________________
જેનરત્નચિંતામણિ
થવાનો, આત્મામાંથી પરમાત્મા થવાને, મુક્ત થવાને “કુળ” ગ્રંથ લગભગ અઢાર વર્ષ સુધી તો તમિળમાં રાજમાર્ગ નિર્દો છે. તામિળવાસીઓને સંતકવિ પ્રત્યે જે જ વંચાતો રહ્યો..બસો વર્ષ અગાઉ “સોસાયટી ઓફ આદર છે એની આપણને કલ્પના પણ આવી શકે એમ નથી. જિસસ” સંસ્થાના મિશનરી કેન્સ્ટનશીયસ બેન્ચીએ પ્રથમ ૧૯૭૫ની આસપાસ મદ્રાસમાં સંતકવિનું ભવ્ય સ્મારક
છે, બે ખંડાના લેટિનમાં અનુવાદ કર્યો. આ અનુવાદ છપાયો રચાયું, જે “વેલુરકુટ્ટી”ના નામે ઓળખાય છે. આ સ્મારક
ન હતો; પરંતુ રેવ. જી. યુ. પોપે “કુરળ”ને અનુવાદ કર્યો,
ત્યારે એમાં બેચીની હસ્તપ્રતને છાપેલી, ડો. ગ્રેગ્યુલે જર્મન ક૯પનાતીત, અત્યંત ગૌરવપૂર્ણ અને ભવ્યાતીતભય છે.
અને લેટિનમાં અનુવાદ કર્યો. ઈ. સ. ૧૮૨૦ થી ૧૮૮૬ ની ભોંયતળિયે ચાર હજાર પ્રેક્ષકો બેસી શકે એવું વચ્ચે એફ. ડબલ્યુ એલિસ, ડબલ્યુ એયટ્સ, ઈ. જે. રોબિન્સન, એશિયાનું સૌથી મોટું ઓડિટોરિયમ છે. એ જ ઇમારતને જે. લેઝારસ વગેરે એ “કુળનો સમગ્ર અથવા અમુક ઋચાઅડોઅડ એક પથ્થરને રથ બનાવ્યા છે......કલાકારીગીરી- એને અનુવાદ કર્યો એમ. એરિઅલ અને એમ. ડી. દુમતે વાળા...... એનાં પિડાં બે માળ જેટલા ઊંચા છે. મુખ્ય કેટલાક ભાગને ફ્રેન્ચમાં અનુવાદ કર્યો હતે. ઈમારતની અગાશીમાંથી આ રથની દહેરીમાં પ્રવેશી શકાય છે. જ્યાં સંતકવિની કાળા પથ્થરની અદભુત પ્રતિમાની ઉપરાંત શ્રી વી. વી. એસ. અપ્સર, યોગી શુદ્ધાનંદ સ્થાપના કરવામાં આવી છે. સભાગારની ઉપર તરફ ભારતી, એ. રંગનાથ મુદ્દાલિયર, જી. વન્મીકનાથન, સી. મોકળાશવાળી ગેલેરી છે, જેમાં ગ્રેનાઈટ પથ્થરોમાં દસ દસ રાજગોપાલાચારી અને એચ. એ. પોપ્લએ અંગ્રેજીમાં ઋચાઓનું એક પ્રકરણ એમ ૧૩૦ પ્રકરણે અક્ષરશઃ અનુવાદ કર્યો છે. મરાઠીમાં સ્વ. સાને ગુરુજીએ અનુવાદ કોતરવામાં આવ્યા છે. દરેક વિભાગને જુદાં જુદાં રંગના કર્યો છે. શ્રેનાઈટમાં કેતરવામાં આવ્યાં છે. સફેદ, આછા લીલે અને ગુલાબી રંગમાં.
૧૯૩૦માં “કુરળ”ની ૧૦૭ પ્રકરણની ૧૦૩૬ ઋચાઓને
. અનુવાદ ગુજરાતીમાં શ્રી નાજુકલાલ નંદલાલ ચોકસીએ આવું ભવ્ય સ્મારક ભારતમાં કોઈ સંત કે કવિનું
કર્યો, જે ભિક્ષુ અખંડાનંદે સસ્તુ સાહિત્ય વર્ધક કાર્યાલયના રયાયું નથી.
ઉપક્રમે ઉપદેશ સારસંગ્રહ નામે પ્રગટ કર્યો. આ ગ્રંથનો સંત તિરુવલ્લુવરે લખેલ એક એક અક્ષર પથ્થરમાં બદ્ધ પ્રથમ ભાગ “તમિળ વેદ” અર્થાત્ ઋષિ તિરુવલ્લુવરના અને સ્થાઈ થઈ ગયો છે.
બોધવચન રૂપે છે.
૧૯૭૧માં શ્રી કાન્તિલાલ કાલાણીએ કુરબાનો આરસની એક નાનકડી તકતીમાં પિતાનું નામ છેતરાવા ગુજરાતીમાં અનુવાદ કર્યો, જે યુનિવર્સિટી ગ્રંથ નિર્માણ માટે દાનવીર સજજને લાખનું દાન આપે છે–જ્યારે સંત- બોર્ડ ગુજરાત રાજ્ય પ્રગટ કર્યો. કવિનો એક એક શબ્દ પથ્થરથ છે... આ એક અભૂતપૂર્વ ઘટના છે.
હમણ ચેકોસ્લોવેકિયામાં એક ભાષામાં અનુવાદ થઈ
રહ્યો છે. સંતકવિની પ્રતિભાને-પ્રજ્ઞાન અને તપશ્ચર્યાને ઉદાતા સલામી છે. માનવીમાં જે સ૬ ઈશ્વરનો અંશ છે તેનું
(આ લેખમાં શ્રી. વી. વી. એસ. અય્યર તથા શ્રા ગૌરવ છે.
કાન્તિલાલ કાલાણીના અનુક્રમે અંગ્રેજી અને ગુજરાતી ‘કુરળ”ના અનુવાદોને આધાર લીધો છે.)
B. રામ, 'કિક
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
