Book Title: Atmsiddhi Mahabhashya Part 03
Author(s): Shrimad Rajchandra, Jayantilalji Maharaj
Publisher: Shantaben Chimanlal Bakhda
View full book text
________________
જ સર્વથા અનાવરણ પણ નથી. રંગબેરંગી કાચ એક પ્રકારનું આવરણ છે, ઉજ્જવળ દશામાં રંગબેરંગી ભાવો પેદા કરે છે, પરંતુ તે સર્વથા આવરણ નથી કે જે દર્શન થવા જ ન દે. આ જ રીતે અન્યથાભાસ કરાવે, તે આભાસ છે. કોઈના કહેલા વચનોથી પણ આભાસ ઉત્પન્ન થાય છે. જેમ શુદ્ધ પાણીમાં રંગની ટીકડી નાંખીએ તો પાણીમાં રંગનો આભાસ થાય છે, તે જ રીતે જ્ઞાનમાં પણ વિપરીત ભાવોનો આભાસ થાય છે. અર્થ એ થયો કે ઉપકરણ જન્ય, કર્મજન્ય, વચનજન્ય કે કોઈ વિભિન્ન નિમિત્તજન્ય ઘણા પ્રકારના આભાસ ઉદ્ભવે છે. સિદ્ધિકાર કહે છે કે “સર્વાભાસ રહિત’ હવે કોઈ આભાસને સ્થાન નથી, તેમ જ કોઈ આભાસની હાજરી પણ નથી. આભાસ રૂ૫ આવરણ દૂર થઈ ગયું, ત્યારબાદ જે સ્થિતિ થાય છે, તે મોક્ષનો સાચો ઉપાય છે. “મોક્ષ પંથ એ રીત’ તેમ જણાવે છે. નિશ્ચિત થઈ સંચરો સિદ્ધિના માર્ગે, તેવું આ ગાથામાં ગુરુદેવે આહ્વાન કર્યું
સિદ્ધિકારે આ ઉપાયના ફળ સ્વરૂપે કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ કહી છે “પામીએ કેવળજ્ઞાન' નો અર્થ છે કે આ રસ્તે જવાથી કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય છે. પામીએ” શબ્દ પ્રયોગમાં શાસ્ત્રકારની ઉદારતાના દર્શન થાય છે. “પામીએ” અર્થાત્ આપણે સહુ પામીએ. સ્વયં સિદ્ધિકાર ભકતવૃંદની સાથે જોડાયા છે. પોતે જુદા છે અને અન્યને ઉપદેશ આપે છે, તે સ્થિતિનો પરિહાર કર્યો છે. સહુને સાથે લઈને ચાલવું, તે વ્યવહારમાં પણ એક ગુણ ગણાય છે. કૃપાળુ ગુરુદેવ સ્વયં સહુને સાથે ચાલવાની પ્રેરણા આપી રહ્યા છે. સહુને સંગાથે મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય તેવી અતિઉત્તમ અભિવ્યકિત કરી છે. તમે પામો તેમ ન કહેતા આપણે પામીએ, તે સોહાર્દ ભરી પરમકૃપાષ્ટિ છે. કવિરાજે આજ્ઞાકારિત્વનો વિચ્છેદ કરીને સ્નેહસિકત અમૃત દષ્ટિની વૃષ્ટિ કરી છે. ચાલો, આપણે જમીએ. શુદ્ધ જમવાનું તૈયાર થાય જેથી આપણે જમી શકીએ. આ પ્રેમભાવમાં પરમકૃપાની અભિવ્યકિત છે. “જેથી પામીએ કેવળજ્ઞાન' આપણે કેવળજ્ઞાન પામીએ, કેવળજ્ઞાન પમાય છે, આ રસ્તે ચાલવાથી કેવળજ્ઞાન રૂપી અમૃત ફળ મળશે. આવી ઉત્તમ ફળશ્રુતિમાં જીવને સાંસારિક આસકિત પૂર્ણ ફળ પ્રાપ્તિથી વિમુક્ત કરી અનાસક્ત ભાવાત્મક કેવળજ્ઞાન રૂ૫ ફળ . ઉપલબ્ધ થાય, તેવી કૃપાપૂર્ણ અભિવ્યકિત છે. આ કોઈ ભોગજન્ય કે લાલચવાળી ફળપ્રાપ્તિ નથી પરંતુ મુકિતનો આનંદ આપે તેવી નિષ્કામ પૂર્ણ ફળની ઘોષણા છે.
કેવલ્ય શું છે ? જૈનદર્શનમાં અક્ષરનો અનંતમો ભાગ તે જ્ઞાનનું નાનામાં નાનું બિંદુ છે. અર્થાત્ આરંભિક જ્ઞાનકણ છે. કોઈપણ જીવ જ્ઞાન રહિત હોતો નથી. આ બિંદુમાંથી જ્ઞાનનો વિકાસ થાય છે, ત્યારે મનુષ્યયોનિ સુધી પહોંચતા જ્ઞાનનું વ્યાપક રૂપે પ્રગટ થાય છે. અંતઃકરણ, ઈન્દ્રિય અને મન જેવા ઉપકરણો પ્રાપ્ત થયા પછી તેના આધારે જ્ઞાન પ્રગટ થાય છે. વિશાળ મતિજ્ઞાન અને ખૂબ વિસ્તૃત એવું શ્રુતજ્ઞાન અર્થાત્ શાસ્ત્રજ્ઞાન પણ વિકાસ પામી જગતનું સૈકાલિક સ્વરૂપ સમજવા માટે પ્રયાસ કરે છે. ત્યાર પછીના જ્ઞાનનો વિકાસ સાધના પર આધારિત છે. સાધનાની ઉચ્ચતમ કક્ષા અતીન્દ્રિય જ્ઞાનનો વિકાસ કરે છે. આગળ વધીને મન:પર્યવજ્ઞાન જેવા સૂક્ષ્મ જ્ઞાન પણ ઉદ્ભવે છે. આ બધા જ્ઞાન હોવા છતાં તે અનંતજ્ઞાનની તુલનામાં નહીવત્ છે. બ્રહ્માંડના એક એક રોમ અને તેની અનંત પરિવર્તનશીલતા તથા સૂક્ષ્મ ક્રિયાકલાપ જેનાથી જાણી શકાય, તે જ્ઞાન
is . (૬)
ડો .
