Book Title: Atmsiddhi Mahabhashya Part 03
Author(s): Shrimad Rajchandra, Jayantilalji Maharaj
Publisher: Shantaben Chimanlal Bakhda
View full book text
________________
ગાથા ૧૧૮
ઉપોદ્ઘાત આ આગળની ગાથામાં એવો બોધાભાસ થાય છે કે કૃપાળુ ગુરુદેવે ભૂતકાળના સમકાલીન ઘણા ઘણા સિદ્ધપુરુષોના ચરિત્રો અને તેની સાધનાના ક્રમને નિહાળ્યા છે, તેટલું જ નહીં ઘણા આધ્યાત્મિક શાસ્ત્રોનું પર્યાલોચન કરી, તેમાં જ્ઞાની પુરુષોએ જે નવનીત પીરસ્યું છે, તેનું પણ મંથન કરી રસપાન કર્યું છે. એટલે ગાથાનું ઉદ્ઘાટન કરતાં જ કહે છે કે ‘નિશ્ચય સર્વે જ્ઞાનીનો...' આ બધા જ્ઞાની પુરુષો કોણ છે અને તેમનો નિશ્ચય શું છે તેનું પણ અર્થઘટન આવશ્યક છે, આ ગાથા વધારે વિવરણનો અંત લાવી મૌનભાવની પ્રેરણા આપે છે અને સમાધિભાવની અનુભૂતિ માટે સંકેત કરે છે. જેમ પાણીમાં પતાસા ગળી જાય, તેમ આ સમાધિભાવમાં બધા તર્ક અને વિવરણ અથવા આપેલી સમજ સમાવિષ્ટ થઈ જાય છે. ગાથા એમ કહેવા માંગે છે કે હવે શબ્દનું રેખાંકન પૂર્ણ થાય છે અને સમાધિભાવનું પૂર્ણવિરામ આવી જાય છે. જેમ પૂર્ણવિરામ આવતાં વાક્ય પૂર્ણ થાય છે, તેમ સમાધિભાવ રૂપ પૂર્ણવિરામ આવતાં એક માત્ર નિશ્ચયાત્મક જ્ઞાનભાવ સામે આવી જાય છે. સૂર્યના પ્રકાશમાં બધા પ્રકાશ સમાહિત થાય, તેમ અહીં સર્વ સાધના પૂર્ણ થઈ જાય છે. સમાધિભાવની મહત્તા પ્રદર્શિત કરતી આ ગાથાના આંતરિક ભાવોને આપણે સમાધિભાવે સમજવા કોશિષ કરીએ.
નિશ્ચય સર્વે જ્ઞાનીનો, રા આવી અમ સમાય, ધરી મૌનતા એમ કહી, સહજ સમાધિમાંય ॥ ૧૧૮ ॥
નિશ્ચય સર્વે શાનીનો... ગાથાના પ્રથમ પદમાં જ નિશ્ચય સર્વે જ્ઞાનીનો' તેમ જણાવ્યું છે. સર્વે જ્ઞાની શબ્દમાં આપણી આ આધ્યાત્મિક દ્વૈતવાદી પરંપરામાં પ્રગટ થયેલા મહાપુરુષોનો તથા અદ્વૈતવાદી આધ્યાત્મિક પરંપરામાં ઉત્પન્ન થયેલા સાધકોનો પણ ઉલ્લેખ આવી જાય છે. ‘સર્વે’ · શબ્દ બહુવચનવાચક હોવાથી ઘણા બધા મહાપુરુષો એવો બોધ થાય છે. સર્વનો અર્થ આ કાલની દીર્ઘ પરંપરામાં ઉદ્ભૂત થયેલા લાખો કરોડો મહાપુરુષોની જો ગણના કરીએ, તો તે પણ ‘સર્વે’ શબ્દમાં સમાવિષ્ટ થાય છે પરંતુ તે ભાવ સંભવિત નથી અથવા ગ્રાહ્યભાવે સ્વીકારી શકાય તેમ નથી. જે હોય તે પરંતુ સર્વે કહેવાથી બીજા ઘણા ઘણા મહાપુરુષોની અને જ્ઞાની પુરુષોની શાસ્ત્રકાર સાક્ષી આપવા માંગે છે કે આ ક્ષેત્રમાં સિદ્ધિકારનો પોતાનો એકનો જ આ નિર્ણય છે તેમ નથી તેમ કહીને શ્રીમદજીએ જ્ઞાની પુરુષો પ્રત્યે આદરભાવ અને વિનયભાવ વ્યક્ત કર્યો છે. સર્વે જ્ઞાનીનો નિશ્ચય એક સ્વરૂપ છે. સત્યને જાણનારા ઘણા હોય પરંતુ સત્ય તો હકીકતમાં એક જ હોય છે. એક હજાર માણસ અગ્નિનો સ્પર્શ કરે, તો સ્પર્શ હજાર જાતનો હોતો નથી. દાહશક્તિ એક સ્વરૂપ છે અને એક સત્ય હજાર વ્યક્તિ માટે સમાન રૂપે સ્વીકાર્ય બને છે. શક્તિ ક્યારેય પોતાની સીમાનું ઉલ્લંઘન કરતી નથી.
...
Truth is everyday and ever time equal for everyone. સત્ય સદાકાલ, સર્વત્ર, સર્વને માટે એક સમાન રીતે અભિવ્યક્ત થાય છે. હકીકતમાં જ્ઞાની જો બરાબર હોય, તો
(ર૪)
