Book Title: Dashvaikalik Churni
Author(s): Jindasgani Mahattar, 
Publisher: Rushabhdevji Keshrimalji Shwetambar Samstha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600287/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasiddhayA zrIjinadAsagaNimahattararacitA zrIdazavakAlikacUrNiH zrutakevalibhagavacchayyaMbhavasUrisUtritasUtrA zrutakevalizrImadbhadrabAhusvAmisaMhabdhaniyuktikA prakAzayitrI-mAlavadezAntargataratnapurI (ratalAma )yazrI RSabhadevajI kezarImalajInAmnI zvetAmbarasaMsthA, zrIjAmanagarIyazrIharajI jainazAlAkAryavAhakairvitIrNena dravyasAhAyyena / indauranagare thI jainabandhumudraNAlaye-zreSThI juhAramala mizrIlAla pAlarecA dvArA mudrApayitvA / vIra saMvata 2459. vikrama saM0 1989. sarve'dhikArAH punarmudraNAdau AyattAH, krAiSTa 1933. paNyaM 4-0-0, pratayaH 500 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlikacUrNerupakramaH bhagavadbhiH zrutakevalibhiH zrImadbhiH zayyambhavasUribhiH pUrvagatazrutebhya AdezAntareNa dvAdazAGgAd gaNipiTakA duddhRtaM, prayojanaM tuddhAre'sya svatanUjasya manakAkhyasyASTavarSIyasya pANmAsikA yuSkasyAgadhanAsidhdhyartha, sahi bhagavatAM pravrajyAkAle garbhastho'bhUt, prabhuSu pravrajatsvAkrandamAneSu svajaneSu garbhodantaM pRcchatsu ca mAtrA lakSyamANagarbhatvAt manAgiti niradezi, jAte ca tasmin jananI jalpAnusArAt kRtaM manaketi nAma, jAtASTavarSamAna zvAvagamya mAturmukhAdavagataH pituH pravrajyAyA udantaH, aneka durvacanoditairavagatA'syA aruciH zrAmaNye, anApRcchyaiva tAM naMSTvA rAjagRhAcampAmAgatyAcAryasakAze pravatrAja, kauTumbikaiH svAmitvasyAvyutsRSTatvAnnAtaH zaikSaniSpheTikApravRttiH pravacanadharairudgIrNA, SaNmAsImavagatyAyustasya hitAyoddhRtaM bhagavadbhiH sAMjahIbhiH paraM zrIyazaubhadrAdinA zramaNasaMghenoparuddhairna saMhRtaM bhagavadbhiH, bhagavadbhidrabAhusvA mirminiyuktyA'laMkRtametat, zrImadbhirjinadAsagaNibhiH saniryuktikasyAsya vihitA cUrNiH, saMvaiSaunmuyamANA, yadyapi pUrvadharAsannakAlajAtaiH zrIharibhadrasUribhiH sUtritA'sya vRttiranayA, mudritAcAgamodaya samitisaMsthAprayAsena zreSThidaiva candrapustakoddhArasaMsthayA sA, sUtragAthAkArAdeviSayANAM ca kramastasamAnaH prAya iti nAyAsa etadviSaye, unmudraNe cAsyA vitIrNa sAhAyyaM zrI jAmanagarIya zrI harajIjainazAlAkAryavAha kairiti nai vismartuma, avagamyainAM sabhAvArthA cUrNi mokSamArgaratayo bhavantu bhavyA ityAzAsmahe / AnandasAgarAH 1989 phAlguna zukla tRtIyA / Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma pRSThaM yAvat 1 dumapuSpikA 71 2 zrAmaNyapUrvakaM 92 3 kSullakAcArakathA 117 pajIvanikAyaH 164 adhyayanAnAmanukramaH nAma pRSThaM yAvat 5 piNDaiSaNa (uddezadvayaM) 206 6 dharmArthakAmAdhyayanaM 234 7 vAkyazuddhyadhyayanaM 265 8 AcArapraNidhiH 294 nAma pRSThaM yAvat 9 vinayasamAdhiH [uddezacatuSka] 328 10 sadbhikSvadhyayanaM 339 1rativAkyacUlA 9 viviktacaryAcUlA 380 367 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 1 adhyayane // 1 // atha dazavaikAlikacUrNiH namo jinAgamAya / Namo arahaMtANaM Namo siddhANaM Namo AyariyANaM, maMgalAdINi satthANi maMgalamajjhANi maMgalAvasANANi ya, maMgalapariggahItA ya sissA satyANaM avagrahehAvAyadhAraNasamatthA bhavati, tANi ya satthANi loge virAyaMti vitthAraM ca gacchati / AhamaMgalamiti kimarthamupAdIyate, ucyate, vighnavinAyakAdyupazamanArthamupAdIyate, Aha-yadyetanmaMgalatrayeNa kiM prayojanaMH, ucyate, AdimaMgalagrahaNena ziSyastacchAkhaM kSipraM gRhNAti, madhya maMgalagrahaNena tasya zAstrasya ziSyo nirvizena pAraM gacchati, avasAnamaGgalagrahaNena tacchAstraM ziSyapraziSyebhyo adhyavacchittikaraM bhaviSyati, anena prayojanena maMgalatrayamupAdIyate, Aha-yadetanmaMgala trapApAMtarAladvayaM tannAmAmaMgalikaM prApnoti, ucyate, tatra aMtarAlasyAbhAvAddaMDavacca sarvameva zAstraM maMgalaM nirjarAtmakatvAttapovat, evaM tarhi zAstrasyAmaMgalatvaM prApnoti, kasmAd, anyena maMgalena maMgalIkriyamANatvAt, yadi tAvacchAstraM maMgalaM kimasyAnyanmaMgalamupAdIyate ?, athAmaMgalaM kimanenArabdhena, ucyate, zAstraM hi svayameva maMgalaM anyeSAM ca maMgalaM bhavati, svaparAnubhAvAtmakasAmarthyayuktatvAd guDalavaNAgnipradIpavat, evaM tarhyanavasthA prApnoti yadi maMgalasyApi maMgalamupAdIyate tasyApyanyat tasyApyanyad, evaM maMgala upAdIyamAne bhAramAzIrmAlA prasajyate, satyamatat kiM tarhi ?, ziSyasya maMgalabuddhyutpAdanArthamidamucyate sAdhuvat // maMgalamiti kaH zabdArthaH 1, rakha Nakha vakha makha agi vagi magIti dhAtumavasthApya asya dhAtoH 'idito num dhAto' (pA07/1/58) riti numAgamaH parasya avarNa maMgalatrayaM // 1 // Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza- 4. paragamane kRte tataHpratyayAdhikAre'nuvartamAne 'maMgerala' citi (pA0 uNA0 5) alacpratyayAMtasyedaM rUpaM maMgalamiti bhavati, maMgala-18 maMgalavayaM vaikAlika miti ko'rthaH1, maMgeti dharmasyAkhyA, lA AdAne dhAtuH, asya dhAtomaMgapUrvasya dvitIyasyAyaM vigrahaH, maMga lAtIti vigrahaH, maMga cUrNI lAtIti 'Ato'nupasarge' kaH (paa.3|2|3) kapratyayAntasya maMgalaM, athavA mAmiti Atmano nirdeze 'gR nigaraNe' asya dhAtormaga1 adhyayana pUrvasya dhAtoracityacpratyayAntasya meM sAMsArikebhyo apAyebhyaH galatIti maMgalaM 'kRpo ro laH''yo yaGi, (pA. 8 / 2 / 20) // 2 // aci vibhASe (pA. 8 / 2 / 61) ti latvaM // tacca maMgalaM caturvidhaM-nAmamaMgalaM sthApanAmaMgalaM dravyamaMgalaM bhAvamaMgalamiti, nAmasthApane pUrvavat, 'du dru gatau' dravate dUyate vA droravayavo vikAro vA dravyaM 'dravyaM ca bhavye' (pA. 5 / 3 / 104) yatpratyayAMtasya dravyaM, tatra jJAtRbhavyazarIrAbhyAM vyatiriktaM dravyamaMgalaM dadhyakSatasuvarNasiddhArthakapUrNakalazAdi, bhAvamaMgalaM bhavanaM, bhU sattAyAM parasmaibhASA, zriNIbhuvo'nupasarge (pA. 33 / 24 )ti ghan, ato Niti vRddhibhAvaH, taM puNa bhAvamaMgalaM 'dhammo maMgalamukkiI' dhammaggahaNeNa hai AdimaMgalaM kayaM bhavati, majjhe maMgalaM dhammatthakAmassa Adi sutta 'NANadaMsaNasaMpaNNaM, saMjame ya tave rayaM' NANadasaNasaMjamatavaggadahaNeNa majjhaM maMgalaM kayaM bhavati, avasANaM maMgalaM bhikkhuguNathirIkaraNaM vivittacarigA ya vaNijjai // savvesi parUvaNaM kareMto jahA Avassae jAva suyaNANaNaM adhIgAro, kamhA?, sutanANassa jamhA uddeso samuddeso aNuNNA aNuyogo 5. pavattai, tattha paDhama uddivasamuddivANuNNAtassa'Nuogo bhavaittikAuM aNuogeNaM ahIgAro, so ya cauvviho, taMjahA-caraNakaraNA // 2 // TANuyogo dhammANuyogo gaNiyANuogo davvANuogo, tattha caraNakaraNANuyogo NAma kAliyasuyaM, dhammANuyogo isibhAsiyAI | uttarajjhayaNAdi, gaNiyANuyogo sarapaNNattI jaMbuddIvapaNNattI evamAdi, daviyANuyogo NAma diDhivAyo, puNa ihaM caraNakaraNA * RESGAS GANSKEGHECRARAS SARASWARA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAdaza hai NuyogeNa ahigAro, sisso Aha-ki savvasseva suryaNANassa aNuyogo kaheyavyo, adhigayassa kassai suyakhaMdhassa ?, Ayarito hai anayogaH vaikAlika Aha-savvassAvi suyaNANassa kahetavyo, imaM puNa paTTavaNaM paDucca dasaveyAliyassa aNuyoyo kaheyanvo // dasaveyAliyaM NaM bhaMte! kiM cUrNI aMga aMgAI suyakhaMdho suyakhaMdhA ajhayaNaM ajjhayaNA uddeso uddesA? dasaviyAliyaM NaM no aMga no aMgAI suyakhaMdho no suyakhaMdhA 1 adhyayane No ajjhayaNaM ajjhayaNA no uddeso uddesA, tamhA dasa nikkhivissAmi kAlaM nikkhivissAmi sutaM nikkhivissAmi khadhaM nikkhivissAmi ajjhayaNA nikkhivissAmi uddesA nikkhivissAmi, tattha paDhamaM dAraM dasatti, eko eko ya doNi, // 3 // dAdoNi eko ya tiNNi, tiNNi eko ya cattAri, cattAri eko ya paMca, paMca eko ya cha, cha eko ya satta, satta eko ya aTTha, aTTha ekko ya Nava, Nava eko ya dasa, teNa ekkassavi abhAve dasaNhavi abhAvo bhavai, tamhA puvAmeva tAva ekanikkhevo bhANiyavvo, tatto pacchA dasahaM, tassa egassa dAragAhA NAmaM ThavaNAdavie, mAugapada saMgahekkae ceva / panjava bhAve ya tahA sattete ekagA bhaNiyA / / 8-7 p|| . NAmaThavaNAu jahA Avassae bhaNiyAu taheva, tattha davvekkagA tivihA-sacittaM acittaM mIsagaM ca, tattha sacittaM jahA eko puriso, acittaM jahA eko kAsAvaNo, mIsao jahA so ceva puriso alaMkiyavibhRsio, mAugApadekagaM NAma taMjahA-uppaNNeti vA dhuveti vA vigamati vA, ete diTThivAe mAugapadA bhavaMti, ahavA ime mAugapadA aA II evamAdi, saMgahekkaga nAma jahA ego sAlI sAlI ceva bhaNNai tahA bahuovi sAlIo sAlI ceva bhaNNati, taM ca saMgahekagaM duvihaM, taMjahA-AdiTTha aNAdiTuM ca, tattha AdihUM NAma visesiyaM, aNAdiTuM NAma avisesiyaM, aNAdidai NAma jahA sAlI sAlita, Adi jahA gaMdhasAlitti, pajavekkagaM RRC COPICS Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNo 1 adhyayane || 8 || duvihaM Adi aNAdihaM ca, AdiTThe ca pajjavotti vA medotti vA guNoti vA egaTThA, tattha aNAdihaM jahA dasagAliyaM AdihaM dumapuSphiyaM sAmaNNapubvayaM evamAdi, bhAvekagaM AdihaM aNAdiTThe ca, aNAdiTThe bhAvo, AdiTThe udaio uvasamio khar3ao khaovasamio pAriNAmio, tattha udaiyabhAvekagaM duvihaM- aNAdiTTha udaio bhAvo, AdiTThe pasatthamappasatthaM ca tattha pasatthekkagaM titthagaranAmagottassa kammassa udao evamAdI, appasatthekkagaM kohodao evamAdi, iyANi uvasamiyakhaiyakhaovasamiyA, te tiSNivi bhAvekagANi, te ya chaNa ( samaNa) ssa pasatthA ceva, etesiM apasatthA paDivakkho Natthi, kamhAra, jamhA micchadiThThINaM keI kammaMsA khINA ke uvasaMtA, khaovasameNa ya kallANaM buddhIpADavAdiNo guNA saMtAvi tesiM vivarIyagAhittaNeNaM ummattavayaNamiva appamANaM ceva, tumhA uvasamiyakhaviyakhaovasamiyA bhAvA sammadiTTiNo ceva labbhaMti, pariNAmiyabhAve ekagaM duvihaM-- AdiTThe ca aNAdiTThe ca, pAriNAmiabhAve AiTuM duvihaM sAdiapariNAmiekagaM aNAipariNAmiekagaM ca tattha sAiapariNAmiekagaM jahA kasAyapariNao evamAi, aNAipariNAmiekagaM jahA jIvo jIvabhAveNa niccameva pariNao / ettha katareNa ikkageNa ahigAro ?, bhaddiyAyaritovadeseNaM jamhA dasa ete pajjAyaajjhayaNA saMgahekkaeNa saMgahiyA tamhA saMgahekaeNa ettha ahigAro, dattilAyariovaeseNaM jamhA suyaNANaM khaovasamie bhAve vaha tamhA bhAvekaraNaM adhigAro, donivi ete AdesA avirUddhA, bhAvekaraNaM adhIgAro / / iyANiM dugatigajAva nava ete dAre monUNa dasa bhaNNaMti, kiM kAraNaM ?, dasasu parUviesa dugAdINi parUviyANi bhavissaMtittikAuM, tamhA dasagassa chanviho nikkhevo taM0- nAmadasa ThavaNadasa davvadasa khettadasa kAladasa bhAvadasa iti, nAmaThavaNAo gayAo, iyANi davvadasa dasa davvA sacittAcittamIsagA, tattha sacittadavvA jahA dasa maNUsA, acittA jahA dasa kAhAvaNA, mIsagA jahA dasa alaMkiyavibhUsiyA ekakanikSepAH // 4 // Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAla bhImA- maNUsA, khettadasA dasa AgAsapaesA, kAladasA 'bAlA maMdA kiDA' jahA taMdulayeyAlie, bhAvadasA ete ceva dasa ajjhayaNA // vaikAlikaidANiM kAletti dAraM, tattha gAhA kAnikSepAdi cUrNI dabve addhaahAuya, uvakame desakAla kAle ya / tahaya pamANe vaNNe bhAve pagayaM tu bhAveNaM // 11-950 / esA 1 adhyayane hai gAhA jahA sAmAiyanijjuttIe tahA parUvetavvA, ettha divasapamANakAleNa adhigAro, tatthavi tatiyaporusIe ThavijjaittikAuM 18 teNa adhigAro, ADhatto ya NijjUhiuM avaraNahakAle, tassa paDiseho kajjai, vigataH kAlo vikAlaH, athavA vikAlaH kAlaH, asakalaH khaMDazcetyanAtara, vikAlavelAyAM parisamAptaM vaikAlikaM, athavA (etat ) vikAle paThyata iti vaikAlikaM, athavA dazaitAni adhyayanAni vyavagate dine kRtAnIti dazavakAlikaM // dazavakAlikamiti kaH zabdArtho?, vikAlena nivRttaM saMkAzAdipAThAccAturarthiko Thaka, 'taddhite bacAmAdi' rityAdivRddhiH vaikAlikaM // idANiM sutaM, taM cauvihaM-NAmasutaM ThavaNasutaM davvasutaM bhAvasurya, jahA annuyogdaare| evaM khadhassavi caukkao nikkhevao , taheva ajjhayaNassa, taheva NAmaThavaNAo dabvabhAvA bhANiUNaM jhaa| aNuyogadAre, NavaraM bhAvajjhayaNassa imAo niruttigAhAo cauro 'ajjhppssaannynnN'(29|| pa016) gAhA, adhigammanti ya atthA ( 30 // pa016 ) gAhA 'jaha dIvA dIvasayaM' gAthA (31 // 50 16) ' ahavihaM kammarayaM' gAthA ( // 33 // pA016) caurovi kaMThAo, evaM uddesagassavi caukkao nikkhevo taheva // IN // 5 // 5 idANiM 'jeNava jaM ca paDucca' gAthA, jeNa nijjUDhaM so bhANitabbo, jaM vA paTucca nijjUDhaM jai vA NijjUDhANi jAe vA parivADie (jaha vA) ajjhayaNANi ThaviyANi pacaM kAraNANi bhANiyavyANi, 'jeNaM' ti jeNa etANi dasa anjhayaNANi NijjUDhANi ESSASSACAR Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUNauM / zrIdaza-5 so bhANiyabbo, baddhamANasAmissa uppattiM vaNNettA jahA sAmAiyaNijjuttIe gaNadharA ya ekArasa sudhammassa jaMbunAmo gaNadharo zayyaMbhavavaikAlika aMbunAmassa pabhavo gaNaharo, annadA kadAi puvvarattAvarattaMsi cintA samuppaNNA-ko me gaNadharo hojjatti, appaNo gaNe ya saMghe yA | savvato uvaogo kao, Na dIsai avvocchittikaro, tAhe gAratthesu uvautto, uvaoge kae rAyagihe sejjaMbhavaM jaNaM jayamANaM 1 adhyayana pAsai, tAhe rAyagihaM nagaraM AgaMtUNa saMghADagaM vAvArei-jaNNavADaM gaMtuM bhikkhaTThA dhammalAbhedha, tattha tumbhe aticchAvijjihiha, // 6 tAhe tumbhe bhaNejjAha--'aho kaSTaM tatvaM na jJAyate' tao gayA sAhU aticchAviyA ya, tehiM bhaNiyaM-aho kaSTaM tattvaM na vijJAyate, // teNa tayA sijabhaveNa dAramuladieNa taM vayaNaM suyaM, tAhe so ciMteti-ete uvasaMtA tavassiNo asaccaM Na vadaMtittikAuM ajjhAva| gasagAsa gaMtu bhaNai-kiM tattvaM, so bhaNai-vedAH, tAhe so asi kaDDiUNaM bhaNai-sIsaM te chiMdAmi jai me tasaM na kahesi, uvajjhAo bhaNai-puNNo mama samayo, bhaNitametaM vedatve-paraM sIsacchede kahiyavvaMti, saMpayaM kahayAmi jaM etthaM tattaM, etassa juyassa heTThA savvarayaNAmayI paDimA, arahaMtassa sA buccai, Arahao dhammo tatvaM, tAhe so tassa pAesu paDio, so ya jaNNavADauvakkhevo tassa cava diNNo, tAhe so gaMtUNaM te sAhU gavesamANo gao AyariyasagAsaM, AyariyaM vaMdittA sAhUNo ya bhaNai-mama dhammaM kaheha, PAtAhe AyariyA uvauttA jahA imo sotti, tAhe AyariehiM sAhudhammo kahio, pavvaio, coisapuvI jaao|| jadA ya so | pavvaio tadA tassa gumviNI mahilA hotthA, taMmi ya pavvaite logo Niyallao taMtamassai jahA taruNAe bhattA pavvaio aputtA lAya, avi asthi taba kiMci poTRti pucchati, sA bhaNai-uvalakkhemi maNAyaM, samae teNa dArao jAo, tAhe NivattavArasAhassa niyallagehiM jamhA pucchijjaMtIya mAyAe se bhaNiyaM maNagatti tamhA maNao se nAma kayaM, jadA so aduvariso jAo tAhe mAyaraM // 6 // Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUrNI * pucchai ko mama piyA ?, sA bhaNai-tubbha piyA pavvaio, tAhe so dAro nAsiUNa piusagAsaM paDhio, AyariyA ya taMkAlaM. uddhArabAdaza pAe viharaMti, so dArao gao capaM, AyarieNa ya saNNAbhUmIgaeNaM so dArao diTTho, dAraeNa vaMdio, Ayariyassa taM dArayaMsthAnAni vaikAlika pecchaMtassa ho jAo, tassavi dAragassa taheva, AyariehiM pucchio-bho dAragA kao AgamaNaMti?, so dArago bhaNai-rAyagihAu, adhi rAyagihe to taM kassa putto Nattuo vA?, so bhaNai-sejjabhavo nAma baMbhaNo, tassa ahaM putto, so ya kira pavvaio, tehiM bhaNiyaM- kArAzca 1 adhyayana tumaM keNa kajjaNa Agao'si ?, so bhaNai-ahaMpi pavvaissaM, pacchA so dArao bhayavaM taM tumbhe jANaha! AyariyA bhaNaMti-- // 7 // jANAmi, so kahiMti ?, te bhaNaMti--so mama mitto egasarIrabhRo, pavvayAhi tumaM mama sagAse, evaM karemi, AyariyA AgaMtuM paDissae AloeMti-sacitto paDuppaNNo, so pavvaio, pacchA AyariyA uvauttA-kevai kAlaM esa jIvati ? jAva chammAsA, tAhe AyariyANa buddhI samuppaNNA-imassa thovayaM AuM kiM kAyavvaMti?, taM coddasapuvI kahiMpi kAraNe samuppaNNe NijjUhai, sadasapuvI puNa apacchimo avassameva NijjUhaha, mamaMpi imaM kAraNaM samuppaNNaM, ahamavi nijjuhAmi, tAhe ADhatto Nijju hiuM, te ya nijjUhijjaMtA viyAle nijjuDhA thovAvasese divase, teNa taM dasaveyAliyaM bhaNijjatitti, 'jaM paDucati dAraM gayaM // __iyANi jattotti dAraM vaNijjai, ettha gAhAo tiNNi AyappavAyapuvA0 gAhA (1650 13) saccappavAyapuvA' (17 pa. 13) gAhA-'bitioviya Adaso'(18 pa. 13) gAhA, AyappavAyapuvvA NijjUDhA hoi dhammapannattIti, sA esA ceva // 7 // chajIvaNiyA dhammapaNNattitti bhaNNati, kammappavAyapuvvA u piMDesaNA, sIso Aha-keNAbhisaMbaMdheNa kampappavAdapuvve kamme vaNNijjamANe piMDesaNA bhaNNai ?, Ayario Aha-AhAkammaM muMjamANe kai kammapagaDIo baMdhai ?' jahA bhagavatIe, suddhaM ca piMDa 6056CNCC- mANe piMDasaNApaNyattitti bhaNNati, kammapyAvA8 pa. 13) gAhA, AyaSyavAvA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUNoM adhikArAzca zrIdaza- bhuMjamANassa asuhakammabaMdhANa bhaNNaMti, eteNa abhisaMbaMdheNa kammappavAyapuvAu, saccappavAyapubbAu bakasuddhI, avasesA ajjhayaNA paccavaikAlika & khANapuvassa taiyavatthUo NijjUDhA, vitiyAeseNa duvAlasaMgAogaNipiDagAo NijjUDhA / jattotti daarNgtN| idAthi jatitti dAraM kathyate, kati etANi ajjhayaNANi?, Ayario Aha-dumapuphiyAINi sabhikkhupajjavasANANi rativakA vivittacariyA cUliyA | 1 adhyayane 5 ya etAu do cUlAo, jatitti dAraM gayaM / jahA te Thaviyatti dAraM bhaNijjai, ettha paMca gAhAo 'paDhame dhammapasaMsA vitie // 8 // dhiti' gAhA (20 // pa. 13) 'taie AyArakahA' gAhA-( 21 // pA13) 'bhikkhavisohI' gAhA ( 22 / pA. 13) 'vayaNavibhattI gAhA ( 23 // pa 13 ) 'do ajjhayaNA' gAhA (24 ||p. 15) // paDhamajhayaNe dhammo pasaMsijjai, so ya imamhi ceva jinazAsane, nAnyatra, mA bhRdabhinavapravajitasya saMmohaH tato dvitIyAdhyayanamapadizyate-dharmasthitasya dhRtiH syAt , prarUpaNaM tadarthamiti, 'jassa dhiti tassa tavo jassa tavo tassa soggaI mulbhaa| je adhitimaMta purisA tavovi khalu ra dullahotesiM // 1 // tRtIye sAdhRtiH kasmin kAryeti?, AcAre, anenAbhisaMbaMdhenApyAcArAdhyayanamapadizyate, sa cAcAraH SaTjIvanikAyeSu bhavatItyanena saMbaMdhaina SaDjIvanikAyAdhyayanamapadizyate, paMcame AhArAdikamRte zarIrasthitirna bhavati, azarIrasya ca dharmo na bhavatItyanenAbhisaMbaMdhena piMDaiSaNAdhyayanamapadizyate, SaSThe sAdhu bhikSAgocarapraviSTaM kecidAhuH kIdRzo yuSmAkaM AcAraH?, tenAbhihitAH-AcAryasakAsamAgacchatha, tataste AcAryasakAsamAgatA bruvaMti-kathayasva kathayasvetyanena saMbaMdhena dharmArthakAmAdhyayanamapadizyate, saptame tepAmAcAryeNa sAvadhavacanadoSavidhisaMjJena niravadyena kathayitavyamityanenAbhisaMbaMdhena vAkyazuddhyadhyayanamapadizyate, aSTame te dharma zrutvA saMsArabhayodvignamanaso avaMti-vayamapi pravrajAmaH, tataste AcArya Aha-pravrajitenAcArapraNidhAnaM 1 // 8 // + Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza cUNI dhyayanamA hai| karttavyamityanenAmisaMbaMdhena AcAraprANadhyadhyayanamapadizyate, navame AcAravyavasthitasya pravajitasya vinayo varNyate ityanenAbhi-18| dumasya vaikAlika saMbaMdhena vinayasamAdhinAmAdhyayanamapadizyate, eteSveva navasvadhyayanArtheSu yo vyavasthitaH sa bhikSurbhavatItyanenAbhisaMbaMdhena sabhikSva-IP nikSepAH | dhyayanamapadizyate, dvAvadhyayane cUDA, tatra prathamAyAM saMyame sIdamAnasya tasya bhikSoravadhAvanaprekSiNo doSA varNyante narakagamanAdi, siddhizca 1 adhyayane / tataH saMyamavirAgo('ga) mad , anenAbhisaMbaMdhena prathamacUDAmadhyayanamapadizyate, dvitIyacUDAyAM tasya bhikSorasIdamAnasya guNA va | Nyate, tena zivamacalamasaMjananamakSayamavyAvAdhApunarAvartakaM nirvANasukhaM bhavatItyanenAbhisaMbaMdhena dvitIyacUDAmadhyayanamapadizyate, evN|| 9 // dasaveyAliyassa u piMDatyo vaNio samAseNaM / etto ekakaM puNa ajjhayaNaM vannaissAmi // 1 // dasa etANi ajjhayaNANi dumapuphiyAdINi sabhikkhupajjavAsANANi, tattha paDhamaM ajjhayaNaM dumapuphiyA, tassa cttaari| aNuogadArA, taMjahA-uvakamo Nikkhevo aNugamo Nayo, tattha uvakamo jahA Avassae chaviho samavatArito taheba ihaiMpi, Nikkhevo ohaNipphaNNo taheva paraveUNa gAhAo, 'ajhayaNassANayaNaM' gAhAo paMca bhANiyavvAo, nAmaNipphaNNoda dumapuphiyA doNNi padANi, dumaM puphiyA doNNi payANi, dumeti padaM, ettha gAhA 'NAmadumo ThavaNadumo davvadumA khettakAlabhAvadume ( // 34 // pa. 17) NAmaThavaNAo gayAo, jahA AvassagacuNNIe taheva ihaiMpi, duma iti kaH zabdArthaH ?, du: asmin deze vidyate tadasyAstyasmi ( pA. 5 / 2 / 94 ) niti matupprApte dyudrubhyAM maH (pA. 5 / 2 / 108) pratyayo bhavati, prAtipadikAthesya rutvaM visarjanIyaH drumaH, davvadumo duviho-Agamato NoAgamato ya, Agamao jANaye aNuvautto, NoAgamao puNa tiviho bhavati-jANagasarIradavvadumo bhaviyasarIradabvadumo jANagabhaviyasarIravatirito davvadumo iti, tattha jANagasarIradabadumo jjhayaNANi piNo samAnarAvartakaM nivANanamapadizyate, bie Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ imasya nikSepAH siddhizca, zrIdaza- | jo jIvo dumapadatyAdhikArajANao tassa jaM sarIragaM jIvarahiyaM sukharukkho vA puvvabhAvapaNNavaNaM paDucca jahA ayaM ghayakuMbho vaikAlika AsI esa jANagasarIradavvadumo, iyANi bhaviyasarIradabvadumo jo jIvo dumapadatyAdhigAraM jANihii, aNAgatabhAvapaNNavaNaM paDucca cUrNI jahA ayaM ghayakuMbho bhavissai ayaM madhukuMbho bhavissai, esa bhaviyasarIradavvadumo / idANi jANagasarIrabhaviyasarIravairitto davvadumo, 1adhyayane / 4 so tiviho bhavai, taM0-egabhavio baddhAuo abhimuhaNAmagotto ya, egabhavio jo tato bhavAo aNaMtaraM dumesu uvavajjissati, baddhA-18 // 10 // uo NAma jo dumesu AugaM NibaddhaM Na tAva uvavajjai, abhimuhanAmagotto NAma jassa pubbabhavie NAmagotte pahINayAe paesA NicchUDhA iliyAdidvaiteNaM so pubvabhavaM jahAya abhimuhanAmagoo dumesu uvavajjiukAmo, esa dabadumo / bhAvadumo duviho-Agamao NoAgamao ya, Agamao jo dumAhigArajANao jahA etehiM kammehiM kaehiM uppajjissai esa uvautto, noAgamao dumaNAmagottANi kammANi vedito bhAvadumo bhavati / sIso Aha aho tAva asamaMjasaM bhaNNAi, kahaM khu jo jassa jIvassa uvaogo so so ceva bhavissai ?, no khalu loe aggimi uvautto devadatto aggi ceva bhavai, Ayario bhaNai-aho vaccha ! aimuddho'si, NaNu NANaMti vA saMvedaNaMti vA adhigamotti vA cetaNaMti vA bhAvatti vA ete saddA egaTThA, jIvalakkhaNaM ceva NANaM , Na tu NANAto vatiritto jIvo, teNa jo0 sa NAyA, so jaM aggissa sAmatthaM dahaNapayaNapagAsaNAI jANai, tao aggiNANAyo so NAyA avvairitto, teNa so aggisAmatthajANao bhAvaggi cava labbhai, tamhA jo jassa jIvassa uvaogo so ceva bhaNNai / idANi dumassa egaTThiyANi-jahA sakkasahassakkhavajjapANipuraMdarAdINi iMdassa egaTThiyANi evaM dumassavi imAI egaDiyAI, 'dumA ya pAdavA ceva rukkhA gacchA' (35-17) gAhA / tattha dumA nAma bhUmIya AgAse ya dosu mAyA dumA, pAdehiM pibaMtIti pAdapAH pAesu vA SARKARISHASKAR25 FRANAS Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + dumapuSpikA zrIdazavaikAlika ghUNoM 1 adhyayane // 11 // pAlIjaMtIti pAdapAH, pAdA mUlaM bhaNNaMti, rutti puhavI khatti AgAsaM tesu dosuvi jahA ThiyA teNa rukkhA. ahavA ruH puDhavA taM khAyatIti rukkho, viDimANi jeNa atthi teNa viDimA, Na gacchaMtIti agamA, NadItalAgAdINi tehiM tarijaMti teNa taravo, kutti pithivI tIe dhArijjati teNaM kuhA, mahIe jeNa ruhaMti teNa mahIruhA, putaNeheNa vA parigijhaMti teNa vacchA, ruppati jamhA teNa rovagA, rutti pRthivI tIya jI(jA)yaMtitti rujagA, dumetti dAraM saMmattaM / idANiM pupphatti dAraM, taMpi cauvvihaM, jahA dumo vakkhANio tahA vakkhANeUNa cauvihaMpi davvapupphAga ahigAro, tassa egAvayANi NAmANi 'pupphaM phulaM kusumaM' evamAdINi, puphiyamiti kiM tArakAdau paThyate ?, puSpazabda etatprAtipadikaM tasya napuMsakavivakSAyAM prAtipadikArthaliMgapariNAmavacanamAtre prathamAmtasya ekavacanasya ato nityamambhAvaH ato guNaH pararUpatvaM puSpaM, avayavalakSaNaSaSThIsamAsaH, supo dhAtuprAtipadikayoriti supluk / idANiM vAkyaM drumapuSpaM drumapuSpikA, kA rUpasiddhiH?, dumapuSpazabdasya 'prAgivAtka' (pA. 5-3-7) iti vartamAne 'ajJAte' (73) 'kutsite' (74) 'saMjJAyAM' (75) kanpratyayaH, nakAralopaH, dumapuSpaprAtipadikaM, strIvivakSAyAM 'ajAdyataSTA' (pA 4 / 1-4) piti TAppratyayo bhavati, pakAraTakAralope kRte 'pratyayasthAtkArapUrvasyAta idApyasupe (pA. 7-3-44) ti itvaM, aka: savarNadIrghatvaM paragamane kRte dumapuSpikArUpaM siddhaM / idANiM dumapuSpikAdhyayanaM, kA rUpasiddhiH 1, drumapuSpikA cAso | adhyayanaM ca samAnAdhikaraNaH, SaSThItatpuruSaH, dumapuSpikAdhyayanarUpaM siddhaM. athavA drumapuSphena yatra upamAnaM kriyate tadidaM vA drumapuSpikAdhyayanamiti / tassa ya ajjhayaNassa ime atyAdhigArA egaTThiyA, ettha gAhA 'dumapuphiyA ya AhAraesaNA lA(37-18) dumapuphiyatti vA AhAraesaNatti vA goyarevi vA tateti vA uJchetti vA mesasarisetti vA jalogasariseivA sappasa pratyayasthAna, dumapuSpaprAli (pA. 5-3.00 kArUpaMta // 11 // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayanai kAthoH zabdAH zrIdaza- risetti vA vaNatti vA akkhetti vA usutti vA goletti vA puttettipA udaettivA etehiM uvamma kIraittikAuM tANi bhaNNaMti nAmANi vakAlakA tassa ajjhayaNassa, dumapuphiyatti jahA bhamaro dumapupphehito akayamakAriyaM puppha akilAmento AhAreti, evaM akayamakAriyaM cUrNI niruvadhaM gihatthANaM apIlayaM AhAraM gehai / AhAraesaNatti egaggahaNe tajjAtIyaggahaNaM uggamAdisuddhaM arattadudruNa AhAre1 adhyayana | yavvaM, goyaretti jahA so vacchao taMmi seTThikule tAe bahugAe savvAlaMkAravibhUsiyAe u cAriM dijjamANaM paloei, saddAdIsu // 12 // na ratte duTTo vA, evaM bhikSuNA hiDateNaM saddAdIsu ivANivisaesu na rajjiyavvaM na ya dussiyvyNti| tadeti jahA cattAri ghuNA paNNattA, taMjahA-tayakkhAe challikkhAe kaTThakkhAe sArakkhAe, tayakkhAe nAmege No sArakkhAyI 1 sArakkhAi NAmege No tayA-| khAyI 2 ege tayakhAyIvi sArakkhAyIvi 3 ege No tayakkhAyI No sArakkhAyI 4, tayakkhAyIsamANassa NaM bhikkhussa sArakkhAyI samANe tave bhavai, evaM jahA ThANe taheva / uMchatti dAraM, te cauvviha, NAmaThavaNAu taheva, dabbuMcha jahA kei tAvasAdI uMchaMti, bhAve, | aNNAyapiMDo / mesuttidAraM, jahA meso aNAyugANito piveti evaM sAhuNAvi bhikSApavidveNa bIyakamaNAdi Na tahA hallaphalayaM kAyavvaM jahA bhikkhAe dAyA mUDho bhavai, so vA teNa vAreyavvo jeNa prihri| jalUgA, ettha ceva samoyAreyavyo, bhaNiyaM cana dazastIkSNanipAtaibandhamAyAti cAtmanaH / jalUkApi tadevArtha, mAIvenopasarpati // 1 // evamaNesaNAe, Na jahA masao dukkhaM uppAicA rudhiraM pibati, evaM NivArei jahA tassa dAyagassa maNo dahaM na bhavati, jalogA va nivAraNIyaM pasaNNamaNasaNaM / sappotti jahA sappo saratti bile pavisati tahA sAhuNAvi aNAsAdeMteNa haNuyaM asaMsarateNaM AhAreyavvaM, ahavA jahA sappo egadiTThI tahA NiggaMthe pavayaNe egadiviNA hoyavvaM / vaNetti jahA vaNassa mA phuTTihiti to se makkhaNaM dijjai, evaM imassavi. SACROCK Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNAM 1 adhyayane // 13 // jIvassa mA bhitikkhayaM karehii to se dijjai AhAro, Na vaNNA iheu / akkhatti jahA sagaDassa jattAsAhaNaTThA abhaMgo dijjara, evaM saMjama bharavahaNatthaM AhAreyavvaM / usutti jahA rahio lakkhaM vidhiukAmo taduvautto vidhaha, vakkhittacitto phiTTara, evaM sAhU vi uvautto bhikkhaM hiMDato saMjamalakkhaM vidhai, vakvippaMto sadAiesa phiTTai / puttitti puttamasobamo AhAro bhottanvo / golitti jahA jatuMmi golae kajjamANe jai aggiNA atilliyAvijjai tA atidavattaNeNa na sakar3a kAuM, aha va neva'lliyA vijjai no cetra niggharati, NAtidUre NAti AsaNNe a kae sakai baMdhiuM, evaM bhikkhApaviTTho sAhU jai aibhUmIe visara to tesiM agArahatthANaM appattiyaM bhavai teNayasaMkaNAdidosA, aha dUre to na dIsaha esaNAghAo ya bhavai, tamhA kulassa bhUmI jANittA NAidUre NAsaNNe ThAi yavaM / udati jahA vANiyaeNa cha rayaNANi khuMDiyANi disAe gaMtuM, so ya tANi Na sakkai nitthAreuM corabhayA, tAhe so veNaM tANi egaMmi ese aNNe jarapAhANe ghettuM paDio gahillaveseNa, rayaNavANiyau gacchatitti bhAvie tini vAre jA koi na uTThe tAhe ghettuM payAo, aDavIe tisAya gahio jAva kuhiyapANiyayaM khillaraM viNaGkaM pAsa, tattha bahave hariNAdao mayA, teNaM savvaM udagaM vasA jAtA, taM teNa aNussAsiyAe aNassAdaMteNaM pItaM, NitthAriyANi aNeNa rayaNANi, etthaM tu rayaNatthANiyANi NANadaMsaNacaritANi, coratthANiyA visayA, kuhiodagatthANiyANi phAsugesaNijjANi aMtapaMtANi AhAreyavvANi, AhAriNaM sAhAta puSpaphaleNa jahA vANiyago iha bhave suhIjAto evaM sAdhavi suhI bhavissai aDavitthANIyaM saMsAraM nittharittA / / gayaM ceyaM nAmaM dumapuSpiyatti, gato nAmaniSphaNNo / idANiM suttAlAvagaNiSphaNNo, so pattalakkhaNo'vi Na nikkhippati, kamhA?, jamhA asthi ito taiyaM aNuyogadAraM aNugamoti, tamhA tahiM caiva NikkhiAvissAmi, tarhi nikkhiSpamANe lahugaM bhavai, sIsassa adhyayanaikArthAH // 13 // Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza- ya asaMmoho bhavai / idANiM aNugamo, so duviho-suttANugamo ya nijjuttIaNugamo ya, nijjuttiaNugamo tiviho.18 upodghAtavakAlakA dasavetAliyanijjuttiaNugamo 1 uvagghAyanijjuttiaNugamora suttaphAsiyanijjutti0 3, dasaveyAliyanijjuttiaNugamo jo esa sUtrasya rzake cUNoM heTThA vaNNio, uvagyAyanijjuttiaNugamo 'uddese nidese ya' gAhA (Ava. 140) titthayarassa uvagghAyaM kAUNaM jahA sUtrAnu1adhyayane ra Avassae pacchA ajjasudhammassa tato jaMbuNAmappabhavANaM uvagghAyaM kAuM tao ajjappabhavassa puvvaratvAvarattakAle ciMtA gamazca | saMhitApade // 14 // | samuppaNNA, taM savvaM akkhANaya heTThA samakkhAyaM jaMtaM bhANitavvaM jAva maNagotti // uvagyAyanijjuttI gayA, idANiM suttaphAsiyanijjuttI bhaNNai-sutteNa ceva saha sA bhANahiti, sA ya imA--'NAmaM ThavaNA dhammo' gAhA-(39-21)evamAdiyAu gAhAo suttaphAsiyanijjuttI bhaNNai / idANiM suttANugame suttamuccAreyavvaM akkhaliyaM amiliyaM aviccAmeliyaM jahA aNuogadAre 4 jAva dasavaikAlikapadaM vA nodazavakAlikapadaM vA, tattha 'saMhitA ca padaM caiva, padArthaH pdvigrhH|caalnaa pratyavasthAnaM, vyAkhyA taMtrasya SavidhA ||1ttr saMhiteya-dhammo maMgalamukilu, ahiMsA saMjame tvo| devAvi taM namasaMti, jassa dhamme syaamnno||1|| TU saMhitAtikrAntA, idAni padaM-'dhRJ dhAraNe' asya dhAtoH manpratyayAntasyedaM rUpaM dharma iti, maMgeti dharmasyAkhyA, 'lA AdAne' asya dhAtomaMgapUrvasya kAyAntasyedaM rUpaM maMgalaMti, 'kRSa vilekhane' asya dhAtorurpUvasya niSThApratyayAntasyedaM rUpaM utkRSTamiti, 'tRhi hisi hiMsAyAM' asya dhAtoridito num, numi kRte adhikAre apratyayAntasya naapUrvasyedaM rUpaM ahiMseti, yam uparame'asya dhAtoH saMpUrvasya apratyayAntasyedaM rUpaM saMyama iti, 'tapa dhUSa saMtApe' asya dhAtoH sunpratyayAntasyedaM rUpaM tapa iti, 'divu krIDAvijigISAvyavahAradyutistutikAntigatipu' asya dhAtorapratyayAntasyedaM rUpaM devA iti, 'taditi sarvanAma, asya napuMsakavivakSAyAM rUpaM SAHASRANASI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padArthAdi . . . . .. . ca . . NA . zrIdaza-1& taditi bhavati, Nama grahatve zande' asya dhAtoramapratyayAntasyedaM rUpaM nama iti, yaditi sarvanAma, asya svakRtalakSaNAM SaSThImutpAdayitvA vaikAlika tasyedaM rUpaM yasyeti, dharmaH pUrvavihita eva, dharma iti, sarvasmin kAle 'sarvaikAnyakiMyattadaH kAle dA' (pA.5-3-15) pratyayo bhavati, tvA sarvasya so'nyatarasyAM di (pA. 5-3-6) sa AdeH, tasyedaM rUpaM sadA yadA iti, 'mana jJAne' asya dhAtoraspratyayAntasya cedaM rUpaM 1 adhyayana ra mana iti, padamatikrAntaM / idAni padArthaH-yasmAt jIvaM narakatiryagyonikumAnuSadevatveSu prapataMtaM dhArayatIti dharmaH, uktnyc-'durgti|| 15 // prasRtAn jIvAn , yasmAddhArayate ttH| dhatte caitAn zubhe sthAne, tasmAddharma iti sthitaH // 1 // maMgaM nArakAdiSu pavaDataM so lAti maMgalaM, lAti geNhaitti vuttaM bhavati, ukkiTuMNAma aNuttaraM, Na tao aNNaM ukiTThayaraMti, ahiMsA nAma pANAtivAyaviratI, saMjamo nAma uvaramo, rAgaddosavirahiyassa egibhAve bhavaitti, tavo NAma tAvayati aTThavihaM kammagaMThiM, nAsetitti vuttaM bhavai, devA NAma dIvaM AgAsaM taMmi AgAse je vasaMti te devA, aviNAma saMbhAvaNA, ahiMsAtavasaMjasalakkhaNe dhamme Thio tassa devA paNivAyabaMdhurasirA bhavaMti, mANussesu puNa kA saNNatti esA saMbhAvaNA, tamiti jo puvvabhINao ahiMsAtavasaMjamalakkhaNe dhamme Thio tassa esa Niddesoti, jassatti avisesa, yasya sAdhussa niddeso, dhammo puvvabhaNio, sadANAma niccakAlaM, jassa dhamme maNo buddhI NAma etANi 4 ajjhavasANaM / idANi padaviggaho-so ya doNhaM padANaM bhavai jesiM paropparaM atthasaMbaMdho jujjai, ettha puNa pihappihANi ceva padANi teNa gao / / cAlaNapasiddhIo uvAriM bhaNNihiMti // 'katthai pucchati sIso (38-21) sIso kamhiyi saMdehe samuppaNNe | pucchai, Ayariyo ya taM tassa sIsassa hiyaTThAe tatto pucchAto viuNatarAgaM parikahei, katthai puNa Ayario apucchio ceva sIsassa buddhivitthAraNanimittaM parikahei sayameva // idANi suttaphAsiyanijjuttI vitthArijjai,eyapi apucchi o ceva Ayario C4AMR. X // 15 // Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 1 adhyayane // / 16 / / sIsassa aNukaMpaNatthaM vitthAreNaM parikahei, tattha paDhamaM dhammaparUvaNatthaM bhaNNai 'nAmaM ThavaNAdhammo davvadhammo ya bhAvadhammo ya' gAthA, ( 39-21 ) NAmaThavaNAo taheva, idANiM davvadhammo tassa imA gAthA 'davyaM ca asthikAyo' gAthA ( 40-21 ) davvadhammo tiviho bhavai, taMjahA - davvadhammo ya asthikAyadhammo ya payAradhammo ya, tattha davvadhammo tAva davvapajjavA, ete dhammA tassa jIvadavvassa ajIvadavvassa, uppAyaThiIbhaMgA pajjAyA bhavati, tattha jIvadavvassa tAva ime uppAyaThitibhaMgA, jaha maNasabhAveNa uppaNNassa maNussassa maNUsate uppAyo bhavaMti, jAo puNa gatito uccaTTiUNa Agao tAe gatIe vigamo, jIvataNe puNa avaDio caiva, evaM eyaMmi bhavaggahaNe / idANi ajIvassa uppAyaThiIbhaMgA bhaNNaMti, jahA paramANussa paramANubhAveNa vigayassa paramANuttaNe vigame duppadesiyatteNa uppAo ajIvadavvattaNeNa avadvio ceva, tahA suvaNNadavvassa aMgulejjagattaNeNa vigamo kuMDalattaNeNa uppAo suvaNNadavvatte avadviyaM caitra, jahA kAlagavaNNavigame kAlatteNa vigamo nIlatteNa upAo vaNNatteNa avaDio caiva / idANiM aruvidavvANaM parapaccayA uppAyaThitibhaMgA bhaNNaMti, jahA ghaDAgAseNaM saMjuttassa AgAsassa ghaDAgAsasaMyogeNa uppAyo paDAgAsatteNa vigamo AgAsatteNa avaTTiI / idANiM asthikAyadhammottidAraM 'dhammatthikAya ' gAhA (40-22) atitha vejjati kAyA ya asthikAyA, te ime paMca, tesiM paMcaNDavi dhammo NAma sambhAvo lakkhaNaMti egaTThA, tattha paDhame dhammatthikAe so gailakkhaNo, vitio ammatthikAo so ThitilakkhaNo, tatio AgAsatthikAyo so avagAhalakkhaNo, cauttho poggalatthikAyo so gRhaNalakkhaNo, paMcamo jIvatthikAo so uvaogalakkhaNoti nAyavvo / idANiM payAradhammottidAraM, payAradhammA NAma soyAINa iMdiyANa jo jassa visayo so payAradhammo bhavai, taM soiMdiyassa soyavyaM dharma nikSeyAH // 16 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUNoM zrIdaza- cakkhuiMdiyassa daTThavvaM ghANidiyassa agghAiyavvaM, evaM savvattha / idANiM bhAvadhammotti dAraM-'loiya kuppAyaNa' gAhaddhaM, lokottaravaikAlikA (41-22) so yativiho-loio louttario kuppAvayaNIo ya, loio aNegaviho paNNatto, jahA-gammapasudesarajje puravara | dhame: gAmagaNagohirAINaMti (42-22) tattha gaMmadhammo NAma jahA dakkhiNApahe mAuladuhiyA gaMmA uttarApahe agammA, evaM bhakkhA-12 dazadhA 1 adhyayane bhakkhaM peyApeyaM bhAsiyavvaM, pasudhammo NAma gAtabhagiNIduhiyAdINaM gamaNaM, desadhammo NAma dakkhiNApahe aNNaM NevatthaM aNNaM uttarApahe zramaNadharmaH // 17 // evamAdi, rajjevi aNNaM lADarajje karajjavattI aNNo uttarApahe evamAdi, puratti nagaraM tatthavi aNNo aNNo gAmavAsINaM, gAme : egAgiNIvi itthigA gihatara gacchai, nagare sabitijjagA evamAdi, gaNadhammo jahA mallA pibaMti samavAeNaM evamAdi, godvidhammo gAmasamanvayANa godvi bhavai, tesi ussavAdiesu kAraNesu iTThabhoyaNAsaNAisu goDio bhavaMti, rAyadhammo NAma attaNevi avarAha paNa khamijjai, sapajAe sudaMDo gheppati, evmaadi| idANiM kuppAvayaNio; kutthiyaM pavayaNaM kuppavayaNaM taM sakkakaNAdakapilaissaraveda-4 vAdI, evamAdi kuppAvayaNiyaM bhavati, sIso Aha-keNa kAraNeNa etANi kuppAvayaNANi bhavaMti', 'sAvajjo u kutitthiyadhammo Na jiNehi u pasattho vajjo NAma garahio, saha vajjeNa sAvajjo bhavai, sAvajjattaNeNa kuppAvayANiyo bhavai, atoya na pasaMsijjati jiNehiM, ke ya te jiNA?, ime cauvhiA , taM0-NAmajiNA ThavaNajiNA davvajiNA bhAvajiNA ya, nAmaThavaNAo taheva, davajiNA je & chaumatthA vAhiM vA veriyaM vA je jiNanti te dabAjaNA, bhAvajiNAje kevalaNANiNo, tehiM so kuppAvayaNIo sAraMbhattaNeNa na psNsito| // 17 // | idANiM louttaro bhAvadhammo, so duvidho-suyadhammo carittamdhamo ya, tattha suyadhammo duvAlasaMgaM gaNipiDagaM, tassa dhammo je jANi-2 yavyA bhAvA ahavA asaMjamAu niyattI saMjamaMmi ya pvittii|| idANiM carittadhammo, so imo samaNadhammo dasappagArovi-khamA maddavaM Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokottara dharmaH dazadhA zramaNadhame cUNoM zrIdaza| ajjavaM soyaM saccaM saMjamo tavo cAo akiMcaNiyattaNaM baMbhaceramiti, tattha khamA AkuTThassa vA tAliyassaMvA ahiyAsetassa kammakkha o bhavai, aNahiyAsitassa kaMmabaMdho bhavai, tamhA kohassa niggaho kAyabbo, udayapattassa vA viphalIkaraNaM, esa khamatti vA titi kkhatti vA kodhaniggahetti vA egaTThA 11 maddavaM nAma jAikulAdIhINassa aparibhavaNasIlattaNaM, jahA'haM uttamajAtIo esa nIyajAtI 1 adhyayane / tti mado na kAyavyo, evaM ca karemANassa kammanijjarA bhavai, akareMtassa ya kammovacayo bhavai, mANassa udinassa niroho udy|| 18 // pattassa viphliikrnnmiti2| ajjavaM nAma ujjugattaNaMti vA akuDilattaNaMti vA, evaM ca kuvvamANassa kammanijjarA bhavai,akuvvamANassa ya kammovacayo bhavai, mAyAe uditIe Niroho kAyavvo udiNNAe viphalIkaraNaMti 3 / soyaM nAma aluddhayA dhammovagaraNesuvi, evaM ca kuvvamANassa kammanijjarA bhavati, akuvvamANassa kammovacao, tamhA lobhassa udeMtassa Niroho kAyavvo udayapattassa vA viphalIMI karaNamiti 4 / saccaM nAma sammaM ciMteUNa asAvajaMtatA bhAsiyavvaM saccaM ca, evaM ca karemANassa nijjarA bhavai, akaremANassa kammo vacayo bhavai 5 / saMjamo tavo ya ete pacchA bhaNNaMti, kiM kAraNaM?, jeNa uvari 'ahiMsA saMjamo tavo' etthavi suttAlAvage saMjamo tavo | ya bhaNiyavvagA ceva, teNa lAghavatthaM ihaMNa bhaNiyA 6-7 / idANi cAgo NAma veyAvaccakaraNeNa AyariyovajjhAyAdINa mahatI kamma nijjarA bhavai tamhA vatthapattaosahAdIhiM sAhUNa saMvibhAgakaraNaM kAyavvaMti 8 akiMcaNiyA nAma sadehe nissaMgatA, nimmamattaNaMti 81 vuttaM bhavai, evaM ca karemANassa kammanijjarA bhavai, akaremANassa ya kammovacao bhavai, tamhA akiMcaNIyaM sAhuNA sadhvapayatteNa GI ahiDeyavvaM 9 / idANiM baMbhaceraM, taM aTThArasapagAraM, taMjahA-orAliyakAmabhogA maNasANa sevaiNa sevAvei sevataMNANujANai. evaM vAyA evina sevai na sevAvei sevaMtaM nANujANai, evaM kAraNAvina sevei na sevAveha sevaMtaM nANujANai, evaM navavidhaM garya, evaM divvAvi KAASAR ROM 18 // SAROKAR Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNAM 1 adhyayane // 19 // kAmabhogA maNasAvi na seveha na sevAveha sevataM nANujANa, evaM vAyAeva na sevei na sevAvei sevataM nANujANa, evaM kAeNAvi na sevai na sevAveha sevataM nANujANa, evaM evaM aTThArasavidhaM baMbhaceraM saMmaM AyaraMtassa kammanijjarA bhavai, aNAyaraMtassa kammabaMdho bhavaiti nAUNa AseviyabvaM, dasavidho samaNadhammo bhaNio // idANiM eyaMmi dasavidhe samaNadhamme mUlaguNA uttaraguNA | samavayArijjati saMjama sacca AkiMcaNiyabaMbhaceraggahaNeNa mUlaguNA gahiyA bhavati, taMjahA saMjamaggahaNeNaM paDhamaahiMsA gahiyA, saccagahaNaNaM musAvAdaviratI gahiyA, baMbhaceraggahaNeNa mehuNaviratI gahiyA, akiMcaNiyaggahaNeNa apariggaho gahio adattAdANaviratI ya gahiyA, jeNa sadehevi NissaMgatA kAyavvA tamhA tAva apariggahiyA gahiyA, jo ya sadehe nissaMgo kahaM so adiSNaM gaNhati ?, tamhA akiMcaNiyaggahaNeNa adattAdANaviratI gahiyA ceva, ahavA egaggahaNe tajjAtIyANaM gahaNaM kayaM bhavatitti, tamhA ahiMsAgahaNeNa adiSNAdANaviratI gahiyA ceva / khaMtimaddavajjavatavoragahaNeNa ucaraguNANaM gahaNaM kayaM bhavaitti, dhammotti dAraM gayaM // idANiM maMgalaM bhaNNai, taM caubvihaM NAmamaMgalaM ThevaNA0 davba0 bhAvamaMgalaM, nAmaThavaNAu taheva, davvabhAvesu imA gAhAdabve bhAve ya maMgalANi (44-34 ) tattha davvamaMgalaM puNNakalasAdI, AdIgahaNeNa na kevalaM puNNakalaso ego maMgalaM, kiMtu jANi davvANi uppajjaMtagANi caiva loge maMgalabuddhIe gheppati jahA siddhatthagadahisAliakkhayAdiiNa tANi davvamaMgalaM, bhAvamaMgalaM puNa eseva loguttaro dhammo, jamhA ettha ThiyANaM jIvANaM siddhI bhavai / sIso Aha--davyabhAvamaMgalANa ko paiviseso ?, Ayario Aha--davvamaMgalaM aNegaMtigaM aNaccaMtiyaM ca bhavati, bhAvamaMgalaM puNa egaMtiyaM accaMtiyaM ca bhavai, maMgalaMti dAraM gayaM // idANiM, uDiM, uki NAma jo esa loguttaro dhammo bhaNio eso bhAvamaMgalaM ukiDaM bhavai // idANiM ahiMsA, tattha paDhamaM maMgalamahiMsA ca // 19 // Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyamaH cUNoM zrIdaza- 8| hiMsA vaNNeyacyA, hiMsAe parUviyAe ahiMsA parUviyA ceva, sA ya maNavayaNakAehiM joehiM duppauttehiM jaM pANavavarovaikAlika hai |vaNaM kajjai sA hiMsA, tattha bhaMgA cattAri-davvatovi egA hiMsA bhAvaovi, egA hiMsA davao na bhAvao, egA VAbhAvao na davao, aNNA Na daccao na bhAvao, sA ahiMsA ceva Na bhaNNaha, tattha dabbaovi bhAvaovi jahA kei / | purise miyavadhAte pariNAmapariNae miyavadhAya usu nisirajjA, se ya mie teNa usuNAvi viddhe, esA davao bhAvaovi // 20 // hai hiMsA, tattha jA sA davvao na bhAvao sA imA, uktaMca-'uccAliyaMmi pAe' gAhA, (4-749) 'Na ya tassa tapiNamitto' gAhA (4-750), etAo do'vi jahA ohanijjuttIe, tattha jA sA bhAvao na davyao jahA kei purise asiNA ahiM chidissA. mittika1 rajju chidijjA esA bhAvao, esA hiMsA.vikovaNatthaM vaNiyA, iha puNa ahiMsAe payoyaNaM, sA ya ahiMsAi vA ajjIhai vAivAtotti vA pANAtipAtaviraitti vA egtttthaa| sisso Aha-NaNu jA ceva ahiMsA so ceva saMjamo'vi, Ayario Aha--ahiMsA gahaNe paMca mahavvayANa gahiyANi bhavaMti, saMjamo puNa tIsa ceva ahiMsAe uvaggahe vaTTai, saMpuNNAya ahiMsAya saMjamovi tassa | bhavai, ahiMsA gtaa|| idANiM saMjamo, so ya sattarasaviho, taMjahA-puDhavikAyasaMjamo AukAyasaMjamo teukkAyasaMjamo vAukkAya saMjamo vaNassaikAyasaMjamo beiMdiyasaMjamo teiMdiyasaMjamo cauriMdiyasaMjamo paMcidiyasaMjamo pehAsaMjamo upahAsaMjamo avahaTusajamA DApamajjiyasaMjamo maNasaMjamo vayasaMjamo kAyasaMjamo uvakaraNasaMjamo, tattha puDhavikAyasaMjamo NAma puDhavikAyaM maNavayaNakAi3/eIi jogehiM na hiMsai na hiMsAbai hiMsaMtaM NANujANai, evaM AukkAyasaMjamovi, jAva paMciMdiyasaMjamo, pehAsaMjamo NAma ThANaM ni sIyaNaM tuyaTTaNaM vA jattha kAukAmo taM puvvaM paDilehiya pamajjiya karamANassa saMjamo bhavai, vitahakaraNe asaMjamo, uvehAsaMjamo SCRECAUSAROKARNA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUNoM zrIdaza | NAma saMjamatavasamaggaM saMbhogiyaM taM codaMtassa saMjamo bhavai, asaMbhoiyaM codaMtassa asaMjamo bhavai, pAvayaNaM kajja kAUNa ciyattA bAhyetapasi vaikAlika vA sa pADacAyaNattikAuM tatto aNNasaMbhoDayaM codeMti, gihiyANaM kammAraMbhe pamAdapattANaM ubehayaMtassa saMjamo bhavai, vAvAratassakA anazanaM 4 asaMjamA, avahaTTusaMjamo nAma airegovakaraNaM vigiMcitassa saMjamo bhavai, pANajAtIe ya AhArAdisu vigiMcaMtassa saMjamo bhavai, asu1 adhyyne| | ddhovagaraNANi ya pariThaveMtassa saMjamo bhavai, pamajjaNAsaMjamo nAma sAgArie pAe apamajjaMtassa saMjamo bhavai, appasAgArie pAe // 21 // | pamajjaMtassa saMjamo bhavai, maNasaMjamo NAma akusalamaNaniroho kusalamaNaudIraNaM vA, vayasaMjamo.NAma akusalavainiroho kusalavai udIraNaM vA, kAyasaMjamo NAma AvassagAijoge mottuM susamAhiyapANipAdassa kummo iva gutidiyassa ciTThamANassa saMjamo bhavai, uvakaraNasaMjamo NAma potthaesu gheppaMtaesu asaMjamo bhavai, mahaddhaNamullesu ya vatthesu, tasiM vivajjaNe saMjamo, kAlaM puNa par3acca caraNakaraNaTThA avvocchittinimittaM ca geNhamANassa potthae saMjamo bhavai / idANiM tavo, so duviho-bajjho abbhataro ya, tattha paDhama bajjho bhavai pacchA abbhaMtaro, sIso Aha-keNa kAraNeNa bajjho abbhataro vA bhaNNai ?, Ayario Aha-jamhA micchadiTThIhivi yAyarijjamANo najjai vivarIyaggahaNeNa kutitthiyAdIhivi kajjai tamhA bajjho, abbhataro puNa kajjamANo Na tahA pAgaDo bhavai teNa abhaMtaro bhaNNai , tattha jo bajjho so chabbiho, taMjahA-aNasaNaM UNoyariyA bhikkhAyariyA rasapariccAo kAyakileso saMlINatatti, tattha aNasaNaM nAma na asijjai aNasaNaM, No AhArijjaitti vuttaM bhavati, taM ca duvihaM-ittiriyaM AvakAhayaM ca, itta- 14 // 21 mAriyaM NAma parimitakAliyaM, taM cautthAu AraddhaM jAva chammAsA, AvakahiyaM jAvajIvameva, taM tividha-pAovagamaNaM iMgiANedAmaraNaM bhattapaccakkhANaM ca, tattha pAovagamaNaM NAma jo nippaDikammo pAdaucca jo paDio tao paDio ceva, taM ca duvihaM Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUNI" zrIdaza- bhavai, taM0-vAghAimaM nivAghAimaMca, tattha vAghAimaM nAma jo AugaM pahuppa tameva balA uvakkame siMghavagdhataracchAdisa kAraNesu bAvi 1vAdye'vamauvaikAlika hai abhiduo vA pAovagamaNaM karei, eyaM vAghAtima, nidhAghAimaM nAma suttatthatadubhayANi geNhiUNa avvocchittinimittaM va darikA vAeUNa tao pacchA jarApariNayassa bhavai, eyaM nivAghAima, iMgiNimaraNaM NAma sayameva uvvattaNapariyattaNAdINi kareti cau1 adhyayane vihAhAravivajjiyaM ca parapaDiyaraNavivajjiyaM ca / idANibhattapaccakkhANaM, taM niyamA sapaDikamma, sapaDikammaM NAma uvvcnn||22|| pariyattaNAdINi asahussa vA savvaM kIrai, aNasaNaM samattaM ||uumoyriyaa NAma omabhAvo nAma, UNaMti vuttaM bhavati, sA ya duvihAdabve bhAve ya, tattha davyomodariyA uvakaraNe bhatte pANe ya, tattha uvakaraNe tAva egavatthadhAritaM evamAdi, bhattapANomodariyA nAma appaNA muhappamANeNa kavaleNaM paMca vikappA bhavati, taMjahA-appAhAromoyariyA avaDDhomoyariyA dubhAgomoyariyA pamANomodariyA kiMcUNomoyariyA iti, iyANiM etAsiM appAhAraavanadubhAgapramANakiMcUNomoyariyANaM paMcaNhavi vibhAgo bhrANitavyo, tattha cauvvIsaM laMbaNA pamANajucAomodariyA, esomodariyA cautthA bhAi, tAyo pamANajucAto omodariyAu viNiM appAhAraavadRdubhAgomodariyANaM niSphacI bhaNNai, paMcamA nAmaniSphaNNAdeva kiMcUNAmodariyaci bhaNNati, etesiM paMcaNhavi umAdariyANaM nidarisaNaM, tattha appAhArobodariyA nAma jeNa appayaraM kucchIe puNaM bahutaraM Upa, pamANomoyariyAe tibhAgo, avaDDomoyariyA NAma pamANajutcomodariyAe avaTuMti vA addhati vA egaTThA, dubhAyomodariyA NAma pamANomodariyaM tihA chidiUpA // 22 // egaM bhAga chaDDeUNa do bhAgA gahiyA dubhAgomoyariyA bhavai, pamANodariyA NAma battIsa kavalA purisassa AhAro saMpuNNo tassa cauttho bhAgo chaDDijjai, sesA cauvAsaM kavalA pamANajuttomodariyA bhavai, kiMcUpomoyariyA NAma kiMcUNo AhArotti vRttaM Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza bAhye'vamA| dariko cUNauM 1 adhyayane // 23 // SASURROUNCATE bhavai, idANiM etAo paMcavi omodariyAo vitthAreNa bhaNNai, tattha appAhAromodariyA nAma pramANomodariyAe tibhAgo, te aTTha kavalA, aTThavidhA ya appAhAromoyariyA bhavai, taMjahA-appAhAromodariyAe aTTha kavalA, egUNakavalA appAhAromodariyA jAtA satta, biUNa kavala appAhAromodariyA jAtA cha, ticauropaMcUNakavalaappAhAromodariyA jAtA paMca cauro tiNNi, chahi UNakaklaappAhAromodariyA jAtA doNNi, sattUNakavalaappAhAromodariyA jAtA ego appAhAromodariyA, jAtA sattavi UNakavala0,appAhAromoyariyAe ekakavalAhAromodariyA jahaNNA aTThakavalomAyariyA ukosA sesA aja0 / idANiM avaDAhAromoyariyA vArasakavalA bhaNNati, sA ya caubihA, taMjahA-bArasakavala avaDDAhAromoyariyA, egaka ikkArasa, bihUNakavala avaDDAhAromoyariyA jAyA dasa, tihiUNa kavalaavaDDAhAromoyariyA jAtA nava, avaDDAhAromoyariyA jahaNiyA nava kavalA ukkoseNa bArasa, sesA ajhnnnnmnnukkosaa| idANi dubhAgomoyariyA solasakavalA, sA caubihA, taMjahA-solakavaladubhAgomoyariyA, egUNakavala dobhAgomodariyA jAtA paNNarasa, dohiUNa dubhAgakavalahAramodariyA jAtA coddasa, tihiUNa dubhAgakavalAhAromoyariyA terasa, dubhAgakavalAhAromodariyAe jahaNNA terasa ukkosA solasa, sesA ajahaSNamaNukkosA / idANiM pamANajuttAhAromodariyA ega(achu)NakavalajuttAhAromodariyA cauvvIsaM kavalA bhavaMti, sAya aTThavihA, taMjahA-car3avIsakavalajuttAhAromoyariyA egUNakavalajuttAhAromodariyA jAtA tevIsaM evaM dohiUNa jAyA bAvIsa, vihiUNa jAyA ikkavIsa, cauhiM UNA jAtA vIsaM, paMcahiM kRNA jAtA egUNavIsa, chahi UNA jAtA aTThArasa, sattahiM UNA jAtA sattarasa, pamANajuttAhAromoyariyA jahaNNeNa satarasa ukkoseNaM cauvIsa kavalA, sesA ajahaNNamaNukoseNaM / idANiM kiMcUNAhAromoyariyA, sA ya ekatIsa kavalA, sattavihA puNa bhaNNai, taMz2ahA-ekatIsaM kavalA kiMcUNAhAromoya. AUnaUUUmaka Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 1 adhyayane // 24 // riyA, egUNakavalA kiMcUNAhAromoyariyA jAtA tIsaM, evaM dohiM UNA jAyA ekUNatIsaM, tihi UNA jAyA aTThAvIsaM, cauhiM UNA jAyA sattAvIsaM, paMcUNA jAtA chabbIsaM, chahiM UNA jAyA paMcavIsa, kiMcUNAhAromoyariyA savvajahaNNA paNavIsaM sanyukosA ekatIsaM, avasesA ajahaNNamaNukosA, evaM esA purisassa omodariyA / idANiM itthiyAe, sAvi evaM ceva, NavaraM aTThAvasiM kavalA saMpuSNAhAro, tadanusAreNa evaM sesaM bhANiyavvaM / davvomodariyA gatA, idANiM bhAvomodariyA-kohAdINaM caunhaM kasAyANaM udaMtANaM niroho udayapattANaM viphalIkaraNaM kAyavvaMti, omodariyA gatA / idANiM bhikkhAyariyA-sA aNagappagArA, taMjahAdavvAbhiggahacarigA, jahA koi sAhU abhiggahaM giNhejjA - jai me bhikkhaM hiMDamANassa amugaM davyaM labbhai to gihissAmi, itarahA na hAmi evamAdI bhikkhAyariyAe abhiggahA bhANitavvA, ahavA imA cauvvihA bhikkhAyariyA, taM0 pelA addhapelA gomuttiyA saMbukkAvahati / idANiM rasapariccAgo, khIradadhinavaNIyAdaNiM rasavigatINaM vivajjaNaM / kAyakileso nAma vIrAsaNa ukkaDagAsaNabhUmI sejjAkUDa sejjAloya mAdiyAu bhANiyavvAu, pazcAtkarma purAkarma, IyIpathaparigrahau / doSA hyete parityaktAH, kezalocaM prakurvvatA // 1 // kAyaklezazca pUrvokto, vairupyaM tu susaMdhitam / AptAgamaH kSamA caiva, sUtroktA karmanirjarA // 2 // locaH / idANiM saMlINayA, sA caubvihA bhavai, taMjahA iMdiyasaMlINayA kasAyasaMlINayA jogasaMlINayA vivittacariyA, tattha iMdiyasaMlINayA paMcavidyA bhaNNai, taMjahA-soiMdiyasaMlINayA cakkhidiyasaMlINayA ghANidiyasaMlINayA jimbhidiyasaMlINayA phAsiMdiyasaMlINayA, tattha soidiyasaMlINayA NAma-sadesu ya bhaddagapAvaesa soyasiyamuvagaesu / tuTTeNa va rudveNa va samaNeNa sayA Na bhaviyac // 1 // evaM sevi iMdiesuvi esA caiva gAhA cariyanvA / idANiM kasAyasaMlINayA, sA cauccihA, taMjahA kohodaya 4 bAhye bhikSAcaryAkA yakleza saMlInatAH // 24 // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUNoM CAR zrIdaza IRInirAho vA udayapattamma vA kAhassa viphalIkaraNamiti, evaM jAva lobhAdayanirodhI vA udayapattassa vA lohassa viphalIkaraNa- abhyantare vaikAlikAmiti / idANiM jogasaMlINayA, sA tivihA, taM0-akusalamaNanirodho kAyavyo kusalamaNaudIraNaM vA, evaM vAyAvi bhANiyavyA,mA tapasi kAyasaMlINayA NAma ThANacakamaNAdINi akajje na kAyavyANi, kajjevi pasaMtacittamaNaseNa jugaMtarapaloyaNAiNA kAyavvANitti, prAyazcittaM 1adhyayane / vivittacariyA nAma ArAmujjANAisu itthIpasupaMDagavirahiyANi phAsuesaNijjANi pIDhaphalagANi abhigihiUNa vihriyvyNti|| bajjho gto| udANiM abhitarao, so chabiho, ta0-pAyacchittaM viNao veyAvacca sajjhAo jhANaM viussaggotti, tattha pAya-1! / // 25 // lAcchittaM dasaviha-AloyaNaM paDikkamaNaM tadubhayaM vivego viussaggo tavo chado mUlaM aNavaTuppo pAraMcitaMti, tattha AloyaNA! nAma avassakaraNijjesu bhikkhAyariyAIsu jaivi avarAho natthi tahAvi aNAloie aviNao bhavaittikAUNa avassaM Alo-1 eyavvaM, so jai kiMci aNesaNAi avarAhaM sarejjA, so vA Ayarito kiMci. sArejjA tamhA AloeyavyaM, AloyaNati vA pagA-1 sakaraNaMti yA akkhaNaMti vA visohitti vA egaTThA / idANi parijhamaNaM, taM ca micchAmi dukaDeNa saMjuttaM bhavai, taMjahA koI saahuu| bhikkhAyariyAe gacchaMto vikahApamatto iriyaM na sohei, annaNa ya sAdhuNA paDicoio-jahA iriyaM na sohesi, na ya taMmi samae kiNci| pANavirAhaNaM kayaM, tAhe so micchAdukkaDeNeva suddho bhavai, evaM bhAsAsamitIevi sahasA aNAbhogaNa va kAi appasAvajjA gihatthabhAsA bhAsiyA sA micchAdukkaDeNeva sujjhai, evaM sesasamitisuvi jattha asamitittaNaM samAvaNNo appattasu iTTesu paramagiddhimAvaNNo rAgaddosA vesi kayA Na ya mahaMto avarAho tAva micchA dukkaDeNeva suddhI bhavaitti / tadubhayaM nAma jattha AloyaNaM paDi| kamaNaM, egiMdiyANaM jIvANaM saMghaTTaparitAvaNAdisu kaemu Auttassa bhavaMti / vivego nAma paridvAvaNaM, taM ca AhArovahisejjAsa Emeramanuman FRIER-3-LAHUREKARE isanimasomemataram CASE- MITRAK // 25 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 abhyantare vinayaH cUNoM zrIdaza- kaNANaM saMsattANaM uggamAdIsu ya kAraNesu asuddhANaM bhavada / idrANiM.kAusmaggo, soya kAusaggotti vA viussaggAti vA vaikAlika | egaThThA, so ya kAussaggo imehiM kajjai, taMjahA-NAvAnaisaMtAre gamaNAgamaNasumiNadasaNAvassagAdisu kAraNesu bahuviho bhavai / idArNi tavo, so paMca rAidiyANa AdikAUNa bahuviyappo bhavaitti / tathA chedo nAma jassa kassavi sAhuNo tahArUvaM avarAha 1adhyayane | NAUNa pariyAo chijjai, taMjahA-ahorattaM vA pakkhaM vA mAsaM vA saMvaccharaM vA evamAdi chedo bhavati / mUla nAma so ceva se | // 26 // pariyAo mUlato chijjai / aNavaDhappo nAma savvacchadapatto kiMcikAlaM kareUNa tavaM tato puNoti dikkhA kajjai / pAraMco nAma | khattato desAto vA nicchubhai, chedaaNavaTThamUlapAraciyANi desaM kAlaM saMjamavirAhaNaM purisaM ca paDucca dijjatitti, pacchittaM gataM / idANi viNao, so ya sattavidho bhavai, taMjahA-NANaviNao daMsaNaviNao caricaviNao maNaviSNao vAyAviNao kAya| viNao uvayAriyaviNaotti, tattha nANaviNao paMcavidho-AbhiNibohiyaNANaviNao sutaNANaviNao ohiNANaviNao maNapa jjavaNANaviNao kevalaNANaviNaotti, se NANaviNao kahaM bhavai, taMjahA-jassa etesu NANesu paMcasuvi bhattI bahumANo vA, je | vA etehiM nANehiM paMcahiM bhAvA divA dIsaMti dIsissaMti vA tesiM saddahapAttaM, esa NANaviNao / idANi daMsaNaviNao, | | so duviho, taMjahA-susmasaNaviNao apAsAtaNAviNao ya, tattha sussUsaNAviNao NAma sammaIsaNaguNAhipamu sAdhusu kajjai dasaNapUyANimitaM , so ya susmusAviNao aNegaviho bhavai, taMjahA-sakkAraviNao sammANaviNao anbhuTThANaM AsaNAbhiragaho AsaNANuppayANa kiikamma ajaMlipaggaho etassa aNugacchaNayA Thiyassa pajjuvAsaNyA gacchaMtassa aNuvayamaMti, sIsA AhasakkArasaMmANANaM puNa ko pativiseso 1, Ayario bhaNai-sakkAro zugaNAi, sammANo vatthapacAdIhiM kIrai, idAApI AsaNA 4325A4 // 26 // % 25 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza vaikAlika abhyantare vinayaH cUNoM 1adhyayana // 27 // COCCASAMMsara bhiggaho-so AgacchaMtassa ceva paramAdareNa NAma abhimuhamAgaMtUNa vagmahatthehi bhaNNai-ettha obisAhitti, AsaNapadANaM NAma ThANAo ThANaM saMcaraMtassa AsaNaM geNhiUNa icchie ThANe Thavei, sesANi abbhuTThANakiikammAdINi pAgaDANitti kAUNa na bhaNi- yANi / idANiM aNAsAdaNAviNao, so paNNarasaviho, taMjahA-arahaMtassa aNAsAdaNAe arahaMtapaNNattassa dhammassa aNAsAdaNAe AyariyANaM aNAsAyaNAe uvajjhAyANaM aNAsAtaNAe therANaM aNAsAtaNAe kulassa aNAsAdaNAe gaNassa aNAsAdaNAe saMghassa aNAsAdaNAe kiriyAe aNAsAdaNAe, kiriyA NAma asthivAdo bhaNNai. taMjahA-asthi mAyA asthi piyA asthi jIvA evamAdi, jo evaM Na saddahai vivarIyaM vA paNNavei teNa kiriyA AsAditA bhavai, AbhiNibohiyaNANassa aNAsAdaNAe jAva kevalanANassa aNAsAdaNAe, etesiM paNNarasaNhaM kAraNANaM ekakaM tivihaM bhavaitti, taMjahA-arahatANaM bhattI arahaMtANaM bahumANo | arahatANaM vaNNasajalaNayA, evaM jAva kevalaNANassavi tivihaM bhANiyavvaM, sabvevi ete bhedA paMcacattAlIsaM bhavaMti, daMsaNaviNao go| idANiM carittaviNao kahijjai, so paMcavidho bhavai, taMjahA-sAmAiyacarittaviNao chedovaTThAvaNiyacarittaviNayo parihAravisuddhiyacarittaviNao suhumasaMparAgacarittaviNao ahakkhAyacarittaviNaotti, etesiM paMcaNha carittANaM ko viNao!, | bhaNNati, paMcavihassa jA saddahaNA vA saddahiyassa jA kAeNa phAsaNayA bhavvANaM ca purao parUvaNayA, carittaviNao vaNNio / idArNi maNaviNao, AyariyAINa uri akusalo maNo nirUbhiyanvo kusalamaNaudIraNaM ca kAyavvaM, evaM vAyAviNaopi / tattha kAyaviNao nAma tesiM ceva AyariyAdINa addhANaparissaMtANa vA sIsAu Arabbha jAva pAdatalA tAva paramAdareNa vissAmaNaM / idANiM uvayAriyaviNao sattavidho, Niccameva Ayariyassa abbhAse acchaNaM chaMdANuvattaNaM kAriyanimittakaraNaM * // 27 // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUrNI zrIdaza- kayapaDikaiyA dukkhattassa gavesaNaM desakAlaNNuyA savvatthesu aNuloyamAtti, tattha anbhAse acchaNaM nAma AyariyANa sIso nijja- abhyantare vakAlika raTThAe iMgieNa abhippAyaM nAUNa jahicchiyaM uvavAyaissAmitti kAuNa Ayariyassa abbhAse acchai, tattha chaMdANuvattaNaM nAma | vaiyAvRttya| AyariyANa sIsega kAlaM tuleUNaM AhArauvahiuvassagANaM uvavAyaNaM kAyacaM, kAriyanimittakaraNaM nAma pasaNNA hu AyariyA svAdhyAyau 1adhyayana savisesa suttatthatadubhayANi dAhitittikAUNaM tArisANi aNukUlANi karei jeNa tesiM AyariyANa cittappasAo jAyai, kypddi||28|| kkaiyA NAma jaivi nijjaratthaM karei tatovi mama esa kArehititti kAuM viNayaM karei, sesANi dukkhattassa gavesaNAINi pasiddhANi ceva kAUNa no bhaNiyANi, ahavA eso savvo ceva viNao nANadaMsaNacarittANaM avvatirittottikAUNa tiviho ceva bhANiyavyo, | ta0-nANaviNao daMsaNaviNao carittaviNao // vinnogo|| idANiM veyAvaccaM, taM ca imehiM kAraNehiM kajjai, taM0- aNNapANavatthapattapaDissayapIDhaphalagasaMthArappagAdIhiM dhammassa sAhaNehi, taM ca kassa kajjai 1, imesi dasahaM, ta. AyariyauvajjhAyA thera tavassi gilANa sikkhaga sAhammiya kulagaNasaMghesu, tattha Ayario paMcaviho, taM0-pavvAvaNAyario suttassa uddissaNAyario samuddisa0 aNuNNA vAyaNAyariotti, uvajjhAo pasiddho ceva, thero nAma jo gacchassa sathitiM karei, jo tisuta pariyAgAisu vA thero,tabassiNAma jo uggatavacaraNarato, gilANo |NAma rogAbhibhUo, sikkhago nAma jo ahuNA pavvaiyao, sAhammio nAma ego pavayaNao Na liMgato,ego liMgaona pavayaNao, kulagaNasaMghA pasiddhA ceva / idANiM sajjhAo, so paMcavidho, taM0-cAyaNA pucchaNA pariyaTTaNA aNuppehA dhammakahA, vAyaNA ti PNAma sissassa ajjhAvaNaM, pucchaNA suttassa atthassa vA bhavati, pariyaNaM NAma pariyaTTaNaMti vA anbhasaNaMti vA guNaNaMti vA egaTThA, 1-% * % Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HT tapasi zrIdaza- aNuppehA NAma jo maNasA pariyaTTei No vAyAe, dhammakahA nAma jo ahiMsAdilakkhaNaM savaNNupaNIyaM dhamma aNuyoga vA kahe abhyantare vaikAlika esA dhammakahA, sajjhAo go| idANiM jhANaM, taM ca aMtomuhuttiyaM bhavai, tassa ya imaM lakkhaNaM, taM0-daDhamajjhavasANaMti, keI puNa cUrNI AyariyA evaM bhaNati-egaggassa cintAe nirodho jhANaM, egaggassa kira cintAe nirodho taM jhANamicchaMti, taM chaumatthassA dhyAnam 1 adhyayane / jujjai, kevaliNo na jujjaitti, kiM kAraNa ?, jeNa maitti vA mutti (sai)tti vA saNNatti vA AbhiNiyohiyaNANaMti vA egaTThA, kevalissa ya sababhAvA paccakkhattikAUNa AbhiNiyohiyaNANassa abhAve kao cintAnirodho bhavai ?, tamhA egaggacitAnirodho jhANamiti virujjhate, daDhamajjhavasAo puNa savvANuvAittikAUNa, jesiM puNa AyariyANa egaggacintanirodho jhANaM tersi imo vakkhANamaggo-egaggassa ya jA ciMtA (niroho ya) taM jhANaM bhavai, ete doNhANaM, tattha egaggasa ciMtA etaM jhANaM chaumatthassa bhavai, kahaM , jahA dIvasihA nivAyagihAvatthiyAhiM kiMci kAlaMtara niccalA hoUNa puNovi keNai kAraNeNa kaMpAvijjai evaM chaumatthassa jhANaM, te kammivi AlaMbaNe kaMci kAlaM acchiUNa puNovi avatthaMtaraM gacchai, jo puNa egaggassa nirodho eyaMda jhANaM kevalissa bhavai, kamhA ?, jamhA kevalI savvabhAvesu kevalovayogaM NiraMbhiUNa No ciTTai, te jhANaM cauvvihaM bhavai, 4 taM0-aTTa roI dhamma sukkamiti, tattha saMkiliTThajjJavasAyo aTTa, aikUrajjhavasAo roI, dasavihasamaNadhammasamaNugataM dhamma, sukkaM asaMkiliTThapariNAmaM aTThavihaM vA kammarayaM sodhati tamhA sukkaM, pariNAmavisesaNa NANattaM, pariNAmavisasovi phalaviseseNa Najjai, tamhA-arddhaM tirikkhajoNI roddajjhANeNa gaMmatI narayaM / dhammeNa devalogaM siddhagatiM sukkajhANeNaM // 1 // tattha aTTajjhANaM taM caubiha-amaNuNNasaMpaogasaMpautto tassa vipaogAbhikaMkhI saisamannAgate yAvi bhavai, amaNuNNaM NAma appiyaM, samantao AININRHPTIMERHITENAMRATHI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza SON vaikAlikA SECREN abhyantare tapasi dhyAnam cUNoM 1adhyayane // 30 // jogo saMpaogo teNa appieNa samatato saMpautto tassa vippayogAbhikaMkhI satisamaNNAgate yAvi bhavai, satisamaNNAgate NAma cittaniroho kAUM jhAyai , jahA kaha NAma mama etesu aNidvesu visaesu saha saMjogo na hojjati, tesu aNidvesu visayAdisu paosa samAvaNNo appattesu iDhesu paramagiddhimAvaNNo rAgaddosavasagao niyamA udayakilinnavva pAvakammarayaM uvaciNAitti aTTassa paDhamo bhedogato 11 maNuSNasaMpayogasaMpautto tassa avippayogAbhikaMkhI saisamannAgae yAvi bhavai, saddAisu ghisaesu paramapamodamAvanno aNihesu padosamAvaNNo tappaccaiyassa rAgadosa0 ajANamANo gao iva salilaulliyaMgo pAvakammarayamalaM uvaciNotitti aTTassa bitio bhedo gao 2 / AyaMkasaMpayogasaMpautto tassa vippayogAmikaMkhI satisamannAgate, tattha AtaMko NAma AsukArI, taM jaro atIsAro sU(sA)sa sajjahUo evamAdi, AtaMkagahaNeNa rogovi sUio ceva, so yadIhakAlio bhavai, taM gaDI aduvA koDhI evamAdi, tattha vedaNAnimittaM AyaMkarogesu padosamAvaNNo AruggabhikaMkhI rAgaddosabasagao hANugao nivasaMto asubha| kammarayamalaM uvaciNoti, aTTajjhANassa taio bhedo go3| parijjhayakAmabhogasaMpautte tassa avippajogabhikhI satisamaNNA-1 gae yAvi bhavai, tattha parijhaMti vA patthaNaMti vA giddhitti vA abhilAsotti vA leppatti vA kaMkhaMti vA egaTThA, tattha kAmaggahaNeNa saddarUvA ya gahiyA. bhogaggahaNeNa gaMdharasapharisA gahiyA, etesiM kAmabhogANaM jA patthaNA sA parijjhA. parijjhiu nAma aNugao, jahA loge abbhehiM aNugatao abhaMtao bhaNNai evaM sovi kAmabhogapivAsAe paribhajjhANagato parijjhito bhaNNai, tato so.rAgadosovagao niyamA asuhakammabaMdhautti bhavai, evaM cauvidhaMpi aTTa bhaNiyaM, eyaM puNa aTTajjhANaM ko jhAyai, avirayadesaviraya pamattasaMjayA ya jhAeMti, sIso Aha-kahametaM najjai? jaha esa ahUM jhAyaitti na vA jhAyati ?, Ayario bhaNai-1 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyantare tapasi dhyAnam zrIdaza- aTTassa NaM jhANassa cattAri lakkhaNA paNNattA, taM0 kaMdaNayA soyaNayA tippaNayA vilavaNayA, tattha kaMdaNayAnAma hiraNNasuvaNNAdI- vaikAlika mAhiM avahiehiM vA kaMdaha hA mAta ! hA pita ! hA bhAge! hA putte ! ti evamAdI, soyaNayA nAma jo nIsadaM dINamaNaso aMtagga cUrNI teNa sogaggiNA abhitAvijjamANo ciTThai sA soyaNatA, tippaNayA nAma tIhiMvi maNavayaNakAiehiM jogehiM jamhA tappati teNa 1 adhyayane tippaNayA, vilavaNayA nAma atisogAbhibhUyattaNeNa vicittacetaso NAthadhiTThANi vividhANi vilavai vilavaNayA, (ahavA kUja tippaNayA. vi . NayA kakkaraNayA tippaNayA vilavaNayA taM0) kUjaNayA NAma mAtipitibhAtibhagiNIputtaduhittamaraNAdIvi (su) mahaimahaMtaNa saddeNa // 31 // rovaitti kUjaNayA, kakaraNayA NAma jo ghaDIjatarga va vAhijjamANaM karagarei sA kakaraNayA, tippaNayAvilavaNayAu pRvvavaNiyAu, ajjhANaM gataM / idANiM roddajjhANaM-taM. caumbihaM, taM0-hiMsANubaMdhI mosANubaMdhI teNANubaMdhI sArakkhaNANubaMdhI, tattha 4 hiMsANubaMdhI nAma jo NiccakAlameva vadhapariNao akaremANovi pANavavarovaNaM majjAro viva taggayamANaso ciTThai esa hiMsANuThabaMdhI1, mosANubaMdhI NAma jo kammabhAriyayAe niccameva asaMtaasabbhUtehiM abhiramai, adihANi ya bhaNai divANi mae, evamAdi mosANubaMdhI 2, teNANubaMdhI NAma jo aho ya rAI ya paradavvaharaNapasatto jIvaghAtI ya esa teNANubaMdhI 3, sArakkhaNANubaMdhI NAma jo atthasarIrAdINaM sArakkhaNAnimittaM Niccameva Ahammiesu kAraNesu pabattai acoraM coramitikAUNa ghAei, asaMkaNijje ya saMkara, te esa sArakkhaNANubaMdhI, roI caubvihaMpigataM / idANiM etasseva lakkhaNANibhaNNaMti, tANi imANi cattAritaM0-osaNNadose bahudose aNNANadose AmaraNaMtadose, tattha osaNNadose NAma jo evaM tANeva hiMsANubaMdhAdINaM cauNhaM ruddakAraNANaM egaMtarami & kAraNe abhiNidivo puNo 2 taM ceva samAyarai bAhioviva appatthabhAittaNaNaM rogaM baDlei evaM so'vi pAvakammarogaM vaDvei esa Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza- osaNNadoso 1, bahudoso NAma jo etesiM ceva hiMsANubaMdhAdaNaM cauNhaM kAraNANaM dohiM vA tihi vA dosesu baTTai esa bahudoso2, abhyantare vaikAlika aNNANadoso NAma etesiM ceva hiMsANubaMdhAdINaM cauNhaM kAraNANaM vivAgaM ajANamANo adhammo adhammANugabuddhI annANamahAmohAbhi tapasi cUNA bhUto bhUto vivyajjhavasAto sattesu niraNukaMpo ghAyaNAe pavattai jahA davadAdiNo saMsAramoyagA ya evamAdI3, AmaraNaMtadoso NAma dhyAnam 1 adhyayane ra 1 etesu ceva hiMsANubaMdhAdiesu kAraNesu AmaraNaM pabattati jahA pAhANarehA, thovovi se pacchANuvAyo maraNakAlevi na bhavai, kiMOM puNa sesakAle?, esa AmaraNaMtadoso4, eyaM ca roI kassa bhavai?, avirayadesacarittANa bhavai / roI jhANaM sammattaM / idANiM dhammajjhANaM, taMpi ca caunvihaM- cauppagAraM bhavai. cauppagAraggahaNeNa lakkhaNaAlaMbaNaaNuppehAtINi vihANANi sUiyANici, te ya ime bhedA, taM0-ANAvijae avAyavijae vivAgavijae saMThANavijae, ANAvijae NAma tattha ANANAma ANetivA sutaMti vA vItarAgAdesoti vA egaTThA, vijao nAma maggaNA, kahaM ?, jahA je muhamA bhASA ANidiyagijjhA avajjhA cakkhubisayAtIyA / kevalanANIpaccakkhA te vIyarAgavayaNaMtikAUga sahai. bhaNitaM ca-paMcatthikAe ANAe,jIve ANAe chavihe / saddahe jiNapaNNatte, dhammajjhANaM jhiyAyai // 1 // tahA-tameva sacaM nIsaMkaM, jaM jiNehiM paveditaM, bhaNitaM ca-"vIyarAgo hi savvaNNU , miccha va u bhAsai / jamhA tamhA vaI tassa, taccA bhRttthdrisinnii||1||" evaM ANAvijayaM zaavAyavicayaM nAma micchAdarisaNAviraipamAdakasAyajAgA saMsArakhIjabhRyA dukhAvahA aibhayANayatti vA jANiUNa savvabhAveNa vajjeyavyatti jhAyai, avAtavijayaM gataM 2 / idANi vivaag| vijataM, tattha vivAgavijayaM nAma etasiM cava micchAdaMsaNAviratipamAdakasAyajogANaM jo phalavivAyo taM cintatassa dhammajjhANa // 32 // bhavai, eyaM vivAgavijayaM3 / sIso Aha-avAyavivAgavijayANaM ko paiviseso ?, Ayario bhaNai--abAyo egateNaM ceva avAda 32 // FRESHARIRMALA - Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - M --- ini zrIdaza- heUhiM kammehiM bhavai, jehiM asuhehiM saMsAriyAI dukyAI pAti tANi ceva kammANi bAvahAriyaNayassa avAyo bhaNNai, kahaM ?, hAha abhyantare mAlika jahA loge ANavejjae ' aNNamayA vai prANA' jamhA kira aNNeNa viNA pANA Na bhavaMti tamhA logeNa aNNaM ceva pANA kayA, tapasi coM evaM ihaIpi jamhA micchAdarisaNAviraipamAdakasAyajAMgehiM viNA NAvAyo bhavai tamhA tANi ceva avAto bhaNNai, bhaNiyaMta dhyAnam 1 adhyayane / ca-"ihaloie avAe, aduvA pAraloie / citayaMto jiNakkhAe, dhammaM jhANaM jhiyAyai / / 1 // " vivAgo puNa subhAsubhANaM kammA 4ANaM jo aNubhAvo ciMtai so vidhAgo, bhaNiyaM ca-" suhANaM asuhANaM ca, kammANaM jo vivAgayaM / udiNNANaM ca aNubhAga, dhmm||33|| jjhANaM jhiyAyai // 1 // avAyavivAgANaM esa bisamotti gayaM 3 / saMThANavijayaM nAma jahA jaMbuddIvAdINaM dIvasamudANaM saMThANaM vANijjai, sIso Aha-kiM saMThANameva evaM jhiyAiyavaM? Na vaNNarasagaMdhaphAsAi jhAiyabyatti teNa tesiM gahaNaM na kayaM ?, Ayario Aha--saccaM taM evaM, kintu egaggahaNe tajjAtIyANa savvesi gahaNaM bhavai, teNaM saMThANagahaNeNaM vaNNaramagaMdhapharisA gahiyA ceva bhavaMti, je avaNNaagaMdhaarasaaphAsamantAI davAI dhammatthikAyamAiyAI tANidhi gahiyANi ceya bhavaMti. alogovi ya saMThANaggahaNaNa mAgheppai, kiM puNa dhammAdhammAgAsAdINaM gahaNaM ?. loge NaM bhaMte ! kiMsaMThie paNNate ?, musiragolagasaMThie paNNatte," cauvvihaMpi dhammajjhANaM bhaNiyaM, eyaM puNa dhammajjhANaM appamattasaMjao jhAyai / idANiM eyassa ceva dhammajjhANamsa lakkhaNANi bhaNNaMti, tANi | imANi cattAri-ANAruI NisaggaruI sutnaI ogAharUI, tattha ANAruI nAma jA titthagarANaM ANA taM ANaM mahatAsaMvegasamAvaNNo pasaMsai, esa ANAjhaI, nisaggaruI nAma Nisaggo sahAvo, sahAveNa ceva jiNappaNIe bhAve royai bahujaNamajhe ya mahatAsaMvegasamAvaNNo pasaMsai,esa nisaggaruI, suttaruI NAma 'jaha jaha suyamogAhai aisayarasapasarajuyamapuvvaM tu / taha taha palhAi muNI nava -- - t shastent ormane anusammmmmwww - mahimmitmaremaiTARIA - - Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyantare tapasi dhyAnam zrIdaza-13 navasaMvegasaddhAe // 1 // " esa suttaruI, ogAharuI NAma aNeganayavAyabhaMguraM suyaM asthao soUNa mahatAsaMvegamAvajjai esa vaikAlikalA ogAharUI / dhammajjhANassa lakkhaNANi sammattANi / iyANi tassa cesa AlaMbaNA, jahA koI puriso gaDDhAe vA visamaMsi vA cUrNI paDio velliM vA rukkhaM vA mUlaM vA avalaMbittANaM uttarai, evaM dhammajjhANajjhAyIvi cauNhaM AlaMbaNANaM aNNataraM AlaMbiUNa jhAyai, 1adhyayane taMjahA- vAyaNaM vA pucchaNaM vA pariyaTTaNaM vA dhammakahaM vA, eyANi heTThA vANiyANi / dhammassa NaM jhANassa cattAri aNuppehAo paNNatAo, taMjahA-aNiccANuppehA asaraNANuppehA egattaNuppehA saMsArANuppehA, tattha aNiccANuppehA nAma-savvaTThANANi asAsayANi iha ceva devaloge y| suraasuranarAdINaM riddhivisesA subhAI ca // 1 // " evaM khu ciMtayaMtassa sarIrovagaraNAdisu nissaMgayA bhavai, mA puNa tehiM vijuttassa dosaM bhavissai / asaraNANuppehA nAma 'jammajarAmaraNabhae abhidue vivihvaahisNttte| logaMmi natthi saraNaM jiNiMdavarasAsaNaM mottuM // 1 // " evaM khaM ciMtiyaMtassa jiNasAsaNe thirayA bhavissatitti, egattANuppehA nAma-- bhAego karei kammaM phalamavi tassekao samaNuhoI / eko jAyai maraI paralogaM ikkao jAi // 1 // evaM khu ciMtayaMtassa | tassa mAtApitAputtamAdisu saMgo na bhavissai, sattuNo ya uvari verANubaMdho na bhavati, etehiM gaMthehiM asuhakammanijjaratthamujja| matitti, saMsArANuppehA NAma 'dhI saMsAro jahiyA jubbANo paramarUvagAmbiyo / mariUNa jAyai kimI tattheva kalevare niyae ||1||ee citayaMtassa saMsArabhaubiggayA bhavai,bhavubbiggo ya tassa viNAsAya ujjamai / dhammajjhANaM sammattaM / idANiM sukka|jjhANaM, puhuttavitakaM savicAriM egattaviyakamavicAriM suhumakiriyaM aniyaTTi samucchinnakiriyaM appaDivAdi, tattha puhuttavitakaM savicAriNAma pRthagbhAvaH pRthaktvaM, tihivi jogesu pavattaitti vuttaM bhavai, ahavA puhuttaMNAma vitthAro bhaNNai, suyaNANovautto aNe CSECRECIRECECRETARAK // 34 / / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyantare tapasi dhyAnam cUrNI zrIdaza hai gehiM pariyAehiM jhAyaittivuttaM bhavai, viyako sutaM, vicAro nAma atthavaMjaNajogANa saMkamaNaM, saha vicAreNa savicAraM, attharvajaNa- vaikAlika jogANaM jattha saMkamaNaM taM saviyAraM bhaNNai, taM ca jhAyamANo cohasapuvI suyanANovautto atthao atyaMtaraM gacchai, baMjaNAo vaMjaNaMtaraM, vaMjaNaM akkharaM bhaNNai, jogAu jogaMtaraM, jogo maNavayaNakAyajogo bhaNNai, bhaNiyaM ca- "suyanANe uvautto athami 1 adhyayane ya baMjaNaMmi savicAraM / jhAyai coisapubbI paDhamaM jhANaM sarAgo u||1|| atthasaMkamaNaM ceva, tahA vaMjaNasaMkarma / jogasaMkamaNaM ceva, paDhame jhANe nnigcchi||2||" iyANiM egattayaviyakaM avicArinAma, egabhAvo egataM, egami ceva suyaNANapayatthe ubautto jhAyaittivuttaM bhavai,ahavA egami vA jAge uvautto jhAyai,vitako suyaM,avicAraM nAma atthAu atyaMtaraM na saMkamai, baMjaNAo vaMjaNaMtaraM | jogAo vA jogataraM, tattha nidarisaNaM-'suyaNANe uvautto atthaMmi ya vaMjaNami avicaariN| jhAyai coddasapuvI vitiyaM jhANaM 4 vigatarAgo // 1 // atthasaMkamaNaM ceva, tahA vaMjaNasaMkarma / jogasaMkamaNaM ceva, vitie jhANe na vijjai // 2 // taiyaM suhumakiri| yAniyaTTiNAma, taM kevalissa bhavai, tattha kevalI paramasukkalesattaNeNa appaDihayaNANataNeNa ya kiM tassa jhAiyavvaM ?, jahavi tassa kevalikammAI paDucca aMtomuhuttio joganirodho bhavai, tattha maNojogassa tAva kevAlissa savvakAlaM ceva abbAvAro mottUNa keNai | devAiNA kiMci sadivvaM vAgaraNaM pucchio saMto taM paDucca maNeNa ceva bAgarei, parisesavaijoganirohaM kAuM kAyassavi bAdarajogaM niraMbhai, tAhe tassa suhumakiriyANiyaTTi NAmajjhANaM bhavati, jamhA suhumakiriyAniyaTTi suhumakiriyaM jhAyai, bhaNiyaM ca- " asthi NaM bhaMte! kevalissa vayaNuppaNNA suhumakiriyA kajjai?, haMtA asthi, evaM jahA pannattIe,aNiyardRi NAma tassa joganirodhA jhANaM kevalaM deveNa vA dANaveNa niyatteuM na sakaitti, evaM suhuyakiriyaaniyaTTitti bhaNNaiti / idANiM mamucchimakiriyaM appar3i- 4-34565 35 // 35 // kariyaaniyahitti bhavNadAsattIpada aNiyAI NAma tassa aNi ca Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUNauM zrIdaza-18 vAti, taM ca selasi paDivaNNayassa bhavai, samucchiNNakiriyANAma jassa mUlAo ceva kiriyA samucchiNNA, ajoyicibutvaM bhavai, 5abhyantare vekAlika ahavA imA samucchiNNakiriyA jassa mUlAu ceva chiNNA kiriyA, abaMdhauttivRttaM bhavati, apaDivAI NAma jo joyanirodhaNa appa-lA DieNaM ceva kevalI kamAI taDataDassa chiMdiUNa paramaNAbAdhattaM gacchai, evaM samucchiNNakiriyamapaDivAtitti bhaNNai, sukka- dhyAnam 1 adhyayana jjhANassa cauro mUlabheyA vaNiyA / idANiM etesiM ceva jo jassa visayo so bhaNNai- tattha AdillANa doNi codasapubbissa // 36 // uttamasaMghayaNassa uvasaMtakhINakasAyANaM ca bhavai, tattha nidarisaNaM- 'paDhamaM vitiyaM ca jhAyaMti, puvANaM je u jANamA / uvasaMtehi kasAehiM, khINehiM ca mahAmuNI // 1 // uvarillANi puNa kevalissa bhavaMti, ettha NidarisaNaM, uvarillANi jhANANi, tAtiNo guNasiddhio / khINamohA jhiyAyAMta, kevalI doNNi uttame // 1 // jadA'yaM pariNAmaviseseNa biiyajjhANaM volINo taiyaM puNa na tAva pAvai jhANatare ceva baTTaitti, eyaMmi aMtare kevalaNANaM uppajjati, etesi NidarisaNaM- 'vitiyassa taiyassa ya, aMtaraMmi u kevalaM / uppajjai aNaMtaM tu, khINamohassa tAyiNo // 1 // idANiM jogaM paDucca bhaNNai, tattha paDhamillagaM ekami vA dAjoge tisu vA jogesu baTTamANassa bhavai, bitiyaM puNa NiyamA tiNDaM jogANaM aNNatare bhavai, taiyaM kAyajogiNo bhavai, cautthaM ajeogiNo bhavai, ettha nidarisaNaM- 'joge jogesu vA paDhama, vitiyaM jogami kamhivi / tiyaM ca kAie joge, cautthaM ca ajogiNo 18 // 1 // idANiM lessAo paDucca bhaNNai, paDhamaviyAI sukkalesAe vaTTamANassa bhavanti, taiyaM paramasukkalesAe vaTTamANassa bhavati, tAcautthaM alesassa bhavai, bhaNiyaM ca- 'paDhamabitiyAe sukka, tatiya parasukkayaM / lessAtItaM tu uvarilaM, hoi jhANaM viyAhiyaM // 1 // PAidANiM kAlaM paDucca bhaNNai-par3hamabitiyAI jai kahaMci kAlaM karei tao aNuttaresu uvavajjai, uvarillANi doNNi siddhisAhaNANi, Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 1 adhyayane // 37 // bhaNiyaM ca 'aNuttarehiM devehiM, paDhamavitiehi jAyA / uvarillehi jhANehiM, sijjhaI NIrao sadA || 1 ||" catubbhedaM sukaM jhANaM sammattaM / idANi lakkhaNA-vivego viussaggo saMvaro asaMmoho, ete lakkhaNA sukkassa / idANi AlaMbaNA- khatI muttI ajjavaM mahavaM, evaM jahA heTThA samaNadhamme vaNNiyaM taheva / idANi aNuppehAo, taM0 asuhANuppehA avAyANuppehA aNatavattiyANuppehA vippariNAmANuppehA, evaM sukkajjhANaM sammattaM / idANiM viussaggo, so ya viussaggotti vA vivegotti vA adhikiraNaMti vA char3apaMti vA vosiraNaMti vA egaTThA, so ya duvidho, taM0 davve ya bhAve ya, tattha davve caubvidho, taM0-gaNaviussaggo sarIraviussaggo uvIhIvaussaggo AhAraviussaggo, bhAvaviussaggo NAma kohAdINa caunhaM udayaniroho udiNNANa viphalIkaraNaM, esa viussaggo smmtto| sammatto ya abbhaMtarao tao / eyaMmi duvAlasavihe tave AyarijjamANe puvvavacitaM kammaM Nijjarijja asuhakammovacayo ya na bhavai, asuhakammassa ya aNAsaveNaM puvvovacitassa nijjaraNAe paramasuhumANAbAhassa siddhisuhassa saMpAvago bhavaiti jANiUNa tave ujjamo kAyavvo iti tavo sammatto / sIso Aha-dhammo maMgalamukkigahaNeNa caiva siddhI asthi, kimatthaM ahiMsAsaMjamatavANaM gahaNaM ?, dhammaggahaNeNa ceva ahiMsAsaMjamatavA gheppaMti, kamhA?, jamhA ahiMsA saMjame tavo deva dhammo bhavai, tamhA ahiMsAsaMjamatavaggahaNaM punarutaM kAUNa Na bhaNiyavvaM, AcAryAha- anaikAntikametat, ahiMsAsaMjamatavA hi dharmasya kAraNAni, dharmaH kArya, kAraNAcca kAryaM syAdbhinnaM, kathamiti, atrocyate, anyatkArya kAraNAt abhidhAnavRttiprayojanabhedadarzanAt ghaDapaDavat itazca anyat kArya kAraNAt, tadvizeSatvAt mRdghaTavat, ahavA ahiMsAsaMjamatavagahaNe sIsassa saMdeho mabahadhammabahutve kataro etesiM gammapasudesAdINaM dhammANaM maMgalamukiGkaM bhavai 1, ahiMsAsaMjamatavaggahaNeNa puNa najjai jo ahiMsA zukla dhyAnam // 37 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaikAlika dRSTAnta: paMcAvayavAH zrIdaza-10 saMjamatavajutto so dhammo maMgalamukkaTTha bhavai, evaM ca ThAvie pakkhe sIso Aha- jo esa bhaNio dhammo maMgalamukAI ahisA saMjamo tavotti esa kiM ANAe geNhetabbo, ettha udAharaNaM vA kiMci ?, Ayario Aha- ubhayathApi, ANAe gicUrNau / Mhiyacco udAharaNamavi asthi ceva, ettha gAhA 'jiNavayaNaM siddhameva' gAhA (49-33) jiNANaM vayaNaM 2, jiNA cauvihA 1 adhyayane dra vaNNetanvA jahA hevA vaNiyA, ettha bhAvajiNehiM ahigAro, tesiM bhAvajiNANaM vayaNaM samvannutaNeNa AkappaM NivvayaNijja // 18 // puvvaM siddhameva bhavati, bhaNitaM ca-"vItarAgo hi savaNNU, micchaM va pabhAsai / jamhA tamhA vaI tassa, bhUtatthA tccdrisnnii||1||" | tahAvi sIsassa paccayaNimitta udAharaNaM bhaNijjai, jahA udAharaNaM tahA sotAraM paDucca heUvi bhaNNai, Na kevalaM udAharaNa| heUNa ceva ekaM bhaNNati, kintu 'katthavi paMcAvayavaM' (50-33) gAhA, katthaya sIsassa paccayanimicaM maivitthAraNa nimittaM ca paMcAvayavovaveteNa vayaNeNa vakhANaM bhaNNai, katthai puNa dasAvayavoveteNaMti, sIso Aha- kiM kAraNa puNa sadhvakAlakameva paMcAvayavovaveteNa dasAvayavovaveeNa vA vayaNeNa vakkhANaM Na bhaNNaha, Ayario Aha-hiMdi saviyAramakkhAyaM' haMdisado uppadarisayai-eyami vA pagAre aNNaMmi vA vakkhANijjamANe soyAramAsajja katthai Agamamettameva kahijjaha kayAi diDhato kayAi heU kayAi AgamaheudiTThatA tiNNivi, kadAi AgamaheudiDhatovasaMthAraNigamaNAvasANeNa paMcAvayaveNa kahijjai, kadAyi puNa dasAvayaveNa, tattha puvvi tAva etesi paMcaNhaM avayavANaM lakkhaNaM vaNijjai, tattha sAhaNiyassa atthassa jo niddeso esA patiNNA, jahA jiNapavayaNe paMcatthikAyo logo bhaNNai, evamAdI, kutitthiyANavi jo jassa samae ceva paiNNAe sAhaNatthaM dijjai, idANiM diiMto-yatra laukikAnAM parIkSakANAM ca buddhisAmyaM sa dRSTAntaH, tattha loiyagahaNeNa govAlAdI tattavAhiro jaNo gahio, ASARAM Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAnta: 4 paMcAvayavAH cUNoM zrIdaza 8 parikkhagagahaNeNa jahiM sahasatthANi NAyAdINi satthANi adhItAni te parikkhagA, etasi loiyANa parikkhagANaM ca jaMmi atthe vaikAlika |VIpuddhivisaMvAdo na bhavai so didvato, jahA loiyA uNhaM aggi paDivajaMti, tahA parikakhagAvi, Na u loiyA uNhaM parikkhagA sItaM, parikkhagA vA uhaM loiyA sIyaMti, evaM jahA loiyANa pagAsaNasamattho Aicco tahA parikkhagANavi, na u loiyA pagAsagaM 1 adhyayane | AiccaM icchaMti parikkhagA appagAsagaM, loiyA vA appagAsaMti parikkhagA vA pagAsaM, tamhA jattha loiyaparikkhagANaM buddhia visaMvAdo bhavai so diTuMtotti gato diTuMto, tathA upasaMhAro nAma jattha jahAsado tahAsaddo va pauMjai so upasaMhAro, nigamaNaM // 39 // nAma jattha pasAhie atthe ajjhatthaheUNaM puNo kahaNaM kajjai eyaM nigamaNa, etehiM paMcahiM avayavahiM dumapuphiyaajjhayaNassa atthA uvari suttaphAsiyanijjuttIe bhaNihiI, idaM puNAi sissamAtavikovaNatthaM paMcAvayavovaveyaM vayaNaM bhaNNai, yathA astyAtmA || iti pratijJA, kAryapratyakSatvAditi hetuH, paramANuvaditi dRSTAntaH, yathA paramANavo'pratyakSA api vyaNukAdikAryeNa pratyakSeNAnumIyate'stIti tathA''tmApratyakSo'pi prANAdikAryeNa pratyakSeNAnumIyate'stItyupasaMhAraH, tasmAta prANAdimadAbAdastyAtmA iti nigamanaM, paMcAvayavANaM parUvaNA gatA, idANiM dasAvayavANaM paravaNaM kAhAmi, taM0-patiNNA paDhamo avayavo paiNNAvisuddhI vitiyo avayavo evaM heU taio avayavo heuvisuddhI cauttho avayavo diTThato paMcamo avayavo didrutavisuddhI chaTTho ubasaMhAro |sattamo uvasaMhAravisuddhI aTThamo NigamaNaM Navamo NigamaNavisuddhI dasamo, ee eyaMmi ceva ajjhayaNe uri bhaNNihiMti, idANiM | didrutassa egaTThiyANi bhaNNati-taM. 'nAyaM AharaNaMtiya gAhA (52-34) nAyati vA didvaitotti vA AharaNaMti vA ovammati vA nidarisaNaMti vA egaTThA, najaMti aNeNa atthA teNa nAyaM, Aharijjati aNeNa atthA teNa AharaNaM, dIsaMti aNeNa atthA SAROCHOC055 5 RECENGLCSC Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza dRSTAntabhedAH vaikAlika cUrNI 1adhyayane // 40 // teNa diTThato. uvamijjati aNeNa atthA teNa ovamma, nicchiya darisiMti aNeSa atthA teNa nidarisaNaM, egaTThiyA gatA / idANiM etassa didrutassa duvidhaM vidhANa bhaNNa i, taM0-'cariyaM ca kAppiyaM ca0' (53-34 ) cariyaM nAma jaM savvaM sadbhutaM | vattaM teNa jassa diTuMto kIrai taM cariyaM, kappiyaM nAma jaM jassa asaMteNa bhAveNa diTuMto kajjai, ettha gAhA-'jaha amhe taha tumhe tunbhevi ya hohihA jahA amhe / appAhera paDaMta paMDaapattaM kisalayANaM / / 1 / / ' eyaM kappiyaM, etesiM carittakappiyANa ekakaM caubvihaM bhavai, tannAya [AharaNaM] didruto ovamma nidarisaNaMti, idANi pUNaravi caritakappiyaM duvihaM cauvihaM bhavada, ettha gAhA-'cariyaM ca kappiyaM ca ' gAhA ( 53-34 ) kaha caubbiI bhavahI, taMjahA-AharaNo AharaNadese AharaNadose | uvaNNAso kyaNe, etesipi ekako bhedo duvidhA, taM- cariyaM ca kappiyaM ca, tattha AharaNadAraM bhaNNai, taM caunvihaM paNNattaM, taMjahA-avAye uvAye ThavaNAkamme paTTappaNNaviNAmI, tattha avAyevi caubdhihe paNNane, 20 dabAvAe khettAvAe kAlA vAe bhAvAvAe, tattha davAvAe udAharaNaM do bhAyaro, tehiM suraTTa gaMtaNa sahassio naulao rUvagANa vivio, te ya sayaM gAma dAsaMpatthiyA, eyaMtA NaulayaM vAraeNa bahaMti, jayA egassa hatthe tadA itaro ciMtei-mAremi NaM, Navaramete rUvagA mamaM hoMtu, evaM pitio ciMteha-jahA ahameyaM mAremi, te paroppara vadhapariNatA Na ya ajamavasitAo, jAhe (va) saggAmamsa samIpaM saMpattA, tattha tao jaTTataramsa pUNarAvatI jAyA-dhiratthu mama jaNa mae davyamsa kae bhAuNo viNAso ciMtio, paruNNo, itareNa pucchio, kahie 5 |bhaNaNi-mamavi etArisaM cittaM hossuM, tAhe te etassa doseNa amhANaM etaMti kAuM tehiM so naulao dahe chDho, te ya ghara gayA, so |ya naulo tantha paDato mandraNa gilio. mA ya maccho maNNa mArio. vIhI ya oyArio, tesi ca bhAugANaM bhagiNI Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza-lA hai mAyAe vIpIe paTTaviyA jahA macche ANehi jA bhAugANaM te sijhaMti, tAe ya samAvattIya so ceva maccho ANio , ceDIe phAleM- kSetrakAlavaikAlika tIe naulao diTTho, caDIe cintiyaM-esa naulo mama ceva bhavimmaiti ucchaMge kao, thavijjatI ya therIe diTTho, mAUya tIe bhAvApAyA: cau~ bhaNitaM-kimetaM tume ucchaMge kayaM ?, sAvi lobhaM gayA na sAhai, tAo do'vi paropparaM pahanAo, mA therI tAe ceDIe tArime 1 adhyayana mammapade se AhatA jaNa takkhaNameva jIviyAo svarAviyA, tehiM tu dAraehiM so kalahavaiyage nAo, mo naulao diTTho, therigaa| | ya pANavimukkA nisaTuM dharaNiyale paDiyA diTThA, imo so aNattho atthottikAUNaM taM dAriyaM egasma gohassa dAuM tassa avAteNax // 41 // | dAvi bhAyaro pavvaiyA, tehiM dAraehi tannimittaM avAno kao, theriyAe na kao, evamatthajAyamsa kAraNagAhiyassa avAto karaNIo, etadeva vinAzakAraNaM bhavai iha paraloe ya, erisaM davyao AharaNaM bhavai / idANiM khettAvAyo, khettAvAyo nAma jo| jato avAyaMti kAUNa gacchai jahA dasArA mahurAo jarAsiMdhurAyabhayAt bAravaI gayA, evaM sAhuNAvi asivAdIhiM kAraNehiM khettAvAo kAyavyo, to nittharehiMti, jahA damArA NitthiNNA / kAlAvAyo nAma jo jasma kAlassa avAyaM karei, jahA dIvAyaNa| pariyAyao dAravaI mA viNAsahAmitti teNa avAteNa paTTito uttarApahaM gato, evaM sAhuNAvi dubhikkhassa avAto asivANaM ca kAyabvo, Na u apuNNe AgaMtavvaM muuddhttaae| bhAvAvAe udAharaNaM khamao, eko khamao cellaeNa samaM bhikkhAyariyaM gao, teNa tantha maMDukkaliyA mAriyA, cellaNaeNa bhaNiya-maMDukkaliyA te mAriyA, are duTThaseha ! ciramaiyA ceva sA, te gayA, pacchA ratiM Avassae // 41 // AloetANa khamaeNa sA maMDakkaliyA NAloiyA, tato cellaeNa bhaNiya- khamagA ! taM maMDukkaliyaM Aloehi, khamao ruTuo tassa cellaNassa khellamayaM ghettaNa uddhAio, aMsiAlayakhaMbhe AvaDio vegeNaM eMto, mao jotisiesu uvavaNNo, tao caittA diTThIvisANaM SCRECIRCR5R 45 amRELD 15ES %-59- Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika kSetrakAlabhAvApAyA: cUNoM CARA 1adhyayane // 42 // SAHARSANSARASWER | kule diTThIviso sappo jAo, tattha ya parihiMDate, Na nagare, tattha rAiputto sappeNa khaio, AhiDiteNa ya vijjAe savve sappA AvAhiyA, maMDale ya pavesiyA, bhaNiyA'NeNa-savve gacchaMtu, jeNa puNa rAyaputto khaio so acchau, savve gayA, ego Thio, so bhaNio-avA visaM Apiva ahavA ettha aggimi nivaDAhi, so ya agaMdhaNo, sappANaM kila do jAtio-gaMdhaNA agaMdhaNA ya, te gaMdhaNA mANiNo, tAhe so aggimi paDio, na ya teNa taM vaMtayaM paccAvItaM, rAyaputtovi mao, pacchA raNNA padudruNa ghosAviyaM rajje-jo mama sappasIsaM ANei tassAhaM dINAraM demi, pacchA logo dINAralobheNa sappe mAreuM ADhatto, taM ca kulaM jattha so khamao uppaNNo taM jAisaratti rAtrti hiMDati, divasao na hiMDati, mA jIve dahihAmittikAuM, aNNayA AhiMDagehiM sappe maggaMtehiM ratticaeNa parimaleNa tassa khamagasappassa bilaM diTThati, dAraDhio osahIe AvAhei, ciMtei-dihro me kohassa vivAgo, to jai ahaM abhimaho niggacchAmi to dahihAmi, tAhe puMcheNa ADhatto NipphiDiuM, jattiyaM nipphiDei tAvaiyameva AhituMDito chiMdai, jAva sIsaM chiNaM, so ya sappo devayAparigahio, devatAe raNNo sumiNae darisaNaM diNaM, jahA mA sappe mArehi, putto te bhavissaitti, tassa dAragassa nAgadattaM nAmaM karejjAha, so ya qhamagasappo marittA teNa pANapariccAgeNa tassa ceva ranno putto jAo, jAe dArae NAmaM se kayaM nAgadatto, khuDalao ceva so pabvaio, so ya kira teNa tiriyANubhAveNa atIva chudhAluo dosINavelAe ceva ADhavei bhujiuMjAva sUratthamaNavelA, uvasaMto dhammasaThio ya, taMmi ya gacche cattAri khamagA, taM0-cAumAsio timAsio domAsio mAsakhavao ya, ratiM ca devatA vaMdiyA AgayA, cAumAsio paDhamaThio, parao timAsio, tassavi parao domAsio, tassavi parao mAsio, tANa parao khuDDalao savvesiM, ta sabve khamagA atikamittA tAe devatAe khuDao vaMdio, pacchA te 42 // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika 1 adhyayana // 43 // khamamA rudrA, NiggacchaMtI ya gahiyA cAummAsiyakhamaeNa potte, bhaNiyA ya teNa-kaDapUyaNi! amhe tavaccaraNiNo Na vaMdasi. kSetrakAlaevaM karabhoyaNaM vaMdasitti, sA devayA bhaNai-ahayaM bhAvakhamayaM vaMdAmi, na pUyAsakArapare mANiNo vaMdAmi, pacchA te cellagaM teNAbhAvApAyA: amarise vahaMti, devatA citai-mA ete callagaM kharaMTahiti, to saNNihitA ceva acchAmi, te tAhaM paDicodehAmi, vitiyadivase ya cellao saMdisAveUNa gao tosINassa, paDiyAgato AloettA cAummAsiyakhamayaM nimaMtei, teNa paDiggahammi nicchUDhaM, cellao bhaNai-micchAmi dukkaDaM jaM tujjhamae khelamallaoNa paNAmio, taM NeNa upparAhutto ceva pheDetA khelamallae chUTa, evaM jAva mAsieNavi NicchUDhaM, taM teNaM ceva pheDiyaM AugalittA, lavaNaM geNhAmittikAuM khamaeNa cellao bAhu~mi gahio, taM teNa tassa cellagassa adINamaNasassa (visahamANassa) visuddhapariNAmassa lesAhiM visujjhamANIhiM tadAvaraNijjANaM kammANa khaeNa uvasameNaM ca kevalaNANaM samuppaNNaM, tAhe sA devatA bhaNai- kahaM tume vaMdiyavvA ? jeNeva kohAbhibhUyAM acchaha, tAhe te khavagA saMvegasamAvaNNA micchAmi dukkaDaMti aho bAlo uvasaMto amhehiM pAvakammehiM AsAdio, evaM tersi suhajjhavasANANaM kevalaNANaM samuppaNaM, evaM avAyo | kAtabbo kohAdIhiM // tahA jIvaciMtAe sehAdINaM avAo darisijjai, saMvaganimittaM sammattathirIkaraNanimittaM ca, jahA jassa vAiNo jIvo davvao khetao kAlao bhAvao ya nicco tassa suhadukkhehiM jIvo na saMjujjai, saMsAramokkho vAna bhavai, kaha', so tehiM kUDattho acalo mao, acalo suhadukkhAiehi kAraNehiM Na pariNamai, jo suhI teNa suhiNA ceva bhaviyabvaM, tahA jassa // 43 // | vAiNo jIvo egateNa aNicco khaNe khaNe uppajjai viNassai ya, tassa ya savvaso ceva khaNe khaNe uppaNNassa viNahassa ya avathitI ceva natthi, aNavaDiyassa suhadukkhapayogo na bhavai, jamhA ete doNNivi niccAniccapakkhA asavvaNNudiTThA tamhA iha jiNa Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturvidha upAyA: zrIdaza- pavayaNe jIvo dabayAe nicco pajjavehiM aNicco, ettha diDhato- sovaNNayaMgulejjagaM, jahA suvaNNamayassa aMgulejjagassa kuMDalavaikAlikAtaNa uppaNNassa uppAo bhavai, aMgulejjagattaNeNa vigamo, suvaNNattaNeNa avaTTiI ceva, jIvadavyassavi maNussabhAveNa uppaNNassa cUrNI mANusateNa uppAo, devAdANa aNNayarageNa vigamo bhavai, jIvasaNe avaDio ceva, tamhA jiNapavayaNe jIvo dabaTTayAe Nicco 1 adhyayana pajjavehiM aNiccotti, avAotti dAraM gataM / idANi uvAetti dAraM-so ya davvAdI caubiho, tattha davyovAyo jahA dhaatu||44|| MvAiyA uvAeNa suvaNaM kareMti, evaM tArise saMghakajje samuppaNNe uvAeNa joNIpAhuDAiyaM paDiNIyaM AsayaMti, vijjAtisaehiM vA erise darisei jeNa uvsmei| khettAvAo. jahA nAvAe pubbavetAlIo avarAveyAli gammai, evaM vijjAisaehiM addhANAisu nitthariyavvaM / kAlauvAo jahA nAliyAe kAlo najjai, evaM suttatthehiM ettiehi pariyaTTiehiM ettio kAlo gao bhavai, evaM jANiyacvaM / bhAvauvAe udAharaNaM, saNio rAyA bhajjAe bhaNNai-jahA mama egarthabhaM pAsAdaM karahi, teNa vaDDaiNo ANattA, gayA bAkaTTachiMdagA, tehiM aDavIe mahaimahAlao dumo diTTho, jeNesa parigahio so darisAvei jar3a appANaM tANaM na chiMdAmo, aha &Ana dei darisAvaM to chiMdAmotti, tahA teNa rukkhavAsiNA vANamaMtareNa abhayassa darisAo diNNo, ahaM rapaNo egakhabhaM pAsAda karemi savvougaM ca ArAma karemi savvavaNajAtIuvayaM. mA chiMdahatti, evaM teNa kao paasaao| aNNadA egAe mAtaMgIe 4 akAle aMbaDAhalo. sA bhattAraM bhaNai- mama aMbayANi ANahi. tadA ya akAlo aMbayANaM, teNa oNAmaNIe vijjAe DAlaM | oNAmiya, aha tANi gahiyANi, puNo ya uNNAmiNIe uNNAmiyaM, pabhAe raNNA diTuM, na dIsai, ko esa maNUso aigao?, jassa18 erisI sattI so mamaM aMtaraM avi dharisehittikA abhayaM saddAveUNa bhaNai- sattarattassa abbhaMtara jai coraM jANIsa to te nasthi / // 44 // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza cUrNI A jIviyaM, tAhe amao gaveseumADhato, navaraM egami paese gojjho ramitukAmo, milai logo, tattha gaMtuM abhao bhaNai-jAvA AharaNe vaikAlikAgojjho maMDai appANaM tAva mamegaM akkhANagaM suNeha, jahA kammi ya nagare eko dariddaseTThI parivasaI, tassa dhRtA vaDakumArI atIcA upAyadvAra rUvassiNI ya, sA ya varAya kAmadevaM acei, sA ya emami ArAme coriyarga pupphANi accei, ArAmieNa dihU~, kaDDiumADhattA, tIe 1 adhyayane yaso bhaNio--mA maI kumAri viNAsehi, tuhavi bhagiNIbhagiNijjAu asthi, teNa bhaNiyA-ekkahA te muyAmi,jai navaraM jaMmi divase | pariNijjasi taM divasaM ceva bhattAreNa aNugdhADiyA samANI mama sagAsaM ehisI to muyAmi, tIe bhaNio-evaM bhavautti, teNa! // 45 // lA visajjiyA, aNNadA pariNIyA, jAhe apavarakaM pesiA tAhe bhattArassa sambhAvo kahio, mukkA, gacchaMtIya aMtarA rakkhaso dittttho| jo chaNhaM mAsANaM AhArai, teNa gahiyA, kahie mukA (ettarA corehiM pAraddhA jahAvatte kahiye mukkA) gayA ArAmiyassa sAsagAsaM, (teNavi jahAvatte akkhAe mukA) aNahasamaggA gatA, tAhe abhaoM taM jaNaM pucchai--akkhAha ittha keNa dukaraM kayaM?, tAhe & issAlugA bhaNaMti-bhattAreNa dukkara, chuyAluyA bhaNaMti-rakkhasaNaM, pAradAriyA bhaNaMti-mAlAkAraNaM, harieseNa bhaNiyaM-corehi, pacchA gahio, jahA eso coretti, seNiyassa uvaNIo, pucchieNa sambhAvo kahio, tAhe raNNA bhaNiyaM-jai navaraM eyAo vijjAo 4 dehi to Na mAremi, demitti abbhuvagae AsaNi Thio paDhai, Na ThAI, rAyA bhaNai-kiM na ThAi ?, tAhe mAtaMgo bhaNai--jahA hai| aviNaeNa paDhasi, ahaM bhUmIe, tumaM AsaNe, NIyayare uvaviTTho, ThiyAo, siddhAo ya vijjAo, jahA abhaeNa tassa corassa // 45 // HI uvAeNa bhAvo jAo, evaM sehANaM ubaTuMtANaM bhAvo gavesiyavvo-kiM ete padhAvaNijjA navatti?, 'aThArasa purisesu vIsaM itthIsu dasa napuMsesu' tao uvAraM paMcakappe bhaNNihiti, tahA jIvaciMtAevi sehAdINa tA unAo darisijjai-jIyo hi paccakkhao m RC1513 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 1 adhyayane // 46 // aNuvalabbhemANo suhadukkhaicchAo sapurisakArAdIhiM kAraNehiM sAhijjai, atthitti paccakkhaM dIsae, loe vijjamANo devadatto davbao assapaTTAto hatthikhaMdhaM duruhai khittao gAmAo nagaraM gacchai kAlao saradakAlAo hemaMtakAlaM saMkamai bhAve kohAo mANaM saMkamai, evaM mAyAI, jIvo'vi mANussasarIraM viSpajahAya devasarIraM uvaciNAi, esa davbao, khittaovi maNussabhave tassa aNNAo ogAhaNAo aNNAo devabhave, kAlaovi sa eva maNussabhave parimitavarisAya bhavittA devabhave paliovamahio jAyai, bhAvaovi aTTajjhANI bhavittA dhammajjhANI bhavai, evamAdIhiM kiMci paccakkhao aNuvalabbhamANo'vi jIvo lakkhaNayo gehiyacco, yo upayogalakkhaNeti bhaNNai, ettha diDuMto ghaDo, jahA ajIvadavvassa gha ssa vaTTamANaatItAnAgatAe kAle uvaogo natthi, Na ya so jIvo icchijjai, kamhA 1, uvayogalakkhaNAbhAvo jIvassaya upayogo lakkhaNaM phuDaM dasiha, tamhA jo upayogalakkhaNo attho so jIvotti, bhaNiyaM ca - "upayogajogaicchA vilakkhaNANavalaceDiyaguNehiM / aNumANA NAyavvo aggajjho iMdiyaguNehiM // 1 // jo ciTThaha kAyagato jo suhadukkhassa vedaNA NiccaM / visaya suhajANaoviya so appA hoi NAyavbo | 2 ||" ettha sIso Aha - jai upayogo jIvalakkhaNaM teNa egiMdiyANaM ajIvattaM bhavai, kahaM 1, jamdA tesiM upayogassa abhAvo, ettha dito ghaDao, jahA tIyANAgaesu kAlesu na kadAvi (tassa) upayogo vijjai tahA egeMdiyANa jIvANa uvayoga naM vijjara, tamhA uvayogassa abhAve egeMdiyANaM te ajIvayA AvaNNA, Ayario Aha-aho ! tAva samayavAhirANi vayaNANi mantrayasi NaNu savvaSNupaNIe magge parUviyaM, jahA 'sabvajIvANaMpi ya NaM akkharassa anaMtabhAgo NiccugghADio ' attha'kkharaM NAma cayaNNaMti vA uvayogotti vA akkharatti vA egtttthaa| tattha suyaNANaM AbhiNivohiyaNANaM ca paDucca bhaNati savvasuddho AharaNa sthApanAkarma // 46 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUNa 1 adhyayane // 41 // upayogo aNuttarovavAiyANaM, tao uvarimagevejjANaM asaMkhejjaguNa parihANI, evaM asaMkhejjaguNaparihANIe seDhIe jAva puDhavikAiyA tAva bhANiyanvo, tamhA egiMdiyANa upayogassa anaMtabhAgo niccugghADio, tao so ceva anaMtabhAgo tesiM mahaNANaM suyaNANaM ca bhaNNaha, tumhA jaM bhaNasi jahA tesiM upayogoM caiva natthi, uvayogaabhAveNa ya tesiM ajIvattaM bhavatitti taM micchA, uvAutti dAraM gataM / idANiM ThevaNAkammitti dAraM bhaNNati, taM ca kaMci atthaM tArisaM parUveUNaM ataruiyassa atthassa parUvaNaM karei evaM jahA puMDarIyajjhayaNe puMDarIyaM puruveUNa aNNANi mayANi dUsiyANi, nivvayaNaM ca savvanayavisuddhaM pavayaNamuvadiDaM, evamAdi ThavaNAkammai bhaNNa, ahavA ThavaNAkamme udAharaNaM - jahA egaMmi nagare ego mAlAgArI saNNAio puSphe ghetUna vIhIe eDa, so atIva vaccaio, tAhe so sigdhaM vosiriUNa sA pupphacitiyA tasseva uvari pallatthiyA, tAhe logo pucchara kimeyaM jeNetthaM puSpANi chaDDesi, tAhe so bhaNai ahaM oloDio, etthaM hiMgusivo NAma, eyaM taM vANamaMtaraM, hiMgusivaM nAma vANamaMtaraM, evaM jai kiMci uDDAhaM pAvaNiyaM kayaM hojjA keNai pamAyeNaM tAhe tahA pacchAdetavyaM jahA pajjante pavayaNubbhAvaNA bhavati, evaM jaha kiMcideva jIvacitAeva parappavAyI niggahadvANaM bhaNejjA tArisaM kiMci bhAsamANassa phalaM hojjA, tattha sAhuNA taM tassa vayaM bhAsijjamANameva nahA kAyavvaM NayadiTThIe jeNa parappavAdI niSpaTTapasiNavAgaraNo bhavati, ThavaNAkammetti dAraM gataM / idANiM paDuppaNNaviNAsI NAma, jahA ego vANiyao tassa bahugAo bhagiNIo bhAgiNejjA bhAujjAyAo ya, tassa gharasamIve rAulagA gaMdhavviyA saMgItaM kareMti divasassa tiSNi vAre tato vANiyagamahilAo teNa gItasaddeNa tesu gaMdhavviesu ajjhovavaNNAo kiMci kammAdANaM na kareMti, pacchA teNa vANiyaeNa viciMtitaM jahA viNaTThA eyAutti, ko uvAo hojja jaha Na viNassaMtittikAuM AharaNe pratyutpannavinAzI 1180 11 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNI 1 adhyayane // 48 // mittassa kahiyaM, teNa bhaNiyaM- attaNo gharasamIve vANamaMtaraM kArAvehi, teNa kathaM, tAhe pADahiyANa rUvagA dAuM vAvAreha, jAhe gaMdhavviyA saMgIyayaM ADhaveMti tAhe te pADahiyA paDade deMti, evaM so diNe diNe phurseti gAyaMti ya, tAhe tesiM gaMdhavviyANaM viggho jAo, paDahasaddeNa na suvvai gaMdhavvo saddo, tao te rAule ucaTThiyA, vANiyao saddAvio, kiM vigdhaM karesitti, bhaNai-mama ghare devo tassAhaM tinnivele paDahe davAvemi, tAhe te 2NNA bhaNiyA jahA amnattha gAyaha, kiM devassa diNe diNe aMtarAiyaM kajjai ?, evaM AyarieNAvi sIsesu AgArIsu ajjhovavajjamANesu tAriso uvAo kAyayo jahA tesiM tassa dosassa nivAraNA bhavai, evaM jIvaciMtAvi nAhiyavAiyANaM adUrasAmaMte ThiccA jIvassa asthibhAvo paNNavijJamANo jar3a kei rattapaDA bhaNejjA savve bhAvA caiva natthi, kiM puNa jIvo'vi, tattha bhaNati jaM etaM te vayaNaM jahA savvabhAvA natthi eyaM vayaNaM natthi, esavi bhAvo, jati bhaNai-atthi to jaM bhaNai savvabhAvA natthitti na jujjaha, aha evaM natthi to ahaM siddho caiva pakkho, keNa'mha pakkho dUsiutti, evaM so evamAIhiM | heUhiM tahA kAyavvo jeNa pahAya pahaM na ei, paDuppaNNaviNAsittidAraM gayaM / samattaM ca AharaNatti dAraM / idANiM AharaNe taddesatti dAraM, se caunvihe, taM 0 aNusiTThi uvAlaM me pucchA NissAvayaNe, aNusaTThIe subhaddA udAharaNaM, caMpAe NagarIe jiNadattassa sAvagassa subhaddA nAma dhUyA, sA atIva rUvavatI, sA ya keNai uvAsaeNa diTThA, so tAe ajjhovavaNNo taM maggaha, sAvao bhAi-nAhaM micchAdisi dhUyaM demi, pacchA so sAhUNaM sagAsaM gao, dhammo ya'NeNa pucchio, kahio sAhUhiM, tAhe kavaDasAvayadhammaM pagahio, tattha se sambhAveNa caiva uvagato dhammo, tAhe teNa sAhUNaM sanbhAvo kahio, jaha mae dAriyAkae NaM ( kayaM ), NAyaM jahA kavaDeNa kajjiha, aNNANi me deha aNubvayANi, loe pagAso sAvao jAo, tao kAle gae baragA mAlayA paTTaventi, tAhe teNa jiNadatteNa AharaNa deze'nuSThiH zAstiH 1187 11 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNAM 1 adhyayane 4 1182 11 26645% 44 sAvaottikAUNa subhaddA diNNA, pANiggahaNaM vattaM, aNNadA so bhagai dAriyaM gharaM nemi, tAhe so sAvao taM bhaNai taM sarvva uvAsagakulaM, esA taM nANuvasihi, pacchA chobhayaM vA labhejjatti, NibaMdhe visajjiyA, UNa juyayaM gharaM kathaM, sAsuyaNaNaMdAo paduTTAo bhikkhUNa bhartti na kareiti, aNNadA tAhiM subhaddAe bhattArassa akkhAyaM, esA setapaDehiM samaM saMsattA, sAvao na saddahai, aNNadA khamagassa bhikkhAgatassa acchisi kaNuo paviTTho, subhaddAe jinbhAe so kaNuo eDio, subhaddAe ya cINapiTThe tilago kao, so ya tassa khamagassa niDAle laggo, uvAsiyAhiM sAvagassa darisio, sAvaraNa pattiyaM, Na tahA aNuvatara, subhaddA ciMter3a--kiM accherayaM jaM ahaM gihatthi chobhayaM labhAmi ?, jaM pavayaNassa uDDAho eyaM mi dukkhaiti. sArati kAussagaThiyA, devo Agao, saMdisAhi kiM karemi ?, sA bhaNai- etaM me ajasaM pamajjAhitti, devo bhaNai ' evaM bhavau ' ahametassa nagarassa cattArivi dArAI ThaehAmitti, jA jA pativvayA hohiti sA eyANi dArANi ugvADediti, tattha tumaM cetra ekA ugghADihisi tANi kavADANi, sayaNassa paccayanimittaM cAlaNIe udagaM choDUNa darisijjAsi, tato ya cAlaNIo phusitamavi Na galehiti, evaM AsAseUNa niggao devo, NagaradArANi aNeNa ThaDyANi, NagarajaNo ya addaNNo, io ya AgAse vAyA-bho NAgarajaNA ! mA NiratthayaM kilissaha, jA sIlavatI cAlaNIe se chUDhaM udagaM na galai sA teNa udageNa dAraM acchoDai tato dAraM ugghaDijjissati, tattha bahuyAo seTThisatthavAhAdINa dhUyAsuNhAo Na sakkeMti piliyaM palabhiUM, tAhe subhaddA sayaNaM Apucchara, avisajjaitANa ya cAlaNIe jayA udagaM chotRRNaM tesi poDiharaM darisei tao visajjiyA, uvAsigAo evaM votumADhattAjahA esA samaNapaDilehiyA ughADehiti, tAhe cAlaNIe udagaM chUTaM, na gilaha, picchittA visaNNA, tato jaNeNaM sakArijjatI taM anuzA sane subhadrA // 42 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNo 1 adhyayana 4 // 50 // dArasamIpaM gatA, ' Namo arahaMtANaM ' bhaNiUNa udaraNa acchoDiA kavADA, mahayA saddeNaM koMkAravaM karamANA tiSNivi gopuradArA ugvADiyA, uttaradAraM cAlaNIpANieNa acchoDeUNa bhaNai - ' jA mae sarisI sIlavara hohii sA evaM dAraM ughADidiI,' taM ajjavi DhakiyaM caiva acchara, pacchA NAgarajaNeNa sAhukAro ko aho mahAsaI, evaM piyadaDhadhammA veyAvaccAisu aNusAsiyacvA, ujjamaMtA aNujjamaMtA ya saMThavetavyA, jahA sIlavaitANaM ihaloge erisaM phalamiti / tahA jIvaciMtAe jesiM pAvAdiyANaM jIvo asthi amhavi jiNappaNIe magge jIvo asthi, idANi puNe jaM bhaNaha so akattA evaM na jujjai, kamhA?, jeNa suhadukkhAdINi aNubhavato dIsaha, jai teNaM taM kammaM na kayaM keNa taM kathaM? jaM so suhadukkhaM vedehitti, evamAdIhiM heUhiM aNusAsiyacco, aNusA| saNA gatA / idANiM ubAlaMbhotti dAraM, tattha udAharaNaM-migAvatI, devIe vattavvayA jahA Avassae davvaparaMparae bhaNiyA tadeva pavvaiyA, ajjacandaNAe sissiNI diNNA, aNNadA ya sa bhagavaM viharamANo kosaMbIe samosario, caMdAicA savimANehiM AgayA, cauporasIyaM samosaraNaM kAuM atthamaNakAle paDigatA, tao migAvatI saMbhaMtA ativikAlIkayattibhaNiUNa sAhuNIhiM sahiyA jAva ajjacaMdaNAe uvAlambhati, jahA evaM uttamakulapasUyA hoiUNa evaM karesi, aho na laTThayaM, tAhe paNamiUNa pAehiM paDiyA, parameNa viNaeNa khAmei, khamaha me ajjAo!, NAhaM puNa evaM karehAmitti, ajja caMdaNA ya taMmi kira samae saMthArovagatA pasuttA, itarI paramasaMvegagatAe kevalaNANaM samuppaNNaM, paramaM ca aMdhakAraM vaTTai, sappo ya teNaMtaeNa Agacchara, pavattINIe ya hattho laMbamANo uppADio, paDibuddhA ya ajjacaMdaNA, kimeyaM, sA bhaNai-dIhajAtio, kahaM tumaM jANasi, attisaeNa, paDivAI appaDivAiti ?, appaDivAiti bhaNie sAvi samaMtA khAmeha, evaM pamAdayaMto sIso ubAlabhitantro / tahA jIvacitAeva NAhiya upAlaMbha mRgAvatI // 50 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRcchAyAM | kauNikaH - cUau~ / RECERGAM ||51||laa zrIdazAvAdI ubAlamitavyo. ne eyaM kusatthaM devANuppieNa jIvassa asthibhAvapaDisehagaM uccAriyaM taM jIvasseva pabhASaNa, kamhA?, jamhA vaikAlika aceyaNA ghaDAdayA bhAvA jIvabhAvapaDisehagANi satthANi na taraMti uccAralaM, tamhA jIvaraseva taM sAmatthaM, jaM tumaM evaM kusatya jIvabhAvapaDisehagaM uccAresinti, bhaNiyaM ca-"jasseva pabhAvummilliyAI taM ceva hayakayagghAI / kumudAI appasamAviyAI caMda uvaha1 adhyayane saMti // 1 // " ubAlaMbhatti dAraM gataM / idANiM pucchA, jahA koNieNa raNNA sAmI pucchio-cakvaTTiNo aparicattabhogA kAla mAse kAlaM kiccA kahiM upavajjati?, sAmiNA bhaNiya-ahe sattamAte uvavajjatti, tAhe bhaNai-ahaM sattamIe na ki uvavajjissAmi?. sAmiNA bhaNiyaM-tumaM chahapuDhavIe, so bhaNai-ahaM sattIe kiM paNa uvavAjjassAmI, sAmiNA bhaNiyaM-sattamIe cakkakaTTI uvavajjaMti, so bhaNai-ahaM kiMNa homi cakkavaDI? mamavi caurAsIIrahAINa sayasahassANi, sAmiNA bhaNiyaM-tava rayaNANi natthi, tAhe so kittimAI rayaNAI karettA oyaveumAraddho, timisaguhAe pavisiuM pavatto, kayamAlieNa vArio, bhaNio ya-bolINA cakkavAdiyo vArasavi, Nassihisi tumaM, vArijjaMto na ThAi ya, pacchA kayamAlieNa Ahao, mao ya chaDhi puDhaviM gao, evaM bahussutA bajjJAgamA AyariyA ahANi heUNi pucchiyavvA, pucchittA ya sakkaNijjANi samAriyavvANi, asakkaNijjANi parihariyavANi, bhaNiyaM ca-"pucchaha pucchAvaha ya paMDie sAhavo caraNajutte / mA mayalevavilittA pArattahiyaM Na yANihiha // 1 // " tahA jIvaciMtAevi NAhiyavAdiyA bhaNNaMti-keNa hetuNA devANuppiyA! evaM bhaNaha.jahANatthi jIvAdiyA bhAvA, soya NaM bhajja-apaccakkhattaNeNaM, jai paccakkhameva karayala iva AmalagaM dIsejjA to navIra ahaM saddahejjA, evaM bhaNato so vAdI paDibhaNNai-jadi tumhArisehi cakkhudaMsIhiM govalabbhai taM Natthi evaM himavaMtassa paJcayassa palaparimANeNa gaNijjamANassa palaggaparimANaM panvate na labmai, SASRASHk // 51 // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNAM 1 adhyayane // 52 // kiM tassa palaggaparimANassa abhAvo bhavau ?, tamhA jaM bhaNasi-jaM ihaM paJcakkhaM novalabbhai taM natthiti taM micchA, pucchatti dAraM gataM / idANiM nissAvayaNe gAgaliyAdao jaha pavvaiyA tAvatA ya evaM jahA vairassAmiuppattIe Avassae tahA vaNNettA gotamasAmissa ya addhitI, tattha bhagavatA bhaNitaM cirasaMsiDo si ya gotamA !, aNNe ya taNNissAe aNusAsiyA dumapattara ajjhayaNe, evaM je asahaNA te aNNamaddavasaMpaNNaNissAe aNusAsiyavvA / tahA jIvacitAevi jassa esa pakkho jahA natthi savvabhAvA te aNNAvadaseNaM paNNavijjaMti, iyarahA rAgadAsayattikAU padUsejjA, teNa imAe parivADIe paNNavijjati, jassa vaadinn| savvabhAvA suNNA tassa damAdINaM guNANaM Natthi phalaM, evamAIhi kAraNehiM aNNaM caiva nissAe paNNavijjara, AharaNadesotti dAraM gataM / idANiM, AharaNatahosettiM dAraM, se ya cauvvihe pannatte, taMjahA - ahammajutte paDilomo attovaNNA se duruvaNIe / tattha ahammajute udAharaNaM cANakkeNa naMde utthAvite caMdautte ya rAyaNa paTTavie evaM savvaM vaNNettA jahA sikkhAe, tattha naMdasaMtehi maNussehiM sahaM so coraggAho milio nagaraM musadda, cANakeovi aNNaM coraggAhaM ThaviukAmo tidaMDaM gahiUNa parivAya gaveseNa nagaraM paviTTho, gao naladAmakoliyasagAsaM, uvavidyo karaNasAlAe acchar3a, tassa ya dArao makkoDaeNa khaio, teNa kolieNa bilaM khaNittA da, tAhe cANakrakeNa taM bhaNNai ete kiM DahArI ?, kAlio bhaNai- jai ete samUlajAtA na ucchAtijrjjati to puNovi khAissaMti, tAhe cANakkaNa citiyaM-esa mae laddho coraggAho, esa (core) naMdattaNe ya samuddhArassaha, coraggAho kao, te khaMDiyA vissaMbhiyA, amhe samiliyA musAmoti, teNa aNNavi akkhAyA je jattha mulagA, bahugA suhatarAyaM musIhAmotti, * tAhe te teNa coraggAheNa meliUNa sandhevi mAriyA, evamadhammajuttaM na bhaNitavvaM na kAtavvaMti, tahA jIvacintAevi kayAi tArisaM nizrAvacane gautamaH AiraNatadoSe adhame yukte naladAmaH // 52 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUNa 1 adhyayane // 53 // pAvayaNiyaM kajjaM NAUNa tahArUvaM sAvajjaMpi kajjejjA jahA ulugeNa so parivAio morInaulIvArAhievamAiAhiM vijjAhiM so vilakhIkao, evamAdi, adhammajutteti dAraM gataM / idANiM paDilometti dAraM, tattha abhayapajjoyA udAharaNaM, ekeNa hio avaraNa paDihio, eyaM akkhANayaM jahAM jogasaMgahesu sikkhAe tahA caiva bhANiyavvaM, evaM vijjAevi, jai ko'pi parappavAdI bhaNejjA-mama do rAsI, tattha bhaNitavvaMNa yANasi, tiSNi rAsI, tatiyaM rAsi ThAvittA pacchA vasavvaM do caiva rAsiNo, mayA eyassa buddhiM paribhUya bhaNiyaM jahA tiSNi rAsI evamAdI, paDilometti dAraM / idANiM atuvannAse, jahA egassa raNNo talAyaM savvarajjassa AhArabhUyaM taM ca talAyaM varisera bhariyaM bhijjai, tAhe rAyA bhaNai ko so uvAo hojjA ? jeNa'yaM na bhijjejjA, tattha ego kavilio maNUso bhaNai jai navaraM mahArAya ! ettha piMgalo kaviliyAto se dADhiyA se sisse kavilayaM, se jIvaMtao ceva jIma ThANe bhijja taMmi ThANe nikkhippar3a to navaraM na bhijjai, pacchA kumAMrAmacceNa bhaNiyaM mahArAya ! eso ceva eriso jArisaM bhaNas, erisonatthi aNNo, pacchA so tattheva nikkhAo mAritA, evaM erisaM na bhaNitavyaM jaM appavadhAe bhavai / tahA jIvacitAviNa tArisa sAhUNA bhaNiyanvaM jeNa dussAhio veyAlo iva appaNo caiva vahAe bhavai, ettha nidarisaNaM jahA ko'vi bhaNejjA-egiMdiyA sajIvA, kamhA ?, jeNa tesiM phuDo ussAsanissAso dIsaha, dito ghaDo, jahA ghaDassa nijjIvattaNeNa ussAsanissAso natthi, tANa ussAsanissAso phuDo dIsaha, tamhA ete sajjIvA, evamAdIhiM viruddhaM na bhAsitavyaM, attuvaNNAso nAma dAraM gaye / idANiM duruvaNItatti dAraM, tattha udAharaNaM taccaNNio macche mAreMto raNNA diTTho, tAhe raNNA bhaNio-kiM macche mAresi, taccaNNio bhaNai - avIlakkaM na sakkemi pAtuM, are tumaM majjaM piyasi ?, bhaNai mahilAe atthio na lahAmi pratilomAtmopanyAsa durupanItAH // 53 // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 panayane cUNoM zrIdaza-15 (ThAuM), mahilAvi te?, bhaNai-jAyaputtabhaMDaM kahaM chaDDemi?, puttAvi te?, bhaNai-kiM khu khattAI khaNAti?, khattakhANaovi se, aNNaM kiM 8 upanyAsovaikAlika likhoDiputtANaM kamma 1, khoDiputtAvi se, kihaI kulaputtao buddhasAsaNe pavvayai, erisaM na bhaNiyavvaM jeNa appANato bhaMDAvijjA pavayaNaM ca unbhAmijjai / tahA jIvaciMtAe vAdiNA tahA bhaNitavvaM vAde jeNa na jivvai paravAiNA, duruvaNItaMti dAraM gayaM, tadvastu1adhyayane AhAraNatahosetti dAraM sammattaM / idANi uvaNNAsovaNayaNatti dAraM, se ya caubihe paNNate,tavvatthu annavatthu paDiNibhe tadanyaheU, tattha tavvatthue udAharaNaM-egami devakule kappaDiyA miliyA, bhaNaMti keNa bhe bhamaMtehiM acchariyaM kiMci didai, tattha eko vastu ca // 54 // PlkappaDio bhaNai-mae diti, jai puNa ettha samaNovAsao natthi to sAhAmi, tao sesaehiM bhANayaM-natthi samaNovAsao, pacchA so bhaNai-mae hiMDateNa puvvavetAlIe samudassa taDe rukkho mahaimahaMto diTTho, tassegA sAhA samudde paiTThiyA, egA thale, tattha jANi pattANi jale paDati tANi jalacarANi bhavaMti, jANi thale tANi thalacarANi bhavaMti, te kappaDiyA bhaNaMti-aho accherayaM deveNa bhaTTAraeNa nimmitaMti, tatthego sAvao kappaDio so bhaNai-jANi majjhe paDaMti tANi ki bhavaMti ?, tAhe so khuddho bhaNai-mayA puca ceva bhaNiyaM-jai sAvago natthi to kahemi, evaM kussuisu AghavijjatIsu tatto ceva tAo ceva vatthUo kiMci vattavvaM jeNaM tuhikkA bhavaMti / tahA jIvaciMtAevi jAhe nAma kovi vaisesigAyo bhaNejjA-jahA egaMteNeva nicco jIvo, kamhA?, jamhA arUbI jIvo, ettha diluto AgAsaM, jahA AgAsaM arUbI taM ca niccaM dIsai tahA jIvovi arUvi sovi nicco bhavissai, tamhA nicco jIvotti, etthaM so bhaNNai-jaM arUvi taM niccaM bhavai taM kaha ukkocaNaAuMTaNapasAraNagamaNAdINi kammANi, tANivi // 54 // arUbINi aha apubbANi, tamhA aNegItago ema heuttikAUNa virajjai, tabvatthuetti dAraM gataM / idANiM tadaNNavatthuetti SHRESTHA SHRADUCERECTORRECOLOGEOG Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinimaH %A *dAraM. jahA koDa AroDaNanimittaM bhaNijjA-jassa vAdiNo aNNo jIvo aNNaM sarIraM tassa ego bhavai-kahaM jo ya so aNNasaddo esa vaikAlika tallo jIvehiM baTTai sarIrevi, tullattaNaNa aNNasahassa jIvasarIrANaM egattaM bhavai, evaM codito pakkhe tajjIvatassarIravAiNA imo cUNoM dAbhANiyabbo, jai aNNasaddatullattaNeNa jovasarIrANaM egattaM (to sabvabhAvANaM egattaM ) bhavissai, kaha?, jahA aNNe paramANU aNNe 1adhyayane dupaesie khaMdhe aNNe devadatte bhavai evaM aNNasaho sabvabhAvesu bhavai, tA kiM aNNasaddo savabhAvasu vattikAuM savvabhAvA ceva egIbhavaMtu, tamhA siddha aNNo jIvo aNNaM sarIraMti, tadaNNavatthuetti dAraM gayaM / idANi paDinibhetti dAraM, tattha &| udAharaNa---egammi nagare ego paribbAyao sovaNNaNa khoraeNa gahieNaM hiMDati, so bhaNai-jo mamaM asuyaM suNAvei tassa evaM demi khorayaM. tattha ego sAvago, teNa bhaNiyaM--'tujjha piyA majjhaM piye, dhArei aNUNayaM sayasahassaM / jai sutapuvvaM dijjau, aha na suyaM khorayaM dehi // 1 // evaM erise kajje uppaNNe erisagaM (vattavyaM, jIvaciMtAevi eso bhaNai-) jaM atthi jIvo, so vattavyojai jaM atthi taM jIvo bhavai, evaM ghaDAiNovi bhAvA atthi, te jIvA bhavissaMti, evamAdI paDiNibhaM bhaNNai / idANi heU, so cauvyiho paNNatto, taM0-jAvato thAvao vaMsao lUsao, tattha yAvakasya kA rUpasiddhi, yu mizraNe dhAtuH, asya bhUvAdayo dhAtava (pA. 1-3-1) iti dhAtusaMjJAyAM pratyayAdhikAre 'NvultRcA' (pA. 3-1-133) viti Nvul pratyayaH, anubaMdhalope 'yudhoranA& kA' (pA. 7-1-1) viti akAdezaH, miderguNa (pA. 7-3-82) iti vartamAne 'acAmaGkitI' (pA, 7-2-116 aco Niti) ti | bRddhiH, AvAdezasya paragamanaM yAvakaH, tattha jAvae ego goho jave kiNai, tAhe aNNeNa pucchijjai-kiM mulleNaM kiNasi ?, bhaNaimuhiyAe na lahAmi / tahA jIvaciMtAevi jai koI bhaNajjA-kahaM jIvo na dIsai ?, jamhA aNidiyagijjho teNa Na dIsaitti / / 999kSCAPACCC C % Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATI mAyAvakAdyA hetavaH zrIdaza- idANi ittha cavaja dANi itthaM ceva jAvae vitiyaM udAharaNaM-ego vANiyago bhajja gahiUNa paccaMtaM gao, 'pAeNa khINadavvA dhaNiyaparaddhA kayAvaikAlikAlAvarAhA ya / paccaMta sevate purisA durahIyavijjA ya // 1 // sA ya mahilA umbhAmiyA, egami purise laggA, taM vANiyagaM sA cUrNI gAriyaM ciMtaUNa bhaNai-bacca vANijjeNa, teNa bhaNiyA-kiM ghettUNa vaccAmi ?, sA bhaNai-uTThaleMDiyAo ghettRNa vacca ujjaNi, 1adhyayane pacchA so sagaDaM bharettA gao ujjeNiM, tAe bhaNio ya-jahA ekkakkiyaM dINAreNa dejjAsetti, sA ciMtai-varaM khu ciraM khippaMto acchau, teNa tAo bIdhIe uDDiyAo, koi na punchai, mUladeveNa ya dihro pucchio ya, siTuM teNa, mUladeveNa ciMtiyaM-jahA maesa varAo mahilAe chomio, tAhe mUladeveNa bhaNNai-ahamatAu te vikkiNAmi jai mamavi mullassa addhaM dehi, teNa bhaNiyaM demitti, abbhuvagate pacchA mRladeveNa sa haMso jAeUNa tattha bilaggiUNa AgAseNaM uppaio, nagarassa majjhe thAiUNa bhaNai-jai ceDarUvassa galae uliMDiyA na baddhA taM mAremi, ahaM devI, pacchA savvaloeNa bhIeNa dINArikAo uTTaleMDiyAo gahiyAo vikkiyAo kAya, tAhe teNa mRladevassa addhaM diNNaM,mUladeveNa ya so bhaNNai-maMdabhaggaH tava mahilA dhutte laggA, tAe tava eyaM kayaM, na pattiyai, mUladeveNa bhaNNai-ehi vaccAmo jA tae darisemi jai na pattiyAsa, to gayA, aNNAe lesAe viyAle ovAso maggio, tAe diSNo, tatthagami paesi ThiyA. sI dhutto Agao, iyarIvi dhutteNa saha pibeumAraddhA, imaM ca gAyai-'iri maMdira pattahArao mahu gayau kato vnnijaaro| varisANa sataM ca jIvao mA ghara jIvaMtu kayAi eyu||shaa, mUladevo bhaNNai-kayalIvaNapattaveDhiyA, eI bhaNAmi deva ja mahalaeNa gijjaI suNeha muhutameva // 1 / / pacchA mUladeveNa bhaNNai-kiha dhutte ?, tao pabhAe NiggaMtRNa puNaravi Agao. nIya purao Thio. mA mahamA saMbhaMtA anmuTThiyA, to khANapiyaNe baTuMte teNa vANieNa savvaM tIe gIipajjaMtayaM SARKARKARBACROR. mance Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUNoM CRECRECROCH zrIdaza- saMbhAriya, uvAladdhA ya, evaM sIsovi keI payatthe asadahato vijjAdIhiM devayaM AkaMpayisA sahAvetavyo, tahA vAdIvi kuttiyAva sthApakavaikAlikANAdIhiM NijjiNiyanyo jahA siriguttaga chalUkayo, gao yAvakaH / idANiM thAvakaH, sthApakasya kA rUpasiddhiH, SThA gatinivRttI vyaMsaka| dhAtuH, 'dhAtvAdeH SaH sa' (pA. 6-1-64) iti sakArAdezaH, nimittAbhAve naimittikasyApyabhAvaH ThakArasya thakAraH sthA, bhUvAdayo / lUSakAH 1 adhyayane dhAtava ( pA. 1-31) iti dhAtusaMjJA, asya vigrahaH tiSThati kazcit tiSThatamanyo'nuprayukte tiSTha tiSThetyevaM vigRhya hetumati ce (pA. 3-1-36) ti Nic pratyayaH, anubaMdhalope kRte 'attihInlIrIknUyIkSmyAyyAtA pugNA ' (pA 7-3-36) viti puka, anubaMdha-13 lAlope 'yuvoranAkAviti' (pA.7-1-1) akAdezaH, raniTI (pA.6-4-51) ti lopaH, paragamanaM, sthApakaH / idANiM prAtipadikArthaH, liMgaparimANavacanamAtre prathamA su ukAralopaH rutvaM visarjanIya sthApakA, jahA ego parivAyayo bhaNNai, ahaM logamajjJa jANAmi, tatthegeNa sAvageNa bhaNNai-kayaraM logabhajhaM?, tAhe so parivAyao egami bhUmIpaese khIlayaM nikhaNittA bhaNai-eyaM logamajjJa, puNo|8 |aNNattha pucchio, tatthavi khIlayaM nihaNittA bhaNai-eyaM loyamajhaM, puNA aNNattha pucchio , tatthadhi khIlayaM NihINattA bhaNNAiimaM logamajha, evaM so sAvago teNa samaM aNNAe lessAe vaccai, soviya causuvi disAsu khIla NihaNiUNaM bhaNai-eyaM logamajjhaM, jattha jattha koI pucchai sahi tahiM so khIlayaM nihaNiUNa bhaNai-eyaM logamanaM, tato sAvaeNa bhaNio-jai puvAe paDidisAe logamajjhaM to abarAe disAe Na jujjai, evaM puvAvaraviruddhabhAsiyattaNeNa phuDo susAvAdo bhavaiti, so kheNa sAvaraNa // 57 // | niruttarI ko| evaM jIvaciMtAevi sAhuNA tArisaM bhANiyavvaM tAriso geNhiUNa Nayabyo jassa puro uttaraM ceva dAuMna taraha paNa puScAvaraviruddhadoso ya na bhavai, evaM sthAvakaH / idANiM vaMsago vyasakasya kA rUpasiddhiH? 'asi samAdhAne' dhAtuH curAdau A R Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -5 zrIdaza paThitavyaH, idito'nubaMdhItoriD (num) vipUrvasya viaMsa evaM sthite 'bhUvAdayo dhAtava' iti dhAtusaMjJA svArthiko Nic anubaMdha- sthApakavaikAlikA lopaH paragamanaM vyaMsi, sanAyaMtA (pA. 3-132) iti dhAtusaMjJA, pratyayAdhikAre NvultRcA (pA. 3-1-133) vi-16 nyasakacUrNI ti Nvul pratyayaH, anubaMdhalopaH, yuvoranAkA' (pA. 7-1-1) viti akAdezaH, paraniTIti (pA. 6-4.51) NilopaH, paragamaNaM, lUSakAH 1 adhyayane vyasayatIti vyaMsakaH, jahA ego gAmellao sagaDaM kaTThANa bhareUNa nagaraM paviTho, gacchaMteNaM aMtarAle egA tittirI maiyA dihA, taM geNDiUNa sagaDassa uvari pakkhiviUNa nagaraM paviTTho, so egeNa nagaradhutteNa pucchio-kahaM sagaDatittirI labbhai, teNala gAmillaeNa bhaNNai-tappaNAdugAliyAe labbhai, tato teNa sakkhiNo AhaNittA sagaDaM satittirIya gahiya, tato so gAmillao dINamaNaso acchai, tattha ya ego mUladevasariso diTTho, pucchio-kiM sIyasi? are devANuppiyA!, teNa bhaNiyaM-ahamegeNa goheNa imeNa pagAreNa chalio, teNa bhaNiyaM-mA bIhehi, tassa tappaNAduyAliyaM tumaM sovayAraM magga, mAiThThANaM sikkhAvio, evaM bhavautti bhaNiUNa tassa sagAse gao, bhaNiyaM caNeNa-mama tai sagaDaM hitaM to me idANi tappaNNAdugAliyaM sovayAraM davAvehi, evaM houtti gharaM nIo, mahilA saMdiTThA-alaMkiyavibhUsiyA parameNa viNaeNa etassa tappaNAdugAliyaM dehi, sA vayaNasamaM uvaDiyA, tato so sAgaDio bhaNai-mamaMgulI chiNNo, imo-cIreNa veDhito, na sakemi AduyAleu, tuma AduyAleuM dehi, AduyAliyA teNa hattheNaM gahiyA, gAmillao teNa sama saMpaDhio, logassa ya kahai-jahA mae esA satittirigeNa sagaDeNa gahiyA, tAhe teNa dhutteNa sagaDaM visajjiyaM, taM ca pasAdeUNa bhajjA niyttiyaa| tahA jIvacitAevi ko'vi kuppAvayaNio coijjA jahA jiNappaNIte magge asthi jIvo atthi ghaDo, atthittaM jIve'vi ghaDevi, dosuvi avisaseNa vadRttA atthisaddatullacaNeNa dIvaghaDANaM egara -ACCORKSHEERAL Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthApakavyaMsakalUSakAH zrIdaza bhavai, aha puNa bhaNajjA--atyibhAvAto vatiritto jIvo, teNa jIvassa abhAvo pAvatitti, etthaM imaM uttaraM bhANitavvaM-jai jIva- vaikAlika ghaDA asthitte vaTuMti tamhA tesiM egattaM saMbhAvehi, evaM savabhAvANaM egattaM bhavai, kaha ?, asthi ghaDo atthi paDo aritha paracarcAmA mANU atthi dupaesie khaMdhe, evaM sababhAvesu asthibhAvo vaTTatittikAuM kiM savvabhAvA ekkIbhavaMtu, ettha saMso Aha-kahaM puNa 1 apane eyaM jANitavyaM, savyabhAvesu asthibhAvo vai, na ya egaM bhavati ?, Ayario Aha-aNegaMtao etaM sijjhati, ettha didruto khairavaNassai. jahA niyamA khayare vaNassaI, vaNassaI puNa khairo palAse vA, evaM jIvovi, teNa NiyamA asthi, asthibhAvo puNa / 59 // jIvo vA hojjA aNNo vA dhammAdhammAgAsAdINaM, evaM vyNskH|| idANi lUsae, lUpakasya kA rUpasiddhiH?, 'lUpa hiMsAyAM' dhAtuH curAdau paThyate, bhUvAdayo dhAtava (pA 1-3-1) iti dhAtusaMjJA, pratyayAdhikAre 'satyApapAzarUpavINAtUlazlokasenAlomatva4 cadharmavarNacUrNacurAdibhyo Nic' (pA.3-1.25) anubaMdhalopaH, 'yuvoranAkA' viti (pA.7-1.1) akAdezaH, 'NeraniTI' (pA 6-4-51) &Ati Ni lopaH, paragamanaM, lUpayatIti lUpakaH, jahA ego maNUso tausANaM bharieNa sagaDeNa nagaraM pavisai. so patrisaMto dhutteNa bhaNNai-jo ya tausANaM sagaDaM khAejjA tassa tumaM kiM desi?, tAhe sAgaDieNa so dhutto bhaNio-tassAhaM taM modagaM demi jo nagara 4 dAreNaM na niSphiDai, dhutteNa bhaNNai-tAhe eyaM tausasagaDaM khAyAmi, tumaM puNa modagaM dejjAsi jo nagaradAreNa na nissarai, pacchA - sAgaDieNa abbhuvagae dhutteNa sakkhiNo kayA, sagaDaM adhidvito, tesiM tausANaM ekkekkAu khaDaM khaDaM avaNettA pacchA taM sAgamaDiyaM modagaM maggai, tAhe sAgaDio bhaNai-ime tausA na khaitA tume, dhutteNa bhaNNai-jaha na khaiyA tause agyavehi tuma, agyaviesu kaiyA AgayA, pAsIta khaMDiyA tausA, tAhe kaiyA bhaNaMti-ko ete khatie kiNati ?. tato kAraNe vavahAre jAo, khAtayAta Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ X mmmmona pazcAvayavAH zrIdaza-15 jito sAgaDito, tAhe dhutteNa maudagaM maggijjai, accaio sAgaDio, jatikarA olaggitA, te tuTThA pucchati, tesiM jahAvat cakAlikA savvaM kahai, evaM kahie tehiM uttaraM sikakhAvio jahA tuma khuDDalagaM moyagaM nagaradAre ThAvettA bhaNa-esa modago na nIti NagaradAreNa cUNAgiNhatti, jito dhutto| evaM jIvaciMtAevi pubvaM sayameva mayabhicAraM heuM uccAreUNa paravismabhaNAnimittaM sahasA vA bhaNio 1 adhyayana 1 hojjA, pacchA tameva hetuM aNNaNa niruttavayaNaNaM ThAvai, evaM lUSakaheU. smtto|| idANi jo etehi pakkhaheUdidrutauvaNayaNanigama NehiM attho sAhijjaha so bhaNNai-tattha paDhame ajjhayaNe dhammapasaMsA, sA ca dhammapasaMsA paMcAvayavovaveteNa vA dasAvayacovaveteNa vAra vayoNa bhaNNai, tattha paDhama paMcAvayavovaveteNa bhaNNai-tatredaM pramANamapadizyate-ahiMsAmaMjamAnmako dhammo maGgalamutkRSTaM, kasmAd , 4 devAdipUjjavAdahaMdAdivat , yathA arhana pUjyo maGgalamutkRSTaM ca, tathA dhammaH pUjyaH, tasmAtpUjyatvAnmaGgalamutkRSTaM, ime suttaphAsi yanijjuttIe avayavA bhaNNaMti, 'dhammo guNA ahiMsAiyA u' gAhA (50-66) puvbaddhaM, dhammo nAma ahiMsAiyA guNA bhavaMti, AdigrahaNeNa maMjamatavAvi gahiyA, ahiMsAmaMjamatayovaveto jo dhammo mo maMgalamakkidaM bhavaha, esa paDaNaNA / / idANiM ko heU dhammo maMgalamukiTuM bhavai?, tattha sutteNeva paDhamaM heuM bhAi-'devAvinaM namasati, jasma dhamma sayA maNI' devapujjattaNaM heU.. ki kAraNaM ?, je adhammiyA te devehiM na pRjani / idANi munaphAsiyAnajjuttIgAhApacchadraNa heU. ceva bhaNNai--'devAvi pAlogaejyA paNamati sudhammaminiu, devAvi devaloke yuktA, naMdaca lAMge pUjjAvihAUNa jo ahiMsAiguNovayete dhamme ttio| tamsa paNamani, entha codao bhaNai-jahA kA sAdhamma Thio?, Ayario Aha-jasma dhamma mayA maNo, ahiMsAdiguNajutta jss| payA-avirahiye jAvajI 'maNI' maNo cataNA aNNaha, ema heragA / dAhiMdito ' ditI arahaMtA aNagArA bahave y| AMANISE ITIATIMIMAHIMIRRORS I ATIMERRAMRITERATrammarUNIRDERam // 6 // awaR MERIORIT Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dA zrIdaza- vaikAlika cUrNI 1 adhyayane Recikxter vayavAH jiNIsA (91-62) tattha puci arahataggahaNaM jamhA te anaMtavaladhiItaparakamA appaDihayavaraNANadaMsaNadharA ya dhammaphalabisesajANayattikAUNa, aNNe ya goyamAiNo ninthagarasImA sobhaNavasthitatti devehiM pUjiyA, ettha Ayario gAhAe pacchadaMbhaNai-vattaNuvatta Najjai jaha narapatiNoci paNamaMni ?, vattaM nAma jaM atIte kAle, idANiM apaccakkhamavi aNubatteNa sAhijai, keNa kAraNaNa ?, idANiM narapatiNo aTuMgamahAnimittapADhagANa viveyamudriyANaM NANAsatthavisArayANa ya sAhUNaM paramaviNayonatasirA namasati kiMkarA iva pajjuvAsamANA ya ciTThati, ema diTuMto, sIso Aha-jo paccakkho bhAvo mo didruto dijjai. titthagarA ya saMpayaM No paccakkhamuvalabbhani te aNumANayo NajjaMti, jo aNumANiyo attho so diTuMto na bhaNNai, Ayario Aha-taMkAlaM paccakkhA te Asitti Na virujjhate, titthagaradiTThateNeyamuktaM, iyANi uppaNNaM, diDhato gao / / idANiM uvasaMhAro, uvasaMhAro-tattha imaM gAhApuvvaddhaM 'upasaMhAro devA jaha taha rAyAdhi paNamaMti ( 92-62) sudhamma, jahA devA sohaNe dhamme ThitaM paNamaMti taha rAyAiNovi bhaviyAu NamaMti, esa upasaMhAro gao / idANiM nigamaNaM gAhApacchadreNa bhaNNai (vR dhammo ) tamhA maMgalamukTrimiti ( vR0 ya) nigamaNaM hoti NAyavvaM tamhA devapUjitattaNaNa ahiMsAsamatavajutto dhammo maMgalamukkiTuM bhavai / dharmaH maMgalamutkRSTa ahiMsAsaMjamatapAtmakatvAdahadAdivat, yathA'rhan ahiMsAsaMjamatapAtmako maMgalamutkRSTaM ca tathA dharmaH ahiMsAsaMjamatapAtmakaH tasmAnmaMgalamuSkRSTaM, paMcAvayavaM sammattaM // idANiM dasAvayavovaveteNa vayaNeNa esa ceva attho vitthArijjai, pitiyapaipaNA jiNasAsaNaMmi sAhaMti sAhavo dhamma (93-63) addhaM gAthA, bitiyapatiNNatti jA paMcAvayavesu patiNNA bhaNiyA sA paDhamuktA, idAni tIe imA biiyA dasAvayavavibhAvaNatthaM patiNNA kajjai, sA imA-etami HEREMIUMIALUMAMITRAANAAKARI // 31 // tainik Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazabaikAlika dRSTAntatadvizuddhi 1adhyayane // 62 // BHASKAR ceva tAva jiNANaM sAsaNe ThiyA sAdhavo dhammamaNupAlayaMti esA paiNNA gatA, idANi paipaNAvisuddhI-jahA ihaM tAva jiNANaM sAsaNe ThiyA visuddhaM dhamma aNupAleti na evaM paratitthiyasamaesu visuddho aNupAlaNovAyo atthi, ettha sIso coei-sabve pavAdiyA appaNacciyaM dhammaM pasaMsaMti, dhammasaho ya tesu tesuvi uvalabbhai, Ayario Aha-naNu hevA vaNNio 'sAvajjo u kutitthiyadhammo jiNehiM u apasattho' jovi tesiM sAsaNe dhammasaddo sovi uvacArito, nicchayayo puNa ahiMsAsaMjamatavalakkhaNo jo so dhammatti bhaNNai, jahA siMhasaddo siMhe pAhaNNeNa vaha, uvacarito puNa aNNasuvi bhavai, esA paiNNAvisuddhI gayA // tattha ko sa heutti, ahiMsAdiguNajuttattaNaM heU bhaNNai, tattha imaM gAhApaccha<< 'heU jamhA sAbhAviesu ahiNsaaisu| jayaMti' jamhA te sAhavo ahiMsAiesu paMcasu mahanvaesu sambhAveNa jayaMti, kahaM nAma amha akkhaliyacArittANaM maraNaM bhavijjatti, esa heU // idANiM hetuvisuddhI bhaNNA 'jaM bhattapANauvagaraNa' addhagAthA, jeNa kAraNeNa sAhavo ahiMsAdINaM paMcaNhaM mahabbayANaM visuddhinimittaM bhattapANauvagaraNavasahisayaNAisu saMjamovakaraNesu jatanti, kiM bhaNiya hoi jayaMti, Ayario Aha-- ettha imaM gAhApacchardU, phAsuyaM akayaM akAriyaM aNaNumoiyaM aNuddiTThANi geNhiUNa paribhujaMti, aNNe puNa rattapaDAdiNo kutitthiyA'Na phAsuakayakArita' gAhA, (bhA. 3-64) esA gAhA paDhiyasiddhA, esA heuvisuddhI samattA, idArNi | diTuMto, so imo 'jahA dumassa pupphesu bhamaro AviyatI rasaM' yatheti yena prakAreNa, 'prakAravacane thAl (pA. 5-3-23) lakAralopaH, yathA dumapuSpayoH pUrvavat, bhramara iti 'bhrama anavasthAne dhAtuH, asya dhAtoH, pratyayAdhikAre 'Rcchera (u. pAda 3) iti 'artikamitramicamidevivAsibhyazcit' iti ( u. pAda 3) arapratyayaH, paragamanaM, bhramaraH, bhrAmyati ca rauti ca bhramaraH, pA 05-%ACTERS // 62 // Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAntatadvi zrAdarza- pAne dhAtuH, asya dhAtoH ApUrvasya pratyayAdhikAre'nuvartamAne vartamAne lapratyayo bhavati. tasya pita anubaMdhalopaH, 'kartari zapa vaikAlika (pA. 3-1-68) prAdhAdhme ti pibAdezaH, paragamanaM Apibati, rasa AsvAdanasnehanayoH dhAtuH, asya dhAtoH pratyayAdhikAre cUNau~ svArthiko Nic anubaMdhalopaH paragamanaM adaMtatvAd vRddhirna bhavati, rasi iti sthite 'sanAdyatA dhAtavaH' iti (pA. 3-1-32) dhA1adhyayane / tusaMjJA, pratyayAdhikAre 'naMdigrahipacAdibhya iti (pA. 3-1-134 ) apratyayaH anubaMdhalopaH, NeraniTI (pA. 6-4-51) ti // 63 // paragamanaM rasaH, tattha jahAsado ovamme vagRha, dumo pubvavaNNio, dumassa pupphANi dumapupphANi tesu dumapupphesu, bhamaro pasiddho, Aviyati nAma apibati Adiyatitti egaTTho, raso nAma nijjAso, tassa puSphassa, esa diDhato egadesaNa dahabbo, yathA candramukhI devadattA, jo tattha caMde parimaMDalabhAvo somatA ya tANi geNhaMti, evaM bhramaradiLate aniyayavittittaNaM akilAvaNattaM ca gejhaMti, diTuMto go| idANiM diLate visuddhI sutteNa bhaNNati 'Na ya puppha kilAmeti soya pINeha appayaM' nayeti pratiSedhavAcI nipAtaH, na ceti cazabdo avadhAraNapAdapUraNavyatirekArthAdiSu nipAtyate ca, puSpasya pUrvavat, klAmayati 'klama glAnau ' dhAtuH asya | dhAtorhetumati cati ( pA. 3-1-16 ) NiH, anubaMdhalopaH 'ata upadhAyAH (pA. 7-2-116 ) iti vRddhiH, paragamanaM, klAmi iti sthite 'sanAdhatA dhAtava' iti (pA-3-1-32) dhAtusaMjJA, vartamAne laT, tip zap guNaH ayAdezo paragamanaM klAmayati, tad prAtipadika, prAtipadikArthe asya tyadAditvAdatvaM tadoH saHsAvanaMtayoM' riti (7-9-106) takArasya sakAraH, sa ceti cakAro nipAtaH, prINAti, 'mINa tarpaNe' dhAtuH, asya dhAtoH ' bhUvAdavo dhAtava' (pA. 1-3-1) iti dhAtusaMjJA, pratyayAdhikAre |laDa tip zapi prApte 'tyAdibhyaH inA' (pA. 3.1-81) anubaMdhalopaH guNaprApte 'diti ce' ti (pA. 1.1.5) pratiSedhaH, paraga 16 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - dRSTAntatadvi zrIdazavaikAlika cUrNI, zuddhI 1adhyayana // 64 | manaM prINAti, AtmAnamiti "ata sAtatyagamane' asya dhAtoH pratyayAdhikAre 'sAtyatimyAM mananmaniNA' viti (u.pA. 4) maniN pratyayaH anubaMdhalopaH 'ata upadhAyA' iti' (7-2-116 ) vRddhiH paragamanaM AtmA, karmaNi dvitIyaikavacanaM am 'nopadhAyA (pA 6.4.) sarvanAmasthAne pare dIrghatvaM AtmAnaM, na ya so bhamaro tesiM pupphANaM kilAvaNaM karei aha ya attANaM pINayati, diTuMtavisuddhI suttaphAsiyanijjuttIe bhaNNai 'jaha bhamarattiya' (97-65) addhagAhA, diTuMto gao / idANiM eyamsa visuddhiM nijjutIe sayameva Ayario sissahiyahAe Aha--'tattha ya bhaNejja koI samaNANaM kIrai suvihiyANaM' (99-65) etya ya koI bhaNejjA-jamete gihatthA pArka kareMti evaM sAhaNaM aTThAe kIrai, taM AraMbhamAjIvaMti sAdhavo, eteNa kAraNeNa sAhuNo dosabhAgiNo bhavaMti, etassa uttara Ayario bhaNai, jamhA 'vAsaha va taNassa kae '(1065)gAhA, esA gAhA kaDDiyavvA, etyaMtare sIso coe-ijahA mehA payAvaI vaTThiInamittaM vAsaMti, so ya phyAvaI vaDhi Na teNa virahiyA bhavai, tamhA jaM bhaNNai-'vAsai na taNamsa kae' |taM virujjhai, ettha Ayario Aha-na etaM evaM bhavai, kamhA , jamhA sutIo viruddhAo dIsaMti, pare kahayaMti-jahA maghavaM vAsai, aNNe puNa bhaNaMti-gambhA vAsaMti, tattha jai iMdo vAsati tao ukkAvAtadisAdAhanigghAyAdIhiM uvadhAo vAsassa na hojjA, aha puNa gambhA vAsaMti to tesiM asaNNINa NevaM saNNA bhavati jahA logassa aTThAe varisAmiti taNANa vA aTThAe, ' kiMtu dumA puti' gAhA (194-66) kaMThathA, kadApi sIsassa buddhI bhavejjA, jahA payAvaiNA vittI sattANaM uppAiyA, teNa dumA bhamarAe aTThAe puphati, taNNa bhavati, kahaM taM ?, dumA NAmagottassa kammassa udaeNaM tANi nANi phalavisesANi nivvaciMti, kiM ca-'asthi yahU vaNasaMDA' gAhA (107-66 ) jai pagaI esA pupphANaM ca dumANaM kamhA akAle na pupphAMte phalaMti vA ?, ACCDa // 64 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAratadvizuddhI cUrtI jA zrIdaza-13 Ayario bhaNai-'pagatI esa dumANaM' gAhA (109-63) paDhiyavyA, jahA te dumA appaNo riukAleNeva pupphati ya phaleMti ya vaikAlika na u bhamarANa aDhAe 'kiMtu gihI raMdhaMtI samaNANaM kAraNe muvihiyANaM' gAhA (11066)pAThayA, kadApi sIso bhaNijjA jahA samaNANukaMpaNaDhAe puNNanimittaM ca puNNameva gihatthANaM pAgakaraNaM, tasi samaNANaM aTThAe kuvvatANaM aghaparihANI bhavai, aghaparihANIe ya kahaM tesiM pAhaNaM Na bhavissai ?, ettha Ayario Aha-jaM bhaNasi tesi aTThAe sAhaNaM pAgakaraNaM taNNa bhavai, | kamhA?, jeNa 'kaMtAre dubhikkhe' gAhA (112-67) kaMThayA, kiM ca 'atthi bahugAmanagarA gAhA (164-67) 'pagatI esa gihINaM' gAhA (115.67) 'tattha samaNA suvihiyA' gAthA (11667) 'navakoDIparisaddhaM' gAthA (150-67) tattha imAo nava koDIo-na haNai na haNAvai haNataM nANujANAi, Na payai Na payAvai paryaMta jANujANAi, na kiNai Na kiNAvei kiNataM nANujANAi, etAhiM NavahiM koDIhiM uggamauppAyaNemaNAdIhiM suddhamAhAriti, taM ca kimaTTha AhAreMti', imehiM chahiM kAraNAMha 'vedaNa veyAvacce' silogo, etIse padANaM vakhANaM jahA piMDanijjuttIe, diTThantavimaddhI gtaa| idANi uvasaMhAro, so sutteNa bhaNNai 'emete samaNA muttA, je loe saMti sAhuNo / vihaMgamAva pupphesu dANabhattesaNe rayA / / (3-68) 4 evamiti nipAtaH evaM evasaddo avahAraNe vaTTai, kimavadhArayati ?, aniyatavittittaNaM akilAvaNattaM ca avathArei, etatsarvanAmnaH prathamAbahuvacanaM jas, tyadAdyatvaM, jasaH zIH (pA. 7.1-17) AdguNaH (pA. 6-1-87) paragamanaM, ete-paccakkhameva aniyayavittI viharamANA dIsaMti, zramaNAH 'zrama tapasi khede ca dhAtuH, asya dhAtoH 'bhUvAdayo dhAtava' iti (pA.1-3-1) dhAtusaMjJA, pratyayAdhikAre 'karaNAdhikaraNayozceti' (pA. 2-3-117 ) lyuTa anubaMdhalope 'yuvoranAkA' (pA. 7-1-1) viti anAdezaH, paragamanaM, zramaNA, // 65 // KBCC Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAratadvizuddhI zrAdaza- muktA nAma 'muca mokSaNe' dhAtuH, asya dhAtoH 'bhUvAdayo dhAtavaH' (pA. 1-3-1) iti dhAtusaMjJA , pratyayAdhikAre pratyayaH anu lakabaMdhalopaH katvaM paragamanaM muktAH, bAhirabbhatarehiM gaMthehi muktAH sati je te avisasiyANaM gahaNaM, logeti maNussalogassa mahaNaM, cUNoM kA 1 adhyayane * zAMtiH 'zamu upazame' dhAtuH asya dhAtoH bhUvAdayo dhAtavaH' (mA 1-3-1) iti dhAtusaMjJA, pratyayAdhikAre striyAM ktin (pA. 3-3-94) anuSaMdhalopaH 'anunAsikasya loH Giti ce' (pA.6-4-15) ti AkAraH, parasavarNaH paragamane zAntiH, zAntinAma // 66 // jJAnadarzanacAritrANyabhidhIyante, 'sAdha rAdha saMsiddhau' sAdha asya dhAtoH 'kRvApAjimisvAdisAdhazUbhya uNa' pratyayaH, anubaMdhalopaH paragamanaM sAdhuH, tAmeva guNaviziSTAM zAnti sAdhayantIti sAdhavaH, ahavA saMti akutobhayaM bhaNNai, taM ceva sAhuNo appamattattaNaNaM | jIvANaM zAMti bhaNaMti, ahavA zAntigrahaNeNa siM sAdhUNaM asthitvaM gheppati, ettha sIso Aha-naNu emete samaNA muttatti eteNeva 8 najaMti jahA te atthi to puNotri saMtigrahaNena punarutaM kubvahA, Ayario bhaNai-pariyAyavayaNeNa so ceva attho dArasio, eteNa kAraNeNa doso Na bhavati, aNNevi NiNhayAi bhaNati jahA amhevi bAhirambhaMtarehi mukkA sAhuNo, zAMtigrahaNeNa puNo kajjaxmANaNa bhAvasAdhuNo gahitA, te daThyasAdhuNo na gahitA, jamhA te aNuvaeseNa sachaMdA hayA iva uddAmA gayA iva niraMkuzA hiDaMti le tamhA zAMtigahaNaM karei, sAdhava eva joge sAheti tamhA saahunno| 'vihaMgamA' 'gamla sapla gatau' dhAtuH asya dhAtohipUrvasya vihamA kAzaM ucyate, 'bhUvAdayo dhAtavaH' (pA. 1-3.1 ) dhAtusaMjJA 'gamazce' ti (pA. 3-2-47) khaD pratyayaH anubaMdhalopaH, 'khityanapavyayasye' ti (pA. 1.3.1) numAgamaH, pUrvapadasya paragamanaM, vihe gacchaMtIti vihaMgamAH, bhamara ivAmihitaM bhavati, vihagamehi WitullA nAma jahA vihaMgamA sayaM vigasitesu puSpheSu appANaM pINayaMti evaM sAhavovi gehoNaM saaTThAe nihiesu aNNa RRC-PROACHOOMARRORRORE // 66 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza- pANAdisu appANaya pINeti, dANagahaNeNa da geNhaMti no adalaM, bharagahaNeNa phAsuyaM nAma AhAkammAidosavirajjiyaM | upasaMhAravaikAlikagaNhaMti, esaNAgahaNeNa dasaesaNAdAsaparisuddhaM gehaMti, te ya ime-taM. 'saMkiyamakkhiyanikkhattapihiyasAhariyadAyagummIse / tAdizuddhI cUrNI apariNayalittachaDDiya esaNadosA dasa havaMti // 1 // etasiM bakkhANaM jahA piDaMmijjusIe / ratA 'rama krIDAyo' dhAtuH, asya 1 adhyayana dhAtoHktapratyayaH anubaMdhalopaH 'anudAttApadezeti' (pA 6-4-37 anunAsikalopaH, paragamana. ratA nAma saMjamAdhikAreSu jogeSu rati // 67 // kuvanti, na arati / evaM dANabhattasaNe rayA, maggaNaMti vA egaTThA, esa upasaMhAro gato // idANiM uvasaMhAravimuddhI purva lAtAva suttaphAsiyanijjuttIe bhaNNai-tasthimA gAhA-avi bhamaramadhukaragaNA adhidiNNaM AdiyaMti kusumarasaMAsamaNA puNa bhagavaMto NAdiSaNaM bhottumicchti| (12572) idANi uvasaMhAre visuddhI suteNeva bhaNNai, tIse uvasaMhArasuddhIe saMbaMdhanimittaM Ayarimo sayameva codei, jamhA te dANabhattesaNe rayA tamhA tasiM mihatthi tayassiNo sAhuNo bhikkhavattiNottikAUNaM annukNpaae| AhAkammAdI kareMti, taM ca AhAkammAdI aNNANao geNhamANA sattovaghAe vaTuMti, etthaM bhaNNai-'vayaM ca vittiM labhAmo Na ya| koi uvahammai' kyaM asmad prathamAvahuvacanaM jas 'yUyavayau jasI' ti (pA.7-2-93) kyaAdezaH prathamayoramiti (pA.7-1-28) 6 jas am, paragamanaM ca, kRpApannA vayaM ca AhAkammAdINi pariharaMtA vayaM ca tahA vittiM va lammAmo jahA tahA na ya kovi satto / ucahamihiti, taM ca imeNa kAraNaNa govahammai, 'vRt vartane' dhAtuH 'striyAM ktin' (pA.3-3-96) vRttiH, 'DulabhaprAptau' dhAtuH asya dhAto laDpratyayaH, anubaMdhalopaH, lasya tivAdeze prApte uttamapuruSabahuvacanaM mas 'syatAsI luluTo' riti (pA. 3-1-33) syapratyayaH anubaMdhalopaH 'alo'ntyasye' (pA.1-1.52) ti bhakArasya 'khari ceti (pA.8-4-55) patvaM 'ato dIrgho yajIti (pA. 73-101) .SCIRCRORESCRkR -RHGALS Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %A cUNI 4 samA zrIdaza- dIrghaH, paragamanaM lapasyAmaH, jahA 'ahAkaDesu rIyaMte pupphehiM bhamaro jahA' rI dhAtuH asya dhAtoH 'bhUvAdayo dhAtavaH' upasaMhAravekAlikA (pA.1-7-1) dhAtusaMjJA laT pratyayaH, lasya AtmanepadavivakSAyAM saTerevaM anubaMdhalopaH 'divAdibhyaH zyan (pA.3-1-6) paragamanaM tadvizuddhI rIyate, jahAsahAvaM pupphiehiM bhamarA appANaM pINeti, evaM sAhuNovi gihatthANa ahAgaDe su bhikkhaM gehaMti appANaM paNiti / evaM te 1adhyayane 'madhukArasamA buddhA je bhavaMti aNissiyA (sU.5-72) madhu 'mana jJAne' dhAtuH asya dhAtoH 'bhUvAdayo dhAtavaH' (pA.13-1)4 // 68 // 'phalipATinamimanijanAM gupanAkidhatazce' ti (upAde) upratyayaH, yaH vazvo dezaH ( alo'ntyAdezaH) paragamanaM madhuM kurvatIti madhukarAH, madhukarahiM tullA madhukarasamA, buddhAH 'budha avagamane' dhAtuH asya dhAtoH ktapratyaya, anubaMdhalopaH, 'jhalAM jazo'nte. iti (pA. 8-2-39) datvaM paragamanaM, buddhA nAma jANagA, aNissiyA nAma apaDibaddhA, ettha sIso codei-asaMjaehiM bhamarohi hoi samA sAdhuNo? bhamarA assaNI assaMjayA ya te sAhayo'vi asaNiNo asaMjatA ya bhavaMtu, ettha Ayario bhaNai, buddhaggahapeNa tAva asaNiNo sAhavA na bhavati, aNiIssayaggahaNeNa ya asaMjatadoso parihario bhavai / idANiM uttaraM etassa suttaphAsiyanijjuttIe bhaNNati-jahA 'uvamA khalu esa kayA' (127.72) gAhA, esa uvamA egadeseNaM draSTavyA, yathA candramukhI devadattA, caMdassa je parimaMDalaM somatA ya tANi gahiyANi, evaM aNiyayavittinimittaM ahiMsANupAlaNaTThAe ya esA uvamA, kiM ca-jahA midamagaNA u taha nagarajaNavayA payaNapAyaNasahAvA (128-73) jahA bahubihA dumA sahAvao cava puSphati tahA nagara // 68 // &AjaNavayA ceva payaNapayAvaNasahAvatti, jahA ya bhamarA tahA ya muNiNoSi, NavaraM puNa adiNNaM na giNhaMti, ettha sIsAra coeDa-kiM bhaNiyaM hoi ?, jahA bhamarA tahA muNiNAvi ?, Ayario- 'kusume sahAyapupphe' gAhA, jahA sahAva-17 %ESRKA5% AROGRECR m arwarenewammawer + Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OCRY cUNau~ / // 69 // -- zrIdaza INIsamitesu magahanesu bhamarA AvAhaM akubamANA rasaM AiyaMti, evaM nagarajaNavaehiM sahAveNa ceva payaNapayAvaNaehiM appaNI upasaMhAravaikAlika adAe unakkhaDiyaM samaNA suvihiyA uggamAdisuddhaM gavesittA AhAranti / idANiM jo esa heTThA doso bhaNao vizu lAsIsaiNa jahA jai madhugArasamA sAhavo to te asaNiNo asaMjatA ya, jai madhukarasamA sAhuNo tao asaMjatA bhavati, eyassa || dhyAcAra 1 adhyayane / dosassa pariharaNanimittaM Ayario addhagAhAe bhaNai, sA ya imA uvasaMhAro bhamarA jaha taha samaNAvi avahajIvAtta / 4(13073 ) jahA te bhamarA kusumANa kilAmaM aNuppAettA rasamAviyaMti tahA sAhuNovi AhAkammAdINi pariharaMtA Na kassai / pIlaM uppAyaMti, kiMca-bhamarANaM sAdhUNa ya mahaMto ceva viseso, jahA 'NANApiMDarayA daMtA' 'piDi saMghAte' dhAtuH, asya 'idito! num' (pA. 7-1-58) num, naMdigrahipacAdibhyaH' (pA. 3-1.124) ac, anubaMdhalopaH, parasavarNaH paragamanaM piMDaH, NANApiMDarayA| raNAma ukkhittacaragAdI piMDassa abhiggahavisaseNa NANAvidhesu ratA, ahavA aMtapaMtAIsu nANAvihesu bhoyaNesu ratA, Na tesu arii| kareMti, bhaNitaM cahe-jaM vataM ca Asiya jattha va tattha va suhovgtniddaa| jeNa va teNa va saMtuTTha dhIra ! muNio tume appA // 1 // " sAte NANApiMDaratA duvidhA bhavaMti, taMjahA-davao bhAvao yAdavao AsahatthimAdi, te No daMtA bhAvaoM, sAhavo puNo) iMdiesu daMtA, idANiM Ayario sayameva sIsahitaTThA apucchio ceva i8 gAhAe pacchaddhaM bhaNai-datitti puNa padaMmI nAyavvaM vakase. samiNaM' jaM evaM dAMtatti padaM, vakkasesaM nAma dattagahaNeNa aNNANivi tajjAiyANi gahiyANitti vuttaM bhavai, kANi puNa tANi hai| padANi?-'jo etthevaM ' gAhA (132-73 ) eyaMmi dumapuphiyajjhayaNe bhamaruvadidrutapAhaNNeNa esaNAsamiI vaNiyA,tahA iriyAsamiyAINi jANi padANi tANi gahiyANitti, dikkhiyapayAro NAma jaM dikkhieNa AyariyavvaMti vuttaM bhavai,uvasaMhAravisudrI C4% -kACCIE% % 4- Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAravizuddhyAcA zrIdaza nAma saMmattA / idANiM NigamaNaM,-'tega vuccaMti sAhuNo' jeNa kAraNeNa tasathAvarANa jIvANaM appaNo ya hiyatthaM ca bhavai vaikAlika tahA jayaMti ato ya te sAhuNo bhaNaMti, nigamaNaM sammattaM / idANi nigamaNavisuddhIe abhisaMbaMdhanimittaM Ayarimo sayameva cUrNI codei, jahA jai koI bhaNajjA parivAyagarattapaDAdiNo tasathAvarabhUtahitatthamappahitatthaM ca jayaMtA sAhuno bhavissaMti, taM ca Neva 1 adhyayane bhavai, jeNa te sambhAvao Na jayaMti, kaha na jayaMti, tattha sakkANaM jaM udissa sattovaghAto bhavai Na tattha tesiM kammabaMdho bhavai, // 7 // | parivvAyagA nAma jai kira tesiM saddAiNo visayA iMdiyagoyaraM havvamAgacchaMti, bhaNiyaM tesiM 'iMdiyavisayapattANaM uvayogo kAyavyo' evaM te aNNANamahAsamuddamogADhA pahuppaNNabhAriyA jIvA tANi AlaMbaNANi kAUNa tameva parikilesAvahaM gihavAsa avalaMcayaMti, kahaM te sAhavo?, sAhavo puNa bhagavaMto sambhAvao jayaMti, kahaM te Na ?, 'kAyaM vAyaM ca maNa' gAhA (136-74 ) kAeNa tAva samAhiyapANipAdA citi gacchati vA, vAyAevi akusalavainirohaM kareMti kusalavaiudIraNaM ca, maNeNavi akusalamaNanirohaM kareMti kusalamaNaudIraNaM ca, iMdiyANi ivesu iMdiyavisaesu rAgaM na kareMti. ANidvesu dosa, aTThArasavihamabaMbhaM pariva|jjittA baMbha dhAreMti, kasAyANaM kohAdaNiM udayanirodhaM kareMti, udiNNANa viphalIkaraNaM, 'jaM ca tave' gAhA (137-74 ) bArasavihe tave jahAsattIe ujjuttasaNaM kAu, eteNa kAraNeNa sesiM sAhulakkhaNaM saMpuSNaM bhavai, Na tu sakAdINaM NiyaDibahulANaM, tamhA jiNavayaNarayA sAhuNo bhvNti| nigamaNasuddhI smttaa| samattA dasAvayavA ime, taM jahA 'te u paiNNadhisuddhI' gAhA (138-75) evaM dumapuphiyajjhayaNaM saMkheveNa bhaNiya, vittharao puNa savvakkharasaNNivAiNo codasapugviNo aNagArA kahayaMti, IHI'saasthaM ettha' gAhA ( ) 'dumapuphiya' gAhA, ( ) idANiM nayatti gAhA-'NAyAma gihiyace agaNhiyavvami BASAARCISRO ISASARA-%% // 70 // Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 2 adhyayane // 71 // civa atthammi / jaiyanvameva iti jo uvadeso so nayo NAma / ( 150-80 ) savbesiMpi nayANaM bahuvihavattavtrayaM nisAmettA / taM savvanayavisuddhaM jaM caraNaguNaDio sAhU (152-80) paDhiyasiddhAu caiva eyAo gAhAo / evaM dasaveyAliyacuNNIe dumapuphiyajjhayaNacuNNI samattA // paDhamajjhayaNe dhammapasaMsA vaSNiyA, idANiM dhamme Thiyassa ghitiNimittaM vitiyajjhayaNaM, eteNa saMbaMdheNa Agayassa ajjhayaNassa cattAri aNuyogadArANi vattavvANi, jahA AvassagacuNNIe tahA, navaraM ettha nAmaNiSphaNNA Nikkhevo bhaNNai- 'sAmaNNapunvayassa' gAhA 154-82) tattha sAvaNNaM puJcayaM ca do padANi, tattha samaNabhAvo sAmaNNaM, tassa samaNassa cauvviho nikkhevo kAyanyo, puvvagayassa terasavihoti, tattha samaNassa tAva nikkhevaM karomi, soya imo samaNassa u nikkhebo' (155-83) addhagAhA, taMjahA - NAmasamaNo ThavaNAsamaNo davyasamaNo bhAvasamaNAM ya, nAmaThavaNAu taheva, davvasamaNo ihaM gAhApacchaddhaM 'dabbe sarIrabhAveyo bhAve uNa saMjao samaNo' davvasamaNo duvidho Agamao goAgamao ya, jahA dume taheba, navaraM 'samaNo' ti abhilAvo bhANitavvo, bhAvasamaNo jo jo saMjao virao appamatto bhAvasamaNotti, ettha sIso bhaNai-keNa kAraNeNaM samaNA bhaNNaMti', Ayario bhaNai- 'jaha mama Na pighaM dukkhaM jANiya emeva savvajIvANaM' gAhA (156-83) paDhiyanvA ahavA 'natthi ya se koi beso' gAhA (157-93) paDhiyA, avA imeNa kAraNeNa samaNo bhavai 'to samaNo jai sumaNo bhAveNa yajaiNa hoi pAvamaNo / samaNe ya jaNe ya samo samo ya mANAva mANesu / / ( 158 83 ) ahavA imehiM kAraNehiM samo so samaNo hoi, taM. uragagirijalaNasAgara gAhA (159-83) tattha paDhame uragasariseNa sAhuNA bhaviyabvaM, ettha Aha- urago sabhAvata eva visamaMto zramaNasvarUpam // 71 // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %AESAX cUrNI C zrIdaza- rosaNo aNavaraddhaverio ya, kimariso sAhU bhavau?, bhaNNai-jaM-tassa egaMtadidvittaM paranilayattaM ca bilaM ca aigacchato orayaM na zramaNavaikAlika AsAei, etANi paDucca bhaNNai,jahA uragasameNa hoyavvaM, tattha egaMtadihittaNaM dhammaM paDucca kAyavvaM, parakaDapariNiTThiyAsu vasahIsuda svarUpam vasitavaM, bilasarisaM bhottavvaM, taM bilaM naulayaM pavisamANaM na AsAdei tahA AhArovi aNAsAyaMteNa AhAreyavyo, kiMca- pavvayaadhyayana sariseNa sAdhuNA hoyavvaM, tassa puNa pavvayassa apNANabhAvaM kharabhAvaM ca ujjhiUNaM tejassittaNaM parigijjhai, jahA va so agaNI // 72 // iMdhaNAdIhiM na tippai, evaM suttevi ajjhAiavve sAhuNA atittaNa bhavitavvaM, jaha vA so aggI iMdhaNAdINi DahamANe No katthA visesaM kareti-imaM DahitavvaM imaM vA aDahaNIyaM, evaM maNuSNAmaNuNNesu aNNapANAdisu phAsuesaNijjesu rAgo doso vA na kAyayo, kiMca-sAgarasarisiNa hoyavvaM sAhuNA, so ya gatIe khArattaNeNa apeyo na eyaM gheppai, kiM tu jANi ya samudassa gaMbhIrattaM dra agAhattaNaM va tANi gheppaMti, kahaM ?, sAhuNA sAgaro iva gaMbhIreNa hoyavvaM, nANadaMsaNacarittahi ya agAheNa bhavitavyaM, kahaM ?, mAipiimAiesu nAtisaMjoesu vA rAgadosehiM AgAsamiva niruvaleveNa bhavitavvaM, kiMca-tarusariseNa bhavitavvaM, kahaM ?, jahA rukkho| chijjamANo bhaijjamANo rAgaM dosaM na gacchai tahA mANavamANe sAhuNA bhavitavvaM, kiMca-bhamareNa va aniyatavattiNA bhavitavyaM, kaha?,15 hai bhamaro jahA esa ceva heTThA udaraM desaM kAlaM ca nAUNa carai, evaM sAhuNAvi goyaracariyAdisu desaM kAlaM ca nAUNa cariyavvaM, jahA migo Niccubviggo tahA NiccakAlameva saMsArabhauviggeNa appamatteNa bhaviyavvaM, kiMca-dharaNI viva savvaphAsavisaheNa sAhuNA bhavitavvaM, kiMca-jalaruhasameNa sAhuNA bhaviyavyaM, jahA paumaM paMke jAyaM jale samiddha tehiM ceva novalippai, evaM sAhuNAvi kAmehiM jAeNa bhogehiM saMvaddhieNa vahA kAyavyaM jahA tehiM na lippai. kiMca-mUro iva teyasA jutteNa sAhuNA bhavitavvaM, jhaa| CCORRECRe Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E- zramaNa svarUpa zrIdaza- mUrodayo samaMtA aviseseNa loga pagAsei, evaM sAhuNApi dhamma katyaMtaNa rANA dAsamma aviseseNa kaheyavvaM, bhaNiyaM ca 'jhaa| vaikAlika puNNassa katthai tahA tucchassa katthaI' kiMca sAhuNA pavaNasameNa hoyavyaM, jahA pavaNo katthai Na paDibaddho tahA sAhuNAvi apaDi cUrNIbaddheNa hoyavvaM, kiMca-samaNeNa visatinisAimu kAraNesu je guNA temu baTTiyavaM, tattha imA gAhA (250-83) tattha paDhama sAhuNA 2 adhyayane / visasameNa bhavitavyaM, bhaNiyaM ca 'vayaM maNussANa sahA Na paDiyA, Na mANiNo Nava ya atthagaviyA / jaNaM jaNaM (to) pabhavAmu / // 73 // tArisA, jahA visaM sabarasANuvAdiNaM / / 1 / / tiNisA jahA sabbato namai evaM jahAgaiNie NamitavvaM, suttatthaM ca paDacca omraai|nniesuvi namiyabvaM vAU jahA heTThA, baMjulo nAma vetaso, tassa kila heDha ciTThiyA sappA nivvisIbhavati, eriseNa sAhuNA bhavi tavvaM, jahA kohAiehiM mahAvisehiM abhibhUe jIve ubasAmei, kaNavIrapuppha savvapupphesu pAgaDa NiggaMdha ca, evaM sAhuNAvi samvattha pAgaDeNa bhaviyavvaM, jahA asuitti esa niggaMtheNaM asubhagaMdho na bhavai sIlassa evaM bhaviyabdha, uppalasariseNa sAhuNA bhaviyavvaM, hI kaha ?, jahA uppalaM sugaMdhaM tahA sAhuNA sIlasugaMdhaNa bhaviyabvaM, naDeci jahA se bahurUvi rAyavesa kAuM dAsayesaM dhArei evamAi, evaM sAhuNA mANAvamANesu naDasariseNa bhaviyavvaM, kukkuDatti kukkuDo jaM labbhai taM pAeNa vikkirai tAhe aNNevi sattA cuNaMti, evaM saMvibhAgaruiNA bhaviyavvaM, adAe AdarisapaditAviva pAgaDabhAveNa hoyavvaM, ahavA 'taruNami hoti taruNo thero therehiM Daharae & ddhro| adAo viva rUvaM aNuyattai jassa jaM sIlaM // 1 // idANiM samaNasta imANi egaTTiyANi, taM0 pabvaie aNagAre' gAhA (161-84), tattha pabbaio nAma pApAdvirato prabajitaH, aNagArA nAma agAraM-gRhaM tad yasya nAsti saH anagAraH, atttthvi| hAo kammapAsAo DINo pAsaMDI, tavaM caratIti carago, tave Thio tAvaso, bhikkhaNasIlo bhikkhU, sabbaso pAvaM parivajja -%96% Co-OCOCROREOGR // 73 A4* Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1-% zrIdaza nayaMto parivvAyao bhaNNai, samaNo puSvamaNio ceva, bAhirabbhatarehiM gaMthehiM niggao niggaMtho, savvappagAreNa ahiMsAiehiM jato 4 pUrvanikSepAH vakAlika saMjato, mutto bAhirambhaMtaragaMthehiM, kiMca-'tiNNo tAtI' gAhA (161-84) jamhA ya saMsArasamudaM taraMti tarissaMti vA tamhA cUrNI | tiNNo tAtI ya, jamhA aNNevi bhavie siddhimahApaTTaNaM avigghapaheNa nayai tamhA neyA, davio nAma rAgahosavimukko bhaNNai, 2 adhyayane | sAvajjesu moNaM sevatitti muNI, khamatIti khato, iMdiyakasAe damatIti daMto, pANavadhAdIhiM AsavadArehiM na vaTTaitti virato,81 1174 // aMtapaMtehiM lUhehiM jIveitti lUhI, athavA kohamANA do Neho bhaNNai, tesu rahitesu lUhe, saMsArasAgarassa tIraM atthayatitti vA maggaitti vA egaTThA tIraTThI, ahavA saMsArassa tIre Thio teNa tIraTThA, samaNassa egaTThiyA gayA / idANiM puvvayaM, taM terasaviha bhaNNai, taM0 'NAmaMThavaNAdavie' gAhA (112-84) dubapuvvayaM gAhA' ( ) pubbiM bIyaM bhaNNai tao pacchA aMkuruppattI, ahavA puci khIraM pacchA dahi, ahavA puTiva raso pacchA phANitamevamAdi, khette puvvayaM NAma pubdhi sAlIkhattamAsI pacchA javakhetaM jAyaMti, kAlapuvvaM sarayAo pAuso rayaNIe divaso AvaliyAe vA samao, disApuvvaM puvvA disA, sA ruyagavekkhAe, tAvakhitapuvaM jassa jao sUrodao, (paNNavagaputhvayaM ), NAma jo jassa jao muho Thiyao paNNavai taM tassa puvvayaM, puSvapuvvayaM nAma jaM coddasaNhaM puvvANa paDhamaM puvayaM, pAhuDapRbvayaM NAma jahA sUrapannattIe pAhuDesu paDhamaM taM. pAhuDapAhuDesu pAhuDapAhuDapuvaM,tassa vatthusuM paDhamaM vatthu taM vatthupuvayaM bhaNNai, bhAvapuvvayaM NAma paMcaNhaM bhAvANaM udaDabhAvo bhAvapuvvayaM evamAi, NAmanipphaNNo nikkhevo gao // idANi bhuttANugame suttaM uccAraNIyaM akkhaliyaM aviccAmeliyaM evaM jahA aNuuogaddAre, taM ca suttaM jahA 'ki'hN| // 74 // kujjA sAmaNNaM, jo kAme na nivArate(sU.6-85) tattha katitti saMkhA aha-divaso bhaNNai, kati puNa so ahANi kujjA sAmaNNaM MERESEARCAMERESORRUCARE AEACIA% AC Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmasya zrIdaza- jo kAmeNa NivArae?, aNNe puNa pati-'kayA'haM kujjA sAmaNNaM' kaMdA iti kAma kAle ahamiti attAnase vaTTai, kadAI karemi vaikAlika sAmaNaM jo kAma na nivAraNa, kesipi puNa evaM 'kahaM Na kujjA sAmaSNaM jo kAme na nivArae' tini ete vikappA aviruddhA, pAeNa cUrgoM puNa evaM suttaM eva paDhejjai 'kahaMNu kujjA sAmaNNaM tattha kahaNutti-ki-kena prakAreNa 'kimace' ti (pA.5-3-25) thamupratyayaH kathaM, nu 2 adhyayane nipAtaH, kathaM nu, kathaM nuzandaH kSepe prazne ca vartate, tatra kSepaH prapaMcetyucyate yathA kathaM nu rAjA?, yo na rakSati, kathaM nu vaiyAkaraNaH?, zabdaM na yAt' prazne kathaM nu ayaM dAtA ?, dravyaiH, ahavA kathaM nu bhagavan jIvAH sukhavedanIyaM karma baghnaMti evamAdi, etthaM puNa sutte kahaMNu saddo kheve daTTayo, kathaM nu sa kuryAta zrAmaNyaM ?, yaH kAmAn na nivArayati, kuryAt 'DukRJ karaNe' dhAtuH asya * dhAtoH 'bhUvAdayo dhAtavaH (pA. 1-3-1) iti dhAtusaMjJA, pratyayAdhikAre 'vidhinimaMtraNAmaMtraNAdhISTasaMpraznaprArthanAtisarjaneSu liT' pratyayaH (pA. 3-3-161 ) anubaMdhalopaH lasya tip 'yAsuTparasmaipadedAtto Dicce' ti (pA. 3-4103) anubaMdhalopaH | 'sArvadhAtukArddhadhAtukayoriti (pA. 7-3-84) guNaH 'uraNapara' iti / 1-1-51) raparatvaM 'ata utsArvadhAtuke iti (pA. 6-4.110) akArasya ukAraH, 'nityaM Gitazceti (pA. 3-4-99) aikAralopaH (ye ceti 6-4-109 pratyayokAralopaH) paragamanaM kuryAt , sAmannaM yaH kAmAna nivArayati, te ya kAmA ime 'NAmaMThavaNA' gAhA (163-85) te ya kAmA catuvidhA paNNattA, taM0-NAmakAmA ThavaNAkAmA davvakAmA bhAvakAmatti, NAmaThavaNAo taheva, tattha davvakAmA ime, taM0 saddarasa' esa rAgAhAe pubaddhaM (164-85) te iTThA saharasarUvagaMdhaphAsA kAmijjamANA visayapasattehiM kAmA bhavaMti, jANi ya mohodayakAraNANi viyaDamAdINi davANi tehiM abhavahariehiM saddAdiNo visayA udijjati ete davvakAmA, bhAvakAmA nAma te 'duvidhA ya / SAMRESAMROPIECESSARX // 75 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaikAlika CONOCO zrIdaza- bhAvakAmA' duvidhA ya 'icchAkAmA ya madaNakAmA ya' tattha 'icchA pasatthA apasatthA ya' gAhA pugdhaddhaM (165-86) tattha pasatthA padanirUpaNaM icchA jahA dhamma kAmayati mokkhaM kAmayati, apasatthA icchA rajjaM vA kAmayati juddhaM vA kAmayati evamAdi icchAkAmA, madaNacUrNI kAmA nAma vedodayo bhaNNai, jahA itthI isthivedeNa purisaM patthei, purisovi itthI, evamAdI, tetti-teNa mayaNakAmeNa ahigAro, 2 adhyayana sesA uccAritasarisattikAUNa parUviyA, tassa madaNakAmassa imAo doni niruttIgAhAo "visayasuhesu pasattaM gAhA 8 // 76 // | (166-86) mANiyabyA 'aNNaMpiya se NAmaM' gAhA (167-86) paDhiyavvA, kAmA bhaNiyA, ete kAmA jo samaNo patthei, jaoNa NivArae, so kaha sAmaNNa kareihii?, ettha sIso Aha-so sAhU kAmA anivArayaMto sAmaNNaM kahaM na karehii?, ettha Ayario | bhaNai- 'pade pade visIdaMto, saMkappassa vasaM gao' gammati jeNaMti taM padaM bhaNNai, jahA hatthipadaM vagdhapadaM sIhapadaM evamAdi, ahavA padaMNAma jeNa nivvattijjai taM padaM bhaNNai,jahA nahapadaM parasupadaM vAsipadaM, taM ca padaM caubvihaM,taM'nAmapadaM'gAthA(168-86) AuTTiyaM NAma jahA rUvao hevAvi uvaripi muhaM kAuM upalabbhai, ukkiNNaM jahA silAe NAmayaM ukkirijjai kaMsabhAyaNaM vA, diuNNejja NAma jahA baulAdINaM pupphANaM saMThANaNaM cikkhillamayANi kAuM paccaMti, tesu mayaNaM vagyArettA chumbhai, te ya mayaNamayA uppAyaMti, taM uNNijjaM bhaNNai, pIliyaM nAma jahA potthaM saMvellattA Thavijjai tattha bhaMgA uTThati taM pIliyaM bhaNNai, raMgapadaM nAma jahA* 10 pottA baddhagA vittagA kIrati taM raMgapadaM,gaMdhimaM mAlA bhaNNai, veDhimaM jahA ANaMdapure pupphamayA mauDA kIrati, pUrimaM vittamayI kuMDiyA karittA sA pupphANaM bharijjai, tattha chiDDA bhavaMti evaM pUrimaM, vAdima pota rUvA kIrati koliehiM deyahehiM ya, sNghaaimNt||76 / / jahA mahilANaM kaMcuyA saMghAijjaMti, chajanAma abbhapaDalaesu, gataM padapadaM, idANi bhAvapadaM bhaNNai-bhAvapadIpa aNegavihameva, / / SANSAR Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza kAlika cUNoM 2 adhyayane // 77 // %AGARAI taM paNa samAseNa duvihaM mavai, 'bhAvaNdapi ya duviha' gAhA (170.87) te aparAhapadaMNIvarAhaparya ca, NoavarAhapadaM duvihaM. padanirUpaNaM - mAugApadaM ca nomAugApadaM ca, tattha mAugApadaM nAma mAiA akkhagaNi. ahavA imANi divivAdiyANi mAugapadANi maNNai-uppaNNei vA dhuvei vA vigatei vA, tattha nomAugApadaM duvihaM bhavada, gahiyaM padaNNagaM ca, tastha gahiyaM nAma baddhAta vA raiyaM / havA gahiyaM ivA egaTThA, tattha patipNagaM nAma jo paINNA kahA kIrai taM paiNNaga bhaNNai, tattha jaMtaM gahiyaM taM caubiha, naM0 gajja pajja geyaM cuNNapadaM ca, eyaM cauppagAramavi tisamuTThANaM bhavai-asthAo dhammAo kAmAMo SA, etassa nidarisarNa ima, gAhA 'gajjaM pajja' (172-87 : tattha gajjaM nAma 'madhuraM hetu' gAhA, (173-87 ) mahuraM NAma tivihaM taM0 suttamahuraM attha| mahuraM abhihANamahuraM, hetuniuNaM nAma sakAraNaM bhaNNai, gahiyaM NAma baddhaM maNNai, apAyaM nAma pAdA se natthi, virAmo se atthao bhavai, itarathA tAva Na ThAe jAva samattaM, jahA 'jiNavarapadAraviMdasaMdANiuruNimmalasahassa' evamAdI gajjaM bhavai / 'pajjaMpi hoi tidhiha' gAhA (174-87 ) taM ca pajjaM tivihaM, taM0 samaM visamaM addhasamaM ca, tattha samaM nAma cauhiM pAehiM jassa samA akkharA taM samaM bhaNNai, addhasamaM nAma jassa paDhamo aMtio ya pAyo biio cauttho ya pAdo akkharehiM samo, evaM addha-| samaM, taM-puNa guruhiM lahuehiM vA samaM visamaM vA bhavai , idANiM visamaM jassa cattAri pAdA guruehiM vA lahuehiM akkharehiM visamA taM visamaM bhaNNai, pajjaM gataM / idANiM gIyaM-gIyata iti geyaM, taM paMcavihaM bhaNNai, 'taMtisama' gAhA,(175-87) tatya taMtisamaM hai| NAma jahA taMtI chippai tahA tahA gAijjai, tAe taMtIe samaM gijjaitti taMtiptama, vaNNasamaM nAma vaNagA rusahapaMcamAdayo jaM tehiM sama bhaNNai taM vaNNasama, tAlasamaM nAma tAlA hattheNa dijjanti tAlasamaM gijjada taM tAlasamaM, gahasamaM nAma gaho ukkhevo bhaNNai C+ 91-9 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza- vaikAlika cUNA 2 adhyayana // 78 // aparAdhapadAnikSullakadRSTAntaH AHARA jeNa vatteNa ukkheveNa gAvai taM gahasamaM bhaNNai, lao nAma kANaeNa taMtI chippati tAhe naheNa Amajjai, tattha aNNAriso saro udvai, taM layasamaM bhaNNai, gIyaMti gataM / idANiM cuNNapadaM bhaNNai jahA baMbhaceretarANi, etassa cuNNapadassa imA lakkhaNagAhA 'asthabahalaM mahatthaM' gAhA (176-86) asthabahalaM nAma jassa bahu atthA, mahatthaM NAma pahANaM bhaNNai teNa juttaM, kAraNeNa heu- | juttaMti bhaNNai, nivAyatA ime, taM0 ca vA khalu Na ho evamAdayo aNNataro nivAto / idANi uvasaggae, te ya ime taM0 pari ut zrut ava evamAdi, etehiM nivAtAvasaggehiM uvaveyaM gaMbhIraM bhavai, bahupAdaM NAma jahA silogo, gAhAdINa virAmo atthina tathA tassa, gamehiM nayehiM ca visuddhaM gamanayavisuddhaM, evaM cuNNapadaM gahiyaM sammattaM, sammattaM ca noavarAhapadaMti, idANiM avarAhapadaM'iMdiyavisayA' gAhA (171-88) tattha iMdiyANi sotAdINi tesiM visayA-saddAdayo tesu saddAisu iTThANidvesu sotaadiihiN| iMdirahiM rAgadosaM gantUNaM, kasAyA kohAyo tesu kayA vaTTato, parIsahA vAvAMsaM tesu bAvIsAe parIsahesu udiNNesu vedaNA uvasaggA bhavaMti, aNNa ya majjappamAyAdayo tesu ekekae kAraNe sIdaMto nAma pamAdayatotti vuttaM bhavati. 'saMkapssa vasaM gao' saMkappoti vA chaMdAtti vA kAmajjhavasAyo tassa saMkappassa vasaM gao, ettha udAharaNaM jahA ego khaMto saputto pavvaiyo, so ya cellao tassa atIva iTho, sIdamANo ya bhaNai-khaMta !na sakkemi aNuvAhaNo hiMDiuM, aNukaMpAe khatINa diNNA uvAhaNAo, tAhe bhaNai-uvaritalA sIteNa phuti, khalliyA se kayAto, puNo bhaNai-sIsaM me atIva Dajjhai, tAhe sIsavAriyA se aNunAyA, tAhe bhaNai-na sakkebhi hiMDiuM, to se paDissae Thiyassa ANai, evaM na tarAmi khatA! bhUmie suviuM, tAhe saMdhAro se aNuNNAto, puNo bhaNai-na tarAmi khato! loyaM kAuM, to khureNa pakanjio, tAhe bhaNai-aNhANagaM na sakkami, tao se phAsugapANaeNa 34-3GECHECHA%ARUECRET // 78 // Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlAMgasahasrANi cUrNI 456 zrIdaza-8 kappo AyariyapAuggaM ca juyalaM gheppai, evaM jaM jaM bhaNai taM taM khatao tassa nehapaDibaddho aNuyANai,evaM kAle gacchamANe paNitaM, vaikAlikaNa tarAmi aviratiyAe viNA acchiuM khaMtatti, tAhe khato bhaNai-saDho'tojjogottikAUNa paDissayAo niSpheDio, kammaM na | yANai, ayANato khaNasaMkhaDIe dhaNNikAuM ajjiNNaNa mao visayavasaTTA mIrauM mahiso AyAto vAhijjaI ya, khaMtovi sAmaNNa2 adhyayane hai pariyAgaM pAleUNa Aukkhae kAlagao devesu ubavaNNo ohiM pauMjai, ohiNA AbhogeuM taM cellagaM teNa puvaneheNaM tesiM gohANa | hatthAo kiNai, beubdhie bhaMDIe joei, bAhei ya gurugaM, taM ataretI yoDhuM tottaeNa vehiu bhaNai-na tarAmi khaMtA! bhikkhaM hiMDiuM, evaM bhUmiya sayaNaM loya kAuM, evaM tANi savyANi vayaNANi uccarei jAva aviraiyAe viNA na tarAmi khatatti, tAhe evaM bhaNaMtarasa | tassa mahisassa imaM cittaM jAtaM-kahiM erisaM vattaM surya batti, tAhe IhAvUhamaggaNagavesaNaM karei, evaM ciMtayaMtassa jAtIsaraNaM samuppaNaM, deveNa ohI pautto saMbuddho, pacchA bhattaM paccakkhAiya devalogaM gato, evaM pade pade visIyato saMto saMkappassa basa gacchai, jamhA esa doso tamhA aTThArasIlaMgasahassANaM saMrakSaNanimittaM ete abarAhapade vajejjA, sIso bhaNai-katarANi puNa tANi', Ayario yA bhaNai-imANi, tesiM ca sIlaMgasahassANaM imAe gAhAe atthe aNusAriyavvo-'joe karaNe saNNA iMdiya bhomAdi samaNadhamme y| sIlaMgasahassANaM aTThArasagassa uppttii||1|| tattha tAva jogo tiviho-kAraNa vAyAe maNeNaM, karaNaM tivihaM kayaM kArAviyaM 6 hi aNumoiya, saNNA caubihA taM0-AhArasaNNA bhayasaNNA mehuNasaNNA pariggahasaNNA, iMdie paMca, taM0-soiMdie cakkhidie ghANiM- | die jibhidie phAsidie, puDhavikAiyAi paMca beiMdiyA jAva paMcadiyA ajIvakAya paMcamo, samaNadhammo dasadhA, taM0-khatI 5 mocI ajjave maddave lAghavaM sacce tave saMjamo baMbhaceravAse, esA ThANaparUvaNA, aTThArasahaM sIlaMgasahassANaM parUvaNA-kAraNa na CAME // 79 // Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zradizavaikAlika cUNa 2 adhyayane 11 60 11 | karoma AhArasaNNApaDivirae soiMdiya saMbuDe puDhavikAya samAraMbhapaDivirae khaMtisaMpautte esa paDhamo gamao, idANi ciio bhaNNakAeNaM na karemi AhArasaNNApaDivirae soiMdiyasaMbuDe puDhavikAya samAraMbhapaDivirae muttisaMpayutta, eso bitio ganao, idANiM * taio, evaM eteNa kameNa jAva dasamo gamao macera saMpatto, esa dasamo gao, ete dasa gamagA puDhavikAyasaMjamaM amuMcamANeNa laddhA, evaM AukkAeNavi dasa caiva, teDakkAeNavi dasa, evaM jAva ajIvakAraNa dasa, evametaM apUrNa sarva gamANaM soiMdiyasaMbuDa amuMcamANaMge laddhaM, evaM cakkhidieva sataM vANidivi sataM nibbhiMdivi sayaM phArsidievi sayaM evameyANi paMca bhaMgasayANi AhArasaNNApaDivirayaM amuMcamANeNa ladvANi, evaM bhayasaNNAe paMca sayANi mehuNa saNNAevi paMca satANi pariggahasaNNAeva paMca sayANiH evametAI vIsa gasyANi na karemi amuMcamANeNa laddhANi, evaM na kAramitti vIsaM sayANi, karentevi aNNe na samaraNujANAmi vasiM syANi, evametANi cha sahassANi kArya amuMcamANaNa laddhANi, evaM vAyAe cha sahassANi maNeNavi cha sahassANi, evametANi aTThArasasIliMgasahassANiti, jovi AjIviyAe bhaeNa pavvaio jaNavAyabhaeNa vANa taraha uppavvahauM so sayameva kAmarAgapaDibaddhacitto acchA, so aparicattakAmabhogo jANiyantrAtti / kahUM ?, vatthagaMdha malaMkAraM itthIo sayaNANi y| silogo (sU 791 vasa nivAse ' dhAtuH asya dhAtoH 'bhUvAdaya (pA. 1 3.1 ) iti dhAtusaMjJA, 'STran sarvadhAtubhya' ( uNAdi pA. 4) paragamanaM vastraM cattharagahaNeNa vatthANi kaMbalarayaNapaTTacIrNasuyAdINi gahiyANi, gaMdhagahaNeNa koTThapuDAiNo gaMdhA gahiyA, 'DuGkaga karaNe' dhAtuH alaMpUrvasva ghaJpratyayaH alaMkaraNaM alakAraH, alaMkAragrahaNa kesAbharaNAdialaMkaraNAdIni gahiyANi, 'styai saMghAtazabdayo dhAtuH' asya 'strAyate ' ( uNAdi pAdaH 4 ) zIlAMgasahasrANi. // 80 // Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subandhvAkhyAnaka cUgoM zrIdaza- anubaMdhalopaH, 'DiDA' (pA. 4.1-15) paragamanaM strI, itthIggahaNaNa virUvarUvANaM itthINaM gahaNaM kataM, 'zIG svame' asya dhAtoH vaikAlika lyut 'yuvoranAkA viti (pA. 7-1.1) anaH ArddhadhAtukaM dhAtAguNaH ekAraH ayAdezaH paragamanaM zayanaM, sayaNaggahaNeNa NANA | vihA sayaNAsaNappagArA gahiyA, cakAro nipAtaH, cakAreNa saba cava ivisayaparibhogA gahiyA, ete vakhAdayaH paribhogA: 2 adhyayane / | kecidacchaMdA na bhujate nAsau parityAgaH, 'chadi apavAraNa' dhAtuH Nic pratyayaH punaH at anubaMdhalApaH paragamanaM napUrvasya, na tyajati, | yadA gaMdo caMdaguttega NicDho , tato tassa dAreNa nigagacchaMtarasa duhiyA caMdagutte didi baMdhati, eyaM akkhANayaM jahA Avassae // 81 // jAva biMdusAro rAyA jAto, naMdasaMtIo ya subaMdhUnAma amacco. sA cANakya.ssa padosamAvaNNo chiDDANi maggai, apNayA rAyANaM viSNavai, jahAvi tumhahiM amha vittaM na deha tahAvi amhahiM tujjha hiyaM vattavyaM, bhaNai-tumha mAyA cANakkaNa mAriyA, raNA dhAtI pucchiyA, Amati, kAraNaM na pRcchiyaM, keNAvi kAraNaNa rapaNA ya sagAsaM cANakko Agao jAva diTTi na dei, tAhe| cANiko ciMtai-ravI, ahaM gayAUtti kAuM davvaM puttapottANaM dAUNaM saMgovittA ya gaMdhA saMjoiyA, pattayaM ca lihiUNa sovi jogo samugge chuDho, samuggo causu maMjUsAsu ThUDho, tAsu chubhittA tato gaMdhovvarae chUDho, taM bahUhiM khauliyAhiM sughaTiyaM karatA dadhvajAyaM NAibaggaM ca kamme niyoettA aDIe gokule iMgiNimaraNaM abbhuvagao, raNNA ApucchiyaM-cANakko kiM karei 1, dhAtI ya se savvaM jahAyataM parikahei, gahiyaparamattheNa ya bhaNiyaM-aho mayA asamikkhiyaM kayaM, savvaMteuraorohabalasamaggo khAmeu | niggao, diTThI ya'geNa karisi majjha Thio, khAmio sabahumANaM, bhaNiyaM paNeNaM-nagaraM vaccAmo, bhaNai-mae sabvapariccAgo kauci, tI mubaMdhuNA yA viSNavio-ahaM se pUrva karemi, aNayANaha, aNupNAe dhUrva rahiUNa tamhi ceva egappada se karisasso NAGARIES Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 tyAgisvarUpaM 82 // zrIdaza vari te aMgAre pariThavei, so ya karIso pahito, daDDo cANakko, tAhe muMbadhuNA rAyA viNNavio-cANakkassa saMtiya gharaM mama | vaikAlikala aNujANaha, aNuNNAte gao, paccuvekkhamANeNa ya gharaM divo apavarago ghaTTio, subaMdhU cintei-kimavi ettha, kavADe bhIjattA ugdhA DiyA jAva samuggaM matagaMdhaM sapattaya pecchai, taM pattayaM vAei, tassa ya pattagassa eso atthA jo evaM cuNNaM agyoti so jai vhA-1 2 adhyayane ti vA samAlabhai alaMkArei sItodagaM vA pibati mahIe sejjAe suyai jANeNa gacchai gaMdhavvaM vA suNai evamAdI aNNe vA iTThA | visayA sevai jahA sAhuNo acchati tahA so jai na acchai to marai, tAhe subaMdhuNA viNNAsaNatthaM aNNo purisoagghAittA saddAiNo visayA muMjAvio mao ya, tAhe subaMdhRvi jIvitAsAe akAmo sAhU jahA tahA acchai, kiM subaMdhUtahA akAmo ato sAhU bhaNNai, 4. evaM vatthaM gaMdhamalaMkAraM itthAo sayaNANi ya acchaMdA abhujamANA ya jIvA No paricattabhogiNo bhavaMti / ityaMtare sIso bhaNai& acchaMdA je na bhuMjaMti evaM bahuvayaNa bhANiyavvaM, kahaM puNa egavayaNeNa Na doso?, jahA na se cAitti, Ayario bhaNai-vicitto | suttanibaMdho bhavati, suhamuhoccAraNathaM gaMdhalAghavatthaM ca kAUNa na esa doso mavai / evamabhuMjamANo kAme saMkappasaMkiliTTadattAe cAgI na bhaNNai,kahaM puNa cAgI bhavati?, bhaNNai 'je ya kaMte pie bhoe,laddhe vippiTTi kuvvai / (sU.8) silogo ceva vattanyo, jetti avisesiyANaM gahaNaM, 'kamu kAntau' dhAtuH, asya niSThApratyayaH ktaH anubaMdhalopaH anunAsikasya ktau malopaHAgAraH paragamanaM, | kamanIyAH kAntAHzobhanA ityarthaH, piyA nAma iTThA, bhogA-sahAdayo visayA, ettha sIso puNa coeti NaNu je kaMtA te cava piyA bhavaMti', AcAyaH pratyuvAca kaMtA nAmege No piyA 1piyA NAmege jo kaMtA 2ege piyAvi kaMtAvi3 ege No piyA No kaMtA 4, | kiM kAraNaM , kassavi ketasu kaMtabuddhI uppajjai, kassai puNa akaMtasuvi katabuddhI uppajjai, ahavA je ceva aNNassa kaMtA te ceva R SAHARASS %AA%ECACHCECANCE% // 82 // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 2 adhyayane // 83 // aNNassa akaMtA, bhaNiya ca "cauhi ThANehiM sante guNe NAsejjA, taM0 roseNaM paDiNiveseNa akapaNNu pattAe micchattAbhiNiveseNa" maNiyaM ca - "annassa piyA vAsI mAsI annassa vesarI kisarA / annassa phAriyA dUriyA ya pahunehalo logo // 1 // " laddhA nAma te visayA saddAiNo upabhogattAe uvaNayA, 'vippiTThi kuvyai' tao bhogAo vivihahiM saMpaNNA vipaTTIo u kuvyai, paricayaitti vRttaM bhavai, ahavA vippaTTi kuvvaMtitti dUrao vivajjayaMtI, ahavA vippaTThinti pacchao kuvJa, Na maggao, sAhINe cayai bhoge, puNeo sIso Aha-laddhe vippiTTi kuvyaitti laddhaggahaNeNa cetra sAhINagahaNaM kayaMti ?, Ayario Aha -sAhINaggahaNega so bhogo sAhINo gejjhati, sAhiNo NAma kallasarIro, bhogasamatthotti vRttaM bhavai, na ummato rogio pavasio vA, bitiyaM bhogaggahaNaM (kiM.) saMpuNNa bhogaggahaNattha kIrai, Ayario Aha--saMpuSNesu bhogesu cAyitaM tassa bhAi je erise bhAMge cayai, ettha dito bharahaNAmA, jahA so bharaho jaMbUNAmo ya, nArise'vi riddhivisesa jahiUNa bhagavanta sAsaNe ThiyA te cAgiNo bhaNNaMti, sAMso Aha-jai bharahajabuNAmAiNo je saMte bhoge pariccayaMti te pariccAiNo, evaM te maNaMtassa ayaM doso bhavai-je kaMD atthasArahINA damagAiNo paJcaiUNaM bhAvao ahiMsAiguNajuta sAmaNNe abbhujjuyA te kiM apariccAgiNo bhavaMti 9, Ayario Aha-te'vi tiSNi rataNa koDIo pariccaiUNa pavvaiyA-aggI udagaM mahilA, tiSNi rayaNANi logasArANi pariccaiUNa pavvaiyA, dihaMtoego puriso sohammasAmiNo sagAse kaTTahArao pavvaio, so bhiklaM hiMDato logeNa bhaNNai-eso so kaTTahAo pavvaio, so sehattaNeNa AyariyaM bhaNai-maI aNNattha Neha, ahaM na sakkami ahiyAsettae, AyariehiM abhao Apucchio-baccAmo, abhayo bhaNai-mAsakappapAyoggaM khetaM kiM eyaM na bhaNai ?, jeNa aNgattha baccaha, AyariehiM bhaNiyaM jahA sehanimittaM, abhayo bhaNai nissvo'pi tyAgI // 83 // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza vaikAlika cUNoM // 84 // ma acchaha vIsatthA, ahametaM loga uvAeNa nivAremi, bitie divase tiSNi suvaNNakoDIo ThaviyAo, ugdhosAviyaM nagare, jahA manodamanaM abhayo dANaM dei, logo Agao, bhaNita caNeNa-tassAhaM etAo tiNNi kaoNDio dami jo etAI tiNi pariharai-aggi pANiyaM mahilaM, logo bhaNai etehiM viNA kiM suvaNNakoDIhiM ?, abhayo bhaNai-tA kiM bhaNaha dapautti pabvaio?, jovi niratthao patraio teNAMvi eyAo tiNNi suvaNNakoDIo paricattAo, saccaM sAmI, Thio logotti--tamhA atthaparihINo'vi saMjame Thio tiNNi ulogasArANi aggi udagaM mahilAo ya parivajjato cAiti lanbhai / evaM tassa saMjame Thitassa kassai kadAi maNaM caMcala Na mAuggAmeNa saha abhisaMdhAraNaM bhavejjA teNa kahaM kAya ?, bhaNi-samAe pehAe parivyayaMto, siyA maNo NosaraI yahiddhA (9-93) silogo, samA NAma paramappANaM ca samaM pAsai, No visama, pehA NAma cintA bhaNNai, parivyayaMto NAma jo sabappagAraNa saMjamAhigArahi ujjamaMto, parivyayaMto NAma gAmaNagarAdINi uvadeseNaM vicaratotti vuttaM bhavai tassa, evaM pasatthehi jhANaThANahi vaDhtassa mohaNIyassa kammarasa udaeNaM bahiddhA maNo NosaraMjjA, bahiddhA nAma saMjamAo cAhiM gacchai, kahaM ', punyarayANusaraNeNaM vA bhuttabhoiNA abhuttabhogiNo vA koUhalavattiyAe, tattha udAharaNaM jahA ego rAyaputto bAhiriyAe uvaTThANa sAlAe abhiramaMto acchai, dAsI ya teNa aMtaNa jalabhariyaghaDeNa volei, tao teNa dAsIe so ghaDo golIe bhiNNo, taM c| addhiti kareMti daDaga puNarAvacI jAyA, citiyaM ca-je catra rakkhagA te vilovagA ki stha kuviu skkaa'| udagAo samujja-! lA lio kaTThamaggI vijhavetabve // 1 // to puNavi cikkhallagolIeNa takkhaNA cava lahahatthayAe taM ghaDachiI Dhakkei, evaM // 84 // jai saMjatassa saMjamaM kareMtassa bahiyA maNo Niggacchai tattha pasatyeNa pariNAmeNa taM asuhasaMkappachidaM carittajalarakakhaNaTThAe Dhakke-18 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtApanAdi mu tamba, kaha, 'Na sA mahaM Novi ahaMpi tIse' tattha nagAro paDisehe vai, sA iti puncabhoiNIe grahaNaM mahaM, Na ya ahamavi zrIdazavaikAlika tIsetti, tattha udAharaNa-ego vaNiyadArao seho jAyaM ujjhiya pacaio. so ya ohANuppehI, jayA imaM ca ghosei 'Na sA mahaMNo vi ahaMpi tIse' carittajalakkhaeNa ahamapi tIsa sA mamANurattA, kahamahaM taM cha hAmittikAuM gahiyAyArabhaDagaNevatthA cava 2 adhyayane hai saMpadvito, gao taM gAma jattha sA, so ya nivANataDaM saMpano, tattha sA pugdhajAiyA pANiyassa AgayA, sA ya sAviyA jAyA, pavvaiukAmA, etAe saNNaio, itaro taM Na yANai, teNa sA pucchiyA-sA amugassa dhuyA kiM mayA?, so ciMtei-jai sAsaMdharA to // 85 // upavvayAmi, iyarahA Na, tAe NAyaM, jahA esa pavvajja payahiukkAmo, to dovi saMsAre bhavissAmotti, bhaNiyaM aNAe-sA aNNassa diNNA, tato so ciMtiumAraddho-saccaM bhagavatehiM sAdhUhiM ahaM pADhito 'Na sA mahaM Novi ahaMpi tIse' paramaM saMvega-1 mAvaNNo, bhaNiyaM cANeNa-paDiNiyattAmi, tIe veraggamaggapaDiutti NAUNa, aNusAsio-'aNiccaM jIviyaM, kAmabhogA ittiriyA' evaM tassa kevalipannattaM dhamma kahei, aNusaTTho, jANAvio ya, paDigao AyariyasagAsaM, pavvajjAe thirIbhUo, appA sAhAreta| vyo jahA teNate, iccevaM tattha 'viNaejja rAgaM' 'raMja rAgeM' dhAtuH asya dhAtoH bhAve ghaJ pratyayaH"ghIja ca bhAvakaraNayo"riti (pA. 6-4-17) anunAsikalopavRddhiH, raMjanaM rAgaH eyArise caritaMtare samuppaNNe vivihehiM viNaejja rAge, damejjatti vuttaM | bhavai, jahA viNIe sIse viNIe assetti, evaM tAva maNaso Niggaho bhaNio, so ya na sakkai uvaciyasarIreNa NiggaheuM, bhaNiya ca-"cauhiM ThANehiM mehuNaM samuppajjijjA, taM0 ciyamaMsasoNiyattAe, mohaNijjassa kammassa udaeNaM, matIe, tadaTThovao| geNa" tamhA kAyabalaniggahe imaM suttaM bhaSNai TRAMMADRAadhadkandamanandikalin Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAgasthai adiza AyAvayAhI caya sogamallaM, kAme kama hi kamiyaM khu dukkhaM / chiMdAhi dosaM viNaejja rAgaM, evaM suhI vaikAlikalAhohisi saMparAe (sU. 10-95) AyAvayAhi uDavAhU, egaggahaNe tajjAiyANa gahaNaMti na kevalaM AyAvayAhi, UNodariya yolaMbanaM _cUNA mavi karehi, AyariyAINaM kapaje samuppaNNe addhANaM gacchAhi, jo bahussuo so suttatthANi davAvijjai, caya sogamallaM2 adhyayane / ti cayAhitti vA chahehitti vA jahAhitti vA egaTThA, sukumAlabhAvo sokamallaM, sukumAlassa ya kAmehiM icchA bhavai, kamaNijjo 8 // 86 // ya strINAM bhavati sukumAlaH, tamhA evaM sukumArabhAvaM chaIhitti, kAme kamAhi eteNa AyAvayAiNA kAyakilesaNaM appasatthA icchA0 mayaNakAmA ya kamAhi, kamAhi NAma piDao kahi, atikkamAhitti vRttaM bhavati,te puNa kayA kAmA atikkaMtA bhavaMti, 4 pattha bhaNNai-'kamiyaM khu dukkhaM,' kamiyaM NAma kAmahiM atiktehi saMsAriyaM dukha kaMtameva bhavissaitti, chiMdAhi dosaM viNaejja rAgamiti, te ya kAmA saddAdayo visayA tesu aNiDesu doso chidiyavvo, idvesu vaTTato asso iva appA viNayiyayo, rAgaM na gacchiyavvaMti butaM bhavati, rAgo doso ya kammabaMdhassa heuNo bhavaMti, savvapayatteNa te vajjaNijjatti, tao tesu vijiesu da kiM bhavissatitti, evaM bhaNNai-evaM suhI hohisi saMparAe' evaM tumaM jayaMto saMparAto-saMsAro bhaNNai jAva Na pariNebvAhisi tAva dukkhAule saMsAre suhI devamaNuesu bhavissAsa, juttaM bhaNNai, jayA rAgadosesu majjhantho bhavissati tao(jiya)parIsahasaMparAo suhI mavissasitti, kiM ca-saMjame visIdaMtaM appANaM imeNa AlaMvaNeNa sAhArejja,jahA-pakvaMde jaliyaM joI, dhUmakeuM durAsayaM / NecchaMti vaMtayaM bhottuM, kule jAyA agaMdhaNA // (sU.11.95) 'skaMdira gatizoSaNayoH dhAtuH,asya dhAtoHal pratyayaH anu X // 86 // baMdhalopaH paragamanaM skaMdaH, tathA prAtipadikArthe saptamyadhikaraNe Di anubaMdhalopaH 'AdguNaH' (pA.6-18-7) sarvasya, skando, 2-%AA-%AR-* - - - Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtAnmaraNaM zreyaH.. 4% zrI atIca skandaH parkhadAtta vutvaM bhavai,.ja.lao logapasiddhI cava, jotiggahaNeNa aggiNo gahaNaM kayaM, jotI aggI bhaNNai, dhUmo vaikAlika tasseva pariyAyo keU ussao ciMdhaM vA, so dhUme ketU jassa bhavaH dhUmakeU, sIso Aha-joigahaNe kae je puNo jaliyagahaNaM ca cUrNI karesi taNNu puNarutaM, Ayario Aha jaliyamhaNaM mummurAdinisehatthaM, dhUmaggahaNaM ukkAdipaDisehatthaM, durAsayo nAma DahaNasama2 adhyayane *sthataNaM, dukkhaM tassa saMjogo sahijjai durAsao teNa, ato evaMguNajAtIya kira agaNiM pavisati agaMdhaNakulajAtijA ya jAgA, na ya icchaMti vaMtayaM puNo pariAiuM, tattha nAgANaM do jAtIyo-gaMdhaNA ya agaMdhaNA ya, tattha gaMdhaNA NAma je DasiUNa gayA // 87 // maMtehiM AgacchiyA tameva visaM vaNamuhaDDiyA puNo AviyaMti te, agaMdhaNA NAma maraNaM vavasaMti Na ya vaMtayaM AviyaMti, udAharaNaM jahA dumapuphiyAe savvaM taheva. ettha puNa suttaTThANamasuNNaM bhavatu, jAva teNa sappeNa AhiMDiyaNIyeNa maraNamabhuvagataM, Naya taM visaM paDiAtIyaM, vantamitikAuM, evaM sAhuNAvi ciMteyacaM jai NAnAviraeNa hoUga.dhamma ayANamANeNa kulamavalaMbateNa ya jIviyaM pari ccattaM Na ya vantamAvItaM, kimaMgapuNa maNusseNa jiNavayaNaM jANamANeNa jAtikulamattaNo aNugaNiteNaM, tahA karaNIyaM jeNa saddeNa dose taNa bhavai aviya-maraNaM ajjhavasiyavvaM, Na ya sIlavirAhaNaM kujjA, kiM kAraNa evaM vavasiya sarIraviNAsaM karehI, pavvaiyA pao(vaMte) | bhoge puNo sevijaMtA aNAIe aNavadagge dahamaddhe saMsArakatAre tAsu tAsu jAIsu bahUNi jammaNamaraNANi pAvaMti,eyami atthe bi8 tiyaM savittharaM udAharaNaM maNNai, jadA ariTThanemI pavvaio tadA rahanemI tassa jeDhassa bhAuo rAyamaI uvacarai, jai NAma esA | maI iccheyya, sAvi bhagavatI NiviNNakAmabhogA, NAtaM ca tIe jahA eso mai ajjhovavaNNo, aNNayA ya tadA mahughaya saMjuttA pejA pIyA, rahaNemI Agao, madaNaphalaM muhe kAUNaM tIe vantaM, bhaNiyaM ca-eyaM peja pIyAhi, teNaM bhANayaM-kahaM vaMtaM pijjA , tIe bha AE% AE %aky Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kulInakArya zrIdaza- Nio-jaina pijjai vaMtayaM to ahaMpi aridvanemisAmiNA vantA kaha pibiusi| dhiratthu te jasokAmI, jotaM jiiviykaarnnaa| vaikAlikalAvaMtaM icchasi AveLa, setaM te maraNaM bhave / (sU.12-96) dhi niMdAyAM 'asu bhuvi'dhAtuH, asya vidhinimaMtraNA' 'loT' (ca pA cUrNI 3.3.162) anubaMdhalopaH, lasya tip 'eru' riti (pA 3-4-86) ucvaM zap 'AdiprabhRtibhyaH zapa:' (pA. 2.4-12) luka paraga2 adhyayane 5 manaM, dhi pUrvasya ghirastu, ghiratthu tumbhaM jasokAmI, jasokAmiNo khattiyA bhaNaMti, ahavA dhiratthu te ayasokAmI, gaMthalAghavatthaM // 88 // akArassa lovaM kAUNaM evaM paDhijjai 'dhiratthu te'jasokAmI"jo taM jIviyakAraNA'jo tuma imassa kusaggajalabiMducaMcalassa jIviyassa aTThAe bhAuNA vantaM icchasi AIuM, eyaM pejja Necchasi, evaM te seyaM maraNaMti, dhammo ya se kahio, saMbuddho pavvaio ya, rAyamaIvitaM coeUNa pavaiyA, pacchA aNNadA kadAi so rahanemI bAravaIe bhikkhaM hiMDiUNa sAmisagAsamAgacchaMto vAsavaddalaeNa abbhA. hato ekkaM guhaM aNuppaviTTho, rAImaI ya sAmiNo baMdaNAe gayA, vaMdiya paDissayamAgacchai, aMtara varisiumADhatto, titA ya tameva | guhamaNupaviTThA jattha so rahanemI, vatthANi ya pavisAriyA, tAhe tIe aMgapaccaMga diTuM. so rahanemI tIya ajjhovavaNNo, diho ya NAe, iMgiyAgArakusalAe ya nAo assobhaNo bhAvo etassa,tAhe sA bhaNai-'ahaM ca bhogarAyassa,taM casi aNdhgvhinno| mA kule gaMdhaNA homo,saMjamaM nihuo cara // (13-96) bhogA khattiyANaM jAtiviseso bhaNNai, jahA baddhamANasAmikuluppaNNA NAyA khattiyA bhaNNaMti, evaM uggaseNovi bhogakulio bhaNNai,tassa ahaM bhogarAiNo dhyA. tamaM ca tassa tArisassa aMdhayavaNhiNo kule pasUo samuddavijayassa putto, tA evaM doNNivi mahAkulappasUyANi mA gaMdhaNaNAgasarisANa bhavAmo, heTThA abhihitaM sarca rahaNemissa kahayai, taMjahA-agaMdhaNakulappasUyA sappA ceva vaMtaM paDiyAiyaMti tahA vayaMpi bhoge payahiUNa savvabhAveNa mA te ceva / RECECRUNCEMECORDCCC Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *555 todAharaNaM zrIdaza- & paDiyAiya/mo. ahavA kulagaMdhiNo kulapUyaNA mA bhavAmo, tamhA tumaM saMjamameva savvadukkhanivAraNaM nihuo carAhi, kiMca-sA puNa* vaikAlika bhaNai 'jAtaM kAhisi bhAvaM, jA jA dicchasi naariio| vAyAiddhovva haDho, aTTiappA bhavissasi // (sU.14-96) cUrNI 'dRzir prevaNe' dhAtuH, asya dhAtoH bhaviSyati 'anadyatane luT' (pA. 3-3-15) 'syatAsI laluTo': pA. 3-1-33) laT pratyayaH 2 adhyayana anubaMdhalopaH madhyamapuruSaH sipa AnupulyAnubaMdhalopaH syatAsIsyapratyayaH 'nazcabhrasjasRjamRjarAjarAjabhrAnAzAyaH (pAH 8-2-36) patvaM 'padoH kasse (pA. 8-2-41) katvaM ' iNko ' (pA. 83-57) sApekSapratyayayoH (pA. 8-3-59) SatvaM 'sRjidRzojhalyamAkati' lA(pA.6-1-58) a,yaNAdezaH paragamanaM drakSyasi,saMti itthIo darisaNijjAo tAo daLUNa jai bhAvaM karehisi-prArthanAM abhiprAyaM to tumaM aNaMtarayaNAe puDhavIya vAyAiddhoviva haDho advitappA bhavissAsi, haDho NAma vaNassaiviseso, so dahatalAgAdiSu chiNNamUlo bhavati, tathA vAteNa ya Aiddho io io ya nijjai, tahA tumaMpi evaM kareMto saMjame abaddhamUlo samaNaguNaparihINo kevalaM davaliMgadhArI bhavissasi // tIse so vayaNaM succA, saMjayAe subhAsiyaM / aMkuseNa jahANAgo, dhamme saMpaDivAio(sa.15-96) 'zruzravaNe' dhAtuH, asya dhAtoH 'samAnakartRkayoH pUrvakAle ktvA' (pA.3-4-21) pratyayaH anubaMdhalopaH guNapratiSedhaH zrutvA, 'tIse' ti tIya rAyamatIya so sthanemI evaM suNeUNa vayaNaM aNNANi ya dhammasaMtANi subhAsiyANi soUNaM jahA so aMkuseNa NAgo, ettha udA. zAharaNaM-vasaMtapuraM NagaraM, tattha egA inbhavahugA nadIe NhAyai, aNNo ya taruNo daThUNa taM bhaNai-'suNhAyaM te pucchai esa nadI pursohiytrNgaa| ete ya nadIrukkhA ahaM ca pAdesu te paNato // 1 // tAhe sA paDibhaNai- suhagA hoMtu NadIo A SA. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciraM ca jIvaMtu je nadIrukkhA / suNhAyapucchayANaM ghattIhAmo piyaM kAuM // 2 // so ya tasei gharaM vA vAraM Na yANa, tIse ya bitijjagANi ceDarUvANi rukkhe paloyaMtANi acchaMti, teNa tANaM pupphaphalANi subahRNi diNNANi, pucchiyANi ya-kA cUrNau esA 1, tANi bhAMti anugassa suNhA, so ya tIe virahaM na lahai, tao parivvAiyaM olaggiumADhatto, bhikkhA diNNA, sA 2 adhyayaneH 4 tuTThA bhai- kiM karemi olaggAe phalaM 1, teNa bhaNiyaM- amugassa suNDaM mama karaNa bhaNAhi, tIe gaMtUNa bhaNiyA amugo te evaMguNa H90 // jAtIo pucchara, esA ruTThA, eyAe tulgANi dhovaMtIe masilittaeNa hattheNa paTTIe AiyA paMcagulayaM, avadAreNa nicchUDhA, gayA tassa sAhai, nAmapi sA tava na suNei, teNa NAyaM kAlapaMcamIya avaddAreNa atigaMtavvaM, atigao ya, asogaNiyAe miliyANi, suttANi ya jAva passAvagaeNa sasureNa diTThANi, teNa NAyaM Na esa mama putto, pacchA pAyAo NeuraM gahiyaM vetiyaM ca, tIe so maNio-NAsa lahuM, AvaikAle sAhejjaM karejjAsi, iyarI gaMtUNa bhattAraM bhaNai ettha dhammo asogavaNiyaM vaccAmo, gaMtUNa suttANi, khaNamegaM suviUNa bhattAraM uTThaSeha, bhaNaha ya-tunbhaM eyaM kulANurUvaM 1 jeNa mama pAyAo sasuro NeuraM kaDDai, so bhaNai suya pabhAe labmehitti, pabhAe thereNa sihaM, so ruTTho bhaNai vivarIyaM, therovi bhaNati mayA diTTho aNNo puriso, vivAde jAe sA bhaNaiahaM appANaM sohayAmi, evaM karehi, tato vhAyA kayabalikammA gayA jakkhagharaM, tassa jakkhassa aMtaradveNaM gacchaMto jo kArI so laggaha, akArI nIsaraha, tato so viDappitayamo pisAyarUvaM kAUNa niraMtaraM ghaNaM kaMTe geNDara, tao sA gaMtUNaM taM jakkhaM bhaNai-jo mama mAtarapitidiNNao bhattAro taM ca pisAyaM mottUNa jara aNNaM purisaM jANAmi tA me tumaM jANejjAsitti, jakkho vilakkho ciMte ahaMpi vaMcio etAe, Natthi satittaNaM dhuttAe, jAva jakkho ciMtei tAba sA niSphiDiyA, tao so thero savvalogeNa zrIdazavaikAlika nUpurapaMDitodArahaNaM // 90 // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nUpurapaMDitodAharaNaM vilakkhIkao, to therassa tAe addhitIe niddA gaTThA, raNNo ya kaNNa gataM, raNNA saddAveUNa aMteurapAlao kao, abhisekiM ca hatthirayaNaM vAsagharassa heTThA baddhaM ciTThai, io ya egA devI hathimithe AsattA, NavaraM hataM thero pecchai, ciMtiyaM ca'NeNa-evaM cau~ rakkhejjamANIo etAo evaM viharati kiMnu pAyatAo sadA sacchaMdAutti pasutto, pabhAe savvalogo uDio, soNa udvei, raNNo 2 adhyayane kahiyaM, raNNA bhaNiyaM-subau, cirassaviya uddavio, pucchio ya, kahiya-savvaM bhaNati, bhaNati- jahA egA devI, Na yANAmi katarAvi, tao rAiNA bhaMDahatthI kArio, bhaNiyAo- etassa accaNiya kAUNaM ulaMDeha, savvAhiM uleMDio, egANecchai, // 91 // bhaNai ya- ahaM bIhemi, tao raNNA uppaleNAhayA, paDiyA, raNNA jANiyA esA kAritti, bhaNiya caNeNa-mattaMgataAruhaMtIe bhaMDamayassa gayassa bIhehi (hantIe) / tattha Na mucchiya saMkalAhayA, ettha'si mucchiya upplaayaa|||1|| tao sarIraM joiya, jAva saMkalappahAro diTTho, tao rudveNa raNNA devI meMTho ya hatthI ya tiNNivi chiNNakaDage caDAviyANi, bhaNio ya miTho-etthaM vAhehi, hatthIssa dohi ya pAsahiM veluaggahAo ThiyA, jAva ego pAo AgAse Thavio, jaNo bhaNai-kiM esa tirio jANai ?, etANi mAretavvANi, tahavi rAyA rosaM na muyai, tao tiNNi pAdA AgAse kayA, egeNa Thio, logeNa ya kao akaMdo, kiM TrAta hasthirataNaM viNAsijjai 1, raNNA meMTho bhaNio- tarasi niyatteuM ?, bhaNai- jai duyagANa abhayaM desi, diNNo, niyattio hatthI aMkuseNa, evaM jahA se NAgo teNa miTheNa tamAvaI pAviovi erise ThANe aMkuseNa Ahao jeNa pAdaM bhamADeUNa causuvi jApAdesuvi dharaNitale Thiotti, tahA rahanemIvi rAyamatIe saMsArabhauvvegakarehiM vayaNehiM tahA aNusAsio jeNa saMjamaM puNaravi saMpaDivaNNotti / / SARASWARA Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM kAlika cUrNI bhoganivRttiH pANDityaM SAR % % zrIdaza- 'evaM kareMti saMpaNNA, paMDiyA pviykkhnnaa| viNiyadvRti bhogesu, jahA se purisottamotti timi (sU16-96) eksaddo avadhAraNe vaTTai, kimavadhArayati ?, jahA rahaNemiNA rAyamatIvayaNAI dhammiyAiM soUNa maNo duppautto niyattio, evaM sAhuNAvi saMjamAto nIsaramANo Niyatteyaco, saMpaNNA NAma paNNA-buddhI bhaNNai, tIya buddhIya uvavetA saMpaNNA maNNati, paMDiyA 3 adhyayane NAma cattANa bhogANaM paDiyAiyaNe je dosA parijANaMtI paMDiyA, pavikkhaNA NAmAvajjabhIrU bhaNNaMti, vajjabhIruNo NAma sNsaar192|| & bhaumbiggA thovamavi pAvaM NecchaMti, viNiyaddati NAma vivihehiM pagArehiM bhogehiM abhilasamANaM jIyaM niyadRti, jahA purisuttamoti | sthanemitti vuttaM bhavati, bemiNAma maNagapiyA bhaNati-nAhaM svAbhiprAyeNa bravImi, kiM tarhi ?, tIrthakarasya sudharmasvAmina upadezAd bavImi / idANiM nayA, 'NAyaMmi geNhitavve agiAhiyavvaMmi ceva atthaMmi gaahaa||1||'svvesipi nayANaM bahuSihavattaX bvayaM NisAmettA / taM savvanayavisuddhaM jaM caraNaguNaDio sAhU // 1 // etAo gAhAo paDhiyavAo / zrAmaNyapUrva kasya cUrNI smaaptaa|| | bitiyajjhayaNaM dhiINimittaM parUviyaM, idANiM daDhadhitiyassa AyAro bhANitavyo, ahavA sA dhitI kahiM kareyyA ?, AyAre, eteNa abhisaMbaMdhaNa khuDiyAyArakahAo, tassa cattAri aNuogaddArA jahA AvassagacuNNIe navaraM iha nAmaniSphaNNo nikkhevo khuDDiyAyArakahatti, mahaMtI AyArakahaM pappa iyaM khuDiyAyArakahA bhaNNai, sA ya mahaMtI AyArakahA dhammatthakAmA bhaNNai, tamhA bhaNNai khuDDo nikkhiviyavvo AyAro nikkhiviyacco kahA nikkhiviyavvA, tattha puci khuDao nikkhiviyabvo, so ya abhI mahaMtayaM paDacca khuDao bhaNNai, taM mahaMtaM tAva parUvomi, taM ca mahataM aTThavihaM bhavai ta nAmaMThavaNAdavie khette kAle pahANa par3a % % % 4 // 92 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25% 2 5 % zrIdaza- bhAve / gAhA / 180-100 ) NAmaThavaNAo gayAoM; tattha davvamahantaM acittamahAkhaMdho bhaNNai, so kira suhumapariNAmapariNaomahAlakavaikAlika aNatANatapaesiyA khaMdhA taM tahAbhAvaM pariNamaMti jeNa savvalogaM pUrei, jahA kevalIsamugghAyAdao, daMDakavADamarthatarANi ya cautthe nikSepAH cUrNI XII samae pUrei, evaM so'vi cautthe samae sabbaM logaM pUrettA paDiniyattai, eyaM dabamahantaM, khettamahantaM nAma savvAgAsa, kAlamahaMtaM 2 adhyayane / savvaddhA bhaNNai, pahANamahaMtaM tivihaM, taM0-sacittaM acittaM mIsayaM, tattha sacittaM tivihaM- dupadaM caupadaM apadaMti, tattha dupadapahANo titthagaro, cauppadANaM hatthI, apayANaM paNasaM, araviMdaM vA, acittANaM veruliyarayaNaM pahANaM, mIsagANaM ca bhagavaM titthagaro veruliyAdIhiM vibhRsio, pahANamahaMtaM sammattaM, idANiM paDuccamahaMtaM bhaNNai- AmalagaM paDucca billaM mahallaM billaM paDucca kaviTTha mahaMta | evamAdi, bhAvamahaMta NAma tivihaM paNa, taM- pAhaNNao kAlao Asayayoti, tattha pAhaNNato sabvabhAvANaM khAio bhAvo bhAvamahato, kAlao pappa pAriNAmio bhAvo pahANo, kiM kAraNaM, jeNa jIvadavvA ajIvapariNAmeNa ajIvadavvA ya jIvapariNAmeNa Na kayAi pariNamaMti, Asayao udaio bhAvo pahANo, kiM kAraNaM ?, jeNeva bahutaragA jIvA udaie bhAve AvassiyA, udaie bhAve vaTuMtici vutvaM bhavai, bhAvamahaMtaM gayaM // iyANiM eyasseva mahaMtayassa paDivakkho khuDyaM nikkhiviyavvaM, taMpi aTTavihaM evaM ceva bhavai, nAmaThavaNAo taheva, dabvakhuDDayaM paramANU, khettakhuDyaM ego AgAsapaeso, kAlakhaDyaM samayo, pahANakhuDDayaM tivihaM, taM0-sacit acittaM mIsagaM ca, tattha sacicaM tivihaM-dupayaM cauppayaM apayaM ca, tattha dupayANaM. pahANakhuDDayaM lava- // 93 // sattamA devA, paMcaNhavi sarIrANa savvakhuDDalayaM AhAragasarIrANi, cauppayANa pahANaM savvakhuDDalayaM sIho, apayANaM AgAsapuppha | jAidhuppha vA, acittANaM vahara, mIsayaM te ceva lavasattamA devA sayaNijjagayA,pahANakhuDDulayaM gayaM,idANiM paDDuccakhuDDulaya bhaNNai ACCIECAUSE % % cit acina taheva, davaDDaya yANiM eyarasevamaNiva bahutaragAna % % % % Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAdhikAraH zrIdazavaikAlika cUrNI 2 adhyayane 194 // 44OMkAra billaM paDucca Amalaya khuDDalayaM evamAI, bhAvakhuDalayaM khAiyabhAvo, kiM kAraNa., savvatthovA jIvA khAie bhAve vaiMti, khuDDuuttidAraM sammattaM // idANiM AyArottidAraM- 'patikhuTTaeNa pagataM' gAhA ( 181-100) so ya AyAro cauviho-nAmAyAro Thava0dava0 bhAvAyAro ya, NAmaThavaNAo gayAo, tattha davvAyAro NAma jahA dabvaM Ayaraha, AyarahaNAma Ayarayatitti vA taM taM bhAvaM gacchaitti vA Ayaraitti vA egaTThA, so ya davAyAro imAe gAhAe aNugatabbo-nAmaNadhovaNavAsaNa gAhA (182-100) tattha nAmaNAyAraM paDDucca duvihaM. davvaM bhavati, taM0- nAmaNAyAramaMtaM aNAyAramaMtaM ca, tattha nAmaNAyAramaMtaM dadhvaM tiNisA, sayA jo NAmijjamANovi na bhajjai, jati puNa so bhajjejjA ato aNAmaNAyAramatI mavejjA, nonAmaNAyAramaMta davaM eraMDo, so avi bhajjejjA Navi NamejjA, nAmaNaMti bhaNiyaM, idANi dhovaNaM bhaNNai, jahA hAliddarAgarattaM vatthaM dhovantaM sujjhai, AyAramantaM bhaNNai, kimirAgarattaM puNa vatthaM savvappagArehiM dhobvamANaM na sujjhai taM taM noAyAramantaM bhaNNai, dhovaNatti gayaM, idANi vAsaNatti dAraM, tattha AyAramaMtIo kavellugAo iTThagAo vA, aNAyAramantaM vairaM, taM na sakkae vAseuM, vAsaNetti dAraM gataM, iyANi sikkhA| vaNaM paDucca AyAramaMtA NAma mayasalAgAo suyagA ya, tANi mANusappalAvINi kIrati, aNAyAramaMtA kAgA sakuMtA ya, sukaraNaM paDacca AyAramaMtANi ruppasuvaNNAINi davANi, tattha icchiyANi AbharaNAINi kajjANi kIrati, aNAyAramaMtaM ghaMTAloha, ghaMTaM bhIjaUNa taMmi ceva lohe aNNaM kiMci tArisaM NivvatteuM na sakei, avirohaM paDucca AyAramaMtANi guDadahINi, virohaM pahucca | tellavuddhANi aNAyAramaMtANi, telladahikajiyAINi evamAINi, vvAyAro sammattA / idANi bhAvA''yAro-tattha imA gAhA NAGAUR // 94 // Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NCE darzanA zrIdazavaikAlika cUrNI 2 adhyayana // 95 // 'dasaNANacaritaM'gAhA (183-101 ) so ya bhAvAyAro paMcavihI, taM0-dasaNAyAro NANAyAro carittAyAro tavAyAro vIriyAyAro, tattha daMsaNAyAro so aDhaviho bhavai, 'nissaMkiya gAhA (184-101) tattha saMkA duvihA, taM0- desasakA ya savvasaMkAya, tattha desasaMkA jahA samANe jIvatte kahamesa bhavio imo abhaviutti, Na puNa ciMtei jahA bhAvA heugejjhA ahetugejjhA ya, tattha heugejjhA jahA jIvassa atthittaM evamAdI, aheugejjhA jahA bhaviyA abhaviyA ya, (kevali) neyo bhAvotti, esA desasaMkA, sabvameyaM pAgayabhAsAe baddhaM aNNaNa va kusalakappiyaM hojjatti esA savvasaMkA, tattha desasaMkAe savvasaMkAe ya imaM udAharaNaMkappaTugA doNNi jahA Avassae tahA bhaNiyavvaM, evaM so jahA pejjAvamaNeNa maraNaM saMpatto, evaM jo jiNNappaNIesu bhAvesu saMka karei so saMsAresu ciraM bhamIhiti, tamhA saMkA na kAyavvA, je na karehiMti saMkaM so itarakappaTago jahA paMcalakkhaNANaM bhogANaM AbhAgI jAo tahA sovi jiNapaNNattesu saMkaM akaremANe saggamokkhANaM AbhAgIbhavissai, tamhA saMkA Na kAyavvA / iyANaM kaMkhA, sA duvihA-taM0-dese savve ya, tattha desakaMkhA jahA koI egaM kutitthiyamataM kaMkhai, Na sesANi matANi, esA desakaMkhA bhaNNai, aNNo puNa savvapAvAdiyamayAI kaMkhai sA savvakaMkhA bhaNNai, etAe duvihAevi kaMkhAe imaM udAharaNaM-rAyA amacco ya AseNa avahiyA aDavi pavesiyA, jahA Avassae tamhA kaMkhA Na kAyavvA / idANi vitigicchA, sA duvihA-dese savve ya, tattha desavitigicchA sohaNaM sAhUNaM jai puNa jIvAulo na logo diTTho hoto tosuTuyaraM hontaMti, evamAidesavitigicchA bhaNNai, ivANiM savavitigicchA-jai savvaM sukaraM jiNehiM diDe hotaM tao suhaM amhArisA kareMtA, tattha udAharaNaM-coro ujjANe jala hiyayattaNaM mottUNaM vijja sAhittA AgAseNuppaio, itaro gahio, jahA Avassae taheva, tahA vitigicchA Na kAyavvA, ahavA CACASS 4%95555 H // 95 // AA Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza-15 vitigicchAe imaM vitiyaM udAharaNa- duguMchA Na kAyavvA, jahA sAvagadhyA duguMcha kAuM dunbhigaMdhattaNaM patA, pacchA seNiyassa darzanAcAraH vaikAlika majjA jAyA, evaM eyaM akkhANayaM jahA Avassae, vitigiMchitti gataM // idANiM mUDhadITTittaNaM, tAvasANaM tavAtisatA cUrNI vijjAtisayA ya daTTaNaM micchAdiTThIhi vA pUijjamANe kutitthie pAsiUNa amUDhadidviNA bhaviyavvaM, ettha udAharaNaM sulasA | 3adhyayana 18 sAviyA, jahA aMmaDo rAyagihaM gacchaMto vahaNaM bhaviyANa thirIkaraNanimittaM sAmiNA bhaNio-suhaM saMpucchejjAsu, aMmaDo ciNtei||96|| 81 puNNamaMtiyA sA jA arahA pucchijjai, taoM aMmaDeNa parijANaNANimittaM bhattaM maggiyA, tAe na diNNaM, tao teNa bahUNi rUvANi vigubviyANi, tahavi na diNNaM, Na ya saMmUDhA, tahA kira kutitthiyariddhIo daLUNa amUDhadihiNA bhaviyavvaM, amUDha4 dihittigataM / idANi uvabUhaNatti dAraM, sammatte sIyamANassa vA asIdamANassa vA uvavUhaNaM kAyavvaM, ettha seNiyarAyA diluto, jahA rAyagihe gagare seNio rAyA, io ya sako devarAyA sammattaM pasaMsai, io ya ego devo asaddahaMto nagarabAhiM niggayassa cellayarUvaM kAUNa aNimise geNhai, tAhe taM nivArei, puNaravi aNNastha saMjaI gumviNI purao ThiyA, tAhe apavarage pesiUNa jahA dina koi jANai tahA sUigihaM kArAviyaM, jaM kiMci maikammaM taM sayameva karei, tao so devo saMjaIrUvaM payahiUNa divvaM devarUvaM dariseti, bhaNai ya-bho ! seNiya ! suladdhaM te jammajIviyaphalaM jeNa te pavayaNassuvari erisI bhattI bhavatitti ubavUheUNa gao, 15 evaM uvavUhiyadhvo, sAhammiyauvavhaNetti gayaM / idANiM thirIkaraNaM, dhamme sIdamANassa thirIkaraNaM kAyadhvaM, jahA ujjeNIe131 ajjAsADho kAlaM kareMte saMjae appAheyai mama darisAvaM dejjaha, jahA uttarAyaNesu eyaM akkhANayaM savvaM taheva, tamhA jahA so ajjAsADho thirIkao tathA je bhaviyA te thirIkareyabvA, thirIkaraNaMti dAraM sammattaM / idANiM vacchallatti dAraM-taM ca saMta-18" 4 // 96 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUrNI zrIdaza-1, balaviriyapurisakAraparakameNa pavayaNassa kAyavvaM, ettha diDhato cava ajjavairA, jahA tehiM aggisihAo suhumakAiyAI ANeUNa jJAnAcAraH vaikAlika sAsaNassa umbhAvaNA kayA, eyaM akkhANayaM jahA Avassae tahA kahiyavaM, evaM sAhaNAvi savvapayatteNa sAsaNaM ubbhAveyavvaM, pabhAvaNetigayaM, sammatto ya dNsnnaayaaro|| 3 adhyayana idANiM NANAyAro NAma jA NANAgamanimittA ciTThA kajjai esa NANAyAro, so ya advaviho paNNatto, taM0-'kAle viNaya'gAhA (186.101) tattha paDhamaM kAletti dAraM, jo jassa aMgapaviTThassa vA aMgabAhirassa vA suyassa ajjhAiyavvi kAlo 50 IC bhaNio taMmi jahovaiDe kAle paDhaMto NANAyAre vaTTaitti, tadhivarIe kAle paDhaMtassa aNAyAro bhavai, loge'vi di8, karisayANa kAlaM pappa NANAvihANa bIyANaM nipphattI bhavai, tamhA sAhuNA kAle paDhiyavyaM, akAle paDhate paDiNIyadevayA virAhejjA, atro-| dAharaNaM- eko sAhU pAusiya kAlaM ghettuM aikaMtAevi paDhamAe porisiMe aNuvayogaNa paDhai kAliyasuttaM, sammadiTTidevayA ya citai-mA pantadevayA chalejjattikAuM takakUDaM ghattaNaM takaM takaMti tassa purajo abhikkhaM AyAgayAI karei. teNa ya cirassa sajjhAyassa me vAghAyaM kareitti bhaNiyA-ayANie! ko imo takkassa vikkaNaNakAlo?, velaM tAva paloehi, tIyavi bhaNiyaM-aho! ko imo kAliyasuttassa sajjhAyakAloti?, aviya sUtIcheDDamacANi pAsai, tao so sAhU ciMtei-na esa pAgajhyattikAUNa uvautto, NAyaM caNeNa-aDDaratto jAo, micchAdukkaDaMti, devayaM bhaNai- icchAmi saMtA paDicoyaNA, devayAe bhaNNati- akAle kAliya mA paDhe jjAsi, mA te aNNA kAi paMtadevayA chalehiti, tamhA kAleNAhIyavvaM, ahavA akAle sajjhAya kareMtassa imaM udAharaNaM-dhame dhame laNAtidhame, atidhaMtaNa saabhii| jaM ajjiyaM dharmateNaM, taM hAriyaM aidhamaMteNa // 1 // jahA ego samAvio chettaM rakkhai sUgarabhayA, // 97 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CASH kAjJAnAcAra: zrIdaza- siMga dhamai so ya, aNNadA teNa samAvattIe dhaMta siMgayaM, corA ya teNa samIveNa gAvo haraMti, tehiM NAyaM-kuDho Ayo, gAvo lachaDDeUNa NaDA, pabhAe teNa diTThAto, gharaM NIyAto, tao ciMtei-dhamaMto cevacchAmi lettassa adarasAmaMto, evaM so diNe diNe dhamato cUrNI dhamaMto acchai gAvo cAritoya, te ya corA aNNayA teNeva aMtaNa voliMti, tehiM so parijANio jAva na koitti, tAhe ruDehiM 3 adhyayana baMdhAvio gAvo ya se haDAo, evaM sAhuNAvi je kAle paDhijjai taMmi ceva saMtoso kAyavvo, jo puNa lAbheNaM paDhaMto acchai // 98 // akAlevi so tahA viNassai, eyaMmi ceva atthe imo bitio saMkhadhamao-ego rAyA daMDayattAe paDio, ekkeNa ya samAvattIe saMkho vAio, rannA ya tuDeNaM thakke dhaMtati sayasahassaM diNNaM, so paccUse niccameva dharma0 acchai, aNNayA ya rAiNA vireyao pIo, saNNAbhUmI atIti, teNaM saMkho hao, parabalamAsaNaM suttaM rAiNA puvvaM, tao rAiNo saMtAseNa vego Thio, asuho jAo, laTThIbhUo a, so ya saMkhavAiNo daMDio, taha akAle Na sajjhAeavvaM, mA tahA viNasisahitti, ahavA imaM taiyaM udAharaNaM-sirIe matimaM tusse, aisiriM tu na ptthe| atisirimicchaMtIe, therIe viNAsio appaa||shaaegaa chANadhAriyA therI, tAe ego vANamaMtaro tosio, sA jANi chANANi pallatthei tANi rayaNANi hoti, sA issarI jAyA, cAussAlaM gharaM kAriyaM, | samosiyAe pucchiya- kimeyaMti?, etAe si?, tAhe sAvi evaM ceva vANamaMtaraM ArAheuM pavattA, ArAhio bhaNai- kiM karemi, kA tAe therIe bhaNiyaM-jai pasAo jaM samosiyatherIe varaM deha so mama duguNo bhavau, evaM hou, jaM jaM sA ciMtei taM tIse duguNaM hoi, tao tAe paDhamatherIe NAyaM jahA etAe varo laddho mamAhito duguNo, sA asahaMtI puNo bhaNai-mama cAussAli giha phiTTau, taNakuDiyA me bhavau, tao iyarIe do taNakuDIyAu, cAussAlANi phiTTANi, puNo ciMtei-ekamacchi kANaM hou, iyarIe ACCARE Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAcAraH cUNau~ / bhImA-&Adovi kANibhUyANi, puNo viciMtei- mama ego hattho bhavau, samosiyAe dovi naTThA, puNo citai- mama ego pAo hou, samo- vaikAlika siyAe dovi naTThA, tAhe paDiyA acchai, eso asaMtosassa doso, tahAvi atiritte kAle sajjhAeNa kAyabvo, mA tahA viINa |ssihii jahA theritti, kAlittigayaM dAraM-iyANiM viNao, viNaeNa paDhiyavva, aviNaeNa adhejjamANo vijjAphalaM Na labhai, 3 adhyayane hai etthodAharaNaM-seNio rAyA bhajjAe bhaNNai- mamegakhabhaM pAsAyaM karehi, eyaM dumapupphiyajjhayaNe vakkhANiyaM, tamhA viNaeNa adhijjeyavaM, No aviNaeNaM, viNao go| idANiM bahamANAtti dAraM ,je NANamaMtA tesu NANamaMtesu bhAvao nehapaDibaMdho // 99 // esa bahumANo, bhattI puNa abbhuTThANakiriyA jA kajjai, ettha caubhaMgI-egassa bhattI No bahumANo1 egassa bahumANo No bhattI2 egassa bahumANovi bhattIvi 3 egassa No bahumANo No bhattI 4, etthu bahumANabhattivisesanidarisaNatthaM imaM udAharaNaM-egami girikaMdare sivo, taM ca baMbhaNo puliMdo ya acceti, baMbhaNo ubalevaNasaMmajjaNaNAvarisAvaNapayato sutIbhUo acciNittA thuNai bhattijutto, Na puNa bahumANeNa, puliMdo puNa tami sive bhAvapaDibaddho gallodaeNa vhAvei, NAmiUNa uvaviTTho, sivo ya teNa samaM AlAvasaMkahAhiM acchai, annayA tesiM baMbhaNeNa ullAvaNasaddo suo, teNa pariyariUNa uvAladdho- tumaMpi eriso ceva kaDapUyaNasivo jo erisaeNa ucchiTThaeNa samaM maMtesi, tao siyo bhaNai- eso me bahumANeitti, tuma puNAI Na tahA, aNNayA ya acchINa okhaNiUNa acchai sivo, bhaNo ya AgaMtuM raDiumADhatto uvasaMto ya, puliMdo ya Agao, sivassa acchi Na pecchai, tao appANayaM akkhi kaMDaphaleNa ukkhiNittA sivassa lAei, tao siveNa baMbhaNo pattiyAvio, evaM nANamaMtesu bhattI bahumANo ya dovi kAyavANi, bahumANotti dAraM gataM // iyANiM uvahANadAraM- uvahANaM NAma tavo jo jassa ajjhayaNassa jogo AgADha Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza-18 maNAgADho taheva aNupAleyavyo, ettha didruto- ege AyariyA te vAyaNAe saMtA paritaMtA sajjhAevi asajjhAiyaM ghoseumAraddhA, jJAnAcAraH vaikAlika nANaMtarAya baMdhiUNa kAlaM kAUNa devalogaM gayA, tao devalogAo AukkhaeNaM cuo, AbhIrakule pacchAyAo, bhoge bhuMjai, cUrNI aNNadA se dhUyA jAyA, sA ya atirUvassiNI, tANi ya paccatigANi gocAriNimittaM annatthaM gacchati, tIya dAriyAe piuNo 3 adhyayana sagaDaM purao gacchai, sA ya dAriyA tassa sagaDassa dhuratuMDe ThitA vaccai, taruNainbhehiM ciMtiyaM- samANAI kAuM sagaDAI dAriyaM / // 10 // pecchAmo, tehiM sagaDA uppaheNa kheDiyA, visameNa bhaggA, to logeNa tIe dAriyAe NAma kayaM-asagaDA, tAe asagaDAe piyA arAgaDapiyatti, tao tassa taM cava veraggaM jAya, taM dAriyaM egassa dAUNa pavvaio, jAva cAuraMgijaM tAva paDhio, asaMkhae uddiSTe 18 nANAvarANajjaM se kamma udiNNaM, paDhaMtassa na kiMci ThAi, AyariyA bhaNaMti-chaDeNaM aNuNNavihii, tao so bhaNai-etassa keriso jogo?, AyariyA bhaNIta-jAva na ThAi tAva AyAMbalaM kAyavvaM, tao so bhaNai-to evaM caiva paDhAmi, teNa ya tahA par3hateNa bArasa rUvANi bArasahiM saMvaccharehiM adhIyANi, tAva se AyaMbilaM kayaM, taM ca NANAvaraNijja kamma khINa, evaM jahA asagaDapitAe | AgADho jogo aNupAlio tahA samma aNupAliyavyaM, uvahANitti gayaM // idANiM aniNhavaNetti, jaM jassa sagAse kiMci sikkhiya taM taheva bhANiyavvaM, jo vANAyariyaM niNhavai so Na imaM paraM ca logamArAhei, ettha udAharaNaM egassa hAviyassa khalurabhaMDaM vijjAsAmattheNa AgAse acchai, taM ca ego parivyAyao (vijjatthamuvayarai / bahahiM uvasaMpajjiUNa teNa sA vijjA | laddhA, tAhe aNNattha gaMtuM tidaMDaNAgAsagaeNa mahAjaNeNa pUijjai, raNNA pucchio- bhagavaM! kimesa vijjAtisautti ?, so bhaNai saa||10|| vijjAtisao, kassa sagAsAo gahio, so bhaNai-himavaMtaphalAhArassa risiNo sagAse ahinjio, evaM vutte samANe taM tidaMDa RECTERS RECR-kara STREEOPREESESSE Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IR khetti paDiyaM, evaM jo appAgamo Ayario so Na niNhaveyavvo, ANiNhavatti gayaM / iyANi vaMjaNetti dAraM, tastha vaMja-1 cAritrAzrIdaza-131 vaikAlikamAANa a mANi akkharANi bhaNNAMta, tehiM akkharehiM NipphaNaM sutaM, taM ca suttaM pAgataM sakkayaM karei, yathA dharmo maGgalamutkRSTaM, evamAdi, ahavA cAra: cUrNI jA tassa aNNANi vaMjaNANi karei. jahA 'puNNaM kallANamukkosa, dayAsaMvaranijjarA, baMjaNabhede atthabheo tao mokkhAbhAvo niratthA yatao dikkhA, tamhA aNNANi vaMjaNANi Na kAyavyANi, baMjaNatti dAraM gayaM // iyANiM atthati dAraM, tesu ceva vaMja Nesa aNNamatthaM viyappati, jahA 'AvaMtI keyAvaMtI logaMsi vipparAmusaMtI' etassa suttassa atthaM visaMvayAvaha jahA AvaMtI-visayo // 101 // tattha keyAvaMtI nAma (rajjU) vaMtA NAma kUve paDiyA, taM logo vipparAmusaitti vuttaM bhavai, eriso atthavisaMvAdo Na kAyavvo atthettigayaM // idANiM ubhayetti, jassa sutrtapi atthovi Nassai taM ubhayaM bhaNNai,jahA-dhammo maMgalamukkiTTha,ahiMsA saMjamo 4 tavo / devAvi taM namasaMti, jassa dhamme sayA maNo / / 1 // ahAgaDesu rIyaMti' evamAi suttatthavisaMvAdo imo-ihAkaDehi raMdhaMti, kaDehi raMdhagArio / 'rAyI bhatte siNANe ya' etassa imo 'raNNo bhattasiNo jattha, bhaddago tattha vijjati' evamAisu atthavisaMvAo Na kAyavyo, sammatto ya nnaannaayaaro|| iyANa carittAyAro, so ya aTThaviho, taM0-'paNihANajogajutto',gAhA ( 187-101 ) tattha paNidhANaM NAma ajjhavasANaM, teNa ajjhavasANayajogeNa jutto, merarakkhaNaMti vuttaM bhavai, ahavA tiviheNavi karaNaNaM jutto paNihANajogajuttotti, // 10 // bhaNiyaM ca goviMdavAyaehi-kAyeviya ajjhappaM sarIravAyAsamaNiyaM ceva / kAyamaNasaMpauttaM ajjhAyaM kiMcidAhaMsu // 1 // ' tattha samitIo iriyAsamitimAiyAo paMca guttIo tiNNi maNaguttI vayaguttI kAyaguttI, sIso Aha- samiiguttIrNa ORCE%-R eci- - - A - Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUNa 3 adhyayane // 102 // ko pativiseso ?, Ayario bhaNai jaM jiNovadidveNa vihiNA maNavayaNakAyajogehi ya pavattaNaM tamiriyAsamitimAiyAo paMca samitio niSphajjaMti, guttIo puNa maNatrayaNakAiehiM jogehiM appavattamANasNa saMjamo nivvaNo bhavai, esa carittAyAro sammatto // iyANi tavAyAro 'bArasavihaMmivi tave sabhitara bAhire kusaladiTThe / (agilAi aNAjIvI nAyavvo so tavAyAro) Navi atthi Naviya hohiti sajjhAyasamaM tavokammaM / / 1 / / (189-101 ) tavo bArasaviho jahA dumapuSphi yA tahA bhANiyantra, kusaladiTTho nAma titthagaradiTThotti vRttaM bhavai, agilAe nAma na rAyaveTThI va maNNai, aNAjIvI nAma tameva tavaM No AjIvadda, kahaM nAma eteNa aNNapANaM uppajjejjatti, esa tavAyAro bhaNio ! idANiM vIriyAyAro bhaNNai, jaM chattIsAe kAraNeMhiM asaDho ujjamai esa vIriyAyAro, tANi puNa chattIsa kAraNANi imANi naM0 - aviho daMsaNAyAro aTThaviho NANAyAro aTThaviho carittAyAro bArasaviho tavAyAroti, ettha vIriyAyAre imA gAhA-' ANigRhiyabala virieNa ' gAhA (189-101) paThiyasiddhA caiva / vIriyAyAro samatto, teNa samatto ya AyAro // idANiM kahA, sAya kahA caugvihA, taM0- 'atthakahA kAmakahA dhammakA eva mIsiyA ya kahA ' ( 190 106 ) etesiM cauNDaM kahANaM ekekA aNeyavihA bhavati, tattha atthakahA nAma jA atthanimittaM kahA kahijjara, sA atthakahA imAe gAhAe aNugaMtavvA, taM0 'vijjA sippe' gAhA, (191106) tattha paDhamaM vijjatti dAraM, jo vijjAe atthaM uvajjiNijjai, jahA egeNa vijjA sAhiyA sA tassa paMcagaM vihAiyaM dei, jahA vA saccaissa vijjAharacakavadvissa vijjApahAveNa bhogA uva tapovIryAcArau // 102 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 3 adhyayane // 103 // gayA, saccaissa utpattI jahA ya saDakule vaDio jahA ya mahissaro NAmaM kayaM eyaM niravasesaM jahA Avassae jogasaMgahesu tahA bhANiyavvaM, vijjattigayaM // idANiM sippati, sippeNa attho uvajjiNijjaI, ettha udAharaNaM kokAso, jahA Avassae, sippatti gayaM / idANiM uvApatti, tattha diTThato cANako, jahA cANakeNa NANAvihehiM uvAehiM attho uvajjio, kahaM ? 'do majjha ghAurattAo' eyaMpi akkhANayaM jaheva Avassara tahA bhANiyanvaM, uvAetti gayaM / idANiM aNivvede saMca ya ekameva udAharaNaM mammaNo paNio, so'vi jahA Avassae tahA ihaMpi vattavvo / iyANiM dakkhattaM ettha gAhA ' dakkha taNaye purisasa ' ( 193- 107 ) ettha udAharaNaM jahA baMbhadattI kumAro amaccaputto siTTiputto satthavAhaputto ya ete caurovi paropparaM ullAveMti, jahA ko me keNa jIvaI ?, tattha rAyaputtreNa bhaNiyaM ahaM puNNeNaM jIvAmI, amaccaputtreNa bhaNiyaM ahaM buddhie jIvAmi siTThiputto bhaNaI-ahaM rUvassittaNeNaM jIvAmi, satthavAhaputteNa bhaNiyaM ahaM dakkhattaNeNa jIvAmi te bhati- aNNattha gaMtuM viSNAsemo, te gayA aNNaM nagaraM jattha na najjaMti, ujjANe AvAsiyA, dakkhassa Aeso diNNo, sigdhaM bhattaparivvayaM ANehi, | so vIhiM gaMtuM egassa theravANiyagassa AvaNe thio, tassa bahugA kaiyA eMti, tadivasa kovi Usavo, soNa pahuppati puDae baMgheuM, tattha satthavAhaputto dakkhattaNeNa jassa jaM ubajujjai lavaNatellaghayaguDasuMThimiriya evamAdi tassa taM diti, paivisiho lAbho laddho, tuTTho bhaNai tubbhe AgaMtugA udAhu vatthavyayA?, jai AgaMtuyA to amha gihe AsaNapariggahaM karejjaha, so bhaNai- aNNe mama sahAyA ujjANe acchaMti, tehiM viNA na bhuMjAmi, teNa bhaNiyaM savve eMtu, teNa ya tesiM bhattasamAlahaNataMbolAi uvauttaM, taM paMcaNDaM rUvayANaM, | biiyadivase ruvassI vaNiyaputto vRtto ajja tume dAyavvo bhattaparivvayao, evaM bhavautti so uTTheUNa gaNiyApADagaM gao appayaM arthakathA // 103 // Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrIdaza- maMDeuM, tattha ya devadattA NAma gaNiyA purisavessiNI bahUhiM rAyaseTThiputtAdIhiM maggitA, Necchai, tassa taM rUvasamudayaM daTuM khubhiyA, vakAlika paDighadAsiyAe gaMtUNa tIya mAUe kahiyaM jahA dAriyA suMdarajuvANe dihi dei, tao sA bhaNai-eyaM mama gihaM aNuvaroheNa ejjaha, cUNA iheva bhattavelaM karejjaha, tahevAgayA, satiyo uvayogo kao, taiyadivase buddhimato amaccaputto saMdiTTho-ajja tume bhattaparivyayao 2 adhyayana dAyabvo, evaM bhavautti so gao karaNasAlaM, tattha ya tatio divaso vavadAramsa chijjaMtassa, paricchedaM Na gacchai, do savattIo, tAsiM bhattA uvarao, ekkAe suo asthi, itarI aputtA, sA taM dArayaM naheNaM upacarai, bhaNai ya-mama putto, puttamAyA bhaNai-mama, tArsi na paricchijjai, teNa bhaNiya- ahaM chidAmi vavahAra, dAragaM duhA kajjau, devbaMpi duhA eva, puttamAyA bhaNai-na me dabbeNa kajjaM, dArago tIevi bhavau, jIvaMtaM pAsIhAmi taM, iyarI tusiNIyA acchai, putto tAhe puttamAyAe diNNo, taheva sahassaM upayogo, | cautthe divase rAyaputto bhaNio- ajja rAyaputta ! tunbhehiM puNNAhiehiM jogacaraNaM vahiyavvaM, evaM bhavautti, tao rAyaputto tesi aMtiyAo niggaMtuM ujjANe Thio, tammi ya nagare aputto rAyA mao, jaMmi rukkhachAyAe rAyaputto nivaNNo sA Na oyattati, | tao AseNa tassovari ThAiUNa hiMmiyaM, rAyA ya abhisitto, aNegANi satasahassANi jAtANi, evaM atthuppattI bhavai, dAva ttaNetti dAraM gataM / iyANiM sAmabhedadaMDauvappayANehiM cauhivi jahA attho viDhappaDa, ettha udAharaNaM siyAlo, teNa bhimaMtaNa hatthI mao diTTo, so ciMteha-laddhA mae, upAeNa tAva NicchadeNa khAiyavo jAva sIho Agao, teNa ciMtiya- saci-18 TeNa ThAiyadhvaM etassa, teNa bhaNiyaM- are bhAtiNajja ! acchijjati ?, siyAleNa bhaNiyaM- AmaM mAma!, sIho bhaNaha-kimayaM mayaMti, siyAlo bhaNai- hanyI, keNa mArio ?. vagghaNa, sIhI ciMteha-kahamahaM UNajAtIeNa mAriyaM bhakkhayAmitti gao sIho, navaraM - - - - // 104 // ENT Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zradizavaikAlika cUrNau 3 adhyayane // 105 // in 6 96 k vagghI Agao, tassa kahiyaM sIheNa mArio, bhaNio ya-so pANiyai pAuM Niggao, vagdho naTTho, esa bheo, jAtra kAgo Agao, teNa ciMtiya-jai etassa na demi to kAu kAuti vAsiyasaddeNa aNNa kAgA ehiti, tesi kAUragasa deNaM siyAlAdi aNNe ya bahave ehiMti, te kettiyA vArehAmi ?, to etassa uvappayANaM demi, teNa tao tassa khaMDa ghetRRNa divaNaM, so taM ghettuM gao jAva siyAlo Agao, teNa NAyametassa haDheNa mAraNaM karemi, teNa bhiuDiM kAUNa vego diSNo, NaTTo siyAlo, uktaMca 'uttamaM pratipAvena, zUraM bhedena yojayet / nIcamalpapradAnena, samatulyaM parAkramaiH // 1 // ' atthakahA gatA / idANiM kAmakahA- 'rUvaM vayo ya beso' gAhA ( 194-109) ruvakahAe vasudevabaMbhadattA, rUvettigayaM // iyANiM vaetti, tattha jai taruNe vae baTTai to, kAmijjaha, itarahA na kAmijjai, vaettigataM // idANiM vesotti, veso nAma vatthAbharaNAdIhiM kIrai, tehiM jai uvaveo to kamaNIo bhavati, ettha udAharaNaM rAyA pAsAdagao paloeMto acchaha, teNa ya kAlamahilA kusuMbharatehiM pAuehiM hariyasale camakatI diTThA, tao so ajvaNNo, maNussA pesiyA ANeha eyaM sA ANiyA jAva viruvA, paDivisajjiyA, rAiNA bhaNiyaM sumahagvovi kusuMbhA ghettavyo paMDieNa puriseNa / jassa guNeNa mahiliyA, hoi surUvA kurUvAvi // 1 // ' ve sottigayaM / idANiM dakkhiNanti,dANaM deto rAyA dAhiM virUvo avayattho'vi kAmijjai, esa dakkhiNNakahA, ettha ayalamUladeva udAharaNaM, ayalo mUladevo va devadattAe gaNiyAe laggA, ayalo dei, mUladevo emeva visayasikkhAhiM, kuNI vipariNAmei tAe vaNijjaMta, tIe kuTTiNI bhaNiyA-ayalaM tA bhaNAsu ucchu me dehi, teNa se sagaDaM bhareUNa pesiyaM, tao sA bhaNai kiM maNNe hatthiNI jeNa sagaDaM majjha bhariyaM pesei, mUladevassa pesiyaM, teNa ucchugaMDiyAo choDeUNaM cAujjAeNaM vAsettA tattheva sUrya lAettA pesiyAo evaM kuTTiNI pattiyAviyA, gaMdha kAmakathA 1180411 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNAM 3 adhyayane // 106 // vvAINi sikkhAe caiva parDati, sikkhatti gayaM // idANiM divRttidAraM, jahA koI kassaI kAmasaMsiyaM kahaM kahei jahA mae | evaMvidhA nArI diTThA jahA NArao kaNhassa rUviNIM kahayai, diutti gayaM // idANiM suyaMti, paumanAbho rAyA NArayassa suNeUNaM puvyasaMgaiyaM devamArAheUNa tassa parikahei evaguNajuttA draupadI paMDavehiM saddhi kIDati suratti gataM / idANiM aNubhUyetti dAraM, jahA taMragavatIe appaNo caritaM kahiyaM, aNubhUtti gataM // idANiM saMthavo, so imAe gAhAe aNugaMtavvo- 'saMdataNAu pemmaM pemmAu ratI ratIu vIsabhA / vIsabhAo paNao paMcavihaM baDhae pemaM // 1 // " saMthavo gao, gayA kAmakahA / idANiM dhammakahA- 'dhammaka hA boddhavvA' gAhA ( 195 - 110 ) tattha dhammakA cauvvihA, taM0 akkhevaNI vikkhevaNI saMveyaNI nivveyaNI yatti, tattha jAe kahAe soyAro akkhippara sA akkhevaNI, vivihamanekaprakAraM kSipati yA kathA marti sA vikSepaNI, saMvegajaNaNI saMvedaNI, nivveyajaNaNI nivveyaNI, tattha akkhevaNI kahA cauvvihA, taM0- 'AyAre gAhA' (196-110) AyArakkhevaNI vavahArakkhevaNI paNNattikkhevaNI diTThivAyakkhevaNI, tattha AyArakkhevaNI NAma AyAreNa akkhivaMti jao sAhuNo aNhANa loyaladdhAcala dvittaM evamAINi paramadukkarANi AyaraMti aTThArasIlaMgasahassadhAriNo bhagavaMtotti, AyArakkhevaNI kahA gatA / iyANi vabahA | rakkhevaNI, jAhe sotArassa AyAreNa akkhitA matI bhavati tAhe vavahArakkhevaNIkaDaM kaDei, jahA evamaci duraNucare AyAre ThiyappANo sAhuNo jai kahavi kiMcidaNAyAramAyaraMti iyANi tAhe jahA loge avavahArissa daMDo kIrai tAhe tesiMpi pAyacchittA daMDo kIraha, esA vavahArakkhevaNI, jahA kassai kahiMci atthe saMsao uppaNNo tattha sAhuNA NidhviyAraM mahuraM sauvAyaM ca paNNavaNamaggaM aNuteNa paNNattIvAgaraNehiM soyaare| akkhiviyantrA paNNattIkakhevaNI kahA gayA / iyANiM vidvivAyakkhevaNI, jAhe dharmakathA // 106 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ALSCRECNO dharmakathA Hd koi sotAro suhumAe davvaciMtAe vA soumarihe tAhe tassa soyArassa matI vAdehiM akkhippai, jeNa vA dihivAeNa heuNAM vaikAlikAakkhippai sA ya diTTivAyakkhevaNI, esA akkhevaNI kahA, tAriseNa aNNeNa viyappeNaM imAe gAhAe bhaNNati 'vijjA caraNaM cUrNau ca tavo' gAhA, (197--110) tattha nANassa sAmatthaM kahayai, jahA aMdhagAre vahamANA bhAvA padIveNa sacakkhU pAsai, evaM 3 adhyayane nANaM purisassa dIvabhUtaMti, bhaNiyaM ca--'pecchai jahA sacakkhU puriso dIveNa aMdhayArevi / jiNasAsaNadIveNa u pAsati (nANI sayala bhAve) // 1 // " evaM NANasamatthadIvaeNa soyArassa matI akkhippar3a, esA vijjAakkhevaNI gayA / idArNi // 107 // caraNaakkhevaNI 2 NAma evaM sAhuNo sarIrevi apaDibaddhA bhavaMti, (sAhuNo chaTTamadasamaduvAlasAI tavo jIe vaNijjai) purisagAro NAma ANigUhiyabalavIriehiM saMjamajogo kAyavvo, samitIo paMca guttIo tiNNi, emAo vijjAcaraNANi purisakArasamitIguttIpajjavasANANi paMcavi kAraNANi jAe kahAe uvadissaMti so kahAe akkhevaNIe rasotti, raso nAma lakkhaNaM bhaNyate, evaM akkhevaNI kahA gatA // idANiM vikvevaNI, sA cauvvihA, taM0- sasamayaM kahetA parasamayaM kahei parasamayaM kahettA sasamayaM kahei (paDhamA vikkheviNI, sammAvAdaM kahettA) guNe ya se uvadaMsei (micchAvAyaM kahettA dose ya tassa uvadaMsei) TU esA bitiyA vikkhevaNI gayA, idANi taiyA vikkhevaNI bhaNNati, parasamayaM kahettA tesu ceva parasamaesu je bhASA jiNappaNI tehiM bhAvehiM saha viruddhA asaMtA ceva viyappA te puci kahettA dosAi tesi bhaNiUNa puNo jiNappaNIyabhAvasarisA ghuNakkharamiva kevi sohaNA bhaNiyA te kahei, ahvA micchAvAdo natthittaM bhaNNai,sammAvAdo atthittaM bhaNNati,tattha puci nAhiyavAINaM dihIo kahittA pacchA atthittapatravAINaM diTThIo kahei, esA taiyA vikkhevaNI gayA, iyANi cautthI vikkhevaNI, sAvi ROSCOCCOLOROSCOCALC345 -AE - RR // 107 // / OR.. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmakathA cUNoM zrIdaza- evaM ceva, NavaraM pubdhi sobhaNe kahei pacchA iyaretti, evaM vikhevaNI gayA // iyANi ihalogasaMveyaNI, jahA sabameva | vakAlika mANusattaNa asAramadhuvaM kadalIthaMbhasamANaM erisaM kahaM kahemANo dhammakahI sotArassa sNvegmuppaaei,ihlogsNveynniigtaa| idANiM | paralogasaMvedaNI,jahA issAvisAdamadakohamANalobhAdiehiM dosehi| devAvi samabhibhUyA,tesuvi katto suhaM atthi||1||itttth jaNavippa3 adhyayane 5 ogo ceva cayaM ceva devalogAuetArisA Nisagge devAvi duhANi paavNti||1||ji devesu eyArisAI dukkhAI pAvijjati naragatiriesu puNa // 10 // | kA kahA?, esA paralogasaMvedaNI kahA gyaa||idaanniN subhANa kammANa vivAgadarisAvaNeNaM saMvega soyArassa uppAei, jaha iha-la loevi teyAio laddhIo bhavaMti subhesu kammesu vaTTamANassa,taM. 'vIriya viuvaNa'gAhA(202-110)tavojuttassa sAhuNo AgAsa| gamaNAdIvIriyamuppajjati jaMghAcAraNaladdhI vijjAcAraNaladdhI vA evamAdI, tahA viuvvaNaladdhIvi tavasAmattheNa bhavati, NANaDDI | iha loe bhavai, bhaNiya ca-'pabhU bhaMte ! coddasapubbI ghaDAo ghaDamahassaM viuvittae' evamAdI, tahA caraNaddhIvi jahA 'jaM annANI | kamma khavei bahuyAhiM vAsakoDIhiM / taM nANI tihiM gutto khavei ussAsamettaNa // 1 // dasaNiddhI jahA-'sammaddiTThI jIvo vimANavajana baMdhae AuM| jai ya na sammattajaDho ahava na baddhAuo puci // 1 // evamAdIyAo kahAo kaheMto saMvegaNi kaha kahetitti,saMvegaNI kahA gayA / idANi NivveyaNI, sA cauvihA-ta-ihaloe daciNNA kammA ihaloe duhavivAgasaMjuttA bhavaMti, caubhaMgI, iha loe ducciNNA kammA ihaloe duhavivAgasaMjuttA bhavaMti ?, jahA corANaM paradAriyANaM, evamAI, esA paDhamA nivvedaNI gtaa|| idANiM vitiyA NibvedaNI, ihaloe dacciNNA kammA paraloe duhavivAgasaMjuttA bhavaMti, jahA & raiyANaM aNNaMmi kayaM kamma nirayabhave phalaM dei, esA vitiyA nivvegraNIkahA, iyANiM taiyA NibvedaNI khaa--prloge| 12* // 108 // 25%AX Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmakathA zrIdaza-IN | ducciNNA kammA ihaloge duhavivAgasaMjuttA bhavaMti , kahaM 1, jahA pAvapasattimaMto bAlapabhitimeva aMtakulesu vaikAlika uppapNA revayayakoDhAIhiM rogehiM dArideNa ya abhibhUyA dIsaMti , esA taiyA nivveyaNI // iyANiM cautthA cUrNI NivvedaNI, paraloe ducciNNA kammA paraloe ceva duhavivAgasaMjuttA bhavaMti, kahaM , jahA puci ducciNNehiM kammehiM 3 adhyayane ta jIvA saMDAsatuMDehiM uppajjaMti, tao te narayapAuggANi kammANi asaMpuNNANi tAe jAtIe pUreMti, pUreUNa naragabhave vedeti, esA cautthI nnivvednnii|| etthaM ihalogo vA paralogo vA paNNavagaM paDucca bhavati, tatthe paNNavagassa maNussabhavo ihalogo, avasesAo // 10 // tiNNi pagaDIo paralogo, etAe nivveyaNIe kahAe imA rasagAhA- 'pAvANaM kammANaM' gAhA (203-110) paDhiyavvA, cauNhaM kahANaM kassa kA paDhamaM kaheyabbA?, ettha bhaNNai-veNaiya Naigassa kahA, veyaNiyago nAma jo paDhamatAe uvaTThAi mamaM dhammaM kaheha, tassa akkhevaNI kaheyavvA, to sasamayagahiyassa pacchA vikkhevaNI kahijjai, kiM kAraNaM ?, jamhA akkhavaNIe jIvA akkhittA samANA sammattaM labhejjA, vikkhevaNIe puNa bhayaNijjA, gADhatarAgaM ca micchattaM bhavai, kahaM 1, jo AgADhamicchadiTThI tassa sasamayo vaNijjato royai, gADhAvagayattaNaNa puNa tassa dosA kahijjamANA Na royaMti, Na ya saddahai, suhumattaNeNa ya dose abujjhamANo adose ceva maNNajjA, icceeNa kAraNeNa bhaNati jahA gADhatarAga micchaMti, dhammakahA sammattA // iyANi mIsiyA kahA bhaNNai-'loiyaveiya' gAhA (208-114) loiyaveiyasAmaiesu satthesu jahiM dhammatthakAmA tiNNivi kahijjati sA mIsiyA kahA, tattha loiesu jahA bhAraharAmAyaNAdisu vedigesu jannakiriyAdIsu sAmaigesu trNgvigaaisu| dhammatthakAmasahitAo kahAo kahijjaMti, mIsiyA kahA saMmattA // idANiM kahApasaMgeNa ceva cikahA bhaSNai- jahA viNaTTha kaheyavA?, ettha bhaNNai-veNA tagAhA- 'pAvANaM kammANa gAssabhavo ihalogo, avasesAo, // 10 // mer m Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUNa 3 adhyayane // 110 // sIlA nArI vinArI evaM kahAlakkhaNAo viNaTThatti vikahA bhavai, sA ya imA vikahA, taM0' itthikahA ' gAhA (209.114) bhaNitaccA, vikahA gatA // jAto vikkhevaNAdiyAto cattArivi kahAo tAo purisaMtaraM pappa akahAo ya kahAo bhavaMti kahaM ?, jahA dubAlasaMga gaNipiDagaM micchAdihiM pappa sutaannANabhAveNa pariNamai, sammadihiM papa sutanANabhAveNa pariNamati, tahA kahAovi paNNavayaM pacca eva vivihAu bhavaMti, ettha gAhA - 'etA caiva kahAo' gAhA ( 210-114 ) bhaNitavvA, tattha akahA tAva evaM bhavaMti 'micchantaM vedeto jaM annANI kahaM parikaheti' gAhA (211-114) kahA puNevaM bhavati 'tavasaMjama' gAhA (212-114) paDhiyavvA, vikahA puNa evaM bhavai- 'jA saMjamo (o) pamattI' gAhA (213-114) bhaNiyacvA // idANiM saMjamaguNaTThieNa kerisA Na kaheyabvA, kerisA vA kaddeyavyAtti, tattha imA na kaheyacyA 'saMgArarasuttaiyA' gAhA ( 214-114 ) bhANitavvA, imA puNa kaheyabvA 'samaNeNa kaheyavvA' gAMhA (215-114) paDhitavyA, 'atthamahaMtI' gAhA (216-114) bhaNitavvA, 'khettaM desaM kAla' gAhA ( 217-114 ) kaMkhyA, kahA sammattA, samatto ya NAmaNiSphaNNo Nikkhevo // iyANi suttANugame suttamuccArayavvaM, akkhaliyaM amiliyaM aviccAmeliye jahA aNuyogadAre, taM cimaM sutaM saMjame suTTiyappANaM, vippamukkANa tAiNaM / tesimeyamaNAiNNaM, NiggaMdhANa mahesiNaM (17-115) 'yama uparame' dhAtuH, asya dhAtusaMjJA, saMpUrvasya appratyayaH, anubaMdha lopaH paragamanaM saMyamaH, tattha saMyamo sattarasaviho heTThA dumapuSphiyAe vaNio, 'ata sAtatyagamane' dhAtuH dhAtusaMjJA, sAtya|tibhyAmmaninmaniNA' viti ( uNAdi 4) maniNa pratyayaH, anubaMdhalApaH vRddhiH AtmA, tasmin saMyame zobhanena prakAreNa sthitaH AtmA yeSAM te bhavaMti saMyame susthitAtmAnaH, 'muclR mokSaNe' dhAtuH asya niSThApratyayAMtasya viprapUrvasya ca vipramuktaH, vimukANaM vivi +++++++ mizrA kathAvikathAs kathAsvarUpaM ca // 110 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECE kathA zrIdaza- heNa bAhirabbhatareNa gaMtheNa mukkANaM, niggaMthANaMti buttaM bhavai, 'trai pAlane' dhAtuH, 'Adeca upadeze'ziti' (pA6-1.45) AkAraH, mizrA vaikAlikAasya tRca pratyayaH, zatroH paramAtmAnaM ca trAyaMta iti trAtArasteSAMtrAtRNAM, tAreMtitti tAriNo,te ya tAriNo tivihA bhavaMti, taM0-10 cUrNI 14|| AtatAyAro paratAyAro ubhayatAtArotti, tattha AyatAtAro patteyabuddhI, paratAtAro titthakarA, kahaM ?, te kayakiccAvi bhagavaMto vikathAs. 2 adhyayanA bhaviyANaM saMsArasamuddapArakaMkhiNo dhammovaemeNa tArayaMti, codao bhaNai-abhavyAMvi pabbaiyA saMtA no kiM tAtiNo bhavaMti, kathAsvarUpa // 111 // Ayario bhaNai -tehiM aMdhalagapadIvadhAritullehiM Na ettha adhikAro, ubhayatAtiNotherA bhaNNaMti, 'tesimeyamaNAiNNaM' tesi la puvaniddiTThANaM saMjameThitANaM bAhibhaMtaragaMthavimukkANaM AyaparobhayatAtINaM eyaM nAma jaM uvari eyaMmi ajjhayaNe bhaNNihiti eyaM jesimaNAiNNaM, aNAiNNaM NAma akappaNijjati vuttaM bhavai, aNAiNNaggahaNeNa jametaM atItakAlaggahaNaM karei taM AyaparobhayatAtINaM 1 kIrai, kiM kAraNaM?, jai tAva amha puvapurisehiM aNAtiNNaM taM kahamamhe AyarissAmAtti, niggaMthaggahaNeNa sAhUNa Niddeso kao, mahAnmokSo'bhidhIyate, mahatpUrvaH 'iSu icchAyAM' dhAtuH, mahAMtaM epituM zIlaM yeSAM 'supyajAtau NinistAcchIlye' (pA. 32-28) iti Nini pratyayaH, upapadasamAse anuvandhalopaH, upadhAguNaH 'vRddhirecI' ti (pA. 5-1-88) vRddhiH, te mahaSiNo, maggagaMti vA esaNaMti vA egaTThA, teSAM mahaiSiNAM etatsarvamanAcIrNa yadita UrdhamanukramiSyAmo, Aha ca uddesiyaMrakIyagaDaM2,NiyAgaM3abhihaDANi4yA rAyabhatte siNANeya,gaMdha7malle8ya viiynne9||(18116)uddiss hai // 11 // kajjai taM uddesiyaM, sAdhunimittaM AraMbhotti vuttaM bhavati, 'DukrIna dravyavinimaye' dhAtuH asya tumpratyayaH anubaMdhalopaH guNaH ketum anyasatkaM yatkretuM dIyate kI takRtaM, niyAgaM nAma niyayatti vuttaM bhavati, taM tu yadA AyareNa AmaMtio bhavaha, jahA bhagavaM! Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAcI. Noni cUrNI zrIdaza- | tumbhehiM mama diNe diNe aNuggaho kAyabbo tadA tassa abbhuvagacchaMtassa niyAga bhavati, Na tu jattha ahAbhAveNa diNe diNe vaikAlika bhikkhA labbhai,'NI prApaNe' dhAtuH, niSThApratyayAntasya nItaM, abhihaDaM NAma abhimukhamAnItaM. kahaM , saggAmaparaggAmanisIhA bhihaDaM ca nonisIhaM ca, abhihaDaM jahA uvassae eva Thiyassa gihatarAo ANIyaM evamAdI, ettha sIso Aha-abhihaDANi yatti 3 adhyayane ra ettha bahuvayaNaabhidhANaM viruddhaM ceva, Aha ca-abhihaDANitti bahuvayaNeNa abhihaDabhedA darisitA bhavaMti, kaha?, 'saggAmaparaggAme // 112 // nisIhAbhihaDaM ca NonisIhaM ca / nisIhAbhihaDaM theppaM joNisIhaM tu vocchAmi // 1 // eyAe gAhAe vakkhANaM jahA piMDa NijjuttIe,cakAreNa aNNANivi evamAiyANi sUiyANi bhavaMti, rAyabhatte siNANe ya'tattha rAyabhattaM caubdhihaM, taM0-diyA geNhittA bitiyadivase bhujati1 diyA ghettu rAI muMjaira rAI ghettuM diyA muMjai3 rAI ghettu rAI bhaMjai4, siNANaM duvihaM bhavati,taM0-desasiNANaM | savvasiNANaM ca, tattha desasiNANaM levADayaM mottUNa sesa acchipamhapakkhAlaNamettamavi desasiNANaM bhavai, savvasiNANaM jo sasIsato vhAi, 'gaMdhamalle ya vIyaNe' tattha gaMdhaggahaNeNa kodrapuDAiNo gaMdhA gahiyA, mallaggahaNeNa gaMthimaveDhimapUrimasaMghAimaM caunvihaMpi mallaM gahitaM, vIyaNaM NAma ghammatto attANaM odaNAdi vA tAlaveMTAdIhiM vIyeti, eyaM tesimaNAiNNa / kiM ca- 'sapiNahI 10 gihimatte11ya,rAyapiMDe 12kimicche13| sNvaahnnaa14dNtphovnnaa15y,sNpucchnnaa1dehploynnaa17y||15-116) 'DudhA dhAraNe' dhAtuH asya sannipUrvasya 'upasarge ghoH kiH (pA-3-3-92)iti kiH pratyayaH, 'Ato lopa iTi ceti (pA 6 4-54) AkAralopaH sanidhiH, tattha sannihI NAma guDaghayAdINaM saMcayakaraNaM, gihimattaM gihibhAyaNaMti, 'rAja dIpto' dhAtuH asya 'kanin / yuvRSitakSirAjidhanvidyupratidivaH' ( uNAdi 1 pAdaH) kanin pratyayaH anubandhalopaH paragamanaM rAjan , tattha rAyaggahaNeNa muddhaa-IP||112 / Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAcI. ni cUNoM bhI-II bhisittaraNo gahaNaM, 'piDi saMghAte' dhAtuH 'idito num' pratyayaH, anubandhalopaH piMDaH rAjapiMDa:, soya kimicchato jati bhavati, vaikAlika kimicchio nAma rAyA kira piMDaM deMto geNhaMtassa icchiyaM dalei, ato sorAyapiMDo gehipaDisehaNatthaM esaNArakkhaNatthaM ca na kappar3a, | saMvAhaNA nAma caubihA bhavati, taMjahA--aTTimuhA maMsamuhA tayAsuhA romasahA, evaM saMvAhaNaM sayaM na karei pareNaM na kAravai kara 3 adhyayana taMpi annaM na samaNujANAmi i) daMtapahoyaNaM NAma daMtANa kaTThodagAdIhiM pakkhAlaNaM, saMpucchaNA NAma appaNo aMgAvayavANi Apuccha |mANo paraM pucchai, paloyaNA nAma ( addAge rUvanirikkhaNaM 'aTThAvayaM' gAhA (20-116) aTThAvayaM ) jUyaM bhaNNai, 18 nAliyAe // 113 // / |pAsAo choTTaNa pANijjati, mA kira sikkhAguNeNa icchaMtie koI pADehiti19, chattaM nAma vAsAyavanivAraNaM taM akAraNe dhariu na kappai, kAraNeNa puNa kappati20,tigicchA NAma rogapaDikammaM karei21,uvAhaNAo logasiddhAo ceva,sIso Aha-pAhaNAgahaNeNa / ceva najjai-jAto pAhaNAo tAo pAesu bhavaMti, Na puNa tAo galae Avidhijjati,tA kimatthaM pAyaggahaNaMti,Ayario bhaNai. pAyaggahaNeNa akallasarIrassa gahaNaM kayaM bhavai, dubalapAo cakkhudubalo vA uvAhaNAo AvidhajjA Na doso bhavaitti, kiMcapAdaggahaNaNaM etaM daMseti-pariggahiyA uvAhaNAo asamattheNa paoyaNe uppaNNe pAesu kAyabvA, Na uNa sesakAlaM 22, joI aggI bhaNNai, tassa AggiNo jaM samArambhaNaM, etamavi tesimaNAiNNaM 23 / kiMca 'sijjAtarapiMDaM ca 'silogo (21-116 ) 'zIG svame' dhAtuH, kyappratyayAntasya zayyA, Azrayo'bhidhIyate, teNa u8 tassa ya dANeNa sAhaNaM saMsAra taratIti sejjAtaro tassa piMDo, bhikkhatti vRttaM bhavai24, AsaMdiggahaNeNaM AsaMdagassa gahaNaM kayaM, | so ya loge pasiddho25,paliyako pallaMko bhaNNai, sovi loge pasiddho ceva26, ahavA etaM suttaM evaM paDhijjai 'sijjAtarapiMDaMca 0000 // 113 // & Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza| AsannaM parivajjae' sejjAtarapiMDaM ca, eteNa ceva siddheja puNo AsannaggahaNaM karei taM jANivi tassa gihANi satta aNaMtarAsaNNA anAcIvaikAlika rNAni Ni tANivi sejjAtaratullANi daTThabANi, tehiMtovi parao annANi satta vajjayavvANi 'gihataranisejjA ya' tti gihaM ceva gihacUrNau . taraM taMmi gihe nisajjA na kappai, nisejjA NAma jami nisattho acchai, ahavA doNhaM aMtare, ettha gocaraggagatassa NisajjANa 3 adhyayane kappai, cakAraggahaNeNa nivesaNavADagAdi sUiyA, goyaraggagateNa na NisiyavyaMti 27, gAtaM NAma sarIraM bhaNNai, tassa uvvadRNaM Na // 114 // | kappar3a, etamavi tesimaNAiNNa 28 / kiM ca gihiNo veyAvaDiyaM' silogo (22-116) tattha gihiveyAvaDiyaM jaM gihINa aNNapANAdIhiM visUraMtANa visaMvibhAgakaraNaM, eyaM veyAvaDiyaM bhaNNai 29, AjIvavittitA nAma paMcavidhA bhavai, taM0 'jAtI kula gaNa kamme sippe AjIvaNA u paMcavihA' etAe gAhAe vakkhANaM jahA piMDanijjuttIe 30, 'tattAnivvuDabhoi [ya] ttaM tattaM pANIyaM taM puNo sItalIbhUtamanivvuDaM bhaNNai, taM ca na giNhe, ratiM pajjusiyaM sacittIbhavai, hemaMtavAsAsu pubvaNhe kayaM avaraNhe sacittIbhavati, evaM sacittaM jo | bhujai so tattAnivvuDabhoI bhavai, ahavA tattamavi jAhe tiNNi vArANi na uvvataM bhavaha tAhetaM anikhurDa, sacittAta vuttA bhavai, jo apariNayaMpi bhuMjai so tattANibuDabhoitti 31, 'AurassaraNANi ya' AurIbhRtassa puvvabhuttANusaraNaM, ahavA satturhi abhibhRtassa saraNaM dei, saraNaMNAma uvassae ThANaMti vuttaM bhavai, tattha uvassae ThANaM deMtassa ahikaraNadoso bhavati so vA tassa jAsattu paosamAvajjejjA, ahavA AurasaraNANitti ArogyasAlAo bhaNNaMti. tattha na kappaDa gilANassa pavisiuM, etamavi tasiTA // 114 // |-annaainnnnN32| 'mUlae siMgabere ya ucchukhaMDe anivvuDe' silogo(23-116)mUlao logapasiddho33siMgaberaM allagaM34, etANi Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAcIni zrIdaza anivvuDANi Na kappaMti,ucchukhaMDamavi dosu poresu vaTTamANesu anivvuDa bhavai,nivvuDaM puNa jIvavippajaDhaM bhaNNai, jahA nivvAto | vaikAlika jIvo, pasaMtottivRttaM bhavai35, kaMdA36 mulAvi37 je apariNayA te Na kappaMti, phalA tatrusAiNo38 vIjA godhUmatilAdiNo,39 cUrNI eyamavi tesiM paribhottuM aNAiNNaM / kiMca 'sovaccale siMghaveloNe' silogo (24-116) sovaccalaM nAma seMdhavaloNapanvayassa 3 adhyayane / aMtaraMtaresu loNakhANIo bhavati40, seMdhavaM nAma siMdhavaloNapavvae tattha siMdhavaloNaM bhavai41, rumAloNaM rumAvisae bhavai42, samu haloNaM samuddapANIyaM taM khaDDIe niggaMtUNa riNabhUmIe ArijjamANa loNaM bhavai43, paMsukhAro Uso bhaNNai44, kAlAloNaM nAma tassava // 115 // seMdhavapavyayassa aMtaraMtaresu kAlA loNakhANIo bhavati, AmagaM bhavati asatthapariNayaM etamavi tesimnnaainnnnN45| kiMca-'dhUvaNatti vamaNe ya' silogo (25.116) tattha dhUvaNetti nAma ArogyapaNDikammaM karei dhUmaMpi, imAe sogAiNo na bhavisati, ahavA annaM vatthANi vA dhUveI46, bamaNaM logapasiddhaM cava47, vatthIkammaM nAma vatthI daio bhaNNai, teNa daieNa ghayAINi dhiTThANa dijjaMti48, vireyaNaM logapasiddhaM ceva40, eyANi AroggaparikammanimittaM vA Na kappai, aMjaNe dantavaNe ya gAyabhaMgavibhUsaNANi logapasiddhANi ceva,50-52 tesimeyamaNAiNNaM 'tesimeyamaNAiNaM niggaMthANa mahesiNaM' 26-116) tesimeyamaNAiNNAmati jaM heTThA uddesiyAo Arambha jAva gAyambhaMgavibhRsaNeti aNAiNNametaM niggaMthANa mahesiNaM , ' saMjamaM aNupAlaMtA lhubhuuyvihaarinno'| saMjamo puvvabhaNio, aNupAlayaMti NAma taM saMjamaM rakkhayaMti, bhRtA NAma tullA, lahubhRtA lahu vAU teNa tullo vihAro jesiM te lahubhUtIvahAriNo, vAuriva appaDibaddhA viharaMti // 'paMcAsavapariNAyA' silogo (27-118) 'zru gatau' dhAtuH zravatIti acpratyayaH AzravaH, 'paMca'tti saMkhA,AsavagahaNeNa hiMsAINi paMca kammarasAsava KASARAHAKARS // 115 // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNi gahiyANi,tANi duvihapariNAe pArasa vaikAlika jANaNApariNNA bhavati, jahA pU jANaNApariNA, pacca zrIdaza | dArANi gahiyANi,tANi duvihapariNAe pariNNAtANi,jANaNApariNAe paccakkhANapariNAe ya te paMcAsavA pariNAyA bhavaMti, siyatasvarUpaM kA tattha jANaNApariNNA NAma jo jaM kiMci atthaM jANai sA tassa jANaNApariNNA bhavati, jahA paDaM jANatassa paDapariNNA bhavati, cUNau~ |ghaDaM jANatassa ghaDapariNNA bhavati, logevi di8- ahaM bhavaMtaM parijANAmi, Na tAva bhavaM parijANasi, esA jANaNApariNA, pacca khANapariNNA nAma pAvaM kamma jANiUNa tassa pAvassa akaraNaM sA paccakkhANapariNNA bhavati, kiMca-teNa cakkeNa pAvaM // 116 // kammaM appA ya pariNAo bhavai jo pAvaM nAUNa na karei, jo puNa jANittAvi pAvaM Ayarai teNa nicchayavattanvayAe pAvaM na pariNNAyaM bhavai, kaha 1, so bAlo iva aANao dadRnvo, jahA bAlo ahiya ayANamANo ahie pavattamANo egateNeva ayA4ANao bhavai tahA sovi pAvaM jANiUNa tAo pAvAo na Niyattai taMmi pAve abhiramai, tigutto nAma 'gupU rakSaNe' dhAtuH niSThA& pratyayaH guptaM, tiviheNa maNavayaNakAyajoge samma niggahaparamA, chasu saMjayA NAma chasu puDhavikkAyAisu sohaNeNaM pagAraNa jatA DIsaMjatA, paMcaNiggahaNA NAma paMcaNDaM iMdiyANaM niggahaNatA. dhIrA NAma dhIratti vA sUretti vA egaTThA, niggaMthA ujju-sajamA bhaNNai di tameva egaM pAsaMtIti teNa ujjudaMsiNo, ahavA ujjutti samaM bhaNNai, samamappANaM paraM ca pAsaMtitti ujjudasiNI, te evaguNajuttA kAle imaM tavavisesaM kuvaMti, taM. 'AyAvayaMti gimhesu' silogo, (28-198) gimhesu uDDabAhuukkuDugAsaNAIhiM AyA-1 5 veMti, jIva na AyAti te aNNaM tavavisesa kuvvati, hemaMte puNa apaMgulA paDimaM ThAyaMti, jevi sisire NAvaguMDitA paDimaM ThAyati | tevi vidhIe pAuNaMti, vAsAsu paDisaMllINA nAma AzrayasthitA ityarthaH, tavavisesasu ujjamaMtI, no gAmanagarAisu viharati, 16 saMjatagahaNeNa sAdhutti vuttaM bhavati, susamAhiyA nAma nANe dasaNe caritte va suTTa AhiyA susamAhiyA / kiMca-'parIsaharivu Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyatatvaphalaM cUauM / dantA' (29-198) parIsahA bAvIsaM 'saha marSaNa' dhAtuH,asya paripUrvasya acpratyayaH, parISahA,te parIpahA ripavo bhaNNaMti, te jehiM / zrIdazavaikAlika 4aa damitA te parIsaharivudantA, dhuyamohA nAma jitamohattivuttaM bhavai, jitidiyA NAma jitANi iMdiyANi-sottAiNi jehiM te jiI-10 diyA, savvadukkhappahINaTThA nAma savvesiM sArIramANasANaM dukkhANaM pahANAya, khamaNanimittaMti vuttaM bhavai, parakkamati vivihehi | jIpagArahiM parakkammaMtitti vuttaM bhavai / idANiM evaM tesiM jataMtANa jaM phalaM taM bhannai-dukkarAI karettANaM' silogo, (20-118) Baa 'DukRJ karaNe' dhAtuH dupUrvasya asya 'ISatsuduppu kRcchrAkRcchrArtheSu khal (pA. 3-3-126 ) pratyayaH dukkarANi, ta evaM parakkamma // 117 // dakkarANi AtApanAakaMDUyanAkrozatarjanAtADanAdhisahanArdAni, dUsahAI sahiuM kei sohaMmAIhiM vemANiehiM uppajjati, kei puNa teNa bhavaggahaNeNa simaMti, NIrayA nAma aTThakammapagaDIvimukkA bhaNNaMti, tattha je teNeva bhavaggahaNeNa na sijhaMti te vemANiesu uvavajjaMti, tattovi ya caiUNaM dhammacaraNakAle puvakayasAvaseseNaM sukulesu paccAyayaMti, tao puNovi jiNapaNNattaM dhamma paDi| vajjiUNa jahaNNeNa egeNa bhavaggahaNaNaM ukkoseNaM sattahiM bhavaggahaNehiM-khavettA puvvakammAI, saMjameNa taveNa ya / siddhimagga maNuppattA, tAiNo parinivvuDetti (31-118) jANi tesiM tattha sAvasesANi kammANi tANi saMjamatavehiM khaviUNaM siddhi4 maggamaNupattA nAma jahA te tavaniyamehi kammakhavaNaTThamanbhujjuttA ao te siddhimaggamaNupattA bhaNNaMti, tAyaMtIti tAyiNo, parinivvur3A nAma jAijarAmaraNarogAdIhiM savappagAreNavi viSpamukkatti vuttaM bhavai, beminAma nAhamAtmIyenAbhiprAyeNa, kiM tarhi?, tIrthakaropadezAd bravImi // iyANi nayA vyAkhyAyaMte 'NAmi gihiyavve ageNhiavbaMmi ceva atthaMmi / jaitavvameva iti jo uvaeso so nayo nAma // 1 // savvesipi nayANaM bahuvihavattavvayaM nisAmettA / taM savvanayavisuddhaM jaM caraNaguNaTThio sAhU * // 117 // Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaTpadasyanikSepA: %AHLOROPE zrIdaza- KI // 2 // iti dazavaikAlikA kSullakAcArAdhyayanacUrNI prismaaptaa|| vaikAlika da iyANi so AyAro jIvAjIvehiM apariSNAehiM na sakko kAuMti eteNa abhisaMbaMdheNa cautthaM ajjhayaNaM ADhappai, tattha ime cUNA ahigArA bhANitabvA, taM0-'jIvAjIvAbhigame' gAhA (220-120) tattha paDhamo jIvAbhigamo bhANitavyo, tato ajIvAbhi4 SaDjIca. 4 gamo tao carittadhammo tao jayaNA tao uvaeso tao dhammaphalaM, etassa ajjhayaNassa cattAri aNuyogadArA bhANiyavvA jahA // 118 // AvassagacuNNIe, iha nAmanipphaNNo bhaNijjai 'chajjIvanikAe' gAhA (219-120) so ya imo nAmaniSphaNNo nikkhevo chajjIvaNiyA, SaT padaM, 'jIva prANadhAraNe' dhAtuH, asya ac pratyayaH jIvaH, ciJ-cayane dhAtuH asya nipUrvasya 'nivAsacitizarIropasamAdhAneSvAdezca kaH' (pA. 3-3-41) ghaJpratyayaH Adezazca kakAraH nikAyaH, tattha paDhama ekko nikkhiviyavvo, ekkagassa abhAve chaNhaM abhAvo, tamhA ekkagaM tAva - nikkhivissAmi, tattha ekkago sattaviho, taMjahA- 'nAma ThavaNAdavie gAhA ( 220-120) attho jahA dumapuphiyAe tahA ihavi, ihaM puNa saMgahekkaeNa ahigAro, tattha duga tiga cattAri paMca ete mottUNa chakkagaM bhaNAmi, dakiM kAraNa, chasu parUviesu dugAdINi parUviyANi ceva bhavissaMtittikAUMNa, tamhA chakkassa chaviho nikkhevo, taM0- nAma | ThavaNA' gAhA ( 221-120) nAmachakkaM ThavaNAchakkaM davvachakkaM khettachakkaM kAlachakkaM bhAvachakkaM, NAmaThavaNAo gatAo, davva18/chakkaM tivihaM, taM0-sacittaM acittaM mIsayaM ca, tattha sacittaM jahA cha maNUsA, acittaM cha kAhAvaNA,mIsayaM te ceva cha maNUsA alaMIC kiyavibhRsiyA, khettachakkaM cha AmAsapaesA, kAlachakkayaM cha samayA cha vA riyao, bhAvachakkayaM udaiyauvasamiyakhaiyakhaosamiya pAriNAmiyasaNNivAiyA bhAvA cha, iha puNa sacittadavvachakkaeNa ahigAro, SaDiti padaM gataM / / % % // 118 // Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 4 SaDjIva. // 119 // iyANiM jIvapadamA bhadhIyate tassa imAo do dAragAhA- 'jIvassa uNikkhevo' gAhA ( 222-121 ) 'gati uddhagatitte yA gAhA ( 223-121 ) tattha paDhamaM dAraM jIvassa nikkhevo, so ya imo-- 'NAmaM ThavaNA' addhagAhA ( 224 - 121 ) NAmaMThavaNAo gayAo, tattha davvajIvo jassa ajIvadavvassa jIvadavvattaNeNaM pariNAmo bhavissara, Na tAva bhavati, esa puNa bhAvo caitra Natthi, ahavA je jIvadavvassa pajjayA te tAo jIvAo buddhIe pihokAUNa egaM kevalaM jIvadavtraM jIvapajjavehiM vihINaM bhavissara, davvajIvo gao // iyANiM bhAvajIvo, jIvadavvaM pajjavasahiyaM bhAvajIvo bhavati, ahavA bhAvajIvo tiviho bhavaI, 'ohabhavaggahaNaMmi' gAhA pacchaddhaM tattha ohajIvo NAma 'saMte Auyakamme gAhA ( bhA. 7-121 ) 'saMte Auyakamme' nAma Auyakamme dabve vijjamANe jAva te AuyakammapoggalA savvA aparikhINA tAva cAuraMte saMsAre dharaha, na maraittivRttaM bhavai, tassava ya Augassa kammassa jayA udao bhavai tathA ohajIvattaNaM bhaNNai, jayA Na taM AuyakammaM niravasesaM khINaM bhavaM tadA siddho bhavai, jayA ya siddhattaNaM patto tadA savvanayANaM hi ohajIviyaM paDucca u mao bhaNNai, eteNa kAraNeNaM savvajIvA AugasanbhAvatAe jIvaMti, evaM ohao jIvaMti / iyANi bhavajIviyaMti, bhavajaviyaMti egAe gAhAe bhaNNai- 'jeNa ya gharai bhavagao' gAhA (bhA. 8-122) jassa udaeNa jIvo naragatiriyamaNuyadevabhavesu dharaha, jIvaitti vRttaM bhavai, jassa udaraNa bhavAo bhavaM gacchai eyaM bhavajIviyaM bhaNNai // iyANiM tanbha vajIviyaM taM duvihaM tiriyANaM maNuyANaM ca bhavai, aha jeNa tiriyA maNuyA saGkANAo uccaTTA samANA puNo tattheva uvavajjaMti jAba ya te nattheva puNaravi uvavajjaMti tAva tabbhavajIviyaM bhaNNai, tabbhavajIviyaM gataM, nikkhevo yatti dAraM gataM / iyANiM parUvaNA jIvapadanikSepAH // 119 // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7-% AA jIvasyaprarUpaNAdIna zrIdaza- bhaNNai-'duvidhA ya hoti jIvA' gAhA, suhumA bAdarA ya, tattha suhumA savvaloge pariyAvaNNA NAyavyA, bAyarA puNa duvihA vaikAlikA pajjattagA apajjattagAya,parUvaNeti dAraM gtN||iyaanniN lakkhaNetti dAraM,lakkhaNaM nAma jeNa jIvo paccakkhamaNuvalabbhamANovi cUrNI Najjai jahA asthitti taM lakkhaNaM bhaNNai,taM ca lakkhaNaM imAhiM dohiM gAhAhimaNugaMtavvaM, taMjahA 'AdANe paribhoge' gAthA 4 SaDjIva. | ( 225-123 ) 'cittaM ceyaNa sannA' gAhA ( 226-123 ) tattha paDhama AyANetti dAra, jahA aggiNo dahaNAdINi lakkha-18 // 120 // NANi evaM jIvassavi AdANaM, AdANaM NAma gahaNaM, jahA saMDAsaeNa AdANeNa lohakAro AdeyaM lohapiMDaM geNhai, evaM jIvo saMDAsasthANiehiM soiMdiyAiehiM paMcahiM iMdiehiM lohapiMDatthANIyA saddarUvarasagaMdhaphAse geNhai, nAsadAtmA AdAnenAdeyagrahaNasAmarthyayuktatvAd ayaskArAdivata, AdAnetti dAraM gataM // idANiM paribhogetti dAraM, parimogeNa najjai jahA asthi jIvo, kahaM ?, jamhA sadAiNo paMca visayA jIvo paribhujaai No ajIvo, ettha diTThato odaNavaDDiyajaM, jahA odaNavaDDiyAo bhottA aNNo atyaMtarabhUo, evaM sarIrAo atyaMtarabhRtena aNNeNa bhottAreNa bhaviyacaM, so ya jIvo saddAdINaM uvabhuMjaotti, vijjamAnabhoktRkamidaM sarIraM bhogyatvAt odanabaDDItakavat, paribhogetti dAraM // idANiM jogetti dAraM, so tividho-maNajogA vayajogo kAyajogo, so tassa tivihassavi jogassa jIvo NAyagotti, anyaprayoktRkA manovAkAyayogAH karaNatvAtparazvAdivat , jogetti dAraM gataM // idANiM uvayogetti dAraM, soya jIvotti dAraM, nANaMti dAraM, nANaMti vA uvayogeti vA egaTThA, suhadu& kkhovayogaM niccakAlamevovautto, uvayogo lakSaNaM jIvasyeti, nAsadAtmA svalakSaNAparityAgAdagnivat, uvayAgotti dAraM gataM / / tihA iyANiM kasAyalakkhaNaM jIvassa bhaNNai, jahA suvaNNadavvassa kaDagakuMDalAINi lakkhaNANi bhavaMti tahA jIvassa ko KAMASALA // 120 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnaprANA dIni dvArANi zrIdaza- | hAipariyAyA lakkhaNaM bhavaMti, kiM kAraNaM , jamhA aceyaNANaM ghaDapaDagAdINaM kohANo kasAyA ga bhavaMti, jIyasseva bhavaMti, vaikAlika tamhA siddha kasAyalakkhaNaM jIvassa, kasAyaotti vA bhAvotti vA pariyAtivAegar3hA, nAsadAtmA paryAyAtparyAyAntaragamanasadbhA cUNau~ / vAt suvarNadravyavat , kasAyetti dAraM gataM // idANiM jIvassa lesAlasvarNa bhaNNai, lesA nAma pariNAmadhiseso bhaNNAi, 4 SaDjIva. jahAM dhAsame jIvadyAe aNNo attANaM jiMdato pAeti,aNNo harisaM vaccamANo ghAei,erisA pariNAmavisesA jIvasseva bhavaMti, no ajIvassa, nAsadAtmA'nyasmAdanyena pariNAmena sadbhAvAt kSIradravyavat , lessatti dAraM gataM / idANiM ANapANU dovi | samayaM bhaNNaMti, tattha ANU ussAso bhaNNai, pANU NIsAso, ete jamhA jIvassa dIsaMti, ajIvassa na, tamhA te jIvalakkhaNaM, ApaNApANutti dAraM gataM / idANiM iMdiyalakkhaNaM jIvassa bhaNNai, iMdiyANi jIvassa bhavaMti, no ajIvassa, tamhA tANi jIvassa lakkhaNaM bhavaMti, sIso Aha--nanu AyANaggahaNeNaM eseva attho bhaNio, Ayario bhaNai-jahA vAsIe jA saMThANAgiI sa nivvattI bhaNNai, jahA vA rukkhAichedaNasamatthA sA uvakaraNaM bhaNNai, evaM tattha sadAivisayaggahaNasamasthANi kalaMbugapuSphaPThANamAdINi uvakaraNANi gahiyANi, iha puNa kaNNacakkhuphAsajIhAghANidiyANa nivvattaNA bhaNiyA, parANyetAnIMdriyANi | karaNatvAtsaMdaMzakAdivat, iMdiyatti dAraM gataM // idANiM kammabandho kammodayo kammanijjarA ya tiNNivi samayaM ceva jIvahai lakkhaNANi bhaNNaMti, jahA AhAro AhArio sarIreNa saha saMbaMdhaM gacchai, puNo ya teNa pagAreNaM balAdiNA udijjaMti, kAlAM- |tareNa ya NijjiNNo bhavai,evaM jIvovi visayakasAya(jutta)ttaNeNa kammaM baMdhai kamassa udao bhavai, jaM puNa veditaM bhavai sA nijjaraNA, vijjamAnabhoktRkAmadaM zarIraM karmagrahaNavedanAnirjaraNasvabhAvAdAhAravat , baMdhodayanirjareti dAraM gataM, paDhamAe gAhAe astho // 121 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUNa 4 SaDjIva 122 // bhaNio / iyANi bitiyAe gAhAe attho bhaNNai, tattha paDhamaM cittaMti dAraM, cittaM ( nAma maNo taM jIvassa lakkhaNaM ) ceyaNA nAma vaTTamANe kAle ghaDoti jahA eriso ghaDotti, evamAyi ceyaNA, saMjANatIti saNNA, jaM puvvaNhe gAvaM daTTaNa avaraNhe puNo paccabhijAi jahA sA caiva esA gAvitti, ahavA AhArasaNNAdi caubvihA saNNatti, jIvalakkhaNaM vivihehiM pagArehiM jeNa Najjai taM viNNANaM, dhAraNA nAma jo satthaM ajjhAiUNaM suciraM kAlaM dhareha, evamAdi dhAraNA, buddhI nAma appaNo buddhisAmattheNaM atthe ubvelahU sA buddhI, IhA nAma kimeso puriso khANu vatti purisalakkhaNANi khANulakkhaNANi ya Ihayati, evamAdI IhA, maI NAma avagamo, jahA esa puriso No khANutti esA matI, vitakA NAma egamatthaM aNegehiM pagArehiM takayati, saMbhAvayatitti vRttaM bhavati, eso attho evamavi bhavai evamavi aviruddhotti, etANi savvANi jamhA jIvassa dIsaMti tamhA siddhANi tANi jIvasa lakkhANi cittaceyaNasaNNAviSNANAdayo jIvassa guNA, nAsadAtmA guNa pratyakSatvAt ghaTavat, lakkhaNetti dAraM gataM / hRdAgiM asthittaMti dAraM, 'siddhaM jIvassa atthittaM ' gAhA (mA025-126) puvvaddhaM, jIvassa atthittaM jIvasaddAo caiva sijjhai, kahaM 1, asaMte jIve jIvasaddassavi abhAvo, pasiddho ya sado loge, tamhA asthi jIvo jassa esa niddeso jIvotti, sIso | Aha- kharavisANakaccha bharomAINavi saddA loge pasiddhA, Na puNa tANi asthi, Ayario imaM gAhApacchaddhaM bhaNai 'nAsao bhuvi | bhAvassa saddo bhavati kevalo',Na hi savvahA asaMtassa bhAvassa loge kevalo saddo pasiddhetti, kevalo nAma suddho, aNNeNa saha asaMjutotti vRttaM bhavati, sArthako'yaM jIvazabdaH zuddhapadatvAd ghaTavat, kharavisANakacchabharomasaddA puNa na kevalA ubalabbhaMti, kahaM ?, kharasaho gaddabhe vaTTa, visANasado gavalAdisu, kacchabhasaddo kacchabhe, romasado elagAisu, gaddabhakaccha mesu vijja mANesu Natthitti saMbhA astitvadvAraM // 122 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika astitvadvAraM cUNau~ SaDjIva. // 123 // vijjai. Na puNa tahA jiivsho| jogovayogaicchAvitakAdilakkhaNaM jIvadavvaM mottUNa aNNami kamhi ya na pasiddhanti, suNNavAdI Aha-jati jIvasaddAo jIvassa atthitaM sAhesi, ahamavi suNNasaddeNa suNNavAya sAhayAmi, kahaM ?, sunnasaho ya loge pasiddhattikAUNaM, tamhA atthi sunayaMti, Ayario bhaNai-vijjamANeNa davveNa aNNatthagaeNa suNNaMti bhaNNai, vijjamANassa dacvassa NAsA gaTThati bhaNNati, kiMca-imeNa ahigAreNa Najjai jahA asthi jIvotti, 'micchAbhAve u savvatthA' gAhA (bhA0 28-126) jao nasthi jIvo tamhA dANadhammabbhayasaccabhaceravAsAdINaM natthi phalaM, naviya sukaMDadukkaDANaM kArao vedao vA koitti, kiMca 'iyo ya jIvo atthi'tti, kahaM ?,'logasatthANi'gAhA loigA veigA ceva'(bhA.30-127)tatra laukikAstAvadevaM bruvate-'acchejjoyamabhejjo'yamavikAryo'yamucyate / nityassatataga sthANuracalo'yaM snaatnH||1|| nainaM chindanti zastrANi, nainaM dahati paavkH| na cainaM kledayantyApo, na zoSayati mArutaH // 2 // " vaidikA apyAhuHzRgAlo vai eSa jAyate yassapurISo dahyate, atha sapurIpo 6 | na dahyate lokasya prajAH prAdurbhavanti' samaye'pi buddhenoktaM 'ahamAsIdbhikSavo hastI,SaDdaMtaH shngkhsnnibhH| zukaH paJjaravAsI cU, | zakuno jIvajIvakaH // 1 // ityevamAdIti, kApilA apyAhuH-'AtmA'kartA bhoktA nirguNe' tyAdi, kaNAdA api astitvaM sarva| gatatvamityAdi saMpratipannAH, tasmAllokavedasamayasaMpratipattaimanyAmahe'styAtmA iti, sAMso Aha-so jIvo paccakkhao aNuvalabbhamANo kahaM jANiyabvo jahA atthittiH, Ayario bhaNai- 'phariseNa' gAhA (bhA. 33-227 ) jahA vAU paccakkhayo- maMsaca- kkhuNA aNuvalabmamANovi phariseNa Najjai, evaM jIvovi NANadaMsaNAIhiM akAyaguNehiM kAyao bhinno sAhijjai jaha asthi, bhaNiyaM ca- "uvayogajogaicchAvivakkhaNANavalaceSThiyaguNehiM / aNumANA NAyanvo paccakkhamadIsamANovi // 1 // " sIso bhaNai RECSNACOCOCOCCA // 12 // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %A anyatvAdIni zrIdaza- bhagavaM! tubbhe bhaNaha jahA aNubhANao jIvo sAhetavvo jahA atthiti, taM ca aNumANaM paccakkhapuvvagaM bhavai, Na ya appA keNai vaikAlika paccakkhamuvaladdhapuvvotti jao amhehiM aNumANayo sAheyavvotti, Ayario bhaNai-' aNidiyaguNaM ' gAhA (bhA.34-127) cUrNI iMdiyapaccakkheNa jIvo na paccakkhayo uvalabbhai, paviNNA, arUvittaNaM heU, diluto AgAsaM, arUvittaNeNaM iMdiyapaccarakheNa NANe4 SaDjAvANa Na gejjhai, tahA jIvotti, arUvI, savvaNNa siddhA ya sAhUNopAsaMti,tahA arUvittaNeNa jIvo maMsacakkhuhiM paccakkhayo jovl||124|| bhati, sArthakAmadamAtmavacanaM zuddhapadatvAd ghaTAbhidhAnavat , athavA arUpitvAdAkAzavaditi, asthittaMti dAraM gataM // idANiM aNNattaM arUvittaM niccattaM ca tiNNivi samayaM imAhiM dAragAhAhi bhaNaMti-taMjahA 'kAraNavibhAga' ( 227-128 ) gAhA, 'nirAmaya' gAhA, 'savvaNNuvadittA' gAhA (229-222) / tattha paDhamaM kAraNavibhAgaabhAvotti dAraM, nicco jIvo, kaha ?, jamhA tassa kAraNavibhAgassa abhAvo, jahA AgAsassa, vaidhammo dichato paDo, jahA paDassa kAraNaM taMtavo, te ya taMtavo jai koi egamegaM taMtuM gahAya ukkellejjA ao paDo acireNa kAleNa viNAsamAvajjejjA,evaM jIvassa jati taMtusarisANi kAraNANi | hojjA to jahA paDo aNicco tahA jIvovi aNicco hojjA, Na ya tassa kAraNavibhAgo atthi, tamhA nicco jIbo, jamhA ya nicco tao arUvI sarIrAo aNNo jANiyavyo, nityaH AtmA kAraNavibhAgAbhAvAdAkAzavat / idANiM viNAsakAraNAbhAvotti dAraM, kahaM ?, jamhA tassa viNAsakAraNassa abhAvo jahA AgAsassa, ihaM diluto jahA paDassa aggimAdINi viNA-18 sakAraNANi bhavati, so ya aNicco, Na puNa taha jIvassa viNAsakAraNANi atthi, tamhA viNAsakAraNaabhAvA nicco jIvo, jamhA ya nicco tao arUvI sarIrAo aNNo, nitya AtmA vinAzakAraNAbhAvAdAkAzavat, viNAsakAraNAbhAvotti gataM, C-6564595-AAAAAA // 124 // UCA Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 4 SaDjIva. // 125 // |idANiM baMdhapaccayaabhAvoti dAraM Nicco jIvo, kaI ?, baMdhapaccayAbhAvapasaMgA jahA''gAsaM, jamhA khaNaviNaDassa abhAvo bhavati, dir3aMto ghaDo, jahA aviNaTTho ghaDo jalAdINaM AhArakiccaM karei, evaM jIvo jar3a nicco NANakhaNe Na viNassai to avasthiyasa baMdho mokkho ya bhavai, aNavatthiyassa aNNaMmi khaNe uppaNNassa baMdhapaJcayaabhAvo bhavai, tamhA nicco jIvo, jamhA ya nicco ato aruvI sarIrAo'vi aNNo, nitya AtmA baMdhapratyayAbhAvAdAkAzavat, baMdhapaccayaabhAvotti dAraM gataM / idANiM viruddha atthapAdubhAvetti dAraM, nicco jIvo, kahaM ?, jaM viNAsi davvaM bhavati taMmi viNaTThe viruddhassa pAu bhAvo dIsaI, dito kachANAdINi, jahA kaTTachANAdINi viNAsidavvANi tesiM viNAsamAgacchaMtANaM chAraiMgAlAINi viruddhadavvANi pAunbhavaMti, jahA vA ghaDassa kavAlAINi viruddhadavvANi pAunbhavaMti evaM jai jIvassa viNAse kiMci tArisaM viruddhadavyaM pAuna rejjA to aNicco hojjatti, jamhA ya Nicco ato arUvI sarIrAo aNNo, avinAzI AtmA virodhivikArAsaMbhavAdAkAzavat, niccattaMti dAraM gataM // nityaH AtmA dravyAmUrttatvAdAkAzavat, arUvittA, aNNattanti dAraM gataM / idANiM viiyAe gAhAe attho bhaNNati, tattha paDhamaM dAraM nirAmayabhAvoni kahe ?, jamhA nirAmayo sAmayo ya bhavati, diDuMto ghaDao, jahA ghaDassa viNaTThassaNa keNai saMjogA bhavai, evaM jIvodhi jar3a khaNe uppajjai viNassaha ya tao tassa abhAvIbhUyassa nirAmayabhAvo Na jutto, vijjamANo appA nirAmayo vA hojjA sAmayo vA, nirAmao-nirogI bhaNNai, sAmayo sarogI, nirogo hoUNa sarogo bhavai, sarogo hoUNa nirogo bhavati, tamhA nirAmayasAmayayogeNa Najjai jahA appA Niccotti, jamhA ya nicco ao aruvI sarIrAo aNNo, nirAmaya sAmayabhAvotti dAraM gataM // iyANi bAlakayANusaraNaMti, nAnicco jIvo, kahaM ?, jamhA puvvANubhUtaM saraha, nirAmaya sAmayA dInidvArANi // 125 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza 4Adidvaito bAlo, jahA bAlo vAlabhAve jANi katANi tANi jovvaNattho saraha, pAle ya jo aho divo taM paccabhijANA, evaM jobva- jAtismaravaikAlika loNatthevija kayaM taM vuDDabhAve sarati, jadA puNa khaNaviNAsI hojjA tA ko sarejjatti, tamhA bAlakayANusaraNeNa Najjai jahA niccoNAdAni cU! jIvotti, jamhA ya nicco ao arUvI sarIrAo ya aNNo, bAlakayANusaraNaMti dAraM gataM / idANiM uvahANaMti dAraM, 4 paTjIva. anicco jIvo, kahaM ', jamhA anami kAle kayaM karma anami kAle ubaTTAi, Na ya aNiccassa bhAvo jujjai, dIsati ya imaMmi| loe ceva puvvasukayakAriNo iTTe saddapharisarasarUvagaMdhAdivisae uvabhujaMtA puccadukkayakAriNo ya accaMtaparikilesabhAgiNo bhti1126|| mAyAdINi kammANi ukkhevamANA maraNamanbhuvagacchati tamhA subhAsubhaM kamma, ubaTTANatti dAraM gataM / idANi soyAihiM agga haNaMti dAraM, Nicco jIvotti, kahaM ?, jamhA soyAdIhiM iMdiehiM na sakaM ghettuM jahA AgAsaM, jahA AgAsa amuttimaMtaM na sakaM ghettuM sotAdIhiM iMdiyehiM niccaM ca tahA jIvo'pi soyAdIhi iMdiehiM Na tIrai ghettuM, tamhA so nicco, jamhA nicco ao arUcI sarIrAo aNNetti, sotAdIhiM aggahaNaMti dAraM gataM / / idANiM jAtisaraNati dAraM, Nicco jIvotti, kahaM ?, jamhAlA jAtismaraNANi loge vijaMti, jati ya jIvo na hojjA to kassa jAisaraNamuppajjejjA?, muvvati ya bahUNi jAIsaraNANi loge| | uppaNNANi, gAMvAlAiNoci satthavAhirA paDivajjati jahA jAtisaraNamasthiti,tamhA jAtisaraNeNavi Najjai jahA jIvo niccAtti, ato ya alvI sarIrAo ya aNNotti, jAIsaraNaMti dAraM / idANiM thaNAlAsatti dAraM, nicco jIvo, kahaM ?, jamhA jAya-18 // 126 // &AmettA cava thaNamahilasaMti, diTTato devadatto, jahA devadattassa pubvabhakkhitaM aba vA aMbilaM vA aNNaNa keNai bhakkhijjamANaM daTTaNI " muhaM saMdai, ki kAraNaM ?, jamhA jeNa jAni tANi 'phalANi pudvi bhakkhiyANi tassa mukhavikledo bhavati. na pRNa aMtaradIyavAsINa AADHANGAROCESCORT Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUNoM zrIdaza jastha tANi phalANi savvaso Natthi, tahA jIvassavi puvvaM abbhatthaM thaNapANaM jaM jAtasseva bAlassa uvaesamateraNavi thaNaM pati sarvajJopadivaikAlika ahilAso bhavati, thaNAbhilAsakaraNeNa Najjai jahA nicco jIvotti, thaNAbhilAsotti dAraM gataM / idANiM taiyAe gAthAe STatvAdIni attho bhaNNai, tattha paDhama dAraM savaNNuvadichattA, Nicco jIvo, kahaM ?, jamhA savvaNNUhiM evamuvadiTho, te ya bhagavaMto Na taM 4 SaDjIva.* bhAsati jassa puvvAvaradoso bhavati, bhaNiya ca-vItarAgA hi savaNNU0' tamhA nicco tato arUvI sarIrAo ya aNNoti, savaNNavadidattatti dAraM gayaM / iyANi sakammaphalabhoyaNaMti dAraM, Nicco jIvo. kahaM , jamhA sayaM kaDANi sukydukk||127|| yANi kammANi aNubhavai, jati nicco na bhavejjA to khaNaviNAsissa sukaDadukkaDANaM phalANubhavaNaM na hojjA, dAsati ya phalamaNubhavaMto paccakkhameva, tamhA sakayaphalabhoyaNeNa Najjai jahA Nicco jIvotti, jamhA Nicco tamhA arUvI sarIrAo ya aNNotti, sakammaphalabhoyaNetti dAraM, gataM aNNattaM,iyANi amuttatti dAraM,Nicco jIvo, kahaM ?, jamhA so arUvI, diluto AgAsaM, jahA AgAsa amuttimaMtaM nicca tahA jIvovi amuttimaMto nicco bhavissati, amuttattaaNNattaniccattANi gayANi // iyANi kAraotti dAraM, kArao jIvo, kahaM ?, jamhA subhAsubhaphalamaNubhavai, dihato vANiyakisibalAi,jahA vANijAdayo phalabhoiNo kattAro, evaM jIvo bhottA kArao, gayaM kAraotti dAraM,idANiM dehavAvitti dAraM, jIvo dehavAvI,kahaM , jamhA tassa parimie dese liMgANi uvalambhaMte, diluto aggI, jahA aggI jami ThANe vaTTA tami ceva DahaNapayaNapayAsaNAdINi bhavaMti, evaM * // 127 // jIvo jIma ceva parimite dese avasthio taMmi ceva AkuMcaNapasAraNAdINi dIsati, tamhA parimite dese liMgadarisaNeNa Najjai | jahA jIvo dehavAvI, sarIramAtravyApI evamAtmA parimitadese liMgadarzanAdagnivat, dehavAvitti dAraM gataM / iyANi vitiyAe| MORECARBOARDASCORICROSAROKAR Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAMca | parimANaM. zrIdaza-15 attho bhaNNai, tattha paDhama dAraM guNitti, guNI jIvo, kaha 1, jamhA davANaM esa sahAvotti, ettha didruto ghaDo, jahA ghaDassa vaikAlikA | svarasagaMdhAiNo guNA bhavaMti tahA jIvassavi NANadaMsaNAiNo bahave guNA bhavaMti, tamhA guNI jIvo, guNitti dAraM / iyANi cUrNI | uDDagatitti dAraM, uDDagatI jIvo, kahaM ?, jamhA so agurulahuutti, diDhato alAurya, aTTahiM maTTiyAlevehiM littaM sukaM samANa 4 SaDjIva udage pakkhittaM talevaguruyayAe ahe dharaNitale pahAvayaM bhavai, tahA jIvodhi aTThakammagaruyayAe aNAdI'Navadagge saMsArajale paiTThANo // 128 // | bhavati, niravasesakammakkhaeNa ya agurulahudavbatAe urdU gacchai jAva dhammatthikAyadavvassa visaotti, uDDagaiAtti dAra gataM / idANiM nimmaetti dAraM, nimmayaM NAma jassa kAraNaM natthi, nimmayo--amayo, jahA mimmayo ghaDo taMtumayo paDo vIraNAmayo kaDo,evaM jIvassa mayattaM natthi tamhA amayo jIvo, nitya AtmA amayatvAdAkAzavat , nimmayotti dAraM gtN| puvvakayakammasAphallatA dAraM jahA hevA vaniya tahA vanneyavvaM / idANiM parimANetti dAraM, anena vidhAnena siddhamAtmano astitvaM, tasmin siddha tatpramANanirdhAraNArthamidamucyate- 'egassa aNegANa ya ( -134 gAhA) parimANaM duvihaM bhavai, | taMjahA-egassa aNegANa ya, tattha egassa tAva parimANaM bhaNNai-' jIvatthikAyamANaM' gAhA (56-134 ) egajIvassa | parimANaM bhaNNai, taMca ima-jayA kevalI kevalisamugghAeNa samohaNai tayA savvaloga pUrei jIvapaesehi, ogAhaNasuhumaM ekeko DAjIvapaeso pihappiho bhavai, no upparopariM, iharahA asamugdhAyajIvappaesA upparopari bhavaMti / kettiyA savvajIvA parimANa| o hojjatti, ettha gAhA 'pattheNa va kulaveNa va' gAhA ( 57134 ) jahA koi savvadhannANi egaTThIkarettA pattheNa va kulaeNa va mavejjA, tattha kulavo logapasiddho, pattho puNa cattAri kulavA bhaNNati, evaM asabbhAvaDhavaNAe koI loga kulavaM vA patthaM SRO - OMOMOMOM taMjahA egassakhiye tatpramANanirdhAraNArthamidamucyanepacvaM / idANi parimANAta | // 128 // Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNI 4 SaDjIva. // 129 // vA kAuM ajahaNNamaNukkosiyAe ogAhaNAe logaM puNo puNo pUrettA aloge pakkhivejjA, tao ego do tiNNi evaM gaNijja- adhyayanomANA aNaMtA logA bhavejjA,ahavA logassa ekekkami AgAsapaese ekkakkaMjIvaM buddhIe ThavetA jIvalogo bhario tAhe aloge kApovRSAtaH parikappar3a evaM ego do tiNNi mavijjamANA aNaMtA logA bhavejjA, parimANaMti dAraMgataM.jIvotti ya pdN| iyANi nikAyezi dAraM, 'NAmaMThavaNa sarIre' gAthA ( 230.134 ) nAmaThavaNAo gayAo, sarIrakAo nAma sarIrameva bhaNNai, gainAma jehiM sarIrehiM bhavantaraM gacchai tANi teyAkammANi, jo vA jAe gaIe kAyo bhavai, sarIraMti vuttaM bhavai, jahA neraiyANa timi sarIrANi veundhiyateyAkammagANi, evaM sesiyANavi gatINa bhANiyavANi, NikAyo nAma chajjIvanikAyo bhaNNai , taM0- puDhavikAiyA AukAiyA teukAiyA vAukAiyA vaNassaikAiyA tasakAiyA , atthikAo nAma || dhammAdhammAiyA paMca atthikAyA, daviyakAo nAma tippabhiI davANi egastha miliyANi davvakAo bhaNNai, jahA tinni ghaDA, evamAdI, mAukAyo nAma tippabhiI mAuakkharA mAuyakAyo bhaNNai, pajjavakAyo duviho, taM0- ajIvapajjavakAyo ya jIvapajjavakAo ya, tattha ajIvapajjavakAo nAma tippabhitiM ajIvapajjavA ajIvapajjavakAyo bhaNNai, jahA ghaDassa vaNNarasagaMdhapharisatti evamAdI, jIvapajjavakAyo nAma tippabhiI jIvapajjavA jIvapajjavakAyo bhaNNai, jahA nANadaMsaNacaricANi evamAdi, saMgahakAyo nAma jahA tippabhiI davyANi egeNa saddeNa saMgahiyANi, jahA tigaDu tiphalA evamAdI, ahavA jahA jAo sAlitti evamAdI, bhArakAyo NAma 'ekko kAyo duhA' gAhA ( ) ettha udAharaNaM- ego kAhAro talAge do ghaDA pANiyassa bhariUNa kAboDIe vahai, so ego AukAyakAo dosu ghaDesu duhA kao, tattha so kAhAro gacchaMto pakkhalio, ego ghaDo bhaggo, Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza- 18 tammi jo AukAo so mao, itaraMmi jIvai, tassa abhAve so'vi bhaggo, tAhe teNa puvvamaeNa mAriotti bhaNNai, ahavA adhyayanodaego ghaDo AukAyabhario, tAhe tamAukAyaM duhA kAUNaM addho tAvio, so mao, ato bIo jIvaha, tAhe sovi tatthevara podghAtaH cUrNI pakkhitto, teNa maeNa jIvaMto mAriutti, eso bhArakAo go|| iyANi bhAvakAo bhaNNai-bhAvakAo nAma tippamiI 4 a0 udaiyAiyA bhAvA bhAvakAo, 'itthaM puNa ahigAro' gAhA ( 231-135) itthaM puNa ahigAro ajjhayaNe nikAyakAeNa ahi gAro, sesA puNa uccAriyatthasarisattikAUNa parUviyANi, kAyotti dAraM gataM, gao ya NAmaNipphaNNo Nikkhevo, idArNi ID suttANugame suttamuccAreyadhvaM akkhaliyaM jahA aNuogadAre, taM ca sataM imaM // sutaM me AusaM teNaM bhagavayA evamakkhAyaM (sU01-136)'zru zravaNe' dhAtuH, asya niSThA pratyayA-zrUyate sma zrutaM, etassa sutassa imo abhisaMbaMdho- 'atthaM bhAsaha arahA suttaM guMthati gaNaharA nniunnaa| sAsaNassa hiyaTThAe tao suttaM pvtti| // 1 // bhagavato aMnie atthaM soUNa gaNaharA tameva atthaM suttIkAUNa patteya appaNo sIsehiM jiNavayaNasotavvagAbhimuhahiM pucchijjamANA evamAhaMsu- 'sutaM me AusaMteNa' ahavA suhammasAmI jaMbunAma pucchamANaM evaM bhaNai, asmatsarvanAmnaH kaTakaraNArthe tRtIyaikavacanaM TAGasI (pA. 7-1-12 ) tyAyetve prApte 'yo'cI'ti (pA.7-2-89) yakAraH 'tvamAvekavacane (pA.7-287) iti mAdezaH paragamanaM mayA, zrutaM mayA AyuSman ! tena bhagavatA, sutaM matatti jo niddeso esa khaNigavAdipaDisehaNatthaM kajjai, kahaM ?, ahameva so jo tadA bhagavato titthagarassa sagAse soUNa NiviTTho, akkhaNiutti vuttaM bhavai, Ayus prAtipadikaM prathamA // 13 // suH,AyuH asyAsti matuppratyayaH,AyuSmAn!, AyuSmannityanena ziSyasyAmantraNaM guNAzca dezakulazIlAdikA anvAkhyAtA bhavaMti, BARAHTAcc Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUNoM zrIdaza dIrghAyuSkatvaM ca sarveSAM guNAnAM prativiziSTatamaM, kaha , jamhA digghAyU sIso taM nANaM amesipi bhaviyANaM dAhiti, tato ya* adhyayanovaikAlika 18| avvocchittI sAsaNassa kayA bhavissaitti, tamhA AusaMtaggahaNaM kayaMti, tena sarvanAmnAtRtIyaikavacanaM tyadAdyatvaM' (pA.7-2-102) podghAta: ato guNaH (pA. 6-1-87) pararUpatvaM 'TAGasiGasAminAtsyA' iti (pA. 7-1-12) TAvacanasya inaH AdezaH, 'Ad guNaH' 4 a. | (pA. 6-1-87 ) paragamanaM tena bhagavatA- tilogavaMdhuNA, ego vigappo gao 1 iyANi vitiyo vikappo bhaNNai-suyaM me Aursa teNaM, suyaM mayA''yupi sametena tIrthakaraNa-jIvamAnena kathitaM, eSa dvitIyaH vikalpaH 2, iyANiM taio vikappo suyaM me aausN||13|| teNaM zrutaM mayA gurukulasamIpAvasthitena tRtIyo vikalpaH 3, iyANi cauttho viyappo, suyaM mayA eyamajjhayaNaM AusaMteNa bhagaktaH pAdau AmRpatA, evaM sutte vakkhANijjamANe viNayapuvve sIsAyariyasaMbaMdho parUvio, cauttho vigappo gao, iyArNi bhagavatA iti, bhagaH prAtipadikaM sa bhagaH (tada) syAstyAsmAna (pA. 5.2-94) ti matup pratyayaH, anubandhalopaH (mAdupadhAyAzca ) matorvo'yavAdibhyaH (pA.8-2.9) itivatvaM bhagavat kartukaraNayostRtIyA, TA anubaMdhalopaH paragamanaM bhagavatA, athavA bhagazabdena aizvaryarUpayazaHzrIdharmaprayatnA abhidhIyate, te yasyAsti sa bhagavAn , bhago jasAdI bhaNNai, so jassa atthi so bhagavaM bhaNNai, uktaM ca-"aizvaryasya samagrasya, rUpasya yazasaH shriyH| dharmasyAtha prayatnasya SaNNAM bhaga itIganA // 1 // ' atastena bhagavatA evaMzabdo nipAtaH avadhAraNe vartate, kimavadhArayati', etasmin SaDjIvanikAyAdhyayane yo'rtho'bhidhAsyate tamavadhArayati, // 13 // akkhAyaM nAma kahiyaM, 'cakSiG. vyaktAyAM vAci' dhAtuH ApUrvaH asya niSThApratyayaH ktaH anubandhalopaH cakSiGa khyAGAdezaH napuMsakaM su am AkhyAtaM, ihIta nAma iha pavayaNe loge vA, khalusaddo visesaNe, kiM visesayati , na kevalaM mahAvIreNa eyamajjha SAMSUPECIAL KOL Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUrNI zrIdaza- yaNaM kahiyaM, kiMtu sesehivi titthakarehiM evamAkhyAtaM, chaNhaM jIvassa nikAyassa tiNhavi dArANaM attho jahA nAmaniSphaNNe adhyayanovaikAlika nikkheve bhaNio taheva ihavi bhANitavvo, ajjhAi jamhA tamhA ajjhayaNaM, tato samaNo jahA sAmaNNapuvvae taheva ihavi, podghAta: | bhagavayA iti eyassa jahA heTThato bhaNio, mahaMto yasoguNehiM vIrotti mahAvIro, ettha sIso bhaNai- NaNu 'suyaM me AusaMteNa' 4 A. evaM Najjati samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM eyamajjhayaNaM pannattAmati kiM puNa gahaNaM kayamiti ?, Ayario bhaNai-samaNo cauvviho,8 // 13 // 0-NAmasamaNo ThavaNasamaNo davvasamaNo bhAvasamaNotti, evaM bhagavamavi cauvviho, evaM mahAvIrovi cauvviho bhavati, tattha nAma | ThavaNAdavvANaM paDisehanimittaM bhAvasamaNabhAvabhagavaMtamahAvIraggahaNanimittaM puNogahaNaM kayaM, 'pA'pAne' dhAtuH, asya dhAtoH | kAzyapUrvasya 'Ato'nupasarge' (pA. 3-2-3 ) iti kA pratyayaH, kAzyaM pibatItyevaM vigRhya upapadasamAse suluk anubandhalopaH 'ato lope' (pA. 6-4-48 ) tyAkAralopaH paragamane kAzyapaH, kAzo nAma ikkhu bhaNNai, jamhA taM ikkhu picaMti tena kAzyapA abhidhIyata, athavA kAzyapa gottaM kulaM yasya so'yaM kAzapagotto teNa kAzapagotteNa, praveditA nAma vivihamanekapakAraM kathi tetyuktaM bhavati, suyakkhAyA nAma sobhaNaNa pagAreNa akkhAtA suTTha vA akkhAyA, supaNNattA NAma jaheva parUviyA taheva | *AiNNAvi,itarahA jai ubaIsiUNa na tahA AyaraMto to no supaNNattA hotitti,seyaM nAma patthaM, metti asaNo nise, ahijiuM nAma ajjhAiuM, ajjhayaNaM nAma 'ajjhappassANayaNaM kammANa avacayo uvaciyANaM / aNuvacayo ya navANaM tamhA ajjhayaNamicchIta I&aa||1||dhmmo paNNavijjamANo vijjati jattha sA dhammapannattI, ettha sIso tamajjhayaNamajANamANo Aha- 'kayarA khalu sA| | chajjIvaNiyA NAmajjhayaNaM samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNa kAsaveNa jAva pannattI, Ayario bhaNNai-'imA khalu sA // 132 // RELECTRONICALARS Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayanopodghAtaH cUNo. chajjIvaNiyANAma jAva pannattI, taM0- puDhavIkAiyA AukkAiyA teukAiyA vAukAiyA vaNassaikAiyA tasazrIdazavaikAlika kAiyA, 'prathu pratyAkhyAne' dhAtuH, asya dhAto: 'pratheH pivana saMprasAraNaM ce (upAdi 2 pAdaH) tiSivanpratyayo bhavati saMprasAraNaM ca, anubandhalopaH paragamanaM pRthivaH stryadhikAre 'pidgorAdibhyazceti (pA. 4-1-41) GIpratyayaH pRthivI, 'ciJ cayane' dhAtuH asya 4 a0 IMI nivAsacitizarIropasamAdhAneSvAdezca ka' iti (pA. 3-3-41) gham pratyayaH Adezca kakAraH anubandhalopa: paragamana kAyaH hAthivIkAyaH, madhye zeSalakSaNA SaSThI um, 'aNa nadyAH' (pA. 7-3-112) aDAgamaH'iko yaNaci' (pA. 6-1-77) iti ynnaa||13|| dezaH, kAyazabdasya prathamAsorvisanIyaH, pRthivyAH kAyaH SaSThI' (pA. 2-2-8) subantenottarapadena saha samasyate tatpuruSazca samAso bhavati 'dhAtupratipadikayo'riti (pA. 2-4-71) subluka ekapadamekasvaravibhaktitvaM ca, pRthivI kAyaH- nivAso'sya 'tasya nivAse ti (pA. 4-2-69) aNi prApte Thak pratyayaH tasya ikAdezaH 'yasyeti ceti (pA. 6-4-148) akAralopaH, pRthivI. kAikAH, 'Apla prAptau' dhAtuH, asya dhAtoH 'ApnoteIsvazcati ( upAdi 2-58) vipa pratyayaH isvazca bhavati, anubandhalopaH paragamanaM apkAyaH, madhye prathamAbahuvacanaM jasa, kAyazabdasya, punarapi kAyazabdaH, akAyaH kAyo yeSAM 'anekamanyapadArtha' iti (pA. 2.2-24) bahubrIhisamAsaH, 'supo dhAtuprAtipadikayo riti (pA. 2-4-71) subluk ekasya kAyazabdasya lopaH paragamanaM * ekapadamekasvaravibhaktitvaM ca apkAyaH, apakAyaH nivAso'sya 'tasya nivAse'ti (pA. 4-2-69) aNi prApte Thak pratyayaH tasya ikAdezaH 'yasyeti ceti (pA. 6-4-148) akAralopaH apkAyikAH, AukkAo sarIraM jesiM jIvANaM te jIvA AukkAiyA, DA'tija nizAmane' dhAtuH, asya dhAtoH asun pratyayaH anubandhalopaH, guNaH paragamanaM tejaskAyaH, madhye paSThI jas kAyazabdAtsuH, SHASHASAWAL CHO -CockSOCIRST // 133 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayanopodghAtaH cUNoM zrIdaza-18 tejasaH kAyaH 'paSThI (pA. 2-2-8) subantenottarapadena saha samasyate adhikArAttatpuruSazca samAsaH 'supo dhAtuprAtipadikayo'vakAlikAtA(pA. 2-4-71) riti subluka paragamanaM ekapadamekasvaravibhaktitvaM ca, tejaskAyaH nivAso'sya so'sya nivAse'ti (pA. 4-2-69) aNi prApte Thaka pratyayaH tasya ikAdezaH paragamanaM tajaskAyikAH, 'vA gatigandhanayA: dhAtaH, asya dhAtoH 'kavApAjimistradisA-1 4 a0 zUbhya uNa' ityuNa pratyayaH (uNAdi pA.1-1) 'Ato yukaciNkRto'riti (pA. 7-3-33) yaka paragamanaM vAyukAyA, madhye paSThI Damsa // 13 // 'gheDI' ti (pA. 7-3-111) guNaH, 'usiDasozcati (pA.6-1-110) parapUrvatvaM kAyazabdasya prathamAsaH, vAyoH kAyaH SaSThIsamAsaH, 'supo dhAtuprAtipadikayo'(pA. 2-4-71) riti subluka ekapadamekasvaravibhaktitvaM ca, pAyoH kAyaHvAyukAyaH vAyukAyaH nivAso'sya 'tasya nivAsa' iti (pA. 4-2-69) aNi prApte Thak pratyayaH, asya ikAdezaH, paragamanaM vAyukAyikAH, 'bana paNa saMbhakto' dhAtuH, asya dhAtoH 'nandigrahipacAdibhya' iti (pA 3-1-134) aca pratyayaH anubandhalApaH paragamanaM vanaH, 'pA rakSaNe' dhAtuH, asya dhAtoH 'pAteDatI'ti (uNAdi 4.57) DatiHpratyayaH, DakArAdakAramapakRSya DakArasya 'TeH' (pA.6-4-143) riti TilopaH, ditabhyaH (pratyayA)syApyanubandhakaraNasAmathyoddIpa(dAkAra) lopaH paragamanaM ptiH| idANi samAsaHcana pati, madhye paSThI Gas, patizabdasya prathamA surutvaM visarjanIyaH vanaspatiH 'SaSThI' (pA. 2-2-8) subantenottarapadena saha samasyate tatpuruSazca samAso bhavati, samAse 'supo 5 dhAtaprAtipadikayo riti (pA 2-4-31) subluka suluki kRte 'tabRhatoH karapatyozcauradevatayoH talopazca' (pA. 6-1-127 ) suTa, vanasya ca patau parata: suT, TakArazca 'Adyanto TakitA'viti (pA. 1-1-46) vizeSaNArthaH, ukAra uccAraNAthe, paragamanaM vanaspatikAyaH, madhye SaSThI, 'gherDintIti (pA. 7-3-111) guNaH 'isisocati (pA.6-1-110) parapUrvatvaM kAyaH prathamAsuH CARRC // 134 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNAM 4 a0 // 135 // vanaspateH kAyaH SaSThIsamAsaH 'supo dhAtuprAtipadakayo riti (pA. 2-4-71) subluka vanaspatikAyaH 2 nivAsaH eSAM so'sya nivAseti aNi prApte Thak pratyayaH Thasya ikAdezaH 'yasyeti ce 'ti ( pA. 6-4-148 ) ikAralopaH paragamanaM vanaspatikAyikAH, 'sI udvejane' dhAtuH, asya dhAtoH 'nandigrahipacAdibhya iti (pA 3-1-134) acpratyayaH anubandhalopaH saH, trasa kAya iti sthite madhye SaSThIvacanaM Am 'hasvanadyApo nuDiti ( pA. 7-1-4 ) nuD anubandhalopaH, nAmi dIrghatvaM, kAyazabdasya prathamA suH trasAnAM kAyaH sa ca SaSThIsamAsaH 'supo dhAtuprAtipadikayo' riti (pA. 2-4-71) subluk sakAyaH 2 nivAsaH eSAM 'so'sya nivAse 'ti aNi prApte Thak tasya ikAdezaH 'yasyeti ce 'ti ( pA. 6-4-148 ) akAralopaH paragamanaM trasakAyikA, trasaMti sarIrANi jesiM te sakAyikAH // tattha paDhamaM puDhavikAo, kiM kAraNaM ?, jamhA puDhavikAo savvabhUtANaM saraNaM paTTANaM ca tamhA puDhavikAo bhaNio, tattha anaMtaraM puDhavipahaDiottikAU AukAo bhaNio, tato tasseva paDivak khottikAUNa teukAo bhaNio, so ya teDakAo vAukAraNa viNA Na saMjalai tao vAukkAo bhaNio, vAukkAo jamhA vaNapphaiuvaggahe vaDhi tao vaNapphaikAo bhaNio, vaNaphaI tasANaM ubaggahe vaTTai tao tasakAo bhaNio, tattha puDhavI 'cittamaMtA akkhAyA' cittaM jIvo bhaNNai, taM cittaM jAe puDhavI asthi sA cittamaMtA, cayaNAbhAvo bhaNNai, so ceyaNAbhAvo jAe puDhavIe atthi sA cittamaMtA, ahavA evaM paDhijjai 'puDhavi cittamaMtA akkhAyA' cittaM ceyaNAbhAvo caiva bhaNNai, mattAsaddo dosu atthesu vaTTa, taM0-thove vA pariNAme vA, thovao jahA sarisavatibhAgamattamaNeNa dattaM parimANe paramohI aloge logappamANamettAI khaMDAI jANai pAsai, iha puNa mattAsaho thove vaTTara, adhyayanopodghAtaH // 135 // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNI 4 a0 1136 // ACCAAAAAAAA% cittamAtrameva teSAM pRthivIkAyinAM jIvitalakSaNaM, na punarucchvAsAdIni vidyante, ahavA cittamaMtA nAma jArisA purisassa 4 adhyayano majjapItavisovabhuttassa ahibhakkhiyamucchAdIhiM abhibhUtassa cittamattA tao puDhavikkAiyANaM kammodaeNaM pAvayarI, tattha savva podghAtaH jahaNNaya cittaM egidiyANaM, tao visuddhayaraM beiMdiyANaM, tao visuddhatarAgaM teiMdiyANaM, tao visuddhayarAgaM cauridiyANaM, tao asa-TV paNINaM paMceMdiyANaM saMmucchimamaNuyANa ya, tao suddhatarAgaM paMciMdiyatiriyANaM, tao gabbhavatiyamaNuyANaM, tao vANamaMtarANaM, to bhavaNavAsINaM tato joisiyANaM, tato sodhammANaM jAva sabukkosa aNuttarovavAiyANaM devANaMti, akkhAyA NAma titthagarehiM parUviyA, na amhArisehiM icchAe parUvitatti, aNege jIvA nAma na jahA vediehiM ego jIvo puDhavitti, uktaM-'pRthivI devatA Apo devatA" ityevamAdi, iha puNa jiNasAsaNe aNege jIvA puDhavI bhavati, sIso bhaNati-kevaiyA puNa hojjA?, Ayario bhaNai-asaM| khejjANaM puNa puDhavijIvANaM sarIrANi saMhitANi cavisayamAgacchaMtitti, puDho sattA nAma puDhavikammo daeNa sileseNa vaTTiyA vaTTI pihappihaM caJvatthiyatti vuttaM bhavai, sIso Aha-jai puDhavI cittamaMtamakkhAyA uccArAINi savvANi puDhavIe kIsa kIraMtittikAUNaM ahiMsagataM sAhaNaM kahaM bhavissai ?, Ayario Aha- 'aNNattha satthapariNaeNaM' aNNatthasado parivajjaNe vaTTai, kiM parivajjaiyai 1, satthapariNayaM puDhavi mottUNaM jA aNNA puDhavI sA cittamaMtA iti taM parivajjayati, sIso Aha-taM satyaM Na jANAmo jeNa sattheNa pariNAmiyA puDhavI cittamaMtA na bhavai, Ayario bhaNai- satthaM duvihaM, taM0- davvasatthaM bhAvasatthaM ca, tattha davvasatthaM- 'satthaggivisa' gAhA ( 232-139) tattha satthaM NAma parasuvAsimAdI aggivisANi logapasiddhANi hasatthaM ca saghayatellAdI aMpilaM logapasiddha khArasatthaM nAma je khArarukkhA nivapIlukarIrAI taM khArasatthaM, taM ca bhAvo ya duppautto saMjamassa // 136 // %AAICCCAUR Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau. 4 a0 // 137 // satthaM bhavai, duppautto nAma akuzalamaNAtti vRttaM bhavai, evaM kAyA vAyAvi duppauttA saMjamasta satthANi bhavaMti, tathA aviratI saMjamasta satthaM bhavati na teNa bhAvasattheNa adhigAro, davvasattheNa adhigAro, tassa davvasatthassa tini pagArA bhavaMti, taM0'kiMcI sakAyasatthaM' gAhA ( 233-139 ) kiMcI tAva davvasatthaM sakAyasatthaM kiMIca parakAyasatthaM kiMci ubhayakAya satthaMti, tattha sakAyasatthaM jahA kiNhamaTTiyA nIlamaTTiyAe satthaM, evaM paMcavaNNAvi paropparaM satthaM bhavati, jahA ya vaNNA tahA gaMdharasaphAsAvi bhANiyavvA, parakAyasatthaM nAma puDhavikAyo AukkAyasta satthaM puDhavikAyo teukkAyassa puDhavikAo vAukAyassa puDhavikAo vaNassaikA yassa puDhavikAo tasakAyassa, evaM savve paropparaM satthaM bhavaMti, ubhayasatthaM NAma jAhe kiNhamaTTiyAe kalusiyamudagaM bhavai jAva pariNayA, Na ya loge karIsAdiNA uvaghAto dIsai sAvi pariharijjai, kamhA ?, jamhA so kevalipaccakkho bhAvotti, tamhA sAhavo satthapariNayAe puDhavIe uccArAINi kuvyamANA ahiMsA bhavatIti, kazcidAha- acetanA pRthivI, kasmAd ucchvAsanizvAsa gamanAdyabhAvAd ghaTavat, asadetad, anaikAntikatvAdaNDakAdivat, prANinAmaMDakAvasthAyAM kalalArbudAdyavasthAyAM vA ucchvAsAdyabhAvaH tadabhAvAtteSAmacetanatvaM prasajyate, aniSTaM caitat tasmAdanaikAntikAdidoSaH, ziSya Aha- tAvadeSAmekendriyANAM caitanyamAjJayA grahItavyamAhozcit kAcidupapattirasti ?, astIti uktaM ca- 'Agamazvopapattizca, saMpUrNa dRSTilakSaNam / atIndriyANAmarthAnAM sadbhAvapratipAdane || 1 ||' AcAryAha- ubhayathApi, AjJayA tAvadAptavacanaprAmANyAditi, Aha ca- 'Agamo hyAptavacanamAptaM doSakSayAdviduH / vItarAgo'nRtaM vAkyaM, na brUyAt hetvasaMbhavAt // 1 // ' upapattimapyaMgIkRtyedamucyate-sAtmikA pRthvI | vidrumalatA samAnajAtIyarUpAMkurotpacyupalaMbhAd devadattamAMsa kuravat / idANiM AU Au cittamaMtamakhAyA jAva aNNattha zatranirUpaNaM // 137 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 4 a0 // 138 // satthapaNieNaM, sAtmakaM jalaM bhUmikhAtasvAbhAvikasaMbhavAd darduravat, teU cittamaMtamakkhAyA jAva avaNastha satyapariNaeNaM sAtmako'bhiH AhAreNAbhivRddhidarzanAdvAlakazarIravat, vAU cittamaMtamakvAyA jAva aNNattha satthapariNaeNa sAtmako vAyuH aparapreritatiryaganiyamitarnirgamanAdgovat / idANiM vaNassatI bhaNNai, tattha aggavIyA nAma aggaM bIyANi jesi te aggabIyA jahA koreMTagAdI, tesiM aggANi kappaMti, mUlabIyA nAma uppalakaMdAdI, porabIyA nAma ukkhumAdI, khaMdhavIyA nAma assotthakavisallAdimAyI, bIyaruhA nAma sAlIvIhImAdI, saMmucchimAnAma je viNA vIryeNa puDhavivarisAdINi kAraNANi pappa uTTheti, tattha taggahaNeNa taNabheyA gahiyA, latAgahaNeNa latAbhedA gahiyA, vaNassaikAiya gahaNeNa jAvaMti kei patteyasarIrA sAdhAraNasarIrA ya suDumA ya bAdarAya savvaloge pariyAvaNNA te savve gahitatti, vaNassaikAya bhedadarisaNepya ya se sANaMpi puDhavikAiyAINaM bhedA sUiyA bhavati, tattha puDhavIya sakkarA vAlugA ya evamAdI Aussa himAdI agaNikkAyassa iMgAle jalaNa evamAdI vAukkAyassa ukaliyAvAe maMDaliyAvAe evamAdI, sabIyaggahaNeNa etassa caiva vaNassaikAiyassa bIyapajjavasANA dUsa bhedA gahiyA bhavaMti taM mUle kaMde khaMdhe tayA ya sAle tahappavAle ya / patte puSphe ya phale bIe dasame ya nAyavvA // 1 / / sIso Aha-jo bIe jIvo AsI tamivokaMte samANe kiM | aNNo tattha uvavajjai aha so caiva ya jIvo virohaha ?, Ayario bhaNai 'joNigbhUe ya bIe' (bIe joNi 234-140 ) gAhA, bIyaM duvihaM- joNinbhUyaM ajoNinbhUyaM ca tattha joNibhUyaM nAma aviddhatthajoNIyaM, jahA loge paMcapaMcAsiyA nArI ajoNibhUyA bhavai, no pajaNei, evaM vIyANivi kAlaMtareNa avIyIbhavaMti, jaM ca ajoNIbhUtaM taM niyamA nijjIvaM, joNIbhUtaM sajIvaM hojjA NijIvaM vA, taMmi joNinbhUe bIe so caitra bIyajIvo marittA uvavajjati aNNo vA uvavajjejjA, puNoSi tattha aNNevi jIvA pRthvyA dInAMsacetanatA // 138 // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * cUNau~ * * zrIdaza- vikkamati, bhANayaM ca savvo'vikilasao khalu uggamamANo aNaM tao bhnnio| so caiva ya vaDvato hoi aNaMto paritto vA // 1 // " jo so pRthvyAvaikAlika bIyasarIrI jIvo so jahA jahA vaha kAyo tahA tahA pattaM nivattei mala khadhaM, sAhAo puNa aNNe pacchovavaNNagA nivatteti, 20 diinaaN| sesaM suttapphAsaM gAhA (60-141) sesaM jamatesu chasu kAyesu suttaphAsiyanijjuttIe bhaNiyaM taM suttaM kAye aNuphAsaMtehiM aha- sacetanatA IN karma bhANiyavaM, pagaraNe padehiM vaijaNehi ya suvisuddhatti, tattha pagaraNaM ahigAro jeNa bhaNNati, padaM logapasiddha ceva, vaMjaNaM | // 139 // 18 akkharaM maNNai, te ya paMca ajjhayaNasthA ime, taM0- jIvAbhigame ajIvAmigamo dhammo jayaNA uvadesI dhammaphalamiti chaTTho, jIvAda bhigamo kaha imAe gAhAe Na bhaNio?, Ayario bhaNai-NaNu 'kAe kAe ahakammaM bUyA' iti eteNa ceva chaTTho adhigAro bhaNiutti, sacetanAstaravaH azeSatvagapagame maraNopalaMbhAddevadattavat, zrotraspardhavAn azokaH sanupuravibhUSitAGganAGgasasparzamAnena vikAradarzanAta pratanurAgapuruSavat, cakSuriMdriyavatI citA AdityodayAstamayAbhyAM svamaprabodhadarzanAddevadattavat, rasanAvAnba kula: saMparkaNa vikAradazanAnmadyapapuruSavat, prANavatyo kakeTikAdayaH pazukarISAsthidhUpagaMdhena dau<Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika pRthvyA cUrNI dInAM| sacetanatA 4 a0 140 // AAAAAAAES jahA gomahisAdi, rasayA nAma takabilamAisu bhavaMti, saMseyaNA nAma z2yAdI, samucchimA nAma karIsAdisamucchiyA, umbhiyA | | nAma bhUmi bhettUNaM paMkhAlayA sattA uppajjati, uvavAiyA nAma nAragadevA,ete aMDayAdayo aTThavihAe joNIe uppaNNA tasA bhavaMti, tesiM ca tasANaM lakkhaNANi logapasiddhANi tahAvi thirIkaraNaNimittaM bhaNNai-'jesiM kesiMci pANANaM' jesi kesiMcitti avisasiyANaM gahaNaM, pANA puvvabhaNitA, idANiM jANi lakkhaNANi bhaNihiMti tANi jIMsaM atthi te jIvA tasA jANiyabvA, sIso Aha-kANi puNa tANi lakkhaNANi ?, Ayariyo bhaNai, imANi, taM- 'abhikkata paDikataM saMkuciyaM pasAriyaM ruyaM bhaMtaM tasiMyaM palAiyaM AlAvagA uccariyavvA, abhikaMtaM NAma abhimukha kaMtaM abhikaMtaM, paNNavagaM paDucca abhimukhamAgamaNaMti vuttaM bhavati, parammuhaM kaMta parakaMta, gamaNaMti vuttaM bhavai, saMkuciyaM NAma hatthapAdAdINaM aMgANaM, pasAriyaM jaM AuNTaNaM taM saMkucitaM bhaNNai, tasiM ceva AkuMciyANaM jaM vimokkhaNaM taM pasAriyaM bhaNNai, ruyaM nAma saddakaraNaM bhaNNai, bhaMta nAma jaM desAo desaMtaraM bhamai, tasiya nAma jaM sArIramANasANaM dukkhANaM ubviyaNaM, palAiyaM NAma jaM bhayAbhibhUyassa nAsaNaM, AgamaNaM AgaI, gamaNaM gatI, ettha sIso Aha-jaM abhikaMtaM sA ceva AgatI jaM paDikaMtaM sA ceva gahAtti, ettha puNaruttadoso bhavai, Ayario bhaNai-josa abhikatAdANi lakkhaNANi asthi tehiM tANi jati viNNAyANi jahA vayaM abhikkamAmo evamAdI to so taso bhaNNai, itarahA alAbutavusAdiNovi vallivisesA rukkha vADi vA abhimuhA abhikarmati, tesiM rukkhavADIyAiNaM aggaM pAviUNa puNo paDikkamaMti, tao tesipi tasattaM pAvati, ato puNaruttaM na bhavai, je ceva abhikkamaNANi jANaMti te ceva tasA | bhaNNaMti, na puNa alAvutavusAINo vitativisesA ohasamAe vamANA abhikkamaNAdINi kuvvaMtA tasA bhavaMti, sIso Aha BARABARKACKAA // 14 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIda- vigaliMdiyAvi na jANati jahA amhe abhikkamaNapaDikkamaNAdINi kuvvAmo tahA paMcidiyAvi avvasavvayattaNeNa kei Na jANati ta pRthbyAISIbahA vayaM abhikkamaNapaDikkamaNAdINi kuvvAmotti to kiM te tasA na bhaNNaMti, Ayario bhaNai-sativi ya saNNibhAve te AhA--1 dInArAdIsu iMdiyatthesu iDhesu abhikamIta abhilasaMtitti vuttaM bhavai, aNidvesu ya paDikamaMti, uvviyaMtisi buttaM bhavai, na puNa tahA sacetanatA 1 a0 egeMdiyANa phuDANi tANi abhikamaNapaDikamaNAdaNa lakkhaNANitti, tamhA siddhANi abhikkamaNapaDikamaNAdANa tANi lakkha 18 NANi tasANAta, te ya ime tasA patteyaM bhaNNaMti, tattha kIDaggahaNeNa kimiyANa, 'egaggahaNe tAiyANaM gahaNaM bhavaI' ti na // 14 // | kevalaM kimissagassa, kiMtu sambesi beiMdiyANaM gahaNaM kayamiti, pataMgagahaNeNa sambesi cauridiyANaM gahaNaM karya, kuMthupipIliyA-| gahaNeNa teiMdiyA gahiyA, sacce neraiyA savve paMceMdiyA savve tirikkhajoNiyA savve maNuyA savve devA savve pANA paramAhammiyA, jametaM savvagahaNaM evaM aparisesanimittaM kayaM, kaI ?, je ete bhaNiyA te savve tasA bhavati, tao jahA tirikkhajoNi-15 yANaM bhedA bhaNitA taM0 tasA thAvarA ya, kiMtu ete savve tasA bhaNNaMti, paramAhAmmiyA nAma aparamaM dukkhaM paramaM suhaM bhaNNai, sabve pANA paramAdhammiyA-suhAbhikaMkhiNotti vuttaM bhavai, ahavA eyaM suttaM evaM paDhijjai 'sadhdhe pANA paramAhammiyA' ikvikassa jIvassa sesA jIvabhedA parA, te ya savve suhAbhikakhaNotti vuttaM bhavati, jo tesi ekkassa dhammo so sesANaMpitti| kAUNa savve pANA paramAhammiyA, je ete abhikkamaNAdilakkhaNA jIvA bhaNiyA etasi te puDhavikkAtiyAINaM paMcaNha kAyANa // 14 // chaTTo jIvanikAyo tasakAyotti pavuccai, pavuccai nAma vivihehiM pagArehiM buccai, esa jIvAbhigamo bhaNio, vidyamAnakartRkamida zarIraM AdimatpratiniyatAkAratvAd ghaTavat / gammiyatA thAvarA yA nimittaM karya, salle tiriksajAgaNa savvIsa gAhaNe tajAkimaNAdaNi tA Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajIvA bhigamaH cUNoM cAritra dharmaH zrIdaza iyANiM ajIvAbhigamao bhaNNai-ajIvA duvihA, taM0-poggalA nopAggalA ya, poggalA chabihA,taM.-suhumasuhumA suhumA vaikAlika suhumabAdarA bAdaramuhumA bAdarA bAdarabAdarA, suhumasuhumA paramANupoggalA, suhumA dupaesiyAo ADhattA jAva suhumapariNao aNaMtapaesio khadho, muhumabAdarA gaMdhapoggalA, bAdaramuhumA vAukAyasarIrA, bAdarA AukAyasarIrA ussAdINa, bAdaravAdarA 4 a0 4 teuvaNassaipuDhavitasasarIrAANa, ahavA cauvvihA poggalA, taM0-skaMdhA skaMdhadezA khaMdhapaesA paramANupoggalA ya, esa poggala14AthikAo ghnnlkssnno| NopoggalatthikAyo tiviho, taM0-dhammatthikAyo adhammatthikAyo AgAsasthikAyo, tattha dhamma thikAyo gatilakSaNo adhammatthikAo ThiilakkhaNo AgAsasthikAo avagAhalakkhaNo, ajIvAmigamo bhnnio|| iyANi carittadhammo 'icceehiM chahiM jIvanikAehiM' (2-143 ) itisaddo aNegesu atthesu baTTai, taM0-AmaMtaNe parisamattIe uvappadarisaNe ya, AmaMtaNe jahA dhammaeti vA uvaesaeti vA evamAdI, parisamattIe jahA 'iti khalu samaNe bhagavaM! mahAvIreM eyamAdI, uvappadarisaNe jahA 'iccee paMcavihe vavahAre' ettha puNa iccetehiM eso saddo uvappadarisaNe havvo, kiM uvappadarisayati ?, je ete jIvAbhigamassa cha bheyA bhaNiyA icceehiM chahiM jIvanikAehiM 'Nava sayaM DaMDaM samArabhejjA' tattha nakAro paDisehe baTTA, evasaddo pAyapUraNe, sayamiti-attaNo Niddese, DaMDo saMghaTTaNaparitAvaNAdi, samArabhaNaM nAma tassa saMghaTTaNAdiDaMDassa pavattaNa, evaM NevaNNehiM DaMDaM samAraMbhAvejjA DaMDaM samAraMbhaMtevi anena samaNajANejjA. sIso bhaNai-kaccire kAla, Ayario bhaNai-jAvajIvAe,Na u jahA loiyANaM vinavao hoUNa pacchA paDisevai, kiMtu amhANaM jAvajIvAe baTTati, 'tivihaM tiviheNaM ti sayaM maNasA na ciMtayai jahA vahayAmitti, vAyAevina evaM bhaNai-jahA esa vahejjau, kAraNa sayaM na ***%88AHARAS GANESCORMAAAAE% // 142 // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika | cUrNau. 4 a0 // 143 // parihaNati, annassavi NettAdIhiM No tArisaM bhAvaM darisayaha jahA paro tassa mANasiyaM NAUNa sattovaghAyaM karei, vAyAvi saMdesa na deha jahA taM dhAehiti, kAeNavi No hatthAdiNA saNNeha jahA eyaM mArayAhi, ghAtaMtaMpi aNNaM daTThUNaM maNasA turhi na karei, vAyAevi pucchio saMto aNumaI na dei, kAeNAvi pareNa pucchio saMto hatdhukkhevaM na kareha, tassa bhaMte! paDika mAmi tti 'tassa' ti nAma jo so paritAvaNAdi daMDo, 'bhaMte / ' tti bhayavaM bhavAnta evamAdI bhagavato AmaMtaNaM, kahaM ?, gaNaharA bhagavao samAse atthaM soUNa vatANi paDivajjamANA evamAhu, parikamAmi nAma tAo daMDAo niyattAmitti vRttaM bhavai, jaM puNa pui annANabhAveNa kathaM taM jiMdAmi nAma 'hA ! duchu kathaM hA ! duiThu kAriyaM aNumayapi hA duTTu / ato 2 ujjhai hiyayaM pRcchANutAveNa // 1 // ' garihAmi NAma tivihaM tItANAgatavaTTamANasu kAlesu akaraNayAe. abbhuTThemi, Aha-jo eso daMDanikkhevo evaM mahavyayAruhaNaM taM kiM savvesiM avisesiyANaM mahavvayAruhaNaM kIrati udAho parikkhiUNaM 1, Ayario bhaNai jo imANi kAraNANi saddaddai, jIve puDhavikAe na saddaddai je jiNehiM paNNatte / aNA bhagayapuNNapAvo Na so uvadvAvaNe jogo // 1 // evaM AukkAie jIve evaM jAva tasakAie jIve, eyArisassa puNa samArubhijjati, taM0 'pRDhavikAie jIve saddahaha je jiNehiM paNNatte / abhigatapuNNapAvo so uvaTThAvaNAjogo // 1 // evaM AukAie jIve evaM jAva tasakAie jIve, abhigatapuNNapAvo so uvaTThAvaNAjogo, chajjIvanikAe paDhi - yAe tAhe parikkhijjai, kiM?-pariharaha Na pariharaiti, jai pariharaha to ubaTThAvijjaha, itaro na ubaTThAvijjati, kahaM ?, jaha mahalo paDo raMgio na suMdaro bhavai so, iyaro raMgijjamANo suMdaro bhavai, evaM jai asaddahiyAe chajjIvaniyAe uvaTThAvijjara to mahavyANi na dhareha, saddahiyAe chajjIvaNiyAe uvaTThAvijjamANe thirayA bhavaMti suMdaro ya bhavara, jahA vA pAsAdo kajjamANo jaha upasthApanAIH // 143 // Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza netA kayavaraM sohitA kajjai to suMdaro ya thiro ya bhavai, asohie puNa athiro bhavai, evaM kayavarathANIe micchattai asohie uvavaikAlika dahAvijjai to mahavvayANi na thirANi bhavaMti, jahA Aurassa osahaM viyarijjai taM jai vamaNavireyaNANi kAUNa dijjar3a to lagmai, cUNI evaM jai saddahitAdisu uvaTThAvijjati tA dharei mahavvae, asaddahitAsu athirANi bhavati, jamhA ete dosA tamhA paDhiyAe kahi4 a0 yAe saddahiyAe parikkhite pariharie, abhigate NAma jati apavvAvaNijjANaM NaNNataro Na bhavati tAhe visuddho ukTThAvijjati, // 144 // & tassa ya mahanvayANi abhaNiyANi na Najjati tao tANi bhaNNati, taMjahA-'paDhame bhaMte ! mahavvae'tti (3-144 ) paDhamaMti P nAma sesANi musAvAdAdINi paDucca etaM paDhama bhaNNai, bhaMte ! ti AmaMtaNaM sAMso vaesu uccArijaMtesu guruNo karei, mahanvayaM 6 nAma mahaMtaM vataM, mahanvayaM kathaM 1, sAvagavayANi khuDDag2ANi, tANi paDucca sAhUNa vayANi mahaMtANi bhavaMti, ettha nidarisaNe 'sIyAlaM bhaMgasayaM' gAhA, na karei na kAraveha karataM nANujANai maNasA vayasA kAyasA 1, na karei na kAravei karata nANujANai maNasA vayasA 2 ahavA na karei na kAravei karataM nANujANai vayasA kAyasA 3 na kareha na kAravei karataM nANujANai maNasA kAyasA 4 ete tiNNivi maMgA pAyaso suNNA, tivihaM egaviheNa na karei na kAravei karata nANujANai maNasA 5 athavA na karei na kAravei karataM nANujANai vayasA 6 ahavA na karei Na kAravei karata nANujANai kAyasA 7 ete tiNNivi bhaMgA pAyaso suNNA, mAete sattabhaMgA tiviha aNamayataNa laddhA, iyANi davihaM tiviheNa-na karehana kArave maNasA vayasA kAyasA ahavA na karei krtaa| nANujANai maNasA vayasA kAyasA ahavA na kAravei karataM nANujANai maNasA vayasA kAyasA, ete tiSNi bhaMgA duvihaM tivihaNa laddhA, idANiM duvihaM duviheNa-Na karei Na kAravei maNasA vayasA 1 ahavA na karei Na kAravei vayasA kAyasA 2 na kareina kAravei %EOSSASSASAR // 144 // Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyA zrIdaza khyAnabhagA: cUrNI. havA na kare vaha karata nAi maNasA vAtaviheNa lakhA maNasAkAyasA 3 ahavAna karei karata nANujANai maNasA vayasA 4 ahavA na karei karataM nANujANai maNasA kAyasA 5ahavA na kara baikAlika karataM nANujANai vayasA kAyasA 6 ahavA na kAravai karata nANajANaha maNasA vayasA ahavA na kAravei karataM nANujANai maNasA | kAyasA8na kAravei karata nANujANai vayasA kAyasA9, ete nava bhaMgA davihaM duvidheNa laddhA, idANiM duvihaM ekavidhaNa, na karaha IHIna kAravei maNasA ahavA na karei na kAravei vayasA ahavA na karei na kAravei kAyasA ahavA Na karei kareMta NANujANai maNasA ahavA na karei kareMta nANujANai vayasA ahavA na karei kareMtaM nANujANai kAyasA ahavA na kAravei karataM nANujANai maNasA // 145 // ahavA na kAravei kareMtaM nANujANai vayasA ahavA na kAravei kareMta nANujANai kAyasA, ete nava bhaMgA duvihaM ekaviheNa laddhA, iyANiM ekavihaM tiviheNa-Na karei maNasA vayasA kAyasA ahavA na kAravei maNasA vayasA kAyasA ahavA karata nANujANai maNasA zavayasA kAyasA, ete tiNNivi bhaMgA ekkavihaM tiviheNa laddhA, iyANi ekavihaM duvidheNa-na karei maNasA bayasA ahavA na karaha vayasA kAyasA ahavA na karei maNasA kAyasA ahavA na kAravei maNasA vayasA ahavA na kAravei maNasA kAyasA ahavA na kAra| vei vayasA kAyasA ahavA karata nANujANai maNasA vayasA ahavA karata nANujANai maNasA kAyasA ahavA karata nANujANai vayasA kAyasA, ete nava bhaMgA egavihaM duviheNa laddhA, idANi ekkavihaM ekkaviheNa na karei maNasA ahavA na karei vayasA | ahavA na karei kAyasA aivA na karAvei maNasA ahavA na karAvei vayasA ahavA na karAvei kAyasA ahavA karata nANujANai maNasA ahavA karataM nANujANai vayasA ahavA kareMtaM nANujANai kAyasA, ete nava bhaMgA ekkavihaM ekaviheNa laddhA, iyANi ete savvevi ego piMDijjaMti, tattha tivihaM aNumuyaMteNa satta laddhA, tiviheNa tiNNi laddhA, ete saMpiDiyA jAyA dasa, // 145 / / GRECRRE Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANAti pAta viramaNam zrIdaza- 18 duvihaM duviheNa Nava laddhA, te dasasu pakkhittA, jAyA egUNarvAsa, tiviha egaviheNa Nava laddhA, ete egUNavasiAe pakkhittA, vaikAlika di jAyA aTThavIsa, ekkavidhaM tiviheNa tiNNi laddhA, te aTThAvIsAe pakkhittA, jAyA ekatIsA, ekavihaM cUrNI HduviheNa Nava laddhA, te ekatIsAe pakkhittA jAyA cattAlAsaM, ekkavihaM ekkaviheNa laddhA Nava, tevi cattAlI- |333/222111 // . 4 a0 321321321|| Baa sAe pakkhittA, jAyA egUNapaNNaM, ete paDuppaNNe kAle paccakkhAyataNa laddhA, atItevi ettiyA ceva, 1 // 146 // liaNAgaevi ettiyA cava, eyAo tiNi egUNapaNNAo sattacattAlaM bhagaMsayaM bhavai, ettha ya jo sAhuNaM bhaMgo jujjai teNa adhigAro, sesA uccAriyasarisattikAUNaM parUviyA, jamhA ya bhagavato sAdhavo tivihaM tiviheNa paccakkhAyaMti tamhA tesiM mahavvayANi bhavaMti, sAvayANaM puNa tivihaM duvihaM paccakhAyamANANaM desaviraIe khuDalagANi vayANi bhavaMti, pANAivAo nAma iMdiyA AMuppANAdiNo chavviho pANA ya jesiM atthi te pANiNo bhaNNati, tesiM pANANamaivAo, tehiM pANehi saha visaMjogakaraNanti vuttaM bhavai, tao pANAivAyAo veramaNaM, pANAivAyaveramaNaM nAma danAuM saddahiUNa pANAtivAyasta akaraNaM bhaNNai, savvaM nAma tamerisaM pANAivAyaM savvaM-niravasesaM paccakkhAmi no addhaM ti bhAgaM vA paccakkhAmi, saMpaikAlaM saMvariyappaNo aNAgade akaraNaNimittaM paccakkhANaM, sIso Aha-so puNa pANAivAoM kesu mA bhavai jao so sAhU paccakkhANaM karei ?, Ayario bhaNai-se suhama vA bAyaraM vA tasaM vA thAvaraM vA' 'sa'tti niddese vaTTai, kiM niddisati ?, jo so pANAtivAo taM nisei, se ya pANAivAe suhumasarIresu vA bAdarasarIresu vA hojjA, muhuma nAma jaM sarIrAvagAhaNAe suTTha appamiti, bAdaraM nAma dhUlaM bhaNNai, tattha je te suhamA bAdarA ya te duvihA taM0-tasA ya thAvarA vA, 15RECORRECRUICA // 146 // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 4 a0 // 147 // tattha tasaMtIti tasA, je egaMmi ThANe avaTTiyA ciTThati te thAvarA bhaNNaMti tasA vA thAvarA vA jIvA pANehiM No visaMjoejjA, suhumabAdaragahaNeNa dabbao gahaNaM kathaM, egagahaNe gahaNaM tajjAIyANamitikAuM tiSNivi khettakAlabhAvA gahiyA, iyANi esa eva pANAvAo cauvviho savittharo bhaNNai, taM0 davbao khettao kAlao bhAvao, davbao chasu jIvanikAesa suhumabAdaresu bhavati, khattao savvaloge kiM kAraNaM?, jeNa savvaloe tassa pANAivAyassa upapattI asthi, kAlao diyA vA rAo vA te caiva suhumabAdarA jIvA vavarovijjaMti, bhAvao rAgeNa vA doseNa vA tattha rAgeNa maMsAdINaM aDAe, ahavA rAgeNa koI kaMci aNumarati, doseNa vitiyaM mArei, jo puNa rAgadosa virahio appamatto sattaM ghAera tassa pANAivAo Na bhavai, kahaM ?, jamhA davvao nAmege pANAivAte No bhAvao 1 bhAvao nAmege pANAivAte no dabbato 2 ege davvaovi bhAvaovi 3ege No davvao No bhAvao 4, etesiM bhaMgANa NidarisaNaM jahA dumapuSphiyAe, tametaM pANAivAyaM Neva saMyaM maNasA karejjA evaM vAyAe kAraNavi, No maNasA aNNaM kAravejjA No vAyAe aNNaM kAravejjA No kAraNaM annaM kAravejjA, pANAivAyaM karataMpi No samaNujANejjA maNeNaM vAyAe kAraNaM, 'tassa bhaMte ! paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi' etesiM payANaM vakkhANaM jahA heDDA, sIso Aha -kimatthaM pANAivAya veramaNaM kIrai ?, Ayario Aha-ihaloge ceva pANAivAyaM kuvvamANo garahio hoi baMdhavahAdiNo ya dose kayAi pAvejjA, paralogesu NiyamA doggayaM gacchati, tamhA pANAvAyaveramaNaM kAyavvaMti, sIso Aha- kiM kAraNaM sesANi vayANi mottUNa pANAvAyaveramaNaM paDhamaM bhaNiyaMti ?, Ayario bhaNai eyaM mUlavayaM 'ahiMsA paramo dhammo 'ti, sesANi puNa mahanvayANi uttaraguNA, etassa ceva aNupAlaNatthaM parUviyANi, 'paDhame bhaMte! mahatvae uvaDiomi savvAo pANAivAyAo veramaNaM' prANAtipAta viramaNam // 147 // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaikAlikA zrIdaza mRSAvAda'ahAvare docce bhaMte ! mahavvae musAvAyAo veramaNa' (4-146) tattha ahasaddo aNaMtarabhAce vaTTai, kahaM ?, paDhama viramaNaM 4 mahavvaA imaM biigaM aNaMtaraMti, sesa taheva jahA pANAivAyaveramapaNe, NavaraM jo viseso so bhaNNai, tattha musAvAo caundhiho, taM0cUrNI sambhAvapaDiseho asabhyubbhAvaNaM atyaMtaraM garahA, tattha sambhAvapIDesaho NAma jahA Nasthi jIvo natthi puNNaM natthi pAvaM nasthita 4 a0 kAbaMdhoNatthi mokkho evamAdI, asabbhUyutbhAvaNaM nAma jahA atthi jIvo(savvavAvI) sAmAgataMdalamatto vA evamAdI, payatyaMtara nAmA // 148 // jo gAvi bhaNai eso Asotti, garahA NAma 'taheva kANaM kANitti' evamAdI, so ya musAvAo etehi kAraNIMha bhAsijjai-'se kohA vA lohA vA bhayA vA hAsA vA' kohagahaNeNa mANassavi gahaNaM kayaM, lobhagahaNeNa mAyA gahiyA, bhayahAsagahaNeNa pejjaDAdosakalaha abbhakkhANAhaNo gahiyA, kohAiggahaNeNa bhAvao gahaNaM kayaM, egaragahaNeNa gahaNaM tajjAtIyANamitikAu saMsAvi davyakhettakAlA gahiyA / iyANi esa caubiho musAvAo savittharo bhaNNai, taM0-davvao khetao kAlao bhAvao, tattha davvao sabadabvesu musAvAo bhavai, khattao loga vA aloge vA, No bhaNejjA aNaMtapaesio logo evamAdI, aloga asthi jiivaa| *poggalA evamAdI, kAlao diyA vA rAo vA musAvAyaM bhaNejjA, bhAvao koheNaM ajjhakkhANaM dejjA evamAdI, tattha dvo| INinAmage musAbAdeno bhAvao1 bhAvao nAmege musAvAde no davyao 2 ege dabaovi bhAvaovi3ege No davao No bhAvao4ENT kA musAbAo, tattha davyao musAvAo No bhAvao, jahA koI bhaNijjA-atthi te keI pasumigAiNo diTThA ?, tAhe bhaNai-patthi, // 148 // esa dabao musAbAo No bhAvao, bhAvao no davyao jahA musaM bhaNIhAmitti, tao tassa vaMjaNANi sahasatti saccagANi / viNiggayANi tANi, esa bhAvao no davyao, davao'vi mAvao'vi jahA musAbAdapariNao koyi tameva musAvAdaM vadijA, KRISESARGICROGROO PANE Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza |cauttho bhaMgo suNNe, sIso Aha-musAbAde bhAsijjamANe ko doso bhavai ?, Ayario bhaNai-ihaloge tAya garahiNijjo bhavai, adattAdAna mAlikA savvassa avissasaNijjo ya jibbhAchedaNANi ya ihaloge pAvejjA, paraloge puNa niyamA doggaigamaNabhayaM bhavati, 'docce bhaMte ! viramaNaM cUrNI. jAva vermnnN'| 4 a0 'ahAvare tace bhaMte! mahavvae adiNNAdANAo veramaNaM'(5-141) etassavi mahavvayassa jo viseso so bhaNNai, sesaM mAtaheva jahA pANAivAyassa, sIso bhaNai-taM adiNNAdANaM kerisa bhavai?, Ayario bhaNai-jaM adiNNAdANabuddhIe parohiM parigahiyassa // 149 // lAvA apariggahiyassa vA taNakaTThAidavyajAtassa gahaNaM karei tamadiNNAdANaM bhavai, se ya adiNNAdANe khettaM paDuca gAme vA nagare vA bhAraNe vA hojjA, appabahugahaNeNa davvao adiNNAdANassa gahaNaM kayaMti, egagahaNaNa gahaNaM tajjAtiyANamitikAuM khetta kAlabhAvA gahiyA, eyaM ceva caunvihaMpi adiNNAdANaM vittharao bhaNNati, taM0-davyao khettao kAlao bhAvao, tattha davvao tAva appaM vA bahuM vA aNuM vA thUlaM vA cittamaMta vA acittamaMtaM vA geNhejjA, appaM parimANao ya mullaoya, tattha parimANaolI jahA ega eraMDakaLaM evamAdi, mullao jassa ego kavaDDao pUNI vA appamullaM, bahuM nAma parimANao mullaoya, parimANao jhaa| tiNNi cattArivi vairA veruliyA, mullao egamavi veruliyaM mahAmollaM, aNu mUlagapattAdI ahavA kaTuM kaliMcaM vA evamAdi, thUlaM hai suvaNNakhoDI veruliyA vA uvagaraNaM, cittamaMtaM vA acittamaMtaM vA, savyapeyaM sacittaM vA hojjA acittaM vA hojjA missayaM vA, tattha // 149 // sacittaM maNuyAdi acittaM kAhAvaNAdi mIsagaM te ceva maNuyAi alaMkiyavibhUsiyA, khettao jametaM davvao bhaNiyaM eyaMgAme vA Nagare vA geNhejA araNNe vA, kAlao diyA vA rAo vA geNhejjA, bhAvao appagdhe vA appagghassa rAyakulamaMDIe mahagyaM mollaM kareI, ALSARACCALC Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza vaikAlika viramaNaM cUrNI // 150 // SAROSAROKAR 5 mahagghamullaM vA appeNa aggheNa rAulamaMDIe kiNai, ahavA jaM adina gaNhai taM appagcha vA mahagdhaM vA hojjA, taM ca adiNNAdANaM maithuna6 koI davvao geNhejjA no bhAvao1 bhAvao geNhejjA no davvaora davvaovi bhAvaovi3 ege no davao no bhAvao4, tatthara davvao no bhAvao jahA taNakaTThANi koI sAhU arattaduTTho aNaNuNNaviUNa geNhejjA tassa davao adiNNAdANaM no bhAvao, bhAvao no davao jahA corabuddhIe pavisiUNa Na kiMci tArisaM laddhati taM bhAvao adiNNAdANaM no davvao, davvaovi &AbhAvaovi jahA corabuddhie paviTTho tArisaM aNeNa laddhaM, eyaM davvaovi bhAvaovi adiNNAdANaM bhavati, cauttho bhaMgo suNNo, sIso Aha-eyassa adiNNAdANassa ko doso ?, Ayario bhaNai-ihaloge tAva garahaNijjo bhavai baMdhavahAdINi ya pAvai, | paraloge ya doggaigamaNaM bhavai, 'tacce bhaMte ! mahabdhae uvaDiomi sabyAo adiNNAdANAo vermnnN'| 'ahAvare cautthe bhaMte ! mahavvae mehuNAo veramaNaM' (6-141) eyassavi mahavvayassa jo viseso so bhaNNai, sesaM taheva jahA pANAtivAyaveramaNassa, 'se divvaM vA mANusaMvA tirikkhajoNiyaM vA hojjA, egaggahaNe gahaNaM tajjAIyANamitikAuM khettakAlabhAvA tiNNivi gahiyA / iyANi eyaM caubvihaMpi mehuNaM vittharao bhaNNai, taM0-davvao khettao kAlao bhAvao ya, tattha davvao mehuNaM rUvesu vA rUvasahagaesu vA davvesu, tattha rUvetti NijjIve bhavai, paDimAe vA mayasarIre vA, rUvasahagayaM tivihaM bhavati, taM-divvaM mANusaM tirikkhajoNiyaMti, ahavA rUvaM bhUsaNavajjiyaM, sahagayaM bhUsaNeNa saha, khettao uDvamahotiri // 15 // tAesu, uDDhe pavvatadevalogAisu ahe gaDDAbhavaNAdisu tiriyaM dIvasamuddesu, kAlao mehuNaM diyA vA rAo vA, mAvao rAgeNa vA doseNa vA hojjA, rAgeNa madaNubbhave hojjA, doseNa jahA koi sehAi tavANiNigAe mahavvayANi se bhaMjAmittikAuM FASCICIAcci / Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika parigrahaviramaNaM cUrNI // 15 // mehuNaM sevejjA, tattha dosasamuttho rAgo, rAgo puNa NiyamA atthi. taM ca mehuNaM davvao sevejjA No bhAvao, paDhamo maMgo mehuNe Natthi, kiM kAraNaM 1, jeNa bhAveNa viNA tassa saMbhavo natthi, bhaNiyaM ca- "kAmaM savvapadesuvi ussaggavavAyadhammayA ditttthaa| mottu mehuNabhAvaM Na viNA so rAgadosehiM // 1 // " aNNe puNa AyariA bhaNaMti, jahA itthiyAe akAmiyAe puriseNa sevijjamANIe davvao mehuNaM No bhAvao bhavai, tattha je se mAvao Na davao so mehuNasatrApariNayassa asaMpattIe labmatitti, dabbaovi bhAvaovi mehuNasanApariNayassa mehuNasaMpattIe bhavai, cauttho bhaMgo suNNo, sIso Aha-mehuNe ko doso ?, Ayario bhaNai-bibbhamubbhantacittayassa pakinidiyassa tAva suhaM ceva Nicchayayo Natthi, rAgaddosA ya taMmi avassameva udi-ta jjaMti, te ya rAgaddosA saMsAraheuNo bhaNiyA, ato savvapayatteNa taM vajjeyavyaMti, 'cautthe bhaMte! mahabvae uvaDio mi| savvAo mehuNAo bermnnN'| ahAvare paMcame bhaMte ! mahavvae pariggahAo veramaNaM (7-148 ) etassavi mahavvayassa jo viseso so bhaNNai, sesa hai taheva jahA pANAivAyaveramaNe, so ya pariggaho ceyaNAceyaNesu davvesu mucchAnimitto bhavai, se gAme vA iti eteNa khettagahaNaM kayaM, appaM vA evamAdiggahaNaNaM egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANamitikAuM kAlabhAvAvi gahiyA,idANiM eso caubvihovi pariggaho vittharaoTU bhaNNai-davao khettao kAlao bhAvao, tattha dabbao savvadanvehi, muttANa'muttANa ya samudAyo logo bhavai, taMpi aniyattatahataNeNa patthayati, khettao savvaloge, savvaM logaM mamAyati, (kAlao diyA vA rAo vA) bhAvao appagdhaM vA mahagdhaM vA mamAejjA, so ya pariggaho kassai davvao hojjA No bhAvao1 kassai bhAvao No dabao 2 kassai bhAvaovi davaovi 3 kassaina NAGAR Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 4 a0 / / 152 / / bhAvao na davvao4, tattha paDhame bhaMge sAhuNo mucchamagacchaMtassa davvao pariggaho bhavai No bhAvao, bhaNiyaM ca 'Na so pariggaho vRtto, ii vRttaM mahesiNA / ' biio bhaMgo mucchiyassa asaMpattIe bhavati, taio bhaMgo uvakaraNe mucchiyassa jaiNo saMpattIe vvaovi bhAvaovi pariggaho bhavai, cauttho bhaMgo suNNo, sIso Aha-pariggahe parigijjhamANe ko doso ?, Ayario Ahajo parigiNhato bhavai so jahA sauNo maMsapesIgahiyahattho annehiM maMsAsIhiM sauNehiM NivvuI na lahati tahA sovi rAyatakaramAdIehiM Niogs na lahai, ajjaNarakkhaNanimittaM ca dosasahassAI pAvara, paraloge ya doggayaM sAhei, 'paMcame bhaMte! mahatvae udahio mi savvAo pariggahAo veramaNaM' / ahAvare chuTTe bhaMte! vae rAI bhoyaNAoM veramaNaM ( 8- 149 ) se taheva jahA pANAivAyaveramaNe, NavaraM iha jo viseso so bhaNNa, tattha rAI pasiddhA, tIe rAIe bhogaNaM rAIbhoyaNaM, taM puNa rAI vettuM divasao bhuMjai 4, se asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA asaNAdiggahaNeNa davvao gahaNaM kathaM bhavai, egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANamitikAuM sesA tiSNivi khetakAlabhAvA gahiyA, iyANi cauvvipi rAIi bhoyaNaM vittharao bhaNNa, taM0- davvao khettao kAlao bhAvao, tattha davvao asaNaM vA, asijjai khudditehiM jaM tamasaNaM jahA kUro evamAdIti, pijjatIti pANaM, jahA muddiyApANagaM evamAi, khajjatIti khAdimaM, jahA modao evamAdi, sAdijjati sAdimaM, jahA suMThigulAdI, khettao samayakhette, samayo kAlo bhaNNai, so jammi atthi taM samayakhettaM, so ya aDDAijjesu dIvasamuddesu bhavai, kAlao rAI bhuMjejjA, bhAvao caubhaMgo, tattha davvao no bhAvao jahA uggao vA sUrio aNatthamio vatikAUNaM araco aduTTho vA bhuMjejjA, ahavA AgADhe. kAraNe tassa davvao rAIbhAyaNaM rAtribhojana viramaNaM // 152 // Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNo. 4 a0 // 153 // no bhAvao, bhAvao no davvao jahA ko'vi ciMteti ko jANai kayAvi sUro uTThei ? iyANi caiva bhuMjAmi, so ya sUro putri caiva uDio mehAdiNA Avario nAvadhArijjara jahA uDiotti, ahUvA rAtaM muMjAmitti saMkappeti, na caiva saMpattI jAyA, tassa bhAvao rAIbhoyaNaM No davvao, davvaovi bhAvaovi AuTTiyAe rAI bhuMjara, cauttho bhaMgo sunno, 'chaDe bhaMte! vae ubaTTiomi | savvAo rAI bhoyaNAo veramaNa' ettha sIso Aha- paMca mahavvayANi jiNapavayaNe siddhANi, to kimeyaM rAIbhoyaNaM mahatrae vaNijjamANesu bhaNiyaMti ?, Ayariya Aha- purimapacchimagANa jiNavarANaM kAle purisavisesaM pappU par3aviyaM, tattha purimajimakAle purisA ujjujaDA pacchimajiNakAle purisA vaMkajaDA, ato nimittaM mahanvayANa uvariM ThaviyaM, jeNa taM mahantrayamiva mannatA paNa pillehiti, majjhimagANaM puNa eyaM uttaraguNesu kahiyaM, kiM kAraNaM 1, jeNa te ujjupaNNattaNeNa suhaM caiva pariharati / 'icceyAtiM ' ( 9-149 ) itisaddo parisamattIe vaTTa, eyAI nAma jANi iyANi caiva heTThA bhaNiyANi etANi paMcavi rAtIbhoyaNaveramaNachaTThANi 'attahiyAe uvasaMpajjitANa viharAmi attahiyaM nAma mokkho bhaNNai, sesANi devAdINi ThANANi bahudukkhANi appasuhANi ya, kahIM, jamhA tatthavi issaro issarataro issaratamo evamAdI hINamajjhima uttimavisesA uvalabbhaMti, aNegaMtiyANi ya sokkhANi, mokkhe ya ete dosA natthi, tamhA tassa aTTayAe eyANi paMca mahAvvayANi rAIbhoyaNaveramaNachaTThAI antahiyar3Ae uvasaMpajjittANaM viharAmi, uvasaMpajjittANaM viharAmi nAma tANi AruhiUNa aNupAlayaMto abbhujjaeNa vihAreNa aNissiyaM gAmanagara paTTaNAINi viharistAmi, ahavA gaNaharA bhagavato sagAse paMcamahanvayANaM atthaM soUNa evaM bhaNati- 'uvasaMpajjittANaM viharistAmi' // SaSThasyottaraguNatA // 153 // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza- idANiM jayaNA bhaNNai-se bhikkhu vA bhikkhuNI vA(10-151)sattaM uccAreyavvaM, 'se'tti niddese, kiM nihissati?, zA.pRthvIkAya: vakAlikA jo tesu mahavvaesu jahovaiDesu avaDio se bhikkha vA bhikkhuNI vA iti, saMjao nAma sobhaNeNa pagAreNa sattarasavihe saMjame avacUrNI Dio saMjato bhavati, virao NAma'NegapagAreNa vArasavihe tave rao, pAvakammasaddo patteyaM patteyaM dosuvi vaTTai, taM0-paDihayapAvakamme paccakkhAyapAvakamme ya, tattha paDihayapAvakammo nAma nANAvaraNAdINi aTTha kammANi patteyaM patteyaM jeNa hayANi so pddihypaav||154|| kammo, paccakkhAyapAvakammo nAma niruddhAsavaduvAro bhaNNati, ahavA savvANi etANi egadviyANi,taM evaMguNasaMpaNNeNa bhikkhuNA bhikkhuNIe vA divasao jAgaramANaNa rAIe niddAmokkhaM kuvvamANeNa sesaM kAlaM jAgaramANeNa kAraNieNa vA egeNa parisAmaNuga1 eNa vA jaMdANi bhaNNihiti taM Na kAyavvaM, 'se puDhaviM vA' jo so puDhavikAyo heTThA bhaNio tasseyaM gahaNaMti, tattha puDhaviggahaNaNaM 6 pAsANaleTumAIhi rahiyAe puDhavIe gahaNaM, bhittI nAma nadI bhaNNai, silA nAma vicchiNNo jo pAhANo sa silA, lelu lechuo, sarakkho nAma paMsU bhaNNai, teNa AraNNapaMsuNA aNugataM sasarakkhaM bhaNNai, sasarakhaM vA vatthaM puDhavikAyaM virAhaitti5 kAUNa sahattheNa, 'se'tti niddese pubbabhaNie bhikkhU vA bhikkhuNI vA, hattho pAyo aMgulI ya tiNNivi kaMThANi, salAgA ghaDiNyAo taMbAINaM kaTTha pasiddhameva kaliMcaM kArasohisAdINaM khaDaM, salAgAhatthao bahuyariAyo ahavA salAgAto ghaDilliyAo 131 tAsi salAgANaM saMghAo salAgAhattho bhaNNati, etehiM puDhavikkAiyANaM Na AlihejjA, nakAro paMDisehe vaTTai, kiM paDisehayai ?, tahatthAdIhiM puDhavIe AlihaNAdINi, AlihaNaM nAma Isi, vilihaNaM vivihehiM pagArehiM lihaNaM, ghaTTaNaM bahUNaM, bhiMdaNaM duddA vAda // 154 // tihA vA karaNaMti, evaM tAva saMyato AlihaNAdI Na karejjA, jahA sayaM na karejjA tahA aNNeNavi NAlihAvejjA jAva na Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUNa 4 a0 // 155 // bhiMdAvijjA, tahA api AlihaMtaM vA jAva bhidaMtaM vA Na samazujANejjA jAvajjIvAe tivihaM tiviheNa maNasA vayasA kAyasA tassa bhaMte ! paDikamAmi niMdAmi garihAmi jAva vosirAmi // se bhikkhU vA bhikkhuNI vA saMjayavirayapAMDeyapaccakkhAyapAvakamme diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA jAva parisAgao vA' imaM pariharejjA' se udagaM vA' 'se'tti jo so AukkAo heTThA bhaNio tassa niddeso, udagaragahaNeNa momassa AukkAyassa gahaNaM kathaM, ussA nAma nisiM paDai, puvvaNhe avaraNhe vA, sA ya ussA teho bhaNNai, himaM logapasiddhaM, jo sisire tusAro paDai so mahiyA bhaNNai, karagA logapasiddhA, harataNuo bhUmiM bhettUNa uTThei, so ya ubugAisu titAe bhUmIe Thaviesu heTThA dIsati, aMtalikkhapANiyaM suddhodagaM bhaNNai, jaM etesiM udagabheehiM biMdusAhiyaM bhavai taM udaullaM bhannai, sasiNiddhaM jaM na galati titayaM taM sasaNiddhaM bhaNNai, etehiM udaullasasaNiddhehiM aNugataM kAyaM vA vatthaM vA NAmusejjA, AnusaNaM nAma ISatsparzanaM AmusanaM ahavA egavAraM pharisaNaM AmusaNaM, puNo puNo saMphusaNaM, isi nipIlaNaM ApIlaNaM, accatthaM pIlaNaM pavIlaNaM, evaM vAraM jaM akkhoDe, taM bahuvAraM pakkhoDaNaM, Isitti tAvaNaM AtAvaNaM. atIva tAvaNaM patAvaNaM, evaM tAva sayaM No AmusAINi karejjA, jahA sayaM na karejjA tahA aNNeNAvi nAmusAvejjA jAva na payAvejjA, tahA aNNaMpi AmusaMtaM vA jAva payAvaMtaM vA na samaNujANejjA jAvajjIvAe tivihaMtiviheNa vosirAmi // 'sebhikkhU vA bhikkhuNI saMjataviratapaDihatapaccakkhAyapAvakamme jAva parisAgao vA' imaM pariharejjA 'se agaNiM vA' ( 12-153 ) ' se 'ti niddese vaTTati, jo jo agaNikkAo heTThA bhaNio tassa niddeso, agaNI nAma apkAyaH / / 155 / / Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -96 zrIdaza vaikAlika cUrNI 4 a0 navvAvaNaM nAma vijjhAvaNaM // 156 // karajjA tahA anna na ujAvejjA. bAvataM vA Na samaNujANejAna jo ayapiMDANugayo pharisagejho so AyapiMDo bhaNNai, iMgAlo nAma jAlArahio, mummuro nAma jo chArANugao aggI sosAtajAkAyaH TU mummuro, accI nAma AgAsANugaA paricchiNNA aggisihA, alAyaM nAma ummuAhiyaM paMja(pajja)liyaM, jAlA pasiddhA ceva, | vAyukAya: iMdhaNarahio suddhAgaNI ukkAvijjugAdi, etArisaM agaNikkAyaM Na uMjejjA, uMjaNaM NAma avamaMtuaNaM, ghaTTaNaM paropparaM ummugANi Baa ghaTTayati, aNNeNa vA tAriseNa davvajAeNa ghaTTayati, ujjalaNaM nAma vIyaNamAIhiM jAlAkaraNamujjAlaNaM, nivvAvaNaM nAma vijjhAvaNaM, evaM tAva sayaM No uMjaNAINi karejjA, jahA ya sayaM na karejjA tahA annaM na ujAvejjA, jahA na ujAvejjA tahA aNNaM urjata vA jAva nivbAveMtaM vA Na samaNujANejjA jAvajjIvAe tivihaM tiviheNa maNasA vayasA kAyasA tassa bhaMte ! paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi // se bhikkhU vA bhikkhuNI vA saMjayavirayapaDihayapaccakkhAya jAva parisAgao vA imaM pariharejjA se sIeNa vA vidhuvagaNeNa vA' (13-154) 'setti niddese vaTTai, jo vAukAo heTThA bhaNio tassa nise, sItaM cAmaraM bhaNNai, vihuvaNaM vIyanaM | NAma, tAliyaMTo nAma logapasiddho, pattaM nAma pomiNipattAdI, sAhA rukkhassa DAlaM, sAhAbhaMgao tasseva egadeso, pehuNaM ImorapicchagaM vA aNNaM vA kiMci tArisa picchaM, pihuNahatthao morigakuccao, giddhapicchANi vA egao baddhANi, celaM nAma sagalaM vatthaM, celakaNNo tasseva egadeso, hatthamuhAdINi logapasiddhANa, etehiM kAraNabhRehiM appaNo vA kArya bAhiraM vAvi poggalaM- usiNodagaM vA sayaM tAva na phumejjA na vIejjA, jaha sayaM tahA aNNaM Na phumAvejjA na vIyAvejjA, aNNaM phumaMta vA // 156 // haivIyaMta vA na samaNujANajjA jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM maNasA vayasA kAyasA jAba vosirAmi // kasaRACCA* Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tejaHkAyaH vAyukAyaH zrIdaza se bhikkhU vA bhikkhuNI vA saMjayavirayapaDihayapaccakkhAya jAva parisAgao vA imaM pariharejjA 'se bIesu vA bIya- vaikAlika | pahaDhesu vA' (sU.14-154) 'se'tti niddese vaTTai, jo so vaNassaikAo hedvA bhaNio tassa nideso. bIyaM nAma sAlivIhAdINaM cau~ bhaNNai, paiDiyaM nAma AhArasejjAphalagAdINi bIyANaM uvariTThiyANitti, rUDhaM NAma bIyANa ceva phuDiyANi, Na tAva akurI 4 a0 niSphajjai, rUDhapaiTThiyaM nAma jaM tesiM uvariM AhArasejjA''saNaphalagapIDhagAdi ThaviyaM taM rUDhapatiTTiyaM bhaNNai, jAyaM nAma etANi cava thaMbIbhUyANi, jAtapatiTThiyaM nAma tesu ceva thaMvesu ja kiMci AhArasejjAsaNaphalagapIDhagAI ThaviyaMti, haritANi nAma v||157|| cAdINi, hariyapatiTThiyaM nAma jaM kiMci AhArasejjAsaNaphalagapIDhagAdi ThavitaM, chiNNaggahaNaNaM vAuNA bhaggassa aNNeNa vA parasu. mAiNA chiNNassa addabhAve vaTTamANassa apariNayassa gahaNaM kayamiti, chiNNapaidviyaM nAma tami ceva apariNae kiMci AhArasejjAsaNaphalagapIDhagAdI ThavitaM, sacittakolapaDiNissiyasaddo dosu vaTTai, sacittasadde ya kolasadde ya, sacittapaDiNissiyANi dAruyANi sacittakolapaDinissitANi, tattha sacittagahaNeNa aMDagauddehiMgAdIhiM aNugatANi jANi dArugAdINi sacittaNissiyANi, kolapaDinissiyANi nAma kolo ghuNo bhaNNati, so kolo jesu dArugesu aNugao tANi kolapaDinissiyANi, tesu sacittesu kolapaDinissitesu No sayaM gacchejjA jAva na tuvaDhejjA, tattha gamaNaM AgamaNaM vA caMkamaNa bhaNNai, ciTThaNa nAma tasiM uri Thiyassa acchaNaM, nisIyaNaM uvaviyassa jaM AvesaNaM, tuyaTTaNaM nivajjaNa, jahA ya sayaM gamaNAdINi na karejjA tahA Poll annaM na gacchAvejjA jAva na tuyaTTAvejjA tahA annamavi gacchaMtaM vA jAva tuyada'taM vA na samaNujANejjA jAvajjIvAe jAva vosirAmi // tecCkCRUARC- RRBAR // 157 // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trasakAya: yatanopadezaH cUrNI - vaNiyANa kAtA nAma jattha tahaNaNa gahaNaM zrIdaza se bhikkhu vA bhikkhuNI vA saMjayAvirayapaDihayapaccakhAya jAva parisAgao vA se kaDiMbA payaMga vA' (sU.15-155) vaikAlikAsati nihese vaha, jo so tasakAyo heTThA bhaNio tassa niddese, kIDapayaMgA kuMthupipIliyAo ya pubbabhaNiyA, tesi anataro kIDagAINaM jai hojjA hatthaMmi vA jAva saMthAragaMmi vA, tattha pAdo bAhU UrUtA pasiddhAo, sejjA savvaMgiyA, saMthAro aDDA ijjA hatthA Ayato hatthaM sacauraMgulaM vicchiNNo, aNNataraggahaNeNa bahuvihassa tahappagArassa saMjatapAyoggassa uvagaraNassa gahaNaM // 158 // M kayaMti, etehiM vatthAdIhiM puyabhaNiyANa kIDANa aNNataro pANo uvalliejjA, taotaM uballINa jANiUNaM saMjayAmevIta jahA tassa pIDANa bhavati tahA ghetUNaM egate nAma jattha tassa uvadhAo na bhavai tattha egate avaNajjA, jahA No NaM saMghAta8|| mAvajjai, saMghAtaM nAma paropparato gattANaM saMpiMDaNaM, egaggahaNeNa gahaNaM tajjAiyANaMtikAUNa sesAvi paritAvaNakilAvaNAdibhedA gahiyA, AvajjaNA nAma no tahA giNhejjA jahA saMghAtaNAi doso saMbhavati, esA puDhavimAdINi paDucca pANativAtaveramaNaaNupAlaNatthaM jayaNA bhaNiyA, cauttho chajjIvaNiyAe adhigAro go|| iyANi ucaesotti paMcamo ahigAro bhaNNai, taM. 'ajayaM caramANo u, pANabhayAI hiNso| baMdhaI pAvataM kamma, taM se hoi kaTuyaM phalaM (32-156) ajayaM nAma aNuvaeseNaM, caramANo nAma gacchamANo, dUtaM gacchamANo saMto vagdhAmAiyaM karejjA, kadAi sarIravirAhaNAvi hojjA, pANANi ceva bhUyANi, ahayA pANagahaNeNa tasANaM gahaNaM, sattANaM vivihehiM pagArehiM hiMsamANo baMdhae pAvagaM kamma, baMdhai nAma ekeka jIvappadesaM aTThahi kammapagaDIhiM AveDhiyapariveDhiyaM kareti, pAvagaM nAma asubhakammovacayo ghaNacikkaNo bhaNNai, paratitthiyANa ya gacchamANANaM ciTThamANANa ya kammabaMdho na bhavati, ato tappaDi 45-%%AISASTROL // 158 // Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / yavano padezaH zrIdaza- sehanimittaM sIsassa bhayuvveyanimittaM pAvagahaNaMti, kaDuyaM phalaM nAma kudevattakumANusattanivvattakaM pama tassa bhavai, evaM 'ajayaM vaikAlika ciTThamANo u, pANabhUyAI hiNsii| baMdhatI' silogo (33-156 ) ciTThamANo NAma ThiMtI, so ajao acchamANo cUrNau hatthapAdAdINi chubhati, tANi nitthumbhamANo sattovarohe vaTTai, sesaM taheva / evaM 'ajayaM AsamANo u, pANabhUyAi hiNsii| MI silogo ( 34-156) AsamANo nAma uvaDio, so tattha sarIrAkuMcaNAdINi karei,hatthapAe vicchubhAi, tao so uvarodhe vaTTai, // 159 // kA sesaM taheva, evaM 'ajayaM suyamANo u, pANabhUyAi hiMsaI silogo ( 35-156 ) ajayati Au~TemANo pasAremANo ya Na dipaDilehai Na pamajjai, sabbarAI suvai divasaovi suyai, pagAmaM nigAma vA suvai, sesaM taheva / ajayaM bhuMjamANo u, pANa bhUyAiM hiMsaI / baMdhaI' silogo ( 36-156 ) ajayaM kAyasigAlakhaDyAIhiM bhujai taM ca khaddha evamhAdi, sesaM taheva 'ajaya bhAsamANo u, pANabhUyAiM hiMsaI / baMdhaI' silogo ( 37.156 ) ajayaM gAratthiyabhAsAhiM bhAsai DhaDDareNa verattiyAsu evamAdisu, sesaM taheva / sIso Aha- 'kahaM care kahaM ciTTe, kahamAse kahaM sae / kahaM bhujato bhAsato,pAvakammana baMdhaha? (38-155) jai evaM gamaNAdINi kuvvamANassa pAvao kaDugaphalavivAgo bhavai to kaha jIvAule loga kAyavvaMti ?, Ayario bhaNai-sai jIvabAhulli ovAeNa sakkai attaNo hiyaM kAuM, didruto nAvA, jahA jalamajjhe gacchamANA aparissavA nAvA jalakatAraM te vIIvayai, na ya viNAsaM pAvai, bhaNiyaM ca- "jalamajjhe jahA nAvA, savdao niparissavA / gacchaMti ciTThamANA vA, na jalaM parilAgiNhai // 1 // " evaM sAhUvi jIvAule loge gamaNAdINi kuvyamANo saMvariyAsabaduvArattaNeNa saMsArajalakaMtAra vIyIvayai, savariyA savavArassa na kuovi bhayamasthi, bhaNiyaM ca- "evaM jIvAule loge, sAhU sNvriyaasvo| gacchaMto ciTThamANo vA, pAvaM no| 1115 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 4 a0 // 160 // parigeNDara // 1 // " so ya uvAo imo, taM0 'jaya ghare jayaM ciTThe, jayamAse jayaM sae / jayaM bhuMjato bhAsato, pAvakammaM nabaMdha / / ( 39-156 ) tattha paDhamaM jayaM care, jayaM nAma uvautto jugataradiTThI daNa tase pANe uddhaTTu pAe rIeMjjA, evaM jayaNaM kuvvaito kummo iva gutidio ciTThejjA, evaM AsejjAvi, evaM niddAmokkhaM karemANo AuMTaNapasAraNANi paDilehiya pamajjiya karejjA, evaM dosavajjiyaM bhuMjejjA, etANi gamaNaciNAdINi jayaNAe kuvvamANo pAvaM kammaM na baMdhai / kiMca- 'savvabhUyappabhUyassa, sammaM bhUtAiM pAsao / pihiyAsavassa daMtassa, pAvaM kammaMna baMdhai / (40 156 ) savvabhUtA- savvajIvA tesu sambabhUtesu appabhUto, kahaM ?, jahA mama dukkhaM aNiDaM iha evaM savvajIvANaMtikAuM pIDA No uppAyara, evaM jo savvabhUesu appabhUto teNa jIvA samma uvaladdhA bhavaMti, bhaNiyaM ca "kaTTeNa kaMTaeNa va pAde viddhassa vedaNA tassa / jA hoi aNevvANI NAyavvA savvajIvANaM // 1 // " pihiyANi pANivadhAdINi AsavadArANi jassa so pihiyAsavaduvAro tassa pihiyAsavaduvArassa, daMto duviho iMdiehiM noIdiehi ya, tattha iMdiyadaMto soIdiyapayAraniroho soiMdiya visayapatte ya saddesu rAgadosaviniggaho, evaM jAva phAsiMdiya visayapattesu ya phAsesa rAgadosaviniggaho, noiMdiyadaMto nAma kohodayaniroho | udayapattassa ya kohassa viphalIkaraNaM, evaM jAva lobhoti evaM akusalamaNaniroho kusalamaNaudIraNaM ca evaM vayIvi kAevi bhANiyavvaM, evaMvihassa iMdiyanoiMdiyadaMtassa pAvaM kammaM na baMdhai, puvvabaddhaM ca bArasaviddeNa taveNa so jhijjhai / sIso Aha-caritadhammo aNuTTetavvA kiM kAraNaM ahijjieNaMti, Ayario bhaNai- 'paDhamaM nANaM tao dayA evaM ciThThai svvsNje| annANI kiM kAhiti kiM vA NAhiti cheyapAvagaM / ( 41-157 ) paDhamaM tAva jIvAbhigamo bhaNito, tao pacchA jIvesu dayA, eva jIvA bhigame tuH // 160 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza-18/ saddo'vadhAraNe, kimavadhArayati !, sAdhUrNa ceva saMpuNNA dayA jIvAjIvavisesaM jANamANANaM, Na u sakkAdaNiM jIvAjIvavisesa | jIvAvaikAlika ajANamANANe saMpuNNA dayA bhavaitti, cii nAma acchai, savvasaddo aparisesavAdI, saMjao pasiddho ceca, savvasaMjatANaM apari- bhigameM | sesANaM jIvAjIvAdisu NAtesu satarasavidho saMjamo bhavai, jo puNa annANI so kiM kAhiI 1, kahaM vA so cheyapAvagANaM visesa pAhiti ?, tattha chaya nAma hitaM, pAvaM ahiyaM, te ya saMjamo asaMjamo ya, didruto aMdhalao, mahAnagaradAhe nayaNaviutto Na yANAti keNa disAbhAeNa mae gaMtavvaMti, tahA sovi abhANo nANassa visesaM ayANamANo kahaM asaMjamadavAu Niggacchihiti?, // 16 // kiMca- 'soccA jANai kallANaM, soccA jANai pAvagaM / ubhayapi jANaI soccA, je cheyaM taM samAyare (42-157) soccA nAma suttatthatadumayANi soUNa NANadaMsaNacarittANi vA soUNa jIvAjIvAdI payatthA vA soUNa jANai kallANaM pAvayaM |ca, kallaM nAma nIrogayA, sAya mokkho, tamaNei ja taM kallANa, tANi ya NANAINi, jeNa ya kaeNa kamma bajjhai taM pAvaM soya asaMjamo, taMpi soUNa jANai. ubhayaM nAma kallANa pAvayaM ca dovi soccA jANai, kei puNa AyariyA kallANapAvayaM ca desavirayassa pAvayaM icchaMti, tamavi soUNa jANati, evaM soccA jANiUNa kiM kAyavvaMti Aha- 'jaM cheyaM taM samAyare' etANi | kallANapApayANi jANiUNa jamiha paraMmi ya loe hitaM taM samAyarivvaMti / kiMca- 'jo jIvevi na yANAi, ajIvevi na yA-18| NaI / jIvAjIve ayANato, kahaM se NAhiti saMjama (43-157) jojIvevi viyANAi, ajIvevi viyANai / / // 16 // jIvAjIva viyANato, so hunAhiti saMjamaM (44-157) ettha nidarisaNaM jo sAhuM jANai so tappaDipakkhamasAdhumavi jANai, evaM jassa jIvAjIvapariNA asthi so jIvAjIvasaMjamaM dhiyANai, tattha jIdhA na hatadhvA eso jIvarsajamo bhaNNada, 56545%AR RECTOR-8-SCRESS Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza vaikAlika cUrNau 4 a0 // 162 // ajIvAvi maMsamajjahiraNNAdidavvA saMjamovaghAiyA Na ghettavvA eso ajIvasaMjamo, teNa jIvA ya ajIvA ya pariNNAyA jo tesu saMjama / kiMca "jIvA jassa parinnAyA, veraM tassa na vijjai / na hu jIve ayANaMto, vahaM veraM ca jANai // 1 // " tahA 'nANaM pagAsagaM sohao tavo saMjamA ya guttikaro / tipi samAoge, mokkho jiNasAsaNe bhaNio // 2 // iyANiM dhammaphalaM bhaNNai--' jayA jIve ajIve ya, dovi ee viyANai / tayA gaI bahuvihaM, savvajIvANa jANai / (46 / 50--157) gatiM bahuvihaM nAma ekkekA aNegabheyA jANati, ahavA nAragAdisugatisu aNegANi titthagarAdiuvaeseNa jANai, jayA gatiM bahuvihaM jANati tadA puNNapAvAdINaM visesa jANai, sIso Aha--kahaM so gaI bahuvihaM jANati tadA puNNapAvAdaNaM visesaM jANa, Ayario bhaNNai-bahuvidhaggahaNeNa najjai jahA samANe jIvatte Na viNA puNNapAvAdiNA kammaviseseNa nAragadevAdi visesA bhavatIti / jayA puNNapAvAINi jANai tadA nivvidaI bhoe je digve je ya mANuse / bhuMjaMtIti bhogA, NicchiyaM viMdatIti Nivvidati vivahamaNe gappagAraM vA biMdaha nivviMdara, jahA ete kiMpAgaphalasamANA duraMtA bhogatti, te ya nivvidamANo divvA vANivida mANussAvA, sIso Aha-kiM tericchA bhogAna nivvidaha ?, Ayario Aha- divvagahaNeNa devaneraiyA gahiyA, mANussaggahaNeNa mANusA, cakAreNa tirikkhajoNiyA gahiyA, jadA ya bhoge NiviMdara tadA jahati saMjogaM, jahai nAma chaDDaI, kiM taM jahAti 1, bAhiraM anyaMtaraM ca gaMthaM, tattha bAhiraM suvannAdI anaMtaraM kohamANamAyAlobhAI, jadA saMjogaM jahara 'tadA muMDe bhAvatANaM pavvaie aNagAriyaM ' aNagAriyaM nAma agAraM--gihaM bhaNNai taM jesi natthi te aNagArA, te ya sAhuNo, Na uddesiyAdINi jhuMjamANA annatitthiyA aNagArA bhavaMti, jayA muMDe bhavittANaM pavvAti aNagAriyaM tadA saMvaramu kiDaM, saMvaro nAma pANavahAdINa dharmaphalaM // 162 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUrNI zrIdaza- AsavANaM niroho bhaNNai, desasaMvarAo savvasaMvaro ukiTTho, teNa savvasaMvareNa saMpuNNaM carittadhamma phAsei, aNuttaraM nAma na tAoMsadalabha vaikAlika| dhammAo aNNo uttarottaro asthi, sIso Aha--NaNu jo ukkiTTho so ceva aNuttaro?, Ayario bhaNai-ukiTThagahaNaM desaviraipaDi sulabhate dra sehaNatthaM kayaM, aNuttaragahaNaM eseva eko jiNappaNIo dhammo aNuttaro Na paravAdimatANitti, jadA saMvaramukilu, dhammaM phAse annuttrN| tadA dhuNai kammarayaM, abohikalusaMkaDaM (51-158) tadA samvandhagaM nANaM, daMsaNaM cAbhigacchai (52-158) // 163 // savvattha gacchatIti savvatthagaM taM kevalanANaM darisaNaM ca, yadA ya savvatthagANi nANadarisaNANi bhavaMti tadA logamalogaM ca dovi da ete viyANai, yadA logaM alogaM ca dovi ee viyANai tadA joge nirubhiUNa selesi paDivajjai, bhavadhAraNijjakammakkhayahAe, jadA joge nilaMbhiUNa selasi paDivajjati tadA bhavadhArANijjANi kammANi khaveuM siddhiM gacchaha, kahaM ?, jeNa so nIrao, nIrao nAma avagatarao nIrao, jayA ya khINakammaMso siddhiM gacchai tadA logamuddhe Thio siddho bhavati sAsayotti, jAva ya Na parisavvAti tAva anucchiyaM devalogaphalaM sukuluppattiM ca pAvatitti, chajjIvanikAe chaThTho adhigAro dhmmphlN| | iyANiM etaM dhammaphalaM jahA dullahaM sulahaM ca bhavai tahA bhaNAmi, tattha dullahaM jahA 'suhasAtagassa samaNassa, sAyAulagassa nigaamsaayss| uccholaNApahotissa, dulahA soggatI tArisagassa (57-159) sAtaM suI bhaNNai, hai suhaM sAyatIti suhasAyayo, sAyati NAma patthayatitti, jo samaNo hoUNa suhaM kAmayati so suhasAyato bhaNNai, sAyAulo nAma // 16 // teNa sAteNa AkulIkao, kahaM suhIhojjAmitti ? sAyAulo, sIso Aha-suhasAyagasAyAulANa ko pativiseso ?, Ayario | Aha-suhasAyagahaNeNa appattassa suhassa jA patthaNA sA gahiyA, sAyAulaggahaNeNa patte ya sAte jo paDibaMdho tassa gahaNaM kayaM, samara Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24- baikAlikA sulabhate cUNoM zrIdaza- nigAma nAma pagAma bhaNNai, nigAma suyatIti nigAmasAyI, uccholaNApahAvI NAma jo pabhUodageNa hatthapAyAdI abhikkha-18| Na pakkhAlayai, thoveNa kurukuciyattaM kuvvamANo (Na) uccholaNApahovI labmai, ahavA bhAyaNANi pabhRteNa pANieNa pakkhAlayamANo uccholaNApahovI, tassa suhasAyAdidose vaTTamANassa dullabhA soggatI bhavati / iyANiM jahA sulabhA soggatI bhapati tahA bhaNNai sAtavoguNapahANassa ujjumatIkhatisaMjamarayassa / parIsahe jiNaMtassa sulabhA sogatI tArisagassa (58-159), // 16 // tavoguNappahANo, ajjavA matI jassa so ujjumatI, ajjavakhaMtigahaNeNa dasavidho samaNadhammo gahio, egaggahaNe gahaNaM tajjA tIyANamitikAuM, saMjamaggahaNeNa sattarasavihassa saMjamassa gahaNaM kayaMti, ajjavakhaMtisaMjamesu rao so ujjumatI khatisaMjamarao, | parIsahA-digicchAdi bAvIsa te ahiyAsaMtassa, evaM taboguNAijuttassa suggaI sulabhA bhavati / iyANi eyassa chajjIvanikA| yassa egadviyANi bhaNNaMti--'jIvAjIvAbhigamo' gAthA paDhiyavyA , icceyaM chajjIvaNiyaM sammaddiI sayA je| dullahaM labhittuM sAmannaM, kammuNA na virAhajjAsi // (59-167) ttimi / itisaddo parisamattIe baTTA, etaM nAma jaM mayA | heTThA bhaNiyaM, chajjIvaNiyA nAma 'puDhavikAyaAukAyateukkAyavAukkAyavaNassaikAyatasakAya chahi jIvanikAehiMto No aNNo sattamo jIvanikAo atthiAtti jANiUNa sammAdiTThI sayA jaejjA, jaejjA nAma jayaNAe payaTTejjA, dullahaM sAmaNNaM lakhUNa kammuNA NAma jahovaeso bhaNNai taM chajjIvaNiyaM jahovaidiTuM teNa No virAhejjA , vemi NAma tittha garocadeseNa bemi, Na puNa appaNA icchAetti / iyANiM NayA- 'NAmi gahiyavve ageNhiyavbaMmi ceva atthaMmi' gAthA--' sabesipi nayANaM bahuvihavattavvayaM nisaamettaa| taM sabbanayAvasuddhaM jaM caraNaguNadvio saah||1||' chjjiivnikaayjjhynncunnnnii||4|| MACHAR // 164 // Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUNa 5 a0 // 165 // ete tAva mUlaguNA bhaNiyA, idANi uttaraguNA bhaNNaMti eteNAbhisaMbaMdheNAgatassa paMcamajjhayaNassa cattAri aNuogadArA bhANiyavvA, jahA Avassae, navaraM ihaM nAmaniSphaSNo bhaNNai-nAma ThavaNApiMDo davvapiMDo ya bhAvapiMDo ya ' gAthA, NAmaniSphaNNe piMDanijjattI bhANiyavvA, sA ya sakhyAvi navahiM koDIhiM samoyara, taM0-Na haNai Na haNAvei haNataM nAgujANai Na payati Na payAvei paryaMtaM nANujANai na kiNai na kiNAvei kiNataM nANujANa, ettha gAthA ' koDIkaraNaM ' gAthA ( 62-161 bhA0 ) etA navakoDIo duhA kIraMti- uggamakoDI ya vizuddhikoDA ya, tattha uggamaMkoDI nAma avisoDikoDI, tattha jA sA ugamakoDI sA chavvihA, taM0 AhAkammaM paDhamA agamakoDI, uddesiyA pAkhaMDa samaNanimgaMthANa ya kammaM samoyarai bitiyA uggamakoDI, pUtI kammaM bhattapANapUtiyaM tatiyA, mIsajAe gharamIsapAsaMDANaM cautthA, bAdarapAhuDiyAe paMcamI, ajjhoyarae chaTThA, esA chavvihA avisodhikoDI, sesA visodhikoDI, tattha jA sAM avisodhikoDI sA na haNai na haNAvei haNata nANujANai na payati na payAvei paryaMtaM nANujANai na payaMti etesu samoyara, 'nava cevahArasa ' gAhA ( 26/5 - 161) nava koDIo dohiM rAgadosehiM guNiyA aTThArasa bhavaMti, tAo caiva nava tirhi micchattANNANaaviratIhiM guNiyAo sattAvIsa bhavaMti, sattAvIsA dohiM rAgadosehiM guNiyAo cauppaNNA bhavati, tAo caiva nava dasAvagheNa dhammeNa guNiyAo vimuddhAo nauI bhavaMti sA nauI tihiM nANadaMsaNacaritehiM guNiyA do sattarA bhavaMti, gao nAmaniSphaNNo nikkhevo, suttAgame suttamuccArayacvaM akkhaliyaM amiliyaM aviccAmeliyaM jahA aNuyogadAre, taM ca suttaM imaM - saMpatte bhikkhukAmi asaMbhaMto amucchio / imeNaM kammajogeNa, bhattapANaM gavesae (60-163) 'Apla vyAptau' piNDasvarUpaM // 165 // Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 5 a0 // 166 // dhAtuH asya dhAtoH saMpUrvasya prapUrvasya ca 'taktavatU niSThe' ti ( pA. 1-1-26) ktaH pratyayaH anubandhalopaH paraMgamanaM 'akaH savarNe.. dIrghaH' ( pA. 6-1-101 ) saMprApta iti sthite prAtipadikArthe saptamyadhikAre tasya ekavacanaM Gi anubandhalopaH 'Ad guNaH ( pA. 6-1-87 ) saMprApte, tattha saMpatte nAma sobhaNeNa pagAreNa patte saMpatte 'bhikSu bhikSAyAmalAbhe lAbhe ca' dhAtuH, asya dhAtoH * adhikAre apratyayAnte 'gurozva hala' iti (pA. 3-3-103) apratyayaH anubandhalopaH paragamane bhikSa iti sthite 'ajAdyaMtaSTApU' ( pA. 4-1-4) su bhikSA, bhikSA pasiddhA ceva, tAe bhikkhAe kAlo bhikkhAkAlo taMmi bhikkhakAle saMpatte aNNassa aTThAe gacchejjA, jai puNa bhikkhAkAla UNe ahige vA oyaraha to bhikkha na labhai, 'bhrama anavasthAne' dhAtuH, asya dhAtoH 'ktaktavatU niSThe' ti ( pA. 1-1-26 ) ktaH pratyayaH anubandhalopaH 'anunAsikasya kvijhale GkitIti ( pA. 6-4-15 ) anunAsikasyAGgasya AkAro bhavati paragamanaM saMbhrAntaH, asaMbhaMto nAma savve bhikkhAyarA paviTThA terhi uJchie bhikkhaM na labhissAmittikAuM mA tUrejjA, turamANo ya paDilehaNApamAdaM karejjA, riyaM vA na sodhejjA, uvayogassa Na ThAejjA, evamAdI dosA bhavati, tamhA asaMbhaMte paDilehaNa kAUNa upayogassa ThAyittA aturie bhikkhAe gaMtavvaM, 'mUrcchA mohasamucchAyayoH' dhAtuH, asya dhAtoH ktapratyayaH, asya dhAtoH sehalAditi iDAgamaH anubandhalopaH paragamane mUcchitaH na mUcchitaH amUrcchitaH, amUcchito nAma samuyANe mucchaM | akuvvamANo sesesu ya sadAiIvasaesa, idaM prAtipadikaM, asya prAtipadakasya 'kartRkaraNayostRtIyeti (pA. 2-3-18) tRtIyA, tasyA ekavacanaM TA, anubandhalopaH tyadAdyatvaM ato guNaH paraH pUrvaH 'TAGasiGasAminsatsyAH (pA. 7-1-12) TA ityetasya inAdezaH 'anApyaka' iti (pA. 7-2-112 ) idamaH anAdezaH paragamanaM anena, imeNa nAma jo idANi bhannihiti, 'Rmu pAdavikSepe' bhaktapAnaiSaNA // 166 // Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smaktapAna paNA zrIdazavaikAlika cUNI. 5 a0 // 167 // dhAtuH, asya dhAtoH ac pratyayaH anubandhalopaH paragamane kramaH, kramo nAma parivADI bhaNNai, 'yujir joge' dhAtuH, asya dhAtoH akartari ca kArake saMjJAyAM (pA. 3-3-19) ghaJ pratyayaH anubandhalopaH 'cajoH kupiNyato' riti (pA. 7-3-52) kutvena jakArasya gakAraH, 'pugaMtalaghUpadhasya ceti (pA. 6-3-86 ) guNaH yogaH, tassa kamassa jogo kamajogo, bhattapANANi logapasiddhANi, 'iSu icchAyAM' dhAtuH, 'hetumati ceti (pA. 3-3-26) Nic pratyayaH anubandhalopaH, 'pugantalaghUpaghasya ce' ti kA(pA. 6-3-86 ) guNaH eSa 'sanAdyantA dhAtava' iti (pA. 3-1-32) dhAtusaMjJAyAM lyuTa 'yuvoranAkA viti (pA. 7-2-2) anaH eSaNa strIvivakSAyAM 'ajAdyattaSTAp (pA. 4-1-4) eSaNA, goH eSaNA (pA.3-3-17) avaG sphoTAyanasya (pA.6-1-123) gozabdasya avaDAdezaH gaveSaNA, gavesaNA maggaNA bhaNNai, sA ya bhikkhA kattha gavesiyavyatti ?, bhaNNati- 'se gAme vA nagare vA, goyaraggagao muNI / care maMdamaNubviggo, avyakkhitteNa ceysaa||(61-163 ) 'setti niddese, kiM niddisati?, jo so saMjayavizyapaDihayapaccakkhAyapAvakammo bhikkhU tassa nidesotti, gAmanagaragahaNeNa sesAvi kheDakabbaDamaDaMbanigamAdibhedA gahiyA, goyaro nAma bhramaNa cara gatyarthaH dhAtuH, asya dhAto: 'puMsi saMjJAyA'miti (pA. 3-3-128) ghapratyaye vattemAne 'gocarasaMcaravahabrajavyajApaNanigamAzceti (pA. 3.3-119 ) ghapratyayAntaH nipAtyate, gAvazcaraMti asmin deze gocaraH, | jahA gAvIo saddAdisu visaesu asajjamANIo AhAramAhAreMti, diTuMto vaccha o vANigiNIe alaMkiyavibhUsiyAe cAruvesAevi gobhattAdI AhAraM dalayaMtIti taMmi gobhattAdimmi uvautto Na tAe itthiyAe sveNa vA tesu vA AbharaNasaddesu Na vA gaMdhaphAsasu mucchio, evaM sAdhuNAvi visaesu asajjamANeNa samudANe uggamaupAyaNAsuddhe nivesiyabuddhiNA arattadudveNa bhikkhA CREOGRESEARCANCCPROGRECTOR // 167 // Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamana SOTRAORD vidhiH zrIdaza- hiMDiyavyatti, goyaro ceva agga 2 tami gao goyaraggagao, aggaM nAma pahANa bhaNNai, mo ya goyaro sAhUNameva pahANo bhavati, na u caragAINaM AhAkammudosiyAi jagANaMti, muNINAma NANitti vA muNitti vA egaTThA, so ya muNI cauvviho bhaNio, cUrNI NAmamuNI ThavaNAmuNI davvamuNI bhAvamuNI, nAmaThavaNAo gayAo, davvamuNI jahA rayaNaparikkhagA evamAdi, bhAvamuNI jahA saMsArasahAvajANagA sAhuNo sAvagA vA, ettha sAhahiM adhigAro, sesA uccAriyasarisattikAUNa parUviyA, carasaddo gamaNe // 168 // & vaTTai, maMdo caunviho-nAmamaMdo ThavaNAmaMdo davvamaMdo mAvamaMdo ya, nAmaThavaNAo gayAo, davvamaMdo jo taNuyasarIro evamAi, bhAvamaMdo jassa buddhI appA evamAdI, ete uccAriyasarisattikAUNaM parUviyA, iha puNa gatimaMdeNa ahigAro, uvviggo nAma bhIto, na uviggo aNuviggo, parIsahANaM abhIutti vuttaM bhavati, avvakkhitteNa cetasA nAma No aTTajjhANovagao ukkhevAdiWNuvautto, kahaM gaMtavvaM ?, bhaNNai- 'purao jugamAyAe,pehamANo mahiM care / vajjeMto bIyahariyANiM, pANe ya dagamaTTiyaM (62-163 ) purao nAma aggao, jugaM sarIraM bhaNNai, tAvamettaM purao aMto saMkuDAe bAhiM vitthaDAe sagaDuddhisaMThiyAe diTThIe, dUranipAyadiTThI puNa vippagiTuM suhumasarIraM vA sattaM na pAsai, atisannikiTThadiTThIvi sahasA daThUNa Na sakkei pAda paDisAhariuM, cakAraNa ya suNamAdINa rakkhaNaTThA pAsaovi piTTaovi uvaogo kAyavyo / anne paDhaMti- 'savvatto jugamAyAe' nAtidUraM gaMtUNaM pAsao piTTao ya nirikkhiyavvaM, pehamANo NAma NirikkhamANo, mahiM puDhavIM, cara nAma gacche, purao jugameta pehamANeNa kiM parihariyavvaM ?, bhaNNai- 'vajjeMtoSIyahariyAI vajjeto nAma parihAto, bIyagahaNeNa bIyapajjavasANassa dasabhedabhiNNassa vaNapphaikAyassa gahaNaM kayaM, ahavA hariyagahaNeNa savvavaNapphaI gahiyA, pANaggahaNeNaM beiMdiyAINaM tasANaM gahaNaM, SARACHERRORIES L meeramminger ra paDisAhari, cAdahI puNa vippagihu~ suhamasarA maNNai, tAvamettaM purao aMtatA vIyahariyANi, pANe yA RAMERIA Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUNoM IdagaggahaNeNa AukkAo sabhedo gahio, mATTayAgahaNaNaM jo puDhavikAo aDavIo ANio sanivese vA gAme vA tassa gahaNaM, AtmasaMyama MISI egaggahaNe gahaNaM tajjAIyANAmatikAuM agaNivAuNovi gahiyA, saMjamavirAhaNA bhnniyaa| idANi AtavirAhaNA saMjamAvirAhaNA virAdhanA |ya dovi bhaNIta- 'ovAyaM visamaM khANu, vijjalaM privjje| saMkamaNa na gacchejjA,vijjamANe parakkame (63-163) pRthvI yatanA 5 a o vAyaM nAma khaDDA, jattha heTThAbhimuhehiM avayarijjai, visamaM nAma niNNuNNayaM, khANU nAma kaTTha uddhAhuta, vigayaM jalaM jattha taM vijalaM, so ya cikkhallo, parivajjae nAma savvehiM pagArehiM vajjae parivajjae, saMkamijjati jeNa saMkamo, so pANiyassa va // 169 // | gar3Ae vA bhaNNai, teNa saMkameNa vijjamANe parikkame No gacchejjA, asaI puNa gacchejjA, visame ya paMthe gacchamANassa ime dosA bhavaMti, taM0-pavaDate va se tattha, pakkhalaMte va sNje| hiMsijja pANa bhUte ya, tase aduva thAvare (64.163) te tattha pavaDate vA 4 pakkhalaMte vA hatthAilUsaMga pAvejjA, tasathAvera vA jIve hiMsejjA, evaM pAUNa sAdhuNA kiM kAyavvaMti ?, bhaNNai- 'tamhA te-18 Na na gacchejjA, saMjae susamAhie / sati aNNeNa maggeNa, jayameva parakkame (65-163 ) jamhA ete dosA tamhA vijjamANe gamaNapahe Na sapaccavAeNa paheNa saMjaeNa susumAhieNaM gaMtavvaM, 'sati'tti jadi aNNo maggo atthi to teNa na gacchejjA, jayameva parakkame NAma jati aNNo maggo Natthi tA teNavi ya paheNa gacchejjA jahA AyasaMjamavirAhaNA Na bhavai, * bhikkhAyArayAe gacchamANo imaM puDhavikkAyajayaNaM karejjA- iMgAlaM chAriyaM rAsiM, tusarAsiM ca gomayaM / sasarakkhehiM // 16 // pAehi, saMjao taM na ikkame ( 66-166 ) sasarakkhehi-sacittarayAiNNehiM mA tassa sacittarayavirAhaNA bhavai, ato eyANi pariharijaMti, evaM kiNhamaTTiyAto parihariyavvAo, nIlamaTTiyAmaeNa sesamaTTiyAo parihariyavAo, evaM sesAvi vaNNA GA4%OMOMOM Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apakAyAdiyatanA brahmavratarakSA 5 a0|| zrIdaza- bhANiyabvA, jahA vaNNA evaM gaMdharasaphAsAvi paropparaviruddhA pariharaNijjA, jattha ya aNNo maggo natthi tattha pAdapaMchaNeNa kAlikalApamajjitA gacchaDa jaDa sAgAriyaM to tAva acchai jAva taM gataM tAhe pamajjai, aha thiraM sAgAriyaM tAhe pamajjittA pAdapaMchaNeNa cUrNI kAyaM aphusaMto tAva acchai jAva appasAgAriyaM jAyaMti, esA puDhavikkAyajayaNA bhnniyaa| iyANi goyaraggagayassa jayaNA hikAre vaTTamANe imAvi jataNA eva bhnnnni||17|| Nacarejja vAse vAsaMte, mahiyAe va paDaMtie / mahAvAe va vAyaMte, tiricchasaMpAimesa vA (67-164) nakAro paDisehe vaTTai, carejja nAma bhikkhassa ahA gacchejjatti, vAsaM pasiddhameva, tamivAse varisamANe Na u cariyavvaM, uttiNNeNa ya par3he | ahAchammANi sagaDagihAINi pavisittA tAva acchai jAvaDio tAhe hiMDai, mahiyA pAyaso sisire gambhamAse bhavai, tAevi | paDatIe no carejjA, mahAvAto rayaM samudbhuNai, tattha saMcittarayassa virAhaNA, acittovi acchINi bharejjA evamAI dosattikAUNa Na carejjA, tiricche saMparyatIti tiricchasaMpAimA, te ya payaMgAdI, tassa tesu no carajjA, goyaraggagatassa paDhamabbayajayaNAhikAre | badramANe imA cautthabbayajataNA-'Na carejja vasasAmata, baMbhacaravasANue / bhayArissa dantassa, hojjA tattha visottiyA (68-165)NakAro paDisedhe vasai, carejja NAma gacchajjA, vesAo duvakvariyAo, aNNAovi jAo duvakkhariyAkammesu badati tAovi besAo ceva, sAmantaM nAma tAsiM gihasamIvaM, tamavi vajjaNIyaM, kimaMga puNa tAsiM gihANi ?, jamhA tami vesasAmaMte hiMDamANassa baMbhaceravvayaM vasamANijjatiAtta tamhA taM vesasAmaMta baMbhaceravasANugaM bhaNNai, tami baMbhaceravasANue no carejjA, vesAo iMdiyaNoiMdiehiM daMtassavi baMbhacArissa visottiyA bhavati, sA visottiyA cauvihA- NAmavisottiyA ThavaNA // 17 // AAAAAA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 46 zrIdaza zunyAdi parihAra cUrNI. visottiyA davvavisotiyA bhAvavisotiyA, nAmaThavaNAo gatAo, dayavisottiyA jahA sAraNipANiyaM kayavarAiNA Agamasote vaikAlikaIPIniruddhe aNNato gacchai, tao taM sassaM sukkhai, sA dabbavisotiyA. tAsiM vesANaM bhAvavippekkhiyaM NaTTahasiyAdI pAsaMtassa NANa hAdasaNacarittANaM Agamo niraMbhati, tao saMjamasassaM sukkhai, esA bhaavvisottiyaa| sIso Aha-ko tattha doso', AyariA bhaNai, 5 a0 aNAyayaNe caraMtassa, saMsaggIya abhikkhaNaM / hojja vayANaM pIlA, sAmannaMmi ya sNso| (69-165) taNaM ThA vesasAmaMtaM abhikkhaNaM abhikkhaNaM eMtajaMtassa tAhi samaM saMsaggI jAyati, bhaNiyaM ca- "saMdasaNAo pII pItIo ratI ratI ya // 171 // lAvIsaMbho / vIsabhAo paNao paMcavihaM vaddhae pemmaM // 1 // " tao tassa vayANaM mehuNaviramaNAdaNaM pIDA nAma viNAso, sAmaNa nAma samaNabhAvo, taMmi samaNabhAve saMsayo bhavai, kiM tAva sAmaNNaM dharemi ? udAhu uppavvayAmitti ? evaM saMsayo bhavai, jai uNikkha mai to savvavayA pIDiyA bhavaMti, ahavi Na uNNikkhamai tovi taggayamANasassa bhAvAo mehuNaM pIDiyaM bhavai, taggayamANaso ya & esaNaM na rakkhai, tattha pANAivAyapIDA bhavati, joemANo pucchijjai-kiM joesi ?, tAhe avalavai, tAhe musAvAyapIDA bhavati, tAo ya titthagarehiM NANuNNAyAuttikAuM adiNNAdANapIDA bhavai, tAsu ya mamattaM kareMtassa pariggahapIDA bhavati / tamhA * eyaM viyANittA, dosaM doggaivaDDaNaM / vajjae vesasAmantaM, muNI egaMtamassie (70-165) teNa ya bhikkhAe pavi. dveNaM imANi parihariyavvANi 'sANaM sUviyaM gAviM, dittaM goNaM hayaM gayaM / saMDinbhaM kalahaM juddhaM, dUrao parivajjae (71-165) sANo logapasiddho, sUviyA gAvI pAyaso AhaNaNasIlA bhavai, ditto kasAo matto vA, Aha ca- "ditto dappio" te ya ime 5 dittA pariharaNijjA, taM0-goNo hayo gayoti, goNo balivaddo, hayo-Aso, gayo hatthI, so ditto pariharaNijjo, saMDibbhaM nAma Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -4-% ERRO zrIdaza- / bAlarUvANi ramaMti dhaNuhiM, kalaho nAma vAio, juddhaM nAma jaM AuhakaTThAdIhiM, etANi sANAdINi dUrao parivajjajjA, sIso unnatatvAbaikAlika Aha-tattha- ko doso ? jeNa parivajjijaMti, Ayario Aha-suNao ghAejjA, gAvI mArijjA, goNo mArejjA, evaM haya-da diniSedhaH gayANavi mAraNAdidosA bhavaMti, bAlarUvANi puNa pAesu paDiyANi bhANaM bhiMdijjA, kaTThAkaTThivi karejjA, dhaNuvippamukkeNa vA kaMDeNa AhaNejjA, kalahe kiM ?, tArisaM aNahiyAsaMto bhaNijjA, evamAdi dosA bhavaMtitti / idANi AtagayA dosA jahA na bhavaMti taM // 172 // bhaNNai-' aNuNNae NAvaNae, appahiDhe aNAule / iMdiyANiM jahAbhAgaM, damahattA muNI cre|| (72-175) akAro paDisedhe vaTTai, uNNato caubviho, taM0- NAmuNNao ThavaNa0 davva. bhAvuNNao, NAmaThavaNAo gayAo, davvuNNao jo uNNateNa muheNa gacchai, bhAvuNNao hiTTho vihasiyaM kareMto gacchai, jAtiAdiehiM vA aTThahiM madehi matto, evaM oNaovi caubidho, dra taM.- NAmoNayo Thava0 davva0 bhAvoNayotti, tattha nAmaThavaNAo gayAo, daboNao jo oNayasarIro khujjo vA, bhAvoNayo jo dINadummaNo, kIsa gihatthA bhikkhe na deMti, NavA suMdaraM deMti ?, asaMjate vA pUyati. sIso bhaNai-unnate'vanate vA ko doso ?, Ayario bhaNai-davvunato iriyaM na sohei, logovi bhaNNai- ummattaoviva samaNao vajai savigArotti, bhAvevi asthi se mANo, tudvatteNaM atthi, saMbaMdho atthitti, ahavA madAvalitto Na sammaM logaM pAsati, so evaM aNuvasaMtattaNeNa na logasaMmato bhavati, davyo-2 mANateNavi uDDuvaMti jahA aho jIvarakkhaNuvautto suvvattaM esa (teNa) go, ahavA sabbapAsaMDANaM nIyayaraM appANaM jANamANo vakkamati eva // 172 // mAdi, evaM karejjA, bhAvoNate evaM ceveti, jahA kimetassa pavvaiteNa? koho'NeNa na Nijjiotti evamAdI, jamhA ee te dosA tamhA hai|" davvao aNuNNateNa aNavaNateNa ya bhamiyavvaM, bhAvaovi 'appahihitti appasaddo amAve vaTTai, thAve ya, ihaM puNa appasaddo S- % % / Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNI. ACCAT // 173 // abhAve daDabbo, ahasaMtotti vuttaM bhavati, majjhatthabhAvamahidviUNa samudANassa gacchejjA, aNAulo nAma maNavayaNakAyajogehi aNAulo mANase aTTaduhaTTANi suttatthatadubhayANi vA acitaMto esaNe uvautto gacchejjA, vAyAe vA jANivi tANi aTTamadvANi tANi abhAsamANeNa pucchaNapariyaTTaNAdINi ya akuvvamANeNa hiMDiyabvaM, kAyeNAvi hatthaNaTThAdINi akubamANA sakAcayahatthapAo hiMDe jjA, iMdiyANi-soyAdINi jahAbhAvo nAma tesiMdiyANaM patteyaM jo jassa visayo so jahabhAvo bhaNNai, jahA soyarasa soyavvaM cakkhussa daduvvaM ghANassa agyAziyavvaM jibbhAe sAdeyavvaM pharisassa pharisaNaM, evaM jahAbhAvaM iMdiyAI damaittA muNI care, care nAma gacchejjatti, Na ya sakkA sadaM asuNitehiM hiMDiuM, kiM tu je tattha rAgadosA te vajjeyabA, bhaNiyaM ca- "na sakkA saddamassouM, sotagoyaramAgayaM / rAgaddosA uje tattha, te buho parivajjae // 1 // " evaM jAva phAsoti , kiM ca- goyaraggagato imANi vajejA, taM0- davadavassa na gacchejA, bhAsamANo ygoyre| hasaMto NAbhigacchejjA, kulaM uccAvayaM sayA ( 73-165) davadavassa nAma duyaM duyaM, sAMso Aha-NaNu asaMbhaMto amucchio eteNa eso attho gao, kimatthaM puNo gahaNaM, Ayario bhaNai-puvvabhaNiyaM tujaM bhaNNati tattha kAraNaM atthi, jaM taM heTThA bhaNiyaM taM avisesiyaM paMthe vA gihatare vA, tattha saMjIvarAhaNA pAhaNNaNa bhaNiyA, iha puNa gihAo gihataraM gacchamANassa bhaNNai, tattha pAyaso saMjamavirAhaNA bhaNiyA, hai iha puNa pavayaNalAghavasaMkaNAidosA bhavaMtitti Na puNarutaM, kiMca-jahA ceva davadavvassa na carejjA tahA bhAsamANo tahA logaviruddha kAuM hasaMtoci No, kulaM uccAvayaM pavesejjA, kulaM pasiddhaM ceva, uccaM caubidhaM, taM0-NAmuccaM Thava0dabvabhAvauccaM ca, NAmaThavaNAo gayAo, davyuccaMpi bhRmAdi, bhAvuccaM jAtidhaNavijjAdI haTTatuTThIvayIsayamuho jAti , tattha aMtepuraissAi // 173 // Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 5 a0 // 174 // dosA, avacaMpi cauvidhaM taM0 NAmaThavaNadavvabhAvAvayaM, NAmaThavaNAo gayAo, davyavacaM taNakuDI, bhAvavacaM jAtidhaNavijjAdIhINa, sadA nAma savvakAlaM, kiMca vajjaNAdhikAre vaTTamANe idamavi vajjaNiyaM - ' AloyaM dhiggalaM dAraM, saMdhi dagabhavaNANi ya / caraMto na vinijjhAe, saMkaThThANaM vivajjae (14-165) AlogaM nAma copalapAdI thiggalaM nAma jaM gharassa dAraM puvvamAsI taM paDipUriyaM, dAraM dArameva, saMdhI khattaM paDiDhakkiyayaM, dagabhavaNANi - pANiyagharANi vhANagihANi vA etANi bhikkhaM hiMDamANo Na NijjhAejjA // vivajjaNAhigAre vaTTamANe imANi vajjijjA-raNNo givatINaM ca, rahassArakkhiyANi y| saMkilesakaraM ThANaM dUrao parivajjae (75- 165 ) raNNo rahassadvANANi gihavaINaM rahassaDDANANi ArakhiyANaM rahassadvANANi, saMkaNAdidosA bhavati, cakAreNa aNNevi purohiyAdi gahiyA, rahassadvANANi nAma gujjhovaragA, jattha vA rAhassiyaM marteti etANi ThANANi saMkilesakarANi bhavaMti, bhavaNagaettha itthiyAie hiyaNaDe saMkaNAdidosA bhavaMti, tamhA dUraM parivajjae / paDikuTTakulaM na pavise, mAmagaM parivajjae / aciyattakulaM na pavise, ciyattaM pavise kulaM ( 17-165 ) tattha | paDika duvidhaM - ittiriyaM AvakahiyaM ca, ittiriyaM mayagasUtagAdI, AvakahiyaM abhojjA DoMbamAyagAdI, mAmayaM nAma jattha gihapatI bhaNati mA mama koI gharamayiu, pannattaNeNa mA koI mamaM chiDDuM lahiheti, issAlugadoseNa vA, aciyattakulaM nAma na saketi vAreu, aciyattA puNa pavisaMtA, taM ca iMgieNa Najjati, jahA eyassa sAdhuNo pavisaMtA aciyattA, ahavA aciyattakulaM jattha bahuNAvi kAleNa bhikkhA na labbhai, etArisesuM kulesu pavisaMtANaM palimaMtho dIhA ya bhikkhAyariyA bhavati, ciyattaM pavisejjatti, ciyattaM nAma jattha ciyatto nikkhamaNapaveso cAgasIlaM vA, eyArisANi pavisejjA / 'sANIpAvArapihiyaM, appaNA NAvapaMgure / varjanIyasthAnAni // 174 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUNoM zrIdaza- kavADaMNo paNolejA,uggahaMsI ajAiyA (78.166)sANI nAma saNavakehi vi(ui)jjaDa alasimayI vA,pAvArI logapasiddhI, vaikAlika etehiM cilimilI kajjai, taM kAuM tANi mihatthANi vIsatthANi acchati. khAyaMti piyaMti vA mohaMti vA, taM no avapaMgurajjA,INI sthAnAni Exil kiM kAraNa , tasi appattiyaM bhavai, jahA ete ettillayapi uvayAraM na yANati jahA NAvaguNiyavyaM, logasaMvabahAravAhirA varAgA, WevamAdi dosA bhavaMti, kavADaM logapasiddhaM, tamavi kavADaM sAhuNA No paNollayabvaM. tattha pubvabhaNiyA dosA savisasayarA bhavAta, // 175 // 5 evaM uggahaM ajAiyA pavisaMtassa ete dosA bhavaMti, jAhe puNa avassakayaM bhavati, dhammalAbho, ettha sAvayANa asthi jAta aNu varodho to pavisAmo / goyaraggapaviTTho u, vaccamuttaM na dhArae / ovAsaM phAsuyaM naccA, aNunnavittu vosire (78-1940 puci ceva sAdhuNA uvaogo kAyavyo, saNNA vA kAiyA vA hojjA Nava ci viyANiUNa pavisiyavvaM, jai vAvaDayAe uvayAgA na kao kaevi vA otiNNassa jAyA hojjA tAhe bhikkhAyariyAe pavitRRNa baccamuttaM na dhAreyavvaM, kiM kAraNaM, muttanirAdha cakkhuvAghAo bhavati, baccanirohe ya teyaM jIviyamavi ruMdhejjA, tamhA ghaccamattanirodho na kAyavvotti, tAhe saMghADayassa bhAyaH NANi (dAUNa) paDissayaM AgacchittA pANayaM gahAya saNNAbhUmi gaMtraNA phAsuyamavagAse uggahamaNuNNAveUNa vosiriyavvAta / vitthAro jahA AhanijjuttIe / kiMca 'NIyadvAraM' silogo (79-167) NIyadvAraM duvihaM-bAuDiyAe pihiyassa vA, jAmA ubbaragAo mikkhA nikkAlijjai tattha paliTThae uvaDiyassa vAuDiyadoso bhavai, sANamAdI vA khAe jjA, jao bhikkhA // 175 // nikkAlijjaha taM tamasaM, tattha acakkhuvisae pANA dukkha paccuvekkhijaMtittikAuM nIyavAre tamase koTThao vjjyvaa| 'jastha pupphANi' silogo (80-187) jattha kodge vAre vA puSpANi uppalakaNavIrAdINi amilANANi cIyANi vAhimA *MA4%AS Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - % zrIdazakAlika C cUrNI %%%%% // 176 // % dINi, vippaiNNANi nAma vivihehiM pagArehiM patiNNANi NANAvihANi vA pakkhittAANItta parihariuM ghaNataNeNa Na sakkaMtitti-13 kulabhUmiH kAuM vajejjA, jaM ca ullaM ahuNovIlattaM taM sarasaM daTTaNa saMpAtimasattavirAhaNatthaM aparitAviyAo vA AukkAottikAuM vajjejjA / 'elagaM dAragaM' silogo ( 81-167 ) elao chAgo, so koTThagaddAre baddhao, dArao dikkarAdirUvaM, sANo-suNao, vacchau-cacchau, goNamahisINaM bhavati, ullaMghaNA ullaMDaNA bhaNNati, viUhaNA pellaNA, pellio siMgehiM AhaNejjA, pahuM vA vahejjA, dArae appattiyaM sayaNo karejjA, upphAsaNhANakougANi vA, padoseNa vA paMtAvijjA, paDibhaggo vA hojjA tAhe bhaNejjA-samaNaeNa olaMDio evamAdI dosA, suNae khAejjA, vacchao AhaNejjA vittasejja vA, vitattho AyasaMjamavirAhaNaM karejjA, viUhaNe te ceva dosA, aNNe ya saMghaTTaNAi, ceDarUvassa hatthAdI dukkhAvejjA evamAi dosA bhavaMti / kiM ca ' asaMsatta' silogo | ( 82-160 ) asaMsattaM paloejjA nAma itthiyAe 'diDhi na baMdhejA, ahavA aMgapaccaMgANi aNimissAe diTThIe na joejjA, kiM kAraNaM, jeNa tattha baMbhavvayapIlA bhavai, joetaM vA daTTaNa avirayagA uDDAhaM karejjA-pecchaha samaNayaM saviyAraM, tattha ya ThieNa NAtidUra paloeyavvaM, tAvameva paloei jAva ukkhevanikkhevaM pAsaI, tao paraM gharakoNAdI paloyaMta daTTaNa saMkA bhavati, | kimesa coro pAradArio vA hojjA? evamAdi dosA bhavaMti,upphulaM nAma vigasiehiM NayaNehiM itthIsarIraM rayaNAdI vA Na nijjhAiyavvaM, jadA ya paDisehio bhavati tadA ayaMpireNa NiyattiyavvaM, ajhaMkhamANeNaMti vuttaM bhavati / kiM ca- 'atibhUmi na gacchejjA' silogo (83-168) aNaNuNNAtA bhUmI goyaraggagao sAhU na pavisejjA, kevaiyAe puNa pavisiyavvaM ?, kulassa | // 176 // bhUmi nAUNaM, jattha tesi gihatthANaM appattiyaM na bhavai, jattha aNNevi bhikkhAyarA ThAyaMti, tAhe evaM nAUNa miyaM bhUmi parakkame % % % RECRRHOOLICE % % Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika / cUrNI. 5 a0 45454 RA tavA taM pAsati, tattha ApaNANaNAma jaMmi ThANe aviratiya imAI na dIsati, AsiNANasAlabhUti // 177 // miyaM nAma aNunAyaM, parakkame nAma pavisejjA, kiMca-'tatthevaM paDilehejjA' silogo, (84-168) tattha tattiyAe miyAe| bhUmIe uvayogo kAyavvo paMDieNa, kattha ThAtiyavvaM kattha na vatti, tattha ThAtiyavvaM jattha imAI na dIsaMti, AsiNANassa saMloyaM parivajjae, siNANasaMlogaM vaccasaMlogaM va, tattha AsiNANaM NAma jaMmi ThANe aviratiyA aviratagA vA hAyati, loga jattha ThieNa hi dIsaMti, te vA taM pAsati, tattha AyaparasamutthA dosA bhavaMti, jahA jattha amhe NhAo jattha ya mAtivaggo amhaM vhAyai tameso paribhavamANo kAmemANo vA ettha ThAi, evamAI parasamutthA dosA bhavaMti, AyasamutthA tasseva hAyaMtio avAuDiyAo aviratiyAo daTTaNa carittabhedAdI dosA bhavaMti, vaccaM nAma jattha vosiraMti kAtikAisannAo, tassavi saloga yajjeyavvo, AyaparasamutthA dosA pavayaNavirAhaNA ya bhavati, tamhA saMlogaM AsiNANavaccANaM privjjejjaa| kiMca- 'dagamATTaya' silogo (85-168) dagaM pANiyaM, maTTiyA aDavIo sacittA ANIyA, AdANaM nAma gahaNaM, jeNa maggeNa gaMtUNa dagamaTTiyahariyAdINi gheppaMti taM dagamaTTiyaAyANaM bhaNNai, taM ca vivajjejA, bIyANi vIhimAINi, hariyaggahaNaNaM savve rukkhagucchAiNo vaNapphaivisesA gahiyA, etANi dagamaTTiyAINi gihadAre ThiyANi parivajeto ciTThajA, sabidiyasamAhito nAma no saddarUvA-2 4 IhiM akkhitto, evaM tassa kAlAiguNasuddhassa aNiDhakulANi vajetassa ciyattakule pavisaMtassa jahovadiDhe ThANe Thiyassa AyasamutthA dosA vajeMtassa dAyagasuddhI bhaNNai / 'tattha se ciTThamANassa' silogo (86-168) tatthatti tIe mitAe bhUmIe se ' tti nideso dagamaTTIyAdINi pariharaMto ciTThai tassa niddeso, Ahare nAma ANejA, pANagaM bhoyaNaM ca pasiddhaM ceva, aka-12 ppiyaM na icchejjA, jaM puNa bAyAlIsadosaparisuddhaM taM kappiyaM paDiggahejjA / kiMca-' AharaMtI' ti milogo (87-168) RECRkRCORRECRkRREE // 177 // - Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSedhaH cUNoM zrIdaza- | kaTAra bhoyaNamAtI parisADayai taM deMtiyaM paDiyAikkhe-na me kappai tArisa, pAyaso itthiyAo bhimase dalapati neNa vaikAlika lAisthiyAe niddeso kao, paDiyA ikkhe NAma paDisahejA, jaherisaM mama Na kappaiti, jai sA bhaNejA aNNo vA koi-bhagavaM! ko doso ettha ti, tao desa kAla purisa ca paDucca dAsa kahajjA, paDisaDataNa tAva sattANi vahijoti, paDie ya tmvjiivinno| 5 a0 malA aNege ghAtiaMti, evamAdiNo dosA bhaannitvvaa| kiMca 'sammaddamANI' silogo (86-168) sammahamANI nnaam| ammamANI. pANANi-kIDiyAdINi, yiANi-sAlimAINi, hariyaggahaNeNa sesassa yaNapphaikAyassa gahaNaM, egagahaNe gahaNaM tjaa||178|| iyANamitikAuM sesAvi egidiyA, asaMjamaM kareMtIti asaMjamakarI taM, asaMjamaM sAdhuNimittaM AgacchaMtI ya kareitti, tArisa | bhattapANaM tu privjje| kiM ca sAha1' silogo (89-169) sAhaTu nAma annami bhAyaNe sAhariu deti taM phAsagapi vivajjae, tattha phAsue phAsuyaM sAharai 1 phAsue aphAsuyaM sAharai 2 aphAsue phAsuyaM sAharai 3 aphAsue aphAsuyaM sAharati 4, tattha phAsuyaM phAsuema sAharati taM thevaM theve sAharati bahue thevaM sAharai theve bahuyaM sAharai bahue bahuyaM sAharai, etesiM bhaMgANaM jahA piMDanijjattIe, NikkhivicA sacittaM, alAyaM pupphaphalAdI vA ghaTTeUNa dei, tadheva samaNaTThAe udagaM saMpaNolliyA nAma AukAyaM chaDDeUNa dalayai, 'ogAhayittA calayittA, Ahare pANabhAyaNaM / betiyaM paDiyAikkhe, na me kappai tArisaM (90-169) tameva AukkArya ogAhaittA nAma samaNaTThAe attaNo jato AyarisettA bhikkhaM dalapati, calayicA nAma cale1UNa deI. eyANi ogAhaNAdINi kAUNa datiya paDiyAikkhe na me kappai tArisa / 'purekamma' silogo, (91-169) pare nAma sAdhaNaM daTTaNaM hatthaM bhAyaNaM dhovai taM purekammaM bhaNNai, teNa purakammakaeNa hatthaMNa dadhvIe bhAyaNeNa vA, tattha PROSONASHOC %-5000EOSRORRECAUGAIN // 178 // OCOM Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 5 a0 // 179 // hattho pasiddho, davvI kaDucchuo, bhAyaNaM kaMsabhAyaNAdi, dijjamANi paDisehejjA na me kappara tArisaM / ' evaM udaulle' silogo ( 92-169 ) udaullaM nAma jalartitaM udaullaM, sesaM kaMThyaM, evaM sasiNiddhaM nAma jaM na galai, sesaM kaMThyaM, sasarakkheNa sasarakkhaM nAma paMsurajaguMDiyaM, se kaMThyaM / maTTiyA kaDaumaTTiyA cikkhallo, sesaM kaMThyaM, eteNa pagAreNa savvattha bhANiyavvaM, Uso NAma paMsukhAro, hariyAla hiMgulamaNosilA aMjaNANi puhavibhedA, loNaM sAmudaseMdhavAdi, gerUa suvaNNa ( rasiyA ), vaNiyA pIyamaTTiyA, seDhiyAgaMDariyA, soraTTiyA uvariyA, jIe suvaNNakArA uppaM kareMti suvaNNassa piMDaM, AmaloTTho so appedhaNo porisimitteNa pariNamaha bahuIghaNo Arato pariNamai, kukkusA cAulAtayA, ukiDa nAma doddhiyakA lagAdINi ukkhale chunbhaMti, ' asaMsaTTeNa ' silogo ( 94-170 ) asaMsaDo NAma aNNapANAdIhiM alitto, teNa aleveNaM davyaM dadhimAi dejjA, tattha pacchAkammadosottikAuM na gheppara, sukkhapUyaliyA dijjai to gheppara / ' saMsaTTeNa ' silogo ( 95-170 ) ettha aTTha bhaMgA- hattho saMsatto matto saMsaGko niravasesaM davvaM evaM aTTha bhaMgA kAyanvA, ettha paDhamo bhaMgo sabbukiTTo, aNNesuvi jattha sAvasesaM davvaM tattha geNhati / kiM ca ' doNhaM tu bhuMjamANANaM ' silogo ( 96 - 170 ) donni saMkhA, tusado visesaNe, kiM visesiyaMti ?, bhuMjaso pAlaNe anbhavahAre ca evaM visesayati, tattha pAlane tAva egassa sAhupAyoggassa donnI sAmiyA, tattha ego nimaMtayati, ego tuNDiko acchaha, tassa chaMdaM paDilehae, chaMdo nAma icchA, NettAdIhiM vigArehiM abhaNatassavi najjaI jahA eyassa dijamANaM ciyattaM na vA iti, aciyattaM to No paDigeheja, abbhavahAre do jadhA ekami vaDDiyAe ve jaNA bhoktukAmA, te Na tAva kavalagahaNaM kareMti, sAhU ya Agao, tastha ego nimaMtayai, sesaM taheva / ' dopahaM tu aMjamANANaM ' silogo ( 97 - 170 ) jattha dovi nimaMtejA akalpya niSedhaH // 179 // Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNI // 18 // *SHRSS tattha phAsuesaNijaM NAUNa paDigAhejA / kiMca 'gumviNIya uvannatthaM' silogo (98-171) gambhI jiie| bAlastanyaasthi sA gugviNI, tIya dohalagAdINimittaM vivihamaNagappagAraM, uvannatthaM nAma uvakappiyaM, taM puNa bhoyaNaM pANaM vA dayAne vidhiH hojjA, tattha jaM sA muMjai koi tato dei taM Na geNhiyavaM, ko doso, kadAi taM parimiyaM bhavejA, tIe ya saddhA Na viNIyA* | hojA, aviNIye ya Dohale gabbhapaDaNaM maraNaM vA hojA, bhuttasesaM paDicchai-jaM se bhuttuvvariyaM taM pddicchejaa| kiM ca 'siyA ya samaNaTThAe' silogo (99-171) siyA NAma kadAyi gubviNI samaNaTThAe-samaNanimittaM, kAlamAsiNI nAma navame mAse | ganbhassa vaTTamANassa, jai uDiyA saMjataDhAe nisIejA, jahA nisaNNA suhaM bhikkhaM dAhAmitti nisIyai, nisaNNA saMjataTThAe | udveti, tameteNa pagAreNa deMtiyaM paMDiyAikkhe-na me kappai tArisa, jA puNa kAlamAsiNI pubudviyA pariveseMtI ya therakappiyA gehaMti, jiNakappiyA puNa jaddivasameva AvanasattA bhavati tao divasAo AraddhaM pariharaMti, tamhA deMtiyaM paDiyAikkhe-na me kappai tArisa / kiM ca- 'thaNagaM pejamANI' silogo (101-171) thaNe addhadinne jai sA taM sAhuNo aTThAe dAragaM vA dArigaM vA addhapanjiyaM nikkhiviUNa pANagaM bhattaM vA AharejA, tattha gacchavAsI jati thaNIvI Nikkhitto to Na geNhati rovatu vA mA vA, aha abaMpi AhAreti to jati na rovai to gehaMti, aha apiyaMtao Nikkhico thaNajIvI rovai to Na geNhati, gacchaniggayA puNa jAva thaNajIvI tAva rovau vA mA vA apiyaMtaopiyaMtiovA na gaNDaMti, jAhe abaMpi AhAreuM payatto | bhavati tAhe jai piyaMtao to rovai mA vA Na gehaMti, apiyantao jadi rovai pariharaMti arovaMte gehaMti, sIso Aha- ko tattha // 18 // | dosoti ?, Ayario Aha-tassa nikkhippamANassa kharehiM hatthehiM gheppamANassa ya aparittattaNeNa paritAvaNAdoso majArA tana rovai to gehAta vAso jati thaNajIvI pAhaNo aTThAe dAragaMvA/5 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAlastanyayAne vidhiH cUrNI zrIdaza-16 ivA avadharejjA, tamhA daMtiyaM paDiyAikkhe- na me kappai tArisaM / kiMca kittiyaM bhaNIhAmi- 'jaM bhave bhattapANaM tu' silogo baikAlika IDI(103-171 ) bhattapANaM uggamauppAyaNesaNehiM suddhaM vA nissaMkiyaM na bhavai, savvehiM pagArehiM gavissamANaM saMkiyaM, RI tamevappakAraM kappAkappe saMkiyaM daMtiya paDiyAikkhe na me kappai taarisN| kiM ca 'dagavAraeNa' silogo (104-172) dagavArao pANIyagaDDuyao, jattha annapANaM bhAyaNe chUDhaM taM teNa dagavAraeNa pihiyaM, nissA-pesI tIya pihiyaM hojA, pITheNa ktttthaadim||18|| kA teNavi pihiyaM hojjA, loDho silAputtao jaMtagaM vA loDho mahiyAdI sileso-jaumayaNAdI, jaM evamAdIhiM litaM taM ca ubhidiyA' silogo (105-172) pihitametehiM vAragAdIhiM levehiM vA littaM dArayaM ubhidiUNa samaNaTThA dei, daMtiyaM paDiyAikkhe- na me kappai tArisaM / kiM ca-' asaNaM pANagaM vAvi, khAdima sAdimaM thaa| silogo (106-172 ) dANaTThApagaDaM nAma koti vANiyagamAdI disAsu cireNa Agamma ghare dANaM detitti savvapAsaMDANaM taM dANaTuM pagaDaM bhaNNai, jasA puNa taM sAhuM saDviyattaNeNa dei dhammanimittaM, taM puNa sayaM vA jANejjA annao vA soccA, sesa kaMThyaM / kiM ca-'asaNaM pANagaM vAvi, khAtimaM sAimaM tahA' silogo (108-173), punnatthApagaDaM nAma jaM puNNAnimittaM kIrai taM puNNahU~| pagaDaM bhaNNai, sesaM kaMvyaM / kiM ca- ' asaNaM pANagaM' silogo (110-173 ) vaNimaTThApagaDaM nAma sakkAibhattesu je | appANaM vaNNeti, sesaM kaMThyaM, tahA 'asaNaM pANagaM' silogo (112-173 ) samaNaTThApagaDaM nAma samaNA paMca, tesiM aTThAe hA kayaM taM samaNaTThApagaDaM, sesaM kaMTyaM / taM ca imesi egataraM hojjA taM* 'uddesiyaM' silogo ( 114-176 ) kaMThyo, jaMti saMkitaM, kiMca 'uggamaM se ya pucchejjA' silogo (115-174 ) ugmamaM jA pabhUyaM to pucchejjA jahA kassaTTA pakayaMti, CARDAMOROSCORRENECORA Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUNI. zrIdaza- janna bahuM ca pAsejjA tattha jo deti so ceva pucchijjai jahA kassaTThA pakaDaMti, keNa vA kaDaMti, sA pucchio jai bhaNai- tujjhajanna bahuM ca pAsejjA tattha jAdA 4 bAlastanyavaikAlikAdvAe, tAhe Na paDigAhijjati, aha bhaNai- aNNassa kassai pAhuNagAdissa ahAe, tamevaM soccA nissaMkiyaM suddhaM sAhuNA paDigAhe yAne vidhiH yavyaMti, tahA 'asaNaM pANagaM' silogo (116-176) pupphehi ummisaM nAma pupphANi kaNavIramaMdarAdINi tehiM blimaadi| 5 a0 4 asaNaM ummisaM hojjA, pANae kaNavIrapADalAdINi puSpANi parikappaMti, ahavA bIyANi jahiM chAe paDiyANi hojjA, akkh||182|| yamIsA vA dhANI hojjA, pANie dAlimapANagAisu bIyANi hojjA, haritANi virayasayANesu allagamUlagAdINi pakkhittANi hojjA, jahA ya asaNapANANi ummissagANi pupphAdIhiM bhavaMti evaM khAimasAimANivi bhANiyavvANi / kiMca 'asaNaM pANagaM, silogo (118-176) udagaMmi NikkhittaM duvihaM, taM0- aNaMtaraNikkhittaM jadhA navanItapoggaliyamAdi, paraMparanikkhittaM dahipiMDo saMpAtimAdibhayeNa choDhUNa jalakuMDassa uri ThavitaM, eyaM paraMparanikkhittaM, evamAdi, uttigo nAma kIDiyAnagaraya, tatthavi aNaMtaraM bhANiyabvaM, paNao ullI bhaNNai, ullie phalae vA bhUmIe vA aNaMtaraparaMparaThaviyaM deMtiya paDiyAikkhe-na me kappai tArisaM // tahA ' asaNaM pANagaM' silogo (120-176 ) saMghaTTiyA nAma jAva ahaM sAhUNaM bhikkhaM demi tAva INmA ubbharAiUNaM chaDijihiti teNa AvaDeUNa dei, hatthapAdAdIhiM ummugANi saMghahettA dei, sesaM kaMThyaM / tahA 'asaNaM 18 silogo (122-176 ) ussakiyA nAma avasaMtuiya sAdhunimittaM ussikkiA tahA jahA ahaM bhikkhaM dAhAmi tAva mA umbhA hai| vetitti, daMtiyaM paDiyAikkhe na me kappai tArisa / tahA ' asaNaM pANagaM' silogo ( 122 ) ujjAliyA nAma taNAINi // 182 // iMdhaNANi parikkhiviUNa ujjAlayai, sIso Aha- ussakkiyaujjAliyANaM ko paiviseso ?, Ayario Aha-ussakketi ACASS Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika 5 a0 vAlastanyayAne vidhiH // 183 // jalaMtamavi, ujjAlayai puNa saMjatahAe uhitA savvahA vijjhAyaM agaNiM taNAIhiM puNo ujjAleti, sesaM kaMThyaM / tahA / ' asaNaM pANagaM' silogo (122) NivvAviyA nAma jAva bhikkhaM demi tAva udaNAdI Dajjhihiti tAhe taM agaNiM vijjhaveUNa dei, sesaM kaMThyaM / tahA ' asaNaM pANagaM vA' silogo (122) ussiciyA nAma taM aibhariyaM mA unbhUyAeUNa chaDijjihiti tAhe thovaM ukkaDDIUNa pAse Thavei, ahavA tao ceva ukkiDDiUNaM uNhodagaM doccagaM vA dei, sesa kaMTyaM / tahA 'asaNaM pANagaM jAvA' silogo (122)nissiciyA NAma taM addahiyaM davyaM aNNattha nissiciUNa teNa bhAyaNeNa UrNa deitaM.ahavA tamaddahiyagaM udaNapatta. sAgAdI jAva sAhUNaM mikkhaM demi tAva mA ubbhUyAveuttikAUNa udagAdiNA parisiMciUNa dei, sesa kaThyaM / tahA' asaNaM pANagaM' silogo (122) unvattiyA nAma teNeva agaNinikkhittaM oyatteUNa egapAseNa deti, sesaM kaMThyaM / tahA ' asaNaM pANagaM' silogo (122) oyAriyA nAma jametamaddahiyaM jAva sAdhUNaM bhikkhaM demi tAva no ujjhihititti uttArejjA, taM vA davvaM annaM vA na kappar3a, sesaM kaMThaM, dANahAe pavisaMtassa ' hunja kaTuM silaM. ' // 124 // silogo, TuM vA silaM vA kayAi saMkamaTThAe ThaviyaM hojjA , taM kahAi calAcalaM nAUNa 'Na teNa bhikkhU gacchejjA." // 125 // taM ca hojjA calAcalaM, tehiM kahAdIhiM bhikkhuNA Na gacchiyavvaM, kiM kAraNaM ?, tattha asaMjamadoso dihotti, jahA kahAdIhiM na gacchejjA tahA gaMbhIrajhusirANivi sabidiyasamAhio vajjejjA, gaMbhIra-appagAsaM jhusiraM-aMtosuNNayaM taM jaMtuAlao bhavati, savidiyasamAhio nAma no sddaaiuvutto| kiJca-'nissaNi phalagaM pddhiN0|| 126 // silogo, NisseNI logapasiddhA phalaga-mahallaM suvaNNayaM bhavai, pIDhayaM NhANapIDhAi, ussarittA nAma etANi uDDahutvANi kAUNa tiricchANi vA Aru CAREECRECROCHACHARI-RRORREE // 183 // Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNAM 5 a0 // 184 // , hejjA, maMco --logapasiddho, kIlo uDDuM va khANuM, pAsAo pasiddho, etehiM dAyaye saMjataTThAe AruhettA mattapANaM ANejjA taM na sAdhuNA paDigAheyavvaM, kiM kAraNaM 1, jeNa tattha ime dosA bhavanti ' durUhamANI pavaDijjA, hatthaM pAyaM va lasae // 127 // silogo, sA kadAi durudhamANI pavaDijjA, paMDatIe ya hatthapAdAdI lUsejjA, puDhavikAiyAdI virAdhejjA, Na kevalaM puDhavikAiyAdI, kintu 'je a tannisiyA jage ' te'vi hiMsejjA, jagA nAma jIvA / 'eArise mahAdose0 ' // 128 // silogo, sesaM kaNThathaM, vajjaNAdhikAro aNuvaTTaha / 'kaMda mUlaM palaMbaM vA0 ' // 129 // silogo, kandamUlaphalA pasiddhA, palaMbaM phalaM bhannati, sanniraM pattasAgaM, tuMbAgaM nAma jaM tayAmilANaM annaMtarao addayaM, siMgaberaM- allayaM bhannaI, AmagaM- saccittaM, parivajjae nAma savvehiM pagArehiM vajjae parivajjae / kiM ca 'taheba sattu cannAI, kolacunnAI AvaNe0 ' // 130 // silogo, jaheva kaMdamUlAdINi vajjeyavvANi taheva imANivi, sattucuSNANi nAma sattugA, te ya jabavigAro, kolANi- badarANi tesiM cuNNo kolacuNNANi AvaNe pasiddho caiva, sakkulIti pappaDikAdi, phANiaM davagulo, pUyao pasiddho, etANi satuNNANi ca moyagAdi AvaNe vikAyamANaM0 ' // 131 // silogo, taM pasaDhaM nAma jaM bahudevasiyaM diNe diNe citrakAyaMte taM, tattha vAyuNA udghaeNa AraNeNa sacitteNa raeNa savvao guMDiyaM-paDiphAsiyaM bhaNNai tamevappAraM ditiaM paDiAikkhe- na me kappara tArisaM / kiM ca' bahuaTTiyaM 0 ' // 132 // silogo, maMsaM vA Neva kappati sAhUNaM, kaMci kAlaM desa pahuca imaM suttamAgataM, bahuaTThiyaM va maMsaM macchaM vA bahukaMTayaM pariharitavyA, kiM ca- acchiyatidugAdINi vajjeyavvANi, acchiyaM nAma rukkhassa phalaM, tidurya- TiMbaruyaM, ' billaM ' bilameva, ucchukhaMDaM logapasiddhaM, siMbali-siMgA, sIso Aha-NaNu palaMba bAlastanyayAne vidhiH // 184 // Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnakavidhiH - zrIdaza- gahaNeNa eyANi gahiyANi, Ayario bhaNai- etANi satthovahatANivi anami samudANe phAsue labbhamANe Na gihiyavyANi, vaikAlika kiM kAraNaM- 'appe siaa0'||133 // silogo kaTho ceca. bhoyaNaM bhANiyavvaM / idANi pANagaM bhannai- 'tahevucAvayaM 'cUrNI 11 paann.'|| 134 // silogo, 'taheva' tti jahA bhoyaNaM akappiyaM paDisiddhaM kappiyamaNuNNAyaM tahA pANagamavi bhaNNai, ucca 5 a0 ca avacaM ca uccAvacaM, uccaM nAma jaM vaNagaMdharasaphAsehiM uvaveyaM, taM ca muddiyAdipANagAdI,cauttharasiyaM vAvi jaM vaNNao sobhaNaM hA gaMdhao apUyaM rasao parikapparasaM phAsao apicchilaM taM ucca bhaNNai. taM kappai, avayaM NAma jametehiM vaNNagaMdharasaphAsehiM viNiM, // 185 // data avayaM bhannati, evaM tA vasatIe gheppati, ahavA uccAvayaM NAma NANApagAraM bhannai, vArayo nAma ghaDao, rakAralakArANamega ttimitikAuM vArao vAlao bhannai, so ya gulaphANiyAdibhAyaNaM tassa dhovaNaM vAradhovaNaM / kiMca-saMseimaM nAma pANiyaM adda81 heUNa tassovari piTTe saMseijjati, evamAdi taM saMsadiyaM bhannati, tamavi annami labbhamANe Na paDigAhejjA, cAulodagAdINa dhovaM vivjje| kiMca-'ja jANeja cirodhAyaM, maIe daMsaNeNa vaa| soccA nissaMkiyaM suddhaM, paDigAhejja saMjae // 135 // taM ca pANayaM cirAdhoyaM imehiM kAraNehiM jANejjA, taM0- matIe va jANejjA, paccakkhaM pAsittA va jANejjA, matIe nAma jaM kAra hiM jANai, tattha keI imANi tiNNi kAraNANi bhaNaMti, jahA jAva puSphodayA virAyaMti tAva missaM, aNNe puNa bhaNaMti- jAva phusiyANi sukaMti, aNNe bhaNaMti- jAva taMdulA sijhaMti, evaieNa kAleNa acittaM bhavai, tiNNivi ete aNAesA, kahaM ?, pupphodayA kayAyi ciramacchejjA, phusiyANi parisAratte cireNa sukkaMti, uNhakAle lahu, kalamasAlitaMdulAvi lahu~ sijjhaMti, eteNa kAraNeNa, tamhA jadA paDipucchyiM teNa ya se dAyaeNa kahiyaM tAhe soUNa je nissaMkiyaM bhavati, apucchie vaNNagaMdharasa kc- tte samANi parisArate ciraNa kAleNa acittaM bhavati tAva missaM, aNNa, 2 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAriSThA panavidhiH zrIdaza- phAsehiM NajjaMti, jayA ya pANassa ya kukkusAvayA heTThIbhUyA suTTha ya pasaNaM bhavati, phAsuyaM bhavati, usiNodagamavi jadA tinni vaikAlikA dAvAre uvvattaM tAhe kappA / tahA * ajIvaM pariNayaM nccaa0||136 // addhIsalogo, ajIvabhAve pariNayaM nAUNa sAhuNA cUrNI pANayaM gaheyadhaM / iyANi cauttharasiyassa paDigAhaNavihi bhaNNati, tattha imaM silogo pacchaddhaM- 'aha saMkiyaM bhavejjA, AsAittANa roye|' tattha eso jAhe Na yANai kimayaM subbhi dubhi vA ?, tAhe saMkiyaM bhave, hameNa uvaaenn-'thovmaa||186|| sAyaNaDhAe, hatthagaMmi dalAhi me| mA me accaMbilaM pUaM, nAlaM taNhaM viNittae // 137 // taM ca accaMdhilaM pUrya, nAlaM taNhaM viNittae / diti paDiAikkhe, na me kappai tArisaM // 138 // taM ca pANiyaM acaMbilattaNeNa pUyattaNeNa / ya taNhAchedaNe asamatthaMti nAUNa deMtiyaM paDiyAikkhe-na me kappai tArisaM / 'taM ca hoj..||138|| silogo, tamerisaM dabhiguNehiM juttaM jahA akAmeNa paDigAhiyaM hojjA, akAmeNa nAma tuhAriyayAe Na paDisahiyaM hojjA, balAbhiyogeNa vA se diNNaM hojjA, vimaNeNa paDicchi' vimaNeNa vA aNuvautteNa, taM appaNo No pijjA, na vA anesa sAhUNaM dalaejjA, kiM kAraNaM na?, tesiM asamAdhimaraNAdayo dosA bhavejjA, evaM bhoyaNaMpi atIva vAvaNNaM Na giNDiyadhvaMti, taM ca akAmeNa aNuvautteNa vA gahiyaM hojjA tao imAe parivADIe pariThThAvayavvaM, 'egaMtamavakamittA, acitte bhuphaasue| jayaM paraTThavijjA, pariThThappa paDikame // 140 // [egaMtamavakamittA, acittN0|| 140 // 1 silogo, acittaM nAma jaM satthovayaM || acittaM taM ca AgamaNathaMDilAdI, paDilahaNAgahaNeNa pamajjaNAvi gahiyA, cakkhuNA paDilehaNA, syaharaNAdiNA pamajjaNA, jayaM II nAma aturiyaM, appakkhoDeto vihiNA tiNi puMje kAUNa vosirAmi uccArattA parivejjA, parihaveUNa uvassayamAgaMtUNa iriyA E%ERICASARANASANCE PERSOHOLARSA% // 186 // AKACANC0 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhojana zrIdazavaikAlika vidhiH MOREASON papANappabIyAdi, tAgA, taNa tattha ThAyamANeNa yAmi vA // 187 // cahiyAe paDikkamejjA / idANI bhoyaNavihI bhaNNai, taM ca bhoyaNaM goyare vA hojA saNNiyadRssa vA, tattha goyare jahA- 'siA | agoyrgggo0|| 149 // silogo, jo ya so goyaraggagao bhuMjai so annaM gAmaM gao bAlo bUDho chAAlU khamao vA, ahavA tisio to koI vilaMbaNaM kAUNa pANayaM pibejjA, evamAdi, icchejA nAma abhikaMkhejjA paDhamAliyaM kAuM, taM puNa aNNasAdhuuvassaga'satIe kuchae bhittimUle vA samuddisejjA, koTao nAma vaTThamaDho sunnao, evamAdi, bhittI nAma kuDo kuDDo, eva-18 mAdi, tathA phAsuyaM appapANappabIyAdi, taM ca cakkhuNA paDilehejjA, bhujjo rayaharaNAdiNA pamajjittA tattha ThAyaMti, kiM ca 'aNunnavittu mehAvI0 // 142 / / silogo, teNa tattha ThAyamANeNa tattha pahu aNunaveyavvo- dhammalAbho te sAvagA! ettha ahaM muhuttAgaMmi vissamAmi, Na ya bhaNayati jahA samuddissAmi AyayAmi vA, koueNa paloehiMti , teNa ya bhattapANaM paDilehittA tArise paDicchaNNe saMvuDe ThAtiyavvaM jahA sahasatti na dIsatI, jahA ya sAgAriyaM dUrao jaMna pAsati tahA ThAtiyavvaM, hatthagaM muhapottiyA bhaNNaitti, teNa itthaeNa sIsovariyaM kAyaM pamajjiUNa sAdhuNA bhuMjiyavvaM / kiM ca-'tattha se bhuNjmaannss0|| 143 // silogo, jai tassa sAhuNo tattha bhuMjamANassa desakAlAdANa paDucca gahie maMsAdIe annapANe aTThI-| kaMTakA vA hujjA iyaraMmi vA annapANe taNaM kaI sakarA vA hujjA 'annaM vAvi tahAvihaM' payarakakar3agAivi hujjA 'taM ukvivittu0|| 144 / / silogo, taM ahigAdi hatthAdiNA No ukkhiviUNa NikkhivejjA, Asijjate jeNa taM AsayaM, taM ca muhaM, teNa AsaeNAvi Na chaDDejjA, tANi ya ajayaNAe khivijjamANANa jattha paDaMti tattha pANavirAhaNA hojjA, muheNa chaDDejA tassa sattaghAyo bhavati vAukAyasaMghaTTo ya, taNakaTThAINi ghettUNa matimA Niyae daTUNa koi bhaNejjA-etehiM ceva vallikarahiM * // 187) OM Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazabaikAlika cUrNau. 5 a0 // 188 // to esati, tamhA hattheNa appasAgAriyaM gaheUNa egaMtamavakamejjA ' egaMtamavakamittA0 ' // 145 // silogo, jAhe egaMtamavakato tAhe niruvarohe avagAse paDilehiya pamajjiya acitte thaMDile jayaNAe paDivejjA, jai aticchiuMkAmo vissamaNa tAde iriyAe paDikkamei, kiMca- jattha pariTThavijjai tattha hatthasayanmaMtare paDikkamiyanvaM / idANimAgatassa samuddisaMtassa vidhI I bhaNNai - ' siA ya bhikkhU icchijjA 0 ' // 146 // silogo, kayAti tassa sAdhuNo cittaM bhavejA uvassae gaMtUNaM bhokkhAmi, tao ' sapiMDapAtamAgamma ' saha piMDavAeNa paDissayaM gaMtUNa, uMDuyaM ThANaM bhavai, taM paDilehai, tattha vihiNA ThAviUNa bhattapANaM paDilohittA - 'viNaeNaM pavisittA0 // 147 // silogo, viNao nAma pavisaMto NisIhiyaM kAUNa 'namo khamAsamaNANaM ' ti bhaNato jati se khaNio hattho, eso viNao bhaNNai, eteNa viNaeNa so muNI pavisiUNa gurusagAse ThANaM ThAiuM, iriyAvahiyamAdAya NAma jAhe gurusagAsamAgao tAhe paDikkamAmi iriyAvahiyAe virAhaNAe tattha arahaM uccAratA kAussagaM Thio - 'AbhoitANa0 ' // 148 // silogo, AbhoettANa NAma NAUNaM, jo aiAro kao tamatiyAraM ahkarma taMmi kAussagge Thito hiyae ThavijjA, so ya atiyAro sAdhuNo gamanAgamaNe pahuca hojjA bhattapANe vA gheppamANe, jo atiyAro tamaNuciteUNa ussArei, tAhe ' logassujjoyagaraM ' kaDDiUNa tamatiyAraM Aloei, taM ca imeNa pagAreNa AloejjA / ' ujjupapanno0 ' // 149 // silogo, ujju paNNA tassa so'yaM ujjuppaNNI, aNuvviggo NAma Na nIyaM turiyaM vA Aloei, avvakkhitteNa cetasA nAma tamAloyaMto aNNeNa keNai samaM na ullAvara, avi vayaNaM vA annassa na deI, tato dittA jaM jahA bAhiyaM taM tahA eva hatthaM vA mattaM vA vAvAraM vA Aloei 'na sammamAloiyaM 0 ' // 150 // silogo, jAhe AloiyaM bhavai Aloca vidhiH // 188 // Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AOM uddezaH 2 cUNAtilAnA zrIdaza mAhe jaha kiMci ajANayAe Na sammamAloiyaM purekammapacchAkammAdi tassa puNa paDikamajjA, tattha ya paDikkamANeNa vosa?ThAdehena kAussagge ciMtejjA 'aho jiNehiM asAvajjA // 15 // silogo. tAhe- NamukkAreNa // 152 // IG silogo" namokAreNa" "namo arihaMtANaM" tieteNa namokkAreNa kAussaggaM ussAratA jiNasaMthavo logassa ujjoVIagare' bhannai, taM kADDaUNa jai pucvaM Na paTTaviyaM tAhe paTTaviUNa sajjhAyaM karei, jAva sAdhuNo anne AgacchaMti, jo puNa khamaNoM attalAbhio vA so muhattamettaM vA sajjho (vIsattho) imaM ciMtejjA-vIsamaMto imaM // 153 // silogo, sAhasu ya Agaesu AyAraya // 189 // lA AmaMtehi (ti), jeNa pariggahaNaM sohaNaM, aha na gahiyaM tAhe bhaNai-khamAsamaNo! deha io jassa dAyavvaM icchAkAreNa, tAhe jai tahi dina to sohaNaM, aha bhaNati-tumaM caiva dehi, tAhe 'sAhavo to ciatteNaM0' // 154 / silogo, ciattaM NAma annapANe apaDibaddho sabvabhAveNa, jahAvatthu bhaNai-icchAkAreNa aNuggahaM kareha, na rAyavedvimiha maNNamANo nimaMtati, jai koi icchai sohaNaM, tehiM saddhiM bhujijjaa|'ah koI na icchijjaa.||155 // silogo, aha puNa tersi sAhaNaM koIvina icchejjA tAhe ekka| o u bhujajjA, kiMca- teNa sAhuNA Aloya bhAyaNe samuddisiyavvaM, jayaM nAma taduvautteNa, aparisADiyaM duvihaM-laMbaNAo (hatthAo, muhAo ya, uvAyaM ceva jataM jaM na parisADai, taM puNa bhoyaNaM-'tittagaM va // 156 // silogo, tattha tittagaM elagavAlugAi, kaDumassagAdi, jahA pabhUeNa assageNa saMjuttaM doddhagaM, kasAyaM niSphAvAdI, AMbivalaM takkaMbilAdi, madhuraM jalakhIrAdi, lavaNaM pasiddha ceva, etANi kassai hitaicchitANi jahA puvvamusiNabhAviyasarIrassa sItAhitattaNe vA usiNaM madhurameva paDihAi, evaM savvattha jANiyavvaM, tamhA sAhuNA sabbhAvANukUlesu rAgo Na kAyavyo, paDikUlesu ya doso, 'eyaladdhamannatthapautta'- miti *****HARGASSE Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau. 5 a0 // 190 // aNNo- mokkho taNimittaM AhAreyavvaMti, tamhA sAhuNA sanbhAvANukUlesu 2 sAdhutti (na) 2 jimbhadiyaM uvAlabhai, jahA jametaM mayA laddhaM evaM sarIrasagaDassa akkhovaMgasarisantikAUNa pauttaM, na vaNNarUvabalAinimittaMti, taM madhughayamiva bhuMjiyavaM sAhuNA, jahA mahughayANi bhuMjaMti tahA taM asoddaNamavi bhuMjiyavvaM, ahavA jahA mahughayaM haNugAo haNugaM asaMcArehiM bhuMjitavvaM / 'arasaM virasaM0 // 157 // silogo, arasaM nAma asaMpattarasaM, hiMgulavaNAdIhiM saMbhArehiM rahiyaM, virasaM nAma sabhAvao vigatarasaM virasaM bhaNNa, taM ca purANakaNDavanniyasItodaNAdi ' sUciyaM taM puNa maMthukumAsA odaNo vA hojjA, maMdhU nAma boracunnajavacutrAdi, kummAsA jahA gollavisae jabamayA kareMti, tena tappagAraM bhoyaNaM / ' uppaNNaM NAi0 ' // 158 // silogo, uppaNNaM nAma jaM appaM vA bahuM vA phAsuga laddhaM taM NAtihIlejjA, NagAro paDisehe vaTTai, atisaddo atikkame, hIlaNAniMdaNA, tattha sAhuNA imaM AlaMbaNaM kAyavvaM, jahA mama saMthavaparidhAriNo aNudakAriyassa appamavi paro deti taM bahu maNiyavvaM, jaM virasamavi mama logo aNuvakArissa deti taM bahu manniyanbaM, ahavA imaM AlaMbaNaM kAyanvaM-- 'muhAladdhaM muhAjIvI' siloga, muhAladdhaM nAma jaM koMdalaveMTalAdiiNa mottUNamitarahA laddhaM taM muhAladdha, muhAjIvi nAma jaM jAtikulAdIhiM AjIvaNavisesehiM paraM na jIvati teNa muhAladdhaM AhAkammAIhiM dosehiM vajjiyaM bhoktavvaMti / kiMca--' dullahA u muhAdAI 0 ' // 159 // silAgo, soma ! muhAdAyi eriso, jahA ego parivvAyago, so egaM bhAgavataM uvaDio-ahaM tava giche vAsArataM karomi, mama ud vahAhi, teNa bhaNio-jaha mama udaMtaM na vahasi, evaM houtti, se so bhAgavao sejjabhattapANAhaNA udataM vahai, aNNadA ya tassa gho Dao corehiM hio, atiSpabhAyaMtikAUNa jAlIe baddho, so ya parivvAyao talAe pahAyao gao, teNa so ghoDao diTTho, uddezaH 2 // 190 // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza uddesh| 2 vaikAlika cUrNI // 191 // * AgaMtu bhaNaI-mama pANiyataDe potI vissariyA, goho visajjio, teNa ghoDago diDo, AgantuM kahiyaM. teNa bhAgavaeNa NAyaM jahA parivvAyaeNa uvAeNa kahiyaM, teNa parivAyao bhaNNai-jahA jAhi, NAhaM tava niviTTha udaMtaM vahAmi, nibiTuM appaphalaM bhavai, eriso muhAdAyI dullabho / mahAjIvimi udAharaNaM-ego rAyA dhamma parikkhati, ko dhammo , jo aniviTTha bhujaI, to taM parikkhemittikAuM maNussA saMdiTThA- rAyA modae deti, tattha bahave kappaDiyAdayo AgayA, pucchijjaMti-tubbhe ( keNa ) bhuMjaha ?, aNNo bhaNati-ahaM muheNa bhuMjAmi, aNNo-ahaM pAeNaM, anno-ahaM hatthehi, aNNo-ahaM logANuggahaNa, savve te ranno kahijjati, cellao Agao, so pucchio- tumaM keNa muMjAhi ?, bhaNai- 'ahaM muhA bhuMjAmi, ' raNNo kahiyaM, tAhe raNNA cellao pucchio bhaNaijo jeNa ullaggai so teNa bhuMjai, kahaM , jeNa je tAva bhavaMtaM AuhehiM ArAheti te AudhehiM bhujAMti, lehagAhiNo karehiM, dUtA pAehiM, gaMdhavviyA gIeNa, sUyamAgadhAdiNo vAyAe, kutitthiyAvi muhamaMmalAdIhiM, ahaM muhAe muMjAmitti, tAhe.so rAyA esa dhammottikAUNaM AyariyasagAse dhamma soUNa pabvaio, eriso muhAjIvI bhaNNai, jo ya muhAdAyI jo yamuhAjIvI ete do'vi | sijhaMti, jAva ya Na pariNivyAyati tA devalogesuya paccAyAyaMti, bemi nAma tIrthakarasya sudharmasvAmino(vo)padezAdbravImi, na svA| bhiprAyeNeti // // piNDaiSaNAdhyayanaprathamoddezakacUrNI samAptA // * piMDeSaNAadhyayanasya paDhamauddesae Na jaM bhaNiyaM tamidANiM bhaNNati, taMjahA- 'paDiggahaM saMlihitANaM' // 160 // silogo, 'graha upAdAne' dhAtuH, asya dhAtoH pratipUrvasya 'Rdorapi' (pA 3.3-57 / tyanuvartamAne 'grahavRdRnizcigamazceti (pA. 3-3.58) appratyayaH, pakAraH 'anudAttau suppitA' (pA. 3-1-4) viti vizeSaNArthaH, paragamanaM prAtagraha, parigijjhati CARRCRACCA CREACOCCACAD CAUSAMA5 // 19 // Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaH2 zrIdazavaikAlika cUrNI 5 a0 // 192 // ***** jammi bhAyaNe asaNAdidA so paDiggaho, 'liha AsvAdane' dhAtuH, asya dhAtoH saMpUrvasya 'alaMkhalvoH pratiSedhayoH prAktve tya- (pA. 3-4-18) nuvartamAne 'samAnakartRkayoH pUrvakAla' (pA. 3-4-21) iti ktvA pratyayaH, kakAraH 'kiGatice'ti (pA.1-1-5) guNavRddhipratiSedhArthaH, 'ho' iti (pA. 8-2-31) hakArasya DhakAraH 'jhapastatho dho'dhaH' iti (pA.8-2-40) takArasya dhakAraH, 4'STunA STu'riti (pA. 8-4-41) STutvena dhakArasya DhakAraH, 'Dho Dhe dopa:' iti (pA. 8-3-13 ) DhakArasya lopaH, 'Dhalope haiN| pUrvasya dIrgho'Na' iti (pA. 6-3-111) dIrghatvaM, samekIbhAvena lIdatvA iti 'prAdaya' iti (pA. 1-4-58) samAsaH P'gatikArakopapadAnAM kRdbhiH samAsavacana miti (pA. 6-2-139) 'supo dhAtuprAtipadikayo riti (pA. 2-4-71) subluka, akRtavyUhAH pANinIyAH kArya dRSTvA pratinivarttata iti nimittAbhAve naimittikasyApyabhAvaH, sIlaha iti sthite 'samAse napUrva kvo lyapiti (pA. 7-1-37) ktvApratyayasya lyap AdezaH, pakAraH pUrvavat, lakAraH lihatipratyayAtpUrva udAttArthaH, paragamanaM, hAsIlA, taM paDiggahaM saMlihitA nAma padesaNIe bhattAvayavANamasesANaM vayaNe pakkhevo, 'lipa upadehe' dhAtuH, asya dhAtoH bhAve dA(pA. 3-3-18) ghaJpratyayaH anubandhalopaH pugaMtalaghUpadhaguNaparagamanAni, lipyate tasya lepaH, levamAyAe nAma jAva lepadezAva sesa tAva saMlihejjA, yama uparame dhAtuH, asya dhAtoH sampUrvasya 'ktaktavatU niSThe'ti (pA. 1-1.26) ktapratyayaH, kakAraH 'kiGati ceti (pA. 1-1.5) vizeSaNArthaH, 'anudAttopadezavanatitanotyAdInAmanunAsikalopo jhali ktiIti (pA.6-4-37) hai anunAsikAntasya jhali Giti parataH anunAsikasya lopo bhavati, paragamanaM, saMjao nAma appamatto, duSTo gandhaH durgandhaH azo bhanaH aprItikaraH amanojJo, durgandhaM ca sugandhaM vA, sarvazabdo azeSavAcI, sarva prAtipadikaM, napuMsakavivakSAyAM su 'svamonapusakA F-SECOOLOOL *** // 192 // NER **** Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | diti (pA. 7-1-23) vartamAne 'ato'm (pA. 7-1-24', ataH akArAntAtprAtipadikAt am, ato guNaH, parapUrvatvaM, sarva, hai| uddezaH 2 zrIdazavaikAlika bhaja pAlanAbhyavahArayoH dhAtuH, asya dhAtoH 'vartamAne laTi'ti (pA.32-123) laTU pratyayaH, TakAralakArayoranubandhalopaH, lasya tipAdayo bhavantIti sarvatipyatiprasaMge prApte 'anudAttaGita AtmanepadaM' (pA. 1-3-12) bhavati, kiM punarAtmanepadaMdU bhavati ?, taGAnAvAtmane (pA. 1-4-100) tatra sarvAtmanepadaprasaMga prApte tiGastrINi trINi prathamamadhyamottamAni (pA.1-4-101) i prathamapuruSasyaikasminnarthe ekavacanamupAdIyate, taM takArAdakAramapakRSya 'Tita AtmanepadAnAM Teretva'miti (pA. 3-4-79) akaa||193|| tarasya ekAraH 'katteri zapi' ti (pA. 3-1-68) zapi prApte 'rudhAdibhyaH znam' (pA. 3-5-78) makAraH 'midaco'ntyAtpara' (pA. 1-1-47 ) iti vizeSaNArthaH, akAra uccAraNArthaH, lasya tipAdayo bhavantIti prAtipadikaprasaMge prApta zeSAt kartari parasmai| padaM (pA. 1-3-78) bhavati, kiM punaH parasmaipadaM bhavati ?, prAtipadikasatkaH ityevamAdi, tatra prathamapuruSasya ekasminnarthe ekavacanamupAdIyate, tip , pakAralopaH ikAra nityaM Dita' (pA. 3-4-99) itazceti (pA. 3-4-100) ikAralopaH 'kartari zapiti (pA. 3-1-68) zap prApte 'tudAdibhyaH zaH' (pA 3-1-77 ) pratyayaH, zakArAdakAramapakRSya zakAraH sArvadhAtvarthaH yAsuT parasmaipadeSUdAtto Gicceti (pA. 3-4-103) yAsud, TakArasya 'Adyantau dakitau' iti (pA. 1-1-46) vizeSaNArthaH, ukAra uccAraNArthaH, 'liGaH salopo'nantyasyai' veti sakAralopaH, 'ato yA iyaH' ata:-akArAntAdagAduttarasya yA ityetasya iya // 193 / / AdezaH, 'lopo vyobalI'ti (pA. 6.1-16) yakAralopaH 'Ad guNa' iti (pA. 6-1-81) guNaH bhavatyekazca pUrvaparayoH, paragamanaM, utsRjet, nakArAdakArasya ukAreNa saha Ad guNa (pA. 6-1-87) notsRjet-na chaDDae, Na subbhi subhi bhoccA SUCRORECASTI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaH2 zrIdaza- dubhi pariThavejjA, egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANamitikAuM duggaMdhagahaNeNa duvaNNadurasAdIvi bhedA gahiyA, sugandhagahaNeNAvi vaikAlika pasatthavaNNarasAibhedA gahiyA / sIso Aha-jai evaM silogapacchaddhaM puci paDhijjai pacchA paDiggahaM saMlihitANaM, to attho cUrNI. suhagejjhayaro bhavati, Ayario bhaNai--suhamuhoccAraNatthaM, vAcattA ya suttabandhA, pasatthaM ca paDiggahagahaNaM uddesagassa Adito 5 a0 bhaNNamANaM bhavatittiato eyaM suttaM evaM paDhijjati, taM puNa dugaMdha vA sugandhaM vA kattha bhattaM hojjA ?, 'sejjA nisIhiyAe' // 194 // // 161 // silogo, sejjA-uvassatAdi maTThakoTThayAdi, tahA nisIhiyA jattha sajjhAyaM kareMti, ahavA sejjAe vA nisIyAhietti, tAsu sejjAnisIhiyAsu bhutto hojjA goyaraggasamAvaNNo bAlabuDDakhavagAdi maTThakoTThagAdisu samuddiTTho hojjA, tato so ayAvaya8 nAma Na yAvayahUM, uTTha(UNaM)ti vuttaM bhavati, 'jaha teNa na saMthare' silogo, so puNa khamao vA hojjA dosINo vA gaMdhito, ee vA bAlakesu vidharesu etehiM gaMdhiyaM, taM ca ayAvayaEUR 'tato0 // 162 // puNa bhattapANagavesaNaDhAe uttarai, uttaramANo ya teNeva | vihiNA pubvabhaNieNaM jo paDhamuddesaeNaM 'saMpatte bhikkhakAlami' etto Arambha jo vihI bhaNio teNa vihiNA imeNa uttareNa ya dagavesejjA, uttaro nAma puvvabhaNiyAto idANiM jo vidhI bhaNNihiti, so ya uttaro imo- 'kAleNa nikkhame bhikkhU0' // 163 // silogo, 'kAleNaM'ti gAmanagarAisu bhikkhAvelAe uvassayAo nikkhamejjA, taheva ya kAleNa ceva ucce jotisie (cio jo taMmi) paDikamejjA, paDikamejjA nAma niyattejjA, NiyaM ca khettaM pahuppati, kAlo pahuppati, bhAyaNaM | pahuppati, taM hiMDiuM, ettha aTTha bhaMgA, 'akAlaM ca vivajjetA' NAma jahA paDilahaNavelAe sajjhAyassa akAlo, sajjhAyavelAe | paDilehaNAe akAlo evamAdi akAlaM vivajjittA 'kAle kAlaM samAyare' taM bhikkhAvelAe bhikkhaM samAyare, paDilehaNavelAe // 19 // Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddesh| 2 zrIdaza paDilahaNa samAyare, evamAdi, bhaNiyaM ca-'jogo jogI jiNasAsaNaMmi dukkhakkhayA paujato / aNNo'NNamabAhato asavatto hoi vaikAlika | kAyabvo // 1 // ' kiMca 'akAle carasI0 // 164 // silogo, tamakAlacAri AurIbhRtaM daTTaNa aNNo sAhU bhaNajjA, laddhA cUrNI | te eyami nivese bhikkhAtta ?, so bhaNai- kuo ettha thaMDillagAme bhikkhatti, teNa sAhuNA bhaNNai- tuma appaNo dose parassa uvariM 5 a0 | nivADehi, tuma pamAdadoseNa sajjhAyalobheNa vA kAlaM na paccuvekkhasi, appANaM aihiMDIe omodariyAe kilAmesi, imaM sambhivesaM |ca garihasi, jamhA ete dosA tamhA- 'saha kAle care bhikkhu0||165 // silogo, sati nAma vijjamANe kAle hiMDiyavvaM, // 195 // GpurisakAro nAma jaMghAbalAdisu balaM tAva hiMDiyadhvaM, aNNAyapiMDesaNayassa parisakAreNa viNA vittI tu Na bhavati, kayAi purisa-da kAre kIramANevi bhikkhaM na labhejjA, tattha imaM AlaMbaNaM kAyavvaM- 'alAbhutti na soijjA' hA na lahAmitti, niddhammo u kharaMTai loge, erisaM na bhANiyadhvaM na ciMteyavvaMti, kintu 'tavutti ahiyAsae' omoyariyA aNasaNAi bArasavihatavaabhaMtarattikAUNaM adhiyAseyavaM, kAlajayaNA gatA / idANaM khettajayaNA bhaNNai tahevuccAvayA pANA0 // 166 // silogA, 'tahevAta jahA akAlo bajjeyabbo tahA imaMpi bajjayavaM, uccAvayA nAma nANApagArA, ahavA uccAvayA pasatthajAtideharUpavaM-- sasarIrasaMThANAdIhiM uvavetA, avayA nAma je etehiM ceva parihINA, te uccAvayA pANA paMthe vA paMthabbhAse bhattaTThAe balipAhuDiyAdisu samAgayA daThThaNa No ujjuyaM gacchejjA, kintu 'jayameva parakkame jayaM nAma pariharai, ahavA no ujjuyaM gacchati, etto | saMyatassa antarAiyaadhikaraNAdayo dosA bhavaMti / 'goaraggapaviTTho a||167 // // silogo, goyaraggagaeNa bhikkhuNA prANo NisiyavvaM katthaI ghare vA devakule vA sabhAe vA pavAe vA evamAdi. jahA ya na nisiejjA tahA Thio'vi dhammakahAvAda AKAMANAGir RECORCAMARCRECEPALACE // 195 / Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 5 a0 // 196 // kahA- viggahakahAdi No 'pabaMdhijjA' nAma Na kahejjara, gaNNattha egaNAeNa vA egavAgaraNeNa vA, 'saMjaya'ti AmaMtaNaM, khetajayaNA gatA / idANiM davvajayaNA bhaNNai - 'aggalaM phalihaM 0 ' // 168 // silogo, argalA govADAdIdAresu bhavati, phaliho nagaraduSArAdiSu dAraM- dArameva, kavADaM vArattavattaM etANi aggalAdINi 'avalaMbiyA Na ciTThejjA' avalaMbiyA nAma avathaMbhiUNaMti vRttaM bhavati, muNiso AmaMtaNe vaTTa, ime dosA- kayAti dudve paDejjA, paDaMtassa ya saMjamavirAhaNA AyavirAhaNA vA hojjatti, davvajayaNA gayA / iyANiM bhAvajayaNA bhaNNai, taM0- 'samaNaM mAhaNaM vAvi0 // 169 // silogo, samaNA paMca, mAhaNA dhijjAiyA, kiviNA- piMDolagA, vaNImagA paMca, etesiM pubvaM kAMca paviDaM purao vA pavisamANaM pAsittA aikamiUNa Na pavisejjA, Na ya tersi dAyagapaDicchagANa cakkhuphAse ciTThejjA, kiM kAraNaM 1, ime dosA bhavanti 'vaNImagassa vA0 ' // 170 // silogo, vaNImagagahaNeNa sesAvi mAhaNAdiNo egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANamitikAuM gahiyA bhavanti tassa bhikkhAgassa dAyagassa vA dohaMpi vA dAyagapaDiMgAhagANaM adhpattiyaM kadAyi bhavejjA pavayaNalAghavaM vA, evamAdi dosA bhavaMti tamhA'paDisehie va dine vA0 // 172 // silogo, jAhe samaNamAhaNAdInaM aNNataro paDisedhio bhavai, diNNaM vA se, sayaM vA viNiyattA bhavati, tAhe sAhuNo bhattapANaTThAe uvasaMkamiyavvaMti, sattapIDAdhikAro'NuvaTTai- 'uppalaM paumaM0' (173) silogo, uppalaMnIlotpalAdi paumaM pasiddhameva kumudaM gaddabhuppalaM madagatiA-metiyA, aNNa bhaNati dhiyaillo madagatiyA bhaNNaDU, na kevalametIiNa jo saMluMciUNaM deti tassa hatthAoM Na gheppara, kiM tu aNNaMpi jaM puSpaM sacittaM saMluciUNa dei tamavi na beppara, saMluMciyA NAma chiMdiUNa, tamevaMpagAraM dvitiyaM paDiyAikkhe na me kappar3a tArisa' // 174 // sIso Aha uddezaH 2 // 196 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaH 2 mANivi-sAlassI jAyaMti, tAsAyati ato pAtamavi3) zrIdaza- IMNu esa atyo pravi ceva bhaNio jahA 'sammamANI pANANi bIyANi hariyAI ti hariyaggahameNa varNaphaI gahiyA, kimatthaM. vaikAlika puNo gahaNaM kayaMti, Ayario bhaNai-tattha avisesiyaM dhaNapkaigahaNaM kayaM, iha puNa sabhedabhiNNaM vaNapphaikAyamuccAriyaM, jaM cUrNI jahA akappiyaM bhavati taM tahA imara paDisehei, tahA 'uppalaM paDarma vAvi // 175 // silogo, sammaddiyA nAma puvacchi NNANi jANi tANi apariNayANi saMmaddaNasaMghaTTaNANi kAUNa dei, tamevapagAraM ditiya paDiyAikkhe-na meM kappaDa tArisa / kiMca jahA uppalAdINi sattANi parivajjijjati tahA imANivi--sAlu vA ciraaliyN0|| 177 // silogo, 'sAluga' nAma // 197 // Ta uppalakando bhaNNai, 'birAliyaM nAma palAsakaMdo bhaNNA, ahA bIe vassI jAyaMti, tIse patte, patte kaMdAjAyaMti, sA birAliyA bhaNNai, kumudA uppalA ya puSvabhaNiyA, tesiM doNhaSi NAlI--NAliyA bhaNNai, eyANi logo khAyati ato paDisehaNanimitta X| nAliyAmahaNaM kayaMti, muNAliyA gayadaMtasannibhA paumiNikaMdAo niggacchati, 'sAsavanAliaM' siddhatthagaNAlo, tamavi logo UNasaMtikAUNa AmagaM caiva khAyati, ucchukhaMDamavi pavvesu dharamANesu tA neva anavagatajIvaM kappai / kiMca-'taruNamaM vA pAlaM.' // 178 // silogo, 'taruNagaM' nAma ahuNuTTiyaM 'pavAlaM' pallavo, so rukkhassa vA hariyassa vA hojjA, rukkhe jahA abilayAINaM, taNassa jahA ajjagamUlAdINaM, AmagaMnAma sacittaM,parivajjae (parito) vajjae privjje| 'taruNiaMdhA chivADi' | // 179 // silogo, 'taruNiyA' nAma komaliyA, 'chivADI' nAma saMgA, 'AmiyA' nAma sacetaNA, 'saI bhajjiyA' nAma ekasi majjiyA, taM tahappagAraM chivADiM deMtiyaM paDiyAikkhe / kiMca-tahA kolamaNussinna' // 18 // silogo, kolaM dAvara maNNai, aNNe puNa bhaNati-sakirillo velayaM, tamavi aNussinaM na kappai, 'kAsavanAliya' sIvaNiphalaM maNNai, tmvi| ALSOURCAAA ka 97) Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %AC-A uddezaH2 RECARAL zrIdaza aNussiNaM na kappai, 'tilapappaDagaM' jo AmagehiM tilahiM kIrai, tamavi AmagaM parivajjejjA, 'nIma' nImarukkhassa phalaM, vaikAlika dAtamavi AmagaM parivajjae / kiMca 'taheva cAulaM piTuM' // 181 // silogo, cAulaM piTTha bhaTTha bhaNNai, tamapariNatadhamma * cUrNI. | sacittaM bhavati, suddhamudayaM viyarDa bhaNNai, 'tilapiDheM nAma tilavaTTho, so ya addhAihiM tilehiM jo kao tattha abhiNNatA tilA 5 a0 hojjA darabhinnA vA, evamAdI no paDiggahejjA, 'pUtiyaM' nAma siddhatthapiMDago, tattha abhinnA vA siddhatthagA bhojjA, dara-18 // 198 // |bhinA vA, evaM cAulapiMDAdI AmagaM parivajjae / 'kaviTTha mAuliMgaM ca0 // 182 // silogo, kaviTThamAliMgANi pasiddhANi, mUlao sapattapalAsA, mUlakattiyA-malakaMdA cittaliyA bhaNNai, etIsa kaviTThAINaM annataraM labbhamANaM Amaga-asatthapariNataM maNa-15 sAvi na patthae, kimaMga puNa akappamANA paDigAhettae ? / kiMca--'taheva phalamaNi'0 // 183 // silogo, maMthU-badaracuNNo | bhaNNai, phalamaMthU badaraobarAdaNiM bhaNNai, 'ghIyamaMthU' javamAsamuggAdINi, evamAdi, vihelagarukkhassa phalaM bihelagaM, piyAlo rukkho tassa phalaM piyAlaM, evaM phalamaMthu labbhamANamavi parivajjejjA, sAMso Aha-kimamhehiM ghettavvaM 1, bhannai--'samuANaM care | bhikkhu0|| 184 // silogo, samudAyA Nijjaitti, thovaM thovaM paDivajjaitti vuttaM bhavai, 'care' nAma hiMDejjA, bhikkhugahaNeNa sAdhuNo Niddeso kao, sAhuNA samuyANaTThA pavidveNa uccAvayaM kulaM sadA pavisiyavvaM, 'ucca' nAma jAtito No sArato, sArato No jAtIto, egaM sAratovi jAiovi, egaM No sArao no jAio, avayamavi jAio egaM avayaM no sArao sArao ega avayaM no jAio ega jAio'vi avayaM sArao'vi egaM no jAio avayaM no sArao, ahavA uccaM jattha maNumANi labbhati, avayaM jattha na tArisANitti, tahappagAraM kulaM uccaM vA bhavau avayaM vA bhavau, savvaM parivADIya samudANitavvaM, AROCHECRECROCHEDCHOCHOCOLOR A AAAEKAR // 198 // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddesh| 2 cUrNI zrIdaza-5 tNa puNa nIyaM kulaM atikkImaUNa UsaDhaM abhisaMdhArijjA, 'NIyaM' nAma NIyaMti vA avayaMti vA egaTThA, duguMchiyakulANi vajjebaiMkAlika PUNa jaM sesaM kulaM tamatikamiUNaM no UsadaM gacchejjA, UsaDhaM nAma UsaDhaMti vA uccaMti vA egahU~, taMmi UsaDhe ukkosa labhIhAmi bahuM vA lambhIhAmittikAUNa No NIyANi atikkamejjA, kiM kAraNaM ?, dIhA bhikkhAyariyA bhavati, suttatthapalimaMtho ya, jaDa-1 5 a0 hai jIvassa ya aNNe na royaMti, je te atikkamijjati te appattiyaM karoti jahA paribhavati esa amhetti, pavvaiyovi jAtivAyaM Na BI muyati, jAtivAo ya uvavRhio bhavati / tamhA-'adINo vitti0|| 285 // silogo, 'adINo' nAma avimaNo, tesu // 199 // diuccanIyesu kulesu vittimesejjA, esejjA nAma gavesejjA, No visIejjA.NAma visAdo na kAyavvo, jahA hiMDaMtassa'vi me jo (no saM) paDai, gharasayamavi gaMtuM egamavi bhikkhaM na lahAmi, paDissayaM gacchAmitti, paMDite'tti AmaMtaNaM, mucchio iva mucchio (mucchio) na kiMci kajjAkajjaM jANai tahA so'vi annapANagiddho IriyAIsu uvayogaM na karei,tamhA amucchieNa bhoyaNe bhaviyavvaMti, mAyaNi nAma 'jJA'vabodhane dhAtuH' asya dhAtoH mAtrApUrvasya mAtrAzabdasya 'kamaNi dvitIyeti (pA. 2-3-3) karmaNi upapade dvitIyA vibhaktirbhavati, kA punardvitIyA ?, am , prathamayoH pUrvaH savarNadIrghaH, mAtrAM jAnAtItyevaM vigRhya 'Ato'nupasargAt ka' iti (pA. 3-2-3) kapratyayaH, kakArAdakAramapakRSya kakAra: 'kitI' ti vizeSaNArthaH, 'Ato lopa iti ca' 'kiti ce'dA(pA. 6-4-64) tyAkAralopaH, gatikArakopapadAnAM kRdbhiH samAsavacanaM prAk suppratyayaH, upapadamidaM taM supA saha samasyate tatpuruSazca samAso bhavati, sati samAse 'supo dhAtuprAtipadikayo' riti (pA. 2-4-71) sup luka, 'kyApoH saMjJAchandasobahula' miti (pA. 6-3.23) mAtrAzabdo hasvaH mAtrajJaH ittieNa pajjattaM bhavati, tameva nAUNa geNhei, esaNAraeNa hoyavvaM, // 199 / SEASES-% Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaH 2 vaikAlika cUrNI zrIdaza- 4 egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANAmitikAuM uggamauppAyAdiNo'vi gahiyA, alabhamANeNa kimAlavaNaM kAyavyaM?, 'yahuM prghre| // 186 // silogo, bahuMnAma parimANao taM davvaM bahutaM, 'viviha' nAma aNagappagAraM, khajjatitti khAdima, sAtijjatIti sAtimaM, | etaMmi khAima sAime vA alabbhamANe Na tattha paMDio kuppejjatti, ki kAraNa?, icchA dejjA paro na vA, paro nAma asaMjao sAvao vA, aNNo vA koivi vitakkijjati so paro, tami o (adI) yamANe evaM ciMteyavvaM jayaM, etassa appajjattiyaM pahuMca // 20 // se aNuvakArA, eteNa ta icchA dijja paro na vA dejjatti / kiMca 'synnaasnn'||187|| silogo, paThitasiddho ceva, kiMca 'ithi purisaM vAvi0 // 188 // silogo, maggijjejjA purise vA, sA ya itthiyA navatarA vA hojjA therI vA, evaM puriso'vi, taM itthi purisaM vA DaharabhAce vaTTamANaM therabhAva vaTTamANaM 'vaMdamANaM na jAijjA' jahA ahameteNa vaMdiutti avassa meso dAheti, tattha vipariNAmAdidosA saMbhavaMti, purisaM puNa baMdamANaM 2 anaM kiMci vakkhevaM kAUNa aNNato vA maggiUNa 181 puNI tattheva gaMtUNa maggai, jai tAhe puNo vaMdati to maggio jai kadApi paDisehajjA tattha no aNNaM pharusaM vae, jahA hINa te vaditaM, tumaM avaMdao ceva, evamAdi, athavA esa AlAvao evaM paDhijjai 'vadamANo Na jAejjA' vaMdamANo NAma vedamANA sirAkaM paMjaliyAdIhi No jAejjA, vAyAevi vaMdaNasarisAe Na jAticco, jahA sAmi maTTi devae vA'si, keNati caMdaNasAlaNa pamAdayo aNAbhogao vA vaMdio na hojjA tattha-'je na caMde na se kappe // 189 // silogo, tattha jo na vaMdati tassa uvariM koho Na kAyacco, vaMdio'vi rAyAdIhiM No samuphasejjA, nahA ko bhae samANo saMpatitti ?, 'evamannesamANassa' tti evasaddo avadhAraNe vaTTA, kimavadhArayati , puSvovaiTTha vidhi avadhArayati. so eso vihI bhaNNai--eteNa vihiNA puvAyariehiM // 20 // Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yaM AiejjA mANahati, appAlacUrNa 'lobha liyA nAma kadA zrIdaza- samudANamesitaM, tamaNuesamANassa NAma tameva jiNuvadihU~ meramaNulakmANassa sAmaNNamaNuciTThai nAma ahitaM ciTThati / idANiM sa-1 uddezaH2 vaikAlika pakkhe teNiyAM paDisahijjati- 'siA egaio lar3e // 190 // silogo, siyA nAma kadAi, ego nAma satesu jati ego || cUrNI koi erisa karejja, soya vaNNagaMdharasAdIhi uvaveyaM bhoyaNaM lakSNa 'lobheNaM viNigRhati lobheNa nAma taMmi bhoyaNe giddho Idmucchio, vivihehiM pagArahiM gRhati viNigRhIta, appasAriyaM karei, annaNa aMtaphnteNa ohADeti, mA meyamukkassayaM Ayario | // 201 // aNNo vA koi daTTaNaM saya AiejjA nAma geNhejjA, jai puNa pacchannaM karemi to paDhamAliyAmisaNa maMDIe vA tAto avagAsAo giNhAmiItta, tassarva kubvamANassa ime dosA bhavaMti , taM. 'attaTThA guruo luddho' // 19 // silogo, attaNo astho | guruo, luddho pasiddho caiva, tao so attadvaguruyattaM kuvyamANo sapakkhe teNiyA mAyApaccattiyaM 'pahuM pAvaM pakuvvati' nAma atIva kuvvai pakuvvai, tassa te saMsAraMgamaNAya bhavai, esa tAva paraloio avAo bhaNNai, imo puNa ihaloDao jahA duttosao bhavati, kahaM ?, tassa maNuNNAhArasamutassa ukkoso davaalAmo pAyasI, bhattassAvi Na tuTThI uppajjai, aparituTTho ya kaha Nivyuti labhi sati ?, ahavA 'NivyANaM ca na gacchaI' eso'vi paralogAvAyo, NivyANaM sabakammakkhayo, mokkho sabvakammapagaDINaM, paNaNNabhave gacchai, tamevaMguNaviziSTa nivvANaM na gacchai, esa tAva paccakkho apaccakkhamavaharati / iMyANi apaccakkho paccakkhamavaharati so bhaNNai ' siA egaio laddhaM // 192 // silIgo, kadAci koi luddho bhikkhAyariyAe aDamANo vivihaM pANa- // 201 // bhoyaNaM laddhaNaM jaM bhadagaM taM bhItuM vivaNaM virasaM ca tamAharai, tattha bhaddagati vA kallANaMti vA sobhaNaMti vA egahA, 'vivaSNe' abakkhalagakabbaDaMDakurAdIya kvinna, virasaM nAma samAvao vigataM rasaM taM virasaM bhaNNai, taM ca sItodaNAdI, so puNa kimatthaM / Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza- bhaddagaM bhottUNaM vivaNNavirasANi Aharai', 'jANaMtu tA ime // 193 // silogo, jANaMtu tA ime samaNA jahA esa sAdhU Aya uddezaH 2 vaikAlika hA to-mokkho bhaNNai, taM AyayaM atthayatIti AyayaTThI, aho'yaM saMtuTTho nAma jai atthi to bhujati, alabbhamANe'vi samo ceva, cUrNI. aho ya aMtapaMtaM nisevai, lUhAi se vittI, etassa Na NihAre giddhI asthi, 'sutosao' nAma thoveNavi AhAraNa laddheNa Na ceva 5 a0 8 AulIbhavati / kiMca-'pUaNaTThA jaso0 // 194 // silogo, so pacchannabhAI pUyaNaTThI jasokAmI ya imaM mahaMta avArya // 202 // tApAvai, tattha pUyaNaTThI jahA jai ahameva karemi to sapakkhaparapakkhao me pUyA bhavissai, 'jasokAmI nAma evaM kubamANassa jaso me bhavissai, jahA aho mahappA esatti, evamAdI, 'mANasammANakAmae' mANo baMdaNaabbhuTThANapaccayao, sammANo tehiM pUvaMdaNAdIhiM vatthapattAdIhi ya, ahavA mANo egadese kIrai, sammANo puNa sambappagArehiM iti, mANasammANe kAmayAti mAna saMmANakAmae, kAmayati nAma patthayati, so evaMvihasahAvo bahuM 'vivihaM' aNegapagAraM pApaM pasavati, pasavati nAma prasUyayati, kammagaruyayAe vA so lajjAe vA aNAloeMto mAyAsallamavi kuvvati / kaha', 'suraM vA meragaM vaavi0|| 195 // silogo, tattha suraM piTTakammAdi davvasaMjogao bhavati, serago pasanno surApAyoggehiM davahiM kIrai, Na kevalaM surameragA parihariyavvA, kintu aNNevi je majjappagArA tevi pariharaNijjatti, jati nAma gilANanimittaM tAe kajjaM bhavijjA tAhe 'sasakkhaM no pibejjA' sasakkhaM nAma sAgAriehiM paDuppAiyamANaM, kiM kAraNaM sasakkhaM Na pibejjA', bhaNNati- 'jasaM sArakkhamappaNoM' jaso saMjamo bhaNNai kittI vA, teNa ya pIeNa matto bhavati, matto ya saMjama No pekkhai / iyANiM sasakkhaM Na pAyavvaM, egAgiNo d||202|| pAyavvamiti?, ato bhaNNati--'piyae egao teNo0 // 196 // silogo, piyati nAma piyatitti vA Apiyaitti vA egaTThA, C-SAR Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddesh| 2 zrIdaza egaio NAma koi rasaloluyAe gilANAdIhiM kAraNIha teNiyAe 'Na me koi vijANayittikAUNaM suramaragAdINi piejjA; baiMkAlika | ahavA gihatthe teNiyaM imeNappagAreNa karejjA, Ayariyassa gilANassa vA dAhAmi, mA nAma koi viyANatittikAUNa AiejjA, tassavapagArassa dosA ihaloiyAiyA bhaNNamANA suNasutti, tattha niyaDI mAyA bhaNNai, te ya dosA ime-'vaDi suDiA tastaka' 5 a0 // 197 // silogo, suMDiyA nAma jA surAtisu gehI sA suMDiA bhaNNati, tANi surAdINi mottUNaM Na anna royai, mAyAmAsaM ca vaDvai, kaha?, jAhe so pucchiau bhavati tAhe bhaNai-cAllovAulo'vi eso natthi,kiMca-ayaso ya se sapakkhe parapakkhe ya bhavati, jahA // 203 // naesa so viyaDapAu evamAdi, 'anivvANI' nAma jAhe tANi surAdINa Na labbhati tAhe tesiM abhAve paramaM dukkhaM samuppajja titti, ahavA aNivvANI mokkhAbhAvo bhaNNati, tahA asAdhutA se bhavati, asAdhuyA nAma asaMjatattaM bhaNNai, sA ya asA| huA sayayaM bhavati, sayaya NAma savvakAlaM, so ya 'niccubviggo jahA teNo0 // 198 // silogo, kiMca-'Ayarie nArA hei0 // 199 // silogo, idANaM tadosavisuddhANaM bhattapANAdINaM jo bhottA so bhaNNai, jahA-tavaM kuvvai mehAvI. MI // 201 // silogo, medhAvI duviho, taM0-gaMthamedhAvI mairAmedhAvI ya, tattha jo mahaMta gaMthaM ahijjati so gaMthamedhAvI, merAmedhAvI | NAma merA majjAyA bhaNNati tIe merAe dhAvAtItta merAmedhAvI, paNItassa nAma nehavigatIo bhaNNati, te paNIe rase vivajjati, na kevalaM paNItarasaM vajjati, kintu majjappamAdavirao, tavassItti vA sAhutti vA egaTThA, 'aiukaso' Na tassa evamukkariso bhavai jahA'hameva ego sAhU, ko aNNo mamAhito suMdaroti, evamAiguNajuttassa sAdhuNo ihaloie paraloie ya guNe bhaNihAmi, taM0'tassa passaha' // 202 // silogo, 'tassa'tti tassa amAiNo, kallANaMti vA sohaNaMti vA egaTThA, 'kallANaM' mokkho RECEkatak-kNCAR C DURG // 2033 // Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 5. a0 // 204 // bhaNNati kallANaM, so ya saMjamo, agaM nAma ihaloiyaparaloiyaM, jaM ca sAdhUrti pUjiyaM, pUjiyaM nAma AtiNNaMti pUjitaMti vA, aNNehiM vA sAhiM pUjayaM bhaNNai, ' viulaM atthasajantaM' nAma vipulaM visAla bhaNNati, so ya mokkho, teNa viuleNa asthena saMjutaM viulatthasaMjuttaM, atthasaMjutaM NAma sabhAvasajuttaM, Na puNa NiratthiyaMti, 'kintijjamANaM suNeha ya' tti / 'evaM tu guNappehI 0 ' 4 // 203 // silogoM, guNA aTThArasasIliMgasahassANi te pehamANo NAma sevamANo, tadA nAgajjuNNiyA tu evaM paDhati- 'evaM tu aguNappehI aguNANaM vivajjae' aguNA eva aNaM aguNANaM, aNaMti vA riNaMti vA egaTThA, taM ca aguNariNaM akuvvato, so ya savvakAlameva mokkhaheumArAhayamANo tAriso Arohei parikammavitaguNeNa maraNaMte'vi saMpatte saMvaro nAma saMjamo tamArAdhayati / kiMca- 'Ayarie0 ' // 204 // silogo, teNAdhigAre vaTTamANe imaM bhaNNai-tavateNe vaya0 // 205 // silogo, tattha tavateNo NAma jahA koi khamagasariso keNAvi pucchio-tumaM so khamaoti ?, tattha so pUyAsakAranimittaM bhaNati - omiti, ahavA bhAi- sAhUNo caiva tavaM kareMti, tusiNo saMvikkhar3a, esa tavateNe, vayateNe NAma jahA koi dhammakahisariso vAIsarisI aNNa pucchio jahA tume so dhammakahi vAdI vA 1, pUyAsakArANimittaM bhaNNai-AmaM, tohiko vA acchara, ahavA bhai-sAdhuNo caiva dhammakahiNo vAMdiNo ya bhavati, esa vayateNe, rUvateNe NAma rUvassI koi rAyaputtAdI paJcaio, tassa sariso ke pucchio, jahA tumaM so amugotti 1, tAhe bhaNNati AmaMti, tusiNIo vA acchA, rAyaputtAyo erisA kA, esa rUvateNe, AyArabhAvateNe NAma jahA mahurAe ko uhalati jahA AvassayacuNNIe sa AyAratano, bhAvateNo NAma jo amanbhuvagataM kiMci sutaM atthaM vA mANAvaleveNa na pucchara, vakkhANaMtaM vAeMtassa vA soUNa geNhai, evaM tavateNAdi bhAvovagracaNeNa ihaloge ceva ayasAdidosA uddezaH 2 11208.1 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAra bhImA- pAvai, paralogavi so aNAloiyapaDikkato kAlagao devakibviAsiyattAe kammaM pakareti / sIso Aha-jai tArisehiM devattaM linbhai, kimevareNa jattaNaM?, bhaNNa i-tArisassa baMbhavayAiyANa pAlaNAdANaM taM phalaM, tahavi'ttha asohaNaM / ata:--'laNavi devattaM' cA~da206 // silogo, kiM teNa devatteNa jattha so ohinANaladdhIe na jANai-ko'haM puvvaM AsI ? kiM vA kayaMti , ahavA so ime na yANai-jahA imaM dukkaDaM kayaM jeNAhaM devattaNevi sati Abhiyogo aMtattho vA jAtotti, esa tAva devaloge avAyo bhaNi o / idANi tAo devalogAo cutassa bhaNNai-tatto'vi se caittANa' // 208 // silogo, jaivi kahavi so tao // 205 // MIcaittA devalogAo mANussesu uvavajjai jattha bahuNAvi kAleNa bodhilAbho na bhavati / 'eaMca dosaM daDhaNaM, nAyaputteNa bhAsi // 208 // silogo, evaM nAma jo heTThA iyANi devakibbisAdi doso bhaNio, eyaM dadRNaM, cakAreNa sUccati jahA kittiyaM bhaNihAmi, aNNevi bhagavayA NAyaputteNa ettha bahave dosA bhAsiyA, tamhA tesiM dosANaM parihasNanimittaM aNumAyapi mehAvI, mAyAmose vidhajjae' tattha aNusaddo thove vaTTai, thoSamavi mAyAmosaM vivajjae, kimaMga puNa bahumaMti 2 / idANi doNhapi uddesagANaM upasaMhAro kIrai, jahA--'sikkhiUNa bhikvesaNasohi // 209 // silogo, sikkhiUNa NAUNaM, bhikkhAe esaNA bhikkhesaNA, bhikkhamaggaNatti vuttaM bhavati, tAe bhikkhAe ummamuppAyaNesaNAdIhiM sikkhaUNa saMjatA | sAdhuNo bhaNNanti buddhA nAma arahaMto bhagavato, tesiM saMjatabuddhANaM sagAse piMDesaNajjhayaNaM sikkhiUNaM 'tattha' tti tAe bhikkhesa-1 8 NasuddhIe sAhuNo 'suppaNihiiMdie tivvalajjeNa guNavayA vihariyavvaM suTTha paNihitANi iMdiyANi jassa so suppaNihi iMdio, lajjasaMjamo-tivyasaMjamo, tivvasaddo pakarise baTTai, ukiTTho saMjamo jassa so tivvalajjo bhaNNai, guNo jassa asthi so SAMACXCONMFr // 20 CHES Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathakasya. cUrNA. rUpaM zrIdaza- 18 guNavaM, viharejjAsi, tivIma nAma tIrthakaropadezAt sudharmasvAmi, na svAbhiprAyeNa bravImi / idANi-NAyami giNhiyavve, vekAlika agihiyavvami ceva atthaMmi / jaitabvameva ii jo uvaeso so Nayo NAma // 1 // savvesipi nayANaM bahuvi havattavvayaM nisAmettA / taM savvanayavisuddhaM jaMcaraNaguNaTTio sAha // 2 // piNDaiSaNAdhyayanacuNNI saMmattA // 6 dhamo. atha AcArakathA-dharmArthakAmAdhyayanaM // // 206 // idANiM bhikkhu bhikkhApaviDhe jai koi pucchejjA-keriso tumha dhammAtti ?, tato so teNa bhANiyabvo, jahA-Ayariyo ujjANe aNNattha vA jattha, viittA, teM kaheyavyaM, tato te dhammasoyavvanimittamAgacchaMti, eteNa saMbaMdhaNAgassa ajjhayaNassa cattAri aNuyogadArA bhANiyavvA, jahA AvassagacuNNIe, navaraM iha nAmanipphano mahAntiyAyArakahA, mahaMtaM NikkhiviyavaM, AyAro Nikkhiviyanvo, kahA nikkhi viyavvA, ete tiNi jahA khuDDuyAyArakahAe, ittha imA NidarisaNagAhA bhANiyanvA, puvaM 'jadhAya' (jo pubbi0 vR0 247) gAhA kaNThyA, idANiM suttANugame suttaM vakkhANitavvaM, te akkhaliyaM amiliyaM avicAmeliyaM jahA aNuyogadAre taM ca imaM suttaM nANadaMsaNasaMpannaM, saMjame a tave rayaM / gaNimAgamasaMpannaM, ujjANaMmi smosddhN|| suu0210|| ___'jJA avabodhane' dhAtuH, asya laT vartamAne, 'karaNAdhikaraNayozceti (pA. 3-3-117) karaNe lyuTpratyaye TakAra, uccAraNArthaH lakAra liTi pratyayAtpUrva udAttArthaH, 'yuvoranAkA' viti (pA. 7-1-1) anAdezaH, aka: savaNedIrghatvaM, jJAyate anena jJAna sthite na iti napuMsakavivakSAyAM prAtipadikArthaliGgaparimANavacanamAtre prathamA, tasya ekavacanaM su, 'ato'miti SECAKAKAASHAASARA %AKARSANCIDCORRECENTER // 206 // Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H kathakasya rUpaM zrIdaza- (pA. 7-1-24 ) am bhavati, 'ami pUrva': (pA. 6-1-107) ami parataH pUrvasavarNaH, jJAna, tacca paJcaprakAraM, tato'sau zrutavaikAlika jJAnena vA sampannaH tribhirvA caturbhirvA paJcabhirvA iti, dRzir prekSaNe dhAtuH, asya dhAtoH ikArarakAralopAbhyAM lope 'irito ve' ti cUrNI 181 pA. 3-1-57) vizeSaNArthaH, lyuTiti vartamAne 'karaNAdhikaraNayozce' ti (pA 33117 ) lyuT pratyayaH pUrvavat , 'mirguNa' 6 dharmA. iti (pA. 7.3-82 ) vartamAne 'sarvadhAtukAdhadhAtukayo' riti (pA. 7-3-84 ) 'pugatalaghUpadhasya ce' ti ( 7.3-86 ) guNaH // 207 // 'adeD guNaH' (pA.1-1-2) RkArasya sthAne 'iko guNavRddhI' iti (1-1-3) vacanAta ikaH sthAne akAre guNaH, uraNa rapara iti (pA. 1-1-51) raphaparo bhavati, paragamanaM, dRzyate anena dazena iti sthite napuMsakavivakSAyAM pUrvavata, darzanaM dviprakArakSAyikaMkSAyopazamikaM ca, atastena kSAyikaNa kSAyopazamikena vA saMpanna, 'pada gatI' dhAtuH, asya 'ktaktavatU niSThe' ti (pA. 1-1-26 ) niSThA pratyayaH, kakAra uccAraNArthaH, 'radAbhyAM niSThAto naH pUrvasya ca da' (pA. 8242) iti rephadakArAduttarasya niSThAtakArasya nakAro bhavati, pUrvasya ca dakArasya nakAraH, paragamanaM, sampanna iti sthite napuMsakavivakSAyAM pUrvavat, saMyamatapasI pUrvavad vAcye, te, 'rama krIDAyo' dhAtuH saiva niSThAktapratyayaH anubandhalopaH 'anudAttApadezavanatitanotyAdInAmanunAsikalopo jhali kGitI ti (pA. 6-4-37) [anunAsikAntasya gasya] anudottApadezAnAM takArAdau kiti pratyaye parataH anunAsikasya lopo|4 bhavati rataM, tayoH saMyamatapaso rataM, 'guNa gaNa saMkhyAne' dhAtuH curAdau paThyate, asya dhAtoH svArthiko Nic, acazca pratyayaH paragamanaM ca gaNaH, gaNa iti sthite prathamaikavacanaM su rutvavisarjanIyau gaNaH asyAsti 'tadasyAstyasminniti (pA.5.2-94) matupi prApte sthite 'ata ini Thanau' (pA. 5-2-115) ataH akArAntAt prAtipadikAd in pratyayo bhavati, 'supo| SUGARCARBARSA // 207 // itCASH Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PLEA zrIdaza| dhAtuprAtipadikayo' (pA. 2-4-71) riti supluka, nakArasya 'halantya' miti (pA. 1-3-3) (hallyAbiti) saMjJA / dharma baikAlika di prayojanaM nijityAdinimityAdudArthaH ( ttavyudAsArthaH) 'yasyeti ce' ti (pA.6-4-148)akAralopaH, gaNin iti sthite 'kammaNi kathakasyacUrNI dvitIyA' (pA. 2-32) am paragamanaM gaNinaM, 'gamla gatau,' asya dhAtoH AyUrvasya 'karaNAdhikaraNayozce' tyanuvartamAna 'pusi 6 dhamo. saMjJAyAM ghaH prAyeNe' ti (pA.3-3.118) ghapratyayo bhavati, dhakArAdakAramapakRSya dhakArasya 'lazakvataddhite iditI' (pA. 1.3-8) // 20 // &saMjJA, prayojanaM 'cajoH ku ghidhyato' riti (pA.7-3-52) vizeSaNArthaH, prAyeNa Agamyate'neneti AgamaH, taM gaNimAgama saMpannaM nAma vAyagaM, ekkArasaMgaM ca, annaM vA sasamayaparasamayaviyANagaM, ujjANe, sardhAtuH svarAdau paThyate, saramAcaSTa tatkarAti dUtadAcaSTa tenAtikAmati dhAturUpaM cati cUrNa, [ satyA0] 'curAdibhyo Ni' (pA. 3-1-25) aNubandhalopaH 'ata updhaayaa| iti (pA. 7-2-116) vRddhiHprAptA adantatvAna bhavati, sarve adantAH aja upadezAH, tenopadhAvRddhipratiSedhaH, "atA lApa Akha 15 dhAtuke (pA. 6-4-48) ata (pA.6-4-46) akArasya lopo bhavati arddhadhAtuke parataH, sati 'sanAdhantA dhAtava' Citi dhAtusaMjJA, asya dhAtoH saMpUvesya avapUrvasya ca 'ktaktavata niSThe ti (pA.1.1-26)ktaH pratyayaH kakAra: kiti vizaMASaNAthe:, 'AkhUdhAtukasyevalAde' riti (pA. 7.2.35 iDAgamaH. TakArA uccAraNArthaH 'sAvadhAtukArddhadhAtukayo' rAita (pA.. 17-3-84) aGgasya guNaH prAptaH kitvAtpratiSedha 'niSThAyAM seDi' ti (pA. 6-2-45) lopaH paragamanaM samavasaritaM taM ca, te Aga tUrNa / rAyANA rAyamaccA y0|| 311 / / silogo, tattha rAyANo baddhama uDA. rAyamaccA amaccA, DaMDaNAyagA snnaavipp-| // 208 // bhitayo, mAhaNA-dhIyArA tesiM uppattI jahA sAmAiyaninuttIe, 'adava khattiyA' nAma koi rAyA bhavai Na khattiyo. anno pAtasaMjJA, asya dhAtalAde' riti (pAniSThAyAM seDi' tibaddhamauDA, paNAthai, aGgasya guNaH prApta: 11 silogo, tattha rAyANa aduva khattiyA' . Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza * khattiyo bhavati, Na u rAyA, tattha je khattiyA Na tesiM gahaNaM kayaM, taM tamAyariyaM viNayapuvvagaM uvakkamiUNaM NihuyapANipAyA ima baikAlika pucchati-bhagavaM., kaI tumbhaM AyAragoyaro jiNehiM uvadivotti / tao-tesiM so nihao dNto0|| 212 // silogo, tesiM kathakasyacUrNI rAyAdINaM so NANadaMsaNAdiguNasaMpanno NihuaNAma hatthAdIhiM saMjao, daMto iMdiyanoiMdiehi, savvANi bhUyANi 2 tesi saba6 dhamo. bhUyANaM suhamAvahatIti sababhUtasuhAvaho, savvabhUtasuhAvaho nAma savvasattadayAvaro, sikkhA duvidhA, taMjahA-gahaNasikkhA Ase. vaNAsikkhA ya, gahaNIsakkhA nAma suttatthANaM gahaNaM, AsevaNAsikkhA nAma je tattha karaNijjA jogA tesiM kAraNaM saMphAsaNaM, // 209 // akaraNijjANa ya vajjaNayA,etAe duvihAe sikkhAe suTu samAutto, Aikkhai viyakkhaNotti, cakSiD vyaktAyAM vAci dhAtuH, asya dhAtoH vipUrvasya calanazabdArthodakarmakAdhuci (pA. 3-3-148) tyanuvartamAne 'gazca (anudAttetazca) halAde'riti (pA. ||3-2-149) yucpratyayaH, anubandhalopaH 'yuvoranAkA' viti (pA.71-7) anAdezaH 'raSAbhyAM no No'samAnapada' iti (pA. 8-4.1) aTakupvAnumvyavAye'pIti' (pA. 8-4-2) nakArasya NakAraH paragamanaM, vividhamanekaprakAramAcaSTe vicakSaNaH, AcaSTe iti kathayati, vicakSaNaH paMDitaH / 'haMdi dhammatthakAmANaM // 213 // silogo, haMdizabda upapradarzane varttate, kimupapradarzayati ,12 ye bhavantaH zrotavyAbhikAMkSitayopasthitAH te kathyamAnaM dharma zRNvaMtu, dhRJ-dhAraNe dhAtuH, asya 'Ato maninkvanipvanipazce(pA. 3.2-74) tyanuvartamAne 'anyebhyo'pi dRzyanta' iti (pA.3.2-75) manin pratyayaH, nakArekAralopaH' 'sArvadhAtukArddha- ||209 // dhAtukayoM' riti (pA. 7-384) guNaH parazca, narakatiryagyonikumAnupakudevatve pataMtaM dhArayatIti dharmaH, 'Rgatau' dhAtuH, asya dhAtoH 'uSikuSigArtibhyaH thaniti ( u0 2) aH than pratyayaH, nakAralopaH arddhadhAtukatvAd guNaH, akAro guNaH ra. 46464CK661-* PRORSMOREOGRESORRESPOORX Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza- parazca 'anaci ceti (pA. 8-4-47) dvitvena thakAraH 'jhalAM jazo'nta' iti (pA. 8-2-39) jastvena thakArasya dakAraH, sAdharma bhedAH vaikAlikA 'khari ce (pA. 8-4-55) ti baMdhe thakArasya takAraH, paragamanaM, iyatIti arthaH, kamu kAntau dhAtuH, asya dhAtoH 'padarujacUrNI vipsaspRzo gha (Na. 3-3-16) ityanuvattemAne 'bhAve (3-3-18) ti ghaJ pratyayaH, anubandhalopa: paragamanaM kAma:, athavA 6 dhamo. kAmyate sma kAmaH, dharmaH artho dvAvapi prathamato veti nipAtyante, dharmazca arthazca 'cArthe dvandva (pA. 2.2-29) samAsaH, sati // 21 // samAse 'supo dhAtuprAtipadikayo' riti (pA. 2-4 71 ) supluka 'akaH savarNe dIrghaH' (pA.6-1-101) dhamArtha 'sarvo dvandvo vibhASayA ekavadbhavatIti' ekavadbhAvaH, 'sa naMpusaka' miti (pA. 2-417) napuMsakatve ca dharmArtha, tataH taLUmothe ye kAmayanti, 8 mokSamityuktaM bhavati, te dharmArthakAmA:, ke ca te ?, nirgranthAH, grathiM kauTilye dhAtuH, asya dhAtoH nisapUrvasya 'idito num dhAtoriti (pA. 7-1-58) numi kRte 'puMsiM saMjJAyAM ghaJ prAyeNe'ti (pA. 3-3-114) ghab pratyayaH anubandhalopaH paragamana, graMthana granthaH, sa ca bAhyaH suvarNahiraNyavaiDUryamaNimauktikAdiH, abhyantaraH krodhamAnamAyAlobhetyAdi, nirgato granthaH sabAhyAbhyantaro yeSAM te nigranthAH atasteSAM nigranthAnAM-maharSINAmAcAragocaramabhidhIyamAnaM durahiDiyaM zRNvantu, tattha dhammatthakAmANaMti eyassa AlAvayassavi purao atthaM bhaNAmi, tattha tiNNi ime bhANiyavyA, taM0-dhammo attho kAmotti, tattha paDhama dhammotti dAraM bhaNNai, so cauvidho, jahA dumapuphiyAe, NavaraM iha loguttaro bhaNNai, so ya imo-dhammo bAvIsaviho0 // 248 // gAthA, logu- // 21 // ttaro dhammo oheNa bAvIsavidho bhavati, so puNa vibhajjamANo duvidho bhavai, taM0- agAradhammo aNagAradhammo ya, agAradhammo VbArasavidho aNagAradhammo dasaviho, duvihovi melijjamANo bAvIsaiviho. bhavaI, tattha jo so pArasaMvihA bhaki agAradhammA MAHASIRAM MADEMI Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthabhedAH SAEGORRC zrIdaza so imo-paMca ya annuvvyaaiN0|| 249 // gAthA, paMca aNuvvayA thUlAo pANAtivAyAo veramaNaM thUlAo musAvAyAo veramaNaM hai vaikAlikA thUlAo adiNNAdANAo veramaNaM sadArasaMtoso icchAparimANaM, tiNi guNavvayANi, taM-disivayaM uvabhAgapAraMbhogaparimANaM cUrNI | aNatthadaMDaparihAro, cattAri sikkhAvayANi, taMjahA-sAmAiyaM desAvagAsi posahAvavAso atithisaMvibhAgo, apacchimamAraNatiya6 dharmA- saMlehaNAjhUsagArAhaNA, etassa bArasavihassa sAvagadhammassa vakkhANaM jahA paccakkhANanijjattIe, tattha jo so dasavidhAvi sAhUNaM, so ya imo, taM0-'khaMnI a mddvjjv0|| 250 / / gAthA, kaNThayA, eso dasavidho'vi samaNadhammo jahA dumpuphi||211|| yAe,dhammogao, idANaM attho bhaNNai-'dhammo esuvaiTTho0 // 251 / / gAthA,dhammo, idANi ca attho bhavai, cauvviho, taMjahA-nAmattho ThavaNattho dabattho bhAvattho ya, nAmaThavaNAo gayAo, dabbe hiraNNAdi, bhAvattho duviho-pasattho appasattho ya, tattha pasattho NANadasaNacarittANi, appasattho annANaaviratimicchattANi, tattha jo so davvattho so saMkheteNa chavviho bhavati / vittharao puNa causaTThiIvadhotti, tattha jo so chavidho so imo-dhannANi rayaNa // 252 // (vRttA samagreyaM ) gAthA, PAdhanANi rayaNANi thAvara dupadaM cauppadaM kuviyaMti, ettha oheNaM chaviyo attho gato / idANaM payANato cava chabihAto atthAo! causadvividho attho niSphajjai, so ya imeNa gAthApacchadreNa bhaNNai-'cauvIsA cauvIsA' // 252 // (vRttau samagreyaM)| hai gAthApacchaddhaM, tattha dhannANi cauvisaM rayaNANi cauvIsa thAvaraM tivihaM duvayaM duvihaM cauppayaM dasavihaM kurviyaM aNegavihaM taM ca aNegavihamavi egaM ceva gaNijjati, savve te bheyA piADayA causaTThI bhavaMti / tattha dhannANi causiM imAhi dohiM gAhAhiM bhaNNanti-dhannANi cubbiis0||254|| gAthA, ayAsa harimantha tiuddg0||255 / / mAthA, tattha javagodhUmasAlivIhi - A4%A5% // 21 RECR5 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - zrIdazavaikAlika arthabhedAH 6 dhamo. MMAR sAli ( sahi) No pasiddhA, saTThIgA sAlibheo, kodavaaNuyA pasiddhA, kaMgUgahaNeNa udakaMgUe gahaNaM, je puNa avasesA kaMgUbheyA tate rAlao bhaNNai, tillamuggamAsA atasI ya etANi pasiddhANi, harimanthA kAlacaNayA, tiuDayA laMgacanayA, NipphAvA vallA, | masUrA mAlavIvasayAdisu cavalagA, rAyamAsA ikkhatuMDagAdi, sAsiyo rAiAto, tuvarI ADhagI, kulatthA pasiddhA, dhaNNayA kuMkubharIo, kalAyA vaTTacaNayA, cauvIsaM dhaNNA bhaNiyA / idANi dohiM gAhAhiM cauvAsaM rayaNANi bhaNNaMti-rayaNANi cu||212|| vIsaM0 // 256 / / gAhA, 'saMkho tiNisAguru0 // 257 // gAhA, suvaNNatauyataMbA pasiddhA, rayayaM-ruppayaM bhaNNai, loha-16 kA sIsagANi patIyANi, hiraNaM rUvagAdi, pAsANaggahaNaNa viyAtipAsANaggahaNaM kayaM, 'vaharaM' vairameva, maNiggahaNeNa jAvaMti keha12 pAsANabhedA ee savve gahiyA, mottiyapavAlasaMkhA logappasiddhA, tiNisarukkho'vi rayaNaM, agarucaMdaNA pasiddhA, vatthagahaNeNa sotthiyavAgayAdINi, amilAgahaNe savvesi uniyANaM gahaNaM kayaM, kaThagahaNeNaM sAgarukkhAdINaM gahaNaM kayaM, daMtA hatthINaM, cammA 5mahisigAINaM, vAlA camarINaM, gaMdhA sogaMdhiyANi davvANi davvosahI pippilImiriyAdI, causiivihANivi rayaNANi bhANadayANi, iyANiM thAvaraM bhaNNai--bhUmi ghraa0|| 258 addhagAthA, tivihaM thAvaraM bhavati, "bhUmighara tarugaNA' iti tattha bhUmikhattaM tividhaM-setu jetuM ubhayaM, gharaM tivihaM-khAtaM ussitaM khAositaM, tattha khAyaM jahA bhUmigharaM, ussitaM jahA pAsAo, khAtaussita 18 jahA bhUmigharassa uvari pAsAdo,tarugaNA jahA nAlikerikadalImAdI, thAvaraM gataM / iyANiM dupadaM bhaNNai 'cakkAraSaddhamANusa tAgAdhApacchaddhaM, dupadaM duvihaM-cakkArabaddhaM mANusaM ca, cakkArabaddhaM NAma sagaDarahAdINi, mANusaM pahusAdAsabhayadAdI, gaye dupada / iyANa cauppadaM bhaNNai, taM dasavidhaM, 'gAvI mahisI uhA ayaelaga // 259 // gAthA (gAvImAiAo) pasiddhAo, Aso nAma // 212 // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazabaikAlika cUrNI 6 dhamo. // 213 // SASARAS44%A5% jaccassA je pakkhalivisayAdisu bhavanti, assatarA nAma je vijAtijAyA jahA mahAmadaeNa dIlavAliyAe, je puNa ajjavajAti- kAmabhedAH jAtA te ghoDagA bhavati, cauppadaMgayaM / idANiM kuviyaM bhaNNai- 'naannaavihovgrnnN.'||260|| gAthA, tattha kuviyaM nAma |ghaDaghaDiuduMcaNiyaM sayaNAsaNabhAyaNAdi gihavitthAro kuviyaM bhaNNai, kuviyaM gataM, eso ya attho chaviho causaDipaDoyAro'vi gato / iyANi kAmo bhaNNai, tattha imA suttaphAsiyanijjunI, taM0-'kAmo cuviisviho||261 // mAthA, oheNa tAvare cauvIsaividho kAmo bhavati, so puNa vibhajjamANo duvidho-saMpatto asaMpatto ya, tattha saMpatto caudasaSidho, ete do'vi miliyA | cauvIsaividho kAmo bhavati, tattha asaMpatto bAyarauttikAUNaM paDhamaM bhannai, so imAe gAthAe addhagAthAe ya bhaNNai, tN0| 'tattha asaMpatto asthI ciMtA0 // 262 / / gAthA, tabbhAvaNA, maraNaM dasamo, addhagAthA, so ya asaMpatto dasavidho imo, taM0 asthI ciMtA saddhA saMsaraNaM vikkavayA lajjAnAso pamAyo ummAyo maraNaM bhAvaNA, tattha attho nAma abhippAo jahA kassai5 adaLUNavi itthIrUvaM soUNaM vA icchA uppajjai, evamAdI, ciMtAnAma tattheva abhiniveso macchao vA bhavai iheva rUbAiguNA iti, saddhA nAma tehiM rUvAdIhiM akkhitto tameva kaMkhai, kahaM nAma mama tIe saha samAgamo hojjA, samaraNaM NAma jo tameva icchitabhuttaM samANiM bhujjo vippayoge sarai, vikkavayA nAma tIe vippayoge vikkavI bhavati, somAbhibhUyo ya jahociyANi | AhArAcchAyaNAdINi NAbhilasai, lajjaNAso nAma muhutte 2 tIe nAmagahaNaM karei, mAtipitinAtimAdIyANavi gurUNa puro. tIe nAmagahaNaM karemANo Na lajjai, pamAdo nAma savvAraMbhapavattaNapariccAgo abhiniveseNaM, ummAdo nAma kajjAkajjavaccA-15 5 vaccANaM ajANayA, maraNa nAma ummAdassa aMte maraNaM bhavati, tabbhAvaNA nAma rAgavasagacaNeNa tamisthiyaM maNNamANo thaMbhAdINi ARRORLSAROREGREECRECORG karai, mAtipitinAmasyA ya jahociyANi raNa nAma ummAdAma savAraMbhapavattA Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** jinamate dhamothakAmAvirodhaH *** zrIdaza- 18| uvagRhai AyAsovaggahaM vA karei,(maraNatadbhAvayo kramaviparyAso vRttI) asaMpatto go| idANi saMpatto imeNa gAhAe pacchadreNa gAhAe ya kAlakA bhaNNai, taM0- diTTIe saMpAo0' addhagAthA, hsialliauvguuhia0||264|| gAthA, coddasaviho saMpatto, taM0-dihisaMpAto 6 dhamo. dihisevaNaM saMbhAso hasitaM laliyaM uvagRhaNaM daMtanadhanivAto cuMbaNaM AliMgaNaM AdANaM karaNaM AsevaNaM aNaMgakiDDA ya,tattha dihisaMpAto nAma jamitthiyAe aMge didi NivADeUNa paDisAharaNaM, diDisevaNaM NAma jaM diTThIe diDhi nivesayai, saMbhAsaNA nAma ditttthiaadi||214|| vigArehiM bhAvANurattaM nAuM saMbhAsai, jahA eyaM kajjaM bhavautti, hasiyaM nAma paNae kovapasAdesu hAso pavattai, laliya nAma | kayAi juddhaM kayAi gaMdhavvaM kadAi naTuMti evamAdi, ahavA aguTThaphoDagAdIhiM uvalalaNAto sahi vA uvalalati, uvagRhaM NAma pariSvaktaM, daMtanivAto NAma dasaNehiM dasaNAdharAdi luMpaNaM, NahanivAo NAma jaM nahehiM chedaNaM, ahvA nahaggehiM thaNodararomarAimAdINa AsuaNaM, cuMbaNaM nAma avaropparato vadaNasamAgamo, AliMgaNaM NAma Isitti saMpharisaNamAliMgaNaM, AyANaM NAma gahaNaM, taM ca sirakaracaraNathaNaudarAdisu bhavati, karaNaM nAma avAoNIkaraNaM, jeNa vA pagAreNaM kAuM pAvihiti taM karaNaM, AsaNaM nAma hA mehuNAsevaNaM, aNaMgakiDDA nAma jo AsaNA-gosayA-posayAdisu bhavati, saMmattA ya kaamkhaa| idANimetersi savattA asavattayA ya I#bhaNNai, taM0- 'dhammo attho kAmo' // 265 / / gAthA pAThyA, dhammatthaM kAmAda egao piDijjamANA paDisavattayA bhavanti, ThA avaropparao vibhajjaMtitti vuttaM bhavai, kahaM ?, 'arthasya mUlaM nikRtiH kSamA ca, kAmasya vittaM ca vapurvayazca / dharmasya dAnaM ca dayA damazca, mokSasya sarvoparamaH kriyAsu // 1 // ' niyaDI tAva dhammeNa saha virujjhai, dANadamAdINi atyeNa kAmeNa ya saha virujhaMti, etthaM vittharao viroho bhAviyavyo, evaM gihatthesu kupAsaMDesu ya viruddhA dhammatthakAmA bhavaMti, 'jiNavayaNaM * AAAAAAAACROCAR // 214 // *** SAHARAS Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyatrAcArAbhAva: cUrNI 6 dharmA.12 zrIdaza uttinnA asavattA hoMti nAyavvA', jiNANaM vayaNaM jiNavayaNativuttaM bhavai, te dhammatthakAmA jiNapavayaNamoiNNA aviruddhA kAlika bhavaMti, kahaM 1, jamhA- 'dhammassa phalaM mokkho' gAthA, so ya sAsao atulo sive aNAbAho, so ceva attho ahippAetIti dhammatthakAmA, abhippAyaMti nAma abhilasaMti vA patthayaMti vA kAmayati vA abhippAyati vA egaTThA, logAiyAiNo evaM bhaNaMti, IMIjahA 'paralogu muttimaggo0 // 268 // gAthA, jaM te logAyayamAdi evaM pannAvayaMti, jo paralomo muttimaggo mokkho ya // 215 // 3 nasthitti, tattha paralogamokkhA pasiddhA, mutti (maggo) nANadaMsaNacarittANi bhannati, avitahA iheva jiNavayaNe, No annesu kuppAvayaNesutti, sIso Aha-kahaM najjati jahA jIvo na(a)tthi, jIve pasiddhe sesA paralogAdibhAvA bhavissaMti, Ayario bhaNai. | dhammatthakAmaggahaNAo Najjai jahA jIvo asthi, Na jIvAbhAve dhammatthakAmANaM siddhI icchijjai, pasiddhA ya loge dhammatthakAmA, | tamhA asthi javiotti / 'haMdi dhammatthakAmANaM'ti etassa vakkhANaM sammattam / iyANi 'niggaMthANa suNehi'tti, vigao bAhirabbhataro grantho jesiM te niggathA tosaNaM suNeha 'AyAragoya'ti AyArassa goyaro AyAragoyaro, goyaro NAma visao, | bhImaM NAma so AyAragoyaro kahijjamANo soArassa romaharisaM karei, kimaMga puNa kIramANotti?, 'sakalaM' NAma saMpurNa, so ya AyAro mayalo dukkhaM ahiDijjaitti durahiTThiyaM, ao evaM durahiTThiyaM sunnehtti| idANiM navadhammANaM paccayanimittaM paravAdimatiniraharaNanimittaM ca imaM bhannai- 'nannattha erisN0214|| silogo, NakAro paDisedhe vaTTai, annatthasaddo parivajje, kutitthANi parivajjayati, jahA jamidANiM bhannati taM erisaM na annesu kuppAvayaNesutti evaM parivajjayati, paramaM nAma aNuttaraM, dukkhaM carijjatitti duccaraM, savvaduccarANi avikamma vatIti paramaduccaraM, viulaM nAma vicchinnati vA aNaMtaMti vA viulaMti CHECRUSHO // 2151 CALCCA* Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika %A5 4% 6 dhamo. // 216 // 9C- vA egaTThA, viulaM ThANaM bhAvayatIti viulaTThANabhAvI, viulaThANamAissa, bhAvayati nAma nivvattatitti vuttaM bhavati, viulaTThANa- aSTAdaza bhAissa sIlaM caritaM vA jiNapavayaNaM moktuM annaM na bhavissati, kaha, jeNa hariharahiranagambhasakolugAdisu kahAvi esA Natthi, sthAnAni tattha sakkANaM tAva sakkakAraNeNaM asute asute rAule pabvaie bahANa akappiyANi aNuNNAyANi, tahA aNNesipi bAlo dukkhaMto vA hiMsAdINi AyaraMto abaMdhao, tamhA kutitthiyANaM sacchaMdapariTTiyANaM saMpuNNassa abhAvo bhavai, ihaM puNa jiNasAsaNe'sakhuDDagaviattANaM' // 215 // silogo, saha khuDDagehiM sakhuDDagA, viyattA nAma mahallA, tasiM 'sakhuDDagaviyattANa' bAlavuDDANaMti vuttaM bhavai, vAhI jesiM asthi te vAhiyA, cakAreNa avAhiyANavi gahaNaM, tesiM savAlavuDhDhANaM vAhiyAvAhiyANaM je. guNA te iyANiM bhannihiMti, te tehiM akkhaMDaphuDA kAyavvatti, tattha torsa paDivakkhabhUtA aguNA bhannati, tesu ya parihariesu guNA akhaMDaphuDA kayA ceva, te ime- 'dasa aTThaya ThANAI' // 216 // silogo, etAI tAI aTThArasaTThANAI jAI bAlayAe avrjjhi,18|| avarajjhati nAma Ayarai, tattha egataramavi AyaraMto nigranthabhAvAo bhaNNa (ssa)ti, esa ceva attho suttaphAsiyanijjuttIe bhaNNati, | ta0- 'aTThArasa ThANAiM0 // 269 // gAthA bhANiyavvA, kayarANi puNa aTThArasa ThANAI , ettha imAe suttaphAsiyanijjuttIe bhaNNai- 'vayachakaM kAyachakkaM, akappo0 // 270 // gAthA, vayachakkaM rAtIbhoyaNachakkANi vayANi paMca, kAyA puDhavikAiyamAiNo cha, 'akappo gihibhAyaNaM paliyaMko gihiNisejjA siNANaM sohavajjaNaM' vaz2jaNasaddo etesu savvesu patteyaM patteyaM / dahavyo, taM0- sohavajjaNaM siNANavajjaNaM gihinisejjavajjaNaM evaM savvattha bhANiyabvaM, bhaNiyANi aTThArasavi ThANANi, jAI // 216 // *akhaMDaphullANi kAyabvANi, na so vidhI bhaNio jeNa vihiNA tANi akhaMDaphullANi kIraMti, aovayachakkassa tAva vidhi bhaNAmi, - 964- Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vrataSaTakam cUNoM ROCRECORRCREE- E zrIdaza- taM- 'tasthimaM paDhamaM ThANaM0 // 217 // silogo, 'tathima' nAma tami aTThArasavihe ThANe vayachakke vA imaM nAma jamidANiM baikAlika bhaNihiti 'paDhama' NAma suttakkamapaDivADIe imaM paDhama ciTThati jattha sAhuNo taM ThANaM 'mahAvIreNa desi teNa bhagavayA 18 tilogabaMdhuNA desiba, Na ahameva appaNo icchAe bhaNAmitti, 'ahiMsA niuNA diTTa' ti 'niuNA' nAma savvajIvANaM, sabve 6 dharmA. MbAhiM aNavavAeNa, jeNaM uddesiyAdINi bhujaMti te taheva hiMsagA bhavanti, jIvAjIvehiM saMjamotti savvajIvesu aviseseNa saMjamo | // 217 // 151 jamhA ao ahiMsA jiNasAsaNe niuNA, Na aNNattha, Aha- kahaM so savvajIvesu saMjamo bhavati ? kahameva te jIcA?, bhaNNaMti | 'jAvaMti loe pANA.' // 218 // silogo, 'jAvaMti loe pANA' kayameva, tasathAvarapANe jANamANo ajANamANo vA no haNejjA meva abhiNa ghAejjA. 'jANamANo' nAma jesiM ciMteUNa rAgaddosAbhibhUo pAei, ajANamANo nAma apadussamANo aNuvaogeNa iMdiyAiNAvI pamAteNa ghAtayati, evaM te tasapANA thAvarA pANA jANamANA ajANamANA vA no ghAejjai, so jANao vA ajANao vA hojjA, sannI vA asannI vAna vuttaM bhavai, taM sayaM jogatieNa va haNejjA va annaNa haNAvejjA, MI'egaggahaNe gahaNaM tajjAIyANa' mitikAuM haNaMtamavi aba na samaNujANejjA, kiM puNa kAraNaM?, bhaSNa i-'sabve jIvAvi icchati' // 219 / / silogo, savvajIvA aparisaMsA jIviuM icchati, Na marijjiuM, bhaNiyaM ca "jo jAe jAtIe jIvo AyAti so nahiM ramai / icchei jIviyaM jo veNa ahiMsaM pasaMsemi // 1 // " tamhA pANavahaM ghoraM nAma bhayANagaM NAUNa suhamacAyaraM pANavaha vagayagaMthA vajjayaMtici paDhamaM pANAivAyatiratI bhnnnnti| appaNaTThA parahA vA0 // 220 // silogo, 'appaNaTThA vA,' jahA koi amilANo gilANo ahamitikAUNa kiMci jehAdINati niyaesu vA uvasaMtaemu vA anesu vA evaMvihesu maggai, NAGARIKA manenew 217 // p-k%CREACHECK Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baTakam zrIdazavaikAlika %E5%AE-% ThA paravAe sanniyagAdisu parassa aTThAe obhAsai, 'kohA' jahA tuma dAso juMgito evamAdi, kohagahaNeNa mANamAyAlobhAvi gahiyA, tattha mANeNaM jahA abahussuto bhaNati bahussue u ahamiti, mAyAe alasiyattaNeNa pAdo dukkhissaitti gAme Na hiMDai evamAdi, lobheNa jahA koi bha ghettuNaM dhuvaM aNNaM lAbha cetimANo esaNijjapi bhaNai, imaM mAyAe jAhe (aNesaNijjati, ahavA 6 dhamo. bhayao vitahaM kAUNa pacchittabhayA na kayamiti, egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANaMti hAsA diNo'vi gahiyA)gahiyaM, tao ete 'hiMsagaM, // 218 // &na musaM bUA' 'hiMsagaM nAma jeNa sacceNa bhaNieNa pIDA uppajjai taM hiMsagaM,jahA asthi te ke'vi miyA vA pasuyA vA diTThA, tattha bhANiyav-Na passAmitti, saccameva taM api, api ca na taccavacanaM satyamataccavacanaM na ca, yad bhUtahitamatyantaM tatsatyamitaraM mRSA, jahA sayaM musAvAya no bRyAt tahA novi anaM vayAvae, 'egaggahaNe gahaNaM tajjAiyANa' mitikAuM vadaMtamavi annaM na samaNujANejjA, ki kAraNaM, bhaNNai-musAvAo u logammi, savvasAhahiM // 221 // silogo, jo so musAvAo esa savvasAhahiM garahio, sakkAdiNo'vi musAvAdaM garahati, tattha sakkANaM paMcaNhaM sikkhAvayANaM musAvAo bhAriyatarotti, ettha udAharaNaM- egeNa uvAsaeNa musAbAyavajjANi cattAri sikkhAvayANi gahiyANi, tao so tANi bhajiumAraddho, aNNaNa jaya bhaNio, jahA-kimeyANi bhaMjasi, tao so bhaNai-micchA, NAhaM bhajAmi, Na mae musAvAyassa paccakkhAyaM, tesipi savvA 5 hiyayA NicchitA, eteNa kAraNeNaM tesipi musAbAo bhujjo savvasikkhApadehito, kiMca- 'avissAso ya bhUtANa' musAvAdI bhivai, yathA kimanena yatkiMcitpalApineti ?, tamhA ete dosA jANiUNa mammaM savvapayatteNa vajjejjA / musAvAdaviratI gatA, idANi adinAdANaviratI bhaNNai, taM0- cittamaMtamacittaM vaa0|| 222 // silogo, cittaM nAma cetaNA bhaNNai, sA ca -%AHARCO AntidianRTER // 218 // REGALSHRESCRIKRAM RNER Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vrataSaTkam zrIdaza- cetaNA jassa atthi taM cittamaMta bhaNNai, taM dupaya cauppayaM apayaM vA hojjA, 'acittaM' nAma hiraNNAdi, appaM nAma pamANao vaikAlika mullao ya, bahumavi pamANao mullao ya, kiM bahuNA, daMtasohaNamittamavi uggahaM aNuNNaveUNa kappada paDigAheuM, jassa taM cUrNI divvaM pariggahe vaTTai taM aNujANaviUNaM paDigAhejjA, daMtA sohijjati jeNa taM daMtasohaNaM-taNagAdi taM daMtasodhaNamettamavi 6 dharmA. adiNaM Na kappai / kiMca- 'taM appaNA Na giNhati no'vi giNhAvae prN0|| 223 / / silogo pAThyo, adiNNAdANa viratI gatA / idANiM ababhaviratI bhaNNai, taM0-arthabhacariaM ghoraM // 224 // silogo, abaMbhacariyaM ghoraM nAma niraNukkosa, // 219 // lakahaM, abaMbhapavatto hi Na kiMci taM akiccaM jaM so na bhaNai, jamhA eteNa pamatto bhavati ato pamAdaM bhaNai, taM ca mavvapamAdANaM AdI, ahavA savvaM caraNakaraNaM taMmi vaTTamANe pamAdetitti pamAdaM bhaNai, durAhaTThiyaM nAma duguJchaM pAvai tamahiTThiyaMtotti durahiTThiyaM, ahavA teNa saMjataveseNa dukkhaM acchijjatIti durahiTThiyaM, athavA kAmA cauvidhA, taM0- siMgArA kaluNA bIbhacchA roddA, tattha siMgArakAmA devANaM, kaluNAkAmA mANusANaM, bIbhacchAkAmA tiriyANaM, roddA kAmA NaraiyANaM, ato te bIbhacchA kAmA sabbaso avi heTThA, tahappagAraM 'nAyaraMti' NAma NAsevati, muNiggahaNaNa sAdhuggahaNaM kayaM, logaggahaNeNa samayakhettassa gahaNaM karya, bhijjai jeNa carittapAlI so bhedo tassa bhedassa pasUtI AyataNaM mehuNaMti, ta bhedAyataNaM vajjaMti- sAdhavo sabvapagAreNa NAyaraMtitti / kiMca- 'muulmeymhmmss0|| 225 // silogo, mUlaM nAma bIyaMti vA paiTThANaMti vA mUlaMti vA egaTThA, adhammo pasiddho, mahantANaM mahantANaM dosANaM samussayaM, samussayotti vA rAsitti vA egaTThA, tattha dosA kalahaverapahAramAraNAdAyA, jamhA ete dosA tamhA evaM nAUNa nigranthA savvapayatteNa mehuNasaMsaggI vajjayaMtitti, mehuNaviratI gtaa| idANi pariggahaviraI // 21 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vrataSaTakam *ox4-04-44-6 zrIdaza- biDamunbheimaM lonnN|| silogo, tattha loNaM dAvidhaM, taM0- viDaM ca ummeimaM ca, tattha bilaM (I) gomuttAdIhiM paviUNa baikAlika kittimaM kIrai, ubbheimaggahaNeNa sAmuddAdINa gahaNaM kayaM, ahavA bilaggahaNeNa phAsugaloNassa gahaNaM kayaM, unbheimaggahaNeNa aphAsucUo. VIgassa loNassa, tellaM logapasiddhaM, sappI ghayaM bhaSNai, phANiyagahaNeNa savvassa guDassa gahaNaM kayaMti, etesiM loNAdINaM gahaNaM 6 dharmA. 18/ sAro'dhavA AdhAroti gahiUNa kayAMta, etANi aviNAsidavvANi na kappati, kimaMga puNa rasAdINi viNAsidavyANitti ?,18 // 220 // evamAdi saNidhiM na te sAdhavo bhagavanto NAyaputtassa vayaNe rayA icchaMti, 'sAnnidhi' nAma etesiM davvANaM jA parivAsaNA sAda IP sannidhI bhaNNati, parivAsaMtassa ya ime ime dosA bhavanti-lohassesa aNu0 // 227 // silogo, aNuphAso nAma aNubhAco dra bhaNNati, jahA sukAlANuphAso, evaM eso'vi lobhANubhAvotti vuttaM bhavati, manneNAma titthaMkaro vA evamAha-jahA jamevANaM vila-18 mumbheimAdINaM sannihI NAmeso mahAlohANuphAso manAmitti, annataraM NAma tilatusatibhAgamettamavi, ahavA annayaraM asaNAdI, avisaddo saMbhAvaNe vaTTai, ki sambhAvayati ?, jahA jai tAva thovamavi asaNAi geNhamANe dosANamAyataNaM bhavati, kiM puNa je bahu geNhati ? savyANi vA asaNAdINi giNhati / etaM sambhAvayati, 'je' ti avisasitANaM gahaNaM bhavatti, siyA kadApi, | MsaNNihiM kAmayatIti sannihikAmI, giha jesiM atthi te gihI, pavvaiyAvi hoUNa gihI ya gihatallA vA, Aha-jai tAva lava NAINaM saMcaeNaM gihI bhavai to kahaM vatthAdI giNhamANA sAdhuNo gihiNo Na bhavissaMti ?, bhaNNai-jaMpi vatthaM va pAyaM yA. // 228 // silogo, jamitisaddo niddese baTTai, avisaddo saMbhAvaNe, kiM sambhAvayati ?, vatthAdINaM niratthayagahaNeNa dosA bhavaMti saMjamANupAlaNatthaM lajjAnimittaM vA gheppamANANi Na dosakarANi bhavaMti evaM saMbhAvayati, vatthapAyA pasiddhA, kaMbalaggahaNeNa AIIMIRAMA // 220 // CRECR Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vrataSaTakam cUNau~ totti vRttaM bhavAni colapaTTako gheppati, ahavAM sattapIrasADaNAdI dosAmAnimittaM vA zrIdaza- pAyaNijjogo (gahio) bhavati unniyakappo vA, pAdapuMchaNa-rayaharaNaM, etesiM vatthAdINaM jaM dhAraNaM tamavi, saMjamanimittaM vA / vaikAlika vatthassa gahaNaM kIrai, mA tassa abhAve aggisevaNAdi dosA bhavissaMti, pAtAbhAve'vi saMsattapIrasADaNAdI dosA bhavissaMti, kaMbalaM vAsakappAdI taM udagAdirakSaNaTThA gheppati, lajjAnimittaM colapaTTako gheppati, ahavA saMjamo ceva lajjA, bhANitaM ca-"iha 6 dharmA. to lajjA nAma lajjAmato bhaNNai, saMjamamaMtotti vuttaM bhavati," etANi vatthAdINi saMjamalajjaTThA 'dhArayati pariharaMti ya', dhAraNApariharaNANa ko paiviseso?, tattha dhAraNA NAma saMpayoaNatthaM dhArijjai, jahA uppaNNe payoyaNe etaM pari jissAmiti, esA // 22 // sAdhAraNA, pariharaNA nAma jA sayaM vatthAdI paribhuMjai sA pariharaNA bhaNNai, taM puNa ghepamANaM paribhujamANaM vA kahaM Na pariggaho bhavissaitti?, bhannai, (a) parigahaNabhogato asAramullaggahaNAyo ya adhibhUtasAdhAraNato ya desakAlAnabhogeNa ya pariggahadoso na bhavissaitti / kiMca--'na so pariggaho vutto||229|| silogo, NakAro paDisehe vaTTai, 'so' ti jo so vatthAdINa bhaNio, vuttaM nAma vuttaMti vA bhaNitaMti vA, dhArayati vA saMjamaMti vA nimittaMti vA egaTThA, NAyA nAma khattiyANaM jAtiviseso, tammi saMbhUo siddhattho, tassa putto NAyaputto, annANaM appaM ca tArayatIti tAyI teNa tAyiNA, Na so paDiggaho bhaNiotti, jA puNa tesu vatthAdIsu mucchA so pariggaho bhavati, arattaduTThassa paribhujaMtassa Na pariggaho bhavai, itisaddo uvappadarisaNe vaTTai, gaNadharA hai maNagapiyA vA evamAhuH-jahA etesu pariggAhiesu apariggahiesu vA vatthAdisu jA gehI so pariggaho mahosaNA bhASiyo, na kevalaM nAyaputteNa uvAdhigahaNaM kayaM, kiMca-savvatthuvahiNA0 // 230 // silogo. savvesu atItANAgatesu savvabhUmiesutti, te 4 buddhA--titthayarA uvahiNA--egadUseNa sacelo dhammo panaveyanvottikAUNaM NiggatA, 'egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANa' mitikA RRCICICI- SECONOCRACCA // 22 // COLORDAR . . Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNAM 6 dhamo. // 222 // patteyabuddha jiNakappiyAdiNo so adhiyo bhavati 'saMrakkhaNa pariggaho' nAma saMjamarakkhaNaNimittaM parigiNhaMti, Na dappaparibhUsaNAdiNimittaMti / kiMca 'avi appaNo'vi dehammi tehiM bhagavaMtehiM, te hi bhagavaMto sadehevi 'nAyaraMti mamAiyaM" NAyaraMti' nAma na kareMti, 'mamAiyaM ' mamattaM, te kao bAhire uvagaraNe mucchaM karehiMti ?, amucchiyassa pariggaho kahaM bhavissaI ?, jaheva sarIraM dhammasAhaNatthaM amucchiyA dhArayati tahA vatthAdaNivi / pariggahaviraI gayA, iyANi rAIbhoyaNaviratI bhaNNai, taM0 -' aho niccaM tavo kammaM0 // 231 // silogo, aho saddo tisu atthesu vaTTaha, taMjahA -daNibhAve vimhae AmaMtaNe, tattha dINabhAve jahA aho ahamiti, jahA vimhae aho sohaNaM evamAdI, AmaMtaNe jahA Agaccha aho devadattatti evamAdi, ettha puNa ahoso vimhae daTThavbo, gaNadharA maNagapitA vA evamAhu-jahA aho kaTThe 'niccaM tavo kammaM' ti NiccaM nAma niyayaM tavokammaM tavo kIramANo, kathaM tavo bhavati ? 'savvabuddhehiM vaNNiyaM' vaNNiyaM nAma vaSNiyaMti vA desiyaMti vA egaTThA, kiMca tehiM vaNNiyaM 1, bhaNNai ' jA ya lajjAsamAvittI ' ' jA ' iti avisesiyA, cakAro sAvekkhe, atthi ca vRtti, kimavekvai ? jamegabhattaM uvariM bhaNNihiti evaM avekkha, lajjA saMjamo bhaNNai, jAe vittIe so saMjamo sa samo bhaNNai, na virujjhaitti vRttaM bhavai, kiM ca- ' egabhattaM ca bhoaNaM ' egassa rAgadosarahiyassa bhoaNaM ahavA ikkavAraM divasao bhoyaNaMti / aho rAIbhoyaNe ko doso 1, ittha bhaNNai - ' saMtime | suhumA pANA0 ' // 232 // silogo, 'saMti ' nAma vidyante, ime nAma je paccakkhamevopalambhante, suhumA, tasA thAvarA ya, tattha tasA kuMthumAI, thAvarA bIyaparAgAdI, ' egaggahaNeNa gahaNaM tajjAtIyANa' mitikAuM sumaggahaNeNa bAdarANavi, tasANaM gadhaNeNa vaNapphaimAI gahiyA, so tANi suhumabAdarANi pANANi rAo apAsaMto kathameSaNIyaM cariSyatIti, eSaNIyaM vrataSaTkam // 222 // Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNo 6 dharmA. // 223 // " nAma satvopaghAtamakurvan kathaM gamiSyatIti, evaM tAva so sayaM tasthAvarajaMgame virAdhayati / kiMca - esaNamavi soheuM na taraha, kadaM 1- 'udaullaM0' || 233 || silogo, udaullaM puvvabhANiyaM, ' egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANa mitikAuM sasiNiddhAdaNivi gahiyANi, 'bIyasaMsattaM' nAma jANi sAlimAdINi bIyANi tehiM saMsattaM bIyasaMsattaM, bIyamissiyati vRttaM, ahavA bIyagahaNaM pidaM saMsattagrahaNamavi pihaM, tattha bIyANi caiva dalijjA ahavA tANi bIyANi asaNAdi lAejjA, takasovIrAdaNi dajjA, je ya tIe mahIe pANA NivatitA saMpAtimAdI, annAdIsu vA paDiyA, te'vi na pAsai, etANi udaullAdINi divasao sacakkhuvisae vivajjejjA, rAo tattha kahaM hiMDiyavvaMti / ato- eaM ca dosaM daNaM, nAyaputteNa bhAsiaM / savvAhAraM na bhuMjaMti, niggaMdhA rAi bhoaNaM ||234|| silogo, eyaM nAma jo eso suhumapANAtivAyadoso eyaM daTThUNaM, cakAreNa ya bhUmIaggiNe (paNa) gAhisAvayAdiNo dosA gahiyA bhavanti, sesaM kaNThyaM // rAtI bhoyaNaviratI gatA, gataM vayachakkaM / idANiM kAyachakkaM bhaNNai tattha paDhamaM puDhavikkAyaviratI bhaNNati- 'puDhavikAyaM 0 ' // 235 // silogo, puDhavi caiva kAyo puDhavikkAyo taM puDhavikAryaM saccittaM bhagavaMto sAdhuNoti No hiMsaMti nAma No AlihavilihaNAdI kuvvaMti, taM ca imehiM tihiM jogehiM Na hiMsaMti-maNasA vayasA kAyasA tiviNaNa kareMti, evaM kAye (anne) Navi, saMjatA sAdhuNo bhaNNanti, tigni karaNajogA paNNattA, taM0 karaNaM kArAvaNaM aNumodaNaMti, tattha maNasA hiMsaM na kareMti na kAraveMti kareMtaM na samaNujANaMti, evaM vAyAeva hiMsaM na kareMti na kAraveMti kareMtaM nANujANaMti, evaM kAyeNavi, saMjatA sAdhuNo bhaNNaMti, susamAhiyA NAma sobhaNeNa pagAreNa saMjamovakArIehiM samAhiyA, susamAhiyA nAma ujjuttA, puDhavikAyasamAraMbhe ko doso 1, bhaNNati- ' puDhavikAyaM0 ' / / 236 / / vrataSaTkam // 223 // Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6- kAyaSaTkam cUrNo: zrIdaza silogo, puDhavikAyaM vivihaM aNegappagAraM hiMsaMto bhaNNA tanisiyA AukAyAdi thAvare bihiMsaMti tusaddo visesaNe, kiM visesamAti, kAlika dina kevalaM sacittameva puDhavi hiMsejjA, kiMtu itaramavi hiMsejjA, jahA ya sacicAe puDhavie hiMsijjamANie thAvarA jIvA Au6 dharmA. IM kAyAdi taNNissitA hiMsijjati tahA acittAevi evaM visesayati, na kevalaM sacittaM vA puDhavi hiMsamANo thAvarA hiMsati, 18) kiMca'-tase beiMdiyAI aNegappagAre cakkhasA'cakkhuse hiMsati / 'tamhA eaM viANittA0 // 237 / / silogo, // 224 // puddhvikkaayvirtiigtaa| idANiM AukkAyaviraIe'vi tiNhaM silogANaM esa ceva attho, navaraM AukAyaM // 238 // 239 // 240 // AukkAyAbhilAvo bhANiyabvo, evaM AukkAyaviraI gyaa| idANiM teukAyaviraI. bhaNNati, taM, 'jAyate' // 241 // silogo, jAyatejo jAyate tejamuppattIsamakameva jassa so jAyateyo bhavati, jahA suvaNNAdaNaM parikammaNAvisasaMpaNA hai| teyAbhisaMbaMdho bhavati, Na tahA jAyateyassa, nakAro paDisedhe vaTTati, icchA rAI bhaNNati, loiyANaM puNa jaM hUyaha taM devasagAsa(pAvai) MIao pAvago bhaNNai, tamerisaM pAvagaM bhagavaMto sAdhavo-no icchaMti jaalitttti|tikvmnnyrN sattha' miti, sAsijaI dAjeNa taM satthaM, kiMci egadhAraM dudhAra. tidhAraM caudhAraM paMcadhAra, savvato ghAraM nasthi mottamagaNimegaM, tattha egadhAra parasu. dudhAra kaNayo, tidhAraM asi, caudhAraM tipaDato kaNIyo,paMcadhAraM ajANuphalaM, savao dhAra aggI, etehiM egadhAradudhAravidhAracaudhArapaMca dhArahiM satthehi aNNaM natthi satthaM agaNisatthAo tikkhataramiti. savaovi DharAsayaM nAma etaM satthaM savvatAdhAracaNaNa dukkhadAmAzrayata iti durAzrayaM, kahaM puNa durAsayaM', 'pAiNaM paDiNaM vaavi0||242 // silogo, tattha paDiNaM avaraM, sesANi pasi ddhANi, etesu pubbAvaresu uDDe ya vidvisAsu ya * ahe dAhiNao' NAma viNAsayati, na kevalaM pAINAisu. Dahai, kintu uttarao // 224 // CRECORRECORE Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyaSaTkam zrIdaza vi Dahai / sabao dAhittaNeNa ya 'bhuuaapmesmaadhaao0|| 243 // silogo, bhUtA sampAtimAdI, tesi bhUtANaM ApAde kA prAghAto NAma jAvato bhRtA agaNisagAsamalliyaMte te savve ghAtayatAti AghAto. havaM vahatIti havyavAho, tattha logasiddhate havvaM cau~ |taadevaannN ahAvaraM divbA tippaMtIti, bahatIti vAhI, vahati NAma Neti, havvaM nAmajaM hayate ghayAdI taM havvaM bhaNNai, amhaM puNa 6dhamo. | jamhA havvANi jIvANaM jIviyANi vadhati ajIvadavyANa ya muttimaMtANaM viNAsaM bahatIti havvavAho, Na saMsao NAma ettha saMsaona kAyabbo, jahA-eso havvavAho bhUyANaM AghAyaM na karetitti, padIvanimittaM payAvaNanimittaM vA koya ArabhejjA, // 225 // tattha padIvanimittaM jahA andhakAre pagAsatthaM padIyo kIraI, payAvaNanimittaM himAgame varisAsu vA appANaM tAvati, vatthANi kA odaNAdINi vA payAvaMti, etehiM kAraNehi sa havvavAhaM-aggi, kiMci NAma sNghddnnpritaavnnnnicvnnaadi| jamhA bhUyANa | esa AghAto 'tamhA evaM viANittA, dosaM duggaivaDvaNaM teukAyasamAraMbha, jAvajIvAi vajjae' | // 244 // teukkAyavirati gatA / idANi vAukkAyaviratI bhaNNati- aNilassa samAraMbha. // 245 // | silomo, nilao jassa nAttha so aNilo tassa anilassa samAraMbha, 'samAraMbha' nAma ukkhevatoyatAliyaMdAdIhiM bhavati , 'buddhA' titthagaragaNadharAdI, 'tArisaM' nAma te buddhA 'anilasamAraMbha ANila(vAusa)mAraMbha, asarisaM bhaNati,kathaM ?, so virAdhijjamANo aNege virAdheti saMpAime asaMpAime ya, ao 'sAvajjabahulaM ceyaMti saha bajeNa sAvajja, bajjaM nAma vajaMti veraMti vA paraMti vA egaTThA, bahulaM nAma sAvajjadosAyayaNaM, cakAraH pAdapUraNe, 'eaM' nAma jameyaM vAukAyasamAraMbha bhaNiya, tArayantIti tAiNo tehiM tAtIhiM, Na evaM vAukAyasamAraMbhaNaM sevitaMti, taM ca vAukAyaM bhagavaMto sAdhavo No ARIE%EGORIEOARD -CROCESClery Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza kAyaSaTkam cUrNI 6 dharmA. // 226 // 1 imehiM udIraMti, ta. 'tAliaMTeNa patteNa.' // 246 // silogo, tAliyaMTAdINi jahA chajjIvaNiyAe, na kevalaM tAliyaMTA dIhiM vAukkAyaM na udIrayaMti, kintu-jaMpi vatthaM va pAyaM vA, kaMbalaM pAyapuMchaNaM0 // 247 // silogo, jamavi vatthAdi teNAvi vAujIvasaMpAimarakkhaNaTThA No vAukArya avihipakkhoDaNAdIhiM udIraMti bhagavaMto sAdhavo, kintu jayaNAe paribhogaparihAreNa dhAraNAparihAreNa ya pariharantIti / tamhA eaM viANittA, dosaM duggaivaDaNaM / vAukAyasamAraMbha, jAvajIvAi vjje| 248 / / silogo kaNThayaH, vAukkAyaviratI gatA / idANi vaNapphaikAyaviraI bhaNNai,taM0-'vaNassaI nhiNsNti0|| 249 // silogo, 'tamhA eaM viaannittaa0|| 251 // silogo, eesiM silogANaM attho jahA puDhavikAyassa, evaM tasakAevi tiNhavi silogANaM vakkhANaM bhANiyavvaM / 'tasakAyaM // 252 // 253 // 254 // jahA puDhavikAe, kAyachakaM gataM, gayA ya mUlaguNA, idANiM uttaraguNA, akappAdiNi chaTThANANi, tANi mUlaguNasArakkhayabhUtANa, taM tAva jahA paMcamahabvayANa rakkhaNanimittaM patteyaM paMca paMca bhAvaNAo taha akappAdatINa chaThANANi vayakAyANaM rakkhaNatthaM bhANayANi, jahA vA gihassa kuDDakavADajuttassavi padIvajAgaramANAdi rakkhaNAvisesA bhavanti taha paMcamahavvayajuttassavi sAhuNo tesimaNupAlaNatthaM ime uttaraguNA bhavanti, tattha paDharma uttaraguNo aMkappo, so duvidho, taM0-sehaTThavaNAkappo akappaTThavaNAkappo ya, tattha sehaDavaNAkappo nAma jeNa piNDaNijjuttI Na sutA tesu ANiyaM na kappai bhottuM, jeNa sejjAo Na suyAo teNa vasahI uggamitA Na kappai, jeNa vatthesaNA Na suyA teNa vatthaM, uDubaddhe aNalA Na pavAvijjaMti, vAsAsu sabvevi, akappaThavaNA gayA, kappo imo, jahA-- jAI cattAri bhujjAI, isigA''hAramAiANa / tAI tu vivajjaMto, saMjamaM aNupAlae // 225 / / (sUtraM) SA%A1%ERCIALO // 226 // Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNI 6 dharmA. // 227 // 'jANi' ti aniddiTThANa gahaNaM, 'cattAri' ti saMkhA, 'amojyANi' akappiyANi 'isiNA' NAma sAdhuNA, AhAro AI | jIMsa tANi AhAramAdaNi tANi a bhojjANi vivajjayaMto sAdhu saMjamaM sattarasavihUM aNupAlayet, sIso Aha-kANi puNa tANi AhArAdINi 1, bhaNNati, imANi 'piMDaM sijjaM ca vatthaM ca0 // 256 // silogo paThitasiddho, etersi AhArAdaNi je niyAgaM mamAyaMti, kIyamuddosiyAhaDaM / vahaM te samaNujANaMti, ia uttaM mahesiNA // 257 // niyAgaM kIya muddesiyAha ca jahA khuDDayAyArakahAe je etANi kIyAdINi 'mamAyaMti' nAma parigaNhati te tasathAvarANaM vahaM samaNujANAMtItta, na yAhaM appaNI icchAe evaM bhaNAmi, kiMtu ' iti vRttaM mahosiNA' itisaddo parisamattIe vaTTaha, kahaM ?, Na eyAo visiTThayaraM aneNa keNavi bhaNiyaM, jamhA tasathAvarovaghAtAdi dosA NiyAgAdisu bhavanti / 'tamhA asaNapANAI' (di) 0 // 258 // silogo jamhA tasthAvarANaM vadho niyAgAdisu bhavati tamhA asaNapANAdaNi tamuddesiyAhaDAdIhiM dUsiyANi vajjayaMti (tti) bhaNNai, ThippANI nigdhA dhammajIviNotti, sobhaNo suDio appA joseM te ThiappANo, jesiM gaMtho Natthi te niggaMthA, dhammeNa jIvatitti / dAraM / gihibhAyaNadAraM taM0- 'kaMsesu kaMsapA su0 // 259 // silogo, kaMsesu nAma kaMsAo jAyANi kaMsANi, tANi puNa | thAlANi havA khoragANi vA tesu kaMsesutti, kaMsapAesu nAma kaMsapattIo bhaNNaMti, jaM vA kiMci annaM tArisaM kaMsamayaM taM kaMsapAeNa savvaM gahiyaMti, 'kuMDamoyo' nAma hatthapadAgitIsaMThiyaM kuMDamoyaM, puNosado visesaNe vaTTati, kiM visesayati ?, jahA | annesu suvannAdibhAyaNesutti, anne puNa evaM paThati 'kuMDakosesu vA puNo' tattha kuNDaM puDhavimayaM bhavati, kosaggahaNeNa sarAvAdINa gahiyANi, etesu jo jhuMja asaNapANAi so AyArAo paribhassaha- savvahA bhassaha, kahaM puNa so AyAo bhassara ?, bhannati - akalpagRhi bhAjanA dIni // 227 // Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -la zrIdaza- sItodaeNa parirabhe (sIodagasamArambhe (ha0) // 260 // silogo, etesu bhASaNesu saMjatA samuddivattikAUNa te ya-mA- akalpagRhi baiMkAlikA ratthA sIeNa udageNa pakkhAleti, sItaggahaNeNa saceyaNassa udagassa gahaNaM kayaM, samAraMbhaggahaNeNa so ceka pakkhAlaNAdiM doso bhAjanAghUrNI |gheppai, 'mattadhoaNachaDaNe' nAma tattha mattaM-bhAyaNaM bhaNNai, taM mataM dhoviUpa jattha chaDDei tatthavi ghAei, ahavA dhAvaNameva dIni 6 dhamo. chaDDaNaM, jaM tattha puvvaNNatthaM taM chaDDeUNa deti, 'jANi' ti aNihiTThANaM gahaNaM, chaNNasaddo hiMsAe haTTai, bhUyANi nAma pANAzi vA // 228|| bhUyANi vA egaTThA, 'se' tti aNihiTThassa asaMjamassa gahaNaM kayaM, so ya imo-jeNa AukkAeNa dhonvAMta so AThakkAo virAdio bhavati, kadApi pUyaragAdivi tasA hojjA, dhovittA ya jattha chaDijjati tattha puDhaviAuteuhariyatasavirAhaNA kA hojjA, | vAukAo atthi ceva, ajayaNAe vA chaDDijjamANe vAukAo virAhijjai, evaM chaNhaM puDhavimAINaM visavaNA bhavati, eso asaMjamo 1 titthagarehiM divo| kiMca- 'pacchekamma purekammaM // 261 // silogo, pacchAkammaM jamidANiM heTThA bhANayaM, 'purekamma' putvameva saMjayahAe dhAviUNa Thaveti, ahavA pacchAkammaM bhujaMtu tAva samaNA vayaM pacchA bhorakhAmo tato bhokkhIta sAdhavotti evaM ussakaH yaMtassa purekammaM bhavati, siyAsaho AsaMkAe vaTTai, jahA kadApi ete pacchAkammapurakammAi dosA bhavejjAtta tattha na kampai / kiMca | 'eamaTuM na bhujaMti' eyasaddo paccakkhIkarei, jamhA esa pacchAkammAdidosasamudayo bhavati tamhA bhagavaMtopi NiggaMyA vihibhAyaNa // Na bhujaMti, AsaMdiggahaNeNa AsaMdigahaNaM kataM, paliyaMko pallaMko bhaNNai, AsAlao nAma sasAvaMgama ( sAvaIbha) AsaNaM, tattha // 228 // kira avaTThA AvaNi nANigA vavaharaMti, annesu vA evamAdisu 'aNAyariyamajjANaM'Na AyariyaM aNAciti vRttaM bhaNai, ajjA AyariyA bhaNNati, ahavA, ajjA--ujjuyaM bhaNNai, AsaNaM uvavesaNaM, sayaNaM suvasaM bhaNNai / ahavA idANaM imaM sutaM bhavai HARMEROCESCREENSHOCALCCESS Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R cUNoM nAsaMdIpali aNkesu||263|| silogo AsaMdIpaliyaMkA pudhabhaNitA nisijjA' nAma ege kappo aNegA vA kappA, paDhigaM palAla niSadyA mAlikAApIThagAdi, etesu Na sAghavo AsaNasayaNAdANa kuvaMti, jayA paNa kAraNaM bhavaha tadA niggaMthA paDilahANanti, (etti) dhamma niSedhaH kahArAyakulAdisu paDilaheUNa nisIyaNAdINi kuvvaMti, paDilahAe NAma cakkhuNA paDilehaUNa sayaNAdINi kuvbaMti, 'vuddhavutta6 dharmA mahigA' NAma buddhaNa vuttamahiTagA, adhiTThIta nAma AyaraMti vA, Aha tesu AsaMdagAdisu ko doso ?, 'gaMbhIravijayA eedeg/ // 8 // 264 // silogo, gaMbhIraM appagAsaM bhaNNai, vijao nAma maggaNaMti vA pithakaraNati vA viveyaNati vA vijaoti vA egaTThA, // 229 // | gaMbhIravijayattaNeNa je tattha pANA te duppIDalehagA dubbisohagA bhavaMti, ahanA vijao uvassao bhaNNai, jamhA tesi pANANa gaMbhIro uvassao tao dubbisodhagA, kaha ?, casupA (AsaMdiyA) dINaM aNNataresu maMkuNakuMthumAdiNo jIvA bhavaMti te dukkhaM AL visodhijjati, visodhijjaMti nAma avaNijjati, avakkamaMte ya te jIvA jaMtaeva pIlijjaMti, jamhA evamAdI dosA bhavaMti ato sAhiM AsaMdIpaliyaMkAdI vivajjitA / kiMca- 'goaraggapaviTThassa0 // 265 // silogo, NisIyaMti jattha sA NisijjA, goyaraggapaviTThassa sAhuNo Na kappai, sAhu 'imerisamaNAyAraM AvajaMti abohiyaM' imerisaM nAma jo idANiM aNAyAro bhaNihiti tamAvajjati, Na AyAro aNAyAro, Avajjati nAma pAvati, abohiyaM nAma micchattaM, ko'sau aNAyAro?, bhaNNatihai vivattI baMbhacerasta0' // 266 // silogo. kahaM baMbhacerassa vivattI hojjA ?, avaropparaosaMbhAsaanno'nadasaNAdIhiM // 229 // baMbhacaravivattI bhavati, pANANaM avadhe vaho bhavati, tattha pANA NAma sattA, tesiM avadhe vadho bhavejjA, kahaM , so tattha ullAvaM karei, tattha ya tittirao ANIo jIvaMtao vikANao, so ciMteti-kahametassa aggao jIvaMtaM gahissAmi, tAhe tAe saNNA SCACA4 % mema %C 5 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNI. 6 dharmA. // 230 // kayA, dasiyA valiyA, AgaliyaM, sevi jA giNhAmi tAhe mArijjejjA, evaM pANANa avadhe vadho bhavati, 'vaNImagapaDigdhAo' ya imeNa pagAreNa hojjA, so tAe samaM ullAvei, tattha ya bahave bhikkhAyarA eMti, sA ciMteti kahametassa sagAsAo uTThehAmitti apattiyaM se bhavissati, tAhe te atitthAvijjaMti, tattha aMtarAiyadoso bhavati, te tassa avaNNaM bhAsaMti, 'paDikoho ya agAriNaM' samaMtA koho paDikoho, samaMtA nAma savvatto, takAraDakAralakArANAmeyattamitikAuM paDikoho paDhijjai, so ya paDikodho imeNa pagAreNa bhavati--je tIe patisasuraputtAdI te apaDigaNijjamANA maNNejjA- esA eteNa samaNaeNa paMsulAe kahAe akkhittA amhe AgacchamANe vA bhukkhiyatisie vA NAbhijANai, ja vA appaNo NiccakarINajjANi aNuTTheha, ato paDikotho agAriNaM bhavai / kiMca 'aguttI baMbhacerassa' || 267|| silogo, itthINa aMgapaccaMgesu diTThinivesamANassa iMdiyANi maNunANi niriktassa baMbhavataM aguttaM bhavai, jAo saMkaNijjAo, itthI vA papphullavayaNA kaDakkhavikkhittaloyaNA saMkijjejjA, jahA esA eyaM kAmayati, cakAreNa tathA subhaNiyasurUvAdIguNehiM ubavetaM saMkejjA, ubhayaM va saMkejjA, jamhA ete dosA 'kusIlavaDaNaM ThANaM dUrao parivajjae' kucchiyaM sIlaM jaMIma ThANe baDhai taM kusIlavaDaNaM, dUrao sAhuNA parivajjiyavvamiti / iyANi etANa caiva avavAto bhaNNati--'tinhamannayarAgassa0 // 268 // silogo, tiNha iti saMkhA, annatarAtassa nAma je idANi tayo bhaNihiMti tesiM, annatarassatti jassa avisesiyagahaNaM, te ya ime tiNNi, taM jarAbhibhUo 'vAhiassa tavasiNo' ti abhibhUyaggahaNaM jo atikaTThapattAe jarAe vajjaha, jo so puNa buddhabhAve'vi sati samattho Na tassa gahaNaM kayaMti, ete tinnivi na hiMDAvijjati, tinni hiMDAvijjati sedho attalAbhio vA avikitavassI vA evamAdi, tihi kAraNehi hi~DejjA, tesiM ca tinhaM NisejjA aNu niSadyA niSedhaH // 230 // Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- zrIdazavaikAlika cUrNI CIRCRACHCE niSadyA niSedhaH - 6 dharmA. // 23 // bAyA, tattha therassa baMbhacerassa vivattImAdi dosA nasthi, so muhuttaM acchai, jahA antarAtapaDighAtAdao dosA na bhavaMti, vAhio'vi maggati kiMci taM jAba nikAlijjai tAva acchai, vissamaNaTuM vA, tavassIvi AtaveNa kilAmio visamijjA, Nise. jjatti dAraM gayaM / idANi siNANaMti dAraM bhaNNai--tassa imo abhisaMbaMdho-mA jarAbhibhUtAdINi sejjANuNNApasaMgaNa siNANAdINi AyariyassaMti ghammattA tisAparigatA vA, ao imaM bhaNNai-jaDho hoi, 'vAhio vA arogI vA // 269 // silogo, vAdhIparigao bAdhito, avagato rogA arogo, siNANati vA pahANaMti vA egaTTA, jotti aNiddiTThassa gahaNaM, icchae nAma | sevae, 'vokaMto hoi AyAroM' teNa siNAyataNa viviha-aNegappagAraM ukato vokaMto atikatotti vuttaM bhavai, jayamAriyavvayaM so AyAro bhaNNai, 'jaDho hoi saMjamo' jaDho nAma chaDDiutti vA jaDhotti vA egaTThA, saMjamo puvvabhANio, Aha- AyArasaMjamANaM ko paiviseso, bhaNNai, AyAraggahaNeNa kAyakilesAdiNo bAhiratavassa gahaNaM kayaM, saMjamagahaNeNaM sattarasavihassavi saMjamassa gahaNaM kayaM, siNAtaMtassa imo asaMjamo bhavai, taM- ' saMtime suhamA paannaa.'|| 270 // silogo, saMti nAma vijjaMte | 'ime' tti paccakkhA atIva saNDA suhumA pANA-jIvA, te ya duvidhA, taM0- tasA thAvarA ya, tasA kuMthupippIliyAdi thAvarA bIya6. paNagAdi, te puNa ghasAhi bhilugAhi ya hojjA, ghasA nAma jattha egadese akkamamANe so padeso savvo calai sA ghasA bhaNNai, bhilugA rAI, abesu vA gaMbhIresu avagAsesu 'je' tti aNiddidussa gahaNaM, tusaddo visesaNe, kiM visesayati ?, jahA pAyaso ghasAisu sattA vijjati evaM visesayai, viyarDa pANayaM bhaNNai, teNaM pANaeNa jIve uppilAvai, uppilAvai NAma uppilAvaNaMti cA plAvaNaMti vA egaTThA, jamhA esa doso 'tamhA te na siNAyaMti0' // 271 / / silogo, uppilAvaNAdidosapariharaNatthaM // 23 // %ESCENCE+% Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSadyA niSethaH zrIdaza-- 8. sAhavo sIeNa usiNeNa daveNa va Neha siNAyAMtatti, Aha- jai uppIlAvaNAdidosA na bhavaMti ?, tahAvi anne hAyamANassa vaikAlika dAdosA bhavaMti, kahaM ?, hAyamANassa baMbhacere agutti bhavati, asiNANapaccaiyo ya kAyakileso tavo so Na havai, vibhUsAdoso ya cUrNI bhavatittikAUNa jAvajIcaM vayaM ghoraM asiNANamahiTTeyavvaMti, jaheva sAhUNaM NhANaM paDisiddhaM, tahA 'siNANaM aduvA 6 dharmA. kakaM // 272 // silogo, siNANaM NhANaM bhaNNai, kakko lavantayo kIrai, vaNNAdI kakko vA, uvvalayaM aTTagamAdi kakko // 232 // bhaNNai, ludde kasAo jaM ghAseDayAdI kIrai, paumaM kuMkuma bhaNNai, cakAreNa aNNANivi evamAdi gahiyANi, tANi gAyassa ucca dRNNatthaM NAyaraMti sAdhavo, kayAivitti kayAigahaNeNa Najjai jAva Au tApa sesaM nAyaraMti, ko puNa siNANAdisu doso ?, pUrA bhaNNai, vibhUsAi dosA bhavaMtitti, eteNa abhisambandheza sobhavajjaNaM dAraM pattaM, taM, 'nagiNasma vAvi muMDassa0 // 273 / / M silogo, NagiNo Naggo bhaNNai, muMDo caubvidho, taM0- nAmamuMDo ThavaNAmuMDo dabyamuMDo bhAvamuMDo yatti, NAmaThavaNAo gayAo, dabamuMDo AiccamuMDAI, bhAvamuMDo jassa iMdiyaNoiMdiyA daMtA so bhAvamuMDo bhavati, dIhANi romANi kakkhIvatthadAjaMghAdIsu jassa, NahAvi alattayapADaNapAyogA, Na chajjati te dIhA dhAreuM, jiNakappiyAdINa dIhAvi, evaMviharUvassa methu. Novarayassa sAhuNo na kiMci vibhUsA sAdhayai, kevalaM viDaceTTaNaM karei, ato- vibhUsAvattiyaM bhikkhU, kammaM baMdhai cikaNaM / saMsArasAyare ghore, jeNa paDaI duruttare // 274 // silogo, 'vibhUsAvattiyaM' nAma vibhUsA vattiyaM paccaiyaM rAgANugayassa bhikAvaNo cikkaNo kammabaMdho bhavai, cikkaNaMti vA dAruNaMti vA egahA, taM kammaM baMdhaI jeNa kammeNa bakhUNa sasArasAgara bhamati, idANi gaNadharA maNagapitA vA evamAhu, vibhUsAvattiyaM nAma vibhUsAvattiyaM paccaiyaM, jameyaM vibhUsAvattiyaM kammaM heTThA vibhUsA sAdhayai, kAjati te dIhA dhAre, bhAvamuMDo bhavati, dohANa ta NAmaThavaNAo // 232 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazajaikAlika 6 dharmA. // 233 // maNiyaM tayaM titthagarAdi buddhA mannaMti, mannaMti vA jANaMti vA egaTThA, tArisaM nAma jamidANi cikaNaMti bhaNiyaM tahappagAraM saMsArasAgaramaDayaM bajjhatIti na kiMcana kevalaM vibhUsAdoso so ego kintu sAvajjaM bahulaM cetaMti, saha'vajjeNa sAvajjaM, jA tattha va NhANAdINi maggamANassa - gavasamANassa sAvajjakiriyAe sAvajjabahulaM ceva vibhUsAvattiyaM kammaM baMdhaittikAUNa mA eyaM titthakarAIhiM tAIhiM seviyaMti, sobhaNavajjaNanti dAraM gataM / saMmattA ya uttaraguNA aTThArasaTTANANi ya, uttaraguNAdhikAre i bhaNNai - 'svavaMti appANamamohadaMsiNo0 ' // 276 // silogo, ahavA jo so aGkArasasu ThANesu saMjamo uvadiTTho, je ya tammi saMjame ThiyA te khayaMti appANaM amohadaMsiNotti, Aha-kiM tAva appANaM khaveMti udAhu sarIraMti, Ayario bhaNaiappasaddo dohivi dIsaha - sarIre jIve ya, tattha sarIre tAtra jahA eso saMto dIsaI mA NaM hiMsihisi, jIve jahA gao so jIvo jasseyaM sIraM, teNa bhaNitaM khaveti appANaMti, tattha sarIraM audArikaM kammagaM ca tattha kammaeNa adhigAro, tassa ya tavasA khae kIramANe audAriyamavi khijjai, amohaM pAsaMtitti amohadaMsiNo sammadiTThI, sammavantANa vRttaM bhavati, tavo bArasaviho tammi tave rayA, saMjamA satarasaviho, ujjutAbhAvo ajjavaM ajjavagahaNeNa aNAsaMsao saMjamatave kuvvatIti, guNagrahaNeNa ete ceva guNA gahiyA, evaM te caraNaguNasaMjamatavesu avaTTiyA cirasaMcitANi pAvANi purekaDANi kammANi dhuNaMti, aNNANi vANi sAhavo kareMti / / ' saovasaMtA amamA0 ' // 277 // silogo, sadA -savvakAlaM uvasaMtA sadovasaMtA, amamA NAma bajjhanbhaMtarehiM gaMthehiM viSpamukkA amamA bhaNNaMti, kiMcaNaM cauvvihaM, taM0-NAmakiMcaNaM ThavaNAkiMcaNaM davvakiMcaNaM bhAvaciNaM ca tattha nAma tahA ThavaNAo gayAo, davvakiMcaNaM hiraNNAdi, bhAvakiMcaNaM annANakiMcaNaM aviraImicchattAINi, appaNo vijjA savijjA tathA niSadyA niSedhaH // 233 // Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ni pa cUrNI zrIdaza- appaNijjayA vijjayA aNugayA savijjavijjaNugayA, kevalasuyaNANAdisu uvauttatti vuttaM bhavati, vIrya vijjAgahaNaM loiyavijjAvaikAlika paDisehaNatthaM kataM, jaso jesiM atthi te jasaMsiNo, te bhagavaMto uuppasanne vimale va caMdimA' uugahaNeNa chaNhavi riUNaM gahaNaM, pasaNNagahaNeNa sarao visasijjati, jahA sarae caMdimA viseseNa nimmalo bhavati evaM te vimalaM siddhiM gacchati, sAvasesa7vAkya kammANo ya vimANesu uvavajjati, vimANagahaNeNa vimANiyagahaNaM kayaM, uti vA vayaMti vA egahA, tAiNo pubvabhaNitA, etaM zuddhi a0 & phalaM tesi aTThArasahaM ThANANaM sammamaNupAliyANaM, ti bemi nAma tIrthakaropadezAt bravImi, na svAbhiprAyeNeti // idANiM NayA, // 234 // maNAmi giNyivve // // gAthA, 'sabvesiMpi nayANaM bhuvihvttvvyN0|| // gAthA, etAo paDhitasiddhAo SaSThadharmArthakAmAdhyayanacUrNiH smaaptaa|| teNa NANadasaNAdiguNajutteNa AyarieNa dhamma kahateNa bhAsA jANiyavvA, kerisA vattavvA Na kerisA vA battavvA ?, guNadose jaya jANamANe suhaM dhamma kahissatItieteNa abhisaMbaMdheNAgatassa ajjhayaNassa cattAri aNuogadArANi jahA AvassagacubIe, navaraM nAmanipphane vakkasuddhI bhaNNai, vakkaM nikkhi viyavvaM suddhI nikkhiviyavvA, tattha paDhamaM vakaM bhaNNai- 'nikkhevo u cauko0 // 271 / / gAthA, cauvihaM vakaM, taM0- NAmavakaM ThavaNAvakaM davvavakaM bhAvavakaM ca, NAmaThavaNAo gayAo, davvavakaM nAma jANi davANi bhAsattAe gahiyANi Na tAda uccArijjati sA bhAsA, teNa ceva uccArijjamANANi tamatthaM bhAsayaMtI bhAvabhAsA bhavati, tassa bakassa egaThiyANi imANi- 'vakaM vayaNaM ca giraa0|| 272 // gAthA, vAcyata iti vAkyaM, vayaNijja vayaNaM, gijjAti girA, saro jIse asthi sA sarassati, bhAro NAma attho, tamatthaM dhArayatIti bhArahI, purcchimaato| P4-15%OOOPERARECHARACK EXA5% // 234 // ) Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazanaikAlika cUrNAM 7 vAkya a // 235 // logaMtAo paccatthimillaM logaMtaM gacchatIti go, vadijate vamaNijjA vA vANI, bhaNijjatIti bhAsA, paNNaviJjatI jIe sA paNNavaNI, atthaM desayatIti desaNA, vAyApariNAmeNa jIvassa jogo teNa kaDugapharusAdipariNAmajoyaNaM jogo / tattha jA sA pubuddiTThA davvabhAsA sA imA- 'davve bhAve tivihA gahaNe a nisiraNe0 ' // 273 // gAthApuvvaddhaM, tivihA mAsA, saMjahA- gahaNaM nisiraNaM parAghAtoti, tattha gahaNaM nAma vayajogapariNao appA bhAsAdavvANi giNheuM Na jAva nisiraha sAMva gahaNaM bhaNNai, nisiraNaM nAma tANi ceva urakaMThasira jinbhamUladaMtanAsikAtAluuTThehiM jahA vibhAgao NisirijjamANA NisaraNaM bhaNNati, parAghAo jANi tehiM bhAsAdavvehiM nissaDehiM tappayogANi annANi pelijjamANANi bhAsAvisayasamatthANi bhavaMti sA parAghAtadavvabhAsA bhaNNai, davvabhAsA gayA / iyANi bhAvabhAsA imeNa gAthApacchadveNa bhaNNai 'bhAve davve ya sute0 ' // 273 // addhagAthA, 'bhAvabhAsA' nAma jeNAhippAraNa bhAsA bhavai sA bhAvabhAsA, kaI ?, jo bhAsiumicchai so puvvAmeva attANaM pattiyAvaha jahA imaM mae vattavvaMti, bhAsamANo paraM pattiyAvei, eyaM bhAsAe payoyaNaM, jaM paramappANaM ca atthe avabodhayati, sAya bhAvabhAsA tividhA, taM0- davvabhAvabhAsA, suyabhAvavAsA caritabhAvabhAsA ya, tattha davvabhAvabhAsA nAma davvaM paDucca jA bhAsijjai sA davvabhAvabhAsA, jahA ghaDe jaM gANaM taM ghaDanimittaMtikAuM ghaDanANaM bhaNNai, evaM jA davvaM paDucca bhAsijjai sA dadvvabhAvabhAsA, sAya ArAhaNAdiyA cauvvidhA davvabhAvabhAsA bhavati, taM0 davvArAhaNI sA ya bhavati saccA, davvavirAdhaNI sA ya mosA bhavati, saccAmosA ArAdhaNavirAdhaNI bhaNNati, asaccAmosA puNa paDisehe, paDisehe NAma No ArAdhaNA No virAhaNitti, tattha davvArAhaNI nAma jaM jahAvatthiyaM davvaM taM tadeva ArAhayati, jahAbhAviM bhAviM caiva saccaM bhAsatitti vRttaM bhavati, taM bhASA nikSepAH // 235 // Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vassa vA saccAmAlavaNAsaccaM nAma jahAjasammayA jahA araviMdassama nAma ahA aNNANiNA lADamarahaTThANAM zrIdaza 4ca sacca-dasavidhaM----'jaNavayasammayaThavaNA // 275 // tattha jaNavayasaccaM nAma jahA egammi caiva abhidhee atthe janapadAdivaikAlika satyaM aNayANaM jaNavayANa vippaDivatti bhavati, Na ca taM asaccaM bhavati, taM0--pubbadesayANaM puggali odaNo bhaNNai, lADamarahaTThANAM cUrNI. ro, draviDANAM coro, andhrANAM kanAyu, evamAdi jaNavayaNasaccaM bhavati, sammatasaccaM nAma ahA aNNANi NalinakumudanIluppa7 vAkya hAlasAlimAdINi paMke jAyaMti tahAvi na tesiM paMkayasannA sammayA jahA araviMdassa, araviMde AgopAlAdi sammataM jahA paMkayaMti, zuddhi a0 evamAdi sammatasaccaM bhaNNai, ThavaNAsaccaM nAma jahA akkhaM nikkhivai, eso ceva mama samayo evamAdi, nAmasaccaM nAma hai // 236 // jIvassa ajIvassa vA saccImati nAma kIrai, jahA sacco nAma koi sAdhu evamAdi, rUbasaccaM NAma jo asAdhu sAhurUvadhAriNaM darcha bhaNai dIsai vA, paDuccasaccaM nAma digdhaM paDucca hasvaM siddhaM hasvaM paDucca digdhaM siddhaM jahA kaNiTuMguliyaM paDucca aNAmiyA dIhA aNAmiyaM paDucca kANaMguliyA hasvA evamAdi, vaivahArasaccaM nAma jahA amha gAmo, piTThassa vA saccamiti kahaNaM , chatta eNa AgamaNaM ujjhati girI galai bhAyaNaM logappasiddhANi, tahA gAvI pijjai, gAvIe khIraM pijjai,Na gAvI savvA pijjaitti, da evamAdi, bhAvasaccaM nAma jamahippAyato, jahA ghaDamANahitti abhippAIte ghaDamANehitti bhaNiyaM, gAvIabhippAyeNa gAvI, asso vA asso bhaNio, evamAdi, jogasaccaM nAma jahA chatteNa chattI mauDeNa mauDI evamAdi, ovammasaccaM nAma candramukhI // 236 // 4. devadattA, samudra iva taDAgaM bhaNitamityevamAdi, saccaMgataM / idANi mosaM bhaNNai, taM0-kohe mANe mAyA lobhe0|| 276 // 4 gAthA, tattha kohassiyA ja kohAbhibhUyo bhAsati bhAsaM sA mosA bhaNNai, Aha-NaNu ArAdhaNI saccA virAdhaNI mosA bhaNiyA, kaha idANi bhaNaha-jaM kuddho bhAsai sA mosA, kuddho'pi kovi gAvI gAvimeva bhaNai, assaM assameva. sA kahaM mosA bhavissatIti ?, RECE RAKARAAT Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % krodhAdimRSA Ayario Aha- tassa kohAulacittattaNaNaM ghumakkharamiva taM appamANameva bhavati, jahA ghuNakkharaM saccamavi paMDiyANaM cittagAhagaM vaikAlika jAna bhavati, kovAkulacitto je saMtamavi bhAsati taM mosameva bhavati, tatva koheNa va anena prakAreNa mRSAmabhidhAsyate, jahA koi cUrNI sAhuNA dhIyArAI pucchio-amugaM nagaraM kataro paMtho vaccai ?, tao so apavaraddhakuddho annamaya paMthaM vavadisai, Na yANAmi vA 7 vAkya- bhaNati, piyA kuddho puttaM bhaNai-na tuma mama puttotti, evamAdi, mANanissiyA jahA gAmanagarasamavAesu kassa kattio atthotti zuddhi a0 pucchie appadhaNo'vi bhaNai-jahA'haM koNI(DI)dhaNotti evamAdi,mAyANissitA jahA mAyAkAro carakhamohaNaM kAuM bhaNai-AgAsaM logao paviTTho, evamAdi, lobhaNissitA jahA kUDamANavavahAriNo vANiyagA, koi lobheNaM mosa bhAsejjA evamAdi, pejj||237|| PANissiyA jahA hANurAgeNa bhaNaha-dAso'haM tava evamAdi, dosaNissitA jahA bhagavao vaddhamANasAmiNo saMtA guNA kei pAvakammA chAdayaMti,jahA na eso savaNNU,Na evaM sakkamAdI surA pajjuvAsaMti, kintu eso iMdiyAliyappayogo vijjAtisao vA evamAdi, hAsaNissiyA jahA kassai kiMci tArisaM goveUNa pucchijjamANo bhaNai-na yANAmitti, evamAdi, bhayaNissiyA jahA coro tAlijjamANo'vi maraNabhayAbhibhUo bhaNai- NAhaM corotti evamAdi, akkhAiyAnissiyA jahA bhAraharAmAyaNAdi, uvadhAyanissiyA jahA acoraM cAremiti evmaadi| mosA gtaa| idANiM saccAmosA bhaNNai,kiMci tIe saccaM kiMci mosaMti, sA imA dasavidhA, taM0- uppnnvigymiisg0|| 277 / / gAthA, uppaNNamIsiyA vigatamIsiyA uppacavigatamIsiyA jIvamIsiyA ajIbamIsiyA jIvAjIvamIsiyA aNaMtamIsiyA parisamIsiyA addhAmIsiyA addhaddhAmIsiyA iti, tattha uppaamIsiyA jahA koi bhaNejja-eyaMmi nagare dasa dAragA jAtA, tattha kadAi UNA adhigA vA hojjA evamAdi uppaNNamIsiyA, vigayamI auratoantatio CAKCIRCRAC-RRECR // 237 // n DAR Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNo 7 vAkya zuddhi a0 // 238 // siyA jahA etaMmi nagare dasa dAragA mayA, tattha kayAi ahigA UNA vA hojjA evamAdI vigatamIsiyA, utpannavigatamIsiyA nahA etammi nagare dasa dAragA jAyA dasa mayA, tattha kadAi UNA ahigA vA hojjA evamAdI uppaNNa vigatamIsiyA, jIvamissiyA jahA koi kimirAsiM daNaM bhaNejjA aho jIvarAsitti jeNa savve jIvaMti, tattha je jIvaMti tesu saccA, je mayA tesu mosA bhavai, ato jIvamissiyA bhaNNai, ajIvamissiyA jahA tameva kimirAsi pAyaso mayaM pAsiUNa bhaNejjA- aho ime sacce mayA, tattha kei jIvaMti, jeNa jIvaMti tesu saccA, je jIvaMti tesu mosA, ao ajIvaNissiyA bhaNNai, jIvAjIvamissiyA jahA mayANaM amayANaM ca rAsiM daTThUNa bhaNejjA, jahA sabvo esa rAsI jIvai maovA, evamAdi, anaMtamIsiyA jahA koi mUlagacchoDhaM daNaM annaM vA kiMci tArisaM bhaNejjA- jahA- savvo esa anaMtakAyoti, tassa mUlapattANi jiNNattaNeNa paribhUyANi, kevalaM tu jalasiMcaNaguNeNa kei tassa kisalayA pAunbhUtA, ao aNataparittatteNa missiyA bhaNNa, parittamIsiyA jahA abhinavaukkhayaM mUlagaM kosvi parimilANaMtikAUNa bhaNejjA jahA sabbo esa parito, tattha aMtA parittIbhUyA majjhapaeso aNaMto ceva, esA parittamasiyA, addhAmIsiyA nAma addhA kAlo bhaNNai, so ya rAyi vA hojjA divaso vA tattha vaTTamANaM kAlaM aNAgaeNa kAleNa saha mistIkareha, jahA koyi paMthaM vaccamANo thevAvasese divase sehae bhaNai, jahA- turiyamAgacchaha, Na tA pecchaha imaM kAliya rati evamAdi addhAmIsA bhaNNa, addhaddhAmIsiyA nAma tesiM caiva diNarAtINaM egadeso addhaddhA bhaNNai, taM vaTTamANaM kAlaM aNAgatakAleNa saha mIsIkarei jahA punvaporisIe bhaNNai-majjhaNDIbhUtaM tahAvi vayaM na bhuMjAmoti evamAdi addhaddhAmIsiyA, saccAmosA gatA / idANiM asaccamosA bhaNNai, sA neva saccA va mosA, kevalaM vayaNameva, sA duvAlasavihA dohiM satyA mRSAbhedAH // 238 // Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ payopnAparyAptabhASe cUNoM zrIdaza gAhAhi bhaNNai, taM- 'AmaMtaNi' // 278 // gAthA, 'aNabhiggahiA bhAsA0' / 279 // gAthA, tattha 'AmaMtaNi' baikAlika jahA he devadatta! evamAdi. ANavaNI NAma jo jassa ANattiyaM deha sA ANavaNI bhavati, jahA maccha, paca paTha, kuru, bhukha evamAdi, jAyaNi maggaNI bhaNNati, yathA'smAkaM bhikSAM prayaccha evamAdi, pucchaNI jahA kao Agacchasi', kattha vA gaccha7vAkya sitti, tathA- 'katividhA NaM bhaMte ! jIvA paNNattA' evamAdi, 'icchANulomA' nAma jahA keNai bhaNiyA jahA sAdhusagAsaM zuddhi a0 gaMtavvaMti, tato'sau bhaNati-tA sobhaNaM bhavai gacchAmo iccevamAdi, 'aNabhiggahiyA' NAma jA bhAsA atthaM aNabhigeNhiUNa di kevalaM vAyamittameva udAharijjati jahA Dittho Davittho amaTTo pArthana iti, ahavA-UsasiyaM nIsasiyaM nicchUTaM khAsiyaM ca // 239 // chIyaM ca / NissighiyamaNussAraM aNakkharaM challiyAdIyaM // 1 // jA puNa. bhAsA atthaM abhigijjha bhAsiyA sA abhiggahiyA, jahA ghayaM rasaM evamAdi, saMsayajayaNI NAma jahA sendhavamANehitti bhaNie Na Najjai kiM tAvatpuriso siMdhavo ANetavvo udAhu lavaNaM Aso vA evamAdi, voyaDA nAma jA pagaDatthA, bhAviyatthatti vuttaM bhavai, jahA esa bhAyA devadattassa evamAdi, avvoyaDA nAma jA sotArehiM bhAsijjamANA Na saMvijjai jahA vAgANaM evamAdi, evamasaccAmosA vaarsvidhaagtaa| iyANi 'saccAviasA duvidhA' // 280 / / gAthA, jA esA duvidhA cauvidhAvi bhAsA bhaNiyA sA savvAvi duvidhA bhavai, taM0-pajjattigA apajjattigA ya, tattha AdilliyAo doNNi pajjattigAo, itarA dovi apajjattigAo, pajjattigANAma jA avahAri sakkai, kAjahA saccA mosA vA, esA pajjattigA, jA puNa saccAvi mosAvi dupakkhagevi sA na sakkai vibhAveuM jahA esA saccA mosA vA, ao sA apajjattigA bhaNNai, jahA samaie saccAmosA avahAreuM na sakkar3a tahA asaccAmosAvitti sA'vi apajjattA SHAREKASAMICREAChe // 239 / / Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S zrIdaza- va bhaNiyA, havvabhAvabhAsA gayA / iyANiM sutabhAvabhAsA bhaNNai, taM ca-'suadhamme puNa tivihaa0|| 281 // zrutabhAvavaikAlika addhagAthA, jA sutadhammovauttassa bhAsA sAtividhA-saccA mosA asaJcamosA, saccA imeNa gAhApacchaddheNa bhaNNai-jaM samma- bhASA cUrNI. | hiTThI sute uvautto bhAsaM bhAsai sA NiyamA saccA / iyANi mosA bhaNNai, taM0- 'sammadiTThI u suaMmi0 // 272 // gAyA, zuddhi|so ceva sammaddiDDI sute aNuvautto jayA aheujjuttaM bhAsai tayA mosA bhaNNai, jahA taMtUhi ghaDo nipphAijjai maTTiyApiMDAo nikSepAH sthtti a |paDo evamAdi mosA, sA sammaddihissa bhavati, micchAdiTThI puNa uvautto aNuvautto vA cauvidhaMpi bhAsaM bhAsamANo mosA-10 // 24 // meva bhAsai, kahaM ?, tassa vayaNaM ummattavayaNamiva saccAsattaNeNa appamANaM bhaNNai / iyANiM asaccAmosA bhaNNai, taM- havai u asaccamosA.'5284 // gAthA, saccA mosA ya, etAto do'vi bhAsAo caritte bhavaMti, tattha saccA nAma jaM bhAsaM bhAsaMtassa saccaM mosaM vA carittaM visujjhai, savvAvi sA saccA bhavati, jaM puNa bhAsamANassa caritaM na sujjhati sA mosA bhavati, 18 athavA jaM bhAsaM bhAsamANo sacaritto bhavati sA saccA, jaM bhAsaM bhAsamANo so acaritto bhavai sA mosA, asaJcAmosA evaM dubihA bhaNNai, vakaM gtN| iyANiM suddhI bhaNNai-'NAmaMThavaNAsuddhI0 // 285 / / gAthA, caubihA suddhI bhavai, taMjahANAmasuddhI ThavaNasuddhI davvasuddhI bhAvasuddhitti, tattha nAmaThavaNAo gatAo / davvasuddhI imA, taMjahA-tivihA u ( ya) davva-12 suddhii0|| 286 / / gAthApuvvaddhaM, tividhA davyasuddhI bhavai, taMjahA--davvasaddhI AdesasuddhI pahANasuddhI ya, tattha davyasuddhI Adesa* saddhI ya imeNa gAthApacchaddhaNa bhaNNai, taM0-taddavvagamAraso aNaNNamIsA havai suddhI // 286 // addhagAthA, tattha davvara // 24 // suddhI nAma jaM davvaM anneNa davveNa saha asaMjuttaM suddhaM bhavai jahA khIraM dadhivA, AdesadavvasuddhI duvidhA-aNNatte ya aNaNNatte ya, URGEOCTCCCCC - Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza-hai vaikAlika cUrNI // 24 // SARKA4-% aNNatte jahA suddhavaMso so devadatto, aNaNNatte jahA suddhadaMto, AdesavvasuddhI gtaa| vaNNarasagaMdhaphAse0 // 287 // gAthA, vAkya- . pahANadavvasuddhI imesu ThANesu bhavai, taM0-vaNNesu gaMdhesu rasesu phAsesu jA samaNunayA sA pahANavakkasuddhI bhavati, samaNunA nAma zudhdhyayane darisaNijjattA, tattha vannesu sukillo bano pahANo gaMdhesu surabhI pahANo rasesu mahuro pahANo phAsesu mauyalahuyauNhaNiddhA zuddhi nikSepAH pahANA, ahavA vannarasagaMdhaphAsesu jo jassa saMmato so tassa pahANo, saMmao nAma abhipreto, pahANasuddhI gatA, gayA ya davva suddhI / iyANi bhAvasuddhI bhaNNai, taMjahA- 'emeva bhAvasuddhI0 // 288 // gAthApuvvaMddhaM, 'evameva' tti jahA dabbasuddhI tAtividhA davvAdi evaM AvasuddhIvi tividhA, taM0-tambhAvasuddhI AdesabhAvasuddhI pahANabhAvasuddhI ya, tattha tabbhAvasuddhI Adesa bhAvasuddhI ya imeNa gAthApacchadreNa bhaNaMti, taMjahA-tambhAvagamAeso aNaNNamIsA havai suddhI0 // 288 // gAthA4. pacchaddhaM, tasya tabbhAvasuddhI jahA taMmi gato bhAve so ahikaMkhai, jahA bubhukkhio annaM tisio pANaM evamAdi / idANiM Adesa-81 bhAvasuddhI, sA duvidhA, taMjahA-aNNatte aNaNNatte ya, tattha aNNatte jahA suddhabhAvassa sAhussa esa Ayario, aNaNNate jo jeNa bhAveNa AdissamANo na virujjhai, jahA suddhasabhAvo sAhU / iyANi pahANabhAvasuddhI bhaNNai, taMjahA- 'daMsaNanANacaritte 4 / / 289 // gAthA, pahANabhAvasuddhI jaM daMsaNAdINa AdissamANANaM sA pahANabhAvasuddhI bhaNNai, tattha daMsaNapahANasuddhI khAigaM * dasaNaM, nANapahANasuddhI khAigaM gANaM, carittapahANasuddhI ya ahakkhAyaM caritaM, tavapahANasuddhI ya ambhitaratavassa sammamArAhaNAe, // 241 // 5 tehiM dasaNAIhiM parisuddhehiM jamhA sAhU visuddhakammamalo bhavai ao avisuddho suddho bhavaitti , ettha bhAvavisuddhIya adhikAro, lAsesA uccAritasarisattikAUNa parUviyA, suddhI gayA / sIso Aha-vakkasuddhIe ki paoyaNaMti ?, Ayario bhaNai- suddheNa| RECR765 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUNa. // 242 // , vakkeNa AyArasuddhI bhavati, vakkasuddhIe imA NiruttagAthA bhavai, ' jaM vakaM vadamANassa 0 ' // 290 // jaM varka vayamANassa sAdhuNo saMjame suddhI bhavai, Na ya sacceNa bhaNieNa hiMsA jAyai, Na ya attaNo kalusabhAvo bhavai, jahA kiM mae evaM evaMvidaM bhaNiyaM 1, teNa vakkasuddhI bhaNNai, kiM kAraNaM vakkasuddhIe ettio Ayaro kIraha 1, Ayario Aha- 'vayaNavibhattIkusalassa 0' / / 291 // gAthA, vayaNavibhattIe kusalayA jassa atthi so vayaNavibhattI kusalo, tassa vayaMNavibhattIkusalassa, na kevalaM vayaNatribhattI kusalasseva, kiMtu 'saMjamaMmi ucaTThitamatissa' tattha sammaM nAma saMjamo, taMmi saMjame ubaTTiyA matI jassa, ubaDiyA nAma thirIbhUtA, jamhA tassa vayaNavibhattIkusalassa saMjamaMmi ya uvaTTitamaissa sAhuNo ekeNAvi dubbhAsieNa virAdhaNA hojjA, ao vasuddhIe savvaSayateNa jatitavyaMti, Aha- jai bhAsamANassa doso to moNaM kAyavvaM, Ayario bhaNai - moNamavi aNuvAraNa kuvyamANassa doso bhavai, kahaM 1, 'vayaNavibhattiakusalo0' / / 292 / / gAthA, koyi vayaNavibhattI asalo so baogataM | bahuvidhaM - aNe gapagAraM ayANamANo jaha divasa para na kiMci bhAsaha 'tahAvi na vayiguttayaM patto 'tti, jo bhAsAguNadosAvihiSNU tassa imo guNo bhavai, taMjahA- ' vayaNavibhattIkusalo0 ' // 293 // gAthA, jo koi vayaNavibhattIkusalo vaogataM bahuvidhaM aNe gappagAraM jANamANo jai divasamaNubaddhaM bhAsai tahAci vayaguttattaM pattoti / iyANi suttANugame suttamuccArayavvaM, akkhaliyaM abhiliyaM jahA aNuyogaddAre, taM ca suttaM imaM 'cauNDaM khalu bhAsANaM, parisaMkhAya pannavaM / (do) duhaM tu viNayaM sikkhe, dona bhAsijja savvasI ' (238) silogo, catura, prAtipadikaH, 'SaSThI zeSe' vibhaktirbhavati zeSe kArake, tasyA bahuvacanaM Am, SaSThI caturthIcetinud AgamaH paragamanaM catuNa, bhASANAM catuNAM, khalunipAtaH parakIyamarthamadyote, ( mAkhyAti ) khalusaho 1 vacana vibhakteH phalaM // 242 // Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavisesaNe, kiM visesayaha ?, jahA cauro bhAsAo mottUNa aNNo vAyAgoyaro Nasthiti evaM visesayati, 'bhASa vyaktAyAM vAcita bhASAvaikAlikadhAtuH, asya dhAtoH 'apratyayA'dityanuvartamAne 'gurozca hala' iti akAraH, pratyayaH, strIvivakSA, vartamAne cariM, khyAG AdezaH, dhikAra: prakAra uccAraNArthaH, anubandhalopaH, 'yuvoranAkA' viti anAdezaH, akaH savarNe dIrghaH' (pA0 ) iti dIrghatvaM, parisaMkhyAnaM, parisaMkhyAya nAma parijANiUNa, jJA avabodhane dhAtuH, asya dhAtoH prapUrvasya SidbhidAdibhyaH ityanuvarttamAne // 243 // 5'Atazcopasarge' iti adapratyayaH, TakAra uccAraNArthaH, 'Ato lopa irica kiDati ce' ti AkAralopaH, [ anusvArasya ] dAstrIvivakSAyAM 'ajAdyataSTApi' ti TAp pratyayaH, anubandhalopaH, 'akaH savarNe dIrgharavaM' prajJA buddhirabhidhIyate, sA jassa asthi so paNNavaM, prajJAvatu iti sthite prathamaikavacanaM su, ukAraH uccAraNArthaH 'ugidacAM sarvanAmasthAne'dhAtoH' (pA. 7-1-10) iti num, makAra uccAraNArthaH, 'nazcApadAntasya jhalI' (pA. 8-3-26) tyanusvAraH, anusvArasya yapi parasavarNaH paragamanaM ca 'halyAbbhyo dIrghAt sutisyapRktaM hali'ti sulopaH, 'saMyogAntasya lopaH' (pA. 8-2.23)'nopadhAyA' iti (pA. 6-4-7) dIrghatvaM sa prajJAvAn, tena buddhimatA, etAo cattAri bhAsAo ya parigaNeUNa doNhaM, dvi sarvanAma dvicanAbhidhAyI 'kakaraNayostRtIye' ti (pA. 2-3-18) tRtIyA vibhaktiH, tasyA dvivacanaM syAt, 'tyadAdyamiti (tyadAdInAmaH pA. 1-2-102) ikArasya akAraH 'supi ce ' ti (pA0 7-3-102) dIrghatvaM, dvAbhyAM, 'aya vaya naya taya gatau' naya dhAtuH, tasya dhAtoH vipUrvasya 'puMsi saMjJAyAM ghaH prAyeNe'ti (pA0 3-3-118) ghapratyayaH anubandhalopaH, vinayanaM iti vinayaH, doNhaM vinayaM 'sikkhejja' tti 'zakla zaktau' dhAtuH, asya dhAtoH 'karmaNaH samAnakartRkAdicchAyAM' (pA. 3-1-3) san pratyayaH, zaktumi tokGADCASCARROCTOkti :24 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika *-%A5 cUNoM // 244 // cchatItyevaM vigRhya sanaH anubandhalopaH ArddhadhAtukasyeDvalAda' riti (pA. 7-2-35) iT prAptaH ' ekAjanupadeze'nudAttA- bhASAditi (pA. 7-2-10) pratiSiddhaH, 'sanyaGo' riti (pA. 6-1-9) dvivacanaM, zazaka atra lopo'bhyAsasya, tipa vartamAnA, dhikAraH | 'sani mImAdhurabhalabhazakapadapadAmaca is' iti (pA. 7-4-54) zakArasya akArasya is Adezo bhavati, asya salopazca, sakAra | uccAraNArthaH, iko Adezapratyayo riti (pA. 9.3-59) sakArasya kakAraH paragamanaM zikSe iti sthite 'saptamyadhikaraNe' iti uccAraNAthA, ikA (pA.2-3-36) saptamI, tasyA ekavacanaM Di, DakAralopa 'Ad guNa' iti (pA.6-1-81) guNo bhavati 'ekazca pUrvaparayoH' ekAraH, zikSa, dotti saMkhyA, sA ya imA saccA asaccAmosA ya, etAsiM doNhaM viNayaM sikkhejjA, viNayo nAma kimetANa doNhavi vattavvara |ja bhAsamANo dhamma NAtikamai, eso viNayo bhaNNai, sikkhejjA nAma sabappagArahiM uvalabhiUNa do visuddhAo bhAsejjA, 'dona bhAsijjA savvaso' tti vitiyatatiyAo do'vi savvAvatthAsu savvakAla no bhAsejjA / iyANi so viNao bhaNNaikAjA asaccA avattavvA, asaccAmosA saccA ya avattavyA, saccAmosA a jA musA / jA a buddhehiM nAinnA, na taM bhAsijja | panavvaM // 79 // 'jA a' iti aNidivA 'avvattavvA' puvvabhaNiyA, Na vattavvA sAvajjatti vuttaM bhavai, taM avattavvaM mosa saccAmosaM ca, eyAo tiNNivi, cautthIvi jA abuddhehiM NAinAgahaNeNaM asaccAmosAvi gahitA, ukkamakaraNe mosAvi gahitA, evaM baMdhAnulomatthaM, itarahA saccAe uvarimA bhANiyavyA, gaMthANulomatAe vibhAttibhedo hojjA vayaNabhedo vasu(thI)pumaliMga // 244 // bhedo va hAjjA atthaM amuMcato, jA ya buddhaha'NAiNNA Na taM bhAsejja paNNavaM. to tAsiM cauNDaM bhAsANaM bitiyatatiyAoM niyamA na vattavbAo, paDhamacautthIo jA ya cuhehaSNAiNNAtta, tattha 'buddhA' titthakaragaNadharAdI tehiM No AiNNA aNAiNNA, aNA BCoO4%A5% Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GRECORREC bhASAdhikAraH cUNau~ C zrIdaza cimA NAma nobadidA bhAsiyA vA, buddhA hi bhagavaMto saccaM saccamAyaraMti, jahA atitha kehagAhA pakkhI vA divA', tattha bhaNNaMti vaikAlika tthi, asaccAmosAe ya jAo sAvajjAo AmaMtaNAdINIo tAo aNAcinnAo buddhANaMti, ucceNa vA saddeNa pariyaTTaNaM rAtIe, evamAdi, sAvajjaM Na taM buddhimatA bhAsiyavvati, jAo abhAsaNijjAo tAo bhaNiyAo jAo bhaNiyavvAo tAo bhaNNaMti, taM ca-' asaccamosaM saccaM ca ' // 280 // silogo, asaccamosaM saccaM ca, etAsi aNNataraM bhAsamANo aNavajja // 245 // | akakasaMca, sammaM upahiyA samupahiyA, kiMmae battanvamiti evaM maNasA saMcitiUNaM jAhe NissaMdiDaM jAyaM jahA: aNavajjamata makakasaM ca tAhe giraM bhAsejjA paNNavaMti, Aha-aNavajjaakakkasANa ko pativiseso, bhaNNai-vajja garahitaM bhaNNati, Na vajja aNavajja, athavA vajja kammaM bhaNNai, jAe bhAsiyAe kammassa Agamo bhavai sA sAvajjA, tamhA aNavajjaM bhAsejjA, (kakasa) kisaM kAyaM bhAsiyA karei, kaha?, tassa logaviruddhaM dhammaviruddhaM ca bhAsiUNa pacchA tu bhAveNa tappamANassa kiso kAyo bhavaitti, ao | kakasA bhaNNai, ahavA jo bhaNNai tassa taM pharusavayaNaM aNuciMtayaMtassa kiso kAyo bhavaitti kakkasA, tamakakasaM bhAsijjatti / | iyANiM asaccAsaccAmosApaDisehaNatthaM imaM bhaNNai, taM0-'eaMca aTThamannaM vA0 // 281 // silogo, jo iyANi aNavajjadamakakkaso attho bhaNio tassa paDivakkhabhUo sAvajjo kakkaso ya teNa bhaNieNa bhaNio ceva, tameyaM sAvajjaM akakkasaM ca atthaM | aNNaM vA eyappagAraMti, 'ja' miti avisasitassa gahaNaM, tusaddo visesaNe, kiM visesayati ?, jahA jaM thovamavi thuNaNAdi taM ca soyArassa appiyaM bhavai, nAmai pADijjai, jahA nAmio mallo nAmio rukkho, ao 'sa bhAsaM sacamosaMpi' sa iti bhikkhuNo Niddeso, sa bhikkhU Na kevalaM jAo putvabhaNiyAo sAvajjamA sAo vajjejjA, kintu jAvi asaccamosA bhAsA tamavi dhIro 6 4-04-AAAAAA ChockCHEDC RECRoy // 245 // Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAdhikAraH zrIdazavaikAlika . cUrNI // 246 // .0C4 vivihaM aNegappagAraM vajjae vivajjaetti / iyANi mosarakkhaNanimittaM imaM bhaNNai-'vitahaMpi tahA muttiH // 282 // silogo, vitahaM nAma jaM vatdhuM na teNa sabhAveNa atthitaM vitaha bhaNNai, muttI sarIraM bhaNNai, tattha purisaM itthiNevatthiyaM itthi vA purisanevatthiyaM daTTaNa jo bhAsai-imA itthiyA gAyati Naccai vAei gacchai, imo vA puriso gAyai Naccai vAeti gacchaitti, avisaddo saMbhAvaNe, ki saMbhAvayati ?, jahA purisaM jo juvANaM vuDDaNevatthaM vuTuM bhaNai, itthi vA jovvaNatthaM vuDDanevatthiyaM buDDitaM bhaNai sovi vitahA muttI bhaNNai, evaM saMbhAvayati, 'tamhA so puTTho pAveNaM' ti, tamhA vitahamuttibhAsaNAo so bhAsao puvAmeva puTTho, pacchA tANi akkharANi uccAriyANitti, jai tAva so pattabhAvamavi bhAsamANo pAveNa puTTho, kiM puNa jo jIvovaghAiyaM musaM vadeti?, musAvAyavajjaNAhigAre imaM bhaNNai 'tamhA gacchAmo0 // 183 / / silogo, jamhA vesaviruddhamavi AlavaMtassa doso bhavaha tamhA sAhuNA Na egateNa evaM bhAsiyavvaM, jahA-'gacchAmo vakkhAmo' tti, 'nijhumattu (ccamatta ) No gurusu ya bahubayaNamaviruddhaM' ti, ahavA na egasta sAhuNo nikAraNe kappai gaMtuM teNa bahuvayaNaM uvAttamiti, tattha gacchAmo nAma jahA ahaM aNNaM amukaM gAma avasassaM gamissAmi evamAdi, vakkhAmo nAma jahA kalle amugaM vayaNaM bhaNIhAmi maggIhAmo vA, evamAdi, amuga vA kajja evaM bhavissai, 'ahaM vANaM karissAmi' nAma jahA koi kiMci tArisaM kareti so na evaM battavyo, jahA-acchAhi tuma kalle muhutte vA karissAmitti, jahA saMthAragaM bajjhamANaM pAsittA koi bhaNejjA-kiM saMthAragaM vAvi(bajjhasi) ahameyaM kalle muhutte vA baMdhIhaM, evaM logaM te karissAmi, veyAvaccaM te karissAmi, evamAdi, ' eso vA NaM karissaha ' NAma jahA koyi kiMci tArisaM | kareha taM kareMtaM aNNo bhaNijjA-mA eyaM tumaM kareha, eso amugo kalle karissatIti, eyANi Na bhANitavvANi, kiM kAraNaM ?, 2461 - Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNI bhASAdhikAra: HI // 247|| jamhA bahuvigghA u muhuttA ahorattA ya bhavaMti / ato-'evamAI u jA bhAsA // 284 // silogo, evamAdigahaNeNa dAhAmi paDhIhAmittI evamAdi, essakAlaMmi jA sakiyA bhAsA sA gahiyA, esse nAma AgamissatIti, essakAle saMkiyA nAma tahA vA hojjA vitahA vA hojjA, Na kevalaM jaM saMkiyaM tamesakAle Na bhANiyavvaM, kitu saMpayamavi jo atIte kA kAle saMkio so'|vina nissaMkio bhANiebbo, tattha saMpaikAle jahA gacchAmo vakkhAmo amuga davvaM amugassa asthi kahaM karomi evamAdi, atIte'vi Na niruttaM saMbharai, tahAvi bhaNati-ahaM tubbhehiM sama amugattha gao tadA ya mate imaM vayaNaM bhaNiyaM jeNa so parappavAdI NaDe, mae tava tahA Adeso diNNo teNa tavassa phalI saMpattI jahA, evametappagAraM saMkiyaM bhAsaM tatANAgaesu kAlasuna bhAsejja, tahA jAvi paraNissiyA sAvi saMkiyA, jahA devadatto idANi Agamissai, imaM vA so karissai, evaM tisuvi kAlesu paraNissiyA Na bhANiyandhA, kahaM puNa vattavbaM?, jahA so evaM bhaNiyAio, Na puNa Najjai-kimAgamissai (Na vA Agamisai) ? imaM kAhiti na kAhiti vA? evamAiyA, evaM pavvaiyANa gihasthANa ya sAmaNNeNa ya bhaNitaM, tattha gihatthANaM puvvabhAvamANANaM kahiMci sAvajja(na)kahaNIyaM, bhaNiyaM ca uvariM-'nakvattaM sumiNaM jogaM'silogo, kAraNajAe puNa jayA bhaNijja tadA imeNappagAreNa, jahA-jattha nimittaM dI| saha tahA ajja vAseNa bhaviyavyaM, amuko vA Agamissai, evamAdi, jadA puNa[aNA] gaMtukAmo tadANa nissaMkiyaM bhANiyaba-jahA ahaM kalle gamissAmi, kiM kAraNaM, tattha vAghAto bhavejjA, tao tesiM gihatthANaM evaM cittamuppajjai, jahA musAvAdI esatti, ahavA vAyageNa gaNINA vA Apucchio tAhe tesiM gihatthANaM evaM ciMtayA bhavejjA, jahA ettillagamavi ete Na jANaMti jahA vAghAo bhavissai na vA bhavissaitti, na kovi etesiM jANavisao asthitti, evamAi bahave dosA bhavaMtittikAUNa saMsadiddha // 247 // Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUrNI. zrIdaza- 4 meva ApucchiyavvaM, tahA vakkhAmo amugaM vA No bhavissaha ahaM vA NaM karissAmi eso vA NaM karissai, etesu paesu aNNesu yA bhASAvaikAlika | evamAdisu, etesu visesadosA bhANiyavvA / iyANi etassa atthassa upasaMhArasuttaM bhaNNai,'taheva aiaMmi ataM kaalNmiH285|| dhikAra: (1 asyA agretanAyAzca sthAne gAthAyugalamIdRzaM saMbhAvyate-taM taheva aIyaMmi, kAlaMmi'NavadhAriyaM / jaM caNNaM saMkiyaM vAvi, evamevaMti no vae // 1 // tahevANAgayaM addhaM, je hoi uvahAriyaM / nissaMkiyaM paDuppanne, evameyaMti nidise // 2 // na ca vRttiyuktapustakA-18 // 248 // diSu dRzyate idamevaM, tatra tu aIaMmI' tyAdi gAthAtrayaM dRzyate ) silogo, 'taM taheva' ti jeNappagAreNa jahA heTThA bhANiyaM | gacchAmo vakkhAmo tahappagAramaNAgayakAlIyaM atthaM No vaejjA, 'jaM vaNaM' ti jamiti aNihiTThassa gahaNaM, aNNaggahaNeNa tIyANAgayakAlagahaNaM kayaM, aNavadhAriyaM NAma jaM savvahA apariNAya taM aNavadhAriyaM bhavai, tattha aNAgataM jahA jo savvadhA | aNavadhArio aNAgao attho so vidhiNA NimittAIhiMNa appaNo icchAe vattavyo, jahA amugekAle amuga bhavissaitti, tahAte atItamavi aNavadhAriyaM tahAvi No vadejjA, jahA pareNa puTTho ki teNa bhaNiya ? udAha bhaNitaMti vao me sutaM , tattha asara-15 dimANo bhaNai-Na sarAmi, evaM tuma rUvaM diDha, Na diTThati vA, tattha asaramANo bhaNai-Na sarAmi, evaM gaMdharasaphAsA bhANiyabvA, paDu-| ppaNNe'vi jai ko'vi bhaNejjA jahA saddo tume suto na suovA?, tattha sa aNuvalabbhamANaM No appaNo icchAe bhAsajjA, kiMtu tattha evaM bhANiyavvaM-jahA na vibhAvayAmiti, evaM rUvaM pucchio-kimayaM dIsaha 1, tatthavi aNuvalambhamANo hANa jANAmitti bUyA, gaMdhe'vi kassesa gaMdhotti ?, (tattha aNuvalabbhamANo Na jANAmitti, raseva kassasa rasAtta, . tatthavi aNuvalabbhamANo na jANAmiti, phAse) jahA aMdhakAre appaNijjaannavatthapharisA AsaMsio, keNavi pucchio, SESSISSISSAGESSE! CHECENCHECCACARE // 2. tattha aNuvalabbhamANo Na jANAmiti, rasAva avalambhamANo bhamANo na jANAmitti, phAse) Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H bhASAdhikAraH zrIdaza jahA- kassa etaM vatthaM ? kiM tava udAhu mamatti, tattha sambhAvao ayANamANeNa vattavyaM, jahA-ca yANAmitti, evaM kAlika zatAva aNavadhArie atthe bhaNiyaM / idANi jo nistaMkio attho tattha bhaNNai-saMkiyaM vA paduppannaM ' ti, jaM saMkiyaM paDuppanne kAle tamavi NI bhANiyavvaM jahA / evameaM' ti, paDuppaNNagahaNeNa atItaNAgaesuvi kAlesujaM saMkiyaM taM na vattanvaMti / idANiM | etesu kAlesu jamegataNa uvadhAriyaM bhavai, tattha kA paDivattI ?, bhaNNai-'tahevANAgayaM addhaM0' // silogo, tahevatti jahA heTTA // 249 // | bhaNiyaM evamaNAgayakAliya aNNaM vA tItamaTuM uvadhAriyaM jAhe bhavai tAhe bhAsejjA-evaM etaMti, paDuppannamavi nissaMkiyaM jAhe | bhavati tAhe bhaNejjA jahA 'evameaM' ti, jaM puNa saMkiyameva appaMtaritamitikAuMNa vattavvaMti, Aha--avadhAritanissaMki yANaM koI paivisesI', Avario bhaNai-avadhAriyamuvaladdhaM Na savvappagAreNa, nissaMkiyaM jaM sabappagArehiM jvaladdhaM, thokthovAe 4. niddese NAma atikaMtavaTTamANINamaNAgayaM vA atthaM hiyae ThAviya disejjA / kiMca-- taheva pharusA bhAsA0' // 288 // silogo, jahA dosapariharaNanimittaM thovathovAe nidisiyavvaM, taheva jA pharasA bhAsA sA dosapariharaNanimittameva na vattavyA, 'pharusA' NAma NehavajjiyA, jIe bhAsAe bhAsiyAe muruo bhUyANuvadhAo bhavai, sA ' gurubhUovaghAiNI' jahA daaso| 5 esotti, so tattha kulaputtaocikAUNa saMjogaM kulaputtehiM samaM kareyAio, teNa ya sAdhuNA puDheNa'puDheNa vA bhaNio hojjA, hatAhe so tattha mArejjejja vA, evamAdi saccAvi bhAsA Na vattavyA jAe bhAsAe pAvagamo bhavati, kimaMga puNa mosaMti?, so ya pAva gamI ihaloio vA hojjA, pAraloio vA, tattha ihaloiA tAva ayasAdi dosA bhavaMti, pAraloiyAvi jammamaraNAdI dosA bhavati / kiM ca taheva kANaM kANatti0 // 189 // silogo, miNNakkho'vi kANo na bhANiyavyo, kimaMga puNa pusphiyAkho AMAREKACROCARRIOR ||249 // Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNI bhASAdhikAra: // 250 // CACARRORK | kekarakkho vA ?, paMDago napuMsago bhaNNai, so paMDago paMDagaM ceva na bhANiyavyo, tahA vAdhitamavi No rogiNaM AlAvejjA, jahA koDhI gaMDI vA evamAdi, tahA teNamavi coramiti no brUyAt , tattha kANapaMDagA appattiyAdidosA bhavejjA, evamAdi / tiheva hole golitti0' // 290 // silogo, AmaMtaNaM desIbhAsAe vicchUTaM bhavai, tahA sANevasulAdINivi nihurANi, vasulo bhUtattho bhaNNai, damagadUsiyA pasiddhA, etANi holAdINi paNNavagoNo bhAsejjA, itthipuriso aviseseNa vattavyo / iyANi itthiyAmaMtaNanideso bhaNNaitti-'ajjie pajjie vaavi0292||silogo, ajjiyA mAU piUvA jA mAtA sA ajjiyA bhaNNati, pajjitA ajjiyAe mAyA sA pajjitA bhaNNai, ammotti mAUe AmaMtaNaM, mAuAssayA jA mAo bhagiNio, piussiyA piU bhagiNI, dhUyA pasiddhA, NattugA potI bhaNNai, eyANi ajjiyAdINi No bhAsejjA, kiM kAraNaM?, jamhA eyaM bhaNaMtassa ho jAyai paroppara, logo ya bhaNejjA,evaM vAlogo ciMtejjA,esajjavi logasana Na muyaDa, cATukArI vA,saMgo vA paropparaM hojjA, niyagA vA jANejjA, esa khohitukAmotti, rUsejja vA jahA samaNAyA evaM bhaNai, ko jANai-kovi esotti, evamAdi dosA bhavejjA / kiMtu 'hale halitta // 293 / / silogo, 'hale halitti agni' ti eyANivi desaM pappa AmaMtaNANi, tattha varadAtaDe haletti AmaMtaNaM, lADavisae samANavayamaNaM vA AmaMtaNaM jahA halitti, aNNatti marahaTTavisae AmaMtaNaM, domUlakkharagANa cATuvayaNaM aNNetti, bhaddeti lADANaM patibhagiNI bhaNNai, sAmiNI gomiNio cAdue vayaNaM, holetti AmaMtaNaM, jahA-holavaNio te pucchai, sayakaU paramesANo iMdo / aNNapi kira vArasA iMdamahasataM samatirekaM // 1 // evaM golavasugAvi mahuraM sappivAsaM AmaMtaNaM, etehiM halehalAdIhiM itthIto na AlavejjA, kiM kAraNaM , jamhA tastha caTumAdidosA bhavaMti, uktaMca-"anizcisu(ta) 5339UMARCCIA. // 25 // Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAdhikAra: zrIdaza matIvarjumalpamAtramapi priyam / naitat prAjJena vaktavyaM, buddhisteSAM vizAradA // 1 // " jai puNo kAraNe avassavattavvaM tayA evaM vattavvaM vaikAlika nAmadhijjeNa NaM bUA0' // 294 / / silogo, jatIe nAmaM teNa nAmadhijjeNa sA itthI AlaviyavvA, jAhe nAma na srenyjaa| cUrNI hatAhe goteNa AlavejjA. jahA kAsavagote ! evamAdi, 'jahArihaM' nAma jA vuDDA sA ahotti vA tujjheti vA bhANiyavvA, jA samANavayA sA tumati vA vattavvA, bacchaM puNo pappa IsarIti vA, samANavayA UNA vA tahAvi tumbhatti bhANiyavvA, jenn||25|| ppagAreNa logo AbhAsai jahA bhaTTA gomiNitti vA evamAdi, abhigijjha nAma puvameva dosaguNe ciMteUNa tao pacchA AlalAvejjA saMlavijjA vA, iMsitti lavaNaM AlavaNaM, saMlavaNaM AbhAsaNaM bhaNNai, evamAdi itthIAmaMtaNanideso bhaNio / idArNi purisAmaMtaNanideso bhaNNai, taM--'ajae pajjae vaavi0|| 295 / / silogo, cullapitA pittiyao bhaNNai, kiMca--'he bho halitti Ani' tti0 // 296 / / ete sahA desaM pappa AmaMtaNANi bhavaMti, bhaTTA sAmiyA gomiyA ete puNa AmaMtaNe pavadRti Nidese ya, tattha AmaMtaNe jahA bho bhaTThI sAmiyA, Nise jahA bhaTTI ciTThati, sAmi cikRti, gomIoM ciTThati, hole gole vasulAdi desaM desaM pappa AmaMtaNANi bhavaMti, etthavi te ceva bahuvayaNe lAghavAi bahave dosA bhavatIti no evamAlavejjA, jadA puNa | kiMci kAraNaM bhavejjA, tAhe imeNappagAreNa vattavyaM, ta0-- nAmadhijjeNa NaM bUA0' // 297 // silogo, nigadasidvo, bhaNio purisAmaMtaNaNiddeso / idANiM tiriyaniddeso bhaNNai, te ya tiriyA paMcavidhA--egidiyamAdi, tattha paMciMdiyA pahANA, itaresu purisisthiviseso nasthittikAUNaM paMcidiyANaM nideso bhaNNai, taM0-' paMciMdiANa pANANaM.' // 298 // silogo, soyAdI paMca iMdiyA jesiM atthi te paMciMdiyA, pANA NAma pANatti vA bhUyatti vA egaTThA, tesu paMcidiesu pANesu dUo ava ECRETARSECRETARIANS CIRCREA- NALS // 25 // RA Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASA SCA-04-AECCAR zrIdaza-18 thiesu jaha tAva kAraNaM Natthi tato avyAvAro ceva sAhaNaM, ( aha paoyaNaM ) kiMci bhavai, taM paMthaM vA Na jANai uvadisai3 vaikAlika jAhe vA tesiM pANANaM itthIpurisavisese ajANamANo vA No evaM vadejjA, jahA-esA itthI ayaM purisotti, pAyaso ya logo avi dhikAraH cUrNI. | sesiyaM Alabei, abhihANeNa bhANiyavvaM jahA gojAtiyAi caraMti kAgajAtiyA vA haraMti, evaM mahisapasuAdivi bhANiyavvA / Aha-jati evaM to kamhA egidiyavigaliMdiesu sai NapuMsagabhAve itthiNideso purisaniddeso ya dIsai, tattha egidiesu 4 // 252 // hai puDhavikAe pAsANe purisaNiddeso, jA sA mahiyA itthiANaddeso, AukAevi karao purisaniddeso ussA itthIni deso, aggikAedi aggI purisaNideso, jAlA itthiNiddeso, vAukAevi vAo purisaniddeso vAulAe isthiNiddeso, vaNassai-1 kAevi purisaNiddaso jahA Naggoho uniro, ithiniddeso'vi jahA sisavA AMbiliyA pADalA evamAyi, beiMdiesu purisaNiddeso jahA saMkho saMkhANao, isthiNideso jahA asugA sippA evamAdi,teiMdiesu purisaNiddeso jahA makoDA, ithiNiddeso jahA uvacikA || pipIlikA evamAdi, caudiesu purisaNiddeso jahA bhamaro pataMgo itthiNiddeso jahA madhukarI macchiyA evamAdi,Ayario Ahalasaiviha napuMsagabhAve jaNavayasacceNa vavahArasacceNa ya esa dosaparihArao bhavaitti, paMcidiesu puNa sativi evamAdi jaNavayasaccA dIhiM tahAvi jAIo cava vattavvA, kahaM ?, govAlAdINamacittiyA bhavejjA, jahA ete Na sudidhammA jamhA isthipurisavisesamajANANA egayaranihasaM kubbati evamAdi dosA bhavaMtittikAUNa paMcidiyANa egataraniise esa paDiseho savvapayatteNa kIraitti, kiMca'taheva // 252 // mANusaM pakkhi pasuM0 // 299 // silogo, jaheva hiTThA bhaNitANi avayaNijjANi vayaNijjANi ya tahA imANi na bhANiyavANi, tattha manussA pakkhiNo pasiddhA, pasugahaNeNa ya mahisaayaelagAdINaM gahaNaM kataM, sirIsaSagahaNeNa ayagarAdINaM, ete / SAKALUCEDALS R %EOCOCCAST OREOG Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9- bhASAdhikAraH cUNau~ sIma NussAi parivUDhakAye daTTaNa mahappANA pAsittA No evaM vattavyaM, jahA-calo ayaM masso thalo mahiso thUlo pakkhI thUlo ai. vaikAlika cAro tahA pameilo maNusso, 'pameilo' nAma atIva medo jassa so pameilo mahiso, evaM pakkhI aikarA, vahANajjA puArasA vahaNijjo mahiso, kiMca-'taheva gAo dujjhaao||30|| silogo, taheva'tti jahA hevillANi avattavvANi taheva imANivi, tattha gogahaNeNa mahisIuTTamAdINa gahaNaM kata, dohaNijjA dujjhA, jahA gAvINaM dohaNavelA vaTTA, damaNIyA dammA, damaNapayoggatti // 253 // vattaM bhavai, gAo je ( rahajoggA) rahamiva vA dhAvaMti te gorahagA bhaNaMti. ahavA goyaragA ya pasavasamaNNA bhavaMti, vAhimA | nAma je sagaDAdIbharasamatthA, te ya sAdhU daTuM No evaM bhaNejjA, jahA pattA ete sagaDAdisu vAhe uMti, rathajoggA NAma ahiNava jovvaNataNeNa appakAyA, Na tAva bahubhArassa samatthA, kintu saMpayaM rahajoggA etatti, tesu ime dosA bhavaMti, tattha gAvIsu jahA 8 sAdhuNA bhaNiyaMti gAvIo duhejjA, tato adhikaraNapavattaNAdi dosA bhavaMti, dammesuvi sAhU jANaMti evamAdi, vAhimAvi sagaDAdisu sabharesu NicUMjijjA, rahajoggovi rahesu vahaNijjo, pakkhA vahaNijjo aigiro, tahA pAigo esa maNusso, pAgapattotti VvuttaM bhavai, tahA pAgapAyogo Ayagaro, tattha maNusso appattiyaM karejjA, akosejja vA, luNaNaDahaNANi vA karejjA, evamAdi, mahisAdi tiriyA tassa vayaNaM soUNa maMsAdINaM aTThAe mArejejjA, na kevalametaM dhammaviruddhaM, kintu logaviruddhamavi, kahaM , tamerisaM bhAsamANaM soUNa logassa cintiyA savejjA, jahA kimetassa pavvatiyassa eyArisAe ahidrohAe vayAe nisiriyAetti, jahA ya puNa kAraNaM bhavejjA tAhe imeNappagAreNa bhaNejjA, jahA- 'parivUDhatti NaM bUA // 30 // silogo, paoyaNe uppaNNe parivUDhaM vA ucitadehaM vA saMjAtadehaM vA pANitadehaM vA pINitadehaM vA AlavejjA, tahA kassai sAdhuNo kiMcit tArisaM 02-GRECENESCRECOGR.. // 253 // / Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASA dhikAraH zrIdaza- | vaitavvaM tAhe bhaNNai, jahA- jo esa parivUDhasarIro evaM maggAhi pucchAhi vA, tirikkhajoNiyassa vA evaM maggAhi, ahavA evaM vaikAlika tirikkhajoNiyaM parivUDhaM dUrao parivajjatti, mAraNAdisu NiujjejjA tao paritAvaNAdi dosApAvejjattikAuMNa evaM bhAsijjA cUoN . paSNavaMti, kAraNe puNa evaM bhAsejjA taM0-'juvaM gavitti NaM buuaa0|| 302 // silogo, tattha jo dammo taM juvaM gavamAlavejjA, // 254 // jugaM gavo nAma juvANagANotti, cauhANago vA, gAvI tahA rasadA esA goNitti bhaNejjA, jo gorahago taM hu hassamAlavejjA, hAhasso NAma potalao, jo vAhimotaM mahavvayaM bhaNejjA, jo rahajogotaM saMvahaNaM maNejjA, kiMca-'taheva gntumujjaannN||30|| silogo, 'taheva' tti jahA heDillANi Na bhANiyavANi sAdhuNA tahA etAipi, gaMtuM nAma gacchiUNa, tattha pabbataujjANavaNasaMDA pasiddhA, taMmi pavvae taMmi ujjANe taMmi vA vaNasaMDe. gaMtUNaM jai rukkho mahAlayo sAhU pAsejjA, taM daLUNa No evaM paNNadeno bhAsejjA, jahA alaM pAsAdassa egakkhaMbhassa karaNAetti, pasIyaMti mi jaNassa NayaNANi pAsAdo bhaNNai, alaM khaMbhANaM ete rukkhA, alaM toraNakaTThANaM ete rukkhA, alaM puravaraphalihANAmete rukkhA. alaM dArayakaTThANamete rukkhA, alaM gAvAkaTTANahamete rukkhA, alaM udagadoNINamete rukkhA, udagadoNI arahassa bhavati, jIe uvariM ghaDIo pANiyaM pADeMti, ahavA udagadoNI gharAMgaNae kaTThamayI appodaesu desesu kIrai, tattha maNussA hAtaMti AyamaMti vA, tayo dosA bhavaMtitti / tahA-'pIDhae caMgavere 81 a0 // 305 // silogo, alaM pIDhagassa ete rukkhA hojjA, pIDhagaM- bhisiyAdi uvesaNayaM bhavati, athavA hANaM pIDhaM, alaM ciMgaberassa ete rukkhA hojjA, 'caMgavare' tti caMgaveraM kaTThamayabhAyaNaM bhaNNai, ahavA caMgarI samayI bhavati, alaM naMgalassa ee rukkhA hojjA, NaMgalaM NAma laMgalaMti vA halaMti vA egaTThA, alaM ete rukkhA maiyAya, maiyA nAma vAheUNa bIyANi pacchA tAe // 254 // *USES Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASA dhikAra zrIdaza | UhADijjaMti, jaMtalaTThI pasiddhA, NAbhI sagaDarahAINa bhavati, gaMDiyA NAma suvaNNagArassa bhaNNai jattha suvaNNagaM kuThei / kiMcavaikAlika 'AsaNaM sayaNaM jANaM0 // 306 // silogo, AsaNaM AsaMdagAdI tappAyogaM kaDaM etesu rukkhesu hojjA, sayaNaM-pallaMkAdi tappA* cUrNI pAoggaM kahU~ etesu rukkhesu hojjA, jANaM NAma juggAdi, tappayogaM kahU~ etesu rukkhesu hojjA, tahA uvassayapAyoggaM vA kiMci kahU~ etesu rukkhesu hojjA. tattha uvassayo-paDissayo, ahavA uvassae phalihAi kIrai, savvagaM vA AsaNaM uvassayo bhaSNai, evamAdi // 255|| 'bhUovaghAiNi bhAsaM bhUyANi uvahammaMti jAe bhAsAe bhAsiyAe sA bhUtovaghAiNI bhaNNai, taM bhUovaghAiNI bhAsaM Na mAsejjA paNNavaMti, tattaNNivAsiNI vA devayA rUsejjA, jo vA tassa vaNassa sAmI so vA rUsejjA, sAhu vA (NA) esa IPIsakkho pasaMsio niyamA lakkhaNaviuttikAUNa so ceva sAhU gheppejjA, evamAdi, rukkhe jayA AlavejjA tAhe imehi uvA18 hiM. ta0-'taheva gaMtumujjANaM0 // 307 // silogo,'taheva' ti jahA heDillagANa paMDagAINaM musAvAyo bhaNio sesa kaMNThyaM, so ya| | uvAyo imo- 'jAimaMtA ime rukkhA0 // 308 // silogo, jAimaMtA nAma jAe jAtIe uttamAe jAimaMtA bhaNNaMti, bahuve jattha rukkhappagArA asthitti, imetti nAma je paccakkhaiNa dIsaMti, dIhA jahA nAlieratAlamAdI, vaTTA jahA asogamAI, mahAlayA nAma vaDamAdi, ahavA mahasado bAhulle vaTTai, bahaNaM pakkhisiMghANa AlayA mahAlayA, 'payAyasAlA' atIva jAtANi | sAlANi jesiM te payAyasAlA, aNegappagArANi 'ghiDimA biDimANi jesi te biDimA, tattha je khaMghao te sAlA bhaNNaMti, sAlAhiMto je NiggayA te biDimA bhaNaMti, darisaNijjA vA ete rukkhAtti bhaNejjA, te ya nikkAraNe na kappaMti bhAsiUNa, jAhe puNa kAraNaM ca bhavai jahA sAhavo pattA, kAraNeNa imaM bhaNejjA, jahA amhe etesiMjAimaMtANaM heDhA vissamAmo, etasiMha ROGRACADEMICRock- k RANSACROSAROKAR // 25 // e maniaise Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika ghUNoM // 256 // % A 4 vA areNa paMthA gacchai / kiMca- 'tahA phalANi pakkANi // 309 // ' silogo, 'taheva' tti jahA heTThA bhANaya, phalANi-18 bhASAaMbAdINi pakkANi daTTaNaM No evaM bhAsejjA-pakkANi imANi phalANitti, taha ghAI(pAi)khajjANivi No vaejjA, pAikhajjANi dhikAra NAma jahA etANi phalANi baddhaTThiyANi saMpayaM kArasapalAdisu pAiUNa khAiyavyANitti, 'veloiyANi' nAma velA-kAlo, taM jA Niti velA tesiM ucciNiUNaMti, atipakkANi eyANi paDaMti jaina ucciNijjati, TAlANi nAma abaddhaDhigANi bhannati, &A'vehima' nAma vedhA kIrati taM vehima, abaddhaddhigANaM aMbANaM pesiyAo kIraMti, tattha imo avAyo taNNissiyA devayA kuppajjA, pakkANi vA phalANittikAUga koe(rA)ko tehiM paoyaNaM kujjA, evamAdi, imeNa puNa uvAeNa bhaNejjA, taM0-'asaMthaDA ime aNbaa||310|| silogo, sAhUNaM ahAvare rukkhehiM kajje puNa patte jahA teNa paMthottikAUNa tAhe annassa sAhussa imeNa pagAreNa uvadisejjA, taM0-asaMthaDatti vA bahuNivaDimAphalatti vA bahusaMbhUtatti bhUtarUpatti vA, tattha asaMthaDA atIvakAraNe(bhAraNa)Na saMtharaMti, phalANi dhAreuM na taraMtitti vuttaM bhavai, 'ime' ti je ime logapaccakkhA, aMbagahaNaM pahANA logasamatA ya (ni) kAUNa ato tesiM gahaNaM kayaMti, bahUNi nivvaDiyaphalANi, 'bahusaMbhUyA' NAma bahuNipphanaphalANi, 'bhUtarUvA' NAma phalaguNovaveyA, puNasaddo visesaNe, kiM visesayati?, jahA etesimaNNatareNa pariyAyasaddeNa kAraNe bhAsejjA evaM visesayati / kiMca-tahevosahio maapkaao||311 // silogo, 'tahA' NAma jahA hevA bhaNiyaM, tattha sAlivIhimAdiyAto tAo pakkAo nIliyAo vA ||256 // |No bhaNejjA, chaviggahaNeNa NippavAliseMdagAdINaM siMgAto chavimaMtAo No bhaNejjA, luNaNapAyoggAo lAimA, bhujjaNapAyoggAo bhujjimA, pihukhajjAo nAma javagodhUmAdINaM pihugA kIrati tAdhe khajaMti, etAe avidhIe bhaNamANassa ime 4 -5 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUrNI dosA bhavaMti, taM0- pakkattikAUNa bhaNejjA samayo, sAhuNA bhaNiyAottikAUNa thAlIpAgaM karejjA, evamAdi dosA bhavaMti, zrIdaza I bhASAvaikAlika 4 imeNa pagAreNa osahio AlavejjA, taMjahA- 'virUDhA bahusaMbhRyA // 312 // silogo, 'virUDhA' NAma jAtA, bahusaMbhUyA dhikAra: NAma niSpanA, thirA NAma nibbhayIbhUyA, uvagayA yatti ussiyA bhaNNaMti, ganbhiyA NAma jAsiM Na tAva sIsayaM niSphiDaitti, nipphADiesu pasUtAo bhaNNaMti, saMsArAto nAma saha sAreNa saMsArAto, sataMdalAotti vuttaM bhavai, evamAdIhiM nAmehiM vttvyaa||257|| otti / kiMca. 'taheva saMkhaDiM naccA0' silogo, TahAsaddo pravyamaNio, evasaho pAyapUraNe, chaNhaM jIvanikAyANaM AuyANi hai saMkhaMDijjaMti jIe sA saMkhaDI bhaNNai, taM saMkhaDiM kira NAUNa sAhuNA kiM karaNijja?, Na evaM vattavvaM-jahA kiccameyaM jaM pi tINa devayANa ya aTThAe dijjai, karaNijjameyaM jaM piyakAriyaM devakAriyaM vA kijjai, evamAdi, paNiyaDe teNa u bhaNNai, taM0paNiya1 vajhaNINijjamANaM daTTaNaM No evaM vaejjA, jahA eso vajjhotti, kiM kAraNaM, tassa evaM bhaNiyassa appattiyaM hojjA, nissAsI bhavejjA vA jAva etesiM coraggAhANaM evaM cintAyAM bhavejjA jahA esa sAdhuNA vajjho bhaNio, avassaM pattAvarAhottikAUNa maarijjaa| 'sutisthitti a AvagA' AvagAo- nadIo bhaNaMti, tattha girinaI vA sukkagaDDA vA jai | pAripahiyA pucchejjA jahA ki sutitthA esA nadI visamatitthA vatti ?, tattha na vattavvayaM jahA etA Na sutitthA visamatisthA, kamhA ?, tattha adhigaraNamAdayo bahave dosA bhavaMti, kajje puNa saMpatte saMkhaDiyamAINa imeNa kAraNeNa bhaNejjA, taM0- // 257 // 'saMkhaDi saMkhaDi buuaa|| 314 // silogo, jA saMkhaDI sA kAraNe saMkhaDI ceva battambA, jahA sA bahuAvAyA saMkhaDI, damA tattha sAdhavo gacchaMtu evamAdi, tahA corovi vajho gInijjamANo paNiyaho bhaNiyayo, jahA so vA teNo aNNo vA koi-padA CASCHSAXASSA RECORRCCCCC Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ P % 5 dhikAra zrIdaza bhaNie evaM Na vibhAsai, kimesa bhaNaitti?, so puNa sehassa vA taM dAejjA, jahA esa pAvakAriNo vipAkotta, ahavA eteNa 4 vaikAlika paheNa paNiyaTTho Nijjai, jaNAule esa paho Na eteNa gaMtavvaM evamAdi, jattha AvagANaM titthANi pucchijjati tattha bhANitavvaMcUNyoM jahA bahusamANitti, kANi samANi titthANi kANi visamANici bhANiyavyANi tahA sa dUrao parivaz2jati, mA eyAsu Nadisu // 25 // OMNiujjejjA, tao paritAvaNAdi dosA havejjattikAUNa na evaM bhAsijjA paNNavaMti, kAraNe puNa evaM bhAsejjA, 'tahA naIo puNNAo' silogo,(315)tahAsado pubvabhaNio, nadIo pasiddhAo, pUrAgayAo punAo, kAraNa tarijjatitti kAyanijjAo, aNNe puNa evaM paDhaMti, jahA-kAyapejaMti no vade, kAA taDatthA pivaMtIti kAyapejjAto, nAvAhiM tArimatti nAvAtArimA, taDatthiehiM pANIdi pijjatIti pANipijjAo, tattha ime dosA, taM0- nadIo punAotti soUNa kAraNehiM padhAiyA gihitthA IMINiyatvejjA tao kaTThAdINaM vA udIraNaM kujjA kAraNa, eyA tArimAotti soUNa NiyattiukAmAvi na niyattejjA, taMjahA 'bahuvAhaDA agAhA // 316 // silogo, 'bahuvAhaDA' NAma pAya sobhaNiyAto bhaNaMti, bahu agAhAo vA bhaNejjA, bahusalilAo bhaNejjA, bahuuppilodagA vA bhaNejjA, 'bahuuppilodagA' nAma jAsiM paranadIhiM uppIliyANi udagANi, ahavA bahuuppilodao jAsiM aibhariyattaNeNa aNNao pANiyaM vaccai, bahu vitthariya jAsu nadIsu udagaM tAo bahuvitthaDodagAo bhamaMti, evaM panavaM bhAsejjA, jai puNa bhaNai-na yANAmi tAhe uDDAhaM kareMti, pausejja vA jahA musAvAdI esotti, * idANi cava uttiNNo tahavi bhaNai na jANAmitti evamAi bahave dosA bhavaMtIti, tamhA bahuvAhaDA bhaNejjA, tamavi turiyamavakkamaMto bhaNejjA, jahANa vibhAvei kimavi esa bhnnvitti| kiMca- 'taheva sAvajjaM joga' // 317 // silogo, tahasado ROGet E CRECE% // 258 // - ACHAR Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASA dhikAraH zrIdaza se pubbabhaNio, evasaddo pAdapUraNe, saha vajjeNaM sAvajjo, joga- AraMbho bhaNNai, jahA mama amugo kammajogo kAyavvotti, tI vaikAlika sAvajaM jogaM parassa ahAe NiTThiyaM sAvajjAe bhAsAe NAlavejjA, kimaMga puNo aTThAe appaNoti, NiTThiyaM NAma parisamattaM, cUrNI Na kevalaM parisamattameva sAvajjAe bhAsAe nAlavejjA, kintu kIramANamavi na sAvajjAe, suThu laTThI kovo cikkadoriyA | evamAdi, ettha aNumodaNAdi dosA bhavaMti, eyappagAraM sAvajjaM vajjeyavyaM sAhuNA iti, aNavajja puNa AlavejjA, tattha sukaDaM // 259 // jahA suThu sAhuNo loyo kaDo, suThu bhAyaNaM lehiya evamAdi, supakaM jahA suvipakaM baMbhacAriNo baMbhaceraphalaMti, evamAdi, | suchiNNaM jahA suchiNNA NehapAsA imeNa sAhuNA evamAdi, suhaDe jahA suharito saNNAyagAdIhiM uvasikkhijjamANo sehotti evamAdi, sumae jahA sumataM tassa amukaNAmassa sAdhussa paMDitamaraNeNaMti evamAdi, suniTTitaM NAma jahA suNidvitaM etassa sAhussa kammamaDhavidhati evamAdi, sulaTuM nAma sulaTuM kahaM kathayatitti evamAdi, kiMca, evaM vattavyaM- 'payattapakatti va pakkAmAlave0 // 319 / / vRttaM, gilANaNimittamevamAlavejjA, jahA- tumbhaM payatnapakkaM tella taM dala yaha evamAdi, tattha chinnamapi kAraNeNa evaM bhaNejjA, so ya attho bhaNio Na ya aNumaidoso appattiyadoso vA bhavati, payattayaM jahA payattalaTThI ya saMbhAra4 ghayA dIyaMti, ahavA evamevaM atthaM 'kammahetuti bhaNejjA, kammaheuyaM nAma sikkhApuvagIta vuttaM bhavati, 'pahAragADhatti ya gADhamAlave ti jo gADhapahArIkao so gADhappahAritti bhANiyo, itarahA appattiyamAdi dosA bhavaMti | kiMca- 'savvukasaM paragdhaM vA0 // 320 // silogo, tattha paNidhIe aNNattha vA vikijjamANe jati koi sAhuM ApucchejjA, jahA- etesiM kataraM suMdaraMti?, tattha na vattaba-imaM suMdaraMti, 'paragcha' nAma jahA etassa ko agghotti pucchie Na vattavvaM, jahA eyassa evaM mollaM CLESS456% E SEAR- BOARANAGARLS // 259 // 5 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika R-5- % cUrNI. // 26 // milogo, jahA koi katthaI ga patto, jahA eyassa para kavADiyaMpi Na labbhai, eya (so) paramo agghotta 'atulaM nathi erisaM' tiNa etehiMto anaM visidvataraMtima bhASA dhikAraH evaM giNhAhi, ahavA vikkiNamANaM Na bhaNejjA-Na aNNattha vikkiNamANo tuma mollaM labbhasi. avikkiyaM nAma asakkaM, jhaa| kaieNa vikkAyaeNa vA pucchio imassa mollaM karehitti, tAhe bhaNiyavya ko etassa mollaM kareuM samatthotti, evaM avikkiyaM bhaNNai, avattavvaM nAma jahA ko etassa guNe samattho vottuM ?, evaMvihamavattavvaM bhaNNai, aciattaM NAma Na etassa guNA amhArise sehiM pAgaehiM ciMtijjaMti, etANi savvukkasAdINi adhigaraNamaMtarAiyAdIdosabajjaNaTThA No vaejjA, kiMca- 'savvameaM vara|ssAmi0 // 321 // silogo, jahA koi katthai gacchamANo keNai bhaNejjA, jahA-mama vayaNeNa devadattaM imaM bhaNejjAsitti, tattha na vattavvaM, jahA-savvameyaM vaissAmitti, kiM kAraNaM, jeNa so savvaM saravaMjaNamadhurakaDDayAdIhiM guNehiM uvaveyaM taheva avi| sesiyaM savvaM bhaNiuM Na samatthotti, tahA savvametati No vaejjA, jahA savvametaM mama vayaNeNa amukaM vAmadheyaM bhaNijjA| sitti evamAdi bhAsaM No vadejjA, aNuvIyi savvaM nAma jahA koi. pucchejjA, te sane sAdhavo gatA, tahA aNuvIi ciMtiya la bhANiyanvaM, jahA savve gatA agatA vA, savve nAma savvesu kAraNesu savvaM kAlaM aNuciMteUNa buddhimaMteNa bhAsiyabvaM, 'sukI vA suvikkI' // 322 // silogo, ha jati koyi kaio bhaNejjA, jahA- imaM mae ettieNa molleNa gahiyaM, kiM sugahiyaM duggahiyaMti', tattha na evaM vattavyaM, jahA-jati eeNa molleNa laddhaM to sukkIyaMti, jahA akkejati kIyaM na eyaM kiMcivi agghai, aho muddho'si. evaMpi No vaejjA, jahA kijjayati evamavi No bhAsajjA, jahA aho sAraM maMDa lar3ate, kAyA suhA'-h si ajja saitotti, kiMca imaM giNha imaM muMca imaM appIhAtti evaM suvAhitti- paNiyamevaM no vadejjA, pucchejjA tAhe imo uvAo vameyaM vaissAmA sabametati No dA koi puNThejjA aNuciMteUNa gaNa bholeNa gahiyA evaM kiMciti / / mo savvaM saravaMjaNamadhurakaDayAdA nAmadheyaM bhaNijjA ACCOHORE 96 sa Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ P zrIdaza IC bhASAdhikAraH . cUNauM %- 'appagghe vA mahagghe vaa0|| 323 // silogo, appagdhaM bahuagcha bhaNNai bahuagdhaM appagcha bhaNNai, taM tu kiNamANo vA vaikAlika eyaM mannejjA, tao eyArise paNiyaDhe samuppaNNe jamaNavajja taM sAhuNA viyAkareyanvaM, ahavA savvameyaM paNNa No viyAkareyadhvaM, ahavA savvameyaM paNNaM appagdhaM kijjamANaM vikijjamANaM paNiyaDhe samuppaNNe aNavajjaM bhavati, taMjahA- nAhaM bhaMDamollavisaMsa | jANAmi, na vA ihaM demi, kayavikkayavirayANaM kiM amhANa eriseNa vA pareNaMti, kiMca- 'tahevAsaMjayaM dhIro0 // 324 // // 26 // silogo, tahAsado puvvabhaNio, evasaddo pAyapUraNe, Na saMjato asaMjato, dhIro pasiddho, teNa dhIrAdiguNajutteNa sAhuNA so asaMjao na evaM vattavyo, jahA ettha Asa nAma uvehAhi, tahA itthaM ehi, imaM vA karehi, ettha vA suvayAhi, ciTThAhi vA kiMcikAlaM pacchA gamissasi, kiMcI acchAhi iya vayAhitti No evaM bhAsejjA paNNavaM, kiM kAraNaM ?, assaMjato savvato dosamAvahati ciTThato tatcAyagolo, jahA tattAyagolo jao chivaha tato Dahai tahA asaMjaovi suyamANo'vi No jIvANaM aNuvarodhakArao bhavati, kiM puNa jAgaramANotti / kiMca- 'bahave ime asAha' // 325 // silogo, tattha sAdhU tAva cauvidho bhavai, taMjahA- NAmasAhU ThavaNasAhU davvasAhU bhAvasAhU ya, nAmaThavaNAo gayAo, davvasAhU ghaDapaDAINi sAdhayaMtI | davvasAhU bhaNNai, tahA boDiyaNiNhavagAdi davvasAdhU, je NivvANasAhae joge sAdhayaMti te bhAvasAdhavo bhaNNati, tattha pahave nAma bahavetti vA aNegetti vA egahA, ime NAma je ime idANi paccakkhA AjIvagAdi asAdhavo bhavaMti, tamevaMvidhaM sAhuM| sAhuM NAlavejjA, so ya bhAvasAdhU imeNa sutteNeva bhaNNai, taMjahA- 'nANadaMsaNasaMpannaM0' silogo, nANadaMsaNasaMpannaM saMjamabhAvesu dilAjo rato so susAdhU bhaNNai 'evaM guNasamAuttaM ti jo etehiM NANAdIhiM guNehiM samAutto bhavati, samAutto nAma sobhaNeNa RECRUARE ALSCRECRROLOG // 26 // Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza bhASAdhikAra: jA, jahAjahAjjA, ao erisa mA vA evamAdittaM devA jayaMta mA tattha buggaho / 18 pagAreNa jutto, tamerisaM saMjayaM sAdhumAlavejjA, kiMca-'devANaM maNuANaM c|| 327 // silogo, tattha devANaM devAsurasaMgAmo vaikAlika lamaNuyANaM jahA rAyAdINaM, tiriyANaM jahA gomahisakukkaDalAvagAdANaM, etesi buggahe samuppaNNe, tattha vuggaho NAma buggahotti cUrNI. vA vivAdotti vA kalahotti vA egaTThA, eyaMmi vuggahe vaTTamANe Na vaha evaM vottuM devA jayatu mA vA, evaM maNussesuvi amuyo 6 rAyA jayatu mA vA evamAdi, tahA tiriesu eso mahiso jayatu mA vA evamAdi, tattha amuyANaM jato houtti bhaNie aNumaie // 262 // haidoso bhavati, tappakkhio vA paosamAvajjejjA, ao erisaM bhAsaM No vaejjA, kiMca- 'vAo vuTuM ca sIuNhaM // 328|| | silogo, tattha pamatto bhaNejjA, jahA-jai vAo vAejjA to suMdaraM houtti No vadejjA, kiM kAraNaM , jamhA aNiDhuvAo NAma | sovaghAo hojjA, rukkhAdibhaMgo vA hojjA, evamAI dosA bhavaMti, budruNavi pipIligAdi viNAsejjA, uNhajoNio vA vaNapphai kuhejjA evamAdi, sIeNa tiriyAvi maNuyAvi pAyaso paritAvijaMti, agaNiM vA ujjAlejjA evamAI, uNheNavi tiriyamaNuyANa paritAvaNAdi dosA bhavaMti, kheme'vi corasevagAdINaM aMtarAiyadosA bhavaMti, ete ya nibbhayA tesu kammesu pavattamANA egidiyAINaM bhayaGkarA bhavaMti, dhAtevi saMnicayakAriNo vANiyagA pIlijjaMti, Na ya etANi tassa vayaNeNa bhavaMti, mottUNaM atisayapayatte, itarassa kevalaM bhaNaMtassavi dosA bhavaMti / kiMca. 'taheva mehaM va nahaM va mANa' // 329 // silogo, 18tahAsado puvvabhaNio, evasaddo pAyapUraNe, mehaM NabhaM mANavaM etesiM tiNhavi aNNataraM no adevaM devatte AlavejjA, tattha mehaM samuppannaM daNa Na evaM vadejjA-samuNNato devo parivasai vA devAi, evamAdI, NabhaM AgAsaM, tamavi Na evamAlavejjA, tahAvi harAyAdIvi mANavo Na devo vattavyo, kiM kAraNaM?, tattha micchattathirIkarAdi dosA bhavaMti, tattha mehamevaM AlavejjA, samucchio RECENECRECRECADEOCHERE: // 262 // CHOCKING Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAdhikAraH cUrNI zrIdaza #meho niyayaM payodo, payodo NAma payaM-pANIyaM bhaNNati taM pao dadAtIti payodo, ahavA baTTebalAhaetti vaejjA, pavarasio vaikAlika | vA balAhagotti vaejjA, Aha-kahaM puNa nabhaM vattavvaM ?, bhaNNai-'aMtalikkhatti NaM bUA.' // 330 // silogo, tattha nabhaM | aMtalikkhaMti vA vadejjA, gujjhANucaritaMti vA taM, aMtiyaM aMtalikkhaM abhiyaM 'gujjhaNucariyaM ti, mehovi aMtarikkho bhaNNai, gujjhagANucario bhaNNai, mahAmANavarAyAdi daThUNa riddhimaMtamAlavejjA, bhaNiyANi avayaNijjANi vayaNijjANi ya / savvasaMkhevo // 263 // 4Aimo, taMjahA-'taheva sAvajjaNumoaNIgirA0 // 331 / / vRttaM, 'taheva' tti jahA heDillANi avayaNijjANi parihariyavvANi hAtahA kAi sAvajjaNumoaNI bhAsA Na bhANiyabvA, iha sA savvapayattaNa vajjeyabvA, jahA suTTa haDo gamo, suThu seNA NighAtiyA evamAdi, ohAriNI NAma saMkipA, bhaNiya- se nUrNa bhaMte ! mannAmIti ohAriNI bhAsA ?, AlAvago, parovaghAtiNI nAma jIvovaghAtasahitA, jIvae vA paro hAlijjai sA parovaghAiNI // kiMca- 'se koha loha bhaya hAsa mANavo, na hAsamANo' | tattha setti sAhussa Niddeso, tattha koho AdI lobho aMte, AIaMtaggahaNeNa majjhe vaTTamANA mANamAyA gahiyA, bhayahAsa| gahaNeNaM pejjAdidosA gahitA, mANavA iti maNussajAtIe esa sAhudhammottikAUNa maNussAmaMtaNaM kayaM, jahA he mANavA ! avi hasaMto'vi mA abhAsa bhAsejjA, kiM puNa kohAdIhiMti, iyANi vakkasuddhIya phalaM bhaNNai,taMjahA-'savakkasuddhiM samupahiA muNI0 // 332 / / silogo, 'savakkasuddhiM' ti sa iti sAdhuNo Niddeso, jahA koi sabhikkhU, evaM vividhaM vakkasuddhI, samaM uvehiyA samupahiyA, ahavA sakAro sohaNaatthe vaTTai, sohaNaM vanakasuddhisamaM ubehiyA, ahavA sagAro ataNo Niddese vai, | jahA attaNo vakkasuddhi samaM uvehiyA samupehiyA, 'muNI' nAma muNitti vA NANiti vA egaTThA, jA ya girA duTThA heTThA bhaNiyA, // 263 // Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "- zrIdazavaikAlika cUrNI // 264 // duTThA nAma viruddhA, taheva vakkasuddhiM jANamANeNa duTuM giraM vajjayaMteNa satA mitaM aduTuM aNuvIi bhAsiyavvaMti, mitaM duvidhati- bhASA| saddao parimANao ya, tattha saddao aNucca uccArijjamANaM mita bhavai, parimANao kAriyaM mAnamitaM bhavai, aTuM nAmada dhikAra desakAlovavanAdI, aNuvIi NAma puci buddhIe aNuciMtiya bhAsiyavvaMti, sa evaM bhAsamANo 'sayANa majjhe lahaI pasaMsaNamiti tattha sayA NAma je guNadosavihaNNU tesiM sayANa majjhe pasaMsaNaM labbhaiti, jahA aho susiliTThasuadhIyavayaNoti, evamAi, jamhA ya pasaMsaNamAdI guNA lambhaMti ato 'bhAsAi dose ya guNe ya0 // 333 // jamhA bhAsadosaguNaNNe sAdhU, tIse bhAsAe jA duTThA bhAsA tAM vivajjejjA, sA puDhavimAdiesu chasukAesu, saMjae, samANabhAve avasthie sAmaNie, sadA savvakAlaM | jae, sa evaMguNasamAutte, vadejjA 'buddhe hiamANulomi tattha hitaM nAma apIDAkara, aNulomiyaM nAmAkaDugaM pharisAdidosavajjiyaM, ahavA aNulomiyaM nAma taM bhAsaM bhAsejjA jaM bhAsamANo abhAsao labbhai, esa tAva iha loe pasaMsaNAdI guNo bhaNio / iyANi ihaloio pAraloio ya bhaNNai- 'parikkhabhAsI0 // 334 // vRttaM, 'parijjabhAsI' nAma parijjabhAsitti vA parikkhabhAsitti vAM egaTThA, suTuM sammaM sotAdINi iMdiyANi ahiyANi jassa so susamAhiiMdio, cauro kohAdikasAyA avagatA jassa uvasaMtA vA so caukkasAyAvagae, 'aNissio' nAma na nissie aNissie, savvapaDibaMdhavippamukketti vuttaM bhavati, sa evaMviho sAhU 'nihaNiUNa dhunnamalaM purekarDa' ti, tattha dhuNNaMti vA pAvaMti vA egaTThA, dhuNNameva malo, pucci kayaM purekarya, dhuNiUNa imaM loga ArAhai, na kevalaM imaM logaM ArAhayati, paralogArAhaNAo mokkho, tamavi 8 rAhaNAo mokkhA, P // 26 // 25 ArAhayati, sAvasesakammAko puNa devalogasukulapaccAyAtiM lakSNa pacchA sijhaMti / ti bemi nAma tIrthakaropadezAd bravImi, RSSCRECI CHANA Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNI 8 AcAra praNidhI // 265 // ASTR na svAbhiprAyeNeti / idANiM nayA-'NAyaMmi gihiyavve gAhA, 'savvesipi nayANaM bahuvihavattavvayaM nisAmittA0'gAhA, pUrvavad // indriyaadi|| vAkyazuddhayadhyayanacUrNiH samattA // praNidhiH I evaM so bhAsAsamio dhammaM kahei, to tassa soUNa jai koI pabbaejjA tAhe tassa imaM AyArapaNidhiM uvaisejjA, ahavA | teNa dhammaM kahayaMteNa apasatthapaNidhANaM vajjayaMteNa pasattheNa AyArapaNidhANeNa kaheyavvaMti, eteNabhisaMbaMdheNAgatassa ajjhayaNassa cattAri aNuyogadArANi vattavyANi, jahA Avassae, NavaraM iha NAmanipphanno bhaNNai, soya NAmANipphaNNo duvidho, taM0-AyAro paNihI ya, tattha paDhamaM AyAro bhaNNai-'so pudivaM uddiThTho.' // 295 // gAthApubvaddhaM, jahA jo khuDDiyAyArae bhaNio | |ettha so ceva ahINAiritto bhavatitti / iyANi paNidhI bhaNNai, so ya cauviho, taMjahANAmapaNihI ThavaNa0davva0bhAvapaNihItti, || *NAmaThavaNAo gatAo, davvapaNihI ya imeNa gAthApacchaddheNa bhaNNai-'duvidho ya hoi paNidhI' so imo, taM0-'dabve nihANamAI.' // 296 // gAthA, puvvaddhaM, davapaNidhI jahA NihANagaM, paNihi NAma nikkhiviyaMti vA paNihANaMti vA egaTThA, AdigahaNeNa annANivi gahiyANi mAyApakkhitvANi davvANi, davyapaNidhI jahA puriso AyApacchAdaNanimittaM itthivesaM | kAUNa NAsejja vA pavisejja vA, jahA mAyAkAro cakkhumohaNaM kAUNa sabamekkataraM va pakkhivai evamAi davvapaNidhI, bhAve // 265 / / iMdianoiMdia pacchadaM, bhAvapaNidhI duvidho, taMjahA-iMdiyapaNidhI noiMdiyapaNidhI ya, iMdiyapaNidhI duvidho-pasattho appa| sattho ya, tattha pasattho iMdiyapaNidhI imo-'saddesu arUvesu a0 // 297 // gAthA, soyacakkhughANajIhAphAsANaM paMcaNhaM C OSCHOTE AA2 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % zrIdaza- || iMdiyANaM saharUvarasagaMdhaphAsA paMca visayA, tesu sahAdisu visaesu maNunAmaNunnesu jo rAgahosaviNiggaho so pasattho iMdiya-13/indriyAdikAlika paNidhI, Aha-ko doso apasatvaiMdiyapaNidhissa ?, Ayario bhnni-'soiNdiarssohi0|298|| gAthA, saiMmida praNidhiH cUNI atIva mucchio giddho jIvo soiMdiyarassIhiM saddaguNasamuTTie dose AyayAtta, tattha,saddo ceva guNo saddaguNo, guNo nAma 8 AcAra guNotti vA pajatotti vA egaTThA, saddo jIvassa iMdiyaguNo teNa saddaguNeNa mAraNAdi bahave dosA samuTThAvijjaMti, te 'Adiati'praNidhI tti Adiyati nAma Adiyatiti vA geNhititti vA tesiM dosANaM AyaraNaMti vA egaTThA, na kevalaM saddaguNamucchio dosaay||266|| taNaM bhavai, kiMca-'jahA eso saddesuM0 // 299 / / gAthA, jahA soiMdiyarajjUhiM pAvamAdiyai tahA sesehiM cauhivi iMdiehi appaNo je dosA tesu samuTThite Adiyatitti, kiMca- 'jassa punn|| 300 // gAthA, jassa puNa tavamadhi caraMtassa duppaNidhiyA | iMdiyA bhavaMti so jahA sArahI turaMgahiM annao asAhIhiM hIrai, asAhINehiM NAma duItehi, tahA so'vi iMdiyaturaMgehiM A iMchiyA mokkhasuhAo annao hIratitti / iyANiM NoiMdiyapaNidhI bhannati- 'kohaM mANaM mAya lohaM ca // 301 // gAhA, daetANi cauro saMsArakAraNANi mahabbhayANi jANiUNa jo suddhappA tANi niraMbhai, tattha jA sA samma NirubhaNakiriyA so NoiMdiyapaNidhI, Aha- kahaM puNa kohAdINi cattAri kAraNANi mahabbhayANitti ?, Ayario bhaNai- aNaMtANubaMdhINaM kohamANamAyAlobhANaM udaeNaM bhavasiddhio'vi sammattaM na lahai, apaccakkhANakasAyANa udaeNaM desaviratiM na lahai, paccakkhANodaeNaM // 266 // savyaviratiM na labhai, saMjalaNakasAyANodaeNaM ahakkhAyacarittalAbho Na bhavai, ao mahabbhayANi, eteNappagAreNa kAhAdIhiM niraMbhiyavyA, taM0- kohodayanirodho udayapattassa vA kodhassa viphalIkaraNaM, evaM jAva lobhodayanirodho udayapattassa vA lobhassa kCA%AROSAGAR HERERASACARRIAOM Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika indriyAdipraNidhiH cUNoM 8 AcAra praNidhau // 267 // viphalIkaraNaMti, tesi ca kasAyANa duppaNihiyANa doso bhaNNai- 'jassaki a duppnnihiaa0|| 302 // gAthA, jo tavaM kuvvamANo kohAdIhiM kAraNehi kuvvai, tattha koheNa jahA eyassa sAvaM dissAmitti tavaM kubbai, evaM mANeNAvi tave majjai, jahA ko mae samANo ?, mAyAvI chaTTe kara bhaNai- jahA vayaM aTThamabhattiyA evamAdi, lobheNAvi pUyApasaMsAdiaTThAe tavaM kuvvaMti, evaM te kohAdi tavaM kucvamANassa duppaNihiyA, so bAlatavassIvi ya gayaNhANaparissama kuNai, kahaM bAlatavassIo ?, aNNANadoseNa uvAsaM kAUNa pAraNae bahUrNa jIvANaM AuyA virAheUNa bhujai, tassa taM gayaNhANasarisaM bhavai, evaM tavasejamAvatthio kasAyaniggahe avaTTamANo bAlatapassIviya gayaNhANasarisaM parissamaM kreiti| kiMka'sAmanamaNucaraMtassa'0 // 303 // gAthA kaNThyA, etAe pasatthAe vividhAe paNidhIe ya vaTTeyavvaM, eyaMmi atthe imaM gAhApubaddhaM bhaNNai, taMjahA- 'eso duviho paNihI0 // 304 // addhagAthA, esA iti idANiM jA bhaNiyA, duvidhA NAma iMdiyapaNidhI NoiMdipaNidhI ya, suddhA NAma adosasaMjuttA, jaisaddo asaMkite atthe vaTTai, jahA jai evaM bhaNejjA to pasatthA paNidhI bhavejjatti, dosu, nAma ambhitarao | bAhirao ya, iMdiyapaNidhI NoiMdiyapaNidhI ya vatti, tassa nAma iMdiyamaMtassa kasAyamaMtassa ya, tesiM iMdiyANaM, vattikAro samuccaye, kiM samucciNai ?, jahA bAhirabhaMtarAhiM ciTThAhiM iMdiyakasAyamaMteNa iMdiyakasAyANaM Niggaho pasatthapaNihI bhaNNai evaM samucciSai / idANiM pasatthaM appasatthaM ca lakSaNaM ajjhatthaniSpannaM bhavai, tattha imaM gAthApacchaddhaM, taMjahA-'etto ya pasatya.' addhagAthA, duvihaM titthakarehiM bhaNiyaM, taM0-bAhiraM abhitaraM ca, jaM abhitaraM etto paNidhIe pasatthaM apasatthaM ca lakkhaNanipphannati, niSphaNaM NAma ajhavasANappaM bhavati, taMjahA- apasatthaM pasatthaM ca lavakhaNaM ajjhatthaniSphaNaM bhavai, tattha appasatthaM imeNa 454555GCiCRE // 267 // Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza | gAhApuvvaddheNa bhaNNai, taMjahA- 'mAyAgAravasahio0 // 305 // addhagAthA, jo'vi mAyAsahio ya iMdiyaNoiMdiyANaM / indriyAdivaikAlika niggaha karei so appasatthe paNidhI, tattha mAyAsahiyA iMdiyapaNihI imA, taMjahA-suNamANo'viNa AlavejjA, varaM logo hai| praNidhiH cUrNI. jANato jahA aho jhANovagao esotti, uktaM ca-"nimIlayedakSi nimIlitena, AkupyamAno badhirA(bha)bhAvAt / pratyakSavAdI na 8 AcAra bhavet kadAcita, (saM) prAptakAle asivasthite ya ( chinatti) // 1 // " tahA coro va davvakAraNA ya goviva pasaMtadiTThI acchai, praNidhau mA me huntaM didi pAsiUNa koi giNhejjA, tahA koi puriso mAhilAe saMsatto pAgaDaM didvivigAraM Na darisayai jo gheppati, // 268 // bhaNiyaM ca- 'virahe aMjalikare pare, jaNAule aNavayakkha vaccaMtaM / vIra! viNIya! viyakkhaNa, ko NAma tume na kAmejjA // 1 // tahA agghAyamANo'vi koi paratitthiyAI jitidiyA'hamiti logapatthi(nti)NimittaM dubbhigaMdhassa No ubviyai, tahA ukkaDo'vi se labbhamANe mAyAe No geNhai, gomayaM sevAlaM ca bhakkhei, tahA kaDamucchio koyi pharisamANo'vi Na betitti, evamAdi mAyAsevissa paMcavidhA iMdiyapaNIdhI appasatthA bhavati, tathA gAraveNAvi, koyi maNusso sadde suNamANevi Na Ayara karei, vrN| logo jANato aNubhUyakallANo esotti, evaM kaMtANi svANi vA pAsaMto gAraveNa aNAdaraM karei, varaM logo jANato bahA | etassa etesu jahA na vimhayatti, evaM gaMdharasaphAsAvi bhANiyavyA, bhaNiyA iMdiyapaNidhI / idANiM NoiMdiyapaNidhI bhaNNai, tattha mAyAe saMkiTTho'vi AkAsaM darisai, mA so paDisaMvAdI NAsihitti uttaraM vA dehitti evamAdi, gArave jahA mA me amugo jANihitti jahA eso kovittikAUNa saMkiTThabhAvo acchai Na AkAraM kareti, mANevi, mAyAe, ko'vi kulavaMsauddharaNanimitta PNIyachiddaNNasI vakkamai, gArakhe udAharaNaM natthi, jamhA jo ceva mANo so ceva gAravo, lobhe jai koi puvvaM mAyAsahiyaM jiNA ACARRARIA RECEMBE-THSRO // 268 // Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUNoM zrIdaza- vati tAhe lobhavivaDvayaM itaraM tahA kuvvAMta jahA bahuyaM sekAlaM avisarisaMbhavaha, gAraveNavi aNuvasaMtabhAvo hoUNa puvvaM maa'hN-hai| prazasta: vekAlika amukehiMto UNao hohimitti pasaMtasambhAvaM kAUNa loheNa atthaM ajjiNai, evamAdi, mAyAgAravasahie jIve iMdiyaNo prANidhiH da iMdiyapaNidhI appasatthA maNitA, so puNa bAhirakaraNasuddho, jo vA ambhivanao saMvilitaNeNa saMsAragamaNAbhimuho bhavati, 8 AcAra jahA ya bAhiM visuddho abhitarao asuddhattaNeNa,apasatthA paNihI bhavati tahA bhaNiyaM, paNihI apasatthA gyaa| idANiM pasatthA praNidhau BI imeNa gAhApacchadreNa bhaNNai, taMjahA-'dhammatthA a pasastho / addhagAthA, jo dhammANAmittaM iMdiyavisayapayAranirodho | // 269 // &AiMdiyavisayapattANaM ca atthANaM rAgadosaviNiggaho kasAyodayanirodho udayapattANa kasAyANaM viNiggaho sA pasatthA paNidhI bhaNNai, Aha--arahaMtapUyAisu kahaM iMdiyaNoiMdiyapaNidhI bhavati ?, Ayario Aha-arahaMtasagAse dinvatuDiyasaddA 4Aya soUNa jaivi koi sAdhU harisaM gacchai, jahA aho ayaM titthagaro uvagijjai, tahAvi sodhammANurAmeNa harisupphullaNayaNo'vi hAtaM kAlaM maNuNNe sadde suNamANo NaccamANo ya tagarAisamANA maNuNNA ya gaMdhA agghAyamANo, jattha gaMdhA tattha rasAvi, sugaMdhajutcapu saMghaDie ya bhUmIe i8 pharise vedemANo paNihItaiMdiyo labbhai, kahaM puNa?, tassa (appasatthA) natthi, kiMca-'arahaMtesu ya dUrAgo rAgo sAhUsu baMbhayArIsu / esa pasattho rAgo ajja sarAgANa sAhUNaM // 1 // ' tahA NoiMdiesuvi, jai so'vi koI vItarAgavayaNaM akosai hIlei vA, tattha koi payaNuakasAyo sAhU tassa micchadiThissa uttama dhamma sayaMtassa kuppejjA, niru-t||269|| care vAyaMmi kIramANe unnatiNimittaM mANo'vi hojjA, tahA paravAdivissAsaNaNimittaM savvabhiyAraM heuM uccAreuM tao pacchA |NiggahejjA, tahA- paravAdi savvaM paNihiM NAUNa aMto tanimittaM mAyAvi hojjA, evaM ceiyapUyAdIhiM lobho'vi hojjA, tassa evaM RASIRECACAK RESE% Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAdaza vaikAlika cUrNau. 8 AcAra praNidhauH // 270 // , vidhe pariNAmaMtare vaTTamANassa punnovacayo bhavai, evaM pasatthe appaNo'vi hojjA, tahA paravAdi savvaM paNihiM NAUNa appasatthaM paNihiM vajjettA pasatthAe paNihIe paNiyoejjA appANaM, tattha appasatthapaNihIe dosA pasatthapaNihIe ya je guNA te imAe gAhAe bhaNNaMti, taM aTThavihaM0 ' // 306 // gAhA, iha aTTappagAraM kammaM apasatthapaNidhisamAutto jIvo samAdiyAtitti, jo puNa satthapaNihisamA utto bhavai so tameva aTThaSpagAraM paramacikaNaM kammaM khayatitti, so ya pasattho paNidhI imassa atthassa nimittaM pauMjiyavvatti, 'daMsaNanANacaritANi0' / / 307 / / gAhA, daMsaNaM ca nANaM ca caritaM ca daMsaNaNANacaritrANi samuditANi saMjamo bhavai, tassa saMjamassa sAhaNaTThA bhavai paNidhI pauMjiyavyatti, 'aNAyayaNAI ca vajjAhaM No AyayaNANi aNAyataNANi, tANi ya micchAdarisaNANi, jo ya duppaNihito bhavai tassa imo doso' duppaNihiajogI puNa0 ' // 308 // gAhA, jo jIvo duSpaNihiyajogI so duppaNihiyatti doso natthitti saMbhAvayati, tao so saMjamassa dure vaTTa, saMjamaM ca ajANamANo laMchijjai, jahA koi visamakaMTakAinnAe bhUmIe visattho nisahi aMgehiM cakammamANo NiNNae padese pakkhalio paDamANo tikkhakaMTagapAgaDAdIhiM lechijjai, evaM so'vi saMjamabhUmItale iMdiehiM AvaDio NANAvaraNAdIhiM kammakaMTakehi laMchijjaiti / jI puNa sunihiappA tassa imo guNo, taM0--' suppaNihiajogI puNa0 ' // // 309 // gAhA, jo puNa supaNihiyajogI so subhAsubhavivAgaM jANai, jANamANo suppaNihiyajogI viharamANo tehiM pubvabhaNiehiM dosehiM Novalippati, susaMvariyAsavaduvArattaNeNa bArasavidhe tave anbhujjuttA puvyovacitANi kammANi NANAvaraNAdINi sukataNAmiva aggI Dahara, jamdA duppaNihiyassa doso supaNihiyassa guNo bhavati tao 'tamhA0' // 310 || gAthA kaNThyA | praNidhedaSAguNAzca // 270 // Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56-57 -% AcArapraNidherupakramaH cUNau~ / sonAmanipphaNNo gao, idANiM suttANugame suttamuccAreyavvaM akkhaliyaM jahA aNuyogaddAre, taMjahA-'AyArappaNihiM laddhaM' vaikAlika // 335 // silogo, 'abhravabhramabhracara' gatyarthAH, caradhAtuH, asya dhAtoH AGpUrvasya 'padarujavizaspRzo ghaniti (pA. 3-3-16) ghaJ pratyayaH, akAraH 'aco NitI' ti (pA. 7-2-115) vRddhayarthaH, ghakAraH 'cajoH kurghaNyato' riti (pA. 8 AcAra 7-3-52) vizeSaNArthaH, dhAtoH 'ata upadhAyA' (pA. 7-2-116 ) vRddhiH, Acaryate'sAvityAcAraH, tattha AyAro puvabhapraNidhau Nio, DudhAJ dhAraNapoSaNayoH, asya dhAtoH prapUrvasya nipUrvasya ca ' upasarge ghoH ki' riti (pA. 3-3-92) upapade 'ghusaMjJakebhyaH dhAtubhyaH kipratyayo bhavati, kakArAdikAramapakRSya kakAraH ' kiti ce' ti lopaH, 'Ato lopa iti kiti ce' ti (pA. // 271 // 6-4-64) AkAralopaH, 'negadanadapadapatapadaghumAsyatihantiyAtivAtidrAtipsAtivapativahatizAmyaticinotidegdhiSu ce'ti Nitve, tasya upasargasthAnimittAt NakAro bhavati paragamanaM ca, praNidhIyate prANidhiH, praNidhirabhihitA, AcAre prANadhiH AcArapraNidhiH tasminnAcArapraNidhau adhyavasAyaH, 'Dulabha prAptau' dhAtuH, asya dhAtoH 'samAnaka keSu tumun pratyayaH (pA. 3-3-158) anubandha lopaH, 'AddhadhAtukasyeD valAde (pA. 7-3-35) riTa prAptaH 'ekAcanupadezo'nudAttA' diti (pA. 7-2-10) pratiSiddhaH, 'jhaSastatho?'dhaH' iti (pA. 8-2-47) takArasya dhakAraH, 'jhalAM jhaso'nte ' iti (pA. 8-2-39) jastvena dakAralopaH, 'supo dhAtuprAtipadikayo riti (pA 2-4-71) sup luk ( labdhaM ) prAptaye, yad 'prakAravacane thAl' (pA. |5-3-23)'prAg dizo vibhakti' riti (pA.5-3-1) vibhaktisaMjJA, satyAM vibhaktisaMjJAyAM 'tyadAdyatvaM (pA. 1.2-102) ato guNaH parapUrvatvaM, tathA 'DukRJ karaNe' dhAtuH, asya dhAtoH 'tavyattavyAnIyara ' iti (pA.3-1-66) tavyapratyayaH, 'sArva A CROCEECHESSAGAROO // 27 // EBCA-% Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUNI 8 AcAra praNidhau // 272 // dhAtukArddhadhAtukayo ' riti ( 7-3-84 ) guNaH uraN raparaH iti (19051) parayamanaMzca kartavyaM, strIvivakSAyAM 'ajAdyataSTApU' iti ( pA. 4-1-4) TAp pratyayaH karttavyaH, ' bhikSa mizrAyAjalAbhe lAbhe ca ' dhAtuH, 'sanAsabhikSa u:' iti ( pA. 3-2-168 ) uH pratyayaH bhikSu iti sthite ' kartRkaraNayostRtIye ti ( pA. 2-3-18) tRtIyA, TakAralopaH (AGa nA'khiyAm (pA. 7-3-120) idito numdhAto ' ( pA. 7-1-58 ) rityanuvarttamAne ' iko'ci vibhaktA ' viti (pA. 5-1-73 ) num makArasya ukArasya ca lopaH, 'raSAbhyAM no NaH samAnapada ' iti ( pA. 8-4- 1) akupvAGnumvyavAye'pIti ' (pA. | 4-2 ) nakArasya NakAraH bhikSuNA, tat prAtipadikaM strIvivakSAyAM 'karmaNi dvitIye ' ti ( pA. 2-3-2 ) am ' tyadAdyatvam (pA. 7-2-102 ) ajAyataSTAp ' ( pA. 4-1-4) anubandhalopaH, trayANAmapi 'akaH savarNe dIrghatvaM (pA. 6-1-101 ) tAm, 'hRJ haraNe' dhAtuH, asya dhAtoH utpUrvasya AGpUrvasya ca ' bhaviSyatI ' tyanuvarttamAne ( 3-3-3) 'laT zeSa ce 'ti (pA. 3-3-13) lad pratyayaH, TakArasya ' halantya ' miti saMjJA prayojanaM, TeretvArthaH, lakArATTakAramapakRSya akArasya 'upadezojanunAsika ' iti ( pA. 1-3-2) saMjJA prayojanaM, ' laTaH sadveti (pA. 3-3-14) vizeSaNArthaH, lasya tipAdayo bhavatIti tipAdiprasaGge prApte 'zeSAt karttari parasmaipadaM ' ( pA. 1-3-78 ) bhavati, asmadyupapade samAnAdhikaraNe prayujyamAne uttamapuruSo bhavati, tasya uttamapuruSasya ekasminnarthe ekavacanamupAdIyate mip, pakAralopaH karttari zapi prApte ' syatAsI lRluTo 'riti ( pA. 3-1-33 ) syapratyayaH ' ArddhadhAtukasyeD valAde ' riti (pA.7-2-35 ) iT prAptaH 'ekAca upadeze'nudAteta ' iti (pA. 7-2-10 ) pratiSedhaH tata 'RddhanoH sye sya' (pA. 7-2-70 ) ti iDAgamaH, sArvadhAtukArdhadhAtukayo ' riti ( pA. 7-3-64 ) AcArapraNidherupakramaH // 272 // Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 8 AcAra praNidhau // 273 // " guNaH Taca lopaH ' AdeGaguNaH ' ( pA. 1-1-2) RkArasya sthAne, 'iko guNavRddhi ' riti ( pA. 1-1-3) vacanAt ikaH sthAne RkArasya AkAro guNaH, 'karaNa raparaH ( pA. 1-1-51 ) iti raparaH ' ato dIrgho vamI ' ti ( pA. 7-3-101) dIrghatvaM, tataH takArajastvena dakArasya paragamanaM udAhariSyAmi, gaNaharA appaNI se maNagapitA vA AhuH jahA sAmisagAse nAUNaM taM me udAharissAmi, udAharijjamANaM ca anupUrva prAtipadikaM brAhmaNAdau paThyate, anupUrvasya bhAvaH tasya bhAva ' (pA. 5-1-119) ityanuvarttamAne 'guNavacanA brAhmaNAdibhyaH karmANi ce ' ti ( pA. 5-1-124 ) dhyam pratyayaH, JakAraH ' taddhiteSvacAmAde ' riti (pA. 7-2-117) AdivRddhayarthaH, SakAraH ' SiGgaurAdibhyazve ' ti ( pA. 4-1-41 dIrghatvArthaH, Saluki kRte 'taddhiteSvacAmAde'riti ( pA. 7-1-117) Adau vRddhi: AkAra:, ' yasyeti ceti ( pA. 4-4-148 ) lopaH, paragamanaM, AnupUrvya iti sthite strIvivakSAyAM Sid gaurAdibhyazce ' ti ( pA. 4-1-141 ) GIS pratyayaH, anubandhalopaH, ' yasyeti ce ' ti ( pA. 6-4-148 ) akAralopaH, 'halastaddhitasya ' ( pA. 6-4-150 ) hala uttarasya pratyayayakArasya lopo bhavati ( tadvitayakArasya ) ikAre parataH AnupUrvI 'kartRkaraNayostRtIye' ti ( pA. 2-3-18 ) tRtIyA, TakAralopaH 'iko yaNacI ' ti ( pA. 6-1-77 ) yaNAdezaH AnupUrvyA, 'ANupucvi, suNehatti, AnupUrvI nAma jahANukamo, jahA parivADIe suNehatti vRttaM bhavati, 'zru zravaNe ' dhAtuH asya dhAtoH 'vidhinimantraNA mantraNAdhISThasaMpraznaprArthanAtisarjjaneSu liGiti (pA. 3-3-161 ) loT pratyayaH, TakArasya pUrvavallopaH, lakArAdakAramapakRSya ukArasya luptasya prayojanaM 'loTo lavaditi ( pA. 3-4-85 ) vizeSaNArthasya lakSya tipAdayo bhavatIti, 'zeSe prathama' iti ( pA. 14- 108) prathamaH puruSo bhavati, tasyApi trike prApte bahuSvartheSu bahuvacanamupAdIyate ziH, jhipratyayAdi prANAtipAtavirati // 273 // Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza A vaikAlika ra cUrNI 8 AcAra praNidhau // 276 // SHARABAR bhamaMti, vuDhaggahaNeNa sesaaMtarikkhodagassa gahaNaM kayaM, hima pAuse uttarApahe bhavati, cakAreNa phusArAdINaM gahaNaM kayaMti, tANi mAagnikAyasItodagAdINi no se sevijjA, taM puNa uNhodagaM jAhe tattaM phAsugaM bhavati tAhe saMjato paDiggAhijjatti, Aha-uNhodagameva vattavvaM viratiH tattaphAsugagahaNaM na kAyavyaM, jamhA je uNhodagaM tamavassaM tattaM phAsuyaM ca bhavissai ?, Ayario Aha-na savvaM uNhodagaM tattaphAsuyaM bhavati, jAhe savvattA DaMDA tAhe phAsuyaM bhavati, ato tattaphAsuyagahaNaM kayaM bhavati, jayA bhikkhAdI Niggato bariseNaM timejjA NadimAINi vA uttaraMto tAhe ime No kujjA, taMjahA- 'udullN'|| 341 // silogo, tattha udaullaM bindusahitaM bhannai, 'egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANa'mitikAuM sasiNiddhamaciraTTiyaM, udaullaM sasaNiddhaM vA kAyaM No puJchajjA Na vA saMli| hejjA, tattha puMchaNaM vatthehiM taNAdIhiM vA bhavai, saMlihaNaM jaM pANiNA saMlihiUNa NicchoDei evamAdi, samuppehe nAma samma uvehe, saMma Nirikkhatitti vuttaM bhavai, tahAbhUaM NAma jaM udaullaM sasaniLU vA jAhe apariNataM jANiUNa No hatthAdIhiM saMghaTTejjA, maNitti vA pANiti vA egaTThA, udaulleNa kAraNa jAva so AukkAo Na pariNao tAva nirAsaNAdINi na kujjA, Au. |kkAyaviratI gatA / idANi agaNikAyaveramaNaM bhaNNai, taM0- 'iMgAlaM agaNiM anyci0|| 342 // silogo, tattha iMgAlo | jAlArahio, agaNiM nAma jo ayapiMDANugao pharisagejho, accI NAma AgAsANugatA paricchinnA aggisihA, alAya XinAma ummayayaM, taM jai sajoiyaM bhavati to uMjaNAdANa No kujjA. sajotiyaM nAma avijjhAyaMta, sajoiamalAya igAlAdArANa &Aya No ujejjA, No vA ghaTTejjA, Na vA NivvAvejjA, tattha uMjaNaM avasaMtuyANa, ghaTTaNaM parApparaM ummuyarNa, apphoDaNaM nivyAvaNa, 276 // muNiti vA NANitti vA egaTThA, ujaNAdINi jahA no a sayaM kujjA 'egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANa' mitikAuM pareNavi Na AAAAAOOK Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNI 8 AcAra praNidhau ERICA // 277 // kAravejjA kareMtapi acana samaNujANejjA, agaNikAyaviraI gyaa| idANi vAukkAyaviraI maNNai- 'tAliaMTeNa.' // 343 // vAyuvanaspasilogo, tattha tAliaMTo logapasiddho, pattaM pomiNipattAdI, sAhA sakkhaDANaM, vihUvaNaM viyaNagaM, etesiM anatareNa 'na vIijja tiviratI appaNo kArya bAhiraM vAvi poggalaMti' tattha appaNo kAyaM nAma attaNo sarIraM, bAhirapoggalaggahaNeNaM usiNodayAdINaM gahaNaM, jahA No sayaM vIijjA 'egaggahaNe gahaNaM tajjAtiyANa'mitikAuM pareNAvi na vIijjA, vIyaMtamavi anna na samazujANejjA, vAukkAyaviraI gayA / idANiM vaNaNphaiveramaNaM bhaNNai- 'taNarukkhaM na chidijjA' // 344 // silogo, tattha tathaM dabbhAdi, rukkhagahaNeNa egaTThiyANa bahudhIyANa ya gahaNaM, 'egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANa'mitikAuM sesAvi gucchagummAdi gahiyA, | Amaga nAma asatthuvahataM, vividha aNegappagAraM 'bIya' sAlimAi maNasAvi na patthae, kimaMga puNa kaMmuNA ?, 'gahaNesu na ciTThijjA // 345 // silogo, sattha gahaNaM guvilaM bhaNNai, tattha uccattamANo pariyattamANo vA sAhArdANi ghaTTei taM gahaNaM, tattha no ciTThajjA, jattha bIyANi hariyANi ya AkinANi tatthavi na ciTThajjA, tattha udagaM nAma arNatavaNapphaI, se bhaNiyA ca- 'udae avae paNae sevAle' evamAdi, ahavA udagagahaNeNa udagassa gahaNaM kareMti, kamhA?, jeNa udaeNa vaNapphaikAo asthi, uttiMgagahaNeNaM sappachattAdINa gahaNaM, pANago pasiddho, etesu gahaNAdisu paNagapajjavasANesu vaNapphaijIvaSaTThAe No ciMdujjA, 'egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANa'mitikAuM api no ciTThAvajjA, ciTThatamavi ayaM na samaNujANejjA kiMca- 'tase // 27 // pANe na hiMsijjA0' // 346 / / silogo, 'tase pANe' kuMthumAdI Na hiMsajjA, te ghAyAe kammuNA vA No hiMsejjA, maNo hI vadaMtamgao daDabbo, na kevalaM tase pANe na hiMsejjA, kiMca-tiviheNa maNavayaNakAieNa karaNakArAvaNumodaNehiM sababhUesu badho SSION-5 *-% Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trisapAnaviratiH sUkSmASTakaM zrIdaza-18 varato mavejjA, 'pAsejja vivihaM jagaM' gAmanagaratiriyamaNuyadevesu vivihaM kammamalamaNubhavamANaMti imaM jagaM pAsejjA, pAsiUNa vaikAlikAya uvarato bhavejjA, esA tAva dhUlasarIresu viratI bhaNiyA / iyANiM suhamANa bhaNNati-'aTTha suhumAi (nni0)||347|| silogo. cuNI aTThaci saMkhA, atIva sahANi suhumANi, tANi pehAe NAma uvayogaM dAUNa, 'jAI' ti aNidivANi, jANittu NAma uvala8 AcAra bhiUNa, saMjae sAdhU, tattha Asa NAma dayAhikArI nisIe, ciTTha nAma uhio dayAhikArI acchejjA, sae NAma dayAhikArI praNidhau NiddAmokkhaM karejjA, aha katarANi aTTa suhumANi?, bhaNNai-'siNehaM pupphasuhumaM ca / / 349 // silogo, siNehasuhumaM pupph||278|| suhumaM pANasuhumaM uciMgasuhUM paNagasuhumaM bIyasuhumaM haritasuhumaM aMDagasuhumaMti, tattha siNehasuhuma paMcapagAraM, taM0-osA himae 6 mahiyA karae harataNue, pupphasuhumaM nAma vaDaumbarAdIni saMti pupphANi, tesiM sarivanANi duvibhAvaNijjANi tANi suhumANi, pANasuhuma aNuddharI kuMthU jA calamANA vibhAvijjai thirA dudhibhAvA, eyaM taM pANasuhama, uttiMgasuhama kIDiyAnagaraM, tattha pipIliyANA(NDAdi aNAyasuhumA sacA duvibhAvaNijjA bhavaMti, paNagasuhumaM NAma paMcavanno paNagI vAsAsu bhUmikaTThaubagaraNAdisu tahabbasamavanno paNagasuhumaM, bIyasuhuma nAma sarisavAdi sAlissa vA muhamUle jA kaNiyA sA bIyasuhumaM, sA ya logeNa u sumahu(dhuma)tti bhaNNai, haritamuhumaM NAma jo ahuNuTTiyaM puDhavisamANavaNaM dudhibhAvaNijjaM taM hariyasuhumaM, aMDasuhumaM paMcappagAraM, taMjahA uddasiyaMDo pivIliyaMDo ukkaliyaMDe haliyaMDA halihaliyaMDo, tattha uiMsiyA macchiyA tIe aMDaM uiMsiyaDa, pipIliyAaMDayaM nAma kIDiyaaMDagaM, ukkaliyAaMDaM vakkhoiliyAaMDagaM, haliyaMDagaM bhaNiyAaMDayaM, halohaliaMDaM saraDIaMDagaMti / 'evameANi jANittA' // 350 / / silogo, evameyANi aTTha suhumANi savvappagArahiM vaNNasaMThANAIhiM NAUNaMti, ahavA Na // 278 // Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ labhi, kiM puNanidAkasAyAI maviti prati Stesetani A zrIdaza- | savvapariyAehiM chaumattho sakkei uvalabhiuM, kiM puNa jo jassa visayo', teNa savveNa bhAveNa jANiUNaMti, saMjae sAdhU vaikAlika AI'appamatto jae niccaMti tattha appamatto jae nAma niddAkasAyAIhiM pamAdavivajjao appamatto, jae nAma maNavayaNakAya- lekhanAdi cUrNI ta jogehiM tesiM suhamANa rakkhaNatthaM payattamaMto, NicaM NAma savvaM kAlaM, 'savidiasamAhie' nAma saddAdisu visaesu apaDi-| bhikSAgata8 AcAra bjjhmaanno| iyANiM suhamANa dhUlANa ya jIvANamaNupAlaNatthamidamucyate- 'dhuvaM ca pddilhijjaa||351 // silogo, dhuvaM vidhiH praNidhau NAma jo jassa paccuvekSaNakAlo taM taMmi NiccaM paDilahijjA, jogasA nAma sati sAmatthe, ahavA jogasA NAma jaM pamANaM // 279 // bhaNitaM tato pamANAo Na hINamahitaM vA paDilahijjA, jahA jogarattA sADiyA pamANarattiAtti vuttaM bhavai tahA pamANapaDilehA | jogasA bhaNNai, pAyaggahaNeNa dArualAuyamaTTiyapAyANaM gahaNaM, kaMbalagRhaNeNa uniyasottiyANa savvesi gahaNaM, sejjaao| vasaio bhaNNai, tamavi dukAlaM tikAlaM vA paDilahijjA, uccArabhUmimavi aNAvAyamasaMloyAdiguNehiM juttaM gayamANo gAmanagarAdisu paDilehiUNa pAe pavise, jAhe uccArabhUmI tAhe paDilehiya pamajjiya vA pavisijjA, tahA saMthArabhUmimavi paDilehiya |pamajjiya atthujjA, tahA AsaNamavi paDilohiUNa uvavisejjatti / kiMca- 'uccAraM pAsavaNaM' // 352 // silogo, uccAra6 pAsavaNakhelasiMghANagA pasiddhA, jalliya nAma malo, No kappai uvadeuM, jo puNa gimhakAle passeyo bhavati, aNNami gilANAdi kAraNe malatthe ke(o ka)riso kIrai tassa taM gahaNaM kayaMti, evaM vA urAdI annaM vA sarIrAvayavaM AhArovakaraNAdivA, phAsuyaM ThANaM // 279 // 'paDilehiUNa pariTThavejja saMjae' ti, esa uvassae vidhI bhnnio| idANiM bhikkhAgatassa bhaNNai, taM0- 'pavisittu | parAgAraM' / 353 // silogo, agAraM giha bhaNNai, parassa agAraM parAgAraM, sAdhU paviTTho bhoyaNaTuM anesu vA kAraNesu pavi ACC na Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -SCREENAS sAvadyAkathanaM cUrNI. // 280|| zrIdaza-1 siUNa 'jayaM ciTThajjA Na ya ruvesa maNaM karejjA' tattha jayaM cidve nAma tami gihavAre ciTe, No AloyasthigalAINi, baiMkAlika davajjayati akkhevaM sohayato cidvejjA, mitaM bhAsejjA pAma pucchio saMjao jayaNAe ekkaM vA do vA vAre bhAsejjA, kAraNa |NimittaM vA bhAsai, aNesaNaM vA paDisehayai, 'Na ya rUvesu maNaM kareM rUvaM dAyagassa aNNesi vA daTTaNaM tesu maNaM Na kujjA, 8 AcAra jahA aho rUvaM, jati nAma eteNa saha saMjogo hojjatti evamAdi, 'egaggahaNe gahaNaM tajjAiyANa'mitikAuM saddA rasA gaMdhA praNidhauH phAsA gahiyA, tesuvi maNaM No kujjA / idANiM asAvajjasAvajjakahaNe akahaNatthamidamucyate-'bahuM suNei kannehiM // 354 // silogo, bahu NAma aNegappagAra bhaNNai, taM ca asAvajja sAvajjaM ca, tattha asAvajja-asthi te ajja sutaM jahA titthagaro amugaM desamAgao, paravAdI vA ajjhAvaeNa vAdiNA parAjio, amuganAmadheyo vA sAdhU katthai suo tassAhaM sagAse pavvaiukAmo, divavi asthi te ajja kovi saMtuTTappA sAhU divo jANaM paDilAbhayAmi, ahavA tamahaM pajjuvAsiukAmo Agao, |NikkhamiukAmo vA, evamAdi, asAvajja puTTho vA apuTTho vA bhAsejjA, sAvajja puNa savvappagAreNa pariharijjai, taM ca sAvajja dAima- jahA koi pucchajjA he sAhu ! kimaya ghosaNijjaM ghosijjati, evamAdi, divavi jahA tumae rAyA aNNeNa paheNa gcchNto| didvato, maMsavikkIo vA mAtaMgA vA tittirahatthakayA divA?, ettha udAharaNa-ekko dhoyAro umbhAmayavilayAe samaM bhoge jhuMjaMto 4 divo egaNa sAhuNA, lajjio so aNNasiM kahehitti tANa mAremi so aggao paMthaM baMdhiUNa acchai, Agao tassa ogAsaM, maNio aNeNa-bho sAdhu! ajja bhamateNa kiM diTTha sAhuti?, sAhU bhaNa-amha bhaNiyaM-'baI suNehi kahI, bahuM acche hi picchai / na ya dilu suaM savvaM, bhikkhu akkhAumarihai // 1 // tato mAraNajjhavasAyAo Niyatto dhIyAro, dhammapaesu NikkhaMto ya, jai puNa -C4 SIOS *CRESCREAT // 28 // Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhayoga zrIdaza *akkhAyaM hotaM to mArio hoto, jahA(o) evamAdi dosA ato 'suaMvA jai vA ditttth||455|| silogo, tattha sutaM jahA HTToTo tyAgAdi kAlikAmA tamaM mae suo aTThAbaddho coro evamAdi, diTTho-diTThosi mae paradavvaM haramANo evamAdi, erisaM parovagyAiyaM puTThI apuTTho vA cUrNI logaviruddhaM dhammaviruddhaM ca No bhAsejjA, taha 'Na ya koi uvAeNa gihijogaM samAyatti, gihIhiM samaM jogaM gihijogaM, 8 AcAra- saMsAmgitti vuttaM bhavati, ahavA gihikamma jogo bhaNNai, tassa gihIkammANaM kayANaM akayANaM ca tattha uvekkhaNaM sayaM vA'karaNa, praNidhau HIjahA esa dAriyA kiM na dijjA ? dArago vA kina nivesijjai, evamAdi. kiMca- 'nidrANaM rasanijjUDhaM0 // 3359 / / silogo, TThiANaM NAma jaM savvaguNovaveyaM savvasaMbhArasaMbhiyaM taM NiTThANaM bhaNNai, rasaNijjUDhaM NAma jaM kadasaNaM vavagayarasa ta // 28 // PArasaNijjUDhaM bhaNNai, etasiM rasaNijjUDhaM, jAhe niTThANaM laddhaM tAhe puTTho vA harisAgao Na lAbha NidesejjA, jahA pasohiyA mo 4 kerisaM addabhaddagaM laddhaM, taNaM vAlasthitilaeNa ajja imaM bhaddagaM dinnaM, jAhe rasanijjUDhaM laddhaM bhaNNai tAhe No dINagamaNaso hojjA, tANa alAbha NidisejjA, jahA pasohiyAmo kerisa pAvagaM laddhaM divasaM hiMDateNI, teNa vAjaMmamaraNapAvakammeNa kerisaM pAvagaM diNNaMti?, evamAdi, kiMca- 'na ya bhoaNaMmi giddho0 // 35 // silogo, goyaraggagao sAdhU bhoyaNe giddho uMchaM ayaMpiro carejjA' tattha nakAro paDisehe vaTTai, bhoyaNagahaNeNa caubvihassavi AhArassa gahaNaM kayaM, tassa bhoyaNassa gehIe Na NIyakulANi 1 atikkamamANo uccakulANi pavisejjA, care nAma hiMDejjA, uMcha cauvvidhaM, ta0- NAmuMchaM ThavaNucha davbuMchaM bhAvucha ca, NAmaThava- // 281 // saNAo gayAo, dabuMcha tAvasAdINa, bhAvuThaM jaM aNNamaNNAteNava NIyamajjhimeNa hiMDaMti taM bhAvuThaM, ettha bhAvauMcheNa adhigAro, &sesA uccAriyasarisattikAUNa parUviyA, ayaMpiro nAma ajaMpaNasIlo, tahA jaM aphAsuyaM kIyamuddesiyaM AhaDaM ca taM No 95 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau. 8 AcAra praNidhauH // 282 // bhuMjejjA, 'egaggahaNe gahaNaM tajjatIyANa' mitikAuM sesAvi aphAsurasu dosA gahiyA / kiMca- 'saMnihiM ca na kuvvijjA 0 ' / / 358 / / silogo, sannihijjatIti sannidhI - gulaghayatillAdINaM davvANaM parivAsaNaMti, aNusaho thovatthe vaTTaha, taM thovamavi No parivasejjA, kimaMga puNa bahuyaMti ?, muddAjIvI jahA paDhamAe piMDesaNAra, asaMbaddhe NAma jahA pukkharapattaM toeNaM na saMbajjhai evaM gihIhiM samaM asaMbaddheNa bhaviyavvaMti, 'jaganinissie' NAma tattha pattANi labhissAmottikAUNa gihatthANa NissAe viharejjA, na tehiM samaM kuMTalAI karejjA / kiMca- 'lahavittI musaMtuTThe0 ' // 359 // silogo, tattha lUhaM cauvvihaM, taMjahANAma 0ThavaNA0davva0 bhAvalahaMti, NAmaThavaNAo gayAo, davvalUhaM niSphAvakodavAdI, bhAvalUhaM kalahaM abbhakkhANamAdi, ettha puNa davvalUheNa adhigAro, sesA uccAriyasa risattikAUNa parUviyA, te NiSphAvakodavAtilahadavve vittI jassa so lahavittI bhaNNai, Nicca sAhuNA lUhavittiNA bhaviyanvaM, susaMtuTTo NAma jo jeNa vA teNa vA AhArieNa saMtosaM gaccha so susaMtuTTho bhaNNai, savvakAlaM saMtuTTho bhavejjA, na dINamaNasotti, bhaNiyaM vehaM- 'jaM ca taM ca AsiyA' gAhA, tahA appicchovi hojjA, apiccho NAma jo jassa AhAro tAo AhAraSamANAo UNamAhAremANo apiccho bhavati, subhage nAma appicchittaNeNa subhago bhavai, siyA nAma bhavijjatti vRttaM bhavati, tahA 'Asurattamavi na gacchijjA' tattha Asuro koho bhaNNai, tassa Asurasa bhAvo AsurataM, tamAsurataM sAhUhiM gihIhiM vA AsAio na gacchejjA, 'succA NaM jiNa sAsaNaM' ti, jiNassa sAsaNaM jiNasAsaNaM, taMmi jiNasAsaNe kohavikAraM soUNa, jahA"cauhiM ThANehiM jIvA AsurattAe kammaM pakareMti, taM0- kohasIlayAe tahA mANA jAva jaM mae esa | purise annANI micchAdiTThI akkosavadharaI vA taM Na mama esa kiMci avarajjhati, kintu mama eyANi vedaNijjANi kammANi avarajyaMtitti rUkSavRtyAdi // 282 // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 453 cUNau~ kSudAdisahanaM zrIdaza da sammamahiyAsemANassa NijjarA eva bhavissati'tti evamA jiNassa sAsaNaM soUNa na AsurataM gacchiyavyaMti / kiMca-'kannasukkhehi hai| viSayavaikAlika saddehiM // 360 // silogo, kaNNA pasiddhA tesiM kannANaM suhA kannasokkhA tesu kannasokkhasu vaMsIvINAisaddesu 'pemaM NAbhiNive. parihAraH 18saetti' pema nAma pemaMti vA rAgAtti vA egaTThA, dAraNaMNAma dAruNaliM dAruNaM, kakasaM nAma jo sIuNhakosAdiphAso so sarIraM 8 AcAra kisaM kubaIti kakasa, taM kakasaM phAsaM udiNNaM kAeNa ahiyAsaetti, avA dAruNasaddo kakasasaddo'viya egaTThA, accatthanimittaM praNidhau pauJjamANA No puNaruttaM bhavai, tattha kaNNasokkhehiM saddehiti eteNa Adillassa soiMdiyassa gahaNaM kayaM, dAruNaM kakasaM phAsaMti eteNa aMtillassa phAsiMdiyassa gahaNaM kayaM, Adille aMtille ya gahie sesAvi tassa majjhapaDiyA cakkhUghANajIhA gahiyA, // 283 // kannehiM virUvihiM rAga Na gacchejjA, evaM garahA, sesesuvi rAgaM na gacchejjatti, jahA etesu saddAisu maNuNNesu rAgaM na gacchejjA 4 tahA amaNuNNesuvi dosaM na gacchejjA, jahA bAhiravatthUsu rAgadosaniggaho kammakhavaNatthaM kIrai tahA kammakhavaNatthameva antada vaTTiyamavi dukkhaM sahiyavvaM, taMjahA--'khuhaM pivAsaM0' // 361 // silogo, khuhA-bhukkhA bhaNNai, pivAsA nAma pAumicchA |pivAsA, dusijjA nAma visamabhUmi phalagamAdI, sIuNhA pasiddhA, aratI etehiM khuppivAsAdIhiM bhavai, 'bhayaM' sappasIhavAghrAdi vA bhavati, eyANi khuppivAsAdINi ahiyAsejjA, ' avvahie (o) tti avvahio nAma ahINo avikIvo asIyamANotti vuttaM bhavati, 'dehadukkhaM mahAphalaM' tattha deho sarIraM bhannai, taMmi dehe dukkhaM mahAphalaM--mahA mokkho bhaNNai, taM // 283 // | mokkhapajjavasANaM phalamitikAUNa khuhAdiuNha(dukkha)madhiyAsejjA, sA puNa khuhA kaha sahiyavyAta, 'atthaMgayaMmi Aicce.' C // 362 // silogo, attho NAma pavao, tami gato Adicco atthagao, ahavA acakkhuvisayapattho, atthaMgate Adicce, AADARAr* Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R zrIdaza-131 puratthAya aNudite , 'AhAramAiyaM savvaM maNasAvi Na patthae' jahA kahamevaMvihaM AhAraM labbhae?, kimaMga puNa vAyA- madatyAgaH vaikAlakA e kammuNA iti, jahAvi icchiyaM AhAraM no labhejjA' atiMtiNe acvle.||363 // silogo, alabbhamANe AhAre paMte cUNA vA lambhamANe No TiMbaruyadArugamiva tintiNo bhavejA, kahaM ?, jahA TiMbarudayadAru agaNimi pakkhittaM taDataDetI Na 8 AcAra 18 sAhuNA tahAvi taDataDiyavvaM, tahA bhAsiyavve ya kAraNe sAhuNA acavaleNa bhaNiyavvaMti, appavAdI nAma kajjamepraNidhau dattabhAsI, mitAsaNe nAma miyaM asatIti miyAsaNe, parimitamAhAratittivuttaM bhavati, ahavA miyAsaNe bhikkhavAe Niggao // 284 kAraNe uvaTThAtuM mitaM icchai, 'bhavejja udare daMte' udaraM poTTa, tami daMteNa hoyavvaM, jeNa teNeva saMtusiyavvaMti, 'thovaM laddhaM na khisae' taM vA aNNaM pANaM dAyagaM vA no khisejjA / iyANiM madavajjaNaTThA imaM bhannai-na bAhiraM 4 se paribhave // 364 // silogo, NakAro paDisedhe vaTTai, bAhiro nAma attANaM mottUNa jo so logo so bAhiro bhaNNai, bAhiraM No paribhavejjA, attukkarisaM ca imehiM ThANehiM na kujjA, taM0-sutaM pATavaM lAbha laddhaM jAtiM tavaM buddhiM, tattha sueNa ukkarisaM gacchejjA, jahA bahussuto'haM ko mae samANotti, (pATaveNa) lAbhaNavi ko mae aNNo?, laddhIevi jahA ko mae | samANotti evamAdieahiyatti lajjA (ddhI) saMjamo bhaNNai, teNavi saMjameNa ukkarisaM gacchejjA, ko mae saMjameNa sarisoti?, jAtIevi jahA uttamajAtIo'haM, taveNa ko aNNo vArasavidhe tave samANo maetti ?, buddhIevi jahA ko mae samANAtti evamAdi, etehiM suyAdIhiM No ukkarisaM gacchejjA // idANiM AbhogaNAbhogAseviyatthamidamucyate- ' se jANamajANaM vA0' laa||284|| // 365 // silogo, sota sAdhunise, teNa sAhuNA jAhe jANamANeNa rAgaddosavasaeNa mUlaguNauttaraguNANa aNNataraM AdhammiyaM RECR595 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 8 AcAra praNidhau // 285|| parya paDiseviyaM bhavai, ajANamANeNa vA akappiya buddhI e paDiseviyaM hojjA, tao AsavadArehiM ugghADiehiM kammamasuhaM AdiyamANamappANaM saMvare nAma vititaM ca vAraM tamakiccaM no samAyarejjA / iyANi tassa seviyassa sohaNatthamidamucyate--' aNAyAraM parakkamaM0] ' // 366 // silogo, Na AyAro aNAyAro ummaggottivRttaM bhavai, taM parakkamaM paDiseviUNa taM paDivirao gurusagAse Agao AloejjA, Na puNa gUhejjA NiNhavejja vA, tattha gRhaNaM kiMci kahaNaM bhaNNai, NiNhavo NAma pucchio saMto savvA avalavai / 'suyI sayA viyaDabhAve asaMsatte jiiMdie' tti surINAma akalusamayI, ahavA so ceva suI jo sadA viyaDabhAvo, jiIdio NAma jitANi soyAINi iMdiyANi jeNa so jiiMdio, gihIhiM saMvasaNadANakAraNAIhiM varamANo saMsatto, na saMsatto asaMsatto, jiyANi soiMdiyAdINi jeNa so jiiMdio, soya sAhU Ayariyakule vasamANo - 'amohaM vayaNaM kujjA' / / 367 // silogo, amohaM NAma avanaMti vRttaM bhavati, AyariyA pasiddhA, mahappaNo nAma mahaMto appA suyAdIhiM jesi te mahappA tesiM mahaNo, amohaM vayaNaM kuJjAtta, tehiM jayA saMdiTTho bhava, jahA mama agugaM kajjaM karehi, tao tesiM vayaNaM sirasA paNamiUNa tahatti vAyAe parigihiUNa kammuNA uvavAejjA, Aha--kimatthamayaM payAso, Ayario bhaNai--' adhuvaM jIviaM naccA0 // 368 // silogo, adhuvaM asAsayaM jIviaM jANiUNa, siddhimaggaM ca NANadaMsaNacaritamaiyaM titthaMkarovaeseNa jANiUNa, parimitaM ca AuM attaNo NAuM bhogehiM kayaphalavivAgehiM vivi-agappagAraM NivvisejjA, kiMca-- ' jAva jarA na pIDeI 0 ' // 370 // silogo, jAva jarA virUvakAriyA nAgacchati, jAva vAdhI duraMto Na jAyati, jAva sotAdi iMdiyA | appaNI paDucca visayaM Na hAyaMti tAva jiNovadi dhammamAyarejjatti, tassa ya dhammassa vipparijANaNatthamidamucyate--' kohaM mANaM , AlocanAdi // 285 // Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayaH zrIdaza-151ca mAyaM ca0 // 371 // silogo, tesiM kohAdINamaNiggahiyANaM [ca ] ihaloio imo doso bhavai, taMjahA-'koho pIti krodhAdevakAlakA paNAsei0' // 372 // silogo, kuddho tArisaM jogaM jujaI jeNa cirANugatAvi pIti bhAimAipitAdINaM NAsai, 'mANo | cUNA viNayanAsaNo' AyariyAiNaM anbhuTANAdIviNayaM nAsei, mAyAe upacaramANo sahadAradarisiNamavi mittaM, kiM puNa je sesa vinayAdi praNidhau 18| mittatti, lobho puNa savvANi eyANi pItiviNayamittANi nAseitti, taM0-miuNoviya tAyassa putto lobheNa rUsei, lobhe ya adijja mANeNa paDiNNamArubhejjA, jahA avassaM mae bhAgaM davAvemi, mAyAe tamatthaM gihiUNa avalavejjA, ao lobho savvaviNAsaNo, // 286 // ahavA imaM logaM paraM vA logaM do'vi lobheNa NAsayaitti savvaviNAsaNo ya, jamhA ete dosA kohAdINaM ao--'uvasameNa haNai 4 kohaM // 373 / / silogo, uvasamo khamA bhaNNai tIe kohassa udayanirodho kAyavyo, udayapattassa (vA) viphalIkaraNaM, mANamavi IK maddavayAe jiNejja, maddavayA aNussittayA bhaNNai, tIe mahavayAe mANodayanirodho kAyavyo, udayapattassa viphalIkaraNa, mAyamavi ajjavabhAveNaM, lobhamavi 'saMtuhiye jiNe 'saMtahI'NAma saMtamyAe lobhodayaniroho kAyavyo, udayapattassa viphalIkaraNaM / idANi tAsa kAhAdINaM paralogApAyovadarisaNatthamida pacyate--koho amANo a annigghiiaa0||374 / silogo,| X kohAdi aNiggahitA vivaTuMti, vivaDDamANA ya cauro'vi ete paccakkhA 'kasiNA kasAyA siMcaMti mUlAI punnbbhvss'| 5 kasiNA nAma saMpuNNatti, ahavA saMkiliTThA kasiNA bhavaMti, puNabbhavo saMsAro bhaNNai, tassa puNabbhavadumassa mUlANi siMcaMti // 286 // |tti, teNa ya sAhuNA kasAyaniggahapareNa imaM kAyavvaM-'rAyANiema viNayaM puNje0|| 385 // silogo, rAyANiA puvvAdikkhiyA sambhAvovadesagA vA, je vA anne pUyA, te savvarAyANiesu viNayaM pauMjejjA, tahA dhuvasIlayamavi No hAvaejjA, dhuvasI-2 SALASAR CA%AA-%%ECRECRUIC Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % nA zramaNadharma phalaM cUNau~ zrIdaza- | layaM NAma aTThArasasIlaMgasahassANi, tesu samayaM ujjutto bhavez2jA, 'kummovva allINapalINagutto, parakkamijjA tavasaMvaikAlika jamaMmi' ti, jahA kummo sae sarIre aMgANi goveUNa ciTThai, kAraNevi saNiyameva pasArei, tahA sAhavi allINapalINagutto TriparakkamejjA tavasaMjamaMmitti, Aha-AlINANaM palINANaM ko paiviseso ?, bhaNNai, Isi lINANi AlINANi, accatthalINANi | 8 AcAra palINANitti, kiMca-NiiM ca na bahumannijjA0' // 376 / / silogo, NidaM ca na bahumannijja' ti bahumanijjA nAma praNidhau no pakAmasAyI bhavejjA, tahA 'sappahAsaM vivajjae' sappahAso nAma atIva pahAso sappahAso, paravAdiu<Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OCT kAryavAgmanAprANAdhA zrIdaza- hattho pAyo kAyo ya pasiddhA, te hatthA pAyA kAyA paNihAya 'jiiMdie' tti, paNihAya NAma hatthehiM hatthavaTTavaikAlikA gAdINi akaraM pAehiM pasAraNAdINi akuvvaMto kAeNa sAsaNagAdINi akuvvato, jiyANi iMdiyANi jeNa so jiiMdio,allINo cUrNI. nAma IsilINo allINo, NAtidUrattho Na vA accAsaNNo, gutto NAma maNasA asobhaNaM saMkappaM vajjayaMto vAyAe kajjametaM bhAsaMto, 8 AcAra 4 NisIejjA NAma uvavisejjatti,sakAse nAma samIce, gurU pasiddho, muNitti vA NANitti vA egtttthaa| kiMca-'na pakkhaona purao praNidhauH // 380 silogo, NakAro paDimehe vaTTai, pakkhao nAma pAsao,pAsao cihamANassa ime dosA bhavaMti, taM0-kannasamaM bhAsamANassa 12 sahA poggalA kannaM aNupavisati, tesiM ca kaNaM aNupavisamANehiM aNegatA bhavai, evamAdi, tahA purao'vi na vaTTai, purao nAma 5 aggao, tatthavi aviNao vaMdamANANaM ca vagdhAo, evamAdi dosA bhavaMtittikAUNa purao gurUNa navi cidvejjatti, 'Neva kiccANa' kiccA AyariyA tesipi piTThao na ciTThaNAdINa kujjA, tattha aviNayadosA bhavaMtitti, 'Na ya UrUM samAsijjA' NAma UrugaM Urussa uvari kAUNa Na gurusagAsaM cidvejjatti, tatthavi aviNayadosA bhavaMtitti, kAyapaNidhI gyaa| | idANi vAyAe paNidhI bhaNNai-'apucchio na bhaasejjaa0|| 381 // silogo, 'apucchio' NikkAraNe Na bhAsajjA, / bhAsamANassa aMtarA bhAsaM Na kujjA, jahA jaM eyaM te bhaNitaM eyaM na, evaM 'piTTimaMsaM Na khAejjA', jaM paraMmuhassa avabolijjai 4 // taM tassa piDhimaMsabhakkhaNaM bhavai, tahA-'mAyAmosaM vivajjae' mAyAe saha mosaM mAyAmosaM, na mAyAmaMtareNa mosaM bhAsai, kaha', ICipuci bhAsaM kuDilIkarai pacchA bhAsai, ahavA je mAyAsahiyaM mosaM taM vivajjae, jaM puNa itarahA bhAsejjA, jadA je eyaM te bhaNitaM eyaM na, evaM piTThimaMsANa aha appattiyaAsukovANa ko pativiseso ?, bhaNNai-'appattiyaM.' / / 382 / / silogo, appattiyameva CROSORRECTOR-CA // 288 // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 zrIdaza vaikAlika kAryavAgmanopraNidhi: cUNoM 8 AcAra praNidhau // 289 // Asukoho puNA takkhaNameva akkosai AhaNati vA, 'savvaso taM na bhAsejjA, bhAsaM ahiagAmiNiM' ti, savvaso nAma savvakAlaM savvAvatthAsu, ahitagAmiNiM bhAsaM Na bhAsejjA, ahiyagAmiNI nAma ihalogaparalogamahitagAmiNI / idANiM bhAsaNo- | vAyo bhannati-diDha mitaM // 383 // silogo, diTuM nAmajaM cakkhuNA sayaM uvaladdhaM, mitaM duvihaM-saddao parimANao ya, saddao aNauvvaM uccArijjamANaM mitaM, parimANao kajjamettaM uccArijjamANaM mitaM, asaMdiddhaM NAma nissaMkiyaM, paDuppana NAma | saravaMjaNapayAdIhiM uvaveaM, viyaMjitaMNAma viyaMjitaMti vA tatthaMti vA egahA, ajaMpiraM nAma jaM no alaggavilaggaM, aNubbigga nAma avalaM abhIyaM, bhAsA pasiddhA. Nisire NAma bhAsatitti vuttaM bhavati, attavaM nAma attavaMti vA vinavaMti vA egaTThA, esa vaipaNidhI aviseseNa bhaNitA, imA sapakkhe maNNaitti-'AyArapannattidharaM // 384 // silogo, 'AyArapannattidharaM' ti | AyAradharo itthipurisaNapuMsagaliMgANi jANai, adhijjiyagahaNeNa adhijjamANassa vayaNakhalaNA pAyaso bhavai, adhijjie puNa | niravasese diThivAe savvapayoyajANavattaNeNa appamattaNeNa ya vativikkhaliyameva natthi, savvavayogataviyANayA asaddamavi | | sadaM kujjA, vAyavikkhaliyaM nAma vividhamanegappagAraM vaiNaM khaliyaM bhaNNai, jahA ghaDaM ANehitti (mANiyabve ghaDaM ANamitti) bhaNiyaM, puvAbhihANaM vA pacchA uccArayai, jahA somasammotti bhaNiyabve sammasomotti bhaNiyaM ca, evamAdi vAyavikkhaliyaM nAUNa na ta uvahase muNitti, jai AyArapannattidharA diTThivAyamadhijjagA ya bhANiyavve skhalaMti kimaMga puNa sesagA / kiMca-- 'nakkhattaM sumiNaM' // 385 // silogo, gihatthANa pucchamANANa No NakkhattaM kahejjA, jahA caMdimA ajja amukeNa Nakkhatte|Na juttAotta, ahAtacce padANe ciMtA, sumiNe avvattadaMsaNe, etesiM sumiNAdINaM vivAgaM phalaM ca, jogo jahA ' do ghayapalA madhu 289 // Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manoguptiH 15935 vaguttayA gayA / iyaNa // 386 // silogo, vA girhati vA egahA, tamannaI zrIdaza-18| palaM dahiyassa ya ADhayaM mirIya vIsA / khaMDagulA do bhAgA esa rasAlU nivaijogo // 1 // ahavA nidesaNavakiraNANi vakAlakAjogo bhaNNai, taM jogaM na kahejjA, nimittaM tItAdI, maMto- asAhaNo 'egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANa' mitikAuM vijjA cUrNI gahitA, bhesajaM osaha bhaNNaitti, anaM evaMvihaM nAikkhejjA, kiM kAraNaM , 'bhUtAdhikaraNaM padaM ti bhRtANi-egidiyAINi tersi 8 AcAra |saMghaTTaNaparitAvaNAdINi ahiyaM kIrati mi taM bhUtAdhikaraNaM 'padaM' padaM NAma padaMti vA bhUtAdhikaraNati vA haNaNaMti vA egaTThA, praNidhau haivaiguttayA gayA / iyANiM maNaguttayA bhaNNai, sA ya maNaguttayA uvassayaguNeNa suhaM kIraiti ato uvassayo bhaNNai, tNjhaa||29 // annaTTha pagaDaM lynnN'||386 // silogo, 'annahU~ pagaDaM' annaTThagahaNeNa annautthiyA gahiyA, aTThAe nAma annanimittaM, pagaDaM pakappiyaM bhaNNai, layaNaM nAma layaNaMti vA gihaMti vA egaTThA, tamannaTTha pagaDaM layaNaM sAdhU, bhaijjA NAma sevejjA, | sayaNaM saMdhArao, AsaNaM kaTThapIThagAdI, tANi AsaNasayaNANi attassa aTThAe kappiyANi No bhaijjA, taM ca leNaM jai uccAra bhUmisaMpanaM bhavati, 'egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANa'mitikAuM pAsavaNaibhRmI gahiyA, jattha tAo uccArapAsavaNabhUmIo lAvArise ThAiyavvaM, tahA itthIhi vivajjiyaM pamUhi ya mahIsuTTiyaeDagagavAhIhiM, 'egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANa 'mitiPI kAuMNapuMsagavivajjiyAMpa, vivajjiyaM nAma jattha tesiM AloyamAdINi Natthi taM vivajjiyaM bhaNNai, tattha AtaparasamutthA dosA 18 bhavaMtittikAuMNa ThAiyavvaM / kiMca-'vivittA abhave sijjaa||387|| silogo, tIe vivittAe sajjAe NArINaM No kaha | kahajjA, kiM kAraNaM ?, AtaparasamutthA baMbhacerassa dosA bhavaMticikAuM, bhaNiyaM ca-'AsAvA(sai dasaNA)o pemma0'ti silogo, evamAdi, tahA 'gihisaMthavaM na kujja'tti gihIhiM saha saMghavaM na karejjA, gihisaMthavo nAma gihisaMthavaNaM, baMbhacerassa virAha 5RECEBCASSECCASI // 29 // Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 467 3 NAdi dosA mavaMtitti, taM gihisaMthavaM vajjayaMto kujjA sAhUhiM saMthavaM, samaNANaM saMthavaMti, (vajjaNijjA) vasahIsu savvapagAreNa hai| brahmarakSA vaikAlika itthIo, kamhA?, 'jahA kukkuddpoass0||388||silogo, kukkuDo pasiddho, poto NAma apakkhajAyao, jahA tassa kukkuDa cUrNI potassa nicca-savvakAlaM 'kulalao bhayaM' tattha kulalo majjAro bhaNNai, evaM baMbhayArissa savvakAlaM itthIviggahao bhayaMti, 8 AcAra- | viggaho sarIraM bhaNNai, Aha-itthIo bhayaMti bhANiyavve tA kimatthaM viggahaggahaNaM kayaM 1, bhaNNai, na kevalaM sajjIvaitthIpraNidhau 3 samIvAyo bhayaM, kintu vavagatajIvAevi sarIraM tato'vi bhayaM bhavai, ao viggahagahaNaM kayaMti / kiMca 'cittabhittiM na NijjhAe' 6 // 389 / / silogo, jAe bhittIe cittakayA nArI taM cittabhitti Na NijjhAejA, jIvaMtiM ca jAhe sobhaNeNa pagAreNa haarddh||29|| hArAIhiM alaMkiyA diTThA bhavai tAhe taM nAriM suyalaMkitaM taM vA taM vA cittabhittigayaM 'bhakkharaMpiva daLUNaM dihi paDisamAhare' ti, tattha bhakkharo Aicco bhaNNai, jahA taMmi bhakkhare nivaiyA diTThI uvadhAyabhayA paDiyA sAharijai tahA cittakammagayaMkaM nArI sajIva vA abhUsiyaM bhUsiyaM vA daNaM baMbhaceravirAhaNabhayA diTThI pddisaahrejaa|' hatthapAdapalicchinnaM." silogo, jIe nArIe hatthapAyA palicchinnA sA hatthapAyapalicchinnA, na kevalaM hatthapAdapalicchinnA, kintu kaNNanAsA vividha-aNegappagAraM kappiyA jIe sA kannanAsAvikappiyA, tamevappagAraM hatthAdichinnaM avi vAsasayamavi nAriM dUrao parivajjae, avisaddo saMbhAvaNe vai, kiM saMbhAvayati', jahA jai hatthAdichinnAvi vAsasayajIvI dUrao parivajaNijjA, kiM puNa jA // 29 // apalicchinnA vayatthA vA?, eyaM saMbhAvayati / kiMca-'vibhUsA itthisNsggii0||39|| silogo, vibhUsA nAma pahANuvvalaNaujjalavesAdI, itthisaMsaggI nAma akkhAigaullAvAdI, paNiyaM niddhapesalaM vaNNAdiuvaveyaM, paNIya evaM raso jassa CARSA Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza-18/ bhoyaNassa taM paNItarasabhoyaNaM, etANi vibhUsAINi 'parassa'ttagavesissa' tti tattha attagacesaNo NAma Naragesu viSayavarjanaM vaikAlika paDamANaM attANaM gavasatIti attagavesiNo, ahavA maraNabhayabhItassa attaNo uvAyagositteNa attA suTu vA gavesiyo jo cUoN. eehiMto appANaM vimoei tassa narassa hiyagavesiyassa etANi vibhUsAINi 'visaM tAlapuDaM jahatti' tAlapuDaM nAma jeNaM8 AcAra | tareNa tAlA saMpuDijjaMti teNaMtareNa mArayatIti tAlapuDaM, jahA jIviyakaMkhiNo no tAlapuDavisabhakkhaNaM suhAvahaM bhavati praNidhauH titahA dhammakAmiNo no vibhUsAINi suhAvahANi bhavaMtitti / tahA-'aMgapaccaMgasaMThANaM.' // 392 // silogo, tattha // 292 // aMgANi hatthapAyAdINi, paccaMgANi NayaNadasaNAINi, saMThANaM samacauraMsAI, ahavA tesiM ceva aMgANaM paccaMgANa ya saMThANa| gahaNaM kayaMti, cArusaddo sohaNatthe baTTai, laviyaM bhAsiyaM pehiyaM, etehiM jaM aMgapaccaMgasaMThANAdINaM aNNataraM taM No itthINa MnijjhAejjA, kiM kAraNaM ?, jamhA--- 'kAmarAgavivaDDhaNaM' ti / kiMca- 'visaesu maNuNNesu0 // 393 / / silogo, saddAdisu visaesu maNunnesu Na pema abhinivesejjA, pamaM nAma pemati vA rAgotti vA egaTThA, 'egaragahaNe gahaNaM tajjAdAtIyANa'mitikAuM amaNunnesuvi dosaM na gacchejjA, Aha-nanu kaNNasokkhehiM ceva esa attho bhaNio, kimatthaM puNo gahaNa kayAtA, * Ayario Aha-'puvvabhaNiyaM tu ja bhaNNai tantha kAraNaM atthi, paDisedho aNuNNA kAraNaM ca visasovalaMbhatthaM, punnruttdoso| tIna bhavai-so ya visesovalaMbho imo, taM0. aNiccaM tasiM vinnAya, pariNAma puggalANa u' sahAdaNiM iMdiyavisayANaM je tApoggalA tesiM jo pariNAmo, maNunA nAma niccaM nAUNa rAgo Na kAyayo, amaNunapariNAme ya doso na kAyavyo, bhaNiyaM ca 'te // 292 // ceva sunbhisadA poggalA dubhisahattAe pariNamaMti, dubbhisahA poggalA mubhisaddattAe pariNamaMti, Na puNa je maNunnA te maNunnA OCESSOCCASIC Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayavarjana zrIdazavaikAlika cUrNI 8 AcAra praNidhI // 293 // OEMONSTRAGNOSARE. ceva bhavaMti, amaNunA vA accatamamaNunA eva bhavaMti, evaM rUvAdisavi bhANiyavvaM,' ato 'poggalANaM tu pariNAmaM // 394 // silogo, poggalA pasiddhA, pariNAmo bhAvaMtaragamaNaM, tesiM puvvabhaNiyANaM gahaNaM kayaM, NaccA NAma NAUNaMti, jahA tahA NAma jahA tesiM vaNNagaMdhAdINa pariNAmo jiNehi bhaNio tahA NAUNaM, 'viNIyataNho viharejjA' tesu saddAdisu visaesu taNhaM viNeUNa viharejjA, 'sIIbhUeNa appaNA' iti, tattha sIo vijjhAo bhaNNai, jahA agaNI sIto adAhago bhavai, viNIyataNho viharetti, kohAdIhiM sItabhUappaNA vihariyavvati / Aha-kevaiyaM vihariyavaM?, bhaNNai-'jAe(i)saddhAi nikkhato' // 395 // silogo, 'jAe' ti NiddivAe gahaNaM, saddhA pariNAmo bhannai, nikkhaMto NAma NikkhaMtotti vA pabvaiotti vA egaTThA, 'pariyAyaTThANaM ' NAma pavvajjAThANaM, uttamaM NAma padhANaM, tameva aNupAlijjatti, tameva pariAyadvANamaNupAlejjA, taM ca pariyAyavANaM mUlaguNA uttaraguNA ya, te guNA aNupAlejjA, 'AyariasaMmao' ti AyariyA nAma titthakaragaNadharAI tesiM saMmae nAma saMmaotti vA aNumaotti vA egtttthaa| iyANiM AyArapaNidhIe phalaM bhaNNai-'tavaM cimaM saMjamajogayaM ca | silogo, tavaMpi saMjamahaM, jo khuhapivAsAI tavo bhaNio taM tavaM, puDhavikAyAdisaMjamajogo taM ca, paMcavihasajjhAyajogaM ca sadA dra ahiTThae, Aha-NaNu tavagahaNeNa sajjhAo gahio?, Ayario Aha--saccameyaM, kintu tavabhedopadarisaNatthaM sajjhAyagahaNaM kayaM, so evaM tavasaMjamassa ya jogajuttappA 'sUre va seNAi samattamAuhe, alamappaNo hoi alaM paresiM' ti, jahA koI puriso cauraMgabalasamannAgatAe seNAe abhiruddho saMpannAuho asaM (sUro a) so appANaM paraM ca tAo saMgAmAo nitthAreunti | alaM nAma samattho, tahA so evaMguNajutto alaM appANaM paraM ca iMdiyakaSAyaseNAe abhiruddhaM nitthAreuMti / tahA 'sajjhAyasajjhA RECRECER-CHOCOCOCK saya jogAe abhiruddho // 293 // appANaM para Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArapraNidheH phalam RESS zrIdaza-18 Naratassa0 // 397 // silogo, sajjhAo ceva sajjhANaM tami ratassa, ahavA sajjhAe ya jhANe ya sajjhAyajjhANe ya rayassavakAlika ti, tAiNo' tAthatIti tAyA tassa tAiNotti, apAvo bhAvo jassa so apAvabhAvo tassa apAvabhAvassatti, tavo bArasa cUNI viho taMmi ratassa gahaNaM, sitti sAhuNo niddeso, malaMti vA pAvaMti vA egahA, pubdhi kayaM purekayaM tassa pihiyAsavassa navaM Na 8 AcAra uvacijjai, purekaDaM visujjhai, 'samIriyaM ruppamalaM va joiNA' (jahA ruppamalaM joiNA) samIriaM bhavai, tattha jotI praNidhau agaNI bhaNNai, samIriyaM nAma sAmaM, agaNI malAvakarisaNasamattheNa tAva taM' se tArisaM' (sa) // 398 // silogo, setti // 29 // sAdhuNo niddeso, tAriso jo idANiM hehA tavasaMjamAdijuttappA bhaNio, dukkhaM sArIraM vA sahatIti dukkhasahe, sotAdINi jiyANi iMdiyANi jeNa so jiiMdie, sutaM duvAlasaMga gaNipiDagaM teNa jutteNa, tassa mamattaM kattha bhavatIti ato'mame akiMcaNe, * kiMcaNaM caunvidhaM taM0-NAma ThavaNa davva. bhAva. bhedAt, tattha davvakiMcaNaM hiraNNAdi, bhAvakiMcaNaM micchattaaviratImAdi, mataM davvakiMcaNaM bhAvakiMcaNaM ca jassa Nasthi so akiMcaNo, evaMguNajutto sAhU vimuccai puvvakaDeNa kammuNatti, avidhaNa & kammuNA viseseNa muccai vimuccai / kahaM , jahA- 'kasiNabbhapuDAvagame va caMdimi' ti kasiNANaM abbhANaM puDhaM kasiNabhaPApuDaM kasiNabbhapuDamuko jahA sarae sasI sobhati so'vi kammamehapuDAvaggame virAyatitti, bemi nAma tIrthakarovadezAt sudharma svAmina upadezAca bravImi, na svAbhiprAyeNeti / iyANiM NayA-'NAyaMmi giINhayabve agiNDiyadhvaMmi ceva atthaMmi / jaitabvameva ii| jo uvaeso so Nayo nAma // 1 // savvesipi nayANaM bahuvihavattavvayaM nisaamettaa| taM savvanayavisuddho, jaM caraNaguNaDio sAhU // 2 // iti dazavakAlikacUrNI AcArapraNidhyadhyanacUrNI smmttaa|| SARA% / / 294 // Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokopacAra vinayaH cUNau~ RROR zrIdaza eteNa ya AyAraviNayo nAyavvo, nAUNa ya jesiM pabhAveNa AyAre Thio tesi saMbaMdheNAgayassa ajjhayaNassa cattAri aNu- vaikAlikA yAgaddArA mAraNa yogaddArA bhANiyabvA jahA Avassae NavaraM NAmaNipphanne viNayasamAdhI, do padA-viNao samAdhI ya, doNhapi padANaM imo niklevo 'viNayassa samAhIe.' // 311 // gAthApuvvaddhaM, viNayassa samAhIe ya doNhavi caukkao nikkhevo bhavai, tattha viNayassa 9 adhya. tAva cauko nikkhevo bhannaDa, taM0-NAmaviNao ThavaNAviNao davvaviNao bhAvaviNaotti, nAmaThavaNAo gayAo, davvaviNao imeNa gAhApacchaddheNa bhaNNai-taM0-dabbaviNayaMmi tiNiso, jaM davaM icchieNa pariNAmeNa pariNamai taM dadhaviNayaM bhaNNai, // 295 // jahA tiNiso rahaMgesu jattha jattha paDihAyai tattha tattha parikammeUNa kIrai, tahA suvaNNadavvamavi viNayaM, tatthavi jaM jaM kuMDalAI paDihAyati taM taM kIrai, AdiggahaNeNa annANivi rUppamAINi gahiyANi, davvaviNao go| idANiM bhAvaviNao bhaNNai'logovayAraviNao0' // 312 // gAthA, lokopacAraviNao atthaviNao kAmaviNao bhayaviNao mokkhaviNao ya, tatthavi logopacAraviNao imo, taM0- 'abbhuTThANaM aMjali.' // 313 // gAhA, abbhuTThANaM NAma je abbhuTThANarihassa Agayassa abhimuhaM uTThANa, aMjaliyaM uDhio vA nisanno vA kujjA, AsaNadANaM pAyaso savvassa gihamAgayassa kIrai, tahA atihissa Agatassa divasaM do vA divase bhattavasahimAdIhiM saMpUyaNaM kIrai, tahA jo jassa devo tassa dhuvvaM balivaissadevAti kAuM jahAvibhaveNa pacchA bhuMjai, esa abbhuTThANAi devayapUyApavajjasANo logopacAraviNao bhaNio / idANiM atthaviNao bhaNNai- 'abbhaasvittichNdaannuvttnnN||314|| gAhA, jaM atthaM bhAve nivesiUNa rAyAINaM viNayaM karei so atthaviNao bhaNNaitti, tattha paDhamaM abbhAse viNao bhaNNai-anbhAsaM NAma Asanna, taMmi Asanne vaTTatIti anbhAsavattI, jahA amacco rAyAdINa, kiMkarA ANattiya // 295 // RECi-%E06 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthAdivinayAH Himama zrIdaza paDamANaM paDicchamANA acchaMti ja taM chaMdANuvattaNaM, chaMdANuvattaNaM NAma chando abhippAo bhaNNai, tassa aNuvattaNaM chandANuvattaNa, vaikAlika jahA ekko rAyANaM ulaggai, rannA bhaNiyaM- nippayoyaNANi etANi vAtiMgaNANi, olagaeNa bhaNiyaM-deva! chaDDiyavvanimitta cUrNI. etesiM eteMDA kayA, annayA ranA bhaNiyaM-laTThANi vAtiMgaNANi, tato olaggaeNa bhaNiyaM-deva ! ahaTugA ete taraMti, evamAdi 9 adhya. chaMdANuvattaNaviNao bhavai, 'desakAladANaM NAma jadA raNNo videsagatassa kAlaM vA tArisaM pappa NANaeNa kajjaM bhavai tadA 4 // 296 // tai bhaNNa ti-sAmi ! tubhaMcaeNa pabhAveNa imaM asthi eya gheppau, so taM gihiuM pacchA bahutaragaM dei, Nioe vA tArise vA vayati, tattha bahutaraM uppajjati, evamAdi, tahA atthanimittameva rAIsarAiNaM ulaggayA abbhuTANaM kuvvaMti, tahA 'aJjaliM' devatti aMjaliM kuvvaMti, tahA uvesiukAmassa AsaNa uvaNeMti, eyANi abbhAsavattimAdINi AsaNapadANapajjavasANANi atthassa kAraNe IN kuvvAMtatti, atthaviNao gao / idANiM kAmaviNao bhaNNai, kAmaviNao ya imeNa gAhApubaddhaNa bhaNNai, taMjahA- 'emeva 51 kAmaviNao // 315 / / gAhA, jahA atthanimitta abbhAsavattimAiNi kuvvaMti tahA kAmanimittaM itthINa abbhAsavattittaNa | di kuvaMti, bhaNiyaM ca- 'aMba vA niMba vA abbhAsaguNeNaM tu nUNamalliyai / vallisamA kira mahilA mA hu pavAsa ciraM kAsI // 1 // VItato mAhujjeNa mahilAjaNo hAraittikAuM chandANuvattaNamavi kuvvaMti, dese kAle ca vAsAdINi atthaM dalayaMti, evaM abbhuTThANaM aMjalipaggahAsaNappadANeNa gaNiyAdIhiM hArati, bhayaviNae dAsabhayagAdi abbhAsayattittaNamAdINi kuvvaMti, kAmaviNayabhayaviNayA gayA do'vi / idANi mokkhaviNao bhaNNai-taM0-'mokkhami'vi pNcvigho| gAthApacchaddhaM, mokkhaviNA paMcavidhI bhavati, tassa imA parUvaNA-taMjahA-'daMsaNanANacaritte' / / 316 / / gAhA, so paMcaviho mokkhaviNao imo, taMjahA-dasaNaviNao %9CIECCANNOCTOR 1 // 296 // Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 9 a. u. 1 // 297 // nANArvaNao carittaviNao tavaviNao uvayAraviNaotti, tattha nAiMsaNissa nANaM caritaM ca bhavatittikAuM daMsaNaviNao puvvaM bhaNai, so ya imo, taMjahA - 'davvANa savvabhAvA0' gAhA, ( 317) davvA duvidhA, taMjahA - jIvadavvA ajIvadavvA yU, tesiM duvvANaM ' savvabhAvA ' savvabhAvA NAma savvapajjAyatti, te davvao khettao kAlao bhAvao ya, je jahA jiNavarehiM diTThA bhAvA te tahA saddahamANassa daMsaNaviNao bhavati, daMsaNaviNao gao / idANiM NANaviNao bhaNNai, taMjahA - 'nANaM sikkhai0' // 218 // gAhA, jaM nANaM sAhU sikkhei ( a ) pubvAgamaM karei, tameva sikkhitaM guNAti, guNAti NAma guNetitti vA pariyadRtitti vA egaTThA, teNa NANeNa kiccANi - saMjamamAiyANi kubbati, taduvaeserNati vRttaM bhavati, taduvautto ya nANI NavaM aDavidhaM kammaM na baMdhaI, purANaM ca nijjarei, jato ya evaM ato NANaviNao bhaNNai, NANaviNao gao / iyANi caritaviNao bhaNNaH -- aTThavihaM kammacayaM ( rayaM ) 0 // 319 // gAthA, jamhA caritte jayamANo aTThavihakammacayaM puMjaM jAva rittaM karei, annaM ca navaM na baMdhati, tamhA carittameva viNao bhaNNatitti, carittaviNao gao / idANi tavaviNao bhaNNai, taMjahA - 'avaNeti0 // 320 // gAthA kaNThyA, tavaviNao gao / idANiM upayAraviNao bhaNNai, taMjahA - 'aha ovayArio khalu (puNa) 0 ' / / 321 // gAhA, ahasado adhigAre vaTTara, jahA tavaviNaA ovayArio avarotti, soya ovayAriyaviNao duvidho, taMjahA - 'paDirUvajogajuMjaNa tahaya aNAsAyaNAviNao' ti, tattha paDirUvajogajuMjaNAviNao bhaNNai, taMjahA - 'paMDirUvo khalu viNao0' // 322 // gAhA, paDirUvaviNao tividho, taMjahA - kAio vAio mANasio, tattha kAio aTThavidho, caunviho vAio, mANasio duvidhA, etesiM tinha parUvaNA kAyacyA, tattha kAiyassa imA parUvaNA, taMjahA - ' abbhuTThANaM aMjali 0 ' // 323 // , dazarnAdi vinayaH // 297 // Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau. 9 a u. 1 // 298 // gAhA, so ya aTTappagAro kAyaviNao, taMjahA - anbhuTThANaM aMjali AsaNadANaM abhiggaho kiIkammaM surasaNA aNugacchaNaM saMsAhaNaMti, tattha anbhuTThANaM abhimuhamAgacchaMtassa uTThANaM abbhuTThANaM, aMjalI hatthusseho bhaNNai, AsaNadANaM kaTTapIDhagAINaM aNuppayANaM bhaNNai, abhiggaho jahA AyariyANaM amugaM kAyanvaM evamAdi, kiikammaM vaMdaNayaM bhaNNai, tassa NAtidUre ThAiuM jaM pajjuvAsaNaM sA sussA bhaNNai, abhimumAgacchaMtassa AsaNapaccuggahaNaM tamaNugacchaNaM bhavati, gacchamANassa jaM aNuvtrayaNaM taM saMsAhaNaM bhaNNai, kAyaviNao aTThaviho gao / iyANi vAiyaviNao imeNa gAhApuvvadveNa bhaNNai, taMjahA - 'hiamia0 ' // 324 // addhagAthA, so puvvasaio caunviho viNao imo, taMjahA-hiyabhAsI mitabhAsI apharusabhAsI aNuvIyabhAsI, tattha hiaM jahA AyariyamAI ihalogahitaM bhannai, iha loge tAva apatthaM bhuMjamANaM nivAreha, annaM vA kiMci uvaissai, paralogahiyaM sIdaMtaM (da) no dei, evamAdi, mitaM nAma parimitiehiM akkharehiM aNucceNa saddeNa bhaNai, apharusavAdI NAma taM caiva piyaM bhaNato bhaNai jahA'haM tava sIso, Aha ( tumhe ) ya vakkhAyA varaM to mA antreNa keNai, evaM siNehajuttaM ullAvaMto apharusavAdI bhavara, evamAdi, aNuvI bhAsI nAma desakAlAdINi aNuciMtiya 2 bhaNai, vAiaviNao gao / iyANiM maNaviNao imeNa gAhApacchadveNa bhaNNa, taMjahA - ' akusala0 ' // gAhApacchaddhaM, ' akkusalamaNaniroho kulamaNaudIraNA caiva ' eso duviho maNaviNayo bhavatitti, maNaviNao gaNo / Aha-kiM nimittaM esa paDirUvaviNao kassa vA esa bhavaI, bhaNNai- 'paDirUvo khalu viNao0' // 325 // gAthA, paDirUvo NAma jo vatthaM vatyuM paDucca aNurUvo pauMjara so paDirUvo bhaNNai, so ya chaumatthANaM pAvaso parANuvattiNimittaM abhuTThANAdI kIraha, kevalINaM puNa appaDirUvo NAyavvo No parANuvatiNimittanti vRttaM bhavati, Na te pratirUpa vinayaH // 298 // Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SC-G anAzAtanAvinaya bhedAH 52 samAdhinikSepAH zrIdaza-18|aNuvattinimitta viNayaM kuvaMti, puSvapauttaM puNa uvayAraM jAva na keNai paccabhiNNAo tAra kareMti / idANi eyassa tivivaikAlika hassa paDirUvaviNayassa imo upasaMhAro gAhApubbaddhaM, bhagavaMto titthakarA cAvaNNabhedabhinnaM aNaccAsAtaNAviNayaM kaheMti, te ya cUNau~ bAvaNNa bhedA imehiM terasahiM kAraNehiM bhavati, taMjahA-'titthagarAsaddhakulagaNa // 327 // gAhA, titthakarA siddhA kulaM 9a.u.1] tAgaNo saMgho kiriyA nAma atthittaM bhaNNai, taM0-asthi mAyA asthi piyA asthi jIvA asthi ajIvA evamAdi, dhammo gANaM // 299 // | NANI AyariyA therA uvajjhAyA gaNI, etesiM titthagarAINaM gaNipajjavasANANaM terasaNheM payoNaM bhattimAdINi cauro kAraNANi kIramANANi aNAsAyaNAviNao bAvaNNAvidho bhavati, te ya bhattimAdI cauro kAraNA ime, taMjahA-'aNAsAyaNA ya.' // 328 // gAhA, aNAsAtaNA bhattI bahumANo vannasaMjalayA, etehiM cauhi kAraNehiM ete bAvaNNA bhavaMti, titthakarANaM aNAsAyaNAe jAva gaNiNaM aNAsAyaNAe, eko terasao aNAsAyaNAe gao, idANi bhattIe bhaNNai, taM-titthakarANaM bhattI jAva gaNINaM bhattI, vitio terasao, ete do'vi miliyA chabbIsA bhavaMti, idANiM bahumANeNaM bhaNNai, titthagaresu bahumANo jAva gaNINo bahumANo, tatito terasao, pucillAe chabbIsAe terasa miliyA jAyA ekUNacattAlIsa, idAANa vaNNasaMjalaNayAe bhaNNai, vaNNasaMjalaNA NAma guNakittaNe, taM titthagarANaM vanasaMjalaNA jAva gaNINaM vaNNasaMjalaNA, pubbillAe egUNacattAlIsAe terasa | miliyA jAyA bAvaNNaMti / aNAsAyaNAviNao gao, gao ya ovayArio viNao // idANiM samAdhI bhaNNai-sA ya cauvidhA-NAmasamAdhI ThavaNasamAdhI davvasamAdhI bhAvasamAdhI, nAmaThavaNAo pUrvavat , dabbasamAdhI imeNa gAthApunbaddhaNa bhaNNai, itaMjahA-'davvaM jeNa va damveNa // 329 // addhagAthA, davasamAdhI NAma jahA samAhimattao, jANa va davvANa miliyANaM // 299 // Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza- cUNau~ 9a.u.1 // 30 // avirodho bhavati, jahA khIraguDANaM evamAdi, jeNa davyeNa AhArieNa samAdhI bhavati, jahA khuhiyassa aNNeNa, AhiyaM jaM davvaM vinayAsAvi davvasamAdhI, AdhiyaM nAma AruhiyaM, jeNa davveNa tulAevi AruhiteNa Na io Na io tulA NamatI samAhei ya sAkaraNahatavara davvasamAhI, dabvasamAhI gayA / idANi bhAvasamAhI imeNa gAhApacchaddheNaM bhaNNai, taM0-'bhAvasamAdhI addhagAhA, cauvidhA bhAvasamAdhI bhavai, taMjahA-dasaNasamAhI NANasamAhI tavasamAdhI carittasamAdhI, NAmaNipphaNo go| idANi suttANugame | suttaM uccAreyavvaM taM jahA aNuogadAre, taM ca suttaM ima-thaMbhA va kohA v0||399|| vRttaM, staMbhu staMbhe, asya dhAtoH ac& sArvadhAtukebhya iti, naMdigRhipacAdibhyo vAlyuNinyacaH' (pA. 3-1.134 ) iti sarve dhAtavaH pacAdau paThyante, tena pacAdi| pAThAt ac pratyayaH, cakAraH 'cita' iti (pA. 6-1-163 ) antodAttArthaH, stabhnAtIti stambhaH evamavasthite 'dhruvamapAye'pAMIdAna' miti (pA. 1-4-24 ) apAdAnasaMjJA, satyAmapAdAnasaMjJAyAM apAdAne paMcamI vibhAktirbhavati, tasyA ekasminnartha ekaPI vacanaM usi, anubandhalopaH 'TAGasiGasAminAtsyaH ' iti (pA.7-1-12 ) GaserAta AdezaH, 'akaH savarNe dIrghatvaM' stambhAt, thaMbho nAma jeNa thaMbho.va Na namati jAtito sarIraotti so thaMbho bhaNNati, mANotti vuttaM bhavai, so ya thaMbhI jAti mayAdINa annatarAvaTuMbheNa gurUNaM sagAse viNaeM Na cii, jahA'haM uttamajAtIyassa viNayaM karehAmitti evamAdi, 'krudh krodha' dhAtuH, asya dhAtoH 'padarujavizaspRzo gha' jiti (pA. 3-3-16 ) akartari ca kArake saMjJAyA' miti (pA.3-3-19) ghaJ pratyayaH, anubandhalopaH, asya dhAto, 'pugaMtalaghUpadhasyeti (pA. 7-3-86) guNaH, ukArasya okArI guNaH, paragamanaM, X // 30 // Rdhyanti tamiti krodhaH, evaM sthite paMcamIvidhAnaM stambhavata krodhAta . krodhA hi viNae jiNavaidiDhe Na ciTThai, 'mIka hiMsAyo' THAK sagAse viNaeM Na cidRi, jahAha kartari ca kArake saMjJAyA AkAro guNaH, paragamana: / Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH zrIdaza- vaikAlika vinayAdhya. Sices // 30 // dhAtuH, "hetumati ce' ti (pA. 3--1--26) vic pratyayaH, anubandhalopaH, ato NitIti vRddhi, ikArasya aikAra: 'eco'yavAyAva' iti (pA.6-1-78) Aya Adeza: paragamanaM mAyi. idAnIM 'sanAdyantA dhAtava' iti (pA. 3-1-32) dhAtusaMjJA khacadhikAre 'NyAsazrantho yuci prApta (pA. 3-3-107) bhidAdi (pA.3-3-104) pAThAt aG pratyayA nipAsyate DakAralopaH 'NeraniTI' ti (pA. 6-4-51) NerlopaH paragamanaM mAya 'ajAyataSTAvi' ti (pA. 4-1-4) TAp pratyayaH, anubandhalopaH, 'akaH savarNe dIrghatvaM 'mAyA, mayagahaNeNa mAyAgahaNaM, mayakArahassanaM baMdhANulomakayaM, tIe mAyAe gurUNaM viNae Na baTTai, mA anbhuTThANaM kAyavvaM bhavissaitti bhaNNai-kaDI me dukkhai, mUlaM sIsa vA evamAdi, 'mada harSe' dhAtuH asya dhAtoH prapUrvasya ' akartari ca kArake saMjJAyA ' miti (pA. 3-3-19 ) ghaJpratyayaH, anubandhalopaH, 'ata upadhAyA' (pA. 1-2-116 ) iti vRddhiH, AkAraH, pramAdyati tamiti pramAdaH, evamavasthite stambhavanneyaM pramAdAd , pramAdagrahaNeNa NidAvikahAdipamAdaTThANA gahiyA, jo etehiM kAraNehi gurUNaM AyariauvajjhAyAINaM sagAse, 'NI prApaNe' dhAtuH, asya dhAtoH |'vipUrvasya pacAderaciti ivarNAntadhAtoH ac pratyayaH, anubandhalopaH, 'sArvadhAtukArdhadhAtukayo' riti (pA. 7-3-84 ) asya guNaH, ikArasya ekAro guNaH 'eco'yavAyAva ' iti (pA. 6-1-18) aya AdezaH paragamanaM vinayaH, viNaye dubihe-gahagaviNae AsevaNAviNaye, nakAro nipAtaH, pratiSedhe vartate, SThA gatinivRttI 'dhAtvAdeH passa' iti (pA. 6-1.64) sakAraH, |nimitAbhAve naimittikasvApyabhAvaH iti takAraspa thakAraH, sthA asya dhAtoH 'vartamAne laTi' ti (pA. 3-2-123 ) laT : pratyayaH, anubandhalopaH, aMgasyetyadhikRtya ' pAghrAdhmAsthAmnAdANadRzyartisatisadasadAM pibajighradhamatiSThamanayacchapazyarchadhau 301 // Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH zIyasIdA' iti (pA. 7-3-18 ) sthA ityetasya tiSTha Adezo bhavati, paragamanaM tiSThati iti, 'AdhArodhikaraNa' miti vekAlakA (pA.1-4-45) adhikaraNasaMjJA, satyAM adhikaraNasaMjJAyAM ' saptamyadhikaraNe ce' ti (pA. 3-3-36) saptamI vibhaktirbhavati, cUrNI tasyA ekavacanaM Di, DakAralopaH, tiSThati na pUrvaH, tasmin gurumUle vinayena na tiSThati, tad prAptipadikaM, asya prAtipadikasyArthe prathamaikavacanaM su, akAralopaH tyadAdyatvena dakArasyAkAraH, ato guNaH pararUpatvaM tadoH saH sAvanaMtayo' riti (pA. 1-2-106) vinayAdhya. takArasya sakAraH 'sasajuSoruH' (pA. 83-36) 'visarjanIyasya saH' (pA. 8-3-34) cakAraH samuccayArthaH, so // 302 // ceva tu tasya, as bhuvi dhAtuH, asya dhAtoH striyAmityadhikRtya striyAM ktin pratyayo bhavati, nakArasya lopaH, kakAraH guNavRddhi pratiSedhArthaH, 'ArddhadhAtukasyevalAde' riti (pA 1-2-25) iT prAptaH 'titutratathasisusarakaseSu ce' ti (pA. 7-2-9) pratiSiddhaH, ' asterbhUH' (pA. 4-4-52) asterdhAtoH bhU ityayamAdezo bhavati ArddhadhAtuke parataH, guNaH prAptaH kitA pratiSiddhaH, bhUtiH, na pUrvaH na bhUtiH 'na' (pA. 2-2-6) supA saha samasthati tatpuruSazca samAsaH, nakArAdakAramapakRSya nakArasya nalopo, 'na' iti vizeSaNArthaH, abhUtiH, sA caivaM-vinayaH AcAryopAdhyAyAdInAmakriyamANaH tasyaiva sAdhoH abhUtibhAvo | bhavati, abhUtibhAvo nAma abhRtibhAvotti vA viNAsabhAvotti vA egaTThA, Aha-kahaM tassa abhatibhAvo bhavai ?, bhaNNai--'phalaM va kIassa vahAya hoI''hana hiMsAgatyo'dhAtuH, 'kradorapi' (pA. 3-3-57 ) tyanuvartagAne 'hana vadha' iti (pA. 3-3-76) | hanterdhAtoH ap pratyayo bhavati vadha ityayaM cAdezaH vadha, evamavasthite ' krudhaduheAsUyArthAnAM yaM prati kopa' iti PI(pA. 1-4-37) saMpradAnasaMjJA, 'caturthI sampradAne' (pA. 2-3-13 ) saMpradAne kArake caturthI vibhaktirbhavati, tasyAH ekavacanaM *AUKRUSHK // 302 // Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % 9 | De, DakArAdekAramapakRSya ukAraH 'Deya ' iti (pA. 7-1-13) vizeSaNArthaH, DeyaH iti ekArasya yakAraH 'supi ce ti uddezaka:zrIdazavaikAlika | (pA. 7.3-102 ) dIrghatvaM vadhAya, phala va kIyasta vahAya hotitti, kIyo nAma baso, jahA phaleti tahA 'yukta iti, uktaMca 'pakSAH pipIlikAnAM phalAni tadakalamivaNuvetrANAm / aizvarya cApi viduSAM utpadyante vinAzAya // 1 // ' jahA tassa kIyassa * phalaM vadhAya bhavati evaM so baMbhAdIhiM AyasamutthehiM ihabhave parabhave viNAsaM pAvati / kiMca 'je Avi maMditti0' // 400 // vinayAdhya. vRttaM, jetti aNiddidussa gahaNaM, cakAro pAdapUraNe, avisaddo saMbhAvaNe vaTTai, ki saMbhAvayati ?, jahA Adille abhUibhAvo doso | bhaNio tahA etthavi so ceva abhUtibhAvadoso bhavai eyaM saMbhAvayati, maMdo caubiho, taM jahA-nAmamaMdo ThavaNamaMdo davvamaMdo // 303 // bhAvamaMdo yatti, nAmaThavaNAo gayAo, davamaMdo duviho, taMjahA-uvacae avacae ya, jahA thUlo sarIreNa uvacae, taNuo 4sarIreNa avacae, bhAvamaMdo duvidhA, taM0-uvacae avacae ya, jassa bahui buddhi uvacae, avacae jassa thovA buddhi, evamAdi, tattha davvabhAvahiM adhigAro, sesA uccAriyasarisattikAUNa parUviyA, tattha davvamaMde jahA koI bAlo Ayario savvalakSaNoMvaveottikAUNa Thavio hojjA, tamevappagAraM viittA nAma jANiUNaMti, taM micchaM paDivajjamANo sUyAe hIlati, 'micchaM 6 paDivajjamANo' nAma taM gurUhi kayaM meraM atikamaMtotti, sUyAe jahA jai vayaM DaharayA na hotA to Na evaM kareMtA, ahavA kiM 6 // 30 // vayaM bAlamiva na jANAmo ? evamAdi, asUyAe phuDaM ceva bhaNNai, jahA Daharo imo hoUNa amhe evaM karei, jadA ya tuTTho bhavissai matadA na najjai kiMpi kAhiti ?, ajAtapaMkho uDDeumicchai evamAdi, tahA bhAvamandovi ko'vi appasuo kiMci kAraNaM lakkheUNa Thavijjati, tamavi appasuyaM naccA micchaM paDivajjamANA sUyAe asUyAe vA haliMti, sUyAe jahA jai vayaM bahussuyA hotA to AE% CASSACROCCAS 1990SCRecr Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza 4tubbhehiM samaM ahaM appasutANaM Na AlAtotti evamAdi, asUyAe jahA ajjavi tAva tuma appasuo na jANasi sAhUNamakajja uddezakaH dikajja vA, paDhAdhi tAva pacchA amhaM uvariM gacchaMmA ThavejjAhi evamAdi, evaM te hIlamANA jamAyariehiM pamANa kayaM tamaikamacUrNI. mANA tesiM gurUNa AsAyaNaM kareMti, guNehi ya gurU bhavaMtittikAuM egamavi guruM AsAdeMtehiM savve hi atItANAgatavaTTamANA 9 ya guNAseviNo guravo AsAiyA bhavaMtIti, jaivi gurU maMdA buddhImAdIhiM kAraNehiM bAlo vA tahAvi No hIliyabvaM, kahaM ?, vinayAdhyA jamhA-pagaIi mNdaavi0||401|| vRttaM, kevi AyariyA pagatIe buddhimAdIhiM kAraNehiM maMdAvi bhavaMti, avarA DaharA | // 304 // kAceva suobaveyA buddhiuvaveyA ya bhavaMti, te ya NANadaMsaNAdIhiM AyAramaMtA saMgahAdisu ya AyAraguNesu ThiappA, kiMbahunA?, je hIliyA saMtA bhagavaMto sihiriva bhAsakaraNasamanthA ne kahaM hIlaNijjatti?, tattha ya sihI aggI bhaNNai, jahA so aggI sumahallamavi kayavarAdirAsi khaNeNa cchArIkarei, tahA tevi bhagavaMto AyariyAiguNajuttappA hIliyA saMto bhAsakaraNasamatthA nAUNa buddhimaMtANa na hIlaNijjA, kiMca-jahA appayo'vi hIlio abhRyabhAvAya bhavati tadupadarisaNasthamidamucyate--'je Avi nAgaM Daharati naccA0 // 402 // silogo, jetti anihiTTassa gahaNaM, cakAro pAyapUraNe, avisaho saMbhAvaNe vaTTai, kiM sambhAvayati ?. jahA jai tAva Dahare bahavo dosA bhavaMti, kiM puNa mahalletti ?, evaM saMbhAvayati, tattha NAgo sappo, taM bAlaM NAUNa jo paribhavai, jahA ki mama eso cAlo varAyo kAhititti taM kaTTeNa vA aMgulIe vA AsAtayati, AsAio so tassa ahiyAyaOM // 304 // | bhavati, emevAyario hAlemANo 'niyacchatI jAipahaM bu maMdo' niyacchaI nAma atthataM (gacchai) beiMdiyAIsu jAtIsu gacchai nigacchatIti, maMdagahaNeNa maMdabuddhigahaNaM karma, kiMca--guruNo AsAtanA gurugI bhavaI, jahA--' AsIviso vAvi0' Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH zrIdaza- // 403 // vRttaM, jotti aNiddidussa gahaNaM, pAvago agaNI bhaNNai, AsIviso pasiddho, taM pAvagaM pabhUtidhaNaM jalamANaM jo vaikAlika koi kAraNa akkamma ciTThajjA, AsavisaM vA jo pasannabhAvaM acchamANa kovaejjA. jovA jIvihAmitti kAmao visaM khAejjA, cUrNI hAjahA ete agaNimAdi na suhAvahA 'esodhamA AsAtaNayA gurUNaM' ti, uvamA nAma uvammatti vA sarisatti vA egaTThA, * avi ya-- siA hu se0||405 // vRttaM, siyAsaddo AsaMkAe vai, jahA kayAi mantapayogasaccatavadevayAkAraNeNa pAvagA vinayAdhya. No DahejjA, kayAi kubiovi AsIviso maMtapayogAdikAraNeNa Na bhakkhejjA, tathA kadAyi. hAlAhalamavi visaM No mArajjA, hAlAhalaM nAma visajAtibheo, AsevitANi pAvagAdINi khamaMkarANi bhavaMti, Na ya guruAsAyaNaM kubvamANo mokkhapajjavasANANa // 305 // guNANaM AbhAgIbhavai / kiMca-'jo pavvayaM sirasA0' // 406 // vRttaM, jotti aNiddidussa gahaNaM kayaM, koi pavvayaM sirasA bhettumicchai vA, koi sIhaM guhAe suttaM paDiyohejjA, jo vA sattiagge-sattiAyuhassa agge hatthatalAhIhiM pahAraM dalaejjA, 'esovamA''sAyaNayA gurUNaM ti jahA te pavvayAINi viNAsakAraNANi sirAdIhiM kuvvamANo viNAsaM pAvati tahA guruAsAnagaNAvi aNAiyaM aNavadaggaM saMsAraM saMpAvayA bhavaMtitti / avi ya--'siA hu.' // 407 // vRttaM, siyAsaddo Asakie atthe dUdha vaTTai, jahA kadAi cakATTI baladevA vAsudevA vijjAharatabosijjhA vA pavvayaM sirasA bhiMdejjA, tahA kayAI ya sutto'vi sIho paDibohio kuvio vijjathaMbhaNAvi no bhakkhejjA, tahA sattiaggamavi kayAi pahAre dijjamANe'vi Na tassa kiMci pIDaM uppAejjA, Na yAvi AyariyahIlaNeNa mokkho bhavaitti / kiMca, jA esA pAvagAdiAsAyaNA esa egabhaviyA appavivAgA, guruAsAyaNA ya puNa aNagabhaviyA bahuvivAgA, tadupadarisaNatthamidamucyate-'Ayariya0 // 408 // vRttaM, AyariyapAyA SARASWARARIA // 305 / / Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUNa 9 vinayAdhya. // 306 // puNa appasanA abodhikarA, AsAyaNA dosAvahA mokkhAbhAvakarA ya kAUNa 'tamhA aNAbAhasuhAbhikakhI guruppa sAyAbhi muho ramijja' tti tattha aNAbAho mokkho bhaNNai, 'jahAhi aggI0 // 409 // vRttaM, jahA AhiyaaggI baMbhaNo NANAviNa ghayAdiNA maMtaM uccAreUNa AhuI dalayaha, payaM khIraM bhaNNai, teNa abhimuddo sitto abhisitto, jahA taM ghayasittaM so AhitaggI uvayara, evaM Ayariyamavi veyAvaccaviNayamAIhiM anaMtanANAtigamAtisayajutto'vi uvaciTThejjA, kimaMga puNa sesoti ?, aNatanANAigao nAma aNataM jeNa najjai NANeNa taM anaMtanANaM taM uvagao to so aNataNANAvagao bhaNNai, uvagao NAma tIse NANaladdhIe uvaveyoti, uvaciTThejjA NAma sussUsejjati / kica--' jassaMtie0 ' // 410 // vRttaM, jassaMtiyaM Ayariyassa vA sagAse dhammiyANi sikkhejjA ' tassa sagAse veNaiyaM pauMjejja ' ti, tattha viNayassa bhAvo veNaiyaM, pauMjejjA nAma pauMjejjatti vA kuvvijjatti vA egaTThA, taM ca veNaiyaM imaM sakArae tae sirasA paMjalIggahaNeNa paMcagiyassa vaMdaNassa gahaNaM karya, tamAyariyaM puvvabhaNiNa anbhuvANAiNA viNaeNa sakArae, imeNa paMcagIeNa vaMdaNieNa, taMjahA---jANudugaM bhUmIe nivaDieNa hatthadueNa bhUmIe avabhiya tato siraM paMcamaM nivAejjA, teNa anbhuTThANAiNA imeNa ya sirapaMcameNa kAraNa girAe vaMdanimittaM AsamANo bho iti sIsAmaMtaNaM, maNasA taduvautteNa, NiccaM NAma savvakAlaM, te guravo pUyaNijjA, taMjahA-' lajjA dayA0 ' // 411 // vRttaM tattha lajjA avavAdabhayaM, dayA aNukaMpA, saMjamo sattarasavidho, baMbhacaraM mehuNaviraI, 'egaggahaNe gahaNaM tajjAtiyANa'mitikAU sesANa mUlaguNauttaraguNANa gahaNaM, 'kallANabhAgissa visohiThANaM' ti kallANaM- mokkho bhannai, tassa AbhAgI jo jIvo tassa imANi lajjAINi pAvANa kammANa visodhiTThANaMti, je me guru-AyariyA satataM savvakAlaM lajjAdINi, uddezakaH // 306 // Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 9 vinayAdhya. // 307 // aNusAsayati NAma jahA lajjA tAva saMjatattaM, uvadIsaMti, tIe ya phalaM, tahA dayaM dayAe phalaM, evamAdINi aNusAsijjamANA sIsA pAyaso attaNo nissesapAragA bhavatittikAUNa ' te aha gurU satataM pUyayAmiti // ito ya gurU pUyaNijjA, kaI 1, jamhA te bhagavaMto' jahA nisaMte0 ' // 412 // vRttaM, 'jahA nisaMte tavAccimAlI 'ti ta tha jeNappagAreNa jahA, NisA NAma rattI bhaNNai, tIe nisAe aMto nisaMto divasotti vRttaM bhavara, tava nAma pagAsei, accio va rassIo bhaNNaMti, tAsiM rassiNaM mAlA jassa atthi, so ya NAicco pabhAsaI bhArahaM kevalaM tu, pabhAsatI NAma pabhAsaitti vA ujjoetti bA egaTThA, bhArahaM pasiddhaM, kevalaM NAma saMpuNNaM, tusaddo visesaNe vaTTai, kiM visesayati 1, na kevalaM bhArahaM pagAsaha, kiMtu savvameva jambUdIvadAhiNaDuM eyaM visesayati, evaM Ayario'vi sueNa sIleNa buddhIe ya uvaveo viyalIkaya aNNANapaDalo jIvAjIvAdao ya padasthA pagAsati iti // kiMca- ' virAyaI suramajjhe va iMdI' tti, jahA iMdo sAmANiyAdiparivuDo samaMtao virAya evaM Ayario'vi sIsagaNasaMparivuDo sapakkhANaM paratitthiyANaM ca purao virAyaiti / kiMca - ' jahA sasI kojogajutto 0 ' // 413 // 'jahA sasI komudijogajutto ' tti, tattha jahA NAma jeNa pagAreNa jahA, sasI caMdo bhaNNai, ' komuijogajutto ' nAma kattiyapunimAe uio, 'nakkhattatArAgaNaparivuDappA ' NAma NakkhattehiM tArAgaNeNa ya paribuDo appA jassa so NakkhattatArAgaNaparivuDappA 'khe 'ti AgAsassa gahaNaM, jeNa pagAreNa AgAse vimale anbhamuko sasI sobhai evaM gaNI sobhai sIsamajhe / kiMca ' mahAgarA AyariyA0 // 414 // vRttaM, mahaMtANaM NANAINaM guNANaM AgarA mahAgarA, mahAgarA cauvvihA bhavaMti, taMjahA- nAmamahAgarA ThavaNa0 davva0 bhAvamahAgaratti, nAmaThavaNAo gayAo, davvamahAgarA uddezakaH // 307 // Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 uddezakaH cUNI. zrIdaza- lavaNAdIyA samuddA, bhAvamahAgarA mahaMtANaM NANadasaNacarittANaM AgarA AyariyA tesiM gahaNaM kayaM, sesA uccAriyasarisattivaikAlikA kAUNa parUviyA, 'mahesI' nAma mahaMtamesatIti mahesINo, so ya mokkho, te ya AgarA samAdhijogANaM suyassa bArasaMgussa sIlassa ya-aTThArasasIlaMgasahassamaiyassa buddhIe--uppattiyAdiyAe, ta eyapagAraguNajuta Ayarie aNuttarANi-atisayamAINi saMpAviukAmo uvATThiyabhAvo ArAhejjA AyariyaM jAva tuDe, uvaDio nAma uvaDiotti vA abbhuDiotti vA egaTThA, 'dhammakAme vinayAdhya. nAma dhammanimittaM ArAhejjA, Na puNa bhaeNa vittiheuM vA, jANi eyaMmi ajjhayaNa bhaNiyANi tANi succANa mehAvi0" // 308 // ||415||vRttN, soccA NAma souM, mehAvI mehAvI bhaNNai, sobhaNANi bhAsi yANi subhAsiyANi, susmsae NAma tassa ANAziddese ciTThajjatti, Ayario pasiddho, appamatto NAma No NihAdIhiM pamAdehi vakkhitto, tesiM sagAseNaM vasamANo guNA ArAheUNa NiravasesakhINakammo siddhimaNuttaraM pAvai, sesakammodayA devalogasukulapaccAyAtiM laghRNa pacchA aTThabhavaggahaNaaMtarato sijjhatitti, bemi NAma tIrthakaropadezAt , na svAbhiprAyeNeti / viNayasamAhIe paDhamo uddeso samatto // vitiya uddesagAbhisaMbaMdho-viNayamUlo dhammo kAUNa taggoravopadarisaNathamidamucyate-'mUlAu khaMdhappabhavI dumassa0 // 416 // vRttaM, jahA dumassa jAhe mUlo uppaNNo bhavai tAhe tAo mRlAo khaMdho bhavai, tAo khaMdhAo pacchA sAlA, samurviti nAma jAyaMti, sAlA nAma sAlatti vA sAhatti vA egaTTA, tAsu sAhAsu sAhappasAhAvikappA, viruhaMti nAma vividha tiaNagappagAraM phalANi, ruhati viruhaMti, jAyaMtitti vuttaM bhavai, tAsu pasAhAmu pattA viruhati, tao uttarakAla puSphA, pupphasu Vtersi paripakANa raso bhavati, jahA ya eso mUlAdI rasapajjavasANo aNuparivADikamo 'evaM dhammassa vinnaa0||417|| SAX 308 // Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dazavaikAlika cUNa 9 vinayAdhya. // 309 // silogo, imassa jiNappaNIyassa saMdhuyassa bhagavao dhammassa viNao 'mUlaM, paramo se mukkho' paramo NAma tassa viNaya mUlassa mokkhoti vA phalaMti vA, kahaM 1, jahA dumassa phalaM, tassa kAlaMtaravipakassa jo raso so paramo, aparamANi u khaMdho sAhA pattapuSpaphalANiti, evaM dhammassa paramo mokkho, aparamANi u devalogamukula paccAyAyAdINi khIrAsavamadhuyAsavAdINitti, kathaM ca so vo 1, jeNa viNaNa kici pAvati, ' egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANa' mitikAuM jasamavi pAva, Aha- kittijasANaM ko pativiseso ?, Ayario Aha- kittI avisesiyA, jahA amuganAmadheyo sAdhU viNIotti, jaso visesiotti, jahA amrugaM viNayaM amugo sAdhU kuvvaitti, tahA duvAlasaMgaM sigdhaM pAvai, sigdhaM nAma salAhaNijjaM, salAhaNijjo vA jeNa sueNa bhavai taM suyaM sigdhaM bhaNNati, jahA aho bahussuo Na etassa kiMci avihitaMti, evamAdi, nissesaM abhigacchatIti, |idANiM NIsesA aviNIyassa dosA bhannaMti, varaM te dosA NAUNa tesu ubvegaM gacchaMtotti, loge'vi di-puvvaM Aturasa apatthAhAro nivArijja, dosA ya se kahijjati, te tesi dosANaM ubvijjamANo pariharatotti, te ya aviNIyadosA ime, taMjahA' je a caMDe0 ' // 418 // silogo, jetti aNidiTThassa gahaNaM, cakAro pAdapUraNe, caMDo rosaNo bhaNNai, jahA imaM evaM karehi, imaM mA evaM karehitti bhaNio rUsai, migabhUto migo, jahA migo NibuddhI tahA so'vi hitovaesaM Na pucchattikAUNa miga iva davvA, thaddho nAga ahiM jAtimadAdIhiM maTThANehiM matto vinayaM na paDivajjaha 'dubvAI' duTThA vAyA jassa so duvvAyI, akAraNe sAhavo kaDugapharusANi Na bhaNaMti, 'NiyaDI' nAma mAillo, jANamANo'vi appaNI avarAhaM paDicoio bhaNai Na mae NAyaM jahA eyaM na kAyavvaMti, gilANamAiyAo niyaDIo pauMja, ahiyaM viNayaM bhaMseti, 'sado' NAma siDhilo saMjamAisu, uddezakaH // 309 // Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza- 'vujjhai se aviNIappA' evaM so viNeo caMDAdisu vaTTamANo aviNIappA bujjhai, kahaM ?, jahA nadIsoyamajhagayaM kahU~| 2 uddezakaH vaikAlika | nadIe soteNa bujjhai evaM so saMsArasoteNa vujjhatitti / kiMca-viNayaMpi jo uvAeNaM. // 419 // silogo, so cUrNI. caMDAidosasaMjutto uvAeNa desakAlovavannaM viNayaM 'coio kuppaI naro'tti, dese tAva virAhao bhaNio, kAlo.-velA takkhaNameva, taMpi parimitaM apharusaM bhaNio kuppaitti, tato so evaM kuppamANo divvaM sirimAgacchamANAM DaMDeNa paDisehayai, vinayAdhya. ettha udAharaNaM-dasArapamuhA kira mahAsurA sabhAgatA appappaNo kajjANi saMpahAremANA acchaMti, io ya sirI devI prinnyvy||31|| 5 vesA houM vikRtazarIrA macchiyAvandANugayamaggA taM sabhamAgatA, te savve samuddavijayaugmaseNapamuhA patteyaM 2 evamAhu-jahA dAeteNa ahaM tavasaMtaeNa devakumArAtiregeNa sveNa ummAhiyA samANI lajjaM mottUNaM bhavaMtaM saraNamuvagatatti bhaNNamANA | kaMThe laggai, tehiM savvehiM patteyaM patteyaM paDisehiyA, sabvehiM NippaNayAMkayA NArAyaNamuvaTThiyA, teNa NAyA jahA esA No pAgate latti ahilasiyA, divvaM rUvaM daMseUNa tamaNupaviTThatti, evaM so viNayaM uvAeNa bohio samANo ihalogaparalogahiyaM kira daviNayasiriM avamannai, Na taM tassa AyatikkhamaM bhavai, jahA tesiMto tANa / idANiM aviNayadosopadarisaNasthamidamucyate taheva avinniiappaa0||420|| silogo, 'taheva, ti, jahA heTTA aviNIyadosA bhaNiyA, evasaddo pAdapUraNe, I'aviNIappA'NAma No viNIo appA jesiM te aviNIappA.uvavajjhA' nAma kAraNamakAraNe vA uvejja vAhijjatina // 31 // |uvavajjhA hayA gayA ya, 'egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANamitikAuM' galibalivaddAvi gahiyA, teNa aviNayakammadosaNa vAhijjati ihabhave galittaNadoseNa, annesiM AsANaM hatthINa ya AhAraM bahAyijjati, anne ya bahuvihappagAre viNayaMti, tahA mahisa SARASHTRANSAHASRSE Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ &2 uddezaka: zrIdazavaikAlika cUNoM vinayAdhya. CRECOREGARLSCRECOCCASSTER // 31 // MARRASSHESAKASHAN mAiNovi kei avvattabhAgabhUyA paccakkhameva dIsati duhaM 'ehaMtA' nAma aNubhavatA, sArIramANasANi dukkhANi, te ya AbhiogabhAvaM susahaM uvaTThiyA, teNa ya ihabhavieNa paccakkheNa aviNayadoseNa didveNa adiTTha sAhijjai-jahA te AsAdiNo purabhave aviNayamaMtA AsI jeNa AbhiogaM 'uvAhiyA' nAma pacA, taha viNayaguNo tiriesu imo, taMjahA-'taheva suvinniiappaa0||421|| silogo, 'taheva ' tti jahA hevA viNayaguNA bhaNiyA, evasaho pAyapUraNe, suTTa viNIo appA jesi te suviNIappA, te ceva yAdI puvvasukayaguNeNa ihabhavieNa ya vidhelagAdiNA viNIyabhAveNa iTThANi javasajogAsaNAdINi bhuMjamANA ciTuMti, nivAyapavAyAdiyAyo vasahIo pAvaMti, alaMkiyA ya rAyamaggamogADhA kei bahujaNaNayaNaharamahuravayaNaparigIyamANA NiggacchaMti, evamAIhiM iDDi pattA paccakkhameva suhamehaMtA mahAyasA dIsaMti, subhAsubhaM tiriesu viNayAviNayaphalaM bhaNiyaM / idANiM maNuesu bhannai, tatthavi puvvaM aviNayaphalaM bhaNNai, taM ca ima, taMjahA-'taheva AviNIappA0' // 422 // silogo, 'taheba 'tti jahA heTThA tiriyANaM aviNayadoso bhaNNai, evasaddo pAdapUraNe, No viNIo appA jesi te aviNIappA, logaggahaNeNa maNuyalogaggahaNaM kayaM, taMmi maNuyalogami, aviNIyanaranArIo ya puvvaM aviNayadoseNa ihabhavieNa ya vaMkabhAveNa dIsaMti dukkhANi sArIramANasANi edhamANayA nAma kasAdIhiM pahArehiM vaNasaMjAtasarIrA bhannati, vigaliteMdiyA NAma hatthapAyAIhiM chinnA, uddhiyaNayaNA ya vigaliMdiyA bhannati, te puNa corapAradArikiccayAI / 'daMDasatthaparijunnA0' // 423 // silogo, daMDaggahaNeNa laTThimAINa gahaNaM kayaM, satthagahaNeNa bhallagamAdiAuhassa gahaNaM kataMti, tevi daMDehiM tAliyA satyahi ya AhayA ' parijuNNA' NAma pari-samaMtao juNNA parijuNNA dubalabhAvamuvagatatti vuttaM bhavai, na kevalaM daMDasatthehiM parijuNNA, | // 31 // E- Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 uddezakaH zrIdazavaikAlika cUNoM UARMACOCURI vinayAdhya. // 312 // ACKS kiMtu asabbhavehi asarisehiM vayaNehiM sarIraparihANI bhavati, 'kaluNA' NAma dINati vA kaluSaMti vA egaTThA, "vivaNNachaMdA' nAma parabyasA, 'khuppivAsAiparigayA' parigatA NAma khuhApipAsAbhibhRtA, te ya bhattapANaniruddhA vA hojjA, parimitabhattapANabhogI vA, jahA eyarasa egaM bhattaM dAyavvaM ega udayasarAvaMti, evaM tAva tesiM aviNIyANaM ihabhave pupphaM, phalaM puNa naragAdisu, NAUNa aviNayo na kAyavyotti / idANi viNayamUlaM tesu ceva maNuesu bhaNNai, taMjahA-'taheva suviNIappA // 424 // silogo, 'taheva' tti jahA heTThA viNayaphalaM taheva bhaNiyaM ihamavi, eksaho pAdapUraNe, suTu viNIo appA jesiM te suviNIappA, logagahaNeNa maNussANa gahaNaM karya, taMmi loe NarA NArIyo ya rAyAdINa dAsaviNayajuttattaNeNa bhogasaMvibhattA dIsati, gaMdhavvAiyAo kalAo uvajjhAehiM gAhiMtA dIsaMti, suhAI ehaMtA maNuyA iDDi pattA mahAjasA, iti subhAsubhaM maNuesu phalaM bhaNiyaM / idANi devesu bhaNNai-tattha aviNayaM puvvaM bhaNNai, taM ca ima, taMjahA--'taheva aviNIappA0' / / 425 // silogo, tahAsabo eksaho ya puyabhaNiyA, Na viNIappA aviNIappA, devaggahaNeNa jotisiyavemANiyANa devIsahiyANa gahaNaM kayaM, jakkhaggahaNeNa vaMtarANaM gahaNaM kayaM, gujjhagagahaNeNaM bhavaNavAsINaM gahaNaM kayaM, te titthagarakAle erAvaNAdi paccakkhameva dukkhAi edhamANA AbhiogabhAvamuvaTThiyA dIsaMti, idANiM vijjAbhicArugehiM abhiuttakammehiM abhiuttA dIsaMti, aNumANeNa sAhijaMti, jahA iha maNuyaloe aviNayaphalAI pAveMti tahA gRNaM aviNayadevA pubveNa dakaraNa AbhiogA bhavaMti, bhaNiyaM ca--'cauhi lA ThANehiM jIvA AbhiogiyaM jaNayaMti-kohaNasIlayAe pAhuDasIlayAe kouyakammeNa bhRikammeNa ya' / idANi viNayaphalaM tesu cava devemu bhaNNai, taMjahA--'taheva suviNIappA0 // 426 // silogo, suviNIappA puccaviNayasubhakammodaeNa imesu XAMRE- // 312 // Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 9 vinayAdhya. // 313 // iMdasAmANiyatAyatIsagAdiThANesu uvavaNNA, titthagarakAle pAyaso dIsaMti, sesaM tassa silogassa kaMThyaM / evamAdINi tiriyamaNuyadevaloge subhAsubhANi viNayAviNayaphalANi bhaNiyANi, narayesu subha subhA kahA Natthi, te hi egaMteNa puvvovajjiyaM aviNayaphalamasubhamaNubhavati, Na ya te paccakkhamuvalabbhaMti, saMvvaSNuvaeseNaM te chaumatthehiM NajjaMti / idANi loguttarassa viNayassa phalaM bhaNNa, taMjahA -- 'je AyariuvajjhAyANaM' 0 // 427 // siloge, 'je' tti aNiddiTThANaM gahaNaM kathaM, AyariyauvajjhAyA pasiddhA, je kei AyariyANaM uvajjhAyANaM ca sussAkarA vayaNakarA ya bhavati, ahaMvA susvasANAma (e) AyariyauvajjhAehiM vayaNaM bhaNNataM kuvvaMti sussAvayaNakarA, tesiM evaMvihasIsANaM sAhUNaM sikkhA duvihA- gahaNasikkhA AsevaNasikkhA ya, vivihamaNe gappagAraM vaDDhati, diTTaMto----' jalasittA iva pAyavA' jaleNa sittA samANeva jahA pAyavA varddhati tahA tesimavi sikkhA vivadaMtitti / kiMca - io ya AyariyovajjhAyANaM viNao kAyavvo, kahaM 1, jai tAva asaMjayA 'appaNaDayA' 0 // 428 // silogo, 'appaNaDayA' nAma haMta eteNa jIvihAmottikAUNa sippANi- kuMbhAralohArAdINi sikkhati, NauNiANi loiyAo kalAo sikkhati, paraTThAevi pavvayitukAmA puttaM gehe ThAmoti sikkhati, kadAi puNa appaNI parassa ya doNha ya aTThAi sikkhati gihiNoti, eso asaMjayaNiddeso kao, 'uvabhogaTThA' NAma aNNapANavatthasayaNa saNa rayaNa kuviyAiyauva bhogassa aDDAe sikkhati taM ca ihalogassa iha jalalavacindrahiM saMnibhasta kAraNANi sikkhati te ya evaM sikkhAvAsaM vasamANA | 'jeNa baMdha' 0 // 429 // sile|go, 'jeNaM' ti jeNa sikkhApaDibaMgheNa baMdhAdINi pArvati, tamavi sippANi NauNiyANi ya kAraNANi sikkhAvAsamAvasaMtAca, tattha nigalAdIhiM baMdhaM pAveMti, vettAsayAdihi ya baMdhaM ghoraM pAveMti, tao tehiM baMdhehiM vadhehi ya 2 uddezakaH // 313 // Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUrNI zrIdaza- 15 paritAvo sudAruNo bhavaitti. ahavA paritAvo niThuracoyaNatajjiyassa jo maNi saMtAvo so paritAvo bhaNNai, taM ca paritAvaM 42 uddezakaH vaikAlika ra sudAruNaM 'niacchaMti' nAma niggacchati vA pAvaMti vA egaTThA, juttA nAma taMmi sikkhiyavve nijujjaMtitti, laliiMdiyA NAma | AgabbhAo laliyANi iMdiyANi jorsa te laliiMdiyA, accantasuhitatti vuttaM bhavati, te ya rAyaputtAdi, kiMca, 'te'vi taM guru' . // 430 // siloge, te'vi tAva sacchaMdalaliyA rAyaputtAdi tamuvarohapahArAdi visahati, tamAyariyaM ca vinayAdhya. / pUjayaMti 'tassa sippassa kAraNA, te ya pUyAiyA taM 'sakAreMti namasaMti tuTTA niddesavattiNoM' ahavA pUyA mhurvynnaa||314|| | bhinaMdaNI bhannai, sakkAro bhojaNAcchAdaNAdisaMpAdaNao bhavai, NamaMsaNA abbhuhANaMjalipaggahAdI, tuhA NAma parokkhamavi NamokkArAdIhiM NamaMsaMti, ' nidesavattiNoM' NAma jamANaveti taM savvaM kuvvaMtIti NiddesavattiNo, jati tAvevaM loiyA suhalicchAe kAraNAe kuvaMti / 'kiM puNa je suaggAhI . // 431 // siloge, kimiti eso pucchAe vaTTai, puNasaddA visesaNe, ki visesayati ?, jahA gAyati bhagavaMto sAdhavo sIsANa uvaTThAvaNAdINa kuvaMtitti evaM visesayati, sua duvAlasaMga gaNipiDagaM, sutaM gAhayaMtIti suyamgAhI, aNaMtaM hitaM kAmayatIti aNatahitakAmae, mokkhasuhakAmaettivuttaM bhavati, jamhA te ihaloge paraloga hitaM suyaM gAhayaMti tamhA jaM te AyariyA vadejjA taM bhikkha 'nAhavattae'NAma NAtikamejjatti / idANi viNaovAo bhaNNai-'nIyaM sijjaM gaI ThANaM' // 432 / / silogo, sejjA saMthArao bhaNNai, so AyarivarasatiyAo NIyataro // 314 // kAyavvo, tahA NIyA gati kAyavvA, 'NIyA' nAma AyariyANa piDao gaMtavya, tamaviNo accAsaNaM, navA atiduratyeNa gaMtavvaM, accAsanne tAva pAdareNuNa AyariyasaMghaTTaNadoso bhavai, aidare paDiNIyaAsAyaNAdi bahave dosA bhavaMtAti, atI NaccAsaNe RESPECASSASRA ghaTTaNadosomava AyariyANa piDaAnA saMdhAro bhagavA Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CL 2 uddezakaH naNAtidUre ya caMkamitavvaM, tahA jamivi ThANe AyariyA uvaciTThA acchati tattha ja nIyayaraM ThANaM tIma ThAiyavvaM, tahA nIyayare pIDhagA- zrIdazavaikAlika iMmi AsaNe AyariaNunnAe uvavisejjA, jai Ayariyo AsaNe itaro bhAmie nIyayare bhUmippadese vaMdamANo uvaDio cUrNI dina vaMdejjA, kintu jAca sireNa phuse pAde tAva NIyaM vaMdejjA, th| aMjalimavi kuvvamANeNa No pahANami uvaviheNa aMjalI kAyavvA, *kiMtu IsiavaNaeNa kAyavvA, eso kAigo viNayasamAdhI bhavai / idANiM kAiyA vAiyA ya bhaNNai, taMjathA-'saMghaTTaittA vinayAdhya. kAkAraNaM // 433 / / siloge, jAhe pavisamANeNa vA NikkhamamANeNa vA gurU hatthapAdAiNA kAeNa tahA vAsakappapaDalAiNA vA uvAhiNA saMghAo bhavai, avisaddo saMbhAvaNe vaTTai, kiM saMbhAvayati ?, jahA dohiM vi kAyovahIhiM jayA jamagasamagaM ghaTTio // 315 // bhavai, tahA jo idANi uvAo bhaNihiti so kAyavyo ta saMbhAvayati, so ya uvAo imo-siraM bhUmIe nivADeUNa evaM vaejjA, jahA-avarAho me, micchAmi dukaDaM, khaMtavvameyaM, NAhaM bhujjo karihAmitti, jo suddho bhavai so abhaNio Ayariyassa etANi iMgiyAINi NAUNa kareti, jo puNa maMdabuddhI so-'duggao va paoeNaM' // 434 // silogo, duggao NAma duggavotti vA duTThagoNotti vA galivaddotti vA egaTThA, payoo tejaNo bhaNNai, jahA so duggavo tikkheNaM tottaeNa puNo 2 cauijjamANo rahaM vahai, evaM dubbuddhI jANi AyariyauvajjhAyAINaM kiccAI maNarujhyANi tANi vutto vutto pakuvvai / Aha--kahaM tesiM aNe-4 gaguNasaMpAvagANaM AyariyANaM kiccAI se sAhU kubvaitti ?, bhaNNai-kAla chaMdobayAra c0|| 435 // silogo, tattha kAlaM paDucca Ayariyo vuDDhavayattho tattha saradi vAtApittaharANi davvANi Aharati, hemaMte uNhANi, vasaMte hiMbharahANi (siMbhaharANi) gimhe sIyakarANi, vAsAsu uNhavaNNANi, evaM tAva uI uI pappa gurUNa aTThae davvANi AharijjA, tahA uDu pappa // 315 // Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM X-REC 4.2 uddezaka: S zrIdaza sejjamavi ANajjA, evamAdi, chando NAma icchA bhaNNai, kayAi aNuduppayogamavi davvaM icchati, bhaNiyaM ca-'aNNassa piyA vaikAlika chAsI mAsI aNNassa AsurI kisarA / aNNassa ghAriyA pUriyA ya bahuDohalo logo // 1 // tahA koI sattue icchai koti egarasa icchai, desaM vA pappa aNNassa piyaM jahA kudukkANa koMkaNayANa pejjA, uttarApahagANaM sattuyA, evamAdi, 'uvayAra' NAma vidhI bhaNNai, jahA koI dhammakAhaNo koI veyAvaccakarassa kei bhAsiNo kei AsannaseviNo evamAdi, upacArachandavinayAdhya. kAlaM 'paDilehittANa heuhiM ti, paDilehittA NAma jANiUNa, heuNA nAma kAraNeNa, etesiM kAlachandovayArANaM jeNa 2 // 316 // uvAeNa kAlachandapAuggA davvA labbhAta jeNa vA uvAyakaraNaNa tUsai teNa teNa uvAeNa te taM saMpaDivAyAnta / kiMca-'vivattI aviNIassa' // 436 // silogo, vivattI nAma vigayA saMpattI nANAdiguNehiM aviNIyassa bhavai, advehiM viNIyassa saMpadA bhavati, 'jasseyaM duhao NAyaM' 'jassa'tti avisasiyassa gahaNaM, duhao NAma ubhaotti vA duhaotti vA egaTThA, aviNayAyo guNavivattI viNayAo guNasaMpattI bhavaitti NAya, duvidhaM sikkha-gahaNasikkha AsavaNAsikkhaM ca abhigacchai, sikkhAto ya mokkhaM, abhigacchai nAma Abhigacchatitti vA pAvaitti egaTThA, bhaNiyA vinniiyaa| idINi AviNIyA bhannati, tesiNaM aviyANaM aviNayaphalaM bhaNNai, taMjahA-'je Avi caMDe' // 437 // vRttaM, 'je' tti aNiddidussa gahaNa, cakAra pAdapUraNe, avisaddo lAbhAvaNe vaha, jahA suTTa dulaha nivayaNijjaguNajuttamavi jiNANavayaNANavayaNaM ladhaNa kevi sattA imesu dosasu baTTAtAta GI evaM saMbhAvayati, caMDo kAhaNo bhaNNai, jAtIe iMDDigAravaM vahati, jahA'haM uttamajAtIo kahametassa pAde laggihAmitti mati idRzI gAravo bhaNNati, pItisuNNaM karotitti pisuNo, so ya jo pacchA aguNakittaNaM kareI, naresu mokkho bhavaitikAUNa Naraga %9534556 // 316 // Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % zrIdaza haNaM, sAhaso NAma jaM kiMci tArisa taM asakio ceva paDisevatittikAUNa sAhassio bhaNNai, 'hoNapesaNaM NAma jo ya pesaNa hai 2 uddezakaH vaikAlika Ayariehi dinnaM taM desakAlAdIhiM hINaM karetitti hINapesaNe 'adidhamma' NAma sutadhammacarittadhamma ajANae bhaNNai, cUrNI. viNae jiNAvaiDe akovie, jahA imaM Ayariyassa kAyaba, imaM pAhuNagagilANAdINati, 'asaMvibhAgI' NAma savibhAyaNA |sIlo saMvibhAgI, Na saMvibhAgI asaMvibhAgI, evaMvihasIlassa tassa suciresu va kAleNa ca mokkho na atthitti / idANiM viNIo vinayAdhya viNayaphalaM ca donni bhaNNaMti, taMjahA-'nidesavittI puNa' // 438 // vRttaM, niddeso NAma ANA bhaNNai, puNasaddo visesaNe vaTTai, kiM visesayai ?, jahA visesaNa Ayariyassa viNayo kAyavyo, sesANavi jahANurUvo kAyavvotta evaM visesayati, jetti // 317 // ANiddivANa gahaNaM, guravo pasiddhA, suyo'tthadhammo jehiM te sutatthadhammA, gIyatthiAtta vuttaM bhavai, ahavA suo attho dhammassa | jehiM te sutatthadhammA, viNae jahArihe pauMjiyavve kovidA, jamhA evaMguNajuttA ato 'taraMti te oghamiNaM duruttaraM'|ti, taraMtigahaNaNa tiNhaM gahaNa kayaM, taM0-taragassa taraNayassa tariyanassAtti, etesiM nidarisaNaM jahA davvatarao devadatto, daraNaM nAvA, tariyavyayaM samuddo, evaM bhAvatarao sAhU taraNaM NANadaMsaNacarittANi tariyavvayaM imo paccakkho saMsArotti, te ya bhagavaMto sAdhavo khavittu kammANi NANAvaraNAINi saMsArasAgaraM taraMtIti, tariUNa ya 'gaimuttamaM gayA' Aha--puci 'khavittu kammamiti lavattavve kahaM tarittu te ohamiNaM duruttarati puJcabhaNiya, Ayario Aha----pacchAdIvago NAma esa suttabaMdhotikAUNa na doso // 31 bhavai, sAvasesakammuNo ya devaloge sukulesu payAyaMti, puNo ya bohiM lakSNa paNchA gatimuttamaM gacchatIti, bemi nAma tIrthakaropadezAt, na svAbhiprAyaNa bravImIti // viNayasamAhiajjhayaNe biIo uddeso smmtto|| % % % Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau. vinayAdhya yane // 318 // tatiauddesagassAbhisaMbaMdho, jahA sIso viNIo bhavai tadupadarisaNatthamidamucyate ' AyariaM aggimivAhiaggI0 ' // 439 // vRttaM, Ayario suttatthatadubhaaviU, jo vA anno'vi suttatthatadubhayaguNeMhi tr uvaveo gurupae Na ThAvio soDavi Ayario ceva, tamAyariyaM jahA''hiyaggI baMbhaNo agaNiM paramAe bhattIe 'sussUsamANo paDijAgarijA' paDijAgarai NAma mA vijjhAhitittikAUNa tassa samIvaM amuMcamANo abhikkhaNaM iMdhaNANaM sAharamANo acchara, evamayamavi sIso sussamANo paDijAgarijjA, Aha- gaNu esa attho paDhamuddesae 'jahA''hiyaggI jalaNaM NamaMsi' tti bhaNio, Ayario bhaNai -- tattha AyariyaM caiva paDucca bhaNiyaM, iha puNa AyariyaM ca suavaesagaM ca paDaca bhaNNai, jahA AyariyavayaNaM aNatikamaNiaM evaM sutovadesagassavi NAtikamaNiaMtikAUNa puNaruttadoso na bhavatIti / paDiyaraNovAyo imo, taMjahA- AloieNamiMgiteNa vA chaMda ArAhejA, tattha chaMdo nAma abhippAo, taM chaMdaM iMgieNa AloieNa ya ArAdhejjA, tattha AloieNa ya jahA AyarieNa pAuraNaM AloiyaM sIyaM ca paDai, kattha vA gaMtavvaM ? tamevappagAramAloiyaM NaccA tassa Ayariyassa tamabhippAyaM pAuraNaM uvavAejjA, evamAdi, tahA iMgieNavi NAUNa AyariyassabhippAyamuvabAejjA, taM ca iMgitaM imaM ' setti ' AyarieNa gAtakaMpo kao, aho vA sIyamiti bhAsitaM, pAuraNamANejjA, jo puNa teNa''gAreNa AloiyaM iMgitaM vA NAUNa chandamArAhei sa pujjo bhavai, sa pujjo NAma pUyaNijjotti vA egaTThA, so ya viNao kimatthaM paraMjitavyoti 1, ato bhaNNai- 'AyAramaThThA0 ' // 440 // vRttaM, paMca| vidhassa NANAiAyArassa aTThAe sAdhu Ayariyassa viNayaM pauMjejjA, susvaramANoti soumicchA sussA, jahA kimahaM ANapahimiti pajjuvAsamANo acchaha, jAhe ya ANato bhavati jahA imaM te kAyavvaM, tAhe vayaNaM parigihiUNa jaheva teNAyarieNa 3 uddezakaH // 318 // Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUrNI. zrIdaza-1 uvadiDha taheva avikaMpamANo kujjA, avikaMpamANo NAma NiyaDi akuvvamANotti, jo eteNa pagAreNa gurUNo chandamArAdheti 3 uddezaka: vaikAlika basa pujjatti, Na kevalaM Ayariyasseva viNao kAyavvo / kintu-raayaanniesu0||441|| vRttaM, je rAyaNiyA appasutAvi lasu viNayaM pauMjejjA, tahA bAlAvi je pariyAyajeTThA tesu viNayaM pauMjajjA, jo ya jAtIpuTTho tesu pariyAesu ya vuDDesu 5 'NIyattaNe saccavAdI' NAma jahA vAdI tahAkArI, jo 'uvAya ' sa pUjjotti barakakaro bhavati, tattha u uvAto nAma vinayAdhya- ANAniiso, uvAyajuttaM vayaNaM kuvvaMtIti uvAyavaM vakkakaro bhaNNai, so evaM pagAraguNamutto pUNijjo bhavati / kiJca yane / ' annAyauMchaM // 442 // vRttaM, uMchaM cauvvihaM bhavai, taMjahA-nAmuMcha ThavaNa. davvucha mAbucha ca, NAmaThavaNAo gayAo, davvurcha // 319 // jahA tAvasAdINaM, bhAvucha annAyeNa, tamannAyaM uMchaM carati, carati NAma carAtatti vA bhakUkhAtatti vA egaTThA. visuddhaM nnaam| uggamAdidosavajjiyaM, 'javaNaTThayA' NAma jahA sagaDassa abbhaMgo jattatthaM kIrai, tahAM saMjamajattAniyahaNatyaM AhAra-18 yavvaMti, 'samuANaM tu (ca) Nicca ' NAma bhikkhaM vivittaM niyayaM kAyavya, taM ca samudANaM kadAyi lamajjA kadAyi Na, labhejjA, jAhe na laddhaM bhavai tAhe aladhuraM No paridevaDajjA, jahA'haM maMdabhAgo na labhAmi, aho paMto esa jaNo, evamAdira laddhamavi No vikatthejjA, tattha vikatthA NAma salAghA bhaNNati, jaha aho eso suggahiyaNAmo jaNI, jahA vA ahaM labhAmi, kora anno evaM labhihiti ? evamAdi, jo annAtauMchaM caragAdiguNajutto sAdhU sa pujjo bhavatitti / kiNc-'sNthaarsijjaasnnbhttpaanne'0|| 443 // silogo, saMthArayA aDDAijjA hatthA dIhattaNeNa, vitthAro puNa hatthaM sacauraMgulaM, sejjA savvagiyA, ahavA sejjA saMthArao, AsaNaM-pIDhagAdi, bhattapANA pasiddhA, tesu saMthAragAdisu labbhamANesu tami lAmevi saMte| HARDAN-HARASHTRA ISASARA5-% Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau. 9 vinayAdhya ya ' apicchayA ' appicchayA NAma No mucchaM karei, Na vA atirittANa giNhas, jo eeNappagAreNa 'appANaM abhiosaejjA' abhitosaejjA NAma jeNa va teNa va saMtuTThamappANaM kuvvijjatti vRttaM bhavati, bhANayaM ca - he jaM ca taM ca Asita jattha va tattha va sahovagayAnidda ! / jeNa va teNa va saMtuTTha dhIra muNio hu te appA ||1|| 'saMtosapA hannarae' ti saMtoso savvapahANaM pahANe eyaMmi saMtosapAhaNe jo rato sa pUyaNijjo bhavaiti / idANi iMdiyasamAhI bhaNNai, taMjahA - 'sakkA saheuM AsAi kaMTayA0 // 444 // vRttaM sakkA NAma sakkatti vA sahayatti vA egaTThA. sahiuM NAma adhiyA seuM AsAe NAma eteNa karaNa imA atthasiddhI bhavaitti, jahA koyi lohamayakaMTayA patthareUNa sayameva ucchahamANA Na parAbhiyogeNa tesiM // 320 // 5 lohakaMTagANaM uvariM Nuvijjati, te ya aNNe pAsittA kivAparigayacetasA zraho varAgA ete atthaheuM imaM AvaI patatti bhannaMti jahA uTTheha uTThehAtti, jaM maggaha taM me payacchAmo, tao tikkhakaMTANibhinnasarIrA uheMti, aviya te AsApaDibaddhA sakkA sahiuM, NAidukkaraM, dukkaraM tu ANAsAe jo u sahejja kaMTae vayomae kannasare sa pujjotti, ' aNAsAe' NAma viNA AsAe, Na AsAe aNAsAe, 'jo u' aNiddiTThassa gahaNaM, tusaho visesaNe vaTTara, kiM visesayati 1, jahA so mahaMto pasaMsiyavvo jo aNAsAe sahatitti evaM visesayati, 'sahijja' NAma ahiyAsejjatti, kaMTagA pasiddhA, ke ya 1, vatImayA, vAyA kaDugapharusA kaMTagA bhavati, te ya vatImae kaMTae sahai, kannaM saMratIti kannasarA, kannaM pavisaMtIti vRttaM bhavai, jahA te kaMTagA kAyA gayA duruddharA bhavaMti tahA aNAsayA vAyAka TagA kaNNasoyamaNugayA duruddharA bhavatIti / 'muhuttadukkhA u bhavaMti kaMTayA ' // 445 // vRttaM, te ya vaomayA kaMTagA muhuttadukkhA bhavaMti suhaM ca uddharijjati, vaNapArikammaNAdIhi ya uvAehiM rujjhavijjaMti 3 uddezakaH // 320 // Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUNoM vinayAdhya. // 321 // viitti vuttaM bhavati: vAyAduruttANi puNa duruddharANi bhavaMti, verANubaMdhINi ya bhavati, 'mahanbhayANi ya' bhaNiyavyaMti soyArassa kahamANassa ya doNhaviH &R uddezakaH tattha soyArassa jahA corotti bhaNie kiM pareNa suta hojjAtta bhayamuppajjati, tahA bhAsagassavi evaM girA dosAdi mahata bhava-| titti / te evaM 'samAvayaMtA // 446 / / vRttaM, 'samAvayaMtA' nAma abhimahamAvayaMtANi vayaNANi kaDugapharusANi NehavivajjiyANi abhighAyA vayaNAbhighAtA 'kannaM gayA dummANi jaNaMti' ti, * dummaNi' nAma domaNassati / vA dummaNiyaMti vA egaTThA, vayaNAbhighAe koyi asattio sahai koi dhammotti, jo puNa dhammottikAUNa sahai so ya 'paramaggasUre' bhavai, paramaggasUre NAma juddhasUra-tabasUra-dANasUrAdINaM sUrANaM so dhammasaddhAe sahamANo paramaggamUro bhavai, | savvasurANaM pAhaNNayAe uvari vaTTaitti vuttaM bhavati. 'jiiMdie 'tti sAhussa gahaNaM, jo evaM vayaNAbhighAe sahai yo pUyaNijjo bhavahAtti / ete vayaNadose NAUNa 'avaNNavAyaM // 447 // vRttaM, avanno nAma ayasA, tassa avannassa vayaNaM abannavAo bhaNNai, taM avannavAdaM parammuhassa no bhAsejjA, paccakkhamavi jA ya paDiNIyabhAsA, jahA tumaM coro pAradArio vA, tahA ohAriNiM appiyakAriNiM ca bhAsaM no bhAsejjA, tattha ohAriNI saMkiyA bhaNNati, jahA eso coro pAradArio , evamAdi, bhANiyaM ca-'se maMte! maNNAmitti ohAriNI bhAsA' AlAvago, 'appiyakAriNI' nAma bhAsijjamANI ade // 32 // sakAlapayattatteNa aNNeNa vA keNai kAraNaNa sotArassa No pIimuppAei sA adhi(ppiya)kAriNI bhaNNAtti, tamevappagAraM jo Na bhAsai sadA so pUyANajjo bhavaitti / 'alolue // 448 / / vRttaM, 'alolue' nAma ukkosesu AhArAdisu aluddho bhavai, hA ahavA jo appaNovi dehe appaDibaddho so aloluo bhaNNai, tathA kuhagaM--iMdajAlAdIyaM na karehAtti akkuhaetti, ahavA vAi 47 // vRtta, avanayabhAsA, jahA tumacArI pAradAriA , ka Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUNa. 9 vinayAdhya. // 322 // sAdi kuiMga maNNa, taM na karei akuhati, ajjavasaMpaNNo amAI bhaNNai, tahA apiNe yAdi 'apisuNe ' NAma no manoSItibhedakArae, adINa vittI nAma AhArovahimAisu alabbhamANesu No daNibhAvaM gacchai, tesu laddhesuvi adINabhAvo bhavaitti 'adINavittI no bhAvae ' nAma no annaM evaM vaejjA, jahA tuma mae annautthiyANaM gihatthANa ya purao ThavijjAsi, jahA aho tavassI vijAtisayapatto nemittio evamAdi ya, sayamavi appaNo no evaM vaejA jahA dhammI khamao nANI vA gemittio vA viJjAsiddho vA asugakuliMgo vA evamAdi, tahA naDanadRgAdisu No kUuhalaM kareha, jo eyaguNajutto sAhU so sadA pUyaNijjo bhavai / / kiMca- 'guNehi sAdhU 0 // 446 // vRttaM, je ete viNayaguNA bhaNiyA jo etehiM guNehiM jutto so sAdhU bhavai, tavcivarIehiM aguNehiM asAdhu bhavaittiNAUNa sAhUNaM je guNA te geNhAhi, muMcahi asAhuaguNe gaMdhalAghavatthamakAralovaM kAUNa evaM paDhijai jahA muMca'sAdhutti vividha - aNe gappagAraM appagaM kammuNA advavidheNa bajjhamANaM appaNo vijANiya jo rAgadosehiM samo se pUyaNijjo bhavatiti / Aha-viyANiyA appargati bhANiyavve saha kimatthaM appageNaMti bhaNNati ?, Ayario Aha-kesiMci ulUgAdINa NANassa NANiNo'vihu abhAvo, tappaDisehaNatthaM appakaddaNaMti, kiMca- ' taheva DaharaM ca mahallagaM vA0 ' // 450 // vRttaM, ' taheva ' tti jahA avaNNavAyAdI Na kappaMti AyariDaM tahA idamavi, evasado pAyapUraNe, Daharo-bAlo bhaNNai, 'mahallo' thero bhaNNai, cakAragahaNeNa majjhimavao'vi gahio, etesiM ekkekko itthI puriso vA hojjA, 'egaragahaNe gahaNaM tajjAtIyANa' mitikAuM napuMsago'vi gahio, tattha itthI gihatthA vA hojjA pavvahagA vA, evaM puriso'vi, napuMsago'vi, soNa kappai pavvAve, jAhe aNAbhogAdiNA kAraNaNa pavtrAvio hojjA tAM savvappagAreNa vigicaNijjo, aDhavA so'vi caragAdipavvajjAe pavvaio hojjA, 2 uddezakaH // 322 // Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MORA zrIdaza- taM sAhU ekkekkao DaharaM majjhima mahallaM vA itthiM vA purisaMvA napuMsagaMvA pavvaiyaM gihatthaM vA na hIlejjA, tattha hIlaNA jahA sUyA ra uddezakaH vaikAlika aNIsaraM IsaraM bhaNNai, duTuM bhaga bhaNNai, evamAdi, khisIda asUyAi jAito kulao kammAyo sippayo vAhio vA bhavati, jAio cUrNI jahA tuma macchajAijAto, kulao jahA tumaMjArajAo, kammao jahA tumaM jaDehiM bhayaNIjo, sippayo jahA tuma so cammagAro. IN vAhio jahA tuma so koDhio, ahavA hIlaNAkhisaNANa imo viseso-hIlaNA nAma ekkavAraM duvvayaNiyassa bhavai, puNo 2 vinayAdhya. khisaNA bhavai, ahavA hIlaNA'tipharusa bhaNiyassa bhavai, suThu niThuraM bhAsitassa khisaNA bhavai, sA ya hIlanA khisaNA ya // 323 // thaMbhAo kohAo vA havejjA, tehiM thaMbhakohehiM puyameva hIlaNAkhisaNAo jaDhAo bhavaMti, jo ahIlaNo akhiMsaNo ya sa ya pUyaNi jjota / kiMca-'je maanniyaa0||45|| vRttaM, 'je' tti aNihiTThANaM gahaNaM, 'mANiyA' nAma abbhuTThANasakArAdIhiM, sayayaMti 18 vA aNubaddhati vA egaTThA, aNubaddhameva te AyariyA tesu sIsesu ubaesapaMricodaNAhi~ paDimANayaMti, tahA' jatteNa kannaM va nivasayaMti' jahA mAtApitaro kannaM AbAlabhAvAo Arambha mahatA payatteNa saMvaDheUNa sArakkhiUNa payatteNa nivasaMti, nivAso nAma bhacArANuppayANaM bhaNNai, evaM te AyariyAvi taM sIsaM viNayamUlaM dhammaM sikkhAveUNa suttatthatadubhaovavee ya Ayariyatte ThAyati, jamhA te evaMvidhaM paccavagAraM kuvvaMti ato te abbhuTANaNa mANaNovAeNa mANejjA , 'mANarihe| nAma jo so anbhuTThANasakArAdisaMmANo tassa paramatthao te arahA, Na kutitthiyAINa Ayariyatti, tavassI NAma tavo bArasavidho hai| mAdho // 323 // so jesi AyAriyANaM asthi te tavAssiNo, jiiMdie NAma jiyANi soyAINi iMdiyANi jehiM te jiiMdiyA, saccaM puNa bhANayaM jahA / kasuddhIe tami rao saJcarao, te evaMguNajuttA mANaNijjatti, jo te mANiyaisa pUNijjo bhavatitti / idANi sapUyANajjesu jaM| *AROSCORN. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 uddezakaH paraNAma AyIroga 'cauhiM kasAyaNAe rao bhaveja zrIdaza- bhaNNai, taMjahA- 'tesiM gurUNaM // 452 // vRttaM, tesiM NAma je te viNaovaesasakArAdiguNajuttA bhANiyA, guravo pasiddhA, vakAlakA guNehiM sAgaro viva aparimiyA je te guNasAgarA tesiM guNasAgarANaM, soccAga NAma soUNa vA soccANa vA egaTThA, cUrNI mehAvI pucabhANao, sobhaNANi bhAsiyANi subhAsiyANi, 'care 'NAma AyIraobaesamAyarijjA, muNigahaNa muNitti vA vinayAdhya. nANitti vA egaTThA, paMcasu mahabbaesu jayaNAe rao bhavejjA, sArakkhaNajuttotti vuttaM bhavaitti, gutte-maNavayaNakAiehiM gutto bhavejjA, kohAIhiM cauhiM kasAehiM uvasaMtehiM cattIMha AyariyANaM subhAsiyAI gahiUNamAgarejjatti, jo eyappagAraguNajutto sAhU sapUyaNijjo bhavai, idANiM viNayaphala bhaNNai-- 'gurumiha syyN0||453|| vRttaM, tattha gurU pasiddho, ihaggahaNeNa manussaIPlogassa gahaNaM, kammabhUmIe vA gahaNaM kayaMti, sayayanAma sayayaMti vA sabakAlaMti vA egahA, 'paDiyariya ' nAma jiNova18 vaiTeNa viNaeNa ArAheUNatti vuttaM bhavai, 'muNI 'nAma muNitti vA NANitti vA egaTTA, jiNANaM vayaNaM2 tami jiNavayaNe NiuNo 13jiNavayaNaNiuNe, tahA 'abhigamakusale ' abhigamo nAma sAdhUNamAyariyANaM jA viNayapADavattI so abhigamo bhaNNai, taM mi kusale, vitiya kusalagahaNaM kutthiyAo kAraNAo sa lasaitti kusalo, ahavA accatthAnamittaM vA puNo bhaNNamANo kusalasaddo puNarutaM Na bhavatIti, so eyappagAreNa dhuniuM aTThavihaM kammarayamalaM puvakayaM navassa AgamaM pihiUNaM 'bhAsuramaulaM &o gaI vaI' tti tattha pabhAsatIti bhAsurA, aulA nAma aNNeNa keNavi kAraNeNa samANaguNehiM na tIrai tuleuM sA atulA bhaNNai, sA siddhI, taM bhAsuraM atulaM gaI vayaMtIti, vaiMti nAma vayaMtitti vA gacchaMtitti vA egaTThA, sAvasesakammANo devaloge su-| // 324 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 uddezaka zrIdaza lapaccAyAI labhrUNa pacchA sijjhijjA, bemi nAma tIrthakaropadezAt, na svAbhipAyeNa bravImi / vaikAlika ___viNayajjhayaNasamAhIe taio uddeso sammaco ghUrNI. cautthauddesagatthAbhisaMbaMdho-viNayasamAdhI avisesiyA bhaNiyA, tabbhaovadarisaNatthamidamucyate---'sutaM me AusaMtaNa bhagavayAevamakkhAyaMti' (sUtraM 16) eyassa attho jahA chajjIvaniyAe, ihatti nAma iha sAsaNe, khalusado visesaNe, kiM vivevinayAdhyAyati?.na kevalaM goyamAIhiM therehiM titthagarasagAsao souM caucihA viNayasamAhI bhaNNai, kintu tIyANAgayatheratehivi appaNo yane garusagAMse soUNa ete ceva cattAri viNayasamAdhiTThANA atItA pannaveMti yA, aNAgayA paNNavessaMti evaM visesapaMti, theragahaNaNa // 325 // gaNaharANaM gahaNaM kaya, bhagavatehiM nAma bhayo-jaso bhaNNai, so jesiM Attha te bhagavaMto, ato tehiM bhagavaMtehiM, cattAritti saMkhA, viNayo ceva samAhI viNayasamAhI, samAhI vA NAma ThANaM ti vA bhedotti vA egaTThA, paNNattA nAma parUviyA, Aha-kayara khalu jAva pannattA?, Ayario bhaNai-' ime khalu jAva pannattA, taMjahA-- viNayasamAhI suyasamAhI tavasamAhI AyArasamAhI' viNaya eva samAhI viNayasamAdhI, sutameva samAdhI sutasamAdhI, tava eva samAhI tavasamAhI, AyAra eva samAhI AyArasamAhI, eso padaattho, attho imAe saMgahaNIe bhaNNai-viNae sute y||454|| silogo, ahavA tattheva tersi ceva atthA-1 laNaM phuDIkaraNANimittaM avikappaNAnimittaM ca puNo gahaNaM kayaMti, uktaMca-"yadukto yaH(tra) punaHzlokairarthassamanugIyate / tad vyaka vyavasAyArtha, durukto vA'tha gRhyate // 11 // " tamhA eteNa kAraNeNa so ceva attho puNo silogeNa bhaNNai--viNae sue atave, AyAre niccpNddiaa| abhirAmayaMti appANaM' abhirAmayaMti nAma etehiM kAraNehi appANaM jotaMti tti vuttaM bhavai, ke REAK // 32 // BENER Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNI vinayAdhyayane puNa te abhirAmayaMti ?, ettha bhaNNai-'je bhavaMti jiiMdiya'tti, jetti aNiddiTThANa gahaNaM kayaMti, etesu causu ThANasute | appANaM abhirAmayaMti je ya jiiMdiA bhavaMti, na puNa ajitidiyatti, viNayamUlo esa jiNappaNIo dhammottikAUNa ato puvina viNayasamAhI bhANiyA, taMmi viNae avAsthao sutaM geNhaitti, ato viNaya (samAhIe parao) suyasamAhI bhaNiyA, taMmi ya sue tavo vaNijjAtatti ao tavasamAhI bhaNiyA, tavo ya AyArAduvatthiyassa suddho bhavaitti ato AyArassa samAdhI bhANayA / idANiM etasi ekkakaM caunvihaM bhaNNai, tattha' cauvihA khala viNayasamAhI bhavaitti (sUtraM 17)''caubvihA 'nAma cauvvihatti vA caubhedatti vA egaTThA, khalusaddo pAyapUraNe, viNao ceva samAdhI viNayasamAdhI, ahavA viNayasamAdhI bhavati NAma havAtta vA egaTThA, sAya caunihAvi imA, taMjahA-aNusAsijjato sussUsai, paDhamaM viNayasamAdhIe padaM, samma saMpaDivajjatitti bitiyaM padaM, veyamArAhaitti tatiyaM payaM bhavati, Na ya bhavai attasaMpaggahie, cautthaM padaM bhavati, tattha aNusAsijjato sussUsai NAma aNusAsaNA paDicodaNA bhaNNai, paDicoijjato mameva hitamuvaisatitti sussUsai, 'sussUsai' nAma tadeva paDicodaNaM puNo puNo soumicchati,' saMmaM saMpar3ivajjaI' nAma taM paDicodaNaM tattao pADivajjai, 'veyamArAhai' nAma vedo-nANaM bhaNNai, tattha jaM jahA bhANataM taheva kuvvamANo tamAyaraitti, na ya bhavai attasaMpaggahie ' nAma no attukArasaM kareitti, jahA viNIyo jahuttakArI ya evamAdi, suttakamaparivADIe cautthameyaM padaM bhavai / bhavai ya ettha viNaya- // 326 // samAhIe silogo, taMjahA--pehei hiANusAsaNaM, sussUsaI taM ca puNo ahitthtthe| na ya mANamaeNa majjaI, viNayasamAhI Ayayahie // 455 / / 'pehei' nAma pehatitti vA pecchatitti vA egahA, 'hiANusAsaNaM' nAma jaM ihalogahiyaM BASA-%%% A4%A5 // 326 // -315 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazakAlika cUrNau. 9 vinayAdhya yane // 327 // para logahiyaM cAijjai taM peddayati, AyariyauvajjhAyAdao ya AdareNa hiovadesagattikAUNa susvasaha, tameva puNo tesiM hiovaesaM saMmaM ahiyatIti, ahiTTeti nAma ahidUyatitti vA Ayaraitti vA egaTThA, 'Na ya mANamaeNa majjaI' na mA ( NaM kuNai ) jahA viNayasamAhIe paDucca ko mae samANo aNNotti, 'AyayaTTie ' nAma Ayao mokkho bhaNNai, taM AyayaM kaMkhayatIti AyayaTThae, athavA viSayasamAdhIe AyayaTThAe accatthaM Adaro jassa so viSayasamAdhIAyayaDiA bhaNNai, viNaya samAdhI bhaNiyA / idANiM suyasamAdhI bhaNNai, taMjahA - 'suaM me bhavissaitti ajjhAiavvaM bhavai, paDhamaM sutasamAdhIe padaM, | egaggacitto bhavissAmitti ajjhAiavvayaM bhavai, bitiyaM suyasamAdhIe padaM, appANaM TAvaissAmitti ajjhAi avvayaM bhavai, taiyaM suyasamAhIe padaM, Thio paraM ThAvaissAmitti ajjhAiavvayaM bhavai, cautthaM suyasamAhIe payaM bhavatitti // ( sUtraM 18 ) ajjhAiyabvayaM bhavai 'suyaM nAma duvAlasa~ga gaNipiDagaM taM me gAya bhavissatitti eyaM AlaMbaNaM kAuM sAhuNA ajjhAiyanvaM bhavati, egaggacittaM zrajjhAyaMtastu bhavissatitti evaM AlaMbaNaM kAuM sAdhuNA ajjhAiyAM bhavai, tahA suhavirAgaM jANamANo suhaM appA dhamme ThAvehAmitti eyaM AlaMbaNaM sAhuNA kAUNa ajjhAiyacvaM bhavai, suyaM kamaparivADIe, utthameyaM padaM bhavai / bhavai ya ettha suyasamAhIe silogo, taMjahA--nANamegaggacitto, Thio a ThAvaI paraM / suANi a ahijjittA. rao suasa mAhI ||456 || ajjhAie NANamaMto bhavai, gaNaNaguNeNa egaggacitto, egaggacitto ya dhamme niccalo, Thio so sammaM samattho paramavi ThAveDaMti, nANAvihANi ya suyANi ahijjamANo rao suyasamAdhIpatti / idANiM tavasamAdhI bhaNNai - cauvvihA khalu tavasamAhI bhavai, taMjahA-no ihalogaTTyAe tavamahiDijjA 0 ( sU 19 ) 4 uddezakaH // 327 // Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza- 13 tavo bArasavidho, taM ihalogakAraNA jo ahidvejjA, jahA mamaM tavojutaM gAuM sapakkho parapakkho ya vatthAdIhiM pUei, ihaloiyA 8/4 uddezakaH vekAlikA vA kAmabhogA mANussagA labhissAmitti, tattha udAharaNaM dhammilo, paDhamaM tavasamAdhIpadaM gataM / tahA No paralogaTTayAe cUrNI. tavamaddijjA, jahA devaloge me asugA riddhI bhavau, amuge vimANe uvavajjajjA, amuga vA cakkavaTTimAdi mANussiyaM riddhiM parabhave labhejjA, ettha udAharaNaM baMbhadatto, vitiya tavasamAdhi padaM gtN| tahA 'No kittivaNNasaddAsilogaTTayAe tavamahivinayAdhya hijjA' kittavaNNasaddAsalogaTThayA egaTThA, accatthanimittaM AyaranimittaM ca pauMjamANA dhuNaruttaM na bhavatIti, tatiyaM yane | tavasamAdhi padaM gataM / 'nannattha kammanijjaraTTayAe tavamAhiDejjatti' NagAro paDisedhe vaTTai, annatthasaddo parivajjaNe vaTTai, // 328 // jahA kammanijjarAmegAM mottUNa aNNassa na kassai. atthassa aTThAe tavamahiTThijjA, tavakamaparivADIe cautthameyaM padaM bhavatitti / bhavai ya ettha tavasamAdhIe imo siloge, taMjahA 'vivihaguNatavorae ya nicca,bhavai nirAsae nijjrhie| tavasA dhuNahara purANapAvagaM, jutto sayA tavasamAhie // 457 / / vividhesu aNegappagAresu guNesu tave ya bArasavidhe rao NiccaM bhavai, NirAsae NAma niggatA AsA appasatthA jassa so nirAsae, nijjarAe aTTho jassa se nijjaraTThIe, etappagAro sAhU kveNa bArasaviNa appagAraM pAvaM tavasamAdhIe jutto dhuNatitti caubihA tavasamAhI bhaNitA / evamAyArasamAdhI caDabihA bhANiyabbA | NiravasesA, NavaraM NaNNattha ArahaMtehiM heUhiM AyAramahihijjA, eyaMmi AlAvage siloga ya viseso, je ArahaMtahi aNAsavattaNakammaNijjaraNamAdi mokkhahetavo bhANitA AcinnA vA te Arahatie heU mottUNa No annassa sAhaNaTThA mUlaguNauttaraguNamayIya AyAramahiTThijjatti / so ya puvasUio siloge imo, taMjahA-- 'jiNavayaNarae ' 0 // 458 // silogo, jiNA punvabhaNiyA, + SRC Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 uddezaka: 10 zrIdaza- jahA dumapusphiyAe, etasi jiNAMNa vayaNaM tami ratI jassa se jiNavayaNarae, 'rae' nAma ruiyaMti vA saMyaMti vA egahA, cakAlika 'atiMtiNe' acavale vA (paDipuNNAyayamAyayaTThie )paDipunna' nAma paDipunati vA niravasesaMti vA egaTThA.sutatthehiM paDipuNNo, cUrNI. AyayA (accatthaM, Ayao mokkho tamatthei abhilasatitti) suyAi Ayora cava samAhI AyArasamAhI, tAe AyArasamAhIe saMvuDe bhavati, saMvuDe NAma saMvariyAsavaduvAre, cakAro samuccaye vaTTai, na kevalaM AyArasamAdhisaMvuDe, kintu pubillAhiM samAhIhiM uvee, samikSvadhya 5 daMte davihe iMdiehi ya noiMdiehi ya, noIdiehi 'bhAvasaMdhae ' NAma bhAvo mokkho taM darathamappaNA saha sNbNdhe| idANI eyAe // 329 // caubihAe samAhIe phalaM bhaNNai, taMjahA--' abhigama cauro smaahio0||459|| itaM, AbhigayAo sameyAto | viNayasamAdhimAdiyAA cauro samAhIo jassa so abhigama cauro samAdhIo, 'muvisuddho' nAma tehiM maNavayaNakAehiM jogehiM suTu visuddho suvisuddho, suThu sattarasavihe saMjame samAhio appA jassa so susamAdhiappA, viulaM vicchinnaM bhaNNai, vipulaM taM hitaM ca vipulahitaM, suhamAvahatIti suhAvaha, puNasaddo visesaNe vaTTai, kiM visesayati ?, jahA eyAo cauro samAhio samaNA AyariUNa ya pacchA ayaM vipulaM hitaM suhamAvahati NAma kuvvahAtti vA ghaDaitti vA egaTThA, setti sAdhussa niddeso, padaM ThANaM 'khemaM' NAma khemaMti vA sivaMti vA egaTThA, so ya mokkho, attaNo gahaNeNa evaM parUviyaM bhavai, jahA cetto kammaM karei, so 4 veva aviNaTTho aNNaNa pariyAeNa jujai, 'jaaimrnnaao'0||460|| vRttaM, jAtI maraNaM saMsAro tAo saMsArAto muccaitti, 'itthatthaM ' NAma jeNaM bhaNNai esa naro vA tirio maNusso devo vA evamAdi, savvaM taM so jahAtIti, savvaso nAma Na puNo sarIraM geNhaitti, so etappagAraguNajutto siddho bhavai, sAsayo, apparae vA deve, teNa thovAvasesesu kammattaNaNa devo lavasattamesu // 329 // Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HOST- sakArabhikSupadayo nikSepAH zrIdaza- 18| paramamahiDhiesu bhavai, anesu vA vemANiesu iMdasAmANiyAdisu mahiDio bhavai, bemi nAma tIrthakaropadezAt, na svAbhivaikAlika prAyeNeti, idANI NayA-'NAyaMmi ginnhiyvve.'|| gAhA, 'savvesipi nnyaannN0|| gAhA, pUrvavaditi / / cUrNI. viNayasamAhIajjhayaNaM sammattam samikSvadhya etesu navasu ajjhayaNatthesu jo vaTTai so bhikkhU , eteNa abhisaMbaMdheNAgatasta dasamajhayaNassa catvAri aNuyogadArA jahA lA Avassae, navaraM nAmanipphaNNo nikkhevo sabhikkhU, sagAro nikkhiviyabvo, bhikkha ya nikkhiviyanbo, tattha purva sagAro // 330 // bhaNNai, so caviho, taMjahA-nAmasakAro ThavaNa davva0 bhAvasagAro yatti, NAmaThavaNAo gayAo, dabasagAro duviho, taMjahA-Agamao NoAgamao ya, Agamao jANae aNuvautte, noAgamao tiviho, taMjahA-jANayasarIradavvasagAro bhaviyasarIradabbasagAro jANayasarIrabhaviyasarIravairitto davvasagArotti, tattha jANagasarIradavvasagAro jIvo sagArajANI tassa jaM sarIragaM jIvarahiyaM pubvabhAvapaNNavaNaM paDucca, jahA ayaM ghayakuMbhe Asi, esa jANagasarIradavvasagAro, iyANI bhaviyasarIradavvasagAro jo jIvo sagAraM jANihitti aNAgayabhAvapaNNavaNaM paDucca, jahA ayaM ghayakuMbhe bhavissai ayaM mahukuMbha bhavissai, idANiM jANagasarIrabhaviyasarIravairitto imeNa gAthApuvvaddheNa bhnnnni-'niddespsNsaae.||331 // addhagAthA, sagArA tisu atthesu vai-niddese pasaMsAe atthibhAve ya, niddese jahA se NaM tao aNaMtaraM ubaTTittA iheva jaMbuddIve evamAdi, pasaMsAe jahA purisA sappurisehiM samaM vasaMtA bhavaMti purisuttimA vairiMdanIlamaragayamaNiNo iva jaccakaNagasahasaMbaddhA evamAdi, asthi| bhAve jaha samaya amugaM kajjati evamAdi, vvasagAro bhaNio, bhAvasagAro NAma jo jIvo sagArovauco so bhAvasagAro SURROSE%E%EC%A7 COACHAR // 330 // Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakArabhikSupadayo nikSepAH cUNau. 10 zrIdaza meM bhaNNai, ete nAmaThavaNabhAvasagArA uccAritasarisattikAUNa parUviyA, iha puNa davvasagAreNa paoyaNaM, tatthavi je imehiM dohiM vaikAlika vati teNa ahigAro, tNjhaa-'nniddespsNsaae.||331 // gAthApacchaddhaM, Niddese pasaMsAe ya etehiM dohi kAraNehiM imami dasamajjhayaNe payoyaNaM, kahaM ?, 'je bhAvA dsveaaliaNmi.'||332|| gAthA, je bhAvA dasaveyAlie karANijjA bhagavaMtehiM jiNehiM vaNiyA tesiM bhAvANaM jeNa samAvajjaNaM kayaM so bhikkhU bhaNNai, so bhikkhutti somaNo vA bhikkhutti, tattha sabhikSvadhya samAvajjaNaM NAma jaM tesi guNANaM karaNaM taM bhaNNai, sagAro bhnnio| idANiM bhikkhu bhaNNai, tassa imAdAragAhA 'bhikkhussa // 331 // ya nikkhevo0 // 334 // dAragAhA, bhikkhussa ya Nikkhevo bhANiyabvo, NiruttaM bhANiyabvaM, egaTThiyANi bhANiyavANi, liMgANi bhANiyanvANi, aguNesu Thito bhikkhU na bhavai, aguNesu ya advito bhikkhU bhavai, eyANi payANi, etehiM dArehiM bhikkhussa vakkhANaM kAyavyaMti, tattha nikkhevo imo, taMjahA-'NAmaM ThavaNA bhikkhU0' // 335 // gAthApunvaddhaM, caumbiho bhikkhU bhavati, taMjahA-nAmabhikkhU ThavaNa0 dava0 bhAvabhikkhutti, nAmaThavaNAo gayAo, davabhikkhU imo, taMjahA-'davvami AgamAI.' // 335 // gAhApacchaddhaM, davvabhikkhU duvidhA, taMjahA-Agamao NoAgamao ya, Agamao jANae uvautto, NoAgamao tividho-jANagasarIradababhikkhU bhaviyasarIradavvabhikkhU jANagasarIrabhaviyasarIravairitto dababhikkhU tattha | jANagasarIradababhikkhU bhikUkhupadatthAhigAre jANagassa mayasarIro, jahA ayaM ghayakuMbhe Asi ayaM mahukuMbhe Asi, bhaviyasarIradavabhikkhU jo bhikkhupadasthAhigAraM jANihitti, jahA ayaM ghayakuMbhe bhavissati ayaM madhukuMbhe bhavissai, jANagasarIrabhaviyasarIra| vairico davabhikkhU tividho, taMjahA-egabhavio jo aNaMtarabhave bhikkhU bhavissai, baddhAuo NAma jeNa AuyaM baddhaM, abhimuhanAmagutto 441 -- -%C // 23 // REG AR-- Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakAra bhikSupadayo nikSepAH zrIdaza- || paramamahiDDhiesu bhavai, anesu vA vemANiesu iMdasAmANiyAdisu mahiDDio bhavai, bemi nAma tIrthakaropadezAt, na svAbhivaikAlika | prAyeNeti, idANI NayA-'NAyaMmi ginnhiybve.'| gAhA, 'savvesipi NayANaM.' // gAhA, pUrvavaditi // cUrNI. viNayasamAhIajjhayaNaM sammattam sabhikSvadhya hA etesu navasu ajjhayaNatthesu jo vaTTai so bhikkhU , eteNa abhisaMbaMdheNAgatassa dasamajhayaNassa cattAri aNuyogadArA jahA da Avassae, navaraM nAmanipphaNNo nikkhevo sabhikkhU, sagAro nikkhiviyavvo, bhikkhU ya nikkhiviyabo, tattha puvvaM sagAro // 330 // bhaNNai, so ca viho, taMjahA-nAmasakAro ThavaNa davva. bhAvasagAro yatti, NAmaThavaNAo gayAo, dabbasagAroM duvihA, | taMjahA-Agamao NoAgamao ya, Agamao jANae aNuvautte, noAgamao tiviho, taMjahA-jANayasarIradavvasagAro | bhaviyasarIradavvasagAro jANayasarIrabhaviyasarIravairitto 'davvasagArotti, tattha jANagasarIradabvasagAro jIvo sagArajANao tassa jaM sarIragaM jIvarahiyaM pubvabhAvapaNNavaNaM paDucca, jahA ayaM ghayakuMbhe Asi, esa jANagasarIradavvasagAro, iyANI bhaviyasa rIradavvasagAro jo jIvo sagAraM jANihitti aNAgayabhAvapaNNavaNaM paDucca, jahA ayaM ghayakuMbhe bhavissai ayaM mahukuMbhe bhAvassai,x *idANiM jANagasarIrabhaviyasarIravairitto imeNa gAthApuvvaddheNa bhnnnni-niddespsNsaae.'||331 // addhagAthA, sagAro tisu atthesu vaDa-nidese pasaMsAe asthibhAve ya, niddese jahA se NaM tao aNaMtaraM uvvadvittA iva jaMbuddIve evamAdi, pasasAe | jahA purisA sappurisehi samaM vasaMtA bhavaMti purisuttimA variMdanIlamaragayamaNiNo iva jaccakaNagasahasaMbaddhA evamAdi, asthibhAve jaha sasUrya amugaM kajjati evamAdi, vvasagAro bhaNio. bhAvasagAro NAma jo jIvo sagArovaucoM sA bhAvasagArA RECASEANING A-%AC // 330 // %ary Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaNNai, ete nAmaThA, jahA-Ni sapasaMpAdasaveAliamiH // 332 mobhikkhutti sobhaNo 44- RECARECTO 4% A-L- zrIdaza- bhaNNai, ete nAmaThavaNabhAvasagArA uccAritasarisattikAUNa parUviyA, iha puNa davvasagAreNa paoyaNaM, tatthavi je imehiM dohiM sakAravaikAlikA vaTuMti teNa ahigAro, taMjahA-'NiddesapasaMsAe.' // 331 // gAthApacchaddhaM, Niise pasaMsAe ya etehiM dohi kAraNehiM bhikSupadayo nikSepAH cUNI. imaMmi dasamajjhayaNe payoyaNaM, kahaM 1, 'je bhAvA dsveaaliaNmi.'||332|| gAthA, je bhAvA dasaveyAlie karANijjA 10 bhagavatehiM jiNehiM vaNiyA tesiM bhAvANaM jeNa samAvajjaNaM kayaM so bhikkha bhaNNaha.so bhikkhutti somaNo vA bhikkhutti, tattha sabhikSvadhya 1 samAvajjaNaMNAma jaM tesi guNANaM karaNaM taM bhaNNai,sagAro bhnnio| idANiM bhikkha bhaNNai, tassa imA dAragAhA 'bhikkhussa hAya nikkhevo0 // 334 // dAragAhA, bhikkhussa ya Nikkhevo bhANiyavvo, NiruttaM bhANiyanvaM, egaDiyANi bhANiyavyANi, // 331 // liMgANi bhANiyavvANi, aguNesu Thito bhikkhU na bhavai, aguNesu ya advito bhikkhU bhavai, eyANi payANi, etehiM dArehiM bhikkhussa vakkhANaM kAyavvaMti, tattha nikkhevo imo, taMjahA-'NAmaM ThavaNA bhikkhU0' // 335 // gAthApuvvaddhaM, cauvviho bhikkhU bhavati, taMjahA-nAmabhikkhU ThavaNa davva0 bhAvabhikkhutti, nAmaThavaNAo gayAo, davvAbhikkhU imo, taMjahA-'davvaMmi 1 AgamAI.' // 335 // gAhApacchaddhaM, davabhikkhU duvidhA, taMjahA-Agamao NoAgamao ya, Agamao jANae uvautto, | NoAgamao tividho-jANagasarIradavyabhikkhU bhaviyasarIradababhikkhU jANagasarIrabhaviyasarIravairitto dayabhikkhU, tattha hai jANagasarIradavabhikkhU bhikkhupadasthAhigAre jANagassa mayasarIro, jahA ayaM ghayakuMbhe Asi ayaM mahukuMbhe Asi, bhaviyasarIra| davabhikkhU jo bhikkhupadasthAhigAraM jANihitti, jahA ayaM ghayakuMbhe bhavissati ayaM madhukuMbhe bhavissai, jANagasarIrabhaviyasarIra| vairitto davabhikkhU tividho, taMjahA-egabhavio jo aNaMtarabhave bhikkhU bhavissai, baddhAuo NAma jeNa AuyaM baddhaM, abhimuhanAmagutto C-% 8C 3 1 // -% Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % % % % zrIdaza- jeNa paesA NicchUDhA, athavA imo davvabhikkha bhaNNai-'bhedao bheaNaM cev0||336|| gAthA, davaM bhiMdatIti davabhedao, so sakAravaikAlika davabhedo parUveyavvo, dabvabhedaNaM parUveyavvaM, jaM davvaM bhiMdiyavvaM taMca, parUvaNaM etesiM tiNhavi patteyaM 2 vocchAmi, sA ya parUvaNA 1 mikSupadayo cUrNI. | imA--'jaha dArukammagAro' // 337 / / gAhApubbaddhaM, jahAsado pubbasUiativihaparUvaNaabhiniddesao, dArukammakAro vaDDati, nikSepAH | so davabhedao bhaNNai, bhedaNaM parasU , bhettavvayaM kahUM, so ya dArukammakAro etehiM bhiMdaehiM saMjutto davabhikkhU bhavai / kiMca sabhikSvadhya & 'anne'vi davabhikkhU0 // 337 // mAthApacchaddhaM, na kevalaM dArukammakAro dababhikkhU bhavai, kintu , annevi dvvbhikkhyo| // 332 // je mUlaguNauttaraguNehiM virahiyA logamuvIdaMti te davabhikkhavo bhaNNati, devA amhe tiloganitthAraNatthaM maNussaloe avayariyA 1 te evaM baMbhaNA NAma kodhI mANI mAyI micchAdiTThI ujjupane dhammami avikoviyA matA yAjaNagA dupadAdINi maggamANA davvabhikkhavo bhaNNaMti, tahA annevi jIvaNiyanimittaM tArisA kappADayAdaNiM dINA kiviNA sippato bhikkhamaDamANAvijjA | davabhikkhavotti pAsaMDiNo'vi micchaddiTTI0 // 339 // gAhA, rattapaDaparivAyagamAdIvi micchAdiTThI vadhaparA tasANaM beiMdiyAdINaM thAvarANa ya puDhavimAiNaM Niccameva vadhakAraNe rattA, ababhacArittaNeNa saMcaiyadoseNa ya dababhikkhavo bhavati, AhakahaM te abaMbhacArI bhavati ?, Ayario Aha-sakkANa tAva je tattha asIlamaMtA tesu maggaNA Natthi, je puNa sIlamaMtA te maNavaio pahucca pesadAsipariggahA kahaM baMbhacArI bhavissaMti.saMkhAvi pattANaM sahAdINaM visayANaM upabhogo kAyavvotti evaM uvaisaMtA kahaM baMbhacArI bhavissaMti, evaM aNNemuvi AjIvagAisu pAsaMDesu jahA saMbhavaM bhANiyavvaM, tahA imeNa saMcaeNa saMcaiyA, taMjahA--'dupayacauppaya0 // 340 // gAthA, dupadaM dAsI dAsA ya, cauppayaM gomahisAdI, dhaNaM- hiraNNasuvaNNAdI, dhaNaM % * Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anmainanimaniaana bhikSunikSepAH sAlIvI himAdi, kuviyaM ghaDaghaDiyauhuMcaNiyaAsaNasayaNAiyaMti, tesu ca dappayAdisu tigatiapariggahe NirayA sacittANi | vaikAlikAkAsujamANA payamANA ya uddiTThabhattANi ya bhuMjamANA davyAbhikkhavo bhavaMti. kaI paNa te tigatigapariggaha nirayatti 1, cau~ :etassa atthassa imA vakkhANagAthA-'karaNatie joatie // 341 // gAhA. karaNakArAvaNaaNumodaNamaieNa tividhnn| 10 karaNeNa tividhaNa maNavaikAeNa joeNa sAvajje AraMbhe AyaheuM sarIrauvabhogakAraNe pavattamANA taha parahetugamavi karaNatieNa, bhikSu a jogatieNa, ya sArajjesu pavattamANA, eyassa ubhayassa advAe pavattamANA bhaNiyA, aNadvAevi ka lakkhaM vidhI hAmitti annatara | sattaM vidhati, pakkhivAesu vA evamAdi, evaM aNaTThAe pavattamANA te'vi jAva davabhikkhutti 'vijjA' nAma jANejjA, dvaabh||333|| khU bhapio / idANi bhAvabhikkhU imeNa gAthApubaddhaNa bhaNNai, taMjahA--'Agamao upautto0 // 343 // gAthA, bhAvabhikkha duvidho, taMjahA--Agamao NoAgamAo ya, Agamao jANae uvautto, NoAgamao tagguNasaMvedae nAma je bhikkhuguNe | saMvedayai so tagguNasaMvedaao bhaNNai, taNa bhAvabhikkhuNA ihamadhigAro, sesA uccAriyasarisattikAUNa parUviyA, bhAvabhikAbU bhaNio, gayaM mikkhevattidAraM / idANiM Niruttamiti, 'tassa NirutaM bhed0||343|| gAthApacchadUM, 'tassa' kti tassA pundhabhaNitassa bhikkhussa nirutaM bhedageNa bhedaNeNa bhittavvaeNa ya tividhaM bhavati,etesiM tiNhavi imaM nidarisaNaM bhattA''gayovajutto' // 344 // gAhA, bhettA) sAdhU, bhedaNaM duvihaM bAhirabhaMtarao, bhettavyaM aTThavihaM kamma, taM ca khuhaM bhaNyai, amhAtaM bhiMdai ato niruttaM / sa bhikkhUtti / kiMca-bhidaMto ajaha khudaM0 // 345 // gAthA, jahA khuI midaMto bhaNNai bhikkhU sahA jayamANo sAdhU jaI bhaNNai, tahA saMjamaM sattarasapagAraM caramANo carao bhaNNai, tahA bhavaM cauppagAraM khatramANo khavaNo bhaNNai, ahavA bhikkhusaddasta / iescoote -RESCRITICI SC-ST-K... - X Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra - zrIdazavaikAlika cUrNI. - - . .. bhakSapadayA 5 1- 10 bhikSu a. // 334 // | imeNa ameNa pajjAeNa niruttaM bhaNNai, taMjahA-'ja bhikkhaNametavittI0 // 346 // gAhA, jamhA bhikkhaNamettavidhI ato || | bhikkhU bhaNNai, aNaM kammaM bhaNNai, jamhA aNaM khavayai tamhA khavaNo bhaNNai, tabasaMjamesu baTTamANo tavassI bhaNNai, NiruttaM gayaM || idANaM egaThiyANi bhikkhussa tihiM gAhAhiM bhaNNaMti-'tinne nAtI0 (tAi vR0||347|| gAthA, pabvaie anngaare0||348|| nikSapAH etto paraM tu (sAhU lUhe a tahA) gaahaa||349|| tattha 'tiNNo' nAma jamhA saMsArasamuI tariMsu tarati tarissati ya iti tiNe, jamhA aNNe'vi bhavie siddhimahApaTTaNaM aviggheNa NANAiNA paheNa nayati tamhA neyA, davie nAma rAgadosavimukko bhavai, vayANi etassa atthi ato vatI, khamatIti khaMto, iMdiyakasAyA damatIti daMto,pANavahAdIhiM AsavadArehiM na paviramahAtti virae, muNI | muNitti vA nANitti vA egaTThA, ahavA sAvajjesu moNamAsevAtatti muNI, tave Thiyo tAvaso, panavayatIti panavao, 'ujju' mAyAvirahio ahavA ujju-saMjamo taMmi avasthio ujju bhavai,bhikkhU pubvabhANio, cujjhaitti buddho,jayaNAjutto jatI, vidU nAma vidutti vA nANitti egaTThA,(paDhamAe) gAhAe attho bhaNio / idANiM biiyAe bhaNNai, tattha pavvaie NAma yo vA pANavadhAdIo pravrajito, aNagAro NAma agAraM gharaM bhaNNai, taM jassa natthi so aNagAro, aDhavihAo kammapAsAo DINo pAsaMDI, tavaM caratIti carao, aTThArasavihaM baMbha dhArayatIti baMbhaNo, bhikkhaNasIlo bhikkhU, sabbaso pAvaM parivajjayaMto parivAyago bhaNNai, samamaNo samaNo, bAhirabbhaMtarehiM gaMthIMha virao niggaMtho, ahiMsAdIhiM saMmaM juo saMjato, je bAhirambhatarehiM vippamukko so mutto| vitiyAe // 334 // attho bhaNio / idANiM tasyAe gAhAe attho bhannati, tattha NivvANasAhae joge pahe sAdhayatIti sAdhU, aMtapatehiM lUhehiM jIvatitti lUhe, ahavA kohAdiNA hAso tassa natthi so lUho, saMsArasAgarassa tIraM atthayatIti tIrahI, atthayati nAma attha 2-LICE Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUNa. 10 bhikSu a // 335 // *%* 6 yatitti vA patthayati vA egaDiyANi / idANiM tasseva bhikkhussa liMgANi dohiM gAhAhiM bhaNNaMti- 'saMvego nivveo0 ' // 350 // gAhA, 'khetI ya maddava'jjava 0 ' // 359 // gAhA, tattha jiNappaNI dhamme kahijjamANe parasamae ya puvyAvaraviruddhe dUsejjamANe | jo saMvegaM gaccha so tassa saMvego bhikkhuliMga NAyavvaMti, tahA naragabhayaganbhavAsAdibhayamAdisu jo nivveyaM gaccha sovi teNa NivveyamatieNa liMgaNa bhAvabhikkhu NAyanyo, tahA saddAisu visaesa jo vivego so bhikkhuliMgameva bhavaha, tahA sobhaNasIle hiM samANaM saMsaggI bhikkhulakkhaNaM bhavaitti, tahA iha (para) logArAhaNAvi bhikkhulakkhaNaM NAyavvaM, evaM tavo bAhirabbhaMta, NANaMAbhiNibodhiyamAdi paMcavidhaM, daMsaNaM duvihaM, taM0 NisaggadaMsaNaM abhigamuppannadaMsaNaM ca carittaM aTThArasa sIlaMgasahassamayiyaM, viNao | viNayAsamAdhI puvvaM bhaNio, ete savve'vi bhedA bhikkhussa liMgANi bhavaMti, egAe gAhAe attho bhaNio / NANAdANa khamaNA(mA)NaM ca daDUNa najjai jahAM esa bhAvabhikkhutti, tahA ajjavajutto akuDilabhAvattaNeNa najjai jahAM esa bhAvabhikkhutti, AhArovahimAdisu vimuttattaM lakkhiUNa sAhijjae jahA esa bhAvabhikkhutti, tahA alagbhamANesuvi AhArovahi (mAIsu) addINaM pAsiUNa najjai jahA esa addINabhAvo bhAvaTTio bhikkhu, tahA bAvIsaM parIsahA titikkhamANaM daDUNa sAhijjati jahA esa bhAvabhikkhutti, je'vassakaraNijjA jogA tesu sammaM pavattamANaM uvalabhiUNa Najjai jahA esa ovassagasuddhiM kuvyamANo bhAvabhikkhU bhavai, etANi ya saMvegamAdiyANi tassa bhikkhussa liMgANi bhaNiyANi, iyANi jesu ThANesu avaDio bhikkhU bhavadda jesu ya na bhavai emi ya atthe jahA paMcAvayavA bhavati tahA bhANiyavvaM, taM0- 'ajjhayaNaguNI0 // 352 // gAthApuvvaddhaM, je etaMmi ajjhayaNe bhikkhuguNA bhaNNihinti tehiM guNehiM jo jutto so bhikkhU, na seMsagAi, na etavyatirittaguNajutto bhikkhu bhavaitti esa paina, 4 uddezakaH // 335 // Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya - cUnoM. zrIdaza- Aha-ko ettha heUtti?, ao heU dihato ya imeNa gAhApaccha dveNa bhaNNai-'atuNattA ii heuu||352|| gAhApacchaddhaM, tIe 4. bhikSuguNe pucabhaNitAe painmAe guNajuttattaNaM heU, diIto supaNaM, subannassa tAva guNA bhaNNaMti, jaMtaM didruto subannaM bhaNiyaM tassa ime guNA paMcAvayavAH aTTha, taM0.-visaghAi' gAhA // 353 // visaghAitaM rasAyaNasAmatthajuttaM maMgalasAhagaM, viNie NAma jaM jaM abhippAijjai taM taM kaDagakuMDalAdI Nivyatijjatitti ato viNIyayA tassa guNo, paMcamo 'payAhiNAvattayA' NAma jAhe AvaTTiyaM bhavai tayA bhikSu a0 da payAhiNaM Avattai, sahA guruyattaM chaTTho guNo, aDajjhattaNaM sattamo guNo, akuhamAvo aTThamo guNo bhavai. bhagitA ya suvaNNaguNA / // 336 // idANi upasaMhAro bhaNNai-'caukAraNaM' / / 354 // gAhA, jahA 'cauhiM kAraNehiM' ti kasacchedatAyatAlaNAdIhiM ( nihasatAva chahatAlaNAdIhiM ) parisuddhaM suvaSNaM bhavai, taM visaghAti. rasAyaNaM garuyaM aDajhaNaM akuhaNAiguNajuttaM bhavati, 'taM nihasaguNoveyaM' TIkAyAM tu 'taM ksinngunnoveaN0)|| 355 / / gAthA, jahA taM NihasAdiguNajuttaM subannaM bhavati na sesaM ju suvanna, na ya PNAmarUvametteNeva subannaM bhavai, tahA aguNajutto so bhikkhU Na bhavaitti, 'juttImuvaNayaM puNa' / / 356 / / gAthA, jai punn| keNai tAriseNa uvAeNa juttIsuvarNa kIrejjA, na hutaM suvaNNaM vaNaM ciraNavi kAleNa sesehi guNehiM nihasAIhiM asantehi suvarNa bhavai, tahA-'je ajjhayaNe bhaNiA0 / / 357 // gAthA, je eyaMmi ajjhayaNa bhikkhuguNA bhaNiyA, te sammaM phAsemANo sote bhikkhU bhavati, jassa bhikkhutti nAma kayaM taM bhAvaM paDucca, na nAmaM ThavaNaM davyaMti, kaha?, suvanassavattheNa jahA sobhaNavanna visaghAtAdiguNajuttaM ca kAUNa suvanassa suvanaMti nAmaM karya, tahA je subhinakhassa ajjhayaNe guNA bhaNiyA tasa baTTamANA jaa336|| bhivavittI so bhikkha bhaNNai. na jo bhikSaNasIlo so mikkhu rAgavasobhavaha, kaha?,'jo bhikkhU guNarahiA0' gaathaa||358 ARRESTERNATIREMENDHEELargare nee sAmAnamarTENMANTRATHI HinBATERMEIRRIGrisianHET lanamA Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dikSA zrIdazacakAlika cUrNI. bhikSu a0 // 337 // jo bhikkhU guNarahio ThAUNa bhikkhaM hiMDai so bhikkhU na bhavatti, kaha., jahA egeNa vaneNa juttImuvanaM asai sesesu visaghAtAdiguNavittharesu(na)suvannaM bhavai / kiMca, kahaM so bhikkhU bhavissati? jo imehiM kAraNehiM vaha?, taMjahA-'uddikaDaM // 359 / / gAhA, jo uddiDhakaDaM jhuMjai, puDhavimAdINi ya bhRtANi pamaddamANo ya gharaM kuvvai, paccakkhaM jalagae-pUyaragAdIe jIve jo pibati, kahaM so bhikkhU bhavissaitti ?, uvasaMhAro bhaNio / idANiM nigamaNaM bhaNNai-'tamhA je ajjhayaNe' // 360 // gAthA, tamhA aguNajutto bhikkhU na bhavai, je eyaMmi dasamajjhayaNe mUlaguNA bhikkhussa bhaNiyA tehiM samaNNio bhikkhU bhavati, sahA uttaraguNehi-piMDavisodhIpaDimAbhiggahamAIhiM so bhikkhU bhAviyataro bhavaitti, nAmanipphaNNo gto| idANiM suttANugame surta uccAreyavvaM, akkhaliyaM jahA aNuogadAre, taM ca suttaM ima-NikkhamamAdAya0 // 461 // vRttaM, 'krama pAdavikSepe' dhAtuH, asya dhAtoH nispUrvasya 'samAnakartRkayoH pUrvakAle' iti (pA. 3-4-21 ) ktvApratyayaH, ktvAkArAdAkAramapakRSya kakAraH kiti lopaH 'ArdhadhAtukasyevalAderiti (pA. 7-2-35) iDAgamaH, nisaH sakArasya 'idupadhasya cApratyayasyeti' (pA. 8-4-41) sakArasya SakAraH, paragamanaM niSkrama, tvA 'kugatiprAdaya' iti (pA. 2-2-18) samAsaH, supluk 'samAse napUrvo kvA lyapiti lyappratyayaH, supluk AdezaH, nimittAbhAve naimittikasyApyabhAvaH iDAdInAmabhAvaH, pakAralakArayorlopaH, paragamanaM, niSkramya, tIrthakaragaNadharAjJayA niSkramya sarvasaMgaparityAgaM kRtvetyarthaH, athavA niSkramya-AdAya, 'buddhavayaNaM' buddhAH-tIrthakarAH teSAM vacanamAdAya gRhItvetyarthaH, nikkhamma nAma gihAo gihatthabhAvAo vA dupadAdINi ya caiUNa, NikkhamijjA, 'jJA avabodhana dhAtuH, asya dhAtoH ApUrvasya 'igupadhajJAprIkiraka iti' (pA. 3-1-135) kA pratyayaH, kakArAdakAramapakRSya kakAraH kiti IA5%A4%A5% riti (pA. 7.2-35.2 (pA. 2-2-18) samAsa kArayorlopaH, paragamana Milal * // 337 // Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau. 10 bhikSu a0 // 338 // lopaH 'Ato lopa iTi ca kGiti ceti' (pA. 6-4-64 ) AkAralopaH paragamanaM AjJA iti sthite strIvivakSAyAM 'ajAdyataSTApU' iti ( pA. 4-1-4 ) TAp pratyayaH anubandhalopaH 'akaH savarNe dIrghaH ( pA0 6-1-101 ) paragamane AjJA iti sthite ' kartRkaraNayostRtIyeti' (pA0 2-3-18) tRtIyA, tasyA ekavacanamupAdIyate TA, TAkArAdAkAramapakRSya TakArasya lopaH, 'ADi cApa' iti ( pA0 7-3-105 ) AkArasya ikAro bhavati AGi parataH, 'eco'yavAyAva' iti pA06-1-18) aya AdezaH, paragamanaM AjJayA, ANA vA ANatti nAma uvavAyoti vA uvadesottivA Agamotti vA egaDDA, titthagarANAe NikkhamiUNa 'budha avagamane' dhAtAH 'taktavatU niSTheti' ( pA0 1-1-26 ) ktapratyayaH, kakAraH kGiti lopaH iT ca prAptaH 'ekAca upadeze'nudAttAditi' ( pA0 7-2-10 ) pratiSedhaH, guNaH prAptaH kizvAt pratiSedhaH 'jhapastathoddho'dha' iti ( pA0 8-2-4 ) takArasya dhakAraH, 'zalo zazo'ntasyeti' iti ( pA0 8-2-37 ) jastvena dhakArasya dakAraH, paragamanaM, buddha, buddhAnAM vacanaM buddhavacanaM tasmin buddhavacane nityaM cittasamAhitAtmA bhavet, sarvakAlaM dvAdazAGge gaNipiTake cittaM pasiddhaM taM samma AhitaM jassa so cittasamAhio, samAdhitaM nAma AruhitaM, jahA samAhitaM bhAraM devadatto Aruheti, samAhitaM gharDa geNhai, sobhaNeNa pagAreNeti vRttaM bhavati, AhakahamasamAhiyacitto bhavati 1, Ayario Aha-visayAbhilAsAto, te ca vittayA sahAtI, tesuvi DaMDaNAgayabhUto itthi ahilAsottikAUNa tannivAraNatthamidamucyate-' itthINa vasaM na Avi gacche' tti, 'STye styai zabdasaMghAtayoH' dhAtuH, 'dhAtvAdeH paH saH' iti ( pA0 4-1-64 ) pakArasya sabhAve ' strAyate ' iti ( 3-6-166) DraTU DakArAdrephamapakRSya DakAra H 'Diti deriti ( pA0 4-6-141 ) Alopa:, Diti syAt bhasyApi anubandhalopa:, [Na sAmarthyAni lopaH ] 'lopo vyorbalI' viSayavAntiH // 338 // Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNI. CATEG A-% bhikSu a0 // 339 // ti (pA 6-1-16 ) yakAralopaH, paragamanaM stra su iti sthite strIvivakSAyAM 'TiDDhANani' ti (pA0 4-1-15) DIp pratyayaH, paTakAya anubandhalopA, paragamanaM strI, strINAM vazaM na gacchediti, tAbhissaha yaHsaMgastasya parityAga ityarthaH, itthIo pasiddhAo, tAsiM | vasaM na yAvi gacchejjA, avisaddo saMbhAvaNe, kiM saMbhAvayati ?, jahA jo eyaMmi itthIvasakAraNe daDhavvato so sesesuvi pAyaso ThANesu daDho bhavati eyaM saMbhAvayati, tAsiM ca itthINaM vasaM gacchamANo vaMtaM sAvajjaM asamAhikAriyaM puNo paDiAyai, jo evaM nikkhamma ANAe buddhavayaNe nicaM cittasamAhio itthINa vasaM na gacchati vaMtaM no paDiAyati sa bhikkhU bhavati, sobhaNe ya se bhikkhU bhavai, Aha-NaNu buddhaggahaNeNa ya sakkAiNo gahaNaM pAvai, Ayario Aha-na ettha danvabuddhANaM davabhikkhUNa ya gahaNaM kayaM, kahaM te davyabuddhA davvabhikkhuyA', jamhA te sammaiMsaNAbhAvaNa jIvAjIvavisesaM ajANamANA puDhavimAI jIve hiMsamANA davvabuddhA davvabhikkhU ya bhavaMti, kahaM tehiM cittasamAdhiyattaM bhavissai je jIvAjIvavisesaM Na uvalabhaMti ?, je puDhavimAdi jIve NAUNaM pariharati te bhAvabuddhA bhAvabhikkhU ya bhannaMti, chajjIvanikAyajANago ya rakkhaNaparo ya bhAvabhikkhU bhavati, tadupadarisaNasthamidamucyate-'puDhaviM na khaNe na khaNAvae0 // 462 // silogo, tasathAvarabhUovadhAottikAUNa puDhaviM No sarya khaNejjA, na vA pareNa khaNAvejjA, 'egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANa' mitikAuM khaNaMtamavi annaM na samaNujANajjA, 'sIodagaM' nAma udagaM asatthahayaM sajIvaM sItodagaM bhaNNai, taM no pibejjA, Na vA hatthapAyabhAyaNadhAvaNAdIhiM tiviheNa maNavayaNakAya 16 // 339 // | jogaNa karaNakArAvaNaaNumoyaNAdIhi samArabhejjatti, kiMca-'agaNisatthaM jahA sunisiaM' ti, jahA' asikheDagaparasuAdi satthaM suNisitaM dosAvaha NAUNa taM No sayaM ujjAlejjA no annehiM ujjAlAvejjA, 'egaggahaNeNa gahaNaM tajjAtIyANa'miti C4-4-AAMA N-or Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTakAya rakSA zrIdaza kAuM ujjAlaNaM Na samaNujANejjA, jo ete puDhavimAdikAe sArakkhai sa bhikkhU bhavai / Aha-NaNu chajjIvaNiyAe eso attho vaikAlika bhaNio, jahA se puDhaviM vA bhitti vA silaM vA lelaM cA' evamAdi, piMDesaNAe 'puDhavijIve Na hiMsejjA, udaulleNa' evamAdi, dhammatthacUrNI. kAmAevi vayachakaM kAyachakaM jahA rakkhiyavvaM tahA aNiyaM, AyArappaNihIe 'puDhacaM bhitti silaM lelu' evamAdi, sesesuvi ajjhayaNesubhikSu a0 vi pAyaso etesiM parihAro bhaNio, to kimatthaM puNo dasamajjhayaNe te ceva kAyA bhaNati ?, Ayario Aha-avissarantANe hovadarisaNatthaM kAyANa vayANa puNo puNo gahaNaM kajjai, teNa Na puNaruttaM bhavai, pitAputrAvauSadhamantrAdivat, jahA puttaM videsa // 34 // gacchamANaM mAyApiyarI appATaoNna he pratta! akAlacariyAdadrasaMsaggimAi savvapayattaNa pariharejjatti, ahorattaM avisaraNANAmattA vA tehiM puNo puNo bhaNNai. Naya taM puNaruttaM bhanai, jahA vA koI heNa bhaNNai-putta ! abasara avasara esa sappotti, vAhioM puNa samatthaM osaha puNo puNo dIjjada, maMto vA tAva paDhijjati jAba visaM veyaNA vA upasaMtA, AgAmiphalanimittaM karisaNAdikamma puNo puNo kajjamANaM na puNaruttaM bhavai, evaM tAva loge, vede'pi yathA sutrAhmaNye iMdra Agaccha hari Agaccha meghAtimegha ghRSaNazvasyamana gauravAskandinAhalyAce jAra kozika brAhmaNagItama. vANasusva nA'mA gaccha maghavaM svAhA,jahetAgi puNaruttANi na bhavAta|4 tahA sasassa thirIkaraNAnimitta puNo puNo kAyAvayANi ya bhannamANANi puNaruttANi na bhavati, idANiM puvvapasthiyaM bhaNNai'anileNa na vIena vIyAvae0' / / 433 / / vRnaM, anilo vAU bhaNNA. teNa anileNa appaNo kArya anaM vA kiMci tArisa | rANA viyAvajjA, 'egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANa'mitikAu vIyaMtapi aNNaM Na samaNujANejjA. bIyaggahaNeNa ekA cava muulkaa| bhandAdI bIyapajjavasANo dasabhedo rukkho bhavatitti tamsa gahaNaM kayaM, tANi malakandAINi bIyapajjavasANANi hariyaggahaNaNa duvA-TH 45 243 // 34 // Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhavirati: kaSAyavamanaM // 341 // zrIdaza- lasavihassavi vaNapphaikAiyassa gahaNaM kayaM. taM hariyaM na saya chidajjA na pareNa chidAvejjA. 'egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANaM'ti- vaikArika kAuMchindaMtapi aNNaM na samanujANejjA vivajjayaMtotti, sacittaggahaNeNa sabassa patteyasAhAraNassa sabhedassa vaNapphaikAyassa cUrNI. gahaNaM kayaM, taM sacittaM no AhArajjA, etANi haritachedaNAdINi jo na kuvvada so bhikkha bhavaitti / idaNi bAyaggatasANa parihAro bhaNNai-'vahaNaM tasathAvarANa hoi0 // 464 / / vRttaM, 'vahaNaM' NAma mAraNaM taM tasathAvarANaM puDhavitaNakaTThaNissibhikSu a yANa bhavatittikAUNa tamhA uddesiyaM na bhujajjA, tahA sayamavi prodaNAdI no. paejjA No vA payAvejjA, 'egaggahaNe gahaNaM tajjAtIyANamitikAuM payaMtamavi aNNaM na samaNujANejjA / 'roia nAyaputtavayaNe // 465 / / vRttaM, NAyaputtassa bhagavao vaddhamANasAmissa bayaNaM gaviUNa attasamaM puDhaviSAdI mANejjA chappi kAe, attasame NAma jahA mama appiyaM dukkhaM tahA chaNhavi kAyANaMti NAUNa te kaha hiMsAmitti, evaM attasame chappi kAe maNNejjA, paMca ceha pANavahaveramaNANi mahavvayANi phAsejjA-AsevijjA 'paMcAsavasaMvare' NAma paMciMdiyasaMvuDe, jahA 'saddesu ya bhaddayapAvaesu, soyavisayaM uvagaesu / tudveNa va rudveNa va samaNeNa sayA na hoyavvaM // 1 // evaM savvesu bhANiyavvaM, so ya evaM guNajuco bhavati, ete tAva mUlaguNA bhaNiyA / idANi uttaraguNA bhaNati, taMjahA-'cattAri vame sayA ksaae.'||466|| vRttaM, cattAri kohAdikasAyA sayA vamejjA, tattha / vamaNaM chaDDaNaM bhaNNai, tahA 'dhuvajogI havijja' dhuvajogI NAma jo khaNalavamuhuttaM paDibujjhamANAdiguNajutto so dhuvajogI bhavai, | ahavA je paDilahaNAdi saMjamajogA tesu dhuvajogI bhavejjA, Na te aNNadA kujjA aNNadAna kujjA, ahavA maNavayaNakAyae joge hajujemANo Autto jujejjA, ahavA buddhANa vayaNaM duvAlasaMga tami dhuvajogI bhavejjA,suovautto sabakAlaM bhavejjatti, dhuvagahaNeNa - - -- // 34 // - Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amUDhatA asAmAdheH R zrIdazavekAlika cUNoM. 10 bhikSu a0 // 342 // 9-0%AACASSEtor - ca uppAdAdidhuvassa gahaNaM kayaM, taM jassa natthi se ahaNe 'nijjAyarUvarayae' NAma jaM No keNai uvAeNa uppAiyaM taM jAtarUvaM bhaNNai, taM ca suvaNNaM, syayaggahaNeNa ruppagassa gahaNaM kayaM, taM jAtarUvaM rajataM ca savvappagArehiM NiggataM jassa sa NijjAtarUvarayate bhaNNati, tilatusamAgamettapi se nasthitti vuttaM bhavai, tahA 'gihijogamavi parivajjae' gihijogo nAma payaNavikkayamAdi bhaNNai, eyANi kasAyavamaNAdINi jo kuvbai so bhikkhU bhavaitti / 'sammabiTThI sayA amUDhe // 467 // vRttaM, aNNatitthiyANa soUNa aNNesi riddhIo daTTaNa amUDho bhavejjA, ahavA sammadiTThiNA jo idANI attho bhaNNai taMmi asthi sayA amUDhA diTThI kAyavvA, jahA asthi hu joge nANe ya, tassa NANassa phalaM saMjame ya, saMjamassa phalaM, tANi ya imaMmi ceva jiNavayaNe saMpuNNANi, No aNNesu kuppAvayaNesutti, so evaM guNajutto tavasA pArasappagAreNa purANaM pAvaM dhuNati NavaM ca NAdIyati, maNavayaNakAyajoge suTTha saMvuDetti , kahaM puNa saMvuDe ?, tattha maNeNaM tAva akusalamaNaNirodha karei, kusalamaNodIraNaM ca, vAyAevi pasatthANi vAyaNapariyaTTayAINi kubai, moNa thA AsebaI. kAraNa sayaNAsaNaAdANaNikkhevaNahANacakamaNAisu kAyaceDhANiyamaM kubvati, sesANi ya akaraNijjANi ya Na kubvai, so evaM. guNajutto bhikkhU bhavai / kiMca 'taheva asaNaM' / / 468 // vRtta, 'taheva'ti jahA puvvaM bhaNiyaM, evasado pAyapUraNe, asaNapANakhAimasAimA puSabhaNiyA, tajjato bhikkha bhavai, tesiM aNNataraM labhiUNa tattha jaM bhuttasesa uvvariyaM tassa vihI bhAitti, taM0-'hohIi aTTho sue pare vA, taM na nihe na nihAvae je sa bhikkhUtti, tattha sue nAma kallatti vuttaM bhavatitti, paramgahaNeNa taiyacautthamAdINa divasANa gahaNaM kayaM, taMmi vA pare aTTho hohititti- kAUNa sayaM 'na nihe na nihAvae' NAma na parivAsijjativRttaM bhavati, na vA pareNa nidhAvaejjA, egaggahaNe gahaNaM tajjAtI 7- // 342 // % ty % Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vigraharjana kSAnti: zrIdaza- vaikAlika cUrNI 10 bhikSu a0 // 343 // yANamitikAuM Nihantapi annaM na samaNujANajjA, so evaM guNajutto bhikbU bhavatitti / kiMca-'taheva0 // 469 / / vRttaM, tahevatti teNeva pagAreNa, evasaho pAyapUraNe, asaNapANakhAdimasAdimA puvvaM bhaNiyA, tesimaNNayaraM vividha-aNegappagAraM labhejA aNuggahamiti mannamANo dhammayAte sAhammiyAte chaMdiyA muMjejA, chaMdiyA NAma nimaMtiUNa, jai paDigAhatA tao tesiM dAUNa pacchA sayaM muMjejA, eteNa ppagAreNa muMjejA, sajjhAyarae ya jesa bhikkhU bhavaitti / bhutto ya samANo-'na ya vuggahiaMkahaM khijjaa.'||470 / / vRttaM, nakAro paDisedhe vaTTai, cakAro samuccaye, kiM samucciNoti ?, jo heTThA attho | bhaNio taM samucciNoti, vuggahiyA nAma kusuma(kalaha)juttA, taM buggahiyaM kahaM No kahijjA, jayAvi keNaI kAraNeNa vAdakahA jalpakahAdI kahA bhavejjA, tAhe taM kuvvamANo no kuppejjA, nihuyANi pasaMtANi aNuddhatANi iMdiyANi kAUNa saMjamakahA kAyabvA, tahA 'pasaMte ' pasaMte nAma rAgadosavajjie, evaM pasaMto saMjamadhuvajogajutto bhavejjA, saMjamo puvvabhaNio, 'dhuvaM' nAma sabakAlaM, jogo maNamAdi, tami saMjame sabakAlaM tiviheNa jogeNa jutto bhavejjA, 'uvasaMte' nAma aNAkulo abbakkhitto bhavejjatti, 'aviheDae' NAma je paraM akkosateppaNAdIhiM na vidheDayati se aviheDae, so evaM guNajutto bhikkhU bhavatIti / kiM ca-'jo sahai hu gAmakaMTae.' // 471 // vRttaM, jotti aNiddivassa gahaNaM kayaM, sahati nAma ahiyAsei, gAmagahaNeNa iMdiyagahaNaM kayaM, kaMTagA pasiddhA, jahA kaMTagA sarIrAnugatA sarIraM pIDayaMti tathA aNiTThA viSayakaMTakA sotAiMdiyagAme aNuppaviTThA tameva iMdiyaM pIDayaMti, de ya kaMTagA ime 'akkosapahAratajaNAo bhikkhU ya' akosapahArA pasiddhA | tajjaNAe jahA ete samaNA kivaNA kammabhItA pabvatiyA evamAdi, mayaM pasiddha, bhayaM ca bheravaM, na sabameva bhayaM bheravaM, kintu ?, RAKAR // 343 // Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUNau. 10 zrIdaza- tatthavi jaM atIva dAruNaM bhayaM taM bheravaM bhaNNai, vetAlagagAdayo bhayameravakAyeNa mahatA saddeNa jattha ThANe pahasaMti sappahAse, taM5 vyutsRSTavaikAlika ThANaM bhayabharavasappahAsaM bhaNNai, tami bhayabharavasaddasappahAse, uvasaggesu aNulomapaDilomesu kIramANesu 'samasuhadukkhasahe tyaktadeha | a je sa bhikkhU0 ' so evaM samasuhadukkho hoUNa / ' paDima paDivajjiA susaanne.'|| 472 // vRttaM, susANaM pasiddhaM, bhikSu a0 tami susANe paDimaM paDivajiyA ciTThati, tattha se divvANi mANusANi tiriyANi vA veyAlaaddhaveyAlamAdiyANi bhayANi(aNega) bhayANi uppajjati, tAI ThUNa Na bhAejjA, pAsa sammacittayo bhavejjA, jahA rattapaDAdIvi susANesu acchaMti, Na ya bIhiMti, // 344 // | tappaDisedhaNatthamidaM bhaNNai, taM- 'vivihaguNatavorae a nicaM' tesiM rattapaDAdINaM bhaNiyaM, susANe acchIyavvaM, Na puNa | tasiM vivihappagAraM mUlaguNA uttaraguNA vA tavo bArasappagAro atthitti jamirayA taMmi masANe ciTThati, ( eso) puNa jahovaiTeNa || vihiNA vAsI, vivihaM--aNegappagAraM samUlaguNauttaraguNesu tave ya bArasavihe rato Nicca-savvakAlaM bhavatitti, Na ya sarIraM tehiM PI uvasaggehiM bAhiJjamANo'vi abhikaMkhai, jahA jai mama etaM sarIraM na dukkhAvijjejjA, na vA viNassijjejjA, so evaM guNajutto bhikkhU bhavatitti / kiMca-' asaI vosacattadehe // 473 // vRtta, 'asaI' nAma savvakAlaM, 'vosalu' nAma vosa ti vA bosiriyati vA egaThA, cattaM nAma jeNa sarIravibhUSAdINimittaM hatthapAdapakkhAlaNAdIhiM parikammaM Na vaTTati taM cattaM bhaNNai, dehagahaNeNa sarIragahaNaM kayaM, 'akkuThe ' NAma mAtipitivayaNAdIhiM hIlaNAdIhiM, 'he| NAma DaMDAdIhiM tAlie // 344 // 'lUsie' nAma suNagAdIhiM bhakkhie, so evaM akkussamANo hammamANo bhakkhijamANo vA 'puDhavIsamo muNI bhvjaa'| jahA puDhavI akkussamANI hammamANI bhakkhiJjamANI ca na ya kiMci paosaM vaha, tahA bhikkhuNAvi sadhaphAsavisadheNa hoyavaM, Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - baikAlika zrIdazacU 10 bhikSu a // 34 // SHARECHA maNI NAma muNini vA NANiti vA egaTThA, jo so mANusariddhinimittaM tavasaMjamaM na kuvbai, se aniyANe, NaTTagAdisu akou-1 parISahajayaH halle bhavejjA, so evaMvihaguNajutto bhikkhU bhavAtitti / kiMca-sakkANaM cettavetasigA dhammA iti taMNisehaNatthamidamucyate- hastAdi abhibhUa kAraNa.' // 474 // vRttaM, kAyo sarIraM bhaNNai, Na kevalaM maNasA, parIsahe 'abhibhUya' ti abhimuhaM jAtiUNa | saMyatatA samuddhare' NAma sammaM uddhare, sammaM pAse karejatti vuttaM bhavati, jAtiggahaNeNa jammaNassa gahaNaM kayaM, vadhagahaNeNa maraNassa | gahaNaM kayaM, tAo jammaNamaraNAo samuddhare appANaMti, kahaM puNa samuddharotti ?, 'ato bhaNNai ' vidittu jAtI maraNaM mahabbhayaM' 4 puvvaM bhaNiyaM, jAtimaraNaM mahanmayaM vidittA nAya jANiUNa sAmaNNie rate bhavejA, samaNabhAvo sAmaNNiya bhannaDa, so evaMguNa jutto bhikkhU bhavatitti / 'samaNabhAvo sAmaNiyamiti' taduparisaNatthamidamucyate- 'hatthasaMjae.' // 475 // vRttaM, hatthapAehiTa kummo iva NikAraNe jo gutto acchai, kAraNe paDilehiya pamaJjiya vAvAraM kubvai, evaM kubamANo hatthasaMjao pAyasaMjao bhavai, ghA vAyAedi saMjao, kahaM ?, akusalavainirodhaM kubbai, kusalavaiudIraNaM ca kaje kubbai, 'saMjaiMdie' nAma IdiyavisayapayAraNirodhaM kuvbai, visayapacesu iMdiyatthesu rAgaddosaviNiggaraM ca kuvvatitti, 'ajjhapparae' nAma sobhaNajjhANarae, 'susamAhi-16 appA' nAma NANadasaNacarite suTTha Ahio appA jassa so susamAhiappA bhaNNai, suttatthagahaNeNa suttassa atthassa tadu-1 // 345 // bhayassa gahaNaM kayaM, tattha suttatthaM vijANati pubbillANi ya jo kAraNANi kuvyati so bhikkha bhavaiti / phiMca-' uvahiMmi amucchie / 476 // vRttaM, uvahI vatthapacAdI, tAe uvahie azucchie agiddhie ya bhavejjA, mucchAsado ya giddhisaddo ya Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUrchA ddhisaMnidhi tyAgaH rANa, bhAvucha bhAvucha annAyauMcha, bhAvapulAe zrIdaza- do'vi egaThA, accatthaNimitta AyaraNimittaM ca pauMjamANA Na puNaruttaM bhavati, ahavA mucchiyagahiyANaM imo viseso bhaNNai, vaikAlika tattha mucchAsado mohe davyo, gehiyasaddo paDibaMdhe dahabbo, jahA koi mucchio teNa mohakAraNeNa kajjAkajaM na yANai, tahA cUrNI. so'vi bhikkhU uvahiMmi ajjhAvavaNNo mucchio kira kajjAkajaM na yANai, tamhA na mucchio amucchio, agiIddhao abaddho 10 bhibha NNai, kahaM ?, so tami uvahimi niccameva AsannabhancattaNeNa abaddho iva daTThanyo, No giddhie agiddhie, 'annAyauMchaM' NAma uMchaM caunvihaMNAmaThavaNadavyabhAvauMchati, nAmaThavaNAo gayAo, dabuMcha tAvasAdINaM, bhAvucha jamaNNAyamaNNAeNa uppAtijjati // 346 // taM bhAvucha bhaNNati, ettha bhAvucheNa adhigAro, sesAo uccAritasarisattikAUNa parUviyA, taM bhAvucha annAyauMcha bhaNNai, pulA evi caunvihaM, taM0- nAmAlAe ThavaNa. davva0 bhAvapulAetti, NAmaThavaNAo gayAo, davvapulAo palaMji bhaNNai, bhAvapulAe jeNa mUlaguNauttaraguNapadeNa paDisevieNa NissAro saMjamo bhavati so bhAvapulAo, ettha bhAvapulAeNa ahigAro, sesA uccAriyasarisattikAUNa parUviyA, teNa bhAvapulAeNa nipulAe bhavejjA, No taM kubvejjA jeNa pulAgo bhavejjatti, kayavikkayA pasiddhA, saMnihI' asaMNAdINaM parivAsaNaM bhaNNai, tAto kayavikkayAto sannidhIto ya virae bhavejjA, 'savvasaMgA vagae'tti tattha saMgAvagate nAma saMgotti vA iMdiyathotti vA egaThA, so ya saMgo duvAlasavihassa tavassa sattarasavihassa 3ya saMjamassa vighAyAya hojjA, so sabbo saMgo avagao jassa so saMgAvagao bhaNNai, so evaMguNajutto bhikkha bhavatitti / kiMca 'alolabhikkhU0' // 477 // vRttaM, jai titakaDuakasAyAI rase appatte No patthei se alole, bhikkhutti vA| - - // 346 // -- - Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUNI. lolatAdityAgaH vAkyazuddhiH ThAmavarjana dharmAkhyAna zrIdaza sAdhutti vA egaTThA, tahA tesu rasesu no gedhiM gacchejjA, taM ca aNNAyau~chaM carejjA, Aha-NaNu aNNAyau~cha pulAgaNippulAetti cakAlika bhaNiyameva ?, Ayario Aha- uvahiM paDucca taM bhaNiyaM, imaM puNa AhAraM paDucca bhaNiyaMti puNaruttaM na bhavai, tahA 'jIviyaM rANAbhikakhejA,' jahA'haM jai (jIva), tahA iDi-viuyaNamAdi sakArapUyaNaM ca, etANa tiNNivi jahejja NAma chaDDejjatti, iDDI| bhikSu a Jla AgAsagamaNAdi, sakkAro utthapattAdi, pUyA ya thuibahumANAdi, NANadaMsaNacarittesu Thio appA jassa so ThiyappA, 'aNihe' NAma akuDiletti vA aNihotti vA egaTThA, so evaM guNajutto bhavati / 'na paraM vhjjaasi0'|| 478 // vRttaM, paro NAma // 347 // gihatthA liMgI vA, jaivi so appaNo kammesu avvavatthio tahAvi na vattavyo jahA'yaM kutthiyasIlotta, kiM kAraNaM, tattha apattiyamAdi bahave dosA bhavaMti, kadAyi puNa sapakkhaM saditaM vadejjA, jahA kusIlo'si ?, chaDDehi evaM kusIlattaM, ato nimittaM paragrahaNaM kayaM, sAdhuguNe sevA hi evamAdi, tahA 'jeNaM no kuppejjA taM vaejja'tti, jeNa' tti jeNa kammajAtisippAiNA bhaNio paro kuppai, taM no vadejA, Aha-kiM kAraNaM paro na vattavyo ?, jahA jo ceva agaNiM giNhai so ceva Dajjhai, evaM nAUNa patte patteyaM puSNapAvaM attANaM Na samukasai, jahA'haM sobhaNo esa asobhaNAtti evamAdi / attukarisapatisehaNatthamidamucyate-' na jAimatte. ' // 479 // vRttaM, jAI paDucca mao na kAyayo, lAbheNavi mado na kAyabbo, jahA'haM AhArovahimAINi labhAmi, na evaM apNo koi labhaitti, evamAdi lAbhamao na kAyabbo, jahA'haM siddhatanItikusalo ko evaM aNNotti, evamAdi suyamao na kAyavvo, jANi ya na bhaNiyANi issarattacintaNAdANa madANANi tANi madANi -00-1 // 347 // Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrIdazavaikAlika cuNI C-15% bhikSubhAva bhikSu a0 // 348 // savvANi vigiMca dhIratti, vigiMca NAma chaDejjatti, dhI buddhI tIe aNugao dhIro, tahA dhammajjhANarae bhavejjA, jo evaM guNajutto sa bhikkhU bhavejjatti / kiMca-'paveae.' // 480 // vRttaM, 'pavedae' nAma Aikkhetti vA pavedaitti vA egaTThA, ajjavaggahaNeNa ahiMsAilakkhaNassa eyArisassa dhammassa gahaNaM kayaM, taM AyariyaM dhammapadaM gihINaM sAdhUNa ya pavedejjA, mahAmuNIti vA madAnANItti vA egahA, mahaMto jaso sIlAdiguNehiM muNI ya mahAmuNI, suyadhamme carittadhamme ya sa evaMThio sAdhU dhammaM kahemANo paramavi dhamme ThAvai, taM ca paramaM, pAvehiM kammehiM pavattaM NiyattemANo soyAraM attANaM ca dhammaphalaNa saMjoei, bhaNiyaM ca- " niklittasatthassa kusalo sotA jai kiMcI kAlaM souM vajjati niyattati vAtaM kahagassa hiyaM bhavati" tamhA evaM AlaMdhaNaM kAUNa dhammo kaheyambo, tahA 'nikkhamma vajjijja kusIlaliMgaM' ti, jahA pApAo gihatthabhAvAo vA nikkhamma nikAraNe kusIlANaM paMDuraMgAINa liMgaM vajjejjA, athavA jeNa AyarieNa kusAlo saMbhAvijjati taM sadA vajjejjA, tahA 'na Avi hAsaM ahae bhavejjA' hAsa kuhae NAma Na tANi kuhagANi kujjA jeNa anne hasaMtIti, so evaM guNajutto bhikkhU bhavaiti / idANiM eyassa evaMvidhassa bhikkhussa phalaM bhaNNai, taMjahA- 'taM dehvaasN||48|| vRttaM, dehavAsagahaNeNa 4 sasarIrayA bhaNNai, taM jo imaMbhi paJcakkhe devAse dIsai eyaM asutI asAsayaM sadA jahe, jahe NAma caejjatti vuttaM bhavati, va(so)ya taM chaDDayati ja)ssa nicahiadviappA bhavati, Na puNa sesotti, so evaMpagAro bhikkhU 'chidittu jAimaraNassa baMdhaNaM' jAtImaraNaM saMsAro tassa baMdhaNaM aTThavidhaM kammaM taM saMsAravaMdhaNaM kamma hiMdiUNa 'uveda bhikkha apuNAgamaM gaIti, uveti nAma uveitti // 348 / Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Tee cUlA zrIdaza vA gacchaitti vA egaTThA, bhikkhugahaNeNa pukhabhaNiyabhikkhussa gahaNaM kayaM, apugAgamA gatI siddhI bhaNNati, taM so bhikkhU vaikArika uveiti, sAvasesakammo ya devalogesu, puNa sukulapaccAyAti laNa pacchA sattabhavaggahaNambhaMtarato sijmatitti, bemi nAma cUNau~ / tIrthakarIpadaMzAt, na svAbhiprAyeNa bravImIti / idANI NayA-NAyaMmi gihiyave agihiyvmi0|| gAhA, 'savvesipi 1rativAkya NayANaM bahuviha vattavvayaM nnisaamettaa| taM sabanayavisuddhaM jaM caraNaguNavio sAhU // 1 // arthaH pUrvavaditi | sabhikkhUajjhayaNacuNNI sammattA / ||349 // evaM tAva bhikkhussa saMjamAvatthiyassa jai kahaMci saMjame aratI bhavejjA, tIe aratIe nivAraNanimittaM vivikacariyA| nimittaM ca imAo do cUlAo bhaNNati, tattha cUlApadassa tAva vakkhANaM bhaNNai, taMjahA-'dabve vette kAle0 // 361 / / gAhA, cUlA chabihA, taMjahA-nAmacUlA ThavaNa0 dabba0 bhAva0 khitta0 kAlacUlAtti, taM puNa cUliyadugaM uttaraM taMtaM nAyavyaM, jahA | AyArassa uttaraM taMtaM paMca cUlAo, evaM dasaveyAliyassa doNNi cUlAo uttaraM taMtaM bhavai, tattha cUlAsadassa vakkhANaM bhaNNati, taMjahA-davve khette kAle dasaveyAliyaM jAhe paDhiyaM hoti tAhe uttarakAlaM paDhijjati, jAhe dasaveyAliyaM sutaM tAhe cUlAo suNijjati, ato uttaraM taMtaM bhaSNai, taMtaM nAma taMtaMti vA sucoti vA gaMthotti vA egaTThA, cUlAdugaM uttaraM taMtaM, sutagahiyatthaM saMga haNI nAyavvA, tesiM dasaveyAliovaiTThANaM sutapadatyANa samAsao saMgahitatvametaM cUlAdurga, te cetra saMkhevao suttatthA anne ya lA saMgahiyA, ato eyaM cUlAdugaM tassa dasaveyAliyassa saMgahaNI nAyabA / iyANi patteyaM patteyaM chabihA cUlA bhaSNai, tattha nAma - 349 - Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika rati cUlA ThavaNAo gayAo, davvacUlA imeNa gAthApunaddhaNa bhaNNai, taMjahA-'dabve sccittaadii||362|| addhagAthA, (sA tivihA) taM. | sacittA acittA mIsiyA, tattha sacittA kukkuDassa cUlA sA matthae bhavai, acittA cUlAmaNI, sA ya sire kIraI, mIsiyA mayU nikSepAH cUrNI. | rassa bhavati, evamAdi davyacUlA bhaNiyA / idANi khattacUlA bhaNNai-'khettami lognikkudd0'|| 362 // gAhApaccha , zrativAkya | khettacUlA logaNikkuDANi, maMdarassa pavvayassa cUlA kUDA ya evamAdi khettacUlA bhaNNai, ahavA ahe logassa sImaMtao aci to, tiriyalogassa maMdaro / iyANi bhAvacUlA bhaNNai, sA ya imA, taMjahA-'bhAve khovsmie'| 363 / / gAthApuvvaddhaM, // 35 // 1bhAvacUlAo imAo ceva doNi cUlAo, kahaM , jamhA sutaM khaovasamie bhAve, eyAo do'vi cUlAo khaovasamiyAo kAUNa bhAvacUlAo bhavaMti, tattha paDhamaM rativakkatti ajjhayaNaM, tassa cattAri aNuyogadArA jahA Acasptae NavaraM NAmaNi phaNNa raivakka, do'vi payA ratI ya vakaM ca, tattha ratIi caukkanikkhevo, taMjahA NAmaratI ThavaNa. dava0 bhAvaratI ya, nAma| ThavaNAo gayAo, davaratI bhAvaratI ya tappasaMgeNa aratI imAe gAhAe bhaNNai, taMjahA-(cUgI tu) 'davvarasagaMdha (dabve duhA u kamme0) // 364 // gAhA, davvaratI duvihA, taMjahA-kammadabbaratI NokammadabbaratI ya, tattha kammadavvaratI nAma ratIvayaNijjaM kammaM baddhaM na tAva udijjai esa kammadabbaratI, nokammadadharatI-saharasarUvagaMdhaphAsadavANi ratIkarANi NokammadavvaratI bhaNNai, dabbaratI gtaa| idANi bhAvaratI bhaNNai, sA ya udaeNa bhavai, kahaM ?, tameva rativeyaNijjaM kammaM jAhe udivaM tAhe bhAvaratI bhaNNai, evaM araIvi caubihA, taMjahA-nAmaaraI ThavaNa0 dadha0 bhAvaaraItti, nAmaThavaNAo taheva, davaaraI C350 // duvidhA, taMjahA-kammadavyaaratI NokammadavvaaratI, araIveyaNijja kammaM baddhaM na tAva udijjai esA kammadavvaaratI, R-52-%ARENER AR Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 1rativAkya cUlA // 351 // Nokammadavya aratI - aNiTTA saddAdayo davvA NokammadavyaaraI bhaNDa, jAhe aratI vedaNijjaM kammaM udiSNaM tAhe bhAvaaraI bhavai / idANiM va bhaNNa, taM ca jahA vakkasuddhIe bhaNiyaM tahA ihaMpi bhAviyanvaM vatidAraM gataM / sA ya astI jAhe parIsadvANa udaeNa udijjati tAhe sA nicchayao suhavivAgattikAUNa sarIrapIDAkarAvi sammaM ahiyAseyavvA / etthaM dito, 'jahA nAma | Aurassiha0' || 366 || gAthA, Auro - gilANo, so ya vaNeNa keNai AgaMtugeNa sarIrasamuttheNa vA AurIkao hojjA, jahA NAma Aurassa tassa iha logo 'sIvaNachejjesu ka (kI) ramANesu jaMtaNA apatthacchA AmadosaparihAro viraI hiyakArI bhavai' tattha jaMtaNA pasiddhA, 'apatthakucchA' NAma apatthaparihAro bhaNNai, 'AmaM' ajiSNaM bhaNNai, Amadosamavi pariharati, 'viratI' NAma vilobhImAdiyANi alabhaNANi AhAreMtassa bhavati, eyANi pacchA suhANittikAUNa viratI bhannati, hiyakArINi ya se pacchA bhavati, evaM - ' advahikammarogA0 ' // 367 // ga thA, aTThaviSeNa kammarogeNa Aurassa jIvassa tassa kammarasa timicchAe AraddhAe aNegaadavyavamaNeNa bhUmIsejjAkaTThesejjAdI uktaM avvAvAhamuhakAraNaM IhamANassa jA dhamme ratI adhamme ya aratI sAhiyakAriyA bhavai / kiMca - 'sajjhAya0 // 368 // gAthA, sajjhAo vAyaNApucchaNAdI paMcavidho, taMmi sajjhAe sattarasArvadhe ya saMjame tave ya bArasavidhe vaiyAvacce dasappagAre, jhANajoge duvidhe, taM0-dhamme sukke ya, jo etesu sajjhAyAdisu ramati hiMsAImi ya asaMjame na ramatI so pAvati siddhiM / Aha-NaNu tavaragahaNeNa sajjhAyaveyAvaccajjhANA gahiyA caitra 1, Ayariyo 'Aha-- jamatesiMpi gahaNaM taM pAhaNNatAuvapadariNatthaM kayaM satyaMmi bArasavihaMmiAva tave ete pahANatarA, tatthavi sajjhAo pahANa taro, bhaNiyaM ca ' bArasavimivi tave sambhitarabAhire jiNakkhAe / Natri asthi gavi ya hohI sajjhAyasamaM tavo kammaM // 1 // Atura iSTAntaH hitAhitakAriceSTAH // 351 // Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - upakramaH - -- - zrIdaza tahA veyAvaccamavi apaDivAittaNAdiguNeNa pahANaM, bhaNiya ca-'veyAvaccaM niccaM kareha tavasaMjame jayaMtANaM / savvaM kila paDivAI18 kAlikAta yAvaccaM appaDivAti // 1 // ' jhANaM puNa pahANameva, kamhA ?, jeNa tadAyattA vayAvaccasajjhAyAvi bhavaMti, ato etesi pi cUNA. dhAggahaNaM kayaM / 'tamhA dhammami (dhamme0), // 369 // gAthA, jamhA etehiM guNehiM jutto siddhiM pAvai, tamhA dhamme raikAra1rativAkya kyA gANi ahamme araikAragANi aTThArasaTThANANi imaMmi ajjhayaNe bhaNiyANi ya sAdhU jANejjatti, NAmaNipphaNNo gato / idANI cUlA suttANugame suttamuccAreyabba, ta ca akhaliyaM jahA aNuodAre, taM ca suttaM ima, taMjahA- 'iha khalu bho! pavvaieNa.' // 352 // 1 ||(suutrN 21) ihagahaNeNa jiNapavaraNassa gahaNaM kayaM, khalusaho visesaNe, kiM visesayati , jahA jo apadhAvaNaTThI Navadhammo bhavai tassa thirIkaraNaNimittaM pAyaso etaM ajjhayaNaM bhAsitaMti visesayati, bho! iti AmaMtaNe, baja gatau dhAtuH, asya dhaatoH| apUrvasya 'taktavatU niSTha' (pA. 1-1-26 ) ti ktapratyayaH, kakArAta jikati lopa:' ArddhadhAtukasyeDU balAde' riti (pA. 7-2-35) iDAgamaH paragamanaM pravrajitaH, prANavadhAnRtavacanaparadravyApahArebhyo vrajitaH-apagataH niSkrAntaH nigata ityarthaH, pratraH jitaH atastena, 'utpannadukhana''pada gatau' dhAtuH, asya dhAtoH utpUrvasya 'ktaktavatU niSThe' ti (pA. 1-1-26 ) kta. pratyayaH, anuvandhalopaH, 'radAbhyAM niSThAto naH' iti (pA.8-2-42) takArasya dakArasya ca nakAraH, paragamanaM utpannA, upa hAnakvaNati, dakkhaM dAvidhaM-sArIraM mANasaM vA, tattha sArIraM sIuNDadaMsamasagAi, mANasaM itthInisIhiyasakAraparAsahAdANa, eyaM duvihaM dukkhaM utpanna jassa teNa uppaNNadukkheNa sattarasavidhe saMjame, 'arahasamAvannacittaNa' samAvanaM nAma tami gataM citta maNo abhippAovA, saMjame aratisamAvanacitto teNa saMjame araisamAvannacitteNa, avahAvaNaM avasappaNaM atikamaNaM, saMjamAtA -- ||352 // 2- 45 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza sthAnatritayaM avakkamaNamavahAvaNaM, taM avahAvaNaM aNuppehiuMsaliM jassa so avahAvaNANuppehI, aba iti etassa pAgae ogAro bhavai, evaM ohANuna vaikAlika ppehI teNa ohANuppehiNA, evaM kayasaMkappeNa puvvaM ohAvaNAo 'aNohAieNa' evasaddo avadhAraNe, kimavadhArayati , NiyamA cUrNI aNohAieNa aTThArasaTThANANi ciMtaNIyANi, pacchA ciMtaNaM aNatthagaM, tesipi bhAvopadarisaNasthamidamucyate-' hayarassigayaMrativAkye kusapoyapaDAgAbhUAI' hayo-asso tassa rassI-khaliNaM, so ya sudappio'vi khaliNeNa Niyamijjai, gayo hatthI tassa |vi lohamayaM na(ma)tthayakhaNaNamaMkuso, teNa sumatto'vi (vi. NataM gAhijjai, jANavatta-poto tassa par3AgA sItapaDo, poto'vi sIya |paDeNa teNa vIyohiM na khohijjai, icchiyaM ca desaM pAvijjai, hayAdINaM rassimAdao niyAmagA ato patteyaM te saha pddhijjti||353|| 'hayarastigayaMkusapotapaDAgAbhUAI' bhUtasaddo iha sArissavAcI, jahA koUhalabhUyaMmivi loe Asi pavvayaMta, ao tabbhUtANi te hayarassi0sarisANi evaM hayarassigayaMkusapoyapaDAgAbhRtAI, imAI aTThArasa dvANANitti,'imANi'tti jANiya NiyamitANi tAni hidae kAUNa paccakkhANi va bhaNati, aTThArasa iti saMkhA, NAmaMti vA ThANaMti vA bhedatti vA egaTThA, bhaNiyaM ca-"icceehiM cauehiM ThANehiM jIvA NaratiyattAe kammaM pakareMti," ato imANi aTThArasa ThANANi jahA hayAdINaM rassimAdINi niyAmagAI tahA | jIvassa ohAvaNa kubbayo ahinibatteUNa bhikkhubhAve niyAmagAI,tattha paDhama tAva dukarajIviyattaM daMsei-'haMbho' ityAdi,hati bhotti saMbodhanadvayamAdarAya, dUsamAe duppajIvI nAma dukkheNa prajIvaNaM,AjIviA, ettha saMjame rayANaM tuna seti, jato ya evaM tamhA dhamme * raI karaNIyA, tattha kAmatthI visayA bhogA saddAdivisayA, aviya kusaggA iva iyarakAlA, kadalIgambhA v'saargaa| jamhA gihattha-15 dadhamme, bhoge caiUNa kuNaha raI [dhmme]||2|| vitiyaM ThANaM gtN| kiMca'bhujjo ya sAtibahulA maNussA' bhujjo-puNo2, sAti HERE // 353 // . Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUNa rativAkye // 354 // kuDilA, bahulA iti pAyaso, kuDilahiyao pAeNa bhujjo ya sAibahulA maNussA kAmabhoganimittaM giddhe subi pitiputtappabhinisu sAtisaMpayogaparA avIsatthahiyayA, tesu kiM suhamiti dhamme ratI karaNIyA, aviya-lahUsagabhoganimittaM parAiyadhaNaMparA jao maNuyA / visayasudacipyamukkA ya ia bho dhamme ratiM kuNaha // 1 // tatiyaM ThANaM gayaM / tahA 'ime a me dukkhe na cirakAlobaTTAI bhavissaI' teNa ohANuSpehiNA evaM ciMtayantra, jahA imetti jaM sArIramANasaM parIsahodaeNa dukkhamuppanaM taM paccakkhaM kAUNa, casado na imaM dukkhaM niddisaha suheNa visesayati, 'meM' iti appANaM niddisaha, dukkhaM araikarANijjaM, ciraM - pabhUto kAle, Na ciraM aciraM, aciravaTThANaM jassa taM acirakAlovaTThAtI taM ca, anbhAsA jogopacieNa dhiibaleNa parIsahANItaM jiNiUNa sAna hiyasAmaMta maMDalo iva rAyA suhaM saMjamarajje pabhuttaNaM karei, iha puNa parIsahaparAjiyassa naragAdisu dukkha paraMparagato ato dhamme ramiyAM, aviya- parIsahA udijjati, navadhammANaM visso| jamhA dukkhamaNA tamanicchamANA ramadda dhamme // 1 // utthaM padaM gayaM / kiMca - 'omajaNapura sakkAre' omo nAma pAgayajaNo, omajaNA sakAra iva sakAro, omajaNassa omajaNAo pura sakAro omajaNapuNa rasakAro, dhamme hio pabhrUNavi pujjo bhavai, tao vayaDio puNamantANamavi abbhuDANAsaNaMjalipaggahAdIhiM sevAviseserhi pukAreha, evaM omajaNapurakAroM, ahavA aggao karaNaM purakAro, dhammacuo ruhehiM rAyapurisehiM pura kalao himANi kArAvijjaha, evaM omajaNAo paribhavakayaM apurakAraM pAvai, esa omajaNAospurakAro omajaNa purakkAro dhammAo cuyassa jeNaM saMbhavai paraM paribhavadharaNAya teNa dhamme ratI karaNijjA, paMcamaM padaM gaye / tahA~ - 'vaMtassa paDiAyaNaM' anbhavahariUNa muddeNa uggiAsayaM vaMtaM tassa paDipIyaNaM Na tahA vihiyaM bhavati, taM atIva rase na balaM, na ucchAhakArI, vilIgatayA ya caturthAdInitrINi // 354 // Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza vaikAlika rativAkye cUrNI // 355 // 4% paDieti, vagguliM vA jaNayati, tato koDhaM vA jaNayati, loge ya garahita, tassa pANaM tassa ya paDiAyaNamiti tassa, cakArassa, saptamAdIni attho pavayaNakAle savvahAparicattANaM puNarAsevaNaM vaMtabhoyaNaAdieNasarisaM omajaNapura kAragakA(ra)hAdidosadasiyaM, avica-su catvAri | jasA kulappasUtA agaMdhaNA rAyadosamuggiNNA / uccidvaM nau bhuyagA pivaMti pANaccaevi visaM // 1 // ato vaMtassa paDiyAtamaNasarisa bhogAbhilAsaM mottUNa dhamme ratI karaNIyA, cha8 padaM gataM / tahA-'aharagaivAsovasaMpayA' adhogati aharagaI, aharagaI-jattha paDato kammAdibhAragoraveNaM Na sakA sAhAreuM adharagatI, sA puNa NaragaM cetra, tattha vAso aharagativAso, taMmi uvasaMpajjaNA-uvaNamaNaM aharagatIvAsovasaMpayA, sA kahaM ?, puttadArassa kae hiMsAdIhiM kammANi-aharagaipAoggANi kammANi uvasaM| pajjai, iha ca sIuNhabhayaparissame vippayogaparAhINataNAdi nAragadukkhasahassANi vedeti, aviya-nirayAla(u.yaM nibaMdhai naragasamANi u iheva dukkhANi / pArvati gihI varAo teNa raI varaM dhamme // 1 // , sattamaM padaM gataM / 'dullahe khalu bho! gihINa dhamme gihavAsamajjhe vasaMtANaM dukkhaM labhai dullabho, pamAdabahulajaNeNeti, 'bho' iti taheva AmaMtaNaM, gihANi saMti jesi te gihI tesiM, duggaipaDaNadhArao dhammo, dullabho puNa bodhirUvo dhammo paralogeya sokkhaparaMparA iti suhanimittaM dhamme raI karaNIyA, viya 'dulahA gihINa dhamme gihI(Na)vAse pmaadbhulNmi| mottUNa gihesu raI ratiparamA hoha dhmmmi||shaaahmN padaM gataM / ayamavi gihivAsamajhe vasaMtANaM doso, taM. 'AyaMke se vahAya hoI' sUlAi AsukArI sarIre bAdhAviseso Ayako, samANajAtIya- // 355 // vayaNeka rogaggahaNamavi, so kuTThAdIyo rUyAvisaso, gihIvAsamajhe vasaMtANaM AhAravisamakarAdi bhAravahaNAsavaNA, Ayake se bahAya hoDa, rogAyaMkA ya jahiM taM suhANubhavaNavigghabhUtA iti dhamme rateNa bhaviyavvaM, aviya-'dulabhaM gihINa dhamme suhamAtaM RECROCARRC-RA * SHASc% Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdaza-4 kehi vippiysmggo| tamhA dhammami rati kareha viratA adhmmaao||1||nnvmN padaM gataM / 'saMkappe se vahAya hoI' ekAdaza vaikAlika Ayako sArIraM dukkhaM, saMkappo mANasaM, taM ca piyavippayogamaya saMvAsasogabhayavisAdAdikamaNegahA saMbhavati, 'iTThANavita dIni Sar3a cUrNI. sajjA(vvANaM sahapharisarasarUvagaMdhANaM / kammANusahami ratI dhamme bhayaviyogavirasaMmi // 1 // dasamaM padaM gataM / evaM visaseNa dhamme rativAkye ratI karaNIyA, jato 'sovakase gihavAse' saha uvakesehiM sovakkeso, so puNa sIuNhabhayaparissahakisipasupAlavANijja | sevAdayo NehalavaNataMdulachAyaNasamuppayaNaM bahu parikesIha iti sovakese gihavAse, tamevaMbhRtaM jANiUNa dhamme ratI karaNIyA, aviya 3 // 36 // 'vittivihANamamattaM sovakkeseNa jao ya sokso| mottUNa gharAvAsaM, tamhA dhamme ratiM kujjA // 1 // ekArasamaM padaM gyN| kiMca 'niruvakese pariyAe' niggao uvakosA jao nirukkase so puvvabhANio, uvakkese vihario'laM savvaoao sArayAo vA gamaNaM pavvajjApariyAo, tattha ukasA Na saMbhavaMtIti dhamme ratI krnniiyaa| Niruvakkeso vAso pariyAo iheva paJcakkhaM / pariyAe teNa bhArati kareha virayA ahmmaao||1|| vAsaramaM padaM gataM // kiMca-'baMdhe gihavAse' baMdhaNaM baMdho, gihesu vAso gihavAso, so puNa tadAraMbhaNapavattassa kosigArakIDagasseva kosagaNa, aTThavihakammamahAkoseNaM saMbhavai bandho, tao teNa baMdhaheubhUtAto gihavAsAo viraeNa dhamme ratI sayA karaNIyA, aviya-'the(gha) racAragabaddhAo kammaDagabaMdhahetubhUtAo / viramaha ratI ya dhamme kareha jiNavIrabhaNiyaMmi // 1 // terasamaM padaM gataM / kiMca 'mokkhe pariyAe' pariAo punvabhaNio. taMmi pariyAe sati avihakammanigala // 356 // saMkalAsu jhANapayogaparisuddhicchinnAsu jIvassa sato bhavati mokkho, jeNa pariyAo(aTThavihakammanigalA sAhU chaei suddhajhANAo | so) mokkho teNa raI dhamme jiNadesie kuNaha // 1 // cohasamaM padaM gataM / kiMca-'sAvajje gihavAse' saha vajjeNa sAvajjo, EACUASO90-%%%%%%% Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - vaikAlika - - zrIdaza- vajja garahitaM, aviya-'pANabaMdha musAvAde adattamehuNa pariggahe ceva / evaM vajjaM saha teNa hoti tamhA u saavjj||1||pnnnnrsmN saptadazApadaM gataM / kiMca-'aNavajje pariyAe' pANAivAyAdirahio aNavajjo pariyAo, aviya-'sAvajjo gihavAso aNavajjo dinI dve cUrNI. MNa hoi pariyAyo / teNa Na rajje mokkhaM tAtI dhamme'ha raI kunnh||1|| solasamaM padaM gataM / 'bahu sAdhAraNA gihINaM kAma-| vRttigAthAH rativAkye bhogA' sAhAraNaM sAmaNaM, bahuhiM coraduharAyakulAdIhiM sAmaNa bahusAhAraNA, evaMvidhA gihINa kAmabhogA, aviya 'Na ya titti sthAnAnAM BI kAmabhogA, bahujaNasAdhAraNA ya(ime kaamaa| tamhA NIsAmanne hou ratI te thirA dhmme||1||sttrsmN padaM gataM / 'patteya punnapAvaM // 357 // patteya nAma je paranimittaM puttadArAI, saMvibhAgeNaNa ya, evaM puttaMmi "dArAhaNaM atthe kamassa pattyameva saMbaMdhaM / mottUga dAramAINi teNa dhamme raI kuNaha // 1 // kAmabhogANa AhArabhUyA AudhammANo, te ya jIviyaM, ao 'aNicce maNuyANa jIvie' appaNo'vi rogA niyataM niccaM, aNiccaM maNuyAyAe, Na(Nu) ca tesiM jIvitamaNiccaM, khaNikayA visasao didruteNa nidarisijjai 'kusaggajalabinducaMcale' danbhajAiyA taNavisesA kusA, tesiM aggANi kusammANi susahAsusahumANi bhavaMtIti, tesiM osAjala-11 | bindayo aticaMcalA, maMdeNAvi vAuNA peritA paDaMti, tahA maNuyANa jIvie, appaNo'vi rogAiNA uvakkama viseseNaM saMkhobhie vilayamupayAti, ato kusaggajalabinducaMcale, evaM gate jIvie ko kAmabhogAmilAsaM karejjatti dhamme ThitI karaNIyA, aviya "jIviyamavi jIvANaM kusaggajalaviMducaMcalaM jamhA / kA maNuyabhavami raI ? dhamne ya tahA raI kuNaha // 1 // kusaggajalabindu // 357 // caMcalassAvi atthe 'bahuMca pAvaM kammaM pagaDaM, pAvANaM ca khalu bho ! kaDANaM kammANaM puTiva duccinnANaM duppaDiyA tANa veittA morakho, nAti avedaittA, tavasA vA jhosaittA' bahu-pabhUtaM, casaddo samuccaye, khalusaddo visesaNe, kiM visesa -- Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8+ cUrNI. .-"407+% zrIdaza- yati ', savvaM pAvaM kamma, puNNaM pAvaM ca, evaM bisesayati, pAvaM kamma, pagaDaM pakariseNa kaDaM pagaDaM, pAvANaM ca khalusaho pAdapUraNe zaca sthAnAnAM vakAlikA bho' iti sIsAmaMtaNaM, kaDANaM kammANamuvacinnANaM pubdhi-paDhamakAlaM rogaddosavasagaeNa duTu ciNNANaM puvameva micchaadrisnn-| viraipamAdakasAyajogehiM duThu parikaMtANaM, tesi veyarNaNa mokkho, ato veda ittA mokkho, Na asthi aveyaittA, phuDAbhidhANatthaM rativAkye apuNaruttaM, jahA koDillae-"kriyA hi dravyaM vinayati, nAdravyaM" tahA vedayicA mokkho, nasthi avedayittA iti na puNaruttayA, tabArasavidheNa jiNovaiTeNa 'tavasA jhosaihA' jhosaNaM giddahaNaM tavasA, mokkho, tattha jaM vedayitA mokkho, [Na] tamudayapattassa // 358 // 12kampuNeNa mahAparikile seNa, tavasA ajjhosavaNA, aNudINNodIraNado rAsInIharaNamiva la hutaraM aNubhavaNeNa vimokkhaNaM, asanta taNeNa darisaNaM, samuluddharaNamiva aNamokkha eva, ao kammanijjaraNatthaM tavasi samAsato samaNadhamme karaNIyA ratI / aviya "guNabhavaNe riNamokkho jaivA tavasA kaDANa kammANaM / tamhA tavovahANe ajjayavye raI kuNaha // 1 // eyaM tarati jeNa vayINaM, OMAjadvArasamani ThANaM. ettha imAo vRttigAhAo.uktaMca-dasamAe jIo je iyarAya lahassagA puNo kAmAsAtibahalA maNussA3|| araiTTANaM imaM uttaM // 2 // 'omajjaNami khisA5vaMtaM ca puNo NisevitaM hoi6| aharovasaMpadApi ya 7dhammo'biya dullaho gihiNAzA nivvataMti kilase9bAdhA sAvajjajoga gihivAsozaete tiNNivi dosA raNa hoti anngaarvaasNmi14||2||saahaarnnaa ya bhogA15 pittayaM puNNapAvaphalameva 16 / jIvitamavi maNuyANaM kusggjlcNclmnniccN17||3|| nanthi ya aveyaittA mokkho kammarasa nicchayo // 358 // |eso18| padamahArasameyaM vIravayaNasAsaNe bhaNiyaM // 4 // savisesasu ca ivesu raivaka padesu paDimANatthamuttarapaDisavAyaNatthaM ca bhaNNAi aTThArasamaM padaM. 'bhavaha ya etya silogoM "bhavaMti' ti vijjati, cazabdo samuccaye, 'ettha' tti jaM etaMbhi ceva ratIva %E-" 4 fo-0 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yaNe aTThArasapaovaiTTho attho, sesa tassobadarisaNatthaM, silogo imo, taMjahA-'jadA ya jahatI dhammaM0' // 482 // silogo, hai| sthAnavaikAlika tAjadAya' iti mi ceva kAle, casaddo pubvabhaNiyakAraNasamuccaye, dhammo ya taM jahAti-pariccayati, Na ajje aNajje, aNajjA zlokAH cUrNI tAmecchAdayo, jo tahAThio aNajja iva aNajjo, se kimatthaM paricayaha ?, mANusagAdibhogaNimittaM 'bhogakAraNe se tatthA rativAkye se iti jo dhammapariccAgakArI 'tatthe' ti tIe lahusagakAmabhogalicchAe mucchite-maDhite ajjhopavaNNo taM jayA jahai 'bAle' iti je maMdaviNNANe 'AvatI' AgAmiko kAlo taM NAvabujjhai, athavA AyIhitaM Atmano hitamityarthaH, 'nnaavbujjhiittinnaav||359|| tabujjhai, bhaNaMti AyatIgoravaM taM nAvabujjhatI, jahA mama sAmaNNassa parisuddhassa maMdA AyatI bhavissai, abuddhAyatI kAmabhoga mucchio dhamma paricaiUNa-'jayA ohaaviaa0|| 483 // silogo, jayA taMmi kAle, casaddo puvakAraNasamuccaye, ohAvarNa-avasappaNaM taM puNa pavajjAo avasarao bhavai, tassa odhAyitassa sao avatthaMtaranidarisaNatthaM bhaNNai-'iMdo vA paDio chama' iMdo sako, vA iti uvamA, paDio paDibbhaTTho, chamA bhUmI, tattha paDito jahA iMdassa mahaMtAto divAto pacutassa bhUmI |paDaNaM, tahA tassa paramasuhaheUbhUtAo jiNovaiTThAo dhammAo avadhAvaNaM, evaM ca savvadhammaparibhaTTho jaM cirakAlaM tavadhAraNaM kayaM jAvajjIvAe paiNNArohaNA taM niSphalaM kayaM, puvvaM savvaM paribbha, bhavai, athavA je loiyA parikappaNAvisesA tehiMpi bhadro sabbadhammaparibhaTTho, pamAdittaNeNa vA sAvagadhammAo'vi bhaTTho, kAmabhogavirahio rogodayAvasANe 'sa pacchA paritappaI // 359 // sa iti pariccAgI, pacchA uttarakAlaM, sArIramANasehiM dukkhehiM sabaotappar3a paritappai / kiMca 'jayA ya vaMdimo hoi0||484||18|| silogo, 'jayA' iti esa NivAto yasmAdarthe varttate, casaddo iMdassa chamApaDaNasamuccaye, vaMdimo vaMdaNijjo, sIlattha iti Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - sthAnazlokAH zrIdaza kAUNa rAyAmaccAdInAmavi vaMdaNAriho hoUNa sIlaparikkhalaNANaMtaraM pacchA sIlaguNarahita itikAUga avaMdio (mo) sakArasavakAlika pramANarahio 'devayA va cuA ThANA' devatA iti puraMdaraM mottUNa aNNo devavisaso, saTThANAo parivaDato mANusaM mahAdukkhamacUoM. Nubhavai, vAsaddo uvamANasthassa ivasaddassa atthe, jahA sA devatA ThANAo cuyA evameva so saMjamAvasappaNAto aNatara-pacchA rativAkye maNasA savvao tappA paritappar3a // kiMca-'jayA a pUimo hoi0 // 485 // silogo, jayAsaho casaddo ya puyabhaNiyA, 'pUimo' // 360 // pUyaNAriho sIlamaMtottikAUNa rAyAdINaM pujjo hoUNa ohAvaNAo aNaMtaraM sIlasubho(cuo)ttikAUNa apUimo bhavai a, tahA va apUimo pUyaNasahalAsio tassa'bhAve 'rAyA va rajjapanbhaTTho' rAyA iva rAyA, jahA koI maMDaliyo mahAmaMDaliyo vA sadhabhUmi pasthivattaNaM pAviUNa puNo apuNNodayamaNubhavamANo keNAvi kAraNeNa rajjAo accatthaM panbhaTTho paritappai tahA ya so pUyaNio apujjattamuvagao samaNadhammaparibbhaTTho pacchA tappai / / 'jayA a mANimo hoi.' // 486 // silogo, jadA iti sado casado ya puvvaM va vaNiyabvA, 'mANimo' mANajogo mANaNIo, mANimo jahA sIlappasAeNa mahayAmavi mANaNIo hoUNa odhAio atahAbhUo pacchA asanmAnanIyabhAvAdhigamAt, 'sivvi kabbaDe chuDho rAyakulaladdhasaMmANo samAviddhaciTThaNo vaNigamamahattarA seTTI, vADavopamakUDasakkhisamunbhAviyadukkhachalabyavahArataM kavvaDaM, jahA siTThI tami chuDho vibhavaharaNAisaMdUsio paritappai, ahavA kabbaDaM kunagaraM, jattha jalatthalasamunbhavavicittabhaMDaviNiyogo Natthi, taMmi vasiyabvaM, rAyakalaniyogeNa chUDho kayavikkayAbhAve vibhavopayogaparihINo, jahA so tahA sAdhU dhammIhiM baMdaNadANehiM pubdhi mANito dhammaparibhaTTho mANaNAbhAve sa pacchA paritappai, aMjalipaggahasirikaMpAsaNappadANAdijogaM vaMdaNaM, vatthapattAdINA ya payANamuvajogaM pUyaNaM, vaMdaNapUyaNANaM aha | // 36 // +-- SH Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrIda- viseso / 'jayA ya therao hoi0|| 487 // silogo, jadA jIma kAle, casaddo puvvabhANio, pacchAtAvakAraNasamuccaye, avadhAvita vaikAlikAkA paDhamavayapariNAmeNa therao hoi, dUraM 'samaikaMtajubvaNo nidarisaNaM sa 'macchovva galaM gilittA' jahA jalayarasattaviseso pazcAtApaH cUrNau / maccho se thovovajIvI baDisAmisaluddho AmisalobheNa galamabbhavahariUNa galae tikkhalohakhIlagaviddho thalesu ya NIo ratyarati rativAkye | pacchA paritappai, evaM so viDisAmisatthANIyamaMdakAmabhogAbhilAseNa dhammapariccAgI paritappaDU / ihAvi tassa therabhAve jANi* phalaMca dukkhANi saMbhavaMti taduvapadarisaNatthaM bhaNNai-'puttadAraparIkinno0 // 489 // silogo, puttA-avaccANi, dAraM-bhajjA duvidhAdIhiM saMbaMdhehiM parIkiNNo-pariveDio, tehiM parikiNNo, daMsaNacarittamohamaNegavihaM kammAyANaM aANa-moho tassa // 36 // saMtANo avicchittI teNa mohasaMtANeNa samAhaDio mohasaMtANasaMtao, nidarisaNaM 'paMkosanno jahA NAgo' paMko cikkhillo tami khutto paMkosaNNo. jahA iti jeNappagAreNa, 'nAga' iti hatthI, appodaka paMkabahulaM pANi hatthI avagADho, aNuvalanmahai pANitaM khutto ciMtei-kimahamattha'vatina iti paritappai, tahA so odhAiya therabhAve puttadArabhareNa posaNAsamattho dhAuparikkhaya-16 | parihiNakAmabhogapivAso pacchA''gatasaMvego saMjamAhikAraNaDhaceTTho bahuvihaM tappamANo viseseNa imaM ohAvaNapacchANutAvagayaM ciMtai-'ajja AhaM gaNI huto||490 // silogo, ajja iti imaMmi divase, tAvasaddo avadhAraNe, imaM divasamaikamiUNa, ahamiti appaNo Nise, ane pati-'ajjatteha' ajjate ahaM vicchaDhapainajogI gaNI, 'ajjatte ahaM |jj huto' // 36 // ahavA gaNo jassa asthi so gaNI-mUrIpadamaNuppatte NANadaMsaNacarittati ttAvi)vidhaguNatavovihAe jogIhaM aNiccayAdibhAvaNAhi ya 'bhAviappA bahussuo' tti jai Na ohAvaMto to duvAlasaMgagaNipiDagAhijjaNeNa ajja bahussuo, kiM puNa 'jai ahaM ramaMto HEROADCAUSTRATIOCT-10 Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratAratasukhaduHkhe zrIdazavaikAlika cUrNI rativAkye // 362 // CCESSASS HARSA pariAe' jadIti atikrAntA kriyAmAkAMkSati, ahamiti appANameva Nidisati, ramato iti raI vidaMto, pariyAyo NAma pabbajjA, bahuttamitikAuM sA visasijjati 'sAmaNNe', soya samaNabhAvo tattha viseso jiNadesie, na boDiyanihagAisacchadagahaNaM / ohANuppehisseva matIthirIkaraNatthamidamucyate-'devalogasamANo0 (a vR.||49|| silogo, devANaM logo devalogo, devalogeNa samANo devalogasamANo, samANo tullo, jahA taMmi devaloge devA ratisAgarogADhA gataMpi kAlaM na yANaMti, vivihANi | ya mANasANi dukkhANi Na saMbhavati, tahA pabbajjAe vidhii appamao teNa devalogasamANo, tusaddo visesayati, kiM visaseti ? aratIto rati, pariyAgaraiyANa, tavivarIyaratANa ya, tusaddo taheva ratIo araI visesayati, nidarisaNaM maNusso, dukkhANugameNa dra'mahAnarayasArisoM' mahAnirao jo sabbhAvanirao tau maNussadukkho uvayAramattaM, ahavA sattamAdimahAnirao, seNa sariso-sa| mANo dukkho jassa so mahAnirayasAriso, evaM arayassa sAmaNNapariyAe, sAmaNNe rayANaM ca suhadukkhasahANopamANaM bhaNiyaM arayANaM, eyassa cava atthassa uvasaMharaNovadeso samuNNIyate-'amarovamaM jaannia||49||silogo, maraNaM mAro na jesi mAro asthi te amarA, amarANaM sokkhaM amarasokkhaM, amarasokkheNa uvamA jassa taM amarasokkhovama, uttarapadalope ko amarovama, 'jANiya' jANiUNa, sokkhassa bhAvo sokkhaM 'uttamaM uki, devalogasarisaM sokkhaM bhavai ratANaM pariyAe, evaM jANiUNa aravica vivajjeUNa pariyAe ramiyavyaMti, tahA 'arayANaM' ti uttarapadeNa saMbajjhai, taM puNa imaM 'Nirayovama jANia dukkhamuttama' taheti teNappagAreNa jahA rayANa surasukkhasarisaM, taheva arayANaM naragadosovamaM dukkha mRtamaM jANiUNa ramejja-sAmaNNa ghiti uppAejjA, 'tamhA' iti hauvayaNaM, rayArayANaM suhadukkhapariNANaheU, eteNa kAraNeNa pariyAra ramijja. evaM paMDio bhavai, evaM pariyAya p362| Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avadhA vanaphalaM cUNauM zrIdaza ratANaM muhaM asyANa dukkhaM jANiUNa iha bhave caiva parabhavaparihAriyA dhamme raI karaNIyati / tadasthamavamupadisati-'dhammAu bhaTuM| vaikAlika |sirio0||49|| vRttaM, dasaviho sAhudhammo puvavaNNio, taM ubhayadhammAo bhaTTa, sirI lagchI somA vA, sA puNa jA samaNa mAvANurUvA sAmaNNasirI tAe paribhaTTha, sirio'vaveyaM taM dhammasirIpariccattaM, sirivirahe esa diDhato-'janmaggivijjhAamirativAkye va'ppatebhaM' jahA mathasahe susamIhAsamudaye vasAruhiramahughayAihiM huyamANo aggI saMbhavadittio AhitaM dippar3a, havaNAvasANe parivijjhANesu aMgArAvattho appateyo bhavati,evaM ohAvio samaNadhammapariccatto appateo bhavai,ao tamevaMvidhaM saMta'hIlayaMti NaM dubviAhaaM kusIlA' hI iti lajjA, lajjaM vayaMti hIlaMti-hepayaMti, vihio NAma uppAio, so siri'vaveyo hIlapAya // 363 // uppAio, duThu vihiro, kiM teNa uppAtiteNa? jo evaM nindAbhAyaNaM, tamevaMvidhaM saMtaM hIlayaMti NaM, tamevaM gayaM haliti, kucchiyasIla kusIlaM, jahA koi payAvahINo hIlijjaitti, nidArisaNaM 'dAduDa ghoravisaM va nAgaM' aggadaMte pariyassa gato dasaNaviseso dADhA, tA ya avaNIyA jassa so dADhuDDhio taM, ghoraM visaM jassa sau ghoraviso, jahA ghoravisaM ahituMDigAdi samaDiA VIL.visAdADhaM, vAsaddo uvamArUvassa ivasahassa atthe, jahA ghoravisaM uttarakAlamuDDiyadADhaM nivviso'yamiti jaNo paribhavai nAga, NAgo daNAma sappo, taM duvihi kusIle samaNadhammapaccogAlitaM dubvayaNehiM hIti, ohAiyassa iha bhave lajjaNAdoso bhaNio / &AidANiM iha bhave parastha yANagadosasaMbhAvaNatthaM uNNIyate, jahA-'iheva'dhammo ayaso akittI0 // 494 // vRttaM, iha imaMmi mAmaNussamave, evasaddo avadhAraNe, evaM avadhArayati-acchau tAva paralogo, iva doso ahammo ayaso akittI, jaM samaNadhammapa riccatto chakAyAraMbheNa apunamAyai-syae, adhammo-sAmaNNapariccAgo ayaso ya, se jahA samaNabhUtaputvoH iti dosakiJcaNaM, SSSSSSC-%a4 // 363 // 4567-24 Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau. rativAkye // 364 // akittI, akittI jahANurUvabhUmibhAga'guNavayaNaM, jaso aNumuhaM, pareNa a guNasaMkittaNaM kittI taM, jasakittiviseso, kiMca'duNNAmagottaM ca pihucjaNami' kucchitaM nAma duSNAma purANAdikaM joNiyamArUDho taM gUyai-avassa NIyajAtIo viti, dusaho kucchitthe patto, ubhayagAmI visiTThanANavirahio sAmannajaNavao pihujaNo, ete adhammAdayo udbhAviyassa pihujaNeNa dosA saMbhAvijjati, kiM puNa uttamajaNe, tassa dosadusiyassa dhammAo parinbhaTThamsa sarIrasuhadArAsaraNa mUDhassa viseseNa pANAtivAyaadhammaseviNo 'saMbhinna vittassa' sarIrasIlaM sAmayabhiSNaM, casado puvvaniddikAraNasamuccaye, tassa dhammapariccattassa, ahammU| seviNo, samavalaMbitasaMbhinnacArittassa ya rayaNApabhiisu kammasaMbhAragaruyayAe aho gamaNamiti dviogatI, ayaM ca samaNadhammo pariccAge ahammAya, ajasAkittIdunnAmagoyaduggaigamaNehiMto pAvayaro paccavAotti, tanbhAsaNatthamunnIyate 'bhuMjittu bhogAI 0" ||495 // vRttaM bhuMjitu - anbhavaharaNAdiNA uvajIviUNa, dArAbharaNabhAyaNAcchAdaNAdINi mAMttavvANi mogANi, to dANadAyAdaggirAyAiNaM ekadavvAbhinividvANaM balAtkAreNa 'pasajjhaceasA' NAma jANato'vi vivAgaM chinnAlamarAlo iva ghAyasahaNaM kAuM vegeNa gAsabhavaNamiva ceasA tassa aNurUvaM tahAvihaM kareUNa kaDuapuNNa masaMjamaM tesu ca jANiUNa bahuM, maraNasamae gaI ca gacchejjA, aNabhijjhiyaM gatiM ca naragAdi eteNa sIleNa gacchejjA, abhilAso-abhijjhi so jattha samuppaNNo taM abhijjhitaM, aNAbhilasitamaNabhippeyaM gaI ca gacche, tassa mAiNo 'bodhI ya se no sulahA puNo puNo' arahaMtassa dhammassa uvaladdhI bodhI, sAse No sulabhA, casadeNaM aNabhijjhiagatigamaNAdi saMsUyaNaM, puNo puNo iti na kevalamaNaMtarabhave, kintu, bhavasaesuvi, jANi ohANuppehimatithirIkaraNatthamahArasa eyANi dussamAe duppajIvimANi samAsa o'bhihitANi tesiM vittharaNabhayA 'jayAya cayai dhammaM 'e avadhAvanaphalaM // 364 / / Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kana. zrIdaza-11vAdI ya silogA bhaNitA, jaM puNa imaM na me dukkhaM cirakAlovaThThAyI bhavissahAtti AlaMvaNaM. tadapadezArtha idamArabhyate-'imassa tATA avadhAvaikAlika| neriass0||496||vRttN, imassa'tti appaNo appaniddeso, tAsaddo avadhAraNe, imassa tAva kimuta bahUNaM saMsArINa?, 'neraiassa|PI kA vanaphalaM cUrNI. dAjaMtaNo' ti, jahA ahameva neraiesUvavanno tassa dukkhANi naraovamANi dukkhehiM vA tappAyoggehiM maraNamuvItassa duhAvI2 cUlA tassa nimesamettamavi nasthi suhamatikilasavattiNo, tahacava tassa paliovamadvitIemUvavanassa tappabhUo kAlo tahAvi sahijjai, kiM bahuNA, taovi pabhUtataraM sAgarovamaM, kipuNa-kiMmaMgaMtu, ahavA araimantaAmaMtaNaM, saMjame araisamAvana appANamAmantrayati, // 365 // thirIkarei ya, 'majjha' iti mamaM 'imaM' iti jaM aratImayaM appaNo paccakkheNa 'maNoduha' miti maNomayameva, na sArIradukkhANugayaM, ohANuppehissa cittathirIkaraNAlaMbaNatthamidamupadissate-'na me ciraM dukkhamiNaM bhavissai0 // 497 // vRttaM, 'na' iti paDisedhe, 'me' iti appaNo niddese, na mamaM ciraM-dahikAlaM, dukkhamiti saMjame araisamuppattimayaM, bhavissatIti AgAmikAla| niso, te eyaM mamaM saMjame araimayaM dukkhaM na cirakAlI miNaM' ti nimittaM caM ahaM saMjamAo'vasappituM vavasAmi, 'asAsayA bhogapivAsa jaMtuNoM' imassa mama jIvassa, 'Na ce (me) sarIreNa imeNa'vissaI' tti, ettha kAkU gammo, jaisadassa attho jai dukkhamiNa imeNa uppAiyeNa sarIreNa na avagacchijjai, paragamanaM pajjAo antagamaNaM, taM puNa jIvassa pajjAo maraNameva, jai imeNa sarIreNa tassa araidukkhassa anto na kanjihiti tahAta kittiyameva purisAumiti tadante aratIdukkhassa // 365 // kA anta eveti aratimahiyAsejjA sarIratti, evamidaM savvaM jANiUNa ramejjA tamhA pariyAe paMDite, saMjame rahanimittaM AThavAM|taramuvAhiyassa suddhassAlaMbaNassa phalopadarisaNasthamidamucyate-'jassevamappA u havijja nicchio'||498|| vRttaM, jasteti | - - - Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazacakAlika cUrNau. rativAkye // 366 // | ANahiTThassa, evamiti pagAropadarisaNatthaM, bhagavaM ajjo sajjaMbhavo Aha-etaNa pagAreNa abhiraeNavi saMjame araiahiyAsaNaM prati avadhAappA iti cittameva, tusaddo saMjamaM visesayati, bhavejja, jati evaM hojja Nicchayo-ekaggakayo vavasAyo, so evaM kavanicchayo nanaphalaM 'caijja dehaM na hu dhammasAsaNaM' caejjatti vA jahejjatti vA egaTThA, deho-zarIraM, 'ne' ti pratiSedhaH,cazabdo avadhAraNe, sAsijjati jIvAdi padatthA jeNa taM sAsaNaM, dhammassa vA sAsaNaM dhammasAsaNaM, evaM kayavavasAo jo dehasaMdahe dhammasAsaNaM na chaDDejja dhammaThiidhANiyanicchao 'taM tArisaM no paileMti iMdiA' tamiti niddesavayaNaM vimhae vA, tArisamiti dehaviNAse'bi dhamma apariccAgiNaM, iMdiyatthA No payaleMti-Navi kaMpayaMti, dhammacaraNAo na caleMtIti, soyAiyA iMdiyA, saddAdayo iMdiyatthA, Aha-kahaM kiM cAlayatIti', bhaNNai 'uviMtavAyA u(va) sudaMsaNaM giriM0' uvAgacchaMtA vAyA prANAdayo, vA iti uvamAatthe, sadasaNaselarAyA merU, jahA vAyA uveMtA meNa ya cAlayati tahA taM saNicchitamANasaM indiyatthA Na pacAleti / idANi suvidi-I& yahArasaTThANeNaM saMjame araI ujjhiUNa dhiisaMpanneNa jaM karaNIyaM tadupadasatthaM bhaNNai-'iccava saMpassia buddhima naro0 // 499 / / vRttaM, itisaddo upadariNatthe, jaM ajjhayaNe AdAvArabbha uvadidaM tamavalokayati, evasaho pAyapUraNe, paccavalokaNaniyamamAha*saMpassia-ekIbhAvaNa avalogaUNaM, buddhi jassa asthi so baddhimAna naro, maNassottarIyA dhammA iti tassa gahaNa, | kA evamAloke UNa 'AyaM uvAyaM vivihaM viyANiyA' Ao vinANAdINa Agamo, uvAyo tassa sAharNa aNuvvAta, Aya | uvAyaM vividha-aNegappagAraM ca jANiUNa, evaM saMpassiUNa AyovAyakusalena sabaha karaNIya 'kAyeNa vAyA adu mANa 4 // 366 // PIseNaM' kAyo sarIraM, vAyA abhivAyaNaM, mANasaM mANasameva, etehi kAraNoha jahovadeseNa pavattaNa suniyAmatehiM 'tiguttigutto| Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya cUNau. jiNavayaNamahihijjAsi' tiguttigutto jiNassa bhagavato titthakarassa vayaNa-uvadesaNaM jiNavayaNamadhiTThae, ahiTThayatilA upakramaH taM tattha avasthANaM karei, ahiTThae iti sUtrakArasya uvaesavayaNaM, tibemisaho puvyavaviyattho. nayA taheva / / saMjamAghAtapADavAya dANathaM aTThArasattha paDilahe / jiNavayaNovatthANaM ca hoi raivavapiMDattho / / 1 // rativakkacuNNI smmttaa|| 2 cUlA dhamme1 dhitimao2 khuDDiyAyArAvasthitassa3 viditachakAyAva tthiyassa4 esapiyapiMDadhAriyasarIrassa5 samattAyAravatthiyassa6 vayaNavibhAgakusalassa7paNihitajogajuttassadaviNIyassa9dasamajjhayaNassa samaNasayalabhikkhabhAvassa10visesathirIkaraNatthaM ca uttara // 367 // taMta va diTuM cUlitAdutaM, rativakacUliyA ya tattha dhamme thirIkaraNatthaM rativakaNAmAyaNe paDhamacUliyA bhaNiyA / vivittacArayAupadesatthA vitiyacUlA bhaNNaha, tIse paDhamapao sakiNNataNe cUlA iti NAma, eeNa aNukamaNAgataM vitiyApa cUliyajjhayaNa, tassa imA u~ uvaghAtanijjuttI, paDhamagAthA, taM-'ahigAro pucutto0|| 93 // gAthA, jaM tassa vatthussa agIkaraNa, saa| puNa caubbiho nAmAdi, ihAvi taheva mANiyabbo, taMmi parUviye tao 'vitie caliyajjhayaNe' sesANaM nAmAiNaM nidesAINa c| 1'dArANa ahakkama phAsaNA hoMti' ahakamamiti jo jo aNukkamo teNa, phAsaNamiti jatasiM dArANaM arthena sparzana, gatI nAma: niphaNNo, do suttaphAsiyagAhAo sutte ceva bhaNihiMti, eteNa puNA oghAieNa imami cUliyajjhayaNe paDhamasuttamAgate, tajahAMI'lizaM tu pavakkhAmi // 500 // silogo, tattha appacUlA caliyA. sA puNa sihA caubvihA anatare'jjhapaNa cana // 367 // PAbhiyA, tusaho bhAvacUlaM visesei, taM pagariseNa vakkhAmi pavakkhAmi. 'zra zravaNe' dhAtaH, asya dhAtoH napuMsake bhAve ktapratyayaH / anubandhalopaH, Ad guNaH (pA0 6-1-87) pratiSedha0, zrUyate iti zrutaM, taM puNa sutanANaM kevalibhAsita, prativiziSTatamaM jJAnaM Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUrNI. zrIdazasakalalokAlokAvabhAsakaM kevalazabdenAbhidhIyate, kevalaM, napuMsakavivakSAyAM su, ato'm (pA0 7-1-24) ityambhAvaH, kevala anuzrotaH vaikAlikA pratizrotasI |masyAstIti 'ata iniThanA' viti (pA05-2-115) ini pratyayaH supaluk 'yasyeti (pA0 6-4-148) akAralopaH, paraga-15dard manaM, kevalinA 'kartRkaraNayo' riti (pA02-3-18) tRtIyA, tasyA ekavacanaM TA, anubandhalopaH, paragamanaM kevalinA, atastena 2cUlA bhagavatA, zAstragauravasamutpAdanArtha, bhASitaM-abhihitaM vyAkhyAtamiti, na keNai tavvatteNaM puNNasamuppAyaNatthamiti, 'jaM suNittu'kI, cUliyatthavitthara, soUNa 'sapuNNANaM' saha puneNa sapuno taM sapugnaM, punAti sodhayatIti puNNaM, so sai tammi sammadaMsaNAi 'dhamme // 368 // uppajjae maI tammi carittadhamme ya uppajjai-saMbhavati matI-cittameva, taM saddhAjaNaNaM cUliyAsuyanANaM (suNittu ) saputrANameva viseseNa carittadhamme matI bhavati, pariNNA paDhamAsilogeNa bhANiyA, cUliyAsuyaM kevalibhAsiyaM pavakkhAmi, ahiNavadhammassa saddhA| jaNaNatthaM, tattha cariyAguNA ya niyamA Nege bhANiyabA, evaM tu suhumatthapADapAyaNamiti nidarisaNatthaM tAva imaM bhaNNai| 'aNusoapaTTi' // 501 // gAthA sUtraM, tattha aNusaddo pacchAbhAve, sotamiti pANiyassa niNNapadesAbhisappaNaM, soto pANiyassa niNNapade gamaNapavatte jaM tattha paDiyaM kahAi taMnisitaM se soyamaNugacchatIti aNusotapaTTie, evaM aNusoyapaTTiyatti | savvaloe ettha daduvvo, aNusoyapaDita iva jahA kaTThAdINaM nadipaTTiyANaM ninnapaesapaTTie tabbegAhayANaM, aNussoe loe aNukUle paccaNusuhagamaNaM, evaM bahu soUNa, sovi bahujaNo, jeNa saMjaehito asaMjatA aNaMtaguNA, jahA tesiM pANiyavagAhiyA // 368 // | NaM mahAvahaNaM tahA bahujaNassavi saddapharisarasarUvagaMdhaanugayANaM aNAdivisayANukUlapavaNaNeNANusotavegaNa saMsAramahApAyAlapaDaNameva aNusoyapadvio bahujaNo, taMmi aNusoyapadviavahajaNami kiM karaNIyamiti ? 'paDisoaladdhalakkherNa paDisoya-1 SAA-%-04- 2447 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4% zrIdazavaikAlika cUNoM 2cUlA % // 369 // meva appA dAyabve' pratIpaM zrotaM pratizrotaM, je pANiyassa thalaM prati gamanaM, taM puNa na sAbhAvita, devatAdiniyogeNa hojjA, AcArajahA taM asakaM evaM saddAdINa visayANa paDilomA pravRttiH dukkarA, paDisoye laI lakkho jahA IsatthaM usu sikSato, suzikSitA parAkramAdi | susahamavi vAlAdIyaM lakSaM labhate, tahA kAmasuhabhAvaNAbhAvie loge tappAraccAgeNa saMjamalakkhaM labbhai, so paDisoyaladdhalakkhe. Na puNo puNo NiyAmijjA, paDisoyameva appA dAyabvo, iha paDisoto rAgaviNayaM, evasaddo avadhAraNa, tamavadhArei, jahANa aNNahA, | appA iti so esa ahikayo, 'dAyavyo' iti pabattetabbo dAyabbo, NivvANagamaNAruho 'bhaviukAmo' houkAmo teNa houkAmeNa, 15 paDisoyaM appA dAyabvo, etasseva udAharaNassa visaseNa NiraMbhaNatthaM bhaNNai-'aNusoasuho loo0||502|| silogo. | aNusoyaM punvavaNiyaM, taM jassa subhaM jahA pANiyassAnneNAbhipassavaM suhaM evaM saddAdIvi saMgo suhologassa, soyasuho logo, etAovi varo, tahA aNusotasuhamucchio logo pavattamANo saMsAre nivaDai, saMsArakAraNavivarIto 'paDisoo Asavo suvihiyANaM' paDisoyagamaNamiva dukkara, saMsAre visayabhAviyassa visayaviniyattaNaM, Asavo nAma iMdiyajao, sobhaNaM vidhANaM jesiM te suvihiyA tesi, visayavirattANaM suvihiyANaM Asavo paDisootti, ubhayaphalanidarisaNatthaM aNusomo saMsAro tahA aNusotasuhamucchio logo pavattamANo saMsAre nivaDai, saMsArakAraNaM saddAdayo aNusotA iti kAraNa kAraNovayAro, tavivarIyakAraNe ya puNa paDisozro, | tassa nigghADo, jahA paDilomaM gacchato Na pADijjai pAyAle NadIsoeNa taheva saddAdisu amucchio saMsArapAyAle Na pddi.16||369|| saMsArasthitimokkhassa ya kAraNamuddaseNa bhaNiyaM / idANiM vimuttikAraNovadarisaNathamidamucyate 'evaM (tamhA) aayaarprkmenn||503 // gAthA, evasado pakArovadarisaNe, saMsArapaDikUlAyaraNeNa vimuttibhAvaM darisei, taM puNa AyAraparakkameNaM, % gaNaM muvihisArakAraNa sA pADijjai pAvimuttikAraNAvaraNeNa vidyA % %2-% Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazakAlika cUrNI. 2cUlA // 370 // POSSACROSSAGAMANG AyAro-mUlaguNo parakamo-calaM, AyAradhAraNe sematthaM, AyAre parakkamo jassa atthi so AyAraparakamavAn, nanu loe kae AyAra aniketaparikkamo sAdhureva, teNa AyAraparakamaNa saMvarasamAdhibahuleNa, saMvaro iMdiyasaMvaro NoiMdiyasaMvaro ya, 'saMvarasamAhibahuleNa' vAsAdi | saMvare samAhANaM tao avakappaNaM bahu lAti-bahu~ giNhai, saMvare samAhi bahuM paDivajjai, saMvarasamAdhibahule, teNa saMvarasamAdhibahu leNa kiM karAyamiti bhaNNAti-'cariA guNAa niyamA a huMti sAhUNa dahavvA' cariyA carittameva, mUluttaraguNasamudAyo | guNA tesiM sArakkhaNInImattaM bhAvaNAo niyamA-paDimAdayo abhiggahavisasA dadubvA iti bhaNihAmi, usaddI cariyAniyamA-|| aMgabhedavikappaNatthaM hoti daTThazvotti, saMbhavatIti, sAdhuNA esa tRtIyA, teNa AyAraparakkamavayA saMvarasamAdhibahuleNa cariyA NiyamA guNA sAhuNA abhikkhaNaM AloeUNa vinnANeNa jANiyabvA, jahovaesaM ca kAyavvA, teNa AyAraparakkamavayA saMvarasamA-| dhibahuleNa sAhuNA cariyA guNA NiyayaM daTThanvA iti, siM cariyAniyamAguNANaM viseseNopadArasaNasthamidamupadisati'anieagaso smuaann||504 / / vRttaM, 'aNieyavAsoti 'samudANacarita' tipadaM evamAdi, padattho ayaM| aNieyavAsAtti niketa-varaM tamiNa vasiyacaM, ujjANAivAsiNA hoya, aNiyavAso vA aniyayavAso. niccaM egate na vasiyavvaM, samudANacariyA iti majjAdAe uggamitaM tamegIbhAveNamuvaNIyAmati samudANaM, tassa visuddhassa caraNaM samudANacariyA, | uMchaM duvihaM-davvao bhAvao ya, dabbaotAvasAINa jaM to, puvvapacchAsaMthavAdIhiM Na uppAiyAmiti bhAvao, annAyaM uchaM pairikaM // 37 // vivittaM bhaNNai,davve jaM vijaNaM bhAve rAgAi virahitaM, sapakkhaparapakkhe mANavajjiyaMvA, tabbhAvo parikayAo, pahANamuvahI je egavatthapariccAe evamAdi, bhAvao appaM kohAdivAraNaM sapakkhaparapakkhe gataM, kohAviddhassa bhaMDaNaM kalaho, tassa vividhA vajjaNA kalaha meM Aloeupa vinA sAdhuNA esa tRtIya saNa daDavyA iti bhaNihA Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aniketavAsAdi zrIdazavaikAlika cUrNI 2cUlA // 37 // | vivajjaNA, tusaddo aNieyavAsAdi cariyA visesei, aNukarisaNattho, savvAvi esA 'vihAracariyAIsiNaM pasatthA' viharaNaM vihAro, so ya mAsakappAi, tassa vihArassa caraNaM vihAracariyA, 'isiNaM pasatthA' iti risio-gaNaharAdayo tesiM bhagavaMtANaM cariyA pasatthA kahiyA pasaMsiyA vA, evamAyaraMto'vi sayaM bhavAtatti, isiNaM pasathAtti' viggaheM samAsae bhavai, tadiha natthi, vihAracariyAvisesopadarisaNamuvadissate-'AiNNo (paNao0) // 505 // indravajjA, 'AiNNa' miti aJcatthaM Ainna, taM puNa rAyakulasaMkhaDimAi, tattha mahAjaNavimaddo pavisamANassa hatthapAdAdilUsaNabhANabhedAI dosA, ukkaTThagamaNA iMdiye dAyagassa soheitti, omANavivavajjaNaM nAma avamaM-UNaM avamANaM omo vA moNA jattha saMbhavai taM omANaM, ettha ya puNa sapakSeNa asaMjatAdiNA parapakSaNa vA caragAdINaM bahUNaM pavisamANANaM dAyabvAmiti tameva bhikkhAdANaM UNIkarei dAyAro omANaM, kao dAhaM ?, anne bhaNNaMtiahamANaM vA bhavai, ao tassa vivajjaNaM, casaddeNa vihAracariyA iti aNukarisijjai, ussaNNasaddo pAyovittIe vai, jahA'devA osaNNaM sAtaM vedaNaM vedeti' diTThAhaDaM jaM jattha uvayogo kIrai, tiAigharaMtarAo parato, NANisi(di)hAbhihaDakaraNaM, evaM osaNaM diTThAiDabhattapANaM geNhijjaci, 'saMsaThThakappeNa cArajja bhikkhU saMghaTuM saMgurdu IsihatthamacAdi kappo'vi saMsahavidhI teNa saMsaTThakappeNa saMgaDhavidhiNA cajja, esa uvaeso, saMsadvameva risesijjai-tajjAyaTTha jaI jaejjA' 'rAjjAya' miti tassa jAyaMti tajjAtI jAtasaddo sajAnIyabhedapakAravAcako, tajjAtaM naH jahA Amagorasassa eva(kUrI,tajjAo UsaNassa kusaNameva, evaM siNagulakaTTarAisuvi, tattha asaMsaDhe pacchAkammapurekammAi dosA havejjA, atha saMsaTTe saMsajjimadosA, asaMsaTThamavi tajjAtasaMsaTTha carejjA, jatIti sAdhU, jaejjatti, evaM bhaMgA aNukarisijjati, taM0-saMsaTTho hattho saMsaTTho matto sesaM davvaM, ||371 // Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %% C4 svAdi zrIdaza- evaM aTTha bhaMgA, tattha paDhamo bhaMgo pasattho, sese nivAreUNa gahaNaM, gamaNaM vA, evaM jaI jaejjA, AinnomANavivajjaNA, viyaDassa amadyamAMvaikAlikA saMga pAGgaNe ya NiyameNa kucchiyA vamaNe sadosA iti tadupadarisaNathamidamuNNIyate-'amajjamaMsAsi amaccharIAM // 506 // sAzicUrNI | silogo, caMDavaM jo jAtimayaNIyaM mayakAri vA majja-mahusIdhupasaNNAdo, prANinAM sarIrAvayavo mAMsa, taM puNa jalathalakhahacarANaM 2 cUlA sattANaM, tamubhayaM jo bhuMjai so majjamasAsi, akAreNa paDiseho kIrai, amajjamaMsAsiNA bhavitavvaM, maccharo-koho so'vi se ma jjapANe saMbhavai, viNAvi mahumajjeNa amaccharI bhavejjA vakkasesa, vikRti vigati vA Na vigati Nivigati, majjamaMsA puNa // 372 // | vigatI, tadanusAreNa sesavigaio niyamijjaMti, 'abhikkhaNaM nivigaiMgayA ye ti appo kAlaviseso abhikkhaNamiti, Abhi | kkhaNaM NibbiyayaM karaNIyaM, jahA majjamasANaM accaMtapaDisedho(na)tahA bIyANaM, keI paDhaMti-'abhikkhaNaM NivvitIyA jogo paDivajjiyano' iti, abhikkhaNaM kAussaggakArI, kAusagge Thiyassa kammanijjarA bhavai, gamaNAgamaNavihArAIsu abhikkhaNaM kAusagge 'saUsiyaM nIsasiyaM' paDhiyavvA vAyA, tahA 'sajjhAyajoge payato bhavejja' vAyaNAdi bajjho sajjhAo tassa je vihANaM AyaMbilAijogo taMmi vA jo ujjame esa jogo, tattha payatteNa bhAviyabvaM, bhavejjA iti aMtadIvagaM savvehiM abhisaMbajjhate, amajjamaMsAsI bhavejjA evamAdi, Aha-NaNu piMDesaNAe bhaNiyaM 'bahuadviyaM pAMggalaM ANimisaM vA bahukaMTakaM", Ayario Aha-tattha bahuATThayaM Nisiddhamiti'ttha savvaM NisiddhaM, imaM ussagaM suttaM, taM tu kAraNIya, jadA kAraNe gahaNaM tadA paDisADihA pariharaNatthaM suttaM ghettavvaM-na bahupaDi aTThi)yAmiti, majjaM pAtukAmassa pIe ya sajjhAyAdi parihANi, imasiM ca akAraNe sevAnisahaNa 4 // 32 // rANimittaM bhaNNai- 'Na paDinna vijjA sayaNaHsaNAI.' // 507 // silogo, NakAro paDisedhe vaTTai, paDinnavaNaM paDisehaNamiti, % BE%a5 5549 % Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CRE - - zrIdazavaikAlika cUrNI. 2 cUlA jo AgAmIkAlapANiM saMpatikAlavisao, AgAmIkAliyapaDiyaraNapaDisehane eva, na paDiNNavejjA, jahA mama iha para gRhivaiyA. varisAratto bhabissai, mameva dAyavvANi, aNNassa(mA)deha, kiM puNaNa paDinavijjatti?, sayaNAsaNAI sajjaM nisejjaM taha bhatta-kRtyaniSedhaH pANaM' sayaNaM saMthArayAdi, AsaNaM pIDhagAdi, sejjA sajjhAyAdI bhUmi, 'tahe' ti teNa pagAreNa, na paDinnavijjati jahA sue pare / bhattaM-odaNAdI pANaM-cauttharasiyAdI, taM etiyaM kAlaM parimANaM vaejjA tahatti vadejjA, eyaM paDivanayaM mamatteNa, ato savvahA 1 / 'gAme kule vA nagare ca dese mamattabhAvaM na kahiMci kajjA, tattha kulasamudAyogAmo, kulamegaM kuTuM, mahAmaNussasaMpariggaho paMDiyasamavAo nagara, visayassa kiMci maMDalaM deso, etesu jahuddidvesu mama iti bhAvaM na kujjA, 'kahiMcI ti visayaharisarAgAdisu savvesu, kiMbahuNA?, dhammovakaraNesuvi jA sA mucchA(sopariggaho vutto mahesiNA, mamattanivAraNaM aNaMtarasutte bhaNiyaM,imaMpi mamattanivAraNatthameva bhaNNai-'gihiNo veAvaDiyaM na kujjaa508|| giha-puttadAraM taM jassa atthi so gihI, egavayaNaM jAtIatthamavadissati, tassa gihiNo 'veyAvaDiyaM na kujjA' veyAvaDiyaM nAma tathA''darakaraNaM, tesiM vA patijaNaNaM, upakArakaM asaMjamANumodaNaM Na kujjA, 'abhivAyaNA vaMdaNa pUyaNaM ceva' vayaNeNa namokArAikaraNaM abhivAyaNaM, sirappaNAmAdi vaMdaNaM, | vatthAdidANaM pUyaNaM, etANi asaMjamANumodaNANiNa kujjA, jahA gihINaM etANi akaraNIyANi, tahA sapakkhe'vi 'asaMkiliduhiM samaM vasejjA' gihiveyAvaDiyAdirAgadosavivAhitapariNAmA saMkiliTThA, tahA bhUte parihariUNa asaMkiledvehiM vasejjA, saMparihArI saMvasejjA, tehiM saMvAso carittANuparodhakaretti maNNai-'muNI carittasta jao na hANI' muNI-sAhU caritaM. mUlaguNA tassa, jao heUto taM na uvahammai tavidhehiM asakilidehiM saha basiyavvaM, aNAgatakAlIyamidaM suttaM, jao tittha-1 // 37 // -04-141% -kabara DehiM samaM vasA tANa asaMjamANumodaNANaNa prayaNaM ceva' vayaNeNa namokArAdarakaraNaM, tesiM vA patipaNe jAtI Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " .. vihAravidhi: zrIdazacaikAlika cUrNI. 2cUlA La -%-% // 374 // AE%a4 % garakAle pAsatthAdayo saMkiliTThA NAsIti, ato aNAgatamidaM parAmassai, saMvAsaparAdhINaM carittadhAraNamidaM tamuddiTTa, appaNo | NicchayabalAhANatthamuNNAyate-'Na yA labhejjA niuNaM sahAyaM // 209|| silogo, 'Ne' ti paDisehe vaTTai, NakArANaMtaro | cakAra iti jaisaddassa atthe, 'lAbhajjatti' pAvejja, jai na labhejjA, kiM jai na labhejjatti ?, niuNaM-sahAya, Aha-keNAhika', | bhaNNai--saMjamaguNAhika, saMjamaguNasamaM vA, jo appAo saMjamaguNehiM ahiko samovA, tavihaguNAhikaM jai Na labhejjA guNAo saMjamaovA joya guNehiM heUbhUehiM samabhAvagato tavihaM vA jai(na)labhejjA guNehiM taM samaMvA tao'eko'vi pAvAiM vivajjayaMto' 'ega' iti asahAo, aviruddI saMbhAvaNe, avi jo'cAlaNIyasaMbhAviyaguNo so eko'vi, pAtayatIti pAvaM, taM puNa aNaMtANi, | vivajjayaMto-pariharaMtotti 'diharejjatti' apaDibaddho .jahovaesaM gAmanagarAdisu, kintu 'kAmesu asajjamANoM' kAmA-itthIvisayA, taggahaNeNa bhogAvi pharisarasarUvagaMdhAvi sUiyA, tesu asajjamANo saMga: agacchamANo, viharejjattiuvaesavayaNaM, kAmesu asajjamANotti viharaNamuvaesANaMtarakAlaniyamaNatthamidamucyate-'saMvaccharaM vAghi paraM pamANa // 510 // silogo, | saMvaccharaM iti kAlaparimANaM bhaNNai, sa neha saMbanjhai, kintu varisArattaM cAummAsiyaM, sa eva jeTuggaho, taM saMvacchara, vAsaddo puvvabhANiyavivittacariyasamuccaye, avisaddo saMbhAvaNe, kAraNe Acchitabbati evaM saMbhAvayati, paramiti parasaddo ukarise baTTai, | etaM bhaDikaM pamANaM, ettitaM kAlaM vasiUNa bitiyaM ca to aNaMtaraM, casaddeNa bitiyAmiti, jo bhaNiyaM-"taM duguNaM duguNe pariharaMtA vaTTaI" vitiyaM taiyaM ca parihariUNa cauttho hojjA, evaM je abhikkhaNadarisaNasiNehAdi dosA te parihariyA bhavaMti, ao na | vasejjati uvaesavayaNaM, eyassa niyamaNatthaM dasajjhayaNabhaNitassa sabassa akalusaNasthaM bhaNNai-'suttassa maggeNa carijja // 374 // a e % Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrIdazavaikAlika cUrNI. dharmajAgarikA 2 cUlA - // 375 // ---- bhikkha' taM puNa asthAyaNeNa atthappamaIto vA sutaM tassa maggeNeti tassa ubaesaNa, je tattha bhaNiyaM tahA carejjA, evaM mikkha bhavaha, suyanAmameseNa sa na bujjhatitti viseso kIrai, suttassa attho jaha ANaveti' tassa suttassa mAsakappAdi saussaggApavAdo gurUhiM, Na suviciMtio (paNNavio) atthI jaha ANaveti jahA karaNIyamaggaM nirUvei, jamhA 'vakkhANao visesa paDivajjaI' tti atthassa maggeNeti suyasUieNeti, jao suttamaggeNa'jjhaieNa attho pacchA pavattai teNa suttavivittacariyA asIyaNaphalaM ceti bitiyacUliyAhigAro, tattha vivittacariyA bhaNiyA, asIyaNaM puNa jahA bhaNiyaM kAlamaNuvasamANe natthi | maNusse iti / 'jo puvvarattAvararattakAle0 // 511 / indravajropajAtiH, 'jo' iti aNiddivassa uddeso, rattIe paDhamo jAmo puSvaratto tami jo avararatto pacchimajAmo tami avaratte, evaM avaratto egassa ragArassa alakkhaNigo lovo, ettha kAlikapahotti kAlo iti vayaNaM, dhammajAgariyAkAlo iti, etesu bhaNNai khaNalavapaDiyodhaM paDucca savvakAlasu puvvarattAvararattakAle kiM karaNIyamiti, 'sArakkhai appagamappaeNaM' pAla yati, saMsadassa sAbhAvo, appagameva kammabhUmi] yaM appagijjheNa kAragaNa, jahA appANaM pAtIkaroti, sArakkhaNovAo puNa sa imo-jahuddiDhakAlapamANaM paDisahato evaM ciMtajjA-'kiM me kaDaM' avassakaraNIyaM joesu vArasavihassa vA tavassa jaM karya laDhamiti, kiM mama kaDaM?, kiMsado antagate vicAraNe, me iti appaNo Nise, kaDamiti nivvattiyaM, 'kiM ca me kiccasesa' kimiti vA saddahitaM savikappaM karaNIyaM vicArayati, kiM karaNIyaM sesa jAyaMti ujjamAmi karaNIyasese, esA atyAvicAraNA, 'kiM sakkaNijjaM na samAyarAmi', balAbalakAlAnurUpaM sakaM vatthu kimahaM na samAyarAmi?, balAvalakAlAnurUpaM sakaM vatthu pamAdadoseNa, jAva chaDDeUNa pamAdaM tamahaM karomi, puSvaratvAvararattakAlesu sArakkhaNamappaNo bhaNiyaM, - // 375 // - Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CHECCA cUNau. 8 ---- zrIdaza- sIdaMtassa'vasesImadamuNNIyate-'kiM me paro pAsai kiMca appaa||51|| indravajrA, kayakiccasesesu kiM me paro passatIti, vaikAlikAta appagayameva vicAraNaM, me iti mama, para iti appagavairitto, so paro kiM mama pAmai pamAdajAtaM ? sapakkho vA siddhaMtaviruddha parapakkho vA logaviruddhaM, 'kiM ca appA' iti pamAdabahulattaNeNa jIvassa kiM mae nidAipamAe nAloiyaM jaM idANiM kaovaogo 2 cUlA | passAmi, evaM kiM paro appA vA mama pAsai, 1 'kiM vA'haM khaliyaM na vivajjayAmi' kiMsaddo taheva, vAsado vikappe, dhammA da vassae jogavikappeNa, ahamiti appaNo niddase, kiMvA mama pamAdagalitaM buddhikhAlataM, puNa vicAlaNaM sambhAvatthAnAo, so'haM kiM // 376 // 2 akaraNIyaM buddhikhaliyaM vivajjayAmi na-samAyarAmi, keI paDhaMti-kiM vA'haM taM khaliyaM na vivajjayAmi, taM kimahaM saMjamakhaliyaM na pari harAmi', 'iccava samma aNupAsamANoM' itisaddo uvappadarisaNe, kiM kaDaM kiccasesaM evamAdANaM atthANa uvappadarisaNe evasaddo appagatakiriyAupapadarisaNe, avahAraNattho vA, kimavadhArayati ?, evamevaM, Na aNNahA, sammamiti tattha aNupassamANo nAma paDhama bhagavayA divaca pacchA buddhipucvaM passamANo aNupassamANo 'aNAgataM No paDibaMdha kujjA' aNAgatamiti AgAmie kAle, 'NoM' iti pArDasedhe, so icchiyaphalalAbhavigyo taM asaMjamapaDibaMdhaM No kujjA, idANi ca evaM puvvAvararattAisu appA parovaeseNa sammaM samabhiloamANo-'jattheva pAse kai dupputtN0||513 // indravajropajAtiH 'jattheva' jIma saMjamakhalaNAvagAse, evasaddo tadavagAsAvadhAraNeNa kAlAMtareNa saMcaraNaM kahamiti padeNa aMtariyaM, pAse iti jattha pekkhejjA, 'kaI' iti kami saMjamaThANe, ki me paro passai kiM ca appA iti, saparobhayadiDhe dupaNIyasaMjamajoge virodheNa pavattiyaM, Aha-keNa dupaNIyaM, bhaNNai-'kAraNa vAyA adu mANasaMNaM' kAraNa iriyA'samitittaNaM. vAyAe mAsAe asamiti, maNasA aNuciMtiyAi. adu / *-04-%E0%A6 - // 376 // Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazavaikAlika cUrNau 2 cUlA ||377 || iti ahavasadasya atthe, maNa eva mANaso rAehiM kAyavAyamANasehiM jattha duppaNIyaM prAsejjA 'lattheva dhIro paDisAharijjA' 'tatthe' ti taMmi caiva, kAyavAyamANasAvakAse, taMmi vA kAle, na kAlaMtareNa, evasaddo ubhayakAraNe, dhIro paMDio, tavakaraNasUro vA, ujjhiyapaDisaMgrahaNaM paDisAharaNaM, taM kAyavAya duppaNIyAdi taMmi caiva virAhitAvakAse taMmi ca kAle paDisAharejjA, sanidarisaNaM suhumattho gheppatti nidarisaNaM bhaNNaha-'Ainnao vippa (tta) mivakkhalINaM' guNehiM jayavijayAIhiM ApUrio AiNNo, so puNa asso jAtireva AiNNo, jattha koi jahA'sso paDisAharai paDivajjiyaokkhittaM khaliNaM, okhittamiti ucchUDhaM, khaghadesamA gayaM nAtikamai, ahavA khippaM jaM sArahiNA AkaTTiyaM. sArAMheNA Isadavi khittaM NAtikamadda, ahavA khippamiva khaliyaM, vippamiti sigyaMti, vasaddo umme, baMbhalohamaMDaMsAdayo hayavegaNirubhagA khaliNaM, jahA so paramaviNIo AiNNo sayameva mukhiSpaM paDivajjara, AsAvarichaMdeNa, na khaliNavaseNa pavatta, tadabhippAIyaM paDivajjara, evaM tavvaseNa vegapaDisAharaNAdi khaliNameva paDisAhariyaM bhavai, jahA AiNNo khippaM khaliNaM paDisAharai tahA kAiyAdi duppaNIyaM kAraNa vAyA adu mANaseNati / kAiyavAiyamANasANa jogANaM NibhramaNa uvaesaNasamukkarisato bhagavaM ajjasajjaMbhavo sissA AmaMtaUNa ANaveha - 'jasserisA jogajiiMdiyassa 0' || 514 // silogo, savvaM vA dhammo maMgalAiyaM uvaesajAyaM pajjavalogA uvadarisittA bhagavaM sejjaMbhavasAmI ANavai, sakaladasaveyAliya satthova esatthaniyamiyA 'jasserisA jogajiiMdiyasta', jasseti aNiddivassa niddeseNa jogasaMbaMdhaM darisayati, 'erisA' iti pakArovadarisaNaM, evaM niyamiyajogA iti kAiya vAiyamANasiyavAvAro saddAi visayaNiya saMyama // 377 // Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSa cUNoM. zrIdaza-15 dio jiiMdio, dhiI jassa atthi so dhiimaMto, sobhaNo puriso paDibuddho, paDibuddhassa jIvita-sIlaM jassa bhavati sa paDibuddhajIvI, 'vaikAlika | so evaMguNo jIvai saMjamajIvieNaM, tameva jIvitamasAre mANusattaNe, dhiImaMto sappurisassa jiiMdiyassa saMjama jasserisA jogA 2 cUlA dAsa jIbaI saMjamajIvieNaM bhaNiyaM ca, aNaMtarajIviyaphalopadarisaNatthaM bhaNNai 'appA khalu' athavA savvadasaveyAliyasatthassa dhammapa saMsAikassa uvadesassa savvadukkhAvamokkhaNeNa phalamidAmiti bhaNNai-'appA khalu sayayaM rakkhiyamvo0 // 515 / / indravajjo pajAtiH, jo dhammapasaMsA 1 dhitiguNa 2 saMjama 3 jIvAbhigama 4 bhikkha visohaNA 5 dhammatthakAma 6 vayaNavihi 7 yAra // 378 // hI paNidhANa 8 viNaye 9 havati ya bhikkhubhAva 10 cUliyaajjhayaNavinivvattibhaMgo uvaesasaMjamo, jao bhaNiyaM 'so jIvaI saMjamajIvieNaM', evaMguNa appA, khalu vise saNe titthakaraNiyakajjakaraNabaddhA paramabhaNiyA kajjakappaNehito a saMjamappANaM visesayati, sayayamiti AmahavvayArovaNA maraNapajjaMtaM sambakAlaM, ravivayamvamiti paripAlanIyo, tassa rakkhaNovAo bhaNNai| 'savveMdiehiM susamAhiehiM sotacakkhugaMdhaphAsarasANa savvANi iMdiyANi sabbe iMdiyA, tehiM suTu samAhiehiM visayacayaNeNaM AyabhAvamakamanteNa AroviyANi samAhiyANi ya, evaMvihehiM arakkhaNe paccavAyopadarisaNatthaM bhaNNai-'arakkhio jAipahaM uveI' Na rakkhio so arakkhio, 'jAivahaM uveI' jAtI-jaNaNaM utpatti vadho-maraNaM jAi ya vadho ya jAivaho, akkhio jAipahaM jamaNamaraNamuvei, par3hati-'jAipahaM taM puNa saMsAramaggaM caurAsItijANIlakkhaM paramagaMbhIrabhayANagamuvei, rakkhaNaguNovavaSNaNanimittaM samatthaphalopadarisaNatthaM bhaNNai-'surakkhio savvaduhANa muccaI' suTu savvapayatteNa pAvaniyattAe SECOROSCA.C // 37 // Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G4 upasaMhAraH cUNau~ 4-04-04-04- zrIdaza tI joio surakkhio, tahA niyamio sabaduhANaM sArIramANasANaM muccatIti, sa sambadukkharahio NivvANamaNuttaraM saMtimuveti, 1 itisaddo ajjhayaNaparisamattIe, bemi titthagaravayaNANugarisaNe / bitiyacUliyajjhayaNamevaM sammattam // 2 // 2cUlA ||vivittcriaa culA smttaa|| cariyA ya parivivittA asIyaNaM jo ya tassa phalalAbho / ete visesabhaNiyA piMDatthA cUliyajjhayaNe // 1 // // 379 // sayaladasaveyAliyassa atyovadarisaNathaM tu / jaM AdioM uddiDhaM 'jeNa va jaM vA paDuccei' // 2 // suttakAragassa paDiNirassaNaNimittaM imA NijjuttI gAhA bhaNiyA-'chahiM mAsehiM adhItaM' gAthA, 'chahiM' ti parimANasadde 'mAsehiM ti kAlaparisaMkhANaM, tehiM chahi mAsehiM dhIta-ettieNa kAleNa paDhiya, ajjhayaNasaddo sambaMmi dasa (be) yAlie vaTTai, ahavA ajjhayaNamidaM tujaM imaM apacchimaM cUliyajjhayaNaM, eyaMmi ANupubbIe adhIte sakalaM satthaM adhItaM bhavati, 'ajjamaNageNaM' ajjasaho sAmIpajjAyavayaNo, maNao pubvabhANio, teNa ettiuveo chammAsapariyAo aha kAlagao, ahasado ajjhayaNANaMtaraM, 'kAlagao samAdhIe' jIvanakAlo jassa gato samAhIetti, jahA teNa ettieNa ceva ArAhaNA bhaNNatitti / granthAgraM 7970 (7576) // RRORS-OM // 379 // Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E- SERUna%B3% ocial dasaveyAliyacuNNI saMmattA / HE *% ASSA G E baikAlika 2cUlA // 38 //