________________
૧૨
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
તે તરતની પરણેલી સુંદરી અને બીજો રાજા હોવો જોઇએ.' આ સાંભળી ભયંકર ઉભટ ભૃકુટી ચડાવેલ કપાળવાળો મહાબાહુ ભીમરાજ હજારો બખ્તર પહેરેલા સુભટો સાથે જયકુંવર હાથી ઉપર આરૂઢ થઇ મૃગ ટોળું જેમ સિંહને, તેમ વાગતા વાજિંત્રોના આડંબર સહિત રણસિંહને જિતવા માટે નીકળ્યો. અનેક સૈનિકસેના સહિત કમલસેન રાજા પણ આવ્યો. રણસિંહે પણ તરત જ સેના સજ્જ કરી. પોતપોતાના પક્ષના રાજાની જયલક્ષ્મી
ઇચ્છતા એવા બંનેના સૈન્યો ‘હું પહેલાં હું પહેલા લડવા જઉં' એ પ્રમાણે યુદ્ધ જામ્યું. તે આ પ્રમાણે :
કવચ અને પલાણથી સજ્જ કરેલા તુર્ક દેશના ઘોડાઓની શ્રેણી સામસામા, તથા ૨થો સાથે ૨થો લડીને એકબીજાના રથોનો ચૂરો કરતા હતા. આકાશમાં બાણો ફેંકીને સામસામા ઘાયલ કરતા હતા. ફારક્ક નામના અસ્ત્રવિશેષથી સુભટવર્ગ અને તેની પાછળ ધનુર્ધરો પહોંચતા હતા, મોટા શ્રેષ્ઠ ભાલાંઓથી મલ્લ સરખા વીર સુભટોને પીડા કરતા હતા, તેથી છત્ર, ધ્વજાઓ નીચે પડતા હતાં. ભાલાં ભોંકાએલા હાથીઓ ચીસ પાડતા હતા. સૈનિકો ભૃકુટી ચડાવી બાથ બાથ લડતા હતા. તેઓનાં મસ્તક, હાથ, પગ કપાઇને નીચે રગદોળાતા હતા. હાથી અને મનુષ્યોનાં મસ્તકો એકઠાં થતાં હતાં. તાડ સરખા ઊંચા લાખો વેતાલો કીલકીલાટની ચીસો પાડી હજારો લોકોને ભય પમાડતા હતા. ડાકિણીઓ પણ મોટા શબ્દોથી ત્રાસ પમાડતી હતી. આવા મહાયુદ્ધમાં સુભટ સમુદાય ભાગવા લાગ્યો. શૂરવીરો અસ્ત થવા લાગ્યા. ચિંતામણિનું ધ્યાન કર્યું. રણસિંહકુમારને આગળ સ્થાપન કર્યો, ફરી કુમાર ઊભો થયો. ધનુષપર બાણ ચડાવી રાજાના સૈન્યમાં કોઈકના હાથ, પગ, ગળું મર્દન કરી વાળી નાખે છે. કોઇકનાં મસ્તક મુંડી નાખે છે, દાંત અને દાઢાઓ ઉખેડી નાખે છે, કાન, નાક કાપી નાંખે છે, કોઇકના શરીરના નિઃશંકપણે ટૂકડા કરી નાખતો હતો, ધનુષની દોરીને તોડી નાખતો હતો, બીજાં હથિયારો ફાડી-તોડી નિષ્ફળ બનાવતો હતો. હાથી ઘોડાનાં બખ્તરો તોડી પાડતો હતો.
હવે ભીમકુમારને લાવી પગમાં પાડ્યો તથા આકાસબંધથી બાંધેલા ૨થમાં બેઠેલા સસરાને પણ પકડી લીધા. ત્યારપછી અત્યંત નિશ્ચલ ચંપાપુરીના રાજાને દેખીને સુમંગલા સખીએ પુત્રીનો સર્વ વૃત્તાન્ત પ્રગટ કર્યો. આ નવવધૂ છે; નવવધૂ છે. આકાશ-પાસ દૂર કરીને પિતાજીના પગમાં નમસ્કાર કર્યો લજ્જામુખવાળી નવવધૂએ ભીમકુમારને મુક્ત કરાવ્યો. રણસિંહે જુહાર કર્યા, એટલે રાજાએ કુમારની પીઠ થાબડી, કુમારનું કુલક્રમાગત પરાક્રમ વગેરે જાણીને રાજા ખુશ થયો. મોટા મહોત્સવપૂર્વક રાજાએ લગ્નવિધાન કરાવ્યું. સિંહણની જેમ સિંહકુમારને રાજાએ પોતાના હાથથી અર્પણ કરી. હર્ષથી નિર્ભર અંગવાળી તેની સાથે ત્યાં કેટલાક દિવસો પસાર કર્યા પછી કમલવતી સાથે પ્રયાણ કર્યું અને પોતાના
