Book Title: Atmsiddhi Mahabhashya Part 03
Author(s): Shrimad Rajchandra, Jayantilalji Maharaj
Publisher: Shantaben Chimanlal Bakhda
View full book text
________________
શુદ્ધ પર્યાય પૂરતું સીમિત નથી. કેળવજ્ઞાન પણ એક પર્યાય છે. કેવળજ્ઞાન જેમાંથી નિષ્પન્ન થયું છે તેવો અખંડ, અવિભાજ્ય, અવિચ્છિન્ન, અનંતશુદ્ધ પર્યાયનો જનક આત્મા છે, તે ઉપાસ્ય છે. શુદ્ધ પર્યાય તે શુદ્ધ આત્માનું લક્ષણ છે. આ શુદ્ધ લક્ષણથી લક્ષ્ય સુધી પહોંચાય છે અને લક્ષ્ય તે આત્મા છે. પર્યાયને માત્ર સમજવાની છે. પર્યાય તે સાધ્ય નથી. વિકારી પર્યાયનો પરિહાર કર્યા પછી પણ શુદ્ધ પર્યાય તે જ્ઞાન છે અને તેનો સ્વામી આત્મા છે, તે જ્ઞાતા છે. અહીં જ્ઞાન ઉપાસ્ય નથી, જ્ઞાતા ઉપાસ્ય છે, આવું અભેદ અને અખંડ પારમાર્થિક તત્ત્વ છે, તે પરમાત્મા છે, તે સ્વયં ઈશ્વર છે અને અનંત શક્તિનો સ્વામી પરમ પ્રકાશક તે ભગવાન સ્વરૂપ છે, તે અધ્યાત્મમંદિરનો મૂળ નાયક છે. છેદકદશા તે પર્યાય છે પરંતુ આવી છેદકદશા જેમાંથી પ્રગટ થઈ છે, તે અંતર્યામી, અનંતનિધાન આત્માને દૃષ્ટિગત કરવો, તે આ ગાથાનો આધ્યાત્મિક સંપૂટ છે. તલવાર ખૂબ જ સારી છે, તો તેનો ચલાવનાર પણ કેવો પરાક્રમી હશે ? કળા આટલી સુંદર છે, તો તેનો કલાધર કેટલો સુંદર હશે ? કળાને પારખ્યા પછી કલાધરને શોધી કાઢવો, તે સાધનાની ચરમ સ્થિતિ છે. અંતે ફક્ત ૐ શાંતિ બોલવાનું રહે છે.
ઉપસંહાર – પ્રશ્રકારની ઉપાય સંબંધી જિજ્ઞાસાના ઉત્તરમાં આ ગાથા પ્રસ્તુત કરવામાં આવી છે. દરેક કાર્ય કે કાર્યનો અભાવ, તે બંનેના નિશ્ચિત કારણ હોય છે. આ ગાથામાં બહુ ખૂબીથી વિધિ અને નિષેધ બંનેનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. જે કારણથી બંધ થાય, તે બંધનો પંથ છે અને જે સાધનાથી બંધના કારણોનો નાશ થાય, તે મોક્ષનો પંથ છે. આમ રોગ અને રાઈટ, અંધકાર અને પ્રકાશ, ડૂબવું અને તરવું, પરસ્પર બંને કાર્ય-કારણની રૂપરેખા સ્પષ્ટ હોય છે, તે જ રીતે અહીં બંધ અને મુક્તિ, બંને પક્ષને સ્પષ્ટ કર્યા છે. આખી ગાથા માનો તમામ ધર્મશાસ્ત્રો અને નીતિશાસ્ત્રોની સારભૂત હોય, તેવી છે. વ્યવહાર અને નિશ્ચય, બંનેનું સમાન રીતે એક સાથે કથન કરે છે. આવી અનુપમ ગાથા આત્મસિદ્ધિનો અલંકાર છે. ગાથાના અંતમાં મોક્ષપંથનું સુફળ બતાવ્યું છે. આ સુફળ છે ભવનો અંત. વાસનાના કારણે જીવ જન્મ-જન્માંતરમાં રખડે છે. વાસનાનો અંત થતાં ભવ-ભવાંતરનો અંત થાય છે, પરમપદ એવું સિદ્ધિપદ પ્રાપ્ત થાય છે. જે અનંત સંસારનું અંતિમ શ્રેષ્ઠ સુફળ છે, તે મુક્તિ છે. આ રીતે ગાથાનું સમાપન કરી ગાથાની રત્નમાળાનો નવો મણકો વિચાર રૂપી અંગુલી પર ચઢાવીએ.
(૫૧) --
||||
