Page Text
________________
૩૪
ક'ના અધ પ્રવૃત્તિ લેવી. શ્રી કલ્પસૂત્રમાં શ્રી ઋષભદેવને આધકાર આવે છે. તેમાં નીચે પ્રમાણે વર્ષોંન છે.
।
उसभेणं अरहा कोसलिए दरके दरकपइने पडिरूवे अलीणे, भद्दए विणीए वीसंपुव्वसयसहस्साई कुमारवालमज्झे वसित्ता तेवट्टिपुण्यसहस्साई रजवासमज्झे वसमाणे लेहाइयाभो गणियप्पहाणाओ सउणरुयपजवसाणाभ वावचरिंकलाभो चउसठ्ठिमहिलागुणे सिप्पसयं च कम्माणं तिनिविपयाहियाए उवदिसह (२) पुतसयं रजसए अभिसिंचह ॥
અર્જુન કૌશલિક ઋષભે વીશ લાખ પૂર્વ વર્ષ કુમારાવસ્થામાં ગાળ્યા અને ત્રેસઠેલાખ પૂર્વ રાજ્યાવથામાં વસ્યા. અતે તેમણે લેખાદિક ગણિત પ્રધાન મહત્તર કલાના ઉપદેશ કર્યો, લૉકાને બહેત્તર કળા શિખવી ખહોતેર કક્ષાના નીચે પ્રમાણે નામ છે ૧ લિખિત, ૨ ર્ગાણુત, ૩ ગીત, ૪ નૃત્ય, ૫ વાદ્ય, ૬ પાન, ૭ શિક્ષા, ૮ જ્યાતિ, ૯ છન્દ, ૧૦ અલકાર, ૧૧ વ્યાકરણુ, ૧૨ નિરુકત, ૧૩ કામ, ૧૪ કાત્યાયન, ૧૫ નિધઢું, ૧૬ ગજતુરગારોહણુ, ૧૭–૧૮ તે ખેની શિક્ષા, ૧૯ શસ્ત્રાભ્યાસ, ૨૦ રસ, ૨૧ મત્ર, ૨૨ યંત્ર, ૨૩ વિષ, ૨૪ ખન્ય, ૨૫ ગન્ધવાદ, ૨૬ પ્રાકૃત, ૨૭ સસ્કૃત, ૨૮ પિશાચી, ૨૯ અપભ્રંશ, ૩૦ સ્મૃતિ, ૩૧ પુરાણુ, ૩૨ વિધિ, ૩૩ સિદ્ધાન્ત, ૩૪ તર્ક, ૩૫ વૈદક, ૩૬-વૈદ, ૩૭ આગમ, ૩૮ સહિતા, ૩૯ ઇતિહાસ, ૪૦ સામુદ્રિક, ૪૧ વિજ્ઞાન (સાયન્સ વિદ્યા,) ૪૨ આચાય વિદ્યા, ૪૩ રસાયન, ૪૪ કપટ, ૪૫ વિદ્યાનુવાદ સત્કાર, ૪૬ દશન, ૪૭ ધૂત સાઁબલક, ૪૮ મણુિકમ, ૪૯ તરુચિકિત્સા, ૫૦ ખેચરી, ૫૧ અમરી, પર ઇન્દ્રજાલ, ૫૩ પતિભકિત, ૫૪ યન્ત્રક, ૫૫ રસવતી, ૫૬ સકરણી, ૫૭ પ્રાસાદલક્ષણુ, ૫૮ પણ, પ૯ ચિત્રાપલ, ૬૦ લેપ, ૬૧ ચ`કમ, ૬૨ પત્રછેદ, ૬૩ નખચ્છેદ, ૬૪ પત્રપરીક્ષા, ૬૫ વશીકરણ, ૬ કાટન, ૬૭ દેશ ભ ષા, ૬૮ ગારુડવિદ્યા, ૬૯ યેાગાગ, ૭૦ ધાતુકમ, ૭૧ કેલિવિધિ, ૭૨ શનત—એ પ્રમાણે શ્રી કાશ્યપ શ્રી ઋષભદેવે પુરૂષની બહેાંતેર કલા શિખવી, હ*સલિપિ વગેરે અઢાર લિપિયાનુ જ્ઞાન શ્રી ઋષભદેવે જમણા હસ્તથી બ્રાહ્મીને આપ્યુ તથા ડાખા હસ્તથી સુદરીને ગણિતનુ જ્ઞાન શિખવ્યુ. કાઇ કર્માશ્તુિ જ્ઞાન ભરતને શિખવ્યુ. તથા પુરૂષાદિ લક્ષણાનુ જ્ઞાન શ્રી બાહુબલીને શિખવ્યુ કાશ્યપશ્રીઋષભદેવે સ્ત્રીઓની ચાસઢ કલાનુ જ્ઞાન લાાને આપ્યુ. શ્રીની ચેાસઠેલા નીચે મુજખ છે. ૧ નૃત્ય. ૨ ઔચિત્ય ૩ ચિત્ર ૪ વાત્રિ. ૫ મત્ર, હું તંત્ર ૭ ધનવૃષ્ટિ, ૮ ક્લાસૃષ્ટિ. ૯ સંસ્કૃત જ૫. ૧૦ ક્રિયાકલ્પ. ૧૧ જ્ઞાન. ૧૨ વિજ્ઞાન. ૧૩ ૬સ. ૧૪ અભુસ્તલ, ૧૫ ગીત ૧૬ તાલનું માન ૧૭ આકારગેપન ૧૮ આરામરીપણુ ૧૯ કાવ્યશક્તિ, ૨૦ વક્રોક્તિ, ૨૧ નરલક્ષણુપરીક્ષા. ૨૨ ગજ ૨૩ હુયવરપરીક્ષા ૨૪ વાસ્તુકદ્ધિ-ભવબુદ્ધિ ૨૫ શત્રુવિચાર. ૨૬ ધર્માચાર. ૨૭ અજનયેાગ ૨૮ ચ્ણુ'યાગ. ૨૯ ગૃહીધમ ૩૦ સુપ્રસાદનકર્મી. ૩૧ કનકસિદ્ધિ. ૩૨ વર્ણિકાદ્ધિ ૩૩ વાાઢવ ૩૪ કરલાધવ. ૩૫ લલિતચરણ. ૭૬ તૈલસુરભિકરણ, ૩૭ નૃત્યપચાર ૩૮ ગૃહાચાર, ૩૯ વ્યાકરણ ૪૦ પરનિરાકરણુ. ૪૧ વીણાનાદ ૪૨ વિતાવાદ, ૪૩ અસ્થિતિ ૪૪ જનાચાર. ૪૫ કુ ભભ્રમ. ૪૬ સારિશ્રમ. ૪૭ રત્નમણિભેદ. ૪૮ લિપિપરિચ્છેદ ૪૯ વૈદ્યક્રિયા. ૫૦ કામાવિષ્કરણુ ૫૧ ૨ધન. પર ચિકુન્ધન. ૧૩ શાલિખડન ૫૪ મુખમ ડન. ૫૫ થાકથન ૫૬ કુસુમગ્રથન ૫૭ વરવેષ. ૫૮ સર્વ ભાષાવિશેષ. પ વાણિજ્ય ૬૦ ભાય. ૬૧ અભિધાનપરિાન. ૬૨ આભરણુયથાસ્થાન વિધરિધાન. ૬૩ અન્યાક્ષરિકા ૬૪ પ્રશ્નપ્રહેલિકા-એ પ્રમાણે રાજ્યાવસ્થામાં સ્ત્રીઓની ચાસઠ કલાઓનુ શિક્ષણ આપ્યુ. તેમજ ભગવાન્ ઋષભદેવે રાજ્યાવસ્થામા સિવલયં માળે કૃષિવાણિજ્ય, કુંભકાર કર્યાં વગેરે સા શિલ્પકાઁના ઉપદેશ કર્યાં; અનાચાૉંપદેશજ કર્યું અને આચા*પદેશજ, શિલ્પ
| SR No. | 011547 |
| Book Title | Karmayoga |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Buddhisagar |
| Publisher | Adhyatma Gyan Prasarak Mandal |
| Publication Year | 1951 |
| Total Pages | 821 |
| Language | Gujarati |
| Classification | |
| File Size | 45 MB |