ્ત્રના સૂત્રધાર-કર્તા શ્રી વાદિદેવસૂરિજી જાણવા. આ પ્રમાણે “તે ર મદં ત્ર' નો દ્વન્દ સમાસ થયો છે. તેમાં ‘ત્યાદિ' સિદ્ધહેમ ૩૧૧૨૦ સૂત્રથી (તદ્નોલોપ થઈ) લક્ષ્મદ્ શબ્દનો અવશેષ (એકશેષ) થયો છે. એમ એકશેષ થવાથી “વય” એમ બહુવચન આવ્યું છે. તેનું ષષ્ઠીમાં R:' રૂપ થયું છે. તેથી શ્વેતાંબર દર્શનને આશ્રિત એવા અમારા સર્વે મુનિઓના તત્ત્વને જે જાણે છે તે સમાનદર્શનવાળા દિગંબરને અહીં હું યાદ કરું છું. આ પ્રમાણે ઉપરોક્ત ચર્ચાનો સાર છે. આ પ્રમાણે એકશેષથી યુક્ત એવા આ વિશેષણને કરતા ગ્રીકારશ્રીએ તત્ શબ્દથી સૂચવેલા એવા માર્ગસ્થ = શ્વેતાંબર માર્ગમાં રહેલા સર્વ શ્વેતાંબરમુનિઓને પરવશ પોતે છે એમ પોતાની પરાધીનતા પણ જાહેર કરી છે એમ જાણવું.
સારાંશ કે આ ગ્રન્થમાં જે કંઈ કહેવાશે તે શ્વેતાંબર પરંપરાને અનુસરનારૂ જ કહેવાશે તથા તે જ પરંપરા “માર્ગસ્થ છે યથાર્થ છે. એવો પણ ગર્ભિત અર્થ નીકળે છે.
પુનઃ શ્રીદશાં તમ્ ? “ પવિતાઇડર” - રૂર્તિ – પ્રાપ્તસમ્બન્યું, મારું-સાંસરિક્ષાनेकक्लेशस्वरूप-शत्रुसमूहो यस्मिंस्तीर्थेशे स तथा, तं च । कथमेतादृशं तम् ? इत्याह - राग-द्वेषविजा - रागद्वेषाभ्यां कृत्वा याऽसौ विक्-श्रीमदर्हत्प्रतिपादिततत्त्वात् पृथग्भावः, तया । भगवदर्हत्प्रतिपादितं तत्त्वमनुभवन्तोऽपि हि राग-द्वेष-कालुष्यकलङ्काक्रान्त-स्वान्ततया परेऽपरथैव प्रलपन्तः सांसारिकक्लेशशात्रवगोचरतां गच्छन्त्येव । अनेन चाशेषाणां शेषाणामपि सम्भवैतिह्यप्रमाणवादिचरकप्रमुखाणामाविष्करणम् । न खलु मोहमहाशैलूषस्यैको नर्तनप्रकारो यदशेषतीथिकानां प्रत्येकं स्मृतिः (स्मृति) कर्तुं शक्येत ?
વળી તીર્થેશ કેવા છે? (શ્રી શ્રમણસંઘની શોભાનો નાશ કરનારા પારદર્શનિક તીર્થેશ કેવા છે ?) - રાષિવિના રૂત-મારન્ આ પ્રમાણે વિગ્રહ કરવો, જે રૂ ધાતુ ગત્યર્થક છે તે અહીં પ્રાચર્થક સમજવો, તેનું કર્મણિભૂતકૃદના રૂત એટલે પ્રાપ્ત એવો અર્થ જાણવો. તથા રમ્ = શબ્દ ગરિ શબ્દથી સમૂહ અર્થમાં તદ્વિતનો પ્રત્યય લગાડીને બનાવવો, ગર
રૂતિ મારી, તમ્, મ પ્રત્યય પર છતાં પ્રથમ સ્વર માં ની ૭૪૧ થી વૃદ્ધિ અને અન્ય રૂ નો મવવી છ૪૬૮ સૂત્રથી લોપ થઈ મળુ નો , શું માં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
