________________
મુજબનુ પરિકર, વચ્ચે શાસ્ત્રોક્ત ઋણુછત્ર. તે પછી ઉપરના ભાગે અષ્ટમહાપ્રતિષ્ઠા, તે વતુલ પૂરું થયા પછી દશ દિગપાલેાનુ વર્તુલ અને તે પછી ઉપરના ભાગમાં છેલ્લે જેની આરાધનાથી તીથ કર નામક બંધાય છે તે વીશ સ્થાનકના વીશ પો. વચમાં નવપદજી, સિદ્ધચક્ર આ પ્રમાણે મૂર્તિ-આકૃતિએની ઉપરના ભાગે ગોઠવલ છે,
હવે મતિ'ની નીચેના ભાગે પિકરની ગાડી, તે પછી નવગડાની નવમૂર્તિ આ. તે પછીની પરીમાં વચ્ચે બેબી તેની બને બાએ અમગલની આકૃતિઓ. અને આ પડીના બન્ને છેડે સરસ્વતી, ધમી, માભિદ્ર, ઘટાકણું બાદિ દેવ દેવીઓ અને સાવ છે. નીચે આબુ, ટાપદ, વિંનાર, શત્રુજય, સમેતશિખર આ પાંચતી મૂકવામાં ચ્યવ્યા છે.
આ શિલ્પ ઉપરથી થોડા વધારા સાથે બીજી ચારપાંચ મૂર્તિએ અન્ય દેશમાં પધરાવામાં આવી છે.
(૪-૫) આ મને વશ પામના ગુપ્તાના સમયમાં કરવામાં આવતા શેપની છે. એ વખતે સમગ્ર મસ્તક વાળના ( માત્રકા કારનુંજાબ ભરી દામ થાતુ શ ખાના વા પશ્કિર બનાવાની પ્રથા ખાસ ન હની. પણ આ ચામાં માથા માણે ચાની કયા હતી. આ ચાર મતો પાલઘરમાં છે. (૬) આ સુવતીની પૂર્વ સરસ્વતીમાં પ્રાણીના વાહન તરીકે મર અને હમ બન્દને સ્થાન ાપવામાં છે. જો કે મુનિજીએ હંસ જ મૂકવા કહ્યું હતું. પગ કાળગર ભૂલથી બીજા ધર્મમાં મેર મૂકવાની પ્રથા અને એવી મૂર્તિ કરવાચી વધવા એક માત્ર મૂકયુ છે. તુ મુનિએ મૂર્તિ બાગ્યા બાદ નવા હસ બનાવી ત્યાં કાત કર્યાં છે. આમ સરસ્વતી બે વાહનવાળી બની છે. મુતિજીના અભ્યાસ મુજબ શિક્ષત્રન્થમાં સરસ્વતીજીને અવસ્થા ભેદે બે વાહનવાળી પણ બતાવી છે. એ દ્રષ્ટિએ બે વાહન મુકાયાં છે એ ટુ પણ નથી.
ચૂ
1. સવની સામે બીજી કઈ માસ મુકાય તેવી વાત હતી તે કપના મંદિરમાં બીજી મ બકા-થ!!! માનસ્થ હતી જ. છેવટે સવતીના સામે વધીના જે મોડા અને લક્ષ્મીચ્છ પવરાવ્યા છે. ૩થીજીની મૂર્તિની સ્થાપના સંપૂર્ણ પણે જૈન શાસ્ત્રોક્ત છે અને મત બેન છે. આપણા આચાર્ય ભગવતી સૂરિમંત્રમાં હમેશાં લગીજીની પૂજા અને જાપ હું વર્ષો ના આવ્યા છે. મુગા બેસન વર્ષ મહાલક્ષ્મી ૪ જતા હતા. પરંતુ બો માટે કપરા થી કરી લે કેટલાક નોકો તે દસ બરીથી બોકડો ક્યો છે
આ પ્રમાણે નવા સિપાના આછો પશ્ર્ચિય છે.
નોંધ - ક્રમશઃ છાપવાની અગવડના કારણે ન, ૬ અને નં. ૭ એ ચિત્રો અહી છાપ્યાં છે.
આ પરિચય બાદ રચી છે. આયામ બીછ લિખત પ્રાટ થયેલી ઉત્સવ પત્રિકા અને પુસ્તિકાના આધારે આપ્યો છે. -સપાદક
શ્રી સરસ્વતી શ્રુતદેવી
જૈન શિલ્પના નિયમ મુજબ વિશિષ્ટ પ્રકારે તૈયાર એવી શ્રી ભગવતી સરસ્વતી શ્રુતદેવી
Jain Education International
શ્રી કમી બી જૈન ચિપ મુજબ વિશિષ્ટ પ્રકારે તૈયાર એની શ્રી સમીરથીની મૂર્તિ
શ્રી દામોદરદાસ કરશનદાસ શાહના સૌજન્યથી
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
