________________
ગણધરોનો પ્રેરક પરિચય
–શ્રી વિજયપધસૂરિ ૧. શ્રી ગૌતમ ગણધર
૨. શ્રી અગ્નિભૂતિ ગણધર તેમણે પચાસ વર્ષની ઉંમર વીત્યા બાદ, એકાવનમાં મગધ દેશના ગોબર ગામમાં ગૌતમગોત્રના વસુભૂતિ વર્ષે દીક્ષા ગ્રહણ કરી. ત્રીશ વર્ષ સુધી છદ્મસ્થ ભાવે પ્રભુ બ્રાહણ અને પૃથ્વી માતાના પુત્ર શ્રી અગ્નિભૂતિને જન્મ શ્રી વીરની સેવા કરી. આત્માને નિર્મળ કર્યો. ૮૧મા વર્ષના વૃષભ રાશિ અને કૃત્તિકા નક્ષત્રમાં થયો હતો. મહાબુદ્ધિશાલી પ્રારંભમાં તેમને કેવળ જ્ઞાન પ્રગટ થયું. તે પ્રસંગ આ હોવાથી મોટી ઉંમરે ચૌદ વિદ્યાના પારગામી થયા. “કર્મ પ્રમાણે છે. પોતાને નિર્વાણુ સમય નજીક જાણીને પ્રભુ છે કે નહિ” આ સંશય દૂર કરીને. પ્રભુ શ્રી મહાવીરદેવે, મહાવીર દેવે ગૌતમને મારી ઉપર અત્યન્ત રાગ છે માટે તેમને પાંચ શિખ્યો સાથે ૪૭માં વર્ષની શરૂઆતમાં દીક્ષા મારાથી દર હશે તોજ તને કેવળ જ્ઞાન થશે” તેમ જાણીને આપી અને ગણધર પદે સ્થાપ્યા. ત્રિપદી સાંભળીને અગિયાર નજીકના કેઈક ગામમાં રહેતા દેવશર્મા નામના બ્રાહ્મણને અંગેની રચના કરવામાં સમર્થ અને ચર્તજ્ઞાની એવા તેઓ પ્રતિબંધ કરવા જવાની આજ્ઞા ફરમાવી. પ્રતિબોધ પમાડી છદ્મસ્થપણામાં ૧૨ વર્ષ રહ્યા. ૫૯માં વર્ષની શરૂઆતમાં પાછા ફરતાં રસ્તામાં તેમણે પ્રભુના નિર્વાણ કલ્યાણ માટે કેવળજ્ઞાન પામ્યા. ૧૬ વર્ષ સુધી કેવલિપર્યાય આરાધી, ૭૪ આવેલા દેવોના કહેવાથી, પ્રભુશ્રી મહાવીરના નિર્વાણુ સમાચાર વર્ષનું આયુ પૂરું કરી, વૈભારગિરિ ઉપર પાદપોપગમન જાગ્યા. તેમને અસહ્ય ખેદ થયા. ખિન્ન હૃદયે, ‘મહાવીર” અનશન કરવા પૂર્વક માસક્ષપણ કરી, નિર્વાણ પામ્યા. મહાવીર” શબ્દને માટે સ્વરે જાપ કરવા લાગ્યા. “વીર વીર’ એમ બોલતાં બોલતાં કંઠ ને તાળુ સુકાવા લાગ્યા ૩. શ્રી વાયુભૂતિ ગણુધર છેવટે એક “વી” શબ્દ જ બોલવા લાગ્યા. તે દ્વાદશાંગીના જાણકાર હોવાથી ‘વી” શબ્દથી શરૂ થતા, અનેક સ્તુતિસૂચક
તેઓશ્રી પહેલા અને બીજ ગણધરના સગા ભાઈ થાય. તેમને યાદ આવ્યા છેવટે વીતરાગ શબ્દની વિચારણા કરતાં જન્મ તુલા રાશિમાં, સ્વાતિ નક્ષત્રમાં થયો હતો. ચૌદ તેમણે જાણ્યું કે પ્રશસ્ત સ્નેહ પણ મેક્ષ પામવામાં વિદનકર્તા વિદ્યાના પારગીમી બન્યાં હતા. તેમને “આ શરીર છે તે જ છે. એમ જાણી શ્રી ગૌતમ મહારાજા વિચારવા લાગ્યા. આમાં છે કે શરીરથી અલગ આત્મા છે” – આ સંશય ( ખરેખર હ’ ભૂલ કરું છું. પ્રભુ તો વીતરાગ છે એમને હતા. પ્રભુ વીરના સમાગમથી સદેહ દુર થતાં ૫૦૦ શિષ્ય મારા ઉપર રાગ હોય જ શેને ? ખરેખર હ’ જ મોહમાં સહિત તેમણે પ્રભુ પાસે દીક્ષા લીધી. ૧૦ વર્ષ છાસ્થપણામાં રહી. પડયો છે. મારા આ એકપક્ષી નેહને ધિક્કાર છે. હ’ એકલે પ૩માં વર્ષની શરૂઆતમાં સર્વાસ થયા. ૧૮ વર્ષ કેવલિપણે છું મારું કઈ નથી. તેમ હું કોઈને નથી” એમ વૈરાગ્ય વિચરી ૭૦ વર્ષનું આયું પૂરું કરીને, પ્રભુની હયાતિમાં ભાવના ભાવવાપૂર્વક ક્ષાયિક સમ્યગૃષ્ટિવાળા શ્રી ગૌતમ નિર્વાણ પામ્યા. સ્વામી આ વદ અમાસની પાછલી રાતે ધ્યાનાક્તરીય સમયે લોકાલોક પ્રકાશક કેવળજ્ઞાન પામ્યા.
૮. શ્રી વ્યક્ત ગણધર બાર વર્ષ સુધી જગતની ઉપર વિચરી, ઘણાં ભવ્ય જીવોને તેઓશ્રી કેટલાક ગામના રહીશ અને ભારદ્વાજ ગોત્રના પ્રતિઆધીને અંતિમ સમયે શ્રી ગૌતમસ્વામી રાજગૃહી પિતા ધનીમેત્ર અને માતા પાણીના પુત્ર હતા. તેમનો જન્મ નગરીના વિભારગિરિ ઉપર આવ્યાં ત્યાં પાદપપગમન મકર રાશિ અને શ્રવણ નક્ષત્રમાં થયા હતા. શ્રી ઇદ્રભૂતિની અનશનમાં એક માસના ઉપવાસ કરી, શ્રી સુધર્માસ્વામીને
માફક ૫૧માં વર્ષની શરૂઆતમાં “પાંચ ભૂત (પૃથ્વી આદિ) ગણ સાંપીને ૯૨ વર્ષનું આયુષ્ય પૂર્ણ કરીને ચારે અઘાતી છે કે નહિ ?' આ સંદેહ દૂર થતા ૫૦૦ શિષ્યો સહિત કર્મોનો ક્ષય કરી મુક્તિ પદને પામ્યા.
તેમણે પ્રભુશ્રી વીરની પાસે દીક્ષા ગ્રહણ કરી ૧૨ વર્ષ છદ્રસ્થ
પર્યાય પાળી, ૬૩માં વર્ષની શરૂઆતમાં કેવળજ્ઞાન પામ્યા. વર્તમાન ચોવીશીના વીશ તીર્થકરોના બધા ગણધરોમાં ૧૮ વર્ષ કેવલિપણે વિચરી પ્રભુશ્રી વીરની હૈયાતિમાં ૮૦ શ્રી ગૌતમ ગણધર મહાપ્રભાવશાળી ગણાય છે.
વર્ષનું આયુ પૂર્ણ કરી મુક્તિ પદ પામ્યા.
લાગ્યા હતામારા પ્રભુ
મારા ઉપર તારા આ બળા ગૌતમ
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
