Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ THE FREE INDOLOGICAL COLLECTION WWW.SANSKRITDOCUMENTS.ORG/TFIC FAIR USE DECLARATION This book is sourced from another online repository and provided to you at this site under the TFIC collection. It is provided under commonly held Fair Use guidelines for individual educational or research use. We believe that the book is in the public domain and public dissemination was the intent of the original repository. We applaud and support their work wholeheartedly and only provide this version of this book at this site to make it available to even more readers. We believe that cataloging plays a big part in finding valuable books and try to facilitate that, through our TFIC group efforts. In some cases, the original sources are no longer online or are very hard to access, or marked up in or provided in Indian languages, rather than the more widely used English language. TFIC tries to address these needs too. Our intent is to aid all these repositories and digitization projects and is in no way to undercut them. For more information about our mission and our fair use guidelines, please visit our website. Note that we provide this book and others because, to the best of our knowledge, they are in the public domain, in our jurisdiction. However, before downloading and using it, you must verify that it is legal for you, in your jurisdiction, to access and use this copy of the book. Please do not download this book in error. We may not be held responsible for any copyright or other legal violations. Placing this notice in the front of every book, serves to both alert you, and to relieve us of any responsibility. If you are the intellectual property owner of this or any other book in our collection, please email us, if you have any objections to how we present or provide this book here, or to our providing this book at all. We shall work with you immediately. -The TFIC Team.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ KARMAYOGA NA By, Shrimad Budhisagerji Surishyar Publishers, SHree Adhyatma Gnyana Prasarak Mandal Sec. Manilal Mohanlal Padrakar.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mandley Jail, "Had I known that you are writting your Karmayoga, I might not have written my Karmayoga" * * * (Sd.), B. G. Tilak. * * From a letter of Lokamanya B. G Tilak, in reciept of loose forms of Karmayoga (1st Edition), when he was at Mandley Jail Seoy
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI karmayoga kiMvA kartavyabodhanA sAdhaka tathA upadeSTA ' ra ' , , - - zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- 24 --- = ' 1 --- ka ha kartavyabodha . - sAdhaka ane bodhaka : - - - - dara zva 08 : RT Fi' M : che ke
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ adA : zrI adhyAtmazAna barAraka maMDaLamuMbaI maNilAla mehanalAla pAdarAkara-ma trI. zrI gunivaNa lIthi saM. 2007 jeTha vadI ; tA. ra8 jana 1951 AvRtti bIjI ki. rUA. 12-8-0 zALa guphAba lalabhAI 6 hadaya : -bAranagara
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakanuM pUrvakzana. in new bhAratavarSanA agragaNya mahAna graMthomAM zrI karmacAga graMthanuM sthAna viziSTa evuM ati mahatvanuM che. dhArmika, tAtvika, sAmAjika, rAjakIya, Atmika ane aneka jAtanI sarvagrAhI sAmagrI emA vipula hevAthI tene ucca darajaje hajI te ne te ja jaLavAI rahyo che. bhagavadgItA nAme bhAratavarSane mahAgraMtha je kurukSetranA mahAyuddhakSetramAM mahavaza ane karmabhraSTa kirtavyavimUDha sthitimAM AvatAM, kartavyapAlananA mahAmaMtra upadezavA zrI kRSNa je kartavyapAlanane bodha yuddhakSetra para ja Ape, te ja karmaga che--je bhagavadgItAne nAme prasiddhine pAmI adyApi karmazUnya mAne kartavyapAlananA amRtapAna karAvyAM kare che. bhAratavarSanA yogezvara zrImad buddhisAgarajI mahArAje enA mUlya pichAnI vizvanI jaina jainetara janatAne svAdhikAre kartavyatatpara thavA, A karma saM. 1970mA lakhele je kemIsAIjhane 1000 pRSTha uparAtanuM amarajJAna pIrasato rahyo che. suvarNayuga mANI cUkele, AbAdIne zikhare ubhela, aDhAra aDhAra rAjAothI bhare, maMtrIo, senAdhipatIo, koThAdhipati, abajAdhipatio, zreNIo dharAvate, darie kheDa (vahANIo-Aja vANI) ane vizvanA bajAramAM ghumate jaina samAja jyAre sAva kartavyazanya banya, aMdara aMdaranA kalezamA Dubdha karma ane nivRttinA oThA nIce pramAdI banya, ane girizikhara paranI hajhAre maNanI moTI zilA gabaDatI gabaDatI, bhAMgatI tUTatI nAnakaDA DhephA jema nIce paDI kAkare banI jAya, tema A ati vikhyAta, ahiMsAne pagamacI, tapa, tyAga, dayA, dAna, dArtha, saMpa, zAti ane saMyamane sahAgI jana samAja, avanatinI gartAmA paDato jemAM zrImade A karmoga lakhavA kalama upADI. jana samAjanI A dazAnAM darzana te temane sthaLe sthaLe thayelA paNa muMbaImAM thayelA khAsa anubhave te temanuM hRdaya hAlI uThayuM ane tyAM ja temane A graMtha lakhavA preraNA thaI. dhyAnamA rahe ke bhagavadgItAnA karmacAgane ane A karmavegane kazI ja levAdevA nathI. bhagavadgItA paranA vidhavidha vivecane AmAM nathI. A karmacAganA mULa 272 korokost 687 6 37236210 oso
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ chA chAcha chachajaja ra ] ka rAra utkRSTa saMskRta zleke zrImad givara buddhisAgarajIe pote ja racyA che ane tenA para vistRta evaM ati vidvattApUrNa-bhAvavAhI-ItihAsapracura svAnubhavagamya vivecana pite ja lakhela che. emAM lekhake AkhA vizvanA karmacAgIo ane tene saMbaMdhUrtA aneka mAne ane mahAmAnanAM aneka dRSTAMta ApyAM che. vizvane koI paNa deza ke tyAMnA mAnavacho, tyAMnI sthiti temanAthI ajJAta rahyAM nathI. tatsamayanA rivAje, nIti rIti, sthiti ane udaya astanA kAraNe ane mArga A sI, vizALa vAMcana ane bhItaranI tithI thata ukela enA baLavaDe zrImade suMdara rIte AlekhyAM che. te te A graMtha tenA prAMte Apela bIblIogrAphI, pRSThanA mathALAnA vAMcanathI vAMcaka savayaM samajI leze. , A graMtha have maLatuM nathI. jaDa ane cetana(Materialism and Spiritualism) jhaghaDatA jamAnAmAM tana-mana ne hadayathI nirbaLa thate jato paNa buddhimA baDhate jato mAnava e mahAtatvamaDita graMthanI pyAsa anubhave che ane tenI mAgaNIo vadhatI jatI joI zrImadda prerita zrI adhyAtmajJAna prasArakamaMDaLa A vistRta sudhArAvadhArA sahitanI bIjI AvRtti vAcake sanamukha rajU kare che. vAcaka joze ke graMtha prAkaTyArthI zrama-dravya vyaya ane sAdhanamAM kazI kacAza rAkhavAmAM AvI nathI. zrImadunI sadaiva preraNuM prathamathI ja maLatI rahI che ke sarva keI lAbha laI zake mATe graMthanuM mUlya ochu rAkhavuM ane lagabhaga khUba karakasarathI kAma karavA chatAM rU. 15) ne kharca pratyeka graMtha para AvavA chatAM tenuM mUlya mAtra 12 rU. rAkhela che. sakhta agavaDabharI meMghavArI pratyene eka ja dRSTipAta enI pratIti karAvaze ja. A graMthanA chApelA phama ghaNu vidvAnone avakanArthe ApavAmA AvyA che. sadugata jaina samAjabhUSaNa kagI samA zrI motIcaMdabhAI gi. kApaDIA emaNe mAdagImAM paNuM te vAMcyA ne DolI uThelA ne belyA "huM avazya hAra nikhAlasa abhiprAya lakhIza. A advitIya graMtha jIvanamAM huM pahelI ja vAra jouM chuM. prathamavRtti barAbara jovAyalI nahiM, paNa A graMtha kharekhara karmaga' nAmane zobhAve che. anekanuM kalyANa karaze x x x x daramIAna te teoe dehaparivartana karavAnI tvarA karI ane abhiprAya lakhavAnA temanA manoratha vaNapUrAyA ja rahyA, hemanA AtmAne zAMti maLe. vayevRddha sAkSaravarya guNAnurAgI di. ba. zrI kRSNalAla me. jhaverIne pitAne abhiprAya A graMthamAM AraMbhe ja vAMcI rahyo. saujanyamUrti bahuzruta vidratna zrI phatehacaMda jhaverabhAI bhAvanagaranivAsI, zrI. babalacaMda kezavalAla meMdI. vaDodarA prAcyavidyAmaMdiranA adhiSThAtA De. bhaTTAcArya Adie tene vAMcI UMcA abhiprAya Apela che. A graMtha alabata eka adhyAtmajJAnI regI, aneka mahAgraMthAlekhaka, kavi, vicAraka, tatvajJa-evA jaina-= - = - = Q- >
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ % % % % % 3 ] nA AcAryanA hAthe lakhAyela hovA chatAM, temanI vizALa sahRdayatA, sarvadharmasahiSNutA sarva saMpradAye prati audArya, premabhAva, "sAru te hAru" e bhAvanA-A sau tae graMthane sarvaSya banAvela che. kahetAM AMcake lAgatuM nathI ke A graMthane jene karatAM jainetaree vadhu lAbha lIdhe che. sAdhu banyA pahelAM sAdhutA meLavavA ne keLavavA khUba mathanAra zrI gaadhyAtmamastI tapa, tyAga, titikSA, tatvacintanathI keTalA AgaLa vadhyA haze te te A graMthArabhe Apela temanuM eka ja bhajana je 40 varSa para lakhela "agama vANI" vAMcatAM samajAze. rAjAonA pUrNatayA tapatA rAjyakAlamAM 40 varSa para teo bhAkhe che-"rAjA sakaLa mAnava thaze, rAjA na anya kahAvaze" ane hajI te kAsada ane epIAnA jamAnAmAM teo lakhe che-"eka khaMDa bIjA khaMDanI khabare ghaDImA Avaze. gharamAM rahyA vAte thaze parakhaMDa ghara sama thAvaze." ATaluM ja temanA A graMtha lakhavAnA adhikAra paratve basa thaze.. prAce A keTine, A samRddha tatvacintananecetanA jagADanAra sabhara mahAgraMtha anyatra prakaTa thaye jANavA jevA sAMbhaLavAmAM nathI AvyuM. A graMtha prakaTa karI maMDaLa pitAne dhanya mAne che ane e graMtha bhAratavarSamAM pUrvanI kartavyatatparatA puna-prakaTa e abhilASa seve che. - A graMthanI prathamavRttimAM nivedana lakhI, temAM A mahAgraMthanAM samRddha, prakaTa aprakaTa tane chaNyAM che. kartAne Azaya pUrNapaNe te na samajI zakAya chatAM graMthastha viSayane zrImade Apele khyAla samajavA prayatna karI nivedana lakhAyela, je A graMthArameM paNa punaH Apela che. eTale tatparatve vadhu lakhavApaNuM rahetuM nathI. gaDaNavIkAra A vizvopakArI, mahAgraMtha vizvane ApavA badala ka gI evA zrIma AcArya mahArAja zrI buddhisAgarajI mahArAjanuM A maMDaLa khUbakhUba gaNI che. A maMDaLanA upapramukhazrI, jaina samAjanA eka prakhara tatvacintaka, abhyAsI vidvAna, bahuzruta chatAM saraLa, miSTabhASI chatAM gAMbhIrya dAdI guNavibhUSita ane vRddha umare paNa dharma ane jJAna sevArthe apAyelA, yuvAna jema dhagaza dharAvanAra, garbhazrImaMta chatAM hRdayathI phakIra jevA, bhAIzrI phatehacada jhaverabhAI bhAvanagaravALA emanI A -rasa nakkara kliksa
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ -%95 %` 4 ] satragraMtha paranI anekavidha hadayapUrvakanI sevAbhAvabharI hAya ajoDa ane prazaMsanIya che. kahe ke-e madada na hoya te je svarUpe A graMtha prakaTa thAya che te na banI zake. AkhAye graMthanuM saMzodhana sudhAraNa praphasaMzodhana-emanAM ja che. temanI sAtvika premabhAvanAbharI sevAbhAvanA, satat tatvacintana ane kartavya jAgRti dhanyavAdane pAtra che. gupta rahelAM ta aMge, ane vastuone jJAna prakaTa karI batAve che ne e jJAna pazamane ja paripAka che-A nakkara chatA nagnasatya zrI phatehacaMdabhAIlikhita A graMthanA Amukha--thI pratIta thAya che. emanA jevI ja ane jeTalI ja jIgaranI sevAnI dhagaza dharAvanAra, zrImaddanA lageTIyA (saMsArI) mitra ane ananya bhakata, anubhavasamRddha vRddha chatAM satata jJAnasevA bhaktibharyA, A maMDaLanA bhImapitAmaha jevA sevAmUrti zrI. lallubhAI karamacaMda dalAla maMDaLanA jUnAmAM jUnA-ekanA eka avazeSa rahelA kAryakartA che. temanI A graMtha ane maMDaLa paratvenI sevAo avismaraNIya che. emanA svAnubhava-kSapazama gAMbhIryaharadarzipaNuM, devagurudharma pratyenI aDaga vaphAdArI ane maMDaLane apAtuM mArgadarzana A jJAnaprakAzana saMsthAne sadAye bANa rAkhaze. teo ciraMjI. kAganA lekhakazrInA tamAma (111) graMthanA avakanakAra, zrImaddanA vijApura khAte ujavAyela rIpyamahatsava prasaMganI vidvadupariSadanA pramukha, prakhara vidvAna sAkSara di. ba. zrI kRSNalAla meM, jhaverI tathA svanAmadhanya tatvacintaka zrImAna metIcaMdabhAI gi, kApaDIA selisITara tathA jaina samAjanA eka vidvAna AtmagaSaka audAryamUrti zrI babalacaMda kezavalAla modI tathA zrI jaina je. kenpharaMsanA pramukha, keLavaNunA nakkara himAyatI, jaina samAjanA agragaNya netA vidvAna ane zrImAna zeTha kAMtilAla IzvaralAla morakhIyA tathA vaDedarA rAjya orienTala insTITyuTanA vaDA, phIlosophara ane kelara paDe. bhaTTAcArya Adi aneka vidvAnee A graMtha prakaTa thavA pUrve ja abhyAsanI draSTie avakI, avagAhI abhiprAye paNa ApyA che te badala temane dhanyavAda, bhAvanagaranA jaina samAjanA suprasiddha zrI mahAdaya presanA mAlIka, sevAnI dhagaza dharAvatA chatAM niyamita zistanA pAlaka, sajajanavarya zrI gulAbacaMda lallubhAIne phALe A graMthanAM mudraNa suzobhanane yaza jAya che. temanI kALajI stutya che. eka rUpIAnI jagyAe daza rUpiA kharcatAM pAvalInuM kAma Ape evA ugra meMghavArInA vicitra samayamA daza paMdara hajAra kharca mAgatA A graMtha prakaTa karavAmAM
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ - rasa dara 5] sanma maMDaLane Arthika bhIMsa te naDe ja. maMDaLa pAse ati maryAdita nANuM che. karakasara karavA chatAM te ghaTatuM jAya che. AvA mahAna graMthanA vAMcanane zekha jaina samAjamAM keTaluM che te jAte che, chatA tevA graMthane vikaya te tethIye dayAjanaka che. AthI Arthika madadanI apekSA rahe ja. ' svAzraya-vapuruSArtha khaMta, aDaga zraddhA ane satat parizramathI AgaLa vadhelA, bhIlamAleka ane IvAnsa phejhara jevI dhIkatI peDhInA mAleka, zrIyuta dhIrajalAla ena. zroka jeo sArI jevI Arthika sahAyavaDe A graMtha prakAzananA yazabhAgI banyA che e anukaraNIya che. sva-prazaMsA ke stutinA sakhta aNugamAvALA zrI zrophanA A audAryane maMDaLanI aMjalI emane vadhu audArya bhAvanA ardho ane jJAnagaMgA vahAvatA A maMDaLane teo pitAnuM gaNe e bhAvanA amara rahe. A maMDaLa pAse peTrane tathA lAipha membaranI ThIkaThIka saMkhyA che. jemane prakaTa thatAM tamAma pustaka bheTa apAya che. navA sabhya meLavavAnI tamArI tamannA che. . krAuna ATha pejI mATI sAIjhanAM lagabhaga 800 uparAMta , UMcA kAgaLa, suMdara chapAI, raMgIna citra, sacitra bhAvavAhI jekeTa, pAkuM bAInIMga, bIglIogrAphI, akArAMta kaThina zabdArtha vinA prAkaTyamAM maMDaLane ghaNuM maTe kharca Avaze, tepaNuM A graMthanI kiMmata paDatarathI ochI rU. 1ra rAkhavAmA Avela che tene lAbha sI leze e AzA. graMtha lekhakanI 30 pRSThanI mananIya prastAvanA, pR. 24+4 paranuM "40 varSa uparanI guruzrInI bhaviSyavANI nAmaka kAvya "eka dina e Avaze tathA pR. 80 para vizva saMdeza prati vAMcakanuM lakSa deravAmAM Ave che. zuddhipatraka joI graMthamAM zakti karI lIdhA bAda te vAMcavA vinaMtI karI viramIe chIe. 5 copATI rasa mubAI 7 akSayatRtIyA maNilAla mehanalAla pAdarAkara maMgaLadAsa lallubhAI zAha caMdulAla nagInadAsa bhAkharIyA mAnada maMtrIo, zrI adhyAtmajJAna prasAraka maDaLa-mubAI. HICHOL CS akcesoteley
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ che da * nirlepa jJAnI kamANI is E ARE So - je je prasaMge je bane, temAM thakI sAra ja grahuM sukhadukhanA paDadA paDe, te joIne ubhe rahuM; pariNAma pAmyA vaNa zubhAzubha sarvane dekhuM re, e bhAva antara jAgatAM, saheje viniye nisare. 1 , I e bhAvane AcAramAMhI, mukate karmayoga) che, e karmavegI karmamAMhI, satya zAzvata zarma che ke A je je bane kavaDe madhyastha jaine dekhavuM, sAkSI banIne dekhatAM nija zuddha rUpa ja pakhavuM je je bane te karmathI, te huM nathI, huM nathI, akhaMDa e upagathI anubhavadazA aMtara kathI ' e zuddha jJAne Atmane, AnaMdarasa vadhate ghaNe, buddhacabdhi aMtaradezamAM megI rahe sahAmaNa. 3 | * * * * * * [ bhajana saM- bhA. 8 5 1 ] che - 1.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI kRta - '108 amara graMtho - ' ' ' prakAzakaH zrI adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLa : muMbaI... " - 1 adhyAtma vyAkhyAnamALA 28 jainadharmanI prAcIna ane arvAcIna sthiti 2 bhajanasaMgraha bhAga 2 - 29 kumArapAla (hiMdI) : 3 bhajanasaMgraha bhAga 3 je 30 thI 34 zrI. sukhasAgara gurugItA 4 samAdhizatakama 35 SaDadravyavicAra 5 anubhavapazcIzI , 36 vijApura vRtAta 6 AtmapradIpa 37 sAbaramatI guNazikSaNa kAvya 7 bhajanasaMgraha bhAga 4 the 38 pratijJApAlana 8 paramAtmadarzana 39-40-41 jainagacchamataprabaMdha, saMghapragati 9 paramAtmati * tathA jana gItA 10 tavabiMdu * 42 jinadhAtupratimA lekhasaMgraha bhAga 1 11 guNAnurAga (AvRtti bIjI) : 43 mitramaitrI 12-13 bhajanasaMgraha bhAga 5 me 44 zipaniSadu ? tathA jJAnadIpikA 45 jainopaniSada 14 tIrthayAtrAnuM vimAna (AvRtti bIjI) 46-47 dhArmika gadyasaMgraha tathA patrasadupadeza 15 adhyAtma bhajanasaMgraha bhAga 1 '. ' 16 gurubodha (AvRtti bIjI) 48 bhajanasaMgraha bhAga 8 17 taravajJAnadIpikA 49 zrImada devacaMdra bhAga 1 18 gaDulI saMgraha bhAga 1 50 karmacAga (A0 2) 19-20 zrAvaka dharmaravarUpa bhAga 1-2 51 Atmatatvadarzana 21 bhajana pada saMgraha bhAga 6 The para bhArata sahakAra zikSaNa kAvya 22 vacanAmRta 53 zrImad devacaMdra bhAga 2 23 yogadIpaka 54 gahalI saMgraha bhAga 2 24 jaina aitihAhika rAsamALA papa karmaprakRti TIkA bhASAMtara 25 AnaMdaghanapada 108 saMgraha pa6 gurugIta gaphulI saMgraha 26 adhyAtmazAMti (AvRtti bIjI) 57-18 AgamasAra ane adhyAtmagItA 27 kAvyasaMgraha bhAga 7 59 devavaMdana stuti stavana saMgraha
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8] 60 pUjAsaMgraha bhAga-1 87 jenadhArmika zaMkAsamAdhAna 61 bhajana pada saMgraha bhAga-9 88 kanyAvikrayaniSedha dara bhajana pada saMgraha bhAga-1 * 89 AtmazikSAbhAvanAprakAza 63 pavasadupadeza bhAga 2 90 AtmaprakAza 64 dhAtu pratimA lekhasaMgraha bhAga 2 11 zekavinAzaka graMtha 6pa jaina daSTie IzAvAsyopaniSadu bhAvArtha 92 tatvavicAra vivecana 93-97 adhyAtmagItAvi.saMskRta graMtha pAMca 66 pUjAsaMgraha bhAga-1-2 98 jaina sUtramAM mUrtipUjA 67 snAtra pUjA 99 zrI yazavijayajI nibaMdha - - 68 zrImad devacaMdrajI ane temanuM jIvanacaritra 100 bhajanapadasaMgraha bhAga 11 69-7ra zuddhopacega vi. saMskRta graMtha 4 101 , bhAga 1 A. 4 thI 73-77 saMghartavya vi. saMskRta graMtha 5 102 gujarAta bRhada vijApura vRttAMta 78 lAlA lajapatarAya ne jainadharma 103-4 zrImad devacaMdrajI vistRta jIvana 79 ciMtAmaNI caritra tathA devavilAsa 80-81 jaina dharma ane khristI dharmane 105 mudrita . . graMthagAIDa mukAbale tathA jaina pristi saMvAda 106 kAvalI subodha 82 satyasvarUpa 107 tavanasaMgraha (devavaMdana sahita) 83 dhyAnavicAra 108 patrasadupadeza bhAga 3 84 Atmazakti prakAza 109 zrImad smAraka graMtha 85 sAMvatsarika kSamApanA 110 premagItA graMtha (saMrakRta) 86 Atmadarzana (maNicaMdrakRta sajajhA)nuM 111 rogani AcArya vivecana 112 rogavidyA
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0000I ..... ....Shar TUMka jIvanarekhA. saddagata dharmamUrti zeTha nemacaMdabhAi zrophanA janma pADI( jI. surata )mAM sa. 1919 nA bhAdaravA zuda 6 nA rAja thayA hatA. khacapaNamAthI temane sArA saMskAreza maLelA te uttarAttara vikAsa pAmatAM, dharma, nIti, sevAbhAvanA, nyAyaparAyaNatA, atithivatsalatA ane jJAna-priyatA temanAmA khIlyAM hatA. svAzraya, dIrgha darzi pazu, mAheAzI, cIvaTAi, khaMta, ane sAdAIthI vyApAramAM anyA khUba krIti meLavI AkhA paragaNAmA te eka pramANika vaTavALA zarAph tarIke jANItA hatA. prabhu ane garIbanI sevA, saMtasAdhunI bhakti, AcAravicAranI nim LatA temane sAdhya banyAM hatA. dhArmika anuSThAne jevA ke aAhnikA mahAtsava, pratiSThA, zAMtisnAtra ke aSTottarIsnAtra AdimAM agrabhAga levA sadAya tatpara rahetA. peAte jIvananA je Adarza sva. zeThe nemacaMda udecada ghaDyo. te peAtAnI saMtatImA paNa utare te mATe temane keLavaNI ApavAmAM khUba kALajI rAkhatA ane Aje temanA putrAmA te AAkutaryAM che. deva guru dharma pratye pUrNa abhirucI, puruSArthanI parAkAA, dilanI udAratA ane aMtaranI stracchatA e svargastha zeThajInA guNA temanA putrAmAM sAkSAt dekhAya che. uttarAvasthAmA tee muMbai AvI rahelA ane yathAzakti dharAdhana prabhu ........................ INDORENGO 000020*$$$$ $$ gg ******* MELODING woutu
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakti karatA. putrae temanI sArI sevA karI ane lIlIvADI jaI teoe zAMtisamAdhipUrvaka saM. 19 nA zrAvaNa vadI 12(paryuSaNa parvane prAraMbha dina)nA reja 80 varSanI vaye svargagamana karyuM. te divase putra-putrIo, kuTuMbIoe zANuM zirachatra, vatsala pitA ane gAma tAlukA paragaNAe uttama keTinA nAgarika ane aneka mANasoe pitAnI haiyAnI hUMpha kheyAM. temanA putroe, pAraDI zrI saMgha-gAma-paragANAe sAthe maLI te vakhate aSTAkSika mahotsava karI, dAnadharma karI, pitRbhakti, pitRpUjana, pitRtarpaNa karyuM ane bhalA zeThane bhakti-aMjali apI pitAne kRtArtha mAnyA. zeThazrInA putre paNa samAjamAM jANItA, sevAbhAvI tarIke prasiddha che, jeo rASTranI, samAjanI, dharmanI, vyApAra ane janatAnI sevA bajAvI rahyA che. zrI cImanalAla zropha. AkhanA niSNAta sarjana, sAdhu-saMta ane janasamAjanA sevAbhAvI DokaTara, jaina samAjanA agragaNya vicAraka, jaina kenpharansa tathA ghaNI saMsthAomAM agrabhAga bhajavanAra, keLavaNInA prakhara himAyatI ane spaSTavaktA De. zropha tarIke Aje vikhyAta che. zrI saubhAgyacaMdrabhAI zrI svarUpacaMdrabhAI tathA zrI ThAkorabhAI A traNe bhAIo muMbaInA jUdA jUdA bajAramAM vyApAra kheDe che tathA zrI. navalacaMdabhAI pAraDImAM ja pitAne pagale sarANI vyApAra calAvI sukhI saMtoSI dharma. civata jIvana gALe che. zrI dhIrajalAla zropha A graMtha prakAzananA dravya sahAyaka ane jJAnaphacivaMta, svAzrayathI ApabaLe AgaLa vadhI, khaMta pramANikapaNuM, dIrghadraSTi ane sadabhAgyathI zrI ane sarasvatInA lADIlA banyA che. teo nyu erA TekasTAIla sIlka mIla, tathA ivAnsa phejhara lI jevI saddhara kaMpanIonA mAleka tathA ekasporTa ITanA sAhasika vyApArI che. A saumAM dilanuM -- -- audArya ane sahiSNutA e guNe temanAmAM khUba vikAsa " * pAmyA che. videzanA pravAse temaNe ghaNA karyA che, . chatA svadharma-ArAdhana temanuM vadhu ujavaLa banyuM che. ' A graMthamAM zrIyuta dhIrUbhAIe pitAnA : AtmazreyArthe-smaraNArthe rU. aDhI hajAra prakAzana , ha arthe ApyA che ane maMDaLanA peTrana thayA che te ke mATe zrI a. jJA. pra. maMDaLa temane AbhAra mAne che. te kAnamama na ii nAmanA - - * * - - * - msk msmwrfk .4 6 - ', 1 RE:
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImAn zeTha cImanalAla DAhyAbhAI (kapaDavaMjavALA)nA paricaya, "je manuSya svAdhikAre, dharmanIti ane nyAyapUrvaka, svAzraya aDaga Atmakhala ane svapuruSAthI AgaLa vadhatAM svadhyeyane pahoMce che te vizvamAM dhanya che." --AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI. ht mahAgujarAtanA kapaDavaja nagaramAM pitA DAhyAbhAI tathA mAtA parazanamenanA AMgaNe sane 1901nA juna mAsamA emane janma thayA. sukhI mAtApitAnI chAyAmA sAta cApaDI pUrNa karI, pUrva janmanA saskArAthI gaNui ta--AkaDA ga NutarI tathA yAMtrika khAkhatanI magajazaktimA teo khUba ekkA banyA. Arthika agara anya madadanI apekSA vinA ja aDaga zraddhA ane svAzrayathI A gaLa vadhyA ane A janI unnata kakSAne pAmyA che. vyApAra kheDavAnu 17 varSanI vaye zarU karyuM". bhAgIdArImAM kA paDanA dhadhe Ara bhI
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ - Yves Room"00000orgone n weggooooo ooooooooooooon werk. be varSa bAda zrI zaMkaralAla AdItarAma pAdazAha sAthe nANAnI dalAlI zarU karelI. huM sane 1934 mAM zrI. zaMkaralAlabhAInA putra zrI. jayaMtilAlanA bhAgamAM "jayaMta ! meTala menyuphekacarIMga varkasa" nAmanuM moTuM kArakhAnuM zarU karyuM, je bhAratavarSamAM huM ajoDa ane vizALa manAya che. sane 1936 mA eka sAhasika jarmananA bhAgamAM "InDIyana sTAnDarDa meTala che varkasa" zarU karyuM bhAratabharamAM AvuM sAhasa prathama ja hatuM. sane 1939 mA suramAnI dhAtu (enTImanI) je bhAratamAM pahelI ja vAra zedhAyelI dhAtune khANunuM chuM kArya pari. choTAlAlabhAInA bhAgamAM 60 varSanA lIjhathI khANa rAkhI zarU karyuM. zuM je khANa pAkIstAnanI sarahada najIka, uttara hindamA pezAvarathI 250 mAIla dUra Avela citrAlamAM che. tenI bhArata mATe temaNe ekalA ja vyApAra karavAnI mane polI meLavI A mahAna sAhasa zarU karyuM hatuM "vAyaraneTsa' tAranI khIlIo banAvavAnuM kArakhAnuM paNa temaNe karyuM che. sane 1940mAM zrI jayaMtilAla svargavAsI chuM thatA badhA kArakhAnAne vahivaTa pite saMbhALI lIdhe temanA smaraNArthe kapaDavaMjamAM "jayaMta meDIkala sArvajanIka hospITala khelI. te khAte 60 hajhAranuM TrasTa karyuM huM tathA bIje tamAma kharca ApavA mADyo ajaba hiMmata, kAbeliyata AtmazraddhAbhaye AtmA jyAre sAhasikatA gaNitaAkaDA gaNatrI ane yAtrika kauzalya meLave che tyAre te zuM na karI zake ?-koDapati paNa bane che. jema naranA nattama bane tema zrI cImanabhAI zrImaMta thavA chatA ke sarala, zAta, nagna, udAra keLavAyela chatA dharmika ane prabhubhakta che. saM. 19tmA kapaDavaMjamA jainazAsananA yugapuruSasamA pU0 sAgarAnaMdasUrijInI nizrAmAM bhAratanA saMghane nimaMtrI zrI navapadajI A belanI oLI karAvavAmAM AvelI. temA mahAmahatsavapUrvaka aneka racanAo-suzobhane banAvI A utsavamAM Avela paMdara hajAra mANasonI medanImA je ArAdhanA karAvelI te kapaDavaMjanA ItihAsamAM 500 varSamAM prathama vAra ja thayela. jemAM zrI cImanabhAIe piNa lAkha rUpIA kharacI audArya dAkhaveluM. AvA dharma lakSamI dakSatA audArya ne sAdAIthI zobhatA zrI. cImanalAlabhAI ke pitAnI jJAti ane nagara, muMbaI ane anyatra eka agragaNya vyakti banyA che - zrImada buddhisAgarasUrIzvarajI viracita A mahAna graMthanA prakAzanamAM temaNe huM aDhI hajAra rUpiA ApI-pena banI jJAna-bhakti karela che AvA suMdara hRdayavALA audAryavAna mahAzayane zrI. a. jJA. pra maMDaLa sAbhAra abhinade che ane , temanuM dIrdhAyu vALe che. maMtrIo cha ** so karavA huM *
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' [ 9 OM samyagdarzanapUrvaka je manuSya jJAna ane viratine prApta kare che te potAnA janma dukhanuM kAraNabhUta hAvA chatA saphaLa kare che; klezAvaDe sa'kaLAyalA A mAnavajanmamAM tevI (prazasta ) rIte kaceMga AcaravA jethI karmarUpa klezanA (saI tara ) abhAva thAya. "" Amukha 0000000 samyagdarzanazuddhaM yo jJAnaM viratimeva cApnuvati | duHkhanimittamapIdaM tena sulabdhaM bhavati janma || janmani karmaklezairanubaddhe'smin tathA prayatitavyam / karmaklezAbhAvo yathA bhavatyeSa paramArthaH || tavA kArikA-zrImad umAsvAtivAcaka jainadarzanamAM zrImad umAsvAtivAcake santhonajJAnacAritrANi mokSamArga:e sUtravaDe AtmAnI svataMtra mukti samyagdarzana--jJAna ane cAritranA vizALa mAnA avala khanavaDe sAdhya gaNI che; vyavahAra ane nizcayarUpa syAdvAdanA vizvavyApI ( Cosmio ) siddhAtavaDe jainadarzananeA ratha e cakrovaDe gatimAna gaNela che; vyavahArathI samyagdarzana te satya deva, guru ane dharmanI zraddhA che, vyavahArathI samyajJAna te bhAvazrutarUpa jinAgamAnuM jANapaNuM che, ane vyavahArathI cAritra te zubha AcAromAM pravartana che; jyAre nizcaya samyaktva te jaDa ane caitanyanI vaheMcaNInI aMtarAtmA tarIkenI acaLa zraddhA che, nizcayajJAna te jaDa ane caitanyanAM bhinna svarUpe ane prakRtinuM jANapaNuM ane te jANI kaprakRtirUpa jaDa padArthoM upara AtmAe puruSA dvArA kevI rIte vijaya meLavavA te jANI levAnuM che, ane nizcaya cAritra te vAsanAo upara vijaya meLavIne peAtAnA AtmasvarUpamAM sthiratA karavAnI che; zraddhAbaLa jJAnamaLa ane cAritrakhaLa e traNe khaLA vyavahAranizcayamaya gaNAya che; AtmAnI svataMtra mukti IcchatA manuSye vyavahAramaya jIvana sAthe nizcayakhaLavALA jIvanane joDI devu joIe; tethI ja sva. upAdhyAyajI zrI
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ ha e ws 10 ]-x-d-axes yazavijayajI mahArAje kaI che ke-" nizrayadA hadaya dharajI, pAle je thavAnuM che puyavaMta te pAmazejI, bhavasamudrane pAra." vyavahAra ane nizcaya ane na gaNa mukhya gaNI pravRtti karatAM vadhune yathArtha bodha thAya che ane zubha karmaga vistAra pAme che, je vakhate tAranI mukhyatA hoya tyAre nizcayanI gaNatA hoya ane je vakhate nizcayanI mukhyanA thi tyAre vyavahAranI gaNatA he; Ama baneya daSTiemAM je vakhate jenI jarUrIAta heya tyAre tene upaga bIjI daSTine tiraskAra ke apalApa nahi karatAM samabhAva nI sApekSa daSTie karavAmAM Ave che tyAre vAtu tatvane yathA anubhava thAya che; je vyavahAra nizcaya tarapha laI te nathI tathA nizcayanA anubhavamAM madadagAra che thato nathI te vyavahAra zubha ke zuddha vyavahAra nathI; te vyavahArane ApaNe suta ( rU5 mAnIe te nizcaya tenAM banelAM kapaDAMrUpa che, matalaba ke vyavahAra kare che ke che ane nizcaya kArya che--A jainadarzananA nayavAdanuM rahasya che. jI anaMta che ane badhA sukhane cAhe che, sukhanI kapanA pabu badhAnI sarakhI nathI; chatAM vikAsanA (Avolution) ochA vadhatA pramANamAM prANIonA ane emanA sukhanA saMkSepamAM be varga karI zakAya che, pahelA vargamAM alpavikAsavALA che. che. prANIone samAveza thAya che, bIjA vargamAM manuSyajIvanavALA adhika vikAsavALA prANIo Ave che, temAM paNa puNyAnubaMdhI purayanA udayathI Aryakula, manuSyajanma, ja paMcendriya saMpUrNatA, jinadharma gurusamAgama ane saddakAnanI prAptimAM pragati , karI rahelA mAnave bAhya arthAta bhautika sAdhananI saMpattimAM sukha na mAnatAM phakata AdhyAtmika guNenI prAptimAM ja sukha mAne che ane te AdhyAtmika guNanI prapti mATe dAna, dayA, paropakAra, sarvaprema, svArtha tyAga, jinabhakti, brAzarya, sAmAyika, pratikramaNa, piSadha, sarvajJANata zAstrajJAna, tapazcaryA ane manuSya sevA vigere sadA cArathI potAnI ane paranI unnati mATe pravRttizIla rahe che ane e rIte zubha karma9 egI bane che, paheluM sukha parAdhIna che jyAre bIjuM sukha svAdhIna che; parAdhIna che sukhane kAma ane svAdhIna sukhane dharma kahevAya che; tethI ja dharmanuM vAstavika lakSaNa chuM chevaTe AtmasvarUpanI prAptirUpe kahevAmAM AvyuM che, te zubha karmacAga karatAM karatAM , sadhAya che, AtmA ghaDAtA ghaDAtAM taiyAra thAya che ane chevaTe zuddhakarmavegamAM pela che TAtA sarvakarmathI mokSa thAya che-A jAtane vikAsakrama (Evolution-theory) . sarvAe prabodhela che. manuSyanuM sAcuM mahanIya jIvana AdhyAtmika jIvana che, jainadarzananI paribhASA che raakuNddaa kukknu
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusAra AvI cimaraNa" dareka kSaNe pratyeka manuSyamAM thaI raheluM che. matalaba ke jema jema samaya vItate jAya che tema tema pUrvabaddha AyuSyanI kSaNe ochI thatI . jAya cheAvI paristhitimA je ke bAhya daza prANe dhAraNa karato manuSya jIvanta dekhAya che paraMtu vibhAvadazAmAM jeTale aMze jIvana vyatIta thatuM hoya che te vAstavika jIvana kahI zakAtuM na hovAne ane AtmAbhimukha jIvanane ja vAstavika jIvana kahevAmAM AvyuM che. prastuta mAnava janma ke je pUrvapuNyanA prAgabhArathI prApta thayela che tenI mAM saphaLatA tene cagya sAdhanonI pasaMdagImAM che, pratyeka vastunI siddhimAM nimitta che ane upAdAna be kAraNe hoya che. AtmA e upAdAna kAraNa che ane zubha kAryo jJAna, bhakti, vairAgya vigere nimitte kAraNe che; sAdhana tevuM sAdhya ane kAraNa tevuM kArya e sRSTinA niyamAnusAra manuSya zubha sAdhane meLavI kriyAmAM mukI tadanusAra puruSArthapUrvaka sAdhyabiMdu prApta karavA prayatna karavo joIe. anAdikALathI pratyeka AtmA A saMsAramAM rajhaLato Ave che. jainadarzananAM . tane adbhuta vega pAmI tenI jIvanadaSTi ughaDe che upamitibhavaprapaMcA kathAkAranA vacanAnusAra samyakatvarUpa taravaprItikara pANuM, sajJAnarUpa vimalAleka aMjana, ane A saccAritrarUpa paramAnna, dharmabodhakara-sadgurudvArA maLe che tyAre samyagadarzana jJAna ane . cAritrarUpa guNe vikAsa pAme che. A traNe guNone saMpUrNa vikAsa te mekSa. tenI prApti che. mATe vikAsakamanA niyamAnusAra AtmAe azubha vyavahAramaya-bhautika svArthavALAM karmone che tajIne pAramArthika zubha vyavahAramaya-svara upakArI karmImAM lAgI javuM joIe. A caturtha paMcama guNasthAnakanI paristhiti che te pachI guNasthAnake tarapha pragati karatA AtmabaLano vikAsa thatAM thatAM zuddha vyavahAranAM karme chaThThA sAtamA guNasthAnakathI zarU thAya che ane caudame guNasthAnake pUrNa thAya che. puNyAnubaMdhI puNya evI vastu chuM che ke je AtmAne prathama azubha-pApamaya svArtha mATe thatAM karmothI-dUra karI puNyamaya kAryomAM hatAM jeDatAM pariNAme puNyakarma ke je suvarNa zaMkhalArUpa manAya che te AtmAne puruSArtha prabaLa thatAM svataH chUTI jAya che ane muktirUpa sAdhya prApta thAya che. jemanI evI mAnyatA ke "puNya paNuM suvarNa beDarUpe AtmAne karmabaMdha karAve che mATe tenI jarUra nathI eTale ke puNya kAryo paNa pApakAnI jevAM ja karmabaMdhanI daSTie nukazAnakAraka hoI karavAnA nathI teo gaMbhIra bhUla karI che rahyA che ane jainadarzananA AtmAnA vikAsakramanA rAjamArgane barAbara samajI zakyA che. nathI ema kahevuM yathArtha ane nirvivAda che teo vaLI ema paNa kahe che ke "jaDa
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 '' * evI puNyaprakRtithI zuM caitanyamaya arUpI Atma guNA prakaTe ? " tenA pratyuttaramAM jaNAvavuM cAgya thaI paDaze ke nirajana nirAkAra siddha paramAtmA zrI vamAnasvAmInI ja-rUpI pratimA temaja samayasAra ' jevA jaDa-rUpI grathA ane tenA mUta akSarA jo AtmAnA arUpI,darzana, jJAna, cAritra vigere guNAnA vikAsakartA manAtA hAya te puNyaprakRti paNa manuSya janma, zArIrika, mAnasika ane bauddhika sa'patti, pa'ca'driya sa'pUrNatA, upadeza ApavAnI ane sAMbhaLavAnI zakti ane savaLe puruSArtha vigere sAnukULatA Ape che ane te te sAdhanAnA nimittadvArA Atmika sAdhya taiyAra thAya che "--A rIte puNyAnubaMdhI puNya kAraNarUpa khanI Atmika arUpI guNNAnA saMpUrNa vikAsa karavAmAM amegha sahAyaka banI zake che; zrI tItha kara paramAtmA paNu puNyAnubaMdhI puNya prakRtinA khaMdhathI ja tijJALa sADvALa rUpe peAtAnA AtmAnA ane savijIva karuM' zAsanarasI'nI pUrvajanmanI utkaTa bhAvanAvaDe anya bhavyAtmAone pAte khAdhelI adbhuta puNyaprakRtinA ceAgathI ja A saMsArasAgarathI uddhAra karI zakayA che. zrImad devacaMdrajIe paNa stavanamAM kavana karyuM che ke "aprazastatA 2 TALI prazastatA, karatAM Azrava nAsejI; sA~vara vAdhe re sAdhe niz2eza, AtmasvabhAva prakAzejI. d mAnavajIvanamA anya prANIonA bhAga levA mATe zakti vAparavAnI nathI paraMtu anya prANI mATe ApabhAga ApavAmAM zaktinA sadupayega karavAnA che te dhyeya haMmezAM sAme rAkhI pragati karavAnI che. manuSye peAtAnA vikAsamAM mA-khApa, kuTuba, zikSaka, samAja, deza, sadguru ane vizvanAM nAnAM moTAM aneka prANIonI sevA lIdhI che jethI jIvana kevaLa aMgata hAI ja na zake; manuSya vizva jIvA sAthe saMkaLAyalA che--A mAnyatA rAkhI-avyakta satyane sanmukha rAkhI pratyeka samaye ane prasaMge vavu; AthI azraddhAno vAyu ApaNI jIvananaukAne nahi. salAvI zake; samajaNupUrvakanI zraddhA sAthe manuSyanI pratyeka kriyA vivekamaya khanaze jethI manuSya jIvana pAtAnI jAta uparAMta vizvanI jAtane paNa saheja upayAgI banI rahezeAvI bhAvanA ane kartavya e kama yAganI bhUmikA che, (zubha) ka yAgahRdayamA adhyAtmanuM teja pADI hRdayane unnata banAve che; manuSyA peAtAnA AtmAne oLakhe te pApapravRttinA cakramA caDhAvelA peAtAnA AtmAne zAti ApavA satkAryAMmAM avirata lAgI rahI, AtmasaMteSanuM AvAhana karI zake; manuSya peAtAnA jIvana upara dhAre te prakAza pADI zake; pramAdrathI prayatna na kare te peAtAne ajJAna-adhakAramA paNu rAkhI zake che, jemaNe pAtAnI jiM'oNMgIne amUlya
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 samaya gumAvavA mATe ekAMta pathArImA e azru DhALyAM nathI athavA jemaNe peAtAnA AtmAne oLakhavA mATe aMtaramAM kAMi pazu vicAra karyAM nathI tevA manuSye uttama jiMgIne hArI jAya che. manuSya AtmAnI vAstavikatAne pIchANI zakatA nathI e pUrvajanmanA karmAnuM AvaraNa che; mAnavI ke kudaratanI ane samAjanI asahAya kRti nI; manuSya zaktine sadupayeAga kare te te AdhyAtmika jIvananA sadezavAhaka che; vizva itihAsanA nATakamAM te agatyanA bhAga bhajave che ane AsurI zaktine tAbe thayA vinA te zubha karyAM kare che ane pote ja patAnA guNAnA vikAsa karI zake che; AdhyAtmika jIvana mATe teNe avizrAMta yuddha calAvavAnuM che. kAraNa AtmAnuM khaLa adhyAtmavAdamAM che."-- ----A sara rAdhAkRSNanA zabdo tarapha vicArIe chIe tyAre A. zrI buddhisAgarajInuM AdhyAtmika ane yeAgIjIvana pAtA mATe ane para mATe karmacAganuM vipula sAhitya sarjavAnI zakti prApta kare temAM Azcarya nathI. (6 mAtra bhUtakALa tarapha mADhuM rAkhI lenAra cetanahIna che; AjamAM jIvanAra prANuvAna ane ethI ye vizeSa AvatIkAlamAM jIvanAra vadhAre prANavAna; gatabhUtakALanA lAbha uThAvavA jarUrI che paNa jevuM teA bhAvi tarapha ane jIvavuM' vartamAnamAM ... A 50 javADIralAlanA zabdo tarapha vicaratA 10 zrI buddhisAgarasUrijIe jainajIvana vamAnamAM kevu AcaravuM, bhUtakALanI sAhasika karmavIra ane dharmavIra vyaktionAM dRSTAMtane Adarza tarIke rAkhavA ane bhaviSyamAM kevuM jIvana ghaDatA rahevuM--e A kaceAga graMthamAM suMdara rIte pratipAdana kareluM che; emaNe peAtAnA eka anya graMthamAM kahyuM che ke"rAjA sakala mAnava thaze, rAjA na anya kahAvaze; ya iprabhu mahAvIranAM, tattva jagamAM vyApaze."--A temanI mAnasajanya AdraSTi (Psyehogenic Clairvoyance) vata mAnamAM sAcI paDelI joi zakIe chIe. prastuta karmayoga graMtha " pU A zrI buddhisAgarajIe svataH sarjana (Self-Creation ) kule che, A graMthamAM kama prakRtinAM khoMdha udaya uddIrA sattA vigerenI hakIkata nathI paraMtu lA. mA. tilake jema bhagavadgItA upara kaceAganuM 1 sa AthI buddhisAgarajInA karmayoga graMthanA chapAtAM chuTAM kAmAMM le. mA zrI tilakane jovA meTalAyA pachI temane pratyuttara prastuta kama yAga gratha mATe A rIte hatA-- = Had I known in the beginning that you are writing this Karmyoga, I would not hare written mine--ete Mandley Jail-(Sd ) BGTilak.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja vivecana mAMDalenI jelamAM lakhyuM hatuM tene lagate jinadaSTie kamaLa che"mahAna che che. nalI eka ja de cinagArI" e mahAkavinA vAkyAnusAra "AtmajAgRtipUrvaka tamAma I. li zubha anuSThAne paropakAra daSTie ane AtmonnatinI daSTie karavA-e A karmavega graMthanuM rahasya che. A karmacagagraMthamAM samyagadarzana, jJAna ane cAritranI karaNInI che. nizcayathI mukhyatA che ane vyavahArathI paNa paropakArI kAryo karavAne ivani che; sAMsArika gRhasthanAM kAryomAM paNa nirAsaktipUrvaka jJAnabaLa, vidyAbaLa, zarIrabaLa, kSAtra- vuiM dharmabaLa, vaizyakarmabaLa, lamIbaLa, sattAbaLa, tyAgabaLa ane adhyAtmabaLavigere baLanI li unnati karavAnI preraNAo (Intutions) che, A karmagadvArA bhaktiga jJAnaga cAritraga tapaga ane dhyAnayoga vigerene arthAt AtmaguNenA vikAsa mATe ja tamAma prazasta anuSThAnanuM vistArapUrvaka vivecana karavAmAM AvyuM che; anya samAjanI unnatinAM kAraNe darzAvIne jaina samAja kema unnata bane ? ane te paNa rAjakIya sAmAjika ane dhArmika dRSTie te bAbatamAM lekhakazrIe pAnAMnA pAnAMo bharI akhilita pravAha vahevaDAvyA che. gAmanA hiMdare vI-vidyA viMDaskR-e sva. zrI araviMda ghoSanA che, vAkyAnusAra zrI buddhisAgarajIe pote jIvanaparyata karmavega sALe che ane je che. lagabhaga 108 potAnA jIvanamAM sarjanapUrvaka racanAtmaka kArya karI che bhaviSyanI prajAne karmavega sAdhavAnuM daSTAMta pUruM pADyuM che. emaNe karmavegane pratyakSa anubhava karI janasamAjamAM supta thaI rahelI karmaveganI vyAkhyAne vizvavyApI (Cosmic) recaka svarUpamAM ApaNI samakSa rajU karI che. emanI A vicAranI che. sakriya asara janasamAjamAM punarAjajIvita thaze e nizaMka hakIkata che, karmagina . nAmanuM ghaNuM varSo pahelAM patra calAvanAra sva. zrI araviMdaghaSe sarjana-vicArazakti upara nIcenuM kAvya raceluM che te prasaMgopAtta karmacAga graMthanA lekhakazrIne alpa svarUpamAM paNa samajavA mATe upayogI thaI paDaze. Upon truth solid Rock there stands, A Thin-walled Ivory Tower, Built light but strong by Fairy hands, With thoughts Creative Power. satyanA nakara khaDaka upara pAtaLI divAlavALe dAMtane minAre Ubhe che. che che A minAre bahu UMce Avela che. vicAronI sarjanAtmaka daivI zakti vaDe karmaveganAM che. nirmANathI te minAre majabUta bane che."
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 * karmacAganA arthe mana vacana kAyA sAthe zubha kArTuna joDIne AcaravArUpa che; mAnava jIvana pAmI gRhastha tarIketu ane sAdhu jIvananuM zuM zuM kartavya che ane te kanyane svArthanI darakAra karyAM vagara paramAtha STie nIrapaNe kevI rIte khajAvavu joIe ? kyA kyA kanyamAM lAbhAlAbha zuM che? AtmAne lAbha alpa hAya ane hAni * AdhyAtmika dRSTie *vizeSa hoya te zubha karyAM nathI paraMtu alpa hAni hAya ane vizeSa lAbha hoya te karmAM vyAvahArika dRSTie temaja nizcayaSTie samyakapUrvaka AcaravAnuM teozrI kahe che ane te rIte AtmA peAtAnI unnati ane pragati tarapha gatimAna thAya che tema temanuM vAraMvAra kathana che. samyagdaSTi manuSya AtmA tarapha STi rAkhIne sAMsArika kAryAM kare temAM alpAni ane vizeSa lAbha AtmAne mATe meLavatA jAya che kemake sa Mvega nivedyArdika svarUpa ane saMsAranI anityatAnuM svarUpa samajyA pachI tenI pravRttinuM dhruvabiMdu mukti tarapha pheravAI gayu` hoya che paraMtu cAritrabaLanI alpatA hovAthI sAsArika kAryAM tene karavAM paDe che temAM khaMdha alpa hoya che; sakAmanirjarA ahIMthI zarU thAya che; lakSyabiMdu muktinuM hAvAthI puNyAnubaMdhI puNyanAma dha sAthe sakAmanirjarA thatI hAvAthI chevaTe te puNya paraMparAe mukti apAve che. zrI kRSNa aMtarAtmA kSAyika samyakatvadhArI hatA chatAM kauravanI anItine dhvaMsa karavA tathA jagat mATe satyanA vijya darzAvavA temaNe arjunane nirupAye yuddhanA Adeza ApyA, prathama tItha karazrI RSabhadevajIe yugalika dharmanu nivAraNu karI sRSTinI vyavasthA gRhasthAvAsamAM sarjana karI, zrI temanAthajI zrI kRSNane acAvavA jarAsa dha sAthe yuddha karavA raNakSetramAM AvyA, zrI zAMtinAthajI, kuMthunAthajI, aranAthajI traNe tItha kara cakravartIone gRhasthAvAsamAM cakravartIpada sAdhavA yuddho karavA paDyAM, zrI mahAvIranA vidyamAnapaNAmAM khAra vratadhArI ceDA mahArAjAe paNa peAtAnAM te sAcavIne khAra varSa paryaMta anItineA pratIkAra karavA mATe yuddha karyuM, dvAdazatratadhArI kumArapALa mahArAjA paNu pAtAnA vrateAmAM jarApaNu skhalanA nahi lAvatAM yuddhamAM jatA, zreNika vastupALa ane vimaLazAhe rAjyapada, pradhAnapada ane daMDanAyakapadane dIpAvyAM hatAM, uDDayanamaMtrI udAyI caMpradyota azAka caMdragupta ane khAravela vigera vratadhArI jainA chatAM emaNe pAtapeAtAnA sthAnane vyavahAra dRSTie 1 khAravela kali MgadezanA jyAtiSaM jaina cakravacrAjA hatA; khAMgarimA hAthIkAnA lekhamA tene pratidvAsa che; A zilAlekhanI bhASA prAkRtabhASAnI aMdara saMskRta brAhmIlIpimA kAtarelI che; emane divijaya bAra varSanA hatA; A zilAlekha zva vidhAmaGedadhi zrI kAzIprasAda jAyasvAle ( ema. e ) ghaNI mahenate ukelyeA che; bhAratavaSanA A mauthI jUnA zilAlekha che;
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ che je yathArtha nyAya Ape ane kartavyaparAyaNa banI ja sUra te sUra-zUravIratAha pUrvaka vyAvahArika ane Atmika ane kAryo siddha karyA. che. A sarve prAcIna daSTAMte jaNAve che ke jaine mAtra nivRttiparAyaNa nahetA le paNa nivRttimArgamA anekAneke zubha pravRttio karatA hatA. kSatriya ane vai ki pitapotAne Ucita kartavya-dharma bajAvatA hatA. mekSanu sAdhya rAkhI dharma, artha che ane kAmanuM upArjana karatA hatA, nivRttinuM sAdhyabiMdu rAkhI zubha pravRtti parAyaNa che rahetA hatA. zubha, azubha ane zuddha temaja lAbha ane alAbhanI tulanA karI li pitAnuM samyakatva-deva guru ane dharmanI zraddhA acaLa rAkhI tathA cAritrabaLavaDe ke vratane anAmata rAkhI vivekapUrvaka yuddhamAM paNa pravartatA ane e rIte pravRtti parAyaNa karma yegI banatA jainonI ahiMsA e nirmAlyapaNAnI ahiMsA nathI 6i kemake cethA pAcamA guNasthAnakanI dRSTine anukULa ahiMsA satya acaurya brahmacarya ane akiMcanapaNAnI maryAdA ochAmAM ochA savArasAnI jALavI zakAya che, hetuhiMsA, anubaMdha hiMsA ane svarUpa hiMsAnuM ja svarUpa jainadarzanamAM che tene anusarIne jainadarzanamAM ahiMsA satya vigerenI vyAkhyA che; le. mA. tilake I. sa. 1917 mA mADale jeIlamAM lakhelA gItA karmavegamAM manuSya potAnA jIvanamAM saMpUrNa ahiMsA ke satya pAlana karI zake ke kema? te saMbaMdhamAM karma temAM lakhyuM che ke (kumArIparvata-khaDagiri upara ja A lekha che) ahI dharmavijayanuM cakra ma praryuM hatu-eno artha evo che ke bhagavAna mahAvIre pote tyA dharmane upadeza karyo hato. patijali RSine paNa khArela lagabhaga samaya che, A cakravatInA samayamAM pahelA varSamAM pAMtrIza ja lAkha jenonI varatI kaligamA vasatI hatI, zilAlekha padara kUrathI saheja vadhAre lAbe ane pAca phUTathI saheja vadhAre paheLe che; khAravelanu bIju nAma bhikhurAja hatu, jena zramaNanI che. pariSadu khAravelanA samayamAM kumArIparvata upara maLI hatI. A samrATucedI vazanA hatA; emanA ja vakhatamAM jinabhUti ane jinamadirone ulekha che; kaliga dezamAM jainadharmane pracAra hata; jina mUrtio pUjAtI hatI; kali dezamAMthI kaliga-jina nAmanI mUrti nadarAjA ogasAmAthI che. upADI gayuM hata; khAravele jyAre magadha upara caDAI karI tyAre saikAo vItyA pachI ene badale lIdhe; jinamUrti pAchI kaligamAM AvI khAravelAvALA lekhamAM pahelA nadane nada savata ti che. 103 che; I. sapUrve base lagabhaga varSane samaya che, vikrama saMvata cAraso varSa pahelAM nada saMvata nIkaLI Ave che, nada rAjA paNa jene ha. zilAlekhamA vazamA varSe gAdI upara khAravela AvyA tyAra pachInA 13 varSamA lakepagI kAryonuM varNana, magadha upara caDAI karI che pitAnI sattA sthApI vigere hakIkta sAthe uparokta jinamUrtinI hakakta che. jenadharmane ullekha che karate thI prAcIna A zilAlekha agatyane gaNAvyo che (kaliganuM yuddha yAne mahAmedha yAhana rAjA khAraveva pustakamAthI sakalita ) :
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ che jijJAsA prakaraNamAM temaNe puSkaLa vivecana kareluM che. tene ane chevaTe temane kabula karavuM che 6. paDayuM che ke "kudaratanA ane jagatanA niyamathI tema banI zakatuM nathI, je tema karavA jAya che hiM te jagata-vyavahAra cAle nahiM-tethI lAbha vadhAre ane alpahAnivALAM kAryo niSkAmapaNe AcaratAM pragati karI zakAya che." satya mATe paNa jaina darzananI vyAkhyA-biyaM paDyuM ke vavattaa pramANe gItAmA lo. mA. tilakane maguiraM vAra satye piMtha hita 6 var (ddhi nI vyAkhyA puSkaLa vicAraNane ane te svIkAravI paDI che, varmavettAdhikAra mA revu che che jAva tathA cora pharmaku phAsTa-e gItAnA vAvaDe anAsaktipUrvaka viveka rAkhI zubha karmo karyo javA-e le. mA. tilakanI vyAkhyA paNa jaina zAstrAnusAra sva. zrI buddhisAgarajInI--" vyAkhyAne maLatI Ave che. sva. sUrijIe paNa le. mA. tilakanA karmacAganA vicArane amuka apekSAe guNadaSTie vakhANyA che, le. mA. tilake "saMnyAsIo karmacAgI hotA nathI. karmabhraSTa hoya che" tema kaheluM che te bAbatanuM chuM sva. sUrijIe prastAvanAmAM khaDana karyuM che ane jaina sAdhuo mATe kahyuM che ke teo uttama karmacagIo che, kemake teo gRha pAsethI AhAra-upAdhi alpa pramANamAM laI vyAkhyAna, upadeza, tapa, AvazyakenuM pAlana, graMthalekhana, vratapAlana ane - zAstrAbhyAsa vigere svaparaupakArI kartavya karI-pravRttiparAyaNa banI anya jIne puSkaLa lAbha ApatA AvyA che, tethI teo mAtra potAnA ja AtmAnuM sAdhI nivRtti che. 4. parAyaNa na rahetA zubha ane zuddha pravRttiparAyaNa banatA AvyA che ane Ave che. ahiM sahaja prazna upasthita thaze ke A. mahArAjazrIe karmavega eTale che. mAtra zubha-prazasta kriyAone ja kema puSTi ApI che? tethI ekAtapaNuM na AvI @ jAya? paraMtu tema nathI. karmavegane mukhya rAkhI bhaktiye jJAnayoga dhyAga vigereno samAveza karI lIdhuM che ane tethI jJAnaziyAmyAM nokarA e sUtrane yathArtha siddha karyuM che. cha AvazyakemAM nizcaya ane vyavahAra na utAryA che, AtmAnA anaMta asti nAsti dharmonuM svarUpa dravyAnuyeganI daSTie rajU karyuM che ane jJAnapUrvaka kriyA-kamaga upara sthaLe sthaLe puSkaLa vivecane karyA che, cethAthI teramA guNasthAnaka sudhInI tamAma pravRttio zubha ane zuddha karmavegamA gaNAvI che athaoNt karmane kSaya karavA mATe zubha pravRttimaya karmacAga sivAya anya koI prabaLa sAdhana nathI. A saMbaMdhamAM temanA vizALa graMthamAMthI ApaNe thoDAka vicArane dAdIe ane temaNe kevA vizALa daSTibiMduthI gurjarabhASAmA jaina samAjane upakArI graMtha LI ra che tenI kAMIka jhAkhI karIe.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] (1) zrI RSabhadevajIe karma bhUmimAM karmapradhAna dharma pravartAvye che; karmanA artha dharma pravRtti levI. (2) zrI bharata rAjAe bAhubalijI sAthe niAsaktithI dharmayuddha AdaryuM" hatu, (3) sarva prakAranI pragatikAraka zubha dharma karmanI pravRttione jussA nathI te kAma ane dharmanuM nAmanizAna duniyAmA rahetuM nathI. (4) gRhastha jaina svAdhikAra guNakarmAnusAre vyAvahArika tathA dhArmika pravRttiemA niAsakitathI mazagUla rahetA hatA tethI teo jaina dharmanA vAvaTA satra prasarAvavA zaktimAna thayA hatA; pUrve rAjakIya dhama hatA tenuM mukhya kAraNu karmacegI jenA hatA. (5) pAce iMdricAnA zubhAzubha bhAvAmAM na lepAtAM je nirAsaktapaNe svajane adA kare che te satya kacegIo che; zrI mahAvIrasvAmInA vakhatamAM gRhasthAvasthAmAM zreNika, ceTaka vigere mahArAjAe satya karmacAgI hatA temaNe vyAvahArika temaja dhArmika karmacAgane sArI rIte khajAnya che, (6) je kAmanA leke, je dharmanA leka, je dezanA leAkeA, janmabhUminI sevAnA, janmabhUminA prazasta abhimAnanA tathA dharmAbhimAnane tyAga kare che te leAkA duniyAmAM nAmarda, gulAma, khIkaNu ane svAthI bane che ane evA leAkeA kadApi tyAgIe thAya che te te tyAgamAnI saMyamamArganI mahattAne ghaTADI de che ane AtmAnA guNAne barAbara khIlavyA vinA teo mukta paNa thaI zakatA nathI. (7) saMkucita dRSTivALA kamacAgI karatA vizALa sRSTivALA kama ceAgI prakaTAvavAnI ghaNI jarUra che, rAjakIya khAkhatAmAM cANaya jevA catura, rAjAomAM kumArapALa azeka ane akabara jevA, ane vidhAnAmAM zrI haribhadrasUri hemaca'drAcArya jevA karmacAgIe prakaTAvavAnI jarUra che, zrI sarvajJa mahAvIra prabhunA satyadharma vicAzane AkhI duniyAmA phelAvI de evA karmacAgI prakaTAvavAnI jarUra che. (8) khAdyakamAM karatAM chatA temA mehunIyAdi kramathI lepAvu nahi ane mehanIyAdi karmanA nAza karavA eja kAganuM rahasya che. ( 9 ) sarva vizvanA manuSyAvaDe ekabIjAnI sahAyathI sarva deza AkhAdImAM rahe ane sarva prakAranI unnati kare ema nizcaya thavA joie--evA hetupuraskara vizALa dRSTithI karmacAga lakhAyA che,
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 19 (10) paramArthanAM kAryAM karyAM vagaranA kAI kacAgI gaNAtA nathI. je manuSya duniyAnA manuSya pAsethI annAdi grahaNa kare che ane sAmA kAIpaNa upakAra karatA nathI te manuSya karmacAgI khanavAne lAyaka anatA nathI; je karmacAgI ane che te dharmanI ane meAkSamArganI paraparA vahevarAvIne tathA nilepa rahIne aMte meAkSanI prApti kare che. (11) svAbhAvika niyama evA che ke jyA pravRttidharma vizeSa hoya che tyAM nivRttidhamane AcAryAM prarUpe che ane jyAM nivRttidharmanI vizeSa mAnyatA hAya che tyAM pravRttidharmane prarUpI khannenI samatelatA jALavavA prayatna kare che. (12) ceTaka udAyI kANika caDapradyota azoka caMdrama saprati khAravela kumArapALa vastupALa vimaLazAha vigeree pravRttidharmane svAdhikAre yathArtha jALaze hatA tethI jainazAstrA tathA jenA mAtra nivRttimAgI che--ema ekAMta kaThThAgrahathI koI kahetA te zazazRgavat mithyA kare che. (13) jJAnapUrvaka kriyAyeAga sevavAthI vyAvahArika tathA dhArmika sarva prakAranI parataMtratAnA nAza thAya che ane AtmAnI pUrNa svataMtratArUpa mekSa maLe che tema zrI vIraprabhue vyApaka arthanI dRSTie * jJAnakriyAbhyA meAkSa' e sUtra kahyuM che, : (14) AryAMvamAM asalanI zaktine jALavI rAkhe ane AryAvarta ne AryaMvata paNe rAkhe evA karma ceAgIe prakaTAvavA mATe kamacAga lakhavAnI jarUra paDI che. (15) vaSa~mAna jamAnAmA jaina kAme cAra varNanI ( guNakarmAnusAra ) vyavasthAnA punaruddhAra karavA joie. (16) deza dharma ane samAjane vyavahAramAM paraspara nikaTa saMbaMdha che. (17) khAdyonnatisAdhaka mArgo svadharmamAM hoya che; mAhyavyavahAranI pragati sahita ja dhama hoya che, dharmanA aMtima uddeza nivRttinI prApti che. ( 18 ) amuka zAstramAM amuka kriyA kahI che te satya che ane amuka zAstramAM amuka kriyA kathI che te asatya che ema mAnI kaleza na karatA jenAthI sarvaprakAre zubheAnnati thAya te kriyAone svAdhikAre karavA tarapha lakSya devu. ( 19) AtmajJAnI je bhAvibhAva-svabhAva upara vizvAsa rAkhI besI rahe te A jagatamAMthI pApakAra tattvanA lApa thaI jAya ane cadra sUryanA pazu lepa thaI jAya.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. @i@@@ PS EURPS 20] :4 %CE (20) pravRttimaya nivRtti karatAM nivRttimaya pravRttinI anaMtaguNa uttamattA ja siddha kare che. (21) je zuSka nivRttipradhAnatAne janakoma vaLagI raheze te ane pariNAma che e Avaze ke jainama pitAnuM nAmanizAna duniyAmAM rAkhI zakaze nahiM. saMkSiNamAM A temanI vicArakaNikAo jaNAvavAthI emanA vicArone hRdayanI che jJAnanI ane AtmAnI vizALatAne temaja temanI Adhine khyAla AvI jaze, che. A sarva vicAranuM kathana jainazAstrAnusAra che tema temaNe vAraMvAra darzAvyuM che, varatu prAcIna hovA chatA vartamAna jaina samAjane jAgRta karavA nUtanaHSTi ApI che ema che. zuM kahevAmAM atyukita nathI. cidAnaMdajI mahArAja kahe che ke " ekabuMda jaLathI e prakaTayA, zratasAgara vistArA-dhanya jinene ulaTa udadhiyuM, eka buMdameM DArA - & arthAt zrI buddhisAgarajI mahArAje saMkSiptamAM eTalA badhA viSaye suMdara rIte carcA che ke emaNe kyA viSayane sparza karyo nathI e kahevuM muzkela che. gRhastha jIvanane cogya vyAyAma, sadAcAra, mArgAnusArIpaNuM, laukika karmo, kettara kameM, ApattinuM prathama jJAna meLavIne ucita karmo karavA, cha prakAranA Avazyaka kameM, zuravIrapaNuM kema prakaTe, upAdAna nimitta kAranuM svarUpa, dravya ane bhAva tIrthanuM svarUpa, nileSa vyavahAra, daDhasaMkalpanuM aciMtyabaLa, sAta nanI sApekSadaSTi, alpa deSa ane mahAlAbhamAM AcaraNa, udAra bhAvanAo, vyavasthAnuM mahatva, rAjA prajA pitA mAtA putranI pharaja, cAravaNenuM anusaMdhAna, sUrya, caMdra vAyu vigerenA duSTAtathI manuSya leve joIne bedha, vizva zALArUpa che, tIrthaMkara paramAtmAne apratima upakAra, kartavyamA nIDarapaNuM, vIra kema banI zakAya, jJAnakriyAnI Avazya katA, jJAnayoga ane karmacAgane paraspara saMbaMdha, anaMta astinAritadharma, gi utsarga apavAda ane Apadudharma, dharmanI rakSA kema thAya ane dhArmika saMskArane 6 A yugAnurUpa svarUpa Apa-vigere aneka viSayonuM suMdara rIte vivecana kareluM che.. jenA pitAnI AjIvikAnI khAtara dharma sAcavIne tamAma nideva dhaMdhAo karI zakaze te ja temanI bhaviSyamAM unnati thaze ane kSAtradharma tathA vaNikadharma bajAvatA thaI unnata mastake rahI zakaze-vigere hakIkato vistArapUrvaka darzAvelI che. A rIte mAtra che jaine mATe ja nahi paNa vizvanA AtmAo mATe prastuta karmayoga dhArmika dRSTie lakhA heI apratima upakArapUrvaka lekhakazrIe nUtana daSTi ApI che; sAdhu jIvana che mATe paNa jJAnadAna, caraNakaraNanugamaya kriyAo, Avazyaka kriyAo, vyAkhyAna, che thapaThana pAThana, tapazcaryA, jinadarzananI prabhAvanA vigere aneka zubha kartavyathI bhara che
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ che pUrA karmaga darzAvyuM che tevuM ane ApavuM (ghara jovo javAna) e sUtrane ja 9vyavahAra daSTie suMdara rIte samajAvyuM che ane te aitihAsika aneka dRSTAMtathI samarthana karIne prathama guNasthAnake emaNe zubha karmacAgane vyAvahArika karmacAga kaho ke che, che ane caturtha guNasthAnakathI teramA guNasthAnaka sudhI nizcayaNirUpa zubha ane . che zuddha karmacaga darzAve che kemake AtmA samyagadaSTi thayA pachI tenuM sAdhyabiMdu AI bhautika sukhanI prApti tarapha hetu nathI. paraMtu sarvakarmano kSaya karI svataMtra mukti la meLavavAnuM kahevAthI kame kame zubha kriyAo karatA karatA zuddha svarUpanI prApti thatI jAya che; puNyAnubaMdhI puNyanI sAthe nirjarA paNa thatI jAya che ane chevaTe sakala karmane kSaya thAya che-A hakIkta samagra karmavegathanA sArarUpe emaNe nivedana karelI che. A advitIya ane uttama karma graMthadvArA vyApaka daSTie bhAratanA tatvaciMtananA bhaMDAramA emaNe amUlya phALe Apelo che ane te eTale meM ane mahAmUlyavAna che ke eka vyakti pitAnA jIvana daramIAna AthI vizeSa zuM karI zake? emaja ApaNane thAya; emaNe anya 108 graMtha racelAnI hakIkata bAjue rahI paNa A karmaveganuM vizALa vivecana manuSyane zubha pravRttimaya banAvavA mArgadarzaka dIvAdAMDIrUpa che; jenenuM astitva kema Take ane jene kema pragati kare te mATe bhaviSyanA teo mArgadraSTA che; emaNe che pitAnA AtmAmATe yathArtha karmacAga sAthe che; egadIpaka ane AnaMdaghanapada saMgraha bhAvArtha vigere graMtho lakhIne jema adhyAtmayogI teo banyA tema karmaga graMtha lakhIne ucca karmacagI teo banyA che; & karmayogamAM svArpaNanI aneka yazagAthAothI bharelI temanI ujajavaLa kArakIrdI bhaviSyanI prajAne kaMI kALa sudhI avanavI preraNAo (Inspirations) ApyAM karaze; ane vAMcakonuM jina jIvana usata (sublime) banAvaze; Aroha-avarahathI sumadhura lAgatA lAbA lAbA vAka cAlyAM Ave che , jeno artha tAravatA buddhi guMcavAya che paNa emanI lAkSaNika zailithI ApaNe ke paricita banIe, temanI vicArasaraNinA mukhya muddAo apekSApUrvaka dhyAnamAM barAbara laIe, pachI karmaveganuM vAcana ekadama sarala banI jAya che ane vAMcatAM vicAratA jaina tarIkenA vizALa jIvananI achI jhAkhI thAya che. karmavega vAcatAM vicAratAM vyavahAradharma ane nizcayadharma barAbara jANI zakIe chIe, kaI purANI kathAkAra mahAkathA kahevAnI zarUAta kare, haMmeza zeDo thoDo bhAga kahe, bIje divase cheAgaLa je banI gayuM tene sAra saMbhaLAve ane AgaLa cAle-evI rIte judA che. | judA dRSTibiMduthI kathitanuM punarAvartana ane kathitavyanuM AgaLa prarUpaNa karate A che
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2[22] kama caiAga eka vizALa graMtha che. lagabhaga AThaso pAnAMnA A adha jaita sAMtanI vizALaSTie sthaLe sthaLe navAM navAM tene pAtharyAM che ema kAMDavAmAM ativaikti nathI. karmacAga saMbaMdhamAM akaLara, alAuddIna, ahammadazAha AkhI, ekanAtha, gerIbADI, vivekAnada, plAsTana, TIpusulatAna, tilaka, zaeNmaMTa, geAkhI, karaNaghelA, gAMdhIjI, pRthvIrAja cauhANu, benjAmIna, khIrabala, jIkI vAgTana, bhImadeva, bhAskarAcArya, bhISmapitAmahu, vikrama, videhIjanaka, nepAlIana, dAdAsAi, dayAnaMda sarasvatI, bauddhAcArya, mahammadagIjhanI, pratAparANA, somezacandra datta, roDa ane raskina vigerenA aneka dRSTAMta prastuta gaMdhamAM vyAvArika kamacAgI tarIke guNa dRSTie lIdhA che temaja svadarzananA paNa aneka jaina AcArcI, jaina sAdhuo, jena gRhasthA, rAjAo, pradhAnA ane dhAnA chAto ApI prastuna graMthanA gauravamAM vadhArA karyAM che. A uparathI khyAla AvI zakaze ke temanuM vAcana ane temano anubhava keTalo vizALa ane aparimita haze ! zrI haribhadrasUrie cAgalakSaNudvAtriMzikAmAM kahevu che ke mokSeNa yojanAdeva yogo hAtra nirucyate / lakSaNaM tena tanmukhyahetuvyApAratAsya tu // arthAt-mAkSa sAthe joDanAra parizuddha evA je dharmavyApAra te cega; A dRSTibiMdune (Point of view) lakSayamAM rAkhI sva, AcAryazrIe kama yAganuM vivecana lakhyu che tema saheje samajAya che; paphdarzananA siddhAMtonuM jJAna ane tene svadarzanamAM samanvaya adbhuta rIte temaNe karyAM che eTaluMja nahiM paN bhagavadgItAno samanvaya paNu nASTie, prastuta kayeAgamA karelA che; chatAM prastAvanAmA temaNe kaheluM che ke 'lA. mA. tilake jaina darzanane saMpUrNa abhyAsa karyAM hota to jaina sAdhuonI kacAgitA te samajI zakata ane sanyAsI kabhraSTa hoya che tema na lakhata.' upasaMhAramAM jaNAvavAnuM ke ApaNe dhavalagiri upara pravAsa karavA nIkaLyA hAie ane eka pachI eka pradeza AgaLa vaTAvatA jatA hoie, e pradezanA jANakAra bheAmI keTaluM AgaLa AvyA ane kai dizAe jaI rahyA chIe e ApaNune samajAvato jAya ane pratyeka pradezanA viziSTa saune ApaNA dhyAna para lAvato jAya tema kramacAga vAMcatA ane vicAratA lagabhaga Ave anubhava ApaNe karI zakIe chIe; kAga vAcavA vicAravA ane te pramANe amala karatA rahevu e
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzana jJAna ane cAritranI triveNImAM snAna karavA tulya che, vividha viSayone ? I sparza karatAM temanA aneka graMthamAM vyAvahArika temaja AdhyAtmika-ubhayadaSTithI A chuM graMtha zikharagraMtha che. zekasapIare jema Tongues in Trees ane Books in a Brooks atha-vRkSone vAcA che ane jharaNue pustako che-darzAvyuM che, zrI ke. siddharSi gaNie upamitibhavaprapaMca kathAmAM bhava nATakanA pAtrorUpe aMtaraMga hachuiM Atmika bhUmikA uparanA pAtrane jema sajIvana karI batAvI A saMsAranuM svarUpa dazaveluM che tema zrImade karmacaganAM tamAma rahasyane vizvavyApI vAcA ApI che; jagatamAM jyA rAjadvArI puruSe virAma pAme che tyA AdhyAtmika vyaktio lekamAnasane prakaTapaNe dere che; manuSyanA mana vANI ane dRSTi gati karI zaktA nathI tyAM AdhyAtmika kagI vyaktio sahaja pahoMcI zake che ane jagatane sadAcAra nIti dharma adhyAtma Avazyaka karmo ane mitrIne mArge vALe che kemake AdhyAtmika karmacagInI bhASA jagatamAthI parasparane virodha naSTa karI aiyanI sthApanA kare $ che. zrImad umAsvAti vAcakanA vacana pramANe mAvitamALo mahApu arthAta aneka janmanA ekaThA karelA zubha saMskAravALA tathA gItAmAM kahela zrI zrImata che je yojaagsgha kAya-e ubhaya vAkyAnusAra-aneka janmonA karmacaganA saMskAra che. pachI sUrijIne vartamAna janma karmacArI tarIkenuM jIvana, vicAra ane AcaraNarUpa ja saMbhave che; emaNe karmagarUpa sAgarane gAgaramAM samAvI ApaNI samakSa mUkyo che; 9 svAduvAdadaSTine sanmukha rAkhI samasta vizvanA manuSyone upaniSadune pitta chuM rakAra niyodhara maMtra Ape che eTaluM ja nahiM paNa apUrva purANi (foresight) to ane mArgadarzana ApyA che, bahirAtmabhAva choDI aMtarAtmabhAvamAM sthira rahetAM che zIkhavyuM che. A karma graMtha prathama saM. 1973 mA prakAzita thayele, tenI A che dvitIya AvRtti che; mULa kAyama rAkhI A bIjI AvRtti zodhita karIne prakAzita karavAmA AvI che. ra72 ke emanA ja banAvelA che ane vivecana paNa , temanuM ja che. graMthamA kaThina zabdo ane samAse aneka che, tenA artho pAchaLa che. pariziSTamA ApelA che temaja viziSTa vyakitaonA nAmanuM pariziSTa paNa jAdu : 9 ApavAmAM AvyuM che. zuddhipatraka paNa ApeluM che bhaviSyamAM A mahAna graMthanuM che varatu (Plot) laI saMkSiptamAM Adhunika zailie saraLa bhASAmAM prakAzita karavAmA A Avaze te ucharatI bhAvi prajAne aneka aze lAbhadAyaka thaI paDaze ema amArI che mAnyatA che; prAMte e addabhuta-karmacAgI ke jeo paTela bahecaradAsamAMthI . yugadaSTA raSi-gI ane lekagya kavi tarIke A. zrI buddhisAgara chuM sUrijI banyA hatA ane jemanuM vizALa jIvanacaritra gatavarSamAM lagabhaga pAMcaso li
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ ca e mAla. zrImad buddhisAgarasUri ropya maheAtsavanA samaMdhamAM gaye varase thADuM' mAlavuM paDeluM, te vakhate sUrIzvarajInA racelA kaceAga graMtha sakha"dhe mhe' nIce lakhelA zabdo uccArelA. jaina sapradAyanA ne gItAnA tattvajJAnamAM bheda nathI. cheka UMce jatAM baMnenAM dhyeya ne Adaza ekatAmAM pariName che. gItAjI e karma caiAganA upadeza, zikSaNa ne pravRttinA apUrva graMtha. e graMthanA amUlya sAgaranuM dohana karI ka kema AcaravuM? enI zI AvazyaktA che, pravRtti kema karavI ? ityAdi aneka siddhAtAnuM vivecana te 10 AcArya zrIne te viSaya paranA vistRta '"kamacAga graMtha". lagabhaga AThaso pAnAnA A amUlya graMtha, sasAra tyAga karelA eka evA jaina sAdhune hAthe lakhAyA che. ane te paNa mULa saMskRtamAM ane pachI satkRta zloke zrlAkanA gujarAtImA bhAvAtha ne zabdArtha ApI, pete apanAvelA siddhAMtAnuM spaSTIkaraNu-saraLa bhASAmA zrImad buddhisAgarajIsUrIzvarajIe ApyuM che. siddhAtAnu pratipAdana karatA ApelAM dRSTAMte vAcanAranA mana para jhaTa asara karI zake evA rUpamAM ApavAmAM AvyAM che. AkhA graMthamAM gItAjInI chAyA tA thru paNa preraNA paNa gItAjInA abhyAsanu ja phaLa ne pariNAma che, ema sahaja jaNAI Avaze. gItAjI e vyApaka graMtha che; sanAtana satyA ne tattvAthI bharelA che. koI paNa kaThIna prazna dhArmika, sAMsArika, sAmAjika ke chevaTa rAjakIya--game te prakAranA hoya te paNa tenA khulAsA gItAjImAthI maLI rahe che. yUropa, amerikA ke ezI khaDamAnA eka paNa evA pradeza nahi hoya jyAMnA par3hitA ke tattvajJAne e graMthe AkarSyA na hoya. deze dezanI bhASAmA enAM bhASAMtara thayA che, ane emA varNavelA siddhAMtA sarvamAnya gaNAyA che. gAdhIjI te gItAnA siddhAMtA para ja peAtAnu jIvana gALatA ema kahevuM khATu nathI. mIsIsa esaTa, kesara, eDavIna, ArnolDa jevI mahAna vyaktie enA para mugdha thaI gayelI. e gItAjI ka jJAna ane bhakti e traNa dvAra mukti meLavavAnA sAdhana tarIke batAve che temA
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 paNa karmane pahelI-prathama zreNImAM mUke che. gIne paNa karma karavuM joIe-karmacAgI thavuM joIe. karavAnuM karma te kevuM hovuM joIe, tene paNa Adeza gItAjImAM ApavAmAM Ave che. niyataM guha rAd! matalaba ke tAre mATe nirmANa kareluM karma tuM karavuM e nirmita kakSAnI bahAra na jA je ema karaze te tenuM pariNAma arAjakIya-sAdI bhASAmAM ApaNe jene gheTALe kahIe chIe te Ave. zuddha pitAnuM kartavya na karatAM brAhmaNanuM karavA mAMDe, vaizya kSetranuM karavA mAMDe, te samAja kathaLI jAya-baMdhAraNa tUTI jAya, mATe sarvee pitAnuM niyata karma karavuM, e Adeza buddhipUrvaka ApavAmAM AvyuM che ane te Adeza eka sanAtana satya che hamezane mATe amalamAM mUkavA je Adeza che. A AkhA dhoraNane "kAga " graMthamA pAne pAne, lITIe lITIe, vistArathI spaSTa rIte vikasAvavAmAM AvyuM che. dhyAnapUrvaka enuM adhyayana karavAthI, emAM pravartAvelI dalIlathI harakeInA manane khAtrI thayA vagara nahi rahe ke karma karavuM e dareka mANasane mATe Avazyaka che, pachI te mANasa game te keTine heya. svasUrIzvarajInI bAheza kalame lakhAyelA ghaNuM mAne A graMtha amUlya che. enuM vAcana ghaNuM heTA pramANamAM thavuM joIe. emAM varNavelA siddhAMtane amala ane tenuM sevana kSaNe kSaNe thavuM joIe, evI e ajoDa graMthanI mahatvatA che. AzA che ke vakhatanA vahevA sAthe e graMtha vAcanArAonI saMkhyA-5chI vAcanAra hiMdu hoya, jina heya ke kaI Itara kemane hoya te paNa vadhatI jaze, ane temAM darzAvelA siddhAMtane amalamAM mUkatI jaze-mukita eja mArga maLaze. muMbaI tA. 19 mI phebruArI ! sane 1951 kRSNalAla mehanalAla jhaverI.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 243 (2) pa. pU. A. ma. 1008 zrI buddhisAgarasUrijI mahArAja zrI karmaLa graMtha svakRta racI janagaNa upara mahAna upakAra karyo che-vizeSataH jaina samAja upara. jIvananA aneka prasaMgomAM karyo prasaMga AdaraNIya che tene nirNaya muzkela bane che. tenA ukelamAM A graMtha spaSTa mArgadarzaka che. karmabaMdhanathI dUra rahevAnA suMdara AzayavALe manuSya jyAre karmathI ja dUra thavA jAya che tyAre ke hAhAkAra macAve che ane adhaHpatana para jAya che te aneka dAkhalAdalIla ApI, pU. gurumahArAje spaSTa batAvyuM che. jaina samAjane ja dAkhalo laI jyAre te samAja svajavAbadArIo adA karavAnI pharajamAMthI yuta thaI akarmamAM praveza kare che tyAre akama eTale durbhAgI--e gujarAtI keSane artha sAcA TharAve che. je vakhate je sthitimAM je javAbadArI hoya te nirlepabhAve pUrNa karavAnI pharaja che. pApanA bhayathI javAbadArImAMthI nAzI javAya nahi. phakta pApabaMdhanathI DaravAnuM che. eTale tIvratAnA pariNAmathI baMdha na kare, paraMtu lAbhAlAbhane vicAra karI vizeSa lAbhavALuM kArya karavuM ja joIe. game teTalA prayAsa chatAM karmathI dUra javAtuM nathI. phakta pramAda ja sevI zakAya che. nivRttine mArga pravRtti ja che. ane je pravRtti Adarate ja nathI te nirvatti meLavate ja nathI. jethI parama nirvatti meLavavAnA prayAsavALA mumukSuo pramAdamAM vakhata gALatA nathI; sadAya karmayoga karyA kare che. jIvananA cAre kSetramAM je javAbadArI ApaNuM upara AvI hoya te pUrNatAe adA karavI te janamAtranI pharaja che. temAMthI chaTakabArI tarIke jyAre mANasa karmane ke mahApuruSanA vacanene svAnukULa bhAgane ja Azare le che tyAre pitAnI mULa svarUpanI nirmAlyatA pragaTa kare che. ghorate mANasa karmabaMdha karatA nathI ane jAgate kare che tevI artha vagaranI mAnyatAoe je pariNAma ApyA che tenI pUrI samaja A karmaLa graMthamAM ApI che. mahApravRttimAna-mahAgI-pUjya mahArAja sAhebe 108 suMdara pustake racI janasamAja upara mahAna upakAra karyo che. A karmaveganA vAMcanathI mArA jIvana upara bhAre asara thaI che tenI naidha asthAne nahi gaNAya. rAdIja5 babalacaMda kezavalAla modI tA 15-1-51 U
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2444 SBS[|||||||||||||||||||||||||||||||| |||||||||||||||kAlllllllllllllljhAda sA||||III Kinetunnustatud SIL ning IKARUP Attendo c BllllllllllllllllllllllllallllllllllllllllllllllllllllllllllllllJU 40 varSa uparanI gurUzrInI bhaviSya vANI [bhajanapada saMgraha bhAga 8 pAna-420 eka dina evo Avaze,-eka dina evo Avaze. eka dina evo Avaze, eka dina e Avaze, mahAvIranA zabdovaDe, svAtaMtrya jagamAM thAvaze svAtaMtrya jagamAM thAvaze. eka dina. sahu dezamAM svAtaMtryanAM, zubha divya vAdyo vAgaze; bahu jJAnapIre karmavIra, jAgI anya jagAvaze. eka dina 1 avatArI vIre avatarI, kartavya nija bajAvaze; azru vahuhI sI jIvanAM, zAnti bhalI prasarAvaze. eka dina 2 = sahu dezamAM sahu varNamAM, jJAnIjane bahu phAvaze; uddhAra karaze dukhIne, karUNa ghaNI mana lAvaze. eka dina 3 sAyansanI vidyAvaDe, ze ghaNuM ja calAvaze; je gupta te jAheramAM, adbhUta vAta jaNAvaze. rAjA sakaLa mAnava thaze, rAjA na anya kahAvaze hunnara kaLA sAmrAjyanuM, bahu jora leka dharAvaze. eka dina 5 eka khaMDa bIjA khaMDanI, khabare ghaDImAM Avaze, gharamAM rahyAM vAto thaze, para khaMDa ghara sama thAvaze. eka dina 6 = eka nyAya sarve khaMDamAM, svAtaMtryatAmAM thAvaze; budhyabdhi prabhu mahAvIranAM, ta jagatamAM vyApaze. eka dina 7 , a prakaTa thayuM saMvata 1970 nA Aze zudI 1 ne ravivAra lakhAyuM , 1967 mAM. KANUNID KATALONES AlakaanNETIKS UNIKOLINA LUNMETIKAGAIENTE rAWIT|WIDT/ITSIBILI ||HTAT|III
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhi patraka. [ sUcanA-cUthamAM kAne mAtrA " huI di dIrghaIna rakAra vagerenA TAIpa TuTela heya te tathA bIjI sAmAnya azuddhi-sudhAravA tathA nIcenI khAsa azuddhi prathama sudhArIne vAcake vAMcana karavuM.] praNa lIMTI azuddhi zuddhi 3 16 kare che Thare che 6 16 kare che 6 30 bhAvamAM bhavamAM 25 7 manuSyane manuSyoe 33 6 ane mATe 34 11 pragatitaMtranI pragatinI 36 21 AjIvikAnA AjIvikAthI 37 22 rajasasa rajassa 41 22 AcaravAM AcaravAM paDe che 44. 28 cuta mukta ( 8 kevalInuM kevaLIe 7 vastuo vastuomAM agavaDatA sagavaDatA 25 gaTe che prakaTe che 23 AvazyakatA svikAravAmAM Ave AvazyakatAmAM rahela AtmAne AtmAne che 17 samajavuM te ke te samajavuM ke 93 6/7 pratikramaNa guNa pratikramaNathI guNa 94 27 karI zake che kare che. 9 5 udezane udezanA 9 25 nizcaya nizcayathI 49 5
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 samarthAhoM parito ahaMvatyAdithI khIle che. pAmI zakatI nathI. pravRtti pharavAnuM thAya che manavazavatI paramAtmatA tathA pravRtti pravRtti samaye pariNamana 100 6 samatharSe 100 9 uritA 104 32 jene 105 14 ahaMvatyAdi 109 22 khIle 117 24 pAmI zake che. 129 22 pravRtta 139 14 pharavAnuM che. 144 28 manazavatI 147 29 paramAtmAne 148 13 chatAM tathA 150 30 pravRttimAM 153 30 pravRtti 154 14 mukI 179 7 pariNayana 179 29 jIvatuM 187 10 batAve 199 mAMTe 212 8 Atma 212 19 jJAnAvarNa 216 4 Agna 216 10 AtmAnA saMkhyA 220 17 jAya che 223 5 kriyAomAM 226 28 samatAne 234 31 gAmaDAM 249 23 AtmA nathI 287 19 tenI 292 7 avanatIsukumAla 298 19 brAhya kriyA 301 31 maLe 302 14 mATe tyAga satAve mATe paNa Atma jJAnArNava Atma AtmAnA asaMkhya thAya che kiyAonAM samAnatAne gAmaDAM ane AtmAnI nathI tene gajasukumAla bAhya kriyA prati maLe che te tyAga
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 pAcho meLavI zubha 304 15 meLavI 314 3 azubha 315 28 ane ahaMbhAvanA 322 zumAmi 329 ane 329 30 saMbaMdha nathI 33ra 6 hAruM paNa 333 7 kAryomAM 336 16 kharatagaccha 342 ra4 solaMkIe 343 3 mukta 345 13 kAryo Agala 367 32 jagatane.TALI uddhAra thaze ane zubha ahaMbhAvanA zumAni bane che saMbaMdha thato nathI hArUM svarUpa paNa kA kharataragaccha solaMkInA cukta kAryo karatAM jagatanA.TALI pitAnA AtmAne - uddhAra karyo lhANA tyAga na karavAne vAda karI tene parAjya karI lAge 39 27 hArA 383 29 tyAga karavAne 407 3/4 vAda karI karI 428 8 bhege 428 13 mithyAtva 434 29 jalane annanI 451 12 caMcaLatA 479 29 499 22 karI 508 16 karI 512 4. __ hamA sakala lekene 553 karmANi 563 18 manuSya pa63 20 595 30 mahAkta 566 8 pravRtti nathI pa67 22 je mithyAtva guNasthAnaka jaLanI annane mATe caMcaLatAthI sAmAyika kahI kAryo karI imA~ 512 lokene karmaNi manuSyane kare che. mahAsakta pravRtti thatI nathI. hAre
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2458 guNasthAnakavarti 574 2 satyakAmI sakAmI 590 24 guNasthAnakavatI 591 26 thAya che thAya che ke 605 3 prati deze prati pradeze 206 13 bhUmimAM paNa bhUmimAM 608 9 bhAvatA bhAvanA 234 5 kahA rahyA 237 24 sAdhuo sAdhue dharma 642 12 vAstivika vAstavika 681 20 deze te deze te te 685 16 brahmaguNa brahmacarya guNa 694 21 zIla che. zIla che ane 700 10 ja 703 17 karavuM? kahevuM? 705 12 ItyAdithI ItyAdithI kahyuM che ke 706 27 matAMdhatA matAMdhatAne 714 4 karavAthI 716. zuma zubha 716 12 surtha neTa - A sivAya akSara uDelA-AghApAchA thayelA-bIjA mukAI gayelA,-evI azuddhio mudraNa deSathI thavA pAmI heya te-vAMcaka sudhArI-samajIne vAMcavA kRpA karaze. kathavAthI
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ SS 15 '' - - *kI* I 1 - I / BA ane J Hit, kA // . 1 1 ja -- 11.111 / it Pilit * .:: ka * . / + SS na K& - A '35 che : , , , ja nati :: 'Ama ), ' * * * 0cayitA:- 8 zrImada buddhisAgara sUrIzvarajI che, STU prakAzaka zrI adhyALa jJAnaprasAraka maMDaLa - sADa
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedana. ( prathamavRttinuM ) Atma zuddhi paryAyamA OM, rAkhe nija upayega, vyavahAre varte tathApi, svAde nija guNu bhAga, adhyAtmajJAnI yoga dhare vahAra, pAme nahi kadI hAra. lepa vinA karI kare re, adhikArI nija sarve, sAmA rahe saiAmAM sA re, nyArI nahi dhare ga niraha vRttimaya khanI OM, pALe bAhyAcAra, A tara nija guNa lakSamAre, pUNa ramaNatA pAya adhyAtma ' bhAratavAsIo adhyAtmavidyA vinA ekalI mamAjasudhArAnI pravRttinI pAchaLa paDaze te tee zuSka vicAra ane nibhaMLatA vinA kazuM prApta karI zakavAnA nathI, ' [ zrI yu. sA mU. ] zAstravizArada jainAcAya ceArgAnaH zrImad buddhisAgaracha sUrIzvarajI emanI samatha" vizvapakAraka lekhinI dvArA 'karmAMcAga graMtha vinA bhalA mATe temaja sAmAjika, dhArmiCka ane AdhyAtmika unnatine arthe zrImad buddhisAgarajI granthamALAnA pacAsamA maNukA rUpe vAcakeA samakSa rajU thAya che. graMthanA andaranuM vastusvarUpa, grathanu sundara nAma ja spaSTa karI Ape che; 'karmAMcAga" e sa kALamA, sa' dezAmA, sa matagnyAmA ati mahatvano viSaya che. zrIkRSNe kurukSetranA medAnamA vyaSTa cava'nI aNu para AvI paheAcela arjunane kavyaparAyaNuka ceAgI banAvavAne svamukhe je vacanA tene uddezIne kahyA hatAM, te ja bhagavadgItA athavA te 'kama cAga" hatA je graMtha adyApi bhAratavarSanuM utkarSa khaLa temaja gaiArava gaNI te prati janasamUha smRti mAnanI draSTie joi rahyo che ane jenA para le mA tike temaja anya uttama lekhakreAe peAtAnI buddhi anusAra TIkA temaja vivecane lakhI sArA prakAza pAme che. A bhagavadgItA te 'GamayeAga ' ja che ALasu, ni:satna, kartavyavimukha ane nivRttinA rahAyA heThaLa mAnasika pravRttine sevanArA mATe 'krayAga' e eka vidyutbaLa che. hindu ane khAsa karIne gurjarASTra hamAM nivRttimA lIna che AchI pratta ane kAmakAja vinA niHsatva dull vana vyatIta karanAra zAtipriya mAnava Aja kharA nivRtta yA te sajana manAya che paNa nA! peAtAnA svAdhikAra, vaya ne dezasthiti anusAra pratyeka AtmAe peAtAnA pUrNa' puSathaMbane sAmAjika, dhArmika, naitika, AdhyAtmika pravRtti sevana karIne temAM potAnI unnata dazAnI siddhi prApta karavI ja joIe. ne Ama peAtAnI pharajanA pramANamA je pravRtti yA te kayega sAdhatA nathI te mAnava nathI-jIvavA yagya nathI;-vizvamA te kSudramAM kSudra kITaka jatuthI paNa kSudra che A bAbata gurumadrAzane potAnA karmacAga' graMthamA atizaya sundara te edhaprada raulImA AryAvartInA temaja pAzcAtya dezanA aneka aitihAsika sAmAjika temaja dhAmi~ka draSTAntA ApI siddha karI batAvI che. AcArya mahArAjanI vizvavikhyAta saskArI lekhinIthI, bhArata' have ajJAta nathI le| mA. tilaka, svAmI vivekAnaMda, 3
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImAna maNilAla nabhubhAI Adi samartha lekhakenAM A bAbata para puSkaLa carcAtmaka vivecane gujararASTra samakSa mojuda che. chatAM A karmacAga kaMI ora ja prabhA ane avanavAM darzana karAve che karmayoga vivecananA pade pade ubharAtuM hemanuM tatvajJAna, bhASA, bhAva ane vega sabaMdhI vizALa jJAna vAMcakane mugdha karI pitAnI sAthe dorI jAya che, ane pratIta karAve che. le. mA. tilaka agara te ane A bAbatanA maya karatAM A karmacaga ghaNI sundara vAnIo tatvarasika vAMcakane pIrasI era AtmAnadanI khumArI anubhavAve che "karmacAga jevo gahana viSaya, temAM paNa AdhyAtmika bhAvanAnA rasanApura pUrI hene chaNI utkRSTa rIta lakhavAmAM gujararASTranA eka uttama sAhityakAra taravajJAnanA-gIrvANa bhASAnA paMDita AcAryanI kuzaLa pachI jyAM citra AlekhavA bese tyAM zuM bAkI rahe? A karmayogamAM vizeSa navIna to e ja che ke jyAre le. mA tilaka temaja anyae bhagavadgItAnA kSe laI te para buddhi anusAra vivecane lakhyA che, tyAre zrImad buddhisAgarajI mahArAje "karmaveganA vata tra nI racanA karI, te para vivecana lakhyuM che AmAMnI vastu ekaMdara zrImadunA utkRSTa hRdayamaMthananuM mAkhaNa, sAranuM sAra che ne tethI ja te vadhu AdarapAtra thaze ja. lokene te vadhu pratItivALu ne AdarapAtra thavAnuM anya sabaLa kAraNa gurumahArAjanuM sAvika, tyAgI, kamalegI jIvana che. Atmika pravRtine-satata sadughamane asvIkAra karatAM keTalAka pratta pratye udAsInatA batAve che, paNa kamapega te tene mATe spaSTa kartha che ke-vAdhikAre vivekapUrvaka kartavyamAM pravartatA, sarvasvArpaNa karavAmAM bhItino eka vikalpa paNa na thAya, evo nirbhaya AtmA jayAre thAya che, tyAre AtmAmAM sthiratA thAya che, ne asthiratA TaLI jatAM savartananA zikhare AbhA birAjamAna thAya che. Ama AtmAgAthI zubhAzubha pariNAma TaLI jatA je karmo thAya che, te karmabaMdhane mATe thatAM nathI paNa ulaTA je "kame zA-teja dhamma zurA ane Ama je draDha pratita banI "vArtha sAdhavAmi vA re tAmi' e sUtrane pitAnuM karmasUtra banAvI kAyamI ni:saMdeha karmayegI banI vahyo jAya che, ane aDagapaNe niyamita rIte, utsAha ane khatathI niSkAma buddhi sahita maDa rahe che, te kAryamAM vijaya meLave che ja. AtmAmAM amegha zakita rahelI che. A vizvamAM tame je dhAre te meLavI zake tema che. vizvazALAnAM gupta jJAnanA bAraNuM Theke, jo ke te game tevAM vajI jevAM haze to paNa dhairya khaMta utsAha ne buddhithI turtaja khulI jaze. tribhuvananuM sAmrAjaya tame Atmika pravRttithI, majabUta manobaLathI, ane satata sadudyamathI meLavI zakaze. kAraNa vijayI thavuM, dakita meLavavuM, e saune janmasiddha haka che jyA game teTalI Aphate chatA bhItine leza paNa aza na hoya, vinothI kAyaratAne avakAza na hoya, tyAM vijaya che ja. kAryanI siddhimAM kadApi paNa bhaya pAma joIe nahi. svapharaja adA karatA je manuSya nirbhaya che te ja kharo kamagI che. kharA karmayogIo te pitAnA sAdhyabindune lakSyamAM rAkhI kArya kare ja jAya che ane karmayogI-niSkAma karmavegInI cakSamAM IzvarI prakAza vahe che, ane tethI tenI AkhathI mAnava jAta ajAI jAya che. manuSya jyAM I che tyA mArga karI zake che. mAnavahRdayamAM sarva brahmADa ukelavAnI zakti rahelI che, paNa tene kta keLavIne prakAzamAM lAvavAnI ja jarUra che. sarva tIrtha kare, siho ane sAdhI janArAo phakta nAka dAbIne "thavAnuM haze te thaze-prArabdhamAM haze te banaze" AvA nirmAlya vicAre sevI besI rahyA hatA, paNa kAryamAM mathA ja rahyA hatA.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 tapa, jJAnasAdhana, parizrama, upadeza, paropakAra, vihAra ane sayamamAM jarA paNa zithilatA nadi thavA denAra, rAgadevane pUrNapaNe jItI lenAra, samagra vizvane nijasamuM lekhI tene mATe jhujhanAra ja sAdhya sAdhI zakayA hatA. mAnavazakti aparimita che kAraNa te mahAsamartha AtmAno svAmI che svarganuM sAmrAjya tenI adara samAyeluM che, paNa marajI pramANe vaibhava bhogavavAthI thatA Anada karatAM Atmasa mathI vadhu Anada thAya che. "tuM hane pIchAna" "tyAre jevA thavAnI IcchA che, te ja tuM che.' e sUtrane satya pratItipUrvaka lakSyamAM rAkhavAnuM che. sarva dharmo kaze ke "God is within, The Kingdom of God is within, Know thyself, and you will Get what you wish. Have faith." "prabhu aMdara che prabhunuM sAmrAjya aMtaramAM che. huM tane pachAna-IrachIza te meLavI zakIza pratIti rAkha' A sau bAbata gurumahArAje karmayogamAM evI te apUrva zilathI samajAvI che ke te sarva dezanA, sarva bhASAnA, sarva darzananA lekene upayogI thaI paDaze ja. gurumahArAjanI sarvamAnya lekhanaralI A graMthamAM evI AkarSaka rIte phelAI che ke tenuM vAcana vAMca. je te vivekapUrvaka-khaMtathI vAce te karmacAgamAM pravRtti karyA sivAya rahe ja nahi jyAre A mahAna upayegI thathanAM anya bhASAmAM bhASAMtara thaze tyAre tenA satya siddhAntathI vizva eka divasa vimudha thaze ne lekhakane dIvo laI zedhavA nIkaLaze ane Anu mukhya kAraNa e ja ke jaina sAdhu chatAM karmayuga samasta vizvane upayogI banAvavAnA udAra hetuthI tene vizvanA bhinna bhinna matarUpI rage vaDe 2 che, ne saune mehaka ane upayogI thavA sAthe bhAbhava tAranAra vadhu thaI paDavA sarakhe banAvyo che. AtmAmAM dharma che, AtmAmAM mukti che, AtmAmAM sarvasva che madira, marada, agyArI, upAzraya, ke pheMsamA ja dharma ke mukti nathI paNa AtmasAdhanamAM ja mukti che. A satya sUtrane sAkSAtkAra jevo hoya te mumukSue avazya eka vAra A karmayoga sAgha ta vAMcI ja. mAtra vAcI ja ja nahIM paNa tene pacAvI ja. karmavAdI banI 'kama kare te kharU" mAnI kartavya bhraSTa-kamAga bhraSTa thavA karatAM kartavyanu prakharapaNe pratipAlana karanAra ja vIra che. manane tathA tanane jItI lenAra ja vijayI che. kAraNu je kata vya pratipAlanamAM bhraSTa thAya che te vizvanA paga taLe kacarAya che, ane kRpamAM utare che, jIvanavihIna bane che ane AtmAnI paDanI dazA prApta kare che. prastuta karmaga anya karmacAga karatA vizava upagI eTalA mATe ja che ke te ekalI sAmAjika, naitika, Arthika ne dhArmika pravRtti ja banAvI na aTakatA keTalA Stage( pAyarI)nI pravRtti AdhyAtmika pravRttinuM pUrNapaNe pratipAdana niSpakSapAta dayA kare che.--pravRtti sAmAjika daSTie karavA uparAta te dhArmika temaja AdhyAtmika kathA vizeSa rIte karavI joIe. kAraNa ekalI sAmAjika pravRttithI AtmasAdhana banatuM nathI ane aMtima dazeya to AtmaprApti Atmasiddhi ja che. AtmaprApti ja paramAtmaprApti ApavA samartha che. jyAM lage Atmatatva cihyo nahi, tyAM lage sAdhanA sarva jUThI" temaja "jhAna bInA vyavahAra ke kahA banAvata nAca, ratna kAMge kAcake, aMta kAca so kAca >> mATe AbhatAvanI satya pIchAnanI parama AvazyakatA che. je kamega pravRttimAM A satikabhAvabharyuM AdhyAtmika tatva bhaLyuM hota te yurepa Aje judI pravRttimAM hana, samAjasudhArA temaja dezavyavasthA sAthe AnarapradezanI vyavasthA ane AnarasamAjasudhAga ne anima dhyeyaja sarva mahatyAnuM hatuM ne tethI ja teo karmavIra, karmagIo tathA mahAtmAo hatA ne thaze. A bAbata te karmavegamA vizeSa ragathI khIlI uThe che. pitAnuM sarvasva jANe gumahArAja A viSaya para kharcI nAkhavA beThA na heya tema AdhyAtmika pravRtinI jIvaTa temaNe jhAra gaNe gaLA
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ ! 28 janasamAjane gaLe turta utarI jAya evI vyavasthApUrvaka AlekhI che. A bAbatamA te gurumahArAje vizva para ekalA upakAra ja nahi paNa dhyAnu ja va varSAyu che. gurumahArAja AryAvata'nI pavitra bhUmithI satuSTa thai kevA sundara vAkayA lakhI jAya che ? khare khara AyaMtrataM parama sAtvika puNyabhUmi che adhyAtmavidyAnI saMdeAdita vyApI rahelI bhAvanA vaDe bhAratavaSa ujjvaLa che. aneka muniyA, AcAryAM, paDitA te mahAna puruSonI caraNu rajavaDe sevAyelI, pavitra banelI bharatabhUmimAM ja khare AdhyAtmika krama caiAga relAyeA che, ne relAya che. adhyAtma jJAnaDe AtmAtinA paripUrNa zikhare paheAcavAnI krArya uttamamA uttama zAta ne sarva prakAre naisargika jIvata gALavA ceAgya bhUmi hoya te| te AryAvartanI ja bhUmi che. AryAvartanI eka capaTI dhULamAM je sAtvika aNu reNue vilasI rahyA che, te anya bhUmimAM nathI. peAtAnA AtmAnI tathA dezanI sava sAmagrInA upayega AtmavikasanamAM ja karavA joie. A bhAvanA bhAratavarSamA ja vate che. mAnavabuddhinI zaktine ya kevaLa mAnavasahArane ja arthe thatA ApaNe pAzcAtya dezamAM vatamAna mahAyuddhama' joie chIe. pratna prajAne, mAnava mAnavane peAtAnA sarva sAdhanAvaDe nAza karavA mathe-e AsurI bhAvanA bharI pravRtti e sata pravRtti nathI evI asata pravRttithI to nivRtti lAkha darajaje uttama. matalaba ke pravRtti nivRttinA hetubhUta ane te paNa AdhyAtmika draSTie sAtvika bhAvapUrNa hAvI joie. A bAbata pazu gurumahArAje uttama rIte 'cI' che. dhArmika nivRtti mAmA ane dhArmika pravRtti mAyA evI udAra bhAvanAthI pravataku joie ke jethI lokika vizvahitakAraka yAjanApUrvaka je je pravRttio sevavI paDe temAM svAdhikAre pravatAM sakucita ane virASitra dvArA svakIya avanatimaya-kaTakramaya mArga na bane. A ati upayegIsiddhAMta kuzaLatAthI kayeAgamAM pratipAdana karavAmA Avye che graMtha bhegurumahArAje hemanA guruzrI sukhasAgarajI mahArAjanuM vanapUrvaka magala karyuM che. gurubhaktinu javala taM draSTAMta temaNe gurugItA nAmanA svaracita graMthamAM batAvela che. kharuM. magaLa nAma gurunuM ja che. temanA guruzrI kharekhara kriyAhAraka thai gagA che. ne A cAga, kriyAyeAga jevA mahAna graMthamA evA saTTiyApAtra gurune ja malika gaNI levAmA temaNe svAraja khajAvI che, temAM kriyAone lepa thatA jAya che. zuSka jJAnI kriyAmAnI upekSA karI karI rahyA che te pUrvAcAyanA 'jJAnakriyAjhyAM mokSa. ' e sUtrane vismaravA lAgyA che. AthI jaitenI khAsa karIne kayAga ane kriyAyoganI AvazyaktAne! samaya vicArIne ja gurumahArAje kAga lakhyA che. hAla jetemA zuSka nivRttinI mukhyatA ane dharmAMpravRttinI gauNutA thayelI draSTigocara thAya che; AvA vakhate satya, niSkAma, kama yAgIonI jarUra che. mhArA-hArAmA paDela peAtAnu bhAna bhUlI ADe mArge vaLyA jatA jamAnAne sIdhe raste laI janAra kaca yeAgIo pAkI uThenA joe dezanI hamaNAMnI sAmAjika, naitika aArthika, dhArmika ane AdhyAtmika paristhiti zocanIya che. AvA prasage paNa kayAgI na prakaTe tA sarva prakAre adhogatine ja avakAza maLe, mATe mahAn kama yAgI kevA hrAya ? tenA lakSaNa, temaNe kevI pravRttie sevavI joie tathA navIna kayeAgI devA ane krama prakaTAvavA joIe; A samadhI kayeAgamAM sAruM ajavALuM pADavAmAM Avyu che. kaeNma* zabdA, kama' svarUpa, kramabadha ane kama saba dhanuM vistArapUrNAMka vivaraNa, dhaNuM sundara rIte ApavAmA Avyu che. A ka yAganA vyApaka artha prati vAMcakAe du'ya - karavu joIe nahIM ka`yogamA * jJAyiAmyAM mokSa e - sUtranu vistRta vivecana
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 " karavAmA Avyu che. le| mA. tilake paNa potAnA kamacAga rahasyamA ' jJAnAimyAM nekSa: ' e sUtranA bhAvanuM - vyApAOpaNe avalakhana bhagavadgItAne avalakhIne lIdhuM che krU kayAga ' tI AvazyakatA vinA kei jIvatA dharma nathI. e bhAmatanA spaSTIkaraNamAM guruzrI kharekhara da kare che. svAdhikAre kartavya karmone jANuvA, ane pazcAta nirAsaktipaNe te karavA apa dveSane mahAlAbha, jemA vyaSTi ane samaSTine hAya, tevA karmAM kavA adhyAtma jJAnAdi guNIne prApta karIne kartavya krarmA kaye javAM, aneka prakAranI vipattiothI AtmAnI paripakava dazA karavA mATe ane AtmayeAganI sthiratA mATe kavyU karyAM karavA joie-ityAdi aneka prakAre karavAnA ka`yeAgane vizALa buddhithI ane vyApakapaNe kama yAga graMthamA cavAmA AvyA che. prAcIna arvAcIna dharma zAstrAthI karyeAganI upayeAgitA siddha thaI cUkelI che. sara dezAmAM, sa kALamA, sarva dharmanA mahAtmAoe kama yAganA eka sarakhA vicAra prakaTa karelA che te tenu vAcana vAyakAne kamacAga grantha sAdhI Ape che ja. te satra graMthAmA ucca krATi para virAjA A 'karmayoga' avazya tenA vAcakane dravya ne bhAva ane rIte sAmAjika, dhArmika tathA AdhyAtmika pravRttine pragatimAna karavAmA, unnati sAdhI ApavAmA ne icchita siddhi siddha karI ApavAmA rahAyabhUta thaze ja e niHsazaya che. upara jAvI gayA chIe ke jaina kAmane ka yAgIonI ghaNI ja jarUra che. kama yAgI gRhasthI hoya che temaja tyAgI pazu heAya che gRhastha karyAMyeAgIe dezanuM sAmAjika, Arthika naitika ne kavacit dhArmika hita sAdhI Ape che, paNu dezanu ne mAnavajAtanuM atima hita-AdhyAtmika hita teA tyAgI niSkAma kayeAgIAvaDe ja sadhAvAnuM kAraNu gurusthAzramI karatA tyAgIe svAdhikAre kharekharA kacAgI thaI zake che. kayeAganu khaLa prApta karyA sivAya upadezanI asara thatI nathI, kANu tatvajJAnanA pAyA para kayeAganA sabaMdha che atyAre te je sAmAjIka dhArmika tathA AdhyA tmika ka yAganI AvazyaktA che, te te tyAgI kayeAgI ja mukhyatve sAdhI zake tema che, ane A mamAnya satya paNa ka yAgamA spaSTa rIte hamajAvavAmA Avyu che atyAre samAja kayA prakAranuM vAMcana mAge che? tenA vicAra karatAM tattvajJAnanI bhAvanAo bharelI tathA adhyAtma jJAnanI vividha vAnIothI susajja evI miSTa rasavatIthI ubharAtI thALI Aje samAja mAge che tethI jamAnAne upayAgI tathA bhAvi samAjane tevA rasanA pipa su banAvavAne mATe aneka pustaka kamacAgInI kalame lakhyAM che te temAM A umeza bezaka ati amUlya che. ame icchIe chIe ke bhAratavAsIo A graMthane sa lAigherIomAM dAkhala karAvavA tatha khIjI bhASAomA anuvAda karAvavAnA prayAme karavAmA pramAda sevo nahI. bhASAnI tathA bhramanI sevA aneka rIte karI zakAya jee lakhI zake te lekhinIthI, khelI zake te chAthI, kharacI zake te lakSmIthI te chatara mAnave potAnI jAtimahenatathI Avana graMtheAnA virodha prathA maTe prayAsa sevaze teA dhama ne kAmanI sevA bajAvI zako chevaTe kA~yAga lakhavAmA vizleSakAraka dRSTathI dha'lAlanI praApUrvaka niSkAmabuddhithI ti
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaya parizrama uThAvanAra zrImad gurumahArAja tathA AvA aneka dharmathe mahAyuddhanI moMghavArInA samayamAM paNa prakaTa karI vizvanA bhalA mATe prakaTa karanAra zrI adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLane ayata namrabhAve AbhAra mAnyA zivAya nivedanane lekhaka rahI zakatuM nathI ja, ane AvA rasALa vAcanathI vimudha banela A hadaya eTalu ja Icche che ke-Alasya, nidrA, hAra-hArAmAM macI rahelA bhAratavarSa tathA jenA kAmane jAgrata karI temanI sAmAjika dhArmika ane AdhyAtmika unnati sAdhI ApanAra AvA AvA aneka dhArmika graMtha, gurumahArAjanI rasabharI puNaya lekhinIdhAra bhAratavarSane Ape. astu OM zAMtiH zAMti zAMti pAdarA, caitrI pUrNimA sa 1974 gucaraNopAsaka, maNilAla mehanalAla pAdarAkara A adabhuta graMtha khUba dhyAnapUrvaka vAcavA vicAvavA-vicAravA ane karmayogI thavAne prabaLa puruSArtha karavA vinatI che A zivAya e ja kalama zrI buddhisAgarajI mahArAjanI eja kasAyelI-saMskArI kalame AlekhAyalA-vyavahAra ane nizcayanA-jJAna ane kriyAnI mahattA batAvatA 111 graMtha vAMcakane jIvana mArga darzaka thaI tAraka banaze mATe te maMgAvI vAcaze.-navina prakaTa thayela che ? addabhuta daLadAra sekaDe citro-nakazAyukta graMtha vAMcatA tame paNa jANavA pAmaze. zrI yuganiSTa AcArya-sAghata jIvana caritra lekhaka zrI jayabhikhu-zrI pAdarAkara me TIsAIjha 600 pRSTha pAku bAIDIMga-uttama kalAyukta jekeTa zrImadunA 111 graMthanI savistara samAlocanA-mahAvidvAnanA aneka abhiprAya sahita kI rU 11) zrI gidIpaka-A svAnubhava meLavI lakhele thImane ga mArgane adabhuta graMtha, tamAruM jIvana saskArI ane yogI jevuM banAvaze pAka pahu 540 pRSTa sudara jekeTa kIMmata 3-0-0 zrI bhajana saMgraha bhA. 1-2 adhyAtma bhajana saMgraha-zrImanA 400 uparAta sarvottama yoga vairAgya tatvacintananA rasapUrNa bhajanene sAgara-gharaghara gavAya te lekepagI bhajana saMgraha pR 4pa0 pAku-jekeTayukta puThuM sacitra kI 2-8-0 lakhe.-zrI adhyAtma jJAna prasAraka maMDaLa-347 ma gaLadAsa ghaDIALI. kAlabAdevI reDa-su baI. pAdarA tathA vijApura jene jJAna maMdira (u gujarAta)
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmayoga-prastAvanA. (prathamAvRtti) pravRtilakSaNo dharmaH maJadharmonnatipradaH / sarvajJaH sevyate samyag-jainadharmapracArakaiH karmayogaH sadAsevyo nirAsaktyA janai vam / akriyAvAdataH zreSThaH kriyAvAdaH zubhaMkaraH | 2 || rAdhAkiyAvAlI, vizeH kuvarapAlikA virAdhako'kriyAvAdI, vijJeyaH kRSNapAkSikaH sarve tIrthakarA jJeyAH, kevalajJAnayoginaH / mokSo jJAnakriyAbhyAM syAt , proktaM taiH sarvadarzimiH // 4 // dharmyavyavahAramAvya, svaadhikaarvishesstH| nityanaimittikaMkarma-kartavyaM karmayogibhiH sva-mudrAlekha. saMvata 1970 nA caitra vaizAkha mAsamAM mahesANAnA saghanA AgrahathI mahesANAmAM eka mAsa lagabhaganI sthiti karI te samaye amadAvAdamAM prAtaHsmaraNIya paramagurumahArAja zrI sukhasAgara mahArAje kriyAyoganI mahattA sabadhI sa. 1969 ne asADa sudi 14 nA gatrie je upadeza Ape hane te tAja thaye ane tethI kriyA -karmayoga sabaMdhI kenI racanA karI ane tenuM nAma kamaga rAkhyuM te prasage tyAM rahelA keTalAka sAdhuone ane zrAvakene kamaga grantha dekhavAne prasaga maLyo ane teoe te rAjyanI prazaMsA karI tyArabAda mAsAnA saghanA AgrahathI jeTha mAsamAM mANasAmAM praveza karyo ane tyAM comAsu karavAnuM thayuM mANasAnA ThAkora sAheba rAoLathI takhtasiMha darabAra ghaNuM vakhana darzanArthe AvyA karatA hatA eka vakhata temaNe kamaMga granya vAche tevA temaNe tathA kArabhArI mehanalAla kIkabhAIe karmayoganuM gujarabhASAmAM vistArathI vivecana karavA prArthanA karI bhANasAnA darabAra ThAkora zrI takhtasiMhajI vidhAna sAhityapremI dayALu jainadharmAnurAgI sAdhubhakA ane dharmapriya che, temanI prArthanA amArA hRdayamAM kamI ane tethI varmaganuM vivecana karavA nizcaya saMkalpa karyo jenazAstromAM koganI mahattA che, ema jaNAvavA mATe nizcaya thayo jemAsA bAda mANasAthI vihAra karI 1971 nA kArataka mAsamA vijApuramA desI nathubhAI maMchArAmanA samAdhimaraNanA upadezArthe tyAM javAnuM kayuM (damI nathubhAi ma chagama amArA upakArI hatI temAM amArI bAlyAvasthAmA dhArmika paThanapAdanamAM sahAya karI hatI ) vijApurathI laDela, saradApura, eka
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ lArA, dezara thaI iDaramAM amathArAma gulAbacaMdanA ujamaNu para mAgazara mAsamAM javAnuM thayuM. chArathI vaDAlInA sAghanA AgrahathI poSa mAsamA vaDAlImAM praveza karyo vaDAlImAM amArA manamAM je saMkalpa hatuM te pramANe karmavega vivecana lakhAnA abhArthe vivaraNa magala chuM; paratuM yAtrAnA kAraNathI tyA eka mAsa karatA vizeSa na rahevAyuM tyAthI kheDabrahmA, derola, garADiyA, maTara, kaDAda thaI kuMbhArIyA javAnuM thayu kuMbhArIAthI AbujI thaI hAdA, varamANa, revadara, mAra, pAMthAvADA, dAMtivADA ane bhUtivADA thaI pAlaNapuranA saghanA AgrahathI pAlaNapuramAM praveza karyo. tyA vIsa divasa lagabhaganI sthiti thaI paraMtu tyA koga vivecana lakhavAnI pravRtti na thaI tyAthI phAgavadamA siddhapuramAM mukAma karyo. karmaveganA keTalAka lekenuM tyA vivecana lakhAya tyAMthA uMjhAmA mukAma thatA keTalAka lokonuM vivecana lakhAyuM; tyAthI sa1971 nA citra sudi ekame mahesANAmAM praveza karyo. tyA keTalAka kenuM vavecana lakhAyu. panyAsa zrI AnaMdasAgaragaNi tathA panyAsa zrI maNivijaya gaNi tyAM hovAthI temanI sAthe jJAnavArtAlApa thaye mahesANAthI citra sudi pUrNimA para daivImA kI'malinAthanI yAtrArthe AvavAnuM thayuM tyAM vivecana lakhavAnuM zarU hatu tyAthI rAmapurA AvatA tyAM paN vivecana lakhavAnI pravRtti zarU hatI rAmapurAthI viramagAma AvavAnu thayu. viramagAmamAM kamAyeganuM vivecana lakhAyu vIramagAmamAM munirAja zrI khAMtivijayajInA ziSya zrIyuta vanavijyajI sAthe ane itihAsana thI jinavijayajI sAthe sAdhugurukula-jenagurukula sthApanA vagere sadhI aneka vicArane parAmarza thayo vIramagAmathI jakhavADA thaI zrI sANada jenasa ghanA AgrahathI tathA bhaktithI bIjA citramAM varasAdamAM praveza karyo karmaveganuM tyAM base pAnAnuM vivecana lakhAyu tyAthI gedhAvImAM viza divasa lagAga sthiti thaI. godhAvImA 150 deDha pAnA lagabhaganuM vivecana lakhAyu, paraMtu tyA atyaMta tApamAM mahenatanA kAraNathI jIrNajavara lAgu paDa gedhAvIthI serIyA, kalela, pAnasara thaI sa 1971 nA jeThamAsamAM pezApuramAM comAsA mATe vihAra thaye pathApuramA DuM vivecana lakhAyuM paraMtu jIrNajavaranI upAdhithI 108 kalAka sudhInA lekenuM vivecana lakhAyA bAda vivecana lakhavAnuM kArya baMdha thayu sa 191 nA jeThamAsathI karmoga lakhavAnuM vivecana baMdha rahyuM te pAchuM saM1973 nA mAgasara mAsathI mANasAmA vivecana lakhaNuM zarU karyuM. 109 mA zvekathI mANasAmA vivecana lakhavAne AraMbha thayo. mANasAthI ladarA, unAvA thaI pethApuramAM javAnuM thayuM. dareka gAmamAM vivecana lakhAvAnI pravruti zarU hatI amadAvAdavALA zeTha maNibhAI dalapatabhAIne tyAM mAhamAsamAM ujamaNu hevAthI temanA aneka pa AgyAthI piSa mAsamAM amadAvAda javAnuM thayuM, ane amadAvAdamAM saMpUrNa vivecana lakhavAnuM kArya pUrNa thayu. eka dara ATha nava mAsamAM karmayoganuM saMpUrNa vivecana lakhAyuM tema kahIe te kahI zakAya sa 1972 nI sAlamAM lekamAnya tilaka kRta bhagavadagItApara kamaLa nAmanuM pustaka maLyuM; paraMtu te marAThI hovAthI temane bhAva barAbara samajAyo nahI; sa. 1973 nA caitra vadI agiyArasanA roja mANase AvavAnuM thayuM tyAre zeTha hukamacaMda Izvara pAse le. tilakana bhagavadgItA karmayoganu hiMdustAnI bhASAnuM pustaka hatu te ame e vAyu tethI karmavega sabaMdhI le mA. tilakanA vicAronuM parizIlana thayu; paratuM tethI amee kamAga sabadhI vicAronuM vivecana karyuM hatuM tethI vizeSa kaI jANavA maLyuM nahIM. paNa tethI amArA vicAronI puSTi thAya che ema samajAyuM sa 1966-67 nI sAlathI karmayoganA vicAranI tarapha amAruM mana pravartatuM hatuM temAM gurumahArAjanA mRtyu samayanA upadezathI puSTi thaI ane tenA phala tarIke karmayoga nAmanuM pustaka lakhAyuM. hAlamAM pAyAnI pravRttithI pavayanivRttiparAyaNa lekamAM pravRttinI AvazyaktAe amane tathA loTa mA. tilaka vagerene
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 ethrIsame tevA vicArA lakhavAnI pravRtti zarU karAvI--temA kAI AzcayaeN nathI. je je kAle je je vicArAnI jarUra hAya che. te te kAle te te dezIya lemA te te vicArAnAM vAtAvaraNA prakaTI nIkaLe che. ane te te sabadhI granthA, bhASA, pravruttiyeA thAya che, ane bhaviSyamAM caze. kAi paNa deza eka sarakhA pravRttiparAyaNa rahetA nathI tema eka sarakhe nivRttiparAyaNa rahetA nathI. pravRtti pachI nivRtti ane nivRtti pachI pravRtti ema pravRtti nittinuM cakra, anAdi kAlathI karyAM kare che. kAI kAmamAM nivRtti pradhAnapaNe varte che ane kAi krAi kAmamA pravrutti pradhAnapaNe varte che. divasa pravrutirUpa che ane rAtrI nittirUpa che ema kAlakSetrasAvabhede pravRtti nivRttinI goNutA mukhyatA thAya che. jainAmAM pravRtti ane nivRtti mene mahattva ApavAmAM Avyu' che. kreSTha dezanI, samAjanI, sadhanI, pravRtti vinA sthAyI unnati rahetI nathI ema jaina zAstromA jaNAvyu che. jaina kAmamA tathA A dezamAM pravRttinA saga sabaMdhI paDatI thai che ane jo A pramANe cAlyA kare te| jaina kAmahiMdu kAma vagerenI paDatI thAya ane tethI anne dharmanA nAza thAya, mATe leAkAne dhama-pravRtti mAne upadeza ApavAnI ghaNI jarUra che ema aitihAsika draSTithI tathA pragati dRSTithI kAga lakhavAnI jaNAyuM ane tethI sarva prakAranA zubhra dharmAMno rakSAthaeN kayeAganI punaH pratti AvazyakatA aLavatI thAya te mATe kayAga grantha lakhavAnI AvazyakatA svIkArAi bhagavad gItAnA karmayoga karatA amArA lakhAyelA karrayAgamA judI judI khAkhatAnA aneka vicAgane lAbha maLI zake tema che. bhagavadgItAnA sAra e che ke zrIkRSNu pote arjunanI AgaLa upadeza de che ane tene pravRttine adhyAtmabhita upadeza Ape che ane tene yuddha mATe utsAhita kare che. amArA lakhAyelA kama yAgamA satra manuSyo svAdhikAre dhamya pravRtti kare ane tenA mATe kayA kayA guNNAnI jarUra che tenu' vistArathI vivecana karAyu che amee amArA svataMtra vicArone vinA sakrAMce kayeAgamA lakhyA che temA jenAgameAthI aviruddhapaNe kaceAgatu vivecana lakhavAne ghaNI mAdhAnatA rAkhI che. jainAgamAmA-jaina zAstromA kayeAganI yAte dharmI pravRttinI aneka sthAne puSTi karavAmA AvI che. zrI RSabhadeve yugala dharmAMnuM nivAraNa karIne pravRttilakSaNu dhama' Adi jainAgaJAmAM kama'cA- aneka dharmAMnI sthApanA karI hatI ceAvIsamA tI kara zrI mahAvIra prabhune thayA ganIyAnA kriyA- hAla aDhI dhrujAra varSa thayA; te pUrve aDhIse varSe zrI pArzvanAtha nAmanA trevIsamA ceAganI puSTi- tI'kara thayA-mahAvIrasvAmIthI pUrve cArAthI hajAra varSa pahelAM zrI minAya pravRttinI puSTi thayA. te neminAthathI pAca lAkha varSa pUrve zrI namanAtha thayA. zrI naminAthanI pUrve 6 lAkha varSa pahelA zrI munisuvrata svAmI thayA A pramANe dareka tIrthaMkaranA zrI RSabhadeva sudhI kalpasUtramA AtarA gaNAvyA che. zrI RSabha nirvANuthI paccAsa lAkha kareDa sAcApame zrI ajitanAthanu nirdezu thayu. te upara traNu va sADAATha mAsa enAlIsa hajAra varSa nyUna evA paccAsa lAkha kroDa sAgaropame cAvIsamA tIrthaMkara mahAvIra prabhunu nirvANu thayu. ( bhAgata purANumA je RSabhadevanu carita Apyu che te jeneAnA vabhadeva nathI. jainazAstradRSTie te te bhAgavatamA kathelA RSabhadeva te purANAnA deva che tenI sAthe jainane kai paNa sabaMdha nathI ) manvaMtaranI coMda ceAkaDIo vagere lAkhA karaDe cAkaDI jemA samAi jAya che evA eka sAgare pamanA kALa che. AjathI kATAkATI sAgagapama pUrve thaela zrI RSabhadeve kamabhUmimAM karma pradhAna dharma pravartAyeA che. 5
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 ka'nA adha pravRtti levI. zrI kalpasUtramAM zrI RSabhadevane AdhakAra Ave che. temAM nIce pramANe varSoMna che. / usabheNaM arahA kosalie darake darakapaine paDirUve alINe, bhaddae viNIe vIsaMpuvvasayasahassAI kumAravAlamajjhe vasittA tevaTTipuNyasahassAI rajavAsamajjhe vasamANe lehAiyAbho gaNiyappahANAo sauNaruyapajavasANAbha vAvacariMkalAbho causaThThimahilAguNe sippasayaM ca kammANaM tinivipayAhiyAe uvadisaha (2) putasayaM rajasae abhisiMcaha // arjuna kauzalika RSabhe vIza lAkha pUrva varSa kumArAvasthAmAM gALyA ane tresaThelAkha pUrva rAjyAvathAmAM vasyA. ate temaNe lekhAdika gaNita pradhAna mahattara kalAnA upadeza karyo, laoNkAne bahettara kaLA zikhavI khahotera kakSAnA nIce pramANe nAma che 1 likhita, 2 rgANuta, 3 gIta, 4 nRtya, 5 vAdya, 6 pAna, 7 zikSA, 8 jyAti, 9 chanda, 10 alakAra, 11 vyAkaraNu, 12 nirukata, 13 kAma, 14 kAtyAyana, 15 nidhaDhuM, 16 gajaturagArohaNu, 17-18 te khenI zikSA, 19 zastrAbhyAsa, 20 rasa, 21 matra, 22 yaMtra, 23 viSa, 24 khanya, 25 gandhavAda, 26 prAkRta, 27 saskRta, 28 pizAcI, 29 apabhraMza, 30 smRti, 31 purANu, 32 vidhi, 33 siddhAnta, 34 tarka, 35 vaidaka, 36-vaida, 37 Agama, 38 sahitA, 39 itihAsa, 40 sAmudrika, 41 vijJAna (sAyansa vidyA,) 42 AcAya vidyA, 43 rasAyana, 44 kapaTa, 45 vidyAnuvAda satkAra, 46 dazana, 47 dhUta sA~balaka, 48 maNuikama, 49 tarucikitsA, 50 khecarI, 51 amarI, para indrajAla, 53 patibhakita, 54 yantraka, 55 rasavatI, 56 sakaraNI, 57 prAsAdalakSaNu, 58 paNa, pa9 citrApala, 60 lepa, 61 ca`kama, 62 patracheda, 63 nakhaccheda, 64 patraparIkSA, 65 vazIkaraNa, 6 kATana, 67 deza bha SA, 68 gAruDavidyA, 69 yeAgAga, 70 dhAtukama, 71 kelividhi, 72 zanata--e pramANe zrI kAzyapa zrI RSabhadeve purUSanI baheAMtera kalA zikhavI, ha*salipi vagere aDhAra lipiyAnu jJAna zrI RSabhadeve jamaNA hastathI brAhmIne Apyu tathA DAkhA hastathI sudarIne gaNitanu jJAna zikhavyu. kAi karmAztui jJAna bharatane zikhavyu. tathA purUSAdi lakSaNAnu jJAna zrI bAhubalIne zikhavyu kAzyapazrIRSabhadeve strIonI cAsaDha kalAnu jJAna lAAne Apyu. zrInI ceAsaThelA nIce mujakha che. 1 nRtya. 2 aucitya 3 citra 4 vAtri. 5 matra, huM taMtra 7 dhanavRSTi, 8 klAsRSTi. 9 saMskRta ja5. 10 kriyAkalpa. 11 jJAna. 12 vijJAna. 13 6sa. 14 abhustala, 15 gIta 16 tAlanuM mAna 17 AkAragepana 18 ArAmarIpaNu 19 kAvyazakti, 20 vakrokti, 21 naralakSaNuparIkSA. 22 gaja 23 huyavaraparIkSA 24 vAstukaddhi-bhavabuddhi 25 zatruvicAra. 26 dharmAcAra. 27 ajanayeAga 28 cNu'yAga. 29 gRhIdhama 30 suprasAdanakarmI. 31 kanakasiddhi. 32 varNikAddhi 33 vAADhava 34 karalAdhava. 35 lalitacaraNa. 76 tailasurabhikaraNa, 37 nRtyapacAra 38 gRhAcAra, 39 vyAkaraNa 40 paranirAkaraNu. 41 vINAnAda 42 vitAvAda, 43 asthiti 44 janAcAra. 45 ku bhabhrama. 46 sArizrama. 47 ratnamaNibheda. 48 lipipariccheda 49 vaidyakriyA. 50 kAmAviSkaraNu 51 2dhana. para cikundhana. 13 zAlikhaDana 54 mukhama Dana. 55 thAkathana 56 kusumagrathana 57 varaveSa. 58 sarva bhASAvizeSa. pa vANijya 60 bhAya. 61 abhidhAnapariAna. 62 AbharaNuyathAsthAna vidharidhAna. 63 anyAkSarikA 64 praznaprahelikA-e pramANe rAjyAvasthAmAM strIonI cAsaTha kalAonu zikSaNa Apyu. temaja bhagavAn RSabhadeve rAjyAvasthAmA sivalayaM mALe kRSivANijya, kuMbhakAra karyAM vagere sA zilpakA~nA upadeza karyAM; anAcAoNMpadezaja karyuM ane AcA*padezaja, zilpa
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 ema kamazilpane vizaSa leke mAne che hunnara, kalA, yaMtra vagere se jAtanAM karmone zrI RSabhadeve rAjyAvasthAmAM upadeza Ape. hiMdusthAna karmabhUmi che te kamaM pradhAna che mATe rAjayAvasthAmAM zrI RSabhadeve zikSaNa ApyuM. zrI kRSabhadeve e pramANe rAjyAvasthAmAM marva karmonuM zikSaNa ApI dhamaMkamane pracAra karyo tethI te brahmA kahevAya che ane te nItinA pravartaka hovAthI manubhagavAna gaNAya che. zrI bhadeve chellI avasthAmAM dIkSA leI kevalajJAna prApta karyuMkevalajJAna thayA bAda zrI kaSabhadeve samavasaraNamAM besI caturvidha dharmanI dezanA dIdhI ane sAdhu-sAdhvI zrAvaka ane zrAvikArUpa caturvidha saMghanI sthApanA karI. jIvanmukta zrI vaghabhadeva kevalIprabhue kRtakRtya thayA chatA pravRtilakSaNa dharmanI pravRtti sevI-gAmegAma-ge deza vihAra karIne jainadharmanI sthApanA karI zrI RSabhadeva pachI thanAra ajitAdikathI te ghamanAtha sudhInA sarva tIrtha karee jJAnapUrvaka kriyAganI pravRtti sevI ane lekene upadeza dIdho. soLamAM zAMtinAtha, sattaramA kaMthunAtha ane aDhAramA aranAtha e traNa tIrtha karIne cakravartInI padavIo hatI tethI temaNe gRhAvAsamAM batrIsa hajAra dezanuM rAjya karyuM anArya rAjAo sAthe aneka yuddho karI teone jItyA, batrIza hajAra dezanA rAjAone dharmI pravRttithI pitAne tAbe karyA ane chevaTe dIkSA laI kevalajJAna pAmI dharmatIrthanI sthApanA karI jainadharmane pracAra karavAmAM temaNe kevalajJAna pAmIne upadezAdithI dharmI pravRtti sevI zrI mallinAtha tIrtha kare e pramANe gRhasthAvAsamA gRhasthAdhikAra pramANe dharmI prati AdarI hatI ane dIkSA lIdhA bAda kevalajJAnI banI dharmatIthanI sthApanA karI dharNoddhAra karyo. zrI munisuvratasvAmIe paNa te pramANe pravRtti sevI zrI munisuvratasvAmInA vakhatamAM zrI rAmacaMdrajI thayA, temaNe rAvaNane nAza karyo. (jena rAmAyaNane vAcanathI duniyAmAM satyarAmacaritrane lekene khyAla Ave che.) zrI naminAtha svAmIe gRhAvAsamAM gRhI gya-dharmapravRtti sevI hatI ane dIkSA laI kevalI banI dharma tIrthanI sthApanA karI bAvIzamAM yaduvaMzI zrI ariSTaneminAtha bhagavate dharmatIrthonI sthApanA karI ane bhAratamAM jaina dharmane pracAra karyo, trevIsamA zrI pArzvanAtha tIrthakara ke je AjathI 2800 aAvIza varSa upara hatA temaNe gRhAvAsamAM zubha pravRttilakSaNa varNAdika dharmane sevyA hatA ane rAjya karyA bAda chevaTe dIkSA laI kevalI banI dharmatIrthanI unnati karI hatI. tIrtha karanI padavI chatAM zAMtinAtha, kuMthunAtha ane aranAthe nirAsaktithI ravAdhikAre anya rAjAo sAthe yuddha karyA hatA. jyAre zrI neminAthanA baMdhu zrI kRSNa vaDhIAra dezamAM jarAsaMdha gajAnI sAthe yuddha karyuM tyAre kRSNa vAsudevanA lazkarane jarA vyApI hatI tenuM yuddhamAM caDhIne zrI ariSTaneminAthe nivAraNa karyuM hatu. yAdavonI sAthe yuddhamAM gRhavAsanA kSatridharma pramANe zrI ariSTaneminAthanuM raNagaNamAM AvavAnuM thayuM hatuM zrI bharatarAjAe bAhubalInI sAthe nirAsaktithI dharmayuddha AhyuM hatu ane teNe cAra vedanI racanA karI hatI. (temAne keTaleka bhAga hAla paNa jaina Aryaveda tarIke hayAta che.) e uparathI zrIkRSNanA pahelAM zrI RSabhadeva vagere tIrthakaroe karmavegane kevA vizAla rUpamAM sevyo hato tene vAcakone saheje khyAla AvI zakaze zrI neminAtha bhagavate rAsI hajAra varSa pUrve pitAnI dharmadezanA sAbhaLavA AvanAra zrI kRSNane gRhasthAvAsamAM ane tyAgAvasthAmAM ahemamatva rahita nivAsaktipaNe pravRtti 1 je ke zrI ariSTanemi e yuddhamAM gayA hatA, paraMtu jarAnuM nivAraNa te zrI zaMkhezvara pArzvanAthajInI pratimAjI dharaNendra pAsethI aThThama tapanI ArAdhanAvaDe zrI ariSTaneminA kathanathI prApta thayA pachI te pratimAjInA vaNavaDe-jarAsa pe senyamAM mukelI jarA-ra thaI hatI.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3e sevavI ema upadeza Apyo hato. jaina zAstronA AdhAre zrI neminAtha bhagavAna paramAtmA hatA ane zrI kRSNa aMtarAtmA hatA. zrI neminAtha bhagavAnanA bhakta tarIke zrI kRSNa hatA. zrI kRSNa sarvajJa neminAthanAM aneka vyAkhyAne sAbhaLyA hatA tethI zrI kRSNane brahmajJAna-AtmajJAna thayuM hatuM ane zrI kRSNa ajunane AtmajJAnane baMdha raNagaNamA Ave to (mahAbhAratanA bhAgavananA ane viSNupurANunA zrI kRSNa ane jaina zAstronA zrI kRSNamAM kALade AcArabheTe cheda che. purANIonA zrI kRSNa dvAparamAM thayA che ane jenA kRSNa te te pUrve thayA che tethI pAca hajAra varSa ane rAzI hajAra varSane bheda-aMtara rahe che jene mA pADavacaritra che temaja vasudeva hiDI nAmane nevuM hajAra ka lagabhaga grantha che temAM zrI kRSNa vagere yAdanA racaritre che tenuM manana karavAthI zrI kRSNa saMbaMdhI kharo khyAla AvI zake tema che game tema hoya paNa pAchaLathI aneka mata paDyA hoya paraMtu zrI neminAthane bhakta zrI kRSNa atarAtmAe dhabdha pravRttimAM gRhAvAsamAM bhAga lIdho hato ) temaNe zrI neminAthanA upadezapUrvaka tyAgamAganI dhamya pravRttinI puSTi karI hatI. aneka cakravatie ane vAsudevee dharma pravRtti sevI hatI. AryavedanA bhAga tarIke AcAradinakara vagere prAcIna zAstro che temAM brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zakanA varNa-kama-dhama vagerenI pravRttinI siddhi karelI devAmA Ave che. zrI AtmArAmajI mahArAje urSe zrI vijyAnaMdasUrie tatvanirNayaprAsAda granthamA cAra varNonA karma dharmanI vyavasthA tathA tenA saMskAranuM varNana karyuM che. jainanigamamAM arthAta jainavemAM tatvajJAnanI sAthe dharmakarma pravRttinI atyaMta AvazyakatA varNavI che. vedAntIomAM bhagavaddagItA vageremAM karmayoganI je vyAkhyAo dekhavAmA Ave che te jenAgomAthI levAmAM AvI hoya ema dekhAya che. vikrama saMvatanA pahelA sakAmA vA tenI pUrve eka be sikA pUrve bhagavadgItA banI hoya ema aneka granthanA AdhArathI jaNAya che tethI temA jaina zAstronI nilepa dharmakarma pravRttinA vicArone praveza thaele jaNAya che jenazAstronA AdhAre kahevAmA Ave che ke hAla je vedAntIomAM cAra veda che te te jainadharmanI sthApanA thayA bAda-pachIthI banelA che. zrI mahAvIra svAmInA vakhatathI che te pachIthI vedatIomAM upaniSadanI racanA zarU thaI te racanA TheTha akabara bAdazAha pachI paNa zarU rahelI che. vikrama saM trIjA cothA saikA pachIthI purANanI racanA zarU thaI te sattaramA saikA sudhI pravatelI jaNAya che. A sabaMdhInI carcA bIjA prasaMge karavAmA Avaze ane te aneka sAkSIothI siddha karavAmA Avaze atra te jenAgama ane jenA AdhAre kriyAganIkarmaveganI asata prAcInatA siddha karI che zrI umAsvAti mahArAje tatvArtha sUtranI racanA karI temaNe jJAnaziyA mokSa jJAna ane kriyA-prati e bethI mokSa thAya che ema siddha karyuM che. haya nANaM kiyAhINaM, hayA annANo kiyA, pAsato paMgulo daTTho, dhAvamANo a aMdhao. dharmI pravRtti vinAnuM jJAna haNAyelu che, ane AtmajJAna vinAnI kriyA haNAyelI che. ekalI kriyA a dhasamAna che, ane karmayoga vinAnuM ekalu jJAna pAMgaLA samAna che kaI nagaramAM agni lAge tyAre pAgula hato te adhanA para beThe ane rasto dekhADavA lAgya-AdhaLe cAlavA lAgyo tethI bane agnithI bacI zakyA te pramANe jJAnapUrvaka kAmaga yAne kriyAyogathI nirAsaktipaNuthI kartavya kAryo karatAM sasAramAM ba dhana thatu nathI ane jJAnAvaraNIyAdi karmone kSaya karI parabrahmapada yAne siddhapadanI prApti karI zakAya ema aneka sthAne kathavAmA Avyu che. adhyAtmajJAnanA-AtmajJAnanA khajAnA svarUpa jenagame che -teonu gurugamadvArA manana karI AtmajJAna meLavI svAdhikAre kartavya karmo karavA joie.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 ajJAna, Asakti, mehathI je nivRttinI sAdhanA karavAmA Ave che tethI meAkSanI prApti thatI nathI; jemAnA cAre varSoM svasvavaNuM karyAMthI bhraSTa thavA lAgyA tyArathI jaineAnI paDatI thavA lAgI che. je kramamAM guNuka viziSTa kSatriyA, tathA vaizya guNakramaviziSTa vaizyAneA nAza thAya che te kAmane ane te dezanA tathA te dharmanA hAsa--nAza thAya che jyArathI tyAgAvasthAmAM zuSkavAcika jJAna, zuSka dharmArAdhanAnI rUDha pravRttiyA vadhI tyArathI jaitenI seke seMke paDatI thavA lAgI che-bhAvahArika vadhu kama dhama pravRttiye| tathA dhArmika pravRttiyAne jIssA jeneAmAthI narama paDyo tyArathI jainee anya kAmeAnI spardhAmA hAra khAdhI che pravRtti vinA jainAmAM zuSka ni vRttinI mukhyatA thatAM ane dha pravRttinI gauNatA. thatAM thaelI paDatI. game tevA dharmI duniyAmAM jIvI zakatA nathI je dhama kAmamA sarva prakAranI pragatikAraka zubha dharma karmanI pravRttiyAnA jussA nathI te kAma ane te dhanu' duniyAmAM nAmanizAna rahetu' nathI, jaina krAmamA jyA sudhI AvA khela ane evI pravRtti thatI hatI tyA sudhI jainamAM caDatInA sUrya UgyA karatA hatA; pravRtti dhama vinA krAi dharmAMnI caDatI thatI nathI. jainAmA tyAgIomAM tyAga dhama che tethI kaI kaI paNa avasthAmAM svAdhikAra pramANe zuma pravRttiyAnA niSedha karavAmA Avyo nathI. svAdhikAre AtmajJAnapUrvaka dareka kanyapravRttiyAne karatAM sasAramAM "dhUta thatu nathI; evA kayAgane jyArathI visarI gayA tyArathI jaine bIkaNuM, DhIlA, mAyakAgalA jevA banI gayA ane tyArathI jaineAnI paDatI thai. sAdhuoe gRhasthAne temanA adhikAra pramANe kanya pravruttine upadeza ApavAmAM kharAkhara lakSya na rAkhyu ane sava" gRhasthAne sAdhudharmanA upadeza ApavA lAgyA tyArathI cAre varNanA gRhastha karmInI avyavasthA thavA lAgI ane tethI jaine jAtinI apekSAe vA guNukanI apekSAe cAre varSAMte jIvatA rAkhI zakayA nahI. sAdhuonu lakSya phakta vyAvahArika va ka dhama na rahetA ekalI meAkSanI kriyA tarapha guthAI gayu. ane tethI gRhasthAmA sAdhanavyavahAravaNuM karma vyavasthAnA nAza thatA gaye| jainAcArya kANu jANe kevA sa yogAmAM sUkAi gayA ke jethI teo jainadharmI cAre vati sarakSI zakyA nahIM; vaNuika thayA te ja jainadharmI gaNAya evI keTalIka mAnyatA cavAthI aneka kSatriyarAjAe tathA kSatriyeAe kitva svIkAryuM' ema jaina aitihAsika granthAthI mAlama paDe che. rajoguNa ane tameguNavALI zuSka nivRtti jyAre mukhyatAe pravarte che tyAre cAre vahunA dharmAMkamanI avyavasthAthI jainadhamanA pracAnI paNa avyavasthA thaI jAya che vyahAranayamA kathita kanyakAryAMnA uccheda karavAthI jainadhamatA uccheda thaI jAy che jyAre jyAre dharmapravRttinI mukhyatA heAya che tyAre tyAre dareka dezanA, dharmanA, sadhanA uddaya thAya che e niyama kardi bhUlavA na joie. jainAcAryo pUrve aneka zubha pravRttiyeAmA AtmabhAga ApatA ddhatA ane nirAsaktithI dareka bAbatamA AgevAnIbharyAM bhAga letA hatA ane evA kriyAdvArathI athavA vyavahArika pravRttine mukhya karI pravavAthI te jainadhama nA pracAra karI zakatA hatA. gRhastha jaitA svAdhikAre guNakarmAnusAre vyAvahArika tathA dhArmika pravRttiyAmAM nirAsaktithI mazUla rahetA hatA tethI tee jainadhamanA vAvaTA sarvatra prasarAvavA zaktimAn thayA hatA pUrve rAjkIya jainadharmo hatA tenu mukhya kAraNu kAgI jaine hatA eja lakSyamAM rAkhavAnI jarUra che. AtmanAna vinA keTalAka jainAe ekAna dayAne ja dhama mAnI lIdhe ane te jainamanA anya upayAgI tattvAnA dharmAMte bhUlI gayA tethI te gRhastha dharmanA uparAta sAdhunA jevI dayA pALavAne taiyAra thayA pazu tethI te svAdhikAre varNakama dhama pravRtti vinA keTalIka dharma bAbatethI
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 bhraSTa thayA; jethI teonI vi saMpannaramA saikAthI vizeSa paDatI thavA lAgI. zuSka nivRttithI kharA tyAgIo pAkatA nathI temaja uttama gRhastha paNa pAktA nathI. jJAna vairAgya vinAnI ane zubha pravRtti vinAnI ekalI zuSka nivRttithI vanamAM guphAmAM, upAzrayamAM paDI rahevA mAtrathI gRhastha dharmathI ane tyAgI dharmathI bhraSTa thavAya che. amAre te zrImadda hemAcArya jevA karmayogI tyAgIonI jarUra che ane vimalazAha, vastupAla, kumArapAla, saMprati, zreNika zrI kRSNa, jevA gRhastha kagIonI jarUra che kSatridharma pramANe vartanArA ane jaina dharma pALanArA evA kSatriyonI jarUra che. ravAdhikAre guNakarma pramANe varNa dharmamAM rahIne jaina dharma pALanArA gRhastha kamagIenI jarUra che brAhmaNanA guNakarma pramANe vidyAdhyayana karanArA karmayogI jena brAhmaNanI jarUra che. paraMtu vaizya zakanA guNakarmadhAranArA evA jaina brAhmaNonI jarUra nathI AcAradinakaramAM guNarmaviziSTha brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zata e cAra gRhastha varNanI AvazyaktA batAvI che. Asakti vinA cAre vaNane jene jainadharma pALatA chatAM ane antaramAM paramAtmA vitarAgadevanuM dhyAna dharatAM chatA-guNakarmAnusvAdhikAre pravRttidharma sevatA chatA kamathI badhAtAM nathI ane paramabrahmapadanI arthAta mekSapadanI prApti karI zake che. evuM karmaganuM rahasya jyArathI jena gRhasthamAthI visarAI gayuM tyArathI gRhastha jenemA ane tyAgI varNamA zuSka pravRttimArganI ane zuSka nivRtti mArganI gauNutAnI paraMparA vadhavA lAgI ane te Aje jenA kAmamAM pratyakSa mAluma paDe che; mATe gRhastha cAre varNanA jemAM ane tyAgIomA didAranI arthAta vizAla daSTie karmaveganA uddhAranI atyaMta AvazyaktA jaNAya che jenA kAmamAM jJAna kriyAmArganA rahasyo, jyArathI AcchAdita thayAM tyArathI jene kemanI paDatIne Arabha thayo have aneka dezIya prajAonI AryAvartamA bharatI thavA lAgI che tevA samayamAM je zuSka nivRtti pradhAnatAne jaina kema vaLagI raheze te ane pariNAma e Avaze ke jenakema potAnuM nAmanizAna duniyAmAM rAkhI zakaze nahI. hAla ethe Aro nathI, hAla te paMcama Ara-kaliyuga che temAM kaliyuganA dharmanI pradhAnatAe sarvatra pravRttithI leke jIvI zake che tethI dezakAla, bala, sthiti vagerene vicAra karIne cAlatA jamAnAne anusarI gRhastha vargamA ane tyAgI varganA karmayogIo pragaTAvavA jarUra che AdhyAtmika jJAna prApta karIne AtmajJAnI banI nirAsaktipaNe svAdhikAra sarva vyAvahArika tathA dhArmika karmo karanArA karmayogIo bahoLA pramANamAM cAre varNamA pragaTe te tethI jainadharmanI tathA jemanI unnati thAya te nizcaya che. hAlamAM jJAnapUrvaka karmAgIe thayelAnI ghaNI jarUra che. AtmajJAna vinAnA karmayogIomAMthI Asakti TaLatI nathI tethI teo kartavyakarmo karatAM chatAM baMdhAya che. jene zAstro jaNAve che ke AtmajJAna prApta karo ane svAdhikAre kartavya kAryo kare jene mAthI A karmayogI- AtmajJAna TaLavA lAgyuM tyArathI teonI pravRtti mAgamA Asakti vadhI ane AnI atyaMta tethI teo parasparamA matAmata karI gacchasa pradAyakalezathI kSINa thayA amoe AvazyakatA. amArA banAvelA anya granthamA adhyAtmajJAnanI atyaMta mahattA jaNAvI che te vaDe adhyAtmajJAna prApta karI nirAsaktithI kartavya kAryo karavAnI zakita prApta karI zakAya che. adhyAtmajJAnanA prantha vAMcIne AtmajJAna prApta karI zuSka nivRttine tyAga karI dharmapravRtti karavA mATe adhyAtma granthanI racanA karavAmA AvI che. adhyAtmajJAna thayA pachI nirAti prApta thAya che ane tethI svAdhikAra sarva kAryo karatA chatA muktatA prApta karI zakAya
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 che. jainazAstronuM adhyayana karIne gRhasthomAM ane tyAgIomAM aneka karmayogIzvare prakaTe evA upAyo levAnI jarUra che kamagIo prakaTyA vinA phakta karmayoganA granthathI kaI deza, samAja, saMdhanI unnati thaI zakatI nathI; mATe hAlamAM kriyA dvArakenI arthAta mahAkarmayogIo pragaTAvavAnI jarUra che ke je sarva zubha dharma pravRttiomAM jIvana vyatIta kare. sarva prakAranAM kAryomAM je pAchI pAnI karatA nathI te satya karmayogIo che. pAce IndriAnA zubhAzubha bhAvamAM na lepatA je nirAsatapaNe svapharajane adA kare che te satya satya karmacAgI- karmIo che zrI mahAvIrasvAmInA samayamA gRhasthAvAsamAM zreNika, ceTaka enAM lakSaNa rAjA vagere satyakarmayogIo hatA zrI mahAvIra prabhunA samayamAM keNika rAjA ane ceDA rAjAnuM mahAyuddha thayuM hatuM temAM ceDA mahArAjA karmayogI hatA. temanI sAthe de laDavA AvyA hatA, te paNa pitAnA kSAtra dharmanA anusAra nirAsaktithI yuddha karavAmAM pAchA paDyA nahetA, parama jena ceDA mahArAjAe vyAvahArika karmavegane sArI rIte bajAvyuM hatuM. ceTaka rAjA vagere jena rAjAo kSAtra dharmathI bhraSTa thayA hatA. jaina khArela rAjAe, sa prati rAjAe, kumArapAla rAjAe, vimalazAha daDanAyake vagere jena kSatriyoe ane dhanAzAha tathA zrI mahAvIranA zrAvaka Ana dAdika vaizyae vaizya dharmanI pharaja banAvavAmAM kaI bAkI rAkhyuM na hatuM, je manuSyo jJAnabala, vidyAbala, zarIrabala, kSAtra dharmabala, vazya kamabala, lakSmIbaLa, sattAbela tyAgabala, adhyAtmabaLa vagere baLanI paripUrNa unnatione sarakI zake che te kharekharA kamagIo jANavA jene je upara pramANe baLAnuM rakSaNa na kare ane bhagatIyA jevA banI sarva zubha zakitane nAza kare che teo duniyAmAM nAma, bIkaNa ane pUrvanA kamANI jenenA vArasAonA nAza karanArA bane mATe jenee nakAmA pApanAbhayathI tathA brAtithI nirvIrya na banavuM joIe. A kAla e che ke je manuSya anya dharmIya, anya dezIya karmagIonI spardhAmAM pAchA paDyA-te maryA vA marI javAnA. teonI satatine teo gulAma banAvanArA jANavA ane tIrthakonI AzAothI bhraSTa thaelA jANavA karmagamA karmayogIenAM sarva lakSaNone jaNAvavAmAM AvyA che te lakSaNene paripUrNa vAcI te pramANe je vartavAnA teo gRhastha dazAmAM tathA sAdhudazAmA kharA kamagIo banavAnA emAM jarA paNa za kA nathI kamagane AghAta vAcI javAthI manuSyone kamagIonA lakSaNanuM pUrNa jJAna thaI zake tema che je temanA leke, je dharmanA leke, je dezanA leke janmabhUminI sevAne tyAga kare che, deza sevAno tyAga kare che, rAjyasevAne tyAga kare che, janmabhUminA abhimAnane tathA dharmA bhimAnane tyAga kare che te leke duniyAmAM nAmarda, gulAma, bIkaNa, svAthI bane che ane evA leke kadApi tyAgIe thAya che to teo tyAga mArganI-saMyama mArganI mahattAne ghaTADI de che ane AtmAnA guNane barAbara khIlavyA vinA teo mukta paNa thaI zakatA nathI. kharA tyAgIonAM lakSaNene lenA AcAramAM utAravAne gurukala, vidyApITha, vidyAlaya sthApavAnI ghaNuM jarUra che jaina dharmane sarva yuktithI ane sarva upAyathI vizvamAM phelAvo kare evA sAdhuone banAvavA mATe atyaMta Atmabhoga ApavAnI jarUra che. gRhastha ane tyAgI karmayogIoe svAvikAre hAla je upayogI kAryo karavAnA che te karavA joie nitya naimittika kAryo karavA joIe deza rAjya prajAnI pragati thAya tevA vartamAna sagone anusarI karmo karavAM joIe. ahatA, mamatA vagerene tyAga karI bhaya kheda deva pariharI niSkAma banI dharmanI
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ rakSA ane dharmane udAra thAya evA karmo karavAM joIe-nakAmA nAvarA, durbasanamAM lakSmIbaLA upayoga, bALalagna, lagna, vezyAga, jugAra vagereno tyAga karavo joI karmavegIe pratyeka manuSya hatA te vidyA, jJAna, kSAtrabala, vaizyabala ane zatabalathI mukta rahe hAla kevI pravRtti joIe have jamAne judA prakArane Avyo che. jene te sarva prakAra sevavI joIe. zakti meLavavAmAM A dUdhamanI pravRttine svIkAravAne sAru prApta thayo che. amArA kathananA evA Azayane je jaina kema na samaje te anya dharmIonA baLe jena kemamAMthI leke anya dharmaemAM bhaLI ja tathA jena kAmamAM ghaNuM kamagIo paNa prakaTI zakaze nahIM. deza-rAjya dharma, vyApAra : Adi sarva bAbanI pravRttine sevavA mATe karmavegIo banavAnI jarUra che. karmayogIoe saka je je otsarginuM ane apavAdika dhamya pravRttio sevavAnI che te sevavI joIe, ane supa : ane ethanuM AdhyAtmika baLa prApta karI spardhAmAM sarva dezotho agAmI rahevuM joIe. jene dharma punaruddhAra karanAra sarva siddhAMtajJAtA jJAnI mahAtmAe pragaTe evAM pAThazAlA sthAya paThana pAThana kama vagere karmo karavAM joIe. Alasya, vikathA, mojazokha, viSayavRddhi, savA da ivagerene homa karIne sadA zaktivALA banavuM joIe eka kSaNa paNa pramAdI na banavuM joI sarva manuSyamAM Atmazakti pragaTe evA upAyo levA joIe aneka kamagIo pragaTe che upAyo levA joIe. adhyAtmajJAna prApta karIne saMkucita rohika kriyA dharmanI pravRttimA na saDeva vizAla dRSTithI sarva prakAranA vyAvahArika tathA dhArmika kartavya kAryone karavA joIe. sAmAjika, zai rASTrIya gya kAryomAM svAdhikAra sarvajanahitArthe bhAga leve joIe satya vicAronI ane sadAcAre pravRtti karatA zarIrane nAza thAya te paNa satyAgrahathI pAchA na paDavuM joIe satya mATe prANapa karatAM gIgAe kadi bhaya na dhAre joIe to te upara pramANe varte ane na vatI zake tenuM sthAna bIjAone levA de, paraMtu napusakapaNuM tathA varNaza karapaNAnuM jIvana dhArIne nakAmA ja nahI je jhADa nipagI zuSka kuThA jevuM banyuM hoya teNe anya ugatA vRkSone pitAnI ja ApavI paDe che te pramANe manuSyoe avadhIne satya karmayogIo banIne sava prazasya kAryo ka joIe sattAdhala, lakSmIbaLa, zarIrabaLa, vidyAbaLa ane nAnabaLa vagere je je baLa prApta ka hoya teone anyanA upakArArthe vAparavA joIe, paNa ka jusa na banavuM joIe, jene ane jaina dharmaonI paDatI na thAya te mATe je je cApatA upAye levA hoya te levA je pratidharmapradhAna e aneka kamagIo pragaTe evA cApatA upAya levA joIe, - vIra, dAnavIra, dharmavIra, koLI pragaTe evA vizva vidyAlaya-gurukula sthApavAM joIe. viza pacIsa varSa pahaMta brahmacaryuM pALIne vidyAdhyayana kare ane karmayogIonA guNo khIlave = zayane uddhAra kare evA gurukula sthApavA joIe saMkucita diyodaSTiA navA karmayogIo karmagIo karatA vizAla daSTivALA kamaMgAo prakaTAvavAnI ghaNI jarUra prakaTAvavA rAjakIya bAbatamAM cANakaya jevA catura ane rAjAomAM kumArapALa, aka joIe. azaka jevA ane vidvAnomA haribhakarsara, hemacadra jevA ka gIo praka vavAnA jarUra che. thI sarvana mahAvIranA sAdhamavicArane AkhI duniyA dilAvI de evA kogIo pragaTAvavAnI jarUra che AkhI duniyAmAM zAni vite te mATe sanAtana :
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha'nA phelAvA karanArA tathA para parAe kama'yAgI prakaTe evA upAyo levAnI jarUra che. jaina kAmamA mahAkama yAgI tarIke zrImad AtmArAmajI mahArAja urphe zrI vijayAnaMdasUri tathA zrImad kriyAdvAraka misAgarajI thayA. temaNe jaina kAmamA navuM khaLa, navIna caitanya prakaTAvyu che. halamA zrI vijaya nemisUri, zrI vijayadhama sUri, paMnyAsa zrI AnaMdasAgarapaNa, zrImad munirAja zrI vallavijayujI vagere navIna karmacAgIe pratye evA prayatna kare che ane jaina dharmane punaruddhAra thAya tema pravRtti karyAM kare che. jaina sAdhu varga paikI keTalAka jaina sAMchuo-jainAcAryAM have kriyAyoganI sAMkaDI daSTine tyAga karIne vizAla dRSTine aMgIkAra karavA lAgyA che ane keTalAka vizAla dRSTithI kayeAgIe banavA lAgyA che. kAlajI ThekANe rAkhIne sarva prazasya vyAvahArika tathA dhArmika kA karanArA karmIcegIe pragaTe e tene jIvanamaMtra ApavA joie. le. mA. tilaka, misIsa enIbesanTa, medana dAsa karamacaMda gAMdhI, surendranAtha benarajI, manameAhana mALavIyA ane zuAnI peThe Atmabhega ApanArA dezaseva karmayogI dhu pramANamA pragaTe evA upAyo levA joie. pravruttimAMthI bhIru caIne bhAganAra ane nivRtti Ave nakAmu zuSka jIvana gALanArA ane dhama pravRttithI bhraSTa evA bhIru manuSyonA vicArIne have dAbI devA bleie. dharmanA uddhAra mATe pratti karatAM je mane utsatra samAna gaNe che evA karmacAgIne, kramavIne, dhamIgane prakaTAvavA beie. kama yAgIothI dharmanI rakSA thai roke che. malugadI -mayeAgI hatA tethI te AhRvAdIone haTAvI jainamanI rakSA karavAne zaktimAna thayA hatA. dezanA-dhamanI saghana rakSA karavAnI jenAmAM zani nathI te kacerI gaNAne nathI duniyAnA sava" dhamanA jeNe nihAsa jANyuM nathI te kUvAne deDakA che, tenI vizAla daSTi thatI nathI je dharmanI zraddhAne tyAga karIne kamaMyAyI thavA dhAre che te vizvamA dharmanA nArAka ane che AtmAe puNya pApa-adha-meAkSanI zraddhA vinAnA manuSyamA Atmika bala vadhatu nathI. alpa zaktiyevALA manuSyAe saghabaLathI kama yAgIone pAtanI pAchaLa prakaTAvavA joie vAte karanA vaDA thatA nathI, kA* karanArA thAe. kriyAvAdIo banIne akrayAvAda anubhramavAda-sAvIvavAdane padriAra kare. puruSArtha -kriyAvAda-pravRttimArga- mArge hiMda paryAyavAcI zabdo che. uddamavAda yAne kriyAvAne agIkAra pharIte svAdhikAre sAmAjIka dainika-naiti--Trika sarve karmo karIne unnatiyonA prakAza karavA joie. 52mA nAM kAryo karyA vinA koi kaceAgI gaNAttA nathI, je manuSya duniyAnA manuSya pAsethI annAdi gradRgu kare che ane sAme -4 pazu upakAra ne nathI te manuSya kayego banavAne lAyaka banane nathI samabhAvadei uttama guNezane prApta karanAra cepI bane che--ema kamacAga granthamAM samyag jAnyuM che, mATe sa prakAranA manuSpAe pote tevA banI ane peAtAnI pALa tevA kacegI prakaTe evA dhAMne dhAraNa karavA joie paramAtmA- je kayegI ane che te dharmane ane mekSamAga te para pagacce vahevarAvIne tathA nikSepa rahIne ane meAkSapadanI prApti kare che. A vizvamAM yogo che prAnA che. gRmya ane ma ceAgInI tya goe. zRNya kayegIe! karatAM tyAgI kama cegIe vizva TvenuM vizeya pramADumAM kalyA karavA timAna thAya che. sana paramAtmA zrI mahAvIra prabhue ane zrI gautamabuddhe tyAgAvasthAmA sarvottama kayeAgI banI bhArata dezane hiMsA yajJa vagere aneka pApeAthI mukta karyA te anidvAthI siddha thAya che. zukananI karatAM kamayegI mhAt che. zuSka jJAnI banatA vizeSa pahenata paDanI nathI paraMtu kayego banana te mana-vANI kAyAne zrama veThavI paDe che mahattA.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra sAdhuone tyAgAvasthAmAM aneka upasargo tathA ApIza parisade veThanA paDe che ane tethI nAnAvaraNIyAdikameti kSaya thatAM paramAtmapadanI prApti thAya che. mahAkamAthI zrI tIka hoya che. zrI tIkonA kaMcAga samAna koinA kayAga hAtA nathI. zAkamayogI-sama mayAmI tIkarAne caudapUnA sArabhUta namaskAra maMtramAM namo arinAne SaeN pathI ma* padIomAM prathama nakhare mUkI prathama namaskAra karyA che ane pazcAta no siddhALae patnI midra paramAtmAne namaskAra karyo che. kayeAgIe mahApArI rAya che tethI tene prathama namaskAra karavAmAM Ave che. siddha paramAtmAne devaLajJAna ane kevadarzana che. paraMtu siddhAvasthAmAM kAma nathI tethI teoe prathama namaskAra karavAmA Amai nathI aSTa karyAM rati roTTa, tamegujI, ane sadgugrahita siddha paramAtmAe TakatAM prathama atine namaskAra karyAM che tethI jenAgamAnA AdhAre kayeAgIone arthAt pattidhamayegIne keTalu mahatva ApavAmAM AvyuM che tenA vAcakA saheje khyAla karI zakaro ane kamacAganI mahattA tA jaitAnA namaskAra maMtramAMja varNavI che tevI anyatra avaleAkAtI nathI ema saru vAcakane jaNuAro, lAkamAnya tilaka kahe che ke-pravRtti dhamane laganata dhamamA vize varlDsa byA che paraMtu te A bAju lakSa Apaze tA jaNAze ke sanyAsa mArgonA pramatta. dharmadhArI- dharmasthApaka cevIsamA tItha kara madyAvIsvAmI jaeNvA dharma" pravrutti karanAra kAi anya jAze nahIM. zrI mahAvIra prabhue zarIra nAM pUrve seALa pradara sudhI A manuSyane eka marakhA upadeza ApyA hatA. gAmA gAma, nagare nagara, ane dezI deza rIte jIvanmukta kevalajJAnI chatAM upadeza ApyA hatA. have kahe sanyAsa mArge yAte tyAga mArgIomAM zreSTha evA mahAvIra prabhune sarvottama kamAgI mAnatAM kANu vAdhA lakha rAke tema che vIsamA tIrthaM kara zrI munisuvrata svAmIe upakAra mATe rAtrImA siddhapurathI vizvAra karyAM ane bhakSya pAryAM dutA jyAre jaina dharmanA sthApaka nI karI A pramANe dhamma pravrutti kare che teA lAgAvasthAnA adhikAra pramANe kayeAgI banIne AcAryA, upAdhyAya, prayatA keAsAdhue-sAdhvI upakArAdi dha pravRttiyAne deza samAja rAjya vagerenA kalyANamAM bhAga Ape emAM zuM Azcaya ? tyAgAvasthAmA tyAgInA adhikAra pramANe kayeAgI banIne kartavya kAryo karavAnA che, paraMtu navya kathI mukta thavAtu nathI-ema upadeza denArA sarvajJa mahAvIra prabhunA AgamA karatA sanyAsIne sakamatyAgI kahenArA bhagavad gItAnuM mahattva krAi rIte caDhI zake tema nathI. zrI mahAvIra prabhue gRhasthAnA adhikAra pramANe kavya karma karavAtA upadeza ApI tratAmAM kama yAgane samAvI dIdhuM che. hajArA AcAryoe aneka viSayAnA hajAro granthA lakhIne tathA aneka jAtanA upadeza ApIne tathA manuSyA para parIpakAra karIne kamacAgIpaNAnI peAtAnAmA siddhi karI khata vI che, tethI ema siddha thAya che ke je tyAgIe thAya che te ucca kayeAgI banAvavAne mATe thAya che. mATe dharmI tyAgIo banavu eTale ka yAgIthI-kriyA cAgathI bhraSTa thavu evA keie manamAM vicAra lAvavA nahIM. le. zrIyuta tilakanA lakhavA pramANe vedAntI sanyAsIe kamAgathI bhraSTa thAya che kharA paNa jaina sAdhue tA popakArI graMthA lakhanArA, vratA pALanArA-AgamAnA abhyAsa karanArA ane upadezaka hAya che tethI teone pharmabhraSTatAnA AkSepa lAgu paDatA nathI. anAdikAlathI jaina sAdhu AcAryo ane tIya karA satya kayeAgI che. ema teonI dharmI pravRttithI ane AgamAthI siddha thAya che. nAgamAmA kayeAgInI mahattA sabaMdhI vizeSa varNana karavAmAM Avyu che. jAmAM karma yAgIe pAMcaso varSathI nyUna pramANamA pragaTyA tathA tethI cAre vaNutA ane sarakSI zakAyA nahIM tethI nAnI sakhyA ghaTIne hAla traNa lAkha tetrIsa hajAra para AvelI che. jana zAstromA ka yAgane zukalapAkSika gaNyA che; meAkSanA adhikArI zukalapAkSika manuSya Thare che ane je
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamacAgI arthAt kriyAvAdI nathI te akriyAvAdIne kRSNapAkSika arthAta hajI mekSamA MnA ArAdhaka banyA nathI ema kahevAmAM Avyu che e uparathI siddha thAya che ke dhammA~ pravrutti lakSaNu-dharmAM pravRttine phelAvA karavAnuM vadhyuna jeTalu jaina zAstromAthI maLa Ave che teTaluM anya zAstromAthI maLI Avatu nathI. dhyAna ane samAdhi paNa kevaLajJAna prApta karavAne eka jAtanI uttama AtmapravRtti che. zodhakhALa karanArA sAyansa prephesaro svaviSayamAM mananI ekAgratA karIne akriya jevA banI jaIne paNa zASakhALa mATe mathe che mananI ekAgratA vinA navIna zodhe thaI zake nahIM prAkresara eDIsane ekI vakhate eka sarakhA aDattAlIza kalAka paryaMta mananI ekAgratA karIne phAtAgrApha vagerenI zodha karI e uparathI siddha thAya che ke ApaNA muniyA, tyAgI, jJAna, dhyAna, samAdhi kare che te nitya sukhanI devaLajJAna Adi guNAnI prApti mATe kare che; te paNu jJAna Adi guNA prApta karIne svaparane anata sukha ApavA pravRtti kare che mATe te pazu sarvottama kayAga sukSma pravRtti che ema vAcAe avamAdhavu . kayAgIothI sa jAtanI zubha pravRttione uddhAra thAya che tethI te vaghu--pUjya che karmIyegIeAnI mahattAnu vana ye pAra AvI zake tema nathI. ameAe kramayeAgamAM kAryo karavAnA abhA ka zabdane upayoga karyAM che. kAya' karavA, pravRttiye karavI, kriyAo karavI, svakaraja adA karavI e amA je karma zabda vAparyAM krama zabdA che te kriyAyoganA artha samAna che. ane kamaneA nAza karavA, karmathI karma svarUpa. nilepa rahevuM, krama lAgatAM nathI, kanu baMdhana thatu nathI tyAdi vAkayaprayogAmA je kama zabda vAparyAM che te mA~thI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mAhanIya, atarAya, nAma, gotra, AyuSya ane vedanIya e ATha kramanuM tathA temA samAi janAra prArabdha sacita kriyamANu kanu grahaNu amAvuM. bAhya karyAM karatAM chatAM temAM sAhanIyAdi karmathI lepALu' nahIM ane mehanIyAdi kanA nAza karavA e ja ka yAganu rahasya che ane karma cAgIoe karmacAgane mAhathI nilezpa rahI sevavAM joie e ja saphala granthanA sAra avamedhA jJAnAvaraNIyAdi AThe kamanu vizeSa prakAre svarUpa samajyA vinA kajJAnanI prApti thatI nathI, zrImad devacaMdrasUriSkRta cha karmagranthamAM ATha kratu vizeSa vistArathI svarUpa samajAvyu che. prAcIna saMskRta kA~granthA ke je hAla chapAIne bhAvanagara sabhA taraphathI bahAra paDyA che te vAcavAthI jJAnAvaraNIyAdi aSTa karmAMnu svarUpa sArI rIte samajAya che. kama granthAnuM eka vAra pUrNa jJAna kAma karaze tene jaina dharmanu mahattva samajAyA vinA raheze nahIM-AcArAga sUtra, sthAnAga sUtra, bhagavatI sUtra, kama* vipAka sUtra vagere sutrAmA tathA granthAmA jJAnAvaraNIyAdi karmonu svarUpa prakAzavAmA AvyuM che temAMthI khAsa ka+svarUpa jANavu' joIe. jaina zAstromA jevu jJAnAvaraNIyAdi karmonuM varNana karavAmA Avyu che tevu anya dharmanA zAstromA varNana nathI amee cAra veDhA paikI traNa vedyanI sahitA, te uparanA keTalAka granthA, ekasAne aDhAra upaniSadA, purANA paikI je je saMskRta, hindI, gujarAtImA chapAyAM che te purANA tathA yAgavAsiSThAdi aneka granthAnuM vAcana manana karyuM che paratu jevuM nainAgamAmA, jaina zAstromA jJAnAvaraNIyAdi aSTa kanu svarUpa lakhAyu che tevuM te anya granthAmAM vAgyu nathI. AtmAne ane te kevI rItanA sabatha che ane saMsAramAM ceArANI lakSayAnimAM karmathI kevA prakAranA avatAre grahaNa karavA paDe che tenu jaina zAstromAM jenu varNana che tevu sAmya zAstromAM paNa amArA vAcavAmA varSona Avyu nathI. sakhya zAonA tattvAnA aneka granthA dvArA anubhava karyAM che paraMtu kamanI phIleseImA sa
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina zAstra AgaLa sAMkhyazAstra jhAkhu paDI jAya che. kurAna, bAIbala, bobA jena zonI & kamanuM yathArtha svarU5 vaNavavAmAM Avyu nathI. bahonA dharmapatra vagere mAM je zAstronI peke, temanuM savarUpa varNavavAmAM AvyuM nathI. duniyAnA rAve manue karmanuM svarUpa rAmanuM jeoe ema ame nipakSapAta dRSTithI sarva jIvonA hitArthe kahIe chIe. jenAmAM karmanuM svarUpa vizAlAthI varNavyuM che tethI ema na mAnI levuM joIe ke jene kAjo karmavAdI che, jenazAso te eka daSTie kama karatAM puruSArthanuM vizeSa zakitapaNuM darzAve che, ke AmAnI sAthe saMbadhiSyaelAM karmo ane AtmapurUvAthathI TaLe che ane AtmA ane karmalita zuddha hRda para mAtmA bane che. sarva tIrtha karae jJAnAvaraNIyAdi ai ne nAza karavAne nAnAdi sAdhama dharma pravRttirUpa karmavegane darzAve che. jJAna vinA ane dhamAyA vinA jJAnAvarIyAdi karmone nA tha nathI mATe jJAnAizA e anAdi je satrane nIkArIne kamIne kAnAvaraNayAdi aSTa karmone nAza kare joIe zaMkarAcArya ekalA jJAnathI prApta mAne che ane sImAma ekalA kathakI mukita mAne che tyAre sarvajJa zrI mahAvIra prabhue tathA te pIne vIsa tItha. karoe jJAna ane kriyA e banenA yogathI mukti mAnI che. prArabdha sacina ane vimA e traNa kamane ATha kamamAM samAveza thaI jAya che. satvaguNa, rajoguNa ane tamogukhate A kAmamAM samAveza thAya che satvaguNa rajoguNa ane tame gurUpa sAkhya prakRtine jainazAstra pratipAdita karmamAM samAveza thAya che. zakarAcArye kapelI mAyAne jainazAyita jJAnAvaraNIyAdi karmamAM samAveza thAya che. vedAnI zakarAcArya jene chevo kahe che tene jenA mata pramANe bahirAmAmAM samAveza thAya che. prakRti, mAyA, kismata vagereno ane te gheDA ghaNA aMze jenegA karmamAM samAveza thAya che. mAyAvAdI za karAcAryanI peThe karmane jainazAstro kalpita mAnatA nathI. karmanA anatAnata paramANuo che tethI karmane jaDa taravarUpe mAnI zakAya che paraMtu vananI prAnita samAna gunya mAnI zakAya nala- ema jenazAstromAM hajAre yukitathI pratipAdana karavAmAM AvyuM che jenA karmavAnuM kAI khaDana karI zake tema nathI jenadharmanA ka luM anya prArabdha, sacita, kripamANa nAmanA bheda vadhatIone pAchaLathI zaraNa levuM paDyuM che. mUla vedanI mahilAomAM prArabdha, sacina ane kripamANuM karmonuM vizeSa varNana nathI ema veronA abhyAsa karanArAone jJAna thayA vinA rahetuM nathI. bAhya kAryo karavA eja karmanI vyAkhyA vedamAM pracalita jaNAya che jJAnAvaraNIyAdi karmane siddhAMta svIkAryA vinA bAla sukhadukhanI siddhi ane puNya pApanI siddhi thavAnI nathI. puNya pAparUpa karmane bheTanA pUrNa svarUpa avabodha thayA vinA pApakarmathI nivRtta thavAtuM nathI. kAraNa ke puNya pApanA jJAna vinA manuSya, pApane tyAga karIne puSa karmo karavAne zaktimAna thatA nathI. karmagIe zAnAvaraNIyAdi karmanuM svarUpa jANuMne azubha karmo badhAya evA pApa karmo karatA nathI zubha karmone kare che, chatAM tenA phaLanI IcchA rAkhatA nathI. karmayogIo zAnepUrvaka AtmAne upaga dhAraNa karIne zubhAzubha phalanI IcchA vinA kartavya kAryone kare che. ajJAnI mehathI kartavya kAryo karato chato kamathI baMdhAya che ane savarathI kriyAone paNa AzravarUpe pariNumAve che ane jJAnI karmacAgI karmabaMdhanI kriyAo karo cho kamaMbaMdha tathA paNa abadha rahe che. bharata rAjAe ane bAhubalIe bAra varSa paryataM mahAkarma adha. ghora yuddha karyuM paraMtu temAM ghAtI karmanA cIkaNuM rasathI badhAyA nahIM tethI teo bane kevaLajJAna pAmI ekSapada pAmyA. zubhAzubha irachAo, vAsanAo ane 2 azudabuddhi vinA kartavya karmone karate chate jJAnI lekeAnI dharmapara parAnI vRddhi karI zake che. zuddha buddhi
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAkhe ane kabukA kare eTale tame kamegI banavAnA kAryo karavAthI kama baMdhAze ema ekAMte mAnIne gabharAI nA jAo. zuhabuddhi ane niSkAmatA vaDe tame karmathI badhAvAnA nathI UlaTuM nitya naimittika kAryo karavAthI tamArA AtmAnI pUrNa zuddhi karI zakaze. niSkAma jJAnI kamalegI banI pAzcAtyanI peThe dezadharma rIdhama Adi sarva zubha dharmone svAdhikAra sevI zakAya che. guNakarmAnusAre kartavya kAryone nirbhaya-nirlepa banIne kare. nAmarUpanI vAsanA-IcchA vinA karNaya karmo karavAmAM jarA mAtra bIka na dhAre. AtmAne zuddhopaga rAkhI sarva kartavya kAryone kare. kamagInI spardhAmAM anyathI pAchA na haThe karma karma karI rahI na jAo. tamArA AtmabaLa AgaLa rAga dveSa karmanuM baLa kaI hisAbamAM nathI. AtmA ja AtmAne uddhAra karI zake che. karmayogIo AtmAno uddhAra karIne kavya kAryo karavAthI pAchA haThatA nathI. kartavya karmo karatA jJAnAvaraNIyAdi karmathI abadha rahevuM e pitAnA hAthamAM che ane kamane baMdha karo e paNa potAnA hAthamAM che. je kamagIo zrI mahAvIra prabhunuM zaraNa svIkArI dhamya pravRttione kare che teo paramAtmapada pAme che. sarva bhItieno tyAga karI zrI mahAvIra prabhunuM zaraNa karI svAdhikAre kartavya kAryone kara nirAsakata banIne kartavya kAryo karatA muktipada prApta thAya che. temA keI deva ADe AvIne durgati ApavA samartha thata nathI ke Izvara e nathI ke tamAre AtmA nirAsakta banI kataya kAryo karato chata paramAtmapada pAme. tene vinA vAke karma lagADI zake-AtmA teja vastuta mahAdi kama TaLatA paramAtmA thAya che AtmAne svabhAva sat cidAnaMdamaya che, ema Aga, nigamo varNave che AtmA jJAnadarzanacAritravIryamaya che jenazAstromAM jIva AtmA, cetana,-, e sarva AtmAnA paryAyavAcI zabdo varNavelA che. AmAnI sAthe karmane anAdikALathI sabadha che ema jaina zAstromAM varNavavAmAM AvyuM che anata AtmAo che. pratyeka AtmAnI sAthe jJAnAvaraNIyAdi karma paNa bhinna prakAranuM che. jyAre karmathI rahita AMtabhA thAya che. tyAre te ja paramAtmA kahevAya che AmA teja paramAtmA che te vinA anya Izvara nathI. AtmAne uparI ane tene zubhAzubha phaLa ghatAra anya Izvara nathI AbhA teja Izvara che. te pite zubhAzubha karmaphaLane bhoktA bane che kama vinA eka AtmAne ja mAnavAmAM Ave te tapa, japa, saMyama, praNaya vagerenI siddhi thAya nahIM mATe AtmAnI sAthe kamane saba dha ravIkAravo paDe chesarvasa vira paramAtmAe AtmA ane karmanuM svarUpa kevalajJAnathI sAkSAta devyu hatu, mATe karmava35 samajI tenI zraddhA karavI joIe ane karmayogI banI zAnAvaraNIyAdi karmane nAza kara joIe. AryAvartamA hAla karmavegIonI ghaNuM jarUra che. jaina kemane kamagIonI jarUra che eTaluM ja nahi paraMtu hAla AryAvartane samaSTinI unnati karavAmA kamagIonI ghaNI AvartamAM tathA jarUra che ane te karmagIo paNa guNakarmAnusAre aneka prakAranA praTAvavAnI sava vizvamAM jarUra che lekamAnya tilaka, mahAtmA mehanalAla karamacaMda gAMdhI, mIsIsa besanTa, satya karmacArI- surendranAtha benarajI, mAlavIyA vagerenI brAhya kamagIomAM kathacita gaNunA AnI jarUra, thaI zake tema che zrImAna gurjaranareza sayAjIrAva gAyakavADanI paNa mukhyatayA brAhma vargamAM ane gANutAe kSAtra vargamAM guNakarmAnusAra gaNunA thaI zake tema che. brAhamaNa varganA ane kSAtra varganA kAryo bhinna bhinna che. IDaranareza zrImAna pratApasiMhanI kSAtra vargamAM gaNanA thaI zake che. AryAvartamA hAla kharA kSAtravo temaja brAhmavIra tathA vasyavIre kharekhara yurapAdi dezanI apekSAe AgaLInA Terave gaNuM rokAya teTalA che sAmata jamAnAmAM te AryAvartamA pratyeka manuSya brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zakanI guNakarma pravRttithI yukta banavuM joIe je
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ che AryaMtanA leAkA cAre jAtanA ane tyAgI mAganA kharekharA kayagIo navI' ane te anya dezIya prajAonI spardhAmAM kacarAI javAnA ane tethI teme saraktiyethI hina thaI zukSAma jevA gaNAvAnA gulAma jevI nirmAya prajA tarIke jIvana gALavuM tenA karatA mRtyu pAmavu te bajAra darajje uttama che. sarva prakAranuM svAtaMtrya prApta karavAmAM krama caiAgInI jarUra che. dareka jAtanA kama yAgIe prakaTayA vinA svataMtra vicAro ane svataMtra cArAnI zaktiA prakaTatI nathI anvazaktimanI prajAnA hAthe je tharAya che te arjunanI peThe kama yAgIe gaNAvAne gAyaka banI zakatA nathI briTIza sarakAranA mukhya siddhAMta e che ke sarve khAkhatamAM dezanA leA svAtaMtryapriya banI zake te kharekharA kayeAgI atI zaE. briTIza sarakAranA pranApe kamacAgInuM jJAna have AryAvratanA manuSyAne thavA lAgyu che ane AzA che ke tethI viSyamAM kamAgIe prakaTaro. ArSyAvata'nI peThe sarva dezamA satya kayeAgIo pragaTe evA upAye levAnI jarUra che. yuropamAM dhArmika patnI kayegI jo vizeSa pramANamA prakaTayA heAta te yuropI mahAyuddhanI zAti thAta vyAvahArika kama yAgIonI sAthe dhArmika karyAgIonI dhaNI jarUra che. yurUpa vyAvahArika karmacAgIDe rAtre che paNa dhArmika kacegIethI te hIna che. Avata' hAla dhArmika krayAgIe ane vyAvahArika krama yeTagIono nyUnatAvALA che paraMtu temAM dhArmika karmAMcAgIenuM kai vizeSataH astitva che ema avodhAya che. eka bIjAnA dezane gaLI janArA ajagara samAna je kama yAgIo che te rAkSasa kama yAgI jANavA aMta: kayAga granthamAMka yAgIonA guNA khAsa jaNAvyA che ke jethI roguNI ane tamAraNI kaceAgIe karatA sAtmika guNI kayegI prakaTAvavA mATe vizeSa kALajI rAkhI zakAya ane tevA prayatna karI zakAya. yurApa vagere dezAmAM rajoguNI kama'vIrA khanAvavAnA khyAla vadhatA jAya che ane te jarmana kavIrAnI vRttithI siddha thAya che tethI sAtvika guNu kama yAgIo sa* dezAmA sa khaDemA prakaTe evA hetuthI kayAga lakhI temA sAtvika kramayegInA lakSaNo darzAvyAM che tethI briTIza sarakAranA sAmrAjyanA hetue te vizeSataH puSTi maLI zake tema che, akhila vizvamAM sarva prakAranA satya kaceNIe prakaTI zake evI keLavaNInI ceAjanA dhaDavI joie ane cAre khaDa eka kuTu vata joDAine pArasparika sahAyo Atmati sAdhI zake evA upAyeA levA joie. satrijUnA manuSyAvaDa eka bIjAnI sahAyathI sarva dezeA AmAdImAM rahe ane sarva prakAranI unnati kare ema nizcaya karavA joie evA hetupurassara vizAla dRSTithI kama yoga lakhAye che ema vAcakoe khAsa dhyAnamAM rAkhavu joIe, jaina sAdhu kayeAga grantha lakhe temA tenI prati sAthe sarva vizvanI pragatinA vicAro na heAya ema kadi kAie na dhAravuM joie game te dharmanA sAdhu hoya paraMtu kayoganu lakSya biMdu vyApaka che ane tethI te dRSTie kama yoga vyApaka viSayavALA banI zake che, sarva vizva vyApaka dRSTithI ka yAganuM lakhANa kayu che, svAdhikAre sandezIya manuSyone sa` prakAranA karmInI AvazyakatA che. zarIra jIvanayAtrAthe kavya karmo karanAra pratyeka manuSya che sarva vizva manuSyone kayeAgIesanI jarUra che. dhAre te pratyeka manuSya kramayogI banI zake tema che. ATaeNva mA temaja samagra vizvamA kramayogIe| prakaTe ane dharmanA tathA svAthanAM-moha vinA upakAraka kAyo kare ema icchavAmA Ave che. duniyAmA apAdhikAze vizvavati sa* dhamA pravruttidhamanI upayogitA varSovI che. leAkamAnya tilakanA krayoga granthanI praratAvanAthI jaNAya che ke " phakta hindu dhama'nI duniyAnA sarva dharmo- bhagavadgItAmAM pravRtti dhanI mahattA jaNAvI che, " jaina dhama" ane prIsti
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ e svIkArelI dharma nivRtti mArga para racAyela che. bauddha dharmamAM paNa pAchaLatha - pravRtti dharma kamaganI dAkhala thayela che." zrI le. mA tilakanA e vicArenI sAthe ame sammata AvazyakatA. thatA nathI temaja temanA vicAre pUrNa satya paNuM nathI. jaina zAstromAM pravRti dharma ane nivRtti dharma ema ubhayanuM adhikAra paratve varNana karyuM che ema ame prastAvanAnA prAraMbhamAM zAstra sAkSI pUrvaka jaNAvyuM che, pravRtti dharmamA ane nivRtti dharmamA adhikAranI AvazyakatA che, jene zAstramAM pApanI pravRttiyonI nivRtta darzAvI che paraMtu dhamya pravRttiyonI nivRti jaNAvI nathI. rAdhikAre ghamya pravRtti jevI ke upadeza vagerene zrI tIrthakare paNa seve che te pachI ekalI nivRttine jaina dharma zAstro jaNAve ema kadApi mAnI zakAya nahIM. mATe le. cA tilake te saMbadhI pitAnA vicArone badalavA joIe. sAdhuo, tyAgIo pitAnA adhikAra pramANe svAmI rAmadAsa, vivekanada vagerenI peThe dhamapravRttine sevI zake che ane gRhastha pitAnA adhikAra pramANe kSAtra karmanI, brAhmavidyAnI, vaizyakarmanI ane zuddha karmanI pravRttiyone evI zake che ane tenI sAthe dharma vrata ane deva gurunI ArAdhanA paNa karI zake che--ema jaina zAstromAM jaNAvyuM che gRhasthane ane tyAgIone chevaTanuM muktisthAna prApta karavAnuM hoya che tethI kaI svAdhikAre pravRtti dharmane niSedha thaI zakato nathI-ema jaina zAstramAM jaNAvyuM che. atyAra sudhI koI gRhastha jene pitAnI vyAvahArika dhArmika pravRttine tyajI akriya dazAne sevI nathI zAstrone na mAne toye ke jena, dhamya pravRttine tathA vyavahAra pravRttine AyuSya maryAdA sudhI choDI zake nahIM ema kudaratI niyama che anya dharma pALanArAone paNa kudaratI niyama che svAbhAvika niyama e che ke jyAM pravRtti dharma vizeSa hoya che tyAM nivRtti dharmane AcAryo prarUpe che ane jyAM nivRtti dharmanI vizeSa mAnyatA hoya che tyAM pravRtti dharmane prarUpI banenI samatalatA jALavavA AcAryo prayatna kare che. vaidika karmamAM nivRtti dharmanI mukhyatA thatA bhagavadagItAmAM pravRtti dharmanI mahattA varNavavI paDI ane jaina zAmA paNa e rIte pravRtti nivRtti dharmanI mukhyatA gauNutAnA cakra pharyA kare che tema sarva dharmomAM paNa thayA kare che izukrAIsTane jyAM janma thayo hato te taraphanA leke rajoguNa tame guNI Adi pravRttimAM mazagUla hatA tethI te dezanA lekAmAM pravRttinI mukhyatA svabhAvataH rahyA kare che ane hAla paNa tyA ema dekhAya che tethI mukhyatAe nivRtti mArgane upadeza deIne teone kamamA kama sAtvika pravRtti dharmamAM lAvavAne izukrAIsTane IrAdo hatA tethI kaMI te dhama nivRttithI para che ema kahI zakAya nahIM; AryAvarta jyAre pravRttidharmapradhAna hatA ane nivRttinI mukhyatAe jarUra hatI tyAre zrIprabhue tathA budde nivRtti pravRtti mitra upadeza Apyo hato ane pAchaLathI te dharmanA sAdhuone jyAre pravRtti dhamanI jarUra paDI tyAre pravRtti dharmane teoe AcarI batAvyo. dharmazAstronA kathana karatA dharmazAstronA ane dharmonA sasthApakAnI pravRtti vA nivRtti kevI che te tapAsavAnI jarUra paDe che. bhagavadagItAmAna zrIkRSNa ane kSAtra dharma batAvyuM ane pote yuddha karyuM nahIM-e pravRtti dharmanA upadezakane sArathi banatAM Adarza jIvanamAM ekAta ghaTI zake tema nathI. zrI mahAvIra prabhue gRhasthAvAsamA. ane tyAgAvasthAmAM svAdhikAra dharmapravattine sevavAmAM khAmI rAkhI nahotI tethI temaNe svAdhikAre pravRtti ane nivRtti dharmano je upadeza Ape che tenuM trazu kAlamAM parivartana thaI zake tema nathI zrIbhagavadagItA je kAlamAM racAI te kAlamA eTale AjathI lagabhaga bAvIsa varSa upara vaidika dharmamAM nivRtti dharma pradhAna sAkhya zAstranuM, sanyAsa mArganuM, parivrAjaka mArganuM jora ghaNuM vadhyuM hatu ane tethI loko nAmarda banI gayA hatA tyAre kSAtra dharmanI mahattA jALavavA mATe paraparAe thaelA vyAse zrIkRSNanA
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 mukhathI arjunane kSAtra yuddha karmanI pravRttine upadeza Ape che. te samaye nANAM prati mane ane nivRtti dharma e be-gRhastha vargamAM ane tyAgI vargamAM be camanI pa cAlatA hatA tethI phana zAstrakArone ekanI ja phakata mukhyatA karavAnI ja.ra jaNAI nahotI; tethI temaNe vidika dharmavALAonI piThe AcaraNa karI nathI. ceTa, udANI, kembika, caDota, azoka, gatarAma, prAMta, khAravela, mArapAla, vastupAla, vimalazAha vageree pravRtti dharmane svAdhikAra yathArtha rIte jALa drA; tethI ja rA tathA je mAtra niti mAgI che ema ekAta kadAyakathI ke tame tene te zanaganata zika dara che. jenA nigama dhAmA cAre vargane pravRtti dharmanI vyavasthA jaLavI che. dareka dharmazAstromAM Avazyaka kriyAo darzAvI che paraMtu zAtrane mAgo chApakArya rAkavAnI - dRSTie lakhavAmAM AvyuM che vanadi Avazyaka bhAvArika prati ghamamAM karmayogane vyApa- tathA Avazyaka dhArmika pravRttimAM vyApakapaNe karma artha samajavo joie. kAI grahaNa vyavahAra vinA nizcaya nathI, divya vinA bhAva nathI; kAraNa vinA kArya karavuM joie, nathI, karmaveganI vyApaka pravRtti savabhAvanaH sarva vizvamAM prata kare che vahunaH aNIe te ene kaI dharmanI saMginI nizAnI paNa paravA rahetI nathI. manuSya sarva vizvamAM svakIya AvazyakatAnusAra navIna karma ne saMdhyA kare che ane pUjA tenA anusAre zA thAya che prathama vicAra utpanna thAya che, pazcAttA upanna thAI che. Avazyaka pravRttinA prathama vicAra pragaTe che. pachAta Avazyaka prati thALa che ane pazcAta tenA grantho racAya che. karmavegane jamAnAnA anumAre navIna ulekho saMskAra mAtra che, bAkI vastutaH vicArIe te anAdikALathI manuSya jIvananI mAthe kamoganA vicAra ane pravRtti taranagoge pragaTa che, laya pAme che ane temA saMke sike aneka saMskRtimaya parivartana bhAyA kare che. aeva kamogane vyApakArya grahaNa karavAnI jarUra che. ziyAmyAM jo e savanA kathanAra sarva zrI vIraparAmAM che temaNe e suSmA sAkhyAnA upaninA nAgane ane vidika kama kAoinA karmane vyApakapaNe antarbhAva thAya evI rIte gabhIratva jaNAvyuM che. sarva prakAranA jJAnane jJAnamAM samAveza thAya che ane sarva prakAranI vyAvahArika vidyAone paNa jJAnamAM samAveza thAya che temaja sarva prakAranI bAvahArika Avazyaka dharmI pravRttine tathA dhArmika pravRttine kriyAmAM samAveza thAya che. mana vacana ane kAyAnA vayanI calanAdika pravRttane paNa kriyAmAM samAveza thAya che. cAra varSanI ghamya karma pravRttine paNa kriyAmAM samAveza thAya che ricAja ne jo yAne pravRttidharmayoga kavAmAM Ave che jJAna vinAnI kriyA aMdha che, jJAna vinAnA karmacAgamAM jaDatA Ave che, mATe jJAna pUrvaka kriyA yAne karmavega sevavAthI vyAvahArika tathA dhArmika sarva prakAranI parataMtratAne nAza thAya che ane AtmAnI pUrNa svataMtratArUpa mekSa maLe che ema zrI vIraprabhue vyApaka arthanI dRSTie jJAnaviSka mokSa. e sUtra karyuM che. jJAnapUrvaka sarva kartavya karmo karavAnI jarUra che ane tethI mukti thAya che. vyAvahArika muktinA aneka bheda che. deza ravAta 5, prajA svAta-5, vyakti svAta spa, vyApArAdi AjIvikA pravRtti vAta Adi aneka prakAranA vAtathI dukhanI mukti thAya che parata ya eja moTAmAM moTu dukha che tenAthI mA thavAne vyAvahArika vidyAo ane vyAvahArika dharmI pravRttinI jarUra che vyAvahArika mukitanI yegyatA prApta, karavAthI dhArmika muktinA hetuonuM sevana karI zakAya che ka ja rUpa che ane pUra je vyAvahArika karmo karavAmA zara che te dharma karavAmAM ghara bane che. vyAvahArikajJAna tathA vyAvahArika
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamaraze kArika yuddha sayata taMtrane ma da che ane dhArmika jJAnakiravAthI dhariMka suti prApya che. . rara . . ma. zrI nirake paTTa zikyAM no e sUcanA bhAratuM bApa re jAtaka kathana che ke. sarva khaMDanA manue vAstavika kAganuM rava bhUlI gayA che. vAdithI aha ki kaho karyA kare che. kanane garIbenA bhAge dera mAryA kare che, karmaga lakhavAnI ke mana, ba, keka ane nA detra banIne eka bIjAnAM gaLAM savAre AvazyakatAnA ma ma - kAga duroga kare che. zaktivALA deze garIba deze hetue. gulAma banAvavA prayatna kare che. hindusthAna aneka rIte dukhamAM sabaDe che ane te vAdine maTA bhAge gumAvI beThuM che. jenenI vyavarika paDatAnI sAthe liMka karavA thI , 6 ke hindusthAnamAM paraspara judA dharmavALAo hajI saMkucita dA para ra da mane zI rAtri kare eka tarapha avata sattAnuM ra vadhavA mAMDyuM che ane tethI pra8 svAtaMtryanA dare tALa paDavA lAgyAM che, eka tarapha lakSmIvate garabAne duHkhI karIne paNa pitAnuM ghara lakSmIthI bharavA dhAre che, dara varSe lAkhe kare pazuo kapAya che, keTalAka dharmaguruo banIne lADI, vADI ane temAM masta banIne duniyAnAM dukhe che. prati kakSA karavA paDyu AMkha mIcAmAM karyA kare che. eka tarapha guDa sa ka rana ja che, cheka nara vArthI prativana paramArtha prati ene nA karavA ca he. che. naraka - jaya dInuM jora vadhI 0 che. eka tarapha keTavaka briTana dhaguphA uparanA bane che ke hindu dharmanaMthI daSTa kare che. garIba lokone kareja havAnA paNa sAMja paDe che rAnamaM dara ja pAca lAkha nu te annanA abhAve bhUkhyA rahe che, keTa: kemAM prAcIna prarUpa ane arvAcIna sudhAraka pravRttine mukAle karavAnI na pa rI nI. jI re kAne daranA kharca pUra: MaaN nathI. garIba pazuo karatAM pahu rIba ke, vi. majumAM dekhAya chekeTalIka vadhAre paDanI kAi kare che paraMta kacerInA guNo vinA teo vipara asara karUne rajU thatA nathI. rAjA ane ja sattAnuM ekIkara apAyuM ale kama a nyo. para kabIe jhaTa vinA satra prakAranA manunuM kada ; ; e adAra , mATe sarva vamAM tyAgaomAM ane camAM paramArthI mAgIe prakaTe ane teo kamagIeAnA lakSavaDe cUta devA e-te lAvavA mATe karmavega prakhya lakhavAnI jarUra paDI che duniyAnAM sara mane eka sarakhI rIte taMtra : .sa nave. je. vizva sarva :e , pakhIo vagera kalunA darabAramAM davAne mATe rAkhe duka dharAve che jenAmAM prANIone banAvavAnI zakti vadhI tene anya prANIone mAravAno ke narTI evA izvarIya niyama che. vizvana mAne samAna hakaH jaLavAI rahe ane te parapara eka bIjAnA sukha duHkhamAM bhAgI bara dhrA morA banI ca-e dRSTie kamaMga grantha lakhanI AmA svIkAraka che. rAjA mata nirbaLa tune na ca na kare ane dharma nI phura thatAnI sAme che, prApta karI svabayara karI tathA e sarakhI rIte va pa kaDInA nI paDe no thAya nahIM te darika kamI kaTAva mATe karA - nI jarUra paDI che.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraspara dezano tathA khAnA sukhanAM sAdhanane baLavAna anyAyI manu TAvI na le te mATe zrI aM nanI peThe kamoganI zakti prakaTAvavAnI jarUra che. UM gha nAthanuM baha manana karIne zubha zaktine azubha zakti gaLI na jAya te mATe sarva prakAranA karmavegI prakaTe evI vyavasthA karavAnI jarUra che. garIbakI jerU sabakI bhAbhI evI kaheNInA bhogabhUta na thavAya te mATe sarva prakAranA karmavegIo ke je sarva prakAranI zakitavALA hoya teone-prakaTAvavAnI dizA dekhADavA mATe A graMtha lakhavAne hetu che bakarI ane siMhane eka sarakho nyAya thAya tema banavuM e kAganI zaktiyo para AdhAra rAkhe che sarva duniyAnI prajAnI zakitanI samalinA ra te mATe hAla mitra rAjya ravabaLa vaDe zatru rAjyonI sAthe yuddha kare che. utama kAmagIo prakaTe che te ja paraspara rAjya zakti vagerenI rAmalatA rahe che ane e siddhAtane svataMtra amerikAnA pramukha visana tathA ApaNA rAjyanA pradhAna leIDa jaM vagere sArI rIte mAne che ane teonI daSTie tathA amArI daSTie sarva prakAranA dharmazaktidhAraka karmayogIo prakaTAvavAnI jarUra che, mATe tenI dizA dekhAvA mATe karmaveganuM sArI rIte vivecana karyuM che. kamapeganA baLa vinA duniyAmAM jIvavuM muzkela che. karmayogI enI keTalIka zaktinA durupayegathI jana vagere rAje briTIza vagere dhamanI zakitane nAbuda karavA taiyAra thayA che tethI mitra rAjyo svakIya svAtaMtrya mATe karmaganI zakitanA mege sAmA UmAM che e ja kamalegI dezanuM daSTAMta kharekhara AryAvartana komI ene paNa lAgu paDe che ane te pramANe AryavartanA manuSyae briTIza karmayogIonuM anukaraNa kavuM joIe, paraMtu AryAvartanA guNene tenI sAthe AcAramAM mUkavA joIe. dArU devatAnA saMganA jevI Aryone kamAyegI zakti cAnI jarUra nathI paraMtu sthAyI ane AdhyAtmika saMgaThana yukata sahitanI jarUra che. AdhyAtmika zakitayonA jIvananI sAthe bAhya zakitanuM jIvana vahevuM joIe ke jethI anya kSetre nAza na karI zakAya; AryAvarta pitAnA mULa svarUpathI badalAine hAlanuM je yuropa banI jAya che tethI AryAvartanI pUrNa rIte paDatI thAya mATe AvatamAM asalanI zakitane jALavI rAkhe ane AryAvartane AvatapaNe rAkhe evA karmayogIo prakaTAvavA mATe karmayoga lakhavAnI jarUra paDI che anya dezanI spardhAmA AryAvarta zakitathI TakI zake ane anya dezane-khaMDene svadezanI AdatApUrvaka upakAra karI zake evA karmayogIo guNavaDe prakaTe ema ataHkaraNathI IrachI kamaMgamAM hRdayanA uddagAra darzAvyA che. gRhastha ane tyAgIo svAdhikAre kamaganI zakitaone meLavI sarva jIvonI sAthe karmagIne adhikAra pramANe varte te ja vizvamAM zAti vata zake ema che. karmacagInA guNe vinA rAjA thavAthI zu ? pradhAna thavAthI zuM ? sattAdhikArI thavAthI zuM ? lakSmIvata thavAthI zuM? vidyAdhikArI thavAthI zu ? alabata kaI nahIM. ema sarva manuSyoe samajavuM joIe. dezabhakata gokhale, dAdAbhAI vagere dezabhakatane mukhya siddhAMta saya karmavegIo prakaTAvavAno che. viduSI mIsIsa besanTa-dezavIra dharmavIra karmaginI banIne duniyAmAM svazakitathI svaccha kartavya karyA kare che. karmayogI puruSanI sAthe karmaginI strIone paNa banAvavAnI jarUra che. dharmazakita ane karmazakitavaDe sarva vizvanI unnati thAya ItyAdi hetuothI dharmasthApaka zrI vIraprabhue gRhastha gIone ane tyAgI yegIone svahaste dIkSita karyA hatA. arthAta sAdhama ane gRhastha dharmanI sthApanA karI, temaNe AryAvartanI sukhazAMtinI unnatinI vyavasthA karI hatI yuropa deza hAla dharmagIonA tyAga dharmane bhUlI gayo che tethI te dezanA lake bAhya samRddhi zakitathI vibhUSita chatA keTalAka saikAthI TharIne zAMtithI beThA nathI ema yuropanA itihAsathI siddha thAya
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 che. jeoe kamagIo banavuM hoya teoe sarva dezanA rAjakIya viSayanA tathA dhArmika viSayanA aitihAsika granthanuM paripUrNa vAMcana-manana karavu joIe. AdhyAtmika zAstronA avalaMbanathI bhAratavAsI kamagIo banavA chatAM svazakitano pramAdathI durUpayoga karI zake nahI e khAsa vizvAsa che ane te ja niyamane anusarI AtmAnubhavabaLe karmaLa grantha lakhAya che. A ja sudhInA prAyaH sarva dezee pitAnI zaktithI anya dezane gulAma banAvavAmA vaiSTa dhAryuM hatuM tethI teo sthAyI unnati vALA rahI zakyA nahIM ane chevaTe grIka, rAma, ijIpta, IrAna vagere deze paDatI sthitimAM AvI paDayA ema aitihAsika dRSTie samajAya che. yuropI rAje paNa e ja niyamane anusarI vartaze te a te teonI paNa tevI dazA thavAnI dhamya nyAyane cukavAthI kenI paDatI thaI nathI? AryAvatanA manuSya paNa mahAbhAratanA yuddha vakhate karmagionA satya guNene bhUlI gayA hatA tethI teo karyA karma avazya bhogavavAnI dRSTie paradezI svArIothI kacaDAyA ane hAla maDadAla sthitimAM AvI paDyA che, mATe teoe have karmayogIonA kharA guNane zIkhavA joIe ane AcAramAM mUkI batAvavA joIe; e niyamane anusaravA mATe kamapega lakhavAnI pravRtti thaI che, sarva prakAranA bhAgya sthAne tyAga karIne sarvanA zreya mATe je kharekhara tyAgI kamagio bane che te ekadama deza dharma ane saghanI sudhAraNa karavA zakitamAna thAya che pramAdane tyAga kyathI AtmAnI zakita prakATAvI zakAya che. ane te vaDe vizva para upakAra karI zakAya che mATe paramArthI karmacAgIo prakTAvavAnI ghaNuM jarUra che. tyAgI karmacArIo zarIranuM piSaNa, vastra vagere alpa upadhi dhAraNa karIne vizvakalyANa mATe dezadeza vicarI satya dhamane upadeza Ape che ane duniyAnA jIvonA duHkha dUra thAya evA upAyo batAvIne temAM nirAsaktithI bhAga le che tethI teo cakravartI vagere gRhastha vaDe pUjAya che. Aja sudhI paNa temaNe dharma pravRtti vaDe tyAgI varganI mahattA jALavI che ane bhaviSyamAM paNa jALavaze satya tyAgI karmacAgIone vizva pAye paDe che. evA tyAgIo tathA utama gRhastha yogIe prakaTAvavA mATe karmacAgamAM sArI rIte vivecana karavAmAM AvyuM che kamagIonA kharA AdhyAtmika guNe kevA hovA joIe te khAsa A granthanA vivecanamAM lakhavAmAM AvyuM che. dareka dharmanA je je mahAtmAo thayA che ane jeoe dharmanI sthApanA karI che ane dharmane pravartAvyo che teoe karmayogI banI dharme kamanI AvazyaktA ravIkArI che. karmayoganI Ava- duniyAnI jeTalI gya pravRtti che, upakAraka pravRtti che, teone kamaMgamAM zyakatA vinAne koI samAveza thAya che. vizvamAM je je jIvatA dharmo che teo kamagathI che. sarva jIvato dharma nathI. prakAranI nivRtti darzAvanAra dharme duniyAmAM lAMbA kALa jIvI zakato nathI. dharmanuM jIvana ja kharekhara karmacAga che ane dharmane jIvADanAra kharekhara kamagIo che. dhamanu ane dharmanuM rakSaNa karanArA mahAkarmIo che. vyavahArakriyAmArUpa kamalegane tyAga karatA dharmatIrthane nAza thAya che ema zrI vIra prabhue paNa darzAvyuM che. cArajinnmyN pavajaha, tAmA vavahAra nicchae muyaha, vavahAra naocchae-titthucchemojo bhaNio he bhavya manuSya! je tuM jaina dharma aMgIkAra kare te vyavahAra dhama, vyavahAra naya ane nizcaya nayanizcaya jJAna e bemAthI ekano paNa tyAga karIza nahi. vyavahAranayane tyAga karatAM jaina dharmarUpI tIrthane ucheda thAya che. vyavahAranaya svayaM pravRttidharmane pratipAdana kare che ane nizcayanaya svayaM nivRtti dharmanuM pratipAdana kare che. vayavahArapravRttidharma vinA arthAta karmayuga vinA jaina dharma jIvI zakatuM nathI. tene pracAra thaI zakatuM nathI, mATe vyavahAranayane nahIM uthApavAnI zrI vIra
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhue mahAzikSA dIdhI che tene jenoe paripUrNa lakSamAM rAkhIne karma sevI kamagIo banI vizva vyavasthA jALavavI joIe. zrI mahAvIra prabhunA bhakata jene hAlamAM kamaMginI punita dazAmA AvI paDayA che teone uddhAra karavA mATe A granya upayogI thaI paDe evI AzA rahe che. nivRtti dharma kSetra samAna che ane pravRtti dharma che te nivRtti dharmanI vADa samAna che uMmarane prANa pravRtti che dharma chavaka pravruti che evuM avaLedhIne sarva dharmanA mahAtmAo AyuSya maryAdA sudhI pravRtti dharmane ane tenI sAthe nivRtti dharmane paNa seve che. pravRtti dharma ane nivRtti dharma e be cakra samAna che e be arthAta vyavahAra nizcaya dharmathI muktinI prApti thAya che. semala aphINuM vagere viSe paNa tene mArI mAtrA karI khAvAthI zarIranI puSTi kare che te azubha pravRtti dharmamAM dhitI Asakitane mArIne zubhapravRttidharma sevavAthI vizvavartI sarva manuSya AtmAnI unnati kare temaja deza, samAja, kuTuMba, vidyA vagerenI unnati kare emA kazu Azcarya nathI AsaktirUpa viSayamAM aliptapaNathI sarva kartavya karmonuM jhera utarI jAya che ane tethI kamagIo mahAdika karmathI nahI badhAtA AtmAnA nAda guNonI puSTi karI zake che. vizvamAM sarva dharmo hAla je che te karmayoganA baLathI jIvatA rahyA che. dharma kamagIo dharmane pracAra karI zake che je dharmamAM vyApaka karmayoganI pravRtti nathI te dharma vizvamAM jIvate rahetA nathI jena dharma vyApakapaNe sarve karmoganI zreyakara pravRttio sahita che paNa temAM tevA hAla vyApaka kamaganI daSTivALA mahAtmA karmayogIo mUna pramANamAM hovAthI tenuM vizAla svarUpa pUrve je hatuM te saMkucita thayuM che, paraMtu jaina zAstranA AdhAre tene vyApakarUpamAM karmavegI prakaTe te tethI jaina dharmanI mahattA-upaginAne vizvane khyAla ApI zakAya. jena dharma onI alpa saMkhyA che chatAM temAM tevA karmagIo prakaTAvanArA kharA gurukule prakaTe te karmayogIo banAvavAmAM ane jaina dharmanI sarvatra pracAratA karavAmAM khAmI rahe nahIM. svAdhikAre kartavya karmone jANavA ane pazcAta nirAsaktipaNe karavAM, alpa deva ane mahAlAbha jemAM vyaSTi ane samaSTine-hoya tevAM karmo karavA adhyAtma jJAnAdi saddaguNene prApta karIne karma egamAM mukhya kartavya karmo karavA deza, samAjAdinI sevArthe gaNa karmo ane mukhya karmone vicAra darzAvelA muddAo. karIne viveka daSTithI kartavya karmo kA. AryAvarta vagere sarva dezanI sarva prakAranI unnati kAyama rahe ane AtmAnI zaktinI vyaSTimAM ane samaSTimA para parA vahe evI daSTithI kartavya karmo karavA joIe. kara ghAtakI zanivALA rAjya-dezanI sAme UbhA rahI pitAnI ucca zaktithI saMrakSakadaSTie kartavya karmo karavA sadagurugamapUrvaka kartavya karmonuM zikSaNa meLavavuM joIe AtmA ane paramAtmAnuM jJAna meLavIne sarvatra brahmabhAvanApUrvaka sAkSIbhUta thaIne kartavya karmo karavA joIe. nAmarUpanA moha vinA ane temaja phaLanI AzA rAkhyA vinA sarvasvArpaNugathI kartakarmo karavAM joIe. revpara jIvAnAm chane pararapara upagraha che arthAta upakAra che tethI upakAra vALavAnI pharaja dRSTithI kartavya karmo karavA joIe, aneka prakAranI vipattiyothI AtmAnI pakavajJAnadazA karavA mATe ane AtmayoganI sthiratA mATe kartavya karmo karavAM joIe. svamAM uccatva ane paramAM nIcevane bheda dekhyA vinA sarva jenI sAthe abhedabhAvanAe rasAIne kartavya karmo karavA joIe. prabhunA para paripUrNa zraddhA rAkhIne ane kartavyarmamAM AtmavizvAsa rAkhIne kartavya karmo karavA joIe. bhArata vagere dezanA lekenu kayANa thAya che ane sarva lekonA kalyANumA kalyANa che evuM avadhIne manuSya jIvanayAtrAnI saphalatA thAya evA mArgomA vahevA mATe Avazyaka katakarmo karavAM joIe. utsarga dharma ane apavAda dharma yAne Apatti dharmanu paripUrNa jJAna meLavIne kartavya karmo karavA
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 joIe. ahemamatvavRtti rAkhyA vinA AtmasvarUpamAM lIna thaI kartavya karmo karavAM joIe. pratyeka kama karatA AtmAnaMdamAM mata thavuM joIe ane pramAdene pariharavA joIe rAgadveSamA mujhAyA vinA ane pratidina zuddha rAgamA vizeSataH gAIne dhArmika tathA vyAvahArika kartavya karmo karavA joIe. nirbhaya, akheda ane adeva bhAva dhAraNa karIne svAdhikAre kartavyabhraSTa thayA vinA kartavya karmo karavA joIe. sarva dhano sayatane grahaNa karIne tathA dharmavicArAcAra saMbadhI matasahiSNutA tathA vizAla buddhi dhAraNa karIne kartavya karmo karavA joIe zuddha buddhithI kartavyakarmo karavAmA AtmAnA bAhya prasaMgamAM sadaSatA chatA vastuta. nirdoSatA rahe che mATe zuddha buddhinA IrAdAthI kartavyakarmo karavA joIe saMprati jamAnAne anusAra kAyakarmonA parivartananA saMskAra vagerenuM jJAna meLavIne prAcIna ane arvAcIna sudhAraNAonI satyatAnuM jJAna karI kartavya karmo karavA joIe. ItyAdi aneka viSane karmaveganA vivecanamAM sArI rIte dezakAlAdinI apekSAe carcA che : - karmoga granthamAM saLaga eka ja karmavegane AgArika eka ja sarakhe viSaya hovAthI ane temAM bhinna bhinna viSaya na hovAthI adhyAya vagerenI saMkalana karavAmAM AvI nathI. kamagInA guNa meLavavA ane nirAsakitapaNe Avazyaka vyAvahArika tathA dhArmika kartavya karmone tyAgIoe tathA gRhae karavAM e ja mukhya viSayarUpa kendrasthAnane glemA bhinna bhinna guNadivaDe karmacAganA vicAra-siddha karavA prayatna karela che tethI eka ja viSaya hovAthI bhinna viSayAnukramaNikA nI ekasarakhI karavAmAM AvI nathI paraspara leke sabadha jaNAvavA mATe eka ja viSayamAM saMkalanA. bhinna bhinna lekenA artha vRttinA saMbaMdha mATe avataraNe ApelA che. vAsvata: karmavega grantha kaMI viddhatA darzAvavA mATe racavAmAM AvyuM nathI. phakata gArane manane lAbha maLe tevA hetuthI je vicAre prakaTayA te anukrame zvekenA rUpamAM dAkhala karI tenA vivecana karavAmA Avyu che pitAnA hRdayamAM je udgArA pragaTe te jagatanI AgaLa rajI karavA joIe tyAgInA adhikAra pramANe sarvajAtIya manuSyonI dharmonnati mATe upadeza pravRtti tathA lekhanapravRtti thavI joIe ane te svapharaja che-svapharaja adA karavI joIe e svadharma che. karmayogamAthI guNadRSTie aneka guNone guNarAgI manuSyo dekhI zake tema che ane dezadaSTidhAraka dune guNone paNa devarUpe dekhe che ane te anyane paNa daSanA rU5mA sarva guNadoSaharzana. jaNAvI zake che. jevo daSTi tevI sRSTi dekhAya che. rAgI manuSyo gaNo dekhe che ane devI manuSpo dUdhamAM pUrAnI piDe avaguNe dekhyA kare che temA kaI Azcarya nathI. kALA sidhIne rAgadaSTithI sarvanA karatA pitAne putra sArA lAge ane anyanA putra sArA na lAge e daSTi pramANe yuSTi racanAno dharma che. game te rAnI paNa bhUlane pAtra che. lekhakanI apekSAo samajyA vinA vA gugama lIdhA vinA paraspara lekha AzAne sAnukULa sabaMdha samajI zakAto nathI temAM meTe bhAge vAcakenI daSine deva rahe che. jenAganA AdhAre kahevAmA Ave che eTaluM ja kahevuM 5 thaze ke samakitIne sarve savaLArUpe pariName che ane miyAtrIne arthAta anAnIne saM avaLArUpe paraNime che temAM jJAna ane ajJAna ja kAraNabhUta che. sajajana manuSyone vAcanAdi sarva prayana kata satya sAra grahaNathe hoya che ane durjana manuSyone sarva prayatna kakta game te rIte mArImacaDIne, kuyukitathI deva dekhavA ane dekhADavA mATe prayatna hoya che sajajana manuSya gunA bhakata hoya che jethI teone jyAM tyA guNo dekhAya che ane durjana manuSpa du nA - nA bhAre hoya che tethI teone
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayA tyAM de ja dekhAya che. e vaLAvika niyama che eTale janonA mananuM game tevA mano paNa samAdhAna karI zakAya tema nathI. tene, adekhAona, pIene gubA paNa avaguNapa pariName che tethI teone lAkha karoDe jAtanI dalAlethI panna rAma samajAvatAM chatAM teo kaMI ne kaMI kahevAnA. jyAre teonI dujana daSTi TaLI jAya tyAre teo vapameva sajajana daSTine pitAnI bhUlane dekhI zake che ane satyane agIkAra kare che. karmaga ane tenA vivecanamAMthI sajajana guNa rAgI manuSya ghaNe rAra kheMcI zake tema che. te prAcIna zAstro hoya che arvAcIna dharmazAstro ya paraMtu je tethI adhyAtmAnapUrvaka karmayoganI upagitA jaNAvAnI hoya te sA prAcIna arvAcInanI carcAnI prAcIna tathA mAthAphaTa karavAnI jarUra rahetI nathI dezamAna lekamAnya thayuta tila 'vata arvAcIna dharma. kamogaradapanA upadaghAtamAM jaina purANa vagerene kapina kahevAmAM vidharma zAsothI kamAga bhiniveza-athavA ravivarmAbhimAnathI vamatakArane para che. mAmAnya nI upagitA. bhAgavata vagerene prAcIna TharAvIne ane jaina pUrANene kahipata karAvI temaNe satya samAlocanAnI parAhamukhatAne pragaTa karI che. temanAM mAnelAM dharmazAstranI prAcInanA arvAcInatA satyAsatyatA vagerene je temanI pe carcAo uThAvIe te apa riAmAM utarI jAya ane te bAbatane eka jUdha gratha thaI jAya tethI rapatra tAsaMbadhI vize kaMI jaNAvavAmAM AvatuM nathI. tatsaMbaMdhI yogya lekha banaze te anyatra prasiddha karavAmAM Avaze. atra te jaNAvavuM eTaluM ucita che ke zrIyuta lokamAnya tilake jene purANone karipata kahyAM che te asaya che. jene purANa kaDhipata che ema TharAvavAnI dalIle temaNe ApI nathI tethI temane eTale ja javAba ApavAmAM Ave che ke teo je jaina purANe kapita che ema siddha karavAnI dalIle ApaNe te pachAta tene regya javAba paNa ApavAmA Avaze. A carcA A sthAne anugI che tethI tene sameTI levAmAM Ave che. veda zAstro haya, jena zA haiya, beha zAstro che, musalamAnanA zAstra che, khristinAM zAstro haiyatemAM vizva jIvone upakArI karmavega he va na hoya paraMtu te ghamanA le tema chatAM sarva jIvonA kalyANanI zubha pravRtti rUpa kamagane AcaratA deva te te prazaMsavA yogya che. anAdi kAlathI kamaganA zubha vicAre che te phakta uttama manuSya dvArA bahAra Ave che, anAdi kAlathI ane mahAtmAonA prAkaTayanI apekSAe amuka kAlathI karmaga prakAre che. jeo pitAnA dharmapustakone prAcIna TharAvatA hoya paraMtu temA pazu hiMsAmaya yajJothI ja karmoganI mahattA mAnatA hoya te te nirarthaka che. aneka saddavicArethI karmamArganuM rU5 sudharatuM jAya che. prAcIna vA arvAcIna game te dharmazAstro hoya paraMtu temAthI paramArtha pravRttimaya vyApaka kamaganA vicAra ane AcArA khani, kharaM sarva vizvavati dhamIo mATe eka sarakhA sAdhAraNa grAhya che. ka9yANa ane zubha vicAronI paramArca pravRttinuM bIja karmaga che te sarva dharmanA manuSyamA DAghaNA aMze vyApI rahela che. prAcIna pustakamAM karmaveganI mahattA vAMcavA mAtrathI vA zravaNa karavA mAtrathI khuza thavuM na joIe, paraMtu kAganA saddavicArene sadAcAramAM mUkIne khuzI thavuM joie. sAdhAraNa rIte dharmavAdanA matamatAMtara sivAyanA sarva manuSyane dayAdi zubha pravRttimAM eka sarakhA upayogI thaI paDe tevA karmayoganA sadavicArane phelAvo karavA joIe. jaina zAstro pravAhanI apekSAo dhANA prAcIna che ane amuka vyakitanI zabdaracanAnI apekSAe keTalAka arvAcIna che paraMtu temAM sarva manuSyanuM pazuonuM pakSIo vagerenuM zreya karavAnA zubha vicAranI zubha pratirUpa kAganuM
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ papa vyApaka dRSTie varNana karavAmAM AvyuM che ane te game te dharmavALAne paNa sAdhAraNa rIte cAla batI ke tema che. zubha karmayoga pravRtti kharekhara zubha dhamarUpa che tethI tene sarva dezamAM phelA rAnI jarUra che. jene zAstro gRhastha ane tyAgIne adhikAra pramANe pApa pravRttine tyAga karavAnuM jaNAve che. ane dharma pravRttine AcaravAnu puve che ema jaina zAstromAM UMDA utarelA mahAtmAo upadezarUpa viDima vagADIne jaNAve che tethI kamapeganI mahattA tathA upagitA jaNAvanArAM jaina jJAo vaidika zAstro vagerenuM upayogitva avadhI te pramANe karmayogI banavuM joIe. sava kALanA ane sarva dezanA matanAM AtmAonA sAdhampathI eka sarakhA karmoganA saviare vAdezAla bhede taratama bheda viziSTa vicAre prakaTI zake che temAM kaMI sava dezamAM sarva Azcarya nathI AkarAdi saMjJAonuM jJAna jema sarva manu vageremAM ekasarakhuM kalamAM mahAtmA- hoya che tema karmacAganA savicAga paNa upAdhibheda bhinna chatAM vastutaH eka ene eka sarakhA sarakhA prakare che. yuropa, AphrikA, amerikA, eMziyA, AliyA vagere kSamA karmayoganA sa- bhinna bhinna kALa thaelA bhinna bhinna pumAM paramArtha vicAronuM sadazya maLe vicAre prakaTI che. paramArtha vicArone AcAramAM mUkavA te karmaga che. sarve jJAnIomAM karma, zake che. yoganA sadasya vicAre prakaTe che tethI amuke amukanuM anukaraNa karyuM. ItyAdi kahI karmacAganA vicAranI eka ja manuSya vA eka ja grantha khANa tarIke che ema pratipAdana karavuM te mahAgraha-kadAgraha vinA bIjuM kaMI nathI. amuka dezanA lokone bhAvAnuM ane lIpI banAvavAnuM kArya sujhI zake paraMtu anya dezonA manuSyone sUjhe nahIM ema bolavuM te jema pratyakSa viraha che tema amuka prAcIna granthamAM kamaganuM pratipAdana che ane tenuM anyoe anukaraNa karyuM ema kahevuM te teTaluM ja viruddha che. sarva dezanA dharmazAstromA DAghaNA aMzathI te ja dharmanA mahAtmAoe karma rAnA saddavicAranI pravRttinuM dezahitA--samAjahitArthe ane vizvahitArthe pratipAddha karyuM che. ema je kamapega viSayanA grantha lakhanArAo vicAre te teo dhamamatAsvatAthI dUra rahI satyane vizeSa upAsaka banI zake emAM anizakti karI ema gaNAya nahIM. sarva AtmAo anAdi kALathI nitya che ane temAM rahelA vicAro paNa anAdikALathI che. karmayogAdi vicArone pUnA aneka mahAtmAoe melA hatA hAla paNa dezakAlAnusAre sarva dezomAM manune pragaTe che ane bhavi mAM pustakone pralaya thaI jaze ema mAnIe te paNa karmoganA savicAre ane tenI satyati prakaTaze temAM kaI kaIe koInuM anukaraNa karyuM ema niyama karI zakAya ja nahIM. lokamAnya zrI puna tilaka pane bhagavadagItAnA karmaganA vicAronuM anyavarmI leke vageree anukaraNa karyuM ema jaNAve che paraMtu tema che ja nahIM. bhagavadagItA vagerenA che ane bAdonA keTalAka ke maLatA Ave chezuM kAIsTanA keTa lAka vicAronuM bhagavadgItAnI sAthe maLatApaNuM Ave tethI amujju amuke anukaraNa anukaraNanI karyuM ema mAnI zakAya nahIM. bohona dharmazAstronA racanAnA kAlamAM gItAnI asiddhi, racanAne kAla che tethI boddhonA vicArovALI gAthAonuM mahAbhAratamAM anu karaNa thayuM hoya che temAM zuM pramANa che? bannene racanAkALa lagabhaga maLane che. ityAdi carcAne pAra AvI zake tema nathI mATe ema ja mAnavuM yogya che ke dareka dharmanA mahAtmaemAM AtmasAmpathI samAnakAle vA kAlameTe eka sarakhA keTalAka vicAro prakaTI zake che. vastRta
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicArIe te anukaraNanI middhi thatI nathI mATe tevI bAbatamA na panA kamaranA eka mUrakhA maLatA AvatA vicArone AcAramAM mUkI kamaLogI banavAnI jarUra che, manuSya game te dharma pALanAra hoya paraMtu je te nItimaya karmayogI hoya te vaTe te muni adhikArI dara che ane te mukitapadane prApta kare che. sarva manuSyanA AbhAomAM eka sarakhA zu kamaganA vicAro che temAM sarva bhavuM che mATe manue pitAnA AtmAmAthI kama mane rAvarAne pragaTAvI rAga rahita kamagI banI vikalyANa karavuM joie. hiMdu-musadamAna-prIta-au-pArI vagera kAmamAM vyAvahArika kAmagIo jAva paNa vimAna che jema mAM anya komanA siAbe vyAvahArika dhArmika kagIo prAyaH rana kemane karmane nathI ema kahIne te cAlI rahe tema che. jenA kAmamAM gRhastha karmamAgInA ane yogIonI ghaNI tyAgI karogIonI ghaNI jarUra che jene kema vivekAnaMda jevA mika jarUra che. tyAga karmayogIonI dhaNI jarUra che ane kha, tilaka, bAladIva, dAdAbhAI jhINA jevA gRharaya karmIAnI ghaNI ja che ane tevA kogIe prakaTa tevA upAya levAnI paNa ghaNI jarUra che dhArmika kAranI ane vyAvahArika kamarinI tarIke zrImatI vidhI besanTa jevI koginIo che jene kAmamAM nahI pAke te na kema hAla je sthiti bhogave che tevI paNa rahevI durlabha che ane jena kAma anya dhArmika mAnI paDe astitva jALavI zake te paNa za kAspada che. jene kAmamAM dhamaka bhAgI yugapradhAne vagere kamagIo thoDA varSa pazvAta karavAnA che ane tethI na kema ane A kaMpanI pragati thAya evA te punaruddhAra tarIkenA upAye levAnA che. je kAma eka vakhate lagabhaga cAlIza karAra manuSponI saMkhyA dharAvatI hatI te kema hAva bAra tera lAkha jenI khAvALI che, tenuM kAraNa kharekhara karmacI dharmaguruonI tathA gRhastha kamagIonI khAmI sUcave che, jene komanA dhArmika vicAromAM ane AcAromAM ghaNI saMkucita dRSTinI rUe ghara karIne jAmI gaelI che temAM sudhAro karavAnI ghaNI jarUra che. jaina darzanamAM vizAla daSTivALA ane devazudhanI pUrNa zraddhAvALA daramIyAgInI ghaNI jarUra che. jema kemamAM tAra ane digaMbara ema be sapradAya che. strInI mukha, kevalIbhumina-nI mAnyatA vagere keTalIka upAgI nahI evI bAbatenI carcAmAM rena mitA AgevAno zakitane nakAme durupayega kare che. jene sthAvara tIrthonA jhaghaDAmAM bane kemanA gRha vAbe rUpiyAne durupaga kare che je matabheda takarAra vagere dvAlanI rena kemanI vyAvahArika tathA dhArmika praganimAM ADe AvatI hoya tene upazama tathA upekSA karavI joIe. jene kAma je nakAmI takarAro vagerenI mUrkha ine tyAga nahIM kare te teonI pragatinA bhagI bIjI kAmavALA thavAnA-emAM A za mAtra zakA nathI. hiMdu kema pArasI vagere kAmo dhArmika vicAromAM udAra che ane te kAmanA karmayogIonAM kartavyanA kSetra vizAla che ne kemanA kamAgIe udAra vicAracAra pravRttithI kArya kare evA vizAla kSetre thavAM joIe. tyAgI jaina kamagIo ghaNu chUTathI sa dha kartavya karmone kare mATe teonA udAra vicArAcAranA mArgamA kAMTAo je heya te sApha karavA joIe. vidyAbaLa, kSAtrabaLa, vaizyavyApArAdi baLa ane sevAdaLa vagere baLathI jaina kemane vibhUSita karavA aneka jAtanA jena kamalegIone prakaTAvavAnI ghaNuM jarUra che svataMtra vicArAcAravALA vizAla karmayogIonI ghaNI jarUra che. vidyamAna jaina sAdhuo ja dharmAcArarUDhinI sAkaDI daSTivALA raheze te teo jene sAdhuonuM vizvamAthI astitva ja gumAvI deze, mATe hAlanA karmacAgI jaina sAdhuoe samAjanA udaya mATe sarva svArpaNa karIne AgaLa vadhavuM joIe.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 57. hiMdu kAma, musalamAna, prItI vagere kemamAM aneka prakAranA kAryo karanArA kamagIo che. hiMdu kema vagere memA kamagIo prakaTAvavA mATe lekamAnya sAkSara bhAratarata thayuta tilake bhagavadgItAnA lAkethI karmaveganuM mahattava darzAvIne bhAratanI jAgRtimAM apUrva sudhAre karyo che tethI zrIyuta le. mA. tilakane amArA dharmalAbharUpa AzIrvAda sahazaH prApta thAo; jenA kemamA karmayogIo uttama prakAranA prakaTe te mATe amArI khAsa lAgaNI che. anya dharmanA AgevAne paNa jene karmayogIonA prAkaTayamAM sahAnubhUti darzAve che. je kemanA dhArmika vicAro ane AcAra udAra paddhativALA che ane sarva lekene vyAvahArika svAdhikAra pragatiprada karmomAM ADA AvatA nathI, te kema pitAnA dharmane jALavavA zaktimAna thAya che. jene kema e amAre AtmA che, tene upadezathI pragativALI karavI e ja jaina sAdhunA adhikAra pramANe prathama pharaja che. mATe prasagepAra atra jaina kemane saveLAnI cetavaNuM ApI che gRhastha karmIonA kartavya kAryomA je pramAda thAya che ane teonAmA je rajoguNu vagere meha prakRtinuM jora vadhe che te chevaTe gRhastha karmagIonI vazaparaMparAnI paDatI thAya che mATe teone dhArmika upadeza ApI teonA mananI samAnatA jALavI zake evA tyAgI varganA kamagIonI te kaI veLA AvazyakatA vinAnI rahevAnI nathI. tyAgI kamagIo ke je taddana nispRhapaNe vizvanuM zreya karanArA che teonI vizvamanuSyo para ghaNuM asara thAya che mATe teonI sava khamA ghaNI jarUra che. je dezamAM tyAgIone svAdhi- tyAgI mahAtmA karmayogIo nathI te deza game te rIte paNa chevaTe kAre kharekharA karmapaDatInuM rUpa dhAraNa kare che. phrAnsa vagere dezomAthI tyAgI kamagIonI gIo banAvavA- nyUnatA thaI tenI sAthe te dezanA lekamAM mejazokha, vyabhicAra vagerenI vRddhi nI jarUra. thaI ane tenuM hAla je pariNAma AvyuM che tenAthI sarva leke jANItA thayA che. je dezanA gRhastha tyAgI dharmaguruo para abhAva, aruci, dveSa dhAraNa kare che ane teone nAza Irache che teone ate nAza game te rIte thAya che. vizvamAM dhULanI paNa jarUra paDe che te tyAgI dharmakarmacAgIonI jarUra te heya ja emAM Azcarya zuM che ? dharmanA pratApe vAyu vAya che, varSAda thAya che, anna pAke che ane dezamAM Arogya zAti rahe che; mATe dharmane upadeza ApI vizvavarta manuSyane dhama banAvIne teonAM pApa dhenArA tyAgI dharmakarmayogIonI AtmAnA prANa karatA paNa vizeSa jarUra che. satya tyAgI kamagIonI peThe satya gRhastha karmayogIonI ghaNI jarUra che. zrI mahAvIra prabhu ane gautamabuddha jevA tyAgI karmayogIoe bhAratanA dharmasvarUpane unnata rUpamAM mUkyuM hatuM tenAthI keNu ajANayuM che? virAgya e zuddha prema che azuddha premane tyAga ane zuddha dharmAdi para zuddha premanuM prAgTaya tene vairAgya kahe che tyAgI virAgI karmayogIonI vaza para parA punaH pUrvanI peThe vizvamAM manuSyonA guNenI unnati kare evI rItanA tyAgI le sthApavAnI ane tene nabhAvavAnI ghaNuM jarUra che. gRhastha kamalegI karatA tyAgI karma yegI vizvanu-jIvonuM anatagaNu zreya. karavA samartha bane che te ni.sazaya vAta che. je dezamAM je kAmamAM je prajAmAM je dharmamA je samAjamAM kamagIone premathI vadhAvI laI mAnathI satkAra karavAmAM Ave che te deza, kema vagerenI unnati
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 karmayogIonuM thayA vinA rahetI nathI. kamagIonI je dezamAM kAmamAM samAjamAM kiMmata mAna nathI te deza vagere ko te mare che ane kAM te marI javAno ema sAe vicAravuM joie. karmayogIonA satkArathI ane teonI prazaMsAthI tenAmA sahastragaNuM navuM baLa prakaTe che ane tethI teo bhagIratha kAryo kare che karmavegIonuM jIvana pitAnA mATe che, ema deza kema vageree samajavuM joIe. karmayogIonA jIvanathI deza-kAma-samAja vagerenI zobhAM jIvatI rahe che. AryAvartamAM have karmagIone sAkAra thavA lAgyo che. kamaMganI pharajathI le. mA tilaka, enI besanTa, gokhale, dAdAbhAI, mahAtmA gAMdhI vagerene rAjAonA jevuM prajA taraphathI asAdhAraNa mAna maLe che. kamaganA baLe sudhAraka dharmaguruone asAdhAraNa mAna maLe che. vizvanI unnati mATe kharA karmayogIo prANAdine tyAga kare che hAlanA yuddhamAM lAkha karmavIra mare che, te pitAnA deza mATe, kema mATe ane samAja mATe kare che jIvavuM kone bahAluM lAgatuM nathI? maraNa ke icchI zake vANI mATe sarva jAtanA karmagIone mAnasatkArathI vadhAvI levA joIe ke jethI temanA page cAlanArA temanA jevA mahApuruSe prakaTI zake jenA kAmamAM dharmaguruo svAyaMne tyAgI karIne tyAgI bane che, tethI teo jenA kAmamAM pUjAya che tyAgI dharmaguru ka gIo dhAre te dezanuM samAjanu vizeSataH zreyaH sAdhI zake tyAgI dharmaguru karmacArIonA upadezanA anusAra ApaNe vartavuM e ja temanuM sanmAna che. hAlamAM AryAvartamA sthAne sthAne upadezake upadeza Ape che, te paNa tenuM dhAryA pramANe phaLa thatuM nathI dezabhAvanA, dharmabhAvanA, guNabhAvanA, vagerene AryAvarta mAM puSkaLa kAganuM baLa upadeza devAya che, paraMtu vIryahIna manuSyone tenI asara thatI nathI. sarva prakAranuM prApta karyA vinA zArIrika vAcika ane Atmika baLa prApta karavuM, brahmacarya baLa prApta karavuM eja upadezanI asara karmacAga baLa che karmaNa baLamAM ja svAtaMtrya che jenAmAM kamoga baLa nathI thatI nathI. te vizvamAM zvAse cAsathI jIvatA chatA marelA vA rAka samAna che. jAjaramAM vIryanena sarva zaktino samUha evA AtmAne vIryahIna manuSya prApta karI zaka nathI, bahucarAjInA phAtaDAne-hIjaDAne-pAne zara kayAthI caDhI zake? alabata caDhI zake nahI tema vihIna manuSyo karmayogI banavA mATe lAyaka nathI, temaja teone koIpaNa jAtinA kamaMga baLanA upadezanI asara thatI nathI zrI kRSNanI AgaLa zrI arjuna jevAe paNa nAmadanA u6gAre kAyA hatA, tethI zrI kRSNa tene svAdhikAre karmayogabaLanI pharaja adA karavA zarAtana caDhAyuM hatu nAmarda manuSyone upadezanI asara thatI nathI. karmaye ganuM baLa jeoe prApta karyuM hoya che teone upadezanI asara thAya che, mATe deza, kema, samAja, rAjya, sa dha vagerenI unnati karavA mATe sarva manu mA karmavega maLa prApta thAya evA sarva prakAranA zikSaNe devA joIe, ane evA zikSaNanI vRddhi mATe deze, keme, sa, samAje savArpaNa karavuM joIe. IglADa, jarmanI, amerikA vagere dezamAM mahAkarmagIonI zaktio prApta karavA mATe sarva prakArane Atmabhoga apAya che. bhAratamAM hajI te te bAbatanuM prabhAta paNa barAbara thayu nathI, mATe karmayoganu baLa sarva jAtIya manuSyamAM prakaTAvavA mATe deze-keme-samAje-sAthe-dhameM cApatA upAye turta levA joIe bhAratavarSamAM jeTalA karmoganA grantho racAyA che te tatvajJAnanI sAthe saMbaMdha dharAvanArA che. savAmI vivekAnanda karmayoganI vyAkhyA karI che tene tatvajJAnanI sAthe sabaMdha
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ taravajJAnanA pAyA- darzAvyo che. lokamAnya tilake karmacAga rahasyamAM tatvajJAnane sabaMdha darzAvyo che. para karmavegane amee taravajJAnanI sAthe saMbaMdha jALavIne karmavega ane tenuM saMbaMdha. vivecana lakhyuM che. paramAtmA AtmA-puNya-pApa-varga-naraka-adhamekSa sukha-dukha ItyAdinI sAthe karmavegane nikaTane sabaMdha che jIva-achava-puNyapApa-Asava-savara-nirjarA-badha ane mekSa-punarjanma-aSTa prakAranA karmanI vyAkhyA, prArabdhAdi karmanI vyAkhyA, zubhAga, azubhayega, zubhapaga, azubhopaga, zuddhopaga vagerenI sAthe sabaMdha dharAvIne kAganuM vivecana karavAmA AvyuM che, paramAtmabhakti, jJAna, sevA vagerenI sAthe karmayogane sabaMdha darzAvyo che. niSkAmabhAva ane sakAmabhAvanA jJAna sAthe kamoganA kartAne sabadha darzAvyo che. paramAtmAne ane AtmAno tathA karmane viveka karAvIne tatvajJAnanA vAstavika ravarUpasaha kartavya karmonI dizA darzAvavAmAM AvI che. guNasthAnakanI sAthe anukULa sabadha saMrakSIne kamaganI vyAkhyA karavAmAM AvI che. dezabhakta lekamAnya zrIyuta tinake advaita tatvajJAna ane sAkha taravarUpa vaidika tenI sAthe sabaMdha jALavIne bhagavadgItAnuM vivecana karyuM che. jene tatvajJAna ane vaidika tatvajJAnanI tulanA karavAne prasaMga atre nathI, te paNa je tavonA jJAnanI sAthe kogane sabaMdha jALavyA che te jene tatvajJAnanA nAme oLakhAya che ane jena tatvajJAnanA siddhAMte paripUrNa satya che; tenI sAthe karmayogane sabaMdha barAbara baMdha besata che sarva AtmAo svamAnI unnati mATe kartavya karmone AcarI zake che jene tatvajJAna, jena to e vastutaH ekalI jainamanA ta nathI, paNa sakala vizvanA tave che. je mAne tenA taravo che. paramAtmA jema sarvanA che tema ta paNa savanI sAthe sabaMdha dharAve che, ane kamAga paNa sarvanI sAthe eka sarakhe kartavya saMbadha dharAve che. jenatanA jJAnathI kadi zuSkatA AvatI nathI, temaja tethI kartavya karmomAM jaDatA AvatI nathI, ema jaina tatvajJAnane UDe abhyAsa karanArAone anubhava Ave che. bahirAtmAo, antarAmAo ane paramAtmAnuM svarUpa avabodhIne kartavya karmone karavAnI jarUra che. AtmAne brahmacetana-jIva ityAdi nAmothI upAdhibhede sabedhavAmA Ave che jenAdhyAtmadaSTie harikRNu-rAma-rahemAna-Izu-brahmA-viSNu-mahezvaranaranArAyaNa vagere AtmAnAM nAme che, tethI game te dharmavALo paNa amee lakhelA karmayogane sAnukULapaNe vAcIne kartavya karmone svAdhikAra sevI zake tema che jene tatvajJAnanI sAthe sabaMdha dharAvIne kamAga tathA tenuM vivecana lakhatA keIpaNa dharmanA tatvajJAna para AkSepa na thAya, temaja keIne aruci na thAya-tema prAya: vizeSata: dhyAna rAkhyuM che, ane tethI sArvajanika kamapaganI mAnyatA thAya ema khAsa lakSya devAmAM AvyuM che svAdAda daSTinI sAthe apekSAe vizvavata sarva dharmone jene dharmanI sAthe agAgIyAva sabaMdha che, tethI jaina taravajJAnanuM svAdAdapaNe vivecana karIne sarva dharmone tananI sAthe sAnukULa sApekSa sabaMdha jALavIne karmaveganuM vivecana karavAmAM AvyuM che. jema bane tema matabheda-kadAgrahane dUra rAkhI sarva jAtanA dharmIone eka sarakhI rIte lAgu paDe tema kamaganuM vivecana karavAmA AvyuM che. tatvajJAnamAM paraspara matabheda paDe tyAM matasatiSNutAne dhArIne je na game tenI upekSA vA madhyasthatA dhArIne kamapega tathA tenuM viveyana vAca vAcaze te tethI teo karmayogI banI zakaze. dharma tattanI sAthe karmavegano saMbaMdha che paraMtu tethI svAdhikAre vizvahitArthe kartavya karmo karavAmAM keIpaNa dharmanAM to ADakhIla karI zake tema nathI; para mAtmAnI zraddhAbhakita dhAraNa karIne nirdoSapaNe kartavya karmo karavA e ja tatvajJAnane karmavega sAthe mukhya saMbadha che teTaluM dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva dezanI prajAonI AbAdI IrachanArI, rAjA ane prajA e benI unnati IcachanAra, yuropanA mahAyuddhamAM svAtaMtryanI rakSA mATe-dharmayuddhamAM himAlayanI peThe aDaga UbhI rAjyakatriI briTIza rahenAra, yurapAdi sarva dezanI unnatimAM bhAga lenAra, AryAvartamAM hemarUlanI sarakArane dhanya- laDatane nyAya ApanAra, AryAvartana manuSyanI cakSuomAM vidyArUpa divyAjana vAda. AjanAra ane teone pitAnA sahacArI banAvanAra. nyAyI rAjyane mitra banA vanAra briTIza sarakAranA rAjyazAsanakAlamAM karmacAga granthanI rayanA thaI che, tethI sASipAnAM zArirjhava e zAMtimaMtrathI briTIza rAjya sarakAranI zAti IcchavAmAM Ave che, tathA briTIza sarakArane dhanyavAda devAmAM Ave che. AryAvartane udaya briTIza rAjyathI thavAnuM che. deza, prajA, samAjanuM kalyANa karanAra ane deza prajAnI AbAdI mATe Atmabhega ApanArA karmavIra, jJAnavIre, vagerenI briTIza sarakAra sArI rIte kadara kare che sarva dezamAnya leIDa jayeja jevA pradhAnethI vizvamAM vAta devInI cirasthAyitA rahenAra che. amerikA rAjyanA pramukha jevAo paNa briTIza rAjyanetAonA nyAyane avalabIne hAlanA yuddhamAM briTIza pakSamAM UbhA rahyA che, te briTIza rAjyanA netAo ke je satya rAjya karmagIo che teone ja temA pratApa che-tethI teone dhanyavAda ghaTe che. briTIza rAjyage AryAvartanA manuSyanI unnati mATe A ughaDI che ane bhaviSyamAM tethI aneka mahAkarmayegIo prakaTaze, emAM kaIpaNa zakI nathI karmaveganA vAcanathI aneka manuSyo bhaviSyamAM karmagIo prakaTaze ane teo sarva dezI manuSyanA kalyANamAM bhAga leze. zAstrI zyAmasundarAcArya ke je eka vakhata amArI sAthe rahyA hatA temane AdhyAtmika jJAnapUrvaka karmaveganI mahattA samajAvavAmAM AvI hatI. ammadIya ziSyasvarU5 rasAyanAcArya zAstrI zyAmasundarAcAryajI amArA karmoganA vicArAnA baLathI teo gRharatha kamagIne zobhe tevI kAganI pravRttione seve che ane vaidyavidyA vagerenI zodhakheALAthI AryAvartanI zobhAmAM vRddhi kare che. teo sahAyanavAda jevA gunho banAvIne vizvanuM kalyANa karavA samartha thayA che. vijApuranA gRhastha jaina dozI-nathubhAI machAcada eka Adarza kamAgI hatA. sAMsArika vyApAranI sAthe teo upAzraya ane jaina maMdira tathA sAdhuonI bhaktimAM mazagula rahetA hatA. eka kSaNa mAtra paNa teo navarA besatA nahatA kamaLanA vicAramA ane tenI pravRttiomAM teo nileSapaNe vartatA hatA temanI amane bAlyAvasthAmAM sagati thavAthI temanA jIvana-caitanyanI sArI asara thaI hatI, tethI temane dhanyavAda ApavAmAM Ave che briTIza sarakAre yojelA keLavaNInA zikSaNathI bhAratavarSane manuSya have kamagIonI upayogitA svIkAravA lAgyA che jenazAstronA vAcanathI, paThanathI karmaveganuM rahasya kharI rIte samajAya che ane tethI karma yogadizAnI pravRtti sevAya che. karmacAga lakhatAM chavAstha daSTithI je kaMI sarvazanI AjJAthI viruddha lakhAyuM hoya tenI prabhunI prArthanA karI kSamA irachuM chuM, temaja sarva jIvonA kalyANaprati pravRtti kSamA. karatA je kaI bhUla thaI hoya tenI kSamA cAhu chu sarvajJa vinA anya manuSponI bhUlo thAya che. vizeSa jJAnIonI daSTimA mArA je je vicAromAM bhUle dekhAtI hoya te temanI kSamA cAhu chuM. guNAnurAgI sAdhune vijJapti karavAmAM Ave che ke teo karmayogamAM je kaMI bhUla thaI hoya te sudhAre bha bhUle ane tAre DUbe, tathA cAlatA alana thAya e nyAyane anusarI je kaI bhUla thaI hoya tenI saghanI AgaLa kSamA cAhuM chuM. A granthanI A pahelI AvRtimAM je kaI bhUla hoya tenI satpaSe yAdI Apaze to tene dvitIyAvRttimAM sudhAre
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAmAM Avaze. vA prasaMgopAtta je kaMI sudhArAvadhAre karavAnuM jaNaze tene dvitIyAvRttimAM sudhAre vadhAre karavAmAM Avaze, sAmAnyata: e pramANe vicAro darzAvI prastAvanA upasaMhAra karavAmAM Ave che. prastAvanAmAM aneka viSaya carcAvAnA bAkI rahyA che, paraMtu kaththasAra ghaNo khare prastAvanAnI upasaMhAra. dizAthI saheje samajAI jAya tema che jenata avadhAvavAne mATe tatvajJAnanA upodaghAtanI AvazyaktA rahe che, paraMtu jainataranA jJAnanuM prasaMgopAtta karmayogamA vivecana karavAmA Avyu che temaja uddaghAtamAM taratu raharaya samajAvatA eka navIna grantha thaI jAya tema che karmavegane eka ja viSaya hovAthI viSayAnukramaNikA racavAmAM AvI nathI A granya vAMcyA vinA granyakartAne sakala AzAne samajI zake tema nathI, mATe vAcakane grakhyakartAnA pUrvApara sakala AzAne bodha thavA mATe athathI iti sudhI saMpUrNa grantha vAcavAnI bhalAmaNa karavAmAM Ave che ane je viSayamA zaka paDe tene vidvAnane pUchI khulAse karavAnI bhalAmaNa karavAmAM Ave che. pleganA kAraNathI prasanI DhIlAza vagere kAraNethI dhAryA pramANe kamAga grantha bahAra pADavAmAM vAra lAgI che. vizvamAMthI je kaI prApta thayuM tene vizvajanane lAbha Apa evI pharaje pravRtti karI vizvasevA bajAvI che, tene vizvajano guNAnurAga daSTipUrvaka premathI svIkAre ane te pramANe teo svapharaja adA kare, sarva vizvanI unnati thAo 34 abU rAttiH zAnita zivamastu sarvajagataH parahitaniratA bhavaMtu bhUtagaNAH // dopAH prayAntu nAzaM, sarvatra sukhIbhavantu lokAH // 1 // savat 1973, Azvina sudi pacamI mu. pethApura. buddhisAgarasUri. - - - ma - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - khAsa sUcana karmaLa grathane lekhana tathA prakAzanane samaya sa 1970 thI 1973 ne che jyAre A bIjI AvRttine 2006-2007 ne che. baMne vacce 30 thI 36 varSane gALe che A jaNAvavAne hetu e che ke A graMthamAM Apela keTalAka nAmanI te samaye hayAtI hatI je atyAre nathI rAjyo ane kahevAyela temAM paNa parivartana thaI gayela che, keTalIka bAbatamAM paNa parivartana thayuM che. chellA keTalAka varSo kevA vikaTa gayA che te paNa vAta che, chatA A graMthamAM hindanI sthiti ane unnati arthe khUba prakAza pADyo che. svarAjya arthe vividha mArgo darzAvyA che dhyAnapUrvaka vAcavAthI samajAze ke lekhake sarvadezIya paristhitinuM keTalu abhyAsa pUrNa-sakSama rIte ne samayasaranuM avalokana-pratipAdana karyuM che keTalIye AgAhIo anubhavamAM AvI gaI che. A graMtha upalaka rIte vAcI javA jevuM nathI paNa abhyAsapUrvaka khatathI vAcI vicArI AcaravA jevuM che. saMbaI. sa2007 mAgazara mAsa maNilAla mohanalAla pAdarAkara lI.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ A granthamAM prakaraNe pADyAM nathI. paNa granthamAM kayA kayA prazno upara vivecana karAyuM che te jANavA grathanA trIjA pejathI dareka ekI peja upara Apela sUcita zabdonAM mathALAM(heDIMge)nI anukramaNikA 3 atizaya savarUpa. 53 kensarakarma kene kahevAya ? 5 karmacAganuM kathana. papa AtmAno svabhAva. 7 karmavega graMtha racavAno hetu. 57-19 anuSThAnonuM svarUpa, 9 kriyA karavAnI AvazyaktA. 61 svAdhikAra nirNaya. 11 jJAna ane karmavegane paraspara saMbaMdha. 63 amRtAnuSThAna kone kahevAya? 13 karmaganI daSTie pharaja. 65 gRhasthAe vidhipUrvaka satkarma karavAM. 15 karmaveganI pravRtti kyAre thAya ? 67 vasika ane rAtrika karmono vidhi. 17 guNakarmAnusAra karmavega. 6-77 cha prakAranAM Avazyaka ka. 19 kartavyakarmapravRtti svAdhikArAgya AcaravI. 79 jJAnInI karaNI. 21 dharma ane karmacAganA mArganI bhinnatA. 81 Avazyaka karmo kayAre kyAre karavAM ? 23 pravRttivartumAM kema vartavuM? 83 samabhAvanuM mahatva. 2527 laukika vyavahArika yiAonuM svarU5. 85 samabhAvarUpa sAmAyika. 29 laukika pravRttiono adhikAra. 87 devastuti Avazyaka, 31 laukika kriyAo zI rIte karavI ? 89 guruvaMdana Avazyaka. 33 kriyAo vivekapUrvaka karavI. 91-93 pratikramaNa Avazyaka. 35 laukika jIvanaka sivAya dharma niva * pratikramaNa zA mATe karavuM? je gaNAya. 7 pratyAkhyAna Avazyaka 37 IcchAniSThAdika karmanuM svarUpa 99 koNa satkArya karI zake? 101 sthirAzayanuM mahattava. 39 ISTa ane aniSTa karmanuM svarUpa. 103 zAMti kyAre prApta thAya?' 41 laukika karmonAM traNa prakAra. 105 ahaMvRtti saMbaMdhI vivecana. 43 kartakarmamAM pravRtti saMbaMdhI. 107 udAracaritanuM kartavya. 5 rAjasa vigere guNanuM svarUpa 109 nizcaya buddhinuM baLa. 47 rAjasa vigere karmonuM svarUpa. 111 pairyaguNanuM sAmarthya. 49 AtmajJAnIo abhimAnathI rahita hoya che. 113 zUravIrapaNunI AvazyaktA. pa1 nAmarUpanuM vivaraNa. 115 zaktimatanI kiMmata.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 117 vivekanuM mahatva. 179 gurusAkSIe adhyAtma ane coganA 119 pUrNatsAhanI mahattA. abhyAsanI jarUrIAta. 121 udyamanI mahattA. 181 adhyAtmajJAnanI mahattA ane upagitA 123 udyamI sarva kaMI karI zake. 183 AdhyAtmika bhAvanAnuM phaLa. 125 nispRha karmacagI sarva kaMI karI zake. 185 jJAna ane kriyA banenI AvazyakatA. 127 adhikArI kevI rIte banavuM? 187 saMzayAdi dvothI AtmAne nirlepa 12 udAra bhAvanAe pravatavuM. rAkhave. 131 udAracarite kevI rIte vartavuM? 189 AtmA e ja paramAtmA. 133 svAnubhavavicAraNA. 11 adhyAtmajJAna saMbaMdhI samayaprAbhUta 135 kAryamAM vyavasthAthI ja saphaLatA. zuM kahe che? 137 vyavasthAnuM mahatva. 193 gurumahimA. 139 bhItine sadaMtara tyAga kare. 1lpa divya cakSu kyAre prApta thAya? 141 bhIti kartavyabhraSTa banAve che. 197 AtmA te paramAtmA. 143 bhItityAgathI Atmonnati sAdhI zakAya. 19 adhikAra pramANe pharaja bajAve. 145 nibhaka ane anAsakta ja adhikArI 201 taTasthatAno abhyAsa Avazyaka che. thaI zake. 203 appA so paramappA. 147 nija pharaja zuM che? 205 karmacaganA kharekhara adhikArI koNa? 149 Asakta ane anAsaktane taphAvata zu? 207 cAre cogamAM dravyAnuyegane prathama 151 AsakitathI kaNe kaNe zuM gumAvyuM? sthAna zA mATe? 153-55 svakAryapravRttimA upayogathI phAyadA. 209 zuddha svarUpanuM dhyAna kevI rIte karavuM? 157 akaraNIya kAryothI avanati. 211 AtmadazAno abhyAsa Avazyaka che. 159 kartavya karmanI ecatA. 213 sukhadukhanI samazyA. 161 niSkAma manuSyanI mahattA. 215 savikalpa samAdhi vinA nirvikalpa 163 satya e ja utkRSTa dharma. samAdhinI prApti thatI nathI. 165 kadAgraha adhaHpatananuM mULa che. 217 vizuddhAnubhava prApta kare. 167 vyavasthita prabodhavALo sarva kaMI sAdhI 219 guruziSyanuM vRttAMta. zake che. 221 AtmAnI svAbhAvika pariNati kaI? 169 vyavasthita prabodha vinA adhogati 223 kapaTano mULa hetu lobha. 171 harSazekamAM samabhAva rAkha. rarapa sateSa e ja sAcuM dhana che. 173 nispRha ja pAparahita banI zake. 227 lobha e ja parataMtratAnI beDI che. 175 adhyAtma jJAnaganI AvazyaktA. rara9 lebhane kadI pAra AvatuM nathI. 177 AtmasaMyamane AnaMda era che 231 svAdhikAra pramANe karma-pravRtti karavI.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 233 kAmavikArathI rAga dveSanI vRddhi thAya che. 291 pharaja bajAvavAmAM muMjhAvuM zA mATe? 235 traNa vedanuM svarUpa. 293 utsAhathI kAryasiddhi, 237 zArIrika vIryanuM saMrakSaNa karavuM. rajU karmacAgI dareka pravRttimAM hasAvaMta 239 brahmacaryanuM saMrakSaNa kema thAya? hoya che. 241 gRhastha karatAM sAdhudazA unnata che. 297 zraddhAnuM apUrvabaLa. 243 ahaMkArathI aneka prakAranA vi . 29 subhAvathI paramAtmapadaprApti, , 245 upayogI jAgRta ane anupagI 301 atAne tyAga. nikita. 303 jJAnapUrvaka pravRtti kare. 247 AtmajJAnathI ja mukti. 305 aMkyanA abhAve adhapatana. 249 AtmAnuM svarUpa paramajJAnarUpa che 307 eka kSaNa paNa pramAdI na rahevuM. 251 AtmajJAna kayAre prakaTe? 309 vidhavidha daSTie karmanuM kavarUpa jANavuM 253 lebha e ja parataMtratAnI beDI che. 311 AuM mamatvanA saMskArone tyAga. ra55 nirlepatva ane salepatya saMbaMdhI 313 "vasuva kuTuMbakamanI bhAvanA kayAre zAya? rapa7 dharmapravRtti kevI hovI joIe? 315 Izvara bhakti e ja janmanI skULatA. ra59 utsarga ane apavAda mArge pravRtti, 317 kSetrakAlAnusAra vicAraNA karavI. 261 alpadoSa ane mahAlAbhamA AcaraNa 319 sukhanI pAchaLa duHkha raheluM che, karavuM. 321 karmayegI dareka pravRttimAM utsAhata 263 AcAramAM pheraphAre zA mATe thayA ? hoya che. 265 alpadoSa ane mahAlAbhanA dAtA. 3ra3 utsAhathI kArya siddhi. ra67 vividha prakAranI pravRttio. 325 pharaja bajAvavAmAM muMjhAvuM zA mATe? 269 kaI draSTie pravRtti karavI ? 3ra7 niMdA sahana karavA baLa prApta karavuM. ra71 AMtaravRttithI kartavya karavAM. 329 ahaM mamatvanA saMskArone tyAga. * ra73 svAdhikAra pramANe kartavya karavuM. 331 aikyanA abhAve adha patana. ra75 nile patA kayAre rahI zake? 333 vidhavidha daSTie karmanuM svarUpa jANavuM. ra77 svAdhikAra pramANe pharaja bajAvavI. 335 ekakSaNa paNa pramAdI na rahevuM. ra79 hiMsAnuM svarUpa. 337 sUkSepagadaSTinI AvazyakatA. 281 nirmalajJAnagapUrvaka kartavya karavA. 339 prajAprema e ja rAjakartavya. 283 dhasya kartA kyA kahevAya? 341 kAlakAcAryanI pratijJA. 285 kartavyamAM bhItino tyAga. 343 sapurUSanI sammati svIkAravI. 287 satya pravRttimA kadI muMjhAvuM nahIM. 345 sevaka banyA vinA svAmI nathI thavA. 289 niMdA sahana karavA baLa prApta karavuM. 347 vizvasevaka kayAre banI zakAya?
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 349 sevAnI ahA bhAvanA. 351 huM zuM karIza?nI vicAraNA. 353 auraMgajhebane pazcAttApa. 3papa auraMgajhebanA pitAnA putro para pazcA- ttApanA pa. 357 auraMgajhebanA pitAnA putra prati pazcAttApanA patre 359 upAdhi kame krame kevI rIte vadhe che? 361 vartamAna kALane vicAra kare. 363 zuM karyuM? zuM karuM chuM ane zuM karIza ? ne vicAra kare. 36pa moha nidrAne tyAga kare. 367 meha nidrA tyAgavAnI AvazyakatA. 369 kadI gabharAvuM nahI. 371 dezanI paDatI kayAre thAya? 373 bhAvabhAva avazya bane ja che. 375 lekenI lAgaNI kema vaza karI zakAya? 377 haThavAdanuM duSpariNAma. 379 pharaja adA karavI te ja svadharma. 381 daDha saMkalpapUrvaka kArya karavuM. 383 Atmazaktine vikAsa kare. 385 daDha saMkalpanuM acityabaLa, 387 kArya-vIrya kayAre vadhe? 389 satatAbhyAsanI AvazyakatA. 391 kAraNage kAryanI siddhi. 393 manuSya Irache te karI zake. 3lpa AtmazraddhA keLave. 397 AtmA ja traNa bhuvanane svAmI banI zake che. 39 brahmacaryathI adUbhuta siddhi. 401 mana ane kAyAne AtmAne AdhIna banAve. 403 "je thAya te sArAne mATe" ema mAnI kartavya kare. 405 briTIza pAsethI sAruM zikhI . 407 puruSArtha vege dravyaprApti. 409 vizvazALAnuM svarUpa samaje. 411 vividha dRSTie svarUpa samaje. 413 vizvazALAnA anubhavanI prApti mATe manuSya avatAra. 415 kharekhara karmacAgI bane. 417 paraspara upagraha kevI rIte hoya? 419 upagrahanA prakAra, 421 pRthvI AdinI upagitA. 4ra3 upagrahane Adara kare. 425 upagrahanI AvazyaktA. kara7 tIrthaMkaranAmakarma kayAre baMdhAya che? 429 upagrahane aMge Atmaga paNa Ape. 431 nirvikalpa samAdhi anaH sukhakAraka che. 433 karmavegI kayAre banI zakAya? 435 paraspara upagraha kevI rIte hoya? 437 paropakAra saMbaMdhI vizeSa vaktavya. 439 tIrthaMkara paramAtmAne apratima upakAra. 441 tyAgIone vizva upara anaMta upakAra, 443 manuSya jIvananI mahattA. 44pa yathAzakti apakAra kare. 447 upakAranI aneka dizAo. 449 jaina paraMpakArI gRhastha: 451-453 vyavasthA zaktinI mahatvatA. 455 pithImAnA rIMgaNA | 457 karaNa vinAnA upadezanI niSphaLatA.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 59 kaheNa pramANe raheNuM rAkho. pa9 karmacagIna kA. 461 cauda rAjalokanA svAmI kayAre banI 121 gADarIya pradhAne jANa karo. zakAya ? para3 Atma gAnapUrva kaya karyuM. 463 prathama karmayogI banavAnuM kAraNa? para prati dina zAna zuka ramajavuM, 46pa pAzcAtya vidvAnonI pravINatA. para dharma kriyukta paNa sAna hitakara 497 vyavasthA pravRttinanI khAmI. bane che. 429 adhikAra vinA ciA na karavI. para9 AtmA para prema pakAva joIe. 471 lAbhAlAlA vicArI pravRtti nivRtti karavI. 531 paramabrA(e)nuM svarUpa avarNa 473 kArya pravRttinI mukhya dizA nIya che. 475 kAyAnI unnati kevI rIte thAya pa33 manuSya jIvananI kAvyatA. 477 gagaka pravAha tyAjya che. pa3pa AtmA ne ja paramAtmA. 479 kartavyathI kadI bhraSTa thavuM naDI. pa37 asaMkhya gene uza eka ja 481 AtmadhyAnanI AvazyakatA. pa39 sarva gAnA mahAsaMghanI pUjyatA. 483 AtmajJAnInI karaNI nirjarArthe hoya che. pAna jena darzanamAM anya darzanano samAveza, 485 karmazakti karatA AtmazaktinI baLa pa43 mahAsaMghamA ukarSane Aveza kare. vattaratA 545 a5 pApa ane mahAlAjavALuM kAma 487 AtmadhyAnamAM lIna thavAthI mukti. karavuM. 489 AtmajJAnInI karaNI pa7 sarepa ane nirdevanI taratamatA. 491 jJAnanuM AcaraNa 549 karmanA aneka prakAre. 47 bhIrutvane tyAga kare, papa1 sarva jIvonI unnati thAya tevuM Aca45 kartavameha tyAjya che. raNa karavuM. 497 jJAnI kevI rIte nirlepa rahI zake . papa3 traNa prakAranA karmo 49 ApAgI karmathI lepate nathI. papapa jJAnI kevI rIte kartavya karma kare ? 501 sAmya bhAvanI saphalatA papa7 AtmajJAnIone adhikAra 503 naiyika nayaprasthanI karaNI. 559 yogInuM svarUpa. 505 jJAnI sarvakriyAmAM nirlepa rahI zake. 56 AtmajJAnI mahAtmAnI apUrva zakti. 507 je ekane jANe che te sarvane jANe che. pa63 AtmajJAnIonI pharaja. 509 brahmadaSTinI dazA. 565 mahAsakta mAnavI asura jeve che. 511 brahmadaSTinI karmagitA kare. pa67 mahAsaktanI dazA. ' 513 AtmAnuM vAstavika svarUpa. 569 niSkAma daSTi vinA karmacegI na thavAya. pa15 jJAnInI karaNa jala-paMkajavata pa71 zrI vIra paramAtmAne niSkAma upadeza pa17 saMzayIne sAcuM sukha prApta thatuM nathI. 573 niSkAmI upakArane badale kadI na irache.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 67 pa7pa satatatsAha ane nAnI mahatvatA. 29 dharmapravRttimAM bhASAnuM mahatva nathI. pa77 satatetsAhathI paramapadanI prApti. 631 trigamAM pravRtta thavAthI patana thatuM nathI. pa79 satatetrAhanA zubha phaLa, 633 zuddha dharmanI ucca zakti che. 581 prItipUrvaka nnatikAraka pravRtti karavI. 635 mahApuruSoe AtmadhyAnathI meLavela 583 jJAnI pravRttiomAM mUMjhAtA nathI. siddhi. 585 dhArmika kriyAne rUhI na banAve. 37 rajoguNanA sAmrAjyathI mahAyuddhanI pa87 dhArmika kriyAonuM svAdhikAre sevana karavuM. zakyatA, 589 AtmajJAna kyAre thAya? 639 dhArmika jJAnane saMcAra e ja sAcI unnati 591 dhArmika kriyA-bhedamAM muMjhAvuM nahi. 641 ubhaya prakAranI pragati mATe karaNaya 54 kalahathI paramAtmA AghA bhAge che. dharma pravRtti. 55 paramAtmAne sAkSAtkAra kayAre thAya ? 643 dharmonnati mATe bAhyonnatinI AvazyaktA. 597 nayanuM svarUpa. 645 sarva jIvone samAna gaNe te ja dharmI. 59 bahirAtmadazAthI sAcuM sukha maLatuM nathI 647 dharmanI rakSA kema thAya ? 601 AzA-tRSNanA dAsane sukha prApta thatuM 649 dhArmika manubenI AvazyakatA. nathI. 651 dharmasAmrAjya maMda kema paDe che? 603 atarAtma dazAvALA paramAnaMdanI jhAMkhI 653 cAre varNanuM mahattva ane kArya. karI zake che. 65ya cAre vaNe kevI rIte dharmArAdhanA 605 antarAtma ane bahirAtma dazA vacce karI zake ? taphAvata zuM? 57 jaina kemanI paDatI zAthI thaI? 607 adhyAtma vidyA vinA uddhAra zakya nathI. da59 Adhunika kartavya zuM? 69 zaMkA vinA zraddhAsahita pravRtti karavI. 661 kaliyugamA kayo dharma pravarte che? 611 AtmAthI gItArthonA saMsargathI ane 663 pahelAM sAtvika dharma pachI zuddha dharma. lAbha. 665 sadbodhanuM mahatva. 613 AtmajJAnIonA avalaMbanathI uddhAra. 667 kalikALamA saMghabaLanI ja mahattA. 615 AtmajJAnIonI AjJAthI unnati 669 sadAcAramAM pravRtta thavuM. sAdhya che. 671 sadAcAranuM sevana karavuM. 617 varadAcAranA tyAgamAM ja unnati. 673 sadAcAnuM mahatva. 619 avatArI AtmAonuM maMtavya. 675 dharmAcAravinAne dharma nahi 621 saddagurunuM mahuva. 677 maithyAdi cAra bhAvanAne pracAra kare. 623 paramAtmAnuM astitva samaje. da79 pArakAnA de na juo. dara5 paramAtmAne sAkSAtkAra kayAre thAya ? 681 dhArmika saMskArane cugAnurUpasvarUpa Apo. darara7 zraddhAvAna ja vijaya prApta karI zake che. 683 bApa tevA beTA kema pedA thatA nathI?
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 685 dAnanI saphaLatA kayAre 687 sadgurunI sevA zA mATe? 689 tapa ke kare ? da91 sAce tapa ka kahevAya ? 63 pramAdane parityAga kare. dalma brahmacaryanuM sAvika phaLa. 697 anugAdinuM svarUpa, 29 utsarga apavAda ane Apadudharma. 701 ApaduddhAraka parma karmacagInI pharaja. 703 karmayogIo prakaTAve. 705 satyAMzane svAdhikAra 707 anaMta ati tathA nAstidharma. 709 dharmakarmanuM sevana kare. 711 samatAvaMta mahAtmAnI asAdhAraNatA. 713 granthartAnI zubha bhAvanA. 715 granthakartAnI prazasti. 717 pUravaNI. 719 gurudevanA grantha. whh`Hny`y mHrmnhskyjd`kh d`y'G che upara jaNAvelAM heDIMga-mathALAMothI dhyAna[ pUrvaka vAMcanArane kayA pAnAmAM kaI bAbatanuM vivecana 8 che-te jANavAnI sugamatA thaI zakaze. hkaranAra
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ A graMthamAM avataraNa lIdhelA viziSTa nAmanI sUci ( Bibliography ) 1-lekhaka guruvaryanuM vizALa vAMcana utkRSTa manana ane yAdazakti sAthe vyavahAra ane nizcayanI samatulAnI vAcakane upayogI mAhitI maLe tema che. -nirdeza thayelA nAmamAM khAsa karIne jaina tIrtha kare ane jainAcArya (3) jaina rAjAo ane kumAre pradhAnamaMtrIe (4) zraddhAvAna ane zaktivAna prakhyAta jaina grahasthA-uttama zrAvako zrAvikAo (5) anya mahAtmAo tyAgIo-AcArya ane vidvAna gRhastha (6) anya rAjakattao- amA. (7) jaina zA granthA tathA anya zAstro ane grantho , (8) hiMda ane paradezanA nagarA gAme dezadIpake-nAyake tathA dharmadIpaka mahApuruSonI nAmAvalI che. ane (9) judA judA dhamene samanvaya karyo che. AdinAtha aranAtha AnaMdaghanajI araNikamuni ASADhAcArya Aryasuhasti AdrakumAra abhayadevasUri aImuttA arjuna abhayakumAra avaMtIsukumALa azoka ajayapAla anaMgapAla akalaMka AnaMdazrAvaka anupamAM aMbAvIdAsa ekanAtha AbujI adhyA - avantInagarI amerIkA AphrikA ezIA osTrelIA ahamadanagara AryAvRtta AryasamAja AcArAgasUtra akabara AcAradinakara auraMgajheba adhyAtmopaniSadda allAuddIna aSTAdaza purANa Arikha aSTasahastrI analahaka ahammadazAha IlAcIkumAra abadallI IlAkumAra eDIsana isu khrista (kAITa) enIbIsITa IglAha aMgreja IrAna AtmArAmajI IjIpta AnaMdasAgarajI iTAlI AtmaprakAza IlI sarakAra AnaMdaghanapada bhAvArtha (brITIza)
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ IDaranareza (pratApasiMha) kavannA zeTha kAlIdAsa kavi gerIgAhI glAsTana grIkadeza grIkasUtra grIkanI rAjyapAnI ethensa ja rasta jApAna-jApAnI jApAnane mekaDe jarmana deza (jarmane umAravAti udAyI rAjA upadezamALA upaniSada ujajayinI udayapura palIna jaiminI kuMvarajI ANaMdajI kabIra karNATaka karacha kAThIyAvADa kAzmIra kAzI kezA yujAtamahenata cidAnaMdajI ceDAmahArAjA ceTakarAjA caMdragupta kurAna bASabhadeva rUziyA cauhANa kurAnanIti kutubuddIna kolaMbasa TeDa rAjasthAna TelAya TIbeTa TIpu sulatAna TrAnsavAla TITeDA-TITeDI(pakSI) ka kharataragaccha khristi kalpasUtra kuMthunAtha kAlikAcArya kuMdakuMdAcArya kapila kevI kumudacaMdra kumArIla kUmaputra kapila kezIkumAra keNika nRpati kumArapAla rAjA kaurava pAMDava cAvaDA cANakya cAMpAnArAja cAka cAra pratyekabuddha caMdrAvatI cIDane killo cInadeza cInane rAjA cArlsa rAjA gIta gaNadhara gajasukumALa . gozAlA tIrthakara tatvArthasUtra tAvArthavRtti tatvanirNayaprAsAda tapagaccha terA paMtha telaMganRpati tailaparAjA tIlaka (bA-ga) gautama buddha kAjanR5 gopIcaMdajI jabUravAmI garuDajI jinadattasUri guru goviMdasiMha janaka videhI rAjA gadaMbhila rAjA jhAlArANA gAyakavADa jagadeva paramAra gokhale jayacaMdra kaneja gaMgAbAI (zeTha jagaDuzA lAlabhAInA mAtAjI) jagadIzacaMdra bojha thIesephaTa (thIosophIkala) karaNaghelo kurANe kaNAda devartikSamAzramaNa * . (gaNI)
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ namirAjarSi nadIpeNa nayasAra nasuci nAgaketu nemasAgarajI devendrasUri devacaMdrajI daDhaprahArI digambara dazavaikAlika droNAcArya duryodhana dinAga paMDita dayAnaMda sarasvatI dvArikA dakSiNa deza dilhI (dillI) dilhInA bAdazAha dAdAbhAI navarojajI dAdu-mIra naMDhIsUtra buddhadharma brahmA bAIbala bAvA zItaLa dharma brahmasamAja brahmadeza baMgAla De. bejha bAbA rAvaLa pistAlIza Aga pannavaNa praznavyAkaraNa purANuM paramAtma darzana paramAtma ti pATalIputra pATaNa pANIpata paTaNa premAbhAI hola prArthanAsamAja premacaMda rAyacaMda pArasIo (IrAnI) piTuMgAla pethegorasa prinsa bismArka navAgavRtti taiyAyika darzana naMdarAja narasiMha mahetA nAnakasiMha nepoliyana bonApArTa nemacaMda meLApacaMda nagInadAsa kapuracaMda nagInadAsa jhaveracaMda briTIza bIrabala benajAmIna maikalIna khAmara bekana bebrolIyana bukardI zIMgaTana draDhaNakumAra dhanezvarasUri dharmadAsagaNi dhyAnadIpikA dhavalazeTha dhanadA dhanapAla dhannAkumAra phattehapura sIkI krAnsa phAMkalIna phArbasa rAsamALA pharAjazAha mahetA pArzvanAtha-prabhu prasannacaMdra rAjarSi pADavo paMcAsaranA jayazikharI pRthurAja cauhANa pratAparANu paradezI rAjA paramAra rAjA pRthvIcadra ane guNasAgara pATalIputra patajalI praNavAra bhagavatI sUtra bhadrabAhu svAmI bharata cakravartI bharata nRpa bhagavaddagItA bhISmapitAmaha bhartuharI bhAskarAcArya dhoLakA bhejarAjA bhImadeva dholazAjI dharmacaMda udecaMda bampaTTisUri bAhubalI brAhmIsuMdarI bibhISaNa bahakalpavRtti brahmasUtra bhASya bodrAcArya bhUvaDa bheLAlIma bhAmAzAha, bharUca zahera nemanAtha-naminAtha
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahinAtha mahAvIra prabhu munisuvratasvAmI mAnadevasUri madyavAdI mAmala meghakumAra netAya muni marUdevImAtA morI mahArANA pratApa mULarAja sAlakI gujarAja mAgavarAva mAtIzA zeTha manasukhabhAi, bha. marAThA rAjya mahArASTra mevADa magadhadeza mALavA mAravADa mAdhavAcAya mIrAMbAI madanamehana mAlavIA ma. mAhanadAsa gAdhI maNilAla nabhubhAI sImAsakA merupa ta manusmRti manunIti mahammada payagambara musA payagambara mahAmeDana dharma mahamadrualI jhINA musalamAna mahammada gIjhanI mahammada begaDA mAjha mahAtmAvilayama rAmasarIya mejhInI-meTTijInI ya yazavijayajI yogadIpaka caiAgazAstra cegavAziSTha yurepa yAhudIo ravisAgarajI rAjImatI ratnAkarAvatArikA rAmacaMdrajI rAmatI rAmAnujAcArya zayadAsa rAmamUrti rAvaNa rAmAyaNa rANA hamIra rajapUtA T rAha rAnADe zamezacaMdra datta rIcarDa raskin rAmanA rAjA (rAmana) rAmadeza, rAkSasa vadhukAvya lAlabhAI la lallubhAI rAyajI lakSmaNa lAhu vaNika lATa deza liMgAyatama thara leADa hArDIja leArDa kalAIva lAIDa jyeAja va zrI vIraprabhu vadhu mAna vijayasenasUri vijayanemisUri vijayadhasUri vijayavallabhasUri vajIsvAmI vRddhavAdI vimalAcAya vastupAla tejapAla vimalazAha matrI vIzaLadeva vikramarAjA vanarAja cAvaDA videhIjanaka vAghelA vIramadeva vyavahAravRtti vallabhIpura vizeSAvazyaka vIracaMda dIpacaMda veNIcaMda sUracaMda vinubhagavAna viSNusuni vizvakumAra vAlmIkI vyAsaRSi vallabhAcAya vizvAmitra vAlI vivekAnana vedAntadarzana vedo vidyApIThA vizvavidyAlaya vizvazALA gansa zAtinAtha sudharma svAmI zaSya bhavasUri siddhasena divAkara ' ska MdhakasUri zailagasUri sthUlabhadrajI
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIlaguNasUri sa*bhUtivijaya zubhaca'dra samataladra satyavijayajI sukhasAgarajI zAlibhadrajI sukumALapruni sarasvatI sAdhvI samarAditya siddhArtha rAjA zagALazA sItA sa*pratirAjA siddharAja sAmaMtasi'hu sAlakI zilAdiya zivAjI chatrapati sayAjIrAva gAyakavADe (gurjaranareza) 10 - zakarAjA-zake siddhAcaLajI sthAnAMgasUtra syAdvAdama'jarI samAdhizatam sammatitaka zakarAcAya zAkaTAyana smRti sAkhyadarzana ziyAdhama sika dara zAhamuddIna sekreTIsa zApa saptamaeDavarDa zAmaseTe zekasapIara smAilsa skoTaleDanA rAjA sipru nI 73, si deza sAraDha sAmezvara zyAmasu karAcAya suradAsa zivakumAra zAstrI sthalI spena surendranAtha benarajI zra zreNika rAjA zravaNa zrIpALa rAjA zvetAmbara jenA zrI kRSNa zrIyaka hemaca'drasUri ( hemacaMdrAcAya ) haribhadrasUri hIravijayasUri hukamamuni harizcaMdra rAjA hanumAnajI haramahAdeva himAlaya hemAbhAI DIsa gha hastinApura hIrAcaMda mAtIcaMda hAmara hIjI jJa jJAnadeva sAtAsUtra jJAnANuM va
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ A granthamAM AvelA kaThina zabdonA akArAMta zabdArtha. zabdArtha ~- ~ ~ pRSTa zabda | pRSTha zabda 3 avazeSa. bAkI. 229 AzramamAM. 12 avagama. jANapaNuM. 15 avyAkulamanA. nizcita manavALA. 245 agrimo. 19 avasthita. rahele. 274 anahaMvRttithI. 20 Arahate. caData. 28 AvazyakaNita avazya karavA lAyaka 280 avatAra. tarIke, 369 adyaparyanta. 34 AntarAgene. aMtaranA aMgo- 378 Atmazarmaprada sAdhanene. kartavya kAryamAM. 36 Anubhavika nirveda. svAnubhavathI utpanna thayelI udAsInatA. 428 atarya. 46 aprazasyatvane. aprazastapaNAne. 47 aucityatva. ucitatAne jANavA- 504 apakarSaNa. 49 apunabaMdhakanI. mehanIya karmanI pharIthI meTI risthati pa77 anuzAstA. nahi bAMdhavApaNAnI. 581 AdAnabhaMDamAtra 54 amadIya. amArA. 64 Ahunika. divasanuM. 592 anarthAvaha. 76 Avazyakanusartavya. jarUrIAta pramANe anusaravA lAyaka. 601 aMgArakarmakAraka, 86 Anandaghana. Atmika AnaMdane 603 adhyAsa. 605 apAdAna. 89 AdityanA. sUryanA. >> adhikaraNa, 106 aha9tyAdi nim. ahaMkAravRttithI 613 apatya. katatva. mukatapaNuM. 623 aMdhukatA. 146 Adarza bhuvanamA. kAcanA mahelamAM. 630 avakuMThita. paNuM. zabdArtha brahmacaryAzrama vigere cAra AzramamAM. sauthI ucca. ahaMpaNa vagaranI vRttithI. utAra. AjasudhI. AtmAne sukha ApanAra ucita kAryamA. tarkathI prApta na thaI zake tevI karmanA skadhAmAthI rasa-sthiti vigere ochI karavI te. saMcAlaka upakaraNe levA mukavArUpa (samiti). anarthane vahana karanArI. bhaDIA, , brAti. (AtmAmAMthI) (AtmAmA) saMtAna. aMdhazraddhA, rokAyalA, nikSepaNa. samUha.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ uma 680 akSudrAdi. 684 AhArapeyane. 688 aSTAvakra. 700 ApaduddhAraka, vizALa dRSTivALA. 90 gAranA. khAvApIvAne. 229 gArme. bAlagInuM nAma che. pa79 gurjaratrAbhUmi. ApattimAthI bacAvanAra, ra47 ghanavAsanAnI. mATInA. gRddhatA. gujarAtanI bhUmi. 6 nibiDa vAsanAnI, baja 172 IyattA. maryAdA. 5 caturdazarajIvAtmaka -codarAja leka710 Itastate. ahIMthI tahIM. lekastha. maya lekamA rahelAM. 135 cirakAle. lAbA samaye. para upagrahAdipUrvaka upakAra vigere kAra- 227 caturabhIti rAzI. NethI. 541 citmAtra jJAnamAtra 86 umanIbhAva. udAsIna bhAva. 710 caramamAM carama. chellAmAM chellI. 238 udIre che. sattAmAMthI udIraNA kare che. 3rara chinnasaMzayavALA. chedAI gayela zaMkA39 urvaretA. ucca vIryavALA. vAlA. 593 upita. prakaTita. da20 utpatti (kathananI). AbhaprAya. 44 jitadoSI. jItyA che de jemaNe 16 kapAdhiviziSTa. karma janita upAdhi- 125 jagata hitArthakarma. jagatanA hita mATe vAlA. zubha karmone jANa 21-3ra kecita. keTalAka. kAra, 106 karmayagazailanA. karmacagarUpa parvatanA. 247 janmabaMdhanI -navAM navAM janmanI. 345 karmakArAdi, nakara vagere. , jinepadi. jinaprabhue batAvelA. 361 keTImukhavAle. karoDagaNe. 387 jhaTiti. jaladI. pa77 kITikAo. kIDIo. pa16 jalakardama. pANI ane kAdava, 682 kapivatu. vAnaranI piDe. >> jalapaMkajavata. pANImAM rahelA 684 kutsitAcAra. kharAba vartana. kamaLanI peThe. 688 janakavidehIe. janakarAjAe. 36 grahIone. gRhasthane. 56 garikapravAha. gADarIyA pravAhamA. 122 TITeDAnI peThe TIToDA nAmanA 72 guNasthAnakagata. guNasthAnane cogya. pakSInI peThe.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 catarapha. ka - 26 prAyaH mukhyavRttie. ghaNuM karIne mukhya 47 vidhA. apekSAe. traNa prakAre. dara tahetukAnuSThAnakAraka kAraNa samajIne te " pravRttipaNuM. pramANe vartanAra. = parita 119 tvadIya. tamArA-tArA. 4ra pravadAya che. kahevAya che. 149 tamanA. aMdhakAra-AvaraNanA. 46 pravRddhi, vizeSa vRddhi. 474 telabhUta. telathI bharelA. 64 premanmattanI dazA. zubha rAganI ucca sthiti. 69 prItibhakti pravega- prIti ane bhakti381 dainya. dInatA, vaDe. anuSThAnanI pragativaDe. 549 daizikadharma, deza saMbaMdhI pharaja. 72 pAlanIya. pAlana karavA lAyaka592 dainyAvasthA. dInatA. sevavA lAyaka. 73 paribhramatAM. bhaTakatAM. 149 dhUlIprakSAlana. dhULa dhovA jevA. 87 prati pratidina. dararoja. 381 dhAvanagati. 106 parAbhiprAyanA. vegavALI gati. anyanA vicAronA. 600 dhUmakI. 170 prasannAsya. dhUmasanA aMdhakAra prasanna mukhavALA. 17ra prasannAsthadazAthI. AnaMdI mukhavALI 547 dhamAMga. dharmanuM aMga. sthitithI. 194 pArzva. paDakhA-samAgama. 222 pratAravA. chetaravA. 11 naimelya. svacchatA. 281 pakSa pramANe. pakSa pramANuvaDe. kara nAnAtva. vividhapaNuM. 285 preraNabala saMdarzaka- preraNAbalane batAva106 nile pAnandamaya. nirvikArI AnaMda nArI tathA vadhAranArI. vAI110 nizcayAtmikA. nizcayavAlI. 251 nizeSa. samasta 344 pragata. Agala vadhelA303 nAzAvasthA. nAzavAlI avasthA. 446 prapAo. vAvaDIo. 383 navyahA. navIna rahasya 504 prAcaryathI. atyaMtapaNAthI. " para parIkSaNa. parIkSA. 600 parAvaryA kare che. pharyA kare che. 7 patatatva. paDavApaNuM. 619 prame. 20 pravahavuM. pragati karavI. 681 prastare. paDe. vardhaka 4,
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvinya. 40 catanA, prayatna, 44 phalecchAsagavarjita. phalanI IcchA rogathI rahita. 42 rajoguNa saMpAdakarma- roguNathI utpanna phaLa. thavA lAyaka karmanuM phaLa. 14 bAhyavasva dharmanI. pitAnA vyava 42 rAjasAdika karmo. rajoguNa vRttivAlA hAra dharmanI. 134 bAhulya. ghaNI sakhyA. 48 rAgadveSarAhityane. rAgadveSanA rahitapapara0 muddabudu. parapoTA. ne. 554 bahulAyAsathI. ghaNA prayAsathI. 56. zAta rajavALo. karmarUpa raja jenAM upazama thayA che. 144 bhItiyuktamanava- bhayavALA manane zavatI AdhIna. 34 laukika vyavahArasthAe- gRhasthoe. ma, para lAgI sAyabiMdune. 15-131 mAnca-mAMdya, maMdatA. upaga. 25 mAlinya. malinatA. 290 lakSaNavaDe phalitArthaDe-sArarUpe. 106 astava, muktapaNuM. 117 mayUrapRSTha bhAgavat . nRtya vakhate merane rara vyaSTi paratve. vyakti saMbaMdhamAM. pAchalo bhAga dekhAya 26 vyaSTibhede. vyakti tarIkenA tenI paThe. bhedathI. 144 mRtyuprada. mRtyune pamADanAra. 45 viSaya gAAthI. viSayanI lolupatAthI. , mahepasarga. mATe upasarga 57 viSAdiSasaMskRta. viSa-garala vigere 187 mahAyodha. mATe doSavALuM. 188 mahAzvedezane. moTI ucca bhAva- 73 vinayapUrvaka. vidane ya karIne. nAone. 127 vizvagata. vizvamA rahelA. 209 ekSapAya. mokSa mATe upAya. 167 vipratA. chetaryo. 244 mAna. abhimAna. 186-260 vijJa. paMDita. 366 mAranI kAmanI. 223 vyApArika vRtti-vepAravRttithI utpanna. 380 madIya, mArA. samudabhUta dAmika. thayela daMbhavALA saMskAra vAsanA- saMskAranI vAsanA7 yatIndrAdi. uttama sAdhupaNu bhyAsanuM. vALI TevanuM. vigere. 248 vahivaDe agnivaDe.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 - 302 vidanIza. vinano samUha 51 sthiti thAya. rahevAnuM thAya. 34pa vyavahuti bedhane. vyAvahArika jJAnane. 54 tsargika. pitAnA utsarganA 369 vimarIne. bhUlI jaIne. mArga saMbaMdhI, 10 vAcArthano. kathananA Azayano. , svaudarya. pitAnI udAratA. sa, za, papa svakIdAra. pitAnA udAra-vizALa 4 svasvadhamanvita. pitapotAnA dharma 71 salepatva. lepAvApaNuM. sahita. 119 zamImanuSya. samatAvALA manuSya. 8 svajIvanAstitA. pitAnA jIvananuM 121 svAvanatinA pitAnI avanatinA astitva. 125 sAtvikAdika karmajJa. sAtvika yiAnA 8 svAgyAhArAdi. pitAne yogya A marmane jANanAra paSaka hAra vigerene puSTi , svaparazAstravizArada vaparazAstranA karanAra, jANakAra (paMDita). 10 svacakitane. potAne. , svAnyadharmaprakA- pitAnI ane 12 svAdi. pitAnI vigere. zArtha. anyanI pharaja 19-233 sahasamukha hajAragaNuM avanati. batAvavA mATe. vinipAta. >> sAdhyAnuSThAnamagna, sAdhya prAptivALI 20 saddaSita. sadaSa- kriyAmAM magna. 25 smRtimA. yAdazaktimA. . sApekSa kArya - apekSA sAthe kArya41 svAbhasvAtaMtryapada. pitAnA AtmAne vALo, nA jJAnavALe. svataMtratA arpanAra. 134 saMghaTTana. athaDAmaNI. , svAtmika svAtaMtrya pitAnA AtmAne. 166 zuddhapada mokSapada pada karmo. svataMtratA ApanAra 177 sarvadeva. hamezA avazya ISTaka 230 zikSA. zIkhAmaNa. svaprajJAdhAra, pitAnI buddhine 254 zubhA. prazasta. AdhAra. ra69 sannatika dharma sarvanI unnati kara svarakRtyAdi. pitAnA rajoguNa pravRttimA. karanArI dharmanI vigere. pravRttimA. 43 karmamA. pitAnA ISTa karmamA. , saMprati pravartI. vartamAnamAM pravartana 47 sAhATyapradatva. sahAya ApavApaNuM. mAna thaI ka7 sApekSanayajJAna. apekSAvAluM nayanuM 314 sthApatyanuM. pitAnA saMtAnanuM. jJAna. 343 svatyAgAvasthA. potAnI tyAgamaya , - 49 sAvaya. . sarvaprakAranuM. paristhiti.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ hae 369 sva5ghanaze. thaDA ane ghaNuM 601 samupArjana, aze. , svAtma egya. pitAnA AtmAne 65 saMpradAna. ucita. 620 sahasAvadhi. 376 Atmazarmaprada pitAnA AtmAne 653 zAstA. sukha ApanAra. 664 zarmazAhida, 381 samupasthita. najIka AvelAM. 514 sarvagata. sarvavyApI. 696 zakata. ,, sthANuvatuM. khetaranA cADIyAnI 713 samAlaMbana. piThe. para3 sevyamAna. sevAtA. 582 sukuM. sArI rIte. pa16 hRda. 590 sopAna pagathiyuM. 514 hanyamAna. sArI rIte ekaThuM karavuM te. (AtmA mATe). hajAre prakAre. saMcAlaka-zikSaka. sukha ane zAMti ApanAra. zaktivaMta. sArI rIte sahAya levI te sAvara vinAza pAmatA.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvane saMdeze. prabhu mahAvIrane saMdezo, sAbhaLI nija nehIne kaheze . jevuM karaze tehavuM leze, cidAnaMda bhAvamAM leka raheze. vizvaleke haLImaLI cAle, ekabIjAnA hastane jhAle nija AtmasamA sahu bhALe...cidAnaMda0 1 zuddha premane jJAnathI caDatI, moha ajJAnathI che ja paDatI; dharmakarmathI veLA vaLatI.cidAnaMda 2 - Atmazuddhi kharI niyukti, tenuM kAraNa bhaktine nIti tirabhAvI prakaTa karI zakti...cidAnaMda0 3 mikSaprAptinA hetu karaDe, mithyA Agrahabuddhine cheDe, yogya lAge tema mana je...cidAnaMda0 4 UMca nIcane bheda na rAkhe, samabhAve kharuM sukha cAkhe; mukhathI satya vacane bhAkhe...cidAnaMda 5 vyabhicAra taje dukhakArI, cerI jUThuM taje naranArI, tyaje dhUrta jananI yArI cidAnaMda. 6 dAna Ape supAtre viveke, raho nyAyapaNAnI Teke, guNa pragaTyA salajaga ke cidAnaMda 7 sahu dharma viSe samabhAve, rahe mukti ja tethI thAve, samabhAve sakla guNa Ave...cidAnaMda0 8 krodha mAnane paTe azAnti, lobhathI nahIM AtmatkAnti; mana mAya thakI TeLe brAnti cidAnaMda 9 moha TaLatA kharUM sukha bhAse, zuddha AtamarUpa prakAze aSTasiddhi rahe nitya pAse...cidAnaMda010 deza varNanA bhede na laDaze, dharmabhede na leke vaDhaze, tyAre unnati zikhare caDhaze....cidAnaMda011 jaDarAjyathI zAtinamaLaze, AtmarAjyathI dukhe TaLaze prabhurAjyamAM AtamabhaLaze...cidAnaMda012 yathAzakti kare upakAre, svArpaNa leza na hAre, rahAya ApIne leke tAre...cidAnaMda013 dukhI lekanA dukha nivAre, satyamA pakSapAta na dhAre lokanA dAsabhAva nivAre cidAnaMda014 rahe sukhIA jagata saha deze, evA dharaze satya udeze, TALe paDiyA paraspara leze...cidAnaMda015 khUnAmarakI kare nahIM kyAreka dharmakarma kare svAdhikAre caDhe dhamIjanenI vahAre cidAnaMda016 bhUkhyAne bhojana Apo, dayAbhAvathI vizvamAM vyApe mata dehanAM TALe pApa.cidAnaMda017 jainadharma e vizvanA mATe, kacce pALe vaLe ziva vATe buddhisAgara sukha zIra sATe...cidAnaMda018
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ neh zrI 108 prayapraNetA yoganiSTa AcArya jIvana kI
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ anmmen000000000000THI JookGOND00000000TDEmooooooo-MOR00000.0000000000MMM.0000000000000TMAIT -Gomooo 000000000000000000 000000000000 0000000 Moosh BP Ke Mixc0000moommom.0000000000mmoom CO000000000000miomooooomns granthaprArambha maGgalam. OM ahaM namaH OM zrI sukhasAgaragurubhyo namaH zrI karmayoga granthasya vivecana praarmbhH|| :00ommonommemomenerommmmmoommomoommeone-0000OCG namaskAra maMgala ane tenA prakAro. (zloka) namaH zrIvardhamAnAya, rAgadveSavinAzine // sarvajJAya ca pUjyAya, syAdvAdatattvadezine // 1 // zabdArtha-rAgadveSano sarvathA kSAyikabhAve nAza karanAra, sarvasa, pUjya ane syAdvAdatatvano upadeza denAra evA zrI vardhamAna-aparanAma-zrI mahAvIra svAmIne namaskAra thAo. vivecana-karmacAga granthanI AghamA zrI mahAvIra prabhune namaskArarUpa maMgala 42pAmA mA0yu cha. zreSTha puruSa ra AryanA mAlamA bhara 42. che. vighnavinAzAya maDham vighano nAza karavA maMgala karavAmA Ave che. maMgala aneka prakAranA hoya che. dravya maGgala, bhAva maGgala bhAvanA prati hetubhUta magara DAya cha tene 0ya magara kaLe che. AtmAnA Ananda, jJAna-darzanacAritra ane vIryano upazamAdibhAve AvibhAva te bhAva magala che jJAnAdi guNanA upadamAdibhAve AvirbhAvamAM je je nimitta hetuo sAnuSapaNe pravarte cha tere dravya maGgala the che. dravya mahala 5 mane prazna DAya che. laukika maGgala, lokottara maGgala, suprAvacanika madgala, kumAvacanika mahala, zubhakarma maGgala, azubhakarma mahala, zubhavyavahAra maGgala, azubhavyavahAra maGgala, dravyanimitta maGgala,
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - zrI kamaga gratha-vivecana ganimitta mA, nimitta mA, mAvanimitta ma Adi-dravya maMgalanA aneka bhedo gurugamathI avabodhavA. bhAva maMgalanA paNa nAkamAva ja, kSetramAra mAru, drazyabhaav maGgala, kuprAvanikabhAva maGgala, suprAvacaniphabhAva maGgala, AgamatAbhAva maGgala, noAgamataHbhAva maGgala, zubhamyavahArabhAva mahala, azubhavyavahArabhAva magala, samyagjJAnadarzanacAritrabhAva maGgala, audayikabhAva zubhAzubhabhAva maGgala, upazamabhAve bhAvamagala, kSayo. parAmamA bhAvama, kSAvimA mAvajI Adi aneka bheda hoya che. zrI vardhamAnasvAmIne namaskArarUpa dravya ane bhAvathI jJAnadarzanacAritrarUpa upasamAdibhAve maMgala pravarte che. zrI vardhamAnasvAmIne namaskArarUpa zubha maMgala avadhavuM. kAyAdinI namaskAramA pravRttirUpa dravya namaskAra maMgala ane AtmAmAM zraddhA jJAna ane cAritra pariNAmapUrvaka namaskArano upayoga te bhAva namaskAra maMgala avadhavuM. mana vANI ane kAyAvaDe je bAhyarItyA namaskAra thAya che te vyavahAra namaskAra maMgala avadhavuM ane AtmAmAM jJAnapage zrI vIraprabhunI prabhutAnA sabhya avadhapUrvaka dayeyamA dhyAtAnI namratA, arpaNatA, lInatArUpa upazamAdibhAve nizcaya ma gala avabodhavuM. upazamAdibhAve jJAnadarzanacAritranI ekatAe zrI viraprabhune je bhAvathI namaskAra te vastuta nizcaya maMgala avadhavuM. AgamathI namaskAra magala ane neAgamathI namaskAra Adi samyaga nAma, sthApanA, dravya ane bhAvathI AtmAnI vizuddhi karanAra maMgale AdaravA yogya che. vizeSAvazyaka vagere granthamA maMgala saMbaMdhI ghaNuM kathavAmAM AvyuM che. bhAvamaMgala viziSTa dravya sthApanA ane nAmamaMgala Adeya che upazamabhAve bhAva maMgala kSapazamabhAve bhAva maMgala ane kSAyikabhAve bhAva maMgala e traNa prakAranA bhAvamaMgala avadhavA upazamabhAve Atmika guNene AdhArabhUta AtmA te vyaktibhAve bhAva maMgala che. pazamabhAve Atmika jJAnAdi guNone AdhArabhUta AtmA te bhAvarajaMgala kSAyikabhAve jJAnAdi guNene AdhArabhUta AtmA te bhAvamagala avadhavuM. tIrthakarAdi padavInA dhAraka zrI tIrthakara mahArAjA vardhamAnaprabhu bhAva maMgala che pApane nAza kare tene maMgala kahe che prIti-bhakti ane vacana ane nisaMga anuSThAnathI zrI vardhamAnasvAmIne sevatA temanA paramAtmadazArUpa dayeyanuM AtmAmA yabhAve pariNamana thavAthI AtmAnA asaMkhya pradeze. lAgelA karmono kSaya thAya che. aeva zrI mahAvIraprabhu maMgalarUpa hevAthI granthAra bhamAM temane namaskAra karIne dravya maMgala viziSTa bhAvamaMgala prAraMbhavAmA AvyuM che. zrI vardhamAnaprabhunA cAra nikSepA maMgalarUpa che. nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e cAra nikSepAnI AvazyakatA siddha kare che. nAma maMgala, sthApanA maMgala, dravya maMgala ane bhAvamagala e cAre maMgalonI AgamanA AdhAre siddhi thAya che. zrI vardhamAnaprabhunuM nAma magalarUpa che ane te maMgalakAraka zrI vardhamAnaprabhunI sthApanA maMgalarUpa che ane te maMgalakAraka che. dravyarUpa
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- ---- --- - - - - -- atizaya svarUpa. zrI vardhamAnaprabhune bhAva nikSepa maMgalarUpa che ane te maMgalakAraka che. jene bhAva nikSepa maMgalarUpa che tenA anya zeSa dravya, sthApanA ane nAma e traNa nikSepA maMgalarUpa che. jene dravya nikSepa maMgalarUpa hoya che tene bhAva nikSepa maMgalarUpa bane che. dareka vastunA jaghanyamA jaghanya cAra nikSepa te hoya che ja, dravya te kAraNa che ane bhAva te kArya che. dravyapraNipAtarU5 maMgala, zabdadvArA karavAthI bhAvamaMgala ke je AtmAnA upazamAdi guNenA AvirbhAvarUpa-tenI prakaTatA thAya che. dravya maMgala ane bhAvamaMgalanA paNa aneka bhede che. nAma ane sthApanA maMgalanA paNa nimittAdiyege aneka bheda paDe che. jyAM nAma maMgala hoya che, tyA sthApanA maMgala dravya maMgala ane bhAva maMgala paNa saMskRti dvArA hoya che. tIrthakarAdinA nAmanuM maMgala te upazamAdi bhAva maMgalane siddha vyakta kare che. tIrthakaranA cAra nikSepA maMgalarUpa che ane tene namaskArarUpa mana, vacana ane kAyAnuM praNidhAna maMgalarUpa che. bhAvapUrvaka mana, vacana ane kAyAnuM namaskArarUpa maMgala praNidhAna sarvathA sarvadA Adeya che. grathAraMbhamAM zrI vIra prabhunuM maMgalAcaraNa karAvavAmAM Ave che tenuM kAraNa e che ke jainazAsananA sthApaka AsannopakArI zrI vardhamAnasvAmInuM tIrtha pravarte che, e prati temano mahApakAra che. ataeva zrI vIraprabhunuM graMthAraMbhe maMgala karavAmAM Ave te yuktiyukta siddha kare che. zrI vardhamAnaprabhune namaskAra karavAnI sAthe temanA cAra atizaya jaNavyA che. hAjAtirAMca, vavanAtara, pAvAva mAtirAja ane pUjAtirAi temAM ra vivArane e vizeSaNathI apAyArAmanuM sUcavana karavAmAM AvyuM che. rAgadveSa e be mahAapAyarUpa che, rAgadveSane sarvathA nAza thayA vinA jJAAtirAja prakaTato nathI. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, antarAya ane mehanIya e cAra karma che, te ja kharekhara apAya che. ghanaghAtI cAra karmarUpa apAyane apagama arthAt nAza karavAthI apAyApAmAtirAja udbhave che. jAthApAmAtiracanA udbhavanI sAthe jJAnAtirAva prakaTe che paripUrNa rAgadveSane sarvathA kSaya kare e kaMI sAmAnya kArya nathI. rAgadveSane paripUrNa kSaya thavAthI ja kevalajJAna prakaTI zake che zrI mahAvIra prabhue dIkSAgIkAra karIne bAra varSa paryakta mehanIya karmanI sAthe yuddha karyuM. zrI mahAvIra prabhu chadrasthAvasthAmA dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI apratibaddhapaNe vihAra karatA hatA. AtmAnA guNemA zopazamAdibhAva ramaNatA karIne AtmasamAdhi sukhamA jhIlatA hatA bAhya ane antarathI nibhAvane dhAraNa karIne AtmAnA zuddha dhyAnamAM tallIna banI ane kSapakazreNipara ArohaNa karI, ghanaghAtI cAra karmane kSaya karI, kSAyikabhAve lokAlokaprakAzaka kevalajJAna pAmyA. A vizvamAM kevalajJAnavaDe sarva padArthone sAkSAt avalehI zakAya che. sarvajJAnamA zimaNi evA kevalajJAnane prApta karyAthI pazcAt kaI jJAna prApta karavAnuM vizeSa rahetuM nathI. zrI vIraprabhune AtmAnA asakhya pradezamAM kevalajJAna
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI karmaLa gratha-vivecana, w pragaTyA bAda cAra nikAyanA dee samavasaraNanI racanA karI te samavasaraNamAM besIne bAra parSadAnI AgaLa zrI vIraprabhue vItarAga dharmane upadeza dIdhuM ane caturvidha saMghanI sthApanA karI. zrI viraprabhunA AtmAmAM kevalajJAna prakaTayuM tethI temaNe vacanavaDe yathAtathya upadeza dIdhe te vaSanAtirAja avadhe. kevalajJAnanI sAthe vacanAtizaya hoya che ane tethI dUkAtarAja paNa sAthe ja pragaTe che. pUjAtizayanA yoge esaTha surapatio vagere vagere zrI vardhamAna prabhunI pUjA kare che. A cAra atizayavaDe yukta zrI viraprabhu che-ema trSavinA, vAva, kUvA, cAtaravAne e cAra vizeSaNa vaDe-AdyaprAraMbha maMgalAcaraNanA zlekamAM darzAvyuM che. A cAra vizeSaNa vaDe zrI viraprabhunuM maMgala kathIne maMgala karanArAone ema jaNAvavAmAM Ave che ke e cAra atizaya yukta hoya che te ja reva-madada padane lAyaka che. atae evA devane saguNenuM anukaraNa karIne pitAnA AtmAmA tevA saguNe prakaTAvavA joIe ane tadarthe A grantharacanAne mudeza che ema hadayamA avadhavuM. pratyeka granthanA AraMbhamAM maMgala karavuM paDe che evI ziSTajananI rIti che. granthAraMbhamAM kareluM maMgala grantharacanAmAM AvatA vighone nAza karavAne zaktimAna thAya che. iSTadevanuM graWAraMbhamAM maMgala karavAthI devanuM smaraNAdi thatAM iSTadevanA sadguNe khIlavavAnI ruci thAya che ane devanI peThe Adarza jIvana karavAne vyavahAra cAritrarUpa pravRtti thAya che, ItyAdi aneka hetuone lakSyamAM laI atra granthAraMbhamA maMgala karavAmAM AvyuM che. saMprati zrI mahAvIra devanuM magala karyA pazcAt tadanantara nAmaviziSTa sarUnuM granthAraMbhamAM maMgala ane nAmaviziSTa grantha prAraMbhanuM kathana karavAmAM Ave che. saddagurune namana ane karmaveganuM kathana. (aa ) AtmajJAnapradAtAraM, pazcAcAraprapAlakam / yatIndraM sadguruM pUjyaM, natvA zrIsukhasAgaram // 2 // kriyA( karma ) yogapravRttyarthama, manuSyANAM vishesstH| svasvadhAnvitaM samyak, kriyAyogaM bhaNAmyaham // 3 // zabdArtha--AtmajJAnaprada paMcAcAra prapAlaka yatIndra sadgurU pUjya zrI sukhasAgara gurune namI manuSyanI vizeSata kiyAga pravRtyartha svasvadharmAnvita yiAgane karyuM chuM.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - UR karmaveganuM kathana. ( 5 ) vivecana-AtmajJAnaprada zrI sadguru sukhasAgarajI mahArAjane granthAraMbhamAM namaskAra karavAmAM Ave che. aneka zAstromAM zrI gurune aparaMpAra mahimA varNavAmAM Avyo che. samakitadAyaka gurutaNo, paccuvayAra na thAya; bhava koDAkoDI kareM, karatAM koTi upAya ItyAdithI spaSTa avabodhAya che ke sadguru bhagavAnanA apara pAra upakArathI ziSya-zrI sadagurunA cAra nikSepAne maMgalarU5 mAnIne temanI mana vacana ane kAyAthI sadA bhakti kare ane tethI AtmonnatinA zikhare svAtmAne sthApe emAM kicit api Azcarya nathI. zrI sadagurunI kRpA vinA paramAtmapadanI prApti karavI te AkAzakusumavat che. zrI sadguru bhagavAna svaziSyane AtmajJAna samapIne tene uddhAra kare che. zrI sadguru mahArAjanI tetrIza AzAtanA TALavApUrvaka ane vinayabahumAnapUrvaka zrI sadgurunI sevA karatA zrI sadagurunI ziSya para kRpA thAya che ane tethI ziSya Agamakathita AtmajJAna prApta karavAne zakitamAna thAya che. sadguru zrI sukhasAgarajI mahArAjanI vizeSaNagarbhita gurudvArA stuti karavAmA Ave che. bAhya ane AntarajJAnadarzanacAritratapavIyadi zrI arthAta lakamIvaDe zrI sadguru mahArAja zobhe che vinaya, viveka, zraddhA, sevA, bhakti ItyAdi guNarUpa zrI lakSamI)vaDe zrI sazuru sukhasAgarajI mahArAja zebhe che. zrI sadguru sukhasAgarajI mahArAja AtmajJAnanA dAtAra che. vizvamA dharmanA cAra prakAra che. dAna, zIla, tapa ane bhAvanA, temAM dAna dharmanI siddhi thatAM zIla dharma prApta karavAne adhikAritva prApta thAya che. zIla dharmanI siddhi thatA tapaguNa prApta karavAne yogyatA prakaTe che. tapaguNanI siddhi thatA bhAvanuM adhikAratva prApta thAya che. dAnanA upAdhibhede aneka bheda paDe che. abhayadAna, supAtradAna, anukaMpAdAna, ucitadAna ane kIrtidAna e pacadAnamA abhayadAnanI zreSThatA avabodhavI. dravya ane bhAvathI abhayadAnanA be bheda paDe che. jInA bAhyaprANanI rakSA karavI che te amayAna ane jInA nAnAdiguNono AvirbhAvArthe bodhAdi dvArA prayatna kare te mAvAmacAra avabodhavuM. rathamavAra karatA anantaguNa uttama bhAva abhayadAna che. keIpaNa jIvane samyakatvapUrvaka AtmajJAnanuM dAna karavuM te mAragamayAna avabodhavuM. dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI divya abhayadAna ane bhAvaabhayadAnanA bheda avabodhavA. gRhastha manuSya dravya abhayadAna devAne mukhyatAe zaktimAna thaI zake che AtmajJAnI sadguru munirAja mukhyatayA bhAvaabhayadAna devAne zaktimAna thaI zake che samyakAvAdi bhAvaabhayadAnava vizvavata sarva jIne abhaya devA zaktimAna thavAya che. jeNe samyakatvAdi bhAvaabhayadAnane dIdhuM teNe caturdazarajavAtmaka lekastha sarva jIvonI dayA karI ema avadhavu. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka zrAvikA, jIrNoddhAra, jJAna ane caitya e sasa kSetramAM sarvasvArpaNa karavuM te supAtradAna avabodhavu. vizvavarti prANIonI dayA karIne teonAM dukha haravAne anna vastra pAtrAdikanuM
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) zrI mayAga graMtha-vivecana. je devu' te anupavAna avamedhavuM. svasvAdhikAra pramANe dezakAla-kulATTikane ucita je je dAna devu paDe te pattittavAna amAdhavuM, gRhasthAne svAdhikArApekSAe ucitadAna senyA vinA chUTako thatA nathI. yAcaka kIrtikAra pramukhane je dAna devu te sautirAna akhAdhavuM. e paca dvAno dravyakSetrakAlabhAvathI svasvAdhikAra pramANe sevanIya che. zrI sadguru sukhasAgarajI mahArAje gRhasthAvAsamA yAcAne dAna ApyuM hatuM. myabamavayAna sevIne aneka prANIonA prANanuM saMrakSaNa karyuM" hatuM. parajIvAnA du:kha vinAzAthaeN tana, mana, dhanArdikanuM je dAna karavu' temAM mamatA vagerenA tyAganI khAsa jarUra paDe che, dravya-dhana e agiyAramA prANa che, tenuM mamatva TaLyA vinA dhananu dAna thai zakatu nathI. par jIveAnA upakArArthe je je aMze tana, mana ane dhananuM dAna thAya che te te aMze antarathI tyAga bhAva prakaTe che. zrI tIrthaMkarA dIkSAnI pUrva sAMvatsarika dAna de che. ataeva sarva dharmImA prathama dAna dharmanI mukhyatA siddha thAya che, dAnadharmanI siddhi thayA pazcAt tadanantara zIla dharma ArAdhavAne tIrthaM karAdIkSA aMgIkAra kare che, pazcAt te dravya ane bhAvata tapa kare che ane bhAva tayeAge upazamAdi bhAva khalapUrvaka AtmAnI zuddha bhAvanA bhAvIne tIrthaMkarA kevalajJAna prakaTAve che, tethI dAna, zIla, tapa ane bhAva e cAranA kathaMcit syAt apekSAe anukrama siddha kare che. zrI sadguru mahArAje dravya abhayadAnane gRhAvAsamA sevyu hatu... ane tyAgAvasthAmAM bhAvaabhayadAna devAnI pravRtti karIne aneka jIvAne meAkSa sanmukha karyAM hatA. AtmajJAnanuM dAna te bhAvaabhayadAna che ane tenA dAtAra zrIguru hatA. ata brAhmajJAnapravRnAram e vizeSaNadvArA temanI stuti karavAmAM AvI che. taravAryasUtramAM " vavaropatro nIvAnAm " jIvAne ane ajIvAne 'paraspara upagraha arthAt upakAra che. parovaRddo nIvAnAm e sUtra pramANe anya jIvAne samyakatvadAnAdivaDe upagraha karIne svAdajIvanane zrI sadguru vyatIta karatA hatA. zrI sadguru sukhasAgarajI mahArAje AtmajJAnarUpa bhAva abhayadAna daine parUovapro nIvAnAm e sUtra pramANe svAdhikAre niSkAmabhAve svarajane paripUrNa adA karI hatI. je manuSya svAdhikAre svazaktiyAnuM anya jIveAnA upakArA dAna nathI karatA te manuSya A vizvamAM para jIveAnA upakAra nIce sA dabAyalA rahe che ane te vizvamA UMcuM mukha karIne kaMI paNa karavA samartha thaI zaktA nathI. dAna detA denAraneA hasta UMcA rahe che ane lenArano hasta nIcA rahe che tethI ja dAna dAtAranI keTalI badhI vizvamA uttamatA che te svayameva siddha thAya che, eka manuSya ananta kALathI ananta jIvAnA ananta upagrahAne anantI vAra ananta bhAvamAM bhamatA pUrve grahyA che te upagraheAmAMthI mukta thavA mATe dravya ane bhAvathI dAna devuM joie. je manuSya niSkAmabhAve dravya abhayadAna ane bhAva abhayadAnamAM thAyeAgya svAdhikAre svazaktipUrvaka pravRtta thAya che te vizvakRta upagrahAne
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmaLa graMtha racavAno hetu ( 7 ) vALavA adhikArI bane che. svazaktinuM dAna devuM e svapharaja che. dAnI svazaktinuM dAna karIne kharekhara tyAgI bane che. je kharekhara niSkAmabhAve tyAgI che te vastuta tyAgI che ema avabodhavuM. sadaguru sukhasAgarajImA AtmajJAna dAna devArUpa guNa khIlya hatuM ane tethI teo anyAtmAone AnandI-nirbhaya banAvavAne zaktimAna thayA hatA. zrI sadguru paMcAcArapAlaka hatA. jenAmAM dAnaguNa khIlya hoya che te zIlAgabhUta paMcAcAra pAlavAne zakitamAnuM thAya che. jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, 'tapaAcAra ane vIryAcAra e pacadhAcArapAlaka zrI sadgurujI che jJAnAdi paca prakAranA AcAro pALavAthI svaparanA AtmAnI unnati thAya che. paMcadhAAcAro pALavAthI ane paLAvavAthI vizvamAM sadAcArano vistAra thAya che mArA. haju prathama dharma. AcAra e prathama dharma che. manuSya sadAcAravaDe yukta rahevAthI prApta dazAthI patanatva pAmI zakto nathI jJAnAcArathI jJAnanI vRddhi thavI joIe, evu sAdhyabiMdu lakSyamAM rAkhIne jJAnAcAranuM paripAlana karavuM joIe darzanAcAra, cAritrAcAra, tapaAcAra ane vIryAcArane pALatA, paLAvatA ane pAlakajanonI anumodanA karatAM, jJAnAvaraNIyAdi karmano kSayopazama ane kSAyikabhAva thAya che. e paca prakAranA AcAranA pAlaka zrI sadguru hatA ema ghasAvA avaDhava e vizeSaNa dvArA jaNAvavAmAM AvyuM che tIra e vizeSaNathI sarva yatimA Indra samAna zreSThatA che ema darzAvyuM che. mahAvratanA pAlanamA zrI sadguru zreSTha hatA vartamAnakALamA vidyamAna guNAnurAgI pratiSThita sarva sAdhuo mukta ka ke sadguru sukhasAgarajI mahArAjanA sAdhupaNAnI prazaMsA kare che ane temanuM sarva sAdhuomAM zreSThatva temanA pAsA sevI anubhavyuM che, aeva carItra e vizeSaNa yathA temane ghaTe che. pUja e vizeSaNa viziSTa sadguru mahArAja che AtmajJAnapradAtAra, pacAcAraprapAlaka, yatIndrAdi guNovaDe je yukta hoya che te pUjya hoya che zrI sadgurujI uparanA vizeSaNa dvArA yukta hovAthI teonI guNAvaDe svayameva vizvamA pUnyatA siddha kare che gunA nag [catte. vizvamAM sarvatra sadaguNanI pUjA thAya che. jyA guNa hoya che tyA pUjyatA svayameva Ave che uparyukta vizeSaNa vAgyA pachI guNaviziSTa zrI gurujI hevAthI teo vizvamAM pUjya che ema darzAvI temane namaskAra karIne karmacAga ( kiyAga) nAmano grantha racavAnI pratijJA karavAmA Ave che. kriyAga, (karmayoga) grantha racavAnuM prayojana granthamA " manuthA viraparA vadharmAnvitaM sthaniyAmakRrya kriyAzo mA." e vaDe spaSTa darzAvyuM che. zrI sadguru sukhasAgarajI mahArAjanI kriyAgamAM samyaka pravRtti hatI. kriyAyogamAM temanI ghaNI ruci hatI sAdhudharmanI kriyAo karavAmAM temanI svazaktipUrvaka pravRtti thatI hatI. pratilekhanA, pratikramaNa ane gocarI vagere kriyAo karavAmAM temanI ruci ghaNuM hatI. temanI evI kriyAyoganI pravRttithI teo yiAgI e khyAtine pAmyA hatA.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ che | | V / kriyA karavAnI AvazyaktA. rahI zakto nathI. je je prakAranI kriyA karavAnI AvazyaktA je kAlamA jIvane hoya che te kudaratanA niyama pramANe thayA vinA rahetI nathI. mAtAnA udaramAMthI turata janmeluM bAlaka pitAnI mAtAnA stanane turta dhAvavAnI kriyA kare che ane tenA zarIranA aMgo udaramAM pravezelA dudhana bhinna bhinna svarUpa karavAne svasava kriyA karavAmAM pratyeka avayavo eka kSaNa mAtra paNuM vizrAti letAM nathI. zarIramAM rahelA sarva avayave svasva kriyA karavAmAM sadA tatpara rahe che. hasta hastanuM kArya kare che, phephasA pitAnuM kArya sadA kare che, nADIo svakAryamA mahAnadIonI gati pramANe vahyA kare che ane tethI teo jIvI zake che, ItyAdi aneka pratyakSa daSTAnta jyAM tyAM sarvatra avalokI zakAya che. jene niSkriya jevI avasthAvALA padArtho lekhIe chIe tevA padArthomA paNa sUkama dRSTithI avalokavAmAM Ave te koI paNa jAtanI teomAM kriyA pravatya kare che ema avabodhAze ja. jIvamAM ane ajIvamAM sakriyatna dharma rahyo che ane tethI jIvAdi padArtho svasva dharmanI kriyAo samaye samaye karyA kare che. koIpaNa manuSya koIpaNa prakAranI kriyA vinA rahI zakta nathI; aeva jJAnayoga dvArA vastuonuM svarUpa adhyA pazcAt paNa svabAhya jIvana ane svaAntara jIvanananuM astitva vRddhi ane tenI saMrakSArthe kiyAga karavAnI te khAsa jarUra rahe che ema pratyeka manuSyane anubhavapUrvaka avAdhAyA vinA te nahi rahe svajIvanabalanI rakSA karavA mATe kriyAnI AvazyaktA siddha kare che je je kriyAo je je jIvone karavI paDe che ane te te kiyAe karyA vinA bAhya tathA antarathI te te kriyAo karyA vinA bAhAta tathA antarathI te svajIvanane saMrakSI zaktA nathI, avazya te te kriyAo svadharmayuktabhAvathI karavI paDe che. atae te te kriyAone Avazyaka kriyAo athavA Avazyaka karmacAga e nAmathI saMbodhavAmAM Ave che. je je dezanA manuSyo Avazyaka kriyAone karavAmAM svapharaja mAnIne pravRtti kare che teo kadApi vizvamAM bAhya jIvane ane AntarajIvane parataMtra banatA nathI ane teo bAho sAmrA svAtaMtrya ane AntarasAmrAjya svAta cane saMrakSI zake che. kriyAga yAne karmavegane pravRttiyega kathavAmA Ave che ane dezakAlAnusAra abhinava rUpamA pratyeka jIvanI AgaLa upasthita thAya che. tenI je avagaNanA karIne svAdhikAra karma kartavyathI bhraSTa thAya che te vizvamA dharmanI ane karmanI sarva sattAothI bhraSTa thaIne svasa badhI jene paNa bhraSTa kare che. je dezanA manuSya karmayogamA sadA pravRtta rahe che ane pramAdene pariharI pravarte che te dezastha manuSya anya dezIya manuSyone parata tra banAve che ane svakIya savAtaMtryanI pragatithI Antare tathA bAhAjIvane teo jIvI zake che. je jIva kiyAganuM kudaratI jIvana paripUrNa avadhe che te kadApi vaktavyarUpa kiyAgathI braNa thatuM nathI. kiyA
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 10 ) zrI kamaga caMpa-savivecana ~~ ~ ~ ~~ - ~ - - - - garUpa vyavahAra mArganuM avalaMbana karyA vinA vyavahArajIvanavaDe ane nizcaya jJAna bhAvaprANajIvanavaDe jIvI zakAtuM nathI. kAraNa vinA kadApi kAryanI siddhi thatI nathI, kiyAga vinA kArya cenanI dravyathI ane bhAvathI, vyavahArathI ane nizcayathI kadApi siddhi thatI nathI. kiyAganA Adara vinA keIpaNa manuSya svapharajane vyavahArathI ane nizcayathI adA karI zakyuM nathI. manuSyane Avazyaka che je AhArAdi kriyAo karavI ghaTe che te kadApi kyAM vinA rahetA nathI. pratyeka jIvane laukika ane lokettara vyavahAra dravya kSetrakAlabhAva maryAdAe Avazyaka kriyAo karyA vinA chUTake thato nathI. je je kAle, je je kSetre, je je bhAve bAhya jIvanAstitva saMrakSakatvArtha ane AntarajIvana saMrakSakatvAstitvArthe tathA svavicArastitvArthe je je kriyAo karavI joIe te te kriyAo cadi na karavAmAM Ave te bAhyata niSkriya jevuM jIvana jaNAyA chatA antaramA ArtadhyAnAdi vikalpasaMkalpa thayA kare che ane aneka prakAranI svavyaktine tathA samaSTine hAni thAya che aeva laukika AvazyakakiyAgo ane lekettara AvazyakakriyAyegenA avalaMbananI te te dazAnA adhikAra paratve AvazyakatA saheje siddha thAya che. svajIvana saMrakSaNArthe nimittakriyA ane upAdAnajyiAganI pravRttimAM dravya ane bhAvata sarva jI pravRtta thaelA avalokAya che. prArabdha karmAnusAre jIvanmukta jevI antarAtmadazA dhAraNa karanArA ane bhavasthakevalIo paNa vyavahAra kviAyegane svAdhikAra pramANe bAhyata Adare che ethI ema svAbhAvika rItyA siddha thAya che ke kriyAga vinA bAhya vA AntarajIvana jIvI zakAtuM nathI. kriyAyoga vinA kaI jIva vizvamAM bAhyaprANAdie jIvate avakA nathI. kiyAganuM astitva tenA jIvanasUtranI dRSTie svata siddha thAya che. Avazyaka kriyAgonA bhede avadhavA ane Avazyaka karmacAganA adhikArI banI svapharajanA anusAra magajanI samatalatAe nirlepapaNe Avazyaka karmaveganA yegI banavu e dhAravAnA karatA ati durghaTa kArya che. cita Avazyaka kriyAyogano anAdara karIne je manuSya anya kriyAgano svIkAra kare che te bAhyA ane Antara dharmathI bhraSTa thAya che. AjubAjunA Avazyaka sAgane anusarI svazIrSa je je kriyA karavAnI pharaje AvI paDelI hoya tene rAga dveSanA pariNAmanA tyAgapUrvaka niSkAmabhAve adA karavAthI kharUM karmagitva sa prApta thAya che. atae karmacAganA adhikArI jIvee niSkAmabhAvanI sApekSatApUrvaka Avazyaka kriyAgano svIkAra karavo joIe vyavahAra ane nizcayapUrvaka Avazyaka karmacaMga kyathI vyavahAra ane nizcayata cittanI zuddhi thAya che ema kAraNa kAryabhAva zailinI apekSAe kathana karavAmA Ave che. kriyAganA AdarathI bhaya, dveSa, kheda, kedha, mAna, mAyA, lobha ane nindAdika deno nAza thAya che.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - jJAna ane karmavegano paraspara saMbaMdha ( 11 ) kiyAgapUrvaka jJAnAdikene abhyAsa karavAthI cittanI zuddhi thAya che, ema je upara kavAmAM AvyuM che temAM kriyAvyavahAranayanI sukhyatAne svIkAra karIne kacyuM che ema vastuta avabodhavuM. jJAnegIne paNa kriyAga vinA paripakava cittanI zuddhi thatI nathI. svapharja pramANe kriyAgane vyavahAra karatA rAgadveSanA je je pariNAme thAya tene upazamabhAva karavAmAM kriyAganuM mukhya sAdhya mahatva rahyuM che ema vastutaH avadhavuM. Avazyaka kriAgone je khedAdika kAraNe tyAge che te manuSya kharekhara vakartavya karmathI bhraSTa thaIne kheda-bhaya-leza vagerene bhaviSyamAM vizevata prApta kare che ane pariNAme te lAbhanA karatA anaHgaNI svaparanI hAnine prApta kare che ema anubhavagamya daSTAntothI vicArI levuM. svajIvanAstitvArthe je je dravya ane bhAvata Avazyaka go svazIrSe svAdhikAra prApta thaelA hoya teo bhaya, mRtyu vagerene avagaNIne je dravyatA ane bhAvata. jIvavA Icche che te pariNAme dravya ane bhAvata jIvI zakatA nathI. dravyataH ane bhAvata je svAvazyaka karmacAgamAM je svajIvanazaktinuM svArpaNa kare che te mRtyu vagere bhayane jatI cittanI zuddhi karI karmacAganA garbhamAM paramAtmapadane avake che. Avazyaka vyavahArika karmacaga ane Avazyaka dhArmika karmacAganI upayogitA te te cogenuM rahasya vicAratA svayameva siddha thAya che Avazyaka karmacaMga pravRttimAM sarva svArpaNa karavAthI svapharajanI siddhi thAya che ane AtmAnuM taimalya upazamAdibhAve khIle che ane anyone dravyathI upagraha ane bhAvata upazamAdibhAve nirmAlya karI zakAya che. jema jJAnayogathI cittanI zuddhi thAya che tema karmacAgathI cittanI zuddhi thAya che. jJAna chatAM karmacAga pravRtti vinA paripakava cittanI zuddhine anubhava thavo e mahAdurghaTa kArya che. je manuSya jJAnaga chatAM karmacAganI pravRtti karIne niSkAma dazA saMrakSI zake che tene jJAnagathI patita thavAne prasaMge prApta thatI nathI. jJAnegathI patita thanAranI karmagathI saMrakSA thAya che. karmavegarU5 prANa nAzathI jIvanadazane svayameva anna Ave che aeva svAdhikAra sarva jIe karmacAganA je je bhede paikI je je bheda svane sevavA cA hoya tenuM sevana karavuM eja Avazyaka zikSA avabodhavI. karmacaganI pravRtti vinA kharekhara kavAdhikAra je je kAryo karavAnAM hoya te te na karavAthI jJAnayogamA zuSkatA Ave che ane jJAnaga vinA je je svAdhikAre karmo karavAnAM hoya tenI samyagadazA na avabodhavAthI yiAgamAM andhazraddhAtva jaDatAne prasaMga prApta thAya che. jJAnagapUrvaka kriyAyoganA AdarathI AtmonnatinA vidyuta vege AgaLa caDhI zakAya che. jJAnayogI samyak kiyAga karavAne mATe dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI zaktimAn thAya che. karmavegamAM pravRtti karavAno kharekhara adhikAra vastuta jJAnI karmacagIne hoya che. je je aMge jJAnayoganI pragati thatI jAya che te te aMze karmacaganI adhikAritA ane zuddhi thatI jAya che samRminI
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - ( 12 ). zrI kamaga gratha-savivecana. peThe jJAnayoga vinA kriyAyogamAM pravRtti karavAthI karmacAganA ucca hetuonuM bhAna rahetuM nathI. jJAnegathI kriyAnA ucca zuddha hetuono avagama karIne piyAga karavAthI kArya ganI siddhi thAya che. je je manuSya je je karmane svAdhikAra Acare che te te manuSya nnatimA pratidina AgaLa vadhyA kare che. deza saMgha ane samAja vagerenI vyAvahArika tathA dhArmikennatinI saMrakSArthe kiyAga karavAne svAdhikAra pratyeka jIve prayatnazIla thavuM joIe. AjubAjunA svajIvana rakSaNAdi saMgadvArA prApya che je kiyAga avabodhAtA hoya ane utsarga ane apavAdathI bhinna kSetrakAlAdige bhinnapaNe AcaravA gya je je kriyA che je prasaMge adhikAre sva mATe AdaravA ghaTe, samAja mATe AdaravA ghaTe dharma saMdha ane dezAdi mATe je je kriyAyoga AdaravA ghaTe te te kriyAne nileSapaNe svapharaja mAnI avazya AdaravAthI svAdi pragatinuM astitva saMrakSI zakAya che, ema nizcayata jANavuM. kiyAga e rakSaka che ane dharmaga e rakSya chekriyAga e vADa samAna che ane rAjyagAdi kSetra samAna che ItyAdi adhyAtma rahasyane avadhI cittazuddhi Adi mATe kriyAga AdaravAnI jarUra che. je karmavegathI vyAvahArika ane naiRyika daSTie AtmAnI unnati thAya ane je je vyAvahArika daSTie kriyAo karyA vinA chUTake na hoya ane je je dhArmika dRSTie kriyAo karyA vinA chUTake na hoya evI vyAvahArika ane dhArmika kriyAo karavAnI AvazyaktA je je kAle, je je kSetre, je je bhAve jaNAtI hoya teone karavI joIe. je je dRSTie je kiyAo karavAnI AvazyakatA avabodhAya te te karavI joIe. jema jema AtmasAkSIpUrvaka pravRtti karavAmA Ave che tema tema kiyAga karatAM svapharajane nileSapaNe bajAvI zakAya che. AtmA niraMjana nirAkAra vastuta sattAe e che ema avadhIne bAhyAvazyaka kriyA pharajene je tyAga karavAmA Ave te nirAkAraparamAtmapadanI prAptinA hetuone nAza thaI jAya ane tethI abhraSTastatabhraSTa jevI sthitimAM AvI paDAya; mATe adhyAtmajJAnIoe AtmAnI anantazakti khIlavavAnA je dhArmika karmavege je kAle je je kSetre jIvene adhikAra bhede AdaravAnA hoya teonuM saMrakSaNa karavuM eja svAdhikArarakSaka karmacaganI pharaja svamATe avabodhavI pratyeka manuSyane dravya, kSetra kAla ane bhAvathI bhinna bhinnAvasthAdi sAgamA jiyAyege bhinna bhinna AdaravA gya thAya che. gRhasthAzramamAM je je vyAvahArika ane dhArmika karmacege dravya kSetra kAlAdika apekSAe AdaravA gya hoya che te ja vegone anagArAvasthAne grahaNa karatAM tyAga karavo paDe che ane anagAradazAnA vyAvahArikadharmakarma ane jJAnAdika naiRRyika dharma karma go AdaravA yogya thAya che je je karmacAgo AdaravAmA laukika ane lakattara daSTie vaparArthe vizeSa lAbha ane alpa hAni avabodhAtI hoya te te karmacAgo AdaravAmAM
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ kama yAganI dRSTie pharaja. ( 13 ) vivekadraSTitaratamayeAge nirdoSatva amedhavuM ane Avazyakatva avadhavuM. je je kAni uddezI je je kriyA karavAnI hAya te te kriyAmA lAbhAlAbhanA anekadRSTie viveka karavA teie. amuka kriyA karavAnuM prayojana zuM che ? te khAsa aneka dRSTie sApekSa vicAravuM oie, je je kriyAe Avazyaka tarIke avabAdhAtI hAya teonu cAre taraphanuM AnubAjuthI sacA tapAsI jJAna karavu joIe, keTalIka vakhata vyakamanA ajJAnathI svAvazyakakayAga paNa anAvazyakakarmayoga tarIke jaNAya che ane anAvazyaka je je kriyA hAya te Avazyaka tarIke avamedhAya che. je je Avazyaka kriyAonuM samyag jJAna thAya che te te kriyAo karavAmAM je je hetuonI jarUra hAya che te te hetuone avalakhavAmA Ave che. Avazyaka kriyAyogAnuM jJAna thavAthI AtmA svaya' sAkSIbhUta thaine te te kriyAomAM khAhya vyavahArata pravRtti kare che, je je kAryAM karavAnA hAya te te kAryAM karavAthI dravya, kSetra, kAla ane bhAve sva ane 'samAjane zA lAbha tathA hAni che, te jANatAM samyapravRtti thAya che, je je kriyAo karavAnI dhArI hoya tenA karatA anya koI kriyA karavAnI uttama che ke nahi tenuM paripUrNa jJAna karIne AtmajJAnI je pravRtti kare che tethI svajane jevA uttama bhAve adA kare che tevA bhAve kArya karavAnA ajJAnI jIva tevI Avazyaka kaceAganI pharajane adA karI zaktA nathI rAga dveSanA saMkalpapUrvaka je je kriyA karavAmA Ave che che tenAthI adhana thAya che, ataeva rAgadveSanA saMkalpa vikalpane tyAga karIne hAka vinA svapharajane anekadRSTie adA karavI joie, ema dRDhanizcaya karIne avasthA AdinA adhikAra pramANe je karmacAgane Acare che te bAhyathI kriyAo karatAM chatA antarathI niSkriya rahI mahAttama kaceAgI khanI zake che. kaceAgamAM ucca nivikalpaka dazAnuM kacAginuM sAdhya lakSyabiMdu kalpIne pazcAt yAga karavAmA Ave te khAhyathI kriyAAmAM ajJAnInI dRSTie salepanna jaNAtAM chatA antarthInile patna rahe che, antarathI nile papaNe svaparanA samyak upayAge rahIne bAhyathI kASTha pUtaLInI peThe vyAvahArika kriyAone svAdhikAre *jarUpe mAnI karatA jJAnadazAnuM kacAgitva prApta thAya che. zrI tIrthaMkara mahArAjA kevalajJAna prApta karIne vyAvahAgdhidhArmika kAcenei uyAgata svAraja mAnI kare che tethI uttamAttama leAkeAntarika karmacAgitva temane ghaTe che. tevI dazAnu` leAkAtarika karmacAgitva prApta karavA mATe prayatna karavAnI jarUra che. zrI ceDA mahALaje kANika nRpatinI sAthe khAra varSa paryaMta kSAtra dharmakarmacAganA adhikAranI pharaja adA karavA yuddha karyuM hatu. zrAvakatva chatAM dharma karmapravRttinI AvazyakatA svIkArIne varNa dharma krama vyavasthAnI maryAdAnA pAlanamA zarIranA utsarga karyo hateA bharatarAjAe mane khATukhalie kAraNa prasaMga prApta Avazyaka cAge kSAtra karmAdhikAre khAra varSa paryanta V 5
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 14 ) zrI kayAga graMtha-vivecana 5 paraspara yuddha karyuM hatuM, temAM kSAtradharma karmarUpa bAhya svakaraja pravruttinI mukhyatA chatAM antarthI ghaNu nile papaNuM hatuM. kumArapAlAdi rAjAe kSAtra dharma vyavahAra karmAnusAre aneka yuddhonA kRtyane svakaraja mAnI pravRtti karI hatI, tevI pazcAt kSAtra jaina rAjAoe svakruja mAnIne kSAtra dharmakarmathI bhraSTa na thayA hota te saMprati jainasRSTimAM kSatriyanRpatiyAnuM astitva raheta ane tethI jaina jagatanuM astitva kSAtrakhaLe sarakSI zakAta, jaina kSAtrAdi dharmAMnI sAthe dharma karmonA sakha"dha sadA svasvAdhikAra ka vyavasthAthI sattA niyata rahe evI bAhyasvasvadharmanI upayogitA, mahattA ane kanyatA avadhavI, avamedhAvavI ane avodhakanI anumedanA karavI e svakamA~cAganI astitA, saMrakSakatA ane pragatinA vAstavika upAyA che. tyAgIoe vyAvahArikatyAgadhama kama yAgA ane naiRyikatyAgadharma karmacAgAnI vyavasthAne svajarUpa mAnI utsarge utsa mArgathI ane apavAde apavAda mArgathI dravya kSetra kAla ane bhAvathI pravartavuM, je je kAle utsarga ane apavAdathI vyAvahArikasAdhudharma kAgA ane naiRRyikadharma ka dhAgA karavAnI niyamitatA hoya te te kAle te te karavAthI vyavahArasAdhu dharmathI ane nizcaya sAdhu dharmathI Atmonnati ane pAnnati karI zakAya che svasvadazAnA adhikAra pramANe je je kanyA karavAnA hoya te svAtmAnuM zAsana avaLeAdhIne pratyeka manuSye pragati mAmA saMcarI te te pramANe karavA joie. pAtAnA adhikAra pramANe je je kA karavAmA svadharmanI AvazyakatA che temA sarva svArpaNu karIne niSkAma bhAve je manuSya pravarte che te kamacAgI chatA atI nile pa rahe che. adhikAraprAsakAryAM karavAmAM kacegI pravRtti nathI AcaratA te niSkriya jevA dekhAyA chatAM pramAdI ane svakatavya karma bhraSTa che ema avakhAdhavu. jJAnayeAganI prAptinI kasoTI kharekhara kaceAgathI thAya che. je svAdhikAre kama yAgamAM pravarttatA chatA svAdhikAra pramANe jJAnayogane grahaNa kare che tenA jJAnayoganI vizuddhatA-paripakavatA thAya che ane tenA jJAnayeAgathI AtmAnI atyaMta vizuddhi thAya che. kaceAgamA svAdhikAra pramANe pravRtti karatAM je jJAna kharekhara cittanI zuddhi kare che tevI zuddhi kharekhara kamayAganA rAjamArgonI dRSTithI avaleAkatA anya kazAthI thatI nathI, rAga dveSane jaya karavA samabhAva rAkhavA ityAdi upadezanI miSTatA sane lAge che parantu aneka prakAranI pravRtti karatA te vakhate rAga dveSanA sayegA maLatAM rAga dveSa na thAya evI rIte vartIne je karma karavA temA ja satyajJAnanI khUbI rahelI che, mana vANI ane kAyA dvArA jeTalI jeTalI dharmArthe pravRtti thAya che te sarvanA kamacAga cAne kriyAyeAgamAM samAveza thAya che. bhaktipravRttiyoga, sevApravRttiyAga ane jJAnapravRttiyega vagere aneka khAdyayAgAnA kacegamA antarbhAva thAya che atra zubha ane zuddha evA e bheda antaranA zubha ane zuddha pariNAmanI apekSAe ane bAhya zubha vyavahAra ane
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 kamayAganI pravRtti kayAre thAya ( 15 ) naiRRyika dharmanI apekSAe kaceAganA avadhavA, kaceAganuM sAdhyamiMduM cittanI zuddhi mATe che evuM avamedhIne karmacAganI pravRttine nimitta ane upAdAnathI AdaravI joI e. vyAvahArika AjIvikA hetuonI pravRttiyAne AdaryAM vinA ane tenuM saMrakSaNa karyAM vinA vyAvahArikasvakIyasvAtaMtrya jIvana kadApi sarakSI zakAtuM nathI ane vyAvahArikAjIvikAnA upAseAthI bhraSTa thavAthI anya manuSyAnu dAsatva karavAnA prasaMga prApta thatA vyAvahArika pArataMtrya meDImA sapaDAvAnI sAthe dhArmikajJAnAdi jIvanapravRttiyAmA pArataMtrya veThavuM paDe che ane tethI pariNAme vyAvahArikasAmrAjyasvAtaMtrya ane dhArmika sAmrAjyasvAtaMtryanI jAheAjalAlInA bhAnu asta thAya evA prasaMga prApta thAya che. pravRttimArgamAM A dezIonu` vartamAna samayamAM mAngha pravarttatA pAzcAtya dezIoe svajIvana vyAvahArikanyApAripravRttiyothI A+nA bAhya vyAvahArika jIvanasUtrane mukhya bhAga svahastagata karyAM che tethI AjanA pravRttimArgathI pazcAt paDI parataMtratA veThe che ane svajIvana hetubhUta vyAvahArika upAyothI bhraSTa thaI ciMtA zAka vagerethI AkulamanA thai dhArmikanivRttijIvanamA paNa manda pariNAmavALA thai ubhayatAbhraSTa dazAsthitisamAna anubhavane kare che te kyA anubhavIethI avijJAta che ! brAhmaNu kSatriya vaizya ane zUdravargIya janA svAvikA hetubhUta jIvanapravRttinI sarakSA karIne teo dhArmikapravRtti ane dhArmikanivRttimAM anyAkulamanA rahI zake che. pratyeka pragatinI khAkhatamA jIvanahetu je je avadhAtA hoya ane svasvAdhikAre je AdaraNIya jaNAtA hoya ane je AdaryAM vinA svane parane samAjane dezane ane vizvane hAni thatI hAya teA kharekhara te te AdaravA joIe ke jethI aneka jAtanI ciMtA, thAka ane bhaya vagere pariNAme sevavAnA prasaMga na prApta thAya, atyaMta zruSA ane pipAsA lAgI hoya te tenA nivAraNArthe anukULa upAyone vivekathI dravya kSetra kAla ane bhAvathI levA paDe che ane je upAyo na levAmA Ave te cittanI zuddhi rahetI nathI; taddata aneka AvazyakIya khAkhatemA avamedhavu, dharmasamAja dezAhinI sarakSArthe kAI paNa ghaTatI pravRttirUpa karmayogane na sevavAmA Ave te dharmAdrinI hAninI sAthe cittanI zuddhi paNa rahetI nathI; parantu UlaTI cittanI malinatA vRddhi pAme che je zarIradvArA dharmAdinI AgadhanA karavAmA Ave che te jo zarIranI ArogyatA sa rakSakapravRttirUpakane na AcaravAmA Ave te zArIrika anArAgyavRddhi pAme che ane tenI sAthe dharmamArga pravRttinA paNa nAza thAya che, ataeva zarIrAdi saMrakSApragatibhUta je je upAyo hetu hAya tenI je je pravRttiyo hoya te te pravRttiyorUpa karmacAgane vivekSuddhithI AdaravAnI jarUra che, avataraNa--karmayoganI naisargika ane naimittika pravRti jIvAne svatvajJAnAnusAre thayA kare che tenI vizeSa puSTi mATe kaIka kahevAmA Ave
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 16 ) zrI karmaLa graMtha-sacina UR w w w w saMsAra cha traNe kALamAM pravRttivALA hoya che. pravRttiH sarvajIvAnAM svasvajJAnAnusArataH / traikAlikI bhavatyeva yathAyoga pratikSaNam // 5 // '' zabdArtha-svasvajJAnAnusArathI sarva jIvonI kAlikI pravRttithAga pratikSaNe hoya che. vivecana-pRthvIkAya, aSkAya, tejaskAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAyanA che svastha jJAnAnusAre (AhAra saMjJA, mithunasaMjJA, bhayasaMjJA ane parigrahasaMjJAo) pravRtti kare che. karmadaSTie AhArAdisajJA dvArA thatI pravRtti je che te naisargika pravRtti jevI hoya che ane bAhya nimitta pAmIne je prakRtti thAya che te manuSya vagerene naimittikakarmapravRtti tarIke paNa hoya che. sarva jIvone AhArAdisaMsAe bhUtakALamAM yathAyoga AhArAdi prAtyartha pravRtti thaI vartamAnamAM thAya che ane bhaviSyamAM thaze; atae te saikAlikI pravRtti gaNAya che. naisargika pravRttirUpa karmavega, sarva jIvone AhArAdi saMjJAdvArA AhAradine thayA kare che. karmopAdhiviziSTa AhArAdi saMjJAjanya AhArAdi karma pravRtti sarva jIne pratikSaNe thAya che emAM kazuM kaMI Azcarya nathI. pravRttirUpakarma gane vAryo paNa na varAya e avadhe. AhAragrahaNa, jalagrahaNa, vastragrahaNapravRtti, zarIrasaMrakSApravRtti, ane svAvikA pravRtti Adi aneka pravRtti te tyAgI thaelA munivarane paNa karyA vinA chUTake thato nathI. hetuvAdopadezikI ane dRSTivAdedezikI saMjJAvALA jIvone svajJAnAnusAre vyAvahArika jIvana pravRtti karavI paDe che. A vizvamAM bAhya ane Antara pravRtti e be pravRttirUpa kriyA vinAne kaI jIva dekhAto nathI. mana, vacana ane kAyAnA ganI pravRtti paikI koIne koI pravRtti te hoya che ja ema anubhava karatA tvarita avabodhAze zrIvIraprabhue bAra varSa paryanta dhyAna karyuM te vakhate paNa atmika dhyAne rUpa Antara pravRtti to vidyamAna hatI. zrIvIraprabhune jyAre kevaLazAna thayuM te vakhate paNa temaNe dharmatIrthapravartana, dharmapracArakTavRtti, upadezapravRtti ane vihArapravRtti Adi pravRttine sevI hatI kRtakRtya thaela evA zrIvIraprabhue kevalajJAna prApta thayA chatAM karma-nijAthe mane pravRttine anuttara vimAnanA devatAonA praznonA uttara ApavA nimitte sevI hatI. tradazaguNasthAnavarti zrI tIrthaMkara mahArAjane paNa kriyArUpa pravRttimAM vedAte hatA-karAto anya manuSyanuM to zuM kahevuM? kharekhara saMsArI jIvane trikAle pravRttioga sevA paDe che. prArabdha karmanuM devuM cUkavavAmAM gIone kriyApravRtti roga seva paDe che. uparyukta kazyane sArAza e che ke-pratyeka manuSyane svAdhikAra yathAyogya vyAvahArika pravRtti karavI paDe che. pratyeka manuSya pravRtti
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - guNakarmAnusAra kurmAga. ( 17 ). kare che emAM kaMI Azcarya nathI vA zeka nathI, paraMtu svAdhikAra vakarmanI cecatA ane agyatAne vicAra karI lAbhAlAbhane vicAra karI vivekapurassara Anta nirlepabhAve pravRtti karI manu karmabandhanathI mukta thAya evuM atra granthamA jaNAvavAne udeza che. saMsAramAM eka vanaspatizrI AraMbhI Indra paryata avalokaze te avabodhAze ke pratyeka jIva pravRtticakamAM guMthAyale che pravRttimArgamAM paDelAne ze Ananda evuM pUchatA tene uttara ApavAmA Ave che ke-pravRttimArgamAM kevala sukha nathI pravRttimArgane tyAga karyA vinA ane nivRttimArga grahaNa karyA vinA kadApi sukhanI prApti nathI, pravRttimArga e nivRttimArganuM apekSAe kAraNa che. pravRttimArganuM amukApekSAe avalabena ryA vinA nivRttimArgamA raDI zakAtuM nathI. nivRttimArganI rakSArthe amukAdhikAre amuka pravRttimArganI AvazyaktA svIkAravI paDe che, aeva nivRttisukhanI prApti mATe amukAdhikAre amuka dharmakarmanI pravRtti aMgIkArya che ema dharmasamAjanA manuSyane avagata thayA vinA rahetuM nathI pratyeka manuSya Apezika Adeya evI pravRttipUrvaka nivRtti sAdhI Atmika sukha prApta karI zake che; ataeva pravRttinI jarUra che paraMtu pravRtti sarva cha kare che paNa evI karmacAganI pravRtti pravRtta chatAM karmacAgIo antaramAM rAgadveSathI amukApekSAe jJAna vairAgyabaLe nyArA raDI mukta thAya evA uccajJAnanI sAthe pravRttiyAganuM svarUpa atra darzAvavAmAM Ave che. sAMsArika ane dhArmika pratyeka kArya pravRtti karatAM krodha mAna mAyA ane lobhanI gati manda thAya ane antarathI AtmA sarva kAryomAM sAkSIbhUta thaIne pravarte, pratyeka kArya karatA chatA hu ane mAruM evo bhAva na rahe ane svapharajane amuka daSTie adA karavAmA Ave e upaga rahe evI rIte atra pravRtti karmaveganuM svarUpa darzAvavAmAM Ave che. saMsAravarti pratyeka manuSya varNakarmAnusAre zubhAzubha gaNutI aneka jAtanI pravRtti kare che paNa te zubhAzubha pravRttimAM zubhAzubha rAgadveSanA pariNAmathI na banyAya ane bAhyanI zubhAzubha karma pravRttimAM antarathI zubhAzubhanI mAnyatA uDI jAya. phakta vyavahAre karmapharaja pramANe mAnyatA rahe ane svapharajane anusarI nileSapaNe karma pravRtti thAya ke jethI manu vyAvahArika varNakarmanA adhikAramA niyukta chatA ane pharaja bajAvatA hatA antarathI nirmaLa rahe e atre upadeza ApavAnI jarUra che. bharata cakravartie cakravati pada bhogavyuM paNa jJAna vairAgyAdi baLe antarathI nirlepapaNuM bhAvI ane kevalajJAna pAmI paramAtma pada pAmyA. teo karmanA yege je adhikAramAM nImAyelA hatA ane je je pravRtti karatA hatA temAM temanA manda kaSAya vartatA hatA ane antarathI bAhya padArthanI pravRttine teo taTastha sAkSIbhUta thaIne avaloktA hatA, tethI ane teo sarva baMdhanathI vimukta
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (18) zrI kamabega gratha-rAvivecana.. thayA. pravRttimArganA adhikArIo vastutaH AtmajJAnI che kAraNake te bAdathI karmayogI chatAM antarathI karmarahita ane mAnasika aneka prakAranI kAmanA 5 karma rahita hoya che, je je dezamAM je je kALamAM AtmajJAnIono abhAva thAya che te te dezamAM te te kAlamA karmayoganI astavyasta dazA thaI jAya che ane adhikAra paratve ka karmacAga kone sevavA egya che ane kevI kevI sthitimA tathA rItithI sevavA ye che tenuM samyagurUAna TaLI jAya che ane tethI te te dezanA te te kAlanA manuSyasamAjanI bAhya tathA Antarika pragatinA sthAne avanati avalokAya che. AtmajJAnI manune adhikAra paratve amuka kSetra, amuka kALe ane amuka dazAmA utsarga ane apavAdathI amuka pravRtti amuka rItie AdaravAyegya che ane te kartavya karmadharma che, ema avadhIne te pharajane vyavahAra adA kare che tethI teo vyavahArathI tathA nizcayathI deza-samAja-saMgha ane svane pragatisaMrakSaka vyavasthAothI yukta karI zake che. jJAnIo samAjanI, dezanI ane uparanI Adhunika ane bhaviSya sthiti avalokI zake che ane teo dravya kSetra kAla ane bhAvatA kartavya karmayogane svarvAdhikAra sarva manuSyane sAdhavA adhikArI banI zake che ane svayaM svAdhikAre je je kartavya karmo cevya dhAre che te te karavA adhikArI banI zake che. magajanI samAnatA sarakSI nirlepapaNe mahAre mArA adhikAra pramANe kartavyAvazyaka karmane karavAM joIe ema je jJAnI manuSya dhArI zake che te pravRttimArgamAM pragatikAraka upAyane saMyojI pravRtta thaI zake che. utsAha khaMta vairya sahanazIlatA vizeSata nirdoSa karma karavAnI vivekazakti, dayA satya prAmANya ane svapharaja bajAvavAnI cegyatA ityAdi guNene je prApta karIne svartavya karmane game tevI sthitimAM te te kAle je je rIte karI zakAya tevI rIte Acare che te manuSya svAdhikAre kartavya karmano adhikArI bane che ane te Adarza karmacAgI banI anya janone svAdhikAra kartavya karmane ava bodhAvavA samartha bane che. je je kAle, je je kSetre, je je dazAmA AjubAjunA saMgane laI lAbhAlAbhanA vivekapUrvaka kayuM kartavya karma kevI rIte vyavasthA janAopUrvaka kartavya che ane temA mArI kartavyagyatA zakti keTalI che teno nirNaya karIne pravRtti karavI e kaMI nAnA bALakonA khela nathI mahAbhAratanA yuddha vakhate yuddha karavAmAM arjunanI mati anizcita banI hatI tenuM zuM kAraNa hatuM te khAsa anubhavavAcogya che svAdhikAre varNAdikanI apekSA Adi aneka apekSA saMvegone vicAra karI je je sthitimAM je je manuSya prArabdhAdi kAraNothI makAyo hoya te vakhate tene saMsAra dazAmA kayuM karma karavuM ane temAM svAdhikAra che ke nahi teno nirNaya kara e che AtmajJAna ane vyavahArajJAnathI samyaga anubhavI thayA vinA banI zake tema nathI. aLasIyA vagerenI piThe pravRttimArgamAM pravRtti karanArAo te aneka manuSya avalaka
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ ---- kartavya karma pravRtti svAdhikAra yogya AcaravI. ( 19 ). zakAya; parantu vyavahAra ane nizcayathI-dravya ane bhAvathI-upAdAna ane nimittathI sAdhanabhAva ane sAdhyabhAvathI kartavya je je karmo hoya teone karavAmAM svAdhikAranI yogyatA keTalI che teno samyam nirNaya karI pazcAt kartavya karmamAM taTastha sAkSIbhUta thaIne pravartanArA, karmane AcaratA chatA, kaSAne manda karatA chatA ane sAmAnya dazAthI uccaguNa sthAnaka prati pragati karatA chatA ane upara uparanI guNasthAnakanI cogyatA pAmI bhinna bhinna ucca zuddha kartavya karma karanArA virala mahAtmAo avalokI zakAya che. evA karmacAgI mahAtmAo, sarva karmano kSaya karIne kevaLajJAnane prApta kare che ane pazcAt sarva karmathI vimukta thaIne paramAtmapadane prApta kare che, zrI mahAvIra prabhu jyAre gRhAvAsamAM hatA tyAre traNa jJAna chatAM gRhAvAsIyasvakartavyadharmakarmayogone AcaratA hatA ane jyAre teo tyAgAvasthAnA adhikArane pAmyA tyAre tyAgamArganA kartavyadharmamA tallIna thayA ane aneka parisaha veThI AtmadhyAna dharI kevalajJAna pragaTAvI zrItIrthanI sthApanA karI ane tIrthakara tarIkenA svAdhikAraviziSTasarvadharmartavya karmavyavahArane anusaryA, pazcAt tIrtha karatvano adhikAra samApta thatA siddhipadane pAmyA ane vyAvahArika sarva kacakarmothI ane jJAnAvaraNIyAdi aSTadhAthI vimukta thayA. e uparathI avabedhavAnuM ke manuSya je je dazAne (avasthAne) prApta karI hoya te te dazAnA svayogyakartavyakarmamAM vivekapUrvaka tatpara rahevuM, ane jJAnavairAgyabaLe antarathI nirlepa rahI uparanI ucca avasthAnI dazAne prApta karavAnA adhikArI banavuM temaja uttAranI uccAvasthAone svAdhikAramA rahI prApta karavA adhikArI banI svakartavya sarvapravRtti karyA karavI. svAdhikAra je je vyAvahArika Avazyaka pravRtti karavAnI hoya ane tenA karatA anya pravRtti nirdoSa jaNAtI hoya paraMtu temAM svAdhikAra yogyatA na hoya ane te karavAmAM kaI manuSya svAdhikAre kartavya karma pravRttine tyAgI-svAdhikAra bhinna anya pravRttine grahe che te te ubhayatabhraSTa banI sahasamukhavinipAtane prApta kare che. atae anya pravRtti karatA sadaSapravRttiyo svAdhikAra hoya tathApi te karavAne antarathI nirlepa rahI pravRtti karavI joIe jyA sudhI je avasthAmAM sthiti karavI paDe tAvat te dazAnI adhikAritAnI Avazyaka pravRttine avalaMbavI paDe e nyAye che nyAyAdhIzane nyAyAdhIzanA adhikAra pramANe nyAya ApI zikSAdi kartavya karavA joIe ane jadAre jadAranA adhikArapramANe, yAvat e sthiti che tAvata phijadAra cogya pravRtti karavI joIe adhikAranA parAvartananI sAthe je je adhikAra prApta thAya che tevI pravRtti karavAnI hoya che ane pUrvanA adhikAranI pravRttine tyAgavAnI hoya che, je je manuSya A prArabbAdiyege je je dazAmAM avasthita che te te dizAmAM AtmajJAna ane vairAgyabaLe - antarathI nirlepa rahI svAdhikAra pravRttine kare che te te manuSya uparanI ucadazAnA
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - ( 20 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana adhikArane prApta karavA yogya banI A bhavamAM vA parabhavamA uparanI bhUmikAnA guNene sparze che. je vidyArthI prathama dhoraNanA zikSaNakarmano adhikArI che tene bI. e. nA kalAsamAM besADavAmAM Ave che tethI tene lAbhanA sthAne hAni prApta thAya che. bI. e nA adhikArI vidyArthIne prathama dhoraNanA kalAsamA besADIne godhavAmAM Ave che tethI tene lAbhane sthAne hAni che-tat je manuSya bAhyavyavahAradazAthI viruddha adhikAgya kAryone kare che te hAnine prApta kare che. je adhikArane je cogya hoya te adhikAra pramANe tene kartavya karmano upadeza devAmA Ave ane kartavya che te dazA pramANe te kare te svAdhikAra egya karmapravRtti karIne te svAdhikArathI ucca evI anukrama ucadazAone anukrame anukrame prApta karavA adhikArI bane che ane te pragatimArganI bhUmikAomA svAdhikArapravRtti dvArA Arahate jAya che aeva uparyukta ullekhathI avabodhavuM ke svasvAdhikAradazA pravRttinuM samyajJAna karI ane tenA prayajana-rahasya avadhI karmacagI thavAthI kadApi dharma vA karmamArgathI bhraSTa thavAne prasaMga prApta thatA nathI ane adhikAra paratve karmapravRttine antarathI nirlepa rahevAnI zakti prApta karavAnI sAthe AnnatimArgamA sadA AgaLa pravahavuM thayA kare che. jenAmAM je zakti khIlI hoya che ane tenA adhikAra pramANe dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI vyAvahArika daSTie tene je kartavyapravRtti karavI ucita hoya che te tene karavI paDe che ane e kartavya pravRtti karavAnI pharajathI yadi te vimukha thAya che te te sva ane pArane aneka prakAranI hAni prApta karAve che. sarva jIvane vartamAna, bhUta ane bhaviSyamAM svadehAdipaSaNa aneka pravRtti karavAnI hoya che ane te pramANe pravRtti karavI paDe che paraMtu temAM vizeSa e che ke-prArabbAdiyege je je pravRtti thAya tenA lAbhAlAbhane viveka have joIe ane jJAnagapUrvaka te pravRtti thavI joIe jJAnapUrvaka thatI pravRttithI bhaviSyamAM anubhavazikSaNa maLe che ane tethI bhaviSyamAM aneka prakAranA sudhArAvadhArA cakta pravRtti karI zakAya che. sarva prakAranA karma TaLyA vinA ane paMca zarIrano nAza thayA vinA dehAdika pravRtti TaLatI nathI. jyA sudhI dehanuM astitva che tAvata jJAnI vAta ajJAnI dehAdi piSaNArthe pravRtti karyA vinA rahI zake tema nathI jIva mAtranI pravRtti anivArya hovAthI jJAnIone e pharaja zIrSe AvI paDe che ke teonI pravRttimAM jJAnamArgapUrvaka pravartavAne upadeza deva zrI AdinAtha prabhue grahAvAsamA manuSyone aneka prakAranI zilpAdi zikSaNanI pravRtti darzAvI hatI. jo ke zilpAdikaLAo sadUSita hatI te paNa tenA viveka vinA ane tenI pravRtti vinA nivRttimArga teo thaI zake tema nahotuM, ata eva tatkAlIna manuSyone karmamArganI zilpAdi pravRtti jaNAvavAnI jarUra paDI hatI. pannara karmabhUmimA tIrthakare utpanna thaI zake che ane karmabhUmimA
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma ane karmacAganA mArganI bhinnatA. ( 21 ) pravRtti ane nivRttimArga, ciraMjIvI thaI zake che tenuM sUkSmarahasya anubhavavAnI jarUra che. akarmabhUmimAM karmamArga na hovAthI tyA tIrthakare vagere thaI zakatA nathI ane tyAnA manune muktinI prApti thaI zakatI nathI uparyukta rahasyathI anubhavI zakAze ke jyA asi-malI-kukhyAdika karmamArganI pravRtti hoya che tyA karmapravRttinI sAthe dharmapravRtti ane dharmanI nivRtti hoya che. vyAvahArika karmapravRttinuM kAle kAle kSetre kSetre aneka rUpe parAvartana thAya che. vyAvahArika roDhikapravRtti ane vyAvahArika yaugika pravRtti e bannenuM mUla tapAsavAmAM Ave te bannemA mUla svarUpe eka sarakhI prajanatA ane uddezatA avabodhAya che paraMtu kSetrakalAnusAre yaugiSyavRtti ja roDhipravRttinuM svarUpa kharekhara saMskArabalAdi anekakAraNee grahe che. pravRttine nirlepapaNe karavI eja sarva ane pravRttimArga che ema kathIne vAstavikarmayogaNie jaNAvavAnuM e che ke je je karmAnI pravRtti je dravya kSetre kAle ane bhAve pravRtta thaI hoya che teono mukhya uddeza te amuka nA amukAdhikAra dazA sthiti AzrayIne sarasa hoya che ane te te kAle te te kSetre amuka ane uddezIne thaelI te te karmapravRtti te vya hoya che paNa pazcAt teonuM yogikagravRttisvarUpa parAvartIne jyAre roDhikasvarUpa rahe che ane adhikAra paratvenA phiyamANapravRttinAM rahasya-prayojananA jJAnano abhAva thAya che tyAre temAM adhikAra vA anadhikArane kaze niyama rahetuM nathI tethI temA astavyasta krama pravarte che, ata eva karma ane dharmamArganI pravRttinuM ucca svarUpa avadhAvIne temAM divya jIvanatA ANavI. dharma ane karmayoganA pravRttimArgo aneka chevAnA aneka prakAranA adhikAranI apekSAe vyaktigata cita bhinnabhinna hoya che, tethI dharmakarmapravRttidarzae bhinnabhinnapaNe bhinnAdhikArapekSAe prabedhyA che tethI bhinnabhinnachanA bhinnabhinnAdhikArane dravyazretrakAla ane bhAvathI avagata karavAmAM na Ave to te saMbaMdhI zaMkAno goTALe pragaTe che ane tethI karmamArgamA AzaMkA rahevAthI jenI svAdhikAra cogya dharma, karmamAM pravRtti thatI nathI, mATe je je karma pravRttiyo vizvamAM dekhAtI heya-zAstromAM je je darzAvI che, te te karma pravRttiyonA kavyakSetrakAla ane bhAve bhinna bhinna adhikArI cho che evuM avabodhIne svayogya karmapravRttine AdaravI eja zreyaskara che. brAhmaNane brAhmaNa cogya dharmakarmanI pravRtti AdaravI ghaTe che ane je kSAtradharmaviziSTa kSatriya che tene kSAtra dharmakarmanI pravRtti Adeya che rAjaputra yuvarAja hoya te samaye tenI karma pravRttiyo tenA adhikAra pramANe bhinna che ane te samaye yuvarAja dharmakarmayogya pravRttiyo AdaravAnI che ane tyAre te rAjI thAya tyAre te samaye tene rAjAyo karmapravRttio AdaravAnI hoya che. sevakane sevakanA adhikAra je je karmapravRtti AdaravAnI hoya che tene tyAga karIne nRpatizaktinA abhAve nRpatikArya karavA jatA te saDasamukhavini - - 1 1 1
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ - .. (22). zrI kamaMga gratha-savivecana, pAtatAne prApta kare che. rAgIne rAgInA svAdhikAra pramANe dharmakarmapravRttithI karavI paDe che ane tyAgIne tyAgInA adhikAra yogya svadharmakarmapravRtti karavI paDe che sarva svAsvAdhikAre karma pravRtti thayA kare che aeva pravRttimArga e jIvanasUtra che. pravRtti e jIvana che. bAhya dharmakarmanI astiAdi aneka prakAranI astinuM mUla pravRtti che, mATe svAdhikAra yogya je je dharmakarmanI pravRttiyo avadhAtI hoya te utsarga ane apavAdathI yathAzakita nipapaNe AcaravI ghaTe che. guNakarmAnusAre brAhmaNa svabrAhmaNogya dharmapravRttine tyAga kare, kSatriya kSatriya yogya kSAtradharmakarma pravRttine tyAga kare, vaizya vaizyayogya karmapravRttiyone tyAga kare, zUdra svakarmapravRttine tyAga kare, tyAgi svatyAgapravRttine tyAga kare, jala svajaladharmapravRttine tyAga kare, vAyu vAvAnI pravRttine tyAga kare ane zarIramAM rahelA praNe svapravRttino tyAga kare to ekadama A vizvano kSaNamAtramAM nAza thaI jAya ane mahApralaya vatI rahe, paraMtu koInI pravRttine sarvathA nAza thato nathI tethI A vizva anAdilathI anantakAla paryanta pravarlsa ane pravartaze. vAyu vAvAnI pravRtti naisargikazitie karyA kare che ane tethI jagatanA sarva jIvo tenA upagrahe jIvI zake ema jalAdi sarvanI pravRttithI A vizva nabhyA kare che. manuSyanI vicitra adhikAranI apekSAe eka sarakhI pravRtti hotI nathI keTalIka bAbatamAM vizvavatI sarva jInI upAdhibhedabhedatA hovA chatA paropakArAdi sAmAnya karmamA ekasarakhI pravRtti dekhAya che ane vyaSTipara upAdhibhede bhinnapravRtti avalakAya che. A vizvamAM sarva jIvone naisargikarItie jIvavAne ekasarakhe adhikAra hoya che temAM anyajIne rakSavAne paNa eka sarakho adhikAra hoya che ane tenA yoge-dayAdige rakSaka pravRttimAM pravartavAne eka sarakhe adhikAra hoya che. chatA vyakitanI apekSAe ane guNakarmanI apekSAo uparyukta pravRttimAM sadeSatAdi aneka tarato rahe che tathApi te te prakAranI pravRttio karavAmA AMtarika nirlepatra dhAravuM eve te sarva jIvone eka sarakhe upadeza devo paDe che. jIvo jIvaNya kIvana evuM jalaja tuo vagere sUphamANivargamAM avelekAya che tethI ema na samajavuM ke manuSyA mATe paNa sarvathAprakAre e sUtra Adeya che jIvana jIvavAmAM jIvanI sahAya che, manuSyane jIvavAmAM che ane a ne upagraha che, paraMtu antara bAda taratamAge nidAna pravRttinA mArga upara ArehatA rahevuM evuM avabodhIne pratyeka manuSya svAdhikAra hisa dithI svadaSapravRttine AdaratA chatA antarathI anubaMdhAdihiMsApariNAmane tyAga karI nirdoSatva dhAraNa karavuM ke jethI rAmena vadha e sUtrarIti pramANe jJAnAvaraNIyAdi karma badhabhAga na thavAya ane antarathI nirba dha-sukata aMze aze rahI zakAya ane uparanI uccabhUmikAmAM ArohavAno adhikAra prApta thAya. nirdoSapravRtti ane nirdoSapariNAma
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - ---- - --- - - - - --- - - pravRtti vartulomA kema vartavuM? (23). AtmAnI zuddhatA thAya che evuM pratyeka varNAdhikAramAM rahelA manuSya avadhIne svAvikAre taratama sadevapravRtti chatAM antarathI zudropage nirdoSa rahevA lakSya devuM ane svAdhikArarmathI bhraSTa na thavuM. vastutaH AdhyAtmika jJAna ane AdhyAtmika sarva viraticAritrarUpa nivRttimArganA jeo paripUrNa adhikArI na thayA hoya teoe pravRttimArgamAM dharma ane karmathI pravRtta rahevuM joIe. sarvaviratirUpa caritra aMgIkAra karanArAene paNa dharmAI yathAvya aneka prakAranI pravRtti karavI paDe che. jeo apramatta cAritrabhAvamAM rahe che teone paNa AntaradhyAnarUpa pravRtti sevavI paDe che. dharmanI rakSArthe dharmanI prApya ane dharmanA pracArArthe aneka prakAranI Avazyaka sevArUpa pravRtti sevavI paDe che, to pazcAta jeo gRhAvAsamAM rahyA hoya ane jeenA mAthe gRhAvAsa saMbaMdhI aneka pharajo adA karavAnI che teone te pravRttimArganuM avalaMbana heya emA zuM Azcarya ? alabata temAM koIpaNa prakAranuM Azcarya nathI pravRttinAM vartulo vavRttinA anusAra pratyeka jIvane laghu laghutara laghutama ane mahatuM mahattara mahatama hoya che. koIne saMkIrNathiI rUDhapravRttivalamAM rahevuM paDe che ane koIne udAraSTithI mahattamapravRttivartelamAM rahI pravartavuM paDe che. koInuM anAvartala sAdhya pravarte che ane koIne bhAvanAmAM amuka vRtibhede amuka prakAranuM pravRttivartula kalpavuM paDe che kAnabhede, dezabhede kAlade bhAvabhede dharmabhede ane samAjabhede aneka prakAranA laghumahattamapravRttiva hoya che. temAMthI koImAM koI varte che ane koImAM koI varte che. vyAvahArika ane naiRyika dRSTie asaMkhya ane anantaleTavALAM pravRttivalA thAya che. pravRttimArganA parivarta deza kAla dravya ane bhAvabhede sarva che AthI aneka prakAranA avalokAya che ane temAM sarva che vRttikArI pravRttimAM guMthAyalA dekhavAmA Ave che. sarva prakAranI pravRttinuM adhikArabhede lAbhAlAbha varUpa anubhavyA pazcAt cAdhikArabhede je kaI lokikAjIvikarthe ane dharmArthe AjubAjunA ge tapAsI pravRtti karavAmAM Ave che temAM hAni karatA vizeSata. lAbhanI prApti thAya che. pravRtti karyA vinA rahevAtuM nathI tethI tyAsudhI paripUrNa nivRtti thaI nathI tyAMsudhI vyavahAra nayAnusAre pravRtti karavI e ucita Avazyaka ane lAbhaprada avabodhAya che. satya cogyapravRtti adhikAra avabodhavI ane ravAdhikAre pravRtti karavI ane svAdhika pravRtti dazAmA nirlepa rahevuM e pravRttimArganA adhikArIone sArarUpa avabodhAvavAnuM che. eka ja bAbatamAM aneka manunA aneka pravRtti mArgo bhinna paDatA hoya ane aneka pravRttinA vicAronuM mata saMgharSaNa paraspara thatuM hoya temAM kaI pravRtti para sApekSatAe kulasAcce ekatAne bhaje che teno nirNaya karavo e kaI pravRttinA paripUrNa samyajJAna vinA banI zake tema nathI. pUrvalamAM vartamAnamAM ane bhaviSyamAM
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24) zrI karmaga praya-vivecana aneka jIvonI eka bAbatamAM aneka pravRttinA matabhedo atyAdige yA thAya che ane thaze ema anubhavadaSTie vicAratA samyagra vidhAze pravRti dvArA nivRttinuM astitva saMrakSAya che evuM pravRttinA gRla garbhamAM utarIne avelekavAthI avabodhAze. koIpaNa vastunuM astitva sa rakSavA naisargikadaSTie te vastunA garbhamAM astitvasaMrakSakapravRttibIjako rahelA hoya che ema sarva vastuomAM anubhavI zakAze. astitvasaMrakSakanI bIjaka pravRtti svayameva sarvamAM udbhave che paraMtu jenuM astitvasaMrakSakazravRttibIja amara rahevAnuM hoya che tenI sAmagrIo hayAta rahe che. vyAvahArika ane dhArmika bIjo yaugika ane rauDhikadarie aneka manibhede aneka prakAranAM pravartatA hoya che ane teonuM astitva saMrakSavuM e astitvasaMrakSakazailIe Adeya gaNI zakAya prasaMgopAta pravRttinuM vivecana karatA pravRtti saMbadhI uparyukta aneka vicAre kahevAyA. have mUlapravRtti viSayane uddezI sArAzarUpe kathavAnuM e che ke jyAre pravRtti e bAhyAvazyakkarmapi siddha thAya che tyAre tenuM samyajJAna karI svabAhya tathA AntarapravRttimAM sudhArAvadhAre kare ane samyAnapUrvaka niNata svayegyapravRttine anusarI dezakAlAnusAra pravartavuM e svAtmahitArtha che ema pratyeka manuSya avadhAravuM. svadayazaddhipUrvaka bAhyAdhikAre karAvI bAhyapravRtti game tevI hoya te paNa hArdika daSTie te svapharaja lAbhAI che ema avadhIne pravRttidaSTie tenuM upayogitva svIkArI te pramANe pravartavuM joIe. svapravRttivat anyajInI pravRtti na hoI zake te adhikAribhede cagya che tethI paraspara bhinna bhinna vyaktinI bhinnabhinna adhikAritAe bhinna bhinna pravRttinuM paraspara viruddhatva avalokI paraspara bhinna-viruddha bhAsatI pravRttine svadRSTithI asatya mAnIne tenuM khaMDana karavAnI svAtmabalavinAzaka zailI tathA parabalavinAzaka zailIne na grahavI joIe. paraspara bhinna ane paraspara virUddha dekhAtI evI bhinna pravRttine te te pravRttinA adhikArinI daSTie avalokI satya avalakavuM ane svAdhikAre thatI pravRttimAM pravRtta thavuM e zreyaskara che - have laukika vyAvahArika kriyAonuM svarUpa darzAvavAmAM Ave che. laikika karmacaMga karatAM aMtaranI nirlepatA. zloka anekA hi kriyAH proktAH nimittApekSayA khllu| . laukikavyavahAraNa laukikAzca kiyAH smRtAH // 6 //
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - laukika vyavahArika kriyAonuM svarUpa. (25). sA punardvividhA proktA, prazasyetarabhedataH / yogyAyogyatayA jJeyA triyogena nRNAM dvidhA // 7 // zabdArtha -jJAnIoe nimittarUpa vyAvahArikApekSAe aneka prakAranI kriyAo kahI che. laukikaLyavahAre lokikakiyAo smRtimAM avadhavI, prazasya ane aprazasya bhedathI te be prakAre laukikakriyAo jANavI. puna te trige cagya ane agya e be bhede manuSyone kriyAo avadhavI bhAvArthaka-je je pramANamAM vicAronuM vyApakatva vadhe che tAvatu pramANamA kiyA arthAt AcAronuM vyApakatva vRddhi pAme che. kriyAonA vicAronuM kSetra jyA saMkIrNa ane rauDhika niyamathI baddha che tyA mAlinya pragaTe che ane anne pariNAma e Ave che ke taSiAviziSTa vizvamAM vyApakadaSTie kizcit mahattA rahetI nathI laukika je je Avazyaka kriyAo-AcAre che tete te dezanI paristhitie AjubAjunA saMgenA anusAre udbhavelA heya che. laukikAcAra kriyAonA svAdhikArAdiyege prazasya ane aprazasya ema be bheda che. puna te cenca ane ayogya evA bhede mana vacana ane kAyAthI manuSyone hoya che ema avadhavuM. mana vANI ane kAyAthI je je kriyAo adhikArAdi ge karavA che te vya tarIke avabodhavI ane je je kriyAo dravya kSetrakAlabhAvAdhikArage Avazyaka heI karavAne agra hoya che te agya avadhavI je je kriyAo koIne adhikArAdige karavAne cagya hoya che te te kriyAo koIne anadhikArAdiyege ayogya che. je je kriyAo koIne laukika vyavahAra dravyAdivege prazasya hoya che. teja prazasya kriyAo anya koIne laukika vyavahAra dravyAdinI anadhikAritAe vapharajathI - ' bhinnadazAe aprazasyarUpe hoya che AjubAjunA bAhyajIvanasaMrakSakapragatikArakAdisonI paristhiti adhikAra ane anyApekSAo vagerenA vicAravivekapUrvaka yogya te kaI vakhate agya ane ayogya te koI zretrakalAdimA cagya ane prazasya te aprazasya ane aprazasya te prazasya kriyArUpe dekhAya che. bAhyavyAvahArikakriyAonuM astitva prAkaTya ane saMcAlakatva A vizvamAM kyA kayA vyakSetrakAlabhAvane kayA kayA jIvanAdi nimittA pAmIne thAya che te aitihAsika daSTie- kribhavana daSTie-janasamAjajIvana dRSTievividhAdhikAra daSTie-rauDhika ane yaugika vicArabheda draSTie ane he pAdeyadRSTie avakIne teno nirNaya kare joIe. dezakAlapara amuka kriyAonuM amukaddezIya ane amukakAlIya manuSyamAM parAvartana kevA bAhya tathA Antara sago pAmIne thAya che teno jeNe aneka
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kayoga graMtha-vivecana, --> ma --- ( 26 ) prakAranI vivekadRSTivare nirNaya karela che te khAdya kriyAo AcArA saLaMdhI kaMIka thavA tathA AdaravAno adhikArI bane che, amuka kriyAono niSedha ane amuka kriyAonI pravRtti karatAM pUrve te te kriyAonuM dezakAlabhAva ane adhikArIbheda niSedhatva ane pravRttitvanuM samyaka svarUpa kharekhara anubhavaSTie avamedhavu joie, kAI paNa AcarAkriyAnuM svarUpa tenA adhikArI-anadhikArI koNa che tenI upaceogitA ane tenI astitA vizvadRSTie kevI che ane amuka vyaktinI tathA samAja draSTinI apekSAo kevI iM teno paripUrNa nirNaya karyA vinA AdhyAtmika vA niSedhakoSTithI koI paNa lokikAcArA mATe vavuM te pramANIbhUta mAnI zakAya nahi laukikavyAvahArikazAstro manuSya ane je je kriyAonA kartAe te te kriyAonu je je upayogitva vA anupAgiva kahe teTalA mAtrathI teno samyag nirNaya karI zakAya nahi, paraMtu vastuta: svAnubhavaSTie te te kriyAonA astitva prAkaTya ane pravRttatvamadino nirNaya karI aneka"icAnI apekSAe teonu upaceAgivaAdi ane adhikArabhede kartavyatAdikane vivekadraSTie nirNaya karavA e svajadi mATe hitAvaha che. amuka kriyAne amuka dravyakSetrAdikAge Adara karavA vA na karavA tenuM je paripUrNa svarUpa samaje che ane adhyAtmajJAna tathA adhyAtmacAritryadRSTie je lokika vyAvahArika kriyAo karatA chate antarathI taTastha sAkSIbhUta rahI zake che te manuSya lokikavyavahAramA vartatA chatA laukikakriyA karavAne adhikArI bane che. laukikavyavahAre je je kriyAone je je dezakAlIya manuSya Acare che te nimitta hetupUrvaka Acare che tene prAya mukhyavRttie nirNaya karavA. amuka kriyA mAre kartavya che ane te amuka kANuthI ane amuka sAgAmAM amuka vidhithI amukAdhikAre-ityAdi khAkhatAnu je paripUrNa jJAna karIne AcAranI yaugika dRSTie tathA taTastha daSTie je je manuSyeA kriyA kare che te paraspara khAdbhuta bhinna bhinna kriyA karanArA hovA chatA Antara dRSTie paraspara avidhI kriyAovALA avAdhavA, paraspara virUddha kriyAo vizvamAM sarvatra avalAkAya che parantu AntaradRSTie khAdghakriyAonA AzayeAprayeAjane tapAsatAM adhikArabhede vyabheide bheda chatA AntaradRSTie pArasparika apekSApUrvaka avirUddhatva avaLeAdhavuM. adhikAra ane AzayaSTie svacaiAgye vA ayeAgya tathA sAmAjikadaSTie ceSya vA aceAgya ane astitvasa rakSaka dRSTie cegyatva ane aceAgyatvanA nirNaya karI svAdhikAre je je manuSya je je kriyAone je je pharaje kare che temA teo svaparane lAbha samapI zake che. A vizvamA udAradaSTie samaSTiSTie bhinna bhinnAdhikArI dRSTie-Avazyaka dRSTieutsarga STie apavAda dRSTiedravyakSetrakAlabhAva dRSTie ane svayaktitva ddhiAdi aneka dRSTie laukikAcArAnI kriyAonu Avazyakatva ane anAvazyakatva prAdhavA tathA AdaravA ceAgya che, je manuSya ekeka dRSTie kriyAonA AdarapaNAmA jJAtA che pA *+* na
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - laukika vyAvahArika kriyAonuM varUpa. (27) ane anya daSTie yiAonA Avazyakatva-mahatvaupayogitva ane karaNIyatvanA ajJAtAo che teo saMkucita draSTithI laukikavyAvahArika kriyAone avadhI teonuM saMkIrNakSetra karIne upayogi kiyAonA nAzaprati svapravRtti kare che. keI paNa kriyA vA AcAranuM aneka dRSTithI svarUpanI parIkSA karI pazcAta temA sudhArAvadhArAnI pravRtti karavI aneka daSTithI kSiAonuM vyavahAramA astitva prAkaTya ArUDha thayeluM che te yadi na avabodhAya to pariNAma e Ave ke vyavahArapravRttayiAonuM rUDhatva thaI jAya. pUrve je je dezamAM je je manuSyamAM je je AcArakiyAo pravartatI hatI ane vartamAnamAM je je laukikAcAra kriyAo pravarte che tenuM anubhava dRSTie svarUpa tapAsavAnI jarUra che bhinna bhinna dezIya manuSyamAM bhijJAcAra kriyAo pravarte che tenA pravartake jJAnIo vA ajJAnIo hatA ane te samaye te te dezakAlanI sthitie te te laukikakiyAonuM keTalu upagitva hatuM ane vartamAnamAM teonuM keTaluM upayogiva che tene viveka daSTie anubhava karyAthI vartamAnamAM vyaNibhede ane samaNibhede te te kriyAonuM AdaraNayatva avabodhavAnI zakti prApta thAya che. prAcIna sarva laukikakriyAo upayogI che ke kema ? ane temA kaMI sudhArAvadhAro karavAnI jarUra che ke kema? vA teonuM parAvartana karI teonA sthAne anya kriyAonI prakaTatA upagI che ke kema? tene jeo paripUrNa nirNaya karIne vartamAnika AcArakiyAomAM vyaktibhede pravRtta thAya che teo vArtasAnika svapharajanI Avazyaka kriyAone karI svanuM tathA vizvanuM zreya karavA samartha bane che. laukika vyAvahArika kriyAonuM mahatva jyA sudhI laukika vyavahAramA vartavuM paDe che tyA sudhI avabedhavuM lokika kriyAone lokikavyavahArajIvanamA jyAM sudhI vartavAnuM hoya che tyA sudhI karyA vinA chUTake thavAnuM nathI ane temaja tevI dazAmA tevI kriyAo karyA vinA laukikadharmanuM ane laukikamArganuM saMrakSaNa thaI zakatuM nathI. laukikadaSTie leke, laukikakiyAo karIne laukikapragatidrArA AtmannitinA zikhare ArohavA zaktimAna thAya che laukikakriyAonI upagitA ane mahattA avabodhIne laukika jIvanapragatinuM saMrakSaNa karavuM joIe. laukikajIvana pragatirUpa sAdhana vinA lakattara dharmapravRttine cirasthAyIbhAva rahI zakto nathI je dezamAM je kAlamA laukikajIvana pragatikAraka mahAtmAo hoya che te dezamAM te kAlamA lakattara dhArmika jIvanapragatinA upAyonuM astitva ane tenuM saMrakSakatva samyaka pravarte che ema laukika pravRttidaSTie anubhava karI zakAya che. laukikajIvananA vicArabhede laukikAcAranA-kriyAonA bheda paDe che. laukikavicAronuM vyakti paratve ane samAja paratve jema jema audArya pragaTe che tema tema laukikAcAnuM audArya prakaTe che. vicAre e AcAranuM mULa che. vicAre e megha samAna che ane AcAre e nadI samAna che vicAronI sudhAraNAe AcA-kriyAonI sudhAraNAo thaI zake che kriyAo je je pravarte che tenI pUrve vicAro heya che.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28) zrI karmavega graMtha-vivecana laukika pravRttinA je je kAlamAM jevA jevA vicAra prakaTe che tevA tevA te te dezamAM te te kAlamAM AcAre pravarte che. kadApi pUrvakAlathI koI kiyA pravartatI hoya che te paNa dezakAla ane adhikArAnusAre kriyAmAM sudhAro thayA kare che. AcAre pravRttinA samyam svarUpanA anavabodha kSetrakAlAdhikArapara pravRttimArgamAM yathArtha rItyA pravartI zakAtuM nathI ema avabodhAze. pravRttimArganA kAraNabhede aneka bheda paDe che ane te vicArAdige AvazyakaNita paDelA che ema avadhavAnIsaha vicAravuM joIe ke je je pravRtti svAdhikAra egya che ane je je pravRtti bAhya pharaja dRSTie karavA saMrakSavA yogya ane pravartAvavA egya che temA AtmabaLapUrvaka pravRtta thavAnI khAsa jarUra che je temAM AtmabaLapUrvaka pravRtta na thavAya te laukika pragati sAmrAjyano vinAza thayA vinA na rahI zake ane tethI vartamAna ane bhaviSyanI svakIyasaMtatine laukika pragatinA abhAve parakIya lAkispravRtti pragati sattAkhala nIce parataMtra rahevuM paDe aeva laukika kriyAo-laukikAcAre ane laukika pravRtti ke jeo Atmonnati-samAjonnati-saMghonnati-dezonnati kuTuMbannati ane vizvonnatimAM alpaSa ane mahAlApUrvaka kAraNabhUta che teone lekee laukikavyavahAra svIkAravI joIe ane teonA astitvasaMrakSaka bIjakonuM rakSaNa karavuM joIe. paraspara laukikopagrahAthe laukika pravRtti vastuta hoya che ema te pravRttinA antargarbhamAM utaryAthI sujJajanone avagata thaze emAM kaMIpaNa saMzaya nathI. AjIvikA svAstitva vyaktitvasaMrakSakAdi laukika pravRttithI pAramArthika pravRttinuM pragatitva saMrakSAya che ane pariNAme vairAgyajJAnAdidazA paripakava thatAnI sAthe sarvaviratipravRttine paNa samyaka Adara karI zakAya che. vyAvahArikonnatinI sAthe dhArmikonnatisaMrakSakabIjakonuM astitva saMrakSavAnI laukika je je pravRtti avabodhAtI hoya te laukikasvAdhikAre AdaraNIya che. laukika pravRttinA sarva bhede, eka bIjAthI virUddhadaSTie paraspara aprazasya ane ayogya lAge che. paranta pratyeka pravRttinI AvazyaktA ane tenI astitAnI dRSTie te pravRttinA bhede paraspara avirUddha che ema pratyekanA dezakAlanI AjubAjunI paristhiti ane adhikAraAdino vicAra karatA nizcayIbhUta thayA vinA rahI zakaze nahi. eka manuSyane amuka bAbatanI pravRtti kharekhara tenA sonA anusAra svAdhikArathI kartavya che, paraMtu te pravRttine anya pravRttimAM pravartaka agya gaNe che tethI teNe svapravRttino tyAga karI bhraSTa na banavuM joIe. laukikasvAdhikAra je pravRtti prazasya gaNAtI hoya tene bhinnAdhikAravALe bhinna pravRttinI draSTithI aprazasya gaNe e saMbhAvanIya che paraMtu teTalAthI teNe svAdhikAra pravRttine na tyajavI joIe. sarva vizvajanone amuka ekaja pravRtti prazasya ane yogya lAge evuM laukika dRSTie kadApi banyuM nathI, banatuM nathI, ane bhaviSyamAM bananAra nathI. pravRttimArganA samyajJAnapUrvaka svAdhikArAgya je je
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ laukika pravRttione adhikAra. (29) laukika pragatikAraka pravRttiyo hoya teono krApi tenA ceca jyAMsudhI vadazA che nAvat tyAga na kara joIe, evuM laukika karmacAga chie avadhavuM. antaramAM prabala jJAnavairAgya hoya tathApi cAvatuM laukika vyavahAradazAno tyAga karavAmAM na Avyo hoya tAvat lokika pharaja mAnIne pravRtti karavI joIe ane antarathI nilapa rahevuM joIe. laukikapravRttimAM jenuM prabala vIrya amuka karAvaDe pravartatuM nathI tenuM dhArmika pravRttimAM Atmaala pravartI zake ema banI zakavuM e kathaMcita avizvasanIya che ema anubhava karavAmAM Avaze tyAre lokika karmacAgInI padavI prApta karI zakAze. bhale pravRtticenA vicAra karavAmAM svataMtradithI pravartavuM paraMtu pravRtti kayA gavAdhikAre che ane vapharajathI kartavya pravRttimAM sadA pravartavuM hoya tyAre amuka kArya saMbaMdhI pUrvanI pravRttinA tyAgane mATe ane navIna pravRttinA aMgIkAra mATe javAnI pravRtti kathaMcita eca gaNI zakAya. paritaH sago ane AnaramavRttinI vyatA tathA svAdhikArane nirvaca karI laukika pravRttimA vedikapravRtti vya evA loko pravRtta thAya che ane teo tethI laukika zaktinI pragati karIne lokika pragatimA pazcAt rahelA manubenA sattAdhikArI banI zake che lokika pragatikAraka zaktinI sattAone adhiSThAtA tyAM sudhI lokikavyavahAra sthira manuSya heya che tAvat te laukika svAtaMtrane saMrakSI anya manuSyone uddhAraka banI zake che, ane dharmapravRttinA astitva bIkenuM saMzyakatva karI zake che atae laukika pravRtti ke je pragatimArgamAM sAhAzmIbhUta che teonuM avalaMbana karavuM joIe. zrAvakanAM dvAdazatratadhAraka zrITaka rAjAe RAtra dharmakarmacAvya evI loki pravRttine sevI bAra varSaparyakta udAthI rAjAnI sAthe yuddha karyuM hatuM. zrI kRSe lokika karmavAdhikAra kSAtradharmavya evAM traNaso ne sATha yuddha karyA hatA. zreNika-ceTaka ane zrIkRSNa jevA atarAtmAo AntaradharmadraSTie pravartatA hatA ane samyagapritApe je vastu jevA pamAM hoya tene tevA rUpe jANatA hatA chatAM laukikapravRttinA adhikAre bAhya pravRttine nipapaNe AdaratA hatA, paraMtu laukikakarmallAdhikArathI braNa thratA na hatA. je je bAhya vA Atarapha adA karavAnI che temAMthI je vAdhikAranI cecatA tapAsyA vinA bhraSTa thAya che te svAdhikAra karmathI bhraSTa thAya che ane anya je kaMI kare che te pA te sika karavAne anya devAthI ubhayatAjaNa sthitine pAtra bane che. atae laukika karmamAM vyAMsudhI svAdhikAra che tAvata vacalokikapravRtti che je hoya teone nirlepa dRSTie sevavI. svAdhikAra karmanuM parIkSaNa karavuM e zuM sAmAnya buddhimattA nathI ? laukika karmo ane laukika karmonI kriyAo at pravRttio aneka prakAranI hoya che tenA anana bheda che. laukikapravRtti AdaravAmA mamatvano tyAga karavo paDe che. Atmazaktine je Apa paDe che. loprivRtti vinA para eka bIjAne upagreDa karI zakAya naDi
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ (30 ) wwww www. zrI karmacAga manavavecana. - evI laukikapravRttinI naisargika dazA che evu avadhIne manuga lIziMkAne kare che te svasAdhyanA upayegI thayA chatA vizvajIvasamAjanuM zreya. karavA samartha banI zake che. vyaktiparatve svajIvanaparatve jJAtiparatve kuTuMbaparatve-samApaA- dhapara-va-vidyA zAtrakhaLa vyApAra ane zukama paratve-svAnnatiparatve pAniparatve-svakarapI ane 5doSapUrvaka mahAdharma lAbhaparatve svAtmAvarDa aneka prakAranI lauptikapravRtti AcarI zakAya che uparyukta svavyakti Addhi mATe eka paNa pravRttinuM anupayAgiva nathI ema tyAre vizvajane avabodhaze tyAre vizvonnatinA mArganI sasthA sAthe AtmannatinA Alokika tathA leAkeAttaramAgergonI suvyavasthA ane sarakSA thai zakaze. zrIgAntinAtha zrIkuMthunAla ane zrI anAthapramukha tIrthaMkane paNa svakarmAdhikAra pramANe gRddhAvAsamAM lokikakarmAthI AyaraNA karavI paDI hatI. vagaDa sAdhanapravRtti Adi aneka pravRttiyAne gRhasthavArAmAM zrItIrtha"karAe lIkikakarma svAdhikAra pharaja gaNI sevI hatI te pramAnuM aAtmajJAnavairAgyapUrvaka antarathI svadazAdhikAra pramANe nirlepa rahI manuSyae lokikamAna ane loki kama pravRttiyAne sevavI joIe ke jethI yAvata laukikakarmavyavahAra dazA che nAvata laukikakarmapravRttimA koI paNa vvatane doSa na thai zake, alokikakaryapravRttine svAdhikAra karatAM jo koI doSa lAge te Avazyaka pratikramaNathI tene nAza karI zakAya che, manuSyAe loki AvazyakaceAgyakarma pravRttine svajamAthI AdaravI joie ke jethI te pravRtti karatAM aha'vRtti-khedaharSa vagere daza na sevI zakAya. laukikarmapravRttinA amukAdhikAra muka pravruttijane adA karavIja joie temA jagatanA iSTAniAbhiprAyanI kaMI paNa AvakatA nathI ema hRdayamA jyAre dRDhanizcaya thAya che tyAre svakamaMpravRtti AdaratA harSa nA zAkanI lAgaNI rahetI nathI ane antarathI amuka dazAe ni kaSAyarUpa nila patAe svayaMAnya lAphikakama pravRttine sAdhatA antarathI adhyAtmajIvananA vikAza thatA rahe che. adhyAtmajJAnIo gRhasthasthitimA laukika pravRttiyemA zubhAzubhabhAvanI kalpanArahita pravRtti karIne ane karmapravRttilanI AkAkSAneA tyAga karIne phakta amuka gRhasthadazAe amuka kArya pravRtti karavI e svakrUraja che eTaluM mAnIne pravRtti kare che tethI te zubhAzubhapariNAmathI lepAyAvinA nile pa rahIne AtmAnnatinA uccazikhara para ArAhatA jAya che. gAlave laukikaka pravRttiyAmA antarathI zubhAzubhabhAva kalpIne zubhAzubha pariNAmathI na dhAya che ane tethI te nile pakama yAganI dazAnA adhikAra anubhavI zakatA nathI ane ulaTA zubhAzubhapariNAme laukika Avazyaka kartavya pravRttiyAmA baMdhAIne svasamAgamamAM AvanAra anya manuSyAne paNa tevA aMdhanamA nAkhI zubhAzubhagatine prApta kare che; upayukta leAkanuM vivecana karatA prAsa'gika anya vicArAne paNa darzAvyA. laukikakriyAomA zubhAzubhatva darzAvyuM te zubhAzubha vyavahAraSTie ane zubhAzubhAdhyavasAyaSTie vakhAdhavu,
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ laukika kriyAo zI rIte karavI ? ( 31 ) aupacArika zubhAzubhakriyAonuM nizcayika daSTie zubhAzubhatva paNa upacAra avadhavuM. opacArika zubhAzubhakiyAnuM dezakAla ane adhikAriparatve vyatva ane agratva paNa nizcayika hita upacArarUpa jANavuM ane vyavahAradaSTie zubhAzubhatva uparyuktabhAve avadhavuM. laukikakriyAo arthAta pravRttimAM zubhAzubhatvane taratamaga avabodha. pratyakSetrakAlabhAvabhede adhikArInI bhinna bhinna avasthAe yogya kriyAo te ayogyatAne bhaje che ane agrakriyAo te gratAne bhaje che. bAlyAvasthAmAM keTalIka phiyAo karavI yogya hoya te teja kriyAo paikI keTalIka yuvAvasthAge agyatA ane akaraNIyatA bhaje che. bAlyAvasthAmAM je kriyAo karavI prazasya ane rucikara lAge che teja kriyAo vRddhAvasthAmAM aprazasya lAge che ItyAdi sarva prakAre chApUrvaka avadhavuM avataraNa-pUrvoktaWiAone svasvakarmavibhede karavAnuM pratipAdana karavAmAM Ave che. heya upAdeyanA vivekavaDe lokika kriyAo zI rIte karavI? zo. svasvakarmavibhedena laukikAH syurmahItale / heyAdeyavivekena kartavyA laukikAH kriyAH // 8 // zabdArtha-vasvakarma vibhede laukika sarva prakAranI kriyAo hoya che te heya ane Adeyane vivekavaDe lokika yiAo karavA cagya che. vivecana-je je manunuM varNakarmAnusAre je je karma kartavyabhUta gaNAya che. athavA je je manu parita. jIvanAdi sagonI paristhitie baddha thaIne je je kriyAone vanya gaNe che je je karmone laukika dRSTie svacca karaNabhUta mAne che te te karmo ane kriyAo svaca gaNAya che ane tethI te kamene lokika dRSTie vizvakarma tarIke avabodhavAM paraspara svazvakarmane manuSyane bheda hoya che tethI svakarmanA bhedavaDe lokika kriyAo karavAnI hoya che ema vidita karyuM che. pratyakSetrakAla ane bhAvathI heya ane AdeyanA vivekapUrvaka laukika kriyAo karavA cogya che heyAyanA viveka vinAnI kriyAothI yathArtha phalanI siddhi thatI nathI amuka kriyAo mATe karavA eca vA tyAga karavA vevya che tene paripUrNa viveka karyA vinA je adhikAdinI anabhinnatAe pravRtti kare che teo ane kAryanI siddhithI vimukha rahe che. amuka vyakAlabhAvathI je kriyAo karavA jevA che teja kriyAo amuka dravyatrakAlabhAvathI karavA vega thatI
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 32 ) zrI karmacAga pratha-vivecana. nathI. autsargikamArge je kriyAo karavA eNya thAya che teja kriyAo amukadravyakSetrabhAge ApavAdikamArge nahiM karavA cogya thAya che. ApattikAle amuka kSetrAzrita manuSyane je kriyAo pUrva nahiM karavA yogya lAge che teja kriyAo karavAno prasaMga prApta thAya che. brAhmaNa-kSatriya-vaizya ane zuddha manuSyane ApattikAlamA dubhikSakAlamAM AjIvikAdikAryo mATe pUrve amuka pratyakSetrakAlabhAve je je kriyAo vivekavaDe AkaraNIya dhArelI hoya che teja kliAo kharekhara te samaye vivekavaDe karavI paDe che ane temaja durbhikSAdi ApattikAlamAM manuSyane amuka dravyAdige vikata je je kAryonI kriyAo karaNayarUpa dhArelI hoya che teja kriyAo kharekhara Apatti vinAnA kAlamA vivekata akaraNaya dhAravAmAM Ave che. dravyakSetrakAlabhAvapUrvaka svavyakti ane samAjane paNa laukika vyavahAranA utsarga ane apavAda mArge laukika kriyAo paikI pratyeka kriyA kharekhara rtavya ane akartavyarUpa che. je yiAo AdeyarUpa che teja kriyAo amuka dravyAdika saMge pAmI heyatAne bhaje che laukika vyavahArayiAonuM amuka dravyakSetrakAlabhAve vivekavaDe kartavya ane akartavyarUpa jJAna jema jema sarva bAbatemAM vadhatuM jAya che tema tema manuSya sarva laukika kriyAonA kartavyAkartavyajJAnane AcArya banatuM jAya che. laukika je je Avazyaka kriyAo che tenuM vivekavaDe samyagajJAna thAya che viSeza rAmo nidhi. viveka e dazame nidhi che. viveka vinAne manuSya te pazunI AhArAdi saMjJAge thatI naisargikakriyAonA karatAM kaniSakriyAo karanAra avabodhe. Avazyaka laukikakarmonI vacce rahele manuSya vivekavaDe Avazyaka laukika kriyAo karato chato paNa baMdhAto nathI ata eva heyAdeyanu samyakasvarUpa avadhakavivekanI jeTalI prazaMsA karIe teTalI jUna che. je je kriyAo amuka saMgamA karavAnI hoya teone heya ane Adeya dRSTithI viveka karavAthI karmacaganA samyamArgamA gamana karatA aneka jAtanI khalanAo thatI nathI. manuSyo vivekavinA kecit kAryone aprasage karIne temA tanamanadhana vagere zaktiyono durupayega kare che. je kAlamAM je kSetramAM sva mATe vA samAja mATe je pravRtti AdaravAnI AvazyaktA na hoya ane te kriyAthI kaI paNa jAtanA lAbhane sthAne bahu hAni avabodhAtI hoya tevI kriyAone karavAthI manuSya vAstavika laukikajIvanAdi kartavyathI bhraSTa thAya che. ata eva je je kaMI karavuM te yAdeyanA sabhya vivekapUrvaka karavuM-eja manuSyane ucita che manuSya jiMdagIne eka kSaNa paNa parArdha mahera karatA uttama che tethI bAhyAjIvikAdi sAdhane mATe ane vyAvahArika pragati mATe je je laukikakiyAo cogya hoya tene vivekajJAnapUrvaka nirNaya karI svaye kiyA karavI e Avazyalaukika kartavya che. karaNIya Avazyaka laukikakiyAone dravyakSetrakAlabhAvAnusAre evI rIte karavI joIe ke jethI dezonnati dharmonnati Atmonnati samAjennati saMghannati jJAneti zArIrikennati
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - kriyAo vivekapUrvaka karavI.. ( 33 ) ~ ~~ ~ ~~~ ~~~~~~ ~ ~~~~~~ ~~~ rAjennati, ane prajonnati, Adi aneka prakAranI unnatinuM astitva saMrakSI zakAya ane unnatimAM AgaLa vadhI zakAya. je je dezakAlAdikage ayogya ane avanatikAraka pravRtti avabodhAtI hoya teothI virAma pAmI sarva prakAranI unnatikara vyAvahArikalaukikakarmakSiAe karavI joIe. manuSyae svakanI pharaja adA karavAne pragatikAraka laukikakarmakriyAo prati lakSya devuM joIe samaya vahyo jAya che ane pratyeka kartavya kAryanI kriyAne bhAra pitAnA para je AvI paDela hoya te karIne kartavya traNamAMthI mukta thavuM joIe. Avazyaka laukika pravRttine je dezanA ane je dharmanA loko vivekapUrvaka lAbhAlAbha tapAsIne kare che te dezanA ane dharmanA loke kharekhara adezIya manuSya karatAM unnatikamamA AgaLa vadhe che. je dezanA ane dharmanA loke heyAya viveka vinA dezIya ane dhArmika kAryonI kriyAo kare che ane tenAthI zuM pariNAma Ave che te prati jarA mAtra darakAra rAkhatA nathI te dezanA ane te dharmanA leke Atmanniti-dezonnatisaMghannati vagere aneka prakAranI unnatithI pazcAtuM rahe che. amuka laukika pravRtti AdaryApUrve vivekabuddhithI vicAra karavo joIe ke te pravRttithI mane zuM lAbha thanAra che ane anya manuSyane zuM lAbha thanAra che ? ItyAdi bAbata para je khAsa lakSya rAkhIne laukika kriyAone udezapUrvaka Adare che te vivekage kAryasiddhinI vijayadazAne bhaje che. laukika kriyAone adhikArI je manuSya hoya ane te laukika jIvanAdi kriyAo kare parantu dezakAlAnusAre te kriyAo karatA koI anya kAryonI pravRtti zreSTha che ke kema tene vicAra na kare ane apara parAthI jJAna vinA svarogya karmapravRtti karyA kare to pariNAme phala e Ave ke te laukika jIvana pragatimAM anya sujJa manuSyo karatA pazcAtu paDe ane tenI adhaparaMparA pravRttinA sudhArAvadhArAnA abhAvane lAbha kharekhara tenA pratispadhIo prApta karI zake. ata eva vartamAna ane bhaviSya kAlamA keI keI lokika jIvanAdi pravRtti cogya che ane kayArUpe cagya thaze tene samyaga vicAra karI ajJAntaparaMparAne tyAga karI svayegya laukika karmakriyAo AdaravI joIe ane daDha saMkalpathI temA sadA pravRtta thavuM joIe. laukika dezasevA-rAjyasevA-prajAsevA-rAjasevA-laukika guru sevA-mAtApitAnI sevA-vyavahArika vidyAprada janAonI sevA-garIbanI sevA-jJAtisevA Adi aneka prakAranI sevAnA mArgomA sevaka thaI sevAnI kriyAo karavAmAM heyAya vivekapUrvaka kaTibaddha thavuM joIe gRhasthAvAsasthita manuSyone laukika kAryakiyAo karavI paDe che paNa temAM vivekavinA karAtI kriyAothI pragatimArgamAM AgaLa vadhAya athavA pravRttimArgamAMthI pAchaLa rahevAya che tenuM bhAna rahetuM nathI, tethI aMte avanatikAraka bhayaMkara pariNAma prApta thAya che. ata eva vivekapUrvaka aneka prakAranI yuktithI laukika
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ (34) thI paNa maMthana kAryapravRtti ke je kAyama ane je dezamAM je je ja mane khabara che je adhikAra che je seza ane nirAmAM te kALamAM ane dizI ani pravRttithI sAthe teone badhI ja , pratidina di ane prati thatA lAbha tapAgavA ane garvadezIga monI kira jayanAmininI A ja nAdi laukika pravRttine maTALA kare ane mArga che je rekhAnI paNa bane dUra karavI ane ja nizALamAM dekhAvA mArA nA rAya ne kare. pazcAta tenAthI nI praganinuM parama . ma pa vinA pravRttinA padma para na lAibara vanani bha prANa thaI zakaze nahi. lokika vyavahAdhA ginikAraka pravRttine e kijIvana prati ne mahAmaMtra che ane tene mAtra vinA jivana pragani nI kiI nahi thaI zake tema nathI. lakivana pagani mAtra ane enI zani makAna sAra vyavasthAonI ejanA mAna je daryapiyA kare che. vinoda ane videzamAM vikalA divase AgaLa vadhIne aAMzIba ne dhanipAchaLa teo derI zake che. ghamanA bAghAvanagAnA pAka raka ane pragatikAraka che je lokika rAya tenI kiyAe karyA vinA pArmika bhAvanAne nAsa thavAthI dhArmika A gane paNa vimAthI nAza vanAM parivartane ujave che. ane dharmanAM bAghAganA vika saMrakSaka ane praganikA Dokika ane ninI pravRtti prati gRhae gRhasthanI Avaka karaja pramANe kapi hipa na bane che ane uparyukta svapharajathI game tevA saMjogomAM vA ApattikAlamAM pa pa na thavuM joIe. AlasyAdi pramAdavaza thavAthI lodhikAtimAM kadApi AgaLa vadhI zakAtuM nathI e khAsa layamA rAkhavAnI jarUra che lokika pravRttinA kAryamAM ane paramArthamA upagI banI pravartavAnI jarUra che. laukikarmapravRtti che ke nizcaya daSTie nirthaka tathApi lokika bAhyajIvana svadRSTie te tevA adhikArIone sArthaka ane dharmamArgamAM AlaMganabhUta avAdhAya che. AjIvikAdi sAdhane vinA kayA ane cAlI zake tema che? athata kaI paNa gRhasthane nyAyasaMpannabhavAdi jIvanasAmagrI vinA cAlI zake tema nathI atae dharmamArgamA pravartatA evA gRhasthoe kaI paNa pravRtti dvArA AjIvikAdi kAryo karavA joIe je gRhastha pitAnI AjubAjunI cAre taraphanI sthitine tapAsa karIne je je kAryakiyAe vAjIvikAdi karI zake tema hoya anyathA ne jIvI zake tema na hoya te teNe te rItie svajIvana svakarmakriyAone karavI joIe ane taduparAMta kuTuMba jJAti samAja saMgha deza ane vizvavartijInA paropakArArthe lokika sevAdikarthe pravRttima yathAzakitae bhAga levo joIe. AjIvikAdi lekika pravRttine viveka ane yatanAthI
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ laukika vanakarmo sivAya dharma nirjIva jevo gaNAya ( 3 ) sevatA dharmakarmapravRttine paNa sukhapUrvaka sevI zakAya che e sUtra kadApi vizvavyavahAravartulasthitamanuSyane vimaravA cogya nathI. jenAmAM yiAnI kismata AkavAnI zakita AvI nathI tenAmAM samayanI kismata AMkavAnI zakti paNa na hoI zake e banavA cogya che. kriyAmAM pravRtta thayA vinA laukika vyavahAramAM tathA lAkettara vyavahAramAM manuSyanI kismata thaI zakatI nathI ane te pAchaLa pitAnAM astitvasa rakSaka saMtatibIjane mUkI javA samartha thaI zakto nathI. je je laukinnatikAraka jIvana pragati egya kriyAo hoya ane dravyakSetrakAlabhAvita sva ane parane upakArI tathA karavA gyA hoya te te kriyAone yathAzakti karavI e manuSyamAtrane laukika Avazyaka pharajarUpa dharma che, tenAthI je vimukha rahe che te saMsAra vyavahAramAM AjIvikadi sAmagrIonI sAdhanasaMpattinA abhAve pazcAttApapAtra bane che, ata eva vyavahArakarmamArgamAM pravartake e uparyukta laukika Avazyaka kiyAe prati lakSya devuM joIe. tyAgIone paNa dezakAlAnusAra svabhaktanI AjIvikAdi sAdhanasaMpattinI anukalatArthe laukika jIvana karmavegane prabodha karavo paDe che. vidyAbalakSAtrabala-vyApArabala ane sevAbela vagere balethI je loke vizvamAM jIvanadazAmAM sAdhanasaMpanna nathI teo anya manunA dAsa bane che ane kaI vakhata teonuM astitva ane teonA dharmanuM astitva kharekhara ItihAsanA pAne avazeSa mAtra rahI zake che. vizvavyApaka udAra ane sarvamanubene svasvasthitimAM anukala evA lokika jIvana ane teonI kriyAo je dezamAM ane je dharmasA hotI nathI te deza ane te dharma kharekhara vizvamAM nirjIva je banI jAya che. vizvamA keI paNa dharma e nathI ke jenA ArAdhake kharekhara lokika karmapravRttine sevyA vinA laukika jIvanamArgamAM jIvI zake. adhikAra deza-kAla-davya-bhAvanA sAnukUla pratikalA jIvanasaMgone vicAra karyA vinA je dharmanA pravartaka saMsArastha jIvone saMsArastha dazAmAM laukika jIvana karmakriyAono sarvathA tyAga karavA jaNAve che te dharmanA pravartake ane te dharmArAdho lokiketinI astavyasta dazAne prApta karIne lokinnatimArgathI bhraSTa thaI ane dharmamArgathI paNa AjIvikAdi hetuonA abhAve bhraSTa thAya che. dharmapravartake ke je dharmapracAraka mArgamAM parita dravya kSetrakAlabhAvathI kuzala che teo lekene temanA lokikakama pravRttinA adhikAra pramANe dharmanA AcArAdine upadeza ApI teonI lakikajIvana karmapravRttine nAza karatA nathI. lokee laukikakarmapravRttine svasvAvasthAe nirNaya karIne jIMdagImAM jIvanatattvonA saMrakSaNanI sAthe gRhAvAsamA rahI lattara dharmakarmanI kriyAone vAdhikAre yathAzakti sevavAne hepadeya viveka prApta kare joIe uparyukta vivekapUrvaka vAdhika lokikajIvana karmakriyAone nahi sevavAmA Ave to karmavyavasthA kramaniyamita pravRttinA aneka jIvanamArgonI spardhAmA je leke saMkucinavRttithI-nirvivekapravRttithI-AlasyathI ane prAcIna
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ (36) bI ga mA phaviza thaI pachAta che te tene sabhAnI baLa baLoi nikha bana anyanuM pAna vage. AtmAnI bhALa banazana banI jAna nAdi kinane vikAra thAya che. banAvAmAM gAvata rini para vAta javAnA svAdhikAra AtmA ane dizA ane mAni nA mana mAM mAeca lokijIvanAdi Apanina be che ane ethI A miTinI pharaja adA karI ne bavA, lokikavi mAna amArA mana ne je kAle je je avasthAne lAga che apaLAthI baLa ne je je prati kI te te pratyeka manune meLa , nI dizA upAyanA namana karU nA ane tenI dizAonI upAyanA jinAkiAzI bane ? na Arae nathI. eka paniga kApaka-mAje samAjanA adhi-- aMjana ha prama ane rajAe rAtanA adhikAra ane zani nirvaka karI ne bane para pUrNa nizcaya karI AtmAnI bA ane mAnasika panika kabajiyAta karavI joie. viveke lokikaprinimAM anarAdhI bhAgI thananA pUrva navathI parira karI zakAya che ane svAdhikAra saMmati zrI vivAni na karI zakAya , laukikakarmakriyAo ane te paNa ja, paranuM lokika zAma zakikariyA kavi vinA chaTake te nathI. temAM vizeSa e che ke makAna virATa ane ahiMsAdibhAvathI mukta thaI je manuSya lokikakarmAdhikAra madA pravRttine pina ne anazI tanamane nilepa rahe che ane AnaMti kamoni parAdhIvApara karI ane kijIvananI pragatimAM vAdarzajIvanane spaNa kara de. lokikajavanadi piyegI pravRttithI TInai manuSya kadApi bAhya vyavahArIya dAsatvabhAvathI mukta thaI zaka nathI. AjIvikAnAM mAdhanasaMpanna rahevu e lokikakama pravRttimAM mukhya karma che ane tenAM je je vidyAbaLavyApArika sAdhanathI saMsAramA vartavAnI dazA chatA ALa thavuM e ajJAnI ardhadagdha manubena lakSaNa che. AjIvikAdi mATe anyanI yAcanA karavI e hInakarma che ane tenI sthitie gRha saMsAramAM paDI rahI cintA-zaka-vikalpa-saMkalpa karI dunanA bhegI thavuM e koI paNa rIte cagya nathI. vevya sAmarthyapUrvaka AjIvikadi lokika pravRtti vaDe AjIvikAdi sAdhanothI je saMpanna thAya che te gRhasAMsArika bahu cintA zadi durgAnathI mukata thaI dharmanI pravRttimAM pravartavA zakitamAna thAya che, atae gRDIone uparyukta viveka zAdya karma pravRttiomAM pravRtta thayA vinA chUTake thatuM nathI. AtmajJAna-vairAgya ane ahiMsAdiguNayukta gRhasthamanuSyane sAsArikakarmapravRttimAM pravartatA aneka jAtanA anubhave Ave che ane pazcAt tene sAMsArika karmomA anubhavikanirveda prakaTe che ane tethI te tyAgamArganA cogya thaI pazcAt tyAgI banI tyAgInuM AdarzajIvana gALavA zaktimAna
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ IbrAniSThAdi karmanuM svarUpa ( 37 ) thAya che. laukika jIvanAdipragatikArakakarmapravRttimAM gRhasthadazAmA lekene pravRtta thayA vinA chUTake nathI ane tevI pravRtti vinA te gRhasaMsAra calAvavAne zaktimAna thaI zakto nathI. aeva svayegra dezakAladravyabhAvAnusAre svAdhikAra karmapravRttine vivekabuddhithI heyAdeyane nirNaya karI karmamArgamAM pravartavAnI AvazyakatA svIkAravI joIe. laukika jIvanakArya pravRtti kharekhara dezakAlAnusAra abhinavapaya pariNamatI hevAthI je je dezakAle je je pravRtti svAchavikAdi mATe AjubAjunA sAnukUla saMgoe cogya hoya te AdaravI paDe che. jagatamA anAdikAlathI e pramANe karmakriyAsUtra vahe che ane ananta kAlaparyata vaheze, ema kaMI Azcarya nathI kAraNa ke e evA prakAranI kudaratI sthiti (naisargika sthiti) che. laukikakarma pravRttine svapiMDamA jevo anubhava karAya che te brahmADamAM anubhava karAya che. jyAM sudhI grahadazAmAM sthiti che ane jyAM sudhI udarapUrti AdinI apekSA che tyA sudhI laukikarma pravRttimA gRhIone svArthe-kubAthetyAgI sevArtha-jJAti mATe samAja mATe ane deza mATe pravartavAne adhikAra che ema aneka dariyethI sApekSapaNe je avadhe che te karmapravRttine heyAdeyapUrvaka karavA adhikArI bane che ane evA uparyuktAdhikArapramANe laukika kriyAo karavA egya che. avataraNa-upara pramANe kahyA pachI adhunA ITAnikAdi karmanuM svarUpa nIce pramANe jaNAvavAmAM Ave che. aha5 pApa doSanI sAthe mahApuNya thAya to te ISTa karma che. cho. iSTetarANi karmANi laukikAni nivodha vai / rAjasaM tAmasaM karma sAtvikaM trividhaM smRtam // 9 // tamorajasasattvabuddhayA taamsaadivibhedtH|| vijJAya sarvakarmANi svAdhikAre sthiro bhava // 10 // zabdArtha-ISTa ane aniSTa evA laukika karmonA be bheda che. rAjasa tAmasa ane sAtvika e traNa prakAranA karmo avabodhavA tamerajasasabuddhivaDe tAmasAdi vibhedavALA sarva kAryo jANIne svAdhikAne kartavya karmamA sthira thA bhAvArtha-tameguNapradhAna buddhithI je je kAryo karAya te tAmasa karmo avabodhavA;
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - (38) che kamoga graMtha-savivecana. rajoguNapradhAna buddhayA je je karmo karAya te rajasa kameM jANavA ane satvaguNapradhAna buddhayA je je karmo karAya te sAtvika karme avadhavA. tAmasa-rAjasa ane sAtvika e traNa prakAranA sarva karmo jANIne he bhavyAtmana tuM hArA svAdhikAramAM sthira thA. je je karmo karavAthI mAnasika-vAcika-kAyika ane AtmAnI pragati thAya, je je karmo karavAthI pariNAme duonA nAzapUrvaka sahaja sukhanI prApti thAya, je je karmo karavAthI-dezanI-kuTuMbanI samAjanI-jJAtinI ane saMghanI Adi sarva jIvonI unnati thAya ane alpaSe mahAlAbha thAya te ISTa karmo jANavA. je karmo karavAmAM vyakSetrakAlabhAvanA parita saMgo vacce AtmA svayaM mUkA hoya ane te karavAthI svAdhikAre dharmanI siddhi thatI hoya te te Ida karmo vadhavAM. je je karmo karavAthI vartamAnakAla ane bhaviSyamAM svane ane anyane atyaMta lAbha thanAra heya te karmo karavAnI sarva prakAranI sAnukula paristhiti prApta thaI hoya te karmo jANavAM. vipattikAlamA ane zAMtinA samayamAM je je karmo karavAthI dharma ane karmamArganI rakSA thatI hoya ane te karmo karavAmAM AtmaganI AhutipradAna karavuM paDatuM hoya te Idakarmo jANavA. je je karmo karavAmAM aneka prakAranI vipatti veDyA chatAM satyadharmane mArga khulle thato hoya ane temAM prANanuM balidAna kazvAne prasaMga Ave te te Ikarmo jANavAM. je je karmo karavAthI devaguru ane dharmanI rakSA thatI hoya ane alpapApadezanI sAthe mahApuNya thatuM hoya te te Ika jANavA. je karmo karavAthI duchonA saMhArapUrvaka dharmimanuSyanuM rakSaNa thatuM hoya te te ISTakarmo avabodhavAM. je je karmo karavAthI dezanuM ane prajAnuM rakSaNa thatu hoya tathA vidyAbala-kRSi vyApAranala AdinuM rakSaNa thatuM hoya te ISTakarmo avabodhavA. je je karmo karavAthI paropakAravaDe anyanuM sarakSaNa thAya te ISTakarmo jANavA. je je karmo karavAthI lokikarmonnatimAM AgaLa vadhI zakAya te ISTakarmo avadhavA-je je pravRtti laukika dRSTie AtmAne AtmonnatimAM utsargamArgathI ane apavAdamArgathI yogya hoya ane jemAM tana-mana-dhanane Atmabhega ApyAthI svaparanuM kalyANa thatuM hoya to te ISTakam avabodhavA je karmone je adhikArI na hoya ane tenI daSTie te karmo aniSTa jaNAtAM hoya paraMtu svAdhikAra svadaSTie laukika vyavahAramAM vivekavaDe te ISTa jaNAtA hoya te te ISTa karmo avabodhavA. je je karmo je je kAle je je dezamAM Avazyaka rUpa avadhAtA hoya ane te na karavAthI laukika vyavahAra jIvanamAM aneka prakAranI hAni thatI hoya ane anta lAbha paNa na thavAnuM hoya ane te karavAthI laukikaDyavahAra, jIvanamAM aneka prakAranI lAbhakAraka sAmagrIo prApta thatI hoya ane te karyA vinA svacagya lokikajIvana lAbhe na sacavAtA hoya to te karmo te deze ane te kAle ISTaka tarIke svaparajanone cagya avabodhavA. je karmo karavAthI svAtaMtrya jIvananuM rakSaNa thatuM hoya ane vAstavika upayogI parataMtratA paNa rakSAtI hoya to te kamene ISTa tarIke ava
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ - . . . - - - . - - - - - - - . - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - iSTa ane aniSTa karmanuM pRthakkaraNa. ( 39 ) bedhavAM. je karmo karavAthI AjIvikAnA upAye saMrakSAtA hoya ane tenI pragati thatI hoya te te laukika daSTie ISTakarmo avabedhavA je karmo karavAthI anyanA humalAthI svaparanuM tathA samAja sa ghAdinuM rakSaNa thAya te te ISTakarmo jANavA je karmo karavAthI mAnasikavAcika-kAyika ane Atmika zakti pratidina vadhe ane zArIrikazaktinI ArogyatA saMrakSAya te karmone zubhaka tarIke avabodhavA. je karmo karavAthI gRhasaMsAramAM sarva prakAranI sAnukULatA sacavAya ane pratikULatAne nAza thAya te ISTakam avadhavA je karmo karavAthI aneka prakAranA vizvamAM prasaratA regone nAza karI zakAya ane vizvamanuSyane zAnti sAmrAjyanI prApti thAya te ISTakarmo avabodhavA je karmo anekaSTinA AzacethI sApekSatAne bhajatA hoya ane laukikamArgamA sarva manuSyane uccadazA prati upavegI thatAM hoya te ISTakarmo jANavA je karmo karavAthI dAnavIra-bhaktavIra-dezavIra Adi vIranI padavIomAM AgaLa vadhAtuM hoya te ISTakam avabodhavA. je karmo karavAthI laukikavyavahAraprAmANya pratiSThAmA AgaLa vadhAtu hoya te laukikadaSTie zubha karmo jANavA. je karmo karavAthI zatruonA dAvaprapane nAza karI zakAto hoya ane aneka saMkaTa sAme yuddha karI veNa sAdhyanI siddhi thatI hoya to te ISTakam avadhavA je je karmo kAlAnasAre ArthikasthitinI abhivRddhisaMrakSArthe upayogI hoya te ISTaka avadhavA lokikaSTie ISTakarmothI je je karmo viparItarUpa heya te aniSTa karmo avabedhavA. je karmo deza samAjanI avanatikAraka hoya te aniSTa karmo jANavA AtmAnI bAhyonnatinAzaka ane vizvasamAjanI bAhyo-natinAzaka je je karmo hoya te aniSTa karmo jANavA. vidyAkSAtrabala-vyApArahunnarakalAdinAzaka je je karmo karAtA hoya te aniSTakarmo avabodhavA. sAsArika pragatimArgamAM Agala vadhavAmAM je je agya pravRtti thatI hoya te aniSTaka avadhavA laukika jIvanapragatimAM svAdhikArathI bhinna je je karmo hoya teone aniSTaka tarIke avadhavA. apavAdamArge ApattikAle gRhasthane svAtmAdi rakSaNArthe je je karmo karavAyogya hoya ane te te karmothI bhinna evA karmo te te kAle karavAmAM Ave to te aniSTaka avadhavAM utsargamA je je dravyakSetrakAlabhAvAnusAre je je kartavya karmo hoya tenAthI te te dravyatrakAlabhAve viruddha evA che je karmo karavAmA Ave vA mAnavAmA Ave che te aniSTa karmo jANavA. je je kAle je je kSetre je je avasthAe ane je je adhikAre Arthika sthiti pragatikAraka svaSya je je karmo heya tenAthI bhinna evA karmo karavAmAM Ave te svagya Arthika dRSTie te aniSTakam avadhavA je je kAle je je kSetre je je avasthAe je je adhikAre sva ane kuTuMbasamAja deza deza vagerenA RNanA je je karmo svane tathA samAjane karavAyAgna teone tyAga karIne tenA badale viruddhakarmo karavAmAM
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ (40) zrI karmavega graMtha-savivecana Ave te te aniSTa karmo jANavA. je samaye manuSya je avasthAmAM mUkAye hoya ane te samaye tenI pharaja tarIke je je karmo karavAne svaadhikAra hoya te na sAcave ane te adhikAra pharajane tyAga karIne anya pravRtti kare to tene mATe te aniSTaka jANavA. prathama svavyakita pazcAt gRhajana pazcAt kuTuMbajana pazcAt piLa pazcAt gAma pazcAt jIllo pazcAta prAta pazcAt deza samAja vagere prati je je laukikAvazyaka pharajo bajAvavAnI hoya teno tyAga karIne je manuSya anyathA pravRtti kare che te anyathA pravRttirUpa karmone aniSTaka tarIke jANavA, sarva prakAranA baLanuM je haraNa kare evA je je karmo hoya teone aniSTakarmo tarIke jANavAM. alpa lAbha ane mahAhAnikAraka je je karmo karavAmA Ave te te aniSTakarmo jANIne teone laukikaviveka dRSTie tyAga karo. laukika ITa vicAravaDe ane laukika aniSTavicAravaDe laukikaISTAcAra ane aniSTAcArane pravAha paDe che. laukika ISTa vicAranuM dravyakSetrakAla ane bhAva svarUpa avadhavAmAM Ave che te ja laukika ISTakarmane dravya kSetrakAla ane bhAve AcarI zakAya che. laukika ISTa vicArene je manuSya sva ane para prati adhikArabhede AjIvikAdi hetubhUta tarIke avabodhe che te ja manuSya laukika ITa kane sva ane para prati adhikAra paratve Avazyaka AjIvikAdi nimitta avabodhIne karavA ane karAvavA samartha thAya che ane temAM taratamayege yatanA sevanAne zaktimAna thAya che. lokika je je ISTa karmo hoya che te adhikAra ane avasthAbhede aniSTatAne bhaje che ane lokika je je aniSTa karmo hoya che teja karmo adhikAra ane avasthAbhede ISTatAne bhaje che. keI paNa kalamA ane kaI paNa dezamA-sthAnamAM kaI paNa kAryamAM kaI paNa vidhithI koI paNa adhikArathI-koI paNa avasthAthI ane prApta thaela sAnukUlAdi sAgathI je je karmo karavAmAM Ave temA svArthe ISTatva ane parArthe ISTatva-kuTuMbArthe ISTatva-samAja ane dezArthe ISTatva Adi je je ISTatva je je dRSTie avabodhAtuM hoya te avalokavuM ane je je dRSTie je karmonA aniSTatva avabodhAtuM hoya te nirIkSavuM ane pazcAt ISTatvayukta kamene yathAzakti AdaravA ane aniSTane tyAga kara. ISTAniSTa karmone cAre bAjuethI viveka kya pazcAt ISTakarmonI svAtmavivekathI karelI nizcathatA satyasukha samarpavA zakitamAna thAya che. vivekapUrvaka ITAniSTakane viveka karyA pazcAta vijJAne je je karmo karavAmAM Ave che temAM pazcAttApapAtrabhUta thavAno prAyaprasaMga prApta thatuM nathI ane prAya lAbhArthe svakarma pravRttirUpa pharajane samyakapaNe adA karI zakAya che. amuka kArya je karavA mATe pravRtti thAya che te ISTa che vA aniSTa che tene paripUrNa viveka karavo joIe. ITAniSTa karmane paripUrNa viveka karyA vinAnI pravRtti kharekhara anya pravRtti vA sammarzimanI pravRtti gaNAya che ane evI vivekavinAnI
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ laukika karmonA traNa prakAra w ITAniSTa pravRttithI svAdhikAra karmathI yathArtha pharaja adA karI zakAtI nathI ane laukika daSTie AtmAnI pragati thaI zakatI nathI ane lokettara dharmakarmanI pravRttinA paNa svAdhikAra adhikArI thaI zakAtuM nathI ema laukika karma vivekIone samyam avabodhAI zakAze laukikaraSTie iSTaniSTanuM samyam svarUpa nita karyA vinA je je aze anya pravRtti karavAmA Ave che te te aMze svanI-kuTuMbanI-samAjanIjJAtinI-dharmanI ane dezanI avanatimAM kAraNabhUta thaI zakAya che ema tyAre paripUrNa nizcaya thAya che tyAre lekavyavahAramAM laukika pragatinA dvAra khullA thAya che svabuddhithI pratyeka karmanuM IniSTatva avabedhyA vinA parajanenI buddhinA parataMtra banI mAnasika vicArazreNie anyanuM pAtaMtrya grahI je manuSyo karmapravRtti kare che te kadApi svAtma svAtacaprada laukika karmamAM pravRtta thaI zakatA nathI svAtmasvAtaMtryapradaSTakamene svaprajJA dvArA avabodhIne saMprApta svAtmazaktipUrvaka sevavA joIe bAhyavizvamA zuddhanizcayanayadaSTie avaletA keI karmamA ISTatva ane keI akarmamA aniSTatva dekhAtu nathI jagatanA sarva padArtho svAtmAthI bhinna che jaganA padArtho vastuta AtmAthI bhinna che tethI temA ISTatva ane aniSTatvanI kalpanA karavI e vastuta brAnti che ane tenI pravRtti karavI te paNa bhramAtmaka che, tathApi laukika vyavahAradaSTie AjIvikAdi nimittayege bAhyakarmomA ISTatva ane pratikUla karmomAM aniSTane Apa karI zakAya che ane jyA sudhI AjIvikAdinI AvazyakatA che tAvat bAhyakmamA zubhAzubhanI pravRtti satya kare che. tatvajJAnIo AtmajJAnavaDe laukika bAhyakarmomA ISTaniSTatva mAnatA nathI topaNu laukika AjIvikAdi jIvana hetuo mATe antaramAM ISTAniSTatvanI kalpanAthI rahita thayA chatA paNa AjIvikAdi hetue bAhyavyavahArane Avazyaka gaNa laukika dRSTie ITa gaNAtA evA ISTakarmone AcaravAM e phakta svapharaja mAnIne AzcaryA kare che ane laukikadaSTie aniSTa gaNutA evA aniSTa kamene tyAga kare che tethI teo iSTakarmane AcaratA chatA ane aniSTakarmane tyAga karatA chatA svapharajane Avazyakaphapa mAnI pravartatA hovAthI teo rAgAdinA abhAvathI bAhyakamena svAtmAnI sAthe saMbadha karI zaktA nathI, tethI teo bAhAthI karmakaraNIe sakriya chatA antathI akriyapaNe pravarte che kAryomAM iTAnitva phakta laukika vyavahAradaSTie IchAnika pariNAmodiyege rUDha thaeluM che. AtmajJAnIo IcchAninI kalpanAthI rahita thaI IbrAniNa gaNatA bAhyakarmomA AdeheyabhAve varte che tethI teo AkAzanI peThe antarathI nirlepa rahI kamagInA uccapadane prApta karI zake che. sAtvikaka rAjasika ane tAmasakarmo ema laukikakarmonA traNa prakAre bheda paDe che. sAtvika buddhine mATe je yogya hoya vA satvaguNa jenAthI vadhe athavA
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - nA - - ka - - - - - - - - . (42) zrI karmayoga graMtha-savivecana, satvaguNa buddhivaDe je je karmo karAya che tene sAtvika bhaNavAM, jenAthI gurAnI vRddhi thAya che vA je karmo rajoguNanI buddhithI karAtAM hoya teone rAjasikakarmo jANavAM. jenAthI tamaguNanI vRddhi thAya vA je tame guNavRttithI karma karAya che tene tAmasikakarmo avabodhavAM. rajoguNa buddhidhAraka manu laukika rajoguNakarmamAM mukhyatAo pravarte che. tame guNa buddhidhAraka manuSya tamaguNa pravRttimAM mukhyatAo pravarte che ane sAtvikabuddhidhAraka manuSya sAtvikaguNayukta laukikakarmomAM mukhyatAo pravarte che. rajoguNa buddhidhAraka manuSya svarogya I tarIke rajoguNakarmone mAne che. tamoguNabuddhidhAraka manuSyo mukhyatAe svayegya iSTa tarIke tamaguNa viziSTakarmone mAne che ane tamaguNI karmomA pravRtti kare che. satvaguNabuddhidhAraka manuSya mukhyatAe svagya satvaguNaviziSTa karmone mAnI temAM pravRtti kare che. rajoguNa manuSyane rajoguNa pravRttimAM rajoguNa vRttivege rasa paDe che. tamoguNI manuSyane tamaguNa pravRtigya tamaguNa vRttimAM rasa paDe che ane satvaguNI manune satvaguNaviziSTa pravRttimAM rasa paDe che. rajoguNa tamoguNa ane satvaguNanI vRttithI vyApaka jIvaleka che. laukikakarmomA prAya jInI rajoguNa tamoguNa ane satvaguNayukta vRttithI pravRtti thayA kare che. rajoguNI manu roguNa saMpAdakarmala prApta karI zake che. tame guNI manuSya tamaguNa saMpAghalokikakarmaphalane prApta karI zake che ane satvaguNI manuSya sarvaguNa saMpAgharmiphalane saMprApta karI zake che. rajoguNI manuSya rAjasikakamene irtavya tarIke avadhe che. tame guNI manuSya tAmasikakane karmo tarIke avadhe che ane satvaguNI manuSya sAtvikakane Takarmo tarIke avadhe che. tathA utsarga apavAda mArgathI lokika tathA kettara vyavahAramAM nAnAtva-bhinnatva Adi paNa manuSyone hoya che. rajoguNI tamoguNa ane satvaguNI manuSya svavRtyAdi yukatakarmothI bhinna karmone paraspara aniSTa tarIke avadhe che. AvI vRttibhede mAnyatA lokikavyavahAramAM sarvatra avalokAya che. anAdikAlathI ravRtti tavRtti ane savavRttinI pravRtti pravaryA kare che ane anantakAla paryaMta vizvamAM pravartaze. dhArmika karmonA paNa rajastamasa ane sattvabuddhayA traNa bheda paDe che tathA rAjasAdikavaDe paNa traNa bheda avadhavA. rajoguNa ane tamoguNanI vRttine heya tarIke satvaguNavRttithI avabodhavI. rajoguNa ane tamoguNI karmo e kSatriyoddhAo samAna che ane sAtvika guNakarmo te brAhmaNa samAna che. brAhmaNanI saMrakSArthe yathA kSatriya ddhAonI AvazyaktA che tadvat satvaguNa karmonuM tame guNa karmothI saMrakSaNa thAya che. satvaguNabuddhi ane karmo e kSetrasamAna che ane tame guNI kameM e vADanA samAna lekhAya che. yuddhakarmAdiyukta tamoguNa manuSya vinA satvaguNI manuSyanuM saMrakSaNa thaI zakatuM nathI vizvamAM prAya. e niyama pravadAya che ke rajoguNa ane tamoguNI manuSya bAhya sAmrA
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - kartavya karmamAM pravRtti saMbaMdhI. (43). jyamAM rAjya karavA samartha thaI zake che ane satvaguNI manuSya prAya joguNI ane tamaguNI manuSyathI saMrakSI zakAya che. bAhya vizvanA dharma sAmrAjyamAM ekalA satvaguNI Adi manuSyanuM Adhipatya hoI zake. bAhya samaSTimAM rajoguNane brahmA kahevAmA Ave che, tamaguNane mahAdeva kahevAmAM Ave che ane satvaguNane viSNu tarIke thavAmAM Ave che. kaI paNa dharmanA ArAdhaka manuSya rajoguNabhede tridhA hoya che. ekendriyAdi sarvamA rajoguNI Adi traNa prakAranA cha sattAmAM hoya che. rajoguNanI tamaguNanI ane satvaguNanI pravRtti svAdhikAra sarva jIvone hAya che. rajoguNa ane tamoguNI manuSyanI laukikennati vizvamAM satvaguNavinA nabhI zakatI nathI rajoguNa ane tamoguNI manuSya kaI paNe dezamAM kaI paNa kAlamAM unnatinA zikhare sarvathA pahoMcI zakatA nathI. satvaguNI manuSya lokikannatinuM nItivaDe pAlana karI zake che. vizvamAM tame guNa rajoguNa ane satvaguNa sadA pravatya kare che. koI dezamA keI kAlamA tame guNanI pradhAnatA hoya che to kaI dezamAM keI kAlamA satvaguNanuM prAdhAnya ane rajoguNAdinuM prAdhAnya gaNatve pravarte che. jyA sudhI satvaguNa, rajoguNa ane tamoguNa karmomAM ISTaniSTatvanA ane Adeya heyanA vivekane saMprApta karavAmAM nathI Avyo tyA sudhI kadApi kayuM karma kartavya che ane kayuM karma svAdhikArabhinnatAe artavya che tene nirNaya thavAne nathI ane tenA nirNayajJAnanA abhAve svAdhikAra sveSTakarmamAM vastuta pravRtti thavAnI nathI; ata eva rajoguNI tame guNa ane sAtvika karmonuM jJAna avazya karavuM joIe ane dravya kSetrakAlAdika yoge parita paristhitiono saMpUrNa viveka karI he manuSya ! tuM svAdhikAre jJAnepage nirlepatApUrvaka svakartavya karma pravRttimAM pravRtta thA laikika daSTie hArA kartavya karmAdhikArane nirNaya kara rajoguNa ane tamoguNanI buddhivinA svAdhikAre bAhya laikika kane svAdhikAra sAtvikavRttio karI zakAya ane tevI amukApekSAe dazA prApta karI zakAya che. AtmajJAnIo te tenAthI paNa AgaLanI sthitine prApta karIne svAdhikAra bAhyakarmapravRttine adA kare che ane te pravRttine teo rAgadveSathI muMjhAyA vinA Adare che. rajoguNa ane tame guNanI vRttivinA bAhormone bAhyasthitie rAjasika Adi karmo tarIke manAtA hoya te paNa antarathI rajoguNa tamoguNavRtti vinA nirlepaNe phakta amuka pravRttine svAdhikAre pharajatarIke mAnIne karavAnI che evuM mAnI AtmajJAnIo te karmone Acare che. rajoguNavRtti ane tamoguNavRttivALA manuSya ane lokika pragati mArgamAthI bhraSTa thaIne satvaguNavRttithI parAsukha rahe chelaikikaSTie svAtmarakSaNadi nimittayege rajoguNavRtti ane tamoguNavRtti karatA savaguNavRttithI vizeSa prAbalya prApta karI zakAya che. koI vakhata satvaguNavRtidhAraka manuSyone rajoguNa ane tamoguNI karmo kAraNavazAt nirlepa paNe karavA paDe che. rajoguNavRtti ane tamoguNavRttivALA
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ (44) zrI karmayoga 2tha-savivecana. manuSya savaguNakarmanI pravRttine sevI zake che. rajoguNavRttinA tIvra tIvratara tIvra tama manda mandatara ane mandatama Adi asaMkhya bheda paDe che. tame guNavRttinA paNa asaMkhyAtabheda paDe che. ane satvaguNavRttinA asaMkhya paDe che. kaI ja satvaguNa karma kare che ane satvaguNavRttivALA hotA nathI. keI cho satvaguNavRttivALA hoya che ane karmathI rajoguNa ane tamoguNakarmanuM AcaraNa kare che-ema deza dharma svAtmarakSaNa prAge avabodhavuM rajoguNavRtti tame guNavRtti ane satvaguNavRtti rajoguNakarma guNakarma ane satvaguNakarma, rajoguNa AhAra, tamoguNIAhAra, ane savaguNIAhAra, ema vRtti karma ane AhAranuM svarUpa vizeSataH anubhavagamya karavA lAyaka che. dezadhamadinI rakSArthe satvaguNI manuSya rajoguNa ane tamoguNI manuSyanA yuddhAdi AkramaNane niSphaLa karavA sadA prAbalyakArakapragatipravRttithI taiyAra rahe che tenuM kAraNa e che ke rajoguNI ane tamoguNa manuSyonuM bala yadi vizvamAM vRddhi pAme che te satvaguNa manuSyonA AcAredharma ane svAtaMtryane nAza thAya che ane teo tame guNI rajoguNI manuSyonA dAsa bane che, aeva laukika daSTie savaguNu manuSyae rajoguNa ane tamoguNI manuSyathI svargAdinuM rakSaNa thAya evI pravRttione AcaravI. have rajoguNakarmAdinuM sAmAnya lakSaNa darzAve che. triguNAtmaka kame. cho, kSudrAdidoSayuktena cittena ydvidhiiyte|| rAjasaM karma vijJeyaM mohAddaSTaJca tAmasam // 11 // rAgadveSAdi nirmuktaM phalecchAsaGgavarjitam / jJAninA jitadoSeNa prApyate karma sAttvikam // 12 // ahaMjJAnI svayaM dhyAnI kartAbhoktA'smyahaM sadA / ityAdyahaM mamatvena muktaH sAttvikayogirAH // 13 // . zabdArtha -sudrAdi doSayukta cittavaDe je karAya che te rAjasa che ane mAhathI duSTa manavaDe je karAya che-te tAmasa che, rAgadveSAdi nirmukta phalecchA saMgavarjita evuM je karma jitaSI evA jJAnIvaDe karAya che te sAtvika karma avadhavuM. huM jJAnI chuM huM dhyAnI chuM. kartAktA chu ItyAdi ahemamatvathI yukta sAtvika bhegI hoya che.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjasa vigere guNanuM svarUpa. (45). vivecana -sukatA svArthatA kapaTa vizvAsaghAta lebhAnyatA viSayalApadya ajJAna ane nindAdivaDe je je karmo karAya che te rAjasa karbhe jANavA koi meha vaira ane phlezAdi devaDe yukta evA manavaDe je karmo karAya che te tAmasa karmo avabedhavAM kSudratA turachatA krodha mAna mAyA lebha Irtha vaira nindA asatya vacana vizvAsaghAta droha prapaMca ane ahaMmamatva dethI rahitapaNe je kAryo karavAmAM Ave che teone sAtvika karmo avadhavAM. rajoguNI tame guNI ane sAtvikaJNI vRttine kAryomAM Apa karIne kAryone rAjasa tAmasa ane sAtvika karmo tarIke prabodhavAmAM Ave che. vidyAkarmapravRtti kSAtrarmapravRtti vaizyakarmapravRtti ane sevyakarmapravRtti e cAra prakAranI pravRtti paikI game te karmapravRttine satvaguNa manube satvaguNapradhAnatAe evI zake che rajoguNI manu rajoguNapradhAnatAe seve che ane tame guNe manuSya tamaguNapradhAnatAe sevI zake che. ekanuM eka karma kharekhara rajoguNavRttivALAne rajoguNakarma tarIke pariName che tame guNavRttivALAne tame guNa phalaprada pariNAmarUpe pariName che ane satvaguNI manubene satvaguNapradhAnatAe pariName che prazasyalebha prazasyakrodha prazasyamAyA ane prazasyamAnAdi dhArakone satvaguNanI vRtti kharekhara vivekAne khIlatI jAya che. prazasya rAgadveSanA pariNAmanI sAthe sAtvikavRttine prAraMbha thAya che ane rAgadveSAbhAve te sAtvikaguNanI uccatA paripUrNa prakAze che. rajoguNa ane tamoguNa AhArathI rajoguNavRtti ane tene guNavRttinI vRddhi thAya che ema prAya avabodhAya che. satvaguNI vAtAvaraNathI satvaguNavRtti khIlI zake che. suvAdiSayukta cittavaDe pravRtti karanArAo rajoguNI manu kahevAya che. rajoguNI manu sadA svArthamA tatpara rahe che. viSayagAAthI teo vizvAsaghAta droha ane prapaMcethI ane svAtmAnI avanatine khADo pitAnA hAthe khede che. rajoguNavRttivALA manu rajoguNa sukha prApta karavA prayatna kare che paraMtu teo satya zAti pAmI zakatA nathI. kepa vaira kaleza mAna ane prakAdivaDe yukta cittavALA tAmasI manuSya jJAnAvaraNayAdi karmone bAdhe che ane AtmAnA satyasukhathI vaMcita rahe che. A vizvamAM rajoguNI ane tame guNI manu unnatinA satya svarUpane prApta karI zaktA nathI ane sAmavat sarvampu evuM svAtmavartana dhAraNa karavAne teo zaktimAna thatA nathI. rajoguNa ane tamoguNI manune buddhi balAdi je je zakti maLe che te te zaktine teo rajoguNa ane tamoguNane vizvamAM pracAra karavA vApare che yAvata AtmajJAnanI prApti nathI tAvat rajoguNa ane tamoguNanI pravRttimAM lokika daSTie nnati prabodhAya che, ane pravRtti paNa dezakAlAnusAre parita saMyogo pAmI tevA prakAranI thAya che. rajoguNa ane tamaguNanI vRttivinA laukikajIvanamAM pragati karI zakAya che ane satvaguNavRttithI vidyA rakSakabala vyApArabela ane sevAliyI vizvavyavahAramAM
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - ra - - - - - - - - - - - - - (49). zrI kamaga thAsavivecana. BR rajoguNa ane tame guNI manubenApara dAba rAkhI zakAya evI dezakAlAnusAra pravRtti pratyeka manuSyathI ane manuSyasamAjathI sevI zakAya che. atae satvaguNavRttine prApta karI dezarakSA vizvarakSA vidyArakSA pravRddhi vyApArarAdi kAryo karavAmAM lokikaSTie pravartavuM e vizeSatA lokone hitakara avadhavuM. laukikadaSTie svAtmAnI pragati karavI e mukhya viSayane hRdayamAM dhAraNa karI phodha mAna mAyA ane lAbhanA aprazasyatvane TALI prazasyatvane AdarI nItisUtrathI jIvana ucca karavuM e khAsa hRdayamAM dhAravA yogya che. rajoguNa ane tamoguNathI kAyika vAcika mAnasika ane Atmazaktine paripUrNa vikAsa thato nathI; ane rajoguNa tamoguNavRttithI anya manuSyanI kAyika, vAcika, mAnasika ane Atmazaktine vikAsa karI zakAtuM nathI. rajoguNI ane toguNI manu satvaguNanA anubhavane yadi prApta kare te navaguNanI pravRttinA teo rAgI banI zake, rajoguNa ane tamoguNa manu sasamAgama ane bedhathI guvRtti ane tamaguNavRttine aMze aMze tyAga karatA karatA sAtvika guNavRttinA anta adhikArI bane che. rajoguNavRtti ane tamoguNavRttine ekadama nAza thaI zakato nathI. anAdikAlathI karmanA ge rajoguNavRtti ane tamaguNavRttine AtmAnI sAthe saMbaMdha thayo che. je manuSya AtmajJAna prApta kare che te jaDa ane cetanane bheda avadhe che ane nAmarUpa mohanA ge thatI rajoguNa ane tamoguNavRttine tyAjya tarIke jANe teone tyAga karavA prayatnazIla thAya che; laukikajIvana pragatidaSTie rAjasika ane tAmasika vicAre karavAnI kaMI paNa AvazyakatA avadhAtI nathI. aprazasya koSa mAna mAyA ane lebhanI vRtti jema jema upazAMta thAya che ane svAdhikAre lIkika dRSTie svakartavyarUpa pharaja adA karavAnI sAtvikavRttio upagitA avabodhAya che tyAre sutAM UThatA besatAM ane koI paNa jAtanI pravRtti karatAM AtmAnuM sAdhyabindu kharekhara lakSya bahAra rahetuM nathI. laukika dRSTie je svapharaje gRhAvAsamA sarva manuSyane adA karavAnI hoya che temAM pravartatA rajoguNa ane tamoguNavRttine parihAra karatA nirbalatA prApta thavAnI ane anya rajoguNI tamoguNa manuSyathI parAjita thavAnI zaMkA kadI karavI nahi. laukiSTie svakartavyapharajene adA karavAmA je je aMze sAtvikatAne bhajavAmAM Ave che ane guNa tamaguNavRttine je je aMze pariharavAmA Ave che te te aMze AtmAnI zaktinI vRddhi thAya che ane svasamAja deza dharma ane saMgha vagerenuM vAstavika zreyaH sAdhI zakAya che ema anubhavapUrvaka avabodhavAnI AvazyaktA che. rajoguNa ane tamaguNanA AsevanathI viSa ane mohavRttinA dAsa banI zakAya che. je manuSyo mohavRttidvArA viSacenA dAsa banIne AtmAne parata tra kare che teo vizvamAM svAtaMtryanuM
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - -- - -- - ---- - - - - - -- - - - - - - - UR rAjasa vigere karmonuM svarUpa ( 47 ). sthApana karavAne vyavahAra ane nizcayata samartha thaI zaktA nathI. kartavya kAryone svapharajanAge adA karavAmAM abhimAna krodha lebha ane mAyA karavAnI kaMI paNa jarUra nathI. rAjya vagere taMtrane sAtvika guNavRttithI samyam AsevI zakAya che. yuddhAdi kAryomAM satvaguNavRttivALA manuSya vijayI bane che. bIkaNu-AyalA banI javuM enuM nAma satvaguNavRtti nathI. je je aMze satyaniSThA pramANikatA nirbhayatA Atmabhega paramArthapravRtti, dAkSiNya, sevA, bhakti, dayA, vijJAna, viveka, samyakatva, mana, vacana ane kAyika zaktinuM vyAyAmapUrvaka Arogya dravyakSetrakAlabhAvanuM jJAna dakSatva zauryazaktiprATya AcAravicArazuddhi hadayanuM audArya dAna brahmacarya zaktinI vRddhi AtmajJAnaprakAza khedahitapravRtti bAhAkarmaphalechAtyAga AtmavizvabhAvanAnI vRddhi samatA saMteSa vidyA aneka prakAranI vidyAnuM paThana pAThana sa rakSakazaktipragati para kArabhAvanAnI vRddhi saujanyabhAvanI vRddhi abhedabhAvanAnI vRddhi kalyANakAraka vicAronI vistIrNatA paraspara sAhATyapradatva aucityajJatva jJAnagarbhita vairAgya puNyakarma karavAnI pravRtti AtmaguNene vikAsa sApekSanayajJAna tyAgabhAva nirahaMvRtti ane taTasthatva rahevAnI zakita khIle che te te aze manuSya sAtvikavRttivALo kahI zakAya che. jema jema manuSya AtmA ane paramAtmAnA anubhava jJAnamAM AgaLa vadhe che ane uparyukta satvaguNane je je aze grahe che te te aze te rajoguNa ane tamoguNavRttine pariharI laukika pragatimAM ucca banI vizvanI uccatA karavA svabhAve samartha thAya che. je mana gRhavAsamA rahyA chatA ane pitAne sAtvika guNa mAnatA chatA laukikavyavahAramAM paDatIne pAme che te tatsa baMdhI avabodhavuM ke te manuSya sAtvikaguNanA kharekharA sevaka banyA nathI je teo vastuta sAtvikaJNusevaka banyA hoya te laukika vyavahAradaSTie vizvamA sarvottama gaNAyAvinA ane anya manuSyanA svAmI banyA vinA gaheta nahi. samyakatvajJAna prAptipUrvaka sAtvikazuNanI bhUmikAmAM vihAra karIne ucca pradezane anubhava karI zakAya che. vizvajInuM parasparahAnitva kharekhara rajoguNa ane tamoguNarUpa mehanIyavRttithI thAya che ema jyAre anubhavamAM Ave che tyAre sAtviguNanuM vastuta Asevana thaI zake che rajoguNa ane tamoguNavRttithI bhUtakALamAM aneka manunI paDatI thaI vartamAnamAM thAya che ane bhaviSyamAM thaze. rajoguNa ane tamoguNI manu paraspara eka bIjAnI zaktine nAza thAya evA vicAra ane pravRtti karyA kare che rajoguNa ane tamaguNa manuSyo paraspara saMkaleza karI avanatinA mArgamA gamana kare che. savaguNI manu sAtvikavRttivALA vicAre ane AcArathI AtmAnuM aneka prakAranuM baLa ekaThuM kare che ane tene vivekadRSTipUrvaka upayoga kare che tethI teo alpahAni ane mahAlAbha meLavavA vizvamAM zaktimAna thAya che. rajoguNa ane tamoguNa manu bhale ne svataMtra mAne
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - - - - - - - - -- - - - - (48) zrI karmayoga gratha-savivecana. - - - - ~-- paraMtu te vastuta mohavRttinA gulAma hoya che ane tethI teo AtmAnI zaktinI vRddhi karavA samartha thatA nathI bhArata ane yurepanI yAdavAsthalInI peThe rajoguNa ane . tamoguNa manuSya paraspara pitapatAne nAza kare che temA rajoguNavRtti ane tamoguNavRttine hAnika svabhAva che ema avabodhavuM. rajoguNa ane tamoguNa manuSya aprazasya kavAyanI sevanA karIne kaSAyanA vazamA phasAI jAya che. je manuSyo mana upara kAbU meLavavA mATe zaktimAna thAya che ane pitAnI indri para kAbU meLavavA zaktimAna thAya che te manuSya sAtvika guNanA adhikArI thAya che. je manuSya potAnA mana-vANI ane kAyAnA rogane potAnA vazamA rAkhI zakto nathI ane mana-vANa-kAyAnI zakitane laukika vyavahAramAM samyaga upayoga karI jANatuM nathI te manuSya sAtivakazakitanI jhAkhIne anubhava karI zakatuM nathI. atae rajoguNa ane tamoguNavRttinA tyAgapUrvaka sAtvikavRtti saMsevaka banIne laukikavyAvahArikakarmone svAdhikArapUrvaka dravyakSetrakAlabhAvapUrvaka svapharajane ja phakata agragaNya gaNI vivekapUrvaka karavA joIe. sAtvikajJAnIo kevI sthitithI sAtvikakartavyakarmone kare che te nIce mujaba jaNAve che. sAtvijJAnIonuM rAgadveSanimukata ane phalecchAvarjita laukikakarma hoya che. rAgadveSavRttirahitapaNe je laukikakarma karavAmAM Ave che te karmamA rAgadveSarAhityane upacAra karIne tene rAgadveSavinimukta evA vizeSaNathI kathavAmA Ave che. AtmajJAnIo kaI laukikakartavyakarmamAM rAgane paNa dhAraNa karatA nathI ane temaja zreSane paNa dhAratA nathI. laukikakartavyakamene phakta svapharajathI karavAnI jarUra che temAM rAga dhAraNa karavAthI ane dveSa dhAraNa karavAthI ulaTuM saMsAramAM baMdhAvAnuM thAya che, ane svapharajadaSTithI je kaMI karAya che tenA karatAM vizeSa kAryasiddhi kaMI karI zakAtI nathI. laukikakartavyakarmone karatA tenAthI thatA phalanI IcchAne jJAnIo dhAraNa karatA laukikakartavya karma daSTie je laukikakarmo karavAnAM hoya che te laukikartavyakarmadaSTie phalerachAsaMgarahitapaNe karavA joIe. laukikakAryo karavAne mATe laukikartavyarmadaSTie pravartavAnI jarUra che. je je kAryo karavAmA Ave che temAM phalanI IrachA rAkhavAnI kaMI jarUra nathI. zubhAzubha pariName zubhAzubha phalanI IrachA dhAraNa karatAM je je phale IrachavAmAM Ave che tenA para rAga ane je aniSTa phale thavAnA hoya tenA para dveSa prakaTe che ane tethI zubhAzubha pariNAma ane kartavya karmaphalanI prApti thatA harSa ane aprAptie kheda-zeka vagere pariNAmethI AtmAne bhavabaMdhanamAM phasAvuM paDe che. zubhAzubha pariNAmavaDe zubhAzubha phalanI kalpanA cAvata che-tAvata saMsAra che ane laukikakartavyakarmamA vivekajJAne zubhAzubhaphalapariNAma vinA pravartavAthI saMsArano saMbadha nathI ema zabhAzubha pariNAmarahitanirlepaTuSTie avadhavu. phalanI IcchA rAkhyA vinA laukikakartavyakarmothI-eka te phalecchAthI ni saMga nirlepa rahevAya che ane bIjuM kartavyakarmanI siddhimAM
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shu AtmajJAnIo abhimAnathI rahita hoya che. (49). prayatna karI tenI sArthatA karI zakAya che ane kartavyakamate harSa thI vimukta rahevAya che. laukikadazAmA yAvat sthiti che tAvat laukikavyavahAradaSTie tenI pravRtti karyA vinA chUTake thatuM nathI tethI gRhAvAsamAM sthiti karanArAo niSkAmadaSTithI pravRtti kare che. jeNe rAgadveSane amukAze jItelA che te jitaSa kahevAya che. jitadeSajJAnIvaDe sAtvikakarmo arthAt rAgadveSa kAmanArahitapaNe vidyAprAptikarma-kSAtrakarma-vaizyakarma ane sevyakamadi karmo karI zakAya che. kapilakevalIe pAMcase cerAnI AgaLa laukikakarmarUpa nATyagAna karyuM hatuM. cenI AgaLa nATaka karatA kapilakevalInuM laukika Avazyaka karmapharajane adA karI hatI. kapilakevalInuM nATyakarma te sAtvikarma tarIke rAgadveSarahitapaNe avabodhavuM. paripUrNa rAgadveSarahita evA kapilakevalIe laukika nATyakarma sevyuM temAM temaNe dravya kSetrakAlabhAve laukikakarma karavAnI pravRttinI AvazyakatA avabodhI hatI. sAtvika manue ahaMmamatvavRttirahitapaNe laukika kartavyane eka pitAnI pharaja mAnIne ja kare che. ahaMmamatva vRttine tyAga karavApUrvaka je je kartavyakarmo thAya che tethI te karmone paNa upacArathI sAtvikakarmo tarIke kathavAmA Ave che. tathA je karmo karavAmAM sAtivakabhAvanA varte che te kane sAtvika kathavAmAM Ave che. AtmajJAnI je hoya che te rajovRtti ane tamovRttirUpa dene jItI zake che. AtmajJAnIo rAgadveSanA tyAgapUrvaka laukikadazAmA laukika AvazyakarmapravRttine AcaratA hovAthI teo saMsAramA apunarba dhakanI sthitine prApta karI Atmonnati vikAsakramamAM dararoja AgaLa vadhyA kare che laukikamene te akhila vizvavarti manuSya Acare che paraMtu rAgadveSarahitapaNe svapharajane prabhunI AjJArUpa avabodhI temA pravRtta thanAra virala AtmajJAnIo hoya che ema avabodhavuM. jema jema nirlepakarma pravRtti karanArA manuSyanI saMkhyAmAM vRddhi thAya che tema tema vizvanI sAvIya vAstavika unnati thayA kare che. jema jema vizvamAM AtmajJAnIonI saMkhyAmAM vRddhi thatI jAya che tema tema sAtvikakarmacagIovaDe pRthvI zobhAyamAna thatI jAya che. eka tarapha AtmAnA zuddha svarUpanA upagamAM rahevuM ane bIjI taraphathI vizvavarti lokika kartavyakamene svapharajAnusAre karyA karavA e kaMI sAmAnya bAbata nathI ucca kamegInI dazAne prApta karavAne mATe anta karaNapUrvaka prayatna hoya to AvI dazA para sthita thavAya che ema manuSya anubhavaSTithI anubhavaze te temane avAdhAyA vinA nahi rahe. AtmajJAnIo jJAnI, athajI, satta, A mo cAhimA thatI ahaMvRttithI mukta thAya che tethI pitAnI zakti mATe potAne abhimAna prakaTato nathI. jJAnIkarmavegIo avadhe che ke bAhyakartavyakarmo kharekhara bAhya vyavahAre kAraNa sAmagrIe thayA kare che ane Atmika kartavyame Antarika bhAva pramANe thayA kare che tethI temAM je svAbhAvika dharma pramANe
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - -- -- ( 10 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. w thAya che temAM ahaMkAra karavAnI kaI AvazyakatA nathI. mAro AtmA niraMjana nirAkAra che. sphaTika ratnavata antaramA rahela AtmAnI nirmalatA che. te kaI bAhya vastune kharekhara kartA paNa nathI temaja bAhA jaDa vastuone bhektA paNa nathI. karmaprayoge AtmAe zarIra dhAraNa karI paMcendriyanI prApti karI che. mana-vANuM vagere zakti meLavI che te zakti dvArA AtmAnI unnati karavAnI che. IndriviDe bAhya vastuone AtmAnI pragati thAya evI rIte upayogamAM levAnI che paranta nAmarUpanA ge bAhyAvastuo ahaMmamatvAdi pariNAmathI baMdhAIne AtmAnI madhyasthatA cUkavAnI nathI ema khAsa upaga rAkhavAnI jarUra che mana-vANuM ane kAyA dvArA koI paNa laukika kartavya karmo karatAM magajanI samatolanA rAkhavAnI khAsa jarUra che. bAhyaktavya karma sAmagrIonA aneka sagamAM AvIne bAhya pharaja adA karavI eTaluM ja mAtra lakSyamAM rAkhI antarathI nirlepa rahI Atmazaktine jAgrat karavI evA AtmapragatimArgane zuddhopagamAM sthApana karavo joIe. bAhyAvastuone laukika dRSTie bAhyajIvanAdikAraNee upagamAM laI zakuM ane te mATe kartavyakarmone karI zake; paraMtu bAhyavastuomAM huM tuM ahemamatva Adi pariNAmathI baMdhAuM nahi eja AtmAnI taTasthatA kSaNa mAtra paNa visAralA egya nathI. bAhyAlaukikakartavyakarmAdhikAre svapharaja pramANe bAhyalaukika kartakarmone vivekadRSTithI karatAM ceDA mahArAjanI peThe Avazyaka kartavya raNasaMgrAmathI bAhyaprANuno nAza thAya to bhale thAo paraMtu pAcho na haThI zakuM-ema nirbhayadaSTi dhAraNa karIne laukikakartavyakarmamAM pravartavAnI jarUra che. sAta prakAranA bhayamAthI koI paNa bhayathI laukikakartavya karmo karatAM gRhAvAsasthitinA adhikArane bajAvatA pAcho na haDI zakuM ane antaramA bAhyakarmo saMbadhI vikalpa saMkalpa khudane na dhAraNa karI zake e mAre bAhya vyAvahArika kartavyadharma che. bAhyalaukikakartavyakarmone bAhyAdhikAra pramANe karavAnI jarUra che paraMtu AtmAnA zuddhopacAge AtmAnI taTasthatA ane sAkSIpaNuM antaramAM khAsa rAkhavAnuM che kumArapALarAjAe hAthInI aMbADI para paDAvazyaka kriyAne karIne bAhya kSAtrakarmanI pharaja adA karI hatI. svAdhikAra surajane adA karatA zarIra vagerenA mamatvane tyAga karavo joIe. je je aze zarIra mamatva ane kAryamamatvane tyAga thatuM jAya che ane svapharajane adA karavAmAM laukikakarmapravRtti thayA kare che te te aMze ataramA tyAga nisaMga ane niraha bhAva vRddhi pAmate jAya che. amuka kAryane amuka laukika prajanathI karavAnuM che ane tethI amuka jAtanI laukika jIvanapragati thavAnI che ane te karma karavAnI bAhAthI mArI para pharaja AvI paDelI che te bajAvavI ja joIe ema anubhava karIne laukikakartavyakarmomA pravartatA antarathI nirlepa rahevuM joIe. ArthikAdi sthiti sudhAravA, zArIrikAdi sthiti sudhAravA, AjIvikAdinA je je hetuo hoya temAM pravRtta thavA mArA adhi
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Pou nAmarUpanuM vivaraNu. 19 ( 11 ) kAranI pharaja pramANe mAre nirahavRttithI pravartavuM joie; parantu tethI mAre svajane ajAvatAM koI jAtanI khAdya vyavahAra pramANe khAmI na rAkhavI joIe. khAhya laukika Avazyake je je karmAMnI pravRttiyA karavAnI che te yadghi khAAsvAdhikAra pramANe na karavAmAM Ave te eka te svAdhikAra krUrajathI bhraSTa thavAya, AtmazaktimA mandatA Ave; AtmajJAna para tethI leAkeAnI aruci pragaTe; ane dhamasattAneA nAza thAya tathA bAhya Avazyaka laukikamenI pravRttinA abhAve je je vastuonI agavaDatA TaLe tenA ceAge cintA zAka meha ane paranI AzAmAM dAsatva veThavAnA prasaMga Ave. yAvat gRhAvAsamAM rahevAnu' thAya tAvat laukika Avazyaka kanya kAryAMne na karavAmA Ave te tethI svakrUrajathI bhraSTa thatAM anya leAkeAne peAtAnA vyAvahArika prAmANya kartavya kamanA vizvAsa na Ave ane tethI leAkeA para prAmANya vartananI chApa na paDe, A pramANe aneka prakAranA doSA utpanna thavAthI yAvat gRhAvasthAmAM sthiti thAya tAvat gRhAvAsanA ucita viveke kanya kAMne svAdhikAre khajAvavAnI jarUra che. mArA AtmA niSkriya nirAkAra che, khAdgha javastu AtmAnI kAI kAle thaI nathI, thatI nathI ane bhaviSyamAM thavAnI nathI tethI bAhya vastuonI ahaM'tA-mamatA rAkhavI e teA mArA Atmika dharma nathI; tathApi laukika vyavahAradRSTie zarIrAdvi jIvanahetubhUta khAdyopayogI vastuone bAhyAdhikAra upayegamAM levAnI jarUra che; parantu temAM lepAvAnI jarUra nathI. AtmA vastutaH anAmI tathA arUpI chatAM ka saMbaMdhe nAma tathA aneka prakAranA rUpAne dhAraNa kare che tethI te arUpI anAmI evuM svasvarUpa bhUlI vizvavyavahAramA pravartatA chatA nAma tathA rUpanA mehathI muMjhAine ahaMmamatvanA mAha mArgamAM mAhyathI ane antarathI vahyA kare che nAma ane rUpa e mAtmAne zuddha paryAya nathI tethI AtmajJAnIe peAtAne vizvamAM aneka nAmeAnI upAdhiyAe prasiddha thaelA jANatA chatAM paNa temA anAmI evuM AtmasvarUpa upayAgamA rAkhIne muMjhAtA nathI; temaja zarIrAdi anekarUpI paryAye jo ke karmanA yoge AtmAnA saMbaMdhamAM AvyA che; chatAM te vastutaH AtmAnA zuddha paryaMcAthI bhinna hAvAthI temA rati ane avRtti dhAraNu karIne muMjhAtA nathI. nAmarUpanA pAMca akhila vizvamA sarvatra che parantu te AtmAthI bhinna hovAthI temAM rAgadveSanA pariNAmane dhAraNa karavA e koi rIte upayAgI na hAvAthI jJAnIe khAdya laukika vyavahAra pramANe nAmarUpI bAhya laukika jIvanaupayeAgitAe upayeAga karyAM chatAM paNa temA muMjhAtA nathI. laukika vyavahAra dRSTie nAmarUpanA vyavahAranI pravRttine AcaryA vinA kAi paNa manuSyane koi paNa rIte cAlatuM nathI; parantu laukika vyavahAra dRSTi pramANe nAmarUpanA aneka prakAranA paryAyAnA saba MdhamAM AvatA chatAM ane tenA vyavahAranI pravRtti AcaryA chatA antarathI nAmarUpathI nile5 rahevu e pramANe laukikakama ceAgamAM ucca thavAnI jarUra che. nAmarUpanA vyavahAra teA dharmanI vyavahAra prie
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( para ) zrI kamaga 2tha-savivecana, R paNa siddha thAya che; paraMtu temAM koi mAna mAyA lAbha IrSyA nindA zoka rati arati ane kalezAdi pariNAmane dhAraNa karavAnI koI paNa jAtanI jarUra nathI. nAmarUpamAM rAgadveSa ane ahaMvRttidvArA bhulAve je na thAya te anya rIte bhUla thavAnI nathI. semala vagere viSanA vyApArIo tene upagapUrvaka vyApAra kare che tethI temane koI jAtanI hAni thatI nathI; tat laukika karma pravRttine AcaratAM nAmarUpanA vyavahAranI pravRtti thatAM tethI svAtmarUpa na bhUlAya evA zuddhopage vartatAM kaI paNa rIte hAni thatI nathI; UlaTuM laukikakarmanI pravRttithI laukika Avazyaka karmonI siddhi thatAM laukika vyavahAranuM jIvana paNa samyagarIte pravartavAthI aneka prakAranA saMkalpavikalpa ciMtAothI mukta thavApUrvaka lekejara dharmavyavahAra karmomAM paNa samyaka pravRtti thayA kare che. je gharSa e vAkyane bhAvArtha hRdayamA dhAraNa karIne laukikakamene laukika karma vyavahAra pramANe vatI karavA joIe ema gRhastha jJAnIoe antaramAM kharekhara uparyukta bAbatano anubhava karIne pravartavuM. zrI RSabhadeva bhagavate gRhastha dehamAM gRhasthanI laukika karma pharaja pramANe vatIne vizva manuSyane aneka prakAranI zilpAdi kaLAo zIkhavI hatI ke jenAthI jenA para upagrahadipUrvaka anya sthAvarasAdika ne saMhAra thAya, paraMtu teoe gRhastha karmane laukika karmanI viveka daSTi pramANe svAdhikAra padezikadaSTie AcaryuM hatuM tethI teozrI Antarika pariNAmathI nirlepa rahI vizvonnati karavAne samartha thayA hatA. zrI trASabhadeva bhagavate lekene laukika zilpAdi karmonuM zikSaNa ApyuM hatuM, paraMtu temAM teo nAmarUpa paryAyanA mahathI muMjhAyA na hatA. Avazyaka laukika kAryone dravya kSetra kAla bhAvapramANe AdaravA kharAM paNa temAM muMjhAvuM nahi ema khAsa lApaga rAkhIne jeo varte che teo sAtvikabhAve laukika karma karavAne adhikArI bane che. je manuSya laukika vyavahAra pramANe Avazyaka karmane karate chate sarva bAhya dRzya prapaMcethI pitAnA AtmAne bhinna mAnI antaramAM samabhAve vartIne Atmika pragatimAM pravRtta thAya che te manuSya nirlepa rahevAne yogya hovAthI laukika karma karavAne adhikArI bane che. cAvatuM salepabhAve bAhya karmomAM-vastuomAnAmarUpamAM muMjhAvAnuM thAya che tAvat karmacAgInA adhikArane prApta karI zakAtuM nathI. laukika karmacArI ane lokottara dharmakarmayogIne adhikAra nirlepa dazAne prApta karyA vinA thato nathI ema khAsa antaramA anubhava karavAnI jarUra che. sAtvika -karmavegIo huM vidvAna chuM, huM dhyAtA chuM, huM amuka karmane karUM chuM ane huM amukano bhakatA chuM evo zabda vyavahAra AcaratA chatA huMpaNanA abhimAnane hRdayamAM dhAraNa karatA nathI, phakata sarva kAryonI pravRttiyomA pitAne sarvano sAkSItaTastha mAnIne pravarte che. sAtvikAnI karmIonI Antarika ane bAhyanI nirlepa dazA hevAthI teo saMsAramAM bAhyapravRttimA zuSka nAlIeranI sthiti jevA hoya che. zuSka
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ - .. . . loketara karma kone kahevAya ? ( 53 ) - - bAlIera para ghA karavAmAM Ave te TeparuM ane kAcaluM juduM paDe che; tat sAtvikajJAnakarmIo antarathI ane bAhyathI nilepa hevAthI teone bAhya kriyAo te bAhyarUpe ja hoya che ane antarathI nisaMga hevAthI antarathI bAhyamAM rAgadveSe na pariNamavAthI AtmAnA zuddha dharmarUpe antarathI judA hoya che. sAtvikajJAnI karmagIo rAgakeSarahitapaNe bAhya kArya phalerachArahitapaNe ane viveka jJAnapUrvaka laukika kAryone kare che tethI teo sarva karmacAgIomAM ucca zuddha karmacAgIonA adhikAramAM praveza kare che, aeva roguNa karmayogIo ane tamoguNI kamagIo karatA laukikavyavahAra ane lekettara dharmavyavahAramAM paNa teo zreSTha bane che. laukika Avazyaka kartavya karmonA kartAonA bhede avabedhAvyA bAda lakattara karmono svAdhikAre kartavya nirdeza kathavAmAM Ave che. lakottara kama kone kahevAya? lokottarANi karmANi nimittasavyapekSayA / svasvAdhikArabhedena bhinnAni vedasAdhaka // 14 // zabdArtha-nimitta kAraNonI sApekSatAe svAdhikAra bhede bhinna bhinna lekettara kime che ema sAdhaka tuM veda. vivecananimitta kAraNonI apekSAe lekettaradharmakamene svasvAdhikAra bhedavaDe. bhinna bhinna evA he sAdhaka avadha !!! ane avadhavAnA kathanavaDe upalakSaNAe svAdhikAne kottara dharmakAmAM pravRtti kara ! nimitta kAranI apekSAe lokensara dharmakAryonA aneka prakAranA bheda paDe che, kSetrabhede kAlabhede dravyabhede bhAvabhede ane adhikArabhede dharmakAryonA bhede avadhavA. dharmakAryonA aneka bheda che. keI jIva koI dharmakAryane svAdhikAra karI zake che. ane kaI jIva kaI dharmakAryane parAdhikAre karI zake che. keTalAMka dharmanA kAryo sarva manuSyane paropakArAdi sApekSe eka sarakhI rIte karavAnA hoya che te paNa tenA dravyakSetrakAlabhAvAdhikArabhede aneka bheda paDe che. amuka manuSya svAdhikAre je dharma pravRtti sevI zake che teja dharmapravRttine tenAthI bhinnAdhikArI sevI zako nathI. gRhastha manuSya ane tyAgI munirAje e bane varga dharmanA kartavya kAryone sevI zake che. gRhastha manuSya dezathI dharmanI ArAdhanA karI zake che ane tyAgIo sarvathI utsargAdi apekSAe niravadha dharmakartavyakarmonI ArAdhanA karI zake che. kRtadharma ane cAritra dharmanI ArAdhanAmAM gRhastha gRhasthadazAnA svAdhikAra pramANe pravRtti karI zake
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ (54). zrI kamathAga pratha-savivecana. che. ane tyAgIo tyAgadazAnA svAdhikAra pramANe pravRtti karI zake che. gRhastha svAdhikAra pramANe gRhasthanA keTalAka dhArmika kRtyone gRhastha sevI zake che, paraMtu teone sAdhuo sevI zaktA nathI ane sAdhudharmanA tyAga dharmAdhikAra pramANe sAdhu yogya keTalAMka dharma kone sAdhuo sevI zake che paraMtu gRhasthavarga sevI zakatuM nathI. tenuM vivecana yogadipikA nAmanA amadIya pustakanA prAtaaomAM karavAmAM AvyuM che. dharmanA nimitta kAraNonA aneka bheda paDe che. eka manuSya kaMI dharmanA sarva bhedanI pravRttine ArAdhavA zakitamAnuM thatuM nathI paraMtu tenI dazA pramANe dravyakSetrakAlabhAvathI je je dharmakarmone te kSetrakAlAnusAre ArAdhanA karavA che teone te AdarI zake che ane te dharma kRtya karavAmAM tenA svAdhikAranI pharaja adA thAya che, temaja tethI te svAtmAnI pragati karI zake che. utsargamArgo ane apavAdamAge gRhastha ane tyAgIne svAdhikAra bhinnabhinna dharmakRtyone sevavAM paDe che. ApattikAlamAM yuddhAdi prasaMge vaDe gRhastha ane tyAgIene Apatti dharmade sevavA paDe che ane Apatti dharmovaDe svItsargika dharmabhedane punaH svAdhikAra prApta karavAnuM lakSyabindu smaraNamAM rAkhIne ApattikAlIna pravRtti sevavI paDe che. dezakAlAnusAre udArabhAvanAthI jJAnIo svAdhikAra dharmapravRttine seve che. je dezamAM je kAlamAM je manuSya utsarga ane apavAda mArge dharmabheda thavAnAM mukhya rahasyane avadhI pakSapAtarahitapaNe ane saMkIrNadaSTine pariharI dharmanI pravRttine AtmazaktinA vikAsArthe ane aneka prakAranI svAtaMtryapragatinA prakAzAthe seve che te dezamAM te kalamA te manuSya dharmakartavya karmacAgIonA ucca zikhara5ra AhIne vizvamAM svAstitva pragatitva saMrakSakatva-bIjakane sthApana karIne amara bane che. AtmAne uraca dazA para sthApana kare ane jenAthI dukhene nAza thAya tene dharma kahevAmA Ave che. AtmAnI mAnasikavAcika ane kAyika zaktinI je pragati kare che ane jenAthI sarva prakAranI unnati thAya che tene dharma kahevAmAM Ave che. dezakAlanA anusAre dharmakAryomAM parivartane thayA kare che ane dezakAlAnusAre manuSyane sagavaDatApUrvaka bAhyalaukika pragatinI sAthe AtyaMtarikapragatimA dharmane paNa sahAyabhUta thavuM paDe che. deza saMgha ane svavyaktinI je avanati karanAra hoya te dharma gaNuM zakAya nahi paraMtu adharma gaNuM zakAya. bAhyapragatinI sAthe je dharma sAnukULapaNe varte che te dharma kharekhara vizvamAM sarvavyApakatha vAne cagya thAya che. vizvamAM manuSyanI svataMtra pragati AjIvikA pragati sAmrAjya pragati vyApAra pragati kSAtrabala pragati sevAdharma pragati udAra bhAvanA pragati abhedamArga pragati vidyA pragati ane saMgha deza balagatimA je sahAyabhUta thAya che tene dharma thavAmAM Ave che ane e uparyukta pragatikAraka dharma kharekhara vizvamAM jIvavAne ane darya prakaTAvavAne zaktimAna thAya
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - AtmAne svabhAva. (55). che. vizvavarti sarva manuSyane bhinnabhinna svAdhikAra pramANe je dharmanAM anuSThAne pratyeka manuSyane anukULa na AvatAM hoya, vAchavikAdi hetuonI sAthe je dharmanI ArAdhanA na thaI zakatI hoya, je dharma bhinnabhinna dezakAlanA bhinnabhinna manubene AcaravAmAM saMkucitapaNuM dhAraNa karate heya, je dharmanA sevavAthI anya manuSyanI parataMtratA taLe dabAvavAnuM thatuM hoya ane je dharmanA sevavAthI bAhyalokika AjIvikAdipragatinA mArga sAMkaDA thatA hoya to te dharma kharekhara vizvamAM sarva manuSyanuM zreya tathA pragati karavA samartha thatuM nathI ane te dharma aMte saMkecAIne naSTatAne pAme che. svAdhikAre dharmanA je je kone sevI zakAya ane tenAthI vAtmazaktinI pragati thAya evuM samyaga avadhI vyakSetrakAlabhAvAnusAre dharmakAryomA pravRtti karavI joIe kera vyAvahArikadharmaSTie ane lokenara nacikadharmadaSTie dharmakAryonI pravRttinA svAdhikAra rahasya avadhavAnI ane pazcAt jJAnapUrvaka pravRtti karavAnI jarUra che. je dharmathI svavyakti paratryakti kuTuMbajJAti-deza-saMgha ane sarva vizvajIvonuM unnatijIvana thayA kare che te te dharmane dezakAla bhede AcaravAnI jarUra che. je dharma akIdAra vartulane saMkelI saMkIrNa laghu vartulanA rUpamAM pariName che te dharmamAMthI aneka prakAranAM pragatikAraka zubha tane nAza thAya che. dharmanA nAme vizvavartimanuSyanI samUhukaraNatA saMrakI zakAya che teja dharmanI je saMkucita daSTi thAya che te samUDIbhUta thaelI aneka zaktinI pRthakkaraNatA thatI jAya che ane pariNAme te dharmanuM vizvamA nAmAvazeSa rahe che. je dharmanAM to satya ane vizvavyApaka sevAdharmathI racAyelA che te dharma kharekhara manubenuM kalyANa karavA samartha thAya che. je dharma kharekhara sAyansa vidyAnI sAthe pitAne bacAva karIne vizvavartisAkSanA hadayamAM vyApe che tene saMpUrNa vizvamAM pracAra thAya che. jenAthI vizvavartisarva para upakAra thAya che te dharmane vizvamAM sarvatra sarvathA sarvadA pracAra thAya che. je manuSya svAdhikAra sannatikAraka dharmane Acare che te anya prakAranI pragatine prApta karI chevaTe paramAtmapadane prApta kare che. AtmAnI zuddhatA para dharmano pAyo racAyela che, je manuSya mana vANI ane kAyAthI AtmAnA guNone paripUrNa prakAza thAya evA dharmane kare che te paramAtmAnI sAthe vAtmAnI ekatA karIne siddhabuddha paramAtmArUpa bane che. AtmA sattAe aja avinAzI akhaMDa nirmala cidAnanda zuddha buddha triguNAtIta jJAnadarzanacAritrarUpa anAdi ananta anantadharmarUpa ane arUpI che. AtmAne svabhAva teja AtmAne dharma che. AtmAne dharma prApta karavAne je je nimitta kAze dharmarUpa gaNAya che te bAhya dharma jANa. dharmanA nimitta kAraNanA aneka bheda hovAthI lokottara nimittadharmanA aneka bheda paDe che. je manu gharmane seve che te manuSyabhavanA sArane prApta kare che je manuSya dharmasevAthI vimukha rahe che teo AtmannitinA savA
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 16 ) zrI karmaga graMtha-savivecana. prakAzathI vimukha rahI ajJAnarU5 andhakAramAM bhaTakyA kare che; atae dharmasAdhanAthI dharmasaMmukha thavAnI AvazyakatA svIkAravAnI jarUra che. aneka prakAranA durguNe ke je Atmapragati mArgamAM kaMTakarUpa-vidharUpa thaelA che teone je sarvathA nAza karIne svanuM tathA jagatanuM zreya kare che evA lekettara dharmane te sAdhaka ! tuM dharma tarIke jANa ane evA dharmane svAdhikAra aMgIkAra kara!! dharmanA aneka dhamanuSThAnanA bhinnabhinnAdhikArI keNa keNa che tenuM je manuSya vAstavikadaSTie sUmasvarUpa avabodhe che te dharmanAM kyAM kayA anuSThAne pitAne karavA yogya che tene nirNaya karavAne zakitamAna thAya che. garikapravAhapravahita manuSya svAdhikAre kartavyarUpa dharmakarmane avadhI zakatA nathI ane vAstavika bedhanA abhAve vAstavika dharma pragatimAM AgaLa vadhI zakatA nathI. dharmanA vicAre ane AcAranuM tathA dharmanA ArAdhakanA adhikAronuM paripUrNa vyakSetrakAlabhAve sUmasvarUpa avadhavAmA Ave che tyAre hRdayamAM sarvAdhikAre kartavya dhamanuSThAnanuM bhAna thAya che ane pazcAt e anukAnomAM pravRtta thavAthI kartavya karmane samyaga rIte sAdhI AtmAnA guNene prakAza karI zakAya che. svAdhikArathI bhinna je dharmanA anuSAno hoya che temAM pravRtta thavAthI pazcAta patana thAya che ane je karmadharmamA svAdhikAra hoya che tyAMja puna sthiratA thAya che, aeva sujJa manuSyoe dharmakarmAnuSThAnanA paripakavAnubhAve svayegya dharmakarmamA pravRtta thavuM joIe. eka varSanA bALakane semalanI mAtrA khavarAvavAthI jevI bhayaMkara hAni thAya che tema jenI je anuSThAna karavAmAM azaktige anadhikAritA che tene te anuSThAna sevavAthI kadApi Atmapragatino lAbha prApta thaI zakate nathI. bAlaka yuvA ane vRddhane deza-kAla ane havAno nirNaya karI tenI sthitinA adhikAre oSadha ApavAmAM Ave che te tethI jema guNa thAya che tema dharmanI ArAdhanAmAM paNa bAlajJAnI vagere jene amuka deza amuka kAla ane amuka sagonI paristhitino viveka karIne tenA svAdhikAre kartavya dharmakarmane upadezavAmAM Ave che tathA karavAmAM Ave che te svaparanI pragati thAya che. svAdhikAre kartavya dharmakane je manuSya anubhave che te bhaya dveSa ane khedanA pariNAmane pariharIne dharmasAdhaka vIratvane prakaTAvI zake che. je dharmakarma pravRttimAM prathama te tenuM jJAna ja na hoya te pazcAta te pravRttithI, lAbha paNa paripUrNa na thAya e banavA cagya che. jJAnapUrvaka dhArmika pravRtti je je karAya che temAM udArabhAvanAnuM divyajIvana udbhave che. AtmajJAnapUrvaka dhArmikAnuNAnothI AtmAnI mutatA, saMprApta thAya che zAzivAmya mokSa. jJAna ane kriyA e bethI mokSanI prApti thAya che jJAnavinAnI kriyA a dha samAna che ane kriyAvinAnuM jJAna kharekhara pAgaLuM che. jJAna che. te AtmAne guNa che ane kriyA che te zarIrAdi janya hovAthI vastutaH jaDa dharmAtmaka che tathApi dhArmika kartavyakarmapravRtti vinA mAtra AtmajJAnathI AtmAnI muktine saMbhava
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ - --- -- -- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - anudAnanuM svarUpa ( 17 ) na hovAthI ane dhArmika kriyAnI AvazyakatA hovAthI dhArmika pravRttine svAdhikAra pramANe sevavAnI khAsa jarUra che ema he sAdhaka! tuM vivekajJAnavaDe heya reya ane upAdeya pravRttimAM nirNaya karI aramA avadha. dhArmikAnuSThAnenA bhedanuM pratipAdana karavAmAM Ave che. anuSThAnonuM svarUpa. thA ajJAnAdiparINAmAd-viSAdidoSasaMskRtam / taddhArmikamanuSThAna-viSAdyaM tyAjyameva vai // 15 // tahetukamanuSThAnaM cAnuSThAnAmRtaM smRtam / sAtvikavuddhibhicaM svargamokSaprasAdhakam // 16 // * zabdArtha--ajJAnAdi pariNAmathI viSAdi deSa saMskRta viSAdi dhArmika anuSThAna tyAgavA yogya che. taddhitu anuSThAna ane amRta e be anuSThAna, svargamakSa prasAdhaka che mATe sAtvika buddhimatAe grAhya che vivecana -ajJAnAdi pariNAmathI viSAdi deSa saMskRta viSAdidhArmika anuSThAna tyAga karavA gya che. vighAnudA-jyonyAgura ane nAjukAna e traNa anukAnane viSAda e padathI avabodhavA. svarga ane mokSaprada tahetukAnuSThAna ane amRtAnuSThAna e be anuSkAne avabodhavA. ajJAna mithyAtvathI yukta je dhamanuSThAna karAya che te viSanI peThe AtmAne hAnikAraka thAya che. tAlapuTAdi vibhakSaNathI jema prANene nAza thAya che takatuM ajJAna-rAgadveSAdi pariNamavaDe dharmAnuSThAna paNa AtmAnA nAnAdi guNenuM ghAtaka bane che. ajJAnatvathI manuSya je Izvara che tene anIzvara mAne che ane jenAmA anIzvara-adevatvanA lakSaNa che tene Izvara mAne che. dharmane adharma mAne che ane adharmane dharmarUpa mAne che pApane puNya mAne che ane puNyane pApa mAne che. jIvane ajIva mAne che ane ajIvane jIva mAne che. satyane asatya mAne che ane asatyane satya mAne che. du ane sukharUpa mAne che ane sukhane du kharUpa mAne che. Asavane saMvara mAne che ane saMvarane Asava mAne che. mekSane ba dha mAne che ane
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ (58) thI kAga dhasavivecana. -~~~-~-~baMdhane mokSarUpa mAne che aeva ajJAnapariNAme kazA dhArmikAnune vipapa pa.i mIne dukharUpa phalavipAkmada hevAthI te anudAnane vivAnuNA kathavAmA Ave che. se maNa dudhanA banelA dudhapAkamAM eka tele tAlapuTa viSa nAkhavAmAM Ave te jema te dudhapAka bhaTANuthI aneka manuSyanA prANa vikhuzI jAya che taDha viSAnudAnathI gharmanA badale adharma thavAthI AtmAne dukhanI paraMparA bhogavavI paDe che. atava ajJAnamiththAbuddhine parihAra karavA mATe prayatna karavAnI jarUra cheekanuM dekhI anya manuSya paNa tenuM rahasya avadhyA vinA je anudAna kare che tene anyagNana kahevAmAM Ave che. dekhAdekhI sAthe jaga paDe piMDa ke vAdhe rega-ityAdinI peThe ane nyAnuNAnathI paNa AtmAnI pragati thaI zakatI nathI. keIkanuM dhArmika anudAna dekhIne te pramANe dekhAdekhI anuSThAna karavAthI AtmAmAM jJAnane vikAsa tha nathI, dekhAdekhI anuSThAna karavAthI jJAnanI AvazyakatAne lepa thAya che. dekhAdekhI dhArmikAnana karanArAo atarma jevA hoya che tevAne tevA rahe che, temanA hadayamAM kaI panuM jatanI UMDI asara thatI nathI. dekhAdekhI pravRtti karanArAo sAMsArika vyavahArika dharmakAryamAM sudhAvadhAre karavAnuM ane dezakAlAnusAre adhikArI para lAbhAlAbha pravRtti vA svapharajane Avazyaka upayegI dharmapravRttine kevI rIte AcaravI tenuM parita, jJAna prApta karavAne zaktimAna thatA nathI ane tethI ane pariNAma e Ave che ke jJAna vinAnI pravRtti cothI sasmRmi paMceMdriyanI peThe tyAM tyAM athaDAvavuM paDe che. eka sAmAnyamAM sAmAnya dhArmikAnuSThAna hoya te paNa tene paripUrNa viveka karavAnI jarura che. amuka dhArmikAnukAnanI pravRtti karavAthI zuM lAbha thavAno che? amuka dhArmikAnuSThAnanuM svarUpa kevA prakAranuM che ane te dravya kSetra kAlabhAve bhUtakALamAM kevuM hatuM, vartamAnamAM kevuM che, tathA bhaviSyamAM kevuM rU5 grahaze tene adhikArI para vicAra kare joIe. amuka dhArmikanuSThAnanI vidhitene adhikArI-tenuM bAhyAtara svarUpa tenAmAM thatAM parivartane utsarga ane apavAdamArge tenI sthiti ane nAmAdi nikSepe tenuM vAstavika svarUpa zuM che tenuM paripUrNa svarUpa avadhyA vinA AtmAnI vAstavika pragati thaI zakatI nathI-ema hRdayamAM sUkSepage anubhava karavAnI jarUra che phakta dekhAdekhI kriyAo karanArA manuSyanA AtmAe prati lakSya ApavAmAM Ave te avabodhAze ke teonAthI AtmAnI unnati karI zakAI nathI. je manuSya anuSThAnenuM jJAna karyA vinA andhazraddhA vA rucimAtrathI dekhAdekhI dhArmikAnuSThAnanI pravRtti kare che teo dhArmikAnunanA vAsatavika bedhanA abhAve saMkucita daSTinA mArgaprati gamana kare che ane dravya kSetrakAlabhAve svAdhikAra pramANe utsargathI tathA apavAdathI dhArmika kriyAone karavA samartha thaI zaktA nathI. dekhAdekhI pravRtti karanArAo manane mahenata ApI zakatA nathI ane tethI teo kartavya kriyAmArgathI
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuSThAnanuM svarUpa ( 59 ). bhraSTa thaI viparItamAgaprati gamana karI zake che. rAIsI devasInI kathAnI peThe vA gAranA khIlAnA daSTAntanI peThe dekhAdekhI samajyA vinA jeo dharmapravRttine Adare che teonA AtmAnI patita dazA thAya che. bhArata dezamAM prAya moTA bhAge dekhAdekhI dharmAnuSThAnanI pravRttipravAha zarU thaele che ane tethI ane pariNAma e AvyuM che ke adhaparaMparA ane saMkucitadaSTithI dharmAnuSThAnemAM aneka matabhede paDI gayA che dhArmikAnuSThAnane bhUla uddeza zuM che ane temAM dravya kSetrakAlabhAve bhinnabhinna jIvanA bhinnabhinna avasthAbhede bhinnabhinnAdhikAra cage kevAM parivartane thayA kare che ane tethI vartamAnakAle temAM kevI rIte adhikAra paratve kene pravartavAnI jarUra che tenA samyagubedhanA abhAve vArtamAnikadharmAnuSThAnakArakenI vyavahAra ane nizcayathI samyapha pragati thaI zaktI nathI. AtmAnI vyAvahArika tathA naizcayikadharmapragatimAM a nyAnukAna upayogI thaI zakatuM nathI. jaraDhAsudAna paNa bhavanI paraMparAmAM vRddhi karanAruM hovAthI te cAkaca tarIke avadhavuM. dhamanuSThAnamA garalanI pi je pariNAma vahe che tene sarasTAguEAna kahe che. dhArmikAnuchAne karatA manamAM aneka prakAranA A bhava ane parabhava saMbaMdhI vaibhava bhogavavAnA saMkalpavikalpa karavA, parabhavAdi saMbaMdhI nidAna karavuM, aneka prakAranI viSayanI vAsanAone manamAM ne manamAM prakaTAvavApUrvaka dhArmika pravRtti karavI, dhArmikAnuSThAnanA phala tarIke viSayasukhanI prAptine agragaNya sthAna ApavuM, mAraNa-mohanauccATana ane staMbhana vagere je je aprazasyapApaprada karyo hoya teone AraMbhavAnI pravRtti-vaira-jhera-phleza-kaMkAsa-nindA-ISya-krodhamAna-mAyA lebha-kAma ane hiMsAnA pariNAmapUrvaka je je dhArmikAnuSThAna karavAmAM Ave che teone rahAnudAna avabodhavA. kaDhAnuNAnA manuNa anya jInI sAthe vaira levAnA pariNAmanI mukhyatAe dharma pravRtti kare che. kArAguA navA manuSya amuka dharmanuSThAnathI amuka mAre avatAra thAo evI sakAmanidAnabhAvanAne hRdayamAM mukhyatAo dhAraNa kare che; je je dhamanuSAne mukti mATe karavAmAM AvatA hoya teone kharekhara jaTAnuNAvAvanA manuSya saMsAramAM janmajarA mRtyunI paraMparA vadhe tevA tIvarAgAdi pariNAme Adare che. aneka prakAranI vaiSayika kAmanAonI paritRpti mATe anuSkAnI dhArmika pravRttiomAM magna rahe che. mAnapUjA kIrtinI lAlasAne daDha pUjArI banI javAnuNanA dharmakriyAone kare che. nAmarUpanA tIvra mohathI muMjhAIne dharmapravRttione Adare che, dharmakriyAo karatI vakhate anyanI nindA karIne masta rahe che ane dharmabhede aneka prakAranA phleza TaMTA karIne straguNanI AtmAnI avanatine khADe pitAnA haste khede che. sAnukAnIne keInI unnati sahana thatI nathI. te anya jIve para aneka prakAranAM ALa mUkIne teonI hAni karavAne tIvra kavAya dhAre che. polika sukhane kITaka banIne viSayenA nIce kacarAya che ane te temAMja sukhanI zraddhAne dhAraNa kare che. aneka prakA
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - -- -- - -- - - -- --- - - - --- - - - - - - - - - - - (60) zrI karmoga graMtha-savivecana. ranA dukha saMkalpa dhAraNa karIne pilika sukhanA svArthe paramArtha bAbatathI dUra rahe che. niSkAma bhAve svapharaja mAnIne koI paNa jAtanI dhArmika pravRtti karavI e te tenA manamAM jheranA jevI lAge che. tenA hRdayamAM viSayasukhanuM dayeya banI rahe che. hiMsAnA-asatyanA vizvAsaghAtanAapramANikatAnA-steyabhAvanAnA ane vairavirodhanA pariNAmathI tenuM hRdaya kaleDAnA jevuM kALuM hoya che tethI ja srAnuNAnArA durgatine prApta kare che tathA dhArmika kSiAonA vAstavika phalane hArI jAya che atae jAnunanA kuvicArone tyAga karavo joIe. vikAnuNA-abdhasmgukhAna ane kAranudAnathI AtmAnI laukika pragatikAraka vyavahAradaSTie tathA lekettara pragatikAraka vyavahAra dRSTie ane naiRyika dRSTie e traNa anukAnethI vAstavika uccatA na thavAthI e traNa anuSAnA pariNAmane tyAga karavAnI jarUra che. uparyukta traNa anukAnethI AtmAnA saguNene lAbha thato nathI, ataeva e traNa anuSkAne tyAga karavo joIe ane tahetu tathA amRtAnuSThAna AdaravuM joIe. je kriyAnuM jevuM samyaka svarUpa che tevuM avabodhavAmAM Ave ane te kiyA karavAnA je je utsarga ane apavAda mArge je je hetuo heya te te hRdayamAM paripUrNa rItyA samajavAmAM Ave, dhArmika kriyAonuM dravyakSetrakAlabhAva ane adhikArathI yaheya ane Adayatva avadhavAmAM Ave, amuka dhArmika kriyAthI vaparanI kevI rIte unnati thaI zake tema che ema paripUrNa viveka jJAnathI nizcaya karavAmAM Ave, ane amuka dhArmika kriyAo pravartavAnA ane teone pravartAvanArAonA mukhya hetuo avabodhavAmA Ave tyAre tetunudAna karavAnI regyatA prakaTAvI zakAya che. amuka dhArmika kriyAonA anuSAne pUrve kevA hatA? kayA uddezathI kayA jene mATe kevA prakArane te vakhatanA jIne adhikAra jANI pravartAvyAM hatAM? te anuSAnemAM kevA prakArane pheraphAra thaye che ? te anuSkAne karavAthI vartamAnamAM AtmAnI unnati thaI zake tema che ke kema? pUrve te te anuSAnonA pravartakene samaya kevA prakArane hatuM ane te samayanA lekenI sthiti kevA prakAranI hatI te samaye pratipakSI dhArmika yiAonAM anuSThAne hatA ke kema? ane pratipakSIya dhArmikAnuSThAna hatAM te kevA prakAranA hatA te vakhata ane saMprati samayanA manuSyone ekasarakhA dharmAnuSThAne hAvA joIe ke kema? kSetrakalAnusAre te te dharmAnuSThAnanuM mUla5 kAyama rAkhIne bhinna bhinna adhikArI jemAM teone pravartAvavA mATe temAM sudhAre vadhAre karI zakAya ke kema? dharmAnuSanenA mUla pravartakonA uddezAnusAre saMprati dharmAnuSThAnanuM svarUpa samajI zakAya che ke anyathA che ? amuka dhamanuSAnomA rUDhadaSTie saMkucitapaNuM thayuM che ke kema? amuka dhamanuSThAnethI pitAne-kuTuMbane jJAtine-samAjane-saMghane ane dezane sAmrAjya pragatimAM pUrve keTalo lAbha thaze ? vartamAnamAM thAya che ane bhaviSyamAM thaze? amukadhamakuSThAnothI
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAdhikAra niSNuya. ( 61 ) mAnasika--vAcika--kAyika-sAmAjika-naitika vaizika ane saMpUrNa vizvanI dravyabhAvathI unnati thaI thAya che ane thaze ke kema ? amuka dharmAnuSThAnomAM tanamanadhananA apAtA bhAgathI peAtAne kuTu ane gacchane jJAtine saMghane ane dezane phAyadA pahoMce che ke kema ? amuka dharmAnuSyanomAM tanamanadhananA apAtA bhAgathI potAne kuTukhane gucchane jJAtine saMghane ane dezane phAyade pahoMcyA che ke kema ? amuka dharmAnuSThAnothI mArI unnati thAya che ke nahi teno hetupUrvaka nigya karIne pravartavAthI taatu anuSThAnanI prApti thAya che. amuka kSetrakAlAnusAre amuka dharmAnuSTAna kevI rIte karavuM joie ane te vakhate manavacanaprayAnA cogAnI kevI pravRtti dhAraNa karavI joIe tenuM vAstavikasvarUpa avakhAdhyA pazcAt taatu kriyA karI zakAya che. aneka jJAnIono upadeza ane aneka dhArmika zAstronuM parizIlana karyAMthI taatu kriyA karI zakAya che. dhArmika kriyAomA pravRtta thayA vinA koIno chUTakA thavAno nathI. sapUrNa vizvavarti manuSyone avazya dharmakriya karavAnI jarUra che. dharmakriyAo aneka bhedavALI hoya parantu aneka bhedavALI dharmakriyAenA hetue zA che ane kone kayA adhikAre strI kriyA kaI vidhithI kyA kALe kyA kSetre pharavAthI Atmanniti thavAnI che teno nizcaya karIne pravartavAmAM Ave tA saMzayAmAM vinatti jevI dazA na prApta thaI zake ane bhinna bhinna ane paraspara viruddha dekhAtI aneka dharmakriyAnA bhinna bhinna dravyakSetrAlabhAvabhede rahasye avadhavAthI je je kALe je je adhikAra dazAe je je avasthAe 2e je kSetre je je dhArmika kriyAne peAtAnA mATe AdaravI hoya teno nizcaya thAya che tathA te te tadvetukaDhyiA pe pariName che. kSetrakALa yabhAvabhede bhinna bhinna dezeAmAM bhinna bhinna kALamAM jaLanI aneka prakAranI avasthA dekhAya che parantu te jaLanA kSetrakALAnusAre je manuSyeA bheda jANe iM teo peAtAne pIvAyeAnya jaLane game tevI rIte prApta karI zake che. samudranA khANa jaLanI yaMtradvArA khArAza kADhI miSTa anAvavAnI jeA yuktie jANe che te miSTa jaLane pI zake che. kSetrakALAnusAre bhinna bhinna dezeAnA pA~ca bhUtAnA saMbadhe jaLanI bhinna bhinna avasthA dekhAya e svAbhAvika che tema dharmakriyAonI paNa bhinna bhinna dezakALamA ' bhinna bhinna avasthA thAya e khatavA ceAnya che. pAtAnA adhikAre kaI kriyA karavAthI AtmAnI uccadazA thAya evuM vivekapUrvaka avodhyA pazcAt taaturthAMnuAna svayeAgya prApti karI zakAya che. dravyakSetrakALabhAva-AjImAjInA sAnukULapratikULa sacAgA-avasthA-zaktijJAna-vagerevaDe svAdhikArano niNaeNya karI zakAya che. svAdhikAranA nirNayamA samyajJAna vinA aneka manuSyA muMjhAya che ane aneka prakAranI vipattio veThIne kAyara banI jAya che. pratyeka kAryamAM adhikAra avalokavAnI AvazyakatA svIkAryAM vinA kAino chUTake thatA nathI, adhikAra vinA manuSyane kriyA karavAno upadeza karavAthI vA ne yiA Ruo
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ . .. . . . . . - - - - - - - - - - - - - - - - - - zrI kamaga graMtha-savivecana. R karAvavAthI ubhayabhraSTa jevI dazA tenI thAya emAM kaMI Azcarya nathI. tahevukiyA svAdhikAre tene kriyAonAM paripUrNa rahasyane parita avadhIne dharmAnuSThAnamAM pravRtti kare che, tethI te dharmAnuSThAna prasaMge azubha pariNAmane nivArI zubha pariNAme dhAraNa karavA zaktimAn thAya che ane zubha pariNAmanA cage puNyabaMdha karI devakanI gati prApta kare che. tadadhenukAkAnakAraka dravya kSetrakALabhAve dhArmikAnuSAne upayogI thavAthI dhArmikAnuSThAna karavAmAM te pitAnI yegyatA sa prApta karI zake che. tabdhatukAnuSThAnakAraka svAtmAnI-kuTuMbanI-jJAtinI-samAjanI-dezanI ane vizvanI pragati karavAmAM sahAzmIbhUta thaI zake che. viSAnuSThAna anyAnuSThAnathI ane garalAnukAnamAM rajoguNa ane tamoguNa vRttinI mukhyatA hoya che ane tadadhetukAnuSThAnamAM sAtvikavRttinI mukhyatA hoya che. tabdhatukAnuSThAnathI AtmAnA guNene AvirbhAva karavAnI cogyatA prApta karI zakAya che. aprazasya kIdha mAna mAyA ane lobhAdi kaSAne prazasya kaSAyanA rUpamAM pheravI zakAya che, ane amuka kaSAyenA upazamAdibhAve bAhyapravRttimAM nirlepatA dhArI zakAya che. tadadhetukAnuSThAnathI AtmAnA mukhya zuddha svarUpa prApti prati pravRtti karavAno prAraMbha zarU thAya che. pratyeka kriyAnuM sUphamasvarUpa avadhanArAo taEtukAnuSThAnane prApta karI zake che. pratyeka vyAvahArika tathA dhArmika kriyAnI amuka rItie amuka kAraNe amuka jIvane amukApekSAe upayogitA ane astitva saMrakSatvanI AvazyaktA siddha kare che. svaparazAstronA paripUrNa tatvaciMtakonA hRdayamAM dhArmika kriyAonI utpattinA kAraNe-Aza kriyAonAM prajane kriyAo dvArA svaparane thatA lAbha-kriyAo karavAnI pharajakiyAo karatAM niSkAma bhAvanA ane adhikAra paratve kAlAdikamAM niyamasara kriyAo karavAnI upagitA avabodhAya che. tatvaciMtaka dravyAnuyeganA jJAnathI kriyA karanArAonA vAstavika svarUpane avadhe che ane kathAnugathI kriyA karanArAonA duSTAtothI kiyAphatane avabodhe che ane temaja caraNanu gadvArA yiAonI dravya kSetrAdika vidhine avadhI tadhetukAnuSThAnanA UMDA svarUpamAM utare che. uparyukta kriyAnA sUkSmAvabodhathI tadadhetukAnuSThAnakArako aneka prakAranAM paraspara viruddhatAdarzaka dharmAnuSThAnene dezakAlAnurAre tathA avasthAdibhede adhikArI paratve avirapaNe avadhI maMDanazailIe udArabhAvathI saMkucita draSTi pariharI dhamanuSThAnemA pravRtta thAya che gRhasthavarga ane sAdhuvanI aneka bhedaviziSTa dhArmika kriyAonA satya svarUpe avabodhIne ane te pramANe pravartIne teo amRtAnuSThAna prApta karavAnA adhikArI bane che. je manuSyanI tabdhatukAnuSThAnamAM pratibhakti-vacana ane nisaMgabhAve pravRtta thaI hoya che teo amRtAnuSThAna prApta karavAne adhikArI bane che. tadadhetukAnuSThAnathI paripUrNasAdhakamanuSya ane tAlukAnanI sthitine prApta kare che. vadhetukAnuSThAna karatAM amRtInuSThAna anantaguNa uttama che. uttamottamamAmRtAnuSAnabaLe antarmuhUrtamAM kevaLajJAna prApta karI jIvanmukata pada prApta
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - amRtAnuSThAna kone kahevAya? ( 3 ) karI zakAya che. taEtakAnuSThAnanA uracazubha vicAre bhAvanA karatAM tAlukAnA anantauttama zubha vicAre-bhAvanAo varte che. jyAre koI paNa dhArmikAnuSThAnamAM dhyAtA dhyeya ane dhyeyanI ekatA sthiratA lInatA ane tanmayatA thaI jAya che ane jyAre anya bAbatonA vikalpa saMkalpa TaLI jAya che temaja mananI sthiratA temAM thavAthI AnandarasanI jhAkhI prakaTe che tyAre amRtAnuSThAna thayuM ema kathI zakAya che. je dhArmikatuSThAnanI pravRtti karatA AtmA potAnA sahajAna daguNanA ghenamAM rahe ane nisaMgatAne anubhava lahI zake tene savRtta|dAna kathavAmAM Ave che. jyAre devaguru ane dharmanI ArAdhanA sevAbhakti karatA vizaddha preme alaukika rasane anubhava thAya che. bhaya-beda-Sa-ahaMtA ane mamatAnuM jyA kiccita paNa jera na hoya ane alaukika divya jIvanavaDe AtmA jIvata hoya e anubhava Ave tyAre amRtAnuSThAna thayuM ema avabodhavuM. AtmAnA AnandarasanI utpatti kharekhara AtmAmAM hoya che paraMtu tenA bAhyAnukAnamA Arepa karIne bAhyAnuSThAnane paNa anANAja kathavAmAM Ave che. AtmAmAM Anandane ogha prakaTI zake ane te jANe traNa bhuvanamA na samAI zakta anubhavAtuM hoya evI dazAmA amRtAnuSThAna thayuM ema anubhavI zakAya che jyAre je kriyA karatA ekadama bAhyazAtA vedanIyanA nimitto vinA IndriyenA viSathAdi vyApAravinA ekadama AtmAmAM AnandarasanI ghena chavAI gaelI lAge tyAre amRtAnuSThAna thayuM ema avadhavuM. amRtAnuSThAnanA pariNAma vakhate AtmAnI anantaguNI vizuddhatA ane uccatA thAya che amRtAnuNAnabaLe AtmAnI paramAtmArUpe pragaTa thavAmAM vAra lAgatI nathI bhakti-stuti-sevA-pUjA-jJAna ane dhyAna kiyAvaDe AtmAne svAbhAvika bhAva prakaTavAthI puna janma jarA ane mRtyuthI AtmAne maravuM paDatuM nathI ane anantadivyajIvane sAdi anantamAM bhage jIvI zakAya che. AtmAnA upazamAdibhAve amRtapariNAma rasanI jhAMkhI thAya che AtmAne AnandarUpa amRtarasane je kriyAprasaMge anubhavavAmAM Ave che tene amRtAnuSThAna kathavAmAM Ave che. amRtAnuNAnakArake AtmAnI amaratAne ane AtmAnA sukhane anubhava karI siddhasukhanA anubhavI thAya che. eka vAra jeNe amRtAnuSThAnarasane anubhavyuM. teNe saMsArasamudrane taryo ema prabodhavuM eka vAra jeNe amRtAnuSThAnarasa anubhaLe tene anya rasamA cena paDatu nathI. AtmAnI vAstavika jIvanmuktatA anubhavavI hoya te amRtAnuSThAna rasane prApta karavAnI AvazyakatA svIkArIne prayatna karavAnI jarUra che. bAhyAnuSThAna karatI vakhate AtmAne anubhava sukha rasa vedI zakAya ane atarathI nisaMgatA nirlepatA ane samatA vedAya tyAre amRtAnuSThAna thAya che ema pradhavuM. adhyAtmajJAnIo-devaguru ane dharmanA zuddhapremathI amRtAnukAna prApta karavA zaktimAna thAya che devaguru ane dharma para jema jema zuddha prema vadhato jAya che ane AtmajJAnane uccAdhikAra jema jema prApta thatuM jAya che tema tema amRtAnuSThAnanI egyatAmAM vRddhi thatI jAya che. AtmajJAnIo sevA-bhaktimAM prema rasamAM ladabada banIne amRtAnuzana prApta
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 14 ) zrI kramayeAga graMtha-savivecana, n karI' zake che. devaguru ane AtmAmAM zuddha dharmamAM' jema jema mana masta thatuM jAya ane pronmattanI dazA jevu khanIne AnantamAM lIna thatuM jAya che tema tema amRtAsuSThAnanA pariNAmAmAM sakhyAta asakhyAta ane anataguNI vRddhi thatI jAya che. AtmAmA zuddha premalakSaNAbhaktinA jema jema vega vadhatA jAya che ane jema jema devagurumAM aledAM ekatA lInatA anubhavAtI jAya che tema tema amRta kriyAnA resa udbhavatA jAya che. paramAtmA ane peAtAnAmA abhedyatA ekatA lInatAnA anubhava thatAM AtmAnA sahajAnantarUpa amRtarasanA egha skurAyamAna thAya che. jema jema AtmajJAnI bhakta manuSyane AstikalAve abhedravyApaka premalakSaNAnI sphuraNArUpa amRta kriyA sarvatra vizvamAM AtmaemA paramAtmatAnA anubhava sa'sukha thAya che tema tema manuSya antamAM amRtAnande sphuraNAomAM AgaLa vadhIne paramAtmapadane prApta karI zake che. sarvatra sarva vizvavati sarva jIveAmA sattAe paramAtmatva vyApI rahyuM che tethI AtmadhyAnamAM sarva jIvAnuM para mAtmatva cadA anubhavAya che tyAre sattAe sarvajIvAnI paramAtmatAnI sAthe abhedyarUpe pariNamatAM Ana Mdarasano sAgara uchaLI rahe che evA amRtakriyAnA svAnubhava pragaTyA vinA rahetA nathI. premalakSaNAbhaktiyeAge je paramAtmAnA kharekhA sevaka anIne paramAtmAnI sAthe abhedatA anubhave che ane je AtmArUpa paramAtmAnuM dhyAna dharIne antar samAdhimA satra paramAtmAnI abhedyatAnA anubhava kare che tene amRtAnuSThAna hoya cheja. amRtAnuSThAnanA sahajAnandarasane AsvAdyA pazcAt sAsArikapaudgalisukha para sukhanI muddhi rahetI nathI. sAsArikadazAstha jJAnIoe ane bhakatAe amRtAnuSThAnasukharasanA anubhava grahmA, pazcAt anyadhArmika kriyAone ke je avazya karavA yogya che tenA tyAga'na karavA joIe. AtmajJAnanA paripakavAnubhavIne te je je dhArmika kriyA karavAnI hAya che te te sarva kriyAmA sahajAntarasa pragaTyA kare che. khAdyakriyAmAM Ananda nathI parantu mAhyakriyAe karatI vakhate AtmAnandanA sAgara kharekhara jJAnIone antamAM prakaTyA kare che, AtmajJAnIe sarvatra ni saMgatine dekhe che ane antarmA zuddha ane zuddhopacAge paramAtmAnubhava-paramAtmAnI sAthe ekatA lInatA ItyAdi dhyAnarUpa amRtakriyAne karI AnandarasasAgaramA jhIlyA kare che. pa`ca prakAranA anuSThAnanuM svarUpa kA pazcAt, leAkeAttara AhUnika ane rAtrikadharmakaryAMnu svarUpa pratipAdana karavAmAM Ave che. gRhasthAe ane sAdhujane e Avazyaka karmamAM jAgRta rahevu joie. joza.. lokottaraJca satkarma - kartavyaM vidhivatsadA ! AhnikaM rAtrikaM karma - gRhasthairyatibhirdhruvam // 17 // prema * '
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhasthAe vidhipUrvaka satkarma karavA. zabdArtha gRhasthamanuSyae ane tyAgI manuSyoe lekettara zubha ANika ane rAtrika satkarmane vidhipUrvaka sadA avazya karavA joIe vivecana--laukika Avazyaka kartavya karmo jema gRhasthane karavAnI jarUra che tema lekettara Ahnika ane rAtrika zubhasatkarma karavAnI jarUra svIkAravI joIe je gRhastha manuSya daivasika ane rAtrika saMbaMdhI dharmakarmo karavAmA pazcAt rahe che teo durguNepara vijaya meLavIne AtmAnI jJAnAdika zaktine prakaTAvavA zaktimAna thatA nathI. divasamAM je je samaye je je dharmaka svAdhikAra karavA yogya hoya teone gRhastha manuSyae avazya karavAM joIe viSaya-kaSAya-nindA-Alasya ane vikathAo5 pramAdane pariharI apramattatA aMgIkarI daivasika ane zatrika dharmakarma karavAthI AtmAnA guNe ane savartanamAM pratikSaNa vRddhi thayA kare che. amuka samaye amuka dharmakarma karavAnI je AvazyakatA darzAvavAmA AvI che te sahetuka che je je samaye je je dharmakriyAo karavAnI hoya che te te samaye te te dharmakarmo karavAthI AtmAnA guNemAM vRddhi thAya che. pratyeka dharmakarmamA utsarga ane apavAdamArga te hoya che ja ekAte keI dharma karavAnI vidhi nathI temaja ekAnta ke dharmakarmane niSedha paNa sarvadA sarvathA karavAmAM AvyuM nathI. laukika Avazyaka karmonA sAmayika niyamane dhyAnamAM rAkhIne gRhae dhArmikarma niyamonA samayane dhyAnamAM rAkhavA joIe. laukikakarmovaDe AjIvikAristhitinuM saMrakSaNa karavAnI sAthe gRhAvAsamA dharmakarmanI pravRttiprati lakSya rAkhavAnI jarUra che jema laukika AjIvikAdi karmothI gRhasthAvAsamAM rahI zakAya che ane svataraphathI kuTuMbanuM bharaNapoSaNa karI zakAya che tema lakattara dhArmikakarma karavAthI AtmAnI jJAnAdika guNanI pragati karI zakAya che svazarIra-samAja ane kuTuMbAdikanI AjIvikA divaDe rakSA karavA mATe vidyApravRtti-vyApArakRSikamadipravRtti ane sevyakarma pravRttine utsarga ane apavAde AcaratA anarthadaMDa gaNI zakAtuM nathI temaja devasika dhArmika karma ane trika dhArmikarmanI pragati ane saMrakSArthe utsargopavAdathI dhArmika prAsaMgika pravRtti karatA apramattayege hiMsAdi keIpaNa jAtane doSa lAgato nathI. je je dravyaatrakAlabhAve je je dharmakarmo adhikAra paratve upayogI hoya ane je dharmakarmone svAdhikAra pharajathI adA karatA AtmAnI unnati-kuTuMbanI unnati-saMghanI ane dezanI unnati thatI hoya tathA alpaSe mahAna lAbha pitAne tathA samAja vagerene thato hoya tathA otsargika ane apavAdika mAge svanI-paranA-kuTuMba-samAja-deza ane saMghAdikanI pragatimA saMrakSaNamA hAni na pahoMcatI hoya te temAM tanamanadhanAdika svazaktinuM svArpaNa karI pravartavu joIe. dravyatrakAlabhAve AtmAnI tathA janasamAjanI vyAvahArika tathA dhArmika pragatimAM je je dharma
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ makAna mAnanAM mana nava Daga na nananana - A rAjA rA - - - thI karmayoga graMtha-vivecana, karse divase karavAnAM hoya te divase karavAM ane je je dharmaka rAtrimAM karavAnA heya te amuka samaye rAtrimAM gRhasthAe karavAM joIe, mahAtmAoe manuSyanI sarva prakAranI vyAvahArika tathA dhArmika zubhazaktinI vRddhi mATe devasika ane rAtrika dharma upadezyA che. je dharmaka manuSyanA AtmAnI pragati karIne sarva prakAranAM dukhethI mukta karavAne zakitamAna na hoya te nirjIva dharmaka avadhavA. nirjIva dharmakarmo karavAthI vizvamAM dharmanI cira sthAyitA sthApI zakAtI nathI ema avazya avadhIne Atmazaktivardhaka tathA dharmanI vizvamAM cirasthAyitA sthApaka kriyAone AdaravI joIe. devasika ane rAtrika dharmakarmonA sva ane parasamayadvArA sUma svarUpanuM jJAna karIne pratyeka manuSya svAdhikAra pramANe dharmakarmamA pravRtti karavI joIe. dharmakarma karavAnI vakIya pharaja che ane te karavAthI dhArmika pharaja adA thAya che ema samyaga jJAna thayA pazcAt ti Adi unnatikAraka karmo karavAM e pharaja che evuM avAdhAya che. dhArmikakarmo karavAM e Avazyaka svapharaja che ema paripUrNa nizcaya thayA pazcAt temAM nizaMkabhAve pravRtti thAya che ane AtmAnA zuddha dharmanA upayoga vinA anya zubhAzubha vikalpasaMkalpa karavAnI mAnasika pravRtti naSTa thAya che. svAdhikAra pramANe je dharmakarmo karavAnA che tethI AtmAnI ane anyanI ugratA thAya che atava te karavA joIe. temAM anya zubhAzubha saMkalpa vikalpa karavAnI jarUra nathI. AtmAnI vAstavika zuddhatAne upaga rAkhIne daivasika ane rAtrika dharmakarmo karavAnAM che tenuM pariNAma te AtmAnI zuddhatA karavI e ja che ane e te svapharaje dharmakarmathI thayA kare che, te anya jAtIya zubhAzubha vika5saMkalpanI sakAmabhAvanAne dhAraNa karavI e to kaIrIte ye nathI evuM khAsa avadhIne svapharajanI mukhyatAe niyamasara daivasirAtrika dharmakarmo karavAM joIe. daisika ane rAtrikadhamakane gRhasthAe pitAnA svAdhikAra pramANe sarva prakAranI nAmarUpanI ahaMmamatAvRttinA tyAgapUrvaka karavA joIe ke jethI teonA AtmAnI nirlepatApUrvaka Atmapragati thaI zake. gRhasthAdhikAra pramANe divasa saMbaMdhI ane rAtrI saMbaMdhI kayA samaye kyAM kyAM dharmakRtya karavAnA che te svakIya sadgurugamapUrvaka zAstro dvArA gRhasthoe avabodhavAM. tyAgI munivaroe svakIya sadgurunA caraNakamalanI vinayabhakti bahumAnapUrvaka sevA karIne svayegya daivasika ane rAtrika dharmaka avadhavA. tyAgIoe paramAtmAnI prApti mATe devasika ane rAtrika dharmakarma avazya karavAM e temanI pharaja che ane e pharajane teoe kAyA vANI ane manathI adA karavI joIe. tyAgIo jyAre tyAgamArganA adhikAra pramANe devasika ane rAtrika dharmakarma pharajane dravyakSetrakAlabhAvathI samyam avadhI te pramANe varte che tyAre teo svAtmAnuM svarganuM ane gRhasthanuM zreya sAdhavA samartha thaI zake che. sAdhubhAnI sarakSApUrvaka pragati karI sAdhuvarganuM astitva sadA saMrakSavuM e temanI prathama pharaja che.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ daivasika ane rAtrika karmone vidhi ( 67) AtmAnA jJAnAdika guNenI kSaNe kSaNe vRddhi thatI jAya ane svadharmanI vizvamAM cirasthAyitA sthApI zakAya tathA dharmijanonI saMkhyAmA tathA teonA zubha sAmrAjyanI vRddhipUrvaka adhamI manuSyanA paga taLe teo na kacarAI jAya evI divasa saMbaMdhI ane rAtrI saMbaMdhI je je mana vacana kAyAthI dharmapravRtti karavAnI che te sAdhuoe avazya karavI joIe. paramAtmaprApti saMbaMdhI divasamAM ane rAtrInA niyamasara je je dharmakartavya karavAnAM hoya te sAdhuoe dravya kSetrakAlabhAvAnusAre upagapUrvaka karavAM joIe. kalyakSetrakAlabhAvAnusAre amuka dharmakAryo karavAthI svaparanI pragati thavAnI che e utsargopavAda mArga jJAnapUrvaka upayogathI je sAdhuo dhAraNa kare che teo daivasika ane rAtrika kartavya dharmakarmone svAdhikAre yathAzakti karavA zaktimAna thAya che yAvat sAdhune dravyakSetrakAlabhAvathI kaI paNa kartavya dharmakarma saMbaMdhI paripUrNa upayoga thayo nathI tyAM sudhI te kaI paNa dharmakarma karavAno adhikArI banI zakatuM nathI. taEtu ane amRtAnuSThAnapUrvaka sAdhue devasika ane rAtrika kAryakramamAM pravRtta thavuM joIe. svAdhikAranI svArthe tathA parArthe kaI kaI pharajo che tenuM yAvata jJAna nathI tAvat dharmakarmanI pravRttithI sva tathA paranI yathAtathya pragati thaI zakatI nathI. sarva prakAranI dhArmika kartavya karmonI sujanAopUrvaka vyavasthA sahita pravRtti karavAthI vartamAnakAlamAM sAdhuo sva tathA paranuM kalyANa karI zake che tathA paramAtmatatvane prApta karI zake che. AtmAne pratikSaNa paramAtmatAnI saMmukha kara e sAdhuonuM daivasika tathA rAtrika kartavya dharmakarmanuM mULa rahasya che tene paripUrNa upaga dhAraNa karIne vyavahAramArge daivasika rAtrika kartavya dharmakAryone utsarga mArgo ane apavAda mArge AcaravAM joIe. tyAgIoe jJAnAcAra-darzanAcAra-cAritrAcAra-tapaAcAra ane vicAranA pAlanamA apramatta rahevuM joIe ane jJAnAdi paMcAcAronA savicArAnI bhAvanAmAM sadA apramatta rahevuM joIe divasamAM ane rAtrImAM jJAnadharma (zrutadharma) ane cAritra ArAdhanAmAM apramatta rahevuM joIe. dravya kSetrakAlabhAvathI je tyAgIe jJAnAdi paMcAcAronA utsargopavAda mArge pravAhI dainika ane rAtrika dharmakarmomAM apramatta rahe che te tyAgIo vizvamAM satyadharmane pracAra karavAne samartha thaI zake che. jJAnabala vinA cAritrabala prApta thaI zakatuM nathI; ataeva tyAgIoe jJAnabala prApti mATe rAtrI ane divasamAM jJAnAbhyAsanA niyamapUrvaka pravRtta thavuM joIe. tyAgIo vastuta tyAgadharmathI zebhe che ane tyAgabalane AdhAra kharekhara AtmajJAna ane vairAgya para che evuM avadhIne AtmajJAna ane vairAgyanI prApti thAya evA daivasika ane rAtrika kartavya karmo karavA joIe. sAdhuoe kamapUrvaka niyamasara dainika ane rAtrika dharmakarmo AcaravA joIe ke jethI AtmAnI ane anya manuSyanI vAstavika dharmapragati sAdhI zakAya AdhyAtmika jJAna
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) zrI krama yAga graMtha-vivecana. vinA rajoguNu ane tameguNavRttine nAza karI zakAtA nathI; ataeva adhyAtmajJAnanI prApti thAya evI pravRttiyAne divasamA ane rAtrimA AcaravI joie, vizvamAM pravatatAM svaparamAnyatAnAM aneka zAstro-vartamAna jamAnA-gItArthAnA anubhava-vartamAna samayamA ane bhaviSyamAM sAvanI astitAsa rakSaka hetuonu jJAna--cAritra pAlavAne vamAna sacAgAnA anubhava ane svAnubhava ityAdi sarvane paripUrNa nizcaya karIne sAdhue. dharma saMrakSaka utsaga ane apavAdamAge vamAnamA visasa khaMdhI ane rAtrisaMbaMdhI je je dharmAM karavA ghaTe te karavAM joIe ane jamAnAnI pAchaLa na paDavuM joIe. vartamAnakAlamAM vidyamAna sa ghayaNa-zarIrakhaLa lokonI sthiti-dharmamArga vahevAnI sthitileAkAnI tyAgI prati pragaTatI bhAvanA--vata mAnamAM dharma pracAraka sAnukUla ane pratikUla sacagAvatamAna dhArmika pravRttiyemA sudhArA vadhAravAnI AvazyakatA-sAdhuvanI astitA saMrakSAya evA upAye ane dharmanI sarvatra vizvamA pratyeka manuSyane AvazyakatA. avaAdhAya ityAdi khAkhatAnu jJAna karIne udAra STie tyAgIoe dainika ane rAtrika kanya dharma kAryone vyavasthApUrvaka sAnukUlamaLa meLavI pratipakSIyakhalanA saMghAtapUrvaka AdaravA joie, dharmanAM mUlatattvo kAyama rahe che parantu mUlavatAnI sarakSAkAraka dainika rAtrika uttara dharmapravRttiyAmA jamAnAne anusarI pheraphAra thAya che evuM lakSyamAM rAkhI sarakSaka ane pragatikara dRSTie sAdhuoe dharmapravRttiyAne AdaravI joIe. Avazyaka dharmanI je pravRttiyA hAya tenI prasaMga pAmI vizeSata* pravRtti karavI joie. www avataraNa--lakAttara dharmAvazyaka karmanI karaNIyatA darzAvavAmAM Ave che. cha prakAranAM Avazyaka karmI joja. dharmAvazyaka yogena nAzaH syAt kRtakarmaNaH / adhikAraH kriyAyAM te phalecchAtyAgapUrvakam // 18 // prItibhaktipravegena- dharmAvazyakakarmasu / yatitavyaM gRhasthaizca sAdhubhiH sAdhyadRSTitaH // 19 // sattvarajastamobuddhayA-dharmAnuSThAna kArakAH / gRhasthAH sAdhavazcorvyA vartante bhinnavRttikAH // 20 // ** E
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - cha prakAranA Avazyaka karmo (69) SaDadhAvazyakakarmANi saamaayikaadibhedtH| svAdhikArAdibhedena sevyAni manujaiH sadA // 21 // zabdArtha -dharmAvazyaka cagavaDe pUrvakRtakarmane nAza thAya che. phalechAtyAgapUrvaka dharmAvazyaka kriyA karavAmA tyAre adhikAra che. gRhasthoe ane sAdhuoe sAdhyadaSTithI prItibhaktipravegavaDe dharmAvazyaka kamA prayatna karavo joIe arthAt dharmAvazyaka kane karavA joIe dharmAnuSThAnakAraka gRhastha ane sAdhuo savarajasa ane tame buddhivaDe bhinnavRttivALA hoya chemanuSyae-sAmAyikAdibhedata paDadhA Avazyaka kamene svAdhikArAdibhede sevavA joIe. vivecana- dhArmika Avazyaka gavaDe pUrvabhavakRta aneka karmone nAza thAya che dharmanA prAkSikAraka je je Avazyaka ge hoya teonI pravRtti prAraMbhavI joIe. pramAdanA sthAnakene parihAra karIne dhamavazyaka vege AdaravAthI jJAnAvaraNIyAdi karmanI nirjarA thAya che ane saMvaratvanI prApti thAya che. dharmAvazyaka cegenuM mahatva ane upayogitva jeTaluM varNavIe teTaluM nyUna avabodhavuM. dharmAvazyaka rogo dvArA ananta sukhamaya muktipada prAptavya che ema Anubhavika nizcaya karIne anya sakAma phalecchAno tyAga karIne dharmavazyaka kriyAmAM pravartavAno he Atmana ! hAra adhikAra avadha ! ane Avazyaka dharmakarmomA pravRtti kara !!! mokSaprApti mATe dharmAvazyaka karmakaraNarUpa hArI pharajane adA karavI te hArA AtmapuruSArtha para AdhAra rAkhe che. nirdiSTa dharmakarma sAdhya vAstavika phala je thavAnuM che te vinA anya phalanI IrachAno tyAga karo ema lekhakanI abhiprAya zilIne hRdayamAM sarvatra evA sthaLe e pramANe manubhyoe avadhavI. dhamavazyaka karmone prItibhaktinI prakharabhAvanApUrvaka karavAM joIe. je pramANamAM jenI bhAvanA che te te pramANamA tenA kAryanI siddhi thAya che. Avazyaka kartavya dharmakAryo karavAno prasaMga kadi na gumAve joIe dharmAvazyaka karmone karavAmA prathama prItinI jarUra che jyAsudhI je kArya karavAnuM che temAM ruci-prIti udbhavI nathI tyAsudhI te dharmakAryamAM AtmAnA sarva balapUrvaka pravRtti thaI zakatI nathI. jemA prIti thAya che temAM pravRtti thAya che evuM sarvatra vizvamAM sarva manuSyanA anubhavavAmAM Ave che, aeva Avazyaka dharmakAryomA prIti thAya evA upAye grahavAnI AvazyakatA che dhamAMvazyaka kartavya karmonI mahattA ane upathagitAnuM dravya kSetrakAlabhAve yadA sarvanaya apekSApUrvaka jJAna thAya che tyAre dharmAvazyaka kAryo para prema uddabhave che ane pazcAta temA zuddha prIti pragaTe che. dharmAvazyaka karmone prIti bhaktiyoge jJAnAvaraNIyAdi sarva karmathI
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - -- - - - - -- - - - - -- - - - - (70 ) zrI kamaga pratha-savivecana, mukta thavAne mATe karavAM joIe evo hRdayamAM sAthe paga rAkhavAthI anya vastuonI kAmanA pragaTatI nathI ane tethI sApekSika niSkAmatAe Avazyaka dharmakarmo karI zakAya che evuM kathatAM kaIpaNa jAtano virodha prApta thatI nathI. dhamavazyaka karmonI prathama ruci thAya che ane pazcAta tenI kriyAmAM pravRtti thAya che utsarga mArga ane apavAda mArge dhamavazyaka kartavya kAryone dravyakSetrakAlabhAve avabodhavAthI pazcAta je kAle je kSetre je adhikAre je vidhithI je dharmAvazyaka karma karavAnuM hoya che te karavAnI mAnyatA ane pravRttimAM sAnukUla sago meLavI zakAya che ane saMkucitatAno tyAga karI zakAya che. dharmAvazyakakAnuM cAre taraphathI paripUrNa jJAna thAya che ane te karavAnA prayajano avAdhAya che tyAre AtmAnI te te dharmakAryo karavA mATe udArabhAvanA prakaTe che ane temaja vizAlasApekSadaSTithI pravRttimAM pravartI zakAya che. vaherAnA nADAnI peThe ajJa manuSya Avazyaka dharmakAryomAM pravRtti kare che ane teo dharmakAryonA mukhya sApagathI bahu dUra jatA rahI vinA vra racavAmAla vAna nI sthitine saMprApta karI zake che; aeva te te dharmakAryonI jJAnapUrvaka prItibhaktinI pUnama arthAt prItibhaktinA atyaMta AvezapUrvaka tathA anya kAmanAothI nisaMgapaNue Avazyaka sarva karmomAM pravRtta thavuM joIe. prathamAvasthAmAM karmacArIoe pratibhaktinA AvezapUrvaka dharmakAryomAM pravartavuM joIe. premabhaktivinAnI dharmakarmanI pravRtti lukhI hoya che ane tethI AtmAnA upara keIpaNa jAtanI uttama asara thatI nathI. dharmAvazyaka kAryonI pravRttithI AtmAne saguNAnI khIlavaNImA divyarasa reDA joIe ane AtmAnI zuddhatAnI jhAMkhI prakaTa thavI joIe. dhamAMvazyaka kAryothI viSaya kaSAya nindA ane vikathA vagere durga para jaya meLavAta hoya te hadathama avadhavuM ke dharmAvazyaka kAryonI pravRttimAM divya bhAvanA pragaTI che. Avazyaka dharmakAryomA lakSya ApyA vinA svane tathA dharmasamAjane atyaMta hAni prApta thAya che ane tethI ane pariNAma e Ave che ke anya manuSyo paNa svadaSTAntane anusarI Avazyaka dharmakAryomA pramatta banI avanatiprati gamana kare che. Avazyaka dharmakarmone sarva manuSyae samajapUrvaka karavAthI samAjanI zaktimAM vRddhi thAya che ane tethI saMghabalanI ektAnI sAthe samagra vizvanI paramArtha pravRttimAM sahAdhya ApI zakAya che. Avazyaka dharmakarmo aneka prakAranA che. je kAle je kSetre je dharmakarmanI atyaMta AvazyakatA jaNAtI hoya temAM sarvanI pUrve lakSya daI pravRtta thavuM joIe. vyaktisaMrakSA gurusaMrakSA dharmasa rakSA cAtuvidhadharmasaMrakSA ane yuddhadurbhikSAdi vipatti prasaMge Avazyaka upayogI dharmAnI apavAdikamArge saMrakSA Adi sarva prakAranI astitvakArakavardhaka pragatikAraka saMrakSAonA sAdhanabhUta je je Avazyaka dharmakarmo hoya te te karavAmAM mukhyatA ane gItAne viveka saMprApta karI pravRtta thavuM joIe, dharmArthe Avazyaka je je
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ A prakAranA Avazyaka krame. ( 71 ) dhakamAM hoya temAM manane niyukata karavAthI te te kAryAMnI satttara siddhi thAya che ane dharmakArya nA pravRttimArgamA vidyudvege AgaLa vadhI zakAya che dharmanA je je nivRtti mArgo hoya te te mArgonuM sa rakSaNa karavA mATe vartamAnakAladezAdikane anusarI Avazyaka je je dharma kRtya jaNAtAM hoya temA dhArmikajanoe prANAhUtipUrvaka pravRti karavI joIe. zrI sadguru Adi je dharmanA pragatikArakA hoya tenuM pratipakSIdudhRjanAthI rakSaNa karavuM e eka jAtanI bhaktirUpa Avazyaka dharmakarma che, tene sevakAe AdaravuM joI e. akasmAt rAtrI vA divasamA je dharmakArya karavAnI devaguru ane dharmaprati AvazyakatA UbhI thAya te te dharmakarmanI AvazyakatAne svakruja rUpa lekhavI temA pravRtti karavI e dharmavIrapurUSAnu lakSaNa che. dharmanA sarvAMgA, dharmanA sarva sAhitya ane dharmapracAraka sa sAmagrIonI rakSA vRddhi ane pragati karavI e dharmanA Avazyaka karyAM che. dharma ane dharmIonI pragatimA je je AsurI manuSyeA taraphathI vighna thAya te te vizvonA nAza karavA daivikazaktiyAne prakaTAvavI ane doSabhoge dhArmikajanAne anantaguNu lAbha thAya evI pravRttiyeA prAraMbhavI ane temA yAheAma karIne jIvana samarpavu e niSkAma dhamaka ceAgIonI Avazyaka dharma karma krUja che. AtmasamarpaNa karyAMvinA kadApi koI kArya karI zakAtuM nathI. vizvamA jeNe AtmasamarpaNa karavAmA dehArdikanI mamatA tyajI dIdhI che ane svakjamA jeNe lakSya dIdhuM che te manuSya kharekhara kAI paNa kAryamAM pravRtta thaIne Atmika pragati karI zake che. niSkAmamuddhie marajIvA thaIne dharmakAryoM karavA joIe. svArthe parArthe ane saMdhArthe je je dharmakAme karavAmA svAvikAra ceAgyatA avaLeAdhAtI hoya teA tevA Avazyaka dharmakAryAM karavAmA DaravAnA karatA maravuM e zreyArUpa che ema mAnIne teomAM mAna apamAnanI vA koI paNa kSaNika lAlasA rAkhyA vinA pravRtta thavu eja dharmakarmacAgIonI mukhya kartavya pharaja che. ane te adA karavIja joIe, je je dharma kama karavAthI je je kula prApta thavAnu che te thayA vinA rahetuM nathI. tenA phUlanI IcchA rAkhatA kadApi te fala na prApta thayuM te zAka cintA ane haThavAnuM thAya che ane kadApi IcchApUrvaka phUla prApta thayuM te harSa ane pulAvavAnu thAya che. harSoM phulAvuM zAka cintA vagerethI AtmA samabhAva tyAgIne viSamarAgAdika bhAvamA utarI jAya che ane tethI samabhAve svakraja adA karatAM je AtmAnI uccatA-zuddhatA rahe che te rahetI nathI ane rAgAdittu salepatva prApta thAya che. ataevadha karmacAgIAe dhakathI je thavAnu hoya che te thAya che evA nizcaya karI svaceAgya dharmakarmanI krUrajane adA karavA sadA apramattabhAve vartavuM joie dha kaceAgIenI nile papaNe svadhaka pharaja bajAvavAnI dazA mATe te sthitinI prAptinA upAye levA ane yAvat e sthiti prApta na thAya tAvat AtmAnI zuddhatA prati lakSya I prIti ane bhaktiva pAchA
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ '(72 ) zrI kamalaiAga grathasavivecana pA dharmAMkamA pravRtta thavAnI ' AvazyakatA svIkAravI joIe. azuddha prIti khale zubha prIti ane aprazasya bhaktinA badale 'zubha bhakita dhAraNa karavAnI tA ceAgyatA na AvI hoya ane ekadama prItibhakitanA tyAga karI nileSa rIte dharmakarmanI pharaja adA karavI evI mAnyatA dhArIne prItibhaktinA anAdara karavA ane prItibhakita vinAnI sthiti na prApta karavI ane temaja azubha rAga-prItimA magna rahevuM e te kharekhara ubhayatAbhraSTa thaSA jevI sthiti che. ataeva sujJa dhaLa dhuAe pAtAnI yogyatAne tapAsa karavA ane prItibhaktipUrvaka prathama dharmakarmomA pravRtta thavA lakSya devuM. jeonA AtmAnI jJAnakhaLe vairAgyamaLe dhyAnabaLe ane samAdhimaLe prIti vinA dharmAMkama karavAnI pravRtti thAya che ( amuka rAgAdinA abhAvanI apekSAe ) te bhale te svakrajAnusAra dharmakarma mA pravRtti kare; parantu jeo hajI aprazasya kAyAmAM pravRtta rahe che, aprazasyarAga azubhabhakti Adine sevyA kare che ane tevI pAtAnI sthitine jeo anubhave che tene te mukhya zikhAmaNa e che ke pratyeka Avazyaka dhaka ka`mA prItibhakitanA atyaMtavege pravRtta thavuM joIe prIti bhakita cage paripUrNa kaceAganI paripakavatA thatA saheje zubharAgAdinA upazamAdibhAva thaze ane kevalIonI peThe prItibhaktinA pariNAma vinA svAdhikAre dharmakarmanI pharaja adA karAze amuka kaSAyeAnA upazamAdibhAvathI hAla te te te kaSAye icchAenA virAme niSkAma karmacAgIpaNuM prApta thAya che. rAga ane dveSamAM na paDatAM samabhAve phUlanI IcchAeonA virAme Avazyaka dhAryAM jeone svayeAgya viveke avamedhAtA hAya teoe svAdhikAre te te kAryaM karavA sadA apramatta rahevu joIe. gRhasthA ane tyAgIe svAdhikAracogya pAlanIya saMsainya dharmovazyakatarUpa kAne apramattapaNe karavA joie. guNasthAnakadaSTie gRhasthAe ane tyAgIoe svAvya guNasthAnakagata prAdha kArTUne karIne AgaLanA uccaguNu sthAnakagata dharmakarmAMne avazya karavA lakSya devu joIe. guNasthAnagata dRSTie svasvacAgya guNusthAnaka vratarUpa dharmAvazyaka kani prIti bhaktithI karavAmA svakjanI pUrNatA avadhavI joie. jema jema svaceAgya AvazyakadhakarmAMmAM pravRtti karAya che tema tema AtmAnu vI vizeSa pramANamA kSaNe ' kSaNe pragaTyA kare che ane AtmAnI paramAtmapadanI prAptimAM pragati thayA kare che. yAvat dhArmikaAvazyaka dharmakarma karavAno adhikAra che tAvat mana-vANI ane kAyAthI pravRtti karavI e svaraja kharekhara hArI che e pharaja pramANe vartavAmA AtmAnI paramAtmatA pragaTevAnI che evu avamAdhIne niza kabhAve svakjanI pravRttimA pravartyA kara !!! laukika vyAvahArika Avazyaka kA~nI svAdhikAre jema gRhasthAe pharaja adA karavAnI che tema leAkAntavyAvahArika'Avazyakadharma karma dRSTie dharmAvazyaka kAryAMnI pharajane paNa taTastha sAkSIbhAve AtmAne AtmArUpe dekhIne tathA AtmAne'' AtmarUpamA pariNamAvIne adA karavI joIe. ke' jethI ' * .
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ruo cha prakAranAM Avazyaka karyAM. ( 73 ) dharmakArya pharaja adA karavAnI sAthe AtmavizuddhimAM samabhAve ucca pragati thayA kare. tyAgIe tyAgadha svAdhikAre zrutama ane cAritradharma Adi aneka dhArmika Avazyaka kAryAMne vyavasthA ane anukramapUrvaka niyamasara karavAM joie. vastuta AtmAne sarva kanyakarmAMnA sAkSIbhUta rAkhIne tathA rAgadveSa e bemAthI koImA na lepAvA detAM nile papaNAe karavAM joie. peAtAnA aneka nAmAmA ane zarIrdi AkRtiyAnA mehamAM kadApi na muMjhAtAM dhamakArDjhamAM pravRtta thavuM joIe. A vizvamAM nAma tenA nAza che. koIpaNa tIrthaMkarAdi vyaktinuM anAdithI te anantakAla paryanta nAma rahevAnuM nathI. sAgaramA uThatA taraMgAnI peThe A vizvamAM je je nAmeA paDe che te paNa sadA rahetAM nathI. amuka AtmAnAM anAdghikAlathI sasAramA paribhramatAM zarIrayeAge aneka nAmA paDyA paNa temAMnu eke nAma tathA rUpa A bhavamA kAyama rahyuM dekhAtuM nathI te A bhavamAM je nAma pADavAmA AvyuM che ane je nAme svaya ALakhAya che te nAma tathA zarIrAkRtirUpe sadAne mATe bhaviSyamA nahi rahe e nizcaya che ata eva tyAgIoe nAmarUpamA na muMjhAtAM svakartavyadharmaka pharajane adA karavI joie. yAvat nAmarUpamA manuSyAnI mati muMjhAya che tAvat niSkAmabhAve svaka vyakarma karavAnI cAgyatAnI siddhi thaI nathI ema avamedhavuM. nAmarUpanI ahaMmamatAnI vRtti jyAre TaLe che tyAre svaceAgya kanyakarmAnI vAstavika adhikAritA prApta thAya che ane e vAstavika niSkAmakartavyatAnI adhikAritA prApta thayA pazcAt karmacAgI thaI zakAya che. kaceAgInI nya pharaja adA karyA vinA jJAnayeAganI paripakava dazA prApta thaI ema kathI zakAtuM nathI. sarvajJa thaela tIrthaMkarAne paNa trayAdazaguNasthAnakanI sthitiparyaMta upadeza dAna-vihAra-AhAragrahaNu ane saMghasthApanAdi kArya krone adA karavI paDe che te anya sAmAnyAdhikArava'tamanuSya mATe te zuM kahevuM ? nAma ane zarIrarUpathI bhinna svAtmAne bhinna prakhAdhI kaceAgI gRhasthAe tathA tyAgIoe AtmAne siddha samAna bhAvave. zarIra mana ane vANI e Atmapragatika vyakamamAM mATe upayegI sAdhana che paoNMcendriyA paNa kartavya svakja ceogyakarmAM mATe sAdhanabhUta che. pacendriyathI AtmAnI pragati thAya evI pravRtti karavI eja vAstavika mArA adhikAra che,-dravyakSetrakAlabhAve AtmapragatikAraka je je sAnukUla saMcAgA prApta thayA che tene a gIkAra karavAnI jarUra che ane je je sarcaMgA prApta thayA che temAthI vijJajayapUrvaka pasAra thaIne pratikUla Avazyaka dharmakarmo karatA karatAM taTasthatA ane sAkSIbhAvanA upayeAgane kSaNa mAtra paNa na visAravA joie, evA kSaNe kSaNe upayAga karavA joie. sayone dharma: e vAkyane kSaNe kSaNe smarIne kanya dharmakarmAMmAM samabhAvapUrvaka pravRtti karavAthI peAtAnAmA ze
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 74) zrI yAga pracavivecana, R ane durguNA vacce thatA yuddhanA anubhava karI zakAya che ane anta durguNA para jaya meLavI zakAya che tathA sadguNAnI prApti thAya che. zarIrastha AtmAmAM e prakAranI zakti che. eka AsurIzakti ane khIjI daivIzakti. AsurI ane daivIzakti vacce sadA yuddha thayA kare che. hiMsApariNAma-asatya-steya-abrAcaya mUrchAajJAna-aviratikrodhamAna-mAyA--lAbhairSyA-nidA--AlasyaviSayAsakti-kAma-nindA rati ane arati Adi AsurI zaktiyA che. kSamA--dayA--sevA-bhakti-satya-asteya-brahmacarya-vairAgya--jJAna--viveka samatA-zuddhaprema-tyAga-AArja va-mAva-nilebhitA-tapa-sayama-cAritra-darzana ane niSThAmatA vagere daivIzaktiyeA che. jyAre AtmA AsurI zaktiyeAnA vazamAM thAya che tyAre te asura gaNAya che ane te piMDamA tathA brahmAMDamA AsurIzaktiyAnuM sAmrAjya vadhAre che. jyAre AtmA daivIzaktiyeAnA tAme thAya che tyAre te sura gaNAya che ane te piMDamAM tathA brahmAMDamA surIzaktiAne pracAre che. jevI piMDamA surI ane AsurI zaktiyeA che tevI brahmAMDamAM paNa sarvatra surI ane AsurI zaktiye vyApI rahI che. je manuSyAmA surIzaktie pradhAnapaNe varte che teone daivIsapattivALA surA kathavAmA Ave che ane je manuSyAmA hiMsAdi AsurI zaktiyeA pradhAnapaNe varte che teone AsurI sa pattivALA asurA thavAmAM Ave che. jema piMDamAM surI ane asurI zaktiyenu yuddha pravarte che tema brahmAMDavati devadAnavamanuSya-pakSI ane pazu Adi sarva jIvAmAM surI ane asurI zaktiyeAnuM yuddha pravA~ kare che, piMDamA je je bhAvA pragaTe che tevA bhAvA brahmADamAM paNa pragaTe che ataeva brahmADamA surIzaktiye| sadA asurIzaktiyAnA nAza karavA prayatna kare che ane asurIzaktiye svapratipakSIbhUta surIzakitAnA nAza karavA prayatnazIla thAya che. jema piThamA surIzaktiye ane asurI zaktiyAnA yuddhanA AtmAne anubhava prakaTe che-tadvat brahmAMDamAM paNa thatA surI ane asurIzaktiyAnA yuddhanA AtmAne anubhava thAya che, rajoguNa ane tameguNanI vRttie sarve asurIzakitayeA gaNAya che ane sattvaguNanI vRttiyA che te sarve surIzaktiyA gaNAya che. cApaDamA kAI kALe asurIzaktiyAnuM prAmaNya pravarte che ane surIzaktiyAnuM nirbalatva thAya che--tadvat brahmADamAM-vizvamA koI kALe AsurIzaktivALA manuSyAnuM sattAkhaLa sAmrAjya vRddhi pAme che. piDamA jema surIzaktiyeAnA prAbalyathI ane surIzakticeAnA nikhalavathI dukha-zAka-upAdhi ane azAnti vagere prakaTe che tema brahmADamA-vizvamA AsurI zaktiyenA prAmaNyayukta sAmrAjyathI zAka bhaya dukha ane anArAgya vagere prakaTI zake che. vizvamAM AsurIzaktipradhAna asuro ane surIzaktipradhAna surI manuSyA vacce-vidyA-rAjya-vyApAra-sevA ane sattAnI prApti mATe, anAdi kALathI yuddho pravarte che ane hAla pravarte che tathA bhaviSyamA anantakAla paryanta prakaTaze tenA kadApi pAra AvavAnA nathI. vizvamAM mukhyatAe daivI sapattivALA manuSyanu sattA '
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Fei cha prakAranAM Avazyaka karyAM. ( 75 ) khaLa-rAjyamaLa pravarte che te tasamaye dharmichavAne zAnti maLe che ane axi manuSya koI prakAranI dharmiMjIvAne upAdhi karI zaktA nathI. vizvamA mukhyatAe AsurI sapattivALA manuScAnI rAjya sattA vagere pramaLa zaktiyeA vadhe che ane teonI sAme yuddhamAM yadi surIsa"pattivALA manuSyeA hArI jAya che te AsurIzaktionu sAmrAjya vadhatA vicArA ane AcAromA AsurI vAtAvaraNanuM pramaLa vadhe che ane tethI vizvamA hiMsAkapaTa---phleza-yuddha-azAnti ane pApakame+ vadhI javAthI vizvatiM jIve duHkhathI pokArA kare che. e pramANe daivika ane AsurI zaktivALA manuSyanA dravyakSetrakAlabhAvAnusAra vizvamAM sattAkhalanI pragati hAni kharekhara divasa rAtrInI peThe thayA kare che. kAI kSetre kAI kAle surI zaktivALA manuSyanu sAmrAjya pravarte che tA kAI kSetre koI kAle AsurI zaktivALA manuSyAnuM sattAmala sAmrAjya pravarte che. anAdikALathI te ananta kALa paryanta surIzaktivALA ane AsurIzaktivALA manuSye vizvamAM vartavAnA. AsurIzaktinA sathA vizvamA vinAza thavA e kadApi banyu nathI anatuM nathI ane bhaviSyamAM banaze nahi AsurIzaktipradhAna manuScAnI rajoguNa ane tameguNuthI parasparaleze hAni thAya che. AsurIzaktivALA manuSya bhautika padArthInA bhAgavaDe sukha bhogavavAnI mAnyatAvALA hAya che tethI teo AdhyAtmisukhane avagaNIne bhautika padArthAMnI unnati ane tenI prAptimAMja phkta rAcyAmANyA kare che. cA AsurImanuSye bhautika padArthAnuM sAmrAjya lAgavavAne aneka maMtra taMtra ane yAnI zo karIne saMpUrNa vizvamAM kalAvidyAmAM agraNI thaine surImanuSyone peAtAnA tAbe karI teonI AjIvikAnA upAyAne svahaste karI teone duHkhI kare che tadA surIzaktidhAraka manuSyamA eka evI puNyayeAge mahAna vyakti pragaTe che ke te asurImanuSyAnA hAthe pIDAtA surImanuSyanA samAjanA uddhAra kare che ane adhyAtmavidyA, adhyAtmasukha tathA paramAtmapadaprAptikAraka Avazyakadhama kAyAne vizvamA satra phelAvI sarvatra vizvamA zAnti sthApI zake che. evA jagavruddhAraka dharmasaMsthApaka manuSyA kSatriyAkuilamA avatAra le che ane dravyabhAvakSetrakhaLe asurAnI zaktiyAnA nAza kare che. evA mahAtmAone tIrthaM devaAdi vizeSaNAthI vizvamanuSyA jANI zake che. Avazyaka dharma kAryAM karavAmA paDamA rahelI AsurIzakti ane brahmAMDa yAne vizvavati AsurIzaktidhAraka manuSye taraphathI aneka vijJo upasthita thAya che, dharmanAM Avazyaka kAryo karatA krodha mAna mAyA lebha mithyAmuddhi kAma irSyA nindA nidrA ahaMmamatA peda zekleza ane ratiatiAdi AsurIzaktiye peAtAnA svabhAva darzAvavA prasa MgeApAtta sAmI AvIne ubhI rahe che tethI je mAhanI prakRti yAne AsurI zaktiyAnu jJAna dharAvatA nathI tee te AsurIzaktinA dAsa banIne Avazyaka dharmakAryothI pagarmukha rahe che athavA AsurIzinayAnA
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - namaka - - ( 7 ) zrI jaya-vivecana, pariNAmanI sAthe Avazyaka dharma kAryonI pravRtti karIne dharmane apamanuM rUpa ApI re ; paNa jeo AsurI zaktinI duhanA jAne gudI zanine AvyuM che te AzurA zaktithI dabAtA nathI. AyurIzaktinA tAbe thayela manuSya para dhamanA sthAne jaMga macAvI Avazyaka pharajane baMga karI le che. surIzakti ane te vakhate hAjamAM utpanna thAya che tenAthI ane AsUrIzakitavALA manunI kharAba asarathI gAvadhAna apramatta rahI Avazyaka vanya dharmakAnI karaja adA karavAnI Teva che ema khAsa je avadhe che te pravama surIzakita ane surIzakinavALA mananA samAgamamAM AvIne Avazyaka karma karavAnI potAnI adhikAritAnI prApti karI zake che. piMkamAM jema AsurIzakti udabhave che te tene surIzanivaDe vAvI zakAya che tema brahmAMDamAMvizvamA AsurI zaktine arIzakti vaDe haTAvI zakAya che. surIzakita vake rAmarazakticene game te upAye nAza kare te dharma gaNAya che tadana vizvamAM panna surIzaktine je je devikazakinadhAraka Avazyaka dhamaM vake nAza kare te dharma che ane dharmanA mATe pratyakSetrakAlabhAvAnusAre je je svataMtra kAryo karavAM e vapharaja che ane A svapharajathI keI kAle manue ghag na thavuM eja annatine Avazyaka sa tya pragatimArga che. AsurI zaktidhArakamanuSyanA sattAbaLe svacurIzakitadharmane nAza na thAya ane jaivikaparmivargane nAza na thAya te temaja aneka aNuonA nAzasaha svadharmasvAtaMtryarakSaNa-tathAsvamiMnuM vipattikAle rakSar karavuM e ApavAdika Avaka dharma karmone evA prasaMge karI ApavAdika dharmakarmanI pharajane aA karavI e zikSA vipattikAle Adeya che vipakumAre aneka sAdhusaMdhanI rakSA ane kAlikAcArya ravInI ane zAsananI rakSArthe vipattisamaye-saMkaTa samaye ApavAdika Avaka dharmakAryone karI Avaka dharmakarmanI pharaja adA karI hatI. utsargamArga ane apavAdamA AsurI zaktino vinAza ane daivikazakti tathA daivikazaktidhAraka manuSyanA astitva saMrakSArthe teonI pragati mATe kSetrakalAnusAre abheda vizeSa dharmalAbhe vevya Avazyaka dharmakarmanI je je pharajo adA karavAnI jaNAtI hoya temAthI je zaMkA, bhaya, kheda ane dehAdi mamatvanA yoge bhraSTa thAya che te svanuM paranuM caturvidha saMghanuM ane paramezvarI AjJAnuM khaMDana kare che ema avadhavuM temaja dharmakArakajanenI sevAbhaktinA mArgane nAza kare che ema avadhavuM. alpadoSa ane mahAlAbhArthe yadi svane nahi paratu dhArmika samAjane lAbha thanAro hoya te saMghanI pharaja adA karavAnI daSTie zrI bhadrabAhunI peThe svayogya dezakAlAnusAre zIrSa para AvI paDelI Avazyaka dharmakarmapharajana AtmazakitanA bhege AdaravI paDe temaja skennati samAyelI che ema avadhavuM. Avazyaka dharmakAne kaI rajoguNa vRttithI kare che ke tame guNavRttithI kare che ane kaI satvaguNavRttithI kare che tethI
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - cha prakAranA Avazyaka karmo. ( 7) Avazyaka dharmakAryo karanArAM bhinna bhinna vRttibhede bhinna bhinna hoya che. keTalAka manuSya rajoguNavRttithI Avazyaka dharmakAryo kare che, keTalAka manuSya tAmasIvRttithI Avazyaka dharmakAryo kare che ane keTalAka manuSya satvaguNavRttithI Avazyaka dharmakAne kare che. aneka prakAranA sAMsArika padArthonI lAlasAthI Avazyaka dharmakAryo karavAthI Avazyaka dharmakAryonA yathArtha phalathI bhraSTa thavAya che. pAzavavRttine saMtoSavA keTalAka Avazyaka dharmakAne kare che. mAna pratiSThA kIrtipUjA ahaMvRttinI lAlace manuSyo Avazyaka dharmakAryone karI rajoguNavRttinuM prAbalya vadhAre che. aprazasya krodha ane vaira vALavAnI buddhi phlezahiMsA pariNAmotpAdaka raudradhyAna vicAre vagerene tAbe thaI keTalAka manuSya tamaguNanA pUjArI banI Avazyaka dharmakAne kare che. kSamA, Arjavata mArdava yukti satya ane zauca vagere tathA maiitrIbhAvanA pramadabhAvanA mAdhyasthabhAvanA ane kAruNyabhAvanA vagere bhAvanAonA piSaka ane rajoguNa ane tamoguNavRttirU5 mehanIya karmane nAza karavAmAM pravRtta thanArA satvaguNI manuSya Avazyaka dharmakAryone svayogyatAnA anusAra karatA chatA vAstavika AtmazuddhirUpa svAdhikAra prApta pharajathI phalane anubhave che. rajoguNI ane tame guNa sAMsArika kArya pravRttimAM ane dhArmikakArya pravRttimA azAti udbhave che ane AtmAnI jJAnAdika pragatimAM aneka vidhro pragaTa thAya che. rajoguNavRtti ane tamaguNavRttithI svAdhikAre dhArmikAryanI pravRttine paripUrNa adA karI zakAtI nathI. rajoguNa ane tamoguNavRttinAyege AtmAnI nirlepatA yathAyogya saMrakSI zakAtI nathI ane magajanI samatalatAne badale viSamatApUrvaka pravartavAthI svaparanI vAstavika pragati karI zakAtI nathI. rajoguNa ane tamoguNI manuSya Avazyaka dharmakArya phalane rajoguNa ane tamoguNarUpa phala tarIke pariNAve che rajoguNa ane tamoguNI manuSya je je Avazyaka dharmakAryothI satvaguNanI vRddhi thavAnI che tene sthAne tame guNa ane rajoguNanI vRddhi kare che. rajoguNa ane tamoguNavRttithI Avazyaka dharmakAryone karatA vizvamAM zAnita pravartAvI zakAtI nathI. aeva sujJa manuSyae rajoguNa ane tamaguNavRttinA parihArapUrvaka savaguNavRttithI pratyeka Avazyaka dharmakAryane karavA lakSya devuM. rajoguNI ane tamoguNa manuSya yadi Avazyaka dharmakArya karanArA manuSyonA rakSaNArthe pravRtti ane teonI bhakita kare te teo zanaizane sAtvipadanA adhikArI banI zake. rajoguNa ane tamoguNathI piMDamA ane brahmAMDamAM zAtinA vicAra prasarAvI zakAtA nathI. Avazyaka dharmakArya pravRttimAM pravartaka rajoguNa ane tamoguNI manuSya krodha mAna mAyA lebha ane kAmavikArAdinA vazamAM thaI anItinA upAsaka banI rAvaNa ane kauravonI peThe paraspara sleza vaira yuddhAdimAM pravRtta thaI svAvanatine vahaste khADe de che aeva Avazyaka dharmakAryomAM pravRtti karavAne paNa rajoguNa ane tamoguNI
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ --- - --- -- ---- - - - --- - - - - - --- - -- - - - - - - -- - - - - - - - ( 78 ) zrI kamaga graMtha-savivecana jIne adhikAra nathI. rajoguNa ane tamoguNe manuSya laukikakarma pravRttimAM ane Avazyaka dharmakarmomA vivAhanI vaSI vALanAranI gatinI peThe AcaraNa kare che. ataevA vizva sAmrAjyanA ucca padomAM ane dharmakarma sAmrAjyanA ucca padamAM teone niyukta karavAthI vizvarAjya-sAmrAjya ane Avazyaka dharma sAmrAjayanA kAryonI ane tenI pragatikAraka suvyavasthAnI avyavasthA thaI jAya che evuM avadhI sAtvikajanogya Avazyaka dharmakAryonA padanI saMrakSArthe rajoguNa ane tamoguNane parihAra karavo joIe vizvavyavahArajIvanamAM ane dharmavyavahArajIvanamAM vidyA zAtrabala vyApAra ane sevA e cAra karmanI pravRttirUpa taMtra yaMtra ane maMtra vinA kSaNamAtra paNa jIvI zakAya tema nathI. rajoguNa ane tamoguNI manuSyo vizvavyavahAra karmamA ane dharmavyavahArakarmamAM pravRtti karIne je kaMI kare che tenA karatA sAtvika manuSya vizvavyavahAranA Avazyaka kama ane dhArmika vyavahAranA Avazyaka kAryomAM svAdhikAre pravRtti karIne svane tathA vizvane saMrakSavA zaktimAna thAya che. rajoguNa ane tamoguNI manuSyanA hRdayamAM uccaguNanA abhAve paramAtmAnI jhAkhIne sAkSAtkAra thato nathI ane tethI adhyAtmajJAnanuM teo svahRdayamAM pariNamana karI zakatA nathI, tethI teo nnati ane parennatimA vidyutavege pravatI zakatA nathI, aeva nnati ane patnatimAM vidyuvege gamana karavAne rajoguNa tamaguNanA nAzapUrvaka sAtviguNane prApta karavAnI jarUra che. rajoguNa ane tamoguNa manuSyane sAtvikazuNaprAptipUrvaka paramAtmapada prApta karavAne Avazyaka dharmakAryo karavAno adhikAra che, paraMtu teoe sAtvikajJAnIonI nizrApUrvaka pravRtti karavI joIe, kAraNa ke tethI teo svAdhikAre lAbha meLavavA zakitamAna thAya che sAtvika jJAnIo dayA satya ane prAmANyAdiguNanA upAsaka bane che ane tethI teo svAtmAnI zuddhatApUrvaka Avazyaka dharmakAryonI pharaja adA karIne vizvanuM zreya karavA samartha bane che. sAtvijJAnIo rAtrI ane divasamAM je je Avazyaka dharmakAryo karavAnA hoya che temAM nile padaSTie pravRtti karIne nirlepa rahI zake che. jJAnIo AtmA karma ane paramAtmAnuM paripUrNa samyakravarUpa avadhI zake che, tethI teo "hito ninAmA sTisa gaddArataH zukrayasthatiyA jJAnI thAvAna sivA rA. A pramANe kathitalakane hadayamAM dhArIne aliptadaSTivaDe Avazyaka dharmakAryo karavA chatA alipta rahI zake che. nizcayadaSTie antaramA zuddhopaga dhArIne bAhyapravRtti karatAM chatAM kUrmA putrane kevalajJAna udbhavyuM hatuM. aliptadaSTivaDe pravartatA AzravanA hetuo te saMsAramAM saMvarape pariName che. AtmajJAnI sAtvikamanuSya sAsArika vyavahAra ane Avazya dharmane vyavahArane svapharajAnusAre adA karate chato kadApi laukikavyavahAramAM ane kettaravyavahAra mAM parataMtratAne adhikArI banI zakyuM nathI. kAraNa ke te jANe che ke svAdhikAre prava
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - jJAnInI karaNa, (79 ) rtavavAmAM yadi maMdatA sevAze te dharmimanuSyone vartamAnajamAnAmAM adharminA hAthe parAjaya thatAM sarva bAbatamAM adharmicAnuM prAbalya vadhaze ane tethI paraMparAe pUrvajoe je dhArmikonnati, ane dharmasvAtaMtryAdiguNe vArasAmAM sepyA che tene nAza thavAmAM pite nimittabhUta thatA bhaviSyanI prajAne zApa dharmanAzakatva ane tIrthanAzapAya vagerenA bhaktA thavuM paDaze. anubhavajJAne viveka karIne AtmajJAnI sAtvika manuSya Avazyaka che je dharmakRtyo karavAnAM che ane jenA na karavAthI dharmanI pragatimAM vikSepa uddabhavavAne saMbhava rahe che te te kAryone avazya kare che. dravya kSetra kAla bhAve Avazyaka dharmakAryonA aneka bheda paDe che. dharmanAM sarvakAne Avazyaka kArya tarIke saMbodhI zakAya tathApi te sarva kAryo karatA vartamAnamAM jenI prathama AvazyaktA siddha kare che te mukhyatAe dhArmika AvazyakakAmA gaNI zakAya che. adhyAtmajJAnI sarva bAhA padArtho para ahaMmamatvatyAgathI vijaya meLavavA zaktimAna thAya che; ataeva vizvamA AtmajJAnI kadApi anya manuSyathI vyAvahArika tathA dhArmika e bemAthI kaI paNa bAbatamA hAra pAmate nathI. kahyuM che ke - adhyAtma. 1 sadaNAmazana lega dhare vyavahAra, pAme nahIM kadi hAra adhyAtma. vizAla daSTi rAkhato re, gaMbhIra manano udAra, anubhava pAme Atmare, Dare nahIM saMsAra, Atmazuddha paryAyamAre, rAkhe nija upayoga, vyavahAre varte tathApi, svAde nija guNa bhega. adhyAtma. 2 lepa vinA karaNI kare re, adhikAre nija sarva, saumAM rahe sauthI sadAre, tyAre dhare nahi garva. adhyAtma 3 baMdhAtAM rUDhi baMdhanera, nahi antaramAM bandha rUDhIbaMdhanavyavahAramAM, varte thaI nahI adha. adhyAtma 4 nirahaMvRttimaya banIre, pALe bAhyAcAra; antar nija guNa lakSyamAre, jalapaMkajavasAra adhyAtma. 5 zAtA azAtA vedanIre, bhege nahIM muMjhAya, sahajazuddhanijadharmamAre, pUrNa ramaNatA pAya. adhyAtma 6 kuzala sahu vyavahAramAre, Tha kadi na gAya; buddhisAgara jJAnInIre, kartavya karaNa sadAya. adhyAtma 7
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 20 ) zrI kayAga graMtha-savivecana. 5 ityAddhi padvArA avodhavuM' ke adhyAtmajJAnI sAtvika hovAthI te magajanI samAnatA rAkhIne aneka prakAranA kaSAyeAne jItI dharmakarma karatA chatA pazu ahaMmamatvathI lepAtA nathI ane sarva khAkhatamA te anya manuSyAthI pAchaLa rahetA nathI, sAtvika AtmajJAnInA AtmAnI zaktiye khIlavA mAMDe che, indriye mana vANI ane kAyAne va vartAvIne tathA AjubAjunA sAnukULa saMcAgAne meLavI svAdhikAra kAryanI siddhimA te anya manuSyA karatA agragaNya pragatimAna rahe che, AtmajJAnI bAhya zubhAzubha karma bhAgavatA chatA harSa zAkamAM lIna thateA nathI eja tenu apUrva Antarika pariNAma-vartana hAvAthI te svakrAgya kAI kAryanI pravRttimAM niSphaLa jatAM aratine ane saphUla thatA ratine pAmatA nathI, te te svAdhikAre Avazyaka dharmakAryanI pharajane adA karavI eTalu sUtrarUpa mAnIne pravarte che pUrvakarmAnusAre sarva thayA kare che paNa hRdayamAM ciMtavyA pramANe thatu nathI tethI huM Atman ! tyAre aneka khAkhatemAM utsuka thaIne vikalpa sauMkalpa cintAnA vaza na thavuM !!! ema AtmajJAnI peAtAnI mAnyatAmA dRDha hAvAthI mAhI dhArmika pravRttiyAnI asarathI antamAM rAgadveSanI salepatA pAmatA nathI. jemAM lepAvAnu che temA salepabhAvathI kriyA karatA nathI parantu nile pabhAvathI kriyA karatA hovAthI sAtvika AtmajJAnI Avazyaka dharmakAryAM karavAne kharekharA adhikArI bane che. je rajoguNa ane tame guNavRttiyene dabAvI zakatA nathI te vizvapara vijaya meLavavA zaktimAna thatA nathI. taravAranI dhArathI vizva para je vijaya meLavI zakAya che te yatti rajoguNa ane tameguNuvRttivaDaeN yukta hAya che te te vijaya vizvamA sthAyI rahI zakatA nathI. sAtvikanItipuraskara vidyA kSAtrakarmAdithI je vizva para vijaya meLavI zakAya che te bahukAlapa nta sthAyI rahI zake che, AtmajJAnI sAtvikanItipurasara Avazyaka dharmakAryo karIne vizvanI pragati karIne je vijaya meLavI zake che tenA samAna anya kAI vijaya meLavavA zaktimAn thatA nathI. sAtvikaAtmajJAnI naiRRyikadRSTie vizvanI vAstavika sthiti avakhAdhe che tethI te pUrvakAlamA jyA jyA khadhAyA hatA temAM te vamAnamAM nisagabhAve pariNamate hAvAthI khaMdhAtA nathI, AtmajJAnI zubhAzubhabhAvamAM muMjhAtA nathI tethI tenI mana vacana ane kAyAnI pravRttiyAthI te svaprArabdha bhAgavatAM svayAgya adhikAra pharaja pramANe pravartatA kSaNe kSaNe AtmAnI ane vizvanI pragatimA AgaLa ne AgaLa vadhyA kare che. mana vacana ane kAyAnI kAI paNa prakAranI pravRtti karyAM vinA koI paNa jIva vizvamAM rahI zaktA nathI ema AtmajJAnI avAdhe che tethI te svAdhikArapharaja cAgya laukika karma ane leAkeAttarakanI pharajane adA kare che ane antarathI bAhya je je kare che temAM nADai jo nADatuM moTM" ityAdi bhAvanAe pravarte che tethI te kadApi Avazyaka dharmagraMthI bhraSTa thatA nathI; khAdyakanyakAnei khAhyapharaja pramANe svAdhikAra karate hAvAthI
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mei Avazyaka karmo kayAre kayAre karavAM? ( 21 ) ane bhAgyane bhAgavatA hovAthI khAdyaSTie te karttabhaktA ane che parantu te' antarathI "nArUM rDA nAtlR mohrA" e bhAvathI nisaga niSkriya hovAthI te khAdyakarmAMthI lepAte nathI, ityAdi kAraNeAe rajoguNI ane tameguNI manuSyA karatAM AtmajJAnI sAtvika manuSyAnA adhikAra anantaguNu vizuddha ane ucca hovAthI tee Avazyaka dharma kArTUnIpravRttiyeAnA paripUrNa adhikArI Thare che. jenI jevI vRtti tevI vRttie te kArya nA karyAM ane che. roguNIvRttinA asakhya bheTTho che. tameguNI vRttinA asaMkhya bheddo hAya che ane sAtvikaguNIvRttinA asakhya bhedo hAya che tethI te te jAtanI vRttinA Avazyaka dharmakArya karanArAonA paNu se abAdhavA. AtmArUpa izvara kathe che ke sAtvikajJAnI Avazyaka dharmakAryoMne karatA chatA AtmArUpa izvararUpa je huM tenI pAse manane rAkhIne ni saMgadazAmAM kSaNe kSaNe AgaLa vadhI paripUrNa nilepI anI saMpUrNa jJAnAvaraNIyAdi karmothI vimukta thAya che upayukta zlAkane paramArtha e che ke--bhinna bhinna vRttivALA manuSyeA bhinna bhinna vRttithI Avazyaka dharmakAryAMne kare che ane svasvavRtyanusAra phaLa prApta karI zake che. tameguNavRtti ane rajoguNavRtti karatA sAtvikavRttinA asakhya bhede dharma kArya pravRtti karanArA taratamayeAge uttamAttama avAdhavA. jyAsudhI vRttiyAnuM paripUrNa svarUpa avakhAdhavAmAM Avatu nathI tyAsudhI peAtAnA AtmA kai vRttine anusare che tenA niya karI zakAtA nathI, ataeva atra rajoguNavRtti tameguNavRtti ane sAtvikaguNavRttinA svarUpanuM kiMcit, digdarzana karavAmA AvyuM che. AtmajJAnI antaramAM kai vRttithI pravarte che tenA teo svayaM nirNaya karI zake che, parantu teonA AtmAnA anya manuSya nirNaya na karI zake te sabhAvanIya che, temaja AtmajJAnIe viziSTajJAnaprabhAve anya manuSyAnI vRttiyAnA nirNaya karI zake ane viziSTa jJAnanA abhAve na paNa karI zake te saMbhAvya che. bIjI rIte Avazyaka dhakAnA savAra ane sa dhyAnI dharmakriyA bhede cha prakAranA bheda paDI zake che. sAmAyA, cArvAtistatra, guvana, pratimA, pratyAghAna ane Anelane e cha prakAranA Avazyaka dharmakarmAne vyavahArathI ane nizcayata dararAja savAra ane sAje pannara divase cAra mAse ane varSe karavAM paDe che vyavahArathI teone kriyAvidhipUrvaka karavAM paDe che ane antarathI cha AvazyakIne te te AvazyakonA ucca uddezonA pariNAmapUrvaka karavA paDe che. cha prakAranA Avazyaka dharmakAryo karavAthI AtmAnI zuddhi ane uccatA thayA kare che sAmAyikanAmanuM Avazyaka karIne rAtri ane divasamA je je kAle je je kSetre je je kArya karatA samAnabhAva na rahyo hoya tatsaMbaMdhI pazcAttApapUrvaka nirlepa samabhAvanAmA vRddhi karavAnI hoya che. sAmAyika arthAt samabhAvapUrvaka trasa ane sthAvara jIvAmA 'tathA ajIva padArthAMmAM vartIne AtmAnu
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 82 ) zrI kamaga pratha-savivecana. vAstavika samabhAvavarUpa pUrNa prakaTa karavAnuM hoya che. pratyeka manuSyane avazya evuM vicAravuM ane pravartavuM ke jethI samabhAvano kSaNamAtra paNa viga na thAya. AvI samabhAvanI dazAnA bhAvane sAmAyikA, kathe che ane evuM sAmAyikanuM svarUpa hovAthI vizvavatI sarva prANuMoe te avazya karavAnI prabhunI AjJA hevAthI tene sAmAjika Avazyaka kathavAmA Ave che. vIza tIrthakaronI stuti karavAthI AtmA tIrthaMkaranA padane anusarI tevA guNe pragaTAvI tIrthaMkarapadane adhikArI bane che aeva sarvajoe avazya caturatistA nAmanA Avazyakane sevavuM joIe-gurunA guNene prApta karavAne vinaya ane bahumAnapUrvaka tathA kriyAvidhivyavahArapUrvaka sarva jIe, be vakhata guruvaMdana karavu joIe. guruvaMdanathI aneka prakAranI sarva nI unnati thAya che. atava guruvaMdanane Avazyaka dharmakarma tarIke prabodhyuM che. grahaNa karelA vratamAM aticArAdi je je de lAgyA hoya tenI nindAgahapUrvaka doSathI pAchA pharI punaH te dene na sevavA tene pratikramaNa Avazyaka kahevAmAM Ave che. pratikramaNa karavAthI sarva jInA AtmAnI vizuddhi ane AtmaguNonI pragati thAya che, mATe sarva jIvoe sadvartana sudhAravA ane durvartanane tyAga karavA be vakhata pratikramaNa karavuM joIe. rAtrI ane divasamAM pratyeka kArya karatA kAyA parathI dehamamatvane tyAga karavo joIe. dehAdhyAsa TALIne pratyeka kArya karatA AtmAnI paramAtmadazA prakaTa thAya che, aeva sarva jIvee sAMsArika tathA dhArmika kArya karatA vALo nAmanu Avazyakakarma karavu joIe. aneka prakAranI aniSTapariNAmaprada lAlasAonI nivRtti kharekhara pratyAkhyAna nAmanA AvazyakakarmathI thAya che, mana vANI ane kAyAnA Arogyasaha Atmika guNa Arogyavardhaka pratyAkhyAna Avazyakarma che. sAmAyika, caturviMzatistava, guruvandana, kAyotsarga, pratikramaNa bhane pratyAkhyAna se prakAranA AvazyakadharmakarmonuM Antarika rahasya kiMcitavizeSata avabodhavA gya che. "paNA samAraM phorma sAmAyaka e AtmA che rAgadveSanI pariNati vinA AtmAnI je samabhAvapariNati' gaTe che eja vastuprata sAmAyika che AvuM satya sAmAyika pragaTAvavAne mATe vyavahAra sAmAyakanI kriyA che. dararoja AtmAnA samabhAvarUpa sAmAyikamAM rahIne potAnI paripUrNa samabhAvadazA pragaTa karavI eja sAmAyikano mukhya uddeza che gRhastha hoya vA tyAgI hoya paNa tene game te bhavamAM kharuM samabhAva prAptirUpa sAmAyika prApta karyA vinA mukti nathI. rajoharazudi sAdhuveSa ane zrAvakanA cAvalAdine sAdhya uddeza e che ke samabhAva rAkhave samA bhAvanA mArgo grahaNa karavA, kaleza kajIAthI dUra rahevuM, keInI nindA-kuthalImAM paDavuM nahi, kaI jIvane pIDA thAya evuM mana vacana ane kAyAthI kArya karavuM nahi ane
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ samabhAvanuM mahatva. (83) duniyAmAM kaI paNa padArtha para rAga vA devAnI vRtti dhAraNa karavI nahi. AtmAnI mULa zuddhadaSTithI sarva dekhavuM AtmaNithI sarva jInA mULa dharmane dekha chanI sAthe lAgelA karma ane tethI thaelI bAhya zarIrAdi sthiti te upara lakSya devuM nahi. jIvane jIvanA mULa zuddha dharmo dekha ane pudgalane pudgala rUpe dekhavuM. keI dravyane kaI dravyamAM Arepa karyA vinA vastune vastu rUpe avaledIne AtmAnA samabhAva dharmathI eka kSaNa mAtra paNa dUra thavuM nahi AvuM samabhAvarUpa AtmAnuM svarUpa te ja sAmAyika che. antamuM pagathI AtmAnA samabhAva pariNAmamAM ramavuM teja uttama sAmAyaka che. tenA samAna anya. sAmAyike ke je vyavahArathI gaNAya che te nathI. vyavahAra karaNarUpa paravastumA sAmAyikanA AropavaDe naigamanayane Azraya karIne sarva nayasApekSatAne sAmAyikamA cUkavI nahi je je vakhate vyavahArathI sAmAyika karavAmA Ave te te vakhate koI mAna mAyA lebha ane paravastumamatva vagere dene TALavA ane vairAgyavaDe AtmAne bhAvavA prayatna karo. nimitta kAraNonuM avalaMbana karIne AtmAmAM sAmAyika jevuM. AtmArUpa sAmAyikamA lakSa prema rAkhIne layalIna thaI javu. rAgadveSAdi pariNatithI rahita evuM mArUM zuddha svarUpa te ja huM chuM evA zuddhopAgavaDe sAmAyikane kAla saphala kare. sAmAyika to dararoja gRhasthAe karavuM ane sAthe pagavaDe AtmAne bhAva ke jethI dararoja rAgadveSanI pariNati TaLe ane tethI pitAne AtmA sarva bAbatomAM sAkSIrupa banI zake. jo tamo padavamUug, cAlu tarata rAmanAM do, phu rimANicaM 2 ll je sarvabhUta trasasthAvara jamA rAga dveSa vinA samabhAve varte che tene sAmAyika che e pramANe kevalibhASita che. zagI ane devI sarva jIvomA samabhAva varte tyAre sAmAyikadazA AvI ema avabodhavuM. samabhAvapUrvaka kartavya kAryo karavAthI vizvavartI sarvajInuM zreyaH sAdhI zakAya che. sarva jamA ane ajImAM jene samabhAva pragaTa hoya che te rAdhi mahAtmA sAdhu Adi padane adhikArI banI zake che samabhAvathI ucca pada maLI zake che. samabhAva vinAnA manuSyo ucca pade kadApi vyavahArathI caDhe che heye teo tyAthI patita thAya che. jema jema adhikAra ucca tema tema samabhAvarUpa ega paNa ucca hoya che te vizvanuM zreya sAdhI zakAya che. bhagavadgItAnA vAdhyAyamA nIce pramANe A saMbaMdhI lakhavAmAM AvyuM che. sarvamUtaracanAtmatti sarvabhUtAni vAmana ! huM te coyuktaatmaa sarvatra samadarzana. // 29 // yo mAM pazyati sarvatra sava ca mayi pazyati / tasyAhaM na praNazyAmi sa ca me na praNazyati // 30 // sarvabhUtasthitaM yo mAM bhajatyekatvamAsthitaH / sarvadhA vartamAno'pi sa yogI mayi vartate // 31 // Atmaupamyena sarvatra samaM pazyati yo'rjuna / pure vA phi va dula ra coLI ramo mata rUra che. AtmAne aikya sattAe sarva bhUtastha dekhe ane sattAnA edhe sarva bhUtone AtmAmA dekhe evA gavaDe yuktAtmA sarvatra samadarzanI kaLI zakAya athata evI dazAe sattAnA aikya ane samabhAve samabhAvamA
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (84) zrI kamaga graMtha-savivecana. pariNamatAM samadarzanarUpa sAmAyika kathI zakAya. je mane sattAnA ai ane samabhAve sarvatra dekhe che ane sarva mArA viSe arthAta AtmAmAM-brahmamAM dekhe che tene huM nAza karI zakatuM nathI ane te mAro nAza karI zakatuM nathI--ema jainaAdhyAtmika dRSTie avadhavuM. sarvabhUtasthita evA mane je ekatvamAM Asthita thaIne bhaje che te gI sarvathA vartamAna mArAmAM paNa che evuM samabhAvanI abhedabhAvanAe avadhavuM. vAtmAvata sarvatra sarva jIvone samapaNe dekhe che tathA sukha duHkhamAM paNa je samapaNe varte che evA samabhAvarUpa sAmAyikane prApta karanAra paramAgI jANa samabhAvarUpa sAmAyika evuM che ke jemAM janma jarA ane maraNanAM dukhene avakAza nathI. samabhAva eja muktinI sAcAmAM sAcI nisaraNi che. samabhAvanAM pariNAma pAmele AtmA teja uttamottama sAmAyika che. je je aMze samabhAva Ave che te te aMze sAmAyika che ema nAnI apekSAe avadhavuM. koI para rAga vA keI para devane vicAra thAya nahi evuM samabhAva sAmAyika aDatAlIza mInITa paryata satata samabhAvanA vicArathI karAya te uttama avadhavuM. sAmAyikarUpa AtmAne prApta kare arthAta samabhAvapariNAmamAM rahevuM eja sAmAyika che. AvuM sAmAyika karyA vinA saMsArane anya AvatuM nathI. game te vicAre !! game tyAM jAo ! !! paNa samabhAvarUpa sAmAyika prApta karyAvinA AtmAne Ananda prApta thanAra nathI. samabhAvanI khumArI jyAM na hoya te sAmAyika vastuta nathI. AkhI duniyAnA manuSyane samabhAvarUpa sAmAyikanI AvazyakatA che, mATe samatAne sAmAyika Avazyaka kahevAmAM Ave che. jJAnagIne sAmAyika prApta thAya che. jJAnayogInI nizrAe karmacagIne sAmAyika prApta thAya che. samabhAva prApta karavAnI kriyAne karma kahevAmAM Ave che. adhyAtmazailInI paribhASAe samabhAva jethI prApta thAya evI kriyAo je je hoya te te niravagharmaga avabodha. be ghaDInA sAmAyikamAM samabhAvarUpa pariNAmanI khumArI pAmele manuSya anya kAryo karatI vakhate paNa nirlepa rahevA samartha thAya che ane te game te vakhate paNa samabhAvane bhUlato nathI. AvI samabhAvanI dazAmA AvyAthI vAsanAone svayameva vilaya thAya che ane taravAranA myAnanI peThe sarvakAlamAM zarIrAdithI bhinnapaNe AtmAnuM bhAna thAya che. samabhAva sAmAyika e potAnA AtmAmA che mATe antardaSTithI antaramA jevuM AtmAnA samabhAva dharmane prApta karyA pachI anya Avazyakene manuSya adhikArI bane che. samabhAvamA pariNAma pAmele AtmA kharekharI prabhunI prabhutAne anubhava karavA samartha thAya che samabhAvarUpa sAmAyikamAM pariNamI javuM eja paramAtmAne anubhava karavAne mukhya upAya che. sarve jIvenI tathA pitAnI siddhasamAna sattAnuM dhyAna dharavuM ane dayikabhAva para dRSTi mUkavI nahi e ja sAmAyika rUpa pitAne AtmAne anubhavavAne mULamaMtra che. samabhAvarUpa sAmAyika karanArA game te
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ | samabhAvarUpa sAmAyika ( 85). dharmanA hoya te paNa tenI mukti thAya che. tevo vAraMva vA yuddho vAcava anna vA samamAamAvI kag 4 muhaM ja ho che ? A zvetAMbara haya, vA digaMbara hoya, bauddha hoya athavA anya vedAtI AryasamAjI hiMdu khristI ane musalamAna vagere game te hoya paraMtu sarva darzananA AcAravicAramAM jene samabhAva thaye che te mukti pAme emA jarAmAtra paNa sadeha nathI. sarva bhava ane sarva pApathI mUkAvanAra samabhAva che. samabhAvaprApti mATe je je sAdhane avalaMkhyA hoya paraMtu samabhAvanI prApti na thaI te te sAdhanonI niSkalatA jANavI. samabhAva e paramAtmAnuM hRdaya che. samabhAvane pAmanAra paramAtmA bane che. samabhAvI AtmA kartavyakaraNa karate chate sadA mukta che. samabhAvI AtmA A vizvamAM sarva manuSyone rAjAone ane Indrone mAnya-pUjya che. samabhAvarUpa sAmAyikamAM rahenArane ucca satya tanI prApti thAya che ane te vizvamAM saMpUrNa satyane dekhI zake che. AtmAnA jJAnAdiguNene khIlavavAne mULa samabhAvarUpa sAmAyika ja upAya che. samabhAvarUpa sAmAyikamAM pariNAma pAmIne pazcAt jevAmA Ave te jJAnAdiguNanI zuddhi thayelI anubhavavAmA Ave che. gRhasthoe dararoja sAmAyika karavuM joIe ane sAmAyikarU5 AtmAne prApta karavA dararoja prayatna karavA joIe. bharanidrAmAM jema dazya duniyAnuM bhAna rahetuM nathI tevI rIte satya sAmAyikamA rAgadveSAtmakavRttinuM bhAna rahetuM nathI. bharanidrAnI peThe rAgadveSanA vicArono upazama thavo joIe. samabhAvarUpa sAmAyikamA parabhAvane vicAra na he joIe. zuddhopayogathI svasamayamAM ramaNatA karavAthI AtmAnI kharI dazAne khyAla Ave che. jaganA dazyane pAca Indriye ane manathI bilakula saMbaMdha na rahe ane AtmaguNAmAM mananI evI ramaNatA thAya ke jANe huM AtmA vinA anyane saMbaMdhI nathI AvI dazAmA samabhAvarUpa sAmAyikane anubhava Ave che ane tethI AtmAne sahajAnanda anubhavAya che. samabhAvarUpa sAmAyikamAM nivRtti sukhano prakAza khIle che. zarIranA aNuaNumAMthI mamatva-rAgabhAva dUra thAya ane game tevA bhayamAM chAtI dhaDake nahi ane AtmA caMcala thAya nahi, evo bhAva AvyAthI AtmAnuM sAmAyika kharekhara AtmAmAja bane che. samabhAvarUpa sAmAyikane huM kartAtA chuM evuM bhAna pragaTa thAya che tyAre "kAmavat sarvabhUteSu ja pati para pati " evI AtmaNi pragaTe che. ane AtmAnuM vIrya sthira thAya che samabhAva5 pariNAma pragaTa thatAM sAmAyikarUpa AtmA dekhAya che, ane e AtmA karmacAgamAM pravRtta thaIne magajanI samatola dazA saMrakSI zake che. AtmAmAM pariNAma pAmate e jJAnI kAcalI ane TeparanI peThe rAgAdi karmabhAvathI bhinna paDe che ane zuSka nAlIeranI peThe te zarIrakarmathI jude paDI pitAnuM AnandarUpe prakAzita kare che. samabhAva sAmAyikamA pariNAma pAmyAthI gajavukumAlanI peThe vA skaMdhaka muninA pAcase ziSyanI peThe aneka upasargo paDatA chatAM paramAtmadazA pragaTAvI
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 86) zrI kamaga 2tha-savivecana. zakAya che samabhAvarUpa sAmAyika eka dariyA samAna che, temAM ahaMvRttine bhAva bhUlIne DubakI mArI devAthI pitAnA anantAnanda jIvanane sAkSAtkAra thAya che ema jJAnIone samabhAva pariNAmanA upagamAM satyAnubhava pragaTe che. samabhAva sAmAyikathI samudramA janmamaraNa e kacarA jevA lAge che temaja zarIrAdi tRNa samAna lAge che. AvI sAmAyikanI dazAmAM Anandaghana pragaTe che. sAmAyikakriyAnA vidhimatabhedanI carcAnA kalezamAM citta vANI ane kAyAne vyApAra karIne samabhAvarUpa sAmAyikanA pradezathI virUddhapasthamA gamana karavAthI kheda ruci pragaTe che ane AtmAnA azubha pariNAma thavAthI karmabandha thAya che. sAmAyikane sAccepaga rahe ane kSaNe kSaNe AtmAnI zuddhinA adhyavasAye pragaTe eja khAsa vicAravA yegya che. AtmAnA zuddhadharmane upayoga dhAraNa karIne AtmAnA eka guNadhyAnamAM ghaNuM vakhata sudhI layalIna thaI javuM. khAtAM pItA, uThatA besatAM, pharatAM ane bolatAM samabhAvarUpa sAmAyikane pariNAma rahe ane viSamabhAvanA hetuo prApta thayA chatA samabhAvanA baLathI tene haTAvI zakAya eja nivRttine mArga che. anAdikAlathI mane vRttithI kalpAyelA zatruomAthI zatrubuddhine tyAga kara joIe ane anAdikAlathI manavRttithI kalpAyalI ISTa vastuomAthI rAga pariNAmane tyAga kara joIe. jagane taTastha rahIne dekhavAnI zakti prApta karavI. jagatamAM sAkSIbhUta rahIne adhikAra paratve kAryo karavAnI nirlepajJAnazakti prApta karavI eja samabhAvarUpa sAmAyikanA AnandadezamAM gamana karavAne anubhava che. duniyAmAM pravartatA aneka matabhedamAM samapariNAmanI daSTie dekhavuM ane temA thatA rAgadveSa pariNAmane tyAga karIne satyaSTie sApekSa satyatva vicAravuM e ja samabhAvarUpe sAmAyikamAM sthira thavAnuM mukhya upAya che samabhAvamAM pariNAma pAmelA jJAnathI sAmAyikarUpa AtmAmAM ramaNutA karavI ane aneka apekSAe samabhAvanA hetuone dravya, kSetra kAlabhede vicAra karIne vyavahAra sAmAyikAdimAM sApekSapaNe vartavu-e vizALa jJAnakSetranI uttamatA che. trasa ane sthAvara jIva para jene samabhAva che tene sAmAyike che jaDavastuthI AtmAne bhinna karIne AtmAnA guNemAM layalIna thaI javAthI AtmAnuM vAstavika sAmAyika pragaTe che krodha mAna mAyA lebha ISya kalaha hiMsAvRtti parigraha ane viSayavAsanAne samAvavAthI kharekharU AtmAmAM sAmAyika pragaTe che nivRttimArgamAM rahIne sAmAyikanI siddhi karavAnI che ane tenI upasargazya karIe kasIne parIkSA karaMvAnI hoya che. rAgadveSanA viSamabhAvamAM na paDatAM AtmAnA samabhAvamAM rahevuM evuM sAmAyika Avazyaka e mokSamArga che. duniyAnA jIvonI sAthe anAdikAlathI rAgadveSa karIne viSamabhAva dhAraNa karyo hoya tenAthI dUra rahIne samabhAva vicAraNi para ArohaNa karavuM , eja sAmAyikanI zuddhatA tarapha gamana karavAne vAstavikamArga che. indriyane viSaya
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jie devastuti Avazyaka. ( 87 ) tarapha unmanIbhAva thAya tyAre saMsAramAthI ghaNA aMze mukta thavAya che. he cetana / thArA zuddhadharma mA smaraNa karavuM eja thArA vAstavikadharma che. peAtAnA mULa' dharma tarapha sRSTi rAkha 111 samabhAvarUpa parvata para paramAtmArUpa deva virAje che. samabhAvarUpa parvata para caDhavAne asaMkhya pagathIyA che. haLave haLave samabhAvarUpa parvatanA pagathIyA para jee caDhatA hoya che temAthI keTalAka manuSyA hArAthI uparanA pagathIyAM para hAya te tarapha utsAhathI ane upayegathI caDhavA prayatna kara,-ane thArAthI je AtmAe nIcenA pagathIyA para hAya, kAI jIvA dUra hAya, kAI jIveA dUtara hAya, kAI jIveA samabhAvarUpa parvatanA pahelA pagathIye hAya ane koi jIvA samabhAvarUpa parvatanI taleTIe AvavA prayatna karatA hAya te sarva jIvA para samabhAvanI dRSTithI dekha. thArAthI uMce caDhelA ane hArAthI nIce rahelA jIvAnu` mULa sattAe raheluM svarUpa dekha ane uMca nIcanA upAdhibheda bhUlIne samabhAvathI sane dekha / / / sarva jIvAnI sAthe samabhAvadiSTa rAkhIne peAtAnu samabhAvarUpa sAmAyika pragaTa karavu. eja vItarAgadeve kahelu paramAtattva che--ema upayAga rAkha. samabhAvarUpa sAmAyikamaya tuM te che ema antardaSTithI dekha ane vibhAvAddhi pariharIne peAtAnA zuddhadharma mA masta ane mAhyazIrAdi je dekhAya che te sarva auyika bhAve che temAM aha vRttinuM utthAna thavu eja saMsAranI uttpatti che, aha vRttie saMsAra che ane ahIMvRttithI dUra zuddhopayeAgamAM rahevu eja jIvanamuktanI dizA che sAmAyika arthAt samatAbhAvamA pariNamavu eja AtmAnu jIvavu che ane vibhAvasRSTithI jIvavu e saMsArajIvana che samatArUpa AtmAmA tRSNA-vAsanA vagere nathI ema nizcaya karIne AtmajJAnamA pratipratikrina vizeSa pravRtti kara ! naigamanayanI dRSTie prathama sAmAyikamA pravRtti thAya che--pazcAt uttarAttara nayakathita sAmAyikanI prApti thayA kare che. ' sAmAyaka AvazyakamAM paripUrNaruci dhAraNa karavI ane tenA Adara karavA samabhAva AnyAthI anya AvazyakatA svIkAravAmA Ave AtmAneche samabhAva grUpamA mUkavAthI samabhAvarUpa parvatanA zikhare paheAMcIne paramAtmA banelA evA tIrthaMkarAnA guNAnu gAna karavAmA Ave che. samabhAvarUpa vazyakamAM praveza karavAthI samabhAvanA vastuti dariyA evA tIrthaMkarAnI mahattA avamedhI zakAya che ane tethI tIAvazyaka. karAnI stuti karI zakAya che. giranAranI pAMcamI Tuka para caDhavAnA vikaTamArga karatA samabhAvane mArga anantagaNeA vikaTa che. samabhAvanA pagathIyAMparathI jarA khasavAmA AvyuM te viSama bhAvarUpa rAgadveSanA uMDA khADAomA paDatA vAra lAgatI nathI. giranAranI pAcamI Tuka para caDatA AgaLa pAchaLa dekhavAmA lakSya rAkhI zakAya nahi ane jo uparauparanA pagathIyA para vicAra karI joIne pAda mUkavAmA Ave che te upara paheAcI zakAya che-tadvet samabhAva parvatanA pagathIyA samabhAvanA
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ~ ( 88 ) zrI karma paga graMtha-savivecana. ~ ~~~ ~ ~ adhyavasArUpa asaMkhyAtA che. uttarottara anukrame samabhAva adhyavasArUpa pagathIyAM para caDhatA AgaLa pAchaLanA rAgadveSanA vicAro tarapha lakSa na rAkhatA jeo bhayarUpa jhaMjhAvAtane jItIne keDa zikhara pahocI paramAtmA banyA evA siddha acala samabhAvaparvatanI Teca para virAjita tIrthakonI stuti karavAthI samabhAvarUpa sAmAyikanI puSTi thAya che. samabhAvanI paripUrNa dazA prApta karI che jeoe evA covIza tIrthakarenI stuti karavI. nAmapUrvaka cavIza tIrthaMkaranuM smaraNa karavuM ane temanAmAM rahelA kevaLajJAnAdiguNomA saMyama karI layalIna thaI javuM. tenAmAM pragaTelI paramAtmatA kharekhara sattAe potAnAmAM che-e bhAva lAvIne tIrtha karenI sAthe abheda dhyAnavaDe ekarUpa banI javuM eja lagasasUtramAM kaheluM vAstavikabhAva che. paripUrNa kevaLajJAnAdi guNe jevA tIrthakaramAM che tevA mArAmAM che. zrI tIrthakarone potAnA hRdayamAM dayeyarUpa dhAraNa karavAthI pitAnAmA paramAtmapaNuM pragaTe che. paramAtmAonuM dhyAna e kharekhara pitAnuM paramAtmapaNuM pragaTAve che. tIrthakara paramAtmAonA guNenI mana vacana ane kAyAvaDe stuti karavI joIe. tIrthakarene paripUrNa na ane nikSepApUrvaka oLakhavA. tIrthakarane samabhAvamAM rahIne dekhavA ane temanAmAM pragaTelI pUrNa samatA tarapha lakSa rAkhavuM eja paramAtmAnA pagale cAlavAnuM kRtya avadhavuM nAma, sthApanA dravya ane bhAva e cAra nikSepAe covIza tIrthaMkaranuM varUpa vicAravuM. sarva prakAranA nikSepAothI tIrthakarenuM sApekSa varUpa samajAya che mATe koI nipAnA khaMDana tarapha daSTi na devI paNa dareka nikSepathI tIrthakaronA svarUpane jANa tIrthakanI hadayamAM upAdeya dRSTi rAkhIne stuti karavI. bhAvanikSepAe guNa prakaTAvavA mATe nAmAdi traNa nikSepanI AvazyakatA siddha kare che. tIrthakaronI vAstavika stuti karavAne prathama sAmAyikamAM pariNAma pAmelo manuSya adhikArI gaNAya che. zrI tIrthakarenA dareka guNane vicAra kare ane pachI te guNa pitAnAmA pragaTAvavA zrI tIrthakaranA guNanI sAthe eka cittathI layalIna thaI javu. AvI rIte abhyAsa karavAthI kALe kALe tIrtha - kanA guNenI peThe pitAnA AtmAmAM sattAmAM rahelA guNe AvibhAvarUpa thAya che. tIrthakonI stuti karIne tIrthakare jevA guNe pragaTAvavA lakSya rAkhavuM. vAsanAo-sthAthI ane aneka duniyAnA padArthonI AzAone paripUrNa karavA tIrthakaronI stuti-prArthanA karavAmAM Ave che tyAM sudhI tIrthakarane paripUrNa svarUpe jANavAmAM AvyA nathI. zrI tIrthakarAnI pAse pogalika padArthonI bhikSA mAganAra pitAnI ajJatA pragaTa kare che ane te nAI karAnA guNe tarapha lakSya rAkhI zakatuM nathI. aneka prakAranA dukhe paDatAM chatAM ane aneka prakAranA padArthonI jarUra hoya te paNa te vastuonI mAgaNI kadi prabhunI mUti sAme ubhA rahIne karavI nahi. karmanA zubhAzubha phalemA rAmabhAvI banIne tIrthakaranuM avalaMbana karIne pitAnAmAM tIrthakaravAnuM prakaTAvavAnuM che. evIza tIrtha karenA nAmapUrvaka
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ n ( 8o ) . temane bhAvathI vIne ane pUjIne temanA zuddha svarUpamAM zuddhopayAgathI sthira thaI javuM. tIrthaM karAnuM paramazuddhasvarUpa vicAratA dhyAvatA mana vizrAma pAme ane AtmAnI zuddhatA sthiratAnA anubhavarasa pragaTe tyAre samajavu ke cAvIza tIrthaMkarastutinI amRtakriyA prApta thaI. caturvizatistavane mULa uddeza temanA jevA guNaiA pragaTAvavAnA che. samabhAvarUpa sAmAyikanA zikhare pahAcIne jeoe paramAtmapada prApta karyuM che evA tIrthaMkarAe jagatanA jIvAne samabhAvane upadeza dIdhA che; tethI temaNe jagata para aparimita upakAra karyAM che; evA tIrthaMkarAnI stuti bahumAnabhakti ane upAsanA karavAthI janma jarA ane mRtyunA anyanA chUTe che zrItI karAe guNunI zreNi para caDhavAnA upadeza dIdhA che. guNuthI AgaLa vadhAya che game te jAtimA janmele manuSya vairAgya sa tASa ahiMsA satya brahmacarya nibhatA ane maitrIbhAva Adi guNAvaDe AtmAnI utkrAntimA dararoja AgaLa vadhe che. krodhAdi durguNAne jItavA e manuSyanuM kartavya darzALyuM che. manuSya sura pazu ane pakhI vigere jinabhagavAnanA guNNAnA upadeza zravaNu karI durguNA para jaya meLavI dhI thai zake che. rAgadveSanA jaya karavAnI icchA pravRtti jene thAya che te jinanA anuyAyI che. AvA upadeza temaNe daine aneka bhanyajIvAne tAryAM che. AdityanA karatA teo kevaLajJAnaguNuvaDe anantaguNuprakAzI caMdramAnA karatAM tee atyaMta zAnta che sAkSaranI peThe atyaMta teo gaMbhIra che. temanI dizAtaram pravRtti karIne tenu dhyAna dharUM chuM. samAdhinA ApanArA te AlaMbanavaDe aneA. zrItIrthaM karAtu sadA smaraNu hA. tItha karAnI upAsanAmAM mana vacana ane kAyAnA vyApAra ho ! upazamAdi bhAve zrI tIrthaMkarAnuM dhyAna karU chu. jeoe ghAtI ane aghAtI karmanA kSaya karI siddhasthAna prApta karyuM evA siddho-tIrthaMkarAnuM sadA dhyAna karU chuM. tenA rUpAtIta svarUpamA layalIna thAuM chuM. A pramANe caturvizatistavarUpa Avazyaka karanAra manuSya guruvaMdana Avazyaka karavAmATe adhikArI ane che tI karanA upakAra ane temanI mahattA jANe che te gurunA upakAra ane temanI mahattA avamedhavA samartha thAya che. guruvadana Avazyaka paramAtmA tI karAnI stuti karanAra gurune vaMdana karavAne adhikArI bane che. vizvAsa prema bhakti zraddhA viveka jJAna AjJApAlana pApakAra guruvandataAvazyaka ane gaMbhIratAdi guNAnI prApti vinA gurunA ziSya banI zakAtu nathI. gurune trikAlavadana karavuM joie guruvadana e Avazyakakama che. gurubhakti sevA uSAsanA ane AjJAdhInatAAdi guNNAnI prApti karIne potAnA AtmAnI unnati karavI joIe e vakhatanI sadhyAe guruvandanakane avazya karavu joie guruvandanasUtrI guruvandana vivekanA khyAla pragaTe che. e vakhata gurune vandana karIne sarva aparAdhe khamAvavA 12
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ (90 ) zrI kamaga pratha-savivecana -~~-~ ~*~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~~~ -~-~-- joIe. gurue je upakAe karyA che tenuM hRdayamAM smaraNa karIne gurune hRdayane saMtuSTa-prasanna karavuM joIe. gurue je AtmajJAnane baMdha Avyo che te amUlya che. AtmajJAna ApI hRdayacakSune ughADanAra gurune sarvasvArpaNa karavuM joIe. vinayapremabhakti ane sadAcAra vagere ghaNA guNe kharekhara guruvandanathI utpanna thAya che. guruvandana karavAthI hRdayanI nirmalatA thAya che ane aMtmAnI ugratAmAM pratidina vRddhi thAya che. sAmAyika ane caturvizatistavanI peThe guruvandana Avazyaka paNa AtmAne atyaMta hitakArI che. prabhunI prApti karAvI ApanAra guru che; mATe gurunI bhakti ane bahumAna karavAmAM jarA mAtra pramAda sevavo nahi. AryapaNuM kharekharUM gurune vandana karIne temanI sevA karavAmAM samAyuM che. gAranA bIlAnI peThe mananI asthiratAne dhAraNa karanArA manuSya gurunI zraddhA dhAraNa karI zakatA nathI ane te jyA tyAM svadAcAra urmAnI peThe bhaTake che paNa Atmahita sAdhI zakatA nathI. gurune guru tarIke jJAnavaDe na avadhe ane pitAne jJAnavaDe ziSya tarIke na jANe tyAsudhI manuSya-guruvandana Avazyakane kharekhara ArAdhaka banI zakatuM nathI dharmamArgamA guruvinA duniyAmAM kaI manuSya muktinA mArgamAM AgaLa vadhI zake tema nathI. bAhya ane antarathI nathanikSepa sApekSa guruvandananuM svarUpa jeo avabodhIne guruvandanamAM pravRtti kare che teo muktipada prApta karI zake che. sarva AvazyakanI ArAdhanAnA mULa pAyA tarIke zrI guru zuddha prema-bhaktithI gurunA caraNakamalabhaMga banIne guruvandana karavuM eja zrI vIraprabhune upadeza che. zrI guruvandananAM AvazyakanI ArAdhanA karanAra jena banIne jinapaNuM prApta kare che-mATe duniyAnA sarva manuSyae guruvandana Avazyaka dararoja be vakhata karavuM. guruvandanamAM ArUDha thayelo manuSya puna pApa nahi karavuM ane je pApa thayAM hoya tenI nindA gaharUpa pratikramaNarUpa Avazyaka je kahevAya che te karavAne adhikArI bane che kuMbhAra pAse micchAmidukkaDa denAra mulakanI peThe micchAmi dukkaDaM denAra pratikramaNa karI zakatA nathI. pratikramaNa e zuM che te je jANatuM nathI te pratikramaNa karI zakto nathI. divasamA ne rAtrimAM je je pApo karyA hoya tene pazcAttApa karIne puna tevA pApa nahi karavAnI pratijJA karanArane ane te pramANe pravartanArane pratikramaNa karanAra avadhavo. zukanI peThe pratikramaNusUtra belI javuM ane pratikamaNa eTale zuM ? te paNa samajI zakAya nahi evI rItanuM pratikramaNa karavuM te vAstavika pratikramaNa karyuM. ema kahevAya nahi pratikamaNusUtra athavA zramaNusUtrane mukhapATha karI javA mAtrathI hadaya para kaMI pratikramaNunA vicAronI asara thatI nathI. IglIza bhASAnA zabdone artha nahi jANanAra IglIza bhASAnI kavitAomA prArthanA vA pratikramaNa kare tethI tenuM hRdaya kharekhara zuddha
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNu Avazyaka 5 ( 91 ) anI zake nahi. pratikramaNu eTale pApathI pAchuM pharavu. AvA pratikramaNanA artha pramANe duniyAnA je je manuSyA pApathI pAchA phare che te pratikramaNu karanArA avAdhavA. mana vacana ane kAyAthI je je pApA karAtA hoya tethI pAchA pharavAnI jarUra che. * divasamAM je je mana-vacana ane kAyAthI pApeA thayA hoya tenI mAI mAgavI tene jaivasika pratikramaNa kahe che. rAtrimAM 'mana vacana ane kAyAvaDe je pApa thayAM hoya tenA prAta saMdhyA viSe pazcAttApa karavA tene rAtrika pratikramaNa kahe gRche.hasthe pratikramaNusUtra ane sAdhue zramaNusUtranA bhAvArtha upara lakSa daI pratikramaNa Avazyaka karavu joie. eka pakSamAM je je mana-vacana ane kAyAvaDe pApA karyAM hoya tenA pazcAttApa karavA tene pAkSika pratikramaNa kahe che. mana vacana ane cAvaDe cAturmAsa saMbaMdhI pApAne pazcAttApa karI tenI nindA gA~ karavI tene cAturmAsika pratikramaNa kahe che vasaMbaMdhI thayelA pApAnA pazcAttApa karavA ane tenI nindAgarha karavI tene sAvatsarika pratikramaNa kathe che, nAma sthApanA dravya ane bhAva pratikramaNa e cAra nikSepe pratikramaNanu svarUpa vicAravuM. bhAva pratikramaNu sAdhya che evA upayAga rAkhIne pratikramaNu karavuM dravyapratikramaNa te bhAvapratikramaNanA hetubhUta che. vyavahAra pratikramaNu te nizcaya pratikramaNanA hetubhUta che. dararoja pratikramaNa Avazyaka karavAmA Ave ane durguNAna TaLe tathA nItinA mArga para sthira na rahevAya . samajavu ke pApanI gaoN-nindArUpa pazcAttApa kharAkhara karI zakAyA nathI.. ----- wwwwwwwww pratikramaNurUpa adhyavasAya ' thavAthI bhUtakAlIna karmAMnI niza thAya che ane AtmAnI zuddhi thAya che aneka jIvA pratikramaNa karIne muktipadma pAmyA ane pAmaze. je je pApA karyAM hAya tenA antakaraNamA UMDA pazcAttApa karavA joIe. mana vacana ane kAyAnI ceSTAo pratikramaNa cAgya thavI joie. pratikramaNanA adhyavasAye thI AcAramA sadguNA dekhAvA joIe. pratikramaNa karavAthI naitika guNAnI vRddhi thavI joie ane anItithI pAchuM haThavAnu thavu oie zabdomA thaela pratikramaNa je sA ane zubhAcAra para asara na kare teA vAstavika pratikramaNa karyuM ema kahevAya nahi. * pratikramaNathI kaSAyane upazama thavA joIe, kaSAya ghaTe nahi ane ulaTI darAja kaSAyanI vRddhi thAya tyA pratikramaNu karyuM" ema kahI zakAya nahi. anyAne raMjana karavA mATe pratikramaNanI kriyA nathI paNa potAnA AtmAnI zuddhi karavA mATe pratikramaNa che. antaramA bhAva pratikramaNanA upayAge pratikramaNanA vicAza prakaTAvavA joie. naigamanayanI kalpanAe pratikramaNanI anekAnta mAnyatA mAnIne sApekSa uttarAntarnayathI Atmazuddhi karavI joIe. niSkapaTI manuSya ane AtmArthI gurubhakta manuSye pratikramaNa zuddhi tarapha lakS devuM joIe. upayega vinAnuM dravya pratikramaNa che ane upayegapUrvaka bhAva pratikamaNu
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - ( 92) thI kaga saMga-savigana. kahevAya che. naigama saMgraha vyavahAra satra zanaya sammasiddha ane dhananAtha e sAta nayathI pratikamaNa karavuM joie AmAthI nikama ti che ke abi che tene navaDe sApekSa vicAra karIne zuddha pratikamanI sAdhanA karI. je je zabda pratikramaNa karavuM te te zabdone sAta nava sabhya ane vigara kre che. zALA pravAha rItie pratikamaNa karavAmAM sudhAro karIne dararoja durgama guna thavAtha ane sahunI vRddhi thAya e rAja prayatna kare che. pAnA pazcAttApathI anAja ghaNuM kumaLuM thavuM joIe ane AtmAnI zuddhatAne uga pragaTa ie. rAnI nirmalatA karavA mATe pratikramaNa e gaMgAnA samAna che. A duniyAne manue pApaLI pAchA pharavArUpa pratikamaNa kare ne A duniyA vyi niyA banI zake, je je de utpanna thAya tenAthI pAchA karavAmAM na Ave te pratikramaNa karyuM ema kahevAya nahi ema khAna lakSyamAM rAkhIne pratikAma karavuM joIe. gRhasthAe ane tyAgIoe karmanA pradezamAMthI pAchA pharIne AtmA pradezamAM AvavA mATe pratima karavuM joIe. cArI-vyabhicAra-himAlabha-eTI gAlIcaDI-gugala-vizvAsaghAtako-phleza-jhaghaDA-TaMTA-ra-AkAra-kapaTa ane nindA vagere thI pAchA pharAya ane asteya-brahmacarya-satya-nirlobhatA-vidhAma-vyAri bhAvanA--pramANikatA-saralatA-mAlaghutA-kSamApanA ane AtmabhAvanA vagere gumAM AgaLa dararoja vadhAya te avadhavuM ke pratikamaNa kharekharuM thAya che. durgathI athana pApathI pAchA pharavAne pariNAma na hoya tyAM pratikamaNa nathI. rAtri ane divasamAM kayA kayA zAnI ikAyA tenI jene yAdI na hoya ane je kAyAthI pAchA pharIne kayAM AvavAnuM che te jAna na hoya tema pratikramaNanA adhikArI thayA nathI ema avadhavuM. gRpe agara tyAgIomAM pApathI pAchA pharavArUpa pratikramaNa pariNAma thAya ane te pramANe vartAya ne tenI chApa jene pratikramaNa na karatA hoya tenA upara paDe che ane tethI teo pratikANuM Avazyaka svIkAra kare che. pApa arthAta haNa--anIti ane apramANiktAthI pAchA pharanAra manuSya kharekhara pratikramaNa zabdanI ane tenA rahasyanI chApa bolyA vinA anya manu para pADI zake che. AkhI duniyAmAM pratikramaNa athavA pApathI pAchA pharavAnuM Avazyaka mahatva phelAvavAmAM Ave te duniyAnA manuSyamAMthI pApa TaLI jAya. zrI sarvana vIraprabhue pratikamaNane AvazyakakArya tarIke upadezya che te kharekhara yathArtha che. pratikramaNanA adhyavasAya utpanna thavAthI durAcArI pApI manuSya sadAcArI dharma banyA che bane che ame bamaze. bhUtakALamAM ananta pratikramaNa karIne mukita pAmyA, vartamAnamAM mahAvidehamAM pAme che ane bhaviSyamAM pAmaze. dareka manuSya rAtri ane divasamAM je je pApa kayA haiya-tene AlecavAM joIe ane mana tathA Iktine durguNethI pAchI haThAvavI joIe
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNa Avazyaka ( 3 ) rAgadveSa pariNAma pAmelA manane rAgadveSarahita karavuM te pratikramaNa che. saMsAra sanmukha thanAra manane Atma sanmukha karavuM te pratikramaNa che mehathI pAchA pharavuM te pratikramaNa che. je je aze dethI pAchA pharavAne pariNAma tathA tevI pravRtti thAya te pratikramaNa che. gRhastha agara tyAgIoe vratomAM lAgelA aticArene AlocavA te pratikramaNa che. dethI pAchA pharavAne pariNAma tathA AcAra sevanArA gRhastha tathA tyAgIomAM pratikamaNa guNa vadhe che. - pApathI pAchA pharavArUpa vicArevaDe kAyA upara asara thAya che ane tethI kAyAvaDe thatA de aTake che. mananI asara kAyA para tathA vANI para thAya che. mana-vANuM ane kAyAnA dene TALavA mATe thatA pariNAma tathA kAyavyApArane pratikramaNa kahevAmA Ave che ema antarmA UMDA utarI vicAra karatA samyaga rIte badhAze. bahene ane purUSemAthI dararoja pratikramaNathI durguNe nyUna thavA joIe. gRhasthamA nIti-pramANikapaNuM vadhe ane anyAya-anIti vagere deze TaLe te samajavuM ke tenAmAM pratikamaNanI zakti game te pe jAgrata thaI che ane teone pratikramaNane lAbha samajAve che. sarjanamaNune utpanna karanAra pratikramaNa che. duniyAmAM janmathI kaI sadguNI hete nathI. pratikramaNathI sarve manuSya guNI thAya che. vratamAM lAgelA melane pratikramaNa rU5 sAbuthI dhoIne vratanI nirmalatA karI zakAya che. bhUtakALanA ananta bhavenAM karmane kSaya karanAra pratikramaNa che. jJAnAcAra darzanAcAra cAritrAcAra tamAcAra ane vIryAcAra sevatA je kaMI bhUla thaI hoya tene pazcAttApa niMdA ane gaharUpa pratikramaNa che magajanI samAnatA rAkhIne sevA Adi karmacaganAM kAryo karatA samabhAva na rahyo hoya ane viSamabhAva thaye hoya te tyAthI pAchA pharIne samabhAvamA gamana karavuM te pratikramaNa che asatya vicAramAthI satya vicArimAM AvavA prayatna kara, pakSapAta daSTimAthI apakSapAta daSTimA AvavA prayatna kara, daSTirAgamAthI nIkaLI madhyasthabhAvamA AvavA prayatna kara, ekAntavAdamAMthI anekAnta vAdamA gamana karavuM; nirapekSa vyavahAramAthI sApekSa vyavahAra mAnavA prayatna kara. azubha vyavahArathI zubha vyavahAramAM pAchA pharavuM ane asabhya vartanathI pAchA pharIne sabhya vartana namAM AvavA prayatna kara-ityAdi pratikramaNa avadhavuM. anantAnubaMdhI kavAyanA pari. NAmathI pAchA haThavuM, apratyAkhyAna kaSAyathI pAchA haThavuM; pratyAkhyAnI kavAyanA pariNAmathI pAchA haThavuM ane saMjvalana-kedha-mAna-mAyA-lobha kaSAyathI pAchuM pharavuM te pratikamaNuM che. prasannacaMdra rAjarSie dhyAnamAM pratikramaNa karI kSapakazreNi caDhI kevaLajJAna prApta karyuM hatuM. asaMteSapaNAnA vicArone AlecI tenA vicAre tarapha pravRtti karavI te prati
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ka - - - - - - (94 ) zrI kaga 2tha-savivecana, ~~ ~~~~ ~~~ ~ ~ ~ ~ ~ ~~-~ ~~~- ~kumaNa che. tRSNanA vicArone nindI gahIM tenAthI pAchA pharI saMteSanI vicAramAM rUDha thavuM te pratikamaNuM che. mahAtmAone avinaya ane AzAtanA karI che tenAthI pAchA haDI mahAtmAone vinaya ane temanI bhakti karavI te pratikamaNa che. keI paNa jIva saMbaMdhI kharAba abhiprAya bAMdhyA che ane tenuM azubha ciMtavyuM hoya tenAthI nindA-gaNuM karIne pAchA pharI satya abhiprAya ane zubha ciMtanamAM pitAnA AtmAne sthApana kare te pratikramaNa che. jagatu eka zALA che temAMthI sAra grahaNa karavA prayatna karavAnI jarUra che. jaganA padArthomAM Asakti karI hoya tenAthI pAchA pharIne nirAsaktapaNamAM praveza kare e pratikramaNa che jaganA sarva jIvone svAtaMtrya game che-temAMthI keI jIvane parataMtratAnI beDImAM nAMkhavA vicAra karyo hoya te akAryathI pAchA pharIne sukAryamAM AtmAne ja e pratikamaNa che. jagata e kedakhAnuM che temAMthI chUTavA je jIvo je je aMze prayatna karatA hoya teone te te azamAMthI pAchA pharavAne asa6upadeza dIdhuM hoya tethI pAchA pharIne zubhepadezamAM pravRtti karavI te pratikramaNa che. viratinI bahir jaI avirati bhAvamAM gamana karyuM hoya tenAthI pAchA pharIne vAstavika virati tarapha pravRtti karavI te pratikramaNa che. AtmAnA zuddhadharmanI ramaNatasAthI bahirmukhavRtti karIne azuddhadharmamAM ramatA karI hoya te azuddhadharmane nindIne ane gahane AtmAnA zuddhadharmamA ramaNatA karavA je pravRtti karavI te prati kamaNa che. vibhAvadazAmAMthI pAchA haThIne svabhAva dazAmAM AvAgamana karavuM te pratikramaNuM che. rAga dveSanI savikalpa dazAmAMthI nirvikalpa dazAmA AvavuM te pratikramaNa che. upAdhi mAthI pAchA haThIne nirupAdhi dazAmAM AvavuM te pratikramaNa che. mananI caMcalatAthI pAchA haThIne sthiratAmAM praveza kare te pratikramaNa che. ArtadhyAna ane raudradhyAnathI pAchA haThIne dharmadhyAnAdimAM ramavuM te pratikramaNa che bhaya-beda ane dezanA vicArathI pAcho haThIne AtmAnA zuddhopagamAM ramavuM te pratikramaNa che ema pakSapaNe vicAravuM.' kRSNalezyAdi azubha lezyAonA vicAre thayA hoya to teone nirdovA gaIvA ane kRSNadilezyAothI pAchA pharI zubha lezyAnA vicAre tarapha gamana karavuM te pratikramaNa che. dagA, prapaMca ane pAkhaMDathI nivRtta thaI sanamArgamAM AvavuM te pratikramaNa che manuSya, bhUlane pAtra che game te manuSya game te jAtane doSa karI zake che; mATe manathI je je kharAba vicAre thayA hoya tenAthI pAchA haThavArUpa pratikramaNa karavAnI khAsa jarUra che. manamAM aneka jAtanA zubhAzubha vicArenA parivartane thayA kare che. manamAM kAmAdi azubha vicAra AvyA hoya te tethI pAchA haThIne zubha vicAramAM praveza karavArUpa pratikramaNa karavAnI khAsa jarUra che duniyAmAM manuSyo vagerenA samAgamamAM AvatA chatAM jalabhA karmalanI peThe rAgadveSanA vicArethI nirlepa rahIne karmagInA kAryo karavA chatA - -
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - 'pratikramaNa zA mATe karavuM ? (95). ~ ~ jJAnayegathI zubhAzubha phalanI IcchA rAkhyA vinA rahevuM joIe." AvI svAdhikAra pramANe sthiti na adA karI hoya ane temAM je je deze karyA hoya tenI AlocanA karIne pitAnI svAdhikAranI pharaja pramANe puna pravRtti karavI e pratikramaNa che. jJAnayogIoe pitAnA adhikAra pramANe je je kAryo karavAnA hoya temAMthI je je na karyA hoya te tatsaMbaMdhe pratikramaNa karavuM joIe. pitAnA AcAra ane vicArone maLatA AvanAra manuSyo vA pitAnA AcAro ane vicArothI bhinna 'evA manu hoya te paNa sarvanI sAthe maitrI bhAvanA dhAraNa karavI joIe--evuM vIra prabhue kahyuM che. te pramANe vicArone AcArmA mUkIne maitrIbhAvanA sarvanI sAthe na dhAraNa karI hoya te te saMbadhI AlocanA karIne maitrInA vicArane AcAramAM mUkI sarva jIvonI sAthe maitrIbhAva dhAraNa karavuM te pratikramaNa che. je je manuSyanI sAthe vaira-virodha-TaMTA-jhaghaDA thayA hoya te te manuSyone khamAvIne vairanI vRddhine chedI nAkhavI teja pratikramaNa che ' paramAtmAne e hukama che ke sarva jIvonA je je guNe hoya te tarapha daSTi devI. keInI nindA karavI nahi ane keIna deSa pragaTa karIne tene halake pADavA prayatna karavo nahi ane AvI paramAtmAnI AzA kheDI hoya te pitAne nindI-gahIne pharIthI bhUla na thAya tevI rIte paramAtmAnI AzA tarapha gamana karavuM te pratikramaNa che beTe DALa dhAraNa karIne anya manuSyone vaMcyA hoya te tenI nindA-gaha karIne nItinA mArgamAM sthira thavu te pratikramaNa che. ane evI rItanuM pratikramaNa karavAnI khAsa jarUra che. saragava revana, rAvali rAma, nAgari parIkha, sAvi vaDAlI, rAghava raMgadari, dudhatika, dummAsi duniSThIma, icchAkAreNa saMdisaha bhagavan iccha tassa micchAmi dukkaDaM // * pratikramaNa mULa sUtramAM pratikamaNanuM rahasya sArI rIte varNavyuM che. gurunI samakSa pratikramaNa karavAnI AvazyakatA che savAra ne sAja be vakhata je je pApa karyA hoya tenI yAdI lAvIne nindI-gahIM potAnA AtmAnI zuddhi arthe pratikramaNa karavuM kaI paNa jIvanI sAthe veravirAdha na rahe ane sarva jIvone khamAvIne upazamamaya thavuM eja pratikamaNa che. zrI tIrthakaroe azuddha dharmamAthI pAchA haThIne AtmAnA jJAnAdi zuddha dharmamAM AvavA mATe pratikamaNa Avazyakane upadeza dIdho che. be sa dhyAnA vakhate vyAvahArika pratikramaNa thaI zake che ane pUrNa satya AdhyAtmika-mAnasika-naizcayika pratikramaNa te kSaNe kSaNe game tyAre thayA kare che. kAyA ane vacananuM pratikramaNa sthala che ane manamAM kareluM pratikamaNa sUkama che. pratikramaNa - arthAt pApathI pAchA pharavArUpa AtmAne adhyavasAya thatA anaMta karma khare che ane karmonA kharavAthI AtmA halake thAya che. pazcAttApa pariNAma pragaTyA vinA karelA denuM pApa TaLatuM nathI ane AtmAnA guNenI vRddhi thatI nathI bahirmukha vRttithI antarmukha vRtti karavA sArU pratikamaNa che pramAdethI pAchA pharIne potAnI che -
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI karmayoga graMtha-savivecana. amadazAmAM AvavuM te pratikramaNa che. bharauMghanI peThe duniyAnI vikalpa jaMjALa bhUlI javAya ane AtmAnA zuddhopage AtmasvarUpamAM lIna thavAthI AtmAnandanA ubharA pragaTe eTale samajavuM ke uccakoTInuM pratikramaNa kharekhara AtmAmAM pragaTayuM che. AtmAnA asaMkhyAta pradezarUpa mahAvidehakSetramAM zuddhopage sthiratApa janma leIne AtmAnI zuddhatArU5 sImaMdhara prabhune bheTavA e pratikamaNunuM AdhyAtmika svarUkSa che. mAyA arthAta mahanA pradezamAM pAchA pharIne AtmAnA asaMkhyAta pradezamAM svAbhAvika dharmo vasavuM evuM pratikramaNa karavA dararoja abhyAsa pADe. duHkhane ApanArI nAmakIrti rUpanI ahaMvRtti Adi aneka prakAranI vAsanAothI pAchA pharIne manuSyoe AtmAnA sahaja sukha tarapha gamana karavArUpa pratikramaNa karIne jIvananI saphalatA karavI joIe. azubha saMyoge prApta thayA chatA ane vipattio paDatAM chatA tathA zAtAnA saMge prApta thayA chatA manane caMcaLa na thavA devuM ane kadApi caMcaLa thAya te manane AtmAmAM sthira karavuM evuM pratikramaNanuM rahasya che te lakSyamAM rAkhavuM joIe. kSamAbhAvamAM masta thaIne "khAsemi sabajIve, savejIvA khamaMtu me, mitti me saJcabhUesu, vera majjhaM na keNai" ItyAdithI sarva jIvone khamAva, keInI sAthe vaira na dhAraNa kara, sarva ane AtmadraSTithI dekha ane AtmAnA AnaMdamAM layalIna thA. . je manuSya pratikramaNanA adhikArI thayA hoya che teo kAtsarganA adhikArI thAya che. pratikramaNarUpa AtmapariNAma ane pratikramaNarUpa dharmAcAra prApta thatAM kAyAnA uparathI mamatva utare che kAyAnA uparathI ahemamatva TaLavuM ane kAyAthI kAyotsarga bhinna evA AtmAne dhyAve tene kAryotsarga kahe che. zarIranA aNuaNumAMthI Avazyaka. nirmamatvane pariNAma uThe che tyAre AtmAnI nirbhaya dazAne khyAla Ave che. zarIramAM thatI ahaMvRttine nAza thavo temaja nAmAdi kIrti vagere vAsanAethI mukta thavu eja kAryotsargane mukhya uddeza che. AtmAthI bhinna evI kAyA lAge ane tenA parathI samatva utare tathA AtmA potAnA zuddha svarUpamAM layalIna thAya eja kAryotsarganuM mULa rahasya manana karavA cogya tathA AdaravA gya che. kAyA parathI masatva utaryA vinA AtmAnu vIrya-vairya jAgrata thatu nathI gajasukumAla avaMtI sukamAla ane metArya muni vagere munie kAyAparathI mamatva tyAga karIne AtmAmAM sthiratA layalInatArUpa kAyotsarga karyo hato ane tethI teoe antarmukhapayogathI samatAbhAve upasargo sahIne AtmAmAM raheluM akhaDa zuddha paramAtmapada prApta karyuM hatuM kAyotsargamAM dhyAnavaDe aneka muniyee akhaMDAnandane prApta karyo che. kAyAnuM mamatva pariharIne AtmAne AtmarU yAvArUpa kAryotsargamA bAra varSa adhika kALa paryata zrI vIra prabhu rahyA hatA ane kotsargabhA rahI dhyAnabaLe kevaLajJAna prApta karyuM hatuM. kAyotsargamAM rahevAthI AtmaLa .
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ TAra Re. zrA paeNrca ane zorTa dvArA kahe che : eka rUpAM -hya dida pAme che tene azva ne jAve che. kAra- -H jA na karIne strI durArAM ja rahI kA che. - naya ane dariyAI karatuM ya rasa jarUra che. : ridina nI aneka prakA - vAtrAne 2 ka. te kahe che. kaTa vira -- . aneka vi ane ne 2 ka. te ka I ke. . dha hi deha eka nirita Tara che deha eja 8 : dehAda kA dina jA ruddha prApti thatI rahyA. deha : kara kalpane avera. eja kehRdu cAtra jhindu che. dezvara ane jaja zrada sthira ane InTa. karacha katra karI duniyA enDa -. ka6 ne de. zake che. zarIra-ra-ritra ane 4 : 8 ane dara e ja karyuM. Ine ka ri je phakta - - - hRtinAM di thAya che. sAcI kruka siTi karIne tene ja adhikArI . prakhyAta AvakanI ceta che. ane eka je trika pragaTAvavuM dAru te kacerI siddhi karIne zarIrakidI bhinna che. grAnTane dura kare je. zarIra ane dakti. parI nAM vA 48 &karIne dira graMtha karIne da 9da zakAya che. have keTadaka paca di. pra . DhADhatA kAraka lAza che. brikAre - aneka deTa paDe che ke te tra ka re para e che ke-jadAra----dira ane di 2. sara praka ahuranI - hi kare ane nirAkara ka a ra ra pa ka hatuM ke karavuM = tra-tra-9 ane dina . kare. - jAnI pra .na tapa karavA kara che ka ke tene dura-2 - nI ane hA - harine vaza kai dikarI bane che. dara kAna kare aneka prakaraNa -dika nu a8 ka. 22 ki. rara ra zmana kara atyaM jarUra che. traNa dara prAraka 3 - - 9. de . hya para : kanI jarUra che. duniyAna. jaDa - juo aka-: na rahe ane ke. jaDa padathI ra0 ra ra re samajavuM ke prasthAnanI ku kendra sradarbha za kare che. . . . . . dara pra zkara che. e sanIne dara na vinDa phala zuM kara
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. . - - - - -- - - -- -- - -- - --- - ---- -- --- -- - ( 98 ) zrI karmaga pratha-savivecana.. bAvA zItaLadAsanI peThe thaI jAya che, mATe bhAva pratyAkhyAnane sAdhyarUpa gaNu dravya pratyAkhyAna karavuM joIe. sAta naya ane cAra nikSepAthI pratyAkhyAnanuM svarUpa samajavuM joIe mana ane Indriye para kAbU meLavavAne mATe pratyAkhyAnanI AvazyakatA pratyAkhyAna che. durguNApara ye meLavavA mATe pratyAkhyAnanI jarUra che. game te dezamAAvazyaka game te darzanamAM game te rUpAntarathI game te zabdapathI pratyAkhyAnane artha pravarte che ema sUmadaSTithI vicAra karavAmAM Avaze te amukAze te vAta satya jaNAze. IcchAo upara jaya meLavavA mATe pratyAkhyAnanI AvazyakatAne vidvAne svIkAre che. pratyAkhyAna Avazyaka svIkAryA vinA chUTake nathI. AtmAnA zuddha guNamAM ramaNatA karavI ane salepatAne tyAga karavo e bhAva pratyAkhyAna che. rAgadveSanI azuddha pariNatine tyAga kare e pratyAkhyAna che. parabhAvaramaNatA tyAgarUpa pratyAkhyAna avabodhavuM. je je aMze AhArAdikano tyAga bhAva te te aMze dravya pratyAkhyAna che ane je je aMze IcchA vAsanAno tyAga te te aMze bhAva pratyAkhyAna che. paDAvazyaka dararoja karavA joIe duniyAmAM SaTa dhArmika Avazyaka phelAvo karavAthI manuSyanA AcAro ane vicArenI uttamatA thAya emA kaMI Azcarya nathI. SaDAvazyaka bhAvArtha buddhigamya ane anubhavagamya karIne tenA rUpe AtmAnuM pariNamana karavAnI jarUra che. taddhatu ane amRta kiyAvaDe paDAvazyakanI sAdhanA karavAthI aneka kuvicAro ane azubhAcArane nAza thAya che. dareka Avazyaka saMbaMdhI pitAne AtmA kevI pravRtti kare che tene vicAra karIne je je bhUle thatI hoya teno parihAra karavo joIe. aneka Agamane abhyAsa karIne cha AvazyakanI ArAdhanA karavI joIe. cha Avazyaka e satya saM yA che manuSyae prAta kAle ane saMdhyAkAle SaDAvazyakarUpa saMdhyA karavI joIe rAgadveSane jItavAne uThelA manuSyane AvI saMdhyA karaNIya che. cha AvazyakavaDe pitAnI zuddhatA pragaTa karavA prayatna kare joIe. SaDAvazyakane artha samajIne vAstavika rIte SaDAvazyaka karavAmA Ave te pitAnI jiMdagI sudharI jAya ane tene anubhava pitAne AvyA vinA rahe nahi. jJAnIo anubhava karIne tenuM paripUrNa svarUpa avadhI zake che. lekAra bhAvAvazyakanuM svarUpa kahyuM che tene vidvAnoe paripUrNa vicAra karIne tamane to tanmaya thaI te vezyAvALA thaI-bhAvAvazyakanI ArAdhanA karavI. dravya te bhAvane pragaTa karavA mATe che. bhAvAvazyakane pragaTAve te dravyAvazyaka avadhavuM ane je bhAvAvazyakane pragaTAve nahi te dravyAvazyaka gaNAya nahi AvazyakanA udeza ane samudeza vicAre manana karavA yogya ane AcaravA gya che. gADarIyA pravAhanI peThe jeo SaDAvazyakane samajyA vinA zabdamAtrathI karaNa karI jatA hoya teone vAstavika AvazyakanI ArAdhanA sanmukha karavA temanI ogha zraddhAne nAza na karatA teone AvazyakanA kharA paramArtha sammukha
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - keNu satkArya karI zake? (19) karIne teone AgaLa caDAvavA joIe zrI vIraprabhue lekera AvazyakanuM svarUpa duniyAmAM manuSyanA kalyANa mATe prakhyuM che tenI atyaMta mahattA che. dhanya che e vIraprabhunA upadezane. e cha Avazyake karavAnA ucca uddezane savicAranuM gurugamaDhArA varUpa avabodhya ane Adeya che. vyavahAra ane nizcayata gRhae ane tyAgIoe svAdhikAra pramANe paDAvazyaka dharmane dararoja be vakhata karavAnI svapharajane adA karI AtmonnatinA vizuddhi kramamAM sthira rahevuM joIe. paDAvazyakanA jJAnapUrvaka kaI paNa manuSya temAM pravRtta thAya che te te jJAnadarzanacAritra ane vIryaguNanI vikRddhi prApta kare che ane tene anubhava svayaM karI zake che. Avazyaka dharmakarmapravRttine pravartAvavAnAM mUla prajane kayA kayAM che ane te kaI dRSTie Adeya che te prathama avabodhIne je manuSyo vaDAvazyakakarmaveganA cagIo bane che teo AtmAnA vAstavika jJAnAdika guNonI pragatimAM videge AgaLa vadhe che. vaDAvazyaka karmonA Antarika garbhamAM avatarIne tenuM saprayeAjana vAstavika svarUpa vilekavAmA Ave te akhila vizvamAM dharmasAmrAjyapragatikaradRSTie paDAvazyaka dharmakarmanuM AcaraNa karavAne pratyeka dharmadhArika manuSya prayatnazIla banI zake. saddavicArabhAvanA chie akhila vizvamAM sarvatra manuSyamAM vaDAvazyaka dharmakarma pravartI zake tema che. bhAvanAdaSTie paDAvazyaka dharmakarmanuM atyaMta mahAna vyApaka svarUpa che, tethI tenI udAratAne lAbha kharekhara vizvavarti pratyeka manuSya grahaNa kare evI udAra yaugika Avazyaka pravRttithI pravRtta thavAnI jarUra che. vaDAvazyakanA suvicArone ane vAstavika matabhedavinAnA udAra AcArane vizvamAM sarvatra prasaravAnI je pravRtti che te avazya AdaravA cogya che. te Avayakakarma pravRttine yathAzakti svAdhikAra suraja mAnIne AdaravI joIe. viratidhara gRhae ane tyAgaoe dhArmikavaDAvazyaka karmone pratidina sevavA joIe ane tadudvArA AtmAnI uccatAmAM sarva vizvavarti manuSyane sAhAccI thavuM joIe. je je aMze dravya, kSetra, kAla ane bhAve vastrAdhikAra pramANe dhArmika vavavazyakakarmone jJAnapUrvaka vyavahAra ane nizcaya sevAya che-te te aMge AtmAnI paramAtmA pragaTAvavAmAM pragati karI zakAya che. avataraNa-Avazyaka dharmakAryanI rtayatA darzAvyA bAda have satkArya karavAne sAtvikatAyukta spaSTarItyA ke yogya che tenuM lakSmapUrvaka vAstavika svarUpa darzAvAya che. zlokAH jJAnIsthirAzayIzAntaH khedAdidoSavarjitaH / / ahaMkRtyAdinirmuktaH satkArya kartumarhati // 22 //
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) * - zrI karmaLa graMtha-savivecana. * ~ yacittetannavAcAyAM yadvAcitannacetasi / yasya sa mandavIryaH saH karmakartuM nahIzvaraH // 23 // yazcittetakriyAyAM vai tadvAciyasyajAyate / so'rhati satkriyAM kartumudAro yaH sadAzayaH // 24 // kiMkiMkartuMsamathA jAnAtinaivamAhataH / saMdigdhAsvamatiH kArye tasyakArye na yogyatA // 25 // dhIrovIro vivekIyaH pUrNotsAhIsadodyamI / kAryasyaparitAjJAtA tasyakarmaNi yogyatA // 26 / / zabdArtha-jJAnI, sthirAzayI, zAnta, bedAdiSavarjita, ane ahaMvRtyAdinimukta e manuSya vyAvahArika tathA dhArmika Avazyaka satkArya karavAne cagya che. je jenA cittamA che te tenI vANImAM nathI ane je vANImAM che te jenA cittamAM nathI te manda vIrya manuSya, satkArya karavAne samartha nathI. je jenA cittamAM che te jenA AcAramAM che ane je pravRttimA che te jenI vANImAM che temaja je udAra tathA sadAzaya che te satkAryo kriyA karavAne cagya kare che huM zuM zuM karavAne samartha chuM? te je mohathI jANI zako nathI ane jenI kAryamAM svamati zaMkAvALI rahe che tenI kAryamAM yogyatA nathI; arthAt te kArya karavAne lAyaka nathI. je dhIra vIra vivekI pUrgotsAhI ane sadedyamI che ane je je je kArya karavAnuM hoya che tenI cAre bAjuone jJAtA che tenI kArya karavAmA cagyatA che, bhAvArtha -have A bAbatanuM kiMcita vizeSa varNana karavAmAM Ave che. karmacAgane adhikArI prathama te jJAnI kare che pa nALa to rathA "prathamaM jJAnaM to rathA" paheluM jJAna ane pazcAt dayA-ItyAdi sarvajJa vANIthI ema avadhAI zake che ke jJAna vinA kaI paNa kArya karavAnI yogyatA saMprApta thaI zakatI nathI. sarva prakAranI kriyAonuM sarva prakAranuM jJAna thatAja kriyAnI cogyatA siddha thAya che. je je kArya karavAmAM Ave che temA anya ane ajJAnanI peThe pravRtti karatA kadApi kAryanI siddhi thaI zakatI nathI. - je manuSya jJAnI che te kArya karavAne adhikArI karI zake che vyAvahArika sthiti pragatimAM ane dhArmika sthiti pragatimAM jJAna vinA eka kSaNamAtra paNa pravartI zakAya nahi; kAraNe ke jJAna vinA kaI paNa deza samAja saMgha ane vyaktinI pragati thayelI anubhavavAmAM
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ UR sthirAzayanuM mahatta. "Teva (101). ~ ~ AvI zakatI nathI. je deza vidyAjJAnamAM AgaLa che te sarva bAbatanI pragatimA acagaNya hoya che athavA thAya che. abhayakumArAdioe vidyA jJAnavaDe svAdhikArogya kAryamAM vijaya meLavyA hatA. jyAre Aryadeza vidyonnatimAM sarva dezo karatA agragaNya hato tyAre Arya dezanA manuSya sarva prakAre unnatadazAmA hatA. AryavartamAM je je dharmo sarvatra vyApaka thayA hatA te te samaye te dharmanA manu vidyAjJAnamAM paripUrNa pragatie pahoMcyA hatA. jJAnavinA karmacAgInI padavI prApta karavI e AkAzakusumavata avabodhavuM. jJAna e AtmAnI vAstavika zakti che tethI manuSya traNa bhuvanane adhipati banavAnI kAryapravRttine karI zake che. parvaya ane pAzcAtyadezIya manuSya yadA yadA jJAnamArgamA prakhara vihAra kare che tyAre teo AtmannitikAraka anekadhA karmacaMgamaMtrataMtrayaMtrane prApta karI vizvanA lavyAvahArika dharmakarmasAmrAjyamAM svanAmanI khyAtine ciraMjIvI banAvI zake che. paraspara nAnAdezIya anekadhA dharmakarma pragati samayamAM jJAnapUrvaka grAhya vicitrakaraNIya kAryonepravRttimArgane mAna ApI kartavyanI AvazyaktA svIkArI jeo kSaNamAtra paNa pramatta banatA nathI teo vizvabrahmAMDanI amuka vyakti ane samAja tarIke svAstitvasaMrakSAkAraka pragati tathA svajIvanasvAtaMtrya vicAronuM astitva saMrakSAkArAgya pragati karavA zaktimAna thAya che. aeva svapiDa jIvanamA zvAsa prANavata AvazyakajJAnane avadhI pratyeka karmacAgIe kSaNe kSaNe abhinavajJAnanI prAptipUrvaka karmaveganA adhikArI banavuM joIe. jJAnI vAstavikarItyA karmacAgane AcaravA zaktimAna thAya che tethI karmanA adhikArI banavA mATe jJAnanI paripUrNa upagitAno nizcaya karI jJAnInuM prathama grahaNa karyuM che. je jJAnI hoya che te sthirAzayI banI zake che. jenA Azaye sthira rahetA nathI te kSaNika AzathI thAya che sthira prajJAvarDa sthirAzaya vinA kadApi kartavya kAryanI pravRttimAM sthira rahI zakAtuM nathI jenA asthira Aza che tenI pravRttimAM paNa kSaNikatA tathA asthiratA rahevAthI lakSmIbhUta prAraMbhita kAryane vacamAthI tyajI de che athavA prAraMbhita kAryane tyAga karI asthirAzayoge anya kAryanI pravRtti karIne puna temAthI paNa bhraSTa thaI anya kArya prAraMbhI ubhayata brahadazA sama svapravRttine kare che. aneka prakAranA sAnukULa vA pratikULa saMgamA sthira prajJAvaDe sthirAzaya karyAvinA game te pakSa prati TaLI javAnuM game te manuSyane thAya che. ceDA mahArAje yuddhanA caramabhAga paryakta kavAzayane sthira karyo hato, tethI temanA kSAtrakarmanI prazaMsA kharekhara indrAdike karI hatI. mahArANA pratApa ane zivAjIe svasthirAzayathI chevaTe atima sAdhyabindu siddha karyuM hatuM. dhannAkumAre anazanavrata prasaMge svapratijJAnA sthirAzayane saMratye nahi tethI temane siddhinI prApti na thatA temaNe vargagamana karyuM hatuM. nAnI hoya te paNa amuka kArya karatAM sthirAya vinA eka kSaNa mAtra ubhuM rahI zakAya tema nathI. sarva kArya karavAmAM je AzathI adhyabinda dhAryuM hoya te AzayonuM ekasarakhI rIte pravahana thatu hoya che teja kAryanI siddhimAM
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 102 ) ^^www SONING, Theory Mate gurjaradezanRpatti prakhyAtine prApta karI zakAya che. zrI hemacaMdraprabhue sthirAzayI banI kumArapAlane jaina anAnyeA hateA. jenA AzA ucca ane sthira che tenI vacana ane kAyAnI pravRtti paNa ucca ane sthira thAya che. amuka jJAnI manuSya svakartavyakArya mAM vijayazrI prApta karaze vA nahi kare ? te praznanA uttara sthizAyeAnA jJAnathI ApI zakAya che; jenA Azaye kSaNe kSaNe badalAtA haiAya te manuSya game tevA jJAnI hoya tathApi te vizvamA kAI kAryamA vijaya prApta karI zakate nathI. taava svAdhikAre kanyAvazyaka kAryAMne karavAmA sthirAzayanI atyaMta AvazyakatA che ema pratyeka manuSye nizcaya karIne sthirAzayI banavuM joIe. jJAna ane citrAzaya e bheguNuvarka manuSya yukta hoya che te paNa tene anyaguNAnI karmapravRttinI jarUra paDe che. jJAnI ane virArAthI manuSya dizAnta hAya che te ja te kAryanI siddhimAM AgaLa vadhI zake che, jJAna hoya ane sthirAzaya hAya tA paNa krodhAdikane upazamAvIne zAnti prApta karyAM vinA pratyeka karma karatAM aneka pratikULa manuSyAnA prasaMge kAryanA vijayaraMgamAM bhaMga paDavAnA subhava uThe che. krodhAdika kaSAyAne zAnta karyA vinA je kAryane jJAna tathA sthAzayapUrvaka siddha karavA dhAryuM hoya che temA aneka vidhna upasthita thAya che. zAnta manuSya peAtAnI mana vANI ane kAyAnI ceSTApara kAbU meLavI zAntipUrvaka pratyeka kAryane pAra pADavAmAM vijayazAlI ane che, azAntiprArabhita kAryoMmA krodhAdikoSe aneka zatruo pragaTAvI zakAya che ane zAntipUrvaka kAryAM karavAnI TevathI zatruone paNa mitrA banAvIne kAryanI siddhi karI zakAya che. krodhAdikanI tIvra lAgaNIone zAnta karyA vinA magajanI samatAlatA sAcavI zakAtI nathI ane magajanI samatAlatA rAkhyA vinA svakAryapravRttimAM aneka viSamasa ceAgAne jItI zakAtA nathI. Atmakhalane fAvyA vinA zAntipUrvaka kArya karavAnI zaktine prApta karI zakAtI nathI, ataeva Atmakhala phAravIne pratyeka kAryane zAntipUrvaka karavAthI te kArya rita siddha thAya che zAnta manuSya pratyeka kArya karatI veLAe zAnti rAkhIne kArya karavAmAM vizeSa upayogI bane che ane te AtmApara AvatA AvAne haThAvavApUrvaka kAryanI siddhimA vijayavaramAlane prApta kare che, ataeva zAnta e vizeSaNu upayeAgI tarIke avamedhavuM. je manuSyAe bhUtakALamA A vizvamAM apUrva mahAryAM karyAM hatAM te atyaMta zAnta hatA. bhISmapitAmaha ane arjuna vagere kayeAgIo svakAryapravRttimA mana vacana ane kAyAthI zAntinu sevana karatA hatA. nepAlIyana enApATa vagere kSAtravIrakamacAgIo yuddhAdi prasaMge zAntipUrvaka kArya karatA hatA ane tethI te khArIka mAmalAmA paNa aneka prAsaMgika yuktiprayuktiyAne zeAdhI kahADatA hatA. zAntatAnA maLe khAhya prasa MgeAnI mana para asara na thavA devAthI ane krodhAdika kaSAyeAnI mana para asara na thavA devAthI kAryasiddhi karI sakAya che. zAntapaNAthI je je kArya karavAmA Ave che zrI krayoga pratha-vivecana. wwwww Warsaw forewwwwwNWANI Hondta, & 10-20% '
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ PR zAti kayAre prAsa thAya? ( 103 ) temAM ceAjanApUrvaka suvyavasthita sAmagrI bhegI karIne kAryamAM pravRtti karI zakAya che. vizvamA pUrve je je vIrapuruSA thayA teoe svakAryapravRttimA apUrva zAntine sevI hatI ema tenA aitihAsika caritAparathI avamedhAya che je manuSyA AtmAnA khaLamA pragatiyukta hoya che teo zAnta thaI zake che, parantu jeo krodhAdrika kaSAyAthI jItAyalA hAya che tee kaSAyanI asarathI manavacanakAyAnA cegamA azAnti pragaTAve che. teo kharA kAya prasaMge je je kArya karavAnA hAya che ane je je rItie je je kAryo. pravRttimA dravyakSetrakAlabhAva pramANe vartavAnuM hoya che temA te kharAkhara sapravartI zakatA nathI. A vizva kadApi badhu sAme paDe tepaNa tethI manamA aMzamAtra sakSeAbha na thAya evI yaugikazAntiyukta thaIne pratyeka kAryamA pravRtti karavAnI jarUra che khAAnI azAntinA cAre taraphanA mahAtApanI madhyamA rahIne ane AntarikazAntithI vartIne jyAre kArya karavAnI seATImAthI pasAra thavAya che tyAre kama yAganI uccauccabhUmikAomA praveza thatA jAya che. je manuSya kArya karatIveLAe sthirAzayapUrvaka zAnti dhAraNa karI zake che tenI dazA tIvra rahe che ane tenA pratApe te pramAdadazAmA na sAtA svAdhikAra pharajanI siddhi karI zake che nAmarUpanA prapaMcamA ahaMnRtyAddhinA abhAve jee marIne AtmajJAnayeAge punarjanma pAmelA che te nAmarUpanI vRttithI marelA hAvAthI kArya karatI vakhate mananI zAnti sa ravA zaktimAn thAya che. zAnta manuSya jema kArya karavAne lAyaka Thare chetema levAvilovavalina manuSya kArya karavAne zaktimAnlR thAya che, kheda bhaya ane dveSAdi DhASAnA nAza vinA satya zAnti prApta thaI zakatI nathI ataeva koIpaNu kArya karatA kheda bhaya ane dveSanA abhAva rahevA joIe. koIpaNa manuSya kAI svAdhikAraceAgya kArya karatA pravRttimA thAkI glAni pAmI kheda bhaya ane zokane dhAraNa kare che te kArya karavAne ceAgya thatA nathI koIpaNa kAryanI pravRtti karatA khedya tA thavAja na joie. kheda karavAthI AtmazaktiyAnI hAni thAya che. yathAzaktie kAryapravRtti karavI joIe parantu tenA phUlanI aprApti paratve kheda na thavA joie je manuSyA kAyalanI AzAethI ni saMga thaIne svakjane adA karavAnI dRSTie kArya pravRtti kare che temA tene zubhAzubhapariNAma na hovAthI kAryasiddhinA abhAve paNa kheda thatA nathI koIpaNa kArya karatA bhaya na thavA joie anya vastuothI peAtAnA dApi nAza thayA nathI, thatA nathI ane kadApi thaze nahi evA paripUrNa Anubhavika nizcaya thayAvinA kadApi bhayavAsanAnA nAza thatA nathI. AtmAnA asaMkhya pradezavinA AkI je AtmAne kAyAdinA saMga thaelA che tenu' mamatva TaLyA vinA kadApi bhayavAsanAnA nAza thatA nathI bAhyazarIrAdinuM mamatvavinA tenuM upayogitva avadhI aneka upAyee kAyAnuM... sa rakSaNa karavuM e svapharaja che, parantu bAhyamA manAelI prati", kIrti ane
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ ---- - --- --- - - - - - - - - - - - -- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - = - - ( 10 ) thI karmoga saMthAvivecana mAnyatA vageremAMthI saMpUrNarItyA ahaMma TALyA vinA kadApi bhayavAsanAne sarvagrA jaya karI zakAtuM nathI khAdyathI zArIrikAdinuM aneka upAe rakSaNa karavuM ane antasmA bhayanA pariNAmane aMzamAtra sthAna na ApavuM eja nirbhayatAnuM kharuM lakSaNa che. aneka rega AdinAzakArakatuothI zarIrAdinuM saMrakSaNa karavAthI kaI bhaya gaNAtA nathI kharekhara bhaya te antaramAM utpanna thAya che. manamA bhayanA pariNAmane utpanna thatA ja vAravAthI kArya karavAnI cetA saMprApta karI zakAya che. kAryanI siddhimAM kadApi AtmasvArpaNa karatAM bhaya na pAme joie. svapharaja adA karavAmAM je manuSya nirbhaya che teja satya karmacAgI che. je manuSya dathamAM kaI paNa prakAranA bhayane dhAraNa karate nathI te " paragAma jA ke vAdhananI dazAnI ugratA pAmIne kArya karavAno adhikAra prApta karI zake che. aneka prakAranA Avazyaka kAryanI pravRttimAM bhayane utpanna thavA deve e AtmapuruSArthanA prati mahAkalane utpanna thavA devA barAbara che. je manuSya keI paNa jAtanA bhayane sevatA nathI ane phakta svIkArya pravRttinI pharajamAM AtmAvinA anyane dekhate nathI te kharekhama kAryagI thAya che. aneka duzmane svAmA AvatA hoya, aneka saMkaTa prApta thaela heya ane svIkAryapravRtimAM aneka vipatti AvelI hoya to paNa vAtmAne nirbhaya dhArI mRtyu AdithI je bhaya na pAmatA svapharajane samabhAve adA kare che te karmavIragInA caraNakamalane devatAo pUje che. vikrama rAjAe yadi svakAryapravRttimAM bhaya dhAraNa karyo hato te te vinAmane vizvamAM saMvata calAvI zakta nahi Izu kAITe yadi zulapara ArahaNa thatAM bhayane dhAraNa karyo hita ane dInatA dAkhavI heta to pitAnA nAmane sana calAvI zakyuM nahi. zrI mahAvIra prabhue devatA manuSya ane tiryathI aneka upasargone sahana karyA ane AtmadhyAna dharI kevalajJAna pAmI tIrtha kara padathI vibhUSita thaI paramAtmapadane prApta karyuM temAM temanI nirbhayatA eja vastuta sevavA cogya che. nirbhaya banyA vinA devatAI sAhAsya maLatI nathI nirbhaya manuSyanuM maraNa zreyaskara che. paraMtu bhayabhIta manuSyanuM vakArya karatA jIvavuM paNa azreyaskara che. je manuSya koI paNa kArya karatA mRtyu, prANu ane kIrti vagaranA spRhA rAkhatA nathI ane svakAryapravRtti pharajamAM vahyA kare che tenuM jIvavuM vastuta upa gI che. AtmA vinAnI paravastumA yadi ahemamatvanI vAsanA hoya che teja bhaya sattAne AdhIna thavAya che. paranata je karmacAgIoe paravarUvaDe jIvavuM te bhrAnti che evuM mAnIne gabaLe ane jJAnabaLe bhayanI vAsanAne sarvathA kSaya karyo che teo vAstavika nirbhayadazAne saMprApta karI zake che ane karmacAganA atimahatapadamA praveza karI nilepagyatAne prApta karI zake che je je aMze AtmajJAnI vIra manuSya nirbhaya thAya che te te aze te kAryakaraNazaktine prApta karI svAdhikAramA egya thatuM jAya che. jene
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ ET adyavRtti sabadhI vivecana. (105 ) manuSya kArya karavAmAM nirbhaya thAya che te svAdhikAra pravRttimAM utpanna thatA dveSane paNu tyAjya karavA zaktimAna thAya che. jene koInAthI bhaya nathI tene koInA para dveSa karavAnuM kAraNa rahetu nathI. bhaya-dveSane paraspara nikaTa saMbaMdha che. jyAre pravastuodvArA AtmAne bhaya rahetA nathI tyAre te samaye paraspara dveSa karavAnu kAraNa rahetu nathI. jyAre peAtAnu ahita karavA anya manuSye samartha nathI ema dRDha nizcayapUrvaka jJAna thAya che tyAre anya jIvApara dveSa thatA nathI. khedya bhaya ane kaMpathI AtmAnuM vIrya TaLI jAya che ane prArabhita kAryamAM yathAyogya pravRtti paNa karI zakAtI nathI. AtmAnI zaktiyAne prakaTa thatAMja kSaya karanAra bhaya-kheda ane dveSa che. dveSanA pariNAmathI game tevA karmacAgIvIra paNa sahasramukhavinipAtadazAne pAmI svakartavya kArya pUjathI bhraSTa thai avanati mArgamAM praveza kare che bhaya kheda ane dveSa vinA hArA svAdhikAre he manuSya 1 ! karmacAganI cenyatA prApta kara. he sunna mAnava! thArI kartavya kArya krUraja bajAvatAM khAdya prANAtinA nAza kadApi thAya tApi tuM maraNa pAmIne uccaDhazAmAM pragati kare che ema paripUrNa beAdhI bhaya kheda ane dveSAdrikathI varjita thaI kaceganA adhikArI cA. je manuSya arjunRtyAdinimukta hAya che teja khedrAdiSavarjita thai kArya karavAne lAyaka kare che. ataeva hU~vRphi nirmuLa evA vizeSaNanI upaginA siddha Thare che. antuvRtti, mamattvavRtti, ane kAmavRtti Adi aneka prAranI vRttiyAne jeNe upazamAvI che te svAcya kArya pravRtti *janA adhikArI ane che. vRttiSTie kathIe teA vRtti eja maMsAra che. jyAM ahumamatvAdivRttiyAnuM sAmrAjya pravarte che tyA saMsAra sAmrAjya pravarte che evu avadhIne vRttiyethI nimukta thavA prayatna karavA joie. je AtmajJAnI che te avRtti ane mamatvavRtti Adi vRttiyAnA nAza karavA prayatna karI zake che. ahaMmamatvavRttisevakamanuSyA vAstavika kArya karavAnA adhikArane prApta karI zakatA nathI ahuM ane mamatvavRttidhAraka svacagya kAryapravRtti karatA aneka manuSyeAnI sAthe phleza kare che ane te tyAM nile pa rahevAnuM hoya che tyAMja te kharUMdhAya che. ataeva svakArya pravRttinI pharajane adA karatA ahaMbhAvavRttine dhAraNa karavAnI kAi paNa rIte AvazyakatA siddha ratI nathI. jyA sudhI ajJAna meAhu che tAvat ahaMmamatvavRttinuM sAmrAjya pravarte che, parantu AtmajJAna thatAM paravastuomAM ahaMmamatva piAmane dhAraNa karavA e bhrAntirUpa lAge che ane tethI tene svayameva tyAga thaI zake che. AtmaprakAza granthamAM ahaM vRtti saMbaMdhI vistArathI vivecana karavAmAM Avyu che tethI vistArArthIe ahuMvRtti saMbaMdhI vizeSa vivecana zrI AtmaprakAza granthamAM avalekavu. ahaM vRtti ane mamatvavRtti agni vRttiyethI nimukta manuSya koI paNa kAryanI pravRtti karatA aMdhAttA nathI. teve manuSya jIvanmuktadAne 14
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 106). zrI kamagacasavivecana. ----- ~ -~-~~- - - - - - - - - - adhikArI banI svaparanI yathAyogya kArya pravRttivALI pharajamAM niyukta jagata saMbaMdhanA leNa devAthI mukta thAya che. ahamamatvavRttithI baddha manuSya bALathI akiya chatAM antamAM rAgAdithI sakriya che te bAhyathI nirlepa inAM ataththI salepa che. te bAdAthI akartA abhetA chatA antarathI kattabhaktA che ane te bAdAthI rasazakta chanAM annathI azakta che ema pradhavuM. ahaMmamatvavRttithI mukta thaela manuSya vastuta adhikAra paratve svIkArya pravRttine karate jIte che. te bAhya vastuone bhegavate te samaje che. te bAghathI salepa chatAM AntathI nirlepa che ane bAhyathI sakriya chatA Antarikarie ayi che ema avadhA ravuM. ahaMvRtyAthiI jema jema muktatva thAya che tema Antarika nisaMga dazAnI vizeSatA prApti thAya che ane tethI laukika tathA dhArmika vyavahAra dazA ye vapharaja adA karavAnI kamagInI ugna dazA saMprApta thAya che. tethI bharatanRpatinI peThe karmavega dazAne prApta karI zakAya che. garAniSphara je prApta karI che tene svadazAne anubhava thAya che paraMtu te bAbatane anyane anubhava thaI zakato nathI. vastutaH ahaM. vRtyAdinirmakatatva jene prakaTayuM che te pAbhiprAyanA saTIkeTanI AzA rAkhyA vinA svayegya AvazyakakAryapravRttinI pharaja adA kare che ane te AtmAnI anaHzakti prakara, TAvI anantatAmAM samAI jAya che. AkAza jema nirlepa ane janma ja mRtyunA saMbaMdhathI nibaMdha che tema je AtmA, rAgadravAdi vRttithI mukta thaine vAgya prApta kartavya pharaja adA kare che te AkAzanI peThe nirlepa-nibaMdha thAya che. gavAdivRttithI virAma pAmanArAo je kaMI kArya kare che te AvazyakakArya pharajane anusarI kare che tethI teo karmacagazelanA atima nirlepAnandamaya zikhara para virAje che. karma karavAne upayukata kalekadvArA ye manuSyanuM vivecana karI have karma kavvAne agya evA manuSyanuM vivecana karAya che. jenA je manamA che te jenI vANImAM nathI ane je vANImAM che te jenA manamAM nathI ane upalakSaNathI je manamAM che te AcaraNAmAM nathI e manuSya svakartavya kArya karavAne agya kare che. jijJa jJAtti vidAyAM sAdhunAhitA sAdhu puruSane manamA vANImA ane kriyAmAM ekarUpatA hoya che. asAdhu puruSane manamAM vANImAM ane kAyAmAM ekarUpatA nathI. jene mana vANI ane kriyAmAM ekarUpatA nathI te manda vIryavAna manuSya che. mandavIryadhAraka manuSya ciMtave che kaMI ane bele che kaMI, tathA kare che kaMI kapaTa bhaya kaleza ane svArthaprapaMce mandavIryadhAraka manuSya mana vacana ane kriyAmAM viSamatAne dhAraNa karI zake che, tethI mandavIryadhAraka manuSya svAdhikAra prApta kartavya kAryo pharaja adA karavAne zaktimAna thatuM nathI, mandavIdhAraka ane bAlavIryadhAraka manuSya svAdhikAra egya kAryane karavAmAM mana vacana ane kAyAnA egathI pazcAtuM rahe che. prAyaH manda vIryadhAraka manuSya mana-vacana ane kAyAnA roganI viSamatAne seve che. jemAM
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - udAra caritanuM kartavya. ( 107). svAdhikAra egya kArya karavAne samartha hoya che teonA manamAM je hoya che te ja vANImAM hoya che ane teonI vANamAM je heya che teja teonI AcaraNAmAM dekhAya che. mana vacana ane kAyAnI pravRttimAM 5Ta-svArtha vege viSamatA uddabhave che. jyAM kapaTa tyA capaTa" e vAkya kharekhara satya che. jeo paTane seve che teo svAdhikArogya kArya karavAne anadhikArI Thare che, kAraNa ke teonA kapaTanA vicArathI ane AcArathI AtmAnI zaktine hAsa thAya che. jeonI mana vacana ane kAyAnI pravRtti eka sarakhI che teo svaparanuM vAstavika zreSTha karavAnA adhikArI banavAthI kArya karavAne adhikArI kare che. jenA cittamA vANImA ane kriyAmA ekarUpatA che ane temaja je udAra tathA sadAzaya che te svAdhikArogya kArya karavAne zaktimAna thAya che. je manuSya nirbhaya ane satyavAdI che te mana vacana ane kAyapravRttinI viSamatAne sevato nathI. te kadApi bAhyathI sApekSika dRSTie tathA apavAdadaSTie mana vacana ane kriyAnI viSamatAne seve che to paNa te sadAzayI hovAthI sAdhyalakSyane upayogI rahI kartavya karmaveganA adhikArathI bhraSTa thatuM nathI. jenA sArA Aza che tene sadAzaya kahevAmAM Ave che. sadAzaya manuSyamA vicAronI udAratA hoya che je manuSya mana vacana ane kAyazaktithI sva tathA anyajanI unnati karavAmAM udAra hoya che te AtmabhegI hevAthI vAstavika karma karavAne gya Thare che je manuSya sarva prakAranA zreya vicAromAM udAra hoya che te kartavya karmacAga pravRttimAM sadA udAra rahe che. saMkucitadaSTimAna manuSya svakAryapravRttimA, zreya kArya pravRttimA, samAjakAryapravRttimA, saMghakAryapravRttimA, vighAkAryapravRttimA ane paramArtha kAryapravRttimAM svazaktine udArapaNe vyaya karI zakatA nathI, tethI te kartavyakAryane vAstavika adhikArI siddha thaI zakatuM nathI. udAra manuSya pratyeka vyAvahArika laukika tathA lekettara dharmakArya pravRttimA vAtmazaktine udArapaNe upayoga karI zake che tethI te kArya karavAmAM adhikArI TharI zake che. "vAritAnAM tu vasudhaiva kuTum' e sUtra pramANe udAra manuSya sarva zubha bAbatamAM mana vacana ane kAyAthI udAra hoya che. je manuSya udAra hoya che tenAmA malinatA rahetI nathI. je manuSya udAra hoya che tenI sarva zubha zakti kharekhara udAramArge vaparAya che. je manuSya udAra hoya che te sarva prakAranI moTAI prApta karI zake che. je manuSya udAra hoya che te kAryapravRttimAM svArthI divaDe saMkecAtuM nathI. je manuSya udAra hoya che te svakIya tana mana ane dhanane kAraNe prasaMge bhega ApavA sUkto nathI. je manuSya udAra hoya che te AtmAnI zubhazaktinA mArgonuM uddaghATana kare che ane temaja vaparAzya sarva kArya pravRttimA udAra bhAvathI pravarte che aeva udAratA guNayukta udAra manuSya vAstavika karmaveganA mArgamAM vizAla daSTithI vicare che ane karmaveganA rUDhibaMdhane che : che che te
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 108) zrI kamaga graMtha-savivecana, www - -- rUDha thaela saMkucita mAgenI vistAratA kare che tathA karmacAgIone temAM pravartatA audAryadaSTige audAryane zikhave che. daryaguNayukata manuSya udArabhAvanAthI vizva vyApakazreya karmane prApta karI zake che ane udArabhAvanAthI vizvavyApaka zreya karma gane prApta sarvatra pravartAvI zake che. te anya jIne udArabhAvanAthI vizvavyApaka zreya karmacaganuM audArya prakaTAvavAnuM rahasya samajAvavA zaktimAna thAya che. atae udAra manuSya, svAdhikAragya pratyeka karma pravRttine sevavAne adhikArI banI zake che ema mAnavAmAM anubhava jJAnanI AvazyakatA siddha kare che. udAratva ane sadAzayatva e banne paramAtmAnA zubha vyApaka lakSaNa che. udAratva ane sadAzayatvamAM jema jema AtmA vRddhi pAme che tema tema te paramAtmapaNAnAM mahAvyApaka rUpane prApta karate jAya che. jenAmAM udAratva hoya che tenAmAM sadAzayatva hoya che sadAzayanI vRddhithI manuSya paramezvaranA mahAvyApaka rUpamAM lIna thaIne anantatAmAM samAI jAya che. aeva sadAzathI manuSya vastuta pratyeka kAryanI pravRtti karavAne cogya Thare che. sadAzayI manuSya je je kAryamAM pravarte che temAM tenA sArA AzayathI AntaradaSTie pragatimArgamAja vahe che. game te vizvanA mahAna manuSya gaNata hAya tathApi tenA hRdayamAM yadi rUDA Azaya nathI hotA te te Antarika daSTie Izvaratva prApta karavAne adhikArI banI zakatuM nathI. game te vizvamAM laghu manuSya gaNute heya ane nIcapada para niyukta thaela hoya tathA anya jAdi varNAzrama dharma pramANe kArya karanAre hoya paraMtu antaramA yadi te rUDA AzayenI bhAvanAothI paripUrNa khIlato hoya te te kharekhara Antarika daSTie prabhupada prApta karavAmAM mahAna che ema avabodhavuM. sadAzaya vinA AtmAnI Antarapragati te thaI zakatI nathI ane kadApi mAne ke bAghanI pragatimAM manuSya sadAzayI sAmAnyataH hIna hoya te paNa AntarapragatithI te bAhyAkarmamAM alipta rahevAthI vastutaH tenI uccatA-mahattA cheja. manuSya bAghapragatimAM ucca heya te paNa sadAzaya vinA vastuta: te uraca nathI; kAraNake sadAzaya vinAnI kArya pravRttithI uracatAne prAsAda kSaNamAtra sthAyI rahI zake che. sadAzathI manuSya kharekhara Antarika ucca zuddha vyApakabhAvanAthI bAhya sthitinA svAdhikAre game te kAryanI pravRtti karato hoya tathApi te svapharajanI kartavya dizAmAM cogya adhikArI TharI zake che. bAhyakartavyakarmomAM AntarikasadAzaya vinA eka kSaNamAtra paNa dharmajIvanathI jIvI zakAya nahi. atae sujJa manuSyae Avazyaka pratyeka kArya karatAM sadAzayatvane dhArI karmacaganI yegyatAne saMprApta karavI joIe. sadAzayatva e IzvaranI zakti che. sadAzaya e svarganI sIDI ane daravAjo che. sadAzayatva e prabhune prApta karavAnI kuMcI che. sadAzayatvavaDe vizvamAM sarvatra sadguNonAM dvAra khullA thAya che. sadAzayanI bhAvanAvaDe yukata thaIne kaI paNa kArya karatA pragati mArgamAM virodha Avato nathI, sadAzayathI kareluM kArya svapharaje
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ti nizcaya suddhinu* baLa. ( 109 ) uttama pragatine samarpe che. ataeva sAzayI manuSyane kAryapravRttinA adhikAra che. udAratva ane sadAzayatvavarDa sa'sAra vyavahAracAvya karma pravRtti karatAM Antaranile patAvaDe sAMsArika jIvanavahana sAthe paramAtmapada prAptimA agragati karI zakAya che. jenAmAM udAra bhAvanA ane sadAzayatva khIle che te AtmannitinA kramamA vadhatA jAya che ane karma praHttine bAhyathI AcaratA jAya che. je manuSya mAhathI mAre zuM zuM karavu joIe te jANatA nathI--svAdhikAra pramANe kyAM kyA karyAM kartavya che? dravyakSetrakAlabhAvathI bAhya ane antarathI mArI kevI sthiti che? sAnukUla sAmagrI mArI pAse kaI kaI che? te je jANatA nathI, jenI mati svAdhikAra kartavya kArmA su jhAya che ane temaja jenI mati sadigdha rahe che te kArya karavAne lAyaka nathI. je manuSya peAtAnA kartavyakamanA adhikAra karI zakatA nathI te game te kAryamAM pravRtti kare tathApi te sadigdhamatithI kanyakAya thI pararmukha rahe ema avadhavuM. je manuSya zuM zuM karma karavAne huM... zaktimAn chuM ema parita prAptaparisthiticeAthI avAdhe che te kArya karavAne cAgya Thare che. jenI mati svAdhikAre dravyakSetrakAlabhAva pramANe kArya karavAmAM muMjhatI nathI ane nizcaya pariNAmane bhaje che te manuSya kArya karavAnA adhikArI bane che. je manuSya AtmakalyANamA nizcayabuddhithI pravarte che te manuSya vyAvahArikalaukikakArya pravRttimAM paNa nizcayataH pravarte che, anizcaya buddhithI koi paNa kArya karavAmA nizcayapUrvaka pravRtti thai zaktI nathI ane nizcayapUrvaka kArya pravRtti vinA kAryanI siddhi thaI zakatI nathI anizcaya buddhimAn manuSya koi paNa kanyakarma pravRttithI vijaya meLavI zakatA nathI, je manuSya kArya pravRttimAM sa digdha matine dhAraNa kare che tenAmA kArya karavAnuM pUratu AtmakhaLa khIlI zakatu nathI. ataeva pUrva puruSAe dRDha nizcayata kArya karavAnI pravRttine upAdeya gaNI che te kharekhara caiAgya che. kAI paNa kArya karavAnI nizrcayabuddhithI AtmikamaLa khIle ane zivAjI tathA pratApanI jema svakAryapravRttimA vijaya meLavI zakAya che kArya karavAnI nizrcayabuddhithI svakanyakA pharajamA paripUrNa AtmabhAga ApI zakAya che. vanarAjacAvaDAe svAtyaprApti saMbaMdhI nizrcaya buddhithI kArya pravRtti AraMbhI hatI tethI te aMte svazatsyasthApana karmapravRttimA aneka vipattiye sahIne vijaya pAmyA, sAmaMtasihune svakArya pravRttimA AtmabuddhinI anizcayatA rahelI hatI tethI te maLyA ane enuM mUlarAja sAlakIe rAjya lIdhuM. akhara aura Mgajekha ane nAnasiMha vagerene svAdhikAracAvya svakArya pravRttimA nizcayAtmaka buddhi hatI tethI teo AtmabaLa khIlavIne svasAdhya kAryapravRttimA vijaya pAmI itihAsanA pAne amara thayA nizcayAtmaka muddhi vinA kadApi AtmabaLa khIlatuM nathI-ema anubhava karI avaleAkavuM. pAte je kArya kare temAM svacaiAnyatAnA nizcay na thavAthI AtmazraddhAnuM khaLa vRddhi pAmatu nathI ane tethI pariNAma
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 110 ) Pou aMte e Ave che ke ahaMmamatvarahita AtmalegapUrvaka kArya karI zakAtu nathI, je dezamAM anizcita buddhivALA manuSyA utpanna thAya che te dezanI rAjyamAM vyApAramAM sainikakhaLamAMhunnarakaLAmA zArIrika vAcika ane mAnasikakhaLamA hInatA vadhe che ane te dezanu svA taMtrya naSTa thavAnI sAthe parataMtratAnI kheDImA te deza rIkhAya che. laukika kArya pravRttimAM ane dharmakArya pravRttimAM anizcayAtmaka buddhithI manamA aneka prakAranA saMzA uddabhave che ane tethI mananI kAryaCpravRttimAM napuMsakanA jevI dazA thAya che. ataeva kacegIAe kAryapravRttimA nizcayAtmaka buddhivALA thavuM joIe, jenI mati svakArya pravRttimAM nizcayAtmikA varte che te manuSya game tevA azakya kAryane susAdhya karI sAdhI zake che. koI paNa kAryoMmA jenI anizcayAtmabuddhi che te vizvamAM janmIne kai paNu ukALatA nathI, ane mAsanA leAcAthI anelA tenA zarIramAM jIva chatA paNa te eka napusakane na chAje tevuM svapravRttimAM mana rAkhe che. prasagApAtta kArya pravRttimAM svAdhikAranA nizcaya je karI zakatA nathI te vizvamAM dAsyaka vA bhikSAkarma karavAne paNa nAlAyaka Thare che. zaMkarAcAryane svayAgya dharmaka pravRttimA nizcaya hatA tethI te svadharmanuM sthApana karI zakayA. kAI paNa kAryanI pravRttimA pravartatA pahelAM svakArya cAgya kama pravRttinA je nizcayamuddhithI niNaeNya kare che te svakArya pravRttimA vijayI ane che ema vastuta: akhAdhavu. kAI paNa kArya svAdhikAre kanya che ke nahi ane te karavAnu svasAmarthya che ke nahi tene je manuSya svabuddhithI nizcaya karI pravRtti kare che te svakArya pravRtti pharaja adA karavAne ceAgya che ema avadhavuM. devaguru ane dhArmika pravRttimA je sa`gdhi mativALA che te kadApi vijaya pAmyA nathI vartamAnamAM pAmatA nathI ane bhaviSyamA pAmaze nahi. mahamadyapayaga'kharanA samayamA tenA bhaktAne tenA para paripUrNa vizvAsa hatA ane mahamadapayagaMbarane svakArya pravRttimAM ni saMzayabuddhi hatI tethI te mAslema dharmanI sAthe mAslema rAjyane sthApana karavA zaktimAna thayA-ema te samayanA itihAsathI nizcaya karI zakAya che. koI paNa kArya pravRtti karatA vA kAI paNa khAmatane vicAra karatA asaDhigdhamati na rahevI joIe. vivekadvArA je je kArya karavAnA hAya temA yathAzakti svaceAgyatAnA nirNaya thavA joie ke jethI svAdhikAra ceAgya kAryapravRttine prAraMbhIne svasa`khaMdhI ane parasaMbaMdhI sava kanya pharajo adA karI zakAya. nizrvitamuddhithI svAzya karmapravRttinA je nizcaya kare che te kArya karavAne cAgya che ema kathI vizeSa prakAre kArya karavAnI ceAgyatAdhArakAnuM svarUpa varNavavAmA Ave che. je manuSya dhIra che te kArya karavAne ceAgya che. jJAnI Adi vizeSaNAvarDa yukta hAya tathApi dhaiya vinA kAryapravRttimA vighnenI sAmA UbhA rahI zakAtu nathI sAnukUla saMcAgA hAya che tAvata tA sarva manuSyo sarva pravRtti karyAM kare che parantu jyAre kArya karatA aneka vinA samupasthita thAya ane aneka prakAranI vipatti AvI paDe tyAre te dhIramanuSya vinA kartavya zrI krayoga graMtha-savivecana.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 5 dhairya guNanuM sAmarthya. ( 111) kAryapravRttinA raNasaMgrAmamAMthI-adhIra manuSyA te guNu vinA aneka pariSA ane upasargAnI madhye kanyaka pravRttinA raNamaidyAnamAM ni sarvAMgabhAvathI eka zvAseAAsa mAtra paNa leI zakAya tema nathI. virata palAyana karI jAya che. dhaiya svakartavyakama mAM sthira rahI zakAtu nathI. pravartavAnuM hoya che, temAM dhairya vinA kartavya karmapravRtti samarATagaNune dekhatA sahasra niyamanuSya bhIti pAmIne pAchA phare che; parantu je dhIra puruSa hAya che tee ka vyakama mAM sarvasvArpa karIne navIna vyiAvatAre avatare che. je manuSyeA kartavyakamanI pravRttimAM dhairyathI svamRtyune paNa zreyeApa gaNe che te kanyakarmacAgI thaIne vizvamAM sarvatra AdarzajIvananI khyAtivaDe vikhyAta thAya che. A vizvamAM kartavyakama pravRtti samarADhagaNamAM jeoe svajIvanane hAmyu che teemAja vAstavika cAritra khIlyu hoya ane tethI teo kanyakarmanI pravRttinA ceAgI banI zake che. vizvamAM adhikArabhede aneka prakAranI kanyakrmanI pravRttiyeA hoya che ane tethI strAdhikAre bhinnabhinnakartavyakam - pravRttisevaka aneka cegI thAya che ane te sarve dhairya guNathI vizvamAM amara thaI jAya che. dhairyathI Atmika khaLamAM anantI vRddhi thAya che ane tethI aneka prakAranI viTa'banA sahana karatAM vyakarma vimukhatA thai zakatI nathI. jenAmAM dhairyazakti khIlI hoya che te kumArapAlanI peThe dukhAdhinI pelIpAra jaI zake che. mahamadapega khare arakhastAnanI moTI laDAimAM dhyeya rAkhIne ante vijaya meLavyeA hateA gautamabuddhe dhairya dhAraNa karIne svapravRttimA yukta thaI potAnA vicArAne vizvamAM pracAryA hatA. Izu TrAIsTe dhairya aLe svavicArAneA pracAra karyA hatA. zrImahAvIra prabhue dhairyabaLe aneka prakAranA upasargo sahyA hatA. sAkreTIse dhairya baLe satyanu sevana karI grIka dezanI satyatA mahattA ane svAtaMtryanA pAye nAkhyA hatA. RtyAdi aneka mahApuruSonA dRSTAntothI dhaiyaguNapUrva ka kartavyakarma pravRttimAM vijaya meLavI zakAya che ema siddha thAya che. dhairyabaLa vinA koI paNa mahAn kArya vA laghukArya paNa karI zakAtuM nathI dhai guNanA sevana vinA koi paNa kAryapravRttimA aDaga rahI gakAtu nathI, dhairya guNathI je kArya thAya che te anyathI thatu nathI. ataeva jJAnIe mahAgarjanA karIne kahe che ke-kathanI karavAthI kai vaLavAnu nathI. tame svakAryapravRttimA dhaiya dhAraNa karI ane AgaLa vadhe. dhairya guNadhAraka dhIra manuSya kadi game tevA vipatti prasagAmAM AtmazraddhAne hArI jatA nathI te mRtyunA paMjAmAM phasAlA potAne dekhe che te paNa svakArya pravRttimAM dhairyane tyAga karatA nathI A vizvamAM jene janma che tenuM avazya mRtyu che. koI pazu samaye koinuM mRtyu thayA vinA rahetu nathI. kAyaratAnA tyAga karI kheMca dhArIne svakAryapravRtti karatAM macchu pAmavuM enA jeve anya maheAtsava nathI ema anubhavapUrvaka avabodhavuM. je manuSya dhI che te saMkaTanA samaye anyanuM vizvAsapAtra bane che. A vizvamA mukhathI dhairyanI sihagarjanA karanArAe te
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 112). zrI kamaga tha-savivecana. prAya vipattiprasaMge zvAnanI peThe AcaraNa karI kartavyakarmasamarANapravRttithI palAyana karI jAya che. A vizvamAM keI paNa kArya karatAM kaMI ne kaMI vipatti upAdhi lekacarcA, vipakSabheda pratipakSabhAva ane vigha vagere te thayA kare che paNa je jJAnI Adi vizeSa vaDe yukta che te pairya guNane dhAraNa karI vipatti AdithI pAcho haThatuM nathI. tene hastInI pAchaLa jema zvAne bhasyA kare che tema svapAchaLa aneka durjana bakyA kare che tenI paravA rAkhatA nathI. te to tenA kartavyakarma pravRtti pharajamAM masta thaIne rahe che ane tene koInI apekSA rahetI nathI. AkhI duniyA prati te phakta pharaja daSTithI dekhyA kare che pharaja pharaja ne pharaja eja tene zvAserase matraghoSa hoya che. tethI te svakartavya karmapravRttinA mArgamAM bairya baLe aneka prakAranA vidyAdi kAMTAo paDelA hoya che teone sApha karIne AgaLa vadhe che. jeNe atyaMta pairya baLa khIlavyuM che e dhIra manuSya svAdhikAra je kAryane Adare che temAM te hajAro vidanone upasthita thaela dekhe che te paNa teone chedata ane svIkArya pravRttimAM vijya pAmate AgaLa pragati kare che. A vizvamAM te kaI paNa AtmonnativALA kAryane karaze ke kema? te tenA bairya guNanA vikAsa upara AdhAra rAkhe che. jenAmA zairya guNa khIlya hoya che te svakAryapravRtti dvArA vAstavika pragati karI zake che ema avabodhavuM, gI thavAnI vA bhegI thavAnI aneka pravRttimAM vairya guNathI vijyI banI zakAya che. Amennati karavAnI aneka prakAranI pravRtti emAM vairyathI AgaLa vadhI zakAya che. atae kartavyapravRttipragatimA pairya guNanI atyaMta AvazyakatA hovAthI dhairya guNavaDe kartavya karmAdhikArI thavAya che ema je kathavAmAM AvyuM che te vastuta mAnya ane Adeya che svayegya kartavyakarma pravRttimAM vairya guNanI * sAthe vIratAnI paNa jarUra paDe che. je manuSya dhIra hoya che te vara thAya che, AtmaparAkramane pheravavuM e kharekharI vIratA che ane te vIratAnA cage manuSya vIra gaNAya che A vizvamAM dAnavIra zuravIra ane dharmavIra e traNa prakAranA vire hoya che. A vizvamAM keIe ItihAsanA pAne svanAma amara karyuM hoya te e traNa prakAranA vIrAeja karyuM che. kaI paNa kArya karatA AtmavIrya pheravyA vinA cAlI zake tema nathI. vIra puruSa kaI paNa kArya karatAM svaparAkamathI pAchA pharate nathI. nepolIyana bonApArTa garIbADI rIcarDa ane zIMgTana vagere pAzcAtya virenA AdarzajIvanacarite avalokato, viratAnuM kharekharuM bhAna thAya che. bhISma rAma lakSamaNa ane bhIma hanumAna ane vAlI vigere vIree svavIratA ge pitAnA nAmane ItihAsanA pAne suvarNAkSare alaMkRta ' karyA che. je vIramanuSya svakArya pravRttimAM mAthuM mUkIne vicare che arthAt mRtyunA bhayathI DaratA nathI teo vIratAyege azakya kAryo kare che. vIratA vinA vizvamAM kaI paNa vastunI prApti thatI nathI. vIratA vinA rAjya karI zakAtuM nathI. vIratA vinA vidyAnuM adhyayana
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ UR zUravIrapaNunI AvazyakatA (113 ). karI zakAtuM nathI. vIratA vinA vyApAra karI zakAtuM nathI. vIratA vinA sevAnAM kAryo thaI zakatA nathI ane vIratA vinA muktinA mArgamAM to eka DagaluM mAtra paNa AgaLa saMcarI zakAtuM nathI. je manuSya mATI maTI vAto kare che paNa je tenAmA vIratA nathI hatI te te bAyale bakavAdI gaNAya che. sarva kAryanI siddhine AdhAra vIratA upara rahelo che evuM sadA yAda rAkhIne vIratA pragaTAvavAnI pravRtti karavI joIe. vIratA arthAt manavacana kAyAnI tathA AtmAnI zakti pragaTAvavAthI A vizvamAM vyaktinuM astitva saMrakSI zakAya che ane temaja svAstitvapragati bIjAnI saMrakSA ane pravRddhi kharekhara suvyavasthAthI karI zakAya che je dezamAM sarva prakAranA varanuM astitva nathI te deza kharekhara parataMtra bane che. vIratA zakita vinA jIvanAdi mArge sadA sthira rahI zakAtuM nathI. je manuSya karmacUra hoya te dharmazura thAya che zuravIra viratAyege mAthuM mUkIne kArya karavAthI vizvamAM pratyeka bAbatamA vijyA bane che mAthuM mUkIne kare kAma, tene sahu leka kare che praNAma; vizvamA rAkhe nAma; tene jyA sudhI bhIti rahe re, tyA sudhI che hAra; nirbhaya thaI kAryo kare, have jayajayakAra kare sAhA tamAma tene 1 che chUTe mamatA kalpanAre, chUTe sahu sabaMdha, prANu samape kAryamAre, nAze mithyA dhadha jAge cetanAma tene 2 mRtyu upara AvatAre, nahi rahetA darakAra; sAhasikatA dhIra, saphaLe che avatAra choDe moha tamAma tane 3 zraddhA ne kAryanI, siddhi prava thanAra; nizcaya tathakI mare, kArya siddhi kSaNavAra kRtya kara niSkAma tene ! ja che azakaya zuM ? duniyA viSe -pAchaLa paDatA vAra; AtmabheganI AgaLa, zu zu thayu na thanAra tyAge esaArAma tene 5 dhAyuM sarve thaI zakere, rAkhe manamA hAma; tanamana vANI bhAgathI, tema vaLI vyaya ma. rU5 noma bhUle dAma tene 6 kAyarane sahu dUra che re, zagane sahu pAsa; AtmadhyAnI jJAnI kari, sarva karmane nAza pAme ziva ArAma tene 7 mA vapu chAyAvata pAchaLa, vijaya zrI sukha sa; buddhisAgara dhanAre, karatA nispRha kRtya. svAtmA zakinaguNa dhama ne 8 15
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - - - - - - - - '(114) zrI karmayoga graMtha-savivecana. * je me jUdA te banne rAjI svavIratA arthAt svazaktivinA anya prabala zaktimantathI svanuM rakSaNa thatuM nathI. saMpAdivaDe zakitanuM mahAbala bheguM karIne svAstitva saMrakSA karI zakAya che. AtmazakitanI vRddhi karyA vinA laukika sAmrAjya jAhojalAlI ane dhArmika sAmrAjya jAhojalAlI prApta karI zakAtI nathI. aeva nIce pramANe zakita saMbadhI kAvya kathAya che. tti vadhAre mA-zakti vinA na nIvAtuM." zakita vadhAre bhAi, zakti viNa na chavAtuM; jayA zakita yA rAjyare, nabaLuM prANI rI mAtu. zakita. tana mana zakita vRddhithI, mAra kA na khavAya; vakatRtva zakitathakI, sArUM samajAvAya; zakita vinAnuM prANI, juo jaga vecAtu. zakita. 1 jJAnAdika zakita vinA, mAnava Dhora samAna; paratAbAmA rahI karI, mAnava Thera samAna; zakita vinA parataMtratAre, thAtu nIcathI nAtu. zakita 2 jananI janmanI bhUmine, lajave zakitahIzuM; lajavI jananI kUkhane, thAve jagamAM dIna; Atma zakita viNa jIvare, badhe karmanuM khAtu. zakita. 3 zakitamanta sukhIo thatA, azakta jane sadAya; zakitane sacaya kare, saune uparI thAya; zakitathI chatAyare, dhAryuM kArya karAtuM zakita. 4 zakita hINa paratatra che, khIla zakita sujANa, dharmodaya dezonnati, karaze sAcI vANa; che zakita mahAdevI, prakaTe sarva suhAtuM. zakita. 5 zvAsocchavAsathI jIvavuM, te jagyu na pramANu zakitavaDe je jIvavuM, te chaghu jagamAya; jagamAM jyAM tyAM dekhare, zaktie nAma thAtu. zakita 6, utsAhI cetana karI, antara banI nidha; , , satatetsAhAbhyAsathI khIlavI !!! zakita sarva, buddhisAgara dhare zakitathI vicarAtu zakita. 7
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - * zaktimatanI kiMmata. ( 115) kha jagatmA jIte zaktimanta. jIte zakitamanta, jagatamAM jIte zakitamA; nirbala pAme anta. jagatamAM, kAyika vAcika zakitathIre, durbaLavarga chatAya, vyaSTimA sattAvaDera, svatantra chavAya, jagatamAM 1 tatratranA baLathakIre, sthUla viSe jaya thAya; mAnasika maMtrAvare, sattA vizva suhAya. jagatamAM. 2 kAya baLe kezarI juore, vanamA karatA rAjya; nahAnAM pakSI para juo, rAjya kare che bAja jagatamAM. 3 sarva zakti bhegI thatA, sApe jaga rahevAya; pRthapha zakti sahu thatAMre, nahi astitva rakhAya. jagatama. 4. baLa vinA zI bahAdurIre, nirbala mRtaka samAna; kSINa baLe bahu jAtanAre, rahA na nAma nizAna jagatamAM, 5 meLavavI sahu zaktire, e che sAce dharma, dharma zarAne jANore, nirbala kahe nA zarma. jagatamAM 6 razUla vizva para bhegara, sattA sabaLA loka, nabaLA jana kacarAya chere, pADI moTI pAka jagatamA. 7 satvaguNI kabutara juore, pAme bAjathI nAza; juo magara jalamAM karere, mAchalIone trAsa. nija rakSaNa zakti vinAre, bane te mAnava dAsa, sattA viNu mAnava arere, dharma na rakSe khAsa jagatamAM. 9 zakti vinA zuM jIvavuM re, zakti vinA kyA mAna ? zakti vinA kayA belavura, zakti vinA zuM dAna. jagamA. 10 sarva kaLAo zaktinI khIlavatA jana je; vizva viSe jIvI zake, pAme anyathA che. jagatmA 11 zakitadevI prakaTAvatAre, have nahIM jaganAza, vAtivarakSaNavaDera, pAme zarma vilAsa. jagatamAM. 12 kAMTAnI vADakIre, khetara-rakSA thAya; rakSaka vADa vinA ahe, khetara kevu jaNAya! jagamA 13 dharmakSetra sa rakSavAre, zakta janenI vADa; karatA dharma chavI zake, samaje zaktinI ADa. jagatamAM. 14
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 116 ) zrI kama caiAga graMtha-vivecana. ma many Awww mure Fed Boor out wa wwwwww jJAnathI sahu zaktiyere, khIlavanI karI thana, sava' upAye| AdarI, pAme zakti sumatra. phaLa vinA khaLa zuM kare, kaLathI khaLa sahAya, deza prajA dharma rakSaNe, kaLe ane chatAya. alpAni bahu lAbha jyAre, baLa vAparavuM hAya, AtmabhAga ApyA vinAre, akSuththu nahi koya. sArAnA kSaNu viSe, cAya jIrAne nAtha, vAparI tyAM zaktinera, sape vartI khAsa. zakti vinA lakti nadIrU, zakti vinA nahIM nIti; zakti tyA pAye paDea, jagajananI e rIta. rajoguNu tameNu anere, mAli~kaguNanI zakti; ravasthAne sajja here, kAla anAthiI vyakita, yathAyeAgya nija pharathI?, zakita kAya karAya, buddhisAgaradhama nere, akaLa alakha mahimAya. www raMgamAM. 15 jagatamAM 16 jagatmA. 17 jagatamA, 18 jagatamA, 19 gaTyA. 20 ma jagamAM. 21 ityAdi kanyAvaDe vIratA arthAt zaktivRddhi karavAnI khAsa AvazyakatA siddha Thare che, kAraNa ke svayAgyakArya pravRttinA adhikAranI zakti vinA cAnyatA prApta karI zakAtI nathI. AtmAnI mAnasika vAcika ane kAyika zaktiyeAnI vRddhi ane tenA suvyavasthApUrvaka upayega karyAM vinA A vizvamAM koIpaNa vyakti svAstitvasa rakSaNa karavA samartha thaI zakatI nathI. AtmAnI zaktiA vadhArIne du:khAthI vimukta thaI AtmapragatimA AgaLa vadhavu e dharma che. e dharmanI vyAkhyA bhUlIne vizvamAM pravRtti karyAMthI vyavahAra ane nizcayata pArataMtrya prApta karavu paDe che. AtmAnI vIratA pragaTAvyA vinA krodhAdrika zatruone kadApi vaza karI zakAya tema nathI. je manuSya AtmAnI vIratAne seve che te krodhAdika zatruone jItI vizvamA svAtaMtryasAmrAjyanI pravRttinA adhikArI banI zake che. je manuSya krodhAdika antarga zatruonA tAbe thAya che te manuSya vizvamAM mAnasika vAcika ane kAyika nikhalatA prApta karIne avanatinA mArgomA saMcare che, ataeva krodhAdrika kaSAyAne jItavAmA Atmika vIratA pragaTAvavAnI AvazyakatA che. je vIra manuSya che te aneka prakAranA vidhrone saheje jItI zake che. 'vIrapuruSa kSamA rAkhIne kanyaka mA pravRtti karI sAdhyanI siddhi kare che. ataeva kArya pravRttinA adhikArI vIrapuruSa cheema kathavAmA kvacit koIpaNa prakAranA vidha AvatA nathI, vIramanuSya dravya ane bhAvathI vIratAnA pratyeka kAryanI pravRttimA ghaTatA upacega karI zake che. dezanuM rakSaNa, dharmanuM rakSaNa, vyApAranuM rakSaNa, saMdhanuM rakSaNa, samAjanuM rakSaNa, kuTu khanuM rakSaNa
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Pou vivekanuM mahattva. ( 117 ) ane svanuM rakSaNu Adi aneka prakAranI rakSaNapravRttiyAne vIrapuruSa sevI zake che. dharmanI ArAdhanA karavI, dharmanI sthApanA karavI, adharmIothI dharmanuM rakSaNa karavuM, nAstikAnA vicArA sAme dharmanI rakSA karavI ane svazuruAdinI sevAbhakti karavI ityAdi dharmaka pravRttimA vIratAvinA kaMipaNa zreya-pariNAma prApta karI zakAya nahIM. nirvIya manuSya saMsAramA ane dharmAMmAM kaMipaNa uttama kAryapravRttine sevavA samartha thaI zaktA nathI, nirvIyamanuSyanI maitrIthI koInuM kalyANa thaI zakatuM nathI; UlaTuM prANane nAza thavAne samaya prApta thAya che. je manuSyamA vIratA che te zaktiyeA kAravIne svakArya pravRttimAM aneka vizvasatASIe sAme UbhA rahI svakAryapravRttinuM saMrakSaNa kare che ane te kataeNvyakapravRttikSetramA UbheA rahI aneka tApA sahI svakAryanI pUrNatA kare che. AryAvartanA vIramanuSyAnA caritra avaleAkavAthI spaSTa Apa thAya che ke teoe je je kAryAM karyAM. che te sarve vIratAthI karyAM che. pAzcAtya dezanA itihAse avaleAkaze te te te dezanI unnatimAM vIramanuSyanI vIratA ja kAraNabhUta samajAya che. koI paNa dharmanA saMsthApakanuM caritra avalAze te temA vIratA teA tenA sarva guNNAnA zISe virAjamAna thaelI dekhAze. kanyaka pravRttimA je vIra che te ceAgya adhikArI che ema aneka dRSTAntA ane siddhAMtAthI siddha thAya che. ataeva kartavyakama pravRttimAM vIratAyukta vIramanuSyanI AvazyakatA siddha Thare che. dhairya ane vIratALuNanI sAthe vivekaguNanI kata yaMka pravRttimA atyaMta jarUra che. kanyakama pravRttimAM vivekavinA eka kSaNamAtra paNa cAlI zake tema nathI. viveka e dazamanidhi che dhairya vIratA Adi aneka guNAvaDe manuSya, kanyaka pravRtti kare tApaNu laghu vinAnuM jevuM bhAjana, nAsikA vinAnuM mukha ane vAsa vinAnuM jevu puSpa tevI viveka vinA sthiti prApta thAya che. viveka vinA vizvamA kAIpaNa kArya karavAmA Ave tApaNu tenI saphalatA thatI nathI. vivekapUrvaka je karmapravRtti thAya che te vizvamA saphala ane upayAgI banI zake che. viveka vinAnI sarva kAryapravRttiye kharekhara mayUrapRSThabhAgavat AbhA pAmI zake che. vivekavinAnA manuSya pazu samAna gaNAya che ane te vizvamA zaibhI zakatA nathI teA tenI laukikakArya pravRttiyA ane leAkeAttara kAryapravRttiye kevI rIte zobhAne pAme vAru z alabatta, na pAmI zake je manuSyamA viveka prApta thayeA hAya che te AtmannatinA zikhare jyAre tyAre paNa virAjyA vinA rahetA nathI A vizvamAM sUkSmaniIkSaNa karI vileAkavAmA Avaze te AtmonnatinuM mULa viveka che ema nizcaya thayA vinA rahenAra nathI duHkhasAgarane pAra pAmavA mATe viveka e meTI sTImara che A vizvamA satya sukhanA mArgamA viharatA viveka e mahAlAiTanI garaja sAre che. vivekapUrvaka je je kArya pravRttiyeA karAya che temA avazya lAbhanI prApti thAya che. vivekapUrvaka pratyeka kAryapravRtti karatA AtmAnnatikramamAM vidyuvege gamana karI zakAya che. vizeSa lAbha ane kartavyanI
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 118 ), zrI kamaga graMtha-savivecana kharekhara parita sagonI paristhiti tapAsI je nizcaya kare te vivekathI thAya che. AtmAnI zaktinI maryAdA bahiranuM kArya-kharekhara viveka jAgra thAya pazcA-karatuM nathI. AtmAnI zaktinA anusAre amuka kAryapravRttine svavAdhikAra sevavADyuM che ema vivekathI nizcaya karI zakAya che. aeva bhavya manuSyae kAryapravRtti karatAM vivekathI tene vicAra karavuM joIe. vivekavinA AcAre ane vicAramAM aneka prakAranA gheTALA thayA kare che. je dezanA ane je dharmanA manamAM vizeSa pramANamAM viveka jAgrata thaele hoya che te dezanI ane te dharmanI te pramANamAM vizvamAM jAherajalAlI pragaTI nIkaLe che. vivekapUrvaka svagya kAryapravRti karatAM kadApi pazcAttApapAtra banI zakAtuM nathI, temaja AtmAnI zaktine nakAme nAza tathA durupayoga thaI zaktA nathI. jema jema manuSya sarvatra sarva bAbatamAM svAdhikAre vivekapUrvaka pravRtti kare che tema tema te svakArya siddhimA aneka vijothI mukta thAya che. bhAratIya aneka kSatriyanupatie viveka vinA aneka dezarAjyadharmahAnikara yuddha karIne bhAratanI avanati karI tenI sAkSI kharekhara ItihAsa pUre che. kIrae vivekapUrvaka vicAra karyo hota te te kadApi pAMDenI sAthe yuddha karata nahi. rAvaNe vivekapUrvaka vicAra karyo hota te kadApi te rAmanI sAthe yuddha karIne rAjya ane svajAtisAmrAjyane nAza karata nahi. muMjarAje vivekapUrvaka vicAra karIne savapradhAnanI salAha mAnI hatI te kadApi tailaMganRpati sAthe yuddha karata nahi; temaja chevaTanI salAha pramANe te vatye heta te tene nAza thAta nahi. kanojanA rAjA jyacaMdra vivekapUrvaka dezArthe samAjAthe ane dhama vicAra karyo hota te zAhabuddIna ghorIne grahachidra batAvata nahi. karaNaghelAe vivekapUrvaka vicAra karyo hota te maMtrI patnIne satAvI gurjara bhUmine nAza karavAmAM svayaM kAraNabhUta banata nahi ane teNe je dukha prApta karyuM te kadApi prAsa karI zakatA nahi. sikaMdaranA vakhatamAM bhAratIya nRpatie vivekapUrvaka rAjyasaMrakSA kArya pravRtti AdarI hatI te teonI patita dazA thAta nahi. vivekapUrvaka IMglIza sarakAra rAjyakAryapravRttine Adare che tethI tenA rAjyamAM rAnnatinA sUryane AkAzIya sUryano asta thato nathI. jyAre jyAre vivekanI kSINatA thAya che tyAre tyAre avivekathI na karavAca anIti vagere karmonI pravRtti thAya che ane tethI patitadazAne prAraMbha thAya che. jainamamAM jyArathI vivekabhAnunA prakharakiraNene prakAza manda paDavA lAgyA ane avivekarUpamAM temane pracAra vadhavA lAge, tyArathI janakamanI vasati ghaTavA lAgI ane jaina kemamAthI vidyAbala, kSAtrabala, vyApArabala ane sevAbalanI suvyavasthAo ane tenI pragatine asta thavA lAge. vivekathI caDatI che ane avivekathI paDatI che ema sarva bAbatanI sarva pravRttimA samajI levuM. je manuSyamAM je samAjamAM je jJAtimAM je saMdhamA je dezamAM je je bAbatene viveka prakaTa joIe te prakaTavA mAMDe eTale
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 pUrNAtsAhanI mahattA ( 119 ) avakhAdhavu ke jApAna amerikAnI peThe udayasUryanuM prabhAta prakaTavA lAgyuM che. vivekapUrvaka svaceAgya pratyeka kAryapravRtti thatAM aneka jAtanI hAnimAMthI khacI zakAya che ane pragatimArgomAM pUvegathI gamana karI zakAya che. viveka vinA manuSyanI ane manuSyadvArA kartavya kArTUnI paripUrNa kismata AkI zakAtI nathI. AtmA zuddha dharmanI prAptimA ane janma jarA ane maraNanA prapaMcAmAMthI chUTavAne AtmAnA vAstavika viveka prApta karavAnI atyanta jarUra che. je manuSya svayAgya pratyeka kAryane vivekapurasara kare che-te manuSya jyAM tyA AtmAnnatinA kramane agIkAra karI paramAtmapadanI prAptimA AgaLa vahe che. vivekapurassara sarva kArya karavAnA abhyAsa sevavAnA upacega dhAraNa karavA joie ke jethI aneka prakAranI ApattiyAmAthI bacI zakAya ane jJAnadarzanacAritradharmamAM sthiratA prApta karI zakAya. svaceAgya kama pravRttinA adhikArI thavAne jema vivekaguNunI jarUra che tema svayeAgya karma pravRttinA adhikArI thavAne pUrvIllAdanI paNa atyaMta jarUra che. pUrNAtsAhavarDa cukta karmacAgI manuSya svakAryamA AtmikamaLa pragaTAvIne prayatna kare che. pUrNAtsAhavarDa AtmAnI pravRttimA adbhutazakti prakaTe che prathama teA utsAhathI kartavyakAnI siddhinI parIkSA thAya che. je kAryapravRttimA pUrvAMtsAhI mana svayameva ane che te kAryanI siddhi thavAnI che ema peAtAnA AtmA sAkSI pUre che. svayAgyanya kAryapravRttimA je je manuSyee pUrNAtsAhathI bhAga lIdhA hAya che, teoe avazya svarajanI pUrNatAkArA pravRttimArganuM Adarza jIvana vizvamAM prasiddha karyuM hoya che. he manuSya ! tuM svayAgya kArya pravRttinI pharajane adA karavAne prathamAvasthAmA pUrNatsiAhane dhAraNa kara. huM manuSya, hArI svacagya kAryapravRttinI siddhine AdhAra tvadIya pUrNAtsAha para rahelA che. pUrNAtsAha e ja zubha kArya pravRttimA Antarika magala avadhavu zrIpAlarAjAe pUrNAtsAhathI navapadanI ArAdhanA karI hatI tethI te svakArya pravRttinI siddhi karI zakyA hatA. pratyeka svakArya pravRttine pUrNAtsAhathI AdaratA temA avazya vijaya maLe che. ataeva svacaiAgya kArya pravRttinA adhikAramA pUrNatsiAha dhAraNa karavAnI AvazyakatA svIkAravI joIe. je manuSya utsAha vinA kAryapravRttine Adare che te avazya pazcAttApapAtra ane che. chellI laDAImAM pRthurAja cAhANe pUrNAtsAha vinA ane paMcAsaranA jayazikharIe pUrphotsiAha vinA pravRtti karI hatI e ja tenI astadazAnuM cihna hatuM. ataeva utsAhapUrvaka pratyeka kArya pravRtti Ara MbhavI joie, kAryapravRttinA adhikArI jema pUrNAtsAhI che tema zamI manuSya paNa avamAdhave. jenAmAM zama rAkhavAnI zakti nathI tenAmA krama rAkhavAnI zakti nathI je manuSya zama dhAraNa karI zake che te AtmAnI pragatipUrvaka khAdyasvaka vyAdhikAranI pharajane paNa adA karI zake che, mananA pragaTatA aneka prakAranA krodhanA mAnanA mAyAnA lAbhanA, svArthanA, mamatAnA svapUjAnA kIrtinA bhayanA dveSanA ane nAmarUpa mehanA vikalpasa'kalpe zamAvIne 1.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - ( 10 ). zrI kaga gratha-rAvivecana. ~~~ ~-~~~- 1 **** - - - - - - - - - - --- -- --- je manuSya svarogya karmapravRttine Acare che te kartavya kAryapravRttimAM nirlepa rahIne Atmazaktine khIlavI zake che. AtmazaktinI zamavaDe khIlavaNI karavApUrvaka je manuSya svadazAcogya kartavya karmapravRttinI aneka pharajomAthI pasAra thAya che te ja manuSya A vizvamAM saMsAra vyavahArane sAcavavApUrvaka AtmaguNenI paripakava dazAne anubhava karanAre thAya che ema avadhavuM. svAdhikAre bAhya kartavya nI pharajane bajAvavAnI sAthe antaramA zama dhAraNa karavAthI pitAnI dharmamArgamAM keTalI unnati thaI che tene khyAla Ave che ane nyUnatA hoya te tenI siddhine mATe prayatna prAraMbhI zakAya che. svaktavyagya je je svAdhikAre pravRttine sevavAnI hoya teone tyAga karIne niSkiya jevA banI aneka guNonA bhAjanabhUta ane aneka denA upazAmaka tarIke pitAne mAnavAmAM Ave ane vanamAM gamana karI guphAmAM besavAmAM Ave, paraMtu jyAM sudhI amuka kAraNe na maLyA hoya tyAM sudhI sarpanI peThe zamI rahI zakAya che. jyAre pravRttimAM pravRtta thavAya ane tema chatAM zamabhAvane sevI zakAya tyAre kharekhara zamabhAvanI siddhi karI zakAya che ane pravRttimArganA tApamAM jIvatI rahelI samabhAvanI dazA kharekhara anyabhavamA paNa upazamatvanA saMskAro vahana karavAne samartha thAya che. krodhAdikanI upazamavRttipUrvaka je manuSya yogya kAryapravRttine Adare che te svIkAryamAM avazya vijayatA prApta kare che. svakAryapravRttimA pUtsAhInI tathA zamInI jeTalI AvazyakatA che teTalI saghamInI AvazyakatA che. je manuSya svakAryanI siddhinI pravRttimAM sadA udyamI rahe che te kAryane pUrNarItyA sAdhI zake che. savakAryasiddhimAM je manuSya sadA udyamI che te du sAdhya kAryane anta susAdhya karI zake che; dukhamAM vidyAbhyAsa nAmanuM pustaka vAcavAthI tathA jAtamahenata nAmanuM pustaka vAcavAthI mAluma paDaze ke je manuSya sadA kAryane udyamI che te ghaNuM kArya karI zake che. je manuSya sadA svakAryamA udyama karyA kare che ane prAraMbhita kAryamAM prANute paNa udyamane tyAga karatuM nathI te prAte svIkArya siddhinI vijayatA prApta karI zake che. prabalaviruddha sagomAM paNa je manuSya jeTalo bane teTale udyama sevIne svakAryamAM macce rahe che te ane sahastra dhanya vAdane pAtra bane che. svakAryasiddhine mukhyApAra udyama para che. atae vicAradIrghaparaMparAstrI mAtra na banatA vicAranI sAthe udyamane sevA kAryanI siddhi karavI joIe. Alacano nAza karyA vinA udyamamAM pravRtti thaI zakatI nathI. je dezanA ane je samAjanA mana Alasyama svajIvana nirgamana kare che. teo svadeza ane svasamAjanI paDatInuM ' pA5 svazIrSe harI le che ane teo svarganI bhaviSyamAM avanati karAvavAnA Aropa bane che. je dezIyamanuSya majazekhamA masta bane che teo svadezI ane svadharma tathA samAjane nAza karI de che. anudyamI manuSya aneka prakAranA mAnasika pApane evI zake
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ udyamanI mahatA. ( 12 ). che ane te vizvamAM anyAyavaDe darapUrti karavAnI vRttine bhAgI bane che. udyamathI yuropa vagere dezanA manuSya svakartavyaparAyaNa thaIne vizvamAM AjIvikAnA sUtronA pravartaka banyA che. kALA mAthAno mAnavI zuM na karI zake e kahevatano khyAla karIne sadA udyamamA macyA rahevuM ane svapharaje je je kartavya kAryo hoya teone karavA eja pragatimArgamA saMcaravAne mukhya pAya che vizvamAM vidyA kalA kSAtrakarma vyApAra ane sevA vagere karmomAM udyamIjAe nAmanA meLavI che ane teoe vizvamAM ItihAsanA pAne pitAnA nAme amara karyA che. pazuo ane paMkhIomA paNa je udyamI che te svAstitvasaMrakSAdi pravRttine sevatAM ane temA vijya pAmatA jaNAya che. amerikAnA prakhyAta zodhaka eDIsananA udyamane khyAla kare joIe prakhyAta zodhaka eDIsana eka kSaNamAtra paNa udyama vinA nakA gALato nathI. te svIkAryapravRttimA eTale badhA pUtsAhathI mace rahe che ke tenI sAthe vAta karavAne paNa agAuthI samaya nakkI kare joIe. glaeNDasTananuM jIvanacaritra vAcIne tenA udyamane khyAla kara joIe. zrI haribhadrasUri zrI hemacaMdrasUri vagere dharmAcAryonA satata udyamane khyAla kare joIe jenAmAM svaktavya kArya karavAnI zakita hoya ane je pUNetsAhapUrvaka udyama karato hoya te prAraMbhita kAryone pUrNa karI zake emAM koI paNa Azcarya nathI. kITikAonA udyamano khyAla kare. teo pitAnA daramA dANe laI jAya che te vakhatane banAva de. pazcAtuM khyAla kare ke udyamanI svajIvananI pragati mATe keTalI badhI jarUra che. je manuSya svapharajene adA karavAmAM niyamasara aneka prakAranI janAonI suvyavasthAo puraksara udyama kare che te ane vijyane prApta karI zake che ane ALasu manuSya Alasya sevIne avanatinA mArgamA saMcare che. mAtra hi manugA phArasadAriy: jAphuImAma zag: tvA nAvarIvana ItyAdi bhAvArtha manana karIne udyamamAM pravRtta thavuM joIe. game teTalA zubha vicAre pravartatA hoya paraMtu svapharajAnusAre pravRtti sevyAvinA kadApi kAle zubha vicAronI asara kharekhara A vizva para karI zakAtI nathI jenA manamA jalaparapoTAnI peThe vicArarUpa parapoTAo utpanna thAya che ane TaLI jAya che te alpavIrya manuSya kharekhara udyama vinA AtmAnuM ucachavana karI zaktA nathI ane temaja anya manuSyonuM paNa ucca jIvana karI zakato nathI. thoDuM kaThuM paNa udyama sevI sAruM karavuM e vAkyane lakSyamAM rAkhI sadA udyamamAM pravRtta thavuM joIe. AryAvartanA manuSyanI paDatI dazA thaI tenuM mukhya kAraNa te e che ke teo ALasu banyA. jyAre manuSya AjIvikAdi upAvaDe yukta thaI sateja banI ma khamA jIvana gALe che tyArathI te svAvanatinA kamapara pote vahe che ane anya manune vahAve che.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ na naka kha - - - - - - - ( 122 ) bhI kama , #iAryane hama loko ne mama vApare che praba prakArane ghama-vAnI jarUra pIkAthI jo dhA vinA na buni kara zakti kaTAI jAya . jatana ka ma ma thavI ja jarUra che, je manuSya dhamane re. che ne pinI para Tana che. nAnAM bane keza kamAna ane dhana mATe te jAna jevA ne kALI dava ane pana : nI zAnuM nathI svArthavRtti vaga varSa ke na navA paraba , vAIpravRttinA udhAra. maravuM ya na mA rana mAM kAma vALa = prApi para nathI. he manuSya ! nuM zira karavASa bAbA para vimI mana ke jemAM sAgara ulecanAra rAnI paddha ane tene sarva prakAranI zALA saM thaI kAra, je kArya karavAnuM ke tenI gAMDa mAmAnuM mana e kadi kAne A kAma Ave che te pU rva ane vijaya meLavI zake mAM ja mAtra zaka nA. je kArya karavAnuM che ne vikAra ane jALI mAnava ne pramila tapAsI levuM kaMI vadha kartavya kAmanI bA pAsapI je. je ja karavAmAM Ave che te vizakti nAtha che ke ke je kArya karavAmAM Ave nena dikara vAnI sAnukUla sAmagrIe kaI che ane prati mAnIe karyuM che ke je kArya karavAmAM Ave che tenA saMbadhI pUvApasthininuM yathArtha e che ke je e kAma ja che tene siddha karavAmAM kayA thA da vinAnI jarUra che ke je kArya karavAmAM Ave che tenuM vaparane pariNAme zuM phala thavAnuM che ? je karma karavAnuM che temAM ni nAM sAdha vizeSa che ke kema? je kArya karavAmAM Ave che tema kava ane mahAyaka anudAna sAnukulatA che ke pratikalatA? je kArya karavAmAM Ave che tema ja je vinA paNa thAya tene pahocI vaLavAnI svama zakti che ke kema? je kArya karavAmAM Ave che te anya manuSya abhimata che ke kema? je kArya kavvAmAM Ave che tenAthI koIne bhUtakALamAM lAbha e hato ke kema ? je kArya karavAmAM Ave che tene anubhava tane che ke kema? tevA kenA upara AdhAra rAkhavAno samaya che ke kema? je kArya karavAmAM Ave che temA te ne kAryapravRttine evanArA anubhavIonI kaI kaI sUcanAo che te rI che ke kema? je kArya karavAmA Ave che temA aghathI te ata sudhI pUtmADa khaMta dhairya ane daDhanizcaya mAruM raheze ke kema? tene cAre bAjuethI paripUrNa nizcaya karI je kAryane , jJAtA thaIne kArya je rIte sAdhI zakAya te pravRttividhimAM satata khaMta ane nizcayAtmaka buddhithI je udyama kare che te svAdhikAre kartavya kAryanI siddhimAM paripUrNa vijaya prApta karI zake che. kAryanI govatAne savAdhikAre yathAzakti sAthe yogya kAryane, kAryanI rogyavidhi ane tene karavAmAM sAnukULa ane pratikUla sAdhanenI cAre bAjuone je
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ udyamI sarva kaMi karI zake. (123). jJAtA hoya che te svAdhikAre kartavyone sAdhI zake che. je manuSya kAryane parita. jJAtA heI udyamamAM macce rahe che te ane kAryanI siddhi karI zake che. kAryane parita jJAtA vivekI manuSya satata udyamavaDe kAryane siddha karavAmA DhApi pazcAta raheto nathI. je je kAryapravRttinuM cAre bAjuonuM svarUpa avabodhavAmAM Ave che te te kAryapravRttine sevavAmAM kharekhara cogya adhikArI banI zakAya che. cAre bAjuethI aneka hetupUrvaka je kArya karavAnuM hoya che tene cAre bAjuethI nirNaya karavAmAM Ave che te tatsaMbaMdhI udyama karavAmAM Atmazaktine udyasita karavAmA Ave che. nepolIyane jyA sudhI yuddhakAryanI cAre bAjuonuM jJAna karI udyama karyo tyAM sudhI te vijya pAme ema tenA caritrathI samajAya che. kArya karavAmAM udyama e mahAna maMtra che, bahu bolavAthI kaMI vaLatuM nathI. Atmazakti vaDe kAryapravRttine AdaravAmAM kArya sAdhakatva parIkSA che. udyamavaDe kArya siddhi thAya che evuM avadhI sadA udyamI banavuM e kArya karavAne mATe upayogI sUcanA che. kArya karavAmAM mAnasika-vAcika-kAyika ane sAhAyaka zakitavaDe je sadA udyogI rahe che teja kaI paNa kArya karavAne adhikArI bane che. kadApi kAle keIpaNa manuSya rASTrIyabhAvanA, kSAtrakarmapragati, vidyAbala pragati-sAyansa (vijJAna), vyApArakalApravRtti pragati ane sAmAjika sevAdharmanA upAnI pravRtti vagere tathA dhArmika rASTataMtrapragati, saMghabalaiyapragati, dharmavyavasthAvardhaka sujanA prabaMdha pragati, dhArmika bhAvanA bala pragati, ane dharmakarmanI aneka prakAranI pragatimAM udyama karyA vinA vijayI banavAne nathI. AtmazraddhA ane paripUtsAhapUrvaka je manuSya sadA vyAvahArika ane dhArmika kAryone udyama kare che te AtmannitinA ucca zikhare AreThI parama vijayane prApta kare che. jyAM sudhI manuSya svakAryamAM sadA udyama karyA kare che tyA sudhI tenI pAchaLa pAchaLa vijayalakSamI-siddhice gamana kyAM kare che. aeva kadApi kALe hatAza thaIne udyamane tyAga na karavo joIe. mahAtmAo sahunna vAra nAsIpAsa thayA chatA paNa udyamane tyAga na kare ema prabaMdhe che kAryasiddhine udyama sevatA sahunna vipatti sahavI paDe che ane kaI vakhate ema paNa lAge che ke have te udyama sevatAM paNa parAjaya tha-ItyAdi prasaMge paNa mahAtmAo karmane anubhava karIne japve che kemanuSya tuM svakAryane udyama karyA kara. tyA sudhI kArya karavAne tyAre adhikAra che tyAM sudhI tuM udhama karyA kara. kAryamA sadA udyamI banatA daivI zaktinI tane sADAcca maLaze ane tethI tuM kAryasiddhinA vijyanI pAse jaI. kazyasArAMza e che ke kAryano parita jJAtA e saghamI manuSya A vizvamAM jenI kalpanA karavAmAM na Ave evA karyo karI zake che. kAryamAM sadA udyamI banatA pariNAmikI buddhi upaje che ane tethI te kAryanI siddhimAM aneka prakAranA upAye sujhI Ave che. kAryanI siddhimAM dedyamI
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ kai over when Expres} \amen put S8457. tha yw ' d ' w '' S san danem * d't qdeg}}K* Mode ' ' ' ' ' ` ' ' d b't''r'''r' 1 // dm // Burz<<<$$$! } d 7 PS db'tl h ' ,,, : w h ny // ' y Mind (21-235 y// y dw'' ! ! # t t tmd'd p Hd'n' ''l'' 4 3 m' w H d ! ~ d ~ 'ltyn k1/r ' * A' paddlegrante FaxPSi * 5 ' k' w ' w ' ' 'yb qrrwbb' dg'4 bwt' A qxsa mq Fei Av 17 Da frea trr''tl k` ' & '' ! } ' w Sd ' ' d ' d 'w d 'd w rw n w n d d d d Ao uy > you 1* *. - * ***** d ' h *****5 n ' n l ' w ' - 1. *-.* Ha // , ! ! ! Speed
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 nispRha kama yAgI sava kaI karI zake sApekSa kAryabodhasya sAdhyalakSyopayoginaH / vyavasthitapravodhasya sAdhyakarmaNi yogyatA // 35 // prasannAsyaH kriyAkAle samAno harSazokayoH / niHspRdu sarvArthe tasyAti AyeyonyatA 5rUd ( 125 ) zabdArtha--kAryanA uddezAdinA vicArathI jeNe paripUrNa kriyAjJAna grahyuM che ane tenA jeNe nizcaya karyAM che tene kArya karavAnI cAgyatA avamedhavI. sAtvikAdikama jJa, svaparazAstravizArada ane je jagathitAkana che tene kArya karavAnI ceAgyatA avamedhavI jeNe peAtAne mATe dravyakSetrakAla ane bhAvathI apekSAe sarva karmAMnI upayogitA avamAdhI che tene kanyakarmanI ceAgyatA avamAdhavI, jenI vyavasthAkramajJAnavaDe svAnyadharma prakAzA vyakAmAM pravRtti che tenI kArya karavAmAM ceAnyatA che. je manuSya sasalItine tyAga karIne svAtmAmA sthira thayeA che ane kIrtivALI pUjA vageremAM anAsakta che tenI kArya karavAmA cAnyatA che. anya kAryanA saMkalpa-vikAne nivAraNu karatA chatA je svasAdhya kAryamA ananya cittavALA thayA che tenI kavya kAryamAM cAgyatA che. jenI sAkSIbhUta AtmAvaDa kanyakarmamAM mati pravarte che ane jeNe sthiraprajJAvaDe svAdhikAranA niSNuca karyAM che tenI kArya karavAmA ceAgyatA che. sAdhyAnujJAnamagna, niSkAma karma ceAgI ane dAgraharahita manuSyane karmanI ceAgyatA che sAkSepakA medhavALA sAdhya lakSyApagI ane vyavasthita jenA prAdha che evA manuSyane kAryanI ceAgyatA avamAdhavI. kriyAkAle prasannavadanI harSazAkamA samAna ane je sarva kAryAMmAM nispRha che evA kayAgI mahApurUSa je che tene kArya karavAnI ceAnyatA che. bhAvArtha--uparyukta viSayanuM vistArathI vivecana karavAmAM Ave che. amuka kAryanI kriyA karavAnA ze uddeza che? zuM prayeAjana che? ityAdinA paripUrNa nirNaya karIne jeNe kriyAjJAna prApta karyuM che-tenA kArya kriyA karavAmAM adhikAra che. uddezAdinA nirNaya karyo vinA kAipaNa kArya kriyAne je kare che te te (devasI rAIsI e bhAinI peThe vA gAranA khIlAnI kriyA peThe ) pariNAme sabhyalAbhane prApta karI zaktA nathI ane temaja tevI pravRttithI aneka prakAranI hAnine prApta kare che. ataeva je je kArya karavAmAM Ave tethI thatA lAbha ane te te kAryAnI pravRtti karavAnA vAstavika kAraNe vagerenuM samyajJAna karavu joIe. uddezAdinA vicArapUrvaka kArya pravRttinuM nizcita jJAna karavuM joie. amuka kArya pharuM vA nahi ? karavAmAM paNa lAbha dekhAya che ane nahi karavAmA paNa alAbha paNa dekhAtA
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ (126) zrI karmacAga pratha-savivecana. uM. ma nathI-ItyAdi vicArene amuka amuka hetupUrvaka karavAmAM Ave paraMtu jyAsudhI teone paripUrNa daDha nizcaya karavAmAM nathI AvyuM tyAsudhI kAryanI pravRttimAM AtmikabalanI sAhAcce prApta thatI nathI. ataeva kArya karavAnA uddezAdine vicAraka ane kAryakaraNamAM dRDhanizcayI manuSyanI kartavyakarmamA adhikAritA che ema prabaMdhavuM joIe. kAryapravRttine nizcaya karyo vinA kadApikAle kAryamA naizcayika dRDhapravRtti thaI zakatI nathI ane nizcaya daDhapravRtti vinA mAthuM mUThane arthAt marajIvA thaIne kArya karI zakAtuM nathI. svacagyakArya pravRttine uddezAdinA jJAnapUrvaka daDhanizcaya karIne pazcAt tene grahaNa karavAmAM Ave che te anyanA bhamAvyAthI vA prapaMcathI tyAgI zakAtuM nathI. kAryajJAna ane tene dRDhanizcaya kyavinA svakAryanI siddhimA dravya kSetra kAla ane bhAvathI paripUrNa prayatna karI zakAtuM nathI ane vipattiprasaMge marajIvA thaIne AtmasvArpaNapUrvaka Atmabala pheravI zakAtuM nathI. sattvaguNa rajoguNa ane tamoguNavRttine jJAtA tathA va ane anya mAnyatAvALI aneka prakAranI kAryapravRttine jJAtA manuSya svAdhikAra svakAryapravRttimAM gyAdhikArI banI zake che. svAnyazAstrone jJAtA manuSya svakAryapravRttimAM kSetrakAlAnusAre sudhAravadhAre karIne AtmabaLa pheravI zake che. jagatahitArtha je je kAryo hoya ane tene je jJAtA heya che tenI kartavya kAryamAM adhikAritA che. vizvahitakAryajJa je hoya che te vizvanuM hita thAya evI kAryapravRttine sevI zake che. je manuSya vizvonnati karavAne Irache che vA tevI pravRtti kare che tene vizvanuM kevI rIte hita karavuM joIe-tabAbatanuM jJAna prApta karavuM joIe ane vizvajIvanuM kalyANa zAmAM raheluM che tenuM samyajJAna karavuM joIe. vizvahitanI sAthe keTalIka bAbatamAM svahitane saMbaMdha rahelo hoya che. piMDa ane brahmADa e bene paraspara atyaMta nikaTa saMbaMdha che. brahmAMDanI asara piMDa para thAya che ane piMDanI asara brahmAMDanA amuka bhAga para thayA kare che. svapiMDa saMbaMdhI zubhAzubha vicAre ane AcArenI brahmADa upara kevI rIte asara thAya che tene vijJAnazAstrodvArA nirNaya thAya che. brahmADanI asara svapiMDastha AtmA 5ra kevI rIte thAya che tene anubhava prApta kare joIe. brahmAMDanA pratyeka jInI sAthe ananta vAra saMbaMdhamAM AvavAnuM thayuM che. brahmADanA pratyeka jIvane pitAnA para koI jAtane upagraha thaelo hoya che. brahmAMDanA sarva jIvene svIkArya pravRtti dvArA kaMI ne kaMI upagraha che joIe--e bAbatanuM sUmadaSTithI jJAna karavuM joIe. brahmADanA sarva nI zAtimAM svavyakti pravRttithI keTalA aMze bhAga ApI zakAya tenuM jJAna saMprApta karavuM joIe. brahmADamAM rahelA rajoguNa tamoguNa ane satvaguNavRttinA vAtAvaraNanI asara dravya kSetra kAla ane bhAvathI pitAnA para kevI rIte thAya che tenuM jJAna karavuM joIe ane svavyaktigata pravRtti dvArA jagatahitamAM je je aMze pravRta thavAnuM hoya tenuM naiyika jJAna karavuM joIe, svavicAre
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ ---- - - - adhikArI kevI rIte banavuM? ( 127 ) ane AcArathI jagajInuM hita thAya che ke ahita thAya che tene samyam nirNaya karavuM joIe vizvahitanA vAstavika kyA vicAra ane AcAro che ane vizvanA ahitabhUta kyA vicAre ane AcAre che tene svapara aneka zAstronA rahasyathI naiRyika anubhava karIne vizvahitakAraka kAryane dravya kSetrakAlabhAvathI karavAM joIe. je manuSya piMDahitajJa hoya che te brahmADahita hoya che athavA je manuSya saMpUrNa brahmADahitarU thaye hoya che te piMDahitajJa ta tha hoya cheja. je paripUrNarItyA piMDahitaga tha hoya che te brahmADahitajJa thaI zake che. vizvanA hitamA jenI manovRtti pravartatI nathI te manuSyanI saMkIrNa svArtha daSTi hevAthI karmacAgI banatA pUrve teNe paramArthakAryakArakava thavuM joIe. vizvahitajJa thayA vinA samAjasevA ane saMghasevA kAryomAM samyakupravRtti thaI zakatI nathI yAvat vizvasevA dezasevA samAjasevA saMghasevA ane anya sevAo karavA pUrve teonuM samyagrahita kevA rUpamAM ane kevA upAcAmAM rahyuM che te samyam avabodhI zakAtuM nathI tAvatuM sabhyapravRtti paNa thaI zakatI nathI. vizvahitakAraka pravRttimAM prarvatatAM vizvahitanuM paripUrNajJAna na meLavyuM hoya te vizvamAM aneka prakAranI samAjasevAomAM pravRtti karanArAo paraspara yAdavAsthaLI karIne svaparano nAza karI zake che. kAryapravRtti karatA kaMI matabheda paDatA paraspara ekabIjAnI jAta para utarI rAgadveSI banI ekabIjAnA sAme thAya che ane tethI kArya pravRttinA mUla uddeza vagerene teo jANatA na hovAthI avanatimArgaprati teo saMcare che. A pUrve AryAvartamA sarva prakAranI unnatinI jAherajalAlI bhegavatA hatA, paraMtu jyAre teo vizvahitajJa na rahI zakyA ane saMkucitadaSTie piDahitajJa banI parasparavyaktimahatvane bhUlI ane avagaNI rajoguNavRtti ane tamoguNavRttimArge saMcaya tyAre teo pragatithI patita thayA aeva vizvahitajJa thayAvinA vyaktigata pragati saMbaMdhI kArya karatAM vA samaSTigata kAryapravRtti karatA paraspara kalezAdithI saMghaTTana thavAne prasaMga prApta thAya che. samaSTigata pragatikArakakAryapravRttigarbhamA vyaktigata pravRttinA upAye rahelA hoya che te vizvahitane avabodhyA vinA avagata thaI zake nahi-ema nizcayikadaSTinA paramArtha svarUpathI avabodhavuM. vyaktigatahitajJatva vastutaH samaSTigatahitajJatvanA garbhamAM samAyeluM che ema samaSTigatahitavyApakapragatidaSTie vicAryothI avabodhAI zakaze. je manuSyo vizvahitarU athavA samaSTihitarU thayA nathI teo vivagata sAmrAjyazAsanapaddhatipravRttinA vAstavika vizAla niyamone avadhI zakatA nathI ane te pramANe teo pravRtti karI zakatA nathI samaSTigata paripUrNahitajJatva prApta karyA vinA vizvarAjyazAsana kAryapravRtticenI cogyatA prApta thaI zakatI nathI; temaja anya sAmrAjyavizvajIvanapragatikarAvyApArAdipravRttinA naisagikakarmacagadaSTie vyavahArasiddha AcAre dvArA adhikArI banI zakatuM
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 128 ) zrI kacega graMtha-vivecana. nathI. anekanayasApekSadapriyAe je samagravizvavahitajJa thAya che tee sahiyApaka dharmAMkama sAmrAjyapravRttiyAnA adhikArI banIne ane anekanayarApekSa yiAva samaSTigatasarvajIvahitakaradhama sAmrAjyapravRttiyone AdarI jJAnayogapUrvaka karyuMyogInA AdarzajIvanane vizvamA cira'jIvI karI zake che. vizvahitatatvanI paripUrNatA prAma karavAmAM tathA vyaktigata mahattAnI paramAtmapAyuM prApta karavAmAM ceSyavRprattiyAne svAdhikAre sevI zakAya che ane vizvagata bhavyajIvAne samaSTigatahitanApriye anekayevyapravRttiyevarDapravartAvI zakAya che. vyaktigata hitannatvadRSTimA hitajJatvanI vRddhi yA yA vRddhi pAme che. tathA tathA svA tAnA nAza ane paramArthatAnI vRddhipUrvaka anukrame hitanASTi pragatinI vRddhirUpa mahAsAgaramA samaSTihitantratva pathI ekarUpa manuSya khanI zake che. vizvahitajJa manuSyo AtmakalyANanI sAthe samaSTikalyANa karI zake che. vizvahitajJa manuSyAnI pratyekapravRtti prAyaH vizvanu ahita thAya evI hAtI nathI. vizvahitana manuthI prAtha* alpavhAni ane vizeSa lAbha thAya evI svavyakti mATe ane samaSTi mATe pravRttiyeA karI zake che. anekanaya priyAe vizvahitajJatyaprApti ane vizvahitapravRttiprAptimA vyaktigata paramAtmatvanA AvirbhAva thayA vinA rahetA nathI vizvahitanatvanI aneka dRSkriyAmAM aneka matacaiAnI paraspara sApekSatAne ane avidbhutAne svAdhikAre vicAreAmAM ane AcAramA avatArIne manuSya vAtaviparamA ka yAgI ane vyakitasvAtatryayeAgI banI zake che. vizvahitajJatvanuM paripUrNa svarUpa avadhatAM svAtmAddhinA jJAnavartulAnI saMkucitatA TaLatI jAya che ane vizAlatA udbhavatI jAya che. ene pariNAme tenA sarvatra vyApaka ananta brahmavartulamAM samAveza dhAya che. zrI tIrthaMkaro vizvahitajJatyAddhinI kramennatizreNie ArahIne vizvahitanA mArgomA pravRtti karIne prAnta tIrthaMkaratva prApta karI vizvahita karI vizvatrAtA vizvaguru ane vizvezvara banyA hatA. svAtmavyaktihitajJatvanI aneka vaiiAnI kramaprApta aneka zraNicAnA zikhare ArAhanArAe samaSTigata anekadRSTiyAnI kramAnusAra prApta aneka zreNiyAnI zikhare ArAhI zake che. vizvahitajJamanuSyA dravyakSetrakAla ane bhAvathI vizvahitakara aneka priyAe aneka maMtratatra ane yaMtrathI svAdhikAre pravRtti karIne parasparabalanI pragativRddhipUrvaka samaSTi hita sAdhavAne adhikArI banI zake che. ataeva vizvahitajJa thavAnI atyaMta AvazyakatA svIkArIne svajIvananI pragatikArakapravRttiyeAmAM AtmApaNu karavAnI jarUra che. vizvahita manuSyA samaSTigatapragatipravRttiyeAmA pravartatAM paraspara eka alanA kSaya na thAya evI aviAdhakapriyAne ane avizaSa AcArAne svAdhikAre vizeSa lAbhapUrvaka dhAraNa karI zake che vizvahitajJa manuSya sAtvikAne sevana karavA pravRtti kare che ane adhyeyakAraka pApI manuSyanI zitayAnA samaSTi malane chaThThI zakAya evI vizvahitajJa manuSyanI samadviArA vicArA ane AcArazanuM aikya samaSTi khIjAnA a my NYANY na 1
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ udAra bhAvanAe pravartavuM. ( 129) bela vadhAre che. aeva teo vizvamAM svazreya nA vicAro ane AcArone paraMparAe suvyavasthApUrvaka ciraMjIva karavA samartha bane che. vizvahitajJa thavuM e vizvahitapravRttinI gyatA mATe che. vizvahitajJa thayA vinA janasamAjanA sevake, vizvahitakara aneka pravRttimAM paraspara virodhatva avadhIne ane eka bIjAnI pravRttionA ghAtaka banIne vizvakalyANanA nAzaka banI zake che. vizvahitakAraka kAryonuM jJAna meLavIne vizvahitArtha karmajJa thayA vinA aneka rAjAoe bhUtakALamAM paraspara rAjyanI pAyamAlInI sAthe svarAjyanAM pAyamAlIkAraka bIje vAvavAmAM svajIvananuM naiSphalya karyuM hatuM. jemAM vizvahitArtha karmajJa thaIne tenI pravRttimAM daDha rahe che teo saMpUrNa vivanA rAjA banIne vizvasAmrAjya karavAne adhikArI banI zake che. vizvahitArtha karmajJatvahinA ucca zikhara para caDyA vinA kadApi vizvamAM zAnikAraka sAmrAjya sthApI zakAtuM nathI. kaurae yadi vizvahitArtha karmastatvanI aneka dahiyAne saMprApta karI hota to teo pAMDane pAca gAma upara aneka grAma ApIne vizvanI zAMti ane vizvonnatimAM AtmabhAgI banI zakata; parantu tevI dRSTi vinA mahAbhAratanI avanatinA bIja vavAyA ema vizvahitakara aneka dRSTithI vicAra karatA avabodhAze. vizvahitArtha karmanA aneka prajanenuM je sikaMdare, zAhabuddIna ghorIe ane pRthurAja cauhANa vagere rAjAoe jJAna meLavyuM hota to temanI kSAtrakarmanI pravRttimAM aneka prakArane sudhAre ane aneka suvyavasthAo pragaTAvI hatI ane tethI teo svavicAranAM bIjakene vizvamAM ciraMjIvI karI zakyA hota. vizvahitArtha aneka sukAne vyApaka daSTie yadi saMprati yuropamA mitrarA ane jarmanapakSIya rAjya avadhyAM hota ane sthiraprajJAthI vizvahitakara vicAro ane AcArane sAtvika daSTithI AcAramAM mUkavA samartha thayAM heta te bhayaMkara yuddhamAM aneka suzakitanA balidAnapUrvaka pravRtta karI zakta nahi ane aneka deza pravartita rAjyanI zAtine saMrakSI zakata vizvahitArtha je je suvicArane ane AcArane samagra vizvanI-samaNidaSTie dharmAcAryoe vyakSetrakAlabhAvathI avabodhIne temAM sthira rahyA hatA ane tevI udAra maMtra taMtra ane yaMtranI pravRttimAM sAtvikabhAve pravaryA hatA te dharmanA nAme aneka dharmayuddho kaleze ane aneka anyAya thavAne prasaMga prApta na thAta. vizvahitArthakAryamanuSya aneka vipatti sahana karIne vizvahitakAraka kAryomAM vAdhikAre pravRtti karI zake che ane paraspara matane virodha dhAraNa karanArA manu vacce rahIne sarva nayasApekSa aneka hetuoe aviredhapaNe dravya kSetrakAlabhAvathI sarvanuM sahana karIne udArabhAvanA tathA udArapravRtti dhAravA samartha bane che. vizvahitArtha kArya - manuSya vizvahitakara aneka prakAranA je je vizvamAM vicAranAM ane AcAranA bhinna bhinna 17
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -- - - -- - - - -- - - - --- ( 17 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. daSTie bhinna bhinna vartule svAdhikAre pravartelAM che teomAM avirodhadaSTie satyatvane nirNaya karI ananta vartulana sAdhyabindune mukhya mAnI udArabhAvanAo pravarte che. vizvahitArtha daSTie laukikajIvana kAryo ane kettara dharmajIvana kAryomAM rahasya samAyeluM che ema je manuSyoe anubhavyuM che te sAkSaramanuSya vizvahitArtha daSTie tyAgI satya sevaka banI zake che ane temaja tevA manuSya svAdhikAre prApta thaelI vidyA kSAtrakarma vyApAra ane zuddhakarmapravRttine sevI vizvahitArtha kArya karanArA karmagIo banI zake che je manuSyo vizvahitArtha karmasa thayA nathI teonuM vyakitagata vicAra-vAtAvaraNa ane samaSTigatavicAra-vAtAvaraNa sa kucitadaSTivartala yukata hoya che, tethI teo nipadaSTie ane udAra daSTie kAryapravRttimAM Atmabhega ApI zakatA nathI svAnyazAstravizArada manuSya vizvahitArtha kAryajJa thavAne cogya thAya che tethI vizvahitArthakarmajJa e vizeSaNa prathama mUkavAmAM AvyuM che. svAnyazAstravizArada manuSya vizvahitakAraka je je kAryo hoya che teonuM aneka dahiyethI samyagAna karIne vizvahitakara kAryapravRttimAM udAra bhAvanA ane udAra pravRttithI pravatIne vizvonnati ke jemAM aneka vyaktinI pragatinAM bIjake rahelA che te karavA vastuta samartha thAya che. koI paNa manuSya A vizvamAM ema nahi kahI zake ke huM vizvahitArtha kaMI paNa karato nathI. vizvavarti sarva manuSyanA manamA taratamAge vizvahita pravRtti karavA mATe vicAre prakaTyA kare che, parantu aneka nAnI daSTie vizvahitArtha kArya thayA vinA je je vicAronI udAra bhAvanA ane udAra vartana karavAnA hoya che te teonAthI karI zakAtAM nathI vizvahitArtha kAryajJa manuSya svAdhikAra svAtmazaktine sApekSaSTipUrvaka Atmabhoga apIne vizvonnatinI yathArthapravRttimAM pravarte che. vizvahitArthakArya pravRttiyonA jJAtAo jema jema je dezamAM vRddhi pAme che tema tema te te dezanI unnati pragati saMrakSA ane zAtimAM vRddhi thayA kare che, tathA te te kAle te te dezIya manuSyo Amenati mArgamAM AnandathI vicare che. vizvahitArtha kAryajJa thavuM ane vizvahitArtha pravRtti karavI ane tenI sAthe sAtvika bhAvanAthI Antara savartananI saMrakSA karavI e karmacAganA adhikArI manuSya vinA anyathI tevuM kaMI banI zake tema nathI. aneka prakAranAM kArya karavA sAmAnya ogha pravRttimAtrathI karmacAgane adhikAra prApta thaI zakate nathI; paranuM vastata jyAre svAnyazAstravizArada ane vizva hitArtha konuM jJAna thAya che tyAre pratyeka vizvahitArtha kAryane tathA vyaktigata kAyana svAdhikAra karI zakAya che. vizvahitanA vicAro ane kAryo kayA kayA che tene aneka dRSTie nirNaya kare jaIe. parapoTAnI peThe vicAre utpanna thAya ane kSaNamAM vilaya pAme eTalA mAtrathI, kaMI vyaktigata pragati ane samaSTigata pragati mATe mahatvanI siddhi thaI zakatI nathI. vyaktigata pragati ane samaSTigata pragatinA aneka hetuone sthirabuddhi,
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - -- -- - - - - udAracarite kevI rIte vartavuM ? ( 131 ) nirNaya kare joIe ke jethI lekahitAryo karatA mana vacana ane kAyAnuM pragatimArgapravRttimAM mAgha na rahe. lekahitakara kAryonuM samyajJAna thatAM temAM udAra bhAvanA ane udAra pravRttithI pravartAya che ane manuSya nItimA paNa udAra bhAvanAthI pravarte che tethI te vizvasAmrAjya ane dharmasAmrAjyanI jAhojalAlImA samyagraAtmabhega ApI zake che. vizvahitakAraka kAryonA jJAtA thavAthI vizvamAM aneka prakAranI pravRttinuM heyatva ane upAdayatva avabodhAya che. atae vizvahitakAraka kArya pravRttine jJAtA manuSya kharekhara kArya karavAne adhikArI che ema avadhavuM. Arya dezamA pUrve je je mahAtmAo thaI gayA che teoe prathama vizvahitakAraka kAryonuM parita saMpUrNa svarUpa avale karyuM hatuM tethI teo AnnatimA AgaLa vadhyA hatA. vizvahitArthakarmajJa manuSyathI vizvanI pragati thavAnI che ema nizcayata avadhavuM. vizvahitanA jeo jJAtA nathI teo vastutaH anya pravRtti karanArA hoya che ane teonI adhapravRttithI vizvanI unnatinA badale kadApi avanati karavAnI sthiti prApta thAya che. sokreTIsa eka grIka vidvAna tha hato te dezanI ane vizvanI unnati karavAmAM pitAnA ziSyane svaSTi pramANe vyApaka vicAre pravartAvato hate. zrIvIraprabhue jagatanuM kalyANa thAya evAM sukAryo prarUpelAM che. jema jema dravyatrakAla ane bhAvathI nimittadaSTi upAdAnadaSTi paramArthaSTi upagrahaSTi ane sadAcAradaSTi Adi aneka dRSTithI vizvalaukika hitajJAtA thavAya che tema tema svArtha labha kArSaya saMkucitatA Adi aneka dethI mukta thavAya che ane laukika hitakAraka sarva pravRttimAM aneka suyojanAonI suvyavasthApUrvaka pravRtti karI zakAya che. vizvavarti aneka dezamAM pravartita vicitra rAjyanItinA niyamonuM sUphamadaSTithI nirIkSaNa karavAmAM Avaze te avabedhAze ke te te nItinA utpAdakonA hRdayamAM vizvahitakAryakatva udbhavyuM hatuM tethI teoe rAjyavyavasthA Adi aneka vyavasthAomA lakSya dhAryuM hatuM. vyAvahArika hitakAraka zAstro ane aneka daSTie pragaTela dharmazAstrono sAra e che ke hita thavuM ane vizvahitakAraka kAryomAM pravRtti karavI. laukika vizvahitakAraka pravRttinuM jJAna ane kensara hitakAraka pravRttinuM jJAna ema be prakAre jyAre samyagAna thAya che tyAre piMDa sevA ane brahmAMDasevAnA vAstavika mArgomAM manuSyathI saMcarI zakAya che. dhArmika nivRtti mArga ane dhArmika pravRtti mArgane hAni na pahoce ane te benI sa rakSApragati thAya evI rIte avirapaNe vizvahitakAraka kAryajJAnanA jJAtA thavuM joIe. dhArmika nivRttimArgamAM ane dhArmika pravRttimArgamAM evI udArabhAvanAthI pravartavuM joIe ke jethI loki vizvahitakAraka janApUrvaka je je pravRtti sevavI paDe temAM svAdhika pravatatAM saMkucitatva ane virodhadvArA svakIya avanatimaya kaTakamArga na bane. laukika vizvahitakAraka AjIvikAdika karmonI sAthe vyAvahArika saMbaMdhavaDe manuSyane saMbaM
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ... svAnubhava vicAraNuM. ( 133). upazitva che. je kAryonuM amukakAle upayogitva che teja kAryonuM amuka kAle anupayezitva che. je kSetramAM amuka kAryonuM u5zitva che teja kAryonuM amuka kSetramAM anupagitva che. je kAryonuM amuka manuSyanI apekSAe upagitva che teja kAryonuM amuka manuSyanI apekSAe anupAzitva che. je bhAve amuka kAryapravRttinuM upayogatva che tethI anyabhAve te te kAryapravRttinuM anupAzitva che. vizvamAM eka kAryanI upagitAmAM nimittaparaMparAe anya sarva kAryonI apekSAne sadbhAva hovAthI teonI upagitA paNa svayameva avabodhAya che. sarva kAryonI upayogitAe vAkyano spaSTa baMdha thavAne gharaupagraho jIvAnAm Adi sUtronA jJAnanI jarUra che. eka mAnava zarIranI upagitAnI siddhi mATe pRthvI Adi sarva bhUtenI upayogitAnI apekSA rahe che. pRthvInI upayogitA siddha thatAM pRthvInI astitA mATe jalanI upagitA ema paraspara vicAratA naisargika daSTie ane parasparopagrahadaSTie sarva kAryonI upayogitA siddha kare che. pitAne mATe pitAne yogya evAM sarva kAryonI upagitA ane pitAne mATe arthAta svAbhannati kamavyavasthA mATe piMDanI sAthe brahmADane upayogitA saMbaMdha hovAthI brahmADavarti sarva kAryonI upayogitA vastRta avadhavA mAtrathI svAdhikAra kArya karavAnI yogyatA prApta thaI zake che. pitAnA mATe uparyukatasApekSavicAradaSTie svAgya evA sarva kAryonI upayogitA jANavAnI jarUra che eTaluM kathavAthI ema nathI siddha thatuM ke sarva kAryonI pravRtti karavI. kAryonI pravRttimAM svAdhikAra je je pravRtti karavAgya che te teja karI zakAya che. pitAnA mATe pratyakSetrakAlabhAve je je kAryo karavAnA te sarvanI upayogitA samAjane mATe je je kAryo karavAnA hoya te sarvanI upayogitA, saMghanA mATe, dezanA mATe ane vizva mATe je je kAryo karavAnA hoya te sarvanI upayogitAne je mana avabodhe che teo anyanA upayogI kAryomA rAkSasasamA banIne vigho nAkhI zakatA nathI. je manuSya potAnA mATe vyavahAranaya vivekathI vyavahArika kAryapravRttinI upayogitA ane nizcayanaya vivethI naizcayika kAryapravRttinI upayogitAne samyaga alabodhe che teo sAMsArika sAmrAjya ane dharma sAmrAjya daSTine dhAraNa karI udAra ane paramArthasevaka banI zake che. sarva jInI samaSTidaSTie svasvapiMDapoSaNAdi mATe je je kAryonI upayogitA che tathA dharmonnati mATe je je kAryonI upayogitA che tene aneka zadvArA vidvAne dvArA ane svAnubhavathI nizcaya karavAmA Ave te saMsAramAM aneka prakAranA karmo ane anItinA vicArane kharekhara nAza thAya ane sarva jIvonI pragatimAM paraspara sAhAsya samapI zakAya svAdhikAra sarvakAryonI upayogitAno nizcaya karyAthI je je svAdhikArathI bhinna ane anupayogI kAryo che tene samyaga bodha thavAthI temA pravRtti thaI zakatI nathI ane tethI pariNAme je je kAryo kavvAnA hoya che temA piMDa
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (134 ) zrI kamaga graMtha-vivecana draSTie ane brahmAMDadraSTie kaMI paNa astavyasta dazA thatI nathI. vizvamAM sarva prakAranI samAjasevAomAM avyavasthA thAya che ane aneka prakAranI kAryapravRttimAM paraspara saMghaTTana thAya che, tenuM kAraNa e che ke pratyeka manuSya svAdhikAra je je sarva kAryo karavAnAM heya che tenI upayogitAne nizcaya karyo hota nathI. pratyeka manuSya pitAnI pratyeka avasthAmAM dravya kSetrakAlabhAvathI parita prApta thaela saMgAthI kartavya kAryone upayoga sadA avadhate rahe te kharekhara tenI AnnatinA kamamA te kartavya karmane adhikArI banIne sadA AgaLa pravA kare. je manuSya svaca sarva kAryonI upagitAne nizcaya karyo vinA adhaparaMparA pravRttithI pravRtta thAya che te manuSya kharekhara samaSTi mATe sarva konI upagitAne te kyAMthI vicAra karI zake vArU ? ane sarva jIva samaNibhUta kAnI upagitAne nizcaya karyA vinA te kevI rIte samAjonnatimAM mana vacana ane kAyAthI AtmA ApI zake vAraM? aeva sva mATe ane upalakSaNathI para mATe sarva kAryonI upagitA jANavAnI khAsa jarUra che. sarva mATe ane para mATe je je vya heya te sarva kAryonI upayogitA jANavAmAM Ave che teja pazcAta sva mATe ane para mATe gra sarvakAryonI pravRttimAM pravRtta thatAM vivekapUrvaka karmagInA guNene AcAramAM mUkI zakAya che. upagiva draSTie vicArIe te saMgharele sApa paNa khapamAM Ave che. je je karAya che te sarva sArAne mATe ItyAdi kaheNuothI sarva kartavya kAryonI upagitA jANavAnI khAsa jarUra rahe che. gRhastha vargo ane tyAgI varge svayegya ane paroca sarvanA adhikAre sarva kAryonI upayogitA avadhavI ke jethI sarva prakAranI upagI pravRttine AdarI zakAya ane tethI svAdhikAra pharajanI saphalatA prApta karI zakAya. vizvahitArtha kAryajJa thavAthI svakartavya karma ane vizva saMbaMdhI kartavya karmanI vyavasthAonA sudaDha prabaMdho racI zakAya che, ane puNyAdika sAmagrIe temAM vijaya prApta karI zakAya che. eka samaya e hatuM ke AryAvartamAM piMkatijJa ane brahmAMDa kAryahitajJa manuSyanuM bAhulya hatuM ane tethI teo eka vakhata sarvatra vizvamA save prakAre zreSTha thayA hatA. samaSTibhAvanAe vizvakArya hitajJa thavAthI ane vizvahitakAraka kAryomAM bhAvanAnI sAthe kiyAvaDe pravRtta thavAthI AtmA te svayaM paramAtmA bane che. atae sarvatra upadezaDiDima vagADIne kathavAmA Ave che ke vizvahitArtha kArya manuSya kartavyakarmamA adhikArI thAya che. vizvahitArtha kArya guNanI sAthe svAnyadharmaprakAza mATe vyavasthAmadhapUrvaka pravRttinI jarUra che. kArya karavAnuM kArya vyavasthAkrama bodha prApta karavAnI jarUra che. amuka kAle amuka kArya amuka rItathI karavuM ane amuka kArya amuka vyavasthAkramanI jJAnathI karavuM ema jeo avagata karIne pazcAt kArya pravRttimAM pravRtta thAya che teo vizvanuM hita sAdhavA ane svAtmahita sAdhavA zaktimAna thAya che. manuSya vyavasthAmabhAi
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ . kAryamA vyavasthAthI ja saphaLatA. (13pa ) vinA kArya karavA tatpara thaI jAya che paraMtu ane teo hAra pAme che. kArya vyavasthAnA kamane bodha prApta karavAnI atyaMta AvazyakatA che. kAryavyavasthAma bodha prApta karavAthI A vizvamA svAdhikAra je je kAryo karavAnAM hoya che temA bahu sugamatA prApta thAya che. pAzcAtyadezanA leke kAryavyavasthAkrama badha prApta karIne aneka kAryone vakhatasara karavAnA abhyAsavaDe alpakALamAM siddha karI zake che. pitAnI pharajarUpa dharma ane anyanI pharajarUpa dharmanA prakAzamATe vyavasthAkrama bodhapUrvaka jenI pravRtti thAya che te manuSya A vizvamA pirA rAtAM vikhUtha, ItyAdi bhAvArthane dhAraka bane che. sarva kAryo vyavasthA ane kamapUrvaka karavAne vyavasthA ane kamabedhanI atyaMta jarUra che. vyavasthA bodha ane kamabedhathI vAstavika kAryakSetramAM manuSya mahAkarmadhanI padavI prApta karIne aneka vijayene prApta karI zake che. je dezanA ane je kAlanA manuSya vyavasthA bodha ane kamabadhapUrvaka svAdhikAre sarva kAryomA pravRtti kare che te dezanA ane te kAlanA manuSyo vyaSTi ane samaSTinI pragatimAM sarva dezIya manuSyo ke jeo avyavasthAthI kArya pravRtti seve che tenA karatA AgaLa vahe che kArya karavAnI vyavasthAnI buddhi prApta karavAthI je kAryo prathama cirakAle ane atyaMta prayatnathI sAdhya thAya che teja kAryo pazcAta alpakalamA alpa prayatnathI siddha thAya che. jJAnIone prathama e niyama hoya che ke svAnyadharmaprakAzAthe vyavasthAmabodhapUrvaka teo svAdhikAra sarva kAryomA pravRtti kare che ane tethI teo pravRttimArgamAM AvanArI aneka vipattimAthI pasAra thAya che, manube kAryapravRttimAM pravRtta thavAnI pUrve kArya karavAnI anukrama vyavasthA athavA kArya vyavasthAbadha ane kArya pravRtti kramabodhane prApta karavA joIe kaI paNa kArya karatA pUrve kAryavyavasthA tarapha khAsa dhyAna ApavAnI jarUra che jenI kAryavyavasthAmAM khAmI che te manuSya game te karmacAgI hoya te paNa te atyanta prayatna alpaphalane prApta karI zake che. jene kArya vyavasthA karavAne baMdha prApta thaela hoya che te kAryapravRttimAM aneka jAtanA de pragaTAvI zako nathI ane te kArya vyavasthA bedhathI ane kAryane siddha karI zake che. bismArka, nepalIyana bonApArTa, zIMgTana, benjAmIna kAlIna, glAsTana, hemacaMdraprabhu, zrIharibhadrasUri ane zrIumAsvAti vageremAM kAryavyavasthA baMdha ane uttama prakAre kremapUrvaka kArya karavAne baMdha hatuM tethI teo ane itihAsanA pAne suvarNakAre amara thayA che. game te jAtanI kArya pravRttimAM vyavasthA bodha ane kamabodhanI te atyaMta jarUra che ema kazyA vinA cAlI zake tema nathI vyavasthA baMdha ane madhamAM jeTalI nyUnatA teTalIja kArya karavAmAM apUrNatA avabodhavI. je je kArya karavAmA Ave te te kArya karavAnI kevI vyavasthA karavAnI che tene prathama nirNaya karavo joIe temaja je kArya karavAmAM Ave temA kevA kAryakramanI jarUra che? tene prathama nirNaya levo joIe.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 - -- - - - - - - - - - - - - - ( 136 ) gra kamimAga savivecana avyasthita cittapUrvaka kArya karanArAonI pravRtti kharekhara va ane anya manuSyanA dharmane prakAza karI zakatI nathI avyavasthita kArya pravRttivaM' Amathatine kAma ghaNe vyaya thAya che ane mane paNa bahu kA thA che; tenI mA AzAkibonI pragati paNa thatI nathI. jyAM gudhI zAyavasthita kAdhi che ane azcita kAryakrama dha che tyA sudhI avyavarita pravRtti thayA kare che ane tethI vazita thaLajene vyavasthita baLApaNe gI karI zakAtI nathI. manamAnI ave aneka yue rAjaputo hAryA tenuM kAraNa avyavasthita kAya ane mArina ni hanat. vyavasthAkamAnavaDe je je manuSya kArya kare che ne te manuSya ratanani-vijonati ane samAjavatithI pratidina AgaLa vadhyA kare che. koI paNa kAna mA kAma yogI che ke nahi? ne tenI vyavasAbu ane kArya karabuniTI vadhAI zake che. iglIza sarakAra sarvadezamAM vyavasthAmadhathI gAgAgana karI zake che nathI va sarva prakAranI pragatimAM AgaLa vadhI zake che. sarvatra sarva dezamAM vyavasthA madhapUrvaka pravRtti karIne IglIza sarakAra para rAjya gAthArAma araya banI sadI che te tenI pravRttinA sUkSma garbhamAM ura utaravANI apAI zake tema che. sarva prakAranAM khAtAo vyavasthApUrvaka calAvavAM e vyavasthAkabodha vinA banI zake tema nathI. je je kAryo karavAnAM heya tenuM samayanA vimA pADI TAimaTebala karavuM ane sarva prakAranI kAryanI vyavasthAne rAkhyam bodha karI kAryapravRtti bAdathI ke jethI mAtra pramAda na thAya ane kAryanI siddhi karI zakAya. dharmazAnamAM dhAka kA karavAne amuka praka kAle nirNaya karavAmAM AvyuM che tenA upara vicAra karavAmAM Avaze to temAM vyavasthAmAM bedhanuM rahasya avadhaze ane kAryapravRttinuM prAbalya avadho . piMDa ane brahmAMDane hitakAraka evAM kAne vyavasthAma bedhapUrvaka karatAM nipapA Atmaphajene madhya rItyA adA karI zakAya che. vyAvahArika kAryomAM ane dhArmika kAryomAM vyavasthA kama - jJAnapUrvaka pravartaka tatvajJAnI kAmagIo kaI rIte nirbaLa banI zaktA nathI ane tene vizvamAM vyAvahArika ane naiyika svAtaMtrya jIvana tathA sApekSapratikAraka pAtaMtrya chenanI astitAnI saMsthA UbhI karI zake che. eka tarapha vyavasthApUrvaka goThavAyeluM a nya hoya ane eka tarapha avyavasthita sthitimAM goThavAyaluM ArabanuM sainya heya. have vicAra kare ke avyavasthita kamapUrvaka goThavAyeluM sainya parAjaya pAmyA vinA raheze ke? bAhya ane Antarika hetuothI aneka prakAre kArya vyavasthAnuM jJAna karavuM joIe. kAryavyavasthA pratibaMdhaka zA-kArya vyavasthAnA upadezako ane kAryavyavasthA kamaLadha; e traNa pravRtti karanArAo sAmIpya sevI tathA kArya vyavasthA kamabedhadvArA thatI pravRttinuM phala ane badhI vyavasthA kamapUrvaka svAdhikAra kArya pravRtti kare te teo kAryanI siddhi karI zake
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - F vyavasthAnuM mahatva. ( 137 ) ja. ane anya manuSyonA AtmAone dharma pragaTAvI zakeja, mATe anubhava karIne svAdhikAra pravRttimAM cagya thavA uparyukta guNane kriyAmAM mUkI pratyeka manuSya sadA apramattapaNe pravartavuM joIe. je je vyavasthAkamabodhavaDe kArya pravRtti karavAmAM Ave che te svaparadharmanA prakAza mATe che e daSTibiMduthI te pravRttine hadayathI udeza dUra na ja joIe. AtmAnI jJAnAdika zakti che te AtmAne dharma che. anya manuSyanI jJAnAdika zakti te anya dharma avabodha sattApekSAe svAnya dharma te ekaja dharma che ema avabodhavuM joIe. svaparadharmane prakAza kare eja kAryapravRttinuM sAdhyabiMdu sadA dRSTi Agala sthira rAkhavuM joIe. vyavasthAkrama jJAnavaDe kAryamAM pravRtti karavAthI kedanI sAthe kleza kusaMpa ane AtmavIryane nakAme vyaya karavAno prasaMga prApta thatuM nathI ane aikya balamAM pragati thayA kare che kArya karavAnI khUbI te kharekhara vyavasthAkramamA rahelI che. te khUbIne jeo nathI jANatA teo vyavasthAkramanI kismatane AkI zakatA nathI. utsAhabaLa ane khaMtathI kAryanI vyavasthA ane kartavyakAryAnukramavaDe svapharajAnusAre kArya karatAM Alasya vikathA vagerene avakAza maLato nathI ane apramatta dazAe kArya prayatna dazAmAM vRddhi thayA kare che. jenuM kartavyajIvana kharekhara vyavasthAkramathI goThavAyeluM che te manuSya kartavya kAryane vastuta adhikArI bane che IglIzanA TapAlakhAtA vagere pratyeka khAtA tarapha lakSya devAthI avadhAze ke vyavasthAkramathI teoe kevI uttama vyavasthA karI che dhArmika kAryomAM avyavasthAthI pravRtta thanArA pariNAme je pramANamAM joIe te pramANamAM karmalane prApta karI zakatA nathI dhArmika khAtAomAM avyavasthAkramavaDe pravartavAthI temAM sudhArAvadhArA karI zakAto nathI ane temaja teonI saMrakSA karI zakAtI nathI. alpa manuSyo paNa vyavasthA ane kramapUrvaka goThavAyelA hoya che te teo aneka kAryone pahocI vaLe che ane parasparamAM saMpa meLa rAkhIne ghaNu manuSyanI sAthe spardhAmAM utarI svapravRttimAM vijaya meLave che kArya karavAnA hetuonI vyavasthA, kArya karanArA manuSyonI vyavasthA, maryakAlanI niyamasara vyavasthA, kAryasahAyanI anukrama vyavasthA, kArya karavAmAM jAyalA vicAronI masara vyavasthA ane temAM vyakSetrakAlabhAve utsarga ane apavAdamAge che je sAmagrIo meLavavAnI hoya tenI kramasara vyavasthAnA bodhane pAmI anukrama vyavasthA pramANe kartavya kAryo karavAmAM Ave te kharekhara kAryacogIo A vizvamAM mahAkAryo karavAne zaktimAna thaI zake che. je je kAryo svAdhikAra vyakSetrakAla ane bhAve utsarga ane ApattikaraNe apavAdamArgathI karavAnAM hoya te te kAryonI anuma vyavasthAne paripUrNa vicAra karavo ane vyavasthA pramANe kAryapravRttimAM pravartavAne paripUrNa vyavasthAthI pravartavuM eja kAryagInI pravRttine mukhya upAya che. svabuddhacanusAra kAryanI 18
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ - na na na na nananana - - - - - - - - - - - - - - ( 108). bhI moja - vivecana vyavasthA ane tenI kAbavA lavAmAM je je je rI gaIva tene dUra kI ane temAM pANigikabuddhivALA kAge gIgAnI lAya lavI. pratyeka kAvyavasthAmAthI gaMThavavAmAM buddhinI sattA AlI che ane kAryane vyathAkAra karavAmAM AtmazaktinI mahattA rahelI che. kegita maLe evA zA che ke karthane pathAma rAvathI ke che paraMtu te pramANe pravRtti karI zakatA nathI ane ucita mA vA ya che ke kAryane vyavadhAma anokhI zakatA nathI anuM kAryanione bAda che ne kavita manuSya evA deya che ke kAryane vyavasthA ane abudhA niyama che ane te pramANa vyavasthA kamapUrvaka kAryapravRttimAM pravRtta thaI zake che. pratyeka mananA prada rAyanI - sthA avalekIne tenI kartavyakti mATe mana bhAMbI zakI che ane A kAryakatimAM keTalA aMze rAphela thaze tene niya karI zakAya che, kAryanI vyavasthA rAtrI ane karavI eja prathama kArya cAgI thatAM himavAnuM che. to minI vyavasthA ane tene karane anukama na jaNAye te samRminI peThe pravRtti thAnI ema nizcayana vadhavuM, je je mahAkAgIgA thayA thAya che ane thaze temAM anakama bema ane ja sthAmapravRtti ja mukhya kAraNa avadhavuM. tavanipara remiTa, pAki ane vArika je je kartavya karavAnA hoya ane samAja para je te vyAvahArika ane dhArmika karavAnAM heya tathA saMghane ane dezane zI che je kAryo karavAnAM rAya temAM anukrama kArya karavAnI pravRtti ane kArya karavAnI sarva prakAranI vyavasthAne bodha ane prati bemAM jeo daDhatAvALA, atavALA ane kAzIla deya che te kAne sArI rIte adA karI zake ema aneka kAryagIonAM cari vAcavAthI avAI zake . vAra che ghaNu ivarAmamanvata jajha nA taravADaja -a kalAkanA bhAva pramANe jenAmAM udyama sAhasa hairya balabuddhi ane pAkI jAya che ane te di vyavasthAkamathI kAryamAM pravRtta thAya che te pazcAta tenI ane kAryasiddhimAM zuM bAkI rahe? arthAt kaMI paNa bAkI rahe nahi vikramabhUpati, zazikabhUpati, kumArapAla ane AkAra vagere rAjAomA udyama sAhasa dharyuM bala buddhi ane parAkrama hatuM tethI teo karAraNakSetramAM mahAddhAo thaIne ghumI vizvamAM prasiddha thayA che. vidvAna heyaco hoya, vyApArI hoya ane parAkramI hoya paraMtu te je vyavasthAmanA zikSaNathI vika na banelA hoya te kartavya kAryo karavAmA pazcAta rahe che ema aneka chAtathI avalokI zakAya che. vyavasthAkramabodhathI aneka prakAranI zaktione ekaThI karI zakAya che. gatava saMkSepamAM thavAmAM Ave che ke kArya vyavasthAmajJAnanI jene sabhyaprApti thaI che te kayakAryane adhikArI bane che. kartavya karma vyavasthAmadhanI prAptinI jeTalI AvazyakatA che teTalIja kartavya kAryamAM pravRtta thavAne nirbhaya thavAnI AvazyaktA che. vyavasthAkamabodha
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jie bhAtinA sadattara tyAga karavA. ( 139 ) hAya tApaNu sAta prakAranI bhItinA tyAga karyAM vinA ane AtmAmAM sthira thayAvinA kanyakArya pravRttimA AgaLa vadhI zakAtuM nathI. kanyakArya pravRttimAM praveza karavAnI sAthe jenA mana vacana ane kAyAnA vyApAramA aMzamAtra paNa bhIti nathI rahetI te mahApuruSa A vizvamAM IcchitakAyane siddha karI zake che. vivekathI je je kanyakAyakaravAnAM hAya temAM sAta prakAranI bhItine sthAna na Apavu joie. koipaNa rIte mAre A vizvamAM sAte prakAranI bhItice rAkhavAnu kAraNa nathI ema jyAre dRDha nizcaya thAya che tyAre AtmAmAM daivIzakti khIle che ane A vizvamA alaukika kAryAM karI zakAya che. bhIti dhAravI e kAyara puruSanuM lakSaNa che. bhItithI kanyakama raNuAgaNamAM napuMsakanI dazA prApta thAya che. lAkomA paNa kahevata che ke nA to mata guptA, ora 45nA to matta jJA, je kArya karavuM temAM jJAnIoe zA mATe DaravuM joIe ? AlAkabhaya paraleAkabhaya yazabhaya AjIvikAlaya rAgabhaya akasmAtabhaya maraNabhaya vagere bhIti dhAraNa karavAthI AtmAnI je je zaktio vikAza pAmavAnI hoya che te sa kAcAI jAya che ane kartavyakSetramAMthI pAchuM pharavAnu che. kartavyakama kSetramAM dAnavIra bhaktavIra dharmavIra jJAnavIra kanyakArya vIra jJAnavIr ane zUravIra sarva prakAranI mamatAnA ane ahaMtAnA tyAga karIne marajIvA thaI vicare che tethI tene mana vacana kAyA dhana ane vizvanA koI paNa padArthanI tenA para asara thatI nathI. AtmavIra dAnavIra vagere vIreza pAtAnA AtmAne sarvasaMgAthI mukta kare che. jyAMsudhI bhIti che tyAsudhI AtmA eka kSudra jaMtu samAna che. A vizvamA sAta prakAranI bhIti rAkhanArAthI kAIpaNa jAtanuM mahAna kArya banyuM nathI, manatuM nathI ane bhaviSyamA khanaze nahi. zarIranI mamatA ane prANanI mamatA e e jenA manamA nathI teja manuSya katavyakAnA adhikArI ane che. sacAge jeTalI vastuonA AtmAnI sAthe sabaMdha thayA che teTalI vastu kharekhara AtmAnI nathI tethI saMcAgI vastuone viyeAga thavAnA che evA pUrNa nizcaya karIne AtmAdvArA je je kartavyakAryAM hoya temAM sarva prakAranI bhItine tyAga karIne pravartavu joIe. AtmA vinA anya kazu AtmAnuM thayuM nathI, thatu nathI, thaze nahi evA nizcaya che, teA nakAmI bhrAnti dhArIne bhItiyA zA mATe dhAraNa karavI joIe? je je vastu AtmAnI vastutaH nathI evI paudgalika vastuonI mamatAthI bhIti utpanna thAya che, bhItithI AtmA parabhavamAM rahIne napuMsaka jevA pAmara-kAyara-ni satva khane che. tethI kazuMe zreya svaparanuM karI zakAtuM nathI. kAi paNa sacaiAganA viyAga thavAne che, che ne cheja, emA kadApi anya pheraphAra thavAnA nathI teA zA mATe bIvuM jeIe ? kA pravRttimA khIvAthI kai paNa vaLavAnuM nathI ahaMtA, mamatA Adi vRttiyA utpanna thavAnu kAraNa zuM che? tenuM sUkSma svarUpa vicAravAthI bhaya hetunA vilaya thAya che ema nizcayata avaLeAdhavuM. bhautinA saMskAronA sarvathA prakAre kSaya karavA e paNa eka kanyakAya che
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 14 ) thI karmoga graMthasavivecana ~ ~ ~~~ ~~~~~~~~~~ ~ ~ ~ ane nibhIMtipUrvaka kartavya kArya karavAM e paNa kartavya kamadhikAritAnuM mahatva che. amuka kAryamAM pravartatA amuka jAtine bhaya utpanna thatAM aneka jAtanA vika5saMkalpa utpanna thAya che ane tethI Atmazaktine hAsa thatuM jAya che. amuka kAryamAM pravartatAM bhItine saMskAravaDe ciMtAmaya vAtAvaraNethI nakAmuM dukha utpanna karI zakAya che. svAdhikAra vivekapUrvaka kAryamAM pravartatAM sarvasvArpaNa karavAmAM bhItine eka vilpa paNa na thAya e nirbhaya AtmA jyAre thAya che tyAre AtmAmAM sthiratA thAya che ane asthiratA TaLI jatAM sadvartananA zikhare AtmA virAjamAna thAya che ema anubhava dRSTithI abedhavuM. jema jema bAhyamAM nisaMgatAbhAva vRddhi pAmate jAya che tema tema sabhItinA saMskArane nAza thatuM jAya che. sapta bhItithI A vizvamAM bahirAtmabhAva vRddhi pAme che ane bahirAtmabhAvathI je je kAryo karavAmAM Ave che temAM salepatA rahe che. aeva guptabhItinA saMskArane mULamAMthI kSaya kare ke jethI AtmAnI kartavya kAryaparAyaNatA chatA nirlepatAnI vRddhi thayA kare. jene aneka prakAranI bhItinA saMskAre prakaTe che te bAhyamA huM tuMnI AntarikavRttithI baMdhAyela che tethI te vyAvahArika kAryo ane dhArmika kAryomAM sAtvika guNapUrvaka pravRtti karI zakyuM nathI ane vAstavikarItyA AnnatinA kAmamAM vyavasthApUrvaka upazamAdibhAve ucca-zuddha thaI zakato nathI. anAdikAlathI bhayasaMjJAne AtmAnI sAthe saMbaMdha che paNa jyAre AtmA svaya AtmAnA rUpamAM laya pAmavAnI sAthe bAhya pharajene svAdhikAra je sthitimAM rahele che tene anusarIne bajAve che tyAre nirbhayatAnA pradeza tarapha gamana kare che ane AtmAnA zuddha rUpamAM sthira thaI jAya che tathA te sthiravIryane prabala purUSArthane prakaTAvI nirbhayadazAmAM vicare che. A vizvamAM potAnAM pADelAM nAma ane zaphIrAkArarUpa e bemAM ahaMmamatvanI vRtti na thAya ane bAhya kAryo thAya tyAre avabodhavuM ke nirbhaya pradezamAM AgaLa vicaravAnuM thayuM che. vizva ane piMDamAthI nirahaMvRtti thaI eTale nirbhayapaNe sarva kAryone karI zakavAmAM koI jAtane virodha AvI zake tema nathI. nAmarUpamAM thate ahaMtAdhyAsa TaLatA sarva prakAranI bhItine nAza thAya che ema anubhava karI avadhavuM. kumArapAla rAjAe svapratipakSI zatrurAjAnI sAthe laDatA bhAtinA tyAga karI marajIvA banI jyAre yuddha zarU karyuM hatuM tyAre te vijaya pAmyuM hatuM grIka vidvAna sokreTIse jherane khyAle pI bUla karyo paraMtu anItirUpa tatvone uttajana ApyuM nahi tethI tenI pAchaLa tenA sadavicArane phelAvo thaye ane ItihAsanI pati tenuM amara nAma rahyuM. yadi sokreTIse bhItithI sAmA pakSane mata svIkAryo hota to sAra mATe tenI kIrti ane savicArene phelA rahetA nahiM. zrI viraprabhue sADAbAra varSa paryata aneka upasargone sahana karyA paNa teo jarA mAtra upasargothI bhaya pAmyA na9i.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ - bhIti kartavya bhraSTa banAve che. (141 ) ane dhyAnArUDha banI kevala jJAna pAmI jaina tIrthanI sthApanA karI. zrI hemacaMdra prabhue nirbhItithI aneka kAryo karyA. temaNe svIkArya pravRttimAM jiMdagInuM svArpaNa karyuM ane jainenA izu krAIsTarUpa banyA. zivAjI ane pratApasiMhe yuddhamAM kaTokaTInA prasaMge jarA mAtra bhIti dhAraNa karyA vinA svasevA bajAvIne AryomA agragaNya banyA. sarva prakAranAM bhayano tyAga karIne A pAra ke pele pAra e nizcaya karIne svAdhikAre pravRtti karyA vinA kadApi kAryanI siddhi karI zakAtI nathI ema khAsa avadhavuM. akabaranA jIvanacaritra para lakSya devAthI avadhI zakaze ke teNe mRtyune bhaya gaNyA vinA aneka yuddhomAM jhaMpalAvyuM hatuM. je manuSya keI paNa jAtanA bhayane zaraNe jAya che te avanatine zaraNe jAya che ema jANavuM. bhItine nAza karIne AtmAnI sarva zakti khIlavavI joIe. A vizvamAM bhayasta thavAne janma thaye nathI svAdhikAre je pravRtti karavAnI hoya temAM svAtmAne amara mAnI pravRtti karavI joIe ke jethI kArya pravRtimAM sthiratApUrvaka pravartI zakAya kaI paNuM svAdhikA Avazyaka kartavya hitakara kArya karatAM vizvathI khaDIvuM na joIe; je manuSya kheTI rIte lokApavAdathI hIve che ane laukika tathA lokettara kAryapravRttimAM mada paDI jAya che te pitAne tathA svAzritanene vinAzanA mArge derI jAya che. svAtmAnI sAthe saMbaMdhita sarva hitakara sAmagrIonI rakSA karavAnI jarUra che paraMtu kArya karatA mRtyu AdinA adhyavasAyane dhAraNa karavAnI kaI paNa rItie jarUra nathI. kArya pravRttimAM bhItiyone dabAvavApUrvaka Atmabhega ApIne pravRtta thavuM joIe. vizvasAmrAjya vyavasthA sthApavA vA sudhAravA tathA dharma sAmrAjya vyavasthA sudhAravA ane pragatiyukata karavA mATe aneka mahApurUSoe mRtyu vagere bhItiyothI nahi hItAM Atmabhege ApyA che. vartamAnamAM Ape che ane bhaviSyamAM Apaze. he manuSya kavAdhikArapravRttimAM sAta prakAranI bhItine tyAga karIne vAtmamA sthira thaI jyAre pravRtti karIza tyAre tuM kArya karavAnI cegyatAne prApta karI zakIza. he manuSya svakArya pravRttimAM aneka prakAranA bhayanI kalpanA karIne svAdhikAraktavyathI bhraSTa thaI kadi parataMtra banIza te tuM rAzrita manuSyanA pAtaMtrya jIvanamAM ane nAzamA zAparUpa banIza. nAmanI vRttiyonA parapoTAo kSaNika che teone tuM hAra mAnIza nahi ane tuM kadApi teonA nAzanI bhItine dhAraNa na kara. je manuSyo nAzarUpanI ahaMvRttinA tAbe thaIne mRtya vagere bhItithI ahIve che ane tethI rtavyabhraSTa thAya che teo vizvamAM dAsatvakeTImAM rahevAne utpanna thaelA che. teonuM bhAgya eka garIba pazunA jevuM dayApAtra dekhAya che. svAdhikAre kartavyakarmathI bhraSTa thaIne jeo vizvamAM jIve che te vastuta jIvanArA nathI je manuSya bhItiyonA zaraNe jAya che te satya-dayA-asteyabrahmacarya--prAmAya-vizvAsapAlana-nIti-rAjyanI sAthe prAmANyasaMbaMdha ane sadAcArothI ka
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - ( 242 ). zrI kaga graMtha-savivecana. bhraSTa thAya che. je manuSyo nItiyone dhAraNa kare che teo kharA kaTekaTInA prasaMge dharmane tyAga karIne adharmane Adare che. jyAM satya che tyAM bhaya nathI evuM zrI viraprabhue hyuM che. bhIti dhAraNa karanArAo bhayaprasaMge satyane tyAgI asatyane tAbe thAya che. kAraNa ke teo jIvavAnA kAraNe tevuM asadvartana paNa aMgIkAra karI zake che. bhItidhAraka manuSya svadharmane svapakSane svasamAjane dharma tyAgIne asadudharma aMgIkAra karI zake che ane te kharI rIte kahIe te satya vicAro ane sadAcArone vecI nAkhI paranA tAbe thAya che. bhItidhAraka manuSya mana vacana ane kAyAnI ekarUpatA dhAraNa karavA zaktimAna thatuM nathI ane te pitAnA satyavicAre ane kartavyone anyanI AgaLa jaNAvatAM bhaya pAmIne jIvanane bhacathI kalakita kare che. te manuSya! je tane parita koIpaNa kArya karavuM e kharekhara vivekadaSTithI satya jaNAya te pazcAt tuM kadApi aneka bhItiyothI bhaya pAmIza nahikharekhara hArA satya vicAro ane svAdhikAre kartavyaparAyaNatAthI bhItiyonAM bhUtaDAo adazya thaI jaze ane tuM jyAM dekhIza tyAM nirbhayatAne avalokI zakIza ema hRdayamAM avadhAra. he manuSya ' tuM ajJAnatAyoge bhrAntithI nAhaka manamAM aneka bhItiyonA saMkalpo ane vipine dhAraNa kare che ane kartavya kAryamAM bhIru bane che paNa tuM jJAnadaSTithI dekhe te temAMnuM kazuM kaI hotuM nathI. he manuSya ! tuM bhItithI pelIvAra rahelA AtmAne mAnI kartavyaparAyaNa thA. pravRttimArgamAM vA nivRttimArgamAM sarvathA prakAre bhItiyone tyAga karyA vinA paripUrNa pravRtta thaI zakAtuM nathI. karmacAgIo A lokabhaya-mRtyubhaya vagere bhItiyothI hItA nathI. ceDA mahArAje keNikanI sAthe bAra varSaparyata cuddha karyuM. ceDA mahArAja kSatriya rAjA ane zrAvaka dharmanAM bAra vrata dhAraNa karanAra hatA chatA Avazyaka kartavya kAryanI pharaje yuddha karatA temaNe hadayamA bhItine sthAna ApyuM na hatuM; teo avadhatA hatA ke bhItithI kaMI AtmAnI unnati thatI nathI. AtmajJAnIo nAmarUpanA dRzya vizvaprapaMcathI svAtmAne bhinna mAne che tethI teo nAmarUpanA dRzya prapaMcamA svAdhikAre amuka dRSTie pravRtta thayA chatAM nibhIta banI nile pa rahe che. sarvAtmAonI sAthe AtmAne sattAo siddha sarakho saMbaMdha che. keI AtmAthI keInuM azubha karI zakAya evuM nathI. AtmA zastrathI chedA nathI. paMcabhUtamA kaI bhUta AtmAne nAza karavA samartha thatuM nathI; jyAre AtmAnI AvI sthiti che te AtmAne zAmATe anyanI bhItiyothI hIvuM joIe? alabatta na hIvuM joIe. je je zarIrAdika vastuo AtmAnI nathI, bhUtakAlamA AtmAnI thaI nathI ane bhaviSyamAM AtmAnI thanAra nathI te te vastuonA saMbaMdhe bhIti dhAraNa karavAnI koI jarUra nathI ane bhItine dhAraNa na karavI joIe. samudramAM utpanna thatA taraMgonA vilayathI jema samudrane hIvAnuM hotuM nathI tema AtmAnI sAthe saMbaMdhita parabhAva saMyogo ane tenA
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - ApanA para kAma karatA bhIti tyAgathI Atmonnati sAdhI zakAya. ( 14 ). viyogethI kaMI AtmAne havAnuM hotuM nathI. AtmA arUpI jJAnAdika guNane bhaMDAra che. AtmAnA zuddha svarUpa vinA bAkI anya kazuM AtmAnuM nathI. AtmAnuM zuddha svarUpa pragaTAvavuM te kharekhara AtmAnA hAthamAM che. AtmA ja svayaM svarU5ne kartA che. AtmAnuM zuddha svarUpa prakaTAvavA mATe deva guru ane dharmanI sAmagrIonI ArAdhanA karavI te kettara kAraNabhUta vyavahAra che ane bAhya zarIrAdinuM saMrakSaNa karavuM ityAdi je je kAryo kharekhara lekettara kAraNabhUta dharmanAM paNa kAraNabhUta hoya teone svAdhikAre amuka dazAe karavA e laukika vyavahAra dharma che. uparyukta laukika ane lekettara vyavahAra dharmanA kAryone svAdhikAre AtmAnuM nirbhaya svarUpa bhAvIne karavA joIe. AtmAnuM zuddha rUpa prakaTAvavAne vyavahArathI ane nizcayathI sAdhana sAmagrI dvArA sadA pravRtta rahevAthI pravRttinI paraMparAmAM suvyavasthA rahe che ane dharmanA ane AjIvikAnAM sAdhananI sAnukulatAnA yoge nnati ane vizvonnatinA pAramArthika kAryomA samyagra rItyA pravRtta thaI zakAya che. svAtmAnI aneka pravRttiyomAM aneka bhItiyo dekhAya che paranta AtmazaktithI teonI sAmA thatA bhItiyo adazya thaI jAya che. je kaMI thAya che te sArAne mATe thAya che. kAryapravRttimAM svAdhikAre je kaMI dukhe paDe che te AtmAnI unnati karavAne mATe kaI jAtane bodha ApanAra hoya che tethI dukho paDayA chatA paNa jarA mAtra bhIti dhAraNa karavAnI AvazyakatA nathI. AtmAnI svAdhikAre vivekapUrvaka je je pravRttio thatI hoya temAM je kaMI naSTa thavAnuM hoya tene thavA de. phakta potAnA adhikArane bhItiyone tyAga karI bajAvyA karo ane taTastha rahI sukhadu ne vedyA karavAM ke jethI AbhannatinA zikhare caDatA kaI jAtane pazcAt avadha rahe nahi. vyAvahArika kAryo karavAne karmarAjAnI amuka saMyogomAM AjJA thaI che tethI amuka kAryone svAdhikAra karavAmAM AtmA phakta potAnI bAhya pharajane adA kare che-temA kaMI levuM devuM nathI temaja kaMI bahovAnuM kAraNa nathI. A pramANe nizcaya vicAra karIne kAryomAM pravRtta thatAM vizvathI lepAvAnuM thatuM nathI ane AtmAnI pragati thayA kare che. sAta prakAranI bhItiyothI na ahIvAya e pite pitAne bodha Apa joIe ke jethI kaTekaTInA prasaMge AtmAvastuta bhIti vinAne banI svapharajene adA karI zake. svakAne karatAM manamAM thAvabhIti rahe che tAvat avadhavuM ke AtmAnI nirbhayatA prApta karI zakAI nathI gajasukumAle ane skaMdhakamuninA pAcaso ziSyoe tathA metAryamunie sarvathA bhItiyone tyAga karI svAtmadharmamA sthira rahI Atmanniti karI hatI. e pramANe bhavya jijJAsue svAtmAne bhItiyonA prasaMge nirbhayarUpa bhAvI AtmannitinI paripUrNatA sAdhavI joIe. samarAditya rAjarSie dhyAnakAryamAM pravRtta thaIne ja mRtyubhItinA eka sAmAnya vikalpane paNa hRdayamAM sthAna ApyuM nahi ane tethI teo paramAtmarUpa banyA. je teo mRtyuthI bhaya
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - (144) li zrI karmaga graMtha-savivecana - pAmyA hatA te AtmonnatinI nisaraNI parathI paDI jAta. aeva bhItiyo nAza karavAmATe AtmAne utkaTavarce nirbhaya bhAvI pratyekakAryamAM pravRtta thavuM joIe ke jethI AsavanA hetuo paNa saMvarapariNAmanA hetubhUta thAya. mahAbala malayAgirinuM carita vAMcavAthI mAluma paDaze ke mahAbale bhayathAnemA nirbhayarUpa svAtmAne mAnIne nirbhayapaNe pratyekakAryane svAdhikAra kyAM hatAM ane tyAgAvasthAmAM mRtyuprada mApasarga thayA chatA paNa AtmAnA zuddhadharmanI bhAvanA bhAvIne AtmAmAM sthira thaI svAdhikAra gRhIta kAryamAM vijaya meLavyo hate. araNimunie zilA para anazanavrata aMgIkAra karyuM ane svAtmAne nirbhaya bhAvI AtmannitisthAna prApta karyuM. bAhyasaMyoge bAhyakAryamAM pravRtta thatAM brahmAMDanI arthAt samaSTinI kharAba asara vyaNirUpa svAtmApara na thavA devI eja kArya vastuta AntarabhAve karavAnuM che ane te sarvathA bhItine tyAga karyA vinA paripUrNa banI zake tema nathI. nibhItitvanI vAta karanArA ane tenI bhAvanA karanArA aneka manuSyo maLI zake che paraMtu bhItiyonA prasaMge AtmAmAM aMzamAtra paNa bhayanI lAgaNI na prakaTe evA manuSyo te alpa maLI zake che. kAryapravRttimA AtmAne mUkIne bhItiyone tyAga karavAthI AtmAnI nirbhayadazA keTalI che tenI talanA karI zakAya che. bhItiyonA jyAre je je prasaMge Ave tyAre te te prasaMge AtmAnI nirbhayatA para lakSya deIne bhItiyonA saMskArane nAza kare. hajAre bhItinA sayogamA antamAM nirbhaya thaI mana vacana ane kAyAnA vyApAramAM nirbhaya rahevuM e kaMI sAmAnya vAta nathI. rajoguNI bhItiyo tamoguNIbhIti ane sAtvikabhItiyonI pelI pAra janArA AtmajJAnI kamagIo vizvamA kartavyakarma karavAne yogya adhikArI TharI zake che. je manuSya je kartavyakarmane veSa lIdho hoya tene samyaga bhajavI batAvavAmAM tenI pharajanI mahattA rahelI che - paranta bhIru thaIne lIdhelA veSano tyAga karI arthAta je je avasthAe je je kartavya karavAnA hoya tene tyAga karavAthI tenI mahattA vadhatI nathI. lIdhelo veSa bhajavatA bhIru thaI bhAgI je je anya grahaNa karavAmAM Avaze teno paNa tyAga karI anya grahavAmAM AvI tyAMthI paNa bhAgI javAno prasaMga prApta thaze. bhIru thaIne kartavyakarmanuM eka pagathIe sUtAM sahasramukha vinipAtane prApta karI zakAya che. aeva bhIru thaIne koI paNa kartayakarmathI bhraSTa na thavuM joIe. svataMtyakarmathI je bhraSTa thAya che te jIvatAM chatA pratye pAmelAnI dazAne prApta thAya che ane te kaI paNa sthAne bhItiyuktamanazavatI thaI svata) vicAre ane AcArane prakaTAvI zakto nathI. saMsAra sarvavipattiyo ane dukhene mahIM sAgara che tethI vipattiyo ane dukhethI keI bacI zake tema nathI chatA aneka prakAranI vipattiyo ane du khene bhegavatAM bhItiyonA vazamA na thavuM ane kartavya kAryamAM apramata paNe tatpara rahevuM-eja skennatinI satya kuMcI che ema uparyukta siddhAMtane anubhavagamya
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ - = = = A ja . nibhaka ane anAsakta ja adhikArI thaI zake ( 145 ) karavAthIja pragatimArgamAM AgaLa vadhI zakAze. sarvathA bhItiyone tyAga karavAthI kartavyakarmanI siddhi mATe paripUrNa yogya thaI zakAya che ema nizcayata mAnavuM. aneka prakAranI bhItinA saMskAre TaLe evA zAstro vAcavA joIe ane bhItinA saMskAro TALI zake evA AtmajJAnI gurune samAgama kara joIe. AtmajJAnI guru AtmAnuM zuddha svarUpa samajAvIne bhItinA saMskArane nAza kare che. bhIti jyAM che tyAM nIti svAtaMtrya nathI, kAraNa ke bhItithI mana vacana ane kAyAnA yogathI atyakAne karI zakAya che. pApanI bhItithI dharma mAM pravRtti thAya che. atae prathamAvasthAmAM amukApekSAe bhItinI upagitA siddha kare che; parantu AtmAmA UMDA utarIne vicAra karavAmAM Avaze te uccakarmacAgIne pApavRttinI bhIti karatAM dharmanI prIti ane rIti eTalI badhI ucca lAgaze ke temAM te sadA magna raheze ane AgaLa AtmapragatimA vadhyA karaze. AtmajJAnamA ucca thaelAne svAdhikArakartavyanI pravRttirUpa yajJamA prANunuM balidAna vA bhItipazunuM balidAna karavuM e tene svAdhikArapharaja dharma avabodha. jyAM bhIti che tyAM svataMtra nItirItipravRtti hotI nathI. A vizvamAM je kAle je zarIrAdika vastuone viyega thavAno hoya che te thayA kare che emAM bhIti rAkhavAthI jUnuM jatuM nathI ane navuM AvatuM nathI te nAhaka zAmATe bhItithI bhaDakIne svakartavyabhraSTa thavuM joIe? alabatta kadApi bhIti dhAraNa karIne svakartavyabhraSTa na thavuM joIe. jayazikharIe bhuvaDanI sAthe chevaTa sudhI yuddha karI svapharajane adA karI te ItihAsathI ajJAta nathI. karaNaghele jyAre svaktavyathI bhraSTa thayo tyAre te vinAzane pAme. karaNaghelAe pradhAnanI prati kAmAsakti dhAraNa karI na hatI te tenI patitadazA thAta nahi. rajapute jyAre svadharmathI bhraSTa thayA tyAre avanatine pAmyA. svartavya dhamapharajane adA karatA bhItithI bahIvuM na joIe ane zatrupakSamA vA parapakSamA bhaLI AtmAnI patitadazA na karavI joIe. bhItinA saMskAre haThAvavAne je je kALe je je upAye levA ghaTe te levA ane sarvaprakAranI bhItine haThAvI kAryapravRttiyomA cogya banavuM joIe. garIbAllI vagere pAzcAtya deza sudhAraka ane lyuthara vagere dharmasudhArakanAM caritre vAcavAthI mAlUma paDaze ke teoe svakAryapravRttimAM pravRtta thatA pUrve bhItine tyAga karyuM hatuM jenA dhaDa para zIrSa na hoya evI nibhItithI je kArya karavAmAM pravRtta che te Atmazaurya prakaTAvIne tathA svAzrayI banIne apUrva kAryo karavAne zaktimAna thAya che. atae uparyukta lekamAM sAta prakAranI bhIti ne tyAga karIne je AtmAmAM sthira thayo che te kArya karavAne adhikArI thAya che ema je kamyuM che te kharekhara yogya ja kahyuM che. sAta prakAranI bhItiyone tyAga karavAnI sAthe je janArA hoya che te kArya karavAne adhikArI bane che te paNa yogya ja kacyuM che. sAta bhItiyone tyAga karIne AtmAmAM sthira thavAthI AtmAnI satyazAntine anubhava thAya che.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Na - nakanA ra - - ja - - - - - - - - - - (146) zrI kama ga graMtha-sarvicana. ~~~ ~ ~ ~~ ~ ~~~ ~~ ~ sAta bhItiyonA tyAganI sAthe caMcalatA TaLe che ane caMcalatA TaLatAM AtmA zuddhavarUpamAM sthira thAya che ane tethI kartavyakArya pharajane bajAvatA ataraMgamAM tene sthiratAne jamAva thAya che. AtmA pitAne zuddha svarUpamAM sthira thaIne pratyeka pharaja bajAve che tyAre te bAhyavizvamAM eka alipta jJAnayogInI tulanAne prApta karavA zaktimAna thAya che. bhItiyonA tyAganI sAthe Asakitane dUra karavAnI jarUra che. sarva padArthomAM je je mane dvArA Asakti thAya che tethIja kharekhara baMdhAvavAnuM thAya che. pratiSThAnI Asakti, nAmanI Asakita, kAmanI Asakti, kIrtinI Asakti, ane rUpanI Asakti, Adi aneka prakAranI Asaktiyo thavI eja saMsAra che. aneka prakAranI Asaktiyone TALIne kartavyakonI pharaja adA karavI e muzkela kArya che chatA AtmajJAnIo AtmasAmarce AsaktibhAvane parihAra karIne anAsatibhAve A vizvamAM kartavya karmanA adhikArI bane che. A vizvamAM nAmarU5mA thatI Asaktine vAratA sarvaprakAranAM baMdhanamAMthI mukta thavAya che ane jIva zivarUpa banI jAya che. pitAnA svAdhikAre Avazyaka kAryo karatAM AsakitabhAva prakaTe che ke nahi tenI jJAtA pitAne AtmA hovAthI pitAne AtmA tenI sAkSI pUrI zake che. aeva svAdhikAre pratyeka kArya karatA anAsakti bhAve kAryanI yogyatA meLavavA prayatna kare joIe. svAdhikAre kartavyakarma karatA je je aze anAsakita, rahe te te aze savakarmakaraNayogyatA pragaTa thaI ema avadhavuM. nirviSa dADhAvALe sarpa anya jIvane prANa saMharI zakaze nahi. bhale te game tyAM phare tema anAsakta jJAnI vyAvahArika tathA dhArmika kAryone svAdhikAra karatAM keI sthaLe baMdhAtuM nathI ane jyAM jyA baMdhAvavAnuM thAya che tyA te nibaMdha rahI zake che. antarAtmAo anAsaktibhAvanI pragatimA AgaLa vadhIne teo svAdhikAre kartavya karmane karatA AtmonnatinI bhAvanA ane guNasthAnaka dazAmA thI patita thaI zaktA nathI ane teo anAsaktithI pratyeka kAryanA saMbaMdhamAM AvatAM jalapaMkajavat nirlepa rahI zake che. AvI temanI dazA hovAthI amuka prakRtinA baMdhana apekSAe te te apunabaMdhaka rahI zake che ane te te prakRtinA abhAve nirlepa rahI zake che. bharatarAjAe gRhAvAsanI sthitimAM svAdhikAre kartavya karavAmAM anAsaktipaNAthI yogyatA meLavI hatI ane tethI teo chakhaMDa rAjyapAlana Adi aneka sAMsArika kArya karavAmAM nirlepa rahIne dravya ane bhAvathI gaNatA AdarzabhuvanamAM dravya ane bhAvathI svasvarUpa avalekane kevalajJAna pAmyA hatA. karmayoganI pravRttinuM anAsakata jIvana gAIvAmAM bharatarAjAnuM jIvana AdarzarUpa banIne vizvamanuSyone anAsaktibhAva mATe keTalI badhI asara kare che tene antaramAM anubhava karavo joIe. kRmaputranuM ane videhIjanaka nuM adhyAtmaNie jIvanacaritra, vilokavAmAM Avaze te, teo svAdhikAre kartavyakama karatA Atmannitine pAmyA hatA, tenuM mukhya kAraNa anAsaktibhAva avabedhAze. vizvabagIcA
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija pharaja zuM che? (147). mAM pharavAne ane tene dekhAvAne haka che paraMtu temAM Asakta thavAthI kaIsukha prApta thatuM nathI, UlaTuM baMdhAvAnuM thAya che e khAsa antaramA anubhavavAnI jarUra che. AsatithI je manuSyo saMsAramAM vaktavyane kare che te manuSyo vaktavyamAM ucca sAtvika rahI zakatA nathI ane teo AtmAnI AjubAjunuM AsaktibhAvanuM vAtAvaraNa prakaTAvIne teo brahmAMDastha manuSyone tathA anya prANIne paNa AsaktibhAvanA vAtAvaraNanI asara karIne teonuM buruM karavAmAM nimittabhUta thAya che. A vizvamAM sAMsArika vA dhArmika je je kAryo karavAnAM hoya che te te kAryo karyA vinA chUTake thatuM nathI, paraMtu AtithI te AtmannitinA zikhara parathI paDavAnuM thAya che e kadApi bhUlavuM na joIe. anAsakta manuSya mRtyusamIpa AvatA paNa jarAmAtra gabharAtA nathI ane ulaTuM te te mRtyu AvatA jANe paravArIne beThe heya e jaNAya tethI tene jIvana ane mRtyumAM harSazeka thatuM nathI. anAsaktabhAvamAM sadA apramatta rahIne svAdhikAra je kAryo karavAmAM vizvanA niyame pitAnA para AvI paDelI sevakanI dazA pUrNa karAya che paraMtu te mATe kai rAgadveSanA baMdhane baMdhAvAnuM punaH thatuM nathI. svAdhikAra rtavyane karavAthI ekjhAtanI vizvamAM karmAdiyege prApta karelI sevanI pharaja pUrNa rIte adA karAya che temAM uccatva zuM? ane nIcatva zuM? vastuta vicAra karavAmAM Ave to temAM uccatva ane nIcatvanI kalpanAne jAmAtra avakAza maLato nathI. je je pharajo adA karavAnI che temAM pravRtta thatAM kaseTIe caDhelAM ane chedatApathI pasAra thatA suvarNanI peThe svAtmAnI zuddhatA thAya che ane Antarika draSTieja kartavya karma sadhAya che ema anubhavavuM; AsAmanuSya je kartavyarmapravRttimAM Atmabhoga Ape che tenAM karatAM anAsaktamanuSya svAdhikAre vaktavyapharajane apramattabhAve bajAvavAmAM sArI rIte aMtmabhega ApI zake che ane te kaI paNa jAtanI lAlacamAM nahi phasAI javAthI te Atmazaktione paNa sArI rIte khIlavI zake che. Asakta manuSya kaI paNa svArthathI pravarte che tethI tenI paramArtha bhAvanAnuM kSetra maryAdita rahe che tethI te Atmaga ApatA saMkecAya che ane kaI vastumAM AsakitathI baMdhAI jaI AgaLanI dazAne prApta karI zakta nathI. ane zabdAdika viSayonI AsaktimAM zvapravRttinI mahattA avabodhe che tethI te vaktavyanA vAstavika pradezomAM vicarI zakto nathI ane cittanI Asakti jemAM thaelI che evA padArthonI aprAptie te zekaSa Adi dene vaza thaIne anyajagata jAne tuccha dRSTithI dekhIne vAtmAnI paramAtmAne khIlavavAmAM mahAvighna UbhAM kare che anAsakta manuSya te mAtra svartAyapharajane pUrNa karavAmAM lakSmapUrvaka pravRtti kare che ane zabdAdika viSayonI Asakti mATe khAsa pravRtti na karatA hovAthI ane te piMDa ane brahmAMDanI saMrakSA ane pragatiyogya pravRttine karavI e nijapharaja che eTaluMja mAtra
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 148 ) zrI kayAga prathasavivecana, avabAdhato hAvAthI kAryapravRtti pramANe la na thAya tepaNa te zAkAki daSAnA nIce khA kacarAI jatA nathI. koI paNa padArtha dekhavA, zabda sAMbhaLavA, sudhavuM, sparza karavA, padArthonu bhakSaNa karavuM ane manana karavuM ema netrAdika indriyonI pravRttithI thayopazamamAM vRddhi karavI, zarIrane pASavu, navu anubhavavu, indriyonI mAhAthathI AtmAnI unnati karavI ane tene svasthaviSayaprati vyApAramAM pravartAvIne Atmapragati karavI e pAtAnI kartavyapharaja che; parantu indriyAnI pravRttidvArA viSayonI Asakti dharavI e pharaja nathIema anAsakta AtmajJAnI avamedhatA hovAthI khAvAthI te tenI AsaptamanuSyanA jevI AcaraNA chatA antarathI nirAsata hovAthI te vizvamA ke'mAM na apAtA AtmonnatinA mAmA vidhruvege vicare che; AsaktamanuSya svArdhanA prapaMce vivAhanI vI karI nAkhe che ane te viSayonA dAsa banavAthI te kAryapravRttimAM aneka dASAnA tAme thAya che. viSayomAM Asakata manuSya svayogya vAstavikaka vyakama zuM che tene dekhavAmAM adha banI jAya che. chatA tathA zUnya banI jAya che. AsaktamanuSya svahRdayamAM malina vAsanAe! ke je aneka doSa duga dhadhI bharelI che tene dhAraNa karIne svayamAM paramAtmadevane vijavAnuM thed socket THE THES tuccha mAne che tethI te je je kArya pravRttiyo kare che temAM te sahuntanandasane anubhavI zaktA nathI ane tethI te azubha vicArA tathA azubhacArAnA vAtAvaraNane vadhArIne kanyakArya kSetramA pleganA jaMtuonA jevA anIne anyamanuSyonuM dhArmika ArAjya khagA che; anAsakta manuSya AtmAnA zuddhopayeAganI bhAvanAe peAte paramAtmA banIne paramAtmAnI sAthe AtmAnA upayogasaMbadha cAjIne bAhyakatavyakani AjIvikAdikAraNe pharaja Uie karatA chatA anAsakta rahIne AtmAnI zuddhatAnA vicAre ane AcArAnuM zubha vAtAvaraNa peAtAnI AjubAju cAre taraph kartavyakSetramAM prasArIne svasabadhamA AvanAra manuSyonI pragati karavAne te sahAyakAraka ane che. roguNI Asakta, tameguNI Asakta ane sAtvikaguNI Asakta ema AsaktamanuSyonA rovRtti Adi vRttibhede bheda paDe che, rajoguNI ane tameguNI manuSyonI Asakita karatA sAtvika manuSyonI Asakti ucca ane zuddha hAya che tethI te sAtvika AsaktimAMthI nirAsaktibhAvamAM pravezavAne zaktimAna thAya che. AsaktinA be bheda che. zubha Asakti ane khIjI azubhAsakti. azubhAsaktithI zubhAsaktimA javu ane zubhAsaktimAMthI anAsakti bhAvamAM javuM AsakitanA tyAga karIne ekadama nirAsakta banavuM e te khelavAmAM agara vicAramAM khanI zake parantu antaramAM pragaTatI aneka AsaktiyonA tyAga thavA e te AtmajJAnIone atyaMta prayAse prApta thaI zake che mAhanIya rAgAdika prakRtiyonI tIvratA TaLIne jema jema mantratA thatI jAya che tema tema anAsaktitva prApta thAya che ema sApekSAbhAve akhAdhavuM. huM manuSya'! jema jema tuM AsakitathI vAma pAmatA jaIza tema tema tuM svakartavya
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- ----- Asakta ane anAsaktane taphAvata zuM? ( 149) kArya pharajozuTI) mAM adhikArI thato jaIza ane apramattalAve nAmarUpa nimitte ubhavatI ahaMtAdikavRttiyomAM phasAI zakIza nahi ema nizcayataH dudayamAM avadhArI je manuSya zukajJAnI nathI hotuM ane zukravRttivALa nathI hote te uparyukta anAsaktabhAvanA mahatvane avabodhI zake che ane svakAryapravRttimAM anAsaktabhAvanI vRddhi karavAne utsAha dhArI zake che. kartavya kAryathI raNakSetramAMthI pAchA na pharavuM ane anAsaktine pratikSaNa khIlavavI eja vAstavika karmayoginI adhikAritAnuM Atarikartavya che. je karmayogI pitAnuM mana paramAtmAne samarpe che ane paramAtmAnI pAse mana rAkhIne vizvamAM tAdhikAre kartavya sarva kArya kare che te ja prabhune lakata che ane teja varta- vyakAryonA aNuaNumAM bhAvanadaSTie paramAtmAne bhAvI zake che tethI te game tevA dhUlIprakSAlana jevA kAryamAM paNa karmacagInI pharajane adA karato to AnandI rahe che. anAsakata manuSya keI paNa manuSyanI lAMcaruzavata grahI zakato nathI ane vaktavyasabindunI cAre tarapha tene suvarNarAzi dekhAya che te paNa svIkArya pravRttinI ja AgaLa tene te nAkanA mela samAna lAse che tethI prAmANya pariharI kadApi apramANika banI zakato nathI. anAsaktamanuSya AsaktirUpa tamanA abhAve satyane satya tarIke ane asatyane asatya tarIke avalakavA samartha thAya che ane te game tevI lAlanA prasaMge paNa svAsvAtaMtryakartavyapravRttine tyAga karIne parataMtra banIne anyanI hAjImAM hA ane nAimAM nA bheLavatuM nathI. anAsaktamanuSya zuSka mRttikAnA goLA jevo che ane Asakta manuSya lIlI mRttikAnA goLA je che. lIlI mRrikAnA geLAne bhIMta sAthe aphaLAvavAmAM Ave che te te bhIMta para ceTI jAya che ane sukI mRttikAnA geLAne jIta sAthe aphaLAvavA Ave te te bhIMtanI sAthe cuMTato nathI taDhata AsakatamanuSya pratyeka kAryapravRtti karatAM amuka padArthanA saMbaMdhamAM AvatAM anarathI te baMdhAya che ane anAsakta manuSya svAdhikAra kartavya kArya pravRttimAM pravRtta thatAM anya padArthonA saMbaMdhamAM zarIrAdiyoge Ave che parantu antaramAM tene Asakti na hovAthI attarathI keInI sAthe baMdhAtuM nathI. ataepa svAdhikAra rtavya kAryamAM anAsakta manuSyanI cecatA siddha kare che. Asakita bhAvane tyAga karIne manuSya anAsakata banI svAdhikAra sarva kAryone karavAM joIe. keTalAka manuSyo tarka kare che ke yadi anAsati thaI te pazcAt sAMsArika vA dhArmika kAryo karavAnI zI jarUra che? je je bAbatanI Asakita hoya che te te bAbatanA kane karavo paDe che ane tyAre anAsakti thAya che tyAre te kArya karavAnI icchA thatI nathI eTale tenI pravRtti thaI zaktI nathI. A takanA samAdhAnamAM kahevAnuM ke je je kAryonI jarUra che te ane te svAzrama avasthA Adi sthitie karavA mATe karnala tarIke siddha kare che, te te padArthonI IcchA na thAya te pa svAdhika nimaNu thaelI
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 15 ) zro karmayoga gratha-savivecana. pharajanA anusAra te te karavA paDe che, zrItIthakarane dezanA devI paDe che. antarAtmAone anirachA chatAM paNa amuka kAryanI pravRttine prArabdhAdika sthitie saMprAsa svAdhikAre karavI paDe che. khapamA AvanAra padArthonI prApti mATe Asakita vinA pravRtti karavAthI navIna karmathI baMdhAvAnuM thatuM nathI ane AtmAnI zuddhatA thAya che. anicchAe paNa prArabdha karma preraNue AhAradika kArya pravRttimAM pravRtta thavuM paDe che. atae AsakitathIja kAryapravRttimAM pravRtta thavuM paDe e niyama siddha thatuM nathI. je je kAryo IrachavA yogya che temA pazcAt IrachA vinA vijJAne tenI AvazyaktA avabodhIne tenI pravRttimAM anAsaktabhAve pravRtta thaI zakAya che e antarAtmAne amuka dazAe anubhava Ave che ane te pramANe anAsaktibhAve pravartI zakAya che ane tethI AzravarUpa samudranA taro vacce taratAM ane AthaDatA paNa AsavasamudramAM DubI zakAtuM nathI. ataevA anAsakta thavAne mATe AtmajJAnI sadgurunI upAsanA karIne svAdhikAre kartavya karmanI yogyatAne prApta karavI joIe. kartayakAryanI upayogitA ane AvazyaktA yAta, che tAvat te karyA vinA chUTake thato nathI. svazIrSe AvI paDelAM kAryo na karavAthI jagat vyavahAramAM rahI zakAtuM nathI ane vyavahArane uccheda thavAthI svaparane ghaNI hAni thAya che. aeva anAsakitathI kartavya kAryo karavA joIe ke jethI dezanuM, samAjanuM, jJAtinuM, kuTuMbanuM, svajananuM, svanuM zreya thaI zake. bhadrabAhusvAmI nepAlamA mahAprANAyAmanuM dhyAna dharatA hatA te paNa saMghasevA nimitte temaNe anya sAdhuone paThana karAvavAnuM kArya karyuM viSNu munine zramaNasaMgha rakSA nimitte meruparvata parathI dayAna samAdhine tyAga karIne AvavuM paDayuM. zrI kAlikAcAryane grIka-IrAnanA amIrone uzkerIne ujajayinImAM gadaibhilla rAjAne nAza karAvavA mATe lAvavA paDyA temAM saMdharakSA ane gharmarakSAdi kAryonI pharaja pitAnA zIrSa para AvelI paDelI tethI temA Atmabhoga ApavAnI kartavyatAne anAsakitabhAve temaNe svIkArI hatI. Asakita vinA svapazreya udayanI upayogitAne nizcaya karI kartavya kArya karatA daivIzakitanI sAhAcya maLe che. keI paNa padavInI AsakitathI kartavyaparAyaNa thatAM tyAM aTakavAnuM thAya che ane AgaLanI unnatinA mArgo khullA thaI zakatA nathI. kIrti mAna ane pUjA vagerenA AsaktithI anya manuSyo sAthe rAgadveSAdikaSAyonuM saMgharSaNa thAya che ane tethI svakIya AtmabhegathI je je zreya karavAnuM hoya che te rahI jAya che ane AtmAnI zaktione ane samayane azubha mArge bahu vyaya thAya che. IlakAba padavI mAna vagerenI AsakitathI kAryamAM pravRttimAM karavAthI aneka manuSyone hAni pahoMcADavAno prasaMga Ave cheanya manuSyonI sevAmAM paripUrNa Atmabhoga ApI zakAtuM nathI. IlkAba mAna pratiSThA vI maLe che te kArya karavAthI maLyA kare che paraMtu temA Asakti rAkhIne je kArya karavAnuM
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ AsaktithI kaNe kaNe zuM gumAvyuM? ( 151 ) che tenuM sAdhyabiMdu vismarIne IlkAba padavI vagerene sAdhyabindu tarIke kalpI Asakata nA thavuM joIe. sAmAjika dharmakAryone anAsaktabhAve karavAthI vizva manuSyo taraphathI mAna na maLe te paNa svakArya pravRttimAthI patita thavAne ane pazcAttApa karavAno prasaMge prApta thatuM nathI. anAsakata manuSyo Avazyaka kartavya che je dravyakSetrakALabhAvanI apekSAe hoya che teone vismarI jatA nathI ane kartavyasAdhya mArgathI bhraSTa thaIne anya mArgo gamana karI zaktA nathI. zivAjIne dezaddhAra staM karma karavAnuM hatuM tethI tenI sAmagrIo dvArA te kAryamAM pravRtta thayo paraMtu anya rUpavatI strIomAM te Asakata thaye nahi tethI te svakAryanI siddhimAM vijaya pAmyo. alAuddIna vagere bAdazAhoe parastrImAM Asakti dhAraNa karI tethI teo svIkAryamAM AgaLa vadhI zakyA nahi ane svavazanI cirasthAyitAno pAyo majabUta karI zakyA nahi. pRthurAja cehANane pradhAnaputra rAjyaniSThAthI bhraSTa thaIne zAhabuddInanI lAlacamAM phasAyo tethI hiMduonuM rAjya sadAne mATe paradezIonA hastamA gayuM temA khAsa AsaktibhAva ja kAraNabhUta hate. cApAneranA rAjAne parastrI para Asakita thaI tethI te rAjyakartavya kAryapravRttinA prAmAyathI bhraSTa thayo ane tenuM rAjya naSTa thayuM. karaNaghelAe pradhAnanI strI para Asati dhAraNa karI tethI teNe sadAne mATe gurjarabhUmine paravaza karI. zubha Asakti ane azubha Asakitane jANavAthI prathama te azubha Asakitane dUra karI zakAya che. nyAyapUrvaka je je padArthonI dharmAdA nimitte Asakita dhAraNa karavI paDe che tene zubhAsakita kahevAmAM Ave che. zubhakapAyopUrvaka bAhya padArthanI vAMchAne zubhAsakti kahevAmAM Ave che. kartavya kAryomAM jJAnIo zubhAsakti karatAM svapharajane vizeSa mahattva Ape che; kAraNa ke pharaja mAnIne anAsakitathI kAryo karatA kaSAnI mandatA rahe che ane ucca dharmamArgomA gamana karatA prathama grahIta kAryomAM baMdhAvAnuM thatuM nathI temaja sarva kAryo karatAM chatA sarvathI cArApaNune nitsaMgabhAva anubhavI zakAya che. je che te sarva sukha kharekhara AtmAmAM che. te vinA anya kazuM kaMI mArUM jaDa vastuomAM nathI anya AtmAonA prasaMgamAM AvIne mAre vyavahAramArge je pharajo bajAvavAnI che te bajAvavI paDe che. je kaMI karAya che te pharajanA lIdhe je kaMI karuM chuM te pharajene laI karUM chuM mArI pharajathI vizeSa kaMi karI zakAtuM nathI temA mAna ane apamAnanI lAgaNIone sevavAnI kaMI jarUra nathI kartavya kArya kalpa vA pharajanA AdhIna thaI anAsaktabhAve mAre kartavya kArya karavAnAM emA anAsaktabhAve je je aMze pravRtti thAya che te te aMze mukatatA anubhavAtI jAya che ema je svakIya pharajane Acare che te manuSya anAsaktabhAvamAM vadhatuM jAya che ane Asakta manuSyo karatA AntarikanirlepatAne vizeSa prakAre khIlavavA zaktimAna thAya che temaja te kartavya kAryapravRttimAM AntarikanirlepatAe niSkriya bane che tathA bAhyathI sakiya varte
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ - kaka - - - - ane pAka :-- - - - - - - - - - - - - - - - mA - janaka nAnA nAnA nAnA nAnA-nAnA (15ra ) zrI karmacAga pratha-savivecana, BE che, jJAnayoganA anubhavamAM je je karmayogIo UDA pravezelAM hoya che teo anAsakarta banIne nirviSasarpanI peThe kartavyapravRttithI svaparane hAni karI zakatA nathI, anAsakata manuSya kartA chatAM akartA bane che, tenA bAhya kAryo amuka daSTie dezI jaNAya che chatAM AntarikadeSabhAvathI vizvamA AdarzajIvanamAM mUkavA samartha thAya che. pravRttiyogane adhikArI kharekhara anAsakta manuSya che evuM anubhavIne anAsakatabhAvanI mahattA ane AsakitanI laghutAnuM vivecana karavAmA AvyuM che. bAhyathI niSkriya banIne je anAsakitane meM TALI ema mAne che te mehanA saMskArothI bacI ja nathI. je svAdhikAra je je sthitimA pite hoya temAM je je kartavyapravRttio karavAnI che. teone karyA chatA nirlepa rahe che te kharekhara anAsaktabhAvane anubhava karI zake che ane Asakitane TALavA prayatna karato rahe che, tethI te svakartavyapravRttithI bhraSTa thaI mandavIryavAna banato nathI. je je kAryo karavAnA hoya che te vinA anya kAryanA saMka95vikalpane tyAga karIne je manuSya svakAryamAM ananya cittavALo thaIne rahe che te kArya karavAne adhikArI Thare che. anAsakata manuSyo anya padArthonI AsakitanA abhAve je je kAryo karavAnA che temAM upayoga rAkhI zake che ane anya bAbatanAM saMkalpavikalpane tyAga karI zake che. zeTha derAsaramAM pUjA karavAne gayA che, ane citta te DhaDhavADAmAM bhaTake che tyAre te derAsaramA prabhupUjA ane DheDhavADAmAM ugharANI karavAnI-e bemAMthI karyuM kArya sArI rIte siddha karI zakavAnA hatA? alabatta bemAMthI eka paNa kArya siddha karI zakavAnA nahi, prasannacaMdra rAjarSi sUrya saMmukha daSTi rAkhIne dhyAna dharatA hatA ane antaramA te yuddhanA vikalpasaMkalpavaDe vartatA hatA. tethI teo narakagatiyogyadalika grahaNa karatA hatA. je je kAryo karavAnAM hoya te zUnyopayogathI arthAt zUnyacittathI thAya ane anya kAryonA saMkalpavindhamAM mana ramyA kare to tethI te te kAryonI siddhimAM aneka vidane svahaste thAya emAM zuM Azcarya ? alabatta kaMI paNa Azcarya nathI. zeTha kAyotsarga dhyAnamAM sAdhu banIne ubhA rahelA che ane manamAM putronA kAryonI cintA kare che tethI te svakAryapravRttimAM kyAthI vijaya pAmI zake. zekhacallIvat je kaMI kare che te temA hAni pragaTAve emAM kaMI Azcarya nathI. bhasavuM ane A phAkavo e ja kAryane zvAna eka sAthe karI zake nahi temaja je kArya karavAnuM che tene upayoga mAtra zUnyacitta te kArya karavAmAM Ave ane anya bAbatenA vikalpa ane saMkalpa karavAmAM Ave che tethI hastakRta kAryomAM zakitayone pheravI zakAya nahi e banavA yogya che. jemAM je svaghikAre kartavya karmo karavAnA hoya che temAM upayoga dhAraNa karavuM joIe. eka nagaramAM eka suvarNakAra rahetuM hatuM. te jhAjharamAM jhINI kArIgarI jhINA ojAravaDe karI hate. te kAryamAM eTale badhe ananya cittavALe upayogI banI gayo hato ke te
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ svIkArya pravRttimAM upayogathI phAyadA. ( 15 ) AgaLathI rAjAnuM sainya cAlyuM gayuM te paNa tenI khabara tene paDI nahi evI tenI ananyacittatAthI te jhINI kArIgarI karavAnI svapravRttimA virya pAmyo ane tenuM dRSTAMta sarva lekene grahaNa karavA yogya thayuM. zrI vIraprabhue dvAdaza varSa paryanta AtmadhyAnamAM citta rAkhyuM ane kevalajJAna prakaTAvyuM. je je kAryo karavAnA hAthamAM lIdhA hoya te te kAne saMyama karavuM joIe arthAt te kAryomA cittane ramAvIne tallIna banAvavuM joIe. bAhya sArvajanika vizvopayogI ane sarvopayogI kAryomAM tanmaya banI javuM joIe arthAta te te kAryono upayoga rAkhavuM joIe kAryapravRttimA ananya cittavALA thavAthI kartavya kAryone cAre taraphathI upayoga rahe che ane tatsaMbaMdhI kArmaNakI buddhi utpanna thAya che ane tethI aneka zedho karI zakAya che. eDIsana zedhaka ane dAktara bojha jevA zedhake svIkAryamAM ananya cittavALA banIne vizvamAM aneka prakAranI zodha karI rahyA che. kartavya kAryamAM ekamanA thayA vinA te kAryanI siddhimA aneka prakAranA vikSepa naDe che. kartavya kArya saMbaMdhI upayoga khIla hoya te kartavya kAryamA citta rAkhIne anya bAbatenA vikalpa ane saMkalpane tyAga karavo joIe. eka pAdarInA hastathI lakhAyeluM ne palIyana bonApArTInuM jIvanacarita che temAM lakhyuM che ke nepolIyana bonApArTa je kAryamAM pravRtti karatA te kAryane upayogI banI jate. nepelIyana cAlatI laDAIe te je kAryamAM pravRtta thatuM hatuM temA ekamanA banI jato hate. jyAre te khAvA besatuM hatuM tyAre khAvAnA vicAra vinA anya bAbatanA vikalpasaMka ne karate nahatuM. jyAre uMghavAnA vakhate uMghate tyAre sarvanA dekhatA turta uMghI jAte ane jAgavAnA TAIme turta jAgI jatuM. jyAre te je je kArya karatA te vinA anya bAbatamAM upayoga deto nahato, tethI te kSAtravIra karmayogI kahevAyo kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya je kAryanI pravRttimAM yojAtA, tene upayoga rAkhIne anya bAbatonA vikalpasaMkalpane karatA nahatA. evI temanI kAryapravRttimA ananya cittavRtti hovAthI teo aneka grantha racavAne zaktimAna thayA hatA. rAdhAvedhasAdhake svakArya pravRttimAM upayoga rAkhIne anya vastu saMbaMdhI vikalpasaMkane karatA nathI tethI teo svakAryamAM vijaya meLavI zake che. vidyAthI je je bAbate vidyAbhyAsa kare che temA ekamanA banIne anya kAryanA vicAronA vikalpa ane saMkalpane tyAga kare che te te vidyAdhyayanamA vijaya meLavI zake che, anyathA nApAsa thAya che. yogI pitAnI je je yoga pravRttiyone Adare che temAM je kALe je kSetre je pravRtti seve che tene paripUrNa upayoga dhAraNa kare che te yogapravRttinI siddhi karI zake che ane te je svakArya pravRtti anya vikalpasaMkalpane seve che te te svakArya pravRttinI siddhi karI zaktA nathI zrImad AnandaghanajI mahArAja R0
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - n - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 154 ) zrI kamajoga pratha-savivecana. svadhyAnakAryamAM ekamanA thaI vicaratA hatA ane anya jAtanA vikalpasaMkalpane vAratA hatA tethI teo uraca paramAtmapada prApti mATe apramatta gI banyA hatA ane vizAlabhAvanAe stavane ane padanA udgAre prakAzavA samartha thayA hatA. je kartavyakAryanI sAthe paripUrNa upayogI banatuM nathI te vidvAna zodhaka jJAnI dhyAnI gI kavi ane bhakata banavAne zaktimAna thato nathI. A vizvamAM je je mahAtmAo prasiddha thayA che te kartavya kAryanA upayogI hatA ema teonA carita parathI avadhAya che. manuSya kartavya kAryane upagI thavAthI ane anya vikalpasaka vAravAthI kartavya karmane vAstavika yegI banI zake che. kartavya kAryamAM eka sarakhe upaga rahe ane anya bAbatanA vikalpasaMkalpa na thAya e abhyAsa sevA joIe. kartavya kAryane upaga ne rahe ane anya bAbatanA vikalpasaMkalpa thAya e Atmazakitane khIlavavAmAM mahAvigha che. gAbhyAsa karIne kartavya kAryamAM upayoga rahe evuM upayogabala pradAvavuM joIe, mananA upara AtmAne dAba rahe che te ja anya bAbatanA manadvArA vikalpasaMkalpa thatA nathI. yogI je kaI dhyeyamA manane yoje che te te dhyeyane mUkI tenuM anyatra mana jatuM nathI. e pramANe je kartavya kAryamAM pravRtti karI hoya tene anya bAbatamA yadi mana na jaI zake te manamAM vikalpasaMkalpa thaI zake nahi. manane je bAbatamAM yoryuM hoya temAM ne temA rahe ane amuka samaya paryata anya bAbatane vikalpasaMkalpa na thAya evA abhyAsamAM sthira thavAya te aneka jAtanI te te kArya saMbaMdhI zodhakhoLa karI zakAya che. eka bAbatamAM mana ramavAthI mananI sarva mananazakita kharekhara te bAbatanuM kAryo kare che ane tethI te bAbatane vizeSa upaga prakaTatAM aneka prakAranuM te saMbaMdhI jJAna thatA navuM zodhI zakAya che. zArIrikabaLanA cero mana paNa eka padArthomAM upagI rahe che ane tethI kartavya kAryanI aneka gaMbhIra guMcavaNene niveDe karI zakAya che. AtmajJAnIo je je bAbatene hAthamAM dhare che tene upaga dhAraNa - kare che tethI teo anya vikalpa-saMkalparUpa pramattatAno nAza karI zake che. je je kartavya kArya karavAnuM hoya temA manane evI rIte ramAvavuM joIe ke jethI anya bAbatanA vikalpa-saMkalpa na thAya. kartavya kAryamAM manane ramAvavuM e vAkyathI evo artha grahaNa na kara ke kAryamAM azubha rAgAdinA tIvrabhAve Asakta thavuM; jyAM sudhI kartavya kArya karatA anya bAbatanA vikalpa-saMkalpa Ave che tyAMsudhI kAryagInA tANI mana AvyuM nathI ane tethI kAryagIe avadhavuM ke mananA upara mAre kALa jyAMsudhI A nathI tyAsudhI huM tene te kArya karavAmAM pramatta chuM. svAdhikAre kartavya kArya je je karAtuM hoya te vinA anya bAbatonA vikalpa-saMka AvavAthI kArya karavAmAM aneka vikSepa UbhA thavAthI suMdarIyA te kArya thaI zakatuM nathI. niyama evo che ke
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ svakArya pravRttimA upayogathI phAyadA, ( 155 ). jemAM svacitta lAge che tyAM lakSya rahe che. jyAM pitAnuM citta lAgatuM nathI tyAM dehavyApAra hoya to paNa zuM ? arthAtu kaI nahi. kAryano upayogI manuSya pratyeka kAryamAM vijaya meLave che ane dhArelI kAryasiddhimAM vijaya meLavI zake che. kAryane upayogI manuSya kAryapravRttimAM jAgatA rahe che ane kartavya kAryapravRttimAM anya vikalpa-saMkalpanA ge uMghatA rahe che ane tethI gaMbhIra bhUlane paNa tyAga karI zake che. pratyeka bAbatamAM upage dharma che ane anupayoge adharma che. pratyeka kartavya kAryanI aneka bAbate para atyaMta lakSa ApavAnI jarUra che ane tyAM rtavya kAryanA upaga vinA banI zake tema nathI. zatAvadhAna sahasAvadhAna Adi zaktithI kartavya kAryane upayoga dhArI zakAya che. je manuSya kartavya kAryanA upayogathI bhraSTa thAya che te svapharajane cUkI jAya che. kartavya kAryane upayogI jAgata che ane kartavya kAryane anupanI uMghato che. kartavya kAryane upayegI svapratipakSIothI chetarAtA nathI ane kartavya kAryane anupagI svapratipakSIothI chetarAya che ane kartavya kAryanI bhraSTatA sAthe tenI avanati thAya che. cuddhAdi je je kartavya kAryamAM je je manuSya niyukta thayo hoya che temAM te yadi anupa gapaNe varte che te te meTI hAra khAI bese che sikaMdaranI sAthe anaMgapALa kartavyakAryamAM anupagapaNe vartavAthI yuddhamAM parAjaya pAmyuM hatuM. pRthurAjacauhANe kartavya kAryamA cAre bAjuone upayoga rAkhIne zAhabuddIna sAthe yuddha karyuM hota te potAnA pakSamAM thaelI phuTavA kyA bhAgamAM nabaLAI che te saheje jANI zakata ane tethI hArI zakata nahi. bauddhadharmanA upadezake svartivya kAryanA upagI rahIne pravaryA hota te teone hindusthAna bahAra javAne vakhata na Avata. jaine pratyeka dhArmikAryamA upagapaNe pravaryA hota te jainenI saMkhyA ghaTavAne ane pratyeka dhArmika aMganI zithilatAne samaya prApta thAta nahi. kAryamAM mana daIne athata upayoga daIne je manuSya anya bAbatanA vikalpasaMkalpane tyAga kare che teo vAstavika karmacAgI bane che. brAhmaNa kSatriya vaizya zuddha ane tyAgIvarga svakAryamA upaga dhArIne anya vikalpasaMka tyAga kare che te te aneka prakAranA anubhave prApta karI zake che. gaNita vagere zAstronI kAryapravRttimA upaga rAkhyA vinA eka kSaNa mAtra paNa cAlI zake tema nathI. pratyAhAra dhAraNa dhyAna ane samAdhi kAryapravRttimAM mana rAkhIne anya bAbatanA vika5saMkalpane tyAga karyA vinA Atmanniti vastuta thaI zaktI nathI. je je kArya karavuM hoya temA manane cha rAkhavuM e kArya atimahAna che. sArAza ke kAryapravRttimAM upaga rAkhIne te vakhate anya kAryonA vikalpasaMkalpa na karavA. sAMsArika karmapravRtti samaye sAsArikakarmapravRttine upaga rAkha ane dhArmika kAryapravRtti samaye vyAvahArika kAryapravRttinA saMkalpa ane vikalpano tyAga karavo joIe. sAmAyikArya karatI vakhate anya
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ (156 ) zrI kAga graMtha-savivecana, bAbatanA vikalpa ane saMkalpa karavAthI sAmAyikalanI vRddhi thatI nathI. vidyA - vyApAra sevA kSAtrakarma ane dharmakArya karavAnA samaye je kArya karavAmAM pravRta thavAmAM AvyuM hoya tene mUkI anya ke je te vakhate akartavyarUpa hoya tene vikalpasaMka9pa karavAthI te te kAryanI hAni thAya che ane AtmAnI avyavasthita zakti thaI jAya che. ane tethI svazaktine atyaMta durupaga thaI jAya che. ataova Avazyaka kartavyakAthe karatI vakhate anya bAbatenA saMkalpavikalpane AvatAM ja zamAvavAnI-dabAvavAnI pravRtti sevavI joIe. kartavya kAryamAM manane rokI rAkhavAne pratidina abhyAsa seva joIe. abhyAsavaDe game tevAM duHsAdhya kAryo paNa susA thaI zake che. Avazyaka acakAryamAM ja upaga rahe ane anya bAbatonA saMkalpavikalpa na prakaTe te mATe je je kArya je je vakhate karavAmAM AvatuM hoya te te prasaMge te te kAryanA sUma pradezamAM manane rUMdhI rAkhavuM ane anya bAbatamAM mana jAya te manane zikhAmaNa daI pAchuM kheMcI levuM evI rIte kAryapravRttimAM mAnasika pratikramaNa karIne dayAbhyAsI thavuM joIe. je manuSya khA anta karaNathI prayatna kare che te ghaNA aMze A bAbatamAM vijaya meLavI zake che ane vizvane Azcarya pamADe evAM kAryo karI zake che. jema jema A bAbatane paripUrNa abhyAsa karavAmAM Ave che tema tema svakAryamAM upaga rAkhavAnI zaktinI vizeSa khIlavaNI thAya che. je je yegIo A vizvamAM samartha thayA ane jeoe dharmane uddhAra ane dharmane pracAra karI vizvamA amara nAma rAkhyuM che te kharekhara kartakAryamAM eka sarakhe upaga rAkhavAthI ane te vinA anya bAbatane saMka95vikapa tyAga karavAthI ja jANavA. adhyAtmazaktinA abhyAsIo kartavya kAryane upaga rAkhavAnI gheSaNa karI rahyA che. AtmajJAnIo AtmasvarUpane upaga rAkhyA kare che ane tenI sAthe bAhya kartavya kAryane upaga rAkhIne pravRtta thAya che. AtmajJAnI evA karmacAgIe sadgurudvArA svIkArya pravRttithI bhinna anya bAbatanA saMkalpavikalpa vAravAnI zakti prApta karavI joIe. AtmadhyAna ane AtmasamAdhi prApta karavAmAM paNa anya bAbatanA vikalpa nivAryA vinA kadApi chUTake thavAnuM nathI. je je laukika vA lekottara Avazyaka kArya karavAnAM che temAM kAryasiddhi karavAne mATe anya bAbatonA vikAsaMkalpo tyAga karavAja joIe. zrI bhadrabAha umAsvAtivAcaka haribhadrasUri ane zrI hemacaMdra vagere AcAcIe lokottara dharmamAM anya bAbatonA saMkalpavikalpane tyAga karavAne vizeSa abhyAsa sevA, hatuM tethI teo dhArmika mahAkAryo karavAne zaktimAna thayA hatA. AdhyAtmika mahatI uttama zakti prApta karavAmAM vizvahitArthe vA svAtmahitArthe pravRtta thavAmAM aneka doSAna dhAravAmAM ane Atmazakita khIlavavAmAM je kAryo karavAmAM Ave teno upayoga ane anya bAbatanA vikalpasaMkalpa karavAnI Tevane vAravI joIe. anya bAbatanA vika*
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Kai akaraNIya kAryothI avanati. (157 ) saMkalpA karavAthI je kArya karavA mAMDayu hoya temAM AtmazaktiyAne paripUrNa upacega thaI zakatA nathI. ataeva manuScAe krama ceAgInI uccanuzA prApta karavA mATe ane svakanyakArDsane sArI rIte karavA mATe anya khAkhatAnA sakalpavikalapanA tyAga karavA joIe. jenI mati pratyeka kanyakAryAMmAM sAkSIbhUta thaIne varte che arthAt huM karyAM huM bhAtA ityAdi aha vRtti yukta thaine kanyakArmAM lepAtI nathI te manuSya vastuta kArya karavAne adhikArI ane che; paNa AnI sAthe vakhAdhavAnuM ke jeNe peAtAnAM je je kanyakamAM hoya tenA jeNe nirNaya karyAM che tene kanyakamanA adhikAra che. manuSya kaI ne kaI karyAM te vizvamA kare che parantu dravyakSetrakAlabhAva pramANe cAganA adhikAra pramANe kAryoM karAya che vA nahi tenA nizcaya kavinA kadApi Agala pragatimArgamAM pUrNa kamacAgI khanI zakatA nathI. jeNe peAtAnA kartavyakamanA adhikAranA nirNaya karyuM nathI te kharekhara A vizvamA raNurAjha samAna akhAdhA. kanyakAya ne svAdhikAre niya karavA e kaMi sAmAnya vAta nathI vizvamAM moTA moTA manuSyA paNa svAdhikAre svAvasthA pramANe kayA kayA kAryAM karavA cAgya che tenA nizcaya karavAne zaktimAn thatA nathI ane UlaTu akaraNIya kAni karI avanatimA prati prayANa kare che. je je kArya karavAnI svazIrSa pharaja paDelI hoya ane je vya hAya tathA Avazyaka hoya tenA cAre mAtruonA nirNaya karavAthI svAdhikAra kartavyakAnA nizcaya thAya che. niIta svAdhikArI manuSya je je kAryamA pravRtta thAya che temAM tene sa Mzaya rahetA nathI ane anizcitapravRtti rahetI nathI. anizcitakArya vRttithI AtmA paripUrNa prayatna karI zakatA nathI. anizcitakArya vRttimAn manuSya A vizvamA uSkRspana gadhanI dazAne vA trizaMkurAjAnI dazAne pAme che ane te kAryapravRttinuM Adarza jIvana karavAne zaktimAn thatA nathI. devaleAkamA utpanna thaelA devA prathama peAtAne pUrvakaraNIya zuM che ? ane pazcAtakaraNIya zuM che ? tenA anyadevane puchI nirNaya kare che pazcAt svakArya karavAne pravRtti kare che tethI te kalpavyavahAra pramANe khAhyakAryoM karIne viSNudhanI padavI prApta kare che. koI cakravartIrAjA rAjyasihAsana para bese che tyAre prathama svayAgya je kAryoM karavAnA hAya che tenA vivekapUrvaka nirNaya kare che ane pazcAt sarvakAryAM niyamasara karyAM kare che. jo te svAdhikAra kanyakAyanA nirNaya ryAvinA pravrutti kare teA rAjyasiMhAsanathI bhraSTa thaI zake. pratyeka manuSye deza kAla jAti kula avasthA vaya ane dhA AdivaDe svakanyakAya nA niNaeNya karavA oIe, peAtAnI bAlyAvasthA suvAvasthA vRddhAvasthA potAnI kartavyazakita AjIvikAdi khAkhAmAM anukULasthiti ane pratikULa sthitinA viveka tathA kyAM kayA kAryoM karavAne svazakti khIlelI che, amuka khAkhatAmAM sAnukUla ane pratikUla saceArgo kyA che tene nizcaya karavAthI svAdhikArane nizcaya thAya che. kanyakAryAnI cAre ta wwwwww
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - ( 158 ) zrI kamaga 2tha-savivecana. taraphanI sAdhya ane asAdhya bAjuo tapAsavI ane te pitAnAthI thaI zake tema che ke nahi tene paripUrNa nizcaya karo ke jethI pazcAt te te kAne prAraMbha karIne tyajI ' devA na paDe. je adhikArane prApta karavAmAM Ave te svAgya che ke kema tene prathamathI nirNaya kara joIe. svAdhikArane nirNaya karyo eTale temAM sAkSIbhUta mati dhAraNa karIne pravRtti karavI. deraMgI duniyAnA abhiprAya upara svAdhikArane nirNaya na rAkhave paraMtu buddhayA svAdhikArane jJAnanI gama laI nirNaya kare ane pazcAt adhikAra je je kAryo karavAnAM hoya temAM sAkSIbhUta mati rAkhIne pravRtti karatA duniyAne raMgI abhiprAya zravaNa karavA jarA mAtra lakSya devuM nahi. svAdhikArakartavya mArgamAM A pAra ke pele pAra e nizcaya karIne pravRtta thavuM ke jethI anya kAryo ane anya ucca jAtanA adhikAra prApta karavAne yogyatA prApta karI zakAya. niNIta svAdhikArakartavya karatA mRtyu thAya che te mahotsava sarakhuM avadhIne ane anyanI jarA mAtra paravA rAkhyA vinA pravRttiparAyaNa thavuM. AtmAnI sAkSImA brahmAMDanI sAkSIne nirNaya karo. jyAM AtmAnI sAkSI ane AtmAne nizcaya nathI tyAM brahmAMDanI sAkSI ane nirNayathI kAMI karI zakAtuM nathI. svAdhikArakartavya kAryone nirNaya karyo eTale svakAryanI adha siddhi thaI ema avadhavuM kartavya kAryane adhikAra nizcaya karyA vinA janasamAjasevAmAM saMghasevAmAM vizvasevAmAM ane dharmasevAmAM paramArthathI Atmaga samapI zakAtuM nathI ane vyaSTinI kalpavyavahAra dazAmAM paripUrNa pravRtti karI zakAtI nathI. ata eva svAdhikAra nirNayanI keTalI badhI AvazyakatA che te ane avAdhAyA vinA rahI zakaze nahi amuka kArya karavAmAM amuka adhikAra che ke nahi tene nirNaya karyAnI pUrve amuka ktavyamAM svAdhikAra che ke nahi ? tene nirNaya kara e Atmanniti mATe ucca nirNaya avadha, ata eva AmonnatikAraka ucca nirNayathI je je kAryamAM pravRtti thAya che - temAM AtmazakitayonuM samarpaNa thAya che ane Atmonnatiktavya kAryamAM pragati thatI jAya che ema anubhava kare che jethI pravRttithI pAchuM paDI zakAya nahi. svAdhikArano nirNaya thayo eTale svayogya je je kAryo hoya che tema nizaMka pravRtti thAya che ane . kartavya kArya karatAM anya kAryo saMbaMdhI vikalpasaMkalpa vArI zakAya che tathA kartavyAya karatAM sAkSIbhUta atipUrvaka je je dukha sukha bhogavavA paDe che temAM rati- arati thatI nathI temaja temAM svajIvana vahetA saMteSa udabhave che. aeva kartavya karma mATe ravA kArane nirNaya kara joIe. je je kartavyakarmone svAdhikAra karavAnA hoya tene svAdhikAranirNaya thayAthI avadhAI zake. svAdhikArane nirNaya karavAthI manuSya svakartavyA kartavyanI, aneka guMcavaNamAthI mukta thAya che ane pazcAta te adhikArapatra tatyakAryonI siddhi mATe pUrNa haze ane jezathI pravRtti kare che. svAdhikAra sadI eka
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ = = = == ====== = - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - kanya karmanI gyatA. ( 59) sarakhA raheto nathI. Azramabhede avasthAbhede ane dezakAlabhede adhikAranuM parAvartana thAya che ane tethI adhikArade rtavya kAryonuM parAvartana thAya che. adhikArane pUrNa nirNaya karIne svartavyagya pratyeka kAryamAM AtmA sAkSIbhUta thaIne varte evuM jJAna prApta karavuM joIe. aneka prakAranAM nATake karatA nATakIyA aneka veSa ane aneka ceSTAone pAtrabhede karatA chatA paNa pAtra veSa ane ceSTAomAM pitAne sAkSIbhUta mAne che; phakta te vapharaja adA kare che; paraMtu huM amuka pAtra ja chuM tathA amuka vezadhArI tathA ceSTAvALo chuM evuM te mAnI letA nathI. tat svAdhikAra egya kartavya kAryone karatAM sAkSIbhUta thaIne pite vartavuM joIe. vedAMtadarzanamAM videhIjanaka vagerenAM dAnto te mATe mojuda che. jainadarzanamAM zreNika kRSNa vagere antarAtmAo ke je bhAvI paramAtmAe che teonAM dRSTAntonuM avalokana karavuM. sAkSIbhUta thaIne pratyeka kartavya kArya karatA aneka prakAranA ahaMvRtyAdi demAthI mukta rahevAya che ane AtmAnI paramAtmadazA khIlavavArUpa atyaMtara prayatnanI pragati thAya che. prArabdhage je je karmo karavA paDe te karyA vinA chUTake thatuM nathI parantu temAM sAkSIbhUta thaIne vartatAM devanA hetuo arthAt AvanA hetuo te saMvaranA hetuo tarIke pariName che ane sarvamAMDI chatAM sarvathI cAra rahevAnI dazAne anubhava Ave che. bAhyathI avaletAM ema avAdhAya ke sAkSIbhUta thaIne sarvakArya kaDyAM e banI zake nahi; parantu AtmabhAvanAnA ucca zikhara para ArahIne daDha nizcaya karavAmAM Ave te kAryavAsanA dehavAsanA kartavyavAsanA kartAvAsanA ane bhaktAvAsanA Adi aneka vAsanAomAthI pasAra thaIne aMze aMze sAkSIbhUta AtmAnI dazA prApta karI zakAya ane bAhya kAryo karatAM AtmA pite sAkSIbhUta thaIne vartI zake evI dazA prApta karI zakAya. AtmajJAna-brahmajJAnane prApta karIne tenA anubhavapUrvaka bAhya kAryo karatAM antaramAM suratA(smRti) rAkhavAne abhyAsa sevatA sevatA sAkSIbhUta AtmA banI zake che. sAkSIbhUta pite banIne svAdhikAre kartavyone karavAM e dharma che ane tevI dazAmAM rahenArAo vizvamAM chatAM vizvamuktajIvatAM chanAM jIvanmukta ane bhAgI jatA bhegamukta ane sarvamAM chatAM sarvamukta banIne kartavyakamanI cecatAne pAme che. sAkSIbhUta AtmAvaDe samaSTimAM vAparopo lIvAnAm e sUtranA bhAvArtha pramANe je kaMI karAya che, levAya che ane devAya che temAM adbhuta paramArtha kartayakArya raheluM che. jJAnakarmacagIo je kaMI kare che te hitAryo kare che. vyaSTi ane samaSTi dRSTie arthAta piMDa ane brahmAMDamA bhAvanATachie teo sarvatra AtmA ane paramAtmAne avaloke che piMDamAM ane brahmAMDamAM AtmasattASTie teo sarvatra vyaktirUpa dehadhArIone paramAtmA pe avaloke che; tethI teo anaramA sarva che ke je sattAe paramAtmA che teonI sAthe sahajAnandathI eka rasa vAtmAne anubhave che. AtmajJAnI evA karma
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - 1 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 16 ) zrI kAga graMtha-savivecana. gIo dehadhArIonA deha sAmuM dekhatA nathI, teonA mana sAmuM dekhatA nathI paraMtu, teo AtmAonA Atmatvane dekhIne tenI sAthe vAstavika svAtmAne saMbaMdha bAMdhe che ane sadA antaramAM evA upage varte che. AtmAnI paramAtmatAne sarvatra samaSTirUpa anubhava karanArA mahAtmAo ke jeo sarvatra samabhAvane dhAraNa karIne sarva kAryomAM sAkSIbhAvapaNe pravarte che teo vastutaH sarva kAryo karavAnI cagyatA dharAve che. svanI pAchaLa teo svakartavya kArya karanArAonI paraMparAkArane vizvamAM astitva tarIke mUke che ane kartavya kAryaparAhamukha na thatAM sadA pravarcA karI pApakarmane nAza kare che. svAdhikArane nirNaya karIne kartavyakarmamAM sAkSIbhUta thaIne vica- - ravuM eja kharekharI karmagInI mahattA che. nAmarUpanA prapaMcamAM chatAM dayamAM sarva prakaranI nAmarUpanI vAsanAo na rahe ane AtmAmAM sarva brahmAMDane dekhavAne anubhava Ave tathA sarvatra brahmADamAM svAtmatAne anubhava Ave tyAre sarva vizva kuTuMbarUpa bhAse ane temAM rahyA chatA AtmAne upayogadaSTie sAkSIbhAva kharekhara sarva kAryo karatA rahI zake. uparyukta AtmAne sarva kAryo karatAM sAkSIbhAva rahe eTale avadhavuM ke sarva kAryo karatAM akartApaNuM ane AnandanI ghena te sadA prApta thavAthI AtmAne Ananda kharekhara sAkSIbhUta thaIne A vizvamAM pravartAya che tyAre anubhavAya che ane te vakhate pravRttimA chatA antamAM nivRttino anubhava Ave che. AtmAnI sAkSIbhUta dazA karavA mATe jJAnImahAtmAo ke jeo pravRttimAM chatAM nivRtti jIvana gALe che ane AtmAne sarvatra sAkSIbhUta tarIke pravartAve che teonI saMgati karI teonA ziSya banI kartavya kAryomAM sAkSIbhUta thaIne rahevAnI zakti prApta karavI joIe, A vizvanA leke svapravRttimAM sAkSIbhUta banIne paramAtmabhAvanAthI paramAtmAne anula, karI zake che. svAdhikAra niSNuta kartavyAvazyakArya pravRttinA tyAgamAM mahApApa raheluM che ema pratyeka manuSya avadhavuM joIe ane sAkSIbhUta thaI niNata svAdhikAre kane kAryonI yogyatA prApta karavAmAM sadA apramattazIla rahevuM joIe. niSNuta svAdhikA ane sAkSIbhUta AtmAnI peThe sAdhyakartavyaniSThAnamana ane niSkAma karmacAgIne kAyanA gyatA prApta thAya che. aliptasAkSIbhUta thaIne sAdhyAnakAnamAM magna rahevuM e kevI banI zake? tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke-sAdhyakartavya kAryamAM AtmAnI paramAtmabhAvanI suratA lagADIne magna thaI javuM ane tenI sAthe kartavyakAryanuM vAstavika rUpa paNa A lekyA karavuM. aneka prakAranA zubha hetuo vaDe zubha bhAvanAthI sAdhyAnuNAnamAM magna thavIche. niravuM ema kahevAthI sAkSIbhUtatA ane nirlepatAne je draSTie dhAraNa karavAnI che temAM kaI jAtane vireAdha AvatuM nathI. je manuSya kartavyakAryamAM te te bAbatanI ara prakAranI zubha bhAvanAothI magna thaIne niSkAma karmacagI thaI pravarte che te khara'
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ BE niSkAma manuSyanI mahattA ( 161 ). svAtmAnI unnati karI zake che. zubhAzubha lAgaNIo ane IrachAothI svAtmAne mATe muktatA svIkArI ane AdarIne je manuSya kartavyasAdhya kAryapravRttimAM pravRtta thAya che teja kharekhara kAryane adhikArI che ane teja niSkAma karmayegI banIne pravRtti raNakSetramA AtmAnI zaktiothI dhUme che. svAtmAne mATe kaI svArthikakAmanA vinA ane temaja vizva mATe niSkAma dazAe svapharajane adA karavAnI dRSTie je manuSyo sAdhyakartavyane kare che teja manuSyo kharekharA karmagIo banI zake che. niSkAma mahAtmAne daivikabalanI prApti thAya che ane tethI te kAmanAone chatI A vizvamAM devanI keTImAM bhaLe che ane pazcAt te jJAnAvaraNIyAdi sarva karmathI vimukta thAya che. niSkAmabhAvanAe svAdhikAra pratyeka kArya karatAM prAmANya ane svataMtra jIvananI pragati karI zakAya che ane tethI svAtmacAritryanI ane pravRttinI vizvamanuSya para sArI asara thatA vizva lokene svIkAryamAM sAhAzmIbhUta karI zakAya che. niSkAma manuSyanI cakSumAM IzvarIprakAza vadhe che ane tethI tenI AMkhathI sarva manuSya aMjAI jAya che tathA te pratikUlatvane tyAga karI sAnukULabhAvane dhAraNa karI zake che. niSkAmabhAva ane niSkAma pravRtti vinAnI sarva pravRttimAM sadeSatA rahe che ane tethI AtmonnattimA vidvege AgaLa vadhI zakAtuM nathI. niSkAmabhAvathI manuSya keInA svAthI tejamAM aMjAto nathI ane te rajoguNa tathA tamaguNanI vRtti ane tenA prapaMcathI mukta rahI zake che. niSkAma karmacagI Avazyaka kartavya pharajamAM nAsIpAsa thatAM hatavIrya thaI zakato nathI. te te game tevI dazAmA svakartavyakarmone karyA kare che ane je kAle je kArya karavA yogya hoya che te antarathI sAkSIbhUta thaIne karyA kare che. je manuSya niSkAmatAne dhAraNa kare che teja manuSya kadAgrahane tyAga karIne kartavya kAryone karI zake che. niSkAmatAnI sAthe kadAharahitatAne nikaTane saMbaMdha che. ekadama niSkAmadazAne prApta karavI e vAta te AkAzakusumavat samajavI mana vANI ane kAyAmA IzvarIzaktine vAsa thAya che tethI te AtmA vaDuta antaradRSTithI paramAtmarUpe khIlate jAya che. niSkAmadazAne paripUrNa prApta karanAra zarIrI chatA sAkAra paramAtmA gaNAya che ane pitAnI zuddhatAthI te ane zuddha karavA samartha thAya che. niSkAmIgIo aneka kAryapravRttionI maLe ane aneka kAmya padArthonI mathe rahIne antarathI niSkAmatAyege nirlepa rahI zake che AryAvartamAM -niSkAmakarmacAgIe tyAre ghaNu pramANamAM pragaTaze ane janasamAjanI aneka prakAranI sevAmAM sarvazavArpaNa karaze tyAre AryAvartanI vAstavika sAtvika pragati thaze ane sarva dezanI sAtvika pragati karavA Aryajana mana vANI ane kAyAthI pravRtta thaze jyAre vyAvahArika ane dhArmika keLavaNuM ApatA tenI sAthe niSkAmadazAne be
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 692). thI kayoga graMtha-savivecana, ~~~~~~~~~~~~... ~: -------- ---- - --- ~~~- ~~-~ApavAmAM Avaze tyAre vidyAkarma kSAtrakarma vaizyakarma ane sevAkarmamAM pratyeka bhinna bhinna karmayogInI niSkAmadazAe pravRtti thaze ane tethI sarva vyaSTionA samUhabhUta samaNirUpa jagatanI divyatAmAM atyanta zubha pragati thaze. A vizvamAM niSkAma karma pravRttinI jeTalI uccatA che teTalI anya koInI nathI ema anubhavadaSTithI vicAra karatAM avadhaze. niSkAma karmagIne koIpaNa jAtanI vyakti ane vA anyAge kAmanA nahi hovAthI te saMsAramAM vyAvahArika vA dhArmika kaI paNa jAtanuM kArya karatAM pakSapAtanA yoge thatA kadAgrahane dhAraNa karI zakto nathI. niSkAmadazAe pakSapAta thaI zake nahi ane pakSapAta vinA kadAgraha thaI zake nahi e anubhava che. niSkAma manuSya satyanI prati lakSya Ape che ane tethI aneka prakAranI siddhi tenI tarapha AkarSAya che. te koI paNa jAtanA kadAgrahane dhAratuM nathI ane tethI te satyanI aneka apekSAo samajIne satyane pUrNagrAhI bane che ane kadAgrahamAM paDatuM nathI. svAdhikAre kartavya karmathI calita thaIne anya vicAre ane AcAranA kadAgrahamAM paDavuM te egya nathI. kadAgraha-pakSapAtAdithI dezanI ane dharmanI patitadazA thAya che. kadAgrahathI svAdhikAra je je vizvonnatikAraka dezonnatikAraka samAjennatikAraka ane AnnatikAraka Avazyaka karta karavAnAM hoya che temAM aneka pakSe paDavAthI vA virodha paDavAthI kaleza-kusaMpage paraspara samUhabhUtavIryane duma vyaya thAya che. kadAgraha thavAthI a ti Adi rArva prakAranI unnatinA sIdhA saralamArgathI patita thavAya che ane vakamArgamAM pravRtti thAya che. brAhmaNe kSatriya vi zake ane tyAgI dharmaguruonI paDatIne prAraMbha dhUmaketu samAna kadAgrahathI thaye che ema rAjakIya ane dhArmika ItihAsa vAMcyAthI samajAze. kadAgrahathI nakAmA kAryomAM kAryagInI Atmazakti vaparAya che ane tethI pitAne na jagane kaIpaNuM jAtane lAbha thaI zakto nathI paranta tethI pitAnI ane vizvanI hAni karI zakAya che evuM avadhyA chatA je manuSya nakAmI ApabaDAInA vazamAM thaI kadAgraha kare che teone zuM kahevuM ? teonI nakAmI zakita vaparAya che tethI manamAM temanA para karuNa prakaTe che. dezabaMdhuo dharmabaMdhuo ane vizvabaMdhuo tame ane karaNamAM nakkI mAnaze ke kadAcahathI vyakAryone karatAM tana mana ane dhananA zakitane durupayoga thaze ane tethI avanatine tame poteja khADe chedI temA daTAze. sarva vizvavyApaka hitaruSTi ane sarvatra vyApaka kartavyadaSTithI dekho ane nAma rUpane moha tyAga karIne svartivyakarmanI pharaja sArIrIte adA karavAmAM tatpara thAe manuSya!!! kadAgraha karIne vizvavatI jIvenuM ahita karavA tamAre janma thayela tamArA manuSya janmanI kismata samaje ane zaMkhalAnA akeDAnI peTha ja vizvavata manuSyanI sAthe baMdhAIne udAra hRdayathI paraspara hitakAraka u1:
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - satya eja utkRSTa dharma ( 163), ~~~~~ ~ ~~ ~ ~~ grahakAraka pragatikAraka ane AtmasatikAraka ktavya kAryomAM niSkAma bhAva dhArIne pravRtta thAo. tamArA AtmAnI unnatinI sAthe samaSTinI unnati thAya evI tamArI pAse ghaNI zakti che tene tame jANe ane kartavya kAryapravRttimAM joDAo. vizvavata manuSya!!! tame kadAgrahathI svakartavyakarmane aneka vi upasthita na kare ane parasapara upagraha karavAnA nyAyasUtrane mAna ApI udArahadayathI vizvamAM varte. vizvamAMthI eka kadAgraha TaLI jAya te anantaga vizvonnatimAM lAbha thAya ane vizvamAthI saMkucita vicAro ane AcArano nAza thAya tathA AtmAnI paramAtmatA prApta karI zakAya. A vizvamAM vastutaH niSkAmapaNe svAdhikArakArya pravRttimAM je kaMI kadAgraha thAya to tene tyAga karavo joIe. vADhA dita grAhyam bAlathI paNuM hita grahavuM joIe ane pakSapAta tathA kadAgrahane tyAga karIne svataMtra pravRttipharajamAM magna (masta) rahevuM joIe. svaktavya pravRttimAM sudhAre vadhAree he joIe ke je pragatimArgane vartamAnamAM tathA bhaviSyamAM vireAdhaka na hoya tevA sudhArAvadhArAyukta pragatimArgamAM kadAgrahane tyAga karIne pravartavuM joIe. kaI paNa nimitta thate kadAgraha kharekhara pragatimArga mAM vyavahAra ane nizcayata kaMTakarUpa thAya che. ajJAna ahaMvRtti AdithI kadAgrahabuddhi udbhave che ane tethI zubha pragatikartavyomAM hAni thAya che. pratyeka kSaNe karmayogIe pitAnA AtmAne koI prakAranA kadAgrahathI rahita thavAne mATe pUchavuM joIe ane je je bAbatene kadAgraha thato hoya tene tyAga karavo joIe. dAgrahathI vaira-vireAdha-kalezayoge tana mana dhananI zakitayone nakAmA vyaya thAya che. satyAnnati i . satyathI utkRSTa kAI dharma nathI. aneka apekSAo aneka AzathI satya mahAsAgaranuM eka bindu avagata thAya che. dravya kSetrakAlabhAve amuka dRSTithI je satya hoya te tenAthI viruddha dRSTithI tapAsatA asatya lAge che. aneka dRSTie eka padArthanA dharmonuM satya tapAsavAmAM Ave te paraspara vireAdhaka daSTie bhAseluM asatya paNa paraspara sApekSA daNiyoe satya tarIke samajAya che tathA temAM tarUpe bedhane nizcaya thAya che tyAre saMkucita daSTibindu TaLIne tene sthAne sApekSa dRSTibedhane mahAsAgara thAya che tethI pUrvanA kadAgrahita nirNayone vilaya thaI jAya che ane svAdhikAra satyakartavyapravRtti prayatna sevI zakaya che. amuka manuSyanI dravya kSetrakAlabhAvanI sthitie je kaMI satyakartavyapravRtti jaNAtI hoya che te anyanA daSTibinduthI tenA adhikAre asatya pravRtti prabodhAya che tethI svakartavyapravRtti mATe svadravyakSetrakAlabhAve svabuddhidvArA je satya bhAse che tenA AzrayanI upayogitA aMgIkAra karavI joIe svAtmaktavya kAryanI pravRtimAM aneka nayonI aneka dahiyethI sApekSa satya prabodhAtA svAdhikAra nizcayatAdhI pravRtti karAya che ane dAgrahane vilaya karI zakAya che. kAryapravRttinA sApekSa savicAthI kadAgraha rahita
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 164) zrI kAga grathasavivecana. - w daSTi karavA mATe ane aneka apekSAo vaDe satya jANavA mATe sazugama dvArA syAdvAdanuM jJAna prApta karavuM joIe. satya syAdvAdavAdathI aneka prakAranA ajJAnayoge thatA kadAgrahathI mukata thavAya che. dhArmika vicAre ane AcArene sApekSavAde avabodhatAM saMkucita daSTivaDe thatA kadAgrahathI mukata thavAya che. ekAntavAdanI buddhiyoge kaI paNa kartavya kAryanI cAre bAjuonuM satya aneka daSTibindunI bahAra prabaMdhI zakAtuM nathI ane tethI satyanI aneka bAjunI ajJAnatAthI svadRSTinI bahAra je je satyo rahelAM hoya teone asatya mAnI vA asatyane satya mAnI karAgrahanuM zaraNa svIkAravuM paDe e kharekhara banavAyogya che. aneka apekSAoe eka kartavyasaMbaMdhI satyane avadhatAM chatA mAnavRtti pUjAvRtti satkAravRtti svapakSavRtti rAgavRtti ane AzrayavRtti Adi aneka mahagarbhita vRttithI satyakartavyane AdarI zakAtuM nathI ane mukhathI e satya che ema anyo AgaLa kathI zakAtuM nathI--ema paNa banI zake che. atae kadAgrahane nAza karavA mATe sApekSajJAnanI sAthe mehavRttiyonA nAzanI atyaMta jarUra che. mAhI manuSyo satyane avadhatA chatAM satyaktavyane na karavAmAM kadAgrahane dhAraNa kare che ane teo aneka bAbatanA satyakartavya kAne asatya karAve che ane asatyane satya TharAve che. ajJAna krodha mAna mAyA lebha kAma ane IrSyAdiSo jema jema je je aze . TaLe che te te aMze kadAgrahathI vimukta thavAya che ane satya vicAre ane AcArane . sevI zakAya che. jema jema AtmajJAnAdimA udAradaSTi khIlatI jAya che tema tema kadAgraha pakSapAta vagerene nAza thAya che ane svapharajamA daDhabhAvathI acalapravRtti thAya che; kadAgraha buddhi karatA satya buddhi ane kadAcahapravRtti karatAM satyapravRttinuM bala vizeSa prakAre khIle che ane tethI vyaSTi ane samaSTinI pragatimAM apramatta upayoga rahe che. kadAgraharahita manuSya aneka bAbatone aneka satya daSTibinduothI avalokIne satyapUjaka bane che ane , evI tenI pravRttithI te svakAnI pravRttimA ane vicAramAM vizvanI sAthe udArabhAva pravarte che. kadAgraha eja avanatinuM mukhya cakra che tethI Atmonnati kuTuMbArUti samAjennati ane saMghannatimAM aneka vikSepa-vidano upasthita thavAnI sAthe pragatinA je je hetuo hoya che temAM hAni uddabhave che. kAryapravRttimAM kadAgraha na rahevA joIe paraMtu daDhanizcayamAMthI aMzamAtra calIta na thavI joIe. svakAryapravRtti pharajathI bhraSTa thaela manuSya vyAvahArikannati ane dhArmikennatimArgathI patita thAya che ane tethI teo bebIne kUtare gharane nahi ane temaja ghATane nahi evI dazAne prApta kare che. svakartavyapravRttimA daDhapaNe pravartatA anya manuSya temAM kograha mAne te udvigna thaI kadApikAle svartavyapravRtine tyAga karavo na joIe. kadAgrahanA tyAgane nAme svakartavyasatyapravRttine kadAgrahavaDe bheLA bhAvathI tyAga na thAya evuM khAsa
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - kadAgraha adhaHpatananuM mULa che. ( 165) lakSyamAM rAkhIne pravartavuM joIe. sAmAnya vicAramatabheda ane kartavyamatabhedanA karA- grahathI janasamAjasevAomAM aneka kadAgrahe paDI gayA che ane pratyeka dharmamAM paNa krAgrahage aneka laghupaLe paDI gayA che. sAmAnya bAbatonA kadAgrahathI samUhIbhUta balanuM pRthakkaraNa thAya che ane tethI ane pariNAma e Ave che ke paraspara viryazakitanuM saMgharSaNa thavAnI sAthe laghu yAdavAsthaLI prAraMbhAya che. mAnadazAthI manuSya kadAgrahavaza thaIne A vizvamA jevI rIte svapharaja gujAravAnI che tevI rIte svapharaja gujArI zaktA nathI. rAjaputAnAmAM aneka rAjaputa rAjAoe paraspara kadAgrahavaza thaI samUhIbhUta tinI pRthaktA karI avanati mArga prati gamana karyuM te karnala TeDanA rAjaputAnA ItihAsaTeDa rAjasthAna)thI avagata thaI zake che. jainAcAryo dvAcAryo ane vedadharma- kAcAryoe paraspara sAmAnya dharmamata bhedanA dAgrahathI AryAvartanI vanatimAM eka dRSTie dekhIe to kaMIka vicitra! AtmabhAga Ape che. vacAnI sAme vedAntadharmAcAryoe kadAgrahage aneka dharmayuddho kyAM che ane tethI spara kadAgraha kalahathI saMkSaya pAmelAo para musalamAne e kadAgrahayoge dharmaviya vavA sAtase varSa paryanta prayatna karyo paraMtu tethI kaMI zubha pariNAma AvyuM nahi. yadraSTie dekhIe to svartavya karavAnI pharajane pratyeka manuSya adA karavI joIe anyanI bAbatamAM mAthuM mArIne kadAgraha karavo na joIe. pitAnA vicArone AcAra saMbaMdhI anyanI sAthe karAgraha karavAthI kaMI vaLatuM nathI ane UlaTuM ranuM vIrya nakAmuM saMkSayatAne pAme che. aeva kadAgraha rahita thaI savakArya pravRtti . . jethI svayaranI pragatimA kaI paNa jAtane virodha na Ave. je manu kadAgrahI hotA nathI teo vizvamA jyAM tyAM pratyeka bAbatamAM AgaLa vadhe che ane tethI teo satya saMpa ane nyAya e traNane vizeSata pUjanArA thAya che. AryAvartama mahAbhAratanA yuddhAraMbhathI prAyaH kadAgrahanuM prAbalya vadhyuM ane tethI AryAvartavAsIonI paDatI dazA kayA sudhI thaI te sarva yuronA jANavAnI bahAra nathI AryAvartanI unnatimA kadAgraha eka dhUmaketunA samAna naDe che. dharmonnatimA paNa kadAgraha eka maketunA samAna naDe che. kadAgrahane tyAga karavAthI svakartavya kArya pravRttinI regyatA prApta thaI zake che evuM jANIne kadAgraha rahita dazAne prApta karavA mATe ane svakArvapravRttimA daDha nizcayabhAva dhAraNa karavAne sadA prayatna karavo joIe ane kadAgraha rahita thaI pratyeka Avazyaka kamI karavuM joIe. kadAgrahavihInanI peThe sApekSakAryabodha jene che e manuSya svAdhikAra divyakSetrakAlabhAve je je kartavya kAryo ke je utsargamArga ane apavAdamAguM karavA che tene karI zake che. nirapekSa kAryabodhavALe manuSya kAryapravRttimA aneka Theko khAI bese che ane sApekSa kAryabAdhavALe manuSya vastuta dAgraha rahita thaIne kAryapravRttine
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - ( 166 ) zrI koga tha-vivecana. sAnukUla sAmagrI meLavIne sAdhI zake che. rApaNa kAryodhathI je kAle je karavA vya hoya che te sApekSapaNe karI zakAya che ane udAra hAthathI eka kArya badhI aneka hetuo vaDe kArya siddha karavAnI zaktinI sAhAba meLavI zakAya che. mApakSakArya bedhathI kartavyakAryanI cAre taraphanI bAjuonI paristhiti avadhI zakAya che ane tethI je je bAjumAM nyUnatA rahetI hoya che tenI pUrNatA karI zakAya che. ropeza * bedhavALe manuSya sAthakartavyanA lakathane upayogI bane che. sAthalapAgI manuSya svakArya pravRttimAM prakaTatA aneka pramAdene parihAra karI zake che. sAdhyala pagI manuSya vaktavya kAryamAM bhUla AvavA detuM nathI ane kartavya kAryamAM vikSepa nAkhanArAothI chetarI zakAtuM nathI. saMsAra vyavahAramAM dharmavyavahAramAM ane AtmazuddhivarUpanA dhyAnamAM sAyopayogI manuSya vijaya meLavI zake che. tyAre prasannacaMdra rAjarSi sAthopayogI thayA tyAre narakanA dalikane nAza karIne zukaladhyAnavaDe paramAtmapadane pAmyA. AdrakumAra vagere munivara sAdhyopayogI banIne uccapadane pAmyA. zelagasUri jyAre Avazyaka sAdhyopayogI banyA tyAre ucacAritradhAraka banyA. zrI bAhubalI munIzvara bahenanA bhadezathI sAccepayogI banyA tyAre paga upADatA kevalajJAna pAmyA. zrIgautamasvAmI jyAre sAdhyopathIgI banyA tyAre kevalajJAna pAmyA. cAra pratyekabuddha jyAre sAdhyopayogI banyA tyAre sarvasa banyA. zrImadevAmAtA sAdhyopayogI banyAM tyAre kevalajJAna pAmyA. zrIsthalibhadra munivara sAdhyopayogI banyA tyAre temaNe kAma para jya meLavyuM. zrInadiyuM ane ASADhAcA sAdhyopayogI banyA tyAre zuddhapada pAmyA. vizvAmitra jyAre sAkhyopayogI amuka banyA tyAre brahmaSi banyA. mUlarAja ane siddharAje kartavyasAdhyopayogathI rAjakIya mahattAmAM vRddhi karI hatI paramahaMta zrI kumArapAla rAjAe kartavyasAyopayogI rAjAnA je je sadaguNo joIe te prApta karyA hatA ane svazatraone parAjaya karI daza dizAmAM kItine vistArI hatI. vastupAla ane tejapAle sAMsArika kArya ane dharmakAryamAM sAdhyopayoga banI maMtrI yogya kartavya kArya karI vizvamAM amaranAma rAkhyuM. ane mahAbhAratanA yuddhamAM kartavyayuddhamA svakartavyasAyalakSyane upayoga rAkhyo hato tethI te vijyavaramAlane varavA zaktimAna thaye hate. sAdhyabindune lakSyamAM rAkhI je manu kartavya kAryane kare che teo IMglIzAnI peThe vijayane pAme che. sAyabindane lakSyamAM rAkhyA vinA aneka prakAranI hAni thAya che. dArUnA vyasanathI sAmaMtasiMha cAvaDe jyAre sAdhyane upayoga cUkI gayA tyAra te rAjyapadavIthI bhraSTa thaye. vanarAja cAvaDe vagaDe vagaDe bhaTa parantu te svarAjya prApta karavAnA sAdhyane upayogI banyo hato tethI teNe pramAdene tyajI-gujarAtamAM saM. 802 mAM pATaNamA-cAvaDAnI rAjyagAdI sthApI. akabara bAdazAhamA kartavya che ane rAjya kAya sAdhya lakSyopayogIpaNuM hatuM tethI te hinduonI potAnI prati lAgaNI AkarSI zakayA
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ karakasara R thavarita prabodhavALo sarva kaI sAdhI zake che. ( 17 ). ane teNe kartavyazIla udAra bAdazAha tarIke pitAnuM nAma amara rAkhyuM. eTaluM te cokkasa che ke sAdhyalakSyopayogI manuSya jeTaluM svakAryasiddhimAM lakSya ApI zake che teTaluM anya manuSya lakSya ApI zakto nathI. sAdhyalakSyopayogI manuSya laghumAM laghu padavI parathI UMce caDhate caDhato uccama ucca padavI prApta karavAne bhAgyazAlI bane che. sAdhyalakSyopayogI manuSya kAkanI ceSTA bakanuM dhyAna ane zvAnanI nidrAnI peThe AcaraNa karI gametevA bhege ane gametevA upAye kAryanI siddhi kare che sAdhyalakSyopayogI nizadina savakArya pravRttimAM sAvadhAna rahe che ane te cAre bAjuethI sAnukUla pratikUla saMyoganI zarata rAkhe che tethI te koIne vipratA chetarAtA nathI. dravyakSetrakAla ane bhAvapramANe kevI rIte svakAryapravRttimA vartavuM ane ApattikAlamA kevI rIte vatIne sarva prakAranA sahAyakanI sAhATya levI tathA svakAryamA vigha nAkhanArAone kevI rIte pahoMcI vaLavuM temaja te mATe je je rIte je je upAe baLa meLavavAnuM hoya te meLavI levuM ane tene yuktipUrvaka vAparavuM-te sAthe pAgI manuSya sArI rIte avadhatuM hovAthI pramAdanA vazamAM AvI zakyuM nathI. auraMgajebanA pajAmAM phasAI paDela zivAjI kevI yuktithI kedamAthI chUTo tene kharekhara sAccepagane anubhava AvI zake tema che. aneka bhIti, aneka lAlace ane aneka prANaviyegara banAvanI vacamAM rahIne sAdhyopayogI manuSya sarva bAjuone upaga rAkhIne svapravRttinI siddhi kare che ane kartavyakArya raNamedAnamAM sUrane chAjatuM sarva svArpaNa kare che. aeva sAdagI kArya karavAnI yogyatA prApta kare che. kartavyamAM sAdhyalakSya pagInI peThe vyavasthita jene kArya che evA manuSyanI kartavyakAryamA yegyatA che. avyavasthita bedhavALA manuSyanI kAryapravRttimAM avyavasthA rahe che ane tethI tenA hAthe gaMbhIra bhUla thayA kare che. pAzcAtya vidvAne vyavasthita bodhathI pratyeka kartavyapravRttine suMdara svarUpamAM mUkI zake che. AryAvartamA pUrve manu vyavasthita kAryadhake hatA tethI teo uttama kAryo karavAne samartha thayA hatA vyavasthita prabodhathI je je kAryo karavAnA hoya che te ghaNuM sahelAIthI thAya che ane temAM je je vikSepo Ave che tene sahelAIthI anta Ave che. vyavasthita prabodhavALe manuSya hajAre kAne niyamasara vyavasthA bAdhIne karI zake che vyavasthita bedhavALo manuSya pratyeka kAryanI vyavasthAno prathama vicAra kare che ane te kArya karavAnI vyavasthAne prathama sArI rIte goThavI zake che. kArya karavA karatAM kAryanI vyavasthA buddhinI atyaMta mahattA che. kAryavyavasthita bedhanI jeTalI mahattA dhArIe teTalI jUna che vyavasthita prabodhathI manuSya je je kartavya kArya kare che temAM vijayavaramAlAne prApta karI zake che vyavasthita prabodhathI kartavya kAryanI siddhimAM je je sAmagrIonI AvazyaktA jaNAya che tene prApta karavAne
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 16 ). zrI kAga graMtha-savivecana. ~ ~ ~ ~~ ~ ~~~~ ~~~ ~~ ~~~~~ ~~~~~~ mATe upAye sujhI Ave che. vyavasthita prabodhavALe manuSya vartamAnamA ane bhaviSyamAM zubha kAryo karavAne sadA pravRtta thAya che. vyavasthita prabodha e kartavyapravRttine uttama maMtra che. avyavasthita bedhavALA lAkho manuSya karatA vyavasthita bedhavALA pAca manuSya uttama che kAraNa ke vyavasthita bedhavALA pAca manuSe je je kartavya kAryone kare che tenA sarakhuM lAkha manuSya kArya karavAne zaktimAna thatA nathI; avyavasthAvALI buddhi ane avyavasthita kAryapravRtti e bethI kadApi kartavya kArya-raNakSetramAM ghumI zakAtuM nathI ane paripUrNa kartavyajIvananI saphalatA karI zakAtI nathI. kartavya kAryakSetramAM vyavasthita prabodhanI jeTalI AvazyakatA che teTalI anya koinI nathI. kartavya kAryo je je karavA dhAryA hoya ane je je kAryo hAthamAM lIdhAM hoya athavA hastamAM levAnAM hoya tenI vyavasthAne bedha karavA joIe. te te kartavya kAryonI vyavasthAmAM khAmI che ke nahi tene ekAntamAM sthirabuddhithI vicAra kara joIe ane je je khAmIo hoya tene dUra karavI joIe. vyavasthita prabaMdhathI kartavyakAryanI paristhitimAM ghaNuM prakAza paDe che, IglADa jApAna jarmana ane amerikA vagere rAjyanI je je suvyavasthAo pratyeka kArya pravRttimAM dekhavAmAM Ave che tenuM kAraNa vyavasthita prabaMdha che. vyavasthita prabaMdha para vyavasthAbaMdha kAryo karavAnI pravRttine AdhAra rahe che. jarmananA pradhAna bismArka ane IglADanA pradhAna glAsTanamAM vyAvahArika vyavasthita prabodhazakti hatI tethI te rAjyavyavasthA Adi aneka suvyavasthAo karavAne zaktimAna thayA hatA. jApAnane pradhAna ke je tyAnA mekeDo rAjAne pradhAna hatA temA vyavasthita prabodhazakti hatI tethI te jApAnanI pragatimAM sAhATyakAraka hato. pATalIpura rAjyanA maMtrI rAkSasanI vyavasthA buddhi karatA cANakya pradhAnane rAjyapravRttimAM vyavasthita prabaMdha vizeSa hatA ema tenA kartavyapravRttinI vyavasthAthI avagata thaI zake che dhArmika kAryapravRttimAM vyavasthita prabodhanI atyaMta jarUra paDe che, dharmanA sarva aMgenI suvyavasthA karIne tenI pragati karI e saMbaMdhI vicAre tarapha lakSya ApatAM avabodhAya che ke vyavasthita prabaMdha vinA eka kSaNa mAtra paNa cAlI zake tema nathI. pANInA parapoTAnI peThe A vizvamAM praveteMlA keTalAka dharmonI dazA thai tenuM kAraNa e che ke te te dharmanA utpAdakemAM pravartakemAM vyavasthita prabodhanI nyUnatA hatI. dhArmika vyavasthita prabodha vinA dharmanA sonI paripUrNa vyavasthA karI zakAtI nathI. amuka dharma A - vizvamAM sadA pravarte ane vizvavyApaka thAya tene AdhAra dhArmika vyavasthita prabodha para che saMprati vizvamAM je je dharmo svAstitvasaMrakSI rahyA che ane kare manuSya dha" pALe che tene AdhAra te te dharmanA pravartakenA vyavasthita prabodha para rahelo che dharmane pracAra thAya ane dharmapracArake amuka suvyavasthAthI vyavasthita thaIne dhama",
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ yavasthita prabodha vinA adhogati. ( 169 ) kAryo kare ane paraspara dharmapravartakemAM matabhede saMgharSaNa na thAya ItyAdi je je vyavasthAo ghaDavAnI hoya che ane te pravartAvavAnI hoya che te vyavasthita prabaMdha vinA banI zake tema nathI. je je kALe je je dharmo svAstitvanA bhayamA AvI paDe che tyAre te kALe avabodhavuM ke vyavasthita bedhavALA manuSya ane tevA vyavasthita rIte kArya karanArA manuSyanI khAmI che. vyavasthita prabedhavALA manuSyo je dezamAM je kALamAM saMsAra vyavahAramA vA dharmamA che vA thaze te kALe te dezamAM te saMsAravyavahAramAM pragati thAya che ane thaze ema aneka anubhavika daSTAntothI avabodhavuM, kAryane saralamA sarala ane sundara karanAra vyavasthitaprabodha che. sAsArika kAryo karavAmAM ane dhArmika kAryo vyavasthita prabodha vinA eka aMza mAtra paNa AgaLa cAlI zakAya tema nathI. pANIpatanA yuddhamAM laDanArA marAThAomAM vyavasthita prabodha ane vyavasthita kartavyapravRtti paripUrNa na hatI tethI teo musalamAna bAdazAha nAdIrazAhathI parAjaya pAmyA ane marAThI rAjyanA TukaDA thaI gayA. vyavasthita prabaMdha vinA auraMgajebanA baMdhuone nAza thaye ane vyavasthitaprabodhathI auraMgajeba vijyI thaye vyavasthita prabodhazaktithI samAja ane dharmanI saMsthAnI pragati karI zakAya che. vyavasthita prabaMdha vinA aneka rAjAoe pitAnAM rAjya khoyA ane teonA vaMzaje bhIkha mAgatA thayA. vyavasthita prabodhathI garIbamAM garIba manuSya paNa svajIvananI uccatA karavA zaktimAna thAya che. vyavasthitaprabodhathI ane vyavasthita rtavyapravRttithI iMglIzarAjya pravarte che tethI teonuM sAmrAjya vizvamAM sarvottama gaNAya che. Aryoe IglIza pAsethI ziSyavRttithI vyAvahArika pravRtti saMbaMdhI vyavasthita prabodha-zikSaNa levuM joIe ke jethI teonA kartavya kAryomAM teo vijayI banI zake. dharmatanuM jJAna hoya paraMtu dharmakAryone karavAne suvyavasthita bodha na hoya te vizvamAM svadharmanI cirasthAyitA karI zakAtI nathI. je je manuSya vizvamAM karmacAgI tarIke prasiddha thayA che temanAmAM vyavasthitaprabodha hate ema temanA carita parathI spaSTa jaNAya che. prItidharma phakta temanA vyavasthita bedhavALA dharmaguruothI-netAethI vizvamAM vizeSatA phelA che ane tethI prItidharmanA pAlakanI saMkhyAmA kareDAgaNa vadhAre thayo che. jaina dharmanA satya to che. zrI vIsamA tIrthaMkara viraprabhu sarvakA hatA. temaNe jainadharmanI sthApanA karI che temA eka samaye karaDe manuSyanI saMkhyA hatI. hAla dharmapAlakanI saMkhyAmAM ghaNuM ghaTADo thaye che ane tethI bhaviSyamA jainenI saMkhyA saMbaMdhI ghaNe bhaya rahe che. tenuM kAraNa e che ke jaina dharmanA pracAraka AcAryo -upAdhyAye-pravartaka-sthavire-paMcAsa-sAdhuo22
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - kAnapaja 4 ? namana - - - - - - - - - - - ( 10 ) thI kAga aMgina. sAvIo-zrAva ane vikAomAM vyavasthita bodhanI sAthe prakRtinI ghaNI jUnA thaelI che. sAdhu-sAdhvIe-zrAva ane zrAvikAo e gAra aMgenA muvani pradhathI aneka prakAre dharmapracAraka suvyavasthAo jene je je dhArmika kAryo karavA joIe tema vyavasthitaprodha ane vyavasthita kAryapravRttine AvazyakatA - kAravI joIe. aeva uparyukata vyavasthita pravRtti pramANe amuka varSo parya pravRtti thaze te jenonI saMkhyAmAM vadhAro thaze. evA samaye Ave che karavAmAM Ave che. vyavasthitapradhaka manu che je kAryo kare che temAM Apa sAyanana mana ane dhanane alpa vyaya thAya ane hAni karatA lAbha ananna thAya evuM vyavasthita nizcaya kane vyavasthita kAryapaddhatithI vyavasthita kramamAM pravRtti kare che. vyavasthita kamaramAM pravRtti karavI evuM je pUrva kacavAmAM AvyuM che te vyavasthita prabodha para AdhAra rAkhe che. vyavasthita prabodhavALA manu vAdhikAra je je kAryo kare che temAM vyavahAlAsvazakti-sAmagrI ane sAnukala ane pratikala sagAne pUchI ja vicAra kare che tethI teo pazcAttApapAtra banatA nathI vyavasthita prabodhathI aneka prakAranA karma Avazyaka kAryonI vyavasthA karI zakAya che ane janasamAja kalyANukara kAryomAM paNa vyava sthita pravRttipUrvaka bhAga laI zakAya che. atae vyavasthita prApta karavAnI atyanta jarUra che je manuSya vyavasthita prabaMdhathI vyavasthita kAryo karatA hoya teonI pAse rahIne vyavasthita prabodhanuM ziTANuM levuM joie ane pitAnA vicAre ane AcArene vyavasthitadazAmAM mUkavA joIe. vyavasthita prabodhanI prApti thatAM sarva kArya pravRttimAM saraLatA prApta thAya che. pratyeka vicAro ane AcAra saMbaMdhI vyavasthita prabodha thatA aneka anubhavene prApta karI zakAya che. vyavasthita prabodhanI prApti karyA vinA kadApi chUTake thavAno nathI ema nizcaya thatAM vyavasthita prabaMdha prApta karavA mana vANI ane kAyA prayatna karI zakAya che. prabodhanI vyavasthA jeNe prApta karI che te sarva bAbatanI vyavasthA taratamayoge karavA zaktimAna thAya che. AryAvartamAM vyavasthita prabodhaka manuSyane mahAsa - pragaTe ane te ahisA satya-asteya brahmacarya Adi guNothI vibhUSita thaI sake jIvahitakAraka pravRttiyone AdarI paramAtmapadane prApta karo. svAdhikAra kAryapravRttimAM vyavasthita prabaMdhanI jeTalI AvazyakatA che teTalI svakArya pravRttimAM prasannAsya manuSyanA jarUra che. prasannAsya manuSya svaktavya kArya karate chate viyavaramAlane prApta kare che. je manuSya harSa ane zekamAM samAna che te prasannATya banI zake che. svAdhikAre kartakAyane karatA harSazAkane na kara e AtmajJAnIo vinA banI zake tema nathI. mAyAnA ane thaela manuSyo harSa ane zekane kSaNe kSaNe dhAraNa kare che. teo harSazokamAM samAne kevI rIte thaI zake ? harSa ane zekamAM na paDatA samAna rahevuM e ajJAnI samaja
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Kai ha ke zAkamAM samabhAva rAkhavA. ( 171 ) azakya che. je rati araMtithI AtmAne bhinna mAne che. te haSa zAkanA vicArAthI svAtmAne bhinna zakhI AvazyakakArya pravRtti karavAne prayatna kare che. zAtAnA yoge rati arthAt ha thAya che ane azAtAnAyoge ati arthAt zAka thAya che. zAtA ane azAtA e be vedyanIya karmanI prakRti che, vedanIya karmanI prakRtiyo karUpa che ane te AtmAnI sAthe saMbadhita chatAM nizcayanayati AtmAthI bhinna che. zAtA ane azAtA vedanIyayoge khAhyaka pravRttiyomAM zubhAzubha nimitte harSa ane zAka thAya che temA AtmajJAnI ke jeNe jaDa ane cetananI bhinnatAne vizeSa prakAre jANI che te jaDabhAvathI svAtmAne bhinna mAnI temA ramyA karatA nathI AtmajJAnI samyakatvane prApta karI sarva zAtAzAtAdi paudgalika khelethI svAtmAne bhinna mAne che tethI te paulika khelAmA prArabdhAdika yoge pravRtti karatA chatA paNu antarathI temA lepAtA nathI te mATe th che samakitavaMtA jIvaDA, kare kuTumbapratipAla; paNa antarathI nyArA rahe, jema thAva lajAve vAha. samyakatvavaMta jIvA kuTu khAdikanI pratipAlanAnI kartavyapravRttine kare che parantu temAM ahaM mamatA harSa ane zAkAdi vRttiyothI lepAtA nathI. khAhyathI te kuTuM khAddhi pratipAlanAdinI pravRttiyone antaramA harSa zAkathI nyArA rahIne kare che. jema dhAva anya manuSyonA khAlakAne dhavarAve che paNa tene peAtAnAM mAnatI nathI tema jJAnIkaceAgIe mATe avadhavu. AtmajJAnI aviratibhAve vA dezaviratiyoge saMsAramAM rahIne vyAvahArika tathA dhArmika kartavyapravRttine seve parantu te antarathI harSazokathI vimukata rahevAnA abhyAsa seve che. AtmajJAnIe bAhyakatavyAdhikArayoge bAhyapaudrugalikakArya pravRttiyAne seve che parantu te tene ekajAtanI bAhyapharaja che ane te karavI joie ane dhArmika bAhyapravRttiyone dhArmika kartavyAdhikAre karavI joIe temAM rAgadveSa harSa zAka karavAnI kaMI jarUra nathI evuM te AdhyAtmika dRSTithI jANe che; tethI sarva bAhyakartavyapravRtti sevatA harSa zAkathI mujhjhatA nathI. AtmAnA zuddhopayeAga prakaTAvIne bAhyakanyapravRtti karatA hazokathI vimukta thatA AtmAnA svasvabhAvamAM rahI zakAya che ane khAdyone paNa adA karI zakAya che. AvI sthiti prApta karyA vinA kaDhi paramAtmapada prApta karI zakAtuM nathI. ataeva harSazAkamA samAna rahI kanyakArTUnI pharaja adA karavAnI ceAgyatA prApta karavI joIe. hAka e AtmAnA dharma nathI ane zekathI AtmAnI zakitane vikAsa thatA nathI. jyA harSa che tyA zAka prazrcA kare che. pokgalika vastuomAM sAnukULatva bhAvathI ha mAnatA paudgalika vastuonI sAthe salepatna pragaTe che ane tethI AtmA sasAramA pragatimAgamA AgaLa vadhI zakatA nathI. harSanI lAgaNIthI amuka sAtheAgika vastuonI sAthe AtmAnA maryAdA-saMbadha thaI ntaya che ane tethI eTalI maryAdAmA svajIvananI pratikartavyatA mAnI levAmA Ave che. aparimita
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (172 ) zrI kamalega graMtha-savivecana 3 anavadhi amaryAdita sAhajika AnandasAgaranI amuka padArthomAM IcattA ane kartavyatA mAnI laI harSa dhAraNa karavAthI aparimita sAhajika AnandanI gaMdha paNa prApta karI zakAtI nathI. ulaTuM amuka padArthomAM muMjhAI rahevAthI bArtavya kArya karajane adA karatAM vizvajIne hAni karavAne prasaMga paNa prApta thAya che. paramAtmAnI sAthe svAtmAnuM aikaya karIne temAM tallIna thaI bAhya padArthonA kartavyakarmamAM hazerahita thaI pravRtta thavAne upaga mUkI pazcAt je upAye bhAse te AcAramAM mUkavA ke jethI kartavya kAryanI ecatAne prasannAsvadazAthI prApta karI zakAya. dehAtmavAdIo-DavAdIo harSazokamAM samAna rahIne kartavyapravRttimAM pravRtta thavuM e vicArene mAna ApI zake nahi ane tevI zraddhA karI zake nahi; kAraNake teonI AtmAnI mAnyatAmAM zraddhA hotI nathI tethI teone kartavyakamamAM harSazekamAM samAna thaIne vicaravuM e ruce nahi. dehAtmavAdIo harSazokanI lAgaNI pUrvaka kartavya kAryo kare che tethI teonuM Atmikabala vikAsa pAmatuM nathI, tethI teo vizvopakArI mahAkRtyo karavAnI AtmazraddhAnA ane sarvasvArpaNa karavAnI pravRttinA pUjaka banI zakatA nathI. harSanA AvezamAM AvanAra manuSya amuka samayapazcAt zokanA Ave zamAM Ave che ane zokanI vRttithI Atmikabala ghaTe che mATe harSazokanA tAbe thaI pramatta na thatAM apramatta banI svAdhikAre sarva AvazyakakAne karavAM ke jethI te kAryo karatAM karatA AyuSyanI samApti thAya te paNa AtmAnI nirlepatA ane samAnatAthI utkrAnti thAya ane paramAtmapadaprAptinI sAthe bAhyakartavyanI svAdhikAra pravRttimAM kaI jAtane vireAdha Ave nahi, AtmAmAM (paramAtmatA) sattAe bhAvIne sarva brahmastha jInI paramAra tmA sAthe aikyabhAvamAM upayoge lIna thaI jaI svAdhikAre bAhyakartavyane karavAmAM Avaze te harSazekathI vimukata thavAze. svAdhikAre avasthAdiyege brahmakartavyakarmothI pazcAta paDAya te pariNAma e Ave ke bAhyavizvasAmrAjyanA svAtaMtryanI sattAdhAraka dehAtmavAdIo bane ane tenI parataMtratA taLe citanyavAdIo Ave ane tethI dharmanI sarva vyAvahArika zreyaskara zakitane gumAvavAno prasaMga Ave ane temaja jaDavAdIonA sattA sAmrAjyathI dharma karatAM pApane vizvamAM atyaMta pracAra thAya. atae dhArmika sattAnI vyavasthA saMrakSavA mATe dhArmika sAmrAjyanI akhaMDatA ane pragatinA anukaLa evA bAhA jIvananA svAtaMtryasattAsaMrakSaka bAhyIkamanA kartavyatAne gRhasthoe karavI ja joIe ane antarathI harSazokavimata rahevAnI cogyatA prApta karavI joIe. pUrve Aryoe anAnI sattA sAme spardhA karIne bAhyapravRtti ni Avazyaka pharaja tarIke mAnI sevI hatI tenuM vAstavika kAraNa upara kacyA pramANe che. tene sAdhyalakSyopayoga cUkavAthI saMprati patitadazA thaI che te aneka daSTiyonI sApekSatApUrvaka vicAravuM. harSa ane zokanI lAgaNIthI rahita thayA pazcAta bAhAkAya karavAnI
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ nispRha ja pApa rahita banI zake. (173 ) jarUra nathI e vicAra kyanI pUrve gRhasthoe gRhasthane adhikAra vicAro joIe. gRhasthAvAsamAM amukAze harSazekanI lAgaNIothI rahita kartavyakarmamAM pravRtta thaI zakAya che. amukaze harSazekamAM samAnatA prApta karIne gRhastha kartavya karma karavAne lAyaka bane che ke jethI teo je dazAe caDyA hoya che tethI patita thaI zakatA nathI ane uparanI dazAmA vadhavAne adhikArI banI zake che. harSanA garbhamAM rahelI vAsanAo ane zekanA garbhamAM rahelI vRttiyonuM sUkSma svarUpa anubhavavAmAM Ave che tyAre te bannemA lIna thavAthI AtmAne keTaluM badhuM jJAnAvaraNIyAdi karmapAtaMtrya veThavuM paDe che tene khyAla Ave che. zrIkRSNa arjunane upadeza Apyo tenuM mukhya kAraNa e che ke te mahAyuddhanA kartavyakAryamAM pravRtta thayA chatAM paNa antaramA harSazekane dhAraNa karI zake nahi akhtarathI zekAdika vRttithI nilepa rahI Avazyaka bAhyakartavya karatA chatAM paNa navIna karma bAdhe nahi temaja AtmAne paramAtmAmAM lIna rAkhI zake. AntarabhAvanAnI prabala pragativege harSa zekamAM samAna rahI bAhyakartavyarmo karavA evuM je dRSTinI apekSAe kathAya che temA atyaMta rahasya samAyeluM che. aneka AdhyAtmika zAstro, yogAbhyAsa ane sadUgurusaMgati karavAthI sarva bAhya Avazyaka pravRttiyomAM pravartatA pUrNa aMze harSa zekathI vimukta thavAya che ane tethI te te aMze kartavya karma yogyatA prApta thAya che. harSazokamA samAna ane kAmA nispRha e manuSya kartavya karmanI yogyatAne dhAraNa karI zake che. jema jema karmacagI nispRha thato jAya che tema tema jagat tarakzI grahAyelA upagrahane badale vALavA samartha thAya che. aneka prakAranI spRhAothI mukata thanAra manuSya prAya ghaNu aze svataMtra bane che ane tethI te kartavya kAryo karavAmAM keInAthI dabAte nathI temaja anyAyanA mArge gamana karato nathI nispRhI manuSya aneka prakAranA pApakarmothI bacI jAya che ane dayA satyAdi aneka guNe dhAraNa karavAne zaktimAna thAya che A vizvamAM je je aMze nispRha dazA khIlatI jAya che te te aMze kartavyakarmamAM nidha pravRtti karI zakAya che. nispRhI manuSya Atmika pradezane rAjA bane che. A vizvamAM pitAnuM kartavya kArya keNa sArI rIte bajAve che tenA uttaramA kadhavAnuM ke nispRhI manuSya kartavya kAryane sArI rIte bajAve che. rAjA pradhAna senAdhipati amAtya zeTha purohita keTavAla nyAyAdhIza jidAra kavi ane sAdhu vagere manuSya jema jema amuka rItie nispRha bane che tema tema teo aneka prakAranA anyAya pApathI bacI zake che. vizvAsaghAta hiMsA asatya khUna ane corI vagere bhayaMkara pApaka kharekhara spRhAthI vizeSata thAya che. sarva prakAre spRhAthI virAma pAmavuM e ekadama kaI rIte banI zake tema nathI, paraMtu zanai zanai je ayogya spRhAo hoya tenAthI prathama te virAma pAmavuM ane pazcAt vakartayAdhikAra pramANe jIvanAdi prayoge je je spRhAo
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 174 ) zrI mayAga graMtha-savivecana. ghaTe tene dhAraNa karavI. e pramANe spRhAnI maryAdA bAMdhI pazcAt je je gRhaNIya kAryA hoya te phakata AjIvikADhiprayoge AdaraNIya che evuM manamA dhArIne svakartavya pharajanA upara AvI javuM; pazcAt kartavya krUraja pramANe pravartavu ke jethI aneka doSothI mukta thavAya ane svakartavyakama mA adhikAritva prApta karI zakAya. je manuSyA A vizvamA svAdhikAra pramANe nispRha ane che te anyone sadupadeza ApIne satyaka vyanA mA darzAvI zake che. tyAgIe svAdhikAra pramANe vizeSataH nispRha hoya che tethI teo rAjAonA rAjA gaNAya che ane gRhastha manuSyAne svataMtrapaNe satya thavAne zaktimAna thAya che. nispRhI tyAgIo moTA moTA rAjAne satyakanyakArnA upadeza karavA zikitamAn thAya che ane tenI asara kharekharI thAya che. rAjAone anyAyanA mArgathI satyapadeza ApIne nyAyanA mArge vALanAra tyAgI che; kAraNa ke tene rAjAnI spRhA nathI. zivAjIne satyaka vyAdha ApanAra zamadAsa svAmI hatA. temaja vanarAja cAvaDAne nispRhapaNe satya edha ApanAra zrI zIlaguNusUri hatA, zrI kumArapAlarAjAne ceAnya satyakatanya rAjyakAniA mAdha ApanAra kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUri hatA. rAjAe svakartavyane rAjanItithI na kare ane tethI bhraSTa thAya te tene tyAgI niHspRha muniyo aneka prakAranI zikSA ApI samajAve che. pUrve aneka rAjAe ane rANAne tyAgI muniyoe nispRhapaNe Adha Apyo hateA ataeva avadhavu ke nispRhatAthI aneka lAbheA meLavI zakAya che. sa`sAravyavahAradazAmAM svAdhikArapramANe je je vastuo prApta karavAnI hoya che te vinA anya vastuonI spRhAne je manuSya tyAga kare che te vizvamA aneka jIvAne nakAmI aneka prakAranI hAni karI zakatA nathI. nakAmI svAdhikArathI adhika padArthAMnI spRhAnA tyAga karavAne mATe zrI vIraprabhue gRhasthAnA kalyANArthe parigrahaparimANuviramaNavrata kathyu che te pramANe gRhastha manuSye yadi vate te te saMsAramA svakartavyapravRttidvArA paramArthanA aneka kAryo karIne jagAne lAbha ApI zake. A vizvamA tyAgIe tyAgadharmanA adhikAra pramANe vatIne tyAgadharmathI viruddha evI nakAmI spRhAna tyAga karIne svaka vyakA mA pravRtti kare che teA teo svAtkAntinI saha vizvezvatkrAnti karavAne samartha thAya che. jema jema manuSya niHspRhadazAnA ucca zikhare javA prayatna kare che tema tema te potAnA karatAM nIcA rahelAM manuSyone svAdhikAre kartavyakAAnA ucca vicArAnA sadupadeza samarpavA zaktimAna thAya che. ni spRhadazAthI AtmannatinI vRddhi thAya che je manuSye nakAmI haLbahAra pRhAnA karanArA hoya che te spRhAnA dAsa banIne peAtAnI jIgIne aneka krumema~thI kaluSita kare che. A vizvamA jJAnI nispRha muniyA ane gRhasthA vizeSa sA~khyAmA prakaTaze tyAre vizvanA uddhAra thaze. lAca vagerenA tyAga karIne prAmANya prApta karavuM hoya te
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ h adhyAtmajJAnayeAganI AvampakatA. ( 175 ) niHspRha dazAne svAdhikAra pramANe prApta karavI joie. aceAgya sarvaprakAranI kAmanAothI dUra rahevuM eja nispRhabhAvanuM mukhya lakSaNa che ane enA sadvicArAthI hRdaya bharIne te pramANe pravRtti karavI eja manuSyAnuM vAstavika kanyakama che. kartavyaspRhAthI adhika spRhA karavI eja vizvamAM hAnikara tattva che. anyajIvAne je je abhilaSaNIya ane grAhya padArthoM hoya tene pote ekalA upabhoga karavA IcchA ane pravRtti karavI e vizvopagrahanItithI virUddha kArya che, Avazyaka spRhAnA tattvone prazasyapaNe mAna ApavuM vA pharaja mAnIne temAM pravRtta thavuM evI kavyapravRttinA je manuSyAe anubhava lIdhA hoya che teonA sadupadeza pramANe pravartatA nispRhadazAnI prApti thaI zake che ane tevI sthitie kanya Avazyaka pravRtti karatA svAnnati kuTu MbAnnati dezeAnnati soMghonnati ane vizvonnatimAM bhAga ApI zakAya che niHspRhatA pratipAdaka AdhyAtmikazAstro sAdhue ane tenA anubhava thAya tevA cegAbhyAsa e traNenu sevana karavu joie ane tadnArA nispRhadazAnA anubhava karI kanyakArya karavuM joIe. upara pramANe kanyakAya karavAne adhikArI manuSyonA je je guNA thyA te prApta karavAthI svAdhiSkare kanyakama pravRttine samyak sAdhI zakAya che. ane tethI kanyakarmanI paripUrNa adhikAritA peAtAne prApta thAya che ema anubhavaSTithI avadhavu vyakanA adhikArI manuSyAnAM lakSaNa kathyAkhAda have kartavyakArya pravRttimA adhikAraprada adhyAtmajJAnayoganI AvazyakatA sabaMdhI nIce pramANe kathavAmA Ave che. joau. adhyAtmajJAnayogena cittazuddhiH prajAyate / cittazuddhayA kRtaM kAryaM vastutaH svonnatipradam // 37 // AtmajJAnasya saMprAptyA svAdhikAraH kriyAsu vai 1 prApyate sapnane sabhya sarveoSaNapaddAraH // 28 // vivecana--adhyAtmajJAnayeAgavaDe cittanI zuddhi thAya che ane cittazuddhivaDe kareluM vastuta svAnnatiprada bane che. AtmajJAnanI saMprAptivaDe svakartavyakriyAmA vAstavika svAdhikAra thAya che. sajjaneAvaDe sarva doSApaDAraka evA svAdhikAra kharekhara AtmajJAnanI prAptivaDe prApta karI zakAya che. adhyAtmajJAna yoganiA manuSyanA cittanI zuddhi thatI nathI. sAjI ane jalavaDe jema malina vajranI zuddhi thAya che tema adhyAtmajJAnI
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ (176 ) zrI kamaga graMtha-savivecana, ahamamatvAdi aneka dezenI malinatA TaLavAthI cittanI zuddhi thAya che. A vizvamAM kare upAya kare te paNa AdhyAtmijJAna vinA azubha saMskArane kSaya thato nathI ane azubha saMskArane kSaya thayA vinA cittazuddhi thaI zakatI nathI. deha mana ane AtmA ane teonI sAthe khAdyapadArthone saMbaMdha kaI daSTie che ane nathI e khAsa jANavAnI AvazyakatA che. manane AtmAnI sAthe zuM saMbaMdha che ane mananI sAthe dehane zo saMbaMdha che? mana-deha ane AtmAnuM bhinna bhinna zuM svarUpa che? ItyAdi sarva praznonuM samAdhAna kharekhara adhyAtmajJAnathI thAya che, aeva sarva prakAranA vizvapravartitajJAnabhedamAM adhyAtmajJAnanI mukhyatA zAstrakAroe varNavI che. deha-mana-AtmA ene bAdyapadArthomA kaI kaI zakti che ? jaDa ane cetana e bemAM kayA kayA e traNamAMthI samAya che-ItyAdi praznone uttara kharekhara adhyAtmajJAna Ape che. adhyAtmajJAnanI prApti thatA vAstavika vivekanI prApti thAya che ane tethI cittanI zuddhipUrvaka A saMsAramAM kartavya pravRtti karavAmAM kaI jAtane virodha naDatA nathI. vimeva di saMsAre sahi. rAvAsitama! tathA saivinimuM vAtafmati te che rAgAdikalezavAsita citta teja saMsAra che ane rAgAdiSamuktacitta teja mukita che ema maharSi nivede che. atae rAgAdikalezavAsita evA cittanI zuddhi karavAnI pratyeka manuSyanI pharaja che ane te adhyAtmajJAnayoga prApta karyA vinA banI zake tema nathI. AvartamAM anantakAlathI adhyAtmajJAna pravAha vahyA kare che pAzcAtya dezIya sAkSaro paNa AdhyAtmika udgArone nIce pramANe kave che; "mejhIjha kSamA ApavAno ane zatrapara prIti rAkhavAne pharI pharIne upadeza kare che-" mArA nAmathI je kaMi tuM mAgaze te huM karIza. tuM mArAmAM vAsa karIne raheze ane mArA zabda hatyArAmAM vAsa karIne raheze to tArI marajImA Ave te tu mAgaje ane te tyAre mATe karavAmAM Avaze. tyAre joIe te mAga eTale te have ApavAmAM Avaze, tyAre joIe te zodha eTale te tahane jaheze tyAre javuM : hoya tyAMnuM bAraNuM Thoka eTale te hAre mATe ughaDaze. pITare aparAdhIo prati sAta vakhata nahi paraMtu sittotara vakhata kSamA karavAnuM jaNAvyuM che " prakAza tamArI pAse che eTalAmAM cAle, nahitara aMdhArAthI tame gherAI jaze kemake ja aMdhArAmAM cAle che te kayAM jAya che tenI tene khabara rahetI nathI. grIka vidvAna sokreTIse kahyuM che ke " uttama mANasa to teja che ke je pote paripUrNa thavAne mATe ghaNuM ja yatna kare che ane vadhAremAM vadhAre sukhI mANasa to teja ke je pote paripUrNa thavA lAge che evuM vadhAre bhAge samaje che. eka pAzcAtya vidvAna svagranthamA lakhe che ke " zarIra AtmAne sahabhaktA che ne tema chatA tenAthI utaratuM che tenA upara AtmA vivekathI hukama calAve athavA prItithI tenA
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ = ==== = = ==== = = = = = = = -- Atmasa yamane AnaMda ora che. ( 177 ) para amala calAve, ane lAbha thAya tevI rIte tenI kALajI rAkhe tathA joItI saghaLI vastu pUrI pADe temaja kRpAdRSTithI tenI sAthe varte te AtmA ane zarIra e benA maLavAthI manuSya pUrNa sthitie pahoMcI zake che. paraMtu je zarIra amala calAvavAne yatna kare ane tRSNanuM jora vadhArI pachI aneka prakAranI IcchAo vadhArI vivekanA upara aMkuza rAkhavA mATe te zarIrane AtmAne samAgama yogya thaze nahi. ane tevI sthitivALe manuSya mUrkha rahevAno ane dukhI thavAne" eka pAzcAtya vidvAna lakhe che, ke "manuSyane je je naThArI vastuo vaLagelI che te badhAmAM temane pitAne naThAre svabhAva e vadhAremAM vadhAre kharAba che" " ApaNuM sukhane mATe ApaNe bahAra jovAnI jarUra nathI paNa te ApaNAmAja ApaNuM AtmAmAja raheluM che svarganuM rAjya tamArI aMdara chen marajI pramANe vaibhava bhogavavAthI thatA Anada karatAM AtmasaMyamathI vadhAre Ananda meLavI zakAya che "Indriyo je kharA AnandathI bharapUra hoya che tene ApaNe vaza thaIzuM te jiMdagInA kharAbA upara ane vamaLamA athaDAvI ghaNI pAyamAlI karI nAkhaze. " mRtyu ane chevaTane InsApha-svarga ane naraka ene jeo vAraMvAra vicAra kare che te jarUra sAruM ja kAma karaze" grIsUtra "tuM tane pitAne pIchAna mAM tamAre jevA thavAnI IcchA che tevA tame cho ja nIkae kacyuM che ke "paDachAyA pAchaLa phAphA mAre che ane phegaTa pite uga kare che. sekreTIse karyuM che ke sArA mANasane A aMdagImA ke mRtyu vakhate kaIpaNa dukha thatuM nathI. bAIbalamAM eka jagyAe lakhyuM che ke " nAzane raste laI javAno daravAjo paheLe che. vaLI te raste thaine janArA paNa ghaNuM che kemake jiMdagIne khare rastA tathA daravAje e bane sAkkA che ane te thoDA mANasane jaDe che ?' IndriyAdika vaibhava bhegavavAthI jeTaluM sukha maLe che tenA karatA vadhAre sukha AtmasaMyamathI maLe che " senTa kostama kahe che ke " hAlanI sthiti e te phakta nATakane khela che temA samRddhi ane garIbAI rAjA ane prajA ane evI bIjI bAbata nATakanA svAga che. " A duniyA eka raMgabhUmi che temAM ApaNe jude jude bhAga lenArA pAtra chIe tethI dareka jaNanA jANavAmAM che ke nATaka je rIte bhajavavAmAM Ave che tenA uparaja kuha meLavavAne AdhAra che" emarsana vagere vidvAno e pramANe AdhyAtmika vicArone prakAze che. have pAzcAtya dezomAM AryAvartanA adhyAtmazAstronuM prakAza paDavA lAge che tethI bhaviSyamAM te dezIya manuSyanA vicAramAM ghaNe sudhAro vadhAro thavAnI AzA rahe che. AryAvartamAM AryonI kharI mUDI adhyAtmazAre che. anya dezo AryAvartane adhyAtmajJAna mATe guru mAnaze. sarvadeva manuSyane AryAvarta kharekhara adhyAtmajJAnathI 24
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 178 ) zrI kama yAga graMthasavivecana Kai - upakAra karI zakaze ane te adhyAtmajJAnanA kSetra tarIke vizvamAM prasiddha raheze. zukrAisTa AryAvartamAM dharmatattvanA khAdha levA AvyA hatA. adhyAtmajJAnamA sarvotkRSTa mahApurUSane janmavAnuM sthAna kharekhara adhyAtmajJAnamaya bhUmi AryAvarta che. adhyAtmajJAnadvArA sarvatra vizvamA sAtvikaguNu phelAvavA koI paNa deza prakhyAta thaze te tenuM mAna kharekhara Ayavane maLaze. adhyAtmazAstro ane adhyAtmajJAnI sAdhuodvArA adhyAMtmajJAnanI prApti thAya che. adhyAtmajJAnathI prabhune hRdayamA zekhI zakAya che ane zuddha premathI prabhunI sAthe maLI zakAya che.jaDavastuonA vaibhavane nAkanA mela samAna samajAvIne rajoguNa ane tame guNamAMthI manuSyAne pAchA haThAvIne curApanI yAdavAsthaLI nakarAvavAmAM AtmaprakAza phenAra adhyAtmajJAna che. ataeva adhyAtmajJAnanI jeTalI prazasA karIe teTalI nyUna che. vedAntIomAM upaniSado bhagavadgItA tathA jainAmAM pistAlIza AgamA tattvArtha sUtro vagere AdhyAtmika aneka zAstro che. zrI mahAvIraprabhue kevalajJAnadvArA upadeza ApIne adhyAtmajJAnanA bagIcAbhUta AryAMvane svarga bhUmi samAna anAnyeA che. umAsvAtivAcaka zrI haribhadrasUri 'dhu dAcAya yazavijayaupAdhyAya " Anandadhana zrIhemacaMdrasUri ane upamitibhavaprapa'cakartA vagere jaina vidvAnAe ArSyAvata mAM adhyAtmajJAnanA megha varSAvIne AryAMvanI uccatA karI che. AryAvartanA aneka dharma patthAmA kaI kaI adhyAtmajJAnanI vAnagIe teA hAya che. kazmIra jevA 'prAkRta bhakatanA bhajanAmA jeTaluM adhyAtmajJAna amuka dRSTinI apekSAe bhareluM hoya che teTaluM pAzcAtya vidvAnAmA hoya vA nahi te vicAraNIya che. nivRttimArganu kSetra kharekhara AryAvata che ane pravRttimArganuM mukhya kSetra pAzcAtyabhUmi che. jo koipaNa dRSTie izvara paramAtmAnu zIghra darzana thatu hoya te te adhyAtmajJAnASTi che. adhyAtmajJAnathI ananta bhavAnAM karelA pApAnA kSaNamA kSaya thAya che. gautamabuddhe adhyAtmajJAnanA amuka kiraNAnA prakAze yajJanI hiMsAne niSedha karyo hato. AryabhUmimA asakhya ananta tIrthaMkarA thaI gayA che ane aneka adhyAtmajJAnImaharSiM thayA che tethI AryAvartanI bhUmimAM adhyAtmajJAnanA evA ucca zuddha sa skAra paDyA che ke meTAmAM moTA je je vidyAnA AryAvartomA upaje che te adhyAtmajJAnanA prakAzanA mArge gati kare che ane te ante nivRttimArgane icche che. adhyAtmajJAnavaDe AtmAnnatinA paripUrNa zikhare paheoMcavAnI koi uttamamAM uttama zAnta ne sarva prakAre naisagika nivRtti jIvana gALavAyAgya bhUmi hoya te te AdaivartanI che. AdhaivatanI eka capaTI dhULamAM je sAtvika aNuo rahyA hoya che te anya bhUmimAM nathI. ataeva adhyAtmajJAnanI bhUmi AryAvarta che tethI adhyAtmajJAnanI prApti mATe adhyAtmazAstrone gurugamapUrvaka vinayAdirguNu sevI abhyAsa karavAnI jarUra che. gurugamavinA AdhyAtmika 2
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurusAkSIe adhyAtma ane yoganA abhyAsanI jarUriyAta. (17) zAstro vAcavA mAtrathI vAstavika adhyAtmajJAnanI prApti thatI nathI. adhyAtmajJAnanI prApti mATe adhyAtmajJAnI cogI sadgurunI prApti karavI joIe ane pazcAt tenA ziSya banI adhyAtmazAstrone anekananI apekSApUrvaka paripUrNa abhyAsa kare joIe tathA pazcAt gAbhyAsa pUrvaka zrI sadgurunA pAsAM veThIne adhyAtmazAstronAM rahasyone ekAntamAM anubhava karavo joIe. adhyAtmazAstrone anubhava te ghaNu le adhyAtmajJAnanuM hRdayamAM pariNayana thayA pazcAt prakaTe che. aeva adhyAtma zAstronuM vAcana karIne ekadama kaI jAtane mata na bAMdhavo joIe. adhyAtmazAstro ane rogazAstrone paripUrNa abhyAsa kya pazcAta egane abhyAsa karI adhyAtmajJAnanuM pratyeka rahasya samajavA mATe ekAntamAM bahu manana karavuM joIe. pUrvabhavanA AdhyAtmika jJAna sarakArathI A bhavamAM saheje adhyAtmajJAnaprati ruci uddabhave che ane adhyAtmajJAna prApta thAya evA saheje prayatna sevI zakAya che kaI paNa bhavamAM adhyAtmajJAnane abhyAsa karela hoya che te Alekhe jato nathI. te mATe kabIrajI kahe che ke mArI pare ja, sAthe khuba takara nA ghara avatare, rata rad satta. jainazAstromAM adhyAtmajJAna dvArA samyakatva saMbaMdhI " antomuhattaM mittaMpi, phAsiMya jehiM huna sammatta, tesimabahapuggala parisaTTo ceva sasAro" ItyAdi kavAmAM AvyuM che jene adhyAtmajJAnanI prApti thaI te zanai zani mokSamArga prati gamana kare che arthAt kharekhara te utkrAntimArgamAM vahe che ane bhavarUpa visAmA lete cho vA lIdhA vinA paramAtmapadamAM samAI jAya che tathA chevaTa ananta sukhane jotA bane che. game tevI sthitimAM manuSya mAtrane sukhI karavA mATe adhyAtmajJAna samAna anya keI nathI. adhyAtmajJAnarUpa amRta rasAyana pIvAthI aneka prakAranA dukhone nAza thAya che ane AtmA phakta sukha sAmrAjyane ja svAmI thaI rahe che. anAdikALathI mAyAnA saMskArathI pratyeka prANanuM hRdaya malIna thaI gaeluM hoya che tethI tenI azuddhatA TALavA mATe adhyAtmajJAna samAna anya keI upAya nathI. Ini ane mananA upara virya meLavIne teone vaza karyA vinA A vizvamA svamamA paNa satya sukhane anubhava AvavA nathI ane te vinA AtmazraddhA ane Atmadharmane vAstavika satya raMga lAgavAne nathI temaja A vizvamAM marajIvA thaI Atmonnati karI zakAtI nathI ataeva adhyAtmazAstro ane cogazAstrone guru pAse abhyAsa karIne tene anubhava kare joIe. adhyAtmajJAnanA anubhavI manuSyo prabhuprAptinA dalAlo che. adhyAtmajJAnanA anubhavIonI pAsethI je kaMI maLe che te kharekharuM jIvatuM maLe che ane temanAthI AtmA amara thAya che. sarvasaMgatyAgI evA munivare adhyAtmajJAnanA anubhavI thAya che mATe teonA pAsAM veThI AtmajJAna prApta karavuM joIe adhyAtmajJAnAnubhavI tyAgI yogIone samAgama thAya tyAre adhyAtmazAstrone Anuvika khulA prApta karavA prayatna kara joIe
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ , , - - - - - - ( 180) zrI karmoga graMtha-savivecana . BR. - ane khaMDanamaMDananI carcAmAM na utaratAM emanA udgArene zAstrarUpa mAnI teonuM manana karavuM joIe ke jethI vAstavikajJAnanI prApti thaI zake ane ajJAnarUpI aMdhakArane nAza thAya. adhyAtmajJAnanI prApti thayA chatA gRhastha gRhastha dharmakartavya karmanI ane tyAgIe tyAgadharmakartavyakarmanI hada ullaMghavI na joIe. adhyAtmajJAnavaDe AtmAnI unnati thAya che paraMtu zraddhAbhakti Adi guNavinA adhyAtmajJAnane abhyAsa kara e kAcA pArAnA bhakSaNa samAna thaI paDe che ema yAda rAkhavuM joIe. paraMtu ema avabodhIne adhyAtmajJAnanA abhyAsathI bhraSTa-dUra na thavuM joIe. adhyAtmajJAnane sarvatra vizvamAM ghareghera phelA thaze tyAre adhyAtmajJAna dvArA je je kartavya karAze tethI svaparanuM kalyANa thaze ema anubhavaSTithI avadhavuM joIe. je manuSya adhyAtmajJAnanI vAstavika daSTivALe nathI tenA pratyeka vicAramAM ane AcAramAM saMkucitatva raheluM hoya che ane tethI te vizvamA sa gI janasevAonAM kartavya kAryomAM Atmabhoga ApavA samartha thaI zakto nathI. laghusAvaramAM sevALa ane malIna jaMtuo vizeSa hoya che tema adhyAtmajJAnanI daSTivinA je je saMkucita vicAronAM vatuM hoya che temAM vizeSa malInatA hoya che. saMkucita vicAre ane AcAramA sarvasva mAnI lenArA manuSyo vAstavika adhyAtmadaSTine prApta karI zakyA nathI ema anubhava karI avadhavuM joIe. je je dezamAM je je kAlamAM adhyAtmajJAnanI pragati thAya che te te dezamAM te te kAlamAM udAra vicAre ane vRddhi thAya che ane tethI kartavya kAryamAM udArapaNe pravRtti thAya che tathA aneka azubha vicAre ane naThArA AcArane nAza thAya che. adhyAtmajJAnayoge aneka saMkucita dhArmika matanA durAgrahane nAza thAya che ane aneka pragatikAraka vyAvahArikadharmakartavyamAM sudhArAvadhArA karI dukhanA mArgothI vimukta thavAya che. jyArathI AryAvartamAM uttama vizALa adhyAtmajJAnanI hAni saeNke sake thavA lAgI tyArathI AryAvartamAM dezanI. ardhagatikAraka aneka dharmanA upapaMthe ane saMkIrNa AcAra prakaTayA. ane tethI saMprati AryAvata mA aneka prakAranA dharmakalezathI manuSyo paraspara ekabIjAnI hAni thAya evI rIte prApta. thaelI tana mana ane dhananI zakitane durvyaya kare che karAve che ane karatAne ane mede che e ochI khedakAraka bInA nathI adhyAtmajJAnathI pratyeka vastunA sUkSma bhAgamAM UMDuM utarI zakAya che ane tethI pratyeka vastunI mAnyatA saMbaMdhI pUrve je je saMkucita vicArenI je je sImAo kapelI hoya che tene nAza thAya che temaja anantAnamAM sarva prakAranA vicAro samAya evI uccadazA para ArohaNa karavAne prasaMga Ave che atae adhyAtmajJAnanI AvazyaktA svIkAryA vinA keIpaNa rIte cAlI zake tema nathI A jagat zuM che tenI sAthe ane paramAtmAnI sAthe AtmAne zuM saMbaMdha che 'Y 1 samAdhAna kharekhara adhyAtmajJAna kare che ane temaja AtmAnI sAthe rahelA mananI zu
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmajJAnanI mahattA ane upagitA. ( 181 ). karI zake che. AtmAe A vizvamAM AtyaMtarika jIvanane kevI rIte gALavuM ane ulhAtimAM kevI rIte pravRtti karavI tene adhyAtmajJAna nirNaya kare che ane svanI vAstavika sthiti prabodhAvIne paramAtmapada prApta karAvI zake che. AvartamAM caitanyavAda chatA jaDavAdIonI peThe viSayavAsanAonA vazamA thaIne AryAvartanA manuSyoe pitAnI vyAvahArika tathA dhArmikennati para kuhADe mAryo che ane tethI avanatirUpa kaTukaphalane AsvAda kare che; atae AryAvartama cittazuddhi karanAra adhyAtmajJAnane pracAra karavAnI atyaMta AvazyakatA che. adhyAtmajJAna prApta karyAthI gRhasthamanuSyonA jIvanamAM utA ane zuddhatA prakaTe che ane teone pazuo paMkhIo mAna ane bhUta pratye zuddha premabhAva vadhate jAya che. adhyAtmajJAnathI rAjakIya vyavasthAonA prabaMdhomA sarva jIvonuM hita thAya evI daSTine agrasthAna maLavAthI svagIyarAjyaka5pravRtti karI zakAya che. pratyeka manuSya vastuta pitAne oLakhe ane AtmonnatimArga prati prayANapUrvaka AtmAnI sAthe paramAtmAne rAkhI zake e prasaMga ANanAra kharekhara adhyAtmajJAna che. karmakAMDanI pravRttiyomAM je kaMI azuddhatA hoya che tene zuddha karanAra adhyAtmajJAna che. atae AryAvartAdi sarva dezomAM adhyAtmajJAnane pracAra karavAnI jarUra che. pAzcAtyadezIya jano rajoguNa ane tamoguNa pravRttimArgamAM vahIne phakta bAhyonnatimAM Asakta rahI anya dezIya janenI sAthe yuddhAdipravRttimAM pravRtta thayA kare che paraMtu teo je adhyAtmazAstrone abhyAsa kare ane adhyAtma tattvavettAonA samAgamamA Ave to teo anyajInA hita kalyANuthI aviruddha evI bAhyakAryapravRttine moTA bhAge evI zake ane tethI teonI bAhyotinI samAnatA saMrakSAI rahe. sthalabuddhivALA ane viSayamagna bAlajI AdhyAtmika tanuM mahAva na avabodhI zakatA hovAthI teone bAhAlamatanuM kaMI darzAvavAmAM AveluM mahatva upagI thaI zakatuM nathI bAhyasthaladaSTie je vicAre ane mate baMdhAya che te AntaradaSTithI avaloktAM bhinnasvarUpavALA hoya che. aeva AdhyAtmika daSTithI teo AtmAdi vastuonA anubhavagamya svarUpane avadhI zake che, tethI teo AntaranI sAthe bAhyanA alakanArA hovAthI padArthavivekamA pramattabuddhivALA thatA nathI. adhyAtmajJAnavaDe sAdhuo ane gRhastha bAhyaviSayonA saMbaMdhamAM AntarathI bhinna rahe che. adhyAtmajJAnanI mahattA tenI upayogitA AvazyakatA ane adhyAtmajJAnadisaha vyavahAra ane dharmanA kartavyo karatA thatI jatI nirlepatAne antaramAM anubhava karavAmAM Avaze te A vizvanI svargIyadazA karavAnI pratyeka manuSya taraphathI pravRtti thaze ane vizvamAM sarvatra sarvathA sarvadA sArvajanika zAntinA ucca upAmenI vyavasthA cirasthAyI thaze. adhyAtmajJAnathI hRdayanI uccatA thAya che ane tethI bAhyavatanamA sudhAravadhAre thAya che AtmA pitAnI unnatinA mArge pravahyA kare che ane pravahana karatA rAgadveSanA tAbe vakramArge gamana karate
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 182 ) thI karmayoga caMza-zavicina. nathI kAraNa ke te pitAnA AtmAnI upayoga dazAthI TANe pragati ane avanatine mukAbale karate rahe che. jenAgamAM adhyAtmajJAnane mahatva ApyuM che tenuM kAraNa e che ke antaramA udabhavatI mahanIya karmanI prakRtinA mAmuM adhyAtmajJAnavina TakI zakAtuM nathI ane mehanIya karmanI prakRtiyone sarva prakAre ya karI zakAto nathI. zrI mahAvIra prabhue chaghasthAvasthAmAM bAra varSa paryana adhyAtmavAdavi hanIpraniyonI sAthe yuddha karIne ghAtI karmone sarvathA kSaya karIne kevalajJAna prakaTAvyuM hatuM. A avasarpiNImAM covIsa tIrthaMkara thayA tenI pUrve ananta tIrthaMkara thayA-vartamAnamAM thAya che ane bhaviSyamAM thaze te sarve adhyAtmajJAnadathiI paramAtmapada pAmyA pAme che ane pAmaze, mAnasika vicAro para aMkuza mUkIne manane AtmAnI unnati sarvathA sarvadA thAya e mArga darzAvanAra kharekhara adhyAtmajJAna che. adhyAtmajJAnanA nAme vizvamAM vyavahAra paramArtha kAryomA sApekSadaSTi vinA nidaSTithI bhinnabhinna adhikArI chenA adhikAragAnanA abhAve saMkucitadaSTi thatI hoya ane sarvanI adhikArapara kartavyapravRttimAM aneka prakAranA avaze upasthita karAtA heya te te satya sApezika adhyAtmajJAna kathI zakAya nahi paraMtu zuSka nirapekSa adhyAtmajJAna kathI zakAya. evuM khAsa lauthamAM avadhArIne AtmonnatimArga hetubhUta adhyAtmajJAnanI sApekSa prApti karavA prayatna karavo joIe. jyAre jyAre zuSka jaDadiyAvAdIonuM vizvamAM vizeSa saMkhyAmAM prakaTIkaraNa thAya che ane adhyAtmajJAnavinA teo laikika tathA lesara kAryapravRttiyomAM rajoguNa ane tamoguNanI vRttithI pravRtta thAya che ane vAstavika sAdhyabindane visarI jAya che tyAre tyAre koI adhyAtmajJAnI mahAtmAne prAdurbhAva thAya che ane te adhyAtmAnI nyUnatAne pUrNa kare che; te mahAtmA adhyAtmajJAnanI prAptipUrvaka sarvatra dezI manuSyo paikI je je manuSyane je je karmapravRttimAM adhikAra hoya che te te jaNAve che ane attaranI zakkatA-jaDatAne nAza karIne tene sthAne jJAna Anandarasa ane nirlepatAne pragaTAvI zake che. je je manuSyone kartavyapravRttiyomA je je apekSAe adhikAra hoya che te te karmapravRttimAM manuSyane adhikAra jaNAvanAra tathA jaganI sArvajanika sevAomAM aneka rIte pravRtti karAvavAmAM hetabhUta adhyAtmajJAna che. adhyAtmajJAnathI AtmAmAM adhyAtmabhAvanAnA 60 saMskAra paDe che ane tethI bAhyakartavyo karatA cittazuddhi Adi guNonuM saMrakSaNa thAya che ema anubhavadaSTithI e bAbatane anubhavagamya karatA sarva prakAranI zaMkAonuM nirAkaraNa thAya che. adhyAtmajJAnanI prAptivaDe sajInethI svAdhikAra prApta karI zakAya che ke je prApta thaela adhikAranuM Antarika tathA bAhyAvartana sarva doSone nAza karI AtmAne paramAtmadazAmAM ANe che. dhArmika sAmAjika, naitika ane rASTrodaya hetubhUta pravattiyomAM AdhyAtmika bhAvanAnuM eTaluM badhuM zuddha bala vahe che ke jethI tad' in
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shi AdhyAtmika bhAvanAnuM phaLa. ( 183 ) kAya pravRttiyAmAM madhyasthabhAva Ananda ane paramArthavRtti sadA kAyama rahe che. manuScAnA vyavahAramAMthI AdhyAtmika bhAvanA jema jema vilaya pAmavA lAgI tema tema temanI rASTrIyakArya pravRtti vyApArapravRtti kSAtraka pravRtti naitikapravRtti sArvajanika sevApravRtti ane svaya'saMgharakSakapravRtti vagere aneka zubhapravRttiyA ane te te pravRttiyeAnA janaka zubha vicArAmAM aneka prakAranI nyUnatA kSINutA ane astavyasta dazA thavA lAgI ane tenu pariNAma sa Mprati manuSyonA jIvana vyavahAramA je AvyuM che tenA bhUtakAlanI pragati sAthe mukAbalA karavAthI spaSTa satya avAdhAi zake che ane hAya hAya aksAsanA udgArA kharekhara svayameva prakaTI nIkaLe che. AdhyAtmika bhAvanAthI roguNu ane tameguNavRttirUpa cittanI azuddhatA vilaya pAmavA lAge che ane tethI svAdhikAraparatve aneka prakAranI khAhya sevAkArya pravRttiyeAmAM matabhedyArdika kAraNeAmAM paraspara khalanuM saMdhaNu thaI AtmavInA durupayoga thaI zakatA nathI e khAkhatamAM adhyAtmajJAnadRSTi ane AdhyAtmika bhAvanAnI paripUrNa upacAgitA anubhavagamya thayA vinA rahI zakatI nathI. ataeva adhyAtmajJAna ane adhyAtmabhAvanAnuM prAkaTya thAya evA vyaSTiparatve ane samapiratve sarva manuSyoe sadA sarvathA aneka upAya levA joie ane AdhyAtmikajJAna ane AdhyAtmika bhAvanApUrvaka sa kAryaOpravRtti karavI ke jethI azubha krodha mAna mAyA ane lobhAdi doSothI dUra rahI zakAya ane kAryapravRttinA adhikArI khanI zakAya, AdhyAtmika ucca bhAvanAovaDe AtmAmA eTalA khadhA ucca tIvra draDha sakAreza pADIne AtmarUpe pariNamavuM joie ke jethI jagatmA pratyeka bAbatamA zubhAzubhatva na bhAse vA paravastuomA ArApe zubhAzubha bhAse evuM prathamAbhyAsamA ane tApi tene zubhAzubha kalpanAe kalpAela zubhAzubhapadAthermA jANavA ane dekhavApaNAnuM phakata sAkSImAtratva rahe, paNa temA pariNamavApaNuM na thAya. zarIradvArA bhAgavAtA paMce driyaviSaceAmAM rAgadveSathI pariNamana na thatA taTastha sAkSIpaNe zAtA azAtAnu bhAtRtva vedAya ane navIna karma na baMdhAya evI rIte adhyAtmajJAnavarDa AtmAmA pariNamavu joIe. adhikAra pramANe kama~cAganI pravRtti karAya paraMtu temA rAgadveSe zubhAzubha pariNamana na thAya ane niSkAmabhAve sAkSIpaNe pratyeka kAya karAya evu` AdhyAtmika pariNamana kharekhara AtmAmA thAya tA ja kharekhara niSkAma karmacAgitvanA adhikArane prApta karI zakAya paMca*drinA trevIza viSaya pratyeka padriyanI zakti chatA grAhya thai zake che. AcArAga dvitIya zruta * savat 1971 nI svanedha bukamAthI pratipAdya prAzvika Atmika viSaSepacegI arAkhalAkhabda lekhane praNita viSayamA utArA karavAmA Avye. OM A blekanA bhAva yanA age bukanA lekhA upayegI jANI dAkhala karyA che
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ = ========Ana ja nA rAjakanDakapanaka ( 184). zrI kamaga graMtha-saMvivecana. kaMdha adhyayana covIzAmAM nIce pramANe AtmajJAnI yatine saMbodhI bhagavate karyuM che. tA NasavAsa souM sahA soyavisayamAgatA / rAgadosAujetattha taM bhikkhU parivajae // 1065 // NasakA rUvamadachu cakkhu visayamAgayaM / rAgadosAujetattha taM bhikhkhU parivajae // 1068 // josakkAgaMdhamagghAuM NAsA visaya mAgayaM / ' rAgadosAujetattha taM bhikhkhU parivajae // 1071 // No sake rasamaNAsAtu jIhA visayamAgayaM / rAgadosAujetattha te bhikhkhU parivajae // 1074 // No sakA phAsaM NadetuM phAsaM visayamAgayaM / rAgadosAujetattha te bhikhkhU parivajae // 1077 // zrotraviSayane pAmelA zubhAzubha zabdane nahIM suNavA te azakya che, paraMtu tyAM zikSaka rAgadveSane parivaje. rUpa nahi dekhavAne zaktimAna thavAya nahi paraMtu cakSuprAptarUpamAM muni rAgadveSane parihare. nAsikA viSayasaMprApta zubhAzubha gaMdhane nahiM suMghavA zaktimAna na thavAya paraMtu tyA bhikSuka rAgadveSane parihAra kare. jihAviSaya prAptarasaanAvAdane mATe zaktimAna na thAya paraMtu tyAM bhikSuka rAgadveSane parivaje. sparzendriya saMprApta aSTadhA sparza nahiM davAne zakitamAna na thAya-ata kathya sArAMza e che ke spazendriya aNadhA sparzane saMvedI zake che tene parihAra thaI zake nahIM kAraNake sparzendriya jyAM sudhI hoya tyA sudhI te aSTaprakAranA sparzane jANI zake sparzendriyane prApta thayela zItoSNadi sparzone sparzendriya vedI zake; sparzendriya kaMI jaDa jevI thaI zake nahIM paraMtu AtmajJAnI sAdhu tyA thanAra rAgadveSane parivaje. A uparathI sArAza e grahavAne che ke pAMca indriyenA trevIza viSane svandriyane prApta thatA vArI zakAya nahi patu tyA rAgadveSane bhikSaka parihAra kare. asaMyata cha pAca IndriyonA trevIza viSayamAM zubha zubhatva kalpanAyege rAgadveSa karIne karma grahaNa kare che. upara pramANe jJAnI ane ajJAnInI pAMce IndriyanI bAhyadazA te keI apekSAe indriyaprApta viSayane anusarI eka sarakhI hoya che paraMtu aMtaraMgapariNatie, bannemA AkAza ane pAtALa eTale phera hoya che. jJAnI sAdhu pAca IdrinA trevIza viSayamAM rAgadveSane karatuM nathI ane ajJAnI jI pAca IdrinA trevIza viSayomAM rAgadveSa kare che. jJAnI sAdhu rAgadveSanI pariNatine ja ane Atmadharma pariNatine bhaje che tethI tenI AcArAMga sUtragata paracazamA adhyayanamI kazyA pramANe AtmadazA thAya che tathA
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka 1 jJAna ane kriyA baMnenI AvazyakatA. (185), tahAgayaM bhikkhu maNaMta saMjayaM, aNelisaM vinnucaranta mesaNaM / tudaMtivAyAhi abhiddavaMNarA, sarehisaMgAmagayaMva kuMjaraM // 2 // ', tahappagArohiM jaNehiM hIlie, sasadaphAsA pharasAudIriyA / . .. titirakae NANI aducetasA, girivvavAteNa Na sapavevae // 3 // , agirito joLamitApa, minarIma jue vaMgi. - - mamitro, teNu, dhaMdhavi ma vivi I sehunirAlaMbaNe appatitu, kalaMkalI mAvapahaM vimuccai // 1092 // . uparyukta gAthAonA bhAvane AtmajJAnI sAdhu raheNImAM dhAraNa kare che. ane AtmaguNemA sthira rahe che. AtmajJAnI sAdhu sarva saMbaMdhathI mukata hoya che ane je je kAryo kare che temAM mehathI muMjhAto nathI. AtmajJAnI sAdhu pitAnA AtmAne ucca guNavaDe saMskArI kare che. AtmAnA guNe vastuta: sattAthI AtmAmA rahelA che ema je sAdhu jANe che te sAdhu kharekhara sattAmAM rahelA guNene AvirbhAva karavA samartha thAya che ane karmarU5 rajane khaMkherI nAkhI guNethI prakAzita bane che AtmajJAnI sAdhu avazya AgamikatajJAnavaDe karmacAgI bane che. jJAnazivAmyAM mokSa jJAna ane kriyA e be vaDe mekSa che. jJAnayoganI prApti karIne pazcAt kriyAyoga arthAt karmavegane AdaryA vinA chUTake thatuM nathI. jJAnayoga dvArA yiAgamAM pravRtti karyAthI svAtmAnI salepatA nirlepatA kevI rIte che tene anubhava prApta thaI zake che. jJAnagIe priyAgamAM pravartavuM joIe. jJAnagI karmayogamAM pravaryA vinA jagajInA upagrahathI ane karmacANathI mukta thaI zakato nathI. sevA bhakita pUjA -vaiyAvacca paropakAra upadezavRtti dharmavRtti ane Avazyaka kSiAo vagerene kiyAga athata karmacaMgamA samAveza thAya che. dravya-kSetrakAla ane bhAvathI jJAnagI sAdhu je je kriyAyogane Adara ghaTe che tene Adare che. - adhyAtmazAstrone vAcavAthI vA zravaNa karavAthI AtmajJAnanuM kiMcita svarUpa avabedhavA mAtrathI adhyAtmajJAnanuM hRdayamAM pariNamana thatuM nathI. adhyAtmatatvajJAtA thaI zakAya paraMtu adhyAtmajJAna prApta karIne sukha dukhanA kaMthI vimukta thavuM ane hadaya para kaI paNa zubhAzubhatvanI asara na thavA detA sAkSI tarIke rahI AtmAnA guNethI AtmAmA pariNamavuM e anaMtaguNa duSkara kArya che. adhyAtmajJAnamA pariNamatAM AtmAvinAnI anya vastuonuM ahaMmamatva viNase che. hADohADamA adhyAtmajJAnanuM pariNamana thayA vinA nirupAdhimaya nisaMganivRttimaya jIvana prApta thaI zakatuM nathI pUrvanA munivarone adhyAtmajJAnanI kharekharI khumArI lAgI hatI ane hADohADamAcalamajIThanA raMganI peThe AtmAmA adhyAtmajJAnanuM pariNamana thayuM hatuM tethI teoe mAyA upara pitAne paga mUka hate 24
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 186 ) zrI kacega graMtha-savivecana. ane aneka ghAra pariSaha sahavAne samartha thayA hatA. gajasukumAla, skaMdhasUrinA ziSyA, metA muni vagerenA dRSTAMtA ema jaNAve che ke adhyAtmajJAnanuM AtmAmAM kharekharUM pariNamana thayA vinA bhAvacAritranizcayacAritrapaNe AtmA pariNAma pAmI zakatA nathI. adhyAtmajJAnanuM pariNamana thavAthIja tyAga dAna kSamA ane dayA vagere aa sArI rIte pragaTI zake che. AtmAne sarva javastuothI ane dehAdi jaDathI bhinnapaNe anubhavavAmAM Ave che tyAre sarpanI kAMcaLInI peThe ApeApa kanA AvaraNA vikharavA lAge che ane nirAvaraNa sUryanI peThe AtmA sarva jJAnAdvi zakitavaDe prakAzI zake che; AtmajJAna thayA bAda kIrtti ane apakIrtinI asara AtmA para na thAya evA abhyAsa pADavA joIe, kAI gALa de ane kai stuti kare tApaNuM nAma rUpanI kalpanAmAM pariNamata na thAya evI rItanA abhyAsa sevavA joie. AtmajJAniyA duniyAnA mAna ane apamAnaprati lakSa detA nathI. mAna-apamAna stuti-nindA haSa-zAka ane sukha-dukha vagerenA sacegA vacce AtmAne mUkIne temAM AtmA alipta keTalA rahe che tenI tapAsa karavI ane tevA samegA khAsa sevIne AtmAnI aliptatAne prakaTAvavI ke jethI puna mehAdithI pAchA paDavAnA prasaMga na Ave ane adhyAtmajJAnamAM AtmA pariName. adhyAtmazAstro vAMcIne ane zravaNu karIne adhyAtmajJAnamAM vikSa thavA mAtrathI AtmAnA svarUpamA pariNamI zakAtuM nathI, paNa adhyAtmajJAnanuM pariNamana karavAthI sukhaduHkhAdithI AtmA nile pa b rahI zake che. adhyAtmajJAna saprApta thAya evA sadgurunI upAsanA karIne ane adhyAtmazAstronA abhyAsa karIne upasarvAM prApta thatA AtmAnA upara zokAddhinI asara na prApta thAya evI rItanA abhyAsa sevavA joIe, hajArA manuSya pAtAnI aneka prakAranI nindA karatA hoya te zravaNe saMbhaLAtI hAya, apamAna vagere dekhAtu hoya tepaNu AtmAnA upara jarA mAtra asara na thAya evI rIte jyAre peAtAnA AtmAnA anubhava Ave tyAre samajavu' ke adhyAtmapariNatie pariNamavAnu thayu. kharUM aneka prakAranI upAdhice zIrSa para paDI hoya, mRtyu vagere bhA sAmA UbhA thaelA dekhAya ane aneka prakAranA rAgIvaDe zarIra gherAyaluM hAya tevA vakhate AtmA taTastha sAkSIbhUta thaIne azAtAdi vede tyAre samajavuM ke adhyAtmajJAnanu' AtmAmAM pariNamana thayuM. zrA~ mahAvIra prabhu chAsthAvasthAmAM anAya dezamAM vicaryAM hatA, tyAre anAya leAkeA temanI mazkarI-hAsI karatA hatA, aneka kharAba zabdovaDe gALa detA hatA. temanA upara dhULa uDADatA hatA. temanI aneka kharAma zabdavaDe helanA-nindA karatA hatA. AvA prasaMge mahAvIra prabhue adhyAtmajJAna vaDe svAtmAne sarva dukhAdinA sAkSI tarIke anubhavIne aneka zAka apamAna ! AdithI '
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMzayAdi ThakothI AtmAne nilepa rAkhave. ( 187 ) antaramAM nirlepa rahIne kilaSTakarmanI nirjarA karI hatI. jJAnamunivare jyA kilaSTa karmanI nirjarA thAya tyAM harSa zekathI vimukata-nisaMga thaIne vicare che. adhyAtmajJAnane upadeza karo vA adhyAtmajJAnanA pustako lakhavAM sahela che paraMtu bhAvAdhyAtmavaDe AtmasvabhAvamAM rahIne harSa-kAdisvaMdvathI nirlepa rahevuM e ghaNuM kaThina che. adhyAtmajJAnI munivare AvI dazA saMprApta karavA kIrti-apakIrti mAna ane apamAna vagerenA sacogAmA hAthe karIne khAsa Ave che ane tevA dromAM potAne AtmA alipta rahe e khAsa abhyAsa seve che. adhyAtmajJAnanuM paripakava pariNamana karavAne teo kIrti ane apakItti vagerenA saMjogomAM AvIne pitAnA AtmAnI parIkSA kare che "na maLe nArI tyAre bA brahmacArI" na maLe pati tyA sudhI satI " " na maLe saMpatti tyA sudhI tyAgI " "keI na batAve tyAM sudhI zAMta" "kAminI na maLe tyAM sudhI niSkAmI" ItyAdi jagatmA jyA tyAM avalakavAmAM Ave che. adhyAtmajJAnanuM manana smaraNa karIne AtmAne eTalo badhe ucca kara joIe ke dazyanA zubhAzubha prasaMgomAM samAnabhAve pariName. zAtA ane azAtAnA sthAnake, prasaMge, mehanAM sthAnake, prasaMge, ane sAdhanemAM pitAnA AtmAnI tulanA karavI ane uparyuMkata sthAne prasaMge ane sAdhanomAM je AtmA potAnA dharmathI calita thato nathI evuM anubhavAya che. vartamAna cAritryanI uttamatA prakaTI kharI ema jANavuM. temaja parabhavamAM paNa hAlamAM prApta thaela adhyAtmajJAna guNa TakI raheze ema anumAna para AvavuM. adhyAtmajJAnanI paripakavatA karavA abhyAsa seva ane uparyukta sogamAM nirlepatA rahe evA sAdhanAvaDe anubhava graha. jema mahAyodha raNamAM laDavA jAya che tyAre tenA hadayamA mRtyubhIti hotI nathI. nAmarUpanI ahaMvRtti viramarIne te yuddha kare che tat AtmajJAnI vizvarUpa raNakSetramAM mohanI sAthe yuddha kare che te Avazyaka kartavya kArya karate chate zubhAzubha pariNAmathI levAte nathI. atae Avazyaka karma karavAne kharekhare adhikAra nirlepAdhyAtmajJAnine ghaTI zake che. vizvamA lekenA zubhAzubha ke lAhala vara ubhA rahIne nirlepa rahevAnI zakita jyAre prApta thAya che tyAre avabodhavuM ke adhyAtmajJAnanI paripakava dazA thaI. sarva prakAranA Avazyaka kAryo karatAM chatAM ataramAM sarva jAtanI kAmanAone nAza thAya tyAre avabodhavuM ke karmaginI kharI dazA pragaTa thaI. adhyAtmajJAnavinA karmacAgane satyAdhikAra prApta thata nathI. adhyAtmajJAnapUrvaka karmacaMga sevavAthI kayAya baMdhana prApta thatuM nathI sarvatra sarvadA sarvathA vAstavika svAtaMtryakarma karavAne adhikAra prApta kare che, te adhyAtmajJAnane AtmAmAM pariNamAvavuM joIe "pratyeka kArya karatAM duniyA mane zuM kaheze? A kAryathI hane yaza maLaze ke nahIM" ityAdi je je vicAre prakaTe che tethI AtmAnI zakitane hAsa * * * - sa = *
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 188 ) zrI kama yAga graMtha-vivecana. (nAza) thAya che tethI jo peAtAnu saMrakSaNa karavu hoya teA AtmAne adhyAtmajJAnavarDa pazumAvave joie. sarva prakAranAM adhikArasaMprAptaAvazyakakAryAM karatAM chatAM nimukata rahevAne mATe paripakava jJAnadazA sa'prApta karavI joIe. adhyAtmajJAnasvarUpamAM jyAre AtmA pariNAma pAme che tyAre bAhyakAryoMmA ahaMmamatvanI vRtti utpanna thatI nathI ane harSa zAka rahitapaNe AtmAnandamA magna thaIne kacega karAya che. adhyAtmajJAniyA maheAccAddezIne hRdayamAM dhAraNu karIne kAgane Adare che. te samUminI peThe kriyApravRttimAM pravartatA nathI. adhyAtmajJAniyeA vyavahAranayapramANe vyavahAre bAhyathI pravarte che ane aMtarathI nyArA rahe che tethI teo svAcitakriyAyogathI bhraSTa thatA nathI ' adhyAtmajJAticeAnA hastamA kharekhaza kriyAyeAga (karmayoga) rahelA hAya che. kriyAyeAganA asaMkhya bhedo che tethI te viSe ekasarakhI sarvenI pravRtti amuka khAkhatamAM hoya vA nA hAya tethI te carcAnu kAraNa nathI, adhyAtmajJAnIsunivarA zabdanA prahArone sahe che, jagatanA aneka vAprahArane sahana karIne svakatavyamAM aDaga rahe che. mRtadehane zuci dravyanu lepana karavAmA Ave ane puSpamALAnuM paridhAna karavAmA Ave temaja tene azuci dravyanuM lepana karavAmA Ave te bannemAM tene kAMI huM zAka thatA nathI; tadvat adhyAtmajJAniya jagatanI zubhAzubha vRttithI marelA hoya che tethI tene pUjavAmA vA `nindavAmAM Ave te te manethI temane kaMI asara thatI nathI. evI zakhsanayapratipAgha apramatta jIvanmukata mahAtmAnI dazA prApta karavAne tevA abhyAsa sevavA joie ke jethI ajJAnathI marelI duniyAnu punarujjIvana karI zakAya. minn in^^^^ Zhen adhyAtmajJAnI caitanyavAdI che ane je AtmajJAnI nathI te jaDavAdI che. peAte AtmA chatAM jaDavastumAM sukhaduHkhanI kalpanAthI ahaMmamatva kalpIne rAgadveSavRttithI aneka kane khAMdhe che. AtmA ane karmanuM paripUrNa samyasvarUpa avAdhAyu nathI tyAM sudhI manuSya bAhyapadArthonI prApti mATe vizvajIvAnI sAthe yuddha kare che, ane bhotikAnnatimAMja peAtAnuM sarvasva kalpI che. jaDavAdI arthAt nAstikavAdI dharmanI kriyAo yadyapi kare che te paNa jaDavastuomA ahaMmamatvavRttithI tanmaya banIne rahe che. jaDasukhavAda mAtrathI sikadara vage2e bAdazAhoe AryAvartta para svArI karIne karADA manuSyonA saMhAra karyAM. bhale te caitanyavAdI tarIke pAtAne mAnatA haze paraMtu tenA kRtyo te jaDavAdIAMthI vyatirikta nahotAM ema kathatA vidha AvatA nathI. je manuSyA sajIvAne pAtAnA AtmAsamAna mAne che ane sarva jIveAnI yA vageremA yathAzakti sevAdharmathI pravrui dhAya. che te kharekharA caitanyavAdIo che. Ama sarvamUteSu : pati savasa e pramANu jyAMsudhI STi thaI nathI tyAsudhI caitanyavAdI vA adhyAtmajJAnI anA
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ - . . - - - - - - AtmA eja paramAtmA ( 189 ). adhikAra prApta thaye hoya ema kathI zakAya nahi. caitanyavAdI ekendriyathI mAMDIne paMce viyaparyata sarva jIvone sattAthI paramAtmA tarIke bhAve che tethI te sarva prati ahiMsAbhAvathI vartI zake emAM zuM Azcarya ? arthAta kAI paNa Azcarya nathI. dhanAdi jaDavastuo vaDe kareDAdhipati tarIke vA rAjA tarIke potAne je mAnate hoya ane sarvajInI AjIvikA vageremA sAhAsya na karato hoya te prabhune vA keI dharmane mAnate hoya te paNa vastutaH prabhu vA amuka dharmakarma tenA hRdayamAM nahi utaravAthI te jaDavAdI ja che ema tene AtmA ja kahI Ape che. dayA dAna parepakAra satya asteya brahmacarya parigrahatyAga zuddha prema ane bhakti vagere caitanyavAdanA lakSaNe che. e lakSaNe jyAMsudhI hadayamA na prakaTe tyAMsudhI game te dharmane manuSya pitAne caitanyavAdI Astika tarIke mAnate hoya te paNa te nAstika che arthAta jaDavAdI che ema avadhavuM. punarjanmavAdI kharakhare je hoya che te pApanA kRtyothI dUra rahe che. je caitanyavAdIo punarjanmane mAnatA nathI teo kharI rIte pApakRtyothI dUra rahI zaktA nathI ane teo rajoguNa ane tamoguNamAM sadA Asakta rahe che. adhyAtmajJAni punarjanmane svIkAre che teo kharekharA caitanyavAdIo che. adhyAtmajJAniye sarva prANIone sattAe paramAtmA che evI uccabhAvanAthI dekhe che tethI vastutaH pitAnI ucca bhAvanAdaSTithI svAtmAne vyaktithI paramAtmA tarIke ucca bhAvanAnA saMrakArevaDe banAvavA samartha thAya che. AdhyAtmikajJAniyo adhyAtmajJAna bhAvanAthI eTalA badhA antaramAM masta thaI jAya che ke teo pazu-paMkhI ane jhADa vagerene paramAtmA avaleke che ane teone paramAtmabhAvanAthI namaskAra kare che. paramAtmAnI sAthe jeo zuddha premathI tallIna banI jAya che, teo AtmAne ja paramAtmArUpe dekhe che. AvI dazA temanI paramAtma bhAvanAnA saMskArevaDe vadhatI jAya che tema tema teonA manamAM udArabhAva paNa vadhatuM jAya che. teo zArIrika vagere kriyAomAM pravRtti kare che te paNa temA muMjhAtA nathI paraMtu ulaTA tethI bhinnadazAvALA anubhavAya che. ajJAni je je karmomAM (yiAmAM) baMdhAya che te te kriyAothI adhyAtmajJAnIo mukta rahe che athata rAgadveSathI temA teo baMdhAtA nathI. musalamAnemA ane nAmane eka mahAtmA thaI gaye che te pitAnA AtmAne paramAtmArUpaja mAnate hate. jainazAstromAM aba to vmaLyA-sAtamA sa gva ghAramAM AtmA eja paramAtmA che ema lakheluM che. a ne AvI tenI mAnyatAthI zUlI para caDhAvavAmAM AvyuM paNa kharekhara tenI anahalAnI pUnathI te trAsTa ja rahyo. A uparathI samajavAnuM ke adhyAtmajJAniye-jJAnamArgIo sarvajIne paramAtmAorUpe bhAve che tethI teo kharekharI jaganI kriyAo (ka) vaDe unnati karavA samartha thAya che. adhyAtmajJAniyenA hRdayamAM paramAtmA pragaTelA levAthI
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - -- - - - - ( 180) zrI bhayo atha-sapivayana. ane tethI teo jIvatAjAgatA kharekharA hovAthI mehathI marelA evA ajJAnIjIne pratibaMdha ApIne jIvatAjAgatA karavAne samartha bane che. adhyAtmajJAnicenI zArIrika ceSTAthI parIkSA karavI e te vyartha che. teonA vicAramA bhAvanAomAM ane teonA Antarika udgArAmAM teo kharekharA prakAzI nIkaLe che. zarIranA dharmo te sarva manuSyanA sarakhA hoya che. AtmAmA paramAtmatva mAnIne teo AtmAmA eTalA badhA masta banI gayA hoya che ke teonI zArIrika pravRttidharmamAM paNa teonuM mana na lAgavAthI pUrva katA teonI judI ja avasthA anubhavAya che. adhyAtmajJAni jema kaI zelaDIne rasa cUsIne kucAone pheMkI de che tema paDadarzanakathita dharmatane anubhavIne anekAntadaSTithI ApayogI sArabhAgane grahaNa kare che ane bAkInA bhAgarUpa kucAone gurugamathI jJAna pAmIne pheMkI de che tethI teonA hRdayamAM kadAgraha te rahetuM nathI. sarva jI para teo maitrIbhAvanA dhArI zake che. adhyAtmajJAnIone AtmajJAnasaMbaMdhI samayaprAkRtamAM nIce pramANe kahyuM che. ' , suddhatu viyANato, suddhamevappayaM lahadi jiivo| ANato du asuddhaM, asuddhamevappayaM lahadi // 179 // uvabhojamidiyehiM, davANa macadaNANa midraannN| jaMkuNadi sammadihi, taM savvaM NijaraNimittaM // 205 // dave uvabhujaMte, NiyamA jAyadi suha ca dukkhaM ca / taM sukha dukkha mudiNNa, vedadi aha NijaraM Adi // 206 // jaha visamuvabhujaMtA, vijA purisA Na maraNa muvayaMti / / poggalakammassudayaM, taha bhuMjadi va vajjhade NANI // 207 // jai maja pivamANo, aradibhAvaNa majadi Na purilo| davvuvabhoge arado, NANI vi Na vajjhadi taheva // 208 // sevaMtovi Na sevadi, asevamANo vi sevago kovi / pagareNa ceThA kassavi, Naya pAyaraNoti so hodi // 209 // NANI rAgappajaho, savvadavvesu kamma mjjhgdo| No lippadi kammaraeNa, dukaddamamajjhe jahA kaNayaM // 232 // bhuMjatassa vi dave, sacittAcittamissi ye vivihe| saMkhassa sedabhAvo, Na vi sakkadi kiNhago kAdaM // 237 // taha NANissa du vivihe, sacittAcittamissie dave / bhujattassa vi NANaM, Na vi sakkadi rAgadoNedu // 238 // jA saMkappa viyappo, tA kampraM kuNai asuha suha jaNakaM / appasarUvA riddhI, jAya Na hiyae paripphurada // 294 //
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtma jJAna saMbaMdhI samaya prAbhUta zuM kahe che? ( 11 ) samayaprAnta ahamiko khalu suddho dalaNaNANa maiyo saDhA bii| Navi athyi majjha kiciva aNNaM paramANu mittaMpi // 4 // ahamijho khalu suddhoya Nimmamo nnaanndesnnsmggoN| namhi Thio taJcitto samne er3he svayaMNemi // 8 // NicchayaNayassa evaM AnA apyANa mevahi karedi / / vedayadi puNo taM veva jANa attA du atANaM // 8 // NANamayA mAvAno NANamayo ceva jAyade bhAvo / tamhA tamhA NANista sambe bhAvA du NANamayA // 18 // nAnI AtmAne zuddha jAta zuddhAtmasvarUpane prApta kare che. AtmAnI zuddhatA jANIne tenI zuddhatAnA anubhavamAM upayogI eve AtmajJAnI vadhRddhasvarUpalAvanA baLe AtmAnA zuddha svarUpabhUta triparyAyatvane prApta kare che. AtmajJAnI pratyeka karmacAgamAM pravatateM kta paNa AtmAnI zuddhatAne anubhava karI tenA upagamAM rahI zuddha samAdhisukhamAM lIna thaI chuTAtsalyane gaTAve che ane ajJAnI AtmAne azuddha jAte te azruddhAtmabhAvane prApta kare che. pratyeka kSaNe game te sthitimAM he buddhisAgara! evI saMsAne dhAraka Atmana !hAre vAtmaNUkavarUpane jANI tenA anubhavamAM rahevuM eja siddhaparyAyane prApta karavAnI uttama kuMcI che "jevI dRSTi tevI sRSTi" evuM samajIne buddhisAgara saMsAdhAraka Atmana !!! hAra nAma rUpano aThuMbhAva viramarIne AtmAnA zuddhasvarUpanA upayogamAM layalIna rahevuM e ja kharI gasamAdhi che e upayoga dhAraNa kara, uccabhAvanAthI AtmAmAM zuddha paryAyano AvirbhAva thAya che. " jevo vicAra tevo AtmA che. e lakSyamAM rAkhIne AtmAnA zuddha svarUpanA upayogamAM sthira thaI jA. AtmajJAnI je kaI kare che te nirjaniti thAya che. pAMca indriyo ane chaThThA manavaDe samyagadRSTidhAraka AtmajJAnI cetana padArtho ane acetana padArthone upabhega kare che te sarve nirja hetubhUta thAya che. banArasIdAsa kartha che ke "nI moja karI nikAne de; " sacitta padArtho ane acita padArthone upalevA karatAM niyama sukha ane duHkha thAya che. A uparathI samyagari udII evuM sukha dukha anuvate nirjarane prApta thAya che. A upathI samyaSTi AtmajJAnInI pitAno anubhavIne anulavA prApta thAya che. - jema vinuM upabhuMjana kakSA nA vidyApu mRgu nathI pAmatA. tadata pAMgalika karmanA udayane legavate te rAnI baMdhAtuM nathI. je ati madhamAM madyapati
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 19ra) thI karmayoga pratha-sarvicana. 1 . pakSabhUta auSadha nAkhIne magha pite chate monmatta thatuM nathI tathA kapabhegamAM arata e AtmajJAnI baMdhAtuM nathI. AtmajJAnI sevate chate paNa sevaka nathI ane ajJAnI asevo chato paNa sevaka che. jema keI paragrahathI AvelA vivAhAdi prakaraNa ceSTA che tathApi vivAhAdiprakaraNane svAsmIyabhAvathI te prAkaraNika thatuM nathI tema AtmajJAnI bhejya upaga vastuomAM ahaMmamatvabhAvathI te te padArthone bhegavate jIte abhegI che. anya kaI prakaraNasvAmI nRtyagItAdiprakaraNa vyApArane na karato chate paNa prakaraNa rAgasaddabhAvathI prAkaraNika thAya tema ajJAnI bAhyavastuono bhaMga na karate jIte paNa te te varatuonA rAgasadubhAvathI bhegI gaNAya che. sArAMza ke ajJAnI-rAgAdisaddabhAvathI te te vastuone sevatuM nathI paNa sevaka che. AtmajJAnI karmamadhyamAM gata chatA paNa karmavaDe sevA nathI, kAraNa ke sarvavyakRtarAga tyAga kare chate nile patya svabhAva pragaTe che. jema kardamamAM suvarNa levAtuM nathI tema rAgadveSAdi vikalpa pAdhirahita AtmAnI karmamAM lepAta nathI. jema kamamAM leha levAya che tema ajJAnI sarvadramAM rAgAdibhAve Asakta thaye chate levAya che. paMcavaNI kRttikAnuM bhakSaNa karanAra zakha tatAne dhAraNa kare che paNa te zaMkhanI zvetatAne paMcavarNimRttikA jema' kRSNa karI zakatI nathI taka AtmajJAnI paMcendriya viSane grahaNa karato chate paNa pitAnA Atmika ujajavala svabhAvane tyAga kartA nathI. AtmajJAnI aneka sacittAcittamizrita ne bhagavate chate jJAnane rAgAdi bhAvayukta karI zaktA nathI. jyAMsudhI saMkalpavikalpa che tAva jIva zubhAzubhakarmane AtmA kare che. AtmA yAvat rAgAdi vikalpasaMkalpa kare che tAvata otmAnI AtmasvarUpajhaddhi hRdayamAM parikruratI nathI, AvI nirvikalpa sthitimAM sthita AtmajJAnIo tribhuvananA zahenazAho che. AtmajJAnI nIce pramANe svakIya zuddha svarUpanI bhAvanA bhAve che. huM eka zuddha AtmA chuM. darzana jJAna ane cAritramaya chuM. nizcayataH sadA arUpI chuM mArUM vizvamAM kaMI paramANumAtra paNa nathI. e sAro ag MAna haMsa hanumA sevA e dimAvA, rara vona vALA | nizvayata huM eka AtmA zuddha che. mamatArahita ane jJAnadarzana yukta chuM, temAM sthita ane temA cittavALe thI chatA sarva ADhavAdi parabhAne vinAza karuM chuM. AtmA svakIya AtmAne prakaTa kare che ane nizvayananuM maMtavya che. AtmA AtmAne jANe che ane AtmA pitAnA AtmAne che. je mATe jJAnamaya bhAvathI jJAnamaya bhAva utpanna thAya che. te mATe jJAniyA sa. jJAnamaya nizrayata thAya che. pAvAda nA mAtAtti racanAra ne vera mAvA AimazAnamAM jJAna nivRtta mavati | AtmajJAnIo AtmajJAna pariNAma sadA masta rahe che. AtmAnA ananta guNe ane ponuM prakAzaka AtmAnuM jJAna, atae sarva guNAmAM jJAna guNanI mahattA avadhavI.
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - -- - - .. . - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -- guru mahimA. ( 193) * adhyAtmajJAnasaMbadhI samaya prAbhRtanAM amRta vacananuM manana karIne adhyAtmajJAnIe AtmasamAdhimAM masta banIne parabhAvane bhUlI jAya che. AvI adhyAtmajJAnasaMbaMdhI samyaguNi prApta karavAne zrI saddagurunA zaraNe rahIne gurunI kRpA meLavavI joIe. adhyAtmajJAnanI prAptimAM gurunI kRpA eja puNya kAraNa che. zrI saddagurUnI kRpA meLavyA vinA AtmAmAM adhyAtmajJAnanuM pariNamana thatuM nathI. aeva kavAmAM Ave che ke adhyAtmajJAnI sadgurunuM zaraNa aMgIkAra karIne sadA temanI kRpA meLavavI. zrIsaddagurunI kRpAthI je je aze adhyAtmajJAnanI prApti thAya che te te aMze kharekhara AtmAmAM pari Name che. ane tethI AtmAnuM Antarika punarAjajIvana vayameva prAdurbhata thAya che. gurunI kRpAvaDe ja adhyAtmajJAna prApta thAya che. ataeva gurukRpA mahimA kavAmAM Ave che. (kurA ) gunI kRpAthI maLe mAtra vidyA, gurunI kRpAthI TaLe che avidyA; gurunI kRpAthI maLe maMtra kucI, gusnI kRpAthI thatI jAta uMcI gurunI kRpAthI maLe suhu AzI, guru bhaktithI siddhi ag dAsI; gurunI kRpAthI gurutva prakAze, sadA sAtvikabuddhi citte vikAze gurunI kaLAo maLe jJAna Ave, gurunI kRpAthI mahAsiddhi thA; gunI kRpAthI adhAyuM maLe che, gurunI kRpAthI kubuddhi TaLe che. gunI kRpAthI maLe jJAna sAcu, ahe te vinA jJAna che sarva kAcuM; thayA vizvamAM je sarvajJa santa, gurunI kRpAthI mahatve bhado. gurunI kRpAthI maLe che dhAyu, gurunI kRpAthI maLe che vicAryuM; gurunI kRpAthI thatI chata dhArI, gunI kRpAthI maLe che yArI gurunI kRpA e mahAmaMtra jANe, gurunI kRpAe mahAdeva mAne; gurunI kRpA viSNu badhA ja pita, gurunI kRpAyo che hava te. gurunI kRpAe maLe ravasiddhi, gurunI kRpAe maLe sarva Rhi; gurunI kRpAmAM rahI daivI zakti, gurunI kRpAmAM rahI siddha vyakti. gurunI kRpAmAM rahyA deva devI, guru bhaktane vAta che kaNa evI; bharyuM ne gamyuM AvatuM sarva lekhe, kRpAdRSTithI saddaguNo pUrNa pekhe. gurunI kRpAthI samAdhi maLe che, bhalA bhAvathI dhyAnamAhi bhaLe che; gumnI kRpA meLave saryazikSA, bucabdhi gusnI kRpAmAM ja dIkSA. mokSamArganI satya nisaraNabhUta adhyAtmajJAnanI prApya zrIgurunI kRpA avazya 25
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 194 ') zrI prayoga graMtha-vivecana. meLavavI joie. gurunI kRpA eja gururUpa izvaranI kRpA che. taeva mumukSue zraddhA bhakitathI gurunA pAzrva sevI gurukRpA meLavIne adhyAAnanA abhyAsamAM lIna thavuM joIe. 1 jeNe gurukRpAthI gurugamapUrNAMka AtmajJAna meLavyu` hAya che te svAtmAneja izvararUpa mAne che, dekhe che-anubhave che. AtmajJAnI pAtAnA AtmAneja mahezvara dekhIne ane aneka nAmeA ane AkArothI sAkAra izvararUpa dekhIne kRtakRtya thaI jAya che. pazcAta te anyatra izvarane zodhavAne tathA prArthanA karavA mATe paribhramatA nathI. sarva jIvAja anata paramAtmA che ane temanI paramAtmasattAthI samagra vizva vyApI rahelu che ema te sattASTithI anubhave che ane tethI te saMgrahanayasattAdRSTie jyAM tyAM jIvAmAM izvaratvane avalAke che. AtmajJAnIne AtmajJAna dazA prApta thayelI hAvAthI saMsAranA padArthoM tene khAdhA karavAne zaktimAna thatA nathI. samudramAM ke taLAvamAM game te manuSya paDe teA taravAnI kriyAnA abhAve temA mRtyu pAme paNa jo te taraNakriyAne jJAnI hoya te tene jala mAravAne zaktimAna thatuM nathI. tadbhuta iSTAniSTha evA pace'driyagrAhyapadArthonA A saMsArasAgara che temAM ajJAnIe jhuDe che ane AtmajJAnIe te tenA upara tare che. IAniSTakalpAyalA padArthomA DubakI na mAranAra ane tenA upara taranAra evA AtmajJAnIne sAsArika vaiSayika padArthAM khAdha karavAne zaktimAna thatA nathI. AtmajJAna jene prApta thayuM che tee iSTAniSTa pace'driya viSayeAnA sabadhamAM AvatAM chatAM nile pa rahI zake che. aphINa sAmala vagere viSane je bhakSaNa kare che teonA prANane nAza thAya che paraMtu auSadhI vagerethI sAmala vagerene jeo mArIne amuka pramANamAM khAya che tenA prANanIzarIranI ulaTI puSTi thAya che. AtmajJAnIe sAsArika bhAga padArthAne AtmajJAnathI mArIne bhogave che tethI te te vaiyika padArthIthI teo khadhAtA nathI, gRhasthAvAsamAM rahelA tItha - karAmA kecit te cakravattiyA hAya che te AkhI duniyAnuM rAjya kare che, sava sAnukULa padmArthAnA upabhAga kare che chatAM teo khaMdhAtA nathI, UlaTA te karmanI nirjarA kare che AtmajJAnIone pAMce indriyo hoya che, pratyeka indriyathI teo te te driyagrAhya viSayane grahe che, paraMtu temAM iSTAniSTatvanI bhAvanAvaDe manane pravartAvatA nathI; tethI te iMdriyanA viSacethI aMdhAtA nathI AtmajJAnI cAle che, hAle che, khAya che ane pIe che, ityA dika zArIrika karmomA pravRtta thAya che. paNa AtmAne AtmA tarIke avakhAdhIne anya sarvenA ahaMmamatvathI mukta rahe che; tethI teo vedAntanI jIvanmukta dazA ane jainadRSTie sabhyaSTinI dazAne prApta kare che, kADA-asaMkhya ajJAnI manuSye karatAM eka AtmajJAnI manuSyanuM jIvana uttama che. karADo ajJAnIe je pApa kare che tevu pApa ddhi jo eka AtmajJAnI kare teA paNa te AtmajJa hAvAthI karADA ajJAnIo karatAM anata guNahIna karma khAdha kare che; athavA te te amuka kaSAyanA abhAve nilepa rahe che. mAtma
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 divya cakSu kyAre prApta thAya ? ( 195 ) jJAnI agnisamAna che. agnimAM nAMkhelA sarva padArthoM khaLIne bhasmasAt thaI jAya che. viSa udhaI vagerene agni bALIne bhasma karI nAMkhe che paNa agnine koI khALI zakatu nathI. AtmajJAnI thaelA ane thatA evA karI deASAne jJAnAgnithI khALIne bhasma karI de che. AtmajJAnIe te kAraNathI nirdoSa rahI zake che ane jJAnarUpa agnimAM peAtAnA AtmAne zuddha karI agnikulanA pAtra tarIke potAne kharI rIte vizvamAM jAhera kare che. AtmajJAnIe je je kaMI kare che te te sarvamAM ava-mamattva ane amuka maryAdAthI addha nahIM hAvAthI sarva jIvAnI sAthe temane AtmabhAva vadhatA jAya che, tenu AtmajJAna pratidina vikAsa pAmatuM jAya che ane te vasudhaiva duvAm evI dazAmAM AvIne UbhA rahe che. teo pUrvakarmanI preraNAthI je kaMI kare che te joke AhmaSTithI te karma doSarUpa gaNAtu hoya che tathApi vastuta. Atarika-mAnasika doSathI mukta hAvAthI teo nirdoSaja hoya che ema avodhavu, adhyAtmajJAnIonA hRdayamAM temane AtmArUpI paramAtmA jAgrata thayela hAya che, tethI te sarvatra caicaSTie jIvA teja paramAtmAe che evu anubhavavAne samartha thAya che. A samagra vizvamAM samyaviDe jAgrata thaelA manuSya sAkAra paramAtmA che ane aAgrata jIvA niti paramAtmAe che. game tevI kanI upAdhimAM tenuM paramAtmatva TaLatu nathI. A pramANe samagra vizvamAM jyAM dekhA tyAM jIva mAtra paramAtmArUpa jene bhAse che evA jJAnI paramAtmabhAvanAe vyakitataH paramAtmA che. paramAtmAne antaramAM anubhavavAnA che. AtmajJAnI AvI pUrNazraddhAthI te sarva kriyA kalpanAone tarIne tenI pelI pAra rahelA paramAnandane paramAtmArUpa anIne anubhava kare che. je peAtAnu paramAtmarUpa che te traNa kALamAM TaLavAnuM nathI. sattAe paramAtmadravyamAM azamAtra pheraphAra thatA nathI. AvI eka vAra zraddhA thaI eTale paramAtmAne prApta karavAnuM divya cakSu pragaTa thai gayuM ema jANavu. AtmajJAnIe AvI AtmazrahAthI bhraSTa thatA nathI. traNa leAkanA devatAo temane caLAvavA Ave te pazu te AtmazraddhAthI bhraSTa thatA nathI, temanA upara samagra vizvamanuSye dhasI Ave te paNu teo satya AtmazraddhAne tyajatA nathI. AtmazraddhAthI AtmArUpa paramAtmAne tame je kaheze te pramANe thaze ema pUrNa zraddhA rAkho. nAyamAmA yatnInena amya khalaDInavarDa ananta zaktimaya AtmAne prApta karI zakAtA nathI. ekavAra AtmAnI paramAtmabhAve zraddhA thaI te pazcAt AtmA pAte paramAtmazaktiyAne prakAzita karo. A bAbatamAM jarA mAtra sauMzaya rAkhaze! nahIM, saMrAyAmA vinati-ajJAnI saMzaya AtmA naSTa thAya che. eka vAra pAtAnA AtmAnA svarUpanI AkhI karI ke pazcAt vicAre ane AcArAmA divya parivartana thavAnuM ja. AtmA-paramAtmAonA nAme ane AAre je jaDa vastumA vizvamAM pUjAya che teneA khyAla karatA adhyAtmajJAnIe kye che ke e sarva AtmAnAja
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) huM mu ya garimA che. AtmA e nAda na A ma ba che. AmAM rUpa grUpamAM ma, bhAmAnya tene te pramA ko nuM mAmI mAM gAmAM eka be vAra kAMDa garIka kAma mAM 1 amu - * * % 4 nathI mAM ! pUnAmApa jAya che. I ra a najara mAM ina ane tamAma mAM ane ra rA paga neja manu mA banAvI ana prathA che; sAdhu ya ne svataMtra pa le tuM je kaho ta mama mudrA va parama * ma lIna khAne nI vikRti 5 pArAne ke kinAne pa sIke mAna svara mAM sAmAna ca mamaLyuM tema amIna kSA vinA karanuM pa hRdayamAM ane AmAM teja kamAMthI 6 1 2 Tana kAna ne upadeza dIdhA che ke dudhama samaya vidhartanamAM, svataMtra dharmavALA lAMbA AkAzane anula Ave che tethI tenA pAnA paranImAM mukhya AtmajJAnIe evanI dha DyuDa dAna mAnA pAne prApta karIne 16 nigamanA avamedhAyA paraMtu pu SanAmaya ArA zake? arthAta, kApaDu mAnI nahi thA mAna agni pragaTa thayAM ya tenA habamAM nahi e nizcaya chaeN, mevA niyano anubhava anubhava thaze. AtmA te padmAmAM bhAja mamA thI prAvAya tyajAyalI duniyA papara eka pILA prAnDanA nAtha che ane tamanI keTImAM gALIne parataMtratAnI eDImAM jakaDAelI maDe iM bhArata dezamAM jyAre amanapasa pUrNa kalAe prakAzatA hatA tyAre bhAta dezanA manuSya mukhI svataMtra ane vizvamAM sarve pari gaNAtA hatA. tyArathI temanAmArthI kSAmAna TaLavA mAMDayuM ane tenuM ta dAsabhAvanA ane jaDa kriyAvAda levA lAgyu. tyArathI bhAtanI paDhatI thayelI che ane rAya paNa tevI sthiti dekhAya che. adhyAtmajJAnarUpa sUryanA prAA tyAre bhArata dezamAMthI * pAtAnA kiraNAne anyatra prasAvA lAgyA tyArathI bhAratamAM aMdhakAra vyAsa thayuM ane tethI tIDAnI peThe aneka ja karmakAMDI mate prakaTavA lAgyA. bhArata dezamAM aAtmAne nA khAne daTAvA lAgyA tyArathI bhAratavAsIo caitanyavAdI evu nAma dharAvatAM chata jaya pUjArI anI gayA. sArAza e che ke jyArathI AtmajJAna caMdra dhavA lAgyuM. tyArathI ' *
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' AtmA te paramAtmA. ( 197 ) ja vastuomAM sukhanI buddhi prakaTavA lAgI ane manuSyA jaDa vastunA sukhanI bhrAntie dAsa anIne jaDavastuone pUjavA lAgyA tathA temAM mamatA karavA lAgyA. zrI mahAvIra prabhue eka vakhate A deza para adhyAtmajJAnanA pUrNa prakAza nAkhyA che; te bhAratadeza hAla aneka prathAmAM jakaDAine satyanI upAsanA karavA samartha thatA nathI, 'keDe chekarU ane gAma zAkhyuM? tenI peThe dharmaguruo paNa jaDa vastumA AtmAne ane sukhane mAnavA lAgyA tethI bhAratanI apeAdazA thaelI che, jo ke bhAratamA hajI adhyAtmanA dhArake mahAtmAo che paNa te thADA pramANamA che. adhyAtmajJAna vinA satya kartavyathI manuSya parArmukha rahe che. dharma kathAnuyAga, caraNukaraNAnuyAga vagere anuyoga ke je dharmanA agA che teo paNa dravyAnuyega pratipAdita adhyAtmajJAnathI jIvI zake che. AtmA ane AtmajJAna vinA kathAnuyoga ane cAritra kriyAonI mahattA aMza mAtra paNa siddha thatI nathI, ataeva AtmajJAna prApta karIne uparanI khAkhatanA anubhava karavA joIe, A khAkhatamAM adhazraddhAthI kaI mAnI levAnI jarUra nathI. AtmAnA guNuparyAyAnA anubhava kare. sarva deve devIe ane manuSyA e samAM AtmA che tethI te ramaNIya lAge che--AtmAmAja ramaNIyatA lAge che. AtmAthI tyajAyalA mRtadehamA kaMI ramaNIyatA lAgatI nathI. zarIramAM mukhamAM vagere agAmA ramaNIyatA vastuta* nathI; vastuta. te priya nathI. AtmAnA sabaMdha upacAre te ramaNIya lAge che. vastuta ISTa mitra ane premIe vageremAM tenA AtmAeja priyasvarUpa-ramaNIyasvarUpa anubhavAya che ema anubhava karatAM anubhava thaze. AtmAne dhAraNa karelA svazarIramA yAvat AtmA che tAvat temAM ramaNIyatA--priyatA bhAse che te AtmAneja laIne; anyathA AtmAnA abhAve te zarIranI je avasthA thAya che tenA anubhava sane che. caitanyavAdI caitanyapUjaka evA AtmajJAniyA AtmAnA svarUpamA dhyAnathI magna rahe che. AtmajJAnIe AtmA teja paramAtmAe che evI dhAraNAmAM magna thaine ekendriyathI te paMcendriyaparyaMta sarva jIvAne paramAtmAe rUpe bhAvIne de ane zabda vAcya sa jIvAnuM paramAtmasvarUpa che evA nizcaya karIne nIce pramANe udgArA kADhe che, AtmA te paramAtmA jyA tyA jIvA sarve ardhuM ja vanaspati pANI pRthvImA agni vAyu chavA che sa ra sarAvarI nadI pADaeNAmA ahai OM paramAtmA sattAe ekaja anekaja vyaktie paramAtmA te ahai zuddha thayelA sidghAlayamA muktAtmA ane 4 jyAM dekhuM tyA paramAtmAe, AtmAe, e tirAbhAve ahaM caitanya ceSTAe vizvase avara prANIo paramAtmA che a pa
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 198 ) zrI kama cAga aca-savivecana. paramAtmAe aha' ya pazu p khI anubhave te vyaktibhAve a jJAnarUpa mahimAe vilase ahIM 4 & 34 prabhurUpa duniyAnA veA ahu a 34 74 vamA save saviSe hu anekAntathI a" as res sarva dezamAM sarva kAlamAM ahu paramAtmA aMze araze guNusthAnakamA paramAtmAe aDha* OM OM hyujha pUrNapaNe upara guNusthAnaka yAgIe adR OM OM OM AtmAothI sAnya che dekhAtu A aOM premAkaNu AtmAonuM nayasApekSe aOM 7 zAnti. zAnti. zAnti. jagamAM che upayAge sarvatra sadA te ahula 3 dhyAne sihatva vyaktie ahIM OM OM OM OM OM OM OM4 I thoi ! AtmajJAnI sanaceAnI sApekSAe sattAnayaSTi Adi dRSTie paramAtmabhAvanAmAM lIna thaIne sApekSanayapUrvaka AtmArUpa paramAtmAne gAya che ane temAMja masta bane che. sarve saMsArI jIve sattAe paramAtmAe che paraMtu vyaktinI apekSAe tizabhAve paraMmAtmAe che. sattAnI apekSAe sarva jIvAmAM siddhatvabhAvanAe adhyAtmajJAnIe uparyuMkta dRSTi avakhadhavI. siddha paramAtmAe evabhUta nayanI apekSAe che. samyag kRSiguNusthAnakathI prAra'bhIne khAramA guNusthAnakaparyaMta vanArA antarAtmAo vastutaH sattAe paramAtmA che. sattAgrAhaka nayApekSAe sarva jIvAne siddho mAnIne adhyAtmajJAnIe svAtmAne uccabhAvanAe vyaktimAMthI paramAtmA anAve che. sattAe sarva jIvAne paramAtmArUpe bhAvavAthI svasamayanI ArAdhanA thAya che ane vibhAvika bhAgarUpa para samayathI parAhamukha thavAya che. adhyAtmajJAnIe AtmAne ananya ane zabdanace dhyAve che ane A maparyAyAnA paripUrNa AvirbhAva karavA prayatna kare che. AtmajJAnIoe lonArtha la dALa nada dora sada pacavaM" mana vacana ane kAyAnA ceAganuM jevI rIte samAdhAna thAya tevI rIte pravartavuM. mana-vacana ane kAyAnA ceAganI sthiratA jema vadhe tevI rIte AtmabhAvanAe pravartavAthI adhyAtmajJAnanA vikAsa thatA jAya che. AtmajJAnIee peAtAnA mATe anya manuSyA je kaMI TIkA kare te prati lakSa na devuM joIe, duniyAnA eka mata kadi thayeA nathI ane dghi thanAra nathI, satyane duniyAe ekadama strIkArI lIdhuM nathI ulaTuM satyanA vaktAonA prANa levAmAM AvyA che. zrI mahAvIra prabhue manAya dezamAM vihAra karyAM te vakhata temanA upara patthara phreMkavAmAM AvyA hatA ane
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhikAra pramANe pharaja bajAve. (19) herika Adi asatya zabda vaDe temanI helanA karavAmAM AvI hatI. kevaLajJAnI vItarAga vIra prabhu jevAne mATe sarva duniyAne eka sarakhe abhiprAya kevI rIte hoI zake ? je zrI vIra prabhune tera vA coDha lAkha jene pUlyadRSTie juve che ane temane paramAtmA mAne che te zrI mahAvIrane prItio musalamAna ane boDho vagere paramAtmA tarIke svIkAratA nathI ulaTuM temane kaphara vagere zabdathI lAvavAmAM Ave che. mahammada pigaMbarane musalamAno je draSTithI pUje che ane temanI zraddhA rAkhe che te dRSTithI jaine hinduo vagere mahammada paigaMbarane mAnatA nathI. IsukrAIsTane prItio je dRSTithI mAne che te dRSTithI anya bauddha ane hinduo vagere dharmavALAo mAnatA nathI. pitAnA maMtavyane sarva leke svIkAra kare e te traNa kALamAM vizvamAM banyuM nathI banavAnuM nathI. adhyAtma jJAnane nahi mAnanAra evA nAstika jaDavAdIo, ekAMta jaDavAdIo aneka kuyuktiothI ekAte AtmajJAna(brahmajJAna)nuM khaMDana karavAnA ane AtmajJAni ne dAbI devAnA aneka prayatna karavAnA Ama sadAkALa banyA kare che. AtmajJAnicenI badabAI karavA mATe jaDadiyAvAdIo zuM bAkI nahIM rAkhe? evuM prathamathI jANIne AtmajJAnane mArga aMgIkAra karavo joIe. AtmAna karavAne jeo kIrtinA pUjArI heya ane jeone dunIAnI vAhavAhamAM vRtti baMdhAI hoya teonI adhikAritA nathI ane teoe AtmajJAnanI AzA rAkhavI nahi; kAraNa ke A duniyAnI kIrti apakIrti vAhavAha vagere bhUlyA vinA AtmajJAnanuM divyajIvana prApta thatuM nathI. AtmajJAnI thanArane sUcanA ke duniyA tamArI apakIjiM eTalI badhI kare ke vAyarAmAMthI paNa tamane tevA zabda saMbhaLAya te paNa marelA maDadAnI pike tamAre kIrti ane apattimAM AcaraNa karavA prayatna seve paze. duniyA tamane dhikTare te paNa tamAre dhikSaranA zabdo hasIne bhUlI javA paze. e pahelAMthI nizcaya karIne ane duniyAmAM rahyA chatAM duniyAnA zubhAzubhabhAvane namaskAra karIne adhyAtmajJAnano mArga aMgIkAra karaze te tame adhyAtmajJAnanA divya jIvanane sAkAra karIne pitAnA AtmAne paramAtmarUpe anubhavI zakazo. AmAM aMzamAtra asatya nathI; ema tamAre vizvAsa dhAraNa karIne AtmajJAnamArgamAM pravezavuM. adhyAtmajJAnamAM praveza thavAthI duniyAmAM pragati sarva dharmanuM rahasya tamane samyagraSTithI samyapaNe avadhAro ane sarva tIrtho, sarva de ane sarva mahAtmAonA svarUpane antamAM anubhavaze. je IzvarathI tame pitAne dara maTe chete Izvara te AtmAnA asaMkhyAta pradeza svayameva jhaLahaLI uche. tame duniyAnI parIkSA karavA IchA na rAkhe ane duniyA tamArI parIkSA karIne je abhiprAye che te upara lakSya na ga. tamArA adhikAra pramANe vyAvahArika ane dhArmika je je kartavya pharajo tamAre adA karavAnI hoya te kyAM kare ane tenA pitAnA AtmArUpa paramAtmAnuM
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - ( 20 ) zI kamaLa pra-zarvicana. dayasthAna karIne AdithI tyAM kare, aneka duomANe rane pa aMtaramAM sukha rUpa pite huM Izvara chuM ema bhAvanA ke saMchimanI paDe athavA AMdhaLI cAkaranI peThe vizva pravAhamAM andhazraddhA rAkhIne na jue. AtmAmAM baLa prakaTAvIne mithyA hemene dUra karI vizuddha premathI garva chavanA dene je kathA ane teone AtmAonI sAthe vAtmAne eka rasarUpa karIne tenA belanubhava anubhava !!! AtamajJAna ane AtmajJAnine piranArAone 5 teo mAne paramAtmA che evA paramAtmabhAvathI dekhA ane pitAnA hRdayamAM ura aMka pa. dhikkAranAe kharekhara AtmajJAnAvathI Apane avadhatA nathI. jo teo nAbhaNi pAmaze te ApaNane AtmathiI dekhaze. temanA jevI ghA mAM Apa paNa jaDavAda daSTi dhAraNa karI hatI mATe temAM kaMI Azcarya nathI. na koIthI baMdhAyelA nathI ane te tamane bAMdhavA samartha nathI ema pAtAne anuba !!! tame pAnAnA Amapa IzvaranI sanmukha daSTi dhAraNa karIne sarva karo eTale tamArI A satyane ja prakAza paDaze ane kadamAM paNuM satyaja tarI Avaze. karmamAyA ne rIranI chAyA samAna che. tenA mAmuM doDavAthI te kadI pakaDAI zakAze nahi, paraMtu tyAre ApaNe AtmasuryanA samu gati karIzuM tyAre te pitAnI pAchaLa raheze. AtmArUpa paramAtmA tame che. bAkI rathamAM tame ja nahi, e daDhabhAva dhArIne pitAnA AtmAne pratyeka kAryamAM arUpI nirajana tarI dekhaze te vizvanATakane kharekha anubhava tamane thaze. taTastha rahIne dekhavuM ane taTasthapaNe jANavuM ane taTastha rahIne duniyA saMbaMdhI sarva vicAra karavAthI AtmArUpa paramAtmA kharekhara dehamAM rahyA chatAM rAjAneja gavavA samartha thAya che. be maNI mA kuratI kare che temAM banene kuratImAM je AnaMda paDe che tenA karatAM rAganI tyAga karIne taTasthapaNe banene dekhanArAone vizeSa Ananda pragaTe che. nATakazALAmAM nATakIAo je je pitAne veva kare che temAM phakata teonI AjIvikA buddhi hovAthI teone veTha samAna pravRtti lAge che. teone pUchavAmAM Ave ke tame e nATaka bhajavatA keTale badhe Ananda prApta karyo che ? tenA uttaramAM teo kaheze ke kaMI naha. amArA pATha amee dukha veThIne bhajavyo che. have nATaka prekSakone pUchavAmAM Ave ke tamane nATaka prekSaNathI Anada thaye ke kema ? tenA uttaramAM teo kaheze ke amane ghaNe ane tha. nATaka prekSake paNa kharekhara taTastha gaNAya nahIM tathApi teone cakicita * daSTithI nATaka dekhavAthI Ananda thaye te jyAre samyagadarNipaNAnI taTasthaSTi Ave e AtmAnI kharekharI taTasthatA pragaTe te prArabdAdhige karmacAgI hovA chatAM sahajAne jhAMkhIne pUrNanubhava thAya ane uttarottara divyajIvanano prAdurbhAva thAya. kare. kAyA" vaccamAM karmacege pravRttiyukata chatAM taTastha daSTithI sarva dekhavuM ane jaDapadArthone ad.
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ taTasthatAne apAsa Avazyaka che. mAnIne temAM thanArI ahemamatvavRttine dUra karI devI. je kAle je Avazyaka kArya karavAnuM hoya che te karyA vinA chUTake thato nathI tyAre te vakhate taTasthatA ane sAkSIpaNuM dhAraNa karI anAsaktithI kArya karavAnI Teva pADavI joIe. AtmajJAnI taTastha daSTithI anAsaktipUrvaka je je kAne kare che te te kAryo ajJAnI ahaMvRttipUrvaka kare che. AtmajJAnIo ane ajJAnIonA zarIranI bahAceSTAo te kArya paratve eka sarakhI hoya che paraMtu teomAM je pheraphAra hoya che te te samyagRSTi ane asamyadRSTimAM avadha, nirviSadAtAyukata ane viSadADhayukata sarpanI bATTAkiyA te eka sarakhI hoya che paNa je bannemA pheraphAra che te te saviSa ane niviSadADhAonI apekSAe che. adhyAtmajJAnIo nirviSADhAyukta sarpanA jevA hoya che. teonI AtmatA teone vicAre che. AtmajJAnIo bAhya karmo karavA chatA paNa nirlepa rahe che tenuM kharuM kAraNa pratyeka karmamA taTasthatAbhAva ane sANitva eja che. zrI kRSNane karmomAM sAkSitva hatuM jainadaSTie te antarAtmA ane teja bhAvI paramAtmA che. AtmajJAna thayA vinA pratyekakAryamAM taTasthatA rahI zake nahi. sarva paugalika padArthonA saMbaMdhamA chatA teonA pAsamAM rahevApaNuM na thavuM e taTasthatA vinA saMbhave nahIM. sarva saMbaMdhomAM taTasthabhAva' AvyA vinA A duniyAmA vanamA gharamAM pravRttimArgamA ekAtamAM ane anya game te kArya karatAM vA na karatA pagale pagale dukha che AtamajJAnIne sAmitvabhAva pragaTe che tethI te dukhanA hetuone dukhapaNe pariNumAvI zaktA nathI ane pitAnA AtmA upara dukhanI asara na thAya evuM AtmabaLa ravIne AtmAnA AnaMdano anubhava kare che. dukha pariNAmane pitAnA AtmAmAM na pragaTAvavA de e AtmasAkSIbhAva ane taTasthabhAva upara AdhAra rAkhe che, mATe AtmajJAnIoe sarva saMbaMdhomA ane sarva kAryomAM taTasthabhAva dhAraNa karIne zuddhopage vartavuM je je IdriyadvArA je je kAryo thatA hoya temAM sAkSIbhUta thaIne taTasthapaNe dekhyA karavA ane tethI pitAnA zuddhAtmAne bhinna avala. AhAradikriyAomAM AtmAne taTasthapaNe aveleka, ane AtmAnA zuddhopAgavaDe AhAradikiyAone taTastha paNe avalakavI A pramANe taTasthatAne abhyAsa vRddhi pAmavAthI sarva vastuone bAhyathI saMga chatAM aMtarathI nisagapaNuM pragaTavAnuM ane sarva damaNe rahevA chatA thI muktapaNuM rahevAnuM-evuM paripUrNa vizvAsathI mAnavuM. adhyAtmajJAnI A pramANe sarva kAryo karatAM chatAM muktimAM pravezavAno taTasthatAne daravAjo ughADI de che ane tethI adhyAtmajJAnIone mukitamAM saheje praveza thAya che AtmajJAnIe potAnA AtmAne thopage bhAva ane je je bAhya vastuonA paricayamAM AvavuM paDe che te bAdya vastuomAM paramAtmAnA zuddha svarUpane avelekavAnI upacArathI bhAvanA karavI. Ama karavAthI AtmAnI 26
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 202 ) zrI yAga graMthasavivecana. 5 OM uccabhAvanA nAza thaze nahi ane AtmAnI zuddhatA anI raheze. AtmajJAnIe je je yiAe mAdAthI karavAnI hAya temAM paramAtmAnA upacArathI AreApa karIne temAM paramAtmarUpa dhyeyavRttithI sthira thavu ke jethI paramAtmabhAvanA eja zuddhopayAgamAM pariNAma pAme ane tethI AhyamAM niSa"dhapaNuM rahe. dariyAmAM mAtI kADhavA utarI paDelA manuSyanI cetarapha asakhya maNu jaLa hAya che parantu te jalathI tArUnA nAza thatA nathI, kAraNa tArU taravAnI kriyA jANe che; tadnata vizvamAM svAdhikAre aneka kAryamAM pravRtta thaelA jJAnaceogIne anekakAcA baMdhana karavA zaktimAn thatA nathI; kAraNa ke jJAnayogI kama cAgane AdaratA chatA sa kAryAMmA nilepa rahevAnA jJAnanA upayoga karI temAM anAsakitathI pravarte che. sAmala aINu vagere viSe padArthAnA upayAgapUrvaka vyApAra karanArane viSa kAMI khAdha karavA samartha thatuM nathI. tadvet jJAnayegI karmacAgI banIne svAdhikAre aneka vyAva hArikakA ne kare che chatA temAM te anAsakti ane sAkSIbhAvathI vartatA hovAthI khaMdhAtA nathI--e tenI samyagdRSTinuM kArya amAdhavuM. bharatarAjAe tkhaDa sAdhatAM aneka manuSyanA saMhAra karyAM paraMtu teNe samyaSTipUrvaka kareAga Adarelo hAvAthI teoe caturdaza guNusthAnaka dazAnuM jIvanamukatatva prApta karIne aMte AdabhuvanamAM AtmabhAvanI bhAvIne kevaLajJAna prApta karyu. zAtinAtha kuMthunAtha ane aranAtha e traNe cakravartI hatA. gRhasthAvAsamA cakravartIi padavI cogya aneka prakAranA temaNe bhAga lAganyA hatA ane aneka yuddhAdi kAryoM karyAM hatA chatA samyagdaSTinA pratApe amuka kAryAmAM nilepa rahIne sAdhupaNuM aMgIkAra karI kevalajJAna prApta karIne muktipada pAmyA. tenAmAM sarva kAryAM karatA chatAM taTasthatA ane AtmasAkSIpaNu pragaTayuM hatuM; tethI te manathI samAnatA prApta karI zakyA hatA ane tethI te gRhasthAvAsanI kaceAganI zAlAmAM bhAgAli karmAne bhAgavatAM amukApekSAe nile pa rahIne AgaLa vadhI dIkSA aMgIkAra karI paramAtmapada prApta karI zakayA hatA; ApaNA AtmAmAM pazu tevI sattAe zaktiyeA che. AtmajJAnI sabhyaSTinI apekSAe paramAtmAe che. dvitIyAne caMdraja kharekhara pUrNimAnA caMdra che. dvitIyAnA caMdravinA anya caMdna kai pUrNimAnA caMdra thaI zaktA nathI. tadvat atra pazu avamAdhavu ke samyagdaSTidhAraka AtmajJAnIoja paramAtmA tiAbhAve che ane teo AvirbhAve . paramAtmA thaI zake che. samyagdgaSTidhAraka jJAnI sarvaviratitva aMgIkAra karIne sAdhu thAya che. gRhastha sabhyaSTidhAraka jJAnIo karatA sAdhu ane ta guNa uttama che; kAraNa ke teoe sarva saMganA tyAga karIne sAdhupaNu aMgIkAra karyuM che. A vizvamAM adhyAtmajJAnI sAdhue munie AtmasukhanA bhAkatA bane che. te bAhya AyuSya jIvane jIvatAjAgatA ane Antarika jJAna darzana cAritryArdika jIvane jIvatAM 1 .
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ appA so paramappA. (203 ) jAgatA sAdhu parameSThi deve che. dI dIvAthI thAya che tema teonI sevA upAsanA karavAthI adhyAtmajJAna pragaTI zake che. adhyAtmajJAnI sAdhuonI sevA karavAthI A bhavamAM mukitanA sukhane anubhava maLe che e kharekharI vAta che ane tenAthI iMdriyAtIta parabrahmasukhane vizvAsa prakaTavAthI kharekhara tyAgabhAva prApta thAya che. adhyAtmajJAnI sAdhu pAse javAmAtrathI ane temane thoDeghaNe upadeza zravaNa karavA mAtrathI kaMIadhyAtmajJAnanI jhAMkhI ekadama pragaTatI nathI, paraMtu adhyAtmajJAnI munivarenI aMtakaraNapUrvaka sevA ane temanA upadeza para vizvAsa rAkhavAthI tathA te pramANe pravRtti karavAthI AtmasukhanI arthAt muktisukhanI jhAkhI thaI zake che. AtmArUpa paramAtmAnI jhAMkhI thaI zake che. AtmArUpa paramAtmAnI jhAkhIne anubhava thaye eTale samajavuM ke paramAtmAnA darzana thayAM. AtmA e ja paramAtmA che ane tenuM sukha anubhavanAra paNa svayameva AtmArUpa paramAtmA che. ataova indriyAtIta Atmasukhane anubhava thatAM paramAtmAne parokSa dazAmA antasmA pratyakSa sukhadanarUpa sAkSAtkAra thaye ema mAnavuM. AtmA sukharUpaja paramAtmA che kAraNa ke sukhaguNathI guNu evA paramAtmA bhinna nathI. jyAre tyAre paramAtmavarU5nI jhAMkhI thAya che te vakhate AtmasukhanI ghena pragaTe che ane e AtmasukhanI ghena jANe traNe bhuvanamAM na samAtI hoya evI rIte antarUmAM tene anubhava Ave che. Avo anubhava amane te aMtaramAM upagabhAve vedAya che tethI spaSTa rIte jagane jAhera karavAmAM Ave che ke indriyAtIta sahaja sukhane anubhava te ja paramAtmAsvarUpanI jhAkhI che. tene anubhava kara hoya te sarva saMgano parityAga karIne AtmAnuM dhyAna kare. AtmAnuM dhyAna karavAthI ane AtmAnuM jJAna karavAthI ane AtmAnA svarUpamAM upayoge lIna thavAthI jagatnI dhAMdhala bhUlAvAnI sAthe Atmasukhane anubhava pragaTa thAya che. AtmArUpa paramAtmAne prApta karavA hoya te svazarIramAM rahelA asaMkhyAta pradezI AtmAne dekhe. jyAM jaDarU5 asat paryAya padArtho che tyAM traNa kALamAM paNa AtmArUpa paramAtmA prApta thavAne nathI adhyAtmajJAnanI zraddhA dhAraNa karavA mAtrathI vA sarva saMga parityAganI vAta karavA mAtrathI AtmArUpa paramAtmAne bheTI zakAze nahi. tame piteja zarIramAM paramAtmA che. AvaraNopazame aMze aMze tame paramAtmatvane vikAsa kyAM kare che jethI amuka kALe saMpUrNapaNe tame pitAne ja paramAtmapaNe dekhaze--anubhavaze. . pitAne AtmA eja paramAtmA che e nizcaya thayA bAda dInatAne nAza thaze ane sarva prakAranI AzAone nAza thaze jyAre AtmA teja (aSA to mair) paramAtmA che evo nizcaya thayuM eTale jAtithI kapAyeluM ahamamatva vilaya pAme che. bhArata rAjAne Adarza bhuvanamA paravastu saMbaMdhI atva TaLyuM tenI sAthe ja temaNe kevaLajJAna
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 204 ) zrI krama yeAga, gratha--savivecana, " * ' prApta karyuM". AtmAnuM pariNamana sarva zaktiyeAdvArA jo AtmAmAM thAya te kAcI e ghaDImAM kevalajJAnanI prApti thAya. " kAinI pAchaLa kAI paDaze nahi " e kahevata, akSarazaH satya" tarIke anubhavAya che. AtmAnA sarvAM paryAyAnA AvirbhAva, thavA eja siddhava vA paramAtmatva che. game tevA pApI paNuM AvuM paramAtmatva prApta karavA zaktimAna thAya che. game te rIte game te bhASADhAza, AtmAnI paramAtmatA prApta thAya evu jJAna karIne AtmaguNAmAM ramaNatA karavI joIe: AtmAnA guNAne pragaTAvavA mATe AtmAnA guNA tarapha lakSya devAnI jarUra che. paramAtmapada e AtmAmAM che. zArIrika dharmo e kaMI AtmArUpa paramAtmAnA dharmAM nathI. AtmArUpa paramAtmAnA guNA zarIrathI bhinna che, mATe zarIranI ceSTAthI AtmAnuM paramAtmatva parakhAya nahi. vAlamanamoyAmAiivabhUtaya mAyAvivi prayanta jJAtattvamasi no maddAnI A lekadvArA, paramAtmAnA guNAkAra paramAtmAnuM mahatva jaNAvavA AcAye prayatna karyAM che. rAgadveSanI kSINatA thAya e paNa zarIranI ceSTA-pravRttidvANa jaNAya evA ekAnta, niyamathI peAtAnI paramAtmatA pAtAnAmA kayA kayA a Mze pragaTa thaI che tenA peAtAne anubhava Ave che, te mAkhatanI anya manuSyAdvArA parIkSA karavAthI pAtAne kaI rIte lAbha prApta, thai zakatA nathI. AtmAnI paramAtmatA samadhI jhAMkhI ApanArA kharekharA AdhyAtmika ugArA che ema avabodhavuM peAtAnu AtmasvarUpa potAne jJAnadvArA anubhavAya che. jJAna ane sukha arthAt cihna ane AnaMda e ethI AtmA abhinna hovAthI cit ane Anadane anubhava AvatA cidAnaMdarUpa AtmAnA anubhava AvyA ema avakhAdhavu. jene AtmAnA anubhava. AvyA te kRtakRtya thayA ema, akhAdhavuM. jIvanmuktanI vAnagI e kharekhara AtmAnA anubhavaja che. AtmAnA jJAnAnubhava uttarAttara vadhatAM jAya che. AtmAnA anubhava tenA asaMkhya vA anaMta bhedo che; AgamanA paripUrNa anubhavadvArA je AtmajJAnI sunivare AtmAnubhava kare che te kharekhara upayukata kSApazama dazAmAM anubhavanA bhe saMbadhI, anubhava meLave che ane te hRdayane nirmala, karI sarva sagaparityAgapUrvaka zarIra chatA svayameva paramAtmA bane che. tene AtmajJAnI pArakhavA zakitamata jagatamA sAkAra paramAtmAe sarvasaMga parityAgI munivarA chaThThA guNusthAnaka sthita zabdenayanI apekSAe cAritradvArA vakhAdhavA. ajJAnIne ajJAnadazA paryaMta AtmArUpa para mAtmAnuM anubhava darzana thatuM nathI tethI te AtmAnubhava karanArAonI vAtAne gappAM mAne che paNu, jyAre te sadgurudvArA AtmArUpa paramAtmAnA anubhava kare che tyAre tene pAtAnI pUrvanI mAnyatAo upara ane AcaraNA para hAsya pragaTe che, je Atma rUpa paramAtmA kharekhara zarIramAM vyApI rahyo che tene samyag anubhava jyA sudhI maLatA nathI tyA sudhI paravastuomAM paramAtmA zeAdhavAnI pravRtti rahe che. jyAM sudhI evI dara . * thAya che. F y! Ban 1
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamaganA kharekharA adhikArI koNa? (205 ) che tyAM sudhI manuSya parataMtratAnI dravya ane bhAva beDImA jakaDAI rahe che. pitAnA AtmAne dravya ane bhAvathI jyAM sudhI dIna mAnavAmAM Ave che tyA sudhI ke dezanA manuSya kharekharA dravya ane bhAvathI svataMtra ane sukhI thaI zaktA nathI. jyAM sudhI jIvana maraNa ane aneka IrachAo mATe bhayAdi vRttinA dAsa thavuM paDe che tyA sudhI duniyAmAM parataMtratAja che ema nakakI mAnavuM. sarva prakAranI IcchAonA vilayanI sAtheja Izvara pitAnAmAM pragaTe che ema khAtrIthI mAnavuM. bhayAdi saMjJAonA vinAzanI sAthe ja zarIramAM rahelA sAkAra paramAtmAne anubhava thAya che e bAbatanI khAtrI AnaMdanI paripUrNa ghena pragaTe che teja darzAvI Ape che. Indriye dvArA amuka viSathI je AnaMda uddabhave che te te jaDa vastuonA nimitte utpanna thaelo hovAthI tenuM anna grahaNuMkara vAnuM nathI; anna te sahajAnaMdI ghenane je hRdayamAM bAhya viSayethI nirapekSapaNe anubhava prakaTe che tenuM grahaNa karavAnuM che pitAnAmAM amuka amuka guNasthAnakanI apekSAnA aMze sAkAra-paramAtmatva pragaTayuM che ke kema tene anubhava te sahajAnaMda ghenanI khumArI dvArA ja karI zakAya che. tene nirNaya paNa pitAne AtmAna karI zake ema nizcayata- avabedhavuM. traNa kAlanA cAra prakAranA devo ane ane devIo asaMkhya Idro aneka rAjAo cakravatio ane zeTha vagerene grahaNa karavA. teonA sukhane eka Dhagale kara. e Dhagale kharekhara AtmajJAnI munivarane AtmasukhanI je ghena pragaTe che tenI AgaLa eka kSaNamAtramAM tenA eka bindu mAtra paNa nathI ema avadhavuM. AtmajJAnI munivarone bAhya vastaonI paravA ( pRhA) hetI nathI tethI teo jaDa vastuonA dAsa banatA nathI paNa AtmabaLavaDe jaDa vastuone tAbe kare che. AtmajJAnIo karmacaganI-svAdhikAra pravRtti kare che paNa temanAmAM nirlepatA pragaTI hoya che, tethI teo aneka prakAranI karmavRtti kare che chatAM ajJAnI karmagIonA karatAM anantaguNa nirlepa rahe che, ane tethI teo jyAM ajJakarmayogIo baddha thaI jAya che tyA teo mukta rahe che, jJAnI munivaro je je karmo kare che temAM teo nirlepa rahe che ane teonA jIvanathI jagatane anantaguNa dharmalAbha maLe che, te mATe AtmajJAnIo karmacAganA kharekhara adhikArI che ema je kahevAmAM AvyuM che. te kharekhara eDyaja che. AtmajJAnIo karmacAganA dezakAlAnusAra rahasya avadhI zake che ane kayA kayAM kartavya karme che ane kayA kayA akartavya karmo (kAryo che tene dravya kSetra kAla ane bhAvathI vicAra karIne kartavyakamene nirlepapaNe abhaya apa ane amedapa kare jAya che. kartavya karma karavAnI mArI pharaja che ema jANane koIpaNa jAtanI AzAvinA rtavyakarmo karavAthI nirAMtipUrvaka nipapaNuM kAyama rahe che. ane tethI navIna bhavAghavathI
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI krayoga ca-vivecana. aMdhAvAnuM thatu nathI. jyAMsudhI AyuSya che tyAMsudhI AtmajJAnIne hastapAnAdithI' AhAraddhi prAptya kAipaNa kArya pravRttimAM pravatavuM paDe che ane te vinA chUTakA thatA nathI, AtmajJAnIe vyavahAranayanI apekSAe prApta thaela dravyakSetrakAla ane bhAvAnusAre vyavahAraka pravRttimAM pravarte che ane nizcaya nayanI apekSAe AtmadharmamAM dravya-kSetra-kAla-bhAvathI teja kSaNe pravarte che; paNa te AsaktirahitapaNe kadAgraha-rAgadveSarahitapaNe vyAvahArika tathA dhArmi kakArya kare che tethI niSma dha rahe che. AvI dazAmAM adhyAtmajJAnIe abhyAsanA khaLavaDe rahI zake che, abhyAsavaDe kayu' kArya siddha thatuM nathI ?-abhyAsathI sarva kAryanI siddhi thAya che. AtmajJAnI sarvatra kArya karatA chatAM AtmArUpa paramAtmAnuM smaraNu karIne upayAgamAM rahe tethI teone ApattikAlA ceAge pApakama pravRttimAM pravartatAM chatAM pariNAme pApa lAgatu nathI. eka vAra AtmajJAnarUpa sUryanA hRdayamA prakAza thayA teA pazcAt pAparUpa "dhakAra rahI zakatA nathI. mAtmajJAnIo je je kAryAM kare che temA huM huM evA zabdothI vyavahAra kare che teA paNa nizcayathI aMtaraga pariNAme nyArA hAvAthI Asakti vinA uccAelA huM tuM evA zabdothI te khaMdhAtA nathI. AtmajJAna thayuM eTale kaI prArabdhAdika karma ekadama khaLI bhasmIbhUta thaI jatA nathI, prArabdhayeAge zAtA ane azAtA vagerene bhAgavavA paDe che. prArabdhakarma arthAt viSAkAyakarma vaDe prApta thaelI puNya pApanI upAdhiye bhAgavavI paDe che; te vakhate anyajIvAnI peThe auSadhAdi prayatnAne sevavA paDe che. ucitavyahAra viveka yogya pravRttine sAcavavI paDe che; paNa sUkAyalA nALIeranA gALAnI peThe antarathI peAtAnA AtmAne nyAro rAkhavA paDe che. pRthvIca ane guNasAgara rita avaleAka. khAdyathI tee lagnanI kriyAmA pravRtta thayA hatA chatAM atarathI AtmajJAnanA pratApe teoe AtmabhAvanA bhAvIne cArImA kevalajJAna prApta karyuM hatuM. kUrmAMputranI gRhamAM AtmajJAna dazA jAgrata thaI hatI, AtmAnA zuddha dharmanA zuddhopayoge vicAra karatA gRhasthAvAsamAM kevaLajJAna prApta karyuM" ane kevaLajJAna prApta karyAM pazcAt cha mAse paryaMta saMsAramAM rahyA; te vakhate kevaLajJAnI chatA dararoja khAvApIvAnI tathA lAkavyavahAra - pravRtti saMbaMdhI ucita kriyA karyAM karatA hatA. temane kevaLajJAna chatAM temanA uparanAM AcaraNA ane zabdothI temanA sabadhIoe temane kevaLajJAna utpanna thayuM che. ema jANyuM nahi. kharekhara kevaLajJAna AtmAmAM pragaTayuM hoya tene mAla jIvA zI rIte jANI zake ? kevaLajJAnI kUrmAMputrane cha mAsa paryaMta saMsAramA ucita kAryo karavAM paDyAM hatAM tA adhyAtmajJAnIone gRhasthadazAmA hoya te gRhastha dazAsabaMdhI ane sAdhunA dharmamAM hAya to te sA~badhI ucita vyavahArikakAryAM karavA paDe emAM koI jAtanuM Azcarya nathI. AtmAnu jJAna arUpI che tene mAnA AcaraNAnI ceSTAothI khAlajIvA na ane tethI AtmajJAnInI TIkA kare tethI AtmajJAnIoe leAkasaMjJAmAM magna thavu nahIM. ( ( 206 ) jANI zake'
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAre paigamAM dravyAnuyogane prathama rayAna zA mATe? ( 27 ) anAdikAlathI evI jagatanI TIkAo thatI AvI che, thAya che ane thaze mATe lesaMjJAne tAbe thaI mUrkhAonI hAjIhAmAM hAjI meLavavI nahiM. ane kadApi makhAMonI hAjImAM hA karavI paDe che te uparathI kAraNavazAt karavI paNa satyajJAnamArgane udaya thAya tevI rIte prasaMga pAmI vartavuM tathA anyane vattavavA. jagatamAM aneka jAtanI vanaspati che. sarve jaLamAM kamaLane nirlepa rahevAnI zakti prApta thaelI che. takatu duniyAnA padriya viSayamAM AtmajJAnIne nilepa rahevAnI zakti prApta thaelI heya che. bAkI ajJAnIo te paceMdriya viSayarUpa jalamAM rAgadveSathI lepAya che. AtmajJAnIone pariNa ma teja tenuM vartamAna tathA bhaviSyakALanuM uttama cAritrya che. bAhyanuM cAritrya to paradravyanA AdhAre uddabhave che tethI tenA upara Atma cAritryane ekAte AdhAra rAkhI zakAya nahIM. bAlaja zubha evA audayika bhAvanA vyavahArane dharma mAne che. bAlajI-ajJAnIo dazya padArthomAM dharma mAnIne AtmadharmathI ThagAya che, mATe AtmajJAnIoe bAlanI audayika karaNImA dharmabuddhi dhAraNa karavI rahIM. AtmajJAnIone paNa audayika bhAvanI zArIrika AhArAdika pravRtti karavI paDe che paraMtu teo ajJAnIonI peThe temAM AsakitabhAvAdivaDe lepAyamAna thatA nathI. AtmajJAnIo te dayikabhAvane ane tenI pravRttine bAhathI karatAM chatA temA akartava dekhe che ane audayika bhAvanI AhArAdi pravRttine bAhyathI karatAM chatA paNa aMtarathI te temAM tanmayapaNe pariNamatA nathI tathA AhAradi audayikabhAva pravRttikAleja AtmAnA zuddha pagamAM pariNamIne AtmadharmanA katAM bhoktA bane che. atae aviratineharUpa pariNAmane zuddhagavaDe vinAza karIne moha pariNAmathI vinAza pAmIne AtmAnA guNAmA ramatArUpa viratimA dravya ane bhAvathI tallIna bane che. savarNane kaSa cheda ane tADana ane tApasa he paDe che tema AtmajJAnIone parijaha upAdhi vagere sahavI paDe che ane nAmarUpathI bhinna svAtmAne bhAva paDe che ane kSamAguviDe prakAzavuM paDe che. AtmajJAnanI uparyukata mahattA avabodhIne sarva dezanA manuSyoe AtmajJAna prApta karavuM joIe. AtmajJAna prApta karyA vinA AtmA-paramAtmA-karma vagerenuM kharuM svarUpa avabedhAtuM nathI, ane gADarIyA pravAhe lokasaMjJAne AdhIna thaI karmakAMDa vagere sevIne mokSanI prApti karI zakAtI nathI ema khAtrIpUrvaka samajavuM. jainazAstromAM dravyAnuyega gaNitAnuga kathAnAga ane caraNakaraNAnuyoga e cAre anuyoganuM varNana karavAmAM AvyuM che. temAM dravyAnuyogane prathama pada ApavAmA AvyuM che. tenuM kAraNa e che ke dravyAnuganA nAna vinA AtmajJAna-adhyAtmajJAna prApta thaI zakatuM nathI. caraNakaraNAnuyoganI kriyAonA rahasyane khulAso paNa dravyAnuyoganA jJAna vinA saMprAsa thato nathI aeva dravyAnuyoganA abhyAsa
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA nAma ya mArA navA - - mAM na - - ( 8 ) ' zrI karmayoga graMthAvivecana : * ' dvArA adhyAtmajJAnI munivarenA pAsAM ravIne je AtmajJAna prApta karavAmAM Ave che te AtmajJAnathI AtmA teja paramAtmA prakAze che ema nizcayataH - avabodhavuM. dravyAnuyeganA jJAnabaLe aneka prakAranA adhikArabhede game te kALamAM game te dezamAM gametevI sthitimAM rahelA manuSyamAM kalyANArthe vicAre che ane AcArene ghaDI zakAya che. jene rAjyavyavasthAnuM jJAna hoya che te rAjyanItine racI zake che taddata dravyAnuganA jJAtA evA AtmajJAnIo sarvatra duniyAmA dharmanA vicAre ane AcArone pratipAdana karavA zaktimAna thAya che temAM jarA mAtra Azcarya vA zaMkA jevuM nathI. dharmakarmakAMDathI aneka prakAranA kaleza kaMdAgrahamAM AcchAdita thaelA dharmane AtmajJAnIo puna zuddharUpa arpI zake che ane dharmanA AcaranArAone sudhArIne tene jagatamAM pracAra karI zake che; AtmajJAna prApta thAya evI Agane abhyAsa karIne ane aneka nAnI apekSAe tenuM manana karIne jene AtmajJAna prApta thayuM che evA AtmajJAnI munivara gurunuM zaraNa aMgIkAra karIne temanAM pAsAM sevI AtmAnuM anubhavajJAna prApta karavuM. dave dIvA thakI thAya che. jenAmAM AtmajJAnanI joti pragaTI hoya che temanI pAse rahevAthI ane temanI kRpAthI adhyAtmajJAnanI jyoti prakaTAvI zakAya che. tenA vinA apAyo vaDe AtmajJAna hadayamA prakaTatuM nathI. AtmA eja paramAtmA che. AtmAne paramAtmArUpe dekho. sarvatra sarva prANIomAM AtmA eja paramAtmA che evuM dekho evuM bhAvo ane evuM AcaraNa kare eTale rAgaddha kaSAyathI muktapaNuM thaze ane sarvatra sarva prANIomAM paramAtma bhAvanAnA saMskAra deDha thavAthI tamArA AtmA eja paramAtmArUpe jhaLakaze tathA vAstavika sukhanA bhetA banaze. AtmAMrUpa para mAtmA e jarA mAtra jJAnathI bhinna nathI. AtmAnA dhyAnamA svayaM paramAtmA che evuM ane bhaLyAnI sAthe tamAruM divya aAtmakajIvana AnaMdamaya anubhavAze. A zarIramAM sarvatra vyApI rahelA AtmAnA asaMkhya pradezo tarapha upaga devA zuddhopayoga paNa AtmAnA asaMkhyAta pradezamAM ja rahyo che ane te ja asaMvyAta pradeza rUpa che ema 'bhAvanA karavI. AtmAnA asaMkhyAta pradezonI eka vyakita ja bhANa sAtha raheluM zarIra ne bhAse ane tenuM bhAna bhUlAya evI rIte zuddhopAgamAM tallIna thaI javuM AvI rIte jema vizeSa upagamAM rahevAya tema tanmayatA sAdhavI ane pazcAtuM A upacAga kare ke asaMkhyAta pradezamaya vyakitarU5 AtmAthI abhedapaNe jJAnAdi anubhavAya. A pramANe AtmAnuM AtmaguNothI abhinnapaNe khAtA-uThatA-besatA ane anya kAryo karatAM bhAna rahe-suratA rahe e abhyAsa pADe. A pramANe zuddhopaganA abhyA vaDe AtmadhyAna karatA je kaMI truTi rahe che tene paNa khyAla rahe che ane tene parihI karavA anubhava pragaTe che. zuddhopacAga pramANe AtmAnA guNemAM upara pramANe ramaNutAka
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddha svarUpanuM dhyAna kevI rIte karavuM ? (209) sahuja samAdhi pragaTe che, ane pazcAt anya ke astavya bAkI jaNAtuM nathI te eTalA sudhI ke mukti utA dura jaLa evI grahadazA anubhavAya che. AvI sthiti prApta thatAM karaDe tIrthapUra sevA, karaDe vRttApa japa vagerenuM vArika taMtra prApta thayuM ema anulava Ave che. AvI AtmadazAne anubhave tyAre javuM ke anaMtalavanA karma savyAM ane zabdanayanI apekSAe jIvanasutA prata thaI. AtmA ane paramAtmA te svayaM chuM e zuddhApAthI atulava kare ane tevA upagamAM eTalA badhA lIna thaI javuM ke pratyeka kArya karatAM huM paramAtmA chuM e upaga rahe. evI paramAtmabhAvanA sarvatra vyApaka thavI joie ke jethI sUrya prANIomAM paramAtmA anubhavAya ane tethI jatA rahevuM paramAtmapada che te ataramA paramAtmA tithI pragaTa thAya. A kAryamAM AtmajhaTathI upage pravartavAne abhyAra pADavAthI AtmAnandarasano anubhava prApta thAya che. jo ke prathama AvI dazAno abhyAsa sevatAM prathama nIrasava lAgaze paraMtu pazcAtu-atyaMta premapUrvaka pravRtti karatAM anukavAna jacatuM thaze ema nI avabavuM. AvI dazAno anubhava AvatAM parAvanA vikalpavrukSanuM mULa vina zAya che. huM paramAtmA chuM e upaga rAkhIne tenA draDha saMkArA mAM pATAthI sarvatra ane sarva prANuone paramAtmApaNe bhavavAthI hRdayamAM zukravRtti ane nivRtti te prakaTavAja pAmaze nahI. A bAbatane barAbara mAtra be mAtra pariyuda chaThThApUrvaka abhyAsa karavAthI kudavRtti ane anya prati kiTTaranI vRtti tathA tene prati kaI prakAranI hRdayamAM azravRtti pragaTavA pAmaze nahI. ene Dara che anubhava vinA raheze nahi ema anubhavanI khAtrIthI kahevAmAM Ave che. pustakamAM lakhelA A upAyamAtrathI khuza na thavuM paraMtu kacyA pramANe AcAramAM A bAbata sUphIne paramAtmabhAvanAne anubhava eka vAra karavAmAM Avaze ane te prApta thaze eTale paramAtmAnAnI lagAnI evI lAgaze ke te kadI chUTaze nahI ane paramAtmatva prApya che. tyAre ja mehu bhavanA svameva vilaya pAsa nA ananasAna. darzana ane ridigu pinane dekhavAmAM Avaze. aeva paramAtmabhAvanAno pAya sadA seve . adhyAtmanI AtmAnaparitimAM jevuM zreya svarUpa jove che te svayaM bane che. kahyuM che ke tridAnane majUtAnAiM e trAmanAma japatnamitte AtmA ne zukrata paramAra cidAnaMdamaya e. paramAtmAne smaraNa kare che te AtmADe AvyAnI tIna pAtAne prApta kare che. amAe pivAnA zudavanuM kevI rIte dharavuM joIe te nIce pramya banavavAmAM Ave che. sanIndriyanigyamamUrtarasanAcyutam / cidAnandamayaM viddhi svanminnAnmAnamAnmanA /
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 20 ) zrI kamalega gratha-savivecana. AtmAnaM siddhamArAdhya prApnotyAtmApi siddhatAm / vartiH pradIpamAsAdya yathAbhyeti pradIpatAm // suniruddhandriyagrAme prasanne cAnnarAtmani / kSaNaM sphurati yattattvaM tadrUpaM paramAtmanaH // svacibhramodbhavaM du:gvaM, svajJAnAdedha hIyate / tapasApi na tcchedymaatmvijnyaanvrjitH|| AtmAtmanA bhavaM mokSamAtmanaH kurute ytH| ato ripurguruzcAyamAtmaiva sphuTamAtmana: // AtmAnuM svarUpa pAca Idi ane chaThThA mananI bahAra che. koI paNa rIte AtmAnuM svarUpa karthacit nirdezya nathI. AtmAnuM amUrta svarUpa che. amUrta evA AtmAne amUrta evA anubhavajJAna dvArA anubhavAya che. anubhavajJAna ane AtmA ekarUpa che. tethI anubhavajJAna e ja AtmAne anubhava sAkSAtkAra avadha joIe. rAgadveSanI sarva kalpanAothI bhinna evuM AtmasvarUpa che. rAgadveSanI kalpanAothI pelI pAra rahevuM evuM AtmasvarUpa je mahAtmA dhyAnamAM anubhave che te kudaratanI lIlAnI jhAMkhI prApta karavA zakitamAna thAya che.cidu arthAt jJAna ane viSayabhoga vinAne je AnaMda che te AnaMda e bene anubhava prApta thatA ci ane AnaMdamaya AtmA che e sAkSAtkAra thatAM AtmA pitAnA AtmAvaDe pitAnAmAM AtmAnA zuddha svarUpamaya paramAtmAne anubhava jJAnI AtmAne siddharUpa ArAdhIne AtmAmAM rahelI siddhatAne AvirbhAva karIne tenA prApti kare che te upara dAta Ape che ke jema varti arthAta vATa-dIveTa pite dIpakane pAmI dI5NAne pAme che tema AtmA paNa pitAnAmAM tibhAve rahelI siddhatAne sattAmaya daSTie ArAdhate-Avirbha prApta kare che. sArI rIte indriyAne samUI rUMdhe che arthAt mananI zubhAzubhavRttio viSayane agrahaNa kare chetene aMtarAtmA prasanna thAya che te vakhate aMtaramAM eka kSaNa mAtramAM je tava phure che teja araja jANavuM ke paramAtmAnuM svarUpa che. AtmA bAhabhAvane bhUlIne pitAnA zaddha dharmarUpa eyamAM tallIna thaIne je kSaNa dhyAtA dhyeya ane dayAnanI ekatAne pAme che te kSaNe AtmAmAM je kaMI anubhavAya che paramAtmAnuM svarUpa che. AvuM paramAtmAnuM svarUpa anubhavamAM Ave che ema dhyAna nArAone pratIta thAya che ane anubhavapUrvaka kathavAmA Ave che ke AvI sthitimA mokSasukhanI vAnagI ahI dhyAnakALe bhegavAya che te sukhanI khumArInA ghenamAM maccha thaIne yAnIo parAbhASAmAthI anubhavegAra kADhe che. svavizvamathI udbhavela dukha era' - AtmajJAnathI naSTa thAya che. jeTalI jAtanA dukha che te AtmAnA vizvamathI urdU
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ . . AmadazAne abhyAsa Avazyaka che. ( 211 ) ~ ~~ ~ ane te vibhrama TaLe eTale jaDa padArtho dvArA dukha thatuM nathI. AtmajJAna jeone prApta thayuM nathI evA manuSyavaDe zakya tapa karavAthI paNa dukhano nAza karI zakAto nathI. AtmA AtmAvaDe bhava kare che ane AtmA AtmAvaDe makSa kare che. AtmAne zatra paNa AtmA che ane AtmAne guru paNa AtmA che. AtmA pitAnA zuddha dharmanA upayogamAM rahe te potAnI paramAtmadazA pitAnAmAM pite utpanna karavAthI AtmA poteja pitAne guru bane che. AtmAnI paramAtmadazAne anubhava thaye eTale zabdanayakathita jIvanamuktatA te svamA anubhavAIja. AtmAne anubhava kAMI bAhya AkAra dvArA anya manuSyane avadhAvI zakAya nahi. AtmAnubhavane sAkSAtkAra thatAM AtarajIvanamAM pheraphAra thaI zake che. hadayanA udgArevaDe anyone pitAnAmAM utpanna thaelA AtmAnubhavane vizvAsa Ave evA niyamathI potAnuM AtmasvarUpa svayameva anubhavI zakAya paraMtu tene anyane anubhava karAvI zakAya nahi. anya manuSya evI AtmadazAmAM Ave te AtmasvarUpanuM anubhavagAna karI zake. tenA vinA anya koI upAya nathI. AtmAnA zuddhopAgavaDe AtmAnuM svarUpa pitAmAM anubhavAya che. A bAbatamAM jJAnAvamAM kAmacevAramanAmA vacagevAnubhUta ityAdi vAkyA vaDe sAkSI maLI Ave che. AtmAnA zuddha svarUpane zuddhopagavaDe anubhava karavA mATe paramAtmapa huM chuM e abhyAsa pADIne paramAtma vAsanAne daDha raMga lagADavuM joIe. zAnAmA 4thyu cha -sa evAhaM sa evAhamityabhyasyannanAhataM / vAsanAM dRDhayanneva prAthamika sthiti che anaMta jJAna darzana cAritra dhAraka paramAtmA teja huM chuM. jouM to zuM paramAtmA teja huM chuM. paramAtmA teja huM chuM. paramAtmA teja huM chuM. e satata abhyAsa karate chate paramAtma vAsanAne daDha karate e AtmajJAnI svakIya AtmavyavasthAne pAme che. toDyuM evA zabdane ghera karavAmA Ave paraMtu tene samyam artha na jANavAmAM Ave te to huM taravamasi evA zabdone nogrApha banIne vAdathI vadanakaleza vinA anya phaLa thatuM nathI aeva pavAe as taramAri zabdone sAta nayenI apekSAe samyam artha avabodhIne zuddhopage tanmayapariNatie paramAtmabhAvanAnI vAsanAne daDha karavAmAM Ave te alpakALamAM aMtaramA paramAtmabhAva pragaTe che-ema nizcayata- avabodhavuM. jevI kavyA vita)mAM ruci( rAga) thAya che ane jevI taruNImAM rAgabuddhi pragaTe che tevI je AtmAnI paramAtma bhAvanAmAM gagabuddhi pragaTe te vahastamAM paramAtmA ane mukti che ema jANavuM. zuddhopayoga-suratAvaDe sarva kAryamA AtmAnI paramAtma dazA bhAvatA-ciMtavatA ane temA tanmaya thatAM AtmA zuddha nirlepa bane che ane navIna karma bAMdhate nathI. A bAbatanI khAtrI karavA mATe AvI AtmadazAne abhyAsa sevyA vinA anya keI upAya nathI sAta navaDe AtmAnuM
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 212 ). zrI karmacAga graMtha-vivecana. UR sabhya svarUpa avadhavAthI AtmajJAnanI prApti thAya che, ane AtmajJAnapUrvaka anuSThAne, kriyAo, kAryo karavAthI karmane baMdha thatuM nathI tathA aneka kAryo karavAthI nirjaza thAya che. tata saMbaMdhI jJAnArNavamA kahyuM che ke zAnapUrvamanuSThAna nizeSaM yasya yoginaH / na tasya vandhamAyAti karma kasminnapi kSaNe" je jJAna yegInuM nizeSa anukAna kharekhara jJAnapUrvaka che. tene karmanuM baMdhana keIpaNa kSaNamAM thatuM nathI. atava AtmajJAnapUrvaka sarva kAryo adhikArapara karavAnI AvazyakatA svIkAravAmAM Ave che. AtmajJAnapUrvaka yadi AmaLyAna dharavAmAM Ave che to tenA cege sarva karmane nAza thAya che. jJAnArNavamAM kacyuM che ke - ga banattavIka-mAmA vizvaprathA che. trailokyaM cAlayatyeva dhyAnazakteH prabhAvataH // vizvaprakAza ane anaMtavIryamaya AtmA dhyAnazaktiprabhAvathI traNa lekane calAve che. ATalI badhI AtmadhyAnazaktinI prabhAvatA che evuM avabodhIne AtmadhyAna karavAne dararoja utsAhapUrvaka prayatna karavo joIe. anubhavagamya vAta e che ke AtmasthAna dharatA parapula bhAnuM vismaraNa thAya che ane pulabhAvamAM InivRttinI madatA-kSINatA thAya che. AtmadhyAna karavAthI pAMca InDiyA ane chaThThA manathI bhinna evA AtmasvarUpamahAprakAzamAM vRttine laya thavAthI Atmasukhane anubhava yAne jhAMkhI pragaTe che, ane tenAthI atmasukhane paripUrNa vizvAsa Ave che. jJAnAvarNamAM kahyuM che ke vItarI mune prAmamave ! na tasyAnantabhAgo'pi prApyate nidsheshvraiH|| vItarAga munine prazamasaMbhava je sukha uddabhave che tene anaMta bhAga paNa IndrovaDe prApta thaI zakato nathI. cAritti suraM ta nAgarti ja rahya nicpanna karavAtI te karavAmAnamAramA II ItyAdi kethI AtmajJAnI AtmadhyAnamAM masta banIne AtmAvaDe AtmAne jANe che, anubhave che ane AtmasukhathI AMtarajIvana jIvI zake che A bAbatane AtmAnubhava thAya che. " zAMtAdanIya ane Atmasukha e baMnemAM AkAzapAtALa jeTalo taphAvata che. keTalAka khAlajI zAtAdanIyane Atmasukha tarIke mAnI le che. puNyanA udayathI zAtAvedanIya bhogavAya che. aeva zAtavedanIya che te puyodayajanya hovAthI paugalika kahe
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jie sukhaduHkhanI samazyA ( 213 ) vAya che. pAca iMdriyA ane chaThThA manadvArA khAdyapudgaleAvaDe zAtAvedanIya bhogavAya che. zAtAvedanIya bhAgaprati paudgalika vastu nimitta kAraNu che ane puNyavipAkalikA upAdAna kAraNa che anya parapaudgalika vastuodvArA je je sukhanI pariNati udbhave che te zAtAvedanIya kahevAya che. azAtAveDhanIya lAgavavAmAM pAca indriyAnA viSaye nimitta kAraNarUpe pariNAma pAme che. zAtAvedanIya vastuta puNyavipAkajanya hovAthI puNyaviSAkanI peThe te kSaNika che, puNyavipAkanA kSayanI sAthe zAtAvedanIya pariNAmanA paNa nAza pAme che. zAtAvedanIyane chAyArUpa 5vAmA Ave che te azAtAvedanIyane tAparUpa gaNavAmA Ave che. puNyane suvarNanI eDI kalpavAmAM Ave che ane pApane lAhanI beDInI upamA ApavAmA Ave che. puNya skaMdhA ane pApa pudgala dhA e bannethI AtmA bhinna che. zarIranI ArAgyatA rahevI, ISTa padAthaeNrnI prApti thavI, yaza kIrtinA pracAra thavA, du:khanA hetuonu dUra thavuM, Adhi vyAdhi ane upAdhithI mukta rahevuM ane tethI je zAtA bhAgavAya che te zAtAthI Atmasukha te anaMtaguNu bhinna che zAtAvedanIyane paNa vastutaH jJAnI azAtArUpa mAnIne tenA bhAgane icchatA nathI. AtmAne pavastunA pArataMtryadvArA je sukha thAya che te vastuta parapaudgalika vastunA paravazapaNAthI hu khaja che. anya vastuonA AlaMbane je sukha lAgavavuM te prayAsajanya hovAthI dukharUpaja che. ataeva AtmajJAnIe puNyajanya zAtAvedanIya bhAgane bhAgyakAge bhAgavatA chatA paNa te Atmika sukha nahIM hAvAthI zAtAvedanIya bhegAmA rAcatAmAcatA nathI ane zAtAvedanIya lAgeAnI prApti mATe rAga dveSamaya vikalpa sauMkA karIne hAyavarALa karatA nathI sarve pavarA dupaNuM sarvamAmavarAM sua, navu samAlena, kSaLuM khulatuAlayo e zlAkakathita pudgala padArtha bhAganI apekSA--spRhA-prAptirUpa paravazatAmAM sAnukULa zAtAvedanIyamA jA mAtra paNa sukha mAnatA nathI. tethI temane kAinI darakAra paNa hotI nathI. paudgalika bhAgeAnI prApti kIrti AdinI prApti mATe AtmajJAnIo prayatna karatA nathI. pratijJA nUrIviThThA pratiSThAne tA zakarInI viSTA samAna mAne che. AtmajJAnIe zAtAvedanIyathI bhinna AtmAmA rahela ane AtmAnA vazamA rahela svataMtra evuM je Atmasukha che teneja satyasukha tarIke mAnIne tenI prApti mATe AtmadhyAna dhare che. sarva prakAranI mUrchA-mamatAne tyAga karIne sarvasaMgaparityAgI khanI AtmasukhanI prAptimATe nirvikalpatAne seve che. rAga dveSanA vikalpasa kalpA jyA sudhI manamAM uThe che tyAsudhI AtmasukhanI prApti thatI nathI, kAraNa ke rAgadveSanA vikalpasa kA zAMta thayA vinA mananI sthiratA thatI nathI ane mananI sthiratA thayA vinA AtmAmA rahelA sukhanA AtmAne sAkSAtkAra thate nathI taeva vItarAganI AjJA e che ke rAgadveSanA vikalpasa kalpa je je upAcAvaDe ghaTe te te upA cAnuM sevana karIne AtmasukhanI prApti thAya evI rIte pravartavuM, AtmasamAdhithI karmA
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - savikalpa samAdhi vinA nirvikalpa samAdhinI prApti thatI nathI. (215) zubhepacega samAdhine sAlaMbana coga kahe che ane zuddhopacega samAdhine nirAlaMbana yoga kahe che. chAyAnuM darpaNanA abhAve mukhavizrAnti samAna nirAlaMbana yoga che. devagurudharmanuM prazastarAgAdibhAve jemA AlaMbana hovA chatA tenA abhAve phakta zuddhopAgavaDe samAdhinI prApti thAya che, tene nirAlaMbana yoga kahe che. vozcittavRttiniH citta-rAgadveSAtmakavRttinA nidharUpa egane paNa nirvikalpa samAdhimAM samAveza thAya che. arthAta tene vAstavika vAcyArtha bhAve che te nirvikalpa samAdhimA ghaTe che. sAtamA apramatta guNasthAnakvI nirAlaMbana nirvikalpa samAdhine prAraMbha thAya che ane tenI kaMIka jhAMkhIne pramattaguNasthAnakamA anubhava prAya pragaTe che. savikalpaka samAdhi karatA nirvikalpaka samAdhi te ana taguNa uttama che padastha piMDastha dhyAnadvArA nirvikalpaka rUpAtIta nirvikalpa samAdhimAM praveza thAya che. vedAtanI apekSAe savikalpaka ane nirvikalpa samAdhinI jUrI rIte vyAkhyA karavAmA Ave che. keTalAka saMprajJAta samAdhi ane asaMprajJAta samAdhi e be bhedamA samAdhinuM svarUpe darzAve che. dhyAtA dhyeya ane dhyAnanuM jJAna jyAsudhI rahe che tyAsudhI saMprajJAta samAdhi che. e be prakAranI samAdhine paNa syAdvAda zilIe sAlaMbana ane nirAla bana samAdhimAM samAveza karavAmA Ave che AtmajJAnane jyAM nAza thAya evI samAdhine vItarAga sarvajJadeve svIkArI nathI. dhyAtA dhyeya ane dayAnanI ekatA jyA paraAlaMbane thAya che te parala bana samAdhi avadhavI ane AtmaguNemA dhyAtA dayeya ane dhyAnanI ektA thAya che te nirAlaMbana samAdhiga jANa sAlaMbana savikalpa samAdhinA ceya bhede aneka bheda paDe che. A kALamA nirvikalpa samAdhinI jhAkhIne sAtamA guNasthAnakanI prAptivaDe anubhava Ave che-e yatkiMcit e dazAnI ramaNatA karatA anubhava Ave che savikalpa samAdhinI prApti pazcAta nirvikalpa samAdhinI prApti thAya che. je leke savikalpaka samAdhinI prApti karI zakyA nathI te leke nirvikalpa samAdhinI kevI rIte prApti karI zake vArU? je ke audayika bhAvamA keI apekSAe zuddha paga samAdhine atabhava thAya che. tathApi te kharekhara upazamAdi nivikalpaka yuddhopayoga samAdhimAM nimittakAraNarUpe pariNamavAthI tenI AvazyakatA siddha kare che. gupayoga samAdhi che te ja zuddha rUpe pariNAma pAmIne zuddhopaga samAdhirUpe prasiddhine pAme che. zubha rAgadveSarUpa vikalpa che teja gurunI kRpAthI TaLe che. ane pazcAt AtmasaMbaMdhI zuddhopaga rahevAthI zuddhopacega samAdhi tarIke prakaTa bhAvane pAme che. zabdAdi AlaMbana dvAra savikalpatApUrvaka jJAnIne dhyAtA dayeya ane dhyAnanI ektAe nirvikalpa samAdhi prakaTe che devyAnuyeganI zailIe ane jenanI adhyAtmazailIe savikalpa ane nivikalpa samAdhinI vyAkhyAmAM yatkiMcita bheda paDe che paraMtu te apekSApUrvaka hovAthI te bheda vidhabhAvane bhajate nathI, vyAnuganI zailIpUrvaka gupayoga ane zuddhopagarUpa samAdhinuM svarUpa
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ . .. - -- - - --- - - -- - - - - - - - - (21) zrI karmayoga pratha-vivecana. * * * jyAsudhI avabodhavAmAM AvatuM nathI tyAMsudhI adhyAtmazailIe sAmAnyata: samAdhi. avana bedhavAthI samyaka samAdhinuM svarUpa prApta karI zakAtuM nathI. aeva dravyAnuyoga ane adhyAtmazailIpUrvaka savikalpa nirvikalpaka samAdhinuM svarUpa avabodhAya che tyAre AgnasamAdhinI samyapaNe prApti thAya che ane tethI AtmAnuM sahaja sukha pragaTe che. AtmajJAnIe AtmasamAdhinI prApti mATe AtmAnA anvaya dharmaprati upaga de ane bAkInI sarva bAbatanI yAdI bhUlI javI. AtmajJAnathI AtmAnA asaMkhya pradezane yeyapaNe dhAravA ane AtmAnA asaMkhya pradezomAM jJAnadarzanacAritrAdi guNe vyApI rahelA che e sthipaga dhAraNa karIne AtmAnA asaMkhya pradezamAM layalIna thaI javuM. ekAnta sthira citta rahe evA upAye sevI padmAsana vA siddhAsana vALI AtmAnA saMkhyapradezane dhyeyarUpe dhArIne temAM tallIna thavAthI nirvikalpa samAdhine sAkSAtkAra anubhava prApta thAya che. A bhavamA sadUgurukRpAthIja AtmajJAna vairAgyapratApe nirvikalpa samAdhine cAritra dizAmAM anubhava Ave che ane tethI IdriyAtIta sahaja sukhanuM ghena evuM pragaTe che je cauda bhuvanamAM na mAya evuM jaNAya che jJAna ane AnaMdarUpaja AtmAnuM svarUpa che. jJAna ane AnaMdathI bhinna AtmA nathI. jJAna ane AnaMda jyAM che tyA AtmA che. jJAna ane AnaMda jyA che tyAM AtmAnA asaMkhya pradeze jANavA. jJAna ane AnandanuM je rU5 AtmAnu che te nirvikalpa samAdhimAM sAkSAtkAra thAya che. nivikalpa samAdhimAM je anubhavAya che te ja paramAtmA paramezvara parabrahma khudA pa ti che. nivilpa samAdhimAM pitAnA AtmArUpa paramAtmAnI svacittavRttinI sAthe ekatA thavAthI paramAtmajJAnasAgaramAM cittavRttino sabaMdha thavAthI pazcAtuM parabhASAmAM je je vicAre uddabhave che te prabhunA satyajJAna tarIke vikharI vANIdvArA bahAra Ave che ane te izvara deva sarvattavANI tarIke lokamAM prasiddhine pAmI jIve che. AtmArUpa paramAtmAnI sAthe nirvikalpa samAdhidvArA Atmaya saMbaMdha thavAthI paramAtmA svayaM avabodhAvavAthI sarva prakAranI vAsanAo ke parapudgaladravyasaMege utpanna thaelI hatI te TaLavA mAMDe che. anaMtabhavanA karma kSaNamAM bhasmIbhUta karavAM hAya ane sarva sthAvarajaMgama tIrthonI sevAnuM phaLa eka kSaNamAM prApta karavuM hoya te nirvikalpa samAdhine aMtamuhUrta paryata anubhavavAnI jarUra che. nirvikalpa samAdhine aMtamuhUrta anubhava thavAthI pazcAt AgaLanI sthitinA bAraNA ughaDI javAthI AgaLa je prAtavya avazeSa rahyuM hoya te saheje prApta thAya che-emA jarA mAtra saMzaya nathI. nivikalpasamAdhimanta munie nirvikalpaka samAdhinA utthAna kALa pazcAta dharmakarmacAge je je kAryo karavAnA aneka daSTithI batAvavAmAM AvyA che te pharaja mAnIne aMtara suratA rAkhI karavA ane puna nivi5ka samAdhikAlamA AtmArUpI paramAtmAnI sAthe tanmaya thavAnuM ja kRtya vAraMvAra sevyA karavuM.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizudAnubhava prApta karo. (217 ) AtmajJAnane paripakava baMdha thayela hoya tene nirvikalpa samAdhinuM dAna karavuM joIe. tatsaMbaMdhI adhyAtmapaniSadumA upAdhyAyajI jaNAve che ke-capayaaovAya. samAdhinirvikalpaka. / vAcyo'yaM nArthavijJasya tathA cokta parairapi // Adau zamadamaprAyai-rguNai urtha avoinA pazcAt vaMbivuM vra gunarave viyodhara se atyaMta pakavadhArtha nirvikalpaka samAdhivAya che. te pramANe vedAMtIoe paNa jaNAvyuM che-AdimAM zamadamaguNavaDe ziSyane gurue bedha de. pazciAt A sarva brahma che. tuM zuddha brahma che ItyAdi brahmajJAnane bedha de. AtmA eja paramAtmA che. ItyAdi bhAvanAvaDe dhyAna dharavAthI nirvikalpaka samAdhimAM pravezAya che ane tadudvArA nirvikalpa sukhane bhega bhegavI zakAya che. atae AtmA teja paramAtmA che (apa Na jumA ) ItyAdi vaDe AtmabhAvanA jJAnanI prApti dvArA AtmadhyAna dharavuM joIe. bhAvanAjJAnane apUrva mahimA che, tatsaMbaMdhI adhyAtmapaniSadumA vAcaka jaNAve che ke -tapazunAvinA mattA ziyAvAri re ! mAvanAnapatro ritriova ja sTire tapa kRtAdivaDe matta e thiAvAna paNa rAgadveSamAM lepAya che, paraMtu bhAvanAjJAnasaMpanna e dharmanI bAhyakriyAthI rahita niSkriyarAgadveSamAM lepate nathI. eTale badhe bhAvanAjJAnane mahimA che. AtmAnI zuddhadharmanI bhAvanAne jJAnazyAgni jenA hRdayamAM prajavalyA kare che te game tevA kAryamAM pravRtta chatA vA niSkriya chatA rAgadveSathI lepate nathI AtmabhAvanA jJAnavaDe nIcenA ke pramANe AtmAne bhAva joIe. sTise puro 7 Dhibe purA vizvamAgraje, dhyAyanniva na lipyate // nA'haM pudgalabhAvAnAM kartA kArayitA ca na / nAnumantApi cetyAtma navo Dhi cam II ItyAdi bhAvanA jJAnavaDe AtmAnA upayogamAM eTalA badhA lIna thaI javuM joIe ke jethI pratyeka bAhakArya karatAM chatAM AtmAne upayoga kAyama rahe. AtmAne zuddhAnubhava pragaTAvavA mATe bhAvanAnanI atyaMta upayogitA siddha kare che. AtmAne vizuddhAnubhava pragaTa eTale zabdanayavAgyajIvanamuktatA prApta thaI ema avabedhavuM. vizudvAnubhava vinA AtmasvarUpa kadApi gamya thatuM nathI. adhyAtmapaniSaddamAM kahyuM cha8-tIndriyaparaM brahma vizuddhAnubhavaM vinA| zAzvatayuktizatenApi naiva gamyaM kadAcana // ItyAdi glaeNkethI AtmajJAnIoe avadhavuM ke zAstronI seMkaDo yuktio vaDe paNa vizuddhAnubhava vinA AtmasvarUpa anubhavagamya thatuM nathI AtmajJAnIe dhyAnavaDe vizudvAnubhava prApta kara ke jethI AtmAnI zAti prApta karI zakAya. AtmajJAna meLavIne AtmAnA asaMkhya pradeza ane temAM rahelA guNaparyA vinA anya koIne pitAnA AtmAmAM Apa kare nahi. zarIra-vANa Adi jaDa vastuono . je AtmAmAM Arepa kare che arthAt AtmA vinA anya zarIra vagerene AtmAnAM 28
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 218 ) zrI kaceMga gratha-savivecana, . 2 - che ema je mAne che teNe svAbhAvika AtmArUpa paramAtmAnuM svarUpa jANyu nathI ema avadhavuM." adhyAtma paniSamAM kathyu che ke--dharmAdhi mAna mAvAna, "ya Amathavasthati / tana svAmAvirka sarva na yuddhu paramAtmanaH // AtmAnuM dhyAna dharavAnA kALe AtmAnI sAthe lAgelA kA~pAdhikRta bhAvezane AtmAmAM adhyavasita na karavA, phakata te vakhate seADaha tattvamasi Adi zabdavAthya anekAnta bhAvArthanI bhAvanAmA tanmaya khanIne tenA eTalA badhA hRdayamAM deDha sauMskArI pADavA joie ke jethI AtmAmAM anya kAi vastune adhyAsa pragaTI zake nahIM. rAdhAvedhanI sAdhanA karatAM A dhyAnakArya ana taNeApacegasAdhya che ema avadhavu joIe. AtmAnA guNu paryAya para ana`taguNu zuddha prema lAgaveA joie. AtmAnI upara eTale badhe prathamAvasthAmAM prema lAgavA joie ke jJatanI vAto duniyAno sava sUru thaye jja cAr rrA; suMdhi sudhi studdinA udgArA vinA anya uArA kADhavAnu ruce nahIM. AtmArUpa paramAtmaprabhuvinA koi anya vastu ruce pazu nahIM ane AtmarUpa paramAtma prabhu para premalakSaNA bhaktidvArA eTaluM badhuM prematAna lAgavuM joIe ke jyAM tyAM jaDa padArthAMmAM AtmarUpa paramAtmaprabhunI bhAvanA pragaTyA kare. AvI AtmarUpa paramAtmaprabhunI premalakSaNA bhaktivaDe bhAvanA karIne sarva prANIomAM paramAtmA dekhavAnA dRDha adhyAsa pADIne AtmAnI paramAtmatA pragaTa karavI. AtmAnI upara pramANe bhAvanA karavAthI aMtarAtmA svaya jJAnAdiNAe paramAtmA thAya che ane e khAmatanA nizcaya thAya che. emAM jarA mAtra sadeha karavA jevuM nathI. AtmArUpa paramA tmAnI bhAvanAnA khyAla svAmA Ave eTalA badhA bhAvanAnA dRDha saskArI pADavA joIe ane uttama bhAvanAmAM pragaTa thanAra vidhnAne jItavA joIe. jyAre svasAmAM paNa AtmArUpa paramAtmAnI bhAvanA jAgRt rahe tyAre jANavu ke have mArA tmA strazuddha dharma sammukha thayA. prAsasAdhana sAmagyA vyavahAra ane nizcayata AtmasamAdhinI prApti karavI e parama sAdhyakAya che ema "bhavyajIvAe samyag avakhAdhIne thAzakti svAdhikAre prayatna karavA joie. nAma ane rUpathI bhinna evA paramAtmAnA dhyAnamA sthiratA karIne nAmarUpathI bhinna vRttivALA thaIne paramAtmAnA jJAnasAgaramAM sayamAge tanmaya banIne nAmarUpathI bhinna evuM paramAtmasvarUpa ke jene anubhavavastutaH huM' tuM AdithI bhinna nirvAcya che-te prApta karavA joie. yuvAvasthAmAM yAganI sAdhanAvaDe prayatna karatAM AtmAnubhavanI jhAkhI prApta thAya che. te jaDa padArthAnI tRSNA hAya tA Antara paramAtmapadanI prAptinI AzA dhAravI e gaganakusumavat avadhavI, zabda rUpa rasa ane gaMdhAdika viSayAmAMthI sAnukULa ane pratikULa vRttinA sahAra karIne AtmavarUpamAM lIna thavAthI paramAtmAnA anubhava AvyA vinA rahetA nathI. A jagamAM sarva padArthomAM bhinna bhinna jIveAnA bhinna bhinna vRttinI apekSAe sAnukULatva ane prati
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - - - -- - -- -- guru-ziSyanuM vRttAMta. ( 219 ) mimimmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmnanna kULatvane vyavahAra thato avakavAmAM ane anubhavavAmAM Ave che tenuM kAraNa vAstavika rIte AtmAmAM sthita sagava pariNAmarUpa zetAna che. rAgadveSa pitAnA svabhAve anaMtazaktimaya che. rAgadveSane jema jema kSaya thAya che tema tema AtmAmAM IzvarIya jJAnatine prakAza thAya che. AtmAnI sabhya jJAnatine IzvarIyajJAnajyoti kathavAmAM Ave che. musalamAnamAM eka evI pracalita vAta che ke-eka vakhata eka gurunI pAse ziSya prArthanA karI ke huM konuM bhajana karuM? gurue ziSyane kahyuM ke tuM zetAnanuM bhajana kara. gurunA para vizvAsa rAkhIne ziSya zetAnanuM bhajana prAraMvyuM tethI zetAnane Azcarya lAgyuM ke AkhI duniyA IzvaranuM bhajana kare che ane A ziSya mAruM bhajana kare che. zetAna pelA ziSya para saMtuSTa thaze ane tene pratyakSa thaIne kahyuM ke-tuM je mAge te ApuM-mATe jenI irachA hoya te mAga ! ziSya zetAna prasanna thayAnuM vRttAMta pitAnA gurune kacyuM. gurue ziSyane kacyuM ke-tuM zetAnanI pAsethI evuM mAgI le ke tArA hadayamAMthI zetAnane vAsa nIkaLI jAya. gurunI zikSAnusAra ziSya zetAnanuM smaraNa karI bolAvyA. zetAne pratyakSa thaIne vara mAgavAnuM kahyuM. ziSya kahyuM ke jo tuM mArA upara prasanna thaye heva to hAra hRdayamAMthI nIkaLI jA. ziSyanI A mAgaNa zetAnane sArI lAgI nahIM te paNa tene te pramANe kabUla karavuM paDayuM ane ziSyanA hadayamAMthI nIkaLI gayuM tethI ziSyane kAle sarva pratyakSa dekhAvA lAgyAM. A kathAmAthI sAra e levAne che ke rAgadveSarU5 zetAna je AtmAnA asaMkhya pradezamAMthI sarvathA nIkaLI jAya te AtmAmAM kevaLajJAna ane kevaLa darzanano utpAda thAya ane tethI sarva duniyAnA sarva padArthonA sarva dharmane jANavAmAM tathA dekhavAmAM Ave. rAgadveSane dhikkAravA mAtrathI teo TaLI jatA nathI. paraMtu Atma jJAna meLavIne AtmAnA svabhAvamAM jeo ramaNatA kare che tenAthI rAgadveSa svayameva dUra thAya che. rAgadveSarUpa zetAna sarvavizvane pitAne vaza karavA prayatna kare che. aeva rAga va kSaya karavAnI jijJAsAvata mumukSuoe zuddhopaga dhAraNa karIne jenuM dhyAna dharUvAthI rAgadveSanI pariNati na udbhave evA paramAtmAnA zuddha savarUpamAM masta banavuM joIe. rAgadveSane jema madadaya thato jAya che tema tema AtmAnuM savAbhAvika sukha anubhavAya che. vizvavarti mumukSuoe rAgadveSanI pariNatinI maMdatA ane kSINata karavA khAtra lakSya devuM joIe. je je dhamanuSThAna vaDe rAgadveSanI pariNatine nAza thAya che te anudAna dvArA dharma sAdhanamAM prayatnazIla banavuM joIe. kiyAgamAM pravRttimaya chatAM ragadevanI sAmathrIothI AtmAmAM rAgadveSanI pariNati jAgrata na thAya te para khAsa lakSya devuM joIe. jJAna rogane e paripakava abhyAsa karavo joIe ke jethI adhikAra paratve kamalegI banatA chatAM paNa nirlepadazA kAyama rahe. rAgadveSanA sAdhanonI sAmagrI na maLe evA kathAnAdine prApta karIne keTalAka ardhadagdha manu mananI zAtatA amuka samaya paryata saMrI zake
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ --- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 20 ) zrI karma vega graMtha-vacana. paraMtu jyAre rAgadveSasAdhaka sAmagrInA soge maLyA ke puna rAgadveSane utpAda thAya evI sthitithI rAcavA mAgavAnuM nathI. "na maLe nArI bA brahmacArI ? evuM te rAgadveSanA hetuonA abhAve kaMI kathAya paNa tethI kaMI sarvathA rAgane kSaya thatuM nathI. krodhamAnane dezamAM ane mAyAbhane rAgamAM samAveza thAya che. kaSAyanA seLa bheda che. ane tAnubaMdhI koi mAna mAyA ane lebha 2. apratyAkhyAnI krodha mAna mAyA ane labha 3. pratyAkhyAnI krodha mAna mAyA ane lobha, 4. saMjavalananA krodha mAna mAyA ane lebha; e Daza kaSAya tathA hAsya rati arati bhaya zeka jugupsA strIveda puruSaveda ane napuMsakaveda e pacIza kaSAyane sarvathA jyAre kSaya thAya che tyAre AtmAmAM kevaLajJAna ane kevaLadarzanane udbhava thAya che. AtmAmAM kevaLajJAna ane kevaLadarzana kSAyika cAritra Adi guNo anAdikAlathI sattAnI apekSAe che paraMtu te guNenI zaktine aMdhanAra mohanIya karma che. mehanIyakarmane kSaya thatAM zeSa ghanaghAtI karmane paNa sarvathA kSaya thAya che ane tethI kevaLajJAnAdiguNe sUrya parathI jema vAdaLAM dUra thAya ane te jema prakAza pAme che tema svayameva svadharmata prakAze che. kaSAyane upazamabhAva thAya che. kaSAene pazama thAya che. ane kalAne baMdha udaya udIraNa ane sattAmAMthI sarvathA kSaya thavAthI kaSAyane kSAyikalAva thAya che. kaSAyono upazama ane kSopazama thAya che paraMtu te punaH kaSAyanI kAraNa sAmagrI pAmIne pharI jAya che ane pazcAta kaSAne dathiAva varte che. kaSAyenA audayikabhAvane sarvathA kSaya thavAthI pazcAta kadi te da5bIjanI peThe udbhavatuM nathI atae AtmajJAnIoe kaSAye sarvathA kSaya karavA prayatna kara joIe. kaSAye e ja mahAzatruo che ane anya manuSyo te nimitta mAtra che. AtmAmAM utpanna thanAra kaSAyono nAza thatA AtmA AtmAne parama baMdhu bane che, ane AtmAmAM kaSAbhava thatA AtmA ja AtmAne zatru bane che. AtmA ja potAnA AtmAne hitakartA che; temA ane te nimitta mAtra che. AtmA AtmAne kaSAyapariNati jAgrata thatA zatru che, temAM anya manuSya te nimittamAtra che. AtmAnuM AtmAmAM utpanna thanAra kaSAe jeTaluM ahita karyuM che teTaluM anya koI jIve karyuM nathI. AtmAmAM seLa kaSA ane nava nekaSAyanI pariNati jAgrat thAya che te nimitta kAraNene pAmI thAya che. AtmA ane parajI tathA jaDavastuone saMbaMdha ke che tene vAstavika vicAra karavAthI krodha mAna mAyA ane lebha karavAnuM kAraNa rahetuM nathI. sarva AtmAone potAnA AtmAsamAna mAnavAmAM yadi Ave to anya nimittothI krodha thavAne prasaMga prApta thAya nahi. yAda rAkhavuM ke kaSAyathI virAma pAmavuM te A duniyAthI marI javA barAbara che. atava kaSAyathI virAma pAmavAnI jeonI IcchA hoya teone prathama mohabhAvathI bharavuM paDaze. ahe mAruM Adi je puraNae AtmAmA mahine thAya che teonA
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - AtmAnI ravAbhAvika pariNuti kaI? ( 21 ). parathI ahaM dUra karavuM paDaze ane ghora nidrAnI peThe bAhya padArthonI mamatAne bhUlavI paDaze. sarva jene vAtmasamAna mAnanArA ane AtmAne AtmapaNe dropage dekhanArAne krodha kyAMthI AvI zake vArU? ane kadApi pramatta thAya te a5kSaNa rahI zake, yAta samatAnuM baLa vadhatAM svayameva zAMta thaI zake. AtmA pitAnuM zuddha varSa avaleke ane AtmAne zuddhopacege vartate te lAkhe manuSyanA samAgamamAM Ave tathApi tene mAnanI pariNati kyAMthI ane kevI rIte jat thaI zake? bAhya mAnanI lAlasA cAvata rahe che tAvat mAnanI pariti jAgrat thAya che. AtmajJAnI vartayAnusAre karmo karyA kare che ane aMtaramAM mAnanI pariNati uddabhave e vicAra-saMkamAtra paNa karatA nathI. kAraNa ke te jANe che ke AtmAnuM AtmAnA zuddhavarUpamAM ja mArA che paraMtu paranI parataMtratAe je mAna kalpavAmAM AvyuM che te eka jAtanuM pAtaMtrya hevAthI mAna ja nathI. A pramANe te avabodhe che tethI te game te sthitimAM prApta thaelA svAdhikAra pramANe vAdhikAra prAptavya kamene kare che ane aneka prakAranuM bAhya sAmAnya mAna pAme che vA apamAna pAme che te pazu te bannemAM eka sarakhI AtmAnI sAmAcitAne saMrakSI zake che. dazya javastuomAM ahaMta mAnyatA cadi dhAraNa karavAmAM na Ave te mAnanA hetuomAM ane tevA saMjogomAM bAhyathI mAnanI kriyA ceTAone dekhate ane jAte chate paNa aMtarathI AtmA kharekhara mAnanA vicAra mAtrane karI zakyuM nathI mAnanA saMgamAM bAhyathI AtmA Ave che te paNa te harSa pAmatuM nathI ane dApi vyavahAra mArgamAM kapAyelA apamAnanA saMyogomAM Ave che tethI AtmajJAnI zaka pAmate nathI, kAraNa ke tenI dRSTie mAna ane apamAnanI sAmagrI bAdyathI je dekhAya che te kalpanAmAtraja avAdhAya che AtmajJAnI mAnathI jIvatuM nathI ane apamAnathI mRtya pAmate nathI. mAna ane apamAnanI kalpAyalI vyavahAravRttine te opacArika mAnIne vismare che ane vaktavyamAM mAna ane apamAnanI sthitimAM nirlepa rahyo te pravRtti kya kare che. sAcA arthAt kapaTanI pariNati e AtmAnI svAbhAvika pariti nathI paraMtu vibhAvika pariNati che. mAyAnI paristhatinA saMkalapa ane vikalpa tyAMsudhI uddhave che tAvatu AtmAnI ravAbhAvika saralatAne khyAla AvI durlabha che. paravastuone tyAMthI svArtha hoya che tyAsudhI tenI prArthe mAyAnI pariNati sevavI paDe che. havAmAMthI ahamamatva yadi TaLe te mAyA svayameva upazame che ane cittacAlyane vinAza thAya che. AtmAnI paramAtmadazA prApta karavAmAM mAyA mahAvighakArI che devagurunI ArAdhanAmAM mAyA vina karanArI che, AtmA dharmamAM jyAre layalIna thAya che tyAre mAyA zamI jAya che ane tethI tenAmAM nirdoSa laghu bALaknA jevI savalato uddabhave che. nirdoSa ladhu bALakanI saraLatA karatAM anaMtaguNa vizudAna udUve che tyAre AtmAnA sahajAnaMda
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 ) zrI maMga katha-vivecana, anubhava AvI zake che. jJAnapUrvaka anaMtagaNu vizuddha evI maLatA prApta thatAM nivRtti sukha anubhaLyAthI saMsAra ane supritane aMtara avadhI zakAze che. AtmajJAnapUrvaka anaMta vizuddha saralatAnI avaptithI vAstavika marUpa prakaTe che ane tethI sahajAnaMdaniI evI anaMtaguNa vizuddha khumArI pragaTe che ke jethI muktinuM AmamAM ajavatAMA bhavamAM satyamukha vedAya che. jJAnapUrvaka ananagu vizuddhatAnI prApti mATe sarva pagalika kAryonI Ahuti ApavI paDe che, arthAta sarva prakAranA padagalivAne nAmanA meavagaNa ahaMmamalajajAbhItine tyajavAM paDe che. pUrva kavioe A pramAda nimalika jIvana prakaTAvIne paramAtmapadanI prApti karI hatI, mahAtmAnuM AMtarika ane bAvA ni mayikajIvana hoya che. kapaTavinAnuM mana kapaTavinA vyavahAra kapaTavinAne deha vyApAra ane kapaTavina sarvajInI sAthe Atmika saMbaMdha e ja AdhyAtmikenino mUla maMtra mahApuruSane saddagurukRpAthI prApta thAya che. niravArthanAnamaya maLatAnI prAptithI alokika dazAne anubhava Ave che ane aneka denuM dvAra baMdha thAya che ema anubhavI oe anubhavapUrvaka jaNAvyuM che. atae AdhyAtmikennati dikharapara ArUDha thanAra adhyAtmajJAnIoe vizuddha saraLatAnuM prathamataH saMsevana karavuM eja mArtavya che-ema khAsa hRdayamAM avabodhIne nizcaya kara joIe. sarva sAgarika tRNAge mane vacana ane kAganA vyApAranI vakatA uddabhave e ravAbhAvika che ane evI kapaTavakatAne nAza kara e mahA duSkarakArya che. sAMsArika vyavahAramAM Asakta rahIne bAnnatimAM lakSya devuM hoya te AdhyAtmika saralatAonI vArtAo karavI e eka jAtanI mAthAkUTa che. A saMsAranA sarva vyAvahArika bhAmAMthI cittanI ramaNatAno tyAga karIne AtmAnI paramAtmatAne pragaTAvIne tenuM anaMta sukha vedavuM hoya teja AtmikonI saralatA para lakSa devuM ane jyAre mananI evI dazA thaze tyAja alaukika divyasukhamaya jIvanane sAkSAkAra thaze ema khAtrIthI mAnavuM. sarva kapaTa prapaMcane dUra karIne AtmAnuM AnaMdamaya jIvana anubhavI zakAya che. kSaTanA nAzanI sAthe aneka mahAduIne nAza thAya che ane cittamAM prakaTatA aneka vikalpone upazama karIne cittanI nirvikalpatAnI prakaTatA sAthe AtmasamAdhimAM praveza karI zakAya che. thAva hadayamAM ISya mAna kodha vaira losa IzvavastunI prApti Adi ArtadhyAna ane raudradhyAnanA hetuo vaDe kapaTabha rahe che tAvat vakIya hadayanI zuddhi thaI zakatI nathI ane AtmAnI adhapatanatA thAya che, kapaTane AtmAmAM pariNAma utpanna thatAM AtmAnI dazA badalAI jAya che ane tene sAkSIbhUta jktata. svakIya AtmA thAya che. anya jIne pratAravA e vastutaH svakIyahRdayanI vipratAraNA avabodhavI. AtmAmAM kapaTane pariNAma uddabhave che te ayogya che ema svakIya'hadayanI puraNa jaNAve che, te tenI sAkSI AptapuruSanAM vacana Ape emAM zuM
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ UR paTane mULa hetu lobha (223) ~~~~ ~ ~ ~ Azcarya che? dharmanI ArAdhanAmAM yadi kapaTa sevAya che te zrI sadguru pAse AlocanA lIdhA vinA AtmAnI zuddhi thatI nathI. he Atmana ! tAre yadi paTa pariNAma para prIti che te AtmadharmathI tAre seMkaDe jananuM cheTuM che. ane bAhya ceSTAthI dhamAM darzAvavA bAhya dhArmika kriyAomAM anuSThAna sevAtAM hoya te lhArA AtmAnI vizuddhi thavI durlabha che. paTane pariNAma amuka prakAre bAhyata zAMtinI ceSTI Adi ceSTAo darzAvavA zakitamAna thAya che tathApi hadayanI zuddhatAvinA AnnatimAM eka DagaluM mAtra paNa vadhI zakAtuM nathI. " jyAM kapaTa tyAM capaTa " evI gurjara bhASAnI kiMvadatimAM anubhava satya samAyeluM che ema pratyakSa dRNAtothI avabodhI zakAya che. vaNika ane vaherAomAM prAyaH vyApAravRttithI dAMbhika saMskArone abhyAsa vizeSatA hoya che; aeva dharmakriyAomAM paNa dAlikAbhyAmavAsanAnI ceSTAonuM avalokana thAya che te temAM kaMI Azcarya nathI. kAraNake vyApArikavRttisamudbhutadAkisaMskAravAsanAbhyAsanuM eTaluM badhuM baLa jAme che ke dharma. karmamAM paNa tenA abhyAsanuM pariNAma prAya pragaTe che ema anubhavagecara vRttAMta thatAM nizcaya karI zakAya che. Atmika pariNAmanI zuddhimAM malinatAkAraka kapaTa pariNAma che. aeva caitanyavAdI AdhyAtmiktAsakoe sahajAnaMdanI prApti mATe kapaTanA pariNAmane sarvathA tyAga kare e ucita kArya che. kIrti pUjA satkAra mAna ane lekasaMjJAdi * kAraNe kapaTa pariNAma ane kapaTAcAranuM sevana karavAthI AtmAnuM svAtaMtrya tyajAya che ane mAthAnA dAsa banavuM paDe che, tethI pariNAma e Ave che ke AtmaguNe karatAM kIrvAdi vastuone mahAna mAnavI paDe che. AtmArUpa paramAtmAnA svAtaMtrya pariNAma e zetAnano pATha bhajavIne jaganI dRSTi AgaLa judA prakAranuM nATaka raju kare che. vicAre ane AcAramAM kapaTa pariNamatA AtmArUpa paramAtmAnI satya garjanAo maMda paDI jAya che ane duniyAnI kIrti AdinA sevaka banavuM paDe che. AtmAmAM paTane pariNAma yAdi vidyamAna che te svayameva manuSya du khapamA paDela che ema avadhavuM. maitrI bhAvanAne mULamAMthI nAza karIne tene sthAne amitrabhAva pragaTAvanAra kapaTanA pariNAma karatAM kahyuMsarpanI saMgati sahasa darajaje zreSTha che kAraNake kRSNasarpanI saMgatithI te eka bhavamA atya thAya che ane kyuTa pariNAmanA mege te saMsAramAM aneka avatAre karavA paDe che. kSaTanI pariNatine manamAM utpAda thavAnI sAthe AtmAnaMda te palAyana karI jAya che. paDhiyanA vIza viSaye prati uddabhavanAra IniSTa pariNAma yadi TaLe che te pazcAtuM paTanA pariNAmane saMkSaya thavAne prasaMge prApta thAya che. kAraNake pAca ItinA vivaze ane nAmarUpamAM je ahevAyAsa thAya che te TaLe che te pazcAt AtmAmAM kapaTa pari- NAmane utpanna thavAnuM kAraNa rahetuM nathI kapaTa pariNAmane hetu le che. lebhavRttine tyAga thAya te paTapariNatine vinAza thAya emA kazu Azcarya nathI lebhane pariNAma
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 224 ) zrI kama yAga atha-vivecana, F utpanna thavAnuM mukhya kAraNa sAMsArika padArthoMpara thanArI iSTatA priyatA ane ahuM mamatvabuddhi che. sAMsArika paDhAkparathI ISTapaNuM TaLI jAya che te lAbha pariNAmanI maMdatA paDI jAya che. ane te aMtaramA anubhavAya che. sAsArika padArthomAM sukhabuddhinI lAlasAthI sAMsArika padArthoM meLavavA lAbha pariNAmanA prAdurbhAva thAya che. mAna kIrti pratiSThA sapatti sattA ane dhana AdinI prApti mATe aMtaramAM leAbhapariNAmanA prAsa~va thAya che. lAbhapariNAmanA prAdurbhAva thatAM nAmarUpamAM ISTatva pariNAma prakaTe che ane tethI aneka prakAranA mana vacana ane kAyAthI vyApArA karavA paDe che. mana vacana ane kAyAnuM leAbhayAge parabhAvamA vIrya pariName che ane tethI pariNAma e Ave che ke parapudgala kanyanA dAsatvanA svIkAra karavA paDe che ane AtmAnA zuddha dharmarUpa dhanathI karADe ceAjana dUra rahevuM paDe che. eka AtmAvinA anya vastue peAtAnI nathI, AjIvikAdi kAraNe paravastuonuM amuka maryAdAe grahaNa karavu paDe che ane jJAnIe rAgadveSanA tyAga karIne AhArAdinuM zAstramaryAdAe grahaNa kare che ane ajJAnIe sU''cAge AhArAdi vastuonu grahaNa kare che. zrI mahAvIradeve mukhyavidyA puso-mUiiratraka susta mUrchAne parigraha kathyA che. ajJAnadazAthI jaDabhUtaparavastuomA mUrchAnA pariNAma thAya che ane tenA cAge aneka prANIonI hiM'sA karavI vagere aneka pApasthAnako bhAgavavAM paDe che. cakri lAbhamUrchAnA pariNAma varte che te khAdya vastuonA tyAgathI tyAgIpazu prApta thatuM nathI. mUrchAlAbha pariNAma dghi hRdayamAM nathI te khAdya vastuA ke jemAM ISTatva priyatna mamatva mAnIne duniyA maMdhAya che tyA baMdhAvAnuM thatuM nathI. AtmajJAnI pAtAMnA AtmAthI zarIrAdi sarva jaDavastuone bhinna mAne che ane temAM vastutaH ka sukhapradatva dekhate nathI; tethI te zarIrAdi jaDavastuomAM lAbha dhAraNa karatA nathI, jagamAM dhanadhAnyAdika jaDavastune lakSmIbhUta mAnavAmAM Ave che paraMtu tenI prAptithI adyaparyaMta phAIne satya sukha prApta thayuM nathI. leAbhathI vartamAnakALamA koine sukha thatuM nathI ane bhaviSyakALamAM koIne thanAra nathI ema nakkI mAnIne lAbha pariNatino tyAga karavA joIe. zarIrasa'rakSaNu ane zarIrajIvanaprada bAhya vastue vinA kAI paNu jIvane cAlatu nathI tethI te vastuone saMgrahavI paDe che e kharU che paNa tethI ema nathI siddha thatuM ke te vastuonA lAbha karavA. lAbhavRtti vinA paNa vastune saMgrahI zakAya che. lAbha pariNAma vinA sAMsArika khAnapAnAdi vastuedvArA AjIvikAvRtti vagere karI zakAya che te pazcAta leAbhavRttine dhAraNa karavAnuM kaMIpaNa prayojana rahetuM nathI. vizvamAM jIvananA upayegamAM Ave evI vastuone khapa jeTalI rAkhavI joie ane tenI prApti mATe prayatna karavA joIe e jIvanapravRttinA niyama che ane tenAthI vizeSa prApta karIne anya jIvAnA jIvanamAM viA nAkhI nAhaka satISI anI vizvajIvana tryavasthAnA ghAtaka thavu" e
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - satoSa e ja sAcuM dhana che. ( 225 ) keI paNa rIte cagya nathI. vizvanI sarva vastuo mATe lebha dhAraNa karavAmAM Ave ane kadApi mAne ke Icchita sarva vastuonI prApti thAya to paNa zuM? prApta vastuothI zuM? AyuSyanI rakSA thavAnI che ane rAga zeka dukha vagerene nAza thavAno che? uttaramAM kathavuM paDaze ke kadApi nahi. je vastuo sukharUpa nathI to teonI prAptithI kadApi sukha thavAnuM nathI e satya siddhAMtane samagra vizva pheravavA zaktimAnuM thatuM nathI. eka taLAvamAM sahastra manuSyane eka varSa paryata cAle eTaluM jaLa bharyuM che. pratyeka manuSya di pitAnI IcchA pramANe jalapAna kare te eka varSa paryata sahastra manuSyone cAlI zake kharUM, paraMtu yadi eka manuSya baLavAna thaIne nyAyane bhaMga karI pAca manuSyanA bhAganuM vArSikajaLa svayaM game te rIte vAparI nAkhe te paMcazata manuSyanA jIvanamAM vidyakartA thaI paDe; tadvat atra vizvarUpa gRhamA AjIvikAdi arthe khAnapAnAdinI aneka vastuo bharelI che temAMthI kudaratanA kAyadA pramANe khapa jeTalI vastuono upayoga karavAmA Ave te kaMI lebhanI AvazyakatA nathI. kudaratanA niyamane bhaMga karavAne mATe manamA lebhapariNAmane udbhava thAya che. vizvanI sarva vastuonI upagitA saMbaMdhI vicAra karavAmAM Ave ane svakIya jIvanarakSaNAdimA upagitAne vicAra karavAmAM Ave te pacegI vastuonuM vivekapurassara grahaNa karavuM e vAstavika niyama siddha kare che ane temAM lAbha pariNAma dhAravAnI jarUra rahetI nathI. anya vastuonI bAhya jIvanamAM upagitA che ane dharmArtha bAhya jIvana upayogI che ema avabodhIne bAhyavastuone khapa anusAra grahavAmAM Ave to temAM suteSa pariNAmaja rahe che ane lebha pariNumAne karoDo yojanane dezavaTo maLe che ema anubhavagamya vicAra thatA hadayamA A bAbatanI zraddhA utpanna thaze jIdagIne upayogI vastuo daraja game tyAMthI maLyA kare che. anna-pANI ane vastra vagere vastuo jIdagIne upayogI che ane te prArabdhAnusAra jyAM janma thAya che tyAnI AsapAsa te te vastuonI sAmagrI hoya che. putranA janmanI pUrve mAtAnA stanamAM prArabdhakarmAnusAre dudhanI vyavasthA thaelI hoya che. tenI ciMtA karavAne putrane prasaMga paNa prApta thatuM nathI. taddhata atra paNa prArabdharmAnusAre AyuSya aMdagInI rakSAbhUta AhAra pANI vagere vastuo janma pachI jyA tyA maLI zake che tenI ciMtA ane tene lebha vagere karavAnI kaMIpaNa jarUra nathI. parvatanA zikhara para utpanna thaelI kaTikAone tyAM bhakSya vastunI sagavaDatA hoya cheja. prArabdha karmAnusAra bAhyadagInI upagI vastuo maLe che tenI hAya varALa karIne nakAme lebha dhAraNa karavAthI sikadara bAdazAha ane rAvaNa jevAne paNa sukha maLyuM nathI ane te bAbatane sujJa manuSyane pratyakSa anubhava Ave tema che te pazcAta lobhanA 29
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 226 ) zrI kacega graMtha-savivecana. padma pariNAmane ane hada bahAra parigrahane dhAraNa karavAnI kaMI paNa jarUra rahetI nathIH lAbhanA pariNAma dhAraNa karavA ane hada ahAra upayAgI vastuonA saMgraha karI parigraha vadhAravA e kudaratanA niyamanuM bhaMga karanAra mahApAtaka che ane tethI pApa-duHkha azAMti ane ahAdhyAsa vinA anya kezu phaLa utpanna thaeluM dekhAtuM nathI. AtarikajIvanamAM jJAnadarzanacAritrAdi guNAnI AvazyakatA siddha Thare che. jJAnadarzanacAritra ane vIrya e bhAvaprANu che ane bhAvaprANane Atarika jIvana kahevAmAM Ave che. tathA nyaprANane bAhyajIvana thavAmA Ave che. khAhyajIvananI rakSAthe bAhya amuka vastuonI upacAgitAnI jarUra che ane AMtarikajIvananI upazamabhAve kSApazamabhAve ane kSAyikabhAve vRddhi tathA tenI rakSArthe jJAnadhyAnAbhyAsa vagerenI jarUra che. Atarika jJAnAdinA jIvanAthe Adya vastuAnA lAbha karavAnI kaMI jarUra rahetI nathI. AtmAnA jJAnAdi guNA te sattAthI anAdikAlata* AtmAmAM che tenA lAbha karavAnI kaI jarUra rahetI nathI kAraNa ke lAbha pariNatinA kSaya thatAM AtmAmAM jJAnAdi guNA svayameva pragaTe che arthAt sattAe jJAnAdi guNNA hatA te leAbhAvara TaLatA AtmAmA vyaktapaNe thAya che. prazasta lAlanI dharmanI ArAdhanAmAM prathama AvazyakatA siddha Thare che. paraMtu AtmAnA svarUpamAM UMDA utaratAM tenI paNa upaceAgitA siddha TharatI nathI. dharmanI prApti karAvI ApanAra devagurunuM avala'khana levuM e AtmAnI pharaja che ane e pharaja adA karavI joie temAM lAbha karavAnI kaMI jarUra paDatI nathI. lAbhanI riNati dhAraNa karyAM vinA devajIru dharmanI ArAdhanAmAM svAdhikAre kAraNusAmagrIceAge pravRtta thavu' ane anyane pravRtta karavA e Atmika kartavya che ema mAnIne pravartatA zubha kaSAyAdinA upazamAdi bhAva thAya che ane tethI kSAyikabhAve zuddhacAritryaguNanI prApti thAya che. peAtAnA AtmAmA upara pramANe leAbha na prakaTatA hoya ane khAhyajIvana tathA AMtarika jIvananA upayegI sAdhanAnI sAmagrI hada pramANe prApta karavAmAM AvatI hAya ane te khAkhatamA anya manuSyeA bAhyaSTie pAtAne leAbhI vagere kahe tethI di krodhI anavu nahi ane temaja svakartanyakarmathI bhraSTa thavuM nahi. AhyajIvananI upacaiAgitA AMtarika jIvanAnnati mATe che ema avAdhIne mAhyajIvana tathA Atarika jIvananI rakSA ane tenI pragati mATe prayatna karavAmA AvatA hoya ane te khAkhatamAM anya manuSyAtaraphathI AkSepamaya TIkA karavAmA AvatI hoya tethI kadi gabharAvuM nahi, himmata hArathI nahi ane temaja magajanI samatAne khAvI nahi. zubhAzubha prArabdha karmAMcAge je je kaMi thAya che te khannemAM samabhAva dhAraNa karIne mAdghajIvana tathA Atarika jIvana rakSavAnI jarUra che, jagatanA gupta bheda ke je buddhiviSayanI khAra che temAM jJAna vinA nakAmI paravastuenI prApti mATe dhamapachADa karI lebhAnya anavAthI svaparane kAI paNa lAbha ApI zakAtA nathI. paravastuonI prApti mATe lAla karavA mAtrathI kaMI vaLatuM nathI e upacegamAM
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ le eja paratatratAnI beThI che. (227 ). lAvavuM joIe. karmanI sAnukULatA vinA lebha dhAraNa karavAthI kevaLa kAyakaleza-azAtAzeka ane pApanA bhAgIdAra thavuM paDe che. je je vastuonI prApti mATe icchA karavAmAM Ave che te te vastuone zubhakarmanA vege saheje meLavI zakAya che ane azubhakarmanA yege mahAprayatna kyAM chatAM paNa tenI prApti thatI nathI. je je vastuo karmanA mege prApta thavAnI hoya che te sahajamA prApta thAya che. tene mATe lebhane pariNAma utpanna karavAnI kaMI paNa jarUra rahetI nathI ema anubhava karavAmAM Ave che toja lebhane upazama kSapazama ane kSAyikabhAva karI zakAya che. bAhyajIvana ane AtarajIvanane upayegI evA sAdhanonI jarUra che e vAta kharI che paraMtu temA lAbha ane mUracha dhAraNa karavAnI kaI paNa rIte jarura nathI. bAhya ane AMtarika jIvananI upagitAvALAM sAdhananI prApti mATe udyama kara joIe paNa lebha na karavuM joIe e khAsa lakSamAM rAkhavA jevI bAbata che. nirlobha dazAe bAhyajIvana tathA AtarikajIvananI saMrakSA ane vRddhi mATe udyama karanAra AtmajJAnIo hoya che, kAraNa ke tevI dazA prApta karavAne teone adhikAra maLe che. AtmajJAnIo bAhyajIvana ane Atarika jIvananI pragati saMrakSAdi mATe pravRtti kare che-temA teo potAnI pharaja gaNe che. tethI teo ahaMvRtti ane mamatvavRttinA dAsa banI zakatA nathI temaja teo nirlepatAne sAcavavAmA AtmajJAnane samyaga upayoga karI zake che. ajJAnIjIne bAhyajIvana pragatimAM lobha Sa ciMtA zoka ane hiMsAdi aneka pApakarmo karavA paDe che. bAhyajIvana ane AtarajIvananI pragati tathA tenI rakSAnA adhikArI kharekhara AtmajJAnIo hoya che. AMtarajIvanapragati arthe bAhyajIvananI upayogitAnA avabedhaka AtmajJAnIo thAya che ane tethI teo je kaMI kare che te kartavya gaNIne nirlobhadazAe nirlepabuddhithI kare che. bAhya jIvana jIvavuM e kaMI Atara jIvananI sAdhyadazAnA upaga vinA jIvyuM gaNAya nahi. AMtarajJAnAdi jIvane jIvatA bAhyajIvananI saMrakSAdi mATe je je sAdhana sAmagrI prApta karI zakAya temAM kaI labhapariNAma vinA lobha gaNI zakAya nahi-ema aneka nayaSTie sApekSabhAve baMdha thatA vizvamAM vAstavika nirlobhatva prApta thAya che, ema jJAnayogI thayA pazcAt je karmayogI thAya che tene ja kaMI anubhavanI jhAMkhI pragaTI zake che. lobha pariNatine nAza thatA AtmAmAM aneka guNe pragaTI zake che ane tene potAnA AtmAne khyAla Ave che. ISTa jaDa padArthone lebha karavAthI te sarve prApta thaI zaktA nathI ane UlaTuM manamA ArtadhyAna ane rodayAnanA pariNAme thayA kare che. lebhane pariNAma jema jema vadhe che tema tema mAnasika vAcika ane kAyike pAdhi thayA kare che. lobhanA pariNAmathI AtmA upara parataMtryanI beDI paDe che. ane tethI AtmasvAtaMtrya sukhanI gaMdha mAtra paNa AvatI nathI. lebha pariNAmathI sarva karmonuM grahaNa thAya che ane tethI caturazIti lakSanimA punaH puna paribhramaNa karavuM
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28) zrI karmayoga gratha-savivecana. paDe che. janma jarA ane maraNanuM mUla kAraNu lebha che ema aneka zAstromAM pratipAdana karavAmAM AvyuM che ane anubhavathI avaloktA paNa saMsAranuM kAraNa lebhaja dekhavAmAM Ave che. saMsAramAM kaleza-kaMkAza-yuddha vaira-jhera-prapaMco-hiMsA-jUha-cerI ane vyabhicAra vagere duSTa karmo kharekhara lebhanA pariNAmathI thAya che. dezanI samAjanI ane AtmAnI samULagI pAyamAlI karanAra lobha pariNAma che-ema avadhIne lebhane pariNAma TaLe e prayatna karI joIe. jema jema lebhanI pariNati TaLe che tema tema nispRhatA aMteSa ane svAtaMtrya sukha vadhatuM jAya che. sarva prakAre' AtmaguNone vinAzaka lebha che ema zAstrakAre kathe che te kharekhara satya che. sarva vastuo sarvane mATe che. sarva duniyA e mAruM kuTuMba che ane sarva vastuo kharekhara duniyArUpa kuTuMbanI che-ema mAnIne sarva vastuone lobha thAya che tene hadayathI dUra karavAmAM Ave te AtmazAMtinI jhAkhI pragaTyA vinA rahe nahi. anya vastuo kaMI AtmAnI nathI chatA anya vastuonI mAlikI karavI e kudaratanA kAyadAthI viruddha kartavya che. puNya ane pApa paNa AtmAthI bhinna pudgala paryAye che tethI puNya ane pApane paNa AtmAnI vastuo na mAnavI joie. puSya ane pApAdimAM mamatvabuddhi na dhAraNa karavI joIe ane tenAvaDe prApta sAnukULa ane pratikULa vastuone paNa pitAnI na mAnavI joIe. A pramANe ataranI mAnyatA rAkhIne udaya AvelAM karma ke jene prArabdhakarma kathavAmAM Ave che tene samabhAve bhegavavAM joIe ane sAnukULa vastuo para lebha pariNAma na dhAraNa karavo joIe tathA pratikULa vastuo para dveSa pariNAma na dhAraNa karavo joIe. A pramANe rAga ane dveSapariNAmane zamAvIne vyAvahArika kAryone adhikAra pramANe svadazA ane svazaktinA anusAra karavA joIe. antara nahi chatA vyavahAre ISTa ane upayogI vastuone je pramANamAM joIe te pramANamAM prApta karyA vinA chUTake thatuM nathI paNa tethI ema siddha nathI thatuM ke upayogI vastuothI dUra rahevuM. AhAra pANI ane vadi upagI vastuone dainika AvazyakajIvanavyavahAraSTie grahavA prayatna kare paDe che e kharuM paraMtu tatsaMbaMdhI kathavAnuM eTaluM ja che ke AhArAdi jIvanarakSaka varatuone lAbha na dhAraNa kara. AhAradi vastuone mamatva ane lebha pariNAma vinA udyogapUrvaka ghaDa karIne bALajIvana-saMrakSaNanI sAthe AtaraguNa jIvananI vRddhi karavI e leTettara rayavahAra che. lezakavAyathI AtmAnA pradeze pAse rahelA AkAzapradezamAMthI karmavargane AtmA vaDa kare che. lebha kavAyanA pariNAmanI AtmAmAM vRddhi thAya che ke hAni thAya che ane tenA upara jya meLavI zakAya che ke kema tene hRdayamAM anubhava karIne lebhanI parivRti TALavA prayatna ka je. lebhanI pariNati maMda paDatAM saMteSa utpanna thAya che. teno anubhava Ave eTale samajavuM ke have lebha kavAthane jItavAmAM vijyanI prApti
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shi leAlanA kadI pAra AvatA nathI. ( 229) karI zakAze. aMtaramAM leAla tRSNA gAyya mUrchAonA ubharAtu utthAna thAya che tyAMsudhI ahirdA tyAgIpaNu hAya che, paraMtu te zAlI zakatuM nathI TAlanI vAsanAne jItavI e anaMtaguNu duSkarakA che; je je sanuSyeAne svamatyanusAre je je vastu iSTa ane upacAgI lAge che te te vastuo para te te manuSyAne lAbha thayA kare che. jema jema buddhi khIle che tema tema prathama pAyalI chaMi vastue para aniSTatva buddhi pragaTe che ane anyavastu para iSTabuddhi thayA kare che. bALakane je je vastuo khAlyAvasthAmAM ISTa lAge che te te vastuone yuvAvasthAmAM te zrRSTa mAnate nathI; temaja yuvAvasthAmAM cuvakane keTalIka vastuopara ImuddhiRRpariNAma thAya che temAnI keTalIka vastue para vRddhAvasthAmAM I"--priyabhAva rahetA nathI. mAdagInA samayamAM je je khAkhatA para priyatA prakaTe che te te AkhatAnI priyatA pazcAt niregAvasthAmAM rahetI nathI. temaja rAgAvasthAmAM je je khAkhatA para arucibhAva thAya che te te khAkhatA para pazcAt niAgAvasthAmAM rucibhAva thAya che. ka vAta ane pitta prakRtinI mukhyatA ane gauNutAthI bhaThyAdi vastu para priya ane apriya pariNAmanA pheraphAra thAya che. tethI ema siddha Thare che ke dravya-kSetra-kAla-bhAvace ge nimittakAraNu pAmIne javastuomAM priya te apriya ane apriya te priya ema jIvAne priyApriya buddhi thayA kare che. ane te priyApriya buddhi vA priyApriya pariNAma kSaNika hAvAthI arthAt badalAtA heAvAthI paravastuomAM priyApriyanI kalpanA vastuta: satyamukha buddhithI bhinna hAvAthI jaDavastuone Avazyaka karmanA adhikArathI hira leAla karavA e koI rIte ceAgya nathI, AtmAnA jJAnathI viveka karatAM avabAdhAya che ke para jaDa vastuothI AtmasukhanI kadI prApti thavAnI nathI pratyeka manuSya sukhane prApta karavA icche che. rAjAe rAjya kare che ane vidyArthIo vidyAneA abhyAsa kare che te sukha prApta karavA kare che aneka prakAranI sattA viziSTa padavI prApta karavAne manuSye prayatna kare che temAM paNa sukha prApta karavuM e mukhyadeza hoya che. puruSo ane strIe paraNe che ane aneka prakAranA vyApAra kare che temAM paNa teonI mukhya dhAraNA te sukha prApta karavAnIja hoya che, paraMtu teo pAtapeAtAnA uddeza pramANe vartatA sukha pAmyA hoya evuM teonA vANInA udbArAthI jaNAtuM nathI ema anubhavIone nizcaya anubhava jJAna thAya che. pratyeka manuSya je je vastu prApta karavA lAla kare che temA tenI mukhya dhAraNA tA e hoya che ke te te vastuone prApta karI sukhI thAuM paraMtu pariNAma a Mte e Ave che ke te te vastu maLatAM sukha maLatu nathI ane lebha tA AgaLa vamyA kare che, tethI te te vastuo prApta thatA kaMIka paNa AtmazAti anubhavAnI nathI. tethI siddha thAya che ke Avazyaka upayAgI vastuonI je je AzramamA prApti jeTalI jeTalI karavAnI hoya teTalI teTalI nileoNMbha pariNAme karvI paraMtu leAbhanA pariNAma dhAraNa
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 230 ) zrI kayAga graMtha-vivecana. Jie karIne AtmAnA satyasukhathI pADyukha thavuM ane rAgadveSanI pariNatithI manane caMcala karI devu' e kaI rIte cAgya nathI. AtmAmA AtmajJAnanI pariNati satata jAgrut rahyA vinA lAbha pariNAmane nAza karI zakAtA nathI. AtmajJAnayeAge AtmA ane jaDavastuone bhinna bhinna jANavAne upayAga rahe che; ane tethI asatya sukha para ane tenA hetuone kadApi satyasukhaprada tarIke akhAdhI zakavAmA AvatA nathI. pUrvaka mAhanIyanI premala vAsanAnA ceAge kadApi javastuo prati AkaSa Nu thAya, prArabdha kAge jemA sukha manAyuM nathI ane jemAthI sukhanI buddhi TaLI gai che evI zAtAkAraka vastuone lAga prApta thAya tApaNu AtmajJAnIe te te vastuone bhAgavatA chatAM temAM sukha pariNAmane mAnatA nathI tethI te navIna karmathI amukAMze khaMdhAtA nathI ane amuka kAyAnA akhaMdhakapaNAthI punaH dhaka thayA chattA sarva leAbhAdi kaSAyathI alipta rahevA zaktimAna thAya che. leAbha kaSAyanA be bhedya che. prazastalAbha aprazastalAbha. pratyeka kaSAyano prazasta ane aprazasta evA be bheda paDe che. prathama niyama evA che ke aprazasya kaSAyane tyAga karIne prazasya kaSAyanA hetune avalaMbana karavA devaguru ane dharmanA ceAge temanA para je prazastabhAve kaSAya thAya che tene prazastakaSAya thavAmAM Ave che. prazastakaSAyane jeA darAja karatA hoya ane prazastakaSAyanI upekSA karatA hAya temaja prazastakaSAya vinA nikaSAya thavAnI vArtA karatA hAya chatA nikaSAyabhAvamAM je rahetA na hAya evA manuSyAe prathama aprazasta kaSAyamAMthI prazastakaSAyamAM AvavA ane pazcAt niHkaSAyabhAva prApta karavA prayatna karavA joie; eja zikSA tene cAgya che. yadyapi nikaSAyabhAvamAM amuka samaya paryaMta rahevAnu hAya te paNa prazastakaSAya karyAM vinA prazastakaSAyanA zubhAcAra evA dharmanA hetune svAdhikAre kraja mAnI sevavA joIe. nikaSAyabhAvamA sthiratA thayA chatA zubhAMcAramA pravRtta rahevAthI kadyApi adhapAta thatA nathI. gRhasthadazAmAM rahelA AtmajJAnIe nile papaNAthI gRhasthayeAgya kAryone vivekazaktithI karyAM kare che. peAtapeAtAnA gRhasthadazAnA varNAdika adhikAra pramANe je gRhasthA kharekhara AtmajJAna pAmIne je je kAne kare che temAM teo ajJAnIgRhasthA karatA anaMtajINu ucca nirlepa rahI zake che ane ajJAnI gRhasthA karatA vizvavyavahAraSTie teo anyajIvAne anaMtaguNu lAbha ApavAne samartha thAya che. kaSAyAnA madapaNAthI svasvAdhikAra pramANe gRhasthajanA AtmajJAnacAge ucita kAcuM karatA chatA ajJAnIethI pAchA paDhatA nathI ane te kAI rIte vyavahAramAM niSmaLa jaNAtA nathI paNa jee nikhaLa jaNAya che temAM samyagdna svAdhikAra pramANe jJAnayAga ane kaceganI khAmI che ema avadhavu AtmajJAna pAmIne gRhastha janoe svayeAgya dhArmikanRtyonI je je pharajo adA
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ---- - - -- - - vAdhikAra pramANe karma-pravRtti karavI (ra31 ) karavAnI che te khAsa adA karavI joIe avirati samyagRSTi gRhastha jane zAsanasevAprabhubhakti-gurubhakti dharmanI rakSA ane prabhAvanAdi kRtyomAM sadA tatpara rahevuM joIee tenI svAdhikAra kartavyAjJA che ema avabodhavuM. dezavirati gRhastha vratane aMgIkAra karavAM. saptakSetranuM piSaNa karavuM, sAdharmika vAtsalya karavuM, jaMgama ane sthAvara tIrthonI sevA-rakSA karavI ane teonI prabhAvanA karavI, devaguru ane dharmanI ArAdhanA cogya dharmakAryo karavA ItyAdi dharmavyavahAradaSTie dezavirati gRhastha manuSyanI svAdhikAra je je pharajo zAstramAM lakhelI che te te pharajene AtmajJAna pAmIne yathAzakti ArAdhavI-paNa dharmavyAvahArika kRtyathI jyA sudhI gRhAvAsamAM rahevAnuM che tyAMsudhI kadApi parAmukha thavuM nahi. eja gRhasthane svAdhikAre dhArmika karmonI kartavya dizA avabodhavI. je saMsArano tyAga karIne sAdhuo thayA che teone dravya kSetra kAla ane bhAvanAne utsarga ane apavAdathI sAdhugya karmonI pharaja bajAvavI joIe. AcAryaupAdhyAya-pravartaka-sthavira-ratna ane sAmAnya sAdhuone Avazyaka kAryo karavA ja joIe. tIrtharakSA-upadeza ane dharmano pracAra karavAnA upAyomA pravRtti, sAdhu ane sAvIne saMgha vadhAravA prayatna, pratikramaNa--pratilekhanA-paThana pAThana-vihAra Adi je je kRtya AgamamA jaNAvyA che te te karavA joIe. sAdhuonA svAdhikAra pramANe je je dravya kSetra kAla bhAve utsarga ane apavAdamAguM kRtye pratipAdana karelA che te avazya karavA joIe ane aMtarathI AtmajJAnamAM je je kaSAye TALIne ramaNatA karavAnI kathI che te karavI ja joIe. gRhasthane tyAgIo svasvadazocita Avazyaka kAryo je teo dezakAlAsAre na kare ane zuSkajJAnI bane te teo dharmotthApaka mArgane anusaranArA thAya che. prasaMgopAtta niSkaSAyabhAve AvazyakakAryonI karaNIyatAnA vivecana samaye ATaluM saMkSepathI thavAmAM AvyuM che. vizeSAnubhava te gItArthonI upAsanA karI meLavavA ane AtmajJAnapUrvaka kaSAyone jItavAnI sAthe vyAvahArika ane dhArmika kAryomAM gRhasthAe varNAdinI apekSAe svAdhikAre pravRtti karavI tathA sAdhuoe cita dhArmika kAryomA kSetrakalAnusAra pravRtti karavI. karmacagapravRttimAM kaSAnI mandatA thAya evI Atmika bhAvanA dhAraNa karavI. jyAM sudhI gRhasthadazA che tyAsudhI gRhasthacita kartavya karmone viveka ane yatanApUrvaka dezakAlAnusAre nirlepatAnI sAthe karavA joIe, paNa gRhastha sAdhunA dharmonI kriyAo karavI e vyavahAra dharma viruddha che. sAdhuoe rAdhuone ucita je je kAryo kacyA che te karavA joIe paNa gRhasthanAM kRtya na karavA joIe ema gRhastha ane sAdhuoe svasvAdhikAra pramANe karmamAM nikaSAyapUrvaka pravRtta thavA lakSa devuM joIe. jema jema AtmajJAna ane nikaSAyabhAva thato jAya che tema tema brAhmaNa triya vaizya ane zudra e cAra varNa svasvakarmAdhikAramAM ucca thatA jAya che ane tethI dezamAM-
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 232 ) zrI krama caiAga graMthasavivecana. sAmrAjyamAM--samAjamAM maDaLamAM-dha saMghamAM ane pAtAnA AtmAmAM uccatA ane zAMti vadhatI jAya che. ante tenu pariNAma e Ave che ke kamacAgamAM AtmAnI vizuddhithI ucca thaela janasamAja kharekhara dhArmika kaceAganA raNukSetramAM meha zatrune parAjaya karIne kevaLajJAna ane kevaLadAnanI prApti karavA samartha thAya che. kaceganI uccatA ane divyatAmAM vizrva karIne tenA adhapAta karanAra kharekhara krodha mAna mAyA ane leAbha e cAra kaSAyA che. krodhAdi cAra kaSAyanA nAza karanAra kharekhara kayAkSetramAM kacegI khanavA samartha thAya che. krodha mAna mAyA lAbha irSyA nindA dveSa krUrakRSNalezyAdika pariNAma asahanazIlatA ane mamApti pariNAmathI gherAyalA ajJAnI chava kharekhara ucca rAjyapadavI nyAyapadavI senAdhipatipadavI Adi mahA padmavIne prApta karIne vizva manuScAne dukhanA hetubhUta thAya che. rAgadveSAdika piraNAmathI gherAyalA manuSya vyAvahArika temaja dhArmika karmayoga kSetramA vihAra karatA chate svaparane azAMti dukha ane karmavRddhi karanAramAM nimittabhUta thAya che. ataeva vyAvahArika kacAga sAmrAjyamAM jJAnapUrvaka rAgadveSa pariNatithI zAta thaela manuSyanI upayogitA jema vyAjabI jaNAya che tema tenA karatA dhArmika karmayoga kSetramA nAnI zAta udgAra gaMbhIra jitendriya sApekSa - dhAraka--evA dharmakarmacAgInI anaMtaguNI upayogitA siddha kare che. gRhastha kaceAgIne vyAvahArika tathA dhArmikakAryAMmA jJAnI ane zAMta thaIne pravatavAnI jarUra che tenA karatAM dharma karma cAganA adhikArI sAdhune te anataguNA vizeSa uttama thavAya evA AtmajJAnamAM paripakava banIne dharma kacaiAgamAM pravRtta thavAnI jarUra che. darAja AhArAdinI kriyA karavI paDe che. AhArAdinI kriyA karyAvinA chUTakA thatA nathI tyAre temAM pravRtti karavI e te vyAvahArikadRSTie Avazyaka siddha Thare che tethI temA jema jema rAgadveSanA mantra pariNAme pravavAmA Ave che tema tema temAM divya zAtarasanA pravAha avicchinnapaNe vahetA anubhavamAM Ave che. jJAna cegapUrvaka vyAvahArika tathA dhArmika kama yAga AdaraNIya che ema thavAnu kAraNa e che ke tema karavAthI kamacAganI pratyeka kriyAonuM mukhya sAdhyaminha svakIyajJAnadRSTimA kAyama rahe che ane tethI kaTThAgraha pakSapAta kriyAledra matAMtara ane sakIgutA vagere je aneka doSA prakaTIne kriyAkarmacAgamA para parAe azuddhatA vadhArIne janasamAjanA adha pAta karI de che te kadI thatA nathI. jJAnayegapUrvaka kriyAyAgamAM pravRtta thavAthI sAdhyadRSTi ane uttArabhAva tathA sAprata sAnukULa pratikULa sacAAmA kArya karavAnI ane magajanI samAnatA rAkhavAnA khyAla rahe che. zAstrothI aviruddhapaNe gRhasthAne gRhasthanA vyAvahArika tathA dhArmika adhikAra pramANe, sAdhune sAdhunA adhikAra pramANe dhArmika ka vyakAnu utsarga mArga ane apavAda mArga pramANe uparyukta upadezaziAlekhana karyAbAda kaSAyA sabaMdhI thavAnu" ke krodha, mAna mAyA lAbha ane kAmAddhi kAyAne jema jema madya--zAMta kara > FAMILIEN BY TH
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAma vikArathI rAgadeSanI vRddhi thAya che ( 233 ) vAmAM Ave che ane kartavyakarmamAM kaSAyanI samatApUrvaka vartAya che tema tema AtmakalyANamAM AgaLa vadhAya che ane anya jIne AtmakalyANamA pravartAvI zakAya che. upara jema labha kaSAyono nAza karavAthI AtmAnI paramAtmatA thAya che te saMbaMdhI jema alpa kathavAmAM AvyuM che tema kAmavikArane mATe avadhavuM. zarIramAM kAmanA yugalo rahe che tene puruSa strIveda ane napuMsakaveda tarIke avadhavAM vIryanA pudgalathI strIveda puruSaveda ane napuMsakavedaprakRtipugalauMdho bhinna che. puruSadAdi pudgala skaMdhanA udayamAM vIryAdi pudgala nimittarUpe pariName che puruSavedAdi prakRti sarvathA kSINa thatA vayadi pudgalo kadI puruSavedAdi prakRtine vikAravAne zaktimAn thatA nathI. puruSavedAdi vikArathI rAgadveSanA pariNAmanI vRddhi thAya che ane tethI saMsAramA punaH puna: paribhramaNa karavuM paDe che. AtmajJAnathI puruSavedavikArane naSTa karavAne viveka pragaTe che puruSavedane navamA guNasthAnaka sudhI udaya hoya che puruSAdine nAza karavAthI AtmasamAdhi sukhanI prApti thAya che. kAmavikArane jItavAthI mananA aneka saMkalpa ane vikalpano nAza thAya che ane mananI sthiratA thAya che. mananI sthiratA thavAthI AtmAmAM sthiratA thAya che. kAmavikArathI mana vacana ane kAyAnI kSINatA thAya che. kAmavikArathI aneka dene udbhava thAya che. jyAM kAmavikAra che tyA rAgadveSa saMkalpavikalpapracAra che ema anubhavIne kAmavikAranI vRttine kSaya karavA prayatna karavo joIe. jema jema kAmavikAra zame che tema tema brahmacarya guNanI puSTi thAya che. zabdAdika paMcaviSayamAthI IchAnitva jyAre TaLI jAya che tyAre brahAmA-AtmAmAM caravAne arthAt ramaNatA karavAne cagyatA prakaTe che. padriyanA viSayamA samabhAva prakaTavAthI kAmavikAranI zAti thAya che. jenAmAM kAmavikAra prakaTe che te anItivaza thaIne sahasamukhavinipAta pAme che. je manuSya kAmavikArane AdhIna thAya che te sarva prakAranI avikatAne pAme che eka rItie chIe te sarva prakAranI ApattinuM mULa kAmavikAra che. dezanI rAjyanI samAjanI ane AtmAnI pAyamAlI karanAra kAmavikAra che. kAmanA AvezathI AtmAnI svataMtratAthI vimukha thavAya che ane pudgalanA rUpa rasa gaMdha sparza ane zabdapudgalonI AzAe kSaNika sukha ane pariNAme mahAdu khamaya pAtaMtrya bhegavavuM paDe che. jeo kAmanI sattAnA tAbedAra thAya che teo AtmArAmanA tAbedAra rahetA nathI. kAmanI sattAne tAbedAra thaela manuSya vizvane tAbedAra bane che ane tenI AkhenI cotarapha kALuM vAdaLuM (eka jAtanuM evuM vAdaLuM) chavAya che ke jenAthI te satya dizA tarapha gamana karavA zakitamAna thatuM nathI kAmavikArathI keIne satyasukha pragaTayuM nathI ane bhaviSyamA pragaTanAra nathI ema anubhavajJAnaruSTie anubhavatA satyAnubhava AvyAdhI pazcAt kAmagamAthI cittavRtti uDI jAya che te vinA kadI kAmabhegamAthI cittavRttinuM 30
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 234 ) zrI kama caiAga graMthasavivecana. Jie pratikramaNu thatuM nathI. haDakAyalA zvAna ane haDakAyalA zRgAlanA viSanI paraMparA jema pravarte che haDakAyuM zvAna jene karaDe che tene haDakavA cAle che, anyane kahe che te anyane haDakavA cAle che ema haDakAyAnI para'pA cAle che tadvaMtu kAmanI vAsanA kharekhara haDakavAnI peThe mananI sAthe varyAM kare che. manamAM utpanna thaela kAmanA vikAra pAte zame che. tyAre tenI pAchaLa kAmanI vAsanAnuM manamAM khIja mUkatA jAya che ane tenI para paNa pravartA kare che. ataeva kAmanA eka saMkalpamAtrane paNa sthAna na ApavuM e ceAgya che. eka vakhata jo manamAM kAmanA vikAra prazno te tenI paraparA thatAM pazcAta tene nAza karavA muzkela thaI paDe che. zabda rUpa rasa gaMdha ane sparzanA bhAga karavAnI je IcchA teja kAmavikAra che ane te kAmavikArathI brahmacarya ke je vastutaH AtmAnI zIlapariNati che tenI siddhi thatI nathI. zArIrika vIryanI rakSA karavI e dravyabrahmacaya che, ane bAhya viSayAmAM rAgadveSavinA AtmajJAnAdi guNAmAM ramaNatA karavI te bhAva brahmacarya che. samyajJAnapUrvaka AtmAnA jJAnAdi guNeAmAM ramaNatA karatA jyAre sahaja khumArI prakaTe che tyAre kAmabhoganI tucchatA ane kSaNikatAnA kharekharA khyAla Ave che. brahmacaryanA guNAnA anubhava AvyAvinA brahmacaryanI kiMmata AMkI zakAtI nathI ane brahmacaryanI mahattA avAdhyAvinA kAmabhogathI nivRtta thavAtuM nathI. kAmabhAganI vAsanAenA svamAmAM paNa citAra khaDA na thAya evI dazA thayA vinA AtmasamAdhisukhanA svAda vedAtA nathI. kAma tyAsudhI mana para sattA calAvI zake che ke jyAMsudhI kAmanI asAratAnA anubhava ane indriyAtIta sukhanA anubhava thayA nathI. kAmanA vikArAne jItyAvinA puruSArtha gaNI zakAtA nathI ane puruSArtha vinA puruSatva kyAMthI hoI zake te vicAravA jevuM che. AkAzamAM caDI zakAya ane aneka prakAranI vidyAono abhyAsa karI zakAya paraMtu kAmanA vikArA para jaya meLavavA e sava karatAM duSkara kArya che. jeNe AtmajJAna saMprApta karyuM che te kAmanA vikalpasa`kalponA nAza karavA samartha thAya che AtmajJAnI kAmanA vicArAne dakhAvavAnA upAyo jANI zake che. nikAcita prArabdha karma ke je jIvazyameva bhAgavyA vinA chUTake thate nathI tevuM kAma udayamAM Ave che tyAre te AtmajJAnI samabhAve te kane bhAgave che tethI te karmanI nirjarA kare che ane samabhAvavaDe AtmA bhAvI navIna kama grahetA nathI kAmaviSayanikAcita lAgAvali krama kyA jIvane che ane kyA jIvane nathI, kayA jIvane kyAre te udayamAM AvavAnu che tenI khakhara atizayajJAnIone hAI zake. kAmavaiyikanikAcita lAgAvalI kama tA AtmajJAnIne avazya bhAgavavu paDe che. kAmavaiSayika nikAcitakanA uya evA baLavAna heAya che ke AtmAnI upayogadhArAne avaLI karI nAMkhe che. jevI rIte mahAnadImA rela Ave che tyAre te gAmaDA taTa para rahelAM vRkSAne kheMcI laI jAya che taat nikAcita lAgAvalIkamanI rela paNa evI khaLavatI
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ - = = T traNa vedanuM svarUpa. ( 235) AtmAnI zaktine mArI nAkhe che. AtmajJAnI kharekhara nikAcita bhegAvalIkarmanA udayamA jarA nIce paDIne pAcho UMce thAya che ane AtmajJAnanA baLavaDe nikAcita kAmakarmane athata puruSavedAdine nAza karavA samartha thAya che. nadImA pAna Uge che te jyAre rela Ave che tyAre nIcA namI jAya che ane rela utaratA pAchAM TaTAra thAya che tadvata AtmajJAnI nikAcita puruSavedAdinA saveganA sAmo thAya che, paNa temA tenI zakti jyAre cAlatI nathI tyAre te vakhate nIce paDI jAya che, ane pAcho puruSavedAdine vega narama paDatA puruSavedAdi pariNatipara pite caDI bese che ane tene sAmane kare che. aneka AtmajJAniyone A pramANe nikAcita puruSavedAdi karmathI bane che ane te te kameMgane bhegavI nirjarA karI uccaguNasthAnazreNipara Arahe che temAM kiMcit paNa Azcarya nathI. AtmajJAnI purUSavedAdine aMtaranA upayoga vaDe jIte che. ajJAnIo "na maLe nArI tyAre bA brahmacArI " peThe varte che ane huM brahmacArI chuM, mArA jevA anya koI brahmacArI nathI AvI ahaMvRttine dhAraNa kare che temaja anya jIvone nindIne karmathI bhAre thAya che eTaluM ja nahi paraMtu te AjubAjunA kAmanA nimitta hetuo maLatAM temAM phasAIne nIcA paDe che. teo bhAvabrahmacarya tathA dravyabrahmacarya banethI paNa paramukha rahe che. dravyayabrahmacaryamA vIryanI rakSA karavAnI hoya che. svamaThArA vIryapAta thatAM dravyabrahmacaryanI hAni thAya che. dravyabrahmacaryane yathAgya rIte dhAraNa karatA zArIrika ane mAnasika baLanI rakSA thAya che. kAmanA vegane khALavAmAM Ave che tyAre dravyabrahmacaryanuM pAlana thAya che. eve che, taf vvicAra go verAma para puje che e pAkSikasUtramAM kathelI gAthAnA anusAra maithunavRtti TaLe che tyAre mithunavirati arthAt kharekharA brahmacaryanI siddhi thaelI avadhavI. puruSavedarUpa kAmavRttino kSaye pazama thAya che te sadAkALa eka sarakhe rahetuM nathI, kAraNa sAmagrI pAmIne puruSavedAdine udaya thAya che ane brahmacarya pariNAmamAM malinatA Ave che. puruSadAdine upazama thAya che te te aMtarmuhartaparyaMta rahe che. puruSaveda napuMsakaveda ane Avedane sarvathA kSaya thatAM hAcikabhAva thAya che ane tene sarvathA kAyibhAva thatA pazcAta kadI puruSavedAdi pariNatine udaya thatuM nathI-ema jainaguNasthAnaka daSTie kathAya che. navamA guNasthAnaka paryata puruSavedAdine udaya che tethI te karmathI virahita te tyAM sudhI kaLI zakAya nahi, paraMtu vizeSa eTaluM che ke-mukhyatAe puruSadAdinI prakRtine zropazama karIne dravya ane bhAvathI brahmacaryanI ArAdhanA karI zakAya che. puruSadAdinA pazamanI saMsAramAM sarva mAM taratamatA hoya che tethI tenuM vaicitrya svAnubhavaSTie alakAya che. keIne puruSavedana kSapazama manda thaye heya che to keIne ugra thayo hoya che. AtmajJAna ane vairAgyabaLavaDe puruSadanA sapazamamAM AgaLa vadhI zakAya che. puravadana
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 236) zrI kamaga caMca-savivecana. udaya baLavAna hoya che te tene kSaya ane upazama karatA vAra lAge che. amuka varSaparyaMta keIne puruSavedane udaya prApta na thayo hoya ane AtmapradezamAM rahelAM puruSavedAdinAM dalike udayagata na thayA hoya tyAsudhI amukajIva, ema jANe che ke dravyabrahmacarya pALavuM sahela che paraMtu jyAre puruSaveda ane vedanA dalike udayamAM Ave che ane nimitta kAraNe paNa tevA maLe che tyAre te samaye keTalAka jI pitAnI zaktine I de che ane keTalAka jI kAmanI pariNati sAthe yuddha kare che. ajJAnI te kAmanA tIvodayanA sapATe nIcA namI jAya che. AtmajJAnIone kadApi kAmanI sAthe yuddha karatAM potAnuM jora cAlatuM nathI tyAre teo aMtarathI nyArA tathA udAsa rahIne kAmagone bhegave che. paraMtu teo aMtaramA pazcAttApa kare che ane puna kAmanuM jora narama thatAM teo brahmacaryanI kSapazamabhAve upAsanA kare che. jema jema puruSavedane kSopazama thAya che tema tema te te bhAve brahmacaryanI vizuddhi thatI jAya che. A kALamAM bhAratavarSamA jainajJAnadaSTie kAmane sarvathA kSAyikabhAva thato nathI tethI A kAlamAM puruSavedAdikAmanA kSapazamanI mukhyatA gaNAya che. vedAtAdi daSTie A kAlamA kAmano sarvathA nAza karI zakAya che-ema avabodhAya che. puruSavedAdi kAmapariNatine pazama kadI rahe che ane kadI rahetA nathI te kadI Ave che ane kadI jAya che tethI kAmane audayikabhAva thatAM dravyabrahmacaryathI vimukha thavAya che. vyavahArathI dravyabrahmacaryane pazamabhAve AdarI zakAya che ane temAM dayika pariNatige aticArAdi doSa lAge che te doSane kAmanI kSayopazamabhAvanAnA baLavaDe puna TALIne vyavahArathI brahmacaryane rakSI zakAya che. nizcayathI kAmapariNatine ruMdhI AtmAnI samabhAvarU5 brahmacarya vA AtmAmA ramaNatA karavArUpa brahmacarya pariNatine dhAraNa karI zakAya che AtmajJAna-garbhita vairAgya meLavI AtmajJAnanA che ane AtmajJAnI munivaronA avalaMbanavaDe kAmanA kSapazamanA saMskAramAM vRddhi karI zakAya che. kAmanI pariNutine jenAmAM udaya na thAya e te A vizvamAM koI manuSya che ja nahIM. navamA guNasthAnaka paryata puruSavedAdirUpa kAma rahyo che. pradezathI ane vipAkedayathI puruSavedAdi bhagavyA vinA chUTake thatuM nathI puruSavedAdipa kAmane sopazama karavAmAM Ave che tethI je je aMze kAmane je je kAle parAjya thAya che te te aMze te te kAle manuSya taratamAge brahmacaryane pALI zake che. dravyabrahmacaryane sukhe deza kharekhara vIryanI saMrakSA karavAnuM hoya che. koI paNa rIte vIryane nAza na thavA deva ane tenuM pAlana karavuM ke jethI aneka prakAranA mAnasika vAcika ane kAyika baLathI saMrakSA thAya A uddezapUrvaka dravyabrahmacaryanuM phaLa tyAre prApta thAya che ke jyAre AtmajJAna prAptipUrvaka AtmaguNemAM sthiratA-samAdhi karavAmAM kAyika vIryanI sAhAsya maLe che. keTalAka jIve dravyabrahmacaryathI vIryanI rakSA karIne tene upaga kharekhara adhacce yuddho kaleza jhaghaDA mArAmArI
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ ----- - - - - - - - - - - - - - - - - | Ling zArIrika vIryanuM saMrakSaNa karavuM. (27) azakti ane aprAta rAgAdinI vRddhi thavAmAM kare che tenuM pariNAma ane e Ave che ke tethI vaparanI AtmonnatimAM te baLane upaga karIne bhavanI paraMparAmAM vRddhi karI zakAya che. dravyabrahmacaryane baLada ghoDA vagere pALI zake che. saMsAramAM dravyabrahmacaryanI , te vyavahArathI amukAze prApti thAya che paraMtu kAmanI pariNati jItavApUrvaka AtmaguNa ramatA-sthiratA samAdhirUpa bhAva brahmacarcanI prApti thavI e mahAdurlabha che. dravyabrahmacaryathI bhAvabrahmacarya anataguNa uttama che. AtmajJAnI dravya ane bhAvathI brahmacarya dhAraNa karavA zaktimAna thAya che. A saMsAramAM kAmanA dAsa banIne ja rahe che. kAmakaSAyane jItatAM krodhAdika cAra kayAne jItI zakAya che. kama kyAyanA udaye krodhAdika cAra kalAne paNa udaya thAya che kharekhara keTalAka ja kAma kaSAyanA AdhIna thaIne gRhasthAvAsamAM paDI rahe che. kAmanA udaye kAmI jIva dravyacakSu ane bhAvacakSuthI jANe rahita thaIne AMdhaLo banyA hoya te thaI jAya che. saMsAranuM mULa kharekhara eka apekSAe vicArIe te kAma che. je pa ane sparza e bemAM sukhabuddhi dhAraNa kare che tethI kAmanA udayane teo vadhAre che. zabda rasa 5 gaMdha ane sparzamAM vAstavikachie avaletAM dukha rahyuM che tene je manuSya vicAra kare che te kAmanA udayane niSphaLa karavA samartha thAya che. kAmanA vikAsaMkalpathI manuSya cAre taraphathI anarthonA pAsamAM phasAya che ane pazcAtu te lAMTamAM jema mAkhI sapaDAya che tema anyanA tAbe thaIne parataMtratApUrvaka aneka hone A zvamAM vaherI le che; parabhavamAM pazcAt zuM banaze te te nAnIo jANe AtmAnA vAstavika cAritramA mahAvidga nAMkhanAra kAma paristhati che. kAmanI paristhitine jItavAmAM AtmajJAnanI mahattA che. kAmanA vicArane tAbe thavuM e yamane tAbe thavA barAbara che. kAmanA vika5saMkalpane manamAM jarA avakAza ApatA mananI samAdhi lepa thAya che, ataeva AtmajJAnIoe bhAvabrahmacaryanI prApti karavAmAM kAmane aMza mAtra paNa vicAra potAnA manamAM prakaTa na thAya e upaga rAkha joIe zArIrika vIryanuM rakSaNa karavAthI dhArmika coga ane vyAvahArika phiyAganI ArAdhanAmAM aneka vikSepane kedI zakAya che. niyamita bhajana havA tathA ArecatAnA niyamo ane zArIrika vyAyAmathI vIryanI rakSA karavAnI khAsa jarUra che. zArIrika vIryanI rakSA karavAthI dharma, rogamAM praveza karI zakAya che. zArIrika viyenI arthe gRha mATe brahmacaryarakSaka gurukula sthApavAnI jarUra che. tyAgIoe niyamita khAnapAnathI zArIrika vIryanI zapUrvaka AtmijJAnAdi zakti khIlavavA prayatna kare kAmanI chAone dabAvyA sivAya zArIrika viryanI rakSA thaI zaktI nathI, kAmavRttinA jezane dabAvAthI zArIrika viyenI rApUrvaka AvatAnI abhivRddhi karI zakAya che tyAre rUpa rasa zabda sparzamAthI sukhabuddhi ane buddhinI vAsanA TaLe che tyAre upa zabda vagerenA prasaMgamAM pAvanA
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ (238 ) zrI karmacAga graMtha-savivecana. mAnasika vikAra prakaTatuM nathI. e kharekhara puruSanA rUpane dekhI kAmavRttine ujave che ane puruSe kharekhara strIonA rUpane dekhI kAmavRttine udIra che. strIo ane puruSonA rU5mAM vastuta karI sAra nathI e viveka karavAthI strIo ane puru kAmavRttinA uchALAne dabAvIne brahmacaryanuM rakSaNa karavA samartha thAya che. vastutaH rUpa game tevuM suMdara manAthuM hoya to paNa temAM sukha nathI kAraNa ke jenA zarIramAM suMdarapa dekhAya che te manuSya paNuM vAstavika sukhane prApta karI zakatA nathI ane teo ulaTA anyanI pAsethI sukhanI AzA rAkhe che. rUpa rasa gaMdha sparza ane zabdamAM sukhanI vRtti baMdhAya che tyAre temAM sukhanI vAsanA jAgrat thAya che. keIne kRSNa rUpa game che ane keIne rakta rUpa game che; tathA keIne zvetarUpa game che; paNa eka sarakhuM rUpa vA ekasarakho sparza vA rasa vA zabda gaMdha keIne gamatuM nathI. tethI vastutaH ema siddha thAya che ke bhautika padArthomAM je je rUpAdika rahelA che te nitya sukha arpavAne zaktimAna thatA nathI. ghaNI vakhata evuM bane che ke ApaNuM mananI kalpanAthI svayaM ThagAvAne vakhata prApta thAya che, je rUpa rasa ane gaMdhAdimAM ruci thAya che te ja rUpa-rasa-gaMdha ane sparzamAM amuka vakhata pazcAtuM ruci thatI nathI paraMtu ulaTI aruci thAya che. je te rU5 rasAdika sadAne mATe sukhanA hetuo hota te pazcAt, te dukhanA hetuo thAta nahiM; paNa teo pazcAt dukhanA hetuo thAya che. bAhya rUpa rasa gaMdha sparza ane zabda viSamAM zAtA ane azAtAnI mAnyatAne tyAre tyAga thAya che ane te te viSayamA samabhAva jyAre pragaTe che tyAre AtmAnA svabhAvamAM sukhabhAva prakaTe che; tethI bAhya viSayenA saMbaMdhamAM rahetAM chatA nirlepa rahevAnI zakita prakaTe che. tethI pariNAma e Ave che ke kAmaganI irachAone virAma thavAthI zArIrika vIryanuM paNa vayameva saMrakSaNa thAya che. kAmanI vAsanAone kSaya karavo hoya to AtmajJAnanI prAptipUrvaka zabdAdika viSayamA samabhAva prakaTe e abhyAsa levo joIe ane rAjayogapUrvaka kAmanI vAsanAo TaLI jAya e AtmajJAnamArga prApta karavo joIe. jyA kAma tyAM rAma nathI ane jyAM rAma tyAM kAma nathI. maithunakAmanI vAsanAothI samagra vizvamAM aneka prakAranA asahya anartho thayA kare che. kAmanI vAsanAothI mananI caMcalatA vizeSa vizeSa prakAre prakaTe che ane AtmAnI satyazAMtithI sahasra jana dUra rahevuM paDe che. kAmanI IrachAonA adhIna rahevAthI parataMtratA zeka viyega rega Adhi vyAdhi ane phlezAdinI prApti thAya che. je je aMze kAmagecchAnA saMkalpa vikalpathI virati prApta thAya che te te aze AtmAnI zAMtine sahajAnubhava Ave che. kAmagenI IcchAone haThAvavI ja joIe e jyAre manamAM daDha nizcaya thAya che tyAre kAmane parAbhava karI zakAya che. jyAre svamAmAM paNa kadApi kAmaganuM citra khaDuM na thAya ane AtmasvabhAvaramaNatAnuM citra khaDuM thAya tyAre avabodhavuM ke brahmacaryanI vAstavika dizA tarapha pratigamana karAyuM che. kAma
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ Kai brahmacaryanuM sarakSaNa krama thAya ? ( 239 ) bheMganI niMdA karavA mAtrathI vA anya maithunakAmInI niMdA karavA mAtrathI kAmane jItI zakAtA nathI. vastutaH kAmane jItavA hAya teA kAmanA sauMkalpavikalpA kevI rIte, kyAMthI, kayA kAraNe kevA saMcAgeAmA kevI kSaNika sukhanI muddhithI uThe che ane tenu zu pariNAma AvI zakaze tenA vivekapura sara vicAra karIne satya sukhane mArga avala khavA joIe. kAmane jItavAne mATe AtarikecchAonA prAkaTya prati atyaMta lakSya Apavu joIe. kAmanI IcchAonA pariNAmathI kano khaMdha thAya che ane kAmanI IcchAe na prakaTe tyAM evA upayeAga dhAravAthI Atmadharma prakaTe che evu Atarika dharmAMrahasya avoAdhavu joie. kAmamAM pariNamatA vIya nA rAdha karavA hAya tA kharekhara tenA sAmI prabaLa jussAthI brahmacaryanI bhAvanA bhAvavI joIe yama niyama Asana prANAyAma pratyAhAra dhAraNA dhyAna ane samAdhi e aAgayeAganI siddhimA AgaLa paDatA bhAga levA hoya tA kAmanI IcchAone samAvavI joie vizeSa zuM kahevu ? kahevAnA sakSepamAM sAra e che ke kAmanI vAsanAone jema bane tema jaya karavA prayatnazIla thavuM; paNa vizeSata: sUcanA karavAnI e che ke kAmanI vAsanAone jItatA ahavRtti-anyAnI niMdA ane IrSyA vagere doSe na sevavA joie, dyApi e dedhe! sevAyA te samajavu` ke brahmacarya e nAma mAtra raheze. koInI nindA karavAthI vastuta* brahmacarya je prApta thAya che te kaddhi prApta thaI zakatu nathI. kAmane jItavA hAya teA AtmajJAnanI prApti karavI joIe. jaDavAdIe kAmanI icchAonA tAme thAya che ane AtmavAdIe kAmanI icchAone jItI samabhAve Atmadharma ramaNatArUpa praznacane pALI zake che. gRhasthA gRhastha dharmanA adhikAra pramANe svadyArAsa tASa ane parastrImaithunanA tyAga karIne dezata virAma pAmI brahmacaryanuM pAlana karI zake che. aviratisamyagdagRhastha dezavirati brahmacaryanI bhAvanA dhAre che paraMtu te karmanA udayathI dezavirati brahmacaryanI IcchApUrvaka dezavirati brahmacaryane pALavA samartha thatA nathI. tyAgI sAdhuo kAmanA rodha karIne sarvathA brahmacaryane pALavA samartha thAya che. aticAdi doSo lAge che tenuM prAyazcitta aMgIkAra karIne brahmacaryavratanI ArAdhanAmA pravRtta thAya che. A kALamAM jainaSTie sAdhuone akula ane kuzIla nieNM thapaNuM che tethI tevI sthiti pramANe vane saMjavalananA kaSAye jItavA prayatna karI zake che, A kALamAM sAdhuone sAga sacama kacyuM che tethI A kALamAM vItarAga sayamanI prApti thaI zake nahi. vedAntadRSTie sarvathA kAma jItAya che ane pUrNa AtmasaMyamanI prApti thaI zake che--ema pratipAdya che. sAdhuo peAtAnA adhikAra pramANe rAgadveSane ruMdhavApUrvaka peAtAnA sAdhudhama ceAgya utsa ane apavAdamAga pratipAdita dharmakarmacegamA pravRtta thai zake che. A kALamA avirati samyagdaSTi gRhasthA potAnA adhikAra pramANe anaMtAnubaMdhI kaSAye jItavApUrvaka ane anaMtAnubaMdhI kaSAyenI abhAvatAnI apeAe ni kaSAyatApUrvaka
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - -- - --- -- -- -- - - - - -- - ( 240 ) zrI kamaga graMtha-savivecana, R vyAvahArika ane dhArmika karmagamAM pravRtti karI zake che. kathavAne sArAMza e che ke aviratisamyagRSTi gRhasthane anaMtAnubaMdhI kaSAyanA upazamAdibhAvapUrvaka dhArmika kAryomAM pravRtti karavAnI che temaja brAhmaNa kSatriya vaizya ane zudravarNa vibhAgane guNakarmAnusAre vyAvahArika Avazyaka kRtyamAM pravRtti karavAnI hoya che. dezavirati gRhasthAe apratyAkhyAna kaSAyenA upazamAdi bhAvapUrvaka ane pratyAkhyAna kaSAyone nAza karavAnI IcchApUrvaka dhArmika kAryonI ane vyAvahArika kAryonI pharaja adA karavA sadA te te kakSAnI upazamAdinI apekSAe nikaSAyabhAve karmayogI (kAryagI-yiAgI) anavuM joIe upara kathelA je je guNasthAnakane dhAraNa karanArA hoya teoe vyAvahArika ane dhArmika kRtyenI Avazyaka pharajomAM sadA pravRtta rahevuM joIe. je je manuSya pote je je sthitimAM che tyA te svasthiti pramANe svAdhikAre Avazyaka vyAvahArika ane dhArmika kRtyenI pharaja adA karato rahe che tethI te nikaSAya bhAva prApta karavAne samartha thAya che. gRhastha ane sAdhuo svadharmane pitAnI pharaja mAnIne adA kare che te tethI te aMtarathI nirlepa rahevA zakitamAnuM thAya che. pitapotAnA vyAvahArika dharmakarmacAgamAM pravRtta rahenArA gRhastha ane sAdhuo nikaSAya bhAvanI kasoTIe caDhIne suvarNanI peThe nirmala rahI zake che jema gRhasthAne ane tyAgIone krodha mAna mAyA labha kAma niMdA ane iSyadine upazama thatuM jAya che tema tema teo vyAvahArika dharmakarmagamA Adarza purUSa thatA jAya che, tethIja nikaSAyatApUrvaka sarvakAne taTastha bhAve sAkSI pUrvaka eka pharaja mAnIne karavAmAM AvyAthI teone ucca pada prApta thAya che. cAre varNanA manuSya dharmaga ane svasva gRhasthasthiti vyAvahArika kRtyane sevanArA hoya che temAM teone kadApi chUTake thavAne nathI. paraMtu temA kazya sArAMza e che ke rajoguNa ane tamoguNa vinA arthAt te te sthitinA ni kaSAya bhAvapUrvaka temA teo pravRtta rahe te uparanI sthiti prApta karI zake ane mekSamArganI ArAdhanA thaI zake. dravya kSetra kAla ane bhAva pramANe gRhasthAmAM ane tyAgIomAM dharmakarmanI sudhAraNA vaDe svAdhikAre Avazyaka karmacaganI pravRtti thayAM kare che ane sarvajJAnIo ke je bhUtakALamAM thayA, vartamAnakALamAM thAya che ane bhaviSyakALamAM thaze teone eka sAdhya-lakSyabiMdunI apekSAe eka sarakhe uddeza hovAthI AgamAviruddhapaNe eka sarakhI karmacAganI vyavasthA teonI gaNAya che ane temA jJAnIonI AjJA ja che. kaSAyanA abhAvapUrvaka Antaravizuddhi jema jema vadhatI jAya che ane AtmasAkSIe taTastha bhAvanI jema jema vRddhi thAya che tema tema kAryonI pravRttimAM nirlepapaNuM vadhatuM jAya che, AtaranirlepatApUrvaka kAryo karavAthI vyavahAramAM vijayI thavAya che ane tethI pariNAma e Ave che ke pitAnA AdarzajIvananI asara vizva para thatA vizvanA manuSya nirlepabhAve karmacAgamAM pravRtti kare che tathA tethI
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhastha karatAM sAdhU dA unnata che. ( 241 ) sarva prakAranA dharmAnuM rakSatu thAya che. nikkhAya pAima jema jema vadhate jAya che tema tema Avazyaka kAryoMmAM vijaya prApta thAya che ane uparanA guNusthAnakapara AreNu thavAya che. pratyeka karmacAgIe yAda rAkhavu ke huM je karuM chuM te mArI pharaja che. bAhyakAAMmAM mAruM' tAruM' karyAtrinA adhikAre prazna thaela kAryone mAre karavAMja joie. kArya karavAM e adhikAra pramANe peAtAnI pharaja che ema mAnIne aMtarathI nyArA raGI kArya karavAnI jarUra che. rAjA potAnA adhikAra pramANe rAjyakAAMnI pharajane aDhA kare te te cegya che. zrI mahAvIra prabhunI pATe besanAra eka AcArya peAtAnI pharaja pramANe je je kAryAM kare te cegya ja che ane te te kAryAM te kare temAM peAtAnI pharajane adyA kare che ane jo te di vistare teA AcArya padmathI bhraSTa ya che. ataeH AcAye potAnI jo adA karavI athavA peAtAnI pharajo pramANe na vavAnI ruci hoya te te padma anyane soMpI tenAthI nivRtta thavu. je je adhikAra pramANe je je AnI pharaja aTThA karavAmAM kaSAye AvIne unnA rahe te tenA spAmuM yuddha karIne kyA2ezanA parAjaya karavA joIe, parantu ktavyaSTa thavAthI ekadama muktipadanI prApti thaI zaktI nathI. svAdhikAre svasvAnI pharajathI bhraSTa caela manuSya svayaM bhraSTa ane che, eTaluMja nahui paraMtu te potAnA vicAro ane AcAronA vAtAvaraNunI asarathI anyane paNa bhraSTa karI zake che; ane tethI pAceAnA vAtAvastune te aneka prakAre phelAvanAro bane che. ataeva guptAnI vA zuyiAmArgI banavuM te kaI rIte cegya nathI, ema pratyeka manuSye A mAkhatanA vicAra karIne sApekSajJAnakriyApUrvaka pravRtta thavu joie, jJAnayegapUrvaka ni kyAca bhAvathI karmacAgamAM pravRtta thavAthI AtmakalyANu thAya che ane tethI vizvasamAjapur pahu vyakanI pharajanI sArI asara karI zakAya che. A vizvamAM game te sthitimAM je je saryAMnI pharaja adA karavAnI hoya che te mAre karavI jee. emAM mAre kai spAya karavAnI jarUra nathI vAahaMmamatA karavAnI kaMi jarUra nathI eTaluM mAtra vicAra karIne pravRtta thavAthI atarI nirlepa rahevAnI zakti pragaTe che. je manuSya jJAna vinA dareka kAryAnI pharajanA paripUrNa nizcaya karyA vinA pravRtta thAya che te je kaMI karavA dhAre che tenA karatAM anya kaMI kare che ane kanya karmanI vyavasthApUrvaka samUcchima paceMdriyanI gatine anusaranArA thAya che. gRha'' karatAM sAdhu dazA ane taguNI uttama che paraMtu samajavAnuM eTaluMja che ke gRhasthadazAmAM gRhastha ceogya dharmakarmanI phraja adA karavAnI che ane sAdhu dardImAM sAdhunA carca dharmakarmanI pharaja adA karavAnI hAya che. tenu spIkaraNa cAgadIpaka graMthanA prAMtabhAgamAM karavAmAM AvyuM che tethI tyAMthI te adhikAra avIne ninya bhAvapUrvaka vyAvahArikadhArmika
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24ra che. zrI karmayoga tha-savivecana karmomAM pravRtta thavAnI jarUra che. AtmAne mULa akaSAya svabhAva che paraMtu kaSAya svabhAve che te parabhAvapariNati che. parabhAvapariNatimAM AtmA jyAre pariName che tyAre te AtmAnA mUladharmathI parAsukha thAya che. jema jema kaSAyanI maMdatA kSINa thatI jAya che tema tema AtmAnA adhyavasAyanI zuddhi thatI jAya che. AtmAnA adhyavasAyanI zuddhi jema jema vadhatI jAya che tema tema upara uparanA guNasthAnakemAM ArohaNa thatuM jAya che. AtmAnA adhyavasAyonI zuddhi thatA ujavalalezyAo prakaTe che ane tethI azubha pApakarmanA saMbaMdhamAMthI nivRtta thavAya che. pratyeka manuSya yAda rAkhavuM ke pratyeka kriyAmAM pravartatAM pitAnA AtmAne ujavala pariNAma vadhe tevI bhAvanAmAM upagI rahevuM. sAMsArika vividha kAryo karatAM chatAM ujavala pariNAmathI pApamAM levAvAne vakhata AvatA nathI. vizvamAM jema meru parvata kaMpAyamAna thatuM nathI tema sAMsArika vividha kAryo karatAM chatAM AtmAnI samabhAva pariNatinuM calAyamAnapaNuM na thAya tyAre kharekharA uttama karmayogImAM pitAne gaNavAne prasaMga prApta thAya che. sAMsArika kAryo gRhasthane karavo paDe che temAM kaSAyabhAvanI upazamatApUrvaka magajanI samatalatA na khavAya evI dazA prApta karavAmAM Ave che tethI karmacAgInuM vAstavikapada prApta karI zakAya che. AvI samabhAvanI dazA vinA karmacAganI pravRtti e svayarane atyaMta hAni pahoMcADanArI che ema ajJAnI ane asamabhAvI karmayogInA mana Adi roganI pravRtti parathI sujJone anubhava AvyA vinA raheze nahi. rAgadveSa kaSAyanA AvezathI prAraMbhita kAryomAM aneka vigho ubhAM thAya che. jema je je adhikAra para pharaja mAnIne karavAnAM hoya che tema temAM rAgadveSane pariNAma karavAthI te te kAryamAM kaMI pheraphAra thatuM nathI tyAre rAgadveSa kaSAya sevavAnI jarUra zI che? alabatta kaI paNa jarUra nathI. te bAbatamAM eTaluM ja kahevuM paDe che ke magajanI samAnatA saMrakSIne adhikAra paratve je je kAryo karavAnA che te karavAthI rAgadveSane pariNAma karavuM paDatuM nathI ane tethI rAgadveSanA pariNAme je je karma grahavA paDe che te grahaNa karAtAM nathI temaja cittanI prasannatA rahe che ane jJAne paganI jAgRtimAM rahetAM sArI rIte kAryo karI zakAya che tethI pariNAme svaparane lAbha-zAMti thAya che. manuSyane svabhAvaja e hoya che tenI keI ne koI kAryamAM kAraNe pravRtti te heya che ja; paraMtu jJAnapUrvaka nikaSAya bhAvanI mahattA te avadhe ane tenI prApti kare te pUrvanA karatAM pitAnA AtmAnI ane vyAvahArika mArganI ghaNuM unnati karI zake ane prAte jJAnanI paripUrNarItyA prApti thatA te te dazAnA adhikAre kamagathI saMpUrNapaNe nivRtta thaI zakeema apramattasAdhudazAnA jIvanAdinI apekSAe kathavAmAM Ave che. je je aMze kaSAya pariNAmarthakata thavuM te te aze AtmAnI samAdhi jANavI. kaSAya pariNati jema jema maMda thatI jAya tema tema AtmasamAdhinI vRddhi thatI jAya che ane te te aMze upazamAdi
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 ahaMkArathI aneka prakAranA vikSepA. ( 243 ) bhAve AtmAnA dhama prakaTatA jAya che. kaSAyane prakaTatA samAvavA eja saheja samAdhi che yAne rAjayoga samAdhi che. kAyAnI upazamatApUrvaka samAdhinI prApti thAya che teja kharI AtmasamAdhi che ane tevI AtmasamAdhithI AtmAnI zAMtatA prakaTe che ane saheja sukhanI khumArI ne anubhavasvAda Ave che. AtmasamAdhinA sukhane anubhavasvAda prApta karavA hAya teA kaSAyonA upazama karavApUrvaka dhArmika pravRtti aMgIkAra karavI joie, kaSAyAnI maMdatA karavAthI sAMsArika vyAvahArika dhArmika kAryAM karavAmAM vInI sthiratA vadhatI jAya che ane tethI pratyeka kArya karavAmAM sAnukULa prasaMgAne vizeSata* prApta karI zakAya che. lAhasukhakanI peThe vizvavanti manuSyane pAtAnI tarapha AkarSavA hAya tA nikaSAya parizutinI prApti karavA prayatna karavA joIe, niSAyabhAvane prApta karavA mATe jagatane nATyabhUmi samAna avalAvI joIe ane pAtAne eka pAtra samAna mAnIne bAhyakAyaka vyAdika pharaja prati lakSa devu joIe. sAsArika vyAvahArika ane dhArmika kanyakAryAMmAM eka pharaja mAtra mAnIne te vinA thatuM ahatva ane mamatva khilakula na rahe evA AtmabhAva dhAraNa karavA joIe. AtmajJAnI manuSya vastuta: vicAre te tene peAtAnA kanyakamanI jamAM krodha lAbha mAna mAcA kAma niMdA ane IrSyA vagere pariNAma sevavAnI kai jarUra rahetI nathI, krodha karyAMvinA pratyeka kArya thaI zake che ane UlaTuM pratyeka kAne sArI rIte karI zakAya che. mAna karyAMvinA pravRtti karavI, upadeza devA, khAvuM-pIvu ityAdika kAryo karavAM, kSAtradharmanuM sevana karavuM, sevAdharmanI pharaja adA karavI vagere cAlI zake tema che. ulaTu kanyakAryamAM mAna ( ahaMkAra) karavAthI aneka vikSepA ubhA thAya che ane sAnu mULa sacegA paNa pratikULatAne pAme che. kartavyakama ane AtmaramaNutA e bemA ahaMkArathI aneka vijJo upasthita thAya che. pAtAnA AtmAne AtmarUpe mAnIne khAhyakArya karavAnI pharajo adA karavA upayoga karavAmAM Ave che te akhAdhAya che ke mAna pariguAmane sevavA e eka jAtanI bhramaNA che. mAnapariNatithI A vizvamA manuSyomAM paraspara aneka yuddho thayA che thAya che ane thaze, mAna yAne ahaMkAra pariNatithI pratyeka kAryanI pharajane adA karavAmAM malina buddhi svArtha kapaTa lAbha vizvAsaghAta hiMsAbhAva asatyavAda steyabhAva prapaMca ane vaira vagere durguNA sAmA AvIne ubhA rahe che ane je kArya * nirabhimAnapaNAthI saheje thAya che tene azakya banAvI devAmAM Ave che. pratyeka' manuSya svasvAdhikAra pramANe pharaja majAve e yogya che paraMtu tene ahaMkAra karavAnI kaI jarUra -rahetI nathI. anya manuSyo potapAtAnA svAdhikAra pramANe kAryAM kare che; te tenI pharaja ( DayuTI ) khajAvavAnA kAraNathI te te sthitie yogya che. eTale pAte peAtAnI sthitie yogya che tethI sarva manuSyo kartavya krUraja tarIke bhinna bhinna kAryo karatAM chatAM paNa samAna che; tema chatAM anya manuSyo karatAM peAtAnA AtmAne
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ r ( 244 ) t ' jyAre ucca mAnavAmAM Ave, tyAre ahaMkAra utpanna thAya che. AtmA ane pudgala "e anu. vastuta. svarUpa vicAravAmA Ave teA ahaMkAra. pariNatine sevavAnI, "kaMi paNa jarUra rahetI nathI, gurunA dharma che ke ziSyane bhaNAvavA ane ziSyano dharma e che ke niyamapUrvaka gurunI sevA karavI. guru peAtAnA dharma pramANe ziSya pratimAtAnI karaja adA kare che temA ziSya pAtAne page lAge che tethI ahAra karavA evI pariNita sevavAnI tene jarUra rahetI nathI, ziSya gurune vaMdana karI page paDavuM e tenI pAtAnI pharaja che tethI ziSye ahaMkAra karIne gurune nahi vAMDhavA evI teNe mAnapariNati na sevavI, joIe. guru ane ziSya e anee svasvAdhikAra pramANe vartavuM joIe, parantu mAna pariNati na sevavI joIe. peAtAne mAna arthAt ahaMkAra pariNati krama utpanna thAya che te tene vicAra karavAthI samajAya che. yadghi mAnapariNati jaNAtI hAya tA tene zamAvavI ane caMdra mAnapati na thaI hoya, ane sva vyAdhikArapravRttine koI ahuMkArAthe kathe tA tethI kanyakAryanI pharajane ardhI karavAthI bhraSTa thavuM nahi tathA lAsa'jJAnI bhIti rAkhavI nahi. bhIti e vastuta: AtmAnA dharma nathI. mananI 4 f panAthI bhIti udbhave che. krodha mAna mAyA ane leAkSanI pariNati potAnAmAM praTI che.ke nahi tenA vivekapUrvaka vicAra karavAthI khAhubalIe jema peAtAne mAna ema nirdhAyu" tema svayaM tenA nirdhAra karI zakAya che. krodhAdika pariNatine samAvavAne kanya pharaja ane AtmAnI zuddhatAnuM sAdhyakhintu e e khAkhatanA upayAga dhAraNa karavAthI game tevA prasaMge game tevA kAya prasaMgamA magajanI samAnatArUpa samAdhi sevI zakAya che. vizvamAM kapaTa pariNAmane senyA vinA peAtAnI pharaja adA karavAne, ane upAcAne sAdhavApUrvaka janasevAnI jarUra che; paraMtu hRdayamAM kapaTa pariNAmane prakaTAvavAnI, yat ki Mcit paNa jarUra nathI. zrIpAla rAjA ane dhavaLa zeThanuM dRSTAta kharekhara hRdaya AgaLa maDuM karIne vicAravAmAM Ave te tethI kapaTapariNAma senyAnI kaI paNa: jarUra jaNAze nahi. dhavaLa zeTha kapaTa pariNAma sevIne kai paNu kAryasiddhi karIzakayA nahi. zrIpALa rAjA peAtAnI kartavya krUrajane adA karI sveSTa kAryanI siddhi karI zakyA. kudaratano evA niyama che ke kapaTa tyAM capaTa thayAvinA rahetuM nathI. ataeva kapaTa pariNAma sevyA vinA svakartavyaniSTha thavuM joIe. A vizvamAM khAdghajIvanamAM jIvavAnI zI jarUra che, ane vastutaH kaI rItie ? " enA saMpUrNa vicAra karavAthI nakAmA lAbhanA pariNAma karyAMvinA svasvAdhikAra pramANe je je kAryAM, karavAnI pharaja che ane je je dazAmA peAtAnA mastake je je pharajo AvI paDe che tene te te" dazAmAM siddha karI zakAya che', khAdya jIvanane,upayegI vastuonI prApti' karavAnI jarUra che; paraMtu tethI lAbha karavA e koi rIte siddha thatuM nathI, jyAre lAbhanA pariNAma sevyAvinA khAdyavastunI pravRtti karavAthI kAi jAtanI, svaparane ' zrI caiAga graMtha-savivecana, . T Yun '
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ upayogI jAgRta ane anupayogI niti. ( 245 ) hAni thatI nathI tyAre lebha pariNAma karavAnI kaI paNa jarUra nathI ema vastutaH siddha thAya che. punaH kathavuM paDe che ke kAmaparisthatine sevyA vinA A vizvamAM AnaMdamaya jIvanathI jIvI zakAya tema che. kAmapariNati vinA bAhya vyavahAramAM pravartatA aneka atheMthI mukta thavAya che ane vyavahArasthitimAM tathA dharmasthitimAM pragati karI zakAya che. sAcce dezanA lakSyabiMdu prati upaga dhArIne adhikAra paratve svapharaja sevatAM game te kArya prasaMge keInI paNa niMdA karavAnI vA keinI paNa IrSyA karavAnI jarUra rahetI nathI. pate potAnA kAryamAM pravartavuM joie keInI niMdA ane IrSyA karavAthI bAhya jIvananI tathA AMtara jJAnAdi jIvananI aMza mAtra paNa pragati karI zakAtI nathI-ema tyAre anubhava thAya che te pachI niMdA ane ISyane sevyAvinA svAdhikAravALA kadyakAryamAM aneka sApekSatAe pravartavAnI jarUra che-eTaluM lakSamAM rAkhIne nikavAyabhAve vyAvahArika ane dhArmika karmaga levo joIe. * AtmajJAnI upAgavaDe vyAvahArika ane dhArmika kacegane AdaravA zaktimAna thAya che. upagapUrvaka sarvakAryo karavAthI AtmAnI ane samAjanI utkrAMti karI zakAya che. upagavinA lAbhAlAbhakAryanI zakyatA ane tenA sAdhano nirNaya thaI zaktA nathI. upayogavinA prAraMbhitakAryapravRttimAM aneka gupta vidane pragaTa thavAnA hoya che tenI pariprada samaMjaNa paDI zakatI nathI. laghumAM laghu ane mahatamAM mahata kArya karatAM pra dravya kSetra kALa ane bhAvathI tat tat kArya saMbadhI dIrdhadaSivaDe upaga karavo joIe. upagI manuSya jAgrata che ane kAryamAM pravRtta chatAM anupayogI manuSya niyukta che ema avabodhavuM. vyAvahArika ane dhArmikanI AvazyaktA svIkArIne AtmAnI pratyekakAryane rAgadveSa pariNAmanI maMdatAe kartaya pharajane adA karavAnI dRSTie taTasthabhAve aMtarathI bhinna rahI uparApUrvaka kare che. atae te kAryanI siddhirUpa phaLa prApta thatAM vA kAryanI asiddhirUpa phaLa prApta thatAM harSazokathI vimukta rahe che. taTasthabhAve kartavyapharajane mAtra adA karavAnI dRSTie pratyeka kArya karatAM kArya siddha thAya vA na thAya te pazu tethI hRdayamAM harSa vA zekane AghAta na thavAthI nirlepatvajJAna prApta thAya che ane tethI AtmonnatinA vikAsakramamAM agrimocce dazAmA AhaNa thatuM jAya che. pratyeka kAryane vapharajanI dRSTie karatAM ane taTasthabhAve rahetAM bahiradaSTie vizvane dapi pitAne mATe Asakti avabodhAya paranu upayegapUrvaka vicA ratAM svAtmAja vanirlepatnI sAkSI ApI zake-emAM kicita paNa virodha vA saMzaya nathI. AtmajJAnI ravaktavya pharajanI dRSTie vyAvahArika tathA dhArmika karmane karate te vyAdithI vimukha rahe che. lokasaMjJA kyanI cAvata vAsanA rahe che tAvat karmamAM pravarta. ne adhikAra saMprApta thatuM nathI ema mAnavuM e yuktiyukana che. AtmajJAna prApta thayuM
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ . ( 246 ) zrI yAga atha-savivecana, hAca tA paNa bhayavAsanAthI vidyuta na thAya tyAM sudhI kama cUMgIpaNu prApta thatu nathI. leAkasaMjJAnI vAsanAthI je je aze vimukata thavAya che ane je je aMze taTastha rahI upayAgapUrvaka kArya karI zakAya che te te aMge kArya karavAmA karmayogInA adhikAra ucca thatA jAya che. AvI kaceAgInI nile padazA prApta karavAne ane tenI sthiratA karavAne upayeganI atyaMta AvazyakatA che. je manuSya aMtaramAM upayegapUrvaka apramatta rahe che te mAhAnyAvahArika dhArmikakAryAM karatAM apramatta rahI svane tathA parane lAbha samarpavA zaktimAn thAya che. upayAga vinA pratyeka kAryamAM pravatatAM Dagalene pagale hAni thavAnA prasaMga prApta thAya che ane tethI pazcAttApana prasaMga prApta thAya che; tethI pratyeka kArya karatAM upayAgathI sAvadhAna rahevu joie. AtmA sva ane paranI dayAthI karmacAgamAM AgaLa vadhe che. yAvinA dharma nathI, dayA ane cutanAnA pariNAmathI karmacAganI vizuddhatAne prApta karI zakAya che. jeTalA tIrthaMkarA thayA ane jeTalA thaze te sarve ema the che ke ekedriyathI te paMcadriya paryaMta sarva jIvA para dayAnA pariNAma dhAraNa karavA, kAI jIvanI hiMsA karavI nahi, karAvavI nahi ane jIvanI hiMsA karanAranI anumodanA karavI nahi. jIvanI dayA ane cutanAnI jema jema vRddhi thAya che tema tema vizuddha karmacAganI bhUmikAmAM uttarAttara guNasthAnaka zreNie rAhAya che, dayA ane yatanAnA pari Ama vinAnA karmacAgI svAdhikArathI adhapatana pAme che. jyAM dayAnA pariNAma nathI tyAM prabhuprAptinuM dvAra nathI. game tevA vyAvahArika karmacAgAdhikAre nRtya karatI vakhate svaphraja adA karatAM dayAnA pariNAma ane yatanA tA hovI joIe. jene AtmajJAna prApta thayuM che tene dhyAyatanA teA avazya hAya cheja, je AtmajJAna-AtmajJAna evI ame pADe che ane daiyA tathA yatanAthI rahita hAya che te AtmajJAnI thatA nathI tathA te AtmajJAna prApta karavA adhikArI paNa khanI zakatA nathI. AcArAMga vagere sUtromAM krayAsaMbaMdhI vizeSataH varNana karavAmAM Avyu che. vizvamAM jyAM yA nathI tyAM dharma nathI ema nizcayataH avakhAdhavuM. dayA eja prabhunA satyapadeza che, je dayAthI rahita satya che te satya gaNI zakAyaja nahi. dhaiyAnI vRddhi na thAya ane hi*sAnI puSTi kare te satya nathI paraMtu asatya che. gRhastha sarvathA prakAre yA pALI zaktA nathI tethI te dezathI hi"sA viSNu vratane aMgIkAra karI zake che. dayA vinA gRhastha manuSya pAtAnA kAryamAM vizuddha rahI zaktA nathI. zrIvItarAga paramAtmAnI AjJApAlaka gRhastha jema jema - dhaiyA ane cutanAnA svAdhikAre Avazyaka, kArTUnI phraja adA karavA pravRtti kare che tema tema te yA ane yatanAne vizeSata. AcAramA mUke che. munirAja sarvathA 'prakAre hiMsAviramaNu vratane aMgIkAra karI zake che. sarvazAstronA ane sarva dharmanA sAra e che keDho pALavI; satyAdi te ANu ahiMsA, vratarUpa kalpavRkSanI vADa samAna che. jenA hRdayamAM LI PETEN
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - -- AtmajJAnathI ja mukti. (247) dayA che tenuM hadaya prabhurUpa che ane jenA hRdayamAM dayA nathI te nAstika che ema nayanI apekSAe avadhavuM. je dharma hiMsAnuM pratipAdana kare che te dharma nathI paraMtu adharma che. dhamartha keInuM rata reDavAnuM keInA prANa levAnuM je dharmazAstro pharamAna kare che te adharmazAstro che kAraNake anaMta dayAvAna sarvajJa paramAtmA deva kadApi anyAyI adhacce hiMsAne upadeza Ape ja nahi. atae bhavya manuSyae dayA ane yatanApUrvaka svasvAdhikAre vyAvahArika tathA dhArmikarmacAgamAM pravRtta thavuM joIe. dayA satya asteya ane prAmANyathI gRhasthoe gRhastha dharmAnusAre ane munivaree munidharmAnusAre AtmajJAnapUrvaka nirleparItyA karmacegane Adara joIe. munivaree svadharmAnusAra dharmakarma cAgapravRtti karatAM AtmasamAdhimAM sthira thavuM joIe. AtmAne paramAtmArUpa jANo ane dekho e khAsa sAdhyabiMdu game te dazAmAM vismaravuM na joIe. AtmArUpa paramAtmAnA smaraNamananathI uttarottara paramAtmasvarUpane anubhava sAkSAtkAra vadhatuM jAya che. nAnAvamAM AtmajJAna mahimA saMbaMdhI nIce pramANe lakhavAmAM AvyuM che. jAnAti yaH svayaM svasminsvasvarUpaM gtbhrmH| tadevatasyavijJAnaM tadvRttaM tazca darzanam // mahAtmA svayaM pitAnA AtmAmAM gatabhrama thaI svasvarUpane jANe che te ja tenuM vinAsa che. AtmAne avabodhyA vinAnuM je vyAvahArikaSTie vijJAna gaNAya che te dravya vijJAna che ane AtmAnA svarUpane avadhavuM te bhAva vijJAna che. AtmAnA bhAvavijJAnathI rAgadveSanI ghanavAsanAnI granthine nAza thAya che. svamAM svanuM jANavuM teja satya vijJAna che teja tenuM vijJAna ane teja cAritra tathA teja darzana avadhavuM. baMdha mokSano viveka karAvanAra AtmajJAna che. kacyuM che ke svanAva kuriAH cI=maghatata smzA etadeva jinoddiSTa sarvasvaM cNdhmokssyoH|| AtmajJAnathI mukti thAya che, anyathA janmabaMdhanI paraMparA pravaryA kare che eja jineSTi baMdha makSanuM sarvarava che. tatsaMbaMdhI vizeSa varNavatA lakhe che ke- ayamAtmaivasiddhAtmAsvazaktyA'pekSayAsvayam / vyaktImavatisadhyAna vanhinAtyantasAdhitaH // etadeva paraM tattvaM jJAnametaddhi zAzvatam / ato'nyo yaH zrutaH skandhaH satadartha prpshitH||
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 248 ) ! zrI. kama yAga' graMtha-vivecana. - apAsyakalpanAjAlaM cidAnandamaye svayam 1 yaH svarUpelaya prAptaH sasyAdratnatrayAspadam // nizeSaklezanirmuktamamUrtaM paramAkSaram / niSprapaJcaM vyatItAkSa pazya svaM. svAtmani sthitam // nityAnaMdamaya zuddhaM citsvarUpaM sanAtanam / pazyAtmani paraMjyotiradvitIyamanavyayam // yasya heyaM na vA''deyaM niHzeSaM bhuvanatrayam / unmIlayati vijJAnaM tasya svAtyaprakAzakam // ArAdhyAtmAnamevAtmA paramAtmatvamaznute / yathA bhavativRkSaH svaM svanoddhRSyahutAzanaH // ittha vAggocarAtIta bhAvayanparameSThinam / mAsAdayati tadyasmAnnabhUyo vinivartate // A ' A zarIramA sthitAtmA teja svasattAnI apekSAe siddhAtmA che. dhyAnarUpa vanivaDe atyanta sAdhelA AtmA teja paramAtmaparyAyathI vyakta thAya che. ataeva AtmAnI paramAtmatA vyakta karavAnu... AtmavijJAna ja para tatva che; AtmajJAna zAzvata che. anya je zrutaska Mdha aga upAMgArdika che te AtmajJAnArthe kathelAM che ema avamedhavu, agaupAMga ane STivAda zrutaskaMdhavaDe AtmajJAna prApta karIne AtmAnI `paramAtmadazA prakaTAvavI eja kharekharU tattva che. je AtmajJAnI zarIramAM rahelA AtmAne mehabhAva ke jevaDe rAgadveSanI kalpanArUpa jALa lAgI che tene dUra karIne ciTThAna damaya evA svarUpamAM layane prApta kare che arthAt nAma rUpAdinI panAthI uThatA rAgadveSanA vikalpAne zamAvIne AtmasvarUpamA layalIna thaI jAya che te kharekhara jJAnadarzana ane cAritranA sthAnarUpa thAya che. nAmarUpanI aha vRttinA ceAge udbhavelI rAgadveSanI kalpanAjALane ucchedanI e duSkara kAya che paraMtu jyAre AtmajJAna thAya che tyAre AtmA svayaM paramAtmadazA prati upaceAgI banatA jAya che ane rAgadveSa karavAne IcchatA nathI ane rAgadveSanI kalpanAjALane chedIne paramAtmasvarUpa prApta kare che. potAnuM paramAtmasvarUpa prApta karavuM e kharekhara AtmajJAna vinA khanI zake tema nathI. AtmajJAnavinA nAmarUpamAM khUMdhAyelI ahaM vRtti TaLatI nathI. nAmarUpanA cAge rAga dveSa kAma mAyA irSyA prapaMca bhaya lajjA lAbha ane vizvAsaghAta Adi aneka prakAranI mAhavRttiyeA uddabhave che. utpanna thanAra vRttiyenuM mukhya kAraNa ajJAna che. AtmAnuM jJAna prApta thatAM ajJAna svayameva TaLe che ane te vakhate AtmAmA AtmasukhanA vizvAsa prakaTavAthI nAmarUpamA` sukhanA vizvAse thatI ahuvRttine pAce) savathA naSTa thaI jAya che, nAmarUpathI bhinna evA AtmAmA mukhyatAe upayAga vahe che tethI tenuM pariNAma e Ave che ke upayAgarUpa mahAdevanI zaktivaDe, kalpanAjALa chedAya che ane AtmAnI
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - AtmAnuM svarUpa parama jJAnarUpa che ( 249 ). svasvarUpamAM lInatA thAya che. saMpUrNa kalezathI mukata evuM AtmAnuM svarUpa che. bhayabreSAdi kalezane jyAM udaya verAya che tyA AtmAnuM svarUpa vedAtuM nathI. je vakhate kalezavAsita AtmA varte che te samaye AtmA pitAnA AtmasvarUpamAM nathI paNuM parabhAvamA varte che ema avadhavuM. je kalezAdithI mukta evuM svarUpa vedAya che te ja AtmasvarUpa che. jene bhayabreSAdi kalezane udaya che te svakIya zuddhAtmasvarUpathI bahiru-rAgadveSarUpa sAgaranA kalphalemAM athaDAte che ema avadhavuM. jeo kalezamAM janma vyatIta kare che ane nizeSa phlezathI mukta evuM AtmasvarUpa anubhavatA nathI teo AtmAnuM kalezamukta zuddhasvarUpa prApta karI zaktA nathI. mUrtavastuomAM kaMI Atmatatva nathI; aeva amUrta evuM AtmAnuM svarUpa saMlakSIne tene anubhava grahavA dhyAnanI dIrghakALaparaMparApravAhamAvane pagamA sthira rahevuM joIe. kalezamA AtmAne jaya vA vijaya nathI temaja kalezathI kadApi AtmAnuM svarUpa anubhavI zakAya nahi evuM avabodhIne niSkaSAya evuM AtmasvarUpa yathAyogya prApta karavuM yegya che; mUrta vastuomAM AtmAne kaMI paNa dharma nathI evuM avabodhIne mUrta vastuonI ahaMtA dUra tyajavI joIe. mUrta vastuo saMbaMdhI rAgadveSanA yAvat vikalpa thayA kare che tAvat amUrta evuM AtmasvarUpa kharekhara anubhavasAkSAtkAra thatuM nathI; mUrtavastuothI bhinna evuM AtmavarUpa davAne mUrtavastuonI pilIpAra raheluM AtmasvarUpa anubhavagamya karavuM joIe. mUrtavastuo para thate ahaMmamavAdhyAsa daLavAnI sAthe AtmAnuM amUrtaravarUpaanubhava vedavA cAgya thAya che. bAhyajIvananI dazA evI che ke mUrtavastuone bAhya jIvana rakSaNArthe grahyA vinA cAle tema nathI ema avadhyA chatA vizeSata avadhAvavAnuM ke bAhya mUrta vastuo bhale gya pramAzumA bAhyajIvananA rakSaNArthe levAya paraMtu AtmAnuM amUrta svarUpa anubhavavA mATe te mUrta vastuo para thatA avRttinA adhyAsane te dUra karavo joIe mUrta vastuo - mA che te TaLI jatI nathI paraMtu mUrta vastuo che te AtmA nathI e khAsa anubhava thavuM joIe. mUrtavastuthI bhinna evuM amUrta svarUpa vastuta AtmAnuM che ema anubhavyA pazcAt mUrta vastuo dvArA AtmAmA rati vA arati AdinI koIpaNa asara utpanna thavA pAmatI nathI. mUrta vastuomAMthI ahaMvRtti vilaya pAmyA pazcAt mUrta vastuo kaMI AtmAne baMdhanakartA thaI zakatI nathI AtmAnuM mUrta svarUpa anubhavavAne mATe amUrtabhAvanAne vAraMvAra abhyAsa karavo joIe. AtmAnuM svarUpa paramajJAnarUpa che-ema kathavAnuM tAtyayArtha e che ke paramAkSara vinAnuM ja svarUpa che te AtmAthI bhinna che ema avabodhavuM. paramAkSara svarUpa paramajJAnarUpa che, AtmA che ema vadanArA tathA zraddhA karanArA aneka manuSya maLI Ave che paraMtu AtmAnuM paramAkSaraphapa anubhavanArA te kiMcita virala 32 -
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ navA - - mA - - - mA kAyama rAma - 2 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - nAnA - ne ka - nA ( 250 ) zrI kamaga graMtha-savivecana, manuSya prApta thaI zake che. je AtmajJAnIo paramAkSararUpa anAvavA mATe AtmAnA pradezamAM UMDA UtarIne tallIna thaI jAya che teo alpakALamAM mananI nirvikalpadazAe paramAkSararUpa anubhavI zake che. jagatamAM bAhya mUrtavastuone anubhava prApta kare e sahela che paraMtu paramAkSararUpane anubhava prApta kare e atyaMta duSkara kArya che ema anubhava karatAM anubhavAze. AtmAnuM svarUpa prapaca rahita che. tyAM aneka prakAranA bAhA prapaMcathI svArthanI mArAmArI thaI rahI hoya che tyA AtmasvarUpanA anubhavanI gaMdha paNa kayAMthI heI zake ? alabata na hoI zake. rAgadveSanA sadubhAve aneka prakAranA prapaMca uddabhave che vyAvahArika dazAmAM khAdyacakSuta. kaI prapaMcathI jaya' vijyane prApta karI zake te tatsaMbaMdhI kathavAnuM ke bAhya bhautika jaya ane vijaya te savama samAna kSaNika che ane tethI AtmAnaMdane sAkSAtkAra thaI zakato nathI. vRttinA ge aneka prakAranA prapaMcanI pravRtti pragaTe che; paraMtu prapaMcavRttine sevavAmA Ave che to karmane dathikabhAvaja vedavAmAM Ave che ane evA karmanA dathikabhAvane jaya parAjya kAlpanika hevAthI AtmajJAnI temAM muMjhAto nathI. AtmajJAnI aMtaramAM prapaMcavRttithI rahita evuM AtmasvarUpa davAne zuddhopagamAM masta rahe che. pAMca Ihi ane chaThThA manathI bhinna evu AtmasvarUpa che. IdriyethI bhinna evu AtmasvarUpa davAne mATe indriyAtIta upayogathI dhyAna dharavAnI jarUra che. IdriyathI bhinna evuM AtmasvarUpane manana karatAM IdriyAtIta AtmavarUpanI jhAkhI thAya che te cetana ! tuM pitAnuM svarUpa kharekhara pitAnA zuddhopayege AtmAmA dekha. AtmAmAM AtmAnuM svarUpa AtmAvaDe dekhAyA bAda anya kaI. dekhavAnuM avazeSa rahetuM nathI. AtmajJAnI sUkSama yuddhopacoge AtmasvarU5ne davA samartha thAya che. je mahAtmAe AtmasvarUpane dekhe che teo paramAtmasvarUpane dekhe cheja ema avadhavuM. AtmasvarUpa ane paramAtmasvarUpamA je zuddhopage abhedatA anubhave che te svayaM paramAtmA che ema avabodhavuM. AtmajJAnI nityAnaMdamaya zuddha- cisvarUpa sanAtana evI joti pitAnA AtmAmAM zuddha dhyAnadaSTie dekhe che. he cetana ! tuM pitAnI sanAtana cisvarUpa ane AnaMdamaya jyotine pitAnAmA dekha. bAhyamAM lakSa devAthI kaMI vaLavAnuM nathI. AtmasvarUpapadArthanA jJAna vinAnuM avazeSa padArthavajJAna kadI AtmazAMtine ane nityAnaMdane samarpavA zaktimAna thatuM nathI. laukiketithI aMjAyelA ajJa manuSyo AtmAnI cidAnaMdamayonnatine dekhavA samartha na bane ane teonI icchA paNa na thAya e banavA yogya che, paraMtu teoe samajavuM joIe ke guNa ane tame guNathI bharelI bhautikennati sadA sthira rahetI nathI svapnanI peThe kSaNika evI bhautikennatithI nityAnaMdanI prApti thaI zakatI nathI. bhautikennativAdine teonA mRtyu vakhate pUchavAthI avadhAze temaja bhautikennatimAM samAyelA kSaNika sukha ane anaMta
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - --- - - - - - AtmajJAna kyAre pragaTe ? ( 251) dukhano anubhava karAze. AtmAmA svazuddhasvarUpane je dekhe che tene bhautikennatinI zraddhA rahetI nathI. jo ke bhautiSpadArtho vinA vyavahAra nathI paraMtu tethI ema nathI siddha thatuM ke bhautikennati eja vAstavika unnati che; bhautikennatithI bhinna evI AtmonnatinA nityAnaMdane anubhava thatA AtmasvarUpaja prAptavya che, ema sAdhyopayogamA te lakSIbhUta thaI rahe che ane tene te dekhe che. jaDavAdi jaDavastuomAM sukhanI bhAvanAthI aMte ThagAya che ane phAphA mArIne thAkI jaI hAya ! kaMI jaDamAM sukha nathI evA aMte udgAra kADhe che. advitIya avyaya evuM cidAnaMdamaya zuddha AtmasvarUpa vedavuM eja AtmajJAnicenuM kartavya che. zuddha varUpa veThavAnuM kyA che tyA Atmasukhane sAkSAtkAra che. AtmajJAnI AtmAnuM zuddha svarUpa vedanAmA svakartavyanI parisamApti gaNe che. dukhanuM vedana e AtmAnA zuddha svarUpathI bhinna che tethI je vakhate dukhanuM vedanA thAya che te vakhate AtmAnuM zuddha svarUpa kharekhara zuddhopage vedAtuM nathI ema avabodhavuM. azubha karmanA yege je ke dukha vedAya che to paNa te vakhate AtmajJAnI dukhanI vedanAthI bhinna evA zuddha svarUpane jANe che tethI du kha bhogavatA svarUpane zuddhopage siddha kare che. dehadhAraka kevalIne zAtA ane azAtA baMnene bhega ghaTe che tathApi te vakhate teo kevaLa jJAnavaDe vazuddhasvarUpane ja avadhe che. AtmajJAnIne dukhavedana na vedAya evuM che jyAM sudhI tene karma che tyA sudhI banyA vinA rahetuM nathI, paraMtu ajJAnI ane AtmajJAnImAM eTale phera che ke ajJAnI karma vedatA svazuddhasvarUpathI ajJAna rahe che ane AtmajJAnI vazuddhasvarUpane upayogI rahe che. mahAtmAo upadeze che ke he bhavya ! tuM pitAnAmAM svazuddhasvarUpathI dekha re !! AtmazuddhasvarUpadarzana vinA traNa kALamAM satya sukhane zekatA thavAno nathI ema khAtrI karIne mAna ! ! ! hArA AtmAmA mohanI vAsanAo je je varte che tene mULamAthI kSaya karIne vAsanA rahita nizeSa phleza mukta zuddha cetananuM darzana kara ane AtmAnA zuddha svarUpanI yAne paramAtmapadanI prApti kara AtmajJAnI muni svakIya zuddha svarUpane dekhIne tenuM dhyAna dharI kRtakRtya thAya che. adhyAtmajJAnI muni AtmasukhanI khumArImAM sadA magna rahe che, tene AtmasukhanI khumArImAM magna rahevuM eja game che ane tethI te AtmasukhanI khumArImAM sadA magna rahevAya evA AcaraNane Acare che. AtmajJAnI muninI dazA kharekhara duniyAthI judA prakAranI hoya che; AtmajJAnI muninuM vartana bAhya vizva manuSyathI bhinna prakAranuM hoya che ane dRSTi paNa Azaya bhede bhinna prakAranI hoya che. je munine traNa bhuvana Adeya nathI ane heya paNa nathI arthAt traNa bhuvanamAM heya buddhi ane Adeya buddhi jenI nathI evA munivarane svAnya prakAzaka evuM AtmajJAna prakaTe che. AvI heyAyabuddhi vinAnI AtmadazA prApta karavAthI AtmAnuM jJAna prakaTe che. je munivare tribhuvanavatI padArthomA heya ane AdeyatAne dhAraNa karatA nathI teo tribhuvanabaMdhane
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kama cAga graMthasavivecana. ' mukta thaIne paramAtmapada anubhave che ema nizcayataH avadhavuM, jema eka vRkSathI ghasAI ne agni prakaTavAthI te svayaM agnirUpa bane che taddata. AtmA svaya AtmAvarDa AtmAnu ArAdhana karIne AtmAmAM paramAtmA prakaTAve che. AtmA peAtAnAmAM dhyAnArsavarDa pamAtmatva prakaTAve che ema anata tIrthaMkarAeRSiyAe pratipAdana karyuM che ane bhaviSyamAM anaMta tIrthaMkarA pratipAdana karaze. A pramANe AtmAthI paramAtmatAne aMtamAM tanmayapaNe bhAvIne je paramAtmatA prakaTAve che te puna* sauMsAramAM avataratA nathI. AtmAnA zuA vinA anya sarve jaDa vastuone bhUlI javAthI AtmAmAM sahajAnada prakaTe che. AtmAnA guNAvaDe AtmAnI unnati thAya che. AtmAnA zuddha pAMcAne prAdurbhAva te paramAtmapada abhedhavuM. evA paramAtmapadamAM ramaNatA karavI eja paramAtmAnA dharma che. Avu' paramAtmapada anubhavavAthI paramAtmadazAnA khyAla Ave che ane tethI uttamottama svataMtratA prakaTI nIkaLe che, AtmAnI paramAtmatA zeAdhavAne mATe khAhya pradezamAM paryaTana karavAnI kaMi jarUra nathI. AtmAnI paramAtmatA prakaTAvavAne mATe te aMtaramAM khAsa zuddhopacega dhAraNa karavAnI jarUra che. zarIramA vyApI rahelA paramAtmAnI khAsa zodha karavI joIe, jyAMsudhI AtmAmAM upAdAna kAraNanA AvirbhAva thA nathI tyAMsudhI nimitta kAraNA uttamAttama maLe teA paNa AtmAbhimukha thaI zakAya nahi. AtmAnI paramAtmatA sAdhya karavAne upAdAna kAraNu ruci utpanna thayA khAi nimitta kAraNeA kharekhara savaLAM pariName che ane tethI nimitta kAraNanI saphaLatA gaNAya che. je AtmArthI jIva hoya che te peAtAnA AtmAnI zuddhi thAya evA nimittone svayameva Acare che. jIvAne paritibhede aneka prakAranA nimitte hoya che, koI ne kAI nimittakAraNa upakArI thAya che ane koI ne koI nimitta upakArI thAya che. sarvane eka ja kAraNu nimitta upakArI thAya evA ekAMtika niyama nathI; tethI nimitta kAraNa bhede paraspara sAdhakAe kleza karIne AtmavIya ne paraspara hAni karavAmA upayoga karave nahi. nimitta sAdhana bhedde sAdhyanI siddhimA avirAdha AvatA hoya teA paramAtmAnI prAptimA sAdhakAe sAdhana bhedde kleza na karavA joIe. AtmakalyANamA jema AgaLa vadhAya tema upayega rAkhIne pravartavu joI e. je mahAtmA paramAtmAnI prApti prati khAsa upayAga dhAraNa kare che te AtmAnI paramAtmatA prApta kare che. AtmAnI paramAtmatA pragaTAvavAne mATe taramA upacega dhAravAthI ane vyavahArathI adhikAraDhazA pramANe vartavAthI vizvapratinI svapharajane paNa sAdhI zakAya che. AtmArUpa paramAtmAne zarIramA zodhavA joI e. je paramatatva caitanyarUpa bhAse che te zarIramA vyApIne rahela che. mahAtmAe AtmArUpa devanA sAkSAtkAra karavAne aneka sthaLoe zodha karI paraMtu kAI sthAne tenA sAkSAtkAra thaze nahi, tenuM kAraNu e che ke jyA AtmArUpa deva hAya nahi evA jaDa padArthAMmAM ( 252 ) wwwwwA
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ labha eja paratatratAnI beDI che. ( 253 ). zodha. karavAthI cetana tatva kayAthI maLI zake ? AtmA tyA rahyo hoya tyAM ja dhyAna, lagAvIne tenI zodha karI sAkSAtkAra karavo joIe AtmAne sAkSAtkAra thatA AtmA svayaM paramAtmA ti vaDe prakAzita thAya che. ajJamanuSya AtmArUpa paramAtma devane jaDa vastuomAM zodhe che paraMtu tethI teo mRgajala tRSNanI pravRttine anusare che. retanA pitAnA AtmArUpa paramAtmavAminI zodha mATe pravRtti karIne jaNAve che ke cauda bhuvanamAM AthaDI paNa prabhu na dIThA kayAyare / zarIra bhItara kholIyA to, prabhujI vIrA Ave ! cetanA pitAnA svAmIne zarIramAM zodha karIne sAkSAtkAra karI zake che. jyAM cetanAne svaparaprakAza thAya che tyAja prabhujI che. svaparaprakAzaka cetanAthI abhinna evA paramAtmA deva che. je je aMze cetanAne prakAza te te aze paramAtmAne prakAza avabodhavo. cetanAne svaparaprakAzaka anubhava kare eja paramAtmAno sAkSAt anubhava avabodha cetanA eja paramAtmAne dharma che cetanArUpa paramAtmAnA dharmane je je aze prakAza thAya che te te aMge paramAtmAne ja sAkSAtkAra thate adho . cetanAne sarvathI paripUrNa prakAza teja kevaLajJAna avabodhavuM ane e kevaLajJAnathI abhinna AtmA eja paramAtmadeva che ema anubhava karIne svarUpa dazAmA tanmaya banI javuM eja satya dharmanuM AcaraNa jANavuM. AtmAne guNa teja satya dharma che. AtmAne je savabhAva teja AtmAne satya atidharma che. temA jeo ramaNatA kare che teo svahadayamAM paramAtmAne sAkSAtkAra kare che. dhyAnavaDe AtmAne sAkSAtkAra kare eja paramAtmAne abhedapaNe sAkSAtkAra adhIne vizvanA parataMtra baMdhanabhUta asaduvyavahArathI sUkta thaine AtmAnA jJAnAdi guNene AvirbhAva ane temA ramaNutArUpa sadUbhUta svataMtratA prApta karavI eja manuSyabhavanuM sAphalya avabodhavu. Atmasvaccha prApti saMbaMdhI e uddagAre anubhavavA yogya che. avataraNa-kartakArya pravRttimAM cittazuddhayarthe ane svAdhikAra nizcayArthe adhyAtmajJAnanI upagitA darzAvI. have dharmAnuSThAnakArakenI kartavyapravRttimAM nirlepatA saMbaMdhI upAye darzAvavAmAM Ave che. zora dharmAnuSThAnayogena vartante ttvvedinH| nirlepavyavahArArtha vizvadharmapravartakAH // 39 // dharmamArgapravRttistu zubhA svonnatikArikA / vinA pravRtti kAryasya siddhistu naiva jAyate // 40 //
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 254 ) 1- '' ' { L zrI kayAga graMtha-savivecana. alpadoSA mahAlAbhA vartante yeSu karmasu / tadbhAvidharmalAbhArthaM kartavyaM karma sajjanaiH // 41 // nivRtteH pUrNa lAbhe tu pravRttistyajyate budhaiH / pravRttimArthavAghena mAnyamatat vanuditaH ||karI Jie '** vivecana--tattvavenuiMce evA vizvadharma pravakA dharmAnuSThAnayogavaDe nile pavyavahAra mATe' vate che. svAnnatikArikA ane zubhA evI dharmamArga pravRtti hovI joIe. kAryanI pravRtti vinA kadApi kAle kAryasiddhi thatI nathI. je kAryoMmA alpadoSo ane mahAlAbhA samAyelA che tevA kAryuM ke je bhaviSyamAM dharmalAbhArthe hAya tene sajjanAe 'karavAM joie, dharma kArya pravRtti vA sAMsArika kAryapravRtti tA paripUrNa nivRtti prApta thaye chate paMDitAe tyajAya che evuM pravRttimArganA pALye svabuddhithI vicAravuM joie ane paripUrNa nivRtti prApta thayA vinA dhArmika ane vyAvahArika pravRttinA tyAga na karavA joie, e sabaMdhImAM kaMika vizeSa vivecana karavAmAM Ave che; tattvavediA vizvamA dharma pravartAvI zake che. teo' cha AvazyakAdi dharmAnuSThAna ceAgavaDe nile pavyavahArane mATe varte che.' je tattvavediA hAya che te vizvamAM dharma pravartAvavAne zaktimAna thAya che; dharma tattvavettAo sarva jagajjavAnA vyavahAramAM nirlepatA rahe ane vizva manuSye kartavya kAryo karatAM rAga dveSanA adhIna na thAya te mATe vizvamA dhama pravartAvanArA khane che. Antarika adhyAtmabhAvanAMvaDe Antarika nile patA prApta thatA tenI asara vyAvahArika pravRttiyApara thAya che ane tethI adhikAra pramANe amuka amuka kaSAyanA upazamAdibhAve tattaIze nile pa vyavahAra prAsa karI zakAya che ema apekSApUrvaka amAdhavu, vizvamA nileSa vyavahAra pravartAvavA mATe dharmAnuSThAnavaDe arthAt dharmapravRttie tattvajJAnIe dharma khAdha ApanArA mane che. A, vizva sarva prakAranA vyavahAramAM nile 5 rahe evI AtmajJAnIonI Antarika bhAvanA hAya che ane tethI te vizvamA dharma pravartAvavA prayatna kare che. vizvadharma pravRta ke khanavu e Antarikanile panyavahAra pravRttinI bhAvanA khanI zake tema nathI. zrItI kara mahArAjA pUrvabhavamA savi nIva ja zAlanalI evI bhAvanAthI AtmAne sapUrNa bharI Dhe che tethI teo vizvadharma pravata kArtti ' mahAvizeSaNAvaDe sakhAdhAya che. jenA hRdayamA AdhyAtmika uccabhAvanAo vikasatI nathI. te sthUlavizvamAM mahApApakArI kRtya karavAne ane karAvavAne zitamAn khanatA nathI. tattvavetraMcA dharmAnuSThAnavaDe nile pavyavahArane mATe arthAt nile vyavahAranI prApti mATe varte che, anyAne vartAve che ane nile panyavahArathI vanArAonI anumAUnA kare che tethI, te AtarikazuddhabhAvanAevare pratikSaNa ucca
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ E nile patra ane salepatva saMbadhI vivaraNu. ( 255 ) thayA kare che ane te bAhya vizvavatiMjanAne paNa nile pavyavahArI manAvI ucca banAve che, jaLamAM kamaLa vA chatAM jaLathI nile pavyavahAra rAkhe che taat A vizvamA sarva prakAranA Avazyaka vyavahArane ' AcaratA chatA nilepa rahevu joIe ke jethI AtmAnnatinI sAthe vizvonnati karavA mATe vizvamA sarvatra dharma pravartAvavAnu khanI zake. je manuSya vyavahAramA rAgadveSanA lepathI lepAya che te mana, vacana ane kAyAnI aneka zubha zakitAnA durvyaya kare che krodhAdika kAyAne zamAvavAnuM khaLa prApta karavAthI aneka prakAranA laukika tathA leAkeAttara vyavahAramA nile patA dhArI zakAya che. ane tethI ''rAgI ane dveSI manuSyanA vaccamA rahI kanyakarmoM karI zakAya che anantAnuSi krodha mAna mAyA ane leAbha, apratyAkhyAnI krodha mAna mAyA lAbha pratyAkhyAnI krodha mAna mAyA lAbha ane sa'jvalananA krodha mAna mAyA ane lAbha e sALa prakAranA kA avAdhavA, mithyAtva dazAvALAne seALa DrAya hAya che. aviratisamyagdaSTi gRhasthane anantAnubaMdhI kaSAyanA upazamAdi bhAva hoya che tethI te antAnukha dhI kaSAyanA abhAvanI apekSAe nile pa rahI vyakama karI zake che dezavirati gRhasthane anantAnukha dhI ane apratyAkhyAna kaSAyane upazamAdi bhAva hAya che tethI te anantAnukha"dhI ane apratyAkhyAnI kaSAyanA abhAvanI apekSAe kavya kAryamA nilepa vyavahArane saMrakSI zake che. anantAnuSaMdhI apratyAkhyAnI ane pratyAkhyAna kaSAyAnA upazamAdi bhAve taiyyayikadaSTie tyAgI sAdhue nirlepa rahI zake che ane naiRRyikaSTie saMjvalana kaSAyAdaye salepa khanI zake che; parantu pratikramaNAdi AvazyakarUpa dharmAnuSThAnavaDe tyAgI, vyavahAramA kanyakarmo karatA chatA nirlepa rahI zake che. gRhasthA paNa je je kaSAyAnA abhAve je je guNusthAnakadaSTie nirlepa rahevAnA hoya che te te guNusthAnakaSTie vyavahAramA amuka kAceAthI nile pa rahI zake che ane anyakaSAyedayathI salepa hoya che, parantu pratikramaNAdi dharmaka vyavaDe pazcAttApAdi pariNAme punanilepa thai zake che ema jainaNusthAnakagatanaizcayikadaSTie gRhasthA ane tyAgIone nirlepatva ane salepatva avadhavuM. gRhasthA gRhasthadazA pramANe apramattayeAganA taratamayeAge nirlepa rahI zake che ane tyAgIe sAdhunI dazA pramANe vyavahAra ane nizcayata kanya kAryAM karatA chatA nilepa vyavahArane sAdhI zake che. kAmanA pramaLa saskArAnA vege kaSAyA ane sa sAramAM pANigrahaNu temaja kAmanA prabaLa saMskArAnA vegAnI mantratA, saMsAramA gRhiNI sAthe saba dha bAdhavAnI tIvra aruci, atyAga dazA ane tyAganA vicAreAvaDe gRhasthadazA ane sAdhudazA bemAMthI kaI dazAmA rahIne nile 5 vyavahAra sAdhavA tene nizcaya karI zakAya che ane svAdhikAra dazAnA nizcaya karyA pachI svAdhikAra vyavahAranI nirlepatA mATe dhayiAvarDa vanI .
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( rApara ) zrI kAga graMtha-vivecana. zakAya che. je manuSya svAdhikAra dazAne nizcaya karIne nilepa vyavahAranI prApti mATe paripUrNa prayatna nathI karato te kharekhara AtmannitinA mArgathI - bhraSTa thAya che. ataeva dharma kRtya vaDe sAMsArika nirlepa vyavahAra mATe atyaMta prayatna karavo joIe ane pazcAta paripUrNa AtmazraddhA dhAraNa karI svAzrayI banIne vartavuM joIe. jaLakamaLavata nirlepa vyavahAra rAkhave e kaMI sAmAnya bAbata nathI. nilapravRtti ane dharma gurunI paripUrNa kRpAninA nirlepa vyavahAranuM svama jANavuM. tatvajJAniye dharma kAryavaDe vizvamAM dharma pravartAvatA chatA nirlepa vyavahAra saMrakSavA adhikArI bane che. manamAMthI sarva prakAranI ahaMmamatvAdi vRttinI vAsanAone haDaselI mUkavI ane nAmarUpanI pravRttimAM rahyA chatAM nAmarUpanI vRttimAthI svAtmAne bhinna jANI svaktavya karmone karatAM AtmAmAM jeo masta rahe che te vyavahAramAM rahyA chatA nirlepa rahI zake che. AvI dazA jyAM sudhI thaI nathI tyAM sudhI vizvavyApaka ane sarva vizvajIvahitakAraka evI vizALa dharma pravRtti sevI zakAtI nathI. manuSya tuM nilepa vyavahAra rAkhavA prayatna kara, yAvata kAyA tAvata jIvanAdi hetubhUta vyavahAra che tenA vinA eka kSaNamAtra paNa jIvI zakAya tema nathI tethI vyavahAra seva paDaze paraMtu temAM nirlepatA rahI eTale sAsArikakarma saMbaMdhathI tuM tyAre thavAne ane mukta rahevAne. he manuSya! nirlepa vyavahAra rAkhavA prayatna kara. kartavya kAryothI bhraSTa thaIne vanamAM jaiza, te paNa jyAM sudhI te kAma meha ane matsarAdi sarakArene haThAvyA nathI tyAMsudhI ghAMcInI ghANanA baLadanI peThe jyAre tyAM tuM che. phakta uparanA DAkaDamAlathI kaMI vAstavika AtmAnI nirlepatAmAM pheraphAra thavAne nathI. nilepa vyavahAramAM na cAlI zakAya tethI tuM kaMTALIne vyavahArane tyAga karIza topaNa anya vyavahAra te kara paDaze ane te karyA vinA chUTake thavAnuM nathI, te tuM svAdhikAre je vyavahAramA vartate hoya temA nirlepatA rahe e mATe mAnasikAdi prayatna seva ane kaMTALI nA jA. sarpanI be viSavALI dADhAone pADI nAkhyA pazcAta te sarSanA vayavahAramA nirviSatA rahI zake che tahata kartavya kAryavyavahAramA rAgadveSanA abhAve nirlepatA rahI zake che kartavyakAryane nirlepatyavahAra dhAraNa karavA mATe kSaNe kSaNe nilepa, upayoga dhAraNa karavo joIe. nile pavyavahAramAM je je kaSA pragaTatA hoya tenAM kAraNe tayAsavA ane kaSAne vega rokavA prayatno karavA joIe. AtmA pite sarva kartavya karmane sAkSIbhUta thaIne je upage rahIne kartavya kare te nirlepavyavahArane sAdhI zake che. sarvavyavahAramAM nilepatA rAkhe ane pazcAt AgaLa vadhe-eja kartavya pravRttinA mUla maMtrane lakSyamAM rAkhe. sarva prakAranA vyavahAramAM ka ttAnI pravRtti chatA temAM vRtti na rAkhavI eja nile pIpaNuM che. kartavya kArya pravRttinA zubhAzubha vyavahAramAM zubhAzatvane hRdayamAM na dhAraNa karavuM eja vyavahAramAM nirlepatva avadhavuM. kartavya kArya
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama pravRtti kevI hovI joie ? ( 257 ) pravRttiyeAnA vyavahArane karavA e svaja che parantu temA zubhAzubha rAgadveSa pariNAme lepAvuM e kAI paNa rIte ceAgya nathI ema jyAre AtmAmAM paripUrNa anubhava nizcaya prakaTe che tyAre nile patyavahArane AcarI zakAya che. sevA dharmanA pratyeka mAmA koI paNa jAtanI salepatA vinA pravRtti karavI evA jyAre dRDhanizcaya karIne vyavahAra sevAya che tyAre nirlepa vyavahAramA aze aMze saphalatA prApta thaI zake che, nilepa vyavahAramAM zanaizane saphaLatA prApta thaI zake che. hRdayane nile pa rAkhavu eTale nile papravRtti sevavI ema avakhAdhavuM. AryAvartamA nirlepa vyavahAranI jyAre jyAre pragati hoya che tyAre tyAre AryAvarta sukhazAtinI ucca dazAne prApta karI zake che. nirlepa vyavahArane mATe tattvavedIvizvadharma pravartakA pravarte che. dharma pravartAe A mAkhata dhyAnamA lei nirlepa vyavahAranI prApti mATe prayatna karavA joI e. dharma mArganI pravRtti karavI te kevA prakAranI. karavI tenA uttaramAM dharmAMcAya jaNAve che ke svAnnatikArikA ane zubha evI dharmamArga pravRttine sevavI joIe. je dhamamArga pravRttithI vyavahAramAM ane nizcayamAM svannati nathI thatI te dharma pravRttithI kaMI vaLI zakatuM nathI. A bhavamA je dhamA pravRttithI svAnnati thAya che tenA anubhava grahI zakAya che. te dharmamArga pravRttine vizvamanuSya AdaravA AkarSAya che ane Adara che. je dharmapravRttithI svAtmAnnati ane vizvonnati A vizvamAM thai zakatI nathI ane dAsatva patatratva vagere 6 khAmAMthI mukata thaI zakatu nathI te dharmamArga pravRttine rAjakIya dharma pravRttivA vizvakIya dha pravRtti tarIke vizvamAM manuSya svIkAravAne zaktimAn thatA nathI. jApAna dezanA TaoNkIe zaheramA eka vakhata sarvadharmanI pariSad maLI hatI temA aneka dharmanA AgevAnAe bhASaNA ApyA hatAM, te save leAkeAe sAMbhaLyuM temA eka ApAnIsa vidvAne jAnyu kee dharmathI vA je dharma mArga pravRttithI A vizvamAM AtmAnnati samAjonnati sa dhennati dezaeNzannati ane vizvAnnati thaelI dekhAya nahui ane pravRtti mArgadvArA je dharma gajakIyAnnati vagere sAsArikAnnatiyAne karAvI zake nahi te dharma game tevA hoya A navamA game teTalu sukha ApavAne kahetA hoya parantu A bhavamA prAsabya unnatiyenI prApti vinA tenA Adara karavAmA vizvalAkonI prIti thai zake naDi-sAMsArika uccadaMzAkAraka aneka kartavya pravRttiyAne rodhaka je dharma hoya che tene leA Atmabhege prApta karavAne prayatna karI zakatA nathI, sAsArika unnatiyAnI sAthe saMbaMdha dharAvIne je dharma. pravRttimA pravate haiM te vizvamA dIrghakAla jIvavAne samartha thAya che vizvavyahAramA svAnnati karanArI evI dharmamArga pravRtti hovI joie. saMkucita thiI je dharma mArga pravRtti pravatatI hoya ane vizvamA AjIvikAdi hetuovaDe svenzannati sAdhavAmAM vidmamUna 13. Jie
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ ++ Zan ( 258 # 1 j kAnAnA o mAna ghaNI rAya te tene jIne che mATe vizva rAtra mAthe ziva sAmAnyati zanI nI - darSikamAM za pramuddha phe vicita; tunuM mana pravitra nathI mAnIne sI nI 5 savamayu nItine mAna prabhutvane aA ma kuda ke zvAnana mAM nA ga nuM * chuM samatha ana penone motInI kha thaIne mArI vAta da da da da che ??? nAma mAM badhuM ma karma ka yuM ka thI vadhunI cA nI mananI pAna takanuM nAma prathama svAnanikAraka che te mIDIyama paramArthanI karI vikI ne ke, kara mAM dhAtunA che ane te mATe pacAzana tu rAma ane nI davA zi ta anya eDAvavuM ane huM nAnI manue pati che. vari ka la ya Ama za yana dhanika maMtrI me nA kara e dhamavRtti che. prathi kaphanI TI 5 ma ma prakAranuM jagana nA iyuM ane jo karavI te dharmopravRtti che. 6. hanA dudha vaka mAkhya ane kASya mAtra bhAvanAone tamAM asteya ane praznayanI khaTana cAvI nimA je pravRttiyeA che ane te vizvamAM mavuM anumAna kAni karI zake che, tethI te mAra vyavahAra jIvanamAM koi pADuM rIna pAka tha nA nA, vidhavanI cho ke pa gArdikathI dukhI thAya keMdra tamenI vadhArI sevA karI ne vadhu inaMdAna ApavuM te dharmapravRtti che. dharmImanuSyane gAyikAta tunI sahAthe ApavI te paika jAtanI dharmamArga pravRtti che. gurukula sthApana karavo e premapravRtti che, mAyAne juvA gaNavAmAM ane annadAna lIjana vagethI teeAnI sezamAM pravRtta thavu e pama pravRtti kAraNa ke sAdhuonI unnati mAthe aneka unnatiyAnA samadha rahe che. zubha gurunI ane mAtApitAdika vaDIleAnI sevA karavI ne dharmapravRtti che. pazu ane pIenuM saY karavuM ane teonI hiMsA thatI aTakAvavI te papravRtti che. aneka prakAranA jagata zreya sAdhaka granthAne pracAra vizvamAM karavA karAvavA ane anumedavA e dharmapravRtti che. sarva jagatamAM AkhAnI gAnti prasarAvanArI zakyanI pravRttiyAmAM bhAga levA e pazu para paNa kAraNApekSAe dha pravRtti che. pazuAlAe pAMjarApoLA davAkhAnAM ane skUlA sthApana jema mane mi '
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ UR utsarga ane apavAdamArge pravRtti ( 259 ) karavI te dharmamArgapravRtti che. manuSyanA upara aneka prakAranA upakAra karIne manuSyanA dukhamAM bhAga laI teone zubha mArge vALavA ane vyasanathI mukta karavA e dharmapravRtti che. prabhunA aneka guNe prApta karavAne prabhunI bhakita pUjA vagere karaNI karavI te dharmapravRtti che, kAraNa ke tevI dharmamArgapravRttithI hRdayanI zuddhi thAya che ane hRdayanI zuddhi thavAthI aneka prakAranI pravRttithI pitAnuM ane vizvanuM zreya sAdhavApUrvaka paramAtmapada prApta karI zakAya che. laukika dharmamArgapravRttinA aneka bhede che ane kensara dharmamArgapravRtinA jJAnadarzana cAritramaya ane vIryAdi aneka bhede paDe che. gRhastha dharmamArgapravRtti ane sAdhu dharmamArgapravRtti e be bheda sarve bhedemA mukhya che. bAhya dharma pravRtti ane Antarika dharmapravRtti ema be prakAranI dharmapravRtti jANavI. mana vacana ane kAyAvaDe sAdhanadharmapravRtti ane sAdhyadharmapravRtti ema be prakAranI dharmamArgapravRtti avabodhavI. nimitta kAraNu dharmapravRtti ane upAdAna dharmapravRtti ema be prakAre dharmapravRtti avadhavI. jJAnadarzana ane cAritranI sAdhu ane gRhastha mArge vyavahAra ane nizcayathI dharmamArgapravRtti avadhavI. akeka dharmapravRttinA aneka bhede paDe che. nirapekSadharmapravRttine vyavahAra asatya che ane sarva nAnI sApekSatAe dharmapravRttine vyavahAra satya che. vacana nirapekSa vyavahAra jUTho kaho, vacana sApekSa vyavahAra saaco| vacana nirapekSa vyava dAlasADa 14, AMTI mArI jAI to ! zubha dharmamArga pravRtti ane azubha dharmamArga pravRtti-ItyAdi dharmamArga pravRttinA aneka bhedo che. jyAre sarvananI sApekSatAe avabodhavAmAM Ave che tyAre nnatikArakadharmamArgapravRttine pratyeka manuSya sevI zake che. jyAsudhI aneka bhedavALI dharmapravRttinuM paripUrNa svarUpa avabodhavAmAM nathI AvatuM tAvat dharmamArga pravRttimA tenA adhikArIonA ajJAnatA aneka prakAranI bhUle de thAya che. atava zubha ane naitikArikA evI dharmapravRttine AdaravA pUrve aneka prakAranI uparyukata dharmapravRttinuM paripUrNa svarUpa jANavA mATe pratyeka manuSya khAsa prayatna karavo joIe ke jethI dharmamArgapravRtti AdaratAM pragatimAM vaDI zakAya. AgamethI ane sAdhupurudvArA svayegya zubha pravRtti kaI kaI che tene svAnubhavapUrvaka nirNaya karavo joIe ane te rannatikArikA dharmapravRtti che evuM anubhavagamya karavuM joIe-dravyakSetrakAla ane bhAvathI utsarga mAge vAgye zubha dharmapravRtti kaI che ane apavAda mArge zubhadharmapravRtti kaI che tene paripUrNa nirNaya kara joIe. je samaye apavAda mArge dharmamArgapravRtti karavAnI hoya che te samaye je sargikI dharma pravRtti karavAmA Ave te te zubha arthAt kalyANakArika gaNAtI nathI, temaja je samaye utsargamArge gRhasthane gRhasthanA adhikAra pramANe ane tyAgIne tyAgInA adhikAra pramANe dharmapravRtti karavAnI hoya che tatsamaye yadi apavAdika dharmapravRtti AdaravAmA Ave che
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 260 ) zrI karmacAga graMthasavivecana ' : te te zubhA arthAt kalyANakArikA khAdhAtI nathI. dravyakSetrakAla ane bhAvathI utsarga ane apavAda mAge dharmapravRttinA nizcaya karIne je manuSyA dharmapravRttine Adare che te svakAryanI siddhi kare che. dharmamAnI pravRtti vinA kAryanI siddhi thai zakatI nathI ema saMvatra svAnubhava sAkSI Ape che tethI anya pramANeA meLavavAnI jarUra nathI. zubha pravRtti paNa avasthA bhede azubha khane che, je pravRtti vastuta. svAdhikAre svAnnatikArikA che te zubha avadhavI; parantu je svAdhikAre svAnnati na karanArI hAya- te jagaSTie' vA zubhaSTie zubha hAya tathApi svamATe te zubha pravRttinA upayogana hAvAthI te tatkALe AdaravAmAM te azubha akhAdhavI dharma mArga pravRttiyAnuM dravyakSetrakAlabhAve tenA bhUlAphezA kAyama rahyA chatAM parAvartana thayA kare che tethI dravyakSetrakAlabhAve dharma mArga pravRtticAnuM svarUpa avamedhavAnI AvazyakatAnI sAthe te te pravRttiyAmAM pravRtta thavAnI AvazyakatA svIkAravI joie. Avazyaka dharma mArga pravRttiyAne pratini niyamasara' AcarIne AtmAnI utkrAti karavI joie ke jethI saMsAramAM. svapragati svAstitvasa rakSaka khIjakAnu" sadA cira sthAyitva rahe, kai kai dharma mArga pravRttiyAnI svamATe AvazyaktA che tenuM abhitaH jJAna meLavavuM. pazcAt temAM pravRtti karIne. sudhArAvadhArA karavA ke' jethI svAnnatimAM nyUnatA rahe nahIM, niyamasara ApavAdika kAraNa vinA tenI pravRtti karavI ane AtmazakitayAne khIlavavI joie, dharma mArga pravRttiyAmAM pravRtta thatAM kedri game vidhna naDe te tenA sAsu thaI sAhAyyaka sAnukUlazaktiyAthI AgaLa vadhavuM. A pramANe pratiSThina pravata vAthI dharma mArga pravRttiyeAgya banI zakAze, dharma mArga pravRttinA raNakSetramAM zrIvIraprabhu zrIharibhadrasUri siddhasena divAkara hemacandra upAdhyAyajI ane vedAntadarzanIya kumArila bhaTTa zakarAcArye rAmAnujAcArya ane vadhubhAcAya nI peThe ghumavu joie. - vedAntavaMzanIya vivekAnanda rAmatIrthanI peThe dharmamALa pravRttimA ghumavu' joie, dharma mArganI saMkucita pravRtiyAne anekAntadRSTivarDa dharmAMnA satra pracAra thAya evA hetue vizAla karavI joIe. dhama pravRttiyAnAM je-je aMgA saDhyAM hoya te te saDelAM agAne sudhAravA joIe; parantu dharma pravRttiyAnA mAza na thAya evu' khAsa lakSya rAkhavu joIe. dharma pravRttiyAnA Antara ane mAhya svarUpanuM rahasya samajavuM joIe ane anyane avadhAvavu joie-evI * dharma pravata konI pharaja che ane e pharajamA pramatta thavAthI svaparane ghaNI hAni thAya che e 'khAsa'' lakSyamAM rAkhavu joie. Atmakhala spheravIne ane dharmapravRttiyAnI paristhitithI vinna thaIne sa svArpaNu karIne dharmapravRtti sevavI joIe ke jethI dharmapravRttithI nirdhArita kAryanI siddhi thaI zake. sApekSa STie dhama pravRttiyAnI paraspara saMbadhatA avirAdhatA ane mahattvatA avabAdhavI joIe ke jethI koI paNa manuSya svAdhikAre je kaMi dharma pravRti karatA hAya tene anya karatA pAtAnI dharmapravRtti halakI na lAge ane tenAthI bhraSTa na 95
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ a5 deza ane mahA lAbhamA AcaraNa karavuM (261 ) thaI zakAya. pitAnA karatA ucca adhikArI manuSyanI dharmapravRtti kharekharaucca hAthe ane te karavAne pite lAyaka na hoya ane pitAnI dharmapravRtti kharekhara anya karatA laghu hoya paraMtu temAM pravRtta thayA vinA Agala vadhI zakAya tema na hoya ane je sthitimAM pate hoya temA teja Avazyaka kartavya tarIke hoya te tene tyAga karavo te adharma che. svAdhikAra je gya Adeya te svadharma pravRtti che ane tenAthI bhinna te paradharma pravRtti che. je vinaM ra tha macAva6. ene uparyukta dharmapravRttimAM artha avatAravAmAM Ave che te samyagU ghaTI zake che dharmamArga pravRtti para para eka bIjAne lAbhakArI ane vizvasamAja ekyamA sAhATyakArI hovI joIe evI dRSTie dharma pravRttinuM zAstromA kathana karavAmA AvyuM che, ke jethI saMgha deza janasamAja, kuTuMba ane piMDanI pragatimAM virodha na AvI zake. gRhasthavarga pragatikAraka grahathadharma pravRttimA ane sAdhudharmapragatikAraka sAdhuNyapravRtti-kaI kaI rItie ane kayA kayA aze pragatitva rahyuM che tenuM paripUrNa svarUpa jaradvappe avadhIne dharmapravRttimAM pravRtta thavuM joIe. je je kAryomAM alpada ane mahAlA samAyelA hoya ane je kAryo bhaviSyamA dharmalAbha mATe hoya tene sarjana karavA joIe. gRha prabhunI dhUyadIpa puSpAdithI pUjA kare temA deSa karatA bhAvastavaprasaMge ghaNuM lAbha thAya che tethI tevA prakAranI dharmapravRttimA alpada ane mahAlA hovAthI sajjanoe tevI dharmapravRttine karavI joIe. pApanA karatAM puNya saMvara ane nirjarane bhAga ghaNe hoya tevA kAryone gRhae karavAM joIe. devatAo zrItIrthakara bhagavAnane besavAne mATe samavasaraNanI racanA kare che temA alpadeva ane mahAlAbha che. vyaSTipara gara75ratve sAmrAjyapara ane saMghaparatve alpaSa ane mahAlAbha thavAne hoya te te kAryane sarjana kare che. eka sAdhunA zarIramAM kIDA paDayA hoya che temA tenI davA karavAthI kITakane nAza thavAnI sAthe sAdhune Arogya thatAM gRhasthane alpadaya ane mahAlAbha avabedha. zrIviSNukumAramunie namuci pradhAnane sAdhu sAdhvI saMghanI rakSA paga taLe kacarI nAkhe temAM potAne ane saMghane alpaSa ane mahAlAbha jANu. zrIkAlikAcAryanI bena sarasvatIne zrIujjayinI nagarInA rAjA gadaibhille pitAnA janAnakhAnAmA nAkhI tethI zrI kAlikAcA anArya dezomAMthI sADIone (zAne) bolAvI gardabhila rAjAne rAjyagAdIthI bhraSTa karAvyuM tevI dharmakArya pravRttimA alpadeva ane mahAlAbha avadha. nizIthacUrNamAM eka vAta Ave che, keTalAka sAdhuone garacha kekA dezamA eka parvatanI guphAmAM rahyo hate. gAcArye sarva sAdhuone tyAghAdikathI rakSA karavA mATe eka sAdhune guhAnAM dvAra pAse mU teNe rAtrInA traNa paheramAM traNa vAghane daMDavaDe harayA temAM apradeza ane mahAbha avadho. bRhakalpavRtti vyavahAravRtti nizIthaQI ane
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ ---------- alaka zrI ma caiAga gratha-savivecana, ( 262 ) jItakalpa vageremA sAdhu ane sAdhvIne alpadoSo ane mahAlAbhA thAya evI dharmapravRttiyeA jaNAvavAmAM AvI che. sAdhuone eka mAsamAM traNa moTI nadIe utaravAnI zAstrakAre AjJA ApelI che te paNa alpadoSa ane mahAlAbha jANIne ApavAmAM AvI che. sAdhuo ane sAdhvIne sthali ane mAtrAnI pravRttine azakya parihAra tarIke avAdhIne bharavarasAdamAM stha`Dila javAnI rajA ApI che te paNu alpadoSa ane mahAlAbha akhAdhIne AjJA ApavAmA AvI che ema gurUgamathI amAdhavuM. sAdhue ane sAvIene apavAdamAge aneka dharmapravRttiyAne AcaravAnI chedasUtreAmA AjJA ApavAmAM AvI che te paNu alpadoSa ane mahAlAbha jANIne AjJA ApavAmAM AvI che. sauMdyayAtrA ane tIrthayAtrA pramukha dharmapravRttiyeyamAM padeSa ane mahAlAla avakhAdhA. rathayAtrArUpadharmapravRttimA alpadoSa ane mahAlAbha avadhavA. aneka jinamadiza banAvavAmAM alpadoSa ane mahAlAla samajavA, AcArcIne dhasa rakSA ane saMghAdi rakSAthe apavAdamAge je je dharma kartanya pravRttiyAnI zAstrakAroe AjJA karI che temAM alpadoSa ane mahAlAla samAyale jANIne zAsakArAe karelI che ema avaJAdhavuM, zrIbhadrabAhusvAmIe saMghanI AjJA Adeya mAnIne mahAprANAyAma dhyAnamA kaMika khalela pADIne zrIsthalabhadrAdi sAdhruvane pUrvanI vAcanA ApI temA svavyakti mATe alpahAni ane sadhane mahAlAbha avAdhavA, temaja ApattikAle zrIsa ghane jenAmAM je zakti hAya te vAparIne dharmanuM rakSaNa kare, tatsamI te je je AjJA kare temA alpadoSa ane mahAlAla avamedhaveA. zrIAcAya, prabhu sva guchIya sAdhu vagerenuM rakSaNa karavA dravyakSetrakAlabhAvathI apavAdamArge je je pravRttiyA kare temA alpadoSa ane mahAlAla avodhavA. zrIdevadhi gaNikSamAzramaNe AgamAne pustakArUDha karyAM temAM alpadeSa ane mahAlAbha avadhavA. jo zrIdevardhigaNikSamAzramaNe AgamAne pustakArUDha na karyAM hota teA jainadharma sAhitya vagere aneka prakAranA sAhityanA nAza thaI jAta. zrIabhayadevasUrie navAMgavRtti na lakhI hAta tA sUtreAnA Azaye avamedhavAmAM ghaNI hAni prApta thaI zakata, paNa temaNe alpahAni ane mahAlAbhanA nizcaya karIne navAMgA para vRtti lakhI, prAyazvittAdi zAstro racavAmAM alpadoSa ane mahAlAla vakhAkhIne pUrvAcAryAMe pravRtti karI hatI. dharma sAmrAjyanA nAza thAya tevA ApattikAlamAM alpadoSa alpahAni ane mahAlAla thAya tevI pravRtti AcaravAmAM jAmAtra AMcakA khAvA e dharmanA nAza karyAM kharAkhara che evuM akhAdhIne gItAdRSTie dharmAMsa rakSaka pravRttine aneka suvyavasthAethI AcaravI; sarakArI kAyadA racavAmAM alpadeSa alpahAni ane rAjyazAnti rAjya suvyavasthA prajApAlanAdi aneka lAlAne dhyAnamAM rAkhavAmAM Ave che. zrIhemacaMdrAcArye khaMbhAtamAM kumArapAlane pustakanA DAbhalAmA--bhaMDAramAM satADAvyA temAM apa DhoSa ane mahAlAlavALI dRSTie e pravRttimA pravRtta thayA hatA ema avabAdhavu --- 5 -----
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - AcAramAM pheraphAra zAmATe thayA ? (ra63 ) zrI hemacaMdrAcArye zrI kumArapAlane pratibaMdhavAmA alpaSa ane mahAlAbhavAnI pravRtti sevI hatI. zrIsiddhasena divAkare zrIvikrama rAjAne pratibaMdhavAmAM alpaSa ane mahAlAbhakArI evI vicArapravRtti ane AcArapravRttine sevI hatI devatAonI samavasaraNa racavAnI pravRtti, jala sthalaja pupa bIchAvAnI pravRtti, aneka rAjAonI varaghoDA caDhAvIne samavaraNamAM nATaka pravRtti ityAdi pravRttiomAM alpaSa ane mahAlAbha kharekhara devatAo ane rAjAo vagerene thatuM hovAthI zrI mahAvIra prabhue evI pravRttimA mauna sekayuM hatuM arthAta upadezadvArA tevI pravRttine niSedha karyo nahote. dharmoddhAraka mahAtmAoe dezakalAnusAra jagahita para alpahAni ane mahAlAbha temaja vavyakti paratve alpaSa a5hAni ane mahAlAbha thAya evI dharmapravRttine bhUtakAlamAM sevI che. vartamAnamAM teo seve che ane bhaviSyamAM teo sevaze. jagajIvanuM kalyANa karanArI evI dharmapravRttio je je karavAmAM Ave che temA alpadoSa ane mahAlAbha hoya che ja; dharmapravRttinA mUla uMDA che ema sUma bhAgamAM utaravAthI mAluma paDI zakaze. vartamAna ane bhaviSyamAM je je dharmapravRttithI alpaSa ane mahAlAbha thAya che ane bhaviSyamAM thaze tevI dharmapravRttine sevavA lakSya devuM joIe, je je pravRttithI bhUtakAlamAM tyAgIone ane gRhasthane alpaSa ane mahAlAbha thaye hoya paraMtu vartamAnamAM ane bhaviSyamAM te te bhUtakAlIna dharmapravRttithI alpaSa ane mahAlAbha vastuta vartamAnamAM na ne hAtha ane bhaviSyamA na thavAne hoya temAM vartamAna ane bhaviSyamA alpadoSa ane mahAlAbhaprada daSTie sudhArAvadhAre kare joIe. zrI mahAvIra prabhunA zAsanamAM sAdhuo ane sAdhvIonI AsthAnI pravRttimAM je je sudhArAvadhArA thaelA che te alpadeva alpahAni ane mahAlAbhanI dRSTie kharekhara zrIAcAryoe karelA che ema avabodhavuM. jhAlInuM dhAraNu karavuM, rajoharaNamAM dAMDI rAkhavI, rajoharaNanA paTTAmA cauda savama vA amaMgalika rAkhavA, tapaNIo rAkhavAnI pAchaLathI zarU thaelI pravRtti, pAtrAone raMgavAnI pravRttimAM pheraphAra, vone dhAraNa karavAmAM bhinna vyavasthA. calapaTTaka dhAraNa karavAmAM pUrva karatA kaMI navyavRtti vagere dharmasAmAcArI pravRttimAM sudhArAvadhAro kharekhara pUrvAcAryoe karela chetemAM alpaSa ane mahAlAbhanI dRSTie te te sarvane vicAra kara zrItIrthakaranI pazcAta je je suvihita dharmAcAryo vartamAnamA alpadoSa ane mahAlAbhaprada tathA bhaviSyamAM alpaSa mahA lAbhaprada dharmapravRttimAM sudhAravadhAre kare te tIrthakaranI AjJAvat te te dharmapravRttine mAna ApI te pramANe pravartavuM joie bhUtakAlamAM je je dezamAM je je jenA kAthadAo hoya paraMtu vartamAnamAM temAM sudhArAvadhArA karavAnI jarUra paDe che ane abhyadeva ane mahAlAbhanI daSTie rAjyazAsana kAyadApravRttimA alpaSa ane mahilAne dekhavAmA Ave che te pramANe dharmasAmrAjya zAsanapravRttimAM vartamAna ane bhaviSyamAM apara
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ (264) zrI kamaga graMtha-savivecana, ane mahAlAbhadaSTie bhUtakAlanI zAsana pravRttimAM sudhArA vadhArA karavAmAM Ave che ke tavAvirUddha ane dharmapragatikAraka evI navyadharmapravRttine paNa sarvasaMghAma sthApavAmAM vA utpanna karavAmAM Ave che. vartamAnamA ane bhaviSyamAM sarva janasamAjaneSTi ane rAmaNi. daSTie anukUla Ave evI ane vyaSTi ane samaSTinI paripUrNa unnati karanAra hoya.evI dharmapravRttine AcaravAmAM Ave che te ja dezanI ane samAjanI unnati thAya che; rAjyazAsana kAyadAo vageremAM vartamAnakAla ane deza tathA samAjanusAra sudhAre vadhAre nahi karI zakAya te tenuM avanatiprada bhayaMkara pariNAma Ave che tevata dharma sAmrAjyamAM paNa avabedhavuM. zrI mahAvIra prabhunA ziSya gautamasvAmI ane zrIpArzvanAthanA ziSya zrI kezIgaNadhara bane bhegA thayA tyAre cAra mahatrita ane paMcamahAta saMbaMdhI dharmavAda zarU thaye tenuM samAdhAna vartamAnakAlIna vakra jaDa jIvonI dazApara-ve paMcamahAvrata pAlana tarIke karavAmA AvyuM zrImahAvIra prabhue vartamAnakAla - ane varta mAnakAlIna manuSyanI buddhi zakti vagerene dhyAnamAM laI bAvIza tIrthakaranA sAdhuonI samAcArI karatAM keTalIka dharma samAcArI bhinna prakAranI racI, arthAta samAcArI rUpa dharmapravRtti bhina.prakAranI karI ema anubhavaSTithI vicAratA satya avabedhAze. jyAre manuSyane uparyukta. alpaSa ane mahilAbhaprada pravRttine paripUrNa anubhava thAya che tyAre teonI saMkucitadaSTi TaLavAthI vicAro ane AcAromA samyam sudhAro thAya che ane teo alpaSa ane mahAlAbhakArI dharmapravRttimAM svAdhikAre pravRtta thavAmAM jarA mAtra Acake khAtA nathI ane koI manuSya teone samAvavA prayatna kare che te tethI teo, bharamAI jatA nathI temaja nilepa vyavahAra dharmapravRttine sevI uraca- dazAmAM praveza kare che. vizvavata sarvajIne moTAbhAge dharmane mahAlAbha ApanArI ane kaMIka alpaSavALI dharmapravRtti je je jaNAtI hoya to teone taratama bheda vicAro ane svAdhikAre Avazyaka upagI ane alpaSa tathA sahAlAbhaprada dharmapravRttine vivekathI sevavI ane sarvanuM zreya karavuM. dravyAnuyogajJAnAbhyAsane raMga lAgatA AdhAkamI AhAra letA alpaSa ane mahAlAbha zrIAcAryoe darzAvyA che. zrIsaduupAdhyAye dravyaguNuparyAyanA rAsamA A sabaMdhI 7 ja, AdhAriyA rada ja ati maLe phulluM maLyuM. parazura vAre pharazu gNuM ityAdithI alapa deze ane mahAlAbhaprada AhAra grahaNurUpa dharmapravRttine jaNAve che sAdhuo ane sAThavIene, vipattiApattikAlamAM apavAde chedazAstromAM alpadoSa ane mahAlAbhanI je je pravRtti, sUcavuMvAmA AvI che te khAsa dhyAnamAM rAkhavA yogya che. vyavahAra satranI vRttimAM sAdhuone apavAda mArge abhyadeva ane mahAlAbhakArI paMcamahAtra saMbaMdhI je je pravRtti darzAvavAmAM AvI che te te dharma pravRttine darzAvatA pUrve pUrvAcAryoe tatakAlAdikane
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - --- ----- -- a5 deza-ne mahAlAnA dAMta* - -= =- (265) ghaNe khyAla rAkhe che ema teonA vicArone abhyAsa karatA samajAze. keTalI utsarga ane apavAda mArganI dharmamArganI pravRtti bhUtakAla vartamAna ane bhaviSyamAM sAmAnya rUpe eka sarakhI rIte lAgu paDe che ane keTalIka utsarga ane apavAda mArganI dharma pravRtti bhUtakALamAM bhinna prakAranI hoya che, vartamAnamAM bhinna prakAranI pravRtti bane che ane bhaviSyamAM bhinna prakAranI banaze. eka pattharamAthI mUrti banAvatAM zilpazIne jeTalI mahenata paDe che tenA karatA karIDaguNe Atmabhega ApavAthI dharmanI pravRttimAM sudhAre ane navyatA ANune dharmapravRttinA utsarga ane apavAdathI AcAryo pUrNajJAtA ane che; teja teo dharmapravRtti dvArA sAdhuo ane sAdavIonI pragati karavAne zaktimAna thAya che anyathA avanati karavAne teo zaktimAna thAya che. ahIti vagere prAyazcitAdi pratipAdaka dharmazAstromAM alpaSa alpahAni ane mahAlAbha thAya evI phaSTie prAyazcitta pravRttinuM pratipAdana karavAmA AvyuM che. dharmazAstromAM je je cAturvarNavyavasthA saMrakSaka kAyadAo te te kole lakhavAmAM AvyA che temAM te te kAlanA anusAra granthakAe alpadeva ane mahAlAbhanI daSTine Agala karIne te te kAyadAo racelA che ema avabodhavuM. pratyeka grantha svabuddhacanusAra AjubAjunA dravyatrakAlAdikane banelA vAtAvaraNanA prasaMgAdithI alpa deva ane mahAlAbhaprada dharmapravRttine karI zake che ane AdarI zake che. AjubAjunuM vicAravAtAvaraNa ane AjubAjunI paristhitine anusaro nivRttvanusAre amuka amukakAle dharmapravartaka kharekhara alpaSa ane mahAlAbhaprada dharmapravRttine upadeza che gRhasthanA adhikAra pramANe dravyakSetrakAlabhAvAnusAre utsargamArga ane apavAdamArgathI alpaSa ane mahAlAbha thAya evI vartamAnamA dharmapravRti sevavAnI hoya che. sAdhuone sAdhudharmAdhikAra pramANe vyakSetrakAlabhAvAnusAre utsarga ane apavAdathI bhaviSyamA mahAlAbhakArI evI pravRttine vartamAnamAM sevavI paDe che. gRhasthane gRhasthanA adhikAra pramANe sAdhuone sAdhuonA adhikAra pramANe alpaSa ane mahAlAbhakAraka dharmapravRtti hoya che. zrIvAsvAmI dukkalanA vakhatamAM zrAvakene anya dezamAM laI gayA ane puruSone samUDa levA mATe himagiri vagere pradezamAM gayA tyAM temanI alpaSa ane mahAlAbhadAyaka dharma pravRtti avadhavI. zrIsaMbhUtivijayajIe sthUlabhadrane vezyAne ghera cemAsuM karavAnI AjJA ApI, eka sAdhune siMhanI guphAmAM mAthuM karavAnI AjJA ApI, eka sAdhune kupanA kaMTha para comAsuM karavAnI AjJA ApI ane eka sAdhune sarpanA bila para comAsuM karavAnI AjJA ApI; temAM temaNe apaSa ane mahAlAbha avabaMdhIne te bAbatanI AjJA ApI hatI. zrIvRtavAdI govAlIonI AgaLa nAcyA hatA ane zrI kapilakevalI pAse cerenI AgaLa nAgyA ane gAyA 44
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 21 ) zrI mayAga graMtha-savivecana. S hatA. te pravRttimAM temaNe apadeSa alpAni ane mahAlAla dekhyA hatA. lAjarAjAnA samayamAM amuka AcAya gujarAtathI dhArA nagarImAM gayA hatA ane bhAjarAjAnA jInAvelA vyAkaraNamAM doSo dekhADavAthI temane pakaDavAnI bAjarAjAnI pravRtti thatAM upAzrayamAMthI veSAntara karIne AcArya zrI dhanapAla pradhAnanA gRhamAM gupta rahyA. pazcAt pAnanA TopalAmAM sa'tAIne gurjara bhUmimA AvyA, temAM temaNe e pravRttimAM alpa doSa ane mahAlAbha senyA hatA ema avamedhavu. eka munirAja eka - nagaranI mahAra devInA maMdiramAM kAusaggayAne rahyA. dveSI rAjAe rAtrie te mandiramAM vezyAne ghAlI ane dvAra - a dha karAjyuM, prAtakAlamAM peAtAnI sAdhunI bhakta rANIne te vRttAMta dekhADavA vicAra karyAM. rAtrie vezyA mandiramAM peDhI tethI tenA hAvabhAvathI munirAja samajI gayA ane temaNe sAdhunA veSa devI pAsenA dIvAthI mALI nAkhyuM ane pete nagna thaI rahyA. prAtaHkAlamA rAjAe AvI hajArA lAkonI samakSa mandiranA dvAra ughaDAvyAM te temAMthI nagna manuSya maLI AvyA; tethI sAdhunA veSa vinAnA manuSyane dekhavAthI leAkeAmAM dharmanI helanA thaI nahi. te sAdhunI evI pravRttimAM alpadoSa ane mahAlAbha avAdhavA. jo te vakhate te sAdhue trimA sAdhunA veSa khALI bhasma karI nAkhyo na heAta te! tenI ane anya sAdhuonI ghaNI helanA thAta tathA rANI ane anya lAkonI sAdhuparathI zraddhA uThI jAta; mATe teNe alpadoSa ane mahAlAbhakAraka pravRtti sevI ema avamAdhavu. A khapuTAcArye sAdhunA irSALuonI je dazA karI temA te pravRttimAM alpadoSa ane mahAlAbha avadhavA,- zrImunisuvratasvAmI siddhapurathI vihAra karIne bhacamA rAtrimAM gayA ane tyAM pAtAnA pUrvabhavanA mitra gheADAne pratikhAdha ApyA, temA alpa doSa ane mahAlAbhadAyaka pravRti avamAdhavI. dhama`pravRtti vA anya kAika laiAkika vyAvahavArika pravRttimA alpadoSa alpahAni ane mahAlAlanA vicAra karavAmA Ave che. aspRhAnikara ane-,sva tathA jagatanI vizeSa zreyaskaranArI kArya pravRtti AdaravI e vizvamA vivekadRSTimahattva avamAMdhavuM. gRhasthAne gRhasthanA adhikAra pramANe dha pravRttiyA darzAvavAmA AvI che ane temAM sAvadyamizratva rahela hAya che; chatA pariNAme te dharmapravRti AtmAnatinA zikhare rAhatA pagathIyAM samAna kacelI hAvAMthI gRhasthAne AvazyakapaNe te AdaravAyAgya thAya che. AgamAmAM kahelI dharma pravRttiyAthI svAdhikAra pratyeka manuSya AtmAnI paramAtmatA prApta karavA guNI aMnI zake che. ataeva te te dharmapravRttiyA sevavAyeAgya hAya ane te sevavAnI pharaja akasmAt peAtAnA zISa para AvI paDe evI je je dharmapravRttiyA hoya tenuM * paripUrNa svarUpa avAdhIne akasmAtarUpa AvazyakatA avakhAdhIne tenI pravRtti sevavI. keTalIka dharmapravRttiyA ekadama akasmAt sAdhu ane gRhasthAnA zIrSa para AvI paDe che to te sarva prakAranI anya pravRttine gANupada ApI--tene amuka samaya paryanta mukhyapaNe * wwwww 1
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - "R -----------------vividha prakAranI pravRttio - - - - --- ( ra67). sevavI paDe che. je je dharmapravRtti sevatAM aticArAdi de lAgyA hoya che teonuM aMgdha karI tyAM pratikramaNa karavuM paDe che. gRhastha laukika karmapravRtti ane dharmapravRtti sevaMtAM je je deze kare che tenuM teo prAyazcitta tathA pratikramaNa karIne te te dene nivArI zake che. alpaSa ane mahAlAbhakArI evI Avazyaka dharmapravRttine sevavAthI AtmAnI zaktine vikasita karavAmAM Ave che. ane tethI anya manuSyanuM zreya sAdhI zake che ema paripUrNa anubhava karavAmAM Avaze te paripUrNa daDhanizcayatA dharmapravRtti sevI zakAze. brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudro gRhasthadazAmA dravya kSetrakAlabhAvathI svAdhikAra pramANe utsarga ane apavAdamArge svalaukika kamadikanI sAthe saMbaMdhamAM rahyA chatAM alpaSa ane mahAlAbhaprada dharmapravRttine sevI zake che. ApattikAlama teo svaMsthitinA anusAra dharmapravRttine sevI zake che ane ApattikAlamA ApattikAlIna dharma pravRttine mAna ApavAmA Ave che te vakhate je utsargamArganI pravRtti sevavA prayatna karavAmA Ave che te asthAne ane alpalAbha tathA mahAhAnikartA svapara mATe thAya che ema avabodhavu. manusmRti vagere vedAnta dhamanuyAyIonA granthamA brAhmaNa kSatriya vagerene ApattikAlInadharmapravRttinuM svarUpa darzAvavAmAM AvyuM che. dharmapravRtti che te AcAra kiyArUpa che ane te dravya kSetrakAlabhAvathI bhinna bhinmAdhikArI jIvane bhinnabhipaNe hevAthI teomAM pheraphAra thAya emA kaMI Azcarya nathI; temA alpaSa ane mahAlAbhaprada- kharekhara vartamAnamAM ane bhaviSyamAM hovuM joIe. bAhya AjIvikAdi pravRttiothI avirUddha abAdhaka evI dharmapravRttine brAhmaNa kSatriya vaidika gRhastha manuSya sevI zake che. tethI teo gRhasaMsAramAM AjIvikAdi sAdhanathI saMpanna rahIne janasamAja saMgha ane dezanI pragatikAraka dharmapravRttine mana vANI ane kAyAzaikI sevI zake che. pAThazALA beDIMgo gurUkule ane aneka pragatikAraka kenpharanso vage mA saMsAravyavahAramAM AjIvikAMdithI pravRttiyukta rahIne gRhasthamanuSyo bhAga laI zake che ema avadhavuM. dharmazAstrasAhityasaMrakSaka tathA vardhaka dharmapravRtti, sAdhu sAThavI zrAvaka ane zrAvikA vardhaka dharma pravRtti dharmaprabhAvanA pravRtti jJAnAcArapravRtti, darzanAcAradharmapravRtti, cAritradharmapravRtti, tadhirmapravRtti ane vIryadharmapravRtti, zAstra zravaNadharmapravRti, dharmagranthAteyAsaMpravRtti, dharmotsavapravRtti, dezaviratidharmapravRtti, sarvaviratidharmapravRtti, dharmagraMthavAcanapravRtti, devaguphasevAbhaktapravRtti, sAdhamikasevApravRti, sarvajIvarakSApravRtti, dayApravRtti, dAna pravRtti, upadezapravRtti, ApattikAla dharmapravRtti vAdadharmapravRti, dharmapracAraka pravRtti, vihAra dharmapravRtti. AhAradharmapravRtti, paDAvazyaka pravRtti, devagurUdanapravRtti, sthAvaratIrthayAtrApravRtti, jaMgamatIrthayAtrApravRtti, gurUyAtrApravRtti, pustakapracArakapravRtti. yamapravRtti, niyama pravRtti.
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - ( 268). - bI koma -savajana, AsanapravRtti, prANAyAmapravRtti, pratyAkAravRtti, pArapravRtti, thAnapravRti, samAdhi pravRtti, vayAvRtyadharmapravRtti, triIbhAvanA pravRtti, prabhAvanApravRtti, madhyakaLAvanAmagti kare ubhAvanA pravRtti dvArapravRtti, AgagArapravRtti, vipravRtti, pArakA, dezadvArapravRtti, nItipravRtti, prANAyamani, satyapravRti, prAyanipravRtti hAmatti , sAdharmika vAtsalyapravRtti, vyavahArazuddhipravRtti, jJAnapravRtti anya kaMpAvavAnI pravRtti dharmanA sarvAganI maMrakSA tathA pragatipravRtti, sarvajInIavipravRtti, uramArga pravRtti, apavAdamArgapravRtti, divyotrakAlAvaH dharmapravRtti, ravAthIdharmapravRtti, parAza thIdharmapravRtti, vyadhirmapravRtti, samaNidharmapravRtti, bAlavIrya pravRtti, paMDitathI vRtti ane apramattadharmapravRtti ItyAdi aneka prakAranI pravRtti hoya che temAM pratyekanuM varNana karatA anya eka grantha banI jAya atae teone nAmanideze mAtra tra karavAmAM AvyuM che. devagurUdharmanI ArAdhaka pravRttine atyanta sevavAnI jarUra che. sApu ane sAvI e be ane AganI ArAdhana pravRtti rAdA sevavA vya che. AcArya upAdhyAya ane sAdhuvargane gRhasthAe kadApi nAza na thAya evI pravRtti sevI joIe. catuvidha saMghavyavasthAnI pravRtti vinA dharmanuM astitva rahI zakAtuM nathI aeva catuvidha saMghavyavasthA ane tenI pragati karavAmAM gRhasthavarge sarva prakArane bhega Apa joIe. sAdhuo karatAM upAdhyAya ane upAdhyAya karanAM AcAryanuM mahatva vizeSa che ane tIrthakaranI gAdI para AcArya hoya che; atae game tevA A ge AcAryanuM saMrakSaNa karavuM tealpadeva ane mahAlAbhakArI evI utsarga ane apavAdamArganI pravRttithI AcAryAdinuM astitva ane pragati thAya evI rIte upayoga dhAraNa kare. jema jema uttama padaviziSTa sAdhuo hoya tema tema teonI sevA pravRttimAM alpaSa ane mAlAbhAi dRSTie pravartavuM joIe. vartamAnakAlamA AcAryane tIrthaMkara paTTanA mavAmI mAnIne temanI AjJAnusAra vartavuM joIe ke jethI zramaNa saMghAdinI teo suvyavasthA rAkhI zake. tyAgIo vinA dharmanuM saMrakSaNa ane dharmane uddhAra thaI zakato nathI evu sarvajJanuM vacana che; aeva tyAgI zramaNusaMghanI bhaktithI kadApi bhagna pariNamavALA thavuM nahi. pratyeka dharmanI pragatimA tyAgIvargo jeTalA Abhaga samapya che teTalA anyoe samapya nathI; aeva dharmanI pragatimAM tyAgI sAdhuvargane Agala karI tenI pAchaLa gamana karavuM joIe. mahamada payagaMbare alpaSa ane mahAlAbhanI daSTie dharmayuddhane svIkAra karyo ema je kathAya che temAM je kaMI satya hoya tene sApekSadaSTithI vicAra karavAnI jarUra che. zaMkarAcAryo svamayanusAra alpaSa ane mahilAbha pravRttidaSTie vedadharmano uddhAra karavA jene ane bauddhonA sAmA paDI dhamacArenI cAre varNamA vyavasthA teonI sthiti pramANe karI hatI. kumArika rAmAnuja ane vallabhAcArye keTalIka bAbataima svadharma pracAravAmAM ane sthApavAmAM
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - i kaI dRSTie pravRtti karavI ? (269 ). ~~ ~~~ ~ ~~ ~~~~ ~ ~ ~ ~~ ~ alpaSa mahAlApravRtti daSTie dharmopadeza dIdhuM hatuM. dharmanA pravartake alpaSa mahAlAbhapradaNidvArA kSetrakalAnusAre tatsamayavatI manuSyanI dazA avelekIne dharma pravRttimA pravRtta thAya che. samyaguNimAnuM jyAre samyaguNiyege alpaSa ane mahAlAbhaprada pravRttine vicAra karI zake che tyAre mithyASTimAna mithyAdayanusAre alpaSa ane mahAlAbhane vicAra karI tenI pravRtti karI zake che. samyagdaSTie nirdhArita ane mithyAdayA nirdhArita alpaSa ane mahAlAbha pravRtinuM sthUlavizvamAM kevuM rUpa Ave che te anubhavavAnI jarUra rahe che. je dharmanI pravRttithI vyaSTi ane samaSTine sarva prakAranI pragatine vizeSa lArma maLe ane mahAlAbhanI apekSAe alpaSa ane alpahAni jogavavI paDe te dharmanI sarvatra vyApakatA karavAmAM anya dharmo karatA vizeSa Atmaga pa ane aanya ekadezIya dharmonI pragatimAM je AtmavIrya pherave tenA karatAM kAlAnusAra sarvene pahoMcI vaLIne atyaMta AtmavIrya pheravIne dharmanI sarva vyApakatAthe pragati karavI ke jethI vizvanI sarvathA pragati thAya. rajoguNa ane tamoguNadharma mAnanArAo rajoguNa ane tamoguNuvALA dharmanA pracArArthe je je alpaSa ane mahAlAbhaprada daSTie pravRtti kare tenA karatAM paNa temanI spardhAmAM TakI rahIne temanA para jya meLavI zakAya evI alpaSa ane mahAlAbhapradadaSTie dharmapravRtti karIne sAtvika guNaviziSTa dharmanI sarvatra sthApanA cirasthApitA tathA pragati karavI joIe ke jethI bhaviSyamAM alpaSa ane mahalAbha sarvatra sarvathA sarva manuSyane maLe ane mahAhAni thatI aTake ane bhaviSyamAM pazcAttApa ane dukhapAtra na thavuM paDe. sAmAjika pritya, saMgha priyatna ane deza priyatna Adi prApta karavAnI sAthe dharmapravartakee ane dhamarAdhakee dharmapravRtti karavI joIe. je dharmapravartake sarvajanahitakAra ane kasevA pravRtti vaDe sarvane priya thaI paDatA nathI teo dharmamAM anya manuSyane AkarSI zakatA nathI. alpaSapUrvaka mahAlAbhaprada sannatikAdharmapravRttimAM anya manuSya sajAya evI dharmaprabhAvanAdi pravRttimA kSetrakAlAnusAre pravRtta thavAnI jarUra rahe che samAjasevA kuTuMbasevA dezasevA rAjyasevA Adi aneka sevAdharmapravartaka sUtre upadeze ane AcAravaDe dharma. pravRttimAM pravRtta thatAM saMprati pravartI, pravRtti mArgIone dharma prati prema ApI zakAya che. sAMsArika lAbhanI sAthe dhArmika lAbhaprada dharmapravRttimAM pravRtta thanArA sAsArika manuSya hoya che evuM vyavahAradakSee lakSya ane dharmapravRtimAM pravRtta thavuM joIe Avazyaka sAnukULa vizvajIvanavyavahAra pravRttimArganI sAthe gRhastha manuSya Avazyaka sAnukuladharma jIvanavyavahAramAM pravRti karI zake evI svAbhAvika sthiti che, ane te bAbatanI Avazyaka dharmapravRti mATe lakSya devAnI khAsa jarUra che dharmanA sUkSma tattanuM rahasya abedhAvavAnI pravRttine mAna ApIne pravartavAnI AvazyakatAne dharmaguruoe svIkArI.
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (270) zrI karmacAga gratha-savivecana. ~ ~ ~ ~~ ~ ~~~~~~~~ ~~~ ~~~ ~ ~ ~ AlasyavikathA vagere dene tyAga karIne dharma pravRttimAM pravRtta thavuM joIe. rAjakIya pragati, vyApAra pragati Adi aneka vyAvahArika pravRtti pragatinI sAthe gRhastha manue dharmapravRttinI evI rIte apramAdazAe pragati karavI , joIe ke jethI mRtyu game te vakhate AvIne ubhuM rahe tepaNa dharma pravRtti mATe sateSa rahe ane jarA mAtra kheda na rahe vyavahAranayanI apekSAe alpa alpahAni ane puyasaMvaranirjarAdinI mahAlAbhavAnI pravRtti saMbaMdhI uparyuMkata vicAranuM kathana karavAmAM AvyuM che ane nizcayanayanI apekSAe alpaSa ane mahilAbhaprada AMtarika dharmavRtti dvArA uparyukata vyAvahArikanekta bAhyavarUpa avabodhavuM ke jethI ekAntanayaMpravRtti na thaI zake. vyavahAra ane nizcayanayathI bAhyadharmapravRttinuM svarUpa avadhIne abhita paristhitine dhyAnamAM laI alpaSa ane mahAlAbhaprada pravRttine AcaravI joIe ke jethI svapravRtti nivRttimAM AgaLa vadhI zakAya. A bAbatane nirNaya karIne evI" aMcala pivRti karavI ke huM tathA iva aa sAithoni e sUtrane saMcAramAM mUkayuM gANu zakAya. alpaSa ane mahAlAbhaprada vyAvahArika tathA dhArmika pravRtti saMbaMdhI jeTaluM lakhavAmAM Ave teTaluM jUna che. pravRttimArgathI pravRttinI AvazyakadazA jyAMsudhI che tyAsudhI pravRtti karyA vinA rahI zakAya tema nathI, aeva paripUrNa nivRttinI dezAo na pahecAya tAvat pravRttine sevavAnI jarUra che. pUrNanigoN prArA pravRttivAne paripUrNa nivRtti prApta thae te jJAnIo vaDe pravRtti, tyajAya che tradazagusthAnaparyata sagI kevalIne vyAkhyAna pravRtti, saMghasthApana pravRtti AhAra pravRtti, vihAra pravRtti vagere dharme pravRtti karavI paDe che ane teo vyavahAranayAnusAre bAhya vartanane calAve che. apavAde nizi vihArAdi pravRttine teo kare che. kevalajJAna prApta thayA chatAM paNa zrI sarva kevalI jyAre dharmavyAkhyAna AhAradi pravRttine Acare che te anya manuSyane AcaravI paDe tema kahevAnuM zuM? athata kaMI nahi. pravRttimAna bhAvyatA rite e pramANe je sthana karyuM che te vAraMvAra vicAravA ane anubhava karIne nirNa karavAgya che. prArabdha karmAnusAra sarvajJa tIrthakarone upadezadAnapravRtti vagere pravRtti sevavI paDe che te ane anya pravRttinuM te zuM kahevuM ? keTalIka pravRtti evI hoya che ke te AtmajJAnIone karavI gamatI nathI te paNa prArabdha karmonusAra te karavI paDe che ane tethI je kaMI pravRtti thAya che te jJAnane zreya mATe che evuM uttama zikSaNa maLI Ave che ane te pramANe sArA mATe thayA kare che. bhAvI bhava ane karmamAM je lakhyuM haze te thaze evuM mAnIne besI rahevAthI kAryasiddhi vA vAstavika sukha prApta thatuM nathI. je je dhamartha dharmapravRtti karavAnI che te karavAthI ja yo vinA sUtra kathita karaje paikI ghaNI pharajomAthI vimukta thaI zakAya che je
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - i AtaravRttithI ka ya karavAM ( 271 ) - ~~~~~~~~-~- ~~~ ~ ~ -~~- ~manuSya Avazyaka dhamya pravRttine tyAga karIne AlasyAdhIna thAya che teo abrasta zraNa banIne avanatimA paDe che. paripUrNa nivRttinI prApti thayA vinA Avazyaka dhayyapravRttine tyAga kyathI patita dazA parataMtra dazA ane svAcchandhadazAnI prApti thAya che. atae dhamyapravRttine svAdhikAradazA paryanta avazya sevavI joIe, tatsaMbaMdhI pravRttimArga paLe svabuddhithI anubhavavuM joIe. lokika pravRtti ane kettarapravRtti e bane prakAranI pravRtti saMbaMdhI je pravRttine jyAM sudhI adhikAra che tyAMsudhI te pravRtti sevavI joIe. te manuSya! te prakAranI dharmapravRtti ke jethI hArI Annati thAya ane tenI sAthe samaSTi pragati thAya evI dharmapravRtti sevyA kara!! emA aMza mAtra saMzaya na kara ane pravRtti mArga pragatimA AgaLa vadhyA kara. bAhya pravRttimAM sagI kevalIne vihArAdikamA kAyikaga pratyayI hiMsA lAge che tethI temane kAga hiMsA karma lAge che chatA teo mahAnirjarArUpa lAbhane prApta kare che. avataraNa-ravAdhikArage AtmajJAnIo kauMcakarmane kevI AntaravRtyAdithI kare che te jaNAve che. ko nedaM kRtaM mayetyevaM nirahaMbuddhito budhAH / prAptAdhikArayogena vartante prAptakarmasu // 43 // svAdhikAre sadoSa vA nirdoSaM karma yadbhavet / kartavyaM svAdhikAreNa nirmalajJAnayogataH // 44 // lAbhAlAbhavivekena svAnyazarmaprasAdhakam / dezakAlAnusAreNa kartavyaM dharmyakarma tat // 15 // , vivecana-bAthI amuka kArya vyavahArathI karyuM, paraMtu nivRttithI paMDite meM A nathI karyuM evI dazAthI prAptAdhikAra vegavaDa prAsakAryomAM varte che. savAdhikAra sadeva karma hoya vA nirdoSa karma hoya paraMtu te svAdhikAravaDe nirmala jJAnathI karavA che lAbhAlAbha vivekavaDe svAnyasukhaprasAdhaka evuM dezakAlAnusAre dharme karma karavA eca che. AtmajJAnIo nirahaMvRttithI A kArya meM kahyuM ema mAnatA nathI. amuka kAryane
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - -- -- - - - - - - ------- - - --- --- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 272 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. vyavahArathI karyA chatAM nirahaMvRttithI teo meM A nathI karyuM ema ataramAM . mAne che. prAptAdhikAra vege prApta kartavyakomAM jJAnIo nirahaMvRttithI varte che e temanI sAmAnya uccatA nathI-paraMtu vizeSa prakAre ugratA che. prAsakAryomAM huM ne mahArUM evI dazAthI mukta thaIne vyavahArAdhikAne jeo bajAve che. evA karma gIo A vizvamAM viralA hoya che. teo sarva kAryo karavA chatA paNa atarathI akartA che temaja teo sarva kAryo karatA chatA paNa asthi che. teo bhaktA chatAM abhegI che, teo vaktA chatAM avaktA che, teo sarva bAhya saMbaMdhamAM vyavahArathI chatAM nizcayathI nirlepa che ema avadhavuM. koIpaNa kArya meM karyuM e antaramAM adhyAsa prakaTatA tenuM kartApaNuM potAnAmA ApAya che ane tethI ahaMvRtti prakaTatAM antarathI bAhya, vastuonI sAthe saMbaMdha chatAM antarathI apratibaddhatva na rahetA rAgadveSanI vRtticenA dAsa thavuM paDe che. A vizvamAM ane jJAnakhela te e che ke prApta kartavyamAM pravRttiyukata thayA chatA temAM kartA tApaNuM antarathI na mAnavuM. paMcenTinI pravRttimA antarathI nirahaMvRttitva dhArane vartavuM e kaMI sAmAnya vAta nathI. AtmAnI sAkSIe darareja thatI kartavya karma pravRttimAM huM kartA e bhAva na Ave tyAre avabedhavuM ke nirahaMvRttithI kartavya karmapravRtti thayA kare che. keI paNa kArya karatAM tenI asiddhi thatA zeka prakTa tyAsudhI vA kAryasiddhi prakaTe tyAsudhI te te konI sAthe kartavAhaMvRttine saMbaMdha che ema avadhavuM. nirahaMvRttithI kAryapravRtti thatAM te pharajonI daSTie aneka prasaMgonA anusAre thAya che ema avadhavuM ane temAM kartavAbhimAna na hovAthI kadi salepa thavAtuM nathI ema avadhavuM. nirahaMvRttithI Avazyaka dhamyakartavya karavAthI AtmA pitAnA mUladharmamAM ramaNatA karI zake che ane te antaranA bhAvavaDe kartAhartA banI zakti nathI. A upara eka laukika vedAntIonI vidatI che ke eka vakhata kRSNanI rANIo nadInI pelI pAra rahelA eka tapasvIne bhojana karAvavA mATe javAnI hatI, paraMtu nadImAM pANInuM pUra jerathI vahetuM hatuM, tethI nadIne utarI pelI pAra javAnI keInI himmata cAlI nahi. tethI A bAbatane zrIkRSNane upAya pUchaLyo zrIkRSNe kahyuM ke tame nadI pAse jaI ema kaze ke kRNa je bAlabrahmacArI hoya te yamunA! mArga Ape. kRSNanI strIoe nadIne e pramANe kathI pAra utaravAnI prArthanA karI tethI nadIe mArga Ape. kRSNanI strIoe nadInI pelI pAra jaI tapasvIne bhejana karAvyuM. tapasvIne jojana karAvyA bAda kRSNanI strIoe tapasvIne nadInI pAra utaravAne upAya pUchayo. tapasvIe jaNAvyuM ke "nadIne ema prArtho ke tapasvI je anAhArI abhukata heya te nadI tame mArga Ape." kRSNanI rANIoe nadInI e pramANe prArthanA karatA nadIe mArga Akhyo ane kRSNanI rANIo mahelamAM AvI. temanA manamAM A
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ------ --- - ---- svAdhikAra pramANe kartavya kavuM. (273) bAbatanuM Azcarya thayuM. temanI daSTie kRSNa brahmacArI na hatA ane tapavI anAhArI (upavAsI) nahatuM tethI teoe eka AtmajJAnI RSine te bAbatane khulAse pUkyo AtmajJAnI RSie jaNAvyuM ke jenA manamAM bhega bhegavatA AsaktibhAva ahaMbhAva nathI te te bhegI chatA abhegI che ane je AhAthI abhegI chatA kAmanA Asakta ahaMvRtti AdivaDe yukta che te te keI kAraNe bAhyathI abhegI chatA antarathI bhegI che. temaja je manuSya dararoja aneka sarasAhAranuM bhajana karate hoya paraMtu tenA manamAM je Asakti, ahaMvRtti nathI te te upavAsI che-IcchAne rAdha kara e tapa che. jyAM IcchA nathI tyAM tapa che ane jyAM IcchA che tyAM zarIrane aneka prakAre sudhA vagerethI tapAve tepaNu tapa nathI. A pramANe RSine bodha sAbhaLI rANIo khuza thaI gaI. A vArtA parathI phakta sAra eTale levAne che ke kartavAhaMvRtti, kAmanA, Asakti, IcchA vagere vRtti vinA bAhyanuM taMbhektApaNuM te AdhyAtmika daSTie akta abhaktApaNuM che ema avabodhavu kartA bhestApaNAnI vRtti TaLI jatA svAdhikAre bAhya kartavya kAryo karatA AtmA sAkSIbhAvane anubhave che ane jIvanmuktapaNAnI jhAMkhIne samyagadaSTibale anubhava grahaNa kare che. vedAntIomAM prasiddha janakavidehImA sarva prakAranI rAjakIya pravRttinuM kta bhaktApaNuM hovA chatA AdhyAtmikadaSTie te akta abhaktA hato ema naiRyikadaSTie darzAvyuM che. syAdvAdaSTie caturtha guNasthAnakathI aMze aMze nirahaMvRttithI katAM bhekatApaNuM chatA akartApaNuM ane abhaktApaNuM svIkAravAmAM AvyuM che. nizcayaSTie vicAravAmAM Ave te para jaDa vastuone rtA letA AtmA nathI. jaDavastuomAM jaDanuM kartutva che ane AtmAmAM AtmAnuM kartava che jaDevastuone kartA AtmA nathI ane AtmAne kartA jaDa nathI. jaDavastuo traNa kalamA cetanatvane pAmatI nathI ane AtmA trikAlamA jaDatvane pAmate nathI. Avazyaka kartavya kAryomAM AtmA pite nimittakAraNabhUta che tethI anya kAryonA kartA tarIke AtmAne mAnavo e kaI paNa rIte cogya nathI. anya jaDa vastuono kartA AtmA nathI chatA anya jaDavastuonA kartAhartA tarIke AtmAne arthAt pitAne mAna e eka jAtanI bhrAnti che e jyAre AtmAmA daDha nizcaya thAya che tyAre ahaMkartA ahaMkatA ItyAdi je paravastuonA kartApaNaviSe daDha aha vAdhyAse paDI gayelA hoya che te TaLavA mAge che. huM patta prabhAva, g4 tema tema ja, tema tema ajJAnI re, nA kAryane ghA (upAdhyAyajI). paravastuonA kartApaNAnI aDatvabuddhithI AtmAnI nirlepatA rahI zakatI nathI pabhAvanA kartApaNune pitAnAmA Apa na kara joIe. Avazyaka kartavya pharaja tarIke je je dazAmAM sthiti heya ne te dazAnA svAdhikAra pramANe kartavya kAryone aneka kANee karavA paDe che; parantu temAM meM A karyuM
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ~-~ ~- ~-- - ---- ( 274) zrI karmayoga saMjJavivecana ~ ~ vagere ahaMvAdhyAsa karavA e kaI paNa rIte egya nathI. huM to tu mAM, zuM , zuddhi ratA anuma, # vimANe gujarAta rASiars (zrI yazovijaya upAdhyAya) huM arthAt AtmA ane arthAt para chuM ane eha parabhAva te hare che; anya te huM chuM te parabhAva che ema parAgadveSAdika pariNAmarUpa parabhAvamAM ahaM mamatvanI kalpanAnA saMbaMdhathI AtmA jJAnadarzanacAritraguNamaya che, chatAM parabhAvarUpa jaDatAne anubhava kare che ane svAtmAnI zuddhajJAnAdika zuddhine vicAra viveka karI zaktA nathI, AtmAnA zuddha dharmanA upagamAM rahI ahaMmamatvanI kalpanAne bhUlI badAktacakAne adhikAra pharaje karavA; parantu antaranA pariNAmamAM kartutvanA adhyAso lAvavA na devA eja kamagInA AtmAnI khUbI che. koI ema kaheze ke snevAvRttine tyAga karIne kaI paNa kArya karI zakAya nahi. AvI mAnyatA brAtimUlaka che; kAraNake AtmajJAnanI praNipUrvaka kartavya kAryamAM pravRtti karavAthI anahaMvRttithI kartavya kAryo karI zakAya che ema jJAnagI evA karmacAgIone anubhavamAM Ave che. atae ahaMvRttithI kartavya kAryo karavAnI khAsa jarUra che. jJAnIe kartavya karmo kare che, chatAM teone kartutvAdhyAsa manda paData paDate chevaTe sarvathA nirmala thAya che. kartavAhaMvRttithI Avazyakakartavya kAryo karatAM ane sarva pharajo adA karatA aneka prakAranA rAgadveSathI hRdayane AghAta thAya che ane tethI hudayAghAtathI aneka raMga ane AtmAnI zaktinI nyUnatA prAraMbhAya che ane tenI sAthe AyuSyane paNa jaldIthI nAza thAya che. atae nirahaMvRttithI kartavyakAryo karavAM joIe ke jethI hRdayaspara rAgadveSano AghAta na thAya ane AtmAnI zaktinI nyUnatA na thAya. pitAnA AtmAmAM anya manuSyo karatAM anekazakti vizeSa pramANamAM khIlI hoya ane tene svAtmAne tathA vizvane anubhava thato hoya, temaja Atmazakti vaDe aneka svAdhikAragya kartavya kAne karI zakAtA hoya te paNa te te zaktinI kartavAhaMvRtti karavI te kaI paNa rIte cAgya nathI ane tethI koI paNa jAtano vizeSa lAbha prApta thaI zakato nathI. AtmAvaDe je je kaMi karAya te svadharma che temA kartavAbhimAnanI vRttine dhAraNa karavAnI keI paNuM rItyA jarUra nathI. je kaMI svathI vA parathI je je dravya kSetrakAlabhAve thAya che te svabhAvarUpa kudaratanA niyamane anusarI thAya che temA meM A karyuM ema mAnI ahaMvRttinA tAbe thaI pragatimArgathI kema bhraSTa thavuM joIe? alabat braNa na thavuM joIe, keI paNuM kArya kaI paNa manuSya svAdhikAra kare che temAM aneka vastuone kartApaNuM ane sApekSadaSTie sAhAyatva saMghaTe che. daSTAnta tarIke eka kuMbhAre ghaTa banAvyuM temAM prathama te ghaTanuM upAdAna kAraNa kRttikA che. kuMbhAra kaMI kRtikA banAvavAne zaktimAnuM thatuM nathI ane mRttikA vinA kuMbhAra traNakAlamA ghaTa banAvI zakto nathI. ghaTa banAvavAmAM mRttikA jala agni vAyu AkAza cakra ane daMDa vagere aneka vastuonI sAhAsya joIe che. ghaTatpattiprati mRttikA
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ nilepatA kayAre rahI zake? (ra75 ) kuMbhakAra jala vAyu AkAza kAla vanaspati kA vagere sarva kAraNe che temAM amukaja eka heya te ghaTa bane evuM traNa kAlamAM saMbhavatuM nathI te sarva kAraNemAM ghaTaprati je je aMze kartava-kAraNutva rahyuM che tene tyAga karIne kuMbhakAra pitAnAmAM sarva prakAre kahyuM haMvRtti rAkhe che te egya nathI, temaja te bhrAntirUpa che. sarva kAraNee bhegAM maLIne ghaTarUpa kAryanI siddhi karI che te temAM meM amuka kArya karyuM evuM mithyAbhimAna rAkhIne aneka kaSAyenA tAbAmAM pitAnA AtmAne kema mUkavo joIe? arthAt na mUka joIe ane pitAnA vinA anyanA kartutvanI ahaMvRtti na dhAraNa karavI e ja kArya karanArA kamagIoe lakSyamAM levuM joIe. kALa svabhAva niyati karma ane udyama e paMcakAraNe vaDe kAryanI siddhi thAya che. kahyuM che ke-Astro sadAnaMda, purAvAze puratA paMja, samAre rama, annA hoda mirachara kAla svabhAva niyati karma ane udyama e pAMca kAraNe bhegAM maLe che tyAre kaI paNa kAryanI siddhi thAya che evI je mAnyatA te samyagadaSTine samyakatva che. anyathA mithyAtva arthAt mithyA buddhi bhrAnti buddhi anizcayAtmika buddhi avadhavI. keI paNa manuSya bAhyanuM kaI paNa kArya kare che temAM kAla kAraNabhUta che paraMtu te kAla te pite nathI. svabhAva te bananAra kAryane svabhAva che te paNa pite nathI. svabhAva te utpanna thanAra kAryamAM rahe che. niyati bhAvibhAva maLe tadmavighati e paNa pite AtmA nathI. pUrvakRta paNa pote AtmA nathI kAraNake pUrvakRta zubhAzubharUpa che ane zubhAzubha kRtakarmathI AtmA bhinna che. atava zubhAzubhapUrvakRta karma paNa AtmA nathI-tethI tevaDe thanAra kAryamAM ahaMvRtti karavI te paNa kaI rIte cagya nathI. purUSArthathI kAryasiddhi thAya che. paraMtu purUSArtha ekaluM kaMI kAryasiddhi karavAne zaktimAna nathI. sarva kAraNe bhegA maLe che tyAre bAhyakArya vagere sarva kAryonI siddhi thAya che. atae kartavya kAryomA A meM karyuM, mArA vinA anya keNa karanAra che? ItyAdi ahaMvRti karavI te kaI rIte theMkya nathI ane te ahaM. vRttinA tAbe thavAthI nirahaMvRtti dvArA je AtmAnI zuddhatA saMrakSI zakAya che tene nAza thAya che. temaja ajJAnamaya azuddha pariNatithI AtmA kartavyamaMga karate chate paNa jJAnAvaraNIyAdi karmothI baMdhAya che. aeva jJAnIoe niravRttithI kartavya kAryo karavA joIe ke jethI pragatimArgathI kadApi patita thavAne prasaMga na prApta thaI zake. nirahaMvRttithI kAryavegamAM mandava Ave ane bAyalApaNuM prApta thaI zake evI kadApi zaMkA karavI nahi. jJAnagapUrvaka jeo kartavya kAryonI pharajane adA karavAmA sadA mRtyuthI hItA nathI teo kartavyakAryomAM nirahaMvRtti chatA apramattapaNe AtmavIrya gyane manuSya jIvana saphala kare emA kaI jAtanuM Azcarya nathI vartavya pharaja adA karavAmAM katvAha vRttine hRdayamAM sthAna na maLI zake teja karmavegI kartAbenAnA cavaDA
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - " wkhaka - pa ra ( 276) mI karmaga maMtha-vivecana. A ja ka nilepatA rAkhI zake che ane te saMsAravyavahAramAM paNa satya tyAganA mArga para viharI zake che ane sAthe kendrasthAnane avazya prApta karI zake che. niravRtine kartavya kAryomAM zuddha paga dhAraNa karIne khIlavavI joIe. abhyAsa pADatA kAryanI siddhi thAya che. AtmA ane karma bene kinna avadhIne nirahaMvRtti khIlavavI joIe. mArAthI je thavAnuM hoya che te pharaja arthAta kartavyahie thayA kare che temAM meM karyuM evI avRtti dhAraNa karavAnI kaMI paNa jarUra nathI. je je thAya che te kudaratanA niyamane anusarIne thAya che temA kartavya kAryapravRttibhUta mArA AtmAmAM ahaMvRtti zAmATe utpanna karavI joIe arthAt na karavI joIe. ema hRdayamAM daDha nizcaya karIne pravRtta thavuM joIe ke jethI kartavyarmapravRttimAM sadA nirahaMvRtti rahyA kare. azubha ahaMvRtti karatA zubhaahaMvRtti sArI ane zubhAIvRtti karatAM nirahaMvRtti dhAraNa karIne kAryamAM pravartavuM e anantaguNa uttamakArya che. azubhahaMvRtti dhArako ane zubhavRtti dhArake AvazyakakAryamAM pravRti karIne Agala vadhe tenA karatA nivRttidhAraka kAmagIoe Avazyaka kartavya kAryomAM te benI spardhAmAM kartavyapravRttithI Atmabhege pragati karI viyavaMta banavuM joIe ke jethI nirahaMvRttidhAraka manuSyanI sattA nIce zubhAzubhAraMvRttidhArake rahe ane nirahavRtti dhArakone teo dabAvI na zake tathA teonA dAsa tarIke banavu na paDe e khAsa lakSyamAM na vAta dhArIne pravRttimArganA pAtha banavuM joIe. zubhAzubhAraMvRttidhArakothI je kaMI karta vyapravRtti thAya che temAM Antarika sadevatA ane abhyatA rahe che ane nirahaMvRttivALA je kaMI kArya kare che temAM AntaradaSTie sarAvatA ane banyatA rahetI nathI. ane teonI bAhya sadeSatA paNa zubhAzubhAhavRttivALAnI bAhya devatA karatAM anantaguNa nyUna sadeSatA avadhavI, ane te sadoSatA kharekhara zubhAzubhAIvRttidhArAnI sadoSatA karatA anantaguNa ucca ane anantaguNalAbhaprada avabodhavI. niravRtti chatAM cAvapravRttiyogya prArabdhAdika kAraNe vidyamAna che. tAvata bAhAkAryo karyA vinA chUTake thavAne nathI, mATe kAryapravRttimAM nirahaMbhAve vartavuM ke jethI dazArNabhadanI peThe sAmaiyA vagere zubha dharmamArgamAM ahaMvRtti thaI zake nahi. asmata kRta AtmaprakAzagrasthamAM pravRttimUla saMsAre che ane nivRttimUla ekSa che ema darzAvavAmAM AvyuM che temAMthI prAsavya jJAnane prApta karavuM. gavAziSa granthamA vedAntarie ahaMvRttithI saMsAramAM janma jarA ane maraNa che ItyAdinuM vizeSa vivecana karavAmA AvyuM che. Anandaghana padabhAvArthasaMgraha pustakamAM ahaMvRttinA tyAga saMbaMdhI bhAvArthamAM ghaNuM kahevAmAM AvyuM che tenuM manana maraNa ane nididhyAsana karIne nirahaMvRttithI kartavya karmo karavA joIe. nirmajJAnegathI ravAdhikAra prApta sadeva vA nirdoSa kArya karavA joIe. pratyeka manuSya deza kula jAti- karma vaya ane kAlAnusAra parita paristhiti prApta kartavya kAryo kare
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhikAra pramANe pharaja bajAvavI. (277) che. je je adhikAra je je kartavya kAryo karavAne bhAra je je avasthAmAM zIrSa para ArepAya che te hiMsAdika sadeSa hAya vA nirdoSa hoya te paNa te kare paDe che. zrI rASabhadeva bhagavate aneka prakAranI zilpakalA prakaTAvavAnI svAdhikAre kartavya pharaja adA karI. te pravRttinI vidhi darzAvavAmA sadeSatA vA nirdoSatA che? tenA uttaramAM thavAnuM ke aneka daSTibi duethI pravRtti sadeSa hoya vA nirdoSa hoya to paNa te kArya zrISabhadeva bhagavAnane svAdhikAra prApta hatuM-atae temaNe nile padaSTithI sevyuM. svAdhikAra bAhabalinI sAthe kartavya yuddha karavAnI pravRttine zrIbharatarAjAe sevI. nItidaSTie svAdhikAra prApta kartavya pharajane bharata cakravatie yuddha karI adA karI hatI temAM tyAgadharmadraSTie vyavahArata sadaSatva che; chatA bharatarAjAe bAra varSa paryanta yuddha karyuM hatuM. zrIzAtinAtha kuMthunAtha ane aranAtha e traNane tIrthakaranI tathA cakravartinI padavI hatI, eka bhavamA gRhasthAvAsAdhikAre teoe pakhaMDa sAdhavAnI pravRtti sevI hatI. ekekane cosaTha hajAra strIo hatI. gRhasthAvAsamA svAdhikAre e traNa tIrthakaree amuka dRSTie sadaNa ane amuka dRSTie nirdoSa kartavya kAryo karyA hatA. zrIneminAtha bhagavate gRhAvAsanI sthitimAM jirAsaMdhanA yuddhamAM bhAga laI yAdonuM rakSaNa karyuM hatuM temaja gRhAvAsamA svAdhikAre kartavya kAryo karyA hatAM. zrImahAvIra prabhunA mAmA vizAlAnagarInA rAjA ceDAmahArAje pitAnA bhANeje zaraNe AvyA hatA, te kSatriyanA dharma pramANe keNika rAjAne pAchA nahi ApavAne mATe keNikarAjAnI sAthe bAra varSa sudhI yuddha karyuM hatuM ane temA lAkhe manuSyono saMhAra ane svanAzane prasaMga prApta thayA chatA kartavya yuddhane tyAga karyo nahato, tethI teo kSatriya bhUpati tarIke bAravratadhArI thaI vizvamAM Aje paNa akSaradehe amara thayA che. svAdhikAre kartavArya utsargabhAge nirdoSa hoya ane apavAda mAge sadoSa hoya, vyavahArathI nirdoSa gaNAtuM hoya ane nizcayathI sadeva haya, naitikadaSTie nirdoSa hoya ane prANaghAtakadaSTie sadepa haya, anubaMdhadaSTie ni hoya ane svarUpadaSTie sadeSa heya-tathApi te karavA paDe che, te kyAM vinA chUTake thatuM nathI brAhmaNa, kSatriya, zuddhajAtine svasvAdhikAre kartavya kAryone AjIvikAdi hetuoe saMsAranAM ane dhamahetuo dhArmika kAryo karavA paDe che. brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudrane svAdhikAra pramANe rAjakIya dRSTie, dharmadaSTie, svAstitvasaMrakSakadaSTie, AjIvikAdaSTie, arthadaSTie, bhagadaSTie, nItidaSTie, dhaMdhAnI dRSTie, Adi aneka dRSTievaDe pravartatA utsarga mArgathI nirdoSa ane Apatti Adi kAraNe apavAdamArge saMdezakAryo karavA paDe che tene khyAla teo teija sAnukuLa saMpatti vipatti kAlamA karIne pravartI zake che. alpaSa ane mahAlAbhadaSTie utsargamArga ane apavAda mArgathI kartavya kAryone rAjyataMtra kAyadAonI pravRttinI peThe sarva manuSyae anAthI nirlepa rahI je adhikAra pramANe pite pharaja bajAvavA nimAye che tadanusare teoe karavA
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 278) 0 komana joIe. eka rAjA pAnAnA jAna. niziH kAsa ane vaLI zake te ni kAryapravRttine nivAraNa karavAnI e baLI jA; parana ja nAnA pAnane nAza kA anya gAna kanita kaMDa mA ane vALa mAnya anya ane mahA lAlAnI ine vanya prakaTa kare che . ane kAma karavA viyava vava ,ne zA kaDi paranA nikAla meluM joIe paraMtu Adi dhananuM ja - kAIpravRtti karavAne mATe kAma kAmA - jina para che. ane te ni kI jaya avasthA pramANe pAvikArika- mA je jA jA jijJa gri, je rAzi are n ot a firm. 6vA bA pramANa vata che ne , kSatriya, vaizya ane zada vA che je mAM je rezama je che tyAra manuSya gAnA heya neviDe vana-naphAna pajAdi mAM vikA AraMbhakAryo karavA hoya ane temAM je pApa jAte mAM aneka ja badhI ema zrI mahAvIra prabhu kare che. dAtriya, haraNa ane te vAva jajIviSAda hetubhUta dhaMdhAmAM che je pravRtti karavI paDe temAM tene prAraMbha de paNa jana kuTuMba kA AraMbha chevAthI pApaphapa deya lAgatAM chatAM anaIpha heva nathI, ro AjIvikAdi dhaMdhAomAM grA mATe nI prajAne AjIvikA ahi hAra para che. AjIvikadi mATe pratyeka dhaMdhAne sAjana piga karatAM adipi kuka ne te te pravRttimAM anaIdaDA dALa vALI nirava che ane A die kAraMja karatAM je je pApa lAge che te te apakSAe labdha che; parantu upamukana apazukata evuM gRhasthAvAsamA kAla kula jati dhaMdhA vageravarDa prApyAdhikAra pramANe sthiti che. be - sthAvAsanI uparyukta zvAdhikAraskartavyapravRttiI saMsAramAM pravRtta na thavAmAM Ave te aneka prakAranA durNanane vaza thavuM paDe che. kAla, jAti, kula, vaya, pa vagerethI je je kartavya kAryanA adhikAra pramANe pitAne je je kArya karavuM paDe che temAM saMkalpa hiMsAnA abhAve phakata AraMbha hiMsAnA doSane evo paDe che. kartavya kArgomAM hiMsArUpa devaDa devatva prApta thAya che. hiMsA mATe jainagromAM nIce pramANe sUtra che. jaLavA lAi kaSAyarUpa pramAdayegathI anyajIvonA praNene nAza kare te hiMsA mAtra prANune nAza karo enuM nAma hiMsA nathI. teramA guNasthAnamAM sarva prabhunA zarIrathI paNa sthAvara sajIvanI hiMsA thAya che tethI prANuvyaparapaNa e hiMsA kahevAmA Ave te evA prakAranI hiMsA te kevalIne paNa lAge che. teo paNa prANuvyapaNurUpa hiMsAthI viramI zake nahi te anya manuSyanuM te zuM kahevuM? aeva zrItIrthakaroe vyavahAranayane anusarI karAra bALakaaviof fhaMsA ema kathI hiMsAnuM lakSaNe bAMdhyuM. apramANe vartatAM
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiMnu pa. ( ra9) gRhastha manuSya koinA prANane kAyaeNra divaDe nAza kare te te hiMsA kahevAya nahi; kAraNa ke temAM koI jIvane kaSAyavaza thaine mAravAnI ddhi nathI. koi jajja koine kAyadAnusAra phAMsInI zikSA kramAvavA koi rAja naitika dharmayuddha kare te tenA vyavahArathI hiMyA gaNAya nahi. brAhmaNa, kSatriya, vezya ane zUdra svAdhiSTharapranA apramattayeze svasvakArya pravRtti kare te temAM anya ivenA upara yAcakSuddhi nahi hovAthI aThuiMsaka che ane evI ahiMsakaTaSTie sarakArI kAyadAe rAya che ane te vinA koi pranADhavA thaI vikAdi pravRttinA jeje kAyadA nirmANa thayA che tenI viruddha pramAdI pravRtti karI koi jIvane hu te te hiMsaka ane rAjyamAM daMDapAtra gaNAya che. mattAvALovAM rlA e hiMsAnA lakSNane pratyeka manuSya amuka amukAme rtanyAyene svAAire karate te anarthadanI Rsi"sAnA sadeoSatvathI mukta aya che ane svajanaTu bAdi AjIvikAhetuvA ane prApta karatA chato pramattayogathI sukana I antaranA ahiMsAdi dhA, karavA samartha thAya che. pramattayenathI thatI hiMsApUrvaka ratarAjAe je bAhubalInI sAthe yuddha karyuM hota te tene narakanuM AyuSya badhAta. temaja bAjubIe paNa pramattayeAthI bharatanI sAthe tIvra kapAyeovaDe dRnapUrvaka yuddha karyuM hahana ne narakanuM AyuSya badhAta; parantu tema na thatAM teo kevalajJAna pAmI mukta thayA che; tethI tenI nirmalajJAna ceLAnuM mahattva saheja avAdhAya che. pramattayeAganI padghitimAM paNuM utkRSTa madhyama ane janya cegaleDhAvaDe asabhya bhede che ane pramattayeganI paritimAM paNa utkRSTa madhyama ane jaghanya Adi asaMkhya bhede che. celA guNusthAnakamAM je apramattanA rahe che te zu AnakanI sthiti pramANe che. tenA karatAM paMcamasudhdhAmakamAM anantanu apramattanA ane tenA karatAM sAtamA guhyusthAnakamAM anantanu apramattanA ema jainaguNasthAnakaSTie uttattara zunuAnakamAM vicAravuM, vedAntadhamAMcAra vyavahAraSTie je kartavya karavAne jene adhikAra che temAM tenI pharaja pramANe vartatAM kAryamAM nirdevatva che. maredhikArane A hevu vaTAvana je manamAM dveSa nathI tA kAryamAM deSatA AvatI nathI ema te kahe che. jainadharmamAM vyavahAraSTie paNa kartavyAye karatAM apramattapa yantra nathI; parantu amukaSTie sadetva ane amuka pariNAme taghna kanyakArya praSTie amukaze nirdezitva che ema nizcaya rIne nirdezajJAnacegathI kartAane karanuM ekae hiMsAa pratyenuM dekha tva citavatAM jainazAsanI Tine lakSyamAM AvI jee. jainadharmamAM hiMsanA eka che. 1 makapIDisA 2 arabIDiyA vAyenAna ane maravAnA apriya anyane vadha karave te saMkalpI "i vI. kAcanI la na nA vikAre sthAne kartavyAAM karanAM pappAdri kArya nI pravRtti ne je kaMi .nI DigrI ya che tene ArabI hiMsA kahevAmAM Ave che. evI visAnI manavArI ane nAka nathI z
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI krayoga gratha-savivecana. ( 280 ) Jie gRhasthA prathama ahiMsA vratamAM savAvIsavAnI dayA vyavahArathI pALI zake che. avirati samyaSTine tenA niyama nathI. brAhmaNa kSatriya vaizya ane zUdra gRhasthAvAsa pramANe svAdhikAre Avazyaka AjIvikAdi hetubhUta sAsArika kanyakAryanI pravRtti karatAM chatA savAvIzvAnI yA pALI zake che; tethI teonA kanyakArDsamAM sadoSatva ane nirdeSitva rahyuM che. gRhavAsamA je je kula jAti guNu karma pramANe kanyakAryAM karAya che temA sakapI hiMsA na prakaTe evA nirmaLajJAnathI upayAga dhAraNa karavA joie. gRhastha manuSyane ekendriyachavAnI hiMsA karatA dvIndriyanI ghAtamA vizeSa hiMsA che; tenA karatA trIndriyanA vadhamA vizeSa hiMsA che; tenA karatA caturindriya, tenA karatAM pacendriya pazu ane pa`khI; ane tenA karatA manuSyanA vadhamAM vizeSa hiMsArUpa pApa che. kaSAyAdivaDe hiMsAnuM svarUpa vicAravuM, apramattayAge alpadoSa ane mahAlAbhaSTie manuSyae sadoSa vA nirdoSa evA kAnei karavA evuM lakSyamAM rAkhavu joie. deza janasamAja kalyANa pApakAraAdi kAzmAM alpadoSa ane mahAlAbhane lakSyamAM rAkhI nilajJAnacegathI pravRtta thavu joIe. gRhasthAe svasvAdhikAre dhAmikakAamAM alpadoSa ane mahAlAlanuM lakSyabindu yAnamAM rAkhIne utsarga ane apavAdathI sadreSa vA nirdoSa dharmakAryAMmA pravRtta thavuM joie. hiMsA asatya steya vagere doSothI kAryAMmA kaSAya pramAdethI sadoSanA Aropa karAya che, parantu jo antaramA nilajJAnayoga che te tethI kaSAyeAnA pariNAmane pragaTa thatAja vArI zakAya che. vyAvahArika tathA dhArmikakAryoMmA nizcayaSTie sadoSatva vA nirdoSatvanI kalpanA karavAnI jarUra nathI. nilajJAnayoge antaramA kAyabhAvathI mukta thaI khAdyanAM kanyakAryAM karatA temA zubhAzubhabhAvanI kalpanA thavAthI khAhya kanyakAcernI pravRttithI khaMdhAvAnuM thatuM nathI. yadghi vyavahAraSTithI apramattapaNe kArya karatA Ara bhAdi apekSAe khaMdhAvavAnuM thAya che, tathApi antarathI ni kaSAyabhAve vartana hovAthI krutinA pagathIyAMpara caDhavAnuM thAya che. sAdhuone sAdhudharmanA adhikAra pramANe AjJAyukata vartatA utsarga mArge nirdoSatva che; chatA apavAdamAge alpadoSa alpahAniSTithI apramattayeAge pravRtta thatA khAdya vyavahArathI amukAze sadeSatva gaNAya che ata tethI pratikramaNAdi karIne viramI zakAya che ema avamedhIne gRhasthAe gRhesthanA adhikAra `pramANe, sAdhuoe sAdhu dharmanA adhikAra pramANe kanyakamAM karavAM joie. gRhasthAne gRhasthAdhikAra pramANe ane tyAgIone tyAgAdhikAra pramANe sadoSa nirdoSa kanyakAryo karavAnA hAya che. aMtra' A kanyakAntui pravacana dhanaitikadRSTie vizeSata avamedhavu ane aneka dRSTie arpekSAe kanyakArDamA upa kata glAkabhAvArtha ne jema ghaTe tema avatAravA joIe, nimajJAnathosa e vAkayanA lAvAne hRdayamA paripUrNa avadhArIne kanyakAryAM karavAM joie ni la jJAnayogathI kanyakACmA pharaja vinA anya kazu zubhAzubhatva nathI rahetuM, tethI kaSAnI mannatApUrvaka mwwwwwwwww
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - nirmala jJAnagapUrvaka kartavaya karavA ( 281 ). -~~-~~~-~~-~ ~- ~AtmAnI nirmalatA rahevAthI kartavyonI AtmA para zubhAzubha asara thatI ane kartavya kAryo paNa pharaja pramANe anahaMvRttithI thayA kare che evI nirmalAnAga sthitithI kartavyamA pravRtta thavAthI mRtyu AvIne sAmuM ubhuM rahe te paNa kaI prakArane pazcAttApa karavAno prasaMga prApta thatuM nathI temaja amaratvanI bhAvanAthI AtmatkAti vinA anya kazuM kaI kartavya hatuM nathI. aeva bhavyamanuSyae nirmalajJAnagavaDe kartavyakarmamAM pravRtta thavuM joIe. nirmalajJAnaganI prAptithI sadoSa vA nirdoSa Avazyaka kAryo karavAmAM keI jAtane saMbhrama udbhavatuM nathI. arjuna kSatriya chatA yuddhaprasaMge tene svakuTuMbIo ke je sAmA yuddha karavAne AvyA hatA tenI sAmA tene zo upADatA saMbhrama utpanna thaye hatuM ane teNe yuddhakSetramAMthI palAyana karI javA dhAryuM hatuM; parantu evI rItanuM palAyana yAvat gRhasthadazA ane kSatriyatva guNakarmapravRtta hoya tAvat ghaTe nahi. atae zrIkRSNa arjunane vacce yuddhamAM pravRtta thavAne ane saMbhramanAzarthe AtmAnane upadeza Apyo hato. zrI kRSNanA upadezanuM pariNAma e AvyuM che ane kSatriyanA savAdhikAra pramANe sadeva nidevakAryapravRttine prAraMbhI vijaya pAmI vizvamAM viSNupadavIne pAmyA ane evI tenI yAtrabalapravRttithI AtmAnA zatruo ke je koI mAna mAyA ane lobhanA nAme prapiTa che teone jItI bhAvavigunI padavI prApta karI paramAtmapadane pAmyA. A uparathI avazedhavAnuM ke pratyeka manube nirmalasAgathI kartavya sadeva vA nivakAne karavAM joIe. amuka dazAnA amukAzanA nirmalAnogavI ane rAdhikAne kartavya kAryone karyA hatA. zrIkRSNa nirmalajJAnayogapUrvaka mahAbhAratAdi yuddhomA ktaSkarma e lakSIne pravRtti karI hatI tethI teo aMte bhaviSyamAM paripUrNa AvirbhAva pAmI tIrthakara padavInI prasidgArA parAtmapadane Ata karI ema natavadRSTie avadhavuM. vedAntachie to teo paramAtmasvarUpa hatA, tamane kaI navuM paramAtmada prApta karavAnuM nathI ema jaNAve che, paraMtu temAM paNa apekSAe matabheda che. game tema hoya paranta sAbindanI dRSTie uparyukata bAbatane carcatA eTaluM uthavuM paDaze ke zrI kRSNa zratajJAnadaSTie nirmalajJAnagI hoi te te dizAe sadeva vA vikamene nileSapaNe temaNe karyA hatA. vastupAla ane tejapAle tathA vimarAhe amukAze nirmalajJAnagathI svAdhikAra prApta Avazyaka kartavya sadepa vA nivakAne kaI hatA. svAdhikAra prApta kartayakAne nirmalAnagapUrvaka karavA mATe aniza batna Iie. AtmA ane jaDa vastunuM jJAna karI tenI zreTA apta karavAthI managanI "razi pramANe prApti thaI zake che AtmAnI nirmala jJAnagapUrvaka pravartatI ninAthI nAdhikAraprAsa evA vyAvahArika sadeSa vA nirdeva kAryo yadi karavAmA Avake khavAya che, vyavahArajIvanamAM kuTuMbamAM janasamAgya paropakArI kAryomAM gajanIti te tethI vyavahAramAM
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ~~~~~~ ~ ~ ~- * ~ ~ ~-~ (282) zrI karmacAga graMtha-vivecana. ~~ rAjyataMtramAM artha ane kAmamAM ane sarva prakAranI varNAzramanA dhamakamya pravRttinIsAthe dhArmika pravRttimAM avanati sAthe vinAzakAraka tatva umerAya che. ataeva paramAtmAnA svarUpanI sAthe AtmAnuM nirmalajJAnege aikya karI tanmaya banIne bAghavyAvahArika sadeva vA nirdeva kAryo karIne vyaSTi ane samaNinI vyavahAra ane nizcayata bAhyAntarika pragatine , divyakSetrakAlabhAvathI suvyavasthApUrvaka sAva nirdAvakArya pravRttimAM AtmazraddhALale sAdhavI joIe emAM aMzamAtra zaMkA lAvavI nahi. nirmalajJAnAgni je hRdayamAM prajavalita che te hRdayane sadeva vA nirdoSa kAryapravRttirUpa upAdhinI asara thatI nathI. jAti Ini mamatAttirNana enuM smaraNa karIne kartavyapravRttine Avazyaka phaja mAnI anya AphrikAtrika AvazyakakAryonI pravRtti karavI joIe. AtmajJAnIo nirmalajJAnayegathI je je kAryapravRtti kare che temAM potAnuM aheva koI paNa prakAranuM na kalpatAM tathA vastutaH zubhAzubhatva na kalpatAM kartavya kAryone kare che ane teo je je Avazyaka zArIrika kAryapravRttine kare che temAM teo prabhunI pUjA mAne che. balavAnI sarvaprakAranI kriyAne prabhune jApa mAne che ane kAryacintana pravRttine prabhunuM dhyAna mAne che; sarva prakAranAM kartavya kAvaDe prabhunI pUjA thAya che evI temanI AntarikabhAvanAthI teo kartavyakarmomAM prabhune pUjanArA hevAthI teo AkAtimA kamalegI banI vidyuvege gamana kare che. nirmaLajJAnayegathI bAhyakartavya karmo karatA AtmAne ajara, avinAzI sukha, akhaMDa, sAcAtIta, zabdagaMdharasaspazatIta, nAmAtIta, rUpAtIta, paMcabhUtAtIta mAnIne tathA sattAe te paramAtmA che evo bhAva akhaMDa jALavIne yatanApUrvaka dravyabhAvathI AmennatinI sAthe samaSTinI unnati karI zakAya che ema aneka jJAnIonA caritre vAMcavAthI ane manana karavAthI avabodhAze jJAnIonA jJAnayoganI sadeSa vA nirdoSa kartavyakarmanI akhaMDa pravRttimA balihArI che ema avadhavuM. lAbhAlAbhanA vivekavaDe sva ane para sukhasAdhaka evA dezakAlAnusAre sadeSa vA nirdoSa kartavya kAryo karavA joIe. amuka Avazyaka kartavya kArya amuka dezakAlAnusAre amuka lAbha ane amuka alAbha tathA dezakAlAnusAre svane sukhaprasAdhaka ane parane sukhaprasAdhaka che evuM paripUrNa jyAsudhI jANavAmAM AvatuM nathI tyA sudhI ajJAna meha ane avyavasthitatAnuM paripUrNa prAbalya pravarte che ane tethI deza dharma samAja ane pitAne kartavya kAryothI hAni bhegavavI paDe che. vyAvahArika vA pAramArthika kayA kyA kartavya kAryo kayA kyA dezakAle karavA gya che ane tenAthI lAbha che vA alAbha che temAM svAsukhasAdhaka kartavya kAryapravRttine AdaravI joIe. dezakAlavaDe lAbhAlAbhane vicAra karyA vinA je manuSya adhanI peThe pravRtti kare che te ane khattAkhAIne dukhanI paraMparAne prApta kare che. kSetrakAla ane lAbhAlAbhapravRttine vicAra karyA vinA chellA pezvA sarakAre zAtipriya briTIzarAjyanI viruddha pravRtti karI tethI tenA rAjyane nAza thayo-ItyAdi
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - -- - - --- - - - dharme kartavya kayA kahevAya ? ( 283 ). aneka dRSTA tethI dravya kSetrakAla ane bhAvathI lAbhAlAbhakAryapravRttine nizcaya kara joIe. svArthabuddhi ane mAjazekhanI buddhine tyAga karIne svajIvana ane parajIvananI upagitA avadhIne parasparopagrahadaSTie kartavya kAryane lAbhAlAbha vicArIne kartavya kAryo karavA joIe. rAvaNarAjAe kAmAnya banI sItAne pAchI na ApavAmA moTI bhUla karI ane tethI teNe ekale pitAne te nahi paraMtu svadeza savakula ane vajanene nAza karyo. je teNe dezakAlAnusAre lAbhAlAbhane vicAra karyo hota ane svAnyamukhasAdhaka kArya kharekhara mArAthI thAya che ke nahi tene vicAra karyo hota te te sItAne pAchI ApavAmAM pAchI pAnI karata nahiM. teNe kAma ane pazcAt mAnanA vaza thaI svamulane nAza karAvyo. sujJa manuSya pratyeka kArya karatAM dezakAlAnusAre te te lAbha ane alAbhane kaI kaI sthitie karanAra che? tathA svAnyane sukhasAdhaka che ke nahi ? tene vicAra karI kara joIe. dezakAlAnusAre lAbhAlAbhapradakAryane viveka karIne zrIkRSNanI salAhane mAna ApI je dudhane pAne pAMca gAma ApyAM hota te mahAbhAratanuM yuddha thAta nahi ane dezane tathA rAjyasaMpattine nAza thAta nahi. pAMDene pAMca gAma ApavAmAM duryodhanane lAbha hatuM, paraMtu lAbhAlAbha vivekadaSTithI teNe ahaMkArAdhIna thaI nizcaya karyo nahi tethI AryAvartanI paDatI prAraMbhA vartamAna dravya-kSetrakAlAvAnusAre lAbhAlAbhane vicAra karIne kartavyadhaNya karmo karavAnI jarUra che. vartamAnanI 'asara bhaviSyapara thAya che. dezakAlAnusAre svaparasukhasAdhakelAbhaprada kartavyadhaNyakAryo karavAmAM Avaze temaja tenuM phala bhaviSyamAM uttama Avaze. bhUtakALanA sarva vicAro ane AcAro mAtra sArA eTaluM kathI-mAnIne vartamAnanI unnatinA vicAro pramANe AcAramAM pravartavAmAM na AMve te vartamAnakAla kaI vakhata bhUta thatA ane bhaviSya keI vakhata vartamAnarUpa thatAM pazcAttApano pAra raheze nahi. ata dezakAlAnusAre dharyakAryane karavAmAM aMzamAtra paNa pAchA haThavuM na joIe. kartavya kArya mATe bhUtakALanI vAta mUkI daIne vartamAnamAM je karavA gya che te para lakSya rAkhI ane te pramANe pravartana bhaviSya sudhAravuM eja vyavahArathI ane nizcayathI vyAvahArika dhArmika dharyuM kartavya tathA vyAvahArika kartavya kAryo karavAmAM zubhAzubhatvanI kalpanAthI rahita thaI AtmAne AtmarUpa dekhI ane bAhyane bAhyarUpa dekhI nirlepa ane apramatta dazAe kartavya kAryomAM pravRtta thavuM joIe. mana vANI ane kAyAdinI je je zakti prApta thaI che te te sarva zakiyo vyaSTi ane samaSTine udaya karavA mATe ja che evuM avadhIne sadA sAvadhAna thaI 4 apramattapaNe dezakAlAnusArata ravAdhikAre kAryo karavA joIe. svagya svAdhikAra dezakAlAnusAre sadepa vA nirdoSa rtavya kAryo karavA te dharmakartavya kAryo avabedhavAM. mahAbhArata ane bhagavaddagItA vageremAM dharmakAryo karavA saMbaMdhI upadeza che, temAthI samyagRSTie dezakAlAnusAre kartavyane kAne sAra graDA karavAnI jarUra che.
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - * - - - - - - - na na nana - - - - - - - - - - ( 284) zrI karmaLa graMtha-savivecana. wwwnn www mooth no worrnin mena s dezakAlAnusAre dharyakarmonuM bhinna bhinna svarUpa banI zake che. koI dezamAM dharme kAryane AkAra ane tene karavAnI rIta judA prakAranI hoya che ane kaI dezamAM keI kAlamAM kartavya dharmakArya karavAne AkAra tenI rIta judA prakAranI vartamAna kALamAM heya. che. yuropa AphrikA amerikA eziyA ane osTreliyA vagere dezamAM kartavya kAryo karavAnA AkAra bhinna bhinna hoya che. te te deza, te dezamAM vartate grISmAdi vAtukala, te te dezanA lokenI sthiti vigerethI kartavya kAryonuM sAdhyabindu eka sarakhuM hovA chatAM kartayakAnA bAhyAkAra bhinnabhinnamati pravRttithI bhinnabhinna prakAranA hoya che. emAM taratamAge bAhya pUrvaka bAhya kartavyavarUpa avabodhI daDha nizcayathI kArya karavAM. kSetrakAlAnusAra lAbhAlAbhane viveka karIne Avazyaka vyAvahArika tathA pAramArthika je je kAryo karavAnA hoya te karavA joIe evI svapharaja che ane te adA karavI joIe. A vizvamAM - pratyeka manuSya pite sAlanA akaDAnI peThe jANuM anya manuSyarUpa aMkoDAonI sAthe saMbaMdha rAkhIne arthAta judA na paDatAM maLIne janasamAjahitakAraka Avazyaka kAryomAM kSetrakalAnusAre lAbhAlAbhanA vivekapUrvaka pravRtti karavI joIe. svAvasthA, svazakti, AjubAjunI sAhAsya, sAhAdhyaka zaktinI yojanAopUrvaka vyavasthAo vagerenA balAbalane paripUrNa vicAra karI svAdhikAra paratve sadeSa vA nirdoSa Avazyaka kAryo karavA joIe. pRthurAja cauhANanI sAthe lAbhAlAbhanA vivekapUrvaka tathA dezakAlanI sthitine viveka karIne kanejane rAjA jayacaMdra jevA hota ane bannee anya rAjAonI sAthe meLa karI rAjyanA mULa udezanA pUjArI banI Aryadeza sAmrAjya, dharma sAhityAdinI rakSArthe yuddha AraMbharyuM heta te teo AryadezanI pragatimAM sadA cirasmaraNIya tarIke rahI zakata. paraMtu aphasosa ke tevuM temanAthI banI zakayuM nahi paraMtu ulaTuM banyuM. janasamAjanuM hita karavuM ane sarva janane sukhamA keI hAni kare nahi evI vyavasthA pUrvaka jananI rakSA karavI eja rAjyane muvya uddeza che. tene jo teo samajyA hatA ane potAne dezasevaka ane janasamAjasevaka tarIkenI khAsa pharaja adA karavA tarIke potAnI jAtane teo dezakAlAnusAre samajI zakyA hota te bhaviSyanI pragati mATe temanA nAme ane kartavya kAryonI smRti sadA amara raheta. zAhabudIna gherIe paNa rAjya karavAno mukhya deza ane heta to anya dezanA manuSyanA hitanI vyavasthAne nAza karavA ane - nakAmI azAnti-aMdhAdhunI phelAvavA prayatna nahIM karatA ane svadezIya manuSyane Avazyaka kartavya kAryone vAstavika mArga jaNAvI zakta. briTIza sarakAra manuSyanI vAstavika vyAvahArika upayogI kAryapravRttine samaje che tethI te vizvamAM sarvatra manuSyone zreya sukha zAMti nimitte rAjya ane tenI sarva janAo tathA vyavasthA hovI joIe
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartavyamA bhItine tyAga, (285 ) ema dezakAlAnusAre lAbhalAbhane viveka karI pravarte che tethI te sarvatra vizvamAM rAjya karI sarva manuSyane alpadeSa mahAlAbha dRSTie zAMti samarpI zake che. tadvata brAhmaNa kSatriya vaizya ane zuddha kartavya kAryonA upUrvaka sadeSa vA nirdoSa kAryo karavA joIe. Avazyaka pratyeka kartavya dharmakarma dezakAlAnusAre svAnyasukha-sAdhaka hevuM joIe. pratyeka kartavyadharmyukame kharekhara svAtmAne kuTuMbane jJAtine janasamAjane saMghane ane vizvane paraMparAe sukha-sAdhaka thAya evuM vivekamAnya hovuM joIe. avataraNa-svAdhikAra cogya sAryapravRttimAM na muMjhAtAM utsAha zraddhA ane sahanatAnI preraNAbalasaMdarzakavardhaka zikSAne kathavAmAM Ave che. | Ro | mAmuhaH satpravRttau tvaM nityamutsAhapUrvakam / vartasva yogyakAryeSu sallAbhaM drakSyasi dhruvam // 46 // pUrNazraddhAM samAlambya dhRtvA dhairya subhaavtH| meruvat sthairyamAlambya pravartasvopayogataH // 47 // prAraMsitasvakAryeSu vighnaughe patite'pi vai| mRtyubhIti vihAya svaM pravartasva prytntH||48|| zabdArtha-he manuSya! satyavRttimAM tuM muMjha nahi. vAdhikAragya kAryomA nitya utsAhapUrvaka pravarta. ane tuM tethI uttama lAbhane nakkI dekhIza. pUrNa zraddhAne avalaMbIne tathA sulAbhathI pairya dharIne tathA meruparvatanI sthiratAne avalaMbI upayogathI satkAryamAM pravarta. prAraMbhitasvAdhikAgra kartavya kAryomAM vidane Ave che te mRtyu bhItine paNa tyAga karIne prayatnata savakAryamAM pravarta. bhAvArtha-Atmana ! satyavRttimAM pravartatA nuM jagamAtra nA muMjhAte; keTalIka agavaDatAo te tuM muMjhAIne ubhI kare che. sakAryapravRttimAM muMjhAtA aneka prakAranI vikalpasaMkalpa zreNiye prakaTe che ane tethI AtmAnI vikasina zaktione hAni pahoMce che. eka manuSya satkArya pravRttimAM vipattinI kalpanA karI jAya zekanA vicArothI muM
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 289 ) zrI kamajoga graMtha-savivecana. gaye ane tethI tenA zISasthita kRSNakeza paNa eka rAtrimAM zveta thaI gayA. satkArya pravRttimAM AjubAjunA viparIta saMyogathI muMjhAI javAthI sArI rIte kArya karavAnI satyabuddhine laya thAya che ane tethI pitAnI meLe gabharAI javAthI satyavRttithI bhraSTa thavuM paDe che. pratyeka manuSyane svasatkArya pravRttimAM muMjhAI javAnA aneka prasaMge prApta thAya che-temAM je te nathI muMjhAte te te kAryasiddhi kare che. kahyuM che ke vimalA nava karaze ucATa-e rAga are je kArya karatAM mujhe te jana zuM kare are te lajave jananI kUkhane kAryaviSe Darere. ... . kArya karatAM je muMjhAte, jaga apavAde je Dara khAte are te Darakupika banI bhUMDA hAle marere-are je-1 muMjhe tene sUja na paDatI, vANI bole te bahu raDatI; kharekhara mujhAyAthI mAnava bhraSTadaza varere-are je-2 yuddha arjuna nA muMjhA, mahAbhAratamAM te vakhaNA; yugeyuga kIrtiyaza kavie gAtA pharere-are je-3 dhanya pratApa zivAjI rAjA, kArya karIne rAkhI mAjhA - AhAhA amara nare akSara dehe evA khare-are je-4 cApotkaTa vanarAje savA, pRthurAja cehANa gavAye muvA kArya karaMtA te jana jIvyA jaga bhaNere-are je-5 kumArapAla yuddha caDhIo, zatru sAthe zUrathI laDhIo jagamAM cA tenA kavi guNa saMstava kare-are je-6 . kArya karatAM je jana hAre, te zuM caDhaze anyanI vahAre - - are je lIdhuM mAthe te karatAM jayane varere-are je-7 kArya pradya te tyaryuM na jeNe, kIdhuM nAma amara te eNe che zubhaMkara kAryapravRtti karatAM dukhaDA saMharere-are je-8 ? parAkramI paurUSa jaga jI, bhArata kSAtra kuLe dIve . sikaMdara vIrapaNuM tenuM dekhI mana bhaya dharera-are je-9 , , . karavuM te DaravuM zA mATe, zubha kAryo nija zIrSanI sATe . ' . , . prayatna pUruM karate zUravIra je Adare-are je-10 . ..
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 95 satpravRttimA kadI mujhAvu nahIM JIN muMjhAyAthI mAna na thAtu, hoya mAna te paNa te jAtuM; are je mujhe te jana duHkhathakI nA ugarera~~are je-11 kArya kara tA muMjha ! / / na bhAi, thAze ante anya sahAi; vadhAi satkAryAMnI thAze jagajaza vistarera--are je-12 zubha pravRtti jagamAM sArI, kareja tenI che khalihArI, bhAve buddhisAgara bhavapArtheAdhi jhaTa tarere--are je-13 ( 287 ) iMglAMDamAM satata udyogI zApe satpravRttimA jarAmAtra na muMjhAtAM luIsa nAmanA gulAma ane sAmaseTa nAmanA gulAmane gulAmapaNAthI mukata karyAM. prathama zArpanI sAmA aneka manuSyA thayA paNa te satata udyoga ane amu MjhavaNathI jaya pAmyA. prathama kartavyakArya karanAre je kAya karavu temAM mujhavaNu pAchaLathI na pragaTe evA upAya levA joIe. peAtAnI jAtane dararoja mu'jhavaNa na thAya evA upAceAthI keLavavI joie. kanyakAryAM pAchaLa amu jhavaNapUrvaka pravRtti karavAmA Ave teA tenA zubha phUla maLyA vinA rahetAM nathI. jeNe satkArya pravRttiyAmA joDAvuM hoya teNe muMjhavAnI Tevane dezavaTA devA joie, satkArya pravRttimA su AyalA manuSyanI buddhipara AvaraNA AvI jAya che ane tethI te kavyapravRttimA satyanI AMkhI dekhI zakate nathI. satyapravRttimA mujhAyalA manuSya pAtAnA pAchaLa hArA manuSyA sAhAcya karavAne tatpara thAya--thaelA hAya che tene te dekhI zakatA nathI. kanyasatkArya pravRttimA na su'AvAthI tAtkAlika je je upAcA karavAnA hoya te te sujhI Ave che. gujarabhUmipati vanarAja cAvaDAM svakAryapravRttimA ghaNI vakhata vijaya na maLyA chatA muMjhAye nahi, tethI tenI buddhidvArA satya upAye| sujhayA ane tethI teNe puna: gujarAtanuM rAjya saprApta karyuM. pahelA bhImadeva sAlakInA pradhAna vimalazAha upara aneka ApattiyeA AvI paDI tepaNa te mu MjhAye nahi, te AmunA rAjAnI pAse gayA ane caMdrAvatInuM rAjya prApta karyuM". vastupAla ane tejapAlanuM carita vAcatA samajAze ke temane ghaNI muMjhavaNamAthI pasAra thavuM paDatuM hatu ane muMjhavaNuthI nAsIpAsa na thavAne mATe anupamA temane sArI salAha ApatI hatI. zrIhemacaMdrasUrie satpravRttimAM meha na pAmatA je je kArya karavA dhAryAM hatA te temaNe karyAM ane pratipakSIothI thatI upAdhidvArA je je muMjhavaNNA ubhI thatI hatI te temaNe TALI hatI. kumArapAlarAjAne siddhagajanI gAdIpara besanAM aneka mu'avAmAthI pasAra thavu paDayu hatu. zrIabhayadevasUrie AcArAgAdi navAMganI vRtti racI; temanA AthI viruddhaleAkeAe temanI pravRttimAM anekaprakAranI khale UbhI karI paNa tethI te jaNamAtra mu MjhAya nahi temanA zarIre kADharAga utpanna thayA tyAre pratipakSIoe kahyuM ke temaNe navAgAnI vRtti karI tethI kADha rega thayA ema kathyA chatA te jaLamAtra mu-jhAyA nahi. amerikAnA
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ (288) zrI kamaga 2tha-savivecana. prakhyAta zodhaka eDIsanane prathama pragatimArgamAM pravartatAM aneka vipatti naDI hatI, paNa teNe jarAmAtra paNa na muMjhAtAM pitAnI kAryapravRtti zarU ne zarU rAkhI tethI te ane vijayI ane samRddhimAna bane che. vyApAra karanArA vyApArIo, zUravIra kSatriya, vidyopAsaka vidyAthI, sAdhuo, bAhmaNe rAjAo ane sevakane svakAryapravRttimA aneka vipatti naDe che ane tethI satkAryapravRttine tyAga karavAno vicAra prakaTe che; paraMtu jeo kharekharA karmayogIo che teo te satyavRtti karatA aneka pratikUla saMge prApta thayA chatAM muMjhAtA nathI ane tethI teo pratikUla saMyoganA sAmA UbhA rahI svakArya siddha karI zakAya evuM parita sAnukUla saMyogonuM baLa meLavIne AgaLa vadhe che. skoTalAne rAjA eka vakhata iglAMDanI sAthe laDatA hArI gaye, te potAnA mahelamAM rahyorahyo vicAra karI suMjhAte hatA evAmAM teNe kareLIyAne jALa racatA je. kaLIye ghaNI vakhata jALa racatAM na phAvyo paNa te himmata na hAratA jALa racavA lAgyo ane anate phALe. te karoLIyAnuM dazAMta manamAM dhAraNa karIne skeTalAMDanA rAjAe muMjhavaNa dUra karI pAchuM yuddha zarU karyuM ane vijayazALI bane. e uparathI samajavuM ke paropakArakRtyamAM, vyApArakRtyamAM, saMghakRtyamAM ane janasamAjasevAkRtya vagere satkAryo karavAnI pravRttimAM aneka vipatti prasaMge meha prakaTe e svAbhAvika che; parantu jJAnavaDe jarAmAtra na muMjhAtAM AjubAjunA sAnukUla sAme meLavI AgaLa vadhavuM teja vAstavika kartavyakArya karavAnI kuMcI jANavI. mahammadapayagaMbara eka vakhata tenA zatranI sAthe laDatuM hatuM, te prasaMge pitAnA sainikanI hAra ane teonI bhAgaMbhAgA dekhIne te muMjhA nahi. teNe sthiraprajJAthI vicAra karyo ane hAthamAM rUmAla laIne svasainikone AkAzaparathI khudA madade Ave che mATe laDe ema kahI utsAhita karyA, tethI sainike bamaNuM tramaNA jorathI laDavA lAgyA ane temAM mahaMmada pegaMbaranI phateha thaI. e uparathI samajavAnuM ke satkAryapravRttimA je cAre taraphathI vipatti AvI paDatAM paNa mana muMjhAtuM nathI te ane svakAryanI siddhi karI zakAya che ema nakI mAnavuM. gautamabuddhane svadharma sthApana karavAmAM aneka vipatti naDI hatI. tenA upara hajAmaDInI sAthe vyabhicAranuM kalaMka brAhmaNoe mUkayuM hatuM paraMtu te na muMjhAvAthI svakArya karI zakaze. je manuSya duniyAmAM saghaLuM sahana karIne potAnI kartavya kurajathI sarva vizvanuM kalyANa karavA Icche che te manuSya game tevI muMjhavaNane paNa pitAnA hRdayamAM sthAna Ape eja tenI Avazyaka niSkAma satye pharajanI uttamatA avabodhavI. jJAnI e karmayogI pitAnA AtmAne satyavRttimAM nahi muMjhAvavApUrvaka ema kaLI zake che ke A sarva jIva samaSTimAM huM eka AtmA chuM ane teTale aMze mArA vicAre mArA zabdo mArA AcAravaDe huM samaNine javAbadAra chuM mATe mAre mArA AtmAne manane vacanane ane kAyAne evI rIte keLavavA joIe ke jagasamakinI keIpaNa vyaSTi
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 289 ) arthAt vyakitanuM mArAthI zubha thAya paNa kadApi kanyakAcavaDe azubha na thAya. AvI rIte je vyaSTi ane samaSTine saadha ane peAtAnI jayAkhaDhArI jANe che te kanyakAryomAM muMjhAtA nathI. je manuSya potAnA AtmAne paramAtmArUpa mAnIne satkArya mA pravRtti kare che te mana vacana ane kAcAnI zakticevaDe pAramArthika kAryo kare che paNa vyaSTi tarIke jagajIvAnuM azula thAya evuM satapravRttimAM muMjhAIne karatA nathI. peAtAnA AtmAne zuddha ucca ane nirmUla mAnIne udyogapUrvaka je manuSya kartavyakAryapravRttine seve che tene zubhAzubhabhAvItavRtti hovAthI muMjhavaNumAM phasAvAnu thatu nathI. peAtAnA kanyakAmAM jene AtmazraddhA nathI ane je jagA vicitrAbhiprAyeAthI muMjhAya che te kadI kanyasatpravRttimAM niyamita rahI zakate nathI, AtmazraddhA kartavyakAya zraddhA ane tenI sAthe mAnApamAnADhi zubhAzubha bhAvathI rahita mana e traNa guNavaDe je manuSya kanyA ne kare che te mujhAtA nathI. he manuSya ! ne tuM Avazyaka satpravRttimAM mehu pAmIza te tethI uccaguNazreNinA ghaNA pagathIAthI khatrI paDIza ane kartavyAya satpravRttithI bhraSTa thatA punaH uccakhala meLavavuM durlabha thaI paDaze tArI bAhyasatpravRttiyone ane Antara satpravRttiyAnA pAte sAkSI thA ane satpravRttiThArA AtmAtkAntinA pagathIyApara haLave haLave aneka dAruNa prasa MgAthI na mu'JatA caDha; svAzrayI khanyAvinA satpravRttimAM je je kaMI bane che, je je kaMI dukha vipattiyeA paDe che te sArA mATe bane che evu mAnI pravRtta thA ke jethI koIpaNa prasaMge AtmAne mUMjhavAne prasaMga na Ave. huM Atman ! ! ! satpravRtti te ryAvinA chUTako thavAnA nathI, saprati je adhikAra paratve satpravRttinI prApti thaI che temA aneka bhaya zeka dveSa aruci vagere AbhyaMtara kAraNA ane khAdyavijJAti hetuthI mujhAiza ane pA paDIza teA saMprati je sthiti che tenA karatAM uccasthitinAM adhikAra paratve kAryAM karavAnI zakitane kevI rIte prApta karI zakIza ? saMprati hane je sthiti prApta thaI che che temA kaSa che ane tApanI parIkSAethI aneka OM khA uddabhavatAM chatAM zuddha suvarNanI peThe zuddha rahevAnI jarUra che ane te muMjhAi jatA uccasthiti prApta thaI zake tema nathI. kanyakAryA karatA AtmAne kya chedya ane tApanI jarUra che ane pa chedya tApa sahana karavAmA kanyakAryanI keLavaNInI siddhi caelI avakhAdhavI. satkArya pravRtti karatA aneka muzkelIo ubhI thAya che, prathama te duniyA dauraMgI hovAthI prArabhita satkAryapravRtti karanAra tagyuM aneka prakAranA abhiprAye bAdhe che tene sahana karIne temAthI satyagraDaNa karavAnI zakti prApta karavI joie. duniyAnA keTalAka bhAgane amuka pravRtti na ruce e banavAyeAgya che ane tethI te taraphathI caDI nindApravRttine sahana karavAnuM hRdayabala prApta karavu joie eka manuSye vRdrAvasthAmAM C 5 niMdA sahana karavA khuLa prApta karyu. ----
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 290 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. eka prakAranI ramata ramavAnI Teva prAraMbhI tethI yuvake ane vRddho tenI hasI karavA lAgyA. eka mArA paryata pelA vRddhe sarva taraphathI sahana karyuM ane pitAnI pravRtti zarU rAkhI temAM anya yuvaka ane anya vRddho paNa bhAga levA lAgyA. IpaNa vicAra ane koIpaNe satyavRttiprati sarva manane ekasarakho mata hoto nathI tethI vizvamanuSyanI TIkA sahana karIne utsAhapUrvaka satkAryapravRttine AraMbhavI joIe. sakAryapravRttine sevatAM pratipakSI taraphathI je je vikane thAya tene pahoMcI vaLavuM joIe ane utsAha ane uracaSTine kaTekaTInA prasaMge paNa tyAga karyA vinA satata khaMtathI pravRtta thavuM joIe. saspravRttithI kATALA ane khADAkhAIovALA mAgene sApha karI saDaka bAMdhI aneka manuSyanuM zreya karavuM e mahApurUSanuM kArya che; kAraNa ke teo koIpaNa prakAranA vArtha vinA mana vacana ane kAyAnI zaktinA bhege te te satkAryane siddha kare che. jagata taraphathI teo ghaNuM sahana karIne jagatane satyavRtti dvArA zAMti sama che. satyavRttimAM pravartatA parIkSArthe jema suvarNa chedAya che tema aneka prakAranI hRdayaghAtaka pIo sahana karavI paDe che. manuSyanAM aneka prakAranA mArmika vacanene sahana karavo paDe che. anya manu kRta aneka prakAranA Apane sahana karavAnI hadayazaktine khIlavavI paDe che ane suvarNa tApanI peThe pariSahakRta dukha tApathI gaLI javA jevo prasaMga prApta thAya che; parantu temA AtmAnI samabhAva dhairya vagere AdhyAtmika zaktine khIlavIne dukhanA sAmuM sthira rahevuM paDe che. zrI mahAvIra prabhune dhyAna karavAmAM aneka prakAranA upasargo sahevA paDayA hatA. temaNe aneka prakAranI vipatti veThI hatI. anAryadeza vajabhUmimAM, era hairika vagere aneka dui zabdathI anArya loko temane satAvatA hatA; keTalAka temanA sAmA patthara phekatA hatA ane keTalAka gALe detA hatA. keTalAka temanI mazkarI karatA hatA ane keTalAka temane cara tarIke mAnatA hatA. A rIte anAryo taraphathI je je upadrava thayA te temaNe sahana karyA ane Arya dezamAM paNa aneka upasargone temaNe sahana karyA ane ane zrI vIraprabhue kevalajJAna prApta karyuM. A uparathI avabodhavuM ke dhArmika sampravRtti karatAM muMjhAtA ane nAsIpAsa thavAnA aneka prasaMgo prApta thAya che paraMtu temA na muMjhAtAM je manuSya utsAhapUrvaka satata pravRtti karyA kare che te ane salAne dekhe che; arthAt lakSaNAvaze kahevAnuM ke te sallAbhane prApta kare che. udayapuranA rANuM pratApasiMhe DuMgare DuMgara paribhramaNa karyuM, tenI rANI ane chokarAMne khAvAnA sAMsA paDavA lAgyA, vRkSanI chAla ane vagaDAu dhAnyanA roTalA khAvAne prasaMga Avye tenA ghaNu sAthIo tene choDIne cAlyA gayA. dararoja zatrusenA pAchaLa paDelI hovAthI rAtridivasa bhaTakI bhaTakIne thAkI javAne samaya Avye. eka vakhata tenI putrInA hAthamAMthI vagaDAu bilADI reTa laI gaI ane tethI putrInuM. karaNayukata rUdana zravaNa karyuM.
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 pharaja bujAvavAmAM muMjhavuM zA mATe? ( 291 ) rANIe vipattiyAnI' kahANI kahIne tene ghaNuM samajAvyA, chatAM pratAparANAe potAnI Teka na cheoDI ane svapravRttimAM muMjhA nahi, tethI ante bhAmAzA jainanI karADA rUpaiyAnI madada maLI; tenA maLe teNe puna: svarAjya pAchuM meLavyuM ane sukhI thaI vizvamA amara thA. pApakAzaddhi satkArya pravRttimAM je je samaye muMjhavAnA prasaMga Ave te te samaye dharmAMtmAonA riztAnu smaraNa karavuM tathA AtmAnA zuddhasvarUpa' smaraNu karI zAMtAzAtAdithI svAtmAne bhinna evA AtmAne vicArave. nAmarUpathI bhinna evA AtmAnI vAstavika sthitinA vicAra karavA ane satkArya pravRtti sAthenA saMkha"dha vicAravA tathA bAhyazubhAzubhabhAvathI rahita thaI satpravRtti karavI. satkAryapravRttimAM ameharUpa AtmAne ciMtavI pravRtta thavuM ane duHkhA vipattiye TIkAe vyAdhi ane upAdhiyA AvI paDhatAM AtmAnA zuddhopage vicAravuM ke sadbhUta pravRtti ane aupacArika satpravRtti karavI e mArI pharaja che; temAM mAre mu MjhavAnA adhikAra nathI. nAma ane zIrAdarUpanA pATA kharekhara rUpa mahAsAgaramAM thayA kare che tevA anatanAmarUpanA parapATAe thayA ane viSNuzyA temAM nAmarUpa parapATAvALI vRttiyA e emAMthI AtmA bhinna che teA zA mATe je je pharaja bajAvAya che temAM sujAvu joIe ? avantIsukumAla mazAnamAM ujjayinInI bahAra dhyAnamAM ubhA rahyA. prathama prahare eka zRgAlI peAtAnAM zizu sAthe AvI ane avantIsukumAlanA paga kahevA lAgI, avantI sukumAle vicAra karyAM ke e sapapUrvaka A sthitine aMgIkAra karI che te svAdhikArayeAgya satpravRttithI bhraSTa thavuM e kaI rIte cAgya nathI evA draDha nizcaya karIne teNe nAma ane zarIrarUpAdithI peAtAnA AtmAne bhinna dhyAya. AgamA--zAstro te sarve bhageche. vAceche; parantu jyAre e jJAnane AcAramAM mUkavAnA vakhata Ave che tyAre je nathI mutA ane AtmAne te rUpe pariNamAveche teja AtmajJAnI avakhAdhavA. avantI. sukumAle AtmAnA zuddha dharmamA upayoga dIdhe ane AtmAthI bilakula dehane bhinna nirdhAryAM. teo dehAbhyAsathI mukta thaIne samatAbhAve zarIradvArA thatAM dukhe sahana karavA lAgyA. zarIramA eka soya pezI jAya che te te khamAtI nathI te pagamAthI nasa kADhIne zRgAlI ane tenA baccA khAya te vakhate te sa duHkha sahana karavAnI sAthe AtmAne dharmadhyAnamAM sthira karavA e keTaluM" badhu muzkela kArya che te eveA prasaMga prApta thayA vinA samAI zakAya nahi. khInta prahare avantIsukumAlanA zarIranA uparanA bhAga zRgAlI khAvA lAgI te pazu te mamabhAve rahyA ane peAtAnA AtmAne zarIrathI bhinna mAnI samabhAve dukha sahevA lAgyA; carmaprahare temaNe zubhabhAve zarIranA tyAga karyAM ane prathama devaleNamAM nalinIguvi deva thayA. ahA dhanya che avanI sukumAlanA jJAnAnubhavane ke je vaDhe teNe Ava
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ - . nA - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (22) zrI kamaga caMca-savivecana, na muMjhAtA devakanI padavI prApta karI." avantIsukamAla nahi muMjhAyA ane AtmAne utsAhapUrvaka antarAtmAmA sthiratA dhAraNa karI tethI devakane pAmyA. gajasukumAle paNa e karatA vizeSa dukhe sahana karIne svAtmAnI zuddhatA karI hatI. teo dvArikAnI bahAra 2mazAnamAM dayAna karatA hatA, emanA sasarAe temanA mastaka para mATInI pALa bAMdhI ane temAM dhagadhagatA kheranA aMgArA bharyA. AvI sthitimAM samatA rAkhavI e mahAmuzkela kArya che tema chatAM avantIsukumAla jarA mAtra muMjhAyA nahi. temaNe svAdhikAraprApya te sthitimAM utsAhapUrvaka dhyAnamAM sthira rahevAno prayatna karyo ane teo pitAnA AtmAne kahevA lAgyA ke, he Atmana ! lhArUM paramAtmasvarUpa che. hArAmAM ane paramAtmAmAM sattAthI kaMI bheda nathI. Akhare sarva prakAranA paudagalike bhAvathI chUTavAne khare motsava prApta thaye che. hArA sasarAe ne muktirUpa kanyA paraNAvavA mATe pAghaDI, bAMdhI che, ema mAna ! nAmarUpanA ananta vikAravAnI vRtti e tuM nathI evuM kharekharUM anubhavavA mATe A prasaMga prApta thaye che. anaMtabhamAM anekavAra huM muMjhAvAthI zarIra dhAraNa karyA che. tuM ajara avinAzI akhaMDa che. pRthvI jala agni vAyu ane AkAzathI tuM tyAre che. je agni jene nAze kare che te agni ane nazvara deha e tuM nathI to pazcAta dukha sahana karavAmAM zA mATe arere hAya hAya karavuM joIe. zabda rU5 rasa gaMdha ane sparzathI tuM nyAro che evuM je jJAna he prApta karyuM che tene have anubhava karavAno prasaMga prApta thayela che te have javA nA de. AtmAnI zuddhatAnuM smaraNa kara ke je hArAthI abhinna che. zIrSaka vagere zarIravacavethI tuM bhinna che. je baLe che te pudagala che ane pudgalathI te sadA tyAre che evA anubhava have saspravRttithI saphala kara !!! tyAre zuddhadharma kadi koInAthI traNa kALamAM na thaI zake tema nathI te have zA mATe tyAre caMcalazarIradinI bhIti rAkhavI joIe? A pramANe gajasukumAla bhAvanA bhAvavA lAgyA ane bAhyataH agni dvArA zIrSamAM thatI vedanA sahana karavA lAgyA. temaNe temanA zvasurapara aMzamAtra vaira levAne bhAva rAkhyA nahi. svAdhikAre prApta thayelI dazAmA dayAnarUpa sampravRtti vaDe ramaNatA karavA lAgyA. nAmarUpanA saMbadhe baMdhAelI zarIrAdikanI sAthe je je mahAdivRtti hatI tenAM mULa chedavA lAgyA ane antarAtmAne paramAtmAsvarUpa bhAvavA lAgyA. AtmAtA zuddhopaga baLe zAtAzAtAdi kalpanAothI pitAnA AtmAne bhinna mAnavA lAgyA. je je deyapadArtho che temAthI ahamamatvanI vRttine uzkeravA lAgyA, A pramANe zIrSacara agnithI. thayelI vedanA sahana karI AyuSyane kSaya karI anaHzuddhAtmasvarUpamAM lIna thaI gayA. gajasukuMmAla munivara AtyaMtarika satyavRtti ke je zubhadhyAnarUpa hatI temAM zvazura taraphathI agnine upasarga thayele sahana karyo ane teo zarIrAdhyAsathI muMjhAyA nahi cetanavinAnI
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - utsAhathI kAryasihi. ( 293) zeSa jaDavastuothI svAtmAne bhinna mAnI AtmAmAM sthira thaI gayA ane te dazAne vAdhikAra paripUrNa bajAvyuM. te pramANe pratyeka manuSya satkAryapravRttimAM krodha mAna mAyA ane lebhAdithI na muMjhAvuM joIe. je je kAle, je je kSetre, je je dazAe, je je satyavRtti sevavAnI che temAM avantIsukumAla ane gajasukumAlanI peThe na muMjhAvuM joIe ane utsAhapUrvaka satkArya pravRttimAM satata maMDyA rahevuM joIe ke jethI A tirUpa sallAbhanI pitAne prApti thAya ane vizvajanane paNa AnnatinA mArgamAM sAhAya karI zakAya. utsAhapUrvaka kartavya kAryapravRttimAM pravartatAM kadApi te kAryanI siddhi na thAya tepaNuM te manuSyanA karmavegI paNAmAM kSati AvatI nathI kAraNake te svakIya Avazyaka pharaja adA karavAmAM kaI rIte AtmAga ApavAmAM bAkI rAkhI zakyuM nathI. pRthurAja cauhANa keda pakaDAya paNa tethI tenI kartavya pharajamA khAmI gaNAtI nathI. nepaliyana bonApArTa TarvanI laDAImAM aMgrejone hAthe keda pakaDAya jethI tenI vIratA karta. *vyatA ane pha4 pravRttimAM ke jAtanI kSati AvI zaktI nathI - zrI mahAvIra prabhunI mAmAM ceDArAjA chevaTe laDAImAM vijaya na pAmyA tethI temanI kSAtrakarmapravRtti rAjyakarmapharaja ane vIratAmAM koI jAtanI kSati gaNAtI nathI; ulaTI temanI viratA kartavyapharaja pravRtti ane AtmabhegavaDe temanuM AdarzajIvana vizvamAM ciraMjIva banIne aneka manuSyonuM zreya sAdhI zake che ema vAstavikarItyA avadhavuM. manuSya ! hArA ravAdhikAra je je-gya kAryo karavAnA hoya temA utsAhapUrvaka pravRtti karIza te ane sallAbhane dekhIza ema nakkI mAna. kArya pravRttimAM utsAha e mahAmaMgala che ane te kAryane prANa che. utsAha e mahAtmAmAM prakaTato vIryane kare che, tethI pratyeka kAryamAM AnaMdapUrvaka pravRtti karI zakAya che. manuSyane utsAha ApavAthI teo bamaNuM kArya karI zake che te jenA hRdayamAM utsAhane - sAgara ulasato hoya te vyakarma pravRttimAM sarvathA Atmabhoga samarpavA zaktimAna thAya che emAM kaMI Azcarya nathI. je pravRtti mATe jenA AtmAmAM utsAha prakaTe che te te pravRttimAM vijayI bane che. svayegyakAryamAM pravartatAM svAtmAne utsAha prakaTAvavAnI aneka bhAvanAo bhAvavI ane utsAhapravardhaka aneka manunA caritranuM smaraNa karavuM. bukaTazagTananA caritra vAMce, tenA AtmAmAM keTale badho utsAha hato te tenA caritaparathI mAluma paDe che. eka garIba vidyArthI hRdayamAM utsAha dhAraNa karIne svadezamAM prasiddha thAya evI sthiti para AvavAne aneka duHkha veThavApUrvaka Agala pragati karI zake che te bukaTozagTananA caritathI basa thaze. amerIkAmAM bukaravizagTananuM nAma prakhyAta che. te kharekhara tenI utsAhapUrvaka pravRtti ane kAryapravRttimAM nahIM muMjhAvAthIja avadhavuM. kALA mAthAne mAnavI zuM karI zake nathI? ardhAna dhArela sarva kArya siddha karI zake che. rAkSasavadha kAvya vA ane temAM pratijJA pAla
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 294 ) zrI kama yAga graMtha-vivecana. Y namAM cAlukayanI svakatavyakAmAM utsAhapUrvaka thayelI pravRttinuM hRdaya AgaLa citra khaDDa karavu' eTale utsAhazaktinI kismata aMkAze. ana'tavIyanA svAmI AtmA che, te traNa bhuvana calAvavAne zaktimAn thai zake che, tA pazcAt kArya pravRttimAM utsAha mATe vizeSa kahevAnuM hatu nathI. utsAhapUrvaka svasatkArya pravRtti karavI eTaleja potAnA adhikAra che--tenA phUlanI prApti mATe kadApi adhIzaI rAkhavI nahi. kanyasatyAya pravRtti eja phalarUpa che. je je aze utsAhapUrvaka satpravRtti thAya che te te aMze teja samaye sallAbhanI antamAM prApti thayA kare che ke tenu sthUlala bhaviSyamAM dekhI zakAya che. satkAryamAM muMjhayA vinA svAdhikAre niSkAmapaNe utsAhapUrvaka pravRtti karavAmAM je samaye AtmAnI je je aMze uccatA hAya che te te aMze AtmAnuM uccatva ane zuddha amAdhavu, kanya Avazyaka kArya pravRtti samaye AtmAmA te te satkArya pravRttinA utsAhavaDe uccatA thayA kare che ke jethI vizvamA samUhIbhUta sallAbhanu darzana thAya che ane jyAMthI satkArya pravRttinA abhyAsa bAkI hAya che tyAthI prAraMbha thAya che tathA AtmAnI pragatinA AtmA sAkSI khanI tenA anubhava karI zake che. rAtrimAM divasamAM TADhamAM tApamAM gharamAM vanamAM dukhamA sukhamAM parvatapara samudrapara game tevA sthAne ane game tevA sAnukUla vA pratikUla prasagAmAM mAre je je kAryo karavAnA mAza adhikAra che te mhAre game tevA bhAge adA karavA joIe, te mATe je karU' ne kartavyaprabhunI pUjA hAya ane tatsukha dhI je je vicArUM' kahyu te kartavya prabhunu dhyAna hAya-e pramANe nitya utsAhapUrvaka kamacAgI pravartatA chatA ane satpravRttimAM nahi muMjhAtA chatA kSaNe kSaNe AtmonnatinA zikhare AruhyA kare, tenI kAryaOpravRttimAM janma maraNA e tenA vizrAma avadhavA; ane tenI hRdayanI bhAvanA eja tenI pragatinuM mUla kendrasthAna avadhavu. utsAhathI satpravRttijIvana TakI rahe che ane tenAthI vizvamAM alaukika pAramArthika prasiddha karyAM karI zakAya che. eka TITADAnI utsAhamayapravRttithI kAryasiddhinA khyAla AvI zake che. eka samaye eka TITADIe sAgaranA taTapara iMDAM mUkayAM. teNInAM iMDAMne samudra potAnA peTamAM gaLI gayA; TIToDIe TIToDAne sarva vRttAMta kachyu. TITADAe saOkalpa karyAM ke samudranI pAsethI mAruM IMDAM pAchA levAM; TIToDo svAzrayI ane AtmazraddhAvAt manI pAtAnI cA~cuthI samudranu jala mahira kADhavA lAgyA; te dekhIne anya pakSI tenI hAsI karavA lAgyAM ane kathavA lAgyAM ke are mUrkha TIToDA ! A hArI pravRttithI kadApi samudra ulecAI javAnA nathI ane temA tane parizramaja thazeityAdi aneka vAkayeAvaDe pakSIoe tene samajAnyA; paraMtu te ekanA be thayA nahi. TIToDA rAtrivisa samudranuM jala ulecavAnA cAcavaDe satata prayatna karavA lAgyA, tethI tenI evI satata pravRtti dekhIne tenI strI paNa temAM bhAga levA lAgI; ane cAMcavaDe sAgaranuM jala mahira kADhavA lAgI, tenuM pariNAma e
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamalegI dareka pravRttimAM utsAhavata hoya che. (25) AvyuM ke anya pakSIone tenI dayA AvI ane teo paNa sAgarane ulecavA cAvaDe prayatna karavA lAgyAM. sarva pakSIoe sabhA bharIne temanA kAryamAM sAhA ApavAne garuDane AmaMtraNa karyuM, ane je garuDa na Ave te pakSI samAjanI bahAra mukavAne vicAra karyo. garuDa pAse mekalelA paMkhIo gayA ane teoe garuDane sarva vRttAta kahyuM; tethI garuDa pitAnA jAti baMdhuone sAhA ApavA mATe zrI kRSNanI pAse rajA mAgavA gayo. zrI kRSNa jANyuM ke je garuDa tyA rokAze te mane aDacaNa thaze; mATe te kArya tvarita karavA pote jAte javA vicAra karyo ane kRSNa-garuDa banne pakSI samAjamAM dAkhala thayA, tethI samudadevatA bhaya pAmyA ane TITeDInAM iDA pAchA ApyA. A kalpitavAtaparathI sAra levAnuM e che ke utsAhapUrvaka satkAryanI pravRtti prAraMbhAya che te temAM vijya maLyA vinA rahetuM nathI. satkAryapravRttimAM AnanTarasa raDanAra ane abhinavajIvanamAM jeDanAra satkAryapravRttimAM kharekhara utsAha e apUrva zakita che. utsAhathI paripUrNa hRdaya bharI daIne dezasevA janasevA vidyArthI sevA sAdhusevA dharmasevA dhAmikasAhityasevA vidyAsevA ane paramArtha sevA vagere je je satyavRtti AraMbhavAmAM Ave che temAM rasapUrvaka bhAga laI zakAya che ane tevA prasaMgamA prasannatAne evI zakAya che, atae utsAhapUrvaka satkAryapravRtti karavAnI jarUra che. je dezanA manuSya sarvaprakAranI satyavRttimAM utsAha vaDe prasannatAne prApta karI pravarte che teo AnandAsane prApta karI zake che. keIpaNa kArya karavuM hoya tyAre te samaye utsAhapUrvaka cittanI prasannatA saMrakSI karavuM. nhAnAM bAle jema pratyeka pravRttine utsAhapUrvaka seve che tema pratyeka satkAryapravRttine utsAhapUrvaka sevavI joIe vacce sarva kartavya kAryomAM pharajanI dRSTie utsAhapUrvaka pravartavuM joIe. laghumAM laghukArya ke je jaganI dRSTie tucchasama bhAsatuM heya temA paNa utsAhapUrNa hRdayathI pravartavuM joIe. anutsAha ane aprasannatA e be kAryapravRttimAM vizva che tethI pratyeka manu anutsAha ane aprasannatAne hujAre gAu dUra rAkhavI joIe. AtmajJAnIo zeka udAsInatA ane anutsAhanA eka saM5mAtrane paNa pizAca samAna gaNane teone dUra kare che ane utsAhapUrNa hRdayathI kArya karatAM kadApi hAra maLe che te paNa vizeSa prakAre kArya karavAmAM ukata thAya che ane tyAMthI hAra thaI hoya che tyAMthI aneka upAvaDe AgaLa pragati kare che. karmacogIo ke jeo AtmajJAnapUrvaka thayelA che teonI sarva prakAranI pravRttimAM tyAre dekhe tyAre utsAha dekhAze. teo nAsIpAsa thaze topaNa utsAhI thaI sakAryapravRtti karaze. teo pAjayanA garbhamAM paNa utsAha vaDe vijya dekhI pravRtti karIne svAdhikAranI AgaLa rahevI dazAne gra ghavAne adhikArI banI zakaze. nepoliyana bonApArTa ane ra vikramAditye je je yuddho kyAM temAM teoe utsAhane paripUrNa ge hate. kiAna-vyApArI-sainike
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 296) zrI kamaga graMtha-savivecana. " sevaka-rAjAo-kaviye--jJAnIo-vidyAthIo-sAdhuo ane dharmAcAryo utsAhathI vAdhikAra kartavya sampravRttimAM utsAha seve che te tethI teo ane pratyeka kartavya kAryamAM sallAbha dekhavAne zaktimAna thAya che. ITAlIana garIbADI pote je je kArya karato hato te utsAhapUrvaka karato hato. tene je je kArya sopavAmAM AvatuM hatuM temAM te utsAhathIdukha parizrama veThIne vijayI nIvaDatuM hatuM tethI te ITAlI dezane uddhAraka mahApuruSa tarIke gaNAye. pratyeka dezamAM aneka kamagIo thayA che. teonI kAryapravRttimAM utsAha mukhya bhAga bhajave mAluma paDe che. rAjaputa vIre alpa saMkhyAmA heIne teoe hajAre lA musalmAnene haThAvyA hatA evuM teonA utsAhajUrathI TeDa rAjasthAna phArbasarAsamALA vagere vAMcatAM mAluma paDe che. atae utsAhapUrvaka kartavya kAryo karavAnI satyavRtti sadA sevavA cagya che. pUrNa zraddhAnuM avalaMbana karIne kAryapravRttimAM vartavA mATe pUchazo tamArA e pada mUkIne je kAryapravRttinI siddhinuM rahasya darzAvyuM che te kharekhara antaramAM anubhavagamya karavuM joIe. pUrNa zraddhAnA avalaMbana vinA kAryanI siddhi karI zakAtI nathI. kAryapravRttirUpa dehamAM zraddhA kharekhara vIryasamAna che. je kArya pravRttimAM pravartakanI zraddhA nathI te kAryanI siddhi thaI zaktI nathI. kAryapravRttizraddhAAtmazraddhA adhikArazraddhA-sAdhyakUlazraddhA ane pramANu zraddhA Adi zraddhAo vinA cAlI zakAya tema nathI. je manuSyane potAnA vicAro ane kartavya kAryonI zraddhA nathI tenA jevA A vizvamAM anya nirbala nirjIva manuSya nathI. pratyeka kartavya kAryamAM AtmazraddhAnI jarUra che ema jyAre pitAno nirNaya thAya che tyAre antarAtmAmAM rahela anaMtavIryane bhaMDAra kharekhara prakaTa thAya che ane tethI kartavya kAryanI saheje siddhi thAya che. kartavyakAryanI siddhi karavA mATe pUrNa zraddhAthI hadaya bharI devuM ane tyAM tyAM kartavya kAryasiddhinA upAye ne vicAravA ke jethI kAryasiddhino mArga spaSTa thaI zake. zraddhA e IzvarI gala che ane tethI dharmanI bAbatamA dharmAcAryo prathama zraddhAtaravanI upagitA avadhIne manabemA dharmazraddhA prakaTe evA upAyo graha che. meramerijhama ane hipaneTIjhama vagere vidyAomA zraddhAtatva vyApI rahyuM che ema anubhava karatA avabodhAze. kartavya kAryanA zraddhAthI tenI pravRttimAM sthiracitta rahI zake che ane tethI mananI caMcalatAnI nI thAya che. zraddhAjala samAna anya keI bala nathI. prabhune prApta karavA mATe gurune prAma karavA mATe ane kartavyanI siddhi mATe paripUrNa zraddhAvinA kadI rahI zakAya tema nathI. je manuSyanI kartavya kAryamAthI zraddhA uThI jAya che te game te karmavegI hoya te paNa te kAryanI siddhimAM pazcAtuM rahe che. kharuM kahIe te musalamAne zraddhAbalathI AryAvartanuM rAjya meLavavAmAM AtmabhAga ApI zakyA hatA AtmazraddhAyukta citanyavAdIoe je je kartavya kAryo karyA che tevAM jaDavAdIoe karyA nathI ane karI zakavAnA nathI tethI
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhAnuM apUrva baLa. ( 297 ) teo ItihAsanA paTa para kaMI zabha kAryonI yAdI mUkI zakyA nathI ane mUkI zakanAra nathI. AtmA pote paramAtmA che, te dhAre che te kArya karI zake che. atae huM dhArIza te kArya karI zakIza e nizcaya karIne kartavyazraddhAlu manuSya Atmabhega ApavAmA pazcAtuM paDatuM nathI. kartavyazraddhAlu ane AtmazraddhAvaMta manuSya sarva bAbatamAM mana vacana ane kAyAthI prAmANika rahe che ane te pitAnI uccatA-zuddhatA samajavA mATe zaktimAna thAya che. pUrNa zraddhAthI je je kAryo karavAmAM Ave che te te kAryo prAyaH pUrNa karI zakAya che. atae pUrNa zraddhAnuM avalaMbana karavAnI khAsa jarUra che. eka guru pAse be vidyArthIo adhyayana karatA hatA. eka divase gurunA manamA e vicAra AvyuM ke be ziSyane paripUrNa vidyAnI prApti karAvavA mATe brAhmI cUrNa siddha karavuM. gurue aneka auSadhIo bhegI karI brAhmIcUrNanI siddhi karI amuka muhUrte banne ziSyone khAvA mATe ApyuM. eka vidyArthio pUrNa zraddhAthI sarasvatI cUrNanuM bhakSaNa karyuM ane anya vidyArthio mAkhInA cUrNa jevuM jANI zaMkA lAvI bhakSaNa karyuM. jeNe pUrNa zraddhAthI brAhmacUrNanuM bhakSaNa karyuM te vidvAna thaze ane jeNe gaM dharIne cUrNa bhakSaNa karyuM te mUrkha rahyo. e dAntaparathI avadhavAnuM ke pratyeka kartavyanI paripUrNa zraddhAthI pitAne jeTale vijaya thAya che teTalo anya kazAthI thatuM nathI. kartavya kAryanuM vaparane-vyaSTi ane samaSTine phala prApta thavAnuM che ema paripUrNa avadhIne ane pUrNa zraddhA dhAraNa karIne je manuSya kartavya kAryane kare che te kadApi pragatimArgamAMthI bhraSTa thato nathI. Avazyaka kartavya kAryone paripUrNa zraddhAthI karavAM joIe. kamagIo-jJAnagIo-haThAgIo-bhaktagIo ane sevAyegIo pratyeka kartavya kAryamA kartavyazraddhA ane AtmazraddhAthI pravarte che tethI teo vizvamAM AdarzajIvana dhAraNa karIne amara bane che zraddhALalagathI aneka rogone maTADI zakAya che tenuM rahasya kharekhara yogIo jANe che tethI teo aneka rUpAtarathI zraddhAne keLavI tene samyam upayoga karI zake che. paripUrNa zraddhALalathI je kArya karavAmAM Avaze temAM daivIsAmarthyanI sAhAdhya maLe che. aneka dharmapravartakenA caritre vAcavAthI mAluma paDaze ke teone satkArya pravRttimA nasenase paripUrNa zraddhALalanI sAthe laDI vahetuM hatuM, tethI teo vizvane camatkAro batAvavAne zaktimAn banyA hatA. maMtranI sAdhanAmA paripUrNa zrAvinA eka kSaNamAtra paNa rahI zakAtuM nathI, temaja opadha-davAonA bhaNamAM paNa zraddhALalathI apUrva phAyado thAya che tenA aneka dAkhalAo vidyamAna che. kaI paNa kArya pravRttimAM zraddhAnI jarUra paDe che. vidyApravRtti-zAtrakarmapravRtti-vaMgyapravRtti ane pravRtti vyavahAraprAmANya siddha karavAmAM prathama pradAnI jarUra che. zraddhAnA nimittapara aneka bhedo paDe che temAM jJAnapUrvaka zraddhAnuM avalaMbana karavAnI jarUra che. pratyeka kartavya kArya 38
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 298 ) thI kApega zavivecana. Xie pravRttinu" sabhyajJAna prApta karyAM pazcAt te pravRttinI je zraddhA thAya che ne kApi TALI TaLatI nathI ane kAryanI siddhi karavAmAM pUrva zakti aLavI zaDhe che. vikramAtAne potAnI kartavyapravRttinI ane svAtmAnI purNazravA hatI tethI te mAsika dharmane pratyeka kArya karatA hatA. jagadeva paramAra ane bAppA gavalane svaakarmanI pUrNa zraddhA hatI tethI teo pratyeka katavyamAM AtmabhAga-sarvasvArpaNa karavA jagamAtra AMcake khAtA nahatA. kartavyakAryanI zraddhAnI sAthe aneka zraddhAnI phera paDe che ane te sarve pAtru karIna kartavya kArya pravRtti samArabhavI eIe. jUnAtrajanuM samAja jIvA vaya zumAvana meAvat carcamAva pravartesvopayotaH e lAkanA bhAva ema manana karavAmAM Ave che tema tema temAM adbhuta bhAva rahelA gedhAya che ke jaina vivecana karatAM mahAgrantha banI jAya. pratyeka kanyakAya karatI vakhate AtmAne AvI zikhAmaNa ApavI ke huM Atmana ! pUrNazraddhA avalakhIne suAvI dhairya dhArIne ane meruparvatanI peThe thaya avala bIne upacAnathI kAryamAM pravRtti kara, pratyeka kAryane dhairya dhArIne gubhAvathI karavu oie, koi paNu sAmAnya kartavyamA pazu cubhAvathI dhairya dhAraNa karavuM teie ke jenI asara tethI mahatkAryopara thaI zake. pratyeka kArya karanI thakhate hradayamAM zubha bhAva dhAraNa karavA joIe ane zubha bhAvapUrvaka thayane valaLavAnI AvazyaktA svIkAravI joie. zubha bhAvathI kareluM kRtya vastuna zubhakSaprada thaI zake; ataevo anya sAmagrIenI nyUnatA chatA cubhAva te rahevA joie. nAnI hRdayanA subhAvaprati STi de che ane ajJAnIe-mAhyAtmAe bAhyakriyA dRSTi de che. jJAnIe hRdayanA subhAvamAM izvaratva dekhatA hoya che ane ajJAnIe khAdveSTa padArthomAM izvaratva dekhatA hoya che. jINu zeThe zrI mahAvIra prabhune AhAra vaherAvavAnI subhAvanA bhAvI, tethI subhAvanA mAtrathI azruta devaleAkamA javAnu aAyuSya khAdhyuM. nAgaketue bhAvanA bhAvatAM kevalajJAna prApta karyuM . zAlibhadre AhIranA bhavamA munine khIra vahoravI gAbhadra zeThane tyA avatAra levAnuM mahApuNya prApta karyuM. khazera vA zera khIramAM kaI eTaluM badhu puNya rahela. nahetu'; parantu te te AhIranA manamA prakaTelI subhAvanAmAM hatuM. vizvavartI sarve jIvAne tI kara prApta karavAnuM puNya kahyuM che; parantu te puNya kaI ekalI bAhyAkRtithI thatuM nathI. ataeva huM Atmana 1 tu pratyeka kAryane ka; parantu subhAvathI dhairya dhAraNa karIne kara. pratyeka kAryamA subhAvathI dhairya avalakhIne pravartavAthI AtmAnI zaktiyAnA pratikSaNa vikAsa thatA jAya che. hRdayamAM subhASa dhAraNa karavA e AtmAyatta che. pratyeka kAryoMne ucca subhAvapUrvaka karavAthI hRdayabhAvanAnu` eTaluM badhuM baLa vadhe che ke tenI khAAmAM paNa asara thayA vinA rahelI nathI. sulakatA-mahAtmAo-yogIo ane jJAnI prathama subhAvathI bharI de che ane pazcAt kartavyakArya kare che. pratyeka kanyakArya pravRttinI sAthe hRdayamA subhASa pada
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - - - - - -- - - - - - subhAvathI paramAtmapada prApti. (29). ~~- ~~~-~~ ~ - - --~-- - ---- -----~ ~ ~~ ~- ne have joIe ke jethI AmannatinA zikhare hatAM vAra na lAgI zake. pratyeka kAryamAM subhAvathI pairya avalaMbI pravartavuM joIe. zrI hastinApuramAM zreyAMsakumAre jyAre zrI rASabhadeva prabhune zelaDIne rasa vaherAvyo tyAre tatsamaye jema jema rASabhadeva prabhune hastamAM zelaDIrasanI zikhA caDavA lAgI tema tema zreyAMsakumAranA hadayamAM subhAvanAnI zikhA eTalI badhI vadhavA lAgI ke AkAzamAM paNa te mAI zake nahi. AvI zreyAMsakumAre satkAryamAM subhAvanA rAkhI tethI te zubha gatine pAmyA. tema pratyeka manuSya sAMsArika vAM pAramArthika kAryo paikI game te kArya karatA ataramA subhAvane pravAha vahyA kare e upaga dhAraNa kara. mahAjJAnIo eka paramANunA varNa baMdha rasa sparzamAM sthira thaIne zukladhyAna dhyAI zake che ane tethI teo kevalajJAnane prApta karI zake che. AtmAnAM eka paryAya vA paramANunA eka paryAyamAM zukaladhyAnIo dhyAnathI sthira rahIne kevalajJAna prApta karI zake che ema egazAstra-tatvArthasUtra-zavaikAlicUrNa vagere aneka zAstromAM pratipAdana karyuM che, te uparathI samajavAnuM maLe che ke pratyeka kartavya kAryapravRttimAM pravartatAM antaramAM subhAvanA rAkhI zakAya che ane upagathI pravartI zakAya che te AIkamAra gRhasthAvAsamAM gRhasthadazAnA svAdhikAre gRhasthagya kAryo karatA hatA. teo hRdayamAM zuddhabuddha paramAtmAnuM AntaradaSTie dhyAna dharatA hatA ane bAhAthI sAMsArika aneka kartavya kAryapravRttine sevatA hatA. sAMsArika kartavyapravRttimA e upagapUrvaka pravartatA hatA ane te te pravRttinI bAhya zubhAzubha asara svAtmApara na thAya e upaga rAkhatA hatA. upage dharma e vAkyanA yathArtha bhAva pramANe teo pravartata hatA. subhAvathI haiye dhAraNa karIne pratyeka kArya thatA attaramA AtmAnI paramAtmatA pragaTAvI zakAya che. eTaluM yAda rAkhavuM ke jyAre tyAre je kaMI paramAtmAo che te kharekhara subhAvathI thayA te ApaNe paNa subhAvathI paramAtmapada kema na pAmI zakIe ? alabatta paramAtmapada pAmI zakIe. subhAvathI pairya dhAraNa karIne kAryamAM pravartavAnI jarUra che tema meru parvatanI peThe sthiratA dhArIne kAryamAM pravartavAnI paNa jarUra che. jema jema kAryapravRttimAM mana vacana ane kAyAnI sthiratA vadhatI jAya che tema tema kAryanI siddhi zIvra thAya che. mena jema keIthI kaMpA ke nahi tema pratyeka manuSe kartavya kAryapravRttimAM mana, vacana ane kAyAnA vegathI acalAyamAna rahevuM joIe. mana vacana ane kAyAnI sthiratAthI pratyeka kAryanI pravRttimAM vijaya meLavI zakAya che. jema kAryapravRtti uttama tema vize rtha dhAraNa karavuM joIe. vidyArthayanAdi pratyeka kAryapravRttimAM mana vANI ane kAyAnI sthiratAthI aciMtya vijaya meLavI zakAya che. ari manu karyapratimA asthira hovAthI teo parAjyane pAmI zake che. ekzananI peThe zairya ghA karIne
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 300 ). zrI kamaga graMtha-vivecana. kAryapravRttimAM sthira thanArA manuSyo raNamAM zatrunya sAmA sthira thaI ubhelA zaputa vIrenA sainyavat zobhI zake che. rAjaputa yuddhamAM hAra gaThavIne evA sthira thaI jAya che ke temane bhedIne pelI pAra javuM e azakya kArya thaI paDe che, ema rAjaputono itihAsa kaLe che. zodhakoe AjakAla vizvamAM je je maTI zera karI che te kharekhara sthiratAnuM phaLa che. je teo svakAryapravRttimAM Apatti prasaMgamAM sthira na rahyA hota to mahAzedhakhoLa na karI zakyA hota. A vizvamAM je je dharmapravartaka thaI gayA che. teo satkAryapravRttimAM dhairya avalaMbIne pravaryA hatA. yahudIoe Izu krAIsTane phAMsIe caDhAve te paNa Izu krAIsTa pitAnA vicAromAM sthira rahyo tethI tenA mRtyuthI tenA vicArene satya mAnanArAo A vizvamAM cAlIza karoDa uparanI saMkhyAdhAraka manuSya hAla vizvamAM vidyamAna che. mevat zairya avalaMbIne kAryapravRttimAM pravartavuM e kaMI hAnA bALakone khela nathI; emAM te sarvasvArpaNa karavuM paDe che ane kAryapravRttine vaLagI rahevuM paDe che. vedAntamAM bhaktidharma mAnanArI mIrAMbAIne bhakitapravRttimAM sthiratA dhAraNa karatAM kuMbhArANA taraphathI ochuM sahana karavuM paDayuM na hatuM. teNe aneka jAtanI upAdhi sahana karI hatI. chevaTe tene jherane khyAla pIvAno samaya Avyo ane te teNe pIdhe; paraMtu daivayogAt jIvatI rahI ane bhaktimAM sthira rahI. yuvAvasthA heya, batrIza prakAranI rasavatInuM bhojana maLatuM hoya, zarIranI ArogyatA hoya temaja atyaMta - vIryabhara deha hoya ane surUpavatI yauvanavaMtI ane hRdayagrAhI strI AvIne kAmanI prArthanA karatI hoya te samaye jema brahmacaryamAM sthira rahevuM mahAmuzkela kArya che-tahata kArya pravRttimAM dhairya dhAraNa karavuM e paNa muzkela kArya che. kAryapravRtti saMbaMdhI bAhyAktara sthiratA eja vAstavika pravRtti pragatinuM cihana avadhavuM. Antara sthiratAnI asara kharekhara vANI kAyA ane kAryapravRtti para sArI thAya che ane tethI bAhya vyAdhinA tApa veThavA chatAM atarathI nirlepa rahI zakAya che. rAjA pitAnA rAjAnA dhameM sthiratAvaDe pravatI zake che tema prajA pitAnA prajAnA dhameM sthiratAvaDe pravatI zake che. je je mahAtmAoe A vizvamA hitakAraka kAryapravRttine AraMbhI hatI. temAM teo zrI vIraprabhunI peThe sthira rahyA hatA. kAryapravRttimAM asthira banavAthI AtmAnI paDatI dazA thAya che ane vizvamAM potAne sAhAsya karavAne jeo rAha joI rahyA heya che teo tenAthI dUra khase che ane anya kAryonI pravRttimAM paNa bhaviSyamAM asthiratAthI azubha pariNAma Ave che. aeva cAhe thavAnuM hoya te thAo paratu kAryapravRttimAM dhairya dhAraNa karIne pravartavuM joIe ane temAMthI kudI prANute paNa pAchuM na haThavuM joIe. pratyeka manuSya meva dhairya avalaMbIne pratyeka kAryamA upagithI pravartavuM joIe. kaatvavonA upayogathI kAryamAM pravarta, upage kArya kara,
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahatAne tyAga. (301). pratyeka kArya karatI vakhate cAre bAjuono upayoga zakha. upagavinA thappaDa khAI besIza. upagavinA pramAda thaze ane tethI kArya pravRttimAM aneka bhUle thaze ema avabodhIne upayogathI pravarta. zelaga munine jyAre upaga AvyA tyAre AtmAnuM bhAna AvyuM ane pramAdane dUra karyo. aImuttA munie upaga dIdhe tyAre jalamA pAtranuM nAva banAvavAnI pravRtti kharekhara tene doSita lAgI ane tethI te IryAthikI kriyAmAM pravRtta thaI kevalajJAna pAmyA. zrI bAhubalI vanamA kAtsarga dhyAne rahyA, temanA dehe viliye vIMTaNa ane kAnamAM cakalIoe mALA ghAlyA, AvI temanI sthiti chatA temane kevalajJAna thayuM nahi. zrISabhadeva bhagavate brAhmI ane suMdarIne zikhAmaNa ApavA mATe bAhubalI pAse mokalyA. bAhubalI pAse gamana karI bene kahevA lAgyAM ke vIrA mArA thI 3, 4 he va = dorethI mor ItyAdi AvA vacane zrI bAhubalInA karNamA athaDAIne bAhubalInA phaMdayamAM utarI gayA. bAhubalI vicAravA lAgyA ke bena mane kathe che ke bhAI, hastIthI heThA utare. gajapara caDhavAthI kevalajJAna na thAya. zuM huM hAthIpara caDhaye chuM? nA huM hAthIpara caDha nathI. hAthI ghoDA ane rAjyapATane te tyAga karIne huM vanamAM dhyAna karuM chuM. huM gajapara caDha nathI te pachI utaravAnuM te kayAMthI hoya ? evAmAM puna benane madhura svara kAnamAM athaDA ke ghI no jhaghaDato jA re 4 ghara -vIja are huM hastIpara caDhelo nathI ane bahena kema mane hAthIparathI heThaLa utaravAnuM kahe che ane gajapara caDhatA kevalajJAna na thAya ema kahe che ? bAhubalIe manamAM vicAra karyo ke bahena asatya te bole nahi. bahena kahe che te kharUM kathe che paNa huM teno bhAva jANI zakato nathI. A pramANe vicAra karatA bAhubalIe upaga dIdho tyAre bhAna AvyuM ke kharekhara huM abhimAnarUpa hastI para cale chuM. mArA laghu bA prathama dIkSA lIdhAthI zrI kaSabhadeva prabhu pAse jatA teone vaMdana karavuM paDe, huM temane kema vAMDhuM? tyAre kevalajJAna thaze tyAre samavasaraNamAM praveza karIzuM ke jethI laghu bAne vAdavA na paDe. A ahaMkAra dhAraNa karIne huM vanamAM dhyAna karuM chuM paNa kevalajJAna thatuM nathI. bahena kahe che ke ahaMkArarUpa hastIpara caTatAM kevalajJAna na thAya te kharekhara satya che-ema upaga daIne temaNe samavasaraNamAM laghu bAdhavene vaMdana nimitta ane prabhudarzana nimitte eka pAda upADa ke turta temane kevala jJAna thayuM, tyAre bAhubalIne upayoga Avyo tyAre temaNe savabhUla dekhI ane tene TALI eTale turta temane kevalajJAna thayuM. A uparathI eTalo sAra levAne che ke pratyeka kAryamAM upagathI pravartavuM ke jethI bhUla na thAya. aMdhakAramaya rAtrImAM gamana karatAM sarcalAITathI je prakAza paDe che ane tethI jeTalI gamanamAM sAhAya maLe che tenA kA upagathI pratyeka kAryamAM ananaguNI sAhAya maLe kharekhara hRdayamAM avadhAravuM. upaga e pratyeka kartavyarthanI cAre tarakkI
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - ( 302 ) zrI karmacAga graMtha-savivecana. UR ti che. tenA abhAve pratyeka kAryane aMdhakAramAM karatAM aneka deze udubhave e svAbhAvika che. upagathI pratyeka kArya sArI rIte thaI zake che ane AtmA sarva bAbatamAM nirlepa rahI zake che. aeva 3yota pravartara e mahAzikSAne kSaNamAtra pratyeka kAryapravRttimAM pravartatA na visaravI joIe. pratyeka kAryamAM upayogathI pravartatAM sUkamamA sUkSama bhUle je thaI jatI hoya tenI yAdI Ave che ane pazcAt teone TALavAne prayatna thAya che. upagavinAne manuSya jAgate chate paNa uMghatA che ane upagI manuSya UMghate chate paNa jAgata che e vAkyane bhAvArtha paripUrNa avadhIne upayogathI pravartavuM joIe. manuSya! game te svAdhikAre kAryapravRtti karIne hArA AtmAnI pragati karavA ? IcchatA hoya te tu upagathI pravarta. nIce pramANenI zikSAno upayoga rAkha. prAraMbhita svakAryomAM vinonA samUho pragaTe te paNa mRtyulItine tyAga karIne prayatnathI svakAryamAM pravarta, kaI paNa kAryapravRttine AraMbha karatAM vinIgha pragaTe che. aneka vinene saMhArI prAraMbhita kAryo karavA paDe che. aneka vinene samUha prakaTayA chatA prAraMbhita kAryone mATe tyAga na kara; parantu kartavya kArya mATe raNakSetramAM mRtyubhItine tyAga karI kezarIyAM karI pravarta. ekAMti ghaNuvidattAna. e vAkayanuM smaraNa karIne kartavyasatkAryomAM vidanodha pragaTatAM DarakumIyAM banIne kartavya raNakSetramAMthI pAvaiyAnI peThe pAchA paga na bhara. je manuSya pAvaiyAo jevA hoya che teo kartavya kAryapravRtti prAraMbhIne teonI sAmA anya manuSya thatA bhaya pAmI kaMTALIne te te pravRttine tyAga kare che tethI pariNAma ane e Ave che ke teo je je kAryapravRtti kare che temAM teo vinogha AvatA pAchA paDe che. AvI temanI pravRttithI parabhavamAM paNa teo bhItinA saMskArane vArasAmAM letA jAya che ane tyAM paNa tevA prakAranI bhIrudazAthI kartavya satkAryapravRtti AraMbhIne bhAgaMbhAgA-nAsanAsA karI deDA kare che. prAraMbhitakAryo karavA e ja AtmapragatinuM pravartana che e nizcaya karIne prAraMbhita satkAryapravRttimA upayogathI kaTi vine sahana karIne pravartavuM. prAraMbhita satkAryomA jema jema vidane Ave che tema tema prAraMbhakane kArya karavAnuM uttama zikSaNa maLe che evuM karmayogIonA jIvanacarite vAcI avadhavuM. prAraMbhita satkAryomAM vino paDe che tethI bIvuM ? nahi, gabharAvuM nahi. he cetana tatsaMbaMdhe vizeSa zuM kahevuM ? prAraMbhita satkAryone mRtyubhItine tyAga karI keTa viine sAme ubhe rahI kara. avataraNa-svAdhikArogya kartakAryamA Atmazakti jANavAnI sAthe pratyakSetrAdikanA, jJAnapUrvaka pravRtti thavAnuM sAdhavAmAM Ave che. -- AtmazaktiM parijJAya dravyakSetrAdikaM tthaa| samyag vyavasthitiM kRtvA kuru vaM karmayuktibhiH // 49 //
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ = = = == = = dApUrvaka pravRtti kare (303 ). zabdArtha-Atmazaktine cAre taraphathI jANIne tathA dravya kSetrAdika jANIne ane temaja svaicAryanI samyagravyavatha karIne yuktivaDe kArya kara. vivecana-gyeka manuSya kArya karavAmAM pitAnI Atmazakti keTalI ane kevA prakAranI che tenuM alita jJAna karavuM e manuSya pote je je kArya karato hoya temAM dravyakSetrakAla ane bhAvanuM pitAnA para na kartavya kArya paratve jJAna karavuM joIe jainazAstromAM Taao vitta rAMDho maghalo sara raghu kALa ItyAdi vAkya dvArA kSetrakala ane bhAvathI samyavastune jAva.nI AjJA karavAmAM Ave che. dravyatrakAla ane javAthI kartAsaMbaMdhI ane AjubAjunA gA saMbaMdhI je sApekSA karavAmAM Ave te aneka bAbatenA mithyA TALavAnI sAthe sApeDhapaNe vize ane AmAM pravartI zakAya che ane tethI parihAma ane e Ave che ke vyAkAryanI pratyakSetrakAlAvathI vyavasthA karIne kArya karavAmAM pravRtti karI zakAya che ghaTanA upara dravyaatrakalA utAravAmAM Ave che. TUcathI ghara mATIne-kSetrathI ghaTa vijApura-kalathI ghaTa zItaRtuno ane bhAvathI varNagaMdharasa ane sparzamaya-ema pratyeka vastu para dravyatrakAlajAva utAravAmAM Ave che. je kArya karavAmAM Ave che tenuM dravyathI kArya zuM? zretrathI kArya zuM? kAlathI kArya zuM? ane bhAvathI kArya zuM? tenuM vyavahAra ane nizcayathI kAna karavuM joIe. AtmA svayaM dravyathI amuka kSetrakAlathI amuka ane bhAvathI amuka ityAdithI manuSya paryAyAdine vicAra karavo joIe. manuSya pita je avasthAmAM hoya tene teNe divyagnakAlabhAvathI vicAra kara joIe pitAnI zakita amuka kArya karatA keTalI che tene nirNaya karyA vinA manuSya asaka kArya karatAM thApa khAI bese che. ta eva Atmazaktine vicAra karIne kArya karavuM joIe. cAra varSanA bAlanA zIrSa para paccIsa varSane yuvaka upADe eTale bhAra mUkavAmAM Ave che temAM bALakane nAza thAya che vikAre che je kAryo thaI zake teTalI svAtmAmAM zani hoya vA anyAnI sahAcya heya ane tenA karatAM zaktinI bahAra kAryo karavAmAM Ave to temAM svAtmAne nAza thAya ane anyane paNa atyaMta hAni karI zakAya evI sthiti prApta thaI zake che. atae AtmazaktinI tulanA karIne karyuM. pravRtti sevavI joIe magara jalama vakIya balathI anyane pAya karI zake che. suvararUpa kSetrabale te meTA jAnavane paNa jelamAM kheMcI zake che. paraMtu yadi te sarevara bahAra te pramANe AcaraNa karatAM paNajaya ane nArAvane pAme emAM kazuM Azcarya nathI. ghuvaDa rAtrInA vakhatama kAgaDAono parAjaya karavA ane nAza karavA zaktimAna thaI zake che paraMtu teja ghuvaDa (ka) divasanA samayamAM kerI para panI zake che. siMDa vana parvanarUpa tra pakhrI balavaDe vanaraja nIranuM pa- yAra kI zake che paraMtu te nagaramAM phAvI zake nahI. paraMtu tenuM sAvi paNa che. manuSya
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 304 ) thI karmayoga AMtha-vivecana, mowane --- anemo --- ---- wwwwwagen er mares amuka avasthAmAM amuka prakAranI zaktie amuka kArya karI zake che te tenI je, zadina khIlelI hoya che tenAthI bhinakArya karI zake nahikavine yuddhanuM kArya soMpavAmAM Ave ane kSatrine kavinuM kArya seMpavAmAM Ave te paraspara bannenI zaktine hAra thaI zake. kaI paNa kArya karatAM pUrve je je kAryapravRtti karavAmAM Ave che temAM potAnuM jJAna keTaluM che ? pitAnI zakti keTalIka che? kayA kayA manuSya kevI rIte te kArya kare che? mArAthI te kArya karavAmAM vanI ane kAlanI tathA bhAvanI anukalatA che ke kema ? temaja je je pratikUlanA Ave tene pahecI zake teTalI mArI zakti che ke kema? tene paripUrNa vicAra kare che. A bAbatamA zivAjI ane pratApasiMha rANAnI kArya karavAnI Atmazaktine ane divyakSetrAdikanA jJAnane mukAbale karavAmAM Ave che. yuddha zaktimAM pratApasiMha karatAM zivAjI Agala caDhI zake tema jaNAtuM nathI, paraMtu zivAjIe je je kaLAo vAparIne yuddha karyA tevuM kArya kharekhara pratApasiMha karI zakyuM nahi. kharuM kahIe te zivAjIe dezakAlanI paristhiti avalokI dezakAlAnusAra yuktithI yuddha karyuM ' te pramANe pratAparANAe AtmazakitanI tulanAthI pravRtti karI hatI te cIDane killA tenA jIvatAM pite meLavI zakta. pratApasiMha vagere rAjaputee prAcIna paddhati pramANe pravatI nakAmAM kezarIyA karI aneka vIrene prANa gumAvyo jeke kezarIyA karIne yuddha karavuM te uttama che, paraMtu tenI sAthe pratyakSetrakAlabhAvane vicAra karI yuddhakulanItine upaga karyo hota te tene jeTalI hAni pahoMcI teTalI na paheMcI zakata. AryayuddhanItimAM pratApasiMhanI AryatA evI jhaLakI uThe che ke tenuM varNana thaI zake nahi, paraMtu pratApasihe zatrunI yuddhanItine dravyatrakAlabhAve vicAra karyo hota to tenI jeTalI hAni thaI tenA karatAM te pramANe lAbha paNa vizeSa maLI zakata. pratApasiMhamA kSatriyatvanA jeTalA guNe hatA ane jeTalI yuddhasAmagrI hatI te pramANe kAlAnusAre yuddhanItinI sAmadAma-daMDa ane bhedanA vicAro sAthe gati hetate svarAjya saMrakatvanI sAthe svarAjya pragati karI zakata. dezakAlAnusAra kAryapravRttine vicAra karIne tathA svAtmazaktine vicAra karIne kAryamAM pravRtta thavAthI vAstavika vijaya prApta karI zakAya che. zivAjIe hindudharmanuM saMrakSaNa karavA mATe je je pravRtti te dezamAM te kAlamA karI hatI te vAstavika hatI. je te pramANe te na karI hota te hindudharmanI rakSA na karI zakata. "zivAjI nuM heta te sunnata heta sabakI" evuM je kavie kahyuM che te akSare akSara satya che. musalamAnanI paNa pUrve evI svArIo karI deza luMTI svadharma sthApavAnI pravRtti hatI temAM alpaSa, hAni ane mahAlAbha, mahAdharmanI pravRtti je zivAjIe dharmadaSTithI karI hatI te tenA dRSTibinduthI yogya gaNI zakAya che. zivAjIe Atmazaktine te dravya, te kSetra, te kAla ane AjubAjunA saMge vicAra karIne rAjya sthApana vyavasthApUrvaka yuddha
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ enA abhAve adha:patana. (305). pravRtti svIkArI hatI ema tenA caritaparathI saheje apAya che zivAjIe jaMgalI pahADI mAvalane rAjyataMtramAM vyavasthApUrvaka sainika banAvyA temAM tenI hoziyArI hatI. auraMgajeba jevA sarvAtrakuzala bAdazAhanI sAme ubhA rahevuM e mUDha rAjAothI banI zake nahi. zivAjIne paNa eka vakhata tenA pajAmAM phasAvuM paDyuM hatuM te paNa te divyakSetrakAlabhAvane ane Atmazaktine gAtA hevAthI chUTI zake ane hindurAnca sthApana karI zakyo. zivAjIe sAnukUla sonI sAthe pratikula sage jANI lIdhA hatA tethI teNe sAnukUla sahAya meLavavAne kevA upAye lIdhA hatA te paNa vicAravA jevuM che. pratila sagone sanaphala karavAmAM teNe kevA kevA upAye lIdhA hatA te anubhavagamya karavA che. Atmazaktine khyAla tathA vyakSetrAdikane khyAla karIne prAraMbhadazAthI zivAjIe virATya sthApanAmAM je je suvyavasthAo karI hatI te kharekhara zretrakAlAnusAre carcA karI hatI. pratApasiMharANAne keI moTA hindurAlyanI sAhAsya nahatI. keTalAka hindu AryarAjAe te pratAparANAnI viruddhamAM hatA. yuddhasAmagrIonI jUnanA hatI ane mahArASTra karanA bAdazAhane mevADa pAse hatuM tethI tenA taraphathI ghaNA humalAo veThavAne pratAparANAne prasaMga maLe hate. zivAjInI cuddhanIti ane vyavasthAne pratApe svIkArI hatI te te je rAjyasaMrakSA karI hatI tenA karatAM vizeSa prakAre karI zakta ema avAdhAya che. pratAparAghAnuM kalaMkarahina kIrtimaya ane pratApamaya jIvanacarita che. je te samayanA rAjaputemAM tatsamayanI yuddhanIti pravanI hota te teo zivAjInA karatA dezasaMsthAnI unnatimAM vizeSa bhAgyazALI banI zakata. rajaputo ane mAvalAonA svabhAvamAM phera hatuM. bannene pavatanI sahAya hatI, paratu Atmazani ane vyavasthAmAM jUnAviktA hatI ema saheje avAdhAya che. divyatrakalA pratyeka manuSya pratAparANa ane zivAjInA caritrane mukAbale kare ane Atmazaktine tela karI dravyotrakAlabhAve pratyeka kArya pravRttimAM pravRtta thavuM joIe. pRthurAja ceDA kahya trakAlabhAve rAjyasthitinI saMramane dIghaTiSTithI vicAra karyo hota to te gujarAtanA rAjAe vigerenI sAthe yuddha karIne nakAme AtmavIryane paga karatA nahi. game tema karIne teNe aphaghAnIsthAna taraphathI AvatI vArIe aTakAvavAnA ja prayatna karavA jetA hatA, paNa te karI zakaze nahi. gurjaradezabhUpati bIma, abuMdagiri , mAlava deza bhUpati ane dillI bhUpanie tamaye dezakAlanusare yogya rAjyanIti pravRttine dIrghadraSTithI vicArI aikaya adhyuM nahi ane ulaTuM te parapara yuddha karI nirbala banI gayA, tethI te bhaviSyanI AryasaMtatinI pragati karI zakyA nahi; e temanAmAM dezakalAnusAre buddhi vaibhava ane hRdayanI uccatAnI na zatriya karmavartananI
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 306). zrI karmaLa graMthasavivecana. UF khAmI kahI zakAya. pRthurAja cauhANa, jayacaMdra ane gujarAdhIze paraspara amuka sulehanA kelakarArovaDe aikaya sAdhI bhAratanI, rakSApragati karavA prayatane karyA hota ane parasparanA vidhAo cUkavavA mATe eka heganI kenpharansa jevI samiti nImI heta to teonAM nAme sadA prabhu peThe pUjAta ane teo bhAratanI vidyA kaLAkauzalya vagere sarvanuM rakSaNa karI zakata. dravyakSetrakAlabhAvanuM pratyeka kartavya kAryamAM jJAna karavuM ane te kartavya kAryamAM Atmazaktine khyAla karI pravartavuM e sarvathI agatyanuM kArya che. emAM je vijyavaMta bane che te sarva kAryo karavAmAM svAdhikAre vijayavata nIvaDe che. pratyeka kAryanI pravRttinuM divyakSetrakAlabhAve jJAna karavAthI AtmazaktipUrvaka te kAryo thaze vA nahi tene kharekhara khyAla Ave che. zAhabuddIne ane allAuddIne Arya rAjAo para svArIo karavAmAM svasainyazakti ane zatrupakSamAM Antarakalaha ane parasparanI IrSyAthI parasparano nAza thAya temAM Antaraprada vagerene paripUrNa vicAra karIne teoe yuddho AraMbhyAM hatA ane gurjara deza vagere dezene tAbe karavAnI vyavasthAne sArI rIte jIne teoe gurja rAdi dezane sara karyA hatA. tatsamaye rAjaputa yuddhakalAnaipuNyane kalAnusAre jANavAmAM pazcAt paDyA hatA temaja strI mATe yuddha, eka bIjAnI ISya, mojazekha,. paraspara virodha, phATapuTa vagere durguNenA saDAthI saDI gayA hatA ane temAM keTalAka uttama rAjaputa vIre hatA paranuM durgaNIne bhAga maTe hovAthI kusaMpathI teo paDatI dazAmAM AvI paDayA hatA. musalamAne paraspara saMpIlA tathA yuddhakaLAmAM apramatta hatA tethI teoe Atmabhege AryAvartanuM Adhipatya meLavyuM-parata teoe hindusthAnanA sarva lokonA dharmanI bAbatamAM alaga rahIne tathA sarvatra zAnti prasarAya evA upAyamA sadA tatpara thaIne dezakAlAnusAre sarva janA, udayA bhedabhAva rAkhyA vinA pravRtti karI hota te teo AryAvartama dIrghakAlaparyanta rAjya karI zakta, paranta saguNo vaDe brITIza sarakAranI peThe sarva prajAnuM zreya karavuM evuM virala nRpatione AvaDe che. briTIza sarakare dravya kSetrakAlabhAva jANune ane aneka rAjAonAM, rAjyanI vyavasthAne avabedhI je dravyakSetrakAlabhAve rAjyakAryAdi pravRttine aMgIkAra karI che tethI teNe akhila vizvamAM cakravarti padavI prApta karI che ane teNe anubenI pragatine zikSaNadi pravRttithI uttamottama prabaMdha race che. sAdhue sonuM teNe rakSaNa karyuM che. garIbamAM garIba manuSyane paNa kaI satAve nahi evA divyakSetrakAlAnusAre kAyadAo racyA che ane sarva bAbatene poMcI vaLavAnI sujanA opUrvaka suvyavasthAo racIne aneka sudhArAvadhArA karyA che tethI tenA samAna anya keI rAjya hala gaNAtuM nathI. brAhmaNa kSatriye vaizya ane zuddhoe AtmazaktinI tulanA karIne paraspara ekabIjAnI pragatimAM sAkalanA akeDAnI peThe saMbaMdhita thaIne
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 307 ) parasparopaga uviDa ekabIjAne upagraha karavAnI pharajathI badhAne dravyakSetrakAlabhAvAnusAre kartavyani AtmazaktinA anusAre karavAM joIe ke jethI vartamAna ane bhavivyaMkAlamAM vyavahAra ane paramArthathI utkrAntine krama appaDa rIte pravartI zake. A jamAnAmAM je dravyakSetrakAlAnusAra svakartanya pravRttimAM pazcAt rahyo te patita thaela jAluve. brAhmaNa kSatriya vaizya ane zudroe svAdhikAracenca strakanyakAAMmAM AtmazakinanuM jJAna karIne apramattapaNe utsAhathI pravartavuM joie. paraspara vIrya saMgharSa zudvArA parasparanI avanine thAya evA vicAro ane AcArAnI carcA ane khaMDana manAthI dUra rahevu joie, vedadharmapravakAnI sAme spardhAmAM jainAcAryAM je paraspara eka zrRkhalAnA akoDAnI peThe saMbaddha thaIne ubhA rahyA hota te ane brAhmaNu, kSatriya, vaizya ane zUz2a e cAra varNamAM pUrve jainadharma pravartatA hatA tene dezakAlAnusAre dharma prAraka suyojanAonI suvyavasthAAvaDe paraspara svasvaceAgya kArya pravRttimAM vyavasthita thaine udAra ekaya bhAve pracAA ta te teonu rAjyasAmrAjya vyApArasAmrAjya vidyAsAmrAjya sevAsAmrAjya ane dharma sAmrAjyane vata mAnamAM caturvaNu mAM dekhI zakAta, je manuSyo pramatta thAya che tenA hastamAM koI paNa jAtanu pragatikara sAmrAjya rahetuM nathI evA acala vizvaniyama che; evuM avadhIne Atmazaktine anubhava karI dravyakSetrakAlabhAvanuM jJAna karI svAtya kartavyakAnei suvyavasthA karIne karavAM joie. prathama kArya karavAnI cAre bAjuthI vyavasthA ane pazcAt kArya karavAnI pravRtti eja niyama sarvatra utkrAnti pathane anusaranArA che. kAryavyavasthA mATe vartamAna jamAnAne anusarI briTIjhe pAsethI thru zikhavAnuM che. tee je je kAryo kare che tenI jevA prakAranI vyavasthA kare che tenA paripUrNa anubhava karavA oie. kAryavyavasthA mATe jeTaluM lakSya teTaluMja kArya zIghra thAya che ema avae dhavuM, pratyeka kAryanI prathama vyavasthA karIne AjImAjInA kSetrAlAdikanA sAnukRla pratikUla saMyogone dhyAnamA rAkhI yathAzakti kArya karavAnI pravRtti seva ! ! ! ke jethI sasArvyavahAramAM aneka TokarAthI kheMcI zakAya ane kArya karavAnA anubhava prApta thai zake. AryAvartamAM Aye pUrve suvyApUrvaka pratyeka kAryane vyakSetrakAlAnusAre karatA hatA tenI sAkSI nIke aneka pustakA vidyamAna che, parantu zravaNu karI besI rahevAthI kaMi vaLatu nathI. vAne kare ii vataM thavAnAM nathI. dIrghAtrI paNa hada bahAra na thavu joie. utsAGapUrvaka suvyavasthA karIne kArya karavuM, paNa nakAmA na besI rahevuM. nakAmA esI rahevAthI svarUpa udhaI kharekhara znamAM utpanna thAya che ane tethI AtmAnI sarvazaphinacemA Na pere che, nA pri tathA samaSTinu N zreya sAdhI zakAtu nathI. anaeva yuvyavasthAe karIne kAryapravRttimAM eka kSaNu pattu nAme na javA deve khAsa lakSyamAM rAkhavuM epe je manuSya e svAdhikAre je je kAryo karavAnAM che te aNutA nathI ane chatAM chanA pazu muvI Ye eka kSaNu pazu pramAdI na vuM. ----
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 308 ) zrI karmayoga ratha-savivecana kArya karatA nathI te manuSya deza ane mane eka bhArabhUta samAna jANavA. AtmazakitathI bahAranuM kArya paNa na karavuM joIe. bhale game tevuM uttama hoya paraMtu Atmazakita bahAranuM kArya karavAthI sva ane pArane kazo lAbha thaI zakatuM nathI temaja Atmazakita bahAranuM kArya karatAM svAtmAne nAza thAya che. atava mA divA ema vAkya mUkavAnI jarUra paDI che. AtmAnI zakita jANIne kArya kara. dravyatrakAlabhAvathI pitAnI zakitane jANuM ane svAgyakAne niyamitakalAdi vyavasthApUrvaka kara ke jethI niyamita suvyavasthAthI Atmazakita pratidina vadhatI jAya. je je kAryo karavAnAM heya teonAthI je je viruddha kAryo hoya teonuM paNa dravyatrakalAdikathI jJAna prApta karavuM ke jethI pazcAta mati mehathI svAdhikAra viruddha kAryamAM avyavasthAthI pravRtti na thAya, uparyukta kaleka bhAvArthane aneka nAnI dRSTithI avadhIne he karmagina!!! suvyavasthAthI svAdhikAre kAryo kara, " avatarAahemasaMskAratyAgapUrvaka kartavyamAM sthira thavAnuM kathavAmAM Ave che. raso. - ahaMmamatvasaMskArA~styaktvA vijJAya cetanam / svayaM parajJA, pravRtta have sthira mA !!! 50 , zabdArtha--ahemamatva saMskArane tyajIne ane AtmAne jANIne tathA svakartavyane jANI svIkArya pravRttimAM sthira thA. vivecana -ahaMmamatvanA saMskArane tyAga kare te rAdhAvedha sAdhavAnA karatA ananta guNa muzkela kArya che. AtmAnuM paripUrNa jJAna thayA pazcAt ahaM mamatvanA saMskArene tyAga karI zakAya che. sphaTikarane samAna AtmA nirmala che. sphaTikaratnanI Agala rakatapuSpa dharavAmAM Avaze te tenI chAyA pelA sphaTikaratnamAM paDavAthI te rakta dekhAze ane kRSNavarSIya puSpanI chAyAge te kRSNa dekhAze. sphaTikamAM rakatatA ane zyAmatA e upAdhikRta che paratuM sphaTikAratnanI te nathI, tadan AtmA paNa sphaTikarananA samAna nirmala che, paraMtu rAgadveSanA pariNAme te rogI cheSI gaNAya che. AtmA vastutaH sattAe siddha samAna che paraMtu karmanA saMbaMdhe svabhAna bhUlI te paravastuomAM huM ane mArApaNAnI buddhi dhAraNa kare che paraMtu te brAnita che. bahirAtmabhAvathI ahaMmamatvanA ' saMskAra eTalA badhA AtmAnI sAthe saMbaMdhita thayA che ke AtmA je je, jaDavastuomAM pate nathI temAM huM e pratyaya dhAraNa kare che. jenAgamaSTie karma ane AtmAne anAdikAlathI saMga , saMbaMdha che ane karmane saMbaMdha TaLatA AtmA svayaM paramAtmA bane che
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ - vidhavidha dRSTie kamanuM svarUpa jANavuM. - - - - - - - - - - - ane siddhasthAnamAM virAje che; pazcAt tyAthI saMsAramAM janma jarA ane maraNanA cakamAM AvavAnuM thatuM nathI. jainadaSTie bahirAtmA antarAtmA ane paramAtmA e traNa prakAranA AtmAonuM varNana karavAmAM AvyuM che. jyAM sudhI AtmA potAnuM svarUpa avadhI zakato nathI ane jaDavastuomAM Atmabuddhi dhAraNa kare che tAvat te bahirAtmA kathAya che. AtmA jyAre jaDacetananA tatvajJAnapUrvaka pitAnA samyakatvavivekathI Atmatatvane avabodhe che tyAre te antarAtmA kathAya che. antarAtmA pitAnA AtmAmAM sarvananta sukha vagere zaktine nirdhAra kare che ane te AtmAmA paramAtmatva nizcaya karI antaramAM AtmatvanI zraddhA karanAre hovAthI antarAtmA thAya che. cAra ghAtakarma ane aghAtI cAra evaM aSTakarmano kSaya karIne je zuddha thAya che tene paramAtmA kahevAya che. cAra ghAtIkarmane jeNe kSaya karyo che ane aghAtakarmane kaya nathI karyo te bhavastha jIvanmukata paramAtmA kahevAya che ane jeNe sarvathA ATha karmane kSaya karI mukti sthAna prApta karyuM te siddha buddha paramAtmA kathAya che. jJAnAvaraNIya darzanAraNIya vedanIya mehanIya AyuSya nAma getra ane antarAya e akarmanI sAthe AtmAne anAdikAlathI saMga saMbaMdha thayo che. jJAnAvaraNIyAdi akarmanI esene aThThAvana prakRti che. karmane pratibaMdha pradezabaMdha sthitibaMdha ane rasabaMdha e cAra prakArane baMdha avadha baMdha udaya udIraNuM ane sattA e cAra prakAre karmanuM svarUpa avadhavuM; karmagrantha kamapayaDI bhagavatI AcArAMga pannavaNuM tavArthavRtti sthAnAMga samavAya; praznavyAkaraNa vagerethI jJAnAvaraNIyAdi akarmanuM vizeSa svarUpa apAya che. vedAntadRSTie saMcita kriyamANa ane prArabdha evA traNa prakAranA bhedenuM svarUpa bhagavadgItA, aSTAdazapurANa vagerethI avabodhAya che. vedAntaSTie AtmA ane karmane saMbaMdha zuM che ? te avadhavA mATe brahmasUtranA sarva bhALe, bhagavadgItA, gavAsiSTha, aSTAdazapurANa ane daza, aThThAvIza tathA esene ATha upaniSada avabodhavA joIe. vedAntadaSTie AtmA ane karmanuM svarUpa jANavA mATe zaMkarAcArya rAmAnujAcArya mAdhavAcArya ane vallabhAcAryanA racita granthonuM adhyayana karavuM joIe ane kaNAda gautama kapila ane bhImAsakenA racelA granthanuM adhyayana karavuM joIe. cAra veda, upaniSada, purANe ane pazcAt thaela sAMkhyamata mImAMsaka kasuda pAtaMjala gautama vagerenA grantha, zaMkarAcArya vagere AcAryonA vadhe. kabIramata, rAmAnandamata, liMgAyata, AryasamAja, brahmasamAja, prArthanAsamAja, dhIo cAkIkala vA5 avabodhavuM joIe bIddhadharmadaSTie AtmA ane karmanuM svarUpa darzAvanArA je je grantha hoya te te sarva granthanuM sUkSmajJAnadaSTithI manana karavuM joIe. mahamedana dharmaNie AtmA ane karmanuM je je svastha granthamAM lakheluM hoya te jAvuM joIe. yahudIdhama daSTie AtmA-karmanuM jevuM kavarUpa hoya tevuM jANavuM joIe grIdharmadaSTie ane IjIptamAM prAcInakALamAM pravartina dharmadaSTie AtmA ane karmanuM che
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (310 ). zrI kaga graMtha-savivecana svarUpa che? te samyagU avadhavuM joIe. prIstidharmaNie AtmA ane karmanuM zuM svarUpa che te tenA pratipAdaka grathoddhArA AtmA ane karmanuM svarUpa avadhavuM joIe. pArasIonA jarAstanI dharmaNie teonA mAM AtmA ane karmanuM kevuM svarUpa pratipAdana karavAmAM AvyuM che tenuM samyam svarUpa jANavuM joIe; prAcInakAlamA A vizvamAM je je dharmo thaI gaelA hoya teomAM AtmA ane karma saMbaMdhI zuM zuM jaNAvavAmAM AvyuM hatuM te khAsa avadhavuM joIe. AtmA ane karmasaMbaMdhI je je dharmazAstromAM je je lakhavAmAM AvyuM hoya te khArA avabodhavuM joIe AtmA ane karma vagerenuM paripUrNa jJAna thavA mATe sarva darzanakAranA tatasaMbaMdhI vicArenuM madhyadaSTie manana karavuM joIe. dharmazAstro dvArA AtmA ane karmanuM svarUpa avabodhavAmA kuladharmazagadaSTi, paraMparAmantavyadRSTirAga, pakSAgrahitamantavyadaSTirAga, andhazraddhAgrahitarariAga vagere daSTirAgonA lene dura karI AtmA ane karmasaMbaMdhI je je kaMI lakhavAmAM AvyuM hoya tene buddhigamya ane anubhavagamya karavuM joIe. upagraha daSTie sarva dharmonA AcAryoe jagatane upakAra karavAne AtmA ane karmanuM svarUpa darzAvyuM che tethI koInA para turachakAradaSTithI na avalokatAM teoe vibuddhie je je karma ane AtmAnuM svarUpa darzAvyuM che temAM kayA kayA aze satyatva raheluM che ane kayA kayA aMze asatyatva raheluM che tene paripUrNa sApekSadaSTithI nirNaya kara joIe. AtmAnuM paripUrNa svarUpa avadhavAthI karmanA ge utpanna thaela ahemamatva saMskArane dUra karI zakAya che, aeva uparyukta aneka darzanakAranI dRSTie AtmAnuM svarUpa avabodhavuM joIe. cogazAsakAroe AtmAnI aneka siddhi prakaTAvavA mATe je je upAye kacyA che te te upAyane Adara karavAmAM AtmAnuM vijJAna prApta karavuM e Avazyaka kartavya che. AtmAne samyaga avadhyA pazcAt ahaMmatava saMskArone mArI haTAvavAmAM vAra lAgatI nathI. AtmAne je jANe che te ahemamatvanA saMskArane nAza . karI zake che. AvartamAM eka vakhata e hatuM ke A AtmajJAna prApta karIne vAstavika svAdhikAre kartavya kAryapravRttine sevatA hatA. teo AtmAne jANavAmAM tathA anubhavavAmA pakSepAta karatAM nahotA. sarva vizvapravartita dharmone sAra e che ke AtmAmAM paramAtmA prakaTAvavI. paramAtmavarUpamAM lIna thaI javuM e ja chevaTane satya siddhAMta kare che, ane zeSa te parivArabhUta jJAnasAmagrIo avAdhAya che. aeva uparyukta zlekamA jaNAvyuM che ke cetanane jANIne kAryapravRtti seva. jyAre tyAre AtmAnejANavAthI bAhya vastuo dvArA prakaTatA ahemamatvanA saMskArane dUra karI zakAze. jyAM huM ane mahAruM che tyAM prabhu nathI. jyAM huM ne mAruM e bhAva che tyAM mehavRtti hevAthI AtmAnA dharmanuM avalaMbana laI zakAtuM nathI. jyAM huM ane hA che tyAM AtmA ane
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahaM mamatvanA saMskArane tyAga. ( 311 ) paramAtmAnI tinuM dvAra baMdha che ema avadhavuM. tyAM huM ne mAruM che tyAM AtmA nathI arthAt tyA rAgadveSa che. huM ane mAruM evI draSTithI jyAM vaparane dekhavAnuM thAya che tyAM daridvArA paramAtmaprakAza avalekI zakAtuM nathI. huM ane mAruM evI vRttinA saMskArene haTAvavAne mATe AtmAne jANa joIe. huM ane mahArU evI vRttinA saMskAronI pelI pAra rahele AtmA jyAre jJAnavaDe anubhavagamya thAya che tyAre AtmA je je mana vacana ane kAyAvaDe kAryo kare che temAM ahaMmamatvanA saMskArane pragaTAvI zakate nathI. je ahaMmamatvarUpa puraNuM che te vastuta AtmA nathI ane ahaMmamatvanI mehaphuraNuone jyAM sarvathA vilaya thayA bAda AnandatinI jhAkhIne anubhava thAya che te ja AtmA che evo jyAre paripUrNa anubhava thAya che tyAre kaMI paNa kArya karatA ahaMmamatvanA saMskAre navA pragaTAvI zakAtA nathI ane pUrve je je ahaMmamatvaviziSTa saMskAra prApta karelA hoya che te sarve kSaNe kSaNe manda paDI sarvathA naSTa thaI jAya che. vAdaLAomAthI sUryanA kiraNane prakAza paDavA mAMDe che ke turata vAdaLAMo vikharAvA mADe che ane sUrya svakiraNevaDe sarvatra prakAzI zake che, pazcAt kiraNe te vAdaLAvaDe DhaMkAI jatA nathI. kiraNo te AtmajJAna samAna che ane vAdaLA te ahaMmamatva saMskArarUpa che. AtmajJAnarUpa kiraNeva ahamamatva saMskArarUpa vAdaLAMone vikherI zakAya che ema vastutaH avadhavuM. kiraNe te vAdaLA nathI tema AtmA te ahaMmamatva saMskArapa nathI. ahaMmamatva saMskArathI bhinna evA AtmAne jyAre spaSTapaNe avalokavAmAM Ave che tyAre bAhyakartavya kAryomAM ahaMmama e pratyaya kayAthI thaI zake ? arthAt na thaI zake. mana vANI ane kAyAnA vegathI tyAre AtmA bhinna che ane e AtmA nathI te bAhya vastuomAM ahaMmamatva saMskAra kyAthI pragaTI zake ? bAhya kartavyane karavAmAM Ave ane hArU lhArUM e zabdavyavahAra karavAmAM Ave to paNa kartavya kAryomAM ahaMmamatva pariNAma na hovAthI temAM baMdhAvAnuM thatuM nathI ane AtmAnI zakitapara ahaM mamatva saMskArone lepa lAgI zaktA nathI. anAdikAlathI ahaMmamatvapariNAmanA saMskAra paDelA hoya che te AtmajJAnavaDe ja TaLe che e anAdisasiddha niyama hovAthI pratyeka manuSya AtmAne jANI ane ahaMmamatva saMskArane tyAga karI kartavyakAryamAM pravRtta thavuM joIe. jJAnI zikSA Ape che ke tuM pitAne jAlu thAM DhaLI mAtAtara vinA nahi, tyAM sAdhanA varSa nUDo ityAdi mahAtmAonA vacaneva AvabadhI zakAya che ke AtmAne jANIne ja ahaMmamatva saMskArane dara haTAvI zakAya che; ata eva AtmAne jANe aDuMmamatva saMskArone haTAvI je je vAdhikAre mana vacana ane kAyAdithI kartavyA hoya te karyA kara ! ! arhamamatva saMskArane haThAvyA pazcAta ahamamatvavRttirahitapaNe kartavya kAryo thayA kare che ane sarvamAM rahIne jalathI nahi
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - -- (312 ). zrI karmaLa graMthasevivecana, bhIMjAvAnI AtmAnI dazAne prApta karI zakAya che tathA kArya karatAM nivRtti "anubhavI zakAya che. te manuSya tuM ahemamatvanA saMskAra ane vicArone haTAvIne Atmika pragatikAraka pravRttimAM pravRtta thA. kadApi tuM ahaMmatava saMskArane sevIza nahi, tuM siddhabuddha paramAtmAne baMdhu che. ag a vmagi AtmA te paramAtmA che. ahaMmamatva saMskArane hRdayamA na pADavA e hArA hAthamAM che. vedAntadarzanI mahAtmA svAmI rAmatIrtha udArabhAvathI ahaMndrabhAvanuM zubhavatuMla jevuM darzAve che te pramANe ahavabhAva vinA rahevAya te te pramANe zubhAgrahavRttine se. te kathe che ke- hi sara: tiruM bhAratasthA jAnIta yUyaM hadayaM madIya, AryAH samastAH pathavarNabhinnA na bAndhavAH fjAdava te zu sarva bhAratasaMsthAo che te tame jANe ke mAruM hRdaya che. pathavaNabhinna evA samasta Aryo bAdha nathI paraMtu te te A te huM chuM. AvI svAmI rAmatIrthonI zubha ahaMbhAvanA che. ahaMmamatva vRttine azubhamAthI TALI prathama zubhamAM lAvavI ane pazcAt ananta AtmasvarUpamAM laya karI layalIna thaI javuM: ahaM ane mamatvabhAvanAne vyAvahArika zubhamArganI sAthe dhArmika zubhamArgamAM laI javI ane ahaMmamatvanI zubhabhAvanAmAM laghulaghu vartule hoya tenA mahAvartulo karavAM. jemake putra te huM, mAbApa te huM, strI te huM, putrI te huM, ghara te huM, kuTa te , mahelle te huM, gAma te huM, nagara te huM, nAta te huM, samAja te huM, saMgha te huM, deza te huM sarva prANIo te huM, sarva manuSya te huM, sarva brahmAMDa te huM evI rIte zubha ahaMvRttine anukrame vadhAravI ane tene ananta AtmasvarUpamA astinAstidharma zamAvI devI. kuTuMba te mahArUM, jJAti te hArI, gAma te mahAruM, nagara te mhArUM, rAmAja te mahAre, deza te hAre, samagra vizva te hA, ema anukrame mamatvabhAvanAnuM zubhamArga daSTie vartala vadhAratA vadhAratAM eTalA sudhI vadhAravuM ke sarva jagata te hA. ema sarvane mhArUM mAnIne astinAtirUpa anaMtadharmanI mamatvanI bhAvanAne ananta AtmAmA zamAvI devI ane pazcAta ananta vartala rUpa banela ahaMmamatvane AtmAnA ananta zuddhadharmamA bhasmIbhUta karI devuM. ahaMmamatvane tyAga karIne je kAryAgI ne banI zake teoe prathama anaMta vartulabhUta banela azubha ahaMmamatvane parihAra karavA mATe prathama zubhaahemamatvabhAvanA vartalanI anukrame vRddhi karI tene ananta vartularUpa ' karI pazcAt mamatva ahaMvanA anantavartalane ananta zuddha svarUpamAM zamAvIne tenuM ahaM mamatva dUra karI devuM. A pramANe prayatnathI karmayogI banI zakAze. game te mArga" grahIne azubhaahemamatvanA saMskArone tyAga karI je sthitimAM je je kAryo karavAnAM che temAM zairya dhAraNa karIne pravRtta thavuM joIe. zubhAemamatvabhAvanAnuM anantadarimaya vartela dhAraNa karIne amuka svAdhikAra maryAdita kartavya kAryapravRtti sevatAM azubhamAM
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ "vasudhaiva kuTumbakam"nI bhAvanA kayAre thAya ? ( 313 ) aMdhAvAnuM thatu nathI. ane saMkucita viAvaDe svapane hAni pahoMcADI zakAtI nathI. AtmAne ananta astidharma ane ananta nAktidharmavarDa yukta sApekSapaNe avadhatAM ahaMmamatvanAM vrudra azula ahaMmamatva vartule te kSaNumAtra pazu hRdayamAM vAsa karanane zaktimAnlR thatAM nathI ane kriyAmA paNa kSudra azubha varcyulAnI pravRtti dekhAtI nathI. temaja hRdayamAM navIna aheM mamatvanA raskArA paDatA nathI. AvI dazA kharekhara AtmAnu anekAnta svarUpa taNuvAthI bane che ataeva uparyukta zlokamAM vilAya cetanam cetanane jANIne pravRtta - citte magha pravRttimA nuM ri thA ! ! ! ema je dhavAmAM Avyu che te yuktiyukta savizvahitakAraka siddha kare che. AtmAnuM svarUpa avaLedhavAthI anantaddhi thavAthI saMkucitaSTidvArA je je mate ane je je A mAdhavAmAM AvelA hAya che ane tethI je je kaSAyeA sevavAmAM AvelA hAya che te te sarve (jema svamamAthI jAgRt thayA khada svapanI bAcha naSTa thAya che tema ) saMkucita vima ane sakucita pravRtti kSaNumAM naSTa thai jAya che. temaja sarva jaganA sarva vicAraza ane AcArAne anantanAnAddhinI sApekSatApUrvaka laNuvAthI azubha anuMmamatva kadAcaDa kaleza ane matamAnyatA vagere kaMI rahetu nathI. je tulye je je vicArA ane pravRttiye kare che temAM tae tenI dRSTinA anusAruM kare che teme jyAre anantajJAna vartulapa AtmAmAM AgaLa vadhaze tyAre te svayameva saMkucita vicAre ane AcArI haze ane svAdhikAre svapravRttimAM azula tumamatvane! tyAga karIne pravartaze. AtmajJAnI anubha huM mamatvavRttiyeAthI vizvabagIcAnA koI pa bhAganA nAza karavA prayatna karatA nathI. azula ahaMmamatvabhAvanA taLavAnI sAthe zubha ahu mamavAvanA khIle che ane tethI vadhetra jhurUvam vasudhA-kuTuMba evI lAvanA jAgrat yAya che. AtmananuM ananta jJAnavartula vikasA lAge che tyAre janmadeza te mhAnA evA bhAva tAan ya che. brAhmaNu kSatriya vaizya ane zU kema e mArga haiM evA bhAva taMt thAya chaeN. eziyA yugapa aAphrikA amerikA ane osTreliya' deza mArga che evI bhAvanA vyakat thAya che pazcAt sarva vizva mhArUM evI bhAvanA tRt ya che tethI hRdayanI vizAlata'nA vartulamAM vRddhi thAya che. jJAti te huM dharma ne huM, deza te huM yupI AksTi, amerikA ane AndrelIyA te huM enA bhAva jAcana thAya de, ane traM vizva te huM evI AtmAnI vyApaka bhAvanA naMge che. pazcAt akhila brADe te huM ave bhAva jagat thanAM AinuM azubha kAnI vRtti catI nathI paraMtu pazcAt azubha karavAnI vRttine tyAga karIne raMgI banI zakAya chaeN brAhmaNu kSatriya vaizya ane zu ne huM ene dhruva prat canA cAre vahunI zubha revA karavAnuM sarvasvapa karavA ke varanI tulya uddArabharI pradyuni re rum
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ (314 ) zrI karmacAga gra-vivecana. thAya che. sarva vizvavartijI te huM evI zubhavRtti vaDe AtmA sarvatra zubhabhAvamAM vyApaka thatA sAtvika guNI mahAprabhu banI zake che. zubhamamatva azubha ahaMbhAvane upara pramANe je khIlavIne kAryagI bane che te dharmasevA kemasevA sArvajanikahita sevA rAjyasevA kSAtrakamasevA vidyAkarmasevA vidyAvyApAra hunnarakaLA sevA sevA dezasevA sAdhusakhtasevA. prabhusevA, gurusevA, kuTuMbasevA ane gurUjanasevA, vagere aneka sevAone AdaravAne zakitamAnuM thAya che ane karmayogI banIne game tevA saMgamA UMce caDe che, paraMtu karma. yogathI bhraSTa thaI kadApi pAchaLa paDatuM nathI-patita thatuM nathI. mAtAnI sevA karavI te mAtRyajJa che. vinayavicAra pramANe pitAnI sevA karavI te pitRyajJa che. pazuonI sevA karavI te pazuyajJa che. paMkhIonI sevA karavI te pakSIyajJa che. vRSabhanI sevA karavI te vRSabhayajJa che. gAyanuM sevA dvArA khAnApAnAdithI rakSaNa karavuM te joya che. atithinI sevA karavI te atizayajJa che. gurunI sevA karavI te juthag che. sarva jIvonI rakSA karavI te nIvAza jANu. dezanI tana mana dhana ane vANu vaDe sevA karavI te verAza jANave. rAjyanI tana mana ane dhana vaDe sevA karavI te rAjyayajJa avadha. kSatrinI temanI ucca dazA mATe tana mana ane dhananuM svArpaNa karI sevA karavI te kSatriya paNa jANa. brAhmaNonI vidyAvaDe unnati karavA tana mana dhanAdi arpaNapUrvaka sevA karavI te brAhmaNa yajJa jANavaizyanI vyApAra kRSikalAdinI vRddhi mATe tana mana dhanAdi vaDe sevA karavI te vaizya yajJa jANu. zonI jJAnAdi guNo vaDe ucca sthiti karavA mATe tana mana ane dhanathI sevA karavI te zudra yajJa jANo. sAdhuonI tana mana ane dhanathI sevA karavI te sAdhu yajJa avaLe . sAdhavIonI mana vacana ane kAyA ane dhanAdivaDe sevA karavI te vALI cA mottara avaLe. zrI mahAvIra prabhunA pitA siddhArtha rAjAe mahAvIrasvAmI jamyA tyAre aneka dharmayarUpa prabhupUjAo karI hatI. vidyArthionI sevA karI temane sahAya ApavI te vidyAthI yajJa jANa. rogIonA reganAzAthe teonI sevA karavI te rAgI yajJa jANa. ane kanyAo strIo vidhavAo ane anAthA vagerenI sevA karavI te te te nAmanA ya jANavA. zAhaMbhAvane je paripUrNa khIlavIne sarva vizva-te huM evA bhAva upara Ave che te rAjA cakravarti ane karmacAgI banavAne adhikArI bane che. vyAgha siMhane sthApatyapara mamatva ahaMbhAvanA che te te anyanA nAza karIne sthApatyanuM udara bharaze paraMta sthApatyane nAza karaze nahi. ulaTuM ahalA thI svApatyane svarUpe dekhaze. kura prANIone paNa ahemamatvabhAvathI svApatyanuM cAritra khIle che te zubhAraMbhAvathI kuTuMba mitra deza prAta khaMDa brAhmaNadi cAra varNa ane cAra khaMDanA manuSyo vagerene je manuSya "huM chuM" evuM mAne che te teone nAza karI zakaze nahi paraMtu teonI aneka prakAranI sevA bajAvaze tethI te rAjA banatAM dazamA dipAla
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - Izvarabhakti eja janmanI saphaLatA.. (315). banI zakaze. pitAnA hRdayamAM je sarva vizvane-sarva vizva te huM chuM evA bhAvathI dekhe che te vizvanuM azubha karaze nahi ane mAtRdaSTithI sarva vizvanuM saMrakSaNa karaze. sarva vizvavarti manuSya vagerenA zreya mATe te sarvasvArpaNarUpa mahAyajJane sevaze. athavA sarvaravArpaNarUpa mahApUjAne sevaze hAlamAM brAhmaNa kSatriya vaizya ane zudronI paDatI thai che tenuM kAraNa e che ke pratyeka manuSya sarva vaNene ane sarva dezanA manuSyone potAnA rUpa dekhI zakatA nathI tethI azubha mamatva ane azubha ahaMvRttine dAsa banIne pitAnI ane vizvanI avanati karI zake che, sarva jIvo te huM evI zubhahebhAvanAthI poNo jIvAnAm e sUtrane bhAva vicArIne sarva nI saMrakSAdi sevA karavAmAM Ave te sarva vizvarUpa pitAne AtmA banatAM AtmAnA anantavartalane pAra pAmI zakAya che. AtmajJAna pAmIne AtmAne avabodhI azubha ahaMmamatva saMskArane haThAvI zubhahaMmamatvabhAvane vyApaka daSTie vyApakarUpamAM khIlavIne saMkucita vicAre ane AcAre ke jethI svAtmAne ane jagane hAni thAya che teone tyAga karIne kharekhara tyAgI banIne tyAgamArganA anantavarnalamAM praviNa thavuM joIe. AtmajJAna prApta karIne sarvavizvavarti che te huM e bhAva dhAraNa karIne karmacAgI banatA A vizvanA kharekharA pUjArI banI zakAya che. je manuSya A vizvane uparyukta sevAvaDe pUjArI bane che te ja kharekhara A vizvane zubha paramezvara bane che, vA paramezvarane pratinidhi bane che. je manuSya sarva vizvajIne pitAnA AtmasamAna mAnIne vA sarva vizvavartijI teja huM chuM e bhAva dhAraNa karIne vizvanI sevA kare che teja AtmAne jANe che ane teja AtmAnI prabhutA jANe che ema avadhavuM. sarva vizvavartijI mahArA athavA sarva vizvavarti che te ja huM-evo zubha ahaMmamabhAva pragaTavAthI cha javanikAyanI rakSA karI sarvanuM zreya sAdhI zakAya che. azubha ahaMmamatvathI dezamAM aneka yuddho pravarte che ane pratyeka manuSyanA hadayamA paramAtmA rahelA che evuM avadhyA chatA tene nAza karAya che zubhamamatva ane ahaMbhAvanA jagajIne piyanArI che. vizvarUpa bagIcAnI rakSA karavAne ane puSTi karavAne zubhADuMbhAvanA mAlInA samAna vA jalanA samAna upakArI che. AtmajJAna vinA zubhAraMbhAvanAthI manuSya vimukha rahIne svArtha mATe rAkSasa banIne vizvavati chene aneka prakAre hAni pahoMcADI zake che ananta vizvavyApaka evI zubhamamatava ane ahaMbhAvanA jenAmAM che te sAtvikaguNa saguNa Izvara thayuM che ema avabedhavuM ane azubha thazamamatvAuMbhAvanA rahita thaIne je adhikAra prArabdhAdithI kartavya kAryo kare che te nirguNa jIvanmukata mahAtmA vA Izvara thaye che ema avadhavuM. evA saguNanirguNa jIvaMta IzvaranI pUjA sevA bhaktinI prApti e ja kharekhara manuSyabhavanI saphalatA avabodhavI anantavalarUpa zubhamamatva ane a ne karIne
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - zrI kamaga graMtha-savivecana, pazcAtu- teone ananta zuddha AtmasvarUpamAM lIna karavA ane pazcAta ahaMmanavA bhAvathI rahita thaI nirahaMbhAvathI sarva jagatane pitAnA rUpamAM sthAdidathiI ananta astidharma, ane annata nAstidharmanI apekSAe mAnIne AtmAmAM piMDamAM jagata, arthAt brahmAMDane anubhavI sarvatra sarva bAbatamAM AtmAne nisaMga nirlepa mAnI vAdhikAre kartavya kAryomAM pravRtta thavuM. sarvatra nirahaMbhAvathI vartavAnI AtmadazA pragaTa thAya che tyAre svayameva zubhamamatvAha bhAvane nAza thAya che ane evI dazA yAvatuM, na Ave tAvata, te zubhAuMbhAvamAM rahIne AtmAnI paramAtmatA thAya evA guNasthAna pAna para AtmAne caDhAvIne chevaTe paramAtmadazAnA ucca zikhara para ArehAvI vaLAvAnI pharaja pUrI karavA pachI zubhAuMbhAva svayameva TaLI jAya che. AvI zubhAIMbhAvanAnuM svarUpa. jANavA mATe AtmajJAna prApta karIne. kartavyakarmamAM pravRtta thavAnI jarUra che AtmAne jANIne je manuSya kartavya kAryomAM pravarte che teo AtmAnI uccadazAthI game tevA saMgomAM patita thatA nathI ane teo anukrame azubhamamatvAhaMbhAvane tyAga karI zubhAraMmamatvane AdarI pazcAt sarvathA zubhAzubhAraMmamatvabhAvathI mukta thaI jIvanmukta banI prArabdha karma cukavavAne zeSa kartavya karmone kare che. he manuSya ! upara pramANe ahaMmamatva saMskAra ane ahaMmamatvavRttine avabodhI azubhamAthI zubhamAM AvI pazcAt AtmAnA ananta jJAnavarnalamAM praviNa thaI saMkucita rAgadveSakAraka laghuvatuMlene tyajI ananta varnalamaya banI-vAdhikAre kartavyaryamAM sthira thA. avataraNa-sukhadukhaprada saMvegene vicArI vidhakoTi sahavApUrvaka kartavyakAryapravRttine kavAmAM Ave che. zarmaduHkhapradAn sarvAn , saMyogAn tAn vicArya ca / vAryamAdaya pazcAta tavaM-mA muca vighaTimi para I zabdArtha-sukhadu khaprada sarva saMgone vicAra karIne kArya karavuM joIe. kArya AdarI vighaTiothI paNa pazcAt tuM kAryane nA muka. ! bhAvArtha-je je svAdhikAra kAryo karavAmAM Ave te kAryo karatAM sukha dukhaprada sarva saMgeno vicAra karI che. amuka kArya karatA sukhanA saMcAge kayA kayA che. ane amuka kArya karatA dukhanA sAga, kayA kyA che te AjubAjunA kSetrakAla saMbaMdhita sago parathI, vicAravuM. amuka kArya karatAM sukhanA saMyogo kyA kyA che ane te prApta karavAnI hArAmAM zakti khIlI che ke kema? tene vicAra karo temaja. amuka kArya
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - kAlanusAra vicaraNa karavI. (317) karatAM dukhaprada sarogo kyA kyA che tene vicAra karI che. dukhada saMge kaI kaI. vakhate kayA kyA kSetrane pAmI kAryapravRttimAM ja thaze tene dIrghadRSTithI ekAntamAM vicAra karo ane sukhada saMge kayA A kSetre kayA vakhate prApta thaze ane kevA prayatna prApta thaze tene kAryapravRtti pUrve sthigruthiI vicAra kara. sukhaprada saMga ane dukhada saMga vartamAnamAM kyA kSetranA anusAra kayA kayA che ane bhaviSyamAM kayA kSetrane pAmI kevI rIte prApta thaze tene dIrghadraSTithI vicAra kara. vimalazAhe bhImadeva selaMkI pratikUla che ema jI teNe sukhaduHkhada sAgone vicAra karyo. vimalazAhane pATaNamAM kAryapravRttimAM dukhaprada sarogo vize jAyA tethI temaNe sukhaprada sage kyAM ama thaze teno vicAra karyo caMdrAvatImAM sukha saMge maLaze e te nizcaya karyo ane caMdrAvatImA gAya. tyAnA paramAra ane dUra karI svayaM AburAjanI caMdAvatInA rAjA banyA. haLave haLave vimalazAde aneka yuddho karIne rAjyanI sImA vadhArI. amuka ve bAdazAha sAthe yuddha karyuM ane AbujIpara siddhAcalajIpara nathA kuMbhArIyA ke jene pUrve ArAsalunagarI kavAmAM AvatI hutI temA jinamaMdira baMdhAvyA; aneka upAzraye baMdhAvyA vimalazAhe dukhada saMyoga ane sukhada saMgane kSetrakalAnusAre vicAra na karyo hota ane pATaNamAM ja rahyA to te na thaI jAta. temaNe sukhaprada sarogo ane dukhaprada sagA kyA kyA che ane kSetrAlanusara kayA kayA che tene viveka karIne mukhaprada sarogo jemA che evI caMdrAvatIne pasaMda karI. vastupAla ane tejapAla e be baMdhuoe dukhada sago ane sukhada sogano vartamAnakAla ane kSetra sabaMdhe vicAra karIne teo LakAmAM vAghelAnA rAmA gAma ane sukhaprada egonI anukulatA dekhI tyAM pradhAna thayA tethI teo sukhI thayA. vatu pAla ane tejapAle AbujI siddhAcala vagere sthAne jinamaMdira baMdhAvyA che. te aneka yuddhomAM netA banIne jaina katriya vIranI jAne prakAzita karI hatI vastuo sADIbAra yAtrA saMgha karIne karI hatI. viramadeva ane vizaladevanA nAmanI sAthe ane jemakemanA ItihAsanI sAthe vastupAla ane tejapAlanuM nAma sadA kAyama raheze. vastupAle ane tejapAle sukhadu khaprada saMgone vicAra karI sukhada kAryapravRtti karI hatI tevI teo sukhI thayA. kumArapAlarAe mukhaprada ane du:khada ane viSNu karIne rAjyagAdI para besavAno nizcaya karI rAtsalagama hAtha dhI ane dukhaduHkhada ne dara karI gurjara dezanuM samyapha pa ivana karyuM. dakSAMtanA rAnna rIcarDa gukhaprada sa ro vicAra karIne rAjyakAryapravRtti sevI hanI sukhadukhada kyA kyA kare che teno paripatra je manuSya vicAra karte nahI ne manuSya dukhaprada e.ene kAvI gukhapada ne prApta karI zakyuM nathI. AryAvarnamAM vAva beThajAra varSathI sukha dukhada ene
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (318) thI kAga graMtha-vivecana. jANavAnI ane tene vicAra karavAnI AnI buddhimAM majUtA AvI tyArathI teonI karmapragatimAM vidyAkarmapragatimAM vaizcarmapragatimAM ane zukamapragatimAM hAni pacI, tethI teo svadezanati karI zakyA nahi ane paradezIonI savArIethI kacarAI ardhamuvA jevA thaI gayA. game te dezanA manu heya paraMtu tyAre teo sukhadukhaprada saMge kayA kyA kSetrakAlAnusAre che tene vicAra karatA nathI tyAre teo thI nata bane che. roTalo paNa tenA pAsAM badalIne rokavAmAM nathI Avato te te baLI jAya che tema manu paNa pitAnI sukhadukhaprada sAgabAjuone vicAra karIne pravRtti nathI karI zakatA te te aneka prakAranI hAnine prApta karI zake che. dezane rAjAne prajAne kemane gRharane ane tyAgIne sukhaprada ane dukhaprada kayA kayA so vacce ubhA rahevAnuM thayuM che teo pite jo te nathI jANatA te te adhUnI peThe anyanI upA5ra jIvavAne lAyaka banI zake che. dukhaprada saMgone jANavAmAM Ave che te tene haThAvI zakAya che ane sukhada sagAne prApta karI zakAya che. manube tAvaDImA jema roTalInuM pAsuM badalAya che tema dukhanA sogathI parAkSukha thaI sukha tarapha vaLavuM joIe. je kSetrakAle dukhaprada saMjogone nAza thAya ane sukhaprada saMyoga prApta thAya evI kSetrakAle kAryapravRtti AraMbhavI joIe. pArasIoe dukhaprada IrAna dezanI te vakhatanI saMgenI sthiti avalekI tethI teo IrAnamAMthI nIkaLI hindusthAnamAM AvyA tethI teo vadharmanuM astitva ane svadharma kemanuM astitva saMrakSI zakyA. bIddhoe jene ane hinduonA samayamAM pitAnI kemanuM ane pitAnA dharmanuM astitva na rahI zake evA dukhaprada saMgane dekhI teo tIbeTa cIna brahmadeza tarapha prayANa karI gayA. kahevAne sArAMza e che ke sukhaprada saMge jyAre pratikUla banI dukhaprada sAga banyA tyAre teoe anya dezamAM sarvadharmanuM astitva jALavyuM. dareka kAmane dareka jAtane vicitra ghaTanAo ane dezanI vicitra ghaTanAomAthI pasAra thavA vAraMvAra sukhaprada saMgenA anusAra badalAvuM paDe che gujarAtanA keTalAka jainee eka saikA lagabhagathI sukhaduHkhada sagone vicAra karIne dakSiNadezamAM vyApArArthe pravRtti karI che ane teo punA ahamadanagara mAlegAma dhuLIyA vageremAM sukhI thayA che. keIne koI kSetramAM ane kaI kAlamAM puNodaya thAya che. pAlInA raMka zeThe vallabhIpuramAM prayANa karyuM ane tyAM teo karoDAdhipati banyA, tAtAra vagere jAtanA kee hindusthAna para svArIo karI ane teo AryadezanA savAmI banyA. Araboe hindusthAna para svArI karI jethI teo sukhaprada saMjogone prApta karI zakayA. IglAMDanA loke amerikAmAM gayA ane tyAM teo sukhI banyA. amuka manuSya amuka kSetramAM pApakarmathI dukhanA sagavaDe pIDAya che ane te je anya kSetramAM jAya che te puna dukhI rahetuM nathI paraMtu sukhanA saMge prApta karIne sukhI bane che.
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ UR sukhanI pAchaLa dukha rahelu che. mAravADa thaLI vagerenA gha| jaine karNATaka, baMgAla vageremAM vyApArArthe gayA ane hAla teo tyAM sukhI thayA che. keTalAka jaine IglADa TrAnsamA vyApArArthe gayA che ane tyA teo sukhI thayA che. jainonA tIrthakare pUrve adhyA baMgalamAM janmyA hatA ane jene magadhadeza vagere dezamAM karoDanI saMkhyAmA hatA tenA sthAne hAla tyAM mUlasthAyI jAta tarIke jene nathI ane gujarAta mALavA mAravADa kAThiyAvADa kaccha tathA dakSiNa tarapha jainonI vizeSa saMkhyA che. jainoe sukhadukhaprada saMgane paripUrNa vicAra na karyo tethI teo sattA lakSamI vidyA ane saMkhyAmAM ghaTatA ghaTatA ardhagatinA mUlasthAnaparyanta AvI pahoMcyA. brAhmaNoe kSatrie vaizyae ane zuddhoe sukhadukhaprada saMgane paripUrNa vicAra na karyo tethI teo avanatinA yajamAna banyA che. have te A jAgo-tame kevA du:khI thayA che-tamArI mAnasika vAcika ane kAyika zakitathI keTalA badhA bhraSTa thayA cho tene vicAra karaze. Alasya kusaMpa vaira ibdha sakucita rUDhIo ane saMkucita dRSTithI tame gherAI gayA che tene vicAra kare. tamArA pUrvajenI unnatine-kIrtine have gAIne tathA tethI abhimAnI banIne besI rahevAne samaya nathI. jAge jAgo. jaladI jAge. IrSAdi dukhaprada saMgenI mAyAjALane dUra karI nAkhe. Alasya, vaira, IrSyA ane ajJAna eja dukhanA sage che. tamAruM bhaviSya tamArA hAthamAM chepUrvanI jAhojalAlInI yAdI karIne have rivAthI kaMI vaLavAnuM nathI. have te mana vacana ane kAyAnI zakita keLavIne briTIza rAjyanI zAMtimaya chAyAmA rahI pragatikAraka pravRttimArgamAM AgaLa vadhe. subhAgyame tamArI unnati karavA ane tamArI A ughADIne zubhamArge caDhAvavA mATe briTIzarAjyanI sthApanA thaI che tene lAbha laIne dareka bAbatanI pragati karavAmAM pazcAta na rahe. dukhaprada saMga karatA IglIza sarakAranA rAjyamAM Ane sukhaprada saMvego ghaNuM che. tamane briTIza pravRttimArganA guruo maLelA che temanI pAsethI aneka vidyAo vinayathI meLavavI joIe sarva prakAranI keLavaNI prApta karIne dukhaprada sagAne sukhaprada sAgarUpamAM pheravI nAkhavA joIe bAlalagnane baMdha karavA joIe. svAzrayI ane AtmabhAgI banyA sivAya deza kema vA dharmane udaya thaye nathI thatuM nathI ane thavAnuM nathI. aeva svAzrayI ane AtmabhogI banI dukhapada saMgone kAryapravRttimAM pravRtta thaIne-dUra haThAvavA joIe. keIpaNa AbhannatikAraka kAryane prAraMbhatAM dukhaprada sago ane sukhaprada saMgone tapAsI levA ane te benI vacce ubhA rahIne kevI rIte kAryapravRtti AraMbhavI tene viveka karI le. kAryapravRttimAM kenA tenA taraphathI duHkhaprada saroge UbhA thavAnA ane kenA taraphathI sukhaprada saMgamAM madada maLavAnI-tene prathamathI nizcaya karI le ane pitAnA Abala upara TakI rahevAne anubhava karIne kAryapravRttimAM pravRtta thavuM. pitAnI yAM bAjunA
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - (320 ) zrI karmavega graMtha-savivecana. sukhaduHkhakAraka sone upayoga rahetA keIthI vaMcita thavAtuM nathI ane temaja sadA sAvaceta rahevAya che. sukhaprada sarogonI sAthe dukhaprada saMge rahelA hoya che. divasa cazcAt rAtri thAya che. sukhanI pAchaLa dukha rahyuM che. jagatamAM jema bAhyAsukhanA sAdhune ghaNA che tema dukhanA sAdhane paNa ghaNA hoya che. je manuSya sukhasaMgenuM phakta bhAna dharAve che ane dukhasagane vimarI jAya che te dukhanA sonA sAme upAya laI zakto nathI ane tethI te huM kharUpa yamanA pAsamAM sapaDAI jAya che. pitAnI AjubAju dukhanA saMge keTalA che tenuM bhAna thavAthI tenA sAme kAryapravRtti samaye TakI rahevA mATe je je upAyo ghaTe te levAmAM Ave che ane apramatta banIne kAryapravRtti prAraMbhI zakAya che. dukhanA soganI sAme thavA mATe manu pratidina apramatta rahevuM joIe. rAjA pratyeka yuddhamAM svayuddhasAmagrI karatA zatrunI yuddhasAmagrI keTalI che tene khAsa hisAba rAkhe che ane tenA karatAM vizeSa yuddhasAmagrI bhegI karavA prayatna kare che. svayuddhasAmagrInA ahakAramAM rahIne jeo paracakronI sAmagrInI avagaNanA kare che teonA bhAgyamAM parAjaya-parata tratA rahe che. pRthurAja cahaNa vagere AryadezIya rAjAoe svasukhaprada saMyoge karatA du khaprada saMvego prati vizeSa lakSya ApyuM hatuM te teo zAhabuddInanI pratyeka svArIne varSonA varSa paryata pahoMcI zake evuM svasainyabala prApta karI zakata. kabutara je vakhate kabutarInI sAthe mastImAM lIna thaI dukhasaMgone bhUlI jaI asAvadhAna bane che te ja samaye bAja tenA upara jhaDapa mArIne tene pakaDI mArI nAkhe che. mUSaka je vakhate bilADIthI asAvadhAna rahe che te ja samaye bilADI tene jhaDapI le che. pratyeka varSe brAhmaNa kSatriya vaizya ane zuddha kema jyAre sukhaprada sAme ane dukhaprada savege e benA upayogane bhUlI Alasya nidrA niMdA viSaya kaSAyathI pramatta bane che te vakhate dukhasagano koI paNa rIte tenA para humalo thAya che ane tenI pragatino nAza thAya che. atava pratyeka manuSya dukhaprada zatruo vize upAdhi vagere saMgenA sArA TakI rahevAne ane sukhaprada mAnasika vAcika kAyika lakSamI, sattA ane bIjI zakti meLavavA mATe kSaNamAtra paNa pramAda na karavo joIe. jenAmA pramAdane vAsa thaye tene nAza thAya che. Alasya nindA nidrA viSayavAsanA ane kaSAthI vyAvahArika vA dhArmika pragatinI sajIvanatA rahetI nathI. je manuSya potAnA sAmA sukhadu khaprada sagone dararoja vivekathI dekhyA kare che te dukhaprada sAgone kAryapravRttimAM AvatAja aneka upAyothI dura kare che. A pramANe hRdayamAM paripUrNa nirdhArIne te manuSya tuM kArya pravRttino AraMbha kara ane kAryapravRttine AraMbha karyA pazcAt keTI vigho Ave to paNa atyaMta sAvadhAna banI kAryapravRttine choDa nahi. kAryapravRtti AraMbhyA pazcAt te A pAra ke pele pAra e sthira nizcaya karIne kArya kara.
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ UR karmayogI dareka pravRttimAM utsAhavata hoya che. (21) kArya prAraMbhyA pazcAt te dukhaprada sogono nAza karavA prati alpaSa ane mahAlAbhadaSTie kharA aMtakaraNathI prayatna karI joIe. AdezIya rAjapUtonI peThe kAryapravRtti AraMbhyA pazcAt kartavyarakSetramAM kezarIyAM karIne laDavuM joIe ke jethI viyazrIne A bhavamAM vA parabhavamAM paNa prApta karI zakAya. A saMbaMdhI nIcenA padanuM manana karavuM joIe. kAryapravRtti na tyAga prAraMbhita kAryapravRtti na tyAgaH A pAra ke pele pAra vicArI kAryapravRttimAM lAga-prAraMbhita 1 dukha paDatA kAyara banatAM, nA rahetI nijalAja dekhe jainee nija khoyuM, dukha kAtarathI gaja-prAraMbhita. 2 karaNaghela rajha baluM, maLI nahIM keI sahA. dukhasago je na vicAre, tene te e nyAya--prAraMkti. 3 AkAza tuTI paDe nija zirapara, te paNa leza na bhAga; pharaja adA kara zIrva paDelI, sukhadu samaye jAga-prAraMbhita. 4 zakti vinA nA vizva chavAtuM, e kudaratane nyAya kartavya karatAM maravuM zubha, zurane eDa suDAya-prara bhita. 5 karI kezarIyAM kara karavAnuM, jethI vizva chavAya, buddhisAgara dhamaeNpravRtti, pragati nizcaya thAya--prAraMbhita ? mukhadu khaprada saMgene pUrNa vicAra karIne kAryapravRtti AdarIne pazcAt dukhe paDatA bhI banI bhAgI javAthI deza dharma jAti ane kula lAje che ane jAmA kArya karavAnI ayogyatA prApta thaI zake che. kArya karatA vizo te Ave che, emAM kaMI Azcarya nathI. keTI vine sAmA UbhA rahevuM eja zUranuM lakSaNa che guDaze ane tyAgIo keTI vine sahana karIne sarva vArpaNa karI kAryapravRttithI pAchA pharatA nathI tyAre deza kema samAja saMgha ane dharmane uddhAra thAya che. pratyeka AtnamAM vizvano uddhAra karavAnI zakti rahelI che, tethI pratyeka AtmAe ayakAne prArabIne tene saMpUna karavA prayatna karI joIe che cetana ! sArAmAM sAra valya e che ke keTI vidane rahIne kArya kara. tethI pAcho na haha. avataraNa-Adarza kamalegI bane anya lokone zubhakAryamAM pravanAMva , 4
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - utsAhathI kAryasiddhi. (323) thavAnI atyaMta AvazyaktA siddha kare che. ke manuSya pitAnA zarIranI chAyAne pakaDavA karoDagaNe prayatna kare ane chAyAnI pAchaLa deDe tethI chAyA kadApi jhAlI zakaze nahi, paraMtu te manuSya sUryanA sanmukha deze te chAyA tenI pAchaLa deDatI doDatI gamana karatI jaNAze. e daSTAntathI avabodhavAnuM ke kIrti pratiSThA lakSmI sattA sukha e sarvanI pAchaLa daDavAthI te prApta thatAM nathI paraMtu jyAre manuSya paramAtmAnA sadgunI prApti karavA mATe jyAre zubhakAvaDe paramAtmA rUpa sUryanA sanmukha pravRtti kare che tyAre tene lakSmI sattA ane sukhanI saheje prApti thAya che. sakAryo karavAnI pAchaLa deDe eTale lakSamI prati vagere tamArI pAchaLa dehatI mAluma paDaze. saddavicAra ane satkAryomAM dararoja pravRtta thayela manuSya sanmArgaprati gamana karI zakaze. satkArya karyA vinA kadApi vizvamAM uraca thavAnI AzA rAkhavI e vyartha che. je je Adarza puruSa tarIke vizvamAM gaNAya che, teoe prathama satkAryamA svArpaNa karIne pravRtti karI hatI. zubhavicAra ane zubha kAryomAM eTalA badhA guMthAvuM joIe ke game tevA azubha saMgamA paNa azubha vicAra ane azubhAcAranI pravRtti karavAnuM dhAryA chatAM paNa thaI zake nahi. azubha vicAre svamatamAM dararoja keTalA Ave che ane keTalA jAya che, tenA upara jyAre sUkSmopagathI jovAmAM Ave che tyAre svAtmAnI kaI dazA che tene khyAla AvI zake che ane azubha vicArene parihAra thaI zake che. mAtapitAnI bhaktimAM zravaNa AdarzapurUSa thaI gaye tenuM kharekharuM kAraNa tenA mAtApitAnI bhaktinA zubha vicAre ane zubhAcAre hatA. mAtRpitAnI bhakti sevArUpa zubhakArya karavA mATe zravaNe sarvasvArpaNa karyuM hatuM, teNe aneka prakAranI IrachAo para mAtRpitR sevA mATe jya meLavyuM hatuM tethI te akSaradehe vizvamAM amara rahyo che. aMdha mAtRpitRnIsevA mATe anya kazuM kaI na jevuM ane mAtRpitRmAM sarva pUjyatA anubhavIe e kaMI sAmAnya bAbata nathI. mAtapitAne kAvaDamA ghAlIne sarva tIrthonI yAtrA karAvavI e kaMI sAmAnya vAta nathI. dha mAtapitAne pitAnA hAthe khAvAnuM karI ApavuM ane teonA vastra dhevAM. teonA zabda tyAM pitAnA paga evI sevA pravRttimAM sthira rahevuM e kharekhara zravaNa dhanyavAdapAtrabhUta che mAnapitAnI sevArUpa zubhakAryamA zravaNa jevA AdarzapurUSa alpa thayA haze zravaNa hAla atra nathI tepa tenA nAmathI ane tenA zubhakAryathI saMprati manuSya para tenI bhAre asara thAya che. vANa je asara te belIne karI zake nahi te asara tenA belyA vinA tenI mAtApitAnI sevArUpa zubha kAryathI bhaviSyakAlapara thaI rahI che. gurUbhaktirU5 zubhakArya mATe jaina gAlazAzeThanuM dAnta vizvamAM mojuda che. sagAlazAzeTha kAdhipati hatA. temanA gharanI zobhAne pAra nahote. dayA, zraddhA bhakti satya prema paropakAra dAnavIratA vagere temanAmAM aneka guNo hatA. sagALazA zeThanI patnI pativratAdharmamA sadA ni hatI. gAlazAzeThane
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (324) zrI kamaga graMtha-savivecana. vicAre ane AcAranI te mUrti hatI. sagALazA zeThanI sevA karavAmAM temanI patnI sadA tatpara rahetI hatI ane atithinI sevA karavAmAM kaI jAtanI bAkI rAkhatI nahotI. sagAlazAzeTha ane tenI patnInA eka sadaguru hatA. tenI sevA karavAmAM zeTha ane zeThANI kiI jAtano Atmabhega ApavAmAM bAkI rAkhatAM nahotAM. koI devatAe sagAlazA zeTha ane zeThANInI gurusevA mATe anya deva AgaLa ghaNI prazaMsA karI tethI anyadevane sagAlagAzeTha ane zeThANI mATe pUjaya lAgaNI utpanna thaI. eka vakhata sagAlazAzeThanA guru tenA ghera AvyA. gurue sagAlazAzeTha ane zeThANInI pitAnA prati kharI bhakti che ke nahi tenI parIkSA karavA nizcaya karyo. zeTha ane zeThANIne tenA kelA putrane mArI tenuM bhajana banAvavAnuM kahyuM. te pramANe zeThe ane zeThANIe putra mAravAnI pravRtti karI temAM gurubhaktinA ge jarA mAtra khaMcAyAM nahi. tyAre temanI kharI bhakti jANuMne temanA gurue tenI AgaLa tenA kharA putrane devatAI zaktidvArA raju karyo ane sagAlazAzeThanI gurusevAbhaktirU5 zubhakArya mATe ghaNuM prazaMsA karI --- sagAlazA zeThanI prazaMsA. sAcI bhakti tava mana Ahe dhanya che jAta hArI, sAce sAcA hRdaya vacathI sazurU bhakti pUrI hArA jevA virala jagamAM sadagurU bhakita zUrA, sevA hArI bahu guNamayI ke na vAte adhUrA. hAle hAla nijathakI ghaNe cittamAM jeha lAge, hene mAryo mamata tajatA Acako nAja khAdhe, devI lIlA gurUmana taNI sazurU bhakti mATe, . pAche bhAgye nahi nahi jarA dhanya bhakti ja hArI. dhanya tava patnIne dhanya tava jAtane, dhanya tava bhaktine dhanya sevA, putra tava mAratA AMcake nava dha, dhanya tava bhaktine bhakti devAH dhanya tava mAtane sarvasvArpaNa karyuM, bhakitamAM khAmI nA kAMI rAkhI, amara tava nAma A vizvamaNe thayuM, pAmI zraddhA taNI satya jhAkhI; zraddhA bhakita thakI pUjya, sadgurU svArpaNa karI; dhanya sevA bhalI jagamA, pAmyA viralA ja ahe. - dhanya zeThANI zeThane, svArpaNa sevA karI re, - caMdrabhAnu Uge tAvat, yAdI krama jana. *
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ pharaja bajAvavAmAM mujhAvuM zA mATe ? ( 325 ) 'sagAlazA zeThanA putra saMbaMdhI gurudeve devatAnI sahAye kRtrima kelaIyA putrane mAravAnI mAyA racI hatI, paraMtu tene sAra e che ke zeThe te gurusevAmAM jarAmAtra paNa mana vacana ane kAyAthI sarvasvArpaNa karatAM bAkI rAkhyuM nahi. mAtRpitAnI sevAbhaktirUpa zubha kArya ane zrIsadgurunI sevAbhaktirUpa zubha kArya para upara pramANe tene vAMcI zubhakAryapravRttimAM aDage--acala rahevuM joIe. zubhakAryane prAraMbha mAtRpitAnI sevAbhaktithI thAya che. jeNe mAtRpitR sevAbhaktimAM pravRtti karI nathI te saddagurunI sevA karavAne lAyaka banI zako nathI. sattA lakSmI ane vidyAvRddhi thaI te zuM thayuM? alabata kaMI nahi. jyAsudhI mAtRpitRprema jAgrat tha nahi ane temanA upakArane prati badale vALavAne sevArUpa zubhakAryanI pharaja adA karAI nahi tyAM sudhI pAyA vinAnA prasAdanI peThe anya zubhakAryo jANavAM. je manuSya mAtApitAne upakAra jANavA samartha thaye nathI te guru ane devano upakAra jANavA paNa samartha thatuM nathI. zrImahAvIraprabhue pitAnI mAtAne svapara prema avadhIne ane mAtRbhakitathIja zubhakAryagI banI zakAya che ema jagane jaNAvavAne garbhamA sADA cha mAsanA hatA tyArathI pratijJA karI ke mAtA pitA jIve tyA sudhI mAre dIkSA aMgIkAra karavI nahi. temaNe uparyukta pratijJAne pALIne mAtRpitRbhakitanu Adarza daSTAnta vizvamAM prakAryuM. mAtR pitR guru ane devanI kapaTarahitapaNe svArpaNavRttithI sevAbhaktirU5 zubhakAryanI pravRttimAM sarva zubhakArane samAveza thAya. vyavahArathI je je zubha kAryo gaNAya che temAM mAtRpitR gurudevanI sevAbhakti eja prathama kartavya che. devane sarvasvArpaNa karavuM te devabhakti che. upara uparathI prabhunI stuti karavI ane puSpalAdi caDhAvavA mAtrathI-bhAva vinA kharI devasevA gaNAya nahi. eka nadInA kAThe jhADImAM eka jinadevanuM maMdira hatuM temA prabhu birAjamAna karyA hatA. eka muni derAsaranI pAchaLa dhyAna dharatA hatA. eka vaNika daraja prabhu pAse AvI sarva prakAre bAhyopakaraNo vaDe prabhune pUjate hate. prabhune jalathI nyuvarAvate hate. dI karato hato. puSpa caDhAvate hatA. vaNika pUjA karIne nIkaLe evAmAM eka jaMgalI bhilla Avyo. teNe kogaLA karIne prabhu para jala reDayuM ane AkaDA vagerenA pu teNe prabhunA zarIra para mUkyA. pilA vANiyAe tenI nindA karavA mAMDI ane sunirAja re dhyAna dharatA hatA temane kahyuM ke eka jaMgalI bhiva prabhunI AzAtanA kare che. muniye kahyuM, he vaNika! hArA jevI te bahApUjAvidhine jANatA nathI paNa tenA antaramA bamAna che. te sarvaravApaNa buddhithI prabhune pUje che vaNike kahyuM ke e zI rIte samajAya? tyAre munie kahyuM ke, te avarare tane jaNAze. eka divasa vaNipha vanaDImA prabhunI pUjA bhakti karavA AvyuM. teNe prabhunI be Akho keIe kADhI nAkhelI diDI tethI vaNika bahu cheTuM thayuM ema kadhavA lAgyuM ane muni pAse AvI sarva vAta karI evAmA
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - (326 ) zrI kamaga graMthasavivecana, pele jaMgalI bhilla Avyo. teNe prabhunI be AMkhe keIe ukheDI nAkhelI dIThI tethI turata pitAnI be AMkhe ukheDIne prabhunA ane caTADI ane prabhunI stuti karavA lAge. vaNikane munie siddhanI AvI sthiti jaNAvI ane kahyuM ke dekha! AvI sarvasvArpaNarUpa bhakita vinA paramAtmAnI prApti thatI nathI. hArI bhakti upara uparathI bAhApUjAnA upakaraNe alaMkRta thaelI che ane tenI bhakti kharekharI jIvasATe banelI che mATe tenI bhakitanI prazaMsA karavA egya che. hRdaya eja bhakitanuM sthAna che. prabhu-gurubhaktimAM bAhya karatA prema svArpaNa vagerene jovAnI jarUra che. A pramANe kathI vaNikane bodha Ape. pelA jaMgalI bhillanI bhaktithI Asana devatA saMtuSTa thaye ane bhillane navI be AMkhe ApI. e daSTAntathI prabhubhaktimAM svArpaNa-jIvana karIne pravRtta thavuM joIe. prANIo pazuo paMkhIo ane manuSyanuM zubha karavA mATe teonA prati prathama te zubhabhAvanAthI vartavuM joIe. A vizva e kudaratane bAga che temAM sarva jIne ekasarakhI rIte jIvavAne hakka che. keInA paNu jIvavAnA hakkane lUMTI le e manuSyanI zubhavRttinuM lakSaNa nathI. sarva vizva jI sattAe paramAtmA che. prathama sarva vizva che te zubhabhAvanI apekSAe pUjaka bane che ane te sarva jIvenuM zubhakAryo vaDe zubha karavA samartha bane che. A vizvavarti jIve prati tiraskAra vA nIca daSTithI jovuM e pitAnA AtmA prati tiraskAravA-nIca dRSTithI dekhavA barobara che. atae karmacagIoe sarva jI prati zubhabhAvathI dekhavuM. vizvavarti manuSya game te dharmanA hoya vA game te nAtajAtanA hoya vA game te dezanA hoya paraMtu teonA . AtmAomAM ane hArA AtmAmAM sattAthI bheda nathI, teo te huM chuM ane huM te teo che. sarva jIvonI sAthe mAre AtmIya saMbaMdha che. koI jIva mAruM azubha karanAra nathI. ajJAna mahAdivaDe eka jIva anya jIva para zatrutA rAkhe che, temAM mehane rASa che paraMtu AtmAne deSa nathI. sarva jI game tevA hAnA ekendriyAdithI paMcendriya zarIramAM rahelA hoya paraMtu teo te sattAnI apekSAe huMja chuM. sthAnAMgasUtramAM Aja apekSAe " kALA-5 3yArama" eka AtmA ema prathamAraMbhamAM kathavAmAM AvyuM che. sarva jIvone sattA paramAtmAo mAnIne teone mAnavA pUjavA zubha karavuM azubhano tyAga kare eja kharekharI prabhupUjA vA vizvapUjA, vizvazabhakArya pravRtti avadhavI. sarva vizvavati nuM mana vacana kAyAvaDe zubha karavuM joIe. zrI mahAvIra prabhue Aja uddezasarva jInI dayA karavI, sarva vizvavarti chane na mAravA-na haNavA, sarva jIvonI rakSA karavI, sarva jInI sAthe maitrIbhAvanA dhAravI, sarva jIvonA prati kaI dharma, jAta nAta vagereno bhedabhAva rAkhyA vinA je guNe pragaTyA hoya teonI pramodabhAvanA dhAraNa karavI, sarva jIvojhani jaruyabhAvanA dhAraNa karavI ane sarva prati mAdhyaSya bhAvanA dhAraNa
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ - nidA sahana karavA baLa prApta karavuM ( 3ra7) karavI-evo sadupadeza Apyo hato ane pazuonI hiMsA aTakAvI hatI. gautamabudde sarva jInuM zubha karavuM evI zubhabhAvanAne upadeza ApyuM hatuM ane yajJamAM thatI pazuonI hiMsA aTakAvI hatI. zaMkarAcArye jJAnamArgano svIkAra karIne sarva jIne brahma-AtmArUpa eka mAnIne bhedabhAvanAno tyAga karavA mATe upadeza ApI sarva jamA, sarva prANIomAM brahma dekhavuM ane tene pUjavuM-sarva vuiM ityAdi zrutine advaita brahmavAda para artha utAryo hate. sarva jIvomAM sattAmAM eka sarakhuM brahma dekhyA pazcAt kaI jIvanuM azubha karavAnI vRtti rahe nahi ane sarva jIvonuM zubha karI zakAya evA ucca AdhyAtmika udezane dhyAnamAM rAkhIne je kAyA e sUtranI apekSAe sarva jamA paramAtmatva avalokavuM e zrIvIraprabhue upadeza ApIne zubhakAryo karavAnI dizA darzAvI che. AtmA prati ane sarva vizvavartio saMbaMdhI je je zubhakAryo svAdhikAre karavAnAM heya te avazya Atmabhoga ApIne karavAM joIe sArvajanika hitakAraka zubhakAryo karavAthI avazyameva Adarza puruSatva prApta thAya che. AtmAmA kAryagInA guNe utpanna karIne zubhakAryo karavAthI pitAnuM anukaraNa kharekhara aneka rIte jagata kare che. zrI mahAvIra prabhu, gautamabuddha vagerenuM anukaraNa jema vizva manuSyo kare che tema zubhakAryo karavAthI parvatanI guphAmAM saMtAI javAmAM Ave te paNa zubha kAryo karIne Adarza puruSa banavAthI te AtmAnuM anukaraNa anya manuSyo kare che. svaya zubhakAryo karIne ane zubhakAryomAM pravRtta thavAne preraNa karavAmAM Ave che te tenI asara turata acalake para thAya che. saMvat 1948 nI sAlamA vijApuranA talAvane khodAvavAno prasaMga tyAnA vahIvaTadAre vicAryuM ane sarva lekene bhegA karyA. talAva divA mATe vahIvaTadAre prathama pravRtti karI ane mATI chedI TepalI bharIne pitAnA mastaka para upADI tethI anya gRhae, ane sAmAnya lokonA upara ghaNI asara thaI ane sarva ke taLAva khodavA khodAvavAnA kAryamAM pravRtta thayA ane temAthI eka jUnA vakhatano pattharano kuMDa maLI AvyuM. naMdimunie zrIvIraprabhunI pAse cAritra aMgIkAra karyuM paraMtu bhegAvalI karmanA udayathI temane vezyAnA ghera vasavuM paDayu tema chatA teo dararoja daza manuSyane vairAgyano bodha ApI dIkSA aMgIkAra karAvatA hatA. eka vakhate eka senIne upadeza ApatAM sanIe naMdiNane kahyuM ke have tyAre tame dIkSA levAno upadeza Ape che tyAre tame kema dIkSA aMgIkAra karatA nathI? zrI naMdipeNe pazcAt dIkSA aMgIkAra karI. A uparathI avadhavu ke manuSya pite tyAre prathama zubhakAryo kare che tyAre tenI asara anya manuSyapara thAya che ane tethI te Adapu banIne anya manune zubhakAryamAM pravartAvI zake che. zubhakAryonI kathanI karavA karatA zubhakAryo karI batAvavA e anantaguNa uttama kArya che. keI puruSanA kathana karatAM janasamAjane tenA vartananI anatagaNuM asara thAya che presara gAmamUrti e. zarIra mahA balavAnuM
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - ( 328) thI karmayoga graMtha-savivecana. ane hAlanA jamAnAmAM bhImano bhAI kahevAya che tenA bolavA karatAM, kathanI karatAM, balanA te mahAzcaryanA khele karI batAve che tenI para ghaNI asara thAya che. zarIra aMgakasarata vyAyAmakAraka e eka Adarza puruSa ane svIkAryamAM saheje pravartAvI zake che. je je mahApuruSe bhUtakAlamA thaI gayA che teonAM jIvanacarite ApaNuM hadaya upara vidvat karatAM atyaMta asara karIne satkAryamAM joDe che tenuM kAraNa e che ke teo Adarza puruSa banyA hatA. rAmanuM nItimaya AdarzajIvana teonI pAchaLa paNa pustako dvArA ApaNuM hRdayamAM sArI bhAvanA pragaTAve che. zrIkRSNanuM zrInemanAthaprati zraddhA-bhakti-bhAvanA ane karmagitvanuM AdarzajIvana kharekhara syAdvAdaSTie uttama asara sarvamanuSya para karI zake che-ityAdi dekhAtethI avadhavuM ke zubhakAryo karIne Adarza puruSa banI anyalokene zubhakAryomA pravartAvI zakAya che. Adarza puruSa thayA vinA anyane zubhavicAre ane zubhakAryomAM pravartAvavA e kArya kharekhara azakaya jANavuM. prathama pitAnI jAtathI ane zubha asara karI zakAya che. zubhakAryo karatAM prathama te aneka manuSya sAmA thAya che paraMtu pairya dhAraNa karIne zubhakAryo karavAmAM Ave che te pazcAt tenI asara sarva kepara thAya che. zukrAIsTa zUlIpara caDhI-vadhastaMbha para caDhI mRtyu pAme; paraMtu teNe te kAryathI brIstidharmane vizvamA pAye nA. sokreTIse jherane pyAle pIdhe, paraMtu teNe te kAryathI pitAnI pAchaLa seMkaDo sekreTIsa utpanna karyA. atae Atmana ! sadyutivaDe zubhakAryo kara ane zubhakAryo karI AdarzapuruSa banI anya lekene zubhakAryomAM pravartAva. avataraNa-ni saMgAdipa AtmAne mAnI kartavya kAryamAM pravRtta thavAnI zikSA kathavAmAM Ave che. zlokaH niHsaGganirbhayaM nityaM matvA''tmAnaM svkrmnni| sadupAyaiH pravartasva pUrNadhairyapravRttitaH // 53 // zabdArtha-svakAryamAM AtmAne nisa, nirbhaya nitya ane pUrNa mAnIne sadupavaDe gheryapravRttithI pravRtti kara. vivecana-manuSya AtmajJAna vinA bAhyapravRttithI zubhAzubhabhAvamAM gherAI jAya che ane tethI pitAne jagatamA dabAI gayelo mAnI laI raMkanI peThe pravRtti kare che ane tethI te svayameva jagane dAsa bane che, jaDadehAdithI AtmA bhinna che ane te siddha samAna che. AtmA sarva vastuonA sabaMdhamAM AvatAM chatAM sattAthI ni saMga che ane te vyakitabhAve
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahaM mamatvanA saskAyane tyAga ( 39 ) paNa sattAe ni saMgabhAvanAthI ni saMga mane. AtmajJAnI karoDo manuSyeAnA samAgamamAM AvatAM chatA AtmAnI ni sagabhAvanAthI nisaga rahI zake che ane tethI jagatnI azubha asara tenApara thatI nathI. zubhAzubhanA mananI sAthe saMga mAnavAthI mananA upara ghaNI asara thAya che ane tethI manuSya jIvatA chatA paNa mRtakanA jevA banI nirAnandamaya anI jAya che. agnithI sarvanA nAza thAya che paNa je agninA samyag upayAga karI jANe che te agnine svAyatta karI zake che ane tenAthI nAza pAmateA nathI, tahat vizva varti sarva vastunA saMbadhamA bAhyata AvavA chatA antarathI ni sa ga rahetAM bAhya vastuothI mana vagerene hAni karI zakAtI nathI. jalamA aneka manuSya DukhI maraNu pAme che parantu je jalanA upayoga karI jANe che ane jalane tAkhAmAM laI tenAthI aneka kAryoM karI zake che te kaMi jalathI naSTa thatA nathI; ulaTu AtmapragatithI ucca ane che sukhaprada vAyunA upayAga karIne tene vAparavAthI zarIrAdikanA nAza thate nathI parantu zarIrAdinA upagraha thAya che. vAyunA saMga thavA mAtrathI jo tene upacega karI jANavAmA Ave che te zarIrdikane hAni paheAcatI nathI tat aneka bAhyapadArtho hoya tApaNu tethI AtmAne zu? AkAzamA ananta pAe aaa chatAM jema AkAzane kAI jAtanI hAni pahoMcatI nathI tema AtmAnI sAthe bAhyazarIre aneka padArthAne saMbaMdha thAya tApaNu te peAtAnA nathI evA eka vAra nizcaya thayA pazcAt te padArthAMnA khAdyata* saMga hovA chatA AtmA nisaga rahe che sthUlabhadra munivare eka vAra nizcaya karI lIdhe ke AtmAnA zuddhAnandrAdika guNAmA jJAnamastIthI ramavu e brahmacarya che, pazcAt te kezA vezyAne tyA rahyA te paNa ane aneka prakAranI rasavatI jamyA chatA temane koi paNa prakAranI maithunecchAnI vRtti thaI nahi. jaDapadArthAthI dUra bhAgI bhAgIne kayA jaI zakavAmA Avaze ? jyA javAnu thaze tyA khAdyapurvAMgalAnA te saMbadha thavAneAja-tethI sa ma dhamA AvyA vinA te chUTA thavAnA nathI. khAdyapadArthAnA saMbaMdhamAM rahyA tA khAdyapadArthAMnA sagathI AtmAmAM zubhAzubhabhAvanA prakaTe nahi evI nisagaDhazA prApta karavAnI jarUra chaeN. khAdyajaDa padArthoM pAtAnA AtmA para sAmrAjya bhAgave te avamedhavu ke nisagatA prApta thaI nathI. khAAjaDapadArthAnA saMbaMdhamA sagamA chatA paNa tenA para AtmA Adhipatya meLave te ni sa'gatA prApta thai ema avamedhava mAchagara indrataLanA padAthe para zubhAzubhabhAva arthAt harSa zAka sukhadu khaprada bhAveza dhAraNa karatA nathI tethI te indra jALavaDe AjIvikA calAve che chatA indrajALI nisaMga rI zake che. ekAntane SaT khaMDanuM rAjya chatAM antI temA rAgadveSanI vRttithI sabaMdha nathI te AhyasUga chanA paNa ni saMga che ane eka vikSuka bAhyathI nagnAvasthAmAM chanA rAjya padine zaMka sara
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ (330). zrI karmacAga graMtha-savivecana. che te te antarthI bhegasaMyukta che. aeva anna vAgya sArAza e che ke AtmAnI nisagatAthI bAhya zubhAzubha padArthonA saMbaMdhamAM AvatA khAdyapadArthonI zubhAzubha asara potAnA AtmApara thatI nathI ane tethI AtmAnA Anadamaya ananta jIvananI prApti thAya che. eka RSie potAnA keTalAka tapasvI ziSya darzana karavA AvyA tyAre temane saMgI . kahIne bolAvyA, ane keTalAka gRhasthabhakate AvyA teone nisaMgI kahIne bolAvyA. AnuM kAraNa e hatuM ke tapasvIone viSayabhoga bhegavavAnI manamAM prabalavAsanAo pragaTI hatI ane gRhasthanA manamAM jJAnege paripakava vairAgya thavAthI sarva saMsArane tyAga karavAnI prabalabhAvanAo jAgrata thatI hatI. A pramANe antarunI dazAthI tapasvIone saMgI kahyA ane gRhasthabhakatane nisaMgI kahyA. ni saMgatAnI bhAvanAthI aneka prakAranI upAdhi AvyA chatA upAdhimAM rAgadveSanA saMgI banI javAtuM nathI ane upAdhimA nisaMga rahevAthI keTalAka rogone zarIra para humalo thatuM nathI ane zeka cintAnA azubhavicArone paNa manapara humalo thatuM nathI, tethI bAhyathI game tevI dazA hovA chatAM AtmA nisaMgapaNAthI AtmAnaMda bhegavavA samartha bane che. eka kalAka paryata AtmAne ni saMga bhAvyAthI te sarva prakAranA bejAethI hala thaI jAya che ane anya ajJAnIonA karatAM karoDagaNe anantaguNa nilepa rahI zake che. AtmA jyAre tyAre paNa AvI nisaMgabhAvanAmAM ArUDha thayA vinA nibaMdha thavAno nathI. bAhyasaMga te avazya jyAMsudhI zarIra che tyAsudhI tIrtha karAdi sarakhAne rahe che te anyane rahe temAM zuM Azcarya ? alabata kaMI Azcarya nathI. atae AtmAne ucita e che ke mananA zubhAzubha kalpanAthI pitAne zubhAzubha saMgI na mAnI le. AtmA nisaMga che tethI AtmA svayameva siddha bane che. eka amaladAra jema potAnI nokarI pUrNa thayAthI potAnA cArja anya amaladArane sopI AnandathI chUTA paDe che tema pratyeka manuSya ni saMga AtmAne mAnI kartavya kAryo karatA chatA antarathI te padArthono saMbaMdha ja " pAtAnI sAthe nathI ema mAnI pravartavuM, jethI rati arati rAgadveSarUpa AcchAdanothI potAno Ananda guNa AcchAdita banI jAya nahi bAhya kartavya kAryo karatAM chatAM paNa antarathI ni saMga rahevAthI jyAre joIe tyAre AtmA AnaMdamA jhIlate mAluma paDe che ane te kaI jAtanA mamatvanA baMdhanathI pitAno Ananda AI besatuM nathI. atae ni saMgabhAvanAvaDe AtmAnI ni saMgatA prApta karavAnI jarUra che. nisaMtAyukata AtmAne A sa sAramAM sarva kartavya kAryo karavAno adhikAra che kAraNa ke tethI te bAhasa cogathI baMdhAtI nathI. tene te A vizva eka ramakaDA sarakhuM lAge che ane te aneka parivartanomA svAtmAne zubhAzubhabhAvathI vimukta rAkhe che. AtmAnI ni saMgatA prApta karavAnI jarUra che ema pratyeka manuSya vicArIne kartavya kAryamAM pravRtta thavuM joIe. nisaMgabhAvanAthI
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ --- -- --- - - - - --- - - - - ~ aikyanA abhAve adha:patana. ( 3 ) ~ ~ ~-~~-~ ~~-~~~~~~~~ ~ ~ ~~~ ~ ~ sarvamAM chatA sarvathI cAra e AtmA anubhavAya che. AryAvartanA manube jayAre AtmAnI nisaMgatAthI bhraSTa thayA tyAre teo kAryo karavAmA mamatvabhAvanAvaDe hAruM hAruM mAnI nIca keTI para AvI gayA. pUrve manuSya nisaMgatArUpa AtmAne anubhavatA ane bAhyakartavyane karatA hatA tethI teo khAtA pItAM haratAM pharatA chatAM guNasAgarAdinI peThe kevalajJAna prApta karI zaktA hatA. hAla manu dharmanA matamatAMtaramAM dariAgI banIne mUladharma sAmuM dekhatA nathI. satya sadA sUryanI peThe ekasarakhuM prakAzita rahe che. satyAnandamaya sarva manuSyonA AtmAo che. dezakAlAnusAre sarva manuSyo satya dharmane zedhI zake che. aneka rUpamAM arthAta aneka prakAre satya bAhira AvI zake che. svAtmA satyarU5 che ane te nisaMgarU5 che ema mAnIne jyAre manuSya ni saMgatAne anubhava kare che tyAre teo karmacAganI ucca keTIne prApta karI zake che. AtmAne ni saMga mAnI nirbhaya banI svAdhikAra sarva kAryo karavA joIe. sarva prakAranA bhayenuM cUrNa karIne tene AkAzamAM uDADI devuM joIe. bhaya e AtmAne dharma nathI. je bhaya pAme che te AtmA nathI paNa mana che. je bhaya pAme che te vizvanA paga taLe kacarAya che. je bhaya pAmIne karmacAgathI bhraSTa thAya che te ajJAna pamAM utare che. bhaya pAmanArane jIvavAno adhikAra nathI. kenAthI bhaya pAmavAne che? zuM IzvarathI bhaya pAmavuM joIe? Izvara kadI bhaya karanAra nathI te koIne du kha ApanAra nathI mATe IzvarathI bhaya na pAme joIe. Izvara paramAtmA ananta AnandarUpa che. tenAthI bhaya keIne thayela nathI ane thanAra nathI. camathI bhaya pAma joIe! nA te kadApi AtmAne nAza karI zake tema nathI. pitAne AtmA ane yamane AtmA ekarUpa che. tethI AtmAne AtmAthI bhaya nathI ane pudgalane pudgalathI bhaya nathI. bhaya che te eka jAtanI bhrAnti che zuM tyAre karmathI bhaya pAmavA joIe ? nA te kadI satya nathI. AtmA kSaNavAramA karmane nAza karI zake che. bhaya eka prakRti che ane te AtmAthI bhinna che ane AtmAthI bhinna bhayaprakRtithI bIvuM e AtmAne mULa svabhAva nathI, atae ke InAthI bhaya pAmavA jevuM cheja nahi. AtmAne keI nAza karI zake tema nathI, kAraNa ke AtmA nitya che. traNa kAlamA dravyarUpe te eka svarUpe rahI zake che. mRtyuthI bhaya pAmavAnI jarUra nathI, kAraNa ke AtmArUpa sAgaramAM mRtyu e eka parapoTAnA samAna che. paraMparAne nAza thanA kadApi nitya AtmAne nAza thatuM nathI. yaza kIrti e nAmarUpanA saMbaMdhe che. nAmarUpa e AtmAne dharma nathI tethI nAmarUpanA mege uddabhavela yaza dItiomAM AtmAnuM kada kaMI nathI. nAmarUpanI kIrti Adi mAyAjAlamA AtmAnuM kazuM kaI nathI, atae kIrtiyaza-apakIrti vagere eka samudranA parapoTAnAM jevA devAthI tenA no kaMI pAtmA sAgarane nAza thato nathI ema avadhIne mananI upara ke ya janatA vyanI asara
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 33ra). zrI karmaLa graMthasavivecana. - * thavA devI nahi. nAmarUpanA saMbaMdhane laI puNyage yaza kIrti ane pApodaye apakIrti vagere thAya che, paraMta AtmAmAM nAmarUpa na hivAthI te bannethI bhaya pAmavAnuM ke kAraNa nathI. karma e vastutaH AtmA nathI ane karmathI bhaya pAma e AtmAne dharma nathI; aeva karma saMbadhe uThela nAmarUpa prapacAdithI kadApi bhIti dharavI nahi. zuM AkAza keInAthI bIve che? nA. tema tyAre paNa AkAzavat nitya ane nirAkAra AnadarUpa che te hAre zA mATe bIvuM joIe. hArUM nirbhaya svarUpa che. hArA AtmAnA eka pradezane keI nAza kare e kaI jaDa padArtha nathI ane je AtmAo che te svAtmA samAna che teo sadA svAtmAnI peThe nirbhaya ane AnandasvarUpa che. janma jarA ane mRtyunI kalpanAne tyAga karIne AtmAne nirbhaya bhAva joIe. je je vastuo naSTa thAya che te te vastuo AtmA nathI e paripakava daDha anubhava karIne AtmAnuM nityarUpa anubhavavuM joIe ane kartavya kAryo karatAM chatAM nirbhaya ane nityarUpe AtmAne mAnI pravartavuM joIe. tathA bhayanI patIne paga taLe kacarI nAkhavI joIe. AtmA nitya avinAzI che, aja che, akhaMDa che, agha che, abhedya che ane nirbhaya che e eka vAra anubhava AvatA mAyA-prapaMcathI dIna banI gayela AtmA te svasvarUpanuM jJAna karIne karmanA de jItIne jina bane che. jeo dravyathI jina hoya che. teo bhAvathI jina thAya che. AtmA svayaM bAdA vizvapara ye meLavI zake che. AtmA nitya che evuM anubhavagamya thatAM AtmA jina thavAthI ucca zreNipara krame krame kartavya kAryo karatA karate Arahe che. nAmarUpanA saMbaMdhe mohanI vRttinuM antaramAM utthAna na thavA devuM eja Antarika jina thavAne mukhya pAya che. AvI rIte jina' thavAnI' kamaNipara ArehavuM hoya te AtmAne nitya ane nirbhayarUpa anubhavI rtavya kAryo karavo joIe. AtmAne nitya nirbhayarUpa mAnIne sarva prakAranI bhaya vRttine AtmajJAnamAM bhasmIbhUta karI nAkha !!! ane aneka deva hArI sAmA AvIne kartavya kAryothI parAmukha karavA tane bhaya pamADavA pravRtti kare te paNa teone AtmarUpa mAnIne tenAthI jarA mAtra bhaya na pAma !!! zrIvIraprabhunA AnandAdizrAvakone devatAoe bhaya pamADavA aneka prakAranI pravRtti karI paraMtu teo bhaya pAmyA nahIM tyAre devatAo teonI AtmadazAthI pramudita banyA ane zrIvIraprabhue samavasaraNumAM teonI prazaMsA karI. zrInamirAjarSine cAritramArgamAMthI calAvavAne mATe Inke temanI nagarI ane rANIone bUma pADatI dekhADI ane nami rAjarvine kahyuM ke cAritryano tyAga karIne tame rANIone bacAva kare. tamArUM sarva baLI bhamasAt thaI jAya che-tenuM rakSaNa kare, rakSaNa karoityAdi aneka prakAre temane cAritra bhAvamAthI caLAvavAne vacane kacyAM; paratu namirAjarSi svartivya cAritrArAdhanamAMthI jarA mAtra calAyamAna na thayA ane ulaTuM kathavA lAgyA ke
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ti vidhavidha dRSTie kamanuM svarUpa jANavuM. 7 me nizciA, ItyAdivaDe indrane pratibAdhyA. A uparathI avamedhavAnu ke AtmajJAna thayA pazcAt AtmAne nisaMga nirbhaya mAnyA pazcAt svAdhikAre je je kartavya kArDa vyavahAra ane nizcayata karavAmA Ave che temAthI calAyamAnapaNuM thatuM nathI. svAdhikAre sva-kanyakAryAM karatA AtmAne pUrNa mAnavA joIe, ananta guNA vaDe mArA AtmA paripUrNa che. AtmAmAM je che te sarve pUrNa svarUpa che. pUrNamA pUrNa maLe che tAye pUrNa rahe che. AtmA ne pUrNa mAnI kanya kAryoMmA karavA pravRtti kare che tyAre tene koI paNa prakAranA saMtASanu kAraNa rahetuM nathI. jyAM sudhI AtmAne apUrNa mAnI kanya kAryo karavAmA Ave che tyAsudhI AzA svArthe asateSa vagere vicArAnA gherImAM sapaDAvavAnuM thAya che ane aneka prakAranI vAsanAnA pUjaka banavu paDe che. AtmAmAM je je guNA rahelA che temAthI eka TaLatA nathI ane eka navA AtmAmAM AvatA nathI ema khAsa avamedhI AtmAmA ananta guNA che tenA tiAbhAva jyAMsudhI che ane jyAMsudhI AvirbhAva thayeA nathI tyAsudhI apUrNatA che; e STie AtmAne apUrNa jANavAmA Ave tepaNa sattAe sarva guNAvake AtmA paripUrNa che ema mAnIne bAhya kanya kAryo karatA khAdgha padArthAnI prAptimAMvA aprAptimA, vA khAdya kartavya kAryAMnI pUrNatAmAM vA apUrNatAmAM tathA svAdhikAre je je kaI karAya che temA sateSa zoka cintA vagere mAnasika lAgaNI pragaTa thatI nathI. AvI dazA pAmIne je kAI AtmajJAnI kanyakArTUne kare che te svane tathA samaSTine svargasamAna krinca khanAvI zake che. evI dazA prApta karyA vinA karADo manuSyA bhale kartavya kAryo kare, parantu lAbha te eka guNA ane jagane anantaguNI hAni pahoMcADI zake che. ane AtmajJAnI evI dazAe kanyakA karatA chatA jagane anantaguNu lAbha ane eka guNa hAni paheAcADI zake che; mATe karADA ajJAnIo karatAM eka AtmajJAnI ananta guNNA uttama avamedhavA, arthAt te tenA karatA ananta guNu lAbha paheAcADanAra avadhivA upayukta dRSTie nisaMga nirbhaya nitya ane pUrNa svarUpa AtmA jeNe mAnela che teja kharI rIte jagatane ane peAtAne lAbha prApti karAvanAra hovAthI teja kanyakAyanA vyavahAra ane nizcayata adhikArI bane che, jeNe svAtmAne pUrNa rUpa avakhANye che te svAtmamA ananta sukhanI pUrNatA sattAe mAnIne para jaDa vastuomA sukhanI buddhi dhAraNa karIne jagatnI hine thAya evA mana vacana ane kAyAthI prayatna karatA nathI ane temaja te khAdya kartavyakAryAmAM mAna paDhavI vagerenI abhilASA dhAraNa karIne, asataiSavRttithI prayatna karatA nathI mAna, pUrjA, kIrti, padI, yaza vagerenI lAlamA mukha jeNe svAtmAne pUchyuM nathI jANyA tene utpanna thAya che ane tethI te AtmA pUrNa chatA bhrAntithI mAna vRkta ne pachI vagerethI peAtAnA AtmAne pUrNa karavA mathe ane tenI prApti mATe aneka prakA -ma ( 333 )
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 334), thI kamaga graMthasavivecana, - ~~ ~~---- ranA rAgadveSanA vikalpa saMkalpa karI karmane dAsa bane che. AtmAmAM sarva guNanI pUrNatA mAnIne je bAhA kartavya kAryo kare che tene yaza-kati-mAna-pratiSThA-pUjA-satkAra ane bahu mAna maLe vA na maLe tenI darakAra rahetI nathI, kAraNa ke te pitAnI svabhAvikI pUrNatA vinA anya bhAMtirUpa pIgalikI mAna-kIrti Adi pUrNatAvaDe pUrNa thavA Icchata nathI, tethI te bAhya brAntimaya pIgalikI mAna-pratiSThA--padavI vagerenI pUrNatA ane apUrNatAmAM samAna samabhAvI banIne saMtoSavRttithI bAhya kartavya kAryo karavAnI pitAnI pharaja adA karato rahe che, temAthI te braNa thatuM nathI temaja te game tevuM sAmAnya kartavya hoya te paNa antaranI pUrNatAnI bhAvanAnA prabala veganA antarika AnandathI masta banIne te karyA kare che. A sthitimAM brAhmaNa varga-kSatriya varga-vaizya varga ane zUdra varga Avaze tyAre teo Antara pUrNatAnI sAthe bAhyapUrNatA athAt lakSmI vagere bAhyajIvanapravartakajIvana hetuothI pUrNa thavAnA gRhaze ane tyAgIoe svasvAdhikAre antaramAM pUrNatAnI daSTi dhArIne kartavya kAryo karavA joIe. prabhu bhaktane ane guru ziSyane ane jJAnI pitAnA AtmAne kartha che ke tuM pitAne ni saMga nirbhaya nitya ane pUrNa mAnI je je kArya karavAnA sadupAye hoya te te sadapAvaDe haiye pravRttithI kArya kara ane svAdhikAra pharaja adA kara. avataraNu-sUpagadaSTie kriyamANa kartavya kArya nirIkSaNapUrvaka-satyarUSa sammati pUrvaka gaumukhya kaviveka karIne kArya karavAM joIe te-darzAve che. zloko nirIkSA hi prakartavyA kriyamANasvakarmaNAm / sUkSmopayogadRSTayA hi gRhItvA sammati staam||54|| kartavyAni hi karmANi nRbhave kAni kAni ca / vivicya gauNamukhyAni kuruSva svaadhikaartH||55|| ' zabdArtha-sUpaga dRSTie satyanI sammati grahIne priyamANu svakanI nirIkSA karavA cagya che. manuSyabhavamAM gauNa ane suya kyA kyA kAryo karavAnA che tene viveka karIne kartavya kArca karavA joIe. vivecana-sUpaga daSTie svakartavya kAryone nirIkSavAthI kartavya kAryomAM je je kAI bhUle thatI hoya te mAluma paDe che ane te sudhArI zakAya che. kartavya kAryone supagadaSTithI tapAsatAM kartavya kAryomA je je muzkelIo naDatI hoya che te spaSTa
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka kSaNa paNa pramAdI na rahevuM. ( 33pa ). jaNAI Ave che. sUpagaNie kartavya kAryonI aneka bAjuo tapAsI zakAya che ane tethI koI paNa jAtanI bhUla karI zakAtI nathI. auraMgajeba bAdazAhanA baMdhuoe sUpaga daSTi nahIM dhAraNa karI ane auraMgajebanA kartavya kAryonI nirIkSA na karI tethI teo mRtyu zaraNa thayA. sUkSmapayogadaSTivaDe marAThAoe je pANipatanA yuddhaprasaMge svaktavya kAryonI nirIkSA karI hota to teoe rAjapUtone meLavI lIdhA hatA ane luMTaphATa vagerethI lekenI aruci pitAnA tarapha na kheMcI hata. marAThAone hindu rAjya sthApana karavAne mukhyadeza hato paraMtu teo sUpaga daSTi vinA tene bhUlI gayA ane mAravADanA rAjapUta rAjyonI sAthe yuddha karI potAnI pragati para kuhADo mAryo mAravADa vagere dezanA hindu rAjAonI svataMtratA rakSavA teoe sahAyaka banavuM joItuM hatuM ane kartavya udezane dhyAnamAM rAkhI pravartavuM joItuM hatuM. te udezathI teo sUpaga daSTi vinA bhraSTa thayA ane teo avanatinA khADAne zaraNa thayA. gurjarezvara bheLAbhIme je sUmiyoga daSTi vaDe gurjara dezanuM bhAvi hita ane svakartavya kAryamA thatI bhUlano vicAra karyo hota te te kadApi semezvaranI sAthe yuddha karata nahi ane emezvaranI sAthe spara salAha saMbaMdha baMdhAIne tatsamayamAM je kartavya pravRtti karIne svadezarakSA karavAnI hatI tenuM bhaviSya sArI rIte sudhArI zakta ane svarAjyanA pratyeka aMganI sArI keLavaNI vaDe puSTi-pragati karI zakata. semezvare paNa sUkSma pagavaDe vaktavyanA mukhya udeze prati lakSya dIdhuM hota te te pArasparikayuddha pravRttithI pArasparika sarva bala kSaya thavAnI dazAne na prApta karI zakata ane kSatriya brAhmaNe vaizya ane zudronI unnati thAya evA upAye jI zakata; parantu te kartavya kAryomAM sUpaga daNi dhAryA vinA tevuM kayAMthI sujhI zake ? gAyakavADe IglIza sarakAranI sAthe sUpaga Tarie saMdhi karI bhAratanuM hita vadhAryuM tethI gAyakavADI rAjyanI AbAdI-zAti vadhI che. brAhmazAe sUpaga daSTie svaktavyamAM kayA kayA de che tenuM nirIkSaNa karyuM hota te brAhmaNonI avanati thAta nahi. jainAcAryoe ane janamahAsaMghe svargamA keLavaNIno bahoLo pracAra karIne sva kartavya kAryone sUkSma pagadaSTie tapAsyA heta te aneka ramata kaleza-saMkucita draSTi ane saMgha kartavya kAryanI khAmIothI jenonuM hAla je detra sAka thaI gayuM che te thAta nahi. kSatrie avakarma pragati mATe apana sUyagaTaviTe kSAtrakarmanI dezakAlAnusAre nirIkSA karI hota te vartamAnamAM teonI je paDatI thaI che te thAta nahi zakoe sevA dharma kartavyanuM sUpagathiI nirI karI che je be thaI tene sudhArI rAta te tenI hAlanA jevI kharAba dazA dekhAta nahi; darajI ane TIpu sulatAne sUkSma pagaNivaDe svarnacakonI nirIkSA karI hatI ane sarakAranI sAthe mitrI dhArIne rtavya kAryone sudhAyAM na te tenA vAjeno nAza thata
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhana ane . : (336) zrI kamaga saMza-vivecana. ! - - - - - nahi; nepaliyana bonApArTa TrAnsanI svataMtratA karyA bAda sUpaga darivaDe sarva rAnI sAthe salAha zAti saMbaMdha rAkhIne kAnsanI pragati tarapha ane svartavya tarapha lakSa dIdhuM heta te chevaTe tenI avadazA thAta nahIM. IMglAMDanA rAjA sara cArle pArlAmenTanI sAthe sUmopayoga daSTivaDe je saMbaMdha ghaTe te gai hota te prajAnI sAme yuddha karIne temAM tene pitAne ziracheda karAvavAno prasaMga Avata nahi, sUpayoga daSTi vinA kartavya kAryomAM thatI bhUlathI pitAnI ane jaganI atyaMta hAni thAya che evuM uparyukta dekhAtethI khAsa avabodhAya che. jemane rAjA TAvIna dhIprAuDe sarva kartavya kAryo karavAmAM sUpAga daSTi vinA ghaNuM bhUle karI hatI, tethI teNe svaprajAnI aruci herI lIdhI hatI ane tethI tenA sAmI tenI prajA thaI hatI, tathA rAjyagAdI parathI tene baMDa karI uThADI mUkaye hate.. IrAna hAla svataMtra thayuM te vakhate pUrvanA rAjAe sUpaga daSTithI kartavya kAryonI nirIkSA karI nahi tethI teNe samayasUcaktAne gumAvI ane rAjyathI padabhraSTa thaze. pratyeka kartavyakAryanI cAre bAjuonI sU ga daSTithI tapAsa karyA vinA aneka prakAranI bhUla thAya che ane tethI pramAda vadhatuM jAya che tethI pratipakSIo kartavya kAryomAM chidra dekhIne sAmAM paDI svabalane kSaya karavA pravRtti kare che. jUnA paTTAvalInAM patrAnusAre thAya che ke sUpaga daSTi vinA kharatagaccha ane tapAga che paraspara vaparanI hAni karatA sAdhuone nAza karavAnI vRtti sevavA prayatna karyo hate; tethI vaiSNava matanA vallabhAcAryuM lAkha jaina vaNikane vaiSNava banAvyA hatA. sUpagadaSTithI kartavyanI zubhAzubha bAjuo avakI zakAya che. zrIvijayasenasUrinA samayamAM yatimAM paraspara abhimAna keva" ISya nindA ane kalahathI virodha utpanna thayA ane virodhanA pariNAme yatinI, AdhyAtmika guNa bhAvanA ghaTavA lAgI ane paMnyAsa zrIsatyavijyajIthI te samayamAM nIkaLela saMvegapakSanI zatake zatake unnati thavA lAgI ane jenomAM yati ane saMvegI sAdhuenI je sthiti thaI te sarva jano jANI zake che. bhAratamAM, je je rAjAo thaI gayA teoe sUpagadaSTithI bhAratanI pragati thAya evA upAya saMbaMdhI khAsa carcA uThAvI nathI. hindusthAnanA saMbaMdhI bAbara pitAnI neMdhapothImAM lakhe che ke hiMdusthAnanA rAjAo alasu che. teo svadeza itihAsa jJAna meLavavA mATe paraspara saMpIne svadezanuM rakSaNa karavA mATe bedarakAra che. hindusthAnanA loko zArIrika baLamAM pazcAt che ane teo paraspara ekabIjAne sAhAcya ApIne svAstitva rakSaNa karavuM evA vicArevaDe saMghabala utpanna karavAnI zakitathI ajANa che. bAbarane mata kharekhara keTaleka aMze satya che. sUtmapaga daSTi vinA hindusthAnanA lekee saMpa vaira Alasya, anuvAma-mojazokha--abhi mAna-IrSyA-nindA ane zodhaka buddhi vinA ghaNuM khAyuM che. hindusthAnanA lokoe, sUmepagadaSTithI svakartavya kAryone nirIkyA nahi tethI teonI bhUle teone dekhAI nahi, ane
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ capagadaMSTanI AvazyakatA (397). sva kartavya kAryomAM thatA re vAravAne teo udyamI banyA nahi; tethI teo svabhUlanuM phala bhegave che ane jyA sudhI teo kartavya kAryone sUme paga daSTithI nahi dekhaze tyA sudhI teonI evI sthiti raheze. AdhyAtmika guNApUrvaka AdhyAtmika de TALavA mATe kharekhara upAya sUpaga daSTi che tethI pitAnI sarasava jeTalI bhUla hoya che te mAluma paDe che. jApAne sUpagathiI pitAnI avanatine je je kAraNe hatA te sarve tapAsI lIdhA ane tethI te te avanati hetuone haTAvavA mATe jApAnamAM laghu laghu rAjyanuM saMyukta bala thayuM. jApAne sarva dezomAM potAnA dezanA manuSyane mokalI ApyA ane sarva dezamAM je je uttama sudhArAo tathA kaLAo hatI teone pitAnA dezamAM ANI jApAne rAjyapragati vyApAra pragati kalApragati keLavaNupragati svAstitvasa rakSaka kSAtrarmapragati jalanokApragati vagere aneka zubhakAryanI pragati prati suvyavasthApUrvaka lakSya dIdhuM. ane sUpagathiI kartavya kAryonuM nirIkSaNa karI ghaTatA vadhatA sudhArA karyA, tethI jApAna svadezAbhimAnI banI sattAlakSmIthI khIlavA lAgyuM. rUziyA sAthenI laDAImAM te pite jItyu ane tethI sarva gajemAM tenI pratiSThA vadhI. IglADanI sarakAre jApAnanI sAthe dostI bAdhI ane sUkSma pagathiI jApAna bhaviSyamAM pragati karI zakaze cInamAM aphINa khAIne cInAo ajhINIA banI gayA ane tethI teo Alasu banI anya dezonI apekSAe pazcAt paDI gayA hAlamA cInAo cetavA lAgyA ane teoe aphINa nahi vAparavAne TharAva karyo che tathA vataMtra gatyanI sthApanA karI che bhaviSyamAM je te sUpagari gukhI pravartaze te rAjyavyApAra kalApragatinuM sarakSaNa karI zakaze AryAvartama supiye divALA gajakIya manu vyApArI manuSe sAmAjika sevA karanArA manuSya ane vidvAna manu anya dezonI apekSAe viralA dekhAya che. brAhmaNa kSatriye ve zudro rAjA ane tyAgIomAM sUkSma pagaNivALA manuSya jAgrata thAya-pragaTe evA upAye levAnI khAsa jarUra che sUkSepagadaSTi vinA koIpaNa manuSya svakartavyamAM vidhAlI banI zake nahi. Avazyaka kartavya kAryonuM paripUrNa karyA vinA kadApi sUmo pAgari pragaTa thatI nathI vizvavati sarvaprakAranI vidyAnuM jJAna karyAthI ane AtmAne keLAthI mUka pagaNi pragaTe che ema khAsa lakamA rAkhavu. AryAvarnAdi sarva dezanA garIbamAM garIba ane paNa jyAre sUpagaSine dhAraNa karanAra tyAre varna ane vizanI nA tathA Antari pragati thaze sUpagari vinA dhArmikAvyanA prakAranI nI yuropamAM hAla bhayaMkara yAdavAsthaLI TI 1nuM kAraNa e che ke te e AdhyAtmika bhAvanAnI khAmI che AkhyAtmika jJAna : pAri khIrAmAM . 43
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 338 ) zrI kacega graMtha-vivecana. Kai tyAre sarva dezanI sarva prakAranI unnatithI pazcAt paDavAnuM thatuM nathI. gRhasthA ane tyAgIe sUkSmapayoga viDe svasvAdhikAre jyAre kanyakAryAM kare che tyAre bannenI pragati thavAmAM koI jAtanA vizaSa AvatA nathI ane karoDo vighnAne yukti prayuktidvArA jItI zakAya che. sarvakAryAMnI sarva khAkhatAnI sUkSmapayoga vaDe sarvakAryAMmAM kuzala thavAthI AtmannatimAM AgaLa vadhI zakAya che. ema manuSyeA vicAre che tyAre teo kanyakA karavAmAM ane jamAnAne anusarI AgaLa vadhavAmA pazcAt paDatA nathI. sUkSmapiyegASTie kanyakA karavAthIja pragati thAya che ema nizcayata avadhavuM. game tevI sUkSmApayegaSTi hAya tApaNu kata vyakArya karavA mATe anya sat manuSyA ke je te te kAyo nA samApayogadRSTivALA hoya teonI svakanyakArmA sammati levI joie, ke jethI svApayeAgadvArA je na jaNAtu hAya te tenAthI jaNAI Ave. sUkSmApayeAgaDhaSTidvArA divase je je kAryo karyA hAya tenI nirIkSA-AleAcanA karI javI, jyAre dhArmikapratikramaNa AvazyakamAM pratyeka katavyadharma karma mA je je aticArAdvi doSo lAgyA hoya che tenI sUmapayoga dviArA AleAcanA karavAmA Ave che tyAre zuddhatA thAya che. sAMsArika vyAvahArika ane dhArmika kanyakAyo karatI vakhate sUkSmapayogaddhithI pratyeka kAryonu sUkSma nirIkSaNa karavu ane satpuruSAnI sammati grahaNa karavI. A vizvamAM satpuruSA pAramArthika ka byA karanArA hAya che tenI sammatithI game tevA viSamasAmAM paNa kArya karavAnI vyavasthAmuddhi prakaTe che ane tethI kAryAMmA sudhArAvadhArA karI mastake AvI paDelI pharajone adA karI zakAya che. sUkSmapiyegaSTithI jyAre zrIneminAthe hirAnA pAkAra thavaNu karI pANigrahaNanuM svarUpa vicAryuM" tyAre teoe ratha pAcho pheravavA sArathine AjJA karI ane jAnanA miSe rAjImatIne pUrvabhavanA saketa karI muktinI prApti mATe dIkSA adeggIkAra karI. sUkSmapiyeAgI thavA sUkSmapayogI satpuruSanA samAgamamA AvI temanAM pAsA sevavAnI jarUra svIkAravI joIe sUkSmapiyegASTivALA, satpuruSAnI pratyeka vicAramA ane pratyeka kanyamAM sammati levAthI sUkSmApayeAgaSTinA anubhava khIle che ane pratyeka vicAra ane AcAramA je je sudhArA karavAnA heAya che tene anubhava Ave che, candragupta pratyeka kAryamAM cANAkyanI sammati letA hatA ane cANAmyanI sammatipramANe teNe rAjyapravRtti karI tethI te rAjyane sArI rIte khIlavI zakayA. aneka satpuruSAnI sammati levI, paratu svaka vyakAryoMmA aneka matathI saMdigdha na thavu joie. kAnpharansI jAherakhAtA vagerenA uparI karmacAgI aneka sAkSarAnA amuka amuka khAkhatAmA sudhArAvadhArA karavA mATe abhiprAya pUche che te sarvenA abhiprAyAnuM manana karI eka AmatanA nizcaya karI svakAryapravRtti Acare che paNa kanyakathI bhraSTa thatA nathI. aneka satpuruSAnI sammatithI eka nizcaya upara AvIne je je kAryAM karavAmA
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ prajAprema eja rAjakatavya. ( 339 ) Ave che temA vijya maLe che, jarmanImA prinsabisamA pradhAnanI buddhi vakhaNAya che, tene rAjA tenI samatipUrvaka sarvakAryo karatuM hatuM, tethI te jarmanInAM sarva nAnA rAjyanuM eka moTuM rAjya karI zake ane tethI jarmanInI pragatidinapratidina vadhavA lAgI. bisamArha hAlanA kaeNjharavilIyamane kransa agara rUziyAnI sAthe maitrI rAkhavI evI sammati ApI hatI, paraMtu te pramANe kaeNjharathI pravartI zakAyuM nathI, tethI jarmanIne hAlamAM pravartatI mahAlaDAImA bisamArkanI sammatinI apUrvatAno khyAla kare paDe che. je te bisamArkanI salAha pramANe pratye hota te amUla manuSyaratnane bhega ApyA vinA svarAjennatimAM Agala vadhI zakata. kartavya kAryonA guMcavADAmAthI pasAra thavAne mahAbuddhizALI satyarUSanI salAha levAthI aneka prakAranA lAbha thAya che ema khAsa lakSya rAkhavuM joIe. siddharAja jayasiha pratyeka yuddhamAM vijaya pAmyuM hatuM tenuM kAraNa kharekhara tenA jainavaNika pradhAna hatA jainavaNika pradhAnanI sammatithI te prajAnuM citta svaprati AkarSI zaka hato ane gurjara dezanI sImA vadhArI zake hate. bhIme vimalamaMtrInI salAha pUrvaka rAjya calAvyuM tethI te zAMtithI rAjya karI zakya kumArapAle paNa jinavaNika pradhAnanI sammatipUrvaka rAjya pravartAvyuM, tethI te gurjara dezanI prajAnuM citta pitAnA prati AkarSI zaka, vastupAla ane tejapAlanI salAhapUrvaka viradhavale rAjya calAvyuM tethI te svarAjyanuM rakSaNa karI zake paraMtu pAchalathI tenA putre vastu pAlAdinI avajJA karI tethI tenA vaMzajonuM gujarAtamAM rAjya rahyuM nahi. pratAparANAne bhAmAzAhe aneka prakAranI rAjyapravartaka sammati ApI hatI ane puSkaLa dhananI sAhAsya ApI hatI tethI te puna svarAjya sthApI zakyA rAnaDe gokhale vagere satpanI salAha rAjyakAryomA keTalI badhI upayogI thaI paDI che te samasta bhArata avabodhe che. zivAjIne tenA gurU rAmadAsa taraphathI rAjyataMtra calAvavAnI uttama sammati maLatI hatI, tethI zivAjInA para dakSiNIone rAga vadhe ane rAjya sthApana saMbaMdhI sarva prakAranI tenAthI sAhAo maLI zakI, satyunI sammati laIne AryAvartanA pUrva rAjAo rAjyataMtra calAvatA hatA tethI teonI rAjyavyavasthA sArI rIte rahI zakatI hatI ane teo prajAne pUrNa prema meLavavA bhAgyazALI banatA hatA. prajAne pUrNa prema meLave eja rAjyapravartakenuM mukhya kartavya che. akabara vagere be tra! a bAradA sivAya anya bAdazAhae hinduone prema chatavA prayatna karyo nahi. tethI ane dilhInI gAdInI cirasthApitA teonA vaMzane mATe raDI nahi. briTIza sarakAra prajAne prema AkarSAya evA upAye le che ane keInA dharmamA ADI AvatI nathI tethI tenA rAjyane hinduo DAya che briTIzazaznara prajAnA AgevAna purunI mahatuM laIne kAryapravRttimAM pravarte che. pAlamenTamAM kensareTIva ane lIlA vara pade nA
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (340 ) zrI kamaga saMtha-savivecana. salAha levI e sahurUSanI sammati avabodhavI. pAMDa taraphathI duryodhananI pAse kRSNa gayA hatA ane kRSNa pADAnI sAthe yuddha karavAmA AryAvartanI paDatI che, lAkha manuSyonA nAzapUrvaka tamAro nAza che ane tethI salAhazAMtithI tamAre vartavuM joIe ItyAdi zubhasammati-salAha ApI paraMtu duryodhane kRSNanI sammatine hasI kADhI ane ulaTuM kRSNane kedakhAnAmA nAkhavA vicAra karyo, tethI ane mahAbhArata yuddha zarU thayuM temAM ane kIra hAryA, aDhAra akSauhiNI sainyane nAza thaye ane pADo rAjyagAdI para beThA. satyaruSa evA kRSNanI sammati na mAnavAthI kauravone nAza thaye. jyAre muMjarAjAe dakSiNanA tailaparAjA sAthe yuddha AraMhyuM tyAre muMjarAjAnA pradhAne muMjarAjAne tailapanI sAthe yuddha karavAnI sammati na ApI ane yuddhane niSedha kyuM. pradhAne muMjane aneka hetuo pUrvaka yuddha na karavA bhalAmaNa karI, paraMtu tene muMjarAjAe tiraskAra karyo tenuM pariNAma e AvyuM ke te yuddhamAM hAryo ane pakaDAye; tene tailaparAjAe kedakhAnAmAM nAkhyo. muMjanA pradhAnee muMjarAjAne kedakhAnAmAthI choDAvavA mATe nagaranI bahArathI te TheTha kedakhAnA sudhI suraga bedI ane koIne kazyAvinA tarata nagarabahAra suraMgadvArA AvavA jaNAvyuM. mu jo prema kedakhAnAmA AvanAra tailapanI bena sAthe baMdhAI gaye hato tethI te tene laIne suraMgadvArA bahAra AvavAno nizcaya karI tailapanI benane sarva vAta kahI dIdhI; tethI suraMganI vAta tailaparAjAe jANI lIdhI ane mujane pakaDI ghera ghera bhIkha maMgAvavAnI pravRtti karI ane bhIkha maMgAvIne catte muMjarAjAnuM zirachedI nAkhyuM. suraMgathI bahAra AvavAnI vAta koIne paNa na kahevI evI pradhAnanI sammatine paNa muMje na mAnI tethI te bhUDA hAle maryo. teNe pradhAnanI sammati sivAya yuddha karyuM ane suraMganI vAta paNa viSayapremanA pAzamAM paDI tailapanI benane kahI dIdhI tethI te be sthAne satyarUSenI sammatithI bhraSTa thaI mRtyu zaraNa thayuM. A uparathI sAra e levAne che ke pitAnA karatA vizeSa buddhivALA madhyastha satyanI kartavya kAryamAM salAhasammati levAnI pratyeka manuSya AvazyakatA svIkAravI joIe ane sUpacagadaSTivaDe kArya karavA joIe ke jethI koI jAtanI gaphalata thaI zake nahikaraNaghelAe mAdhava pradhAnanI strIne jhanAnakhAnAmAM nAkhI dIdhI. tene pAchI mAdhava pradhAnane sevA mATe mAdhava pradhAne aneka yuktithI samajA tathA pATaNanA mahAbuddhivALA mahAjananA agragAya zeThIyAoe karNaghelAne aneka rItie samajAvyo ane mAdhavanI sAthe salAha karavAnuM kahyuM, paraMtu rAjahaTha bALahaTha yogIhaTha ane strIhaThamAMnI rAjahaThane tAbe thaI mahAjananI sammatine tiraskAra karyo ane mAdhava pradhAnane tiraskAra karyo, tethI pradhAne dilhI jaI karaNaghelAnI sAthe yuddha karavA allAuddIna bAdazAhanI sAthe goThavaNa karI ane dillInA allAuddIna bAdazAhanI sAthe yuddhamAM laDatA tenA avicArI svabhAvane lIdhe
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - -- -- -- -- -- -- -- kAlakAcAryanI pratijJA. ( 341 ). mahAmahe chaTa thavAthI te hAryo. ane tenI strIne allAuddIna laI gaye ane potAnI begama banAvI. A uparathI pratyeka manuSyane samajaNa maLe che ke sumepagadaSTivALA manuSyanI sammatine je tiraskAra kare che te karaNaghelAnA jevI avasthAne prApta kare che ane te pote ekale patita dazA pAmato nathI, paraMtu pite ane potAnA AzritonIkuTuMbanI paDatI dazA karavAmAM nimittakAraNa bane che. satpanI salAhanI amUlya kismata che tethI teonI vAraMvAra svakartavya kAryo karavAmA sUcanA--salAhe pUchavAnI jarUra che. satpanI salAhathI rAjya sudhare che, pAThazAlAo sudhare che, vyApAra sudhare che, sainikapragati sudhare che, sevAdharmonA age sudhare che ane dhArmika aMgo sudhare che. sabhAo saMgha mahAsaMgha paripadu kenpharansa ane kesa vageremA satpanA abhiprAya je je maLe che te te sammAni avadhavI ane te rIte bahu sammatipUrvaka eka kArya karavAne nizcaya karavAmAM Ave che. kAlikAcAryanI bena atyaMta rUpavatI sAdhvI sarasvatI hatI. eka vakhata kAlikAcArya vihAra karatA karatA ujjayinI nagarI bahAra udyAnamA padhAryA, ane aneka lekene upadeza daI sudhAravA lAgyA. kAlikAcAryanI bena sarasvatI sAdhI eka vakhata tyAnA gardabhigharAjAnI daSTie dekhAI rAjAe kAmAtura thaIne tene janAnakhAnAmAM pakaDI maMgAvI tethI sarva mAlavadezamAM hAhAkAra thaI rahyo mAlava vagere dezonA saMghae atyaMta dilagIrI jAhera karI tenI asara kAmAtura galillane thaI nahi. kAlikAcArya pite rAjAnI pAse gayA paNa rAjA kAmAndha hovAthI tene upadeza lAge nahi. avantIdeza-mAladezanA mahAjane rAjAnI pAse gamana karIne rAjAne aneka yukita ThArA samajAvyuM paNa kAmadhe gardabhasine tenI asara kaIpaNa thaI nahi, ulaTa teNe mAlavadezanA mahAjanane tiraskAra karyo AthI mAlavadezanA mahAjananI zA uparathI prIti uThI gaI ane tenA viruddha deza thaI gaye kAlikAcAI veva badalIne IrAnI grIka vagere dezamAM gayA ane tyAnA rAjAone aneka camakAthI vavaza kyAM ane teone mAlavadeza jItavA samajAvyuM. teoe sindhadeza ane dariyAmA- vallabhI seraTha vagere deza para savArI karI lAdezanu pradhAnanagara bharUca vagere jItIne zaka kekee mAlavadezanA gajAnI sAthe yuda karI tene pakaDI lIdhA ane sarasvatI sAdhvIne cheDAvI te puna sAthI thaI. pAnuM gada vizvanI gAdI para vikamarAja thaye teNe zone DarAvyA ane jene mAlaveganuM nItithI mAjanenI sammatipUrvaka rAjya karavA lAge, gabhavuirAjAnA samA gAnI svArI AvI te vikramorvazIya nATakanI prastAvanA kIlAbAIkata nA rA kerAlavA chatAvanA paNa samajAya che gabhaklei je anyanI ati mAnya karI che te tenA pati dA ghAta nahi kaoNle, gardabhabhivuM vagere hindujAro atyAcArI jananI nisara
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahunI sammati svIkAravI 8. 343 ) vaDe svakemanI pragati thAya evA upAye AdaravA joIe. svakemane udaya karavA mATe ahaMkArane nAza karavuM joIe ane sevAdharma svIkAro joIe. keTalAka brAhmaNe mukta thAya ane sarvatra brAhmaNe vidyAvaDe vibhUSita bane evA upAye sahunI sammatipUrvaka grahaNa karavA joIe. jaina dharmanA pracAramA agiyAra gaNadhara vagere brAhmaNavidvAnoe sAdhuo banIne Atmabhega ApavAmAM bAkI rAkhI nathI. brAhmaNemAthI saMkucita matadaSTi ISya Alasya nidrA kaleza vaira kusaMpa ahakAra ane asahanazIlatA vagere durgaNe jAya ane tenA sthAne udyama vidyAbhyAsa vizAlaNi samatA saM5 premabhAva parasparanuM zreya IcchavuM ane karavuM vagere sadguNono paripUrNa pracAra thAya te teonI unnatithI kSatriya, vaizya ane zudronI pragati tvarita thaI zake. kSatriyonI unnatithI brAhmaNa vaizya ane zudronI unnati sAthe vyApArIo vijJAnazAstrIo vagerenI pragatithI sarva dezanA loko sukhI thaI zake che ane zudronI unnatithI brAhmaNadi traNa varSanI pragati thaI zake che. paraspara varSoe eka bIjAne sAhAsya ApavAmAM sahunI sammati pUrvaka prayatna kare joIe tyAgIo ahaMkAra bedarakArI Alasya prapa ca vyasana vagere mUkIne tyAgAvasthAne uddhAra karavA satyaruSanI sammatipUrvaka prayatna kare te tyAganI pragativaDe svAstitvasaMrakSaka banI zake anyathA teonI pAchaLa have kaMI rahevAnuM nathI ema samajIne teoe zAtinA jamAnAmAM keLavaNI graDaNa karI cetavuM joIe ke jethI teo vizvamAM pagadaya karI zake gRhasthAe ane tyAgIoe jamAnAne avadhI sUkamo paga dRSTivaDe ane satpanI samRti grahIne kartavya kAryone apramatta banIne karavA joIe che manuSya ' tuM sUpagadarivaDe satparUpanI sammati grahIne vaktavya kAryane karyA karI manuSyabhavamAM kayA kyA kAryo karavA lAyaka che. tene vicAra kara kayA kayA kAryo gopa karavA lAyaka che ane kayA kayA mukhyapaNe karavA lAyaka che tene vicAra kara vasaMbaMdhI ane parasAmAjika kartavya kAryo amuka dezakAlabhAvAnusAre goNa hoya che te mukhya thaI jAya che ane mukhya kAryo gaNarUpa banI jAya che dravya tra kAla bhAvAnugAre gari ane devasika kartavya kAryomAM utsargakAla ane ApattikAlAdikanI apekSAe gA gukhyanA pharatI rahe che, evuM avadhIne ane satparUDhAga tene anubhava laIne vartakAImA gIta ane mukhyapaNAno nizcaya karIne kartavya kAryo karyA kare. vyAvahArika kAryapravRtti ane dhArmika kArya pravRttimAM sUpayoga daridrArA satyunA sammati ne pratyeka manu pravartavu joIe ema uparyukata thayekane bhAva che ane e pramANe pravartana apAtrinA mArgane tyAga karIne AtmA ukAtinA mArga para khADI zake che, pratyeka naMtraka sUpagari ane satpanI gati ne chevI pravRtti karatA parina anu pratika aMgo para atyaMta prakAza paDe che ane tethI je je karo vAgavAnI te
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (344) zrI karmayoga graMtha-savivecana. spaSTa bhAsa thAya che. je je mahAtmAe A vizvamAM jJAnegI vo karmacagI banelA che teonI hRdayavizAlatAnI vRddhimAM satparUpanI sammatine bhAga hatuM ane sUkSma paga dRSTithI teo pragatimAM pragaTa thayA hatA ema spaSTa avadhAI zake che, sUpagaNithI Atmazaktine nizcaya thAya che ane kartavyamArgamA sAdhyasiddhi hetuone avalaMbavAnA vAstavika upAze samAcarI zakAya che. aeva cetanane uddezIne kathavAmAM Ave che ke tuM sUphamepagadaSTithI santanI saramatipUrvaka kArya kara. game tevA prasaMgamAM sUmepagadaSTithI kartavya kAryo karavAne abhyAsa seva ke jethI AtmonnatimArgamA vige gamana karI zakAya. AtmatkAtinA mArgamAM AdhyAtmika pragatie pravartatAM uparyukta sUkSma pagaNine sAdhuoe yogIoe ane tyAgIoe vikasAvavI joIe. gaNamukhyakarmo svagya mAnavabhavamA aharniza kayA kayA hoya che ane te pitAnA adhikAre kevI rIte kartavya che tene paripUrNa nizcaya karavAnI jarUra che umara zakti sAnukula pratikUlasoga vRtti sthiti ApattikAla gAvasthA ArogyavasthA sattA buddhi kSetra ane svAtmAnI abhilASA vagerene nizcaya karIne pratyeka manuSya svagya gaNamukhya kartavya kAryone nirNaya karI zake che-ema pratyeka manuSya svadazAne vicAra karaze te tene samya avadhAze vyakti paratve samAjaparatve kuTuMbaparatve saMghaparatve rAjyaparatve ane dezapara gaumukhya kAryo ke je dararoja karavAmA Ave che tenuM svarUpa avabodhavAthI Atmakartavya zaktine samya upaga karI zakAya che. sU ga ane puruSanI sammatithI dravya kSetrakAlabhAve gauNakartavya kAryo te mukhya kartayakA tarIke kevI rIte bane che ane mukhyaktavya kAryo te goNuvyaka tarIke kevI rIte bane che tenuM vAstavika svarUpa avadhavAthI kartavya kAryo karavAmAM Atmazaktine sadupayoga thAya che ane cogyakta kAryo karavAthI AtmAnI pragatimA sadguNadvArA pragati thaI zake che. hAlamAM yuropamAM pravartita yuddhamA samAjanA ane vyaktinA mukhyakartavya te gauNatAne seve che ane gauNakta che te mukhyatAne bhaje che-ema sarvatra vyAvahArika tathA dhArmika kAryonI gauNatA ane mukhyatA avadhI kartavya kAryo karavAmA sUpagata pravRtti kara. avataraNuM-svajIvana dazAmAM prathama sevaka banI kartavya kAryo karyA pazcAt svAmine rogya karmaLa sevI zakAya che tenuM svarUpa darzAvavAmAM Ave che. pUrvakarmakaro bhUtvA pazcAt svAmI bhaviSyasi / brahmANDe ca yathA tadvat piNDe sarva vicAraya / / 56 // zabdArtha-Atmana pUrve tuM sevaka banIne pazcAt svAmI banIza. brahmAMDe jema che tema piMDamAM vicAra.
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ - sevaka banyA vinA svAmI nathI thavAtuM. (345) vivecana-A lekanuM vivecana anubhavagamya karavA gya che yAvata anubhavagamya keI svarUpa thatuM nathI tAvatuM tenI paripUrNa pratIti thatI nathI, ane pratItinA abhAve AtmazraddhAbalapUrvaka tenI pravRtti thaI zakatI nathI-e sArvajanika sAkSaranubhava hovAthI kartavyakarma karavAmAM svAmI sevakabhAvane vicAra karI tene nirNaya karavAnI AvazyaktA svIkAravAnI jarUra che ane te AvazyakatAne atra uparyukata zlekadvArA sATa karavAmAM Ave che. prathama A vizvamAM kaI sevaka egya kartavya karma karyA vinA svAmI banI zakta nathI. je ziSya banI gurunI zikSApUrvaka pravarte che te zikSaka guru banI zake che ema sarvatra anubhavAya che. je prathama sainika banIne senAnA sarvAMgone abhyAsa karI pUrNa vyavahatibaMdhane prApta nathI karI zakto te senAdhipati kadApi banI zakatuM nathI je manuSya prathama putranA guNe prApta karIne putranI pharajene adA karI zaktA nathI te pitAnA guNavaDe pitRpada prApta karavA adhikArI banI zakatuM nathI. je manuSya anukrame karma karAdi egya kartavya kAryo Agala uccapada para anukramavaDe Arahe che, tene prAyazcitipadathI adha pAta thatuM nathI ItyAdi choDhAra avadhavAnuM ke prathama kamaMga sevI karmayogI banyA pazcAt svAmInI padavI prApta thaI zake che je strI vadhu tarIke vartavyakarmo karavAne cagya banI nathI, te 4tha tarIkenI svakartavya pharajane adA karavAne gya adhikAriNuM banI zakatI nathI. jenAmAM putrInA guNa AvyA nathI ane je putrIpadagya kartavya karmothI pazcAtuM rahe che te mAtA banIne mAtRpada zobhAvavA lAyaka banI zakatI nathI. jenAmAM prajAnA 5 guNo utpanna thayA nathI ane je prajAnya pharajo adA karavAne adhikArI banyuM nathI te rAjyapadane ceca banI zakato nathI atava pratyeka manuSe vyaSTi ane samaSTinI sevA karavAne prathama sevaka banavuM joIe hAtha, paga, peTa zIrSa vagerene AdhAra jema pAda che, tema vyakti ane samaSTinI pragatine AdhAra sevaka che pitAnA paga para ubhe rahIne manuSya sarva kAryo karI apragatimAna banI zake che, tema vyaSTi ane samaSTinI unnati karavAne prathama sevaka banyA vinA keIne chuTA thatuM nathI. kema ke agrapadanI prApti thAya che je ni sarAinA prapama pagathIyApara pAda mUke che te bIjA trIjA cethA ane patramAdi sarva pAvIe ne vuiM . mALapara caDhI zake che, paraMtu anukame pagathIApa Arava vinA kaMI mALapara thI zakatuM nathI. takanuM A vizvamAM praghama sevaka banyA vinA ke kavamI banI zakatuM nathI ema sarvatra anubhava karatA upakana lokabhAvano anubhava 2 hadayanA kaLaze .. AtmAmA paramAtmatva che paraMtu te anukrame yama niyama lagna prApAma pracAra dhAranuM dhyAna ane samAdhithI prakaTa thAya che mitra tArA, baLa, pra divasa,
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ A - - ( 346 ) ma ma ga ramavAnuM 6 kAMtA, 7 prabhA ane "parAe ATha TarinuM na mAM vivecana karavAmAM AvyuM che tene anukrame vizrAma dhANa che. zani jhA ane dina ema e ranathIne anukrame vikAsa thAya che. vividhala dimAM bI e. ema che. vagere padavIo anuda prApta karAya che tadana apa a thavuM ke je manu rAtri saMbaMdhI sevaka bane nathI ne tha idavAna banatuM nathI. sArAMza e che ke AmA darzanajJAnacAritrAdi guNone AvirbhAva karavA mATe prathama kartAkaLane je vAta nathI te AtmAmAM rahevuM paramAtmava prakaTa karI zakatA nathI je manuSya vikAsamAne sudhAravA samaSTine gekha vagera kAzInI peThe dharma-ka--bevaka banatA nathI ne samaSTine svAmI banI zaka nathI. vyakiva ane samavitvane paththara gADha saMbaMdha che. vyahine je navaka thAya che te mahine kevaka thA che. dine je trika banI samaSTino sevaka bane che te kottara racavAphalAdi triAvanatikAraka ganapatya tIrthaMkarapadane prApta karI zake che. ghaNi ane mamI vyakti ane samAjanA devaka banIne prathama sarva jIvonuM zreya thAya evA devAmAM pravRtta thavAnI jarUra che. sevaka banI sarvajInI rakSA mATe pragati karavAmA evAdhamane aMgIkAra karavAmAM Avaze teja havAmI banI zakAze, anyathA te vinA AkAzakusumavata vAgI thavAnI AzA rAkhavI e vyartha che. je vRkSa prathama muLIyA ane chevaTe yuna na banI zake te puSyaphaLa prApta karavAne kadApi adhikArI banI zakaze nahi. Atmanniti mATe AmAnI ane vizvanI savA karavAnI atyaMta AvazyakatA che Apa hAla je dazAmA chIe te kharekhara anya jIvonI sevApravRttinA upagrahavaDeja avabodhavuM. AtmAnI unnatimAM sarva saMsArI jIne taratamayege upakAra hoya che ema anubhava thayA vinA raheze nahi. AtmAnI vyAvahArika tathA Antarika pragatimAM pRthvI jala agni vAyu vanaspati ane trasajIne Atmabhega sahaje pratIta thAya che. AtmA karmonnativaDe evaka banate banate ane siddha bane che. paraspara sevAdharmavaDe sevaka banavAthI Amennati cogya evI pravRtti thaI zake che. pravRtti karavI e sevakanuM lakSaNa che. kriyAo vaDe kAryamAM pravRtta thavuM e viparibhASAe sevakaga che ane e sevaka ganI siddhi karavAthI siddha paramAtmA banI zakAya che. karmakarasevaka je prathama vidhanI sevA karIne bane che te vizvane svAmI arthAt paramAtmA banI zake che. zukrAisTa paramAtmAne prApta karavA mATe manuSyane sevAdharma darzAvyo hate. gautamabuddha vizvavartionuM zreya karavA paropakArAdikAyaeNvaDe sevA karavAnuM svasevakone jaNAvyuM che. A vizvamAM sarvajIne uddhAra kharekhara sevaka banIne sevAdharmakarmomA pravRtta thavAthI thAya che. je manuSya vizvahitArthe aneka zubha mArga dvArA jIvanI utkAnti thAya evA prayatna kare che teo parabhavamAM Indra caMdra nAgendrAdinI padavIone prApta kare che. IzukrAIsTe manuSyanI sevA
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvasevaka kayAre banI zakAya ? (347) karavA mATe upazamAdi pravRtti sevI hatI bau jagatanuM zreya karavA upadezAdi dharyakarmapravRttine sevI hatI. zrImahAvIra prabhue aneka bhavyajIne tAravA trIza varSa paryanta bhAratamAM gAmegAma zahera zahera vihAra karyo hato, ane dehotsarga samaye paNa soLa prahara sudhI eka sarakho ja upadeza dIdho hato ane pazcAt zarIrano tyAga karI siddha banI siddhasthAnamAM sAdi anantamA bhAge virAjamAna thayA thIosophIsTa maMDaLanI adhiSThAtrI mIsIsa enIbesanTa sevAdharmane prathama svIkAra karavA mATe vAraMvAra potAnA ziSyone upadeza ApyA kare che. sevAyegamAM pravRtta thaI paripUrNa pakava thayA vinA jJAnagamA bhaktiyegamA adhyAtmavegamAM paripUrNa sthira thaI zakAtuM nathI. sevAga e kAraNa che ane jJAna e kathaMcit sApekSadaSTie kArya che. tethI sevAvinA jJAnanI prApti thaI zakatI nathI, vinaya banyA vinA gupadanI prApti thaI zakatI nathI-e je anAdikAlathI kama pravaryA kare che te sahetuka che ema anubhava karatA avabodhAya che gRhasthoe ane tyAgIoe svasvAdhikAra pramANe sevAnA mArgomA pravRtta thavuM joIe. gRhae mAtRpitRsevA vidyAcAryasevA deva guru ane dharmanI sevA gurujananI sevA vagere gRhasthagya sevA mATe cogya je je karmo hoya tene AdaravA joIe. zivAjIe mAtRpitRsevArthe Atmabhega ApavAmAM yathA pravRtti karI hatI, tethI te mAtAnI AziSathI hinduone uddhAraka banyuM ane zivAjI nuM heta to sunnata heta sabakI ? vagere stutigya thaye. sevaka banavAthI AtmAnI zaktinA kharekhara svAmI banI zakAya evA mArge pariNamI zake che, ane tethI ane svAmInI padavI prApta thaI zake che jenA jevA banavuM hoya tenI prApti thAya evI pravRttine AdaravI e sevakanuM lakSaNa che, ane evI sevA pravRtti AdaryA vinA kendabhUta svAmIpadanI prApti na thAya e banavA gya che; aeva pratyeka manuSya prathama sevaka banavuM joIe arthAt sevAga-pravRttine sevI svakAryanI siddhi karavI joIe. sevA e ja svarga ane mokSanuM dvAra che ema nizcayata avadhI pADazAlAo baMdhAvavI. paThanapAThana karAvavuM pratyeka manuSyane unnatinA je je mArgo hoya te prati laI javA ane teonA dukhanA mArgone TALavA e ja sevAdharma-temAM pravRtta thavAthI vizvamevaka banI zakAya che. je manuSya sevaka banIne jJAnamArga grahaNa karI UrvAha karatAM kadApi pazcAta paDI jAya che, te tene punaH udhdha caDhAvavAne tenI cAre bAju hajAre sevake teyArI kare che. kAraNa ke te sevA karavApUrvaka urva Ave ne je manuSya svArthI banIne anyanI sevAmAM bedarakAra banIne pathyAtmapara prApti mATe athavA vizvamAM sAsarika ucca padavI para caDavA prayatna kare che parantu ne te tyAMthI yuta zAha che arthAt bhai thAya che te tADa parathI paDelA manuSyanA jevI jenI dazA ratha ? ane tene kaI paDanAM jhIlI zakavA sevaka hAjara rahetA nathI. aeva samAki nA vaki
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - . . - - - - - . - - - - . - . - . - . - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 348) zrI ka ga caMca-savivecana. ~ ~ ~ ~ ~ - -- - - - -- -- -- ~~~ ~~ ~ ~ ~~~ ~ ~~Antarika ucca padavIo para sarva vizvanA hitasAdhaka sevaka banI sarvajInuM hita thAya evI sevA pravRttine sevatAM sevA AgaLa caDhavuM joIe ke jethI kapi patita dazA thAya tenI pUrve haja sevake pitAnuM saMrakSaNa karavA ane urapada parathI nIca pada para na AvavA devA sadA apramattavRtmA taiyAra thaI rahe. sevAdharma e kharekhara vizvajIvanane zvAsozvAsa che. je vizvamAM sevAdharma na rahe te mahApralayanI piThe vizvanA sarva dharmane nAza thAya. jainadaSTie mahApralayane sarvathA sarva vastune nAza e artha thatuM nathI. sevAdharmamAM pravRtta thayela sevaka laghu laghu sevAdharmavartulomAMthI pasAra thate ananta sevAvartelamAM praveza kare che. prathama sevaka banela manuSya sevASTie kuTuMbanI, pazcAt pADAnI, piLanI, pazcAt gAma agara nagaranI, pazcAt jJAti manuSyanI, pazcAt daSTinI vizAlatA thatAM chelle, prAta ane dezanA sarva manuSyanI ane pazcAt sarva dezanA manuSyanI, pazcAtuM pazuo, paMkhIo, jalacare vagerenI, pazcAta caturindriya, pazcAt trIndinI, pazcAta dIniI ane pazcAt pRthvIkAya, aSkAya, agnikAya, vAyukAya ane vanaspatikAyanA jIvonI, devenI vagere sarvajInI sevAnA anantavartelamAM praveza karI mahAmahana mahApa abhayaprada jIvanikAyarakSaka-pAlaka vagere padavIone prApta kare che. keTalAka vidvAne potAnA karatAM nIca jI hoya tenA para dayA karavI, pitAnA samAna hoya tenA para maitrIbhAva dhAraNa kare, ane pitAnA karatA uraca hoya teo para bhakitabhAva ghAraNa karIne sevAdharmanA anantavalanI dizA darzAve che. sevaka sevAdharmamA praviSTa thavuM tene svakartavya pharaja mAne che tethI tene svaprati mAna ane anya prati tirasakAra chUTa nathI. te svakartavyamAM pravartavuM eja svapharaja mAnIne sevAdharmamAM pravRtta sevakanI mAnasika bhUmi zuddha thatI jAya che ane tenA AtmAmA je je guNene prakAza thavAnuM hoya che te thAya che te prApta sthAnathI patita thato nathI. sevaka banIne je je guNe prApta karyA hoya che, te AtmAmA sadA sthira rahe che, te upara nIce pramANe chAta jaNAvavAmAM Ave che. vidyApura nagaramAM eka mahAtmA rahetA hatA. te aneka vidyAonA bhaMDAra hatA. temanI pAse be ziSya abhyAsa karatA hatA; prathama ziSya aha caMdra hatuM te gurunI sevA karyA vinA vidyAo zikhate hatuM ane dvitIya sevAcaMdra hato te mahAtmAnI sevA karIne vidyAbhyAsa karatA hatA. mahAtmAnI khAvAnI pIvAnI sevA karavAmAM sevAcandra sadA tatpara raheto hato mahAtmAnuM sthAna sApha karavuM, temanA zayananI vyavasthA rAkhavI, temane je je vastuone khapa hoya te te vastuone AjJApUrvaka lAvI ApavI, mahAtmA je je kAryo batAve te tathAstu kahI AjJA zIrSa para caDhAvI karavA-ItyAdi aneka prakAre vinaya baksAnathI te mahAtmAnI sevAmAM sadA pravRtta rahetuM hatuM. eka vakhata mahAtmAe sva Ayu saMbaMdhI upaga mULe te svAyuSya, alpa jaNAyuM. ahaMca sarva vidyAone abhyAsa karI lIdhuM hatuM paraMtu sevAcaMdra te
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- UR sevAnI ahebhAvanA, ( 349 ) sevAmAM sadA paramapremapUrvaka pravRtta rahevAthI teNe sarva vidyAone abhyAsa karyo nAte. gurue sevAcaMdrane pAse bolAvIne kahyuM tyAre vidyAbhyAsa bahu bAkI che ane aha caMdrane vidyAbhyAsa pUrNa thayela che, tethI hArA manamAM kaMI kheda pragaTa nathI ? sevAcaMde kahyuM - gurujI ! ApanI sevA eja vAstavika mArUM kartavya che. ApanI sevAmAM pravRtta thavAthI mane Ananda rahe che, ane je vidyAbhyAsa thaye teTalAmA saMtoSa rahe che. mahAtmAe sevAcaMdrane uttara zravaNa karI manamA vicAra karyo ane sevAcaMdrane sarva vivAo ApavAne hRdayathI nizcaya karyo. Atmazakti vaDe mahAtmAe sevAcaMdranA zIrSa para harata mUkI sarva vidyAo prApta thavAnI AziSa ApI. sevAcaMdranA hRdayamAM mahAtmAnI kRpAthI sarva vidyAo spharavA lAgI ane ahaMcaMdranA karatA anantaguNI zaktidhAraka banya. ahacaMdranI vidyAo pUrNimAnA cadranI peThe dhIme dhIme kSaya thavA pAmI eka samaye ahaMcake guruzrIne pUchayuM ke mane vidyAo hRdayamAM paripUrNa kuratI nathI ane kSaya pAmatI jAya che. mahAtmAe pratyuttara sama ke sevA vinA vivAdiguNene prakAza ane sthiratA thatI nathI. sevAdharmathI uccapadAha thayA pazcAt kadApi adha pAta thato nathI. evAdharmathI je kaMI maLe che te anya kazAthI maLatuM nathI, mATe he ziSya ! tuM sevAdharmamAM pravRtta thA ane sevAdharmane aMgIkAra karI AtmAnI unnati kara AtmannitinI prApti karAvI ApanAra sevAdharmanI jeTalI prazaMsA karIe teTalI nyUna che. sevaka banyAthI svAmI banI zakIza ema Atmana ! avadha ane sarva jIvenI sevAmAM pravRtta thA! ! sevA. gAmogAme nagaranagare sarva jI prabodhuM, dezadeze sakala jananA dukhanA mArga kAdhuM; evA mevA hRdaya samajI sarvane premabhAve, evuM phaje acala thaIne pUrNa niSkAma dave. 1 dukhIonA hRdaya dravatA dukhathI AsuDAne vahuvA evuM ja zubha karuM ke na rahe du khaDAe, AzvAse satatabalathI sarvane zAMti devA, dhAruM dhAruM hRdaya ghaTamAM nitya ho vidhavA. 2 sarve ja prabhu sama gaNI sarva sevA kAryomAM sarve je nijasama gaNI prema somA dhayamAM evA sAcI nizadina bane sarvamA Iza pekhI, soma eka manavaghakI thaIvAja khiI ; mhArUM sonuM nijamana gaNa sarvanuM teDa slA sevA sAcI nizadina karuM premathI dhArI khAtuM, sevAyegI prathama banazva nA miSTa vhAlI emA che : pragatigaLa che AtmagurI. 8 sevAmaM nizadina gaNI dukhinA dukha TA, evAna nizadina racI dakhasanA vidA, levAyaM pratidina karI svArpaNa nitya gayuM. kArU kA pariDarI evanAmAMja mA pa evAmATe prakaTa karI Atmazakti proge. mAcI nizadinakaruM racIne mAro thAvuM mAre praganipadhamA sarvanA che . evI zakti nama maLe che. vikArI 6
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - -- - - - - - - - - - - - - - - ka - - - - - - ( 350 ) thI kama ga graMca-savivecana, svArthanA sau paTava TaLatA sarva sevA karaMta, AtmazraddhA pratidina vadhe vizva dukha haratAM sevAnA so anubhava maLe bandhane ra jAo, AmollAse pragatipathamA sevanAo karAo. sImA huM chuM sakala mujama sarva sAthe abhede, AtmAte anubhavavaDe sattayA brahma vede AtmArAmI satata thaIne sarvamA brahma dekhuM, sevA sInI nijasama gaNI AtmanI pUrNa lekhuM. 8 je A viSe niyamitapAguM teha hArUM gaNune, je te viSe paramasukha te sarvanuM te bhaNIne; brahmAte sakala jagamAM sarvane zarma devA, heje ho pratidina mane svApaNe satya sevA. 9 mArA madhye parama IzanI tinuM teja bhAse, vege vege timira ghanatA cittathI dara mAse pUrNAnaE satata vicarI sarvane satya devA. thA thA nizadina khare vizvanI satya sevA. 10 vizve saunI pragati karavA dharmamArge majhAnI sevA sevA pratidina cahuM bhAvanA citta ANI; saune dharme rasika karavA sarvane zAnti devA, buddhacabdhi sahRdayagata che vizvanI satya sevA. 11 sadA amArI zubha bhAvanAo, phaLe majhAnI prabhu bhakti bhAve; sarve amArA zubhacitta bhAse, vizveza joti hRdaye prakAze. sadA amArA zubhabhAva dharmo, khIle viveke jaga aiyakArI, IrachuM sadA sakhya vicAra sArA, phaLe sadA eja dharmo amArA. A tkAnti karavA sAra sevA dharmaja che jayakAra, svAdhikAra sevA dharma, irachuM pAmuM zAzvata zarma. karI sevA taNAM kAryo, ucca thAuM sadA mudA; buddhacabdhi dharma sevAmA, sarvasvArpaNa thayA kare. sevaka thaI svAmitvanI, prApti pUrNa karAya; nijAtma peThe sarvanI, sevAthI ziva thAya. sevAmA mevA rahyA, sevaka thAtAM beza; buddhisAgara pAmi, pUrNananda hameza. sattAe AtmA te paramAtmA che, evuM sAdhyabindu antaramAM dhAraNa karIne sarva jIvonI sevA karavAmA sevakasamAna pravRtti sevavI e pharaja che-evuM dhAraNa karIne tathA sarva jIvanI utkAnti mATe sevA e svAtmonnati hetabhUta che-evuM hadayamA saMlakSIne svAdhikAre yathAzakti sevA karavAmA mana vANI-kAyA sattA ane lakSamIne bhega Apo e svartavya che, mATe te aneka vipatti sahIne karavuM joIe. sarva jInuM zreyaH karavA teonI unnati thAya ane teo du kha rogAdikathI mukta thAya evI sevA pravRtti sevatA anyalake svakadara na kare vA pratikULa thAya tethI sevAdharmamA mandapariNAmI ne banavuM. sarva jIvonI sevA karatAM kadApi sarva jagat sevakaprati eka sarakho uttama abhiprAya na bAMdhe viruddha bele viruddhAcaraNa kare tathApi mAtA svazizune auSadha 17
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shi huM zuM karIza ? nI vicAraNA ( 351 ) pAya che; tatsamaye mAtAne kaTukatAdinA kAraNe zizu pATue mAre che tepaNa mAtAnA manamAM kaI AvatuM nathI tadvaMd antaramA zuddha prema dhAraNa karIne ane vizvanA abhiprAyA 'game tevA zubhAzubha hA parantu svakartavya e che ke vizvanA zubhAzubhAbhiprAye prati lakSya na ApatA svakartavya karyAM karavuM ane AtmasAkSIe zubha sevAmAgeryAMmAM yathAzakti pravRtti karyAM karavI. sevAdharma sevavA mATe sevaka anI AtmadyAse savizvane Atmavat mAnI sagrahanayathI sattAe sarva vizvajIvAne AtmarUpa dekhI mAnI ane anubhavIne teonI karmavarDa-mAyAvaDe thatI ceSThAeprati lakSya na ApatA sevAkatanyamA pratidina pravRtta thavu joie. AtmAe paramAtmAnA prakAza karavA mATe savicAre ane sadAcArI sevavA. devagurudharmanI sevA karavI, sthAvaratIrthA ane jaMgamatIrthAnI sevA karavI satzAstrone sevavA ane nimittakAraNu tathA upAdAnakAraNuvaDe AtmAmA rahelI paramAtmatAne sevavI e sevAdharma che, parasparopaDho nIvAnAm e sUtra sUcave che ke paraspara ekabIjAnI sevA karavI e svaphraja che. adyaparyanta manuSyadazAmA aneka jIvAne upagraha grahIne ApaNe A sthitie paheAcyA chIe te have anya sarvajIvAnA adyaparyanta caThThIta upagrahAe devu' mAnIne te devuM vALavA anyajIvAnA zubhArthe prayatna karavA e kaMi upagrahAnuM devuM cUkAvavA uparAMta ane svaraja adA karavA uparAMta vizeSa karI zakatA nathI; tethI anya jIvepara upakAra karatAM pratyupAra vAtta na IcchatA svanI anya jIveAprati upagrahapravRttirUpa sevA saddA adA karyAM karavI. svAbhAvika upagrahadAnapravRtti mevavI e sarve jIveAprati svakartavya che evuM mAnI sevakarUpa khAhyAgAne pravartAvI svakraja adA karavI brahmADamA dekhA! je sevaka teja svAmI ane che tadvat jagatsevAthI sevaka banI svAmI banIza ema mAnI sevAkArya mA pravRtta thA. avataraNa huM zuM karIza ItyAdi vicArapUrvaka kartavyakarma karavAnI zikSA ApavAmA Ave che teH kariSye kiM kRtaM kiM kimadhunA kiM karomyaham | zubhAzubhaM parArtha kiM, svArtha kiM tad vicAraya // 57 // zabdArtha-saMprati zu karU chuM, zuM karyuM ane zuM kazAma zuM karyuM, azubha zuM karyuM, parArthe zuM karyuM, svamATe zuM karyuM tene huM cainana 1 vicAra kara vivecana:-uparyuMkta zlokamA vaka thai kanyakAya karyo padmAnuM zvAnI banI zakIza evA AtmAne brahmADanA dRSTAntanI ae pitamAM vicAra karavAnI zikA karamAM
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 352 ) zrI karmayoga 'dhovavecana, 5 "C AvI tenA sabaMdha A zloka sAthe che. je sevaka manI sevAnA sarva zubha mArgAne gIkAra karavAne icche che teNe svAtmAne evu pUchyu ke he' manuSyajanma dhAraNa karIne adyaparyaMta kyAM kyA zubha azubha svArtha ane paramArthanA kAryo karyAM ! he cetana ! he adyaparyanta thAga jIvanamA zuM zuM karyuM tenA vicAra kara. bhUtakAlamAM je je zubhAzubha vicAra karelA heAya tenI yAdI kara bhUtakAlamAM karelA kRtyAnI yAdI karI jamAthI vartamAnakAlamA je je kaMi karAya che tenA sudhArA thAya che ane Atmapragati tvarita thayA kare che. bhUtakAlamA pratyeka prANI je je zubhAzubha vicArA ane AcAza sevelA hAya che tenA vartamAnala tarIke jyA sudhI svAtmAne avaleAkI zaktA nathI tyAMsudhI te AtmAnnatinA agrasthAnapara AraDI zakatA nathI. bhUtakAlanA mRtyunu phalarUpa svAtmAnuM varmAna pariNamana che ataeva manuSyabhavanI Adya kSaNathI adyaparyaMta je je kAryo karyAM... hAya tene vicAra karI javAthI azubha vicAro ane AcArAthI svAtmAne haThAvI zakAya che ane zubha vicAravaDe svAtmAne saMbaMdhita karI zakAya che. azubha vicAro ane AcArA je je bhUtakAlamAM senyA hoya che te vartamAna ane bhaviSyamA azula azAtAdi phUla ApyA vinA rahetA nathI. nRtamakSayo nAriyoTiItavi 'lAmata sojanya, kRtaM karma zubhAzubham karmathI chUTe na kAya " ityAdipadyonA vicAra karavAmAM Ave te avabaMdhAze ke kRta zubhAzubha karma bhAganyA vinA chUTakA thatA nathI. pUrvabhavAmAM je je zubhAzubha karmone kartavyapravRttithI karyAM hoya tene viziSTa jJAnI jANI zake; parantu vartamAna manuSya jIvanamAM je je AyuSya gayu temA zubhAzubha kayA kyA vicAraza ane AcArA karyAM tenI tA yAdI karI zakAya che ane tethI vartamAnakAlane sudhArI zakAya che. je manuSyeAnA hRdayapaTala para ajJAna ane mAhanuM AcchAdana lAgI rahyu che. te bhUtakAlamA zuM zuM karyuM tene khyAla karIne vivekapUrvaka kanyakAyanA vicAra karI zakatA nathI, tethI te vamAnamAM svAtmAnI vAstavika pragati karI zakatA nathI. bhUtakAlamA kRtaniA vicAra karIne vata mAnamA satya vivekane prApta karI aneka manuSya AtmAnI paramAtmadazAne prApta karI zakyA che. bhUtakAlanA kanyakAryAMnI yAdI karIne aneka manuSyAe vamAnamAM svajIvana sudhAyuM che tenA Abehuba citAra mahApuruSonA jIvanacaratA vAcavAthI abhedhAI zakAze. jainadRSTie pratikramaNAvazyakamA vArSika, cAturmAsika pAkSika jaivasika * ane rAtripratikramaNamAM bhUtakAlamA karelA doSone nindavAmA Ave che ane garhavAmA Ave che ane pApakamanA pazcAttApa thAya che ane vartamAnakAlamAM AtmAnA savicArA ane sadAcArA pragaTAvavAmA uttama asara thAya che ema pazcAttApaSTie avaLeAdhavuM. azoke peAtAnI pUrvAvasthAmA je je kAryAM karyAM hatA tene teNe vicAra karyAM ane tethI teNe uttarAvasthAmA uttama sA janika hitAryAM karyAM hatAM. ema azokacaritapathI avameAdhI zakAya che. IlAcI ny Ansonantot not the top the logons
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - o gajhebane pazcAttApa ( 353 ) kumAre rAjAnI Agala dera upara caDhI naTakalAne khela karavAno AraMbha karyo ane tenI strI hela Dhola vagADavA lAgI. rAjAnI dRSTi pelI naTaDIpAra karI je nara nAcatA nAcatA heThala paDI mRtyu pAme te naTaDIne huM pitAnI karUM-AvA vicArathI teNe Ila naTane pAritoSika ApavAmAM DhIla karI. IlAkumAre rAjAne hRdayagata bhAva jAge ane tethI tenA manamAM aneka vicAre prakaTavA lAgyA. ta--saMge IlAkumAre eka zeDane tyAM eka muni gocarI (AhAra) levA AvyA hatA tene dIThA. zreNinIe gocarI padhArelA munivarane vahoravAne atyaMta Agraha karyo te paNa munivare nA kahI-AthI tenA manapara bahu asara thaI parakI Aza sadA nirAzA, e hi jagajanAsA, te kATana kare abhyAsA, lahe sadA sukhavAsA ItyAdi vicAro kyAM ane bhUtakALamAM karelA kRnI yAdI AvI. aho ! huM dhanadatta zeThane putra hate gharamA dhanane pAra nahato. hAla dhananI yAcanA mATe AvI dazA AvI che. ahIM kevI sthiti prApta thaI che ? mAtra eka nadInA rUpamAM moha pAmavAthI saMprati naTanA khela karavA paDe che bhUtakALamAM karelA azubha vicAro prati tene tiraskAra ubhaLe ane pazcAttApa karI vAsanA upara AtmabhAvanA bhAvatA lAvatA kevalajJAna utpanna thayuM. rAjAne pratibaMdha dIdhe rAjAne paNa pUrve karelA naTI saMbaMdhI azubha vicAro prati tiraskAra chUTa ane AtmA zuddhabhAvanA bhAvI kevalajJAna pAe A uparathI bhUtakAlamAM zuM zuM karyuM tenI yAdI karIne vivekadRSTie satya tAravIne Atmapragati karavAnI kharekharI zikSA maLe che. bhUtakAlanuM citra manuSyanI vartamAnanI bhaviSyanI jIvanaghaTanA ghaDavAmA satata sAhA Ape che. bhUtavyatiro gyakAle smaraNa karavAthI hadayane aneka bedhaka vicArane rAka pUrI pADI AtmaguNabhAvanAne pragatimAna kare che. o. gajhebanA kRtye aDhAramA zatakanA bhAratanA itihAsanI vyaMkara sudhdhAvasthAmAM mukhyadvAne che, te ja kRtyane ghaTaka jyAre pitAnI adazAmAM praveza kare che tyAre pUrvonI smRti tenAmAM nirveda utpanna karavAne saphala thatA teja ghaTanAnA smarathI hRdayamAM tIvra asara ane AzcaryakAraka pragatinI agnijvAlA utpanna thAya che eraMgajhebe rAjyAna prApta karavAnuM ane sarvoparI sattA sthApavAne prapaMca ane kara upAye kAme lagADyA para chevaTe tenI uttarAvasthAmA tenA putre tene kArAgRDamAM prakSepI kavapitRnI pravRttinuM dihInuM siMhAsana lIdhuM. teNe kArAgRhamAMthI pitAnA putra upara keTalAka po lakhyA che tenA uparathI ukta vAta pacharIte jAya che, ke ne bhUtakALanA kRnuM kamaraNa karIne chevaTe pazcAttApa kare cheA vakhate tenI uMmara eMsI varSa uparanI DanI; pa ka keTalAka ame nIce ApIe chIe 45
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 354 ) zrI kama cAga graMthasavivecana. wwwwwwANIN A van * why at and mouth prathama patra zAhajAdA kAmaNa za! mA gaLAnA hAra ' tyAre izvaranI AjJA ane IcchA pramANe mArAmAM kauvata hatuM tyAre meM tane jJAna ane vicAranA upadeza ApcA hatA paNa te tenA upara apakava buddhi hovAthI joie teTaluM dhyAna ApyuM' nahiM, temaja Avazyaka zikSA grahaNu karI nahi. adhunA mArI jIvanayAtrA pUrvI thavAnuM nagArUM jorathI vAgI rahyu che. meM mArUM jIvana vyartha zumAvyu che tethI mApha' hRdaya gdha thAya che paNa hava pazcAttApa karavAthI zuM thAya ? have te mane mArA karelA vicArazUnya nRtya ane pApAnu phUla maLavuja joIe. meM A jagatmA janma dhAraNa karIne kArya AtmAnuM sAdha kaya karyuM" nahi tethI Izvara cakita thaze. huM vyartha AnyA ane vya jAu chuM. mArAM pApakameni pazcAttApa karavAthI kazu' paNu phaLa maLavAnuM nathI kAraNa ke aneka are ! hajArA nIca karmothI mAre| AtmA malIna thayeA che. mane cAra divasathI javara AvatA hatA paNa have AvatA nathI. huM jyA jyA dRSTi nAMkhuM chuM tyAM tyAM izvaraja gocara thAya che tenA sivAya kAMI paNa najare paDatu nathI mArA nAkara cAkara ane parivAranuM zuM thaze tenI ciMtA karavAthI have kAI paNa phaLa nathI dhikkAra che, A lAla ane mAyAntalane ke jethI mArI kevI 'gati thaze tenA mane khyAlaja AnyA nahi. mArI kamara tUTI gai che, paga azakata thai gayA che, mArAmAM hAlavA cAlavAnI ane mAlavAnI zakti nathI. mAtra zvAsa laIneja divasa pUrA karU chuM. meM' dhAra pApA karelA che tene mATe izvara zuM daMDa Apaze te teneja mAluma, mArA mRtyu pazcAt mArA sainyanI vyavasthA putrane karavAnI che. huM izvarane sAkSI rAkhIne badhA cAgya adhikAra mArA vArasAne ApuM chuM. ajImazAhu mArI pAMse che ane tenA upara mArA atizaya prema hatA. tenA prANanA nAza meM karyAM nathI ane tethI te khakhatanA apayaza mAMza zIrSa para nathI. huM saMsArane cheDI jAuM chuM ane tane tArA zAhajAdAne ane tArI mAtAne izvaranA rakSaNa taLe sUkI jAuM chuM. te tamArUM rakSaNa karA / aMtakAlanI yAtanAA ane dukha ekAekathI caDiyAtA mAluma paDe che. mahAdurgAha jyA hatA tyAMja che paNa tenA putra hiMdusthAnamA AvyA che, beDhArakhaTM gujarAtamAM che; hetaunizAe Aja sudhI kAMi vakhata dukha joyuM nathI tethI dukhAmA atizaya DubI gaI che uyapurI begame ghaNuM kAma karyuM che ane te mArA du khathI dukhI thAya che tathA tenI icchA 'mArI 'sAtheja javAnI che; paNa je bhAvImA haze te anaze je tArI sAthe koI kuTuMbI ke darakhArI leka kharAkha' vana calave te tenI sAthe sAmA nahi thatA peAtAnuM kAma kADhI levAne mATe' sabhyatApUrNAMka vana calAvavuM' A guNunI haMmezA jarUra che; samayAnusAra cAlavuM. pAtAnI zaktipramANe ja kAIpaNu kAmamAM mAthu' mAravuM, sipAIone pagAra caDhI gayA che te dhyAnamA rAkhavu; OM
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ aura gaemanA pitAnA putre para pazcAttApanA pa (3papa ) dArAne beThA beThA pagAra ApavAnI vAta paDatI mUkI hatI ane amArI pAsethI beThuM male che tethI te aprasanna che. have huM jAuM chuM. meM je nIca kRtya karyA che te mAtra tArA mATeja karyA che tethI mArA tarapha tiraskAranI dRSTithI jaIza nahi ane meM tane kaDavI zikSA karI hoya ke kaI rItanuM du kha ApyuM hoya te te vismaraNa karavuM, kAraNa ke have tenAthI kaI jAtane lAbha nathI. have tenA badalAmAM prANa ApavAthI paNa kazo phAyado nathI. atyAre mane anubhava thAya che ke mArA zarIramAMthI prANa nIkaLavA mAge che. hAya! dvitIya patra. zAhajAdA zAha ajImazAha ! tAruM kalyANa thAo ! mArUM citta tArAmAM ja che. have huM vRddha thaI gaye chuM ane azaktie mane gherI lIdhuM che. mArA zarIramAthI zakti taddana jatI rahI che. jevI rIte A saMsAramA khAlI hAthe AvyuM hatuM tevIja rIte khAlI hAthe javAne chuM. huM zA mATe pedA che ane mArAthI zubha karma zuM karAyuM te huM jANuM zakato nathI, paNa sukhano samaya vyatIta thayA bAda du kha avasthaMbhAvI ja hatuM. meM mAga rAjyanuM rakSaNa tathA prajApAlana karavAmA darakAra rAkhI nahi. mAruM amUlya jIvana nirarthaka vahI gayuM. mArI buddhi ane je raste derI gaI tatpathagAmI huM thaze. mArAmAM sAruM narasu pArakhavAnI zakti hovA chatA te jovAnI kALajI nahi rAkhavAmA mAre avivekaja pradhAna hatuM. meM vicAra nahIM karyo ke jIvana kSaNika che, kSapita zvAse AyuSyanI maryAdAmAthI ochA ja thAya che. puna saMprApta thaI zakatA nathI tethI have mArUM kayA thavAnI mane AzA nathI. joke atyAre zArIrika du kha zAta che paNa have A deha asthiavazeSa mAtra che piya zAhajAde kAmabaza bIjApura gaye che paNa tene huM mArI pAse ja rahele samajuM chuM. mAre priya pAtra prabhukRpAthI hiMdusthAnamAM AvI paDe che. jIvana pANInA parapoTA jevuM ane kAcanI kalaI samAna che. zahenazAhanA mRtyu pazcAt paNa kaI tene svAmI thaze e hamezA yAda rAkhavuM. A saMsAgyA meM mAga kartavyadharmane guDDarItyA pUrNa banAvyuM nahi paNa saMsAranI asAratAthI huM mane analijJa samajato nathI. ane tethI have huM bhayabhIta thAuM chuM ke mArI mukti kevI rIte thaze ane nyAyaparAya) IzvaranI sanmukha mArI zI gati thaze ? je ke huM mAnuM chuM ke Izvara dayA che ane tenA upara mArI atizaya zraddhA che kiMtu mAruM ghara ane araNya pApanA badalAmAM mArA upara te dayANi kevI rIte karaze te huM jAte nathI' A bhayathI , kapina vAda huM mArA mRtyu pazcAt mArI chAyA paNa nahi rahe game te che paNa have te meM mArI jIvananI agAdha sAgaramAM karI cUkI che. have game te koIpaNa prakAranI mAnanA
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - w wwkhya ( 356 ). zrI karmayoga graMtha-savivecana. - ~-~~-~ ~ ~ ~-~vipatti vA bhayanI ullolatAthI te jIvananaukA TakAva karI zake ke uchALA mArI bhagna thAya tenI mane ciMtA nathI. mArI pazcAt mArA putrane vijayazAlI banAvanAra sarvazaktimAna Izvara che, paNa teoe potAnA kartavyanuM pAlana karavAmAM parADamukha thavuM na joIe. mArA pyArA pautra bedArabaSThanI upara daivI kRpA acala rahevAne mATe huM prArthanA karuM chuM. jo ke bedArabaSTranI sAthe mAre melApa nahIM thaI zake, paNa tene maLavAnI bahuja utkaMThA hatI. mArI peThe begama sAhebA atyaMta vyAkula che paNa tenA cittamA zuM bharyuM che te paramAtmA jANe. strIonA mUrkha ane asthira vicAromAM nirAzA sivAya bIjuM zuM prApta thAya ? A sarve mArI aMtima zikSAo che. salAma ! salAma ! ! salAma ! ! ! vatIya patra, - zAhajAdA ajIma ! tamane ane tamArA priyajanane zAMti maLe. huM bahu nirbaLa thaI gayo chuM ane mArA saghaLA aMga zithila thaI gayA che. jyAre huM janma pAme tyAre mArI AsapAsa ghaNe parivAra vITaLAyeluM hatuM paNa have huM ekalo jAuM chuM. huM jANato nathI ke A jagatmA mArUM Agamana zA mATe ane kevI rIte thayuM ? mAre jeTalo samaya paramAtmAnI bhaktithI rahita gaye che te samayane mATe pazcAttApa karuM chuM. huM A deza ane lokasamudAyamAM rahIne AtmAnuM kiMcita paNa kalyANa karI zake nahi. mArU jIvana misyA gayu. paramAtmA mArA ghaTamAja vase che paNa mArI aMdha cakSuoe tenI agAdha zaktionuM nirIkSaNa karyuM nahi. jIvana kSaNika che ane gayele samaya pAcho AvatuM nathI. mAruM paralokamA paNa kalyANa thavAnI AzA nathI. zarIrasaMpatti naSTa thaI che ane kevala asthicame zeSa rahelA che . gabharAyelA sainyavat mArI avasthA che. mAruM hadaya IzvaraparAtamukha ane azAMtivALuM che. tenuM rAjya jarAmAtra che ke nahi te mArU hadaya jANI zakatuM nathI. A duniyAmAM huM Avyo tyAre mArI sAthe kAI lA nahete paNa have mArI sAthe pApanI piTalI bAdhI jAuM chuM. mane khabara paDatI nathI ke mane zI zikSA gavavI paDaze. je ke mane paramAtmAnI kRpA upara kAIka zraddhA che paNa huM mArA pApane lIdhe pazcAttApa karI rahyo chuM; jyAre meM pite agaNita janonI AzAo niSphaLa karI che tyAre anya pAsethI mArI AzAo pUrNa thavAne huM zI rIte vizvAsa rAkhI zakuM ? je thavAnuM hoya te thAo. meM mArI jIvananIkA mRtyunA samudramAM dhakelI mUkI che... salAma ! salAma !! catutha patra. kAmabanza' mArA haiyAnA hAra ......have huM ekale jAuM chuM. tArI nirAdhAra sthitine
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ jjulp Ara grena petAnA putre pratye pazcAttApanA ple. ( 357 ) lIdhe mane marU ciMtA thAya che paNa evI ciMtA rAkhavI have zuM thAya ? meM sAramAM bhIjAne je je dukha Avyu che, je je pApe ane duSkarmo karyAM che te sarvanuM phaLa mArI sAthe laI jAuM chu. Azcarya artha che ke huM jyAre sasaramAM Avye tyAre kaMi paNa sAthe lAkhyA nahotA, paNa have pApanA pana sAthe laI jAuM chuM huM tyA tyAM ud tyAM tyAM mAtra izvaranuM jalana agra da meM ahita pApo karyAM che. pazu tene mATe mane zuM daMDa ApavAnuM nakkI thayu ke te huM jAtA nathI .....musalamAnenAM nirdeza raktanA biMdue sArA zISa para pa! che tane ane tArA putrane izvaranI chAyAmAM mUkI jAuM chuM ane A kevI salAma karUM huM mane adbhuja dukha thAya che. nArI trIAra mAnA TapurI begama mArI sAthe jaze zAnti . haya duzma huM ..... ragajhabanA lakhela patrathI tenI bhUnajIdagInuM tene smaraNa thavAnI sAthe teNe bhUtakAlamAM je je kRtyo karyAM havA te tenI hRdayaTa sAme dekhAtAM hatA ane tene te "ta-karaghupUrvaka pazcAttApa karate hatA. kharekhara A sthitinI auragajhama kAja zara janmI tevA uttama vicArAnI mUrti ane te te kharekharA rAjya karavAne cenca banI zake paNa te kyAMthI banI zake? ' teNe je je karyuM te tenI sAthe rahevAnuM. ora MgajhebhanA pA parathI sAra e levAnA che ke coragareme pUrva jIMdagImA karelA kRtyenI yAdI karI te tene satya jaDI mAgyuM. tema je manuSya peAtAnI gatajIdagInA kRtyonI yAdI kare che tene satyane prakAza prApta thAya che ane te svajIvananI zuddhatA karI zake che. strokta jemanI peThe pAchaLathI pazcAttApa karavAnA prasaMga na prApta ya te mATe pratyeka manuSya pratidina nakAlakRta jInajIbha karyAne maraNu karI javA ane jIvanI pragati thya evuM satya tAravI kADhavuM ane te pramANe pravartaka gAnI zuddhatA karavA mATe bhUtavaidhRta zubhAzubha vicAre ane 11zuAcAyanI yAdI karavI ane AtmAnI ucca dA kaI rIte keTalI kI tene khAsa vicAra karaza; bhUtakAla kaktanI bhUtiyA -mAna ane viSNu jIvana para uttama asara thAya che. mahamada gIrmane dhruvaTa karela paTe ghaNA pazcAttApa cce hatA. temaja sikadarane - jIMdagImAM karela anIti para peTa ghanI pazcAttApa thaze te. kharekhara devaTe temaNe jevo puttapa karyuM tane vA pAnAnAM azru huAo mATe pAnApa thaye rezana te nae A vizvamAM yuddha luMTaka !-- mAmAnI kApApI ane aneka manuSyanuM rakta karavAnA kattA tema nIti ta sArvajanika hita karyuM. vizvane vare zubha tA mA dIna ane k teonu jIvana ucca na bhUmi OM zubha ci paryA re haiya che temA ane TyubamAM tenA kuTa ne tAravI kAya ane
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - . - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 358 ) zrI kAga aMca-savivecana. tethI pariNAma e Ave che ke vartamAna kartavya vicAro ane AcAromAM anaMta guNa vizuddhi pragaTe che. lagoTIvALA mahAtmAnI peThe bhUtakALanAM kAryonI yAdI karavAthI svabhUlI yAdI Ave che ane tethI vartamAnamAM tenI bhUle karyA vinA cetIne cAlI zakAya che. eka vidvAna brAhmaNa hatA. tene saMnyAsa grahavAnI irachA thaI. teNe saMnyAsa grahaNa karyo ane te nadInA kAThe vicaravA lAge. cemAsAne kAla AvyuM tyAre tenA manamAM evI IrachA thaI ke nadInA kAThe kaI khaMDamA guphA hoya tyA rahevuM. eka gAma pAse nadInA kAMThe gAmathI cheDe dUra eka guphA hatI temAM teNe vAsa karyo ane prANAyAmanI sAdhanApUrvaka dhyAna karavA lAgyuM. tenI pAse sujJa gRhastha AvI darzana karavA lAgyA. saMnyAsI mahArAjanI gAmamA leke stuti karavA lAgyA. grAmya purUSe darzana karIne vAtmAne kRtArtha mAnavA lAgyA. gAmanI strIone darzana karavAnI IcchA thaI ane tethI keTalAka purUe saMnyAsIne vinavyA ane strIonI mAjhA jALavavA eka lageTI paheravAnuM kahyuM. saMnyAsIe purUSenA atyaMtAgrahathI lokoe ApelI eka laMgoTI dhAraNa karI. saMnyAsIne gAmanA leke pratidina dUdha vArApharatI ApavA lAgyA. kaI kaI vakhata gAmanA loko dUdha ApavAnuM bhUlI javA lAgyA. amuka jANe ke amuka manuSya dUdha Apaze ane amuka jANe ke amuka Apaze. A pramANe dazA thavAthI saMcAsI mahArAja bhUkhyA rahevA lAgyA. saMnyAsI mahArAja je laMgoTI dhAraNa karatA hatA te rAtrinA samayamAM guphAmAM eka ThekANe mUkatA hatA tene mUSake kAtaravA lAgyA tethI darAja lageTInI evI avasthA dekhIne keTalAka brAhmaNe kahevA lAgyA ke sanyAsI mahArAjanI lageTIne dararoja uMdaro -kAtarI kApI nAkhe che mATe eka biDAlanA baracAne anna rAkhyuM hoya te tethI lagoTI kAtarI khAvAnI upAdhi TaLe A pramANe brAhmaNoe vicAra karIne gAmamAMthI eka bilADInuM bacu lAvIne tyAM mUkayuM. pelA mahAtmAnI guphAmAM te myAuM myAu karatuM pharavA lAgyuM ane bhUkhathI pIDita thaI mahAtmAnI sAthe myAuM myAuM karatuM Tagara Tagara hRdayathI vijJapti karavA lAgyuM. mahAtmAne tenA upara dayA AvI. AryAvartamA dayAe sadAkAlane mATe AryonA hRdayamAM vAsa karyo che te pazcAt te mahAtmAnA hRdayamA heya emA te Azcaryaja zuM? saMnyAsI mahAtmAne pitAnA AtmA karatA bIlADInA baccAnI khAtara dayA karavAnI hadayamA cintA peThI tethI pitAnA bhaktonI pAse bilADInA baccAne dudha pAvAnI beThavaNuM karAvavI paDI. mahAtmAnA bhakta pratidina bilADInA baccA mATe dudha lAvavA lAgyA, paraMtu gRhastha bhakatanA dararoja eka sarakhA bhaktibhAva nahi rahevAthI teo kaI kaI vakhata dudha lAvavAnuM bhUlI javA lAgyA tethI mahAtmA ane bilADInA baccAne upavAsa thavA lAge. mahAtmA te jJAnI hatA tethI kSudhA-sahana karI zakatA hatA ane ine kaMI paNa kahetA hatA. paraMtu bilADInuM baccuM te myAu myAu karI AkhI
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - i upAdha kame krame kevI rIte vadhe che ? (359) guphA garjavavA lAgyuM ane mahAtmAnA dhyAnamA vikSeparUpa banatA mahAtmAnuM dhyeya svayaM te thaI paDayuM. mahAtmAne bilADInA baccAnI bUme ghaNI asara karI tethI te huM sahana jApa vimarIne myAu myAu jApa suNavA lAgyA. nispRhatAthI jagane tRNavat gaNanArA mahAtmA have svaputrArthe paNa jevI yAcanA na kare tevI yAcanA have bilADInA baccAMnA dudhapAnArthe lokenI AgaLa karavA lAgyA leke paNa ghaNA divasanuM thayuM tethI kaMTALyA ane mahAtmAne kahevA lAgyA ke mahAtmAjI ! AvI pravRtti karatA eka gAyane atre rAkhavAmAM Ave te vakhatasara Apane tathA bilADInA baccAne dudha maLI jAya ane darajanI khaTapaTa nIkaLI jAya. evAmAM eka bhakta be ke mahAtmAjInI AjJA hoya te mArA gharanI eka gAyane atra lAvI mUku. te AjubAjunA pradezamA caraze ane sAMjare guphA AgaLa AvI besI raheze. gaumAtAnA sarvane darzana thaze ane sarvanI upAdhi TaLaze. mahAtmAe pelA bhakatanI vijJapti mAnya karI tethI teNe mahAtmAnI pAse gAya lAvIne bAdhI. gAyanI ane bilADInA baccAnI mahAtmAne khabara dararoja levAno prasaMga prApta thaye dhyAna samAdhimAne ghaNo samaya gAya ane bilADInA baccAnA pAlanamA vyatIta thavA lAge ane tethI mahAtmAne anya khaTapaTe karavAno prasaMga prApta thayo. kaI vakhata gAya DuMgarAmA kotaramA ghAsa khAvA lAgI ane tethI te rAtrIe mADI AvavA lAgI tethI mahAtmA lAkaDI laIne tene zodhavA nIkaLI paDatA comAsAmA gAyane bAdhavA mATe eka parNakuTI karI ane tenA rakSaNa mATe bhakatane kahI eka nokara rakhA. nokarane pagAra ApatA ApatA gAmanA lokone kaMTALo thavA lAge ane tethI gAmanA lokoe kahyuM ke mahAtmana ! je tame guphAnI AsapAsanI jamIna nakAmI paDI rahelI che tene A nokara pAse kheDAve te temAthI nokarane pagAra nIkaLe ane dANAthI gujarAna thavAnI sAthe abhyAgatanI paNa sevA thaI zake mahAtmAe te vijJapti svIkArI eTale eka bhakta potAnA be utarI gaelA vRSabha ane haLa lAvIne mahAtmAnI sevAmA hAjara karyuM. mahAtmAe rAkhelA nekara pAse khetara kheDavAnI pravRtti sevI. nokara ane vRSane rahevA mATe eka laghughara tathA chAparI taiyAra karavI guphAnI AsapAsa eka bAga karo ane bAgamAM ku karAvyuM. ke, caMpa. gulAba vagere vavavyA Ara. pAsanI kheDelI jamInamAM puSkaLa khetI thavA lAgI ane temAM mahAtmAe dhAnyane e havA dhAnyanA koThAra karAvyA, abhyAganI sevA ane teonI AzIva levA eka rasoIye rAkhe ane te atithi brA vagerene jamADavA lAge maDAbAnI pAse lokenI ka jAmavA lAgI mahAtmAne have sthAna samAdhi kAne praga-samaya : - maLavA lAgyuM. A pramANe pravRttimAM mahAtmAnA be varSa nI vayA :eka ghara tyAgIne puna eka ghara navuM bAdhyuM. tenI pravRni pavA vakhate
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAkA - - - - - ( 360 ) zrI kA nA-visana. dezanA rAjAne mahene mahesula ugharAvate tyAM Ave che ane te mAmA je kSe mana vAvatA hatA tepara laya dIdhuM ane mAjAne jamInanI--khetaranI viTI ApavA kara, mahAtmAe kahyuM vahA terA kayA laganA ? saba jagyA karI. pelA mAtAjIne mahAtmAnA khetaronI vAta karI tethI rAjAe sipAIo mokalIne mAtmA saMnyAsIne pitAnA darabAramAM pakaDI maMgAvyA. lageTIvALA mahAtmA rAjAnI pAse AvyA. rAjAe mahAtmAne vigheTI ApavA mATe dhamakAvyA, ane taDakAmAM aMguThA pakaDAvI temanA para pATIyuM mUkayuM tathA te pATIyApara rAjAe eka mA bhAra mu. bAvAjI-makAmAjI viTI ApavAnI cintA karavA lAgyA. temAM sAdhu sUnAne sarva avagavI dIdhuM hatuM tethI musAbhAIne vA ne pAchuM jevI temanI dazA hatI tethI viTI kyAMthI lAvI Ape? taDakAnA tApe temanA mananI sthiti badalI nAkhI. mahAtmA bAvAjInA manamA rAjA upara ghaNeja gusso pragaTa thaze ane tethI temAM rAjane gAlIpradAna karyuM; parantu tethI rAjA ekane be ghA nahiM. teNe te bAvAjIpara be pATIyA mUkayA. mahAtmAe manamAM kaIka vicAra karyo ane pitAnI bhUtakAlIna jIMdagIne khyAla karyo. are! huM vidvAna brAhmaNa hatuM. meM kevI sAdhya dazAthI saMnyasta mArga paNa karyo hate. A sarva prakAranI upAdhi thaI ane rAjAnA dAsa banavuM paDe tenuM kAraNa kharekhara laMgATI mATe bilADInuM baccuM rAkhavuM paDayuM ane tenA mATe gAya rAkhavI paDI. nakara mATe khetara baLade rAkhavA paDayA ane tethI jamIna kheDAvavI paDI, jamIna kheDAvavA mATe eka tAbAnI telaDI tera vAnAM mAge evI avasthA sevavI paDI. hajAre che ke, rAjAo, DIAo mane mahAtmA kahI page paDe tene are Aja taDakAmA aMguThA pakaDavAno vakhata AvyuM che are ! A kevI sthiti banI? phakta lageTInA lIdhe A dazA thaI. je lagoTI nA paherI hota ane nAge rahyo hato te ATalI badhI upAdhi thAta nahi. nAge te bAdazAhathI Aghe. nAgAse jagata AghA. kharekhara e kahevata sAcI che. arere A badhu lageTInA lIdhe thayuM mahAtmAne lagoTIyara kaMTALo Avyo ane teNe ekadama lageTI phADI pheMkI dIdhI tethI rAjAe bAvAne-mahAtmAne kADhI mUka. mahAtmA bAvo upAdhimAthI mukta thaI sukhI thaze. mahAtmAnI legeTInI bInAne leke bAvAnI lagaTInI kathAnA nAmathI jANe che. A kathAparathI sAra e levAne che ke-jyAre mahAtmAe pUrva kartavyanI yAdI karI tyAre tene potAnI bhUla jaNaI tat je manuSya pitAnI bhUlene bhUtakAla jIvananI yAdI pUrvaka vivekabuddhithI avakI zake che tyAre teo bhUla sudhArIne Atmapragati karavA zaktimAna thAya che. vyakti paratve jema bhUtakALamAM zuM karyuM tenI yAdI karavAthI vivekapUrvaka pragatimArganuM bhAna thAya che tema samAja deza ane saMgha je bhUtakAlapara daSTi prakSepe che te tene pragati ane apakAntinA hetuonuM diga
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ vartamAna kALano vicAra karo ( 21 ). darzana thAya che. AryAvarta manue pitAnA dezanI bhUta dazA ane vartamAna dazAne khyAla kara joIe ane jati zikharathI adha pAta thavAmAM che je de sevyA hoya teone have tyAga kare joIe deze, saMghe ane samAje pitAnI pUrvazininuM smaraNa karIne dezadayAdinI pravRtti sevavAmA kSaNamAtra pramAda na karavuM joIe, A vizvamAM je krodha mAna mAyA lebha kusapa IrSyA karI deza saMgha samAja ane svakitanA astitvano nAza kare che tene jIvavAno adhikAra nathI. je manu svazaktino parasparanA nAsArthe upayoga kare che teone jIvavAno adhikAra nathI. je manuSya svadharma ravadeza svakemanA prati tiraskAra kare che teonA jIvavAthI kaI vizeSa nathI, ataea manuSyae bhUtakArtivyanuM smaraNa karI ane anya kartavyanuM pratikramaNa karI akhila vizvanA jIvanapragati matre taMtra ane yaMtrane sazakatyA pravartAvavAM joIe. bhUtakAlanuM smaraNa karyA mAtrathI kaMI lAbha nathI parantu bhUtakAlanuM samaraNa karIne vartamAna kAla sudhAravAmAM Ave ane garIba-mAyakAgalA na banatA AtmAnI zakitane TAvI kartavya karma karavAmA Ave teja bhUtakALanA kartavya karmanI smRtinI upagitA gaNI zakAya. vAte karavAthI ke bUma pADavA mAtrathI kaMI vaLatuM nathI bhUtakAlinI yAdI karIne vartamAnakALamA svazakitane uddhAra karavAmAM Ave to ja vizvamAM svAtitva saMrakI zakAya che. anyathA maDadAla maDadA jevAone vizvamAM rahevAno adhikAra nathI. teonI te rAkha thaI javAnI e yAda rAkhavuM. bhUtakALanI smRti karI vizvanI sarvazakita vaDe jIvatA thaI vizvamAM svAstitva saMrasI zakAze saMkucitaTachie-dhavAnuM haze te thaze-ema mAnI je udyamanA zatru banelA cheteo ane jeo kartavya dharmathI bhraSTa thaelA che teno keTImukhavALo vinipAta thAya che ane tethI teo patita bane che. aeva bhUtakamA kartavyakameM je je karyA hoya teonI yAdI karIne vartamAna kALamAM kartavya karavAmA apramatta banavuM joIe. bhUtakAlamAM je je kAryo karyA hoya teonu sApeDhI mA, kare ane bhUtakAlamAM je je kAryo karyA teonA pravartaka vicAro viveka karavAnI jarUra che ema mAnI je je azubha avanatikAraka vicAra hoya teone cheDI vamanamAM AtmAvaDe zuM zuM karuM chuM tene vicAra kare. bhUtakALanA vicAra ane AcArA karatA vartamAnakAlIna pragati prati vize lakSya ApavAnI jarUra che bhajanasamada bhAgamAM varaMvAda sudhA nAmanuM padya vAcIne vartamAnakAlIna vicAra ane acAne sudhAravAnI AvazyakatA svIkAravI e "vartamAnakAla sudhI nAmanuM padya vAcaka vartamAnamAM dIna jina banI zakavAne kuka prakaTa thAya che. vartamAnanI asara bhaviSyamAM thAya che. hAla naMmanamA jevA vicAra karAya che tevuM nAnuM balinuM rupa
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 362 ) zrI ka yAga graMtha savivecana che ema khAsa dhyAnamAM rAkhIne vartamAnamAM savicAro ane sadAcArAvaDevakanyAvaDe AtmakanyakAya nI pragati karavI joIe. bhUtakAlIna karmAMnA phUla tarIke vata mAnamA peAtAnu rUpa che ane vamAna vicArA ane AcAranu phUla te bhaviSyamAM dekhAze. ataeva vaCmAnamA huM zuM zuM karU chuM? vartamAna kartavyakAryoMmA kaI rIte sudhArAvadhArA karavAnI jarUra che, vartamAnamA svavyaktinA vizvarUpa samaSTi sAthe kevA saMbaMdha che ane kevI rIte vartavAnI jarUra che tenA paripUrNa khyAla karavAnI jarUra che, jo vartamAnamAM AtmAnI zakti khIle evA prayatnA kartavya karmarUpa dharma sevavAmAM Ave teA pazcAt bhaviSya kevuM racavuM e to peAtAnA hAthamA AveluM samajavuM. vamAnamAM sUryAMyathI te sUryAsta panta kayA kayA vicArA manamA thAya che ane kyA kyA kanyakAA thAya che, manamAM kayA kayA kartavyakameryAM karavAnI IcchA thAya che ane keTalA aMze thAya che tathA keTalA aze thatA nathI tenu zuM kAraNa che tenA dIrghadRSTithI vicAra karavA joIe ke jethI vatamAnamA kanyakarmothI svAnnati karI zakAya. vartamAnamA svAnnatinI sAthe samAjonnati dezeAnnati ane vizvAnnati thAya evA savicArA ane kartavyakAryAM karavAnI jarUra che. bhUtakAlanI rIte vartamAnamA amuka pravRtti thAya evI vivAdRgrasta paristhitimAM na paDatA je je vicAro ane kanyakAviDe vartamAna sthiti sudhAre evA nizcaya upara AvavAnI jarUra che. vartamAna vicArA ane AcAreAvaDe svAtmAnnati thAya e ja mukhya lakSyamindu kadApi na vismaravu' joie, je manuSye vartamAnakAla sudhAryoM teNe sava sudhAyu" ema avaLedhavuM, bhUtakAla gayeA te gaye, te have game tevA hatA tApaNu pAchA AvanAra nathI. bhaviSyakAla adyApi prApta thayA nathI tethI bhUta ane bhaviSya e enA karatAM vartamAnamA pragati karavA prayatna karavA mATe AtmAe peAtAne huM zuM zuM karU chuM tenA prazna pUchI uttara meLavI yathAyeAgya satpravRtti karavI joie bhUtakAlamA ApaNe game tevA hAIe paNa vartamAnamA jApAna amerikA ane IMglADanI peThe vyavahAramA ane dharmamA pragatimAna banavuM joie. jeNe vamAnamA sarva prakAranI ucca pragati karI teNe sa kAlamA svapragati karI ema avAdhavuM. bhUtakAlamA manuSya game tevA hAya parantu jo te varta mAnamA pragatimaya vicArAthI pragata thavA dhAre te te pragata thaI zake che emAM zakA nathI. kSaNamA karelA sadvicArAnI asara kharekhara vartamAnamA svAtmA upara eka prakAranI thAya che. vamAnamAM thatAM pratyekakAyAne sudhAravAM joie ane temAM koi jAtanI bhUla na rahe evA upAye levA joie. vartamAnamA mana vacana ane kAyAnI zaktiyAne tathA AtmAnI zaktiyAne keLavavI joie. bhUtakAlamA game tevA azubha vicAre ane pApe karyAM hoya te sarvane bhUlI jAe ane have vartamAnamAM ucca-udAra-zubha bhAvanAAvaDe svAtmAne ucca kareA. krodha mAna mAyA lAbha IrSyA www ICE
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ UT zuM karyuM, zuM karuM chuM ane zuM karIza? ne vicAra kare. (363). N ~ ~ ~ ~~ ~ ~ ~ kAmabuddhi dveSa vagere nIca doSane vartamAnamAM haThAvI devA ane zubha guNane manamAM bharI devA. uca thavAnA ja vicAro ane AcAravaDe vartamAnamAM pragati karavI; zuM karuM chuM e bAbatane uhApoha karIne kartavya karavuM joIe. daDhaprahArI bhUtakALamAM mahApApI hatuM paNa te vartamAnakAlane kharekhara saddavicAro ane AcArathI sudhArI paramAtmA thaze. vartamAnakAlIna je je kartavya kAryo kagatAM hoya te te kAryo prati lakSya devAnI jarUra chevartamAnakAlIna kartavyaupagathI vartamAna pragatimAM je je aMze nyUnatA rahetI hoya che tene khyAla Ave che ane nyUnatAne TALI pUrNatA prApta karavA khAsa prayatna thAya che. vartamAnakAlIna pragati karavA mATe vartamAnamAM je je mana vacana ane kAyAvaDe pravRtti thatI hoya tene khyAla kara joIe je vartamAna kAryo para lakSya de che te bhaviSyanI unnatine pAye race che. hAla zuM zuM karuM chuM ane bhaviSyamAM huM zuM zuM karIza, bhaviSyamA zuM zuM karavA gya che? vartamAnamAM bhaviSyanI pragati mATe zA zA vicAre thAya che tene paripUrNa vikaSTithI khyAla karavAnI jarUra che. bhaviSyamAM zuM zuM karI zakAze tene je manuSyo vicAra kare te dravya ane bhAvata Atmati karI zake che. vartamAnamA evA kAryo karavA joIe ke jethI bhaviSyakAla sukhamaya bane tathA bhaviSyanI kema dhanyavAda ApI zake bhaviSyamAM Atmanniti kevI rIte karI zakAze tene paripUrNa vicAra kara joIe. AryAvartanA brAhmaNo kSatriya vaizya ane zudroe bhaviSya pragatine vicAra karyo hato te teonI vartamAnamAM hAla je dazA thaI che te ghAta nahi. bhUtakALamAM thaelA Aryo ke jeoe paraspara kaleza-kakAsa-mArAmAra-yuddha karIne cAtarvaNika pragatine nAza karyo che tenA para vartamAnakAlIna bhAratane tiraskAraSTithI dekhe che; tathaiva vartamAnamAM jeo dezapragati sAmAjika pragati vidyApragati vagere anekadhA zubha pragatimAM vidhro kare che teone bhaviSyanI prajA zApa Ape emA kaI Azcarya nathI. jema jema manuSya abheda ane ekyatAne dhAraNa karI vizAlachima vRddhi kare che tema tema teonA hRdayamAM vyApaka paramAtmatvane AnandAnubhava vRddhi pAmane jAya che. atava pratyeka AtmArUpa vyahie samasta samaSTinI pragati e mA anana tane anubhava thAya evI vizAladaSTie bhaviSyapragati karavI joIe. AkhA varane mAtra 4 che ke meM zuM karyuM zuM karuM chuM ane zuM karIza eno pratyeka manuSya kitA vicAra karavuM joIe. vyakti svAtaMtrya tathA vyakti pragati mATe upayuMkata vicAranI zAna AvazyakatA che ema varatuta avadhavuM joIe zubha zuM zuM kahyuM, zuM zuM karuM chuM. mAgha anuM svAnnati mATe ane pArTI mATe zuM zuM karyuM ane zuM zuM karuM ? hRdayamAM vigAra kare ane kartavyamArgamAM pravRtta thAe vartamAnamAM nI kavi
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI pramoga vivecana, ( 364 ) arthAt svArtha sabaMdhI ane paraveAnA upakArabhUta paramArtha sAthe mArAthI zuM zuM karAya che ane bhaviSyamA zu' zu' karI zakAze, bhUtakAlamAM zuM zuM karyuM hatuM tenA paripUrNa khyAla karavA joIe. jema jema AtmA pAtAne vizAlavyApaka zrI sarvamAM dekhe che tema tema tenI paramA STi khIlatI Aya che. cetanajI ! bhutakAla gayA, je jIdagI gaI te te gaI, have teA tamArI pAse jeTalI AyuSyanI milkata che te vaDe vartamAnamAM svArtha ane paramAnA arthAt AtmAnnatti ane pAnnatinAM evAM kAryAM kare ke jethI mRtyu sAmra AvIne UbhuM rahe te tatsamaye hAya ! have zuM thaze ? ityAdi pazcAttApanA udgArA kADhavA na paDe ane bhaviSyamAM sukhamaya dazA varte, cetanajI 1 jeTalI AtmAnI zakticAne paramAtha mATe vyaya kare che tethI ananagaNI zaktiyeAnI tame kudaratanA niyama pramANe prApti kA che. juvA--megha jyAre sarvatra bhedabhAvavinA vadhe che tyAre tene punaH varSAkAle teTalu jala prApta thAya che. bAdheluM taLAva saMkucitadRSTithI maryAdAyukta rahe che. te tene AgAmikAlamAM paNa tenAmA samAya teTaluM ja tene megha taraphathI jala maLe che ane kadApi te vadhAre grahaNa kare che teA pAtAnI pAlarUpa maryAdAne toDI nAkhyA vinA te rahetu nathI. cetanajI ! tame bhUtakAlamA zubha kAryo je je karyAM tenuM vamAnamAM phUla segavA che have kaMI parabhavanuM bhAtuM bAI lA, tamArI paramArtha phararjAne adA karavAthI ja tamArI AtmAnnati thavAnI che. vartamAnamA have je je karavAnuM heAya te peAtAnA mATe ane anya jIvA mATe kare. tamArI uccadazA kharekhara tamArA vicArA ane kanyAthI thavAnI che jagA sarva jIveAnAM dukhAne nAza thAya evI paramA STine dhAraNa karI ane pAramArthika pravRttimA mana vacana ane kAyAthI pravRtta thAo, cetanajI ! tame mahAn thaIne saMkucita maryAdita vartulamAM paDI na rahe ane bhaviSyamAM mahAna thavAne vartamAnamA je je kaI thAya te karI pArakAnI pacAta karavA karatA parajIvAnuM zreya thAya evA vicArA karA ane teonA AtmAnI sAthe cetanajI ! tame ekamekarUpa anIne tenuM zreya je je upAyAe thAya te te upAyeAvaDe AtmAnI paramA dazA jAgat karI kartavyaparAyaNa thAo, cetanajI! tamArA AtmAnI sAthe anya AtmAonu ekamekatva karavA pUrve tamArI vizAlasRSTinuM ananta vartula eTaluM badhu' vadhArA ke tamArAmA sa samAya ane sarvanuM zreya te tamArUM zreya anubhavAya. cetanajI ! bhUtakAlanA vicAra karI vartamAnamA azubha pravRttiyAnA tyAga karI AtmAnA guNA pragaTe ane vizvonnati thAya evA vicAra kareA. we are th * ma * avataraNa mAhanidrAnA tyAga karI AtmakhAdhathI jAgrata thaI uThThI utsAhathI kA karavAnI zikSA ApavAmA Ave che,
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - mohanidrAne tyAga kare. ( 365) zlokaH mohanidrAM parityajya jAgRhi svAtmavodhataH / uttiSTha svAtmakarmANi, kuruSvotsAhataH svayam // 58 // zabdArtha -mahanidrAne tyAgI AtmabaMdhathI jAgrat thA-uTha ane utsAhathI svayaM svAtmAne kara. vivecanadarzanamehanIya Adi mahanidrAno tyAga karyAthI svAtmabodhanI prApti thAya che ane pazcAt AtmAne cagya evA kAryo karavAne uThAya che. AtmabaMdha thayA vinA svAtmakA kyA kyA kayA kayA adhikAra pramANe karavA cogya che te karavAnI samajaNa paDatI nathI mehanidrAne tyAga karyA vinA ane AtmAne samya bedha thayA vinA utsAha pragaTatuM nathI. aeva mehanidrAne tyAga karIne AtmabodhathI jAgrata thavAnI jarUra che. zalagamunie jyAre mehanidAne tyAga karIne potAnuM svarUpa dekhyuM tyAre te jAgrat thayA ane AtmatkAnti kartavyarUpa svadharma karavAne utsAhathI ucA. pUrvakAlamAM aneka munie jAgrat thaI AtmonnatinA kAryo karyA hatA. mahanidrA gayA vinA jJAna ughaDatI nathI ane jJAnacakSu vikasyA vinA vaparanuM paripUrNa jJAna thatuM nathI aneka traSie pUrve mehanidrAne tyAga karI AtmabodhathI svAtmakartavyane karyA hatAM. mehanidrA TaLyA vinA jIvatA manube paNa maDadA samAna che. teonI Atmazaktione vikAsa thato nathI AtmAne jAgrat ryA vinA zarIrathI vizeSa kaMI kartavya kArya thaI zakatuM nathI. AtmajJAna vinAnA manuSyo ke je zarIramAM rahele AtmA deva samAna che tene oLakhI zakatA nathI ane anya zarIramAM rahelA AtmAone deva samAna oLakhI zakatA nathI, tethI teonI tathA svAtmAnI mahattA avabodhyA vinA kudavAsanAo vaDe jagata jIvonA prANane nAza karI pitAnI svArthavRtti tRpta karavA dhAre che teo mRtakonA karatA vize zuM karI zake tema che? pitAnA AtmA samAna anyAtmAone mAnI teone sanmAna ApyA sivAya ane teone AtmabuddhithI Atmapa samajyA vinA AtmaktanI gaMdha paNa anubhavazya thaI zakavAnI nathI je je A janamA che mahApuru thAya che teo himAlaya AbujI giranAra kanerI jevA ramayi zAna pradezamAM yogAbhyAsa karI eDanidAne tyAga karI AtmAnI kRti kara ane AmAM cAritranI paripakavatA karI sarva AtmAonI vizuddhi karavA pazcAt te manunI pana AvI teone jAgrata karI vakartavyamAM de che ane pAne niDa karI kava ,
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 366) thI karmoga saMya-vivecana, - - - - zake che. svAmI vivekAnamAM ane svAmI rAmatIrthanA kartavya karavAnI zakita AvI tenuM kAraNa e che ke teoe himAlaya parvatanA zikharomAM ekAntavArA karI zvAtmazaktine vikasI hatI. kalikAlarAva zrImad hemacaMdrAcArga giranAranI guphAmAM keTalAka vakhata rahI vAtmazaktine khIlavI hatI ane mehunidrAno nAza karyo hato. mAprANu dhyAnanA kAraka zrI bhadrabAhusvAmI vipuliMga pArzvanAthanI pAse rahI ane ekAMta sthAmAM rahI mehanidrA haThAvavApUrvaka svAtmazakitane vikAsI hatI. tethI teoe sUtranI niktio vagere racI bhAratavarSanI jJAnati jagAvI hatI. zrImadda mAnadevasUri, zrImad cidAnaMdajI ane zrImadda AnandaghanajI vageree nidrAno tyAga karavA ane svAtmabodhapUrvaka kartavya kAryo karavA ekAnta parvata guphAvAsanadIkAMThe ekAntavAsaupavanamA ekAntavAsa karyo hato ane AtmAnI zaktine khIlavI hatI tethI teonuM daraja na pra smaraNa kya kare che. digaMbarapakSIya munie parvataguphA vagere ekAntamAM vAsa karI Atmazaktine khIlavIne vaktavya kAryo karyA che tethI zubhacaMdra vagere muninA jJAnArNava vagere granthanI upayogitAne jagane khyAla Ave che. hindudharmanA (vedadharma-vedAnta dharmane) uddhArakta zrImadda zaMkarAcAryo narmadAnA kAMThe ekAntamAM keTalAka varSa sudhI vAsa karI nidrAnA tyAgane mATe ane AtmajJAna prApta karavAne mATe prayatna karyo hato tethI tenA hRdayane saMdeza vizvamAM phelA. rAmAnujAcAryuM ane vallabhAcArye gaMgA jevI nadIonA ekAnta kAThe vAsa karIne Atmazakti khIlavavA prayatna karyo hate Izu Icche AryAvartama AvI Arya RSimuniyenI pAsethI jJAna prApta karI prabhune anubhava levA ekAntasthAnanA pUrve nivAsa karyo hato ane teNe dharma sthApavAnA vicArono anukrama goThavyuM hatuM ane pazcAta te vizvane prabedhavA bahAra paDaye hate. musA pigaMbare IzvarI AjJAone parvatanI Tecapara caDhI racI kADhI hatI. mahamada payagaMbare parvatanI guphA vageremAM vAsa karI AtmAne oLakhavA ane khudAnA pharamAne prApta karavA prayatna sevyuM hatuM ane pazcAta dharma pravartAI hate. zrImahAvIra prabhue ekAntAvasthAmAM AtmadhyAna dharIne mehanidrAne sarvathA tyAga karI kevalajJAna prakaTAvI jainadharmatIrthanI sthApanA karI hatI gautamabuddha ekAntamAM vAsa karI mAranI sAthe yuddha karI dharma pravartA hate. kabIra narasiMhamahetA vageree nadInA kAThe vAsa karI zuddha vAtAvaraNamAM svadharma vicArene goThavyA hatA mIrAbAIe parvata guphA vagaDe nadInA kAThA vagere sthAnamAM bhaTaktA mahAtmAo pAsethI prabhubhaktinA vicAre grahyA hatA. zrImad AnandaghanajInI sAthe bAra varSa vanavAsamAM rahIne zrImad paMnyAsa satyavijayajIe jiddhAgya Atmabala saMprApta karyuM hatuM. caitanya svAmIe vanavAsamAM rahIne ane jJAnadeva ekanAtha vagere mahAtmAoe ekAnta parvata guphA nadI vagerenA zuddha vAtAvaraNamAM rahI prabhuprAptinA
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ Pou meAnidrA tyAgavAnI AvazyakatA. ( 365 ) vicAra karyAM hatA. zrImad hukumamunie jagaDIA pAsenA nAdAdanA parvatAmA ekeka mAsapata annajalavinA rahI adhyAtmajJAnanA vicAre sevyA hatA. zrI premaca chae giranAra parvatamA AtmadhyAna dharyuM" hatuM. sthUlabhadre nandarAjAnA pagIcAmA dIkSA levAne nizcaya vicAra karyAM. kapilakevalIe azokavATikAmA dIkSA levAnA vicAra karyAM AbhujI parvatapara ghaNI vakhata sudhI bhartRharie dhyAna dharyuM hatuM ane tyA vairAgyazatakanI racanA karI hatI. gopIca darAjAe AjIjIpara jyA hAla gApIcadanI guphA gaNAya che temA AtmadhyAna dharyuM hatuM. himAlaya parvatamA kharekharA kama ceAgI banavAnA vicArAne vivekAnande karyAM hatA. moTA moTA vidvAne jJAnIe ceAgIe parvato parvatonI zuDhDhAe nadInA nila jharaNAvALA sthAna vagere sthAnamA svavicAronI paripakavatA karIne vizvamA pazcAt teo svAtmaka vye karI khatAve kAlIdAsa kavi kAzmIranA ekAnta ramya pradeza ane ujjayinInA kSiprAnA ramya kAThe sthiratA karIne svavicAgane vikAsa karI mahAkavi khanI zA zivAjI ane pratApe peAtAnA sainikAne parvatAnA zikharApara dezadharmanI rakSAtre prANAhUtinA maMtra taMtrA bhaNAvyA ane tethI te dezaddhAraka tarIke prasiddha thayA sAgaranA taraMgAnI havA laIne aneka hArdika karmacAganA vicAronI mUrti banIne IglADe ane jApAne rAjyapravartaka zAsanapaddhatiyothI ane kalAethI svadezanI sarvatra vizvamA khyAti karI nila havA zuddha vAtAvaraNa cittanI prasannatA mananI ekAgratA zarIranI AreAgyatA vagere jyA khIle evI nadIonA sthAne pavatA guphAe jagalA vageraeNmA gurukulAdi sthApana karIne savicArAne khIlavavAmA ane mohanidrAne tyAga karavAmA Ave te pratyeka AtmA AtmajJAna prApta karI zake ane AtmajJAna prApta karyA pazcAt utsAhathI svakartavyAne karI zake. AtmajJAna prApta thAya evA AmAM kANu kANu ka yAgIe.-jJAnacegIe beThA hatA te anna svaparadarzananA mahAtmAe rAnta vagerenA nAmathI jaNAvI mehanidrA tyAgavAnI AvazyakatA pramAdhavAmA Ave che. A zlokanI uparanA lAkamA bhUtakAla vartamAnakAla ane bhaviSyamAM anukrame me zuM karyuM, zu ka ka ane gu karIza ityAdinA vicAra karI kArya pravRttimA pravRtta thavAnuM jaNavyuM te AtmodhathI jAgrat thayA vinA banI zake tema nathI ane AtmadhathI RRt thayA vinA kadApi utsAhI svayeAgya kArTune karI zakAya tema nathI azoka ane sa pratirAne jyAre tena gurue jAgrut karyAM tyAre teoe jagatmA hitAvaha kAryAM karavAne prAraMbha karyAM. zrI duikAne zrI mahAvIraprabhue AtmabaMdhanA upadeza ApI mehunidrA TALI tyAreM ne dharmaprangavana ceAgya kAryAM karavAne zaktimAna thaye mahAvIraprabhurgonArikAdaza vidrAna pAtrone mAhanidrA tyAgavAnA upadeza ApI gAmampedhana jAta putra tyA te mAtra nA tIrthaM sthApananA kAryamAM samabhoga pyA ane jannA greDa-pe eka TI kara
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - (368) zrI karmayoga gratha-savivecana. thaye. zrIkRSNa aneka manuSyane cAritramArgamA jAgrata karavAne ane rahevAne sAhAcya ApI hatI. uparyukta hitaprada kAryo karavAmAM mehanidrA TaLe che teja pravRtti thaI zake che mATe uparyukta sthaLAmA rahI prathama mohanidrA TaLe evA upAye sevavA. mohanidrA TaLyA vinA aMtaramAM rahelA cetanajI jAgrata thaI zaktA nathI. vizvavartijI mehanidrAnA ghenamAM gAMDA thaI garIbaDA banI gayA che. mahanidrAnuM jora TALavAne mATe AtmajJAnI gurUnA caraNakamalamA bhaMgasamAna banI javAnI jarUra che. jeo jAgyA che teoja anyajIne jAgrata karI zakavAne samartha bane che. je agninI tirUpa banela padArtha hoya che te anya kASThane anirUpa banAvavA samartha thAya che. jJAnIonI pAse rahyA vinA kamalegI vo rAgI banI makAtuM nathI, AtmAne jAgrat kare e mahA muzkela kArya che te paNa zrI gurukRpAthI te sahela kArya thaI paDe che mehanidrAne tyAga karavAnA sarva upAyomAM zrI sadgurunI sevA e mahAna upAya che tethI mehanidrAne tyAga thAya che ane huM ? mAre zuM karavAnuM che ? vyaSTi ane samaSine zuM saMbaMdha che ? vagere sarvane sabhyaprakAza thAya che. jeNe mehane ya karyo teNe sarvatra vizva para jaya meLavya ema avadhavuM. kAma krodha lobha ajJAna mAna e sarva prakRti mehanIya karmanA vibhAge che ane e mohane ja karyA vinA anantasukhane mArga khullo thatuM nathI kAmanI vAsanAne tAbe thaI aneka prakAranA anItimaya pApavicAra karavA e eka jAtanI nidrA che. mohanidrAne jItavA mATe antaramA AtmA ane jaDanI vaheMcaNI karavI joIe. rAgadveSanI vRtti eja meha che ane e meharUpa nidrAne tyAga karIne AtmAnA sphaTika samAna zuddharUpamAM sthira thavuM joIe. mehanI nindamAM uMghanArane bAhya zatruo ane Antara zatruo taraphathI atyanta bhaya rahelo hoya che. pRthurAja potAnI strI sa yuktatAnI sAthe mehanidrAmA uThe tethI zAhabuddIna ghorIne AryAvartanI parataMtratA karavAne prasaMga prApta thaye zAhabuddIna ghorInI sAme pRthurAje yuddha karyuM paNa tenAmAM eka evI moTI bhUla thaI ke tethI tene pazcAttApa thayo. raNasaMgrAmamA pRthurAje zAhabuddInane pakaDyA bAda tene ghaNI vakhata choDI dIdhuM eja tenI bhUla hatI bIjI bhUla e hatI ke zAhabuddIna gherI jevo za mAthe chatA teNe rAjyanI vyavasthA tathA tene pahecI vaLavA mATe prathamathI saghaLI taiyArIo na karI rAkhI zatru pitAnA dezamAM AvI zake ja nahi evA dravya ane bhAvathI upAya levA e mahanidrAnuM jora TAnyA vinA banI zake nahi; cetanajI jyAre mehanidrAne seve che tyAre tenA para dravya zatruo ane rAgAdika bhAvazatranuM jora vadhI paDe che ane teo kharekhara cetanajIne mArakuTI temanI jJAnAdika AntarasaMpatti ane rAjyavyApAra-sattA vagere bAhyasapattine laI le che. darzanAvaraNIyanidrA karatA mohanidrAnuM atyaMta prAbalya varte che ane tethI manuSya jIvatA chatA yAtrika putaLIonI peThe jaDa jevA tathA marelA maDadAM samAna banI jAya che,
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ kadI gAvuM nahi. ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ sAmaMtasiha mehanI nidrAthI gujarAtanuM rAjya gumAvyuM. musalamAnoe gRhakaleza kAmavAsanA ISya kaleza deva ahaMkAra kula 5 paraspara ekabIjAnuM azubha karavAnI vRtti Adi mohanidrAthI gujarAtanuM rAjya gumAvyuM. cAvaDA solaMkI vAghelA cehANe vagere rajaputa jAti hAla khetI vagere karI gujarAna calAve che ane keTalAka te bilakula garIba banI gayA che tenuM kAraNa e che ke teoe strIo mATe kaleza rUpa moha aneka prakAranA vyasananI IrachAo-kaleza-kusaMpa-ajJAna-vidyA prati aruci TUMka daNi paraspara ekabIjAnI atyata ISya jAtideva jAtidroha anIti vagere aneka mahavRttinI nidrAnA vazavarti thayA ane tethI teo vyavahAramAM ni sattva banI gayA ane AtmAnA guNothI bhraSTa thayA. paraspara jAtiroha IrSArUpa mehanidrAne je tAbe thAya che tene svapramA paNa sukha maLatu nathI A vizvamAM pratyeka AtmAne svalpavanAze mehanidrA lAgelI hoya che tenA jerane haTAvavAthI dravya ane bhAvathI vyavahArata ane nizcayata sulAle prApta thAya che, cetanajI pitAnA kSamA dayA prIti nirlobhatA ektA sahanazIlatA, vairAgyatA, bhakti Adi vyavahAra guNone vimarIne mehanidrAne tAbe thAya che tethI temane kaI paNa jAtane lAbha prApta thatuM nathI jaLa valavatA kadApi mAkhaNa nIkaLe nahi ane temaja retI palatA kadApi tela nIkaLe nahi-tat AtmAo pitAnA nAnAdi guNene prakAza tyajIne meha prakRtine AdhIna thaI vibhAva dazArUpa rAtrimAM udya te tethI teo vizvamAM aneka prakAranA sAsarika rAjya lAbha vyApAra lAbha Adi lAbhone gumAvI nAkhe ane AtmAnA guNAnuM AcchAdana karI nAkhe AvI temanI dazA thatA teo ucadazA parathI nIce paDe ane aneka avatAre dI dukhI thAya mATe cetanane kahevAmAM Ave che ke he cetana ! tuM mehanidrAno tyAga kara ane jAgrat vA vAtmagra sarva kAryo karavAne uTha ogya kAryo kaLa eja nA vAstavika kartavya che ke ratana ' svAtmabodhathI uDa, utsAhapUrvaka kAryapravRtti kara aparNana kema adhakAramAM paDI rahyo che? hArA kartavyanA mArge gamana karavAmAM je je kATAo paDyA hoya teone dUra kara have utsAhathI hAru jIvana bharI de ane jANe navu bAlajIvana prApta karyuM hoya e pramANe utsAhata vAtmakane kara. tuM brahmadevapI che, alabatrI che. tuM pedA nathI ane bhedato nathI. hAga zuddha savapana nuM svayaM nA che daktinA bAda vyavahAro kuTuMbAya rAmAjA ane sAghArthe je je - kAne be haga nI para Ave paDele che tene vahana ka. gabharATa nA ja-kaLAi na jA. Akhu jAt paDe tema, na AkAzanI peThe pitAne nipa mAnI kavakane kara ne Dara thI ka ka gAnA AnamAM masta thA. AtmAnA Ana- ka kA karatA pragaTa kara. saMghanA praka
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (370 ). zrI kamaMga -vivecana. aMganI suvyavasthAmAM bhAga le ane saMghanI anantavalatA karavAmAM jIvanA maMtrIne temAM kuMka. vizvavartI AryasaMdhanI pragatimAM hArI pragati avadha !!! sarvagaya hAro AtmA che evuM mAnI saMghAdi kAryo karavAmAM vipharane bethI jAgrata thA. uTha ane kAryuM karavA lAga. bAdyapadArthonI prApti mATe IrSyA devAdi ke na sevatAM sAtvika guNene rovI bAdhAkartavya kAryomAM pravRtta rahe ane vizvavartI sarva manune jagADa ke jethI hA kartavya te adA karyuM gaNAya. he cetanajI! tArA zIrSa para aneka vyAvahArika tathA dhArmika kAryonI javAbadArI che tene mehanidrAne tyAga karIne samAja ane te javAbadArI pUrNa karavA kAryapravRtti prAraMbhavA mATe uTha ane Alayane karaDe gAu dUra dhakelI de ke jethI tuM puruSArtha pheravIne puruSanI gaNatarImAM gagu. mehanidrAne AdhIna thaI uMdhavAmAM cetanajI ! tamane kazo phAyado thavAne nathI. vizvamAM pragatimAM pazcAt rA te tamArI ane tamArA AzritonI adhapatana dazA thavAmAM svayaM kAraNabhUta karaze. cetanacha ' ne vAraMvAra jJAnaguru kartha che ke tuM mehanidrAne tyAga kara ane svAtmabodhathI jAgrata thA te vAta have dhyAnamAM le ane kartavya kAryo karavAmAM apramatta banI UTha. grIse jayAre pitAne oLakhavAnI zikSAne tyAga karyo tyArathI tenI adhaHpatana dazA thaI. AryAvarta paNa jyArathI svAmazaktine oLakhI zakayuM nahiM ane mehanidrAmAM svAtmazaktine paga karyo tyArathI te vyaSTi ane samaSTinI parasparanI ucca dazAthI bhraSTa thayuM tethI zatake zatake patita thayuM mATe che manuSya ! tuM pote jAgrat thaI uThIne sarva manubene jagADa ke jethI tyArI pragati ane samaSTinI pragatimAM parasparanA vigho dUra thaI jAya vyaktirUpa vyaSTinI pragatimAM samaSTinA upagrahanI pragatinI upagitA che evuM mahanidrAne tyAga karI avadha; cetanajIne vAraMvAra zlokodArA hitazikSA devAmAM Ave tethI kaI jAtane punaruktidoSa avabodha nahi. cetanajI have mehanidrAthI jAgra thAo ane AtmAnA kartavya karavAmA tatpara thAo. AtmAnI jJAnAdika guNavaDe pragati thAya te mATe mahanidrAne tvarita kSaya karavuM joIe. IglAMDa jarmanI razIyA vagere dezanI sAsArika unnati hAla sarva karatA vizeSa che, paraMtu hAla tyA mahAbhAratanA karatA moTuM bhayaMkara yuddha cAle che ane temAM aneka dhake-vijJAnIo-kavi-lekhaka-granthakAra vagere lAkhe nAmAMkita manuSyane kSaya thAya che tenuM kAraNa kharekhara moha che. ataramAM uMDA utarIne tapAsavAmAM Avaze te emaja jaNAze ke sarva dezanA manuSya dehathI saMkucitadaSTi dhAraNa karIne sarve nika ja veti, jaLaar zzutAnanI pravRttimAM paDI svaparano nAza kare che ane 3thApitAna vasudhaiva kuTum-daSTithI bhraSTa thaI lebhAi-svArtha'dha ane mehamaryAditadaSTivALA banIne vizvanI pragatinA sthAne vizvanI avanati thAya evI yAdavAsthaLI race che. kharekhara
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - --- - - -- - - - - - -- - - -- - - - -- - -- dezanI paDatI kayAre thAya ? ( 371) sAMsArika game tevI uccasthitimAM manuSyo hoya paraMtu je teomAM mahinA vicArone praveza thAya che te kalezadAvAnalathI teonA uttama bagIcAo baLIne bhasmIbhUta thaI jAya che. A saMsArarUpa bagIcAomAM aneka jI paraspara ekabIjAnA upara azubha vicAra karIne ane parasparanuM azubha karIne svayameva vinAza pAme che. mehathI hadayamAM zubha vicAra pragaTatA nathI ane azubha vicArene pravAha prakaTayA kare che. rAvaNe sItAnuM mehathI haraNa karyuM ane pitAnA bagIcAmAM laI gaye tene madarI ane bibhISaNe aneka yuktio vaDe samajAvI sItAne pAchI ApavA kahyuM, paraMtu abhimAnanA zikhare Arehita rAvaNe keInI zikSA mAnI nahI ane rAmanI sAthe yuddha karavAmAM laMkAnI jAhojalAlInA nAzanI sAthe svayaM vinaSTa thaze. hAla juo e laMkAmAM pUrvasamAna puruSa have kyA che? kei deza koI kema ke rAjya ke samAja jyAre sAMsArika vyAvahArika pragatinA zikhare Arahe che tyAre tene meha heThala pADavA dAva lAvIne tAkI rahe che, ane IrSyA nindA ahaMkAra nAmarUpanI vAsanA, lobha kAma Adi aneka rUpa dhAraNa karI temAM praveza kare che ane pazcAt tene paga taLe kacarAtI karI nAkhe che. ATalAMTika mahAsAgaranA sthAne pUrve eka peTe deza hato ane tyAM janalokonA jevA manuSyanI vasati hatI, paraMtu tyAnA manuSya paraspara ekabIjAnuM azubha karavA lAgyA ane manuSyamAM rahelA AtmAo ke je paramAtmA che tene du kha devAmAM paraspara pravRtta thayA ane hiMsAvaDe dezane raktamaya karavA lAgyA tyAre te dezapara sAgara pharI vaLe. A uparathI samajavAnuM maLe che ke mehathI ja dezanI kemanI ane dharmasamAjanI pAyamAlI thAya che. AryAvarta pazcAt Izanano udaya thaye. grIsane udaya tha ane ijIptane udaya thaze paraMtu te te dezastha manuSya mehanA upAsaka banI gayA. jaDavastuonI kiMmata karatA manuSyanI kismata pUla samAna paNa na samajavA lAgyA ane paraspara manuSyanA zarIramAM rahelA AtmAone tiraskAra karI teone kacaDI nAkhavAnI pravRtti karavA lAgyA. nAmarUpanA mehamAM phasAI jaIne jaDa vastuo pUjavA lAgyA ane jaDavastuonA lebhathI anya manuSyanA lehI cusavA lAgyA paraspara ekabIjAnI sAthe mahAyuddho karavA lAgyA tethI teo mehanA dAsa banI paramAtmAthI dUra khasavA lAgyA tethI IrAna IjIpta grIsa vagere dezonI paDatI thaI ane hAla paNa teo paDatImA che ane upehIthI saDI gayelA vRnA jevI che te dezanI : sthiti che. jIvatA AtmAonA upara pUjyabhAva je dezamAM nathI ane je deza gherapUjaka che te dezamAM mehane jItIne sarva manuSyane jacatuM kare evA puruSe pedA thatA nathI ane te dezanI paDatI thAya che. A vizvamAM manu pazu paMkhI vagere jene pitAnA AtmAnI samAna dekhavAmA je dharma virodha nAkhe che ane amuka
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( Takara). dharmanA vicArothI bina dhigAga para vera ane aba karavAnI dizA daza kare che e kepa dharma e nimi 2vAne lAyaka che . te dhanA vicArone pUjanAra che pAra bhale te nA nAmathI jAya panuM ne manupara vera nA gadagI karAve che ane dhana e jiMpa rakamanI nadI vahevarAvata hAya ne AvA madhyabita ane tenA re nai tenA gurune karAra gAu darathI namaskAra che. kaMIpa varSanA nAma nI ema-vadhavALA mAnA A pAne tiraskAranI ane nIti che 'pA je koIpa ne manA nAmane ja tema nathI. vizvati pratyeka mAnI ga ma nA premathI ja mane teonA hAthanI unnati karanAra ane saMpa viMvitiM vAnA che. nAza karavA che baddhatAne prere che teja dharma nA vironAM navA megya 6. paraspara eka bIjA manunAM jyAM hadaye pUjAga che ane ekabIjAne jemAM na devA mAM dharmanI mahattA manAya che te kharekha dharma che ane teja dharmanI A kaLa paDe che. nokarI manu adharmane dharma mAnIne paspara jenI pragatimAM ga taI zakatA nathI. dharma mArganA vicAromAM eka te dAvAnala samAna che mATe medanikAno tyAga karyA vinA chUTA thavAne nathI. eka manuSya dharmane DoLa karI bAna ane zAne pAne dhapAka vagere kare ane sAmA garIba le TaLavaLe tenA sAmuM e nahi, zuM che tenI prabhubhakina che? pratyeka manuSyamAM vA pratyeka prANImAM prabhu mAnIne nanI vAlakita na karavAmAM Ave ane teone pitAnA AsamAna mAnI teonI sAthe evahadayatA dhAraNa karavAmAM na Ave tyAsudhI prabhunA nAme aneka pikIda karavAmAM Ave toye ? kharekhara kaMI nahi anya jene pitAnA AtmA samAna dekhAvAmAM koI jAnano bAghanimitte vaDe 4i na upaje tyAre samajavuM ke have kaI mehanidrA TaLavA mAMDI che ane agrata thaI vizvamAM uttama kArya karavAnuM AvyuM che. moha paDado pitAnA parathI khasatAM anya manuSyanA vAstavika AtmAone dekhavAnI zakita pragaTavAnI sAthe maitrI pramoda mANya ane kAyabhAvanA prakaTavI joIe ane te AcAramAM mUkAvAnI sAthe tene anubhava Ave tyAre avadhavuM ke have kaMI jAgra thavAnuM kArya karavAne uThavAnI yegyatA AvI che. sarve jInA bhalAmAM ane teonA dukha haravA mATe hadayamAM zuddha prema ane sevAnI bhAva"nAo pUrajozamA sidhunA pUranI peThe uchaLatI hoya tyAre samajavuM ke mehanidrAne vilaya thavA lAge che ane kaMIka jAgrat dazA thaI che. dharmanA matabheda prabhedanI garcAonA khaMDana-maMDanamAM mehanA uchALA pragaTatA hoya tyA cetanajI UghelA jANavA ane teone tatsamaye meharAjA luMTate heya ema avadhavuM. tyAra hRdayamAM paramAtmA che; meha agara zayatAnavaza je lhArUM mana na thAya to mohanidrAthI mukta thavAne mATe te lAyaka
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - bhAvIbhAva avazya bane ja che. ( 373 ) che. je manuSya mehanA vazamA rahane dezasevA-dharmasevA-vizvasevA-saMghasevA-jJAtisevA ane sArvajanika kAryo karavA jAya che te jagane lAbhanA badale hAni vizeSa karI zake che ane pitAnA AtmAnI unnatimAM pravRtta thatA aneka sthAnemA AthaDI paDe che. tyA sudhI mehanidrAnA ghenathI gherAyelA AnmA che tyA sudhI te anya manuSyanA je che tethI temane gamanAgamananI ane kyAM javuM tenI sujha paDe nahi ane tethI te svAtmakAryo ane parAtmakAne bheda avadhI zake nahi tethI te je je kare temAM AdhaLe che ane pADuM khAI jAya jevI dazAne prApta karI zake ema saMbhavI zake che. atae sarvathI zreSTha kArya e che ke mahanidrAne nAza kara je manuSya kuMbhakarNanI nidrAnI pi mehanidrAmAM lIna banI gaelA che te manuSya "a a dha palAyanI" pravRttine sevanAo jANavA. jyAre jyAre manuSya mehanidrAmAM lIna thaI jAya che ane anya pravAhathI pravRtta thaI jagatane andhakAramA nAkhe che tyAre tIrthakara jevA mahApurUne prAdurbhAva thAya che ane teo jagamA pravatelI mehanidrAne haThAve che. mehane haTAvavA mATe antaramAM upaga rAkhavAnI jarUra che. kapaTabhakti oLathI vA kapaTakriyAthI menidrAne nAza thata nathI paraMtu ulaTI te te vRddhi pAme che. aeva saralapaNe AtmAnI ucadazA karavA mATe AtmAnA guNenA prati lakSya devuM ane jaDapadArthane vyavahAraSTinI AvazyakatA vyavahAra karyA chatA ane vyAvahArika Avazyaka kAryo karavA chatA antaramAM moha na dhAro joIe. jema jema nihadazA thatI jAya che tema tema AtmakAryo karavAnI kharekharI zakti pragaTa thatI jAya che. jema jema mohanidrAne tyAga karavAmA Ave che tema tema attaramA svAtmadha thatA jAya che ane AtmajAgRtivaDe sarva dakya padArtho avakAya che ane svAtmakAryo karavAne uDI zakAya che te mATe pitAnA cetanajIne kahevAmA Ave che ke he cetana ! tuM mehanidAne tyAga karI vAtmabedhathI jAgrata thaI che ane utsAhavaTe tmakane kara avataraNa-uttama vyavahAra kunyAkRtya vivekyusara bhavitavyatAnusAra thavAnuM haze te thaze ema mAnI kartavya kArya pravRttinI nizA darzAvavAmAM Ave che. roja kRtyAkRtyavivekena kartavyaM kAryameva yada / uttamavyavahAreNa sevyaM tat svAtmazarmadam // 59 // kAryaH kadApi no zokaH badbhAvyaM na bhaviSyati / iti matvA prayatnena pravarnatra vivekanaH // 60 //
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 374) zrI karmaga 2tha-savivecana zabdArtha-uttama vyavahAravaDe ane kRtyAkRtyavivekavaDe je kArya karavA gya hoya te karavuM. AtmAne sukha ApanAruM evuM kArya sevavA gya che. kartavya kArya karatA kadApi zoka karavAne prasaMga prApta thAya te paNa je bhAvibhAva banavAnuM hoya che te bane che ema mAnI zeka na kara--evuM hRdayamAM mAnIne vivekathI prayatnavaDe kAryamAM pravRtta thA. vivecana-je manuSyo kRtyAkRtya vivekapUrvaka kArya kare che teoja karmavegI kharekharA banI zake che. karmavegI tarIke dAdAbhAI navarojajI mihanadAsa karamacaMda gAMdhI vagere sAMsArika pravRttiomAM agragaNya gaNAya. tenuM kAraNa e che ke teo katyAkayanA vivekapUrvaka pratyeka kartavya kAryone vicAra kare che. gokhale sarvatra karmavegI tarIke prasiddhine pAmyA tenuM kAraNa e che ke teNe AryAvartanI pragatikAraka pravRttinI kRtyAkRtyavivekathI pRthakkaraNatA karI batAvI. zrIkRSNa mahAbhAratanA yuddhamAM kRtyAkRtya vivekavaDe kartavya kAryonI pravRttine upadeza ApIne sarva sabhAne satya tarapha AkarSI hatI, paraMtu kauravoe kRtyAkRtya vivekanI daSTine ane kAryane tiraskAra karyo tethI ane korone parAjaya thaye ane pAMDavone jya thaze. je manuSya kRtyAkRtyane viveka kare che te kartavya kAryone prathamathI ardha tarIke te siddha karI le che. bheLA bhImamAM aneka prakAranI zakti khIlI hatI tethI te gujarAtanuM rAjya sArI rIte karI zake paraMtu kRtyAkRtya viveka vinA teNe somezvara tathA pRthurAjanI sAthe nAhaka yuddha karavAno prasaMga prApta karyo. karaNaghelAmAM paNa kRtyAkRtya vivekadRSTinI khAmI hatI tethI teNe anItimAM praveza karyo. zrI kumArapAlarAjAmA kRtyAkRtya viveka sArI rIte khIlyo hato tethI teNe gurjara prajAnuM sArI rIte pAlana karyuM hatuM ane uttama vyavahAravaDe teNe kartavya kAryo karIne ItihAsanA pAne pitAnuM amara nAma karyuM. kumArapAlanI pazcAt gAdIe besanAra ajayapAla rAjAmA kRtyAkRtya vivekanI ghaNuM pAmI hatI tethI te sarve prajAno pyAra meLavI zakaze nahi ane tene keIe mArI nAkhe. amadAvAdamAM gujarAtanI gAdIe besanAra keTalAka musalamAna bAdazAhomAM kRtyAkRtyane viveka na hatuM tethI teoe keTalIka dhamadhapaNAthI nakAmI laDAIo karIne hinduonI aruci vaherI lIdhI kRtyAkRtyavivekathI vyAvahArika laukika bAbatamAM ane dharmanI bAbatamAM kAryasiddhi thAya evI pravRtti karI zakAya ane tethI aneka muzkelIone saheje anta lAvI zakAya che. aMgreja sarakAre kRtyAkRtyaviveka ane uttama laukika vyavahAravaDe kAryasiddhiAnA vijayane meLavyuM che te pratyakSa adyaparyanta anabhavAya che. katyAkRtya viveka ane uttama vyavahAra e nItinI sAnukUlatAne bhaje che. manuSyanI rucine potAnA prati AkarSavAmAM ane manuSyonA abhiprAyane dhyAnamAM laI kartavya sArvajanikA karavAmAM athavA vyakita saMbaMdhI kAryo karavAmAM kRtyAkRtyanA viveka vinA eka
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ levAnI lAgaNI kema vaza karI zakAya ? ( 375 ). kSaNamAtra sarva vizvane cAle tema nathI. kRtyAkRtya viveka vinA rAjAne prajAne zeThane nokarane vidyAthIne gurune ziSyane svAmIne sevakane pradhAnane vyApArIne kheDutane kSatriya ane brAhmaNa vagerene pratyeka kAryamA cAlI zake tema nathI dillInA eka bAdazAhe dIllIthI lokene ucALA bharAvI ahamadanagaramAM vasavAnI gADAI karI ane temAM te aMte phALe nahi ane hAla paNa leke tene gADA bAdazAha tarIke oLakhe che. kRtyAkRtya vivekavinA vizvamAM mahAna kAryo karI zakAtA nathI ane je je kAryo karavAmAM Ave che tethI vijya prApta thaI zakato nathI. AvartamAM eka vakhata brAhmaNoe zUdravarNane hadabahAra tiraskAra karyo ane teonI sthiti sudhAravAmAM bhaNAvavAmAM keLavaNI ApavAmAM ane teone sukhI karavAmA lakSa na dIdhuM tenuM phaLa teone e maLyuM ke teo adha patana dazAne pAmyA. ApaNuM pitAnI pharajene anya manuSya prati kRtyAtya vivekavaDe na bajAvIe te patita dazAne pAmIe e kharekhara anubhavagamya che. tyAdRtya vivekavaDe saMsArarUpa eka AgaboTamAM beThelA bhinnajAti tathA bhinnabhinnadharmavALA manue svazaktinA anusAre paraspara ekabIjAnI pragatimAM bhAga levA joIe ane keInuM azubha thAya evI mana vacana ane kAyAthI pravRtti na AdaravI joIe tathA kRtyAkRtya vivekapuramara svazakitane zubha uttama vyavahAravaDe sadupayeAga kara joIe. sAdhuoe gRhasthane uccapragatine paripUrNa kALajI rAkhI baMdha na dIdhe tenuM pariNAma e AvyuM ke uttama gRhastha manuSya prakayA nahi ane tethI uccasAdhuonI gRha taraphathI khoTa purAtI hatI te baMdha paDI gaI ane tethI uccanAnI sAdhuo ghaTavA lAgyA ane daMbhIo vadhavA lAgyA. tethI hAla moTA bhAge sAdhuomAM ajJAnadazA vadhI paDI che, ke manuSya ane nIca adhama rAkhavA mATe ane pite uraca thavA mATe prayatna kare che te te kRtyAkRtya vivekathI bhraSTa thaI patita thAya che. jeNe pite ucca thavu hoya teNe AjubAjunA sarva manuSyone kanyAkaTya vivekavaDe ucca karavA joIe ke jethI tenI uccazAmAthI te bhraSTa thaI na paDe sarva jhADenI kuMDImA UMcuM vadhelu jhADa anya ucA jhADanI mahAvyathI vaTeLanA je ekadama TuTI paDatuM nathI ane AjubAju anya uMcA vRkSe nathI hotA te te vaLathI pRthvI para tuTI paDe che. ema aneka jagyAe dekhavAmAM Ave che. tyAtya vivekavaDe je je kAryo karavAmA Ave che-temAM anya manuSyanI sahAnubhUti prApta karI zakAya che ane tethI je kAryo karavAnA azakya dhAryA heya ne azakya thaI paDe che aMgreja sarakAranuM bharucamA rAjya sthapAyuM tyAre bhacanA e a greja saRtu zAMti IcchavA yajJa karyo te zu batAvI Ape che? anya rAjAonA anIti kI trAsita thayelI prajA kharekhara kRtyAya vivekathI rAjya karanAra ne ? temA Azcarya TakATa anyAya : nIti kanaka pachI * ne
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - ( 376 ) zrI kaga graMtha-vivecana lAgaNI ApI zakAtI nathI, tethI briTIza sarakAranA nyAgI satyane bhacanI prajAe IgyuM te uparathI dezI rAjAoe rAjazAsanamA kRtyAtyanA vivaka dha, agreja sarakAra pAsethI levuM joIe ane pitAnI bhUla sudhAthvI joIe. prajAnI lAgaNI na duHkhAya ane prajAnI lAgaNIne mAna ApI sarva manuSyanI sarva vyAvahArika vivathAmAM pragati thAya evI rIte kRtyAkRtya vivekapura sara hatyakSetrakAlabhAvathI pravRttio sevavAnI jarUra che. mahAjanae je Adaryo hoya ane je vyavahArathI sarvanuM sarva bAkhanAmAM zreya thatuM hoya tavA uttama vyavahAravaDe AtmAne mukhaprada kAryo kare che, teo kharekhara A vizvamAM laukika AdarzapurU tarIke svajIvanane jAhera karI zake che, ane teonA uttama vyavahAranI anya manuSya upara ghaNuM sArI asara thAya che. akabara bAdazAhe hinduo ane musalamAno sAthe samadaSTithI uttama vyavahAravaDe vyavahAra AcaravA mAMDyo tethI te megala, zahenazAhIne majabUta pAye nAkhe paraMtuM raMgajhebanA azu vyahArathI tene nAza thaze ema aitihAsikathiI teo baMnenA katyanuM nirIkSaNa karanArane gaheje samajAze. aitihAsika dANAnothI yAtyane viveka avadhIne zubhabyavahAravaDe kartavya kAryo karavA joIe. AtmAne sukha ApanAra-vizeSaNaviziSTa kArya karavAnuM jaNAvavAmAM AvyuM tenuM kAraNa e che ke svAmacukhaprada je kArya na hoya te kArya karavAthI pitAne keI jAtane phAyado thaI zakta nathI. hAnikAraka pravRttine uparyukta vizeSaNathI parihAra thAya che ane anya manuSyone paNa je je pravRtti hAnikAraka thatI hoya teone paNa upalakSaNathI nidhi thAya che. je je vicAro avanatikAraka hoya ane svAtmAnI patitadazA karanArA hoya teone dUrathI tyAga karIne kartavya kAryo ke je sukhaprada tarIke niNata thayA hoya teone karavA joIe. unnata udAra ane vAstavika svataMtra vicArathI je je svAmasukhaprada kAryo karAya che te kAryothI pitAnI utkrAnita thAya che eTaluM to nahi paraMtu sarva jaganI adhika pramANamAM uti thAya che svAtmazarmaprada e vizeSaNathI svAtma khaprada evA pApamaya anItimaya kAryone na karavA joIe bhUtakAlamA svAtmasukhaprada pravRtti je hatI te vartamAnamA dravyAdika ge tevA prakAranI nathI, vizvamAM sukhaprada pravRttimA- kAmA aneka parivartana thayA kare che ane tethI je manuSya bhUtakALanA kAryonI prazaMsA karIne vartamAnamAM je je sukhaprada pravRttine mAna ApatA nathI teo utkrAntinA mArgathI vimukha rahI ane pazcAttApapAtra bane che A vizvamAM pratyeka vastunA bhUtakALamAM ananta parivartana thayA vartamAnamA thAya che ane bhaviSyamAM thaze. sAgaramAM aneka kallolophaya parivartana thayA kare che. tat savAtmasukhaprada vyAvahArika kAryaparivartane bhUtakALamAM ananta, thayA vartamAnamAM thAya che ane bhaviSyamA anaMta parivartana thaze. vartamAnamAM sukha sAdhanabhUta je kAryarUpa parivartane hoya che tenuM vartamAnamAM sevana karavuM joIe. vartamAnamAM
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ---- -- -- --- - --- - - - - - --- - --- --- -- - ---- --- - --- hakavAdanu duSpariNAma. ( 377 ). svAtmasukhaprada je je kArya karavAnuM hoya te teNe kRtyAtya viveka ane uttama vyavahAravaDe AdaravuM joIe. havaNikanI peThe kRtyAkRtya vivekathI kadApi braNa na thavuM joIe ane dukhaprada karAgrahavaza na vartavuM joIe. eka nagaramAM traNa mitro rahetA hatA. teoe eka vakhata paradeza vyApAra karavA mATe vicAra karyo. traNe mitroe paraspara eka bIjAnI sAthe eka dRDha nizcaya karyo ane eka parvatanI khINamAM AvyA. tyAM teoe eka loDhAnI khANa dekhI temAMthI traNe mitrae traNa gAMsaDIo bAdhI lIdhI. AgaLa jatAM eka tAMbAnI khANa diDI tyAre be mitroe loDhuM mUkIne tAMbAnI gAMsaDIo bAdhI ane eka kadAgrahI mitre te vicAra karyo ke meTA puruSa grahaNa karelAne choDatA nathI je zuM te . mUrkha manuSyo grahaNa karelAno tyAga kare che e vicAra karIne teNe lehAne tyAga karyo naDi. traNa mitro AgaLa cAlyA. cAlatA cAlatAM teoe eka rUpAnI khANa doDI temAthI pilA be mitroe tAMbuM tyajIne rU5 bAdhI lIdhuM paraMtu pelA AcaDI manuSyane te mitroe atyaMta samajAvyuM te paNa teNe laDano tyAga karyo nahi. AgaLa cAlatA eka suvarNanI khANuM AvI. temAthI be mitroe rUpAno tyAga karI suva bAdhI lIdhuM, paNa AgrahI manuSya te lehAne tyAga karyo nahi. AgaLa jatA eka rananI khANa AvI tyAre pelA be mitroe ratananI gAMsaDIo bAMdhI lIdhI ane pelA lavaNikane bahu samajAvyuM paraMtu te ekano be ye nahi traNa mitro ghera AvyA. pilA be mitroe meTI havelIe baMdhAvI ane dhanavaMta banyA. pilo leharaNika te levAne vecI thoDA paisA kamAya ane dukhI rahyo tenI sIe tenI evI pravRttithI tene ghara bahAra kADhI mUkyuM ane te mahAdu khI banI mitronI pAse gaye. teoe tene sukhI karyo. lehakAravaNikanA dAnathI samajavAnuM ke vartamAnamAM je je sukha sAdhananA upAya heya tene svIkAra karavo joIe, paNa kadAgraDa karI sukhaprada kAryapravRttiyone tiraskAra ka na joIe. vartamAnakAlamAM je je zarmaprada pravRtti dekhAtI hoya tene AdaravAmAM mUkatA na dhAravI joie bhUtakAlamAM potAnI game te sthiti hoya vA bhUtakAmAM dezanI samAjanI game tevI sthiti cheparaMtu vartamAnamAM yadi sukhapravRttine na levAmAM AvatI hoya ane lehavaNikanI peThe kRtyAtya viveka vinA haThavAda karavAmAM AvatA hoya te lehavaNikanI paDe pazcAttApAtra banI zakAya che. dezanI samAjanI saMghanI komanI jJAtinI maMDalanI ane sarva vizvanI unnati karavAmAM vartamAnakAvAnu je je kAryo karavAvaDe unnati thAya ane je je surA karavAvaDe DIna zAya te te kA-te te sudhArAo karavA jee ane DeDavAnI che. vizvanA vika na karatA kAgra karI avanatinA khAmAM na utaravuM 2taMna janAnAne mana
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 378) zrI karmayoga graMtha-savivecana ApI sarva prakAre unnati thAya evI pravRttine katyAkRtya vivekathI AdaravI joIe ane uttama vyavahArathI vizvamAM pravarte kartavya kAryone sevavAM joIe. kRtyAkRtya viveka ane prAmAyanItisiddha uttama vyavahArane Atmazarmapradakartavya kAryamAM , pravartatAM kadApi niSkalatAdi prApta thAya tathApi kartavya kArya karatAM kadApi zeka na dhAra joIe. je je samaye je je kartavya kAryo karavAnAM hoya te te samaye te te kartavya kAryonI siddhi na thAya tyAre mananI evI sthiti thAya che ke te zekanA vicAra kare che ane AtmazaktinI avyavasthita dazA thaI jAya evI, dhamAdhama karI mUke che, paraMtu tatsamaye kAryapravRttithI pravartatAM Tu martha tad avirata je banavA haze te banaze ItyAdi vicAra karI pravRtti karavI paraMtu manamAM eka kSaNamAtra zoka-anutsAha adharma ane dInatAne vAsa thavA de, nahi, kAryapravRtti karatAM aneka zekanA kAraNe upasthita thAya evuM bane tathApi cetanajIe bhairya saMrakSIne ciMtavavuM ke ma ijarUti AvI cintAnI zekanI sthiti paNa vilaya pAmaze. kArya karatI vakhate bhinna bhinna dharmavALAo manamAthI zokanA ane anutsAhanA vicArane dUra karavA mATe bhinna bhinna AzayavALA vAkone pravede che. keTalAka manuSya to amuka kArya karatA viparIta pariNAma prApta thAya che tyAre kathe che ke prabhune zuM ? huM keTalAka ema kartha che ke jevI harinI IrachA keTalAka jevuM karmamAM lakhyuM hoya che te pramANe bane ema kathe che. keTalAka ema kahe che ke jevI kudaratanI marajI. keTalAka ema kathe che ke je banavAnuM hoya che te bane che. A pramANe bhinna bhinna AzayavALA vAkayo vaDe manane samajAvI AtmAne zAnta karI kArya pravRttimAM pravRtta rahyA kare che. bhagavadgItAmAM jANavAjo, mAju vAvAnA he manuSya ! tvadIya adhikAra kArya karavAmAM che paratu kAryonA phalemAM nathI evI mAnyatA hadayamA dhArIne kamagIo kAryapravRtti kare che ane temAM niSphaLatAne prApta kare che te tvarita teo kartha che ke amAre kartavyakarma karavAno adhikAra cheparaMtu phalasa badhI kazo vicAra vA zeka karavAno adhikAra nathI; mATe phala thAo vA na thAo tatsaMbaMdhI vicAra karavAnI AvazyakatA nathI. A pramANe teo mAnyatA dharAvIne karmayogane seve che. keTalAka jJAnagIo caTu r ati sadijJAni je je thAya che te hitArthe thAya che. je thAya che te sArA mATe thAya che e pariNAmika dRDha nizcaya karIne teo kArya pravRttithI bhraSTa thatA nathI. pazcAt haThatA nathI ane temaja zeka anutsAha udvegane sevatA nathI jJAnagI cadadi tat mavati je thavA haze te thaze, tene zeka karavAnI jarUra nathI, mAtra svakarajane adA karavI joIe eja nizcacata je sadA kartavyapravRtti raNakSetramAM mahAdhanI piThe nirbhayI thaI ghumyA kare che tene jIvana ane maraNamAM samAnabhAva varte che. kartavya kAryone viveka
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ --- - - - - = - - - = . ! Yan pharaja adA karavI te ja svadharma. (39) prAraMbhyA pazcAt te zokAdhIna thatuM nathI, te phakata pharajanI daSTie uttama vyavahAravaDe pravarte che paraMtu ataramA te koInAthI saMbaMdha dharAvatuM nathI. kRtyAkRtya viveke ane pramANikatA-nItisiddha saduttama vyavahAre kartavya kAryo karavAnI zailIne karmacAgI anusare che, paraMtu temAM te aha vRttithI nimukta hovAthI zeka karatuM nathI. vAstavikadarie jJAnI potAnA AtmAne zikSA Ape che ke he Atmana ! tyAre zaka na karavuM joIe. AphrikAnA dariyAkinAre eka sTImara jatI hatI. evAmAM aNadhArI vakhate te eka khaDakanI sAthe athaDAI paDI. sTImaramA benDa vAjuM vAgavAnuM zarU thayuM. sTImaramAM rahelA jeThAoe bAlaka ane strIone heDIomAM utAryA have hADIomAM anya puru besI zake nahi evI sthiti thaI paDI; tatsamaye AgaTa jalamA DubavA lAgI. ddhAo topo phaDavA lAgyA ane prabhumAna karatA karatA svakartavya pharaja bajAvI dariyAnA taLIe paherayA. sTImaranA ddhAoe zeka na karyo. pitAnuM kartavya bajAvavuM eja svajIvana che anyathA te mRtyuM che ema samajavAnI sAthe AryAvartanA manuSyomA kartavya kArya karatA aneka zokAdika kAraNe chatAM zeka nahi upajaze tyAre teo AryAvartanI ane svAva AtmAnI pragati karI zakaze. cAhe game te jAtane dezane vA dharmane manuSya hoya paraMtu kartavyaphaje eja svajIvana che ema prabodhI kAryapravRttimA kaI jAtane zoka nahi kare tyAre te karmacAganA durga mArgamAthI pasAra thaI ISTa sthAnane prApta karI zakaze. kartavya kAryo pradezathI aMzamAtra calAyamAna na thavuM eja kartavya che. eka vakhata dariyAmAM eka AgaboTane Aga lAgI AgabeTamAM eka pitA hite teNe potAnA putrane tutaka para rahevAnI AjJA karI. tutaka para Aga lAgI paraMtu tene putra tyAM ja sthira ubhA rahI pitAnI AjJAnirdiSTa vaktavyaphathI tyAM ne tyA sthira rahyo AgamAM te baLI bhasmIbhUta thaI gayo paNa tyAthI aMzamAtra calAyamAna thaye nahi. tat pratyeka manuSe kRtyAkRtya viveka ane pramANiktAyukta uttama vyavahArathI kArya karavA paranuM kAryasiddhi na thatAM, lAbha na maLatA ane vine AvatAM zaka na kara joIe. je banavAnuM che che te banyA kare che temA he cetana ! hAre zoka na kare che. A vizvamAM pratyeka manuSya kartavya kAryanI pharja adA karavAmAM svadharma mAnavo joIe. meM nira e zvadharmamAM nAza thAya che te zreSTha che, tethI AtmatkAninA mArgathI braNa thavAnuM nathI ane anya bhavamAM A kAtine anukrama sadA pravakatA kare che vyavahAra ane nizcayata svaktavya e svadharma che ane tethI mana vAha ane kAyAnI kriyAnI ? kharekharI rIte banAvAya che zoka karavAthI AtmAnI zaktino para AghAta thAya che ane utsAha prayatnamAM mandatA AvavAthI vayameva kartavya pravRttinI brAtA zaya che ane
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 380) zrI karmaLa graMtha-savivecana. tethI koI jAtane lAbha prApta thatuM nathI. amadAvAdamAM eka zeThane vhAlAmAM hAle putra hate. zeTha jainadharmI hatA, bharayauvanAvasthAmAM zeThane putra maraNa pAmya, zeThe tenAM mRtakAryo karyA ane upAzrayamAM muni pAse AvI vyAkhyAna zravaNa karavA lAgyA. munie zrAvakane pUchayuM, tamAre putra mRtyu pAme tethI tamane kema zeka nathI thato ? zrAvake pratyuttara Apyo ke gRhasthAvAsanA dharma pramANe putranI unnati karavI ane tenuM premapUrvaka pAlana karavuM e madIya vyavahAra-kartavyadharma pramANe mRtyunA caramasamaya paryata meM dharma bajAvya; tenA AtmAne zAMti maLe evA sarva upAyo meM karyA tema chatAM AyuSyAvadhi pUrNa thatAM tene AtmA parabhavamAM game te AtmA amara che, teNe deharUpa vastrane tyAga karI anyabhavamA anya dehavastrane karmAnusAre dhAraNa karyuM. tenA AtmAnI sAthe mAre AtmabhAvathI vartavAnI jarUra che. deharUpa vastro te sarva AtmAonAM badalAya che tethI deharUpa vastrone vA mArA savArthane mAre zoka na karavo joIe. je banavAgya hoya che te bane che te sthitinA AdhIna sarva che e nizcaya avadhyA pazcAt AtmArUpa sUryanI tarapha zokarUpa vAdaLane zA mATe chavarAvavuM joIe? A pramANe zrAvakanI vANI suNIne suni pramoda pAmyA ane sabhyajanene bodha thayo. kartavya kAryo bajAvatA je je bAdazAo prApta thavAnI hoya che te thayA kare che. harizcaMdrane pATha bhajavanAra nATakIo svamanamAM zokAtura thato nathI kAraNa ke te jANe che ke vAstavika huM harizcaMdra nathI ane vAstavika tArAmatI mArI rANI nathI evI tenA mananI sthitithI te kartavyakarmamAM vyAha pAmatuM nathI tethI te zokAdhIna banI zakato nathI, takata pratyeka manuSya A saMsArarUpa nATakazALAnA aneka avatArarUpa aneka paDadAomAM aneka prakAranA ve bhajavavA joIe; paraMtu temAM pote te naTa nAgaranI piDe tyAre che evo anubhava karI pravartavuM joIe ke pazcAt tene zeka anutsAha ane dInatAnA vicAre gherI zake nahi. A vizvamA kRtyAkRnya viveka ane uttama vyavahAravaDe kAryapravRtti karatAM kAryanI saphalatA na thAya evuM ladaSTithI dekhAya te paNa antaramAM vicAravuM ke mAruM kartavya meM karyuM che. mArI pharja adA karavAmAM mAre satyAnanda mAnavo joIe. koI karmanA udayathI vA anya kAraNothI kAryasiddhi na thAya to tethI kartavyapharja bajAvyAthI manamAM aMzamAtra zaka na kara joIe. zaktine kartavyakarmamAM pheravyA pazcAta game te thAo te mAre dekhavuM na joIe ane zeka paNa na kara joIe. AtmonnatinA mArga para sthira rahIne kartavya kAryo mATe je je bAhyadazAmAM mUkAyela chuM tadanusAre kAryo karavA joIe zeka e kharekhara AtmAnI nabaLAI che. AtmAnI mastadazAmAM zoka pragaTatA ja nathI. kathanIya sArAMza e che ke tyAre zaka na karavuM joIe.
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ s daDha saMkalpapUrvaka kArya karavu ( 381) avataraNa-je bhAvibhAva hoya che te thAya che ema mAnI kAryamAM pravRtta thA. daDha saMkalpakAdipUrvaka kartavya kAryo karavAnI zikSA darzAvavAmAM Ave che. prArabdhakAryasaMtyAgA-dAtmazaktiH prhiiyte| . ataH saMkalpadADharyena kartavyaM karma yuktibhiH // 61 // zabdArtha-AraselA kAryanA tyAgathI Atmazakti ghaTe, ataevA saMkalpanI daDhatAthI yuktivaDe kArya karavuM joIe. vivecana--kaI paNa kArya prAraMbhatA pUrve karoDa vicAra karavA ane vAdhikAre kartavya kArya prAraMvyA pazcAt koTI dukha sahIne paNa te pUrNa karavuM. kadApi prAraMbhita kAne tyAga karavAmAM Ave che te pariNAma e Ave che ke Atmazakti vinAza pAme che ane tevuM kArya puna. karavA pUrvanA je AtmatsAha raheto nathI. eka kAryanI pUrNAhuti karatAM anya kAryanI pravRttimA ekAdazagaNuM balake sahastragaNuM zakti prakaTa thAya che. pANipatanA medAnamAM marAThAoe pAchI pAnI karI bhAgavA mAMDayuM tethI teonI kAryazaktine ane manuSyane saMhAra thayo pazcAt teonI paDatIne prAraMbha thaze. eka manuSya jarAmAtra prAraMbhita kAryathI pAchuM pagaluM bhare che te tenA sahacaro te muThIo vALAne bhAge che. pUravegamA deDanAra gheDAne eka vAra aTakAvavAmAM Avye chate pUrvanI gati jevI turata tenI puna dhAvanagati thavI azakya che. prArabbakAryanA tyAgathI AtmAmA dainya uddabhave che, pazcAt mana ane kAyAmAM bhedabhAva uddabhave che. arthAta manane anurUpa kAyAnuM pariNamana thatuM nathI. bheLA bhIme kutubuddIna sAthe ajameramA yuddha prAraMvyuM paraMtu eka vAra te pATha haTha ke turta tenI senAe palAyana AvyuM ane tethI bheLA bhImanI ghaNI senAne kutubudIne ghANa kADhI nAkhe. eka vAra je manuSya kArya karavAthI pazcAt haTha tene puna te kArya karatAM pairya cAlatuM nathI ane tenA utsAhabaLamAM eka jAtanI hIna mAnadazA pragaTavA lAge che. prAraMbhita egya kAryonA tyAgathI AtmAnA saMbaMdhita manuSyane pragatimAM aneka prakAre hAni pahoMce che ane paraMparAe tenuM viparIta pariNAma Ave che. aeva hastinA daMta je bahAra nIkaLyA te pAchA praveze nahi takata je kArya prAraMvyuM te tenI mammati parvata udyama kara ane AmetsAhane prakaTAvyA ja kare pAzcAtya ane kene kArya prAraMbhyA pAna pUrNa karatA aneka vine samupavita thayAM hatA paraMtu pratikAIne tyAga nahi karavAthI teo kAryasiddhi karI zakyA hatA. te temanA jIvanacaritra vAMcavAthI vadhI zakAya che keIpaNa viveka daSTithI cagya kArya AraMbhyA pazcAta tene karavA kahyuM
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 382 ) zrI kamaga saMya-vivecana. devuM joIe. kArya prAraMbhyA pazcAta varamAthI mUkI detAM trizaMkunA jevI avarathA thAya che ane kema hAMsI thAya che, paripUrNa kAryanI siddhi karyAthI anya kAcane prAraMbha kayo pazcAt teone pUrNa karavAne abhyAsa sevAya che. prAraMbhita eka kAryamAthI padi pazcAt haThavAnuM thayuM te anya kAryomAM evI sthiti thatAM anya manuSyane pitAnA para vizvAsa TaLI jAya che. vartamAnamAM aneka manuSyanI evI sthiti dekhavAmAM Ave che ane tethI teo kAryazaktidIna thayA che. kArya prAraMbhIne tyAgavAthI mana vacana ane kAyAnI zaktinI hInatA ane parita anya rasAhAdhyakenI zaktinI hInatA thAya che. amuka kArya prAraMbhIne te kArya karavAmAM sarva zaktinI vyavasthA racI hoya te kAryabhraSTa thavAthI naSTa thaI jAya che ane pazcAt te te zaktinuM punaH ekIkaraNa karavuM azakaya thaI paDe che. ata: keTI upAye karIne kadApi pazcAt haThAya te paNa prAraMbhita kArya karavAmAM lakSya devuM joIe. zAhabuddIna ghorIe daza vAra dilhIpati pazurAjanI sAthe hAratA paNa dilhInI gAdI levArUpa prAraMbhita kArya ane agiramI vakhate kIdhuM tethI tenAmAM Atmazakti vadhI ane te gurjaradhIzane harAvavA kutubuddIna dvArA samartha thaye. zivAjIe yukti prayukti dvArA kedamAthI chaTakI jaIne prAraMbhita kAryanI pUrNAhUti karI tyAre te zAnta thaye. hajAre krAryo karavA pUrve eka kArya prAraMbhIne tenI parisamApti karavI te atyanta zreyakArI che ema karmacAgIonuM maMtavya che. prAraMbhita zubhakAryanI pUrNAhuti karatAM maraNa thAya te zreyaskara che, paraMtu kAryane prAraMbha karI tene tyAga karI jIvavuM kaI rIte cagya nathI. koIpaNa kArya karatAM upAdhiupasarga dukhe na paDe e te dhAravuM mithyA che. kArya prAraMbha karatAM aneka vinesaMkaTa samupasthita thavAnA che ema mAnI tenA upAye pahelAMthI grI prAraMbhitakAryo karavA joIe, anyathA karmacagInI padavI prApta karavI muzkela che. kaSa cheda ane chevaTa agnitApamAM rahI zake eja suvarNa kahI zakAya ane tethI te hadayahAra tarIke banI zake, tadvat prAraMbhitakArya karatA aneka tApe ne dukhene sahana karI jIvI zake ane kArya pravRttithI bhraSTa na thAya te ja kharekha karmacagI jANu ane te ja AtmazaktinI ane samAjasaMghazaktinI pragati karI zake che ema aitihAsika ane vaijJAnika draSTie avadhavuM. viveke vAdhikAre je, zubhaMkara kArya prAraMvyuM; ghaNAM vine khaDA thAtAM, kadApi kArya nA tyajavuM. divAkara pAsamA AvI, tapAve sakhta kiraNathI; tathApi te sahI dherya, kadApi kArya nA tyajavuM. - nivRttine pravRttinA, yathAgya ja adhikAre; te karatAM vighakeTIe, kadApi kArya nA tyajavuM.
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ da anAMkaLatA vikAsa ka sadA utsAhathI manaDuM bharIne TATa karavuM; lacakara bhUtAM dekhI... kadApi kArya nA tyajavuM. kadI nA vecavu maLyuM, kadI nA vecI kA: banI pataMtra caii, kadApi kArya nA tyajavuM. ane che TALIne: 28, tyare je ka pAlI manuSyanuM zu kara je, RSi kArya nA thavuM, banI gAla pramAde je, jI de kAryaM prAraMbhyuM, vinA mRtyu mune! na, kapi kArya nA tyajavuM. e che AtmAtiye. adA nA ja nitra kAvI; cuTAnuM dharmathI nI, kadApi kArya nA ja thatA haSkRta leAkeAnA banI kacara paDe ., svadharmanI pravRttinuM. kadApi karyuM nA javu, dai anyanI spenA, i anya ra'; vicArI za* kara sAruM kadApi kArya nA Rtu. akAtene nathI kare, khI svAtmati jagamAM; kharI svAtmAnnatikAraka, dapi kArya nA javuM harI jAne kharI keLa', karelA TeTa ane; nathI mAnava viArTsa e, pi thAya nA thavuM sA te jIvatA jagamAM ra che kSaya karanAra, dhI mana Teka nekIne kApa karyuM nA nya u sadAmA che amara re, karI nita hRdaya he; viSeDDI bra mAnIne, RSi kArya nA yajavuM, zukara kane cepI davazvane nama budhdhi sadguru ghaTI kaca karyuM koM je.vIne uparyukta naiDA zoce sama karavA mATe mana kyuM deza Asita TALIne prayanta ke lai ke kAryonA tyagAne prasanna pade vivecana kavAnuM ke ni ya ta ka ke 'huM na vice va na ja na la na kahyuM ke 4 .. " 10 RE sara ka kRdhdha zukananya karIne ane je pada 18 'r ( 382 ) ma nAma pana karata vadhela mana
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 384) zrI karmacAga graMtha-savivecana ghaTe che tyAre tene zuM karavuM ? tene uttarArdhamAM pratyuttara devAmAM Ave che ke saMkalpanI daDhatAthI prayuktivaDe prAraMbhita kArya karavuM. saMkalpanI daDhatAvaDe prAraMbhita karyo karavAmAM AtmazaktithI vivRddhi thAya che ane kAryanI siddhi thAya evA upAye prApta karI zakAya che. kArya karavAmAM saMkalpanI dRDhatA e agnigADInA ejIna jevI che. tenAthI sarva kAryasiddhikara sAmagrIo prApta karI zakAya che. saMkalpanI daDhatA karavAthI kartavya pravRttimAM meruparvatavat sthira rahI zake che. daDha saMkalpathI manuSya A vizvamAM je Irache te karI zake che te amuka sAmAnya kAryanI siddhi mATe te zuM kahevuM? je manuSya daDha saMkalpa karIne je kAryanI samApti pUrNatA karavA dhAre che te lIlA mAtramAM karI zake che. alpaSanI mahAlAbhadaSTie ane svAdhikAra kartavya karma daSTie pratyeka manuSya daDha saMkalpapUrvaka prAraMbhita kArya pAra pADavA pravRtti karavI joIe. je je kArya karavAmAM Ave che temA yuktinI AvazyakatA siddha kare che. yukti vinAne bheLe manuSya samajyA vinA kartavya kAryanI siddhi karatAM bAra tUTe ane tera sAMdhe evI sthitimAM AvI paDe che tethI te kartavyarmathI mUrkhatAge bhraSTa thAya che. gaddhApuccha pakaDanAranI peThe mUrNa bheLe manuSya akartavya kAryane kadAgraha karI Atmazaktine durUpayoga kare che; atae je nahi karavA lAyaka kAryo che tene prAraMbha karavo nahi ane kadApi matiSathI kAryAraMbha karyo hoya te paNa tenA saMkalpathI ane tenI pravRttithI mukata thavuM. eka nagaramAM eka zeThANane ekano eka bheLe nAme priyaputra hatuM. teNInA svAmInuM mRtyu thavAthI te priyaputra bheLAnuM pAlanapoSaNa karI tene mATe karatI hatI. eka divase meLAnI mAtAe svaputrane prasaMgopAtta karyuM ke putra ? tArA bApanA jevA guNe dhAraNa karavuM hArA pitAzrI je kArya prAraMbha karatA, je kaMI pakaDatA tene kadApi tyAga karatA nahatA. tyArAmAM e guNa pragaTaze te tuM kAryasiddhi karanAre thaIza. putre pitAnI mAtAne jaNAvyuM ke huM je kArya prAraMbhIza te pitAnI piThe tyajIza nahi, te mATe huM banatA prayatna karIza ane pitAnI peThe vizvamAM prakAzIza. bheLA putranA zabdathI mAtA khuzI thaI ane putra vizvavyavahAramAM kaMI karI batAve te avalevA AtaratA dhAraNa karavA lAgI. gAmamAM coTAmAM eka divasa dhAbI kaI pakaDe koI pakaDe evI bUma pADI detA hatA. bheLAe bebInI bUma sAbhaLI ane tenI pAse thaIne deDanAra gadheDAnuM puccha jhAlyuM (pakaDayuM) ane te manamAM vicAra karavA lAgyuM ke keI kArya prArabhavuM te pazcAt te pAra pADavuM-tene tyAga na karavo Aja mArI mAtAne kAryasiddhi karI batAvIza. A pramANe vicAra karI tenuM puccha pakaDI tenI pAchaLa taNAvA lAge. gadheDa masta hevAthI teNe bheLAne khUba lAta mArI topaNa te puracha tyaryuM nahi. tenA zarIre ghaNI lAto vAgavAthI te bezuddha thaI bhUmi upara paDaye tene tenA ghera laI gayA.
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - --- - --- -- - - -- - - - - - - - -- - - - -- - - UR daDha e kalpanuM acitya baLa. (385). tenI mAtAe tene upAlaMbha dIdhuM ane kahyuM ke AvuM kArya karavuM nahi; tyAre teNe kahyuM ke-mAtAjI! tameja mahane zIkhavyuM ke je kArya prAraMbhavuM tene tyAga kara nahi tamAre e upadeza meM gadheDAnuM puccha pakaDIne siddha karI darzAvyA. gadheDAnuM puracha pakaDIne tene dhobI Ave tyAM sudhI pakaDI rAkhavAnuM hatuM te kArya meM pucha rahIne prAraMvyuM hatuM tene kAryanI siddhi thayA vinA kema tyAga karI zakAya ? putranA zabdo zravaNa karI mAtAe kacyuM-putra ! zubha kAryane prAraMbha karI tene tyAga kare te agya gaNuM zakAya. AtmAnI zakitane nAza na thAya, zarIre hAni na thAya, evI rIte prAsaMgika pakArika kAryo paNa karavA joIe. game te mArgo upAye pitAne hAni na thAya ane debInA gadheDAne (rAsabhane) avadhI zakAya evI rIte tenA avarodhakanI pravRtti prAraMbhavI joIe; paNa huM svazarIrano nAza thAya te mArga grahaNa karyo mATe tuM bheLo (mUrkha che. tethI yutipUrvaka kharekhara zubha kAryone prAraMbhavA paraMtu azubha arthAt pApa-deSazarIrAdi hAnikAraka pravRtti te prAraMbhavI nahi. pravRttine prAraMbha kharekhara pitAne ane parane pragatikAraka hoya tene svIkAra kare zubha kAryone prAraMbha karatI vakhate yuktine upayoga karavo. abhayakumAra, bIrabala ane naMdimUtranI kathAomAM prasiddha rehAnI peThe zubha kAryone yukitavaDe karavA joIe. IglIza sarakAre hiMdusthAnamAM rAjya sthApanArUpa kAryane prArabha kharekhara aneka yukti vaDe karyo ane aneka baLavA prasaMge vipatti sahIne rAjya sthApana kAryanI siddhi karI AryAvartamA zAti phelAvI ane rAjyazakitanI vRddhi karI, tat manuSyoe aneka ayuktivaDe egya kArya prAraMbhavuM joIe ane je kArya prAraMvyuM hoya te saMkalpanI daDhatApUrvaka pUrNa karavuM joIe. daDha saMkalpathI gabaLa khIle che ane tethI azakya kAryo paNa azakya thaI zake che. daDha saMkalpathI je kArya AraMbhavAmAM Ave che te pUrNa thAya che ane je thaze ke nahi thAya evI zaMkA dhArIne AraMbhavAmA Ave che. te kAryanI siddhi kaDI zakAtI nathI pratyeka kArya karatA saMkalpanI daDhatA hoya che te ja kArya siddhi thaI zake che. kAcabI pitAnA ane retImAM dATe che ane pazcAta te jalamAM rahIne ghaDAmAMthI baccA thavAne daDha saMkalpa kare che ane te daDha saMkalpathI varte che, tethI te ImAthI baccA nIkaLe che ane tene te jalamAM laI jAya che. kAryanI pUrNatA karavAmA raha saMka5 e AtmarUpa che. eDIsane daDha saMkalpathI pratyeka zodhamAM vijaya prApta karyo che zubha kAryane dRDha saMkalpa kharekhara zubha phala prakaTAve che ane azubha phAno dara saMkalpa kharekhara azubha phala prakaTAve che saMkalpabalamAM apUrva mahattA rahI che tene khyAla cogazAne adhyayanathI = vaje." che. azubha daDha saMkalpathI rava ane vizvanuM ane dhAve che ane zu daDha saMkadI rA 49
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kamaLA maMca-zIvacana, ane vizvanI zubha pragati thAya che. vinAnA zubhAzubha aMkaLI vanarapati para zAzubha asara thAya che, te anya jenuM ne kahevuM ja zuM ? bAiba saMkalpa baLathI vidyutanI peThe svanuM ane vizvanuM zubhAzubha karI zakAya che; maMtrazAne rahanuM damadaSTithI avalokana karavAmAM Avaze te zubhAzubha saMkalpabalanuM bhAgya vadhaze. bhAra saMkalapa para vizvamAM eka kivadanI nIce pramANe pravarte che-dilhInA bAdazA ekavakhata dilhInA mahAjanane bheguM karI cInanA zAha pAro karyuM ane patra lakhI jaNAvyuM ke-dilhInA bAdazAha a vayamAM mRtyu pAme che ane cInanA bAdazAha daLa parvata rAjyagAdI bhegave che tenuM zuM kAraNa che? te AvelA mahAjana sAthe patra lakhI jAvaze. cInanA zAhe vicAra karI dilhInA mahAjanane eka vaTavRkSanI nIce rahevA AjJA karI ane pratyuttara mATe kahyuM ke jyAre A vaTavRkSa zuSka thaI jaze tyAre namane dilhI javAnI AjJA maLaze. mahAjane vicAra karyo ke A kAvaTavRkSa sukAI javuM muzkela che tethI have atra rahevuM paDaze. mahAjane dAja vaTavRkSa zuSka thAo ke jethI ame mukta thaI evA daDha saMkalpapUrvaka nizvAsa nAkhe, tethI cha mAsamAM vaTavRkSa kRSTa thaI gayuM, tene sukAyeluM dekhI mahAjana Ananda pAmyuM ane cInanA zAhanI pAse gamana karI sarva baneluM vRttAta jaNAvyuM. cInanA zAhe kaNyuM ke tamArA bAdazAhane have uttara maLe. zAhanA vacanano bhAva mahAjanathI avabodhAya nahi tethI mahAjane puname kahyuM ke amArA bAdazAha upara patra lakhI Ape cInanA zAhe kahyuM ke eka ekendriya vaTavRkSanA upara tamArA azubha saMkalpanI eTalI badhI asara thaI ke tethI chamAsamA vaTavRkSa zuSka thaI gayuM che te je bAdazAha pitAnI prajAne mAre che, kuTe che, anyAyathI saMtApe che, mahAtmAonA, sAdhuenA zApa le che, karaDe manuSyanI AtaraDI kakaLAve che ane kare manunI hAya le che tenI prajA darareja bAdazAhane maraNa pAmavA vagerenI badaduvA Ape che te bAdazAhe hindusthAnamAM kayAMthI dIrghakAlaparyanta rAjya karI zake vA? alabata na karI zake. karoDe manuSyanI hAya laIne keNa manuSya dIrghakAlaparyata jIvI zake? hindusthAnanA bAdazAhe prajAne saMtApe che, prajAne kanaDe che, anyAyathI prajAne aneka prakAranAM dukhe Ape che tethI teo alpAyu bheLavIne naSTa thAya che. A pramANe cInanA zAhe uttara lakhAvI mokale. tulasI hAya garIvakI, 'kavu na khAlI jAya; muve Dhora ke cAmaleM, lohA bhasma ho jaayityAdithI avadhavuM ke azubha saMka95thI azubha thAya che ane zubha saMkalpathI zubha thAya che. azubha daDha saMkalpabaLe tejalezyA prakaTe che ane zubhadaDha saMkalpabaLe zItalezyA prakaTe che. zrImad hemacaMdrAcAryata egazAstranA pratyAhAranuM svarUpa vAcavAthI saMkalpanuM baLa kevuM che te avabedhAze. cANakaye saMkalpanI daDhatAvaDe paTaNanI gAdI para caMdraguptane besADe ane nandano nAza karyo te itihAsathI ajJAta nathI. saMkalpanI daDhatAvaDe aneka
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ Pin kAca vIya yAre vadhe ? ( 387 ) kAryo karI zakAya chaeN, ityAdi sakalpabaLa avadhIne sa'kalpanI dRDhatAvaDe prAraMbhita aneka kAryo karavA pravRtta thavu joIe AtmajJAnanA anubhavamA uMDA utarIne jee ghulAghubha vyavahAramAM taTastha banIne zubhAzubha skalpa karyAvinA prArabdhAnusAre kartavyakamAM kare che evA ucca AtmajJAniyA vinA anyamanuSyo ke je zubhAzubha saMkalpathI mukta nathI teoe prathama azubha sapAnA tyAga karavA ane zubhasa pApUrvaka adhikAraprApta kanyakAni karavAM. saMkalpanI dRDhatA vaDe prArabhita kartavyakAnI siddhi thAya evI yuktiyevaDe kArya karavuM ane kAryanI parisamApti thayAninA saMkalpanI dRDhatAnA tyAga na karavA, avataraNa-kArya samAptithI AtmAmA kArya vIrya vadhe che, ItyAdi pramAdhavAmA Ave che. jozaH samApteH karmaNaH svasmin kAryavIryaM pravardhate // sattattAkhyAnayogena rAttivRtti: prajJAvate // 6 // zabdArtha kAya nI samAptithI svAtmAmAM kAryaM vIya pravadhe che. satatAbhyAsa ge zaktivRddhi urdUbhave che, vivecana- --A zrlAkanA bhAvAtha anubhavagamya karavAmA Ave te kartavyakama kara vAnI pravRttimAM pragati thai zake che. uparanA zlokamAM kahevAmA Avyu ke prAdhAnA tyAgathI Atmazakti ghaTe che mATe saMkalpanI dRDhatApUrvaka kArya karavuM tee. A lakamAM prArabdha kAryanI samAptithI kArya karavAnI je zakita che tene nirNaya karavAmA Ave che. sAmAnya laghu kAryanA prAraMbha karIne tene samApta karavAmAM Ave che te tethI mAtmAne utsAhazakti vadhe che, ane anya kArTUne samApta karavAnI Atmazakita khIle che. prema satra kucAgIonA AtmAonI zaktinuM sUkSma nirIkSaNa karatA azrvamedhAya che. sikaMdare prathama laghuyuddharUpa kAryanI samApti kI vijya meLaLye tethI tenA AtmAmAM atyaMta utsAha ane zuddha pravRttizakti vadhatAM vadhatA eTalI badhI vadhI ke tema hindustAna( AryAvarta ) para svArI karI ane tere aneka rane jItI lIdhA. nepAlIyana enApArkamAM paNa dhIme dhIme kartavyAya samAptithI Atmazakti vadhavA gI ane te eTalA sudhI vadhI ke tethI te AkhA yurIpa dezane prastathai. vidyAkArya ana trakAma vyApAra kameM kRSikAvina sevApravRtti vagere prathama pravRtti kanA karatAM padmAn te te zaktiyenI vRddhi thAya che, ane te te kAryanI amuka to cama kAM pazcAt ati kArya karavAnI AbhAti varSa che. hArDaki AvRiddhimAM prathama maTa
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -- -- - - - - - - - - - - - - - - - - (388) zrI kAga graMtha-savivecana. jana, rAmamUrti AtmotsAhavaDe laghu laghu zArIrika zakitavardhaka kAryomAM vijaya pAmavA lA. adhanA te potAnA hadayapara eka hastIne ubhe rAkhe che, te prathama prANavAyune ghuMTI kuMbhaka karI chAtIne pulAve che ane pazcAt pitAnI chAtI para pATIyuM rAkhe che ane te para hastI caDhIne chAtI para paga mUkI ubhuM rahe che. lehanI meTI sAMkaLIne te khaMbhAthI zarIrapara rAkhIne prANavAyuthI chAtI phulAvIne teDI nAMkhe che. te sAMkaLane traNa cAra AMcakA mArI teDI de che. rAmamUrti pitAnA zarIra para base maNanA Azare patthara vagerene bhAra mUkI zake che. rAmamUrti brahmacarya pALe che; teNe cAre khaMDamAM pravAsa karIne aneka bele karI ghaNA cAdo meLavyA che. phakata te vanaspatine AhAra kare che-ema siddhapuramAM teNe rUbarUmAM kahyuM hatuM. teNe satatAbhyAsa yege AtmAnI zaktinI vRddhi karI che, tethI te zArIrika zakitanA khela karavAmAM ekko gaNAya che. A vizvamAM je kAryo karavAmAM Ave che temAM prathama AtmAnI madazakita pravarte che ane pazcAt AtmAnI zakita kharekhara te te kAryo karatAM vRddhi pAme che. mana vacana ane kAyAvaDe kartavya svakArya karatA kartavya kArya karavAnI pitAnAmAM arjunanI peThe zakita vRddhi pAme che. je je kartakAne prAraMbha karavAmAM Ave te te kAryonI samApti karavAmAM khAsa lakSya devuM joIe. kartavya kArya ke IpaNa prAraMvyuM te svAdhikAre te samApta karavA mATe tatkArya pravRtti AdaravI joIe ane pratidina utsAha ane kAryasaMyamathI kArya karavAnI AtmazakitanI vRddhi karavI joIe. amuka vidyArthI amuka meTrIka vA bI. e. nI parIkSAmAM pAsa thAya che te tene Agala vadhavAmA Atmazakita sahAyaka thAya che ane saMpUrNatsAhathI te vijaya pAmate kartavya kAryo karavAnI pravRttimAM agraNI bane che. vastupAle ane tejapAle eka be sAmAnya kArya karavAmA paripUrNa kArya karI vijya meLave tethI teone pazcAt anya kAryo karavAnI saralatA thaI ane teoe AbujI pAse bAdazAhI lazkarane khALyuM. AthI saheje avAdhAya che ke eka kArya prathama AraMbhIne pUrNa karatA anya kAryo karavAnI zaktine AtmAmAM pragaTAvI zakAya che. vidyA prApta karavAnA kAryamAM yuddhakAryapravRttimAM vyApAra pravRttimAM Adi aneka jAtanI pravRttimAM prathama je je pravRtti AraMbhI hoya teone samApta karavAthI Atmazakti vadhe che, ane tethI anya pravRttinA mArgo khullAM thaI jAya che. glAsTanA prathama kArya karavAnI zakti alpa pramANamAM hatI paraMtu pazcAt pratyeka kAryasamAptithI tenA AtmAmAM tat tat kArya karavAnI aneka zakti vaDe te alaMkRta thaze. ITAlInI svataMtra rAjya pragati karanAra ejhInI kAryasamAptinI sthiraprajJAvaDe svaziSyane kartavya kAryanI parisamApti karavAmAM uttejita karyA, tethI teNe svadezanI svataMtratA prApta karI tenuM jIvanacarita vAMcavAthI avadhAI zake che. koIpaNa kAryane prAraMbha karI tenI parisamApti na karavAmAM
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ Weng satatAbhyAsanI AvazyakatA ( 389 ) Ave te pazcAt anya je je kAryo karavAmAM Ave temA paNa pUrvAMkta doSa upasthita thAya che ane tethI kArya karavAnI avyavasthitatA Adi aneka doSo uddabhave che. ataeva je kArya Ara Mbhyu. hAya tenI parisamApti karI anya uMccAryAM karavA mATe AtmAnI cAnyatA prApta karavI joie, prArabhita kAryanI parisamApti mATe satatAbhyAsanI AvazyakatA che. kAIpaNa kAryanI siddhi mATe satatAbhyAsa sevavA joie-ema khAsa hRdayamA dhArI rAkhavu. joie, vikramarAjAe satata yuddha kArya pravRttivaDe zaka leAkeAne harAvyA ane svarAjyanI sthApanA karI. satata svakAryAbhyAsathI kArya karavAmA pAriNAmika ane kANikI buddhinI prApti thAya che ane tethI kArya karavAnA aneka mAge khullA thAya che. zrIdevendrasUrie satatAbhyAsa cAge aneka prArabhita prakaraNA vagerenI racanA karI zrIharibhadrasUrie satatAbhyAsAge caudase cummAlIza granthAnI racanA karI. nyAyavizArada zrI yazeAvijaya upAdhyAye prArabhita grantha racanA satatAbhyAsa ceAge ekasAne ATha saMskRta granthAnI racanA karI. zrImad AnandaghanajIe adhyAtmajJAnAnubhavanA satatAbhyAsanA ceAge aneka AtmazakticAne prApta karI. zrIhemacaMdrasUrie grantharacanAnA satatAbhyAsathege sADAtraNa koTI zlokAnI racanA karI. zrImad umAsvAtivAcaka mahArAje jJAnanA satatAbhyAsayeAge bahuzruta khanI tattvArthasUtra Adi pAcase granthAnI racanA karI. vRddhavAdie satatAbhyAsayoge kumudacaMdrane vAdamA harAvIne siddhasena tarIke svaziSya karyAM. je prathamAbhyAsa dazAmA ekeka zloka mukhe karI zakatA hatA evA mahAtmA jJAnAdhyayananA satatAbhyAsayoge mAhivadvAn banI peAtAnI pAchaLa svaracita aneka granthAne bhAvi prajAnA vArasAmA mUkI mAkSara dehe ama thayA che kAI paNa kAryapravRttinA abhyAsane vaccamAthI na mUkI devA joie sanatAbhyAsavaDe pratyeka kAryanI siddhi sanmukha thai zakAya che; ema bAlyAvasthAthI te agha paryanta prAraMbhI pratyeka kAryanA anubhavathI avameAdhAya che. ataeva he manuSya ! koI paNa kAryanI parisamApti mATe satatAbhyAsane sevana kara ane tatkAya karavAnI AtmazaktinI vivRddhi kara / / / satatAbhyAsamAM kaI paNa vilaMba vA vighna thavAthI Atmazaktine je pravA taMta vahetA hAya che te manda paDe che. ataeva sattatAbhyAsanI cegIoae atyaMta Avazcakana svIkArI che. avicchinna kAladvAga ane udyamaddAga satatAbhyAsa karavAthI hu kAle je je kAryo siddha thavAnA hoya che te alpa kALamA siddha thAya che avilaMba phAtie sattatAvyAmane niyamita vyavasthAdvArA sevatA kartavya kAryoMmA vyavasthita paddhatiSe Atmazaktine avyaya thAya che ane tethI kaya kAryaM tvarita suvyavasthAthI kaga che. satatAAvaDa ane astrazastra vidyAne tapa karI prApta karI hatI. viA kalA yuddha vyApa di kanya kAryAne satatAbhyAsathI tvarita siddha karI zakAya che, khagALAnI ke zananavyA aneka jyoti maLa dhI zedha karI de jJAnavAdIene sananA thA. pA #f
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ Weng kAngyuyeAge kAnI siddhi ( 391 ) na prAsasthitithI vinipAta thatA nathI. uccasthitinI avadhi prApta karavA mATe para parAbhyAsanI atyaMta AvazyakatA che. jJAna darzana ane cAritrAdrika aneka guNenI svAtmAmA tiyA prApta karavAne para parAbhyAsanuM mahattva svIkArIe te pramANe pravAM vinA chUTako thavAne nathI. je je kanyakAryAMnI abhyAsapara parAo sevavAthI kacaiAnI siddhi sAthe AtmazakitAnI vRddhi thAya che te abhyAsapara parAonA tyAga kadApi karI zakAya nahi. je je manuSyAmA je je mahAna zakitayeA pragaTI che te para parAbhyAsanu la che tevuM avadhArIne para parAbhyAsanI pravRttine nirdhArita kAryoMnI siddhi mATe sevavI joie. mukitamArgamA vA sAsArikamAmAM kanyakArya para parAbhyAsathI AtmAnI zaktiye pragaTe che ane kanya kAryAnI siddhi thAya che. je je guNAnI siddhi vA prApti mATe abhyAsa sevavAmA Ave che te te kAryAnI ane te te zuAnI siddhi kharekhara satatAbhyAsa aLe ane para parAbhyAsakhaLe thAya che ema anekajJAnayogIonA ane kamacAgIonA dAtethI siddha thAya che. satatAbhyAsamaLa ane para parAbhyAsabaLa jenAmA nathI ane jenAmA che tepaNa je manda thAya che te jIvatA mRtakanA samAna che ane te vizvamA nakAmu khAve che pIve che tene janma pazuonA karatA vizeSa nathI satatAbhyAsa ane para parAbhyAsa maLavaDe svAdhikAre je je vyakAryAM hoya te avazya karavA ja joie, cakri abhyAsa sevavAmA Ave te jIvatA manuSyA maDadA samAna che ane tee svaparanI unnati karavAne kAI paNa rIte lAyaka nathI. kanyakA mATe jo abhyAsa na mevAya te avabAdhavuM ke kanyakAr mATe manuSya jIvatA ja nathI ane te AdhyAtmikabhAve jIvatA rahevAnA adhikArI thatA nathI. kArAge kAryanI siddhi thAya che. koI paNa manuSye kAraNa vinA kAryanI siddhi karI evu gamA dhrAnta iMja nahi satattAbhyAsa vinA koi paNa kanyAnI siddhi thatI nathI je kanyakA mATe abhyAsa sevavAmA Ave che teja kartavyakAnI siddhirUpa vyAvirbhAva avalokanamA Ave che. AtmAnA je je guNAnA prakAzAthe abhyAsa sevavAmA Ave che te te zuona AvirbhAva thAya che. nepAliyane je zaktinA AvirbhAva mATe abhyAsa karyA te te zaktinI teNe prApti karI hatI. je manuSya je zaktinA AvirbhAva mATe abhyAsakhaLa ene che te manuSya te kanyakAryanI zaktine pragaTAvI zake che. ema zekasapIya ekana kATIdAra Adi aneka AdaLa zaktidhArA nukhenA chAtethI siddha thAya che evuM dRzyamAM Ava meSIne je je zaktiyeA prApta karavAnI hoya ane > je kayakame kavAna gAya tenA abhyAsa paripUrNa seva, abhyAsa sevyA vinA phlunI mAzA rAkhavI te vyartha haiM uparyukana jhlAka bhAvArthIne hRdayamAM dhAraNa karI kartavyakamanA matanAbhyAsaOM karanAra mundraya nI siddhi kharekhara abhyAsabaLa upara che ane kArbaEiTI ahiM buddhiyeya paH sananaH53 *
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 39ra ). zrI kacoga pratha-savivecana. ane paraMparAbhyAsa baLavaDe, hune prApta thaze. kartavyAbhyAsabaLa eja vAstavika naiti. che ema nizcayata avadhI kartavya kAryakara ane Atmazaktine prakaTAva !!! A zlokane bhAvArtha e che ke paraMparAbhyAsavaDe Atmazakti khIle che mATe te bhAvArthane AcAramAM mUkI satatAbhyAsa ane paraMparAbhyAsavaDe kartavya kAryone ane Atmazaktione prakaTAva! avataraNa-kartavya pravRttinI vAstavika yukti darzAve che. zno zakyate hi mayA kartu, mayi zaktizca tAdRzI / AtmazraddhA samAnI, vArtayaM ImAmata che da8 , zabdArtha-mArAvaDe amuka kArya karavAne gya che, mArAmAM te kArya karavAnI tAdazI zakti che evA AtmazraddhA lAvIne prApta kartavya kArya karavuM joIe. vivecana-kaI paNa kArya prArA bhatA pUrve te kArya mArAthI karI zakAya evuM che ke nahi tene nirNaya kare mArAmAM te kArya karavA gya tevA prakAranI zakti che ke nahi tene nirNaya kare pazcAt svAtmAne zakyAlaya keTIonA nirNayathI ema bhAse ke A kArya karavAmAM mArI tevA prakAranI zakti che ane te mArA vaDe karavAne cagya che ema ke nizcaya thatA pazcAt A kArya mArAvaDe karavA yogya che evo dadrabhAva sadA hRdayamAM dhAraNa kara joIe. cAdazImAnA jasTa urmita tAdazI. AtmAno daDha saMkalpa svAtmAne kartavya kAryanI siddhirUpa phalana pradAtA thaI zake che. mArAthI A kArya thaI zake tema che ane mArAmA evI zakti che evI vivekapUrvaka nirNata karelI AtmazraddhAthI kArya karavAmAM antaguNa utsAha prakaTe che ane jarmananA DeplIna vimAna zedhaka vidvAnanI peThe prApta kAryane aneka upAe siddha karI zakAya che. pRthvIna vimAna zodhake prathama manamA e nizcaya karyo hato ke mAre havAI vimAna zodhI kADhavuM. havAI vimAna kevI rIte taiyAra karavuM tenuM teNe mana sAthe citra AlekhyuM ane te kartavya kAryamAM prANAhuti yajJa karavA lA; tenI rtavyapravRttine aneka manuSyae hasI kADhI topaNa te svakRta nizcayathI Daze nahi ane satatAbhyAsathI svIkAryamAM macce rahyo. chevaTe teNe svIkAryamAM vijaya meLavyuM. rAvaNe ane lakSamaNe kartavyakarmamAM AtmazraddhA dhArIne vidyAzakti prApta karI hatI, paraMtu tene durupayoga karavAmAM AvyuM tethI rAvaNano nAza thaye pADe ane kauravonA samayamAM aneka astrazasya vidyAonI zodha thaI hatI tenuM kAraNa e che ke
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSya che te karI zake. ( 393 ). manuSya je kArya karavA dhAre che te AtmazraddhAthI siddha karI zake che. mArAthI thaI zakazemArAmAM amuka kArya karavAnI zakti che evI AtmazraddhA dhArIne kartavya kAryo karavAthI AtmAnI zaktine prAdurbhAva thAya che ane je je kAryo karavAne hAthamAM lIdhelA hoya che te sahelAIthI siddha karI zakAya che. tyakArya karavAnI zakti para vizvAsa dhAraNa karIne satatAbhyAsa baLe kArya kare. kadI nAsIpAsa thatA pazcAt na ha. Atmazaktine zraddhALu manuSya kartavya kAryonA raNakSetramAM Anandamasta banI pravRtti kare che, te kadI pazcAttApathI dIna banatuM nathI. te to phakta kArya karavuM eja mArI pharja che evuM mAnI AtmazraddhAthI kartavya kAryo je je zIrSa para AvI paDelA hoya che te kyAM kare che. tenA pariNAmathI te harSazekAdinI lAgaNIthI nirlepa rahe che. kALA mAthAne mAnavI zuM nathI karI zako ? arthAt sarva karI zake che evI AtmazraddhA jene che te manuca vyAvahArikarItyA ane dhArmikarItyA vizvamAM jIvavA ane vAstitva paraMparA ravA tathA pravartAvavA samartha banI zake che. paramAtmA kartha che ke manuSya ! brahmAMDamAM je che te tArA piDamAM che mATe tuM AtmazraddhAthI je dhAre che te karI zake tema che mATe tuM kartavya kAryomAM pravRtta thA. AgagADI jayAre prathama zika thaI nahatI tyAre lokone tenI utpattine khyAla nahe. keI paNa manuSya nahotuM dhAratuM ke A kArya ke karI zakaze paraMtu tene khyAla keInA magajamAM AvyuM ane hAla vizvavati manuSyane paraspara eka bIjAnI pAbe javAne AgagADIthI ghaNI sagavaDa thaI che. sAyansavidyA yAne padArthavijJAnazAstrothI adhunA vizvamAM aneka zedho thaI che ane bhaviSyamAM aneka zodha thaze tenuM kAraNa kharekhara amuka kArya karavAnI svAbhAmAM zani che ane te mArAthI thaze evI AtmazradA ja che. ke jAnuM hatuM ke jApAna deza mahArAjyanI gaNatrImAM AvI zakaze? paraMtu kartavya kArya saMbaMdhI AtmazraddhAthI jene svapnamAM paNa khyAla na Ave evAM kAryo thaI zake che ema kharekhara rogonA nididhyAsanathI anubhavamAM AvI zake che aMgAlanA prasiddha dAtara jagadIzacaka be vanaspatimAM jIvana che ema sAyansa vidyArthI prago karI amerikadi dezanA sAyansa vikAnone prayogo dvArA siddha karI batAvyuM tethI ema anubhava thaI zake che ke manuSya dhAre te karI zake che. manuSya jyAM IchA kare tyAM mArga karI zake che. manuSyanA hadayamAM sarva brahmAMDe ukelavAnI zakti rahelI che. phakta tene keLavIne prakAmAM lAvavAnI jarUra che. AtmAnI zaktine keLavavAnI pravRniephapa kAM na vadane tene keLavavAmAM Ave che te tene prArA karI zakAya . kAvavAthI mana nI ri, Adi zaktine avarodha thAya evA vicAro ane bAcA nuM pAra pariDa de
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 394 ). zrI karmacAga pratha-savivecana. ema vastutaH avadhI AtmAnI zakita je je mArge khele te mArge vahana karavAnI svataMtratA khIlavavI joIe. je dezanA manuSya svataMtra heya che ane AtmasvataMtra daSTie pratyeka kArya kare che, teo vinati, samAjennati, svAti Adi aneka unnatine prApta karI A vizvamAM AkAzathI svargane nIcuM utAre che arthAt kathavAne sArAMza e che ke-A vizvane svarga samAna banAvI de che. kartavya kAryonI AtmazraddhAmA maraNa jIvana jeone sama bhAse che teo vizvanI utkrAnti karI zake che. je je kartavya kAryo karavAnA hoya che teone je manuSya AtmazraddhAthI Arabhe che te devatAI zaktine prApta karI zake che. AtmazraddhAthI kArya karanAra brAhmaNa kSatriya vaizya ane zukavarga svartavya kAryanI pragatimAM AgaLa vadhI zake che ane jyAre teo kartavya kAryanI pravRtti kare che paraMtu te pravRttimAM AtmazraddhAthI zathilya dhAre che tyAre teo vizvanI sapATI para svAmitva saMrakSavAne paNa azakta banI vidhavarti manuSyonA dAsa banI parataMtra zukAdinI peThe svajIvanane vyatIta kare che. A vizvamAM jyAM tyA AtmazraddhA vinAnA madhye parAzrayI avalokAya che ane teoja anya baLavaMta manuSyanI marajIthI vizvamAM jIvavAne lAyaka rahI zake che. je manuSyomA kartavya kAryo karavAnI AtmazraddhA nathI teo aneka prakAranI zodha karI zakatA nathI. AryAvartanA anuSyomAMthI jyArathI kartavya kAryo karavAnI AtmazraddhA zithila paDI gaI tyArathI teo parAzrayI parataMtra ane dAsa jevA banI gayA che ane teoe yuropa vagere dezamAM AgagADI TelIgrApha tAra vagerenI je je zodha thaI temAnI eka paNa vA tenA sarakhI eka paNa zodha karI zakyA nathI. AryAvartanA manuSya karmanasIba vageremAM je lakhyuM haze te thaze evuM ekAte udyamanI avagaNanA karI mAnIne kartavya kAryonI Atmazakita zraddhAthI eTalA badhA zithila banI gayA che ke teo mAsanA locAnA jevA caitanyahIna dekhAya che. teonA sukhapara kartavya karavAnI zakitanI AtmazraddhAnuM teja dekhAtuM nathI. teonA manamAM je banavAnuM te banaze e bhAvibhAva ekAnta ThasI gayo che. tethI teonA caherAo jhAMkhA dekhAya che AvI AtmazraddhAnI zithilatAmA je teo potAnI bhaviSyanI prajAne mUkaze te kharekhara teo bhaviSyanA zApanA pAtrabhUta thaIne ahiMthI mRtyu pAmI anya bhavamA paNa parataMtra dukhI garIba kaMgAla parAzrayI ane anyonI IcchApara jIvanArA banI raheze. AtmAnI jJAnAdika zakita khIlavavAne svataMtra AtmazraddhAnI jarUra che ane te jeTalA aMze vizvavarti je je dezanA manuSyamAM khIle che te te dezanA manuSya vizvonnati karavAne adhikArI banI zake che. tyAre tyAre akhila vizvavarti manuSya kartavya kAryonI AtmazakitanI zraddhAthI svAzrayI banI zakaze. pANipatanA medAnamAthI jyAre AtmazraddhAthI marAThAo zithila thayA tyAre
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ Pou AtmazraddhA kuLavA. ( 391 ) te bhAga bhAgA karIne pAchA hakyA ane tyArathI te unnatinA mArgathI bhraSTa thayA. AtmazraddhAthI kanyazakitayAnuM khala vadhe che ane tethI vizvamA svAtaMtryapada prApta karI zakAya che. dehamamA adhyAsonu jora vadhe che tyAre kartavyakArya zakitayAnI svAtmazraddhA zithila thAya che. AtmazraddhAmaLathI dhadhArAjagAramAM sArvajanika kAryoMmAM ane dhArmika kAryAMmA satatAbhyAsavaDe pravRtti karI zakAya che. jyA svAtmazraddhAnA pramala pravAha vahe che tyAM sudhI kArya karavAnA utsAha akhaMDa rahe che ane tethI azakya kAryAM paNa zakaya thai zake che. AtmazraddhA eja kartavyakAnA pAyArUpa che, mATe tenA nAza thatAM kanyakAniA mahela tUTI paDe che. ataeva AtmazraddhAthI huM manuSya tu pratini kanyakAni satatAbhyAsaMthI kara ane bhAvibhAva je thAya tenI cintA karyA vinA pravRtti kara. AtmazraddhAkAvya. AtmazraddhAvaDe kArya kara mAnavI, AtmazraddhAthakI svAnnati thAya che, AtmazraddhAthakI dhAryuM jagamAM thatuM, kRSNakezI are mAnavI sahu kare, koTi vinA paDe sUrya sphAmA aDe, kArya karatAM thakAM svAdhikAre khare, marajavA thaI are kArya kara tAhyarU', pharja hArI adA kara are mAnavI, kArya karavAtaNI zakitaye AtmamAM, AtmazraddhA tyaje te karI zuM zake? kathanI mIThI ane kaDavI karaNI are, AtmazakitavaDe siddhiA sApaDe, uTha jAgrata banI kArya kara yatnathI, Atmazakti prathama tava vicArI; jagatmA dekho sanya bhArI. A. 1 meru ka pAvatAM teha cAle, svAMgaNe si'hune zIghra pALe. A, 2 hAye zraddhAvaDe kArya karavuM; zreya che mRtyuthI vizva maravuM, A 3 nAma ne rUpane meha tyAgI; AtmazraddhALaLe nitya lagI, A, 4 anya Azraya cahe kema bheLAM mAratA je are gappa gALA, A. pa svAdhikAre kaga kArya edhI; kArya kara yutiye| satya zeAdhI. A. 6 khela khIju kazu nA mukhethI, buddhisAgara sadA kArya kara tAhyAM,mehanA dvArpha dhI vethI. A, cha adhikAre kartavya kAya karavAnI AtmazraddhAmA sadA tatpara kanTrI ke manuSya ! tuM sAma kArya karyAM kara. dezeAnvita samAjennati, janmabhUmi pragati vagere je je svapara praganiye karavAnI thArA zISa para krUra AvI paDI hoya te sarve padA kara ! kartavyakAya karavAmAM sadA tatpara rahI anya lAlaceAmA sA nI jA ane kanavyakAryanI dizA bhUsI viTiyamAM gamana na kara ! no~dharAntanA rAkSasa pradhAne va taJakArya karavAmA je je makhanAnapa
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 396 ) zrI kama cAga graMtha-vivecana, MM NON MENJE, NASA, A rAkhavAnA hatA temAM aMzamAtra anupA thavAthI cANaya pradhAne svazakitayeAdvArA nandanu rAjya naSTa karyuM. A uparathI avamedhavAnuM ke AtmAnI zaktivare je je kAryo AtmazraddhApUrvaka karavAnAM hoya temA lakSya rAkhavu. AtmazraddhAvarDa prArabhitta kanyakAya karatAM te kArya mArAthI thaze evA hRdayamAM daiDha sapa dhAraNa karavuM. jJAtAsUtramAM AtmazraddhA viSe e zeTha putrAnuM dRSTAta mAranA baccApara ApavAmAM Avyu' che. eka nagaramAM e zaikInA putrA rahetA hatA. banne paraspara mitratAnI gAMThathI cha dhAyalA hatA. eka divasa te mane nagaranI bahAra udyAnamAM gayA. eka meraDI (mayurI) ekanA dekhavAmA AvI, masurI sakita thaI bhayathI nAsavA lAgI tethI ekane tyAM mayurInAM mAM hovAnuM lAgyuM, mayurI jyAM beThI hatI tyA gamana karIne avalAyayu te mayurIe e iMDAM mUkelA dekhyA, te e iMDAMne ane mitre paraspara eka eka vheMcI lIdhAM, ane mitre IMDAne mAru karavAnAM upAye ArabhyA. eka mitra te AtmazraddhAvaDe emaja mAnavA lAgyA ke iMDAmAMthI khac avazya nIkaLavAnuM. A pramANe AtmazraddhA dhArIne te iMDAne mATu' karI pakAvI baccu kADhavAnuM kartavyakarma karavA lAgyA tethI chevaTe iMDuM chuTayuM' ane temAMthI meAranuM baccu nIkaLyuM, khIjo mitra eka iMDAne pAtAne ghera laI gayA. dararAja tene pakavavAnA upAye karavA lAgyA parantu te AtmazraddhA vinA ciMtavavA lAgyA ke iMDAmAMthI kharce nIkaLaze ke nahi ? IDAmAM baccuM' jIvatuM haze ke kema ? evI zaMkA karI IMDAne tapAsavA lAgyA ane zakita rahevA lAgyA, tethI pariNAma e Avyu ke te iMDAmAMthI kharco nIkaLyuM nahi ane nirAza thA. jJAtAsUtramAM pradarzita mayurInA IMDAnA dezantathI avadhavAnuM ke AtmazraddhAkhaLathI kanyakAryAMnI siddhi thAya chezakuna karatAM zabda utAvaLA ane zabda karatAM hRdayanI zraddhAne pratyeka kAryanA Ara bhamAM malavatI thI che. pratyeka kArya ArbhatAM temAM AtmazraddhAkhala keTaluM che teja te kAryanI siddhinA mukhyapAya che, kartavyakAya karavA mATe AtmazraddhAmaLanI atyaMta AvazyakatA, maya traprakriyAonI peThe avakhAdhIne huM manuSya! prAsagika prAraMbhita prApta kanyakAni karyAM kar. manuSya hAre avazya nya kAryane karavu joIe. eja hAro dharma che. avataraNakartI vyakArya karavAnI cagadaSTie 'cI matAvavAmA Ave che. zlokaH samAyataM zarIraM vai vartate ca mamAjJayA // svAyattIkRtya cittaM tat kAryaM kartavyamAtmanA // 65 // A *
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - AbhA ja traNa bhuvanane svAmI banI zake che. (397) ~~ ~~~-~~-~ zabdArtha-karmacagIe ema manamAM ciMtavavuM ke A mahA zarIra kharekhara mahArA tAbAmAM che ane mArI AjJA pramANe varte che ema manamAM daDha nizcaya karIne vazamA mana karI pote kartavya kArya karavuM joIe. vivecana-je je zarIra dvArA kartavya kAryo karavAnA hoya che te AtmAvaDe karI zakAya che mATe AtmAnA tAbAmA zarIra che ane te AtmAnI AjJA pramANe varte che ema kathavAmAM kavacit kinvita zAstrIya virodha AvatuM nathI mana vANuM ane kAyA e traNa kharekhara AtmAne kArya karavAnA sAdhana che. kAyAnA karatA vANInI sUkSmatA che ane vANI karatA mananI sUkSmatA che. je sUkSma vastu hoya che te sthala vastu para potAnI sattA jamAve che. pRthvI karatA jala sUkSma che te te pRthvI jala-agni karatA vizeSa zakti karI zake che mana vANI ane kAyAmAM paNa mana sUkSma che tethI te vANI ane kAyAne pitAnI IcchA pramANe calAvavA prayatna kare che. mananA karatA atyaMta sUkSma caitanya padArtha AtmA che tethI tenI sattA mana upara vAta che; tethI mana vANI ane kAyA e trA rogane AtmA pitAnA tAbAmAM rAkhI zake che ane teone pitAnI ruci pramANe pravartAvI zake che. kAyA vANI karatAM jema mana sukSma che tema krodha-mAna-mAyA ane temAM prakRti paNa sakSama che tethI te prakRti pitAnA kALavaDe mananA upara sattA jamAvavA prayatnazIla thAya che ane jJAnI thaelo AtmA pite svabaLavaDe meha prakRtinI sAthe yuddha karIne manane meha prakRtinA vazamA na thavA devA prayatnazIla thAya che ane mehu kRtine haThAvI manane vAtmasammukha karI paramAtmapada prApta karI zake che. mekakRti ane AtmA e banenI madhya sthitimAM raheluM mane kharekhara purumA paNa gaNAtuM nathI ane moha prakRtirUpa nArIkhe paNa gaNAtuM nathI tethI tene napuMsaka ghAmA Ave che. mana karatA atyaMta sUkSma AtmA pite manane svAyatta karavA prayatnazIla thAya che ane meha prakRti kharekhara manane pitAnA vazamAM karavA dhAre che. eka prakRti ane AtmA baMnenuM mananA pradezarUpa pApita medAnamAM yuddha thayA kare che, teno Akhe mIMcI antaramAM avelekavAthI khyAla AvI zake che jJAnI AtmA kharekhara eka prakatine haTAvI manane svAyatta kare che tyAre AtmA manane kavAyana karI prApta karI zake che te kAyayogane svAyatta karI svAnA vaDe tenI pAse kartavya kAryo kare che kazuM Azcarya jaNAtuM nathI. gI-AtmajJAnI AtmajJAnavaDe mana varI ane kaLazane samyaga avadhI AtmAnA vazamAM ane rAkhe che ane AmAM pinana = gADa? mana-vANI ane kAyAne pravartAvIne tribhavanapati banI zake che. je te potAne AjJA pramANe mana-vacana ane kayAre pravartAvI zake che te vizva parArUpa
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - - - - - - - nAnI -- -- -- -- -- - - - - - - - - - (38) thI koga pratha-savivecana bane che ane vizvanuM zreya karavA samartha bane che. jJAnI A pramANe attaramAM nizcaya karIne amArA zarIra -kharekhara zarIra mArA tAbAmAM che ane te ja mAthAmArI AjJA pramANe varte che ema pravadhe che. je je kartavya kAryomAM mana-vANa ane kAthAne dhAre temAM te pravatAvI zake tema che. zrImad kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArye ekavIsamI pATa upara besIne nIcethI sarva pATe kADhI nakhAvIne pitAnA zarIrane AkAzamAM prANayAmabale sthira rAkhyuM hatuM. devadhi zaMkarAcArye prANAyAmale pAlakhIne kAcA tAMtaNe bAdhI kuMvArI kanyAo pAse upaDAvI hatI. zrImad AnandaghanajIe mana-vANI ane kAyAne pitAnI AjJA pramANe pravartAvI aneka camatkAre prApta karyA hatA. teoe manane vazamAM karI pezAba dvArA suvarNasiddhi karavAnI manasaMkalpa zakti prApta karI hatI. AtmAnA tAbAmAM jyAre mana varte che tyAre mananI zakti khIle che; paraMtu jyAre mehanA vazamA mana varte che tyAre mana nirbala thaI jAya che. AtmAnA tAbAmAM jyAre vacanaga hoya che tyAre vANInI zakti khIle che; parantu te mahAsakta mananI AjJA pramANe vartatAM vANInI zakita manda paDI jAya che. mahayukta mananI AjJA tyajIne jyAre AtmAnI AjJA pramANe kAyA varte che tyAre kAyAnI zakti khIlI zake che ane tethI svAtmapragati ane vizvapragati thaI zake che. jyAre te mAhaviziSTa mananA tAbAmAM varte che tyAre kAyika zaktinI kSINatA thAya che mana vANI ane kAyApara jyArathI AtmAne pUrepUre kAbU varte che tyArathI AtmA pitAnI unnatinA mArga para gamana karI zake che. jeone mana vANI ane kAyApara kAbu nathI teonA tAbe kazuM kaMI nathI ane temaja teo nirjIva mRtakanI peThe vizvamAM jIvavAno adhikArI banI zaktA nathI. mana-vANuM ane kAyAne je AtmA pitAnA tAbAmAM levA dhAre che te te zane zanateone svAyatta karI zake che ane mana vANuM kAyAne pitAnI AjJA pramANe pravartAvI zake che. mana vANI ane kAyAne pitAnI AjJA pramANe je pravartAvI zake che te AtmA vAstavika kamagInI padavIne prApta karI zake che ane te vizvamAM svasattA jamAvI zake che. te manuSya !!! tuM hRdayamAM mArA tAbe zarIra che ane mArI AjJA pramANe pravarte che ema mAnIne manane svavazamAM karI kartavya kAryane kara/ je manuSyanA hadayamAM pitAnA tAbAmAM zarIra che ane mArI AjJA pramANe zarIrane pravatavuM ane mana mArAM pramANe ja vicAra karI zake e apUrva vilAsa prakaTe che te manuSya A vizvamAM adUbhuta kAryo karavAne samartha bane che. zrI mahAvIra prabhue meruparvatane jamaNAaMguThe kaMpAvyo ema kalpasUtrAdimAM niveDyuM che te kharekhara manane vazamA rAkhanAra mahAtmAone anubhavagamya thaI zake che. AryakhapuTAcArye AtmAnA tAbAmAM manane rAkhIne devatAI prAge karI batAvyA hatA. zrI haribhadrasUrie mana ane kAyAne AjJA
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ brahmacaryathI addabhuta siddhi ( 9 ) pramANe pravartAvI aneka zubha kAryo (zAstraracanAdi karyA hatAM. jeNe mana vacana ane kAyAne svAtrAmAM rAkhI teNe vizvapara jaya meLavyo ema avadhavuM. AtmAnA tAbAmAM raheluM mana jyAre AtmAthI viruddha eka paNa vicAra na karI zake tyAre Atmika puruSArtha jAgrata thayuM ane kartavya karmo karavAne karmavegInI adhikAritA prApta thaI ema avadhavuM. memerijhama ane hipanoTIjhama jevA prAge te kharekhara mana vANI ane kAyAne vAjJA pramANe pravartAvanAranA hastamAM eka lIlA mAtra che mana-vANI ane kAyAne AtmAnI AjJA pramANe pravartAvavAnI zakti-upAyone prApta karavA joIe. pUrvAcAryoe mana-vANI ane kAyAnI zaktine khIlavavA saMbaMdhI ane teone AtmAnI AjJA pramANe pravartAvavA sabaMdhI yogazAstromA-adhyAtmazAstromAM aneka yukti darzAvI che te gurugamathI avabodhyA vinA AtmAnA tAbe mana vANuM ane kAyAne karI zakAya nahi. prathama brahmacaryanI zakti khIlavIne brahmacArI banavAthI zarIranI ArogyatA ane suTatA saMrakSI zakAya chezArIrika vIryanI saMrakSA IvinA kAyAnI zakti ane mAnasika zakti khIlavI zakAtI nathI. pUrve pUrvAcAryo mahAparAkramI viziSTa kAryo karatA hatA, tenuM kAraNa e hatuM ke teo kAyika brahmacaryavaDe vIryanI saMkSA karavI eja sarvastra mAnatA hatA. teo bAlyAvasthAthI udarvaretA hatA. teo urvaretA banavAnA upAyone AdaratA hatA ane brahmacaryane AtmArUpa avadhIne kadApi eka viyenA bindane paNa pAta thavA detA nahotA. brahmacaryavaDe teo AtmajJAna prApta karI manane ane kAyAne Atmavaza karI zakatA hatA brahmacaryanI saMrakSA gurukulAdi saMsthAonI sthApanA karatA hatA ane teo temAM vidyArthIone brahmacaryadhAka banAvatA hatA. je deza A vizvamAM sarva dezamAM sattAdhAraka bane che te kharekhara brAcayanA pratApathI avadhavuM. bhISmapitAmahe A vizvamAM brahmacaryathI adbhuta kAryo karyAM hatAM. braDhacarthane pratApe hanumAna A vizvamAM tyAM tyAM tenI mUnivaDe prasiddha che. je manuSya mananA tAbe thaI vIryarakSA prati lakSya ApatuM nathI ane viryanI rakSA karI zakatuM nathI ne kAyika zaktithI kSINa thAya che. ane tethI te adhyAtmajJAna prApta thAya evA gamArgamAM vicAravAne azakata bane che. eka bradhracAra vegI eka vakhata paripa badhracaya ge daDha saMkalpathI AkAzamAM uDI eka rInA mahelamAM dorI rahyA karavA gayA parantu pazcAt temanA manamAM te rAnI sAthe thayuna kAne graMpa pragaTAve tevI teo AkAzamAM uDavAne azakta banyA. menanA saM5mAtrathI 5 ki mAdaka ane Atmika prakaTelI zakitane nAza thAya che te gaganuM te zuM karavuM ? vizvanA manuSyomA je je mahApu tarIke vizvaka nAra nI prakriya thaI ghA che temAM kharekharI brahmacaryathI zakti avabodhavI kAyika nI maMdAzka gula
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 400 ). zrI karmayoga tha-savivecana. ------ . -- --- Adi saMsthAo sthApavAmAM sarakAre tathA rAjAoe paripUrNa sAhAsya karavI joIe ane avanatithI patita manuSyonI saMtatino uddhAra kara joIe ke jethI bhaviSyamAM manuSya mahAparAkramI kAryo kare evA karmagIo banI zake. vIryanI saMglA ane puSTithI jyAre kAyA baLavAna thAya che tyAre gamArgamAM sukhethI praveza thAya che ane mAnasika zakitanI sArI rIte khIlavANI karI zakAya che. aeva manane vazamAM rAkhavAnI IcchAvALA AtmAe prathama kAyika vIryanI saMrakSA karavI joIe. kAyika vIryanA baLe brahmamA caravA cogya dazA prApta karI zakAya che ane tethI AtmAnuM jJAnAdika guNe mATe vIrya khIlavI zakAya che vANI ane kAyika vIryanI jenAmA azakita che te Atmika vIryane pragaTAvI zakato nathI ane Atmika vIrya pragaTAvyA vinA te mana vANI ane kAyAne pitAnA tAbAmAM rAkhI zakatA nathI. AmAnA tAbAmAM manane mUkavAnI IcachAvALAe brahmacaryane sarvasva mAnI prathama brahmacaryarUpa devanI upAsanA karI vIrya saMrakSA karavI ane pazcAt manane AtmAnI AjJA pramANe pratavavAne AtmAvaDe abhyAsa seva ke jethI AtmAnI zakitavaDe kAyA ane manane svAttApUrvaka pravartAvI karmayegI ane chevaTe jJAnagI banAvI zakAya manane ane kAyAne AtmAnI AjJA pramANe pravartAvavAmAM prathama brahmacaryanI atyaMta AvazyakatA che. brahmacarya vinA eka aMza mAtra paNa karmacaganI pravRtti thaI zake tema nathI ane temaja te vinA AtmAnI sattA sarvatra pravartAvI zakAya tema nathI. rAmatIrtha cegI kailAsapara caDI gayA ane baraphanA zikharane saMkalpabaLathI paDatA aTakAvyuM te kharekhara brahmacaryanA pratApe avabedhavuM brahmacarya vinA saMkalpabaLa ane maMtrabaLanI siddhi thatI nathI. brahmacaryadhAraka manuSya vizvamAM kArya karavAne adhikArI bane che. zrImad thazevi upAdhyAya brahmacaryanA pratApe ene ATha grantha lakhI vizvamAM akSaradehe amara thayA. atae brahmacarya dhAraNa karavAnI atyaMta upayogitA avadhavI joIe atra eka asmadIya zAstrI zyAmasuMdarAcAryanuM dRSTAnta ApavAmA Ave che. paMDita zyAmasuMdarAcAryanI janmabhUmi kAmavana che. teoe covIsa varSa paryakta kustI vageremAM svajIvana gALyuM. pazcAta paracIsa varSanI ummara thaI tyAre temaNe brahmacarya dhAraNa karIne vidyAbhyAsa zarU karyo SaTuM varSa paryata ujAgare karIne paMjAba sarakArI yunivarsiTInI vizArada ane zAstrIya padavInI parIkSAmAM uttIrNa thayA ane sAthe sAthe digaMbara jainAgamane abhyAsa karyo kozI sarakArI prinsa kolejanI nyAya vyAkaraNAcAryanI parIkSA pAsa karI, pazcAt kAzImA AvI mahAmahopAdhyAnI pradhAna vidvat saMsthAmAM ja darzananI parIkSA deIne AcAryapada prApta karyuM. sAta varSa paryanta banArasa yazavijaya jaina saMskRta pAThazAlAmAM rahIne vinA pagAre zikSaka nirIkSaka parIkSakanI kAryapravRtti karI ane traNa varSa paryanta amane svAdvAda
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ mana ane kAne AtmAne AdhIna banAve. (401 ). saMjarI, ratnAkarAvatArika, achaThThI vArthavRtti ane smRtita vagerene avyasa karAze. pazcAt cha varSamAM samasta ritIya vaidyonI sAthe zAstracarcApUrvaka Ayurveda manana karIne rasAyanazAstranI padavI prApta karavApUrvaka rasAyanasAra jene saMratamAM prathama bhAga banA adyApi temanI pravRtti zarU che ane sAcana sAranA cAra tA. banAvavA vicArasaMkalpa che. AvI temanI pravRttimAM ucca padavI para reDa karIne mukhya hetubhUta temaNe pALeluM brahmacarya che. pacIsa varSathI temaNe vIryarakA-brahmacarya pALavAne AraMbha karela che tethI teo uparyukta kAryo karavAne zaktimAna thayela che. zAstrIjI brahmacaryanA pratApe zArIrikabaLa khIlathI chAtImAM iTADI zake che. kharekhara brahmacarya dhAraNa karavAthI karmacagInI padavI prApta karI zakAya che. brahmacaryathI mana vacana ane kAyAnI sarva zaktione sahAgya maLe che ane tethI taMtrane samyagarItyA kapha zakya che. vizva vinA A vizvamAM jIvavuM mahAdula che ane jIvyA vinA kartavyakAryo karavA te pas, mahAdurlabha che. ane vIryarakSA brahmacarya pAra karIne pUrva sunivaronI pike mana vacana ane kathAnA upara kAbu dhAvIne deza dharma ane ane adha pAna thata nivAra joie. varSanA adha pAtanI sAthe deza dharma samAja virAja nIti vagerene adhaHpAta thAya che ane tethI puna tyAthI pAna thAya che te iina. ne prApta karatAM aneka varSo vahI natha che vIrthanI sUrAvaDe adhyAtmika vaDAkitanI vRddhi karI zakAya che ane tethI manane AtmA pitAnA tAbAmAM rAkhI manarArA aneka kAryo karI zakAya che. anava mana vAdI ane kAne pratyeka manuSya pitAH AnI AjJA pramANe vata evI sthitimAM mUvI joIe tyAre rAtmA zakita? mana thI ane kAyAne vAta kare che tyAre te vizvamAM je je ka re ne hanama dhAra kare che teone paripUrNa kare che. kharekhara ArI (emanI) aApra mana te che ane kara varte che e anubhava tyAgurI pratyeka manuSyane ne. navI sudhI te sAMsArika inothI mukta thato nathI ane sAMsArika kartavyomAM nikaMpa rahI zakato nathI. ukta lekhyasArane hRdayamAM dhAraNa karIne vicAratAM sabhya avadhaze ke A laMgu mana vAlI ane kathAne pitAnI sAthe te vapUraka na karI zake nava4 - kathanI karanAra che paNa te prathama vAra nathI karI sajana =ii karI che. te AmanA tAbe mana vacana ane kAcanI zakiye raDerI je. sarva prakAra :enI pUrve mana vacana ane kayA pitAnI aes prale vera evA je AtmAnI AjJA pramANe gna ane kayA vane che H abava Ave ne paNa kadApi pramAda na kare che. ane A ja ke
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 402 ) zrI cAga graMtha-savivecana, prakAranA vicAramA mana pravatI zake ane nivI zake evA jyAsudhI abhyAsa nathI thayA tyAsudhI manarUpa napuMsakanA sarva manuSyeA sevakA che ane manarUpa napuMsakanA sevAthI A vizvamA mahAn kA khanI zake e AkAzakusumavat avadhavu tathA jyAMsudhI evI sthiti che tyAMsudhI kartavyakAyakaravAne svAdhikAra bahu dUra che. ema avadhavuM. uparyukta hitazikSAne hRdayamAM dhAraNa karI ke manuSya ! ! ! tyAre svAdhikAre mana vaza karI kartavyakAryAM karavAM joie. svAmI rAmatIrtha eka vAra amerikAmAM bhASaNa ApatA jaNAvyuM hatuM ke hindusthAnanA lAke himAlaya vagere patAmAM yoga sAdhavA jAya che tenu rahasya e che ke AtmAne tAbe mana vacana ane kAyA rahe ane nile pa rahI sarva kanyakAryAM kare. AvI cAgyatArUpa ceAgasiddhi karIne te kamacAgI anI vizvanA uddhAra karavAnI uttama pravRttiyAne Adare che. upayukta kathya sArAza e che ke teo kanyakAM karavAnI adhikAritA mana vANI ane kAyAne AtmAjJA pramANe pravartAvIne prApta karavA cega sAdhe che. AvA ceogasAdhanathI mAha-viSayalAlasA ane tRSNA upara kAbU meLavI zakAya che. hanumAne jema panAvIne pagataLe dAkhI dIdhI tema kartavyanI mehavRtti panotIne svaparAkramavaDe dabAvI dai karmacAgI hanumAnkhanI saMpUrNa vizvasvarUpa rAmanI sevA karavAne tatpara bane che. pUrvanI sthiti prApta karavAne A dezamA nadIo, parvatA, guphAo ane havApANI anukULa che. phakta manuSyae gurugama prApta karIne mana vANI ane kAyAne svAyatta karI kanyakA karavA joie, he manuSya hAre manane AtmAnI AjJA pramANe pravartAvIne kanyakAryAM karavA joie, paNa mananI AjJA pramANe AtmA pravarte evI napuMsakatA dhAraNa karIne svaparanI avanati thAya evI rIte kanyakAyAM na karavA joIe. AtmAnI AjJA pramANe mana ane kAyA pravI zake ema manavA ceAgya che, phakta udyamanI khAmI che. AtmatsAhapUrvaka cAMgAbhyAsarUpa udyamavaDe mana vANI ane kAyAne Atmavaza karI he manuSya / hAre kanyakA karavA ja joie; eja thArI vAstavika adhikAritA che ane te amalamA mUkavI joIe. manane svavazamAM lAvanAra AtmA potAnA baMdhu che ane manane svavazamAM karanAra AtmA AtmAnA tAraka che. anya kAI tenA tAraka nathI evu khAsa hRdayamAM dhAraNa karI kanyakAryAM karavA joIe ane darAja te pramANe pravRtti karavAmAM je je bhUlA thatI hoya te sudhAravI joIe, dararAja manane AtmAnA vazavatI manAvavAnA udyamamA pravartavAthI ante kanyukaceAgInI kharI padavI prApta karI zakAya che. brahmacarya tathA udyamathI AtmAnuM dhAryuM kArya karI zakAya che, ane A vizvavartimanuSyone uttama karmacAgI manAvI zakAya che. avataraNa Avazyaka kanyakama je thAya che te-sArAne mATe thAya che, karAya che evuM mAnI kanya karavAnI dizA jaNAve che. 1 Pin
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - "je thAya te sArAne mATe" ema mAnI kataya kare. (403) zlokaH adhunA jAyate yadyad yadbhutaM ca bhAviSyati // matvA zubhAya tatkarma kartavyaM savyapekSayA // 66 // zabdArtha--adhunA je kartavya kArya thAya che, je thayuM che ane je thaze te sarve sArAne mATe che evuM sApekSadaSTie mAnIne kartavya kArya karavA joIe. vivecana-bhUtakAlamAM je karyuM te karyuM-have tatsaMbaMdhI ciMtA karyAthI kaMI vaLe tema nathI. tathApi manamA ema vicAravuM ke A vizvazAlAmAM bhUtakALamAM je je karAyuM che te vastuta zreya mATe che. je je kaMI karyuM ane karAze temAthI jJAnI manuSyone vAstavika pragatikara zikSaNa maLe che. vartamAnakAlamA je je kAryo thAya che te sArAne mATe thAya che ema mAnI kartavyakAryamAM vivekapUrvaka pravRtti karavI joIe. temaja bhaviSyamA je je kAryo thaze te sArAne mATe thaze. bhAvinA guma udaramAM zuM thaI rahyuM che tenI keIne samajaNa paDatI nathI tathApi vizvazAlAmAM ulkAtivAdadaSTie je thaze te zreyaH mATe thaze evuM mAnavuM joIe. A pramANe mAnIne kAryapravRttimAM pravRtta thavAthI zeka cintAnA vAdaLane bhedIne temAM kAyalA AtmArUpa sUryanA prakAzane prApta karI utkrAti kramamAM AhaNa karI zakAya che. je thAya che te sArAne mATe mAnIne sukha ane dukhanA saMgamAM samabhAva dhAraNa karavuM joIe. je mATe zeka karavAmA Ave che tethI ja Atmonnatine mArga khulo thAya che evuM aneka dAtethI anubhavI zakAya che. zrI rAmacaMdrajIne vanavAsa thaze ane sItAnuM haraNa thayuM te uparathI avalokatA TapakAbha avAdhAya paraMtu rAmacaMdranA vanavAsathI ane sItAnA haraNathI temanAM parAkramo ane temanI nItine khyAla sarvatra vizvamAM lokenA manamA AvyuM. rAvaNanI sAthe laDavAthI temane udaya thaye ane adyaparyata temanA caritathI vizvavatimanune aneka prakArane sadudha maLe che. pADe bAra varSa vanamAM rahyA tethI temanI vAstavika pragatine prAraMbha ane puSTi thaI ema anubhava karanA avaLedhAze jJAnI manuSyone dukho paDe che te sukhAthe thAya che. vaizAkha mAsanA prakharatApa vinA varSa nI nathI; jema tADha tApa ghA paDe che tyAre ghaNI vRddhi thAya che. manuSyamAtrane aneka dukhe ane aneka vipattimAMthI pasAra thavAnuM hoya che tethI dukho ane vipattimAthI tenI pragatino mArga khulo ghAya che. dikaNu vageree meraTha dezamAM hArikAmAM dukhanA mAthAM AvIne vAsa karyo tethI ka vagere yAdanI unnati thaI ane tethI teo itihAsanA pAne amara thI ma" purUSane mArga kharekhara dukha vipatti vagera kAMTAnI TImAMthI nIkaLe . zamAvI
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 404 ) zrI kama yAga grathasavivecana. 5 prabhunI prabhutA kharekhara upasargo ane pariSahA veThavAthI pragaTa thaI hatI. zrI mahAvIranI prabhutAnA gAzAlAnA sakha'dhathI nizcaya thAya che. ataeva zrImahAvIra prabhune gAzALA maLyA te sArA mATe avadhavu ane temaja zrI vIraprabhunA saMbaMdhathI gAzALA anta mukti jaze; kharekhara te paNa zubhArthe thayu. avadhavuM. zrIpAlarAjAne dhavalazeThane sama dha na thayA hAta teA zrIpAlanI pragati thaI zakata nahI. zrIpAlarAjAnI uttamatA sujanatA kharekhara dhavalazeThanI du natAthI dIpI zake che ane tethI zrIpAlanA guNlRAnI AdarzItA avaleAkI zakAya che. narasi'hu mahetAne temanI bhAbhI na maLyAM hota te te bhakta khanI zakata nahi, narasiMha mahetAnA putra maraNa pAmyA tyAre je thAya che te sArA mATe thAya che evuM mAnI " bhaluM thayuM bhAgI jajAla, sukhe bhajazu zrI gopAla vagere zabdone hRdaya mahAra kADhyA. zrI rAmacaMdre jyAre sItAne vanavAsamAM mekalAvI dIdhI tyAre sItAnA akalaka cAritryanI leAkeAne khAtrI thai. sItAe vanamAM svAtmAnI zuddhatA anubhavI. ApaNane je je vipattiyA-upasage+ thAya che te zubhA che evu pazcAt anubhavavAmA Ave che. bharatanI sAthe bAhubalInuM yuddha thayuM temAthI khAhubalIne sayamamAga prApta thayA ane eka varSa paryaMnta mAhubalI vanamA abhimAna dharI kacetsarga rahyA. te dvArA temane anta kevalajJAna prApta thayu' zrIgAtamasvAmIne ahaMkAra thaye temAMthI temane sadbadha prApta thayA ane zrI mahAvIraprabhunA nirvANuthI temaNe zeka karyAM temAMthI kevalajJAna prApta thavAnA mArga khullA thayA ane teo kevalajJAnI thayA. zrIprabhava cAra pAcase cAra sAthe jaMbusvAmI zeThanA tyAM cArI karavA AtrInA samayamAM gayA tyA temane cAritraratna prApta thayuM. zrIzaSyabhavasUrinI yajJapATaka sabaMdhathI unnati thai, kAraNa ke te yajJa karAvatA hatA ane sAdhunA zabdasa kete yajJastaMbha nIcethI zAntinAthanI pratimA dekhavAnA avasara prApta thayA ane tethI teoe cAritra aMgIkAra karyuM. suradAsa bhakta paraNavAne jatA hatA tatprasage dAdune samAgama thayA ane tethI teoe sanyastavata lIdhu. zrI hemacaMdrAcAya mAlyAvasthAmAM pATa upara ramata karatA caDhI beThA eja temanI unnatinuM AdyapagathIyuM hatuM. eka sAdhunuM bhUlA paDavu eja mahAvIra prabhunA Adyabhava tarIke nayasAranI pragatinuM mukhya kAraNa hatuM. vanamAM sAdhu bhUlA paDayA, tyAre tenI sevA karavAne nayasArane lAbha maLye ane tethI tene upadezanA lAbha maLye, paramAtmapragatinuM AghAreAhaNu tatsamaye zrImahAvIraprabhunu dvitIyacaMdrakalAvat thayuM. IzukrAIsTane vadhasta bhapara yAhudIoe caDhAvyo eja izukrAisTanA matavRddhinuM mukhya kAraNuM thayu ane tethI krAisTaleAkAnI sakhyAmAM karoDogaNeA hAla vadhArA dekhAya che. mahumada payaga'kharane tenA zatruoe mAravA prayatna karyAM ane mahemannanA bhaktone pratipakSAe satAvyA emAM ja mahamadanI unnati samAyalI hatI ke je teNe pazcAt taravAranI dhAravaDe duzmanAne mArI
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ briTIza pAsethI sAru zikhI le (405). (4 nAkhI prApta karI. gautamabuddhane tapa sevatAM dukha paDayuM temAthI teNe matijanya zAtimArga zodhI kahADe kAzImA vaidika brAhmaNoe tenA upara vyabhicAranuM kalaMka caDhAvyuM tethI te vaDe te uttama cAritravAna gaNa ane pratipakSIonA prapaMce bahira khullA thayA. dukhe vaDe sukhanuM bhAna thAya che tethI vipatti saMkaTe ane du vaDe jeNe satya sukhane mArga zeDyo hoya che te pazcAt avanatinA mArga prati gamana karato nathI. paramahaMta zrIkumArapAla rAjAne je yuvAvasthAmAM vipattiye paDI hatI tethI te ghaDAye ane gurjara rAjyanI dhurA samyagu vahana karavAne samartha thayo. kumArapAla rAjAe vipatti saMkaTanA samayamA manuSya sArA kevI rIte thayuM tenA aneka anubhava prApta karyo, tethI teNe gurjara dezanI unnati karavAmAM ane gaurjarIya janenI pragati karavAnA aneka prakAre vyasanarahita zubha mArgo prakaTa karyA hatA teNe aDhAra dezamAM yuktiprayukti sattAchaLa vagerethI jIvadayA paLAvI hatI. kumArapALa rAjAnuM siddharAjanA samayamAM dezadeza gAmagAma bhaTakavuM thayuM te zubhAI thayuM ema temanA cAritra parathI vAcakone saheje avadhI zakAya che. kolaMbasa hindusthAnamAM AvavA nIkaLyuM hatuM, paraMtu daivage amerIkAmAM gayA ane tenI tethI sadAkALane mATe yAdI rahI. IglADane ItihAsa vAcatA avadhAze ke aneka saMkaTa vipatti veThIne IlADe pitAnI pragati karI che. je IglADanA upara aneka saMkaTe na paDayAM hota te te paheMgAla ane spenanI peThe rahI zakata. kAnsa deza para dukha paDayAthI ane amerIkA para dukha paDayAthI te dukhamAthI banne dezanI svataMtratAnI sAthe pragati thaI. jApAnamAM prIti upadezake AvyA tethI jApAna ceryuM ane aneka mahApurUe jApAnanI svataMtratA mATe Amalega Ape tethI hAla jApAna vyAvahArika pragatimAM mahArAjyanI kakSAmAM gaNAvA lAgyuM che. je deza para aneka saMkaTo paDe che te dezanA manuSya jAgrasta thAya che ane sukhanA mArgo zodhI te tarapha AtmabhegapUrvaka gamana kare che. AryAvarta para aneka saMkaTa paDayAM che tethI te have jAgra thayuM che. dukha vinA sukhanA mArga tarapha gamana thatuM nathI. atae AryA vartana upara dukha paDaze tyAre te kharekhara jAgra thaze. hAla hiMdusthAnamAM je kaI thAya che te sArA mATe thAya che. AryAvata para brITIza sarakAranuM gatya thayuM che te hiMdusthAnanA zubhArthe che hiMdusthAnarUpa ziSyane brITIzarAjyaguru maLavAthI tene egya dizA maLe che. akhila vizvarAjyamAM sarva prakAre rAjyanaitika nipuNatAmA brITIza rAjya prathama paMktimAM gaNAya che tenI pAsethI hiMdusthAnane gharanuM ghara zikhavAnuM hajI baLa che brITIza rAjyanI saMpUrNa naitika nipuNatAne jyAre hindusthAna vinayabhAvathI tenA ja grI prApta karaze tyAre te rAjyayuga vaDana karavAne 25 thaze, anyathA che nahi aeva dUra dezanI brITIza rAjya sattA taLe hindusthAna maLyuM che te sArA mATe
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kaceoga grathasavivecana, ( 406 ) sUkAyu che ema mAdhavu'. mahApurUSonA mAga kharekhara duHkhamAMthI pasAra thAya che ane teo tethI ghaDAya che evuM jANIne pratyeka manuSya je thAya che te zubhAthe thAya che evu avAdhI sahanazIlatAthI je je dukhA vipattiyeA paDe te sahana karIne je kaMi thAya temAthI zubha zikSaNu grahaNa karIne AtmAnatinA mArgamAM pratikrisa vahevu joie. hAla je avasthA du'khamaya dekhAya che te avasthA bhAvisukhane mATe hoya che evu' aneka manuScAnA sabadhamA bane che; evu' jANI kadApi taiya na hAratAM kartavyakama mAM sadA tatpara thavu joIe, je je kartavyamAM karavAnAM hAya te svAdhikAre zubhAI mAnI karavAM joIe ane AtmazraddhAthI pravartavu joie; bhAvInA gupta uttaramAM zu zu lacu hoya che te sarvajJa vinA anya manuSya avadhI zakatA nathI, tethI manuSya tatsaMbaMdhI vikalpasaMkalpa ciMtAnA tyAga karIne viveka buddhidvArA svAdhikAra je thAya che te zubhA che evuM mAnI kartavya kArya karavu joie. mahArAjA zivAjIne auraMgajebe dilhI lAvI ke ryAM tethI (kSaNu rAjyanI vAstavika pragatinuM khIja rASAyuM ane zivAjIe hindurAjyanI dakSiNamA sthApanA karI, ' zivAjI na hAta te sunnata hAta samakI ' ItyAdivaDe zivAjInI prIti amara thai jaina zvetAMbarAnI pragati mATe adhunA je je kai hIlacAla thAya che tenA garbhamA pragatinAM sUkSma khIja rahyA che; te kAraNa sAmagrI pAmIne bhaviSyamA svalene darzAvaze. hitazikSaNaSTi ane azubhamAM pazu zubha danavRttie avaleAkIe teA svAdhikAre je kaMI thAya che te zubhA che evuM avamedhI pravRtti karavI joie. jyAre pragati thavAnI hoya che tyAre je je kartavya pravrutiye thAya che te zubhA pariName che emA phAI jAtanI zaMkA jevu nathI. hiMdusthAnamA hindu ane musalamAna e e kAmA paraspara yuddha karIne adha pAtanI carama dazAne pAmavA lAgI ane tethI bhAratavAsIone zAntikAraka sAmrAjyanI bhAvanA udbhavI; tenA pratApe AryAvarta mA briTIza rAjyanI sthApanA thaI ane tethI hindu ane musalamAna zAntimaya jIvana gALIne pragati karavA prayatna kare che. tethI je thAya che te zubhAM che ema mAnIne Avazyaka kanyakA| pratidghina karavA joie. je thAya che te sarva sArA mATe thAya che ema apekSAe kathavAmAM Ave che. dukha sakaTa vipattiyAthI zubha mArgaprati gamanaIcchA thAya che--ItyAdi apekSApUrvaka je thAya che te zubhA che ema avamedhAvIne kanyakA mA aDaMga pravRtti karAvavAnI AvazyakatA jaNAvI che. apekSA vinA je kaI thAya che te zubhA thAya che, ema kathI zakAya nahi. apekSAe je kaMi thAya che te zubhA thAya che ema vyaSTi ane samaSTiparatve kathI zakAya che. utkrAntivAda sRSTinI apekSAe AtmA nigeAdathI prArabhIne uccagati ane ucca guNusthAnaka bhUmiprati ArehatA jAya che tema tema tenI pravRttimAM je kaI thAya che te zubhA thAya wwwwwwww arm S
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - UR puruSArtha vege dravya prApti. ( 407 ) thAya che ema apekSAe kathI zakAya che, boddhAnI sAthe zilAdityanI rAjasabhAmA vAda karanAra malavAdIe je thAya che te sArAne mATe thAya che ema mAnI bodrAcAryanI sAthe vAda karI karI bauddhone paradeza vAsa karAvyA. hiMduonA yajJAmA pazuonI hiMsA eTalI badhI tene parAjaya vadhI paDI ke tethI dekhanArA dayALu manuSyane trAsa chUTavA lAge tyAre zrI mahAvIra prabhu ane gautamabuddhano prAdurbhAva thaye ane teoe zuddhApadezathI yamA thatI pazuhiMsAne niSedha karyo. kharekhara je thAya che te sArA mATe thAya che. jyAre manuSya saMpUrNa divasamAM rtavya Avazyaka kAryo karIne thAkI jAya che tyAre teone vizrAnti ApavA mATe rAtri pragaTe che ane jyAre teo pUrNa vizrAnti laI tAjA thAya che tyAre turta sUrya pragaTe che- ema anubhavaSTithI vizvakartaprati avalokavAmAM Avaze te sApekSadaSTie je kaMI thayuM thAya che ane thaze te zubhArtha che ema anubhavamAM Avaze. varSa mAgu thayA bAda ziyALAnI jarUra paDe che ane ziyALA bAda unhALAnI jarUra paDe che ane unDALA bAda comAsAnI jarUra paDe che tethI anukrame te zubhArtha thayA kare che evI kudaratanI ghaTanAne anubhava karatA saheje avabedhAI zakAze. Avazyaka kartavya kAryo zubhArtha che evuM mAnIne pratyeka manuSya Avazyaka kartavakAryo karavA joIe paNa pazcAt na haThavuM joIe. phatehapurasIkarInI laDAI prasaMge bAbare Avazyaka kartavya yuddha kArya zubhAI che evuM mAnIne svasainikone bhASaNa ApI uttejita karyA tethI AryAvartamA musalamAnI rAtya TakI zakayuM. anyathA te divasathI hiMduonI rAjya sthapAnane prasaMga dekhAta. svAdhikAre kartavya kAryanI pravRtti kharekhara zubhArtha che ema jyAre pitAnA AtmAne nizcaya thAya che tyAre guru goviMdanI peThe kartavyapravRttimAM paripUrNa Atmaga ApI zakAya che. guru goviMda siMhe kartavya kAryo je kaMi svAdhikAre thAya che te zubhArtha che e nizcaya karyo tyAre tenI Atmika zaktiAe tene mArga khulle karyo ane tethI te pragatimAna vijayazIla banI zakaye kartavya kAryo je kecit svAdhikArAI che te zubhAI che e nizcaya thatA kartavya kArya pravRttimAM mandatA rahetI nathI, zeTha vIracaMda dIpacaMda godhAvImA jamyA hatA, teo prathama zrIravisAgarajI mahArAjanA zrAvaka hatA teo prathama amadAvAdamAM premAbhAI hemAbhAI nagarazeThane tyA gumAstA rahyA, tyAMthI teo solApura gayA ane je kaMI svAdhikAra pravRtti thAya che te zubhAI mAnI pravRtti karavA lAgyA ane tethI teo ane pacIza lAkha rUpaiyAnA AsAmI banyA ane jemanA pragatikAraka zubhakAryo te karyA tathA golApuramAM duSkAlapIDita lokono temaNe bacAva karyo tethI sarakAre temane TI. Ai I ne cAra Ape. kharekhara uparyukata IntathI avadhavuM ke svAdhikAra vivekapUrvaka je je bhAva vaka kartavya kAryo karavAmAM Ave che te zabhAI thAya che ega Dha nizcaya jene che te ja vizvamAM AtmatkAntinA ucca zikhara para AropIne Adapa banI zake che. zikAmAM travAla.
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 408 ) zrI kamayeAga graMtha-savivecana, E mAM mAhanalAla karamacaMda gAMdhIe hinduonA hakkane mATe bhagIratha purUSAtha karyAM ane tethI te alpAdhikAMze vijayI thayA. tene kedamA javu paDayu te teoe vicAryuM ke je kai thAya che te sArAne mATe thAya che ema Atmanizcaya karI kedakhAnAnuM duHkha bhogavyuM ane tethI tene hindusthAnanA geAkhale vagerenI sahAya maLI ane te svasAdhyakArya mAM vijIbhUta banyA. eka mahApuruSane vipatti paDe che terthI IzukrAisTanI peThe aneka manuSyonA uddhAraka thAya che. he manuSya ! hArI jIMdagImAM aneka vipattiyAnA anubhava thAya tethI tuM kaMTALatA nahi kAraNa ke dukhanA taNakhAnI pAchaLa sUrya Dha kAyalA hAya che. he manuSya ! hArI jIMdagImA je je kaMI purA banAvA ane te te pazu hane zubha jaNAvavAne mATe thArA zikSakasamAna che evuM mAnIne svAdhikAre kanyakAni karyAM kara. jyAre hindusthAnamA a'grejo AvyA tyAre tene rAjyanI prApti thaze evu teoe tathA hindusthAnanA lAkoe dhAryuM. naheAtu, je thavAnu hAya che te thayA kare che. svAdhikAre apramatta banIne kartavya je je kAryAM karavAmA Ave che tenAthI hindamA AvelA aMgrejonI peThe zubha thAya che ema mAnIne kAryapravRtti ArAvI joIe, kanyakAryo karyAM vinA te sA azubhaja che. jyAre jainoe svAdhikAre Avazyaka kanyakAye karavAmAM dehamamatva svA saMkIrNaSTi ane bhAvIbhAvanA vicArA senyA tyAre te unnatinA uccazikharothI pratizataka nIce gagaDavA lAgyA ane hAla tera lAkha jeTalI manuSyAnI aneka matamatAntaravALI saMkINuM daSTiyukta sakhyAmA vizvamA svAstitva jALavavA saMkINuM 'sthitimAM AvI rahyA che. svAdhikAre kanyakArlR karavAmA jApAna iMglAMDa ane jarmanInI peThe dehamamatvAdhyAsa vagerene tilAjali ApI zubhA satra AvazyakakanyA karavA joie ke tethI vyAvahArika pragatinI sAthe pAramArthika pragatimA agragaNya anI zakAya. svAdhikAre kanyAvazyaka kA karatA mRtyu thAya-sarva zaktiyAnA AtmabhAga ApavA paDe te paNa te samaSTi mATe zubhA che. temaja deza-samAja, saMgha, jJAti Adi mATe zubhA che evu' mAnI he manuSya ! hAre avazya kartavyakAA karavA joie. avataraNa-kamacAgI AtmA A vizvazALAmA ziSyarUpa khanI kanyakA nA anubhavane grahe che te jaNAve che. jo cetano vizvazAlAyAM svonnatikarmasAdhakaH // gRhNAtyanubhavAn sarvAn sadvivekapradAyakAn // 67 //
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- - - - -- --- vizvazAlAna svarUpa samaje. (409). zabdArtha--cetana A vizvarUpa zAlAmA britikarmasAdhaka che te saddhiSpada sarva anubhUtene grahe che. vivecana--A vizvazAlAmAM AtmAnI paramAtmatA prApta karavAnuM zikSaNa grAhIne manuSya paramAtmapadane prApta kare che. Atmanniti karmasAdhaka cetana A vizvazAlAmAM sarva prakAranA anubhavo grahI zake che. vizvazALA vinA keI sonnatikarmasAdhaka banI zakatuM nathI ane kaI sadvivekaprada sarvAnubhavane prApta karI zakatuM nathI. sarva prakAranA anubhava prApta karyA vinA kaI natikarmasAdhaka banI sarvajJa banI zakato nathI. A vizvamAM sarva prakAranA anubhave prApta karyA vinA sarva prakAranA dukhethI mukta thaI zakAtuM nathI. sarva prakAranA dukhanA ane sarva prakAranA zAtAnA pariNAmane bhegavI tene anubhava karIne saMpUrNa siddharUpa pragatimAna banI zakAya che. A vizvazAlAmAM aneka prakAranA anubhavanuM zikSaNa maLe che tethI te daSTie asAra sa sAra paNa sArabhUta avabe dhAya che. aneka bAbatene samyaga nirNaya karI zakAtuM nathI, ane samyaga nirNaya vinA heya neya ane upAdeyane viveka prApta thaI zakto nathI, tathA samyagaviveka vinA nnatikarmasAdhaka AtmA banI zako nathI aeva vizvazAlAmAM cetanAne ziSyarUpa mAnI sarva prakAranA anubhava prApta karavAnI AvazyakatA svIkAravI joIe. jIva prathama ekendriyAvasthAthI prAraMbhI dvitriya, trIndriya, caturindriya ane pacendriya gati paryatA anubhava kare che. daza dAne durlabha e manuSya janma prApta karIne AtmAnI utkAtinA mArge sagurUpadezathI vaLe che. AtmA svayaM AtmajJAnane prApta kare che tyAre te vidhazAlAnI upaginAnu vAstavika varUpa avadhI zake che ane naitikarmaadhaka bane che ulkAti daSTie sarva ya heya ane upAdeyabhUta vizvazAlAnA padArthone avaLedha karavAthI nnatikarmasAdhaka thavAmAM samyagaNi pravartI zake che ane vizvanI naivikasthitinI sAthe AtmAne vAstavika sabaMdha jevA prakArane heya che te avadhI zakAya che. vizvazAlAnuM vAstavika vakSa nahi Ave. nArAo vizvanA kudaratI niyamane nAza karIne rannatikarmazAdhaka banavA prayatna kare che ane tethI teo ane tithI pagaDamukha banI vizAlAnA kudaratI pravADamA tapatha che anaeva pratyeka manuSya A vizvazAlAnuM svarUpa ane tenI sAthe AtmAne ze saMbadha che? te pragatidaSTie anubhava joIe vizvazAlAnI vAstavika sthitine abhyAsa karI anubhava cahyA vinA vivekadakipUrvaka vartavya zuM che? tene nirNaya karI zakAtuM nathI. vizAla kudaratI niyamonA ajJa manuSyae A vizvanI khAkhavI astavyasta : karazana aneka prayatna karIne ati DAya mAre hajI evAM che ne AtmAnI vAstavika ninA brA thaI pAttApAtra banyA che. vidhAnI urjani kunarI vAstavika savarUpa para.
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ (410 ) zrI karmavega gratha-savivecana. zuM che tene samyagna nizcaya karyA vinA rAjyanIti-dharmanIti-samAjavyavasthA-saMghavyasthAvidyApravRtti vyavasthA--AjIvikA hetubhUtakRSikarmAdivyavasthA gRhakarmavyavasthA-tyAgAvasthA vyavasthAsArvajanikahita pravRtti-niyamavyavasthA ane cAturvaNika guNakarmavyavasthA ItyAdinuM samyaga svarUpa samajI zakAya nahi ane vizvazAlAnI sarva prakAranI ulkAntine paraspara anekanayaSTie zuM saMbaMdha che tene samyagU vyavahAra karI zakAya nahi. vizvazAlAnA kudaratI pragati niyamanA avadhake A vizvazAlAmA kadI pAradvya dazAne prApta karI zake nahi ane vAstavika svata tratAthI kadApi bhraSTa thaI zake nahi. astitvasaMrakSakadaSTie vizvazAlAnA pratyeka padArthanuM astitva sa rakSavA yogya che. vizvazAlAnA kudaratI niyamone kadApi keI manuSya svAyatta karI zake nahi ane tene pratipakSI banI teonA acala astitvane nAza karI zake nahi. vizvazAlAmAM je je padArtho kudaratanA kAyadAne anusarI goThavAyA che temAM kudaratanuM DahApaNa che. tenA AgaLa svaDahApaNa game tevuM hoya to paNa ane cAlavAnuM nathI evuM vicArIne kudaratanA kAyadAonuM sUkSma avalokana karI vizvazAlAnI sAthe svasaMbadha je che te nirdhArI AnnatinA mArga upara sadA pragati karavI eja vizvazAlAnA ziSyanuM vAstavika kartavya kadApi vismartavya nathI. A vizvazAlAne je ziSya banatuM nathI te vizvazAlAne guru banI zakatuM nathI; atae vizvazAlAmAM aneka prakAranuM zikSaNa prApta karavA mATe vizvazAlAnA anubhavIone guru banAvIne teonA anubhavene hadayamA utArI pazcAt je svAnubhava pragaTe tenA ziSya banIne agrapragatimAna thavuM joIe. denA karatAM durlabha evA manuSyAvatAranI durlabhatA avadhIne ane manuSyajanmamAM vizvazAlAmAM saMpUrNa pragati karI zakAya che evuM prabedhIne AdhyAtmika tanA jJAnapUrvaka vyAvahArika ane naizcayika pragati ane tenA kramamAM sadA pravRttizIla banavuM joIe. vizvazAlAnA anubhavIo pAsethI sannatisAdhaka karmonuM anubhava jJAna prApta karIne pazcAt svahRdayamAM pariNamAvI svAnubhavikajJAna prApta karI svAdhikAra dravya kSetrakAlabhAvAnusAre natikarmasAdhaka thavuM joIe ke jethI pazcAt pragatimArganA aneka hetuonuM prasaMge prasaMge sevana thAya ane Atmanniti sAdhaka karmayegI banI zakAya. vizvazAlAmAM natisAdhaka cAvIsa tIrthakara thayA teoe svanatinI kaI sAdhanAone sAdhI hatI tenuM samyajJAna karavuM joIe. gautamabuddhamahamada pegaMbara-jarasta-kaNAda-pataMjali-jaiminI-gautama-kapila-musA-zaMkarAcArya-rAmAnuja-vallabhAcArya-cetana-kabIra-vagere mahAtmAoe vizvazAlAmAM kSatisAdhaka kayA kayA anubhave ane kaI kaI pravRtti darzAvI che tene paraspara mukAbalo karI samyagU nirNaya karavo joIe ke jethI vizvazAlAnA vidyArthIne koI jAtanI bhrAnti rahI zake nahi. vizvazAlAmAM vyAvahArika ane naiRcika pragatinA mArgo kayA kayA che ane pUrvamunivaree
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ - vividha daSTie svarUpa samaje. (411 ) te kevI rIte darzAvyA che te anubhavagamya kevI rIte thAya che ? paraspara bhinna pragatimAnuM pRthakkaraNadaSTie zuM satya rahasya che ane teonuM aikaya kaI sApekSaNie che tene svAnubhava prApta karyA pazcAt svati sAdhaka mahApurUSa banI zakAya che, ane svAgya nnati sAdhaka je je karmo hoya che teone svAnubhavagamya karI teone AdarI zakAya che. vizvazAlAne pratyeka padArtha kharekhara sannati sAdhaka karma tarIke kaI daSTie upayogI ho, thAya che ane thaze tene anubhava meLavavuM joIe ke jethI vizvazAlAnA pragatikara niyamathI paramukha rahI zakAya nahi. A vizvazAlAmAM anya prANIonI sAthe upayogIharie ane pragatidaSTie svAtmAno zo saMbaMdha che tene anubhava karavo joIe ke jethI vizvazAlAvarti anya jIvonA upagipaNAmAM tathA tenI rakSA karavAmAM ane teonI pragati karavAmAM vAtmAthI je je bane te karmapravRtti karI zakAya ane taduThANa svAnnati sAdhaka karmacAgI banI zakAya pIrasya ane pAzcAtyadezIya manuSya vizvazAlAnA sukhakara pragatiniyamanuM yathArya jJAna kare te teo paraspara manubene paraspara AtmadaSTie vartavuM joIe tene khyAla karI zake ane keInI svataMtratAno nAza karavA prayatna karI zake nahi. pIrasya ane pAzcAtyadezIya manuSya vizvazAlAnA kudaratI niyamane bhaMga karI kadApi zAMti jIvanathI jIvI zake nahi ane teo vAstavika nnatisAdhaka karmagIo banI zake nahi. vizvazAlAnA pragatikara kudaratI niyamane bhaMga karIne vizvavati mana game tevI vidyutavege pragati karavA dhAre evI anukuLa dekhAtI zedha kare tathApi teo ane pragatithI bhraSTa banI jyAM hatA tyAMnA tyAM AvIne ubhA rahe che. rAma rAvaNanA samayanI ane pAMDava karanA samayanI vidyAo ane rajoguNa ane tamoguNavaDe naSTa thaI tenuM kAraNa e che ke--pravRttipragatinA sAtvika mArgathI vimukha banI tatsamayanA agragaNae kudaratathI viruddha pragatinI pravRtti AraMbhI hatI. pRthakakaraNadaSTie, saMrakSaNadaSTie, svastitvasaMrakSakaSTie, aiyadaSTie, tatvahie, sarva padArtho pazitvadaSTie, vyavahAradaSTie, nizcayadahie. sAdhyadaSTie, sAdhana , kartavyadaSTie, akartavyaSTie, pravRttidaSTie, nivRttidaSTie, svAdhikAradaSTie, parAdhikAradaSTie, sArvajanikahitazie. vyariSTie, samaNidaSTie, sAmAjikaDita chie dezamaratiSie savataMtradaSTie, parataMtradaSTie, dayAei, satyaruSTie, ayagi, aparigrahadakie, pariprahadaSTie, sarvajIvasaMrakadarie, sAma-dAma-daMDa-bhedanIti rialpadApUrvaka mAlAbhadaki. e-tsakidharmadaSTie, ApavAdikadharmadaSTie, ApattidharmadaSTie, cAturvarNika dharmamaM. daSTie bhAvanA darie- zihie- zika ei-tyAgirigAridarie rane aneka kAma darzanenI dakSiNanA paraspara avirodhapa vizAlAmAM sarva ya ya ane pade padArthonuM svarUpa avadhavuM joie ke jethI amAmAM upathuna aneka viMDa
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ (41ra ) zrI kaga graMtha-savivecana. AtmAnI pragatinA mArgo khullA thAya ane AtmAnI vAstavika pragatikAraka kanI pravRttine avirodhapaNe evI zakAya. eka peTIvAnuM che temAM je je kaLAmAMthI svara nIkaLave joIe temAMthI je be traNa cAra" kaLAmAthI svara na nIkaLe athavA ekaja kaLamAMthI svara nIkaLe to te jema sahAre nathI tema vizvazAlAmAM upayukta aneka dRSTivaDe parasapara sApekSapaNe abhyAsa karavAno hoya che te je na karavAmA Ave ane pragatisAdhaka karmacAgI banavAmAM na Ave te vizvamAM anya jIne aneka jInI aneka prakAre hAni karI zakAya ane vizvane alpa lAbha samApI zakAya temaja svAtmAnI alpa pragati karI zakAya ane aneka guNone paripUrNa khIlavavAmA aneka vine upasthita karI zakAya mATe sujJa manuSyae vizvazAlAmAM anekadRSTinI sApekSatAe padArthaviveka karI svAnnati karmasAdhaka banavuM joIe ke jethI svaparane alpaSapUrvaka mahalAbha prApta thaI zake uparyukata ane daSTi dvArA vAra viSayane aneka nayanI sApekSatApUrvaka abhyAsa karI anubhava grahI svAtmannati sAdhaka karmavegamAM svAdhikAre dravya kSetrakAlabhAvAnusAre pravRtti karI zakAya che ane heyamArgathI nivRtti karI zakAya che ane evI jJAnAvasthA prApta thAya che tyAre nnatikarmasAdhaka banI zakAya che. evI dazAvinA manuSya kASThapUtalIvat kriyA karanAra avabedha. vivekagraMda aneka anubhavo prApta karyAvinA vizvazAlAmAM nnatikarmasAdhaka banI zakAtuM nathI. vizvazAlAnA ziSyarUpa cetatanA zIrSa para aneka prakAranI pharajo rahelI che te paripUrNa adA karyA vinA naitikarmasAdhaka banI zakAtuM nathI. vizvazAlAmAM jarA mAtra pramAdavaDe cUkavAmAM Ave che to turta koI paNa dukhanI Thokara vAgyAvinA rahetI nathI bAvana Thokara vAge tyAre bAvana vIra jeTalI zakitane prApta karI zakAya che. dukhaprada padArtho kayA kayA che tene anubhava yAvat prApta thatuM nathI tAva zAstro vAcIne te vastuo dukhaprada che evuM kahevAthI kaMI te vastuonI mohavAsanA chUTatI nathI. vizvazAlAnA akRtrima kudaratI niyama pramANe te varatuonA saba dhamAM AvyA pazcAt sukha dukhane jAtianubhava Ave che tyAre pravRttinivRttinA rahasyane vAstavika khyAla Ave che ane te te vastuonA anubhavopa gurudvArA je jJAna maLe che te jJAnathI pragatimArganI AdeyapravRttinI pragati karI zakAya che. manuSya mAtrano vizvazAlAmAM jyAMthI jAti anubhava abhyAsa karavAnuM bAkI hoya che tyAMthI tenI ataranI karaNApUrvaka pravRtti thAya che tene kadApi mAna na ApI dabAvI deIne AgaLathI abhyAsa karavAmAM Ave che te ane pazcAt patita dazA thAya che ane jyAthI jAti abhyAsa zarU karavAne hoya che tyAM puna AvIne UbhA rahevuM paDe che. pahelI copaDIvALAne ekadama ema. e nI klAsamAM mUkavAmAM Ave to te sarva kalAthI pAchA paDate paDate pahelInI kalAsamAM
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - vizvazALAnA anubhavanI prApti mATe manuSya avatAra, (413) Ave che tyAre te sthira thaI anukrame zikSaNagatino abhyAsa karI zake che tahatu. sarva bAbatene anubhava kare. vizvazAlAnA anukrama pragatiniyamone jAtianubhavathI abhyAsa karate karate ane sukha dukhanA hetuonA parivartanane abhyAsa karate karate cetana nnatikarmanA anukramane sevA mevata pragatimAM agragAmI thato jAya che, temAM jarA u&ma apakama thAya che te puna mUla anukrama pragatikara karmapravRttine prApta kare che tyAre te Atmanniti karI sahaja sukhane sAkSAtkAra karavA samartha bane che. anekaTaTinI sApekSAe nnatisAdhaka karmaveganA dravyakSetrakAlabhAvathI anukramane svAdhikAre svIkAravAmAM Ave che te nnati karavAmA keI jAtane pratyavAya AvatuM nathI ane kartavya karmacAgI banI vizvane paripUrNa anubhava karI sarvajJadaSTinI zreNie AgAhI zakAya che. vizvazAlAmA cetana nnatikarmasAdhaka kharekhara uparyukta sarva dRSTinA saMpUrNa rahasyane jANI zake che ane zrI mahAvIra prabhunI peThe sarva pada prApta karavAmA aneka upasargo sahI zake che vidhavati ane anubhavIonAM racita aneka zAstro vAMcavAmAM Ave te paNa vizvazAlAmAM jatikAraka karmapravRttine jAtianubhava prApta karyA vinA tisAdhaka karmapravRttimAM AtmArpaNa thaI zakatuM nathI. svataMtraSTithI jAtIya anubhava karIne AtmonnatikAraka kartavyane ravAdhikAre sevata sevate AtmA pratidina pragatimAna thayA kare che. nnatikarmasAdhaka banavAne prathama paripUrNa svAtmAnuM jJAna karIne brahmAMDanI sAthe tenuM ekya-sAzya kevI rIte che tenuM anubhavika jJAna prApta karIne nati karmapravRttinA anukramane paripUrNa avalakavAnI AvazyaktA che anya manuSyanA vicAramAM ane AcAramAM ekana vizvasu banI AtmAnI pragatine AdhAra anya manu para mUke e anekAnaTachie vizvazAlAmAM A nnati karavAmAM hitAvaha nathI vizvazAlAmA mAruM sthAna kayA che? tene paripUrNa nizcaya karI nnatikarmasAdhaka banavuM joIe manuSya A prA nIti karmasAdhaka na bane te te pathanA karatA vizeSa mArga zakAya nahi u5rjhana aneka dahinA sApekSatvane dhyAnamAM laI je manuSya vizvazAlAmAM utsAnikarmanuM adhyayana kare che te vyaktigata svAtaMtrya ane samAjagata svAtaMtryanI saMra karI vinAne vaza samAna karavAmA AtmAna sama zake che. uparyukta chine nayasApa janIya anabhava prApta kara joIe. avakAnina mAgane tyAga karIne lAki nA lakona ukAtinA mArgonuM avalaMbana karavuM je vizvazAlA aneka manu prama karane mATe manuSya avatAranI prApti thaI che tene eka zar: mara pa Ada na nA joIe. vizvazAlAnA tanu adhyayana karavAne eka na parvatanA nivA - na ane udyAnanA ekAnta sthAnonu =AvalaMbana karavuM che. ke jethI - paramArA- -
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (414). zrI karmayoga graMtha-savivecana. nuM samyapha svarUpa vicArI tene nizcaya karI zakAya. gautamabuddha vizvazAlAmAM nati karavAne parvate-nadI-guphAo ane upavanenA ekAnta ramaNIya sthAne Azraya lIdhe hatA. zrIsarvajJa vItarAga mahAvIra prabhue ekAnta sthAne Azraya lIdhuM hatuM ane AtmadhyAnamAM tallIna thayA hatA. musAe parvata para caDhIne IzvarIya kAyadAone upadezyA hatA. Isu kAIsTa dariyAkAMThe vagere. ramaNIya sthAnamAM A vizvasaMbaMdhI vicAre karate hatuM. mahamada payagaMbare parvatanI guphAomAM besI kurAnanA niyamone hRdayanI bahir kADhyA hatA. zaMkarAcArye narmadAnadI vagerenA sthAnamAM rahIne vizvazAlAnA tane abhyAsa karI advaitavAdanI daSTipara ArohaNa karI upadeza dIdhuM hatuM. vizvazAlAmAM eka eka daSTinA be be daSTinA abhyAsake te aneka manuSya maLI Ave che, paraMtu sarvathA sarvadA sarvadaSTinA saMpUrNa gRhasthone saMpUrNapaNe avalokanArAo te keIkaja maLI Ave che. vizvazAlAnA tanuM paripUrNa adhyayana manana karI piDa ane brahmAMDanI vAstavika sthitine abhyAsa je kare che te nnatikarmasAdhaka banI zake che ane te svakartavyakarmamA mevata sthira rahI zake che. A vizvazAlAmAM pratidina manuSya aneka prakAranA anubhavane abhyAsa karyA kare che. jyAre kevalajJAna thAya che tyAre abhyAsane aMta Ave che. yAvat A vizvazAlAmAM koI paNa manuSyane kevalajJAna nathI thayuM tAvat te manuSya aneka anubhavene pratidina abhyAsI che. eka anubhavathI anya anubhava prApta thAya che ane eka anubhavamAM pratidina aneka prakAre sudhAre vadhAre thato jAya che. jema jema amuka vastusaMbaMdhI vizeSa jJAna pragaTe che tema tema te vastusaMbadhI pUrve nizcita karelA anubhavamAM pheraphAra thato jAya che. aeva bAlyAvasthA, yuvAvasthA, vRddhAvasthA, kAladazA, sago ane zikSaNane dhyAnamAM laI eka padArthanA anubhavajJAnamAM karoDo manuSyamA kaTi bheda paDe to te dravya kSetra kAla bhAva jJAna karmavaraNa kSapazama ane zikSaNIya saMgane AbhArI mAnI sApekSaSTine AgaLa karI kadAgraha na karatA anubhavonI prAptimAM AgaLa vadhavuM joIe ke jethI nnatikarmasAdhakapravRttimAM pragatimAna AtmA banI zake. aneka prakAranA vizvazAlAnA padArthonA anubhavano anaH sAgara che temAMthI eka bindusamAna anubhava prApta karI kadI svAtmAbhimAnI banI svAtmaghAtaka na thavuM joIe anandAnubhavasAgaramAM sAmAnya manuSyane anubhava eka bindusamAna che tethI teNe sarva prakAranA anubhave ke je kALe kALe avasthAbhere kSayopazamabhAve udbhave che teone pitAnI prApti na hovAthI teo asatya che athavA te sarvane huM jANuM chuM evuM abhimAna dhAraNa karyA vinA pravatIne tikarmasAdhaka banavuM joIe. nnatikarmasAdhakAvasthAmAM svAdhikAra pramANe pravartatA aneka vidane dvArA paNa svAtmAne aneka prakArano anubhava prApta thAya che ane pramAdane pariharavAnuM zikSaNa meLavI zakAya che.
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ = kharekhara kamalegI bane (415) nnatisAdhaka karmacAgI banyA vinA vizvazAlAnA sakalAnubhAne prApta karI zakAtA nathI. aeva pratyeka manuSya anubhava prApta karavAne vennati sAdhaka karmacAgI banavuM joIe. A vizvazAlAnA saMpUrNa padArthonA sAkSAt kathA munivare sarva manuSya vidyArthinA guruo che ane teonA anubhavone grahaNa karIne sAkSAt te te anubhavene sAkSAt karanAra svAtmA ja svakartavya kAryone naiRyikadaSTie guru avadhe nnatikarmasAdhaka cetanajInI ananta vizvazAlA che ane te ananta anubhavane prApta karI zake che. rajoguNa tame guNa ane savaguNanuM svarUpa avadhIne antaramA svabhAvika jJAnanI skuraNa je pragaTAve che te AtmonnatisAdhaka banI zake che. vizvavartisarvaneyasaMbaMdhI aneka granthano abhyAsa karyA pazcAt AtmajJAnavaDe satyAnubhava prApta kare ane svayaM AtmonnatinA anubhava pradarzakamArgomA pravartavuM. A vizvazAlAmA je je avasthAo ane je je dukha sukhanI sthiti bhogavavI paDe che temAM te te dvArA anubhava karI satya grahaNa karavAne mukhya siddhAMta prApta thaI zake che. A vizvazAlAmA cetanajI naitikarmasAdhaka banIne ananta sukhamaya pitAne banAvI zake che ema anubhavIone anubhava Ape che. piMDane paripUrNa anubhava levAthI brahmADa pAThazAlAne paripUrNa anubhava grahI zakAya che ane tethI nnatikarmasAdhaka banavAmAM je je nimitta kAranI apekSA rahe che tenI prApti karI zakAya che. vizvazAlAnuM vAstavika jJAna karIne je tratisAdhaka karmacAgI bane che te te bratisAdhaka hetubhUta vastuone vizvazAlAmAthI grahaNa kare che ane te vinA pramattapaNe vatI vizvazAlAvarti ane upadravasatA pAdi karI zakatuM nathI, nnati sAdhavAmAM kudaratanA svabhAvathI viruddha anya jInA prANane hAni na pace ane vizvazAlAmAthI jeTaluM grahaNa karyuM hoya tenA karatA vizeSa prakAre vizvazAlAvartine upakAra kare evuM lakSyamAM rAkhIne pravartavuM joIe ke jethI vizvazAlAmAM thatI nnatimA kaI jAtane vikSepa na AvI zake. aja manu vizvazAlAmAM nati karavAne anna daSTi dharAvI zake che ane tethI teonI dariyenA anusAra bhinna bhinna pravRttimArgo dekhAya che, tathApi teonuM mukhya sAdhyabindu te Atmasukha prApta karavAnuM hoya che tethI teo ane ekaja unnatinA mArga para AvI zake che. A vizvazAla anubhavano bhaMDAra cheA vizvanA gupta siddhAntane je prabodhe che te anaMtAnubene mahAsAgara banIne AtmabratisAdhaka kamegI banI paramadhapadane prApta karI zake che bhUtakALamAM je je mahAtmAoe je A vizvazAlAmA anubhave kAma kya teTalAnuM jJAna karIne Agala vadhI aneka guNasidAntanA anu prakaTAvIne vizvamAM prakhara karmarogI banavuM joIe. bAdAze ane AnA mATe manunI na AvazyakatA che. pitAnA AtmAmA mAta thanAra anubhava=na te vavanuM ?' che
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 416 ) zrI marcaMga gratha-savivecana pata ane te dvArA svAnnatisAdhaka kamacAgI manavAthI amarapada prApta karI zakAya che ane ananta dukha mahAsAgarane tarI peTIpAra gamana karI zakAya che. A vizvazAlAmAM ananta, akhaMDa, abAdhita, nitya ane satya sukhane prApta karavu e ja svAnnatisAdhaka kaceAgInA mukhya sAceAddeza che, e uddezanI siddhimATaeN aAtmika anubhaveAdvArA pravRttipragatimAnlR thavuM joIe, AtmAne je sukha game che teja AtmAnA vAstavika anubhava che. ataeva manathI Atmasukhane bhinna anubhava prApta karI kramekrame svAnnatisAdhaka je je karmAM hAya teenI pravRtti AdaravI joIe, vizvazAlAmAM cetanajIe svAnubhavane agra karI pravartavu joie; parantu anyanA anubhavAnI pAchaLa pAchaLaja jaDa andhazraddhALu khanI na pravartavu joIe durlabha manuSyabhava prApta karIne cetanajIe AtmAnubhavadvArA svAnnatisAdhaka karmayogI khanavuM joIe. A vizvazAlAmAM anubhavI manuSyAdvArA ane anubhavapradarzaka pustakAnI sahAyathI vivekaprada aneka anubhavane peAtAnAmA prakaTAvavA joIe. aneka tIrthaMkare A vizvazAlAnA pUrva vidyAthiMce hatA teoe sarvajJa dRSTivaDe vizvazAlAvarti ananta jJeya padArthAnuM avaleAkana karyuM" tevI dRSTi pratyeka manuSya prApta karI zake evuM tenAmA sAmarthya rahyu che tene kaceAgI khanI prakaTAvavu joie. manuSya A vizvanuM paripUrNa svarUpa jANavAne khAsa laganI lagADe te tenA mArga prApta karI zake che. A vizvamAM je zAdhazeA te maLI zakaze. sadgurugama laine jarA mAtra hi'mata na hAravI joIe, vizvazAlAnAM guptajJAnanAM bAraNAM TIkA jo ke te vajra jevAM haze te paNa dhairya mana utsAha ane buddhithI tu ughaDaze ane vizvazAlAnA gupta siddhAntA avalakatA svAnnati sAdhavAmAM AtmAsvArpaNu karI zake che, AAAAAAAAAAAAAAHA A avataraNa--uparyukta vizvazAlA kavyakamaMceogavaDe paraspara jIvAne upagraha hoya che ane tethI sarva jIvA ekakhIjAnA sAhAyyakAraka ane che evu prakheAdhAvI karmacAganI mahattA darzAve che. jozaH karmayogena jIvAnA - majIvAnAM parasparaH // tattvArthasUnirviSTo vijJAptavya satraH || 68 // zabdA--kama yAgavaDe jIvAne ane ajIvAne tattvArthasUtra nirdiSTa paraspara upagraha avamedhavA.
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ - --- -- - - - ------ ---- --- ----- -- - - paraspara upagraha kevI rIte hoya? (47) vivecana-karmaga arthAt pravRttiyega yAne kiyAvaDe che paraspara ekabIjAne upakAra karI zake che. ataeva karmavegane svAdhikAre Adara joIe. pratyeke pitAnI pharaja bajAvavI joIe. pitapotAnI pharaja bajAvavI e kriyA vinA banatI nathI. keI paNa vastumAM kriyA hoya che. A vizvamAM keI sUkSma sthala ane arUpI-kriyA vinAne kaI padArtha nathI. sAMkhyae mAnelI prakRtimAM kriyA hoya che ane tenA AropathI puruSa paNa kriyA karate pitAne mAne che. prati dinaromni, . jAni jA ahaMkAtri- mUharama niti manyate I guNavaDe prakRtinA kriyamANa karmone ahaMkArathI vimUDha thaela AtmA pite huM karuM chuM ema mAne che. kathya sArAMza e che ke cAvatu AtmAnI ahaMkArakRta vimUDha dazA che tAva- te kriyA che tevI dazAmAM rAkhyadarzana pramANe AtmA ane prakRtimA kriyAtva-pravRttitva hoya che. vedAnta darzana paikI advaitavAda nirdiSTa kevala brahmamAM mAyAnA adhyApe sayitva vyavaharAya che. e pramANe kaivalAdvaita braddhavAdIoe yitvanI mAnyatA vyavahAra mAnI che. viziSTAdvaita-zuddhAdvaita ane vaitAdvaitamAM paNa brahmamAyA Adi je je padArtho svIkAryA che temA sUphamadaSTithI avalekavAmAM Ave te dipravRtti rahelI avabedhAze. bAibala ane kurAnanA AdhAre avaletAM IzvaramAM mAM .ane jaDa padArthomAM kriyA-pravRtti avalokI zakAya che. bIddhadarzana pramANe pratyeka kSaNika padArthomA kiyA pravatya kare che ane tethI kSaNe kSaNe padArtha navuM navuM rUpa dhAraNa kare che evuM adhAya che. AryasamAjIoe je tara mAnelA che te sarva tatvomAM kiyA - mAnelI che. jainadarzanakArAe dharmAstikAya adharmAstikAya AkAzAstikAya pagalAstikAya ane jIva e paDakAmA kiyA mAnelI che. dhamastikAya adhamastikAya pagalAlikAya AkAzAstikAya ane kAla e pAca dravya ajIva che tene jaDatavamAM samAveza thAya che. paramANurUpa pugala dravyarUpI che ane zeva cAra ajIva dravya arUpI che. paddhakSemA utpAda ane cayanI kriyA thaI rahelI che. dhamAMritakAya pitAnA calanaravabhAvadharmavaDe pugale ane jIne cAlavAmAM sahAdhya ApavArUpa upagraha kare che ane adhamatikAtha potAnA * sthira svabhAvavaDe pudgalene sthira thavAmAM sahAyyarUpe upagraha kare che. AkAzaktimaya 'pate jIva ane ajIva dravyane avakAza devArUpa upagraha kare che. puddagala dravya, anya dravyane pitAnA svabhAvavaDe upagraha kare che. pagaladravyanA upakaDa vina De I paNa jIva zAtA vedI zake nahi ane manuSyabhavAdi prApta karI zake na;i mATe ane anDara "pudgala dravyane upakara che. sAta dhAtuo, hAthapaga, nADIo vagere pAlaka nA banela zarIrane grahaNa karI jIvI zakAya che ane zarIrakAra AtmAnA ane prakAza kI zakAya che, mATe ajIva pudgala dravyane prati uparADa kharakhI rIte siddha pa che. -
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ (418 ). zrI karmoga graMtha-savivecana. gala dravyanA upagraha vinA AtmAnI paramAtmatA prakaTAvI zakAtI nathI. pudgala dravya5 ajIva padArthanI sahAya vinA saMyamanI ArAdhanA thaI zakatI nathI. game te jIva balavAnuM hoya tathApi pudgalanI sAhAcya lIdhA vinA te kaI paNa zubhakArya karavAne ane 'AtmAnI unnati karavAne samartha thaI zake nahIM. vajUSabhanArA saMghayaNa vinA paripUrNa mokSanI prApti thaI zakatI nathI tethI pudgala dravyanI nimitta kAraNapaNe apUrva upagrahatA siddha thAya che. paramANurUpa pudgala dravyanA ska dha rUpI che ane tenI sarva dazya vastuorUpa mUrti vinA kSaNamAtra ane jIvanavyavahAra nabhI zake tema nathI, mATe pudgala dravyanI apekSAe mUrtirUpa jagane upagraha lIdhA vinA keI paNa jIva pitAnI utkrAMti karI zake tema nathI. yugalaskane svabhAva che ke te AtmAnI unnatimAM upagrahIbhUta banI zake che ane avanatimA paNa nimittarUpa banI zake che. pudgalarakaMdharUpa dazya jagatanuM avalaMbana leto lete jIva manuSyabhavaparyata AvI pahoMce che ane pazcAt te sarvane upagraha pAcho vALavAne yogya zaktimAna bane che. dhamastikAya, adhamastikAya ane kAlane upagraha laI AtmA pitAnI vyAvahArika tathA naizcayika pragati karI zake che, tethI ajIne jIve prati upagraha siddha thAya che. anAdikAlathI ajIva padArtho svasvabhAva pramANe jIvadravyone upagraha kare che. pratyeka vastu potAnI pharaja pitAnA svabhAvadharmAnusAre bajAve che. dharmastikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pagalAstikAya, ane kAla pitAnI je pravRtti bajAve che temA jIva dravya nimitte kAraNe upagraha karanAra tarIke siddha thAya che. paraspara dravyamAM rahelI kriyAo vaDe dravyo paraspara ekabIjAnA upara upagraha karI zake che. dareka dravya svaccha svabhAva pramANe pravarte che eja tenI pravRtti athavA kriyArUpa karmacAga jANa ane te vastudharmanI pravRttithI jIve tathA ajI paraspara ekabIjAnA upara upagraha karI zake che. jenA prati svasva dharmakriyArUpa karmacagavaDa a ne upagraha che ane jInI svasva dharma pravRttirUpa karmacagavaDe jIne paraspara upagraha che. ajInA upagrahadvArA svayameva anubhavata: siddha thAya che. eka jIva pite anya jIva upara upakAra kare temAM vacce pudgalaraka che to avazya upakAra karavAmAM nimitta kAraNabhUta hoya ne heya cheja samavasaraNamAM besIne kevalI mahArAjA tIrthakara jyAre bAra parSadA Agala dezanA de tyAre parSadAnA manuSya tIrthakaranA hadayamAM rahelA kevalajJAnane dekhI zakatA nathI, temaja zrItIrtha kara bhagavAnanuM kevalajJAna sAkSAt AvIne manuSyanA hRdayane asara karI zakatuM nathI; paraMtu tIrthakara pite bhASAvargadvArA zabdo kADhIne dezanA de che ane tethI te zabdo kharekhara manuSyanA karNamAM pravezI hadayamAM jJAna pragaTAve che tethI te bhavya manuSya bodha pAmI sarvaviraticAritra dezaviraticAritra vigere grahaNa kare che. tIrthakara mahArAjAe grahaNa karIne mUkelAM bhASAvargaNAnAM pudgale te jaDa che. tIrthaMkaranAmakarmanA dathikabhAve
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - --- - --- - - -- - -- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - upagrahanA prakAra. (49) bhASAvargaNAnAM pugalo grahaNa karIne mUkAya che temAM AtmAne guNa nathI. tIrthakara bhagavAne tyAgelAM jaDa evAM bhASAvargaNAnAM pudgala dvArA manuSya AtmAditonuM jJAna prApta karI zake che tethI tIrthakara bhagavAnano ekayabhAva te bhavya manubene amRtarUpe anantaguNa hitakartA tarIke pariName che. e uparathI avadhavAnuM ke prAya bhASAvargaNarUpI jaDa pudgalenA upagraha vinA keI paNa manuSyane adyaparyata paramAtmapadanI prApti thaI nathI ane thavAnI nathI, tethI mahAtmAonI bhASAvargaNAdi jaDa vastuone jeTale upakAra mAnIe teTale nyUna kathI zakAya. jaDa vastuonI kSiA dvArA jInA upakArane grahaNa karIne manuSya vyAvahArika naiRyika pragati sAdhI zake che. AtmAne lAganAra zubha pudagaladhe puyarUpa che ane tethI tenA vipAkanI kriyA dvArA tenA dvArA thatI zAtAne manuSyAdi ja bhegavI zake che ane uccapadanI prApti prati upagrahanI upagitA avabodhI tene Adara karI zake che. vyavahAranayathI puNya AdaravA cagya che tenuM kAraNa paNa eja che ke AtmAnA ucaguNonI prAptimAM puNyatva kharekhara upagraha kAraka che. puNyanA pudgalonA upagraha vinA manuSyabhavanI prApti thaI zake nahi ane manuSyabhava vinA mukti maLI zake nahi te satya siddhAMta che. jaDa dravyanA upagrahane eka zvAsocchavAsa mAtra paNa grahyA vinA chUTake thatuM nathI. AyuSyakarma jaDa che ane tenA vinA vizvamAM jIvI zakAtuM nathI. sAyansa vidyA yAne padA. vijJAnathI pudagaladravyaskaMdhanuM vijJAna karAya che ane tethI japIgalika aneka prakAranI zuM karI zakAya che. AgagADI-tAra-TelIna vagere padArtha zodhethI chone aneka prakAranA upagraha thayA thAya che ane thaze. ekacakavALI aniyatranI gADI paNa have cAlavA mAMDI che. pAzcAtya dezamA jaDa padArthavijJAnaThArA aneka zebe karAya che ane manune upagraha thAya che-ItyAdithI avadhI zakaze ke vizvavarti sUkSmamAM sUkSma pratyeka padArtha svadharmanI kriyAvaDe kSaNe kSaNe pravRtta thaI ane upagraDa karI rahyo che. akarmathI vimukta ane bAhya pIgalika kriyAothI vimukta siddha paramAtmAo paNa bhakatanA hRdayamAM dayabhUta banIne bhaktonA hRdayanI zuddhirUpa kAryamAM nimittakAraNabhUta thaIne upagraha karI rahyA che-tethI teonA upagraha taLe vizvavati sarva bhavyamanuM ane devatAo vidyamAna che, A pramANe vizvamAM svadharmakriyA vaDe ja che prati upagrahu che ane arjune jenA prati upagraha che ane temaja a prati ne upagraDa che tathA Aje prati a ne upagraha che. eka jIvanA prati aneka jIvonA upara kharekhara bhUtakalama thayA vartamAnamAM thAya che ane bhaviSyamAM thaze. eka vavanA prati bhUtakAlamAM aneka aDapadArthonA upagraha thayA vartamAnamAM thAya che ane vidhyama thaze. eka jIvapArSaprati bhUtakALamAM aneka sajIva padArthonA upagreDa thayA thAya che ane bhaviSyamAM thaze. pagAra paraspara che ane ane kartavyameM paraspara upakarSa upakArI bhAvasaMbaMdha vana
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - thI kAga graMtha-savivecana. jAya. A uparathI avadhavAnuM ke vAyu AdinA upakArathI jIvanAre manuSya je anya nA upakAra mATe svakIya sarvavane upaga na kare te tenA je kRnA anya keI hAI zake nahi. vAyunA grahaNa vinA keI jIva jIvI zakto nathI; mATe game tevA nispRhabhAva darzAvanAra manuSya vicAravuM ke jyAM sudhI mAruM jIvana che tyAsudhI mAre vAyunuM grahaNa karavuM paDaze mATe upakArane badale upakArathI vALyA vinAnuM jIvana niSphaLa che. azinA upakArataLe manuSya daTAyela che, asaMkhya agnikAyanA jIvene nAza karIne manuSya pitAnuM jIvana saMrakSI zake che. pAcanadi kriyAthI te AhArane 5kava karavA mATe anine upa ga karIne tene upakAra svIkAre che. zItAdinuM nivAraNa karavA mATe ane annAdika pakAvavA mATe agnino AraMbha samAraMbha kare che. cadi jagatamAM agni na hoya te manuSya pitAnA prANunI saMrakSA karavA mATe samartha thaI zake nahi. pratyeka manuSyane agninI jarUra rahe che. vanaspatithI manuSyanuM pipaNu thAya che. jagatanuM DhAMkaNabhUta kapAsa manuSyane keTale badhe upakAra kare che? te vicAra karatAM vadhAI zakaze. manuSya vanaspatinA AhArane prAya. moTA bhAge upaga karIne te vaDe jIvIne tenA upakArataLe dabAya che. aneka prakAranI vanaspatine upaga karIne manuSya zarIrane dhAraNa karI zake che. annAdi vinA manuSya jIvI zakate nathI. manuSyanI vAcika tathA kAyika zakti khIlavavA mATe aneka zikSakenI AvazyakatA siddha kare che. bAlyAvasthAthI manuSyanI unnatimAM aneka manuSyanI aneka prakAranI sahAyatA maLI hoya che. tene yadi manuSya vicAra kare te pratyupakAra vALavA mATe yathAzakti pravRtti karI zake. nizALamAM aneka zikSaka pAsethI zikSaNa grahIne teonA upakArataLe manuSya dabAya che. aneka paramAthIMmanuSya pAsethI kaMInuM kaMI te grahaNa kare che. aneka sahacare-mitro pAsethI te aneka prakAranA upagrahone grahe che ane svakIyennatipradezamAM prayANa kare che. kIndriya, trIndriya, caturindriya jInA upagrahane manuSya grahaNa kare che. teonI pAsethI kecidu upagrahane paraMparAe svIkAre che jala ane vAyune keTalAka prANuo svaracha rAkhe che ane tethI teo paNa nimittakAraNapAraMparyathI upakAra karanAra siddha Thare che. devatAonA upagrahone manuSya svIkAre che. temanA upakArane manuSya grahe che. A pramANe manuSya vyAvahArika unnati pradezamAM vicarate chate anya jInA upagrahathI jIvI zake che. . manuSyamAtrane A pramANe upagrahathI upagrahIta thavuM paDe che. manuSya kSaNe kSaNe anyanA upagrahane grahaNa kare che. manuSya jaDavastuonA upakArathI upagrahIta thAya che. ema upakAraNine vicAra karatAM taratanimittakAraNuyoge avabodhAya che. manuSya jevI rIte " vyAvahArika unnati arthe aneka upakArone grahaNa kare che tevI rIte dhArmikennati arthe ' aneka manuSyanuM sahAcca grahaNa kare chedhArmika pustaSkanA racanArAnA upakArataLe dabAye
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - upagrahane Adara kare. (23) che. dharmopadeza denArAonA upakArataLe te Ave che samyaktvaprada gurunA upakArataLe manuSya Ave che, temaja cAritraprada sarunA upakArataLe AvavAnuM thAya che. dharmamArgamAM vicaratAM aneka prakAranA sadvicAro ApanArAo mahAtmAo ane uracakeTi para caDhAvanArA aneka mahAtmAonA upakArataLe AvavAnuM thAya che manuSya potAnA AtmAne paramAtmA banAvavA mATe aneka jInA upakArane grahaNa karate karate chevaTe paramAtmA thAya che. manuSyane ucca dazA para AvatA keTalIka lakSyamAM na Ave evI sahAya maLe che. manuSya ema kahe che ke mAre keInI paravA nathI. A tenuM kathavuM nispRhatAbhAvayukta che paraMtu te vyavahAranayanI apekSAe asuka cho taraphathI te tevI dazAmAM paNa aneka prakAranA zArIrika Adi upagrahone te grahaNa kare che ja. AhArAdika grahaNa karatAM anya jenA upagrahataLe mahAtmAone AvavuM paDe che. manuSya vicAra kare joIe ke huM ghaNuonA upakArataLe dabAyela chuM-tethI mAre mArA baMdhusamAna anya prANIo prati upakArane badale AtmabhegapUrvaka Apa joIe. manuSya anya ekendriyAdika para upakAra kare che. manuSya ekendriyAdika jIvonI saMrakSA kare che. sarva jIvonI dayA pALavAne upadeza ApIne tathA te pramANe vastIne anyane upakAra karI zake che. manuSya pRthvIkAya apakAya tejaskAya vanaspatikAya ane trasakAyanA jIne bAdhA na thAya evI vicArAcAravyavasthA karI zake che manuSya potAnA mana, vacana ane kAyAnA vegathI anya jIve para upagraha karI zake che, vanaspatine jala vagerene upagraha che. kandriya triIndriya caturindriya chene pRthvI Adine upagraha siddha thAya che A duniyAmAM sarva che paraspara upagraharUpa khilAthI baMdhAyelA che. te upagraharUpa khalAnI bahira siddho vinA anya cha nathI. A duniyAmA paraspara upagrahanA sAdhano upayoga karavA sarva ne pitAnA kamadhikAra pramANe haka che te hakane tyAga karIne jeo dhana-dhAnya-jalAdine svAmitva haka saMrakSIne ane upagraha levAmA vighabhUta bane che ane vizvamA avyavasthA azAti pApAdinA kartA bane che tene svayaM teo yadi khyAla karaze te ApoA5 abodhI zakaze ane potAnI bhUla mATe pazcAttApa karIne parasparopagrahanA ArAdhaka banI zake. Apa pAse je kaMI che te parasparanA upakAra mATe che evuM layamAM rAkhIne pratyeka maLe upakAra guNa khIlavavA prayatna kare jeIe, Apane je kaMI maLyuM che te ane upakArArthe che. ane jenI pAsethI je kaI grahaNa karavAnuM che te peTa para piTale bAMdhavA jevuM karavAne mATe nathI. AkhI duniyAne temAM bhaga che ane anya jIvonA upagrahAdhe svayaMcita karelI tana mana dhanAdi zakita ja evuM vicArInI
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ *(jara4 ) zrI karma graMtha-savivecana tly svAdhikAre upagrahatvane AdaravuM joIe. AtmAe zArIrika Adi je je zakita khIlavI hoya che temAM aneka jIvenuM upagrahatva grahyuM hoya che. te pazcAt aneka jIne zarIrAdhidvArA upagrahatva karavuM emAM kaMI vizeSa karavA jevuM hotuM nathI. jevuM levuM tevuM devuM e pArasparika-tAvika nyAyasUtranI AjJA svIkAravI joIe; anyane Atmaga svIkArIne tenAthI upagrahIta thayA bAda ane je je viveka daSTithI, deya heya te te na ApavAthI mahAmUDhatApUrvaka pApitva prApta thavAno prasaMga prApta thaI zake che. svIya guNe khIlavavA mATe anyane upagraha grahyA bAda ane upakAra kara joIe-anA upagrahane svIkArI pitAnA nirvAhanI uparAta ghaNuM bheguM karIne anya jIne TaLavaLAvavA, duHkhI karavA ane teone upagraha na de-eja rAkSasatva gaNu zakAya. zarIranI vRddhi arthe kSaNe kSaNe pudgala skaMdhane grahaNa karavAmAM Ave che, ane anya jInA upagrahogya pudgala skane bahir kADhavAmAM Ave che. ApaNe je je yugala skane nisarga karIe chIe te anya jIvonA AhArAdika arthe hAI upagrahapaNe pariName che ema viSAdimA paNa avalokAya che. vanaspati pazu paMkhIo vagerenAM nisargabhUta pudgalene ApaNe AhArAdi rUpe grahIne upagrahatvane siddha karI zakIe chIe. paraspara upagrahanI ApalemA saMpUrNa vizva samAI jAya che. parasparopagraha e svabhAve pariNAma pAmatuM sArvajanika sUtra che. je je tIrthakare ane siddha thayA che teoe paNa AtmAnI paramAtmatA karavA upagrahatvane svIkAryuM hatuM ane teo siddhAvasthA pUrve duniyAne sarvottamavidhipUrvaka upagrahatva dAnane ApI upagrahatvanI ApalemAthI mukta thayA. satya dayA asteya brahmacarya parigrahatyAga rAtribhejanatyAga Adi vatethI -anya jIvo para upagraha karI zakAya che ane AtmAne bhAvaguNanuM svayameva upagrahatva -samapIne paramAtmatva pragaTAvI zakAya che. dAna zIla ta5 - ane bhAvanAthI pitAnA AtmAnuM tathA anya jIluM upagraha karI zakAya che. abhayadAna ane supAtradAnAdi35 nadIonA pravAhathI saMpUrNa vizva sukhI thAya che tenuM mULa kAraNe nirIkSIe parasparopagrahatva avalokAya che. jala puSpAdi ucca gatine prApta kare che tenuM mULa kAraNa upagraha che. je vastunuM dAna karavAmAM Ave che tene pratibadale koI paNa rIte kaI paNa rUpamAM maLyA vinA rahetA nathI. je je vastuonuM ane dAna karavAmAM Ave che tenuM phaLa anekavA aneka rUpamA aneka bhavamA aneka adhyavasAyanI apekSAe prApta thAya che. AmravRkSathI aneka jIvo upagraha prApta karI zake che tethI AmravRkSane jalAdithI manuSya piSe che ane tenI paraMparAnI saMrakSAmAM svayameva pravRtta thAya che. eka manuSya jJAnI banIne dhanadhAnyAdika sAMsArika vastuone tyAga kare che, tenI sAthe svasvAmiravabhAva tyAgapUrvaka vasatuonuM te ane dAna karI zake che, temaja anyAne
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - upagrahanI AvazyakatA (45) ka dAna dvArA upagraha karIne je aprApya amUlya sukhasAdhano che teone dAnanA pratinaphaLa tarIke prApta karate jAya che; chevaTe te paramAnandavane upagrahanA badalAmA pAmIne kRtakRtya thAya che. eka sarevara pazu paMkhI vagerene je jaladAna samarSe che ane upagrahatvane aMgIkAra kare che, tenA pratidAnamA te puSkaLa jaLapravAhane pAme che ane hatuM tevuM bane che. AvI sarvatra samasta vizvamAM sarvathA sarvadA sArvajanIna parasparopagrahavavyavasthA prasarI rahI che ane tene lAbha ApaNe laIne aneka dukhamAMthI mukta thaI zakIe chIe tIrtha karo dIkSA levAnI pUrve sAvatsarika dAna de che ane teo jagatanA upagrahatvarUpa traNamAMthI vimukta thAya che ane chevaTe kevalI thaI samavasaraNamAM besI sarvottama dharmadezanAthI uttamottama upagrahatra karIne sarva jIvone sukhI kare che. AvI paraspara upagrahanIti sarvatra vidyamAna che. rAjAne prajA para upagraha che, ane prajAne rAjA para upagraha che. mAtAne putra para upagraha che ane putrane mAtA para upagraha thAya che. pati potAnI patnI para upagraha karI zake che ane patnI pitAnA pati para upagraha karI zake che. tyAgIo potAnI zakti thI gRhastho para upagraha karI zake che ane gRha vIyazakitathI tyAgIo para upagraha karI zake che. zikSake ziSya para upagraha karI zake che ane ziSya sevAbhakitathI zikSake para upagraha karI zake che enA pitAnA rAjA ane prajAnuM AtmagavaDe saMrakSaNa karI zake che ane rAjA tathA prajA svIyazakitavaDe senAnuM saMrakSaNadivaDe jIvana nibhAvI zake che sudravarNa pitAnA adhikAra pramANe brAhmaNadi para upagraha karI zake che ane brAhmaNadi varga pitAne saprApta thaelI zakti vaDe sudAdi varNa para upagraDu karI zake che. pRthvI jala vageremAM yadi sagya upagraha pravartI zaktA nathI te upadrava gaga dukAla vagerene udbhava thAya che ane tethI jagamA azAti prasare che ane tenI prANI mAtrane taratamayege apAdhika dukhanI asara thayA vinA rahetI nathI. paraspara upagrahatvane niyama vastuta pravatya kare che. zuddha prema ane zuddhatAne janaka parasparopagraha che athavA paropagrahane vAstavika janaka kharekhara zuddha prema che ema sApekSadaSTie vicAratA avabodhAze tyAM sudhI vizvanI sAthe saMbaMdha che tyAsudhI upagrahatvanI sAthe sabaMdha che. ane te pramANe dravya kSetra kAla ane bhAva pramANe pravaryA vinA chUTake dhatuM nathI. apramattagI dhyAnamAM masta chatA paNa te pavitra vicArotpAdaka dravyamana zukalezvA pavitra zArIrika nidhana pugalaska ane AcAravaDe ane upagraha karavAmAM nimittakAra bane che te anyanuM zuM kaghavuM ? arthAt anya jIvaDe upagreDa karI zakAya tema kisipi Azcarya nathI. jagatane jeTaluM upagra karIne sama kApa che, tenA karatAM neka
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ S ( 426 ) zrI krayoga graMthasavivecana. Fei guNA khIlavavA " mATe tricAgika zaktiyeAdvArA khahu AkarSI zakAya che. evA kudaratI avicala niyama che, A niyamamA jene avizvAsa che te AtmAnI sahajAnandadazAne pragaTAvI zakatA nathI temaja te upagrahanA vicAra ane AcArathI ghAtaka banIne peAtAnI jAtane dhULa karatA paNa halakI manAve che. upagrahane karanArAo kharekharA bhakta jJAnIceAgI ane satpuruSA che. jagamAM yadi te parasparopagrahanI kriyA adha rahe teA koi jIvI zake nahi; ema vicAra karatAM tu avameAdhAI zakaze. paraspaivadda sUtranA garbhane jema jema sAra pAmatA jaIe chIe tema tema pavaivatra mAhAnA maNukArUpe sapUrNa vizva che, evA bhAva jAgrata thAya che. parasparopagnaDhavava Avazyaka dharmathI khaMdhAyalA jagat para pUjyabhAva utpanna thAya che ane parasparApagrahatvabhAve jagat pUjya ane huM jagattnA pUjArI evu sphuraNAyAge gAna karI zakAya che. santA pUjya ane hu santAnA pUjArI chuM... e upamahatvanu bhAvasphuraNAe gAna karI zakAya che. aneka prakAranA dehAmA rahenArA jIvA paraspara upakArane kare che evuM anubhavatAM jagat prati vilakSaNa prema udbhave che ane jagat prati upagraha karavAne peAtAnA adhikAra pramaNe pravRtti karavAnI zaktimA utsAhanI vRddhi thAya che. zuddha premathI parasparAgrahatvamA pravRtti thAya che, upagraha arthAt upakAranA paNa aneka bheddA paDe che te sarva prakAranA upakArAmAM nhAnA meTApaNuM rahyuM che. parantu pratyeka jAtanA 'upakAra potAnA sthAne je zreSThatA bhAgave che te sthAne anyapagrahA gauNutAne pAmI zake che. jala ane vAyu je manuSyanA jIvavA prati upagraha karI zake che te anyathI kadi khanI zake nahi, je je upagrahAne ApaNe sAmAnya dhArIe chIe te te upagraha svasvasthAne te vizeSatAne dhAraNa karI zake che. vAyu ane jalathI manuSyanA AyuSya jIvanAdi prati upakAra karI zakAya che, ane mahAtmAovaDe manuSyanA AdhyAtmika sukhamaya jIvana prati, upakAratA karI zakAya che, emAM svasvasthAne sajAtIya upagrahAnI upaceAgitA makuttA ane mukhyatA sApekSa STie avakhAdhAi zake che. jagatmA sarva prakAranA upagraheAnI jarUra paDe che tethI sarva prakAranA upagrahAne denArA sarva jIvAnI mahattA pUnyatA ane tenA upakAra taLe AvelA tarIke peAtAne avAdhyA ane mAnyA tathA te pramANe pravartyA~ vinA chUTakA nathI--ema khAsa vicAravuM joIe, vizvanA mahAna dharma kharekhara parasparopagrahatva che. parasparopada eja jagA jIvADanAra sajIvana maMtra che. parasparopagraDhamA vibhUti vase che te sUtra pramANe je pravarte che, teo izvaranI vibhUtiAne prApta karI zake che jJAnInA jJAnayeAgamAM, karmacAgInA karmacAgamA, bhaktanA bhaktiyogamAM, anubhavInA layayeAgamA parasparApagrahatvanI zakticA vilasI rahI hoya che- ema sUkSmayA avalAkatAM nirIkSI zakAze, parasparApagrahatvaSTithI jagatanA jIvAne dekhatA svAbhAvika rIte sa jIve para
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - tIrthakara nAmakarma kyAre baMdhAya che ? (4ra7 ). guNanurAga ulase che. ane sarvajInI sAthe maitrIbhAvanA vadhe che. parasparopagrahatva bhAvathI sarva jIvone dekhatAM sarva eka kuTuMba samAna lAge che, ane teonA de prati daSTi jatI nathI. pitAnA AtmasamAna sarvajIne dekhADIne svArtha-mArAmArI-kApApI zreSASI vagere ne tyajAvanAra parasparopagrahabhAva che parasparopagraha, sarva jIvonI sAthe asaMkhya vakhata thaela che ema jANanAra pitAnA zatru bananArane paNa aneka bhavanA upakArathI saMbaMdhita thate avabodhIne tenI sAthe vairabhAva rAkhI zakato nathI. ulaTuM pitAnA zatru bananArane paNa te mitrabhAve dekhe che; ane tene vairanA badale upakAranA taLe dAbe che. parasparopagrahahatvane bhAvArtha nahi jANanArAo anya dezonI prAsyarthe yuddha karIne lAkho manuSya vagerene saMhAra karI pitAnI jAtine pApI banAve che. uttarapada sUtrane jANanArA vizvanA sakala manuSya thAya te kasAIkhAnAM vagerenuM nAma paNa rahe nahi. paraspara upakAra kare joIe ema jyAre paripUrNa samajavAmA Ave che tyAre hiMsA, asatya rateya vizvAsaghAta parigraha mamatva vagerenA tyAgamAM saheje pravRtti thAya che. vizvasaMrakSaka vyavasthAnA niyame je je racAyA, racAya che, ane bhaviSyamAM je je racAze temAM vastuta karAteuva samAyeluM che ane pognA pAyA para sarva zreyaskara vizvajIvasaMrakSAne mahela caNAyelo lAgaze. eka bIjAne sahAya karavI. eka bIjAnA bhalAmAM rAjI rahevuMItyAdinuM mULa zRMkhalAbaMdhana te pavitra che. paraspara pratyupakAra karavAne sAmAjika dharmamA ApaNe keTalA AgaLa vadhyA chIe tene ekAtamAM sthiracittathI vicAra karavAthI pitAnI bhUla pitAne dekhAze. anya ne upagraha daI sukhI karavAnA pariNAmanA ullAsathI tIrthakaranAmakarma baMdhAya che "vi jIva " evI bhAvanAvo tIrthaMkaranAmakarma baMdhAya che, temAM upakArapariNati mukhyatAe kAraNa ke anya jIvanuM zreya. ciMtavIne teonA prati upagraha karavAnI pravRtti karavAthI anyanA karatA pitAne AtmA uraca thAya che. ahIM emAM pravALittinI alakha lIlA pitAne mahimA vilasAvatI mAluma paDe che. je je kaMI jagatamAM zikSaNIya che te parasparanA upakArArthe thAya che. vyAvahArika upakAvaDe je pitAnA AtmAne zobhAvatuM nathI te naiRyika dharmamArgamAM pazcAt rahe che. je ajenA upara upakAra karatuM nathI tene ucca keTi para caDhAvavA anya mahAtmAo paNa upagraha detA nathI je manu saMyamamAgamAM vicare che teo jagane vAstavika sukhakAraka upakAra karavA samartha bane che je rUpa hathI AtmAnI paripUrNa zAti pragaTe ane sarva prakAranI vAsanAonA nAzapaka jana jarA ane maraNanA baMdhananI paraMparAothI AtmA che tevA prakArane pathAra te khare khara ervottama vAstavika upakAra karI zakAya ane evA prakAranA paDane kara nya
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 428 ) zrI kasama graMtha-savivecana. munivare hevAthI teo jagatane tArI zake che. je munivare jagatanI pAsethI alpa paropakAra grahaNa kare che ane tenA badalAmAM jagatane anataguNa papakAra kare che-evA munivaranI balihArI che. munivaro karatAM sarva tIrthaMkare anaMta guNa vizeSa upakAra karIne jagatanA nAyaka bane che. mahAtmAo jagatanA upagrahenI ApalenA saMbaMdhamAMthI mukta thayA bAda zarIrane tyAga karIne akriya niraMjana-siddha-buddha paramAtmArUpa thAya che. jaganA upakArane badale vALavAne hoya che tyAM sudhI mahAtmAone zarIra dhAraNa karavAne adhikAra che. pazcAta teo sAdi anantamAM bhege mukitapada pAme che. tIrthakara mahArAjAone teramAM guNasthAnake jagata jIne dezanA deI tIrthaMkara nAmakarma bhegavavA pravRtta thaIne puNya karmanI nirjarA karavA mATe bhASAvargaNanA pudgale kheravavAM paDe che e badhuM parasparopagrahatva saMbaMdha che. caturthaguNasthAnakanI prAptimAM prathama mithyAtva guNasthAnaka upakArI che. tethI mithyAtvane paNa apekSAe uparanA guNasthAnakanI gyatAnA guNe meLavavAnI bhUminI apekSAe guNasthAnaka kacyuM che. samyakatva prati mithyAtva upagrahIbhUta thAya che ane cAritra prati samyaktva upakArI thAya che. chaThThA guNasthAnaka prati paMcama guNasthAnaka upagraha kAraka che, ema uttarottara guNasthAnako prati nIcenA guNasthAnake upagrahakAraka thAya che. chaThThA guNasthAnakavRtta munine apramatta munivare upakAra kare che. ane pramattaguNasthAnakavartI suniye paMcamaguNasthAkavatta zrAvake vagerene upakAra kare che. temaja zrAvako anAdivaDe munine upagraha kare che. jene paraspara paropakAra saMbaMdha che. jJAnIo ane ajJAnIo vastrabuddhayAnusAre pApakArapravRtti karyA kare che. paramAtmabhakta munivare vizvamAMthI apagrahane grahe che ane anaMtaguNa upagrahane pAcho sasape che. anyanA Atmabhege teo je je upagrahone grahe che temAM tenI nyAyaviziSTa yogyatA hovAthI svahakane siddha karanAra gaNAya chemahAtmAo sarva vastuonA tyAgI hovAthI teo mahadAnI gaNAya che, ane teo upagrahonI grahaNatamAM vizeSa hakakavALA hevA chatAM vizvapara karuNa varSAvanArA teo niravagha paropakAranI ApalemA mukhyatAe sargikamArgamAM pravRtta thaIne paugalika vastuonA upagrahAtIta, upazama, pazama ane kSAyikabhAvanA kArikabhAvanI ApalemAM pravRtta thaIne lokika sukhAtIta lokottarasukhavyApAramAM vizvamanuSyone adhikArI karI uparozanA mukhya nAyaka banIne vizvanI sArvajanIna aupagrahikabhAvanAnA vartananA Adarza puruSa bane che ema prekSaka mahAtmAo anubhavI zake che upazama kSapazama sAyikabhAva pariNata munivarenA mAnasika vAcika ane kAyikAdi dayika pudgalaka dhanA upagrahadAnathI jagata jIvonI je. je uracatA thAya che te avarya-ataryo che. tevA mahAtmAonA saMbaMdhavALA dayika pudgalaskonA upagrahaNathI jagajajI upazama kSaye pazama ane kSAvikabhAva sammukha thaIne
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ UR upagrahane ane Atmabhoga paNa Ape (429 ). tadrupatAne pAme che, te temanA upazamAdibhAvanA upagrahadAnanuM te kahevuM ja zuM ? A jagamAM viveka daSTithI sarva paropakAronI tulanA karavAmA Ave te santamunivare taraphathI thatA upagraheja sarvopagrahomAM sarvatra sarvathA sArvajanIna zreSThatAne prApta karI zake che aeva prabhunA pratinidhi tarIke santamunivarene avabodhavAmAM Ave che--te kharekhara vAstavika ja che. santajananA upakArathI duniyAne uddhAra thAya che mATe te santomA vizvajanene pUjyabhAva-vizvAsabhAva kudaratI rIte rahe che je santamuniye vizvajanane sukhaprada paropakArone devA mATe kalpavRkSa jevA che teo prati duniyAnI keTalIka vastuo ke je tenA jIvanadiprati upagrahabhUta thAya che tevI upagrahabhUta vastuone teo grahe che ane tethI vizvajIne puNya thAya che ane teonA pApa nAza thAya che. aeva santa sAdhuo je kaMI kare che te sarva upagrahapa hovAthI teonA pratApe sUrya tape che caMdra zItalatA arpe che vAyu vAya che ane megha varSe che-ema zAstrone paSa agamya lIlAne khyAla Ape che. dharmacakranA pravartaka ane paramAtmAnA hadayarUpa santasAdhuo havAthI vizvajIvo pAsethI upagraha grahatA teone deSa lAgato nathI. ane temaja teone upagraha devAthI jagajIne anataguNa lAbha thAya che ane tethI gajajIvo UMcA AvIne prabhune prApta karavAnA adhikArI bane che jene paraspara upakAra hoya che ema avabodhyAthI kaMjusapAgu svArthatA vagere dene nAza thAya che ApaNuM jIvanamAM je je aNadhArI sahAya maLe che, tethI te saDA karanAganA AbhArI ApaNe hovAthI abhimAna-mahattA vagere karavAnI vRttithI dUra rahevA prayatna karI zakIe chIe eka bIjAmAM thoDAghaNuM avaguNa rahelA hoya che ane e avaguNene nAza karavAne sarvottama e upAya che ke-paraspara eka bIjAnI AtmAnI unnati karavAmAM anekadhA upagraha karavA tatpara thavuM upagraha denAra ane upagraha lenAra jImA de hoya che. ene je je aze de TaLyA hoya che tAda guNo khIlyA hoya che ema avAdhAya che upagraha karavAnI Avazyaka vRttithI je je zu khIlyA hoya che te sthira thAya che ane tene nAza thato nathI. upagreDa karanA vayAvuM, guNavaMta arthAt sevAdharmaniSTa hovAthI te apratipAti guNane ghAR bane che ane jIne upagrahadAna devAthI teo du khakAraka durmati durAgArathI nivRtta thAya che. ane sukhasAdhanemA pravRtta thAya che. tana pazcAt teo upakA paraMparAnI vRddhi karanAra bane che. sarva prakAranA karmathI mukta banavu evA vicArI dhika upagraha karavAmAM je je Atmabhaga samarpa ghaTe te amarpa je ke leke duniyAmAM sattAdhArI sukhI-dhanI-bhagI vidvAna dekhAya che te te vA . . janA pUrve aneka upagane ghA che tethI te tyAM che ? ane
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - T - - - - - - - - - - - - (430 ) zrI kamaga thaMca-sacina. upagraha daIne potAnI pharaja pUrNa na kare tyAM sudhI teo sevAdharmanA devAdAra che. ata eva teoe anya jIvone upagraha dIdhA vinA rahevuM na joIe, kAraNa ke temAM aneka jIvonA upakArataLe dabAyalA che, mATe teoe abhimAnathI oddhatya vAchavvAdi dhANu karIne pitAnI jAtane na lajavavI joIe pazu pakSI vagere sarva prANIonA upagrahathI Azrita thaela manuSya jAta che mATe sarva janee pazu pakSI vagere prANIonA saMrakSa| upagraha karavA tatpara thavuM joIe. jeo anyajInA upagrahathI puSTa thaIne anyachanA nAzAthe svazaktino upayoga kare che, teonA evA apakRtyathI vizvamAM aneka mahAtmAte thAya cheema pApanI guNalIlAnuM mAhAsya prANa karIne jaNAve che. anya jIvonA upagrahathI jIvanAra chae huM ane mahArUM evuM mehanuM nATaka na karavuM joIe. anyajInA upagrahane anaMtavAra bhUtakAlamAM grahaNa karyA, vartamAnamAM aneka jIvonA aneka upagraha grahaNa karAya che ane bhaviSyamAM aneka jInA aneka upagrahathI yukta thavuM paDaze. evI sarva jIvonI sthiti hevAthI vAstavika paropakAraSTithI avalokatAM svAmibhAva kharekhara jagatmA ghaTI zakatA nathI. duniyAmAM upagrahanAM leNa deNune vyavahAra sarvane seva paDe che; upagrahanuM devuM cUkavyA vinA chUTake thavAnuM nathI. anya pAsethI upagraho nahi levAnI IcchA chatAM Avazyaka upayogI upagraha svabhAve lIdhA vinA : chUTake thatA nathI. tathaiva upagrahane dIdhA vinA paNa chUTake thatuM nathI. jyAM sudhI AtmAnI sAthe karma che tyA sudhI upagrahane leNadeNa saMbaMdha varyA kare che. ata eva daza dRSTAte durlabha manuSyajanma pAmIne manuSyae vivekadraSTithI sarva jIvone je je upagraho devA ghaTe tenuM satya nirIkSaNa karIne svAdhikAre svazaktipUrvaka upakAramAM pravRtta thavuM; sarva jIvone parasparopagraha che. te manuSya ! hArI zakti pramANe jagatanI sevA pratyupakArArthe tu tArA prANu badhuone mana vANI ane kAyAdithI upagraha kara. vyavahAranayathI vivekadRSTie niravA popakAranI mukhyatAe bahu lAbha ane alpahAni vagerene vicAra karIne upagrahamAM karmAdhikAra pramANe pravRtta thA. jagatanuM Anubhavika sajIvana sutra paraspara upakAra kara te ja che. he Atmana ! tu je karma keTI para hoya athata tuM je sthiti para rahI je pravRtti karate hoya tenA adhikAra pramANe dravya kSetra kAla ane bhAvathI parane dravya ene bhAva paropakAra karavAmA upadezAdi pravRttine seva !! hArA zarIramAM je paramAzuonA che paraspara bhegA thayA che tenA vaDe vaparApagrahabhAvane sAdhI le ane dunicAne zAzvata sukhaprada pAkAra karavA mATe jAgrata kara. munine muninA adhikAra pramANe upagrahane adhikAra che ane gRhasthane gRhasthanA adhikAra pramANe upagraha' arthAt parepakAra karavAno adhikAra che. naigamana saMgrahanaya vyavahAranaya jusUtraneya zabdanaya samaDhiya ane evabhUtanayathI upagrahanuM svarUpe avabodhavuM joIe sAta nathI upa
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- - -- - nirvikalpa samAdhi anaH sukhadAyaka che (431 ) grahane satya viveka pragaTa thAya che. cAra nikSepathI upagraha arthAt upakAranuM svarUpa avaodhavuM joIe. ApaNane anya upakAra kare che tethI ApaNuM manamA jevI asara thAya che tevI ApaNe ajenA para upakAra karIe chIe tyAre anyane asara thAya che. ApaNI sArI sthiti karavAne kaI ApaNane sAhAdhya kare che te ApaNe tenA AbhAra taLe AvIe chIe tevI rIte ApaNe ajenA upara upakAra karIe chIe te anya che paNa ApaNA upakAra taLe Ave che ane tethI teo temanI sthiti pramANe ApaNane AgaLa vadhavAmA sAhAsya kare che, anyanA upara upakAra karate chate je tu bhaktimArga jJAnamArga saMyamamArgamAM AgaLa vadhIza te tethI tuM pAcho paDI zakIza nahi. ema Atmana ! hRdayamAM khAsa tuM dhAraje. vartamAnakAlamAM hane je je kaI upakAra karavAno adhikAra pramANe maLyuM hoya tene vartamAnamAM upaga karaH bhaviSyamAM vartamAnamAM maLelI zaktine upakArArthe vAparavAno vicAra na karo kAraNa ke bhavidhyakAla e vartamAnamAM apAtakAla che. prAptakalane anAdara karIne aprAptakAlamAM upakAra karavAne vicAra karavAmAM ThagAIza pastAIza ane manuSyajanmanI salatAne sthAne nilatA avakIza. anyajI para upakAra karavo e Annati mArgamAM AgaLa vadhavAmAM anyajInI sAhAyarUpa leNuM cheH anyajIvonI pAsethI kaI paNa pAchuM na levAnI niSkAmabuddhithI je je upagraha karavAmAM Ave che tethI svAminI anaMta guNa uccatA khIle che ane sahajasamAdhimAM AgaLa vadhavAnuM thAya che; papakAramAM prabhunI jhAkhI jaNAya che ane AtmA paramAtmArUpa bane che ema upagrahadaSTie avadhavu. sahaja samAdhimAM sthiratA karavA mATe nirvikalpa sthitimAM rahevuM joIe nirvikalpa sthitimAM rahenAra mahAtmA jagapara atyaMta upakAra karI zake che. monI nirvikalpa dazAmAM rahenAranA AtmabaLanI anya manuSya para asara thAya che. ati eva samAdhivaMta muni monI chatA ajenA para upagraha karI zake che samAdhivata muni " tu maunaLAkhyAna rivAranuM triraMgA" e kahevatane akSaraza satya karI banAve che AtmasamAdhimA mahAtmAnA mana vANI ane kAyAnA paramANuka che paNa jANe guvaDe sAI gayA hoya evA thaI gayA hoya che, ane te chUTIne pAse AvanArAo upara 5 gunonI apUrva asara karavA zaktimAna thAya che. AvA nirvika dazAmAM rahenArA muniye jAmAthI je AhArAdi grahaNa kare che tenA karatA ananta guNa vizeSa lAbha ApavA teo janane samartha thAya che pravRttimArgamAM pathikabhUta thaela karmagimahAtmAo je zAMtino lAbha A vizvane Ape che tenA karanA nirvikalpa samAdhi dinAga mahAtmA jAnane anantaguNa zAtine lAbha ApavA samartha thAya che. nivikalpaka samAdhi hA .
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ is'eg'kd`ad'd'y'// n'S , l' ' -!>>ff gfel ei>>?:dE:: S', r . " ? R Rd,, , i ,,&: // :*; fuifi:aff 'rud'd' !r 4:? *Mxq fcifci%C3 k':: ? a',-if-;; ;: 1 // ,"; .' ;:fr :; rriffreq'At'eyxxxfiqii' d-;: d'd'yu .// d': ;, r, dmad'yS ;: zshS. ,- 'n' ; // '. kd k:}& rni GafSh k' ;; xa,fi Hr ;};.// ? jf&&- uci zdy' // y , .; ;. d: 'dt' .* 'rS:// 33 ]1-zigd'i} ;; ;q-!d: ftg1fi:, n; ; . : r; -. : : f zy frfqf9 % ? firti: ?{{ S'd'iz, f;. :,5: 1 21 :14:g . // y z ; f ;}. xfuc -:SdSmyS dz'>>? !21 214 Syy A- :::,-: f'r , // ,, qii?qg er{? d': ri'A: ;; ;? -?33}r'' z?, // // ;; ;;;--: -. ,, ': ?::a '@yid`: : ' 'Sd dd'S- 3:::d ;coq'A.e, Se' .n:sf - ;z.! ; - -- :: . ' ,: :3 w]--;; ga xfcrff'' ''':g 33!d' -pi 4;,. dy,! , . n ;, , , -1-;? xf,3 3}- :: n4:3-.4,4! d`an' . ? ? af- C fti ' ?. . -:,' n .ftqrirezyzz rtzrug--fj S, -[:M
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ ---- - - - - - --- - - - - g karmayogI kayAre banI zakAya ? (433). zakatuM nathI. anya jIpara upagraha kare e kartavya karmaga che evuM avadayA vinA te svArthI banIne ane kartavya karmagadvArA svapragati karavA zaktimAna thato nathI. A vizvazAlAmAM sarva jI paraspara ekabIjAnA upakArI ane mitra che te uparyukta sUtrathI siddha thAya che. atae sarva jInI sAthe maitrI pramoda mAdhyastha ane kAya e cAra bhAvanAnA vartanathI vartavuM joIe ane Atmavat sarva jIvone mAnI upagraha dRSTie sarvajInI upayogitA avadhI sarva ivenuM saMrakSaNa karavuM joIe. tathA sarva jI paraspara upagraha karI AtmonnatimA agragAmI bane evI cagya kAryapravRttine mana vacana ane kAyAthI sevI jagatanA upagrahadAna traNamAMthI upagraho pAchA vALI mukta thavuM joIe eja vizvazAlAvarti cetananI unnatino vAratavika upagraha-karmaga che atra upagrahanA saMbaMdhe jaNAvatA prasaMgopAtta jaNAvAya che ke je paraspara eka bIjAne apakAra paNa karI zake che ane dUgala dravya paNa upakAranI peThe apakAra karI zake che. jainadaSTie jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mehanIya, AyuSya, nAma, getra ane aMtarAya e ATha karma pugalarUpa che ane tethI AtmAnI jJAna, darzana, avyAbAdha, kSAyika cAritra, anaMtathiti, arUpI, agurulaghu ane vIryazaktinuM ArachAdana thAya che ane te aNa karmaprakRtinA nAzathI AtmAnA ATha guNe prakaTe che; tethI vyavahAradaSTie keTalAka pudgalo AtmAne jJAnAvaraNayAdi karma pudagalanA nAza mATe upakArI thAya che ane jJAnAvaraNIyAdi pudagale AtmAnA guNene haNe che, mATe te apakArI thAya che; atae siddha thAya che ke jene che ane ajIva padArtho upakArIbhUta thAya che ane apakArIbhUta paNa thAya che. sapadinA viSapagalethI jInA prANano nAza thAya che ane sarpAdi vizenA pagale kaI davA vageremAM khapamAM AvavAthI ke regIne upagrahabhUta paNa thAya che. gemala vachanAga vagere vine mAtrA tarIke upayoga karavAthI te amuka rogono nAza paNa karI zake che. azvinAM pudgalothI tAvane nAza thAya che ane anna vagere pakAvavAnA paga upagrabhUta thAya che paraMtu agnimA paDavAthI te prANane nAza karI zake che. apakAyanAM arthAt javanAM puddagale te jagatanA jIvanabhUta che paraMtu nadI vageremAM paDavAthI prANene nA pa thAya che. jaDavaratuo ane je kaI daSTie ane kayA divya kSetra kALa bhAva pramANe jIvaprati upagrahIbhUta thAya che ane kaI dRSTie ane kayA divya kSetra kaLa lAvavI jIvaprati apakArabhUta thAya che tenuM paripUrNajJAna je A vizvazALAmAM Ave che te ja nnati sAdhaka karmayegI banI zakAya che. anyathA nitine badale vAvAnijhApaka tarIke banI zakAya che. aeva vizvazAlAmAM vijJAnavidyA darzanavighA adhyAtmavivAdi
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ (434) zrI kamaMga graMza-vivecane. aneka vidyAone abhyAsa karI anubhava meLavI jaDapadArtho ane je saMbaMdhI upagraha ane apagrahane saMbaMdha kevI rIte hoya che te avadhIne upagrahadoe karmayogI banavuM joIe ke jethI upagrahanA sthAne apagraha jevuM na bane ane anya prati apakAra karIne navIna pApa na bAMdhI zakAya. keTalAka gRhae guru pAse jIvadayA pALavAnI pratijJA karI. eka divasa evo Aje ke eka brAhmaNanA mukhamAM deDakI pesI gaI tethI pelA dayALuo brAhmaNanuM peTa cIrIne deDakI kADhavAno prayatna karavA lAgyA. tevAmA guru AvI pahocyA ane teNe julAba ApI zarIramAMthI apAna mArgethI deDakI bahAra kADhI ane brAhmaNane jIvADe. gurue meTA jIvane mAravA ane hAnA jIvane ugAravAmAM thatI bhUlane sudhAravA upadeza Ape. eka brAhmaNae jIvadayA karavA mATe eka tarasyA pADIne kuvAmAM pheMkI dIdhuM ane manamA mAnavA lAgI ke bicAruM kuvAmAM paDayuM paDyuM pANI pIdhA karaze. anya leke nA jANavAmAM te vAta AvI ane upagrahane sthAne apagraha-apakAra thatuM aTakAvyuM. A uparathI avadhavAnuM ke paraspara upagraha ane paraspara jamA thatA apakAranuM cAre bAjuethI paripUrNa jJAna meLavavuM joIe ke jethI A vizvazAlAmAM upagrahane sthAne apakAra na karI zakAya ane naitisAdhaka kamalegI banavAnA vicAro ane pravRttimAM bhUla na thAya evuM lakSyamAM rAkhIne parasparopagraha dRSTie A vizvazAlAmAM karmayegI banI Arati ane vinati karavI joIe. vizvazALAmAM aneka dharma-5Le che te sarva dharmone uddeza vastuta paraspara eka bIjAnuM zreya karavA upakArasUtrathI saMbaMdhita thavuM ema tarata mane avabodhAya che. A vizvamAM sarva jI sukhane Irache che, paraspara upakAra karavAthI jIvone sukhanA bhAge mAM ArahI zakAya che ane dukhanA mArgethI nivRtta karI zakAya che. jJAtinuM baMdhAraNa ane rAjyanuM baMdhAraNa paraspara upagraha karmanA Udezapara racAyeluM che. brAhmaNa-kSatriyavaizya ane zudranA guNakarmonuM baMdhAraNa kharekhara reggao jIvAnAm e sUtranA bhAvArthane sAdhyabindune lakSI racAyeluM che. vizvamAM manuSyane jIvavA mATe annanI jarUra che, anna mATe bIjanI jarUra che. bIjAnuM rakSaNa karI bI vAvavA mATe kRSivalonI jarUra che. kRSIne brAhmaNanI vidyA mATe jarUra che ane rakSA mATe kSatriyanI tathA sevA mATe dranI jarUra che. cAra varNone paraspara upagraha mATe ekabIjAthI zarIranA aMgo ane upaganI peThe jarUra che annanI utpatti mATe kRSivalonI peThe meghanA upagrahanI jarUra ? che. meghanI utpatti mATe sUrya ane jalanI jarUra che. jalane annanI jarUra che. AnI utpatti mATe pRthvInI jarUra che ane prakAzanI jarUra che. ema ekeka jIvanepacegI vasta mATe aneka vastuonA upagrahanI jarUra paDe che. viSTA vagere padArthonI khetI mATe jarUra paDe te anya vastuonA upagrahonI vizvamAM jarUra paDe emAM kaI jAtanuM Azcarya
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - paraspara upagraha kevI rIte heya ? (45) nathI. sAyansa vidyAnI khIlavaNI mATe akhila vizvanA UpakAranI apekSA rahe che. sAmAnya sarva vidyAonI khIlavaNI mATe akhila vizvanI vastuonA upakAranI AvazyakatA rahe che. kSatriyakarmanI khIlavaNI mATe vizvavarti sarva jIvenA ane ajInA upagrahanI AvazyaktA rahe che. vaizvikarmanI pragati mATe saMpUrNa vizvanA UpagrahanI apekSA rahe che. zudrakarmanI pragati mATe akhilavizvanA upagrahanI upayogitA siddha thAya che. kevalajJAnanA upagAthe ananta vizvavarti reya padArthonI apekSA rahe che. jeTalA seya padArtho teTaluM jJAna kahevAya che. seya padArtho ananta che mATe jJAna paNa ananta kahevAya che. jJAna-darzana ane cAritrane tenA tatad viSayanA upagrahanI apekSA rahe che te anya bAbate mATe upagrahanI AvazyakatA rahe emAM kaI jAtanuM Azcarya nathI. je cegIo tyAgIo vairAgIo phakIre A saMsArane asAra kahe che te paNa apekSAe samajavAnI jarUra che; anyathA teone sAMsArika padArthonA upakAranI apekSA rahe che. rogIe tyAgIo ane sAdhuone anna-jala-vAyu-ane--manu vagerene upagraha avazya siddha thAya che. anna jala vANa vinA keIpaNa tyAgIne cAlI zake tema nathI. anna jala vAyu sthAna vasA pAtra pustaka vagere vastuone anya vastuonA aneka upakAranI jarUra rahe che tethI anna jala vAyu vastra pAtra sthAna vagerene grahaNa karatA tenA upara upakAra karanAra aneka vastuonA upagrahane saheje grahI zakAya che chatAM mAre keInI jarUra nathI, koInI paravA nathI evuM vadavuM te te eka jAtanI upekSA ja avabodhavI vastutaH upagrahadadinI apekSAe A saMsAramAM sarvone paraspara upakArano saMbaMdha che ane tethI teo AtmatkAtinI zreNinA pagathIyAo para anukrame ArahI zake che. A vizvamAM sarva jIvo ane sarva jIvonA upagrahane adyaparyata lIdhA che ane bhaviSyamAM levAze evuM anubhavIne manuSyae dararoja jIne ane a ne upakAra mAna joIe ane SaDada ane navatatvabhUta vizvanI upagitA ane sarabhUtatAne anubhavI zAzvata sukha prApta karavuM joIe ke jethI janma jarA ane maraNanAM baMdhanethI vimukta thaI zakAya, upagreDa daSTie khAmemi sadhajIve, sabve jIvA samaMtu me / mittI me macabhUpasu, beraM mana keNa // se gAthAne arthe anubhavIne kSamAvyA bAdaja vizvakuTuMba daSTie ane pazcAt AtmaTie kSamApanA karavAmAM Ave che te upagraha daSTinI prathama keTalI badhI AvazyaktA che tenuM vAstavika mahatva avabodhAya che ane pazcAta hudagArapUrvaka sivAranuM , nijA maetu mUarLA ropA kAnuM jAra, nAnuM che ! ItyAdinuM Aje gAna karI zakAya che. paraspara upagrahanI mahattA darzAvIne vizvamanugone sukhane mArga daLavanAra paMcazatagranya racayitA zrImad umAravAni vAcake Testing rAjAnuM e sUtra karIne jIne prathama teM upakArakarmane mArga prabodhAvIne vikalAmAM tenA jAnI
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 43 ) zrI samacAga graMtha-savivecana, paramAtmatA pragaTAvavA mATe ane pUrNa sukha prApta karavA mATe prathama Avazyaka kamacAganuM zikSaNa ApIne vizva para mahAn upakAra karyAM che tethI tenuM akhila vizva AbhArI che. paraspara jIvA eka bIjAne anAdikAlathI upakAra kare che tevA vizvazAlAnA acala kudaratI kAyA che tene aMgIkAra karIne manuSyae kamAgI banavuM joie. A vizvazALAmAM cetanajIe jIvAne parasparathI upagraha che evuM anubhavIne upacAdi kartavyakamAMmAM pravRtta thaine pUrNa sukhamaya evI Atmanniti karavI e ja zlokanA sAra bhAvAtha che, parasparApagraha dRSTie A vizvazAlAmAM je pravarte che te kanyakama yAganA adhikArI thAya che tethI pratyeka manuSye upagraha pravRttine mAna ApI AtmAnnatikarmasAdhaka banavuM joie. vizvazAlAmAM sarva dharmamatapanthAmAM vapoSatraTTo lIvAnAm e sUtra vicArathI ane AcArathI vyApaka anIne sarva dharmane sajIvana rAkhI zake che, parasparopagraho nIvAnAm e sUtranI jIvanta pravRtti je dharmamAM rahetI nathI te dharma kharekhara A vizvamA sajIvana rahI zakatA nathI, paraspara upakAra karavAnA bhAvane AcAramAM mUkIne buddhadeve mauddhadharmane sajIvana karyAM hatA ane te eka vakhata hindusthAnamAM sarvatra vyApaka banyA hatA. janadharma e sUtranA bhAvane AcAramAM mUkanArA jenevaOM sarvatra hindusthAnamAM phelAyA hatA ane jyAre udAraddhithI e sUtra pramANe paraspara upakAra karavAmAM jeneAe mantratA sevI ane sa'kucita sRSTi ajJatA ane pramAdathI sarva vizvasamAjanI sevAnA kartavyakarmacAgathI cuta thayA tyAre tenI sakhyAmAM hAni thaI. uparyukta sUtrathI upakAra karavAnI mati jAgrata thAya che, tethI vizvasamAjanI sevAmA AtmabhAga ApI zakAya che, sevAdharmavaDe upakRta thaela ane pragatiyukta thaela manuSyApara svadharmanI chAyA paDe che ane tethI upakRta thayela jIvA svIyadharmane anusare che evu... vizvamAM prAya* satra avalAkAya che. popathro nIvAnAm e sUtrapara vizeSa vivecana karavAmAM Ave te eka mahAna grantha khanIjAya parantu tenI dizA darzAvavAthI vizeSa bhAva svayameva sadguru pAsethI ' avamedhavA. uparyukta sUtrabhAvArthanuM vizvazAlArti sarva manuSyAe AcaraNa karavuM joIe ke jethI svakrUrajane adA karI zakAya. AtmajJAniyA uparyukta sUtrabhAva pramANe niSkAmabuddhithI -svAdhikAre svaphrajane AgaLa karI pravRtti kare che parantu te kanyApagrahakamamAM soma bhAvanAe pravRtti karI sAmAnya phaLamA adhAtA nathI tethI tenA AtmA udAra vyApaka zuddha ane ucca manI jJAnAvaraNIyAdika karmanA nAza saMmukha thaI pUrNa sukhane prApta kare che: AtmAnuM pUrNa sukha prApta karavAne kama yAgavaDa upagraha pravRttine AdaravI joie ke jethI vizvavazAlAmA AtmAnI pUrNa unnati karavAmAM naisargika rItyA anya pApakArI devI mahAtmAonA upagrahanI peAtAne sahAcca maLI zake ane tethI AtmAnI jJAnAdika guNuvaDe paripUrNa pragati karI zakAya, japotraRRSTi ane tevI pravRtti vinA khAsa yAda Hong
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ papanara sabadhI vize vAya (43). - - - - rAkhavuM ke anya mahAtmAonI pitAne sahAya maLavAnI nathI ane tenA upagrahu vinA uca pada maLI zakavAnuM nathI, ane karmoganA saMbaMdhe uparyukta parasparopagrahane naisargika bhAva je darzAvyuM che te samyaga avadhIne vizvazAlAmA AtmAnI pragati karavA pratyeka manuSya prayatna karI joIe. avataraNa--kartayakarma pApakAra saMbaMdhI vizenDa virecana karavAmAM Ave che. zlokaH parasparopakAreNa, jIvA jIvanti bhRtle| ataH paropakAreSu, yatitavyaM svazaktitaH // 69 // paropakArakarmANi, kartavyAni svayogataH / nipkAmavRtito nityaM, lokairdharmArthakAlibhiH // 70 // jagajIvopakArAya, bhAvanA yasya vartate / paropakAriNA tena, sadA sevya upagrahaH // 71 // vivecanaH-parasparopakAravaDe che bhUtalamAM jIve che aeva popakomAM svatithI prayatna karavA joIe. dharmAI kAMTila nikAmavRttithI paropakAra karyo nathI karavAM joIe. jenI hRdayabhAvanA jagajIpakAra mATe varte che tevA pApakArI vaDe sadA upagreDa sevavA carca aDasaThamA lekamAM parovavAnA e sUtra dvArA ane paraspara upakAra hoya che ema nizA pAna upakAra kare che ema klaMcakarmanuM udezapUrvaka vidhAna karavAmAM Ave che. parasparopakaraDe vizvamAM je karI zake che. ataeva vazaktithI popakArAmAM pravRtti karavI joIe. parapokAra je vaparanuM draDha ane lAvathI vyavahAra ane nizcayata. jIvanasUtra che e sutra pramANe vartavAmAM jeTaluM pramateTalI AtmahAni avadhavI. para ne upagraha che eTaluM ne nadi paranuM - paropakAravaTeja jo vizvamAM jIvI zake che te vinA ke zvAsa levAne atimAna nathI. ekaThAga vAyunuM grahaNa karIne pAtra cha javAya che temAM dara vAcanuM pradAna karavAmAM Ave te jIvI zakAya nahi yuna. jene kAma .. maja kalA anya je jIvI zake che tema vAyu upakara 2 yuna je majA na thavuM
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - 1 (43). zrI karmaLa graMtha-savivecana. hAya tathApi paropakAra te kare che ema manuSya te avadhI zake che. parasparopakAranA , jJAnavinA pRthvIkAya-apakAyatejaskAya-vAyukAya-vanaspatikAya ane trasakAya e cha prakAranA jIne parasparopakAranI Apale thayA kare che. aeva pApakAmA yathAzakatyA prayatna kare joIe. nadI-vRkSa-santa vagere paropakArane mATe vizvamAM vakhaNAya che. pazepakAra karyo kadApi niSphala jato nathI. anyanA paropakAra grahaNa karI sAmA pApakAre na karavA-e mUDha kaMjusa 'rAkSasa lekenuM lakSaNa che. pitAnI pAse je kaMI che te anya pAsethI meLavyuM che. temAM anyanA upakAre ja kAraNabhUta che. A saMbaMdhI koI ema kahe ke dhana ane sattAvaDe je kaMI maLyuM che te puNya ane udyamathI maLyuM che, temAM anyanA upakAre kevI rIte ghaTI zake ? tenA pratyuttaramAM kahevAnuM ke sattA dhana vagerenI prAptimAM anya jIvenI je sahAya maLI che te paropakAre ja che. temaja pUrvabhavamA je puNya karavAmAM AvyuM temAM paNu guru, manuSya vagerenA paropakAre thaelA che; tethI vizvavartijIvAnA pApakAra grahIne lakSamI ane sattAdhAraka thavAyuM che mATe upakAre pAchA vALavAne pakArika kAryo karavAM ja joIe. e kaMI pitAnI pharaja karatA vizeSa karAtuM nathI ke jethI ahaMmamatva vRttiyone sevavAnI jarUra paDe. zrI tIrthakara samAna A vizvamAM anya kaI tIrthakara nAmakarmarUpa puNyadalikane grahaNa karanAra nathI. tIrthaMkara nAmakarma grahaNa kyAM pazcAt jyAre teo tIrthaMkara thAya che tyAre teo samavasaraNamAM besIne tIrthakara nAmakarmanuM devuM jagane ApavA mATe vAstuta tIrthaMkara nAmakarma tadudvArA nirjarAvavA mATe pAMtrIza guNayukta dezanA de che ane tIrthakara nAmakarmanI pharaja adA karIne vizvopakAra karI vizvamAthI mukta thAya che teo paNa tIrthakara nAmakarmanI pharaja bajAve che te anya manuSya jagatanA upakAre grahaNa karIne moTA banelA hoya teo paNa svapharaja bajAve tyAre jaganA upakAramAMthI mukta thAya emA kaMI kahevAnuM rahetuM nathI. je je puNyakarmo karyA hAryA che. temAM ajenI sahAyanI jarUra rahe che ane anyanI sahAya teja upagraha avabodhave. A pramANe upagrahanI vizvamAM vyavasthA hovAthI upagraha karavAnI pharaja daSTie AvazyaktA avAdhAya che. paNa vimUtA sahurUSanI vibhUti kharekhara popakArane mATe hoya che. sArApurAnAM ghAsa vavaze, gu vovAya parathI aneka Agama zAstro papakAra karavAne mATe upadeza kare che. paropakArathI puNya thAya che ane adhikAra pramANe paropakArakarma karIne vapharaja adA karavAthI AtmAnI zuddhatA tathA ucaMtA thAya che, atava pratyeka manuSya yathAzakti paropakAranA kRtya karavAM joIe. pare pakAranuM jIvana teja kharuM jIvana che popakArane mATe pUrvamuniengaSie AtmApaNuM karavAmAM kaI jAtanI bAkI rAkhI hatI. manuSya ! je he manuSyabhava pAmIne papakAranAM kRtyamAM lakSa na dIdhu te tuM samyakatva jJAnacAritrAdi guNa prApta karI zakavAne nathI.
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrtha kara paramAtmAne apratima upakAra (43 ). ~~ ~ ~ paropakAranA je je vicAro ane je je AcAra AcaravAnA hoya temAM svAdhikAre pravRtta thavAthI A vizvazAlAmAM AtmannitisAdhaka mahApurUSa banI zakAya che. A vizvamA manavacana-kAyAvaDe popakAranAM kRtya karI zakAya che. lakSmI anna vastra pAtra jala auSadhAdivaDe popakAranA kAryo karI zakAya che. vidyApAThanAdivaDe popakAranAM kAryo yathAzakti karI zakAya che. dayAdAnavaDe paropakAranA kAryo karI zakAya che. svAdhikAre pitAnI pAse je je zakti hoya teone anya jInA kalyANArthe vAparI paropakAra karI zakAya che A vizvamAM jeTalA jIve kharekhara arihaMta siddha AcArya upAdhyAya ane sAdhu thaelA che tenuM mULa kAraNa popakAra avabodhAya che. paropakAraguNa vinA samyakatvAdi mahAguNanI prApti thaI zakatI nathI. paropakArathI AtmAnI pragatinA mArge turata pravRtti thaI zake che ane tethI saddaguru-devanI prAptino mArga khullo thAya che. je manu prabhunI prApti mATe prayatna kare che te manu prathama popakArakAnI pravRtti kare che tethI temane AtmA kharekhara satyunA dharmadhamATe pUrNa egya thAya che ane pazcAt dharmabaMdhanI prApti thatAM vidyutavege Atmanniti thAya che pitAnI pAse karaDe lAkha rUpaiyA bhegA karelA hoya che ane jeo paropakAranA kAryomA lakSmI vAparavAne AMcake khAya che, teonI pAsethI kudarata parabhavamA lakSmI paDAvI le che ane teonI anyabhavamA apAni thAya che ataeva upakArAdi karavAmAM manuSya A bhavamA kadApi parAmukha na thavuM joIe. A vizvamAM koIne mahAna gaNavAmAM Ave te prathama pApakArIne mahAna gaNavAmAM AvI zake che. zrI tIrthakara mahArAjAe samavasaraNamAM besI dezanA dIdhI tethI teone nona phiMani e padadvArA prathama namaskAra karavAmA Ave che ane pazcAt no siddhArtha e padadvArA siddhone namaskAra karavAmAM Ave che. AcArya, upAdhyAya, sAdhuo ane dharmaguone paropakArathI namaskAra karavAmA Ave che. tIrthaMkara mahArAjAe samavasaraNamAM bese che tyAre jo ni thI zrutajJAna prathama gaNadhara ane saMghane namaskAra kare che. tenuM mukhya kAraNa e che ke zunAja-kathA jaLaghara ane caturvidha saMghathI paropakAranA kAryo thAya che. parapakAra e vyAvahArika mahAna dharma che. gautamabuddha popakArane mana guNa kahI kaLe che ke jyAMsudhI vizvamAM eka paNa prANI dukhI haze tyAM sudhI mAga AtmAne cena po nahi. zrI mahAvIra prabhue chadAsthAvasthAmAM pa, caMDakauzika sarpane pratibodha Ape te te popakAranI bhAvanAne laI avabodhavuM tyAre tApage gAla upara tene maLI tyAre zrI viraprabhue paropakAranI prabala zuddhabhAvanAvaDe zIDyA mULa gozAlAne ma AcA. che. zrI mahAvIra prabhue trIza varSa parvana kevalajJAna pAmIne mAthAMvamAM sarvatra pareza tI karaDe manune uddhAra karyo te meTAmA me popakAra ane pa thI 5 kamaTha yogI tapa karate hane tenI tapama baLatA kAmathI paMpA sara bane
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (40) thI karmavega atha-savivecana. bacAvyuM. temaNe aneka varSaparyata jagapara upadezavaTe upakAra karyo. evIza tIrtha karee A vizvamA kevalajJAna pAmI sarvatra vicarI bhavya manuSyane uddhAra karI ane taguNa upakAra karyo che. pitAnI pAse je kaMI sAruM hoya ane tethI vizvanuM zreyaH thatuM hoya te vizvane samarpavA tatpara thavAthI AtmAnI jJAnAdika zaktinI nyUnatA thatI nathI paraMtu teonI vRddhi thayA kare che. potAnI zakti vaDe ane upakAra karI zakAya che teja popakAranA nimitte vAratavika tyAgaguNanI prApti thavAthI sarvasaMnyAsanI prApti thatAM AtmA kharekhara malinabhAvathI mukta thaI zake che. AtmAnI upAdAna zakti ane naimittika zakti vaDe anya jIvepara upakAra karavAthI pragatima mArgamAM vidyadavege gamana karI zakAya che, ane AtmAnI sarvazaktine khIlavI zakAya che. zrI mahAvIra prabhue dehatsarga karatA pUrve paDazapraharaparyata bhavya jIvone upadeza Apyo ane duHkhasukhanA mArgo darzAvyA e kaMI A vizva para sAmAnya upakAra gaNAya nahi. pratyeka manuSya potAnI cAre tarapha upakAranAM vicAravAtAvaraNane pracAravuM joIe ane cAre bAjue upakAranI kRtinI vyavasthA karavI joIe ke jethI game tevI pramAdadazAmAM paNa upakAra karI zakAya ane pitAnI patita dazA na thatA cAre bAjuothI pitAnA AtmAne uraca karavAne anya manuSya taiyAra rahe. AvI sthitinA rahasyane saMlakSI jJAnIo vizva jIvone jaNAve che ke paropakAranA kAryo karavAM joIe. jevI anya manuSya vagere dvArA pitAne vipatti vagere prasaMge sAhA maLe che ane te prasaMga pitAnA AtmAne jeTale harSa-prabheda thAya che tevI rIte anya cha para upakArathI anya jIvone pitAnA mATe ghaNuM mAna ane zreya vRtti upaje che. prathamAbhyAsIo paropakAra karyo karavAmAM rAgadveSanI vRttisaha pravRtti kare che, upakAranuM pratyupakArarUpa phala Icche che ane teo paramArthane paropakArane paNa svArtha mATe seve che madhyamAbhyAsI paropakArane kare che paraMtu teo pratyupakAranI IcchA rAkhe che; parantu popakAra jenA upara karavAmA Ave che te manuSyapara viparIta saMjogomAM apakAra karI zako nathI uttama jJAnI manuSya rAgadveSa rahita paNe svArtha ane paropakAranA maryAdAnI pelI pAra gamana karI nile padaSTimAna banI paropakAranA kRtya kare che tethI zubhAzubha pariNAma vinA popakArAdi karmavegathI karmabaMdhana prApta karI zakayA vinA vapharaja bajAvI zake che. AtmajJAnI mahApurUSe AvI dazAe nibaMdha daSTithI pApakArAdi kAryo karIne vizvamAM mahAna karmacagI bane che. pApakAranA pariNAmathI ane paropakAramAM pravRttithI puNyabaMdha thavAnI sAthe je je dazAo dvArA AtmA ucca thAya te te dazAone AtmA prApta karI zake che. paropakArI manuSya azubha pravRttiyAne zubha pravRttimAM pheravI zake che tathA pragatimAnusAre te zuddha dazAmA AvIne paramAtmapadane prApta karI zake che. A vizvamAM sAmAnyataH popakAra te vyApaka dharma
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAgIone vizva upara anata upakAra (44). che. A vizvamAM eka divasamAM je je vastuo grahaNa karavAmAM Ave che temAM anyanA popakAre kharekhara sUkSma dRSTithI avabodhAtAM avabodhAze. paropakAra karIne kadApi tene pratyupakAra graDavAnI bhAvanA na rAkhavI joIe ane temaja sAme ke pApakAra na kare te pazcAttApa paNa na kara joIe. anya manu pitAnA prati sAme pratyupakAra kare vA na kare tenI aMza mAtra cintA rAkhyA vinA papakAra kArya e svapharaja mAnIne kara ke jethI AtmaguNone tvarita vikAsa karI zakAya. anya manubene svArpaNa karavAnI pravRttie ravAdhikAre popakAra che. anya cha taraphathI anantagaNe svAtmArthe lAbha meLavavAmAM Ave, dazagu sAme badale vALavAmAM Ave e paropakAra karma gaNI zakAya nahie te eka svArtha daSTie anya tAraNA karma avadhavuM. papakArI kAryomAM kadApi vArtha daSTine agra karI pravRttizIla thavuM nahi. paropakAra karmamAM cetanajIne pravartI vAnI pharaja che paNa tenuM zuM pariNAma-kula Avaze te tene vicAravAno adhikAra nathI. he Atmana ! hAre paropakAra kAryamAM pravRtta thavuM joIe paropakAra karmamAM uga-cintA pazcAttApa-beda-pa vagere de na sevavA joIe. paropakAra karIne je mahuSya ukega kara che te paropakAra dvArA thatI pragatine rada karI zake che ane mammaNa zeThanI peThe dAnavRttilamAM kaMjusAI Adi durgAne prApta karI ati prApta karI zake che. mammag zeThanI peThe dAnapravRtti-phalamAM kaMjusAI Adi durgAne prApta karI narI adhogati prApta karI zake che. mammaNa zeThe munine medaka vahorAvyA pazcAt pazcAttApa karyo hane tethI te AtmAnI vAstavika pragati karI zakayA nahatA popakAra kAryomAM acaka pravRtti vA vRttine kadApi na sevavI joIe. jagatane je kaMI vakIya zakti hoya teonu arpaNa karavuM je, para, jagata pAsethI tene pratibadale na yAco joIe. AvI dazA prApta karIne paropakAra kad. vyaparAyaNatA sevavAmAM Ave che te pramAdagAvaDe ja thavAnuM nathI ane AjanI duzvanA ane zuddhatAnI tvarita prApti karI zakAya che je je pagalazka che ke je stuta gava dravya che tene potAnA mAnI laI tene dhana saMpatti vagere nAmathI saMbodhavAmAM AvatA hoya teonI mamatA-ahaMtA dUra thavAnI sAthe paropakAramAM tene tyAga thAya che ane tenI sAthe pitAnA AtmAne lAgelA pApa pragalene saMbaMdha raTe che tevI mA nirmala karmabaMdhanahita thaI mukta paramAtmA bane che. gaDakavAzrama ane tyAre paraspara upakArane saMbaMdha che. gRDarasthAzamIo para kharekhara tyAgI. naraka 62 karavAne zaktimAna thAya che. A jAta tyAganA mana upakI ra . huM rahe che. zrI viraprabhue. sudhamAMgIe gomabuddha, iMDA. zakarAye, ki . hemacaMdrAcAryo, umaravAti vAcake, samaMta che. Divijayarie pavitya :..
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - zrI karma graMthasavivecana. Anandaghane A vizvapara upadeza daI jJAnanAM pustaka lakhI anantaguNe upakAra karela che. hinduomAM svAmI dayAnanda vivekAnanda ane svAmI rAmatIrthe upadeza grantha lakhI upakAre karyA che. sarva vastuo jagatane arpaNa karI tyAgI banI jIvatAM sudhI jJAnavaDe upadeza deve sArA kRtya karavA ane sadA vizvamAM sarva leko sukhI rahe evA vizvane suvicAro ane AcArA jaNAvavA te vizvane upara mahAna upakAra jANa. jagatane uddhAra tyAgIo vaDe thAya che tethI tyAgIonA samAna kharekhara vizvapara gRhasthAzramIethI upakAra thaI zaktA nathI. tyAgIo gRha pAsethI alpa upagraha grahI zake che jene badalo bhaviSyamAM anantakAlaparyanta koTI upAthI karaDe upakAre karyA chatAM paNa pAchA na vALI zakAya evA ananta guNe upakArone tyAgIo karI vihAra kare che; tethI tyAgIonA upakAra taLe A vizva traNa kALamAM dabAyeluM rahe che. atae tyAgIonI sevA mATe sadA gRhasthAzramIo ughukta rahe te paNa tyAgIonA upakArane badale vALI zake nahi. gRhasthAzramIonI Avazyaka rtavyakarmacAganI pharaja che ke teoe tyAgIonI sevA bhaktimAM sarva svArpaNa karavuM. bhakta-tyAgI mahAtmAonA hRdayamAM satya ane prabhuno vAsa che. A vizvamAM sarvatra dravya ane bhAvathI zAMti prasarAvanAra tyAgI mahAtmAo che. teone je pratipakSI bane che te prabhune zatru bane che. bhUtakAlamA tyAgIonA hadayamAthI satya prakaTa hatuM, vartamAnamAM tyAgIonA hRdayamAMthI satya pragaTe che ane bhaviSyamAM tyAgI mahAtmAonA hadayamAMthI satya dharmane prakAza thaze tenI vAstavika satyatAne khyAla kharekhara tIrthakare gRhAvAsane tyAga karI, tyAgI banI, tIrthanI sthApanA karI vizvane jaNAve che tethI tenA karatA vizeSa purAvAnI have jarUra rahetI nathI jyAre tyAgIomAM pramAdane praveza thAya che tyAre keI mahAtmA jagatamAM prakaTI nIkaLe che ane te pramAdane parihAra kare che tathA vizvamAM tyAgIo dvArA upakAranAM kRtya karAvavA samartha bane che. satya dharmane, tyAgI tIrthakara dvArA uddhAra thAya che. A vizvamAM tyAgIovaDe dharmane prakAza thAya che tethI tyAgIonI bhakti mATe vizva sadA tatpara rahevuM joIe. gRhasthAzramIe A vizvapara aneka upakAre karavAne zaktimAna thAya che. jagamAM mahAna upakAranA kAryo karatAM alpada thaI zake che. upakAra vRtti ane pravRtti sevatA hiMsAdiSathI sarvathA mukta thaI zakAtuM nathI. vizvane mahAna lAbha thAya svaparane mahAna lAbha thAya ane anya ane sAmAnya hAni thAya, evAM paropakAra kAryone sApekSa dRSTie sevavAM joIe. sarvathA niravaghadazAe paropakAra kAryo karavo e saMyamIvaDe sApekSadaSTie sApya thaI zake che. alpadoSa ane mahAlAbha dRSTie vizvamAM paropakArI kAryo karavA joIe zubhAzubha pariNAmathI jeo mukta che evA AtmajJAnIo vivekaNipuraspara pAkArika kAryo kare che, ane puNya pApathI nibaMdha rahI
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - -- -- - manuSya jIvananI mahattA. (443) paramAtmapada prApta karI zake che. zuddha pariNAmane dhAraNa karI paropakAranAM kRtya karavAnI jenA AtmAnI dazA thaI hoya tevA AtmajJAnIoe zuddha pariNAma dhAraNa karIne niSTha dRSTie pApakAranAM kRtya karavAM joIe. zuddha pariNAmI AtmajJAnIonA hRdayamAM dezapariNati na hovAthI dezanA hetuo paNa, nirvira sarpanI peThe, devanI vRddhi mATe, popakArAdi kAryo karatAM thatA nathI tethI tevA AtmajJAnI manu paropakArAdi sakala kAryo karavAne adhikArI bane che. jeo zuddha pariNAmanA adhikArI thayA nathI ane zubha pariNAme jagamA popakArAdi kAryo karavAne adhikArI che teoe zuddha pariNAma prAptiprati sAdhyabindu lakSIne zubhapariNAmathI popakArAdikAryo karavA joIe zubha pariNAma paNa paropakAra karatAM sadA na rahetA hoya ane azubha pariNAma sevAtA hoya te paNa zubha pariNAma prApta karavAnI tIvra vRttisahita popakAranA kAryo karavA joIe zubhAzubha pariNAmathI mukta evI dazAmA AvIne AtmajJAnI mahAkarmacAgIo mana vacana ane kAyAthI parepakAranAM kAryo karI zake che tevI dazAmA je mahAkarmacAgIo vicAre che teone jagatane zubhAzubha vyavahAra naDato nathI. teo zubhAzubha vyavahArathI nimukta thaI jema temane cogya lAge evA mAge apramattAnIo thaIne vicare che ane vizva para popakArarUpa meghanI vRddhi karI jagane Anandamaya karI de che. jeo zubhAzula pariNAmathI mukta nathI thayA teo zubhAzubha vyavahArane anusarI zubhamAM pravRtti kare che ane azubhathI nivRtti thaI paropakAra kone kare che e temane adhikAra hovAthI teoe te pramANe pravartavuM joIe. rAja, dharmAcArya, cagI, santa, sAdhu, guru, mAtapitA, vaidya, vagere A vizvamAM vizevata upakAraka che mATe teonI rakSA karavAmAM aspRhAni thAya-alpadAva thAya te paNa teonI sevAbhakti ane rakSA karavI joIe. mopakAranI pravRtti sAthe a5nI pravRtti thayA kare che tethI kaMI pa5kAra pravRttinI svapharajathI paramukha na thavuM joIe. eka zeTha nadInA kAMThe besI rahyA hatA evAmAM anya zeThane putra nadInA pravAhamAM taNAvA lAge tyAre teNe nadInA kAThe upaviSTa zreNIne bacAvavA mATe bUma mArI; parantu te beDa vicAravA lAgyuM ke-zeThane putra nadInI bahAra kADhatA te paze ane maMthana karI nava lAkha ane mAraze tathA pAyanI hiMsA karaze aeva tene bacAvavA ke jAnTano phAyado nathI, ulaTuM bhaviSyamAM je hiMsAdi pApi karaze tenuM ane pApa lAgazevicAra karI teNe zeThanA putrane nadImAM taNAga dIdhe parantu tene nadInI bahAra ko nahi nadIne tIrapara upaviSTa zeDa svaguru pa ga ane zehanA putrane nadInA pravAmAM chatAM na kADhavAne viveka daza. gurue tenA kuvivekanI rAvapurA karIne ka kemUrkha ! tuM deSa vA dharmamA hajI kaMI samajAtuM nathI. mUrva mA manuSya che. je tenI rakSA karavAmAM anya ne hAni thatI hoya te hRdayamAM zani karAvIne. mi
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ (44 ) To maga, savizvana pa* rA mAna nahAvAthI hiMti rAkhanuM karyAM lAtuM nathI ane mAna pathya tathA nirdeza jAma che, mahApuNya nA nirAkAraka padhakArI kRtya karanAM kAma adheNvA raeNsa thAya tepaNa tevAM paropakArI kAryAM karavA tyAM, manuSyanA amArI manu jIvIne e pApasAdi kALe karI zake che te anya prAna karavAne nimana nathI. manudhyeyane sava davA para vAvanuM gAnabhava che. teNe tenA papaka nAmAM te vivekane agadAna ApI paLabhara kRtyamAM pravRtti kare che vidhI sTempleTa paraMpa kArapravRtti karavA prayatnazIla gAya che te ane mRtyu papanI prApti karI zake che. rAgI sAdhuone papramelI sAta karavAmAM karAve che, ne anantajhunuM puSpabA thAya che ane anantagurR kamanI niza Aya evA eka vIka pAse upadeza vaha karyo ane gurupAne pratijJA karI ke mArA gAmamAM mAMdA paDela sAdhunI dA karIne mAre jamavuM; anyadhA jamavuM niyuM, keTalAka mAsaparyaMta te mAdA sAdhuonI davA karIne jamavA lAgyA. ekadina te gAmamAM kepu pagI sAdhu hatA nAce tethI te mUtAthI pratijJAbha banI zakAe zakita ce ane prabhune je hAtha teDI vinavA varSe kenA pro ! Aja mArI pratijJAno bhaMga thAya che mATe gAmamAM rahelA eka ne jhaTa rAgI anAva ke jethI tenI davA karIne huM jamuM. A pramAne uMcca stare te prabhune viSe puratA te tatsamaye tenA gurujI AvyA ane kathavA lAgyA kende bhadra ! tu sAdhune zatrI anAvavAnI bhAvanAvaDe pApa khAdhe che. ne evI pratijJA ApI che ke gI sAdhu heya tA tenI davA karIne khAvuM, paraMtu koI rAgI na hoya te, na khAvu evI pratijJA ApI nathI; mATe sAdhuone rAgI karavAnI prabhune prAthaeNnA karI ulaTu" pApa Ape che. koi sAdhu rAgI nathI tethI tyAre pravrudita chAnIne jamI levu oIe. A pramANe tenA sadgurue Adha ApIne sUDhavaNikanI mUDhatA dUra karI. prasagopAttakathita A kathA parathI sAra e levAnA che ke sUdraSTie pApakAra karatAM pApa thAya evI rIte pApakAra na karavA joie. ekendriya jIvA karatA dvIndriya ane dvIndriya karatAM zrIndriya ane trIndriya karatAM caturindriya ane catuiindraya karatA pacendriya jIve para pApakAra karatAM anantaguNu puNyAdila prApta thAya che. pazupa'khI karatAM manuSya para upakAra karatAM anantaguNu kula peAtAne tathA vizvasamAjane thAya che, anAda karatA ceCpara upakAra karatAM anantaguNu vizeSa phala thAya che. ArTsamA ajJAnIo karatAM uttama sAtvikaguNI jJAnIone upakAra karatA anantaguNu vizeSaphala thAya che, gRhasthAzramI AyajJAnIo karatAM tyAgI kayAgI jJAnIepara upakAra karatAM anantaguNu vizeSa phUla kharekhara peAtAne tathA samAja ane vizvane thAya che. dezanA dharmanA uddhAra karanAra jJAnI manuSya sadA sakSya che. ataeva dezaddhAraka, dharmAMddhAraka jJAnImahAtmA para upakAra karatAM aneka jIvAnA bhAga ApavA
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathAzakti popakAra kare. (445) paDe ane hiMsAdi deSa lAge topaNa anaMtaguNa phala thAya che. jJAna-vidyAkeLavaNI dvArA vizvapara parepakAra karatA anantaguNa phala thAya che. je je mahApuruSe mahAtmAo A vizva para dravya ane bhAvathI vizeSa upakAra karanArA hoya che teonI te pramANe bhaktisaMrakSA karavAmAM alpadoSa ane anantaguNa phala vizeSa thAya che. sarva jIvo eka kuTuMbasamAna che te paNa upakArakartavanI daSTie teonuM te daSTinA viveke mahatva salakSI upara pramANe kathana karyuM che, anyathA laghu agara mahAvapara zubhAzubha pariNAma daSTie pApakAra karatA zubhAzubhaphela thAya che-tethI aneka dRSTinI sApekSAo upara viveka keyAnamAM rAkhI anekAntadaSTie utsarga ane apavAdathI pravRtti karavI. je je prasaMge svAdhikAre dravyakSetrakAlabhAvathI je je jIpara je je upakAra kare cezya hoya te te prasaMge te te upakAra karavAthI phaLanI prApti thAya che. ApattikAle ApattinA prasagane lakSyamAM rAkhI upakAra kare ghaTe che ane utsarga kAle utsarganA prasaMgone dayAnamAM laI upakAra kara ghaTe che. jenAthI je kAle svazakanusAre zubha pariNAme ane zuddhapariNAme upakAra thAya che tene te kAle vizeSaphalanI svapharaja adA karavAnI siddhi thAya che, je prasaMge je jIvane je cagya upakAra karavAnuM hoya te prasaMge te jIvane tevA prakArane upakAra karavAnI AvazyakatA siddha kare che. bhUkhyA manuSyane annanI jarUra hoya che te prasaMge vastra ApIne upakAra kare te agya che, paranta tene khAvAnI vyavasthA karI ApavAnI jarUra che. deza, samAja, sagha, dharma ane jAtipara je je kAle je je upakAra karavAnI AvazyakatA hoya te te kAle te te upakAra karavA joIe. AryAvartamA bAvAo, sAdhuo lAkhonI saMkhyAmAM phare che tene jJAnI banAvavAne aneka jJAnazALAonI vyavasthA karavAmA Ave che te vizeSa upayogI upakArI kArya gaNAya. teonI pragatine prabhAva kharekhara saMpUrNa vizvanI pragati karavAmAM sAhATyakArI che mATe tyAgI bAvA sAdhuonI pAThazAlAe karavAthI ane teone bhaNAvavAmA sarva prakAranI sAhApya ApavAthI dezapara mahAna upakAra karI zakAya che. tyAgI ane sAdhuonI unnatinI sAthe dezonnati ane dharmonnati turata thaI zake che A vizvamAM sarva jIvene upakAra thAya evAM kRtya karavA joIe rajoguNa ane tame manuSya karatAM satvaguNa manubepara vizeSatA AtmavArpaNa karI upakAra karavA tatpara thavuM joIe kAraNake satvaguNI manuethI dezamAM vizvamAM zakti prasarI zake che ane teo vizvane aneka dukhamAthI mukta karI teone zani ApavA samardha thAya che. brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudroe svasvAdhikAra pramANe thAzakina vyavahAra ane nizcayathI mana, vacana ane kayAe vidhavati para jJAna, dardana, cAgni nI prapti thai ane mana, vANuM, kayA raNane AtmazaktinA vikAsa thAya evI rIte upakAra karavA suda
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ' ( 446), zrI kamaga graMtha-savivecana. tatpara thavuM joIe. saMvara ane nirjarAnI ArAdhanA karanAra mahAjJAnI regIonI, munivaronI sevA mATe vizvavarti sakalajIe tatpara rahevuM joIe. zrI tIrthaMkara mahArAjA samavasaraNumAM besI dezanA deI manuSya vagerene uddhAra kare che tethI teo mahAdevatribhuvanapati-mahAmAhana vagere vizeSaNethI stavAya che. A vizvamAM parasparapravartita upakArasUtrane je uracheda karavA tatpara thAya che te A vizvazAlAmAM apAtinA niyamAnusAre svajAtine adhapAta kare che. paraspara upakAra karavAnI pravRttine mAna ApIne pravaryA vinA vizvapagrahamAMthI mukata thaI zakAya tema nathI. saMpUrNa vizvavastuone saMcaya karIne tene rakhavALa banavAthI mAnavane kaI jAtane lAbha nathI. ahamamatvanA paDadAone chedIne je A vizvane dekhavAmAM Ave te A vizva eka kuTuMba samAna bhAse ane pitAnI sarvazaktinuM vizvane samarpaNa karI zakAya. jevuM vizvamAMthI levA pravRtti karavAmAM Ave che tevI vizvane pAchuM devAnI vRtti ane pravRtti karavI e svapharaja che, tenAthI vizeSa manuSya karI zakato nathI. atae teNe vizvanI sAthe sattAdhikArI chatAM ane dhanapati chatA samAnabhAvathI vartavuM joIe, vizvanA ane pitAnA karatAM nIce ane pitAnI kRpAvaDe jIvI zake che evuM manamAM dhArIne kadApi keI upagraha pravRttine seve te te cagya gaNI zakAze nahi. sarva che pitA potAnI pharaje meTA che. ApaNe teone zA mATe halakA gaNavA joIe? ApaNe jema anyanA upakAre grahaNa karIne jIvatA hoIe chIe tema anya jIvo ApaNuM upagrahane grahI jIvI zake che, tethI teone halakA gaNavAne pApagrahadaSTie adhikAra nathI. paraspara ekabIjAnI pharajarUpa dharma adA karavAne A vizvazAlAmAM sarva jIne adhikAra che temAM sadA pravRtti karavI joIe. A vizvazAlAmAM paropakAra kare eja prabhune prApta karavAne ane nnati karavAne upAya che, te vinA kadApi AtmaguNe khIlavAnA nathI. je manuSyo pApakAra kare che te prabhunA mArgane prApta kare che ane durgAne tyAga karIne saddaguNene grahaNa karI zake che. bhedabhAvanI vRttine tyAga karIne parasparopagraha karavAnI vRttine Adara ane A vizvavarti dukhI jIvaprati daSTi daI teonAM dukha TALavAne teonA AtmAnI sAthe pitAnA AtmAnI ekatA kara ke jethI teonA dukhane hartA banI zake paropakArane je dharma na mAnatA hoya tevA rAkSasane A vizvamAM jIvavAno hakka nathI. davA- . zALAo, pAThazALAo, beDIMge Azrama, gurukule, rAjyakAyadAo, sadAcAra, prapAo, pAMjarApoLa, anAthAlaye, baherA muMgAnI zALAo, sAdhuone utaravAnA sthaLe, bhASaNa zALAo, upAzra vagere sarve upakAra karavAnA sthAnako che upakAra karavAnAM je je sAdhane - hoya teone sArvajanika dRSTie sarva ne yathAyogya lAbha maLe tevI rIte pravRtti karavI joIe ane sarva jInA hRdaya zAnta karavA aneka upakAranI pravRttimAM tatpara thavuM
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ upakAranI aneka dizAo. (447 ) joIe. buddhadeva kahe che ke "saMsAramAM thAt zakti na hoya tAvat mArA hRdayamAM dukha thayA karaze" mahumA I krAIsTa kahe che ke "je anya ke have tamAre mAre te tuM haiye dhara ane tenA sAme hAre bIjo gAla kara." saptama eDavarDa kahe che ke A saMsAramAM huM zAti cAhuM chuM. mahAtmA viliyama Tomasa eDa kahe che ke "bhagavAna ! kamathI kama eka bhAInI talavAra bIja bhAIne gaLA upara nA cAle, vizvamAM zAnita varte, nirbale para atyAcAra na thAya evuM huM cAhuM chuM. e meTA punA hRdayamAM upakAranI vRtti che tethI uparyukta zabda temanA hRdayamAthI nIkaLe che. ziyAmAM mahAtmA TesTatha tyAre vagaDAmAM maraNapathArIe sUte tyAre tenI pAse hajAra manuSya AvI besavA lAgyA teone saMbodhIne mahAtmA Teya kahevA lAge ke "are mArA AtmAo! tame mArI pAse kema besI rahyA che tamArI eka paLa paNa nakAmI gumAvyA vinA garIba para upakAra karavA pravRtti kare tamArI sADAne mATe vizva rAha joI rahyA che teone mATe tame uThe ane teonA duHkha dUra karI teone zakti Ape ke jethI mane maratAM zAti maLe." mahAtmA TekanA hRdayamAMthI paropakAravRttithI upaNuM zabdo nIkaLe che tethI tenI mahattAne vizvane bahu khyAla Ave che. parepara karavAmAM je manuSya rAmajate na hoya te manuSya dharmamAM kaI samajato nathI. mahAtmAo-RSie hADakAM dhira vagerenuM paramArthe arpaNa karyuM che tethI teonA chAtavaDe manuSyane prAdhI zakAya che pazuo ane paMkhIo upakAra kare che. vanaspati paNa anyanA upara upakAra kare che. manuSya je anA upara upakAra na kare te tene je dura A vizvamAM anya kaI jutha nahi. khAvuM pIvuM, majazekha mArA ane svArtha mA lIna rahevuM eTaluM karavA mAvI kaMI manuSyatva prApta karI zakAya nahiM anutva prApta karavAne mATe upakAgyavRtti sudha kAraNabhUta che, mATe manuSya ! anya AlapaMpAla tyAga karIne pamAI kara, upakAra kara, upakArathI tuM mahAna thaIza ke manuSya ! vAstavika gunI gati karavAmA upakAranuM avalaMbana kara, jIvanta mahAtmAo kRtakRtya thAya che te te upakAra mATe ja pravRtti karIne prArabdha karma jogave che. ucadazAne pAmelA tavA maDue paNa jyAra upakAranI pravRtti kare che. te che manuca' hAre te upapravRtti AdarI che. je have kaMI kathavAnuM avarodha hetuM nathI ema avadhi. deza, rAjyasevA, dharma, kuTuMbamevA, mAtRpitRsevA. gusevA, saMdhasevA samAjasevA. * va. dari , saMyama.. sArvajanika hitakAraka kAryasevA vagere sevAonA mAM thiI aneka paka ra. kone karI zakAya che. A ma, mA upakAraka nI dirA kharekhara vije. purassara darzAvavAmAM AvI che tevI vadhavuM ke 6. . . ja para DapakAra karIne tene kApI : = * vizvanA na de che
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ (448) zrI kamaga graMtha-savivecana. ane teone tiraskAra karI tame potAne DAhyADamarA mAnI leze te vizvazAlAmAM adhapAta thaze ane paDatA paDatA nIcI enimAM utarI javAnA mATe anya jIvonA hajAre, kare apakAre bhUlIne teonA upara upakAra kare. sarva jI upara upakArane je dharma zikhavate nathI te dharmanuM amAre kAma nathI ane te upakArapravRttivinAne dharma vizvamAM jIvate paNa rahetuM nathI. je pramANe AtmAmAM upakAra karavAnI bhAvanA prakaTatI hoya te pramANe pravRttithI upakAra karatA jarAmAtra saMkeca na pAma jaIe. manuSya! manamAM avabodha ke AyuSya pUrNa thayA pazcAt lhArI sAthe kaMIpaNa AvavAnuM nathI. A vizvazAlAmAM upakAranuM zikSaNa levAnI pravRtti kara. prathama upakAra karavAnuM zikSaNa grahaNa kara ke jethI A nnatikAraka rtavyamA pravRtti karavAne tuM adhikArI banI zake. dharmArtha kAMNImanue niSkAmavRttithI upakArapravRtti AcaravI joIe. saM. 1947 nI sAlamAM vijApuramAM eka manuSyane kSetramAM sarpa karaDyo. tenuM viSa tene sarva zarIramAM vyApI gayuM. tene ucakIne gAmamAM lAvavAmAM A paNa utaryuM nahi evAmAM devavazAt tyA eka phakIra AvyuM. teNe turata maMtrathI sarpanuM viSa utAryuM ane pazcAta surata te tenA mArga prati gamana karavA lAgyuM. je manuSyane sarpa karaDe hato tenA kuTuMbIoe pelA phakIrane mAge te ApavAne ghaNI AjIjI karI ane tenI pAchaLa deDI tene ubho rAkhI page lAgI be hAtha joDI ghaNuM kahyuM. tyAre pitA phakIre kahyuM ke-meM tamArA kuTuMbI manuSya para upakAra karyo che tethI huM tamAruM kaMI paNa levAne nathI vizeSa zuM? tamArA gharanuM jala paNa grahIza nahi. mArI niSkAmavRttinA baLe sarpane maMtra bhaNatAM sarpa tarata utarI jAya che. ane mane vAstavika je phala thavAnuM hoya che te thAya che mATe mahane have tame, kaMi paNa kahetA nahi. dhanya che ! evA phakIrane. A dachAta uparathI avadhavAnuM e maLe che ke niSkAmavRttithI upakAra kare. ghaSTi Adi aNadaSTie upakAranuM svarUpa avadhI upakAra karavuM joIe. drayakAra, bhAkAra, nizcayapakAra, darzanepakAra, jJAnepakAra, cAritrepakAra, vidyopakAra karavA, AjIvike pakAra, oSadhopakAra, annapakAra, jalapakAra, dharmopakAra, rakSake pakAra-Adi aneka prakAranA upakAre che. rajoguNopakAra, tamoguNepakAra ane satvaguNAkAra ema traNe prakAranA upakAranuM samyakasvarUpa avabodhavuM. ekendriyathI te paMcendriya paryanta che, je guNAkAra tame gupakAra ane satvaguNapakAra karI zake che. je je kAle kSetre je je, upakAranI AvazyakatA hoya che tenI te vakhate mukhyatA gaNAya che ane anyopakAranI gauNatA gaNAya che viSayabhede upakAranA asaMkhya bhede paDe che. niSkAmavRttie popakAra. karavAnI bhAvanA dhAraNa karIne uparyukta sarva prakAranA upakArAmA svAdhikAre pravRtti karavI joIe. saM. 1lpa7 nI sAlamA hindusthAnamAM mahAduSkALa paDe tyAre aneka pApakArI manue, niSkAmavRttithI manuSyanI para paropakAravRtti AcarI hatI. amadA:
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - sana paropakArI gRhastha (449). vAdamAM kavi-nATakakaMpanI kADhanAra-jaina zA. DAhyAbhAI LazAjI hatA. temanA pitAjI dhoLazAjI pakkA na hatA. temanA hRdayamAM pratidina paropakAranI bhAvanA vadhyA karatI hatI. teo dararoja vyAkhyAnamAM jatA hatA. teo vyAkhyAna zravaNa karI upAzraya bahAra nIkaLatA ke temanI pAchaLa aneka dukhI leke paDatA ane temanI AgaLa potAnA dukhanI vAta kahetAM. dhoLazAjI zeTha sarva lokenI vAta sAMbhaLatA ane yathAgya sarvane dAna ApatA hatA. teonI pramANiktA ane paropakAravRttithI amadAvAdanA moTA dhanavaMta zeThIyAo pAsethI jeTalA rUpiyA joIe teTalA mAgI lAvatA. dareka dI temane mAgyA pramANe ApatA ane te lAvelA rUpiyA teo garIba ne tathA jainetara garIba leone vaheMcI detA. upAzraye sAdhuonI pite jAte khabara letA, sAdavIonI bhakti karatA. keIna upara upakAra karavA cUkatA nahi. amadAvAdanA nagarazeTha maNibhAI premAbhAIe chappananA duSkAla prasaMge paropakAra karavAmAM bAkI rAkhI nathI. teo garIba loke pAse gADI laI jatA ane teone jAte tapAsatA ane pazuo tathA manuSyapara upakAra karatAM karatA temanA upara ge hamale karyo tethI evA bhalA paropakArI nagarazeThanuM mRtyu thayuM. amadAvAdanA jaina jhaverI zeTha lallubhAI rAyajIe pApakAra karavAmAM lakSmIne sArI rIte bhega Ape che. amadAvAda jainazvetAmbara mUrtipUjaka beDIMga kADhavAmAM temaNe AgevAnIbharyo bhAga lIdho che. lAlazaMkara umiyAzaMkare sthApelA anAthAzramane temaNe sArI sAhATya karI che. ozavALa jainanA nAme kaI paNa manuSya temanI pAse khAnagI madada levA jato te tene temanI caDhatI avasthAmAM sArI rIte khAnagImAM madada ApatA hatA. zeTha lalubhAI rAyajIe hajAra rUpiyA gupta rIte garIba lokone ApyA che. uttama varNanA lakone gupta rIte ghaNuM sAhA karI che. temanI caDatInA prasaMge temanA ghara nIce manakhenI ThaTha jAmatI hatI. sarvane teo madada ApI vidAya karatA hatA. temanA ghera ame vaheravA jatA tyAre ghara nIce jANe davAkhAnAnA dardIo bharAyA hoya tevI rIte aneka dukhI manuSya beThelA dekhavAmAM AvatA hatA. temaNe paropakAranAM je kAryo karelA che. tene jAtianubhava che. zeTha lallubhAI rAyajI hAla paNa pApakAranA kAryo karyA kare che. amadAvAdanA nagarazeTha premAbhAI hemAbhAIe ghaNA paropakAranA kAryo karyA hatAM. zeTha lAlabhAI dalapatabhAinI mAtAjI gaMgAbena aneka popakAranA kAryo adyapardhana kare che ane bhaviSyamAM karaze. zeDa manasukhabhAI bhagubhAIe paropakAranA kAryo karyA che. temAM mAvAdanI pAMjarApoLa sudhArIne pazuonA dukha dUra karavA dhanAdikanI sAdhya karI hatI. suratamAM rAvabahAdara hirAcaMda metIcaMda, zeTha dhamacaMda udayacaMda, nagInadAsa ka da, nemacaMda meLApacaMda ane nagInadAsa jhaveracade manu ane pazuo upara uddhAra karavA
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 450 ) zrI kramaga cAvavecana, S sArA AtmabhAga ApyA che. pATaNamAM sa. 1956 nA dukALanA prasagamAM eka gRhastha zeThe gupta nAmathI dukAna ughADI hatI ane te nAza teNe aneka manuSyone nAme lakhIne rUpaiyA ApyA hatA tathA dANA ApyA hatA, pazcAt teNe dukAna khadha karI te vAta pADhaNumA jAhera che. pATaNamA dukAna ughADIne niSkAmavRttithI garIone guptapaNe madada karanAra gRhasthanI jeTalI prazaMsA karIe teTalI nyUna che. zeTha vIracaMda dIpacaMda ane premacaMda rAyacaMde pApakArapravRttimA sArI rIte bhAga lIdhA hatA. manuSya ane pazupakhIe upara upakAra karanAra A vizvamA aneka manuSye vidyamAna che. hindusthAnanA nAmadAra zahenazAha sara jye ane rANI merI pApakAra karavAmAM peAtAnu ghaNu jIvana zrRttIta kare che. hindusthAnanA vAyasarAya lADu hArDIja pApakAranA kAryo karavAmA sArI rIte AtmabhAga Ape che. A vizvamAM hajI pApArI manuSyeya vidyamAna che tethI sUrya ane caMdra niyamita gati kare che ane samudra pAtAnI maryAdAne mUkatA nathI. A vizvamAM lettara STie bhAvepAra karanArA aneka AcAryAM upAdhyAye ane sAdhue vidyamAna che tethI vizvamA zAMtisukhanI jhAMkhI jaNAya . AvI rIte A vizvazAlAmAM pApakAranu svarUpa avAdhIne huM manuSya tu parepakAra kara, pApakAranI bhAvanAvALAe A vizvamAM upakArakarma karavAmA svAdhikAre pravRtta thavu joIe. pApakArI manuSye. mana vANI kAyA ane lakSmIthI sadA upakAra sevavA ceAgya che. paropakArI manuSye pApakAra karavAne svakartavya samajI svAdhikAre sevavA joIe, karmacAgIne vizvazAlAmAM upagrahakamAM pravRtta thaI AtmAnnati karavI ema uparanA leAkAdvArA jaNAvavAmA AvyuM. ' avataraNa:vizvazAlAmAM parApakArakarma dvArA Atmonnati darzAvyA pazcAt avyavasthita pUrNa kArya na karatAM vyavasthApUrvaka kanyakama-alpakArya karavu ema have darzAvavAmAM Ave che. joja. pUrNa kArya na kartavyamasvacchasavyavasthitam // paritastat prakartavyamalpakarmA'pi sundaram // 72 // | zabdA --asvaccha anyavasthita evuM pUrNa kArya paNa na karavu joIe ane vyavasthApUrvaka alpakArya paNa pati sundara karavuM joIe. vivecanaH--eka kAne asvaccha ane avyavasthitapaNe pUrNa karavA, karatA te kArya alpa karavu ane svaccha tathA vyavasthita sundara karavu-e uparyukta zleAkanA vAstavika t .
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ - _ _ __ - tharathA zakitanI mahattA. ( 41 ) bhAvArtha che. alpA paNa cAra bAjuethI sundara karavuM joIe. karmacAgI thanArA manuthe A bAbata lakSyamAM laIne vyavasthitapaNe svartavya karavuM joIe. sujJa manu je je kArya prAraMbhe che tene ekadama asvaracha ane asundararItyA karatA nathI. a5kArya karavuM paNa sAruM karavuM, paraMtu asvaccha ane avyavasthita evuM vizeSa kArya na karavuM. samatApariNutie ane upagapariNatie pavacha ane vyavasthita kArya karavAnI Teva paDe che. eka vakhata paNa je aravaccha ane avyavasthita kArya karavAnI Teva paDI gaI te pazcAM tene parihAra karatAM ghaNe vakhata lAge che ane mahAprayatna avyavasthitapaNe karya karavAnI Tevane vArI zakAya che. mananI caMcalatAne parihAra thavAthI asvacchatA ane avyavasthitatA TaLe che. je je sthAne je je kAryamA asvacchatA ne avyavasthitatA thaI hoya tene nirIkSavAnI TevathI asvacchatA ane avyavasthitatA TaLe che. kaI paNa kArya utAvaLathI karatA mananI caMcalatA thAya che ane mananI caMcalatA buddhinI caMcalatA vadhe che tathA buddhinI caMcalatA vadhatA kAryanI cAre bAjuone tapAsavAnuM ane temA sudhAravadhAre karavAnuM rahI jAya che tethI te kAryanI samApti thatAM asvacchatA ane avyavasthitapaNuM turata jeNu che aeva jyAre keI paNa kAryane prAraMbha kara hoya tyAre prathama mana vacana ane kAyAne caganI sthiratA karavI ane je kArya karavAnuM hoya tene vyavasthApUrvaka karavA mATe tene vicAra kare pazcAt kArya karatAM karatA vyavasthApUrvaka thAya che ke nahi tene sthiraprajJAthI viveka kare ema karavAthI je kArya thaze temAM svacchatA ane vyavasthitatva avalokAze. pAzcAtye vyavasthita kArya karavAmAM adhunA prAdhAnyapada bhegave che. teo prathama pratyeka kAryanI svarachatA prati vizeSa lakSa Ape che. alpakArya pa sudara karavAnI vRttine teo mAna ApIne pravRtti kare che tethI teonI gedhaka buddhinI vRddhi thAya che ane tethI teo aneka kAryo karavAne zaktimAna thAya che. pratyeka kAryanI sundaratA ane kavacchatA mATe ane tenI suvyavasthA karavA mATe prathama lakSya ApavAnI jarUra ravIkAravI joIe vyavasthApUrvaka pratyeka kArya karanAra manuSya pitAnI kIrtine amara karI zake che-AbujInA derAsaramAM vastupAla ane tejapAlanA derAsaramAM tathA vimalazA zeThanA derAsaramAM je keraNI karavAmA AvI che tenI suvyavasthA svacchatA ane sundaratA rAvalavAthI pUrvanA kArIgarenI vyavasthAbudi-pravRttine rAmyam sundara khyAla AvI zake che. dama rahelI pirAmIDane avalekSAthI prAcInakAlIna manunI vyavasthita buddhi to vyavasthita pravRttithI vyavasthita kArya karavAnI zaktine adabhuta khyAla Ave che. briTIza amerikana che ja ane jApAne vyavasthita ane sudara rava kArya karIne vizvanuM che na kharekhara pitAnA prati kheMce che. A parva vyavarita ane sudara che ke kadanA hatA te temanA smAraka karI badhAI zake 6 prAcIna zikaNana kara ...
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 452 ) zrI ka yAga athasavivecana, ra kavAthI vartamAnamAM thatI patita dazAnA khyAla AvI zake che. AryAvartamAM pratyeka manuSya pUrve vyavasthita buddhithI svaccha vyavasthita kArya karavAnI zaktine - dhAraNa karatA hatA tethI sarva dezamAM A deza uttama gaNAtA hatA. tADa patra para lakhelA graMthAne avaleAkavAthI vyavasthita kAryanuM. kharekharUM bhAna thayA vinA rahetu nathI. prAcInakAlanAM pratyeka kAryamAM svachatA sundaratA ane vyavasthitatAnuM bhAna thaze. lekhaka vAcaka upadeSTAo ane brAhmaNAdivage svasvAdhikAre pratyeka kAryamAM vyavasthitatA sa rakSavI. kAryanI Antarika vyavasthiti svacchatA ane sundaratAmAM pAzcAtya karatAM paurvAtcA agrasthAne Ave che ema bannenA pratyeka kAryanA garbhamAM uMDA utarI nirIkSaNa, karavAthI vAstavika satyatAneA khyAla Avaze. hADA ane dhAMdhalI vRttithI vyavasthita kArya thai zakatu nathI temaja utAvaLa karavAthI kadApi svacchatA ane sundaratA prApta thai zakatI nathI. utAvaLa karanArA manuSyAnA kAryoM tarapha STi kSepavAmAM Avaze te utAvaLathI keTalI badhI astrachatA ane asundaratA thAya che tenu virata bhAna thaze. eka rAjAe peAtAnI rAjasabhAzAlA cItaravAne mATe citArAone khelAvyA ane pratyeka citArAne vheMcIne rAjasabhAnA khA citaravAnuM kArya seAdhyuM. sarve citArAee pAtapeAtAnA khaMDa utAvaLathI maThArIne citrAmaNeAthI citA. eka vRddhane peAtAnA khaDanI bhUmi ke jenA upara citrA karavAnAM hatAM tenI zuddhi-nirmalatA karatA vAra lAgI, sarva citArAoe citra kADhIne pUrNa kArya karyuM" tyAre teNe phakta bhUminI zuddhi karI. sarva citArA rAjAnI pAse gayA ane citra kADhavAnA kAryanI sa pUrNatA karI ema kathyu tethI rAjA manamAM atyaMta pramAda pAmyo, sarva citArAone teNe pAritASika ApI khuza karyAM ane svayaM rAjasabhAzAlAnuM citra kAryuM nirIkSavAne pradhAneA vagere sujJa sabhya manuSyeAnA parivAre tyAM gayA. sarva citArAoe citarelA citra ane bhUbhAgane dekhI khuza thaye evAmAM eka vRddha citArA svabhAganI bhUminI zuddhi karatA dekhAye. rAjAe vRddha citArAne pUchyuM. zuM tame darAja kArya karA che ? vruddha citArAe kahyuM ke hA. rAjAe pUchyu~tamArUM kArya tamAe keTaluM karyuM che ? vRddha citArAe rAjAne pAte bhUminI karelI zuddhi dekhADI. rAjAe ane pradhAnAe citrakArane kahyu ke--maheH hajI teA tame bhUminI zuddhi karI rahyA che te citrAnuM kArya te kyAre karI zakaze ? citArAe kahyuM ke svaccha sundara vyavasthita kArya karatAM vAra lAge che. alapa kArya thAya che paNa te bahu sundara thAya che, anya citArAonI peThe avyavasthita asvaccha ane asundara citrA jhaTa citarI kAryo pUrU karavAne huM IcchatA nathI; teo asvaccha ane asundara citro citarIne cAlyA gayA che.hajI mAre te phakta bhUminIja zuddhi thaI che. rAjAe ane pradhAnAe puchyu ke tame sundara svacha vyavasthita kArya karA che tenI zI parIkSA ? citArAe svayaM citarelA bhUmibhAga kevA uttama che te jaNAva BE *
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRtta vasthA ziktanI mattA. ( 453 } vAne paDadA ucA karyuM te te bhAga kharekhara kAcanI peThe jhaLakavA lAgyuM ane anya citArAoe citarelAM sarve citrA temA citarelAM dekhaLyA. rAjAe kahyuM ke citra te tame citryAM che, zA mATe nA pADI che ? tenA uttaramA teNe kahyu ke A to phakata bhUminI zuddhithI sAmI bhIMtanAM citre ahIM paDelAM che. rAnta te kArya dekhIne khuza thaze.. manuSyae vyavasthita svaccha pratyeka kArya karavuM. citArAnA dRSTAMtathI manuSyae pratyeka kAryo kharekhara vyavasthita alpa karavuM paNu sundara karavuM evA abhyAsa se! eie. dharmanAM sarve kAryAM karavAmAM ane dharmAMcAre sevavAmAM sundaratA ane svacchatA ane vyavasthitatA para khAsa lakSya kevuM joie, AtmAnI svacchatA karyA vinA AtmAmAM gurunA upadezanA saMskAronI dRDhatA thatI nathI. hRdayanI svacchatA thayA vinA dhama kAryoMmAM svacchatA prApta thatI nathI ane temaja hRdayanI svacchatA vinA samyakatvAdi guNNAnI zuddhi rahetI nathI tathya malina manathI karelAM dharmakAryonuM yathAyogya phUla paNa prApta thatuM nathI. ataeva manuSyAe prathama cinArAnI peThe pratyeka khAdya tathA Antarika kAryanI bhUmi zuddha karavI jeIe. pAyA vinA maMDela TakI zakatA nathI tema AtmAnI svacchatA vinA prAraMbhita dhamakAryAMnu kula TakI zakatuM nathI. yama-niyama-Asana-prANAyAma-pratyAhAra-dhAraNA-yAna ane samAdhi e aSTAMgAne svaccha ane vyavasthitie prasevavAM joie. pUjA-pratikramaNu-tapa-45-saMyama-svAdhyAya sevA ane bhaktimAM hRdayazuddhinI svacchatA vinA AtmAne prakaTAvavArUpa kAryamAM eka aMza mAtra pazu Antara dRSTithI pragati karI zakAtI nathI ema anusava dRSTie dharmonunA DhALa hRdaya guNNAnI prakaTatA saMbaMdhI vicAra karavAthI kaccha sArAMzane khyAla AvI zake che. vyavasthita buddhithI kArya karIne yuropIya leka sAyansavidyAmA, peTakhAtAmAM ane pragatimAnlR thAya che. briTIza rAjyakAryanI vyavasthya ane mundranA prati dhyAna detAM tvarita kevI rIte kArya karavuM oie teneA manamAM khyAla Avaze. mana-vANI-kALa ane AtmA jeTale vyavasthita-svaccha ane sundara baneTe hAya che teTalA tenA vicAre zabda ane kAryoM kharekhara vyavasthita-svaccha ane sundara deya che. jenI buddhimA vyavasthitatA nathI tenA kAryamAM vyavasthitatA na hoya e manavA cegya che. pratyeka kAryo karavAnI vyavasthA prathama mananA vicArezamA gALya che. jevI vicAAmAM vyazcitanA TAya che. tevI kAyA dvArA thatA kAryamAM vyavasthitatA AvI zake de vyavasthina svaccha yunaru kAryonuM mUla sUkSma kAraNu kharekhara vyavasthita svaccha sundara vicAya che, taeva manuSya prathama vyavasthina svaccha sundara vicAgane karavA jeIe ke jethI vArtAmAM pazu adhi tatA svacchatA ane sundaratA ii u ane kASadha vidhAne dekhA bahAra prI kAkAya tathA pratyeka kAryamA patra vyavasthitata avalokI zakAya. avyaktina zabdathI, avyavasthita lekhethI, ayavasthita kAryo? manuSyanA nanI aavadhi mA
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - * - - - - ( 54) zrI karmayoga zretha-eNvivecana. buddhine khyAla AvI zake che. pratyeka kAryanI cavarathA, svarachatA ane sundaratA mATe prathama buddhinI vyavasthitatA thAya. evI rIte kharekhara pratyeka kArya saMbaMdhI mAnasika keLavaNI grahaNa karavI joIe ke jethI kArya karavAnI vyavasthA ane svarachatA tathA sundaratAnI zuddhivRddhi thAya ane tethI AmennatikAraka Atmazaktine paripUrNa keLavIne pragatimAna banI zakAya. pratyeka manuSya svAmakartavya kAryonI vyavasthitatA mATe vyavasthita svaracha sundara kArya karavAnI keLavaNIne prApta karavI joIe. ApaNe je je kAryo karIe chIe temAM je je bhU-de thAya che tene parihAra thAya evI rIte dararoja A vizvapAThazAlAmA vyavasthita kartavya kAryanuM zikSaNa grahavuM joIe. koI sanuSya sarvajJa nathI. pratyeka manuSyanA kAryamAM tenA karatAM uttama vyavasthita kArya manuSyanI daSTie kaMIka avyavasthitapaNuM asvarapaNuM ane asuMdarapaNuM bhAse che mATe kaI paNa kartavya kAryamAM saMtoSa mAnI na letA dareja vyavasthita buddhie vyavasthita kAryo karavAM joIe. sarva kAryanI vyavasthAnI keLavaNIthI prathama svAtmAne vANI ane kAyAne ke eTale bAhya kartavya kAryo je je hasta dharavAmAM Avaze temAM vyavasthitatA svacchatA ane sundaratA jhaLakI uThaze. alpa kArya paNa vyavasthita svaccha ane sundara karavuM ane tevI keLavaNapUrvaka sadA pravRtta thavuM. avataraNa-pravRtti vinA kathana mAtrathI hita thatuM nathI te jaNAve che. zo, pravRttimantareNoktihitArtha naiva jAyate // kriyA suvarNavabeodhyA rUpyavatkathanaM zubham // 73 // zabdArtha-pravRttivinA ukti mAtra hitArtha thatI nathI. kriyA suvarNavat avabedhavI ane zubhakathana rUpAnA jevuM avadhavuM. kathanI mAtrathI kAryanI siddhi thatI nathI. vivecana-lAlA lAkha te le ! savAlAkhanI peThe kathanIthI Atmahita keInuM thayuM nathI ane thavAnuM nathI. pravRttivinA kAryanI siddhi thavAnI nathI. lADuM lADu mAtra bolavAthI uMdaranI pUrti thatI nathI vizvamAM belavA karatAM karI batAvanArAnI anantarguNI jarUra che. karmacagIo kartavya kAryone pUrNa karavAmAM svajIvananI mahattA avadhe che. karmayogIo kahe che ke tame Avazyaka rtavya kAryo karyA kare; tame zuM karo cho tene kartadhyakAryo dvArA akhila vizvane gupta avAja saMbhaLAya che ane tamArA kAryanI akhila vizvane mahattI avadharyuM che. kathanI karanArA manunI kathanI kharekhara karaNI vinA lukhI lAge che ane teonI " zubha vacananI mahattA kharekhara manuSyanA hRdayamAM paripUrNa thatI nathI. je manuSya karIne
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ ga piothImAnA rIMgaNu. (455) batAve che tenI akhila vizva para asara thAya che. karmavegIo sthana karatAM pravRttithI vizvamAM jAhera thaelA che. kartavya karma karanAra eka vAra je vacana bole che tenI anya manuSyanA hRdayamAM jIvatI asara thAya che ane tenA zabdathI paraparAe aneka manuSyane aneka prakAranA lAbhanI prApti thAya che. karmacAgI kRSNanA ane arjunanA zabdonI anyapara mahA asara thatI hatI tenuM kAraNa e hatuM ke teo je pramANe kathatA hatA te pramANe kartavya kAryamAM pravartatA hatA. zrI hemacaMdrAcAryanA vacananI zrI kumArapAla rAjAne asara thaI tenuM kAraNa paNa e che ke zrI hemacaMdrAcAryanI kaheNI pramANe raheNI hatI. keTalAka, mahAtmAono te e mata che ke "vIryapAta karatAM raheNI vinA vacanapAtathI svaparane hAni thAya che. te bAbatane vicAra karavAmA Ave che te kharekhara te vacana satya Thare che. yuropamAM eka jAhera vaktA sarva manu AgaLa zAnta rahevAne upadeza Apate hato, tethI eka manuSyanA manamAM e vicAra prakaTa ke A manuSya, jyAre zAnta rahevA upadeza Ape che tyAre tenA gharamAM kevI zAni haze pele manuSya te upadezakanA ghera guptarItyA gaye ane tenI strInI sAthe tene kaleza-kaMkAsa karate dIThe tethI tene nizcaya thayo ke kahevuM sahela che paNa karavuM muzkela che phenogrAphanI paDe. ADuMavaLuM belI janArA manuSyanI beTa nathI paraMtu jyAre raheNImAM mukavAnI dazAnuM avalokana karavAmA Ave che tyAre lAkhomA eka manuSya maLI Ave che jevI raheNIthI manuSya pite vartate na hoya te upadeza te je anyanI AgaLa Ape che te tenI asara anyapara thatI nathI karI batAvIne te mATe vizvane kahevAmA Ave te vizvane turta tenI asara thAya che, anyathA pithImAnA rIMgaNanA jevI dazA thAya che eka brAhmaNa keTalAka manuSyanI AgaLa kathA karatuM hatuM tenI kathA sAMbhaLavAne eka divasa tenI strI AvI. te prasaMge brAhmaNe vaMtyAka nahi khAvAnI vAta carcAne karyuM ke vayAkanA dhUmADAthI devatAonA vimAna staMbhI jAya che ane tenuM bIja peTamAM che ane je tevI sthitimAM mRtyu thAya che te narakamA avatAra levo paDe che. brAdhAnuM AvuM vacana zravaNa karIne brAhmaNInA manamAM ghaNI asara thaI ane te hatyAka nahi khAvAnI pratijJA karI. teNe gharamAM paDelA vaMtyAka pheMkI dIdhA brAdANu snAna karIne jamavA beThA ane teNe vaMtyAkanuM zAka mAgyuM. brAhmaNIe kahyuM ke tamArI kathA zrava karI vaMtyAkano tyAga karyo che, mATe have ApaNA gharamAM vaMtyAnuM zAka thaze naDi bAbag kahevA lAge ke hAre te vaMtyAkanA zAka vinA eka divasa paNa nahi cAle brAhmIe --ema che te tamane narakamAM javuM paDaze kAraNa ke kathAmAM vaMcAka khAvAno niSedha karyo che bAbaNe kahyuM ke e te piothImAnA rIMgaNane nidhi te Dine, badhI ka ke je sudhI tamArI ane dezanA lokenI pithImAnA rIMganA nidhanI sthiti che je thI
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ----- - - - - - -- - -- - - - - - - - - - - - - - - - (45) zrI karmayoga graMtha-savivecana. vAstavika kalyANa-udayanI AzA rAkhavI e vyartha che. vartana bhinna ane kathanI bhinna evI dazAthI dezane dharmane samAjane ane svAtmAno udaya thatuM nathI. AtmAnI pragati karavI hoya te kathanI pramANe raheNathI vartavuM joIe. cAritra mATe te kaheNI pramANe raheNuM hoya che temaja anya manuSya para tenI asara thAya che. kaheNI pramANe raheNIvALA eka manuSyane, lAkhe manuSya-phakata kathanI karanArAo-poMcI zakatA nathI. kathanI karanArAo game tevI pitAnI baDAIe mAre te paNa teo raheNI vinA ane janasamAjamAM halakA paDyA vinA rahetA nathI. Arya dezamA pUrve raheNI ane kaheNInuM sAmya hatuM. tethI Arya manuSya sarva deza para svasattA sthApavAne ane aneka zakita prApta karavAne zakitamAna thayA hatA. have pUrva purUSonI mahattA gAIne besI rahevAne samaya nathI. have te jevuM manamAM tevuM vANImAM ane jevuM vANImAM tevuM AcAramAM mUkIne sarva prakAranI zubha pragati karavAnI jarUra svIkAravI joIe. pratApasiMha, zivAjI, kumArapAla vagere rAjAo kaheNI pramANe raheNune rAkhI ItihAsanA pAne amara thayA che. zrIharibhadra ane zrIhIravijayasUrinI kaheNI pramANe raheNa hatI tethI temanI janasamAja para sArI asara thaI hatI. zrImad AnandaghanajInI kaheNuM pramANe raheNuM hatI tethI temanI janasamAja para sArI asara thaI hatI. nepoliyana bonApArTanI kaheNI pramANe raheNI hatI tethI te jyAre laDAI mATe kaMI paNa kahete hatuM tyAre tenI asara tenA dezIya manuSya para sArI rIte thatI hatI. tenA eka zabdanI asara tenA sainiko para sArI rIte thatI hatI. vastutaH vicArIe to manuSyanA satya zabdanI kimata vizeSa che, kAraNake zabdabrahmavinA A vizvane eka kSaNamAtra paNa vyavahAra cAlI zake tema nathI. je manuSya potAnA zabdonI kiMmata samajato nathI te kadApi pramANika banI zakato nathI. je manuSya belelA bela pALIne te pramANe vata batAve che te A vizvamAM vizvasya banI zake che ane te sadavartanane adhikArI banI zake che. ghaTATepa ane phaTApa mAtrathI manuSyanA AtmAnI uracatA siddha thatI nathI, paraMtu tenA zabda pramANe tenI pravRtti jyAre thAya che tyAre tenI mahattA avabodhAI che. manuSya prathama te belyA pramANe pravartavuM joIe. viSayanagaramAM eka viSayA nAmanI vezyA rahetA hatI, te eka divasa bajAramAM AvI brahmacaryanI mahattAnuM vivecana karavA lAgI. hajAro leke tenA vyAkhyAnane zravaNa karavA lAgyA. tenuM vyAkhyAna zravaNuM karIne loko potapotAne ghera cAlavA lAgyA. eka vRddha manuSya sabhAmAM ubhA thaIne kahyuM ke jyAM sudhI viSaya vezyA pitAnA AtmAne brahmacaryathI vibhUSita na kare tAva tenA zabda kharekhara phenAjhAphanI peThe jANavA. evuM kahevAthI vezyA zaramAIne besI gaI. A uparathI avabodhavAnuM ke tapa japa TIlA TapakAM karatAM pUrve kaheNa pramANe raheNInA sadvartanathI vibhUSita
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ R karaNI vinAnA upadezanI niSphaLatA (457 ) cavAmAM Ave che te ja karmacAgI thavAnA adhikAra prApta thAya che. A vizvazAlAmAM kaheNI pramANe raheNI rAkhavAmA Ave che tyAre je je kartavya karavAmAM Ave che temA vizvAsa pramANikatA ane vijayanI prApti thAya che, manuSya vidvAn hAya vA nirakSara DAya, parantu kacegI thavAmAM kaheNI pramANe raheNI vinA te kadApi karma caiAgamAM pragatimAn khanI zakatA nathI. bhakta bane, santa mattA, sAdhu khanA, kIra khanA, gRhastha manA, sattAdhikArI manA, presara maneA, vA zeTha aneA, paraMtu kaheNI pramANe raheNI na hoya tyA sudhI kadApi AtmannatimA tasumAtra paNa AgaLa vadhI zakavAnuM nathI. raheNI vinA bhASaNeA vyAkhyAne upadezenI bhavAi mAtra samajavI. je manuSya ghaNu eTala mAla kare che ane anyAne raMjana karavAmAM aneka prakAranI kcanI kare che tenAmAM prAyaH sana sabaMdhI peAla hoya che. manuSye prathama kahenrI pramANe raheNI mATe darAja abhyAsa karave joie ane kaheNI pramANe raheluI rAkhavA mATe avazya pramANika banavuM joie, kaheNI pramANe raheNI vinA dhamAmA nA kamAmAM kadApi koI pragatimAn anI zakatA nathI. pUrvAcAye e kaheI pramANe raheNI rAkhavAne aneka zAstro racIne upadeza ApyA che. kaheNI pramANe raheNI rAkhavAne abhyAsa karavAmA aneka vipattiyAne veThavI paDe che ane aneka svArthAnA tyAga karIne Antar tyAgI banavuM paDe che. pazcAt vizvamA mauna chatA paNa upadeSTAnI padavI prApta thaI zake che, dharmInA DALa rAkhavA karatAM prathama kaheNI pramANe raheNI rAkhavAnu sana zikhavuM joIe ke jethI je je pravRtti karavAmA Ave te vaDe svaparanI pragati karI zakAya. aneka prakAranI bhASAnA abhyAsa karavAmAM Ave eTale manuSyane AtmA keLavAi gaye ema kadApi mAnIne bhUla karavI nahi jyA sudhI kaheNI pramANe rahenrI thai nathI tyAM sudhI AtmAne vA manane vA vacanane vA kAyAne keLavI ema mAnI zakAya nahi kahevI pramANe raheNI rAkhavAthI eka AMkhanA isArA mAtrathI vizvaleAkeAne zubha mAmA dovI zakAya che. koI paNa bAbatamAM kaheNI pramANe rahezo rAkheA ane pazcAt te saMbaMdhI tame je kai kaheze tene mAnavAne manuSyeA tatpara thaze sAdhunA vasa paheravA mAtrathI have sAdhunA dezanI asara manuSyeA para thavI muzkela che. sAdhuo prathama kahevI pramANe pramAdika dhAnta, kAne vizvamAM pramANika tarIke raheze te temanA upadezanI asara kharekha- manuSya para ghauM, anyathA pothImAMnA rIMgaNAMnI peThe anya manuSya para upadezanI asara dhanI navI da AnandaghanajI mahArAjane keTalAka manuSyee eka vAra upadeza dene kahuM . zrImada AnandaghanajIe kahyuM ke re pramANe upadeza denamA Ave te pramANe Ape che te anya manuSyApara upadezanI asara thAya che mArI rahevI eja tamane upadeza che. sina para
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 ( 458 ) zrI kama yAga graMthasavivecana .' sAdhunI vAtA karavAmAM Ave ane kaheNI pramANe raheNImAM te mADhu mIMDuM hAya tethI peAtAne ane vizvamanuSyane lAla prAsa thai zakatA nathI. zrImad cidAnandajI mahArAja kaheNI pramANe raheNI rAkhavAne jagane sArI rIte upadeza kare che ke AthanI kathe sahu koI, raheNI ati durlabha hoI / jaba raheNIkA ghara pAve, taba kathanI lekhe bhAve. ityAdi kaheNI pramANe raheNI rAkhavAthI manuSya siddha bane che. bhASAsamiti ane vacanazusivarDa yukta thayelA manuSya kaheNI pramANe raheNI rAkhIne vizvamAM mahAtmA ane che. je pramANe khAlA te pramANe varto eTale tamAre je kaMI anyane kahevAnuM che temA khelavAnI jarUra raheze nahi. elavAmAM vAyaDA banIne gappugeALA taDAkA phaDAkA mAravAthI svaparatu zreya karI zakAtuM nathI. kathyA pramANe pravRtti karIne vizvAlAmAM kacegI khatA eTale anya karmAM karavAne AtmAnI zaktiye tvarita khIlavA mAMDaze, manuSye peAtAnI bhUlAne chupAvavA mATe asatya pravRtti na sevatA kaheNIraheNInA sAmyane vartanamA mUkI pramANikatAne vizvamA prasiddha karavI joie. harizcaMdra rAjAe kaheNI pramANe raheNI rAkhI ane aneka vipatti sahIne te vizvamA svaguNu mATe prasiddha thayA. je pramANe khAlavu thayuM hoya te AcaraNumA mUkIne batAvavuM e suvarNa samAna che ane kathavu e rUpA samAna che, mATe svajIvanamA je je deSA thayA hAya te te sudhArIne kaheNI pramANe raheNI rAkhavA AtmabhAgI khanavu joie, gheADu kholIne ghaNuM karI khatAvavuM e sAruM' che, paraMtu ghaNuM kholIne thADuM karI khatAvavu. e satanamA arthAt cAritramAM khAmI bharela che--ema jayA2e anubhava thaze tyAre AtmAnI unnati thaze. eka vAra peAtAnI pola khulI thAya tA thavA do ane peAtAnA AtmAne halakA paDavA do; paraMtu kaheNI pramANe raheNI rAkhavAnI pravRttine prabhunI peThe pUjya-mahAt mAnI te pramANe khA jIgarathI vaDu eTale vizvamA apakIrti apramANikatA dhovAi jaze ane pratiSThA vizvAsa ane pramANikatA rUpa cAritranI prApti thaze ema kharekhara mAnIne pravRtti karo. anyanA AtmAene upadeza ApavA karatA prathama pAtAnA AtmAne kaheNI pramANe raheNIthI vibhUSita karavA joIe, eTale anyAnA upara peAtAnu teja paDaze je je mahAtmAe pAtAnA dharmAMna sthApana karyAM che teoe kaheNI pramANe raheNI rAkhIne maraNAta kAne zrIvIra prabhu-mahammadaIzunI peThe sahana karyAM che tyAre temanA vacane Aja paNa manuSyanA hRdayane jIvatI asara karavAne zaktimAnlR thayAM che ema hRdayasA yAla karo, povIcA ane pAzcAtyAmA kaheNI pramANe raheNIvALA karADo manuSyAmAM alpa manuSya maLI Avaze. khelavu te pramANe vartavuM e kai khALakonA khela nathI. asatya vanArA te kaheNI pramANe raheNI rAkhanAra hoi zake nahi vizvAsabhaMga karanArA vizvAsaghAta pratijJAbha gakA ane jUThI sAkSIpUrakeA paNa kaheNI pramANe raheNI rAkhanArA khanI zakatA nathI. panI
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - kaheNa pramANe raheNa rAkhe. ( 459 ). hAjImAM hA kahenArA mana kharekhara kaheNI pramANe raheNI rAkhanArA banI zakatA nathI. je manuSya bhIti lAlaca ane svArthanA tAbe thaelA hoya che teo kaheNuM pramANe raheNuM rAkhavAne zaktimAna thatA nathI. jeo prathama aMze krodha mAna mAyA lebha kAma ane ISyane chatI kaheNI pramANe raheNI rAkhavA prayatna kare che teo sarvathA kaheNI pramANe raheNuM rAkhavAne zakitamAna thAya che. je manuSya kaheNuM pramANe raheNI rAkhavAne abhyAsa seve che teo alpakALamAM aneka dezemAMthI mukata thaIne aneka guNene prApta karI zake che. kaheNI pramANe raheNI rAkhanArA pramANika manuSyothI A vizvanI zobhAmAM vRddhi thAya che. bAkI apramANika manue te karmaveganI lIlI vADIne bALIne bhasmIbhUta karI vizvamAM rAkSasa samAna bane che tethI teonuM jIvavuM pitAne tathA parane upakArIbhUta thatuM nathI. atava pratyeka manuSya apramANiktAne tyAga karIne kaheNI pramANe raheNa dhAraNa karavAne abhyAsa sevA joIe. sAdhuomAM aneka sAdhuo pramANika jIvana gALanArA thaI gaelA che ane vartamAnamAM paNa keTalAka pramANika manuSyane anubhava thAya che pramANika jIvana gALavAnA karatA lakSmI ane sattA vageremAM vizeSa kaMI maDava nathI ema jene anubhava thAya che te kathanI pramANe raheNuM rAkhIne AtmAnI dezanI jJAtinI samAjanI ane saMghanI pragati karI zake che. AryAvartanI jeTalI pAyamAlI apramANika manuSyathI thaI che teTalI anya kazAthI thaI nathI ema AryAvartane prAcIna tathA arvAcIna ItihAsa vAMcavAthI avAdhAI zake che. kaheNuM pramANe raheNI nahi rAkhanArA manuSya je dezamAM AgevAne hoya che te dezanI ane te dezastha dharmanI paDatIne prAraMbha thAya che ane chevaTe te deza kharekhara anya dezIya manuSyanA tAbe thAya che je manube vyApAravRttithI jIvanArA hoya che temAM prAya aprAmAya vizeSata hoya che je manu vimA abdha thaelA hoya che teo aprAmANayane sevanArA hoya che. je dezanA manu nivRttivALA ane nirbaLa hoya che teo kaheNI pramANe raheNuM vinAnA apramANika hoya che, tethI teo vizvamAM kaI mahAna zubha kArya karIne sarvadezIya manuSyamAM agragAmI banI zakatA nathI jeo kaheNI ane raheNImAM asamAna che vizvamAM ezaArAma bhegAvavAne jIvavA icche che, teo kAgaDA ane varU karatA pitAnI jIMdagIne uttama banAvavAne zakitanuM thaI zakatA nathI A pramANe avabodhIne purUSArthane prakaTAvI praNaya jIna pAra karIne kamalegI banavuM joIe prAmAya dhAryA vinA A vizvapADALAmA je karmayogI banIne unnatinA zikhara para caDhavA dhAre che te eka pagathIyuM paNa AgaLa caDI zakatA nathI ane caDhe che te paTakAIne pAchA hatA tyAnA tyAM AvIne UbhA rada che. ata kavi ke pramANe raheeI rAkhavAnA mahAgane abhyAsa karIne pA viMma ke pacs kArya karavAne zaktimAna ghavAya che pRthvIrAjanA pradhAnanA putre kahe ane huM pramAdi ugna
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ... :- - - - - - - - - - - - - - - - - (460 ). zrI karmayoga, graMtha-savivecana tyajIne zAhabuddInanA tAbe thaI puTa karI, tethI te AryAvartane sadAne mATe kalaMkI gaNa, ane bhaviSyamAM paNa sarva Aryo tene dhikkAraze. kumArapAlanA keTalAka sAmatie zatrurAjAnA phaDavAthI phUTI jaIne apramANikatvane dhAraNa karyuM hatuM tethI kumArapAlarAjAe teone sajA karI hatI. pramANikavRttithI rAjA ane raMka zebhI zake che. kaheNuM pramANe raheNInA prAmANya-jIvana vinA zahenazAha sarakhA paNa zobhI zakatA nathI, mATe kaheNa pramANe raheNI dhAraNa karIne vizvazALAmAM karmacAgI banavuM joIe. zrImad ravisAgarajI gurumAM ane zrImad sukhasAgarajI gurumahArAjamAM kaheNuM pramANe raheNInuM pramANika jIvanacaritra samyapha khIlyuM hatuM. atae dravya kSetrakALa ane bhAvAnusAre kaheNI pramANe raheNI rAkhIne pramANika banI karmacAgI thavuM joIe. avataraNa-kriyAma cittadhAraka Adarza purUSa banI maunI chatAM svakamene upadedA bane che te jaNAve che. zloka kriyAyAM magnacitto yo nirmalAdarzavat smRtH| . maunI sannapi vizve'sminnupadeSTA svakarmaNAm // 74 // zabdArtha-je kriyAmAM magnacitta che tene nirmalAdarzavat kahela che ane tene A vizvamAM maunI chatAM svakarmane upadeSTA avabedha. vivecana-A zlokano bhAvArtha anubhavagamya ane buddhigamya karavA paDyA che. upakuMkata kaheNuM pramANe raheNI Adi guNo vaDe vibhUSita thaela karmayogI kartavya karma pravRttimAM magnacitta banIne nirmalAdarzanI peThe anya manune upakArI banI zake che. game teTaluM vyAvahArika tathA dhArmika jJAna prApta karyuM hoya te paNa te pravRtimAM mUkAyA vinA AtmA kharekhara karmaveganA cAritravaDe AtmAnI uccatAne prApta karI zaktA nathI. vakartA-capravRttimAM mana arthAt layalIna rahevAthI cittavRttine saMyama thAya che ane tethI AtmAnI zakitaene vikAsa thAya che. AtmajJAnIo vakatavya kriyAmAM cittane rAkhe che paraMtu temA rAgadveSathI Asakata thatA nathI tethI teo ni saMga rahIne kartavya karmanI pravRttithI AtmAnA anubhavajJAnamAM ane guNemAM vRddhi kare che ane pragatimAM agragAmI rahI zake che. kuMbhArANe zivAjI, siddharAja jayasiMha. kumArapAla, azoka, saMprati zreNika vagere rAjAo svAdhikAra piyAvaDe Adarza puruSa banelA che tethI teonAM jIvanacariMte vAcIne anya manuSya temanA jevI kartavyapravRttine seve che. zuSkazAnIo svakartavya kAryothI bhraSTa thaIne Adarza
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ruo cauda rAjaleAkanA svAmI kayAre banI zakAya ? ( 461 ) puruSa khanI zakatA nathI. zuSkajJAnathI suSThita thatI nathI temaja dharmanA tathA vizvanA uddhAra thatA nathI mATe zAntikapaDitAe ane tArkika paMDitAe svakartanya Avazyaka je je kAda DAya temAM citta rAkhIne gAmale dAdAbhAI navarAjajI rAnaDe vagere dezabhakta karmacAgIAnI peThe ane prabhubhakata hemAcArya haribhadrasUri yazAvijayajI vagerenI peThe dhArmika kamacAgI banavuM joIe. sAdhue ke jee dharmanI rakSA tathA dharmanA uddhAra karavAne kama yAgane dhAraNa karanAra hAya che teo zuSkajJAnI sAdhue karatAM karADa darajje vizvazAlAmA upakArI jIvana gALI zake che. zrImad hemacaMdrAcArye, zrImad appabhaTTIsurie, zrImad hIravijayasUrie jJAnayoganI paripakavatA karavAne mATe kaceAgane dhAraNa karI rAjAone pratimAdhI dhArmika vicAro ane AcArAnI pragati karI A vizvazAlAmAM atyanta upakAra karyo che. jo teo phakata vanavAsamAM rahyA hAta te pAdaDAMnI peThe ekalA pAte tarI zakata paNa anyAne tArI zakata nahi, kAgIne aneka manuSyanA samAgamamA AvavuM paDe che ane aneka manuSya taraphathI upasarga sahana karIne manuSyeAnA madhye svAtmAne suvaNu vat karavA paDe che; tethI teone kriyApUrvaka aneka anubhavAtuM je jJAna maLe che te jJAna kharekharA vakhate TakI zake che. zuSkajJAnIone kharA vakhate jJAna TakI zakatu' nathI ane te pravRti vinA je kai khAle che tenI vizvamAM jhAjhI asara thatI nathI tathA teo kama pravRtti vinA peAtAnI pAchaLa para parArakSakajJAnIone paNa khanAvI zakatA nathI, jagattuM kalyANa karavAne kaceAgIne jeTaluM sahevuM paDe che teTaluM zuSkajJAnIne sahana karavuM paDatuM nathI, tethI tene kharekharU anubhavajJAna thai zakatuM nathI. AtmajJAnI AtmajJAnanI paripakavatA karavAne mATe kanyakArya pravRttine seve che ane te pravRttivaDe AtmAnA paripUrNa svarUpane anubhavI zake che. A dezamA kucAgane sevanArA evA AtmajJAnIonI jarUra che, kAraNa ke te vinA dharmanA, saMghanA uddhAra thavAnA nathI. AtmajJAna prApta karIne uparyuMkata guNAvaTa kamaceganA adhikAra prAsa karI pazcAt karmacAgamA praveza karavA joIe ke jethI akhila vizvanI zubha pragatimA AtmabhAga ApI zakAya ane alpahAnipUrvaka jagatane mahAn lAbha samapI zakAya. piMDanA brahmAMDanI sAthe saMbaMdha che tethI je je katavya karyAM karavAmA Ave che tenI brahmADavIjIvAne asara thAya che. cauda rAjalAkanA AkAra kharekhara manuSya zarIra samAna che. jeTalI racanA caiAda rAjaleAkamAM rahI che teTalI manuSyamAM rahelI che tethI manuSya kharekhara yAgI bane te te cAda rAjaleAkanA svAmI banIne paramAtmapada prApta karI zake che. ataeva AtmajJAnIe kaceAgI banIne kA--kriyA karavAmAM citta rAkhavu joie . ane cauda rAjaleAkanA svAmI banavA anya sarva khAkhatAnI vithA mUkIne je kartavya kArya hAthamA lIdhu hAya tene siddha karavA pravRtti karavI joIe, ke jethI AtmAnnatinA zikhare paheAcI zakAya ane tyAthI Ayika bhAva
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prayoga atha sanirdezana, wwwww ( 41 ) prApta ' karIne pazcAt na paDI zakAya, sAra vinAnI ane beya vinA avanI e TAI paNa jAtanI kriyA karavA mAtrathI AtmAnI unnati thatI nathI. TanI peThe vA yatranI peDha kriyA karavA mAtrathI Atmonnati thai zakatI nathI, pratyeka karmanI davAnu svarUpa paripUrNa avAdhIne pazcAt temA mananI ekAgranA karIne pravRtti mevavI joIe. AtmajJAnIe kArya pravRttithI kadApi kaTALavu na joIe, kArya pravRttithI kaMTALAthI pazcAt sarva mAtAnI pravRttiyeAthI kaMTALe Ave che ane tethI kAcapaNu' prApta thAya che. kArya pravRttimAM kAyarapaNuM prApta thatA Atmanniti karanAra eka paNa guNunI paripUrNa prApti thaI zakatI nathI, pratyeka kArya karatA kaDhALeA Ave tethI kadApi kArya pravRttinA tyAga na karavA. brAnsavAlamAM hindusthAnanA gAMdhI mohanalAla karamacaMde satyanI pravRtti prArthI ane hinduonA dukha dUra karavAne nizcaya-TharAva karyo. temAM teNe aneka duHkhA veThIne * vijaya prApta karyAM, mAhanalAla karamacaMda gAMdhI kedakhAnAne pazu svarga samAna mAnIne svakArya pravRttimAM dRDha nizcayI rahyA tethI te ate vijayI anyA. je manuSya jIva para AvIne A pAra ke pele pAranA vicAra karI kanya kAryanI kriyAmAM pravRtta thAya che te ante vijayanI varamAlane prApta karI zake che. suratamAM kaoNMgresanA bhAgalA paDyA tethI hindI keTalAka hatAza thayA parantu surendranAtha benarajI ane gokhale vageree tenI puna pravRtti prArabhI ane kengresane jIvatI karI. AA uparathI sAra levAnA e maLe che ke Avazyaka kartavyakArya karatAM kArya ane peAtAne ghaNuM dUra thavuM paDe te paNu kAryanI pravRttithI ate kAryanI siddhi ii zakAya che. jApAnanA rAjA mIkA vageree svadezanI pAzcAtya zanmyAnI peThe pragati karavA dhArI temA temane prathama muzkelIo naDI; paraMtu pazcAt temane kanyadizAnA mArga khullo dekhAye ane te pAtAnI AMkhe jApAnanI unnati dekhI mRtyu pAmyA. amerikA dezanI pragati karanAra benjAmIna phrAMkalInane paNa prathama svadezIya pragatikAraka Avazyaka kA karatA aneka vipattiyA naDI hatI, paraMtu pazcAt teNe svakAryanI siddhi karI, dhArmika ANaMtAnI pragatimAM pazu pUrve aneka jainAcAni khA paDayA hatA. dakSiNu madurAmA aneka jainAcAryoMnA dhArmika vivAdyamAM pratipakSIoe prANA lIdhA hatA, tathApi teo aza mAtra AtmadharmathI calAyamAna thayA nahAtA. teoe kanyakAryapravRtti svArajarUpa dharma adA karavAmAM prANanI spRhA rAkhI naheAtI. AtmANumAM jyA sa kAca hAya che ane jyA mRtyunI bhIti hAya che tyA kanyakAryanI pravRttimA zaithilya avadhavuM. vidhAthe-dezAthe-sa dhAthe ane dharmArthe mRtyu thAya te paNa jene manamAM jarA mAtra kSeAbha utpanna thate nathI te manuSya Avazyaka kArya kriyAmA magna banIne kartavya kAryanI siddhi karI zake che. hAla surApamAM pracaMDa cAdavAsthaLI pragaTI che" temA pratyeka dezanA manuSya svaprANApaNuM karavAne utsava samAna Anande --- Wandcams mAra ' '
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama karmayegI banavAnuM kAraNa? (43). -- -- mAnIne cuddhAdi Avazyaka kArya kriyAmAM magna bane che tethI te deza kharekhara anya dezanA tAbe zI rIte thaI zake ? Avazyaka kartavya kAryAyiAmA prANarpaNa karIne magna rahevAne guNa kharekhara pAzcAtya manuSya pAsethI Aryoe zIkhavuM joIe. pAzcAtya manuSyanA karmagitvane anubhava karavAmAM Avaze te pazcAt Aryalene AtmArpaNa daSTie karmacoLI thaIne kartavya kAryakriyAmAM magna thavAnI AvazyakatA avabodhAze. A pUrve mahAkarmacagI hatA ItyAdi temanI prazaMsA karIne have besI rahevuM na joIe. pravRtticoga te kharekhara pAzcAtya dezIo pAsethI zikhavo joIe ane pAzcAtyone atratya nivRttinuM zikSaNa ApIne teonA guru banavuM joIe pravRttiyAga e vADa samAna che ane nivRttiyega e kSetra samAna che. pravRttithI nivRttinuM saMrakSaNa thAya che. pravRttinI mAtAnI sAthe nivRttiyeganI paNa mandatA thAya che ane tethI nivRtti rogIono paNa nAza thAya che. AryAvartamA jyAre pravRttionuM prAbalya hatuM tyAre nivRttiyogIonuM paNa prAbalya hatuM ane tethI nivRtti ane pravRttithI dhamamArga ane karmamArganuM saMrakSaNa thatuM hatuM. ALasu ane pramAdIone dezanuM, vizvanuM, samAjanuM, saMghanuM, nAtajAtanuM, paramArthanuM, dharmanuM ane svAtmAnuM keIpaNa Avazyaka kauMcakArya karyAvinA jIvavAno ane vizvamAthI kAIpaNa levAne adhikAra nathI. ALasu manuSyamAM nAzakAraka zaktine saMgraha thAya che ane tethI teo svaparanA jIvanane nAza karavA zaktimAna thAya che, atae ALasu manuSyae Alasyane tyAga karIne dhamarthe vA karthe aMdagIne cagya upayoga karo joIe amUlya chaMdagIne nakAmI gumAvavI e kudaratane gunho che. pratyeka manuSya svarogya Avazyaka kartavya kAryo karyA uparAta sArvajanika Adi zubha kartavya kAryo karavAmAM svasamaya ane svazaktine bhega ApavuM joIe je manuSya svAdhikAra pramANe kartavyakAryone karatA nathI teo svajIvananI pragati karI zakatA nathI. atae Atmapragati karavAne kartavya kArya kriyAmAM manacitta rAkhavuM joIe ane anya nakAmI bAbatamAM mana, vANI ane kAyAne upayoga na karavo joIe. rAjAne pratibaMdha de, sabhAomAM hAjara rahevuM. caturvidha saMghanA kAryo karavAM, Avazyaka dharmakArya kriyAo karavI, grantha racavA, navIna cogya ziSyo karavA. vyAkhyAna devuM, prativAdIone niruttara karavA, dhyAnasamAdhimAM pravRtta rahevuM vagere-zrI hemacaMdrAcAryane karmavega hatuM tethI teo jainenA upara mApakAra karI gayA che, ke jene jainama pAcho vALavAne zakitamAna nathI zaMkarAcAryane, gautamabuddhanA mahammada piga barane, Izane ane zrI mahAvIra prabhune karmavega anubhavavAmAM Avaze te teoe duniyAne jAgrata karavAmAM je je Atmabhego ApyA che tene khyAla Avaze. je svAstitvasaMrakSaka vicAro ane AcArone vizvamAM pravartAvavAnI IcchA rAkhI hoya te prathama karmacAgI banavuM joIe svAstitvapragatikAraka vicAre ane acAne vizvamAM
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 464 ) zrI kamIMga atha-vivecana pravartAvatAM alpa hAni ane mahAn lAbha dhatA hAya tA te dRSTie karmAgI banIne lAkhA karADA manuSyane kacegI banAvavA joie ke jethI vizvAnnati karavAne zakitamAn thavAya. zrI mahAvIraprabhunA vicAro ane AcAre mAnanAra jainonI saMkhyA ghaTI tenuM kAraNu e che ke dravya-kSetra-kAla-bhAva pramANe kayeLI para parAe moTA goTA utpanna karavAnI ane vizvane mAphka Ave evI dharmapravRttiyAne pravartAvavAnI vyavasthAjhuddhi ane pravRttina nAza thayeA. vizvarti manuSyane zuNukarmAnusAra vyAvahArika kAryonI sAthe je dharma saheje sadhAya che te dharma kharekhara vizvamAM strapUjAnI sakhyAmAM vRddhi karavA samartha thAya che; brAhmaNu, kSatriya, vaizya ane zUdravarNAnuyAnya guNakarmonI sAthe sAthe dhArmika cagya pravRtti karI zakAya evI dezakAlAnusAra dharmapravRttinA niyamonI jyA vyavasthA che te dhama kharekhara satra sarvadA vizvamA bahALI janasakhyAmAM vidyamAna rahe che. janAnA agragaNya dhArmika ane vyAvahArika kama yAgIomA para parAsa'rakSaka mahA kAgIe AnAvavAnI tathA dezakAlAnusAra janasamAjanA pratyeka aMgane anukUla Ave evA dharma kama yAganI vyavasthA karavAmA cukAyu che, tethI jaina karmacAgI hAla vizvamAM agragaNya padavIonA dhAraka rahyA nathI. khauddhadharma hindusthAnathI dUra thaye tenuM kAraNa e che ke brAhmaNNAe svadharmI manuSyAnAM UMDAM mULa rahe ane te vyavahAravyavasthAnusAra jIvI zake evI je pravRttiyeA karI hatI tevI teo karI zakayA nahIM. bauddhadharmanA AgevAna, tyAgIe hAvAthI gRhastha kacegIemA pragatikAraka ane svAstitvasa'rakSaka zakitanA bIje paraparAe ugyA kare evI zakita mUkI zakyA nahiM ane jainAcAryAM paNa tyAgIe hAvAthI tenA jevI zakitaye ke je paraparAe peAtAnA vargamA utare ane svagRhasthavargamA paNa para parAe brAhmaNeAnI peThe dharma pASaka zatiyAnI vidyamAnatA rahe evI vyavasthApUrvaka zatiyAne kacagInI guNakarmAnusAra para parAsa rakSaka paddhatithI mUkI zakyA nahi. jainadharmanA tyAgIvamAM ane gRhasthavargamA saMkucitavRttithI dharmakarmacAga ane vyAvahArika sAMsArika karmacaiAga pravatavA lAgyA tethI dhamA ane karmamAM vizvavyApaka dRSTithI jainasamAjamA kanyakarmAMne karavAvALA kamacAgIe ghaTavA lAgyA ane tenu pariNAma hAla je AvyuM che te uparathIja avAdhI zakAze ke cAra varNa mAMthI jainadharme vidAyagIrI lIdhI ane eka taLAvaDA jevI janasakhyAmAM jainadhama vidyamAna che temA anyajalanA abhAve malinatA thAya e svAbhAvika che. attaeva jainakAme tyAgIomA ane gRhasthAmA mahAkamacAgIo utpanna thaI zake ane tene svaka vyakArya karavAmA aneka jAtanI muzkelI na paDe evA prayatna karavA joIe. bauddha dharma hAla jyAM pravarte che tyA dhamA mA ane ka mArgamAM kamacAgIe pragaTe che. jJAnaceAgIne karmacAgIe karI zakAya che ane te sarva vastunu svarUpa samajatA haiAvAthI, vartamAnamAM sarva zubha khAkhatAnI pragati thAya evI rIte sudhArAvadhArA sAthe kama yAgane DIAL
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ - me pa - - - - - - - - pAzcAtya vidvAnanI pravINatA (465) evI zake che. je je bAbatenI AvazyaktA avabodhAtI hoya te te bAbatanA karmagIe pragaTAvavA joIe; emA jarA mAtra pramAda sevavAmAM Avaze te pragatizIla anyadezIya ane anyadhamI prajAonI pAchaLa seMkaDo varSa sudhI rahI zakAze; svAstitvaparaparAsaMrakSaka bIjakane paNa nAza thaze. karmaveganI paripUrNa yogyatA meLavavAne pUrve cAre varNanA vidyArthIo viza pacIsa varSa paryanta gurukulamAM vAsa karIne vidyAdhyayana karatA hatA ane pazciAt sarva prakAranI kAyika vAcika ane mAnasika zakita khIlavIne gRhasthAvAsamAM karmacagI banI praveza karatA hatA ane je tyAgAzramane cagya thatA teo tyAgI banI tyAgIgya Avazyaka karmavegane sevatA hatA. tethI vizvamAM vyAvahArika ane dhArmika pragatimAM kaI rItanI khAmI rahetI nahotI. hAla tevI vyavasthAne uddhAra karIne manuSyone karmagIo banAvavAno prayatna zarU thayo che. vIza pacIsa varSa paryata brahmacarya dhAraNuM karIne pUrve cAre varNanA bAlake ane bAlikAo abhyAsa karIne karmayegInuM pada prApta karatI hatI tevI vyavasthAne zanai zanai yuktipUrvaka jamAnAne anusarI uddhAra karavuM joIe ke jethI kamagIo dvArA vizvano uddhAra thaI zake. bUma pADavAnA karatAM karma kriyAmAM citta rAkhIne pratyeka kartavyapravRttimAM pravRtti karI kamalegI banavuM joIe ke jethI sarva prakAranI zubha pragatine uddhAra thaI zake. moTI moTI vAte karavAthI kaMI vaLatuM nathI vAta karatAM vaDAM thavAnA nathI. vAte karavA mAtrathI keIne asara thavAnI nathI mATe kartavya kArya pravRttimAM masta banIne Adarza puruSa banavuM joIe. jeNe AgagADI zodhI kADhI teNe dezadeza bUma pADI nahotI to paNa tenA kartavyathI te jagaprasiddha thayA ane tenI AdarzakartavyatAthI anya visene zodhaka buddhidvArA kAryapravRtti thaI. eDIsana ane dAktara jagadIzacaMdra bejha vagere zodhake akhila vizvamAM prasiddha thayA che tenuM kAraNa e che ke teoe zeAdhakavijJAnapravRttithI karmavegamAM pravRtti karI vipagI zodhakhoLa karI che ane hajI teo zeka karmaLapravRttimAM masta banIne aneka jAtanI zera karyA kare che. AryAvartamA aneka vidvAno pAkyA paNa koIe be paiDAMthI cAlanArI gADI ke je lAkho varSathI vaMzaparaMparAe vArasAmAM Ave che temAM koI jAtane zodhaka buddhithI pheraphAra karI zakyA nahi; tenuM mAna te kharekhara pAzcAtya vidvAnone ghaTe che AryAvarte rAtrInA vakhatamAM temanA keDIyAne dI karIne adyaparyata dIpakane vyavahAra calAvyo hato. phAnasa sarcalAITa vagere AryAvartana karma cogIonI kamANI nathI. hajI paNa Aryo jAgaze nahi ane dhakabuddhivaDe sarva prakAranI pragatimAM pravRtti karavAmAM masta nahi banaze te teonuM Aryazretra phakta InisanA pAne rahI zakaze. jyAM AgagADInA vege pragati-pravRtti thatI hoya tyAM raMgasIyA
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - zrI kamaga graMtha-savina, baLada gADAmAM besIne cAlavAthI have ajenI paddhapragatimAM prasthiti thaI zakAvAnI nathI, atae pravRttimAM masta karmavegI banavuM joIe ane anya jeo mRtavicAronA pUjako banyA che teonA TakaTakAza tarapha dhyAna na ApavuM joIe. karmayogI banIne Adarza puruSa bane eTale mIna rahevA chatAM je kaMI vANI dvArA upadeza ApavAne haze te svayameva akhila vizva grahaNa karaze. aka rAjA ane caMdraguptanI yAdI kharekhara tenAM kartavya kAryothI thAya che. pleTenI yAdI tenA graMthothI thAya che. emarsananI yAdI tenA vicArothI bharelAM pustakathI thAya che ane tethI temanA kartAnuM maraNa karIne vizvamanu kartavya kAryonI pravRtti kare che. hanumAne karmavegI banI rAmanI sevA bajAvI tethI te Adarza puruSa banIne parokSa dazAmAM paNa mUrti dvArA jagane upadeza ApyA kare che. vyAsa tenA kartavya karmothI hinduonA pUrA hRdayamAM Izvara tarIke virAje che. pataMjali tenA granthAdika kartavya kAryothI AryAvartamAM sarvatra prAtaHkAlamAM aAya che, zAkaTAyana, umAsvAtivAcaka, kuMdakuMdAcArya, bhadrabAhu, devarkiMgaNimAzamaNa, dhanezvarasUri, vimalAcArya, akalaMka, niSkalaMka ane siddhasenasUri teonA kartavya zAsakAryathI AryonA hRdayamAM pUjAya che. ApaNe sAkSAt e purUne dekhyA nathI chatAM paNa teoe karelA kAnuM smaraNa, teonA granthathI karI zakAya che ane teonuM karmagita keTaluM badhuM uttama hatuM te tenA vicArathI avadhAI zake che. jagaDuzAha zeThe duSkAlanA samayamAM hajAra maNa dhAnyanA muMDA garIne ApyA ane lAkho manune mRtyakAlathI bacAvavA tethI te dAnamAM Adarza puruSa banI tenA kartavya karmathI lAkho manuSyane upadeza zikSA ApI zakyA ane teo svakIya jIvana sudhArIne dAna karmanI pravRtti karI zakyA. IDaramA aMbAvIdAsa nAmanA eka dhanavAna jana gRhastha thayA temanA vakhatamAM mATe duSkALa paDe tyAre temaNe IDara deza ane tenI AsapAsanA sarva lekone anna pU. garIbane mATe dararoja satrazAlAo zarU rAkhI tevI dAnapravRttithI pitAnI pAchaLa Adarza jIvana mUkI gayA. tethI temanA nAmanI sAthe hajAre manuSya tevI dAnarUpa kamaganI pravRtti sevavAne utsAhI bane che. svAdhikAra svagya ane parogya kalyANakAraka kAryo kare ke jethI tamArA kartavya kAryone avalokI leke vakarmayogamAM pravRtti karI zake. bharata. bAhubalI, abhayakumAra, DhaMDhaNa kumAra, meghakumAra, siriyaka, sthUlabhadra, naMdipeNa, yavannAzeTha, kezIkumAra, zAlibhadra vagere mahApuruSa karmacAgaparAyaNa banIne Adarza puruSa banyA che. zrI vIra prabhunI pATe besanAra AcAryoe karmacAgI banIne jaina zAsananI sevAmAM svAtmabhega ApI Adarza puruSatAne khyAla Ave che. vedAntadarzanapravartaka aneka AcAryoe svadharma egya Avazyaka karmomAM pravRttavAne Atmabhoga Ape. che te tenA jIvana caritrethI mAluma paDe che. pAzcAtya karmacagIo pitAnA karatAM
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - thavasthAmaya pravRttiyoganI khAmI. (46) vizeSa cezyatA prApta karelA manuSyane pitAnI pAchaLa mUkavAnI kelensa vagerenI vyavasthAene je karmavega seve che te hAla AryAvartamAM karmayoga nahi sevA hevAthI eka mahAkarmayogInI pAchaLa divA pAchaLa aMdhArA jevuM vA devatAnA chokarA keyalA jevuM thAya che. zrI hemacaMdranI pAchaLa temanA je mahA karmavegI puruSa prakaTa nahi e AryonA utpAdakaLyavasthApravRttinI khAmI che. haribhadrasUrinI pAchaLa haribhadra karatAM mahApuruSa teo prakaTAvI zakayA nahi vA tevA puru pAke evI vyavasthAvALAM gurukule sthApI zakayA nahi. zrImadu yazovijayajInI pATe temanA je mahApuruSa na prakaTa e kharekhara ApaNA karmoganI khAmI che. pAzcAtya vidvAne eka kalekaTaranI pAchaLa bIje kalekaTara maLe, eka vAyasaroyanI pAchaLa bI vAyasaroya pAke, eka gavarnaranI pAchaLa bIje gavarnara pAke, eka pradhAnanI peTha pUranAra tenA same anya pradhAna turtaja tene cArja saMbhALe evI vyavasthAnA karmacAganI paraMparApravRttinI sArI ejanA karI zakyA che ane te hAla ApaNuM anubhavamAM Ave che. gokhalenI jagyA pUranAra tenA jevo anya turta prApta karI zakavAmAM AryAvarta pazcAta che. dAdAbhAI navarojajIne cArja saMbhALIne temanA jevAM kAryo karI kamalegI anya kai bane tevI vyavasthAnI khAmI che.-ramezadatta jevo pradhAna turta zrImanta sayAjIrAva gAyakavADane maLe evI vyavasthAnI khAmI che. rAjazAha mahetA ane vAchAnA karmacAganI padavI saMbhALI le evA turta temanI jagyAne pUranAra karmacAgIonI khAmI che. pAzcAtya dezomAM tevI bAbatanI evI vyavasthA karavAmAM AvI che ke eka jagyAne cArja turta tenA karatAM adhika yogyatAvALe anya kaI karmacAgI banIne saMbhALI zake. zaMkarAcAryanI pAchaLa zaMkarAcArya jevA ane rAmAnujAcAryanI pAchaLa rAmAnuja sarakhA karmacAgI upadezako na prakaTayA tenuM kAraNa tevA puruSe pakAvavAnI vyavasthAnI khAmI che. vivekAnanda ane svAmI rAmatInI jagyA pUre evA sanAtana vedAntIomAM puruSa pragaTayA nathI tenuM kAraNa e che ke tevA prakAranA pAchaLa anya puru thayA kare evAM gurukula, zALAo, vagerenI vyavasthAvALA pravRttiyeganI ghaNI khAmI che. AryAvarta hajI A bAbata mATe nahi cetI zakaze te te mahAkarmayogIonI anukramaNine prakaTAvyA vinA patita dazAne bhegavI zakaze karma gavaDe mahAkarmacAgI banI zakAya evI kartavya karma pravRttimAM masta thavuM ke jethI mIna rahevA chatAM jagatane tenuM AcaraNa dekhavAthI bodha maLe ema atra kahevAnA bhAvamAM prasaMgopAtta anya vivecana karAyuM che mInI banIne svakartavya kAryone upade kharekhara karmacegI bane che, tethI tene bUma pADavAnI jarUra paDatI nathI-evuM - dhIne pratyeka manuSya kartavya kArya pravRttimAM lakSya devuM joIe ane uparApUrvaka Avayika kAryomAM pravartIne Adarza puruSa banavA khAsa lakSya rAkhavuM joie Adarza
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (48) zrI kamajoga graMtha-savivecana kamegI kaheNI pramANe raheNune rAkhe che tethI mana vacana ane kAyAvaDe te pramANikatatva saMrakSIne mIna chatAM upadeNa banI zake che. vadhastaMbha para caDhelA Izu kAITanA be zabdathI khristinA hRdayamAM je UMDI asara thAya che ane ApaNuM manamAM paNa je UMDI asara thAya che te anyathI thatI nathI, tenuM mukhya kAraNa e che ke karmacAgI vicArone je AcAramAM mUkI batAve che te ja tene kharekhara upadeza che. dehAdhyAsanA utsarganI pravRttimAM samAditya, avantI sukumAla, gajasukumAla ane mahAbalanI ramati mAtrathI teonA AtmAnA vicAronI pitAnA upara asara thAya che e kaMi sAmAnya karmayogIpaNuM kahevAya nahIM. mevADanA rANuM pratApe akabaranA putra salImanA sAthe aravallInI khINamA yuddha karyuM te vakhate pratApanuM chatra pite mastaka para dhAraNa karIne AtmatyAga karanArA jhAlA rANunA dezabhaktirtavyakarmacAganI kriyAthI dezabhakata para jhAlAnuM mauna chatAM je asara thAya che tevI anyathI thatI nathI. ata eva, karmayogI mauna rahevA chatAM vaktavyane upadeza kare che ema je kahevAmAM AvyuM che te kharekhara yogya che. durgAdAsa rAThoDa svadezabhakitathI Avazyaka kauMcakAryo karatAM bhIMtamAM caNAya che, prasaMge bahAra nIkaLe che ane deza-rakSArtha mAthuM mUkIne kArya kare che tenuM caritra vAMcatAM vAMcakonAM rUMvADA UbhA thAya che tethI tenI pravRttithI vizeSa upadeza anya rIte maLI zakato nathI. tenI kartavya karma pravRttithI tenI Avazyaka pravRttino upadeza kharekhara maunapaNAmAM sArI rIte maLI zake che ane tethI tene kSatriya puruSe Adarza puruSa mAnIne tenA jevuM svajIvana karavA pravRtti kare che. zeTha motIzAhe pAlItANa vageremAM jinamandire bAMdhI svakartavyakarmone upadeza dIdhA vinA anyanA hadayamA utArI daI teonI jIvanapragati karI che. amadAvAdanA zeTha hemAbhAI ane haThIzage pAramArthika kAryo karI mInamaNe rahIne ane vakartavya kAryone upadeza Ape che. svaca kartavya kAryomAM pravRtta rahyA karavuM e eka jAtane uttama asara karanAra monI upadeza avabedha. vamana vANuM ane kAyAnI zaktine dhanane annane ane samayane pAramArthika kAryomAM bhega Apa e jagatane anantaguNa jIvate upadeza ApavA jevuM kartavya karma avadhavuM. AtmAnA guNAmAM masta rahenArA jJAnayogI guruo svakartavyamAM tatpara rahe che, teonI AgaLa ziSya jAya che ane teonA manamAM je je saMzaya pUchavAnA hoya che te vayameva TaLI jAya che te mATe kahyuM che ke-guvatu maunagAthArA viSNAtu chinnataMrAyA guruonI mInatA chatA zinA sadehe dUra thAya che. tenuM kharekharuM kAraNa temanI kartavyapravRttinI asara che; kartavyapravRttimAM pravRtta thatAM AtmAmA evI mahAna zakti utpanna thAya che ke jethI zinA saMdehe kharekhara gIne dekhatA turta svayameva pratyuttara pAmI zamI jAya che. kIDIAnI kartavyapravRtti dekhatAM ApaNuM hadayamAM Alasya pragaTayuM hoya che te tene nAza
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhakAra vinA kriyA na karavI (469) thAya che. svakartavyapravRttimAM sadA mana rahevuM e svakartavya pharaja che. eka mahAtmA eka vakhata sAbaramatI nadImAM snAna karavA peThA evAmAM eka viMchI taNAta taNute tyAM temaNe dIThe. mahAtmAnA manamAM turta dayA AvI ane tene hastama jhA. vRzcike turta mahAtmAne DaMkha mAryo. mahAtmAe turta tene jalamAM nAkhyo punaH tene taNuta dekhIne tene hastamAM jhAlya. viMchIe punaH tenA hasta para DaMkha mAryo. ema cAra pAMca vakhata mahAtmAne te vRzcika karaDe te paNa mahAtmAe svakartavyapravRttimAM madbhUla rahIne tene bahAra kADhyo. mahAtmAnI AvI pravRtti dekhIne nadIkAThe ubhelA eka manuSyane hasavuM AvyuM ane teNe mahAtmAne kahyuM ke- are mahAtmana ! tane vRzcike Dakho cAra pAca vAra mAryA chatAM kema tene bahAra kADhyo ? mahAtmAe pRcchakane kahyuM. bhAI ! vRzcike pitAnI kartavya karma pravRttine bajAvI ane meM mahAtmAnI kartavyapravRttine bajAvI. teNe svakarta vyakarmapravRttine svabhAvanusAra sevIne temAthI kartavya karmonuM zikSaNa A jagatane ApyuM ane meM mahAtmAnA savabhAva pramANe kartavya karmapravRttine sevI mauna rahI jagane kartavyakarmane bodha Ape. A uparathI sAra e levAno che ke kartavya karmapravRttithI manuSya mauna rahyo chatAM paNa jagatane upadeza Ape che, mATe svaAvazyakapharajanA anusAre kartavya karmapravRttithI jagazAlAnA jIvane upadeza devA joIe. avataraNa-karmayogIne yAvat jyAM jyAM je je kartavya karmakriyAne adhikAra che tAvata teNe tyAM tyAM te te kartavya karmanI kriyA karavI ane jemAM pitAne adhikAra nathI te teNe na karavI ItyAdi darzAve che. zloko yAvakriyAdhikArazca yasya yatkarmaNo bhavet / / tAvattena prakartavyAH svAyattakarmaNaH kriyaaH|| 75 // yasyayAMyAMkiyAM karta-madhikAro na yujyate // kartavyA tena sA naiva yato'dhikAriNikriyAH // 76 // zabdA-jene jyA sudhI je kartavya karmanI kriyA karavAno adhikAra che tyAM sudhI teNe te kriyA karavI joIe. svAyatta karmanI kriyA te te kartavyakarmanA adhikAra parvata karavI joIe ane jene je kriyA karavAno adhikAra nathI teNe te karmanI kriyA karavI nahi kAraNa ke je manuSya je karmane adhikArI che tenAmAM te kriyAo zobhe che ane vaparaphalapradA thaI zake che.
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ (470 ) thI karmaga ca-savivecana vivecana-atae manue svAdhikAgya je je Avazyaka kartavya kAryo keya teonI pravRtti prArabhavI joIe. brAdAgu kSatriya vaizya ane zaka vasva guNakarmAnusAra rtavya karmanI kriyAo karavI joIe vakarnamenI kithAno tyAga karIne anya ceya kartavyakarmakriyAne karatA AtmAnI pragati thatI nathI ane anyAtmAonuM kalyANa karI zakAtuM nathI. savAdhikArasiddha svadharmakriyAthI AtmAnI unnati thAya che paraMtu anya dharmanI kriyA karavAthI pitAnI unnati thatI nathI, gRhastha dharmamAM vAdhikAre gRhastha karmanI kriyAone karavAnI hoya che paraMtu tene kaI tyAga karIne keI tyAgInA dharmanI kriyAo kare che te adhikArathI bhinna pravRtti karavAthI svadharmathI bhraSTa thAya che ane sAdhu banI keI gRhasthagya karmane kare che te sAdhudharmathI bhraSTa thAya che. stra nipaje che. jaya mAgha ItyAdi je vAkaye che ne svAdhikArogya kartavya matavya karma dharma pravRttinI mahattAne darzAve che ane svAdhikArabhinna kartavya karma dharma pravRtti e paradharma che ane te bhayAvaha che ema prabodhe che. sArI egadIpaka granthamAM adhikAradazAnA de bhinna bhinna dharmo che temAM yogya kartavya dharma te zreSTha che ema vizvavarti sarva manuSyone nIce pramANe prabodhavAmAM AvyuM che, gre east-gu tArA dhaartvAvo, ravApArivAAicAra / 12 i brAhmaNe kSatriya vaizya zUdro ane tyAgIo sarva svasvadharma vaDe zreSTha che ane paradharma tevA zreSTha nathI. adhikArI vazathI bodha che ane adhikArI vazathI kriyAo che. kartavya pravRtti e pratyeka manuSyane vyAvahArika cAritradharma che. jene je adhikAra hoya tene te badhA deve joIe ane jene jevI kriyA karavA yogya hoya teNe tevI kriyA karavI joIe. brAhmaNe brAhmaNanA dharma pramANe karmapravRtti karavI joIe ane dharmanI te sAthe ArAdhanA karavI joIe. kSatriya, pRthvI, deza, santa sAdhu, gobrAhmaNa vagerenI rakSA karavI joIe ane te kartavya karmapravRttine svadharma mAnI tenI zreSThatAne tyAga karI anya karmanI kriyAo na karavI joIe. jenAmA vaizyadharmanA guNakarmo che teNe vaizyadharma karmapravRttine svIkAravI joIe. zuddha svaguNakarmAnusAra dharmakarmapravRtti sevavI joIe. tyAgIe tyAgadharmakarmapravRtti sevavI joIe ane Atmapragati thAya tevI kriyAthI bhraSTa na thavuM joIe. kriyAo ke je pitAnA adhikAra pramANe karavAcogya hoya teone AdaravI joIe; paraMtu je kriyAo vAdhikAra pramANe naitikAraNuM na lAgatI hoya ane temA ruci na paDatI hoya teone na karavI joIe. eTaluM te khAsa yAda rAkhavuM ke manuSya pote svataMtra rIte karmakriyA karavAne adhikArI che tethI tene je cogya lAge te karI zake ane svAdhikArathI bhinna je ayogya lAge te na karI zake. manuSya kharekhara kiyAne tAbe nathI paNa kriyAo kharekhara manuSyanA tAbe heya che; tethI te potAnI marajI pramANe kartavyakriyAone
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - lAbhAlAbha vicArI pravRttinivRtti karavI (41). tmapragati mATe karI zake che. temAM anya manuSyane tenI TIkA karavAno haka nathI. kriyAo ke je upayogI hoya te karavI joIe paraMtu phala na dekhAtuM hoya ane AtmAnI unnati na thatI hoya te anAvazyaka kriyAomA godhAI rahIne kriyAparataMtrajIvana na karavuM joIe. jJAnapUrvaka ktavya kAryanI kriyAone vavazamAM pite kASThaputtalikAvat na thavuM joIe. vaya zakti saMbaMdha prajanAdithI amuka kriyAne pitAne adhikAra che ke nahi tenI pitAne samajaNa paDe che. Avazyakartavya kAryo kayAsudhI pitAne karavAnAM hoya che te vaya zakita avasthA jJAna prayojanAdithI pitAne tene anubhava thAya che. svataMtrapaNe aneka jJAnathI svAdhikAra rtavya karma yiAne nirNaya kara joIe. gRhasthadazAtyAga karIne tyAgInI dazA svIkAratAM kartavya karmakriyAnA adhikAranuM rUpAntara thAya che. avasthAbhede. kArya kriyAone bheda paDe che jethI je avasthAmAM je kriyAo karavAnI AvazyakatA hoya tene prathamathI viveka karIne tene Adara kare ane anya kriyAothI nivRtta thavuM je je avasthAmAM je je AvazyakakArya pravRtti karavA je je rIte jarUra hoya te te rIte te te Avazyaka kriyAone karavI nyAyAdhIzanA kartavyakarmonI kriyAmAM nyAyAdhIze pravRtta thavuM ane pharajadAranI karmakriyAmAM phejadAre vivekapUrvaka pravRtta thavuM. kSatrie guNakarmAnusAre kSatriyanAM karmo karavA ane brAhmaNoe guNakarmAnusAre. brAhmaNanA karmanI kriyAo karavI. guNakarmAnusAre vaie vaizyakarmanI kriyAomAM pravRtta thavuM ane guNakamanusAre zoe zuddhakarmakriyAmAM pravRtta thavuM. guNakarmAnusAre je kArya karavAmAM jyAM sudhI pitAne adhikAra che tyAsudhI te kriyA karyA karavI ane te kriyAne svAdhikAra TaLyA bAda temA pravRtti karavI nahi-evI manuSyae vivekabuddhi dhAraNa karavI joIe. adhikAra bhedakartavyakriyAbheda-e vizvamAM manuSyanI svataMtra pravRtti che, tene nAza karavAthI manuSyanI pravRttinuM svAtaMtrya TaLatA teo kASThanA pUtaLA samAna bane che. je kArya karavAnI jenAmAM zakti hoya ane je kArya pravRttithI jenA AtmAnI svataMtra pragati thatI hoya ane je kArya karavAthI te vizvane lAbha samarpI zakato hoya te tenA svAdhikAra kartavya karma pravRtti avabodhavI. pratyeka manuSya svAdhikAre kartavya karmakriyA karavAne svataMtra hovo joIe ane tenI pravRtti tene aneka dalIlo ApIne samajAvIne pheravavI joIe; anyathA vizvanuM pAtaMtryapravartana kadApi na thavAnuM nathI ane vizva janasamAja sukhI thavAne nathI je kArya karavAmAM je manuSyanI yogyatA na hoya temAM tene pravatavavAne anyano adhikAra nathI lAbhAlAbhane vicAra karIne jJAnapUrvaka pratyeka manuSya svayogya adhikAra bhede kartavyakiyAomAM pravRtti nivRtti karI zake che ane tethI te vizvazALAmAM karmavegane kharekhara anubhava meLavI pragatimAnuM banI zake che. avasthA, vaya, jJAna, IrachA, zakti AdithI kartavya karma kriyAonA bhedamAM parivartana thayA kare che
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' (47ra ) zrI rmAga saMgha-savivecana. g ane tethI manuSya nnatinAM avasthAbhede kAryo badalavAne zaktimAna kharekhara kSetrakAlAdi ge banI zake che. bahurUpI je vakhate je veSa dhAraNa kare che te vakhate te pAtranI kriyA kare che--jo te azva bane che te tenA adhikAra pramANe azvagya kriyAone seve che ane je te siMha bane che te siMhagya pravRttine Acare che. je te satI bane che te satInA svAdhikAra citAmAM praveza karI bhasmIbhUta thavAnI pravRttine paNa seve che. vidyAzI avasthA, bAlyAvasthA, yuvAvasthA, vRddhAvasthA, svAmI avasthA, sevaka avasthA, legIavasthA, tyAgIavasthA, gRhAvasthA, tyAgAzramAvasthA vagere aneka prakAranI avasthAmAM bhinna bhinna Avazyaka kartavya karmonI kriyAo paNa bhinna bhinna hoya che ane tethI je avasthAmAM je kArya karavAno adhikAra hoya tenAthI bhinna pravRttine sevavAthI svane ane samAjane aneka prakAranI hAni thAya che je kriyA karavAno pitAne adhikAra na. samajAto hoya ane temAM pitAnI yegyatA na hoya te kiyAne na karavI joIe. je bAlaka paraNavAne hetu zo che tene paNa samaje nahi teNe lagnanI kriyAmAM pravRtta na thavuM joIe. sarva kriyAomAM jJAna, cogyatA, avasthA ane zakti vinA parataMtra banI pravartavAthI deza samAja ane saMghanI parataMtratA karavAmAM nimittabhUta thavAya che ane tethI pariNAme kharekhara deza, samAja, saMghanI parataMtratA thAya che. dezane eka manuSya ane samAjane eka manuSya je deza kAla dravya bhAvathI bhinna adhikAravALI kAryanI kriyAne kare che te tenI te pravRttithI samAjane ane dezane hAni thAya che. ataevA manuSyoe svAdhikAra egya pratyeka manuSyakartavya kAryanI WiAne kare evI gurukulAdikArA keLavaNI ApavI joIe samAje saMghe pratyeka manuSya svAdhikArabhinna kArya kare e baMdha na ApavuM joIe. guNakarmAnusAra samAjanA pratyekAge svAdhikAra pramANe kartavyapravRttimAM pravRtta thavuM ke jethI deza samAja saMghane mahAna lAbha thAya ane svAtmAnI unnatinA vidyuvege pravRtti karI zakAya. svAdhikArano nirNaya karIne pravRtti kyAMthI Atmazaktine je rIte prakAza thavAne te mArgo khullo thAya che ane tethI Atmazaktine atyaMta vege prakAzita karI zakAya che. svAdhikAre kartavya karmo karavAthI svAstitvapragatinuM rakSaNa thAya che ane svAstitvane nAza karavA pravRtta thaela duSTa zatrumanuSyanI pravRttine dhULa bhegI karI zakAya che. mana vANI kAyA ane AtmA e bhAgane manuSya kahevAmAM Ave che. manane tenI zakti pramANe kartavya kAryomA pravartAvavuM, vANIne svakartavya kAryamAM pravartAvavI, kAyAne zakti pramANe kartavya kAryamAM pravartAvavI ane AtmAne AtmAnA dharma pramANe tenA vAstavika kartavya kAryamAM pravartAva; te, paNa dezakAlane anusarIne pravartAva-e kaMI paripUrNa jJAnagane prosa karyA vinA banI zake tema nathI. atae samAje tathA saMghe pratyeka manuSyane paripUrNa svakartavyapravRttimAM -
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAryapravRttinI mukhya dizA. (473 ) bhAna thAya e gurukulAdidvArA sodha prApta karAvI joIe. pratyeka manuSyane sarva bAbatane paripUrNa jJAnI banAva jeIe ke jethI te vAdhikAre kartavya pravRttithI kadApi braNa na thAya ane anya pravRttine kadApi svIkAra na kare. jenAmAM je kArya karavAnI zakti khIlI hoya ane je kArya pravRttithI te pitAne ane vizvane alpaSapUrvaka mahAna lAbha samarpavAne zaktimAn hoya teNe te kAryapravRttine svIkAravI. svAdhikAra kartavya kAryapravRtti karavAne pratyeka manuSyane svataMtra haka che paNa anyanA hakamAM mAthuM mAravAne tene adhikAra nathI. sarva manuSyanI dalIlo sAMbhaLavAno pratyeka manuSyane adhikAra che paranta AtmAnA satyane tyAga karIne anyanI hAjImAM hA karI svAdhikArabhinna kartavya karma karavAne adhikAra nathI, ema je vizvasamAjane pratyeka manuSya samajI zake che to tethI dezArthe thatAM yuddho ane dhamarthe thatA yuddhone anta Ave che temaja tethI svadezIya janasamAja paraspara eka bIjAnA sukhamAM bhAga laI zake evI kAryapravRttine svAdhikAra svataMtrapaNe sevI zake che. je manuSya svayegya kartavyAdhikAra avadhato nathI te deza samAja ane saMghanuM zreyaH sAdhI zakto nathI ane temaja te dhArmika pravRttidvArA paramAtmapadane paNa sAdhI zakatuM nathI. dezamAM samAjamAM svAdhikAra bhinna kartavyapravRttinA cage garabaDa dhAdhala thAya che. maracAe maracAnI svAbhAvika guNakarmapravRttine tyAga na karavuM joIe ane mIThAe pitAnI svAbhAvika karmapravRttine tyAga na karavo joIe. rAjAe svAdhikAra pramANe svakartavyapravRttine sevavI joIe ane prajAe svAdhikAra pramANe svaktavyapravRttine tyAga na karavo joIe. manuSyamAtra svAmennati karavAne adhikArI che. pratyeka manuSya svazaktisthitinA anusAra bhinna bhinna kartavyasvAdhikAravaDe bhinna bhinna kAryapravRttine seve che, temAM paraspara keInI pravRttimAM keIe vizva na nAkhavuM joIe. keI svAdhikAre kartavyakriyAthI cUkato hoya to tene dalIlo pUrvaka samajaNa ApavI joIe ane tenA kAryamAM sahAdhya karavI joIe, ItyAdi prasaMgopAtta avadhIne pratyeka manuSya svAdhikAre kartavya kAryapravRtti karavI ane svAdhikArabhinna pravRttine tyAga kare avataraNakartavya kAryanI pravRttinI mukhya dizA jaNAvavAmAM Ave che- che, yatkarmakaraNAdyasya, svAtmonnatiH prajAyate / kartavyaM karma tattena, kAryasAdhyopayogataH // 77 // zabdArtha--je karma-kArya karavAthI jenI vAbhennati thAya che teNe te rtavya kAryane kAryasApagathI karavuM joIe
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ passustu teresting funded corporate port ( 474 ) 4th when {frew's thighalt on "Scheft zrI kAma zanina na * Ave 1 hAra na da rAkhI DAkanA vivecanakArya ja nAthana che tenA upayAthI nathI nAM aneka pI bhraSTa thavAtu nathI. te upara te pAtradhAna nagaramAM dhama artha kAma ane mamI cA prakAza na karanAra dALa zA kaztA hatA. tenA nagamAM eka nAnika mukhya kArya dhudhanI AgaLa nindA karatA hanI. sagA manane chA temanuM mana sadA viSayezamA bhaTake Rne vAnara na ma ya la nane nipha karavAne aneka rIte prodhano hA, paraMtu te hRddha saunA upadezana kAnA navate rAjAe tene pratibodhavAnA eka upAya gAMdhI kAra eka madArI mA ke je tenA mitra hatA tenI pAse pelA nAstikatA nA dhruvanA thAkI gRhanA mUkAye rAjAe potAnA ghera jIvavuMnA bhADakAnI dharI laI mATe nI pAre te samaye te sAta divarAmAM zAne ApavA, anya tene mArI nakhAvAmAM korI nagaramAM uddaghASaNA karAvI. paraMtu koIe mutrAnA vATakA nuM mAna ApyuM nahi ztae suvavuMnA vATakAnI tapAsa mATe sarva nagaramAM samAiza maphata nA kArI, niyae tA zeAdhatA pelA nAstikanA ghera AvyA ane tenA mAM pasI tyAM cuvAnA vATakA zakyo hatA tyAthI te ma"ketAnusAra laI lIdhA ane pelA nAstikane pakaDI rAntanI pAse lAgyA. rAjAe tenA vadha karavAnI AjJA karamAvI. nAnI vadhAnAthI akhila naga vahArava thayA AvA gunhA mATe tene mArI na nakhatAM anya zikSA thavI teie ema nagaranA mahAjane vicAra karyAM ane ma mAjana bhegu thai gantanI pAse gayuM. rAjAe mAna ApIne mahAjananA satkAra karyAM ane mahAjane AvavAnuM kAraNa kahI pelA nAstikatA vadha na karavA joIe tevI vijJapti karI rAjyae maDuAjananA pratyuttaramAM kahyuM ke-di te nAstika telanuM paripUrNa bharela pAtra laine saMpUrNa coTa ane temAthI telanuM" eka bindu paNa na taLe te huM ene vadhAjJAthI mukta karU. pelA nAstike te vAta kabUla karI ane te coTAmA telanu bharela pAtra laIne cAlavA lAgyA. rAjAe tene sUkAvAne ThekANe ThekANe gaNikAonA nAca zarU karyAM hatA ane ThekANe ThekANe drazyavastue gADhavI dIdhI hatI; paraMtu te mRtyubhayathI telanuM pAtra sabhALIne cAlavA lAgyA. mAlama nahi mac maLattama jJAti atham mRtyunA samAna kAI bhaya nathI tethI te bhayathI kAinA sAmu dekhavA lAgyA nahi. pirapUrNa svakArya sAdhya upayogathI coTu pasAra karavA lAgyA ane sapUrNa telapAtra jevuM hatu tevuM rAjAnI pAse lAvIne mUkayuM rAjAe sipAIAne pUchI jarA mAtra pazu tela na DhoLyu tenI khAtrI karI lIdhI, rAjAe nAstikane pUchyuM. telamRtapAtrane DhALyA vinA kevI rIte lAvI zakyA ? tenA uttaramAM nAstike kahyuM ke-mRtyunA bhayathI, mArU mana je kArya karavAnu hatu. temA rahyu ane mArI AkhAe anya vastuone
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAyAnI unnati kevI rIte thAya ? (475) nirIkSI nahi. mRtyunA bhayathI manane svasAdhya kAryamAM rAkhIne atre huM AvI zakaze. rAjAe nAstikane kahyuM ke--are nAstika ! je tuM etAvanmAtra mRtyubhItithI mana sthira rAkhIne sepeluM kArya karI zake te jeoe ananta janmamaraNathI bhaya pAmI cAritra aMgIkAra karyuM che teo kema viSane jItI na zake ane manane dharmamAM kema layalIna na karI zake? arthAt ananta mRtyu dukhamAMthI vimukta thavAne teo viSane jItI manane vaza karI zake che. abhyAsabaLathI manane jItI zakAya che. A pramANe rAjAnA yuktiyukta sadupadezathI nAstikanI mati ThekANe AvI ane te rAjAne karthavA lAgyo ke he rAjana ! tamArA upadezathI ane meM karelA kAryathI anubhava thAya che ke sAdhuo dazya ramaNIya viSayamAM manane na javA de ane manane vaza karI zake ja. mArI thaelI bhUla kabUla karIne AjathI huM Astika bakuM chuM. A uparathI sArAza levAne e che ke je kArya sAdhyabhUta gaNeluM hoya che tenA upagamAM rahevAthI te kartavya kAryanI pelA nAstikane rAjAe pelA kAryanI peThe siddhi karI zakAya che. kAryasApagathI pratyeka manuSya laukika ane lakattara Avazyaka kArya karavuM joIe. laukika vyavahAra ane lokettara vyavahAre je kartavya kArya karavAthI nnati thAya te kArya karavuM joIe. je kAryathI svAbhennati ane pati na thatI hoya tene karavAnI jarUra nathI. je je svAtmAvate kAryo karavAmAM AvatAM hoya tethI nnati thAya che ke kema ? tene vicAra kara joIe. dezonnati, vidyoti, kSAtrakarmonnati, vaizyakarmonnati, zukmannati ane samaSTinI unnati tenI sAthe vyAvahArika Atmonnatine saMbaMdha rahelo che ane vyAvahArika AtmonnatinI sAthe AdhyAtmika naizcayika unnatine saMbaMdha rahe che kAyikennatinI sAthe vAcikennati ane mAnasikennatine saMbaMdha rahe che. kAciketi vinA mAnasikenniti thavAnI nathI. kAyA ane manane ghaNe nikaTane saMbaMdha che. kAyAnI zakti ane mananI zaktine paraspara Asanna saMbaMdha che kAyAnI ArogyatA mATe havA pANI ane kasarata e traNanI atyaMta jarUra che je manuSya kAyikennatinI kiMmata samajI zakato nathI te mAnasikennatinI kiMmata samajI zakatuM nathI kAyA mana vANI ane AtmA A cAra vastuone manuSya kahevAya che tethI e cArenI unnati karavAnI jarUra che. brahmacarya niyamita AhAra niyamita kArya karavAnI pravRtti ane vidyAti e cAcchI kAyAnI unnati thAya che. kasaratAdithI kAyAnI zakita khIlavavAthI manathI nirbaLatA dara thAya che ane mananI ArogyatA tathA puSTi karI zakAya chemAnasika keLavaNInI pragati karavAmA kAyAnI ArogyatA ane daDhatA vinA eka kANu mAtra cAlI zakavAnuM nathI. mananA daDha saMkalpathI ane manana karavAnI zaktithI mAnasika pragati thAya che ane mAnasika pragatinI vRddhi thatAM AtmAne jJAnAdi guvAnI zaktinI vRddhi karI zakAya che.
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ thI kama ga za sacina. mAnasika pragatinA AdhAra para AtmAnI zakti ane bAdhAra che. mAnasika zakti khIlavAzI AtmAnI zakina jIvI zakAya che. surakula vara vivAramAM kAyikannati vAgiti mAnariketi ane eninI keLavI ApavI joie. samaSTinI unnatithI vyachinI unnati pivAya che; atae gati, vini, bApati vigere unnatinuM rakSaNa karI dadvArA kavidi zaktinI ti mAdA saMrakSaNa evAM nimitte mittika pragatisaMraka kAryo karavAnI zaktiA svIkAravI joIe. deza, jala, ara, kSetra, dhAnya, pazue, 5NIe, vagerenuM rAja karyA vinA kAyika zaktinuM piSaNa thatuM nathI ane kAdi zaktinuM pAnuM thayA vinA manuSyane pragatinI vyavasthAnA sAdhane aTakI paDe che. evA manuSyae paraspara saMbaMdhIbhUta thaIne deza, rAjya, vyApAra, kRSikalA vagere che ane samaSTinA AjIvikadi jIvanagavAra saMbaMdhI sarva bAbatenuM rakSaNa taghA piws karavuM joIe. samaSTinA sarva aMgenI sAthe vyaSTinA aMge uti mATe saMbaMdha rahe che. mATe samaNinI upatimAM bhAga le e vastutaH vyaSTinI unnatinA saMbaMdhane laI ravAI che, mATe pratyeka manuSya samaSTinI unnati mATe bhAga le joIe ke jethI vyachinI unnati rAmya karI zakAya. je manuSya samaNinI pragatinI upeza kare che te vyadine udaya karI zakatuM nathI. zarIranA sarvAge paikI ekanuM piSaNa je ghatuM nathI te ane anyAganI hAni thAya che, tadata atra vyaSTi ane samaSTinI utinA saMbaMdhamAM avarodhavuM. paMcabhUtanI varatAnI sAthe vyaSTi ane samachinI pragatino saMbaMdha rahe che atae deza, rAjyAdi sarva vastuonA saMrakSaNamAM-puSTimAM Annati rahelI che-evuM rAmyam bebIne sarva samarinI pragati mATe Atmabhoga Apavo joIe. je manuSya samaSTinI sarvathA prakAre rakSA tathA pragati karavAmAM sacivRtti ane saMkecapravRttithI karmane kare che, teo dezanI samAjanI, saMghanI varNanI ane jJAtinI saMkucitatA parataMtratA ane avanatimAM bhAga lenArA che evuM avadhavuM. Atmonnati cogya kartavyakarmano saMbaMdha uparyuMkata samaSTinI sarva prakAranI unnatinI sAthe rahelo che, tethI samaSTi yogya pragati karmone vyaSTi yogya karmo tarIke avabodhIne mana vANI ane kAyAthI karavAM joIe. paraspara jInI pragati e svAtmapragatirUpa ja che kAraNa ke anyanI pragatidvArA svAmenati thAya che; ataeva manuSyae para sparanI pragati thAya evAM sArvajanika samaSTiunnatigya kAryo karavA joIe, ke jethI paraMparAe savAstitvasaMrakSaka pragati karmanI vyavasthA rAdA pravata rahe ane tethI bhaviSyanI prajAnI unnatimAM svAtmabhoganI vyavasthAne bhAga rahyA kare. Amenati kahevAthI dezanati, saMghannati, kAyikennati ane mAnasikennati Adi sarva prakAranI unnati thAya evA zubha karmo karavAM joIe ke jethI mana vANuM ane kAyAnI prApta thaelI zakitanI
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ - .. . . . . - - - - - - - - - garIka pravAha tyAjya che. (477). saphalatA thAya ane A nnatinA zikhare pahoMcI siddha buddha paramAtmapadanI prApti karI zakAya. mana-vANa-kAyA-AtmA ane samaSTinI unnati jethI thAya te Avazyaka kartavyakArya che ema avadhavuM. mana-vANuM-kAyA ane AtmAnI zaktine nAza thAya evuM keIpaNa kArya na karavuM joIe. vizvahAnikAraka, dezahAnikAraka, rAjyahAnikAraka, keLavaNahAnikAraka, vyApArahAnikAraka, samAjahAnikAraka, caturvidha saMghahAnikAraka jJAtihAnikAraka, vighAkamekSAtrakamadihAnikAraka, suvyavasthAdi hAnikAraka, dharmahAnikAraka, paramArthahAnikAraka, paraspara pragatisaMbaMdhahAnikAraka, vyaSTi pragatihAnikAraka, samaSTipragatihAnikAraka, lekejaradharmahAnikAraka, vijJAnahAnikAraka, zedhaka pravRttivRttihAnikAraka ane svataMtrapragatihAnikAraka kaI paNa karma na karavuM joIe paNa tenI hAni karanArane yogya zikSA ApavAnI. je je kAyadAonI vyavasthA vagerenI nirmiti karelI hoya tene nAza na karavuM joIe, ema je manuSya samajIne sarva prakAranI unnatine dezakAlAnusAre taratamaga avabodhe che te svAminnati egya kartavya karmo karavAne zaktimAna thAya che. uparyukta pragatikAraka kartavyakarmane karavuM joIe. AryAvartama AtmonnatikAraka je je kartavya che tene pUrvakAlamAM manuSya samyam avabodhatA hatA ane Atmabala skeravIne temAM pravartatA hatA tethI pUrvakAlamAM AryAvarta kharekhara sarva dezomAM pragatimAM mukhya hatuM. je manuSya aitihAsika daSTie Atmonnati egya kartavya kAryonuM tAratamya avadhe che teo vyAvahArikadaSTie AtmannitikAraka kartavakane dezakAlAnusAre kare che ane deza samAja vyaSTi ane samaSTinI avanatine avarodha karI zake che AryAvartamA avanatikAraka kAryo ghaNAM thAya che. ajJAnI manuSya avanati ane unnatikAraka kartavyakarmone viveka karyA vinA garIka pravAhamAM taNAya che ane teo dezasamAjahAnikAraka kAryothI nivRtta thatA nathI. A megnatinA kAryone viveka karanArA manuSyae ajJAnI manuSyonI AMkhene ughADavI joIe ane teone unnatinA kAryone viveka karAvavuM joIe.-e prathama teonuM samaSTipragatiprati kartavya karma che ane temA je pramAda vA upekSA thaze to teonI vaMzaparaMparAnI hAni thavAnI ane teo vizvamAM jIvatA chatA mRtakanI dazAne prApta karI zakaze. mana vANI ane kAyAthI rajoguNanI unnati, tamaguNanI unnati ane satvaguNanI unnatinuM svarUpa ane tene viveka karAvI te te unnatinI taratamatA avabodhAvavI joIe ke jethI manuSya kRtrima pragati karatAM akRtrima vAstavikapragatikAraka pravRttimAM pravRtta thaI zake ane bhrAMta pragatithI parAmukha thaI zake. je manuSe uparyukta lekhyasArane avabodhatA hoya teoe AtmonnatikAraka kAryonI pravRttimAM pravRtta thavuM joIe ane vizvazAlA manuSyane pravartAvavA joIe. sarva manuSya AtmAnnatine Irache che. koI manuSya svakIya AtmAnI avanatine IcchatuM nathI paraMtu vAstavikennati vikAsakamanA
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI kadI iTa banavuM ThThI (469 ) ttimAM anaruAM nirlepa rahI zake che. rAjyanI kRti rekhara dudhamAM na pheya ane adhikAre prAsa e kartavyakarmo karavA paDe tethI AtmA baMdhAto nathI. Andara nirma paristhati chatAM jo A baMdhAtA deva che ke Ama mukta thaI zake nahi. gaganI cIkAzathI karma baMdhAya che. varlDa rekaza LA nicaMda pariDAma thAya che ane tethI vAdhikAre kartavya karma karatAM pa braDa triya vaizya ane zudi vaIne manuSya sAramAM baMdhAtuM nathI. bharata ane bAdazIe karinA adhikAra prA zAkarmI pravRtti evI ane teo paramAne hRdaya pharI riTa pirimathI mukta thayA. ajJAnI ane jJAnI ane karmanuM sevana kare che. paraMtu temAM zuzula lavanI kalpanA karIne ajJAnI baMdhAya che ane zu zu kaparva. pelI vAra mAM vicArIne =nI A vizvamAM kartavya karmane karato te vAta nI lokika vyavahu Avaka kadravyane brahRda. kSatriya, vaizya ane zukanA gudukanusAra karavo paDe che ane te kyAM vinA ke - hAradazAnA svAdhikAra chUTake thato UI. paraMtu temAM AtmAnjI ni praSTi karavApUrvaka pravRtti thAca che ne. kachinI sthitinA AtmA baMdhAtaDa nathI - zubha pariNAmanI daSinuM mukhya barapha prakhara bAdaza padamAM thI zu zu kalpanA che. jJAnathI kartavyamAM zugrupanA jyAre naI thatI tyAre zubhazula karI vAtmA baMdhAtuM nathI. hRdayamAM kula =gAvI kaSnA uThe che teja thAzubha karmathI baMdhAvAnuM thAya che. hRdaya zuzu rAganI paripuni vinA avazyaka kaDha kamene karatAM baMdhAvyanuM thatuM nathI evuM vaLIne kAna Avazyaka katarA karavA svAdhikArane adA kare che. zrItI karanahArAjane 5: rAjikAre dezanA viDArAdi Avaka kartavya karmo karavAM paDe che. te anya sAmAnya manune vadhAre divya-e-kAla-vathI gRhasthAzrama ane tyAgInA adhikAra prama rnacakarmo karavA paDe ema kaMi karavuM rahetuM nathI. Avazyaka kartavyane avAnA adhikAra prama karavo paDe che paraMtu temAM vizeSa eTaluM che ke kepa, kartavyartha karata: parama parama puttama bhagavAnanuM hRdayamAM samarachu karavuM ane nirmala pariNAmathI vartavuM eTale ke Izu svabhAva nA ghAta karanAra karma lAgI zakatuM naI. vAdhika pramAdabhanuM dAna kamara ne - vyakarma karatA kadi ya pAmave nahi. adA pAra karIne katavyakama ghaTa thavuM na.i kumArapAlanI sAme yuddha karavAne pratipakSI rAja caDI AvyA te vakhate bAra tArI kumArapAle hAthInI aMbADI upara beIne cuMTa karyuM pada zAmI pravRtti gAyu thaze nahi. zAtrakarmadAnA adhikAra che TeTA. i. 4. guru. . . sAdhuraH rakSag mATe kSatrie yuddha karavuM che ane riTa paridi . ine dila . AtmAne marI antarathI zu zu paridAthI na ga ra je kaMtu yu TAda
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 480 ) zrI mayAtra zazina kSAtraka pravRttithI paNa mukha na thavu nee ama pravartavAthI mAtravargatha gRhasthAzrama kanyakarmanI paripAlanatA karAya che, ane mAtmAnI parmAtmA karI zakAya che. prANa vaizya ane zuddha hRdayamA paramAtmAnuM smagu karIne kaSakamAM karanA hatA pramathI nadhAtA nathI, brAhmaNu, kSatriya, vaizya ane zudra e cAre varjune kartavya karanAM nirmaLa pariNAma akhaddhAvasthA che. cAre varNAdi sarvane pAmanuM hRzyamAM svaNu karavA pUrvaka kartavyama karatA chatAM AtmAne aLaddha rAkhavAnI zakti prApta thai zake che, tethI cAra muMna manuSya karma karatA chatAM nirmala pazcime karmathI aMdhAtA nathI. prajJAju, kSatriya, vaizya ane zUdra e cAra prakAranA Aya ane vyavavAra dazA pramAnuM vadhyuM " kaI pravRttiyevarDa AjIvikAdi karmAM karatA chatA ane te karmamA zubhAzubha pazmiAmane nahi dhAtu karatA chatA aLaddha rahI zake che ane tyAgAzramane prApta karI chevaTe pAtmasvarUpa banI zake che. dezAti samAjonnati Adi uparyuMkta unnaticeAmAM svAdhikAre pravatanA ane antaramAM zubhAzubhabhAvathI nyArA rahetA manulye kartavyamAM pharatA chatA paramAtmAnA dhyAnanA cALe akhaddha rahe che ane dezonnatinI sAthe AtmannitimAM pratine AgaLa vadhe che, ataeva bhrAnta thaine kadApi kartavyakadhI bhraSTa thavuM nahuiM, keTalAka kSatriya jaina rAkhtae mane jaina kSatriyaiA svakSAtrakanA adhikArathI bhaya pAmI vivRtti sevavA lAgyA ane svAdhi kArathI bhraSTa thayA tethI tee rAjyapadavI vagerethI dUra thayA; tethI tee dhamanI unnati ane deza samAja tathA saMghanI unnati karI zakayA nahi, renAmA je je guNukamanI zaktiyA rahelI hoya tenA anusArUM teNe kartavyakarmane antarazubhAzubhabhAvathI nyArA rahI karavAM joIe, jyAsudhI gRhastha zAmA rahevAnuM heAya tyAMsudhI gRhasvadharmanA adhikAra pramANe utsarga ane apavAdathI dezasamAjAdinI pragatine dhyAnamA rAkhI katta vyakarmo karavA joie, game te sthitimAM AtmajJAnapratApe paramAtmAnuM hRdayamAM smaraNa karIne kartavyakama karatA jJAnAvaraNIyAdi karmathI abaddha rahI zakAya che duniyAnI sAthe je je kanyakama saMbaMdhe je je paramArtha kRtyA karavAne svAdhikAra hoya te pramANe pravartatAM AtmajJAnI kharekhara zubhAzubha vRttithI nyArA rahI akhaddha rahI zake che, prasagApAtta Avazyaka je je kanyAM karavAnAM hAya che tene zubhAzubhavRttirahitapaNe AtmajJAnI karatA chatA kamathI amRddha rahe che; jainadharmane pUrve cAre vaNu vALA manuSyeA sevatA hatA ane stravaNuM guNakarmAnusAre AjIvikAdi karma pravRttiyAne sevatA hatA tethI jainadharmanI vyApakatA sarvatra hatI, paraMtu jyArathI vaNika vyApAranuM karma kare te jaina gaNAya ane kSatriya, zUdrAdi anya vatuM ka kare te mahApApI thAya che ane jainadharma pALavAne ceSya nathI evI jyArathI dRSTimAM AcAramAM sarvatra vaNika jaineAmAM saMkucitatA banI ane anya vA~ ke je guNakarmAnusAra vyAvahArika Avazyaka karmAM karanAra hatA teonA prati dhRNAnI dRSTithI jevAnu thayu vA
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmadhyAnanI AvazyaktA (481 ). yAyanI dRSTithI jovAnuM thayuM tyArathI anya kSatriyAdi vacce jainadharmane tyAga karIne anya dharma ke je pALatAM chatAM svaryAnusAre AjIvikAdi karmo karAya te dharma aMgIkAra karyuM evuM pravevathI ane anubhavathI avabodhAya che. prasaMgopAtta atre e pramANe karAyuM temAthI sAra e levAno che ke varNaguNarmAnusAre laukika Avazyaka kamene grahaNa kare che ane antarathI zubhAzubha vRttithI nyArA rahe che paraMtu vyAvahArika kartavyakarmathI jaNa thatA nathI. bAhya daya padArthomAM varatuta. zubhAzubhava nathI, paraMtu zubhAzubhabhAvanI apekSAe temAM zubhAzubhatva kalpAya che. paraMtu te zubhAzubhatvanI kalpanA varatuta jaDI che evuM avadhIne bAhya vyavahArapekSAe Avazyakatva avadhIne Avazyaka kartavya karma karatA chatAM paNa aMtarathI zubhAzubha pariNAmathI cAra rahIne hRdayamAM paramAtmasvarUpane upaga rAkhyAthI svAtmA kharekhara karmathI baMdhAtuM nathI. bATTA kartavya kAryo ane zya padArthomAMthI zubhAzubhavRtti TaLatAM kartavyakarmano kartA chatAM paNa AtmA atAM bane che, tenuM kAraNa e che ke bAhya kartavya kAryomAM zubhAzubhavRtti vinA baMdhAvAnuM thatuM nathI, ane jyAre baMdhAvAnuM thatuM nathI tyAre zubhAzubhatva phulapariNAma vinA kAryanA kartA chatAM paNa kartApaNuM rahetuM nathI ane pArthonA ne prArabdhayege jogavavA chatAM paNa bhaktApaNuM kharekhara jJAnIone rahetuM nathI, kAraNa ke be prakAranI eka paNa vRtti vinA bAhya giAvaDe karmasathI AtmA baMdhAtA nathI--evuM avabodhIne manuSyae Antarika nirmala pariNativaDe dezonnati, samAjennati Adi kartavya kAryomAM pravRtta thavuM joIe ane karmacaganI pravRtti vaDe vizva jene upagra karavAnA kAryomA tatpara rahI jagatanA karelA upagrahanuM devuM pAchuM vALavAnI pharaja adA karavI joIe; ke jethI ucca guNi para caDatAM pramAdadazA na prApta thaI zake. manuSyae kartakAryothI zubhAzubha vRttine tyAga karavAne mATe AtmasthAna dharavuM joIe. AtmAnuM svarUpa jANIne tenuM dhyAna dharavAthI AtmAnI svarUpamAM sthiratA thAya che ane zubhAzubhavRttiyothI pitAne AtmA vizva parakhAya che. AtmA tyAre vAtma zuddha dharmanuM svarUpa avabodhe che tyAre tene vAstavika dharma tenA bAhya zubhAzubha kartavyathI ane zubhAzubha vRttithI bhinna lAge che ane tethI te bAhya kartavya karmothI svAtmadharmane tyAre avadhe che, tethI te bAhya Avaka karyo karate cho paNa temA zubhAzubha pariNAmathI vepAto nathI. AtmAnanI prabala bhAvanAnA abhyAse bAhyamAM pAyaluM zubhAzubhatva rahetuM nathI ane tethI bAhya kartavya ne dezya padArthothI antaramAM zubhAzubha vRtti na uDavAthI AtmA ane bAhya padArtho ane saMbaMdha thato nathI, tethI bAhA kartavya kAryo karatA chatAM paNa karmathI AtmA na baMdhAtha e vAstavika sthAna che AtmAnA zudra svarUpanuM dhyAna dharavA mATe prathama adhyAtmAnI
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - -- = - - - - - - - - = = = * = = (482). thI kAga dhanarAcina. ja A para ma jAka khana mane mana nananana gItAI gurunI prApti karavI joIe ane gurunI sevAbhakti karIne ApyAmazAnuM paripUrNa jJAna prApta karavuM ane pazcAta gajJAnanI prAptipUrvaka gAnane gurugamapUrvaka abhyAsa kare; pazcAt ekAnta sthAnamAM rahIne AdhyAna karavuM. pazcAta. gRhasthAzrama vA vAgAzramanA adhikAra je je kartavya kAryo karavAnA che te karavAM ke jethI zAba vRtinA abhAve vizva padArthomAM baMdhAvAnuM na thAya. bAda padArthomAMthI zu bhatvanI vRtti uDatA pazcAt temA rAgadveSathI baMdhAvAnuM thatuM nathI. jagatanA parA kaMi oramAne karyo bAMdhavAne samartha vatA nathI tevA jagatanA padArthomAM zubhAzubhanI vRtti vinA tenA saMbaMdhamAM A chatA ane teone upayogamAM lIdhA hatAM teo kaMI Amane bAMdhavA mATe samartha thatA nathI. jagamA AtmajJAnathI svAtmAne nirmaLa paritie pariNagAvatAM pAta zubhAzubha je je bAhya vyavahAre manAyelA kAryo che te kaMI AtmAne karmathI bAMdhavAne samartha thatAM nathI. jaganI bAhya daSTie je zubhAzubha kAryo manAyalAM che te zubhAzubha dRSTine tyAga karIne zubhAzubhavRttithI atIta thayela manuSya te te kAne jagatanI vyavahAra dRSTie Avazyaka tarIke mAnIne kare temAM te baMdhAto nathI-ema AtmadhyAnamAM ramaNatA karatAM anubhava Ave che ane pazcAt bAhyamAM zubhAzubha vRttithI je zubhAzubha manAyeluM hoya che te TaLavAnI sAthe AtmA prArabdhathI bAikartavyane karate te paNa akartA gaNAya che ane bAhya padArthone bhogapabhoga karatA hatA paNa te AntaradaSTie abhegI gaNAya che. vastutaH AntaradaSTi pramANe je pravRtti thAya che te yathA gaNAya che. AtmajJAnIo gRhasthAzramamAM varNakarmAnusAre prArabdhage bAhyA laukika Avazyaka kartavya kAryone kare che paraMtu teo AtmadhyAnaprabhAvathI zubhAzubha vRttithI cArA rahI abaMdhaka akartA ane abhaktA rahI zake che. zreNika, karNa ane bharata vagerenI samyakutvadaSTinI apekSAe tevI dazA hatI ane pramatta ane apramatta sAdhuone teonA tyAgAzramanA kartavya kAryo karatAM chatAM eka abhaktA ane abaMdhaka rahIne uparanA guNasthAnakone prApta kare che ema AntaradaSTie vyAvahArika kartavyakAryonI pravRttine viveka karatA avabodhAze. abaMdhaka abhaktA akartApaNAvALI AtmadazAne anubhava thAya ane bAhya kartavyakAryo karatAM chatAM evI dazA rahe te mATe AtmadhyAna dharavAnI AvazyakatA che ane tethI pratidina manuSyae AtmadhyAna dharavuM joie. paramAtmAne hRdayamAM smaravA e bhakti che. nirmala pariNAma rAkhavA e cAritra che. AtmadhyAna dharavuM e cAritra che. paramAtmamaraNAdivaDe kartavya karmo karatAM chatAM AtmA abaMdhaka rahe che mATe tenI prAptipUrvaka Avazyaka karmo karavAM joIe. avataraNu-AtmajJAnapUrvaka antaranirlepa vRttithI bAhya kartavya kAryo karatAM karmanI ke heya che te darzAve che.
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ R AtmajJAnInI karaNI nija rAthe hAya che. zlokau karttApi naiva karttA sa, vaktA'pi maunavAn smRtaH / niSkriyaH sa kriyAM kurvannarUpI dehavAnapi // 80 // prArabdhakarmayogeNa bhojanAdi pravRttayaH / jJAnino naiva bAdhAya, nirjarArthaM prakIrtitAH // 81 // ( 483 ) zabdArtha:--kartA chatAM te karyAM nathI. vaktA chatAM maunavAna che. kriyA karatA chatA niSkriya che. deha chatAM arUpI che, prArabdha kamAge bheAjanAdi pravRttiyA che te paNa evA jJAnIne khAdhAne mATe thatI nathI, ulaTI nirjarA mATe thAya che. vivecanaH--vyAvahArika STie bAhya vyAvahArika kAryanA karto chatAM AtmA vastutaH zuddha naiRRyika dRSTie tene kartA nathI. vyAvahArika dRSTie AtmA vaktA chatAM paNu yuddha naiRRyika dRSTinI apekSAe vaktA nathI. vyAvahArika STie kriyAne karatA chatA zuddha naizcacika dRSTie krarmAdriSTanA karto nathI. ka dRSTie vA vyAvahArika nayaSTie AtmA devAn chatAM paNa zuddha naiRRyika dRSTie AtmA dehavAn nathI. vyAvahArika dRSTie kartA vakatA ane sakriyAdikpa AtmAne akhAdhatA chatA paNu ane khAdya kartavya kAni karatA chatA paNa je zuddha naiRRyika dRSTie svAtmAne akaryAM, avakatA, niSkriya ane arUpI mAne che ane tethI bAhya kartRtvAbhimAna jenuM TaLyuM che evA AtmajJAnI svAtmAmAM paramAtmAnuM smaraNa karatA chatA ane Atma yuddhopayogathI sarve bAhya kartRtva vRttithI svAtmAne bhinna mAnatA chatA ane avalAkate chatA khAhya padArthA, mAhya kriyAo, mAhya samaye ane bAhya dehAddhithI aMdhAtA nathI. nAma ane rUpanA aha mamatvanA abhyAsAnA kSaya karIne AtmAne AtmarUpa avalAkatAM AtmajJAnIne prArabdha kAge thanAra bhejanAdi pravRttiye mAdhAne mATe arthAt AtmaguNahAnine mATe thatI nathI, paraMtu te leAjanAdi pravRttiyA ulaTI nirjarA, karma kheravavAne zaktimAn thAya che. prArabdha karmacAge khAte, pItA ane bAhya vyavahArAdri kanyAne karatA chatA AtmajJAnI karmanI nirjarAne kare che, dezasevA dharmasevA saMghasevA jAtisevA prANIsevA samAjasevA kuTuMbasevA Adi aneka kanya kAni karatA chatA AtmajJAnI aneka karmAMnI nirAne kare che, jyArathI AtmajJAna thAya che tyArathI AtmajJAnInI sava pravRttiye paropakArAdi mATe ane kRtaka nirjarA thAya che. pRthvIcaMdra ane guNusAgara ane AtmajJAnI hatA tethI bannenI lagnAdi pravRttiyAvALe kRtakathI nirmala pariNAmavaDe mukti thaI. AtmajJAnIsarve kArDsamAM saba mAM ane
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ (484) zrI karmayoga gaMdha-savivecana. pravRttimAM sAkSIbhUta thaIne varte che tethI te bAhyapravRttimAM AtmAnI savaLI pariNati dhAraNa karIne karmathI mukta thatuM jAya che. bharatarAjA pakhaMDanuM rAjya karatA hatA paraMtu te rAjyanA kartA chatAM zuddha naiRRyika dathiI pitAne rAjyAdinA rtA mAnatA hatA, tathA teo vaktA hatA chatAM antar daSTithI je je vadatA hatA temAM ahaMtvAdittithI nirmukata hatA tethI mauna hatA, bAdhaMkiyAone karatA chatAM zuddha nizcayanaya daSTie akriya hatA. teo dehamAM rahevA chatA pitAnA AtmAne dehAdithI bhinna mAnIne zuddhamizrayadaSTithI antarma adehavAna tarIke pitAne anubhavatA hatA ane prArabdha karmavege putra putrIo kalatranA vyavahArane saMsAradazA pramANenA svAdhikAra calAvatA hatA. bhejanAdi pravRttine karatA hatA chatAM antaramAM teomAM svatva nahi mAnatA hovAthI teo alpa karmabaMdha ane bahu nirja karatA karatA chevaTe Adarza bhuvanamAM AtmabhAvanA bhAvI kevaLajJAna pAmI aneka Ivene upadeza daI mukitapada pAmyA. rAgadeSane pariNAma vinA bAhya kAne karatAM chatAM ane prArabdha vedatAM chatAM karmanI nirjarA thAya che-ema adhyAtmazAstronA anubhavathI satya siddhAMta tarIke uparyuMkata plekabhAvArtha avabodhAya che. AtmajJAnIo vyavahAradazAnA adhikAra pramANe Avazyaka kAryo karavAne kadApi pAchI pAnI karatA nathI. adhyAtmajJAnI thavuM eTale bAhya kArya karatA DaravuM, maDadAla thavuM, bAhya pravRttimAM zuSka thavuM--e artha kadApi le nahi. AtmajJAna pAmIne cogya vyavahArakartavyathI jJAnIo parAkSukha thatA nathI. hAla pravRttinA mahAsAmrAjyamA zuSka nivRttivAdI thaIne deza, dharma, saMgha, samAjAdinI prargatithI bhraSTa thavuM e jJAnIonI daSTimAM cogya nathI. dezakAlane anusarI pUrvAcAryo vagerenA unnatinA sAmrAjyanI saMrakSA pravRtti karavI e AtmajJAnIonuM kartavya kArya che. AtmajJAnIo yogya vyavahArane dhAraNa kare che ane anya karatAM vyavahAra dazAnA svAdhikAra kartavya kAryothI kadApi padhAta rahetA nathI. jJAnIo avaLeche che ke prArabdha AhArAdi pravRttine sevyA vinA ane Avazyaka rtavya kAryone karyA vinA chUTake thavAnuM nathI ane svAdhikAra vyAvahArika kartavya kAryo na karavAmAM Ave te vAnnatimAM ane deza samAja saMgha vagere samaSTinI pragatimAM aneka prakAranI hAni thavAnA saMbhavane teo jANe che temaja paropagraho jIvAnAm e sUtra pramANe paraspara ne upakAra karavAnI pravRtti sevavAnI svapharajane kadApi tyAga na kara ema teo avadhe che tethI teo svAdhikAre vyAvahArika Avazyaka kartavya kAryone antarathI nyArA rahIne karIne bAhyarUpa dharmanI pharajane adAkarIne mAnano aMtaH sthA evI vyavahAra paraMparAne Adarza jIvanathI AdardIbhUta karIne anya manuSyane vyavahAra mArgamAM pravartAve che. mana vacana ane kAyAnI pravRttithI jJAnIo svaparanI pragatimAM pravRtta thayA kare che. jJAnIo naiyika daSTie zuddhAtmavarUpa avadhe che ane anubhave
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ - _ _ karmazakti karatAM AtmazaktinI baLavattaratA. (485) che, chatAM vyavahAra kalpanuM ullaMghana karatA nathI. teo vyavahArakA pramANe svAdhikAratapravRtti karatA chatAM AntaradaSTie karmanI nirjarA kare che. eka kekAra hoya temAM dANA nAkhavAnA uparathI alpa hoya ane suNAnA dvAramArge ke ThAramAMthI ghaNuM dANa bahAra nIkaLatA hoya te ane kekAra-keThI khAlI thAya che. jJAnIo taddhata alpa karma grahaNa kare che ane kartavya kAryo karatA chatA atathI ghaNuM karmonI nirjarA kare che, tethI teo ane sakalakarmathI mukta thaIne siddha buddha paramAtmA bane che. AtmajJAnIonI AntaradezA evI hovAthI teo nahi baMdhAvAnA kAraNe Avazyaka kartavya karmo karavAne teo rogya Thare che paraMtu ajJAnIo te nirlepa nahi rahevAnA kAraNathI, teo kartavya karma karavAnI ceyatAnI bahir hovAthI kartavya karma karavAne ayogya kare che. jJAnIo Avazyaka kartavya kAryo karatAM chatAM nirjarA karatA hovAthI teo vyAvahArika kartavyane karavAne adhikArI che. AtmajJAnIone kag jiLathe jIvanae, tA nA vaghAnikachA mudA varanA tiro ro saLio ItyAdithI vyavahAra naya pratipAdita vyAvahArika kAryo karavAne pUrNa zauryathI kahevAmAM AvyuM che tethI AtmajJAnIne vyAvahArika kAryo karatAM karmanI nirjara thAya che ane vyAvahArika kartavya dharmanI pharaja adA thAya che. tIrthaMkara mahArAjAo ke jeo naizcayikajJAnanI parAkASTArUpe kevalajJAnane prApta kare che teo paNa svAdhikAre kartavya vyavahArakarmaveganuM saMpUrNa paripAlana kare che ane teo kathe che ke vyAvahArika kartavya kamene tyAga karatAM tIrthane ucheda thAya che. vyAvahArika karmacega pravRtti vinA kaI paNa dharma-kartavya kAryanuM saMrakSaNa-paSaNa thatuM nathI ane dharmasAdhakanuM saMrakSaNa thaI zakatuM nathI. vyAvahArika karma pravRtti e sarva dharmonI bhUmi che ane tethI tenA abhAve kaI paNa dharma vizvamAM jIvI zakato nathI. sarva kartAne AdhAra vyavahAra che tethI AtmajJAnIoe Avazyaka pragatikAraka kartavya karmone kadApi tyAga na kara joIe. AtmAnA zuddhopage AtmAnA zuddha dharmanA upayogI banIne game te varNajAtanA vyAvahArika kArane karate chato AtmajJAnI karmanI nirjarA karavAne zaktimAna thAya che. je je karmomAM ajJAnI manuSyo baMdhAya che te te kamene jJAnI Avazyaka vyavahAradazAnA svAdhikAre karate chate karmanI nirjarA karIne mukta thAya che. AtmAnI zakti vaDe kamene grahaNa karI zakAya che. jJAnAvaraNIyAdi karmo grahaNa karavAne AtmAnI zakti kharekhara tenI sa mukhatAne na bhajatI hoya te te te vyAvahArika kartavya kAryone brAhmaNa, kSatriya, vaizya ne zUdranA adhikAra pramANe karatAM chatA navIna karmo baMdhAtA nathI ane je pUrve bAMdhyA hoya che teonI nirjarI thAya che. gRhasthalige aneka manuSyo AtmajJAnapUrvaka zuddha cAritrabhAvane prApta karIne bAhya kartavya karmanuM paripAlana karIne muktimAM gayA che. jaDa karmomAM evI zakti nathI ke AtmAnI azuddha pariNati vinA ekadama AtmAne coTI paDe. atae
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - -- --- - - - - (486) zrI karmayoga pratha-savivecana. AtmajJAnIo vyAvahArika ane dhArmika kAryo karatA chatAM kadApi karmabhItithI kartavyabhraSTa banI zuSkavAdI banatA nathI. pitAne AtmA nirmala buddhiva sArvajanika hita kAryo karatA kadApi baMdhAtuM nathI ane te paramezvaranI AjJAnI virAdhanA karI zako nathI ema sthiraprajJAe svAtmA pitAnI pravRtti mATe sAkSI pUre che, mATe kartavya kAryathI bhraSTa thavuM nahi. je je kAryo karavAmAM Ave che te kAryomAM AtmajJAnIo AtmaceyavALI bhAvaSine dhArIne pravRtti kare che ane tethI teo ucca bhAvanA ucca saMskAra ane ucca lakSyane bhAvIne game tevI bAhya sthitimAM paNa AntaramAM uraca mahAna banatA jAya che. mahAmAM mahAt cavati ane raMkamAM 2ka manuSya vAstavika kartavya karmane karatA chatAM svapharajadaSTie bane samAna che, kAraNa ke svapharajane svasthitimAM rahIne jeTalI cakravartine adA karavI paDe che teTalI dInamAM dIna manuSyane paNuM svazalyanusAre svAdhikAra svapharaja adA karavI paDe che ane tethI bane samAna che ane AtmajJAne kartavya karma karatA chatAM ane paramAtmapadane prApta karI zake che - ema banene paramAtmapadamAM samAna haka yA samAna svAtaMtrya che. jJAnIo AvI kartavyakarmasthitinuM paripAlana karatA chatA vizvazAlAmAM aneka guNane anubhava prApta kare che ane mohavRttiyonI sAthe yuddha karIne anubhavadazAne pAme che, aeva jJAnimanuSyane kartavya kAryonI pravRtti karavAne sUcanA karavAmAM AvI che. gRhasthAzrama ane tyAgAzramamAM rahelA atmajJAnIoe sadA dezakAlanA anusAre utsarga ane apavAdathI kartavya kAryone sudhArAvadhArA sAthe karavAM joIe. AtmajJAnIne, vairAgyabaLe AsavanA hetuo paNa saMvararUpe pariName che ema AcArAgasUtramAM zrI mahAvIra prabhue kamyuM che. ataevI prArabdha kamAyege AtmajJAnIne bhejanAdi vyavahAra karmapravRtti badhAne mATe thatI nathI. apunarba dhaka guNasthAnane pAmI AtmajJAnIe kartavya kAryone vivekapurassara kare che. avataraNa-AtmajJAnI kamagI AtmAnI kevI sthitine pAme che ane pravarte che te nIce pramANe darzAvavAmAM Ave che- yasya lAbho na hAnizca, kAryAkArye'pi yoginaH / . sthUladehe sthitaH so'pi nizcayAnnAsti tatra saH // 82 // . .
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - --- - - - - AtmadhyAnamAM lIna thavAthI mukti. ( 487 ) hanyamAne zarIre'pi jJAnAtmA naiva hanyate / dahyamAne zarIre'pi jJAnAtmA naiva dahyate // 83 // kurvan karmANyapi jJAnI naiva kartA pragIyate / dehastho dehabhinnaH sa muktAtmA sarvasaGgataH // 84 // sarvatrA'sti ca sarveSu naiva sarvatra sarvagaH / bAhyasaGge'pi niHsaGgo jJAnI bhavati vastutaH // 85 // muktaH karmAdhikArAtsa prvRttirupkaarikaa| jJAnino vizvalokAnAM prArabdhakarmasaGgataH // 86 // sAtAsAtaM samaM matvA mAnAmAnau tathaiva hi / stotRnindakayoH sAmyaM matvA kArya karoti saH // 87 // zabdArtha-je kArya karavAmAM samabhAva dhAraNa kare che e jJAnagI dehamA che topaNa zuddha naiRyika naye te dehamA nathI. hanyamAna zarIra chatA jJAnAtmA haNAto nathI. zarIra baLe che, paraMtu te jJAnAtmA baLatuM nathI. AtmajJAnI kAryone karato chato paNa te kartA che ema kahevAtuM nathI. te dehamA che chatA paNa deha bhinna che. deha chatAM te jJAnAtmA ahaMmamatvAdi adhyavasAyathI mukta thaele hovAthI samyagRSTinI apekSAe zabdanaye mutAtmA gaNAya che ane evaMbhUtana sarvakarmathI rahita thaye chate mukatAtmA kahevAya che. AtmAmAM sarva asti ane nAsti dharmo rahelA che. AtmA vinA anya kacenI ananta guNa paryAyanI ananta nAstitA che. te AtmAmA nAstibhAve samAya che tethI ( zrI vizeSAvazyakamAM zrutajJAnAdhikAre eka aNumA jema sarva vidhanosamAveza karela che taddata) AtmA sarvasaMgata kahevAya che AtmAnA kevalajJAnamAM sarva vizva ya bhAse che tethI tenI apekSAe paNa sarvasaMgata AtmA kahevAya che. AtmA sarvatra che ane sarvamA sarvatra nathI ema paNa vyakitanI apekSAe kathI zakAya che. bAhya saMgamAM jJAnI A pramANe AtmAnuM svarUpa avabodhIne ni saMga thAya che. AtmajJAnI A pramANe AtmAnuM aneka naya darivaDe sApekSa vazya jANe che. te kiyAnA adhikArathI AtmadhyAnamAM lIna thaIne mukta thAya che tathApi tenI zadAdina jIvanmuktadazA pramANe zarIrAdithI bAhA pravRtti thAya che te vizvalekene upakAra karanArI thAya che. Atma
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ = - - - - - - - - - - - - (488) zrI karmayoga graMtha-savivecana ' jJAnIne prArabdha karmasaMgatithI bAhya pravRtti, thAya che, ane te tene svAdhikAre bAhya vyavahAra kartavya dharma kathAya che. AtmajJAnI zAtA ane azAtA e bannemAM vyavahAre viSamapaNuM che, chatAM paNa te AdhyAtmikadaSTi pratApe baMnemAM samAnatA mAnIne temaja mAna. ane apamAnamAM samAnatA mAnIne tathA stotA ane nindakamAM sAmya mAnIne kAryane bAhyAdhikAre kare che. vivecanA-A pramANe zabdArtha kathIne have vizeSArtha kaMIka kathavAmAM Ave che. je AtmajJAnIne kaI bAhya kArya karavAmAM lAbha dekhAtuM nathI ane na karatA alAbha dekhAte nathI e AtmajJAnI zarIramAM rahe chatA nizcayata zarIramAM nathI ema avadhavuM. bAhya kArya karavAmAM jene lAbha hAninI daSTi TaLI gaI che ane zarIramA chatAM dehAdhyAsa jene TaLI javAthI vaideha-avasthA thaI gaI che te sthala dehamAM chatAM skUla dehamAM nathI ane temaja jagamA chatAM jagatamAM nathI. jagatanI daSTie jevA bAhAthI dekhAya che te te nathI. evA AtmajJAnIne bAhya kArya karavA cogya vA na karavA yogya te sarve eka sarakhuM thaI gaeluM hovAthI teo bAhya kartavyAdhikArathI mukta thaela apramatta muni, avadhUta sAdhu, jegI, pIra, jIvanmukata mahAtmA vagere nAmathI saMbodhAya che. tevI dazAvALa AtmajJAnI je kaMI kare che te prArabdhakarmAnusAre kare che. bAhA dazyakAnA kartavyAkartavyAdi vicArenI pilIpAra je gamana karIne AtmAmAM je masta banI gayA che te mahApuruSa jagamA jIvate deva paramAtmA ava . prArabdhakarmAnusAre bAhya zarIrAdi pravRttine te kare che chatAM te kartavyavivekathI judI dizAmAM masta thavAthI te akriya jANu kAraNa ke tene karatAM chatAM tenuM bhAna nathI arthAta temA upaga nathI ane nahikaravAthI tene kaMI nyUnatA nathI. AvI tenI sthiti thavAthI te jJAnAtmA sarva vizvamAM pUjya apramatta yogI tarIke pUjAya che. AryAvarta tevA avadhUta jJAnigIonA tanathI zobhA rahyuM che. tevA AtmajJAnI je kaMI pravRtti kare che temAthI jagatane ghaNuM zikSaNa levAnuM hoya che. AtmajJAnI ,kartavyAdhikAranI maryAdA dhAraNa karIne je kaMI kare che tethI vizvane te anantaguNa upakAra karI zake che. jJAnAtmA zarIra parathI mamatvane tyAga kare che te pitAne zarIrarU5 mAnatA nathI. jJAnI pite sarva jaDa vastaothI pitAne bhinna mAne che tethI jaDa vastuomAM kalpAyelI zubhAzubhanI asarathI te mukta thaI zake che; AtmajJAnI zarIra haNAtAM chatA AtmAne haNata mAnato nathI. zarIra baLatAM chatAM jJAnAtmA baLatuM nathI. zarIra hatAM chatA AtmA nitya hovAthI AtmA haNAto nathI; tethI AtmAne haNAyele mAnave e naiRcikana brAti che. zarIra anitya che, zarIra deha che, paNa AtmA baLatuM nathI kAraNa ke AtmA. niraMjana nirAkAra nitya tisvarUpI. che tethI te baLato nathI. AtmAne baLato mAnavo e eka jAtanI brAnti che. bhUtanuM
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAnInI karaNI. (489) zarIra baneluM che, tethI te haNAya che ane baLIne bhasmIbhUta thaI zake che parantu AtmA te nitya hovAthI te kadApi hayte nathI ane baLatuM nathI ema zuddha naiRyikarie AtmAnI potAne avabate ane anubhavatA hovAthI te zarIra chatAM zarIrathI bhinna pitAne mAnI zake che. ane agni zAstrAdithI zarIrane nAza thatAM pitAne nitya mAnI samabhAva ane vaidehabhAvane dhAraNa karI AtmajJAnamAM masta rahI zake che. AtmAne dehabhinnanityarUpe anubhavanAra AtmA bAhya kAryone karate chate pitAne kartarUpa mAnatA nathI. bAhya kAryo kharekhara kAla, svabhAva, niyati, karma ane udyama e pAMca kAraNothI thAya che, temAM potAne kartAnA abhimAnathI yukta karIne kartRvabhrAtithI pitAnA AtmAne karmathI bAMdhate nathI dekhe vole sahu kare, nAnI mavahI acaMbha, vyavahAre vyavahArasu, nizcayameM sthira. thaMbha, ityAdithI AtmajJAnI je je kare che, dekhe che, bele che, Adi je je pravRtti kare temAM te ahaMvAdithI baMdhAtuM nathI ane kartavya kAryo karavAmAM anya manuSyo karatAM pAchA paDatA nathI ane temaja nizcayajJAnamA te sthira thaMbhanA samAna sthiratAthI varte che. AvI tenI AzcaryakArI dazAne alakhalIlA kahevAmA Ave to temAM kaMI Azcarya nathI. teonI bAhya kartavya pravRtti ane teonI Antara pravRtti e be zuSka nAlikera ane temAM rahelA jalanI dazAnI bhinnatAne bhaje che. AtmajJAnInI bAhya pravRtti prArabdhAdhAre-prAsaMgika upakAraka tathA aneka zubhAzayathI bharapUra hoya che. temanI bAhya pravRttithI temanA AtmAnI dazA kevI che tenI kalpanA karavI te ajJAnIonI dRSTi bahAra che; tethI tevA AtmajJAnInI kartavyapravRttimAMthI aneka zubhAzapUrvaka sAra graha te ja bhavya manuSyane hitakAraka che. AtmajJAnI pragati thAya evI pravRttine pote kRtakRtya chatA ane svArthaprajanA dine abhAva chatA Adare che. te je kaI kare che te uparathI tenA AtmAnI dazAne bhAva levo e kalpanAzaktinI bahAranI vAta che. saMgrahanayanI apekSAe jJAnI AtmAne sukata mAne che. nAnI svAtmAne astidharmanI apekSAe sarvasaMgata mAne che. jJAnavaDe AtmA sarvatra geya padArthonA jJAna ane katha cit ?yanI abheda pariNatie vyApaka hovAthI sarvatra che ane vyakitanI apekSAe sarvatra nathI. jJAnI potAnA AtmAne bAhyathI saMgI chatA vastuta- antarathI ni saMga mAne che. te sarva bAhya pravRttinA adhikArathI mukta che; chatA tenI bAhya pravRttithI anantaguNe upakAra thAya che-evuM pUrve nivedavAmAM AvyuM jethI ema avabodhavuM ke jJAnI nibaMdha ane sarvasaMgamukta chanA bAhya jIvonA upakAre ane prArabdhane pravRtti AdarIne te akalita evA upakAra karavAne zaktimAna thAya che. AtmajJAnI zAtA vedanIya ane azAtAdanIya samAna mAnIne tathA stutikAraka ane nindaka e bema samabhAva dhAraNa karIne tene cogya kArya te karyA kare che. AtmajJAnI
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ (490 ) zrI kama cAga graMtha-rAvivecana, uparyuktabhAva pramANe AtmadazAmAM masta banIne bAhya vyAvahArika kanyakAcAne prArabdhAntika ceAge karyAM kare che. AtmajJAnInI Antarika dazA upara pramANe thavAthI te khAhya kArDane kare che chatAM te bAhya kAniA tenA AtmAnI sAthe saMbadha rahetA nathI. AtmajJAnI zuSka mATInA gALA jevA heAvAthI tene khAhya kartavya kAryAM karatAM koI paNa nimittavaDe lepAvAnuM nathI-cIkaNA ane A mATInA goLA kharekhara bhIMta sAmeA pachADavAthI bhIMtanI sAthe tenA keTalAka bhAga coMTI rahe che; paraMtu zuSka mRttikAnA gALA cAMTI rahetA nathI- evA sarva manuSyAne anubhava che; tethI te dRSTAntapUrvaka AtmajJAnInI dazA samajavAmAM koi jAtanA sApekSaSTie virAdha AvatA nathI. AtmajJAnI bAhyamAM zubhAzubha kalpanAne nahi mAnate hAvAthI te zubhAzubha pariNAmathI na a`dhAtAM bAhya kartavya kAryo karavAnA adhikArI manI vizvajIvAnA saMbaMdhamA AvI vizvajIvAnA tAraka anI zake emAM kaipaNa Azcaya nathI. stAtA ane nirdekapara jenA samAna bhAva che evA AtmajJAnI bAhya kartavya kAryAna karatA chatA anya manuSyeAnA saMsargathI lepAtA nathI; tethI te ja kharekharA kanya kArya karavAne adhikArI ane che. stAtApara harSa ane nindaka para dveSa thayA vinA na rahe evI khAla manuSyanI dazA hoya che. nAma ane rUpamAM zubhAzubhabhAve mu MjhAyalA ajJAnI manuSyA kata vyakamAM karatAM chatAM eka para rAga ane anya para dveSa dhAraNa karIne muMjhAI jAya che--ema anubhavamAM Ave che. parantu AtmajJAnI ke je svetA para ane nindaka para samabhAvadazAvALa khanI gayA che ane nAmarUpanI mAyAdevInI bhramaNAthI je vimukta thayeA che te je je vya kArya kare che temAM te rAgadveSathI mukta hovAthI stAtAnA ane nindakanA samadhamAM AvatAM chatAM saMsAramA koI paNa sthAne mujhAtA nathI. temaja nAmarUpamaya skUla vyavahAra vyakti sabaMdhe sthUla khuddhivALA ane nAmarUpanI mAyAnI dRSTine dhAraNa karanArA taraphathI mAna maLe te paNa te rita pAmatA nathI ane apamAna maLe te paNa te ati pAmate nathI; kAraNa ke nAma rUpanA mAnamAnanI dRSTithI ahiru thaI sAkSIbhUta banIne te nAmarUpamAM kaMIpaNa Atmatva na prekSatA phakta vyavahAra samadhe mAjI kanyane kare che. Atma jJAnI kharekhara nAmarUpanA mAyAnA pradezamAM mAnApamAnanI vRttithI mukta thaele hAvAthI te bAhya kartavya karma karavAne nimukta chatA prArabdhAdika ceAge nilapaNuM pravRtti karanAra hAvAthI adhikArI kare che. na avataraNu--jJAnI kevI rIte svAtmAne mAnI kanya kAryoM ne Acare che te jaNAve che. jo '' ' niraJjanaM nirAkAra - marUpaM niSkriyaM prabhum / 'matvA''tmAnaM svabhAvena svIyakAryaM samAcaret // 88 // Shi
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 jJAnInu AcaraNu. zarIraM vastravat tyaktvA gRNhAtyanyad vapuH punaH / nizcitya nityamAtmAnaM prAptakArya samAcaret // 89 // tyaktvA kartRtvasaMmohaM sAkSIbhUtena cAtmanA / svAdhikAre samAyAtaM svIyakarma samAcaret // 90 // jJAnadarzanacAritra - rUpaM sammAnya cetanam / jJAnI zuddhopayogena prAptakArya samAcaret // 99 // prArabdhakarmataH prAtaM svAdhikAravazAttathA / citte niSkriyabhAvo'pi jJAnI karma samAcaret // 92 // ( 491) zayadA ----jJAnI svAtmAne svabhAve nira Mjana, nirAkAra, arUpa, niSkriya ane prabhu mAnIne svakartavya kAne kare che. zarIrane vastravat tyajIne AtmA anya zarIrane dhAraNa kare che evI rIte AtmAnA nizcaya karIne AtmajJAnI prApta kAryane samAcare che. kartAnA samAha tyAga karIne sAkSIbhUta AtmAvarDa jJAnI svAdhikArasamAyAta svIya kAryane samAcare che. jJAna-darzana-cAritrarUpa AtmAne mAnIne AtmajJAnI zuddhopayAgavaDe dhArmika tathA vyAvahArika prApta kArya ne samAcare che. prArabdha karmathI prApta thaela ane svAdhikAranA vazathI prApta thaela kAryane cittamAM niSkriya bhAva chatA paNa jJAnI Acare che. vivecanaH--jJAnI vyAvahArika ane dhArmika kArya karatA chatA antamAM svAtmAne niSkriya mAne che tethI te mAhya saMbadhamAM ajAtA nathI. jJAnI peAtAne nirAkAra mAne che tethI te sAkAra dRzyAzya padArthAMmAM ahaMmamatvathI ane sAkArabhAvathI khaMdhAtA nathI. nAnI svAdhikAra kanya kAni karatA chatA antarmA svAtmAne niSkriya mAne che tethI bAhya kriyAmAM ahaMmamatva ane kartRtvAbhimAnathI mukta rahe che. jJAnI svAtmAne prabhu mAnIne kartanya vyAvahArika ane dhArmika kArpAne kare che; tethI tene khAdya prabhutvanI AkAMkSA rahetI nathI ane nAmarUpa sabaMdhe kapAyalA prabhutvane te prabhutva mAnate nathI tethI te antamAM dInatA vinA AtmAnI vAstavika prabhutAnA jussAthI kArya karI zake che; ane bAhya prabhupada padmavI ityAdithI lalacAI anIti pApakama pravRttine AcaratA nathI. jJAnI svabhAve svAtmAne niraMjanAdarUpa mAne che tethI te tenA upayege raDIne vibhAvadazAne AtmAnI dazA mAnyA vinA ane prAsakArya kavvA chatA vibhAvadAmAM muMjhAyA vinA te prApta kAryanI pharajane adA kare che. jJAnIe upara pramANe svAtmAne
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - 5 (492 ). zrI kamaga tha-vivecana ~-~ ~-~~~ ~ -- -- -- - - - - - - mAnI bAdA sthala vyavahAramAM pravartavuM joIe--e tenI svAdhikAre kartavyavidhi che. manuSya jema jIrNa ane tyAga karIne anya varane pahere che paraMtu te varSa badalAtuM nathI tahata jJAnI zarIrarUpa vano tyAga kare che paraMtu te brunakAdAmAM lIdhelAM sarva zarIra tathA vartanamAM je rI che te ane bhaviSyamA karmane je zarIre prApta thaze te sarvane vasAvana mAne che ane pAnAne sarva thI bija ninya mAnIne prApta kartavya kAryane Acare che. jenadaSTie dAri, variSa, zAka, ja ane kAmaNa e pAMca zarIra che ane vedAntadaSie la. suma, divya, ra, pAkA. liMgAdi zarIra avadhavA. uparyukta paMca zIrathI bhinna nitya AtmA mAnIne je zarIradvArA kartavya kAryone kare che tene zarIramAM kartavAbhimAna rahetuM nadhI ane je te kALe karavAmAM Ave che temA ahemamatva vAsanAthI baMdhAvAnuM thatuM nathI. zarIrathI bhitA AmAM che ane te nitya che e nizcaya karavAthI pratyeka kartavya kArya karatAM mRtyune bhaya rati nathI. pAzcAtya dezIya ddhAo svakartavya adA karavAmAM prAne parapoTAsA mAM mArAma karI AtmasamarpaNa kare che; tahata kartavya kAryamAM nirbhadazAthI zarIra trAne laga ApavAmAM Ave che te Atmati thAya che. zarIra prANanA marAvathI ane tenI bhItithI manuSyo vizvamAM dAsatvakeTImAM rahe che ane teo vizvamAM svAmavaMzaparaMparAne paNa vyavahArathI saMrakSavAne zakitamAna thatA nathI. aneka zarIra mA thAya ane badalAya tethI temAM rahelA nitya AtmAne bhaya pAmavAnuM kaI kAraNa nathI-go nizcaya thatAM A - bhavamAM prApta thaela zarIra mATe ahemamatvanI vAsanAmAM baMdhAI javAnuM thatuM nathI, ane nitya AtmAne nizcaya thavAthI mRtyu bhaya Adi aneka prakAranA bhAmAthI bahAra nIkaLavAnuM thAya che. tathA svAtmAnI nirbhayadazAe pratyeka dhArmika tathA vyAvahArika kartavya kAryo karavAnI svapharajane prANa jatA adA karI zakAya che. dehamamatva, prANamamatva, nAmamamatva ane rUpamamatva Adi aneka prakAranA mamathI dUra rahIne pUrve A sapharajane adA karavAne deha prANadikane tyAga karatA hatA tenuM kAraNa e hatuM ke teo AbhAne nitya mAnatA hatA ane zarIrAdikane anitya mAnatA hatA. tethI teo zarIrAdikanA mamatvanA tyAga pUrvaka parasparopagrahadaSTieja yA kartavyadRSTie Avazyaka kArya karatAM dihamamatvAdi aneka vAsanAone lAta mArI paga taLe kacarI nAkhatA hatA. RSabhAdika cAvIza tIrthakaranA vaMzajo je kharI rIte AtmAne nitya mAnI nAmarUpanI mAyAthI bhinnapaNuM dhArI AtmapragetimA akhaMDapaNe apramatta rahyA hatA te teonI A dazA thAta nahi. AtmAne nitya mAnanArI ane zraddhA karanArI AryasaMtati kharekhara A vizvamAM sarvathA - sarvadA Atma pragatimAM vyavahArathI ane nizcayathI AgaLa rahe che ane te kartavya karma karavAmAM kaI rIte prANa samarpaNa karyA vagara rahetI nathI. AtmAne kahyatve nitya
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIvane tyAga kare. (kalsa) ~ ~ ~~ mAnanArA jene je vAstavika rIte AtmAnuM nitya svarUpa avabodhI vyavahArakartavya kAryamAM pravaryA hatA te teonI dehAdikamamatvavAsanAyege patita dazA thaI te thAta nahi ane pUrvajonI vyAvahArika uraca padavIo para teo kAyama rahI zakyA hota. zabdathI AtmAne aMdhaparaMparAe nitya mAnavAthI AtmAnI unnati thatI nathI, paraMtu vastuta AtmAnI nityatA avadhavAthI puNya ane pApanuM parabhavamAM katRtva ane kartava siddha thAya che ane tethI nItinA niyanI AvazyakatA paNa siddha kare che. AtmAne nitya mAnanArI AryaprajA je AtmAnuM nAstitva mAnanArI prajA karatA Atmaga, prANasamarpaNa ane kartavya kAryamA pazcAt rahe te ema mAnavuM ke vastu te AtmAne aMtakaraNathI nitya mAnanArI prajA nathI. AtmAne nitya mAnanArA manuSyane kartavya karmaphalane parabhavamA vizvAsa rahe che. tethI A bhavamA kalya karma karavAmAM dehane jalaparapiTAnI peThe tyAga thAya te tema karavAmAM teo jarAmAtra Acake khAtA nathI je manuSya kartavya kAryamAM deha prANune nAza karavAmA Acako khAya che teonA vaMzanA manuSya A vizvamAM dharmamArgamA ane vyavahAramArgamA dAsatvakeTImA paDI jIvI zake che. mamatA-ahaMvRttibhIti vagere mehanI dAsIo che, tenA tAbAmAM Ave che teo AtmAnuM nityatva visArIne pratyeka kartavya kAryamA mamatvane karI ane teo dAsInI prajAmAM khape che ane pitAnI saMtati mATe teo dAsatvane vAraso mUkI jAya che. AtmAne nitya mAnanAra manuSyo tyAre "gaNAya ke jyAre teo AtmAne nahi mAnanArA manuSya karatA sAsArika vyavahAranI sarva zubha Avazyaka pragatimA sadA AgaLa rahI zake ane AtmAnuM Astiya nahi mAna"nArA manuSyane te svatAbAmAM rAkhI zake. AtmAne nitya mAnanArA AryamanuM tyAre gaNAya ke jyAre teo AtmAne nahi mAnanArA nAstika manuSyanA karatA tana-mana-dhanano bhega ApatA jarAmAtra khacakAya nahi ane sarva prakAranI vidyA-kalAdivaDe nAstika manabenA karatAM AgaLa vadhI zake ane vizvamA pAramArthika kAryo karIne sarvatra zAti prasarAvavA jeTaluM sadA bala kAyama rahe evI vyavasthAone vaMzaparaMparAmA saMrakSI zake. AtmA nitya che ema belanArA lAkho karoDe manuSya maLI Ave che, paraMtu jyAre dehatyAga ane prANatyAgane prasaMga Ave che tyAre teo deha prANamamatva ane bhIti dhAraNa karI bhIru banI kartavya kSetrathI karoDo gAu dUra bhAgI jAya che. AvI rIte AtmAne nitya mAnanArA ane AtmA nitya che ema bolanArA manube varga ane paramAtmapadane prApta karI zakatA nathI. AtmAne kharI rIte nitya mAnanAra manu mahAvIra prabhunA pagale cAlIne teo vIratvanA Avazyaka kartavya kAryone karI vizvamAM sarvatra sarvadA pragatimAM sarva karatAM Agala rahe che. AtmAne nitya mAnanArAo sarva prakAranI zubha gatimA. ghara parisaha-upasargo-vipatti-saMkaTa veThIne AgaLa vadhe che ane teo avRtti-azva.
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - ( 4 ). zrI kamalega graMtha-savivecana vRtti-bhayavRtti-nAmarUpanI vRttine haTAvI sarva bhegA maLI vyAvahArika kartavya kAryo karavAmAM paNa Agala vadhe che. hAya! hAya ! huM marI jaIza, are mAruM zuM thaze, AvA bhItinA zabdone bolanArA A te varatutaH Aryo nathI. teo vizvamAM dAsatvakeTImAM rahevAne lAyaka che. AtmAne nitya mAnyA bAda DaravAnuM rahetuM nathI. nitya AtmA kadApi jaDa vastuone nokara banIne pApakarma karavAne lalacAtuM nathI. AtmAne nitya mAnanAra manuSya kartavyakArya karatAM prANAdisamarpaNamAM sadA eka sarakhI rIte kAyama rahe che. teo mRtyuthI DarI jatA nathI. teo zarIra-prANa chUTI jAya tenI jarA mAtra paravA rAkhatA nathI; tenuM kAraNa e che ke teone AtmA sadA kAyama rahevAne che ane jyAM jAya tyAM te kartavya kArya karavAthI AgaLa vadhavAnuM che evI zraddhAthI vartanArA hoya che. Arya kSatriye jyAM sudhI A pramANe AtmAnI nityatA mAnIne pravaryA hatA tyAM sudhI teo bhIti vagerene vatAbe karI sarva prakAranI unnatimAM AgaLa vadhyA hatA. brAhmaNa-kSatriya-vaizya-zadra munio-- kaSi vagere pUrve AtmAne nitya mAnI ravAdhikAre kartavya kAryone karatA hatA tethI teo sarva prakAranI pragati-utkrAMtinA mArgamAM sadA AgaLa vadhatA hatA ane ke paTa-- lAlaca-tRSNa-bhaca-kusaM5-vizvAsaghAta-droha ane ISya vagere zatruone paga taLe kacarI nAkhatA hatA. AvI teonI dazA jyAM sudhI kAyama rahI tyAM sudhI teo sadaguNavaDe pragatinA zikhare virAjita rahyA, paraMtu jyAre teo AtmAnI vAstavika nityatAne bhUlI gayA ane brAntimAM phasAI meharAjAnA tAbe thaI durgaNavaDe pravartavA lAgyA tyArathI sanI avagati-paDatI thaI. A uparathI avadhavuM ke AtmAnI nityatA bhUlIne bhayavRtti-mamatavRtti Adi dAsIonA tAbe manuSyo thayA tyArathI teo ravarta karavAmA pazcAt rahevA lAgyA. AtmAnI niyatAne nizcaya karIne pravartanArA kSaNika prasaMgomAM muMjhAtA nathI ane sarva bhayathI mukta thaIne nirbhayapaNe AtmavIryanA jussAthI kArya kare che. A vizvamAM sarvatra AtmAnI nityatAne nizcaya karIne pravartanArA manuSya vyAvahArika pragatimAM ane AtmapragatimAM AgaLa vadhI paramAtmapadane prApta karI zake che. AtmajJAnI uparyukta AtmarUpane nizcaya karIne AtmAnI nityatAnA upage rahIne pratyeka kAryane Acare che tethI te bhaya, mamatA, ahaMtA, tRSNA, IrSyA doSathI mukta thaI zake che ane AdhyAtmikennatipUrvaka vyAvahArika pragatine prApta karI zake che. AtmAne nitya ane zarIrathI bhinna avasthA pazcAt bAhya kAryo karatAM kartutvane saMmeha thatuM nathI. bAhya kAryakartatvane saMmoha thavAthI AtmA svarUpane vismare che ane sAsarika pravRttimAM muMjhAya che. bAhya kAryakartutva samaha thavAnI sAthe svazIrSapara meha rAjAnuM jora thAya che ane bhayAdivRttinA dAsa tarIke svAtmA bane che. aeva bAhya kAryakartRtva saMmeha, AdhyAtmika kAryakartata saMmoha-Adi aneka prakAranA samehane tyAga karIne AtmAne sAkSIbhUta rAkhIne
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ = = - - - - kad tvameha tyAjya che. ( 5 ) taTastha thaI bAhya kArya karavAnI jarUra svIkAravI joIe. bAhya kAryakartavAdi saMmehane haThAve hoya te sarva kArya karavAmAM kartavAdi ahaMvRttine cittamAM pravezavAne aMzamAtra paNa sthAna na ApavuM joIe. kartutvasaha vinA je je kAryo karavAM e jJAnayogInuM mukhya lakSaNa che. pitAne AtmA, kartRtva saha vinA kAryapravRtti kare che ema svAtmAne anubhava thAya tyAre avabodhavuM ke have karmacAgIno adhikAra kathaMcita prApta thayo che. AtmajJAnI kartavasaMmohane pariharIne sarva kAryomAM AtmAne sAkSIbhUta rAkhIne kAryapravRtti Adare che tethI te kAryapravRttimAM niAvaSa banelo hovAthI kAryapravRtti dvArA saMmeha viSane grahI zakatuM nathI. kartavasameha vinA kArya karavAthI aneka prakAranI pragatinI prApti thAya che. kartavasaMha vinA kArya pravRtti karanAra jJAnI sAMsArika pravRttimAM ahaMmamatvathI baMdhAto nathI. kartutvasaMmoha jema jema TaLavA mAMDe che tema tema te AtmAnA guNanI pragatimAM atyaMta pravRtta thaI zake che. AtmajJAnI kartavasaMmeha vinA bAhyapravRttithI nirlepa rahI zake che ane adhikAra paratve je je kAryo karavAnAM hoya che temAM te suMjhAto nathI tethI tenI sumatine prakAza vadhato jAya che ane kumatinuM baLa TaLatuM jAya che. kartutvasaMmohanA tyAgathI karmacAgI paramAtmapadanI cheka najIka pahoMcI zake che ane AtmAnI sarasikatAnuM sahaja sukha samyagu anubhavI zake che. kArya karatAM karatAM kartavasameha TaLe e abhyAsa seva jeIe. kArya karatAM karatAM saMmeha TaLe evuM jJAna jAgrata karavuM joIe ke jethI paramAtmapada prApta karatAM aneka vipattine paNuM saMmoha vinA veThI zakAya. jyAM sudhI kartavasaMmeha thAya che tyAM sudhI gajJAnamAM ane AtmajJAnamA aparipakavatA che ema avadhavuM. kartavya kArya karatA saMmeha thAya che ema jANIne sarva pravRttine tyAga karIne besI rahevAmA Ave che tethI savAranI unnati thatI nathI ane pramAdanI sAthe saMmehavRtti paNa vRddhi pAme che paNa TaLatI nathI, jyAM sudhI ajJAnI kAryapravRtti nathI karato tyA sudhI te katRtvasa mohathI potAne dUra rahelo mAne che, paraMta mAnasika kartutvasaMmahi te tenA hRdayamAthI TaLatuM nathI, tethI katRtvasaMmeha TALavAne Avazyaka kartavya kAryonI pravRttine tyAga kare te kaI rIte gya nathI, paraMta AtmajJAnavaDe kArya karatA karatAM saMmehavRtti TALavAne abhyAsa sevA joIe. sarpane tyAM sudhI na satA hoya tyA sudhI te zAnta je bahArathI dekhAya paraMtu jyAre tene satAvavAmA Ave te hatuM tene te krodhI thaele dekhAya che; tadrata kartavya kAryane tyAga karIne keTalAka satAvyA vinAnA manu bAhyathI zAnta thaelA sarpanI peThe amAhI dekhAya paranta koI jAtanI puna pravRtti karatAM saMmehatA puna teo sevI zakatA hoya eve temanA AtmAne anubhava Ave te temaNe uparyukta zikSAne satya mAnI svAdhikAra kartavyapravRtti sevavI ane mahavRttine haTAvatA javuM. Ama pravartavAthI AtmasAkSAe
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - khAna-pAna ane zrI kamaga graMtha-savivecana, -- --~~~-~~- ~*~ nirmohavRttithI kArya karavAnI Atmazaktine jAgrata karI zakAze. kAryapravRttine svArikA sevatAM jyAre AtmasAkSIe sarva karAya; paNa temAM huM mAruM evI vRttithI baMdhAI. na jIvAya tyAre avadhavuM ke have Atmapragati karavAne jJAnegapUrvaka karmavegane khare adhikAra prApta thayo che. jJAnI AtmasAkSIe karnavasaha tyAga karIne vyAvahArika dRSTinI pravRttio dvAdhikAra samAyAta kAryane kare che tethI te AtmAmAM paramAtmapada prakaTAvIneantarathI kRtakRtya thaI vizvane uddhAra karI zake che. AtmajJAnI antaramAM nIce pramANe vicAre che. A vidhimAM kartutvanI ahaMvRtti rAkhavI e kalpanA mAtra che. kartutvanI ahaMvRtti dhAraNa karavAthI AtmAnI zuddhatA thatI nathI temaja kaI paNa kAryanA kartApaNAnuM abhimAna rAkhavuM e koI paNa rIte siddha thatuM nathI. pratyeka kArya potAnA svabhAva pramANe kAlA' svabhAva, niyati Adine pAmI thayA kare che, temAM AtmA te bAhya kAryamA nimitta mAtra che ane temaja anya vastuo paNa nimitta mAtra che, mATe kartutvasaMmeha kare koIne chAjato nathI te mAre zA mATe meha karavo joIe ? kartRtvasaMmeha te AtmAne dharma nathI te te vibhAvipariNati che tethI dUra rahevuM joIe. e pramANe jJAnI antaramAM nizcaya karIne kartavasamehavRtti vinA svAdhikAra kArya pravRttine seve che. jJAnI vAtmAne jJAnadarzanacAritrarUpa mAnIne zuddhIpagavo antaramA dhyAnAdikanI pravRttine seve che ane vyavahAra nayathI bAhya dhArmika tathA vyAvahArika kanI pravRttine seve che. AtmA kharekhara jJAnadarzanacAritrarUpa che, zuddhIpagavaDe AtmAne zuddha dharma te ja AtmAno che ema AtmajJAnI - mAne che ane temAM ramaNatA kare che. tathA bAhyataH prAsAdhikAne bAda kartavya kAryo taTastha sAkSIbhUta thaIne kare che. AtmajJAnI AvI dazAthI. kartavya kAryo kare che, tethI te AtmAnI unnati karI zake che ane vizvavarti manuSyanI anya karatAM ananta guNa sArI unnati karI zake che tethI te ja paramArtha daSTie kartavya kArya karavAne lAyaka bane che. evA mahAjJAnIkaLIonI jeTalI nyUnatA teTalI vinnatinI nyUnatA avadhavI jJAnI zuddhopagavaDe Avazyaka prApta kartavya kArcane samAcAre che tethI te AtmAnA guNonI paripUrNa pragati karavAmAM khAmI. AvavA detA nathI ane kartavya kAryo karIne prApta guNenIparipakavatA karavAmAM paNa kadApi pazcAtuM rahetuM nathI. prArabdha karmathI ane svAdhikAravazathI prApta thaela kartavya kArya karavAmAM kaI jAtano doSa nathI, parantu anantaguNalA che evuM avabodhIne jJAnI kartayakAryane Acare che. jJAnI prArabdha karmathI je je kAryo kare che te vaparanI pragati karanAra thaI paDe che tathA svAdhikAravazathI je je kAryo kare che. temAsadeSatA hAya tathApi tenI adhikAra dizAe nirdoSatA ane svaparanI uti karanAruM te kArya hAI vizvamAM te sukhaprada siddha karI zake che.-viSNukumAra munie svAdhikAravazata je namuci pradhAnane zAsanarUpa kArya karyuM te vizvanI unnati ane saMghane zAnti karanAruM
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 / / . - - Wan jJAnI kevI rIte nilepa rahI zake? (487 Wwwwww hatuM. zrI zAntinAtha kuMthunAtha ane aranAthAdi tIrthakaree gRhAvAsamAM adhikArI ane prArabdhagathI je je kAryo karyA, te svanI ane vizva manuSyanI pragati zAti Adi karanArAM hatAM ema anubhavaTANithI vicAratAM avalokAze. avataraNaka-jJAnI je je kAryo kare che temAM kevI rIte pravarte che ke jethI te nilepa karmathI abaddha rahe che tenuM hArTa jaNAve che. zlokAH svAtmani svopayogela dhRtvA nizcayadRSTitAm / anubhUya nijAtmAnaM karma kurvanna lipyate // 93 / / yadyatkurvazca pazyaMzca smaraMstatra parAtmatAm / AtmajJAnena kAryANi kurvan jJAnI na lipyate // 94 // zubhAzubhaparINAmAnmukto jJAnI bhavAya no| sAsyabhAvapratiSThAtmA karoti tanna vandhakRt // 95 // kAyAdikakriyAyogAt karmavandhaH prjaayte| tathApi sAmyamApannaH karma kurvan vimuktaye // 96 // kriyAyAmakriyAM pazyan sakriyamakriye tathA / svAtmAnaM niSkriyaM pazyan brahmabhuto niraJjanaH // 97 // dahyante karmakASThAni zuddhajJAnAgninA dhruvam / naizcayikanayaprasthaH kriyAM kurvanna vadhyate // 98 // Atmopayogato jJAnI prArabdhakarma vedayan / paropakArakAryANi kurvan parAtmatAM brajet jJAnapUrvAH kriyA yasya bhavanti tasya yoginaH / rAgAdInAmabhAvena karmavandho na jAyate // 10 //
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - AtmopayogI karmathI pAse nathI. che arthAt jJAnIne ane ajJAnIne pariNAmamA bhinnatA hoya che; jJAnInA ane ajJAnInA pariNAma bhinna bhinna hoya che. kAryanI sadazatA chatA ajJAnInA pariNAma jyAre badhAne mATe hoya che tyAre jJAnInA pariNAma kharekhara muktine mATe hoya che. jJAna ane vairAgyanuM baLa zAomAM apUrva saMbhaLAya che ke jevaDe kartavya kArya karate chato nirlepa jJAnI jagamAM zobhI rahe che. sarvatra sarvathA sarvadA ahaMmamatvasaMtyAgathI ane sarvatra sarva chamAM sarva kAryomAM sarva vastuomAM brahmadathiI yathAyogya Avazyaka kAryane karate chate brahmajJAnI nAmarUpamAM-karmamAM-saMsAramA pAse nathI. vivecana -uparyukta kene bhAvArtha yadi vistArathI lakhavAmAM Ave te eka moTuM pustaka thaI jAya. nizcayaSTi dhAraNa karIne AtmAnA upagapUrvaka svaktavya karavAmAM Ave che te vyavahAramAM nirlepa dazA rahI zake che. rAdhAvedhanA samAna atyaMta duSkara kAryapravRttinI vyavahAre pharaja adA karavAnI hoya che. jainadarzana ane jainetaradarzana nenAM AdhyAtmika zAstronuM bAra varSa paryanta smaraNa manana ane nididhyAsana karavAmAM Ave che pazcAta tene anubhava karavAmAM Ave che temaja adhyAtmajJAnane anubhava karyA pazcAt AmepagapUrvaka bAhyakartavya kAryo karavAne abhyAsa pADavAmAM Ave che tyAre AtmajJAninI dazA ane karmazinI dazA prApta thAya che. gurukulemAM adhyAtmazAnA abhyAsaka karmacAgI manuSyo pedA thaze tyAre jaDatA ane zuSkajJAnatva TaLaze ane bhAratane uddhAra karanArA mahApurUSonI paraMparA prakaTAvI zakAze. vIryanI rakSA karIne urvaretA brahmacArIone banAvavAmAM Avaze ane teo svaparadarzananAM AdhyAtmika zAstronuM paripUrNa manana karIne jyAre kartavyapravRttine adA karaze tyAre teo AdhyAtmika pragatinI sAthe vyAvahArika pragatine sAdhI zakaze. yAda rAkhavuM ke jyAM vicAranuM bala nathI tyA AcAranuM bala udbhavatuM nathI. AdhyAtmika jJAna vinA vicArabalanI keLavaNI karI zakAtI nathI. AdhyAtmika vicAronuM paripUrNa jJAna thAya che tyAre dravya kSetra kAla bhAva pramANe sarvatra sarva vyavahAramAM AcAranI vyavasthAmAM sudhArA vadhArA sAthe pravRtti pUrvaka pragati karI zakAya che. AdhyAtmika jJAnanI prAptithI AbhepagapUrvaka bAhya kartanya pravRttine sevI zakAya che. AtmAno anubhava karIne Avazyaka kArya karanAra lepate nathI ema kamAM je kathavAmAM AvyuM che tenuM kAraNa e che ke bAhya nAma rUpanI pravRttimAM nAnI kaI tatva dekhI zakatA nathI tethI te temA lepAI zakatA nathI nAmarUpanI vRtti TaLatAM nAmarUpanI ArapAra jJAna prakAza javAthI pazcAt nAma rUpa saMbaMdhI vyavahAre je je kAryo karavAmAM Ave che temAM levAnuM na thAya e vastuta saMbhAvya che. ApanI sAthe bAdha kAryo karatA nAmarUpanI rAgadvegAtmaka vRtti rahetI nathI tethI ApAgI jJAnI je je kAryo kare che temAM te baMdhAto nathI AtmajJAnI sarvatra sarva kAryomAM ane sarva karyuM
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kama yAga tha-savivecana. ( 100 ) ane adRzya padyArthImAM paramAtmatAnI bhAvanA dhAraNa kare che tethI tenAmAM paramAtmabhAvanA saraskArA deDha thavAnI sAthe bAhya kArya pravRttimAM tenu nipatra paNa vadhatu jAya che. AtmajJAnI je je dekhe che, je je smare che, je je sAMbhaLe che, je je sudye che, re je khAya che ane je je sparze che, te sarvamAM paramAtmarUpa dhyeya bhAvanA eka tAra peAtAnA hRdayanI sAthe hAvAthI tenAthI rAga dveSa vRttinA sabhyAza nikhala thaI TaLatA jAya che ane paramAtmapadaprAptinA saMskArA dRDha thaI paramAtmapada sanmukha thatA jAya che. jyAM dekhuM tyAM tyAMhi tuddhi tuddhi evI paramabrahma bhAvanAnI raDha lAgavAthI mAhya nAmarUpa vRttiyeAnAM sarva baMdhanonA hRdaya sAthenA saMbaMdha chUTI jAya che ane paramAtmapada tvarita prApta thAya che. sarvatra sarva kScAmA paramAtmadhyeyanI dhUna lAgavAthI dRzya padArthAMmAM rAgAdika vRttinA sabadha rahetA nathI. je je kanya kArya karavAnAM hoya teomAM paramAtmatAnI bhAvanA bhAvanAra manuSya kartavyakArya karatA rAgAdi bhAvathI lepAI zake nahi e manavA ceAgya che. svapara savamAM parAtmatASTi jenI thaI che te kanyakAAmAM vaipAya nahI. bAhya kAryAMmAM evI zakti nathI ke je manuSyanI sarvatra pAtmAdhyeya dRSTi thaI che tene lepAyamAna karI zake. AtmAthI bhinna rahela jJAnAvaraNIyAdi pudgala skAmAM paNa evI zakti nathI ke je ekadama rAgadveSanI vRtti vinA satra parAtmatA marIne kA karanArane lAgI zake. sarvatra kArya pravRttimA brahmaSTivALAne koi jAtanI kakha dhapravRtti vastutaH nathI evI rIte mAnI svakartavyane adA kare che. A vizvanuM sa taMtra calAve te paNa nile 5 rahe evI tenAmA zakti utpanna thAya che tethI tene salepa thavAne koI kAryapravRttimAM bhaya rahetA nathI. sarva dRzya jaDa padArthAMmAM zubhAzubha pariNAmathI je mukta thaela che evA AtmajJAnI sauMsAranI vRddhi karatA nathI. nAmarUpanA saMbadhe upajelI ka vyavyavahArapravRttine je zubhAzubha pariNAma vinAnA svAdhikAre krUja * mAnI kare che tene jaDa dhe! A saMsAramA khadhana mATe thatA nathI. zubhAzubhapariNAmamAM sattvaguNu rajoguNu ane tameguNanA samAveza thAya che zubhAzubha pariNAma vinA nAmarUpa sa kha dhenA je je kAnei svAdhikAre je je manuSyA kare che te te manuSya game te jAtanA hAya te paNa te sa*sArabaMdhanothI kha dhAtA nathI. sava dazya padArthAMmAM zubhAzubhapariNAma jene nathI te sAmyabhAvI AtmA kahevAya che. sAmyabhAva pratiSThitAtmA paramAtmarUpa antarathI ane che tethI te je je kaMi kare che, Ale che, temA te ni dha rahe che ane tenI kartavya pravRttithI jagane anantaguNu upakAra thAya che. sAmyabhAva pratiSThitAtmA kAyAkrika cegadvArA hiMsA kare tathApi tene gaMgA nadImAM khuDanArA ane akAyAdinI hiMsAne khA kAyayeAgathI karanArA muninI peThe antaramAM kevalajJAna prakaTAvavA koI jAtanA Antara viAdha AvatA nathI. gaMgAnadI utaratA eka munine eka devIe trizula mArI jalamAM buDADyA. wwww wwww w now what L
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ # sAmyabhAvanI saphalatA. ( 11 ) te muninI kAyAthI aSThAyAdri jIvanI vizadhanA thaI parantu antamAM te muni sAmyabhAvavaDe AtmayogI banyA hatA tethI temane kevalajJAna thayuM. zagadveSanA pariNAma vinA kAyAdi cegadvArA thaelI hiMsA kharekhara kevalajJAna aTakAvavA samartha thaI nahi-satya siddhAMtathI avAdhavAnuM ke sAmyabhAvamAM jene AtmA sthita che arthAt AtmAnA samabhAvarUpa dha vaDe jenA AtmA pratiSThita thaela che evA kamacAgIne kartavya kArya karatAM kAya hiMsAddhithI pazu saMsAramAM maMdhana thatuM nathI . parantu ulaTA te samabhAve kanyakAya ne karatA chatA nirlepa rahe che ane kAyayeAgakamane paNa samabhAve dUra karI paramAtmapadane prApta kare che. sAmyabhAvayeAgI krayAgI banIne bAhya kAryaMne karatA chatA ghanadhAtikamaNIne kevalajJAna prApta karI zake che. tenA duzmana banelA lAkhA manuSyanI madhye samabhAvayeAgI kanyakArDsa karIne nirlepa rahI jagatanuM kalyANa karavA samartha thAya che evuM antAM anubhava karanArAo avAdhI zake che. kAyAdika kriyAyogathI karma anya thAya che tathA sAmyane prApta thaela kamacAgI kArya karatA chatA muktipadyane prApta kare che. upara jaNAvavAmAM Avyu che ke kAyAdikakriyAyAgathI hiMsAkarmabandha thAya che parantu te jJAnIne kaivalajJAnAdi prAptimAM baMdhanakAraka thatuM nathI. sAmyabhAvanA apUrva mahimA che. anantakAlathI mAMdhela ghanaghAtI nA sAsyabhAvathI kSaNamAM kSaya thAya che. sAmyabhAvapratiSThitayAgI kartavya kAryAM karatA chatA nirlepa rahI paramAtmapadane prApta karI zake che. sAmyabhAvathI A vizvane avalAkatAM rAgadveSanI vRttinA uddabhava thata nathI ane vyAvahArika kArya karatAM chatAM kAimAM lepAvAnuM thatuM nathI. sAmyabhAvanI mahattA avaLeAdhyA pazcAt tene prApta karIne kanyakArya karavAthI nile patAnA anubhava prApta thaI zake che. jJAnapUrvaka sAmyabhAvane prApta karI jJAnIe kartavyakAni karavAM joIe, yAmA akriyatAne dekhanAra kaceAgI kamathI nile`pa rahe che ane jJAnAvaraNIyAdi karma anya karI zakatA nathI. akriyAmA sakriyane dekhanAra karmabaMdhana karI zakatA nathI. vyavahArathI sakriya evA AtmAne nizcayata niSkriya tarIke dekhIne ane tenA upayeAga dhAraNa karIne kanyakAya ne karanAra kaceAgI ka kha dhana karI zakatA nathI ane rAgAdilepathI lepAte nathI arthAt nile pa rahe che. kriyAmA akriyAne kevI rIte dekhavI ? ane akriyamA sakriyane kevI rIte kayA nayathI dekhavA ? tathA AtmAne kayA nayathI niSkriya dekhavA ? e dravyAnu ceAganA abhyAsIone aneka nAnI apekSAe sa'bAdhAya che. pudgaladehArdikanI kriyAmA naizcayikanayanI dRSTie AtmAnI kriyA nathI tethI dehArdikamA AtmAnI nizrcayanayathI akriyAne dekhe ane pudgalakriyAnI apekSAe akriya evA AtmAne AtmAnA dharmanI apekSAe utpAdanyacakriyAthI sakriya dekhe tathA bAhyakriyAthI bhinna evA AtmAne AyiAthI rahita niSkriya dekhe te manuSya bAhyakAyAdikanI Avazyaka vyavahArapravRttie pravRtti karate chatA kamathI akha"dha nirlepa rahI brahmabhUta simuddha paramAtmA ane che. atra anubhava
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - -- - - - - -- - - - - - - - (502) zrI kamalega graMtha-savivecana. -~~-~~~~ ~ ~-~~~ ~~~~~~~~ ~~ ~~~~~~ daSTithI kAryapravRtti samaye upayoga bhAvathI dekhavAnuM avadhavuM. sakiyamAM apriya evA AtmAne avalokanAra karma rUpa aMjanathI aMjAtuM nathI ane AtmArUpa brahmane dekhI AtmAnA zuddharUpane dhAraNa karI paramAtmArUpa banI jAya che. devagurudharmanI sevArUpa avazyaka pravRttine sevaka karmayogI karmavegane AcarI rAgadveSAdivRttine chatI sakriyatvamA AtmAnuM zuddha avalokana anubhavI AtmAnI vAstavika kriyA karI paramAtmapadane prApta karI zake che. aneka nayanI daSTie uparyukta bhAvArthane vistArata. avabodhI je AtmAnI zuddhatAnA upagamA rahe che te karma karato chate akamI brahmabhUta niraMjana bane che. je je sarva . Avazyaka pravRtti-kiyAo thAya che te dehAdi gugalanA gharanI che ema jJAnI avadhe che, ane sakriya evI kAyAmAM vyApI rahela jJAnI ayi AtmAne dekhe che tethI te bAhyapravRttiomA-kriyAomAM AtmAnA ahaM tvane dhAraNa karatA nathI. AtmAnuM AtmA e zabdathI pADelA nAmamAM Atmatvane nahi dekhanAra jJAnI nAmarUpathI bhina AtmAnA vAstavika niyitvane anubhavI tathA sayimA nAmarUpathI bhinna ayitvane anubhavI nAmarUpanI vRttinI pele pAra jaI nAmarUpa vyavahArasiddha Avazyaka kartavya kAryo karato chate paNa lepa nathI. pudgala kriyAnI apekSAe akriya evA AtmAmAM AtmAnA guNaparyAyanI utpatticayanI kriyAne anubhava karanAra jJAnI kartavya karma karate chatA brahmabhUta niraMjana bane che. bAhyAnI sarva kriyAo karatAM AtmAnA ayitvanA upayogane je dhAraNa kare che te karmayogI jJAnI je je sakriya pravRttine seve che temAM ahaMbhAvathI baMdhAte nathI ane bAhya pravRtti sevavAmAM zuSkajJAnI banatuM nathI, kAraNa ke te sakiyamAM niSkriya upagane dhAraNa karanAre banelo hoya che ane kriyA karatA baMdhAvAnuM thAya che evI daSTinI pele pAra jaI Avazyaka kriyAonI vyavahArathI upagitA samajelA hoya che. - zuddhajJAnAgnivaDe karmakASTha baLIne bhasmIbhUta thaI jAya che. naiRcikanaprastha AtmajJAnI vyAvahArika kAryo karato chate jJAnAvaraNIyAdika karmavaDe baMdhAto nathI. zuddha jJAnAgni sarva kamene bALIne bhasmIbhUta karI nAkhe che. te mahAtmAnA hadayamAM zuddha jJAnAgni jAgra karyA pazcAt pratyeka kartavya karma karyA chatAM karyAnuM abhimAna na hovAthI ane rAgAdikathI nile patya rahevAthI bAhyAdhikAre bAhya pharaja adA karatAM tenAthI dharma rakSA saMgha rakSA kuTumba rakSA deza rakSA ' ane vizva rakSAmAM bhAga laI zakAya che ane bahA zaktinI paramArtha kAryamAM saphalatA karI zakAya che, tethI nirlepapaNuM rahe evI sthiti prApta karyo pazcAt te kartavya kAryone karavAmAM Atmabhega ApavA sarvadA kaTibaddha rahevuM joIe. svAtmAmAM zuddha jJAnAgni pragaTa thayuM che ke nahI? tenI sAkSI kharekhara pitAno AtmA ApI zake che. anya manuSyanI sAkSI letAM kadApi pAra AvavAne nathI. svAtmAmAM zuddha jJAna pragaTayuM che ke nahi tene pitAne je anubhava thAya che te anyane
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shi naiyikanayaprasthanI karaNI. ( 103 ) kadApi thai zakatA nathI. ataeva AtmasAkSI grahIne kartavya pravRttivaDe pravRtta thavu joie, AtmasAkSI dharma jyAM, tyAM zuM ? abhyanu kAma jana mana raJjana dharmako, mUla na eka cadAma:-" jana mana rajana dharmanu eka badAmanuM paNa mUla nathI. ataeva je je kanyA karavA te sarve kharekhara AtmasAkSIe karavA joie. AtmasAkSIe Avazyaka karmAM karavAthI AtmAnI zuddha jJAnadazAnI vRddhi ane nile patA vadhe che, je mahAtmAnA hRdayamAM zuddha jJAnAgni pragaTI che-te je je kartavya karyAM kare che temAM tenA AtmAnI nilepatA mATe tene AtmA anubhava sAkSI pUre che. emA anyanI sAkSIenI AvazyakatA nathI. kRSNa ane zreNikanI AntaradazA kevI hatI ? tenI sAkSI teonA AtmAe pUratA hatA ane teo je dazAmA rahelA hatA te dazAyogya svAdhikAre kanya kAni karatA hatA. zrIkRSNa bhagavadgItAmA arjunane kathe che ke jJAnarUpa agni sarve kane khALI bhasmIbhUta karI de che, nizcaya daSTi citta dharI jJI, cAhe te avaDhAre; puchyavaMta te pAmaronI, avasamudrano vAra--ityAdi sAkSIe kharekhara AtmAnA zuddha jJAnapUrvaka naizciyaka STine hRdayamAM dhAraNa karIne Avazyaka vyavahAranI puSTi karanArI che. A vizvamA aneka nacenI sApekSatAe avalAkavAnuM hoya che, ane aneka nacenI sApekSatAe pravRtti karavAnI hAya che; jyAM sudhI mahAtmA naiRRyikanayaprastha thatA nathI, te dRDha nizcayapUrvaka koI paNa vyAvahArika kAne karI zakatA nathI ane sasAra vyavahAramAM nile 5 manI zakatA nathI naiRcika nayaprastha manuSya aneka prakAranA vikalpa sakAthI mukata banIne vyAvahArika kanyA karavAmA bhIti Adi dASAthI pazcAt paryaMte nathI. naiRRyikanayaprastha manuSya sarva kanya krame karavAmAM Atarika nilepatA dhAraNa karI zake che ane jalamA kamalanI peThe nilepa rahevAne AtmAnI nirlepa jJAnazakitane khIlavI zake che. ataeva vyAvahArika kanyakAryoM karavAnI pUrve naiRRyika jJAna dhAraNa karIne naiRRyika dRSTine dhAraNa karavAnI AvazyakatAne avazya pratyeka manuSye svIkAravI joIe. naiyyacikanayaprastha manuSya kadApi zuSkajJAnI anI zaktA nathI. je zuSkajJAnI ane che te naiRRyikanayaprastha gaNI zakAtA nathI--ema anubhavaSTithI anubhavavu joIe. Avazyaka vyAvahArika kartavya kAryAM karavAnI pharajane je adA kare che te naithayikanayaprastha nI zake che ane sarva khAkhatAmA vyavahArakuzala anI sarva prakAranI bAhya tathA Antarika pragatimA AtmabhAga ApI zake che. sadgurukRpAthI yuddhajJAnanI prApti thAya che ane tethI naiRyikanayaprastha banI zakAya che je naikSayikanayaprastha che te zuddha jJAnI che ane je zuddha jJAnI che te sarva karmAMne khALI bhasmIbhUta karI de che tethI te Avazyaka vyAvahArika kAryAM karavAmA pazcAt haThatA nathI, tenI evI pravRttithI te Atmapragati, dharma pragati, sagha pragati, sArvajanikahita pragati, deza pragati, ane vizva pragatine kI zake che ane kRtakRtya ane che, je karmAM bhAgane sanmukha thaelA haiya che arthAt udayamAM wwwwww~
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - -- - ----- ------- ------ -- -- ---- - ----- -- - -- ------ -- -- - - --- - - --------- ---- -- (504). zrI karmavega graMtha- vivecana, AvIne pitAnuM zubhAzubha phala vedAvavAne ughukta banelAM hoya che evAM karmane prArabdha karma kavAmAM Ave che. udayamAM AvelA AThe karmane prArabdhakarma karAvAmAM Ave che. zubhAzubha karmanA udayavipAkane prArabdhakarma kahevAmAM Ave che. je karmone AtmA grahIne sattA tarIke rAkhe che tene saMcita karma kahevAmAM Ave che. je karmo phala ApavAne sanmukha thayAM nathI paratu AtmAnI sAthe lAgI rahelAM che tene saMvitA avabodhavuM, je karmabandha tarIke hAla karma grahAtuM hoya tene kriyamANa karma kahevAmAM Ave che. vartamAna kAlamAM je je kAryo karatA rAgadveSanI pariNati vaDe jJAnAvaraNayAdi karma grahAya che tene kriyamANe karma kavAmAM Ave che,-ema amadIya vicAraparibhASAe avadhavuM. banyamAM AvelAM ane sattAe paDI rahelAM karmone sacitakame tarIke jANavA. pratighag, ritivA tathA ane karArabdha e cAra prakAre karmane baMdha avabodha. vaMdha, 3, vILA ane sattA e cAra prakAre karma avabodhavuM. yoganI zubhAzubha pravRttithI prakRti ane pradeza bandha thAya che. te karmo keTalA kAla sudhI kevuM phala samarpaze tene AdhAra kaSAya bhAva ke jene rAgadveSa kahevAmAM Ave che tenA upara rahelo che. AtmAnA svarUpajJAnarUpa samyakatvane ane AtmAnA mULadharmarUpa deza cAritra ane sarva viratirU5 cAritrane je dha kare che tene kaSA kahevAmAM Ave che. kaSAye sarvathA prakAre naSTa thAya che tyAre yathAgyAta cAritranI prApti thAya che. jyAre AtmA nikaSAya bhAve mAtra kAyAdikAgathI kaI kAryanI pravRttine seve che tyAre te prakRtibadha ane pradezaba mAtra zAtA vedanIyarUpa bAMdhe che ane turata bhegavIne te karmathI rahita bane che. AtmA sAthe baMdhAyelI karmaprakRti jyA sudhI tenuM phala ApavAne tatpara thatI nathI tyAM sudhInA kAlane abAdhAkAla kahevAmAM Ave che. baMdhAyelI prakRti jyAM sudhI udayamAM AvatI nathI tyAM sudhI te bAdhA karI zaktI nathI mATe teTalA kAlane abAdhAkAla tarIke avadha. AtmA te prakRtinA anuyakAlamAM AtmajJAna ane vairAgyavaDe apakarSaNa temaja prakRtinA dalikane sarvathA kSaya karI zake che. dazamA guNasthAnaka paryanta kaSAya che. AtmajJAna ane vairAgyabaLe kaSAyanI pariNatine haThAvI kSaya karI cagI kevalajJAna prApta karI zake che. kaSAyavaDe sAtaATha karmonuM AtmA grahaNa kare che. AkhA bhavamA ekavAra AyuSyakarmane AtmA bAMdhe che. kaSAya pariNAmabAhulyathI pApaprakRtine rasa ane vizeSa sthiti badhAya che. kaSAyanA alpatvathI deva ane manuSya saMbaMdhI AyuSya sthiti lAMbI ane kaSAya prAcuryathI deva ane manuSya saMbaMdhI alpaAyuSya sthiti baMdhAya che. mana-vacana ane kAyAnA coganI caMcalatAthI ane kaSAyanI alpatAthI sthiti ane rasapUna baMdhAya che manegavaDe upArjita karmaprakRtine pradeza ghaNo vistAravALo hoya che paNa te alpakALamAM paNa bhegavI zakAya che ane tenI asara nahi jevI hoya che. prasannacaMdrarAjarSie kAryotsargamAM sAtamI naraka
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - IE jJAnI sarva kriyAmAM nilepa rahI zake. (55) cogya dalikane sattAmAM saMgrahyAM paraMtu turata jJAnavairAgya baLe cetyA ane kaSAyanuM paravazatva tyajI dIdhuM. AtmAnA zuddha svarUpamAM zrIprasannacaMdrarAjarSi sthira thayA ane AtmAnA zuddhopage zukaladhyAna dhyAvA lAgyA. zukaladhyAnanA baLe prasannacaMdrarAjarSie sAtamI narakAgya badhela karmalike ane anya sarva ghanaghAtI karmalikane AtmAnA pradezathI vikherI nAkhI kevalajJAna pAmyA. prasannacaMdrarAjarSie pUrve kaSAyavaDe karmobAMdhyAM ane pazcAta jJAnavairAgyabaLe kamene vikherI nAkhyAM tethI evuM siddha thAya che ke karmabaMdhamAM kaSAyanI mukhyatA che. kaSAyane haThAvavAne jJAnavairAgyabalanI mukhyatA che. AtmAnA upayogamAM jJAna ane vairAgyabala samAI jAya che. je manuSya svAdhikAre kartavya kAryo karatA mana vacana ane kAyAnA cAganI caMcalatAne dhAraNa kare che, paraMtu AtmapayogavaDe kaSAya bhAvane haTAvI de che teo alpa karmabandha kare che. temaja je manuSya keIpaNa kArya kyAM vinA besI rahe che, parantu ApAgI nathI temaja jeo kaSAya bhAvane dhAraNa kare che teo cIkaNuM karmane bAdhe che. kaSAya bhAva vinA AtmapagathI kArya pravRtti sevatA karma rasathI lepAvAnuM thatuM nathI ema jainakarma daSTie anubhavagamya thAya che. AtmaprabhunA gharane nyAya AtmAnI rAgadveSa pariNatithI tolAya che. AtmaprabhunA pagamAM rahe che te samaye rAgadveSanI pariNati pragaTatI nathI athata rAgadveSanI pariNati manda paDe che tethI bAhya kartavyane kAyAdikane karatA yaugika bandha vinA anya rasAdi bandha thatuM nathI brAhmaNa kSatriya vaizya zUdrAdi gRhasthane ane tyAgIone kartavya kAryo karatAM chatAM je Apaga varte che to teone rasabandha ane sthitibandha thatuM nathI ane kAyAdivaDe pradeza bandha thaye hoya che te paNa te jJAnavairAgyabaLe naSTa thAya che athavA kadApi te karma bhegavAya che te paNa alpakALamA tethI chUTI javAya che. AtmAgI rasAdiyukta karmabaMdhane kAryapravRtti karate chate bAdhI zakato nathI. ItyAdi sarvatra nirlepAdhikAre A Azaya pramANe avadhavuM ema ammadIya Azaya che ane te zAstronA AdhAre siddha thAya che. jenA zAstrothI uparyukta vivecananI siddhi thAya che. AmepagathI kapAyane abhAva thAya che ane tethI prasannacandra rAjarSinI peThe kamabhAvatva avadhavuM. prasannacandrarAjarSie manathI karma bAhyAM hatAM ane jJAna vairAgya pariNAmathI tene kSaya karyo hato tatat jJAna vairAgyamaya Abhe pagathI kartavya kArya karate chate jJAnI sarva bAbatamAM nirlepa rahI zake che rAgadveSane abhAva thaye eTale sarva karmane abhAva thayo ema avadhavu, AtmopagathI jJAnI prArabdhakarma de che ane sacita karmane kSaya kare che ane priyamANa kone AvazyakAdithI nivAre che tethI te saMsAramAM AtmAnita karavAmAM bhaNe che agragAmI bane che. AtmApayegI prArabdha karma vedate chate bAhyata game tevI sthitimAM hoya che
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - -- --- --- - - - - - - - - - - - ( 10 ) thI kamAyega --savivecana. tathApi Antara dRSTie te AtmotkAnivaDe ucca hoya che ane te paramAtmapadaprAptine adhikArI baneluM hoya che. egIe bAta kizuka malina jevA dekhAya che paraMtu teo AtmatkAntimAM sarvata- agragAmI hoya che ema antarika guvake anubhava karatAM avabodhAya che. AtkAntinA zikhara para AhavAne AtmapathI manuSya kartavya kArya karato chate adhikArI bane che. ApaNI jJAnIne tyAM sudhI paropakArAdi kAryo karavAne tene takalpavyavahAra che tyA sudhI te pravRtti kare che temAM tenA AtmAnI unnati ane anya manonI unnati samApalI che ema avadhavuM. karADe maNuM aphINane vyApAra karanAra vyApArI kaI sAvacetIthI pravartate chate aphINathI mRtyu vize laya pAmI zakta nathI, tat aitmajJAnI Atmapayoge Avazyaka pravRtti karate chate karma rasathI rasAte nathI ema anubhavI sthi2 prajJAthI pratyeka manuSya ravAdhikAre pravRtti karavI ane calacitta zaMkAdi dene dUra karavA. uparyukta bAbatano anubhava kyAM pazcAt sthira pragAne dhAraNa karavI joIe. asthiraprajJAvALA manu uparyukta bAbatane jANe che, chatA alpavIrya ane asthirabuddhithI kAryapravRttimA DAmADena rithatine dhAraNa karI lebInA zvAnanI peThe gharanA nahi ane ghATanA nahi evI ubhayabhraSTa dazAne dhAraNa karI saMsAra vyavahAramAM avagatipAtra bane che, tethI teo AjIvikAdi dazAmA calacitta vikalyasaMkalpadazAvALA bane che. tethI ghAcInA baLadanI peThe jyAnA tyA rahe che ane kaSAya pariNatithI rahita banI zaktA nathI. atae AjIvikAdinA sAdhane pUrNa karavAne saMsAramAM jJAnIe ApagI banIne kartavya kAryo karavA joIe. paraMtu ubhayate bhraSTa dazA thAya evI asthiraprajJAthI caMcaladazAne AdhIna na thavuM joIe. AjIvikAdi kAryonI pravRtti vaDe teonI siddhi kya vinA AjIvikAdi pravRttine tyAga karavAthI kapAyabhAva ghaTatuM nathI ane temaja vikalpa saMkalpa dazAvate karmarasathI phasAvAnuM thAya che ane AtmapagathI paNa bhraSTa thavAya che. mATe AtmajJAnIe AjIvikAdi kartavyavyavahArapravRttithI bhraSTa na banavuM joIe, paratu AtmapayogI kartavyapravRtti sevavI joIe AtmayogavALI Avazyaka kartavya pravRttine sevatAM karmarasathI nirlepa dazA rahe che. AmepagI zubhAzubha prArabdha vedanIyane bhegavate chate kAyAdikane paropakAra kAryomAM vAparIne Atmapragati karI zake che. papakAra karavAnI pravRttine sevavI joIe ane e pravRttino dhAraNa karavuM joIetenI koInAthI nA pADI zakAya tema nathI. popakAra kare e Avazyaka kartavya che. pApakAraka Avazyaka kAryo karavAnI nijapharajane svAdhikAre karavAmA zuSka jJAnane AgaLa karI niSkriya banavAthI Atmapragati thaI zake tema nathI. atae jJAnIoe paropakArAdi Avazyaka kartavya karavAnI nijapharajane ApAgata karavI joIe. AvazyakapApakArAdi kartavya kAryo karavAmAM mana vacana ane kAyAnI cegazakti vAparavAthI AtmapragatimAM
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ Pin " je ekane jANe che te sarvane jANe che ' ( 107 ) pazcAt paDAtu nathI ema anubhavajJAne samyag avamAdhAya che ane kartavya parAyaNa thaI paramAtmAne prApta karI zakAya che. jJAnapUrvaka jenI kriyA che evA kamacAgIne rAgAdikanA abhAvapUrvaka Avazyaka pravRttimAM pravatAM karmabaMdha thatA nathI; jJAnapUrvaka pratyeka Avazyaka kArTUnI kriyAo karavAnI jarUra che. jJAnI zvAsocchvAsamAM, jo mano nAza-jJAnapUrvaka pratyeka kriyAthI uttama phUlanI prApti thAya che. jJAnaziyAmyAM mokSa jJAna ane kriyAvaDe mekSa che. jJAnI sAMsArika ane dhArmika khAkhatAmA jJAnapUrvaka kriyAkhaLathI sAMsArika pragati ane dhArmika pragatipUrvaka aneka dukhAthI mukta thaI zake che. jJAna vinA kaI kriyA karavI tenI samajaNa paDatI nathI. jJAnI pAse kriyA hAya che. ajJAnIethI vastuta* kriyAnu kharU svarUpa avakhAdhI zakAtu' nathI. jenI pAse jJAnakhala hAya che tenA vyavahAramA ane dhamamA jaya thAya che. jenI pAse jJAnakhaLa hAya che tenu sarvatra vizvamAM sattA sAmrAjya pravarte che. jJAnamaLa vinAnA jaMgalI manuSya sudharelA jamAnAmA temanI asalanI pravartatI kriyAthI parata Mtra bandhanamAthI mukta thai zakatA nathI. tepAnI AgaLa tIrakAmaThAMnI yuddhakriyA kadApi nabhI zake nahi, temaja chApelA pustakAthI je jamAnAmA abhyAsakhaLanI pragati thai rahI che te jamAnAmA lakhelAM pustakavaDe abhyAsa karIne spardhAnA khaLamAM AgaLa vadhI zakAya nahi evuM jJAnathI jaNAya che ane je samaye je kriyA karavAnI hAya che te jJAnathI tuta avAdhAya che ane te pramANe pravRtti thAya che. jJAnapUrvaka kriyA hAya che tA pratyeka kArya pravRttimAM vijayane prApta karI zakAya che. jJAna vinAnA anya manuSyAnI kAryapravRttithI svaparanI pragatinI AzA rAkhavI e nya che. vijJAnazAstra padArthavijJAna cAne sAyansavidhA adhyAtmavidyA vyAvahArikabhASAvidyA Adi aneka prakAranI vidyAonu sthAna saprApta karavAthI AtmapragatimAM pragatimAnlR khanI zakAya che. jJAna ane kriyA e ethI pragatinA zikhare pahocatA mekSa thAya che. AtmAne lAgelI rAgadveSanI pariNatine haThAvavAne kyA kayA upAya levA temaja tenuM kharU svarUpa avamedhavA mATe prathama jJAnanI jarUra che. jJAna vinA eka zvAseAsa paNa cAlI zake tema nathI, sarva prakAranA jJAnAnI prApti karyAM vinA sarva prakAranI kriyAonI prApti thaI zakatI nathI sarva prakAranA jJAneAmA AtmajJAnanI mukhyatA che, parantu te dazA prApta karavA mATe anya jJAnAnI prAptinI apekSA rahe che ane anya pragatinI kriyAnI apekSA rahe che. jJa pA~ jJALaka te satyaM lAk e sUtrathI eka AtmAne jANe che te sarvane jANe che ane sarvane jANe che te ekane jANuM che. ekanA sarvanI jJaptinA paraspara ApekSika sa...baMdha che tethI anyAne jANavAnI jarUra che. sarva prakAranAM jJAnAnu svarUpa avadhavAthI je je Avazyaka ca kriyAe karavAnI hoya che temA dravya kSetra kAla bhAvAnusAre samyak pravRtti thAya che ane rAgAkinA abhAve nirlepa dazA rahe che. nAnI sadA sarvathA brahmaSTie kartavyakAya ne
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (508). zrI kAga gha-vivecana. Ara le che. atae jJAnI tevI brahmaNithI mAyAsamudra tarIne sarva prapaMcathI mukta thAya che. brahmAdaSTie sarva pravRtti karavAmAM Ave te mAthAmagarane tarI zakAya che. bahAdaSTi vinA mAyAsAgarane tarI zakAtuM nathI. sarva kAryomAM brahmadaSTi rahevAthI mananA ke padArtho sAthe rAgAdika lepa thato nathI ane temaja indri ane mananA vivene paNa brAdaSTie dekhavAthI duniyAnI dRSTi karatAM bhinna daSTi rahevAthI padArtho ane Indriya e baMnene sadA nirlepa saMbaMdha rahevAthI mAyA samudrane kSaNavAramAM tarI zakAya che. AtmatinA zikhare virAjamAna thavAne jaDa ane cetana e dravyane brahmadaSTie dekhatAM je ke bane dravyanuM mUla svarUpa pharI jatuM nathI tathApi AnnatinI vAstavika jaMcI hastamAM prApta thAya che. sarvendriya viSayane ane sarva padArthone brahmadaSTithI avalokavAthI tirabhAve rahelA brAne AvirbhAva thAya che ane kartavya kAryo paNa brAne AvirbhAva karavAne brahmadaSTimAM nimittabhUta bane che. sarvadA sarvathA brahmadaSTi dhAraNa karatAM aneka vikSepa naDe che. sarvadA brAdaSTi rAkhIne kartavya kAryo karavAthI rAgadveSanI malinavRttine, AtmAne aMza mAtra paNa sparza thato nathI. nAmarUpanI mehabrAntine laya thavAnI sAthe vAstavika brahmaNine prAdubhava thAya che. piyatanI peThe brahmaSTine pralApa karavA mAtrathI kaMI brahmadaSTie sarvatra sarve karI zakAtAM nathI. nAmarUpamAM jyAre ahaMvRtti thatI nathI ane nAmarUpanI vRttithI svasvarUpa bhinna bhAse che tyAre brahmadaSTinA prAdurbhAvanI sAthe paramagIonI kartavyakArya karavAnI zaktine prAdurbhAva thAya che. AtmAnuM zuddha svarUpa jenAthI avabedhAya che evI daSTine brahmadaSTi kathavAmAM Ave che. brahmadaSTithI avaletA Ananda vinA anya kazuM kaI anubhavAtuM nathI, tathApi kartavya kAryone karavAmAM adhikArano lepa karI zakAtuM nathI. brAdaSTine prAdurbhAva thavAnI sAthe nirviSakadaSTi bane che ane sarva jInA zuddha rUpanI sAthe AtmAne tAra joDAya che tathA karmAdika denI upekSA thavAnI sAthe sarvatra nirabhAva jhaLakI uThe che; tathA svAtmAvat sarva jIvo para priyabhAva prakaTI zake che. tethI kaSAyarasanI pratikSaNa ghaNuM kSINutA thatI jAya che. brAdaSTithI sarvatra avalokatAM kaSAya ane nekaSAyanI madatA pratikSaNa thatI jAya che ane sarvatra jANe brahma vilasI rahyuM hoya evo anubhava thAya che. tenI sAthe kartavya pravRtti paNa kAyAdikage thayA kare che. brASTinI prabaLatAthI udaya AvanAra kaSAyene pravRtti karatAM haThAvI zakAya che. brahmadaSTithI paramAtmAnI peThe sarvatra sarvadA sarvathA sarva kartavya kAryo karatA nilepa rahI zakAya che. jJAnIo A bAbatane abhyAsa sevIne udArabhAvathI sarva kAryo karatA uparyuMkatamAyAsamudrane tarI jAya che tene anubhava Ave che. brahmaSTithI mAyAsAgarane lepa thaI jAya che ane sarvatra AnaMda mahAsAgara vilasatA avalokAya che. aeva brahmadaSTie kartavya kAryo karavAnI upayogitA avabodhIne jJAnI brahmaSTithI kAne Acare che ema kathavAmAM AvyuM che. keI kArya A vizvamAM azakya nathI.
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ Pin brahmadaSTinI dazA (508 ) brahmadRSTithI kArDa karI zakAya che, ane mAyAsAgarane udyadhI zakAya che. jJAnIne A mAmatane anubhava thaI zake che paNa ajJAnIne tene anubhava thaI zakatA nathI. AvI brahmasRSTi prApta karIne kanyakA karavAnI dRSTine prApta karI vartavuM te mAyAsAgarane tarI javA e upayukta zlAkanA sAra che. brahmaSTine prabhudRSTi yAne brahmaprabhuSTi thAya che. brahmadRSTi thavAthI prabhumaya jIvana prApta karI zakAya che. prabhudRSTi yAne brahmaSTivALA manuSya A vizvamA sarvAMga sa kAryAM karatA chatA nilepa nisaMga zuddha rahIne akhaMDa Ananda anubhavI zake che. vA-chA ane zAka vinA, rAga ane dveSa vinA brahmaSTithI kanyakAk karavAthI aMdhAvAnuM thatuM nathI. samudramA taravAnI pUrNa zakita prApta thatA jaladhithI AtmAne kaMi vikSepa thatA nathI taddat rAgadveSa vinA AtmAne AtmarUpe vyAvahArapharaja pramANe vyAvahArika pravRtti karavAthI kacegInI dazA prApta karI zakAya che. brahmasRSTinI dazA mATe aSTAvakra gItAnA zlokAne nIce uttArA karavAmAM Ave che. zlokAH tadAbandho yadAcittaM kiJcid vAJchati zocati / kiJcin muJcati gRhNAti kiJcad hRSyati kupyati // tadA muktiryadAcittaM na vAJchati na zocati / na muJcati na gRhNAti na hRSyati na kupyati // tadA bandho yadA cittaM saktaM kAsvapi dRSTiSu / tadA mokSo yadAcita - masaktaM sarvadRSTiSu // yadA nA'haM tadA mokSo yadA'haM vandhanaM tadA / mati helayA kiJcin mA gRhANa vimuJca mA // tvamekazcetanaH zuddho jaDaM vizvamasattathA / avidyA pi na kiJcitsA kAnubhutsA tathApi te / nAhaM deho na me deho vodho'hamiti nizcayI / kaivalyamiva saMprApto na smaratyakRtaM kRtam // mokSo viSayavairasyaM vandho vaipayiko rasaH / etAvadeva vijJAnaM yathecchasi tathA kuru //
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmmmmmmmm - - - - - - - - - - - - - - - (51.) zrI bhayoga ya-vivemana. na tvaM deho na te deho bhoktA ko na vA bhavAn / cidrUpo'si sadA sAkSI nirapekSaH sukhaM cara // rAgadveSau manodharmoM na manaste kadAcana / / nirvikalpo'si vodhAtmA nirvikAraH sukhaM cr| idaM kRtamidaM neti dvandvairmuktaMmano ydaa| dharmArthakAmamokSeSu nirapekSaM tadA bhavet // yasyAbhimAno mokSe'pi dehe'pi mamatA tathA / na ca jJAnI na vA yogI kevalaM duHkhabhAgalau // dharmArthakAmamokSeSu jIvite maraNe tathA / kasyApyudAcittasya heyopAdeyatA na hi // kRtaM dehena karmedaM na mayA zuddharUpiNA / iti cintAnurodhI yaH kurvannapi karoti na // yasyAntaH syAdahaMkAro kurvannapi karoti sH| nirahaMkAradhIreNa na kiJcidakRtaMkRtam // aprayatnAtprayatlAdvA mUDho nApnoti nivRtim / tattvanizcayamAtraNa prAjJo bhavati nirvRtaH // yadA yatkartumAyAti tadA tatkurute RjuH / zubhaM vApyazusaM vApi tasya ceSTA hi vAlavat // svAtantryAtsukhamApnota svAtaMtryAllabhate param / svAtaMtryAnnivRti gacchet svAtaMtryAtparamaM sukham / / akurvannapi saMkSobhAt vyayaH sarvatra mUDhadhIH / kurvannapi tu kRtyAni kuzalo hi nirAkulaH //
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - -- - --- - - bAdRSTinI tamagitA kare. (511 ) ' sukhamAste sukhaM zete sulasAyAti yAti ca / / sukhaM vakti sukhaM sute vyavahAre'pi zAntadhIH // nivRttirapi mUDhasya pravRttirupajAyate / pravRttirapi dhIrasya nivRttiH phalabhAginI // parigraheSu vairAgyaM prAyo sUDhasya dRshyte| dehe vigalitAzasya ka rAgaH ka virAgatA // lAraMbheSu niHkAmo yazcared vAlavanmuniH / nirlepastasya zuddhasya kriyamANe'pi karmaNi // sa eva dhanya AtmajJaH sarvabhAveSu yaH smH| pazyan zRNvan spRzam jighrana aznan nistaSamAnasaH // bahunAtra kimuktena jJAnatattvo mhaashyH| bhogamokSanirAkAMkSI sadA sarvatra niirlH|| aSTAvakanA upara lakhelA lokonA bhAvanuM manana karatA avabodhAze ke rAgadveSarahita AtmajJAnanI prApti brahAdaSTinI prAptithI thAya che. brahmajJAnI AtmaSTithI yathAyogya kArya karate chate sarvatra lekhAtA nathI. evI brahmadaSTinI prApti karavAmA gurunI kRpAnI AvazyakatA siddha kare che, brahmadaSTithI sarva kAryo karato chate paNa AtmajJAnI ayi che. sarva prakAranA Avazyaka AraMbhane karate chate paNa brAhimAna akiya che-tenuM kAraNa e che ke te je je kare che temA gagaSanA pariNAmathI baMdhAtuM nathI brahmadaSTithI sarvatra sarvadA sarva kAryo karavAmAM AtmajJAnI pravRttimAna hoya che te paNa tenI pravRtti te nivRttizya che ane ajJAnInI nivRtti paNa pravRttirUpa che, mATe brahmajJAnInI kacerI dazA apUrva prakAranI che ema vastRta siddha thAya che. saccidAnaMdarUpa jJAna dana cAritramaya AtmAne AtmasvarUpe anubhavavAthI brahmadaSTinI prApti thAya che. evI brahmaNi prApta thatA karmavegI kalpAtIta svataMtra jagatane zahenazAha bane che. pazcAt te prArabdha karmacage je kaI pravRtti kare che temAM te Asakta nahi hovAthI te ba dhanamukananI kalpanA hina thaI jAya chebrahmadaSTinI prApti pazcAt kaI prApta karavAnuM rahetuM nathI. bhagavaddagItAnA achAdaza adhyAyamAM brahmadaSTinI karmagitA saMbadhI nIce pramANe lakhyuM che.
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - zrI karmayoga graMtha-savivecana. - - - - - - - - - - - - jana nma : zloka yasya nA'haM kRto bhAva buddhiryasya na lipyate / hatvApi sa hamAllokAn na haMti na nivadhyate // jene hiMdutabhAva nathI arthAt sarva kAryo kare che temAM mAtra kRti nathI, jenI ki avagagAdi bhAvathI lepAyamAna thatI nathI te manuSya sala lekone mArI nAkhe che te pazu te mAratuM nathI ane tethI tene baMdhana thatuM nathI. brahmajJAnI-AtmajJAnI bAhA kAnI kie hiMsaka chatAM vastuta te hiMsaka nathI evI tenI dazA thavAthI te karmavegInA sabhyapadane prApta karI zake che arthAta te rAtyakarmayegI banI zake che. vastata. apekSAe kaccha sArAMza e che ke-brahmaTIi AtmajJAnI satya karmayogI banI zake che. te sarva prakAranI pravRtti karate chato paNa akartA che mukta che, sukhI che. brAdadinI prAptithI AtmajJAnIone pravRni nAM akiyatA che-ema anubhavajJAna thatA jJAnIone te sahaje avabodhAya che. je ajJAnIone je pravRtti baMdhanA thAya che teja pravRtti karme kharekhara na ne baMdhana mATe thatAM nathI. ulaTuM teja karmo jJAnIone saddaguNothI mokSArthe madhya che. mAnI ane nAnI e banenI gAzIzadi pravRtti te eka sarakhI dekhAya che, ; te bannenA pariNAmanI viSamatA bheTa che, bahAthI teo karmamAM sarakhA chatAM * nathI ja nathI. rAnInI gAdApravRtti tenA badhA vAya che ane jJAnInI * huM tamano nAnA moTA thAya cheoNmAM citta ja karaNabhUta che, ajJAnI AsaktithI Marii kare che ane kAno anAnidhI bALapravRtti kare che bAdAdi cAra varSomAM ' ne havA, nAnI ane anAnI mA pravRttinuM svarUpa uparyakta dRSTie mAM nI ane phAnI ane A sAthe yuddha karatA ya paraMtu temAM ajJAnI e ja pAra che ane mAnI lava kamI makAya che-tamAM anaraMga pariNAmanI navana - , -nI che ke je dhAmAM rAdhikAra pramANe pravRti kare che temAM - na che je tA. paraMtu tema nathI anAsana jevAthI nila ka , na .na ne kAna nuM kApa muvA vinA upaparathI 45 mana , keLa nA AAima mAM ne pragama jIvanadaSTinI dha3 "ni jA. - nAgA nAma mA gAjaramAM na - nada: nama : ? - 2 , na ke AtmajJAna - na 6 - ', - ka ra ma ra tema rs . ; mane ku ni kaba che
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - AtmAnuM vAstavika svarUpa. (pa13). baLathI sarvatra akhkhalita brahmadaSTithI sarva avazekAya che ane jJAnagarbhita vairAgyanA baLathI sarvatra nirmohabhAvathI AcaraNa thAya che tethI ahRmamatvAMtyAnapUrvaka karmacagInI pharaja adA karI zakAya che, ane cogya kAryo chatA sahajAnandanA rasapUrvaka bAhya jIvanathI ane antara anaMta jIvana jIvIne ananta prabhumaya jIvanasAgaramA tanmaya banI zakAya che. avataraNa-ahaMmamatvarahita brahajJAnI AtmAnuM vAstavika kevuM svarUpa ava leke che? te jaNAve che. zloko jAyate mriyate nAtmA zuddhanizcayataH sdaa| na vidyate punarjanma zuddha brahmaNi vastutaH // 106 // sadA jJAnaprakAzyAtmA srvjnyeyprkaashkH| utpattivyayayuktAtmA zuddhadharmakriyAyutaH // 107 // zabdArtha -zuddhanizcayataH AtmA sadA utpanna thatuM nathI ane marate nathI. zuddhanizcayathI vastuta AtmAmAM punarjanma nathI. sadA sarvayaprakAzaka jJAnaprakAzI AtmA che. paryAyArthika dRSTithI utpattivyayayukta AtmA che ane vyArthika daSTithI dhruvasvarUpI AtmA che. zuddhadharmakriyAyuta AtmA che. vivecana -zuddha nizcayadaSTithI avaletA AtmA utpanna thatuM nathI ane marate nathI. jainAgamAmA demA upaniSadomAM ane purANamAM AtmAne ajaraavinAzI ka che. AtmAnI Adi nathI ane anta nathI. jenI Adi nathI te anAki kahevAya che ane jene a ta nathI te sanata kathAya che. anAdi anaMta AtmA che tethI te traNa kAla dhruva che. AtmAnA mUla dravyasvarUpamAM kadApi pheraphAra thato nathI. dehane janma jarA ane maraNa che. dehana ane AtmAne saMbaMdha hovAthI ajJAnI leke AtmAmAM janma jarA ane maraNanI kalpanA kare che. zarIrarUpa vastrano janma ane vyaya thayA kare che. AtmAne janma ane maraNa thAya to AtmA kSaNika thaI jAya ane tethI dharmanI adharmanI vyavasthA TaLI jAya AtmAnI niyatA na hoya te dharmanI AvazyaktA siddha karI zake nahi. AtmAnI niyatA saMbaMdhI aneka zAstromA yuktipUrvaka ghaI lakhaLamAM AvyuM che AtmAnI rAgadveSa pariNatithI janma jaga maraNanI zreNi pragaTayA kare che. deDa
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ ---- - - - - - - - - na - nAma na -- nana - nanana - - vanananana nananana (514 ) ghA karmoga graMtha-savivecana. buddhithI, nAmapabuddhithI AtmAnuM vAstavika svarUpa alakAtuM nathI. zuddhAbhA-zuddha brahmanuM vAstavika svarUpa anubhavamAM Ave che tyAre janma mara nI bAMtithI thayelA bhayathI mukta thavAya che. ajaavinAzI AtmAnuM vAstavika svarUpa te naTathI bhagavadgItAmAM nIce pramANe lakhavAmAM AvyuM che tAni triA ghA rAjA ramUjI ajo nityaH zAzvato'yaM purANo, na hanyate inyamAne dArIra / dAvinAzinaM nityaM ya ena majamavyayan kathaM sa purupaH pArtha ghAtayati haMti pham // vAsAMni jINoni yathA vidAya, navAra cUta nasva RdhA zALi vikAra - layAti jAti kerI // 22 // nainaM chindati zastrANi nanaM dakSati pAvata na ca saMyaMtyApI, na zoSayati mAvata: // 23 // acchedyo'yamadAyoyamakedyo'zopya eva ca / nitya satrAtaH sthANu-racaloyaM vAtA. ra4 AtmA aja avinAzI akhaMDa, nirmala, zuddha, buddha, timaya che. paMcabhUtethI tene nAza thatuM nathI. mAyA ardhAt prakRtithI bhinna AtmA che. kevalajJAnanI apekSAe sarvagata che ane asaMkhya pradezanI dhruvatAe sthAvata sthira che. je nitya heya che te ajaavinAzI hoya che. AtmAnuM jJAnadarzanacAritrasvarUpa che. AtmAnA zuddha svarUpanI daNi prApta thayA pazcAt janma maraNanI bhrAti-bhIti TaLI jAya che. je jamAna che. te zarIra che temAM Atmabuddhi thavAthI bahirAtmabhAva-meDa pragaTe che ane tethI AtmAnuM sAmrAjya na pragaTatA mananuM sAmrAjya pragaTe che tethI janmamaraNanI paraMparAnI vRddhi thayA kare che. zuddha brahmamAM mAyAnI arthAt karmaprakRtinI dRSTi nathI sabalabrahmamAM yAne azuddha brAmAM mAyAnI dRSTi, mohadaSTi varte che. je je aMze rajoguNa ane tamoguNathI mukta thavAmAM Ave che te te aMze zuddha brahmanI daSTi khIlatI jAya che. rajoguNa, tamoguNa ane satvaguNa viziSTa sabalabrahma kathAya che. rajoguNa, tamaguNa ane satvaguNarahita zuddhabrahma kathAya che. zuddha brahmanI dRSTi prApta thavAthI sabalabrahmanI dRSTine vilaya thavAnI sAthe janmamaraNano prapaMca dUra thAya che ane tethI karmacagInI pharaja adA karavAmAM koI jAtanA doSanuM ba dhana thatuM nathI. AkAza jema sarvathI nisaMga che tema zuddha brahmanI daSTi thavAthI karmacAgI paNa sarva Avazyaka kAryone karato chato paNa sarvathI nisaMga mukta che, baMdha ane muktanI vRttinI pelI pAra zuddhabrahmadaSTi rahelI che evI zuddhabrahmanI dRSTithI sarvatra vartatA karmavega AnandathI sarva prakAranI pravRtti kare che chatA te nivRttimaya siddha kare che. AtmAne bhUlasvabhAva jJAnamaya che matijJAna zrutajJAna avadhijJAna, mana parvavajJAna ane kevalajJAna e paMca prakAranuM AtmAnuM jJAna che. matijJAna ane zrutajJAna pazcAt avadhijJAna pragaTe che, pazcAta mana paryavajJAna prakaTe che, pazcAt kevalajJAna prakaTe che. vAghamArI phrA pramANam svaparane prakAza karanAra jJAna che. AtmA jJAnavaDe pitAne prakAza kare che tathA anya jaDa vastuone prakAza kare che. vaparaprakAzaka jJAnasvarUpI
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ UR jJAnInI karaNuM jala-pakajavata (55). AtmA che. sarva reya vastune jJAnavaDe AtmA prakAzaka hevAthI te sarvajJa gaNAya che. AtmAmAM jJAnAdi guNene yanA pariNAmanI apekSAe utpAda vyaya thayA kare che, tethI utpAda thayasahita traNa kAlamA dhruva nityaAtmA che. caucayu var je samaye samaye utpAda vyayatvane pAme che ane mUlarUpe dhruva che te dravya che. jenAmAM utpAdatraya ane dhrauvya nathI te asat che. utpAdana-sarga ane vyaya-pralaya ane bhUla dravya rUpe AtmAnI sadAkAla avasthiti samajavI. jaDa ane cetanadravyamAM A pramANe avadhavu. zuddhotpAda, zuddhavyayavaDe yuktajJAnAdiguNanA parivartanarUpa zuddha kriyAyukta AtmA che. anupatittabhUta thavAre AtmAnI zuddhaWiA avadhIne azuddha kiyAnA ahaMmamatva vinA AtmAnA zuddhopagapUrvaka karmayogI pravRtti kare che, tethI te game tevI pravRttimAM zuddha brahmadaSTithI avaleke che. sthiraprajJa krarmacagIne zuddha brahmadaSTi heya che ane tethI te uparyukata AtmasvarUpano sAkSAt karanAra hovAthI AtmasvAtaMtryapUrvaka vyavahAra svAtaMtryane upacArathI aMgIkAra kare che ane tethI te brahmAnaMdapUrvaka sarva jInA zreya mATe jema ghaTe tema pravRtti-nivRtti seve che. AtmasvAtaMtryane karmayegI uparyukta dazA pAmIne prApta kare che. emAM aneka maharSinA uddagAnI sAkSIo che. ajJAnI lo ke temanI brahmaSTithI zuddhabrahmadaSTidhAraka karmacagIne na anubhavI zake tethI te ajJAnIonA abhiprAyamAM muMjhAto nathI ane brahmadaSTithI pravRtti vA nivRttimAM jema ghaTe tema te vatya kare che. avataraNa-AtmAnuM uparyukta svarUpa anubhavavAthI vyAvahArika pravRttimAM prArabdAnusAre zarIrAdikanI pravRtti thAya che chatA AtmA sarvathI nisaMga bhAve rahe che e anubhava karmacAgIne AvatAM te sava prakAranI pravRttimAM vA tenI nivRttimAM svataMtra thavAthI tene anya taraphathI kazuM kahevAnuM rahetuM nathI--evI sthitimAM te jalapaMkajavata nirmalatA anubhavIne je kaMI kare che te nivedavAmAM Ave che. zlokaH adhyAtmajJAnayogena karma kurvnnlipyte| jalapaGkajavad vijJaH zrIkRSNazroNikAdivat // 108 / / zabdArtha -adhyAtmajJAna gavaDe jalamAM rahela nirlepa kamalanI peThe zrI ane zreNikAdinI peThe jJAnI karma-pravRtti karatA te paNa lepAyamAna thatuM nathI. bhAvArtha-jalamA kamala rahe che te mUryathI atyaMta ghara che chatAM sUryanA prakAthI te vikase che ane sUryAstanI sAthe te saMkecAI jAya che jemAM kAdavanA je te thAya che
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. .... : , , , - - , - - - - 1 nAnA (pa16). zrI kAga aMdha-virecana, chatAM jalakamathI upara rahe che. moTA moTA mAM kamale thAya che. jalane saMbaMdha nAM jalasaMge kamale lepAyamAna thatAM nathI. kamalamAM nirlepa rahevAnI savavAvika zakti che, vA sUryanA kiraNonA saMskArathI te saMskAraLei khIle che. tahata AtmAnA nirlepa rahevAnI svAbhAvika zakti che. AkAzamAM anata karmavargagAo chatA te AtmajJAnarUpa suryanA prakAzathI karma karate chate paNa karmathI nilepa rahe che. zrIkRSNane zrI neminAtha prabhunI upAsanAthI samyakatva thayuM hatuM ane tethI teo antarAtmasthiti pAmyA hatA ema jena zAstrone ullekha che. samyakatvanI prApti thatA utkRSTa karmanI apuna dha sthiti prApta thAya che ane te te dazAe AtmAmAM nirlepatva prApta thAya che. jalapaMkajavata nyAga ravAthI thA guNa sthAnake AtmadazA prApta thAya che. jaDa vastuone jaDapabhe devI ane AtmAne AtmAne rUpe dekhIne bahirAtmabhAva vA dehAdhyAsa bhAvane TALavo e antarAtmAne saMghaTI zake che, AtmAvinA anya sarva jaDa padArthomAthI AtmAne bhika avaloka rANA prakRtithI AtmAne bhinna avaloka e caturtha guNa sthAnakanI dRSTi che. AtmAne sattAe paramAtmA mAnIne rajoguNa vagere prakRtinA kAryothI AtmAne para mAnatA Atma-arthAt prA. daSTinI prApti thAya che evI zrIkRSNa ane zreNika rAjAnI dazA thaI hatI tethI teo bane tIrtha karanAmakarma bAMdhavAne bhAgyazAlI thayA. zrIkRSNa ane zreNika e bannee atarAtmAnI dazA prApta karI hatI, tethI te bannene mithyAtvamohanIyAdi ghaNuM karmathI nirlepa thayA hatA. samajAtavaMta nIvaDa-re ripatra-kAratathI cAd - ghA jhAre zA w samyakatvavaMta antarAtmAnI nile padazA vadhatAM vadhatA eTalI badhI vadhI jAya che ke tethI te antarmuhUrtamAM kevalajJAna prApta karIne paramAtma pada prApta karI zake che. adhyAtmajJAna baLe zrIkRSNa ane zreNike vyavahAramAM rAjA chatAM jalapaMkajavat nirlepatAmaya bIjabhUtadazA prApta karI hatI. salepadazAmAthI nile padazA karavI hoya te AtmajJAna yAne brahmajJAna vinA anya keI upAya nathI. aeva sunnamanubee AtmajJAnane prApta karavuM joIe ke jethI AtmAmA AnaMdarasa anubhavAtAM bAsati TaLavAnI sAthe bAhapravRttimAM nirlepa rahI zakAya. IndriyenI AsaktivinA ane bAhya padArthonA bhegavinA svAbhAvika AtmAmAM AnaMda pragaTe tyAre avabodhavuM ke te brahmAnaMda yAne AtmAnaMda che. AtmAne svAbhAvika AnaMdarasa anubhavAtA prArabdhage bAhyazAtAdine bhegA thatA paNa AtmAnA AnaMdanI pratIti jatI nathI ane pazcAta AtmAnaMdapUrvaka bahApravRtti paNa prArabdhage thatAM jalapaMkajavata nile padazAne nAza thatuM nathI. zrI RSabhadeva prabhunA putra bharatarAjAthI bhArata dezanI khyAti thaI che. bharatarAjA chakhaMDanA lekatA hatA. batrIsa hajAra dezanA rAjA hatA, cesaTha hajAra strIonA svAmI hatA. chanuM kareDa pAyadaLanA uparI hatA. batrIsa hajAra dezanA rAjAonA prabhu hatA. cakravartinI padavInA svAmI hatA chatA Atmara
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ g sazIne sAcuM sukha prApta thatuM nathI (57). jJAnanI prAptithI teo antamAM jJAnagarbhita vairAgyavAna hatA. teo sarva RddhinA bhaktA chatAM antarathI jJAnavairAgyabaLe aktA hatA. tethI teoe arIsAbhuvanamAM kevalajJAna prApta karyuM. vyAvahArikakarma karatAM chatAM paNa teo kevalajJAna pAmyA ane siddhabuddha paramAtmA bA. pRthvI ane guNasAgaranA caritramAthI paNa jalapaMkajavata nirlepatrane sAra nIkaLe che tenuM vAstavika kAraNa te teoe prApta kareluM adhyAtmajJAna ja che. agnine jema udhaI lAgatI nathI tema AtmajJAnIne lepa lAgato nathI. bhagavaddagItAnA cothA adhyAyamAM niveduM che ke- mAM maLi Tipati ne lArma sthA. dakti mAM romilAnAri vAmi -AtmArUpa kRSNa anyane jaNAve che ke mane karma lipatA nathI-mane karmaphalanI pRhA nathI e pramANe je mane arthAt zuddhAtmAne avabodhe che te karmathI baMdhAto nathI. jA sarva mama hatA. kAmina tamAhuH paMDitaM budhA // tyaktrA karmapalAsaMga, nityapto nirAdhaya. karmaNyamipravRtto'pi naiva vivi pati saH kAmasaM5 varjita jenA sarva karmasamAra le che ane AtmasAnAgnithI jenA karma baLI gayAM che tene jJAna paDita kathe che. karmaphalanI mamatA tyajIne nityasaMtoSI banI tathA anyano Azraya laine je karmamAM pravRtta thAya che te karmapravRttine karate chatAM paNa kaMI karato nathI. nitanittaramA, cava . zarira varka kurvannApnoti kilvipaM yadRcchAlAbhasantuSTo dvaMdvAtIto vimansara. samaH siddhAvasisI va trAhi = nivae ya jeNe saghaLI AzAone tyajI che, je savamana para kAbU meLavyo che ane sarva prakAranA lobhane jeNe tyAga karyo che ane phakta jenuM zarIra karma-kArya karyuM jAya che tene pApa lAgatuM nathI. je sahaja lAlathI saMtuSTa che, rAgadveSa zAtA azAtA zIta tApa Adi kaMthI je vimukta che, jene adekhAI nathI. je kAryanI siddhimAM ane asiDhimA sama che chatA karmacagI che te karmacAgI karma kare che te paNa tene baMdhana nuM nathI. yathaidhAMsi samiddhognirmasmasAt kutte'rjuna / mAnAgniH sarvakarmANi bhasmasAt kurate tA . jema agnimAM kASTho baLIne bhasmIbhUta bane che tema AtmajJAnAgnimAM ravA DhaSAdi sarva karmo baLIne bhasmIbhUta thaI jAya che. adhyAtma jJAnathI brahmAnathI A vizvamAM sarvakarma karanAM nirlepadazA prApta karI zakAya che-evAM janakavideTI vagerenA aneka deete kharekhara zAne avakatAM dekhAya che, aeva adhyAtmajJAnapUrvaka sarva kama karatAM vizvanuM kalyANa karI zakAya che ane pitAnI pharaja adA karI zakAya che adhyAtmajJAnathI karma karatAM chatA nilepatA prApta karI zakAya che kaDhAvAnuM manuSya racI rAtmajJAna vA brahmadazAne prApta karI zake che Tu mAvatarAM- ra naM 7 . saMyatendriyaH jJAnaM labdhvA parAM zAntimacireNAdhigacchati / amavApradhAnazca maMzayAmA nikAra nA Dhoroti gurja vaMzavAdana. zraddhAvAna ranane pAme che,
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - zrI maMga I-savivecana. -~~~--~-~-------- * - - ----- ---- - jJAnatatpara Ine vazamAM rAkhI zake che, jJAna pAgIne manuSya alpakAlamAM apazatine pAme che. ajJa-azraddhALu saMzayavAna AtmajJAnanI zarAvinA vayameva vinAza pAme che. saMzayAtmAne A lekamAM ane palakamAM paNa atya sukha nI avataraNuM-zubhAzubha pariNAmane tyAga karIne karmacAgIe AtmadharmamAM tamaya banI bAhya Avazyaka pravRttine kare che te darzAve che. tathA sadaguru sudhI karmane avadhI karmagIoe zubhakarmo karavA te jaNAve che. jovA vAhya karmaNi sApekSa Atmadharma sadA rataH / zubhAzubhaparINAma-tyAgAnsukto na saMzayaH // 109 / / zubhAzubhaparINAma-santarA vAhyakarmaNi / svAdhikArAt pravartante jAtikarmasthitA janAH // 110 // nayaiH sarvaizcidAtmAnaM parijJAya svakarmasu / yathAyoga pravartasva yathAzakti yathAmati // 111 // parijJAya rahasyAni karmaNAM sadgurormukhAt / kartavyaM svocitaM karma heyAdeyavivekataH // 112 // zabdArtha - bAhyakarmamA-kAryamAM sApekSa, AtmadharmamAM sadArata mana zubhAzubha parigumanA tyAgathI mukta che emAM saMzaya nathI. zubhAzubha pariNAma vinA bAhAkarmamAM svAdhikArathI jAtikarmasthita manuSya pravarte che. sarva navaDe cidAtmAne parita avabodhIne svartavya kAryomAM yathAzakita yathAmati pravarta. zrI jJAnagI evA gurunA mukhathI kartavya karmonuM rahasya avadhIne tatsaMbaMdhI (pAdeya vivekathI bhavya manuSya citakarma karavuM joIe. vivecanA-bahAkartavya kAryamA sApekSa dRSTi jenI che evo AtmadharmamAM rata-karmacagI zubhAzubha pariNAmathI mukta hovAthI sarva prakAranI vyAvahArika pravRttine yathAyogya seve che tene dezakAla vyavahAranI maryAdAvALI vRtti na hovAthI tenAM sarva karmomAM anyAnI buddhi pahoMcI zakatI nathI. tene pAra keInAthI pAmI zakAtuM nathI. tenA vartana mATe
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ R karmayogInI pharaja. (19) kalpanA paNa pahoMcI zakatI nathI. brAhmaNa, vaizya, kSatriya, zuddhAdi jAtimAM sthita tathA brahmazudivakarmamAM sthita karmacAgIo AtmajJAnabaLe zubhAzubhayariNAma vinA svAdhikArathI bAhartavya kAryomAM pravarte che tethI teone kaI karmone lepa thato nathI. je jAtamAM utpanna thaelo manuSya hoya te AtmAna pAmIne nAnAtanA vyavahArathI te te jAtisthita karmone karate. chato nilepa rahI zake che. zubhAzubha pariNAmathI puNayane ane pApane baMdha che. A vizvavarti padArthomAMthI zubhAzubhatva kalpanA na thayA pazcAta puNya pApano kASAyikabaMdha thatuM nathI. zubhAzubha pariNAmavinA AtmAnI samatalatA sarakSA karmo karavAthI karmane lepa lAgatuM nathI. AtmAmA je bAhyavastuo nimitte zubhAzubha pariNAma utpanna na thato hoya te pazcAt karma pravRttimAM bIkaNa banavAthI vyAvahArika pharaja arthAt dharmane nAza thAya che ane tethI bhaviSyamAM uttama karmagIo thavAnA dvArene baMdha karavAmAM kAraNabhUta banavuM paDe che. zubhAzubha pariNu vinA brAhmaNadi manuSyone ekadama kaI karma deDIne AvI vaLagI paDatuM nathI ane kaI prabhu paNa evo nathI ke je zubhAzubha pariNAmavinA AtmAmAM karma ghusADI de. bAhapravRttirUpa karma judA prakAranuM che ane AtmAne lAgatuM jJAnAvaraNayAdi karma judA prakAranuM che. zubhAzubha pariNAmavinA phakta pharajarUpa dharmanI apekSAe kamagIo bAhyakamene kare che tethI te vartamAnadehe te te aMze mukta che ane tethI teo vyavahAradharmathI bhraSTa thatA nathI Atmazaktione vikAsa karIne teo zubhAzubha pariNAmarUpa karmathI sukta thaI jaganA kalyANArthe game te pravRtti karI zake che. teo kaI paNa vRttinA ane AcAranA dharmathI maryAdita thaI saMkIrNa thatA nathI. AtmAnuM yAne brAnuM anaMta vartula che tevuM teo avadhIne amuka vicAranA ane AcAranA saMkIrNa vartavamAM ekAnta baMdhAI jatA nathI. teo sarva vicAramAM ane sarva AcAramA svataMtra rahIne karmacagInI pharajane adA kare che. teo bhUtanA vicAromAM ane AcAramAM ekAnta baMdhAI jatA nathI. temaja vartamAnakAlIna vicAromAM ane AcArAmAM ekate saMkI jJAnavardhalathI baMdhAI jatA nathI. teo bhaviSyanA vicAranA ane AcAranA saMkI vartelamAM baMdhAI jatA nathI teo jJAnAcAra darzanAcAra cAritrAcAra ane tapaAcAranA anA vicAra tathA AcAranA sarvadezIya vartulathI saMbaMdhita thaIne kamaMganI pravRttine Adare che temAM temane ajJamanu nide tethI teo keIrIte sakica pAmatA nathI. jJAnIonA ane ajJAnIonA, karmacAgIonA, zuSka yogIonA vicAromAM ane AcArenA vartamA saMkIrNadarivartale ane anantadaSTivartule vRdu tAratamya avabedhAya che. je AcAro ane vicAre maryAdita che te ekadezIya hovAthI te anantavalanA eka aMzabhUta, che para tu temAM jJAna ane AcAranA anansavanuM tane samAveza thato nathI.
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( patra ) zrI kamaga graMtha-savivecana. jJAnanA anantavardhalanI sAthe AcAranuM anantavarlDala samaSTiparatve bhAse che paraMtu vyakitagata vyaSTiparatve te te saMkIrNavartula dekhAva Ape che. brahmanA anantavartalane anubhava pAmyA pazcAt yogavAziSTAdi granthAe pratipAdita vRttinA zubhAzubhatvanA saMkIvalajanya AcAranI pravRttimAM karmacAgI pharajadharmavinA ekAnta baMdhAtuM nathI. zubhAzubha pariNAmane zubhAzubhavRtti kathavAmAM Ave che. anantabrahmanI agre zubhAzubhavRtti te bubudunI upamAne pAme che. zubhAzubhavRttimAthI ahemamatva daLavAnI sAthe ane evA nizcayanI sAthe anandabrahmaSTithI karmacAgI pravRtti kare che ane bAhyathI sarva vicArone ane AcArene saMbaMdha chatAM antaramAM muktatvane anubhava kare che. brAhmaNe kSatriya vaizya zUdra tyAgIe gurUo dharmAcAryo uparyukta bhAva pramANe zubhAzubha pariNAmathI mukta thaI svAdhikAra sarva karmane kare che paNa teo saMzayI nahi hovAthI svAtmAne nAza karI zaktA nathI evuM avabodhAvIne zrI sadaguru vaziSNa bhaktane kathe che ke-he ziSya tuM AtmasvarUpa sarvananI dRSTie sAkSAtkAra karIne yathAga yathAmati zaktithI svAdhikAra nizcita karmamAM pravRtti kara!!! mana vANI ane kAyane e dharma che ke kSaNe kSaNe kaI paNa jAtanI pravRtti karyAvinA rahevAnAM nathI. je zuSkajJAnIo mahanta sate niSkriya thaIne paDI rahe che teo paNa mana vANI ane kAyAnI AhArapAnArthe koI paNa jAtanI karmapravRtti kyA vinA rahetA nathI te pachI anya zuM bAkI De madhye 1 naigama-sagraha-vyavahAra-RjusUtra-zandanaya samabhiruDha bhane evabhUta se sAta nAnA sAtase bheda thAya che balake asaMkhya bhede thAya che. anantajJAna vartala arthAta kevalajJAnarUpa anantavarNalanI ekeka naya te eka eka aMzabhUta vartananI dRSTi che. sarvano svasvabhinnadRSTithI eka vastu saMbaMdhI vicArone pratipAde che. sarvanathI eka vastunuM samyaguM parIkSaNa thAya che. sarvanAthI Atmatatvane anubhava karyA vinA ekAnta saMkIrNa durAgraha vartalamA vAta thAya che ane tethI anyajJAna daSTithI mAnelA dharmonuM ajJAna rahevAthI rAgadveSanA pakSapAtamAM patita thavAya che. aeva sarva nAnI apekSAe anantajJAna daSTithI AtmasvarUpa avabodhatA sarvadarzanemAthI satyasAra kheMcI zakAya che ane anantajJAnavartalamaya thaI javAya che sAte naryo ane tenA sAtase bhedethI AtmAnuM bhinna bhinna dRSTithI svarUpa avAdhAya che. sarvanayanI dRSTithI AtmasvarUpa avabodhatAM bauddha, sAMkhya, vedAnta, vaiSNava, khrIstAdi eka eka dharmanA vADAmAM patita thavAne saMbhava raheto nathI ane bhinna bhinna dharmavALAo para rAga dveSane pariNAma thatuM nathI. syAdvAdadarzana e vastutaH ananta vartula che, tethI tenA samyajJAtAo sarva darzanenI sarvadaSTithI AtmasvarUpa avadhIne zubhAzubha pariNAmanI saMkIrNatAne tyAga karI ananta brahmasvarUpamayabanI svAdhikAre kAryone kare che, mATe he ziSya !!! tuM gurumukhathI te bAbatane nirdhAra
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - . . . . . . - - . ... - ---- - - - - - - -- - - - - - -- - - - - - - - - gADariyA pravAhane tyAga kare ( pa21 ). karIne karma pravRttimAM nizaMkapaNe pravRtti kara !! he pAdeya buddhipUrvaka cita karma rahasyane avadhIne he ziSya! tuM zvakarma seva !! karmanA rahasyane gurumukhathI AvabedhavAnI jarUra che ema jainagame ane vedo sarvatra ghoSa kare che. AtmajJAnI brahmajJAnI gurunAmukhathI karmanuM svarUpa adhyAthI karmacagamAM bhUla rahetI nathI. arjune zrIkRSNaantarAtmAnI-pAsethI karmanuM rahasya avadhIne mahAbhArata yuddhamAM pravRtti karI hatI tethI te ate vijayazrIne pAmyA hatA. gurugama vinA kadApi karmanuM satya rahasya avabaMdhAtuM nathI. karmanuM rahasya avabodhIne jeo karmacAgIo thaela che tene vyAvahArika karmamA saheje pravRtti thAya che. svabuddhayanusAre ane yathAzakitae karma karavAnI jarUra che. svazakitanI hada bahAra ane svamatinI hada bahAra karma karavAthI svaparane lAbha maLI zakti nathI. anata brahmanA anubhavanArA jJAnI karmacAgIo vinA vizvamAM karmamAM patidazA thAya che. je je jamAnAmAM ananta jJAnanI hInatA thAya che te te jamAnAmAM patita manuSya thAya che ane teo karmacaganA vAstavika svarUpane avabedhyA vinA alpalAbha ane ananta hAnine prApta karI zake che anantajJAnI karmacAgIonA abhAve vizvamAM avyavasthita dazA thaI jAya che ane ananta ucca dazAnA pragati zikharathI vizva loko TheTha nIcA paDI jAya che mATe gurumukhapUrvaka karmacAga jANIne karmamAM pravRtti kara!!! avataraNu-gurumukhathI karmanuM svarUpa avadhyA vinA gaharika pravAhathI je jaDa manuSya karma kare che, teonI dazA jaNAvavAmAM Ave che. zlokaH avijJAya rahasyAni karmAdInAM ca ye jaDAH / gatAnugatikA lokAH karma kurvanti duHkhinaH // 113 / / zabdArtha -je jaDa-apsa manu kamadikanA rahasyane avabodhyA vinA karmane kare che te gatAnagatika leke dukhI thAya che. vivecana-yiAja je je kriyAo kare che tenuM svarUpa joyA vinA rAma rAma vadanAra zakanI peThe paramArthane avagata karI zakatA nathI je je AcAra sevavAmA Ave tathA je je vyAvahArika tathA dhArmika kriyAo karavAmAM Ave tenuM samyaphasvarUpa avabodhavuM joIe je je karmo karavAmAM AvatA hoya tenuM svarUpa joyA vinA saMdha
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ chArAnA nAnA nAnA nAnA nAnA nAnA bajArakAnA rAjA kAma karanAra rAjA - - -- - - - - - - - - - - - - - (22) zrI kamIga pratha-sivivecana. pravRtti sevavAmAM AvatI hoya te tethI ravamAM tathA vaMzajAtisaMghaparaMparAmAM kriyAjaDatvanI vRddhi thAya che. jJAna vijJAna dhaagzo, vA vAghA rAjA kare che to paNa hajAra ho jA jJAna vinA karmanI AvazyakatA apAtI nathI. vijJAnapUrveka pravRtti karIne IglAMDa tathA jarmanInA vidvAnoe aneka jAtanI zodha karI che ke jethI teo sudharelI duniyAmAM agragaNya gaNAya che. ApaNe je je karmo karIe chIe tenuM cAre taraphathI ravarUpa avabodhavuM joIe, gADarAMnI pe pravRtti karavAthI kaMI amenniti thaI zakatI nathI. saMpUchimanI peThe pravRtti karavAthI AtmajJAnane vikAsa thato nathI ane aneka prakAranI tAvika zera karI zakAtI nathI. mahAbhArata yuddhamAM zrIkRSNa arjunane sarvathI mahAna khAsa jJAnanI AvazyaktA samajAvI hatI. bhAratanI paDatImAM ajJAnapUrvaka kriyAo mATe bhAga bhajave che. jenI paDatImAM gatAnugatika gADarIya pravAhathI adhadiyAe meM bhAga bhajave che. vediyA heranI pike samajyA vinA pravRtti karavAthI ghAcInI ghANanA baLadanI peThe jyAnA tyAM rahevAya che. madanIyAnI mahekANanI peThe samasyA vinA kriyA karavAthI AtmAnI hAsI thAya che. devasI rAisInA khamAvavAnI peke kriyAmAM rahasya avayA vinA kriyA karavAthI kuphala prApta thAya che. AtmajJAnapUrvaka dhArmika tathA sAmAjika kriyAo karavAthI AtmannitinA zikhare AhI zakAya che. AryAvartanA manuSyae tathA vizvavarti sarva manuSyae je je karma Adaya hAya vA AdaravAnAM hoya tenuM samyam svarUpa prathamathI jANavuM joIe. dekhAdekhI sAdhe ga, paDeviDa ke vAdhe. rega-dekhAdekhI karavA jAya, mUrkhaziromaNi te kahevAya-ityAdika kiMvadantIthI pratyeka manubdha jJAnapUrvaka pravRtti karavI joIe. prabhunI prApti paNa prabhunuM pUrNa svarUpa avadhyA vinA phakta kriyA karavA mAtrathI thavAnI nathI, gADarIA pravAha pramANe karmo karIne manuSya dukhI thAya che tenA aneka deta majuda che. manuSyae karmapravRttinuM pUrNa svarUpa avabodhyA vinA ghaNuM khoTuM che ane je vartamAnamAM hajI ayiAjaDe raheze teo bhaviSyamAM pragati karI zakaze nahIM. jJAna vinAnI karmapravRttimA anaMta dukha che teno nAza karI hoya te gatAnugatikatAnI Teva TALI jJAnapUrvaka pratyeka karma karavAM joIe. avataraNa-karma pravRttimAM rAga ane virAgatAnuM kAraNa darzAve che ane AtmajJAnapUrvaka karma karavA joIe evo daDha nizcaya karAvavAmAM Ave che. za sevyamAnapravRttau hi rAgAdInAM samudbhavaH / bhavatyajJAnatastUrNaM jJAnAd rAgAdisaMkSayaH // 114 //
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAnapUrvaka kartavya karavuM (pa23) ata evAtmavodhasya mahimA loka uttrH| . AtmajJAnena kartavyA kriyA duHkhavinAzinI // 11 // zabdArtha -ajJAnathI sevyamAna karma pravRttimAM rAgAdine pUI prAdurbhAva thAya che ane sevyamAna pravRttimAM jJAnathI rAgAdine kSaya thAya che. atae AtmajJAna arthAta brahmajJAnane lattara mahimA che-evuM avadhI AtmajJAnavaDe dukhavinAzikA dila karavI joIe. vivecana-sevAtI evI dareka karmapravRttimAM manuSya vagerene gAdine utpAda thAya che. jyAM sudhI ajJAnAvasthA che tyA sudhI kAryonI pravRttimAM kodha-mAna-mAyA ane lobhAdi do prakaTe che. dha-mAna-mAyA-lobha-IrSyAdi deSanA nAzapUrvaka je je pravRtti thAya che te zabdanayanI apekSAe karmayogIne samyaga prApta thAya che. vividha sarSanI pravRtti jema anyanA prANunAzAthe thatI nathI tema rAgadveSAdinA utpAda vinAnAM karmothI kadi baMdhAvAnuM thatuM nathI. rAgadveSarUpa mananA upara jya meLavIne AtmAnI pharajanI dRSTie karmo karavAmAM Ave che, tyAre karmapravRttithI baMdhAvAnuM thatuM nathI. rajoguNa, tamoguNa ane saravaguNathI karmanA traNa bheda paDe che. rajoguNI karma, tamoguNa karma ane savaguNI kama. AtmajJAnanI prAptithI game te avasthAmA satvaguNapUrvaka karma karI zakAya che. AtmajJAnanI prApti vinA ane prabhumayajIvana thayA vinA kartavya karma karanA rAgAdine kSaya thato nathI. ajJAnIo kadApi rAgadveSa rahita karma karI zakatA nathI. ajJAnIo je je karmo kare che temAM baMdhAya che ane ulaTuM teonA karmothI jaganI azAntimAM vRddhi thAya che. AtmajJAna vinA ane prabhumaya jIvana thayA vinA keI paNa cagI, mahAtmA, sAdhu, tyAgI, guru banI zakto nathI. prabhumaya jIvana thayA vinA je je karmo karavAmA Ave che temAM rajoguNa ane tamoguNanI vRtti pragaTyA kare cherAjyavyavasthA, samAjavyavasthA, vyApAra pravRtti, kalAvijJAnakarmapravRtti, vidyAdi pravRtti-Adi aneka jAtanI karmapravRttiyegamA ajJAnathI rAgadveSane prAdurbhAva thAya che ane te te pravRttithI duniyAne tathA svAtmAne pragatinA vege vahAvI zakavAmAM svayameva vine upasthita thAya che. aneka hunnarakaLAnI zodha karIne duniyAmAM vijJAnanA zikhare pahoMcI zakAya tathApi rAgadezano prakaTa bhAva che tyAM sudhI sukhamaya jIvana-prabhumayajIvana banI zakavAnuM nathI, ane duniyAne kharI zAMti maLavAnI nathI. duniyAnA manamAthI rajogu vRtti che je aMze be che te te aMze AtmasukhazAMtine prAdurbhAva thAya che. AtmAno anana=Ana prakArA vadhArIne tene prabhumayajIvanavALA banAvI AkhI duniyAnA karmonI pravRtti karavAmAM aAve te tethI alpahAnie svane tathA duniyAnA one ananvaguNa sukhazAnine vAra cama
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - ---- - - * - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -- - - -- (para4). thI kAga ghasavivecana zakAya che. zuSka brahAjJAnI banavA mAtrathI kaI AtmAne tathA vizvavarti manuSyane lAbha samarpI zakAtuM nathI. paramAtmAnuM ane AtmAnuM paripUrNa jJAna prApta karavuM joIe ane pazcAt sarvavyApaka prabhumaya jIvananI prApti karavI joIe ke jethI svArdhAdi dene nAza thAya ane sarvanA zreyamAM AtmArpaNa karI zakAya. prabhujIvana prApta karavAnuM mukhya kAraNa AtmajJAna che ane svAtmajJAna prApta karavAthIja rAgAdinA nAzapUrvaka karmapravRtti karI zakAya che. dukhavinAzaka karmapravRttine sevavI joIe. AtmajJAnathI svaparane dukhaprada ane sukhaprada karmonuM savarUpa avabodhI zakAya che. duHkha vinAzaka karmomAM aSAnI jInI saheje pravRtti thAya che. ajJAnI manuSya je je karmo kare che te sukhanI buddhithI kare che chatA rajoguNanI ane tamoguNanI vRttithI te te kameM duHkhene devAvALAM thAya che ane AtmajJAnIo, te te karmo kare che chatAM te te karmothI rAgAdinA abhAve AtmAnandamAM magna rahI zake che ane vizva jIvenuM te te karmothI kalyANa karI zake che. dukhavinAzaka kamene karavAne AtmajJAnI karmacAgIe samartha thAya che. vizvane uddhAra karavAne jyAre tyAre AtmajJAnIe samartha thAya che mATe je je avasthAnAM je je karmone AtmajJAnIo kare che te te temanI pharaja che evuM mAnI temanI AjJA pramANe anya manue pravartavuM joIe. AtmajJAna, karmajJAna, prabhuttAna, vizvajJAna, prabhumayajIvananA jJAnanI prApti Adi sarva guNanuM kAraNa AtmajJAna arthAt brahmajJAna che. mUDha mUrNonA prabhu banavA karatAM AtmajJAnIonA dAsa banIne teonI AjJA pramANe karma karavAthI AtmAne uddhAra thAya che evI khAsa zraddhA dhAraNa karavI joIe. aneka dharmazAstrone paripUrNa abhyAsa karIne matamatAMtararahita AtmajJAna prApta karavuM joie. AtmajJAnanAM anantavartelamAM sarva dharmanAM saMkucita laghu vartane samAveza thAya che. zrIkRSNa arjunane "AtmajJAna athar brahmajJAna pAmIne karmo karavA joIe e upadeza Ape hato. zrIbuddha paNa AtmajJAnapUrvaka karmapravRtti karavI joIe e vizvavartimanuSyane upadeza Ape hate. zrI sarvajJa vIra prabhue AtmajJAnapUrvaka karmo karavAthI rAgadveSanA nAzapUrvaka vItarAgatA-paramAtmatA prApta thAya che e upadeza Ape hato. paraMtu pAchaLathI ajJAnanA jamAnAmAM kenAM rahasyonuM jJAna na maLavAthI karmacAganI tathA jJAna roganI avyavasthA thaI gaI. have ajJAnanAM bAjhelA paDAdara karIne karmaveganuM vAstavika rahasya avadhIne te karmo karavAM joIe. sarvatravizvavyApaka ane vizvavyApaka sarva jIvenuM kalyANa karanAra jJAnapUrvaka karmacAga che. atae AtmajJAnanI prApti karIne pUrNayogI banI manuSyoe svAdhikAre karmo karavAM joIe ane temA thatA aprazasta rAgAdi doSane hera karavA joIe. * : - avataraNu-karmapravRtti vinA jJAnI prAptavyadazAne prApta karI zakatuM nathI te darzAve che. . . ' ,
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - - -- - - -- - -- - - ---- (55) pravRtti rakita zAna zuSka samajavuM. zloka pravRttimantarA jJAlI prApnoti naiva vAJchitam / kriyAvihInaM sajjJAnaM zuSkaM tadvirati vinA // 116 // zabdArtha -karmapravRtti vinA jJAnI vAchita prAptavya ktane prApta karI zakato nathI. viratirahita ane karma pravRttivihIna sajJAna che te zuSka jANavuM vivecana-game te jJAnI hoya paNa te karmavinA vAchita I kAryane siddha karI zakyuM nathI. jJAnIe karma pravRttine udyama karavo joIe paraMtu teNe niSkriyanI peThe besI na rahevuM joIe. jJAnI kArya karIne vAri-chataphalane prApta karI zake che. AtmajJAnI kaI banyuM eTale tene kaMI ekadama sarva prakAranI vAnchAone--IcchAone nAza thata nathI. jJAnIne jema jema AtmAne ucca adhikAra prApta thAya che ane nAma rUpamAMthI sukhanI sarvathA buddhi TaLI jAya che tyAre tene koI jAtanuM vAchita rahetuM nathI. jema jema AtmajJAnapUrvaka viratine adhikAra vadhato jAya che tyAre paropadeza vinA svayameva vAchita IcchAono nAza thatuM jAya che. AtmajJAnI thavAnI sAthe karma pravRttine aMta Avato nathI. AtmajJAnI tyAgI thAya to paNa tyAgInA adhikAra pramANe te karmo karyA vinA rahI zakate nathI. karmapravRtti karyA vinA keI rahI zakatuM nathI. keI svAdhikAre karmapravRtti na kare teTalA mAtrathI te akriya thaI zakatuM nathI. bhagavadgItAmAM kacyuM che ke- varmAmanA jaina purusso'shrte| na ca saMnyasanAdeva, siddhiM samadhigacchati // nahi kazcit kSaNamapi, jAta tigtyavAna, vArthane dhruva jarma, saprati: sakala kAryo hatamAM na levAthI tenA anAraMbhathI manuSya karmathI chUTe thato nathI. sarva karmane ekadama tyAga karavAthI athata sarva kA choDI devAthI saMnyAsanI siddhi maLatI nathI. mana vacana ane kAyAthI kAryapravRtti kyavinA koI paNa rahI zaktA nathI, kAraNa ke prakRtithI utpanna thaela gu. vaDe te avazya kAryamAM pravRtta karAya che. niyata 6 rma dhaM. vAvo gharmadA rANAtrA 4 te, prasiddha therAmeLa | karma nahi karavuM tenA karatA karma karavuM te sAruM che mATe hameza te karma kara karma karyAvinA zarIrayAtrA siddha thavAnI nathI. zarIra mana ane vANInI prApti tene kartavya kAryamAM pravRtti karIne AtmAnI vizAla zaninI vyApakatA karavA mATe che ane duniyAne tene lAbha ApavA mATe che. tamArA patinaM, kArya karma samAcara / asako khAcaran karma, paramApnoti puurupH|| karmaNaidha hi sNsidimANita navara, DhoraDhavANa, saMparathanuM kArnamaNi mATe koIpaNa mamatA Asakti rAkhyA vinA kartavya karma karyA kara. nirAsata manuSya karma karate chate paraMpada
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - zrI kaga savivecana., mekSane pAme che. janakarAjA vagere karma karIne ja uccagatine pAmyA che mATe lokonA kalyANArthe tAre karma karavAnI jarUra che. niSkAma-nispRha-jIvanmukata thaela jJAnI-gI lekenAM kalyANArthe kaI paNa jAtanI IcchA vinA karmapravRtti seve che. je te lokenA kalyANArthe karma na kare te popakArAdi vyavahAradharmane nAza thaI jAya ane tethI dharmane nAza thAya aeva mahAtyAgI yegIo paNa lekakalyANArthe karma kare che. saMpUrNa rAgadveSa TaLyA bAda ane kevalajJAna pAmI kRtakRtya thayA bAda zrI mahAvIra prabhue lokakalyANArthe triIza varSa sudhI upadezAdi karmo karyA hatA. vIza tIrthakarAe kevalajJAna pAmyA pazcAt duniyAnA uddhArarthe tIrthasthApanA, upadezapravRtti vagere aneka zubha kamene AcaryA hatAM te anya manuSyanuM te zuM kahevuM? tIrthakarane kevalajJAna pragaTayA pazcAta kaMI paNa prAptavya rahetuM nathI te paNa teo karma kare che, tene dekhIne anya manu paNa teonuM anukaraNa kare che. jayArata egetAvetara nA rasa ne jotavastare che e nyAyane anusarI mahAgIe duniyAnA uddhArArthe karmo kare che. ajJAnIo karma kare che te jJAnIoe te mamatA rAkhyA vinA vizeSa prakAre karma karavAM joIe. sakAH karmaNyavidvAMso, yathA kurvanti bhArata, kuryaadvidvaaNstthaasktshcikiipuloksNgrhm // he bhArata' karmamAM mamatA-IrachA rAkhIne ajJAnIo karma kare che tethI lokonuM sAruM irachIne mamatA vinA jJAnIoe karma karavAM joIe. jaghanya ane madhyama keTinI jJAtinI dazAmA phalerachA-vAra-chA vagere prakaTe che te mULa lekamAM jaNAvyuM che. pazcAt uttamajJAna dazAge niSkAma svapharajathI karmo karAya che. kahyuM che ke bhagavadagItA-bIjo adhyAyakrmnnyevaadhikaarste, mA phaleSu kadAcana, mA karmaphalaheturbhU-rmA te sNgo'stvkrmnni-tre| karma karavAnA adhikAra che paNa tenuM zuM kula Avaze tema nathI. karmaphala hatuM tuM na thA. tuM karmamAM asaga na thA! ! ! arthAt tuM kamene kara paNa phalanI AzAvinA karmo kara ke jethI karma karo cho paNa niSkiya ja che. rAgadveSane je je aMze nAza thAya che te te aMge virAgatA-virati prApta thAya che. rAgadveSanI pariNatinA nAzathI AtmAmAM atyaMta zAti sthiratA pragaTe che ane rajoguNa tamoguNavRttinA pralayanI sAthe satvaguNavRttino vikAsa thatuM jAya che, kriyAhIna ane avirati sahita jJAnane zuSkajJAna kathavAmAM Ave che tenuM kAraNa e che ke te jJAnathI AtmAnI saMpUrNa zakitane prakAza thato nathI . ane karmavinA jJAnanI paripakava sthiratA thatI nathI. virati vinAnuM jJAna vaMdhya che. bAhya pravRttinA tyAga mAtrathI virati thatI nathI paraMtu manamAM pragaTatI aneka vAsanAeno laya thavAthI virAma thaze ema thAya che. kAmyavAsanAne virAma-laya thave eja viratinI sAthe bAhyakartavyakarmapravRtti sAthe jJAna hoya che te e jJAnathI AtmAne ane vizvajIne uddhAra thAya che. sampravRtti yukta jJAnanI jeTalI stuti karIe teTalI
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ ga, pAna-nAka-kAna kA nAma para - ka ja - - - - - - - - - - dharmadhyAyuna brahmajJAna hitakara bane che. ( 5ra7 ) pUna che mATe AtmajJAnIe vyAvahArika dhArmika karmapravRttine niSkAma bhAvathI sevavI joIe ane tevI dazA na thAya te prazasyAne premathI tevA karmone sevavA joie. kerI pAkta te svayameva bITAnA pAkanI sAthe DALI parathI pRthvI para paDe che takata rAnanI paripakavatA thatA svayameva sarva kAmanAo ane phalecchAo rahita niSkAma bhAve pharajarUpa dharmathI kartavyakamene sevI zakAya che ema sarvatra sarva kartavya kAryomAM jJAnIoe e pramANe upadeza je. avataraNa -apAtra manuSyane AtmajJAna che te hitakAraka thatuM nathI paNa dharmakarmanA saMbaMdhe te hitakara thAya che ema jaNAvavAmAM Ave che. zlokaH apAtrotaSu svAtma jJAnaM svAtmahitAya na / dharmakriyAnuSaGNa brahmajJAnaM hitAya tet // 117 // zabdArtha -apAtra zrotAone viSe svAtmahitArthe AtmajJAna thatuM nathI. ghakriyAnuSane brahmajJAna hita mATe thAya che. vivecana--AtmajJAna che te sarva jJAnamAM zreSTha che paraMtu te apAtra zrotAone AtmajJAna hitakAraka thatuM nathI. tenAM aneka kAraNe che. dharmakarmanI pravRttidvArA brahmajJAnanI prApti thAya che. sadguru sevA bhakita, anya dharmakAryapravRtti vaDe brahmajJAnane bodha hitArthe thAya che. karma karatA karatAM gurusevAthI je brahmajJAnanI prApti thAya che te brahmajJAnathI kadApi patita thavAnuM nathI. pAtra yogya manuSyane brahmajJAnane upadeza ane tenI prApti kharekhara hitArtha thAya che. je premI aMza avatare, premarasa tenA uramAM Thare tenI peThe pUrva bhavanA saMskArI AtmAone AtmajJAnane upadeza ApyAthI teonI ucadazA thAya che. anyathA te saMzayamAM paDI jAya che vA zuSkanAstika banI jAya che. yegyatA vinA ApeluM pacatuM nathI. sevAdi karmonI paripakavatA thayA vinA AtmajJAnanI mahattAne khyAla kharekhara ziSyane AvatuM nathI ane tene khyAla AvyA vinA guruonI mahattA avabodhAtI nathI tathA AtmajJAnanI sthiratA paNa thatI nathI, amAtra zrotAne AtmajJAnane upadeza asara karatA nathI athavA tenI buddhimA tethI bheda utpanna thAya che ane tethI pariNAme tenA AtmAno nAza thAya che. bhagavadagItAmAM kahyuM che ke ja phuri janarajhAnAM nim karmasaMgI evA ajJAnIonI dhamAM
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ (-528 ) bheda na karavA joIe (sujJAe). ajJAnIone ceSyatAvinA ekadama AtmajJAnanI prApti thatI nathI ane jo tee sazayI banI jAya che te saMzayAmA vittinA bhAvane pAmI naSTa thaI jAya che. ataeka jJAnIoe, ajJAnIne prathama tA dharmAnuSThAnAmAM pravRttivALA karavA ane pazcAt dhIre dhIre temanI ceAgyatA jema jema khIlatI jAya tema tema teone AtmajJAnanA mArga prati doravA ane chevaTe AtmajJAna samarpavuM. atra zaMkA thaze ke, prathama to ema kathavAmA AvyuM che ke AtmajJAnapUrvaka sarva karmo karavAM ane atra te ema katha vAmAM Ave che ke apAtra zrotAne AtmajJAna hitakara nathI, dharmakriyAnA samadhe jene AtmajJAna hitakara thAya che tyAre temAM satya zuM ? tenuM samAdhAna karavAmA Ave che ke-pUrva bhavanA sA~skArathI keTalAka jIvA te prathamI pAtrabhUta banyA hoya che tene alpa sevAe AtmajJAna arpavu joie vA teone prathama AtmajJAna karAvIne pazcAt karmAMnI pravRttinuM rahasya avakhAdhAvI karmamAM pravartAvavA joIe. paraM'tu je jIvA AtmajJAnane apAtra hoya temaja karmAMnAM rahasyo avabodhavAne anadhikArI hAya, tathA pUrvabhavanA saskArI na hoya tene sevA bhakita upAsanA Ardi dhArmika anuSThAneAmAM cAjIne pAgabhUta karI pazcAt AtmajJAna ApavuM, ane te pachI kacAganAM rahasyonA Adha ApavA ke jethI te rajas tameguNu nAzapUrvaka AtmajJAna pAmIne svAdhikAre kama sevI zake ane jJAna kriyA e methI bhraSTa na thaI zake--ityAdi AzAne hRdayamAM rAkhIne upara pramANe zlAkane prakaTa karyAM che. zrI mayAga pracavivecana. wwwwwww ww --.. Wik When out there for the avataraNaH-dharma karmAMdvArA AtmAnI zuddhatA karIne karmacAgI banelA mahAtmA kevI dazA pAmIne kevI rIte pravRtti kare che te jaNAve che, zlokAH sarvamAtmasvarUpeNa pazyan sthAvarajaGgamam / paramAnandamApnoti dhyAnayogaprabhAvataH // 118 // parabrahmaNi lInAnAM kartavyaM nAvaziSyate / prArabdhakarmaNasteSAM bAhya kartavyatA matA // 119 // kartavyaM paramaM vizve brahmAnandasamarpaNam / tacca zuddhopayogena kriyate yogibhiH zubham // 120 // mahAtmA jJAnI kamacAgI sthAvara jaMgama ( pArthAne ) AtmasvarUpabhAvanAe AtmasvarUpa dekhatA chatA dhyAnaceAganA prabhAvathI paramAnandane pAme che. paramabrahmalIna mahAtmAne zAyadA
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jie AtmA para prema prakaTAvavA joie. (4RE) svAtmAnnati mATe kaI kanya khAkI rahelu nathI teApaNu tene khAdya karma kartavyatA che te prArabdhakarmathI che ema avakhAvu. AtmAne brahmAnandanuM samarpaNa karavuM e ja A vizvamAM parama kartavya che ane te zubha kartavya AtmazuddhopacAgavaDe cegIethI karAya che. vivecana--pAtra manuSyA caiAnyatAvaDe brahmajJAnInI prApti karIne jJAnanI tathA viratinI paripakavadazAe mahAtmAe khanI zake che ane teo AtmajJAna pAmIne dhyAna karI zake che. jeTalA pramANumA AtmajJAna prApta thAya che teTalA pramANamAM AtmadhyAna karI zakAya che. jJAnayeAga pazcAt dhyAnaceganI prApti thAya che ane dhyAnayoga pazcAt kevalajJAnanI prApti karI zakAya che ane tethI siddhabuddha thavAya che savizvane AtmasvarUpe dekhavAnI bhAvanA prathama te prakaTAvavI. sarva AtmAejIvA peAtAnA samAna che eTale te AtmasamAna AtmarUpa che sthAvara trasajIvA AtmasvarUpa che. jaDavastuomA sthApanAnikSepanI apekSAe samA AtmabhAvanA bhAvavI sarvatra javastuomAM AtmabhAvanA bhAvavAthI ane teomAM AtmAne trATaka dhAraNA karIne dekhavAnA dhyAnayogathI AtmArUpa paramaprabhunI jJAnazaktima anantaguNu vikAsa thAya che ane tethI ja prabhumaya jIvananI prApti thAya che. vrahmarUpa paramAtmA sarvatra vilasI rahyo che, tenA vinA anya kazu kai brahmarUpa nathI ema zAkamatAnuyAyIo mAne che rAmAnujAyAyI satra sa jacetana vastumAM antaryAmI paramAtmA vyApI rahyo che ema mAne che, zuddhAdvaitavAdIe brahmanA AvirbhAva ane tibhAvarUpa sarva vizvane mAne che, kazmIramatAnuyAyIe satra brahmane mAne che. musalamAna satra khudA-prabhunu astitva svokAre che. jaine satra caturdaza rAjaleAkamAM jIveA te ja sattAe paramAtmAe che tema samaSThirUpa prabhunu astitva svIkAre che. bauddho sarvatra caitanya svarUpanI vyApakatA svIkAre che ema apekSAe avalAkatA satra Atmaprabhune dekhavAne prathama prema prakaTAvavA joie. prabhuprema, Atmaprema, brahmaprema prakaTayAvinA kaI paNa manuSya sarvatra prabhunI bhAvanAmaya TuSTithI prabhunuM svarUpa avalokavA samartha thatA nathI ataeva prathama sarva caiAgya manuSyAe AtmA upara zuddha prema prakaTAvavA joie ke jethI sarvatra bhaTakatI manevRttine AtmasvarUpamAM lIna karI zakAya. paramavizuddha premanI sAthe AtmAmAM dhyAnanI sthiratA thAya che. makhala brahmaSTinI apekSAe avaleAkatAM premane brahmasvarUpa mAnavAmA Ave che. pazcAt praznanI vizuddhi thatA svayameva prabhumayajIvana thaI zake che ane tethI paramAnandanI prApti thAya che. sarvatra sthAvarajaMgama jIva - samaSTimA AtmasvarUpanI prakhala bhAvanAthI AtmAne avaaA vinA arthAt brAsAkSAtkAra karyAM vinA koi prabhumaya jIvana arthAt brahmajIvanane prApta karI zakatA nathI. satra sthAvarajaMgamamAM AtmasvarUpanA sAkSAtkAra karavAnI dRSTithI raneguNu ane tamegujIne G
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( pa30 ) zrI koga pradha-vivecana. nAza thAya che ane satvaguNanA prakAzathI hRdayanI zuddhi thavAnI mAthe vyApaka jIvananI prApti thAya che. sarvatra sthAvarajaMgamamAM Avapane sAkAra karavAthI rakucita ahaMmamatva vRttinA nArA sAthe satyalyAgI mahAtmAnI avasthA prApta thAya che. jenazAnA mata pramANe dehavyApaka AtmA che. tatvanI daSTie ema che chatAM AtmAnI zuddhi tathA tenI prabhumayajIvanadazA karavA mATe sarvatra premathI AtmalAvanAthI AtmasvarUpa dhAraNAbaLe sAkSAtkAra karavA mATe prayatna karavAmAM koI jAtane virodha nathI ulaTa tethI jenadaSTie anantaguNa lAbha siddha thaI zake che. kaivalatadaSTie tevI vyApakabhAvanAmAM kaI jAtane vireAdha AvatuM nathI ane prabhumayajIvananI tyApatAmAM vRddhi karI zakAya che. zraddhAdvaitadRSTie paNa sarvatra brahmarUpa prabhune avalakathAthI paramAnandanI prApti karI zakAya che. vizichAtamA sApekSa daSTie sarvatra antaryAmI brahmarUpa AtmAne avalakavAthI rAgAdi vRtticonI kSINatAnI sAthe AmAnI ananta zaktio khIle che ane pazcAta AmA ane paramAtmAnA ananta guNe e benA vizitva vinA anya keI viziSTatva anubhavAtuM nathI. musabhAna dharmanI dRSTie sarvatra khudAnA nUramAM AtmAne lIna karavAthI sarvatra khudanuM teja dekhavAnA baLe sarvatra sarva vizvajInI ahiMsAbhAvavRtti sAthe AtmapremabhAva pragaTI zake che. gopIoe kRSNanA premabaLe maTukIomAM kRSNane dIThA hatA ane tethI teo mahI ne badale kRSNa -kaI kRSNa le evA gANuM gAtI hatI ane tethI teo kRSNanA hRdayamAM pravezatI hatI. dhyAnanA adhikAravALA jenAgamamAM coda rajAkamAM kArane vyApaka karIne tenuM dhyAna karavAnuM lakhyuM che te sarvatra sthAvarajaMgamamAM AtmasvarUpane dekhADatI dhyAnabhAvana lAvavI emA te keNu vireAdha laI zake ? sarvatra sthAvarajaMgamamAM AtmasvarUpane dekhanArA manuSya sAtvika bhegIo banI zake che ane teo ja satyakarma gIo banIne vizvanI unnatimAM ane duniyAnA manuSyane satya zAti ApavAnA kAryo karI zake che. AtmajJAnane prApta karI pazcAt AtmadhyAna karavuM joIe. AtmadhyAnathI AtmAne AtmAnA AvirbhAvarUpa guNanI sAthe yoga joDANa saMbaMdha thAya che tene roga kahevAmA Ave che. AtmA pitAnA paramAtmavRkSane prakAzIne temAM joDAya ane te vaDe paramAnandane pAme tene vega kahevAmAM Ave che. duniyAdArImAM coH rajU karmo karavAmAM, je kuzalatA prApta karavI tene ega kathavAmA Ave che. sarvatra sthAvara jaMgamamA AmasvarUpane dekhyA pazcAt bAhya kartamAM vAstavika kuzalatA prApta thAya che ke jethI duniyAnA jIvene satyakarmanA mArge derI zakAya che ane teone alpahAnie alpadoSe mahAlAbha samApI zakAya che. dhyAnathI sthira prajJAnI prApti thAya che ane tethI mana vazamAM Ave che tathA kAmakrodhAdi kaSAye kSaya thAya che. paTa-vastrane vistAra karIne sUkavavAmAM Ave che te te jaladI sukAI jAya che tahata sarvatra sthAvara jaMgamamAM Atma
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - parama brahma(mokSa)nuM svarUpa avarNanIya che (532 ) dhyAnabhAvanAnA premabaLa AtmAne dekhatAM rAga dveSAdi AdratAne turata sukavI nAkhavAmAM Ave che ane ananta brahmane sAkSAtkAra karavAmAM Ave che. kAM dezuM tyAM tRddhi-rApati vIra veja AirI evI pUrNa dRDha prema bhAvanAnuM baLa vadhe che tyAre AtmAnI prabhumaya jIvanatA prApta thAya che. prabhumaya jIvana karavAne paramamArga e che ke sarvatra sarva- sthAvara jaMgamamAM AtmAne dekhIne AtmarUpa brahmane sAkSAtkAra kare. AtmAne sAkSAkAra thI paramAnandanI prApti thAya che, dhyAna keganA uttama pagathI Apara paga mUkyAthI AtmAne AtmAmAM sAkSAtkAra thAya che. AtmAno sAkSAtkAra karavA mATe yoganA granthane vAMcI gurugamapUrvaka AtmadhyAna dharavuM, cagadIpakamAM, AtmaprakAzamAM, samAdhizatakamAM ane paramAtmatimAM AtmAne sAkSAtkAra karavA mATe dhyAnamAM gupta rahIne jaNAvyA che te gurugamathI avabodhAya che. dhyAnaganA prabhAve AtmAne sarvatra je dekhe che te paramAnandane pAme che pazcAt te jIvanmukta bane che. pazcAt te je kaMI kare che te prArabdhayege pharajadaSTithI kare che. sarvatra Atmadarzana karanAra mahAtmAmA AnandanuM ghena vahyA kare che tevA dhyAnI mahAtmAone avabodhavavA mATe jeTalA bAhya lakSaNe kathavAmA Ave te ekadezIya hovAthI tenAthI mahAtmAnI parIkSA thaI zake nahIM. AtmAne sarvatra dekhIne tene anubhava kyathI vyApakajJAnI karmacagInI dazA prApta karI zakAya che. tethI tevA karmagIne pazcAt kaI jAtanu baMdhana thatuM nathI. dhyAnayoganA prabhAvathI paramAnaMdanI prAptipUrvaka jeo parabrahmamAM lIna thaelA che teone kaMI paNa karavAnuM bAkI rahetuM nathI. parabrahmamAM lIna thaI parabrahma thayA pazcAt kaMI paNa kartavya karavAnuM rahetuM nathI-e yAnIone dhyAnakAlamA sAkSAta anubhava Ave che. AtmAnA lAkha karoDe ane asaMkhya lakSaNe bAMdhavAmAM Ave to paNa AtmA arthAt brahmasvarUpane paripUrNa pAra pAmI zakAya nahi. atae sAratatra ItyAdivaDe AtmAnuM svarUpa pratipADyuM che. AtmAthI brahma nyArUM che tethI manathI aneka tarkovita karavAmAM Ave te paNa manathI bhinna evA anantabrahmane pAra pAmI zakAya nahi jagamA ananta AtmAorU5 ananta brahma che ane tenA ananta anantaguNe che tene sarvatra paNa vANIthI pUc pAra pAmI zakatA nathI. anantabrahmanI lAkha karoDe vyAkhyAonI siddhi karavAmAM Ave haiye ananta brahmanuM leza svarUpa anubhavI zakAya che vA thI zakAya che ema sthAya che. veda-upaniSado ane jainAgamo naiti nati sAkha zabdathI AtmasvarUpanA anaMta pArane pAmI zakAya nahi ema prabodhe che. sAgaramA luNanI pUtaLI Dube che ane sAgararUpa banI jAya che tema paramabrahma arthAt rAgadveSAdinI pilI pAra rahela AtmasvarUpamAM lIna thaela yogIo sAdhuo mahAtmAo parabrahmAnuM varNana karavA gama thatA nathI. paramabrahmamAM lIna thavuM e ja manuSyanuM paramartavya che te pUrNa thatAM ja
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kama cAga cavivecana, ( 132 ) kAmanAnA aMta Ave che, tene cAkhIe anubhava karI zake che. topaNa tene khAdyakanI kanyatA che te prArdhathI che ema avodhavuM. pAradhI tIkaga mahAkatanyatAne kare che te prArabdha bhAgavIne apAvavA mATe che. mahAtmAthI sAdhue rAgIe sanA jIvanmukta thaIne prArabdhakama cage arthAt aghAtIkamanA udaye bAkInI avazeSa bAta nyatAne kare che. paramabrahmalIna thavAthI zarIrAdikanI upayeAgitA ane tenI pApaNutA tathA parApakAratA vagere khAdyakatavyatAnA nAza thatA nathI. parabramamAM lIna thaela manuane zarIravANI vagerenAM bAhya karmo jema ghaTe tesa karavAM paDe che paNa paramabrahmamAM lIna thaela sarve mahAtmAonAM mAthAM ane khAdyaceSTA eka sarakhI hAtI nathI. temA bALajIvene paraspara vizeSa dekhAya tethI kaMi tenI mahAtmadazAmA nyUnatA thatI nathI. paramabrahAmAM lIna thayela sarva mahAtmAonI bAhyakama pravRttiyA eka sarakhI hoya evA sarva dezakAlane anusarI niyama bAMdhI zakAya nahi ane ema traNa kAlamAM anI zake nahi. paramabrahmamA lIna thaela karmIe nAnacenI prArabdhane anusarI khAhyakartavyatA karatA chatA puna saMsAramAM duHkhane pAmatA nathI, kAraNu ke dukhanA sarvathA nAza thayA pazcAt paramAnanda pragaTe che temA zAtA ane azAtAnA prArabdhabhAgathI vikSepa AvatA nathI. paramabrahAlIna manuSyAnu paramatanya e che ke sarva jIvAne parama brahmanu samarpaNa karavuM, peAtAnA AtmAne paramazrAnuM samarpaNu je karate nathI temaja je AtmAnuM parama brahmane samarpaNu karatA nathI te anyAne paramAnandanu samarpaNu karavA zaktimAn thatA nathI. sarva jIvAne brahmAnandanuM samarpaNu karavu e jaM vizvanI paramasevA che, e ja paramAna che ane e ja parama parApakAra che. eja parama svadharma che. e ja paramabhAvacA che. ane e ja paramabhakti che. AtmAmAM zuddhopayega prakaTe che tyAre potAnA brahmAnandanu pAtAne tathA vizvajIvAne samarpaNu thAya che. zuddhapayAgathI svaparane brahmAnandanI prApti thAya che. jyA zuddhe pacega che tyAM sadA AtmAnaMda che. zuddhapayAga che te ja AtmAnA sAkSAtkAra che, azubheApayAga ane zubheApayega e e upaceAgathI bhinna zuddhApayega che. AtmAnA zuddha vAstavikasvarUpanA upayogane zuddhopacAga kathavAmA Ave che. puNya saMbaMdhI upayAgane zubheApayeAga thavAmA Ave che ane pApa saMbadhI upayogane azubhApayoga thavAmAM Ave che. samyakatvanI prApti pazcAt zuddhapayoganA AvirbhAva thAya che, AtmAnA zuddhAne AtmasvarUpe dekhavA ane tenA upayegI banavuM e ja zuddhopacega che. zuddhoyAga e ja meAkSa che. jJAnAvaraNIyAdi sarkala karmanA kSaya karanAra zuddheyAga che. AtmAne AtmArUpe anubhavIne tenA upacAganA tAnamA rahI anyajIvAne upadezarUpa karma dvArA brahmAnandanuM samarpaNa karI zakAya che. je mahAtmA jIvatAM chatAM brahmAnandamaya banyA nathI tee anyane brahmAnandanu samarpaNu Yi woman Anat .
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSya jIvanamAM kaMta nyatA, ( 133 ) karavAne kAi rIte samartha thatA nathI. zuddhopayAgathI manuSya jIvatAM brahmAntumayasvayameva khane che ane anyane brahmAnandanu arpaNa karI zake che. prabhumayajIvana ane brahmAnanda e e sAthe rahe che ane zuddhoyAga paNa sAthe rahe che. jJAnayeAgIe kaceAganI sa pravRttiyeA karatA chatA, prArabdhayeAge mAhyajIvanavaDe jIvatA chatA duniyAnA manuSyone AtmAnaMda arpe che tethI teonu jIvana kharekhara sarva jIvAnA zreya mATe bane che dareka manuSya peAtAnA jIvanane prabhumayajIvana banAvavA dhAre te banAvI zake che. manuSye jIMdagImAM prabhumayajIvana manAvI anyAne tathA svAtmAne brahmAnandanuM samarpaNu karavAne anubhava meLavavA joie. zuddhopacegathI prabhumayajIvana ane che emAM koI jAtanI zaMkA nathI. upacaritajIvana ane anupatijIvananuM svarUpa avabAdhavu joie . AtmAnA zuddhopayege jIvavuM e anucita sadbhUtajIvana che ane teja jIvanamA prabhumayajIvanane samAveza thAya che, upara uparanAM guNusthAnakanI bhUmi para AreAhavAthI prabhumayajIvananA anantavikAse pragaTe che, ane zuddhopacAgathI mahAtmAo nileSa karyAM karIne vizvane uddhAra karI dharmanI glAninA parihAra kare che. ataeva gurucaNunI upAsanA karIne zuddhopaceAganI prApti karavI joIe. zuddhopayAgathI zubha pariNAma pachI zuddhapariNAmanI prApti thAya che. zarIra mana vANI nAma rUpa Adi samAthI rAgadveSanA pariNAma kaLavA ane AtmAnA zuddha dharmamA pariNamavuM tene zuddhapariNAma thavAmA Ave che-tenI zuddhopayAgathI prApti thAya che. azubha pariNAmathI zubhapariNAmamAM javu ane zubhapariNAmathI zuddhapAimamA javu. e rUpa zuddhacAritrakA nA hetu zuddhopayega che. mahAtmAe sAdhue cegIe bhakto santA AtmAnA zuddhopayegapUrvaka brahmanuM samarpaNu karavA karmane svAdhikAre kare che ane duniyAnA uddhAra kare che tethI teonI sevA pUjA bhakti karIne gRhasthamanuSyoe brahmAnandanI prApti karavI. je pAme che tee anyane pamADe che. sAdhue munivarA zuddhIpayAgathI brahmAnandanA samarpaNurUpa kapravRttiyAne karI prArabdhajIvananI saphalatA kare che. avataraNa,--manuSyajIvanamA svakartavyatAne avamedhAve che. jo: I kartavyaM paramaM khyAtaM rAgadvepakSayAdikam / dharmibhiH kriyate tattu dharmadhyAnAdisAdhanaiH // 121 // AtmAparAtmatA rUpaH zuddhanizcayataH svayam | ratnatrayIprakAzArthaM kartavyaM tanmayAdikam // 122 //
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________ (534). zrI kamalega za-vivecana. prAtayogyapravRttistu bhavAya naiva jAyate / dhyAmanena thAnArmara 2rUA utsargakApavAdAbhyAM pravRttidharmakarmaNAm / sAdhUnAM ca gRhasthAlAM dravyakSetrAditaH sadA // 124 // zabdArtha-rAgadveSAdi kSayarUpa je prasiddha paramartavya che te dharmadhyAnAdi sAdhavaDe dhama manuSyathI karAya che. zuddha nizcayata AtmA te ja paramAtmArUpa che. AtmAnI ratnatrayInA prakAzAthe parama brahmamaya thavuM ItyAdi kartavyakarma che. vyAkhyAnAdika karmavALA adhyAtmajJAnI sAdhune prAsagya pravRtti che te saMsArabaMdhana mATe thatI nathI. sAdhuone ane gRhasthane dravyakSetrakAlabhAvathI utsarga ane apavAda mArge dharmakarmonI pravRtti che. vivecanA-dharmadhyAna ane zukaladhyAnavaDe rAgadveSane kSaya kare e ja parama kartavya kharekhara dhama manuSyavaDe sevAya che. rAgadveSanA kSayathI AtmAmAM sarvajJatA uddabhave che. rAgadveSanA kSayathI AtmAnI ananta zakti pragaTe che. rAgadveSanA kSayathI parama samabhAva pragaTe che. rAgadveSanA kSayavinA mokSanI prApti thatI nathI. moTA moTA RSie rAgadveSanA thayArtha ekAta guphAmAM dhyAna dhare che. rajoguNa ane tamoguNa rAgadveSamaya che. saMsAranuM mULa rAgadveSa che. rAgaSanA coge aneka avatAra grahavA paDe che. dharmadhyAnathI ane zukaladhyAnathI AtmAnI zuddhatA prakaTe che. dharmadhyAnAdithI AtmAne zuddhapaga prakaTe che. rAgadveSanA kSayanI sAthe AtmadharmasAmrAjya pragaTe che ane tethI AtmA te paramAtmatArUpa thAya che. AtmA te ja paramAtmArUpa che. zuddha nizcayathI svayaM AtmA te ja paramAtmA che. temAM jJAnadarzanacAritrarUpa ratnatrayI che. AtmAmA anaMtajJAna anaMtadarzana ane anaMtacAritra che. rAgadveSanA AvaraNa haLavAthI ratnatrayIne prakAza thAya che. ratnatrayInA prakAzAthe paramabrahmarUpa paramAtmAmA tanmaya thaI javuM e ja paramartavya che. ratnatrayI prakAzAthe je je karmoga sAdhavAmAM Ave che te avabodhavo. AtmAmAM tanmaya thavAthI AtmAnI jJAnAdi zaktine prakAza thAya che. zuddhanizcayaSTithI AtmA teja paramAtmA che evuM mahAgIonA anubhavamAM Ave che. AtmAnI anaMta jJAnAdi zaktinA prakAza karavA mATe tamaya-layatA Adi je je karavuM te paramakartavya che. nAmarUpamAM nAmarUpanI ahaMvRttinA sthAne temAM Atmadarzana thAya ane nAmarUpanI ahaMvRtti TaLe tathA anaMtajJAnAdi zakti khIle tyAre AtmAnI tanmayatA thAya che tyAre AtmAnI zaktine vikAsa thAya che. AtmAne AtmArUpa dekha ane rAgadveSanI pariNativinA AtmadharmakamanI kartavyatA sAdhavI e ja paramartavya che. AvI AtmajJAnadazAthI tanmayatA ane tene
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka . REG AtmA teja paramAtmA. ( 535 ) zuddhApayoga thavAnI sAthe khAdyapracAmAthI ahaMmamatva TaLe che. adhyAtmajJAnIne vyAkhyAnAdi ka pravRtti che te saMsArama"dhana mATe thatI nathI. adhyAtmajJAnI prApta khAdyapravRttiyAmAM nile pa rahe che sAdhuone ane gRhasthAne drakSetrakAlabhAvathI utsarga apavAda pUrva ka dharmaka pravRtti thAya che. utsagathI ane apavAdathI dharmaka pravRttiye sevavI paDe che. keAI vakhate utsathI dharmAMka pravRtti sevAya che te kAi kAle kAi kSetre apavAdathI dharmAMkama pravRtti sevAya che. dravyakSetrakAlabhAve utsaga mAge ane apavAdamAge dharmaka pravRttiyAne sAdhue ane gRhasthA seve che. kAi kAle koI kSetre utsanI mukhyatA nhAya che ane apavAdanI gauNutA hoya che kAi kAle kAi kSetre koi bhAve apavAdanI mukhyatA hAya che ane utsaganI gauNatA hoya che. khAdyavyAvahArika ane dhArmika karmapravRttiyAne utsargathI ane apavAdathI kSetrakAlAnusAre sevAya che. gRhasthAe ane tyAgI mahAtmAe AtmarUpa brahmamA lIna thaIne paMcamaArAnI ( kaliyuga )nI vamAnadazA avalAkIne ApattikAla kSetrAdikanu svarUpa avAdhI vyAvahArika karmAMne tathA dhakAni karavA joie. ApattikAlamAsa jAtanI viparIta pravRtti karIne paNa jIvane jIvavuM paDe che. hAlamA bhAratavAsIne dhArmika bAbatamA AApattikAla jevu che. jaina kAmane tA hAlamA ApattikAlane anusarI jaina kAmanI astitA rAkhavA Apaddhama sevavAnI AvazyakatA zI para AvI paDI che. jainakAmanA sAdhuoe ane gRhasthAe utsargomAnu puna jIvana prApta karavA mATe apavAdamArgathI Apa dharmanA niyamAne anusI vyAvahArika dhArmika jIvanapravRtti sevavI joie. ApattikAlamA utsarganA karma karavAthI vizeSa patita dazA prApta thAya che ane kAmanA uddhAra thai zakatA nathI. sAdhuone Apa dharma sevavAnI Avazyaka sUraja AvI paDI che ceAthA ArAmAM racAyalAM sAdhvAcAra sabadhI utsargI mArganAM sUtrovaDe tee vartamAnamAM anya kAmeAnA sAdhuonI peThe astitva saraNI zakeze nahi. vamAnamAM apavAdamAthI Apaddharmakarma pravRttiyAnI mukhyatAthI pravartIne te duniyAmAM jIvI zakaze ema sthiraprajJAthI thavAmAM Ave che. ghaNA ekAntika roDhika AcArAmA bejAthI dabAyalI kAmane uddhAra karavA mATe vizAla vicAronI ane svataMtra AcArAnI yaugikazailIe jarUra che. je dezanA je kAlanA leAkapara ghaNA kAyadA paDe che te dezanA te kAlane manuSyasamAja dAsatvakATipara AvIne UbhA rahe che. je kAmamA ApattikAla samaye Apatya karmAna sevAtAM nathI te kAmanu duniyAmA astitva rahetuM nathI ane tethI te kAmanA gurue ane dharmanuM astitva paNa rahetu nathI, dareka bAbatamA potAne ekAnta dAsa ja mAnI beThelI kAmanA uddhAra karavA mATe zrIvIraprabhue jAhera karyuM che ke AtmA che te paramAtmA che. AtmAnI anaMtazaktiyA khIlyAthI AtmA te ja paramAtmA ane AtmAnI anana
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ama a ( 536) thI karma graMtha-savivecana * * * zakti khIlavavI te pitAnA hAthamAM che. parane karagarIne parAzrayI banavAthI ke pitAne uddhAra karI zakatuM nathI. atae svAzrayI AtmavIrya pheravI Atmazakitane utsarga ane apavAdamAgathI pragaTAvavI joIe. prabhunA sevaka banI parAzrayI banI hAtha joDI besI rahevA mAtrathI svAtmAne uddhAra thato nathI. dravya kSetrakAlabhAvane anusarI utsargakAle utsargamAgane ane apavAda vakhate apavAdane anusarI Atmazakti khIlavavI joIe. AtmAmAM ja Atmazakti che ane teone prApta karavAne mana vANI ane kAyAnI sAmagrInI prApti thaI che. dravya kSetrakAlathI sAdhuoe ane gRhasthoe dharmapravRtti karavI joIe ane vyAvahArika pragatimA tathA dhArmika pragatimAM sadA agragAmI rahevuM joIe. ravadharmane svakemane uddhAra pitAnA hAthe ja thavAnuM che. anyanuM dekhAdekhI anukaraNakaravAthI kadi svAddhAra tathA samAjasaddhAra thavAnuM nathI. vAzrayathI AtmAnuM baLa khIle che ane parAzrayathI dAsatvadazA prApta thAya che mATe kadApi AtmAne , uddhAra karavA pAchA paDavuM nahi. svadharmarakSaNa, svadharmakarmapravRtti, svakemarakSA, saMghavRddhi, kamasevA ItyAdi kAryo karavAmAM sarva pravRttimAM svAzrayI banavuM ane vartamAna jamAnAmAM sarva gya zaktine prakaTa karavI ane dharmakarma pravRttimAM upayoga rAkhave. avataraNuM-je je bhinna bhinna karmothI Annati thAya te te karmone dvavyAdika vege utsarga apavAdathI svAdhikAre AdaravAne prabaMdhe che. zloko bhinnabhinnakriyAyogai-yarAtmonnatirbhavet / kartavyAste kriyAyogAH prazasyA dravyabhAvataH // 125 // muktirasaMkhyayogaiH syAt sarvajJena prabhASitam / sAmyayuktena cittena kartavyAH svIyazaktitaH // 126 // zabdArtha-je je bhinnakriyA athata karmacagevaDe Atmonnati thAya che te prazasya karmo kavyabhAvathI karavA joIe. asaMkhya yegathI mukti che ema zrI vIra prabhue kasyuM che mATe asaMkhya yogema paraspara viruddhatA na dhAratAM sAmyayuta cittavaDe svIyazaktithI je je karmo karavA paDyA hoya te karavA. vivecana -sevA, bhakti, upAsanA, jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIzasthAnaka ArAdhanA, navapada ArAdhanA, sAdhubhakti, sAdhavI bhakti, saMghabhakti, dharmakarmapravRtti, tIrthaMkara
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - asaMkhya geno udeza ekaja ( 537 ). bhakti, siddhabhakti, zAkabhakti, AcAryazakti, upAdhyAyalakti, AtmadhyAna, paramAtmapUjA, paMcaparameSTipUjA, saMghayAtrA, guNyAtrA, tIrthayAtrA, AgemanI lakti. AgamAthyana, nigamAdhyayana, gurucAvRtya, gurukula vAsavRtti, dayAkarmapravRtti, satyapravRtti, asteyapravRtti. brahmacaryasevA, parigrahatyAgabhAva, supAtradAna, kSamA, zAnti, pairya, samabhAva, zauca, Arjava, mArdava, yama, niyama, Asana, prANAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna, samAdhi, lakatasevA, paropakAra, putalekhana, siddhAtalekhana, vyAkhyAnapravRtti, darmasthApanapravRtti, nAtikamatanirAkaraNapravRtti, sarvatra zuddhapramANi, naitika pravRtti vyavahAradharmapravRtti, nizcayadharmapravRtti, nivRtimaya pravRtti. dezavirati-ArAdhanA, sarvavirati dharma-ArAdhanA, apramattadharmaArAdhanA, dharmadhyAnapravRtti, maitrI Adi cAra lAvanA lAvavAnI pravRtti, bAra bhAvanA bhAvavAnI pravRtti, vaDAvazyakadharmapravRtti, pratilekhanapravRtti, gaRgailevApravRtti, devagurudarzanapravRtti Adi aneka kriyA che darzanA aneka che. nAnA aneka che. dhyAnapravRtti paNa garUpa che. mana vacana ane kAyAthI jeTalI jAtanI pravRtti thAya che te sarva pravRttine kriyA karAvAmAM Ave che. AtmAmA zudaramaetA karavI e paNa roga che. AtmAnI zaktine vega kathavAmA Ave che. coga eTale sAmarthya-pravRtti avadhavI. asaMkhya rogo vaDe AtmAnI parama brahmadazA prApta thAya che. asaMkhya rogonI pravRtti eka sarakhI nahi hevAthI asaMkhya cego kavAmAM AvyA che. manuSyovaDe paraspara bhinna sevAtA rogomAM vaimanasya-dveSabhAva na dhAraNa kare joIe. sakala vizvamAM sakala manuSyanA dhArmika vicAramAM ane AcAmAM kaMI kaMI bheda te rahe che ja, paraMtu sarvanuM dhyeya mukti prApta karavAmAM che tethI teone samyaga jJAna prApta thatA mukti prApta thavAnI che-jethI teo samyajJAna prApta thatA mukti prApta karavAmAM adhikArI thavAnA. sarva manube eka sakhI dharmapravRtti kare e niyama nathI chatAM sApekSapaNe je je gAe je je manu dharmakarma kare che te sarve vizva manuSya zrI mahAvIra prabhunA sevake che. A tilaka je je je adhunA vizvamAM sarvatra sarva manuSyamAM vidyamAna che te zrI mahAvIra prabhue jAve che tethI mahAvIraprabhunI sarvazatA ane temanI dharmayApakatAne saheje khyAla AvI zake che. zrI mahAvIramabhue kaI dharmakriyAganuM khaMDana karyuM nathI temane te sAMkaDanA kelanI peThe sarvakarmAne paraspara sApezabhAvathI saMcujita karyA che. vizvamAM pApakarmane nAza thAya ane vizvavarti chene anya sukhazAMti maLe e hetuthI dharmakSiAne darzAvI che. sarva gemA jJAnadarzanacAritranI mukhyatA che. sarva ne sukhya e udeza che ke AtmAnI anaMtajJAnAdi zaktino paripUrNa vikAsa karIne AtmAne na ka AtmAnuM anantasukha svayaM AtmA bhogave ane vizvavarti sarva je bhaka
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 138 karI magoga vicana, kAma che. atava tee dai caina prApta karIne ju AnI pelI pAra jAya eja gU gaganuM sapTe cekhAnI sevanA karavAnI jarUra che. je pUrA AnIe khaMDana karatA nathI. pratyeka manuSya potAnA adhikAra pramANe tragraMthI karbhamAM pravRtti kare che, aneka anyAdhikAra thatAM pUrva karmane mA nya karmapravRttine va che. vikR jIvaDAne tenA adhikAra vinA svarganI vADImA mRvAmAM Ave ne tyAM tene thaze ni ane tene vidyAmA ramavuM aMge, A uparathI avaidhayAnuM atu maLe che ke koI jIva svAdhikAra svarucinA anusAre kAI dhama karatA hoya ane tyA tene rasa paDatA ya te ekadama tene tenI dharmaka pravRttithI bhraSTa karIne anya dharmapravRninA upadeza devA i tema tevI preraNA paNu kavI nahi, svAdhikAra je karma jene e tenuM ne pravRtti kare che ane pazcAt adhikAra badalAtAM temAM tene ruci pAnI nathI; ane tenuM dhya kharekhara anya dharmaka pravRttimA paDe che. sApekSAe asadhdha gAyAnI mArAdhanAthI mukti thAya che. asa" yogo paikI ame te yegaka pravRttithI muni thAya che evA jena Adha thAya che tenAmA pakSapAta kadAca, viSamabhAva rahe nathI; tene asayoga ane asabhya cegenI dharmakarmapravRtti karanArAo upara samAva pragaTe che ane te samAvavALA 'cittathI svAdhikAra ceAvya dharmakarma karIne mukata bane che. A vizvamAM asabhya cAnI mukita mAnanArA aneAmAM, dharmanA nimittImA paraspara vaiSamyabhAve paNa paDe ane Atma thIyanA durupayoga kadApi thAya evu asaMkhya yAgathI muktine nizcaya thatAM ane ja nahi ane jeneAnI vizAlatA vyApakatva vadhe emA kAi jAtanI zaMkA rahetI nathI. asabhya caiAga paikI game te ceganI svAdhikAre pravRtti karI paraMtu dharmanA nimittaleTa laDA nahi ane kusapa kA nahi, mUlasAdhya tattvanI game te ge mApti thatI rAya te pazcAt matasahiSNutA rAkhIne sAgyacittanI svayaMgya dharmaka mA pravRtti karavAnI jarUra asaMkhya ceAganA mahAvatuMlamA sarva dharmanA samAveza thAya che, e dRSTie mahAvIra prabhu pratipAtita jainadharmanA pracAra karavAmA Ave che. vizvapatti sarpa jIvAne AtmannatimAM AgaLa vadhavAnA aneka mArgo hastamAM AvI zake. veSa acAra ane vicAranI bhedyatAe paraspara laDI maravu na joie. veSa AcAra ane vicArazane asa`khya geTamAM samAveza karIne veSAdrine mukitanA hetubhUta mAnI vizAla daSTidhArI svacagya kama pravRttine samatAbhAve sevavI ke jethI 'AtmAnnatinI pUrNa prApti thAya. lAkhA karADA gAyA, judA judA raMganI ane bhinna ceSTAvALI hAya paratu sarvanA stanamAMthI dugdharasa nIkaLatA hAya te pazcAt mahinA bhedanI zI AvazyakatA che? tema asakhya yAgathI karADo abje manuScAne bhinna bhinna vicAra kriyApravruttie paNa AtmAnnatti thatI 'hAya ane Atmasukhane sAkSAtkAra thatA hAya teA matabhedanI kaIpaNa jarUra nathI. che. ' WWWAFA
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________ - | sarva gacchanA mahAsa ghanI pUjyatA. ( 539 ). avataraNu-sarvagaccha, sarvadarzane vagerene AtmAmAM samAveza thAya che ane tethI asaMkhya rogomAM samAnatAe sarva gacchathI mukti thAya che ema jaNAvavAmAM Ave che tathA sarva gavaDe banelA mahAsa ghanI prathama pUjyatA darzAvavAmAM Ave che. zlokAH nAnAgacchAdi saMkIrNa mahAsaGghasya puujytaa| yatitavyaM sadAsadbhiH saMghasevAdikarmasu che ?27 mahAnadyo yathA yAnti sAgaraM prati vegtH| muktiM prati tathA yAnti samyaggacchA hi saamytH||128|| sAmyabhAvaM samAlaMvya nAnA dArzanikA jnaaH| dharmakarmaprakAro yAtA yAsyanti sadagatim // 129 // zabdArtha -nAnAgacchAdivyAsa mahAsaMghanI pUjyatA che. saMghasevAdikamAM sadA sahuruSoe yatna karI joIe. mahAnadIo sAgara prati vegathI jAya che-tahata sarva gaccha mukti prati jAya che. sAmyabhAvane avalaMbI nAnA dArzanika jana ke jeo dharma karanArAo che te mukti pAmyA pAme che ane pAmaze. vivecana -jainadharmamA rAzI garacha-aneka mata saMpradAya che. eka vRkSa utpanna thAya eTale tene aneka staMbha, DALAM, DALIo pragaTe che ane tevaTe te zobhI zake che. vRkSane staMbha kALAM DALIo jema vizeSa hoya che tema tenI vizAlatAmA-mahattAmAM vRddhi thAya che. duniyAmAM eka dharmanA aneka bhede paDe che sarvagacchathI banelA caturvidha saMghanI mahAsaMghatA thAya che. sarva gacchamA aneka gAvaDe dharmanI ArAdhanA karanAra tyAgIo ane gRhastha hoya che. sarva gomAM aneka guNI manuSya hoya che keI gacha evo nahi hoya ke jyA guNI manuSya na hoya. IMglIza sarakAranI pArlAmenTamAM kenjharaveTIva ane lIbarala e be pakSa che paNa bannenuM sAdhyabiMdu to keTalAka vicArone matabheda chatAM eka che. anyanI paNa te sthiti che. te pramANe sarvattadharmamA paNa aneka pakSe hoya che paNa teo sarve muktinI prApti mATe taiyAra che. aneka gacchabhedomAthI judu juduM javAnuM zikSaNa maLe che ane teo dharmanI AvazyakatA pratipAdana kare che. eka vRkanA ja cArAzI taMbhe hoya ane tenA sasarA tALA hoya ane lAkho vaLI jAya paraMtu te sarvamAM vRkSane rasa te eka sarakho vahe che tat jainadharmanA aneka garA mate-pra
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 540 ) zrI krama yAga graMthasavivecana. Duan dAyAmAM jaina dharmarUpa rasa tA eka sarakhA AtmAnI unnatikAraka vahe che ane tethI sa vRkSanAM DALAM vagerenu jIvana vahyA kare che. jaina dharmanA sarva zemAM AtmAnA jJAnadarzanacAritranA jyA sudhI sajIvana rasa vahe che tyA sudhI te jIve che ane jyAre sajIvana rasa vahetA aMdha thai jAya che tyAre te te gAne nAza thaI jAya che. vRkSanAM DALAM DALIo paraspara bhinna heAvA chatA te vRkSanA rasathI jIvI zake che ane paraspara ekakhIjAnA nAza karavA teonI pravRtti thatI nathI tema aneka gacchIe ane aneka gacchamAM rahenAra manuSyAe Atmarasa-brahmarasane AsvAdI jIvavuM joIe ane paraspara ekabIjAnA nAza karavAnI pravRtti na sevavI joie. anantagrAnI vyApakatAnA ananta vartulamAM jema sanA samAveza thAya che tema AtmArUpa jaina dharmamAM sarva gAne ane sarva danAnA samAveza thAya che. ataeva sagavaDe pUrNa mahAsaMghanI pUnyatA svIkArI tene samaSTi brA-paramAtmatva mAnI tenI sevA karavI joie. jIvatA mahAsaMghanI sevA karavAmAM sarva dharmanA samAveza thAya che. aneka AtmAe maLIne mahAsaMdha thAya che tethI satpuruSAe mahAsa ghanI pUjA karavAmAM AtmApaNu karavu joie. mahAsaMghanI sevA karavAthI samasta prakAranI sevA karyAMnuM. phUla prApta thaI zake che, mahAsaMghamAM sarvane samAveza thAya che. sa AtmAonA samUhane mahAsa gha, mahAsamaSTiprabhurUpa mAnIne tenI sevA karavAthI sa prakAranA pApAnA nAza thAya che. mahAnadI jema sAgaramAM bhaLe che tema sa danAnA jaina darzanamAM samAveza thAya che ane jaina darzana te vastuta. AtmArUpa yAne brahmarUpa hovAthI brahmanI ArAdhanA karavAthI sarvanI ArAdhanA thAya che. tema AtmArUpa ArAdhanA karavAthI sarvanI ArAdhanA karI zakAya che. sarva mahAnadIe jema sAgaramA jaina darzonanI samAI jAya che, tema jaina dharmanA sarva gacchonA AtmArUpa jaina darzanamAM samAveza thAya che. sarva nadIe vegathI jema samudrane maLe che tema sarva gacchIya dhI muktine pAme che. duniyAmAM je je dharmAM, darzanA, dharmanA pantha che te sarvanA apekSAe jaina darzanamAM samAveza thaI jAya che ane jaina darzananA zuddhAtmAmAM samAveza thaI jAya che tethI zuddha AtmasvarUpanI ArAdhanA karanArA sarve akhilavizvavarti sarva jaine che. jaina darzanarUpa AtmAnA ananta vartulamAM laghu vartularUpa saMdha darzanAnA samAveza thai jAya che. jainadharmamA sarva jIvamAtranA samAveza thai jAya che. duniyAmAM je je padArthA te sarvanA jaina darzanarUpa AtmAmAM samAveza thaI jAya che. ataeva jaina dharmanI ananta vartulatAnI bahAra koi dhama rahetA nathI. asaMkhya cAgAnA dharma karma sAgaranI khahAra kAI duniyAnA dharma rahetA nathI tethI asaMkhya cAgAthI prApta thanAra AtmAnI zuddhatAmA koI jAtanA vizadha AvatA nathI; kAi AtmAne viSNurUpa mAnIne tenI upAsanA kare che. koI AtmAne brahmArUpa mAnIne tenI upAsanA kare che. koI '
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina darzanamAM anya no samAveza. AtmAne devI zaktirUpa mAne tenI uparA-rAyA-kti kare che. keda ane aA khudA. sArane tenI uparanA deza bhaktirUpa na dhare che. ke AtmArUpa pradhune utpatti-vyaya ane kudarUpa mAnIne tenI sevA-upAsanA kare che. te AtmAne premarUpa gautama budarUpa mAnIne tenI sera-ti kare che. keI ane sasa vizva mAnIne tenI sevA kare che. ke AtmAne nirAkaraNa mAnIne nirAkaraNa pradyunuM dhyAna jana kare che ane ke atyAre kAra mAnI trAkaraNe praduduM ja kare che. ke utpAdarUpa sarjanamAM, vyayaphaLa pralayamAM ane kuvArUpa sthiratAlamAM-tra avasthA AtmArUpa pradyune mAnIne tenuM na dhare che. udayapura svarUpa AvyA che. AtmArU, DyumAM aneka uttama avatAra = mAnIne keTaka ma nA sahita tenI ArAdhana kare che. AtmArUpa pravrunA aneka rUpe aneka nAme che. je guru ane navaguNa sahita AtmAne keTalAka sad brahma mAnI tenI sArI kare che. rajoguNa , ane sarvaguNa rahita nirvikAra brahmarUpa AtmAnI keTaleka ArAdhanA kare che. pratyeka AtmArUpa mUhunI keTalAka roga ArAdhanA bhakti kare che. cauda rAjakamAM rahevuM sarva jIvonI citmAtra carAne keTalAka kevalAdvaita dRSTi ke eka prazna mAnIne tenI upAsanA kare che. karmasahita saMcarI sarve AtmAnA sane eka samachipa mAnane keTalAka tenI sevAbhakita-cIna dhare che. e mATe sarvatra dharmAimAM bahirAtmA atarAtmA ane paramAtmAnI navA thaI rahe che. ahirAte ja aM-- rAtmA thAya che ane antarA te ja paramAtmA thAya che. bahirA antarAvyA ane paramA e g AtmAnAM rUpa che, tethI e traNa ra ne aneka dRSTithI prajA, mAnIne bhajanArAone sparUpa jainadarzanamAM samAveza thAya che. vahanomAM atyAditonI je je mAnyatAo lakhelI che teno sApekSanI jainadarzanamAM samAveza thAya che. zrIAnaMdaghanajI mahArAja naminAthanA tavanamAM paddana nirasaMga bhIje- dada pratipAdana karIne nidagAnanAM srarake padanene jaNAve che. jaina dazanAM cAramAM ekeka nayathI ude sarva darzana karIne samAveza thAya che. ane jainadarzananI aneka vartatA che tethI te sarva dazanAM mahAsAgaranI uccAne dharu kare che ane vizvamAM sarvatra anAdikalathI nakSatra paryana vighammana che. jenA kAne ananajJAnarUpa vedanI Adi nathI ne anna nathI jozanAM sarva prakAranA mAno samAveza thAya che. jaina darzarUpa ane te ja zuchadya che te ja veda che ane te ja vedana che teja Agama che. te ja sarva dharmazAstrone sAra che. te ja bAra ane kudara che. je. darzana AtmAmAM ananna de. anavedAnta, ana e. rana ba dala. anaMta kurAne. ane anaMta puraNa samAya che bhUtakAmAM je cuM, mana je ne che
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________ (542). zrI karmayoga graMtha-savivecana. ane bhaviSyamAM je banaze te sarve jainadarzanarUpa AtmAnI bahAra nathI. AvA jainadarzanarUpa paramAtmAne ArodhI-sevI ane tenuM dhyAna dharIne rAzIgacchanA jaina, bauddho, sakhe, hindu, musalamAne, khristi vagere sarva dharmanA manuSya, jainadarzanapratipAgha samabhAvarU5 AtmAnI avasthAne aMgIkAra karIne mukti pAme che. samabhAva che te ja AtmAnI zuddha dazA che, tene pAmIne game te darzanamAM rahelo manuSya mukitapadane pAme che ema zrI mahAvIra prabhu jaNAve che. jAthA jevo ghA mAre nA, juho g gara anno vA samamAmAvI jaur, wda suvarNa devo . vetAMbara, digaMbara, bauddha, vedAntI, prIti, musalamAna Adi game te dhama manuSya hoya paraMtu te rAgadveSa rahita samabhAvane pAmI mukti pAme che emAM kaMI paNa zaMkA nathI. rAgadveSa rahita dazA thavAthI samabhAvanI prApti thAya che. duniyAnA sarva darzana para ane sarva zubhAzubha manAtA padArtho para tathA jI para samabhAva pragaTe che tyAre ghanaghAtI mehanIya vagere karmone nAza thAya che ane AtmAmAM kevaLajJAna pragaTe che. AtmAnI paramazuddhatA e ja zuddhabrahma avadhavuM. samya bhAvathI AtmAnI zuddhatA thAya che. sarvananI sApekSatAe AtmAnuM svarU5 abodhAtAM samabhAva pragaTe che ane tethI sarvadarzananA leke samabhAvane pagathIe pAda mUkIne muktipadane prApta kare che. sarvagarachIya manu, ane sarvadArzanika manuSya, samabhAvane avalaMbI muktipadane pAmyA, pAme che ane pAmaze-emA jarA mAtra saMzaya nathI. ema AtmajJAnI gIodvArA avadhIne manuSyoe kartavya karmane samabhAve karavAM karAvavA ane anumedavAM. samabhAvapUrvaka dharmakarmacagI banIne kartavya karmo sevavA. avataraNa-mahAsaMghanI sevA-bhaktithI paramAtmAnI sevA thaI zake che ane tethI mahAlanI prApti thAya che te darzAve che. zlokaH ataH zrIyutasaMghasya vaiyAvRtye mahAphalam / jJAtvA tadeva kartavyamAtmazattyanusArataH // 130 // zabdArtha -uparyukta hetuothI mahAsaMghanI vaiyAvRtyamAM-sevAmAM bhaktimAM mahAphalA che ema avabodhIne AtmahatyanusAra mahAsaMghanI sevA karavI joIe. vivecanaH-mahAsaMghamAM sarva garIya AcAryo upAdhyAye sAdhuo sAvIo zrAvaka ane zrAvikAone samAveza thAya che. mahAsaMghamAM sarva dhamI manuSyano samAveza thAya che. vizvavati sarvadharmI manuSyanA AtmAonA samUharUpa samaSTi-prabhunI sevAbhakti ke
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - mahAsaMdhamA utkarSa samAveza karavo. (543 ) karavAthI sarva deva devIonI pUjAsevA karyAnuM phaLa prApta thAya che. mahAsaMgharUpa samaSTi-prabhu e jIvatA prabhu che. tenI sevA karavAthI anantabhavanA bAMdhela karmone kSaya thAya che. mahAsaMghanI sevAmAM sarva prakAranI Atmonnati samAyelI che. sarva tIrthakare paNa mahAsaMgharUpa "jaMgama tIrthane namaskAra kare che. mahAsaMgharUpa jaMgamatIrthanI sevAmAM sarva sthAvara tIrthonI sevAne samAveza thAya che. jaMgamatIrtha vinA sthAvara tIrthanI utpatti nathI. bhUtakAlamA jeTalA tIrthakara thayA, vartamAnamAM che ane bhaviSyamA thaze te sarvanI utpattinI khANa mahAsaMgha che. aneka gaNadha, aneka yugapradhAne, aneka satA, aneka satIo, aneka dharmedvArake munivare, aneka labdhidhArI sAdhuo vagerenI utpattinuM mULa mahAsaMgha che. mahAsaMghamAM tIrthakarene samAveza thAya che, kAraNa ke tIrthakare paNa mahAsaMghamAMthI prakaTyA prakaTe che ane prakaTaze. sArvajanikasevAna mahAsaMghamAM samAveza thAya che. vizvasevAne mahAsaMghamAM samAveza thAya che sAgaranI upamAne dhAraNa karanAra mahAsaMgha che mahAsaMghanI AjJAmA sarve AjJAno samAveza thAya che. mahAsaMghanI AjJAnuM utthApana karatA tIrthaMkaranI AjJAnuM utthApana thAya che jIvatojAgate bolate cAlate mahAsaMgha te samaNirUpa sAkAra mahAprabhu che. tenA darzana karavAthI ane tenI bhakti karavAthI anaMta puNaya anaMta nirjarAdi mahAphaLanI prApti thAya che. mahAsaMghanI sevA karavAthI game tevA pApI manuSyane paNuM uddhAra thAya che, ema aneka zAstromAM vedamAM AgamamA niveDyuM che. A kAlamAM mahAsaMghanI AjJAsamAna keI AjJA nathI ane mahAsaMghanI sevA samAna keI sevA nathI. cAtarva mahAsaMghamA rahelA puruSo ane strIo mATe tana mana ane dhanAdi sarva zaktinuM samarpaNa karavuM. mahAsaMghamA rahela sarva puruSanI ane strIonI unnati mATe pratyakSetrakalAnusAre svIyazakitathI sadA udyama kare. mahAsaMghanA netA AcAryo vagerenA upadezAnusAra mahAsaMghanI pragati thAya evA upAyenuM sevana karavuM. mahAsaMghanI paDatI na thAya ane mahAsa ghanI caDatI thAya evA sarva upAthI sadA mevAmA tatpara thatA sAkSAt prabhunI sevA jeTaluM phaLa prApta thAya che. mahAsaMghanI sevAbhaktinA aneka mArgo vaDe saMghanI sevAbhaktithI bhakta manuSya a5kAlamAM mukta thaI zake che anna, vasa. vidyA sattA, jJAnadAna, dhanadAna, Adi aneka upAyothI mahAsaMghanI sevA karavAmAM jeo AtmasamarpaNa kare che teo devaloka ane muktine pAme che ema tIrthaMkara pradhe che - zAsanane, jainadharmane zrImahAsa ghamA samAveza thAya chezrImahAsaMdhamA sarva dharma ane sarva dharmI manono samAveza thaI jAya che. dharma gajAo ane dhama rANIo, vagere sarva sattAdhikArIone mahAsaMghamAM samAveza thaI jAya che. jeo mahAsaMghanI kAcI ke che teonI sarva zrama zakti hArI kare che. jeo mahAsaMghanI sevAmA rAmA ujatimA zIrSa prANane arpaNa kare che teo devavekamAM mahAdeve bane che. jeo mahAsaMdhanI
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________ (544) zrI kamaga caMca-sacina. sevA kare che teo tIrthakara nAmakarma bAMdhe che. mahAsaMghanI sevA karavAthI aneka mahatyAenAM pApa nAza pAme che. mahAsaMghanI sevA karavAthI koIne paNa AtmoddhAra thayA vinA raheto nathI. karmacagIo mahAsaMghanI sevA mATe kaMI bAkI rAkhatA nathI, mahAsaMghasevA karavAmAM hAra adhikAra che paNa tenA phalanI IcchA rAkhyAvinA jJAnagapUrvaka pravRtti karavAnI jarUra che. mahAsaMgharU5 samaSTisAkAra prabhunI sevAthI nirAkAra siddhaparamAtmapadanI prApti thAya che. avataraNa-saMghasevA, dezasevA, vizvasevA, sAmAjikasevA, kuTuMbasevA vagere mATe kevI rIte karmo karavA joIe te darzAve che. zlokAH svAnyeSAM bahulAmaH syAdalpapApaM ca jaayte| yasmAt tatkarma kartavyaM dharmasevAdikaM dhruvam / / 131 // nirdoSaM vA sadoSaM vA dharmAGga karma yadbhavet / svAdhikAravazAtprAptaM svAnyalAbhaprasAdhakam // 132 // dezakAlAdisApekSaM saMghasyonnatikArakam / dharmarakSakakalpaM yat sundaraM pariNAmataH // 133 / / dharmasthairyAya lokAnAM vedAgamAvirodhakam / utsargakApavAdAbhyAM kartavyaM dharmakarma tat // 134 // zabdArtha -jethI sva ane anyane bahulAbha thAya ane alpa pApa thAya evuM dharmasevAdi karma karavuM joIe. je dhamAMga karma hoya ane svAnyalAbhaprasAdhaka hoya tathA svAdhikAravazathI prApta thayuM hoya te nirdoSakarma hAya vA sadeSakarma hoya te paNa zuddhabuddhithI karavuM joIe. dezakALAdinI apekSAvALuM je saMghanI unnatikAraka karma hoya tathA dharmanI rakSA karavA samartha karma hoya ane vartamAnamA tathA bhaviSyamAM pariName suMdara photpAdaka karma hoya te dharmakarma karavuM joIe. zrIbharatarAjAe banAvela Aryanigamaveda ane tIrthakaroe upadezela Agame tethI je avireAdhI hoya ane lokone dharmasthiratAmAM upayogI hoya evuM utsarga ane apavAdathI dharmakarma karavuM joIe.
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________ alpapApa ane mahAlAjavALuM kArya karavuM. (55). vivecanA-jethI pitAne anya manuSyane bahalAbha thAya ane alpapapa thAya evuM dharmasevAdikarma karavuM joIe. bahupuNya ane alpapApa, bahusaMvara ane alpaAzava, bahunijerA ane alpapApa, bahulAbha ane alpahAni jemA hoya evA karmo karavAnI jarUra che. nadI utaratAM sAdhune bahulAbha ane alpapAya che. derAsare, pAThazAlAe baMdhAvatAM ala5pApa ane balAbha che. davA karatAM bahulAbha ane alpapApa thAya evI rIte vartavAnI jarUra che. jemAM alpapApa ane puNyasaMvara nirjazane bahulAbha hoya tevA karmo karavAnI jarUra che. A duniyAmAM koIpaNa evI pravRtti nathI ke je sarvathA prakAre karmabaMdha rahita hoya. keIpaNa pravRtti karatAM alpakarmabaMdha ane pitAne tathA ane bahulAbha thAya e daSTie karma karavAnI jarUra che. keIpaNa kArya karavAmAM alpapApa ane bahulAbhano nirNaya karavAmAM duniyAnA manuSyanA lAkha matabheda paDe che. AtmajJAnIomAM paNuM alpalAbha ane bahalAbhavALA kAne nirNaya karavAmAM aneka matabheda paDe che, temAM AtmadaSTie AtmazraddhApUrvaka je karma karavAgya lAge tene Adara kara. sarva kAryo karavAmA AtmazraddhA-Atmanizcaya pramANabhUta che. AtmazraddhA ane Atmanizcaya vinA keIpaNa takarArI bAbatane nirNaya thato nathI ane temaja amuka kAryamAM nizcayapravRtti thaI zakatI nathI. duniyAnA bhinna bhinna abhiprAmA paNa je alpa pApa ane bahu lAbhavALo abhiprAya pitAne ruce te Adara. alpapApa ane bahu lAbhanI dRSTie mahApuruSa karmo kare che. alpapApa ane mahAlAbha vinA keIpaNa satkArya gaNAtuM nathI. jeTalA jeTalA zubhakAryo vizvamAM gaNAya che temA apapApa ane mahAlAbhanI daSTi ja mukhya che. AcAryo upAdhyAye sAdhuo ane gRhastha svarUTayanusAre alpapApa ane mahAlAbha thAya tema sarva karmo kare che. rAjya Adi vyavahAramAM paNa alpapApa ane bahalAbha daSTie pravRtti thAya che ane e pravRttimAM jyAre pheraphAra thAya che tyAre rAjyanI paDatIno prAraMbha thAya che. dharmarAlyomAM paNa alpapApa ane balAbha dRSTie sarva kAryo karavAmAM Ave che te dharmarAjyanI pragati thAya che ane temAM pheraphAra thAya che te dharmarAjyanI paDatIne prAraMbha thAya che. sarva dharmomAM taratamayege alpapApa, alpani. alpaSa ane mahAlAbhanI prAptinI pravRttio pravartavuM paDe che. dharmanI ArAdhanA karavAmAM alpapApa ane mahAlAbhanI daSTie pravartavuM paDe che. prabhunI sevA karavAmAM kaIpaNa jIvanI hiMsA thAya che paNa bhaktinA pariNAmakArA mahAlAbha thAya che tethI te daSTie sevA karavI paDe che. prabhunI pUjA karatA puSpa vagerethI a85pApa thAya che paraMtu temAM bhaktinA pariNAmathI mahAlAbha pragaTe che te upara khAsa lalya devuM paDe che. vadhuoneAcAryone vaMdana karavA jatA alpa pApa ane maDAlAbha prApta thAya che. sAdhuone paNa
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - na ma ma A ma ma ma ma - ma - ja - na - A ke - ja - - che na - - - - - - - - - - - - - - zrI karmayoga pAMca-sAvacana. gAmegAma vicaravAnI pravRttimAM jIvanI virAdhanA-hiMgApa pApakarma lAge che, paraMtu gAmegAma vicArIne upadezadAnAdi pravRttithI teone hAlAbha bhara thAya che, tenI AgaLa hiMsAdi karmanuM alpapApa kathAya che. saMgha ja karavAmAM azvapApa ane mahAlAbhanI daSTie kAryapravRtti karavI paDe che. sAdhuone utaravA mATe sthAne upAya badhAvavA mATe alpa pApa ane mahAlAnI daSTie pravRtti kathvI para che. nIrthaMkarane paNa gAmegAma, nagaranagara vihAra karatA a5 karmabaMpa te thAya che. kapAya pariNAma vinA vAdhikAre dharmakarmanI pravRtti karatA alpapApa ane mahAlA daSTie pravRtti karavAnI jarUra paDe che. kUtarAne kIDA paDyA hoya tene sApha karavA mATe DAmarane lagAyanAM alpa karmabaMdha ane mahAlAnI dRSTie pravRtti karavI paDe che. cA vagere prajAne satAvanAza duhone sajA karavAmAM a5 pApa ane malAlAnI daSTie rAjAo vagerene pravRtti karavI paDe che. sAdhuo vagerenI rakSAmAM alpa pApa ane mAlAbanI darie pravRtti karavI paDe che. je je paropakArAdi sArvajanika sAmAjika kAryo che temAM a5 pApa ane mahAlAbhanI daSTie lekenI pravRtti thAya che. AhAra pANI vagerenuM grahaNa karI jIvavAmAM paNa alpapApa ane mahAlAbhanI dRSTie pravRtti karavI paDe che. gurukula pAThAlAo vagere sthApavAmAM alpapApa ane mahAlAbhanI daSTie pravRtti karavI paDe che. pAMjarApoLa vagere sthApavAmAM alpapApa ane mahAlAnI daSTie pravRtti karavI paDe che. brAhmaNe kSatriya vaizya ane zo alpapApa ane mahAlAbhanI daSTie pravRtti kare che tyAre teo savAranI unnati karavA samartha thAya che. sarva manuSyane tyAga karIne vanamAM ekAtavAsamA javAya tepaNa tyA AhAradi grahaNArthe alpapApa ane mahAlAbhanI dRSTie keIpaNa tyAgIne pravRtti karyA vinA chUTake nathI. jaina sAdhuo pramAdazAmAM alpapApagaMdha ane mahAnirjarAsaMvaralAbhanI daSTie dareka dhArmika pravRttine kare che te ane svasvAdhikAra pramANe alpapApa ane mahAlAbhaThaSTie pravRtti thAya emA kaMI zaMkA nathI. pitApitAnA varNa jAtikarmanA adhikAra pramANe sarva manuSya alpapapa ane mahAlAbhanI daSTie taratamAge pravRtti karavA tatpara thAya che. teo svanI ane vizvanI unnatimAM lAbha samapI zake che. alpapApa ane mahAlAbhanI daSTie zrI rAmacaMdra rAvaNanI sAthe dharmeyuddha AraMvyuM hatuM. alpapApa ane mahAlAnI daSTie kumArapAla rAjAe hiMsaka leone sajA karI dharmakarmanI pravRtti karI hatI. alpapApa ane mahAlAbhanI dRSTie zrI hemacaMdra kumArapAla rAjAne arvatrItimA karmapravRtti karAvavA upadeza Ape hate. alpapApa ane mahAlAbhanI daSTie vyAvahArika kAryo tathA dhArmika kAryo karavAne aneka granthanI-zAstronI racanA thaI che. A vizvamAM kaIpaNa evuM bAhya kArya nahi hoya ke jemAM alpapApa na thaI zake. A vizvamAM jJAnapUrvaka karmayogIo aM5
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shi sadASa ane nirdoSanI taratamatA ( 547 ) pApa ane mahAlAlanI dRSTie pravRtti kare che. zrI bhagavadgItAmAM arjunane kRSNe alpa pApa ane mahAlAbhanI dRSTie karma karavAnA upadeza ApyA che te anta sUkSmaprathI dekhatA avAdhAya che. rajoguNI karyAM tameguNI karyAM ane sAtvika karyuMmAM alpapApa ane mahAlAbhanI dRSTithI viveka karatAM pazcAt mahApApa ane alpa lAbhavALA karmathI nivRtti thaI jAya che--ema anubhava karavAmAM Avaze te turata avamedhAze. AjIvikAdi vyAvahArika karmAMmAM ane devaguru ArAdhanAdi dhArmika karmoMmA alpapApa ane mahAlAlanI dRSTithI pravartavuM. svAdhikArathI je dharmAMga che evuM karyuM jo ke sadeSa hoya vA nirdoSa hAya tApaNu te karavuM paDe che. svAdhikAravaza prApta soSa vA nirdoSakarma karyA vinA chUTakA thatA nathI. amuka dRSTibiMduthI jotAM amuka ka sadoSa gaNAya che ane teja karma ne amuka dRSTithI avaleAkatAM nirdoSa gaNAya che, niSi vRttithI nirdoSa ka thAya che ane soSavRttithI sadeSakama thAya che. antarathI nirdeSivRttithI karma karavAmA Ave che ane te karma mAhyathI sadoSa paNa heAya che. hiMsA Adi kAI paNa azubha pApa pariNAma vinA je karma svAdhikArathI karavAmA Ave che te bAhyathI hiMsAdivaDe sadeSa chatAM nirdoSa gaNAya che. pramAyAgathI je kama karavAmA Ave che tene jJAnIe soSaka kathe che. teneja je apramAdayeAgathI karavAmAM Ave che te tene nirdoSakarma kahe che. kAI dharmavALA manuSyA koI karmane sadoSa the che tyAre te ja karmane koI dharmavALA niSikama kathe che. niSi pariNAma ane sadeSa pariNAmanA taratamayeAge sadoSa ane nirdoSa kanI aneka vyAkhyAo samajavI. keTalAka karmAM svAdhikAre nirdoSa hAya che te ja kani parAdhikAre sadeSatva prApta thAya che. svAdhikAre je karmAM karavAmA Ave che te svadharUpa hAvAthI zreyaskara nirdoSa kathAya che teja karyAM svAdhikAra bhinnatAthI karatA sadeSabhayAvaha gaNAya che svAraja te svadharma che ane parapharaja te paradhama che. svAdhikAre svAtmAnnatikAraka karmoMmA svadharmAMtva che ane svAdhikArabhinna game te kAryAM karavAmA paradhatva che. svAdhikAre Avazyaka prApta karmAMmAM nirdoSatvanI nizcayatA jyA sudhI thatI nathI tyA sudhI arjunanI peThe yuddhamAMthI pADuMkha thavAnA vicAra rahe che ataeva svAdhikArayeAgya kanya kAryAMmA nirdoSatva avakhAkhIne pravRtti karanArAe AtmApaNu karIne vijayane prApta karI zake che. svAdhikArabhinna kArya mAM sadoSatva lAgavAthI tyAthI nivRtti thAya che. karmoMmA kSetrakAlabhAvanI apekSAe utsarga ane apavAdathI sadoSatva tathA nirdoSa che, keTalAka kAryoMmA tenA bArDi sAnA rUpathI sadeSa ikathAya che paraMtu vItarAgatvanI amuka dRSTie kakha dhaTanAM tarIke thaI paDatuM nathI. svAtmAnI apramattatAe kAI kAryamA svAdhikAre nirdoSatva rahe che ane sadeSatva rahetuM nathI nAtajAtinI apekSAe ane svAdhikAranI apekSAe madA vA nirdoSa kane gRhasthA kare che temA antarathI te nirlepa rahe che te tegane kAyika
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - (548) zrI karmacAga graMtha-savivecana. U - ~~ ~~~ mahAna karmabaMdha thatuM nathI. bharatarAjAe batrIsa hajAra dezanuM rAjya karyuM paraMtu niSkAma nirdoSa pariNAmathI amuka daSTie te kAryonI sadevatAmAM paNa nidha rahI zakyA te pramANe aje paNa vyahiMsAtmaka amuka kAryomAM sadoSatva chatAM amuka nile padaSTie bhAvadayAthI ane apramattapaNathI nirdoSa rahI zake che. ajJAnInI apekSAe amuka karma sadeva hoya che paraMtu te jJAnInI daSTie nirdoSa hoya che. amuka karma amuka jJAnInI daSTie sadeSa hoya che te amuka mUDhanI apekSAe nirdoSa gaNAya che. dhamajI je kAne sadeSa kaze che te kAne nAstike nirdoSa jaNAve che. sarva karmomAthI sadaSatvamAM ane nirdoSatvabhAvanA jenI uThI gaelI che evA AtmajJAnIone vizvamAM samajAvoge zubhAzubhatva na hevAthI teonI kaMI paNa sadeSatva vA nirdoSatvanI amuka hade pravRtti hotI nathI. suree samajavuM ke karmomAM amukApekSAe sadaSatva che ane amuka apekSAe nirdoSatva che. A mAmAMthI zubhAzubha pariNAma TaLatAM je je karmo thAya che te baMdhana mATe thatAM nathI-ItyAdi sadeSa ane nirdoSa karma saMbaMdhI vivecana karatAM pAra AvI zake tema nathI mATe AtmajJAnI karmagIothI tenuM svarUpa avabodhavuM. svane vizvane lAbha karanAra ane svAdhikArathI prApta thaela sadeSa vA nirdoSakarmane karmayogIo kare che. je pariNAme sundara hoya ane saMnnati karanAra hoya tathA dharmanI rakSA karanAra hoya evuM dezakAlAdi sApekSakarma karavuM joIe. je karma karavAthI dharmanI rakSA thAya ane adharmane nAza thAya evuM dezakAlAnusAre karma karavuM joIe. dharmanI rakSA karanAra karmo nahIM karavAthI svaparanI ane samAjanI-saMghanI atyaMta hAni thAya che. dharmanI rakSA karavI e svadharma ane samaSTidharma che evuM avabodhIne sarvasvArpaNa karI saMgharaznAdikAryamAM tatpara thavuM joIe. dharmarakSA ane saMgharakSAmAM mahAlAbha ane alpapApa thAya evI dRSTie pravRtti karavI joIe. dharmanI rakSA karavAmAM je karma vartamAnamAM asuMdara lAgatuM hoya paraMtu pariNAme bhaviSyamAM suMdara avadhAtuM hoya to tenI pravRtti karavI joIe. vartamAnakarmapravRttithI bhaviSyamAM suMdara pariNAma Ave evI dRSTithI vyAvahArika dhArmika pragatirakSAdi karmo karavA joIe. vartamAnamA asthira buddhivALAone je karme asuMdara lAge che te sthira prajJAvALAone te karmo vartamAnamAM ane bhaviSyamAM suMdara lAge che. atyaMta sUkamabuddhithI pratyeka karmanI pariNAmasuMdaratA tapAsavI joIe. pratyeka karma saMbadhI pariNAmasuMdaratA vA asuMdaratAne nizcaya na thAya tyAMsudhI jJAnIkarmacArIonA AzayAnusAre pravRtti karavI joIe saMghannatikAraka, dezennatikAraka, samAjennatikAraka ane vizvonnatikAraka kayA kyA karmo che? tenI prathamathI pariNAmasundaratA tapAsavI joIe, amuka dezakAlamAM amuka karma che te utsargathI suMdara hoya ane apavAdathI suMdara na hoya tathA amuka dezakAlamAM amuka karma, apavAdamAgathI suMdara hoya ane utsargathI pariNAme
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- - - - - - - - --- - - - karmanA aneka prakAre. (549). suMdara na hoya evuM banyA kare che tethI utsarga ApattikAla vaya dazA prasage vagerene nirNaya karIne pariNAme suMdara evA saMghonnatikArakAdi dharmakarmo karavAM joIe. dharmarakSA karavAmAM samartha evAM dhAmika kAmane dezakAlaanusAra karavA joIe. dezakAlabhAvasApekSa dharmarakSA mATe ucita karmone vyaSTi ane samaSTinI mahAsaMghazakitane bhegAM karIne karavA joIe. rajoguNa ane tamoguNI dhamenI hAme satvaguNa dharma TakI zake evA je dharmarakSAdikAryo hoya tene karavAthI svanI ane vizvanI unnati karI zakAya che. AtmAnA jJAnamAM jema jema uDA utaravAmAM Ave che tema tema pariNAme sundara kAryo karavAnI ane te dvArA saMghati, dezennati samAjennati karavAnI buddhi ane zakti khIlatI jAya che. zrIbhadrabAhumAM ane vAsvAmImAM tathA AryasuhastimAM tevA prakAranI zakti khIlI hatI tethI teo dharmarakSA ucita ane pariNAme suMdara evAM kAryo karavAne zaktimAna thayA hatA. zrI saMprati rAjAmAM, caMdraguptamAM ane vikramarAjAmAM tevA prakAranI zakti khIlI hatI tethI teo pariNAme sundara evAM kAryo karavAne zaktimAna thayA hatA. benajAmIna zaMkalIna vozIMgTana, lAsTana, gerIlAlhI ane mejhinImAM tevA prakAranI zakti khIlI hatI tethI te pariNAme suMdara karmo karavAne rAjakIya dRSTithI samartha thayA hatA. lokenA dharmazaiyArthe vedAgamAdine aviradhavALuM dharmakarma karavAnI jarUra che. vizvavarti manane sthiraprajJAvaDe dharmamAM sthiratA uddabhave che lekene dharmamA sthiratA karAvanAra virenI jeTalI kismata AMdIe teTalI nUna che. lokenI adharmaprati pravRtti na thAya ane dharma para prIti thAya tadarthe aneka upAya karavAnI AvazyakatA che. adhama manu vizvanI naisargika zAMtine bhaMga karIne rAkSasanI upamAne dhAraNa kare che. paraspara eka bIjAne upakAra karIne upagraha jIvanathI jIvavAne sarva ane dharma che tene adharmIo nAza kare che ane mithyA pApabuddhine pravartAvI vizvavarti manuSyane dharmamAMthI asthira kare che. ajJAnI manuSya asthira buddhithI dharmamArgamA asthira banI jAya che, teone dharmamAM sthira karavA e jJAnI manuSyanuM kartavya che ajJAnI madu dharmanAM sUma rahane avadhI zakatA nathI, tethI dharmamAM asthira banI jAya che. vyavahAra ane AtmikadharmamAM lokonuM dhairya karavA mATe karmacagIoe je ghaTe te karma karavAM joIe. rAjyadharma, prAdharma, sAmAjikadharma, naitikadharma, brahmadharma, brAhmaNadharma, kSAtradharma, vaizyadharma, zukradharma, ahiMsAdharma, satyadharma, asteya dharma, tracarthadhama kuTuMbIdharma, atithidharma, gRhastha dharma, sAdhudharma, daizikadharma, raNadhama, svadharma. paradharma, bhakitadharma. sevAdharma, upAsanAdharma, jJAnadharma, anekAnadharma, aupacAdhirma, apacArikadharma anupacarita saddabhUta vyavahAradharma, Atmadharma. vyavahAdharma nizcaya jaDadharma, cetanadharma, bhAvanA dharma, zuddha premadharma, mitradharma. popakAra. danadharma,
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 550 ) zrI kaceAga graMtha-vivecana. bhAvanAdhama, lAkAttaradharma, sarva dharmavyavasthArakSakadharma, anekadRSTidharma, zuddhadharma, nimittadharma, upAdAnadharma, cAritradharma, jJAnadarzanacAritradharma, upazamadharma, kSaye pazamadharma, kSAyikadhama, upadezadhama, sadAcAradharma, tapAdharma, dravyabhAvavI dharma, satrajyApakadharma, sAdhadharma, sAdha, siddhadharma, dhyAnadharma, yamaniyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna, samAdhidharma, parasparopagrahadharma, ziSyadharma, gurudharma, AcAyaeN dharma, puNyasaMvara nirAdhama, SaTkArakadharma, layadharma, sthiradharma, utpAdadharma, pravRttimayadhama, nivRttimayadharma, nivRttimayapravRttidharma, vastusvabhAvadharma, paramAtmadharma, antarazatmadharma, aviratisamyagdaSTidharma, dezaviratidharma, sarvaviratidharma, vItazagadharma, apramattadharma, kSINakaSAyadharma, jJAnAdvaitadharma, Aryadharma, Agamanigamadhama, anubhavadharma, sahajAnandadharma, svajAtidharma, vyaktidharma, samaSTidharma, Adi dharmanA ananta le che; teonuM naya nikSepapUrvaka svarUpa avakhAyA pazcAt lakAne dharmomAM sthira karI zakAya che. uparyukta dharmAnuM svarUpa avayyA pazcAt kSetrakAlapravRttithI tenA anubhava prApta karavA joIe. niSkriyadharma ane akriyadharma, Avazyaka dharma, sthiratAkArakadharma, asthayanivArakadhama, nirbhayadharma Adi dhAtu AtmadRSTie sukSmasvarUpa avamedhavuM joIe. AtmAnA jJAnAdi ananta dharmonu ananta vartula avadhIne duniyAnA manuSyAne tenA ceAgya dharmAMmAM sthira karavA joIe ke jethI duniyAmA adhera rahI zake nahi. pragatikArakadharma, avanatikArakadharma --Adi dharmAnuM svarUpa anubhavIne duniyAnA manuSyAne dezakAlAnusAre utsarga ane apavAdanA upAyAthI sthira karavA joIe, zrI kRSNe arjunane khAdha ApIne sthiraprajJApUrvaka sthira karyAM, tema jJAnI evA karmacAgIoe duniyAnA manuSyane temanA ceAgya dareka dharmamA sthira karavA joIe, vizvavati manuSye mananI caMcalatAthI uparyukta Avazyaka kartavyadharmAMmAM sthira buddhithI sthira pravRtti karI zake evA pustakodvArA upadezadvArA Adi aneka mArgadvArA evA upAceA sevavA joie ke jethI duniyAnA " RNamAthI chUTI zakAya ane svajane sArI rIte adA karI zakAya. duniyAnA jIvAne nesaDriMka dharmAne avadhI te pramANe pravarte ane naisargika jIvanapUrvaka prabhumayajIvana prAsa re evA dharmomAM sthira karavA joIe. azoka rAjAe leAkeAne dharmamAM sthira karavA mATe aneka zubheApAyAne senyA hatA. duniyAnA loko jo dharmamAM sthira na rahI zake te aSamanI vRddhi thavAthI dukhanA mahAsAgara calAyamAna thai lokone khuDADI de che. caMdra, sUrya, pRthvI, agni, vAyu, jala, pANI, AkAza vagere padArthoM dharmamA sthira rahe che te dainiyAnA jIvA jIvI zake che. anyathA jIve eka kSaNa mAtra paNa jIvavAne zitamAn nathI. duniyAnA manuSya meAjamajAmA masta banIne parataMtra jIvana vyatIta kare che ane svadharmAMthI bhraSTa thAya che. svadharma rakSaNurUpa svAtaMtryane pariharI duniyAnA jIvA paratatratAnI eDImA
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ruo sarva jvAnI unnati thAya tevuM AcaraNa karavu. ( 11 ) pravezI ahaMmamatAnA vaza thayuM gulAma mane che ane teemAM dAsamuddhi pragaTe che. mATe duniyAnA lokone dharmomAM sthira karavA mATe jJAnI mahAtmAoe utsarga kAlathI ane ApattikAlathI je je ghaTe te te upAcene AdaravA joie. je manuSya dehAdhyAsanA tAme thai ahaMmamatvI manI phkta pazunA jIvananI peThe viSayabhAganI lAlasAe jIvavAnuM icche che te kITakathI paNa kSudra banIne dharmamAMthI bhraSTa ane che ane aneka leAkeAne bhraSTa karAvavAmAM nimittabhUta ane che. ziSyAdi dharmonI upayogitA avaSeAdhAyA vinA AtmAnnatihetubhUta dharma sthiratA prApta karI zakAtI nathI. sarva dharmAMnI pharaja adA karavAne mATe jIvavAnuM che ema nizcaya thatAMnI sAthe leAkeAnA kalyANArthe AtmabhAga arpavAnI sthiraprajJA pragaTe che. ane tethI vizvaleAkAne dharmAmAM sthira karavAnI cavavaLa karI zakAya che, je leAkeA asthira mananA che, zraddhA ane nizcayathI kha u dUra che te AtmAnI zaktiyAne prApta karI zakatA nathI koi pazu dharmamA zraddhA nizcayathI sthira thayA vinA AtmabhAgapUrvaka sthirapravRtti karI zakAtI nathI, asthira mananA ane asthira dharmanA manuSyeAnA sadA vizvAsa rAkhI zakAya nahI. tenu dharmajIvana caMcaLa hAvAthI te AtmIyane phAravI zakatA nathI ane kartavyakanA raNumedAnamAthI pAvaiyAnI peThe mUThThI vALIne bhAgI jAya che je asthira mananA che te sarva kartavyadharmAmAM asthira rahe che, tene mAha satAve che, ane teonAthI AtmAne prakAza dUra rahe che, tethI teo vipattirUpa adhakAramAM praveza kare che. ataeva tevA lekAne dharmamA sthira karavA mATe je je karmAM karAya te karavA joIe ke jethI vyavasthita sarva dharmonI astavyasta dazA na thAya. bharatanupakRtaveda ke je AcAradinakara granthA vageremA che te rIte tathA tIrthaMkarA vagerenA AgamAthI aviruddhapaNe sarva satya zAstrothI aviddhapaNe, ziSTajanAnA vicArathI aviruddhapaNuM, anubhaveAthI aviruddhapaNe, satyajJAnathI addhipaNe uparyukta dharmakarma karavuM joie. anubhavIonI salAne ane zAstrone AgaLa karIne dharmAMkamAM karavA joIe dharma kramerne niSkAma strAdhikAra TuSTithI karavAM joie aneka nacenI apekSAe adhyAtmarasika jJAnIpuruSonI salAhathI aviruddhapaNe ane te te dharma karmana paripUrNa anubhavIenI salAhapUrvaka leAkeAne uparyukata dharmAMnAM sthira karavA mATe sarva svArpaNu sRSTithI sarva manuSyeAe svAdhikAre pravRtti karavI joIe. avataraNa:--sarva jIvonI unnati ane svainnatikArakAdiviziSTa karma karyu joie te jaNAve che. phleza rAgadveSakSayo yasmA - dunnatiH sarvadehinAm / svotkAntirhi yato nityaM kartavyaM karma tacchubham // 135 //
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________ (552) zrI kamaga graMtha-vivecana, zabdArtha -jenAthI rAgadveSane kSaya thAya ane sarva nI unnati thAya tathA AtmatkAnti nitya thAya te te zubha karmane nitya karavuM joIe. vivecana -AtmAnI sarva zakitane pragaTa karIne paramAtmapada prApta karavuM te paripUrNa skAnti avadhavI. sarva jIvanI yathAzakita unnati thAya ane ti thAya ane jenAthI rAgadveSane kSaya thAya evuM zubha karma karavuM joIe. pitAnA AtmAnI ane anyanA AtmAonI avanati thAya te mATe dui pApI leke azubha karma kare che; jethI kAmakrodhavAsanAnA tAbe thavAthI svaparanI paDatI karI zakAya che. rahAbhAratanA yuddhathI bhAratavAsIonI paDatI thaI tethI adhunA paNuM bhAratavAsIo karIne svasthAne beThA nathI. hAlamAM yuropIya mahAyuddha pravarte che, tethI svaparanI avanatirUpa phalane te prApta kare che; ane tenuM bhaviSyamAM mahAbhArata yuddhanA jevuM pariNAma thavAnuM. pitAnA AtmAnA jJAnAdiguNenI je je karmo karavAthI hAni thatI hoya te svadharma nathI paNa jenAthI svAtmAnI zaktine prakAza thAya che te svAdhama che ane jenAthI svAtmAnI zaktine nAza thAya te rAgadveSAdidarUpa paradharma che. svadharma karavAmA maraNa zreya che ane rAgadveSAdimeharUpa paradharmamAM jIvavuM te azreyaskara che. mAyA (ajJAna) prakRti yAne jJAnAvaraNIyAdi dharma che te paradharma che. brahma, cetana, paramAtmA, cetanane sarvasvabhAva ramaNatArUpa svadharma che; pitAnI cecatA pramANe karma karavAM te svadharma che ane pezyatAvinA adhikAravinA anAvazyakakarma karavAM te paradharma che. dezanI paDatI thAya, dharmanI paDatI thAya, samAjanI paDatI thAya, saMghanI paDatI thAya, kuTuMbanI paDatI thAya, vaNenI paDatI thAya, ane pitAnI paDatI thAya evAM je karmo hoya te zubha karma gaNAya nahI. jenAthI samAjamAMthI naitika tane nAza thAya evA karmone zubhakarma kathAya nahI. vidyA, jJAna, roga, bhaktisevA, zArIrika baLavRddhi, dAna vagere zubha guNone je nAza karanArA karmo hoya te zubha karmamA gaNAya nahIM. je karmathI rAgadveSanI vRddhi thAya ane nAstiktAnI vRddhi thAya tathA jethI anya lokone dareka jAtanI ghaNI hAni thAya tene azubha karma kathavAmAM Ave che. sarva vizvati manuSya, pazuo paMkhIo vagerenA bhalAmA je bhAga levAnA karmo hoya che tene zubhakarma kathavAmAM Ave che. dezanI, samAjanI, saghanIkemanI unnati karanArA gurukule, pAThazAlA. brahmacaryAzrama, vijJAnAlaya vagere jJAnavardhaka kamene zubhakarma kathavAmA Ave che. rajoguNa ane tamoguNI vidyAne parihAra karIne je savaguNa vidyAzakitavRddhikAraka karyo che tene zubha kama thavAmAM Ave che. samAjanI, saMghanI, dharmasAmrAjyanI, dharma ane temanI jenAthI paDatI thAya evAM pariguma thatAM asuMdara kameMne azubha karma kathavAmA Ave che. bhUtakAlamAM je je karmoe dezanI samAjanI saMghanI unnati karI hoya ane vartamAnamA temAM sudhAro karyA vinA caDatI na thatI hoya te te vartamAnakAlamAM azubhakarma kathavAmAM Ave che, mATe dravya kSetrakAlabhAvathI,
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________ trata kara kare ( 53) Attikara, pitA ane enI unnati karanAra kare ke nA maLe tathA vekenI unnati mATe karI che. avataraNa-ripUrvaka karyAM hatA ane kaI karavuM joie. ka yasmin karmANi cittasya prItito magnatA bhavet / kartavyaM tavizaSaNa lInanAyogasAdhakam // 16 // zabdArtha -je kara tithI tanya ane raDe evuM vigata natAgAkakarma karavuM je. vivecanaH-prama karI karIne je zuka ka karAM prema che. deya ane jemAM stanI eka -nitA karI te kare te vizeSa praka kahyuM che. strI tana ne. akida . nI Tu che. je kaI kara mAM maci 654 thI Tura te karma karavAmAM ra. zaktine sArI rIte cA-nalega jANI zakAya che. keda kartha karavAnuM pUrvaka ni ya che tyAre te karyuM saMbaMdhI parici. buSTi kare che ane aneka nona e. karI zakAya che. jenA dareka nA karthamAM pratipUrva daya ja tethI tene te kArya - sa , che ane tenA parija te rIte baLa karIne duniyAne Azcarya na karyuM. che. caritranA prakhyAta eka ranathI vacce ja duniyA ke madara ja kahe. zrI caMdra prItipUrvaka dhyAna rAlna thaI gayA tethI temana. - budizakitane apUrva vi . ane tenA ce te pUrva maDadaiI racanA karI surepanA vijJAnazAstra ripUrvaka karAM pravrutti kare tethI teo haMma ne ? vakhate rIte kAryanI aneka : kare che te na ja rvI. je kara karavAmAM jene mAtra prema kare che te kArya karavAnuM vija bane che - ka ane zu kartha Iti matA cA-ItA che. 2. tethI ja ane vizvanI rAti thaI zakatI naI. bhAvakanA 3 Takara- ka ka che. nika phAtinokaraH janam 3 4 ra =Arirara rara ? yanu kAmenyunA karma nAhaMzArega vA puna. / niyane danulAgala nadrAjannudAnam / 2.. agvavuM ja lAnara = = 1 nA ra4 rana * * * vss
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________ (554 ) zrI kaga graMtha-savivecana. ~ ~ ~ ~~~ ~~~~ ~~~~~ - ~- ~~ ----- ~~ ~ ~ ~ ~ rAga dveSanA saMga vinA, phalanI IrachA vinA je karma karAya che te sAtvika jANavuM. phalanI IrachA, kApecchApUrvaka, ahaMkArasahita, bahulAyAsathI je karma karAya che te rajoguNa karma jANavuM. pariNAmane, hiMsAne ane zaktine vicAra kyAM vinA je dehathI karma AraMbhAya che te tamoguNa karma jANavuM. tame guNI ane rajoguNI buddhine tyAga karIne sAtvika guNI prItivALuM svAdhikAra prApta karma karavu joIe, rajoguNI karmamAM ane tamoguNa karmamAM cittanI prIti thatI hoya, paNa tethI pitAnI ane vizva manuSyanI kharI unnati thatI nathI, mATe sAtvika guNa karmamA prIti karIne te kArya karavAmAM tallIna thavuM joIe. maha ajJAna rAga dveSathI mukata karmakartA che te sAtvika guNa kartA kahevAya che. sAtvika guNa karmomA sAtvika prema dhAraNa karIne sAtvika gurNa kartA sAtvika kAryone karate chate svAtmAnI ane jagatanA jIvonI unnati karI zake che mATe sAtvika karmane vizeSathI premapUrvaka karavA joIe. jema jema karmapravRttimAM lInatA thAya che tema tema temAthI manuSyane navIna anubhava prApta thAya che. prIti arthAta premathI pratyeka kAryamAM pravRtta thavAnI jarUra che je kArya karavAmAM atyaMta prema udabhave che. te premaja te kAryanI siddhi mATe sAkSI pUre che. prema vinAnI kaI pravRttimAM Ananda thatuM nathI ane tethI tyAM citta eTatuM nathI. rAgane haThAvanAra vairAgIo paNa prabhu ane guru para te atyaMta prema dhAraNa kare che. premavinA kartavyakarmanI raNabhUmimAM prANurpaNa thatuM nathI. premavinA zraddhA ane nizcayanAM paNa svamA jANavA, premavinA kAyaspravRttimA zuSkatA nIrasatA lAge che ane tethI harSavinA kAryapravRttimAM mandatA AvI jAya che premavinA koI ISTa vastunI prApti thatI nathI. dezaprema, dharmaprema, guruprema, kuTuMbaprema, prabhuprema, vizvaprema, brahmaprema, Ikarmaprema, prazastha prema, aprazasya prema, jaDaprema, cetanaprema, sAhajikaprema, kRtrimaprema, kartavyaprema, Artadhyaprema, sAyaprema, sAdhamaprema, zuddhaprema, azuddhama, nItiprema, maryAditaprema, amaryAdita prema, sAdhu prema, saMkIrNa prema, vyApakaprema, jJAnapUrvakaprema, svArtha prema, paramArtha prema, karmaprema, nirviSaya prema, viSayaprema, vItarAga prema, dhamaprema, adhamaprema, calaprema, acalaprema, ritharaprema, asthiraprema, sukhakaraprema, dukhakaraprema, akAmaprema, sakAmaprema, vyavahAra prema, nizcayaprema, vAgyaprema, avAprema, laghuvatuMlarUpa prema, anantavatuMlarUpaprema, Azaya prema, nirAzayama, rUpaprema, nAmaprema, sthAna prema, upakAraprema, anupakAraprema, svAmI prema, sevakama, rAjyama, prajAprema, atithiprema, uccaprema, nIcaprema, kapaTaprema, niSkapaTaprema, lebhaprema, nirlobhaprema, mitraprema, putraprema, svakIyaprema, parakIyaprema, AyAsaprema, anAyAsaprema, dhyAna prema, cAritraprema, saMyamaprema, gaprema, tapakema, darzanama, satyaprema, asatyaprema, brahmacaryaprema, guNaprema, yamaniyama-Asana-prANAyAma-pratyAhAra-dhAraNA- dayAna-samAdhiprema, lekhakaprema, jJAnaprema, opadezika prema, kSIprema, vRddhizIlaprema, sApekSaprema, nirapekSaprema, AjIvikA prama, gRhaprema, .
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 jJAnI kevI rIte kata nyukama kare ( 5 ) tyAgaprema, dAnaprema, kudarataprema, laukikaprema, lokottaraprema, aupacArikaprema, dRDharaMgaprema, svApazuprema, tanmayaprema, atanmayaprema, vagere premanA lAkhA karADA bhede upAdhibheDhe paDe che. premavinA magnatA rasikatA prApta thatI nathI. jenAthI AtmazakitayeAnA vikAsa thAya ane svAdhikAre kanyapravRttithI pragati thAya-evA sarva prazasya premanI AdeyatA che. rajoguNIprema ne tamAguNIprema karatA sAttvikaNI premanI anantaguNI mahattA che. sAttvikazuIM prazasya premathI AtmAnA adhikAre kartavyakArya mA layalInatApUrvaka pravRtti thAya che, teA kanyakAryanI paripUrNa pharaja adA karI zakAya che. je kArya karavAmA prathama svAtmAmA prema udbhave che te kArya karavAmA potAnA svAdhikAra che ema avamedhavuM; amuka kartavyapravRttimAMthI prema TaLe che, teA anyakartanya pravRtimA prema udabhave che. jemAMthI prema TaLe che ane jemA prema thAya che-te kanya pravRttimAM svAdhikAra che ema nizcaya thAya che. premathI utsAha prakaTe che ane tethI kanyakarmamA AtmabaLa smAravI zakAya che; mATe je kArya karavAmAM prema utpanna thAya che temA tanmayatA thAya che zivAjI ane pratAparANAne svadeza para prema jAgyA hatA tethI teoe AdarzapuruSanI peThe kArya pravRtti sevI hatI. vidhAnI prApti mATe thatA premathI vidyAnI prApti karI zakAya che. je pravRtti para prema thAya che tene mana vANI ane kAyAthI AdarI zakAya che. je kama pravRttimAM presanI rahe lAge che te game tevu duHsAdhya hAya che te paNa tene susAdhya karI zakAya che. je zubha Avazyaka kanyakArya para prema pragaTe che temAM saheje tanmayatA karIne temAM saMyamanI siddhipUrvaka kartavyamaLanA vikAsa karI zakAya che, mATe lInatAyeAgasAdhaka premapUrvaka kanyakArya karavAmA pravRtta thavuM joie, premanA uMcakoTinA adhikAre tyAga karI zakAya che; mATe prathamathI premanA tyAga na karatA kanyapremapUrvaka svAdhikAre karmapravRttimA lIna thavuM joie ke jethI vRttinI lInatAyeAganI saheje siddhi thAya. avataraNaH--jJAnI ka yAgIne kartavyakama nI pravRtti kevA prakAranI hAya haiM te nirdeza che zno: dehAyAsAdivardhinyA kriyayA zarma no bhavet / ato notsahate jJAnI kriyAM kartuM svabhAvataH // 137 // AtmabhinnAM pravRttiM tu khedaduHkhAdidAyinIm / sattA tAM zAntaye nityaM nivRtti sAvet vacam // 8 //
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________ (papa6) zrI karmaLa graMtha-savivecana. tayapi dharmamArgasya yogyA krmprvRttyH| . svAnyazreyaskarAstAstu sAdhayed vyavahArataH // 139 // niSkriyA bhAvitAtmAno nivRttisAdhakAzca ye| tathApi svAdhikArAtte karma kurvanti bAhyataH // 140 // svAdhikArakriyAM kurvan jJAnI jJAnAdibhiH zubhAm / sAdhayet pUrNanivRttiM yathAyogamapekSayA // 141 // jJAnadhyAnAdilInAnAM kriyA nAtiprayojanA / AtmAnaM niSkriyaM pazyan yattatkaroti bAhyataH // 142 // yAvad bAhyAdhikArastu dharmakarmaNi vartate // tAvat karoti tad jJAnI pazcAttu vinivartate // 143 // zabdArtha -dehAdhyAsAdivardhaka yiAthI sukha thatuM nathI mATe svabhAvathI jJAnI kriyA karavAne utsAhI thatuM nathI. AtmabhipravRtti te kheda du khAdiprada che mATe tene tyAga karIne zAnti mATe jJAnI nivRtti sAdhe che, to paNa jJAnI dharmamArgagya je je svaparazreyaskara pravRtti che tene bAhya vyavahArathI seve che. nikyirUpa AtmAne bhAvanArA nivRtti sAdhaka jJAnIo che, tathApi teo bAhyathI karma kare che. jJAnI jema ghaTe tema sApekSapaNe jJAnAdivaDe svAdhikAra yogya kriyAne kare che, ane nivRttikAraka pravRttithI pUrNa nivRttine sAdhe che. jJAnayAnAdi lIna mahAtmAone ati prajanavALI bAhAyiA nathI, topaNa teo AtmAne niSkriyasvarUpe avakatA chatAM je je kaI ghaTe che te bAhAthI kare che. cAvat jJAnIone bAhya kamadhikAra che tAvat te te jJAnI bAhAthI dhasya karma pravRttine seve che, pazcAt bAhya dhamya karmapravRttine seva nathI. vivecana -brahmasvarUpane sAkSAtkAra karanAra jJAnI dehane prayAsa-dukha paDe evI kiyAne avadhe che, tethI te bAhya kriyA pravRttimAM sukha nathI e nizcaya kare che, mATe te kriyA karavAne utsAhI banato nathI jJAnIonA lakSaNene pAra AvI zake tema nathI. jJAnInI bAhyakarmanI ceSTAone pAra AvI zake tema nathI. jJAnIo mATe Aje kaMI lakhAya che te eka dezathI che, ane samajAya che te paNa eka dezathI che. sarva dezathI jJAnIne zuM kartavya che? zuM kare? ityAdine prarUpI zakAya nahi. aneka jAtanA jJAnIe che
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAnIone avikAra. (557 ). temAMthI amukane Alekhyane adhikAra saMghaTI zake tema che. jJAnI saMnyAsI agI sAdhunA anaMta vicAro hoya che. paraMtu A te parivartanazIla ekadezIya hoya che. jJAnanI anaMtavicAraNiye ananta hoya che, paraMtu teonA Acare te kramavarti ekadezI ane dezakALAdi pratibaddha hovAthI kA hoya che. jJAnIo kAyA karatA mAnasika pravRttimAM atyaMta vegavAna hoya che. sarvonI utine AdhAra jJAnIo para che; jJAnIone zArIrika bAhyapravRttimAM duHkha lAge che, paraMtu temane sukha bhAsatuM nathI-e teoe prApta karelI dazAe rogya che. AtmajJAnIo bAhyanI kriyAomAM virakata deya che chatA teo dharmamArgamAM anyaleke pravRtti kare te heta vagere kAraNothI bAhyakarmomAM teo jema ghaTe che tema pravRtti kara che, tethI temane kaMi lAla vA hAni nathI jJAnI karma karavAne mATe egya nathI te kRtakRtya thaye chata paNa nIce pramANe ziSyane jAve che. bhagavadagItA- je 7i triy lokeSu kiJcana / nAnabAptamavAtavyaM, vartaeva va karmaNi // yadi zayaM na varteye, nAtu karmaNyatadvitaH // mama vAnunale. manuSyAH pArtha srvshH|| utsIyurina lokA, na puyA karma jevA = dupaTTAbhimai gar. I he pArtha ! vaghu lokamAM evuM kaMI nathI ke je zuddhAtmAvaDe karavAcya na hoya. evI eka ja nathI ke je mane maLelI na heya. arthAt sarvathI priyamAM priya vastunI prApti thaelI che. ATaluM chatAM paNa temAM sAmela thAuM chuM. parizcamarahita huM je karma karavAmAM sAmela na thAuM te sarva loke mAre mArga aMgIkAra kare, ane tethI ja teo jaDa jevA banI jAya, ane pari. NAme teo AtmAnI zuddhi karI zake nahi je huM badhapharajathI karma na karuM te A lokeno nAza thAya. loko varNazaMkara thaI jAya. ane tene kaztA huM thAuM; mATe mAre sarvanA netArUpa AdarzapuruSa banIne karma karavA joIe mAno na ja jA. karmamAM mamatA rAkhIne ajJAnI manu karma kare che. AtmajJAnIo mamatA rAkhyA vinA lAke karmathI bhraSTa na thAya e hetuthI lokonA kalyANa prati lakSya rAkhIne karma kare che. AtmAne sAkSAtkAra karanAra AtmajJAnIonA karmo ekasarakhA meLavALA nathI. dezakAutha Adibhede teonA bAhya kamA bheda paDe che. AtmA arUpI che. bAdhaka rUpI che chatA teo AtmAthI bhinna evAM bAhyakarmomAM ahaMkatAM bhaktA buddhi rAkhyA vinA teone kare che. dezakAlAnusAre bAhya kamaeNmA sudhArAvadhArA karavAno adhikAra AtmajJAnIone deya che. rItika pravRttinA vaza thaIne AtmajJAnIo bAhyakarmomA ekasarakhA pravRtivALA thatA nI teone jema cagya lAge che tema teo bAhyakarmanI pravRttine rAcare che. teo samaja AdinA ekAnta paravaza thaIne bAhyakarma pravRtti karatA nathI. teo bAkariyA karavA sarva rahone avabodhatA hovAthI ajJAnIone tenuM vAstavikapa samajAvIne temane dharmamAge vALavA satya rahone samajAve che tathA karmanI satyapravRtti Acare che. abhi
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - ( 558 ) zrI karmacAga graMtha-savivecana bhinna kAryapravRttine teo sAkSIbhUta thaIne kare che tethI bAhyapravRttithI teone mAnasika dukha thatuM nathI. bAhya pravRttimA ahaMmamatva TaLe che tyAre tethI zarIrane dukha thatAM chatA paNa AtmA nirlepI hovAthI AdhyAtmika dukha thatuM nathI. Atmabhinna bAhyI kAryapravRttine tyAga karIne AtmazAti mATe jJAnI nivRttine seve che tathApi te cagya evI svAdhikAravaza prApta bAhApravRttine yathAgya seve che te paNa te bAhya pravRttine kartA bhaktA siddha karato nathI bAhyapravRttithI pitAne kaI phAyado nathI, te paNa vizva lokenA zreya mATe te seve che. ajJAnI karatAM jJAnI bAdapravRttine duniyAnA manuSyanA kalyANArthe karoDagaNuM vizeSa seve che topaNa te ahaMmamatAnA tyAgathI ajJAnI karatA anantaguNe tyAgI ane niSkriya che. ahemamatAnA tyAgathI sarva jAtanI zubha pravRttine jJAnI kare che to paNa te tyAgI che ane ajJAnI ahaMtAthI saMpUrNa duniyAno tyAga karIne nagna thaI parvatanI guphAmAM praveza kare che te paNa te rAgI che. prArabdhAdhIna jJAnI svAdhikAre bAkamene anicchate chate paNa kare che ane tethI te AcaraNa vaDe duniyAnA anna lekene zubha karmonI pravRtti tarapha AkarSe che. AtmajJAna pAmyAvinA ane ahaMmamatva tyAgyA vinA keTalAka leke niSkriya banI jAya che tethI teo karmagathI bhraSTa thaIne punA hatA tyAMnA tyAM AvIne ubhA rahe che. jJAnIne ananta anubhava che. bhAratavarSamAM aneka jJAnIo uddabhave che. teo leka kalyANakAraka karmonA lokone je che. ahaMmamatvanA tyAgathI jJAnIo je kaMI kare che temAM teo baMdhAtA nathI, tethI karma karavAno adhikAra ja teono che ema siddha thAya che. jJAnIo antaramA sUmamAM dhyAnanA vicAra kare che te paNa eka jAtanI sUma kriyA che tenI siddhithI jagatanA leka para anaMtaguNe upakAra karI zakAya che. AtmajJAnIo jaDa jevA lekethI kadApi na thAya evI yAnakriyAnI samAdhimAM ArUDha thAya che- sarvathI mahAbhArata karma te che. AtmadhyAna-samAdhivinA rAgadveSAdi vAsanAone kSaya thatuM nathI ane paramAtmAno sAkSAtakAra thatuM nathI tethI teo AtmadhyAna-samAdhinI sUma kriyA ke je akiyA jevI bAdAthI jaNAya che tene karIne jaganI lekenI AgaLa apUrva lAbha khaDe kare che ane tethI duniyAnA loke dukhasAgarane tarI jAya che. zrI vIzamAM tIrthakara mahAvIra prabhue bAra varSa paryata AtmadhyAnarUpa sUkSma kriyAnu sevana karIne rAgadveSane sarvathA kSaya karyo hato tethI temanA AtmAmA kevalajJAnane prakAza thaye hatuM ane tethI teoe bhAratanA lokene dharmane apUrva lAbha ApIne pApanA mAgene baMdha karI dIdhA hatA. sikaMdara bAdazAhe hindrasthAna para svArI karI hatI te pAcho vaLIne potAnA deza tarapha jatA hatA tyAre tene sikyunadInA kAMThA para eka gInI mulAkAta thaI. te cegI dhyAnamAM lIna hate. amuka matasaMpradAyanA abhimAnathI mukta thaIne AtmasvarUpanA sAkSAtkAramA lIna thayo hato sikaMdare te cagI
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________ yegInu ravarUpa. (559) sAthe vArtAlApa karyo tethI tene ghaNI zAnti maLI. chevaTe teNe uddagAra kADhayA ke-je pahelAMthI A cagInA AtmAnA uddagArone lAbha maLe heta te lAkho manuSyane nAza karata nahi. mahAtmAo jJAnIo dhyAnasamAdhirUpe kriyA karIne jaganA lokone lAbha ApatA hoya te A rIte Ape che. teo dharmamArganI egya pravRttine paNa prasaMge prasaMge sevatA rahe che paNa zilAchApanA bIbA jevA amuka kriyAmAM rUDha banI jatA nathI. AtmajJAnIonI bAhya pravRttithI temane pArakhI zakAtA nathI. lekene lAbha thavAnI khAtara teo yogya dharmanI bAhya kriyAne kare che ema nirdezavAmAM Avyu jJAnI jJAnAdipariNAme pariNamIne svAdhikArathI bAhyathI karma karate chate antaranI pUrNa nivRttine sAdhe che. jJAnIne AtmA sadA svataMtra hoya che; jJAnI parata tra banato nathI. parataMtra banIne meruparvata samAna suvarNanA rAzi para besavAmAM Ave te paNa jJAnIne zAti maLatI nathI. dhULanA DhagalA para besIne jJAnI je nivRtti sukhane anubhava kare che tenA sukhane indra paNa pahoMcI zakato nathI. AryAvartanA jJAnIone nivRtti pasaMda hoya che. AryAvartanA AryamanuSya je AtmajJAnIo thAya che te teo nivRttimArgane pasaMda kare che. AryA vartanA jJAnIone ane bhaktane parvate, guphAo, ekAnta sthaLo, nadIo, jaMgale, ghaNA ruce che. teone rAjyasukha bhogavavAnI IcchA thatI nathI ane pAzcAtya dezanA tatvajJAnIenI bhakatonI nivRtti paNa pravRttirUpa thaI hoya che, pravRttimaya nivRtti karatAM nivRttimaya pravRttinI ananta guNI uttamatA siddha kare che. pravRttinI paNa hada hoya che ghaNI pravRttithI rajoguNa ane tamoguNI hilacAla-caLavaLa vadhe che ane tethI eka vAra te dArUmA devatAnA jevuM phaLa pragaTAvavA samartha thAya che. lAkhaguNa vA kaDaguNI pravRtti karavA mAtrathI keInI unnati thatI nathI. nivRtti jenA garbhamAM che evI pravRttine karavA mATe jJAnIo pharamAve che ajJAnIonI nivRtti te pravRttimaya hoya che tethI teo sAtvika sukhane anubhava karavA zakitamAn thatA nathI AryajJAnIonI nivRttimaya pravRttithI svAtmAne ane duniyAnA chane pariNAme anantaguNa sukha maLe che. atae jJAnI bAdiyA kare che te egya ja kare che, tene bALajIvane khyAla AvI zakatuM nathI. jJAna dhyAnasamAdhimAM lIna manuSyone bAhyakiyAonuM bAhyakarma pravRttionuM khAsa prayajana rahetuM nathI AtmA yama niyama Asana prANuyAmanA kramapUrvaka ganI sAdhanA karIne rogI banI zake che. yogIo bhegamArgamAM ArUDha thaIne dhyAnanI siddhi kare che. bhagavagItAnA chaThThA adhyAyamA cagInuM svarUpa jaNAvyuM che te apie upayegI hovAthI atra tatsaMbaMdhI kaIka lakhavAmAM Ave che rivAju, ja svanupajate / sarvasaphalpa saMnyAsI yogAruDhastadocyate // 4 // uddharedAtmanAnmAnaM nAmA. jamavAnA sAmaida zaramano dhaMdhukAmeva ripurAmara che jyAre dariyenA amala mana
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - (pa60 ) zrI karmoga graMtha-savivecana. Asakta thatuM nathI ane bAhyakarmomA mana Asakta thatuM nathI ane sarva saMkalpane tyAgI AtmA thAya che. tyAre cagI gArUDha thaela ema jANavuM. AtmA ja AtmAne uddhAra kare che. AtmAne pramAda ane rAgadveSathI nAza na karavo joIe. AtmA AtmAne baMdhu. che ane AtmA AtmAne zatru che AtmAvaDe jeNe manapara jaya meLavyuM che te AtmAne baMdhu che, ane jeNe rAgadveSAtmaka mana para jaya nathI meLavyuM te AtmAne zatru che. zIte sukhadakhamAM tathA mAnApamAnamA je samAna che te yogI che. jJAnavijJAnamA, chUTAcho vinittendriya sua phayucare jo tamAramagnanA 8 AtmAnI sattAmAM rahelI paramAtmatA prakaTAvanAra te cagI che. jene AtmA jJAnavijJAnathI tRpta che, je kuTastha che, jeNe Indri para jaya meLavyo che, mATI ane suvarNa jenA manamAM samAna che te cagI che. yurimANuMvArona, maccharathaNavaMgy, ravAputra ira pADu, rAmazuddhiviziSNad I suhudu-mitra, ariduzmana udAsIna, madhyastha, dveSI ane baMdhuomAM tathA sAdhuomAM ane pApIomAM jenI samabuddhi thaI che te bhegI gaNAya che. vimte cittaM, niruddhaM yogasevayA / yatra caivAtmanAtmAnaM, pazyAnAtmani tuSyati // sukhamAtyaMtikaM yattad, vuddhigrAhamatIndriya, vetti yatra na caivAya, sthitazcalati tattvata. // yaM labdhvA rAparuM rAkhe mare nadhi tatA maritho TuNe, guviA vivAra . gasevAvaDe nirUddha citta jyA virAma pAme che tyAM AtmAvaDe AtmAne dekhI AtmAmAM gI parama sukhI bane che. AtmAmA ddhAraka caka raheluM che yogIne evI mananI upazama dazAmA je sukha thAya che te AtyaMtika sukha avadhavuM te buddhi arthAt jJAna grAhI ane atIndriya che. evuM Atmasukha anubhavIne cagI AtmAthI calAyamAna thatuM nathI. AtmAne sAkSAtkAra karIne Atmasukha pAmIne anya keI tenA karatA vizeSa nathI ema mAne che. A rIte ega dazAmAM rahelo egI mahAduHkhathI calAyamAna thatuM nathI. prazAntamanasaM hyena, yoginaM sukhamuttamaM / upaiti zAntarajasaM, brahmabhUtamakalmaSam // yuMjanneva savAramAna, je vistAramA sura grAmarsa manu . prazAMta manavALA gane atyaMta Atmasukha prApta thAya che zAMta rajavALo thayo che te brahmasvarUpa bane che. je vRttinA saMkalpavikalpa dazAnI pelI pAra gayela che ane ApasvarUpa je banyA che te brahmasukhane anaMta anubhava kare che pAparahita e cogI svAtmAne sadAparamabrahmasvarUpamAM joDate chata sukhavaDe parama brahmane saMsparza karI arthAt paramabrahmamAM lIna thaI brahmasukha pAme che te sukhasAgararUpa bane che, te vRttinA kAlpanika sukhanI pilIpAra rahelA brahmasukhane anubhava karIne AtmajJAnamAM masta bane che. saura patra, rasama tti arjuna, turNa vA zakti yA Tu , sa yonA paramo mata mAM sarvatra AtmAnI peThe sarvane Atmavat avalokanAra je banyuM che tathA bAhya sukha dukhamAM je sama banyA che
Page #663
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - UT AtmajJAnI mahAtmAnI apUrva zakti (561) te parama yogI che, e cogI AtmajJAnI gaNAya che. AtmajJAnIo saMpUrNa vegazaktine prApta karavAne aneka yoganA aMgone seve che. aneka jAtanI tapazcaryAonAM, maMtranA, yaMtranAM, taMtranAM anuSThAna kare che. dravya kSetrakAlabhAvathI temane je je gya anuSkAne lAge che te seve che ane AtmAnI zuddhatAno sAkSAtkAra kare che. jJAnadhyAnamAM lIna mahAtmAothI cagIonI zaktine pAra pAmI zakAtuM nathI. tevA mahAtmAone aMta levA kadApi prayatna karavo nahi. jJAnadhyAnamAM lIna yogIo svataMtra kartavya karma karanArA hoya che. AtmajJAnIone bAlAjI je karmo kare che te karavAnuM teone projana rahetuM nathI tepaNa je kaMI teo kare che te bAhAthI kare che te teonA Azaya aMbedhyA vinA samajI zakAtuM nathI. jJAna dhyAnamAM lIna mahAtmAonI Antara tathA bAhya pravRttinI AgaLa bAlAjInI kriyAnI kaMI paNa kismata hotI nathI. jJAnayAnamAM lIna mahAtmAonI sevA karavAthI sAmAnya bALajI je prApta karI zake che te anya keInI pAsethI prApta karavA zaktimAna thatA nathI. jJAna dhyAnamAM lIna AtmajJAnIonA sarva karmonI anukramaNikA karI zakAya nahi. jJAnadhyAnamAM lIna mahAtmAonI A vizvanA lekene atyaMta jarUra che. pAzcAtya dezomAM TelasTaya raskIna pethAgorasa sekeTara kanTa jevA tattvavetAthI aneka lAbha pragaTayA che. AryabhUmi te sarva dezenI guru samAna che. AryavartamAM mahAgIo, mahAdhyAnIo, mahAjJAnIo pragaTayA che. bhAratabhUminA jeTalA yazogAna karIe teTalA nyUna che. bhArata dezamAM lIna thaela aneka jJAnIo dekhavAmA Ave che. bhAratabhUminA mahAtmAonI tulanA karanAra anya dezIya mahAbhAo nathI-ema kathaMcit daSTie kadI zakAya che. AtmajJAnI mahAtmAo pitAnA hRdayamAMthI je jJAnanAM jharaNune pragaTa kare che te te mUDha manubethI kadi banI zake tema nathI-AtmajJAnIo Atmazaktine aneka mArgothI vikAsa kare che. teo guphAomA. ekAnta sthaLamAM niSkriya banelA dekhAya che te paNa teo hadayamA AtmadhyAnanI kaI kriyA karIne tenA AndolanothI jagane apUrva lAbha Ape che. mana vacana ane kAyAnA ganI atyaMta sthiratA karI teo bAhyathI niSkriya jevA banI jAya che ane antaramAM AtmatattvAdinuM dhyAna dharI apUrva anubhavanI zodha kare che. evI sthitivALA nAnI mahAtmAone keTalAka ajJa jaDa leko jagamA nakAmA paDI rahelA mAne che. teo duniyAmAM kaMI karatA nathI ema sthala buddhivALA manuSya kathe che paNa teonI bhUla che. rAjAnA matrIo, tatvavettAo, zodhake jJAnIo, yogIo, jJAna dhyAnamAM lIna thaIne niSyi jevA banIne antarathI je jJAna prakaTAve che te jyAre vANI dvArA prakAze che tyAre duniyAnA laMka AzcaryamAM magna thaI jAya che. mananA vikalpa saMkalpone dhyAvinA Atmazaktine
Page #664
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 562 ) zrI mAga thAvivecana, vikAsa cattA nathI. tee ekAntamAM manane AtmAmAM amuka dhyeyamAM lIna karI de che ane tethI te aneka gramatkAzane khatAvI zake che, mananA vikAsa karIne tene je dhyeyamAM " lIna karavAmA Ave che te saMbaMdhI tenA satra thavAthI tatsaMbaMdhI anubhavajJAna prApta karI zakAya che. mahAtmAe cegI. jJAnadhyAnamAM eTalA badhA lIna thai Laya che ke teo tenA zarIranuM ane nAmanu bhAna bhUlI jAya che. AvI uttama lInatAna tee prAsa thAya che tyAre teo apUrva zaktiyA prakaTAvavA samartha thAya che. AvI sthitimAM bAhyathI niSkriya rahenAra AtmajJAnIone jo ajJAnI jIve nakAmA mAne che te tethI teo jJAna dhyAnadrohI, dezadrohI, zaktidrohI, unnatidrohI ane vizvadoDI bane che ane te unnatinAM apUrva dvAzane tALA lagAvanAra ANuvA, evu uparyukta kAraNeAthI thavAmAM Avyu che ke jJAnadhyAnAniAnAM, niyAnAtiprazronanA uparyukta zleAkanA bhAva avadhIne jJAnIothI je kaMi mAhyathI karAya temA paNa pUrva satya samAya che evuM jANI tenAM rahasyA jANavAnA khapI thayu. paraMtu nakAmI nA kuthalImAM paDavuM nahIM. AtmajJAnIonI raheNIkaheNI vastuta: vicAratAM ekadezIya hoya che ane teonI raheNIkaheNInu anukaraNa paNa ekadezIya che. mahAtmAjJAnIonI raheNI karatAM temanI kaheNI ane temanI kaheNI karatAM tenuM hRdaya anubhavavA khAsa lakSya devu joie ke jethI teoe jJAnathyAnamAM lIna thaIne je je anubhavA prApta karyA hoya tenI prApti thaI zake, A vizvamAM rauDhika AcArAmAM vizeSa sahAyatva hoya che ane yogika AcArA karatAM mahAtmAonI upadeza pravRttimA ane te karatA mahAtmAjJAnIonA hRdayamA anantagaNu satya raheluM che. AtmAnA nizcaya AtmajJAnIe je kaMi kare che temA teo vizeSataH nile pa rahI zake che ane tethI vizvaleAko para aMtyaMta asara karI zake che. jyAM sudhI kAcA vANInAM kA~mA AtmajJAnIne adhikAra che tyAM sudhI teo kare che. kayuM ka kevI rIte karavuM? te temanA svAtaMtrya para AdhAra rAkhe che pazcAt tenA adhikAra pUrNa thatA sarva khAkhatAmAM svataMtra manIne prArabdhAge je kaMi kare che tenA kaI niyama nathI. Ne ery zlokaH kurvan san na karotyeva, jJAnI karmANi tattvataH / arthanuM san rostheva, mUDha: mALi mohtaH // 44 // ****tern woven avataraNaH-AtmajJAnI--brahmajJAnI khAhyAne karatA chatA paNa nathI karatA, kAraNu ke te bAhyakarmoMmAM Asakta nathI-ityAdi nivede che.
Page #665
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAnIonI pharaja (563 ) - zabdArtha AtmajJAnI vastuta: karmAMne--kAni karatA chatA paNa karatA nathI. mUDha ajJAnI mAhathI karmAMne nahIM karatA chatA paNa kare che. Pin vivecanaH-AtmajJAnIne mAhyavastuo-nAma ane rUpAnA mAha hotA nathI tethI te jeTalI khAdyapravRtti kare che temAM ahaMmamatvathI "dhAyAvinA vyavahArathI nirAsakta thaine kare che tethI te karatA chatA paNa akartA tarIke gaNAya che. jJAnIe jagatvAnA zreya mATe sarva prakAranI zubha pravRttiyAne kare che. nirAsaktithI jJAnikama yAgIe gRhasthadazAmA ane tyAgIdazAmAM anyaleAkeAnA upakArArthe avazeSa jIvana vyatIta kare che. jJAnikama yAgIe mAhavinA zubha pAramArthika kAryo karIne vizvajIveAnA dukhAne TALe che, upakAranA badale pAchA levAnI buddhithI ajJAnI jIvA pravRttiyA kare che, AtmajJAnI gRhastha ane tyAgIe upakAranA malA pAcho levAnI buddhithI koIpaNa aupakArika kArya karI zakatA nathI, vizvavarti sarva jIvAne zAMti sukha ApavuM ane tenA zAtisukhamaya jIvanamAM kAi vighna nAkhatuM hoya te te haThAvavuM. duniyAmA garImAne du khAthI bacAvavA ane tenI vipattio dUra karavI. sAdhu santAnI sevA karavI. koine paNa parataMtra karavA prayatna na karavA. sarvajIvAne nItimA para vALavA ane duSTa lAkAthI dharmIjIvAnu rakSaNa karavu. vizvavarti manuSyAne AtmajJAna devuM. vizvavati manuSyane AtmasarakhA gaNIne tene zubha vicAre ApavA ane duSTa rivAjethI pIDAtA manuSyeAnA uddhAra karavA, mohanA pajAmAthI vizvavati manuSya cheADAvavA-ityAdi zubhakArne AtmajJAnI manuSyA kare che. AtmajJAnIo garImAnI AtaraDIne ThAre che, AtmajJAnIe vizvamanuSyanI, pazuonI ane 5khInI AtaraDI ThAre ane te mATe svajIvananI AhUti Ape che. vizvavarti jJAnI manuSya mAruM tAruM' karyAvinA eka sarakhI rIte sarvanA kalyANArthe jIvana gALe che. AtmajJAnIe kaI ne kaI pAramArthika kAryo karyAM kare che te te mATe je kaI tyAga karavA paDe tenA tyAga kare che. AtmajJAnIe je bhAvI bhAva-svabhAva para vizvAsa mUkI besI rahe teA A jagamAMthI pApakAra tattvanA lepa thai jAya ane caMdrasUrya paNa lepa thai jAya AtmajJAnI gRhasthA vA tyAgInI khUSI e che ke tee AsaktivinA sarva zubha karmo kare chaeN, tethI tene keAI jAtanA lepa lAgato nathI ane teonI muktatAneA A bhavamA nizcaya thAya che. AtmajJAnI sarva prakAranA Avazyaka karmo kare che, hAye te krodha mAna mAyA ane leAlanA vazamA AvatA nathI. jJAnIo-mahAtmA je upakArakAraka zubhakamenA tyAgI manI jAya te A vizvamA dharmanuM astitva ii zake nahI ! vizvamAM enA pratApe kamacAganI nirmalatA kAyama rahe che. dezanI vizvanI samajanI saghanI nI
Page #666
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - nananana - - - - - - - - - - - - - - - - - - nana nananana - - - - (pa64) zrI karmacAga 2 tha-savivecana. pragati thAya ane durane nAza thAya evAM zubha karmone karatAM karatAM jJAnIo AyuSya- ' ne pUrNa kare che. bhAratanA karmacAgIonA ane jJAnayogIonA ziromaNi sarvaprabhuzrImahAvIradeve AyuSyane aMta thatA seLa prahara sudhI dharmadezanA daI jagatajIne uddhAra karI zarIrane tyAga karyo hato. teoe kRtakRtya thaI vizva manuSyane jAhera karyuM che kechellI AyuSyanI paLaparyata paNa zubha karmane cega tyajavo nahIM. zrI mahAvIra prabhunA ziSya gautamasvAmIe paNa chellA samaya sudhI bhavyajIne sadupadeza daI jJAnagInI karma pharajane adA karI hatI. tradaza guNasthAnakavartisarvajJa tIrthakaresamAM mahAdeva paNa vItarAga banyA chatAM zubhakarmane tyAga karatAM nathI te anyajIe zuSkajJAnI banI kema zubhapAramArthika Avazyaka karmane tyAga karavo joIe? alabatta na karavo joIe. jJAnI-karma gInA jIvane eka zvAse ravAsa paNa jagatanI kalyANanI pravRtti vA zubha vicAra vinA jato nathI. A vizvamAM jJAnIkarmacAgI mahAtmAe sarva kaMI kare che chatA karatA nathI ane ajJAnIo mAhathI hAtha paga halAvyA vinA besI rahe che chatAM teo mahazakitathI kta che, mATe ajJAnadazA-mahadazAne tyAga karI sarva zubha karmo karavAM joIe. mUhamatu nA jJAnaguruo che. mUDhamanuSyanAM hRdayane zuddha karavA e ja jJAnIonuM kartavya che. AtmajJAnIonuM vAstavika kartavya e che ke mahAsata mUDha manuSyone AtmAnuM vAstavika svarUpa jaNAvavuM ane prabhunI bhakitadvArA mohabuddhine nAza karAvIne vizvajanene pavitra karavA. ajJAnI manuSyathI jJAnIone, teone zuddha karatAM paNa ghaNuM sahana karavuM paDe che ajJAnIonA de chevAne jJAnIo bebInI peThe sadA kartavyakarmane kare che. jJAnIonA upakArane badalo vALavAne kadApi ajJAnI zaktimAna thatA nathI. mUDha manuSyoe jyAM sudhI hAsati TaLI na hoya ane nAmarUpa bAhya jagatamAMthI ahaMmamatA TaLI na hoya tyA sudhI pagale pagale AtmajJAnI mahAtmAonI salAha pramANe pravRtti karavI ane AsakitabhAva TALavAne jJAnI gurunI AjJA pramANe pravRtti karavI ke jethI dararoja teo AtmajJAnI prAptimAM AgaLa vadhI zake. mUDha manuSya eka zvAsAse paNa kaMInuM kaMI karma karyA kare che, paraMtu teo ajJAna mahAsatithI uTIyAnuM kuTIyuM karI nAkhe che ane jyAMthI chUTavAnuM hoya che tyAM ja teo baMdhAya che. nirmoha dharmanA mArgamAM teo mohane dhAraNa kare che ane sAmAnya bAbatemAM rAgadveSa vadhArIne yAdavAsthaLI karI de che. mUDha manuSyane nAmarUpane atyaMta maha hoya che tethI teo prabhu ane gurunI ArAdhanAmAM paNa mehane prakaTAvI samahadazAnA khela khele che. mahI manuSya vAnarenA jevA hoya che. vAnare phalavALAM vRkSe para ArahIne khAvAnA karatAM ghaNuM phaLane heThaLa pADI de che. ajJAnI mahAsakata manuSya, prabhunA derAsaramAM. gurunA sthAnamAM, dharmasthAnomAM ahamamatAthI kaleza kare che ane mandire vagerene paNa vaheMcI levA jevI mUDhadazAne
Page #667
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - mahAsata mAnavI asura jevo che. (padapa) seve che. mahAsakta manuSya kartavya karmanA kSetramAM pADAnI peThe tophAna kare che ane saddavicAra sarovaramAM bhesenI peThe mUvIne saddavicArane DahoLI de che. mULa vAnara hAya, yuvAvasthA pAmela hoya, tene dArU pAyo hoya tema tene vRzcika karI hoya te te kUdavAmA ane tophAna karavAmAM kacAza rAkhatuM nathI tat mUDha manuSya paNa kartavyakarmanA kSetromAM tevuM mahAtAnA mAve che, ane pagale pagale karma karatA mehathI baMdhAya che. kSAtravarganuM e kartavya che ke jJAnI mahAtmAonuM mUDha manuSyothI rakSaNa karavuM. mUDha manuSya vasudhA kuTuMba jevI udAra bhAvanAne sevI zaktA nathI. teo te sAmAnyakartavya bAbatomAM parasparanA Azaya avadhyA vinA mahAyuddha macAvI de che, ane vAnare jema sugarIne mArI bhAgI nAkhyuM hatuM tema jJAnIone zikhAmaNa ApatA teo jJAnIone, guruone, mahAtmAone satAve che. mUDha manu mehathI jagamAthI je grahaNa kare che tenA karatA teo ghaNuM nukazAna kare che. teo duniyAne alpa lAbha karI zake che ane anaMtaguNI hAni karI zake che, becAra bhASAnA vidvAna thavAthI vA bAhAthI sattAvAna thavAthI mUDhapaNuM TaLatuM nathI. vaktA heAya, paMDita hoya, phira heya, lekhaka heya paNa nAyarUpavALA padArthomAMthI mahAsakti TaLI nathI tyAM sudhI te mUDha mahI gaNAya che, ane tyAM sudhI te duniyAne game tevA zubha karmathI alpalAbha karI zake che ane anantaguNa hAni karI zake che. mUDha manuSyanAM nirdoSa ka paNa sadevatAne pAme che. mehAsakta manuSya sAtvika karmone kare che te paNa te rajoguNa ane tamoguNarUpe pariName che. mUDha manuSya jenA upara upakAra karavA dhAre che tene paNa upakAranA badale apakAra kare che. mahAsakta manuSya haDakAyA katarAnI piThe potAnI viSamaya vAsanAone anyane cepa lagADe che ane tethI anya manube paNa vizvanuM kalyANa karI zakatA nathI. mahAsakta manu pite TharIne zAti letA nathI ane teo anya manuSyane paNa karIne besavA detA nathI. mahAsata manuSyanuM daya zuddha na hevAthI apacya bhakSaNanI peThe teo dharmakriyAone paNa baMdhana parimAve che e DAsata manu dArU jevA hoya che, teone agni jevI sAmagrI maLatA turta laTakA bane che. mahAsakta manuSyanI sAkaDAmAM sAkaDI dRSTi hoya che. bhASA vageremAM mahAsakti nyUna hoya che ema teonI mahAsati TaLyA vinA kalpI zakAya nahi. moDAsA manuSya je vyAvahArika bAbatomA AgevAna hoya che te te samaye yuropIya mahAyuddhanA jevI dareka bAbatamA dazA thayA vinA rahetI nathI. meDAsakta manuethI duniyAmAM zAni pravartatI nathI. nirmoha karmaganI dareka pravRttine mahAta manuSya bagADI de che. eThAsakata manuSya ja vAstavika draSTithI jagamA rAsanI-daMtyanI upamAne dhArada kara che. mahAsakta manu asure che, ane nirmohakarmayogIo curI saMpaTAvALA che. nimAM
Page #668
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 5 ) zrI kama yAga tha--savivecana gRhasthA ane tyAgIothI duniyAne jeTalA lAbha-zAMtisukha maLe che teTaluM anya mAhAsakta manuSyAthI maLatu nathI. mAhI manuSyanuM hRdaya kALu hAya che tethI temAM paramAtmAna sAkSAtkAra thatA nathI. veSa, mALA, tilaka, kaMThI, janAi, kastI vagere dhAraNa karyAM. hAya paraMtu hRdayamAM nAmarUpanI meAhAsakti hAvAthI veSa, kaDhI, tilaka, kaDI janAI vagerethI kaI kalyANa thatuM' nathI. nihi thavAthI vananA bhinnane paramAtmAnA jeTale sAkSAtkAra thAya che teTalA samAhI eka khArisTara vA zeThane paramAtmAne sAkSAtkAra thatA nathI' ane kacAganI hRdayazuddhipUrvaka pravRtti nathI. nAmarUpanA meha TaLyA vinA aneka zAaAnA abhyAsathI vA aneka dharmAnuSThAnathI hRdayanI zuddhi thatI nathI ane AtmajJAnanA ucca zikhare ArAhI zakAtu nathI. AtmajJAnanA ucca zikhare ArahIne kanya karmAMne karavAthI hRdayazuddhipUrvaka paramAtmApadanI prApti karI zakAya che. nAtamA, samAjamAM, saMghamAM gacchamA, maMDalamA, dezamA, mahArAjyamAM mahAsakata bhedabhAvavALA ajJAnI manuSya je AgevAna hoya che te nAta vagerene zAti maLatI nathI ane tenI vAstavika pragati thatI nathI. ajJAnI mehAsakata manuSye pratyeka kAryamA vivAhanI varasI vALe che. kauravAnA Age vAna tarIke gaNAtA durgaMdhanamA jo mahAsakti na hota te pAMDavAnI sAthe salAha karIne bhAratanI paDatInuM kAraNu evA mahAbhArata yuddhane vArI zakata, pRthurAja cAhANamAM jo mahAsakita na hAta tA zAhaqhuddIna jevA zatrunI sAthe laDavAmA pramAdI khanata nahi ane hiMduonI parAdhInatAnA hetubhUta thAta nahi, mAhAsaktithI ajJAnI manuSyA nyAyanI viruddha varte che ane pakSapAta, kadyAgraha karIne peAtAnI paDatInA khADA peAtAnA hAthe khADhe che. pANIpatanA medAnamAM je marAThAoe mahAsakti na dhArI hota temAM dIllI para hiMdu rAjyanI punaH sthApanA thai hAta. musalamAnAe mAhAsakti vinA hindusthAnapara rAjya karyuM" hAta te parasparamAM yuddha thAta nahi ane hAla teonI je dazA thaI te thAta nahi, sattAnuM khaLa samagra vizva para vyApyu hoya te paNa mahAsaktithI ante rAjyanA samAjane saMghanA dezanA nAza thayAvinA rahete nathI. nihiIthI sarvatra sarva dezAmA sAtvikazaktiyAne vikAsa thAya che ane tethI rajoguNI tameguNI manuSyAnA trAsanu jora TaLI jAya che. mAhAsakata manuSya pratyeka pravRttimA svAthI bane che ane tethI te paramAthI manuSyane tathA paramAtha nAM kArTane pAchA haTAvavAmAM koI jAtanI bAkI rAkhatA nathI. musalamAnIe vA yuropIaneAe hiMduone jItyA ema kahevA karatAM hindumAM mAhAsakita vadhI tethI mahAsaktie hiMdune peAtAnA paga taLe carI anyAnA dAsa banAvyA ema kahevAmAM ghaNuM satya samAyuM che. je je varganI hAla paDatI dekhAya che temA sUkSma dRSTithI avaleAkatA mahAsaktinA mukhya bhAga avaleAkAze. jJAnanA zikharathI jeTaluM nIcu utaravAmAM Ave che teTalA bhedo paDe .
Page #669
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - UF mohAsaktanI dazA. ( 567 ) che ane tethI ajJAnIe matabheda kalezanI takarAramA paDI aneka jJAnAvaraNIyAdi karmone bAMdhe che ane bhaviSyamAM bAdhaze. ajJAna mithyAtva rAga-dveSa kALa ISya bhedabhAva pakSapAtAdi durguNethI je je aMze karmacagIo mukta thAya che te te aMze teo AtmAnuM tathA duniyAnuM kalyANa karavA samartha thAya che. mahAsakta manuSyae svAtmAnI nirbalatA avabodhIne eka kSaNa mAtra paNa jJAnIonI salAha--AjJAvinA rahevuM nahI-e ja teonI unnatine sarvottama upAya che. anAdikAlathI AtmajJAnIo ane ajJAnIonI vidyamAnatA che. AtmajJAnIo divasa samAna che ane ajJAnIo rAtrI samAna che. ghuvaDe jema sUryane dekhI zakatA nathI tema ajJAnIo jJAnIkarmayogIonI ulatA dekhavA samartha thatA nathI. ajJAnIonA vahAla karatAM jJAnIonAM khAsaDAM upADavA te koDa darajaje zreSTha karma che. bhAratamAM brAhmaNoe kSatrie vaizyae ane zudroe mohAsakitathI jeTalI pitAnI patitadazA karI che teTalI anyothI thaI nathI. bAhyazacinI ekAta pavitratAnI ahaMtAmAM AvIne brAhmaNee rajoguNa ane tamoguNane vizeSa sevyo tethI teo pramAdathI patita thayA. mehAsakata banelA brAhmaNoe vidyAdi zubha pravRtti ne tyajavA mADI tethI teonI hAla paDatI avalokavAmAM Ave che. brAhmaNoe svadharmane tyAga karIne bAhyajIvanamAM jIvavAne phakata mohadhAryo tethI teone anyanA zi banavAne prasaMga prApta thayela che. kSatrie kSAtradharma guNone mehathI tyajavA mADayA tathA mahAsatipUrvaka kSAtrakarmamAM pravRtta thayA tethI teonAmAM kaleza kusaMpa vadhe ane teonI patita vartamAnika sthiti avalokavAmA Ave che. kavioe ane lekhakoe mahAsakta pUrvaka karmapravRtti karI tethI teo svapadathI cuta thayA ane parane AjIjI karI game te upagathI AjIvikA calAvavAno prasaMga prApta thaze. je dezakAlamA jyAre tyAre mohAsakitanuM prAbalya vRddhi pAme che tyAre te dezanA manuSyanI je kAlamA avanati thAya che ane anya dezI ajJAnI manuSyanA rakSaNataLe parataMtra banIne rahe che. mahAsakata manu svAtaMtryane sthAne svAcchaghane seve che tethI e pariNAma Ave che ke teo parataMtratAnI beDImA phasAya che. mahAsakitathI bhIti vadhe che ane tethI pataMtratAe karavuM IrachAya che ane tethI chevaTe dAsatvakeTimAM praveza thAya che mahAsakata manu game tene azubha irache che ane pitAnI pragatinA mArgomAM potAnI meLe kATA vere che AryAvartamA mahAsakita vadhavA mAMDI tyArathI kharA vIre kharA lekhake satya vakatAo ane tya vIrakarma rogIonI nyUnatA vadhavA lAgI che. AryAvartanA manu hoya ke anya dezanA manuSyo hoya paraMtu teo mahAsatithI pApane na karanArA hevA chatAM manathI teo pApane seve che nirmohajJAnI karmacagIo vizvanA sarva manune eka sakhA khamaya svataMtramaya vicArathI sAkaLanA akaDAnI peThe paraspara saMbaMdhita karavA Icche che
Page #670
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 568 ) zrI karmayoga atha- vivecana. ane teo sarva prakAre sukhI thAya evAM zubha karmone aneka rIte sevIne savajIvanano hama kare che. ajJAnI mahAsakata manu nAmarUpanA mehamAM phasAIne sarva manuccenA kalyANamAM AtmA ApI sakatA nathI ane kadApi teo paranI dekhAdekhIthI tevI zubha pravRtti seve che te temAM saMkIrNa rAgadveSamaya vRttithI pravRtti karIne paraspara eka bIjAnuM azubha kare che. jJAnIkaLIe duniyAnI adazA na thAya te mATe zubhakamene kare che ane tethI teo duniyApara anantaguNa upakAra kare che. A vizvamAM jJALI karmavIrenI balihArI che teo sarvatra vAyunI peThe apratibaddha rahIne sarvajIva jAtinA zubhamAM bhAga le che ane antarathI puna nisaMga paNa rahI zake che. jJAnIkaLIonI zubhakarmapravRttithI A vizvamAM aneka zubhamArgo uddabhavyA che ane tethI duniyAmAM satya viveka prApta karavAne manuSya bhAgyazALI banI zake che. mUDha manuSyo mehathI madhyastha buddhine tyAga karI de che ane tethI teo aneka dRSTithI satya dharmanI parIkSA karavAnuM ane satya pragatine nirNaya karavAne zakitamAna thatA nathI. moharUpa viSavinA sarva prakAranI zubha pravRtti avabodhavI ane meharUpa viSathI sarva viSamaya pravRtti avabodhavI. meha vinA jyAM daSTi devAmAM Ave che tyAMthI satya tarI Ave che. mahadaSTithI aneka zatruo ubhA karavAmA Ave che ane nirmoha daSTithI sarvatra zatruone mitranA rUpamAM pheravI nAkhavAmAM Ave che. ataeva AtmajJAnapUrvaka nirmoha pravRttithI gRhasthAe tathA tyAgIoe svajIvanane uraca karavuM joIe. mehavinA jJAnI game te dezakAlajAtivargamAM ubhe rahIne game te pravRtti karate chate akartA rahI zake che. tyAgIo paNa nirmoha dRSTithI vizvajanonuM anantagaNuM kalyANa karI zake che mATe mUDha dazAne tyAga karIne jJAnI banI karma karavA joIe. avataraNa.-niSkAma darzApUrvaka karmayogIonI pravRttinuM phala darzAve che. teonAM Avazyaka karmanI dizAnuM svarUpa darzAve che. zlokoM niSkAmayogyatA prAptAH kurvanti dharmahetave / svaMyogyAvazyaka karma sarvalokAH svabhAvataH // 145 // svAdhikAre ratA loko dhrmkrmprsaadhkaaH| yAtA yAnti ca yAsyanti muktiM tatra na saMzayaH // 146 //
Page #671
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - UH niSkAmadaSTi vinA karmavegI na thavAya. ( 569 ) zabdArtha-niSkAma egyatAne pAmelA jJAnI evA karmagIo svacagya Avazyaka karmane dharma mATe svabhAvathI kare che. svAdhikAramAM rata arthAt magna thaela dharma karma prasAdhaka karmayogIo muktine pAmyA pAme che ane pAmaze. vivecana - koI paNa padArthanI kAmanA vinA ane adhikAra paratve egya AjIvikAdi pravRtti sahita je manuSyo kartavya karmanA adhikArI banyA che teo dharma mATe svAgya Avazyakakarma kare che. eca evI svapharajo adA karavI te vizvavarti manuSyone dharma che. AtmAnI jagata mATe pharaja-kartavya che te vyavahArathI svadharma che. agya Avazyaka pravRtti e sarva manuSyane pravRttimaya dharma che, savicAre ane svayegya kArya pravRtti eja dezakAlAnusAre svadharma che. je kAle je kSetre je Avazyaka kartavya karma lAge te kAle te Avazyaka karma karavAM te svadharma che svasvAdhikAra pramANe svagya Avazyaka karma karanArA vizvavarti sarva jI naisargika sthitie dharma kare che temA sarva jInI mahattA che. vanamAM ubheluM eka vRkSa, anya jIvo prati upagraha dRSTie je kaMI kare che te tene te daSTie svadharma che. sarva pharajarUpa dharma mATe svabhAve Avazyaka dharmapravRtti kare che. sarva jI svazakatyanusAre svadharma bajAve che tethI teo anyo upara upakAra karI zake che sarovara prANIone jalapAna karAve che. vRkSa pitAnuM sarvasava ane arpaNa kare che. nadIo pitAnuM sarvasva ane arpaNa kare che. pazuo paMkhIo pitAnuM sarva sva arpaNa karIne pitAnI pharajarUpa dharmane adA kare che. manuSyo paNa niSkAmapaNe pitAnuM sarvasva a nA upakArArthe arpaNa kare che te teo svadharmanA sevanArA bane che. bAhya Avazyaka karmo sadA kSetrakAlAnusAra parivartanane pAme che. je kAlamA, je kSetramA je karmo karavAthI duniyAnA jInuM vizeSa kalyANa thAya, ane je karmo karavAmAM pitA adhikAra hoya, tathA pitAnAthI karI zakAya te svaAvazyaka kameM jANavA. sarva lokee niSkAmabhAvathI pharaja adA karavI joIe. sakAmabhAvanA karatA niSkAmabhAvanAthI AtmAnA jJAnAdinI anantaguNa pragati thAya che. "sakAma arthAt phalecchAthI AtmA baMdhAya che ane niSkAmabhAvathI AtmA nibaMdha rahe che. niSkAma daSTi khIlavavI e kaMi sAmAnya manuSyanuM kArya nathI. niSkAma daSTivinA mahAtmAonA avinA tIrthakaronA pagale cAlI zakAtuM nathI. niSkAmadaSTivinA rajoguNa ane tamoguNane jItI zakAtA nathI nikAmadaSTivinA svArthAdi dene nAza thatuM nathI. niSkAmadaSTivinA pratyeka kartavyagravRttimAM aneka svArthanA prapaMce ubhA thAya che. niSkAmadaSTivinA keIpaNa manuSya kharekha karmayogI gaNI zakAto nathI. svAtmAnA vicAranI ane AcAranI kanya para sArI asara thatI nathI. niSkAmadazA prApta karyA vinA karma karavAthI caMdra jema aDadhI 72
Page #672
--------------------------------------------------------------------------
________________ (570 ) zrI kaga graMtha-sacina. ghasAya che tema hathI AtmA ghasAya che. niSkAmadaSTivinA kaI paNa kartavya kAryamAM paripUrNa saMtoSa ane Ananda pragaTI zaktA nathI. niSkAmadaSTivinA harSa ane zekanA vAtAvaraNathI mukta rahevAtuM nathI. niSkAmadaSTivinA pratyeka kArya karatAM aneka jAtanI IcchAonA gulAma banavuM paDe che. niSkAmadaSTivinA zuddha vicArane hRdayamAM prakaTAvI zakAtA nathI. niSkAmadaSTivinA egya spardhA ane viSamayapravRtti sevAya che. 'niSkAmadaSTivinA kSaNe kSaNe zAntine anubhava karI zakAtuM nathI. ataova Avazyaka kAryo karavAnI gyatA prApta karavA mATe niSkAmabhAvane prakaTAva joIe. sakAmabhAvathI vizvAsaghAta, pratijJAghAta, paramArthaghAta, hRdayaghAta, dharmaghAta, prANaghAta, satyaghAta karIne manuSyo nIca prakRtinA dAsa bane che. sakAmabhAvathI AtmAnI zaktinI caMcalatA vadhe che, ane tethI AtmasthiratArUpa cAritrane ghAta karI zakAya che. sakAmabhAvathI aneka Avazyaka karma karavAM paDe che ane AtmAnI nispRhatAne dezavaTe daIne anyanI AgaLa nivIrya banavuM paDe che. sakAma bhAvathI mRtyu bhIti vagere aneka bhIti prakaTIne AtmAne DarAve che ane tethI AtmA svartavyathI bhraSTa thAya che. niSkAmabhAvanI kartavyapravRttithI eka jaMgalIne jeTale saMtoSa maLe che teTale vA tenAthI anantaguNahIna paNa eka sakAmI rAjAne saMteSa maLato nathI, ane ulaTuM dukhane sAgara tenA hRdayamAM prakaTIne temAM tene buDADe che. sarva egya karmane karavAM tethI je phala thavAnuM che te thayA vinA rahevAnuM nathI te pachI karmanuM phala IcchavAnI zI jarUra che? niSkAmabhAve muktiphalanI prApti thAya che ane sakAma bhAve saMsArasukha maLe che. kSaNika sukha karatA zAzvata sukha uttama che, mATe niSkAmabhAve karmo karavA joIe. dareka zubha pravRttinuM phala jANavuM paraMtu karmaphalanI IrachA na karavI ane svaca kartavya karma karavuM eja sakAma bhAvamAMthI niSkAma bhAvamAM javAnI ucca kuMcI jANavI. niSkAmapaNe kArya karanArAonA AtmAnI duniyA para vidyuvat asara thAya che. niSkAmapaNe vapharajo adA karanArAo dezanuM, vizvanuM, saMghanuM, samAjanuM jJAtinuM, gacchanuM, maMDaLanuM vAstavika hita avalokI zake che ane te keInA dAbamAM dabAI jatA nathI. niSkAmapaNe kArya karanArAo keInI paravA rAkhatA nathI ane keInI asatya mAgaNanA tAbe thatA nathI. niSkAmapaNuthI karma karanArAo jeTaluM svArpaNa karI zake che teTaluM sakAmadaSTie karma karanArAo svArpaNa karI zakatA nathI. niSkAmabhAvathI kArya karanArAonA hRdayamAM prabhune vAsa thAya che tethI tenAmAM erajAtanI zakti khIle che ane sakAma bhAvathI kArya karanAonA hadayamA mohane vAsa thAya che ane tethI tenAmAM zetAnanI zakti khIlatI jAya che. niSkAmabhAvathI karma karanArAo satyanI upAsanA kare che, ane sakAmabhAvathI kAma karanArAo asatyanI upAsanA kare che; niSkAmabhAvathI kArya karanArAone puruSanI kaTimAM samAveza thAya che ane sakAma
Page #673
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vIra paramAtmAne niSkAma upadeza, ( 1 ) bhAvathI karma karatAonA AsakArTamAM samAveza thAya che. niSkAma dazAthI sva adA karanArAone mRtyu ane jIvana samAna bhAse che ane sakAmabhAvathI kArya karanArAone jIvavuM ISTa lAge che; ane tethI teo dezadroDIonA bhayathI dezadroha, rAjyadroha, Atmadroha, dharmadroha vagere pApakAryAMmAM pravRtti kare che ane jIvavAnI icchAne aceAgya karmothI tRpta kare che. sakAma bhAvathI karma karanArAo pratiqalanI icchAthI jyAre tRpta thatA nathI tyAre acainya karma karIne pratibadale ApavA sUktA nathI. niSkAma karma karanArAe koinA prati aAgya pravRttithI pratimale ApavA tevA prasaMge prayatna karatA nathI. sakAmabhAvathI karma karanArAe kAravinA pakSapAta. kadAgraha, kleza vageremAM AtmavInA durupayeAga kare che. niSkAmabhAvathI karma karanArAe khAJa kAraNe pAnapravRtti sevIne duniyAnA vAnuM bhaluM thAya te mATe alpadoSa ane maDAlAla pravrutti seve che ane pazcAta tenu pratikramaNa karI utsa mAgamAM pAchA sthira thAya che. niSkAmabhAvathI Avazyaka kArya karanArAe svaro aTThA karavAmA uccArAya ane vizvavyApaka udAra maitrIbhAvathI pravRtti kare che; te ja sthAne samabhAve karma karanArAo nIzA sakIzuM. STine dhAraNa karI duniyAmAM azAnti pravate evI rIte pravRtti kare che; tethI te vastuta kama pravRttinI ceAnyatAne pAmI zakatA nathI. niSkAmabhAvavinA Avakakame karavAne adhikAra prApta thatA nathI. sakAmabhAvathI hAlamAM yuropamA mahAyuddha pravarte che ane tethI duniyAnA samagra manuSyAne lAbhane badale atyaMta hAni thAya che. sakAmabhAvathI anyAyane mahAyuddho vyApArA vagerenI pravRtti thAya che ane tethI mArUM hArUM evI mehumatranI sphuraNA thatAM duniyAmAM koi sthAne satya zAMti maLatI nathI. hiMdusthAna para aphagAnistAna vagerethI sakAmabhAve leAkeAe svArIe karI tethI tene sakSukha maLyu nahi ane Avazyaka kartavyarUpa dharmathI bhraSTa thayA. brAhmaNoe, kSatriyAe, vacceAe, chUTToe vizvamA sthita sarva manuSyeAe niSkAmabhAvathI dharma mATe Avazyaka karmAM pharavA Ie. dharma mATe niSkAma buddhithI karyAM karavAthI nirdoSI jIvana rahe che. niSkAmabhAve karma karatAM antarInile pabhAva-ni kaSAyalAva prApta thAya che. sarvajJa paramAtmA zrImahAvIra prabhue rAgadveSavinA niSkAmabhAve kartavyakamAM karavAthI AtmAnI mukti aya tyAdi aneka zubha khAkhatene upadeza ApIne hindusthAna para ananaguru upakAra karyAM che; sarvana vIra paramAtmAnA upadezAnusAre Avazyaka dhakak karavAthI AtmAnI zuddhi vRddhi pAme ema nizcayataH avamedhavu. vizvavati sarva manuSyAnuM kalyAnu cAya evA zrIvIra prabhunA AgamAmAM upadeza che. chavIra prabhue svAdhikArabhede gRhasvadharma ane nAradharmanI prarUpaNA karI che, tenuM rahasya gurugamathI ame dhya che. sakAmAvanA che te sAvanaka - mAna che; tethI AtmAnA sadgA maLIne mIbhUta thaI jAya che. sakAma zvArthI sana nI
Page #674
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - (57). jo ka ga dha-vivecana : satyadharmanI prApti thatI nathI. ajJAna vidhyAvathI grAmabhAvanAnI vRddhi thAya che. dhArita sakAmabhAvanAthI asatyadharmamAM Asakana kahe che. ane vitarAga dhamanI prApti karI kAkA nathI. ajJAni sakArAbhAvathI rAgamanI mAgamANImAM pIne vATamAM rAkhI pRcI che tema sAMsArika padArthomAM kheMcAI ja che ane manuSya janmanA udane bhUlI jAya che. sakAmabhAvanAmA pramAda che ane niSkAmabhAvanAmAM pramAda che. rAmabhAvathI AvyA ane vicAramAM samatalatA rahetI nathI ane samabhAvane dezava apAya che. niSkAmabhAve Avazyaka karmo karavAM te manuSyone vibhAga ane kAba karma karavAM te manuSyane vAstavika ravabhAva nathI. atae niSkAmabhAve kartavya karmaphalanI IcchA rAkhyA vinA Avazyaka kAryo karavA joIe. korae sakAmakAvanAthI rAvapravRtti karI tethI tenAmAM mohe praveza karyo ane tethI ane teone yuddhamAM nAza zake. girapha sakAmabhAvathI bhArata para svArI karI tethI ane tene kazuM satya sukha prApta dharuM nahIM. marAThAoe hinduonA rakSaNamA niSkAmabhAvathI zAtrapravRtti sevI hota te teonI pANIpatanA medAnamAM zahAdazAha abdalIthI hAra thAta nahi ane teonI paDatInuM apamaMgala vAta nahi. dareka karmapravRttimAM je je aMze niSkAmabhAva sevAya che te te aMze vijAti prApta thAya che ane je je aMze sakAmabhAvanA thAya che te te aze AtmAnI durbalatA karI zakAya che. sakAmabhAvadhArA svArthI banIne mAtA, pitA, kuTuMba, mitra, baMdhu, jJAti, samAja, saMdha. deza, rAjya-vagerenI vAsatavika pharajane adA karI zakatA nathI, sakAmabhAvathI upakArane badale nahi vALanArAo para vera prakaTe che ane tethI azubha karmanI pravRttinuM jethI sevana thAya che. sakAmabhAvanAthI manu svArthI bane che ane teo je je dharma mATe kAryo kare che te ulaTAM teone adharmanI vRddhi karanArA thAya che, sakAmabhAvanAthI chA pUrNa na thatAM jenI tenI sAthe satyasaMbaMdhane bAMdhI zakAtuM nathI ane paraspara upagraha upakAra karavAnA sUtrane kSaNe kSaNe lepa karI zakAya che. hindusthAna vagere sarva dezamAM sakAmabhAvanAthI manuSyanI satya pragati thaI nathI. sakAmabhAvathI thaelI dezevati vagerene alpakALamAM nAza thAya che ane dharmazAstronA AcArane paNa AcaramAM mUkI zakAtA nathI mATe niSkAmabhAvathI sarva lekee Avazyakakarmo karavAM joIe. niSkAmabhAvathI Avazyakakarma karanArAo je kaMI dezakAlane anusarIne kare che te dharmavRddhi mATe thAya che. niSkAmabhAvathI karma karanArAo dazya vizvane svargasamAna banAvI de che. teo naisargika sukhamaya jIvana jIve che ane prabhumaya jIvana prApta karIne dharmanA sAdhake bane che. svAdhikAre rata arthAt svAdhikArathI kArya karavAmAM tallIna evA dharmakarmaprasAdhake muktine pAmyA pAme che ane pAmaze. svAdhikAre niSkAmabhAvathI svapharaja adA karavAmAM tallIna kamagIone A vizvamAM dhanyavAda ghaTe che. svAdhikAra niSkAmadazAthI kArya karanArA karma
Page #675
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSkAmI upakArano badalo kadI na iche. (pa73) gIo samAjamAM, rAjyamAM, saMghamAM vagere sarva bAbatamAM netAo banIne duniyAnuM kalyANa karI zake che, ane teo jJAnAvaraNAdi sarva prakAranA karmathI rahita svAtmAne karI paramAtmapada prApta karI zake che. niSkAma karma karavAnI dazA prApta karavAne mATe prathama te akA IchAethI nivRtta thaIne vyavahArogya satya kAmane IcchavAM joIe. asatya ane agya IcchAone prathama te vAravI joIe. ekAmya irachAothI AtmAne satya zAti maLatI nathI. asatya che kAmanAothI thatuM durgati-dukha abolavAnI AvazyakatA che. asatya duSTa kAmanAothI jIvo aneka prakAranA dukha prApta kare che. asatya che kAmanAomAM duniyAnA jIvo phasAIne aneka prakAranA karmo kare che. ajJAnI che asatya kAmanAone paNa satya kAmanAo tarIke avabodhe che. ajJAnI cho asatya kAmanAo vaDe sukha prApta karavA Icche che paraMtu ulaTuM teone sukha karatAM anantaguNa dukha thAya che. Avazyaka upayogI kAmanAone vyavahAradaSTie satya kAmanAo tarIke kathavAmA Ave che ane anAvazyaka anupayegI dukhakAraka kAmanAone asatya duSTa kAmanAo tarIke karavAmAM Ave che. nizcayanayadaSTie asatya ane satya kAmanAone ayogya kAmanAo tarIke WvAmAM Ave che, nizcayaSTie niSkAmabhAvanI mukhyatA avabodhavI. prazasya ane aprazasya ema be bheda kAmanAnA che. zubha kAmanAne satya kAmanA ane azubha kAmanAne asatya kAmanA tarIke kacavAmAM Ave che. azubha kAmanAothI pApa thAya che. atae pratyeka manuSya AtmAnA zuddha svarUpa tarapha lakSya Ine asatya kAmanAone dAbI devI joIe. asatya kAmanAnA vicArane ane AcArane parihAra karIne satya kAmanAnA vicAranI ane AcAranI pravRtti karavI joIe; satyakAmanAnA vicArane ane AcArene AtmajJAnIo niSkAmarUpamAM pheravI nAkhe che, ane teonA vicAromAM ane AcAramA paramArthatA vahyA kare che. AtmajJAnI sadguo pAsethI AtmajJAnanI prApti karIne niSkAmadazAnI prApti karavI joIe. azubha kAmanAone tyAga kyavinA ane zatra kAmanAomAM paNa chevaTe heya buddhi thayA vinA lAkho AtmajJAnI guruo maLe topa niSkAmadazAnI prApti thatI nathI. niSkAmadazA thayA pazcAt zubhakAmya manunI pahe zA mATe bAhyakarmonI pravRtti karavI joIe? tenA uttaramAM jIvavAnuM ke-niSkAma dazA thayA pazcAt mana vANI ane kAyA tyAMsudhI che tyAM sudhI te dvArA vizvanA kahyA pravRtti karavAnI jarUra che. pAramArthika kAryomAM vastuta niSkAma dAvinA kharI vRtti thatI nathI nikAmadazAthI vizva lokenA upakArArthe mana-vANI ane kAyAthI pravRtti karatAM pitAnuM ahita thatuM nathI. ane vizvanuM kalyANa karI zakAya che nimI manu koInA upakAra karIne te pAcho upakAra kare tevI sthitimAM pittane kAranA prazna karatA nathI niSkAmI karmagIo keTanA para upakAra karIne ne upara cce
Page #676
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - (57) kAga aMdAzina. ema keInI AgaLa kathA paNa IrachA rAkhatA nathI. tyAgI nu sanya u5kAra pravRttine sAme badalo levAne I che, paraMtu niSkAmI kALI ne AvavA karIne paramArtha pravRtti kare che tene tame badalo vALavA ke pravRtti kare che temAM paNa teo zubha bhAvane dhAraNa karatA nathI. A vizvamAM nikAmI pharmAne amara bhaga tmAnI pratikRti che. niSkArI karmacAgI aga sa che, bikAma kamagIonA cAraNakALanI vRlIthI duniyAne ja pavitra bane che. niSkAmI kamagIonAM darzanathI paramAtmAnA sAkSAt darzana thayA ema avadhavuM. sAgabAcI ni dhana akAgyabhAmAM pravRtti karIne je AtmajJAnamAM paripUrNa anubhavI anyAya che ne amAnA zuvinA anya kaMI Ida nathI evuM prabodhatA hovAthI nichAmanA teonI pravRtti thAya che. Indri ane mananI sAthe saMbadha pAmanI evI jaDa vastuomAM AtmAnuM sukha nathI ane anya jaDa padArtho ke je Ide vipa tarIke kalpAthalA che tenAthI traNa kAlamAM akhaMDa zAzvata sukha prApta thavAnuM nathI e AtmajJAnIono nizcaya hevAthI teo bAvA padArthomAM iSTavanI vA aniSTanI kalpanAthI baMdhAtA nathI. atae teo saheje niSkAmI banI anya jIne uddhAra karavAne teonI himAM vizeSata, ugratA thatI jAya evA AzayathI pravRtti kare che. dukhIonA ne je je mALethI nAza thAya te te mArgonuM avalaMbana karIne jJAna karmacArIo niSkAmata pravRtti kare che. niSkAmataH dharmasAdhaka gIonI jeTalI prazaMsA karIe teTalI nyUna che, tenA sarva Avazyaka kartavya karmothI avazya dhamanI vRddhi thAya che. teonA azaya avayAthI teonI dhamakarmapravRttine yathArtha yAla AvatAM vAstavika mahattA avAdhAya che. avataraNu-satatetsAhayatnathI karmamAM pravRtta thavAne nirdeze che. roja satatotsAhayatnAbhyAM karmasiddhizca jaayte| jJAtvaivamAhate kArya pravartasva svabhAvataH // 147 // zabdArtha-satatetsAha ane yatnathI kAryasiddhi thAya che ane muktinI prApti thAya che evuM avadhIne svabhAvathI prAraMbhita kAryamAM pravRtta thA. vivecatA-prAraMbhita kAryanI siddhimAM satata prayatna ane satata utsAhanI khAsa jarUra che. satatetsAhavinA keI kArya sAdhI zakAtuM nathI. kAryanI siddhimAM aneka maMgala che temAM sarvathI. mahAna maMgala satatatsAharUpa jIvanavIrtha vinA kAryapravRttimAM maMdatA-kSINatA
Page #677
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - satotsAha ane thananI mahatvatA ( 575 ) Ave che. keI kAryapravRttimAM AtmAne satatatsAha prakaTa heya te avadhavuM ke avazya kAryanI siddhi thavAnI che. satatatsAhathI aneka rIte prayatna karI zakAya che. udyogane khAsa jArI rakhAvanAra satatatsAha che. satatatsAharUpa agnine hRdayamAM prakaTAvavAthI hRdayamA AlasyanI avasthiti thatI nathI. satatetsAhavinA game tevA vidvAna paNa karmapravRttithI hArI jAya che. satatetsAhathI zivAjIe musalamAnI rAjyanI jaDa ukheDI che ema ItihAsathI siddha thAya che. satatetsAhathI nepalIyana bonApATe eka vAra saMpUrNa yurepane hacamacAvI dIdhuM. satatetsAhathI garIbAlIe ane mejhinIe ITAlI dezane uddhAra karyo. garIbIne ITAlIne uddhAra karavAmAM aneka saMkaTone sukAbalo kare paDa hatuM, paraMtu satatetsAhathI teNe daivI jIvananI upamAne dhAraNa karI. meTajhinIe satatatsAhathI ITAlInA uddhAramAM gerIlAlhIne preryo ane ITAlInA sarva prAtavAsIonA vicAramAM dezadvArane sajIvanamaMtra pre. satatetsAhathI zrImalavAdIe vallabhIpuramAM zilAditya rAjAnI samakSa bauddhAcAryanI sAthe zAstrArtha karyo ane tethI jainadharmane jya thaze ane bIne dezane tyAga kare paDaze. satatatsAha ane yatnathI kalikAlasarvajJapadadhAraka zrI hemacaMdrAcArye jainadharmanI unnatikAraka aneka granthonI racanA karI. satatatsAhapUrvaka prayatna karIne Aryasuhastio saMpratirAjAne dharmo dvArA prerIne anArya dezomAM janadharmane pracAra karA. mahammada payagaMbare musalamAnI dharmanI sthApanAmA satatatsAha ane satata prayatnane sevyuM hatuM. ema temanA caritraparathI avabodhAya che. kabIre ane nAnake pitAnA mata pracArArthe satatetsAha ane satata prayatna sevyuM hatuM tethI teo svakAryamA amukAze vijaya pAmyA hatA. rAmAnuja ane vallabhAcAryuM pitAne mata vadhAravA mATe satatetsAhapUrvaka prayatna sevyuM hatuM. zaMkarAcArye pitAnA matane jagatamA vistAra karavA mATe satatetsAhathI prayatna sevyuM hatuM tethI hindusthAnamAM advaitamatanA bhakatonI vRddhi thaI zrI gautamabuddhe pitAnA dharmane vizvamAM pracAra karavA mATe satatetsAhapUrvaka prayatna karyo hate. IzukrAIsTa potAnA vicArone pracAra karavA mATe sarvasvArpaNa karIne prayatna sevyo hato, tethI tenI pAchaLa rAjakIyadharma tarIke ne dharma sarvatra prasaryo che. hemara ane pegorase potAnA vicArone satatatsAhayukta patnathI pracAryA hatA. raskIne pitAnA vicArane satatetsAhapUrvaka yuropamAM jAhera karyA hatA. bauddhonA prakhyAta tArkike diDUnAgapaMDite satatatsAhapUrvaka prayatna sevIne dharmanI rakSAkAraka pustake rarayA che. vyAsa RSie satatatsAhapUrvaka prayatnathI mahAbhArata jevA granthane racI akSaradehe amaratA prApta karI kavi zekasapIyare sanADu ane satata prayatnathI nATako lakhIne sarvatra vizva manuSyane Azcaryacakita karI dIdhA AsamAjanA sthApaka svAmI dayAnaMda sarasvatIe satatoha ane satata prayatnadhI potAne mata .. vartamAM pracA. jaina AcArya AtmArAmajIe (vijayAnaMdasUrie) jaina dharmanI mA
Page #678
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - , - - - Aja - - - - nA - - AjanA bhAvanaga - - - ra - - ( 576 ) zrI kamajoga vivecana, satatetsAha ane satata prayatnathI sarva vArpaNa karyuM, tethI jenA kAmamAM bAta te akSaradehe pUjya prAtaHkaraNIya thayA. satata ane satata prayatnazI thI vijayadharmasUri tathA AgamajJa paMDita zrI AnandasAgaragaNi nAmanI apUrva sevA kare che. rAtatsAha ane satata prayatnathI zrI yazovijayajI upAdhyAye eka ATha racIne na dharmanI apUrva sevA karI. jenA kAmamAM zrImada yavijyajI upAdhyAyanuM nAma sarvatra prasiddha che. satatetsAhaprayatnathI kaLA zISane mAnava jaganamAM bAda te karI zake che. satatatsAha prayatnamAM apUrva sAmarthya rahyuM che, tethI dumANa ne zuddha karI zakAya che. kAryasiddhimAM utsAha eja zubha zakuna de-zamNa ja zANA ra rameza jAnA nI peThe anutsAhathI prAraMbhita kAryanI asiddhine khyAla AvI zake che. prakhyAta IlADavAsI lekhaka mAibhe satatotsAha ane satata prayatnathI aneka zodha karanArA purUnAM caritra lakhIne apUrva grantha prakaTa karyo che. te prajonA vAcanathI avazyameva satatotsAhapUrvaka prayatna karavAthI thatA phAyadAone khyAla avadhA che. akabara bAdazAhamA satatatsAha vartate hatuM tethI te aneka deze chatavAne samartha tha hate. satatatsAha ane satata prayatana vinA karaNaghele gujarAtanuM rAjya pAchuM meLavI zake nahi. satatotsAha ne prayatnathI muMbaImAM rAnaDe prakhyAta thaye satatotsAha prayatnathI gokhalee hindusthAnanI sevAmAM apUrva Atmabhega Ape. satatotsAha prayanathI lorDa kalAI bhAratamAM briTIza rAjyanI sthApanA karI. satatatsAha prayatnathI mULarAja selaMkIe gujarAtamAM caulukya rAjyanI sthApanA karI. satatatsAha prayatnathI bhAskarAcArye tividyAne apUrva grantha prakaTa karyo. satatetsAha prayatnathI vAlamIkie rAmAyaNanI racanA karI. satatetsAha prayatnathI hindusthAnamAM prIti pAdarIo prIstidharmane pracAra karavA Atmaga ApI rahyA che. satatotsAha prayatna vinA hAlamAM jaina sAdhuoe tathA jaina gRhasthoe jaina dharmanI sevA tathA tenA pracArArthe apUrva Atmabhaga Akhyo nathI. satatatsAha prayatnathI A vizvamAM lokone Azcaryamagna kare evA kAryo karI zakAya che. satatetsAha prayatnathI aneka munivaree mukti meLavI satatotsAha prayatnathI bukara TI zIMgTane amerikAmAM pitAnA jAtibaMdhuone keLavaNIthI uddhAra karyo te tenA caritrathI spaSTa avalakAya che. satatasAha prayatnathI svAmI vivekAnanda sarvatra svavicArene jAhera kya. satatotsAha prayatnathI kAzImAM vizvavidyAlaya sthApavA mATe paMDita madanamohana mAlavIA samartha thayA. satatatsAha prayatna vinA rAjyanI, dezanI, vizvanI, dharmanI, samAjanI ane potAnI unnati karI zakAtI nathI. satatetsAha prayatnabaLe vizvamAM svAstitva saMrakSI zakAya che ema aneka Adarza jIvanacaritothI spaSTa avadhya thAya che. satatatsAha prayatnathI rAThoDa durgAdAse mAravADanuM saMrakSaNa karyuM ane tethI tenAM sarvatra bhAratamAM guNagAna thAya che.
Page #679
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - sanADA nava jAtakana karAya --- - - - - - - satatsAhathI paramapadanI prApti (577 ) satatetsAhamaya prayatna vinA hinduo ane musalamAne AryAvartanA abhyadayAthe sArI rIte Atmabhega ApI zakyA nathI. laghu kaTikAomAM satatatsAha prayatna dekhavAmAM Ave che tethI teo svazakatyanusAre ghaNuM karI zake che. satatasAha prayatnathI zudra manuSya paNa glAhesTananI peThe mahAna banIne lAkha karoDe manuSyano anuzAstA banI zake che. satatatsAha prayatnathI jarmanInA prakhyAta pradhAna bismArke jarmanInI pragatimAM apUrva vRddhi karI te sarvatra vizvavarti manuSyathI ajJAta nathI. izvarI baLa tarIke satatetsAhathI prayatna karIe te temAM keI jAtane pratyavAya AvatuM nathI. satatetsAhaprayatnathI dareka kAryanA abhyAsamA agra pragati karI zakAya che. jenAmA utsAhaprayatana nathI te nirjIvanI peThe kaMIpaNa karavA zaktimAn thato nathI. jenA AtmAmA satatatsAhaprayatnabaLa varte che te hanumAnanI peThe sUryane paNa grAhya karavA prayatna karI zake che. satatetsAhaprayatna vinA A vizvamAM aneka manuSyanI avanati thaI, thAya che ane thaze. satatetsAhaprayatnarUpa devazaktinI jeo ArAdhanA kare che teonI sadA unnati thayA kare che. satatetsAhaprayatna eja pragati mahAmaMtra che. satatetsAhaprayAna vinA manuSya mRtadeha samAna che. satatatsAhaprayatnathI nIca jAti paNa hAla lakSmI tathA sattAnA ucca zikhare virAjamAna thaI che. tene anubhava karIne prAraMbhita kAryo karavAmAM satatetsAhapUrvaka maMDayA rahevuM joIe. satatotsAhathI sarva dhArelAM kAryonI siddhi thAya che mATe manuSya !!! tuM anutsAhathI ThaMDAgAra je nA bana. satatetsAhaprayatnathI aneka kAryone siddha karI zakIza ema nizcayata avabodha. gRhastha agara tyAgAvasthAmA je je Avazyaka kartavya kAryo karavAnA hoya temA satatatsAhane dhAraNa kara. pANIpatanA medAnamAM marAThAo ane rAjaputo anutsAhI banyA tethI teone parAjaya thayo ane ahammadazA abadallIe kera vartAvya brITIza jarmana jApAnIjhe satatatsAhaprayatnathI kArya kare che tethI sarvatra teonAM dakhAte apAya che. hindusthAnanA leke jyAre satatetsAhaprayatnane meLe tyAre teonI vAstavika pragati thaze. he Atmana !'' tuM satatatsAhaprayatnathI kAryasiddhine nizcaya karIne prAraMbhita kArya kare che temAM aneka vipatti paDe tepaNu utsAhaprayatnane eva ke jethI hAvA dhArelA kAryo siddha thAya ane muktinI sAdhanA temaja sanatabhAvaprayatnathI paramAtmapadanI prApti thAya. utsAha ane prayatnathI cAritryamArgamAM jJAnamArgamAM ane darzanamArgamAM agragAmI banI zakAya che. utsAhathI sAdhuonI bevA karIne anubhava na mAma karI zakAya che. bappabhadisUrie satatetsAhabaLe jainadharmane pracAra karyo hate. A vimA paramAtmAnI prAptimAM satatatsAha ane satata prayatnanI atyaMta AvazyakatA che. ane te ane satata prayatnabaLe A vizvamAM sarve kartavyane karI zake che. rAtarADa ane nRta 73
Page #680
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - 1 - - - - - - - - - - - (578) zrI kAga ya-rAgina. prayatna e be IzvarI badIsa che tenAthI A vizvamAM kaMI paNa durazAkha rahetuM nathI, satatotsAha ane satata prayatnabaLe vi rAjAe bakAne harAvIne khavarAjyanI sthApanA karI. satatetsAha ane satata prayatnavaDe keliMge amerIkAnaMThane beThI daDA, sanatesAha ane satata prayatnabaLe hajAra vakhata pravRttimAM nirAzA maLyA chatAM panuM ane kartavya kAryanI siddhi karI zakAya che. ane tyAhu ane satata prayana jApAnIjhAe jApAnano uddhAra karyo ane tenI pragatithI cIna ane amerikAne paNa jAga rahevAnI jarUra paDI che. guru goviMdasiMhamA satatatsAha ane satata prayatna e be mukhya guNa hatA, tethI guru goviMdasiMhe je kArya karyuM te ItihAsanA pAne amara ra che. raNamIramAM satatetsAha ane satata prayatna e be guNa hatA tethI te mevADanA uddhAramAM vijaya meLavyuM. A vizvamAM mahAzodhakemAM kudaratI bakSIsa tarIke satatetsAha ane satata prayatna e be guNa vAsa kare che. game te kAryanI siddhimAM e be guNa vinA nirvAha thaI zake tema nathI. dukhamAM vidyAbhyAsa e nAmanA pustakamAM ane svAzraya nAmanA pustakamAM aneka garIba manuSya, satatatsAlDa ane satata prayatnathI mahApurA banelA che ema darzAvyuM che. karmavAdIo, bhAvIbhAvavAdIo, satata prayatana vinA dareka bAbatanI pragatimAM pAchaLa paDI jAya che, ane teo pragatizIla manunA dAsa banIne teonA AkramaNathI dabAI caMpAI jIvana vyatIta kare che. pragatizIla saMdhamAM, samAjamAM, rAjyamAM, dezamAM, maDalamAM, kemamAM satatatsAha ane satata prayatna e be guNa pratyakSa avalokAya che. satatatsAhanA AdhAre satata prayatna thaI zake che. satatetsAhano agni halAvAnI sAthe satata prayatna paNa maMda naSTa thaI jAya che. satatetsAha ane satata prayatna vinA dharmAcAryo ane dharma pravartake dharmane pracAra karavAne zaktimAna thatA nathI, mATe dharmAcAryae satatetsAha ane satata prayatnanuM avalaMbana karavuM joIe satatetsAhabaLe zAhabuddInagarIe dillI para agIyAra svArIo karI. daza svArIomAM te pRthurAja cehANathI parAjaya pAmIne pazcAt hoye, te paNa satatotsAha ane satata prayatnane tyAga karyo nahi. satatotsAhaprayatnathI teNe dilhI para agiyAramI svArI karI temA te phAvyuM ane tyArathI dilhInI gAdI susanmAnonA tAbAmAM gaI. mahAvIra prabhu ane zrI saMprati rAjAnA samayamAM jenI prAya. cAlIza kareDanA Azare vasati thaI hatI ane vedadharma pALanArAonI ghaNI saMkhyA ghaTI gaI hatI, paraMtu pazcAt janAcAryomAM sAdhuomA ane jainagRhasthamA satatetsAha ane satata prayatna rahyo nahIM tethI puna vedadhamIonuM sAmrAjya pragaTayuM ane jenI saMkhyAmAM ghaNe ghaTADe thaye. satatatsAha ane satata prayatnathI izukrAIsTanA bhakateo cAra khaMDamAM prIti dharmane pracAra karyo te sarva leke avalokI zake che. A vizvamAM satatetsAha tathA satata prayatnabaLe aneka
Page #681
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanasAnA zubha phaLa (539 ) sudhArAvadhArA karI zakAya che ane pAcane dUra karI svAtaMtrya prApta karI zakAya che. laghu bALakamAM kSukAzee be guDjha avelekAya che paNa pazcAt tenI sAmagrI vinA teoe mandatA AvI jAya che. musalmAnomAM musalamAna dhamanI vRca tatsAha ane satata prayatna hatA tyAM sudhI teo mane pracAra karI zakyA, pazcAt tenAmAM mandatA AvI tethI pUrvanI peThe dharmavRddhi karI zakyA nahi. satateha ane satata prayatna vinA game tevA baLavAna manue paNa kAryanI siddhimAM hAra pAme che. satata cahuthI muktinI prApti karI zakAya che ane zrI mahAvIra prabhunI peThe lAkhe parivaDe caDIne kevalajJAna prApta karI sarva zakti khIlavI zakAya che ane tyAdhu prayatna vinA lAMbAcaka jAhera bhASaNa AyAthI kaMI vaLatuM nathI. dI vicArasutrI thI kaMI vaLatuM nathI. atae manuSyoe satatatsAhaprayatnapUrvaka prAraMbhita karyo karavA joie. AryAvartana prAcIna manuSyamAM gratatatsAha prayatna hatuM tethI teo sarva dezanA netAo banIne viznA kalyANamAM apUrva bhAga ApI zaktA hatA hAlanA AryomAM sanatsahu prayatna prakaTe ane tethI teo pUrvanI jhAhojhalAlane prApta karo ! zubha kAryomA tannA prayatnabaLa vAparavAnI jarUra che. rajoguNa ane tamoguNI kAryone pazkiAra karIne sAtvika manu sAtvika kAryonI siddhimAM satatotsAhapUrvaka prayatna kare che te sahu khyatnathI sarvatra kAryasiddhi thAya che. evuM avagata karIne prAraMlina karthamAM rove pravRtti kara ! kAryanI siddhi thavAnI che ke kema? te satotsAha nathI avAdhAya che. ane patra anya vikalpasaMyane tyAga karIne prAraMbhita kAryamAM sahya pravRta thavuM joIe. prAraMbita kAryamAM vizo AvyA vinA rahetAM nathI, tethI temAM satyAhunI AvanA rahe che. satatetsAhapUrvaka kArya karavAthI aMte vijaya varamALane prApta karI zakAya che. 1857 nA baLavAmAM briTIzoe hindusthAnamAM satata tsAha prayatnathI baLavAkhorone vikherI nAkhyA che tenAmAM satata trAhu mada paDI gayuM hota te briTIza rAjyanI eka divasanA pAnAmA jaDa ukhaDI jAta. pAzcAtya vidyAne-rodhakano jULa maMtra e che ke Rbina kA satatatsAhu prayatnathI pragaTya karavuM. satatetsAha prayatnathI briTIe sarvatra pRdama adyaparyata rAjyavyavasthAkAryamAM aneka siddhi meLavI che te kevI aAta che? prati kartavya kAryomAM satatetsAhaprayatnanI jarUra che. sataterasAha vinA kepa-pratikarUpa karthanasiTi thatI nathI.satatetsADa vinA aneka abhyAe -pImAM parapoTA ne .jema vize che-tat prAraMbhita kAne sAmA nahI dIdhAM che. tenAM saDaka Tana virA -stitva dharAve che gujarAtamA bheLA lIma pazcAt je je nRpati thayA temAM rAjya :-: kAryane satatehayukta prayatna naDe tethI teo gujara bhUminuM satya maMDaLa dvArA samartha thayA nahIM. gurjaratrAbhUmimAM satApUrvaka prayatna karanAra mata .. A
Page #682
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (580 ) thI kamaLa aMgavivecana aneka hiMduone vaTalAvI musalamAna karyA ane rAjyamathanI ji . game tevA pragatiziIla manu hoya paraMtu tenAmAMthI sArA prayatna kaLavAnI zage teonI avanati AraMbhAya che. vyApArakArya pravRttimAM satyAvinA navaNike anya vyApAzIla kemanI pAchaLa haThavA lAgyA ane bhavibamAM je te gAma matanA prayatna nahi raheze te anya kemona dAsatvapa kArAgRhathI mukta thaze nahi. pragatizIla pratyeka kArya karI satatatsAha prayananI AvazyakatA che. ke manuSya !!! tuM kaI paNa kAryane A satatetsAha prayatnane seva! paraMtu kAryapravRttine tyAga na kara. tAha prayatnathI raMka manuSya paNa rAjyane pAmyA che. kAryano AtmA tatsAha ane prayatna che. e bene nAza thatAnI sAthe kAryane nAza thAya che. satata prayatnathI. kAzImAM sarva paMDitaziromaNi zivakumAra zAstrIe mahAkhyAtine meLavI che. satarAya prayatnathI zeTha varacaMda dIpaca de aneka vyApArAdi kAryo karIne khyAti meLavI. zeTha vIracaMda dIpacaMda gedhAvI gAmanA sAmAnya jainavaNika hatA. pazcAt teoe satatotsAha prayatnathI vyApAra Ape temAM bhAgyadevIe vara Apyo tethI kesamAM agragaya zakI gAvA lAgyA. zeTha premacaMda rAyacaMde satatotsAha prayatnazI aneka zubha kAryo kya. mahesANAnA navaNika veNIcaMda suracaMdra eka azikSita sAmAnya zrAvaka che, chatAM temAM satatatsAha prayatnabaLa che tethI temaNe aneka pAThazALAo sthApI che ane aneka dhArmika kAryo karavAmAM te marayA rahe che, tethI temaNe jainamamAM jAgRti phelAvI che. hAla paNa prAraMbhita kAryamAM satatetsAha prayatnathI maMDayA rahe che. bhAvanagaranA zrAvaka kuMvarajI ANaMdajIe satatatsAha prayatnathI jainadharmanA pustaka chapAvavA vagere kAryamAM apUrva Atmabhoga ApI kAryasiddhi karI che. satatetsAha prayatnavinA pragatizIla sudhArA karI zakAtA nathI. satatatsAha prayatnathI spensara, kaeNTe je vicArone pracAra karyo che tene yuropa bhUlI zake tema nathI. satatatsAha prayatna vinA amerikAnA jagalI lekenI jevI dazA, game te kemanI dezanI ane rAjyanI avasthA thAya che. satatetsAha prayatnathI zrIjinadattasUrie lAkha kSatrine jaina kyA satatotsAha prayatna vinA jaina keme vidyA lakSamI sattA dharma pragatinI sahu zakitane gumAvI che. satatetsAha prayatnano upakata mahimA avadhIne he cetana! !! tuM je kArya karavA dhArIza te thayA vinA rahenAra nathI evo nizcaya karIne prAraMbhita kAryanI pravRtti kyAM kara. satatetsAha prayatna vinA baLavAna manuSyo paNa kArya karavAthI pazcAtuM rahe che. ata eva satatatsAha prayatnathI svatha kartavya kAryo karyA kara. avataraNu-nnatikAraka dharme karmapravRttine karavI joIe-te darzAvavAmAM Ave che.
Page #683
--------------------------------------------------------------------------
________________ prItipUrvaka svatratikAraka pravRti karavI. (581 ). A zlokaH svonnatikArikA yA yA dRzyante ca pravRttayaH / sevanIyAzca tAH prItyA dezakAlAnusArataH // 148 // zabdArtha -je je naitikAraka pravRtti dekhAya teone prItipUrvaka dezakalAnusArathI sevavI joIe. vivecana -nnatikAraka ane svAvanatikAraka pravRttinuM svarUpa yAvata samyagu na avabodhavAmA Ave tAvat mUDhatA che mUDha manuSya avanatikAraka pravRttine mukhyatAo seve che. svAvanatikAraka pravRttinuM mULa ajJAna che, kSaNe kSaNe mAnasika vAcika ane kAyika pravRtti sevAya che, temAM ajJAnImanuSya mukhyatAe rAga dveSa karmanI vRddhi thAya evI pravRttine seve che. nakAmI vikathAone manuSya zravaNa kare che ane tevI pravRttimA rucitA dhAraNa kare che, mATe mana vANI kAyA mAyAthI bhinna AtmAnA guNone prakAzanArI pravRttine mana vANI kAyAthI sevavI joIe, mananI vacananI ane kAyAnI zubha pravRttine ane azubhapravRttine avabodhavI joIe. mana vANI ane kAyAthI aSTAdazapApasthAnakanI pravRtti karavAthI pApa baMdhAya che ane mana vANI kAyAnI zubha pravRttithI puNya baMdhAya che mana daMDa, vacana ane kAyAnA daMDane parityAga karavo joIe. isamiti, bhASAsamiti, eSaNAsamiti, AdAnabhaMDamAtranikSepaNAsamiti, pAriSTAyanikAsamiti, mane guNi, vacanagupti ane kAyaguptinuM na nikSepathI svarUpa avadhatAM naitikArakadharmapravRttino viveka thAya che. mananI zaktine ane vacananI zaktine AtmAnI unnati thAya tevA kAryomAM vAparavI joIe. je je AtmonnatikAraka pravRtti hoya che te te pravRttithI anyajInI unnati thAya che. je je pravRttithI Atmonnati thatI nathI te te pravRttithI anya jIvonI unnati thatI nathI. je nnati karI zaktA nathI te anyajInI unnati karI zakatA nathI. pratyakSetrakAlabhAvathI naitikAraka bhinnabhinna pravRtti hoya che. natikAraka pravRttine dezakAlAnusAre pheraphAra thayA kare che. tethI tene dezakAlAnusAre rahasya avadhavuM joIe. keTalIka amuka varganA mATe naitikAraka pravRttio hoya paraMtu amuka dezakAlathI svAtmIyapragatikAraka pravRtti na hoya te tene sevI zakAtI nathI. vartamAnakAlamAM keTalIka pravRtithI nnati thAya che, paraMtu bhaviSyamAM adhikAraparAvartanathI te pUrvanI pravRttithI Atmonnati thaI zakatI nathI. AyAvasthA yuvAvasthA ane vRddhAvasthAbhede naitikArakapravRttimAM dezakAlAnusAra pazvinane thayA ke che. AtmajJAnathI naitikAraka pravRttine nizcaya thAya che. vartamAnAlamAM thatI garabA.
Page #684
--------------------------------------------------------------------------
________________ (582 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana, ~-~~-~zubha pravRttinA samUhanuM paripUrNa jJAna thayA vinA nnatikArakapravRttine nizcaya thaI zakate nathI. naitikArakapravRttine nirNaya thayA pazcAta aMdhaparaMparAmAM pravRtti thatI nathI ane sAdhanadaSTimAM ane sAdhyadaSTimAM viparIta mana thatuM nathI. pragatizIla yugamAM je aMdhaparaMparAe pravRtti kare che ane naitipravRttine vicAra mAtra karatuM nathI te samyuriMchama pancendriya pravRtti karatAM kaMI paNa vizeSa karI zakatuM nathI. deza rAjya samAja saMghAdinI unnatikAraka pravRttinI sAthe naitikAraka pravRttinI sAthe natikAraka pravRttine dezakAlAnusAre ke saMbaMdha che ? ane temAM zuM satya rahasya samAyuM che? te avazya avabodhavuM. pravRttiyonA tAbe AtmAe rahevuM joIe nahi paraMtu AtmAnA tAbe anAsaktabhAve pravRtti rahevI joIe. AtmAnI unnatisAdhanabhUtapravRtti che, paraMtu pravRttimA AtmatA nathI evuM avadhI anAsaktithI mAnasika vAcika kAyika pragatikara pravRtti karavI joIe. prItithI pravRttine nnati mATe sevavI joIe, paraMtu pravRttimAM rAgathI Asakta na thavuM joIe. pravRttimA anAsaktabhAve prIti thavI joIe. madhyama cegIonI prathama prazasta premapUrvaka pravRtti thAya che, paraMtu zuddhajJAnI yogIone te prItivinA pravRtti thAya che. uttamajJAnIo rAgadveSathI mukta hoya che. AraMbhaka karmacAgIee jyAM jevI rIte pravRtti sevavI paDe tyAM tevI rIte pravartavuM. jJAnImanuSya, pravRttinI bhinnatAmAM ane tenA dezakAlAnusAre thatAM parivartanamAM muMjhAyA vagara AtmonnatikAraka pravRttine seve che. avataraNa-kriyAonA, pravRttinA aneka bhedemA jJAnI muMjhAte nathI-te citakArya pravRtti kare che, te darzAve che. zlokA kriyAvicitrabhedeSu jJAnI kiJcinna muhyati / samIbhUyAdhikAraNaM karoti karmasUcitam // 149 // zabdArtha -dhArmika kriyAonA vA vyAvahArika kAryanI kriyAonA vicitra bhemAM AtmajJAnI moha pAmatuM nathI. sarva kriyAomA samIbhUta thaIne te svAdhikAra sunduucita karmane kare che. vivecana -mekSakAraka dharmanI kriyAomAM sarva darzanemA seMkaDo bheda paDayA che. janadarzanamAM zvetAMbara digaMbara sthAnakavAsI terApaMthI Adi aneka ga7 matabhedethI dharmakriyAomAM paraspara mata viruddha evA aneka bhede avalokAya che. hinduomAM
Page #685
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI pravRttiomAM mUjhAtA nathI (583). aneka saMpradAya thayA che ane saMpradAyenA dharmanI paraspara viruddha evI aneka kriyAo dekhAya che. emAM prItimAM ane suhmAne vageremAM dhArmika kriyAonA bhedo che. paraspara eka bIjAthI vira evI dhArmika kriyAomAM ekanI zraddhA rAkhatA tenAthI viruddha sAMpradAyika kriyAo para tiraskAra chUTe che ane anya dhArmika kriyAonuM ane te yiAonA kartAonuM khaMDana karavAmAM Ave che. A pramANe parasapara dhamamata bhedanI phiyAonI bhinnatAoDe paraspara manuSyamAM khaMDana maMDana rAga thA kare che. eka manuSya amuka dhAsiMkariyAnuM maMtra kare che tyAre anya manuSya tenuM khaMDana kare che. amuka manuSya amuka dhArmika kriyA para rAga dhAraNa kare che tyAre amuka manuSya teja dhAmikahiyA para --aruci dhAraNa kare che. jemAM cerAza garAnI paraspara keTalIka kriyAo virUddha hoya che, tethI te te kriyAonI vibhinnatAe cerazI gaTanA AgevAne khaMDana maMDana kaleza vagere karI dharmanI ArArthanAmAM karmanI vRdvi karI zake che. sarva manuSya vadhArmika kriyAone AganA AdhAre pratipAdana karIne ayanI kriyAne asarvajJa kathita che ema karAvavA prayatna kare che. digaMbara ane tAMboe prama paraspara viruddha mAnyatAvaMta kriyAnA bhede paraspara kaleza karIne saMivIryane parasparanA nAzArthe upayoga karyo. tethI teonI paDatI thaI ane vaidika dharmavALAonI pragati thaI vedadharmIo paNa pravRttinuM sAyabiMdu samasyAvina paraspara sAMpradAyika dhArmikayiAonA khaMDana maMDanamAM paDI rAgadveSanI vRttimAM muMjhAyA ane tethI musalamAne taraphathI teone Akama sahavAM paDyA kiyAomA muMjhAvAthI sAcalUTyapravRtti thAya che ane tethI svaparanI unnati thaI zakatI nathI. prItimAM ane musalamAnemA dhArmika matabheda. vALI paraspara viruddha kriyAothI taravAronAM cuTA pravaryA hatA-ema tenA dhArmika ItihAsenA vAcanathI spaSTa avabodhAya che. paraspara dhAmiyiAonA bethI paraspara viruddha dhArmika kriyAo karanArAo eka bIjAne zatrunI dRSTithI dekhe che vyAka DArikarAka vagerenI pravRttimAM-yiAomA paraspara viruddhatA rAjA ane prajA yuddha karI jagamAM azAMti phelAve chevizvataiimanamAM paraspara khAvAnI patriAnI Adi kAryomAM aneka paraspara viruddha phiyAo pravarte che. pAzcAtyenI ane pUrvadezanA leTenI khAvAnI pIvAnI kriyAomAM kaMIka kaMI bheda va che. darekanA rItarIvAje judA jatA prakAranA hoya che. ronA kAyadAo paNa paraspara virudra-nni deya che. naurinI di.. emAM paNa amuka amuka dezakALanusAre bhede che. anunI nahi, nIni. karAnanI nIti ane pAzcAtya rAjyanItiye amuka amuka bhede paDe che. jI - marI nIti maLatI AvatI nathI vizvamAM manuSya manuSya ni vicAra ane dila kaka kaMIka bheda to hoya che ja. sarva manuSe sarasvamAnya phikane prazake che, ja enI
Page #686
--------------------------------------------------------------------------
________________ (584 ) zrI kacaga graMtha-sacina. kriyAone asatya, mAne che. sarva dharmanA sAdhuomA, saMnyAsIomAM dharmAcAryomAM, garamAM, rogIomAM, veSAdide bhinna bhinna pravRtti hoya che ja ane tethI vizvati manuSyamAM eka sarakhe vicAra ane eka sarakhe AcAra pravartate nathI. vivati manuSyamAM bhinna bhinna AcArenuM vaividhya kadi karyuM nathI, TALavAnu nathI ane TaLaze nahi. eka parsamA eka garachamAM paNa AcAravicAranA bheda te prakaMTavAnA. dharmavyavahAramAM ane laukika vyavahAranI kriyAonA bhedomAM paraspara viruddhatA avalekavAnA karatA paraspara viruddha kriyAomAM kaI kaI draSTithI kayA kyA kSetrakAlAnusAra satyatA AdeyatA rahelI che tene vicAra karavAnI prathama jarUra che. kriyAonI vividha tAmAM vividha satyatA ane upayogitA avalekavAthI parasparamAM ekeka daSTibiMduthI kapAyelI asatyatAno saheje nAza thaI zake tema che. aneka dhArmika kriyAonI vibhinnatA dekhAya che temA alpajJAna kAraNabhUta che. dhArmika vyAvahArikakiyAonA bhede je je avalakAya che tenA kAraNabhUta aneka vicAre che. dezakAlAnusAre je je manuSyanA hRdayamAMthI je je kriyAonA vicAra pragaTe che temAM sApekSaNie satyatA rahelI hoya che paraMtu te sarva kiyAe eka manuSya mATe nathI. aneka jJAnadaSTithI kriyAo kevI rIte udbhavI? tene anubhava kare. joIe. paraspara viruddha bhinna kriyAomAM-pravRttimAM zuM satya samAyeluM che? tene vicAra karavo joIe. saMpUrNa AtmajJAnI kriyAonA bhedeAmAM muMjhAto nathI; ajJAnI kriyAone, ekAnta sAdhana tarIke svIkArIne jJAnanI upekSA karI bhinna kriyAo karanArA para dveSa dhAraNa karI mukta thavAne Irache che, paraMtu sAdhanazUnya thaI kriyAomA muMjhAI mukta thatA nathI. AtmajJAna, paramAtmajJAna, nayajJAna, karmajJAna, sAdhanajJAna, ane sAyAdijJAna vinA kriyAmAM meha utpanna thAya che. eka vRkSanA sarva dho-po vagerene jema bIjamAM samAveza thAya che tema aneka kriyAonA jJAnane AtmAmAM samAveza thAya che. AtmAnA jJAnamAMthI prakaTela aneka kriyAone AtmajJAna thayA vinA bhedabhAva naSTa thatuM nathI. vizvamAM jeTalA dhamamata bhede--kriyAmata uThayA che te sarvanuM mULa bIja AtmAmAM che ane te sarvane AtmajJAnathI bheda TaLe che. aneka saMpradAya--mata-gaccha bhedamAM muMjhAvAthI svanI tathA vizva manuSyanI hAni karI zakAya che. paraMtu vividha yiAone nirmohapaNe sAdhyamAM sAdhana paNe vizva manuSya seve temAM keInI avanati thatI nathI. kriyAomAM nirmohatA rahe che te te paraspara viruddha dekhAtI kriyAothI svaparane kaMIpaNuM hAni thatI nathI. sarva darzanenI AtmAdi viSayenI mAnyatAone aneka nAnI sApekSatAe jema jainadarzanamAM samAveza thAya che tema sarva darzananI paraspara viruddha dhArmika kriyAene aneka nAnI sApekSatAe jaina darzanamAM samAveza thAya che-evuM AtmajJAnI guru
Page #687
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhArmika kriyAne rUDhI ne banAve. ( 585 ) gamathI avadhatAM AtmAnI unnati karavAmAM tathA vizvanI unnati karavAmAM kaI jAtane pratyavAya naDato nathI. je je pApakriyAo ane dharmakriyA che, te AtmajJAnathI AvabadhAya che tethI AtmajJAnI satya dhArmika kriyAo ke je svAdhikAre karaNIya che tene kare che ane pAkiyAone parihAra kare che. je je dhArmika kriyAothI sarva jIvone AtmaguNene lAbha maLato hoya ane te hiMsA asatyAdithI rahita hoya te teonA vicitra bhedamAM AtmajJAnI muMjhAtuM nathI. tathA bhinna bhinna dhArmika kriyAmAM mAnyatA saMbaMdhI aneka matabhedonA pustakone prabhunA nAmathI te te bhinna bhinna garachIya AcAryoe lakhyAM hoya te temAM paNa te muMjhAtuM nathI. sarva garonI kriyAone mukhya uddeza hadayanI zuddhi karavA tarapha hoya ane hiMsAdi kriyAthI virAma pAmavA tarapha heya te pachI te sarva kriyAemAM adhikArabheda hoya temAM AtmajJAnI muMjhAtuM nathI ane te svayegya adhikAra gya kriyA kare che, tathA takriyA pratipAdaka bhinnabhinna dharmamatakriyAbhedazAstrone asatya paNa mAnatuM nathI, tathA bhinnabhinna kiyA karanArAone dekhI mata kalezanI muMjhavaNamA paNa paDane nathI. paraspara viruddha dharmakriyA karanArAone AtmajJAnI AtmadaSTithI dekhe che tathA tenA dharmakarmane paNa sApekSadaSTithI satya dekhe che. eka sarakhI dharmakriyAne vA vaikika vyavahAra kriyAne karavAmAM bhinna bhinna adhikAra ane bhinna daSTivALA jInI eka sarakhI ruci vA pravRtti thatI nathI te zAzvata anAdi kAlane niyama che. dhArmika kriyAonAM pUrNa rahane pari. pUrNa AtmajJAnathI anubhavavAM joIe ane tenA taratama rahasyone jANavA joIe ke jethI kiyAmatabhedamAM rAgadveSa rahe nahi ane nirmohapaNe sarva pravRtti thAya-ema bhavya manuSyae vicAravuM joIe. kriyAonA matabhedamAthI satya grahavuM joIe, paraMta sarva kiyAene asatya mAnI nAstika banavuM na joIe. zrI sarvajJa mahAvIra prabhue dhArmika kriyAenAM je je rahasya upadezyAM che tene anubhava karIne AtmajJAnI svAdhikAra kiyA kare che tethI te yiAonA paraspara bhedamAM muMjhAte nathI; dhArmika kriyAomA kSetrakalAnusAre parivartana thayA kare che tene AtmajJAnIo avabodhe che tethI te game te gacchAdikanA AzrayI hoya te te garachanI kriyAone karI AtmAmAM mananI ekAgratA kare che paraMtu anya gacchanI kriyAo para dveSabhAva dharato nathI. svagarachanI kriyAone satya ane anya garachanI kriyAone asatya mAnI paraspara gacchanA AcAryo mahAkAlezanI udIraNa karatA hoya ane je dharmakriyAopUrvaka Atmazaktine vikAsa karavAnuM hoya te kriyAzI rAgazreSamAM lepAtA hoya temAM sApaganI khAmIavabodhavA pitAne je ce te svAdhikAra kriyA karavI parata ane je dhArmika kriyAo karatA hoya temAM phleza-azci karI svAtmAnI avanati karavI nahi. dhArmika kriyAo tyAre rUTitAne dhAraNa kare che
Page #688
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - (586). thI karma graMtha-savivecana. tyAre temAM keTalIka mitratA thaI jAya che ane mUla uddezanuM rahasya keTalIka vakhata ArachAdita thaI jAya che. prAcIna dharmakriyAo hoya vA arvAcIna dharmakriyAo hoya paraMtu teonA satya uddezo avadhavA ane jo teo AtmAnA jJAnAdi guNone prakAza karanArA hoya te temAM prAcIna arvAcInatvanI mahattAthI kaleza kare na joIe. jJAnavaDe kriyAonAM rahasya avadhIne AtmajJAnIo svakhya dhArmika kriyAone kare che ane anya manuSya mATe yogya yiAone jaNAve che. tathA matadAgrahatAno tyAga dharIne pravRttine karavI evuM prabodhe che. aneka dhArmika kriyAone mukhya uddeza AtmajJAnapUrvaka Atmazaktine vikAsa karo teja che. AtmajJAna vinA kriyAvAdIo jaDasamA avadhavA je AtmajJAnI che te sarva kriyAo karate cho paNa tethI mukata thaI zake che. mAnasika vAcika ane kAyika je je kriyAo che te jaDa che ane tethI brahma -AtmA bhinna che tethI nakAmI anAvazyaka kiyAonA bojAthI AtmAne dAbI daI nivRttisukhathI bhraSTa thavuM e kaI rIte egya nathI. AtmajJAnIone aMtima siddhAta e che ke sarvathA AtmAnI niSkriyatA prApta karavI. ataevI Avazyaka vyAvahArika kriyAo karatA tathA dhArmika kriyAo karatAM chatAM paNa aMtima sAdhyAna na vimaravuM joIe. bAhyakriyAomAM baMdhAvAnI jarUra nathI paraMtu temAM nirlepa rahI kriyA karavAnI jarUra che. AtmajJAnI sarva kriyAomAM svataMtra rahe che, tene je gya lAge che te yiAne muMjhAyA vinA svAdhikAra kare che. paraspara viruddha kriyAomAM matasahiSNutA saMrakSIne AtmAnA anantavartula prati lakSya devuM ane amuka dRSTibiMduthI sApagI banI kriyA karavI AtmAnA tAbe kiyAe rahevI joIe paraMtu koI paNa kriyAnA tAbAmAM AtmA na rahevuM joIe. AtmA svAdhikAranI uccatama taratama yogyatAe kriyAone badalate AgaLa vadhyA kare che. tethI amuka rUpamAM sadA eka sarakhI rIte kriyA karavI e sarvatra dharmomA Avazyaka niyama baMdhAto nathI. ajJa manuSyo AtmajJAna vinA keTalIka anAvazyaka rohika yiAomAM guMthAIne Atmazaktine vikAsa thAya evI keTalIka satyavRttithI dUra rahe che tethI teonuM vAstavikarItyA kalyANa thatuM nathI. AtmazaktinA vikAsa thavAnA kAraNe rUMdhAya evI keTalIka raukika pravRtti paDI gaI hoya che tenAthI mukta thayA vinA AtmAnuM paripUrNa svAtaMtrya prApta karI zakAtuM nathI. je kAlamAM je kSetramAM je dazAmAM AtmAnI zaktine vikAsa thAya evI kiyAo game te hoya te paNa te sarvajJApadezasAnukUla che-evo nizcaya karIne temAM pravRtti karavI joIe. paraspara bhinna dhArmika kriyAomAMthI ananta satya zodhavuM joIe ane rAgadveSane kSaya thAya evI pravRtti karavI joIe. rAgadveSane kSaya karavA mATe bhinna bhinna gacchamAM darzanemA bhinna bhinna kriyAo prarUpelI hoya che paraMtu te nAnI sApekSatApUrvaka avadhIne rAgadveSa rahita dazAe yiAo karavI ane paramAtmapada prakAza thAya
Page #689
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - dhArmika kriyAonu svAdhikAre sevana karavuM. (587) te mATe khAsa upaga dhAraNa kare. ajJAnIone je je kriyAothI rAgadveSa haTAvavAne heya che te te kriyAothI temane rAgadveSanI vRddhi thAya che. ajJAnIone saMvaranI kriyAo che te AsavarUpe pariName che ane AtmajJAnIone AsavanI sarva kriyAe saMvararUpe pariName che. kAlanA vahevAnI sAthe dharmakriyAomAM dharmAcAramAM aneka prakAranI vRddhi thaI tethI pariNAma e AvyuM ke AtmajJAnanI nyUnatA thavA lAgI ane tethI saMkIrNatA, asahiSNutAnI vRddhi thaI. tethI samAjazaktinI vRddhi thatI aTakI. je bhASApara hadabahAra niyama paDe che te bhASAnuM astitva rahetuM nathI ane tenuM sthAna kharekhara anya bhASA le che. je rAjya para hadabahAra aneka niyamane be paDe che te rAjyane aMte nAza thAya che. je dharma para ke darzana para aneka dhArmika kriyAono be paDe che te dharmanI vA darzananI pragati avarodhAya che ane pUrNimAnA caMdranI peThe tene nAza thAya che. atae dhArmika sAmrAjyanI pragati Icchakee zuSka anAvazyaka roDhikayiAonA baMdhanathI manuSyone laghuvatuMlamAM-vADAmAM bAMdhI teonI buddhinA vikAsane dha na karavuM joIe. A pramANe vartana thavAthI bebelIyana, hI, yu, vagere aneka dharmo pRthvI para zayana karI gayA che. je - dharmamAM vicAranI vizAlatA vyApakatA ane dhArmika aneka bhedavALI kriyAmAM svAdhikAra pravRtti karavAnI sudhAraNA che te dharma anya dharmone potAnAmAM samAvIne jIvI zake che. anantajJAnI mahAtmAono ekadezIya bodha heto nathI. teonA ananta vicArathI anantavartularUpa jainadarzananI vyApaktAthI vizvadharmone temAM samAveza thAya che. dhArmika eka kriyAthI vA amuka eka devanI mAnyatAmAtrathI duniyAnA manuSyanI sarvajAtanI pragati thaI zakatI nathI AtmajJAnI uparyukta sarva jANe che, tethI aneka kriyAonA bhedamAM te rAgI kevI banatA nathI. aneka vyAvahArikakiyAothI ane aneka dhArmika kriyAothI AnnatimAM vizvonnatimA pratyavAya Avato nathI ane ulaTI hRdayajJAnanI vyApastAmAM paramasahiSNutAnI sAthe vRddhi thayA kare che, tethI ardhadagdhamanuSyae paraspara viruddha dharmakriyAone dekhI teonI sadhyatAnuM jJAna karavuM paraMtu kriyAbhraSTa thavuM nahIM ane svAdhikAre kriyAo karavI. je kriyAothI mAtra maLe. nItinI daDhatA rahe, hadayanI zuddhi thAya, pApanA hetuone nAza thAya, jJAna darzana caritrano vikAsa thAya. AjIvikAdi sAdhananI pragati thAya, dharma artha kAma ane monI sabhya ArAdhanA thAya, rAjyanI unnati thAya, sarvajagatanuM zreya karI zakAya, AtmajJAnamAM vRddhi thAya, pratyAhAra dhAraNA thAna ane samAdhimAM vRddhi thAya, avanatinA mArgone dha dha ya ane sarva prakAranI zubhennati thAya evI vAgInA ane gRhasthanA adhikAra che ane dhArmika kriyAo-dharmapravRtti hoya. prAcIna hoya che acIna e, pari nama: lakhAyelI hoya vA jJAnI mahAtmAoe jamAne anusarI navIna grI . -
Page #690
--------------------------------------------------------------------------
________________ (588) zrI karmayoga graMtha-savivecana. te sarve zrI sarvasanA jJAnathI aviradhI sAnukULa che mATe te sarve vAdhikAre sevavA gya che. dhArmika kriyAonuM-vyAvahArika zubha kriyAonuM amuka varga 2chaBra karI lIdhuM nathI, tevI zubha yiAo bhUtakAlamA thaIvartamAnamAM thAya che ane te sarva dhArmika vyAvahArika kriyAothI--pravRttithI--zubhennati karavI e ja mULa uddeza traNe kAlamAM eka sarakho rahe che ema AtmajJAnIo jANe che. tethI teo AtmajJAnanI vyApakatAmaLe, bALabuddhie vA ekAntadaSTie je paraspara viruddha kriyAo dekhAya che temAM paNa teo aviruddhatAne avaleke che tethI teone muMjhAmaNa hoya ja zAnI? jema jema AtmajJAnane prakAza maMda paDavA lAge tema tema ajJAnIonI vRddhi thaI ane tethI kiyA gaccha saMpradAya vADAnAM baMdhana vadhavA lAgyAM ane temAM ajJAnIo bakarAM gheTAMnI peThe pUrAyA ane tethI Atmonnati, saMghabrati, rAnnatinAM dvAra baMdha thayAM. je je kriyAothI sarvanI unnati thAya che te te sankriyAo kathAya che. sariyAonA aneka thI aneka manuSyanI peThe sarvatra sanniti-sAmrAjya pravarte che tethI aneka ane sukhazAnti maLe che. hadayanI zuddhi karanArI sarva kriyAo, anAdi kAlanI che ane ananta kAlaparyata raheze, tethI tevI sakriyAonA bhedamAM nahi sujhAlAM svAdhikAre vartavuM - joIe. sa&iyAomAM je je kAle je je kSetromAM, je je kAraNothI malinatA thaI hoya che teone jJAnIo jANe che. ane tethI teo tenI adhInatAne dUra karavA manuSyane upadeza Ape che. zrI mahAvIra prabhue aDhI hajAra varSa pUrve hema yajJa vageremAM hiMsAmaya asat kriyAone praveza thayo hato tene dUra haThAvyuM hatuM, ane kare manuSyane zuddha dhArmika kriyAomAM jyA hatA. manuSya jyAre jJAnanA asRzyazikharathI patita thAya che tyAre teomA pramAdane asat kriyAone praveza thAya che. asat kriyAone brahmasvarUpa mAnIne keTalAka zuSka vedAnatIoe pApane puNya svarUpa mAnI manuSyanI paDatImAM bhAga lIdho che ane tethI tenAM AvaraNene dUra karI satyaprakAza pADavA mATe sakriyAo sevavAnI atyaMta AvazyakatA svIkArAI che. kriyAnAM zAstrothI AtmannitimAM sahAya maLe che paraMtu ajJAnIone te zAstro kharekhara zastra pariName che. sarve manu pitApitAnI kriyAone zAstrasarata TharAvavA prayatna kare che paNa te kriyAone zAzvasammata karAvI teo AtmAnA guNane vikAsa karavA prayatna kare te sAruM! paraMtu zAstrokta kriyAo karI eTale teo mukita pAmI gayA evuM mAnIne sarva prakAranI zubhennati keTalI karI ? tene kaMI paNa vicAra karatA nathI. ane viruddha kriyA karanArAo karatAM svane zreSTha mAnI ahemamatvanI avanatirUpa duHkhamaya beDImAM jakaDAya che; tethI teonI evI mAnyatAthI viruddha kaMI game te yogya dhArmika kriyA kare che ane anyonI viruddha na paDatA AtmAnI zubha zakitane
Page #691
--------------------------------------------------------------------------
________________ - UF AmAna kayAre thAya ? (pa9). khIlave che te te satyazAstrapratipAdita kiyAne kare che ema avadhavuM. bhakti, sevA, jIvadayA, satya, zuddha prema, saMyama, cAritra, Atma sAkSAtkAra, dAna, paropakAra, devagurudarzana AdinI prApti karAvanArI sariyAo sadA prabhupratipAdita che tethI temA kaMi kaMi pheraphAra jaNAya te paNa tenuM lakSya sthAna uttama jANI bhinnakriyAo bhede kadi muMjhAvuM nahIM gRhasthoe agara sAdhuoe svAdhikAre pragatikara yiAone karavI paraMtu avanatikara kriyAone karavI nahi. vicArabhede WiAleda anAdikALa thI thayA kare che. karoDa varSanA keI mahAna grantha gaNAtA hoya paraMtu vartamAna jamAnAmAM teo vaDe pratipAdita kiyAethI svane, samAjane, saMghane dezane, udaya na thato hoya te tevI prAcIna kriyAone vahorAnA nADAnI peThe pakaDI rAkhI jaDa jevA banavAthI jaTha pattharanI peThe pragati parivartanathI unnata banI zakAtuM nathI. vartamAnakAlamAM jJAnI mahAtmAoe jamAnAne anusarI pragatikarakriyAone jaNAvI hoya ane tenI pravRttithI sarva prakAranI zubha zaktinI prApti thatI hoya te karaDe varSanI zAstrapratipAdita yiAo karatAM te karoDagaNI uttama che. amuka zAsamAM amuka kithA kacchI che te satya che ane asaka zAstramAM rASTraka kriyA kacchI che tethI te asatya che ema mAnI kaleza na karatAM jenAthI sarva prakAranI zuti thAya te kriyAone svAdhikAre karavA tarapha lakSya devuM. hajAro varSa pUrve zaTathI musApharI thatI hatI ane hAla agniyaMtrathI ta musApharI thAya che tethI zuM zakaTamAM besavAnA kadAgrahane pakaDo joIe? AtmAmAM anaMta jJAnanI zakita che tethI te pragatikara yiAne parase che ane tene aMgIkAra kare che. AtmajJAnathI sarva zubhAzubha dhArmika kriyAone nirNaya thAya che. zubha kriyAomAM paNa aneka bheda che. AtmAnA zubhA thavAnI zuddhi karanAra ane deza. samAja, saMgha vagerenI unnati karanArI kriyAo game tyAMthI grahaNa karavI. mahAvIra prabhue pratipAdita pragati eka zubha kriyAone sAgara che, tenA biMduo samAna riyAo tyA tyAM hoya paNa te ananta jJAnIe kathelI che ema jANI teone sevavI. dhArmika tathA vyAvahArika kriyAonI kaI kaI jJAnaziyethI utpatti thaI che tenuM rUDa kharekhara AtmajJAnI avadhI zake che tethI kriyAnA bhedomAM viSamatArUpa meha pAmyAvinA samAna. tAne dhArI zake che. dvaitavAda, kevalAdaita, viziSTAdvaita, dvaitAdvaita, zuddhadaita, svAdAda mArga, kSaNikavAda, sahanayavAda, pariNAmavAda, dadisRSTivAda, sakhyamata vagere mata no sApa paripUrNa anubhava thAya che tyAre AtmajJAnanI prApti thAya che. A vizvamAM evI koI kidhAnI pravRtti nathI ke jene AtmajJAnamAM sAkSAtkAra na thAya dezakAla dayabhAvathI dardaka kriyA pravRttinI kevI rIte utpatti thAya che ? ane puna tene kevI rIte nibhAva thatha che ? tene AtmajJAnI avadhI zake che tethI te ajJAtakriyApravRttinA kAne paNa prakaTA
Page #692
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 590 ) zrI karmacAga graMtha-vivecana vavA samartha thAya che. AtmAmAM ananta jJAnane sAgara che, temAM AtmajJAnI mAna dharIne DubakI mAre che ane temAM nAmAdibhAvane vilaya karI samAdhibhAva pAme che te vakhate AtmajJAnI anantasukhasAgaranI sAthe tamaya banI jAya che ke jethI tene bAhyanuM kazuM bhAna rahetuM nathI. AvI dazAmAM A zarIra AtmAne anubhavadazA thAya che, AtmAnA ananta jJAnasukhasAgaramAM tallIna thaelA manamAM AtmAnI jhAMkhI prakaTe che tethI te samAdhinA utthAnadazAmA nirvikalpajJAnathI je dhAre che te samyaga anubhava karI zake che. aneka nAmathI, aneka rUpathI AtmAmAM rahelI paramAtmasattAne loke aneka nAma ane AkRtio rUpe seve che-yAve che. AtmA ja pitAnAmAM sattAmAM rahelA para mAtmadevane siddha, buddha, ananta-avinAzI, brahma, aTalA, arihaMta, hari, hara, brahA, zakita Adi aneka nAme ane rUpathI pUje che ane Ave che. AtmArUpa paramAtmamaya sarva jI hovAthI sarva manuSya ane devatAo AtmajJAna pAmIne paraspara viruddha kliAdene aviredhapaNe avadhI zake che. AvI sthitine jene anubhava Ave che te paraspara viruddha kriyAonA bhedanuM satya rahasya avabodhIne temAM prakaTatI viSamatAne tyAga kare che tethI te svAdhikAra samAnatAthI svagya karma karate chate mukta-nilepa thaI zake che. samamavamavattAmAnI kriyAnA bhemAM muMjhAyA vinA vyAvahArika tathA dhArmika pravRtti ne svAdhikAra seve che paraMtu temAM Asakta thato nathI tethI te vizvavarti game te dharmamAM rahyo chate paramAtmapada pite prApta kare che. AvI anantajJAnI zrI viraprabhunI dezanAthI temanA kevalajJAnamAM vizvavarti sarvadharmane samAveza thAya che. pApanA vicAro ane pApAcArothI je je aMze nivRtta thavuM te te aMze dharma vicAra ane dharmakriyA avabodhavI. avirati samyagadaSTi, dezavirati, sarvavirati ane apramattaguNasthAnakAdimAM rahelA antarAtmAonI ane dehasthaparamAtmAnI kriyAo guNasthAnakAdinI apekSAe bhedavALI che chatA guNasthAnakanI dRSTie paraspara sApekSa dRSTithI avalekatAM bheda chatAM antaramAM bhedabhAva rahetuM nathI ane mithyAtvAdi guNasthAnakavati sarva AtmAonI sAthe maitrI-pramodamAdhyastha ane kArUNya bhAvathI sarva AtmabhAvane dhArI zakAya che. chaThThA guNasthAnakavatIne avirati samyagadaSTinI kriyAomAM svadazAthI kaniSThatA anubhavAya ema sAmAnyataH vicAratA lAge kharuM, paraMtu AtmadhyAnamAM masta evA antarAtmAone pitAnA karatAM nIca saMpAna para rahelAo para ane teonI kriyAo para samabhAva rahe che ane uparanA guNasthAnakanI kriyAo para prazastabhAva rahe che. tathA sarmabhAva varte che. tethI te svamananI samatalatAne saMrakSI svayogya dharmapravRttine kare che, ane anya manuSyanI bhitra dharmakriyA emAM muMjhAtuM nathI. AvI AtmajJAnanI dazAthI AtmajJAnI sarva jIvonI sAthe AtmabhAve varte che ane nirmohabhAvathI vyAvahArika, dhArmika pravRtti karate chato paNa niHsaMga
Page #693
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhArmika kriyA-bhedamA mujhAvuM nahi. (591). rahe che. pratyeka guNasthAnakavata manuSyomAM paNa bAhyamA kiyAda paDavAnA ane te dekhAvAnA paraMtu temA muMjhAvAnuM kaMI paNa prayajana nathI. bAhya dRSTithI karAtI bAhAnI kriyAomAM cAganA asaMkhya bhede asaMkhya nimitta bheda paDe che, paraMtu adhyAtmadaSTithI eka sAyatAne upayoga vA uddeza che te pazcAta teomAM kaMI paNa kalezanuM prajana nathI. je dharma vizvavyApaka hoya che temAM asaMkhya ge asaMkhya kriyA bhede paDe che, paraMtu teonI muktapa sAdhyatA to eka sarakhI hoya che, tethI mati tyA yutine kheMcI gacchanA bhede AganA AdhAre ja svasvamatanI satya kriyAone kathanArA ane anya matanI asatya yiAone kathanArA upadezakenA upadezathI muMjhAIne saMkIrNa hadayanA kadApi na banavuM joIe. asaMkhya muktinA yogo che tethI dharmakriyAnA asaMkhya bheda paDe che; temA kriyAonA bhede je gRhastha ane tyAgIo parasparane zatruSTithI dekhe che teo sarva prakAranA granthanA jJAtAo hoya, paraMtu teo kriyAmAhI ajJAnI rAgadveSAtmaka mananA dAse che ema avadhavuM. jeo pUrvAcAryonA oThA taLe svamata kriyAomAM ja satya batAvI anyanI dharmakriyAono sarvathA niSedha kare che eTaluM ja nahi paraMtu anya dharmakriyAo karanArAone samUha nAza karavA Icche che ane tevI pravRtti kare che teo pitAne mukitanA dalAlo mAnatA hoya paraMtu tevA ajJAnIo dayAne pAtra che. teonAthI Atmonnati ane vizvonnatimA bhAga ApI zakAto nathI. je dharmakriyAothI kapAyeno nAza thAya ane hadayamAM AtmajJAna prakaTe te dharmakriyAomA bAhyathI game tevA bhede hoya paraMtu temA dharmarasa vahevAthI satyatA rahelI che ema avabodhI, svayegya dharmakriyAo karavI paraMtu anyanI dhArmika kriyAo prati kaTAkSa kare nahi. sarva manuSya mekSanI prApti thAya evI dharmakiyAone Icche che te pachI je je kriyAothI mananI sthiratA thAya, deva guru dharmanI ArAdhanA thAya to zAmATe bAhya bhede temA laDavuM joIe? jyA sudhI ahaMtA mamatA che nyA sudhI svadharmakriyA sAcI ane eka ja dharmavALA anya dharmakriyA kare che te asatya che ema mAnIne dharmazAstrone svapakSanA zastro banAvIne paraspara yuddha karIne svane, samAjane, saMghane. dharmane, zAsanano ane sarva prakAranI unnatino nAza karanArA, bahigatmAonI evI dazA thAya che tethI teo saMghanA samAjanA ane kemanA netA bane che to tene dhamakala karavAmAM saMpUrNa AtmavIryane durupayoga karavA bAkI rAkhatA nathI. je je dharmazAstro je je dharmakriyAo kathI che temAnI dharmakriyAo karIne hRdayazuddhipUrvaka AtmAne prabhune ane guNeno AvirbhAva karavAnuM che te kAryamAM jeTalI nyUnatA rahe che teTalI pAbI avabodhIne madhyasthabhAve pravartavuM joIe paraMtu dharmakSiAbhede dharmalA karIne na manuSyomA azAMti phelAvavAnuM kaMI paNa kAraNa na ApavuM joIe sarvara parAbhanI evI AzA che ke dharmakSiA bhedamAM muMjhAvuM nahIM ane je je kiyAthI ahi
Page #694
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sAcAga adha-vivecana, Rompers Indar na F ( 592 ) guNAnI unnati thAya tathA antarAtmadApUrvaka paramAtmapada pragaTe evI sarva dharmakriyAnA bhedomAM satyatA che ane te adhikArI lete karavI joie, mahAvIra prabhunA zAsanamAM kriyAkSenne kalahatA TaLe ane paraspara mata gacchadharAmA kriyAbheru kaleza irSyA maLe tA teonI samaSTinI unnatti vidyuvege thayA kare-emAM kazu Azcarya nathI. AtmajJAniyA vizeSa pramANamA pragaTe ane tee kriyAledamAM je je rAgadveSanA kAMTA prakaTe che teone dUra kare teA karADo manuSyA parasparanA zreyAmAM AtmabhAga ApI mukti prApta karI zake. AtmajJAnI sava dhama kriyAomA ane praspara viruddha kriyA karanArAe tarapha samAnabhAva dhAraNa karIne game te vAchamatapatha saMpradAyamAM raho cho attarathI nirlepa mAthI svAcitakama karatA chachtA mukitane jarUra pAme che-emAM aMza mAtra zaMkA nathI. jyAre AvI dazA che tyAre sarva manuSyae palpamAM AtmatA dekhIne zA mATe dharmAMnati na karavI joIe ? alakhanna dharmAMnnati karavI joIe. vividha bheDhavALI kriyAethI, vividha dharma pravRttiyAthI anekatA dekhAtI hAya ane tethI bhinna bhinna kriyAkArakAnI bhinna bhinna pravRttiye dekhAtI hAya teA tenA uccheda karavAnI kaMi paNa jarUra nathI. A sakhadhI hiMdusanyAsI svAmI vivekAnaMdanA ugArAne vivekAnanda-vicAramALAnA puSpamAMthI nIce pramANe uSkRta karavAmAM Ave che. Tyr **^*~A taka " ' " jeTalI vyakti teTalI prakRti eka kiMvadaMtI sarvadhA satya che, eTalA mATe bhinna bhinna prakRtine rucikara thaI paDe tevA bhinna bhinna mArgo hAya, e savathA ucita ja che, eka mArga eka vyaktine ISTa DAya eTale te anya vyaktine paNa ISTa thaze ja--ave niyama che ja nahiM, kiMtu prasaMgavizeSa te mArge anya vyakita mATe aniSTa thaI paDavAnA paNa sA~bhava hAya che. eTalA mATe sarvAMnA mArga eka ja hAvA joIe, e vArtA anarthAMvaha ane azAsra hovAthI sarvathA tyAjya che. jagatmAnA sarva leka kadAcit kAi kALamAM eka ja dharma ane eka ja mArganA thaI jAya te te veLAe jaLanI dainyAvasthAnA avidha ja thaI javAnA. evI sthitimAM sarva dharmAMnA ane sarve vicArAnA nAza mAtra ja thavAnA. anekatva vizvanA astitvanu' eka pramukha kAraNu che. anekatva-vividhatA- nA ceAge ja A vizva zyatAne prApta thayela che. vividhatAnA nAza thavA enA artha eTale ja thAya che, jyAM sudhI vicArazamAM vividhatA rahelI che tyAM sudhI ja jagatanA astitvane pralaya thavA sabhava che. eTalA mATe aneka 5tha ane aneka mata astitva dharAvatA hAya tethI'bhayabhIta thavAnuM kAMIpaNu kAraNu nathI. mArI iSTadevatA bhinna ane tamArI iSTadevatA bhinna hAya e sarvathA yukta ja che. jagatmAMnA aneka dharma A bharatabhUmimAM AvI gayA che paraMtu temAMnA koInA paNa ApaNe dveSa karyAM nathI, e ghaTanA avazya smaraNumAM rAkhavA ceAgya che; paraMtu kAle kAI uThIne ema bele ke amuka eka ja dharma satya che ane tethI tene ja
Page #695
--------------------------------------------------------------------------
________________ " laheMthI padmAtmA AchA bhAge che ( 53 ) tamAre svIkAra karavA joIe, te evA manuSyane joine kharekhara ApaNane jhusavuM ja AvavAnuM. AvA manuSyane joine kevaLa husavu-e ja tenA kathananeA ceAgya uttara che; kAraNa 'ke amuka -manuSya kevaLa ApaNAthI nni mAge janArA che. eTalA kArathIja je-peAtAnA mAnavabaMdhunA nAza karavA icche che tenI sAthe bhakita ane prema ityAdika sAtvika vRttie viSe saMbhASaNa karavuM te amUlya kALanA vya kSaya ryAM samAna ja che. evA manuSyeA kadAcit khAdbhuta. premane AvirbhAva darzAvatA hoya, tApaNa temanAM hradaye te premazunya ja hoya che. pratyenA pAtapAtAnI utkrAMti mATe bhinna mArga hAya eTaluM paNa je sahI zakAtuM nathI tenA premAlApanuM mUlya eka koDInuM paNa hoI zake ema tamane jaNAya che kharUM ke tamane aniSTa dekhAtA mArgane ja tamArA mAthA para lAdavAnI ceSTA karavI, e ja jo premanuM cihna hoya teA pachI dveSanI vyAkhyA zI karavI ? e eka mahAkaThina ane bhayaMkara prazna i paDe che. keAi prIstInI AgaLa mastaka namAvate hAya, kAI qhuddhanI pUjA karatA hoya athavA te koi mahu-mada payagaMbaranA anuyAyI TrAyachatAM ApaNA mATe emAnA koi paNa dveSa karavAyeAgya nathI te svane ApaNe badhubhAvathI bheTavAne taiyAra chIe je ApaNAthI anI zake te temanA mArgamAM ApavuM temane kAMIka sahAyatA paNa ApIzuM ane te ja pramANe ApaNune temaNe ApaNA mArgamAM javA devA joIe e ja ApaNI IcchA che. temanA mAgeryAM temanA mATe atyaMta saraLa ane sagavaTabharela che-e vArtAne ApaNe svIkArIe chIe; paraMtu te ja mArgo ApaNA mATe bhayaMkara thaI paDavAne sabhava che-e tattvane temaNe paNa svIkAra karavAnA che, mAga mATe kyA prakAranuM anna ISTa thAya tema che e mane kevaLa mAga peAtAnA anubhava ja jaNAvI zake che; paMdara vaidya AvIne ekaTA thaI jAya, te paNa temanAthI ene nigya karI zakAya tema che ja nahi. jo koi eka devAlayanA cege. amuka eka matrAcAranA yoge kiA amuka eka mUrtinA darzananA cege tamArAmAnA sAttvika aMza urdApita tA heya te pachI te ... mAmA javAneA tamane saMpUrNa adhikAra che, eka te zuM ? paNa jo nAvadhi vRttinA pUjA-prapcamAM tame peAtAne nAkhI dyo, tepaNa te tamAruM nRtya dharmane mAnya che. karmamArgana avalaMbanathI jo tamArAmAMnuM Izvarata jAgRt thatuM hoya te atyaMta Ana MdathI kAganuM avalaMbana karI IcchA hoya teTalAM devAyeA mAdhA. game teTalA vidhi kurdI ane anya paNa game teTalA mAhyopacAra karatA rahe, paraMtu muddAnI gata eTakI ja che ke caine nikaTamAM lAve ane e kArya karatA inI sAthe ko! paNa kaleza ke kala6 na kare!" jyAM phulahanA khIjane tamArA hRdayamA saMcAra thaye eTalejanI vane huM para tamArAthI dUra cAlyA ja thaye. * kAmakrodhapa ta e Ala, anaMta tenI pacha '75 . 3.
Page #696
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ang P ( 194 ) zrI kama caiAga grupa-vivecana. evI ja avasthA thaI javAnI, emAM tilamAtra paNa sa`zaya nathI, je kSaNe kalahanuM bIja ApaNA hRdayakSetramAM poSAvA mAMDe che te kSaNe ja ApaNe paramezvaranA nivArAsthAnanA mAne tyAgIne pazu thavAnA mArgamA sA~cAra karIe chIe-e siddhAMtane nitya raDhatAthI dhyAnamAM rAkhavAnI atyaMta AvazyakatA che. Lu ApaNA dharmanuM sAmAnya svarUpa AvA prakAranuM che. ApaNe dharma sarvane samAna premathI ja pAtAnA khAtumAM dhAraNa kare che; te koinA paNa tiraskAra karatA nathI. ApaNA hiMduonA dharma eTale aneka jAtine ane aneka karmonA eka gucavAya che--ema ghaNAkAne bhAse che; paraMtu jAtibheda ane hiMdudharmanA paraspara avibhAjya sabaMdha che ema che ja nahi. atyAre evA je sama`dha dekhAya che te kevaLa dRzyAbhAsa ja che. eka rASTra tarIke sajIvana rahevAnA kAryamAM e sauMsthA ApaNane ghaNI ja upayegI thai paDI che. ' have AtmasaMrakSaNa mATe kAI paNa upAyanI AvazyakanA rahI nathI.' evA samaya ne AvI lAgaze, tA te veLAe e saMsthAe paNa peAtAnI meLe ja nAmazeSa thai jaze. ApaNA AryAMvattumAM evI aneka prakAranI rUDhi kALa sAthe jhUjhI jhUjhIne Aja sudhI jIvatI rahelI che; ane temanAmAMnA mArA prema mArA vaya sAthe vRddhi Mgata thatA jAya che ! eka samayamAM mane peAtAne paNa emaja bhAsatuM hatuM ke evI aneka rUDhie che ke jemane nirupayogI ane tyAjya kahI zakAya, paNa jema jema mArA vayanI vRddhi thatI gai, tema tema mArA e abhiprAya paNa DagamagatA gayA ! enuM pariNAma e thayuM ke, e rUDhine have ataHkaraNapUrvaka zApa ApavAnI mArI icchA nathI; aheA 1 keTalAka zatakAnA anubhava e ruDhionA udaramAM garbhastha che, enA vicAranI AvazyakatA nathI ke zuM ? gaI kAle ja janmelA kAI khALaka je mane AvIne ema kahevA mAMDe ke;-- tame amuka paddhatithI vAM e vadhAre sAruM che; ane huM jo tenA mAlavA pramANe cAlavA mADuM, te pachI kevaLa mUrkhatA vinA mArA bhAgamAM khIjuM zu AvavAnu hatu vAr? khAdya aneka dezamAMthI je prakAranA upadezanA anugraha ApaNA para karavAmA Ave chete upadeza vAstavikatAthI jotAM uparyukta khALakanA upadezanI ceAgyatAnA ja che. e labdhapratiSThita patine ApaNuM mAtra eTalu ja kahevuM che ke, 1 t pR hita mahArAja / ApanA peAtAnA pageA hajI AkAzAntare laTake che, temane bhUminA spa thavA ghA; eTale pachI ame tamArA upadezane vicAra karIzuM. tame Aje eka paddhatine uttama tarIke vyakta kare che, pazu pUrA e divasa paNa tame te paddhatine vaLagI rahetA nathI. te paddhati vize tamArA peAtAmA ja mArAmArI thAya che; ane chevaTe tame pAchA peAtAnA mULa pada para AvIne kAyama thai jAe che. jevI rIte keTalIka jAtinA kITako A kSaNe janma pAme che ane anya kSaNe maraNu zaraNu thai jAya che; te ja pramANe tamArA samAjanI
Page #697
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramAtmAne sAkSAtkAra kyAre thAya? ( 595) paNa avasthA che. tamAruM astitva pANImAMnA parapoTA jeTaluM ja cirasthAyI che. eTalA mATe amArI samaja pramANe tame prathama potAnA samAjane ciraMjIvI bane. keTalAka zatakane kALadaMDa mastaka para pharato hovA chatAM paNa je AcAravicArenuM astitva sUcinA agrabhAga jeTaluM paNa caLyuM nathI; evA AcAra vicArene prathama tame pitAnA samAjamAM rUDha kare. tamArI jyAre ATalI taiyArI thaI jaze, tyAra pachI ja A viSayamAM tamane amArI sAthe be zabdo bolavAne adhikAra prApta thaze, paraMtu tyAM sudhI tamAre upadeza eTale eka hAnA bALakanA tetaDA bebaDA zabdo ja che ema ja ame samajavAnA." uparyukta savAmI vivekAnandanA vicAramAMthI prastuta viSapayogI sApekSita sAra grahaNa karavAno che. anItimaya je je kriyAo avalakAtI hoya te te kriyAone te darathI pariharavI joIe. AryAvartanA manuSyanA hADamAMsamA nivRttinI otapretatA thaelI che. zrI mahAvIra prabhue ane tapazcAt je je AcAryoe je dhArmika pravRtti nirdezI hoya te aneka kSetrakalAdibhede bhedaviziSTa hoya paraMtu teonA satya rahasyane avadhI svAdhikAra je kaI kaMI paNa dharmapravRtti karatA hoya ane tethI tenuM jIvana ucca thatuM hoya ema tene bhAsatuM hoya to tene temAM vidane karavAM nahIM. zrI viraprabhue darzanatatva ane jJAnatatvane je upadeza Apyo che te to anAdi kAlathI pravaryA kare che. tatvajJAnarUpa jaina Arya vede jJAna tarIke anAdi anaMta che tene tIrthaka prakAza kare che tethI pratyeka tIrthakaranI apekSAe tatvajJAnanuM svarupa sAdisAMta che. cAritra mArga paNa anAdianata che paraMtu temAM dravyakSetrakAlabhAvathI parivartana thayA kare che. tatvajJAna mArga AgamarUpa veda anAdikAlathI che ane tenA prakAzaka tIrthakara sarvara paramAtmAnI apekSAe te sAdi kacyA che. Agamane jJAnamArga to sarva tIrthakaganA vakhatamAM eka sarakhe hoya che. cAritra mArgamAM-dharmakriyA mArgamAM dareka jamAnAnA manubenI paristhiti AyuSya baLabuddhi sagavaDatA AdithI pheraphAro thayA kare che. AtmajJAnI mahAtmAo dharmakriyAnA dharmapravRttinA mULa udezane nAza na thAya evI rIte temAM saMskRti-parivartana karIne dharmakriyAonI astitAne ane dharmakriyAone manuSyasamAjanA hRdayamAM ane manavANImAM utArI de che. dharmazAstronA itihAsanuM sUkSmaSTithI AtmajJAnIo avalehana kare che eTale pazcAta teo nirmohapaNe kiyAledamAM muMjhAyA vinA cita karma kara che. adhyAtmajJAnIo thavyavahAradharmakriyAne kare che ane hRdayanI zuddhatApUrvaka AbhAmAM paramAtmAne sAkSAtkAra kare che. temanA hRdayamAM sarva ne prakAza thAya che, avara - rAgakathita pravacananA pratyeka siddhAtanuM rahasya teo samyaga avadhI zake che tevI ne Atmazaktino vikAsa thAya evI sarva vacana avirathI dharma pravRttine eve che anyajana pAse sevarAve che.
Page #698
--------------------------------------------------------------------------
________________ (56): zrI kaga caMca-savivecana. avataraNu--dharmakriyAmAM nahi muMjhAtAM AtmajJAnI dharmakriyA seve che ema prabodhyA pazcAta dhArmika sarva kriyAonI ItikartavyatA paramAtmapadanI prAptimAM samAya che evA udezapUrvaka dharmakriyApravRttine darzAvavAmAM Ave che. zlokaH AtmA parAtmatAM yAti yaiH sddhrmkrmbhiH|' kartavyAni janastAni nizcayavyavahArataH // 105 // zabdArtha--je je sadudhama kameva AtmA paramAtmadazAne pAme che te kane manuSyoe nizcaya ane vyavahArathI karavAM joIe. vivecana-samasta vizvavarti manuSya svAtmAne paramAtmapada maLe eNja mukhya irachA, dhAraNa kare che. prabhunI pAse javuM. parama brahma thavuM. siddha thavuM. viSNu dhAmamAM javuM. khudAne pAmave. gelekamAM javuM. nivaNa pada pAmavuM-evAM aneka pada pAmavAne sArae che ke-AtmA pite paramAtmA dazAne pAmI ananta sukhamaya bane ke jethI janma jarA mRtyunAM dukha TaLI' jAya. AtmAnI paramAtmadazA karavI e ja A mukhya siddhAMta che. sarva karma baMdhanethI vimukta thatAM AtmA svayaM paramAtmapadane pAme che. te varSA gokSa jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya vedanIya mehanIya AyuSya nAma gotra aneMantarAya e aSTakarmane samUla nAza thatA AtmA svayaM paramAtmA thAya che. rajoguNa ane tame guNane meMhanIya karmamAM samAveza thAya che. kriyamANa saMcita ane prArabdha e traNa karmane baMdha udaya udIraNa ane sattAmAM samAveza thAya che. jJAnAvaraNIyAdi aSTakamanA baMdha sattA udIraNA ane udaya e cAra bheda paDe che. saMcita karmane sattAmAM samAveza karthacit thAya che. priyamANane baMdha hetuomAM karthacit samAveza thAya che. prArabdhaneM udayamAM bhegAvalI karmamAM samAveza thAya che. jemAM bahirAtmAnuM je lakSaNa che tene vedAntIjIvanuM lakSaNa kathaMcit maLatuM Ave che. paramAtmAmAM parama brahmano samAveza thAya che. dAMtakathita vivekane kathaMcita samyakatvadarzananA hetuomAM samAveza thAya che. upaniSamAM pratiprAdita adhyAtma jJAnane sApekSa dRSTie jenAgamapratipAdita adhyAtmajJAnamAM samAveza thAya che. vairAgya jJAna bhakti ane upAsanA mArgane kathaMcit jJAna darzana cAritramAM samAveza thAya che vedAtapratipAdita sadAcArane cAritramArgamAM samAveza thAya che. vedAnta pratipAdita kevalAdvaitabhAvanAne AtmAnA zuddha svarUpamAM samAveza thAya che. viziSTAdvaitane AtmA ane pugala e be dravyamAM samAveza thAya che. daitAdvaita siddhAMtane
Page #699
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 nayanuM svarUpa. (597) katha'cit sApekSa dRSTie anekAnta AtmasvarUpamAM samAveza thAya che. zuddhAdvaitane leAkAleAkajJAyaka kevala zuddhAtmajJAnamAM syAdvAdapaNe samAveza thAya che. jIva ane ajIva e e tattvamu* pratipAdana karanArA musalamAna ane khrIstiyeAnA matanA jaDa ane cetana e tavamA samAveza thAya che. naiyAyikAnAM tattvAnA SaD dravyamAM kathacit samAveza thAya che. sImAsakonI mAnyatAnA pravAhathI anAdikAlathI vahenAra zrutajJAnarUpa vedavANImA samAveza thAya che. bauddhonA mukhya Atmatattvane jaina darzana pratipAdrita RjIsUtranayamAM katha'cit dRSTie samAveza thAya che ane bauddhAcArAnA jainadarzana pratipAdita vyavahAranayamA samAveza thAya che. vedya karma kAMDanA naigamanayanA AcArAmA kathacit samAveza thAya che kakhIrapratipAdita adhyAtmajJAnanA jaina darzanapratipAdita nizcayanayamA samAveza thAya che ane kakhIra pratipAdita sadAcArane vyavahAranayamA samAveza thAya che. sAkhyapratipAdita puruSa ane prakRti| tattvAnA AtmA ane jaDa dravyamAM kathAcit samAveza thAya che. vaikuThuM ane geleka tAleAkara vageranA khAra devaleAkanA vimAnAmA samAveza katha`cit thAya che. vedAntanI mAyAne mAhanIya kamA samAveza thAya che. izvarakatvavAdanA kacit upacarita naigamanayamA vyaSTi samaSTi dRSTie azuddhAtmabhAva kartRtvamA samAveza thAya che. sat cit ane Anandane AtmAmA samAveza thAya che. jJAnAvaraNIyAkrika rahita rajoguNAdirahita paramazuddhatAne paramAtmadazA thAya che. khIjamArgIAe pratipAdita ceAgamAganA, pataMjalipratipAdita cogadarzananA, hayAganA, layaseganA, maMtrayogane jainadarzanapratipAdita vyavahArayeAgamA ane nizcayanaya ceAgamA katha"cit samAveza thAya che. bhaktimA pratipAti navadhAbhaktinA samyaktvadarzananA hetuomA kathaMcit samAveza thAya che. A pramANe sadharmonI mAnyatAene jainadarzanapratipAdita siddhAMta samAveza thAya che. AtmAnI padmAtmatA karavI e sada nAnuM mukhyamaMtavya che ane e maMtavyane aneka cevaDe vizvamA tAhera karanAra sarvajJa. zrI vIra paramAtmA che, temanA jJAnarUpa darzanamA sa darzanAnA samAveza thaI jAya che tene zrI AnaMdaghanajIe neminAthanA stavanamA spaSTa nirdeza karyo che satra AgameAmAM AtmAnI paramAtmadazA pragaTa thAya evA ullekha karavAmA AvyA che AryAvanamAM vidyamAna sa danAmA paNu paramAtmapada prApta karavuM enA mukhya uddeza che. sanIe jema dUra dUratarathI paNa nIkaLIne sAgaramA praveza kare che tema vidhati madharmanI nadIe paNa paramAtmArUpa sAgaramAM bhaLavA sacare che. sarva darzananu jainadarzana pa sAgaramAM bhaLavu thAya che. jainadarzanamAM naigama saMgraha vyavahAra Rjutra zabdaya samaNirta ane evabhUta e sAta naya che sAta nayAnA ekada sAthe bhe- thAya che, sAta nayeAvaDe vizvavati dareka vastunu svarUpa prakAzAya che. mAta nAnA nAnapa vera kharekhara A vizvamA anAdikAlathI varto kare che ane pUnana kAlapana vartavAnA. sAna
Page #700
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) zrau kayAga graMthasavivecana. nayarUpa jJAnavedonA prakAzA sa tIrthaMkara-sarvajJA avamedhavA; ane te sarvajJa tIrthaMkaronI apekSAe vedonu poruSeyatva avadhavu ane kevalajJAnarUpa vedonu ApauruSayatva avaLeAdhavuM. je jJAnasukhathI thAya che te zrutajJAna amuka tIrthaMkaranI apekSAe pauruSeya che ane kevalajJAna che te hRdayamA zuddhAtmAmA rahe che tethI te zrutajJAnathI bhinna hAvAthI apauruSeya che. sAta nayarUpa vedajJAnathI sarva danAnI sApekSa STie AdeyatA che. tathA sAta nayarUpa venI sApekSa dRSTie paramAtmAnA sabhyAdha thAya che ane pazcAt tenI sadharma karma dvArA ArAdhanA karI zakAya che. sAta nayarUpa vedanA vyavahAra ane nizcaya vedamA samAveza thAya che. vyavahAranaya ane nizcayanayane vyArthika ane paryAyArthika nayamAM samAveza thAya che, veda ane vedAntanA karmakAMDane ane jJAnakAMDanA jainadarzananA vyavahAranayarUpa vedamA ane nizcaya nayarUpa vedAntamAM samAveza thAya che. vedAntapratipAdrita AtmAnI sarva dazAonA mahizatmA ane antarAtmAmAM sApekSaSTithI samAveza thAya che. jainaadhyAtmajJAnamA vizvavarti sarvadhanA anekAnta dRSTie samAveza thAya che; ataeva jainadarzanakathita adhyAtmajJAnanI sarvavyApakatAnI anantatAnA khyAla khAla jIvAne AvI zake tema nathI, anantajJAnarUpa anantadarzanarUpa ane ana'tacAritrarUpa jainadharmamAM asakhyu nayeAvALA vizvavarti asa yadharmanA anekAntapaNe samAveza thAya che; tethI jainadarzana che te ja veda ane vedAntarUpa che; te anAdikAlathI bhAratavAsI Aya muni santasAdhuone prANa che ane tenAthI AryadezanI gurutA satra dezAmA vikhyAta che. AtmAnI paramAtmatA thavAnA asakhyamArgenijainardezana pratipAdana karIne vizvamAM udAra sahya bhAvanAthI svamahattva pragaTa kare che. jainadarzanIya AgamAmAM ane jainadarzanIya AnigamAmAM je jJAna che te ananta che; tenA pUrNa anubhava karavAthI vizvati sa dharmAnA anubhava thAya che ane dhama samaye ahaMtA mamatA pragaTe che tene nAza thAya che~~ ema AtmajJAnI gurugamathI je jJAna prApta kare che tene avamedhAya che. sarva danAnA jainadarzanamA samAveza thAya che, ema jyAre nayeAnI sApekSatAthI avagata thAya che tyAre jainadarzanArA AtmAnI paramAtmatA prakaTAvavA sadhakarmone sevI zakAya che. AvA lo jamavA-zAmA sa va paramAtmA~~AtmAnI paramAtmatA mATe hRdaya mAhira zASa calAnAnI kicit paNu AvazyakatA nathI. jema vaTa khIjamAM vaTavRkSa samAyaluM che tema AtmAmAM paramAtmA samAyalA che tethI adhyAtmajJAnavaDe tene hRdayamAM zASavA joie, AmAnA traNa sekre che. caddiAmAM antAramAM ane vamAmAM A vizvavarti sarva jIvA prathama dimAgo hoya che. AtmAvinA anya zarIra mana, vANI vageremA AtmAnI buddhi dhAraNa karavI tene DhimA kathavAmA Ave che. AtmAmAM ja Atmabuddhi dhAraNa karavI tene antAmA thavAmA Ave che. AtmAmAM rahelI sarva zaktiyAthI AtmA * Pian
Page #701
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - bahirAtmadazAthI sAcuM sukha maLatu nathI (599) prakAzita thAya che ane jJAnAvaraNIyAdikarmathI mukta thAya che tene paramAtmA kathavAmAM Ave che. eka ja AtmA vAramA pazcAt katAramAM ane pazcAt matimAM thAya che. sarva jIvone AtmAe kathavAmA Ave che jIva cetana AtmAdi ekAryavAcaka nAme che. ekendriya, dviIndriya, trIndriya, caturindriya ane paMcendriya jI mithyAtva buddhinA cage bahirAtmAo kathAya che. himAma miAtra buddhinA ge mithyAtvI ajJAnI jIve gaNAya che. prathama mithyAtvaguNasthAnakavatI bahirAlmI jI ajJAna viSayavAsanAmA phasAI gaelA hoya che. devatA manuSya nArakI ane tiryaMca pazuo paMkhIo vagere jeo mithyAtvavAsita buddhivALA hoya che teone mithyAtvI jI kathavAmA Ave che ane teo paikI je samyakatvavAsita buddhivALA che teone antarAtmAo kathavAmA Ave che. vahiAramAo karatAM ananta guNAdhika antarAtmAo che ane antarAtmAo karatA anantaguNAdhika gharamAmAo che. sarva bahirAtmAomA janatarAmarava ane prAmAmitva rahyuM che. jyAMsudhI bahirAtmadazA che tyAsudhI bAhyapadArthomA Atmatva buddhi prakaTe ane tyAsudhI manuSyo bAho deza rAjya lakSamI Adi vastuomAM sarvasvasukhakalpanA dhAraNa karIne temA rAga-dveSanA ge vAraMvAra lepAyA kare che ane caturazItilakSanimA vAraMvAra avatAra grahI janma maraNa karyA kare che. bahirAlmI cha bAhA padArthonA bhaMga mATe aneka nA prANa le che ane asatyAdi aneka prakAranA pApakarmone karyA kare che. bAhya dazyapadArthomAM sukhabuddhithI manuSya Icine piSavA talapApaDa thaI jAya che paraMtu bAhya sukhonI AzAmAM ne AzAmAM vRddhi thaI mRtyu pAme che chatA kazuM sukha tene prApta thatuM nathI. ajJa manuSya bAhya padArthovaDe sukha bhogavavAnI AzAne tyAga karatA nathI. teo kAlpanika bAhya sukha bhogavavA mATe prabhunI prArthanA kare che ane aneka prakAranA yaMtra taMtra ane maMtranI upAsanA kare che. bahirmA Atmabuddhi thavAthI manuSya bAhya vastuomAM ahaMtA karI dukhanI paraMparAne svamanathI prakaTa kare che saMprati yuropIya mahAyuddha pravarte che tenuM kAraNuM anubhavavAmA Ave che te temAM bahirAtmabhAva dazyamAna thAya che. bahigatmabhAvathI manube bhUmi ane rAjyane viSe ahaMtA mamatA kalpI eka bIjAnuM paDAvI levA mAyA kare che temA kivi-cadapi Azcarya nathI. bahirAtmAo agara verAtanI paribhASAe javAbhAo bAhya vastuomA sukhanI vAsanAthI aneka prakAranA pApa kare che, paraMtu temanI sukhanI AzAno khADe purAte nathI ane ulaTA 6 nA mahAsAgaramA paDI zakIe mAre che. bahirAtmI manuSyo je lakSmI vastuta lakSmI nathI kinuM jonika padArtha che ke je sukha zI vastu che tene paNa avabodhavA samartha thatI nathI tenI prANiI sukha mAnIne rAce che kUde che, paraMtu te padArthothI kharI zAMti maLatI nathI ke tene anubhava thatuM nathI. bahirAtmA evA ajJAnI manuSya IniA sukhe gavavA mATe ane
Page #702
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - -- - - - - - ( 600 ). zrI kamAga graMtha-savivecana. prakAranI dhUmazadInI pravRtti karyA kare che temA pariNAma "aMte e Ave che ke tethI i-nI kSINatA thAya che chatAM satya sukha te maLatuM nathI. rAjyaSyavasthA vagere pravRttionuM mULa kAraNa indriyasukha che ema jeo samajatA hoya che teo bahAthI game teTalI Indra samAna unnati pAyA hoya che chatAM temAM paNa teonI paDatI 'vidyadu vegavata thAya che. * bAbaliyanuM rAjye, grIka rAjya, IrAnI rAjya, IjIpta rAjya ane tatsamayanA anucchee bAhya sukhanI prApti mATe ane indriyanI tRpti mATe aneka ze karI pravRtti karI hatI, paraMtu tenuM pariNAma adyaparyata zUnyamAM AvyuM che. hAlamAM bAhya vidyAthI pAzcAtya vidvAne satya sukha mATe aneka prakAranI zodha calAvI rahyA che paNa tenuM pariNAma kharekhara satya sukha mATe te mIMDA jevuM AvyuM che ane Avaze. jAthA dAma ane prakRtithI bhinna AtmA che. adhyAtmajJAnathI AtmAmAM ja ananta sukha che e - adhyAtma jJAnImunivaroe nirNaya karelo che, temAM nizcaya vinA bahirAtmabhAvathI bAMhya jaDa vastuomAM game te rIte sukha zodhavAmA Ave paraMtu tyAM sukha na hovAthI koTi upAye karatAM chatAM 'paNa sukha na maLe e satya nizcaya che. tene game tevA sAyansa vidyAnA phesara paNa pheravavA zaktimAn thatA nathI. bahirAhmadamittevizvavartimanuSya khAdyapadArthomAM sukhabuddhi kalpIne anata vastuenA dAsa banIne teone svAyattA kare che. paraMtu bahiruvastumA sukha na maLatA aMte jyAre dukha prApta thAya che tyAre mAkhInI peThe hastagharSaNa kare che. yuropa vagere dezomAM bahirAtmabhAvanI atyaMta pravRtti thavA lAgI che ane jaDavAda prati lekenI atyaMta vRtti AkarSAya che tenuM pariNAma ane vinAzamAM AvavAnuM che. jaDavAdI yupIya manuSyanI nivRtti paNa pravRttimaya hoya che ane AryavAsIonI pravRtti paNa nivRttimaya hoya che, tenuM kAraNa e che ke AryAvartanA manuSyamAM adhyAtmajJAnanA janmatAnI sAthe 'sAthe saMskAra paDe che tethI teo AjIvikAdi nimitte bAhya pravRtti game teTalI kare che te paNa teonA hadayamAM nivRttinAM nirmala jharaNuM vahyA kare che. bahirAtmabhAvathI manuSya naisargikasukhamaya jIvanane ane prabhumaya jIvanane lAbha prApta karI zakatA nathI. bahiratmabhAvathI nizA ure ti, nAInA kuMtanI dazAne prApta karI vArthamayapravRtti sevIne anyamanuSyanA-prANuonA sukhasAnene jhuMTavI levA prayatna kare che. gavAsiSagraMthamAM mukhyapaNe dazAvelI havRtti yAne mAyAnI vaza paDelA bahirAtmIyamanuSya dharmanA hetuone paNa adharmahetuo tarIke pariNumAve che ane pApabuddhine sarvatra agragAmI karI aneka jAtIya akalyANamaya pravRttine seve che. bahirAtmabhAvathI ajJAnIoe je nItinA niyama bAdhyA hoya che te paNa kSaNe kSaNe svArthavRttine anusarI "parAvaryA kare che. sikaMdare
Page #703
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - AzA-tRSNAnA dAsane sukha prApta thatuM nathI (601 ) bahirAtmavRttithI hiMdusthAna para svArI karI paraMtu tene tenuM pariNAma sukharUpa thayuM nahIM. bAhya padArthono game teTale karavAmAM Ave ke tenAthI satya sukhanI prApti thatI nathI. bAhyAvastuomAM bahirAtmabhAvathI ahaMtA mamatA uddabhave che paraMtu bAhya padArtho pikArI ne kathe che ke-are manuSya! ! ! tame zAmATe amArAmAM ahaMtA mamatA kare che? ame keInA thayA nathI ane thanArA paNa nathI. eka aMgArakarmakAraka uSNatratamAM tApathI atyaMta pIDita tha ane tene atyaMta tRSA lAgI. te eka savara pAse gaye sAvaramAMnuM sarva jala sukAI gayu hatuM. phakta eka khADAmA aneka durgadhI padArthothI mizrita gaMduM ja hatuM. teNe temAthI alpajala pIdhuM paNa tethI tenI tRSA bhAgI nahIM. te eka vRkSa taLe AvIne suI gaye. tene UMghamA eka svama AvyuM. temAM teNe sAta sAgaranuM jala pIdhuM. vizvavarti sarva nadiyenuM ane sarovaranuM jala pIdhuM. sarva kuvAo ane vApikAonuM ane sarovaranuM jala pIdhuM. tethI tene tRSAnI nivRtti thaI nahIM. te eka gaMdA jalanA palavala pAse AvyA temAthI puna- gaMduM jala pIvA lAge, hoye tenI tRSAnI nivRtti thaI nahIM te svapramAthI jAgRta thaye ane sarva svamAvasthAnuM smaraNa karavA lAgyo ane dukhI thaye. te aMgArakarmakArakanI peThe bahirAtmabhAvI manuSya bAhyavastunA bheganI AzAtRSNa vAsanAone piSIpaSIne thAkI jAya che te paNa teone kharAM sukha maLatA nathI ane -svAyuSyanI samAptinI sAthe parabhavamA kRta karmAnusAre anyAvatArane dhAraNa karI tyA paNuM bahirAtmadaSTithI bAhya padArtho sanmukha mana karIne bAlakanI peThe ajJAnamAM svajIvana vyatIta kare che. tevA ajJAnI bALajI rajoguNa ane tame guNamAM rAcImAcIne aneka pApakarmone samupArjana kare che. bahirAtma jIvonI evI 6 khamaya sthitine adhyAtmajJAnanI prApti vinA aMta Avato nathI. adhyAtmajJAnanuM zravaNa karavAmAM Ave ane adhyAtma jJAnanA granthanuM vAMcana karAya-paraMtu yAvat adhyAtma jJAnamAM AtmAne pariNAma thatuM nathI-tAvat avidyA-ajJAnane nAza thato nathI adhyAtmajJAna vinAnuM jIvana te kharekhara sukhamaya yAne prabhumaya jIvana nathI ema adhyAtmajJAnIo avabodhe che ane bahirAtmIya jIne te tene satya nizcaya thatuM nathI. teo mithyAtva avirata kaSAya ane bAhya vegathI karma grahyA kare che ajJAnI manuSya bAhya sukhanI lAlabAzI ciMtAmaNi ratna samAna amUlya AyuSyane kSaya thAya che tene jANI zakatA nathI. bALathI rAjyapadavIne dhAraNa karanArA rAjAo hoya, pradhAne heya, zakaTa heba, rabA . senApati hoya paraMtu jyA sudhI bAhya padArthomAM teo sukhanI AzAthI baMdhAyelA che jA sudhI te AzA-tRSNa-vAsanAnA teo dAso che. teo svayaM dukhI che tenI teo pAghaDI hevAthI anya manuSyone sukhI karI zakatA nathI. je bahitmabhAvathI bAvanunI
Page #704
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 602 ) Jie prApti mATe mahAAkArA kare che te anya manuSyane lagnamAM paNa sukha samarpavAne zaktimAna thatA nathI. mAyAnA adhArapacheDAthI bAhya vastuomA sukha nahiM chatAM ajJAnIone bAhyavastuomAM sukha bhAse che tethI teo khAdyavastunA bhAgA lAgavavAmA sarva samarpaNu kare che. mana vANI ane kAyAmAM Atmabuddhi hoya che tyAM sudhI satra duHkhanI kalpanAonA utpAda thAya che. mana vANI ane kAyAthI bhinnaAtmA che ane ana'ta sukhamaya che, ananta jJAnamaya che evA nizcaya thAya che tyAre sarva prakAranA dukhAnuM mULa ahaMmamatAnA aMta Ave che. anAdi kALathI jIvone bahirAtmabhAva che tethI teo anantAvatArI karIne manuSyAvatAramAM AvyA chatAM pUrva bhavonA rAga dveSanA saMskArAthI ekadama antazatmadazAne prApta karI zakatA nathI. kAi pUrva bhavanA saMskArI manuSyane karmanA ane AtmAnA bheda anubhavavAmAM Ave che. tataH pazcAt te ahirAtmabhAvane tyAga karIne antarAtmabhAvane prApta kare che. antarAtmabhAvane prApta karanArA manuSya deha vANI kAyA ane pacabhUtathI svAtmAone bhinna mAne che. antarAtmazAdhAraka manuSya svAtmAmAM antarAtmatva ane paramAtmatvanA nizcaya kare che. te khAhya vastumAMthI sukhanI buddhinA tyAga kare che ane AtmAmAM sukhanI buddhinA nizcaya kare che. narUM kALo savaM-ananta prahma, AnantajJAna, ananta varzana ane anantacAritrane te svAtmAmAM sAkSAtkAra kare che. rajoguNu tameguNa ane sattvaguNuthI brahmasvarUpa-AtmasvarUpa bhinna che evA nizcaya karIne mehamaya manavRttine tyAjya gaNe che. mehamayamaneAvRtti che teja saMsAra che ane tenAthI kanI vaNA grahavI paDe che evA nizcaya karIne te manovRttinA dharmathI svAtmAne bhinna anubhave che. kAma kreSa lAbha mAyA ityAdghi prakRtithI arthAt mAhavRttiyeAnA dAsa anIne rahevu e temane ucita lAgatu nathI tethI antarAtmajJAnIe mAhavRttiyAne jItavAne prayatna kare che. vikalpasa'kalparUpa mananI pelI pAra rahetu. AtmasvarUpa ananta AnaMdamaya che evA te zuddha samAdhithI nizcaya kare che. antarAtmamanuSyA pUrve zarIramAM ane zarIra bAhya padArthAMmAM sukha zAnti avaleAkatA hatA tenA bhrama tyajIne teo manathI para evA AtmAmAM sukhazAnti avalAke che ane jJAnAvaraNIyAdika kanei dUra karavA deva guru dharmanI ArAdhanAnA hetubhUta saddharma pravRttiyAne seve che; chatAM bAhyathI prArage vizvakalyANamayavyavahAramAM paNa bhAga le che. antarAtmAe AtmA ajIva puNya pApa Asava sa'vara nirjarA khaMdha ane mekSa e nava tattvanuM sAta nayAthI samyak svarUpa vakhAdhe che. temaja dharmAstikAya adharmAstikAya AkAzAstikAya pulAstikAya kAla ane jIva dravya e cha dravyane jANe che tethI svAtmAnA guNAne khIlavavAne mATe gRhasthadharmAdhikAre ane sAdhudharmAdhikAre sadguNavardhaka dharmakarmAne kare che. je AtmAe ahirAmadazA ane antarAtmadAne tyAga karIne paramAtmadazAnI prApti karIne paramAtmAe Awwwwwww wa zrI kumAga madha-savivecana. wer
Page #705
--------------------------------------------------------------------------
________________ antarAmadazAvALA paramAnaMdanI jhAkhI karI zake che. ( 603 ) thayA che. teonuM avalaMbana rahIne antarAtmAe savaguNene khIlave che ane A karmanI pravRtine kSaya kare che. jema jema mehanIyAdi kamene upazama sopazama ane sarvathA kSaya thato jAya che tema tema AtmAnA jJAnAdika guNeno AvirbhAva thatuM jAya che. anarAtmAo viSayanI vAsanAne TALe che ane bAhyamA sukhanI buddhine tyAga karIne AtmAmA sukhane anubhava kare che tethI teo bAhya jIvananI ane AtarajIvananI uttama pavitratA kare che. antarAtmAo brAhmaNa kSatriya vaizya ane zudra varNanI bAhyakarma dazAmAM rahyA chatAM ane te te pravRttimAM pravRtta thayA chatA paNa tenuM mana bAdyamAM rasIluM nahi banavAthI teo saMsAra vyavahAramAM aMze aMze nirlepa rahI zake che. sarva zaktionuM dhAma atarAtmA che. antaryAmI AtmAmA sarva padArthone prakAzavAnI jJAnazakti rahI che. deDAdhyAsa, nAmane adhyAsa, rUpa adhyAsa TALatA AtmAnI zuddhatAno anubhava thAya che ane tethI sarva vizvanA samrATa karatA, Indra karatA, te vAtmAmAM anana gukhavizeSa Ananda anubhave che tethI tenI dInatA TaLI jAya che ane antarAtmAmAM vyApI rahelA paramAtmapadamAM tenI laganI ekatAnatA lAge che. AvI sthitine te tyAgI avasthAmAM anubhava karI zake che. tata- pazcAt te mana, vANI ane kAyAnI zakitane tyAgI avasthAmAM anubhava karI zake che. tata pazcAt te mana vANI ane kAyAnI zaktine vizvajIvonA kalyANArthe vApare che. jJAnAvaraNIyAdi sarva karmanAM AvAthI sarvathA antarAtmAo mukata thatA nathI tathApi teo paramAtmAnandanI jhAMkhI karI zake che. A vizvamAM sarva jIvo ekadama akhtarAtmAo banI zakatA nathI. AtmA tyAre khAdya padArthone bhogavIne thAkI jAya che ane teNe sukha mATe je je bhegonI kalpanA karI hoya che temAthI tyAre tene Atmasukha maLatuM nathI tyAre tene vairAgya prAma thAya che. A vizvavatI padArthone bhegA karIne bahirAtmA sukha levA irache che te mA rahe che ane strI putra vagerethI sukha levA Icche che paraMtu tyAre tene satya sukha maLatuM nathI tyAre te bAhya vastuomA Asati dharata nathI ane bAhya vastuomAthI enA mamatAne tyAga kare che. bAhya vastuomA jyA sudhI sukhabuddhi che tyAM sudhI tene upadeza lAgato nathI paraMtu pitAne anubhava Ave che tyAre te bAhya zarIgadimAthI thatA mamatA dhyAsane tyAga kare che ane AtmAmAM sukha zodhe che svAnubhava vinA koi AtmAne nizcaya thatuM nathI. bAhya vastuomAM sukha che e anuSya anya na che tyA sudhI paramAtmA pite Ave to paNa manuSya, AtmAmA ekadama sukhane nizcaya karI zakta nathI. bahirAtmabhAvamAthI atagatmadazAmAM zane zane praveza karI zake che ke pUrvabhavane adhyAsI AtmA hoya che te ekadama beTigarbhadazAmAMthI anAja jAya che ane antarAtmadazAmAMthI tvarita paramAtmA praveza - 2 5 ki.
Page #706
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - ---- --- - -- - -- - - - - - - - * - - - - ( 604) thI kaga saMdha-saMcana. ~~ -~-~ ~~ ~ ~-~~ ~ ~ ~ ~ ~~ ~ ~ - - - - - - - hAra karatAM ane puNya karmone karatAM karatAM tathA sAdhuonI sevA karatAM anarAzAnI prApti thAya che ane bahirAtmabhAvane nAza thAya che. zrI rAjI viraprabhue kaivalajJAnathI pradhyuM che ke guruonI sevAbhakitathI ane paramAtmAnI sevAbhaktidhyAnathI anarApada prApta thAya che. je aMtarAtmAo sarvavirati sAdhu dharma aMgIkAra kare che teo vege paramAtmapadane prApta kare che. gRhastha dharma karatAM tyAgI sAdhudharmanI anantaguNI uttamatA che. sarva pAkiyAthI mana vacana ane kAyAthI nivRtta thatAM tyAgI dazAnI prApti thAya che. paMcamahAvrata ane paMcAcArarUpa sadharmakarmane sevIne rAdhue AtmAne lAgelI ananta karma prakRtine nAza kare che. yama niyama Asana prANAyAma pratyAhAra dhAraNa dayAna ane samAdhi e caganAM ane sevI teo paramAtmapadane prApta kare che. atarAtmA sAdhuo vyavahAra ane nizcayathI sadharma kamene seve che. bAhya nimitta kAraNarUpa pravRttine vyavahArapravRtti kathavAmAM Ave che ane upAdAnarUpa zuddhAtma pariNatirUpa zuddha kriyAne nizcayapravRtti kathavAmAM Ave che. aviratisamyagadaSTi gRharatha ane dezavirati gRhastha vyavahAra ane nizcayathI sadudharmapravRttine seve che. vyavahAradharmakarmane parihAra karavAthI vizvavarti sarva nIti Adi dharmane nAza thatAM dharmanI mahApralaya dazA thAya che tethI nizcayazuddha dharmapravRttine nAza thatAM vizvamAM sarva jInA hRdayanI zuddhatAne nAza thAya che. vyavahAradharmakarma vinA vizvavarti manuSyane eka kSaNa mAtra paNa cAlI zake tema nathI. nizcayatayA kathita dharmakarma vinA keI paNa mukti pAmyuM nathI, pAmatuM nathI ane bhavidhyamA pAmaze nahi-e niyama hovAthI gRhasthAo ane sAdhuoe svAdhikAre vyavahArathI ane nizcayathI dharmakane karavA joIe. antarAtmAo sadharmanivRttibaLe mana vacana ane kAyAnI pavitratA saMrakSI zake che ane pApa ane Asava tatvane parihAra karI te saMvara nirjarA ane vyavahArathI puNya tattvanuM sevana kare che. musalamAnI granthamAM zayatAnane eka khudAne pratispadhI karyo che. evA zayatAnane jene karma kathe che ane AtmAne khudA kahe che. vedAntIo zayatAnane mAyA yAne prakRti kathe che. tene nyAya karavA mATe atarAtmAo apramatta rahe che. sarva rAgadveSa kriyAo e ja bhAvakarma che. bhAvakarmane kSaya karavAthI dravyakarma prakRtiene satvara nAza thAya che. jainadaSTie kRSNa zreNika janakavidehI vagere antarAtmAo hatA. teoe dharmanuM jJAna dharIne paramAtmapada prApta karavA khAsa lakSya pragaTAvyuM hatuM. AtmAnuM zuddhasvarUpa anubhavyA pazcAt A saMsAra asAra lAge che ane tethI jJAnagarbhita vairAgyabaLe sarva prakAranI mahAsati nAza karI zakAya che. antarAtmAo jJAnagarbhita vairAgya ane svAtmAne uddhAra karavA samartha bane che. AtmAne uddhAra AtmA ja karI zake che. jemAM svAtmAne uddhAra karavA mATe paramezvaranI prArthanAo kare che ane pote kaMI sadguNenI vRddhi karavA prayatna karatA nathI teo paramAtmapadane prApta karI zakatA
Page #707
--------------------------------------------------------------------------
________________ SR antarAtma ane bahirAtma do vacce taphAvata zu ? ( dao5) nathI. AtmA pite svaguNa paryAne kartA che. AtmA svayaM karmakAraka che. te svayaMkaraNa saMpradAna apAdAna ane adhikaraNakArakarUpa che. AtmAnA asaMkhya pradeza che. pratideze anantajJAna, anantadarzana, anantacAritra, anantavIrya Adi anantaguNe ane anantaparyA rahyA che. AtmAnA pratipradezamA anantaguNene ane paryAne samaye samaye utpAdavyacakSuvarUpa brahmA hara ane viSNuvatrayI vyApI rahI che. AtmAmAM anAdikAlathI ananta zakti che tethI AtmA svayaM ananta zaktirUpa che. AtmAnI ananta zaktine keTalAka devIonA rUpa ApIne pUje che dhyAve che. AtmAnA jJAnAdi guNene kecita manuSya brahmA viSNu mahezvara gaNapati vagere denAM rUpa ApIne pUje che ane dhyAve che. jenadaSTie utpAdavyayadhruvatA e AtmAnuM lakSaNa che. AtmArUpa paramAtmAnA jJAnAdi traNa guNane vA utpAdavyayadhruvatAne brahmA hara ane viSNunA avatAranA rUpake ApIne vedAntIo teone dharmavyavahAramAM pUje che ane mAne che. AtmAnI sAthe lAgelA krodhAdikane mahAdeva brahmA ane viSNunAM rUparUpa avatAra mAnI leke teone pUje che-hyA che. antarAtmajJAnIo AtmArUpa paramAtmAnI rUpakedrArA thatI kalpanAone samya viveka karIne zuddhAtma svarUpamAM layalIna thaI jAya che. AtmAnI zaktithI anaMtarAtmAo aneka prakAranA camatkAra darzAvI zake che. bhUtakALamAM AtmAe camatkAra darzAvyA che. vartamAnamAM te darzAve che ane bhaviSyamAM te darzAvaze. antarAtmAo aneka prakAranA tyAgIonA veze ane gRhasthonA vepe hoya che. teonA bAhyasUkSma aneka lo pratipAdana karavAmAM Ave to paNa tenuM paripUrNa svarUpa kaI kathI zake tema nathI. bahirAbhAo bAhya rAjyasattA bhegathI je sukha bhegave che tenA karatA antarAtmAo zAzvata ananta sukhane anantaguNa sAkSAtkAra karI zake che. bahirAtmIya manuSya jagatanA sthala padArtho para sattA calAvI zake che paraMtu teo sthala padArthonI sAthe baMdhAIne tenA dAsa bane che tyAre antarAtmAo vizva para sUkSma sattA calAvI zake che ane sthala padArthomAM ahaMmamatAthI nahi baMdhAtA tenA para svasattA calAvI zake che. bahirAtmA pravRttinA dAsa bane che tyAre antarAtmAo pravRttine potAnI pAchaLa de che antarAtmAonI pAchaLa pAchaLa chAyAnI peThe bAdyavibhUtiyo doDI Ave che te paNa anarAtmAo tene bhogavavAnI vAsanA prakaTAvatA nathI ane ulaTA ne tenI upeTA kare che. bahirAtmAo bAhyasukhane mATe samAjaracanA kare che tyAre antagatmAo Atmika guNonI prApti thAya ane durgane nAza thAya evI daSTie samAjaracanA saMghanA kara che. bahirAtmAo prabhunA bhinna bhinna nAma rAga dhAna karIne prabhunA nAma ane AkRtinA AcAra tathA vicArabhede yuddho kare che tyAre anAtmA deva nAmabhede AcArabhede ane vicArabhede sApekSadaSTithI tavAra kheMce che paraMtu e na letA
Page #708
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 606 ) zrI mAga graMtha-vivecana, dhArIne dharmayuddho karatA nathI. vizvanA evA niyama che ke Ai vakhata A vizvapara jaDe vAdIonuM sAmAnya pravarte che, paraMtu jyAre jaDavAdIe khAhAsukhAmAM atyaMta lIna thAya che tyAre ante paraspara ahaMtA mamatAthI kalaze kare che tyAre manuSyanu aAtmAnA sadupadeza para kula lakSya kheMcAya che jethI jJAnI mahAtmAona dharmane anugarIne te AtmAnA prakAza karavA pravRtti kare che. yurapamAM ane amerikA vagere dezomAM jaDavAdanI atyaMta pravRtti thaI tethI tyA adhunA bALamukhApabhAgomAM tyAMnA leAkAnI pUrNa pravRtti thayA pazcAt tene tyAre satyasukhane anubhava nahIM Ave ane ulaTo duHkhAneAja anubhava Avaze tyAre te AryAvartanA manuSyeAnI peThe dhArmiMnivRttimaya pravRttine pasaMda karIne Atmika sukha zodhavA lakSya lagAvaze mAlyakAla yuvAvasthA ane vRddhAvasthAnI peThe darekane traNa avasthAmAMthI pasAra thavu paDe che, javAda che te bAlyAvasthA ane yuvAvasthA samAna mAhyapravRttimaya che tethI temA mananI bAhyaviSaye nmukhatA thAya e svabhAvika che. bhAratavAsIo AtmAmA ananta sukha che evuM mAne che tethI te bhUmimAM paNa tevA Andolane anAdi kAlathI prakaTe che, jethI dharmAMddhAraka antarAtmAonA ane paramAtmAnA atra prakaTabhAva thAya che. tIrtha kA vagere paramAtmA vageAdhavA. AryAMvatanI bhUmimAM utpanna thaelA manuSya game tevA cArvAka jaDavAdIo banIne khAdya padArthAMmAM sukha mAnaze haiye ate te AtmAnA nityasukha prati vaLaze. tenu kAraNa e che ke Ayyavartatu dharmavAtAvaraNa tene peAtAnI para asara karyA vinA rahetuM nathI. AryAvartamAM game teTalA dharmAM che ane navA utpanna thaze thoye vividha matabhedde paNa AtmAnA satya sukhane jaNAvaze ane tenI prApti mATe dharmAMta sthApaze. sarva dharmAnI Atmasukha mATe ekavAkyatA che. AtmasukhanI prApti karavI e manuSyajanmanuM kartavya che. manuSyAvatAranA alpAyuSyamAM satyasukha prApta karavAnuM che. tenI jo prApti na thaI ane zarIra mATImAM maLyuM te manuSyAvatAranI niSphaLatA avamedhavI. ahirAtmAe jyAre A pramANe Atmasukhane anubhava karavA prayatna kare che tyAre teone dehAdhyAsa TaLe che ane bAhyasukhA kSaNika che evo anubhava Ave che. AtmajJAnI guruonA sadupadezathI te AtmAmAM sukhane anubhava kare che eTale te nirupAdhi dazAne prApta kare che. bahirAtmAe jyAre tyAre antarAtma padane pAme che, antarAtmA thaelA manuSyA mA lakSmIvaibhavane kaI hiMsAkhamAM gaNutA nathI. devonAM sukhAne paNa te hiMsAkhamAM gaNatA nathI. AtmAnA satya sukhanA upAsaka teo mane che tethI tee bAhyasattAlakSmI vaibhavo mATe rajoguNI ane tamAguNI manI yuddhA karI manuSyAnA rakta vahevarAvatA nathI. adhyAtmajJAnamA masta thaelA bhAratavAsI antarAtmamanuSyeAnA hAthamAM jyAre sarva dezonuM gurupada Avaze tyAre sarva dezAmAM zAti pravaze emAM aMzamAtra sazaya nathI, antarAtmAe ja mahirAtmIya manuSyAnA --
Page #709
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - adhyAtma vidyA vinA uddhAra zakya nathI. ( 67). guruo bane che tyAre vizvamAM zAti pravartI zake che. samastavizvavatI manuSyane antarAbhAo arthAta AtmajJAnIo saguNanI zikSA ApIne satya sukha samaI zake che. vizvasamAjanI pragati karavI temAM kalezanA paraspara aneka sa gharSaNe uddabhave che ane temA aneka manuSyanA vicAro zabda ane azubha pravRttine sahavI paDe che tethI rtavya kAryamA adhyAtmajJAnIo vAstavika vijyane saMprApta karI zake che, adhyAtmajJAnIo mananI samAnatA saMrakSIne sarva azubha bhAvone dAbIne vAstavika vizvasamAjanI sudhAraNa karI zake che. A vizvamA adhyAtmajJAna samAna kaI jJAna nathI ane adhyAtmajJAna dAna samAna koI dAna nathI. adhyAtmAnanA Agama ane adhyAtma che tene cAra karavAthI satyavikvonnati thaI thAya che ane thaze bhAratavAsIonI pAse apUrva jJAnabhaMDAra che. sthala vizvamAM bhAratavAsIonI mahattA adhyAtmajJAnathI thaI che thAya che ane thaze adhyAtmajJAnanI prAptithI AtmAnI durbalatA naSTa thAya che. vIryahIna dabalamanu AtmajJAnane prApta karI zakatA nathI bhAratavAsIomAM hAla je kaMI durbaLatA dekhAya che te AtmajJAna vinA na thavAnI nathI. bhAratavAsIo adhyAtmavidyA vinA ekalI sAmAnmudhArAnI pravRtti pAchaLa paDaze to teo zuSka vicAra ane nirbalatA vinA kazuM prApta karI zakavAnA nathI. mahAvIra prabhue bhAratIya manubena balake vidhavatI sakala manuSyane uddhAra karavA mATe evA adhyAtmajJAnane prakAza karyo che ke jemAM hAlanI sAyansa vidyAnA mUlatone samAveza thaI jAya che. mananI durbalatAne nAza karIne AtmAnI zaktimAM pAramezvarI zaktine sacAra karAvanAra adhyAtmajJAna che, mATe adhyAtmajJAnanI prApti karIne manuSyae atAtmadazA prApta karavI joie mAyAnA Avone dara karIne AtmAnI tathA vizvanI gupta zakitane darzAvI ApanAra adhyAtmajJAna che adhyAtmajJAna prApta thayA pazcAta tribhuvananA svAmI banavAne utsAha prakaTe che ane sarva lIni nA banevI jANe AtmA mukta thayo hoya e bhAsa thAya che. AtmAthI sarva kAnI siddhi thAya che. A vizvamAM Izvarane pratinidhi kharekhara zarIra AtmA che, ema tmAnIne nizcaya thAya che tethI te Atmatatvane anubhava karIne sarva pravRttimAM svataMtra vihArI bane che. zAtAmAM ane azAtAmAM teo samajAtra dhArIne prArabdha vedanA ane anya jIvonA uddhAranA saradharmakAryamAM pravRtti kare che AbhA te ja parama che temAM vacce bheda karAvanAra rAgadveSAdika karma che evuM avadhIne teo rAjyanA parijanA :jJAna dhyAnathI kSaya kare che, rAgadveSa TALavAnI sAthe AtmAna guna su kara prI pere vizva para daSTi dhAraNa kare che samREvizvati ane na la tethI teonA hadayamAM prabhunI udA prakaTe che ane te badhAM ane 1 << e abheda bhAvanA dekhe che aAma thaM Izvara che ane tarI nAM phika ne prazA
Page #710
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 108 ) zrI pramANa macAvavecana ar svane tenA anubhava Ave che tethI AtmajJAnI jJa prANi ane mamu! evA udbhAnei khahAra kADhe che ane sakalakarmanI kSINatA karatA karatA jIvanmukata ane che. ayAtmajJAnI mahAtmA amuka dezakAlanA bAhyAcAra 'dhanAthI cukata rahe che. temA game te dharmAcara pravRttine seve che ane tyare che, te kapAtIta dazAmAM nimagra raNa pravRtti kare che. antarAtmAe adhyAtmajJAnanA sapUrNa rahasyAne adhyAtmaLi vadhI zake che ane vizvavati sarva dharmazAstro ane tenA vicArone samyaktvane hRdayamAM pariNamAvavAne svataMtra bane che. AtmajJAnI mahAtmAe AtmAnA upazamAdi nava dharmanA upAsa che. teo je dharmanI tiAbhAvatA thaI hoya che tene AvirbhAva karavAne Icche che. tyAgI AtmajJAnI mahAtmAe antarAtmA cagya kSamA saralatA nirahe'tA nirdebhattA ahiMsA satya asteya brahmacarya sattASa hRdayazuddhatA AtmaciMtavana bhakti dine prApta karIne AtmAne ja paramAtma rUpe prakaTa kare che. paramAramarzanamAM kahyuM che ke simAna nijJada dvino, avimAMya kArA, jamAtama pa se vaLuM, te no kru yAla. AtmAnA jJAnAdi ananta guNNA tiAbhAve rahelA che tenA karmAvaraNA dUra karI AvirbhAva karavA te ja paramAtma par che. hRdayanI bahAra paramAtmA padma prApta karavA javu paDe tema nathI. tame pAte ja paramAtmA che. je veLAe tamA pAtAne zarIra tarIke mAnA che te veLAe tame paramAtma svarUpathI bhinna che ane je veLAe tame pAtAne zarIra vANI manathI bhinna mAnA che te veLAe tame antarAtmArUpa che ane paramAtmAthI abhinna che. antarAtmA thayA vinA paramAtmAnA sAkSAtkAra thatA nathI ane svAtmAne paramAtmArUpa anubhavyA vinA dehArdinA adhyAsa TaLI zake tema nathI. AtmAne zarIrarUpa mAnI levAnI ajJAnatAthI sarve bhAtmAnI sAthe aikya thatuM nathI, temaja huM tunI vRttinA nAza thata nathI. AtmAnA sAkSAtkAra-anubhava thavAnI sAthe AtmA paramAtmAnA svarUpamAM kSaNe kSaNe utkrAnti karyAM kare che ane ante manuSyazarIrane te paramAtmAnuM devaLa banAvI de che. AtmAnA jJAnamA sa vizeya tarIke bhAse che eTale tenA ja AtmA svaya'jJAnI ane che; tethI te pustakA vinA sarva manuSyeAne dukhamAthI mukta karavAnA upAyAne batAvavA samartha thAya che. AtmAmA jJAnarUpe vedya ughaDavAthI pustakAkAra zAstronI AvazyakatA rahetI nathI. jJAnI mahAtmAe dehadevaLamA jAgatA deva samAna hAvAthI sarva manuSyeAne cAnyatA pramANe dharma zikSaNu Ape che. AtmA svaya paramAtmA che ane karmAvaraNu! TaLavAthI svayaM paramAtmA thAya che. tenI jhAkhI karanAra paNa vyavahAra * ane nizcayathI te saddharmAMkama arthAt te saddharmAnuSThAneAne seve che te te paramAtmA thAya che. paramAtmAnI bhAvanA thayA pazcAt paramAtmAmAM pariNamana thAya evA dharmakAryAM karavAnI jarUra che. gRhasthadharmanAM dharmakAryoM ane sAdhudharmanA dhakarmo karavAthI sarve jIvAnI rakSAdi karI
Page #711
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - zakA vinA zraddhA sahita pravRtti karavI. zakAya che ane vartamAnamA navIna karma na baMdhAya tathA bhaviSyamA pratyAkhyAnA divaDe navIna karma na baMdhAya evI saMvaranirjarAnI dharmapravRtti karI zakAya che. sadharmakriyAo vaDe svAtmAne tathA vizvavartimanuSyane zubha dharmane lAbha samApI zakAya che. jyA sudhI AtmAnI paramAtmatA thAya evI jJAnadazA sadharmapravRttimAM na mUkI zakAya tyAM sudhI AtmAne paramAtmA saMbaMdhI Atmika pariNamana jJAna prApta thatuM nathI, mATe manuSyae vyavahAranaya ane nizcayanayane mAna ApI sadharmapravRtti karavI joIe. tIrthaMkara paramAtmatA pragaTAvavAne tyAgI bane che, vanamAM dhyAna dhare che ane pazcAt teo kevalajJAna prApta karIne vizvavartimanuSyane uddhAra karavA sadharmakarmane seve che te anya manue AtmAnI paramAtmatA vyakta karavAne te pramANe avazya pravartavu joIe. AtmAmA vyavahArathI ane nizcayathI jJAna bhakti sevA upAsanA ane karmacAgane samAveza thAya che. vyavahArathI jJAnanI prAptinAM sarva sAdhanene sevI zakAya che ane nizcayathI AtmazuddhikAraka sarva dhyAnene dhyAI zakAya che, pazcAt sarva karmathI mukta thaI zakAya che. be ghaDImAM saMskArI AtmA utkRSTa vIrya pariNAme AtmAnI paramAtmatA pragaTAvI zake che te AnaMdaghanapadabhAvArtha ane gadIpaka pustakanA vAcanathI anubhavamAM Avaze. antarAtmAo gRhastha dharmakarmavaDe ane sAdhuo ucita karmakriyAvaDe AtmAnI zuddhatArUpa paramAtmAne prakaTAvo zake che. A vizvamAM AtmAnI zuddhirUpa paramAtmatA karavA mATe sarva manu vataMtra che. jeo svataMtra svAzrayI banI sa6dharmakarmathI AtmAnI zuddhatA karavA paramAtmasvarUpanI sAthe tanmaya banI jAya che ane nAmadehAdhyAsanI sAthe sarva vAsanAone bhUlI jAya che teo svayaM paramAtmArUpa pitAne sAkSAt anubhava karIne janma jarA mRtyunA du ne tarI jAya che. evA atarAtmAothI vizvanI pavitratA thAya che ane sava ne uddhAra thAya che. avataraNa -Agamanidi ane jJAnInI AjJAe dharme kamene sevavA joIe, temAM zaMkA vinA pUrNa zraddhALale pravRtti karavI joIe-te jaNAvavAmAM Ave che. AjJayA jJAninAM sevya-magItArthajanaiH zubham / subhaktizraddhayA karma saMprAptaM kramapUrvakam // 151 // Agamairyacca nirdiSTaM dezakAlAnusAri yat / jJAninAmAjJayA prAptaM kartavyaM dharmakarma tat / / 152 / / o
Page #712
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- --- - - - - - - - - mAba kapAsa na - - ( 10 ) zrI karmaga graMtha-vivecana. na kAryaH saMzayastatra zaGkAvAn patati dhruvam / / pUrNazraddhAvalenaiva zraddhAvAMllabhate jayam // 153 // zabdArtha-AtmajJAnIonI AjJAvaDe agItArtha manuSyae subhaktizradAvaDe kamapUrvaka saMprAsa calAkarma sevavuM joIe. AvaDe nidira, ca zabdathI nivaDe nirdiSTa ane dezakAlAnusArI je dharmakarma hoya tene jJAnIonI AjhAvaDe sevavuM joIe. uparyukta dharyuM kartavya kArya sevavAmAM saMzaya na kare joIe kAraNa ke zaMkAzIla patita thAya che. aeva pUrNa zraddhALalavaDe ja manuSya kartavya karma kare che jyane pAme che. vivecana-agItArtha arthAt bAlamanue jJAnIonI AjJA pramANe zubha karma karavA joIe. AtmajJAnIo para siddhAntanuM rahasya ane vartamAnakAlamAM kevI rIte zubhakarmapravRtti karavI te sArI rIte jANe che, mATe tevI dazA jeone jAgRta na thaI hAya evA agItArthajanoe jJAnIonI AjJA pramANe pravartavuM joIe. dharmadAsagaNi upadezamAlAmA nivede che ke-jJAnIonI AjJAthI Atmonnati ane vinaMti karI zakAya chesiddhAnta Adi aneka granthane abhyAsa karyA pazcAta dravyakSetrakAlabhAvathI sarva dharmonI utpattinA rahasyonuM jJAna karavuM paDe che, pazcAta aneka AtmajJAnIonA hRdayane anubhava karavuM paDe che, pazcAta AtmadhyAnasamAdhithI AtmAnubhavane sAkSAtkAra karavo paDe che, pazcAt sarvajInI gyatAne anubhava kare paDe che; tataHpazcAt gItArthadazA vA AtmajJAnInI dazA saMprApta thAya che, mATe tevI dazAnI prApti na thaI hoya tyAM sudhI svataMtratA te svacchaMdatAne pAtra bane che. gItA zAstranA abhyAsa mAtrathI banatA nathI paraMtu teone dhyAnasamAdhidvArA AtmAne UMDe anubhavasAkSAtkAra kare paDe che, vartamAnapravartitasarvadharmonA rahasyane anubhava karavo paDe che. vyAvahArika tathA dhArmika sarveriyAone dravya kSetrakAlabhAvathI anubhava karavo paDe che, tyArabAda svaparanI unnatinA vAstavika kAraNene sAkSAta anubhava kara paDe che, pazcAt gItArtha dazAnI prApti thAya che. adhyAtmajJAnanA sarva vidyamAna AdhyAtmika zAstrane anubhava karyAthI ane rAgadveSanA upazama kSapazamathI jeTalI prApta thAya teTalI vItarAgadazA prApta karyAthI tathA laukika samAja rASTrapravRtti tathA vizvajanonA vartamAnika AcArene paripUrNa anubhava kayAMthI gItArtha dazA prApta thAya che. te sarvane anubhava sAkSAt karanAra gItArtha thaI zake che. vedAntanA sarva zAstro anubhava karyAthI tathA sarva vedenA vAcyArthIne sAra grahaNa karavAthI tathA sarva upaniSadonA rahasyano anubhava karavAthI, sarva purANenA rahasyane anubhava karavAthI, sarva jainAgama prakaraNe grantha vagerene samyagra, anubhava karavAthI, bAIbala kurAna vagere je je dharmapustako gaNAtA hoya teone abhyAsa karavAthI ane
Page #713
--------------------------------------------------------------------------
________________ UR AtmAthI gItArthonA saMsargathI anero lAbha (611 ) anubhava karavAthI, sarva prakAranI pragati ane avanatinA hetuone samya anubhava karavAthI, sarva prakAranA dhArmika tathA vyAvahArika itihAsanuM manana karavAthI gItArthadazA arthAt jJAnInI dazA prApta thAya che. sarva prakAranA gazAstro maMtrazAstro ane itihAsanuM manana karavAthI gItArtha dazA arthAta jJAnInI dazA prApta thAya che. sarva prakAranA yogazAstro maMtrazAstro yaMtrazAstro ane taMtrazAstro anubhava karavAthI ane e sarva zAstronuM jJAna AtmAmAMthI kevI rIte prakaTe che tene anubhava karavAthI AtmajJAnInI dazA prApta thAya che. gaNitAnuga caraNakaraNanuga ane divyAnuyeganA sabhya anubhavathI gItArtha dazA prApta thAya che. gItA arthata jJAnIo AtmAnI jJAnAdi zaktine prakAza thAya evA Azayane anusarI zubha pravRttine darzAve che. AtmajJAnI gItArtho sarva prakAranA dhArmikAcArone ane vicArone udAraSTithI prakAze che. AtmajJAnI gItA sarva dharmomAM rahelA satya vicArane ane AcArano abhAva karatA nathI AtmajJAnI gItArtho dharmanAM laghuvatuMlAnI sAMkaDI daSTiyAmAM lokone ekAte baMdhAvavA mATe upadeza detA nathI paraMtu AtmAnA anata vartuLamAM sarva dharmanA vicAre ane sadAcAra samAya evI daSTithI upadeza Ape che. dharmane pakSapAta rAkhyA vinA satya vicArene grahavAne vyApaka naitika siddhAMta darzAvanArA AtmajJAnI gItA che; adhyAtmajJAnanA gItArthanI anantavartalasvarUpa brahmaNimA anya sarva jJAninI dRSTine samAveza thaI jAya che. AtmajJAniyenA ananta satya vicAre ane aneka sadAcAre che tethI teo amuka vicAra ane AcAramAM goMdhAI jatA nathI ane temaja anya manubene paNa amuka vicAra ane amuka AcAramA sApekSatA vinA godhAvAnI pravRtti karAvatA nathI rAgadveSanI vRttine kSINa karIne AtmajJAnI gItArthe AtmAnA svarUpane aneka nayathiI avaloke che ane sarva dharmomAthI aneka nayadariyenA vege satyAzene grahata kare che AtmajJAnI gItArthonI daSTimA sarva dharmo para samabhAva hoya che tethI teo sarva dharmanA satya rahasyane avabodhavA zaktimAna thAya che. AtmajJAniye sarva ne ravA samAna gaNe che ane te bAbatane teo svapravRttithI darzAvI zake che AtmAne anubhava sAkSAtkAra karanArA AtmajJAnI gItAne samAgama thatA grantha ane zAstronA vAcanane gI karIne teone sadupadeza zravaNa karavA sadA lakSya devuM joIe. AtmajJAnI gItA uMbara mAdavALA hoya e niyama nathI. teo sarva pravRttimAM svataMtra hoya che tethI tenI pravRti kaLI zakAtI nathI te paNa AtmajJAnI gItAne teonA vacana ane dayanI parIdI zakAya che. AtmajJAnI gItAthI sarva prakAranI mAnasika azAni TaLa che, ane tenA samAgamathI AtmA te svayaM paramAtmavarUpamaya thaI jAya che tene vAjAne sAna anubhava thAya che, tethI svAtmA ja AtmajJAnI gInAne niga karI zake che mAnI
Page #714
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10,8VP DIE AANVANT T ( 612 ) zrI gAma movicana. gIttA manuSya dharmane pravartAyanA zaktimAna Aya che. anya mayyAne pI banAvavA zaktimAn thAya che. gInA manuSye vizvamAM je kaI sukha kA khAnuM thAya tevA anya manuSya zaktimAna thatA nathI. gInAnavAnI sadI nI ginA vikAsa thAya che ane sarva dazAnA nagna aya . mana gItonA kAmathI sthAnI manuSyanA samAja sudhare che tathA vidhamAM sarvatra gArDananuM yApana karana tebhye zaktimAna thAya che. AtmajJAnI gItAryo vanamAnakALamAM je > smudhAraNA baMdha karavI gAya che te karavAne zaktimAn thAya che. AtmAnI rAtagInAthenI tattvajJAnamAM ekasarakhI zakyatA hoya che ane AcArAmAM dezakAlAdi bhedde bhedatAratamya DAya che. pAnI gItA~ jJAnanI mukhyatA kare che ane jyAM kricAnI AvazyakatA jAya che tyAM diyAnI pradhAnanA kare che. AtmajJAnI gItArtho pratyeka manuSyane tenA pazikAra pramA dharma bajAve che ane je kAlamAM jenI AvazyakattAthI > unnati karavAnI hoya che tenuM prAdhAnya kare che, AtmajJAnI gItA nA vicAromAM ane LAcAmAM paraspara sApethanA samAyalI ya che tethI teenA sabaMdhI jJAnI manuSyane koI jAtanI zA paDe che tA teo kartavyAya ane vicArAzayathI dUra kare che. mAnAnI mAmA sadharmAnI sApekSatAne purupara zRMkhalAnA akADAonI peThe sAdhI le che; tethI vizvamAM koi paNlR dharmanA saha jIsyane anyAya maLatA nathI. AtmajJAnIgItAdhAdvArA dharmanuM astitva sakSI zAya chaeN ane dhanu tathA dharmAMgAnuM sa rakSaNa karI zakAya che. AtmajJAnI gItA mahAtmAmAnI STimAM satyanA anaMtasAgara tarI Ave che, tethI te vizvavartimanuSyone satyane pUrNa lAbha avA zaktimAnlR thAya che, vizvamAM jeTalI zubhepamAA che te sarve kharekhara AtmajJAnI gItAni ApI zakAya che. dharmanI sthApanAthe ane dharmodrArArthe AtmajJAnI gItA nA avatArA thAya che. AtmajJAnI gItAE utsarga mAthI ane apavAda mArgathI dharma pravartAvI zake che. AtmajJAnI gItAryAM dharmanA rahasyone prakaTa kare che. AtmajJAnI gItAe vinA vizvajanAne kSaNu mAtra paNa cAlI zake tema nathI. AtmajJAnInI sarva EiyA khullI thaelI hoya che tethI te sarvadezIya sarva vyApaka vicArone ane pravRttine prakAzI zake che. AtmajJAnIgItA mahAtmAnI AjJAthI sarva dharmaka pravRtti karatAM AtmazuddhasvarUpanI prApti thAya che ane aneka jIvAnA uddhAramAM AtmabhAga Ape che. AtmajJAnI gItAknI sevAthI je Anubhivaka jJAna prApta thAya che tenuM varNana 'cai zakatu nathI, AtmajJAnI mahAtmAe ja IzvaranI pratikRti che. temanI AjJA vinA paramAtmapada prApta karI zakAtu nathI. AtmajJAnI gItArthe mahAtmAonI sevAthI ana'tabhavanAM pApA TaLe che ane e ghaDImA chevaTe paramAtmAnA sAkSAtkAra thAya che. AtmajJAnI mahAtmAonA AgaLa svAtmadazAnuM praspheTana karavAthI Atmazuddha jIvananI
Page #715
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - .... AtmajJAnIonA avala banathI uddhAra ( 613) prAptimAM aneka anubhava prApta karI zakAya che. AtmAnI zuddhatA karanAra AtmajJAnI gItAryo che te ajJAnI aMdhamanuSyane deranArA che. AtmajJAnI gItArtha mahAtmAo karmacaganI sarva zubhAzubha pravRttinA sAkSAt draSTA hoya che tethI teonI salAha pramANe vartavAthI ucca karmacAgInA padanI prApti thAya che. gItAnI sevA karIne ziebhakatoe AtmakalyANa karavA pravRtti karavI. AtmajJAnI gItArtha guruone pUchIne dareka pravRttimAM pravRtta thavAthI sarva kalyANanA mArge hastamAM Ave che. jeo gItArtha manubenA dAsa-ziva-antavAsI banIne teonA hadayamAM pravezI apa samAna bane che teo gItArthajJAnIonA rahasyane avadhI svaparane uddhAra karavA samartha bane che. AtmArpaNa karIne gItArtha guruonI sevA karavAthI apUrva anubhavone prApta karI zakAya che. AtmajJAnIonI AjJAthI attara vicArarUpa jIvana vahe che te AtmAnI paramAtmatA prApta karavAmAM kaMI vAra lAgatI nathI. AtmajJAnI gItArtha gurunI AjJAthI zubha karmane kamapUrvaka karavA evuM teonI sevAthI jJAna prApta karavuM joIe subhakti ane zraddhApUrvaka krama prApta zubha karmane karavA joIe. gItArtha guruonI subhakti ane zraddhAthI kamapUrvaka zubha karma karavAthI AtmAnA guNenI zuddhi karI zakAya che AtmajJAnI guru para jeTalI zubhabhakti ane zraddhA hoya che teTalI jaladI kArya siddhi thAya che. game te AtmajJAnI gurune prabhu samAna mAnIne temanI AjJApUrvaka kArya kare ane gurumAM subhaktizraddhA dhAraNa kare. paramAtmAnI peThe AtmajJAnI gItArtha guru para zraddhAzakti dhAraNa karo ane temanI AjJA pramANe pravRtti kare eTale tamane AtmA-paramAtmAno sAmakAra thayA vinA rahevAne nathI ema nizcaya mAnaje AtmajJAnI gurune prApta karIne temanAM aMkita kAne karatA raho ke jethI tame samasta vizvajananA uddhAramA upagrIbhUta thaI zake. AtmajJAnI gItArtha guruonI samAna tame svayaM banaze eTale sarva kartavya prasaMgocita karavAmAM svataMtra banI zakaze. AtmajJAnI guruonA para pUrva prema dhArA kare. AtmajJAnI guruo tamArA mATe avatArabhUta che. teonuM avalaMbana karyAthI tamArA uddhAra thavAno che mATe teonI sevA karIne kartavya karma karyA karo. piMDamAM sudhAro kathA vinA ke vizvane sudhAro karI zaktA nathI. je je unnatinA mArgo khullA karI zakAya che te prathama svAtmAmA karI zakAya che pazcAt samAjane tenI asara thAya che. AtmAnI gItArthaguruo AtmAne anubhava sAgata karIne AtmAnI tathA mananI zaktine khIla che; tethI teo bhakta zinI unnati karI zake che, mATe hAnithI AtmAnI guruonuM avalaMbana karavuM joIe AtmajJAnI gu vizvartisatra dharmo che je anya raheluM che tene prakAza karI vizvajanonI udAraddhi kare che ane kadAcagAthA aneka manubene mukta karI zake che saccidAnandaghana gha9 nI nA
Page #716
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kramAga graMtha-vivecana, ( 114 ) 6 jJAnanI vyApatAne pAra Ave tema nathI, AtmajJAnI gItA gurunI AjJA pramANe bhavya manuSyAe zula kAryAM karavAM joie ane azubha karmoMnA parihAra pharavA neie, zrI kezIgaNadharanI prApti karIne paradezIrAjAe Atmanniti karavAmAM khAmI rAkhI nahotI. paradezIAjA pUrve nAstika hatA, paraMtu AtmajJAnI gItA zrI kazIkumAranA sadupadezathI AAstika banyA ane tethI tenA dezavAsIonI dharma upara zraddhA vadhI, A uparathI avaLeAdhavAnuM ke AtmajJAnI gItA guru anya manuSyA para keTale Adhe upakAra karI zake che. AtmajJAnI gItA gurunA caraNakamalamAM AveATavAthI ahaMtAmamatAnA nAza thAya che ane hRdayanI zuddhi thatAM AtmasAkSAtkAra ane prabhusAkSAtkAranA mArga khullA thAya che, jeo AtmajJAnI guruethI svahRdayane gupta rAkhe che tee jo karADA varSa paryanta AtmajJAnI guru pAse rahe che, te paNa teneA uddhAra thatA nathI, mana vacana ane kAyAnI sa pravRttiye| zrI gurune jaNAvavI ane temanI AjJApUrvaka pravRtti karavI ke jethI AtmAnnatinA mArgo khullA thaI zake, zraddhAbhakitathI zrI AtmajJAnIgurune sarva samarpaNu karavAthI nirdoSa karmacAganA mArga khullA thAya che. zrI vItarAga sajJaprarUpita AgamAe je je kartavyakama karavAnI AjJA karelI hAya ane nigamee A jaina vedoe je je AjJAe svAdhikAra kartavyakani mATe kahelI hoya ane jJAnIgItA guruee svAdhikAre tenA niNya karyAM hAya te te katavya karmAMne karavAM joie, Agama, AyanigamA, ArTapaniSado, granthA vagere sadbhAnA AdhAre kartavyakamAM karavA joie, karADA varSathI AtmajJAnIo je je thayA teoe pAtAnA anubhavone zAstromAM dAkhala karyAM che te anubhavIne nAstika manIne ekadama hasI kADhavA e kaI rIte caiAgya katanya nathI. Atma jJAnI jIvanmukata mahAtmAonA anubhavonA saMgrA rUpa zAstronA sUkSmAddhithI abhyAsa karavo joie ane tethI pUrvanA samAjanA vicArAnu ane AcArAnu jJAna prApta karavu joIe. AgamA ane AryuMve, A+paniSad tathA AcAryAMnA granthA vagerenA abhyAsa karIne AtmAnnati karavA svAdhikAre gurvAjJAthI pravartavuM joIe. Aya purANA A granthA vageremAthI je je satyo peAtAne maLe te grahaNa karavA joie. Aya AgamA, Ave, granthA vartamAnakAlanA AtmajJAnI gItAnA anubhava ane pazcAt svAtmAnA temAM prakaTate anubhava e traNathI aikaya karIne dhama~kama karavA joIe ane laukika vyavahArika kAryoMmAM paNa vartamAnakAlIna anubhavI karmacAgIonI salAha leI pravatavu joIe. bhUtakAlanAM AgamAne A vedane hRdayamA dhAraNa karIne AtmajJAnI guruo vartamAnakAlanA anubhava kare che; tethI AtmajJAnI gurunI AjJA pramANe pravRtti karavI joie. AtmajJAnI gurue trakAlamA matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana pavajJAna, kevalajJAnarUpa tattvajJAna mAnI eka sarakhI sthiti alakhAdhe che ane dharmAMcArAmA parivatanA te dezakAlAnusAre INSANIN nanny V " LE JANENT TO to my mobs wegant
Page #717
--------------------------------------------------------------------------
________________ = 2 6 / / ==y=== = ge E = zaG - = = feme a @ Esat = = = = = = E kwaa / = = . - = = as at a -- 2 ebs = = : - _ -- - = 2= 44 : 5. ____ _ = = i Tue se z %0 jiji Az =zo a, = _ _ ==== o Baqaa ye - - - age - - -- = // = = = > = -- 5 -------- = = = = = a = = = = = _ = = - = - - - - = = = = - => / / / as a to a t - .. jJAnanA mArga che ne ekasa sadAya layasa rahe haiM nathI temAM go gabe kaa ==== : =====> We are a sa - - - - = = = = _ - - 2 - - / = - - at t - - = = - devananA - .. = = Ye - - 1 : / ---- - -
Page #718
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 616) zrI karmacAga caMca-savavecana. - ~ thayA teoe te te kSetrakAlAnusAre dhamajIne dharmakAryamAM pravartAvyA hatA. paraMtu te upara lakSya rAkhIne vartamAnakAlIna AtmajJAnI gurunA vacane para pUrNa vizvAsa na rAkhavAmAM Ave ane bhUtakAlIna zAstronA AdhAre vartamAnakAlIna gurune AcAre jovAmAM SaSTine AgaLa karavAmAM Ave che-te tenuM pariNAma e Ave che ke vartamAnakAlIna AtmajJAnI sadugurune anAdara thAya che ane tethI AtmAnI zakitane khIlavI zakAtI nathI, tathA te zaktithI dharmanI vRddhi karI zakAtI nathI. bhUtakAlanI te samayanI paristhiti, tatsamayanI kSetrasthiti, ane vartamAna samayanI paristhiti tethI bhinna hoya tethI bhUtakALanA maMtane AgaLa karI vartamAnakAlIna gurunA AcAro avalokatA pheraphAra dekhAya ane tethI vartamAnaguru ke je vartamAna samayanA dharmanetA hoya teo para zraddhA nahIM rAkhavAthI samAja saMgha vagerenI avyavasthA thaI jAya che; bhUtakAlanA ane vartamAnakALanA keTalAka dharmAcAre eka sarakhA rahI zake che ane keTalAka dhamacAre eka sarakhA rahI zakatA nathI tenuM rahasya te gItArtha guru vinA bALajI jANI zakatA nathI, mATe vartamAnakAlIna manuSyae dharmAcAra parivartananuM svarUpa gurumukhathI dhAravuM joIe. dezakAlayege vartamAnakAlamAM aneka paristhiti ubhI thAya che ane tethI dharmarakSaNArthe bhUtakAlanA AcArethI ane vicArethI vartamAnakAlanA AcAranI ane vicAranI pravRttimAM bhinnatA thAya e svAbhAvika che. vartamAnakAlamAM jevI dharmapravRtti mATe AtmajJAnI guru AjJA kare te pramANe pravartavuM joIe. dharmAcArazAstromAM ane dharmAcAromAM dezakAlAnusAre AjasudhI parivartana thayAM kare che. je dharmamAM dezakAlane anusarI parivartana thatAM nathI ane je manuSyamAM Agama ane Aryavedane anukala pragatizIla parivartano gurunI AjJApUrvaka thatAM nathI te dharmane ane te dhamanI samAjano vizvapaTa parathI lepa thAya che. zrIzaMkarAcArye te samayane anusarIne vaidika vedAnta dharmanA keTalAka vicAramAM ane AcAramAM parivartana karyA ane tethI teNe dharma samAjanI te samayanI paristhitinI anukUla racanA karI tethI teNe bauddha dharma para phaTake lagAvyo ane jaina dharmanA upara paNa keTalIka asara karI. zrIzaMkarAcArye keTalAMka bauddhonA tane graha tethI rAmAnujAcArya tene pracchanna bauddha kartha che. anyadharmIonI sAme ubhuM rahI zakAya evI dharma vicArazreNithI teNe brahmanI vyAkhyA karI. rAmAnujAcArye paNa vedAnta dharmamA ja samayane anusarI pheraphAra karyo. A pramANe vedAntadharmamA AcAryoe te te dezakalAnusAre pheraphAra karyA ane dharmAcAra zAstromAM ane dharmAcAramAM te te vartamAnakAlamA aneka parivartana karyA ane vaLI eTalA sudhI chUTa mUkI ke vyAsasUtra, upaniSade ane bhagavadgItA upara game te tane upajAvI mULa kene baMdhabesatI TIkA karI zake te dharmAcArya tarIke thaI zake. A pramANenI teonI udAra zailIthI bauddhonA ane jainenA udayakAlamAM je dharmanI saMkIrNadazA thaI
Page #719
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - dara rana ja phUTana. hatI te daranI khaH kR i dareka para yuda kudaka AjanI nAnA e pramANe dezakAlArI vicAre che ke, paraMtu eka ara paraMparA rahe che te darzana kucita thara lAge che ane parike ke huM ravi vizvamAM arAjaya rUpamAM rahetuM nathI. paraMtu te ja dvire anya je hayAtI dharAve che temAM ja thAya che ane te ina. ma. anya jIvana dharmamAM dAkhala thAca che. era sarakAlIna - gu. A ane Acare vagerenA anukula vicArechI je urikara dine. kA. maMkameMkarara . . kare te pramANe prarva je. AjanA yuH vicAra ane tenA upadezanA pratika aAke ya che ene aneka pariTa daDara karI prasaMga prApta thAya che. huM te . a ne kada = .. bhavya manue te . sI.thI-jaDarathI nuM raTa karaze - kAlamAM je izu saMve dura thAya che te samaye vana dina. tene - kamane darzAvIne dha ra kara zake che. phakata takana ane prazna pharane ekAnta mAnyatAne ekane asvIkAra karI naMkhAna kAraka eka karo amuka rItithI pravarte che. takalana kare. ane kiDane ra ne vartamAnakartavyane avI zake che te joI ne nigameI. - ira pa ka ghaTatAM dhArmika cAranAM parivartana karIne sAjana ane saMdana. uti te manane dharmanA na pI zake che .. . kunaDa rapha evuM cothIne 2 ene te ja pravartavuM je e. rA - dharmakarmanI AjJAmAM zaMkA karavI nahIM. karake varada hIna , bharU. 4- 45 zaMsa karavAthI rAjyanI saMsI dezanI ane samAjanI pavitA! Ta . Page #720
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 218 ) zrI kama yAga graMtha-savivecana. pravRtti darzAve che. mATe tenA para ane kartavya dharmakarma para pUrNa zraddhA dhAravI joIe, pUrvAgrA phrenaiva zraddhAoNmate jJam e sUtra sarvathA sarvadA satya che. pUrNa zraddhALalathI dareka dharma karma pravRttiyethI pravIne icchita phAryanI siddhinA jaya prApta karI zakAya che. AtmajJAnI gItA mahAtmAo dharmAvatArarUpa hoya che tethI teonA caraNeAmAM zI namAvIne tenI AjJAe pUrNa zraddhA khalavaDe zirasAvadha karavAmAM AtmAnnati thAya che. bhUtakAlInajJAnImahAtmA te te dezakAlanA dharmapravatA hatA ane vartamAnakAlIna kSetradezaparatve bhinna bhinna mahAtmAe AtmAnI zuddhatA karavAmAM dharmapravata keA che, dhama ne pravartAvanAra avatArI mahApuruSo mATe vedAntI svAmI vivekAnanda zuM kathe che te vivekAnandavicAramALA pAcamA puSpamAMthI nIce pramANe utArA karavAmAM Ave che. 5 AAA WA MAA " " koi manuSye jIsasa krAIsTane kahyu ke, 'paramezvara sAthe mArA meLApa karAvI Ape !' eTale tenA uttaramA krAIsTe kahyuM-jeNe mane joyA che teNe paramezvarane ja joyA che !' jIsasa phrAIsTa eka mAnavadehadhArI hatA-eTalI ja vArtA ApaNA dhyAnamAM rahelI che. paramezvara satra vyApaka che; jyAM tenI vyApakatA na heAya, evu' kAMi paNa sthAna che ja nahi; paraMtu ApaNI manAbhUmikA ja evA prakAranI racAelI che ke, avatArI puruSAnA paricayathI ja ApaNe tene oLakhI zakIe chIe. je je veLAe avatArI puruSa nirmANu thAya che, te te veLAe mAnavImanane izvaranA astitvanA sAkSAtkAra thAya che. janmathI ja e avatArI puruSAnI ane ApaNA sAmAnya manuSyeAnI dizA bhinna bhinna heAya che. ApaNe A jagamA janma dhAraNa karIe chIe, te veLAe kevaLa eka bhikSuka jevA hAIe chIe ane mahAtmAe janmasamayamA paNa sArvabhauma rAjA jevA hoya che. ApaNe eka anAtha bALaka jevA hAIe chIe, mAgane bhUlI gayelA manuSya jevI rIte dhRtastata bhaTakatA hAya che, tevI ja ApaNI sAmAnya manuSyeAnI sthiti che. ApaNe janma zAmATe dharyAM che ? ane ApaNu karttavya zuM che ? ityAdi aneka praznAnAM ApaNAthI uttara ApI zakAtA nathI, ApaNA janma ane AyuSyakramanA atima hetu zuM che e ApaNAthI kahI zakAtuM nathI. Aje ApaNe eka rIte vatA hoie, teA AvatI kAle vaLI ApaNA vartanane mItte ja prakAra jovAmA Ave che. samudramA paDelA eka tRNubhAga jevI rIte pratyeka laharI sAthe nIce uMcA thayA kare che, te ja pramANenI ApaNI avasthA paNa che. vaTALIyAmA sapaDAyeluM ekAda pIchuM (pAkha) jevI rIte game tyAM UDI athavA ghasaDAya jAya che, te ja pramANe sauMsAranA jhaMjhavAteAmAM sapaDAelA ApaNA jIvA paNu game tyAM laTakatA hAya che. jo ApaNe mAnava jAtinA itihAsanuM avalAkana karIe, te ApaNe e ja joI zakIe chIe ke, avatArI puruSa nitya janmane dhAraNa karatA hAya che ane temanA
Page #721
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - avatArI AtmAonuM matavya. ( 9 ). janmakALathI ja temanA kAryanI dizA niyata thayelI hoya che. temanA kArya ane temanA mArgo prathamathI ja saMpUrNa rIte rekhAkita thayelA hoya che, ane mahAtmAoe aMkAvelI rekhAnuM kiMcitmAtra paNa ullaMghana karatA nathI-ema paNa ApaNuM jovAmAM AvI zake tema che; kAraNa ke, e mahAtmAone janma eka viziSTa hetunI siddhi mATe ja thayelo hoya che, paramezvaranA amuka eka viziSTa saMdezAne samasta mAnavajAti parvata pahacADI de e ja temanuM kArya hoya che. kaDAkAbaMdha vAdavivAda kare ane buddhivAdathI pitAnA kathanane siddha karI batAvavuM--e temane hetu hatuM ja nathI ane teTalA mATe teo buddhivAdanA unmAdamAM kadApi paDatA ja nathI. temanA kathanane vyakta karavA mATenA je koI paNa prame hoya che te prameyanA satyatvane temaNe kadApi buddhivAdathI siddha karyuM hoya-ema kayAMya jevA ke sAMbhaLavAmAM AvyuM nathI. temanAmAnA eka paNa mahAtmAe kadApi buddhivAda karyo nathI; ane temaNe buddhivAda karavo paNa zAmATe joIe vA? kAraNake je pramenuM teo pratyakSa avalokana kare che ane jemane temane pratyakSa anubhava thayA kare che-teTalA tane ja teo leke samakSa vyakata kare che satyane temane pratyakSa sAkSAtkAra thayela hoya che, eTaluM ja nahI, paNa bIjAone paNa te satyane sAkSAtkAra karAvI ApavA mATe teo taiyAra heya che. "paramezvara che ke kema?" e prazna tame mane pUcho ane tenuM huM hA, paramezvara che!" evuM uttara ApuM, eTale tarata tame "paramezvara che, ema tame zA AdhAre kahe che? e eka bIjo prazna pUche che; tamAre A prazna mArA kaI saMpuTamA-AvIne atharatAnI sAthe ja mArA manamAM je gabharATa vyApI jAya che. tenuM varNana sarvathA azakaya che. game tevI eka kAraNaparaMparAne tamArA samakSa rajU karIne tamAre mAga te kathanamAM vizvAsa baMdhAvavA mATe mArI buddhi game tevAM ADAavaLAM phAphAM mAravA maMDI jAya che; paraMtu koI ekaavatArI puruSane tame evo ja prazna pUchyuM hoya, to tenAmAM sAkSAta paramezvarane sAkSAtkAra karAvI ApavAnuM sAmarthya raheluM hoya che. "paramezvara che-ema tame zA AdhAre kahI zake che ? e praznanA uttaramAM avatArI-pu mAtra eTalA zabdo ja uccAre che ke;-" juo, A rahyo paramezvara !" tene ane paramezvo buddhigamya maLI meLApa thayelo hoto nathI. buddhinA ghaTapaTanI khaTapaTa karIne tene paramezvagnA astitvane siddha kareluM hotuM nathI, kiMtu teNe paramezvaranA astitvane pracada milanathI ja sAzAtkAra kara, hoya che. te kayAMya aMdhakAramAM aTavAyA karatuM nathI, kiMtu prakAza tenI aai samada ja hoya che. A Tebala mArI dRSTithI mane dekhAya che, eTale have ke me neTA ane be tevA buddhivAdathI ema siddha karavAne yatna kare che. A Tebalanu astitva che ja nahi. te huM tenA sthAnane satya tarIke svIkArI zakIza kharo ke? huM tyA Tebane anya eka karuM chuM tyAM pachI viruddha pakSanAM game teTalA pramANe hoya, te , ane te mArA dila
Page #722
--------------------------------------------------------------------------
________________ - na - - - - - - - - - - - ( 62 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. mAnya na thAya, e sarvathA svAbhAvika ja che. e ja niyama mahAtmAone saMbaMdhamAM paNa lAgu paDe che, temanAM avatArakArya temanA mArga ane temanA aMtima hetu Adi sarva temanI daSTi samakSa hoya che; ane tethI koIpaNa prakAranI paristhitinA ge temanA cittane bhramane sparza thaI zakato nathI. temanAmAM AtmavizvAsa saMpUrNatAthI vasate hoya che, ane temanA je AtmavizvAsa kaI paNa prakAranA sAmAnya manuSyamAM maLI AvatA nathIja. "paramezvaranuM astitva tamane mAnya che kharuM ke?" "punarjanmane tame mAne che kharA ke?" athavA "amuka eka janma tamane mAnya che khare ke?ItyAdi prazna ApaNe eka bIjAne pUchayA karIe chIe, paraMtu e praznonA nizcita uttare ApavA mATe kivA meLavavA mATe je mULa AdhAranI AvazyakatA hoya che, te mULa AdhArane ja ApaNAmA abhAva che. ApaNe mULa pAyAne ja bhUlI gayA chIe; ane e pAce te. anya kAI nahi, paNa kevaLa AtmavizvAsa kiMvA AtmazraddhA ja che, jenAmAM AtmavizvAsa ja nathI tenA manamAM bIjAo viSene vizvAsa kevI rIte utpanna thAya vA? mAruM potAnuM ja astitva nizcita che ke nahi, ene ja prathama te mane nizcaya nathI. eka kSaNe mAruM astitva sArvakAlika bhAsatuM hovA chatAM anya kSaNe huM mRtyunA bhayathI tharathara kaMpavA maMDI jAuM chuM eka kSaNe huM amara chuM ema mane bhAse che, ane dvitIya kSaNe kaI eka yatkiMcita kAraNathI huM keNuM ane kyAM chuM, eTalA bhAnane paNa huM bhUlI jAuM chuM; arthAt huM jIvato chuM ke marI ga chuM e paNa mArAthI samajI zakAtuM nathI. enuM karaNa kevaLa eTaluM ja che ke, mArAmAM AtmavizvAsane sarvathA abhAva che. je pAyAnA AdhAre imArata caNavAnI che, te pAye ja ukhaDI gaele che. ane te ja e paristhitinuM mULa kAraNa che; mahAtmAo ane sAmAnya manuSya madhye je bheda rahelo che te eka ja che. mahAtmAonAM aMta karaNamAM saMpUrNa AtmavizvAsane nivAsa hoya che ema nitya ApaNA javAmAM AvyA kare che, ane temanAmAM ATale badhe AtmavizvAsa kevI rIte udbhave che, e ApaNAthI kaLI zakAtuM nathI. mahAtmAo pitAviSe je kAMI paNa kahe che te temanA kathananI utpatti karavAne ApaNe anekamANe prayatna karyo karIe chIe tenuM kAraNa paNa e ja che. mahAtmAnA eka vacana viSe sahastra manuSyanI sahastra utpattio bahAra paDe che tenuM kAraNa paNa e ja che temane temane anubhava kevI rIte thaye-enuM rahasya ApaNA jANavAmAM hatuM nathI. ane tethI ja temanA vacane tatkALa ApaNu gaLAmAM utarI zakatAM nathI, eTale pachI temane samajI levA mATe ApaNe sahasAvadhi prakAranA prayatno karyA karIe chIe. mahAtmAo belavA mADe, eTale samasta jagat ekatAnatAthI temanuM bhASaNa sAMbhaLavA mATe che. temanA bhASaNamAM pratyeka zabda zuddha anubhavasiddha hovAthI te pratyeka zabda eka eka bANa samAna ja hoya che. temanA pratyeka zabdanA pRSTha bhAgamAM sAkSAta vizvazakti ubhelI
Page #723
--------------------------------------------------------------------------
________________ il all sadagurunuM mahattva * ( 2 ) hoya che. arthAt evI zaktinI sAhAsya vinA kevaLa azakta zabdonI zI mahattA hAI zake vAru ? paraMtu tamArA bhASaNane pRSThabaLa maLatu hoya te tame game tevI bhASAne prayoga kare ane kaI paNa prakAranI vAkacaracanA kare te paNa tenuM utkRSTa pariNAma ja thAya che tame yAkaraNazaddha bhASA bole che ke nahi athavA te tamArI bhASA sudara che ke nahiM? evA evA praznonuM tyAM mahatva ja zuM che vAru? tamAre je kaI kahevAnuM che temAM vAstavika tAtparya zuM che, e ja mAtra mahatvano prazna che ane anya AnuvaMgika viSanuM tyA leza mAtra paNa mahatva nathI. jo tamArI pAse satya tAva hoya, te tene tame game tevA vAMkAcUkA rUpamAM Ape, tenI koI paNa ciMtA nathI, kAraNa ke rUpane prazna leza mAtra paNa mahatvanuM nathI. je kAIpaNa dAna ApavuM hoya to te ApavAne eka mArga zabda ja che arthAt aneka prakAranA mArgomAne e paNa eka mArga che. kevaLa motane dhAraNa karavAthI paNa pitAnuM viziSTa kArya siddha thavAno saMbhava hoya che. saMskRtamA nita likhita arthane eka zloka che, "gurune meM vRkSataLe beThelA joyA temanuM vaya soLa varSanuM hatuM. temanI sAme temanA ziSya be hane ane te eMsI varSanI vaya hate. sadaguru sarvathA stabdha thaIne beThA hatA ane e ja mArge temanuM adhyApana cAlyA karatuM hatuM e ja mAge (ktabdhatAthIja) temaNe zaMkti hRdayanI sarva zaMkAonuM nivAraNuM karI nAkhyuM. keTalIka vAra e mahAtmAo sarvathA mUvRttimAM rahenArA hoya che, tathApi kevaLa mana para AghAta karIne teo satyano prasAra karatA hoya che. lekazilAnuM temanuM kArya kevaLa manaThArA ja thayA kare che e kAryanI siddhi mATe ja temano avatAra thaelA hoya che-paramezvarane saMdeza mAnavajAtine pahoMcADI de e ja temanuM kArya hoya che. teo zAntatAthI AjJA karatA hoya che ane ApaNe temanI te AjJAne mAnya karatA hoIe chIe. " jAo ane me tamane je kAI paNa kaheluM che te tame jaIne samarI jAnane kahI saMbhaLAve ane tamane meM je kAI paNa AjJA ApI che te AnAone pALavAnuM temane paNa jazu." AvA arthanuM eka vAkya bAyabalamAM che te te tamArA jevAmAM AvyuM haze ja pitAnuM aMtima kArya zuM che ? enuM kAisTane kadApi vimara thayu nadInuM ane te kAryamAM tene vizvAsa avicaLa hate. e muddo tenA ekaMdara jIvanakamamAM anekavAra jovAmAM AvyA kare che vizva mahAtmA tarIke jemanI pUjA karatuM hoya che, te sarva mahAtmAomAM AvA prakArane dRDhatama AtmavizvAsa vasate Apane daSTigocara thA che evA je mahAtmAo te A pRthvImAnA chavina paramezvara ja AvA maTAbhAge comA je ApaNe ApaNuM mane na gamyo ne pachI kenA ane mAM eka vAya ? paramezvara ke have joIe-e vizenI kalpanA : mArA manamAM karavuM 8 ,
Page #724
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -- - - - - - - -- (622 ) * zrI karmayoga graMtha-savivecana ane vicAra karatAM karatAM chevaTe ekAda kSullaka ane asatya kalpanA mArA manamAM uddabhUta thAya che. evI mudra kalpanAonI pAchaLa paDIne paramezvarane zodhavAne je prayatna-te kharekhara eka mahApAtaka ja che. huM netre ughADIne mahAtmAonA caritrane jovA mAMDu chuM eTale mAruM mana AzcaryathI cakti thaI jAya che ane temanAmAM mane paramezvaranI vizALatAne sAkSAtkAra thayA kare che. mArI pitAnI kalpanAzakitane game teTalI vistRta karIne meM paramezvara viSenA je anumAna karelA hoya che, temanAM karatAM paNa keTalI badhI vizeSa vizALatA mahAtmAomA mane daSTigocara thayA kare che ! udAharaNarthe dayAnI ja kalpanA laIe. mArI pitAnI dayALutA eTalI badhI vizALa che ke je mArA gajavAmAMthI koIe eka pAI paNa kADhI lIdhI hoya, te te pAI kADhI lenAranI pUMThe paDIne tene vagara bhADAnI keTaDImAM besADavAnA prayatnane huM prathama AraMbha karuM chuM. AvI vizALa! dayALu buddhi dharAvanAra puruSanA hadayamAnI dayAlutA viSayaka kalpanA keTalI vizALa haze, ene vicAra tame pote ja karI le. temaja enAthI kSamA vizenI mArA jevA eka kSudra manuSyanI kalpanA keTalI moTI ane vistRta haze, enuM anumAna te sahajamAM ja karI zakAya tema che arthAt mArI te kalpanA game teTalI vizALa thAya, te paNa te mArA pitAthI bAhya hoI zake tema nathI ja-e te spaSTa ja che; ane je mArA astitva viSe kahevAmAM Ave te kevaLa eka ja zarIrathI baMdhAyeluM che, eTale temAMnI kalpanAo keTalA pramANamAM vizALa thaI zake-e spaSTa hovAthI e viSe jUda hisAba karavAnuM kAMI paNa prajana nathI. pitAnA zarIrathI bAhyA bhAgamAM uyana karavAnuM sAmarthya keTalAmA che vAruM ! ApaNumAnA ekemAM e sAmarthya nathI-evo mAre daDha nizcaya che. ApaNuM pracalita AyuSyakramamAM ApaNane je koI paNa premAMzane anubhava thAya che tethI bAhya IzvarIya premanI kalpanA ApaNAthI karI zakAya ema che kharU che ke jene ApaNane anubhava thayela na hoya, tevI kaI paNa vastu viSenI kalpanA ApaNAthI karI zakAyae kadApi zakya che ja nahi. arthAt paramezvara viSenI koI paNa kalpanA karavAne huM game te pracaMDa prayatna karuM te paNa mAre te prayatna vyartha ja thavAne-emAM leza mAtra paNa saMzaya nathI prema dayA kSamA ane pavitratA ItyAdi vastuo mahAtmAonA hRdayamAM mane pratyakSa dekhAI Ave che. temanA viSe kevaLa kalpanA karIne ja mAre manane rIjhAvavuM paDatuM nathI. e sarva bhAvanAo temanAmAM pratyakSa avatarelI mArA jevAmA AvyA kare che. Ama hovAthI je temane pratyakSa paramezvara mAnIne huM temanAM caraNomAM sarvathA lIna thaI jAuM to temAM Azcarya zuM hoI zake 'vAru? game te hoya, paraMtu tenI sarvathA : AvI ja avasthA thaI javAnI. amuka eka manuSya pitAnA mukhathI game te babaDATa karate hoya, te paNa mahAtmAnAM darzanane prasaMga AvatAnI sAthe, tenI sthiti AvA
Page #725
--------------------------------------------------------------------------
________________ Pou pagmAtmAnu astitva samaje, ( 123 ) prakAranI thaI ya che emA talamAtra pazu zakA nathI. meDhAnA meTA meTA gapATA te kAMI pratyakSa kRti nathI. paramezvara ane tenu nirAkAra ityAdi aneka viSace viSe kevaLa vAdavivAda karyA karavA ane game tema bakyA karavu te ThIka che; paraMtu e avatArI paramezvareA ja A jagatna satya paramezvara che. jagatmAnA sarva rASTre ane sarve mAnavavaze emanI pUjA karyAM kare che. manuSyanA mananI ghaTanA jevI che tevI ne tevI ja raheze tyAM sudhI e avatArI puruSAnI pUjA karavAnI buddhine temanAmArtha pa cAya tema nathI ja, AjaparyaMnta e puruSo vanIya manAya che ane have pachI paNa nita e puchyo e ja pramANe vaMdanIya ane vadanIya ja manAnA raheze emanAmAM ApaNA vizvAsanI sthApanA, e ja ApaNA bhAvI abhyudayane AzAtaMtu che. koi paNa kALamAM je satya sAthe Apazu. sAkSAtkAranA sA~bhava hAya, te te mAkSAtkAra kevaLa e ja mAge thavAnA che. amUrtatattva game tevu ucca hAya, tA pazu A ApaNI sAmanya daSTithI Apattune te katA samAna dekhAya che; eTale evI akatAnI pAchaLa paDavAthI ApaNane satya vizvanI prApti kema karIne thai zake vArU ? mAre tamane je kAI paNu kahevAnuM che temAnA muddo mAtra eTale ja che ke, pUrve thaI gayelA aneka prakAranA mahAtmAnI pUjA karavI e ceAgya ja che, eTaluM ja niha paNa bhAvI mahAtmAone paNa pUjya mAnavAnI AvazyakatA che--evA manA pratye anu bhava che. eka mAtA samakSa tenA putra game te pAkamAM Ave te paNa tane tenI mAtA eLakhI na zake, ema kApi banI zake tema che kharU ke ? atyaMta je tene te gaLa na zake te te tenI mAtA ja nathI, ema huM dRDhatAthI karu chuM, e ja pramANe sabhya ane paramezvaranuM astitva, amuka eka viziSTa puruSamAM ja che ane te anyatra kyAya chaeN ja nahi, ema jo tame kahevA mADe, teA pachI tame pazmezvaranA astitvane eLakhatA ja nathI, ema ni zaya siddha thAya che ane tamArI e mAnyatAthI tame amuka eka pA pravartakanA zabdone ja kevaLa peAtAnA cittamAM lagna rAkhyA che ema pratye dekhAi Ave che; paraMtu e kAMi khA dharma nathI, potAnA pUrvajonA khAvelA kuzmAnuM khAruM pAI pIne khIjAnA khAdAvelA kUvAmAnA nirmaLa ane madhura jaLane tyAgI denAna sU puzke nI sakhyA A vizvamA nirutara vizeSa ja hoya che. AjasudhIma dharmanA nAmathI jagamA je asaMkhya atyAcAra thayela che. temanA udgamane dharma para Apa ka2e che koipaNa prakAre cegya nathI-ema huM mAna pAnanA anubhavanA e kaI mane paNa coDAghoA anusava prApta thayeluM che, tethI mArA e nizcaye che ke kAne chaLa karavA athavA koI baLAne TaniI karIne annanI jAnI mRtyu dara prata atyAcArAne koIpaNu dhame potAnI anumati ApelI nathI ke kaMTa huM ke nI
Page #726
--------------------------------------------------------------------------
________________ (924) thI karma graMtha-savivecana. je pravRtti thaI hatI. tenuM mULa kAraNa dharma nathI, kiMtu te samayanI rAjakIya paristhiti ja e bhayaMkara atyAcAranA mULa kAraNarUpa hatI. have e rAjakIya paristhiti je dharmanA nAmataLe pasAra thaI gaI hoya to temA aparAdha kene vAra? je mAre mahAtmA che, te ja mAtra eka satya mahAtmA che,-ema eka manuSya je veLAe bele che, te veLAe te sarvathA asatya vAda ja kare che ema kahevAmAM leza mAtra paNa pratyavAya nathI. ema belanArane dharmanA viSayamAM dharmanA mULAkSarane paNa paricaya thayele nathI ema avazya tamAre samajI levuM. dharma kevaLa vyartha vivAdane kiMvA kevaLa utpatti temaja kevaLa buddhigamya mArgane viSaya nathI; kiMtu te te aMtarAtmAnA atyaMta gUDhabhAgamAnA pratyakSa anubhavane ja viSaya che. paramezvarane je pratyakSa anubhava kivA sAkSAtkAra te ja dharma che. je paramezvaranA aMtagRhamAM kharekhara ja tamAro praveza thayelo hoya, te paramAtmA ane tenA sarva bALake sAthe tamAre paricaya thayelo he ja joIe. paramezvaranA gRhamAM javA chatAM tenA bALakone paricaya na thAya, e kadApi banI zake ema che kharuM ke? te tenA bALakone paricaya na ha ene artha kevaLa eTale ja karI zakAya ke, paramezvaranA aMtagRhamAM tamAro praveza thaye ja nathI. paramezvaranA avatAra ke paNa yugamAM ane kaI paNa dezamAM thayelA hoya, te paNa mULata: te sarva avatAranI ekavAkyatA ja che-ema ja ApaNuM jovAmAM AvyA kare che. temanA aMtarAtmA sAthe ApaNe satya paricaya thatAM, te sarva avatAramAM sarvathA abhedabhAvane ja adhikAra vyApI rahele ApaNuM jevA ane jANavAmA AvI zake che. je je veLAe ApaNe evA mahAtmAo sAthe samAgama thAya che, te te veLAe temanA sudhAsparzathI ApaNuM mana tatkALa prakAzita thaI jAya che ane ApaNuM manane sarvatra vistarelo anaMta prakAza dekhAvA mAMDe che. " svAmI vivekAnanda uparyukta je vicAro darzAvyAM che temAthI sApekSadaSTie sAra kheMcavAnI AvazyakatA che. svAmI vivekAnandanA sarva vicAre ApaNane mAnyabhUta hatA nathI. ApaNe temAMthI sAra kheMcIne vicAravuM ke, gItArthamahAtmAone paMcaparameSTimAM samAveza thAya che ane teo avatArI mahAtmA che. paraMtu aSTakarmarahita siddha paramAtmAnA avatAra thatA nathI. darekamAM bhinna bhinna zakitao khIlI hoya che. eka samAnaguNe sarva mahAtmAomA heI zaktA nathI. dezakAlapara bhinna bhinna rIte mahAtmAo vividha jAtinI sudhAraNAo kare che. gItArthaguruo satyane prakAza kare che ane asatya pravRttine haThAvI de che, dharmanI sthApanA ane rakSA karavA mATe jJAnaguruo pragaTe che. pratyeka gItArtha vAdhikAre kartavyakarmone kare che ane anAzrita manuSyane uddhAra kare che mATe AtmajJAnI mahAtmAenI AjJA pramANe svAdhikAre kartavya karmo karavAnI jarUra che. teo vAdhikAra je kraza
Page #727
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramAtmAno sAkSAtkAra kyAre thAya ? 62 ) te pravRttimAM pravRtta thatAM zaMkA karavI nahIM. nAnIgItAnA vicAromAM ane AcAramAM zikA karavAthI ane teoe nirdiSTa kartavya kAryonI pravRttimAM zaMkA karavAthI avazya patitaTaza thAya che. jJAnagurunA vicAromAM ane AcAramA dezakAla paratve asaMkhya daSTie asaMkhyabheda hoya che teonA sarva vicAronA Azayane te jANI zake che athavA tenA karatA viziSTagItArtho jANI zake che temA bAlajIne adhikAra nathI chatAM teonA vicAro ane AcAranA bhedo je je alpadraSTithI bhaktone lAge ane tene gurusamakSa teo khulAso na kare te teo zaMkavALA bane che ane te zaMkAthI temanI dharmanI ImArata paDI bhAMge che ane prathama pagathIe AvI te UbhA rahe che. jJAnInI AjJAe prApta thaela kAryamAM zaMkA karavAthI AjJAne anAdara thAya che ane tethI kartavyakarmathI bhraSTa thavAya che. game teTalA tarko kare paNa jJAnagurUnA hRdayane namana karI temanI AjJA pramANe kartavyakarma karyA vinA AtmAnI zuddhatA thaI zakatI nathI. AtmajJAnInI AjJAthI prApta thaela kartavya karavAmAM pUrNa zraddhAbaLanI AvazyakatA che. AtmajJAnI mahAtmAo vartamAna ane bhaviSyanI zubhAvaha paristhitine dhyAnamAM laI svabhakatane kartavya kAryanI sAo kare che. gItArtha gurunI AjJAmAM prabhunI AjJA samAI jAya che. kAraNa ke prabhunI parokSadazAmAM pratyakSa guruvarya, mokSanI pravRttine vartamAnamAM samyam nirdezavA zaktimAna thAya che. vartamAnamAM jJAnI guruo vaDe dharma sAmrAjyanI pravRddhi thAya che. paramAtmA vitarAga devanI sarva AjJAone jeo AtmajJAnavaDe samyam anubhavI zake che evA jJAnI guruo je AjJAo kare che te paramAtmAnA upadezathI aviruddha che tethI temaja vartamAna kAlamA pratyakSa dharmapravartaka guru hovAthI gurunI AjJAe prApta thaela kArya karavAmAM zaMkA na karavI joIe. jeo gItArtha guruone saMpUrNa paNe anubhave che teo paramAtmAne anubhava karI zake che. dI dIvAthI thAya e niyama che jJAnaguru AtmAne sAmAnakAra karAvI Ape che temaja paramAtmAno sAkSAtkAra karAvI Ape che. ApaNe AtmA ja paraMmAtmA che ane te jJAnI gurunI sevA ane tenI AjJA pramANe pravaryA vinA anubhavI zakAya tema nathI. AtmajJAnI gurunI AjJA pramANe pravaryA vinA anavI zaMkAya tema nathI; AtmajJAnI gurunI AjJA pramANe pravaryAthI sevAdharma bhakitadharma ane karmacagInI dazA prApta thAya che ane hRdayanI uttama kRddhi thAya che tethI gura paranI pUrNa zraddhAnA baLe tathA kartavyapravRttinI pUrNa zraddhAnA baLe paramAtmAne anubhava sAkSAtkAra thayA vinA raheto nathI gurupara pUrNa zraddhA vinA temanA vironI ne AcAronI pUrNa zraddhA thatI nathI; tathA sevAdharma AdimA temanI ArA prama, rAva svApaNuM karI zakAtuM nathI, mATe AtmajJAnIe sadgutha banIne temanI mAtra ne
Page #728
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 ( 626 ) zrI yAga gratha-savivecana. E pravartavuM joie. svArtha, svacchaMdatA, bhIti, lokalajjA ane gADarIyA pravAhano tyAga karyAM vinA gurunI AjJA pramANe ka`pravRtti thatI nathI. AtmAnI sadgurunA sarva prakAranA vicArAmA ane AcAromA pUrNa satyatA che; evI zraddhA na hoya tyAM sudhI temanI kRpA tathA temanA AtmAnI zaktiyone prApta karI zakAtI nathI. tameva AtmajJAnI gurunA bhakatoe pUrNazraddhAnA maLe AtmasamarpaNa karIne temanI AjJA pramANe pravavuM joIe. gurunI AjJA thatA temA vilakha karavA e gurubhakatanuM lakSaNa nathI, gItAgurumahAtmAnI AjJAmA mArI sarva prakAranI unnati samAyelI che, temanI AjJAnukUla vicAronu pravartana thavuM e mAro dharma che evuM je bhakata mAne che te ja gItA guruno satya bhakta che. pUrNa zraddhAmaLe gurunA vicAronI svAtmA para hipanoTIjhamanI peThe asara thAya che ane tethI kanyakAyanI siddhi karI vijaya meLavI zakAya che. gurunI pUrNa zraddhAthI AtmAmA devazakti khIle che ane je du'zakya kAryAM che te paNa suzaya thaI zake che. sadgurunI AjJA pramANe pravatanAra satya karmacAgI bane che. kahyuM che ke-- sarvadharmAn parityajya mAmeka zaraNaM vraja; ahaM tvAM sarvapApebhyo, mokSayiSyAmi mA zuca // bhagavadgItAnA A zrlAkane gurupara utAravA joie. zuddhAtmA guru teja kRSNa che. AtmajJAnI guru kathe che ke ziSya ! tu sarvadharmAMnA tyAga karIne mArA zaraNe Ava, sarva pApAthI tane huM mukAvIza, gItA gurune mana sApIne tathA mananA sarvarAgadveSarUpa azuddha dharmAMnA tyAga karIne zuddhAtmArUpa gItA gurunA zaraNe javu joie. gItA zuddhAtmAgurunA zaraNe javAthI ane temanI AjJA pramANe pravRtti karavAthI sarva pApAthI mukta thavAya che. 14mo nIcaviddAro e gAthAnuM manana karI gRhasthAe tyAgIoe gItA gurunI AjJA pramANe vartavuM joIe, AtmajJAnI gurumahAtmAnA zaraNAzrayI thatA te ziSyane sarva pApeAthI mukAve che ema uparyukta zleAkanA bhAvArtha kheMcIne zrI sadgurune sarvasva arpaNa karIne temanA AtmArUpa khanavAthI paramAtmAnA anubhavasAkSAtkAra thayA vinA rahetA nathI. sarva prakAranA AcArAnA ane vicArAnA sudhAro karIne guruzrI bhaktAne uttama banAve che. ataeva AtmAjJAnI gurunuM zaraNu aMgIkAra karI gurunA AtmArUpa banavuM joIe. pUrNa zraddhAkhalathI droNAcAyanI mRttikAnI mUrti banAvIne eka zilke arjuna karatA adhika dhanurvidyAnA abhyAsa karyAM hatA. pUrNa zraddhAkhalathI game tyA gurunA sAkSAtkAra karIne AtmazaktiyAne vikAsa karI zakAya che. pUrNa zraddhAmalathI zraddhAvAnI sahAya karavAmA devatA AtmabhAga Ape che, pUrNa zraddhAkhalathI je AtmajJAnI gurune seve che te AtmajyaMtinA avazyameva sAkSAtkAra karIne vizvajanone uddhAra karavA samartha thAya che. A kAlamAM gurudevanI pUrNa zraddhA ane bhakitakhalathI AtmAnA uddhAra thAya che. pUrNa zraddhAkhalavinA svacchaMdatAthI game tevI rIte pravavAmAM Ave te tethI
Page #729
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 zraddhAvAna ja vijaya prApta tarI zake che. (627) AtmAnI apUrva zaktiyAnA prakAza thatA nathI. pUrNa zraddhAkhalathI ziSyA gurunA hRdayanA sarva anubhavAne svazakatyA AkaSI zake che ane svayaM gurupada prApta karI zake che. pAzcAtya vAtAvaraNanA saMskArAthI keTalAka AryAMnA hRdayamA nAstika vAtAvaraNanA praveza thayA che ane tethI te pUrvanI peThe gItA guru mahAtmAonI peThe pUrNa zraddhAyalathI sevA karI zaktA nathI ane tethI teo pUrvAcAryAMnI peThe apUrvazakitAnA prakAza karavA zaktimAn thatA nathI. adhyAtmavidyAnAM guptapaNe ane AvirbhAvapaNe AryAMvamAM khIja che tenA kadApi nAza thanAra nathI. AryAMvamA AtmajJAnI mahAtmAe thayA thAya che ane thaze. sadhamA~nI utpattinuM mULa AryAMva che, jyAre AryAvartamAM rasteguNu nAstikatA vagere AsurI zakitA jorathI prakaTe che ane tethI dharmI manuSya pIDAya che tyAre adhyAtmajJAnI pU bhavasa skArIgItA mahAtmAonA judI judI dizAmA prAdurbhAva thAya che ane teo AsurI zakitayeAne haThAvI AdhyAtmika sAmrAjyanI sthApanA kare che. adhyAtmajJAnI mahAtmAe yuge yuge sa mahAtmAomA pradhAna hAvAthI te yugapradhAna tarIke gaNAya che. bhASAnA bhaNatara mAtrathI arthAt dazamAra bhASAnA vidvAn thavA mAtrathI agara maneAhara A ka vyAkhyAna devAthI vA aneka zAstrAne abhyAsa karavA mAtrathI AtmajJAnI mahAgurunI dazA prApta karI zakAtI nathI. bhASApaDitA, kathA karanArA, upadezaka, vyAkhyAnakArA, kriyA karunArAe aneka che paraMtu AtmajJAnI anubhavI gItAtha mahAtmAo ke je mauna raDIne paNa apUrva zaktiAne prakAza karanArA te viralA che. anyamahAtmAe karatA tenAmA eka prakAranI vilakSaNatA rahelI heAya che. aMdhakAramaya rUDhimaya jamAnAmA teo jyAre prakaTe che tyAre kharA AtmAthI manuSyo temane eLakhI zake che rUDhikhaLavALAe paikI kavacit ajJa manuSya tenA sAmA paDe che paraMtu teo je je khAkhatAne prakAza karavA dhAre che te kare che ane kRDhipravAhamA thaelI malinatAne dUra kare che ane vizvamanuSyone parmAtmapaTTa prApta karavAnA mukhya sAdhanAnA mULauddezeAmAM lAvI mUke che. AtmajJAnI guruonI vaMzapara paNa eka sarakhI rIte vahe evA kaI niyama nathI. aMdhakAramaya jamAnA pachI prakAzamaya jamAnA divasa ane rAtrinI peThe thayA kare che. AtmajJAnI gInAtha gunA bhaktA peAtAnA gurunI AjJA pramANe kartavya kAryo kare che ane te gurunI AjJA pramAne pUrNa zraddhAkhaLathI gurunuM hRdaya ApeApa ugAravinA pazu ziSyanA hRdayamAM utare che. te mATe pUrNa zraddhAmalanA mULa leAkamA ullekha karyo che pUrNazraddhAbalavAna manuzce va mAna jamAnAmA je pAramArthika--dhArmika kAryoM karIne vijaya meLave che tene anya mI meLavI zakatA nathI ataeva uparyukta zlAkanA pUrNazyasyanuM hRdayamAM manana karI zu'! pramANe dhArmika kanyakarmAne manuSyae karavA joie avataraNaH-adharma vinAzaka, dharmasa sthApaka AtmajJAnI mahAtmA pragaTe che, me
Page #730
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 128 ) zrI kama*yeAga zraca-savivecana. che, tethI teonI sevAbhakita tathA AjJAthI dharmanA tathA dhamI manuSyanA uddhAra thAya che--te darzAve che. jojo. adharmasya vinAzAya dharmasthApanahetave / AtmajJAni sunIndrANA-mavatArA mahItale // 154 // ajJAnAdivinAzena sadguNAnAM prakAzanAt / dharmoddhAraka yogIndrA gIyante IzvarA janaiH // 155 // ET zabdArtha : adhavinAzA ane dharmasaMsthApanA A vizvamAM AtmajJAnImunIndronA avatAza thAya che. ajJAna nAstiya Adi AsurI sapattinA nAzavarDa ane jJAnadarzanAdi sadguNNAne vizvamA prakAza karavAthI vizvajaneAvaDe te dharmAMddhAraka cegIndro izvarA gavAya che--sevAya che. vivecana IzvarAvatArarUpa AtmajJAnImunIndro kharekhara A vizvamAM adharmanA nAzAthe ane dharmasaMsthApanArthe avatare che. teAe pUrvabhavAmAM dharmanI apUrva zaktiyAne meLavelI hoya che ane atra pUrvabhavadhakarmAnurAge dharma rakSaNArthe dharmasthApanAthe ane adhanAzA teneA avatAra thAya che teenAmA khAlyAvasthAthI apUrva guNAnI jhAMkhI pragaTe che. A vizvamAM nAstika, adharmI, jaDavAdI duSTa lekAnu prAkhalya thAya che ane jyAre teo dharmI manuScAne satAve che tyAre tevA AtmajJAnImunivareAnA avatArA thAya che. jyAre vizvamA rAtrInI peThe ajJAna, vhesa, adharma, hiMsA, mArAmArI Adi adharmanA gheAra adhakAra vyApI jAya che ane dharmImanuSyAne aneka vipattiyA paDe che tyAre te dharmAMhAraka mahAtmAeAnA prAkaTaya mATe prArthanA kare che;-tenA puNyAnusAre aneka mahAtmAe svakIya puNyakhalAnusAre devalAka vageremAMthI AvI anna kAIne tyAM janma dhAraNa kare che, amanA aMdhakAranA nAza karavA mATe dezakAlAnusAre je je ceAgya kanyakAM hAya che tene teo kare che ane adharmI manuSyAnu ala ghaTADI adharmanA nAza kare che. temA dezakAla paratve manuSyane dhamamAmA doravavAnA apUrva guNA hAya che. teo je kAlamA je je sadguNAnI nyUnatA hoya che tenA prakAza kare che ane adhama pravata kavicArAnA ane AcArAnA nAza kare che. te paMca parameSThimA amuka amuka padmathI vibhUSita hoya che. dharmAMddhAraka munIndro je je dezakALe je je dharmAMcAzanI ane dharmavicArAnI khAmI hAya che tene pUrNa kare che ane dharmAMcArAmA ane vicArAmA je je te samaye azuddhatA te '
Page #731
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmapravRttimA bhAvAnuM mahatva nathI. ( 629) pravezelI hoya che tene nAza kare che. AtmajJAnImahAtmAonA upadezathI dharmAcAromAM ane dharmavicAramAM aneka prakAranA sabhya sudhArA thAya che ane tethI dhamamanu dharmanI sajIvanatAthI jIvavA samartha thAya che. atharma-ajJAnI manu taraphathI dharmedrAraka mahAtmAone aneka upasargo, vipatti sahavI paDe che; AsurI zaktinA dhAgyene ane surIzaktiyonA dhArakone paraspara aneka prakAranA ghara yuddha karavAM paDe che temA alpahAni ane mahAlAbhanI dRSTie surIzaktinA pravartakamahAtmAo apUrvazaktine ravI dharmane uddhAra kare che. tethI vizvamAM moTA bhAge adharmIonuM prAbalya ghaTe che ane tyA tyA dhamanuSyanuM prAbalya vadhavAthI vizvamAM sadguno prakAza paDe che ane durgama aMdhakArane nAza thAya che. adharmImanu dharmamanuSyone aneka prakAranA du kha Ape che ane teone nAza thAya evA upAyane jyAre adharmamanu Adare che, tyAre dharmoDhAraka mahAtmAo te te dezakAlamA avatare che ane vAtmazaviDe adharmane nAza kare che. mithyAtva, ajJAna. asatya, hiMsA, cerI, vyabhicAra, krodha, mAna, mAyA, leba karyA, cheSa, durAcAra, pApAcAra, prANIone nAza, garIbone trAsa, dharmanA nAme pApI rivAjo vagere sarva adharma gaNAya che. bhaktadayALu santasAdhuonuM rakSaNa karavuM te dharma che. ahisA. satya, asteya, brahmacarya ahaMmamatvatyAga, dAna, paropakAra, devagurunI bhakti. dhyAna, samAdhi vagere sarvane dharmamAM samAveza thAya che. dharmanA nAme paNa darzakonI vRddhine adharma kacavAmAM Ave che. paraspara bhinna dharmavALAo potapotAnA dharmane satya mAnIne dhamAMlimAnamAM masta banI dharmayuddho karIne sahastralakSa manuSyanA raktanI nadIo vahevarAve che tyAre dharmedrAraka mahAtmAonA dezakAla para avatAre thAya che ane teo dharmanA nAme paraspara yuddha karIne adharma pravartAvanArAone satyadharmamArgamA derI adharmane nAza kare che je kAlamAM guNavinAnI zukakriyAmAM rUDhipravRtti thayelI hoya che ane teno bhAva AtmA manda paDI gayela hoya che te kAle AtmajJAnI mahAtmAo AtmagunA maLa do tarapha manuSyone vALe che ane aMdhaDhimArgama thaelI badaIne dara karI vadhAre kara che. dharmapravartaka AtmajJAnI mahAtmAo satyajJAna darzanacAritrane prakAdA kare che ane ahamamatvavRttine duniyAmAMthI dUra karavA adhyAtmajJAnane sarvatra pracAra kare che dharNoddhAraka AtmajJAnI mahAtmAo dharmazAstromAnA satyone prakAza pADe che tathA temAM paraMparAe je kaMI asatyane praveza thayo hoya che tene parikare che AtmAnI maTaan sarala jIvatI sAdI bhASAmAM satya dharmane upadeza Ape che tethI tene greDa karavA bALajIne paNa kaI jAtane pracavAya te nathI AtmajJAnI mahAtmAo je de.... je kAlamAM je bhASAmAM te te dezIya te te kAlIna manubeno vyavAra pratra ( te dvArA bodha Ape che. dharmapravRttio amuka bhASAnuM mahatva naSTha paranuM drA .
Page #732
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 630 ) zrI karmayoga maMtha-savivecana BR - zita karAtA satya dharmanuM mahatva che. game te bhASAmA dharma pravartaka munIndra bele che paraMtu tene uddeza bhASA dvArA manuSyane satya vicAre ane satyAcAra avadhavA tarapha hoya che. nadInA avakuMThita jalapravAhanI peThe koI paNa pratita dharmanA pravAhamAM mAlica AvyA vinA nathI rahetuM, paraMtu AtmajJAnI mahAtmAo te dharmamAM pravatita mAlityane avadhIne tene nAza karavA aneka dharmapravRttinAM zuddha parivartana kare che. dharma sAmrAjyanI pragatithI vyAvahArika rASTrIyAdi sAmrAjyanI paNa nirmala pragati thatI jAya che. vizvavarti manuSyanA samAjamAthI adharmane dUra karavA mATe AtmajJAnI munIndro je Atmabhoga Ape che tenI kiMmmata AkI zakAtI nathI. dharmapravartaka mahAtmAonA avatArone oLakhavAmA kavacit asamatuSe pacAsa varSa pAchaLa hoya che. dharNoddhAraka mahAtmAo, dharmarUpa agnine prajavalita kare che tethI adharma baLIne bhasmIbhUta thaI jAya che. dharNoddhAraka mahAtmAo, manuSyanAM kaNemAM sajIvana vicAramaya zabda maMtrene kuke che tethI manuSyamAM dharmanuM navuM caitanya Ave che ane malina- . tAne svayameva nAza thaI jAya che. dharNoddhAraka mahAtmAorU5 Iva bhUtakAlamAM ananta thayA che. vartamAnamAM aneka thAya che ane bhaviSyamAM ananta thaze. vartamAnakAlamAM AtmajJAnI mahAtmAone temanA jIvanakAlamA virala manuSya oLakhI zake che. jeo vartamAnamAM teonA AtmAne oLakhe che teo sarvasamarpaNa karIne teone izvararUpa mAnIne teonI sevAbhakti kare che tathA teonI AjJA pramANe dharmapravRtti kare che. dharmedvAraka jogIndrone leke IzvarAvatArarUpa mAnIne teonI pUjA kare che. jeTalA AtmAo che teTalA sattAe Izvara che. teo Atmazakita pragaTAvIne vyaktithI amuka dRSTie IzvarAvatAra tarIke thAya che. dharmedrAraka mahAtmAo kharekhara dharma pravartaka daSTie Izvara jevA " athavA izvarAvatAre che. jyA sudhI puNyakarma che tyAM sudhI teo avatAra grahIne AtmAnI paramAtmatA kare che ane anya manuSyane dharmathI uddhAra karavAthI teonA teo Izvare bane che. vizvavarti lekema te izvarAvatAra tarIke manAya che ane pUjAya che. manuSya teonA guNavaDe teone sAkAra Izvara tarIke pUje che. karma che tyAM sudhI AtmAone avatAra thAya che. karma agara rajoguNAdi mAyArahita zuddhAtmAnA avatAre thatA nathI. karmasahita ucca AtmAo puNyaprAgabhAre manuSyano avatAra pAmIne AtmajJAna-Atmadharmane upadeza ApIne dharNoddhAraka Izvara tarIke gavAya che. janasyAdvAda daSTie arihaMta siddha AcArya upAdhyAya ane sAdhu e paMcaparameSThi che. siddha paramAtmA nirAkAra parameSTI che ane arihaMta AcArya upAdhyAya ane sAdhu sAkAra sadehI parameSTI-paramezvara che. dharNoddhAraka AtmajJAnI mahAtmAo te izvararUpa che vedAnta daSTie advaitavAdamAM mahAtmAo Izvare che. sattAgata saMgrahanayadaSTie eka Izvara
Page #733
--------------------------------------------------------------------------
________________ triyAgamAM pravRtta thavAthI patana thatuM nathI. ( 631). ane vyakitagata daSTie sarve mahAtmAo izvare che. AtmajJAnI AtmAnubhavI sAkAra mahAtmArU5 IzvarathI ja sAkSAta dharmanI prApti thAya che, anyathA thatI nathI. sAkAra mahAtmArUpa Izvara upadeza Ape che paraMtu nirAkAra paramAtmA upadeza ApI zakatA nathI, mATe munIndro ke je IzvaraparameSThIo che te AtmajJAnayAnAdi guNavaDe dharNoddhAra kare che ane adharmone nAza kare che te ja pUjavA-sevavA gya che. maharSiomunivare gIo ke jeoe gItArthadazA prApta karIne rAgadveSanA ghaNA AvaraNe dara karyA che teonI AjJA pramANe pravartavAthI akarmane kSaya thAya che ane paramabrahmarUpa siddha buddha padanI prApti thAya che. AtmajJAnI mahAtmAonI saMgatithI eka ghaDImAM je lAbha maLe che te IndrAdika devAthI maLatuM nathI te anya manuSyanuM te zuM kahevuM ? adhyAtmajJAnamA tallIna banIne jeo e ehavRttinI pelI pAra rahela zuddha brahmanuM ananta sukha AsvAdIne masta banI gayA che evA munIndrothI ja anya manuSyone muktisukhane anubhava maLe che ane janma jarA maraNanA baMdhane TaLe che, mATe lokeSaNa, viSaNa, kIrtinI eSaNa, ahaMmamatAnI vRtti, Adi sarva azuddha dharmono tyAga karIne evA dharmoddhAraka mahAtmA prabhunuM sarvasvArpaNa karIne zaraNuaMgIkAra karavuM joIe ke jethI AtmAnubhava thAya ane mokSapadamaya banI javAya. AtmajJAnI yegI munivarene anubhava karIne teonI sevA karavI joIe. sarva prakAranI zaMkAone tyAga karIne ane sarva bhItino tyAga karIne dharNoddhAraka mahAtmAonI AjJA pramANe dharmakarmamAM pravartavuM joIe. dharNoddhAraka AtmajJAnI mahAtmAgurunI AjJAvinA tapa japa saMyamanI saphalatA thatI nathI. AtmajJAnI mahAtmA prabhunA darzana karIne temanA sahavAsamAM rahevuM joIe ane temanI kRpA meLavavI joIe. dharmedvAthya mahAtmAo ja jagadudvArake che. nirAkArarUpa paramAtmA yAne zuddha parabrahmane sAkSAtkAra karavAne sAkAraparamAtmArUpa munIndro-mahAtmAone anubhava-sAkSAtkAra thAya che, tyAre AgAmI sarva anabhavanI prApti thAya che. atae prathama dharNoddhArakadharmapradAtA mahAtmA gurunI sevA karavI joIe. dharNoddhAraka munIndranA sarva vicAranA ane sarva AcAnA rahane avabodhavAthI pUrNa zraddhAbale temanI AjJA pramANe pravartavAthI satya anaMtakabramaya thavAya che-ema nizaMka avabodhavuM. AtmajJAnImahAtmAguo bhaktonA-zivenA anAnane nAza kare che ane bhaktaziSyonA hRdayamAM jJAnane prakAza kare che mATe tevA mahAtmA gurumaLyA pazcAta kaMI meLavavAnuM bAkI rahetuM nathI-evI zraddhA dhAraNa karIne tenI AjJA pramANe pravartavuM joIe. sevAga bhaktiyoga ane karmaveganI pravRttimAM guvAdI ziSya pravRtta thaIne AtmajJAnanI cogyatA meLave che ane pazcAta ne AjanA mArgathI patita thatA nathI. aneka prakAranA dharma zAstro-dhamAMgAra-dharma pravRtti vana
Page #734
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 632 ) zrI karmaLa graMrtha-savivecana. pravartaka sthApaka rakSaka ane sarva prakAranI malinatAnA nAzaka--mahAtmA dharmAcAryone sarvetakRSTa vinaya kara ane temane sarvasamarpaNa karI temanA caraNomAM sadA ALoTavuM ejaM gRhasthanuM ane tyAgIonuM paramadharmakartavya che. ahaMmamatA dehAdhyAsa ane nAmAMdhyAsa vagerene tyAga karIne munIndra AtmAnubhavI dharmAcAryanI eka kSaNa mAtra paNa saMgati drayathI ane bhAvathI nahIM tyajanAra evA bhaktAne uddhAra thAya che ane teo brahmatine anubhava karI sarva karmonI pelI pAra jAya che. sarvadezomAM dharmoddhAraka munIndro-mahAtmAo ke je sAkAra Izvare gaNAya che te prakaTe che. teonA sAme AsurI saMpattimAne paDe che te temAM teone parAjya thAya che je anubhave DhaMkAI gaelA hoya che teone tathA gupta siddhAMto mahAtmAo prakAza kare che. evA guru-izvarasvarU5 mahAtmAonI sevA bhakti karavA ane dharmane uddhAra karavA temanI AjJA pramANe antaramAM ane bAhyamAM pravartavuM joIe. avataraNa-uparyukta mahAtmAM saddaguru prabhunI AjJApUrvaka dharmapravartakazAsanennati kAraka karmo karavA joIe ane santa sAdhuonI bhaktipUrvaka teonA saMrakSaNakAryamAM pravRtta thavuM joIe--te nIce pramANe darzAvavAmAM Ave che. zno bhAsante sadupAyA ye deshkaalaanusaartH| zuddhadharmapravRddhayarthaM te te sevyAH prayatnataH // 156 / / dIrghadRSTayanusAreNa zAsanonnatikArakam / sarvatra dharmavRddhayarthaM sevyaM karma suyuktitaH // 157 // satAM saMrakSaNArtha yat sevyaM krmvivektH|' dharmotpattiyato vizve sAdhubhyo jAyate dhruvam // 158 // sAdhUnAM sevanaM kArya deyaM dAnaM subhaktiH / sAdhusaGgasya yogyaM yat kartavya tattu bhAvataH // 159 // zabdArtha -satya zuddhadharmanI vizvamAM pravRddhi mATe dezakAlAnusAre je je sadupa bhAse te te upAyane karmavegIoe prayatnathI sevavA joIe. dIrghadaSTayanusAre sarvatra vizvamAM dharmavRddhi mATe zAsanennatikarmane suyuktithI sevavuM joIe. sAdhuonA ane sAtriIomAM saMrakSa' NArthe je cagyakarma hoya tene vivekathI karavuM joIe. kAraNake sAdhuothI nizcaya dhamanI
Page #735
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - ---- -- - - -- - -- - - - --- -- - - - - -- -- - - -- -- zuddha dharmanI ucca zakti che (633) -~~ ~ ~~ utpatti jyAM tyAM vizvamAM thAya che, mATe sAdhuonI sevA karavI ane zubha bhaktithI teone dAna devuM ane sAdhusaMghanI pragati mATe je gyakarma hoya tene karavuM joIe. vivecana--uparyukta jJAnI munIndro satyazuddha dharmanI pravRddhi mATe avatAra dhAraNa kare che, ane karmacAgIone dharmavRddhi mATe AjJA kare che teo kaye che ke dezakAlAnusAra zuddha dharmanI vRddhi mATe je je upAye egya bhAse te sevavA joIe; dharmanI vRddhithI deza sAmrAjya samRddhi vadhe che, dharmanI vRddhithI vizvamanuSyanI Arthika sthiti sudhare che. dharmanI vRddhithI vAyu samIcIna vAya che, meghanI suvRSTi thAya che ane aneka duSTagone nAza thAya che. dharmanI pravRddhithI aneka pAne nAza thAya che ane aneka puNyakarmone utpAda thAya che tethI dhamIdazamA mahApuruSonA avatAre pragaTe che. dharmanI pravRddhithI manuSyamAM AtmikabaLa khIle che ane mehanI AsurI prakRtine nAza thAya che. sarvatra dharmanI pravRddhithI vyAvahArika satya svAtaMtryavicArenI ane sadAcAranI vRddhi thAya che ane adharmamaya asadavicAro ane anAcArane nAza thAya che dharmanI pravRddhithI cerI vyabhicAra vagere duSTa karma karanArAo paNa dharma pravRtti seve che ane cArI vyabhicAra vagere duSTa karmono tyAga kare che. zuddhadharma pravRttithI dezanema tathA samAjomAthI duSTa vicAre ane duSTAcAre palAyana karI jAya che. rAjAomAM ane prajAomA paraspara naitika saMbaMdha saMrakSavAmA dharmanI vRddhithI vizeSa kArya karI zakAya che. satya zuddha dharmanI pravRddhi vinA anIti baLa vizvamAM vRddhi pAme che ane tethI vizvamAM zAtinA sUtronAM badhA zithila thaI jAya che dayA, satya, asteya, brahmacarya, mamatAtyAga, niSpakSapAtadaSTi. madhyasthanA. viveka vigere guNothI AtmAnA jJAnAdi zuddha dharmanI vRddhi thAya che. zuddha dharmane caDavA mATe zarIranI bahAra anyatra paribhramavA javuM paDe tema nathI, vidhavati sarvadehadhArIonA AtmAomAM jJAna darzana cAritrarUpa zuddha dharma rahyo che. vizvamAM zuddhadharmanA baLathI sarva zubha sukhamaya zaktione pragaTAvI zakAya che. manuSyoe satya sukhamaya jIvana yAne prabhumaya jIvananI prApti mATe satya zuddha dharmanI pravRddhi thAya evA dezakAlAnusAre je je upAya temA gItArtha gurunI AjJAthI pravartavu joIe zuddha dharmanA pralayanI sAthe sarva jIvonA dharmane pralaya thAya che. atae zuddha dharmanI pravRddhi je je upAyothI thAya ne te upAya pUrvaka gurugama grahI svArtha tyAgIne pravartavu joIe kamagIonuM sarva kartavya mukhya kArya e che ke samasta vizva manuSyone zuddhadharmanuM svarUpa avabodhAvavuM vidhati manuSya je AtmAnA satya zuddhadharmone avadhe ane nizcaya kare te vizvati che sarve paraspara eka bIjAne Atmavat dekhe ane gunagunamuna sanya rAkhanA bhogI bane tethI aneka prakAranA du che ke je duniyAmAM jIvone ne e sarave che
Page #736
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 634) zrI kamaga graMtha-savivecana. teone aMta Ave. A vizvamAM sarva jI paraspara eka bIjAne svAtmAmAM svAtmavat dekhe ane teonA AtmAnI sAthe maLe evuM zuddha dharma sAmrAjya sarvatra sthapAvAnI sAthe sarva jIvene prabhumaya jIvananI prApti thAya che. AtmAmAM satyajJAna satyadarzana AnaMda vagere dhameM kahyA che teonI sarvajI vRddhi kare eTale teo svayaM prabhumaya jIvanavaMta bane che. ane tethI eka bIjAne svArtha vaDe nAza karavAne prasaMga Avata nathI tathA aneka prakAranI mAnasika ciMtAo DhaLavAthI satya zAntinI prApti thAya che. bauddha, sAkhya, mImAMsaka, naiyAyikadarzana, vedAnta, dharma, hindudharma, musalamIna dharma, prIsti dharma, vallabhAcArya puSTimArga, rAmAnujapatha, kabIrapaMtha, thIosophI, brahmasamAja, prArthanA samAja, zIAdharma, vagere aneka dharmonuM mULa AtmAnI aneka dahiye che ane te sarvedha AtmA arthAt brahmamAM samAya che ema jyAre jJAna thAya che tyAre sarva manuSya vicAre che ke AtmA te zarIramA, hadayamA ane talamAM telanI peThe vyApI rahyo che, tyAre sarva satya paNa AtmAmA vyApI rahyA che. e nizcaya thatAMnI sAthe AtmAnA zuddha dharmane anubhava karavA mATe kharI laganI lAge che ane tethI teo AtmAne zuddha dharmane atyaMta rasiyA bane che. tethI teone zuddhadharmone anubhava Ave che. A pramANe vizvavartimanuSyane zuddhadharmane anubhava AvatA sarvadharmonI dRSTinI parasparanI viruddhatAne a ta Ave che, tathA sarvadharmo pitAnA AtmAmA samAyalA jaNAya che. anaMtadharmo evA che ke je anubhavamA bhAse che paraMtu vANIthI kathI zakAtA nathI, teno paNa anubhava Ave che. vizvamAM bhinna bhinna dharmanA AcAra ane vicAre kaI kaI dRSTithI pragaTe che ane teonI AvazyaktA kayAM sudhI che tene paNa anubhava Ave che. A pramANe anubhava pragaTavAthI AtmAmAM sarva dekhAya che, tethI parama sateSa paramAnanda pragaTe che; tata pazcAta ema anubhavAya che ke sarva dehAmAM deve che, paraMtu zuddhadharmanA jJAna vinA teo potAne dIna, garIba gaNIne vikalpa saMkalpa karI duHkhI thAya che. sarva deha vastutaH opacArika daSTie AtmAorUpa devonAM devaLe che ane temAM AtmAe bahirAtmabhAvanI ane anaMtarAtma bhAvanI anaMtaprakAranI kaDA karI rahyA che. sarva dehamA sarva AtmAo svayaM anaMta kRSNa-ananta rAkhe che teo mananI vRttirUpa gepIonI sAthe ane samatArUpe sItAnI sAthe AtmArUpa rAmakIDA karI rahyA che ema anubhava Ave che. tethI ke AtmAnA deharU5 devaLane nAza karavAnI pravRtti thatI nathI A pramANe vizvavarti sarvamanuSyane je bhAna thAya te vizvanI aneka samAjomA prabhujIvananI jhAMkhI thAya ane AtmA zuddha dharmanI prApti karavA aneka dharmakamene sevI paramAtmapada prApta kare ema sarvajJa vItarAga paramAtmA zrI mahAvIra prabhunA upadeza sAra avAdhAya che. sarva jemAM svAtmAne zuddha dharma dekhavAne anubhava kare
Page #737
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - mahApue AdhyAnathI meLavela siddhi ( 635) tethI zuddhadharmanA saMskAronI vRddhi thaze ane tenuM pariNAma e Avaze ke sarva jInI sAthe svAtmAnI abhedatA anubhavAze. uparyukata zuddhadharmanI prAptithI vizvavyApaka abheda saMbaMdhatAnI prAptinI sAthe nirbhaya nirmaLa paramAtmAnuM prAkaTya sAkSAta svAtmAmA thaelu avadhaze. AtmAne zuddhadharma sarvatra sarva dehIomAM eka sarakhe che tene prakaTAvavA mATe dezakAlAnusAre je je sadupAye lAge te sevyAthI vizvanA kharekharA karma yogIonI padavI prApta karI zakAya che. satya zuddha dharma e ja vizva-vartimanuSyane satyadharma che ane tethI sarva jIvonI sAthe abhedatA karI zakAya che tathA prabhumayajIvana prApta karI zakAya che. temA dharmanI takarAra vA saMsAranA kaleza nathI. temA uca nIca bhAva nathI, mATe karmacAgIoe evA AtmAne zuddhadharmane pracAra karavA mATe je bane te sarve karavuM, ane vizvamAM zuddhadharmane pracAra karo ke jethI laghu vartalapa banelA dharmothI paNa AtmAnA zuddhadharmanI prApti karI zakAya ane rAgadveSAdi azuddha dharmone nAza thAya. zarIramAM AtmA che tAvatuM sarva prakAranA dharmone vicAra karI zakAya che. jenAthI sarva prakAza thAya che e AtmA zarIramAM che tenA vinA anyatra zuddhadharma nathI. zuddhadharmanI prApti mATe lakSamIsattA vagerenI kaMI paNa jarUra nathI. je sarvane jANe che-dekhe che evA anAdi ananta AtmAmAM kevalajJAnAdi zuddhadharmo che, mATe AtmAmAM zuddha dharma dekhe. sarva manuSyane AtmAomA rahelA zuddhadharmone samajAve, eTale teo eka keDInA kharca vinA moTA moTA zahenazAha karatA anantaguNo sukhI thaze. AtmA vinA A vizvamA keIe kaMI zodhyuM nathI. jyAre AvI sthiti che tyAre AtmAmA uMDA utaravAnI jarUra che ane AtmAnA zuddhadharmanI vRddhi mATe Avazyaka upAthI pravRtti karavAnI jarUra che. AtmAnA zuddhadharmanI prApti vinA bAhyasattA athavA lamIsAmrAjyathI kadI sukha prApta thavAnuM nathI AtmAnA zuddha dharmane anubhava karyAthI vizvavarti sarva jIvonA kalyANa mATe pravRtti karI zakAya che. rAgadveSAdi kaSAye atyaMta kSINa thavAthI AtmAnA zuTadharmane AvirbhAva thAya che. lAkho yaMtrenI zodhe, lAkha karoDe jAtanA dhamaMpu, lAkha karoDe jAtanI vidyAkaLAo vagere kayAthI utpanna thayA ? tenA javAbamAM ka. 5 ke AtmAmAthI tyAre have AtmAnA mULajJAnAdi zuddhadharmane prakaTAvavAthI kaI bAkI = zake tema che ke? nA kaMI nahIM. buddhabhagavAne AtmAnuM sthAna dharyuM hatuM. mahaMmada payagaMbara AtmArUpa khudAnuM dhyAna dharI dharmamata pravartAvyo hate zaMkarAcArye AtmAmA ghavanuM bhAna dharIne advaita brahmanI sthApanA karI hatI rAmAnujAcArye, varalabhAcAryuM. izcaka, kari. vagere aneka mahAtmAoe AtmAnuM sthAna dharIne tenA ekeka jJAnakiraNa dharmanI sthApanA karI hatI zrI mahAvIra prabhue AtmAnuM dhyAna dharIne AtmArUpa sUryanA ana kika para. jJAnanI prApti karIne dharmanI dezanA dIdhI hatI ane sarvatra vizvamAM thI kApa
Page #738
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 636 ) , zrI karmacAga pratha-savivecana karI hatI. A uparathI spaSTa avabedhAze ke uparyukta mahAtmAo vagere aneka mahAtmAoe AtmAnuM dhyAna dharyuM. vartamAnamAM aneka mahAtmAo AtmAnuM dhyAna dhare che ane bhaviSyamAM aneka mahAtmAo AtmAnuM dhyAna dharIne aneka dharmone prakaTAvaze. A uparathI avadha maLe che ke AtmAnA anaMtajJAnAdi dharmane pAra nathI. tenuM dhyAna jeTalA aMze thAya che teTalA aze tenA zuddhadharmane anubhava Ave che. sAgaramA anaMtaguNa jala che temAM leTe leTA jeTaluM jala bharI zakaze ane gAgara, gAgara jeTaluM jala bharI zakaze paraMtu jalane pAra AvavAne nathI. tat AtmAne zuddhadharma ananta che tethI tene pAra AvI zakto nathI. jJAnI AtmA anantajJAnAdi zuddhadharmo tarapha vaLe che ane tyAM jeTaluM te vizrAma pAme che teTalo AnaMda pAmIne te khuzI thAya che. jJAnImahAtmAo AtmAnA anaMta zuddhadharmonuM dhyAna dharIne tanmaya banI paramAtmAo bane che. A pramANe AtmAnI, sthiti che mATe AtmAnA zuddhadharmanI vRddhi thAya ane satya zuddhadharmanA vicArane sarvatra vizvamAM pracAra thAya te mATe zrI mahAvIraprabhunI peThe upadeza devAmAM karmacAgIoe paripUrNa Atmabhoga Apa joIe. uparyukta AtmAnA zuddhadharmanI ane satya vyavahAra dharmanI utpattinuM mULa santa-sAdhuo che. sAdhuethI AtmAnA zuddhadharmane pracAra thAya che. A vizvazALAnA satya zikSako sAdhuo che. paramAtmAno sAkSAtkAra karavA mATe ane AtmA teja paramAtmasvarUpa che e nizcaya karAvavA mATe sAdhuonI sevA karavAnI jarUra che. sarvadharmonuM mULa sAdhuo che. kAmAdivAsanAone nAza karIne ane AtmAnI zuddhatAne anubhava karIne je sAdhuo thayA che teo vizvamA kalpavRkSa samAna che. teonI sevAbhakti karavAthI zuddhadharmanI avazyameva prApti thAya che. sarvajImA zuddhadharmane AvirbhAvarUpa utpatti karanArA sAdhuo che mATe sAdhuonI rakSA karavAmAM ane sAvIonI rakSA karavA mATe gIndramahAtmAorUpa IzvarIavatAronI utpatti thAya che. sarva dezomAM, samagra vizvamAM AtmAnA jJAnadarzanacAritrAdi zuddhadharmonI utpatti karAvanAra sAdhuonI ane sAdhvIonI sevA bhakti thavI joIe. nivRttimaya pravRttidharmamAM sAdhue tallIna rahe che ane vizvane kuTuMba samAna gaNane aneka AdhyAtmika tavene sarvatra pracAra kare che-AdhyAtmika zaktione prakAza karanArA sAdhuo che. paramAtmAnA TheTha pAsenA sAdhuo che. A vizvamA mokSasukhanI jhAkhIne anubhava karanArA mastasAdhuo che aneka prakAranuM dhArmika zikSaNa ApanArA sAdhuo che. vede, Agama, bAibala, purANa Adi dharmazAsranI jIvatI mUtio sAdhue che. jeonA hRdayamAthI bhUtakAlamA aneka zAstro nIkaLyA, vartamAnamAM nIkaLe che ane bhaviSyamAM nIkaLaze evA mahAtmA sAdhuo vinA duniyAmAM anya je ra gaNAya che te asatya che. satyasvAtaMtrya bhakatAe sAdhuo che. mastasAdhuo keInI paravA vinA zuddhapremathI vizvajanene satya vicAre jaNAve che. teo samAdhidhyAnamAM,
Page #739
--------------------------------------------------------------------------
________________ rajoguNunA sAmrAjyathI mahAyuddhanI manA ( 10 ) rahIne paramAtmAne sAkSAtkAra karI alamasta ane che. jaDavAdIe-nAstike sAdhanA saghane samudAyane nirupacegI gaNe che ane sAdhusamudAya tarapha tiraskAranI lAgaNIthI tuve che chatA sAdhue maitrI bhAvathI teone dekhe che, ane teone pratikevA jeTalA ghare teTalA upAsethI pravRtti kare che. spA vizvamA pArthanI mUrti ane jIvanA devA, sAdhu che. teo nizvane alpahAni ane mahAlAbha samarpI zake che. manuSyanA ceAmA sAdhuonI sattA che tyAre manuSyeA para khAtu sattApravartaka rAjA zahenazA! iM sAnuenA samudRAyamA jene sAkAra paramAtmatva na dekhAtu hAya te nikApuramAnpaSTa prama karavA zaktimAna thaaA nathI. sAdhuonI hAya levAthI dezanu keAnu ane samAjanuM ya thai zakatu nathI. rAjAne ane manuSyAne samAna gaNIne teene AdhyAtmika jJAnana samarpanAra sAdhue che. sAdhuonA je AdhyAtmika uAreya nIkaLe che te paraparApravAhe dharmazAstra tarIke vizvamAM pravarte che. paramAtmAnA tridhArA para sarvasamarpaNu karanArA sAdhue che mATe tenI evA kanvI joIe ane annadAna vadAna AdinuM dAna karIne tene tepI tenI kRpA meLavA taiyAra joie. jyAre sAdhune pIDhanAga ajJAnI adharmInAstikamanuSye ghaNa mAmA pragaTe che tyAre sAdhusamudRAyanI rakSA karanArA izvarIavatArarUpa murnAnDo pragaTe che ane te sAdhu sAdhvIe dharmImanuSyA ane garIba pazupakhIonu ANu kare che. sAdhununaya vinAnA dezamAM koI jAtanI Apatti pragaTyA vinA rahetI navI dharmanA adha! prabhu bhUta sAdhue che mATe teonI helanA thavA devI niDu ane nava varSa karIne tenA bhakti karyAM karavI joie. AryAvarta aneka mahAtmA mAdhuothI pholmsi ja nathI adhyAtmadharmanI bhUmi tarIke prasiddha che. je dharmavALA manuSye sAdhunI dena kara ane tene dhikkAre che te dharmanI--samAjanI kaiATi upAye paNa zAnta canI navI sapUrNa zarIrane zabda jema vI che tema dharmanA rAjA tarIke antapura che me tene dharmane AcAramA mUkIne hethI sAdhuo pravartAvI zake che. anAghathI vizvamA AdhyAtmika vidyAneA pracAra thAya che. AlamAM carmA Ayuke prajje che tena kAraNa e che ke tyAMnA dharmanA pravartakA moTA bhAge tyAgInAnI so 2 nAna tyA rajoguNanA mAhya sAmrAjyanI atyaMta pragati thaI che tethI tyAM sAyaka rahyuM che rajoguNa sAmrAjya samRddhi ane tamegu: mAnya kinA kAlamA vilaya thAya che AryAvartInA adhyAtmika jJAnI adhu nA chevAra kara kama sAmrAjyanI pragati thai zake tema nathI aAMrtamAM eka dIna ane adhyAtmajJAnanI je raheNI che tevI TyA na dAvA! dharma gra sAdhuenI maharSAnI gustA rahevAnI. jyAre preta dezane ... * vantra, ca t ! keMndrana
Page #740
--------------------------------------------------------------------------
Page #741
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhArmika jJAnano saMcAra e ja sAcI unnati ( 629) thaI paDe evA prabaMdhathI je dharmakarmasudhArake prayatna kare che te tethI samAjanI-dezanI unnati thAya che ane anya jaDavAdI nAstinA baLa sAme svAstitvanuM saMrakSaNa karI zakAya che. prAcIna dharmakarmo ane vartamAna jamAnAnA lekenA vicAravAtAvaraNanI paristhitine vicAra karIne dharmarakSaka karmo karavAmA Ave che te tethI vartamAnamA ane bhaviSyamAM unnatinA mArge nirmala vahyA kare che. dharmarakSakadaSTie jeo dharmakarmasudhAraka bane che, teo AtmAnI sarva zaktine ane samAjanI saMghanI sarva zaktine khIlavI zake che, dharmakarmasudhArA vinA samAjamA dharmasaMpradAyamAthI malinatAne nAza thatuM nathI dharmakarmasudhArakone aneka vipatti sahana karIne dharmakarmomAM sudhArA karavA paDe che tenAmAM pUrve kathavAmA AvyA evA karmagIonA guNo je heya che to teo samAjamA, saMghamA, kamamA paDelA saDAno nAza karI zake che. adyaparyata je je dharmakarmasudhAraka thayA vya teonAM jIvanacarite ane teoe karelA kAryone anubhava kare joIe ke jethI dharmakarma sudhArakene aneka dizAnuM jJAna thAya. sAmAjika prabamAM sadA parivartana thayA kare che. dharmanA siddhAnI rakSA thAya ane dharmakarmonI rakSA thAya tathA prAcIna satyane naza na thAya tathA vartamAnamAM je pragatikara upAya heya tene Adara paNa thAya evI rIte dharmakarmasudhArake e dharmarakSaka karmo karavA joIe dIrdhadaSTi vinA ane paripUrNa anubhava vinA dharmakarmasudhAraka banI zakAtuM nathI. AtmajJAnIo sarva prakArane anubhava zrIne divyakSetrakAlabhAva pramANe dharmakarmomAM sudhAravadhAro karI zake che. sAmAjiprabaMdhanuM traNa kAlanI daSTie saMpUrNa jJAna prApta karavuM joIe, kamagIoe dharmarakSAnA kartavya kAma sarvasvArpaNa karavuM joIe. jaDavAdI nAtikanA prabala humalAothI dharmanI kathI joIe. hAla AryAvartamA pAzcAtya dezIya jaDavAdIonA vicAravAtAvaraNano phela thavA lAgyo che. dharmane haMbaga gaNIne tene tiraskAra karanAra nAstikane prAdurbhAva thavA lAgyA che, teonI sAmA TakI rahevAya evI rIte dharmakarmacudhArAe dharmarAkASkarmo karavA joIe AtmajJAna-paramAtmajJAnanA upadezane gheravera phelAvo thavA joIe ane kAtharanA bhIrutA ane dInatAnA nAzapUrvaka lenI dharmamArgamAM pravRtti thavI joIH sarva prakAranA dhArmika siddhAMtone ghere ghera uhApoha che joIe AtmAnA zudhanI prApti mATe vizvavartimanubene jAgrat karavA joIe dharmanI ruTIo mAne nAtAthI pravanArA saMchimapaMcendriya jevA manuSyamAM dhArmika jJAnane sacAra che je rAtre mobA Atmazaktino khyAla prakaTAvavo joIe ane teo pharaja mAnIna gavuM Avazyaka kameM kare e upadeza tha jaIe vyavasthAthI dhArmikarmo karanAra manune amuka prakaTAva joIe. huM bhedabhAva TaLe ane garva che potAnAmAM dekhAya evA AdikAnane. pracAra karavuM joIe. dharmakarmasudhAraka kAmagIrI pramANe dharmaLa karavAnA che
Page #742
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 640 ) zrI karmaLa grathasavivecana -~~~-~ ~-~- - ~~~ ~ ~ ~pravRtta thavuM joIe. AtmajJAnapUrvaka dharmakarmonuM rahasya zuM che? teno lekene paripUrNa anubhava Apavo joIe kene aA rAkhIne dharmakarmanA je je sudhArA karavAmAM Ave che temA pariNAme alpalAbha ane atyaMta hAni prApta thAya che. AdhyAtmika jJAnane sUrya sadA prakAzita rahe che te vizva manu sarve svayameva svayogya dharmakarma sudhArAne karI zake che ane vartamAnamAM dharmanuM rakSaNa karI zake che. jyAre adhyAtmajJAnane sUrya asta thAya che tyAre dhamamanuSyamAM AcArabhedethI saMpradAyabheda thAya che ane ajJAnI lonuM jera phAvI jAtA satya rahasyAthI leke ajJAta rahetAM jaDakiyAvAdIone prAdurbhAva thAya che. have AdhyAtmikajJAnanA sUryanA kiraNene kaMIka leAko para prakAza paDavA lAge che, tethI leke satyanI zodha karavA lAgyA che. tethI hAlane saMkrAntikAla gaNAya che. hAla dharmanA zAstronuM mana thAya che ane satya zodhavA mATe vizvamAM sarvatra mahApravRtti thaelI che tethI e caLavaLanA pariNAme lekemA aneka dhArmika parivartane thAya che yugapradhAna mahAtmAo dharmakarmono sudhAro karIne adhyAtmajJAnabaLe dharmarakSA karI zake che. dharmanA astitvathI sarva zubhakarmonuM astitva rahe te mATe kadApi dharmane nAza na thavA devo joIe. dharmanI aneka prakAranI vyAkhyAo thaI zake che. te pUrvanA zlekAnA vivecanamAM jaNAvyuM che dharmanI rakSA karavA mATe sarva dhamAM manuSyae svArpaNa karIne dharmarakSAkAraka pravRttimAM pravartavu joIe. ajJAnImanu dharmakarmanI rakSAnA nAme adhyAtmajJAnanA abhAve bAhya pravRttimAM matabheda pADIne paraspara kadAgraha karI-bheda karI dharmakamena nAza kare che, mATe AtmajJAnIo vinA sAmAnyAirucine dhAraNa karI rUDhithI pravartanArA dharmakarmomA gADarI ApravAha peThe cAlanArA manuSya dharmanI rakSAnA badale tene nAza kare che evuM jANuM teonAthI cetatA rahevu; AtmajJAna vinA udArabhAvanAthI, vyApakabhAjanAthI, advaita bhAvanAthI ane anekAntanazailIthI dharmakarmanI sudhAraNA thaI zakatI nathI. jeone sudhAravAnA che teone sarvathI prathama adhyAtmajJAna ApavuM joIe ke jethI teone dharmakarmanA sudhArAo sArI rIte samajAvI zakAya ane vartamAnakAlAnusAre dharmakarmo sudhArIne samAjapragatikAraka, saghapragatikAraka evA dharmanI rakSA karI zakAya dharmarakSakajJAnImahAtmAoe sarvajJAnAvaraNIyAdikane nAza thAya ane AtmAne anaMta Ananda prakaTa thAya evI daSTie dharmavRddhikara karmo karavAM joIe. sarva vyAvahArika tathA dhArmika kartavya karmone mULa uddeza zAzvatAnanda prAptirUpa che ane jJAnAvaraNIyAdi karmanA nAzarUpa che, mATe dharmarakSAkAraka mahAtmAoe e uddezane kSaNe kSaNe yAda karIne dharmavRddhikara kAryo karavA joIe. sarva jJAnAvaraNIyAdikane nAza kare ane AtmAnA ananta Anadane anubhava kare e daSTie teo dharmakarmamAM pravarte e bodha Apavo joIe ane eja dRSTie dharmakarmanI rakSA karavI joIe. dharmakarmomAM dezakAla para anAdikAlathI aneka parivartane
Page #743
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - Wan ubhaya prakAranI pragati mATe karaNIya dharmapravRtti, (141) thayA kare che, temAM svAdhikAra egya dharmakarma sudhArArUpa parivartana karI teone svAdhikAre AdarI-adarAvIne dharmanI rakSA thAya evI rIte jJAnamahAtmAoe pravartavuM joIe. jJAnavinA satyane prakAza thato nathI mATe jJAna pAmIne dharmarakSAkara ane dharmavRddhikara karmo karavAM joIe. avataraNa --bAhyonnatijIvanaprada ane AtaraAdhyAtmika pragatiprada dharmakAryo karavAnI dhamogyapravRttine jaNAvavAmAM Ave che. zlokAH vAhyonnatiH sadA sAdhyA dharmAviruddhakarmabhiH / udayenAnvito dharmoM vAhyavyavahRteH zubhaH / / 162 // jIvanti sattyA lakSmyA vidyayA ca janA bhuvi / yai dharmapravandhaizca sevyaM tattayathocitam // 163 / / dharmonnativivRddhayartha sevyaM sAtvikakarma yad / dezakAlAnusAreNa sarvazaktipradAyakam // 164 // yatra dharme bhavet sevA sarvajIvopakArikAH / audAryadRSTito dharmo vizva vyApnoti nizcayaH // 165 // AtmArpaNaM sadA kArya dharmarakSaNahetave / yatra dharmojayastatra dharmeNaiva sadonnatiH // 166 // dharmonnatirbhavedyasmA-sarvadeze suzAntidA / tAdRzyo yojanAH sarvA kartavyA dIrghadRSTitaH // 167 // vivecana-karmagIoe dhamaviruddhakarmovaDe sadAdharmonikAzka bAghAni adhI joIe. bAhyonnati sahitadharma kharekhara bAhya vyavahAththI che. bAhyAtinI ane dhana vyAvahArika saMbaMdha varte che. bAhonnati paNa zubha vyavahAra dharma che. bannatimApaka dharma vyavahAra AdaravA cogya che nivRttimaya pravRttimArgavikAroe bannati sAdhI che. bAhyonnatinA aneka bheda che. sarva prakAranI bAghajanine cakAvAvathI kapa
Page #744
--------------------------------------------------------------------------
________________ = = = = == = = = ======= == ==== = ==== ( 64ra) zrI kamaga graMtha-savivecana. svAdhikArataka sAdhavI joIe. bAhyalekavyavahAramAM pragatisahita dharma vizvanuM kalyANa karavA samartha thAya che. AdhyAtmika baLathI bAhya dharmenati karavI joIe. bAhyasamaNibhUtatithI AdhyAtmika zakti prApta karavAnA mArgo khullA thAya che. je dharmathI bAhyonnati prApta na thatI hoya te dharma prati lekenI ruci prakaTatI nathI. bAhyabratisAdhaka mArgo sarvadharmamAM hoya che. bAhyavyavahAranI pragati sahita ja dharma hoya che. dharmane aMtima uddeza nivRttinI prApti che, paraMtu aMtima uddezanI pUrvanI sarvonnatinI sAthe bAhyotina nimittabhUta sahakArI saMbaMdha che. dharmathI viruddha kAryo karIne anItimaya je bAhyonnati karAya che te mahAbhAratanA yuddhanA pariNAmavat vA yuropIya sahAyuddha pariNAmanI peThe aMte kSayazIla thAya che. dharmathI viruddha karmo karIne je je dezanA lokoe bAhyonnatine sAdhI che teonI unnati phakta itihAsanA pAne rahI gaI che. dharmakarmo ane adharma karmonuM vAstivika svarUpa avadhavuM joIe. AryasiddhAtapratipAdyadharmakarmonuM vAstavika svarUpe avabodhavuM joIe ke jethI dharmaviruddha karmonuM jJAna thavAthI tene parihAra karI zakAya, sattAvaDe lakSamIvaDe ane vidyAvaDe manuSya jeje dharma prabavaDe jIve che te te karmayocita sevavA joIe. vizvavartimanuSya vidyA lakSmI ane sattAvaDe bAhyapragatimaya jIvanathI jIvI zake che. aeva bAhyonnati mATe vidyA - sattA ane lakSmInI upAsanA gRhae karavI joIe. dharma artha kAma ane mokSa e cAra varganuM gRhastha manu sevana kare che. Arthika sthitimAM nirbala manuSya gRhajIvanamAM svataMtra jIvana gALavAne zaktimAna thatA nathI. dezanI AbAdI ane samAjanI AbAdInI sAthe dharmanI ArAdhanA karI zakAya che. deza dharma ane samAjane vyavahAramAM paraspara nikaTa sabaMdha che. sattA lakSmI ane vidyA vinA vizvamAM aneka prakAranA zubha dharmonI rakSA thatI nathI. sattA lakSmI ane vidhA vinA sArvajanika popakArika karmo karI zakAtAM nathI. AsurI manuSyanA hAthasA sarva prakAranI sattA lakSamI ane vidyA hoya che te tethI dhamIo ane dharmane nAza thAya che ane adharmIonuM sAmrAjya vadhe che; tethI pariNAma e Ave che ke dharmanA mArgone nAza thAya che. atae sujJa manuSyae vidyA lakSmI ane sattAvaDe bAhyabrati sAdhavI joIe ke jethI gRhajIvanamAM dhArmika jIvana gALavAmAM svAtaMtryapravRtti karI zakAya. lakSmIsattAvidyAnA jIvanathI manuSyae bAhya jIvane jIvAya evA dharmaprabaMdhavaDe pravartavu joIe. hAla pAzcAtya dezamAM lakSmI vidyA ane sattAnuM sAmrAjya pravarte che tethI teo bahApragatijIvanavaDe jIvavAne zakitamAna thaelA che. paraMtu temAM dharmaviruddha evA dharmakarmovaDe bAhya jIvana jIvavuM e dhArmika uddeza visma na joIe. dharmaviruddha dharmaprabaMdhavaDe bAhyajIvanapragatianukUla sattA lakamI ane vidyAnI pragati thavI joIe. pravRttimaya nivRtti e yurepanuM kamasUtra che ane nivRttimaya pravRtti e
Page #745
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmAMrjAta mATe bAhyonnatinI AvazyaktA. 5 A dezanu sa~sUtra che. pragati pracAraka krama sUcavaDe gRhastha manuSya jIvI zake che, anyathA spardhAthI patita thatAM tene ane tenA dharmanA nAza thAya che. vidyA sattA ane lakSmIthI hIna jagalI prAe jema paDatI sthitimAM AvI paDelI che tema je dezanA leke vidyA sattA ane lakSmIthI bhraSTa thAya che teonI tevI sthiti thAya che. dhImanuSyanI pAse vidyA sattA ane lakSmI hAya che te tenA sadupayega thAya che ane ulaTA tethI adharmIone nAstikAnA paNa uddhAra karI zakAya che. satvaguNI manuSye vidyAsattA lakSmIvaDe dezanI samAjanI maghanI ane vizvavarti sarva jIveAnI AbAdI karavA prayatna karI zake che. ataela sattvaguNI manuSyae mAdyonnatijIvanathI sarva jIvAnA zubhAthe jIvavu joIe, mAhyapragati ane AntarapragatikAraka sarve jIvanasUtronA sArI rIte abhyAsa karavA joIe ane pazcAt banne prakAranI pragatinA jIvanathI jIvavA sarva zubhadharma praNa dhAvaDe theAcita karyAM karavAM joie. jIvavu zA mATe joIe ? tenA uttara A zleAkanA bhAvArthathI maLI zake tema che. anyAnA dAsa banI je duHkhamaya jIvana gALavuM te mATe jIvavAnI jarUra nathI. khAhyasattAdhAriyA vidyAdhikAriyA ane lakSmIjanAne zubha mAge dArIne sarva jIveAnA zreya mATe jIvavu oIe. mAthapragatinA sajIvana maMtra vidyA lakSmI ane sattAnI pravRtti che. jo upayukta maMtranI ArAdhanA na karI te AtmazaktiyenI prApti mATe svataMtra jIvana gALavA mATe adhikArI anI zakAtu nathI ema bAhyadharmavyavahAraddhithI thAya che. khAdyapragatinI sthAyI vA dharmAMnnatinA vakhate banI zake che. ataeva dharmAMnnati tarapha sadA gamana kuztAkI khAdyonnati sAdhavI joie, dharmAMnnativivRddhi mATe sAtvika karmo karavA joie. bhUta ane bhaviSya e traNya kAlamA dharmakarma parivatanA thayA, thAya che ane cothuM zubha zaktiyAne phrenAra evA dezakAlAnusAre dharmakarmo karavA joie TaeNga kAla thaya sthiti vagerene paripUrNa vicAra karIne sarva zubha zaktiyA varSe kSetrA dharmokamAM kuLanI jarUra che. ArcIe dezakAlAnusAre karyAM karavAnu jJAna prApta karyuM nahI nathI teenI aneka zaktiyAnA nAza thaze ane aneka zubhazaktiyenI prApti karavAnI hatI te karI zakaza nahIM. sarva zubha zaktiyAnI vRddhi thAya evA vamanamA anuva karavoisa ane pazcAt zubha zaktipradAyaka kani karavA joIe. karmo karavA kattA dhRvArA ca " ane AtmAnI zaktiye vadhe nahI te pazcAt tevA karma karavAnI kapaDu pratrana si thatuM nathI. hipragati ane zAntarapragatinA paraspara dezakANanusArTa thru ane hoya tene gRhasthAe gRhasthadazA dAya tyAsudhI tyAga karyA nIM. antamu aneka ranI khAdya zubhennatinI lAlasAe Deya ane tenA pipUrve ! na thaya ra gRhasthajIvanamA bAhyonnatikAraka karmonI pravRttinI sAthe krame ka mAna na Awwww NV ( 43 ) ' d 24
Page #746
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 644) zrI kamaga graMtha-savivecana. joIe. bAhyavyAvahArika AdhyAtmikabaLapragati ane AntaraAdhyAtmikabaLa e prakAranAM baLAthI vizvamAM sarva manuSyo svataMtra sukhamaya jIvana gALI zake che; vizvavarti sarvajInAM dukhe nAza pAme evI AdhyAtmika pragatidaSTie sarvazakitapradAyakadharma sevA joIe. . svArthamaya zaktithI phakta svAtmAne lAbha thAya che ane anyane hAni karI zakAya che. sarva jInA zreyamAM svazreyaH samAyuM che---evI paramArtha daSTipUrvaka sarvazaktipradAyaka dharma seva joIe ke jethI svArthamaya ladhusaMkucitavatlene nAza thAya ane ananta sukhamaya dharmavartalamaya jIvana prApta karavAno adhikAra prApta karI zakAya. saMkucitadaSTivarlDalathI sarvazakitapradAyakadhamakane sevAthI saMkucitatAno nAza thato nathI ane nItinA vizvavyApaka dharmasUtrane paNa laghuvarnalavALAM karI zakAya che. AtmAnI sarva zaktine nAza thAya evA dharmakarmo je je jANatAM hoya teone karaDe gAuthI namaskAra karavA joIe. AtmAnI zakita vadhe evAM AdhyAtmika ane vyAvahArika dharmakarmone hAla je manuSya seve ane zaktivinAzaka kamene tyAga kare te teo avanatine dezamAthI, samAjamAMthI ane saMghamAthI hAMkI kahADavAne zakitamAna thaI zake. AdhyAtmizaktinA saMgaThThana vinA bAhya vyAvahArika zaktinuM sAtvika abAdhita saMgaThThana thaI zakatuM nathI-e daivI niyama che. atae sarva zakitane prApta karavA mATe dezakAlAnusAre je je sAtvika karmo karavAM paDe temAM AdhyAtmika zaktinuM saMgaThana thAya e khAsa upaga rAkhavo joIe. AdhyAtmika sarva zaktinI prApti vinA deza kema saghanI satyennati kadApi thaI nathI, thatI nathI ane thaze nahIM. vartamAnamAM zakti vadhe tene pratyakSa anubhava AvyA vinA raheto nathI. sAtvika vRttipUrvaka sarva zakti vadhe evAM zubha karmo karavAmAM ja , svapharajanI pUrNatA thAya che. sarvadeza, bhinnake, bhijAtIya manuSya, vagerenI unnati jenAthI vyavahAramAM pravartatI thAya evA sarva zubha vicArene ane AcArone dharma tarIke kathavAmAM Ave che. dharmAnula sarva vicArene ane AcArene sAdhyadRSTie dharma thavAmAM Ave che. gurunI bhaktithI Annati thAya che. vidyAsattA ane lakSamIvaDe dharmanI ArAdhanA karavAmAM Ave che te vidyAdinI saphalatA thAya che. vidyAsattAlakSmIvaDe jeo dharmanI ArAdhanA kare che ane vidyAdine sadupayoga kare che teonI AryatA vizvamAM prasiddha che. vidyAsattA lakSamIthI dharmanI ArAdhanA je na karavAmAM AvI te anAryava prApta thayA vinA rahetuM nathI. vizvamAM je je dharmo sajIvana rahe che temA zakti hoya te teo sajIvana rahI zake che. je dharma vizvane samAna gaNIne teonI sevA karavAnuM pharamAve che te dharmanI vizvamAM vyApakatA thAya che. je dharmamA ane je dharmanA leke mA udAratA nathI teonA vicArone ane AcArene vizvamAM pracAra
Page #747
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - sarva jIvone samAna gaNe te ja dhama. thatuM nathI. vaiSNamAM bhaktine guNa mukhyatAne bhaje che. boddhAmAM popakAra guNa mukhya tAne bhaje che. prItimA manuSyasevA guNa mukhyatAne bhaje che. hinduonA santasAdhu sevA guNa mukhyatAne bhaje che. musabhAnomAM zraddhA ane paraspara bhAtRbhAva-aikaya guNa mukhyatAne bhaje che. jemAM dayAguNa mukhyatAne bhaje che. je kAle je dezamAM je lokomAM je guNa mukhyatAne bhaje che te vinA anya guNo gaNatAne bhaje che tyAre temAM te guNa vinA anya guNenI prAya sajIvanatA rahetI nathI. je dharmamA, sevAnI mukhyatA hoya che te dharmane vizvamAM pracAra thAya che. sarva jIne upakAra karanArI sevAne upadeza ane tenI raheNI je dharmavALA lokemA hoya che te dharmanAM siddhAMto sAmAnya TAya che, to paNa dharmanA siddhAMtanA sArabhUta sevAthI te dharma sarvatra vyApaka banI zake che. vizvati dukhI nA zreyAmAM je dharma bhAga na leto hoya te dharmane karoDa gAuthI namaskAra thAo. vidyAsattA ane lakSmIthI devagurudharmanI sevA karavAnI hoya che. sarva jIvonI vidyAsattA lakSamIthI sevA karavAnI hoya che ane sarva jIvonA zreyamA sarva svArpaNa karavAnuM hoya che evuM je dharma zikhave che te dharma che ane anya dharmanA nAme prasiddha hoya te paNa te adharma che. nAstika vicArathI ane jaDavAdathI dharmane lopa thAya che. sarvajIne dukhane dilAso ApavA je dharmanA loko prayatna kare che teo dhama banelA che ema avadhavuM. vizvamAM sarva ne samAna gaNIne je sarvanA bhalAmAM bhAga le che te dhamI che, bAkI sattasAdhunI sevA vinA pitAne kare manuSya dhamAM mAnatA hoya te tethI te dhamI siddha thatA nathI. hajAro garInI jeo hAya le che ane game te dharmanI miyA mAtra kare che ane TIlA TapakA kare che tethI te dhama siddha thatA nathI satya gunA upadeza vinA satya dharmanI prApti thatI nathI. gurunI pUrNa kRpA vinA kadi dharmanI prApti thatI nathI. gurunI kRpA vinA vidyA sattA ane lakSmIthI paNa kaMI AtmakathA karI zakAtuM nathI. atae prathama sadagurunI kRpA meLavIne je manuSya vizvavani sarva jIvAnI sattA dhana lakSamI sadupadezAdithI jevI ghaTe tevI sevA kare che te leke vizvamAM dharmane pracAra karavAne ane dharmanI sarvatra vyApatA karavAne zakitamAna jAya che jovAnA aneka bheda che sarva jIvonA AtmAonA du kha TALavA ane guru AdinI re ? teonA upadeza pramANe pravartavuM e ja sevAdharmanuM lakSaNa che. sadaguruone ca maka sevavAthI sevA dharmanA rahasyonuM jJAna thAya che sAdhuonI-sanI kRpA meLavavA - kAla teonI sevA karavI joIe gupanA mukhanA sadupadezanI sevAdharmanI prApti ja che. sarva manuSya pitApitAnA dharmanI sarvatra manumAM vyApakatA karavAne ? ne ne mATe raktanA pravAha vahe evA zuddho karavAne mATe paNa bAkI rAkhatA nathI. paraMtu A jene svAtmA samAna mAnIne te sevA na kare tyA sudhI tene dharmanA dakinI
Page #748
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kramacAga prathAvivecana, ( 646 ) ane sadAcArAnI vyApaktA karavA zakitamAn thatA nathI. game tevA dudhapratipakSI manuSyane pazu sevAdharmathI svadharmomAM lAvI zakAya che. nAstika manuSyane paNa teeAnA dukha TALavA rUpa sevA pravRttithI dharmamArga mA AkarSI zakAya che annadAnathI vazudAnathI vidyAdAnathI sadvicAra dAnathI sadAcAradAnathI ane zubha zaktiyA je je hAya tenuM anya manuSyane dAna karavAthI jIvAnI sevA karI zakAya che. durguNIone aneka upAceAthI sudhArIne teeAnI sevA karI zakAya che. rajoguNI ane tameguNI manuSyane sudhArIne tene rAtrastrI karavAthI tenI sevA karI ema kathI zakAya che. temAnI klezI manuSyAne zAMti guNunu dAna ApIne teenI sevA karI zakAya che. vizvavarti manuSyeAmAMthI krodha mAna mAyA leAla vagere durguNAne nAza thAya ane te AtmAnI zaktiyeA khIlavI zake evI je je pravRttiye karAya te kartavya sevA che. sevaka cAgya zudgA prakaTAvyA vinA sevAdhara mA pariSaSThA AvatA sthira rahI zakAtu nathI. gAmegAma zaherAzahera pharIne manuSyane Atma jJAnanA upadeza ApavA ane tenu prabhumaya jIvana karavuM e uttamAttama sevAdhamanA mArga che tyAgI mahAtmAe samAna koI uttamAttama sevA dharma karavAne zaktimAna nathI. AtmajJAnI mahAtmAonI caraNasevA karIne sevAdharmanAM rahasyAnuM paripUrNa jJAna karI dharmanI sarvatra vyApakatA pracAravA je sevA kare che teo dharmanI vyApakatA karI zake che. sarva jIvApakArikA sevA e ja uttama vyavahAra dharma che e dharmanuM jeTaluM varNana karIe teTaluM nyUna che. audArya dRSTithI udAra sevA karI zakAya che. dRSTimAM udAratA hAya che te ja sevA karavAmA udAra pravRtti thAya che, udAra dRSTivALA dharma vizvamAM vyApaka mane che ane sakucita STivALA kAipaNa dharma vizvamAM saMkucitatAne pAmI aMte maraNu zaraNutAne prApta kare che. jenA vicAzamA ane AcAzamAM udAratA--vizAlatA-yApakatA nathI te dhama game teve eka vakhate prakAzita thaelA hAya che teApaNu aMte te nAza pAme che. sevAdharma mA audyAyaSTinI AvazyakatA rahe che. audArya dRSTithI niSkAma sevA pravRtti karanArA A vizvamA sarva zubha dharmanA pracAra karIne sarvatra zubha dharmIone utpanna karI zake che. nirahe vRttithI sevAdharma khajAvanArAe dharmanI vyApakatA jeTalI karI zake che teTalI anya kAI karI zakatuM nathI. vItarAga paramAtmA mahAvIradeve sarva jIvAnA uddhArAthe jaina dharmanA upadeza ApIne vizvamAM sevAdharmanI gaMgA vahevarAvI che tenAthI vizvamA kAi ajANyuM nathI. sevAdharmanA sUtreA kAlakAlanI sthiti pramANe AjubAjunA sayeAgAnA anusAre parivartita thayA kare che ane temAM aneka sudhArAvadhArA thAya che, paraMtu sarva dharmanA mULa uddeza sava thavAnA du;khA TALavA eja rahe che. ataHeva sevAdharmabhaktidharmamA gAna darzana cAritradharma ane AtmAnA zuddhadharmAdi aneka dharmanI rakSA mATe AtmApaNu karavu joIe. bhayamanuSyae yAda rAkhavu` ke jyA dharma hAya che tyAM jaya ma ------ ---
Page #749
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - nAmaka rAka mA karanAra A - - - - - - - - - - - - - - - - - ne - - - - dharmanI rakSA kema thAya ? thAya che ane adharmathI parAjya thAya che adharmathI kadApi keIne zaNu mAtra jaya he ema dekhAya che paraMtu aMte te parAjaya mAluma paDe che. svadharma samAna A vizvamAM ke jayanuM sthAna nathI. A vizvamA dharmanI rakSA karavA samAna anya koI kArya nathI. dhama rakSaNa mATe je karavuM hoya te utsargakAla ane ApattikAlathI karavuM joIe. ApattikAlamA ApattikAlanA sane anusarI dharmanuM rakSaNa karavA Atmabhoga Apa joIe, vizvamA dayA satya asteya pramANikatA bhakti-sevA paropakAra AtmabhAva suvicAro ane sadAcAra vagere ananta dharmanA bhedarUpa dharmathI sarva kAryonI siddhi thAya che. ataova dharmarakSAmAM sarvatra AtmArpaNa karavuM joIe. saMkucitaravALAe dharmarakSaNathe eDanuM ceDa vetarI nAkhe che ane vizAla dharmanA AzayanuM keTalIka vakhate te ajJAnapaNathI khUna karI nAkhe che. saMkucitadaSimate pite je dharma mAne che tenAthI bhinna je je dharmo hoya che tene bahiSkAra kare che ane svakIya mAnyatAvALA vicAranuM ane AcArenuM mULa rahasya zuM hoya che te nahIM jANavAthI dharmanA nAme pravRtti karIne adharma pravRtti kare che. ataova udAradithI sarva dharmonuM svarUpa avaLothIne pazcAta dharmenA aneka bhedenI rakSA karavAmA dravya kSetrakAlabhAvathI je je upAye AdaravA ghaTe te AtmasamarpaNa karIne AdaravA svAzrayI eka manuSya AtmasamarpaNa karIne dharmanI jeTalI rakSA karI zake che teTalI anyaparAzrayI manuSyathI banI zaktI nathI. udAra daSTivALA AtmasamarpakamanuSya svAzrayI banIne samaNibaLa bheguM karI dharmanI rakSA karI zake che. aneka vyaktinA saMghabaLathI dharmanI rakSA karI zakAya che. pativratA dharma rajaputAnAnI rAjaramaNIoe Atmasarga karyA che te itihAsathI avadhAI zake che, kumArapAle dharmarakSArthe Atmabhega ApavAmAM kaMI bAkI rAkhyuM nahotuM. LA e dezarakSArUpa svadharmanI rakSA karavAmA AtmasamarpaNa karyuM hatuM. je je satya dAya teonI rakSA karavAthI sarva jIvonI pragatimAM bhAga laI zakAya che je vakhata je dharma karavAnI khAsa jarUra hoya te vakhate te dharmanI rakSA karavI joIe. AbhArApa karyA vinA dharmanI rakSA thaI zakatI nathI dezadharma, samAjadharma, vizvadharma, dharma, svadharma, sAmAjika dharma, jaina dharma, jJAnadharma, darzanadharma, zivama, pa. nimittadharma, upAdAna dharma, upakAradharma, vizadharma, kSAtradhama, va , dama, anekAntazratadharma, tasvadharma, Atmadharma-Adi aneka prakA dhana - ka prakAranI zaktine prakaTAvI zakAya che ane tethI vizvamAM sarva bhavana : karI zakAya che. sarva prazasya dharmonuM rakSaNa karavAmAM sarva zubha zani jA karatuM jarA mAtra acakAvuM na joIe. sarvasamarpa, karyA vinA vidhinA phADA kAna thaI zakAtuM nathI; temaja dharmavyavahAromAM pa pradatta kAtuM nathI. dharma
Page #750
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 648 ), zrI kacoga graMtha-savivecana. rakSaNArthe jeo AtmasamarpaNa karavAmAM bhaya pAme che teo napuMsaka nivamRtaka samAna manuSya che AtmajJAnImahAtmAo dharmanI rakSA karavAmAM samyapha AtmasamarpaNa karI zake che, teo kadApi parAzrayI banI zakatA nathI, adhama manuSyanuM tathA nAstika manujyanuM bala vadhI jAya che tyAre apavAda mArgathI paNa chevaTe dharmanI ane dharmIonI rakSA karavAnI pravRttine svIkAryA vinA chUTake thato nathI. je kAlamAM je dezamAM je je bAbatethI dharmanI rakSA thAya che te te upAyone svIkAravAmAM pAchI pAnI karavAmAM Ave che te tethI dharmanI rakSA thatI nathI. aeva je kAle je dezamAM utsarga ane apavAda mArge je je upAyathI dharmarakSA thAya teone AdaravAmAM AtmasamarpaNa karavuM joIe, kAraNa ke dharmathI sadA sthAyI unnati rahI zake che- ema sarvatra vizvamAM sarva su jANI zake che. dharmathI ja sannati che ema mAnIne dharmarakSArthe AtmasamarpaNa karavAmAM aneka jAtIya saMghabaLapUrvaka pravRtti karavI joIe. aneka prakAranA paraspara viruddha dharmamAM aneka nAnI darivaDe satyadharma grahaNa kare joIe paNa nakAme dharmakalAmAM AtmavIryane vyaya na karavuM joIe. aneka zubha zaktine dharmayuddha karIne nAza na karavo joIe evuM khAsa lakSya rAkhavuM joIe. avataraNu-dhArmikamanuSyanuM vizvamAM astitva saMrakSavA mATe egya kartavya karma karavuM joIe te dazAve che. zloka astitvaM vyavahAreNa dhArmikANAM yato bhvet| dezakAlAnusAreNa kartavyaM karmabhRtale // 168 // zabdArtha -dhArmikamanuSyanuM vyavahAramAM astitva je kartavyakarmathI thAya te kartavya. karmane dezakalAnusAre karavuM joIe. vivecana -vizvamAM dhArmikamanuSyanA astitvanI atyaMta AvazyakatA che. dhArmikamanuSya vizvamAM sarvajInuM zreya karavA samartha bane che. dayA, satya, asteya, brahmacarya, nIti, prAmANya, sarva para maitrIbhAva mAdhyastha, kArUNya, pramoda, guNAnurAga Adi guNovALA manuSya dhArmika gaNAya che. dayA, satya, zuddha prema, parepakArAdi guNavinA koI manuSya dhama banI zakato nathI. mArgAnusArI guNo vinA samyakatvAdi dharmanI prApti thaI zakatI nathI. sAdhuo vagerenI bhakita karavAnA guNavALA manuSya dhArmika thAya che. zratadharma ane cAritradharmanI amukAze prAptinI apekSAe manuSya dhArmika kathAya che. guNevinA phakata amuka jAtanI rauDhika dharmakriyA karavA mAtrathI kaI dhamamanuSya banI zakta
Page #751
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jie rmika manuSyAnI AvazyaktA ( 64 ) nathI. guNNA vinAne dhArmika kriyAne ghaTATopa nakAmA che eva avaLeAdhIne audAya ddhithI amuka jAtanA vicAravatulamAtrathI sa'kucita nI guNNAnI prApti karavAmAM pAchA na haTavu joIe. manuSyane dekhIne je hRdayamAM dveSa dhAraNa kare che tathA dezakulAdibhede manuSya vageremA paraspara bhedabhAva dhAraNa karIne manuSyAne Atmavat avaleAkI zakate nathI te dhArmika, banI zakatA nathI. amuka pathanA amuka dharmanA nAme gaNAtA sarva manuSyAmA dayAdriguNA sa`pUrNatayA khIlyA hAya vA khIle che evA sarvathA niyama khAdhI zakAtA nathI jenAmA udAra bhAvanA che ane sarva jIvAnI unnati karavA AtmabhAga Ape che te dhArmika manuSya gaNAya che. sadguNaiAthI game te dezanA ane game te jAtinA manuSya dharmI banI zake che. jainadhamIonA astitva upara jainadharmanA astitvanA AdhAra rahelA che, jainadhArmikAnA astitvanI sarakSA mATe dezakAlAnusAra je je upAye AdaravA joie te davAmA Avaze te jainadhArmikAnuM vizvamA astitva rahI zakaze, jeneAnI saMkhyA hAla tera lAkhanI che. dezakAlAnusAre jaina dhArmikanu astitva rahevA vizAla dRSTithI upAye levAnI jarU che. vizAla dRSTi ane Atmavat sarva jIvAne gaNI teonI sevA karyA vinA dhArmika manuSyonI vRddhi ane tenuM astitva saMrakSI zakAtuM nathI sa manuSyane dharma tathA tenAmA prApta karavAnI IcchA hAya che, 5raM tu tenI STimA sudhArA thAya guNA prakaTe evAM kanyakaryAM karyAvinA kaMI karI zakAtuM nathI. game te manuSya sadgunDa dhArmika khanI zake che. paramAtha buddhithI dhArmikatva prAsa thAya che, dhArmika manuSyanA astitva mATe jeTalI upayogitA darzAvavI hoya teTalI nyUna che. adharmI manuSyAne pada, sudhArI prabhumaya jIvana banAvanArA dhArmika manuSyeA che ane manuSyanA sarvasA prakaTAvavAnA hetubhUta dhArmika manuSyeA che. ataSetra dhArmika manuSyAnuM vyavAramAM astitva rahe eva sarva upAcA AdaravAnI khAsa jarUra che, vartamAnakA dezAdi anusAre tenA amni" mATa je je katavya karyAM jaNAya te karavAnI jarUra che, tenA kSaktitvanA vicArane AcAranA mUkayA vinA A bALatamAM kaMIpaNa karI zakAtu nathI kyAranayane anuyAM vinA dhArmikamanuSyAnI vRddhi karI zakAtI nathI tathA tenu astitva sUtI dAna nathI dhArmika manuSya Astika hAya che te satvaguNI pravRtti eve che ane dukhanA nA karavA prayatna kare che. sarva jIvone sukhazAti maLe evI pravRttiyene te che ataeva dhArmika manuSye jo duniyAmA jItA rahe ane tenI pu vadhu tA nathI vizvavartijIvAne atyaMta lAbha thAya che. dhArmikamanuSyanI nitA mATe pati ne mahAlAbha thAya evI Sie kavya karmo karavAnI jarUra de. nika nekivana gALIne je dhyAnasamAdhimAM sIna thavA , tevA dhArmika anumAna mana ' ra
Page #752
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ja - - - - ma - na - - - - - - - - - - - - >> - - -- na - - na - - - - (50) zrI yoga graMtha-sacina, - - - - - vizvajanane aneka lAbha thAya che. vyavahAranayane anusarI vartamAna dezakAlAnusAra cogya karma karavAM tema kathavAnuM kAraNa e che ke-bhUtakAla ane tasamayanA dezanI paristhiti ane vartamAna kAladezanI paristhiti badalAyA kare che. bhUtakALanA astitvanAM gyA karmomAM ane vartamAna dezakAlamAM dhArmikenA astitvanAM karmomAM kaMIka pheraphAra hoya che; tethI bhUtakAlanA astitvanA karmone Agraha karIne vartamAna hAlamAM je vya karmo bhAse tene tyAga kare nahIM bhUtakAlanA dhArmika manuSyanA AcAramAM vicAromAM ane vartamAnakAlIna dhArmika manuSyanA dharmanA AcAmAM bhUlasAdhya eka hevA chatAM nimittabhede parivartane ja thaelAM jaNAya che mATe vivekadraSTine agragAmI karI dhAaiMkamanuSyanA astitva mATe utsargamArgathI ane apavAdamArgathI je kaMI kazaya te karavuM paraMtu temAM mata kadAgraha karI saMkucitadaSTithI kadi pravRtti karavI nahIM; svataMtra vicArethI ane svataMtrAcArathI svAzrayI banI dhArmika manubenA astitva mATe je kaMI karavuM ghaTe te karavAmAM aMzamAtra nyUnatA sevavI na joIe. dhArmika manuSyanA astitva mATe dezakAlAnusAre rogya karmo karavAM ene artha e na kara ke jethI pitAnI dRSTimAM adhamamanuSya tarIke jeo bhAsatA hoya teono nAza karavA pravRtti karavI. vizvamAM paraspara manuSya eka bIjAne dharmade, vicArabhede, AcArabhede adharma gaNuM teonA nAzapUrvaka svamAnyatAvALA dharmImanuSyanA astitva mATe pravRtti kare che te rajoguNa toguNI adharmI pravRtti gaNI zakAya. aeva matabhedane kadAgraha tyAga karIne vizvamAM dharmo manuSyanA baLe adhamI manuSya ke jeo hiMsaka, asatyavAdI, anyAyI, apramANika, jaDavAdI aneka durguNanA sevaka rAkSasI karma karanArAo che teone nAza thAya evI rIte cagya karma karavAnI jarUra che. rAgadveSAdi durguNane nAza karavAmAM jeo pravRtti kare che ane AtmAnA jJAnAdi guNo khIlavavA pravRtti kare che teo dhArmikamanuSya che. je je aMze sAvadyAcAro TaLe che te te aMze manuSya dhama bane che ema vizALaSTithI vicArIne dhArmikamanuSyanA astitvamATe ApattikAlamAM paNa apavAdamAgathI je je tatat samayAnusAra gya jaNAya tevA karmothI pravartavuM joIe aneka vyaktinA samUhabaLathI dhArmikamanuSyanuM sadA astitva rahe evA prabaMdha karavA joIe. amuka dharmanA abhimAnamAtrathI anya dhamIonI sAthe raktapravAha karavAnI jarUra nathI. A vizvamAM A kAlamA paMcamahAvratadhAratyAgamunivare sAdhvIo vagere mukhyatAe dhArmika gaNAya che mATe nAstikanA baLa sAme teonuM astitva kAyama rahe evA upAye AdaravA joIe. zrI kAlikAcA sarasvatI sAvIne mALavAnA galirAjAnA pAzamAthI choDAvavA je upAye jyA hatA tenuM smaraNa karIne vartamAnakAlamAM sAdhuonuM ane sAdhvIonuM astitva rahe teonI saMkhyAmAM vadhAre thAya evA upAcane sevavA joIe. saMpratirAjAe dhArmikenI
Page #753
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-sAmrAjya mada kema paDe che ? (65) vRddhi mATe anArya dezamAM vezadhArI sAdhuo ane sAdhIne vihAra karAvyuM hatuM ane tethI anya dezomAM dharmImanuSyonI saMkhyAmAM vRddhi thaI hatI. saMpratirAjAe sAdhuonI ane sAdhvIonI saMkhyAnI vRddhi mATe aneka prakAranA zubha upAcene ejyA hatA. A kALamAM sAdhuo sAdhvIo vagere dhArmikamanuSyonI sevAbhakti karavAthI jeTaluM vaparane lAbha thAya che teTale anya kazAthI thatuM nathI. dhArmikonI hayAtIthI dezamAM-vizvamAM zAMti prasara che ane rajoguNa tathA tamoguNane pracAra maMda paDe che. zrI kumArapALa rAjAe sAdhuonI tathA sAdhvInI saMkhyAmAM vRddhi thAya te mATe vizAladaSTithI pravRtti karI hatI. rAzI gacchanA sAdhuonI sevAbhaktimAM udArabhAvathI kumArapAle pravRtti karI hatI ane tethI jaina kemanI hayAtImAM vRddhi karI zakyA hatA. kalikAlasarvajJa hemacaMdrasUrie sAdhuonI ane sAdhavaonI vRddhi mATe kumArapAla rAjAne pratibaMdhIne jainasAmrAjyanI vRddhipUrvaka jainadhArmikatAnI vRddhimAM je AtmasamarpaNa karyuM che tenI tulanAmA keI TakI zake tema nathI. hindusthAnamAM vasanAra hindalokee gAnI tathA santasAdhuonI rakSA mATe musabhAnI sAme AtmabaLa vAparyuM hatuM temAM dhArmikenA astitva mATe mukhya uddeza hato te ladhyamAM rAkhavuM joIe. dhArmikamanuSyanA hRdayamAM paramAtmAne vyakta vAsa che. dharma manuSyone jyAM vAsa hoya che tyAM aneka jAtanA upadranI zAnti thAya che dhArmikamahAtmAonA saddavicArethI ane AcArAthI duniyA para jeTalI zubha asara thAya che teTalI anya kazAthI thatI nathI. dhamI mahAtmAo vinA paramAtmadarzana karI zakAtA nathI. aeva kamagIoe dhArmika manuSyanI astitA mATe jeTaluM bane teTaluM karavuM joIe. dharmamahAtmAonA sparzathI pRthvI pavitra thAya che. sarva dezomAM dhArmika manuSyanI rakSA thAya, teonI sevAbhakti thAya evA pradhAne javA joIe. dhArmika manuSyonI sAmA adhama manu thAya che ane dhamI mahAtmAone satAvavA aneka prakAranA upasargo kare che, paraMtu sabaLathI dhamAM mahAtmAo upasargane sahana kare che ane IzvarI baLanI pravRttithI teo ane apa manuSyarU5 asurane haThAvI dharmanuM sAmrAjya sArI rIte sthApI zake che. dhamI anugAne devatAonI sahAya maLe che ema kathavAmAM ghaNuM satya samAyeluM che. dayA dharmAdi ane dharmanA ArAdhaka jainene nAza karavA ghaNA upAyane pratipakI leke jAya. paraMtu saddaguNo vaDe jainanI astitA kAyama gahI che te sarva vizvajanavidita che. jemAM puna aneka sadaguNArUpa dharmonI khIlavaNI vizeSa prakAre vadhaze te bhaviSyamAM tenI saMkhyAmAM vadhAre thatA jaina dharmanA vicArethI ane mArAthI vidhAjanene anaMta lAbha prApta thaze. dhamamanuSyamAthI vizAlaNi, vijanabadhunA, dayA. ne, rovA kare, je je pramANamAM nAza thAya che te te pramANamAM adharmanuM utpAdana ghavArI ghaNI mA sAmrAjya manda paDatuM jAya che. dharma manuthomAM saMkucina vicAra para 1- nI che
Page #754
--------------------------------------------------------------------------
________________ (25). zrI kamajoga graMtha-saMvivecana paDatI prAraMbhAya che. atae saMkucita vicArono tyAga karIne vyApaka sarvicAthI dhamI manuSyane udaya karI zakAya che. dharmAcAryakarmacagIoe uparyukta vicArone anubhava karIne AgAmethI ane AryanigamethI aviruddhapaNe dha manuSyanI astitA saMrakSavI joIe. uparyukta bAbatamAM gItArtha jJAnIonI salAha levAnI jarUra che. jJAnInI salAha leI pravartavAthI AtmAnI zuddhi thAya che ane vizvajanenI zuddhi thAya che. ' ' avataraNa -dhArmikenA astitva mATe pUrve gakarmanuM kathana kya, pazcAt have cAre vaNInI vyavasthA vaDe dharmakarmanI pravRttithI dhArmikenA astitvasaMrakSArthe kaththasAra kathavAmAM Ave che. zA vizve zIrSasamAH proktA-styAgino brhmvedinH| kSatriyA thA[gyA hai, vairAdakSiNamAM tA.262 . zUdrAH pAdasamAH proktA, aacaaraadivyvsthyaa| . brahmANDe ca yathA bodhyaM, piNDe tdvnniyojnaa|| 170 // piNDAnubhavasayuktyA, brahmAMDasya vyvsthyaa|' kartavyaM dharmavRddhayarthaM, karmavarNAya , yacchubham // 171 // karmAdhikArayuktAHsyu, sarvavarNI vyvsthyaa| varNakarmAnusAreNa, dharmakarmavyavasthitiH // 172 // . brAhmaNa kSatriya vairathA, dAzcaravA , saMyatanAvivekena, vartante dharmasAdhakAH // 173 // zabdAthI-vizvamA tyAgI nirAsata brahmajJAni zIrSasamAna dharmazAstromAM kacyA che. kSatrie khAtulya, vaizya udara samAna ane zUdro pAdasamAna acArAdinI vyavasthA vaDe kacyA che. brahmAMDamAM at lekamAM jema guNakarmAnusAre manuSyanA cAra varNa vibhAga paDe che tema piMDamA arthAt zarIramAM paNa cAra varNanI pejanA karavI. piMDAnubhavavALI saphyuklivaDe ane brahmADanI cAravarNavyavasthAvaDe je varNane mATe je zubha karma hoya te vaNe te vastuta dharmavRddhathartha karavuM joIe. brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra e cAra varSe guNakarmanI vyava
Page #755
--------------------------------------------------------------------------
________________ E cAre vaNunuM mahatva ane kAya ( 253 ) sthAvaDe sarvajJa vItarAgaparamAtmAnA dharmanA adhikArI hoya che. vakarmAnusAre dharma karma vyavasthA che. brAhmaNeA, kSatricA, vaizyeA ane zUdro svasvAdhikAra kAMmA sayatanA (yA!) vivekavarDa dharmasAdhaka ane che. vivecana--guNaka vibhAgathI brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudR e cAra{mA vizvavati sarva manuSyonA samAveza thAya che. brAhmaNadivAMnI guNakarmAnusAruM sarva dezamA sarvathA sadA AvazyakatA che, guNukarmAnusAre brAhmaNAvi viziSTamanuSye A vizvamA satra prakAranI vyAvahArika kartavyakAryAMnI vyavasthA sarI zake che. jJAnayyAna samAdhi vagere guDDA jenAmAM hoya che ane je mamatvanA tyAgIe hAya che te brAhmA gaNuAya che. brahma arthAt AtmAnuM sa pUrNa jJAna jenAmA pragaTe che tene brAhmaNa kahevAmAM Ave che jenAmAM aneka prakAranA savicAza pragaTe che ane je AtmajJAnavaDe vadhatA jAya che tene brAhmaNu kathavAmAM Ave che. dharmazAstrAnu paThanapAna ane samanuSyane sadvidyAthI dharmamA pravartAvavA e ja brAhmaNanu lakSaNa che. samasta vizvamanuSyAne jee dharmanA bAdha ApavA lAyaka hoya che ane sarvajJa votarAgaparamAtmakati dharmanA vistAra karavA karAvavAmA ee prANa samarpaNa karyAM hAya che tene brAhmaNu kathavAmA khAve che. samastavizvamanuSyane jee dharmanA vicAmA ane sadyAcAromA Adavat banI caiAgya dharmanA zAstA ane che tene brAhmaNA thavAmAM Ave che. kSatriyAdi vaNune zukanu zi"! ApIne stha svadharmAnusAre tene dharmamA apramatta banAve che teene prAkAA Ave tattvanicaprAsAda granthamAM, cAradinakaramAM ane jaina pratipAdya nigame yAre vaNunA guNukarmAnusAra AcArA pramAdhyA che. jainazAomA ane vaidika gAromA nusAre cAre varNAnu svarUpa varNavavAmAM Avyu che. guNakarmAMnI avA thI bA tmika dharmanI prAptimA ghaNI hAni udbhave che. sarva jIvAnu vidhamAM jo nyA pa pUrNAMka rakSaNa kare che tene kSatriyeA kadhavAmA gAve che. zALaAka mana je zAstA ane che ane sAdhuo, brAhmaNA, devaLe, gAya vagenuM tu kare che ta anyAyathI duSTonA haste pIDAtA manuSyanu dha yudrAviDe " -ra che, tene me kathavAmAM Ave che. kSatriyeAvinA dharmanA nALa thAya che. taeva dharmavidhi nidhana vizvamAM AvazyakatA siddha Thare che. vyApArakalAniviziSTa vacavarganI paNa kAra AvazyakatA siddha Thare che. temaja pAsama zUTTaganI vidhameya vahana ka Thare che. khAtuo jema zarIranu rakSANu karavA samartha che tema phAyei 5, dharmama rakSaNa karavA samartha hAya che.peTa jema zakInA eka avayavana pAya; ka! vaizyavarga paNa vyApArAdivaDe samAjanu dezanu ane vidhanI anu karavA samartha bane che, pAda jema kAranI vA mATe AnA ipravRtti 5 gAM ka " ' //
Page #756
--------------------------------------------------------------------------
Page #757
--------------------------------------------------------------------------
________________ BH cAre varNo kevI rIte dharmArAdhanA karI zake ( 655 ) che. musalamAnakAmamAM prIstikAmamA ane boDhAmA paNa zukarmAnusAre cAre vaInA manuSya pravarte che tethI teo deza rAjya ane dharmamA svAtaMtryajIvana gALavAne zaktimAnlR thayA che. vedadhamAM cAre varNanI guNukarmAnusAra vyavasthA racavAmA AvelI che ane te temA hAla jIvaMta rUpathI pravarte che. sarva vaNune gRhasthadharmanA trane ArAdhavAne adhikAra che pazu pkhI ane sarva manuSyo sadvicAne ane mAcArane ArAdhavAne zaktimAna thAya che, sarva varSoMnA lAke dharmanI ArAdhanA karavA mATe adhikArI che. dharmanI AgadhanA karavAmAM zrIsarvajJamahAvIraprabhue nAtajAtanA bhedane darzAvyA nathI. zrIvIraprabhunA samayamA brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zUdra e cAra varNa jainadharmanuM AAdhana kanA hatA, keTalAka saikAe paryaMta evI cAra vaNunI dharmavyavasthA jainakAmamAM pravartatI hatI; vyasudhI AvI dharmavyavasthApUrvaka cAre varSAM jainadharmamAM pravatatA hatA tyAM sudhI jainadharmanI vyAvAgmi AhAjhalAlImA kaMi khAmI nahetI ane evI cAre vaNunI jainadharmavyavathA pALavA ta AnyA tyArathI jainadharmanI jhAheAlAlImA khAmI AvI ane vartamAnamAM nakhyAmAM ghaTADA thayA che tethI sarva manuSyo jJAta che. jaina dharma pALanAra brahmA, kSatriya, vaizya ane zUdra tathA tyAgI mahAtmAvarga che. jainazAstro gRhastha cegya keTalAka kArane jhurgha jaina brAhmaNeA karAve che ane tyAgI ceAgye keTalAka saMskArane jainadharmAcarcA karAve AcAradinakaramA gRhastha brAhmaNuguru ane tyAgI dharmAcAryAM je je skA karAve che tenu sArI rIte varNana ApavAmA Avyu che. tyArathI jaina dharma pAlaka brAhmaNonu jainadharmamAthI astitva nathayu tyArathI jainadharmanI hejhalAlImA nyUnanA thavA lAgI che ane i vaNunuM jyArathI jainadharmamAthI astitva naSTa thayuM tyArathI jainadharma te jakIya dharma vo nahIM. vaizya vargamA paNa amuka jAtanA vittukAthI jainadharmanu khAcaraNa jInnA mA tA astitva rahyuM che. have pUrvanI peThe jainadharma pALanAra tarIke mukarmAnumna zna!, daragmi vaizyA ane zUdro bane, tathA pUrvanI peThe seALa sAganuM punaH astitva pragaTuM te ja jainadharmanA punaH uddhAra thAya tema sabhave che. jainadharmanA udyakartA-mutrane tyAM jyAre thAya che tyAre tyAre te upayukta vyavasthAthI jainadharmanA uddhAra karI kAra de, bhUtakAlamA e pramANe vartavAthI jainadharmanA lAvA yA ane vinga" ke na pALanArA cAre varlDa ane tyAgIe vizva havAnI sarca prakAranI muttaniTe saMgati bhAga laI zake che. Atmasamarpaka karmayogIo cAre vadhumA ghA praka prA pratyekavaNunA guNakarmAnI sAthe dharmanI pUrNa vRddhi thAya che. viniyaMTima virati dharma, ane sarvavirati dharma aMgIkAra kaththAne cA " nA nu sattAkhaLa ane lakSmIthI cAre varlDanA manuSya dharmanI prabhAvana vivekapUrvaka cAra varNanA manuSyeA svAdhikAre dezakALanumA kr kI 3 nI ------ dhu rA kula 33
Page #758
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - = - - - --- --- --- -- -- --- - -- ----- -- - - --- ---- ( 656 ) zrI karmacAga pratha-savivecana. che. je paristhitithI brAhmaNe jainadharmanI ArAdhanA karI zake che, tenAthI bhinnaguNa karmanI paristhitithI zudra, vaizya ane kSAtravarga jainadharmanI yathAzakti ArAdhanA karI zake che. jainadharmanI ArAdhanAmA sarvavarNane eka lAkaDIthI haMkAya evI rItithI pravartAvI zakAtI nathI. kAraNa ke dareka varNa svasvaguNa karmAnusAre bAhya AjIvikAdi sAdhanennatipUrvaka dharmanI ArAdhanAmAM judI judI pravRtti sthira thaI zake che. anyathA varNavyavasthA dharmane lepa thavAnI sAthe bAhonnatinA nAzanI sAthe vItarAga sarvapraNIta dharmamAM paNa aneka pramAdane utpAda thAya che. aeva svAdhikAre viveka ane yatanApUrvaka svasvaguNakarmAnusAra pravRtti sahajainadharmanA AcArene yathAzakti cAre vaNe pALI zake che ane AtmAnA jJAnadarzanacAritrAdi guNone khIlavI zake che. cAre varNanA manuSyane, je dharmamAM pravRtti karavAne adhikAra nathI te dharmanuM vizvamAM astitva rahetuM nathI. musamAnakema, prIti bauddha vagere kemomAM guNakarmAnusAre pravRtti karanArA cArevarNanA manuSya hayAta che tethI te dharmane pracAra vyApaka tarIke pravarte che. jainadharmamAM paNa pUrvanI peThe cAre vaNe svAvAdhikAre viveka yatanApUrvaka pravarte evI pravRtti karanArA karmacAgIo atyaMta saMkhyAmAM prakaTe bAhyasAmrAjya ane dharmasAmrAjyane cAre vaNenI sAthe paraspara nikaTa saMbaMdha che tenA rahane manuSyoe gurugamathI avadhavAM joIe. uparyukta lakSaNavALA kamagIothI dharmanI sarvaprakAre pragati thAya che. avataraNa-yathAsthita guNakarmaviziSTavarNavyavasthAnAzathI samAjanI hAni thAya che te darzAve che ane varNanA guNakarmanI vyavasthA pravRttithI dezennati, dharmonnati vagere zubhennati thAya che te darzAve che. zloko avazva nA varSo sAthe vizvaraH | sarvavarNonnateH siddhayai, varNadharmasya saMskRtiH // 174 // sarvavarNasamunnatyA, bhaveddezonnatiH zubhA / sAtvikI yojanAkAryA, dezadharmArthasevakaiH // .175 // zabdArtha -eka varNanA nAzathI vA tenA mAndhathI anyavaNe vinazvara thAya che. savanI unnatinI siddhi mATe varNa dharmanI saMskRti che, sarvavarNanI samunnatie zubha, dezonnati thAya che. dezadharmArtha sevakee sarva vaNenI unnati mATe sAtvika ejanA karavI joIe. vivecanA-cAra varNo paikI eka varNane paNa je tenA guNakarmonI sAthe nAza thArtha
Page #759
--------------------------------------------------------------------------
________________ - --- - jena kemanI paDatI zAthI thaI? ( 657) che te anya vaNe vinazvara thaI jAya che. AryAvartamA kSatriyavarNanA manuSyamAMthI guNakamenei kaMIka abhAva thatA hAla svAtaMtryarakSaka jIvananI dazAmA astavyasta dazA thaI che ane siddhAtamAM vizAla vicAravALA brAhmaNonA abhAvathI aneka matamatAMtare ane kadAnI utpatti thaI che. hunnarakalAdiviziSTanA guNakarmonI maMdatAthI AryAvartama vyApArapravRttimAM maMdatA avalekAya che ane jJAnasevAdiviziSTa zUdrajananA mAghathI anya traNa varSonI sevAnA abhAve hAla je avanati avalakAya che te sarva sunane vidita che. sarvavarNanI unnatinI siddhi mATe varNa dharmanI saMskRti che. paraspara eka bIjAnI unnatimA sarva vaNe bhAga le che te teo pArasparika pragati karI zake che. cAre vaNemAM sudhAro karavAthI sarvavannati thAya che; aeva prAcIna vicAramAthI satya grahIne vartamAnamAM sudhAro karave joIe AryA varta vagere sarvadezamAM guNakarmAnusAre cAra varNonI unnati karavI joIe. samAjamA, saMghamAM, dezamA, rAjyamAM pragatyarthe cAre vaNenI unnati karavAnI jarUra che. AryAvarta mA brAhmaNe kSatriye ane vaizyae zUddhavargane atyaMta tirasakAra karyo tethI teo svaya adhogatimArgaprati ghasaDAyA. vizvamAM sarvavanA manubene eka sarakhI daSTithI dekhavA joIe. sarvavarNamA jyAre svArtha, saMkucita daSTi, pakSapAta ane ahaMtAne praveza thAya che tyAre teomAM avanatine praveza thAya che. sarvavamAM ekasarakhI-dhArmika vyAvahArika pravRtti sadA eka sarakhI hoI zakatI nathI sarvavarNama guNakarmonA udezonuM visma ane pramAda thavAthI AcAramA zuSkatA AvI jAya che. guNakarmonA hetuo pUrvaka sarvavonI utpatti thaelI che, pazcAta temA nirasatA udbhavatA sudhArAnA saMsakAro karavAnI prasaMge pAtta vartamAnakAlamAM AvazyakatA svIkAravI paDe che. jUnA rItarivAjomAthI mULa udA uThI jAya che ane AcAre mAtra bekhA jevA rahe che tyAre karmagIo teo dhArI karIne mULa uddezenA prakAzapUrvaka vartamAnakAlAnusAre navo rasa reDe che, tethI samAjamA, saMghamAM, dezamA, kemamA, rAjyamAM navIna baLa pragaTe che, ema AcArAmA pazvine thayA kare che. paNa mULa uddezane nAza na thAya te upara dhyAna ApIne ka gI mahAtmA pravRtti kare che sarvavane bhinna bhinna prakRti ane guNakamAMnusAre vartamAnamAM vArSika AcAre baMdhabesatA anukULa thaI paDe ane tethI sarvavarSanI unnanipUrvaka dhana ti thAya-e uddezane lakSyamAM rAkhIne karmayogIo sudhArAvadhArA kare che, prAcIna ganya vi. rine ane AcAro-vidhi-saMskArane nAza na thAya ane anya naza thaze tathA vartamAnamAM pragatimArgamA sarvaparisthitimAM anukUlanA jezI rahe e mAnI AvazyaktAne karmayogIo svIkAre che. jenadharmamAM cAre varNanA anulI badhabamanA dharmAcAre dharmavidhi dareka jamAnAne anusare saMskArita thaIne havanapathI
Page #760
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - --- - - - - - --- - - - - - - -- - - - -- - - - : - - - - - - - - - - - - nama - - - - - -nama ( 658) zrI kamaga jhaca-sarvicana. ~~ ~~~~~ ~~~~~ ~ ~ ~*~ ~ ~ ~ -~ ~ ~~ -- ---- -- -- - pravartatI hatI te jainakesanI paDatI thAta nahIM. nivRttimArganA vicAro ane AcArane mugyatA ApIne jeo guNa karmAnusAre cAre varSonI pragati mAMdha seve che teo ane anya kemanI parataMtratA svIkArI parataMtra jIvana gALanArA bane che. vaidikavedAntika lekee guNakarmonA anusAra re vAnI svadharma mAM hayAtI rAkhI tethI teo vizAla saMkhyAmAM rAjyasAmrAjyanI sAthe unnata zivA prayatna karI rahyA che. dezadhamasevaka karmacAgIoe vaNeti mATe sAtvikI janAe karavI joIe ke jethI dezonnati thAya, AdhyAtmika zakti vinA dareka varNane nAza thAya che. AdhyAtmika baLathI dareka varNa vizvamAM svAstitvanuM saMrakSaNa karI zake che. ahaMtA viSayatRSNa saMkucita vicArAcAra ane parasparopagrahavinA vizvamAM sarva vargone nAza thAya che. lebhAgu sudhArakAthI varNavyavasthAnI saMskRti thaI zakatI nathI ane ulaTI hAni thAya che. alpAna ane atihAnine vicAra karIne varNasa baMdhI aneka prakAranuM jJAna karIne varNavyavasthArAMti karavI joIe. AryasiddhAtanuM paripUrNa rahasya avayAvinA varNavibhAgavyavasthA saMskRti karI zakAtI nathI. adhyAtmazAstrodvArA adhyAtmajJAnane sarvavamAM pracAra kare joIe ke jethI AdhyAtmika aiyabaLathI vati dvArA dhati paNa A thAyI rahI zake. AdhyAtmika zakti prApta karyA vinA varNavyavasthAne nAza thAya che. guNakarmAnusAre paraMparAe pravahatI varNavyavasthAthI vizvajanamAM pragatinA hetuo eka sarakhA thAyI rahe che adhyAtmajJAnathI mAjazekhanI pravRttine nAza thAya che ane tethI rAjya, samAja, saMgha, kema, dharma vageremA mAlinya pravezatu nathI tathA komadine nAza thAya e sAdhyanya vicArene tathA pravRttine saDe praveza nathI AtmajJAna thayA vinA varNavyavasthAmA rajoguNa ane tame guNane praveza thavAno ane tethI satvavicArane tathA sAtvika AcA ne zanai zanai nAza thavAne ema avazya mAnavuM joIe. dareka varNa potAne mULa udeza bhUlI jAya che ane ajJAna tarapha pravRtti kare che tyAre te svahaste svAtmAne nAza kare che. varNavyavasthAmAM rajoguNa ane tamoguNathI atyaMta garabaDageTe thAya che tyAre varNa vyavasthA sudhArake prakaTI nIkaLe che. amuka varNa mahAna ane amuka nIca evI zubhAvanA udbhava thatA varNavyavasthAno nAza thavA mAMDe che. sarvavarNanI upayogitA che paraMtu temAM anupayogI ta pravezatA varNavibhAganuM bekhu avazeSa rahe che. AcArAmA mULa uddezonI sAthe vicArone prakaTAvIne varNavyavasthAnI sudhAraNAne dezakAlAnusAre karmagIo kare che ane tethI teo dharmanI vyApatA karavAmAM sarvamanuSyanA bhinna bhinna adhikAre dharmapravRttine samyaga upadeza ApI kartavya kAryanI siddhi kare che. dezadhamAMthasevakakarma yogIoe dezonnati, vizvonnati, dharmonnati Adi zubhennati mATe sAtvika vicAropUrvaka pravRttinI janAo karavI joIe. sarva prakAranI zubhennatine AdhAra vastuta -
Page #761
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adhunika kajnma zuM ? ( 259 ) sAtvika pravRttiyAnI cAjanA para rahelA che. tenu usya gurugamathI avaedhIne karmaceAgIoe pravRtti karavI joIe. dIrghadRSTi ane varNavyavasthA sa badhI paripUrNa anubhava vinA vartAnI zubheAnnati karavAmA AghA jaIne pAchA paDavAnu thAya che, mATe rISTi tathA vaNuM saMbaMdhI paripUrNa anubhavane gurugamathI graTThI AtmAnI jJAnAdi zaktiyenA AvirbhAva thAya te rIte pravRtta thavu joie. sAdhyaSTine bhUlIne prAcIna vA arvAcInatA mAtrane rAga karavAthI satya tattvanI prApti thatI nathI. dravyakSetrakAlabhAvanu paripUrNa svarUpa anubhavIne dharmAdinI vRddhi tathA sa rakSaNa karavA varNasa smRti karavAnI jarUra che. AtmAnA sadgunAne sarva manuSyA vikAsa kare tathA sarvajanenu, pazupa`khIo vagenuM thaya* thAya evI dRSTie varNavyavasthAnI sa'smRti karavI joie. AtmAnA jJAnAdi guNNAnA nAza na thAya evu mULa lakSyamAM rAkhIne varNavyavasthAnI saMskRti karavI joIe. dhArmikAnnatinI sAthe vavasthAnnati hovI joIe. vartamAna jamAnAmAM jaina kAme cAra varNonI vyavasthAne punarudRAra karavA joie. dharmazAstronA mUla udgAthI aviruddhapaNe sarva varNanA nAza na thAya evI dRSTie satya kamAgIe varNavyavasthAnI sudhArA kare che. varNavyavasthA sudhAravA saMbaMdhI aneka matabhedo vartamAnamA sarvatra varte che paraMtu temA jJAnIgurugamathI ceAgya sudhAraNAnI pravRtti karavI joie. pUrvanI varNavyavasthAnA punaruddhAra karavAmAM kamacAgIe svAsthyaddhidASAne tyAga karavAmA ane AtmabhAga ApavAmA bAkI rAkhatA nathI. tattvajJAnI- kama yAgI mahAtmAe aneka vipattiye sahIne upayukta sudhAgyamA AtmIya AvI zake che ane tethI tee vicArIne AcAramA mRkavAnI sarva caijanAne AgI zake che. ---- avataraNa,cAturva dharmakathyA bAda vyAvahArika sAmAnya dharma kA sevA caiAgya che ane kaceA heya che te tathA dharmIonI sevA vagenuM svarUpa darzAvAmA Ave che. zlokAH AcAreNa vicAreNa vyaktisvAtaMtryarakSakaH / satyatattvA'virodhena sevyaH dharmaH zubhaGkaraH // 176 // yadharme rajastamaso bAhulyaM saMpravartate / sa dharmo dezalokAnAM nAzako naiva zobhanaH // 177 // klezayuddhakaraH zazvat sajjanAnAM parasparam / bhuvyazAntikaro dharmoM yaH ko'pi tyAjya eva saH // 178 //
Page #762
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - ( 662). zrI karmayoga graMtha-vivecana, manuSyane nAza thavAne ApattikAla prApta thAya tevA ApattikAla prasaMge satvaguNu manuSyae a5hAni ane bahu lAbhanI daSTie asurane parAjaya karavA teonA karatAM baLavAnuM aneka upAyane sevavA joie. AtmavIrya kurAvavAmAM tathA dhArmika manuSyanuM saMrakSaNa karavAmAM aMga mAtra nirbalatA na mevavI joIe. ApattikAle savaguNu mahAtmAe chevaTe janme che ane teonA baLathI rajoguNa manuSyanI ane tamoguNI manuSyanI umAda dazAne nAza thAya che. A vizvamA savaguNa AtmArUpa aneka viSNuo AtmazakitathI sarvatra vyApanAra thAya che teonA tejanI AgaLa keInuM jora cAlI zakatuM nathI. rAttvaguNI dharmane pracAra karavAne avaguNI vicArene ane sattvaguNI AcArane pracAra kara joIe. satvaguNI AhArathI satvaguNI vicAronI vRddhi thAya che. AryAvartamA savaguNa mahAtmAe prakaTI zake evA jalavAyu Adi tatvenI tathA AhAranI-satvaguNI vicAranA ane satvaguNI AcAranAM AjelanI atyata jamAvaTa che tethI AryAvartamA dhameMDhAraka tIrthakara vAvi vigere prakaTI zake che. sarva dezamAM dharNoddhAra karanArA mahAtmAomAM mukhya evA mahAtmAo AryAvartamAM satvaguNu dharmathI pragaTI zake che. atae mAhanee athata brAhmaNoe kSatrie, vaizyae ane zudroe satvaguNa jainadharmanI ane satvaguNadharmIonI sevA karavI joIe. brAhmaNee vidyAthI brahmajJAnathI tattvajJAnathI syAdvAdazAnathI, vaizyoe vaizyatvabhAvathI savaguNa dharmanu piSaNa thAya evA bhAvathI, kSatrie kSAtrakamethI, arthAt dhamIonuM rakSaNa thAya evI zastrabalAdi pravRttiothI ane zuddhoe yogya sevAthI sAtvikaguNajainadharmane arthAt Atmadharmane pracAra karavo joIe. vyaSTimA ane samaSTimAM sAtvika guNadharmanA pracArArthe tathA Atmazuddha jaina dharmanA pracArArthe sarva janee mukha, bAhu udara ane padathI pravRtti karavI joIe. tatvajJAnanA upadezaka brAhmaNo che ane dhamIonuM rakSaNa karavA Atmabhega ApanArA manuSyo kSatriyo che tyAgIguruoe gRhasthaguru brAhmaNa, kSatriya, vaizyae ane zudroe jJAnabaLathI bAhubaLathI vyApArabalathI ane sevAilathI dharmane pracAra karavA sadA kaTibaddha rahevuM joIe. zAtrabala vinA kadApi dharma ane dharminI rakSA thatI nathI. vaizyatvanA bala vinA dharma ane dharmanI puSTi vRddhi thatI nathI. sevAnA baLavinA dharmanA sarva aMgomAM paripUrNa vyavasthA rahetI nathI jJAnabaLa vinA dharmanA rahasya jaNAtA nathI ane tethI gADarI pravAha vRddhi pAme che. aeva keIpaNa kAlamAM uparyukta cAre balapaikI kaI paNa balanI nyUnatA thavA devI nahIM ane je kAle je alanI nyUnatA thaI hoya te balane te kAle game te upayogathI dezamAM saMghamAM samAjamAM prApta karavuM joIe. vyavahArasAmrAjyamAM ane dharmasAmrAjyamAM cAturvaryabalanI AvazyaktA rahe che. sAtvikadharmamA sarvamanuSyo sadAsthira rahe evuM banyuM nathI ane banavAnuM nathI; tathApi,
Page #763
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ruo pahelA sAttvika dharma-pachI zuddha dharma ( 663 ) vivekI manuSyAe sAtvikadharmanI vRddhi mATe pravRtti karavI joie ke jethI je kAlamA je manuSyAne sAtvikadharmanI prApti thavAnI hoya te tene thai zake rajoguNu tameguNa ane sattvaguNanI pelIpAra AtmAne zuddha dharma rahyo che. zubhAzubha kalpanAmaya manevRttiyAnA kSINabhAva thatA upazamAdi dharmanI prApti thAya che. aupacArika dharmane vyavahAramA lAke dharma tarIke prAya moTAbhAge avadhe che. paraMtu tenAthI bhinna anupati saddharma ke je AtmAnA jJAnAdi zuddhadharma che tene virala manuSya avabeAdhI zake che AtmAnI jJAnAdi zaktiA sarve dharma rUpe che tenA prakAzAthe je je nimitta- vyavahAra upAye che te paNa vyavahArathI dhama kathAya che. savaNIyamanuSya, dharmArAdhanAmAM nAtajAtanA bhedavinA svAdhikAre guNukarmAnusAre phraja adA karatA chatA eka sarakhA samAna che--temA koI ucca nathI ane kAI nIca nathI; svasvAdhikAre pharaja adakaranAra rAjA ane raka e sarakhA che ane mundene vizvamA jIvavAnA samAna hakka che, jyAMsudhI ucca ane nIcanA bhedanI aha vRttithI manuSyA pravRtti kare che tyAsudhI teo mAyAvRttinA sAgarane tarI pelI pAra gamana karI zakattA nathI. eka vaNunA manuSyAne samAnabhAvathI cAhatA nathI tyAsudhI teo svakartavyane samyag adA karI zakatA nathI; satyadharma jainasanAtanadharma kharekhara AtmAnA dharma che. anAdikAlathI AtmA che ane anantakAla paryaMta rahevAne. AtmavinA dhama nathI tethI AtmAnA dharmane sanAtana jainadhama kathavAmA Ave che. AtmAnA dharma AtmAmA che tene dhyAna dharIne anubhavavA joie. AtmA te ja-AtmAnI zuddhi prakaTavAthI paramAtmArUpa thAya che. dhyAnadIpikAmAM kathyu che ke ya. parAtmA paraM so'haM, yoha sa paramezvara / madanyo na mopAstro, maLyo na yajJArthanuM|| je paramAtmA paramabrahma che te huM chuM ane je huM AtmA-brahma chu. te paramezvara che, mArAthI anya-AtmAthI anya, brahmathI anya kAI brahma nathI arthAt AtmAne upAsya nathI; AtmA arthAt brahmathI svayaM zuddhabrahma upAsya che mArAthI anyavaDe ahu AtmA upAsya nathI, upAsya ane upAsaka anemA brahma arthAt AtmAvinA anya kazuM' kaI nathI evA huM AtmArUpa paramAtmA chu sartho maLavAnlR yogamadmavAmi sa dhruvaM / vaM samayAM yAta sarvaveTrIti mate 1 je A sarvajJa bhagavAna che te huM ja nizcayata chu --evaMtanmayatAne prApta thaela sarvajJa che ema manAya che. AtmAnI zuddhatA arthAt zuddhaprAnA rAgadveSarahita anubhava karavAmA Ave che tyAre AtmAmA sarvajJatA anubhavAya che. AtmAnA zuddhadharmamA tanmayatA thavAthI anyakAi paTTA mA sukha bhAsatuM nathI. AvI dazAmA masta banIne jJAnaceAgI sarva varSIya manuSyone prathama sAtvikadhama nA badha Ape che, pazcAt tenI temA paripakavatA thatA AtmAnA zudharmanA anubhava Ape che. A vizvamA anantadharmavatulanA jeTalA laghuvartula kalpIne tane dharma mAnIne manuSye dharmapravRtti kare teTalA nyUna che. dharmanI sAyanAenA asaMkhya bhedo paDe
Page #764
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - 5 - - - - - - - - - - - - - ( 664) zrI karmavega praya-savivecana. che. aeva sarvajJa paramAtmA zrI viraprabhue asaMkhya rogonI sAdhanAothI muktinI prApti thAya che ema upadeza Ape che. labdhi siddhi ane camatkAronuM mUladhAma AtmA che. atae sanAtanaAtmAnA dharmanI sarvamanuSyae ArAdhanA karavI joIe. zarmadazAhida ane vizvamAM AtmA prabhune sAkSAtakArarUpa dharma, sarvamanuSyothI anekanAmarUpabhede anekakriyAothI ane aneka bhinnabhinna vicAravaDe sevAya che. navarAtridharma mokSamAprArA che. mATe vyavahAranayathI ane nizcayanayathI tenI ArAdhanA karavI joIe. A vizvamAM bAhyalakSmIo ane AntaralakSamIonuM mUla dharma che. dharmavinA vizvamAM jene zAMtisukha thayuM nathI ane thanAra nathI. dharmanA pratApe sUrya tape che, vAyu vAya che, caMdra uge che, agni prakaTe che, jala pitAne dharma bajAve che, dharmanA pratApe vizvamAM jyAM tyAM satyazAtisukha avalokAya che. dharma vinA rAjya, saMgha, samAja, deza ane vizvamAM zAnti rahetI nathI. jyA jainadharma che tyAM avazya zAMti-sukha hoya che. AryAvartamA anya deze karatA aneka javAlAmukhI parvata phATavA vagerenA utpAta thatA nathI tenuM kAraNa dharma che. AryAvartama sAtvika dharma Adi dharmonI manuSyonA vicAromAM ane AcAmAM zithilatA AvI tyArathI AryonI paDatI thavA lAgI che. dharmo jaya ane pApe kSaya evA vAkyanuM smaraNa karIne AtmAne ane vizvane dharmamAM pravartAva. avataraNu-dharmanI vRddhi koNe kevI rIte karavI ane adharma pravRttine kevI rIte haThAvI dharmathI vizvajananI sevA karavI joIe-ItyAdi nivedavAmA Ave che. te zlokAH rajastamovinAzArtha sAttrikasya vivRddhaye / / vizve samastalokAnAM deyaM sadbodhanAdikam / / 183 // . svadezajJAtilokAnA-munnatyai zikSaNAdikam / samyag vyavasthayA deyaM dharmasevakasajanaiH // 184 // vizve samastajIvAnAM zAntyarthamauSadhAdikam / vidyApIThAdikaM sthApyaM dhArtha vizvasevakaH // 185 / / vizve samastajIvAnAM-rAgadveSakSayAya tat / nItidharmavivRddhyarthaM deyaM saddezanAdikam // 186 //
Page #765
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - sodhanuM mahatva (665) vizvaduHkhavinAzArtha vizvasevA prtisstthitaa| kAryA sAtvikabuddhayA sA vizvoddhArakasajanaiH // 187 // vizvavidyAlayAdInAM kartavyA sthApanA shubhaa| yaddharme tAzI sevA taddharmo vardhate sadA // 188 // yojanIyAH prabandhAste dhrmrkssnnkaarkaaH| dezakAlavyavasthAta-stIrthakRnnAmabandhakAH // 189 // mahyAM svAstitvarakSAyai dharmAdInAM tathaiva ca / / kartavyAni sukarmANi kAraNIyAni bodhataH // 190 // AvazyakAni karmANi dharmAstitvAya bhUtale // sAmAjikabalAyena kartavyAni suyuktitaH // 191 // yAni parArthakarmANi-vizvoddhArAya tAni vai // puNyabandhAdimUlAni deSTavyAni mahItale // 192 // dharmaprabhAvanAkarma-kartavyaM satataM jnaiH|| ajJAnAM dharmalAbhArthaM dAnasevAdibhiH zubham // 193 // dharmajJAnapracArArtha pAThazAlAdikaM zubham // kartavyaM kAraNIyaM ca dharmakAmArthasevakaiH // 194 / / sAhAyyaM dharmilokAnAM deyaM satkArabhaktitaH / / kartavyA sAdhuSu prItiH mohAdiklezanAzinA // 195 / / tyAjyA saMkucitA dRSTi-runnatervinakArikA // udAraiH satpravandhaizca kartavyA dhArmikonnatiH // 196 / / zabdArtha saha vivecana -rajoguNa ane tamoguNavinAzArthe tathA rAtvikadharmanI vRddhi mATe vizvamAM sarvalekene sadudha Apavo joIe tathA sAtvikAcarane samarpavA 84
Page #766
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - zrI kamaga 2tha-savivecana. joIe. rajoguNa AhAra ane tamaguNa AhAra, rajoguNa vicAra ane tamoguNI vicAra rajoguNa karma ane tame guNa karmane nAza thAya ane sAtvika vicAre sAtvika AhAra tathA sAtvikapravRtti vadhe te mATe sabodha Apa joIe, lokene te mArge doravA anya upAye levA joIe. svadeza ane jJAtinI unnati mATe samyagU vyavasthApUrvaka zikSa dika devuM joIe. dharmasevaksajajanee svadezamAM ane jJAtisevAmAM yathAgya kaMI karavuM joIe. duniyAmAM sarvajIne zAtyartha auSadha ane vasa Adi cogya je kaMI hoya te ApavuM joIe ane tevI pravRtti karavI joIe. dharmajJAnavidyApITha ane vyAvahArika vidyApIThanI sarvatra sthApanA karavI joIe. dhamaLe taravajJAnanI prApti thAya evI dharmavidyApIThe sthApavI joIe. samasta vizvamAM rAgadveSanA kSayane mATe sodhane phelAve kara joIe. rAgadveSarUpa kaSAyatyAga vinA zvetAMbaramAM, digaMbaramAM, vaidikamAM, bauddhamAM, khristI vagere kaI dharma-matapaMthamAM rahevA mAtrathI muktimokSa thatuM nathI. je je aMze rAga dveSane kSaya thAya che te te aMze AtmAne dharma prakaTe che. rAgadveSanA kSayavinA satyajJAnanI tathA satyavratanI prApti thaI zakatI nathI. jenAmAMthI sarvathA rAgadveSa TaLI gayA hoya che tenAmA kevalajJAnadarzana vagere guNe prakaTI zake che ane teja satyadharmane-sarvajIne rogya-sApekSadharmane upadeza daI zake che. je je aMze rAgadveSarUpa kaSAya TaLe che te te aze keIpaNa manuSya mahAtmA banI zake che. vizvamAM rAgadveSanA upazama vinA sattAdhArI lakSmIdhArI vidyApArIone jarA paNa satya zakti maLavAnI nathI. rAgadveSanA kSayavinA nItidharmane paNa samyapha pALI zakAtuM nathI. nItidharmanI vizvamAM sarvatra vRddhi karavI heya te rAgadveSane kSaya thAya e upadeza Apavo joIe-ema vItarAgavIraprabhu upadeze che. rAgadveSanA upazama vinA sattA lakSamI vidyA ane rAjyathI vizvajanene satyazAti vagerene lAbha samarpI zakAtuM nathI. vizvavartionA dukheno nAza karavA mATe aneka zubhapAvaDe vizvasevA karavI joIe. vizvoddhAraka sajjanee sAtvika buddhipravRttipUrvaka vizvasevAnAM sUtrene anusaravA joIe. samasta vizvamA sarvajIne ekasarakhI rIte zAntisukha maLe evI rIte vizvoddhAraka sajjanoe vizvasenAnI ejanAone ghaDIne te pramANe pravartavuM joIe. karmacagInI dazA prApta karyAthI dezasevA saMghasevA, sAmAjikasevA, rAjyasevA ane chevaTe vizvasevA karavAnI cegyatA prApta karI zakAya che. karmayegI sajajanee vizvajananI sarva prakAranI unnationI sevArthe vizvavidyAlo vagerenI sthApanA karavI joIe. sarvajanepakArI, sarvoparI vizAlavyApaka daSTi thayAvinA vizvavidyAlaye vagerenI sthApanA karI zakAtI nathI. kUpadaSTine nAza thayA pazcAt anaMtasAgara jevI vizAladaSTi thavAnI sAthe bhedanI-prabhedanI mAnyatAone vilaya thAya che. tevI rIte vizvahitakAraka kAmagIo jeo thAya che, teonI sarva prakAranI saMkucita kSudraSTione vilaya thAya che. teo anaMta
Page #767
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - kalikALamAM saMdha baLanI ja mahattA ( 667 ) AtmasvarUpa yAne annata brahmasvarU5maya banI jAya che. zrIvaraprabhue kevalajJAna prApta karIne vizvajananA hitArthe upadezadvArA pravRtti karI hatI. gautamabuddha, Izue, vizvajananI sevAo karI hatI. sarvavizvajane jeone pUjya mAne che evA karmagIoe vizvajananA hitArthe sarvasvArpaNa karyuM hatuM. vizvavidyAlaya vidyApIThe vagere pUrvaka je dharmamAM sevAnA udAra vicAro ane AcAro pravarte che te dharma je ke vartamAnamAM sthApita thaye heya te paNa te vizvamAM vyApaka thaI vRddhi pAme che te zrIvaraprabhue sthApita jainadharma vagerenI uparyukta pravRtti vaDe vRddhi thAya emAM kaMI paNa Azcarya nathI guNakarmaviziNa brAhmaNa kSatriye vaizya ane zadro svapharajathI evI vizvanA hitArthe pravRtti kare che te-e dharma vRddhi pAmyA vinA raheto nathI. vizvahitakAraka sevake banavAne mATe apUrva AtmasAmarthya prApta karavuM joIe. samasta vizvajanenA hadane je dharma dvArA ucca-vizAlazuddha karIne satyAnaMdazAnti samapI zake che te kharekharo vizvakarmayogI sevaka banI zake che. samasta vizvamA dharmarakSaNakArakaprabaMdhanI janAo javI joIe. dezakAlAnusAre samasta vizvavatI ne sarva prakAranA zubha dharmonI prApti thAya che mATe teonA AtmAo jJAnadarzanacAritrAdi guNAthI khIlI zake evI dhArmika praba dhonI janAone AcAramAM mUkavI joIe tathA mukAvavI joIe. dezakAlAnusAra tIrtha karanAmAdikarmabaMdha karanArA mahAtmAo evI zubha bhAvanApUrvaka pravRtti karI zake che. vizvamAM saMgha, dharma, vyakti, varNa, samAja, vidyA vagerenuM svAstitvarakSaNa karavA mATe zubha karmone karAvavA joIe ane jeo karatA hoya teonI anumodanA karavI joIe. tyAgI mahAtmAoe upayukta zubhakarmothI zubha lAbha thAya e upadeza deve joIe dharma vagerenuM svAstitva rahe che te tethI paraMparAe vizvane aneka zubhalAbhanI prApti thAya che ane zAtinI vyavasthAonuM paripUrNa arpaNa ekabIjAne karI zakAya che. dharmanuM astitva saMrakSavA mATe zubhayukti vaDe je je dezakAlAnusAre cogya lAge evA Avazyaka karmo karavA joIe. dezakAlAnusAre dharmanuM astitva saMrakSe evA mahAtmA karmacagIo prakaTe evI zubha pravRttine-zubhakitane sevavI joIe. A ApattikAlamA dharmanuM vizeSa rakSaNa thAya ane dhamI manuSyanuM vizeSa sa rakSaNa thAya evA ApavAdika karmo karavA joIe. sAmAjika bala, rAjyabaLa, kSAtrabala, vaizyabala, brAhmaNabala ane zukrabala bheguM karIne vizvamA dharmanuM astitva rahe evAM Avazyaka karmo karavA ja joIe. A kali. kAlamAM saMghabala-sAmAjikabala mahAnuM che. vyaSTibala karatA samaSTibalanI virATa pragati Agala keInuM kaMI cAlI zakatuM nathI. jyA dharmanA vicAre ane sadAcArovaDe jeo jIvatArUpamA che evA mahAtmAo karmayogIo sarvabalane samUha bhego karIne vizvamAM sarvatra dharmanuM astitva saMrakSI zake che ane dharmanI jIvaMta vyApakatA pragaTAvI
Page #768
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 668 ) zrI kamaga graMtha-vivecana. zake che. jJAnodaya kAlamA dharmanI vyApaktA karavA sarva ghamaya manuSyo prayatna kare che paraMtu jeo dharmane AcAramAM mUkIne batAve che teono dhama sarvatra vizvamAM prasare che. je dharmamAM duniyAnA manuSyone rasa paDato nathI te dharma che ke satya hoya vA mahAna hoya tathApi tenI sarvatra vyApakatA thatI nathI. dharmanuM astitva rAkhavuM e dhArmika mahAtmAonA sadAcA para AdhAra rAkhe che. rAgadveSa ahaMtA, IrSA, nidA vagere jeonA hadayamA nathI evA karuNAsAgara maitrIbhAvanAvALA mahAtmAothI dharmanI vizvamAM sajIvanatA rahe che. divyatrakalAnusAre saddaguNa karmayogI mahAtmAo dharmane suyukitathI vizvajanomAM upadezAdivaDe pracArI zake che. puNyabaMdhAdikArapha je je zubhakarmo puNyakarmo, dharmaka ke jeonI upayogitA dharmazAstromAM darzAvI che teono vizvamAM pracAra thavA mATe upadeza devo joIe. vizvajananA bhinnabhinna adhikAra che tethI eka sarakhAM puNyaba dhakAraka dhamanuSAnone vA dharmane sarva manuSya AzarI zake nahIM. puNyakarmomA svAdhikAra sarva manuSya bhinnabhinna pravRtti kare che temAM mujhAvuM na joIe ema pUrva lekamAM kathavAmA AvyuM che ane dharmanI prApti karAvavA mATe sevAdimAdhyadharmaprabhAvanA karma karavuM joIe. dararoja manuSyae dAnasevAdivaDe ane dharmane lAbha thAya evAM satkarmo karavA joIe. dharmanI prabhAvanA karanArA ATha prakAranA prabhAvaka che. tenuM jezAstromAM vizeSata varNana karavAmA AvyuM che. dharmanI prabhAvanA karanArAo ja kharekhara dharmanA rakSaka che. dharmanI prabhAvanA karanArA mahAtmAomAM abhuta sAmarthya raheluM hoya che tene sAmAnya buddhivALAone khyAla AvI zakto nathI. aneka zubha karmothI dharmanI prabhAvanA karI zakAya che. jJAnadAna, annadAna, vastradAna, supAtradAna, kIrtidAna, anukaMpAdAna, abhayadAna, dharmadAna, anukaMpAdAna, brahAdAna Adi aneka prakAranA dAne kathelAM che. evAmAM paNa aneka prakAranI kathelI che dAna ane sevAthI sarva jIne dharma tarapha AkarSI zakAya che. sAtvika dAna ane sAtvika sevAthI AtmAnI zakti khIle che ane puSpanI AsapAsa jema bhramare guMje che tema tevA karmacagInI AsapAsa dhamamanuSyane samUha bhegA thAya che ane tenA vicArane ane AcArene anusare che. dharmanI prabhAvanA karanArA mahAtmAo aneka prakAranI temane egya lAge evI dhArmika pravRtti kare che. teo amuka jAtanA vyavahAramA ekAte baMdhAtA nathI, teone mULa uddeza dharmanI prabhAvanA karavAne hoya che tethI teo dharmanI prabhAvanA karIne svasamAna aneka dharmaprabhAvakane paNa vizvamAM utpanna karI zake che. zrI hemacaMdrAcArye dharmanI prabhAvanA kevI rIte karI hatI te temanA carita parathI spaSTa avabodhAya che. sattAva tene, lakSmImaMtane ane vidvAnane dharmamAM vALavAthI tathA dharmanI sthApanA thAya evA bhASaNe ane lekha lakhavAthI dharmanI prabhAvanA karI zakAya che. dharmanI prabhAvanA karanArAonI kharekhara je dharmamAM vizeSa saMkhyAmAM hoya che
Page #769
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - -- - - sadAcAramAM pravRtta thavuM. te dharmanI vizvamAM vyApakatA thAya che. dharmakAmArthasevakoe dharmajJAnapracArArthe pAzAlAdika zubha karma karavAM joIe dharmazAlA vagerenuM pApana karavuM joIe sAdhuone ane sAtriIone bhaNAvavA mATe pAThazAlAsTikanI thApanA vigere je je zubha karmo karavAnAM hoya te te karavA joie ane upadezasattA lamIthI tene sthapAvavAM joIe sarakArazakitapUrvaka dharmane sahAdhya karavI joIe. dhArmika manuSyone sahAdhya devAthI mahAdharmanI prApti thAya che. jJAnadarzanacAritrarUpe dharmane sAdhanAra sAdhuo para prema dhAraNa kare joIe. satkArabhaktivinA mAtra sahAyathI svAtmAnI unnati thatI nathI aeva sakArabhaktipUrvaka dharmalokone aneka kamethI sahAya karavI joIe. svAtmAdinI unnatimA vizna karanAra saMkucita dine tyAga karavuM joIe. udAra zubhaprabaMdho vagerethI dharmanI ane dhArmikatanenI unnati karavI-karAvavI ane karanAranI anumodanA karavI joIe. avataraNa-dharmavRddhikArakAdi pravRtti darzAvyA bAda sadAcAradharma pravRtti dazavavAmAM Ave che. zlokAH ahiMsAsatyadharmAdi-sadAcArAzca bhUtale / / teSAM pUrNapracArArtha yatitavyaM svavIryataH // 197 // guNairyuktAH sadAcArAH svonnatisAdhakA dhruvam / santi naiva guNA yatra svAcArastatra niSphalaH // 198 // AcArA guNavRddhayartha guNAnAM rakSaNAya ye| jJAnazraddhAcalAbhyAM te samAyuktAH zubhaGkarAH / / 199 / / AcAraH prathamo dharmaH sarvadharmeSu gIyate / AcAraH sarvalokAnAmAdhAro vyavahArataH // 20 // sadAcArasthalokAnAM nipAto naiva jAyate / dharmasya prANabhUtaH saH sadAcAraH satAM mataH // 201 / / utsargakApavAdAbhyAM kssetrkaalaanusaarinnH| sadAcArAH sadA sevyA dharmAgamA'virodhataH // 202 //
Page #770
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 670 ) zrI karmayoga maMca-savivecana. pazcAcArAH sadA pAlyAH sevyA dvAdazabhAvanAH / maitryAdibhAvanA bhavyA bhAvanIyAH sadAjanaiH // 203 // bhinnAcAreSu saMmuhya yoddhavyaM na parasparam / sApekSanayato grAhyA dhamAzA dharmavRddhaye / / 204 // zabdArtha saha vivecanA-ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya, popakArapravRtti, vagerenI pravRttine sadAcAra kathavAmAM Ave che. dezakAlAnusAre vizvamAM bAghAkArathI bhinna bhinna evA sadAcAro pravarte che. sadAcAranA pracArArthe svIyazakitathI prayatna kare joIe. dhArmikasadAcAre je guNavaDe sahita hoya che te nnatisAdhaka bane che; bhrAtRbhAva, zuddhaprema, dayA, udArabhAva, nIti, svArtha tyAga, svArpaNa, samAnabhAva vagere guNe vinAnA AcArAmAM nIrasatA, jaDatA, zuSkatA, bhraSTatA, malinatA prApta thAya che. guNAvinAnA AcAra khokhAM jevA che. guNAvinAne AcAramAtrane ghaTApa sadAkAla jIvI zakato nathI. AtmAvinAnI pUtalIone nAca jema AtmA sahita nATikAnA nAca sama rasika thato nathI tahata guNa vinAnA AcAre rasika ane britikAraka rahetA nathI. jyAM guNa nathI tyA AcAra niSphala che. AcAmAM guNAne rasa reDAyA vinA dharmanI utpatti thaI zakatI nathI. game tevA suThu dharmAcAre hoya che paNa guNavinA tene Adara karavA mAtrathI Atmanniti thaI zakatI nathI. zrI mahAvIra prabhunA samayamAM brAhmaNonA AcAramAM guNene badale hiMsA, asatya, dveSa, Asakti, svArtha, anIti vagere durNane praveza thaye hato tethI mahAvIra prabhue AcAmAM guNe hevAne upadeza ApIne dharNoddhAra karyo hate. gautamabuddha paNa guNe sahita AcAthI-vratothI bratikAraka upadeza Apyo hato tethI aneka brAhmaNe vagere vaNee buddhanuM zaraNuM grahI guNo khIlavyA hatA. pazcAt bauddhonA tyAgI sAdhuomAM ane savIomAM kola karI guNa vinA AcAranAM khA rahyA tyAre AryAvartamAM te dharma pALanArAonI astitA rahI nahi. eka dharmamAMthI bIje dharma nIkaLe che temAM paNa guNa vinA AcAre mAtranA jaDapUjArI manuSya bane che ane dharmanA nAme durguNonA dAsa bane che tyAre paNa e ja sthiti hoya che. kriyAo, AcA, dharmanuSAne dharmapravRtti ItyAdimA guNavinA pravRtta thavAthI pitAnuM ane vizvanuM zreya sAdhI zakAtuM nathI; AcAronA phalanI sAdhyadaSTi naSTa thavAnI sAthe te te dharmanA AcAranuM manuSyamAM jIvaMta svarUpa rahetuM nathI. je AcAro guNanI vRddhi mATe ane guNanA rakSaNa mATe che teonuM svarUpa avadhIne teone svAdhikAre AdaravA joIe. jJAnazraddhAbale dharmAcAra-sadAcAra AcaryA chatAM kalyANa karanArA thAya che. jJAna
Page #771
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadAcAranu sevana karavu. ( 671 ) ane zraddhA vinA AcArA AcaratAM hatA AtmAnuM kalyANa karI zakatuM nathI. jJAnavinA AcArezamAM adhatA prApta thAya che ane zraddhAvinA Azarezane AcaravAmA AtmabaLa rahetu nathI. zraddhAvinA AcArezamA eka sarakhI pravRtti thaI zakatI nathI. sadhamAsarva dharma zAstromAM AcArAne prathamadhama kaththA che. sava vyavahArane AdhAra AcAra che. hajAro lAkhA karoDo vicArAnI mRtiyA AcArA che. lAkhA karADA vicArenu phTa AcAra che. AcArA vinA dharmanI utpatti thai zakatI nathI. keTivicAra karI karIne teone paNa AcAramAM mUkavAnI jarUra rahe che. vyavahArathI lokone AdhAra AcAra che. ataeva sarvadharmanI jIvatI pratimAorUpa sajIvana AArethI dharmanI vizvamA sajIvanatA rahe che. brAhmaNuvA kSatriyavarga vaizya ane zUdravarganA keTalAka bhinna bhinna AcA che. vizvamAM AcArathI bhraSTa brAhmAdghi varga jyAre thAya che tyAre dharmanA nAza thAya che kSatriyo vagere svasvAcArathI bhraSTa thavAthI teoe sarvasva gumAvyu. AtmAnA guNa khIlavavA mATe svAvya AcArene Acare ane nakAmA tarko kavAnA cheDI deA. hRdayavinA AcArAnI AcaraNA thaI zakatI nathI; vyakitakhala, jJAtikhala, jabakSa, gadyaakSa ane dezakhalane vadhAravA mATe sarva manuSyae vyavahArika AcArane ane dhArmikAArAne sevavA joie. tattva arthAta'nam--tAM, yukti karavAthI ThekANe karavu thatuM nathI. lAkhA bhASaNA ApanArA karatA saTTAcAraniSTha eka manuSya jeTalu svaparanuM zreya karI zake teTalu anya koI karI zakatuM nathI. jJAnazraddhApUrvaka sadAcArasthitamanuSyane nipAta-nAza thatA nathI, dezakAlAnusAre dharmAdikanA sadAcAmAM dharmakriyAemA dharmonuneAmA parivatane thayA kare che. mUddezanA sAmyapUrvaka dezakAlAnusAre AcArAnA ceAgya parivartano a AcArAmAM thayAM thAya che ane thaze paraMtu te sa cArAnA ekAte kada dharma prANabhUta rahetA nathI. dhavinAne kAi AcAra AcavA ceogya nathI, dezanI, dharmanI, saMghanI ane jJAtinI paDatI karanArA Acare jo ke sadAcArA tarIke gaNAtA hoya tepaNa te AdaravA ceAgya thatA nathI. samastavizvamA sAtvikaguNI AcAne AcaryA vinA paDatI che. zubhAcAra. azubhAcAra. utsargAcAra. apavAdAcA dharmAM AcAra, adha AcAra, gRhasthAcAra, tyAgAcAra, cAra varSoMnA AcAra, naitikAcA, AcAra, prazAcAra, samayAnu kulAcAra. prAsa`gikAcAra, nAzakArakaAcAra, AtmabalaraTkAcArya naimittikAcAra, upAdAnaAcAra, laukikAcAra, leAkAntaradharmAcAra vagereAcArAnA aneka bheda paDe che. tenu krugamasadA sarvatra satpurUSe vaDe mAnya che thI svarUpa vicAravuM. dharma prANabhUta cAra utsarga ane apavAdavaDe dravyakSetrakAlAbhAvAnusArI evA sadAcAre agamAnA adhi pUrvaka sevavA cAgya che. dravyakSetrakAlAnusArI evA sadAcAreTane paNu ugArane apAkarSI sadAcArAnI pravRtti jANyAvinA pravrutti karavAthI dharmane ane dharmaene nA tha" che. '
Page #772
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 672 ) zrI kAga aMdha-savivecana, apavAda vakhate jeo utsAIthI AcaraNA kare che tene dharma ane dharmanA nAza mATe pravRtti kare che ema avadhavu. ApattikAle apavAda vakhate kevI rIte AgA AcaravA te te kAlanA jJAnIonA hAthamAM che, paraMtu bhUtakALanA jJAnIonA hAthamAM nathI. jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapaAcAra ane vIryAgAra e paMca prakAranA AcA ne utsarga ane apavAdathI cAre varNae ane tyAgIe vavA joIe. bAra bhAvanA bhAvavI joIe. manuSyoe sadA maMtrI pramoda madhyastha ane kAya e cAra bhAvanA bhAvavI joIe. paraspara vyAvahArika tathA dhArmika bhijAcAramAM muMjhAIna yuddha na karavuM joIe; kaleza kaMkAsa vera jhera na karavA joIe. A vizvamAM mULa udezanA rASya mATe aneka sAdhanoe bhinmAcArapUrvaka svAdhikAra manu prayatna kare temAM bhedadahine AgaLa karI muMjhAvAnuM kaMI kAraNa nathI. sApekSanayapUrvaka paraspara bhinna bhinna AcArAmAM satya avalokavuM. sApekSa dRSTithI bhinAcArAnI sAththAzamAM eka vAkayatA karavI ane matAcAra. sahiSNutAne sApekSa dRSTie dhArIne AcAramAM je je satyA hoya te havA-mAnavA, dharmavRddhi mATe dharmAne grahaNa karI varNa daka adhikArapUrvaka AcAgamAM pravRtti kI ' ane Atmanniti Adi sava prakAranI zubhennati gaNAya che temAM pravRtta thavA Aca-. raNayukta rahevuM. avataraNu-sadAcAra-dharmAcArasaMskAra sevavApUrvaka hAnikAraka rIvAnA tyAga saMbaMdhI vivecana karavAmAM Ave che sevanIyAH sadAcArA, vAkAyamAnasaiH sdaa| durAcArAH sadA heyA, dharmakAmArthakAMkSibhiH // 205 // laukikakarmavarNAbhyAM, yuktA ye te janA bhuvi / svAdhikAreNa saddharmya-karmasu suSThusaGgatAH // 206 // AcArAdhyavasAyairhi, suSTu mokSAGgasAdhakAH / jJAtavyAstAratamyena, jJAnibhirmokSadArzabhiH // 207 // dharmavyavahArayuktAni, dharmakamANi yAni tu / chedyAni kA'pi no tAni, dharmamUlAnijAnIhi // 20 //
Page #773
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 5 ( 173 ) sadAcAranuM he dharmavyavahArakarmANi sevastra svAdhikArataH / sA vyavahAraryaM suJca dharmatIrthasya jIvakam // 209 // varNita dharmasaMskArA dharmazAstreSu ye zubhAH / dharmavyavahAradADharyA kartavyAH svAdhikArataH // 290 // yatitavyaM sadA sadbhiH sAdharmyabhaktikarmasu / lokAnAM sukhadaM karma kartavyaM svAtmazaktitaH // 219 // kurvantaH karma ke'pyatra niSkarmANaH svacitaH / niSkriyAste kriyAvanto rAgAdibhAvasaMyutAH // 212 // mArgAnusAridharmasya dyotakAni vizeSataH / sevyAni dharmakarmANi mokSasAdhakasAnavaiH // 213 // maitryAdibhAvavRddhayarthaM vivatazratriyogataH / vizvasmin karma kartavyaM lokAnAM pUjyasajjanaiH // 214 // sAmAjika hitArthAya yAni karmANi santi vai / sarvasvArthAn parityajya tAni savyAni mAnavaiH // 215 // mahyAM zAntipracArArthaM deyA sAtvikadezanA / sadbhiH zAntipravanvaizca sthAtavyaM zAntikarmasu // 216 // doSayuktAn janAn dRSTvA kartavyA karuNA sadA / teSu guNapracArArthaM vartitavyaM svazaktitaH // 217 // AvirbhUtA guNA yasya kSamAcA hRdaye zubhAH / guNIbhUto janaH saiva pracArayati sadguNAn // 218 // dhairyaudAryaguNAdInAM prAdurbhAvo yato bhavet / kartavyaM tadanuSThAnaM guNAnurAgibhiH zubham // 219 //
Page #774
--------------------------------------------------------------------------
________________ (974) zrI karmayoga praya-vivecana. wwwwwnamom kartavyA dharmasaMskArA dharmakAmArthamuktidAH / saMskArANAM rahasyaM tu jJAyate jJAnayogibhiH // 220 // AtmonnatiH sadA kAryA sdgunnairgurubodhtH| pratyahaM doSavRndAnAM nAzArtha maja sadgurum // 221 // nindA naiva prakartavyA dveSato'paradharmiNAm / grAhyaM sarvagataM satyaM sadA muktvA kadAgraham // 222 // sadAcArasya saMskArAt vistAryA suparaMparA / sadAcAraiH sadA poSyo vyavahAro dharmakarmaNAm / / 223 // dezadharmavinAzinyo bAlalagnAdirItayaH / hartavyAH dezanAyena dharmakarmasudhArakaiH // 224 / / hAnikRt kutsitAcArA rAjyadezakSayaMkarAH / / hartavyAH karmayogIndraiH sattAvodhAdisAdhanaiH // 225 / / abhakSyAcaM sadA tyAjyaM dharmasattAvinAzakRt / kartavyo vyasanatyAgo dharmavyavahArasAdhakaiH // 226 // duSTavyasananAzArtha nItidharmavivRddhaye / svazaktyA karma kartavyaM dharmasAdhakayogabhiH // 27 // zabdArtha vivecanA-mana vANuM ane kAyAvaDe sadAcA sevavA gya che. rAjyanA kAyadAnI peThe ajJAnAvasthAmAM paNa sadAcAro sevavAthI lAbha prApta thAya che. gaLathuthInI peThe janmathI sadAcArene vArase jeone maLelo che te AryamanuSyane dhanyavAda ghaTe che. durAcAro te sadA tyAga karavA che. gurugamathI sadAcAranuM ane durAcAranuM svarUpa avabedhavuM. dharma kAma ane arthanA Icchakee saMsAra vyavahAramAM prathama sadAcAranA sevake banavuM joIe. dharma artha ane kAma e traNa varganI prApti mATe saMsAra vyavahAramAM cAturvaryagRhasthajane e sadAcAramAM daDha rahevuM joIe. have ahIMthI granthauravanA lIdhe saMkSepathI vivecana karavAmAM Ave che. karmavyavahAramAM sadAcAra vinA dezanI saMghanI ane samAjanI pragati thaI zakatI nathI. nyAyyasadAcAra vinA aneka rASTrane adhapAta thaze.
Page #775
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmAcAra vinAne dharma nahi, (675). je dharmanA manuSyoe ane rAjyasattAdhIza lekee nyAyasAcane pariharyA teonI adhodazA thaI ema ItihAsanA pAnAM ukelatA avAya che. AdhyAtmikajJAnathI sadAcArAnAM rahasyo vizvamAM jIvatA rahe che atae adhyAtmajJAnanI prApti karIne sadAcAranuM saMrakSaNa karavuM joIe. laikika karma ane varNa e be vaDe yukta manu vizvamAM svAdhikAravaDe samyakarmomAM sArI rIte saMgata hoya che. IzvaranI bhaktithI, gurunI bhaktithI. dharmanI sevAthI ane sAdhuonI sevAthI sadAcArI ane sadAcAranA vicAronI prApti thAya che. mokSadarzI jJAniyee AcAravaDe ane avyavasAvaDe manuSyo dharmakarmasAdhaka bane che ene nizcaya kara joIe AcAravaDe ane zubha-zuddha adhyavasAvaDe mekSamArganI ArAdhanA karI zakAya che. rAjakiyappAM mota jJAnazciAvaDe beThA che. kiyA e AcArarUpa che paraMtu temAM durgane praveza thAya che te AcAramAM malinatA prakaTe che. AcAravaDe zubha adhyavasAye prakaTAvavAthI AtmAnI zuddhi thAya che. je je AcAravaDe AtmAnA avamAnI zuddhi thAya che te te AcArane svAdhikAra sevavAnI jarUra che. AtmAnA jJAnadarzanacaritraguNanI zuddhi mATe AcArAnI upagitA che. saccidAnandaAtmasvarUpamAM ramavA mATe tathA adhyavasAyenI zuddhi mATe sadA sevavAnI khAsa jarUra che. sadAcAramA sthira rahevAthI AtmAnA adhyavasAnI zuddhimA sthira rahevAya che. atae dharmAcAra sevavA mATe vizeSa lakSya devAnI jarUra che. svakartavyAcAramAM pravRtta thavAthI sarva prakAranI svaparanI zubha zaktione udaya thavAno che te vinA lAMbAM lAMbAM bhAvathI tasu mAtra paNa AgaLa pragati thaI zake tema nathI. dharmavyavahArayukata je je dharmakarmo -dhamacAre che te dharmanA age che mATe amuka eka bAbatanI dRSTinI dhUnamAM AvIne teone cheda na karavuM joIe. vRkSanA mUle ane tenI zAkhAno nAza karavAthI jema vRkSo nAza thAya che tema dharmAgamUlabhUta dharmaka-dharmAcArane nAza karavAthI dharmane nAza thAya che. dharmanA aMgabhUta dhamacAramAM mUlAgono nAza na thAya evI rIte sudhAro karavAnI jarUra che. paraMtu sarvathA dharmane nAza thAya evI rIte sudhAro karavAnI jarUra nathI. dharmavyavahAramUla dharmAcArene svAdhikAra seva !!! paraMtu dharma, tIrthajIvaka dharmavyavahArAcArane tyAga na kara-vyavahAranayapratipAgha dhamAcArane nAza karavAthI dharmatIrthane nAza thAya che ane tethI vizvamanuSyonI sudhAraNAmA lino veza thAya che. dharmAcAra vinAnA keI dharma vizvamAM manuSyanA AhA ane Antara jIvanathI jIvI zakti nathI. dharmavyavahAne sevyA vinA nizcayadharmanI vyatA prApta thaI zakatI nathI je dharmAcArane uthApe che te dharmane ucheda kare che dharmanA AcAra ane vicAra vinA vizvamAM nAstikatA pratyA vinA rahetI nathI dharmagomAM dravya kSetra kAlAnusAre sudhAraka pragatikAraka rakSakyurivartane thayA kare che paraMtu tethI dhamAgane nAza
Page #776
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 676). zrI kamalega graMtha-savivecana. te nathI-ema sudhAraka daSTie avalakavAnI jarUra che. prAcIna teTaluM satya ane arvAcIna teTaluM asatya tathA arvAcIna teTaluM satya ane prAcIna teTala asatya e kadAgraha kara nahi dharmAcArane thotrakalAnusAre svAdhikAra AcaravAnA hoya che tethI upagitAmAM kaze pratyavAya AvatuM nathI tathA tenA upara caDhelAM anupayegI AvaraNane dUra karavAmAM paNa kaze pratyavAya naDatuM nathI. dharmAcAra jeTalA che teTalA keIne keI upayogI che. eka manuSya mATe ekI vakhate sarva dharmAcA hotA nathI. tethI teonA khaMDananI paNa AvazyaktA siddha karatI nathI. dharmAcArathI jeTale anya manuSyane lAbha ApI zakAya che teTale dharmanA vicArethI phakta anya manuSyane lAbha ApI zakAte nathI. ajenA upara popakAra Adi dharmakarANIthI jeTalI asara thAya che teTalI anya kazAthI thatI nathI. dharmAcAra AkAra che ane tenAthI ane sAkSAt lAbha thAya che evuM ghaNI bAbatamAM anubhavI zakAya che. dharma vicArone ane dharmAcArene Annati mATe upayoga thAya te mATe avazya lakSya devuM joIe. jaina dharmazAstromAM je soLa dharmasaMskAronuM varNana karyuM che te vyavahAradharmAdinI daDhatA mATe che-evuM avadhIne svadhikAre dharmasaMrakArene sevavA joIe. sahue sAdharyabhaktikamAM yatna karI joIe ane lekene sukha denArAM je je karmo hoya teone vAtmazaktithI sevavA joIe. vizvakalyANArthe mana vANI ane kAyAnI pravRttithI kaI jIvane hAni na thavI joIe e khAsa lakSyamAM rAkhavuM joIe AtmAnA jJAnadarzanacAritraguNAe vizvavarti sarva jIve saMgraha samAna che-sa AtmAo che. sarva jIvonA zreyamAM svayaH samAyeluM che. samyagRSTi Adi guNo vaDe sAdhamamanuSyanI sevAbhaktimAM sarva vastuone arpaNa karavA cUkavuM na joIe. je sarva ne dhikkAre che tene pitAno ja AtmA dhikkAre che. je samAnadhamIone pUje che tene pitAne AtmA pUje che. je lokone mATe sukhada karma kare che te ja svAtmArthe sukhada karmo kare che ema anubhava karIne lokone satya sukhada karma je hoya te AcaravuM joIe, je je AcarethI vizva jIvone sukha maLe te AcArane tana-mana-dhana-AtmabhegathI AcaravA joIe. kecit dharmakarmone kare che, paraMtu antaramAM anAsaktithI niSkriya che ane kecit manuSya bahAthI dharmAcArane dharmakriyAone karatA nathI paNa Asakti yoge antarathI sakriya che. rAgadveSAdi mohanIya karmanI prakRtinA sadubhAve bAhyathI jeo nivRrtiparAyaNa jevA dekhAya che chatAM teo rAkamI che mATe anta raMga rAgadveSanA abhAve nilepa rahIne svaparapragatikAraka dharmacArene sevatAM dharmanuM prAkaTya karI zakAya che ane vizvamA dharmanI rakSA karI zakAya che. zuSkajJAnIo banIne vAvilAsa karavA mAtrathI vA pAMDitya dhAraNa karavA mAtrathI AtmAnI ane vizvanI zaktine vikAsa karI zakAtuM nathI. je svAdhikAre anAsatithI sadAcArane, sampravRtti
Page #777
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - aiyAdi cAra bhAvanAne pracAra karo ( 677) ene ane dharmakarmone karyA kare che tenA samAna vizvamAM kalyANakartA-unnatikartA keI nathI. kaMI paNa zubha karma karavuM te karavuM e ja pitAnI tathA vizvanI unnatine mULa maMtra che. sarva manuSyae vadisvAdhikAra dhamacAramA pravRtta thavuM joIe. dharmAcArane lepa thatA saMgha-samAja-rAjya vagerenI pragatinA mULa ukhaDI javAnA-emA aMzamAtra saMzaya ja nathI. dharmazAstromAM je je sadAcAra-dharmAcAre pratipAdyA che tene sarvata anubhava karIne dharmakarmamAM pravRtta thavuM joIe. dharmAcAramAM daDha rahevAthI dezanati sAmAjikennati vagere sAmudAyika unnatinuM rakSaNa karI zakAya che. pAzcAtyenI keTalIka kRtrima unnatinuM ekadama anukaraNa karIne piAvaya dharmAcArone nAza na karavA joIe. mokSasadhakamanuSyae mAganusArI dharmavotaka kartavyakarmone karavAM joIe. kSetrakAlAnusAre je je mArgAnusArI guNe sevya hoya te sevavA joIe. mArgAnusArI guNonI prAptithI nItidharmamA sthira rahI zakAya che ane tethI satya dharmanI prApti thAya che. mArganusArI guNe vinA dharmanI yogyatA prApta thaI zakatI nathI. mAganusAra guNa vinA dharmakriyAo karavA mAtrathI AtmakalyANa thaI zakatuM nathI. lekamAM mithyAdi bhAvenI vRddhi mATe manavANukAyAthI ane lakSamIthI cogya je kartavyakama lAge te karavuM joIe. maitrIAdi bhAvanAo bhAvavI sahela che paNa te pramANe vizvanI sAthe vartavuM muzkela che. krodhAdika prasaMge maitrI bhAvanA na rahI te pazcAta maicAdi bhAvanA bhAvavA mAtrathI kaMI vaLatuM nathI. maitrIAdi cAra bhAvanAothI hadayanI zuddhi thAya che ane tethI laga tathA rAga vagere rogonI prApti thAya che. paraspara viruddhadhama manuSyo para maitrIbhAva AvatAMnI sAthe hRdayanI zuddhi thAya che. paraspara bhinna kriyAmatathI ghukakAkavat vairanI daSTi rAkhanAra manuSyo game te dharmanA hAya hoya teo maitrI bhAvanAnA adhikArI banyA nathI to pazcAt vizava dharmanA adhikArI to kyAthI banI zake vArU? pramAda bhAvanAnI siddhi vinA dhamIne veSa paheravAthI paNa samyaktvanI prApti thaI zakatI nathI. maitrIbhAvanA ane pramodabhAvanAne paraspara nikaTa saMbaMdha che. karuNabhAvanAne ane maitrIbhAvanAne paraspara nikaTa saMbaMdha che. AtmajJAnanI prApti mATe karuNabhAvanA vagerenI AvazyakatA che. madhyasthabhAvanA prakaTayA vinA satyadharmanI prApti thaI zakatI nathI rAgadveSanA kadAgrahathI gherAyela manuSya madhyastha banI zakato nathI madhyastha thayA vinA vizvamAM pravatita sarva dharmomAthI satya ane asatyane juduM pADavAnI zakita prApta thatI nathI. mAdhyazcaguNa vinA AtmajJAnano vizeSa prakAza thatuM nathI jJAnAvaraNayAdikarmanA AvaraNe dara thavAthI mAthathya guNa khIlI zake che. A vizvamAM madhyasthaguNanI bhAvanAthI sarvadharmanI sarva bAjuonuM avalena karI zakAya che. maitrI prada mANyastha ane kAruNya e cAra bhAvanAnA vicArone manamAM pracAra thavAthI vizvamAMthI atyaMta azakti dUra thAya che ane svargasamAna vizva banI zake che
Page #778
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 678) thI karmacAga graMtha-savivecana, A vizvamAM maitrIAdi cAra bhAvanAone kaDo gra lakhIne vA tenA karaDe bhASaNe karIne svaparanI je unnati karI zakAya che te alpamAtra che, paraMtu maitrIAdi cAra bhAvanAne AcAramA mUkavI te ja AtmAnI anantaguNI unnati che. vAcika jJAna vA bhAvanAmAtrathI unnati karI zakAtI nathI dezeti karavA mATe, sAmAjikenati karavA mATe, sa ghennati karavA mATe, cAturvaryonnati karavA mATe, tyAgIonI unnati karavA mATe je je icchA - rAkhanArAo heya teoe cAra bhAvanAne AcAramA-vartanamAM mUkI batAvavI joIe. sarvasvArthone tyAga karIne sAmAjika hita mATe kartavya sarva kAryo karavA joIe. sAmAjika hitamAM sarva vizvajanonuM hita samAyeluM che. sAmAjika hitasvIo deza-samAja-saMgha-rAjya Adi sarvanI hita karavAnI pravRtti karyA kare che. vArthone tyAga karyA vinA sAmAjika hitakara kAryomAM pravRtti karI zakAtI nathI. svArthanI saMkucitadaSTithI sAmAjikahitarUpa mahAsAgarane avalokI zakAtuM nathI. sAmAjika hitakara karmomAM pravRtta thanAra niHsvAthI karmacAgI manuSya jeTaluM duniyAnA jIvanuM kalyANa karI zake che teTaluM anya manuSya karI zakatA nathI. sAmAjikahitakara kAryo mATe vyApaka daSTithI kArya karanArAo mahAyuddhonI zAnti karI zake che ane sarva jInA dukhe dUra karavA Atmabhoga ApI zake che. vizvamAM zAntine pracAra karavA mATe uttama cAritraguNasaMpanna vyAkhyAtAoe zAlikara vyAkhyAne devAM joIe ane puruSae zAntikarmanA prabopUrvaka ane Itara upAya pUrvaka zAnita thAya evA kAryo karavA joIe. hAla yupI mahAvigrahathI sarvatra vizvamAM azAMti phelAI che. vizvamAM sarva lekamA dukhane atyata saMcAra thavA lAge che. A vakhatamAM vizvamAM zAnti prasare evA uttama prabandhapUrvaka puruSoe prabala prayatna karI joIe, kSAtrakama ane vaizyakama manuSyanI atyaMta vRddhi thavAthI ane brAhmaNanI ane tyAgIonI saMkhyA kamI thavAthI vizvamAM aneka yuddha prakaTI nIkaLe che ane tethI zeSa vaNene paNa nAza thAya che tathA manuSyamAM varNasaMkaratva dAkhala thAya che. jainadharmane AcAramAM mUkI batAvanArA brAhakanI ane tyAgIonI yurepamAM saMkhyA vRddhi pAme te hAlamAM jevA yuddho tyAM thAya che tevA thaI zake nahIM. vizvamAM zaktine pracAra thAya evA kAlAnusAre bhinna bhinna karmo hoya che ane bhinna bhinna vaNIya manuSyathI zaktine pracAra thAya che. keI samaye tyAgI mahAtmAonA baLe vizvamAM zakti prasare che. keI vakhata AtmajJAnI brAhmaNanA baLe vizva mA zAti prasare che. koI vakhata kSatriyenA-guNakarmaLa zAnti prasare che. keI vakhata vaizyanA baLe zAnti prasare che ane kaI vakhata zuddhonI sevAbaLe vizvamAM zakti prasare che. cAra varNona ane tyAgIonu samAna baLa hoya che, te vizvamAM vizeSataH zAnti prasare che. koI varNanuM guNakarmAnusAre adhika vA nyUna baLa thatA azAntine vikAra phATI nIkaLe che. vAta pitta ane kaphanI samAnatA vaDe zarIranuM Arogya rahe che. vAtapitta ane kaphanI
Page #779
--------------------------------------------------------------------------
________________ pArakAnA doSe na juo ( 676) jUnAdhitAne pratikAra kare paDe che tat cAre varNanA guNakarmanu nyUnAdhika baLa thatAM yuddha vagere pragaTe che ane te samAna baLa thayA vinA zAta thatA nathI, mATe dezamAM rAjyamAM saMdhamAM samAjamAM ane vizvamAM cArevaNenA guNakarmonu samAna baLa jaLavAI rahe evA upAya levA joIe ane vikArazaktine nAza kara joie-ema sAmAjika rASTrIya ane saMghanuM hita karanArA paramAthI purUe vicAravuM joIe. tyAgI mahAtmAomAM sAtviguNanI adhikatA hoya che tyAM sudhI te varganI unnati thayA kare che, paraMtu tyAre teomAM rajoguNa ane tamoguNane praveza thAya che tyAre teonI upayogitAno savayameva nAza thAya che ane tethI tyAgIvarganI paDatI thAya che paraMtu jyAre teomAthI rajoguNa ane tamoguNane bhAva kamI thato jAya che tyAre teonI caDatI thatI jAya cheItyAdi aneka anubhavenuM manana karIne kamagIoe vizvamAM zAMti ravA aneka karmone AcAramAM mUkavAM joIe deSayukata jIvone dekhI teo para karuNa karavI joIe ane devI manuSyAmAM guNene pracAra karavA mATe vazaktithI upadezAdi karmomAM pravRtta thavuM joIe. A vizvamAM kaI paNa manuSya e nathI ke jenAmAM sakala guNe ja heya dela ane guNenI kalpanA che tyAM sudhI devIpara keNa karavAnI jarUra che. junI ane dezanI mAnyatAonI bhinna bhinna dRSTi hoya che yajJanI hiMsAne keTalAka ahiMsA karI che ane keTalAka tene hiMsA kaLe che. A pramANe aneka bAbatomAM guNone keTalAka de kathe che ane keTalAka jene deza mAnatA hoya che teone guNe kaye che tene vyavahAraSTithI anekAntapaNe viveka karavAnI jarUra che keTalAka mahAtmAe evA hoya che ke teone A vizvamAM apekSAe asaka guNa ane te ja bIjI apekSAe devarUpa lAge che. keTalAka mahAtmAo evA hoya che ke gaLAthI ane dethI kalpanAtIta thavAmAM dharma kavIkAre che. keTalAka mahAbhAo evA hoya che ke teo brahmathI bhinna guNene ane dezane eka prakRtimAM svIkArIne tene aparihArya jaNAve che A pramANe bhinna bhinna dRSTie guNAnu svarUpa che, temAMthI sApekSanayapUrvaka satya havuM. A vizvamAM je manu runyanA de dekhe che teo prathama te doSI hoya che. anyanA do dekhavAnI dRSTi che te paNa eka jAtane deva che. anyanA de dekhavAnI bhAvanAthI anyanA dezonA saMskArone hRdayamAM sthApana karavAmA Ave ? ane tethI te te doSane devadaSTivALA manuSyamAM utpAda thAya che jUnAvika devI sarva jo vyApta che tethI koInI nindA na karatAM sarva jIve para karAvatA dhAraNa karavI joIe AtmajJAnI manu sarva jane-devaSTine AgaLa karI ca gaNatA nathI. AtmajJAnI manu anyanA doSo dekhavA tarapha Ti devA ja nathI na guNe jovA tarapha lakSya dIdhA kare che devIomA guNe pracAvA mATe mAtmAnI prayatna kare jeIe. devIonA AtmAomAM sattA ane tAgu che tenuM mana
Page #780
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - janma - - - a - - - - - - - - - (680). zrI kamaga graMtha-vivecana. karAvavAthI doSIo doSathI mukata thaI jAya che. sarvamAM guNe heya che. AtmAmAM manane saMbaMdha thavAthI manamAMthI dene vilaya thaI jAya che anava pIone AtmAnuM zuddhasvarUpa avadhAvavuM joIe manamAMthI rAgadvapane dUra karavA mATe vicAra karavA mAtrathI kaMI vaLatuM nathI, paraMtu rAgadeSane nAza karavA mATe prayatna karavAthI kAryasiddhi thAya che. sarva jIne brahmajJAnathI paramAtmapara prApta thAya che te devIene AtmajJAnathI uddhAra thAya emA kazuM kaMI Azcarya nathI. AtmajJAna-brAjJAna prApta karavAthI sarva dene nAza thAya che aeva jJAnIoe devIonA de nAkA karavA mATe prayatna karI joIe. devIone vAtmAnI samAna dekhavAnI dazA thaI eTale karmagInI dazA prApta thAya che. jenA hadayamA kramAdi guNe utpanna thayA che te manuSya guNene pracAra karI zake che. jenAmA kSamA-dayA-zuddha prema svAtmabhAna vagere guNe upanyA che te manuSya jJAnAdi ane anya manuSyamA sadAcAra-dhamacAratArA guNene pracArI zake che, sadu- ' guNAthI guNa manuSyanI anya devI jIvenA para mukhathI upadeza ApyA vinA paNa atyaMta asara thAya che mATe karmacAgI manue uparyuMkata kalekenA bhAvanuM manana karIne guNe pracAravA prayatna karavo joIe AcaremA-kriyAomAM guNone rasa pUrAya che te AcAranuM mahAva vadhe che. keTalIka vakhata evuM anubhavavAmAM Ave che ke dharmakriyAvidhimAM manadharmAcAromAM mana manuSyamAM deSa dRSTi-nindA-ISya-svArtha-pAzrayatA vagere de vadhu pramANamAM hoya che, paNa anyanA dekhe dekhavAnI ane anyanI nindA karavAnI gaMdha hoya che tyAsudhI dharmakarmomA pravRtta thaIne kaMI vizeSa phala prApta karI zakAtuM nathI, jenAmAM akSadrAdi guNe prakaTyA hoya che te anya manuSyane guNuM banAvavA samartha bane che. dayAkSamA-vairAgya-tyAga Adi guNe vinA sarva dharmavALA manu prabhunI prApti mATe ane AtmAnI zuddhi mATe aneka dharmAcArene-dharmakriyAone seve te paNa teo hadayazuddhi karavAne zaktimAn thatA nathI tathA prabhunI jhAMkhI karI zakatA nathI. aeva prathama manuSya aneka guNene dhAraNa kare che te te anya manuSyane guNuM banAvavA tathA dhArmikAcArAne pracAra karavA zaktimAna thAya che. dhairya-dArya-AtmabhAva-brahmabhAva-zuddhaprema-bhrAtRbhAvavairAgya-paramArthapravRtti, Adi-vivekAdi guNenI prApti je je upAyavaDe, je je AcAravaDe, je je pravRtti vaDe thAya evAM kAryo karavA joIe. guNAnurAgI manuSyae A vizvamAM je je upAe AtmAnA guNe vadhe, AtmAnI zakti vadhe, te te upAyarUpa AcA ne AcaravA joIe je je upAyane ane dharmAnuSThAnene AcaratAM AtmAnA guNe khIle te mATe khAsa pravRtti karavI joIe. AtmAnI jJAnAdi zaktio khIle evI dharmapravRttiene gADarIyA pravAhane tyAga karIne sevavI joIe. dharma-arthakAma ane mokSaprada evA -zubha dharmanA saMskArane dharmazAstronA AdhAre kSetrakAlAnusAre sudhAraka parivartananI sAthe
Page #781
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - dhArmika saMskArene yugAnurUpa svarUpa Ape (681 sevavA joIe. dharmasaMskAranA vAstavika rahasyane jJAnagIo jANe che. dharmasaMrakAre mana vANuM ane kAyA upara asara thAya che. jJAnagIo dharmasaMskAranA vAstavika raha ne jANe che tethI dareka jamAnAmAM te upara asatya prasta je je lAgI gayA che te dUra karI satya u pUrvaka dhArmika saMskArano pracAra karI zake che. bhaviSyanA avatAre 50 dharmasaMskAranI asara thAya che. dharmasaMskAronuM Adhipatya mUkhanA hastamAM jAya de tyAre teomAM AkarSaNIyatA rahetI nathI ane dharmasa skAranA AcAramAM prAya asa tyakriyA paraMparAne praveza thAya che. jaina nigamamAM soLa saMskAranuM varNana che ane tene vidhi zrI bharata rAjAnA samayathI pravaryA kare che. vedadhamIomAM dharmasaMskAronI pravRtti che. musalmAne, prIti, bauddho ane pArasIomAM paNa dharmasa skArane kaI kaI daSTie sthApita karelA dekhavAmAM Ave che. jainamamAM brAhmaNa kSatriya-vaizya zUddha ane tyAgIomA dharmasaMskArone adhikAra paratve AdaravAnI AjJA ApI che. dharma kAma artha ane mukti e cAranI prApti karAvanAra dharmasaMskAre che. gRhasthaguruo pitAnA adhikAra pramANe brAhmaNa kSatriya vaizya ane zUdravargane gya evA gRhyasaMskArane karAve che ane tyAgagurue svAdhikAre grahasthAne ane tyAgIone egya evA dharmasaMskAra kare che-karAve che, ema jainanigamatadbhuta dharmazAstromAM pratipAdana karavAmA Avyu che. jenomamAM sAkSara brahmaNavarganI nyUnatAthI cAturvarya paikI vaizyAmanA sabhAvathI dharmasaMskAranA pracAranI pragati atyaMta zithila thaI gaI che ane AvI sthitine uparyukta daSTie punaruddhAra karavAmAM nahi Ave te jainakemanA astitvanI mahAzakA rahe che, paraMtu bhaviSyamA punaruddhAraka karmagI yugamAM pradhAna AcArye A bAbatanuM khAsa lakSya deze, te samayamAM dhArmika saMskAranI sAthe cAtavarya manuSyanI jainamamAM astitA cirasthAyI rahe evA upAmAM prANArpaNa karaze. dharmasaMskArethI dharmAcArane ane te dvArA mokSanI prAptimAM atyaMta puSTi maLe che mATe cAturvaryanI sadA astitA kAyama rahe evI daSTie adhikAradAdi de bhinna bhinna dharmasaMskArone pracAravA joIe, je kemamA svAdhikAre bhinna bhinna upayogI. gaMbhIra rahasyavALA AtmAnI zakti khIlavavAvALA dharmasaMskAre nathI te dhArmika kemanI duniyAmAM astitA rahetI nathI. atae uparyukta bAbatane sajajanee atyaMta anubhava karavuM joIe. AtmAnI zakti khIle ane deza dharma rAjya saMgha samAja vageremAM guNenI pragati thAya evI rItanA dharmasaMskArone prakaTAvavA tara nAnIonuM khAsa lakSya hoya che. dareka jamAnAmAM dhArmikasa kArane anukULa rUpa ApI sarva vaNemAM jJAnIo tene pracAra karI vizvajIvanI dharmavaDe unnati sAdhI zake che chI saddagurunA be pramANe pravatIne sadA Annati karavI joIe manuSya baMdhanA 86
Page #782
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- - - - ---- - - - -- - - - -- ( 682 ) zrI kamathAga graMtha-savivecana, nAzAthe zrI saddagurunI sevA kara. denA vRndone nAza karavA mATe zrI saddagurunI upAsanArUpa dharmakarmanI jarUra che. zrI sadagurunA AlaMbana samAna anya kei AlaMbana nathI. AtmajJAnI gurunI sevAthI rajoguNa tameNuNa vRttinA aneka deze TaLe che. AtmajJAnI gurunI sevAvinA sarvatra kapivat paribhramatuM mana sthira thaI zAnta thatuM nathI. AtmajJAnI mahAgurunI sevAthI dene ane guNone viveka thAya che ane saMsAramAM prabhune sAkSAtkAra thAya evI anubhavikapravRttine sevI zakAya che. dararoja denA nAzAthe zrI sazune seva ! ! zreSathI anyadharminI nindA karavI nahi paNa kadAgrahane tyAga karIne sarvavyAsa satyane grahaNa karavuM joIe. svadharma mUkI anya dharmo para mAdhyastha bhAva dhAraNa karavuM joIe, paraMtu deSabhAva dhAraNa na kara joIe, anya dharmo para ane anyadhamIo para dveSabhAva dhAraNa kare e kaSAyanI vRddhinuM kAraNa che ane tethI karmothI baMdhAvAnuM thAya che, paraMtu mukitanI prApti thatI nathI. zrI vIraprabhunA jJAnasAgaranA kaNiyAo anyadharmamAM paNa che. vizvamAM je je dharme jIvatA dekhAya che temAM je je aMze satyatA hoya che te te aMzatAe teonuM jIvana TakI raheluM che ema avabedhavuM. sarva duniyAmAM jyAM jyA satya raheluM hoya te grahavuM-paraMtu pakSapAta kara nahi. satyanA azenI vizALatAnI daSTie sarvatrathI satya AkarSI zakAya che ane tethI tevA bRhabhAvathI dharmane sajIvana rAkhI zakAya che tathA svadharmamAM je je khAmIo bAkI rahetI hoya che te satyAnA grahaNathI pUrNa karI zakAya che. svadharma karatAM anya dharmonI manuSyamA zAthI vyApakatA che ? te kadAgrahane tyAga karyAvinA anubhavAtI nathI. vizvamAM sarva ThekANe satya vyApI raheluM che. kadAgraha tyAga karyA vinA satyanI prApti thaI zakatI nathI. kadAgraha rAhunA kALA vAtAvaraNathI satyanI jhAMkhI thaI zakatI nathI. jainakesamAM dharmAcAryo parasparamA thatuM-thanAra kadAgraha tyAga kare to teo paraspara satyanuM grahaNa karavA samartha thaI zake emA kaMI zaMkA nathI satyanI aneka daSTie vyAkhyA karIe teya anaMta satya bAkI rahe che jyAre AvI satyadharmanI sthiti che tyAre anaMta satyamAthI vizva anaMtamA bhAge satya grahI zake che tethI kadAgraha karavAnI kaMI paNa jarUra rahetI nathI. sarvagata je satya che temAMthI paNa anaMtamA bhAge satya grahI zakAya che ane anaMtamA bhAge satya kathI zakAya che. kadAgrahathI satyanA aneka aMze hoya che temAM asatyano Aropa thAya che ane tethI satyane lepa thAya che. je aMze satya grahyuM hoya che tenAthI bAkI anaMtasatya hoya che te sApekSadaSTi dhAraNa karyA vinA anubhavamA AvI zake tema nathI. dhamAcAramA dharmakriyAomAM sadAcAramA dharmAnuSThAnemAM amuka dRSTie kadAgraha baMdhAyA pazcAta amuka anyadharmAcAromAthI kriyAomAthI sadAcAramAthI je je aMze kSetrakalAnusAre satya hoya che te grahI zakAtuM nathI eTaluM te nahi paraMtu
Page #783
--------------------------------------------------------------------------
________________ bApa tevA beTA kema pedA thatA nathI ? ( 683 ) temAMthI satyane mArI nAMkhavAnI pravRtti paNa ryAvagara rahI zakAtuM nathI. satyanA anatabheda che. dravya kSetrakAlabhAvathI satyanI maryAdAo bAdhatAM chatA paNa anantasatya te avaktavyarUpe kAyama rahe che. anantasatyane anantajJAna prakAzI zake che. ananta dRSTimAM anantasatya che tethI sApekSana vinA keI paNa bAbatanI satyanI vyAkhyA bAMdhI zakAya nahi mATe anantadharmanI vyAkhyA anubhavanArAoe kadApi kadAgraha kara. nahi. aneka dharmamatavAdIo kadAgraha karIne parasparamAM rahela satyane apalApa kare che ane asatyane aMgIkAra kare che. aeva samAja, saMgha, deza, rAjya, kema, jJAti, maMDala ane vyaktinuM unnatajIvana karavAne kadAgrahane tyAga karIne sarvagata satyane aMgIkAra karavA mATe sadA taiyAra rahevuM joIe ane asatya kadAgrahane tyAga karavAne rAgadveSathI mukta thavuM joIe. hAruM te sAcuM ema nahi mAnatA satya te hAruMevo daDha satyabhAva dhAraNa karavo joIe. kAmarAga rane harAga darigane tyAga karIne satya grahavuM joIe. anantajJAnane anubhava prakaTyA pazcAt satyanA anaMta ane sarvamAthI kheMcI zakAya che. sadAcAranA saskArathI suparaMparAne vistAravI joIe ane savicAravaDe dharmakarmanA vyavahArane piSa joIe. guNakarmanA vibhAge brAhmaNAdi cAre vargamAM sadAcAranA saMskAranI paraMparAnI vRddhi karavAthI cAre vaNe paikI kaI varNane guNakarmothI vinipAta thato nathI temaja tyAgI sAdhuone paNa nAza thato nathI. hAla cAre varNamA sadAcAranA saMskAranI supara parA vistAra manda paDI gaye che tethI AyenI patitadazA thaI che. paraMparAe guNakarmonA anusAre cAre vaNemA saMskAronI paraMparAne vistAra je sadA thayA kare che tethI dezanI vidyA-sattA-vyApArasevAdithI sarva prakAre AbAdI raheze. tatvajJAnanA abhAve kema sadAcAranA saMskAranI paraMpaganA vistAranuM mAhAsya avadhAI zakatuM nathI mATe tattvajJAnane sarvatra prakAza thAya evI brAhmaNadivarga dvArA pejanA karIne sadAcAranA saMskAranI paraMparA-punarjanmamAM paNa tene prApta thAya evI sevAdharmanI pravRttine aMgIkAra karavI joIe. sadAcAranA saMskAranI paraMparAnI matAthI hAla bApa tevA beTA pAkI zarkatA nathI. devatAnA chokarA kayalAnI peThe sarvatra sadAcAranA saMskArAbhAve dazA avalokAya che dharmakarmanA vyavahArane saddavicArovaDe piSa joIe cAre vaNemA ane tyAgIvargama dharmakarmanA vyavahAranI astavyastadazA thavAthI dezanI-samAjanI-saMghanI-rAjyanI ane vyakti svAtaMtryanI paDatI thAya che. dhamakarmonA vyavahAramA azuddhatA-asatyatAne praveza thatA vizvajananuM phUpamAM viSa nAkhavAnI peThe ahita thAya che atae te te dharmakarmanA vyavahArane sadavicArevaDe atyaMta piSavAnI jarUra che. dharmakarmano vyavahArane leke kSetrakAlAnusAra AdarIne sarva prakAranI unnatine kare evI rIte vicAravaDe tene piSa je.
Page #784
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 684 ) zrI krama yAga graMtha-vivecana, dezadharmanA nAza karanArI khAlalagnAdi kurItine sadupadezavaDe dUra karavI joie, dharmakarma sudhArakoe dezanAvarDa ane sadAcArIvaDe khAlalagnAdi duSTa rIvAjone haravA joie. khAlalagnAdi hAnikAraka duSTa rivAje sabaMdhI lakhatAM eka alaga pustaka banI jAya tema che, mATe anna te ati sakSepathI jaNAvavAmAM Ave che ke AAlalagnAdghi duSTa rIvAjone sadupadeza Adi sarva caiAgya pravRttiyAthI nivAravA joIe ke jethI dezanI sa`ghanI kAmanI dhananI ane rAjyanI caDatI thAya. rAjya-deza-dharmanA kSaya karanAra hAnikAraka kutsitAcArAne sattAmedhAdisAdhanAvaDe kama yAgIoe haravA joie. rAjya-deza-dharmanA kSaya karanArA je je duSTAcAra ane duSTa vicArI hoya tenA nAza karavAnI jarUra che. rAjyamA dezamA ane dharmamA je je hAnikAraka kutsitAcArI hoya tene dUra karavA joIe. jenAthI rAjyanA dharmanA dezanA sadhanA nAza thAya evI je je pravRttiye| hAya- AcA hAya tene hAnikara kutsitAcAra tarIke kathavAmA Ave che. gRhasthapanA nAza karanAra ane sAdhudharmanA nAza karanAra, cAtusaMghanA nAza karanAra, deza dharmAdinA nAza karanAra dezakAlAnusAre je je hAnikara rivAjo jaNAya tene satvara nAza karavA joie. dhama -sattA--buddhi--vagerene nAza karanAra abhakSya AhArapeyanA sadAkAla tyAga karavA joIe. dharmavyavahArasAdhakAe sAta vyasanAnA tyAga karavA joIe. duSTa vyasananAzAthe ane nItidharmanI vRddhi mATe dharmasAdhakayeAgIe svIyazakatsA kartavyakarma karavu joIe. dharmasAdhaka ceAgIo jeTale aMze sAsArika sudhArA karIne dezanu-samAjanusaMghanu--kAmanuM- rAjyanu--maDalanuM zubha karI zake che teTalu anya kAI karI zakatuM nathI. jenu nItinA guNuAthI uttama cAritrya khIlyu che evA dharmasAdhaka ceAgIo mauna rahIne duniyAmA jeTalI nItidharmanI vRddhi karI zake che teTalI anya kAi karI zakatuM nathI dharmasAdhaka gRhastha kama yAgIe ane tyAgIdharmasAdhaka yogIe nItidharmanI vRddhi karI zake che. svAthyaddhi deSanA nAza karanArA dharmasAdhaka ceAgIo nItidharmamAM dRDha rahI dharmaka pravRtti seve che. avataraNa-dharmAMcAre sadAcArIza AdinI prApti mATe dAnadhama kAraNIbhUta che. ataeva dAnadharma karma pravRttine prAdhavAmA Ave che oNH / dAnaM paMcavidhaM jJeyaM deyaM samyag yathocittam / svAdhikAraprabhedena samyaktatvavicArakaiH // 227 // * nAsti dAnasamo dharmo lokAnAM zarmakArakaH / TrAmena prAyeya ogyatA mAta kuvA 5228 //
Page #785
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAnanI saphaLatA kayAre ? ne (685) annajJAnAdidAnAni deyAni vishvsevkaiH|| vizvoddhArAya lagatyA dharmavidyAvicakSaNaiH // 229 // dAnaM hi tyAgamArgasya mUlaM ca dhrmkaarnnm| deyaM svazaktito dAnaM gRhasthaiH sAdhubhiH zubham // 23 // zabdArthasaha saMkSipta vivecana-abhayadAna, supAtradAna. ucitadAna, anukaMpAdAna ane kIrtidAna e paMca prakAranuM dAna che. dravya abhadAna, bhAva abhayadAna, vyavahAra abhayadAna, nizcaya abhayadAna, upazamAdi bhAve atyadAna, laukika abhayadAna, lokettara abhayadAna ityAdi abhayadAnanA aneka bheda che tenuM gugamathI varUpa avadhavuM. svAdhikAre dezakAlacitadAna devAmAM pravRtta thavuM samyatatvavicArakagRhae ane tyAgIoe svAdhikAre pAca dAna paikI je kAle je kSetre je dAna karavuM ucita hoya te samaye te dAna karavuM joIe. abhayadAnanI vakhate abhayadAna devuM ane kIrtidAnanA prasage kIrtidAna devuM. sukhakAraka dAnasamAna anya keI dharma nathI. zrI tIrthaMkara dIkSA grahaNapUrve eka varSaparyata dAna de che. dAna-DIla-tapa ane bhAva e cAramA prathama dAnanI mahattA che. dAnagu khIlyApazcAta zIla guNa khIle che ane zIlaguNanI prApti thayAzcAt tapa guNanI zakti khIle che. tapanI prAptipazcAta bhAvaguNa khIle che. dAnaguNanI sidipazcAt brahvaguNapAlananI egyatA prApta thAya che. jenI dravyaabhayadAna ane bhAvathadAna devAnI cezvata, prApta thaI che te pacendriya viSane jItIne dravyabrahmacarya tathA lAvazravacaryazakitanI prApti karI zake che. vizvajIvonA ya mATe pravRtti karanAra vizvasevakae annadAna, jJAnadAna, vastradAna, pAtradAna. vidyAdAna Adi dAne svazakita pramANe niSkAmabhAvathI devA joIe dharmavidyAmA vicakSaNavizvasevakoe viddhAraka sarva prakAranI mAnasika vAcika, kayika, Atmika-dhana ane sattAnI zubha zaktinA vizvane dAna devA joIe. jeTaluM vizvajIne niSkAmavRttithI devAmAM Ave che tenA karatA anantagatuM prApta thAya che. jevuM devuM tevuM levuM e kudaratane kAyado che sUryakiraNeDhArA jeTaluM sAgara-nadIo-taLA vageremAthI jala kheMcAya che teTaluM vAdaLA mAta puna vizvajIne maLe che. sacinadAna devAnI pravRttino maraNAne paNa tyAga na karavo joIe dAna devA hAre adhikAra che paraMtu tenA phalanI IrachA karavAne hAra adhikAra nathI. manathI. vADIthI, kAyAthI. lakSmIthI ane sattAthI rajoguNI dAna tamoguNI dAna ane sAtvika dAna karI zakAya che rajoguNa ane tamoguNI dAnano tyAga karIne sAtvika guNavRttithI dAna devuM aprazasya avanatikAraka dAnene tyAga karIne prazasya pragatikAraka je je dAne je je
Page #786
--------------------------------------------------------------------------
________________ * *** ** . . " ::: . . Shi r ., "...." ( '.. inter ::: :: : .... "
Page #787
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - R saddagurunI sevA zAmATe ? ( 687 ) hRdaya sanmukha dhAra joIe AcAya upAdhyAya sAdhu vagerenI jaMgamayAtrA gaNAya che. sthAvaratIrthayAtrA karatAM jaMgamatIrthayAtrAdithI anantagulAbha thAya che. Adhibhautika ane AdhyAtmika zaktione khIlavavA mATe tIrthayAtrAnI jarUra che. manuSyae harSollAsathI sAdhuenI yAtrA karavI joIe. sAbUnAM vaM pujA tIrthabhUta phirAdhA rvIrtha sRti dAna sA sAdhusamAja | sAdhuonAM darzana puNyarUpa che. sAdhue tIrthasvarUpa che. sthAvaratIrtho te amuka kAle phala Ape che, paraMtu sAdhusamAgama te turta phala Ape che. paradezI rAjAe kezIkumArasAdhune samAgama karyo tethI paradezI rAjAne dharmAdhinI prApti thaI. taddhata jeo cAritrapAtra sAdhuonI yAtrAo kare che te avazya turta phalane basa kare che. sthAvaratIrthonI yAtrAthI hadayazuddhi ane zArIrikazuddhi karavI joIe, tIrthonI yAtrAothI aneka prakAranA vyAvahArikalAnI tathA dhArmika lAbhanI prApti thAya che. uttama sAdhuonI yAtrAo karIne uttama vicAronI ane sadAcAronI prApti karavI joIe mahAbhAganusAra ane samyagadarzanamUla evI sAdhutIrthayAtrA chemokSamArgaprasAvaka evI zrI sadagurunI yAtrA karavI joIe. zrI dharmAcAryanI yAtrA karavAthI vivekAdi aneka guNanI prApti thAya che. paramopakArI zrI sadagurunA badhe pramAda vagere duSTa zatruono nAza thAya che ane kSaNe kSaNe AdhyAtmika nimartatAnI vRddhi thAya che. zrI sadgurunI yAtrAthI dravyasamAdhinI ane bhAvasamAdhinI prApti thAya chesarva prakAranA dharmonI siddhi mATe zrI sastI thayAtrA mAnelI chezrI sadaguruyAtrAthI aneka prakAranA asaduvicAro ane durAcArane nAza thAya che tathA sarva prakAranI siddhinI prApti mATe karmayogIpadanI prApti thAya che garva prakAranI unnatinI dizA dekhADanAra tathA AtmAnI jAgRti karanAra zrI sadgurunA caraNamA layalIna thavuM joIe AtmajJAnI saddagurunA pAsamA vasavAthI temanA vicAranI ane AcAronI marti banI zakAya che. zrI dharmAcAryanI sevAmAM ane temanI ArAmAM niSkAmabhAve rahevAthI sarva siddhinI prApti thAya chevizvamAM jeTalA tIrtho che ane te tIrthothI AtmArUpa tIrthanI zakti prakaTAvavI ema zrI sadguru prabodhe te mATe pratyajJAnI sadgurunI yAtrAne eka varSamAM ghaNIvAra bhakita bahumAnathI karI joIe. avataraNa-zabhadAnapravRtti-tIrthayAtrApravRtti Adiprabodhaka zrI sazunI sevA bhakti karavI joIe. temanI AjJA pramANe vatI AtmAnI zuddhatA karavI joIe te darzAve che. zno AtmajJAnapradaH sevyaH sadguruH pUrNabhaktitaH / vaiyAvRtyAdi satkRtyaiH kRtajJAdiguNAnvitaiH
Page #788
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) zrI krarmAMcaiArgra savivecana. sevA pUjA va kartavyA sadgurorbhAvataH sadA / mAnasatkArasaMharSAt kartavyaM vinayAdikam sadgurorbhaktisevAdi - karmakArakasajjanAH / labhante sampadaH sarvA jJAnanirdhUtakalmaSAH AjJayA sadgurorlokAH karma kurvanti ye sadA / labhyante sampadaH sarvAH prAptasajJAna locanaiH sadguroH sammatiM prApya ziSyAH saddharmapAlakAH / Atmonnati parAM labdhvA mucyante sarvabandhanAt Kai 5 226 // // 227 // 5 228 // 5 221 / zabdArthasaha sakSipta vivecana-vaiyAvRtyAdi satkRtya jene che evA ane kRtajJatAdicuNAe yukta evA manuSyae pUrNa bhaktithI AtmajJAnaprada sadguru sevavA joie jeNe AtmajJAna Apyu teNe sarva prakAranuM jJAna Apyu ema avaSedhavuM. AtmajJAna-brahmajJAnaprada sadgurune sarvasvArpaNa karavuM joIe. zrI janaka videhIe sarvasvArpaNu karIne aSTAvakranI sevA karI hatI kRtajJatAdi guNovarDa sahita ane vaiyAvRtyAdizAvaDe je yukta thaela che evA kamacAgIAvaDe AtmajJAnaprada guru sevAya che. mAna--satkAra sAthe harSathI ane bhAvathI zrI sadgurunI sevA-pUjA karavI joie ane temanA ceAgya evA vinayAdika kama karavAM joIe. maharjiyAe sadgurunI sevA-pUjAbhaktimAM anata kula darzAvyu che. saMskRta gurugItAnu` smaraNu manana vAcana karIne zrI sadguru sAhebane vinaya vagere karavAmAM aMza mAtra nyUnatA sevavI nahI. sadgurunI bhaktisevA i karanArA sajjane AtmajJAnavaDe pApakamerne haTAvI sarva sa`padAone prApta kare che. zrI AtmajJAnI sadgurunI sevAbhakti karIne je jJAna prApta karavAmA Ave che athavA je je anubhavA prApta karavAmA Ave che te zubha phUlane arpanArA thAya che zrI sadguru para pUrNa prema dhArIne temanI sAthe tanmaya banI jAe eTale temanA hRdayane svayameva tame avagata karI zakaze, mAghanA karatA vizeSata hRdayathI guru oLakhavA joie gADarIyA pravAhe gurunA ziSyAbhakto bananArA aneka manuSyA hoya che, para`tu zrI sadgurunA savicAronA paripUrNa anubhava karIne bhakta ziSya bananArA viralA DAya che. jeoe gurunI pAse rahIne jJAnarUpa leAcana prApta karyAM che evA bhaktovaDe sava prakAranI dravyabhAvarUpa zubha lakSmI prApta karI zakAya che. sAsArikavyavahAramA ane dhArmikavyavahAramA sadgurunI sevAvaDe kamacAgI banI zakAya che ane sadgurunA AtmAne oLakhI zakAya che. sadguru pAsethI pratini +
Page #789
--------------------------------------------------------------------------
________________ - = tapa ke karavo ? ( 689 ). ww apUvaoNbhinava jJAna prApta karavuM joIe. yama-niyama-Asana-prANAyAma-pratyAhAra-dhAraNadhyAna ane samAdhi e aSTAMgayogonI prApti karAvI paramAtmA svarUpanI sAthe tanmaya thavA arthAt paramAtmasvarUpa thavA zrIsaddagurunI upAsanA karavI joIe. samyakatvabodhibIjaprada zrI guru-mAryathI kSetrakAlAnusAre dezanati- rAnnati-sa ghennati-AnaMti Adi sarvazunnatine prApta karI zakAya che. pratyeka karmanu vijJAnaprada zrI gurunI jeTalI bhakita karIe teTalI nyUta che. kalikAlamAM zrIsaddagurunI upAsanAthI AtmAnI paramazuddhatA prApta karavA prayatnazIla thavAya che. "uTha jAgrata thAo ane gurunI sammatipUrvaka niSkAma karmayegI bane. zrIsadgurunI sammatithI-anumatithI sarvaktavya kAryomAM niSkAmapaNe pravRtta thaI zakAya che vinayAdiguNavALA ziSyane gurunI sevAthI je maLe che te anyathI maLatuM nathI" evuM prabaMdhIne gurugItArahasya pramANe vartavuM joIe ane paramabrahmanI prApti mATe sarvananI daSTinI apekSAe pravartavuM joIe. avataraNa --zrIsaddagurunI sevAbhakitavaDe je bhakta bane che te tapa brahmacaryAdi guNo khIlavIne vizvasevakakarmayogI bane che. atae zrIsaddagurunI sevAbhaktinuM pratipAdana karyA pazcAt tapanuM svarUpa pratipAdana kare che. zloko samyaktapovidhAneSu vartante sviiyshktitH| narAH kAlAdikaM jJAtvA zAstravidhyanusArataH // 24 // tattapo naiva kartavyaM yatrA'stilakhAnaM bhRzam / tattapaH kIrtitaM sadbhirAtmazaktiprakAzakam // 241|| zabdArthasaha saMkSipta vivecana -manuSya zaruvidyAnusAthI kAlakSetrAdikanu parita sAna karIne svIyazaktithI samyam tapividhAnamAM pravarte che jyAM atyaMta lAghaNa thatI hoya che evuM tapa na karavuM joIe. sahue je AtmAnI zakitanuM prakAzaka hoya tene tapa kacyuM che. azubhecchAne redha kare ene tapa kaLe che-jenAthI Atmazakitano prakAza thAya che ane dukha sahanapUrvaka mAnasika- vAcika-kAyika pravRtti karavI paDe che tene tapa kartha che je jJAnAvaraNIyAdikane tapAve evI je je pravRtti che athavA evA je je sahanatAdika sadavicAre che tene tapa kaLe che AtmAne uddhAra karavAmA, samAjane 87.
Page #790
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAga aMdha-sacina. udaya karavAmAM, saMghanI pragati karavAmAM ane dezarAjyanI unnati karavAmAM je je kaSTa - 1 dukha sahana karavo paDe che ane upadra sahana karavApUrvaka je je pravRtti karavI paDe che tene tapa kartha che. kaI paNa AtmAnI zakti khIlavavAne ane azakitane dUra karavAne, je je karmo karavA paDe che tene tapa kaLe che. je prAptavya vastumATe pravRtti karavAnI hoya temAM ja mananI ekAgratA karIne anya vicArothI ane anya sukhamaya pravRttithI dUra rahevuM tene tapa kartha che. AtmAne suvarNanI peThe je tapAve che ane Atmazakitane prakAza karAve che tene tapa karyo che. vidyAbhyAsa kalAbhyAsa gAbhyAsa dhamaLyAsa zArIrika mAnasika vAcika zaktine khIlavavA aneka dubene sahana karI svAzrayI banavuM ItyAdine tapa kathavAmAM Ave che. azubha IchAone jethI dha thAya ane AtmAnI zakita jethI pragaTa thAya evA sarva upAyane tapa kathavAmAM Ave che. rAjaka-sukha--ezaArAmane tyAga karIne sarvamanuSyanI Atmazakitane vikAsa thAya evI che je pravRttine dukha sahI AdaravI te tapa avadhavuM. vyAvahArika sarvajana pagI zubhakAryo karavAmAM je je mana vANu kAyA lakSamI ane sattAne vyaya thAya che te paNa vyAvahArika zubhatapa avabedhavuM. paramabrahmanI prApti mATe je je pravRitta ne vicArene sevavA paDe che ane temAM sahanazIlatA rAkhI dukha sahavA paDe che tene dharmatapa avadhavuM. vidvAna hariye vaizya ane zudro je je pravRttine aneka kaSTa sahIne zaktinA vikAsa mATe seve che. tene tapa avabodhavuM. laukika arthakAmAdinI prApti mATe je je pravRtti karavI paDe che ane temA je je sahavuM paDe che tene aukika tA #ze che. kettara jJAnadarzanacAritranI prApti mATe mAnasika vAcika kAyika kaSTone veThIne je je kaSTasAdhya pravRttine sevavI paDe che tene Dhora tapa kartha che. jenadaSTie anazana Udarika, vRttikSepa, rasatyAga, kAyakaleza ane saMlInatA e cha bhedane AtmazaktinA vikAsArthe karatA bAhAtapa tarIke prabodhavAmAM Ave che. prAcara, vinaya, vaicANUlya, rAghAra, ane voraNa A cha AtyaMtarika tapabheda che. saMghanI pragati mATe dharmanI pragati mATe ane AtmAnI pragati mATe bAra prakAranA tapanI AvazyakatA siddha kare che. vizAladaSTie bAra prakAranA tapamA aneka prakAranA tapane samAveza thAya che. A bhavamA AtmAnI zakitano vikAza ane dukhene nAza karanAra tapa che tethI tene pratyakSa anubhava prApta karavAnI jarUra che. tapanA nimittabhedathI aneka bheda che. arjune yuddhamAM vijaya mATe tapa karyuM hatuM. pratAparANAe bAra varSa vanamAM paribhramaNa karavAnuM tapa karyuM hatuM. zrIvIraprabhue kevaLajJAnanI prApti mATe bAra varSa paryanta aneka prakAranuM tapa karyuM hatuM. zrIgautamabuddhe vanamAM tapa karyuM hatuM, ekalA upavAsa karavA teneja phakata tapa kahevAmAM anya tapane niSedha thAya che mATe jJAnapUrvaka tapanA aneka bhedanuM svarUpa avadhIne
Page #791
--------------------------------------------------------------------------
________________ | _ - - , , sAco tapa kayo kahevAya? (691). svAdhikAre tapa karavuM joIe. AtmAne pariNAma jyAM hIna thAya ane mana vANI kAyAnI zaktiyonI kSINatA thAya tathA AtmAnA yogane hadabahAra upayoga karIne teno nAza thAya evA tapane kadApi na karavuM joIe. mana vANI ane kAyAnA cagenI zakti na ghaTe ane AtmAnA jJAnadiguNane vikAsa thAya evI rIte tapa karavAnI jarUra che. mananI ekAgratA vadhe ane sarva prakAranAM zubha jJAnanI prApti thAya evI rIte svAdhikAre tapa karavAnI jarUra che. viSayavAsanAonI vRtti para jaya meLavavAne je je AcArene AcaravA ane vicArone karavA tene tapa kathavAmA Ave che. je kAlamAM je kSetramAM vAtmAnI samAjanI saMghanI ane vyAvahArika sAmrAjyanI zaktivardhaka tathA AtmasamAdhivardhaka je je karmo-je je pravRtti karavAmAM Ave che tene tapa avadhavuM. durivAjo duSTAcAre hAnikara AcAre ane duSTa vyasane vagerene samAjamAthI saMghamAthI ane rAjyamAMthI nAza karavA je je zubhapravRtti karavAmA dukhane-kone sahavA tene tapa kahevAmAM Ave che. vAsanAone nAza karavA upavAsa karavAmAM Ave che tene tapa kaLe che, paraMtu upavAsa bAda punA zarIramAM dhAtupuSTi thatA vAsanAo prakaTe che mATe upavAsamAtrathI kAmAdinI zAti thatI nathI paraMtu te sAthe manamAthI vAsanAo TaLe tevuM AdhyAtmikatapa karavAnI jarUra che. AtmAnI bAhya-AntarikazaktinI vRddhi kare ane malinatAne nAza kare evuM savAdhikAra kSetrakAlAnusAra tapa karavuM joIe. zAstravidhinA anusAre dravya kSetrakAlabhAvanuM jJAna karI yathAzakitae tapa karavuM joIe. manuSyanI pAramArthika ane AtmonnatikAraka sarvapravRttinA garbhamA tapa raheluM che te gugamapUrvaka anubhava grahavAthI avabodhAya che. AvatamA pUrve gADarIyA pravAhanI daSTie tapa thatA nahotA tethI te vakhatamAM AryAvartana lokenI sarvaprakAranI jhAjhalAlI vartatI hatI. rAga-deSaISya-nindA-kAma vagere antarazatruone nAza karavo e sattama tapa che. pUrve cAre varNamA ane tyAgIomAM kadAgraha, vaira, kadha, mAna, mAyA, lobha Adi durguNenA nAzAthe je je pravRtti thatI hatI tene tapa mAnI temAM lekenI pravRttiyo thatI tethI AyenI AryatA sUryanI peThe prakAzI rahI hatI hRdayanI zuddhi karavI tene satya tapa kathavAmA Ave che. viSayavAsanAonA jorathI AtmA dAsa jevuM banI jAya tyA tapanI zakita jaNAtI nathI. satya, nirbhayatA, paramArthatA, aDagabhAva, Atmabhoga, vijJAna, samAdhi, paropakAra, cadvibhAva vizva para brahyabhAva vagere guNo je pravRttithI khIle ane AtmavAtaMtryanI zakitane vikAsa thAya ane tapa avadhavuM-rajoguNa ane tamoguNItapane parityAga karIne sAtvikatapa AdaravuM joIe. ke jethI nirAsaktakarmavegInI padavI prApta thAya. mavRttine AtmAmA laya thAya ane AtmA anaMtajJAnAnanda sadA prakAzita thAya evI dhyAnasamAdhidazAne paramata kahevAmAM Ave che yama niyamathI ke paramAtmapada prApta
Page #792
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kamaga graMtha-sacina. -~- ~~- ~~-~ ~-~-- ~~ ~-~ -- ----- ----- --- --~-~karavAnAM sthAna vigere sAdhanane tapa kahevAmAM Ave che. aneka bhinna bhinna lavaDe tapanI vyAkhyA karI zakAya che. prAyazcittAdi antaratapane khAsa karIne AdhivyAdhiupAdhithI mukta thavuM e ja tapaDhArA paramasAyakartavya che. navapada parI paramata padanI jainazAstromAM uttama vyAkhyA karavAmA AvI che. nikAcita ane anicitane nAza karavA mATe savicArazya, dayAnarUpa, bhAvanArUpa, nirAsataravAbhaktisamAdhirUpa tapanI jeTalI prazaMsA karavAmA Ave teTalI jUna che. utsargabhArgavI ane apavAdamAgathI tapanI ArAdhanA karavI joIe. ApatkAlamA dharmArthe je je kartavya kArya rUpa tapa karavAnI AvazyakatA svIkAravAmA Ave che tene ApattikAlInatapa kathavAmAM Ave cheApattikAlamAM dharma ane dhamIonA rakSaNa mATe je je dukhe sAhIne karmo karavAmAM Ave che tene ApatA kahevAmAM Ave che. sUryanA kiraNanI peThe tapathI aneka prakAranA lArbho prApta thAya che. AtmAnI zuddhatA je anuSkAnethI karavAmAM Ave che ane temAM aneka dumAMthI dhIravIratAthI pasAra thavuM paDe che tene tapa kahevAmAM Ave che. mokSanI prApti mATe sarva dazyapadArthonI IcchAone tyAga karavAmAM ucca zuddha tapanuM mahatva kahyuM che. vaizAkha ane tye mAsamAM sUryane atyaMtatApa paDe che tyAre atyaMta vRSTino prAraMbha thAya che tenI peThe sarvamanuSyane svAdhikAre nirAsatabhAvathI kartavya kAryo karatAM atyaMta dukhAdi tApa veTha paDe che tyAre anaMtasukhanI prApti thAya che mehanI sarva prakRti para kAbU meLavIne nihadazAe AtmAmAM thistA-ramaNatA karavI e ja tapa che. tapanA prathama pagathIe caDhavAthI anukrame caramatapanI prApti thAya che mATe prathamavyAvahAriSTha zubha karmonA tapanI sevA karavI paDe che, yamaniyamanI siddhi thayA vinA dhyAnasamAdhinI prApti karavI te jema agya che tema prathama bAhyatapanI siddhi karyA vinA AntaratapanI ekadama pUrvabhavanA saMskAra vinA pravRtti sevavI te ayogya Thare che. tapanA vicAronuM ane AcAranuM jJAna karI AtmAnI jJAnAdi zaktine vikAsa kare. e ja tapasvI banavAne mukhya pAya che; tene ravAdhikAre Adara karavo joIe. avataraNa-tapanI AdeyapravRtti jaNAvyA pramAdaparihAratAne jaNAve che. - zlokaH pramAdAH parihatavyAH satataM dharmakarmasu / AntarAH zatravo bodhyA hantavyAH svAtmavIryataH // 242 // zabdArtha--dharmakarmomA pramAda dUra karavA lAyaka che. pramAda che te Antarazatruo che teone AtmazaktithI haNavA joIe,
Page #793
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - pramAjo parityAga kare, bhAvArtha-bAhyazatrao karatAM Atara zatruo viSaya, kaSAya, nindA, nidrA, vikathA vagere pramAdathI AtmAnI anantaguNa hAni thAya che. caturazIti lakSanimAM vAraMvAra paribhramaNa karAvanAra Atara pramAda zatruo che aneka prakAranA dharmakarmonI pravRttimAM pramAda thavAnA aneka prasaMge prApta thAya che pramAdethI sAvadha rahevAnI atyaMta jarUra che zrI vIra prabhu zrI gautamasvAmIne karyo che ke he gautama! tuM kSaNamAtra pramAda kara nahIM vibhakSaNathI eka vAra mRtyu thAya che paraMtu pramAdathI te saMsAramAM aneka vAra janmamaraNa thAya che. viSayamAM kaSAmA Asakta thavAthI AtmAnA aneka guNa para karmanuM AcchAdana thAya che, pramAdethI rajoguNa ane tamoguNI vicAronuM ane AcAronuM sevana thAya che. dareka kAryanI pravRttimAM pramAda thavAne saMbhava che. upagathI pramAdene AvatA vArI zakAya che. ahaMtA mamatAnA sadUbhAve pramAdanuM atyaMta jera vadhe che. lakSmI sattA vigeremA mohathI pramAdanuM jora vadhe che. AtmAnA tIvraupaga vinA pagale pagale ane kSaNe kSaNe pramAda thavAne prasaMge prApta thAya che aeva Apayoga dhAraNa karIne pramAdone AvatA vAravA joIe. manu pramAdethI rAtridivasa aneka Tu benA ghegamA gherAya che ane tethI teo rAjyasattA, dhana, sAmrAjya, prabhutA, jJAna, darzana ane cAritraguNene hArI jAya che. pramAdonA jorathI mano anya bane che ane teo AtmAne pramAdethI gherAyale dekhI zaktA nathI pratyeka manuSya svalpAdhipramAdathI pramatta hoya che paraMtu te AtmAnI AlecanAvinA svalpAdhikapramAdane dekhI zako nathI te pachI tene dara karavAnuM te kayAthI te karI zake vArU mana vANI ane kAyAthI sarvaAraNyakartavya karmo karavAmAM pramAdethI sadA dUra rahevAya evo upaga rAkhavo joIe svAtmavIryathI AntarapramAdane haNI zakAya che. pramAdethI sastavyasanamAM manuSyo cakacUra bane che. rAjyavyavahAramAM, saMgha sAmrAjyamA, dharma pravRttimAM. Asakti thatAM pramAde pravezyA vinA rahetA nathI. brAhmaNa kSatriya, vaizya ane zonA guNakarmonI pravRttimAM ane tyAgIonI guNakarmanI pravRtti cAmAM rajoguNa ane tamoguNarUpa pramAdane praveza thAya che tethI cAturvaryamonI avanati thAya che ane tyAgIonI paNa avanati thAya che. manuSyomAM AsurI sapata ane surI saMpata bane varte che. sattAnA abhimAnathI, vidyAnA abhimAnathI. vyApArika vRttithI pramAdane antaramAM praveza thAya che. AtmabhAva TaLavAnI sAthe dehAdhyAsa udala, vatA pramAdonI vRttine prAdurbhAva thAya che. dharmakarmamA ane upalaTAthI AvazyasAzArikakarmomAM pramAdono prAdurbhAva thayA vinA rahetuM nathI gajoe pramAdathI Avartana Adhipatya boya asahmAe pramAdathI AryAvartanuM Adhipatya khoyuM. brAdhAe pramAdothI vidyAjJAnanuM Adhipatya khoyu kSatricAe pramAthI karmanuM bala ya. vaizyae pramAdothI vyApAra hunnara kalA vagerenuM bala khemuM zudro amArI sevA
Page #794
--------------------------------------------------------------------------
Page #795
--------------------------------------------------------------------------
________________ brahmacaryanuM sAtvika phaLa. zubhannati gaNAya che tenuM mUlakAraNa vIryarakSArUpa brahmacarya che. paMDite, vidvAne, brAhmaNa, kSatri, vaizya, zudro vagere sarvaguNakarmaviziSTa manuSya vIryarakSArUpa brahmacaryane pALe che te teonI unnati thaI zake che. gRhasthamanuSyoe kamamA kama vazavarSaparyanta te saMpUrNa vIryanI rakSA karavI joIe. pUrvanA samayanA manuSya brahmacarya pAlanamAM atyaMta prakhara hatA tethI teo svataMtra rahI sarvajInA zreyamAM bhAga laI zakatA hatA. hAla vIryarakSA tarapha kenuM citta AkarSAyuM nathI tethI manuSya viSayakAmanA dAsa banI gayA che; tethI teo pataMtratAnI, dAsatvanI, nIcatvanI beDImA kedI banI gayA che. zuddhahavAjalaviziSTIlemA vIzavarSaparyanta bALake brahmacarya pALe evA brahmacaryAzrama sthApavA joIe. tyAgI sAdhuomAM vIryarakSArUpa brahmacaryapAlanamAM keTale aMze saDe paDe che te mATe je teo atyArathI virya rakSArUpe brahmacaryapAlananA cApatA upAyo nahi je te bhaviSyamA tyAgI sAdhuo-muninA vargane nAza thavAno. zArIrika AregyapuSTi hoya che te anya sarvaprakAranI zunnati karI zakAya che mATe vIryarakSArUpa brahmacaryapAlanamA sarvasvArpaNa karIne pravRtta thavuM joIe Adhibhautika ane AdhyAtmika sarva zakitanu bhUlakAraNa brahmacarya che. brahmajJAna yAne AtmajJAna prApta karavAmA vIryarakSArUpa brahmacarya pAlana karyA vinA kadApi cAlI zakatuM nathI. sarva prakAranI kalAono abhyAsa karavA mATe ane dharmakalAne abhyAsa karavA mATe vIryakSArUpa brahmacaryavinA kadApi cAlatuM nathI. viSayanA bhIkhArI durbalamanuSyo kAmanA gulAma banIne sarvazakitapradavIne nAza kare che. vIryarakSA ane satyathI brahmanI prApti thAya che. sarvatratamA ziromaNi brahmacaryavrata che. je manuSyo mojIlA-zekhIlA bane che teo vIryane nAza karIne vighAmA, kSAtrakarma, vyApAramA, vaizyakarmamA ane sevAmA paripUrNa bhAga laI zakatA nathI ane tethI teo sarvazaktithI bhraSTa banI ardhagatine prApta kare che. jainadharmazAstromAM paracAzavarSanA gRhasthamanuSyane yogyaguNethIja cogyakanyA sAthe pANigrahaNa karavAno adhikAra Apela che. paracIzavarSa pUrve gRhasthAzramamAM cojAyelA purUnI je saMtati thAya che te vizva prakhyAta thaI zakatI nathI vIryarakSaNathI sarva prakAranI gajakIya vyApArAdika zakitanuM saMrakSaNa karI zakAya che. vizvamAM sarvaprakAranA jagavikhyAta mahApurU thaelA che. teoe vIryanI amuka daSTie rakSA karI hatI. deza-dharma-galya-saghakemanI paDatInuM mUlakAraNa brahmacaryabhraSTatA che, aeva vIryarakSArUpa brahmacaryanuM pAlana karIne sarva manuSya unnatizIla bane evA brahmacaryanA rakSaNanA niyame cojavA joIe jemakemanI paDatI thavAnuM mukhya kAraNa vIryarakSaNanI khAmI che brAhmaNanuM, kSatriyonuM, vaizyanuM, zadronuM ane tyAgIonI paDatInuM kAraNa kharekhara vIryarakSAnI khAmI avadhAya che. AryAvartama purvakAlanI peThe puna aneka brahmacaryAzrama khUle ane putrone ane putrIone brahmacArI banAvavAmA Ave ane cogyavayaparyata vIrakSArUpa brahmacaryamAM sthira karavAmA
Page #796
--------------------------------------------------------------------------
________________ na, nama ma - - 5 na ja zrI kamaMga graMtha vivecana Ave te teo pUrvanI jhAjhalAlI punaH prApta karavAne adhikArI banI zake. bALalagna ane vRddhalagnathI dezanI, dharmanI, kemanI ane rAjyanI paDatI thAya che mATe A bALatamA sarvajAtanAmanuSyae sarakhI rIte kALajI rAkhavI joIe ane cAra prakAranA baLathI khAsIo sudhAravA kaTibaddha thavuM joIe. spardhAzIlajamAnAmAM je pramAdanidrAmAM ghare che teo dezadharmane nAza kare che ane pUrva mahApurUSonA zubhazakitanA vArasAne paNa nAza kare che. sAdhuomAM ane sAdhvIomAM vyabhicAra Adi durgaNone praveza thatAM teo , vizvajanene sudhArI zakatA nathI ane temaja potAnI unnati paNa karI zakatAM nathI. vIryarakSArUpa dravya brahAcarya ane AtmajJAnAdiprAptirUpa bhAvabrahAcaryapAlananA je je niyama che te niyathI sAdhuo ane sAdhvIo calita thAya che tyAre teo dezanuM rAjyanuM saMghanuM ane AtmAnuM kalyANa karavA samartha thatA nathI vIryarakSAthI A vizvamAM aneka lAnI prApti thAya che. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya, zrIharibhadrasUri, DIravijayasUri, umAsvAtivAcaka vagere AcAryoe vIryarakSArUpa brahmacaryanuM pAlana karyuM hatuM tethI teo dharmasevAdi kAryo karavAne zata thayA hatA. pataMjali, vyAsa, zaMkarAcArya dayAnaMdasarasvatI vageree vIryarakSArUpa brahmacaryanA pAlanathI svaakSaradehene amara karyA che. zrIyazovijayajI upAdhyAe vIryarakSArUpa brahmacaryanA pAlanathI saMrakata bhASAmAM ekane AThagra racyA che. rAmamUrti senDa vigeree vIryarakSA karIne duniyAne herata pamADe evA agakasaratanA khele karI batAvyA che. kAmavRttine uttejaka evA AhAra vihAra, vicAre, AcAra, veSa ane avalakathI dUra rahevuM joIe ke jethI vIryarakSArUpa brahmacaryanuM sArI rIte rakSaNa karI zakAya. vIryarakSArUpa brahmacaryane nAza na thAya evA kSetrakAlabhAvathI upAye jIne manuSyanI unnati karavI joIe. brahmacaryapAlana saMbaMdhI le che ane grantha lakhIne tathA tenA niyamane AcAramAM mUkIne brahmacaryavratano vizvamAM vistAra karavo joIe. brahmacaryapAlanarUpa unnatinA zikhara parathI patita manuSyane punaH te sthiti prApta karAvavA mATe sarva prakAranA upAyone javA joIe. vIryahInamanune upadezanI kaMI asara thatI nathI mATe vIryazAlImanuSya ke jeo karmayogI banI sarva prakAranAM upayogI kAryo kare tevA banAvavA sarva vArpaNa karavA prayatnazIla banavuM joIe. nakAmA besI rahelA purUmAM ane strIomA kAmanI vAsanAo utpanna thAya che mATe purUe ane strIoe kartavyakarmomAM sadA pravRtta thavuM joIe ke jethI kAmanI vAsanA utpanna na thAya strIoe ane purUe vIryarakSArUpa brahmacaryanuM pAlana thAya evI rIte vartavuM joIe.- bALalaganayajJamA sutrIone ane putrone na hovA joIe jeone dharmanI, dezanI, rAjyanI, kemanI, saMghanI ane vyaktinI dAjha-lAgaNI che tevA manuSya Atmabhega ApIne vIryarakSArUpa brahmacarya pALavAmAM paLAvavAmAM ane anamedanAmA sadA tatpara rahe che. AhAra, vihAra,
Page #797
--------------------------------------------------------------------------
________________ anugAdinuM svarUpa. ( 697) ~~-- AcAra Adi je je braksacaryapAlanamAM puSTikAraka hoya teonuM avalaMbana levuM joIe. vaibhavavALI prajA vidyAzIla prajA ane kSAtrakarmavALI prajAe A bAbatamAM khAsa dhyAna devuM joIe. anyathA teonuM vizvamAM astitva rahevuM durlabha che uparyukta upadeza vAcIne sAMbhaLIne khuza thanAra matu karatAM vIryarakSArUpa brahmacaryane AcAramAM mUkI batAvanArA manuSyanI jarUra che. karmavIra, gavIre. dharmavIra, latavIra, dezavIra, yuddhavI, vidyAvIre vigere vIrene prakaTAvavA mATe vIryarakSArUpa brahmacaryanI atyaMta AvazyakatA svIkArI te pramANe vartavuM joIe. avataraNa-anuga vistAra, zraddhApUrvaka dharmAcArapravRtti, akarmavizapravRtti vagerenuM vizeSata svarUpa prabodhavAmAM Ave che. anuyogA hi vistAryA dravyAdikA mhiitle| dhavivRddhaye samyag dharmatatvavizAradaiH // 245 // jJAnasUlA sadArAdhyA zraddhA satkarmayogibhiH // 246 // sarvanayAnAM sa sAro dharmAcAraH prkiirtitH| jJAnayuktA kriyA zreSThA cAritrasya vivardhikA // 247 // aSTakarmavinAzArtha gRhasthaiH satyasAdhubhiH / / kartavyaM sadanuSThAnamantarmukhopayogataH // 28 // zabdArtha -dharmatatvavizAradee dravyAdika cA anuge dharmanivRddhi mATe vistAramAM cogya che. azraddhAtmA sadAcAra guNethI bhraSTa thAya che. satkarmacagIe e jJAnakUvA zraddhA sevavI joIe sarvano sAra dharmAcAra che jJAnayukta kriyA thai che ane te cAritrana vivardhika che. grahasthoe ane satya sAdhuoe akarmavinAzArthe antarkaparI sadanudAna karavuM joIe.
Page #798
--------------------------------------------------------------------------
________________ paka ( 698). zrI kaga -savivecana vivecana --dravyAnuga, gaNitAnuyoga, anukaraNanuyoga ane dharmakathAnakoNa A cAra anugamAM sarvadharmazAstrone samAveza thAya che. paMcaprakAranAM jJAna, paDadavya, navatatva, kasiddhati, padArthavijJAna (sAyansavidhA, dravyaguNaparyAyavarU5. saMtavAda, navAda, tA dvaitavAda, viziSTAdvaitavAda, zuddhAdvaitavAda, nyAyazAstro vagerene dravyAnuyogamAM samAveza thAya che, tizAstrone gaNikAnugamAM samAveza thAya che. dharmakriyAo, dharmAcAra, dharmAnuchAne, gRhanAM ane tyAgIonAM vate Adine caraNakaraNanugamAM samAveza thAya che. dharmasaMbaMdhI sarvavRttAne dharmakathAnugamAM samAveza thAya che. cAra anugarUpa cAra vidyAnI pravAhanI apekSAe anAditA che ane amuka tIrthaMkarAdinI apekSAe AditA che. cAra anuyAgarUpa cAra vedonuM jJAna sarvatra vistAravuM joIe. matavizAradoe cAra anugenA rahasyane avabodhIne tene pracAra karavA sarva prakAranA upAye javA joIe. dravyAnuyogI gItArtha dharmanuM rakSaNa karavA ane dharmanI vRddhi karavA samartha bane che. cAra anuganA jJAnavaDe AtmA ane paramAtmAnI zraddhA dhAraNa karavI joIe. tatvazraddhA, dharmazraddhA, devaguruzraddhA Adi aneka prakAranI zraddhAvaDe AtmAnI unnati karavI joIe. sadAcAre ane AtmAnA guNothI azraddhAlu bhraSTa thAya che mATe jJAnapUrvaka zraddhAnuM satkarmacAgIoe ArAdhana karavuM joIe sadAcAramA saguNene rasa reDAtAM AtmAnI zuddhatA thAya che, mATe sadAcAra ane sazuNonA zraddhALu banI kartavya karmo karavA joIe. nagama, saMgraha, vyavahAra, trAsUtra, zabdanaya, samabhirUDha ane evaMbhUta e sAta nenA sAtaso bheda che; vastunuM yathArtha svarUpa avabodhavAne sApekSa jJAnadaSTine na kaye che. anekajJAnadaSTirUpa nathI eka vastunuM saMpUrNa svarUpa avabodhAya che sAta nathI eka vastune sAta prakAre avadhIne tenuM svarUpa kaLI zakAya che tethI haTha kadAgraha miththAbuddhine nAza thAya che. sarva nene sAra dharmAcAra che, dharmakriyA che, dharmapravRtti che, AtmacAritra che. jJAnapUrvaka kriyA zreSTha che. AtmajJAnapUrvaka cAritrakriyAthI AtmAnI paramavizuddhirUpa paramAtmatAnI AvirbhAvatA thAya che. jJAnapUrvaka kriyAthI cAritradharmanI vRddhi thAya che sarva nane sAra-AtmacAritryanI khIlavaNI karavI eja che. AtmacAritryane je khIlave che te sarvananA sArane prApta kare che. sadAcAra dharmapravRttimA, jJAna dhyAna samAdhirUpa cAritramAM sarvanane sAra AvI jAya che mATe jeNe AtmacAritrya khIlavyuM teNe sarva none sAra prApta karyo ema avadhavuM. gRhasthoe ane sAdhuoe sarva nene sAra uparyukta avabodhIne jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mohanIya, AyuSya, nAma, gotra ane aMtarAya e akarmane nAza karIne kevaLajJAnAdi zakitane prApta karavA prayatna karI joIe. nItijJAnadarzanAdi guNe te cAritrya che prAmANya, paropakAra, nirdoSa
Page #799
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - utsarga apavAda ane Apadudharma. - jIvana, jJAnayAnAdi guNe eja cAritrya che. aNakarmavinAzArthe gRhasthoe ane sAdhu e vyavahAracAritryarUpa sadanuSThAna sevIne AtmacAritrya khIlavavuM joIe. AtmAnA zuddhopagathI AtmAnA guNo khIle che ane karmane nAza thAya che, mATe AtmAnA guNemAM upaga rahe evA yogathI vartI karmane nAza karI paramAtmAnI prApti karavI joIe. avataraNugRhasthAo ane sAdhuoe utsarga ane apavAdathI citadharmakarma karavA joIe ane ApattikAle Apadadharma seva joIe tathA prAyazcitta vagerethI cAritrazuddhi karavI joIe-ItyAdi jaNAvavAmAM Ave che. zlokAH svocitaM karma kartavyaM gRhasthainautitaH zubham / sAdhubhiH svocitaM nityaM kartavyaM karma sAttikam // 249 // dharmApattiprasaGge tu gRhasthaiH sAdhubhiH strayas / ApaduddhArako dharmaH kartavya ApavAdikaH // 250 / / dravyaM kSetra tathA kAlaM sAvaM jAnanti no hRdi / utsarga cApavAdaM ye te narA dharmanAzakAH // 251 / / kSetrakAlAnusAreNa nishcyvyvhaartH| autsargikApavAdAbhyAM kartavyaM dharmakarma tat // 252 // jJAtavyAH sarvasaddharmAH kartavyaM vocitaM khalu / svocitakarmasaMtyAgAda nipAto jAyate dhruvam // 253 // svAdhikAreNa yadabhinnaM svAtmazasyAditazca pada / kartavyaM karma tannaiva gRhasthaiH sAdhubhirbhuvi // 254 // sAdhakaM bAdhakaM jJAtvA dravyAdinA pravodhataH / karmaNi svocite zazvat yatitavyaM manISibhiH / / 255 //
Page #800
--------------------------------------------------------------------------
________________ (700). thI karmaLa grathasavivecana. prAyazcittavidhAnAni sevyAni shaastrniititH|| dharmibhizcittazuddhayarthaM pUrNotsAhasvazaktitaH // 256 // zadA-gRhasthoe uparyukta citakane nItithI karavI joIe. sAdhuoe cita sAtvikakarmo karavA joIe. dhamapattiprasaMge te gRhasthoe ane sAdhuoe varSa ApaduddhAraka ApavAdika dharma Acaravo joIe. je manuSya dravya, kSetra, kAla, bhAva, utsarga ane apavAdane hRdayamAM jANatA nathI te manuSya dharmanAzaka bane che. kSetrakAlAnusAre nizcaya ane vyavahArathI utsarga ane apavAdavaDe dharmakarma karavuM joIe. sarva dharmo jJAtavya che paraMtu citakartavya karma karavuM joIe. citakarma saMtyAgathI avazya nAza thAya che. gRharae ane sAdhuoe savAdhikArathI ja bhinnakarma hoya ane svAtmazakalyAdithI je bhinna hoya te karma na karavuM joIe. dravya kSetrakAlabhAvathI utsarga apavAdathI kartavya karmomA sAdhakabAdhakakarma jANane manuSyoe citakarmamA yatana kara joIe. dhamagRhasthAe ane sAdhuoe zAstranItithI cittazuddhacartha pUNetsAhapUrvaka svazaktithI prAyazcitta vidhAnane sevavA joIe. vivecana -citakarmanuM jJAna karyA vinA anucita karmone tyAga thaI zakato nathI. amuka karma-amuka kSetra cita hoya che te karma-ApattikAle ApavAdikadaSTie anucita, thAya che ane ApatkAle ApavAdika karma-cita thAya che mATe citakarma ane tenAthI bhinna karmonuM svarUpa avabodhavA mATe AtmajJAnI sarvadaSTiethI dekhanArA gurunI gama levI joIe. gRhasthane gRhastha dharmAnusAre je karma cita che te ja sAdhuone svAnucita che ane sAdhuonuM je karma cita che te karma kharekhara gRhadharma pramANe karavuM te anucita che. gRhamanuSyamAM paNa cAturvaNyaguNarmAnusAre paraspara citatva anucitatva avadhavuM. gRhasthoe ane sAdhuoe cita karmomAM nItine tyAga na karavuM joIe. sAdhuoe utsargamArgathI sAtvika karmo karavA joIe. dhamapattiprasaMge gRhastha para ane sAdhuo para ane prakAranI Apatti Ave che ane tethI dharma upara paNa aneka prakAranI Apatti Ave che tevA prasaMge sAdhuoe ane gRhasthoe ApaduddhAraka Apadudharma seva joIe hAla jainee ApaduddhAraka dharma seve joIe arthAt dhamapattithI jaina keme paripUrNa mAhitagAra banIne ApaduddhAraka dharma sevA joIe. AvartamAM prAya ApaduddhAraka dharmane sevavAnI AvazyakatA avAdhAya che. brAhmaNa, kSatriye, vaizya, zudro ane tyAgIo je Apadudharma sevavAne kAla ane kSetra tathA bhAvane hRdayamAM avadhatA nathI to teo svAsti
Page #801
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - ApaduddhAraka dharmakarmagIonI pharaja ( 701) tvanAzaprati svahaste pravRtti karanArA avabodhavA. amuka dezamAM, amuka kSetramAM, amuka manuSyamAM vidyA, kSAtrakarma, vyApAra, sevA vagere zaktinA rakSaNa mATe sAdhuo vaDe ane gRhastha vaDe Apadudharma sevAya che. koI kAle dezanA upara Apatti AvI paDe che tyAre dezApa-dharmakarmane sevI. dezanI AbAdI rakSavI paDe che. keI vakhata rAjya para ane vidvAne para Apatti AvI paDe che tyAre te te dharmanI rakSA karavAne ApavAdika cakakasa karmone karIne te te dharmanI rakSA karavI paDe che. A bAbatamAM jeo ajJAna rahe che teone hAthe te te dharmonuM rakSaNa thaI zakatuM nathI. jene hAla tera lAkha jeTalI saMkhyAmAM AvI paDayA che. brAhmaNe kSatriya ane zudro tathA vaizyanI aneka peTAjAtivaDe jainadharma sevA nathI. have jainenI saMkhyAmAM cAturvarya manuSyanI vRddhi na thAya te rakamane nAza thavAno prasaMga pAse AvI lAge che. AvI sthitimAM teo jaina kemanI vRddhi karavA AdudharmanuM sevana na kare te vartamAna jaine pitAnA hAthe pitAne nAza kare emA kaMIpaNa Azcarya nathI. keIpaNa dharma e nathI ke je ApadukAlamAM uddhAraka zaktine sevavAmAM pratibaMdha karate hoya. manusmRtimAM brAhmaNe vagerenA ApaghameM je je karavA lAyaka che tenuM te dezakAlAnusAre varNana karyuM che, jainamamA ApadudvArakakartavya Apaddharmartayone te te dezakAlamA vidyamAna AtmajJAnI gItArtho jaNAve che te pramANe je kema varte che te te Apa uddhAra karI zake che. anyathA tene nAza thAya che. ApaduddhArakAryakartavyane je manuSya dhamapatti prasaMge jANIne seve che, te leke sadeSa vA nirdeva karma mevatA chatA paNa anAsaktie karmathI baMdhAtA nathI; UlaTuM teone ApattimAthI dhamanuM rakSaNa karavAthI mahAya tathA nirjarAnI prApti thAya che. hAlamAM jainadharmane uddhAra karavAmA Apadadhane je dharmAcAryo nahIM seve te teo ekadithI gherAIne chevaTe svAstitvane nAza karI zakaze -zAsanadevatAo teone jAgrat kare ApaduddhArakadharmakarmagIo te te dravya kSetrakAlAnusAre utpanna thAya che ane teo ApavArika dharmakarmone sevo pana parvanI sthitimA dharmane lAvI zake che. utsarga ane apavAdasahita dareka dharmakarma hoya che. sAdhuoe ane gRhasthoe ApavAdika dharmakarmo ekavAmA gADarIyApravAhane AgaLa karI saMkucita banI dharmanAzanuM pApa pite na vahorI leva joIe. ApaduddhArakadharmakarmacagIone ApavAdikadharmAcAra-dharmaka sevatA te samayanA rUDhimArgamAM ekAntaSi dhAraNa karIne gADarIyA pravAha pramANe vartanAra mana taraphathI je je hamalAo thAya che teone pAchA haThAvavA paDe che utsargamArgathI lina evAM cheSa paTAraka dhone dharmakarmagIo eve che ane teo dharmane pAnakare che. dareka dharmanA ItihAsa tapAsa. prAcIna rAjyanaitika itihAsa tapAse temAM
Page #802
--------------------------------------------------------------------------
________________ (702) zrI ka ga graMtha-savivecana. - 1 ka ApattikAle vartavAnA mArgo judA judA prakAranA dekhAze. eka vakhata grIsanI prArthadhAnI ethensamAM sarva leke kSatri banyA hatA. te dezanI paDatInI sAthe kSAtrakamagIone nAza thaze tenI sAthe vidvAne vyApArIo ane zUdrone nAza thaze. te dezanI punaH pragatimA pazcAt A dharma sevIne cAre prakAranA manuSya banAvavAnI AvazyakatA svIkAravAmAM AvI. hAlamAM jarmanI vagere dezamAM lAkho puruSanA nAzathI ane strIonI saMkhyA vadhavAthI punA asalanI sthiti prApta karavA soLa varSanI umare lagna tathA eka puruSane aneka patnIe karavAno Apaddadharma sevavAno prasaMga AvI pahoMce che. IMglAMDa, kAnsa, jarmanI vagere dezonA manuSya je cogya Apaddharmakamene sevaze te te puna pUrvanI sthitie AvI pahoMcaze. je kemamA pragatyarthe ApatkAle vicAramAM ane karmomAM sudhArAvadhArAnA parivartane thatA nathI, te kema mRtyuzaraNabhUta thaI jAya che. deza koma, samAja, saMgha, rAjya vageree ApattikAle Apaddharma sevA joIe. Apatti dharma prasaMge jeo Apadudharmane sevatA nathI teo pApI kare che ane jeo Apadudharmane seve che teo dhama kare che. jainamamAM vidyAbala, kSAtrabala, vaizyakarmaguNabala ane zUdrabala AMdi aneka balenI jarUra che ane te ApadudharmakarmanA vicArene ane AcArene se vinA prApta thAya tema nathI, mATe sarva prakAranA dharmone jANanAra dharmakarmIoe Apadudharmakarmane sevI jainadharmane uddhAra kara joIe. ApadudvAraka zAstro, ApaduddhAraka ka vagerene jeo ApattikAlamAM svIkAratA nathI, teone ane nAza thayA vinA rahete nathI. utsarganI, sAthe sadA apavAdadharma hoya che ema sarvajJaparamAtmA jaNAve che. sAdhuone ane gRhasthane utsargadharmamArge cAlavAnA zAstromAM jeo ApavAdikadharmaka ke je vartamAnamA sevavA lAyaka che teone niSedha kare che. teo dharmanA nAzakAraka rAkSasa jevA avadhavA. sAdhuoe ane gRhasthoe dhamapattiprasaMge ApaduddhAraka Apadudharma seva joIe, dravya kSetrakAlabhAva, utsarga, apavAda vagerene jeo jANatA nathI teo aneka kartavyadharmanA nAzakAraka bane che. kSetrakalAnusAre nizcayathI vyavahArathI utsargathI ane apavAdathI dharmakarmanuM svarUpa avadhIne te karavuM joIe. aneka dRSTivaDe kartavya dharmakarmonuM svarUpa vicAravuM joIe paraspara sApekSa aneka daSTivaDe je kAle je kSetre je adhikAre je karavAthI svAtmAne saMghane samAjane dezane vizeSa lAbha thAya te karavuM joIe lehavaNikanI peThe amuka mahyuM te tyAgavuM nahIM-ema kadAgraha na kara joIe. vizvamAM sarva sadadharmo jANavA cagya che paraMtu karavAmAM te je karmacita hoya te karavuM joIe. sadudharmo ane asadudharmonuM paripUrNa jJAna karavAthI kadApi ajJAnathI muMjhAvAnuM thatuM nathI. ekano eka dharma vatata eka apekSAe sadudharma che ane te anya apekSAe asadudharma che. je -
Page #803
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- - - - -- -- -- - - -- -- kamalegIo prakaTa ( 703 ). apekSAe satyadharma che teja bIjI apekSAe asatya che vyavahAradaSTie sarvasadudharmo paikI svacca je kartavya hoya teonuM sevana karavuM joIe citadharmakarmathI bhraSTa thavAthI svAtmAnI, saghanI, samAjanI, dezanI ane chevaTe vizvanI paDatI thAya che mATe prANAte paNa gitakarmane tyAga na karavuM joIe. citavyAvahArikakarmo ane dhArmikakarmo karIne gRhastha svapharaja adA karI zake che. svakartavya kAryone anAsakiAthI karanArA manuSyo karmayogIo bane che. svAdhikArathI bhivA ane svAtmazaktithI bhinna evA kane na karavAM joIe. arthAt gRharae ane sAdhuoe svAdhikArazaktithI bhinna karmo karavA na joIe, kAraNa ke tethI teone adhikAra ane zakti naSTa thaI jAya che svAdhikArazaktithI bhraSTa thaela manuSya, samAja, kema, saMgha, varNa ane rAjyanI unnatimA bhAga ApI zakatA nathI. pratyakSetrakAlAvathI sAdhakabAdhakakarma jANIne gRhasthAo ane sAdhuoe citakarmamAM pravRtta thavuM joIe. sAdhaka karmo amukApekSAe bAdhakarUpa thaI jAya che ane bAdhakakarmo che te amukApekSAe pratyakSetrakAlabhAvathI sAdhakarUpe pariName che. jJAnIone AsavanA kAraNe ke je bAdhakarUpe che te sAdhakarUpe pariName che ane sAdhakarUpa je savaranA hetuo che te ajJAnIone bAdhakarUpe pariName che-tadvata atre jANavu citasAdhakakarmamAM pravRtta thavuM joIe sAdhaka ane bAdhakanuM jJAna karavAmAM arjuna jevA vIze zaMkAspada thAya che te anyanuM zuM karavuM? citasAdhakaka paNa kSetrakAlAntara pAmIne bAdhakarUpe pariName che, mATe sAdhaka dhaka karmanuM jJAna karIne jJAnakarmacAgI banavuM-joke e kaI bALakane khela nathI. paNa dharmanI vRddhimAM sAdhakabAdhakakarmanuM vizAlaSTithI jJAna karIne pravartavAthI dharmanI vRddhi karI zakAya che. jainenI saMkhyAnI hAni thaI temAM sAdhaka bAdhakajJAnanI nyUnatA ja kAraNabhUta che. Aya. vartamanuSyoe samaSTidaSTie sAdhakabAdhakakarmonuM jJAna karIne rAjakIya pravRtti sevI hota te teonI patita dazA thAta nahi. karmagIo dareka jamAnAmAM uparyukta savicAravaDe pUrNajJAnI hoya che tethI teo pramAdI banatA nathI ane kaI paNa prakAranI avanati prApta karI zakatA nathI AzkavAsI janoe keTalAka saikAthI adyaparvata uparyukta vicArothI kartavyavyAvahArikakarmonI pravRtti karI che tethI teo sarvaprakAre nnatimAM AgaLa vadhyA che te pramANe A je pravRtti karaze te teo puna pUrvanI ucca sthitine prApta karI zakaze. A vizvamAM uparyukta vicArovaDe ane AcArevaDe vizvajane Adarzavat bane evA prathama te karoDo kamagIo pragaTe evA sadupAye AcaravAnI atyaMta jarUra che. tyAgIoe ane guhAe je je anucita pApakarmo-dharmaniSiddha karmo karyA che, te pApanI AlocanA levI joIe-guru pAse te te ayogya pApakarmonA prAyazcitto levAM
Page #804
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (704). zrI kamAga graMtha-saMvivecana joIe. cittanI zuddhi mATe prAyazcitto levAnI jarUra che. pUrvotsAhathI ane AtmazakatyanusAre prAyazcitto karavAM joIe vizvavarti sarvadharmomAM prAyazcittonI AvazyakatA jaNAvavAmAM AvI che jaina zAstromAM prAyazcittonuM vizeSatA te te kAlamAM vidhAna karavAmA AvyuM che. prAyazcitta e Antaratapa che tathApi tenuM lokavyavahAramAM bhinnatva che tethI atra tapanA zlekathI bhinnatva karyuM che. je je vicAthI ane AcAthI cittanI zuddhi thAya ane samAja saMghanI suvyavasthA jaLavAya tevI rIte prAyazcittene grahaNa karavA joIe prAyazcitta saMbaMdhI vizeSa lakhavAmA Ave te eka bIjo graMtha thaI jAya mATe atra atisaMkSepathI varNana karyuM che. gItArtha guru pAse dehacittazuddhacarthe tathA dharmanI zuddhi mATe prAyazcitto grahavA joIe. avataraNa-upara pramANe kartavya karmonuM svarUpa darzAvyA bAda svadharmomAM satyanA aMze che te jaNAve che ane tenI sAthe sarva dharmomAM satyAMzane jaNAvanAra aSTAMgayeganuM svarUpa dazAve che zlokAH satyAMzAH sarvadharmeSu jJAtavyA nyvodhtH| bhinnanAmAdiparyAyaiAyAH saMvyavahArataH // 257 // . anekAntanayajJAnAnmatAndhyasya kSayo bhavet / satyAMzagrAhiNaH santaH sadA syAdvAdavAdinaH // 258 // sarvadharmeSu satyAMzA vicArAcArayozca ye| anekAntasamudrasya mantavyA jJAnayogibhiH // 259 // syAdvAdibhiH svakIyA~-stAnsatvAMzAn paribhAvya ca / yatitavyaM prayatnena syAdvAdadharmakarmaNi // 260 // . aSTAGgAni prasAdhyAni yogasya priitibhaaktitH|| mumukSubhirnirAsatyA dharmakarmaparAyaNaH // 261 // .. zabdArtha -nayabodhathI sarvadharmomAM satyAge che ema jANavA yogya che. bhinnanAmAdipavaDe saMvyavahArathI sarvadharmomA satyAze jANavA cogya che, anekAntanayajJAnathI
Page #805
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - -- - - - - - - - - - - - - satyAne ravIkAra kare. (705). matAMdhatAne kSaya thAya che. satyAMzagrAhI syAdvAdavAdI sastuM che. jJAnagIoe sarvadharmomAM vicAronA ane AcAronA je aMze che te anekAntasAgaranA satyAMze che ema mAnavuM joIe. syAhAdIoe svakIya satyAne vicArIne ane te pramANe anubhavIne svATAdadharmakarmamA prayatnavaDe pravartavuM joIe. dharmakarmaparAyaNa mumukSuoe nirAsaktivaDe ceganA aSTAgone prItibhaktithI sAdhavA joIe. vivecana-sAta nAnA ane teonA prabhedonuM jyAre paripUrNa jJAna thAya che tyAre sarvadharmomAM sApekSanayadaSTie satyaze rahelA che ema avAdhAya che. satyAzavALA vicAronA tathA AcArenA bhinna bhinna nAmapaya heya ane arthathI eka hoya te te saMvyavahArathI havA coca che nAmabhede AkArabhede bhinnatA hoya paraMtu arthathI sApekSadaSTie ekatA hoya tyA sarve satyA che ema avabodhavu. zrImad AnaMdaghanajI mahArAje dina vinA maLI-ItyAdithI sarvadarzane che te ekeka aMgayukta ane te jinavara aMgInAM agabhUta che sarvadharmomAM je satyA hoya te grahavA, paraMtu devadaSTithI ane deSadaSTithI kaI dharmanI koI darzananI nindA karavI na joIe. sarvadharmomA satyAge samAyelA che te satyAzene hasadaSTi dhArIne grahaNa karavA joIe ane je asatyA hoya tenI upekSA karavI joIe. satyA vinA je je dharmo vizvamAM jIve che te jIvI zake nahi. keI dharma vizvamAM jIvadayAnI mukhyatAe vizvamAM jIvI zake che. keI dharma vizvamAM paropakAranI sukhyatAe jIvI zake che koI dharma vizvamAM janasevAnI mukhyatAo jIvI zake che. sarvadharmomAM sukhya mukhya kaI kaI mahAna satyAza hoya che dayA, satya, brahmacarya, paropakAra, tyAga, karmacaga, jJAnayoga, bhakitayoga. sevAyega, layayega vagere kaI mukhyAgabaLe kaI kaI dharma vizvamAM jIvavA samartha bane che. svAdAdIo satyAnuM sApekSaNirame grahaNa karavA tarapha vizeSa lakSya Ape che keI dharmanA vicArothI ane AcArothI rAjyavyavahArane sAmAjika vyavahArane vizeSa lAbha thAya che keI dharmanA AcArothI ane vicArathI AtmAnI zuddhatA karavAmAM vizeSa lAbha saMprApta thAya che. keTalAka dhamAM AtmabaLa ApavAnI ane Atmabhega ApavAnI mukhyatA hoya che pakSapAta. kadAha, zreSabuddhi ane saMkucitadaSTithI satyadharmanI parIkSA karavAmAM ane tenuM grahaNa karavAmAM aneka prakAranI bhUle thAya che, mATe pakSapAta kadAvahAdi dene dUra karI sarvadharmomAMthI satyAzene grahavA joIe ane te satyAnA samUhavaDe yukana evA jevadharmanI ArAdhanA karavI joIe. AdhyAtmikadaSTie. AcAradaSTie. nItivie ane pachI pakAradaSTie sarva dharmomAthI satyAne grahavAnI jarUra che je dharmathI duniyAnA ja sarva zakita meLavI zake che evA je je ago heya te jainadharmanA satyA che evuM
Page #806
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ( 706) zrI kamoga graMtha-vivecana. hai sApekSadaSTithI jANane satyapragatikAraka satyone havA joIe. AcAramAM ane vicArAmAM bhinnanAmAdiparyAvake je satyA hoya te grahavA joIe. mAnI karATe bhinna bhinna vyAkhyAo karIe hAthe anannasatyane pAra AvI zakato nathI. divyotrakAlajAvathI satyAMzenA asaMkhya bheda anubhavAya che. A kAlamAM ajJAnIo paraspara sanyAne nirapikSadaSTie asatyAge rUpa mAnIne dharmayuddho karIne vizvanI dharmanA nAme pAyamAlI kare che ane tethI dharmanA nAme adharmanuM sevana karIne manuSya durdazAne paraMparAe vArasAmAM mUkI jAya che. vizvanA keI dhanAM tatve ahya hoya che paraMtu temAM nItidharmane AnuM vizeSa jora hoya che te te anItimaya AcAryukta atyatattavALA gharma karatAM vizeSa vyApaka banIne manuSyanI unnati karI zake che. dareka dharmamAM satyAMzanu eka mukhya aMga paDe che tethI te dhanI vizvamAM jIvaMtadazA va che. saMvyavahAradaSTie laukikakartayakAmAM brAhmaNa-vica valaya ane zada cAre varanA gaNe ane kapa laukikadharmanI AvazyakatA siddha kare che, te tyA sudhI je vargamAM kAyama rahe che tyAM sudhI te vizvane upayogI banI zake che. sarvananI sApekSatA vizvavartisarva dharmonA pragati kArakavicArane ane AcArene grahaNa karanAra jenadharmanI sarvadharmomAM amuka amuka satyaze vidyamAnatA hovAthI, vyApakadaSTie jainadharma sarvatra vyApaka che evuM anubhavAya che. rAjyanA aMzo je je AcAmAM che te sthAdAda jainadharma che evI vizAladaSTithI jyAM sApekSanI vicAraNA karAya che evA caDhAdIo sarvatra jainadharmane aneka satyAzAthI vikhyAta karI zake che anaHsatyAgethI paripUrNa evA jainadharmanA anantajJAnavarnalamA vizvavarti karaDe dharmone samAveza thAya che. vizvavartivicAramAM ane AcAmA je je satyAge che tene kevalajJAnIe satyadharmAze kathelA che tethI te mahAvIra prabhunA siddhAtothI aviruddha hoI grahavA lAyaka che ema jainAcAryo Di Dima vagADIne kathe che; mATe sarvadhane pitAnA anantajJAnadharmavarnalamAM samAvanAra jainadharmane sarvatra pracAra karavAnI jarUra che. sarvananI sApekSatAe anekAntanayajJAna thAya che tyAre sarvadharmIe je satAdhatA kare che tene kSaya thAya che. anekAntanayajJAna vinA dharma saMbaMdhI manuSyane paraspara je rAgadveSa thAya che tene kSaya thato nathI ane te vinA matAMdhatA paNa kSaya thato nathI. anekAnta jainadharmarUpa mahAsAgaranA sarvasatyAMze game te dharmanA AcAramAM ane vicAramAM hoya paraMtu te anekAnta jainadharmarUpa mahAsAgaranA biMdue che evo anubhava AvatAM jainadharmanI upagitAne khyAla kharekhara vizvavatisarvamanuSyane karAvI zakAya che. jainadharmajJAnanI AvI anantavarlalatA che ane temAM sarvadharmonA satyavicArane ane AcArone anAdikAlathI samAveza thAya che ane anantakAlaparyata thaze evuM je jainAcAryo jANe che-teo garachakadAgraha-matadAgraha Adi kadA
Page #807
--------------------------------------------------------------------------
________________ anata ati tathA nArita dha. ( 70c ) ahA, sakucitadRSTiyAne dezavaTo ApIne jainadharmanI vyApakatA sarvatra thAya evA vicArAnA ane AcArAnA saMskArathI jainama nA savaeNtra vyApaka pracAra karI zakaze, AvI guNumaya vicArAnI ane AcArAnI vyApakatA sarvatra vizeSa pramANamA karavAthI anya sarva dharmAnA savicArenI ane sadAcarAnI abhedabhAve sevA karI ema mAnI zakAya che. jainadhamAM je je satyavicArAnI ane sa zubha pragatimaya AcArAnI hAla AvazyakatA hoya teone jIvatarUpa ApIne sevavAnI jarUra che. manazailIe dharmanI upayeAgitA jaNAvavAthI guNAnurAgaTTa khIle che ane koI dharmanA satyavicArane ane satyAcArazane svagaNIne anumAdana ApanAra jaina dharma che ema zrI mahAvIraprabhunA siddhAtAthI alabadhAya che. jainadharmanAM bhinna bhinna nAmabhede mAkAbhede aneka nAme DAya paraMtu te sarve jaina dharmathI avirUddha hAvAthI sarve te nAme jainadharma rUpa che evu' anubhavIne vamAnamA jainadharmanI khubIo savizvavarti manuSye samajI zake evI vizAlasRSTithI pravartAvu joIe. vedomA, upaniSadomA purANAmA, ramatiyAmA, bAibalamA, kurAnAmA, auddhadharmanA sUtreAma", yAgazAstromAM je je syAdvAdaraSTimaya jainadharmanA AcArA ane vicAro sAnukUla-viruddha hAya te sarve jainadharmanA satyAze ane sadAcAra che evu anAdikAlathI mAnI jaina dharmanI vyApaka sevA tathA ArAdhanA karavI joIe rAjyAga, layayeAga, harega, maMtrayAga, brahmAga Adi sarva praznAranA yAgAnA jaina dharmamA syAdvAda dRSTie samAveza thAya che, syAdvAdaraSTivALA jainadharmIne sarvaduniyAnA sadharmoMmAsa dezaneAmA savicArAmAM ane AcAremAM satya je je hoya che te sarva grAhya bhAse che. samyagdaSTine mithyAtvazAstro paNa samyagrUpe pariName che ema naMdIsUtra vagere sUtreAmA jaNAvyu che. syAdvAdIe nyadharmeAMmAM anyadharmIonA zAstromA laukika vicArAmA ane pravRttiAmA je je AcAranI ane vicArAnI satyatA hAya te jainadharmanA vicArA ane AcAya che ema strakrIya ananta dharmarUpa Atmadharma mAnIne syAdvAda dharmakarmamA pravartavu jeIe AtmAnA ana tastidhame che ane AtmAnA anantanAstime+ che. anaMtaastimAMnA ane anatanAsti dharmAMno AtmAmAM samAveza thAya che. AtmAmAM sarvadharmAMnA samAveza thAya che, ataeva anantasatyAne, anantasatyAzAne AtmAnA dharma tarIke jANI AtmAnI zaktiyeAnI prakaTatA karavI joIe; AtmAnA anantaastidharmAne ane ana tanAstidharmone anekadha gaLA bhinnanAmaparyAcAvaDa kahe ane anu apekSAaikaya hoya to temA sApekSASTie jainadhatva avaLeAdhavu joIe. A pramANe anekaapekSAvaDe yukta jainadharmane koI vedAnta kahe, koI Aya dharma kahe, koI tene satyadhama kathe, kei tene prabhudhama kathe-koi tene sa dharma kathe, koI tene sApekSadharma karyo ityAdi aneka nAmethI kathe te paNa tenuM vAstavika svarUpa eka ja rahe che. AtmAnI zakitAne arpanAra ane vyavahAramA kAryamA kha
Page #808
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - (708). zrI karmaLa ga gaMdha-sacina. ardhanAra jainadharma pAmIne vartamAna jamAnAmAM sarva prakaTatI zubhazakitanA vAgI banavuM joIe. syAdvAdanayaSTithI vartamAna jamAnAmAM sarva dhArmika tathA vyAvahArika zabhazakitane dhAraNa karavAmA apramAdI banavuM joIe. sarva prakAranI nirbalatAne tyAga ka joIe. ' , anaMtajJAnAdi zaktine svAmI AtmA che. AtmAnI sarvazaktine prakaTa je kare che te jainadhamI che; pachI jAtyAdile game te rANA hAtha tepaNa vidhi Avato nathI. AtmAnI anaMtazaktino vikAsa karavAne mATe eganAM achAMgonI sAdhanA karavAnI jarUra che. yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane samAdhi e caganAM ATha aMge che. amadIya gadIpagranthamAM ganAM AThe aMgenuM varNana karavAmAM AvyuM che. zrImadda hemacaMdrAcAryakRta rogazAstramAM roganA AThe aMgenuM anukane varNana karavAmAM AvyuM che. emanAM pustako vAMcyAbAda gurugamapUrvaka a ne anubhava kare . dharmakarmaparAyaNa gRhasthAe ane tyAgI manuSyoe pratibhaktipUrvaka ganA agenI ArAdhanA karavI joIe. AtmAmAM sattAmAM rahelI paramAtmazakitane je saMbaMdha karAve che tene vega kahevAya che. AtmAnI anaMtazakitane AvirbhAva thAya evA A upAyane coga kahe che. AtmAnI sAthe AvirbhAvapaNe jJAnadarzanacAritrane vega karAve tene ega kahe che, anantazakita ke je AtmAmA atirUpa ane nAtirU5 che tenI sAthe joDAvuM te ga avadha, yogazAsadAza ganuM svarUpa jANuM tenI svAdhikAra AcaraNa karavI joIe vizvavartisarvadharmIe yoganA ATha aMgonuM ArAdhana karavA zakitamAnuM thAya che. gIone pAra pAmI zakAtuM nathI. rogIonI yogazaktimAM paraspara bhinnatA hoya che. kaIne kaI zakita khIlI hoya che ane koIne kaMI zakti khIlI heya che. AtmajJAnI cegIgurunI kRpAvinA yogazaktinI prApti thatI nathI. atae prItibhakitathI AtmajJAnI cagIgurunI kRpA meLavI ceganA aMgenI prApti karavI joIe. dharmazAstramAM ane cegazAsamA cogasaMbaMdhI je je lakhavAmAM AvyuM che tenA karatA anantagaNuM lakhyA vinA rahyuM che, temAM guruparaMparAe AryagIo je vegazakti meLave che te lakhyuM lakhI zakAya ? tema nathI. A vizvamAM gurugama rahIne ziSyae, bhakta e. manuSyae Atmazaktine prApta karavI joIe, sarvagadharmazAstronuM vidvAne adhyayana karaze te paNa teo aneka gupta gazaktithI ajJa rahI zakaze kadApi teo gurukRpAthI ceganI gusazaktine jANaze te paNa tene pustakAdi dvArA prakAza nahIM karI zake evI IzvarI AjJA che tene mahAgI prANute paNa lepa karI zakato nathI e svAnubhava che. je gya thAya che tene game te upAye gupta ganI zaktinI prApti thAya che. avataraNu-sarvadharmomAM pahelAM satyAzene grahIne gI banI karmacogI sAmya
Page #809
--------------------------------------------------------------------------
________________ Wan mamatApUrvaka dharmakarmanuM sevana kare (708) bhAvane prApta karI dharmakarma sevIne paramAtma pada prApta karI sarvakarmathI mukta thaI kRtakRtya thAya che te prodhe che. zlokAH kiyAyAmakriyAyAzca yasya sAmyaM samAgatam / sAmyasAvapratApena tasya muktirna saMzayaH // 262 // sAsyabhAvapralInasya kriyAyA na prayojanam / tayapi tatpravRttau tu prArabdhakarmakAraNam // 263 // dharmakriyAphalaM satyaM sAsyaM zAstre pratiSThitam / / saMprAtasAsyayogasya kartavyaM nAvaziSyate // 264 // kriyAvanto'kriyAvantaH santaH saasyaavlsvinH| prajanIyA sadA bhaktyA sAmye muktisukhaM dhruvam // 265 // sAmprataM vedyate'smAsisuktisaukhyaM hi sAmyataH / ataH sAmyasya siddhyarthaM kArya karma nijocitam // 266 / / jaTI muNDI zikhI tyAgI ko'pi yogI gRhaansii| sAmyopAyAn samAlasbya mucyate karmavandhanAt // 267 // zraddhAbhaktiM samAlambya karmayogaM karoti yH| muktiM prApnoti so'vazyaM sarvajJAjJAnusArataH // 268 // dharmayogyAni karmANi sarvakarmavimuktaye / zAzvatAnandalAbhArthaM sevasva pUrNabhAvataH // 269 / / zabdArtha-jene kriyAmAM ane akriyAmAM sAmyabhAva Aje tenI sAgyabhAvapratApa mukti che temAM saMzaya nathI. sAmyabhAvapralInane kriyAnuM prayojana nathI paNa tene karmapravRttimA te prArabdhakarma kAraNa che. dharmakSiAnuM phala vAstavikarIte sAmya che-ema zAstramAM pratiSThita che ta jeNe sAmyoga prApta karyo che evA samatAlIna cagIne kaMIpaNa kartavya bArI nathI, sAmyAvalaMbI santa kiyAvanta hAya vA akiyAvanta hoya heye te sadA tira
Page #810
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - ... .. .. . - - - - - gk ( 710). zrI karmayoga 2tha-savivecana pUjanIya che. sAmyabhAvamAM avazya muktisukha rahyuM che. vartamAnamAM sAmyapaNAthI muktisukhane amArA vaDe anubhava karAya che. atae samatAbhAvanI siddhi mATe citakarma karavAgya che. cAhe te jaTAdhArI hoya, muMDI heya, zikhAdhArI hoya, tyAgI hoya, egI hoya ane koI gRhasthAzramI hoya paraMtu te samatAbhAvanA upAyane avalaMbIne karmabaMdhanathI mUkAya che. uparyukta karmacAgane je zraddhAbhakita avalaMbIne kare che te sarvajJanI AjJAnusAre avazya muktisukhane pAme che. sarvakarmavimukti mATe zAzvatAnaMdaprApti mATe pUrNa zraddhAvaDe dharmarogya kamene te Atman ! seva e ja tane kartavyazikSA che. vivecana-jIvanmukatamahAganI sAmyabhAvanI caramamAM carama dazA saMbaMdhI uparyukata kalAvArtha avaLeche, mATe sAmyabhAvanI pUrNadazA prApta thayA vinA Itastate bhraSTa thavAnI mUrkhatA karavI nahIM. yoganI paripakavadazAe karmomAM ane akarmomAM samatA AvI che evA karmacagInI samatApratApe mukti che emAM saMzaya nathI. jJAnayoganI paripakavadazA thatA sarvakartayakama ane akarmomA zubhAzubhapariNAma rahetA nathI tethI samatAbhAva prakaTe che. samatAyegI kharekhara sarvagIomAM mahAna che. antamuhartamAM samatAyegI kevalajJAna pAmI mukitapadane prApta kare che. samatAvaMta manuSyanI avazya mukti thAya che. samatA samAna keI yega nathI. aeva samatAvata cagInI keI tulanA karavAne zaktimAn nathI. zarIramAM vANu tathA zubhAzubha anya sarvapadArtho para jenA hRdayamAM samatA prakaTI che tene kartavyapravRttinuM kaMI prajana rahetuM nathI; tathApi te samatArogI je kaMi pravRtti kare che te kaMI zubhAzubha bhAvathI karato nathI, paraMtu prArabdha karmo ke je bhagavyAvinA kadApi chUTatA nathI tenA vege kare che. zubhAzubha karma bhegavavAmAM je nirAsata banyuM che e karmacagI samatAyegI banavAne adhikArI banI zake che. zubhAzubhakarmomA samatAbhAva prakaTatAMnI sAthe bannenuM bhakatRtva, rahetuM nathI temaja temAM kartavAdhyAsa paNa rahetuM nathI aneka janmanA saMskArathI AvI samatAgInI padavI prApta thAya che. samatAyegI zAtAmAM ane azAtA vedanIyamA "samabhAvI banIne AtmAnA ananta AnaMdane prApta kare che ane tenI ghenamA gherAyale rahIne te prArabdha karmaprerita banI kriyAone kare che. dharmakriyAnuM phala sAmyabhAva che ema zAstromAM pratiSThita che. karmavegane sevatA sevatA jJAnaganI paripakavatA thatA chevaTe samatAganI paripUrNa prApti thAya che. karmacAgamAM kuzala mahAtmA chevaTe ganI paripakavadazAe sAmyogane prApta kare che. sAmyaganI paripUrNatA thayA pazcAt karmavega sevavAnuM prayojana rahetuM nathI. rAgadveSAdi kaSAyone sarvathA kSaya thatAM chevaTe sAmyayoganI prApti thAya che. sAmya ganI prApti thatA te karmaveganA sarvaadhikArathI mukta thaI svataMtra zuddhabuddha bane che. gajasakamAle ane metAryamunie samatA sevIne muktipada prApta karyuM. samarAditye samatAge
Page #811
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - sAta mahAna avatA. ( 1 ). aneka upasane kahI suktipada prApta karyuM. ghasUrinA care ziera satAve ghANamAM pIvAnuM du:kha sahana karI muktipada prApta karyuM. aneka munivara antarmuhUrtamAM sarvakarmane kSaya karI muktipada pAmyA zrIvIraprabhu bhajavI matalava kevalajJAna prApta karyuM. bhUtakAmAM jeTalA siddho thayA. vartamAne je thAya che ane vizamAM je thaze te sarve samatAganA pratApe beThA. samatAgama ana-tabaLa sAcuM che. rAgadveSa karavAmAM baLa vAparavuM paDatuM nathI paraMtu tethI huM baLane thAya che rAgadveSane jItavama anantagurusataphAvatuM vIrya vAparavuM paDe che ane kharekhara kI cegInI khubI te gaDhane jItI samatAAva prApta karavAmA =ii che ananda ? vAparavAthI satAlpavarUpa ganI prApti thAya che te nukava karavA ane ghaTe che anantaga vIryavAna manuSya hoya te paNa samatA ra =ii ne naI anantAnanta ne vAparI je sAmyabhAva ane prApta kare che tenI satanI jeTalI prazaMsA karI. teTalI jUna che. nI iva ra rahInatu AtmAnI prApti karI zakatI nathI samavarUpa vInI udAne - karI dIra samatAyegane jhapta karI jIvanmukata kare che. sArI kataka. zuka chuka bhAga yukta thae tevI rakatakanI nirja karI zake che ane raktabrakavarUpamaya banI jAya che tenI dazAne khyAla tene savAre arI zake che. ane ce.ne tenI dazAno khyAla AvI zakato nathI sarva ne kAra ramata che sarvadhana jene sAtajAva Avyo hoya che te saktipadane prApta karI zake che katAra thaI 6. dikara thavAthI mukti . baddha. rAmajI. deTAnI prasta ane madana ii ti nathI, paraMtu koi mAna. mAyA. tenA sarva kacartha e na thI ke te dharmamAM rahya chatAM sutinI prApti thAya che pUrvajonacArye kahyuM che ke- 1 AsaMvaro vA. buddho vA ahava anno dA. samabhAvabhAvI appA lhaDa mukta naho" zvetAMbara hoya. digaMbara hoya buddhadharmI hoya athavA vedana. 'kti saradAna kare game te dharmane hoya paraMta je samatAlAvaDe ramAtmAne navI koi dina : karyo che te mokSanI prApti kare che emA sadaMDa nathI re pramANe phI nidraya ka rasatAyeganI prApti karava. mATe zuddhopayoga dhAraNa karavAnI jarUra che da re kavAmAM Ave che. ciAvaMta vA sivaMta santA ke je satAbda che do kevA cagya che. samatAvaMta cogI sarvathA sarvadA pUra che te di kare ? na kare te nA saMbaMdhI te taMtra che. samatAvaMta mahAtmAnI sthitine samajavA mATe ja ? lAvanArA Ano paNa samartha thatA nathI. satavaMta mahatmA gAnI aneka dharmane samaje bhaNe parIkSA karI zakAya tema nathI. samatAvaMta mahAtmAnA hRdayamAM
Page #812
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - -- - - - - - - - - -- - - - - - - - ( 712 ) zrI karmayoga graMtha-savivecana. thAya che. samatAvaMta mahAtmAone kaMI paNa kartavya bAkI rahetuM nathI. teo paramahaMsa, paramanirgatha Adi anekaguNAbhidheyanA movaDe vyavaharAya che. tyAgI guruomAM samatAnI jarUra che. samatAganI prApti vinA paripUrNa nyAyaNinI prApti thaI zakatI nathI. AtmAnI zuddhatAthI samatAnI prApti thAya che samatAvata gIo vizvamAM agharAmAM agharI bAbatane paNa nyAya ApavA samartha bane che. samatAvatagIo A vizvamAM satya-zaninA vAtAvaraNe phelAvavAne zaktimAna thAya che tethI temanA tulya paropakAra karavAne kaI samartha thatuM nathI samatAvata gIo jevAM samatAnAM Alinene vizvamAM pracAra karavA zaktimAna thAya che tevA anyo, AlAne prasAra karavA zaktimAn thatA nathI. samatA vinA sAdhupaNuM prApta thatuM nathI. samatA vinAnI sarva dharmakriyAothI vAstavika phaLanI prApti thatI nathI ema anubhava karatA avAdhAya che. samatAbhAvathI paramAtmapadanI prApti thAya che. satAvaMta satenI sadA ArAdhanA karavI joIe. samatAvaMta sate e kharekharA vizvanA de che. sAmyamA mukitasukha che. jeNe samatAne anubhava karyo teNe avazya muktisukhane anubhava karyo ema mAnavuM. samatAmA mukitasukhano anubhava thAya che muktinuM sukha kevuM haze ? ema pUchanAre samatAne anubhava kare eTale te muktisukhane anubhava karI zakaze. sAmpatakALe amArAvaDe muktisukhano naradehamAM rahyA chatA anubhava karAya che. jeNe atra naradehamAM vasatA chatAM muktisukhane anubhava karyo nathI te dehotsarga pazcAt muktisukha prApta karI zakto nathI. atae sAmyanI prApti mATe A kAlamAM je je citartavya dharmakarmo karavAnAM hoya te kamene teNe karavA joIe. samatAvaMta mahAtmA munivaranI pAsamAM vasanArane muktisukhane anubhava karavAnI dizA sujhI Ave che. samatAvata mahAtmAonA vacananuM pAna karavAthI rAgadveSane viSamabhAva TaLe che. samatAvaMta manuSyanA sahavAsathI alaukikasukhanI prApti thAya che samatAvatasantane ekakSaNamAtrano samAgama karavAthI keTibhavenA pApa TaLe che. samatAvaMta santa citAmaNiratnasamAna ane pArzvamaNi karatA paNa atyaMta sukhaprada hoya che. samatAvaMta sonI caraNapUlamAM AlaTavAthI paNa samatAguNanI prApti thAya che. samatAnA pratipAlaka aneka zAstronuM adhyayana karatA samatAvaMta sonI sevA karavAthI anaMtaguNaadhikalAbhanI turta prApti thAya che. samatAvaMta sonA samAgama vinA muktisukhano anubhava thatuM nathI dIvAthI dave pragaTe che taddhat samatAvaMta gInI kRpAthI samatAnI prApti thAya che samatAvaMta cogasaoNnI sevA vinA samatAne sAkSAt prArabhAva thata nathImATe bhavyamanuSyae samatAva tasonI zuddhaprema bhaktithI sevA karavI joIe. game te jaTAdhArI kaI bAvo heya, vedAntadarzanamAnyatAdhAraka muMDI hoya, bauddhadhamI sAdhu hoya, khristI dharmane sAdhu heya. keI zikhAdhArI mahAtmA brAhmaNa hoya, tyAgIne veSa
Page #813
--------------------------------------------------------------------------
________________ ... :-- gra yakartAnI zubha bhAvanA (13) dhAraNa karanAra tyAgI hoya, koI egI hoya ane koI gRhasthAzramI hoya paraMtu sarvasa vItarAgadevakathita samatAbhAva je tene prApta thaze to te karmabaMdhanathI mukta thayA vinA rahetuM nathI. game te veSa vA AcAradhArakamanuSya heya paNa te samatA bhAvanA upAyonuM avalaMbana karIne muktisukhanI prApti kare che emA aMzamAtra saMzaya nathI. bAhyadharmacArenA matabhedomAM paraspara bhinnadhamIo rAgadveSane viSamabhAva dhAraNa karIne hRdayanI kaluSitatA karI samatAbhAvane prApta karI zakatA nathI. sarvajJa vItarAgadeva kathita dharmanA anuSAne kare. jainavedadharmanA anuSThAne kare, paraMtu samatAbhAva AvyA vinA paramabrahmapadanI-ekSapadanI prApti thaI zakatI nathI. samatAbhAva jene Ave che te game te dharmane pAlaka hoya to paNa te mukitapadane pAme che. ema kahevuM te rajIsTara samAna che. zraddhAbhaktinuM samAlaMbana karIne je sarvAnI AjJAnusAre karmavegane Adare che te avazya muktipadane pAme che. paramAtmAnI gurunI ane dharmanI zraddhAbhaktivaDe kartavya karma karavAthI citto kartavyakarmamA saMcama thAya che ane tethI AtmAnI karmagadazA paripUrNa pakava thatA chevaTe samatAganI prApti thAya che. sarvAnI AjJAnusAre kartavya karma karavAnI jarUra che. parIbhASAnA sahajasUma vicAronA anubhavathI sarvAnI AjJAnI jhAkhI Ave che ane tethI kartavya karavAmAM AtmArpaNa karI zakAya che. karmacAga saMbaMdhI jeTaluM kathavAmA Ave teTaluM kathatA chatA paNa anantagaNuM thavAnuM bAkI rahevAnuM. jaina zAstromAM kiyAga yAne kaga saba dhI ghaNuM kathAvAmAM AvyuM che. piMDamAM AtmAne tatsaMbaMdhI anubhava AvatAM brahmAno anubhava Ave che karmavega saMbaMdhI vizeSa anubhava te khAsa zrI sadgurunI kRpAthI ane temanI gamathI thaI zake che. karmayoga saMbaMdhI te te kAlamA karmagIe te te kAlAnusAre aneka pustaka lakhIne aneka bhASaNa ApIne tathA aneka kartavyakarmo karIne te te kAlanA manuSyone anubhava Ape che. have A saMbaMdhI vizeSa na kathatA chevaTe sArarUpa zikSA kadhavAmAM Ave che ke he manuSya !! he Atmana !! sarva karmathI mukta thavA ane anaMtasukha prasa karavA mATe pUrNa zraddhAvaDe dharmagyakartavya kAryo karavAthI aMte parama zAti prApta thavAnI che-ema nizcaya kara. dharmagyakartavyakarmo karavAthI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mehanIya, AyuSya, nAmagotra ane antarAya e akarmone nAza thAya che karmamAM pravRtta thayA vinA tAro chUTake thavAne nathI-aWidazAne adhikAra prApta thayA vinA kadApi karmavegathI sakta thaI zakAya tema nathI brAhmaNoe, kSatriyoe vaie ane zudroe gas. karmAnusAra kamene vyavasthita saMbadha na sAcavya tathA dhAmikakarmone vyavasthita saMbaMdha na sAcavyA tethI cAra varSanI paDatI thaI tathA tyAgI mahAtmAoe dhArmika kartavya kAryone pravRttisaMbaMdha je svAdhikAra hatuM te na sAca tethI vizvamAM sukhazAtinI vyavasthA asta
Page #814
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 74 ) zrI kama cAga artha-vivecana vyasta thai. ArcInA puna: udbhayarUpa sUryano udaya thAo. vizvavatI sarva manuSyo anantasukhamaya prabhujIvananI prApti karI. anantasukhamaya prabhumayajIvana karavAne svAdhikAre kA karyo kara. kathanI karavAthI kaMI vaLavAnuM nathI. huMve te jAgrata thaI kArya karyAM kara. AtmAmA svarga ane AtmAmA mukita che. AtmasvAtatryane prApta kara ane sarva prakAranA dukhAnA nAza kara. zrI paramAtmA mahAvIradevanI AjJAnusAre svAdhikAre kanyakAya kara ke jethI sarva prakAranA zubha magalAnA tu svAmI banI zake. sarva prakAranA dharmAMnA sAra e che ke--kanyakamAM karIne AtmAnI zuddhatA prApta karavI. ka yAganI dazA pUchu thayA pazcAt samatAyeAganI chevaTe prApti thAya che mATe caramadazAnI prAptiyeAgya karmo chevaTe karavAyAgya che. karma yAganI paripakavadazA thatAM paripUrNa samatAyeAganI siddhi thAya che. vizvavartI sarva manuSya AtmAmA anantajJAnadarzanacAritranI prApti karA ! avataraNa:-karma yAgagranthanI samApti mATe carmamaMgalapUrvaka te grantha karyAnI cAla vagerenuM nivedana kare che, zlokAH khIpAdhayukta vikramAbde site dale / pratipajjyeSThamAse ca pUrNagranthovabhUvaM vai granthasyAsya prapAThAca zravaNAdhyayanAditaH / narAH zrIvijayAnandaM prApnuvanti sadA dhruvam // 271 // mesANA nagare kRtvA, mAsakalpaM zubhaM mudA / karmayogaH kRto grantho buddhisAgarasUriNA // 27 // vivecanaH--saMvat 1970 nA jyeSThamAsa sudi ekame zubha cAghaDIyAmAM kaceAgagrantha saMskRtamAM pUrNa thayA, karmacAgagranthanA pAna vAcana, zravaNu ane adhyApanauddhithI manuSyA dravyathI tathA bhAvathI zrI vijrayAnantane nakkI prApta kare che. gujarAtamAM mesANAmAM sa. 1970 nA vaizAkhamAsanA eka mAsakalpa karIne zrI buddhisAgarasUrie saMskRta Dmiya kacega grantha racAvatA zrAtAo vigere sarva manuSyane A granthanA sAragrahaNuthI sarva zubha maMgalAnI prApti thA ||270mA sANuM gAdhAvIthI jINu javaranI khImArI lAgu paDI hatI tethI pethApuranA cAmAMsAmAM 'tathA te pachInA vijApuranA cAmAsAmAM kaceAganuM vivecana lakhAyuM nahIM. saMvat 1971 nA jeTha mAsathI te sa. 1973 nA mAgasara suda pUrNimApata karmacAganuM khAkInuM vive ' '.
Page #815
--------------------------------------------------------------------------
________________ krayatAnI prAta. ( 715 ) vAnI pravRtti thaI nahIM, pazcAt mANusAmA sa. 1973 nA mAgazara viddha 5 thI ganuM' vivecana lakhavAnI pravRtti zarU thaI. mANasAthI vihAra karI pethApuramAM thayuM. tyAM kacAganuM' vivecana lakhAyu. tyAthI pASa vida sAtamanA rAja amadApAvavAnuM thayuM. mAgha suddhi pUrNimAnA rAja karmacAganuM vivecana pUrNa thayuM. ka 108 zleka pachI krama yAganu sakSiptamAM vivecana lakhavAnI zarUAta thai anya vruttinA bejo temaja zarIranuM mAMdya tathA granthavivecananA vistArabhayathI sakSiptakaravAnI pravRtti thaI te saheje sujhe akhAdhI zakaze, amadAvAda nagaramAM OM' vivecana pUrNa karyuM". aneka dhArmikapravRttiyAmAthI navarAza laI karmayoganuM lakhAyuM. sAmAnyataH sadhavALAe ekasarakhI rIte karmacAganA lAbha ke evI daSTine mukhya karI vivecana lakhAyu che. koI paNa manuSya pramAdathI / skhalana pAmyA vinA rahetA nathI tethI ArAthI paNa prasAdathI, patidethI prajJA viruddha lakhAyu hoya tenI kSamA cAhuM chuM. sattA atyaMta kRpA je kaMi azuddhatA hoya tene sudhArA ane karmayoganA satra pracAra na zvetAMbara tapAgacchIya sAgarasannATakIya zrIsadguru sukhasAgara gurunI vivecana pUrNa lakhAyuM. a zAnti. jJAnti zAnti // 2 // // 2 |} zrI jaina tIrtha pracaraprakarttA, tIrthaGkaraH zrIpatibhUSitaH prabhuH / zrImanmahAvIrajinaH sumerurnRdevatAnAM samabhUtsamagra vid tatpaTTasaMkrAntapadAravindaH, zvetAmbarAcAryajagadguruH zriyA / vibhUSitaH sUriparamparAyAM, zrIhIrasarirvijayAca AsIt tatpaTTasantAnaparamparAyAM, zrIsAgarakhyAtimatIM suzAkhAm / vibhratkriyo dvArakapuGgavo'bhUd, jJAnakriyAmArgarataH subhUtimAn // 3 // tapasvinAmagrata eva reje, vibhAvasuH svIyatapaH prabhAvAt / babhUva ziSTo munine misAgara - staponidhAnaH samatAsudhAnidhiH // 4 // tatpaTTapUrvAcalatigmarazmiH, sudhAMzurAtmonnativArigazau / sumerurakSomyanijasvarUpaH, kSitIndravacchAsanamAnanIyaH zrIjainatasvArthanidhAnavijJaH, saMpAditA'zepanijakriyArthaH / samyaktvacAritryavazena buddhaH, zuddhakriyoddhAraka iSTasiddhiH // 6 // raja bhAsA ravisAgaraH sudhIrbhAsvAnivArthaprathane samantataH / pracAritA'dyA'pi yakena siddhidA, kriyApravRttirvarivarttibhUtale // 7 // ', ', ', 114 11
Page #816
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - -- - RAdamomat o m ema (76) zrI kamaga tharva vecana mmmmmmm womaamreme -memaamir tatparatnAcalarohaNo'bhUnTrImAnmunInduH sukhasAgale guru| samyakriyAtatvavizAlabuddhiH zAntaH sudAntendriyavAjivargaH // 8 // vairAgyato'vApyanijasvarUpaM, kriyAsamRddhayA paripUrNa muurtiii| saMbhAvanIyocitavRttizAlI, yo mAnanIyastapasA virAjinAm // 9 // tatpasaMsthitenA'yaM buddhisaagrsuurinnaa| dhiyAparopakAriNyA karmayogo vinirmitA azeSajIvArthavivodhamAnu-ya'dhAyi yenAtmapagayaNena / bhavyAtmanAM siddhividhAnadakSo vivecanAtyaH zumakarmayogaH // 11 // . satkarmayogapragati vidhAya, nirmAnamohA bhuvi gvyjiivaaH| nijAtmabhAvaM sutarAM prayAntu, mAGgalyamAlAca vizeSabhanyA // 12 // bhavAkSibA~dhyakaMzazAisamite, saMvatsare mAghayute sumAse / tithau zubhAyAM bhuvi paurNamAsyAM jagI samAptiM kRtirIzIyam // 13 // saMvat 1973 mAghazuklapUrNimAyAM prathamaprahare zubhaghaTikAyAM zrIvIraprabhuTTaparaMparAne ruguNagaNAlaMkRta-zvetAmbara-tapogaccheza-zrIhIravijayasUrIzvarapaTTaparaMparAgatasAgaragacchAdhipatikriyoddhAraka-zrInemisAgaramunIzvarazipyacAritracUDAmaNi zrIravisAgaramunIzvaratacchiSya zrImAn gurumukha sAgarajItatpaTTayAraka jainAcArya-buddhimAgarasUriviracita karmayogavivecana samAptam / / OM 3 zAntiH 3 - iti zrI karmayoga graMthaH / Care
Page #817
--------------------------------------------------------------------------
________________ (717) 'pUravaNuM 8 16 373 115 381 116 25 31 57 64 68 puravaNI sUla zlokanA anukrama ane pRSA. kalAka pRSTha bleka pRSTha zloka 5455 334 108 515 160-161 638 344 10lthI112 118 162thI167 641 57 113 351 521 168 58 - 365 114 parara 169thI173 6para para3 pa9-20 174-175 56 525 61 176thI178 659 387 para7 179thI182 117 62 660 390 : 118thI120 pa28 183thI 186 664 392 121-122 533 187-196 65 197-202 69 396 123-124 pa34 125-126 136 403 203-204 670 66 408 67 205thI208 67ra 127thI129 139 209thI19 673 542 416 68 130 220thI226 674 da9 thI 71 131thI134 544 437 551 227-228 684 450 454 553 136 229-230 73 685 231thI34 686 74 460 235 469 75-76 562 230thI239 688 144 473 ebh 568 240-241 689 478 78-79 pa74 80-81 483 3-44 581 294 82 486 148 582 245thI248 697 149 83 thI 87 487 pa96 24ghIra55 699 88 '490 256 700 610 250thI 61 704 93 thI 100 497 153 135 7ra [; 100 137-138 papapa 13@ii143 papa6. , 687 6 124 125 135 253 ra 145-146 147 24ra 254 pa ra71 48 285 302 308 316 322 324 150 151-15ra 609 89 thI 92 491 101 thI 105 498 154-15pa 628 26rathI 66 909 106-107 513 15thI59 632 271thIra72 714
Page #818
--------------------------------------------------------------------------
Page #819
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurudevakRta . (719 ) -graMthaka. 0 50 karmayoga 83 dhyAna vicAra 0 para Atmatatva 84 AtmazaktiprakAza * para bhArata sazikSaNa kAvya 85 sAvatsarika kSamApanA 0 pa3 zrImad devabhAga 2 86 Atmadarzana (maNicaMdajIkRta 0 54 gahuMlI sabhAga 2 sajjA)nuM vivecana 0 55 karmaprakRti bhASAMtara 87 jainadhArmika zaMkAsamAdhAna 56 gurugIta nuM saMgraha 28 kanyAviyaniSedha 57-58 Aga ane adhyAtmagItA ! 9 AtmazikSAbhAvanA prakAza 59 devavaMdana stavana saMgraha 90 AtmaprakAza 6. pUjAsaMgraha 1 le 91 zo vinAzaka graMtha 61 bhajanapada 2 bhAga 9 2 tatvavicAra dara bhajanapada 4 bhAga 10 -97 adhyAtmagItA vi saMrakRta 63 patrasadupadezaga 2 pAca graMtha 64 dhAtupratimAkhasaMgraha bhAga 2 98 jaina sUtramAM mUrtipUjA kapa jaina TeNizAvA paniSad 9 zrI yazovijayajI nibaMdha bhAvArtha vina 100 bhajanapadasaMgraha bhAga 11 66 pUjAsaMgraha : 1-2 101 , lAga 1 A 7 mI 67 snAtra pUjA 102 gujarAta bRhada vijApura vRttAta 8 zrImad devarAjI ane temanuM jIva- ! 103-4 zrImada devacaMdrajI vistRta jIna caritra caritra tathA devavilAsa 69-7ra zuddhopa vi saMskRta graMtha 4 105 mudrita jaina dave gaMgAIDa 73-77 saMghakata vi. saMskRta graMtha 5. 106 kAvalI-subodha 78 lAlA lajaparAya ane jainadharma che 107 stavanasaMgraha (devavaMdana sahita ) 79 ciMtAmaNi 108 patra sadupadeza bhAga 3 80-81 jainadharma ane khristI dharmane 109 zrI smAraka graMtha mukAbalo ta jaina khristI saMvAda | 110 zrI premagItA gratha (saMskRta) 82 satya svarUpa che 111 gani AcArya * A nizAnIvALA likamA nathI
Page #820
--------------------------------------------------------------------------
________________ - --- - - - - - - - - - - - - -- -- - - - - - - - - - -- --- - - - - - ( 20 ) zrI kamaga graMtha-savivecana. saM. 2006 mAM taiyAra thaI--prakaTa thayela che. 101 zrI bhajana saMgraha bhA. 1-2 tathA zrI adhyAtma bhajana saMgraha. AvRtti 7 mI, krAuna 16 pejI pR. 450, pAkuM pUMThuM suMdara pekeTa kI. rU. 2-8-0, 23 zrI egadIpakagasamAdhi A bIjI, krAuna 16pejI pR. 540, pAkuM puMThuM suMdara jekeTa kIM. rU. 3-0-0. 111 zrI giniSTha AcArya. navIna apUrva graMtha, zadhika anekaraMgI citro sahita pAkuM pUMThuM, trira gI jekeTa krAuna ATha paka, pRSTha Azare 600. ane aneka pheTA-citre kI rU. 11-0-0. 50 zrI karmacaga. A bIjI, phAuna ATha pijI, pa. puM, suMdara jekeTa pR. 800 thI rU. 11-0-0 emeraketa acDoud/900M ganiSTha AcArya-gadIpaka-bhajana saMgraha-zrI buddhisAgarasUrijI jIvanacaritra huM laghu-gavidyA-zrImad rIpya mahotsava prasaMganAM gIta-uparAMta jIvanane pavitratAnA navIna raMge raMgI nAkhanAra-uttamottama uparokta graMtha mATe lakhe agara rUbarU maLo to zrI. buddhisAgarajIsUrizvarajI kRta 111 graMthe maLavAnuM ThekANuM-- zrI. adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLa-zeTha maMgaladAra ghaDIyALane tyAM 347 kAlabAdevI roDa-cuMbaI. zrI meghajI harajI-bukaselarsa DIjI cAlasuMbaI. zrI. ratilAla mohanalAla hImacaMda-pAdarA. (gujarAta) zrI buddhisAgarasUrIzvarajI jaina jJAnamaMdira-vijAra (uttara gujarAta) zrI gurjara graMtharatna kAryAlaya-kIcaDaamadAvAda pageangeandemnuye gepresangok @i@(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)I ao
Page #821
--------------------------------------------------------------------------
_