Book Title: Jyotirnibandh
Author(s): Shivraj
Publisher: Anand Ashram
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034200/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "aho! zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra 173 jyotirnibandha na : dravya sahAyaka : pU. AcArya zrI rAmacandra-bhaTUMkara-kuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna vardhamAna tapanI 100+81 oLInA ArAdhaka pU. paMnyAsa pravara zrI nayabhadravijayajI ma.sA.nI preraNAthI sAmuhika cAturmAsa ArAdhanA samiti-saM. 2068 rAjendra bhuvana-pAlitANAnA cAturmAsa prasaMge jJAnakhAtAnI upajamAMthI : saMyojaka : zAha bAbulAla saremala beDAvALA zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAna bhaMDAra zA. vimaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda-5 (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 saMvata 2069 I. 2013 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2065 (I. 2009) seTa naM.-1 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustake www.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| pustakanuM nAma kramAMka pRSTha kartA-TIkAkAra-saMpAdaka pU. vikramasUrijI ma.sA. pU. jinadAsagaNi cUrNIkAra pU. meghavijayajI gaNi ma. sA. 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra saMyojaka - zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda - 05. 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 zrI naMdIsUtra avacUrI zrI uttarAdhyayana sUtra cUrNI zrI arhadgItA bhagavadgItA zrI arhaccUDAmaNi sArasaTIkaH zrI yUkti prakAzasUtraM zrI mAnatuGgazAstram aparAjitapRcchA zilpa smRti vAstu vidyAyAm zilparatnam bhAga - 1 zilparatnam bhAga - 2 prAsAdatilaka kAzyazilpam prAsAdamaJjarI rAjavallabha yAne zilpazAstra zilpadIpaka vAstusAra dIpArNava uttarArdha jinaprAsAda mArtaNDa jaina graMthAvalI hIrakalaza jaina jyotiSa | nyAyapravezaH bhAga-1 dIpArNava pUrvArdha | anekAnta jayapatAkAkhyaM bhAga - 1 | anekAnta jayapatAkAkhyaM bhAga-2 prAkRta vyAkaraNa bhASAMtara saha tattpopaplavasiMhaH zaktivAdAdarzaH kSIrArNava vedhavAstu prabhAkara pU. bhadrabAhusvAmI ma.sA. pU. padmasAgarajI gaNi ma.sA. pU. mAnatuMgavijayajI ma.sA. zrI bI. bhaTTAcArya | zrI naMdalAla cunilAla somapurA zrIkumAra ke. sabhAtsava zAstrI zrIkumAra ke. sabhAtsava zAstrI zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI zrI vinAyaka gaNeza ApaTe zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI zrI nArAyaNa bhAratI goMsAI zrI gaMgAdharajI praNIta zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI zrI naMdalAla cunIlAla somapurA zrI jaina zvetAmbara konphransa zrI himmatarAma mahAzaMkara jAnI zrI AnaMdazaMkara bI. dhruva zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI pU. municaMdrasUrijI ma. sA. zrI eca. Ara. kApaDIA zrI becaradAsa jIvarAja dozI zrI jayarAzI bhaTTa, bI. bhaTTAcArya zrI sudarzanAcArya zAstrI zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 238 286 84 18 48 54 810 850 322 280 162 302 156 352 120 88 110 498 502 454 226 640 452 500 454 188 214 414 192 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 824 288 30 | zinjaratnAkara prAsAda maMDana zrI siddhahema bRhadavRtti bRhannyAsa adhyAya-1 | zrI siddhahema bRhadvRtti bRhannyAsa adhyAya-2 zrI siddhahema bRhavRtti bRhannyAsa adhyAya-3 zrI narmadAzaMkara zAstrI | paM. bhagavAnadAsa jaina pU. lAvaNyasUrijI ma.sA. pU. bhAvasUrinI ma.sA. 520 034 (). pU. bhAvasUri ma.sA. zrI siddhahema bRhavRtti bRhannyAsa adhyAya-3 (2) 324 302 196 039. 190 040 | tilaka 202 480 228 60 044 218 036. | zrI siddhahema bRhavRtti bRhannyAsa adhyAya-5 037 vAstunighaMTu 038 | tilakamannarI bhAga-1 tilakamagnarI bhAga-2 tilakamajharI bhAga-3 sakhasandhAna mahAkAvyam saptabhaphImimAMsA nyAyAvatAra vyutpattivAda guDhArthatattvaloka sAmAnya niryukti guDhArthatattvAloka 046 saptabhInayapradIpa bAlabodhinIvivRttiH vyutpattivAda zAstrArthakalA TIkA nayopadeza bhAga-1 taraSiNIkaraNI nayopadeza bhAga-2 tarakiNItaraNI nyAyasamuccaya cAdyArthaprakAzaH dina zuddhi prakaraNa 053 bRhad dhAraNA yaMtra 05 | jyotirmahodaya pU. bhAvasUrinI ma.sA. pU. bhAvasUrina ma.sA. prabhAzaMkara oghaDabhAI somapurA pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. vijayaamRtasUrizvarajI pU. paM. zivAnandavijayajI satiSacaMdra vidyAbhUSaNa zrI dharmadattasUri (bacchA jhA) zrI dharmadattasUri (bacchA jhA) pU. lAvaNyasUrijI. zrIveNImAdhava zAstrI pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. darzanavijayajI pU. darzanavijayajI sa. pU. akSayavijayajI 045 190 138 296 (04) 210 274 286 216 532 113 112 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra saMyojaka - bAbulAla saremala zAha zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAna sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, mahAvAha - 04. (mo.) 9425585804 (kha) 22132543 ( - bhela) ahoshrut.bs@gmail.com aho zrutajJAnam graMtha bharNoddhAra saMvata 2055 (6. 2010) - seTa naM-2 prAyaH jIrNa aprApya pustakone skena karAvIne DI.vI.DI. banAvI tenI yAdI. khA pusto www.ahoshrut.org vevasAiTa parathI pe| DAunaloDa srI zaDAze. pustakanuM nAma IrttA TIDADAra-saMcA krama 055 | zrI siddhama bRhadvRtti bRhadnyAsa adhyAya-6 056 | vividha tIrtha kalpa 057 bhAratIya jaina zramaNa saMskRti ane lekhanakaLA | 058 siddhAntalakSagUDhArtha tattvalokaH 059 vyApti paJcaka vivRtti TIkA jaina saMgIta rAgamALA 060 061 caturviMzatIprabandha ( prabaMdha koza) 062 | vyutpattivAda Adarza vyAkhyayA saMpUrNa 6 adhyAya 063 | candraprabhA hemakaumudI 064 | viveka vilAsa 065 | paJcazatI prabodha prabaMdha 066 | sanmatitattvasopAnam upadezamAlA doghaTTI TIkA gurjarAnuvAda 067 068 moharAjAparAjayam 069 | kriyAkoza - 070 kAlikAcAryakathAsaMgraha 071 sAmAnyanirukti caMdrakalA kalAvilAsa TIkA 072 | janmasamudrajAtaka 073 meghamahodaya varSaprabodha 074 jaina sAmudrikanAM pAMca graMtho bhASA saM .: saM saM saM gu. saM zrI mAMgaroLa jaina saMgIta maMDaLI zrI rasikalAla eca. kApaDIA zrI sudarzanAcArya pU. meghavijayajI gaNi saM/gu. zrI dAmodara goviMdAcArya saM F saM saM saM pU. lAvaNyasUrijI ma.sA. pU. jinavijayajI ma.sA. zubha. saM saM/ hiM saM. saM. saM/hiM saM/hiM zubha. pU. pUNyavijayajI ma.sA. | zrI dharma zrI dharmadatta pU. mRgendravijayajI ma.sA. pU. labdhisUrijI ma.sA. pU. hemasAgarasUrijI ma.sA. pU. caturavijayajI ma.sA. zrI mohanalAla bAMThiyA zrI aMbAlAla premacaMda zrI vAmAcaraNa bhaTTAcArya zrI bhagavAnadAsa jaina zrI bhagavAnadAsa jaina zrI himmatarAma mahAzaMkara jAnI pRSTha 296 160 164 202 48 306 322 668 516 268 456 420 638 192 428 406 308 128 532 376 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 075 076 saMgIta nATya rUpAvalI 077 1 bhAratano jaina tIrtho ane tenuM zilpasthApatya 079 zilpa cintAmaNi bhAga-1 080 bRha6 zilpa zAstra bhAga - 1 081 bRha6 zilpa zAstra bhAga - 2 jaina citra kalpabUma bhAga-1 jaina citra kalpavrUma bhAga-2 082 ha zilpazAstra bhAga - 3 O83 AyurvedhanA anubhUta prayogo bhAga-1 084 lyAe 125 ORS vizvalocana koza 086 | SthA ratna choza bhAga-1 0875thA ratna choza bhAga-2 hastasagrIvanam 088 089 090 endracaturvizanikA sammati tarka mahArNavAvatArikA gubha. zubha, gubha. gubha. zubha zrI sArAbhAI navAba zrI sArAbhAI navAba zrI vidyA sArAbhAI navAba zrI sArAbhAI navAba saM. zrI manasukhalAla bhudaramala zrI jagannAtha aMbArAma zubha. zubha. zubha. zubha, gu4. saM.hiM zrI naMdalAla zarmA gubha. gubha. saM saM. zrI jagannAtha aMbArAma zrI jagannAtha aMbArAma pU. kAntisAgarajI zrI vardhamAna pArzvanAtha zAstrI zrI becaradAsa jIvarAja dozI zrI becaradAsa jIvarAja dozI pU. meghavijayajIgaNi pU.yazovijayajI, pU. puNyavijayajI AcArya zrI vijayadarzanasUrijI 374 238 194 192 254 260 238 260 114 910 436 336 230 322 114 560 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra krama 272 240 saM. 254 282 466 342 362 134 70 316 224 612 307 saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2067 (I. 2011) seTa naM.-3 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustake www.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| | pustaka nAma kartA TIkAkAra bhASA saMpAdaka/prakAzaka 91 | syAdvAda ratnAkara bhAga-1 vAdidevasUrijI saM. motIlAla lAghAjI punA 92 | | syAdvAda ratnAkara bhAga-2 vAdidevasUrijI | motIlAla lAghAjI punA 93 | syAdvAda ratnAkara bhAga-3 bAdidevasUrijI | motIlAla lAghAjI punA 94 | | syAdvAda ratnAkara bhAga-4 bAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA | syAdvAda ratnAkara bhAga-5 vAdidevasUrijI | motIlAla lAghAjI punA 96 | pavitra kalpasUtra puNyavijayajI sArAbhAI navAba 97 | samarAGgaNa sUtradhAra bhAga-1 bhojadeva | TI. gaNapati zAstrI 98 | samarAGgaNa sUtradhAra bhAga-2 bhojadeva | TI. gaNapati zAstrI 99 | bhuvanadIpaka padmaprabhasUrijI | veMkaTeza presa 100 | gAthAsahastrI samayasuMdarajI saM. | sukhalAlajI 101 | bhAratIya prAcIna lipImAlA | gaurIzaMkara ojhA hindI | munzIrAma manohararAma 102 | zabdaratnAkara sAdhusundarajI saM. haragovindadAsa becaradAsa 103 | sabodhavANI prakAza nyAyavijayajI |sN./g / hemacaMdrAcArya jaina sabhA 104 | laghu prabaMdha saMgraha jayaMta pI. ThAkara saM. orIenTa insTITyuTa baroDA 105 | jaina stotra saMcaya-1-2-3 mANikyasAgarasUrijI saM, AgamoddhAraka sabhA 106 | sanmati tarka prakaraNa bhAga-1,2,3 siddhasena divAkara sukhalAla saMghavI 107 | sanmati tarka prakaraNa bhAga-4.5 siddhasena divAkara sukhalAla saMghavI 108 | nyAyasAra - nyAyatAtparyadIpikA satiSacaMdra vidyAbhUSaNa esiyATIka sosAyaTI 109 | jaina lekha saMgraha bhAga-1 puraNacaMdra nAhara | puraNacaMdra nAhara 110 | jaina lekha saMgraha bhAga-2 puraNacaMdra nAhara saM./hi puraNacaMdra nAhara 111 | jaina lekha saMgraha bhAga-3 puraNacaMdra nAhara saM./hi / puraNacaMdra nAhara 112 | | jaina dhAtu pratimA lekha bhAga-1 kAMtivijayajI saM./hi | jinadattasUri jJAnabhaMDAra 113 | jaina pratimA lekha saMgraha daulatasiMha loDhA saM./hi | aravinda dhAmaNiyA 114 | rAdhanapura pratimA lekha saMdoha vizAlavijayajI saM./gu | yazovijayajI graMthamALA 115 | prAcina lekha saMgraha-1 vijayadharmasUrijI saM./gu | yazovijayajI graMthamALA 116 | bIkAnera jaina lekha saMgraha agaracaMda nAhaTA saM./hi nAhaTA bradharsa 117 | prAcIna jaina lekha saMgraha bhAga-1 jinavijayajI saM./hi | jaina AtmAnaMda sabhA 118 | prAcina jaina lekha saMgraha bhAga-2 jinavijayajI saM./hi | jaina AtmAnaMda sabhA 119 | gujarAtanA aitihAsika lekho-1 girajAzaMkara zAstrI saM./gu | phArvasa gujarAtI sabhA 120 | gujarAtanA aitihAsika lekho-2 girajAzaMkara zAstrI saM./gu | phArbasa gujarAtI sabhA 121 | gujarAtanA aitihAsika lekho-3 girajAzaMkara zAstrI phArbasa gujarAtI sabhA 122 | oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. ina muMbaI sarkala-1 | pI. pITarasana raoNyala eziyATIka jarnala 123|| | oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. ina muMbaI sarkala-4 pI. pITarasana raoNyala eziyATIka jarnala 124 | oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. ina muMbaI sarkala-5 pI. pITarasana raoNyala eziyATIka jarnala 125 | kalekzana oNpha prAkRta enDa saMskRta inskrIpzansa pI. pITarasana | bhAvanagara ArcIoNlaoNjIkala DipA. 126 | vijayadeva mAhAtmyam | jinavijayajI saM. jaina satya saMzodhaka 514 454 354 saM./hi 337 354 372 142 336 364 218 656 122 764 404 404 540 274 saM./gu 414 400 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra 754 194 3101 276 69 100 136 266 244 saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2068 (I. 2012) seTa naM.-4 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustake www.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| krama | pustaka nAma kartA / saMpAdaka bhASA | prakAzaka 127 | mahAprabhAvika navasmaraNa sArAbhAI navAba guja. sArAbhAI navAba 128 | jaina citra kalpalatA sArAbhAI navAba guja. sArAbhAI navAba 129 | jaina dharmano prAcIna itihAsa bhAga-2 hIrAlAla haMsarAja guja. hIrAlAla haMsarAja 130 | oparezana ina sarca opha saM. menyu. bhAga-6 pI. pITarasana aMgrejI | eziyATIka sosAyaTI 131 | jaina gaNita vicAra kuMvarajI ANaMdajI guja. jaina dharma prasAraka sabhA 132 | daivajJa kAmadhenu (prAcina jyotiSa graMtha) zIla khaMDa saM. | braja. bI. dAsa banArasa 133 || | karaNa prakAzaH brahmadeva saM./aM. | sudhAkara dvivedi 134 | nyAyavizArada maho. yazovijayajI svahastalikhita kRti saMgraha | yazodevasUrijI guja. | yazobhAratI prakAzana 135 | bhaugolika koza-1 DAhyAbhAI pItAMbaradAsa guja. | gujarAta barnAkyulara sosAyaTI 136 | bhaugolika koza-2 DAhyAbhAI pItAMbaradAsa guja. | gujarAta varnAkyulara sosAyaTI 137 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-1 aMka-1,2 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 138 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-1 aMka-3, 4 jinavijayajI hindI / jaina sAhitya saMzodhaka punA 139 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-2 aMka-1, 2 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 140 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-2 aMka-3, 4 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 141 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-3 aMka-1,2 / / jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 142 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-3 aMka-3, 4 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 143 | navapadonI AnupUrvI bhAga-1 somavijayajI guja. zAha bAbulAla savacaMda 144 | navapadonI AnupUrvI bhAga-2 somavijayajI | zAha bAbulAla savacaMda 145 | navapadonI AnupUrvI bhAga-3 somavijayajI guja. zAha bAbulAla savacaMda 146 | bhASavati zatAnaMda mArachatA saM./hi | eca.bI. guptA enDa sansa banArasa 147 | jaina siddhAMta kaumudI (ardhamAgadhI vyAkaraNa) ratnacaMdra svAmI prA./saM. | bhairodAna seThIyA 148 | maMtrarAja guNakalpa mahodadhi jayadayAla zarmA hindI | jayadayAla zarmA 149 | phakkIkA ratnamaMjUSA-1, 2 kanakalAla ThAkUra saM. harikRSNa nibaMdha 150 | anubhUta siddha vizAyaMtra (cha kalpa saMgraha) meghavijayajI saM./guja | mahAvIra graMthamALA 151 | sArAvali kalyANa vardhana saM. pAMDuraMga jIvAjI 152 | jyotiSa siddhAMta saMgraha vizvezvaraprasAda dvivedI saM. bIjabhUSaNadAsa banArasa 153| jJAna pradIpikA tathA sAmudrika zAstram rAmavyAsa pAnDeya saM. | jaina siddhAMta bhavana nUtana saMkalana | A. caMdrasAgarasUrijI jJAnabhaMDAra - ujjaina hastaprata sUcIpatra hindI | zrI AzApuraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra 2 | zrI gujarAtI zve.mU. jaina saMgha-hastaprata bhaMDAra - kalakattA | hastaprata sUcIpatra hindI | zrI AzApuraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra 274 168 282 182 guja. 384 376 387 174 320 286 272 142 260 232 160 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra | pRSTha 304 122 208 70 310 462 512 saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2069 (I. 2013) seTa naM.-5 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustake www.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| | krama | pustaka nAma kartA/saMpAdaka viSaya | bhASA saMpAdaka/prakAzaka 154 | uNAdi sUtro opha hemacaMdrAcArya | pU. hemacaMdrAcArya | vyAkaraNa | saMskRta johana kriSTe 155 | uNAdi gaNa vivRtti | pU. hemacaMdrAcArya vyAkaraNa saMskRta pU. manoharavijayajI 156 | prAkRta prakAza-saTIka bhAmAha vyAkaraNa prAkRta jaya kRSNadAsa guptA 157 | dravya parikSA aura dhAtu utpatti | Thakkara pherU dhAtu saMskRta /hindI | bhaMvaralAla nAhaTA 158 | Arambhasidhdhi - saTIka pU. udayaprabhadevasUrijI jyotISa saMskRta | pU. jitendravijayajI 159 | khaMDaharo kA vaibhava | pU. kAntIsAgarajI zIlpa | hindI | bhAratIya jJAnapITha 160 | bAlabhArata pU. amaracaMdrasUrijI | kAvya saMskRta paM. zIvadatta 161 | giranAra mAhAtmya daulatacaMda paraSottamadAsa tIrtha saMskRta /gujarAtI | jaina patra 162 | giranAra galpa pU. lalitavijayajI | tIrtha saMskRta/gujarAtI | haMsakavijaya phrI lAyabrerI 163 | praznottara sArdha zataka pU. kSamAkalyANavijayajI | prakaraNa hindI | sAdhvIjI vicakSaNAzrIjI 164 | bhAratiya saMpAdana zAstra | mUlarAja jaina sAhitya hindI jaina vidyAbhavana, lAhora 165 | vibhaktyartha nirNaya giridhara jhA saMskRta caukhambA prakAzana 166 | vyoma batI-1 zivAcArya nyAya saMskRta saMpUrNAnaMda saMskRta yunivarsiTI 167 | vyoma vatI-2 zivAcArya nyAya saMpUrNAnaMda saMskRta vidyAlaya | 168 | jaina nyAyakhaMDa khAdyam | upA. yazovijayajI nyAya saMskRta /hindI | badrInAtha zukla 169 | haritakAvyAdi nighaMTU | bhAva mitha Ayurveda saMskRta /hindI | zIva zarmA 170 | yoga ciMtAmaNi-saTIka pU. harSakIrtisUrijI | saMskRta/hindI | lakSmI veMkaTeza presa 171 | vasaMtarAja zakunam pU. bhAnucandra gaNi TIkA | jyotiSa khemarAja kRSNadAsa 172 | mahAvidyA viDaMbanA pU. bhuvanasundarasUri TIkA | jyotiSa | saMskRta senTrala lAyabrerI 173 | jyotirnibandha / zivarAja | jyotiSa | saMskRta AnaMda Azrama 174 | meghamAlA vicAra pU. vijayaprabhasUrijI jyotiSa saMskRta/gujarAtI | meghajI hIrajI 175 | muhUrta ciMtAmaNi-saTIka rAmakRta pramitAkSaya TIkA | jyotiSa | saMskRta anUpa mizra 176 | mAnasollAsa saTIka-1 bhulAkamalla somezvara jyotiSa orienTa insTITyUTa 177 | mAnasollAsa saTIka-2 bhulAkamalla somezvara | jyotiSa saMskRta orienTa insTITyUTa 178 | jyotiSa sAra prAkRta bhagavAnadAsa jaina jyotiSa prAkRta/hindI | bhagavAnadAsa jaina 179 | muhUrta saMgraha aMbAlAla zarmA jyotiSa | gujarAtI | zAstrI jagannAtha parazurAma dvivedI 180 | hindu esTrolojI pitAmbaradAsa trIbhovanadAsa | jyotiSa gujarAtI pitAmbaradAsa TI. mahetA 264 144 256 75 488 | 226 365 nyAya saMskRta 190 480 352 596 250 391 114 238 166 saMskRta 368 88 356 168 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543. E-mail : ahoshrut.bs@gmail.com zAha vimaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-380005. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2071 (I. 2015) seTa naM.-6 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI DijiTAijhezana dvArA DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustakewww.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| krama viSaya | bhASA pRSTha pustaka nAma kAvyaprakAza bhAga-1 | saMpAdaka / prakAzaka pUjya jinavijayajI 181 | saMskRta 364 182 kAvyaprakAza bhAga-2 222 183 kAvyaprakAza ullAsa-2 ane 3 330 184 | nRtyaratna koza bhAga-1 156 185 | nRtyaratra koza bhAga-2 ___ kartA / TikAkAra pUjya mammaTAcArya kRta pUjya mammaTAcArya kRta upA. yazovijayajI zrI kumbhakarNa nRpati zrI kumbhakarNa nRpati zrI azokamalajI | zrI sAraMgadeva zrI sAraMgadeva zrI sAraMgadeva zrI sAraMgadeva 248 504 saMskRta pUjya jinavijayajI saMskRta yazobhArati jaina prakAzana samiti saMskRta zrI rasIkalAla choTAlAla saMskRta zrI rasIkalAla choTAlAla saMskRta /hindI | zrI vAcaspati gairobhA saMskRta/aMgrejI | zrI subramaNyama zAstrI saMskRta/aMgrejI | zrI subramaNyama zAstrI saMskRta/aMgrejI | zrI subramaNyama zAstrI saMskRta/aMgrejI | zrI subramaNyama zAstrI saMskRta zrI maMgeza rAmakRSNa telaMga gujarAtI mukti-kamala-jaina mohana graMthamAlA 448 188 444 616 190 632 | nArada 84 | 244 zrI caMdrazekhara zAstrI 220 186 | nRtyAdhyAya 187 | saMgIratnAkara bhAga-1 saTIka | saMgIratnAkara bhAga-2 saTIka 189 | saMgIratnAkara bhAga-3 saTIka saMgIranAkara bhAga-4 saTIka 191 saMgIta makaranda saMgIta nRtya ane nATya saMbaMdhI 192 jaina graMtho 193 | nyAyabiMdu saTIka 194 | zIghrabodha bhAga-1 thI 5 195 | zIghrabodha bhAga-6 thI 10 196| zIghrabodha bhAga-11 thI 15 197 | zIghrabodha bhAga-16 thI 20 198 | zIghrabodha bhAga-21 thI 25 199 | adhyAtmasAra saTIka 200 | chandonuzAsana 201 | maggAnusAriyA saMskRta hindI sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA 422 hindI sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA 304 zrI hIrAlAla kApaDIyA pUjya dharmotarAcArya pUjya jJAnasundarajI pUjya jJAnasundarajI pUjya jJAnasundarajI pUjya jJAnasundarajI pUjya jJAnasundarajI pUjya gaMbhIravijayajI eca. DI. belanakara 446 |414 hindI sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA hindI sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA hindI sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA saMskRta/gujarAtI | narottamadAsa bhAnajI 409 476 siMghI jaina zAstra zikSApITha 444 saMskRta saMskRta/gujarAtI zrI DI. esa zAha | jJAtaputra bhagavAna mahAvIra TrasTa 146 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama pustaka nAma 202 | AcArAMga sUtra bhAga - 1 niyukti + TIkA 203 | AcArAMga sUtra bhAga - 2 niryukti+ TIkA 204 | AcArAMga sUtra bhAga - 3 niryukti+TIkA 205 | AcArAMga sUtra bhAga-4 niyukti+TIkA 206 | AcArAMga sUtra bhAga - 5 niryukti+ TIkA 207 suyagaDAMga sUtra bhAga - 1 saTIka 208 | suyagaDAMga sUtra bhAga - 2 saTIka 209 suyagaDAMga sUtra bhAga - 3 saTIka 210 suyagaDAMga sUtra bhAga-4 saTIka 211 suyagaDAMga sUtra bhAga - 5 saTIka 212 rAyapaseNiya sUtra 213 prAcIna tIrthamALA bhAga 1 214 dhAtu pArAyaNam 215 | siddhahema zabdAnuzAsana laghuvRtti bhAga - 1 216 | siddhahema zabdAnuzAsana laghuvRtti bhAga-2 217 | siddhama zabdAnuzAsana laghuvRtti bhAga-3 218 tArkika rakSA sAra saMgraha 219 zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra saMyojaka - zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543. E-mail : ahoshrut.bs@gmail.com zAha vimaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda - 380005. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2072 (I. 2016) seTa naM.-7 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI DijiTAijhezana dvArA DIvIDI banAI usakI sUcI / 220 221 vAdArtha saMgraha bhAga - 1 (sphoTa tattva nirUpaNa, sphoTa candrikA, pratipAdika saMjJAvAda, vAkyavAda, vAkyadIpikA) | vAdArtha saMgraha bhAga - 2 ( SaTkAraka vivecana, kAraka vAdArtha, samAsavAdArtha, vakAravAdArtha) vAdArtha saMgraha bhAga-3 (vAdasudhAkara, laghuvibhaktyartha nirNaya, zAbdabodhaprakAzikA) 222 | vAdArtha saMgraha bhAga-4 (AkhyAta zaktivAda chaH TIkA) karttA / TikAkAra bhASA zrI zIlaMkAcArya gujarAtI zrI zIlaMkAcArya gujarAtI zrI zIlaMkAcArya gujarAtI zrI zIlaMkAcArya gujarAtI zrI zIlaMkAcArya gujarAtI zrI zIlaMkAcArya gujarAtI zrI zIlaMkAcArya gujarAtI zrI zIlaMkAcArya gujarAtI zrI zIlaMkAcArya gujarAtI zrI zIlaMkAcArya gujarAtI zrI malayagiri gujarAtI zrI becaradAsa dozI A. zrI dharmasUri saM./ gujarAtI zrI yazovijayajI graMthamALA saMskRta zrI hemacaMdrAcArya A. zrI municaMdrasUri zrI hemacaMdrAcArya saM./ gujarAtI zrI becaradAsa dozI zrI hemacaMdrAcArya saM./ gujarAtI zrI hemacaMdrAcArya saM./ gujarAtI A. zrI varadarAja saMskRta vividha kartA saMskRta vividha kartA saMskRta vividha kartA saMskRta raghunAtha ziromaNi saMskRta saMpAdaka / prakAzaka zrI mANeka muni zrI mANeka muni zrI mANeka muni zrI mANeka muni zrI mANeka muni zrI mANeka muni zrI mANeka muni zrI mANeka muni zrI mANeka muni zrI mANeka muni zrI becaradAsa dozI zrI becaradAsa dozI rAjakIya saMskRta pustakAlaya mahAdeva zarmA mahAdeva zarmA mahAdeva zarmA mahAdeva zarmA pRSTha 285 280 315 307 361 301 263 395 386 351 260 272 530 648 510 560 427 88 78 112 228 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnandAzramasaMskRtagranthAvaliH / granthAGkaH 85 jyotirnibandhaH / zUramahAThazrI zivarAjavinirmitaH / etatpustakaM vaidyopanAmaka sadAzivasUnuraGganAthazAstribhiH saMzodhitam / tacca bI. e. ityupapadadhAriNA vinAyaka gaNeza ApaTe ityanena puNyAkhyapattane AnandAzramamudraNAlaye AyasAkSarairmudrayitvA prakAzitam / zAlivAhanazakAbdAH 1841 khristAbdAH 1919 ( asya sarve'dhikArA rAjazAsanAnusAreNa svAyattIkRtAH ) mUlyam ekANakanyUnaM rUpakacatuSTayam / (3015 ) Aho! Shrutgyanam Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aho! Shrutgyanam Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adarza pustakollekha patrikA jyotirnibandhasyAsya zodhanArthamAdarzapustakAni yaiH parahitecchubhiH prahitAni tannAmAni pustakasaMjJAzca pradarzyante (ka.) iti saMjJitaM pustakaM - kheDagrAmanivAsi kai0 rA. rA. nAgubhAU vakIla ityeteSAm / asya lekhanakAla: za0 1701. ( kha ) iti saMjJitaM pustakaM - puNyapattanastha - karaMbeLakaropAla rA. rA. gopALa mahAdeva ityeteSAm / ( ga . ) iti saMjJitaM pustakaM - puNyapattanastha ve0 zA 0 saM0 rA. rA. rAghavAcAryarAmAnuja ityeteSAm | truTitametat / ( gha.) iti saMjJitaM pustakaM - puNyapattananivAsinAM ve. zA. saM. rA. rA. vinAyakazAstrI zevagAMvakara ityeteSAm / kAzyAM zilA mudritametadasya mudraNakAlaH saMvat 1834. samApteyamAdarza pustakollekha patrikA | Aho! Shrutgyanam Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aho! Shrutgyanam Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmitajyotirnibandhasya viSayAnukamaH / viSayAH pRSThAGkAH .... 43 pRSThAkAH viSayAH zAstropanayaH 1 prakArAntaram.... .... jyoti zAstraprazaMsA .... AyavyayAnayanam .... daivajJaprazaMsA mAsaprakaraNam ravicAraH .... tithiprakaraNam candracAraH vAraprakaraNam kujacAraH yogaprakaraNam ... ... 38 budhacAraH 9 karaNaprakaraNam gurucAraH nakSatraprakaraNam zukracAraH zuddhanakSatravicAraH .... zanicAraH vedhavicAraH.... .... rAhucAraH ... pIDitanakSatrApavAdaH.... ketucAraH ... muhUrtaprakaraNam .... agastyacAraH upagrahaprakaraNam .... saptarSicAraH... upagrahadoSApavAdaH .... grahayuddham ... candratArAbalaprakaraNam candragrahasamAgamaH .... .. 22 duSTatArApavAdaH grahazRGgATakam .... .... 23 gocaraprakaraNam mAnaprakaraNam pRthakphalAni saMvatsaraprakaraNam .... 25 gocarApavAdaH prabhavAdisaMvatsaraphalAni .... 26 grahadAnAni rAjAdInAM nirNayaH.... 29 aniSTacandrApavAdaH .... .... rAjaphalam .... .... saumyakrUrAdivicAraH mantriphalam.... .... sUrye kathaM krUratvAdIti praznottaram ,, agradhAnyezaphalam .... , lagnaprakaraNam.... ... .... meghezaphalam.... vargaprakaraNam .... .... rasAdhipaphalam , aniSTavargApavAdaH ... .... pazcimadhAnyezaphalam .... 32 silavAdInAM balavicAraH .... cAnayanam.... .... samayalaprazaMsA ... ..... Hulululunull " a ur v 22-22 MMMA 51 .... .... .... .... 54 55 . .. Aho! Shrutgyanam Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaH / viSayAH kAH viSayAH candrabalaprazaMsA ... ... 63 bhadrApavAdaH ... .... candralagnayobalanirNayaH ..., kAlahorApavAdaH .... lagnasthAprAzastyam..... .... 65 ecakadoSaH ........ lagnasthacandraniSedhapraznottaram .... 66 paJcakApavAdaH . . ... tAtkAlikavicAraH ... .... , saMdhivicAraH... .... sUkSmAnayanA .......... uktAnuktadoSApavAdaH / tithyAdiguNaprazaMsA ... ... 67 do pApanAdabhaGgaH .... tyAjyaprakaraNam ... mAlyAdivicAraH . .... doSaphalaprakaraNam jastApavAdaH...... .... apavAdaprazaMsA .... 68 a.te tIrthayAtrAniSedhaH mahAdoSanirUpaNam ...... 69 asyApavAdaH eSAM lakSaNAni , candrAstadopaH ... .... gaNDAntApavAdaH .... 71 malamAsanirNayaH ..... kartarIvicAraH .... .... malamAse kAryAkAryANi kartaryapavAdaH . ... .... kSayamAsanirNayaH paDaSTariSphacandradoSaH .... prahaNanirNayaH... ... paDaSTariSphacandrApavAdaH grahaNavidhiH .......... saMgrahadoSaH .... .... parvezasAdhanam . saMgrahApavAdaH.... .... parvezAdiphalAni .... . aTalalanadoSaH .... nijarAzau grahaNaphalam / aSTamalagnApavAdaH aho dAnam... viSanADIdoSaH .... brahaNamAhAtmyam .... viSanADyapavAdaH nANe bajyam..... .... durmahUladoSaH .... siMhasthagurunirNayaH ... vAradoSaH ..... ... saMkaTe prattiH ... kulikAdyapavAdaH saMkrAntinirNayaH .... ekAlAdidoSa saMkrAntivAhanAdivicAraH kunAMzaH .... saMkrAntaH puNyakAlaH .... navAMzApavAdaH ... puNyakAlavizeSaH pAgadopanirNayaH ... puNyakAlAnayanam ... .... Aho! Shrutgyanam Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmitajyotirnibandhasya-- 3 viSayAH pRSThAGka: . . pRSThAkA viSayAH saMkrAntisnAnam 97 karNavedhaH .... .... saMkrAntiphalam 98 niSkramaNam .... .... saMkrAntidAnAni bhUbhyupavezanam janmarAzinirNayaH .... jIvikAparIkSaNam .... nAmarAzinirNayaH ... annaprAzanam .... janmagAsAdInAM nirNayaH cUDAkaraNam .... vyavasthAvikalpaH caulaniSedhaH .... janmamAsapravRttiH .... kSauraniSedhaH ... janmanakSatravicAraH ... akSarArambhavidhiH siddhAntamImAMsAdhyAyaH asarArpaNam asya nirNayaH upanayanam ... Adhunikamatam ... ... upAkaraNam .... .... saMdehe vicAraH ... ... 103 kezAntakarma .... ... jAtakalagnayoH prAdhAnya. .... vidyArambhaH .... vicAraH ... .... anadhyAyAH .... . 129 zAstrArthaziSTAcAraprAmANya churikAbandhanam ... 130 vicAraH .... vivAhaprakaraNam ..... 131 prathamArtavaprakaraNam kulavicAraH .... tatra pRthakphalAni gotrapravaranirNayaH .... rajasvalAzAntiH 108 varaguNAH ......... ... 135 garbhAdhAnam .... 109 kanyAguNAH ... .... puMsavanam sAmudrikalakSaNAni ... sImantonnayanam svasthAriSTAni .... jAtakarma daivajJaM prati pRcchA nAmakame vivAhapraznaH ... ... khaTArohavidhiH 112 zubhAzubhajJAnam dugdhapAnavidhiH 113 rAzikUTavicAraH carayoginI .... ghaTitabhedAH .... ... rAhulakSaNam .... .... varNavicAraH .... rudralakSaNam .... ,, vazyam ... .... 132 .. . Aho! Shrutgyanam Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAH tArA: yoniH .... grahasakhyam gaNazuddhiH bhamelaH nADIvicAraH nADyapavAdaH puJjI varga:..... dUravicAra: dhiSNyadUram duSTaphalaparihAraH guNavicAraH .. vivAhanizcayaH kanyAvaraNam vivAhakAlavicAraH guruzukrAstApavAdaH ravigurvorbalavicAraH..... bRhaspatizAntiH AdityazAntiH mAsanirNayaH . tithyAdizuddhiH jAmitrazuddhiH aMzazuddhiH lagnazuddhiH lagnagocaram bhAvazuddhiH gorajaHzuddhiH ghaTIlakSaNaM pratiSThA ca vedikAlakSaNam .... .... .... .... ... viSayAnukramaH / pRSTha : viSayAH " "" .... 142 gAndharvavivAhazuddhiH | vivAhAGgAdInAM zuddhiH vivAhabhedAH 143 dAtRnirNayaH viSakanyAjJAnam 145 mUlajAdInAM phalam 146 vaidhavyAdiyoge vivAhaH samAnakriyAvicAraH " .... .... **** .... ... 0000 9.99 ... .... .... .... ?? " " .... .... 99 147 | yamalavizeSaH pratyudvAhaniSedhaH bhatikUlavicAraH tatra sUtakAdau zAntiH navavadhUpravezaH "" 148 | agnyAdhAnam 149 gRhArambhaprakaraNam diksAdhanam .... 17 150 zaGkunyAsaH durnimittAni .. 151 stambhaH "" Aya: 19 Aho! Shrutgyanam .... .... .... **** 4440 17 1000 19 152 niSiddhagrAhyakASThAni . dvAranirNayaH 153 | gRhaniyamaH grAmadiniyamaH vAstunivezamuhUrtavicAraH 154 | gRhAyurdAyayogAH 155 | gRhapravezaH "" " vAstupUjAvidhiH 156 sUtikAgRhanirmANavidhiH 157 / zayyAlakSaNam 1000 .... .... **** ... **** -400 ... .... BU .... 0.00 .... 6660 8000 .... 17 **** **** 0.00 **** .... 0000 .... 9400 .... pRSThAGka: 157 .... 35 158 159 " " 160 161 162 " 163 164 " 165 166 167 "" 168 99 171 172 173 99 174 175 176 179 180 181 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAH rAjyAbhiSekaprakaraNam yAtrAmakaraNam yAtrAnivRttikAla: yAtrAyAM paJcAzuddhiH panthA rAhuH yAtrAyAM dohadaprakaraNam lagnabalavicAra: pRthagbhAvaphalaM - tatra raviphalam candraphalam bhaumaphalam **** ... *** zrI zivarAjavinirmitajyotirnibandhasya ... 160 ... ... 650 ... ... pratizukrApavAdaH zukrastotram pratizukrapUjAvidhAnam pratizukradAnam yogaprazaMsA yAtrAyAM yogAH budhaphalam guruphalam zukraphalam zani phalam rAhuketuphalam yAtrAyAM samudAyena pRthakphalAni yAtrAyAM lagnAMzaphalam yAtrAyAM prati zukravicAraH .... rAjayogabhaGgaH yAtrAyAmaniSTayogAH yAtrAyAM manovizuddhiH Avazyake yAtrA yAtropayogi mizrakam ... .... ... .... ... .... ... " 188 zrutam 191 | azveGgitam 192 | gajeGgitam "" | svasthAnakRtyam ... 193 nAnAvidhamuhUrtaprakaraNam tatra surapratiSThA ... .... 9030 **** 2006 **** 0000 .... **** ..... pRSThAGkAH viSaNaH 182 | prayANe kartavyAni 183 niyamAH 184 yAtrAyAM prasthAnavidhiH | yAtrAyAM zakunAH " 187 | apazakunAH apazakunavidhAnam .... 99 "" "" 17 .... 194 | vastrArambhaNam 199 | tUlikA 196 | alaMkRtiH dhananikSepaH 197 vipaNiH 17 sevA 198 | vyabhicAraH 99 "" AyuSpuTikarma 199 rasasaMgrahAdi .. 203 saMnyAsaH " Aho! Shrutgyanam vastradhAraNam ... pRthakphalAni vastrakSAlanam dagdhasphuTitavastraphalam .... .... 204 brahmajJAnopadezaH dIkSA .... 205 zrutismRtiprArambhaH " nATyam .... ... **** ..... 200 **** .... .... .... 9000 **** .... ... Bob **** .... .... .... **** .... .... **** .... .... .... **** .... .... .... .... **** .... .... 9846 .... 5 .... 97 ... pRSThAGkAH 207 208 209 211 214 215 " 216 27 27 " 217 218 219 220 " 221 99 222 " " " " "" " 223 " " "" Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaNaH rAjyopakaraNAdIni paNyavikrayaH ..... dharmArambho'bhicAratha saMdhiH vetAlasiddhiH vApIkUpAdyArambhaH vRkSAdhiropaH kRSiH vIjoptiH dhAnyacchedanam dhAnyasaMgrahaH bIja saMgrahaH methI .... **** 69.4 **** dhAnyasthApanam dhAnyaniSkramaNam 9440 6404 **** * .... SPIR RSGO 2014 **** cauryam dravyArpaNam govikrayAdi. azvavikrayAdi nUtanAzvapalyANam pakSikarma sthalAmbuvanacArikarma zatrubandhana puSpaphalottAraNam auSadhaniSpAdan auSadhagrahaNam rogamuktisnAnam sUtikAsnAnam zatabhiSaksnAnaphalam tailAbhyaGgaH 4444 .... **** **** sa 0000 1000 [0-85 .... 64.4 **** *** **** 4644 ***. .... .... 0000 **** .... SPOR .... viSayAnukramaH / pRSThAGka: viSaya: 223 | prathamatrIbhoga: madyArambhaH " 224 gajakarma balakarma 39 " " " 99 225 sUcI ... 226 divyam naukA "" " >> krUram 227 zastranirmANam 11 33 vyAlagrahaNam .... dhanurabhyAsaH | vaidiko bANamantraH 228 smArto bANamantraH 9" khaDgAdilakSaNam " upadarzanam zAntiH dIpikA zaypAdi 23 "9 27 tAmbUlam dIpavidhiH strIsaMbhogaH navAnnabhojanam zastradhAraNam ... abhyAsaH 29 $9 229 pAtram .... maitrI..... Aho! Shrutgyanam 41.0 dAsI " 230 setuH sarvakarma rogamuktidivasAH 231 | durgAdInAM yajanam "" **** .... **** **** BIES **** gan .... -... .... **** **** **** **** **** 14PO .... **** **** **** 4444 Gun **** .... .... ... **** 90.0 **** pRSTha Gka : 231 www. >> 232 99 " " "" " " 233 99 99 99 " 234 ** " " 235 236 99 237 55" 238 17 "9 59 *500 19 239 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayA: bhUSaNa nirmANam maNidhAraNam..... zAntyadhyAyaH tatra gaNDajAtaphalam . gaNDadoSazAntiH abhuktamUlavicAra: mUlasApe jAtaphalam mUlasArpa jAtasyApavAdaH zizumukhadarzanAdarzane mUlazAntiH AzleSAzAntiH jyeSThAzAntiH ekanakSatrajananazAntiH kRSNa caturdazIzAntiH sinIvAlI zAntiH gotrasavavidhiH vyatIpAtAdizAntiH.... sadantotpana zAntiH .... dhaniSThApaJcakavicAraH paJcakazAntiH.... tripuSkarayogaH tripuSkarazAntiH bhAvakASTakam .... pallIpatanaphalam dehAGgaphalAni tithiphalam vAraphalam UPER nakSatraphalam . lagaphalam saraTapatanaphalam zrIzivarAjavinirmitajyotirnibandhasya eac 4064 .... .... .... www. .... viSaNaH pRSTha : 239 (palIzabdaphalam | pallIsaraTayoH zAntiH kAkamaithuna zAntiH kapotazAntiH " 240 | ulUkAdizAntiH madhujAlazAntiH 19 241 | annazAntiH 242 | agnizAntiH ulkAlakSaNam 243 pariveSaNakSam 244 indracApalakSaNam 245 gandharvanagaralakSaNam 246 pratisUryalakSaNam 247 nirvAtalakSaNam 248 digdAhalakSaNam rajolakSaNam .. 19 250 bhUkampalakSaNam 11 253 AdhAnacintA 254 janmAdhyAyaH sUtikAdhyAyaH jAdijJAnam aniSTAdhyAyaH 255 | ariSTAdhyAyaH 19 | kadalIduSTamasazAntiH 99 **** Aho! Shrutgyanam .... 4300 **** 4806 29 251 aGgasphuraNaphalam sadyodRSTilakSaNam 252 | sapanADIcakram " 11. 269 sasyotpattivicAraH 270 jAtakAdhyAyaH -tatra rAzibhedAH 271 grahasvarUpabhedAdhyAyaH..... 273 274 276 277 278 279 280 0454 .... .... 19 100 STAH 255 256 257 13 258 253 262 263 264 265 266 267 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaH / viSaya: pRSAGka: 298 .... ,, .... 300 WWWW :: : 0.00 saMbhogaH pRSTha Gka | viSayAH candrAriSTamaGgaH .... .... 285 praznaprakaraNam niyatAyuH .... .... .... 286 tatrAdo zubhAzubhajJAnam amitAyuH .... .... lagnAdibhAvavicAraH .... AyurdAyavivaraNam .... grahabalAbalam.... .... AyurdAyAnayanam .... dhAtvAdicintA .... dazAvibhAgaH .... bahuprazne vizeSaH .... dazAphalapAkanirdezaH .... lAbhAlAbhavicAraH .... antardazAphalam naSTalAbhavicAraH .... bhAvavicAraH .... garthapRcchA .... .... dhanacintA .... vivAhapRcchA .... sahajacintA .... vivAhe zubhAzubham suhRccintA .... sutacintA .... gamanam .... .... aricintA .... Agamanam .... kalatracintA .... paracakrAgamaH .... mRtyucintA .... yuddhapRcchA .... .... gatijJAnam .... jayaparAjayau .... .... bhAgyacintA .... saMdhivigraho .... .... pharmacintA .... durgabhaGgaH .... AyacintA .... .... .... 293 veSTitadurgabhaGgApacchA .... yayacintA .... paradurgAptipacchA .... habhAvaphalam .... .... ,,: AtmadargapracchA trIjAtakAdhyAyaH anyadurgabhaGgadhRcchA .... rAjayogAdhyAyaH 295 mantrabhedapRcchA rAjayogabhaGgaH .... .... 296 vivAdaH / rAjayoganiNayaH .... .... 297 sevApucchA .... candrayogaH .... AzrayaH .... mlecchayogaH .... nRpadarzanam rAzilagnayoH phalam gauravam .... pravajyAyogaH .... 298 padalAbhapRcchA Aho! Shrutgyanam Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSThAGkAH 316 ..... ..... zrIzivarAjavinirmitajyotirnibandhasyaviSayAH pRSThAGkAH viSayAH adhikAraH .... 311 sATiH .... .... padanirvAhapRcchA anayoH kaH satyaH .... sthAnaprAptiH ___ .... .... , dinacaryA dhAtuvAdaH dhAnyaniSpattiH cauryapRcchA .... subhikSapRcchA.... .... saukhyapRcchA .... durbhikSam bhayapRcchA vRSTipRcchA agnibhayam | kUpapRcchA .... nadIpUraNapRcchA naukA .... kAlavRSTipRcchA rogapRcchA .... .... strIvigrahaH .... roganAzakayogaH .... dhRtAvivAhitApRcchA .... svastho rogI vA .... bandhanapRcchA .... ka mRtyuH .... .... mRtyuyogaH .... .... muktibhaviSyati na vA mRtyubhaGgaH .... .... 314 | kasmAllokAdAgato'yam gataprAptipRcchA rogajJAnam mRtAptipRcchA doSapRcchA .... .... hRtAdivastupRcchA .... nidhipRcchA .... .... coro'yaM na veti pRcchA mRgayA .... ko'yaM nara iti pRcchA bandhamokSau asya ko deza iti pRcchA likhitapRcchA mitraprItipRcchA .... vArtApRcchA ko'zvo vijayIti pRcchA hantuM gamanam.... melakaH abhicAraH vastugrahaNam .... .... yogasiddhiH .... vastuvikrayaH .... .... vidyAbhyAsaH .... krayavikrayamadhye kasmAllAbhaH.... kAvyam vastusaMgrahaNAllAbho'sti na vA. , dIkSA kRtasaMgrahasya vastunaH kadA vikrayaH,, varSe'sminkathaM bhaviSyati .... 316 bhojanam .... ..... .... svamaH Aho! Shrutgyanam Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 viSayAH bhuktiyAnam vATikA .... 20.4 arvapRcchA dezabhaGgapUcchA AyuSpRcchA .... naSTajanma durdine lagnajJAnam cintAmuSTikajJAnam phalakAlanirNayaH svarazAstraprazaMsA svarodayaH tatkAlasvaracintA varNasvaracakram rAzisvaracakram nakSatrasvaracakram mAsasvaracakram dvAdazavArSikasvaracakram .... Rtusvaracakram vArasvaracakram diksvaracakram rAhukAlAnalam candrArkakAlAnalam rikta pUrNacakram kulAkulacakram lohajJAnam kavicakram koTacakram lagnabalam kAlabalam asarnalI bhUmiH .... 2000 9000 0000 0000 : **** .... 0.00 .... ... www. .... .... viSayAnukramaH / pRSThAGkAH viSayAH 323 kSetrapAlI "" pakSabhUmiH 324 kAlabhUmiH bimbabhUmiH ... .... ... ... "" "" " "" vArayoginIcakram 327 | tithikAlaH .... .... 328 | tithiyoginIcakram 329 vAyubhUmiH "" 325 kulikarAhucakram 35 55 39 75 lagnabhUmiH rAhubhUmiH "J yoginI vArakAlaH bhUbalam ghAtacakram dvitIyA vAtavaTI tRtIyA ghAtavaTI ghAtacakram 330 | jAgratsuSuptacakram 39 senAcakram dvandvayuddham 331 churikAyuddham .... .... churikopAstiH .... "" "" .... **** .... Aho! Shrutgyanam mantraH.... "" 332 | vyUharacanA 333 | sUkSmasvaraprakaraNam .... ari tattvaguNAH 335 praznottarAdhyAyaH .... .... .... .... 420 www. aSTakavargapraznottaram. pralayapraznottaram .... **** 08.0 6200 **** ... .... **** B... .... pRSThAGkAH 336 "" "" 7: 55 337 : y, A "" "" 338 "" " 339 35 37 340 77 341 "" "" 342 343 344 "" "" 346 347 348 27 29 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmitajyotirnibandhasya vissyaanukrmH| 11 pRSThAGkAH viSayAH " 363 ..... " viSayAH pRSThAGkAH dAsIjAtakaphalapaznottaram .... 349 janmASTamInirNayaH .... .... 357 svapnapraznottaram .... .... " rAmanavamI .... .... .... AkSepaparihArAH .... .... ,, ekAdazIniNeyaH .... .... ,, kaveH prazaMsA .... .... , nityaikAdazyupavAsaviSayakakarmAbhAve sRSTayutpattiviSayaka vacanAni.... .... .... " AkSepaH .... .... .... 350 kAmyaikAdazIviSayakavacanAni ,, asya parihAraH .... .... ,, zivarAtriniNeyaH .... .... 359 ekakAle bahusaMhAre kiM kAraNam 351 pUrNimAniNeyaH .... .... 360 asyottaram .... .... .... ., AndolananirNayaH ..... yamalayoH ko jyeSThastasyottaram ,, akSayatRtIyAnirNayaH.... jIvAtmanoH ko bhedaH .... 352 parvanirNayaH .... .... rogasnAnAkSepaH .... .... , zrAddhatithinirNayaH .... .... asyottaram .... .... navarAtrapratipanirNayaH .... ravIndroH sthiracaratvaviSayaka mahAnavamInirNayaH .... .... , __ AkSepastatparihArazca .... " vijayAdazamInirNayaH.... .... valapAkAkSepastatparihArazca .... 353 dIpotsavanirNayaH .... yogAkSepastatparihArazca .... holikAnirNayaH .... .... " bhUmAnAkSepastatparihArazca .... , nAgapaJcamI vidhAnam .... .... jyotiHzAstroktaM bhUmAnam .... .. pAraNAhanirNayaH ..... .... brahmANDamAnam .... .... 354 caitrazuklapratipadi kAkapiNDavidhAvaidhavyAdiyoge kathaM vivAhasiddhiH .. nam .... .... .... 370 asya parihAraH .... avaTadhAnyanikSepavidhAnam .... 371 mUkabadhirayormoLyAdisaM- .... caitrazuddhapratipadi vAyuparIkSA.... skArAH .... .... ,, vatsarAdhipapUjA .......... 372 tithinirNayaH .... damanakArpaNam .... .... kAlalakSaNam punadehanam .... ........ 373 sAdhAraNatithinirNayaH .... ,, sApiNDyAdizrAddhaprakaraNam .... " tithiniyamanavAkyAni .... 356 granthasamAptiH .... .... 374 samApteyaM jyotirnibandhasya viSayAnukramaNikA / . 8 - Aho! Shrutgyanam Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aho! Shrutgyanam Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / vedAdyaM yAtamardhendubhAlayugbindu tatpunaH / mIyanatyantamaGgANaM manuryasya namAmi tam || 1 || abhISTaphalado devaH sarvajJaH paramezvaraH / AdadhAtugaNA dhyakSaH sthitiM manasi naH sadA // 2 // tithyAdikAlAvayavasvarUpAM jagatprasU-' tyAdikahetubhUtAm / kAlatrayajJAnavidhAyinIM tAM vande'hamAdyAmiha zAstradevIm // 3 // nAradaH-- brahma''cAryo vasiSTho'trirmanuH paulastyaromazau / marIciraGgirA vyAso nAradaH zaunako bhRguH // 4 // cyavanau yavano gargaH kazyapazca parAzaraH / aSTAdazaite gambhIrA jyotiHzAstraprayojakAH || 5 || varAhamiharAcAryaH zrIpatiH satyabhAskarau / lallaH sUrirbrahmagupto vaidyanAtha reNukaH // 6 // eSAM zAstrANi saMvIkSya sAramadAya yatnataH / taduktavacanaiH kurve phalagranthaM manoramam || 7 || yathaivAropayatyekaM zreyorthI saddbhumaM pathi / satsvArAmeSu zAstreSu tathainAM viddhi matkRtim * || 8 || gargaH - dhUrtadurjanavidveSikRtaghnAnAM kadAcana / na prakAyamidaM zAstraM rahasyaM kevalaM yataH // 9 // tathA ca bhAskaraH - divyaM jJAnamatIndriyaM yadRSibhirbrAhmaM vasiSThAdibhiH pAramparyavazAdrahasyamavanIM nItaM prakAzaM yataH / naitadveSiduruktadurjanadurAcArAcirAvAsinAM syAdAyuH sukRtakSayo munikRtAM sImAmimAmujjhatAm // 10 // iti zrIjyotirnibandhe zAstropanayanAdhyAyaH // atha jyotiHzAstraprazaMsA || ASTiSeNiH - vedeSu vidyAsu ca ye pradiSTA dharmAdayaH kAlavizeSato'rthAH / te siddhimAyAntyakhilAca yena tadvedanetraM jayatIha loke // 1 // mUlasUtre vedeSu vidyAsu ca ye pradiSTA kAlAnupUrvA vihitAzca yajJAH / tasmAdidaM kAlavidhAnazAstraM yo jyotiSaM veda sa veda yajJam || 2 || nAradaH - vinaitadakhilaM zrautasmArta * ga. pustake--gaGgAtoyaM kAcakUpyAdisaMsthaM grAhyaM yadvatadvade ( So'sma ) madIyam (yaH) grantho yasmAvyAsavargAdizAstrapokaM tatsaM nUnamatrAsti nAnyat / / 9 / / 1 ka. ma. mama / 2 kha. javanAcA / 3 ga. to mATharoga / 4 ga. mAyaM pravakSyati / granyaM jyotinibandha khyaM mahAra: zrIzivo nRpaH / 5ga, bedA hi yajJAthamabhipravRttAH kA' | Aho! Shrutgyanam Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmitokarma na sidhyati / tasmAjjagaddhitAyedaM brahmaNA racitaM purA // 3 // yAjJavalkyaHpurANanyAyamImAMsAdharmazAstrAGgamizritAH / vedAH sthAnAni vidyAnAM dharmasya ca caturdaza // 4 // vRddhamanuH--vedopavedavedAGgamImAMsAvedasaMhitAH / purANAni ca dharmasya sthAnAnyAhuH SaDeva hi // 5 // vasiSThaH-kratukriyArtha zrutayaH pravRttAH kAlAzrayAste kratavo niruktAH / zAstrAdamuSmAtkila kAlabodho vedAGgatA mukhyatarA prasiddhA // 6 // chandaH pAdau zabdazAstraM ca vaktraM kalpaH pANI jyotiSaM cakSuSI ca / zikSA ghrANaM zrotramuktaM niruktaM vedasyAGgAnyAhuretAni paT ca // 7 // bhAskaraH-vedacakSuH kiledaM smRtaM jyotiSaM mukhyatA cAGgamadhye'sya tenocyate / saMyuto'pItaraiH karNanAsAdibhizcakSuSA'Ggena hIno na kiMcitkaraH // 8 // tasmAdvijairadhyayanIyametatpuNyaM rahasyaM paramaM ca tattvam / yo jyotiSa veda naraH sa samyagdhAthamokSaM layate yazazca // 9 // vasiSThaH--adhyetavyaM brAhmaNareva tasmAjjyotiHzAstraM puNyametadrahasyam / etadaddhA sabhyagAnoti yasmAdarthaM dharma okSamayaM yazazca // 10 // caturviMzatimate-gaNitAtsidhyate kAlaH kAle tiSThanti devtaaH| varamekAhutiH kAle nAkAle koTisaMmitAH // 11 // atAtAnAgate kAle dAnahomajapAdikam / Upare vApitaM bIjaM tadvadbhavati niSphalam // 12 // manuH-- yajJAdhyayanasaMkrAntizrAddhapoDazakarmaNAm / prayojanaM ca vijJeyaM tattatkAlavinirNayam // 13 // vedAH pramANa smRtayo'parANi tarkAdizAstrANi tthetihaasaaH| satyAbhidhaM jyotiSazAstrametajjJAnaM samastAni samAzrayanti // 14 // varAhaH -- muniviracitamidamiti yaccirantanaM sAdhunA''dhunikakRtam / tulye'rthe'kSarabhedAdamantrake kA vizeSoktiH // 15 // dharaNisutadivasavAro na zubhakRditi pitAmahenoktam / kujadinamaniSTamiti vA ko'tra vizeSo nadevakRte // 16 // ArTiSeNiH-yathA kSArAdisaMtApahemno'dhikatarA dyutiH| tathaiva nUtanopAyaiH zAstraM nirmalatAM vrajet // 17 // varAhaH-yadupacitamanyajanmani zubhAzubhaM tasya karmaNaH prAptim / vyaJjayati zAstrametattamasi dravyANi dIpa iva // 18 // mUlasUtreyathA zikhA mayUrANAM nAgAnAM maNayo yathA / tadvadvedAGgazAstrANAM gaNitaM mUrdhani sthitam // 19 // vyAsaH--yathA kASThamayaH siMho yathA citramayo napaH / tathA vedAdyadhIto'pi jyotizAstraM vinA dvijAH // 20 // apratyakSANi zAstrANi vivAdasteSu kevalam / pratyakSaM jyotiSa zAstraM candrArko yatra sAkSiNau // 21 // cUDAmaNau-gAruDe bhUtavAde ca jyotiSe vaidyake tathA / kAraNaM pratyayastatra na tu zabdavicAraNA // 22 // jyotiSa grahaNaM sAraM gAruDe viSabhakSaNam / zave ghaTa 1 ga. manuSyakRtA'tra mukhyA / 2 ga. degdAH purAgaM / 3 ka. 'NaM zruta / Aho! Shrutgyanam Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| vatI dIkSA kaulike grahanigrahau // 23 // pitAmahaH-purANaM mAnavo dharmaH sAGgo vedacikitsitam / AjJAsiddhAni catvAri na hantavyAni hetubhiH // 24 // jyotirvivaraNe-idamAgamasiddhatvAtpratyakSaphaladarzanAt / mantravatsaMprayoktavyaM na mImAMsyaM kathaMcana // 25 / / ArTiSeNiH- bho budhA''dhunikavipranirmitaM zAstrametaditi mA na jIgaNaH / kevalaM tu yata eva sUribhirbhASitasya mthitaarthsNgrhH|| 26 // manvarthamuktAvalyAm - cAturvaNye trayo lokAzcatvArazcA''zramAH pRthak / bhUtaM bhavyaM bhaviSyaM ca sarva vedAca sidhyati // 27 // pitRdevamanuSyANAM vedacakSuH sanAtanam / taccakSuryotiSa zAstraM divyaM jJAnamatIndriyam // 28 // divyaM jJAnamidaM vipraH zrautasmAtakriyAparaiH / vedavatpaThitavyaM hi karmakAlaprakAzakam // 29 // iti zrIjyotirnibandhe jyotiSaprazaMsAdhyAyaH // atha devajJaprazaMsA // nAradaH - triskandhajJo darzanIyaH zrautasmAtakriyAparaH / nimbhikaH satyavAdI daivajJo daivavisthiraH // 1 // kaumudyAm-vyaktAGkaH phalakAlavitsukRtimAnpUrvAparasmArakaH pATIkuTTakabIjazAstrakuzalaH siddhaantvitpaanyjlH| bhinnAbhinnasavarNanAdiguNane bhUyo mahAnudyamI kSuttRSNAdisahaH sa eva gaNakaH zlAghyo vidA saMsadi // 2 // anyacca- *satsiddhAntavicArajAtakaphalagranthAdizuddhArthavitpraznajJo guNavAnsthiraH paTumatiH saMzuddhacittaH sadA / pATIkuTTakabIjazAstrakuzalaH saGgrAmazAstrAntago dharmiSTho gaNakaH sa bhUmipasabhAyogyaH kalAjJo mataH // 3 // varAha:apradIpA yathA rAtriranAdityaM yathA nabhaH / tathA'sAMvatsaro loko bhramatyandha ivAdhvani // 4 // nAsAMvatsarike deze vastavyaM bhUtimicchatA / cakSubhUto hi yatraiSastatra pApaM na vidyate // 5 // granthatazcArthatazcainaM kRtsnaM jAnAti yo dvijH| agrabhuk sa bhavecchrAddhe pUjitaH paGktipAvanaH // 6 // kRtsnAGgopAGgakuzalaM horAgaNitanaiSThikam / yo na pUjayate rAjA sa nAzamupagacchati / / 7 // vanaM samAzritA ye ca nirmamA nissprigrhaaH| api te paripRcchanti jyotiSAM gatikovidam // 8 // mlecchA hi yavanAsteSu samyakzAstramidaM sthitam / RSivatte'pi pUjyante kiM puna * zloko'yaM kha. ga. pustakayo sti| 1 ka. degke jlnigrho| Aho! Shrutgyanam Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAja vinirmito daivavidvijaH // 9 // caturviMzatimate - aviditvaiva yaH zAstraM daivajJatvaM prapadyate / sa paGktidUSakaH pApo jJeyo nakSatrasUcakaH // 10 // kAlanirNaye -- nakSatrasUcakoddiSTamupavAsaM karoti yaH / sa vrajatyandhatAmisraM sArdhamRkSaviDamvanA // 11 // pRthuyazAH -- nagaradvAri loSTasya yadvatsyAdupayAcitam / AdezastadvadajJAnAmajJaiH satyaM sa manyate // 12 // zrIdharaH - na vetti yo jAtakakarmapaddhatiM na brahmasiddhAntabhavAnapi grahAn / yAtrAvivAhAdiSu kAlasUcako jJeyo'tra mRtyuH khalu tatsvarUpadhRk // 13 // varAhaH - na pratiSiddhaM gamayati vakti na ca praznamapi pRSTaH / nigadati na ca ziSyebhyaH sa kathaM zAstrArthavijjJeyaH // 14 // na tatsahasraM kariNAM vAjinAM vA caturguNam / karoti dezakAlajJo yadeko daivacintakaH // 15 // : - tathA na mAtA hitakRnna pitA na suhadguruH / yadvatsAMvatsaro rAjJAM svayazodharmavRddhaye // 16 // lalaH - - duHsvapradurvicintitaduSprekSitaduSkRtAni karmANi / kSipraM prayAnti nAzaM dRSTrA spRSTvA ca daivajJam // 17 // varAhaH zrutvA tithiM bhagrahavAsaraM ca prApnoti dharmArthayazAMsi saukhyam | ArogyamAyurvijayaM sutAMzca duHsvanAzaM priyatAM ca loke // 18 // bhUpAla: iti zrIjyotirnibandhe daivajJaprazaMsAdhyAyaH // 4 *atha cArAdhyAyaH // atha ravicAra: / tatrA''dau ravicAraH / kazyapaH - athAtaH saMpravakSyAmi ravicAramanuttamam / sUryacAravazAdeva nikhilaH kAlanirNayaH // 1 // varAhaH - AzleSArdhAdakSiNamuttaramayanaM raverdhaniSThAdyam / nUnaM kadAcidAsInoktaM pUrvazAstreSu || 2 || sAMpratama - yanaM savituH karkaTA (TakA ) yaM mRgAditazcaitat / uktAbhAvo vikRtiH pratyakSaparIkSaNairvyAktiH // 3 // satamaskAM (skaM ) parva vinA tvaSTA nAmArkamaNDalaM kurute / sa nihanti sapta bhUpAJjanAMzca zastrAgnidurbhikSaiH // 4 // kazyapaH-trayastrizUdrAhusutAstAmasAkhyAH prakIrtitAH / tAnarkamaNDale dRSTvA varNAkAraiH phalaM vadet // 5 // sUryamaNDalagA : pApA candramaNDalagAH zubhAH / candre'pyaniSTAH khaDgakabandhadhvAGkSasaMnibhAH // 6 // varAhaH - teSAmudaye rUpANyambhaH kaluSaM rajovRtaM vyoma / nagataruzikharAvamadIM sazarkaro mArutazcaNDaH // 7 // RtuviSazatAstaravo dIptA mRgapakSiNI dizAM dAhaH / nirghAtabhUmikampAdayo bhavantyatra * ayamadhyAyo gaM. pustake nAsti / Aho! Shrutgyanam Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / cotpAtAH / / 8 / / na pRthakphalAni teSAM zikhikIlakarAhudarzanaM yadi cet / tadudayakAraNameSAM ketvAdInAM phalaM brUyAt // 9 // yasminyasmindeze darzanamAyAnti sUryavimbasthAH / tasmiMstasminvyasanaM mahIpatInAM parijJeyam // 10 // kSutRNmlAnazarIrA munayo'pyutsRSTadharma saccaritAH / nirmAsavAlahastAH kRcchreNa yAnti paradezam / / 11 / / taskara viluptacittAH pradIrghaniHzvAsamukulitAkSipuTAH / santebhchannazarIrAH zokodbhava vASparUddhadRzaH || 12 || kSAmA jugupsamAnAH svapatiparacakrapIDitA manujAH / svapaticaritaM karma ca purA kRtaM prabruvantyanye // 13 // garbheSvapi niSpannA vArimuco na prabhUtavArimucaH / sarito yAnti tanutvaM kvacitkacijjAyate sasyam // 14 // nAradaH - daNDAkAre kabandhe vA dhvAGkSAkAre'tha kIlake / dRSTe'rkamaNDale vyAdhibhIticaurArgha ( the ) nAzanam // 15 // varAhaH-daNDe narendramRtyurvyAdhibhayaM syAtkabandhasaMsthAne / dhvAGkSe ca taskarabhayaM durbhikSaM kI karkasthe // 16 // nArada::- chatradhvajapatAkAdyairAkAraistimirairghanaiH / ravimaNDalagedhUmasphuliGgairjananAzanam // 17 // sitaraktapItakRSNairvimAdInAmaniSTadam / hanti dvitricaturbhirvA rAjAnyatvaM janakSayam // 18 // UrdhvarbhAnukarestAbhrairnAzayanti ( zaM yAti ) camUpatim ( tiH) / pItairnRpasutaM (taH ) zvetaiH purodhAvitritairjanaiH ( nAH ) / 19 // dhUmrairnRpaM pizaGgeya jalado'dhomukhaiH sadA / udayAstamaye kAle svAsthyaM taiH pANDusaMnibhaiH // 20 // bhAskarastAmrasaMkAzaH zizire kapilo'pi vA / kuGkumAbho vasantata kapilo vA'pi zasyate / / 21 / / ApANDuraH svarNavarNo grISme citro jalAgame / padmodarAbhaH zaradi hemante lohitacchaviH / / 22 / / hemante prAvRSi grISme rogAnAvRSTibhItikRt / pItAbha: kRSNavarNo lohitastu yathAkramAt // 23 // indracApArdhamUrtidbhAnurbhUpavirodhakRt / mayUrapatrasaMkAzo dvAdazAbdaM na varSati // 24 // zazaraktanibhe bhAnau saGgrAmo na cirAdbhavet / candrasya sadRzo yatra cAnyaM rAjAnamAdizet / / 25 / / varAhaH - grISme rakto bhayakRdvarSAsvasitaH karotyanAvRSTim / hemante patio'rkaH karoti nacireNa rogabhayam / / 26 // prAvRTkAle sadyaH karoti vimaladyutirvRSTim / varSAkAle vRSTiM karoti sadyaH zirISapuSpAbhaH // 27 // nAradaH - arkai zyAme kITabhayaM bhasmAbhe zastrato bhayam / chidre'rkamaNDale dRSTe tadA corArdhanAzanam // 28 // ghaTAkRtiH kSudbhayakRtpurahA toraNAkRtiH / chatrAkRtirdezabhayaM khaNDabhAnurnRpAntakRt // 29 // udayAstamaye bhAnorvidyudulkAzaniryadi / tadA 1 kha 'ntaH sannaza / Aho! Shrutgyanam Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmitonRpavadho jJeyastvatha vA rAjavigrahaH // 30 // pakSaM pakSArdhamarkendupariveSTAtva(pAva)harnizam / rAjAnamanyaM kuruto lohitAvRdayAstagau // 31 // udayAstasamaye bhAnuH sthagitaH zastrasaMnibhaiH / ghanaiyuddhaM kharoSTrAdyairdaSTrirUpairbhayapadaH // 32 // varAhaH-kRSNA rekhA savitari yadi hanti tato napaM sacivaH / divasakRtaH pratisUryo jalakududagdakSiNe sthito'nilakRt // 33 // ubhayasthaH salilabhayaM nRpamupari hantyadho janahA // 34 // vasiSThaH-yagrupasUryakamasyAM saMdhyAyAmarghanAzanaM pracuram / kSitipatikalahaH zIghaM salilabhayaM vA bhavennUnam // 35 // varAhaH-amalavapuravakramaNDalaH sphuTavipulAmaladIrghadIdhitiH / avikRtatanuvarNacihnamajjagati karoti zivaM divAkaraH // 35 // iti rvicaarH| atha cndrcaarH| amRtakiraNacAraM kheTacAreSu sAraM vipulanikhilalokAnandadaM sundarIyam / sadasadakhilalokAbhogadaM yatphalaM tatkathitaviSamakAlajJAnadIpaM pravacmi // 1 // nityamadhasthasyendo bhirbhAnoH sitaM bhavatyardham / svacchAyayA'nyadasitaM kumbhasyevA''tapasthasya // 2 // salilamaye zazini ravedIMdhitayo mUrchitAMstamo naizam / kSapayanti darpaNodaravihitA iva mandirasyAntaH // 3 // tyajato'rkatalaM zazinaH pazcAdavalambate yathA zauklyam / dinakaravazAttathendoH prakAzate'dhaH prabhRtyudayaH // 4 // pratidivasamevamarkAtsthAnavizeSeNa zauklyaparivRddhiH / bhavati zazino'parAhe pazcAdbhAge ghaTasyeva // 5 // nAradaH-yAmyazaGgonnatazcandraH zabhado mInameghayoH / saumyonnatoditaH zreSTho nRyuGmakarayostathA // 6 // samo'kSaghaTayoH karkicApayoH zarasaMnibhaH / cApavatkITaharyostu zUlavattaulikanyayoH // 7 // viparItoditazcendardubhikSakalahapradaH / yathokto'bhyuditazcandraH pratimAsaM subhikSakRt // 8 // varAhaH-unnatamISacchRGga nausaMsthAne vizAlatA coktA / nAvikapIDA tasminbhavati zivaM sarvalokasya // 9 // ardhonnate ca lAGgalamiti pIDA tadupajIvinAM tasmin / prItizca ninimittaM manujapatInAM subhikSaM ca // 10 // dakSiNaviSANamonnataM yadA duSTalAGgalAkhyaM tat / pANDyanarezanidhanakududyogakaraM balAnAM ca // 11 // samazazini subhikSakSemavRSTayaH prathamadivasasadRzAH Aho! Shrutgyanam Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / syuH / / daNDavadudite pIDA gavAM nRpazcagradaNDo'tra // 12 // kArmukarUpe yuddhAni bhUbhRtAM jyAyato ( so ) jayasteSAm / sthAnaM yugamiti yAmyottarAyataM bhUmikanpAya || 13 || yugameva yAmyakoTyAM kiMcittuGgaM sapArzvazAyIti / vinihanti sArthavAhAnvRSTezca vinigrahaM kuryAt ||14|| atyucchrAyAdekaM yadi zazino'vAGmukhaM bhavecchraGgam / Avarjitamitya subhikSakAri tadgodhanasyApi / / 15 / / avyucchinnA rekhA samaM tato maNDale ca kuNDAkhye / tasminmANDalikAnAM sthAnatyAgo narapatInAm // 16 // zRGgeNaikenenduM vilInamatha vA'pyavAGmukham gRGgam / saMpUrNa - zRGgaM cAbhinavaM dRSTTaiko jIvitAzyet ||17|| saMsthAnavidhiH kathito rUpANyasmAdbhavanti candramasaH / svalpo durbhikSakaro mahAnsubhikSAvahaH proktaH // 18 // nAradaH - ASADhadvayamUlendradhiSNyAnAM yAmyagaH zazI / agnidastoyacaravanasarpa - `vinAzakRt // 19 // vizAkhAmitrayoryAbhyapArzvayoH pApakRcchazI / madhyagaH pitRdaivatye dvidaivatye zubhottare ||20|| kazyapaH- dhAtRpaitRkayo ryAmyavartI durbhikSakRcchazI / zubhado 'niladhiSNyasya saumyago yAmyaMgo'zubhaH // 21 // vasiSThaH prajApaterbhaM yadi paitRbhaM vA bhinatti candro'ntakaraH prajAnAm / bhAnAM yadA saumyagatastadAnIM janAnurAgaM satataM karoti // 22 // sadA''mayAprItira (ma) tIva duHkhaM karoti yAmyopagatazca bhAnAm / SaT pauSNato dvAdaza raudradhiSNyAtsurAdhipAdvAni nava krameNa // 23 // pUrvAparArdhAparabhAgagendurbhuGkte'khilA vyomacarAstathaiva / pUrvArdhabhugbheSu pateH priyA syAdvivAhitA madhyamabhAgageSu // 24 // parasparaM prema tayornRnAryoH pareSu bhartA vanitApriyaH syAt / jaghanyadhiSNyAni jalezasArpa - raudrendrayAmyAniladaivatAni // 25 // adhyardhadhiSNyAnyaditidvidaivasthirANi zeSANi samAhvayAni / adhyardhadhiSNye'bhyuditaH zazAGkaH karoti dhAnyaM mahadanAzam // 26 // jaghanyabhetyardhamasaMzayena samArdhamanyeSu ca mAsi mAsi / jJAtvaivamevaM maNijIvadhAtumUlorNakarpUrarasAdikAnAm // 27 // artha vadejjyotipikaH prajAnAM samastavastUttamasaMgrahArthe / etAni jAghanyasamAdhikakSaNyatrArdhakANDe viniyojitAni // 28 // nodvAhajanmAdiSu yatra coktaM tatrAbhiji viniyojanIyam // 29 // nAradaH - zukle pipIlikAkAre hAnirvRddhiryavAkRtau / subhikSakRdvizAlenduravizAlo'rghanAzanaH / avAGmukhe zastrabhayaM kalaho daNDasaMnibhe // 30 // 1 kha. jyAyeno jadeg / 2 ka pustaka eva granthAntarIyaH pAThaH- rzvagaH pA / 3 kha "myagaH zu | 1 Aho! Shrutgyanam Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zivarAjavinirmito carAhaH- pratyantAnkunRpAnnihantyuDupateH zRGge kujenA''hate zastrakSudbhayakRdyamena zazije nAvRSTidurbhikSakRt / zreSThAnhanti nRpAnmahendraguruNA zukreNa cAlpAnnRpAjyu yApyamidaM phalaM grahakRtaM kRSNe yathoktAgamaH || 31 bhinnaH sitena magadhAnyavanAnpulindAnnepAlavaGgamarukacchasurASTramadrAn / pAJcAlakaikayakulUtakapauruSAdAnhanyAduzInarajanAnapi saptamAsAn || 32 || gAndhArasauvIrakasindhuvIrAndhAnyAni zailAndraviDAdhipAMzca / dvijAMtha mAsAndaza zItarazmiH saMtApayedvAkpatinA vibhinnaH // 33 // udyuktAnsaha vAhanairnarapatIMstragartakAnmAlavAnkaulindAngaNapuGgavAnatha zivInAyodhyakAnpArthivAn / hanyAtkaurava zuktimatsyanRpatInsajanyamukhyAnapi prAleyAMzuraMsagrahe tanugate SaNmAsamaryAdayA || 34 // yaudheyAnsa - civAnsakauravAnprAgIzAnatha cArjunAyanAn / hanyAdarkajabhinnamaNDalaH zItAMzurdazamAsapIDayA || 35 || magadhAnmathurAMzca pIDayedveNAyAzca taTaM zazAGkajaH / aparatra kRtaM yugaM vadedyadi bhittvA zazinaM vinirgataH || 36 || kSemArogyasubhikSavinAzI zItAMzuH zikhinA yadi bhinnaH / kuryAdAyudhajIvivinAzaM caurANAmadhikena ca pIDAm // 37 // ulkayA yadA zazI grasta eva hanyate / hanyate tadA nRpo yasya janmani sthitaH || 38 || bhasmanibhaH paruSo'ruNamUrtiH zItakaraH kiraNaiH parihInaH / zyAmatanuH sphaTikasphuraNo vA kSuttRDamarAya (?) ca caurabhayAya 39 // zukle pakSe saMpravRddhe vivRddhiM brahma kSatraM yAti vRddhiM prajAzca / hIne hAnistulyatA tulyatAyAmuktaM kRSNe tatphalaM vyatyayena // 40 // yadi kumudamRNAlahAragaurastithiniyamAtkSayameti vardhate vA / avikRtagatimaNDalAMzuyogI bhavati nRNAM vijayAya zItarazmiH // 41 // iti candracAraH // atha kujacAraH / kazyapaH - athAtaH saMpravakSyAmi kujacAramanuttamam / yataH zubhAzubhaM tena cAreNAkhiladehinAm // 1 // nAradaH - saptASTanavamarkSeSu svodayAdvakrite kuje / tadvakramuSNaM tasminsyAtprajApIDA'gnisaMbhavaH || 2 || dazamaikAdaze RkSe dvAdaze vA pratIpage / vakramazrumukhaM tasminsasyavRddhivinAzanam || 3 || kuje trayodaze RkSe vakrite vA caturdaze / vyAlAkhyavakraM tasminsyAtsasyavRddhi raherbhayam || 4 || paJcadaze SoDazarkSe tadvakraM rudhirAnanam / subhikSadbhayaM rogAnkaroti 1 kha. kulautadeg 2 . raggRhe / Aho! Shrutgyanam Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| yadi bhUmijaH // 5 // aSTAdaze saptadaze tadA'simuzalaM smRtam / dasyubhirdhanadhyAnyAdi nazyedbhaume pratIpage // 6 // phalgunyorudito bhaumo vaizvadevapratIpagaH / astagavaturAsyaH lokatrayavinAzakRt // 7 // uditaH zravaNe puSye vakrago nRpahAnidaH / yadigbhe'bhyudito bhaumastadigbhUpavinAzanam // 8 // madhAmadhyagato bhaumastasyAmeva pratIpagaH / avRSTizastrabhayadaH pANDayadezAdhipAntakRt // 9 // vasiSThaH-abhyuditaH pitRdhiSNye tasminneva pratIpagaH kSitijaH / pANDyakSitipatimaraNaM karoti kalaha kSitIzAnAm // 10 // yasmindigdvAranakSatre kSitijo'bhyudayaM gataH / tadigIzasya bhayado yadi tasminpratIpagaH // 11 // nAradaH-pitRdvidaivadhAtRRNAM bhidyecedyogatArakAH / durbhikSaM maraNaM ghoraM karoti yadi bhUmijaH // 12 // triSUttareSu rohiNyAM nairRte zravaNendubhe / avRSTidazvaranbhaumo rohiNIdakSiNe sthitaH // 13 // vasiSThaH-vizAkhAvizvadhiSNyAntaghaNNAM yAmyacaraH kujaH / durbhikSavRSTibhayakRdAhavo bhuvi bhUbhujAm // 14 // varAhaHdakSiNato rohiNyAzcaranmahIjo'nigrahakRt / dhUmAyansazikho vA vinihanyAtpAriyAvasthAn // 15 // nAradaH-bhUmijaH sarvadhiSNyAnAmudaggAmI zubhAvahaH / yAmyago'niSTaphalado bhede bhedakaro nRNAm // 16 // vasiSThaH- meSasiMhavRSacApasaMsthite vakrite kSitisute'tha vA zanau / gonarAzvagajapakSisamUho nAzameti nikhilaM ca dalaM vA // 17 // varAhaH-vipulavimalamUrtiH kiMzukAzokavarNaH sphuTaruciramayUkhastaptatAmraprabhAbhaH / vicarati yadi mArga cottaraM medinIjaH zubhakRdavanipAnAM hArdidazca prajAnAm // 18 // iti kujcaarH|| atha budhcaarH| kazyapaH-athAtaH saMpravakSyAmi budhacAraM samAsataH / udayaM na vrajetsaumyo vinotpAtena sarvadA // 1 // AtaDUvRSTisaGgrAmadurbhikSAnalato bhayam // nAradaHvasuvaiSNavavizvendudhAtRbheSu caranbudhaH / bhinatti yadi tattArAmavRSTivyAdhibhItikRta // 2 // AdipitRbhAnteSu dRzyate yadi candrajaH / tadA durbhikSakalaharogAnAvRSTibhItikRt // 3 // hastAdiSaTsu tArAsu vicarannindunandanaH / kSemaM subhikSamArogyaM kurute pazunandanam // 4 // ahirbudhnyAryamAgneyayAmyabheSu caranyadi / dhAtukSobhaM ca jantUnAM karoti zazinandanaH // 5 // dasravAruNanairRtyarevatISu 1 ka. dave pr| Aho! Shrutgyanam Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmitocaranbudhaH / bhiSakturagavANijyavRttInAM nAzadastadA // 6 // pUrvAtraye caransaumyo yogatArAM bhinatti cet / kSucchakhAmayatoye bhyo bhayadaH pANinAM tadA // 7 / / yAmyAmidhAtRvAyavyadhiSNyeSu prAkRtA gatiH / aizendusArpapitryeSu jJeyA mizrAhRyA gatiH // 8 // saMkSiptA ditibhAgyAyamejyadhiSNyeSu yA gatiH / gatistIkSNAjacaraNAhirbudhnyendrAzvibheSu yA // 9 // yogAntikAntyavizvAmbumUlagasyendujasya ca / ghorA gatiharitvASTravasuvAraNabheSu ca // 10 // indrAmimitramArtaNDabheSu pApAhvayA gatiH / prAkRtAdyAsu gatipUdito vA'stamito'pi vA // 11 // etAvanti dinAnyeva dRzyastAvantyadRzyagaH / catvAriMzatkramAtriMzaddvAviMzadizatirnava // 12 // pazcAdazaikAdazetidivasaiH zazinandanaH / prAkRtAyAM gatau sasyazemArogyasubhikSakRt // 13 // mizrasaMkSiptayormadhyaphalado'nyAsvaniSTadaH // 14 // vasiSThaH--vikalA RjvyanuvakrA vakrA syuoM dhanasya gtibhedaaH| vividhaphalaM tAsu karotyavikalamevaM balIyAMzcet // 15 // zastrabhayAbhayajananI vikalA RjvI ca dehinAM zubhadA / arghavinAzanakarI tvanuvakrA bhUpayuddhadA vakrA // 16 // nAradaH-vaizAkhe zrAvaNe pauSe'pyASADhe'bhyudito budhaH / janAnAM pApaphaladastvitareSu zubhapradaH // 17 // varAhaH-pauSe karoti DamaraM mAghe vAtaM tathA ca candrasutaH / ASADhe rogabhayaM vaizAkhe zrAvaNe ca durbhikSam // 18 // ASADhamAse yadi zuklapakSe somasya putro'bhyudayaM karoti / dezasya bhaGgaM tvatha rASTrabhaGgaM jalasya zoSaM pravadanti tjjnyaaH|| 19 // nAradaH-iSorjamAsayoH zastradurbhikSAgnibhayapradaH / vasiSThaH--ruddhAni saumye'stamite purANi yAnyudgame tAnyupayAnti mokSam / anye tu pazcAdudite vadanti lAbhaM purANAM bhavatIha tajjJAH // 20 // hemakAntiratha vA zukavarNaH sphATikena maNinA sadRzo vA / snigdhamUrtiralaghuzca hitAya vyatyaye na zubhakRcchaziputraH // 21 // iti budhcaarH|| * atha gurucaarH| kazyapaH---athAtaH saMpravakSyAmi gurucAramanuttamam / anena gurucAreNa prabhavAdyabdalakSaNam // 1 // varAhaH--nakSatreNa mahodayamupagacchati yena devapatimantrI / tatsaMjJaM vaktavyaM varSa mAsakrameNaiva // 2 // varSANi kArtikAdInyAgneyAdbhavayAnuyogIni / kramazastribhaM tu pazcamamupAntyamantyaM ca yadvarSam // 3 // nArada:-pIDA Aho! Shrutgyanam Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 11 syAtkArtike varSe rathagomnyupajIvinAm / kSucchastrAgnibhayaM vRddhiH puSpako sumbhajIvinAm // 4 // anAvRSTiH saumyavarSe mRgAkhuzalabhANDajaiH / sarvasasyavadho vyAdhirvairaM rAjJAM parasparam || 5 || nivRttavairAH kSitipA jagadAnandakArakAH / puSTikarmaratAH sarve pauSe'bde'dhvaratatparAH || 6 || mAghe'bde satataM sarve pitRpUjanatatparAH / subhikSaM kSemamArogyaM vRSTiH karSakasaMmatA // 7 // corAzca prabalAH strINAM daurbhAgyaM sujanaH khalaH / kacivRSTiH kacitsasyaM kacidvRddhizca phAlgune||8|| caitre' bde madhyamA vRSTiruttamAnaM sudurlabham / sasyArghavRSTayaH svalpA rAjAnaH kSemakAriNaH // 9 // baizAkhe dharmaniratA rAjAnaH saprajA bhRzam / niSpattiH sarvasasyAnAmadhvarodyuktacetasaH // 10 // vRkSagulma latAdInAM kSemaM sasyavinAzanam / jyaSThe'bde dharmatattvajJAH sanRpAH pIDitAH paraiH // 11 // kacidRSTiH kacidvRddhiH kacitsasyaM na ca kacit / ASADhe'bde kSitIzAH syuranyonyajayakAGkSiNaH // 12 // anekasasyasaMpUrNA suraspardhijanAkulA / pApapAkhaNDihantrI bhUH zrAvaNe'bde virAjitA // 13 // pUrvasasyasya saMpUrtirnAzaM yAtyaparaM tu yat / madhyavRSTirmahatsasyaM nRpANAM samaraM mahat // 14 // abde bhAdrapade loke kSemAkSemaM kvacitkvacit / dhanadhAnyasubuddhizca subhikSamativRSTayaH // 15 // bhavantyAzvayuje varSe saMtuSTAH sarvajantavaH / suvRSTiH sarvasasyAni phalitAni bhavanti ca // 16 // saumyabhAge caranbhAnAM kSemArogyasubhikSakRt / viparItaM gururyAmye madhye carati madhyamam // 17 // pItAgnizyAmaharitaraktavarNo'GgirAH kramAt / vyAdhyagniraNacorAstrabhayakRtprANinAM tadA || 18 || anAvRSTiM dhUmanibhaH karoti surapUjitaH / divA dRSTo nRpavadhaM tvathavA rASTranAzanam // 19 // saMvatsaraH zarIraM syAtkRttikArohiNItyubhe / nAbhistvASADhAdvitayamArdrA hRtkusumaM maghA // 20 // durbhikSAgnimarudbhItiH zarIre krUrapIDite / nAbhyAM tu kSudbhayaM puSpe samyagjJAnaphalakSayaH ||21|| hRdaye sasyanidhanaM zubhaM syAtpIDite zubhaiH / meSarAzigate jIve tvItirmeSavinAzanam || 23 || sasyavRddhiH prajArogyaM vRSTiH karSakasaMmitA / vRSarAzigate jIve zizustrIpazunAzanam || 23 || madhyavRSTiH sasyahAnirnRpANAM samaraM mahat / janAnAM bhItirItizca nRpANAM dAruNaM bhayam // 24 // viprapIDA madhyavRSTiH sasyavRddhistRtIyabhe // 25 // prabhUtapayaso gAvaH sujanAH sukhinaH striyaH / madoddhatAH karkiNIjye sasyavRSTiyutA dharA // 26 // siMharAzigate jIve niHsvA bhUsurasajjanAH / ativRSTibalabhayaM nRpA yuddhe layaM yayuH 27 // jIve kanyAgate puSTA vRSTiH svasthAH kSitIzvarAH / mahotsukAH kSitisurAH svasthAH syurnikhilA janAH // 28 // jIve tulAgate 1 kha. "STirvyA / Aho! Shrutgyanam Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI zivarAjavinirmito sarva dhAtumUlAkulaM jagat / tathA'pi dhAtrI saMkIrNA dhanadhAnyasuvRSTibhiH // 29 // mahoddhatAnAM bhUpAnAM yuddhe janapadakSayaH / atulA dRSTiratyugraM DAmaraM kITage gurau // 30 // jIve cApagate bhItirItirbhUpAvahaM mahat / atulA vRSTiratyugrA pIDA niHsvAH kSitIzvarAH // 31 // azatravo janA dhAtrI pUrNA sasyArghavRSTibhiH / vItarogabhayAH sarve makarasthe surArcite || 32 || suraspardhijanairdhAtrI phalapuSpAvRSTibhiH / saMpUrNA kumbhage jIve tvItirogayutA dharA // 33 // dhAnyArghavRSTiH saMpUrNA kacitkSemaM kacidbhayam / nyAyamArgaratA bhUpAH sarve mInasthite gurau // 34 // vasiSThaH- kundenduzaGkhasphaTikamavAlanIhAramuktAphalasaMnibhAbhaH / evaMvidho devagururjanAnAM zubhapradaH klezanivArakazca // 35 // iti guruvAraH // atha zukracAraH / nArada:- - saumyamadhyamayAmyeSu mArgeSu tritrivIthaya: / zukrasya dasrabhAjjJeyAH paryAyaizca tribhistribhiH // 1 // nAgebhairAvatAzcaiva vRSabhagojaradgavAH / mRgAjadahanAH syustA yAbhyAntA vIthayo nava // 2 // vasiSThaH - atha kathayAmi navAnAM vIthInAM phalAni yAni tAnyadhunA || 3 || nAgavIthivicaranbhRgoH sutaH pazcime dizi ca vRSTinAzakRt // kSemakRtsukhakaro gajavIbhyAmarghavRddhimatulAM karoti saH // 4 // zAlIkSugodhUmayavAdisasyasaMpUrNadhAtrI nitarAM vibhAti / airAvatokSAhvayayozca vIthyoH sthite site saMyati rAjanAzaH // 4 // govIthige daityapurohite bhUrvibhAti nAnAvidhasasyadRSTyA ( hRSTA ) / jaradgavAyAM mRgasaMjJitAyAM madhyAvRSTirmahadAhavaca // 5 // kSitIzasaGgrAmakSitistirI ( matistathe )tirvahnerbhayaM vAribhayaM janAnAm / ajAgnivIthyoratulAgnibhItiH kiMcitkacidvarSati vAsavo'pi // 6 // udagvIbhyAM sa daityejyazvAstagacodito'pi vA / subhikSakRnmadhyavIthyAM samaH syAdyAmyago'zubhaH // 7 // varAhaH --- -bharaNIpUrvavimaNDalamRkSacatuSkaM subhikSakaramAdyam / vaGgAGgamahiSavAhlikakaliGgadezeSu bhayajanakam // 8 // atroditamArohedgraho'paro yadi sitaM tato hanyAt / bhadrAzvazUra senakayodheyakakoTivarSanRpAn // 9 // bhacatuSTayamAdradyaM dvitIyamapi cAmbusasyasaMpattyai / viprANAmazubhakaraM vizeSataH krUra ceSTAnAm // 10 // anyenAtrA''kkAnte mlecchATavikAMzca jIvagomantAn / gonardvanIcazUdrAnvaidehAMzcAnayaH spRzati // 11 // vicaranmaghAdipaJcakamuditaH sasyapraNAzakRcchukraH / kSuttaskarabhayajanano nIconnatisaMka Aho! Shrutgyanam Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| rakarazca // 12 // pitrAdye'vaSTabdho hantyazmakanAvikAzabarazUdrAn / puNDrAparAntyamaulikavanavAsidraviDasAmudrAn // 13 // svAtyAyaM bhatritayaM maNDalametaccaturthamabhayakaram / brahmakSatrasubhikSAbhivRddhaye mitralAbhAya // 14 // atrA''krAnte mRtyuH kirAtabhartuH pinaSTi cekSvAkUn / pratyantAvantyapulindaTakaNAnsaurasenAMzca // 15 // jyeSThAdyaM paJcarsa kSuttaskararogadaM prabAdhayate / kAzmIrAzmakamatsyAnsacArudevImavantI ca // 16 // Arohe'trA''bhIradraviDAmbaSThatrigartasaurASTrAn / nAzayati sindhusauvIrakAMzca kAzIzvarasya vadhaH // 17 // SaSThaM SaNnakSatraM zubhametanmaNDalaM dhaniSThAdyam / bhUridhanagokulAkulamanalpadhAnyaM kacitsabhayam // 18 // atrA''rohe cUlikagAndhArAvantayaH prapIDyante / vaidehavadhaH pratyantayavanezakadAsaparivRddhiH // 19 // aparasyAM svAtyAcaM jyeSThAdyaM cApi maNDalaM zubhadam / pitrAdyaM pUrvasyAM zeSANi yathoktaphaladAni // 20 // jyotiSphalodaye-yAmyASTake'mbudadvAraM tatrAstaM gamite site / bhUrivRSTiyutA dhAtrI sasyavRddhiH prajAyate // 21 // maghAdyaM paJcakaM vAyudvAraM zukre'stamAgate / tatra meghonnatiyutA dyauH payo naiva muJcati // 22 // svAtitraye'stamAyAte dharmadvAraM bhRgoH sute / tatrA''rogyasukhakSemayutAH syurdharmiNo janAH // 23 // jyeSThAcaM paJcakaM dhUlidvAraM tatrAstamAgate / agnikSadbhItiratyantaM vigraho dAruNaH site // 24 // vAsavAzcImaparyantaM kAzcanadvAramIritam / tatrAstamAgate zukre sasyavRddhiH prajAyate // 25 // bhindanagato'nalarka kUlAtikrAntavArivAhAbhiH / avyaktatuGganimnA samA saridbhirbhavati dharitrI // 26 // vasiSThaH-bhinatti rohiNIcakraM zukraH paitRbhatArakam / yadA tadA bhavatyeva kapAlAsthimayI dharA // 27 // dRSTaH samastadivasaM bhayadazvA''mayaH sadA / dinArdha prati dRSTazcetpareSAM balabhedakRt // 28 // nAradaH-pUrvasyAM dizi jaladaH zubhakRtpitRpaJcake / svAtItraye pazcimAyAM samyak zukrastathAvidhaH // 29 // viparIte tvanAvRSTivRSTikRbudhasaMyutaH / kRSNASTamyAM caturdazyAmamAyAM vA yadA sitaH // 30 // udayAstamayaM yAti tadA jalamayI kSitiH / mithaH saptamarAzisthau pazcAtmAgvIthisaMsthitau // 31 // guruzukrAvanAvRSTidurbhikSamaraNapradauM / kujajJajIvaravijAH zukrasyAgre sadA yadi / yuddhAtivAyudurbhikSajalanAzakarAstadA // 32 // pRthakphalAni varAheNoktAni-nihanti zukraH kSitije'grataH prajA hutAzazastrakSudavRSTitaskaraiH / carAcaraM vyaktamathottarApathaM dizo rajolkAdahanaizca pIDayet // 33 // saumyo'stodayayoH puro bhRgusutasyAvasthitastoyakRdrogAnkAmalapittajAMzca kurute puSNAti ca praiSmikAn / Aho! Shrutgyanam Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmitohanyAtmavajitAgnihotrikabhiSagragopajIvyAnhayAnvaizyAngAH saha vAhanainarapatInmadnAti pazcAdizam // 34 // bRhaspatau hanti purasthite bhRgoH sitaM samastaM dvijagosurAlayam / dizaM ca pUrvI karakAsRjo'mbudA gale gado bhUri bhavecca zAradam // 36 // zanaizcare mlecchabiDAlakuJjarAH kharA mhissyo'sitdhaanysuukraaH| pulindazUdrAzca sadakSiNApathAH kSayaM vrajantyakSigado marudbhavaH // 36 // prAvRSi zukraH prAcyA dizi sthito'lpaM jalaM sRjati / dhAnyaM ca bhUri kurute tRNaM ca bahu jAyate tatra // 37 // aparAM niSevamANaH kASThAM zukro jalaM sRjati bhUri / dhAnyaM kurute cAlpaM tRNaM ca bahu jAyate tatra // 38 // udakstho dakSiNastho vA balavAnbhArgavaH sadA / vibalA yAmyagAzcAnye saumyagA balino grahAH // 39 // zikhibhayamanalAbhe zastrakopazca rakte kanakanikaSagore vyAdhayo daityapUjye / haritakapilarUpe zvAsakAsaprakopAH patati na salilaM khAdbhasmarUkSAsitAbhe // 40 // dadhikusumazazAGkakAntibhRtsphuTavikasatkiraNo bRhattanuH / sugatiravikRto jayAnvitaH kRtayugarUpadharaH sitaayH||41|| iti shukrcaarH|| atha zanicAraH // nAradaH-zravaNAnilahastA bharaNIbhAgyabheSu ca / caraJzanaizcaro nRNAM subhikSArogyasasyakRt // 1 // jalezasArpamAhendranakSatreSu subhikSakRt / kSucchastrAvRSTido mUle'hirbudhnyAntyabhayorbhayam // 2 // varAhaH-yadA vizAkhAsu mahendramantrI sutazca bhAnordahanarbhayAtaH / tadA prajAnAmanayo'tighoraH purapradobhe (prabhedo ) gatayorbhamekam // 3 // vasiSThaH-anuktabheSvarkasutaH prajAnAM caraMstadA madhyamavRSTidaH syAt / kITAjapazcAnanakarkaTeSu caraJchaniH kSudbhayadaH prajAnAm // 4 // dRSTerbhayaM kutracidAmayazca tathA'pi jIvanti janAH kathaMcit / kanyAnRyugme ghaTacApasaMsthitaH svakSetrasaMstho'pi zubhapradaH syAt // 5 // vaGgADU-kAzmIrakaliGgagoDasaurASTradezeSvazubhapradaH syAt // 6 // prakSubhyanti kSitIzAH pracalati vasudhA modate dasyuvargo dhIbhraMzo buddhimAjAM janapadaharaNaM citravarSI payodaH / candrAoM mandarazmI grahagaNasahitau vAnti vAtAH pracaNDAzcakrAkAraM samastaM bhramati jagadidaM mInage sUryasUnau // 7 // pRthakphalAni varAheNoktAni--turagaturaGgopacA 1 kha. te sitaH si| Aho! Shrutgyanam Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| raphakavivanAmAtyahA'rkajo'zvigataH / yAmye nartakavAdakageyazakSudranaika( ka ) tihaa|| 8 // bahulAsthe pIDyante saure'gnyupajIvinazca bhUpAzca / rohiNyAM koshlmdrkaashipaanycaalshaakttikaaH||9|| mRgazirasi vatsayAjakayajamAnAryajanamadhyadezAzca / raudrasthe pArataramaThatailakA [ 2 ] rajakacaurAzca // 10 // Aditye pAJcanadapratyantasurASTrasindhusauvIrAn / puSye ghANTikaghauSikayavanavaNikitavakusumAni // 11 // sArpa jalaruhasarpAH pitrye bAhrIkacInagAndhArAH / cUlikapAratavaizyAH koSThAgArANi vaNijazca // 12 // bhAgye rasavikrayiNaH paNyastrIkanyakA mahArASTrAH / AryamNe (maNe) nRpaguDalavaNabhaikSakAmbUni takSazilAH // 13 // haste nApitacAkrikacaurabhiSaksUcikadvipagrAhAH / bandhakyaH kozalakA mAlAkArAzca pIDyante // 14 // citrAsthe pramadAjanalekhakacitrajJacitrabhANDAni / svAtau mAgadhacaradUtasUtapotaplavanaTAdyAH // 15 // aindrAgnyAkhye gartacInakaulUtakuGkumaM lAkSA / sasyAnyatha maJjiSThA kausumbhaM ca kSayaM yAti // 16 // maitre kulUtaTaGkaNakhaSakAzmIrAH samantricakracarAH / upatApaM yAnti janA bhavati vibhedazca mitrANAm // 17 // jyeSThAsu nRpapurohitanRpapUjyajyeSThakulazreNyaH / mUle tu kAzikozalapAJcAlaphalauSadhiyodhAH // 18 // Apye'GgavaGgakozalagirivrajAnmAgadhapuNDramithilAMzca / upatApaM yAnti janA vasanti ye tAmraliptyAM ca // 19 // vaizve caramarkaputrazcarandazArNAnnihanti yavanAMzca / ujjayanIzavarAnpAriyAtrakAnkuntibhojazca // 20 // zravaNe rAjyAdhikRtAnviprAyyAnbhiSak purohitakaliGgAn / vasubhe magadhezajayo vRddhizca janeSvadhikRtAnAm // 21 // sAje zatabhiSaji bhiSakkavizauNDikapadyanItivArtAnAm / Ahirbudhnye nadyo yAnakarAH strI hiraNyaM c||22|| revatyAM rAjabhRtaH krauJcadvIpAzritAH zaratsasyam / zabarAzca nipIDyante yavanAzca zanaizcare carati // 23 // aNDajahA ravijo yadi citraH kSudbhayakRdyadi pItamayUkhaH / zastrabhayAya ca raktasavarNo bhasmanibho bahuvairakarazca // 24 // vaiDUryakAntiramalaH zubhadaH prajAnAM bANAtasIkusumavarNanibhazca shstH| yaM cAtivarNamupagacchati tatsavarNa sUryAtmajaH kSapayatIti munipravAdaH // 25 // mUnya'kaM ca mukhe trINi guhye dve nayane tathA / hRdaye paJca RkSANi vAmahaste caturthakam // 26 // vAmapAdatale trINi dakSiNe trINi vai tathA / catvAri dakSiNe haste janmabhAdravijaH sthitaH // 27 // rogo lAbhastathA hAnilobhaH saukhyaM ca bandhanam / AyAsazceSTA yAtrA ca arthalAbhaH kramAtphalam 1 kha. 'zabalama / 2 ka. tailikaar| Aho! Shrutgyanam Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zrI zivarAjavinirmito // 28 // vakrakRdravijasyeha tadvakraphalamIdRzam / karotyeva samaH sAmyaM zIghrago vyutkramAtphalam // 29 // iti zanicAraH // atha rAhucAraH // varAhaH -- amRtasvAdavizeSAcchinnaziraH kilAsurasyedam / prANairaparityaktaM grahatAM yAtaM vadantyeke ||1|| indvarkamaNDalAkRtirasitatvAtkila na dRzyate gagane / anyatra parvakAlAdvarapradAnAtkamalayoneH || 2 || mukhapucchavibhaktAGgaM bhujaGgamAkAramupadizantyanye / kathayantyamUrtamapare tamomayaM saiMhikeyAkhyam // 3 // yadi mUrtI bhavicArI ziro'thavA maNDalI bhavati rAhuH / / bhagaNArdhenAntarito gRhNAti kathaM niyatacAraH // 4 // aniyatacAraH sa tu cedupalabdhiH saMkhyayA kathaM tasya / pucchAnanAbhidhAno'ntareNa kasmAnna gRhNAti // 6 // athavA bhujagendrarUpaH pucchena mukhena vA saMgRhNAti / mukhapucchAntarasaMsthaM sthagayati kasmAnna bhagaNArdham // 6 // rAhu yadi syAgraste'stamite'thavodite candre / tatsamagatinA'nyena grastaH sUryo'pi dRzyeta // 7 // bhUchAyAM svagrahaNe bhAskaramarkagrahe pravizantInduH / pragrahaNamataH pazcAnendorbhAnozca pUrvArdhe // 8 // vRkSasya svacchAyA yathaikapArzve bhavati dIrghA ca / nizinizi tadvadbhUmerAvaraNavazAddinezasya // 9 // sUryA - tsaptamarAzau yadi codagdakSiNena nAtigataH / candraH pUrvAbhimukhazchAyAmauvIM tadA vizati // 10 // candro'dhasthaH sthagayati ravimambudavatsamAgataH pazcAt / pratidezamatazcitraM dRgviSayAdbhAskaragrahaNam // 11 // AvaraNaM mahadindoH kuNThaviSANastato'rdhasaMchannaH / svalpaM raverya'totastIkSNaviSANo ravirbhavati // 12 // eva suparAgakAraNamuktabhidaM divyadRgbhirAcAryaiH / rAhurakAraNamasminnityuktaH zAstrasadbhAvaH // 13 // yo'sAvasuro rAhustasya varo brahmaNA'yamAjJaptaH / ApyAyanamuparAge dattahutAMzena te bhavitA // 14 // tasminkAle sAMnidhyamasya tenopacaryate rAhuH / yAmyottarA zazigatirgaNite'pyupacaryate'rthena // 15 // na kathaMcidapi nimittairgrahaNaM vijJAyate nimittAni / anyasminnapi kAle bhavantyathotpAtarUpANi // 16 // paJcagrahasaMyogAnna kila grahaNasya saMbhavo bhavati / tailaM ca jale'STamyAM na vicintyamidaM vipAzcadbhiH // 17 // avanatyA'rke grAso digjJeyA valanayAvanatyA ca / tithyavasAnAdvelAkaraNe kathitAni tAni mayA // 18 // zeSo rAhucAro grahaNopayogitvAttatra likhito'sti / iti rAhucAraH // Aho! Shrutgyanam Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / atha ketucAraH / varAhaH-gArgIyaM zikhicAraM pArAzaramasitadevalakRtaM ca / anyAMca bahUndRSTvA kriyate'yamanAkulazcAraH // 1 // darzanamastamayo vA na gaNitavidhinA'sya zakyate jJAtum / divyAntarikSabhaumAstrividhAH syuH ketako yasmAt // 2 // ahutAMze'nalarUpaM yasmiMstatketurUpamevoktam / khadyotapizAcAlayamaNiratnAdIparityajya // 3 // dhvajazastrabhavanataruturagakuJjarAyeSvathA''ntarikSAste / divyA nakSatrasthA bhaumAH syurato'nyathA zikhinaH // 4 // zatamekAdhikamephe sahasrameke vadanti ketUnAm / bahurUpamephameva prAha muni radaH ketum // 5 // yadyeko yadi bahavaH kimane balaM tu sarvathA vAcyam / udayAstamanaiH sthAnaiH sparzerAdhUmitaivarNaiH // 6 // yAvantyahAni dRzyo mAsAstAvanta evaphalapAkaH / mAsairandAni cadetprathamAtpakSatrayAtparataH // 7 // hrasvatanuH prasannaH snigdhastvujuracirasaMsthitaH zuklaH / udito vA'pyabhidRSTaH subhikSasaukhyAvahaH ketuH // 8 // uktaviparItarUpo na zubhakaro dhUmaketurutpanaH / indrAyudhAnukArI vizeSato dvitrizUlo vA // 9 // hAramaNihemarUpAH kiraNAkhyAH paJcaviMzatiH sazikhAH / prAgaparadizo. ddezyA nRpativirodhAvahA ravijAH // 10 // zukavadanabandhujIvakalAkSAkSatajopamA hutAzasutAH / AgneyyAM dRzyante tAvantaste'pi zikhibhayadAH // 11 // vakrazikhA mRtyusutA rUkSAH kRSNAzca te'pi tAvantaH / dRzyante yAmyAyAM janamarakAvedinaste ca // 12 // darpaNavRttAkArA vizikhAH kiraNAnvitA dharAtanayAH / kSudbhayadA dvAviMzatiraizAnyAmambutailanibhAH // 13 // zazikiraNahimakundakumudakusumopamAH sutAH zazinaH / uttarato dRzyante trayaH subhikSAvahAH zikhinaH // 14 // brahmasuta eka eva trizikho vaNastribhiryugAntakaraH / aniyatadiksaMprabhavo vijJeyo brhmdnnddaakhyH|| 15 // zatamabhihitamekasametamekena virahitA'nyasmAt / kathayiSye ketUnAM zatAni nava lakSaNaiH spaSTaiH // 16 // saumyezAnyorudayaM zukrasutA yAnti cturshiityaakhyaaH| vipulasitatArakAste snigdhAzca bhavanti tIvraphalAH // 17 // snigdhA prabhAsametA vizikhAH SaSTiH zanaizcarAGgaruhAH / atikaSTaphalA dRzyAH sarvatrate kanakasaMjJAH // 18 // vikacA nAma gurusutAH sitaikatArAH zikhAparityaktAH / paSTiH paJcabhiradhikA snigdhA yAbhyAzritAH pApAH // 19 // nAtivyaktAH sUkSmA dIrghAH zuklA yatheSTadinabhavAH / budhajAta ( sta) skarasaMjJAH pApaphalAstvekapazcAzAt // 20 // kSatajA 1 ka. "na phalaM / 2 kha. varatanupra ! Aho! Shrutgyanam Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zivarAjavinirmito nalAnurUpAstrizUlatArAH kujAtmajAH SaSTiH / nAmnA ca kaumAste saumyAzA - saMsthitAH pApAH / / 21 / / triMzatryadhikA rAhoste tAmasakIlakA iti khyAtAH / ravizazigA dRzyante teSAM phalamarkacAroktam // 22 // viMzatyadhikamanyacchatamagnervizvarUpasaMjJAnAm | tIvrAnalabhayadAnAM jvAlAmAlAkulatanUnAm || 23 // zyAmAruNA vitArAzcAmararUpA vikIrNadIdhitayaH / aruNAkhyA vAyoH saptasaptatiH pApadAH puruSAH || 24 || puJjanikAzAgaNakA nAma prajApateraSTau / dve ca zate caturadhike caturasrA brahmasantAnAH || 25 || kaGkA nAma varuNajA dvAtriMzadgulmasaMsthAnAH / zazivatprabhAsametAstItraphalAH ketavaH proktAH || 26 / / SaNNavatiH kAlasutAH kabandhasaMjJAH kabandhasaMsthAnAH / caNDAbhayapradAH syurvirUpatArAzca te zikhinaH / / 27 / / zuklavimalaikatArA nava vidizAM ketavaH samutpannAH / evaM ketusahasraM vizeSameSAmato vakSye // 28 // udagAyato mahAn snigdhamUrtiraparodayI sAketuH / sadyaH karoti marakaM subhikSamapyuttamaM kurute ||29|| talakSaNo'sthiketuH saM tu rUkSaH kSudbhayAvahaH / kathitaH snigdhastAdRkprAcyAM zastrAkhyo DamaramarakAya || 30 // dRzyo'mAvAsyAyAM kapAlaketuH sadhUmrarazmizikhaH / prAGnabhasordhvavicArI kSunmarakArogavRSTikaraH // 31 // prAgvaizvAnaramArge zUlAgraH zAvarUkSatAmrArciH / nabhasastribhAgagAmI raudra iti kapAlatulyaphalaH || 32 || aparasyAM calaketuH zikhayA yAmyAyayA'GgulocchritayA / gacchedyathAyathodak tathAtathA dairghyamAyAti // 33 // sapta munInsaMspRzya dhruvamabhijitameva ca prati nivRttaH / nabhaso'rdhamAtramitvA yAmyenAstaM samupayAti // 34 // hanyAtprayAgakUlAdyAvadavantIti puSkarAraNyam / udgapi ca devikAmapi bhUyiSThaM madhyadezAkhyam || 35 // anyAnapi ca sa dezAnkacitkvaciddhanti durbhikSaiH / dazamAsAtphalapAko'sya kaizcidaTAdaze proktaH // 36 // prAgardharAtradRzyo yAmyAyaH zvetaketuranyazca / ka iti yugAkRtirapare yugapattau saptadinadRzyau // 37 // snigdhau subhikSabhayadAvathAdhikaM dRzyate kanakamayaH / daza varSANyupatApaM janayati zastraprakopakRtam // 38 // zveta iti jaTAkAro rUkSaH zyAmo viyatribhAgagatiH / vinivartate'pasavyaM tribhAgazeSAH prajAH kurute // 39 // AdhUmrayA tu zikhayA darzanamAyAti kRttikAsaMsthaH / jJeyaH sa razmiketuH zvetasamAnaM phalaM dhatte // 40 // dhruvaketuraniyatagatiH pramANavarNAkRtirbhavati viSvak / divyAntarikSabhaumo bhavatyayaM snigdha iSTaphalaH // 41 // senAGgeSu nRpANAM gRhatarudezeSu vA'pi dezAnAm / gRhiNAmupaskareSu ca vinAzinAM darzanaM yAti // 42 // kumuda iti kumudakAntirvAruNyAM prAzikhAmekAm / dRSTaH subhikSamatulaM daza kila varSANi sa karoti // 43 // sakadekayAma 18 Aho! Shrutgyanam Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| dRzyaH susUkSmatAro'pareNa maNiketuH / RjvI zikhA'sya zlakSNA stanodgatA kSIradhAreva // 44 // udayanneva subhikSaM caturo mAsAnkarotyasau sArdhAn / prAdu rbhAvaM prAyaH karoti ca kSudrajantUnAm // 45 // jalaketurapi ca pazcAsnigdhazikhayA pareNa connatayA / navamAsaM sa subhikSaM karoti zAnti ca lokasya // 46 // jalaketurekarAtraM dRzyaH prAk sUkSmatArakaH snigdhaH / harilAGlopamayA pradakSiNAvartayA zikhayA // 47 // yAvantaH (taH) sumuhUrtAndarzanamAyAti nirdizenmAsAn / tAvadatulaM subhikSaM rUkSaH prANAntikAnrogAn // 48 // apareNa padmaketurmaNAlagoro bhavenizAmekAm / sapta karoti subhikSaM varSANyatiharSayuktAni // 49 // Avarta iti nizAghe svyshikhorunnnibho'pro'snigdhH| yAvatkSaNAnsa dRzyastAvanmAsAnsubhikSakaraH // 50 // pazcAtsaMdhyAkAle saMva" nAma taamrshikhH| Akramya viyaJyaMzaM zUlAgrAvasthito raudraH // 51 // yAvata eva muhUrtAndRzyo vINi hanti tAvanti / bhUpAJchastranipAtairudayakSaM cApi pIDayati // 52 // ye zastAstAnhitvA ketubhirAdhUmite'tha vA spRSTe / nakSatre bhavati vadho yeSAM rAjJAM pravakSye tAn // 53 // gaganArdhacArI ( caraH) sadyaH pradhAnadezAnvinAzayatyacirAt / sakalagaganAnucArI trailokyavinAzanaH ketuH // 54 // azvinyAmazvapati bharaNISu kirAtapArthivaM hanyAt / bahulAsu kaliGgezaM rohiNyAM sUrasenapatim // 55 // auzInaramapi saumye jalajAJjIvAdhipaM tathA''Asu / Aditye'zmakanAthaM puSye magadhAdhipaM hanti // 56 // asikezaM bhaujaGga pitrye'Gga pANDyanAthamapi bhAgye / aujjayinIkamAryamNe sAvitre daNDakAdhipatim // 57 // citrAsu kurukSetrAdhipasya maraNaM samAdizetprAjJaH / kAzmIrakakAmbojau nRpatI prAbhaJjane na staH // 58 // ikSvAkuralakanAthazca hanyate yadi bhavedvizAkhAsu / maitre pauNDrAdhipatijyeSThAsvatha sArvabhaumavadhaH // 59 // mUle tu madrakapatirjaladeve kAziko maraNameti / yaudheyakArjunAyanazibicaidyA vaizvadeve ca // 6 // hanyAtkaikayanAthaM pAJcanadaM siMhalAdhipaM vaGgam / naimiphnapaM kirAtaM zravaNAdiSu SaTsu ca krmshH||61|| ulkAbhitADitazikhaH zubhaH zikhI zivaterAbhidRSTo yH| azubhaH sa eva caulAdhrakANasiMhahUNacInAnAm // 62 // namrAyataH zikhizikhAbhimRto yuto vA RkSaM ca yatspRzati tatkathitAMzca dezAn / divyaprabhAvanihatAnsa yathA garutmAnbhuGkte gato narapatiH parabhogibhogAn // 63 // dRSTaH poDaza vAsarAnazubhadaH kaizcitpradiSTaH zikhI sarvArambhaphalaprado hi niyataM caitre'thavA 1 ka. bhavake' / 2 ka. degtaro'bhivRSTo' / Aho! Shrutgyanam Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrIzivarAjavinirmito mAdhave / RkSe yatparibhuktadhUmitahataM dagdhaM zikhAbheditaM tatsarva parivarjya zuddhamaparaM pANigrahe vAstuSu // 64 // iti ketucAraH // athAgastyacAraH barAhaH-bhAnorvartmavighAtavRddhazikharo vindhyAcalaH stambhito vAtApI munikukSibhitsuraripurjIrNazca yenAsuraH / pItvA cAmbunidheH payAMsi vipulA yAmyA ca digbhUSitA tasyAgastyamuneH payodyutikRtazvAraH samArabhyate // 1 // smaraNAdapi pApamapAkurute kimuta stutibhirvaruNAnruhaH / munibhiH kathito'sya yathA'rdhavidhiH kathayAmi tathaiva narendrahitam // 2 // saMkhyAvidhAnAtmatidezamasya vijJAya saMdarzanamAdizejjJaH / taccojjayinyAmagatasya kanyAM bhAgaiH svarAkhyaiH sphuTabhAskarasya || 3 || ISatprabhinne'ruNarazmijAle naize'ndhakAre dizi dakSiNasyAm / sAMvatsarAveditadigvibhAge bhUpo'rdhamurvyA prayataH prayacchet // 4 // kAlodbhavaiH surabhibhiH kusumaiH phalaizca ratnaizca sAgarabhavaiH kanakAmbaraizca / dhenvA vRSeNa paramAnayutaizca bhakSyairdadhyakSataiH surabhidhUpavilepanaizca // 5 // narapatiridama zraddadhAno dadAnaH pavigatagadadoSo nirjitArAtipakSaH / bhavati ca yadi dadyAtsapta varSANi samyagjalanidhirazanAyAH svAmitAM yAti bhUmeH || 6 || dvijo yathAlAbhamupAhatArghaH proti putrAnpramadAtha pautrAn / vaizyazca gA bhUri dhanaM ca zUdro rogakSayaM dharmaphalaM ca sarve || 7 || rogAnkaroti puruSaH kapilastvavRSTiM dhUmro gavAmazubhakRtsphuraNo bhayAya / mAJjiSTarAgasadRzaH kSudhamAhavaM ca kuryAdaNuzca purarodhamagasatyanAmA // 8 // zAtakumbhasadRzaH sphaTikAbhastarpayanniva mahIM kiraNAyaiH / dRzyate yadi tataH pracurAnA bhUrbhavatyabhayarogajanADhyA || 9 || ulkayA vinihataH zikhinA vA kSudbhayaM makarameva sa dhatte / dRzyate kila sa bhAgyagate'rke rohiNImupagate'stamupaiti // 10 // ityagastyacAraH / atha saptarSicAraH / varAha: - saikAvalI virAjati sasitotpalamAlinI sahAseva / nAthavatIti ca dikpai: kaoNberI saptabhirmunibhiH // 1 // dhruvanAyakopadezAnnarinatavottarA bhramadbhizca / yaizvAramahaM teSAM kathayiSye vRddhagargamatAt // 2 // AsanmaghAsu munayaH Aho! Shrutgyanam Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| zAsati pRthvIM yudhiSThire nRpatau / SaDvikapaJcadvi 2526 yutaH zakakAlastasya rAjyasya // 3 // varSasahasratritayaM zatamekaM saptatirnavAgrA ca / zakakAlaMyutaM mizra kalergataM dharmaputrAttu // 4 // ekaikasminnakSe zataM zataM te caranti varSANAm / prAgudayato'stavivarAjUdayaM tatra saMyuktAH // 5 // pUrve bhAge bhagavAnmarIcirapare sthito vasiSTho'smAt / tasyAGgirAstato'tristasyA''sannaH pulastyazca // 6 // pulahaH kraturiti bhagavAnnAsannAnukrameNa pUrvAdyAH / tatra vasiSThaM munivaramupAzritA'rundhatI sAdhvI // 7 // ulkAzanidhUmAdyairhatA vivarNA virazmayo hsvaaH| hanyuH svaM svaM varga vipulAH snigdhAzca tavRddhayai // 8 // gandharvadevadAnavamantrIpadhisiddhayakSanAgAnAm / pIDAkaro marIciIyo vidyAdharANAM ca // 9 // zakayavanadaradapAratakAmbojAMstAmasAndhanopetAn / hanti vasiSTho'bhihato vivRddhido razmisaMpannaH // 10 // aGgiraso jJAnayutA dhImanto brAhmaNAzca nirdissttaaH| atreH kAntArabhavA jalajAnyambhonidhiH saritaH // 11 // rakSaHpizAcadaityA dAnavabhujaGgAH smRtAH pulastyasya / pulahasya tu mUlaphalaM kratostu yajJAH syjnykRtH||12|| iti sptrssicaarH| atha grahayuddham / varAhaH-yuddhaM yathA yadA vA bhaviSyamAdizyate trikAlajJaiH / tadvijJAnaM karaNe mayA kRtaM sUryasiddhAnte // 1 // viyati caratAM grahANAmuparyuparyAtmasaMsthAnAm / atidUrA dRgviSaye samatAmiva saMprayAtAnAm // 2 // AsannakramayogA dollekhaaNshumrdnaasvyaiH| yuddhaM catuSpakAraM parAzarAyamunibhiruktam // 3 // kecithastamAtre bhaveyuddhaM bAhumAtre samAgamaH / vitastimAtramullekho bhedazcaiva niraalaH // 4 // bhede vRSTivinAzo bhedaH suhRdAM mahAkulAnAM ca / ullekhe zastrabhayaM mantrivirodhaH priyAnatvam // 5 // aMzuvimarde yuddhAni bhUbhujAM zastrarukSudapamardAH / yuddhe cApyapasavye bhavanti yuddhAni bhUpAnAm // 6 // ravirAkrando madhye pauraH pUrve pare sthito yAyI / paurA budhagururavijA nityaM zItAMzurAkrandaH // 7 // ketukujarAhuzukrA yAyina ete grahA hatA hanyuH / AkrandayAyiporA jayino jayadAH svavargasya // 8 // pore poreNa hate paurAH paurAnnRpAnvinimnanti / evaM yAyyAkrando nAgarayAyigrahAzcaiva // 9 // dakSiNadisthaH purupo vepathuraprApya 1 ka. "lyaatmi| Aho! Shrutgyanam Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmito saMnivRtto'NuH | adhirUDho vikRto niSprabho vivarNazca yaH sa jitaH // 10 // uktaviparItalakSaNasaMpanno jayagato vinirdiSTaH / vipulaH snigdho dyutimAndakSiNadikstho'pi jayayuktaH // 11 // dvAvapi mayUkhayuktau vipulau snigdhau samAgame bhavataH / atrAnyonyaprItirviparItAvAtmapakSau // 12 // yuddhaM samAgamo vA yadyavyaktau tu lakSaNairbhavataH / bhuvi bhUbhRtAmapi tathA phalamavyaktaM vinirdezyam // 13 // guruNA jivana bAhlikA yAyino vArtAMzca / zazijena sUrasenakakaliGgazAlvAzca pIDayante ||14|| saureNA''re vijite jayanti paurAH prajAzca sIdanti / koSThAgArabhlecchakSatriyatApazca zukrajite || 15 || bhaumena hate zazije vRkSasaritApasAzmaka narendrAH / uttaradikasthAH kratudIkSitAca saMtApamAyAnti // 16 // guruNA budhe jite mlecchazUdra caurArthayuktapaurajanAH / traigarta pArvatIyAH pIDayante kampate ca mahI // 17 // ravijena budhe dhvaste nAvikayodhAbjadhenugarbhiNyaH / bhRgu NA'gnizastrakopAH sasyAmbudayAyividdhasaH || 18 || jIve zukrAbhihate kulUtagAndhArakaikayA madrAH / zAlvA vatsA vaGgA gAvaH sasyAni nazyanti // 19 // bhaumena jite jIve madhyo dezo narezvarAH gAvaH / ravijenacArjunAya navasAtiyaudheyaziviviprAH // 20 // zazitanayenApi jite bRhaspatau mlecchasatyazastrabhRtaH / upayAnti madhyadezazca saMkSayaM yacca bhaktiphalam // 21 // zukre bRhaspatihate yAyI zreSTho vinAzamupayAti / brahmakSatravirodhaH salilaM ca na vAsavastyajati // 22 // kozalaka kaliGgavaGgA vatsA matsyAzca madhyadezayutAH / mahatIM vrajanti pIDAM napuMsakAH sUrasenAca || 23 || ravijena site vijite gaNamukhyAH zastrajIvinaH kSatram / jaladAzca nipIDyante sAmAnyaM bhaktiphalamanyat || 24 || asite hate site vA'rghavRddhirahivihagamAninAM pIDA / kSitijena TaDUgNAndhoNDUkAzivAhlIkadezAnAm || 25 || saumyena parAbhUte mande'GgavaNigvihaGga-pazunAzaH / saMtAyante guruNA strIlA mahiSakarSakAcApi || 26 || ayaM vizeSo'bhihito hatAnAM kujajJavAgIzasitAsitAnAm / phalaM hi vAcyaM grahabhaktito'nyadyathA yathA ghnanti hatAH svabhaktiH // 27 // 1 iti grahayuddham // 22 atha candragrahasamAgamaH // varAha: : - bhAnAM yathAsaMbhavamuttareNa yAto grahANAM yadi vA zazAGkaH / pradakSiNaM tacchubhadaM nRpANAM yAmyena yAte na zubhaM zazAGke // 1 // candramA yadi kujasya Aho! Shrutgyanam Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotinivndhH| yAtyudak pArvatIyavalazAlinAM jayaH / kSatriyAH pramuditAH samAyino bhUridhAnyamudittA vasundharA // 2 // uttarataH svasutasya zazAGkaH paurajayAya subhisakarazca / sasyacayaM kurute janahArdI kozacayaM ca narAdhipatInAm // 3 // bRhaspateruttarage zazAGke pauradvijakSatriyapaNDitAnAm / dharmasya dezasya ca madhyamasya vRddhiH subhikSaM muditAH prajAzca // 4 // bhArgavasya yadi yAtyudak zazI kozayuktagajavAjivRddhidaH / yAyinAM ca vijayo dhanuSmatAM sasyasaMpadapi cottamA tadA // 5 // ravijasya zazI pradakSiNaM yadi kuryAtpurabhUbhRtAM jayaH / zakabAlikasindhupalhavAH sukhabhAjo yavanaiH samanvitAH // 6 // yeSAmudaggacchati bhagrahANAM prAleyarazminirupadravazca / tadravyapauretarabhaktidezAnpuSNAti yAmyena nihanti tAMzca // 7 // zazini phalamudasthe yadgrahasyopadiSTaM bhavati tadapasavye sarvametatpratIpam // iti zazisamavAyaH kIrtito'yaM grahANAM na khalu bhavati yuddhaM sAkamindograhaH // 8 // iti candragrahasamAgamaH // atha grahazRGgATakam // yasyAM dizi dRzyante vizanti tArA grahA raviM sarve / bhavati bhayaM dizi tasyAmAyudhakopardhAtaGgaiH // 1 / / cakradhanuHzRGgagaTakadaNDapuraprAsAdavajrasaMsthAnAH / kSudavRSTikarA loke samarAya ca mAnavendrANAm // 2 // dRzyate yatra khAMze grahamAlA dinakare dinAntagate / tatrAnyo bhavati nRpaH paracakropadravazca mahAn ||shaaysminnRksse kuryaH samAgamaM tajjanAngrahA hanyuH / avibhedinaH parasparamamalamayUkhAH zivAstepAm // 4 // grahasaMvartasamAgamasaMmohasamAjasaMnipAtAkhyAH / kozazcetyeteSAmabhidhAsye lakSaNaM saphalam // 5 // ekaH catvAraH saha paurairyAyino'thavA paJca / sNvto nAma bhavecchikhirAhuyutaH sa saMmohaH // 6 // pauraH paurasameto yAyI saha yAyinA samAjAkhyaH / yamajIvasamAje'nyo yadyAgacchettadA kozaH // 7 // uditaH pazcAdekaH prAkcAnyo yadi sa sNnipaataakhyH| avikRtatanavaH snigdhA vipulAzca samAgame dhanyAH // 8 // samau tu saMvartasamAgamAkhyau saMmohakozau bhayadau prajAnAm / samAjasaMjJe susamAH pradiSTA cairaprakopaH khalu sNnipaate|| 9 // vasiSThaH-catvAraH paJca vA kheTA blinstvekraashigaaH| rAjAhavabhayaM dadyurarghamAmayabhItidAH // 10 // yadA pratIpagau kheTau nRpasaMkSobhadau tadA / pratIpagAstrayo yatra yuddhavRSTibhayapadAH // 11 // rAjAnyatvaM ca kurvanti catvAro yadi Aho! Shrutgyanam Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjadhinirmitocakritAH / pratIpagAH paJca kheTA rAjarASTravinAzadAH // 12 // * akaH sauriH kujaH sauristamaH sauriH kujo guruH| guruH sauriH samAyogo mahInAzAya jAyate ||13||pnyc grahA pranti catuSpadAnvai ghaT ca grahA nanti samastabhUpAn / sapta grahA ghnanti samastadezAnihanti cASTAhakUTayogaH // 14 // tribhiH krUraizcatuHsaunyairekarAzisthitairyadA / grahasaMkalitaM nAma medinyAM rudhiraM bhavet // 15 // ekarAzau yadA yAnti catvAraH paJca khecraaH| plAvayanti mahIM sarvAM rudhireNa jalena vA // 16 // iti grahazRGgATakam / iti zrIjyotirnibandhe cArAdhyAyaH samAptaH / atha mAnaprakaraNam / vasiSThaH-phalAni saMhitoktAni mAnAyattAni yatnataH / siddhAntoktAni tAnyAdau brAhmAdIni pracakSmahe // 1 // pauliza:-brAhmaM daivaM manormAnaM paitraM sauraM ca sAvanam / nAkSatraM ca tathA cAndraM jaivaM mAnAni vai nava // 2 // eSu sAvanasaurakSacAndraH syAtsarvakarmaNAm / siddhiratrAtha varSasya phalaM jaivena gRhyate // 3 // vasiSThaH-mAnaM vidhAtuH khalu nityamAyuHpramANavijJAnavidhau ca kAryam / gIrvANamanvorapi mAnamevaM paitraM ca mAnaM zazinaH pravRttam / / 4 // ziromaNIkhakhAbhradantasAgarai 432000 yugA 4 gni 3 yugma 2 bhU 1 guNaiH / krameNa sUryavatsaraiH kRtAdayo yugAzayaH // 5 // siddhAntasAra-jaladhibhi 4 zca yugai 4 zca caturyugaM zazinagai 71zcaturyugakairmanuH / kRtakubhi 14 manubhizca dinaM vidheriti nizA'bdazatAyurathA''tmabhUH // 6 // ArTiSeNiH-paitAmahamaho devaM yugaM khAbhrAbhrabhU 1000 guNam / sa kalpaH kathyate prAstatrendrAH syuzcaturdaza // 7 // ziromaNau-saMdhayaH syumanUnAM kRtAbdaiH samA AdimadhyAvasAneSu taimishritaiH| syAdhugAnAM sahasraM dinaM vedhasaH so'pi kalpo dhurAtraM tu kalpadvayam // 8 // zatAyuH zatAnanda evaM pradiSTastadAyumahAkalpa ityuktamAyaiH / yato'nAdimAneSa kAlastato'haM na vedavyatra padmodbhavA ye gatAstAn // 9 // tathA vartamAnasya kasyA''yuSo'dha kathaM sArdhavarSASTakaM kecidUcuH / bhavatvAgamaH ko'pi nAsyopayogo grahA vartamAnaghupAtAtprasAdhyAH // 10 // yataH sRSTireSAM dinAdau dinAnte layasteSu * catvAraH zlokAH kha. pustake na santi / 1 ka, dhuyAtma / Aho! Shrutgyanam Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 25 satsveva taccAracintA / ato yujyate kurvate tAnpunarye'pyasatsveSu tebhyo maho namo'stu // 11 // yAtAH SaNmanavo yugAni bha 27 mitAnyanyadyugAGghitrayaM nandAdrInduguNAstathA zakanRpasyAnte kalervatsarAH / godrIndradrikRtAGkanda khanagagocandrAH zakAbdAnvitAH sarve saMkalitAH pitAmahadine syurvartamAne gatAH // 12 // siddhAntasAre svayaMbhUH svarocirmanuzcottamAkhyastatastAmasovApazca / sa vaivasvataH H paJca sAvarNirevaM rucirbhUtiruktAvimau daivavidbhiH // 13 // mArkaNDeyaHzataM hi tasya varSANAM paramityabhidhIyate / paJcAzadbhistathA varSeH parArthamiti kIrtyate // 14 // prathamaM tatparArdha tu yAtaM tanmunisattama / yasyAnte'bhUnmahAkalpaH pAdma ityabhidhIyate || 15 || dvitIyasya parArdhasya vartamAnasya vai dvija / vArAha iti kalpo'yaM prathamaH parikalpitaH || 16 || + nAradaH - grahANAM nikhilazvAro gRhyate sauramAnataH / vRddhervidhAnaM strIgarbha sAvanenaiva gRhyate // 17 // pravarSaNaM meghagarbha nAkSatreNa ca gRhyate / yAtrodvAhavratakSauratithivarSezanirNayaH // 18 // parvavAstUpavAsAdi kRtsnaM cAndreNa gRhyate / gRhyate gurumAnena prabhavAgrabdalakSaNam // 19 // iti mAnaprakaraNam / atha saMvatsaraprakaraNam / jyotiSprakAze--zAkakAlaM bhajetpaSTyA zeSaM syAvyAvahArikaH / pramAthipUrvako'bdastu tuSArakaramAnajaH // 1 // nandAtpaSTiguNairyuktaH 3179 zAlivAhanaka: zakaH / kalergatena hIno'sau tenAGkena zako bhavet / / 2 / / tathA ca vikramaH zAko vedavedAbhrapAvakaiH 3044 | bANarAmamahItulya 135 mantaraM zakayormatam || 3 || zAke kaGgAgnibhUtulye 1361 mAghAdau prabhavo bhavet / kabhrabhUkSmAGga 61101 vargo'bdabhogo'bdAdirbRhaspateH // 4 // zrIpatiH - zakendrakAla: pRthagAkRtighnaH 22 zazAGkanandAzviyuH 4291 sametaH / zarAdrivasvindu1875 hRtaH salabdhaH SaSTyA''tazeSe prabhavAdayo'bdAH // 5 // nAradaH - yugaM syAtpaJcabhirvarSairyugAni dvAdazaiva te / teSAmIzAH kramAjjJeyA viSNurdevapurohitaH // 6 // barAhaH - viSNuH surejyo balabhidbhutAzastvaSTottarAproSThapadAdhipazca / kramAdyugezAH pitRvizvasomazakrAnalAkhyAzvibhagAH pradiSTAH // 7 // saMvatsaro'bhiH parivatsaro'rka + zlokatrayaM ga. pustake nAsti / 1 ga. 'rukto'ntimo' / 4 Aho! Shrutgyanam Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmitoidAdhipaH zItamayUkhamAlI / prajAdhipazcApyanuvatsaraH syAdudvatsaraH zailasutApa. tizca // 8 // vRSTiH samA''dye pramukha dvitIye prabhUtatoyA kathitA tRtIye / pazcAjjalaM muJcati yaccaturtha svalpodakaM paJcamamabdamuktam // 9 // catvAri mukhyAni yugAni teSAM vivindrajIvAnaladaivatAni / catvAri madhyAni ca madhyamAni catvAri cAntyAnyadhamAni vidyAt // 10 // AdyaM dhaniSThAMzamabhipravRtto mAghe yadA yAtyudayaM surejyaH / SaSTayabdapUrvaH prabhavaH sa nAnA prapadyate bhUtahitastadA'bdaH // 11 // paitAmahasiddhAnte-pramAthI prathama varSa kalpAdau brahmaNaH smRtam / tadA'pi SaSTihacchAke zepaM cAndro'tra vatsaraH // 12 // vyAvahArikasaMjJo'yaM kAlaH smRtyAdikarmasu / yojyaH sarvatra tatrApi jaivo vA narmadottare // 13 // ArTiSeNiH-smaretsarvatra karmAdau cAndraM saMvatsaraM sadA / nAnyaM yasmAdvatsarAdau pravRttistasya kIrtitA // 14 // nAradaH-prabhavo vibhavaH zuklaH pramodo'tha prjaaptiH| aGgirAH zrImukho bhAvo yuvA dhAtA tathaiva ca // 15 // Izvaro bahudhAnyazca pramAthI vikramo vRSaH / citrabhAnuH subhAnuzca tAraNaH pArthivo vyayaH // 16 // sarvajitsarvadhArI ca virodhI vikRtiH khrH| nandano vijayazcaiva jayo manmathadurmukhI // 17 // hemalambo vilambazca vikArI zArvarI plavaH / zubhakRcchobhanaH krodhI vizvAvasuparAbhavau // 18 // plavaGgaH kIlakaH saumyaH sAdhAraNa ( No) virodhakRt / paridhAvI pramAdI syAdAnando rAkSaso'nala: // 19 // piGgalaH kAlayuktazca siddhArtho raudradumatI / dundubhI rudhirodgArI raktAkSI krodhanaH kssyH||20|| ' iti saMvatsaranAmAni / atha prabhavAdisaMvatsaraphalAni / kacivRddhiH kaciddhAniH kacidItiH kacidgadaH / tathA'pi modate lokaH prabhavAbde vimtsrH||1|| AnvIkSikyAM ca niratAH saprajAH syuH kSitIzvarAH / karSakAbhimatA vRSTivibhavAbde vivairiNaH // 2 // sakalatrAtmajAnsamyaglAlayantyakhilA jnaaH| amaraspardhinaH zuklavatsare vigatArayaH // 3 // itivyAdhyadi. lokAH kSitIzAH klhotsukaaH| pramodAbde pramodante tathA'pi nikhilA janAH // 4 // kIzAH kacinna vrajantaH svAdhInA hyarghavRSTayaH / evaM tairmodate hokaH prajApatizaradyataH // 5 // atithisvajanaiH sAdhamannaM bobhujyate madhu / 1 kha. gha. syaadiid| Aho ! Shrutgyanam Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| pepIyate kAminIbhiraGgiArobde nirantaram // 6 // zrImukhAbde dugdhapUrNagokarNavalayeva bhUH / sasyapItAmbarA vArigAtrotuGgapayodharA // 7 // syu bhujo bhUbhujebhyaH prabhaJjanathujaH pare / bhAvAbde bhramaNAbdaughAH zAntA bhramaNalocanAH // 8 // yuvAno nikhilA lokAH kSitizcApi phalotkaTA / yUno'jasraM ramayati yuvAbde yuvatIjanaH // 9 // dhAtrI dhAtrIva lokAnAmabhayA ca phlprdaa| dhAtrabde dharaNInAthAH prsprjyotsukaaH|| 10 // IzvarAbde sthirAH kSmezA jagadAnandinI mahI / adhvare niratA viprAH svasvamArgaratAH pare // 11 // bahudhAnyAbde bahubhirdhAnyaiH pUrNA'khilA dharA / gAvaH prabhUtapayaso rAjAnaH syurvivairiNaH // 12 // balAhakA na muJcanti kutracitpracuraM payaH / pramAthyabde vItarAgAstathApi sukhino janAH // 13 // sravanto'virataM svacchaM savanti pracuraM payaH / vikramAbde'khilAH kSmezA vikramAkrAntabhUmayaH // 14 // vividhairannapAnAcaihRSTapuSTAGgatasaH / madonmattAH khilA lokA vaSAbde vapasaMnibhAH // 15 // citritA vasudhA citrapuSpavRSTiphalAdibhiH / citrabhAnuzaraccaiSA bhAti citrAGganA yathA // 16 // bhajante bheSajaM bhuktvA bhUmiM bhUriphalAnvitAm / subhAnuvatsare bhUmirmImabhUpAjivigrahA // 17 // pratarantyuDupopAyaiH sarito'rthAya saMtatam / tAraNAbde tvatulitA hyarthavanto hi jantavaH // 18 // patanti karakopetAH payodhArA nirantaram / pApAdapetamanasaH pArthivAde tu pArthivAH // 19 // dIpyate vasudhA vIrabhaTavAraNavAjibhiH / vyapetavyAdhayaH sarve vyayAbde tu vyayAnvitAH // 20 // gIrvANapUrvagIrvANagarvanirbharacetasaH / sarvajidvatsare sarva urvIzA nanti bhUmipAn // 21 // sarvadhAriNi varSe'smiagadAnandinI dharA / prazAntavairA rAjAnaH prjaapaalnttpraaH|| 22 // virodhaM satataM kurvantyanyonyaM bhUmipAH prajAH / virodhikRdvatsare bhUrbhUrivAridharairvRtA // 23 // vikRtiH prakRtiM yAti prakRtirvikRti tathA / tathA'pi modate lokazcAsminvikRtivatsare // 24 // kharAbde satataM samyag vardhante pazavaH prajAH / rAjAno vilayaM yAnti parasparavirodhinaH // 25 // AnandadA dharA'jasraM prajAbhyaH phalasaMcayaiH / nandanAbde svahAniH syAtkozadhAnyavinAzaitaH // 26 // nazyate vAridhArAbhiH pUrvakRSyakhilaM phalam / rAjabhizcAvaraM sarva vijayAbde jayecchubhiH // 27 // zailodyAnavanArAmaphalairatulitA mahI / jegIyate veNunAdairjayAbde karNahAryalam // 28 // manmathAbde'khilA lokAstatkelirasalo 1 ka. 'bdenapA / 2 kha. gha. 'rodhataH 3 ka. degzakRt Aho ! Shrutgyanam Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrI zivarAjavinirmito pAH / zAlIyavagodhUmairnayanAbhinavA gharA / / 29 / / durmukhAnde'gnirogAH syuH pracurAnaM tathetayaH / rAjAnaH saprajAstuSTA niHsvAste dvijasattamAH || 30 // hemalambe nRpAH sarve parasparavirodhinaH / prajApIDA tvanarghatvaM tathA'pi sukhino janAH // 31 // vilambivatsare rAjavigraho bhUrivRSTayaH / AtaGka-pIDito lokaH prabhUtaM cAparaM phalam // 32 // vikAriNo vikAryabde pittarogAdibhirnarAH / devo varSati saMpUrNa samudrarasanakSitau // 33 // zArvarIvatsare sarvasasyavRddhiranatamA / rAjAno vilayaM yAnti parasparajayecchayA // 34 // calitAcalasaMkAzaiH payodairAvRtaM nabhaH / dIpyante satataM bhUpAH plavAbde plavagA janAH // 35 // rAjate pRthivI sarvA satataM vividhotsavaiH / zubhakudvatsare vRddhiH prajAnAM pazubhiH saha // 36 // zobhane batsare sarvasasyAnAmativRddhayaH / nRpANAM snehamanyonyaM prajAnAM ca parasparam || 37 // api santItayaH krodhinyabde sasyasamRddhayaH / - dampatyorvairamanyonyaM prajAnAM ca parasparam // 38 // samyagvizvAvasAvabde madhyasasyArghadRSTayaH / pracuraM ghorarogAzca nRpA lobhAkulIkRtAH // 39 // parAbhavAbde rAjAnaH prApnuvanti parAbhavam / AmayaH kSudradhAnyAni prabhUtAni suvRSTayaH // 40 // lavaGgAbde sasyahAnizcirarogArditA janAH / madhyavRSTiH kSitIzAnAM virodhazva parasparam // 41 // pracurAH paiMttarogAH syurmadhyadRSTiraherbhayam / kIlakAnde svItibhayaM prajAkSobhaH parasparam // 42 // ativRSTirarogatvaM prajAH syuH svasthacetasaH / saumye'bde satataM sarve zAntavairAH kSitIzvarAH // 43 // sAdhAraNAbde rAjAnaH sukhino gatamatsarAH / majAtha pazavaH sarve dRSTiH karSakasaMmatA // 44 // virodhakRdvatsare tu parasparavirodhinaH / rAjAno madhyamA vRSTiH prajAH svasthA nirantaram / / 45 / / anarthAmayarogebhyo bhItirItirnirantaram / paridhAvini varSe tu nRNAM vRSTizca madhyamA // 46 // nRpakrodho bhavatyugraH prajApIDA tvanarghatA / tathA'pi duHkhaM nA''moti pramAdivatsare jana : || 47 // Anandavatsare sarva jantavaH pazavaH sadA / Anandayanti cAnyonyamanyathA tu kacitkacit // 48 // anantA madhyaphaladA tadadhI zAhavo'nvaham / niSkRpA rAkSasAbde tu rAkSasA iva jantavaH // 49 // analAbde'nalabhayaM madhyavRSTiranarghatA / nRpasaMkSobha saMbhUtA bhUribhIkarabhUmayaH // 50 // piGgalAbde tu satataM dikpUritaghanasvanAm / bhUbhujaH svabhujAkrAntAM bhuJjate bhUsatIM zubhAm // 51 // ativRSTiH kAlayuktavatsare sukhino janAH / santItayo'pi sasthAni saMpUrNAnyanyathA drumAH / / 52 / / siddhArthivatsare 1 ka. "cora" Aho! Shrutgyanam Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 29 bhUSA anyonyasnehakAGkSiNaH / saMpUrNa sasyAmbusudhAM duduhurgA yathA tathA // 53 // anyonyanRpasaMkSobha cauravyAghrAdibhirbhayam / madhyavRSTiranarghatvaM raudrAbde naiva gaurjare // 54 // durmatyabde durmatayo bhavantyakhilabhUmipAH / tathA'pi sukhino lokAH saGgrAme nirjitArayaH || 55 || sarvasasyena saMpUrNA dhAtrI dundubhivatsare / rAjabhiH pAlyate pUrvadezazcauravinAzanam || 56 || Ahave nihatAH sarve bhUpA rogaistathA janAH / tathA'pi te prajIvanti rudhirodgArivatsare // 57 // raktAkSivatsare sasyavRddhirvRSTiranuttamA / prekSante sarvadA'nyonyaM rAjAno raktalocanAH // 58 // krodhanAnde madhyadRSTiH pUrvasasyaM na tu kacit / saMpUrNamitaratsarva sarve krodhaparA janAH || 59 // kArpAsagandhatailekSumadhu sasyavinAzanam / kSIyamANAzvApi narA jIvanti kSayavatsare || 60 || AnandAdirbhavedbrahmA bhAvAdirviSNurucyate / jayAdirjAyate rudro viMzatyA ca kramAdbhavet // 61 // iti saMvatsaraphalam | atha rAjAdInAM nirNayaH / ratnAvalyAm - darzapratipatsandhau caitrAdau yo bhavedvAraH / so'bdapa uktastvaparaiH pratipadi madhyAhnakAle yaH // 1 // bahubhiH kIrtito rAjA raverudayakAlikaH / tatra bhUpadvayaM vRddhau bhUpAbhAvastithikSaye || 2 || caitrasitapratipadi yo vAro'kadaye sa varSezaH / udayadvitaye pUrvo nodayayugale'pi pUrvaH syAt || 3 || darzA - nte'naye'pi ca sa pUrvarAjastadAgamavirodhaH / yasmAccaitrasitAderudayAdbhAnoH pravRttirabdAdeH || 4 || brahmaguptaH -- caitrasitAderudayAdbhAnordinamAsayugakalpAH / sRSTyAdau laGkAyAM samaM pravRttA dine'rkasya // 5 // gargaH - amApratipadoH sandhirmadhyAhnApUrvato yadi / tadA taddinapo rAjA paratazcetparo bhavet || 6 || jyotiSphalodayecaitrasya zuklapratipattithau yo ghAraH sa ukto nRpatistadAbde / meSapravezaH kila bhAskarasya yasmindine syAtsa tu rAjamantrI // 7 // karkapraveze dinapaH sa ukto sasyasya nAtho munibhiH purANai: / ArdrApraveze dinanAtha ukto meghAdhipaH prAktanavipravaryaiH // 8 // tulApraveze'hani yasya vAro rasAdhipo'yaM niyataM pradiSTaH / cApapraveze divasAdhinAtho dhAnyAdhipo vai kathito munIndraiH // 9 // caitrAdimeSacApArdrAtulAkarkadinezvarAH / nRpamantridhAnyatoyara sasasyAdhipezvarAH // 10 // iti rAjAdinirNayaH / Aho ! Shrutgyanam Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zivarAjavinirmito atha rAjaphalam / sUryasya rAjye jalahInatA syAtpayodharANAM mahatI ca pIDA / janasya corAH phalapuSpamalpaM bhavettarUNAM kalaho nRpANAm || 1 || somasya rAjye'khilalokagehe kalyANakAryANi gavAM vivRddhiH / vRSTiH prabhUtA vahusasyasaMpatsaukhyaM jano vindati rogahInaH || 2 || bhaumasya rAjye'gnibhayaM dharitrI sasyena hInA kvaci deva vRSTiH / caurAH prabhUtA manujezvarANAM syAdvigraho'nyonyajayAya nUnam // 3 // budhasya rAjye dhanadhAnyasaMkulaM mahItalaM vRSTiranuttamA ca / janA vivAhotsavaya - jJakAGkSiNaH subhikSamasminbahuvAtavRSTiH || 4 || jIvasya rAjye kanakAmbudhArAvRSTizca gAvo bahudugdhayuktAH / viprAH sadA yajJamahotsavena prahRSTacittAH phalapuSpasaMpat // 5 // zukrasya rAjye saritastaDAgA vApyazca kUpAH paripUrNatoyAH / prabhUtadhAnyaM phalitAca vRkSA gAvaH sudugdhAH sukhinazca lokAH || 6 || mandasya rAjye sakRdeva vRSTirjane gadavorakRtA ca pIDA / nRpA vinAzaM yudhi saMprayAnti durbhikSamugraM phalapuSpahAniH // 7 // 30 atha mantriphalam / sUrye pradhAne jvalitA dharatrI kSudhAbhibhUtaM jagadalpasasyam / mahatA rogabhayaM janAnAM yuddhaM nRpANAmatulaM na vRSTiH // 1 // some pradhAne'bhyudayaM vrajanti prajA mahIzA bahudhA ca vRSTiH / zAlIkSugodhUmagavAM vivRddhiryajJakriyAyAM niratA dvijAH syuH || 2 || bhaume pradhAne kAcadeva vRSTirdhAnyaM maha jvalana - kopaH / syAttaskarANAmanayo'tighoraH prajezvarA yuddhavidhAyinaH syuH // 3 // gr pradhAne kamalekSudugdhagodhUmasaMpatpracurA ca vRSTiH / kIlAladhAnyAni pacelimAni narezvarANAmapi kozavRddhiH || 4 || jIve pradhAne muditAzca sarve lokAH subhikSaM pracuraM vilokya | anarghatA syAdvahusasyasaMpanmahIruhANAmatulA ca vRddhiH // 5 // zukre pradhAne pracurAmbuvarSI surAdhinAthaH sukhinazca sarve / gAvo yathA kAmadughA nRpANAmatIva saukhyaM pracuraM ca dhAnyam || 6 || mande pradhAne 'khilalokapIDA vahnerbharthaM dhAnyavinAzanaM ca / rogAbhibhUtA janatA na pazyetsaukhyaM tathA'sminna tihInavRSTiH // 7 // athAgradhAnyezaphalam / khaNDA vRSTiH sasyahAnirjanAnAM vyAdhiryuddhaM bhUbhujAM dAruNaM ca / corakrIDA Aho! Shrutgyanam Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| dRzyate sasyanAthaH sUryo yasmiMstatra godugdhanAzaH // 1 // sasyaM samargha pracurAmbuvRSTiH sarvANi dhAnyAni pacelimAni / janAzca sarve sukhasaMprayuktAH sasyAdhipo yatra nizAkaraH syAt // 2 // rogAbhibhUtaM jagadasti sarva maharghadhAnyAni na vAri bhUri / vahnabhayaM taskarajaM kacitsyAtsasyAdhinAthe dharaNItanUje // 3 // mahI ca sarvA salilena pUrNA bhayaM vinaSTaM ca sukhI janaH syAt / navAni dhAnyAni phalairyutAni sasyAdhinAtho yadi candrajaH syAt // 4 // AnandayuktA janatA payodAH sudRSTiyuktAH phalapuSpasaMpat / dhAnyAni sarvANi zubhAni yatra sasyAdhinAthaH surarAjamantrI // 5 // rogamuktA nirbhayAH sarvalokAH pacyante vA sarvadhAnyAni nUnam / vRkSAH zazvatpuSpitA bhUrivRSTiH sasyAdhIzo yatra daityendramantrI // 6 // dhAnyakSayaH kozavihInatA syAnarezvarANAmapi mandavRSTiH / hutAzabhItiH pracurAmayaH syAtsasyAdhinAtho'rkasuto yadA syAt // 7 // -~-- ____atha meghezaphalam / divyabhrajAlaM pihitArkamindraH kvacijjalaM varSati mUSakatiH / mahIruhAH puSpaphalairvihInA meghAdhipo yatra. divAkaraH syAt // 1 // nadItaDAgAdiSu bhUritoyamatIva dhAnyaM prabalA janAzca / zAlIkSugovAricarAbhivRddhirmeghAdhipo yatra nizAkaraH syAt // 2 // vAtaH pracaNDo'gnibhayaM janAnAmavRSTibhItyAkulitaM ca dhAnyam / vyAdhiprakopopahatAzca sarve meghAdhipo yatra dhraatnuujH||3|| kRSIzvarAbhISTakRdambuvRSTirmahI latApuSpaphalaiH prapUrNA / astyAmayaH kApi kalinupANAM meghAdhipo yatra himAMzuputraH // 4 // pazcAjalaM bhUri mahezvarANAmanyonyamaitrI kalahaH kacitsyAt / dharmakriyAyAM niratA janAH syurmedhAdhipo yatra surendramantrI // 5 // nityotsavAnanditamAnasAnAM gahe dvijAnAM dhanadhAnyasaMpat / gIrvANanAtho bahuvRSTikartA meghAdhipo yatra ca bhArgavaH syAt // 6 // na kApi vRSTidharaNIzvarANAM kozo'lpakaH zItabhayaM kvacicca / abhUri dhAnyaM pracurAmayazca meghAdhipo yatra raveH sutaH syAt // 7 // atha rasAdhipaphalam / kArpAsatailekSuguDAdikAnAM maharghatA zItabhayaM janAnAm / vApItaDAgAdiSu tucchamambu rasAdhinAtho dinakRyadA syAt // 1 // gAvo bahukSIramabhisravantyo Aho! Shrutgyanam Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmito vatsotsukAH sasyabhujo'tipuSTAH / yajJakriyAyAM niratAca vimA rasAdhinAtho himakRdyadA syAt // 2 // suvarNarUpyAdi nigUDhabhAvaM prayAti kIlAlamatIva tuccham / madhvAjyapUgAdi maharSayuktaM rasAdhinAtho yadi bhUmijaH syAt // 3 // jambUmadhUkAmalakA puSpalatAnikuJjAyabhivRddhiyuktam / kAsAravApItaDadhAnyasaMpadrasAdhipe syAdrajanIzaputre || 4 || cAmIkaraM syAtsulabhaM tathA''jyaM kauzeyakArpAsaguDAmbarANi / sukhena labhyAnyativArivRSTiryadA surejyo rasanAyakaH syAt // 5 // gavAM vivRddhirlavaNekSulAkSAkAMsyAtasI vastraghRtAdikAnAm / samafascia jalasya vRSTI rasAdhipo yatra ca daityamantrI || 6 || nIlIgajorNApaTalohajAtaM samarghatAmeti rasA mahArghAH / balAriralpaM salilaM dadAti rasAdhinArtho'rkasuto yadA syAt // 7 // 32 atha pazcimadhAnyezaphalam / nRpA mitho vigrahakAriNaH syurdhAnyasya toyasya ca naiva vRddhiH / sa janAnAM jvarajA ca pIDA dhAnyAdhipo yatra divAkaraH syAt || 1 || subhikSasaMdarzanajAtaharSAH prajezvarAH kozavivRddhiyuktAH / gAvo bahukSIradudhA bhavanti dhAnyAdhipo yatra nizAkaraH syAt // 2 // vahnerbhayaM vyAdhibhayaM kacicca payovihInA jaladA mahI syAt / phalairna pUrNA viduSAM virodho dhAnyAdhipo yatra dharAtanUjaH // 3 // godhUmazAlIkSuyavAdikAnAM vidvajjanAnAmapi vRddhirasti / vedAbhyAsaratA dvijendrA dhAnyAdhipo yatra himAMzuputraH // 4 // yajJakriyAyAM niratA dvijAH syurgAvo bahukSIrayutA mahiSyaH / subhikSadvarSati devanAtho dhAnyAdhipo yatra surendramantrI // 5 // gRhe gRhe maGgalayajJakArya mahIruhANAM phalapuSpasaMpat / subhikSamuccairbahu varSatIndro dhAnyAdhipo yatra bhRgoH sutaH syAt // 6 // zacIpatirvarSati naiva toyaM vyAdherbhayaM cAsti subhikSamalpam / bhramanti lokAH parito bhayArtA dhAnyAdhipo yatra ca saurirasti // 7 // atha vizvAnayanam / rAmanighne zake saptabhakte muhurdvanazeSaM zaraiH saMyutaM kArayet / pUrvavadRSTirannaM ca zItaM tRNaM cA''tapo mAruto jantuvRddhikSayau vigrahaH // 1 // zAke ca vedaguNite saptabhirbhAgamAharet / zeSaM tu dviguNIkRtya rUpaM caiva tu mizritam // 2 // kSudhA Aho! Shrutgyanam Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| tRpA tathA nidrA Alasyodyama eva ca / zAntiH krodhastathA daNDo bheda iSTastathaiva ca // 3 // tatastu rasaniSpattiH phalaniSpattireva ca / utsAhaH sarvalokAnAM jJAtavyo nizcitaM budhaiH|| 4 // atha prakArAntaram // zAkaH sAgaratADito navahato labdhaM nidhAya kacicchepaM dasahataM zazAGkasahita kSuttRT suSuptiH kramAt / AlasyaM tata udyamazca kathitaH zAntistathA krodhayugdaNDo maitramathotsavazca gaditaH pApaM ca puNyaM tathA ||1||shkaabdN vasubhinighnaM navabhirbhAgamAharet / zeSaM tu dviguNIkRtya tribhiryuktaM ca kArayet // 2 // ugraM rasaH phalotpattivyAdhizca vyAdhinAzanam / sadAcAro'pyanAcAro maraNaM janma eva ca // 3 // dezopadravaH svAsthyaM ca caurakulabhayaM tathA / cauropazamanaM cAgnibhayaM sAnyaM krameNa ca // 4 // trighnaH zAkaH saptabhaktAvaziSTaM dvighnaM yuktaM paJcabhiH syAtkrameNa / Apo dhAnyaM kakSazItoSNavAyurvaddhiAzo vigraho labdhato'pi // 5 // zAkA guruyugrAziyuktaM tena zakAtphalam / tatsaMkhyAko bhaveddharmaH pApaM tannyUnaviMzatiH // 6 // athA''yavyayAnayanam // raveraGgAni 6 candrasya tithayo 15 STau 8 kujasya ca / syAtyaSTi 17 gurorekonaviMzati 19 ratho bhUgoH // 1 // ekaviMzatirAkhyAtA 21 mandasya dazasaMmitAH / rAhodaza 12 varSANi dazAyAH kathitAni ca // 2 // svasvAmivarSAdhipavatsaraikyaM tri 3 naM zarA 5 vyaM tithi 15 bhaktazeSam / AyotthalabdhistriguNArthayuktA tithyApta 15 zeSo vyayasaMjJakaH syAt // 3 // iti saMvatsarAdiprakaraNam / atha mAsaprakaraNam / zrIpatiH--madhustathA mAdhavasaMjJakazca zukraH zucizcAtha nabhonabhasyau / tatheSa arjazca sahaHsahasyau tapastapasyAbiti te krameNa // 1 // nAradaH- yasminmAse 1 ka. "vihAya / Aho! Shrutgyanam Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI zivarAjavinirmito paurNamAsI yena dhiSNyena saMyutA / tannakSatrAhRyo mAsaH paurNamAsI tadAhvayA // 2 // tatpakSau daivapitryAkhyau zuklakRSNau tu tAvubhau / zubhe'zubhe karmaNi ca prazastau bhavataH sadA || 3 || jyotiSprakAze - cAndro darzAvadhirmAsaH sAvanaH khatrivAsaraiH / sauro'rkarAzibhogena nAkSatro vidhubhabhramAt // 4 // vasiSThaH-- sAvanaM syAddinaM bhAnorudayAdudayaM bhavet / tadeva bhUdinaM vArastadezArkodiyAditaH // 5 // bhAskaraH - vezcakrabhogo'rkavarSa pradiSTaM rAtraM tu devAsurANAM tadeva / ravIndroryuteH saMyutiryAvadanyA vidhormAsa etacca pitryaM yurAtram // 6 // gargaH - paurNamAsyavasAnaH syAnmAso daivaRtustathA / darzAnto mAnuSo hoto vindhyAduttarayAmyagI ||7|| pariziSTe - indrAgnI yatra hUyete mAsAdiH sa prakIrtitaH / agnISomo tathA madhyaM mAsAntaH pitRsomakauM || 8 || ASTiSeNa:-- darzAnto vaidiko mAso rAkAntaH smArta ucyate / paurANo harighasrAntaH saura utpattipUrvakaH // 9 // vivAhAdau smRtaH sauro yajJAdau sAvanaH smRtaH / vArSike pitRkArye ca mAsazcAndro vidhIyate // 10 // skAnde - sauramAbhyudaye mAsaM cAndraM tu pitRkarmaNi / yajJe sAvanamityAhurA sarvateSu ca // 11 // |patAmahaH- -AyurdAyavibhAgazca prAyazcittakriyA tathA / sAvanenaiva kartavyA zatrUNAmapyupAsanam // 12 // yathA pANDavaiH kauravANAm / zirAMmaNauvarSAyanartuyugapUrvakamatra saurAnmanAttathA ca tithayastu himAMzumAnAt / yatkRcchrasUtakacikitsitavAsarAdyaM tatsAvanaudyaghaTikAdikamArkSamAnAt // 13 // jyotiSprakAze-- tulAdisaMkramAtpaTTe golau sto dakSiNottarau / tathA kakiMmRgAnpadve yAmyasaumyAyane kramAt // 14 // zrIpatiH - mRgAdirAzidvaya bhAnubhogAtpad cartavaH syuH ziziro vasantaH / grISmazca varSA'tha zaracca tadvaddhemantanAmA kathito'tra SaSThaH // 15 // gRhapravezatridazapratiSThA vivAhacaulavratabandhapUrvam / saumyAyane karma zubhaM vidheyaM yadgarhitaM tatkhalu dakSiNe syAt // 16 // 1 iti mAsaprakaraNam / atha tithiprakaraNam / saMhitApradIpe -- sarvatra kAryeSu zubhAzubheSu pRcchanti lokAstithimeva pUrvam / na kApi yogaM karaNaM grahAnvA tasmAttithermukhyataratvamiSTam || 1 || arkAdvinisRtaH prAcIM yadyAtyaharahaH zazI / taccAndramAna zaistu jJeyA dvAdazabhistithiH // 2 // kramAtithIzA brahmAgrI virizcirviSNuzailaje / vinAyakayamau nAgacandrau skando'rka 16. "stadezA' / 2.ka. 'nmAsAnayA / 3 . kha. ga. "nAva" / Aho! Shrutgyanam Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| vAsavau // 3 // mahezo vasavo nAgadurge daNDadharAdayaH / zivo vizve hariravI kAmaH zarvakalI tataH // 4 // zivo vizve darzasaMjJatithIzAH pitaraH smRtAH / kAmomayoH kecidUcuradhipastu dhanAdhipaH // 5 // jyotiSprakAze-svasvadevapratiSThAyAM mantrasaMgrahaNe tathA / pavitradamanArope grAhyA tattattithirbudhaiH // 6 // zrIpatiH- nandA ca bhadrA ca jayA ca riktA pUrNeti sarvAstithayaH krmaatsyuH| kaniSThamadhyeSTaphalAstu zukle kRSNe bhavantyuttamamadhyahInAH // 7 // vRddhiH sumaGgalapadA ca balA khalA ca lakSmIvatI tvatha yazA paratazca mitrA / tadvaddhalA sumahatI tithirugrakarmA syAddharmiNI pratipadAdi tathaiva nandA // 8 // kramAdhazovatyaparAjayogrA saumyAhvayA paJcadazI tithizca / phalAni nAmnA sadRzAni tAsAM maharSibhinUnamudAhRtAni // 9 // daivajJavallabhe--jJAnAptide karmaNi pauSTike ca dhruve ca zastA pratipatpAdiSTA / vyAyAmazilpauSadhamaGgaleSu yAtrAvivAhAdiSu ca dvitIyA // 10 // bIjoptidAsyAsavasaMprayoge jJeyA tRtIyogravidhau caturthI / mAGgalyakRtyeSu ca paJcamI syAtSaSThI dhruve karmaNi na prayANe // 11 // dhruSaM prayANAbharaNAdikeSu syAtsaptamISTA'khilamaGgaleSu / senAsu yantrAdiSu cASTamISTA pApograsiddhau navamI variSThA / / 12 // dazamyabhISTA gamane pravezamAGgalyakarmasviha pauSTike ca / ekAdazI maGgalasiddhaye ca dhruvakriyAyAM ca mahAnase ca // 13 // dhruve sapANigrahaNe nidhAne syAdvAdazI siddhikarI na yAne / trayodazI karmaNi maGgalAye kSime ca saubhAgyavidhau dhruve ca // 14 // caturdazI siddhikadugrakArye naM tu prayANe na khalu praveze / mAGgalyayajJAdiSu paurNamAsI darzo na zastaH pitRkarma muktvA // 15 // nAradaH-aSTamI dvAdazI SaSTI caturthI ca caturdazI / tithayaH pakSarandhrAkhyA duSTAstA atininditAH // 16 // caturthamanurandhrAntattvasaMjJAstu nADikAH / tyAjyA duSTAsu tithiSu paJcasvapi ca sarvadA // 17 // amAvAsyAM ca navamIM tyaktvA vissmsNjnyitaaH| tithayaH suprazastAH syurmadhyamA pratipatsitA // 18 // darze SaSThayAM pratipadi dvAdazyAM pratiparvasu / navamyAM ca na kurvIta kadAciddantadhAvanam // 19 // SaSThayAM tailaM tathA'STabhyAM mAMsaM kSauraM tithau kaleH / pUrNimAdarzayo rIsevanaM parivarjayet // 20 // vyatIpAte ca saMkrAntAvekAdazyAM ca parvasu / arkabhaumadine SaSThayAM nAbhyaGgo na ca vaidhRtau // 21 // yaH karoti dazamyAM ca snAnamAmalakaiH saha / putrahAnirbhavettasya dvitIyAyAM na saMzayaH // 22 // arthaputrakSayastasya dvitIyAyAM na saMzayaH / amAyAM ca navamyAM ca saptamyAM ca kula 1 ka. kha. gha. svasya dedeg / 2 ka 'myAdayA / 3 ka. suyAtrAdi' / Aho ! Shrutgyanam Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ shriishivraajvinirmitokssyH|| 23 // vasiSThaH- caturdazyaSTamI kRSNA tvamAvAsyA ca pUrNimA / puNyAni paJca parvANi saMkrAntidivasazca yH||24|| zrIpatiH-ekAntarA dinakare tithayo dvitIyApUrvAntyacAdhaTayorghaTakokSayozca / kAjayomithunakanyakayozca kITahayostulAmakarayozca bhavanti dagdhAH // 25 // mAsadagdhAsu tithiSu kRtaM yanmaGgalAdikam / tatsarva nAzamAyAti grISme kusarito yathA // 26 // zrIpatiHAdyAzcatastraH kriyapUrvakANAmeSAM caturNAmiha paJcamI syAt / parA pareSAM paratastathaiva saGkararAzerazubhA tithiH syAt / / 27 // ekasminvAsare tisrastithayaH sA kSayA tithiH / tithiritraye'pyekA tvadhikA dve'tinindite // 28 // gargaH---- sUryodaye yathA tArA vilayaM yAnti khasthitAH / tathA zubhAni karmANi kSayavRddhitithau dhruvam // 29 // doSadvayamidaM jAtu guNairanyairna hanyate / tathA'pi sabale bhAnI lAbhasthe vA tathA vidhau // 30 // nAradaH-titheH paJcadaza bhAgAH kramAtpatipadAdayaH / kSaNasaMjJAstadardhAni tAsAmardhapramANataH // 31 // bhUSAla:kUSmANDaM bRhatI kSAraM mUlakaM panasaM phalam / dhAtrIM ziraHkapAlAntranakhacamatilAni ca // 32 // kSurakarmAGganAsevA pratipatprabhRti: tyajet / upralokagatiprepsurAyuSkAmazca mAnavaH // 33 // iti tithiprakaraNam / atha vAraprakaraNam / zrIpatiH-sUryAditaH zivazivAguhaviSNukendrakAlAH krameNa patayaH kathitA grahANAm / vahnayanbubhUmiharizakrazacIvirizcisteSAM punarmunivaraiH prtidevtaashc||1|| rAhoradhipatiH kAlaH pratyadhIzo bhujaGgamaH / tathA ketozcitraguptaH svayambhUkraSibhiH smRtaH // 2 // raviH sthiraH zItakarazvarazca mahIja ugraH zazijazca mitraH / laghuH surejyo bhRgujo mRduzca zanizca tIkSNaH kathito munIndraH // 3 // puMgrahA jIvasUryArA budhamandau napuMsakau / strIkhagau candrazukrau ca sajalau tau ca kIrtitau // 4 // jIvazukrau tu viprezau kSatriyezau kujoSNagU / jJaH zUdrANAM vizAM candro hyantyaz2AnAM zaniH smRtaH // 5 // nArada:-nRpAbhiSekamAGgalyasevAyAnAstrakarma yat / auSadhAhavadhAnyAdi vidheyaM bhAnuvAsare // 6 // zaGkhamuktAmburajatavRkSekSustrIvibhUpaNam / puSpagItakratukSIrakRSikarmenduvAsare // 7 // viSAgnivandhanasteyasaMdhi 1 kha. 'napatauti / gha. napataudivasAdi / 2 ka. stui / 3 ka. pajhaSayo', 4 ka. yozcamithunAvalayogendrakopyaustu / Aho! Shrutgyanam Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotinibandhaH / vigrahakarSaNam / dhAtvAkarapravAlAdikarma bhUmijavAsare // 8 // nRtyazilpakalAgItalipibhUrasasaMgraham / vivAdadhAtu saMgrAmakarma kuryAdvido'hani // 9 // yajJapauSTikamAGgalyasvarNavastrAdibhUSaNam / vRkSagulmalatAyAnakarma devejyavAsare // 10 // nRtyagItAdivAditrasvarNastrIratnabhUpaNam / bhUpaNyotsavagodhAnyavAjikarma bhRgodine // 11 // trapusIsAyasAzmAdi viSapApAsavAnRtam / sthirakAkhilaM vAstusaMgrahaH saurivAsare // 12 // raktavarNo ravizcandro gauro bhaumastu lohitaH / dUrvAvarNo budho jIvaH pItaH zvetastu bhArgavaH // 13 // kRSNaH sauriH svavAreSu svasvavarNakriyAH zubhAH / yasminvAre tu yatproktaM taddhorAvargayoH zubham // 14 // zrIpatiH - somasaumyaguruzukravAsarAH sarvakarmasu bhavanti siddhidAH / bhAnubhaumazanivAsareSu tu proktameva khalu karma sidhyati // 15 // gargaH-grahasyopacayasthasya vAre kArya prasidhyati / naivApacayasaMsthasya yatnAdapi kRtaM naraiH // 16 // zrIpatiH-vArapravRttiM munayo vadanti sUryodayAdrAvaNarAjadhAnyAm / Urca tathA'dho'pyaparatra tasmAccarArdhadezAntaranADikAbhiH // 17 // carArdhadezAntarayorviyogayogotthayA''nIya palaizca samyak / sUryodayAdUrdhvamRNe dhane'dho vArapravRtti munayo vadanti // 18 // mahezvaraH-horezA ravivarjitodayalavAH paJcendubhibhAjitA nADyo dasrahatA hRtAzca vipayarevaM hi kaizcitsmRtAH / prokto'yaM gaNanAkramo dinapateorezvarANAM budhairtiNDAsphujidinduputrahimakRtsorejyapRthvIsutAH // 19 // ArTiSaNiH-vArapravRtteryA yAtA nADyaH sUryodayAdapi / dvighnAH paJca hRtA horAH svavArAtpUrvavatkramAt // 20 // mANDavyaH-lAkSAkosambhamAJjiTharAge'kaH svarNakAcayoH / bhaumazcandrazca muktAbje shnilohaashmnomtH // 21 // gargaH--lAkSAkausumbhamAjiSTharAge kAJcanabhUSaNe / prazastau bhaumamArtaNDau ravijo lohakarmaNi // 22 // nArada:-abhyakto bhAnuvAre yaH sa naraH klezavAnbhavet / RkSeze kAntimAnbhaume vyAdhiH saubhAgyaminduje / jIve naivyaM site hAnirmande sarvasamRddhitA // 23 // yasya kheTasya yatkarma vAre proktaM vidhIyate // 24 // tallagne tasya horAyAM tasya tatkarma sarvadA / bhUpAlaH-vArastrighno'tra hRcchepe'syaikaH syAdardhayAmakaH / maindavArottare bhAge kuliko yekako nizi // 25 // yupatebhImajIvAbhyAM saMkhyA yA dviguNA bhavet / tatkSaNe kaNTako jIvakuliko'nyo 1 ka. saikaH syA' kha. pa. saikesyA / 2 ka. mandevArotta' kha. mandavArotto bhaume ga. mandevelota 3 ga. vyeyko| Aho! Shrutgyanam Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrIzivarAjavinirmitovikurnizi // 26 // udvegA'mRtanAmA ca rogA lAbhA zubhA valA / kalirnAmAni velAnAM horAvatsUryataH kramAt // 27 // iti vAraprakaraNam / atha yogaprakaraNam / nArada:-yogezA yamaviSNvindudhAtRjIvanizAkarAH / indratoyAhivayarkabhUmirudrAGgatoyapAH // 1 // gaNezarudradhanadatvaSTamitraSaDAnanAH / sAvitrI kamalA gaurI nAsatyau pitaro ditiH // 2 // savaidhatiya'tIpAto mahApAtAvubhau sdaa| parighasya tu pUrvArdha sarvakAryeSu garhitam // 3 // viSkambhe ghaTikAstisro nava vyAghAtavajrayoH / gaNDAtigaNDayoH paT ca zUle paJca na shobhnaaH||4|| nAradaHlikhedUrdhvagatAmekAM tiryagrekhAstrayodaza / tatra khArjurike cakre kathitaM mUrdhni bhaM nyaset // 5 // bhAnyekarekhAgatayoH sUryAcandramasormithaH / ekArgalo dRSTipAtazcAbhijivarjitAni vai // 6 // gaNDe mUlaM mRgaM zUle viSkambhe ca tathA'zvinIm / maitraM peTake'ntime tvASTra vyAghAte ditibhaM nyaset // 7 // vane puSyaM vyatIpAte sArpa ca parighe maghAm / ekArgalaM pataGgandvorekarekhAsthayoyaset // 8 // sAdhyaharSaNazUlAntyagaNDapAtAntasaMsthitam / dhiSNyaM caNDAyudhaM zaivaM zubhakArye vivarjayet // 9 // lallaH-viMzatirdiyutotpattau bhramaNe caikviNshtiH| patane daza nADyastu patite sapta nADikAH // 10 // phalaM lakSaghnamutpattau bhramaNe koTirucyate / patane daza koTyastu patite dAnamakSayam // 11 // sarveSAM puNyakAlAnAM vyatIpAto viziSyate / tatrANumAtraM yaddattaM tadanantaphalapradam // 12 // vinADIbhidazamI rahitaM ghaTikAdvayam / yogaprakaraNe yogAH kramAtte saptaviMzatiH // 13 // iti yogaprakaraNam / atha karaNaprakaraNam / nAradaH-indraH prajApatirmitrastvaryamA bhUrharipriyA / kInAzaH kalirudrAkhyau tithyadhaizAstvahimarut // 1 // bavAdivaNigantAni zubhAni karaNAni SaT / parItA viparItA vA viSTirneSTA tu maGgale // 2 // sthirANi madhyamAnyeSAM neSTe nAgacatuSpade / ratnakoze-kuryAdvave zubhacarasthirapauSTikAni dharmakriyA dvija 1 ga. SaSThenti / 2 ka. kha. gha. 'rgalaH p.| 3 ga. 'ni zubhakarmasu / azubheSu sthirANyeva vi, Aho! Shrutgyanam Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| hitAni ca bAlavAkhye / sidhyanti mitracaraNAni ca kaulavAkhye saubhAgyasaMzrayagRhANi ca taitilAkhye // 3 // kRSibIjagRhAzrayajAni gare vaNije dhruvakAryavaNigyutayaH / na hi viSTikRtaM vidadhAti zubhaM paraghAtaviSAdiSu siddhikaram // 4 // kArya pauSTikamauSadhAni zakunI mUlAni mantrAstathA gokAryANi catuSpade dvijapitUnuddizya kAryANi ca / nAge caiva sudAruNAni haraNaM saubhAgyakarmANyataH kiMstughne zubhapuSTivRddhikaraNaM mAGgalyakarmANi ca // 5 // vasiSThaH-- vadhabandhaviSAgnyastracchedanoccATanAdi yat / turaGgamahiSoSTrAdikarma viSTayAM ca sidhyati // 6 // zrIpatiH- jalazikhizazirakSAzarvakInAzavAyutridazapatikakupsu proktamAsyaM hi viSTeH / niyatamRSibhirAzAsaMkhyayAmaH krameNa sphuTamiha parihArya maGgaleSvetadeva // 7 // daivajJavallabhe manvA 14 STa 8 muni 7 tithya 15 bdhi 4 digru 10 dra 11 tri 3 mitAsu ca / tithiSvAyAti pUrvAdernindyA'gre pRSThataH zubhA // 8 // nAradaH-mukhe paJca gale tvekA vakSasyekAdaza smRtAH / nAbhau catasraH SaT zroNau tisraH pucchAkhyanADikAH // 9 // daivajJavallabhe-mukhe kAryahAnirgale prANanAzo hRdi dravyanAzaH kalirnAbhideze / kaTAvarthavidhvaMsanaM pucchabhAge jayazceti bhadrAzarIre phalaM syAt // 1 // bhRguH-pRthivyAM yAni karmANi zobhanAnyazubhAni ca / tAni sarvANi sidhyanti viSTipucche na saMzayaH // 11 // jyotiSprakAze-caturyukAdazIrAtrau zukle pUrNASTamIdivA / bhadrA tridazamIrAtrI kRSNe hyadrimanau tithau // 12 // saptarSayaH-kramAyAtA'kramAyAtA bhadrA tyAjyA sadA budhaiH / tasyA vaktre matirmadhye hAniH pucche jayo bhaveta // 13 // ArTiSeNiH-bhAni sArdhAbdhayaH sUryAH sArdhagojAH kramotkramAt / kramAdbhadrAsu pucchaM syAdAbhyo nADItrayaM param // 14 // bhadrAGganyAsaghaTikAH paSTitithibhogapakSe nyUnAdhikatve nyUnAdhikA jJeyAH / zrIpatiH-daityendraH samare'mareSu vijiteSvIzaH krudhA dRSTavAnsA kopAtkila nirgatA kharamukhI lAgUlinI ca tripAt / viSTiH saptabhujA mRgendragalakA kSAmodarI pretagA daityatrI muditaiH suraistu kiraNaprAnte niyuktA sadA // 15 // udbaddhodbhaTatarapiNDikA'tikRSNA daMSTrogrA pRthuhanugalladIrghanAsA / kAryanI hutavahalakSamudgirantI vizvAntaH patati samantato'tra viSTiH // 16 // iti karaNaprakaraNam / 1. bhavRSTi / 2 dha. 'cho'dhyAdi / Aho! Shrutgyanam Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zivarAjavinirmito atha nakSatraprakaraNam / jyotiSprakAze - bhezA dasrayamau vahnikendrIzAditayo guruH / bhujaGgapitRyonyAkhyAryamArkatvaSTRvAyavaH // 1 // vahnIndrau mitrazakrau ca rakSo'nyo vizvavaiSNavam / vasvambupAjapAdAhirbudhnyapUpAbhidhAH kramAt || 2 || nAradaH - vastropana - yanakSaurasImantAbharaNakriyAH / sthApanA'zvebhayAnAstra kRSividyAdayo'zvime // 3 // vApIkUpataDAgAdiviSazastrogradAruNam / vilapravezagaNitanikSepA yAmyame zubhAH || 4 || agnyAdhAnAstrazastrograsandhivigrahadAruNAH / saGgrAmaupadhavAditrakriyAH zastAca vahni || 5 || sImantonnayanodvAhavastrabhUSAsthirakriyAH / gajavAstvabhiSekAca pratiSThA brahmabhe zubhAH || 6 || pratiSThAbhUSaNodvAhasImantonnayanakriyAH / kSauravAstu gajAzvoSTRyAtrAH zastA candrabhe || 7 || dhvajatoraNasaGgrAmaprAkArAstrakriyAH zubhAH / saMdhivigrahavaitAnarasADhyA raudrabhe zubhAH // 8 // pratiSThAyAnasImantavastravAstUpanAyanam | kSaurAzvakarmAditi vidheyaM dhAnyabhUSaNam // 9 // yAtrApratiSThAsImantavratavandhapravezanam / karagrahaM vinA sarva karma devejyabhe zubhama // 10 // anRtavyasanadyUtakrodhAstraviSadAhakam / vivadarasavANijyakarma kagjabhe zubham || 11 || kRSivANijyagodhAnyaraNopakaraNAdikam / vivAhanRtyagItAdyaM nikhilaM karma paitRbhe || 12 || vivAdavipazastrAgnidAruNogrAhavAdikam | pUrvAtraye'khilaM karma kartavyaM mAMsavikrayaH // 13 // vastrAbhiSekasImantavivAhavratavandhanam / pravezasthApanAzvebhavAstukarmottarAtraye // 14 // pratiSThodvAhasImantayAnaM vastropanAyanam | kSauravAstvabhiSekAzca bhUSaNaM karma bhAnubhe // 15 // pravezavastrasImantapratiSThAvratabandhanam / tvASTra vAstuvidyAtha kSaurabhUSaNakarma yat / / 16 / / pratiSThopanayodvAhavastrasImantabhUSaNam / vivAhAzvebhakRSyAdi kSaura karma samIrabhe / / 17 / / vastrabhUSaNavANijya vasudhAnyAdisaMgraham / indrAni nRtyagItazilpalekhanakarma ca // 18 // pravezasthApanodvAhavratabandhASTamaGgalam / vastrabhUSaNavAstvartho mitrabhe saMdhivigrahau || 19 // kSaurAstrazastra vANijyagomahiSyambu karma yat / indrabhe nRtyagItAdyaM zilpalohAzmalekhanam || 20 || vivAhakRSivA NijyadAruNAhavabheSajam / nirRtau nRtyazilpAstrasaMdhivigrahalekhanam || 21 | pratiSThAkSaurasImantayAnopanayanauSadham / purArAmagRhArambhaM viSNubhe paTTavandhanam // 22 // vastropanayanakSaurapratiSThAyAnabheSajam / vasubhe vAstusImantapravezAzvebha bhUSaNam || 23 || pravezasthApana kSaura mauJjIvandhanabheSajam / azvAbharaNasImantavAstukarma jalezabhe || 24 || vivAhavratavandhAzca pratiSThAyAnabhUSaNam / pravezava . 1 va "vAhara' / 40 Aho! Shrutgyanam Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotinibndhH| strasImantakSaurabheSajamantyabhe // 25 // ArTipeNiH -- dhruvaM sthiraM smRtaM brAhma vyuttarA ravivAsaraH / caraM calaM trayaM karNAtsvAtyAdityaM ca candramAH // 26 // krUramugraM maghA yAnyaM pUrvAtritayakaM kujaH / mizraM sAdhAraNaM proktaM vizAkhAkRcike budhaH // 27 // laghu kSipraM ca hastAvinyabhijidgurubhaM guruH / mRdu maitraM mRgazcitrA'nurAdhA revatI sitaH // 28 // dAruNaM tIkSNamAzlepA jyeSThA''rdA mUlamarkajaH / nakSatreveSu kamANi nAmatulyAni kArayet // 29 // bhUpAla:-- dhruvabhaiH zAntipoSTayAkhyaM gRhagrAmadrumAdikam / bIjauSadhAbhiSekAdi dhruvakarma prazasyate // 30 // care tu gajagozvAdidamanaM setubandhanam / prayANArAmakArya ca carakarma hitAvaham // 31 // krUraH viSamadyAdi bandhanoccATanAdi ca / zatruprahArazastrAdi kuryAdugraM ca siddhaye // 32 // mizrakSayoH prakurvIta yatkrUrairdAruNaiH smRtam / agnikArya vRSotsarga mizrakarma zubhAvaham // 33 // mitraH mitrakAyANi gRhagrAmamavezanam / ratibhUSAvastragItamaGgalAdi prazasyate // 34 // tIkSNatArAsu betAlabhUtamantrAbhicArikam / vighAtaraudrasaMtrAsatIkSNakarma hitaM bhavet // 35 // nAradaH-pUrvatrayAgnimUlAhidvidaivatyamaghAntakam / adhomukhaM tu navakaM bhAnAM tatra vidhIyate // 36 // vilapravezagaNitabhUtadyUtavilekhanam / khananaM zilpakUpAdinikSepoddharaNAdi yat // 37 // mitrendratvASTrahastendrAdityAntyAzvinavAyubham / tiyaGmukhAsyaM navakaM bhAnAM tatra vidhIyate // 38 // halapravAhagamanaM gantrIyantrakharoSTakam / kharagorathanauyAnalulAyahayakarma ca // 39 // brahmaviSNumahezAryavasupAzyuttarAtrayam / UrdhvAsyaM navakaM mAnAM teSu karma vidhIyate // 40 // purahasyegRhArAmavAraNadhvajakame ca / prAsAdavedikodyAnapAkArAya ca siddhaye ||4shaall:-kssipcrdhruvmRdau devA sthApanaM sadA kAryam / vAstunivezo mRdubhirdhavaizca kAryo vivAho'pi // 42 // kSipacaraiH prasthAnaM pravezanaM syAttu mRdabhizca / krUroabheSu zastrakSArAgniviSaprayogazca // dhruvamRdubhiH kSipracarairdhiSNyairapi bheSajaM kAryam / vastrAlaMkAravidhiH snAnaM ca tathA navAnnaM ca // 44 // krUrograsthiramRduSu kSipreSu caiva dhiSNyeSu / vRkSANAmAropazchedanamatha takSaNaM caiva // 45 // ArogrameSu kuyAvdyAlagrahaNaM ripuprazamanaM ca / vandhanavadhasaMtrAsaM hananAni ca pAzajAlaM ca // 46 // zastrANAmapi karaNaM vidhAraNaM vikrayaM tathA dAnam / saMskArazcApi tathA karmasu saMyojanaM vA'pi // 47 // ratnakoze-AA''zleSA mUlaM maghAbharaNyorinadevatavizAkhe / yAtrAvastrAparaNaM kSurakarma ca varjayedeSu // 48 // 1dha. mitrAntye vASTrasendAdityendAzci / Aho ! Shrutgyanam Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zrI zivarAjavinirmito tIkSNeSu pazUngamayeddattamRNaM dhruveSu saMgrAhyam / pazupoSaNaM vidheyaM careSu dIkSAgrataM mRduSu // 49 // zrIpatiH - andhakaM tadanu mandalocanaM madhyalocanamataH sulocanam / rohiNIprabhRtibhaM caturvidhaM nUnamatra gaNayetpunaHpunaH // 50 // devajJavame --- andhe sadyo vastu naSTaM hRtaM yallabhyaM dUrAnmandanetre ca kaSTAt / zrAvyaM dravyaM madhyanetre sunetre naiva zrAvyaM naiva labhyaM kadAcit // 51 // bhUpAlaH - tadyAtyandhairdizaM pUrvI kekarairdakSiNAM punaH / pazcimI cipiTairdhiSNyai divyadRSTibhiruttarAm // 52 // jyotiSprakAze - puSyaH parakRtaM hanti na tu puSyakRtaM paraH / doSaM yadyaSTamo'pInduH puNyaH sarvArthasAdhakaH / / 53 / / ulaH - graharahitaH sahito vA pratyarinaidhanaviSa karo vA'pi / pANigrahaNaM muktvA puSyaH sarvArthasiddhikaraH // 54 // zrIpatiH - siMho yathA sarvacatuSpadAnAM tathaiva puSyo balavAnuDUnAm / candre viruddhe'pyatha gocare vA sidhyanti kAryANi kRtAni puSye / / 55 / / graheNa viddho'pyazubhAnviaise viruddhatAro'pi vilomago'pi / karotyavazyaM sakalArthasiddhiM vihAya pANigrahameva puSyaH // 56 // lalaH- zikhizikhirasazaraguNazazikRtaguNarasaviSayayamalayamaviSayAH zaizizazikRtayugaguNa zivayugaguNadahanajaladhizatayamalAH ||57||yamalaradAH sAbhijitAstArAsaMkhyeyamAzvinAdInAm / tArAmitairahobhirmAsairabdaizva phalapAkaH || 58 || 3 | 3| 6 | 5 | 3 / 1 / 4 / 3 / 6 / 5 / 2 / 1 5 / 1 / 1 / 4 / 4 | 3 | 11 | 4 | 3 | 3 | 4 | 100 / 2 / 2 / 32 // zrIpatiHturagamukhasadRkSaM yonirUpaM kSurAbhaM zakaTasamamathaiNasyottamAGgenna tulyam / maNigRhazaracakrAbhAni zAlopamaM bhaM zayanasadRzamanyaccAtra paryaGkarUpam // 59 // hastAkAramatazca mauktikasamaM cAnyatpravAlopamaM dhiSNyaM toraNavatsthitaM maNinibhaM satkuNDalAbhaM param / krudhyatkesarivikrameNa sadRzaM zayyAsamAnaM paraM cAnyaddantivilAsavatsthiteMmitaH zRGgATakavyakti ca // 60 // trivikramAbhaM ca mRdaGgarUpaM vRttaM tato'nyadyamadvayAbham / paryaGkantulyaM murajAnukAramityevamazvAdibhacakrarUpam // 61 // ratnakoze - hutavahadevaM pUrvAstisro'pi viSagaNasya bhAni syuH / stisrastathottarA nRpagaNasya puSyazca vijJeyaH // 62 // hasto'bhijidazvinyaH punarvasuzceti vaNijAM syuH / patryaM pauSNaM maitraM prAjApatyaM ca karSakajanasya // 63 // sevakajanasya citrA saumyendravAsavaM ca catvAri / mUlaM raudraM svAtI vAruNamapi cograjAtInAm // 64 // cANDAlAnAM bharaNI sArpa cendrAgniviSNudaivaM ca / saptAnAM jAtInAmebhyaH sadasatphalaM jJeyam // 65 // umAyAmale - ulkAbhi 1 ka sa ca / 2. 'mavidhi / 3 va 'zazika / 4 . ni Aho! Shrutgyanam Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| ghAtena tamovibhUtyA vakrAticAreNa suto dharitryAH / keturgatisparzanadhUmanaizca vAreNa pIDAM kurute'rkaputraH // 66 // nAradaH--yA dRzyate dIptatArA sA gaNe yogatArakA / viSavRkSo'zvibho yAmye dhiSNye cA''malakastaruH // 67 // udumbaro vahnidhiSNye kame jambadramo bhavet / indabhAtkhadiro jAtaH kalivRkSastu rudrabhAt // 68 // saMbhUto'ditibhAzaH pippalaH puSyasaMbhavaH / svAtyAdarjuno jAto dvidaivatyAdvikaGkataH // 69 // mitrabhAddhakulo jAto lakSmIH pauraMdarakSajA / mUlAtsarjavRkSazca bakulo vAridhiSNyajaH / / 70 // panaso vaizvabhAjjAto svarkakSastu viSNubhAt / vasudhiSNyAcchamI jAtA kadambo vAruNarmajaH // 71 // ajaikapAccUtavRkSo'hirbudhnyAtpicumandakaH / madhuvRkSaH pauSNadhiSNyAdviSNuvRkSaM prapUjayet // 72 // ariyonizcArivakSaH pIDanIyaH prayatnataH / jyotiSprakAzeyasminbhe yacca karmoktaM kArya tasyodaye ca tat / vAroktaM tasya horAyAM lagnoktaM tannavAMzake // 73 // iti nakSatraprakaraNam / atha shuddhnksstrvicaarH| saMhitApradIpe-sarvatra kAryeSu hi zobhaneSu nakSatrazuddhiM mRgayanti pUrvam / yatkarma yasminkaraNIyamuktaM tattatra deyaM viduSA viditvA // 1 // viddhaM vyomacarairvibhinamapi yallattAhataM rAhuNA yuktaM krUrayutaM vimuktamatha yadbhogyaM tathopagrahaiH / duSTaM yadgrahaNopagaM pazupatezcaNDAyudhenA''hataM cotpAtagrahayuddhapIDitamatho yadbhUmitaM ketunA // 2 // pazcAtsaMdhyAgataM coktvA'bhihataM pApadUSitam / yaccaikArgalaviddhaM tatpIDitaM meM vinirdizet // 3 // zrIpati:-krUrairyuktaM krUragantavyamRkSaM krUrAkrAntaM krUraviddhaM ca neSTam / yaccotpAtairdivyabhaumAntarikSaidRSTaM tadvatkrUralattAhataM ca // 4 // saMhitApradIpe-dopairamIbhiryadupadrutaM tattAvanna dRSTaM zubhakarmaNISTam / yAvana bhuktvA zazinA vimuktaM tato bhavenmaGgalakarmaNISTam // 5 // itthaM bhadope tuhinAMzubhAgairvizuddhireSA kila sadbhiruktA / sA vartamAne kimuta vyatIte na bhUyasAmatra mataikyamasti // 6 // yathaikacANDAladhRtaikahastaH snAto'pi nUnaM na vizuddhimeti / tathaiva pApagrahayogaduSTadhiSNyaM na zastaM zazinA'pi bhuktam // 7 // spRSTvA gate tu cANDAle zuddhirAplavanAdyathA / tathA bhuktvA gate krUre candrabhogo vizodhanam // 8 // yathA zarIraM paripIDayangadaH prayAti nAzaM prahitamahopadhaiH / tathaiva ---------- 15. keto' / 2 kha. 'pNadhita yaM pra' / Aho! Shrutgyanam Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrIzivarAjavinirmitopApagrahayogadUSitaM vinAzamAyAti mRgAGkabhogataH // 9 // yathA viSaM yogamavApya bheSajainaNAM bhavedbhuktamalaM sukhAvaham / tathendusaMbhogamavApya tArakaM zubhagrahayukramapi prajAyate // 10 // saMhitApradIpe-itthaM mitho bhinnamataM vacobhirvisaMvadanti vyavahAradakSAH / prazAmyate thena ca yazca dopastaM pUrvazAstrAnumatena vakSye // 11 // pazcAtsaMdhyAsaMsthita kheTayuddhotpAtaiduSTaM dhUmitaM ketunA ca / ulkApAtAduSTamulkAhataM vA bhinnaM caiSAM candrabhogeNa zuddhiH // 12 // sakrUracandrayogeNa zuddhamutpAtadUSitam / sUryayuktaM sadA zuddhaM dhiSNyabhoga vinA vidhoH // 13 // nakSatramarkeNa samanvitaM yattadaMzughAtAtsamupaiti pIDAm / tenojjhitaM syAdvimalaM nitAntaM kRzAnutApAdiva jAtarUpam // 14 // rAhumuktaM tribhioMgeH zuddhaM paDbhirgrahopagam / caturbhiH zanibhogena duSTaM dvAbhyAM kujena ca // 15 // dvAbhyAM dharitrItanayena duSTaM tribhiH sarAhugrahaNopayAtam / padbhizcaturbhiH zanibhogaduSTaM zuddhaM bhavettattu himAMzubhogaH // 16 // kakrI khagazcetpunareti dagdhaM tatpUrvamRzaM na hi dhUmitaM syAt / tadapyatikranya yadeti pUrva saGkaradoSe'pi vinA'sti tasya // 17 // pakSAntareNa grahaNadvayaM syAyadA tadA''dyagrahaNopabhaGgam / pazcAviruddhaM bhavati dvitIyaM grahopagaM zudhyati bhogaSaTrAt // 18 // ekasminnapi dhiSNye bhinne rAzau khalagrahe zazini / taccandraH kuryAdvivAhayAtrAdikaM sarvam // 19 // iti nakSatrazuddhiH / atha vedhavicAraH / lala:-cakre saptazalAkAkhye vedhaH sarvasu karmasu | tyAjya eva vivAhe ca tathaiva pazcarekhajaH // 1 // haimena lohadaNDena duHkhaM tulyaM hi tADanAt / tathaiva sadasadviddho doSo'zubhastayoH samaH // 2 // *ravimuktaM dagdhaM krUrayutaM jvalitadhUmita purtH| ekazalAkAgrucaraM savedhamakSaM vijAnIyAt // 3 // mANDavyaH-viddhe dagdhe jvalite sadhUmite cApi candraH / yAtrApravezamaGga lavivAhakarmANi neSyante // 4 // dhiSNyaM saumyagrahairviddhaM pAdamAtraM parityajet / krUraistu sakalaM tyAjyamiti vedhavinizcayaH // 5 // vaidyanAtha:-vedhamAdyaM tayoraTyAranyonyaM dvitRtiiyyoH| krUrairapi tyajetpAdaM kecidUcurmaharSayaH // 6 // vivAhavRndAvane-vizlepamAyAti yathA'subhiH svaireNaH zareNaikadizi kSato'pi / tathA'GghridhAdapi tArakANAM narasya nazyeddhalasasyasaMpat // 7 // saMhitAprIpe -- tatraikarekhAsthitakhecaraM yadviddhaM tadAhuH khacareNa dhiSNyam / kecidvicinvanti ca pAdavedhaM sama Aho! Shrutgyanam Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 45 svamevAzubhamAhuranye // 8 // yathA zareNAvayavaikadeze viddhe tu tanna kSamatAmupaiti / tathaiva dhiSNyaM khacareNa viddhaM na zobhanaM zobhanakarmaNi syAt // 9 // paTasya deze'lpatare'pi dagdhe dagdhaH paTo yadvaditi prasiddhiH / tathaiva pAde hi nabhazvareNa kiddhe bhavedviddhamazeSamRkSam // 10 // nakSatravedhe yadi pAdavedhastadaGghrivedhAdghaTikAsu vedhaH / nADIvyadhe syAdvighaTISu cainaM bhAnAM tadA kvApi na cAsti vedhaH // 11 // chidyeta zAkhA yadi kAcidarbhavettadAnIM kimazeSanAzaH / evaM sa evAzubhado graheNa yo vidhyate'nye caraNAH zubhAH syuH // 12 // pAde viddhe cedaniSTaM bhaveddhaM tatsaMyogAdrAzirevAzubhaH syAt / tenApyevaM yogato rAzicakraM mAGgalyaM tatkarma kArya kathaM syAt // 13 // atraivamRkSaM yadasadgRheNa viddhaM na zastaM sakalaM tu yAvat / prAguktasaMkhyArdhahimAMzubhogastato vicintyaH khalu pAdavedhaH // 14 // prAguktasaMkhyArdhametat | bhaumasya 1 | zaneH 2 / rAho H 1 | ketozca 1 / yathA zareNAvayave vibhinne naro'kSamaH sanpaTurauSadhaiH syAt / hitvA tathaivAvayavaM tathendubhogAchubhaM bhaM caraNastu duSTaH || 15 || dhiSNye zubhena zucareNa viddhe viddhastu pAdaH parivarjanIyaH / zeSaM zubhaM viddhi vinendubhogaM samastamevAzubhakarma viddham // 16 // ekA lopagraha bhairavAstrairlatAhataM bhaM sadasadgraheNa / tasyApi pAdaM parihArya duSTaM zeSeSu satkarma kRtaM hitaM syAt // 17 // tnakoze - viSapradagdhena hatasya patriNA mRgasya mAMsaM sukhadaM kSatAdRte / yathA tathA'trAyuDupAda evaM pradUSito'nyatritayaM zubhAvaham // 18 // rAjamArtaNDa : - yasminpAde grahastiSThecchubho vA yadi vA'zubhaH / tenAGghriNA bhapAdo yo viddho neSTaH pare zubhAH // 12 // lalla - bAlagrahadRSTipAtAdyadvalakSyaM bhinatti dhAnuSkaH / samapAdagatacaivaM vedhenAGghri pradUSayati // 20 // iti nakSatravedhaH / atha pIDita nakSatrApavAdaH / kazyapaH :- ravyaGgArakabhAskaribhogApannaM vidhUmitaM zikhinA / graha bhinnaM grahayuddhaM sopaplutamulka yA'bhihatam || 1 || grahaNagataM caiva tathA pazcAtsaMdhyAgataM ca viddharkSam / trividhotpAtairduSTaM pIDitamRkSaM vijAnIyAt // 2 // phalapradIpe - tatsUryendro - bhogAtkarmaNyatvaM prayAti bhUyo'pi / dhiSNyaM karma vizuddhaM tApanikaSAtsuvarNamiva ||3|| yadUtiM bhaM khacareNa yena tadagrato vA surarAjamantrI | zukro yadA vA yadi rauhiNeyastadA vizuddhaM kila dhUmitaM syAt || 4 || jyotiSprakAze-doSairmuktaM tu 1 . zubhaMsthA' / 26 nikalnu / Aho! Shrutgyanam Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 zrI zivarAjavinirmito nakSatraM karmayogyaM ca tadbhavet / bhAnunA zazinA vA'pi bhuktaM saumyagrahairapi // 5 // iti pIDitanakSatrApavAdaH / atha muhUrtaprakaraNam / bhUpAla : -- divA kSaNA: syU rudrAhimitrAH pitRvasUdakam | vizve'bhijibrahmazakrendrAgnikoNezapAzinaH // 1 // arthamA bhaga ityete rAtrerIzA jayAditaH / daza bhezA rudrahInA harInatvaSTRvAyavaH || 2 || yasminbhe yacca karmoktaM tattannAthamuhUrtakaiH / dikzUlAdyaM cintanIyaM tadvaddaNDa pArighaH // 3 // zrIpatiH--arya - mNo'rke tuhina kiraNe rAkSasabrAhmasaMjJau pitrAgneyau kSitisutadine candraputre'bhijicca / pitryabrAhmyau bhRgusutadine rAkSasApyau ca jIve bhaujaGgezau savitRtanaye varja - muhUrtI // 4 // nAradaH - paurANikA raudrasitamaitracArabhaTAH kSaNAH / sAvitrazvAtha vairAjo gAndharvazvASTamo'bhijit // 5 // rauhiNo balasaMjJazca vijJeyo nairRtastathA / indro jalezvaraH paJcadazamo bhagasaMjJakaH // 6 // rudragAndharvayakSezAzcAruNo mAruto'nalaH / rakSo dhAtA tathA saumyaH padmajo vAkpatistathA ||7|| pUSA harirvAyunirphamuhUrtA rAtrisaMjJitAH / kSaNo'tra dinamAnasya rAtrezca zarabhU 15lavaH / / 8 / / lala:-- zveto maitro virAjaca sAvitrazcAbhijittathA / balazca vijacaiva muhUrtAH kAryasAdhakAH || 9 || nAradaH - aSTamo yo'bhijitsaMjJaH sa eva kutupaH smRtaH / tasminkAle zubhA yAtrA vinA yAnyAM budhaiH smRtA // 10 // yAtrAnRpAbhiSekAvudvAho'nyacca mAGgalyam / sarva zubhadaM jJeyaM kRtaM muhUrte'bhijitsaMjJe // 11 // viSTivyatIpAtakRtAndo pAnutpAtakhacarabhavAn / madhyAhnagato dinakRtsarvAnapanIya zubhakRtsyAt // 12 // yatkArya nakSatre taddaivatyAsu tithiSu tatkAryam / karaNamuhUrteSvapi tatsiddhikaraM devatAsadRzam // 13 // garga : - ItsaMdhyAmatikrAntaH kiMcidudbhinnatArakaH / vijayo nAma yogo'sau sarvakAryArtha - sAdhakaH // 14 // iti muhUrtaprakaraNam / athopagrahaprakaraNam | lalla:-- la:-- vidyutpaJcamame kSiteca calanaM syAtsaptame sUryabhAcchulASTamabhe zaniva dazame ketustathA'STAdaze / daNDaH paJcadaze caturdaza iha prokto nipAto budhaistulyAH kAlavidAM gaNe nigaditA konaviMze'rkabhAt // 1 // daivajJa :- kramazo mohanirghAtI Aho! Shrutgyanam Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / ---- akampo vajra eva ca / pariveSazca vijJeyo nakSatrA dekaviMzateH // 2 // eteSvindusameteSu kuryAtkarma na zobhanam | dahanAtraM viSaiH sAdhyaM yattatsiddhimupaiti ca // 3 // nAradaH - trayodaza syurmilane saMkhyayA tithivArayoH / krakaco nAma yogo'yaM maGgaleSvapi garhitaH // 4 // vasiSTha: - bhAnunA saptamI yuktA budhena pratipadyutA / saMvartakastadA yogo ninditaH sarvakarmasu ||5|| zrIpatiH--AnandaH kAladaNDo dhUmrAkhyo'tha prajApatiH saumyaH / dhvAGkSo'tha dhvajanAmA zrIvajramudgarau chatram || 6 || mitraM mAnasanAmA padmAkhyo lumbakastathotpAtaH / mRtyuH kANaH siddhaH zubhAmRtau musalamatha gadAkhyazca / / 7 / / mAtaGgarAkSasacarasthiravRddhA ime yogAH / aSTAviMzatisaMkhyAH saMjJAsadRzaM phalaM dadyuH // 8 // kramAtsyurete ravivAsare'vibhAdvidhau mRgAdbhUmisute bhujaGgAt / hastAdudhe devagurau ca maitrataH sitAddhi vaizvAdravijAddhi vAruNAt / / 9 / / kramotkramAlattayanti sUryapUrNendupUrvakAH / dhiSNyamaka kRtitryadriraseSvaSTATU saMmitam / / 10 / mANDavyaH -- hastottarAtrayaM mUlaM dhaniSThArevatIdvayam / puNyapratipadaSTamyau navamI ca zubhA vau // 11 // bharaNI bhAskare deyA vizAkhAtrittayaM maghA / saptamI dvAdazI paSThayekAdazI ca caturdazI // 12 // dvitIyA navamI puSyaH zravaNo rohiNI mRgaH / anurAdhA zubhA jJeyA dine kumudinIpateH || 13 || ASADhAdvitayaM citrA vizAkhA na zubhA bhavet / saptamyekAdazI some dvAdazI ca trayodazI || 14 || revatI mUlamAtrAbhadrA'zvinI mRgaH / trayodazyaSTamI SaSThI tRtIyA'bhimatA kuje // 15 // varjayeduttarASADhAM dhaniSThAtritayaM kuje / ArdrA pratipadaM caikAdazIM ca dazamI tathA // 16 // zravaNo rohiNI puNyo'nurAdhAmRgakRttikAH / dvitIyA dvAdazI saptamyapi siddhidA budhe / / 17 / / na zubhAya budhe mUladhaniSThArevatItrayam / tiyaH sacaturdazyaH pratipannavamI jayA || 18 || adite vizAkhA ca revatIdvitayaM karaH / bhAgyamaitrejya pUrNekAdazI ca gurau zubhA // 19 // kRttikottara - phAlgunyo rohiNItrayamaSTamI / paSThI zatabhiSagbhadrA caturthI cAzubhA gurau ||20|| punarvasuzca sAvitraM vaizvaM pauSNadvayaM tathA / zubhA trayodazI nandAnurAdhAbhAgyabhaM bhRgau // 21 // puSyAditritayaM jyeSThA rohiNI zukravAsare / dvitIyA saptamI riktA tRtIyA neSTadA sadA // 22 // pUrvAphAlgunirohiNyau svAtI zatabhipaGmaghA / zravaNazcASTamI riktA tithiH syAtsiddhaye zanau / / 23 / / revatImuttarASADhAmuttarAphAlgunIyam / SaSThIM ca saptamI pUrNa mandavAre vivarjayet // 24 // jyotiSprakAze -- zukravAre tithirnandA budhe bhadrA kuje jayA / mande riktA gurau 1. 'NDo'tha dhU 2 ka Nyakama ku' / Aho! Shrutgyanam 47 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrI zivarAjavinirmito pUrNA siddhiyogAH prakIrtitAH / / 25 / sudhAsiddhI ravau hasto budhe maitra kujeszvinI / zanau brAhmaM site pauSNaM gurau puSyo vidhau mRgaH // 26 // mRtyu yogo'nurAdhArke vaizvaM candre gurau mRgaH / zukre sArpa zanau hasto jJe'zvinI vAruNaM kuje / / 27 / / maghAdvidaivataM zaivaM mUlaM kArzAnavadvayam / hastathetyarkavA - rAdau yamaghaNTAH prakIrtitAH // 28 // gurupuSyo vivAhe ca prayANe zanihiNI / bhaumAzvinI praveze ca gRhArambhe na zobhanA // 29 // gargaH - caturthI cottarAyuktA maghAyuktA tu paJcamI / tRtIyayA'nurAdhA ca navayA saha kRttikA // 30 // aSTamyA rohiNI yuktA yogo jvAlAmukhAbhidhaH | tyAjyo'yaM zubhakAryeSu gRhyate tvazubhe punaH // 31 // nAradaH- - AdityabhaumayornandA bhadrA zukrazazAGkayoH / jayA saumye gurau riktA zanau pUrNeti no zubhAH // 32 // ekAdazyAminduvAro dvAdazyAmarkavAsaraH / SaSThayAM bRhaspatervArastRtIyA budhavAsare // 33 // aSTamI zukravAre tu navamI zanivAsare / paJcamI bhaumavAre ca dagdhayogaH prakIrtitaH // 34 // dagdhayogAzca vijJeyAH paGguyogAbhidhA amI / vizAkhAdicaturvargamarkanArAdiSu kramAt // 35 // utpAtamRtyukANAkhyasiddhiyogAH prakIrtitAH / sUryabhAtsArpapitryarkSatvaSTramitrAntyabheSu ca / saviSNubheSu kramazo dasrabhAccandrasaMyute || 36 || dhiSNye tAvatithe hyatra duSTayogaH patatyasau / caNDIzacaNDAyudhAkhyastasminnevA''carecchubham // 37 // ityupagrahaprakaraNam / athopagrahadoSApavAdaH / garga:- yAvadaMzasthite sUrye tAvadaMze nizAkare | varjayetsUryajo doSaH zeSaM karma zubhaM bhavet // 1 // pUrvAhNe daNDadopaH syAdaparAhNe tu modhaka: / ulkA syAdardharAtre tu kamposhArAtradUSakaH || 2 || || kampolkAdaNDamoghAnAM svaramAsadazatatraH / / 7|12|10|6 / / Adito ghaTikAsteSu vyapanIyAH parAH zubhAH // 3 // upagraheSu lattAyAM tathA caNDAyudhAdiSu / graho'sti yatpramANAMze viddho'zastatpramANakaH // 4 // vasiSThaH caNDIzacaNDAyudhapAdavedhaH khArjUracakre samapAdadoSaH / zubho'tha yAtrAdiSu sUryacandra valAnvitau vA zubhavIkSitau vA ||5|| rAjamArtaNDe-dhvAGkSendrAdiSu mudgareSu ghaTikAstyAjyAstu paJcA''dimAH padmalumbakayozcata uditA dhU sadaikA punaH || 6 || gargaH - utpAte yamaghaNTe ca kANe ca krakace zubhe / tithau dagdhe ca pApe ca prAgyAmAtparataH zubham // 7 // ranakoze - vArarkSatithi Aho! Shrutgyanam Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 49 yogaistu yAtrAmaiva na kArayet / vivAhAdIni kurvIta gargAdInAmidaM vacaH // 8 // nAradaH- tithivArodbhavA neSTA yogA vArarkSasaMbhavAH / hUNavaGgakhazebhyo'nyadezeSvatizubhapradAH || 9 || zaunakaH - khazeSu hUNeSu ca riSTayogAH paTkASTakAdyA na vicintanIyAH / vArarkSa yogAstithivArajAtA vaGge tu yojyA na tu cAnyadeze // 10 // saurASTrazAlveSu ca lattitaM bhaM kaliGgavaGgAdiSu pAtitaM ca / upagrahAkhyaM kuruvAhlikeSu tyajettu sarvatra sarvedhamRkSam // 11 // gargaH - yamaghaNTe tyajedaSTau mRtyau dvAdaza nADikAH / anyeSu duSTayogeSu madhyAhnAtparataH zubham || 12 ||: krakacA mRtyuyogAca dagdhAyAzca tathA pare / candre zubhe praNazyanti vRkSA vajrahatA iva // 13 // ityupagrahApavAdaH / atha candratArAbalaprakaraNam / nArada: - zuklapakSAdya divase candro yasya zubhapradaH / sa pakSastasya zubhadaH kRSNapakSe'nyathA zubhaH || 1 || jyotiSprakAze - kRSNASTamyUrdhvato grAtyaM dazAhaM tArakAcalam / parato'JjavalaM grAhyaM sarvamaGgalakarmasu // 2 // buddhivedAGganAgAmitAstArAH zubhamadAH / zeSA nindyo'tha pakSAdau zastA zaste vidhau zubham // 3 // kazyapaH - janmasaMpadvipatkSemapApA tArA susAdhikA / kaSTA maitrA'timaitrA ca saMjJAtulyaphalapradA || 4 || jyotiSprakAze - gaNayejjanmabhAncandraM janmadhiSNyAcca tArakam / . janmarAzeH zazAGkAdvA gaNayedvedhakaM graham / / 5 / / tArAvalena hIno'pi candraH zukle balI zubhaH / zubhaM tArAvalaM kRSNe yadi candro'pyaniSTadaH // 6 // pakSe site candrabalaM pradhAnaM tArAbalaM tatra na cintanIyam / susthe gRhasthe sabale ca patyau pradhAnatA nAsti yato'GganAnAm // 7 // na kRSNapakSe zazinaH prabhAvastArAvalaM tatra bhavetpradhAnam / dezAntarasthe vikale ca patyau strI sarvakAryANi na kiM karoti || 8 || atrApi tArApativIryameva vadanti pakSadvitaye'ntime tat | kecicca tArAbalayuktamindorbalaM sadA''deyamiti bruvanti // 9 // kRSNe'pi pakSe vidhuana bhavetpradhAnaM na tu tArakAyAH / duHsthaH kRzo vA patireva yadvatsarvANi Shararia || 10 || vihAya tArAbalamopavIzaH pakSadvaye'pISTaphalaM na gacchet / aprApya jAyAnumataM hi loke na kAryasiddhau puruSaH samarthaH // 11 // vasiSTha mANDavyamatAdihetthaM balAvalaM tArakazItabhAnvoH / vicAritaM samyagamI tadarthAH zlokAstadIyAH surasaMhitAyAm || 12 || tizrayaH paJca zukrAyAcandra1 . ca syApyapa' / 2ka. svAH syuste / th Aho! Shrutgyanam Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrI zivarAjavinirmito stArAyuto balI / tanutvAdvartamAno'pi prauDhastrIko yathA patiH || 13 || parasacandramA eva yAvatkRSNASTamIdalam / prauDhatvAtpuruSo yadvatsvatantraH syAdvinA striyam // 14 // kRSNASTamyUrdhvato yAvaddinaM paitraM nizAkaraH / kSINatvAdurbalatvena pradhAnaM tArakAbalam // 15 // vikalAGge yathA patyau kAryeSu prabhavaH striyaH / evaM candre ca vikale tArA balavatI bhavet // 16 // gargaH - janmAdyaM dazamaM karma saMghAtaM SoDazaM smRtam / aSTAdazaM sAmudAyaM trayoviMzaM vinAzakam // 17 // mAnasaM paJcaviMzAkhyaM SaDbhAnIti nRNAM jaguH / nava bhAni nRpANAM tu dezajAtyabhiSekajaiH // 18 // abhiSeke'bhiSekarkSa dezabhaM janmabhAgataH / jAtibhaM jAtinakSatraM pApairyuktaM na zobhanam // 19 // varAhaH - nirupadrutabho nirAmayaH sukhabhAG naSTaripurdhanAnvitaH / SaDupadrutabho vinazyati tribhiranyaizca sahAvanIzvaraH // 20 // ketvakakiMyutaM bhaumavakrabhedena dUSitam / hatamulkoparAgAbhyAM svabhAvAnyatvamAgatam // 21 // pIDite janma mRtyuH karmanAzazca karmaNi / saMghAte bandhupIDA syAtsAmudAye sukhakSayaH || 22 || vainAzike: dehanAzo manastApastu mAnase / kuladezazriyAM nAzo jAtidezAbhiSekabhe // 23 // vyavanaH - yasya janmarkSamAsAdya ravisaMkramaNaM bhavet / tanmAsAbhyantare tasya vairaklezadhanakSayAH // 24 // zAkalyaH -- janmarkSayuktA yadi janmamAse yasya dhruvaM janmatithirbhavecca / bhavanti tadvatsarameva yAvannai - rujyasanmAnasukhAni tasya // 25 // vRddhagargaH - kRtAntavakrayorvA yasya janmadinaM bhavet / RkSayogeNa saMjAtaM vighnaM tasya pade pade // 26 // janmadhiSNye yadi syAtAM vArau bhaumazanaizvarau / mAsaH sa kalmaSo nAma manoduHkhamadAyakaH // 27 // nAradaH - candrasya dvAdazAvasthA rAzau rAzau yathA kramAt / yAtrodvAhAdirkeyaSu saMjJAtulyaphalapradAH // 28 // SaSTinaM candranakSatraM tatkAla - ghaTikAnvitam | vedanamiSuvedAptamavasthA bhAnubhAjitAH // 29 // etacca SaSTighaTikAbhiprAyeNoktam / zrIpatiH - prvaasnssttaakhymRtaajyaakhyaahaasyaartikriidditsuprbhuktaaH| jvarAhvayA kampitasusthire ca dviSaTkasaMkhyA himagoravasthAH || 30 // lallaH- janmAdhAnapratyarinaidhananakSatrayuktadivaseSu / pravasenmanujo mohAtprANAtyayamApnuyAnniyatam // 31 // - iti candratArAbalaprakaraNam / atha duSTatArApavAdaH / jyotiH sAgare - zazini parisphuTa kiraNe svatu bhavane svakIyavarge vA / kSaurAdikespi kArye tArAdoSo na doSAya / / 1 / / zubhadaH svazubhoccagRhe bhavati Aho! Shrutgyanam Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 51 yadInduH kalAvazeSo'pi / tArA'pyazubhA zubhadA bhavati tadAnIM na saMdehaH // 2 // rAjamArtaNDe - saumyasuhRnnijabhavane candre tuGge trikoNasaMsthe ca / aNutAmapi saMprApte tArAdauSTayaM na dopAya // 3 // cyavanaH - tagarusaroruhapatrai rajanIsiddhArthalodhrasaMyuktaiH / snAnaM janmarkSagate ravisaMkrAntau nRNAM zubhadam // 4 // asyArthaH- yasya vai janmanakSatraM bhaumAdiyuktaM bhavati / tasya sarvoSadhisnAnaM guruviprasurArcanam | saurArayordine muktA deyA dhiSNye tu kAJcanam // 5 // vAgbhaTaH-surAmAMsI vacA kuSThaM zaileyaM rajanIdvayam / saTA campakamustaM ca sarvoSadhigaNaH smRtaH // 6 // gargaH - vipadi pratyare caiva naidhane ca yathAkramam / prathamAntyatRtIyAH syurvarjanIyAH prayatnataH // 7 // vipasAre guDaM dadyAcchAkaM dyAtrijanmasu / pratyare lavaNaM dadyAnnaidhane tilakAJcane // 8 // itiH duSTatArApavAdaH / atha gocaraprakaraNam / bhUpAla:- phalaM na gocaraM datte zubho'pi grahavedhataH / grahavedhavidhAnaM tadyayanoktaM prakAzyate // 1 // jyotiSprakAze - gaNayejjanmabhAccandraM janmadhiSNyAcca tArakam / janmarAzeH zazAGkAdvA gaNayedvedhakaM graham // 2 // kazyapaH - himAdrivindhyayormadhye vaidhajaM tadgrahAlayAt // 3 // vaidyanAthaH - janmabhAdgaNayeccandraM janmabhAdvedhakaM graham / sa tu vairdhakramo yuktaH kathitaH zaunakAdibhiH // 4 // candramityupalakSaNam / nArada:- - zubho'ka janmatastrayAyadazaSaTsu na vidhyate / janmato navapaJcAmbuvyayaNairvyAkiMbhirgrahaiH // 5 // vidhyate janmato nendurdyanAdyAyatudi triSu / sveSvaSTAntyAmbudharmasthervibudhairjanmataH zubhaH // 6 // yayAriSu kujaH zreSTho janmarAzerna vidhyate / antyeSvagrahaiH sauripi sUryeNa saMmataH // 7 // jJaH khAndhyaryaSTakhAyeSu janmatazcenna vidhyate / dhItryaGkana TrAntyakheTairhi janmato vIkSitaH zubhaH // 8 // janmataH svAyago'dhyasteSvantyASTakhalajatrigaiH / janmarAzerguruH zreSTho grahairyadi na vidhyate // 9 // janmabhAdAsutASTAGkAntyAyeviSTo na vidhyate / janmabhAnmRtyusaptAdyakhAGkeSvAyariputrigaiH // 10 // zArGga * dharaH- rAhuketuphalaM sarvaM mandavatkathitaM budhaiH / vilosrkayuto mandacandrayukto budhastathA // 11 // bhUpAla:- yAdRzena graheNenduryutaH so'pi tathAvidhaH / yato vRttisamAyogAdvikAro vadanasya tu // 12 // nArada:- na dadAti 0 1. laMgo / 2. ghagraho / 3 ga. gaivyaktibhi / 4 va athA / 5 ka. kha. ya. 'rapyasUryeNajanmataH / Aho! Shrutgyanam Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 zrIzivarAjavinirmitozubhaM kiMcidgocare vedhasaMyutaH / tasmAdvedhaM vicAryAtha kathyate tacchubhAzubham // 13 // vAmavedhavidhAnena zobhanastvazubho'pi ca / atastAndvividhAnvedhAnvicAthi vadevalam / / 14 // ajJAtvA dvividhAnvedhAn yo grahajJo valaM vadet / sa mRSAvacanAbhApI hAsyaM yAti naraiH sadA // 15 // saunyekSito'niSTaphalaH zubhadaH pApIkSitaH / niSphalau tau grahau svena zatruNA ca vilokitau // 16 // nIcarAzigataH svasya zatroH kSetragato'pi vA / zubhAzubhaphalaM naiva dadyAdastaM gato'pi vA // 17 // daivajJavalame-kSoNIpAlavilokane dinakaro dhAtrIsutaH saGgAre yAtrAyAM bhRgunandano'tibalavAJchastrAvabodhe budhaH / gIvANezaguruvivAhasamaye dIkSAvidhau bhAskariH prArambhe'khilakarmaNAM nigaditaH sadbhinizAnAyakaH // 18 // zrIpatiH-vivAhacaryA mRgayAM ca sAhasaM sudUrayAnaM gaja-- vAjivAhanam / gRhe pareSAM gamanaM ca varjayedgraheSu rAjA viSamasthiteSu // 19 // ArTipeNi:-nA''tmakSetraM pIDayanti viSamasthA api grahAH / tadvaddharmarataM vAlamAsmaoN satyavAdinam // 20 // bAdarAyaNaH-gocare vA vilagne vA ye grahA neSTasUcakAH / pUjayettAnprayatnena pUjitAH syuH zubhapradAH // 21 // jyotiprakAze-sattArayA zazI zasto glovIryAdarkasaMkramaH / bhaumAdayo'vIryeNa duSTA api zubhapradAH // 22 // grahaNe grahasaMkrAntI varSAdAvutsave'yane / yAdRgvidho vidhaH puMsAM tAdRgvidhaphalaM bhavet // 23 // pravezakAle bhaumAkoM zakrejyau rAzimadhyagau / nirgacchato zanIndU ca sarvadA phalado budhaH // 24 // RkSasandhigatA ye ca rAzisandhigatA grahAH / dAste phalameSyasya gatasya tu vilomagAH // 25 // jyotiHsAgara-bhAnadedAti gantavyarAzeH paJcadinaM phalam / candro nADItrayaM bhaumo dinAnyaSTau badho vyaham // 26 // sAdhamAsaM guruH zakrazcatadinamathAkejaH / mAsapaTaka phalaM rAhuH ketumAsatrayaM tathA // 27 // ratnakoze:pakSa dazAhaM ca tathA tripakSaM mAsatribhAgaM khalu mAsapadakam / bhaumAdikheTAstvavicAravakA dayaH phalaM pUrvagRhe yaduktam // 28 // trayodazArkiH kSitijazca saptayahaM budhaH paJca dinAni shukrH| vakrI guruH pUrvaphalapradaH syAdekAdazAhAni gururAhaH // 29 // mAsaM zanIjyau kujamArgacau tu pakSaM dazAhAni ca somasUnaH / dadAti vakrI phalamAdharAzeH kepAMcidevaM na mataM vahanAm // 30 // vilomagatyA yadi vA'tigatyA prayAti yo rAzimatItyameSyam / hitvA tadIyaM gaganecaro'sau dadyAtphalaM pUrvagRhe yaduktAm // 31 // yAvanti yo vakragatirdinAni bhavetsa bake yadi vAticAre / dazAMzatulyAni phalAni teSAM dadyAtphalaM pUrvagRhe yaduktam // 32 // vanAticAreNa gRhAntare'pi sthito grahaH pUrvaphalapadaH syAt / dezA Aho! Shrutgyanam Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 jyotirnivndhH| ntaraM kAryavazAgato'pi taddezadharma na jahAti martyaH // 33 // yadA graho'yaM samupaiti rAziM tadA tadIyaM sa phalaM dadAti / pItAdivarNena samanvito'pi varNaH sitastanmayatAmupaiti // 34 // yathA pradezeSu zubhAzubheSu gacchaJjalaughaH sadasattvameti / sthAnaprabhAvAdyucara stathaiva zubhAzubhaM rAziphalaM dadAti // 35 // zubhAzubhasthAnabhavaM grahANAM zubhAzubhatvaM na nisargasiddham / sthitiM yadA yatra guNe karoti majettadA tatprakRtiM hi martyaH // 36 // ityAdisAmAnyavacobhiretene nizcayaH syAditaretaraghnaiH / phalAptirAdyAduta vartamAnAditi bhramo'petaviroghivAkyAta // 37 // nizcayavAkyam-yasmingahe sthito dIpastatra dyotaM karoti vai| evaM graho'pi yatra syAttatraiva phaladaH smRtaH // 38 // gargaH-cArAticAravakreNa yo yatrAvasthito grahaH / sa tadrAziphalaM dadyAdgocare: balasAdhane // 39 // vasiSThaH-grahA rAjyaM prayacchanti grahA rAjyaM haranti ca / grahaistu vyAptaM sakalaM trailokyaM sacarAcaram // 40 // jyotiSprakAze---sarve lAgatAH zreSThA gocare lAbhadA matAH / AyuHpradA vilagnAca jAtake kArakAstathA // 41 // garga:dvAdazASTamajanmasthaH zaniraGgArako guruH / kurvanti prANasaMdehaM dezatyAgaM dhanakSayam // 42 // atha pRthakphalAni / lalaH-sthAnaM janmani nAzayedinakaraH kuryAdvitIye bhayaM duzcikye zriyamAtanoti hibuke mAnakSayaM gacchati / dainyaM paJcamagaH karoti ripuhA paSTho'dhvadaH saptamaH pIDAmaSTamagaH karoti vapuSaH puNyakSayaM dharmagaH // 1 // karmasiddhijanakastu karmago vittalAbhakRdayAyasasthitaH / dravyanAzajanitAM mahApadaM yacchati vyayagato divAkaraH // 2 // janmanyannaM dizati himagarvittanAzaM dvitIye dadyAdravyaM sahajabhavane kukSirogaM caturthe / kAryabhraMzaM tanayagRhago vittalAbhaM ca paSThe yUne dravyaM yuvatisahitaM mRtyu saMstho'pamRtyum // 3 // nRpabhayaM kurute navamaH zazI dazamadhAmagatastu mahatsukham / vividhamAyagataH kurute dhanaM vyayagatastu rujaM ca dhanakSayam // 4 // jyotiSprakAze-zuklapakSe dvitIyastu candro vittasukhapradaH / paJcamo varavastrAptiM kuryAdbhogaM ca puSyamaH // 5 // zrIpati:-karoti janmanyarijaM bhayaM kujo dhane'rthanAzaM sahaje dhanaM dhruvam / sukhe'ribhIti tanaye'rthasaMkSayaM ripau svalabdhi dhanaviplavaM ramare // 6 // bhayaM mahacchatrukRtaM gRhe'STame zarIrapIDAM navame pade zucam / aneka zo lAbhagRhe dhanAgamaM vyaye dharAjaH kurute panakSayam // 7 // bandhaM budho dizati janmagato'rthago'rtha duzcikyago ripubhayaM jalago dhanAptim / dhIstho vapurvilayatAM sthitido ripusthaH pIDAM parAM kusumakA Aho! Shrutgyanam Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrIzivarAjavinirmitobhukadhAmasaMsthaH // 8 // aSTame zazisute dhanalabdhidharmage ca mahatI tanupIDA / karmage sukhamupAntyagate'rtho dvAdaze bhavati vittvinaashH||9|| gurubhayaM janmagRhe dadAti dhane dhanaM klezabhayaM tRtIye / sukhe'rthanAzaM tanaye sukhAni ripo zucaM bhUpatimAnamaste // 10 // jIvo'STame mRtyusamAnarogaM sukhAni dharme dazame'tidainyam / dhanAmbarasthAnakalabdhimAye tanozca pIDAM vitanoti riSphe // 11 // janmanyarikSayakaro bhRgujo'rthadaH sve duHzcikyagaH sukhakaro dhanadazcaturthaH / satputradastanayagoriMgato'rivRddhiM zokamado madanago nidhane'rthadAtA // 12 // janayati vividhAmbarANi dharme na zubhakaro dazamasthitastu shukrH| dhananicayakaraH sa lAbhasaMstho vyayabhavane'pi dhanAgamaM karoti // 13 // sarvabhraMzaM vidhatte dinakaratanayo janmarAzi prapanno vittaklezaM dvitIye dhanaharaNakRtaM vittalAbha tRtIye / pAtAle zatruvaddhiM sutabhavanagataH putrabhRtyArthanAzaM SaSThasthAne'rthalAbha janayati madane doSasaMghAtamArkiH // 14 // zarIrapIDAM nidhane ca dharme dhanakSayaM karmaNi dIrmanasyam / upAntyago vittamanarthamantye zanidedAtItyavadavasiSThaH // 15 // jyotiSpakAze-hAni naivyaM dhanaM rogaM zokaM vittaM kaliM vyasum / pApaM vairaM sukhaM hAniM rAhuH kuryAtsvajanmabhAt // 16 // rogaM vairaM sukhaM bhIti zucaM vittaM gatiM padam / pApaM zokaM yazo vairaM janmabhAtkurute zikhI // 17 // iti gocaraprakaraNam / atha gocarApavAdaH / mANDavyaH-gocarapIDAyAmapi rAzilibhiH zubhagrahaidRSTaH / pIDAM na karoti tadA krUrairevaM viparyAsaH // 1 // mArtaNDa:- yAdRzena zazAGkena grahaH saMcarate nRNAm / tAdRzaM phalamAnoti zubhaM vA yadi vA'zubham // 2 // jyotiSprakAzeyathoktamopadhisthAnaM grahaviprArcanaM tathA / grahAnuddizya homo vA tridhA zAntibudhaiH smRtA // 3 // zrIpatiH-devabrAhmaNavandanAdguruvacaHsaMpAdanAtpratyahaM sAdhUnAmapi bhASaNAcchratiravazreyaHkathAkarNanAt / homAdadhvaradarzanAcchucimanobhAvAjapAddAnato no kurvanti kadAcideva puruSasyaivaM grahAH pIDanam // 4 // manaHzilailAsuradArukuGkumairuzIrayaSTImadhupadmakAnvitaiH / satAmrapuSpairviSamasthite ravau zubhapradaM snAnamudAhRtaM budhaiH // 5 // paJcagavyagajadAnavimitraiH zaGazuktikumudasphaTikaizca / zItarazmikRtavaikRtahantR snAnametaduditaM nRpatInAm // 6 // vilvacandanabalAruNapuSpairhiDa lUkaphalinIvakulaizca / snAnamadbhiriha mAMsiyutAbhibhI Aho! Shrutgyanam Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| madoSavinivAraNamAhuH // 7 // gomayAkSataphalaiH sarocanaiH kSaudrazuktibhavamUlahemabhiH / snAnamuktamidamatra bhUbhujAM vodhanAzubhavinAzanaM budhaiH // 8 // mizrabandhumadhukena ca sphuTaM vaikRtaM gurukRtaM nikuntati // 9 // elayA ca zilayA samanvitairvAribhiH saphalamUlakuGkumaiH / snAnato bhRgusutopapAditaM duHkhameti vilayaM na saMzayaH // 10 // asitatilAJjanalodhrabalAbhiH zatakusumAdhanalAjayutAbhiH / racitanaye kathitaM viSamasthe duritahRdAplavanaM munimukhyaiH // 11 // darbhagarbhatilapatrakamustAhastidAnamRganAbhipayobhiH / snAnamAtimiha kRntati rAho. sAjamUtramidameva ca ketoH // 12 // sapriyaGgurajanIdvayamAMsIkuSThalAjasitasarSapakhaNDaiH / vAribhiH saha vacaiH saha lodhaiH snAnamatti nikhilgrhpiiddaaH||13|| dhArya tuSTayai vidrumaM bhaumabhAnvo raupyaM zukrendrozca hemendujasya / muktA sUrerlAhamarkAtmajasya lAjAvartaH zeSayoH kIrtitazca // 14 // bhUpAla:-mANikyamarke muktA'bje pravAlaM bhUmije hitam / budhe gArutmataM jIve puSparAgaM bhRgau pavim // 15 // zanI nIlaM saiMhikeye gomedaM dhArayedbudhaH / ketau vaiDUryamamalaM viSame tuSTikAra. kam ||16||shriiptiH-sdaussdhairyaati gado vinAzaM yathA yathA duSTabalAni mantraiH / tathoditasnAnavidhAnato'pi. grahAzubhaM nAzamupaityavazyam // 17 // anapatyA ca yA nArI durbhagA vA'pi yA bhavet / snAnairebhiyedA snAtA saubhAgyArogyabhAginI // 18 // jyotiSprakAze-dhenuH zavo vRSaH svarNa vastramazvazca gaurayaH / chAgo vai dakSiNA proktA sarvebhyo'nnaM ca hema vA // 19 // guDAnaM kSIrikAsAro dugdhAnnaM dadhibhaktakam / ghRtAnnaM kRzaraM mApaM citrAnaM sUryataH kramAt // 20 // lalaH-na bhavati zarIrapIDA yasya vinA zAntibhirbhayaM pIDA / tasya zarIravipattiM pAkAnte devalaH prAha // 21 // garga:-snAnamaGgalahomaizca ghoramapyeti mArdavam / naivamApacyate daivaM nihataM zAntikarmabhiH // 22 // lala:-janmAdikapIDAyAM dinamekamupoSito'nalaM juhuyAt / sAvitryA kSIrataroH. samidbhiramaradvijAnurataH // 23 // ___ atha grahadAnAni / - kausumbhavastraM guDahematAnaM mANikyagodhUmamasUrikAbjam / savatsagodAnamiti praNItaM duSTAya sUryAya vadanti dAnam // 24 // ghRtakalazaM sitavastraM yugasthavRpabhaM suvarNa ca / rajataM ca saMpradadyAcandrAriSTasya prazamAya // 25 // AraktavastraM guDahemadAnaM pravAlagodhUmamasUrikAzca / vapaH sutAmraH karavIrapuSpaM duSTAya bhaumAya vadanti dAnam // 26 // nIlaM vastraM muddAnaM budhAya ratnaM pAcirdAsikA hema 1 ka. mRtamA / 2 ka. mANa / Aho! Shrutgyanam Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 zrIzivarAjavinirmitosarpiH / kAsyaM dantaH kuJjarasyAtha mepo raupyaM sarva puppajAtyAdikaM ca // 27 // azvaH suvarNa zubhapItavastraM sapItadhAnyaM lavaNaM supuSpam / sazarkaraM tadrajanIprayuktaM duSTAya zAntyai gurave praNItam // 28 // citravastramapi dAnavArcite duSTage munivaraiH pariNItam / taNDulA ghRtasuvarNarUpyakaM vanaka parimalA zavalA gauH||29|| nIlakaM mahiSI vastraM kRSNaM lohaM sadakSiNam / tailamApakulitthAzca zaneSTiyaprazAntaye // 30 // rAhordAnaM budhairmepo gomedo lohakambalau / sauvarNa nAgarUpaM ca satilaM tAbhrabhAjanam // 31 // ketau vaiDUryakaM zastraM tailaM mRgamadaM tathA / UrNA tilaizca saMyuktAM dadyAtklezApanuttaye // 32 // navagrahahomastu svazAkhokto graahyH| iti gocraapvaadH| athAniSTa candApavAdaH / gargaH-aniSTasthAnasaMstho'pi gocare zubhadaH zazI / saumyakSago'dhimitreNa guruNA ca vilokitaH // 1 // vaidyanAtha:-nipiddhasthAnasaMstho'pi zubhamitragRhAMzake / sthito'dhimitrasaMdRSTazcandramAH zubhadaH smRtaH // 2 // jyotiHsAgareaniSTasthAnago'pIndurlagnAdrAzezca zomanaH / bhavetsaumyAMzagaH svAmimitreNa valinekSitaH // 3 // svocce'thavA svabhavane sphuTarazmijAlaH saunyAlaye hitagRhe zubhavargayoge / jAmitravedhayutipUrvakadoparAAzaM hitvA dadAti bahuzaH sukhameva cndrH|| 4 // prAptodayaH prAptavalaizca saumyairvilokito vA shubhraashisNsthH| nihantyaniSTaM sakalaM svakIyaM phalaM vidhatte zubhameva candraH // 5 // jyotiprakAze-yAtrAdAvazubhe candre yadi pakSavalaM bhavet / tadA phalaM zubhaM karyAttathA lgnaacchubhekssitH||6|| vaidyanAtha:-RkSaM dagdhaM tithiM riktA candramaSTamagaM tathA / tatsarvaM nAzayettArA SaTcaturnavamI dhruvm||7||vsisstthH- uzIraM ca zirIpaM ca candanaM padmakaM tathA / zakhe nyastamidaM snAnaM candradoSanivAraNam // 8 // dAnakhaNDezuklAkSataiH pUrayitvA pAtraM veNumayaM zubham / tasyopari payaHpUrNa kAMsyapAtraM samauktikam // 9 // saraupyaM zuklagandhAdyairvastrayugmeNa saMyutam / dadyAjjyotirvide tacca candrAriSTaprazAntaye // 10 // gaditA dakSiNA tatra zaGvo mauktikagarbhitaH / ghRtadIpazcaturvattiH kumbho vA payasAnvitaH // 11 ghatakumbhaH sitaM vastraM sito vA vRSabhastataH / suvarNa rajataM vA'pi candrAriSTaprazAntaye // 12 // ityaniSTacandrApavAdaH / Aho! Shrutgyanam Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| atha saumyraadivicaarH| horAmakarande--krUragrahAH kujadivAkarasUryasUnukSINendavaH zazisutaH sahitastu saiH syAt / pUrNendujIvabhRgujAH zubhasaMjJitAH syustaiH saMyutastuhinarazmisuto'pi saumyaH // 1 // saptavarge sthito yasya tasya syAtkevalaH samaH / mizravargAtritazvAndrirAdhikyaphalado mataH // 2 // jAtakottame-kSINendrakorkiaumAH syuH pApAstaiH saMyuto budhaH / rAhuketU pApatarI pApaH pApAnvitastathA // 3 // jAtakatilake-saumyaH sapApastvazubhaH pApaH saumyayutaH zubhaH / pApI yutAvatyazubhI saunyAvatizubhau yutI // 4 // candreNa saMyutAH sarve sarvatraiva baloskaTAH / bhArthottarasthA abalAH kramAtpAyuyukSavaH // 5 // arkeNAstaMgatA yadvattena muktAH kramAcchubhAH / saumyAH pApojjhitAzcaiva saubhyayoge zubhaM vadeta // 6 // gAye:-tithibhAgAntarasthau yau graho to yogasaMjJitau / tattulyAMzaiH phalaM pUrNa nyUnaM nyUnAdhikairbhavet // 7 // lalaH-yogA yathoktaphaladAH kalArdhabhAgephasaMsthitAnAM ca / aprAptAtItAnAmicchAmAnaM phalaM bhavati ||8||jyotissprkaasheyogo grahAntaraM yatra tithibhAgAdhikaM bhavet / na yogaphalamityAhuranupAtastadanyathA // 9 // jyotirvivaraNe-zubhAzubhatvaM ghusadA yaduktaM yogato budhaiH / tatphalAdezaviSayaM na svabhAvavimocakam // 10 // iti saumykruuraadivicaarH| atha sUrye kathaM krUratvAdIti praznottaram / AdityapurANe--kAlAtmA sarvadevAtmA bhUtAtmA vizvatomukhaH / jagadyoniH sahasrAkSaH kathaM krUratvamAgataH // 1 // asyottara--- chAyAputro mahAraudro mAtuduHzvena duHkhitaH / zazApa pitaraM krodhAttenAko krUratAM gataH // 2 // rudrayAmale - kAzyapeyo raviH kena hetunA kSatriyo'bhavat / ityetacchrotumicchAmi brUhi zaMkara te namaH // 3 // zaNvapaNe vizAlAkSi sRSTavAdAvasRjadvidhiH / kamekAlaprabodhArtha bhacakraM khecaraiH saha // 4 // tatrArko grahamAdInAM svAmitve kena yojitaH / tenocyate sa rAjanyaH prabhutvaM tadvinA na hi // 5 // iti sUrye krUratvAdipraznottaram / atha lagnaprakaraNam / zrIpatiH--virodhamabhiSekaM ca rAjJAM sAhasakarma ca / dhAtvAkarAdisaMbandha meSa Aho! Shrutgyanam Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrIzivarAjavinirmito - lagne sAdhayet // 1 // vRodaye vivAhatha dhruvaM vezmapravezanam / kumArIvaraNaM dAnaM kSetrArambhAdi ceSyate // 2 // kalAvijJAnasaMbandhaM vRSalagnoditaM ca yat / vibhUSaNAdikaM karma kartavyaM mithunodaye || 3 || vApIkUpataDAgAdivAribandhanamokSaNe / pauSTikaM karma yatkiMcitsarva sidhyati karkiNi // 4 // vaNikpathAdyaM paNyaM ca karSaNaM nRpasevanam | parayogatha meSoktaM tacca kaNThIrave hitam // 5 // auSadhaM zilpavijJAnaM bhUSaNAdi caraM sthiram / kartavyAH pauSTikArambhAH kanyAlagne prasiddhaye || 6 || kRSikarma vaNiksevA yAtrAkarma tulodaye | prasidhyanti hi sarvANi tulAbhANDAzritAni ca // 7 // sAhasaM dAruNoyaM ca rAjasevAbhiSecanam / cauryakarma sthirArambhAH kartavyA vRzcikodaye // 8 // prasthAnapauSTikodvAhAH savAhanaparigrahAH / cApalagne prasiddhAH syuzcarakarmaprasiddhaye // 9 // kSetrAzrayANya yAtrA bandhamokSau ca vAriNAm / dAsIcatuSpadoSTrAdi kartavyaM makarodaye // 10 // naucauryodakayAnaM ca karma dhruvacaraM tathA / vIjasaMgrahaNoptI ca kartavyaM kalazodaye / / 11 / / vidyAlaMkArazilpAdi kRSyambupazukarma ca / yAtrodvAhAbhiSekAdyaM kAryaM manoda budhaiH // 12 // nArada:- meSAdiSu vilagneSu zuddheSvetatmasidhyati / krUragrahekSita saMyukteSUgrameva hi // 13 // goyugmakarkikanyAntyatulAcApadharAH zubhAH / zubhagrahAspadatvAtsaptetarAH pAparAzayaH || 14 || saumyogrataiSAM rAzInAM prakRtyA na bhavatyasau / yogena saumyapApaizca khecaraivakSitena vA // 15 // saumyAzritatvAtkrUro'pi sa rAziH zobhanaH smRtaH / saubhyo'pi rAziH krUraH syAtkrUragrahato yadi // 16 // grahayogAvalokAbhyAM rAzirdhatte grahodbhavam / phalaM tAbhyAM vihIno'sau svabhAvamupasarpati // 17 // AdI saMpUrNaphaladaM madhye madhyaphalapradam / antye tucchaphalaM lagnaM sarvasminnevameva hi // 18 // daivajJavallabhe--lagne zubhespi yazaH krUraH syAneSTasiddhidaH / lagne krUre'pi saumyo'zaH zubhadoM'zo valI yataH // 19 // sa candrarAzerazubho navAMzaH proktaH sa pApasya ca lagnasaMsthaH / kendratrikoNeSu guruH sito vA bhavettadA'sAvaMzubho'pi zastaH || 20 || vivAhapaTale---sacandrasakrUranavAMzakaM yalanaM haratyAyuriti bruvanti / dhIdharmakendro bhRgujosrajyo lagnaM tadevA''yuratIva dhatte // 21 // jyotiSprakAze - procyate lagnasaMstho'sau graho ya uditAMzagaH / dvitIyo'nuditAMzasthaH sarvarAziSvayaM kramaH // 22 // paTalasAre - lagnAMzatulyA vijJeyA bhAvA dvAdaza te punaH / tithyaMzena yutAsteSu prAkparAH sandhayaH kramAt || 23 || vizvezvaraH - gataiSyabhAvaphaladaH saMdherUnAdhiko grahaH / bhAvatulyaM phalaM pUrNa dhatte'nyatrAnupAtataH / / 24 / / bhAva - Aho! Shrutgyanam Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| saMdhisthitaH kheTaH sarvatra viphalaH smRtH| evaM bhAvavidhi jJAtvA janmodvAhagamAdiSu // 25 // jyotiSprakAze-carasthiradvisvabhAvA meSAdyA rAzayaH kramAt / krUrakarmaNi sakrUrAH zubhe grAhyAH zubhAnvitAH // 26 // kazyapaH-svAmiyukto vIkSito vA budhajIvekSitastathA / balavAnsaMbhavedrAzidRSTo yukto'pi nAparaiH // 27 // vasiSThaH-pRSThodaye vRSo mepaH karkicApamRgAstathA / zeSaH zIrSodaye rAzirmInaH syAdubhayodayaH // 28 // kumbhamInau tathA siMhazcatvAro balino dine / dhanurmUgo ca meSAdyAzcatvArastu nizAbalAH // 29 // varAhaH-mepavRSadhanvisiMhAzcatuSpadA makarapUrvabhAgazca / kITaH karkaTarAziH sarIsRpo vRzcikaH kathitaH // 30 // makarasya pazcimAI kumbho mInazca jalacarAH khyAtAH / mithunatulAdharakanyA dvipadAkhyA dhanvipUrvabhAgazca // 31 // svarazAstre-kumbhAntyo dvinizau paGgu tulAlI mRgadhanvinau / badhirau siMhagomeSA andhAH strImRgakarkaTAH // 32 // andhe zUnyaM bhramaH paGgo badhire hAniratra cet / yadi tuSTo bhavedaMzaH saumyo vai tatpalaM na hi // 33 // ghaTAntyobhanRyuGbheSakanyAkITatulAhayAH / kulIramRgasiMhAH syuzcaitrAdyAH zUnyarAzayaH // 34 // tulAmRgau pratipadi tRtIyAyAM mRgArkau / paJcamyAM budharAzI dvau saptabhyAM cApacandrabhe // 35 // navamyAM harikITo dvAvekAdazyAM gurogRhe / trayodazyAM mepavRSau dinadagdhAzca rAzayaH // 36 // mAsadagdhAhvayAnrAzIndinadagdhAMzca varjayet / satyasUriH-janmakSAdathavA janmalagnAdrandhrezabhAMzagAH / zubhaM bhAvaphalaMghnanti grahAH puSNanti cAzubham // 37 // janmabhAvyayabhAMzasthA janmalanAcca khecarAH / bhavanti vyayadAH zatrubhAMzasthAH zatrukAriNaH // 38 // zrIpatiH-azubho'pi zubhAMzastho darzane syAcchubhapradaH / sAmRtaM kiM viSaM bhuktaM na zubhAya prajAyate // 39 // vaidyanAtha:-vilagnastho'STamo rAzijanmalagnAtsvajanmabhAt / na zubhaH sarvakAryeSu lagnAccandrastathA'STamaH // 40 // varAhaH-svagRhatrikoNatuGgAdibhasaMsthitamitrabhavanabhAvagataH / ceSTAdibalayuto vA yatnAdyojyaH zubhe sthAne / 41 // neSTaH zubho vilagne nIcArigRhopagastu zatrudine / krUro'pi suhRddivase svoccagataH zubhaphalo lagne // 42 // bhRguH-lagneze'staM gate rogo randhra mRtyurvyaye vyayaH / zatrau zatrubhayaM ghoraM nIce bhaGgorijaM bhayam // 43 // yavanaH-RkSasaMdhigatAH kheTA rAzisaMdhigatAstathA / eSyarAzeH phalaM dadyurviparItaM tu vakragAH // 44 // jyotiSprakAze-pAyo vyayASTagAH saumyA neSTA vRddhi vinA khalAH / lagnezo'STArigo luptazcandro lagnArirandhragaH // 45 // tyAjyo 1 ka. tyauyunizaHpa / kha. bhAMzodinizaHpa / Aho! Shrutgyanam Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 zrI zivarAjavinirmitI est mandaH SaSThe zukrendulagnapAH / randhre'bjAtpaJca pApAste vivAhe pApakartarI // 46 // candranetrayugasaptaditathA sUryapaTuvasunandarudrakAH / rAmavANamitabhAni janmabhAddhAtalagnamiti saMtyajedbudhaH // 47 // iti lagnabalaprakaraNam / atha SaDvargaprakaraNam / jyotiSprakAze gRhaM horA ca dRkANI navAMzo dvAdazAMzakaH / triMzAMzazceti SaDurgaH sa saumyagrahaNaH zubhaH // 1 // bhaumaH zukro budhaH somo raviH saumyo bhRguH kujaH / gururmandaH zanirjIvo meSAdInAmadhIzvarAH || 2 || bhAskaraH- horeze viSame'rkendroH samabhe candrasUryayoH / svapaJcanavamezAH syurhakANA bhavane trayaH // 3 // siMhAjadhanvino'jAyAH karkAdyAH kalirjhapaH / tulAyAstauliyuvakunbhA mRgAyA mRgagovalAH // 4 // bhAgAstramA dazahRtA labdhA thuktanavAMzakAH / dvibhaiH paJcahRtairbhAgaiH svasthAnAddvAdazAMzakAH // 5 // bhAgAH paJcavibhAvakSAstriMzAMzA viSame gRhe / kujAkayajJazukrANAM vyastAste samabhe tathA // 6 // vyAsaH - paDvarga paJcavarge ca caturvarga zubhAvaham / trivarga vA'pi sadyoge vyekavarga tanuM tyajet // 7 // iti SaDvargazuddhiH / athAniSTavargApavAdaH / vasiSThaH -- iSTazca vedAhibalopapanaizcaturbhirapyabhvara gairvi lagnam | aniSTaSaDvargamapImAhuH sverIkSitaM gautamagAlavAdyAH || 1 || mANDavya:- - paDvargaM paJcavarge ca catuvarga zubhAvaham | lagnaM nandyAdiyogeSu trivargamapi zasyate // 2 // zubhavargaiH zubhaM lagnaM netaraizcApi tatra tu / svamitrajaH zubhaH prokto vargaH zatrubhavo na san // 3 // jyotiSprakAze - jAtizakrAmbudavyAlatyaSTijinabhAnavaH / ghanendrotkRttinAgAMzA meSAdeH kAryakArakAH // 4 // atyaSTirmanavacaiva jinAtha munayastathA / meSasiMhAzvapUrvANAM puSphalAMzAH prakIrtitAH // 5 // I ityaniSTavargApavAdaH / 1. 'TapomandAt / 2 va. naizvarAH / 3 va. bhuktAna / 4 va vaizvimAkSA // 5. gha. 'huH svaizekSi' / 6 gha 'tyaSTaji / 7 kha siMhAzvaSu / gha. siMhavapu Aho! Shrutgyanam Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / atha tithyAdInAM balavicAraH / saMhitApadIpe - zAstrArthatattvaM pravicArya pUrva sAMvatsarANAM dhuramuddidhIrSuH / samAdizansatsu mahattvameti loke na vidyAlavaliptacihneH // 1 // lagaM tithivyomacaraH zazAGkane nakSatrayogau karaNaM tathaiva / etAni lokavyavahArasiddha zAstrArthazodhyAni padAni sapta || 2 || lagnendutibhyudgamatArakANAM doSA guNAzrabhihitA budhairye / vicArya teSAM laghutAM gurutvaM vinirNayaM zAstrapadAni (ni ) dhAsye || 3 || tithiH zarIraM mana induvIryaM vilagnamAtmA'vayavAstu bhAdyAH / zuddhe zarIre tvapare'vicintyaM na kvApi kuDayena vinA'pi citram // 4 // sarvatra kAryeSu zubhAzubheSu pRcchanti lokAstithimeva pUrvam / na kApi yogaM karaNaM graha vA tasmAttithermukhyataratvamiSTam || 5 || jyotirvivaraNe - titheH prazaMsA yA proktA sadaiva pitRkarmaNi / jJeyA budhaistathodvAhamayANAdiSu cAlpatA / / 6 / / vArarkSaca - ndrodayazuddhilAbhe tithiH sadoSo'pi bhavedadoSaH / saundaryakAntyAdiguNaiH sarojaM sakaNTakatve'pi yato guNADhyam // 7 // vizuddhamRkSaM sabalaM ca lagnaM yathA prayatnena vilokayanti / tathA na yogaM karaNaM tithiM vA doSo guNo vA'pi titheryato'lpaH || 8 || itthaM virodhe vacasAM mithastu kiM tu pramANaM kataranmRSeti / nA''yAti vaktuM munibhASitatvAtprAmANyameSAM viSayAvadodhAt // 9 // guNasya doSasya ca tAratamyaM vicAraNIyaM viduSA prayatnAt / kazcidguNo doSazataM nihanti doSo guNAnAmapi hanti lakSam // 10 // pUrvAparAbhyAM sahitastithibhya nihanti darzo nicayaM guNAnAm / tameva hitvA'mRtasiddhiyogastitherazeSAnapi hanti doSAn // 11 // syAtAmubhau doSaguNau mahAntau yadA tadA hInataro guNaH syAt / puNye kRte pAtakitA'dhike'pi nApaiti pApaM hi janApavAdaH // 12 // jyoti:sAgare - lagnaM jIvo manazcandraH zarIraM ca tithistataH / jIve puSTe phalaM puSTaM naSTe naSTaM vidurbudhAH // 13 // gargaH - lagnaM kenApi doSeNa dUSitaM cettadA guNAH / sarve duSTAH syurAtmAnaM vinA yadvatkalevaram // 14 // saMhitApradIpe - kenApi doSeNa tanau praduSTe duSyanti tithyabjavalarkSavArAH / sauvarNakAntyAdiguNo mukhasya nAsAvihInasya bhavatyasAraH // 15 // lala:- na tithiM na ca nakSatraM na yogaM naindavaM balam | lagnamekaM prazaMsanti garganAradakazyapAH // 16 // jyotirvivaraNelagnaaff vinA yatra yatkarma kriyate budhaiH / tatphalaM vilayaM yAti grISme kusarito yathA // 17 // zuSkamA dahatyedho mahAdIpto yathA'nalaH / tithyAdInAM phalaM tadballagnadoSo vinirdahet / yathA nirvANatAM yAti dIpaH snehakSayAttathA / Aho! Shrutgyanam 61 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zivarAjavinirmito lagnavIryakSayAdeva tithyAdeH sadasatphalam // 19 // mantrauSadhavazAdyadvadbhakSitaM jIryate viSam / tadvadgrahabalenaiva jIryate dopasaMcayaH // 20 // jyotiSprakAze- na lipyate yathA'mbhobhistatrasthaM padminIdalam / tathA tithyAdijairdoSairlagnaM kheTabalAnvitam // 21 // saMhitApradIpe - - nakSatralagnatithayaH prathamArdhavIryA vArazva yogasahito balavAnazeSaH / RkSaM divA nizi tithirvivalatvameti tithyardhamaMtra tithivatparicintanIyam // 22 // vRddhagargaH - tithirekaguNaH prokto balena dviguNaH kSaNaH / caturguNaM tu nakSatraM vArazrASTaguNaH smRtaH || 23 || candraH zataguNo lagnaM sahasraguNamucyate / lagnAddhorAdayo bhedA balinaH syuryathottaram // 24 // rAjamArtaNDa : - tithirekaguNA proktA nakSatraM ca caturguNam / vArazvASTaguNazcaiva candraH zataguNaH smRtaH || 25 || lagnaM koTiguNaM vidyAdgrahavIryasamanvitam / tasmAtsarveSu kAryeSu lagnavIryaM vilokayet // 26 // jyotiH sAgare - lagnaM puSpasamaM jJeyamaMzaH phalasamastathA / naSTe puSpe phalaM nAsti tasmAllagne pradhAnatA || 27 // tithyA - dikAnAmiti tAratamyaM zAstrArthatattvaM munibhiH pradiSTam / tathaiva lokavyavahAradRSTaM mataM bahUnAmapi cintanIyam // 28 // iti tithyAdInAM balavicAraH / 62 atha lagnabalaprazaMsA / saMhitApradIpe - prAyeNa kAryANi karoti loko balena candrasya tathodayasya / candrasya kIdRkkiyatAM grahANAM lagne valaM ceti taduktireSA // 1 // prAdhAnyamatro - dayazItabhAnvoH sthitaM dvayoreva jagatprasiddham / tatrApi kecidvalavadvilagnaM vyAcakSate zaitakaraM tathA'nye // 2 // yadA vilagnaM guNavarjitaM syAttadA balIyAnapi kiM mRgAGkaH / yato nitAntaM guNavAnapIha daivena hInaH puruSo na kiMcit // 3 // doSairmahadbhirnihataM vilagnaM nihanti vIryaM ziziratviSo'pi / cittaM hi duHkhopahataM narANAM zarIramAnoti sukhaM na kiMcit // 4 // balena lagnasya balI zazAGko balena hIne sati durbalaH syAt / yato hRSIkaM manasA sametamartha na gRhNAti na tena hInam // 5 // yo lagnadoSopahato muhUrtastatrenduvIryAdi kathaM vicintyam / viSAmbusiddhasya kimodanasya zuddhaM bhavatyekamapIha siktham // 6 // iti lagnabalaprazaMsA | Aho! Shrutgyanam Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / atha candrabalaprazaMsA | zArGgavivAhapaTale- lagnaM deho'GgAni par3argakAca prANazcandro dhAtavaH khecarendrAH / prANe naSTe dehadhAtvaGganAzastasmAtsarvatrenduvIrya pradhAnam // 1 // saMhitApradIpe - Adau hi candrasya balaM vicintyaM lagnasya pazcAdatha saptavargaH / kiM candravIryeNa vinetarANi kurvanti satyAyuSi lakSaNAni // 2 // zrIpatiH- AdhAramindorbalamuktamAryairAdheyamanyaddmahajaM ca vIryam / AdhArazaktau pariniSThitAyAmAdheyavastUni hi vIryavanti ||3|| amRtakiraNavIryAdvIryamAzritya sarve vidadhati phalamete khecarAH sAdhvasAdhu / nijanijaviSayeSu vyApriyante yathA'mI phalamiha manasaivA1 dhiSThitAnIndriyANi // 4 // iti candrabalaprazaMsA | 63 atha candralagnayorbalanirNayaH / itthaM vivAde viduSAM bahUnAM parasparaM bhinnamataM vacobhiH / prAdhAnyamasyeti na vaktumeti zAstrANi vijJAya purAtanAni // 1 // saMhitApradIpe - prAyeNa sarvatra vilokayanti cAndraM balaM gocarato vizuddham / lokeSu yaccandrabalaM pradhAnaM zAstreSu mukhyaM khalu lagnameva // 2 // yatroditaM lagnabalaM pradhAnaM vilokyamindorapi tatra vIrye / duSTaM phalaM syAdubhayorabhAve lagnAbjayoranyatamasya madhyam ||3|| atrA''h mANDavyamunirvizeSaM prAyeNa candrasya valaM vilokyam / samutsuke karmaNi lagnavIrya tAtkAlikAdapyanayorabhAve // 4 // yaduktaM kaizcidAcAryaiH prAdhAnyaM zItagorbale / lagne na sadasadyasmAnnaitadgargAdisaMmatam // 5 // gargaH - kalpAdAvasRjatsraSTA bhacakraM grahasaMyutam / mUrtimatsaMnibaddhaM tadrAzicakre tvamUrtake // jAtakatilake - - amUrtirAzicakrasya sthiratvaM yujyate punaH / jyotizcakrasya mUrtasya sthiratve naiva kAraNam // 7 // somasiddhAnte - nityo'mUrto hyanAdyantaH kAlo dvAdazadhA bhavet / svayaM svAGgavibhAgena rAzayaste'tra kalpitAH || 8 || jyotirvivaraNe - anityaM mUrtimatsarvamamUrta nityamucyate / tasmAdalpaphalaM mUrta paraM bhUriphalapradam // 9 // amUrtamUrtayoH kAsti sAmyaM nityAdibhedataH / tasmAllane pradhAnatvaM triskandhajJaiH kila smRtam // 10 // pitAmahaH - jyotiHzAstraphalaM sarva lagnAdhInaM budhaiH smRtam / sphuTakheTAzrayaM tattu tasmAtprAdhAnyametayoH // 11 // pradhAnaM cintayepUrva tato'GgaM ca tayoryadi / mukhyAbhAve'GganAzaH syAtsarvatraivaM vinizvayaH // 12 // jyotirvivaraNe--candraH prANa iti proktaM yadvacca phalanirNayaH / tallagnavIryamImAMsAviSayaM na tu gocaram || 13|| saMhitApradIpe - itthaM purANamuninirmita saMhitArthAnbudhddho - Aho ! Shrutgyanam Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 zrIzivarAjavinirmitoditaM kila balAbalamudgamendoH / candrAttanurbalavatIti hi zAstratattvaM prAyo'bhidheyamadhigamya mataM bahUnAm // 14 // pazcAdibhiH satphaladevilagnaM puSTaM bhavenmadhyaphalaM caturbhiH / dvAbhyAM tribhirvA'pyatha hInameva na kApi deyaM vidupA kadAcit // 15 // kazyapaH-- paJcabhiriSTairiSTaM puSTamaniSTairaniSTamAdezyam / sthAnAdivalasamRddhazcaturmirapi paThyate yavanaiH // 16 // daivajJavallabhe--saMpUrNaphaladaM cA''dau madhye madhyaphalapradam / ante tucchaphalaM lagnaM yadi vargottamaM na ceta // 17 // saMhitApradIpeantye smRtaM tucchaphalaM vilagnaM na cetSaDAdigrahavIryayuktam / vargottamAMzopagataM guNairvA proTaistadA puSTaphalapradaM syAt // 18 // asatphalasthAnagato grahaH syAcchubhapradaH saunyasitejyamitraiH / balAnvito duSTayuto na pApairgatyantarAbhAva idaM vicintyam // 19 // bAdarAyaNaH-niSiddhabhavanastho'pi lagnAtpAdo na doSakRt / vudhabhAgavajIvaistu dRSTaH kendratrikoNagaiH // 20 // gargaH-uccasvagehamitrasthA uditAH phaladA grahAH / astaMgatAzca nIcArirAzisthA viphalAH smRtAH // 21 // zaunakaH-nIcasthA grahavijitAH zikhyabhibhUtA virazmayo hrasvAH / bhujagA iva mantrahatA na syuH kAryakSamA lagne // 22 // mATharaH-lagne candrabalaM bIjaM phalapAkakarA grahAH / bIje puSTe phalAptiH syAttasmAddhIjamiheSyate // 23 / / lalla:saunyabhAvagato mRdutA krUropi yAti saMyogAt / na hi candrakarAzliSTAtsUryamaNeH saMbhavati vahniH // 24 // krUrAMzagataH saumyo na zubhaM dAtuM kSamaH prayukto' pi / na tu candrakAntastAvatsUryakarAliGgitaH sravati // 25 // na sakalaguNasaMpallabhyate'lparahobhirvahutaraguNayuktaM yojayenmaGgaleSu / prabhavati na hi doSo bhUribhAve guNAnAM salilamiva hi vahnau saMpradIplendhanasya // 26 // guNazatamapi doSaH kazcideko'pi vRddhaH kSapayati yadi nAnyastadvirodhI guNo'sti / ghaTamiva paripUrNa paJcagavyasya zaktyA malinayati surAyA vindureko'pi sarvam // 27 // zrIpatiH- uccAdistho'pi no hanti phalaM bhAvakRtaM grahaH / aniSTaM kurute pApI nIcAdisthastvazobhanam // 28 // garga:-yokabhAvagau tulyazubhAzubhaphalau grahau / syAttadA niSphalo bhAvo yo balI sa phalapradaH // 29 // saptarSimate-- toyAlayAdibhikSA yathA bhUriphalamadAH / tathA sthAnAdivIryADhyA lagne kAryakSamA grahAH // 30 // lalla:---phalaM vArasya saMpUrNa svahorAyAM jaguva'dhAH / tathA lagnaphalaM cAMze saMpUrNa mizramanyathA // 31 // mANDavyaH--lagnaM sarvaguNopetaM dinaralna labhyate / tato guNAdhika deyaM dopAlpaM bahu saMmatam / / 32 // iti candralagnayobalanirNayaH / Aho ! Shrutgyanam Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / atha lagnAMzayorvicAraH / jyotirvivaraNe- kecillagnaM prazaMsanti grahavIryeNa saMyutam / kecilamanavAMza ca kecicandramaso balam // 1 // lagnaM deho vidhujIvo manozaH karmaNaH phalam / grahavIrye tato de dRDhe prANAdicintanA || 2 || pitAmahaH - jyotiHzAstraphalaM sarva lagnAdhInaM budhaiH smRtam / sphuTakheTAzrayaM tattu tasmAtprAdhAnyametayoH // 3 // bhRguH - guNayuktaM yadA lagnaM navAMzo durbalo bhavet / zubhaM naiva virudhyeta zubhasvAmyavalokanAt || 4 || navAMzo guNavAnyatra lagnaM valavivarjitam / tadA na maGgalaM kArya yato mukhyaM tanorbalam // 5 // pradhAnaM cintayetpUrvaM tato'GgaM ca tayoryadi / mukhyAbhAve'GganAzaH syAtsarvatraivaM vinirNayaH || 6 || mATharaH- - zuddhau lagnAzayoH pUrNa pAdonaM kevalaM tayoH / aMzazuddha phalaM tvardhamabhAve niSphalaM tayoH // 7 // praznazAstre - - induH sarvatra bIjAbho lagnaM tu kusumaprabham / phalena sadRzoM'zazca bhAvaH svAduphalaH smRtaH // 8 // jyotirvivaraNe - candraH prANa iti proktaM yadvacaH phalanirNaye / tallagnavIryamImAMsAviSayaM tu na gocaram // 9 // iti lagnAMzayorvicAraH / 65 atha lagnasthArkaprAzastyam / azubho'pi raviH zasto lagnagaH kecidUcire / iti taddhetunA kena brUhi zAstrAnusArataH // 1 // yathopAdhivazenaiva sanmaNirbhAti tadvidhaH / bAhye'thAssbhyantare tasya nirmalatvaM na muJcati // 2 // tathA zApapagrahAdyairdoSairvyApto'pi bhAskaraH / na jahAti guNaM vyAlAvRtacandanavRkSavat || 3 || lalaH - kuryAnmaGgalapauSTikAni nRpateryAtrAbhiSekau tathA sevAbheSajadharmavartmaka nakagrAvograkarmANi ca / vidyAjJAnacaravratAni havanaM zilpaM raNaM sAhasaM kSiprAlaMkaraNe dine dinakRto lagnasthat a al || 4 || bRhaspatiH - arkodayaH prazastaH syAdvimarAjanyayoH - sadA / candrodayo'GganAnAM ca vaNijAM jalajIvinAm // 5 // jyotiSprakAze - varNasyApita kendre lagnajanmabhayostathA / sidhyanti sarvakAryANi sabale ca vizeSataH || 6 || kUrmayAmale - yAtrAyAmudaye bhAnoraste codvAhapUrvakam / vidadhyAtsarvakarmANi madhyAhne bhRgurabravIt // 7 // maujI paTale - zubhago balavAnbhAnurlago dazamastathA / sarvazAkhAdhipo yasmAtsarveSAM vratabandhane // 8 // iti lagnasthArkaprAzastyam / 1 yo / 2. " / Aho! Shrutgyanam Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 zrIzivarAjavinirmito atha lagnasthacandraniSedhapraznottaram / jyotiSprakAze-candraH saunyatarastadvatphalapAkakaro grhH| kathaM tarhi vilagnastho nindyaH pANigrahAdiSu // 1 // gurubhAryAnugAmitvAtkSayitvaM prAptavAnvidhuH / tena mRtau niSiddhaH syAdyataH saMsargajA rujaH // 2 // AyurvedazAstre-yakSmA kuSThaM jvaracaiva sphoTako nayanAmayaH / saMzrayAtsaMcarantyanyaM candradopo yathA tanum // 3 // iti lgnsthcndrnissedhH| atha tAtkAlika vicaarH| bhUpAla:- ahorAtrasya madhye tu samAnaM vatsaro vrajet / tanmadhyamAsatithyakSabArayogAdikaM bhavet // 1 // caitre caitrAdayo mAsA mAse mAse'pyayaM kramaH / paJcapaJcaghaTIsaMkhyA mAsAnAM parikalpanA // 2 // tatra triMzaddinAni syuH palaistu dazabhirdinam / yasminkAle tu yo mAsastasminmAse tu yA tithiH // 3 // tasyAM carakSayogAdi svakAryAya vilokayet / tAtkAlikamidaM sarva sarvakAryeSu yojayet // 4 // saMhitApradIpe---saptAzcininA dinayAtanADyaH SaSTayA vihatyA''saphalaM viyojyam / vAre tithau bhe ca yutau ca te syustAtkAlikA vAratithIndusUryAH // 5 // jyotiSprakAze-gatAbdhihatiryAtaghaTItithyaMzasaMyutA / dikvyAptAdi] lavAdinduH SaDguNo'STaghaTIyutaH // 3 ||bhuupaal:-sNvtsrmhoraatrN ye jAnanti manISiNaH / tepAM tithyudayajJAnamidaM manasi vartate // 7 // iti taatkaalikvicaarH| atha sUkSmaniyanam / ziromaNau-sUkSma pravakSye'tha munipraNItaM vivAhayAtrAdiphalamasiddhayai / adhyardhabhogAni paDatra tajjJAH procurvizAkhAditibhadhruvANi // 1 // pauliza:-- bharaNyAA tathA''zlepA mArutaM zAkravAruNe / paDaitAnyardhabhogAni saMpUrNAnItarANi ca // 2 // bhamAnatrilavo dvighnaH svasmRtyaMzayato hataH / bhasaMkhyayA phalaiH sthUlaM mahInaM sUkSmatAmiyAt // 3 // evaM vizvakSeparyantaM pauNe shuunymukhaantytH| karNAntaM prAgvadatrasthamupAntye zravaNadvaye // 4 // vaizvakSasya caturthAMzastathA paJcadazAMzakaH / zravaNasya ca tattulyA abhijidbhoganADikAH // 5 // iti sUkSmAnayanam / - 1 ka, dhyabhA / 2 ka. saMjJAH / Aho! Shrutgyanam Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| atha tithyaadigunnprshNsaa| pitAmahaH-mAsazuddhau sukhaM bhogo dhanArogyaM ca sattithau / kAryasiddhiH sunakSatre karaNe zobhane dhanam // 1 // iSTAvAptiH zubhe yoge vAJchitAptiH zubhe vidhau / zubhe vAre sarvasaMpatsaumanasyaM zubhe kSaNe // 2 // lagne zuste mahAnandaH svezavIrye samunnatiH / lagne sagrahavIrye syuH sarve samuditA guNAH // 3 // lalaHsiddhau yAtrAM prakurvItAmRtayoge gRhAdikam / andhabhe sthApayedavyaM kANe cauryavidhikriyA // 4 // iti tithyaadivicaaraadhyaayH| atha tyAjyaprakaraNam / jyotiSprakAze-janmAdhipavilagnezacandrabhArgavamantriNAm / virazmitvaM janmamAso jnmbhNjnmvaasrH||1||dunimittN manobhaGgaH kSayamAsAdhimAsako / mRtajAtakayozcaiva sUtakaM grahaNasya ca // 2 // jvarotpattI rajo mAtRpitroH kSayadinaM tthaa| gaNDAntatritayaM kAlaH saMdhirbhasya tithestanoH // 3 // krAntipAto vyatIpAto vaidhRtiH parighArthakam / bhAnoH saMkrAntibhogazca kulikavArdhayAmakaH // 4 // krUraimukta yutaM bhogyaM sarAhuzikhidhUmitam / thiSNyaM grahaNagaM pApaviddhaM saumyaizca pAdataH // 5 // viSTiH krUrayutaM lagnaM lagnezo ripumatyugaH / janmato duHsthitacandro lagnastho nidhanopagaH // 6 // janmabhAjanmalagnAJca lagnalagnAMzakASTamau / pApayormadhyagaM lagnaM kSINenduH kulavAMzakaH // 7 // krUravAre pApahorAduSTayogA grahodbhavAH / tithivRddhikSayau bhAnAM nADikA viSasaMjJitAH // 8 // ete doSAH samAkhyAtAH zubhakarmaNi garhitAH / dazAriSTodbhavAzcAnye gocarasthAstathA pare // 9 // lattaikArgalacaNDAstrakAlavelAzca paJcakam / mRtyuyogopagrahAdyAH sve sve deze'tininditAH // 10 // mANDavyaH-siMhasthite suragurAvadhimAsake.ca jyeSThe tathA''dyatanayasya ca kanyakAyAH / kurvIta nAstagatanIcagayorvilagnajanmezayozca nikhilAnyapi maGgalAni // 11 // iti tyAjyaprakaraNam / atha doSaphalaprakaraNam / vasiSThaH-phulike maraNaM vidyAdvArhaspatye'rthanAzanam / yAmArdhe nAzamAmoti Aho ! Shrutgyanam Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 zrIzivarAjavinirmito kAlavelA bhayapradA || 1 || mANDavyaH-2 - sarvamaGgalavidhvaMsI yAne sarvApahArakaH / vyAkulI kulike'bhyaGge bhojane'nnaM viSAyate // 2 // jyotiSprakAze - kuliha bhavenmRtyuryAmArdhena yazaHkSayaH / viSTayA bhraMzo'rkasaMkrAntyA vairaM pAtena bandhanam / / 3 / / kazyapaH-vatsarAyanamAsartu saMdhidainyapradaH zubhe / tithidha manastApa siMdhau mahadbhayam // 4 // yogasaMdhau zramastI lagnasaMdhau sukhakSayaH / tithilagnabhagaNDAnte kAryanAzaH kSatimRtiH // 5 // niSiddhacaraNe rogo nindyayoge kalirbhavet / vaidhRtau vyatipAte ca hAnirvA mRtyureva vA // 6 // mithyAbhidUSaNaM duSTayoge tithibhavAraje / caNDAyudhe'khajaM duHkhaM vairamekArgale mahat // 7 // lattAyAM vAhanAtpAtaH kalirdagdhatithau bhavet / viSanADyAM vipAdbhItirapamRtyurathApi vA // 8 // vighnaM syAtpApakartaryAM samAMze maraNaM dhruvam / pApaviddhe ca nakSatre vyAdhiH zoko dhanakSayaH // 9 // dhUmi me bhaveyAdhirdagdhe kArya na sidhyati / jvalite mRtyureva syAdviddhe vighnaM samAdizet // 10 // rajotpattau mRtiM vidyAdrogaM pitroH kSaye'hani / parighe rodhavandhau ca vyatIpAte kulakSayaH // 11 // vaidhRtau jIvahAniH syAdgrahaNakSe parAbhavaH / kSINendau dIrgharogazca pApahorA virodhakRt / / 12 / / tithikSaye mAnahAnistithivRddha parAdbhayam / astaM gate lagnapatau vyAdhirAdhirdhanakSayaH || 13 || lagne krUrayute nAzazrASTame ca tanukSayaH / caturthe jAyate vairaM janmato vyayage vyayaH // 14 // duSTasthAnasthite candre rAzerlagnAtsukhakSayaH / mRtyuyoge kAlayoge kartu - rnAzaH prajAyate // 15 // janmarkSe sukhahAniH syAtkalirjanmatithAvapi / janmamAse bhayaM ghoraM janmalagnaM zubhAvaham || 16 || gAtrabhaGgaH kSaye mAse vigrahastvadhimAsake / vyasanaM gocarotthe ca dazAriSTe ca bandhanam // 17 // SaSTho lagnAdhipo nUnaM svayameva ripurbhavet / aSTamo mRtyukRccaiva vyayago vyayakArakaH // 18 // brahmarSiH - pariveSaM digdhUmaM digdAhaM durdinaM ca nIhAram / nirghAtaM grahayuddhaM pratimAyAM svedanaM mahIkampam // 12 // rAtrau surendracApaM saMdhyAyAmAsuraM zivArAvam / ulkApatanaM divase dezAdernAzanaM jagaduH || 20 || iti doSaphalAdhyAyaH / athApavAdaprazaMsA | phalapradIpe - kRte guNAH syurbalinaH kalau tu doSAH samA madhyayugadvaye'pi / ato'pavAdena vinA na doSA guNaiH samaM yAnti yuge caturthe // 1 // jyoti Aho! Shrutgyanam Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| vivaraNe--na doSAH kAryahantAro hyapavAdarapohitAH / divye satyarataM nUnaM na hi dagdhuM kSamo'nalaH // 2 // bRhaspatiH--guNo vA yadi vA doSo durbalo naSTatA vrajet / sa eva punrutkRssttviiryvaansvphlprdH|| 3 // mANDavyaH-doSANAM ca guNAnAM ca tAratamyaM vicAryate / balAbalavibhAgena pazcAtkAlaM samAdizet // 4 // gargaH--yatsAmAnyaM vizeSeNa vAdhyate tatilupyati / yatra nAsti vizeSatvaM tatra sAmAnyamAcaret // 5 // jyotirviveke-zrUyate ca mahAndoSaH zrUyate ca mahatphalam / phalaM tatra parityAjyaM doSo hi balavAnbhavet // 6 // bRhaspatiH-doSAzca gaNitAH sarve guNebhyo vahavaH kalau / tathApi doSA nazyanti svApavAdairguNairapi // 7 // doSAzca svApavAdaistu hyazubhAH zubhatAM yayuH / yathA pApA yayuH sarve prAyazcittairabhAvatAm // 8 // jyotiSprakAze- yathA'gnirmeghadhArAbhistUlarAzistu mArutaiH / sadAcAreNa pApAni vyAdhayastu sdaussdhH||9|| tathA doSA vinazyanti hyapavAderyathoditaiH / balibhirvA guNaiH praudvaistadvinA svaphalaM daduH // 10 // ityapavAdaprazaMsA / atha mahAdoSanirUpaNam / nArada:-- paJcAGga-zuddhirahito dopastvAdyaH prakIrtitaH / udayAstazuddhirahito dvitIyaH sUryasaMkramaH // 1 // tRtIyaH pApapaDvargo bhRguH SaSThaH kujo'STamaH / gaNDAntaM kartarI riSphaH SaDaSTenduzca sagrahaH // 2 // daMpatyoraSTamaM lagnaM rAzeviSaghaTI tathA / durmuhUrto garadopaH khAjUMrikasamAdhribham // 3 // grahaNotpAtabhaM krUraviddharza krUrasaMyutam / kunavAMzo mahApAto vaidhRtizcaikaviMzatiH // 4 // phalapradIpe-mahAdoSA vivAhe ca vaidhavyaM bhaGga Ahave / vidyArambhe ca mUrkhatvaM yAtrAyAM mArgaro. dhanam // 5 // vrate ca karmabAhyatvaM rogazca kSurakarmasu / navAnnaprAzane bhaikSyaM gRhArambhe sukhakSayaH // 6 // dainyaM gehapraveze ca vandhyAtvaM garbhazobhane / kRSikarmaNi vaiphalyaM grAmakArya nRpo'paraH // 7 // rAjyanAzaH pratiSThAyAmagnyAdhAne'gninAzanam / paTTAbhiSeke dAridyaM hAnirvANijyakarmaNi // 8 // virodhaH svAmisevAyAM haraNaM ca vidhUpaNe / dAridyaM maraNaM hAni sarvakArye vidurbudhAH // 9 // jyotizcintAmaNau-mahAdoSe kRtaM karma mahAdopakaraM bhavet / tasmAcchubheSu kAryeSu mahAdopAnparityajet // 10 // eSAM lakSaNAni / nArada:--tithivArakSayogANAM karaNasya ca melanam / paJcAGgamasya zuddhistu 1 ya. 'poditAH Aho! Shrutgyanam Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmito I paJcAGga zuddhirIritA // 11 // yasminpaJcAGgadoSo'sti tasminaM nirarthakam tyajetpazceSTikaM vA'pi viSasaMyuktadugdhavat // 12 // paJcAGgApavAdaH -3 :- yogasya hema karaNasya ca dhAnyamindoH zaGkhaM ca taNDulamaNI tithivArayozca / tArAbalAya lavaNaM vasu gAM ca rAzerdadyAdvijAya kanakaM zuci nADikAyAH // 13 // lagnalagnAMzako svasvapatinA vIkSitau yutau / nacedvA'nyonyapatinA zubhamitreNa vA tathA || 14 || varasya mRtyuH syAttAbhyAM saptasaptodayAMzakau / evaM tau na yutau mRtyurvadhvA kara // 15 // kazyapaH - triprakAreNa sA zuddhirna celanaM ca ninditam / api paJceSTakaM lagnamanekaguNasaMyutam // 16 // tyajedyathA zunA ghrAtaM. tathA havyaM ghRtaplutam // nAradaH - tyAjyAH sUryasya saMkrAnteH pUrvataH parataH sadA / vivAhAdiSu kAryeSu nADyaH SoDaza SoDaza // 17 // kazyapaH - yatkRtaM maGgalaM tatra nAzamAyAtyasaMzayam || 18 || sApavAdaH SaDvargaH SaDvargaprakaraNastho jJeyaH / nArada:- bhRgupaSTAiyo doSo lagnAtpaSTagate site / uccage zubhasaMyukte talanaM sarvadA tyajet // 19 // kazyapaH- nIcage tatturIye vA zatrukSetragate'pi vA / bhRguSaSTAdayo doSo nAsti tatra na saMzayaH // 20 // nAradaH - kujASTamo mahAdoSo lagnAdaSTamage kuje / zubhayayutaM lagnaM tyajettattaGgage yadi // 21 // kazyapaH - astage nIcage bhaume zatrukSetragate'pi vA / kujASTamodbhavo doSo na kiMcidapi vidyate // 22 // gaNDAntavicAraH -pUrNAnandAkhyayostithyoH saMdhirnADIdvayaM sadA / gaNDAntaM mRtyudaM janmayAtrodvAhatratAdiSu ||23|| kulIrasiMhayoH kITacApayomanameSayoH / gaNDAntamantarAle syAdghaTikA mRtipradam // 24 // sArpendra pauSNabheSvantyaSoDazAMzAbhasaMdhayaH / tadagrabheSvAdyapAdA bhAnAM gaNDAntasaMjJitAH // 25 // ugraM ca saMdhitritayaM gaNDAntatritayaM mahat / mRtyupradaM janmayAnavivAhasthApanAdiSu // 26 // sUryasiddhAnte- sArpendra pauSNadhiSNyAnAmantya pAdAbhasaMdhayaH / tadagrabheSu pAdArdhaM gaNDAntaM nAma kIrtyate / / 27 / / ratnakoze - AdyaH pitRmUlAzviSu pauSNendrabhujaGgabheSu cAntyabhavaH / SoDazabhAgo neSTastAvatkAlastu gaNDAntaH // 28 // mUlAzvinImaghAnAM prathamAMze saMsthitA tu yamadaMSTrA / bhujagendra revatInAmantye sevAparA ghorA // 29 // lallaH- -antyaH sArdhendra pauSNAnAmAdyaH pitrAzvimUlajaH / janmodvAhaprayANeca mRtyave'mI SaDaMzakAH // 30 // jyoti: sAgare - azvinIpauSNamUlAdau trivedanavanADikAH 3 / 4 / 9 / revatIzAkrasArpAnti mAsazakrazivAstyajet 12 / 14 / 11 // 31 // rAjamArtaNDa: - - yAmaM yavanAdhipatistadardhabhAgaM ca mAriH prAha / daNDapramitaM gaNDaM pUrva parato'GgirAmIzaH // 32 // mUle 70 --- Aho ! Shrutgyanam Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 71 madhAzvicaraNe prathame ca nUnaM pauSNendrayozca phaNinazcaraNe caturthe / mAtuH pituH svavapuSo'pi karoti nAzaM jAto yadA nizi dine'pyatha saMdhyayozca // 33 // ratnamAlAyAM -- pauSNAzvinyoH sArvapitrAkhyayozca yacca jyeSThAmUlayorantarAlam / gaNDAntaM syAccaturnADikaM hi yAtrAjanmodvAhakAleSvaniSTam ||34|| jyotirvivaraNeiha sarvatra kAlAderapakarSo ya IritaH / sa eva doSAdhikatAkathanArthastu kevalam // 35 // gargaH -- maghAyAH prathame pAde mUlasya prathame tathA / revatyAzca caturthe'ze vivAhaH prANanAzanaH || 36 || bhinnavAkyavyavasthAvacanaM jyotiH sAgare - kathayati varAhamihiro vilokya vAkyAni gaNDaviSaye ca / gaNDaM daNDapramitaM pUrva pazcAttayormadhyAt // 37 // atha gaNDAntApavAdaH / cyavanaH - tithyAdInAM saMdhidoSaM tathA gaNDAntasaMjJitam / hanti lAbhagatazcandraH kendragA vA zubhagrahAH // 1 // iti gaNDAntApavAdaH / atha kartarIvicAraH / jyotiH sAgare-pApamadhyagate candre pApasaMparkage'pi vA / zubhakarma na kartavyaM tathA lagne kadAcana // 1 // bhavati yadA tuhinAMzuH krUradvayamadhyago vilagne vA / yAtrAdIni tadAnIM nopadizediSTakarmANi // 2 // bhAskaravyavahAre - krUrayoH saumyayorvA'ntarlanaM vA yadi vA zazI / vivAhe kartarI jJeyA zubhakUrAntare tathA // 3 // phalapradIpe -- krUrayoH kartarI neSTA mahAvighnapradA dhruvam / saumyayornAtiduSTA syAnmadhyamA pApasaumyayoH // 4 // lalaH -- krUra yoritarayozca kartarI no zubhA tanuzazAGkayorna tat / lagnamAha zubhayozca kartarI pApayozca zubhamadhyavartinI // 5 // nAradaH- lagnAbhimukhayoH pApagrahayoRjuvakrayoH / sA kartarIti vijJeyA daMpatyormalakartarI ||6|| kartarIdopaduSTaM yaddhanaM tatparivarjayet / api saumyagrahairyuktaM guNaiH sarvaiH samanvitam // 7 // atha kartaryapavAdaH / vidhau dhanopame zubhagrahe'tha cAntyage gurau / na kartarI bhavatyo jagAda bAdarAyaNaH // 1 // krUradvayasyAntaragaM vilanaM mRtimadaM candramasaM ca rogadam / zubhai sthairatha vA'ntya gurau na kartarI syAdiha bhArgavA viduH || 2 || bRhaspatiH - lagnadviripphagau krUrau trayametatsamAgam / tadA kartarijo doSo Aho! Shrutgyanam Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zrIzivarAjavinirmito nAnyathA bhAvajaM phalam // 3 // rAjamArtaNDe--lagnasya pRSThAgragayorasAzcoH sA kartarI syAdRjuvakragatyoH / tAveva zIghrau yadi vakracArau na kartarI ceti vadanti gAAH / / 4 / vyaye mArgagatiH krUro vakrI krUro dhane yadi / tau ca lagnAzatulyau cettadA ghorAkhyakartarI // 5 // mahAvighnapradA jJeyA vivA shubhkrmnni| iti satyapi lagnaM cecchubhAnyaM naiva dopakRt // 6 // krUrakartarisaMyuktaM lagnaM candraM na ca tyajet / kendratrikoNasaMstheSu gurubhArgavavitsu ca // 7 // bAdarAyagaH-na hi kartarijo doSaH saumyayoryadi jAyate / zubhagrahayutaM lagnaM krUrayo 'sti kartarI / 8 // pApayoH kartarIkoMrnIcarAzigRhasthayoH / yadA cAstagayovA'pi kartarI naiva doSadA // 9 // vasiSThaH- ekArgalopagrahapAtalattAjAmitrakartaryudayAdidopAH / nazyanti candrArkavalopapanne lagne yathA'rkAbhyudaye'ndhakAraH // 10 // iti kataryapavAdaH / atha SaDaSTariSphacandradoSaH / nAradaH-paDaSTariSphage candre lagnAddoSaH svasaMjJakaH / tallagnaM varjayedyatnAjIvazukrasamanvitam // 1 // uccage nIcage vA'pi mitrage zatrurAzige / api sarvaguNopetaM daMpatyomRtyudaM yataH // 2 // atha ssddssttrissphcndraapvaadH| .. muhUrtadarpaNe-kavI gurau vA balini sthite tanau zubhena dRSTaH zubhavargagaH shshii| vivardhamAnaH zubhakRcca no zubhaM karoti tiSThannapi vA'STariSphayoH // 1 // atha sNgrhdossH|| nAradaH-zazAGke grahasaMyukte doSaH saMgrahasaMjJakaH / tasminsaMgrahadoSe tu vivAha naiva kArayet // 1 // muhUrtadarpaNe--thUpAdbhayaM ripubhayaM vyasanaM pravAsaM vittakSayaM vidaraNaM ca zubhakriyAsu / kartuH karoti zazabhRtkramazo'rkapUrvairevaM grahaiH saha vizannuDumekarAzau // 2 // dAriyaM raviNA kujena maraNaM saumyena na syuH prajA daurbhAgyaM guruNA sitena sahite candre ca sApatnakam / pravrajyA'rkasutena sendujagurau vAJchanti kecicchubhaM byAdyairmRtyurasadgrahaiH zaziyutairdIrghapravAsaH zubhaiH // 3 // nAradaH-pravrajyA sUryaputreNa rAhuNA kalahaH sadA / ketunA saMyute candre nityaM kaSTadaridratA // 4 // svakSetragaH svoccagoH vA mitrakSetragato yadi / pApadvayayutazcandraH karoti maraNaM tayoH // 5 // Aho! Shrutgyanam Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / atha saMgrahApavAdaH / T guru: svakIyavargastho balavAnkaNTaka sthitaH / pazyansa krUrazItAMzuM taM doSaM vilaya nayet // 1 // nAradaH- zubhagrahayute candre svoccasthe mitrarAzige / doSAya na bhavenaM patyoH preyase sadA || 2 || saMgrahe proktanakSatre vivAho naiva zobhanaH / rAzibhede na doSaH syAdekatArAsvapIndra saH || 3 || ekasminnapi dhiSNye bhinne rAzI khalagrahe zazini / taccandra kuryAdvivAhayAtrAdikaM sarvam // 4 // bRha - spatiH - vidhau zubherate saumyairdRSTe varge nije satAm / sakrUre dusthitaM dopaM vyapohati vidhustadA // 5 // 73 athamalagnadoSaH | 3 zAkalyasaMhitAyAM - zAntikaM pauSTikaM vidyAdAnabhojanapUrvakam / jIvitecchune kujAtu me svabhAt // 1 // phalapradIpe - tyajanti vai naidhanabhaM tathaike dazakaM cobhayameva cAnye / tasmAtsvajanmarkSavilagnayozca lagnAMzakau naivanagau vivajya // 2 // vasiSThaH - yasyASTalane tadadhIzvare vA rAzau tadaMze'tha vilana ge vA / sa mRtyumAnoti tadA manojastrinetrabhAlAmvakavahnineva || 3 || nAradaHdaMpatyordvAdazaM gaM rAzirvA yadi lagnagaH / arthahAnistayorasmAttadaMzasvAminaM tyajet // 4 // janmarAzyudgamo naiva janmalagnodayaH zubhaH / tayorupacayasthAnaM yadi lagnagataM zubham || 5 || kazyapaH- duSTaM svajanmalagnaM tajjanmarAziraniSTadaH | lagnagAni tayoH sthAnAcchubhAnyupacayAni vai // 6 // vasiSTha: - janmodayakSa nidhanaM vila tadIzvareNApagate'thavA syAt / kRto vivAho bhayamRtyukArI trAtuM vidhAtA'pi na tAnsamarthaH // 7 // tasmAtsvajanmakSanavAMzayozca lagAMzako naidhanago vivayaH // 8 // athASTamalagnApavAdaH / vasiSTha: - janme zASTamala zau mitho bhitre vyavasthitau / janmarAzyaSTamasthosthadoSo nazyati bhAvaH // 1 // dopavitra - anyonyamitre yadi janmarandhrarAzIzvarau cedapi caikadezaH / janmato randhavilagnadoSo nazyettadA dvAdazaturyahorA // 2 // cUDAmaNau - lagnaM cAlivRpaM tyAjyamaSTamaM zubhakarmasu / tatrApyekezatA'styeva tataH zastaM na doSakRt || 3 || na doSo'malagnasya yadi jammezara 0 1 . bhataresa | 2 . icchitaM / 3. va. zaMkhA / 4 ka.. 'regopadeg / 5 ka. khaka / 6 kha tanaza" / 10 Aho! Shrutgyanam Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zrIzivarAjavinirmito pI | suhRdo cettadA kArya maGgalaM munayo viduH // 4 // bRhaspatiH - caturthI dvAdazaM lagnaM zastaM yadi guNAnvitam / aSTamaM tu na kartavyaM yadi sarvaguNAnvi - tam // 5 // ayaM niSedho janmezarantrapau vairiNau yadA / parasparaM tato mitre tadA duSTaphalaM na hi || 6 || muhUrtadarpaNe - svakIyajanmASTamarAzipatyormaitryAM na janmASTamarAzidopaH / janmeza karmezvaramitrabhAvaH kSiNoti vainAzikadoSamugram // 7 // atha viSanADIdoSaH / tithIpunAgAdrigirIzavAridhigajAdridik pAvakadik ca bhAskarAH / munIbhasaMkhyAH prathamAtitheH kramAtparaM viSAkhyaM ghaTikAcatuSTayam // 8 // viMzaccaturdvAdazadik ca zailA vANAca tattvAni yathAkrameNa / sUryAdivAreSu bhavatyanantaraM nADyo viSAkhyaM ghaTikAcatuSTayam // 9 // nAradaH - khamArgaNA 50 vedapakSAH 24 kharAmA 30 vyomasAgarAH 40 / vArdhicandrA 14 rUpadasrAH 21 kharAmA 30 vyomavAhavaH 20 // 10 // dvirAmAH 32 khAgnayaH 30 zUnyadasrA 20 kuJjarabhUmayaH 18 / rUpapakSA 21 vyomadasrA 20 vedacandrA 14 caturdaza 14 // 11 // zUnyacandrA 10 vedacandrAH 14 SaDakSA 56 vedavAhavaH 24 | zUnyadasrAH 20 zUnyacandrAH 10 pUrNacandrA 10 gajendavaH 18 // 12 // tarkacandrA 16 vedapakSAH 14 kharAmA 30 zravibhAtkramAt / AbhyaH parAH syurghaTikAzrutasro viSasaMjJitAH / vivAhAdiSu kAryeSu viSanADIstu varjayet // 13 // phalapradIpe - yAtrAvivAhAdiSu maGgaleSu sarveSu nUnaM vipanADikAya / kurvanti kartumaraNaM hi zIghraM kRtapramANAyuSa eva dhotrA || 14 || vipaghaTikokta dhruvakA nakSatragataiSya yogasaMguNitAH / kharasahRtAH spaSTAH syustAbhyo ghaTikAcatuSTayaM ca tathA || 15 || anyathA paJcapaJcAzadbhogapakSe mUlasya vipaghaTikAbhAva eva / atha viSanADyapavAdaH / phalapradIpe-viSanADyutthitaM doSaM hanti saumyarkSagaH zazI / mitradRSTo'tha vA svIyavargastho lagnago'pi vA // 1 // bRhaspatiH - candro viSaghaTIdoSaM hanti kendra - koNagaH / lagnaM vinA zubhairdRSTaH kendre vA layapastathA // 2 // atha durmuhUrtadoSaH / nArada:- - bhAskarAdiSu vAreSu ye muhUrtAzca ninditAH / api sarvaguNopetAste varjyAH sarvamaGga || 1 || etatsarva muhUrtaprakaraNasthaM jJeyam / 1 . dhAtrI / Aho! Shrutgyanam Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / atha vAradoSaH / 1 mahezvaraH- mArtaNDodayataH smRtA dinapateryAmArdhanAyA grahA mArtaNDAtmajabhoga uttaralavastajjJaiH zubhe karmaNi / tyAjyo'sau kuliko'tha sUryadivasAdanyaizca zakrArkadigvasvaGgAndhiyamaiH smRtAH kurahite rAtrau tu tithyaMzakaiH // 1 // dIpakedazendra va nAgasUryau himAMzau dazarta kuje vedanAgau ca saumye / gurau iyaGgabhUpA bhRgau dazau nRpArkAzvino mandavAre ca kAlaH // 2 // ete'pi satkamaNi varjanIyA divA nizAyAmapi SoDazAMzAH / nRpAMzakaM paJcadazAMza vA nAnyo- guNaH kazcidapAkaroti // 3 // ratnakoze - ye vArAste nAgA divA yathoktAstathaiva te rAtrau / kAlaH kuliko jJeyaH sarojazaGkhoktavelAyAm // 4 // chAyAghaTIcaturbhAgo nADyardhamudayaH smRtaH / velAnADItribhAgastu zeSaH kAlaH 'prakIrtitaH // 5 // chAyodayastu velA kAlaceti prakIrtito munibhiH / kulikacaturaGgo'yaM jJeyaH svayazorthinA viduSA // 6 // mahatIM pIDAM klezaM mRtyusamAmApadaM tathA mRtyum / kulikaH karoti niyataM caturvidho'yaM yathoddiSTaH // 7 // cUDAratne - vedAdridvizarISTAgnirasA yAmArthakAH kramAt / AdityAdau zubhe tyAjyA divaiva na tu nizyapi || 8 || saMhitApradIpe - yathA divArdhamaharA na zastAstathaiva rAtrIvapi kecidUcuH / vyeko nizAyAM zubhado'ya vajyoM divArdhayAmastu mataM bahUnAm // 9 // zrIpatiH - ahani nizi gajAMzaH svo dinezAdikAnAM bhavati tu gurubhaumajJArkikAle krameNa / prabhavati yamaghaNTaH kaNTakaH kAlavelAkulika iti viruddhastatparArdhaM niSiddham // 10 // atha kulikApavAdaH / bRhaspatiH - vAreze sabaleH vA'pi balADhye lagnage zubhe / kulikodayadoSastu vinazyati na saMzayaH // 91 // vArAdhIze balopete vidhau vA valasaMyute / arthapraharasaMbhUto doSo vai nAtra vidyate // 2 // zubhe kendragate candre zubhAMze vA zubhekSite / lagnage sabale vA'pi kulikastu vilIyate // 3 // ardhamaharapUrvArdha medhyaM tu yamaghaNTake | kulikAntyaghaTIM tyaktvA zeSeSu zubhamAcaret // 4 // nAradaH- - muhUrtapApapar3argakunavAMzagrahotthitAH / ye doSAstAnnihantyeva yatraikAdazagaH zazI // 5 // durladurmuhUrtotthA durnimittAMzajAtayaH / te sarve vilayaM yAnti kendrasthAne bRhaspatau // 6 // 75 athaikArgalAdidoSaH / ekArgalaH samAGghrizcettatra lagnaM vivarjayet / api zukrejyasaMyuktaM viSasaMyukta1 ka. 'rASTrAmi / 2 kha. gha. 'trAvitike' / 3 ka. kha. 'lekendre' / 4 kha. madhyetu / Aho! Shrutgyanam Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 zrIzivarAjavinirmitodugdhavat // 1 // grahaNotpAtabhaM tyAjyaM maGgaleSu Rtutrayam / yAvacca raviNA bhuktvA muktabhaM dagdhakASThavat // 2 // etatsarvaM nakSatraprakaraNasthaM jJeyam / . atha kunavAMzaH / / tulAmithunakanyAMzA dhanurantyArdhasaMyutAH / ete navAMzAH zubhadA yadi nAntyAMzakAH khalu // 1 // antyAMzAste'pi zubhadA yadi vrgottmaahvyaaH| anye navAMzA na grAhyA yataste kunavAMzakAH // 2 // kunavAMzakalagnaM yattyAjyaM sarvaguNAnvitam / ete. navAMzA vivAhe / yasminyasminkArye ye navAMzA uktAstebhyo'nye tasmiMstasminkArye kunAMzA iti jJeyam / atha nvaaNshaapvaadH| lagnadopAMzadopA ye doSAH par3argajAzca ye / hanti tAlla~gnago jIvo meghasaMghabhivAnilaH // 1 // atha paatdossnirnnyH| saMhitApradIpe-brahmaNo'nte dhruvasyA''dau prAyaH pAtasya saMbhavaH / sa tu maGgalakAryANi vinAzayati nizcitam // 1 // bhImaparakrame-vaidhativyatipAtau yau krAntisAmye'rkacandrayoH / satkArambhaNaM tatra maraNaM vyasanaM viduH // 2 // mArtaNDe --eSyo dhanaM kSapayati vyatipAtayogo mRtyu dadAti nacirAdatha vartamAnaH / saMtApazokagadavinagadAnyatItastaramAdinatrayamapi prajahIta vidvAn // 3 // saMhitApradIpa-tyajanti kecittithimRkSamake vAraM tathA pAtaviduSTamanye / mAGgalyakAryeSu na zobhanaM syAdinatrayaM kecidapi vanti // 4 // zArGgadharaH-vizpradagdhena hatasya patriNA mRgasya mAMsaM zubhadaM kSatAhate / yathA tathaiva vyatipAtayoge kSaNo'tra dRSTo na tithine vAraH // 5 // jyotirvivaraNe-no bhaM tithiM ca vAraM ca tyajetpAtavidUSitam / tyajetkrAntyantaraM yAvattadopastAvadeva hi // 6 // grahapradIpemAnakyakhaNDAdayamAntare'lpe zubhAni kAyANi nihanti pAtaH / snAne jape homavidhau ca dAne karotyanantaM phalameva kartuH // 7 // iti zrIjyotirnivandha ekaviMzatidopAdhyAyaH / atha bhdrpvaadH| garga:-kramAyAtA'kramAyAtA bhadrA tyAjyA prayatnataH / guNasnI bhraMzadA yaramAna guNairapi hanyate // 1 // tathA'pyutmaka kAryeSu parAdhIneSu saMkaTe / bhadrAyAM viparItAyAM na doSaH kAryasAdhane // 2 // brahmayAmale-divA bhadrA yadA Aho! Shrutgyanam Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 33 rAtrau rAtrau bhadrA yadA divA / na tyAjyA zubhakAryeSu mAhurevaM purAtanAH // 3 // bRhaspati:--viSTistu sarvadA tyAjyA krameNaivA''gatA tu yA / akrameNA''gatA bhadrA sarvakAryeSu zobhanA // 4 / bhAdhavIye-viSTiyaMdA'hAni titheraparArthajAtA pUrvArdhajA nizi tadA zubhadA ca pucche / tatkAlabharapi nijodayayAmabAhyA grAhyA zame balini lagnapato nijAMze // 5 // jyotiSprakAze-divA sarpamukhI bhadrA rAtrau vRzcikapucchikA / vRzcikasya viSaM pucche sarpasya vadane viSam // 6 // svakAlajA mahAmArI kalyANI bhinnakAlajA / mahAmArI dahetsarvaM kalyANI maGgalapadA // 7 // tasmAtsarvaprayatnena zubhakArye viSaM tyajet / mAnArdhato'tra vijJeyaM mukhaM pucchaM budhaiH sadA // 8 // bhUpAla:-kITakumbhadye bhUsthA kojidvitaye dhuMgA / kanyAcApadvaye candre bhadrA pAtAlavAsinI // 9 // kanyAtulAmakaradhanviSa nAgaloke mepAlivaiNikavRSeSu surAlaye syAt / pAThInasiMhaghaTakarkaTakeSu matye candre vadanti munayastrividhAM ca viSTim // 10 // rudrayAmale..--dAne vA'nnAzane caiva ghAtapAtAdikarmasu / kharAzvaprasave bhadrA bhadrA'nyatra na zasyate // 11 // ratnakoze-dhanyA tvadhomukhI bhadrA mahAmArI kharAnanA / kAlarAtrirmahAraudrI viSTizcAkulaputriNI // 12 // bhairavI ca mahAkAlI daityAnAM ca kSayaMkarI / dvAdazaitAni nAmAni prAtarutthAya yaH paThet // 13 // na tu vyAdhirbhavettasya rogI rogAtpramucyate / grahAH sarve'nukUlAH syustasya vighnaM na jAyate // 14 // raNe rAjakule dyUte sarvatra vijayI bhavet / sarvArthasiddhayastasya bhavantyatra na saMzayaH // 15 // lalaH- karAlI nandinI raudrI sumukhI durmukhI tathA / trizirA vaiSNavI haMsItyaSTAvatAsu viSTayaH // 16 // zuklapakSAdito jJeyA nAmasaMjJA yathoditAH / stotavyAH pUjanIyAstA naraistadoSazAntaye // 17 // iti bhdraapvaadH| atha kAlahorApavAdaH / garga:- krUravAre krUra horA na zastA iti maGgale / nAtiduSTA zubhe vAre rAtrau svalpaphalA matA // 1 // vaidyanAtha:-na lagnaM sacaturvarga dRzyate kAlahosyA / api pavargasaMzuddhaM kalikena vihanyate // 2 // atha pnyckdossH| brahmayAmale- gatatithiyutalagaM paJcadhA karmabhUmau tithiravidazanAgAmbhodhi Aho! Shrutgyanam Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 zrIzivarAjavinirmitIyuktaM krameNa / navahRtAmipuzeSa zoSane varjanIyaM ruganalanupacaura2 mRtyudaM paJcaka syAt // 1 // jyotizcintAmaNau---tithivArabhalagnAGkane rasA 6 gnya 3 bjA 1 STa 8 veda 4 yuk / nandA 9 taH paJcazeSe rugvahnirATacoramRtyukRt // 2 // yadvA gatAhalagnAGkaH sadA mRtyurdivA'nirAT / rukcaurau nizi zepaikya navApte nAgapaJcakam // 3 // saMkrAntimAdbhavati yeSTavilagnasaMkhyA mAsAdiyAtatithibhiH sahitAGkabhaktA / syAcchepake khalu zubhe kusumaiH krameNa mRtyvgnibhuumiptitskrrogbhiitiH||4|| atha pnyckaapvaadH| ravau rogaM kuje vahni zanI ca nRpapaJcakam / vayaM punaH kuje coraM budhavAre ca mRtyudam // 1 // sadA'rkavAre tyaja rogapaJcakaM some nRpasyA''radine'gnipaJcakam / gurau tu corasya sugau mRtipradaM budhe zalo paJcakaduSTatA na hi // 2 // jyotiSprakAze-rogaM coraM tyajedrAtrau divA rAjAgnipaJcakam / ubhayoH saMdhyayomRtyumanyakAle na ninditam // 3 // nAgamRtyU sadA tyAjye saMdhyayovAlikairjanaH / tatrApi yatra lagnaM ceddhalADhayaM tacca niSphalam // 4 // bRhaspatIndubhImA zakravAreSu paJcakam / core nAgnirujo mRtyusaMjJitaM varjayecchubhe // 5 // nRpAkhyaM nRpasevAyAM gRhe gope'gnipaJcakam / yAne coraM vrate rogaM tyajenmRtyu karagrahe // 6 // iti pnyckaapvaadH| atha sNdhivicaarH| zaunakaH-syAtsaMdhikAlo varSAdeH paSTacaMzo munibhiH smRtaH / avasAne pravRttau ca tAvanmitraphalaM bhavet // 1 // abdAyanartusaMdhau dinamekaM varjayecchubhe kArye / saMdhyAyAM tithigaNDAnte dhiSNye nADidvayaM saMdhiH // 2 // siddhAntaziromaNau-zazitanuvikalAbhyazcandrabhuktyendubhAnvorgativivara kalAbhibhUya etAbhireva / pRthagatha gatiyutyA nADikAsaMdhirAptA bhatithikaraNayogAnAM phalaM tatra mizram // 3 // bRhaspati:- prAkRto'bdo gurorabdaH saurAbdastrividhAH smaaH| teSAmAdau tathA cAntye vyahaM caiva zabhe tyajet // 4 // cyavanaH-tithyAdInAM saMdhidoSaM tathA gaNDAntasaMjJakam / hanti lAbhagatazcandraH kendragA vA shubhgrhaaH||5|| iti sNdhivicaarH| 1 ka. hike jadeg / 2 ka. corenagni / dha. cauraizAgni' / 3 va. bhavati kdeg| Aho! Shrutgyanam Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / athoktAnuktadoSANAmapavAdaH / nArada:-anuktAH svalpadoSAH syurvidyunnIhAravRSTayaH / pratyarkapariveSendracApAburagarjanAH || 1 || lattopagrahapAtAkhyA mAsadgdhAdayA tithiH / dagdhalagnAndhabadhirapagusaMjJAzca rAzayaH // 2 // evamAdyA yatasteSAM vyavasthA kriyate'dhunA / akAlajA bhavantyetA vidyunnIhAravRSTayaH || 3 || pratyarka pariveSendracApAbhradhvanayo yadi / doSAya maGgale nUnamadoSAyaiva kAlajAH // 4 // saurASTrazAlvadezeSu patitaM bhamupagraham / bAhlike kurudeze cAnyasmindeze na dUSaNam // 5 // tithayo mAsadgdhAkhyA dagdhalagnAni tAnyapi / madhyadeze vivarjyAni na duSyANItareSu tu || 6 || paGgvandhakANalagnAni mAsazUnyAzca rAzayaH / gauDamAgadhayostyAjyA anyadeze na garhitAH || 7 || mANDavya:- ye doSA grahayogadRSTijanitA ye mAsapakSodbhavA ye jAmitramuhUrtavAravihitA ye'kIkivakraH kRtAH / ye caiva grahalattayaiva vihitA ye duSTattotthitAsvAnhatvA zubhadau surAsuragurU kendra trikoNasthitau // 8 // lagnAMzadoSA grahajAtadoSA vargodbhavAstithyuDuyogajAtAH / kendratrikoNeSu sitajJajIvairnazyanti siMhairiva nAgayUtham // 9 // ulkAnipAtapariveSazivAzanInAM vidyudvikAlaghanagarjitadurdinAnAm / nIhAravRSTikucalapratibhAskarANAM doSo vinazyati sitejyayute vilagne || 10 || utpAtapAtaparighapratisUryavimvotthAkAlaSTighanagarjitamArutAni / digdhUmadAhapariveSakukampacApadoSAH kSayaM yayuramartyagurau vilagne // 11 // vasiSThaH - ye lagnadoSAH kunavAMzadoSAH pApaiH kRtA dRSTinipAtadoSAH | lagne gurustAnvimalI karoti phalaM yathA'mbhaH katakadrumasya // 12 // nakSatradoSaM kunavAMzadoSaM gaNDAntadoSaM paJcamuhUrtadoSam / viruddhapaJcAMzavilagnadoSaM nizAkaro lAbhagato nihanti 13 // laH - lagne guruH saumyayugIkSito vA lagnAdhipo lAbhagato yathA syAt / kAlAkhyahorA tu yadA zubhA cedbhaveca dopasya tadA hi bhaGgaH // 14 // bRhaspatiH - guruH sarvaguNopeto lagnAtkendre svavargagaH / doSANAM lakSahantA syAllagnasthaH sarvadopahA / / 15 / / zukro dazasahasrANi budho dazazatAni ca / lakSamekaM ca doSANAM guruH kendre vyapohati // 15 // kendrago vA trikoNe vA jJo vA zukro'thavA guruH / sarvadopAnharatyeva pApaM viSNoH smRtiryathA || 17 || svocce svavarge sadbhAve zubhaH pApo'pi vA bhavet / udito dopavicchettA harireko yathA gajAn // 18 // AgneyAkhyagRheSveko vikramAyArigo valI | svatuGgaGgaH svavargastho dopasaMyavinAzanaH / / 19 / / tithibhagrahavA 1 kha. "ghupAti" / Aho! Shrutgyanam 79 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmitorAdau ye dopAzcoditAH praiH| te sarve nAzamAyAnti jIvazukrekSaNodaye // 20 // nArada:-gurureko'pi kendrasthaH sakalaM dopasaMcayam / vinAzayati dharmAzuruditastimiraM yathA // 21 // eko'pi lagnagaH kAvyo guruvA yadi vA budhaH / nAzayatyakhilAndoSAMstUlarAzimivAnalaH // 22 // gurureko'pi kendrasthaH zukro vA yadi vA budhaH / doSasaMghaM nihantyeva kesarIvebhasaMhatim // 23 // nAzayatyakhilAndopAnyatraikAdazago raviH / gaGgAyAM snAnato bhaktyA sarvapApamivAcirAt // 24 // lagnalagnAMzanAthI dvau vA''yagau vApi kendragau / rAzi nihanti dopANAmindhanAnIva pAvakaH // 25 // uktAnuktAzca ye dopAstAnnihanti balI guruH / kendratrikoNago vA'pi zukro viSNuryathA'surAn // 26 // bRhaspati:lagnAdhipo yadA kendre lagnAdupacaye'thavA / zubho vA'pyathavA krUrastadA doSA layaM yayuH // 27 // yasya doSasya yaH kartA svavarge svoccago'pi vA / zubhadRSTaH sa ekasthaM dopaM saMharati sphuTam // 28 // nAradaH-parityajya mahAdopAJzeSayoguNadopayoH / guNAdhikaH svalpadopaH sakalo maGgalapradaH // 29 // dopo na prabhavatyeko guNAnAM parisaMcaye / eko yathA toyavindurudarciSi hutAzane // 30 // evaM saMcintya gaNitazAstroktaM lagnamAnayet / tallanaM jalayantreNa dadyAjyautiSikottamaH // 31 // ityuktaanuktdopaapvaadH| atha dossaapvaadaanggH| sAmAnyenoditA doSA bhaGgAsteSAM tu tadvidaiH / yadi te balahInAzcetyadhvaMsAbhAvatAM yayuH // 1 // janmAjjanmalagnAdapavAdakaro grahaH / tatkAle yadi dusthAne dopabhaGgalamo na saH // 2 // iti zrIjyotirnivandhe doSApavAdAdhyAyaH / atha moThyAdivicAraH / vRttazate-bAlaH zukro divasadazakaM paJcakaM caiva vRddhaH pazcAdahnAM tritayamuditaH pakSamainyAM krameNa / jIvo vRddhaH zizurapi sadA pakSamanyaH zizu to vRddhau prokto divasadazakaM cAparaiH saptarAtram // 1 // mANDavyaH-tyajeddazAhaM zizuvRddhayozca sitejyayozceti vadanti grgaaH| kAlAMzatulyAni dinAdi caike saptAhamanye tvare 1 va. bA : lamaM pazyati cetsayo yoga 'yaM doSanAzana // ' ! 2 ka. ntigAgryAH / Aho! Shrutgyanam Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 81 trirAtram || 2 || saMhitApradIpe - syAtsaptarAtraM guruzukrayozca bAlatvamahA dazakaM ca vArdhyam / vRddhau sitejyAvazubhau zizutve zastau yatastAvupacIyamAnau || 3 || kAlanirNaye -- vApIkUpataDAgayAnagamanaM caulaM pratiSThAM vrataM vidyAmandirakarNavedhanamadurga va sevanam | tIrthasnAnavivAhazAntivanaM mantrAgnidevekSaNaM devejye ca jijIviSuH pariharedastaM gate bhArgave // 4 // brahmapurANe - yathA ravermaNDalameti kAvyo vinaSTatejA gururapyathaivam / kAlasya dIkSAvratatIrthayAtrAyajJotsavAnAMca vinAzakRtsyAt // 5 // ratnakoze - astamite bhRgutanaye nArI mriyate bRhaspatI puruSaH / patyoH saha maraNaM hRdite ketI karagrahaNe // 6 // naSTe candre tathA zukre naSTe caiva bRhaspatau / maGgalAni tathodvAhaM tvarito'pi na kArayet // 7 // athAstApavAdaH / gargaH - nityayAne gRhe jIrNe prAzane paridhAnake / vadhUpravezamAGgalye na mauDhyaM guruzukrayaH // 1 // bhRguH - upAkarmopasarjanaM pavitraM damanArpaNam / avarohaH samehantaH sarpANAM baliraSTakA || 2 || IzAnasya balirviSNoH zayanaM parivartanam / kuryAcchukrasya ca guromanye'pIti vinizvayaH // 3 // dharmapradIpe - godAvaya gayAyAM ca zrIzaile grahaNadvaye / ayane viSuve caiva cAturmAsyavrateSu ca // 4 // utsaveSu ca sarveSu sImantakratukarmasu / surAsurejyayozcaiva maujyadoSo na vidyate // 5 // kAlanirNaye naSTe zukre tathA jIve siMhasthe ca bRhaspatau / kAryA caiva svadevArcA pratyabdaM kuladharmataH // 6 // kAlavivekena zukradoSo na surejyadoSastArAbalaM candrabalaM na yojyam / udvAhitAyA navakanyakAyA dIpotsavo maGgalazobhanAni // 7 // matsyapurANe - moDhye'pi ca prakartavyA mizrajAtikriyAH zubhAH / surejya zukrayorvarNakriyAthaulAdikA na ca || 8 || saMhitA sAre - yadAstamAyAti gururbhRgurvA vAyai ca bAlatvamakIrNajAteH / caulAdikAryANi zubhAni na syuH saMkIrNajAtezca zubhAvahAni // 9 // gargaH - gurubhArgavayorastadoSo jAticatuSTaye | naiva saMkarajAtInAM zizutvaM vArdhakaM tathA // 10 // atha tIrthayAtrAniSedhaH / bAle vA yadi vA vRddhe zukre cAstamupAgate / malamAsa ivaitAni varjayedevadarzanam || 1 || vyAsaH - adhimAse ca janma naSTayorguruzukrayoH / tIrthayAtrA na kartavyA gayAM godAvarI vinA // 2 // 1 ka. kha. grahaNam / 11 Aho! Shrutgyanam Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmito asyaapvaadH| bhRguH-malamAse'pyanATattaM tIrthasnAnaM vivarjayet / anAdidevatAM draSTuM zuciH syAnnaSTabhArgave // 1 // tIrthakhaNDe-guruzukrAstAdidoSaH prokto yastIrthayAtRNAm / apUrvathAyinAmeva na tvasau pUrvagAminAm // 2 // pitRkhaNDe-zukrasyAstamane caiva devejyasya tathaiva ca / pretakArya pradudhyeta prathamaM vatsaraM vinA // 3 // mANDavyaHmaline janmamAse vA mauDhye vA guruzakrayoH / tIrthayAtrA na kartavyA gayAM godAvarIM vinA // 4 // gAruDe--na kuryAdguruzukrAste puSye svApe malilluce / vilambitaM pretakArya gayAM modAvarI binA // 5 // gurubhArgavamAnye ca puSye svApe malimluce / pretakArya na kurvIta gayAM godAvarI vinA // 6 // medhAtithiHastaM gate gurau zukre puSyASADhAdhimAsake / pretakArya na kurvIta gayAM godAvarI vinA // 7 // pretamaJja--pretakAryANi sarvANi vratasnAnajapAdikam / vayaM zukrejyayoraste gayAM godAvarI vinA // 8 // iti guruzukrayomauDhyAdivicAraH / atha prasanjAzcandrAsta zeSaH / vRddhatvamindostridinaM dinArtha bAlavaNastatvamayaM ca / aste vidhau mRtyumupati kanyA pAle'nyasattA vidhavA ca vRddhau // 1 // atha malamAsanirNayaH / siddhAntaziromaNau--asaMkrAntimAso'dhimAsaH sphuTaH syAdvisaMkrAntimAsaH kSayAkhyaH kadAcita / kSayaH kArtikAditraye nAnyataH syAtadA varSamadhye'dhimAsadvayaM ca // 1 // pitAmahaH-aSTAdhimAsAH syunityaM procyante phaalgunaadyH| saumyapauSau kSayau nityaM bhavetAmiti nizcitam // 2 // kSayo vA'pyadhimAso vA syAdUje iti nizcitam / na kSayo nAghimAsaH syAnmAyo vai parikIrtitaH // 3 // paJca mAsAstu vaizAkhAdadhimAsA vyavasthitAH / bhavanti cASTabhivarSa vrssaa'ngknishaakraiH|| 4 // tathaiva phAlgunazcaitra AzvinaH kaartiko'dhikaaH| ete kindraH 141 zarAGgai 65 vI kadAcidgokuvatsaraiH 19 // 5 // mArgapauSo kSayau syAlA kadAcitkArtiko bhavet / adhimAsastadA jyeSTho bhavennityaM yo yadA // 6 // kSayAtmAgadhimAsaH syAnnityaM bhAdrapadanaye / AzvinorjI rAdA syAtAmAdau bhAdrapadaH sakRt // 7 // paulizasiddhAnte- sphuTagatyA yathA candro ravimaNDalanemigaH / tadUrva saMkramo bhAnormAsaH sa syAnmalimlucaH // 4 // Aho! Shrutgyanam Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / --- 83 kAlanirNaye--saMkramo yadi bhavedrastato maNDalAdvahiranirgate vidhau / ucyate sa ravisaMkramo budhaiH zuddhamAsa itaro malimlucaH // 9 // lalaH - badA zazI yAti gabhastimaNDalaM divAkaraH saMkramaNaM karotyanu / vivAhayajJotsavanAzahetustadA'dhimAsaH kathitaH svayaMbhuvA // 10 // ratnamAlAyAM zrIpatiH - savitRmaNDalameti yadA zazI tadanu saMkramaNaM kurute raviH / makhamahotsavanAzakarastadA munivaraiH kathito''dhikamAsakaH // 11 // zArGgapaTale - candrArkayostu vimbaikyaM pratipaddarzasaMdhiSu / tithyantAttadubhayato rasanADyo'rkamaNDalam // 12 // tanmaNDalAcchazI gacchetataH sUryasya saMkramaH / mAso'sau malinaH proktastattaddhIno'dhikaH smRtaH // 13 // pitAmahaH - pratipaddarzasaMghau tu vimvaikyaM sUryacandrayoH / javAntarAptaM paSTinaM nADikA arkamaNDalam // 14 // jyotiSprakAze - darzAnta ekaiH kathito'tra mAsaH paraiH pradiSTa ravimaNDalAntaH / matadvaye cedravikramaH syAtsa eva pUrvasya na cAparasya ||15|| ratnakoze - prAyazo na zubhacaiva jyeSThazcA''vAda eva ca / madhyamau cainavaizAkhAvadhiko'nyaH subhikSakRt // 16 // atha malamAse kAryAkAryANi / kazyapaH--1 - zuddhe daivAni karmANi kartavyAni zubhAni ca / maline'nyAni coktAni mAsi paitrANi cobhayoH // 1 // gargaH - agnyAdheyaM pratiSThAM ca yajJadAnavratAni ca / devavratavRpotsargacUDAkaraNamekhalAH // 2 // gamanaM devatIrthAnAM vivAhamabhiSecanam / yAnaM ca gRhakarmANi malamAse vivarjayet // 3 // sUryapradIpe-avazyakarma mAsAkhyaM malamAsamRtAvdikam | tIrthebhacchAyayoH zrAddhaM madyAnaGgapitRkriyAm // 4 // kuryAnmalimluce varSamadhye cetsa tadA'dhikaH / tatra syAnmA - sikaM mRtyumAsAtsa dvAdazo yadi // 5 // pretakriyAM samApyAtra kurvItAbhyudayaM tadA / zyAmAkAprayaNaM kRcchre'nasyAvarNyamato'nyathA || 6 || kAmyArambhaM vRSotsarga parvotsavamupAkRtim / mekhalAcaulamAGgalyAgnyAdhAnodyApanakriyAH // 7 // vedavratamahAdAnAbhiSekAnvardhamAnakam / iSTaM pUrta tathA yasya vidhyalopo 'nyadA kRttau // 8 // tatsarvamaSTakAdyanyadadhimAse vivarjayet / sUtake'pi ca kartavyaM snAnAyaM rAhudarzane // 9 // parAzarasmRtI - garbhe vArdhuSike bhRtye pretakarmaNi mAsike / sapiNDIkaraNe nitye nAdhimAsaM vivarjayet // 10 // kAtyAyanasmRtau -- garbhAdhAnAdikA annaprAzanAntA malimluce | AkarNavedhAH syuH kriyA nAnyA ityAha bhAskaraH || 11 || AdhAnAnantaraM cAnvArambhaNIM ceSTimeva ca / sthAlIpAkaM ca no kuryAtpAkayajJAnmalimluce || 12 || smRtiratnAvalyAM pravRttaM malamA 1 ka mavAna / Aho! Shrutgyanam Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmito sAtprAgyatkAmyama samApitam / Agate malamAse'pi tatsamApyama saMzayam // 13 // kAlaviyeke--cIrNavratAnAmaniSiddhakAla AkAGkSitaM tatparipUrNabhAvam / vratopa vAsAdiphalAptihetau niSiddhakAle'pi samApyametat // 14 // manusmRtI - tIrthazrAddhaM darzazrAddhaM pretazrAddhaM sapiNDanam / candrasUryagrahasnAnaM malamAse vidhIyate / / 15 / / ityadhimAsanirNayaH H / 84 Wynga atha kSayamAsanirNayaH / vRtta zate - yatra mAsi ravisaMkramadvayaM tatra mAsayugalaM kSayAhvayam / vyomarAmadivasairbhavecchubhe yajJakarmaNi ca varjayettu tat // 1 // siddhAntaziromaNau - gato'ndhyanindairmite zAkakAle 974 tithI 1115 bhaviSyatyathAGgAkSasUryaiH 1256 / gajAdyagnibhUmi 1378 stathA prAyazo'yaM kuvedenduvaSaiH 141 kacihokubhizca 19 / / 2 / / smRtiratnAvalyAm - eka eva yadA mAsa: saMkrAntidvayasaMyutaH / mAsadvayagataM zrAddhaM tasminneva prazasyate // 3 // bRhatkAlanirNaye tithyarthe prathame pUrvo dvitIye'rthe tathottaraH / mAsAviti budhaijJeyau kSayamAsasya madhyagau || 4 || etajjanmamAsAdijJAnArthaviSayam / anyatrApi svakAlasaMbhave yojyam / kAlanirNaye-yasminrAzau gate sUrye vipattiH syAdvijanmanaH / tadrAzAveva kartavyaM pratyabdaM tu mRte'hani // 5 // phalapradIpe - kSayamAso bhavedyasmiMstasminvarSe'tha vigrahaH / durbhikSaM vA'thavA pIDAM rASTrabhaGgaM karoti vai || 6 || pakSasya madhye dvitithI vinaSTe mahAhavaM rauravavigrahaM ca / pakSe vinaSTe nRpatirvinazyenmAsakSaye mlecchavatI vasundharA / / 7 / / iti kSayamAsanirNayaH / atha grahaNanirNayaH / vizvarUpanirNaye-- divA candragraho rAtrau sUryaparva na puNyadam / saMdhisthaM puNyada jJeyaM yAvaddarzanagocaraH || 1 || meghacchanne grahe snAnAdyadhikAro na vidyate / iti yatkIrtitaM taca nirmUlatvAdupekSitam // 2 // yathA vRkSAdibhinchane snAnAdyaM kriyate he | gharAcchAdite tadvatsnAnAdau naiva bAdhakam || 3 || sparzamuktinimittaM hi snAnaM ca gaNitAgate / kAle kurvIta sUryendro meMghAcchAditayorgrahe // 4 // yAvanmuktaM vervimbaM vidhorvA'pi na dRzyate / tAvanna kriyate snAnaM mauktikaM manurabravIt || 5 || grastodite grahegrastaM dRSTrA snAnaM samAcaret / grastAste mauktikaM snAnaM vA (ktaM dRSTvA raviM vidhum // 6 // Aho! Shrutgyanam Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| atha grahaNavidhiH / sparze snAnaM japaM kuryAnmadhye homaM surArcanam / mucyamAne sadA dAna vimuktau snAnamAcaret // 1 // sUryodaye-sparze snAnaM bhaveddhomo grastayormucyamAnayoH / dAnaM syAnmuktayoH snAnaM grahe candrArkayovadhiH // 2 // caturviMzatimate--- muktau yastu na kurvIta snAnaM grahaNasUtake / sa sUtakI bhavettAvadyAvatsyAdaparo grahaH // 3 // sUryagrahe tu nAznIyAtpUrva yAmacatuSTayam / candragrahe tu yAmAMstrIbAlavRddhAturavinA / / 4 // sevaasuuryodye-naadyaacctustriinmaagyaamaabrviindugrhyaamyoH| grahakAle ca nAznIyAtsnAtvA'znIyAca muktayoH / / 5 / / grastAste'nyAdine dRSTA'znIyAvRddhAturairvinA / vedho vRddhAturastyarbhaputriNAM yAmayugmakam // 6 / cintAmaNau-sAyAhne saGgave'znIyAcchArade saMgavAdadhaH / madhyAhne parato'znIyAnnopavAso ravigrahe // 7 // sevAsUryodaye-- sUtakAdidoSo'tra dAnahomajapAdiSu / graste snAyAdudakyA'pi tIrthAduddhRtavAriNA // 8 // smRtimahArNave-dazamyAM vinivRttAyAM pAkakarma samArabhet / zrAddhe sUryodayAdUrdhvaM muktayoH zazisUryayoH // 9 // smRticandrikAyAM--smArtakarmapArityAgI rAhoranyatra satake / zrautakarmaNi tatkAlaM snAtaH zuddhimavApnuyAt // 10 // manvarthamuktAvalyAm-annaM pakkamiha tyAjyaM snAnaM savasanaM grahe / vAritakrAranAlAdi tilaidarbhenaM duSyati // 11 // dharmapradIpeAranAlaM payastakaM dadhi snehAjyapAcitam / maNikasthodakaM caiva na duSyedrAhusUtake // 12 // medhAtithi:-sUtake'pi ca saMprApte yadi syAdrAhusUtakam / na sUtakaM bhavettAvadyAvadrAhuna muJcati // 13 // sevAsUryodaye-trayodazyAstu mAGgalye dinAnAM navakaM tyajet / khaNDagrahe grahadinaM tathA pUrvAparaM dinam // 14 // nAradaH-utpAtagrahaNAdUrva saptAhamakhilagrahe / nAkhile tridinaM neSTaM neSTaM tadbhamRtutrayam // 15 // kAlavizeSeNa varjanIyadinAnyAha-*grastAste tridinaM pUrva pazcAdyastodite tathA / saMdhyAyAM tridinaM neSTaM niHzeSe saptasapta ca // 16 // jyotiSprakAze-khagrAsasarvapAdonakhaNDAjhyalpe tu vAsarAH / gajAzveSvAbdhirAmAbjA neSTAH prAktaddalagrahe // 17 // jyotiHsAgare-ekarAtraM parityajya kuyotpANigrahaM grahe / saptarAtraM prayANaM ca trirAtraM vratabandhanam // 18 // etadvacanamAvazyakaviSayam / kAlaviveke-prAgekAhaM vyahaM pazcAttadinaM grahaNasya ca / tyajedgatyantarAbhAve sarvagrAse'pi karmaNAm / / 19 // * sarvagrAse tu saptAhamardhagrAse dinatrayam / ditriekAGgulagrAse dinamekaM tu varjayet / gha. pustake / 1 ka. 'myAMtuvavR / kha. myAMvAviva / Aho! Shrutgyanam Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 zrIzivarAjavinirmito atha parvezasAdhanam / * digbANabhUmiyukzAko dasraghnaH paJcasaMyutaH / nagataSTo bhavetparvapatihmAdiko gataH // 1 // raviguNite zakakAle mAsasamete'kSisAgaravibhakta / yallabhyante bhagaNAH zeSe munibhAjite ca parvezAH // 2 // atha parvazAdiphalAni / vArAhyAM--paNmAsottaravRddhayA parvezAH sapta devatAH krmshH| brahmazIndrakuberA varuNAniyamAzca vijJeyAH // 1 // brAhme dvijapazuvaddhiH kSemArogyANi sasyasaMpacca / tadvatsaumye tasminpIDA vidupAmavASTizca // 2 // aindre bhUpavirodhaH zAradasasyakSayo na ca kSemam / kaubere'rthapatInAmarthavinAzaH sabhikSaM ca // 3 // vAruNamavanIzAnAmanyepAM kSemasasyavRddhikaram / AgneyaM mitrAkhyaM sasyArogyAbhayAmbukaram // 4 // yAnyaM karotyavRSTiM durbhikSaM saMkSayaM ca lokAnAm / yadataH paraM tadazubhaM bhunmArakAvRSTidaM parva // 5 // pUrvAhe vA'parAhe vA velAhInaM tadu. cyate / madhyAhne paravelAyAM trayo velAguNAH phalam // 6 // velAhIne parvaNi garbhavipattizca zastrakopazca / atibele kusumaphalakSayo bhayaM sasyanAzazca // 7 // hInAtiriktakAle phalamuktaM pUrvazAstradRSTatvAt / sphuTagaNitavidA kAlaH kathaMcidapi nAnyathA bhavati // 8 // yadyekasminmAse grahaNaM ravisomayostadA kSitipAH / svavalakSoH saMkSayamAyAntyatizastrakopazca // 9 // grastAvuditAstamitI zAradadhAnyAvanIzvarakSayadau / sarvagrasto durbhikSamaraka(Na)dau pApasaMdRSTau // 10 // aryoMditoparatto naikRtikAnhanti yajJAMzca / agnyupajIviguNAdhikaviprAthamiNo yugAbhyuditaH // 11 // karSakapAkhaNDavaNikSatriyabalanAyakAndvitIye'ze / kArUkazUdramlecchAnkhatRtIye'ze samantrigaNAn // 12 // madhyAhne narapatimadhyadezahA'zodhanazca dhAnyArghaH / tRNabhugamAtyAntaHpuravaizyAnaH paJcame khAMze // 13 // strIzUdrAnpaSThe'ze dasyupratyantahA'stamayakAle / yasminkhAMze mokSastatproktAnAM zivaM bhavati // 14 // dvijanapatInudagayane viTzUdrAndakSiNAyane hanti / rAhurudagAdiSTaH pradakSiNaM hanti viprAdIn // 15 // mlecchAnvidisthito yAyinazca hanyA tAzasaktAMzca / salilacaradantighAtI yAmyenodaggavAmazabhaH // 16 // pUrveNa salilapUrNAM karoti vasudhAM samAgato daityaH / pazcAtkarSakasevakavIjavinAzAya nirdissttH|| 27 // pAJcAlakaliGga-zUrasenAH kAmbojogakirAtazastravArtAH / jIvanti ca ye hutAzavRtyA te pIDAmupayAnti * zlokadvayaM kapustakAda-yatra nAsti. 1 ka. nAmazubhama' / 2 gata. stausubhi / Aho! Shrutgyanam Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 87 1 / pathe // 18 // gopAH pazavo'tha gomino manujA ye ca mahattvamAgatAH / te pIDAmupayAnti bhAskare graste zItakare'pi vA vRSe // 19 // mithune pravarAGganA nRpA nRpamAtrA balinaH kalAvidaH / yamunAtaTAH savAhikA matsyAH suAjanaiH samanvitAH || 20 || AbhIrAJchavarAnsapalavAnmallAnmatsyakuruchakAnapi / pAJcAlAnvikalAM pIDayatyannaM cApi nihanti karkaTastha // 21 // siMhe pulindagaNamekalasattvayuktAnrAjopamAnnarapatIntra nagocarAMzca / SaSThe tu sasyakavilekhaka royasaktAnhantyasmaka tripurazAlitAMca doSAn / / 22 / / tulAdhare'vantyaparAntyasAdhUnvaNigdazArNAnmarukacchapAMtha / ahinyathodumvaramadracolAnDumAsayaudheyaviSAyudhIyAn // 23 // dhanvinyamAtyavaravAjividehamallAnpAJcAlavedyavaNijo viSamAyudhajJAn / hanyAnmRge tu jhapamantrikulAni nIcAnmantrauSadhISu kuzalAnsthavirAyudhIyAn || 24 || kumbhe'ntargirijAnsapazcimajanAnbhArodvahAMstaskarAnAbhIrAndaradAryasiMhapurakAnhanyAttathA varbarAn / mIne sAgarakUlasAgarajaladravyANi mAnyAJjanAnmAjJAnyAryupajIvinazca bhaphalaM kUrmopadezAdvadet // 25 // gargaH-jyeSThA brAhmaM tathA maitraM prAgvaizvaM vAsavaM tathA / vaiSNavaM vaizvadevaM ca puruhUtasya maNDalam || 26 || maNDale'sminsamutpannaM grahaNaM jagataH zubham / AnandaM sarvajantUnAM vidadhAti vizeSataH || 27 // tiSyamAjapadaM caiva yAmyaM bhAgyaM ca paitRkam / aindrAgnidevataM caiva saptaitAnyanalo gaNaH ||28|| anale maNDale dRSTaM grahaNaM candrasUryayoH / rAjJAM bhayakaraM vidyAtmajAnAM bahudoSakRt // 29 // AhirbudhnyaM tathA pauSNaM mUlamApyaM ca zAGkaram / vAruNaM sArpadaivatyaM vAruNaM maNDalaM smRtam // 30 // etasminnuparAgaH syAnmaNDale ravisomayoH / durbhikSamaitha nAzatha prajAnAmiti nizcayaH || 31 || RkSANi cAryamAdIni catvAri ca punarvasuH / saumyaM caivAzvidaivatyaM vAyavyaM maNDalaM smRtam // 32 // samarasya bhayaM caiva durbhikSaM kurute'cirAt / vyAdhizastrAdikopazca maNDale'sminnupaplavaH // 33 // kazyapaH -- Agneye kArayecchAnti kuryAtsarvatra vAruNe / vAyavye zAntiriSyeta mAhendre na tu kArayet // 34 // horAyAM gRhyate yasya nakSatre vA nizAkaraH / prANasaMdehamAnoti sa vA maraNamRcchati || 35 // yasya trijanmanakSatre grasyete zazibhAskarau / tajAtAnAM bhavetpIDA ye (te) narAH zAntivarjitAH || 36 || varAhaH - - savyApasavyalehagrasananirodhAvamardanArohAH | AghAtaM madhyatamastamo'ntya iti te daza grAsAH // 37 // savyagate tamasi jagajjalaplutaM bhavati muditamabhayaM ca / apa 1 ka. kha degSasaMsthe / 2 kha. mUlaMpApaMca va mUlayAmyaMca / 3khava. 'mapanA / 4 kha lute / 56. guhyete / Aho! Shrutgyanam Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjAvanirmito savye narapatitaskarAvamadaiH prajAnAzaH // 38 // jihvopaleDhi paritastimiranudo maNDalaM yadi sa lehaH / pramuditasamastabhUpAH prabhUtatoyA ca tatra mahI / / 39 / / grasanamiti yadA tryaMzaH pAdo vA gRdyate'thavA'pyardham / sphItanRpavittahAniH pIDA ca sphItadezAnAm / / 40 / / paryanteSu gRhItvA madhye piNDIkRtaM tamastiSThet / sa nirodho vijJeyaH pramodakRtsarvabhUtAnAm // 41 // avamardanamiti niHzeSameva saMchAdya yadi ciraM tiSThet / hanyAtpradhAnadezAnpradhAnabhUpAMzca timiramayaH // 42 // vRtte grahe yadi tamastatkSamamAhRtya dRzyate bhUyaH / ArohaNamityanyonyamardanairbhayakaraM rAjJAm || 43 || darpaNa ivaikadeze savASpanizvAsamArutopahataH / dRzyetA''ghAtaM tatsuvRSTivRddhayAvahaM jagataH // 44 // madhye tamaH praviSTaM vitamaskaM maNDalaM ca yadi parataH / tanmadhyadezanAzaM karoti kukSyAmayaM bhayaM caiva // 45 // paryanteSvativahalaM svacchaM madhye tamastamo'ntyAkhye / sasyAnAmItibhayaM bhayamasmiMstaskarANAM ca || 46 || zvete kSemasubhikSaM brAhmaNapIDAM ca nirdizedrAhau / agnibhayamanalavarNe pIDA ca hutAzavRttInAm // 47 // harite rogolvaNatA sasyAnAmItibhizca vidhvaMsaH / kapile zIghragasatvamlecchadhvaMso'tha durbhikSam // 48 // aruNakiraNAnurUpe durbhikSAvRSTo vihagapIDA / AdhUmre ca kSemaM subhikSamAdizenmandavRSTiM ca // 49 // kApotAruNakapile zyAmAbhe kSudbhayaM vinirdezyam / zUdrANAM vyAdhikaraH kApotaH kRSNavarNaca || 50 || vimalakamaNipItAbho vaizyadhvaMsI bhavetsubhikSAya | sArciSmatyagnibhayaM gairikarUpe tu yuddhAni // 51 // dUrvAkANDazyAme hAridre cApi nirdizenmaraNam / azanibhayasaMpradAyI pATalakusumopamo rAhuH || 52 || pAMsuvilohitarUpaH kSatradhvaMsAya bhavati vRSTezca / vAlaravikamalasuracApabhRcchatrakopAya || 53 || pazyanyastaM saumyo ghRtamadhutailakSayAya rAjJAM ca / bhaumaH samaravimardaM zikhikopaM taskarabhayaM ca // 54 // zukraH sasyavimarda nAnAklezAMzca janayati dharitryAm / ravijaH karotyavRSTiM durbhikSaM taskarabhayaM ca // 55 // yadazubhamavalokanAdyamuktaM grahajanitaM grahaNe pramokSaNe vA / surapatiguruNA'valokite tatkSayamupayAti jalairivAgniriddhaH // 56 // graste kramAnimittaiH punagraha mAsapaTU parivRddhayA / pavanolkApAta rajaHkSitikampatamozaninipAtaH // 57 // AvantikA janapadAH kAverInarmadAtaTAzrayiNaH / dRptAva manujapatayaH pIDyante kSiti graste || 58 || antarvedIM zarayUM nepAla pUrva sAgaraM shonnm| strInRpayodhakumArAsaha vidvadbhirbudha hanti / / 59 / / grahaNopagate jIve vidvannRpamantrihayagajadhvaMsaH / sindhutaTavAsinAmapyudagdizaM saMzritAnAM ca // 60 // bhRgutanaye rAhugate I 6. "mAnnamitraiH pudeg / 88 Aho! Shrutgyanam Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / dazArNakA: kaikayAH sayaudheyAH / AryAvartAH zivayaH strIsacivagaNAca pIDyate / / 61 / / saure marubhavapuSkarasaurASTradhAtavo'mbudAntyajanAH / gomantapAriyAtrAzritAzca nAzaM vrajantyAzu || 62 / / kArtikyAmanalopajIvimagadhAnprAcyAdhipAnkauzalAnkalmASAnatha zUrasenasahitAnkAzIMca saMtApayet / hanyAccA''zu kaliGgadezanRpatiM sAmAtyabhRtyaM tamo dRSTaM kSatriyatApadaM janayati kSemaM subhikSAnvitam // 63 // kAzmIrakAnkozalakAnsa puNDrAnmRgAMca hanyAdaparAntakAMca | ye somapAstAMzca nihanti saumye suvRSTikRtkSemasubhikSacca // 64 // pauSe dvijakSatrajanoparodhAH sasaindhavAkhyAH kukurA videhAH / dhvaMsaM vrajantyatra ca mandavRSTiM bhayaM ca vidyAdasubhikSayuktam // 65 // mAghe tu mAtRpitRbhaktavasiSTha - gotrAnsvAdhyAyadharmaniratAnkariNasturaGgAn / vaGgAGgakAzimanujAMca dunoti rAhurvRSTiM ca karSakajanAnumatAM karoti // 66 // pIDAkaraM phAlgunamAsa parva vaGgAzmakAvantakamekalAnAm / nRtyajJasasyapracurAGganAnAM dhanurdharakSatratapasvinAM ca // 67 // caitre tu citrakaralekhakameyasaktarUpopajIvinigamajJahiraNyapaNyAn / puNDroNDUkaikayajanAnatha vA'zmakAMca tApaH spRzatyamarapo'tra vicitravarSI // 68 // vaizAkhamAsagrahaNe vinAzamAyAnti kArpAsatilAH samudrAH / ikSvAkuyodheyazakAH kaliGganaH sopadravAH kiM tu subhikSamatra // 69 // jyeSThe narendradvijarAjapatnyaH sasyAni vRSTizca mahAgaNAr | padhvaMsamAyAnti narAzva saumyAH zAlvaiH sametAca nipAdasaMghAH // 70 // ApADhaparvaNyuDupAnavapranadIpravAhAnphalamUlavAtIn / gAndhArakAzmIra pulindacInAnhantA vadenmeGgalavarSamasmin // 71 // kAzmIrAnsa pulindacInayavanAnhanyAtkurukSetra jAngAndhArAnapi madhyadezasahitAdRSTa grahaH zrAvaNe / kAmbojaikazaphAMzca zAradamapi tyaktvA yathoktAnimAnanyatra pracurAnnahRSTamanujairdhAtrIM karotyAvRtAm // 72 // kaliGgavaGgAnma gadhAnsurASTrAnslecchAnsuvIrAndaradAzmakAM / strINAM ca garbhAnasuro nihanti subhikSakRdbhAdrapade 'bhyupetaH // 73 // kAmbojacInayavanAnsaha zalyadbhirvAhlIkasindhutaTavAsijanAMzca hanyAt / AnartapauNDra bhiSajazca tathA kirAtAndRSTo'suro'zvayuji bhUrisubhikSacca // 74 // nukukSipAyubhedAdvidhvaMsaM chardanaM ca jaraNaM ca / madhyAntayozca vidaraNamiti daza zazisUryayormokSAH || 75 || AgneyyAmatha gamanaM dakSiNahanubhedasaMjJitaM zazinaH / sasyavimardoM mukharuGa nRpapIDA syAtsuvRSTizca // 76 // pUrvottareNa vAmo hanubhedo nRpakumArabhayadAyI / mukharogaH zastrabhayaM tasminviyAtsubhikSaM ca // 77 // 12 1 kha. gha. maNDala / Aho! Shrutgyanam 89 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zivarAjavinirmito # dakSiNakukSivibhedo dakSiNapArzvena yadi bhavenmokSaH / pIDA nRpaputrANAmabhiyojyA dakSiNA ripatraH // 78 // vAmastu kukSibhedo yarapArzvamAsthito rAhuH / strINAM garbhavipattiH sasyAni ca tatra madhyAni // 79 // naiRtavAyavyasthe dakSiNavA tu pAyubhedau dvau / gurugalpA vRSTirdvayostu rAjJIkSayo vAme // 80 // pUrveNa pragrahaNaM kRtvA mAgeva cApasarpedyat / saMchardanamiti tatkSemasasyahArdipadaM jagataH // 81 // prAkmagrahaNaM yasminpazcAdapasarpaNaM tu tajjaraNam / 'kSucchastrabhayodvignA na zaraNamupayAnti tatra janAH || 82 // madhye yadi prakAzaH prathamaM tanmadhyavidaraNaM nAma / antaHprakopadaM syAtsubhikSadaM narativRSTikaram // 83 // paryanteSu vimalatA bahulaM madhye tamo'ntadaraNAkhyam / madhyAkhyadezanAzaH zAradasasyakSayazcAsmin / / 84 // ete sarve mokSA vaktavyA bhAskare'pi kiM tvatra / pUrvA dik zazini yathA tathA ravau pazcimA kalpyA || 85 || nAradaH - dazaiva grAsabhedAH syurmokSabhedAstathA daza / na zaktA vedituM devAH kiM punastAnnarAdhamAH // 86 // mukteH saptAhAntaH pAMzunipAto'nnasaMkSayaM kurute / nIhAro roga`bhayaM bhUkampaH pravaranRpamRtyum // 87 // ulkA mantrivinAzaM nAnAvarNA ghanAva bhayamatulam / stanitaM garbhavipattiM vidyunnRpadaMSTriparipIDAm // 88 // pariveSo pIDAM digdAho nRpabhayaM ca sAgnibhayam / rukSo vAyuH prabalacaurasa - mutthaM bhayaM datte // 89 // nirghAtaH suracApaM daNDa kSudbhayaM saparicakram / grahayuddhe nRpayuddhaM ketuzca taMdaiva saMdRSTaH // 90 // adhikRtasalilanipAtaiH saptAhAntaH subhikSamAdezyam / yaccAzubhaM grahaNajaM tatsarvaM nAzamupayAti // 99 // somagrahe nivRce pakSAnte yadi bhavedgraho'rkasya / tatrAnayaH prajAnAM daMpatyorvairamanyonyam // 92 // arkagrahAttu zazino grahaNaM yadi dRzyate tato viprAH / naikakratuphalabhAjo bhavanti muditAH prajAcaiva // 93 // iti parvezAdiphalAni / 0 atha nijarAzau grahaNaphalam | mANDavya:- nijarAzergrahaNa dine tripadazaikAdaze zubho rAhuH / apare rAhu mAhurjanmamazubhaM paraM zazivat // 1 // bhRguH kaSTataraM janmabhagaM grahaNaM puMsAM tathA'STasaptAntyam / upacayagaM zubhadaM syAnmadhyaphale dvitrikoNacandhugatam // 2 // phala * pradIpe - grahaNaM janmanakSatre jAyate candrasUryayoH / yasya tasyAzubhaM hAnivairaM rogaH 1. 'graha' va 'grahaNaM / Aho! Shrutgyanam Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| 91 parAbhavaH // 3 // kAlanirNaye- yasminrAzI taphnazazinoH saiMhikeyopamardastadrAzInAM bhavati viSayagrAmapuMsAM vinAzaH / tasmAcchAnti munibhiruditAM tatpaTAlokapUrvI kuryAdAnAdibhiriha nRNAM nAzamAyAtyaniSTam // 4 // atha dAnam / suvarNanirmitaM nAgaM satilaM tAmrabhAjanam / sadakSiNaM savastraM ca zrotriyAya nivedayet // 1 sovarNa rAjataM vA'pi vimbaMkRtvA svazaktitaH / uparAgodbhavalezacchide viprAya kalpayet // 2 // dAnamantrastu-tamomaya mahAbhIma somasUryavimardana / hemanAgapradAnena mama zAntiprado bhava // 3 // skandapurANe-godAnaM bhUbhidAnaM ca svarNadAnaM vizeSataH / grahaNaklezanAzAya daivajJAya samarpayet // 4 // atha grahaNamAhAtmyam / dAnakhaNDe-sarva bhUmisamaM dAnaM sarve brahmasamA dvijAH / sarvaM gaGgAsamaM toyaM grahaNe nAtra saMzayaH // 1 // indorlakSaguNaM puNyaM raverdazaguNaM bhavet / gaGgAditIrthasaMprAptau proktaM koTiguNaM bhavet // 2 // gaGgAyAM puNyatIrthe vA grahaNe snAnamuttamam / kUpe vApyAM taDAge vA tathaivoddhRtavAriNA // 3 // atha grahaNe vaya'm / hArItasmRtI- sarveSAmeva varNAnAM sUtakaM rAhudarzane / sacailaM tu bhavetsnAnaM zatamannaM vivarjayet // 1 // nibandhasAre-darza pAte'rkasaMkrAntAvupAkarmaNyupaplave / na snAyAduSNatoyenAspRzyasparze'tyaye tathA // 2 // Aditye'hani saMkrAntI grahaNe candrasUryayoH / pAraNaM copavAsaM ca na kuryAtputravAngRhI // 3 // smRtiratnAvalyAm antyeSTayAM zavacANDAlasparzane kharakAkayoH / rAhagraste vimukte vA kuryAtsnAnamamantrakam // 4 // caturviMzatimate-grahe paryupitaM cAnnaM bhuktvA cAndrAyaNaM caret / pItvA tathodakaM vipraH pAdakRcchaM samAcaret // 5 // parAzara:-navazrAddhe ca yaccheSaM grahaparyuSitaM tathA / daMpatyormuktazeSaM ca bhuktvA cAndrAyaNaM caret // 6 // vratavAkyasaMgrahe-candrasUryagrahe yastu snAnaM dAnaM zivArcanam / na karoti pituH zrAddhaM sa naraH patito bhavet // 7||cturvrgcintaamnnauchedyN na patraM tRNadArupuSpaM kArya na kezAmbarapIDanaM ca / dantA na zodhyAH paruSaM na vAcyaM bhojyaM ca vaya madano na sevyH||8|| vAhyaM na vAjidviradAdi kiMciddohyo na gojAmahiSIsamUhaH / yAtrAM na kuryAcchayanaM ca tadvadgrahe nizA-- bharturaharpatezca // 9 // jyotiSprakAze-na cchedyaM tRNapuSpAdi na kezAmbarapIDanam / Aho! Shrutgyanam Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 zrIzivarAjavinirmitIna bhogadohayAtrAdi na nidrA bhojanaM grahe // 1. // paitAmahasiddhAntesarvaiH paTasthitaM vIkSyaM khasthaM tailAmbudarpaNe / gurviNyA grahaNaM jAtu nAvalokyaM paTaM vinA // 11 // iti sUryendugrahaNanirNayaH / atha siNhsthgurunirnnyH| . brahmapurANe---yasmindine suraguruH siMharAzigato bhavet / tasmistu gautamIsnAnaM koTijanmAghanAzanam // 1 // brahmANDapurANe-tIrthAni nadyazca saraH samadrAH kSetrANyaraNyAni tathA''zramAzca / vasanti sarvANi ca varSamekaM godAtaTe siMhagate surejye // 2 // brahmavaivarte-azvamedhaphalaM caiva lakSagodAnajaM phalam / prApnoti snAnamAtreNa godAyAM siMhage gurau // 3 // kAlanirNaye-zAntikaM pauSTikaM yAtrAM pratiSThodvAhapUrvakam / na kuryAtsarvamAGgalyaM siMhasaMsthe bRhaspatau // 4 // mANDavyaH-iSTApUrta ca caulAdisaMskArA vAstukarma ca / anyAni zubhakarmANi na kuryAtsiMhage gurau||5||horaaprkaashe-rvikssetrgte jIve jIvakSetragate gurau / nakuryAcchubhakarmANi vratodvAhamukhAni ca ||6||rvikssetrN tu paitrae gurukSetraM ca revtii| mitha:kSetragatau tau ca nazyetAM kila maGgalam // 7 // gargaH-bhAgIrathyuttare tIre godAvaryAzca dakSiNe / vratodvAhAdikarmAdi siMhasaMsthe na duSyati // 8 // zaunakIyapaTalevaralAbhAtikAlAbhyAM durbhikSAdezaviplavAt / vivAho'dakSiNe tIre bhAgIrathyAzca dakSiNe // 9 // godAvaryuttare tIre bhAgIrathyAzca dakSiNe / vivAhAdi na kurvAMta siMhasaMsthe ca vAkpatau // 10 // siMhe gurau siMhanavAMzakordhva godAvarIdakSiNakUlajAtaiH / udvAhakAlAtyayadopabhItaiH kAryoM vivAhazcyavano brAMti // 11 // kAlanirgaye-siMhasthite suragurAvadhimAsake ca jyeSThe tathA''dyatanayasya kumArikAyAH / kurvIta nAkaMgatanIcagayorvilagnajanmezayozca nikhilAnyapi maGgalAni // 12 // bhRguH-sImantajAtakAdIni prAzanAntAni ca kramAt / kartavyAni na doSo'sti pazcAnanagate gurau // 13 // kalpatarau-naSTe zukre tathA jIve siMhasthe ca bRhaspatau / kuryAcaitre svadevyarcA pratyabdaM kuladharmataH // 14 // brahmapurANesnAnaM japastapo homaH pitRRNAM tarpaNAdikam / gautabhyAmakSayaM vidyAtsiMhayAte bRhaspatau // 15 // yAtrAvidhAne - sveSTadevyarcanaM gehe vidhAyAbhyudayaM vrajet / tIrtha dRSTvA stuti snAnaM kSauraM mRdbhUtigomayaH // 16 // zuddhiH kRcchopavAsAdinAnanityaM ca vAkpateH / gaGgAyAzcArcanaM zrAddhaM piNDadAnaM dvijArcanam // 17 // Aho! Shrutgyanam Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| atha saMkaTe prvRttimaah| vRddhagargaH-vRtrazatrusacive'pi siMhage meSage ca tapane karagraham / yA labheta bhavatIha sA'balA saukhyameti subhagatvamakSayam // 1 // anyacca-siMhasthe devagurau meSasthe yadi bhaktsahasrAMzuH / maGgalakAryaM kuryAditi nAradaparAzarau vadataH // 2 // zaunakaH---meSasthe divasakare siMhasthe vajrapANisacive ca / yasyAH pariNayanamasau sAdhvI sukhasaMpadopetA // 3 // kArikAnibandhe-atIva duSTe surarAjapUjye siMhasthite vA dvijapuGgavAnAm / vratasya bandhaH khalu mAsi caitre kRtazcirAyuHsukhasaMpade syAt // 4 // maujIpaTale-janmabhADuSTage siMhe nIce vA zatruge gurau / maujIbandhaH zubhaH proktazcaitre mInagate ravI // 5 // jyotirvivaraNe kAzyapaH-harinIcAribhAge'pi vratodvAhAdi maGgalam / na niSiddhaM yadi svocce svabhe vA saMsthito guruH // 6 // bhaguH-siMhe'pi bhagadevatye gurau putravatI bhavet / atyantaM subhagA sAdhvI dhanadhAnyasamanvitA // 7 // saptarSipaTale-maghAM tyaktvA yadA gacchetphalgunI ca bRhsptiH| putriNI dhaninI kanyA saubhAgyaM sukhamedhate // 8 // iti siNhsthgurunirnnyH| atha saMkrAntinirNayaH / sUrye ghorA vidhau dhvAGkSI bhaumavAre mahodarI / budhe mandAkinI jJeyA mandAkhyA devamantriNi // 1 // mizrAbhidhA kavevAre rAkSasI syAdinAtmaje / kecidAhurine dhvAGkSI ghorA''re'bje mahodarI // 2 // ugrakSipacarairmitradhruvamizrAkhyadAruNaiH / dhiSNyaiH saMkrAntirarkasya ghorAdyA kramazo bhavet // 3 // ghorA sukhAya zUdrANAM vizAM dhvAGkSI zubhapradA / mahodarauM ca corANAM rAjJAM mandAkinI matA // 4 // viprANAM zubhadA mandA pazUnAM mizrakA mude / cANDAlazauNDikAdinAM syAdAnandAya rAkSasI // 5 // pUrvAhne pIDayedbhUpAnmadhyAhne tu dvijottamAn / vizo'parAhne'stamaye zadrAnuSasi gopakAn // 6 // tino hanti saMdhyAyAM pizAcAn rajanImukhe / ardharAtre rAtricarAnparato naTanartakAn // 7 // divA cenmeSasaMkrAntiranardhakalahapradA / rAtrau subhikSamatulaM saMdhyayodRSTiruttamA // 8 // mRgakarkAjagomInasaMkrAntirnizi saukhyadA / zeSeSu saptasu divA vyatyayAdazubhaM bhavet // 9 // saMkrAntirjAyate yatra bhAskare bhUsute zanau / tatra 1 ka. kha. karmAdigo / Aho! Shrutgyanam Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 zrI zivarAjavinirmito mAsi bhayaM ghoraM durbhikSAvRSTigocaram // 10 // syAdutthitazca kiMstughne zakunau kaulave raviH / saMkrAntistaitile nAge prasuptasya catuSpade // 11 // niviSTazca gare viSTayAM vatre vaNijabAlave / vRSTayaH kramAdiSTamaniSTaM madhyamaM phalam // 12 // rAjamArtaNDe-durbhikSaM rogabAhulyamUrdhvaH saMkramate raviH / suptaH karoti kalyANamupaviSTaH samaM phalam // 13 // meSaM yAti divA sUryo rAtrau saMkramate tulAm / tadA nandanti rAjAno janAzca vividhotsavaiH // 14 // pradyotanasya saMkrAntiryAdRzenendunA bhavet / tanmAsi tAdRzaM prAhuH zubhAzubhaphalaM nRNAm // 15 // panthA bhojanamagbharmitrANAM darzanaM tathA / phalAni sapta saMkrAntervidyAvastradhanAgamAH // 16 // yAM tithi samanuprApya tulAM gacchati bhAskaraH / tasyAmevArkasaMkrAntiryAvanmeSaM zubhapradA // 17 // nyUnAticAre durbhikSaM rASTrabhaGgo janakSayaH / samasaptekamarkendroH saMkrame ca maharghatA // 18 // saMkrAntiRkSaM tithivArama dhAnyAkSarADhyaM trihRtaM ca zeSam / ekena vRddhiM yugalena sAmyaM zUnyena hAniM munayo vadanti // 19 // yatra mAsi kujAkarkivAreSu ravisaMkramaH / durbhikSaM jAyate tatra rAjJAM ca kalaho mithaH || 20 || siMho vyAghro varAhazca kharakuJjaramAhiSAH / azvoSTramepavRSabhA nRyAnaM vAhanaM bavAt // 21 // matAntare-gajo vAjirvRSo meSaH kharoSTraharayaH kramAt / vavAdau vAhanaM proktaM sthireSu vRSabho rviH||22|| khazabAhlIkavaGgeSu saMkrAntirdhiSNyavAhanA / anyadezeSu tithyardhavAhanaM nArado'bravIt || 23 || batre gare gajArUDho bAlace vaNije vRSe / kiMstughne zakunau kaule vAjirUDhastu saMkrame || 24 || vyAghre viSTayAM catuSpAde mAhiSe nAgataitile gaje lakSmIrvRSe svasthaM viDuraM vAjivAhane || 25 || mAhiSe mAraNaM vyAghre vAhane nizcitaM phalam / gargAdibhASitaM caiva kuryAcchAnti tu buddhimAn // 26 // garga:tantrI khaGgaH sitaH ketuH kuntaH padmaM dhanustulA / pAzacakramalAtaM ca kulizaM cA''yudhaM raveH // 27 // nAradaH - bhRzuNDIbhindipAlAsidaNDakodaNDatomarAn / kuntapAzAGkazAstre SUnvibharti karaNevinaH // 28 // annaM ca pAyasaM bhaikSamapUpaM ca payodadhi | citrAnaM guDamadhvAjyaM zarkarA vavato raveH // 29 // naTakSatriyaviprANAM viTzUdrayatiyoSitAm / pradhAnAntyajapAkhaNDikkIvAnAM saMkSayo bavAt || 30 || zvetaM raktaM citraM pItaM nIlaM ca kambalaM kramazaH | paTTamajinaM kSaumaM valkalamasitaM vavAsanam || 31 || kastUrikA candanakuGkumaM mRgorocanaM yAvaka otudharmaH / nizAJjanaM cAgarurindurebhirvilepanaM saMkramaNe bavAcca // 32 // punnAgajAtIvakulAni mallikA japA ca nIlotpalamarkamAdhavI / sacampakaM pATalipuSpa - 5. va. 'tamama' / 2 va 'hanasya dvavAdita / 3 va saMbhazyama' : Aho! Shrutgyanam Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 95 caturaM vAdipuSpANi ca dhAraNAni // 33 // pravAlamuktArajataM maNistathA gomedakaM nIlasuvarNasIsam | kAMsyaM tathA pittalatAmralohaM vavAdikAnAmiha bhUSaNAni // 34 // AyudhaM vAhanAhArau yajjAtIyanarasya yat / vinAza jAyate tasya vastrAdInAM mahatA // 35 // yadannaM saMkrame proktaM tadannaiH prINayedravim / AyudhaM yacca tadrAjJA pUjanIyaM jayArthinA // 36 // atha saMkrAntivAhanAdivicAraH / *muhUrtacUDAmaNau-bave siMhagA devajAtirniviSTA bhRzuNDyAyudhA zubhravastrA'naakSyA / suvAlA ca kastUrikAliptabhAlA gale varyapunnAgamAlAM dadhAnA // 1 // bAlave bhindipAlAyudhA kuGkumAliptabhAlA niviSThA kumArI tathA / jAtIpuSpaM ca pItAMzukaM vibhratI pAyasaM cAtti zArdUlakA bhautikA // 2 // kaulave kolagA vyAlajAtirharidvarNavAsA vikezA subhekSAzinI / candanAliptabhAlA'sihastordhvagA bAkulAM puSpamAlAM kare vibhratI // 3 // taitile pakSijAtiH kharasthA bhavetketakIpuSpamAlA ca daNDAyudhA / mRttikAliptabhAlA ca pItAmbarA'pUpabhakSyA ca suptA vayomadhyamA // 4 // gare niviSTA sudhanurdharitrI prauDhA pazurvAraNavAhanA ca / suraktavastrA'ti payo virocanAzcitA yutA vilvakapuSpamAlayA || 5 || satomarA mAhiSagA pragalbhA zyAmAmbarA syAdvaNije niviSTA / dadhipriyA -yAvaliptabhAlA mRgI ghRtAkamalapuSpamAlA || 6 || viSTayAM vRddhA viprajAtiniviSTA vAjisthA syaadotudhrmaavybhaalaa| dUrvAmAlAcyA vicitrAnnabhakSyA haste kuntAkhyAyudhA kRSNavastrA // 7 // syAtkSatriyA kukuragA'tivRddhA pAzAyudhA rAtriviliptabhAlA / vicitravastrA zakunau sapadmA cordhvasthitA sadguDarAzibhakSyA // 8 // catuSpade meSagatA'tivandhyA sakambalA kajjalaliptabhAlA / vaizyA ca suptA madhu bhakSamANA'GkuzAyudhA mallikayA sametA || 9 || astraM dadhAnA vRSa'vAhanA ca suptA suputrA sitavastrayuktA / sapATalA zUdrabhavA''jyabhakSyA viliptabhAlA'garuNA hi nAge // 10 // vANAyudhA kukkuTagordhvagA sA kRSNAmbarA saMkarajenduliptA / pravrajyayA''TyA japayA sametA kiMstunake cAti suzarkarAM ca // 11 // tithyardhajAni saMkrAntivAhanAni yathAkramAt / bhayo nivAhanaM bar3avAha viSaye khaze // 12 // atha puNyakAlaH / saMkrAntisamayaH sUkSmo durlakSyaH pikSiNaiH / tasya yogAddhazrotraMza* ito bAda lokAH karAnsa / Aho! Shrutgyanam Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 zrI zivarAjavinirmito nADyastu kIrtitAH // 1 // arvAkSoDaza nADyastu paratacaiva SoDaza / puNyakAlo'rkasaMkrAnteH snAnadAnAdikarmasu // 2 // triMzatkarkaTasaMkrAntau pUrvataH puNyanADikA: / makare tUttarAH puNyAcatvAriMzacca nADikAH || 3 || AsannaM saMkrame puNyaM dinArthe snAnadAnayoH / nADyaH saMnihitAstatra tAstAH puNyatamAH smRtAH // 4 // saMpUrNe cArdharAtre cedyadi saMkramate raviH / tadA dinadvayaM puNyaM muktvA karkaTa / / 5 / / sthire viSNupadaM kakiMdakSiNAyanamAditaH / mRge saumyAyanaM yaGge SaDazItimukhaM puraH || 6 || ghaTe'je viSuvaM madhye puNyadAnAdyanantakam / prAgardharAtrAtpUrvedyuH puNyaM pazcAtparaM dinam // 7 // ahaH saMkramaNe kRtsnamahaH puNyaM prakIrtitam / rAtrau saMkramaNe bhAnorvyavasthA sarvasaMkrame // 8 // sUryAstamanasaMdhyAyAM yadi saumyAyanaM bhavet / tadahaH puNyakAlaH syAtparatazcetparehAna // 9 sUryasyodayasaMdhyAyAM yadi yAmyAyanaM bhavet / tadodayAdahaH puNyaM pUrvataH pUrvato yadi // 10 // yadyardharAtra eva syAtsaMpUrNaH saMkramo raveH / tadA dinadvayaM puNyaM paratazcetpare'hani // 11 // manusmRtau -- grahaNodvAhasaMkrAntiyAtrArtiprasaveSu ca / snAnadAnAdikaM kArya rAtrAvapi na duSyati // 12 // grahaNe'yanasaMkrAntau vivAhe putrajanmani / kAmyatrate ca maraNe rAtrau snAnAdyamuttamam // 13 // ardhAstamanAtsaMdhyA syAdyaTikAtraya saMmitA / tathaivArdhodayAtprAtarghaTikAtraya saMmitA // 14 // prAgardharAtrAtpUrvAho viSuvadviSNupAdayoH / paDazItimukhe caivaM paratathetpare'hani / pazcAtparAhaH saMkrAntiH SaDazItau viparyayAt // 15 // kAlaviveke-- nizaH prAkpraharAtpUrvaM yadi saumyAyanaM bhavet / tadA tasmindine puNyaM paratazcetpare'hani // 16 // yAdRzenendunA bhAnoH saMkrAntistAdRzaM phalam / naraH mAnoti tadrAzau zItAMzoH sAdhvasAdhu vA // 17 // ravisaMkramaNe puNye yo na snAtIha mAnavaH / saptajanmAntaraM rogI duHkhabhAnirdhano bhavet // 18 // smRticandrikAyAM-saMkrAntyAM yAni dattAni havyakavyAni mAnavaiH / tAni tasya dadAtyarkaH saptajanmasu nizcitam // 19 // bhArate - dattAni yAni dAnAni havyakavyAni saMkrame / apamiva samudrasya teSAmanto na vidyate // 20 // AdityapurANe - zatamindukSaye dAnamuparAge tvanantakam / SaDazItyAM sahasraM tu viSuvatyAM tathaiva ca // 21 // viSuve zatasAhasraM koTighnaM dakSiNAyane / zatakoTiguNaM puNyaM jAyate tUttarAyaNe // 22 // * gha. pustake nAyaM zlokaH / 1. dAnA / 2. viSNupayAMta Aho! Shrutgyanam Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / atha puNyakAlavizeSaH / -- niraMzaH savitA yatra taddine snAnamAcaret / dAnaM cApyakSayaM proktaM rahasyaM munibhiH smRtam // 1 // puNyaM bahutaraM sUrye niraMze munayo viduH / aMzakaM prApya dAnAni naiva gRhNAti bhAskaraH / / 2 / / nAradaH - - AkrAntagatayo rAjyorantarAla maharpateH / vijJeyaM vimvamadhyaM tadahaH samyaGmahatphalam // 3 // kAlanirNaya ---- karke'tItaM mRge pUrve rAtrau caiva kadAcana / sauravrataM na kurvIta yadIcchetsutajIvitam // 4 // yasmindine niraMzaH syAtsaMskRto'rtho'yanAMzakaiH / taddinaM ca mahatpuNyaM rahasyaM munibhiH smRtam // 5 // saMkrAntyuttarabho - ginyo yadi syuryAminImukhe / tadA pUrvadinaM puNyaM snAnadAnAdikarmasu // 6 // * saMpUrNa cArdharAtre cedyadA saMkramate raviH / tadA dinadvayaM puNyaM snAnadAnAdikarmasu // 7 // kArmukaM ca parityajya mRgaM yAti divAkaraH / pradoSe cArdharAtre vA tadA bhogaH pare'hani // 8 // atha puNyakAlAnayanam / siddhAntaziromaNau- SaSTinabimbaM grahayuktibhaktaM saMkrAntinADyo'khiladharmakRtye / vestu tAH puNyatamA haH svasaMkrAntigo mitraphalaM vidhatte // 1 // bhAnorgatiH svadazabhAgayuktArditA syAdvimbaM vidhostriguNitA yugazailabhaktAH / vyaGghrISavaH sacaraNA RtavastribhAgayuktAdrayo nava kujAstrilavAdhikAkSAH // 2 // bimbakalAH - raveH 33, indo: 33, bhaumasya 4 / 45, jJasya 6 / 15, guroH 7 / 20, kaveH 9 / 0, zaneH 5 / 20 / grahasaMkrAntau prAkRtaH puNyakAla ubhayatra / 20 16, caM0 1 / 13, maM0 4, bu0 3, bR0 4, zu0 4, za0 6, rA0 8, ke0 8 / holikAgrahaNabhAnukAyane pretadAhamiti paJcakaM smRtam / tatpare'hani karoti mRtyukRtsarvakarmasu vigarhitA ( taM ) budhaiH // 3 // 1 gargaH - yasya janmakSamAsAdya ravisaMkramaNaM bhavet / tanmAsAbhyantare tasya vairaklezadhanakSayAH || 4 || tagarasaroruhapatra rajanIsiddhArthalodhasaMyuktaH / snAnaM janmakSagate ravisaMkramaNe nRNAM zubhadam // 5 // atha saMkrAntisnAnam / devIpurANe - kukkumaM rocanAmasImurAcandanavAlakam / haridrAcandrasaMyuktaM meSe pacabhidaM caturtha caraNamyasthAsena pUrvamukam (zlo0 38 ) 1 kha. grahAvarsa' / va. grahasva / 2 ka. 'tArthatA'sya bimba / 13 97 Aho! Shrutgyanam Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmitIsnAnaM mahAphalam // 1 // kuGkumailAsusiddhArtharocanAghanasArakaH / sitagomUtrasaMyuktairvRSe snAnaM sukhArthadam // 2 // uzIraM padmakaM kuSThaM rocanAgranthiparNakam / kuGkumAgarusaMyuktaM mithune rAjyadaM matam // 3 // rocanA vAlakaM mustA murA zaileyacandanam / haridrAkuSThasaMyuktaM karkisaMkramaNe zubham // 4 // patrakaM rocakaM mustA mAMsItvagatha candanam / siMhe snAnaM surAdhyakSa rAjyAyuHputravardhanam // 5 // haridrA vAlaka kuSThamAMsI candanarocanA / kanyAsnAnaM prakartavyaM ratisaMtAnavardhanam // 6 // rocanA tagaruH kuSThaM padmakozIrapatrakam / haridrAvAlasaMyuktaM tulAyAM snAnamuttamam // 7 // priyagusphaTikAmAMsIpatraka rocanA'garuH / mustAkuSThasamaM snAnaM vRzcike rAjyadaM matam // 8 // pravAlamauktikaM kuSThaM rocanA dhanapadmakam / surAmAMsIsamaM snAnaM dhanuHsaMkramaNe zubham // 9 // rocanAvAlaka kuSThaM padmakozIrapatrakam / haridrAvAlasaMyuktaM makare sarvakAmadam // 10 // granthiparNa tathailA ca kesaraM jAtipatrakam / rocanAsahitaM snAnaM kumbhe putrAyurAjyadam // 11 // karpUraM phalasUkSmailAmAMsIcandanapadmakam / vAlakaM saghanozIratva, mIne sukhAvaham // 12 // dvAdazaite samAkhyAtAH snAnataH syuH surArcitAH / alakSmInAzanAM dhanyA mahApAtakanAzanAH (1) // 13 // _____ atha saMkrAntiphalam / / saMkrAntergrahaNa vA janmanyubhayapArzvayoH / neSTaM tataH SaT ca zubhAH paryAyeNa punaH punaH // 1 // vasiSTha:--hAnizcedarkasaMkrAntirjanmapUrvakSatastriSu / arthalAbhastathA SaTsu zeSeSvevamupaplave // 2 // trikaM SaTkaM trikaM SaTkaM trikaM SaTkaM punaH punaH / panthA bhogo vyathA vastraM hAnizca vipulaM dhanam // 3 // darzAntasUryamuktAnirjIvAkhyaM ca bhatrayam / ekAdazarsa viMzadbha maGgale nidhanapradam // 4 // tilopari likheccakraM trikoNaM tritrizUlakam / tatra hema vinikSipya dadyAdoSApanuttaye // 5 // vasiSThaH-zUladoSApanuttyarthaM nirjIvasyApanuttaye / svarNazUlaM dvije dadyAttilavastrasamanvitam // 6 // pUrvasaMkrAntinakSatrAtparasaMkrAntibhaM yadi / dvitrisaMkhyAsamarpa syAtturyapaJcamaharghatA / SaSThe lokA bhramantIha gRhItvA khaparaM kare // 7 // atha dAnAni / saumyAyane nUtanabhANDadAnaM gogrAsamannaM tilapAtramartham / guDAjyatailorNasuvarNabhUrSi govastravAniprabhRtIMzca dadyAt // 1 // phalabhojanapAtheyarUpAlokanadI Aho ! Shrutgyanam Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 99 T pakaiH / natyardhajapamAlArkasnAnaiH sUrya vratairyajet // 2 // tatra bhANDamantraH -ravisaMkramasaMbhUte saMkrAnte pApahAriNi / namaste savituH pratiyai bhANDAni pradadAmyaham // 3 // iti sUrya saMkrAntinirNayaH / atha janmarAzinirNayaH / vivAhe sarvamAGgalye yAtrAdau grahagocare / janmarAzeH pradhAnatvaM nAmarAziM naH cintayet // 1 // deze grAme grahe yuddhe sevAyAM vyavahArake | nAmarAzeH pradhAnatvaM janmarAziM na cintayet || 2 || kAkiNyAM vargazuddhau ca vAde dyUte jvarodaye / mantre punarbhUvaraNe nAmarAzeH pradhAnatA // 3 // rAjamArtaNDaH - vivAhaghaTanaM caiva lagnajaM grahaje phalam / nAmabhAccintayetsarvaM janma na jJAyate yadA // 4 // dIpikAyAM - janma na jJAyate yeSAM teSAM nAmno gaveSyate / cakre'vakahaDe bhAMze tannADI kaizcidagnibhAt // 5 // yadA strIjanmasaMpattirvarajanma na labhyate / striyAH.. syAjjanmataH zuddhirnAmno melakriyA tadA // 6 // paTalasAre - janmajJAne'pi caikasya .. dvayornAmnorbhamelakaH / cintyastatraiva janmakSadvIkSyaM lagnendujaM balam // 7 // iti janmarAzinirNayaH / atha nAmavicAraH / svarazAstre - prasupto yena jAgarti yenA''gacchati zabditaH / tannAnnathAssdimo varNo grAhyastasmAdbhanirNayaH // 1 // na proktA GaJaNA varNAM nAmAdau santi te nahi / cedbhavanti tathA jJeyA gajaDAste yathAkramam // 2 // khaSau sazau aaau caiva jJeyAviti parasparam / saMyogAkSaraje nAmni grAhyaM tatrA''dimAkSaram // 3 // bahUni yasya nAmAni narasya syuH kathaMcana / tasya pazcAdbhavaM nAma grAhyaM svaravizAradaiH || 4 || yavanamataM-- yatra sthitaH zItakaroM narANAM syAjjanmarAziM tamudAharanti / yathAyathA yeSu khagA vilagnAH sthitA na te sapta kuto bhavanti // 5 // ato'STarAzirmanujo'tra sarvaH proktAni tebhyazca zubhAzubhAni / phalAni teSAM tu viyogayogAdyadaSTavargotthaphalaM sphuTaM syAt || 6 || bhaumAdau lagnabhaM yojyaM rAjakArye'rkabhaM tthaa| candrabhaM sarvakAryeSu saGgrAmAdau ca bhaumabham // 7 // 1. ka. 'tairvraje ' / 2 kha. va. zArGgavaraH / 3 ka. 'vAgha' / Aho! Shrutgyanam Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrIzivarAjavinirmito vidyAbhyAse budharkSa ca vivAhe gurubhaM smRtam / zukrayugbhaM prayANe ca dIkSAyAM zanibhaM budhaiH // 8 // iti nAmavicAraH / atha janmamAsAdInAM nirNayaH / zrIpati:- janmamAsi na ca janmathe tathA naiva janmadivase'pi kArayet / AdyagarbhaduhituH sutasya vA jyeSThamAsi na tu jAtu maGgalam // 1 // zArGgadharaH - janmarkSe sati dAridryaM vairaM janmatithAvapi / janmamAse ca daurbhAgyaM janmalagnaM zubhAvaham // 2 // jyotiSprakAze-keciccAndraM varjayanti janmamAsaM maharSayaH / maGgale sAvana kecitsauramAsaM tu kecana // 3 // darzAnto vaidiko mAso rAkAntaH smArta ucyate / paurANo harighasrAdyaH saura utpattipUrvakaH // 4 // tattatkarmaNi sa eva 1 pAso grAhyaH / atha vyavasthAvikalpaH / doSApavAde -- tapatIkRSNayormadhye mAsAndraH prakIrtitaH / kRSNAyA dakSiNe tIre janmato janmamAsakaH // 1 // anyeSu sarvadezeSu sauro vratavivAhayoH / annAzAdiSu sarvatra grAhyo mAsastu janmataH || 2 || ardhabhogajanmabhe vivAhakarma zarmadam / madhyadezayAmyayorjagAda bAdarAyaNaH // 3 // atha janmamAsapravRttiH / gRhakaumudyAM - janmamAsi viparItapakSake vAsare dinanizorviparyaye / janmabha dalaparyaye tathA maGgalAni sakalAni kArayet || 1 || bhojamArtaNDe - janma - mAsi tiyA~ bhe ca viparItadale sati / kArye maGgalamityAhurgargabhArgavazInakAH || 2 || janmamAsi niSedhe'pi dinAni daza varjayet / Arabhya janmadivasAcchubhAH syustithayaH pare || 3 || saMkIrNatve'pi kAlasya janmamAsAdyupasthite ( tau ) / sadyo vidhAya tatpUjAM zubhaM kuryAdazaGkitaH // 4 // atha janmanakSatravicAraH / janmanakSatragazcandraH prazastaH sarvakarmasu / kSaurabheSajaudvAhakartaneSu ca taM tyajet // 1 // jyotiSprakAze - janmabhaM kRSinRpAbhiSecane bhUSaNe nagaragehakarmaNi / Adhipatyabhuji mauJjibandhane puMvivAha uditaM zubhaM budhaiH // 2 // 1 kha ca yaH / ratnamAlAyAM - janmadeg / Aho! Shrutgyanam Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 101 vivAhe janmabhaM strINAM varjanIyaM prayatnataH / naiva puMsAmiha prAhuryotineyavido budhAH // 3 // nArada:-paTTabandhanacolAnnaprAzane copanAyane / zubhadaM janmanakSatramazubhaM tvanyakarmaNi // 4 // cUDAbandhanazabdena kezavandho na tu kSaurakarma / rAjamArtaNDa:-vasantasamaye dadyAdabde goSTame'STame / mekhalAM janmamAse'pi janmabhe vA tithI tathA // 5 // janmakAlotthitA tyAjyA zubhe cAndramasI kalA / netaretyAharAcAyoM vraahmihiraadyH|| 6 // + zArGgadharaH-- medhAvI mekhalAdAne janmamAse'tha janmabhe // 7 // varAhaH-janmodaye janmAna tArakAsu mAse'tha vA janmadine'tha bhe vA / vratena vipro na bahuzruto'pi vidyAvizeSaiH prathitaH pRthivyAm // 8 // bhagu:-vedArthapAlanaparaH khalu janmamAse RkSe'tha janmAna vahukratumAnvaTaH syAt / iti / vivAhe'pi phalaM tathA-janmabhe janmalagne vA mAse vA tArake'hni vA / janmAMzake'pi voDhAyAH sukhamAharmanIzvarAH // 9 // vasiSThaH-janmaH janmamAse vA UDhA kanyA ptivrtaa||10|| bhRguHjanmamAse'tha janmaH janmalagne'tha janmani / udvAheSu ca nArINAM pratiSThA mahatI bhaveta // 11 // yavanaH-janmamAse'tha putrADhayA dhanADhayA janmabhodaye / janmabhe vA bhavedUDhA vRddhA saMtativardhinI // 12 // bhAguri:-janmodaye janmAni tArakAsu mAse tathA janmani janmabhe vA / UDhA'GganA naikavidhAni dhatte saukhyAni bhogaM khalu bAndhavAnAm // 13 // ato bahuvAkyaparyAlocanayA jyeSThApatyasyaiva janmamAsAdivarjanamuktam / ata eva nAradaH-na janmamAse janmaH na janmadivase'pi ca / nA''dyagarbhasutasyAtha duhiturvA karagrahaH // 14 // mANDavyaHjyeSThe jyeSThasya garbhasya mAsaM cAndraM parityajet / darzAvasAnamakhilaM sarvamaGgalakarmasu // 15 // jyeSThe na jyeSThayoH kArya nanAryoH pANipIDanam / tayorekatare jyeSThe jyeSThamAse'pi kArayet // 16 // vivAhe sthUlasUkSmAbhyAM janmajJe yadi jAyate / tattyAjyaM yadi cedbhinnaM tajjanmarke zubhAvaham // 17 // iti jnmnksstrvicaarH| atha siddhAntamImAMsAdhyAyaH / jyotirvivaraNe- zrautasmAni karmANi purANoktAni yAni ca / jyotipokte sphuTe kAle kuryustatphalakAkSiNaH // 1 // vivAhe jAtake prazne yAtrA . 1 kha. gha. 'niva praa| + itaH paraM trayodazazlokaparyanta grantho gha. pustake nA'sti / Aho! Shrutgyanam Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrIzivarAjavinirmito vastuvratAdiSu / jyotiHzAstraphalaM sarve prasphuTaM bucarAzrayam // 2 // tattu samyakprakAreNa pravaktuM naiva zakyate / siddhAntAnAM tu sarveSAM sAmyaM nAsti mitho yataH || 3 || svayaMbhUrino romazaH paulizAkhyo vasiSTazca siddhAntavakkAra ete / mahAnto'tra pArAzarAkhyazca tadvadvavairucyate sAMprataM cA''rya - saMjJaH // 4 // athAsya nirNayaH / yogA grahANAM grahaNaM ravIndrostithestu bIjaM vidhudarzanaM ca / nityodayAstau khalukheTabhAnAM yutizca teSAM khacarodayAstau // 1 // pratyakSasamayA hyete yena pakSeNa, yatra vai / sphuTaM dRktulyatAM yAnti tena sarvavinizcayaH // 2 // jyotirvivaraNeyAtrodvAhaprabhRtiSu phalaM spaSTakheTAzrayaM yattasmAttatsAdhana iha budhairbhASite'pi kvacitte / spaSTA na syuH paramapuruSAMzAvirAllakSyacArAstasmAtsAdhyA bahuvidhamatairnaikapakSAbhimAnaH // 3 // yasmindeze yatra kAle yena dRggaNitaikyakam / dRzyate tena pakSeNa kuryAttidhyAdinirNayam // 4 // tathA ca pIyUSataraGgiNyAm / astyuccAvacatA kSiterata ime svasthAnasaMsthA grahAH kApi kApi bhavanti dUranikaTe dRkca-kracArAdapi / dRzyante na samAstato bahuvidhoktAnAM matAnAM bhavedyaH siddhAntadRgaikyataH svanagare tenAkhilaM sAdhayet // 5 // saurabhAdhye -saMsAdhya spaSTataraM zrIjaM nalikAdiyantrebhyaH / tatsaMskRtAstu sarve pakSAH sAmyaM bhajantyeva // 6 // brahmasiddhAntabhASye---dhyAnagrahopadezAdvIjaM jJAtvA sudaivajJaH / tatsaMskRtagrahebhyaH kartavyau nirNayAdezau // 7 // atha sAmAnyata Adhunikamatamucyate / sAnye sauraH kSaye brahmA tithivRddhau parAzaraH / sarvakarmasu kaH zreyAnvi dharme tu yo'dhikaH // 1 // hAsatvAcca titherbhukteH zIghratvAtkAlanirNayaH / kapakSeNAnyathA''ryeNa nirNayo'tra vidhIyate // 2 // jyotirvivaraNe - pitAmahA 2 daryaH puNyAH kriyAkAlavinirNayaH / smRtirAryabhaTo na syAttasmAcca tadupe - kSitaH (?) || 3 || jyotiHzAstramidaM puNyaM prAhurnayavido budhAH / svataH prAmANyamasyAsti satyaM pratyakSato yataH // 4 // ArSeyaM pauruSaM vA'pi zAstraM dRksiddhimAzrayet / yathottamAjjaghanyAdvA prAptaM ratnaM hitaM bhavet // 5 // 1. 'thArthena sAmye'rkeNa vi / 2 ka. naTo | Aho! Shrutgyanam Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 103 kiM tenApi suvarNena karNadhAtaM karoti yat / tathA kiM tena zAstreNa yanna pratyakSataH sphuTam // 6 // iti siddhAntamImAMsAdhyAyaH / atha saMdehe vicAraH / 1 saMhitApradIpe - ekArtharUDhAni vacAMsi yAni mitho viruddhArthaparANi santi / na tAni mithyA munibhASitatvAdvidvAnvidadhyAdviSayavyavasthAm // 1 // jyoti trivaraNe--sthaviratve ca bAlatve zukraguvarna sAnyatA | pakSakAlAMzadiksaptapaJcatridivasairmatA || 2 || saptAhaM tryahamekAhaM varjya grahaNataH zubhe / gaNDAntaM pAdavasvadhidvinADikamiti smRtam || 3 || pAte tryahamathaikAhaM varjayetsthitinADikAH / zrAddhe tridinameAhaM niraMze'rke'STa nADikAH || 4 || janmamAsi tithau bhe ca viparItadalAdikam / kRSNapakSe dazAhaM ca pakSArthI paJcakaM dvayaham // 5 // keci - dvadanti janma vratodvAhAdike zubham / azubhaM kecidAcAryAH prAhuzcandramasaM tathA ||6|| kAlahorA tridhA proktA lagnahorA dvidhA tathA / triprakArastu dreSkANo dvibhedastu navAMzakaH // 7 // dvividhaH kulikaH prokto: vAmavedhastathaiva ca / ete cAnye vikalpAH syuH kIrtitA munisattamaiH || 8 || tatsaMdehanirAsArthaM vyavasthA kriyate'dhunA / yato vAkyAni sarvANi pramANAnyeva no mRSA // 9 // jyotirvivaraNe - dIrghavyApI vivAhAdau yojyo madhyo gamAdiSu / AzukArye parAdhIne laghupakSo'pi zobhanaH // 10 // saMkIrNatve'pi kAlasya lagne grahabalAnvite / cittosAhe nRpAjJAyAM jaghanyo'pi zubhAyate // 11 // tithyaMzaM vA nRpAMza vA kulikaM sarvathA tyajet / zrAddhe tryahaM prayANAdAvekAhaM karapIDane // 12 // tryahaM pAte vivAhAdau yAtrAdau taddinaM tyajet / anyeSu svalpakAryeSu vivarjyAstithinADikA : // 13 // samastaH kRSNapakSastu tyAjyo mauJjInibandhane / dalaM janmaphalAdeze 'vivAhAdau ca paJcakam || 14 || ananyagatikatve ca sarvakArye'pi ca dvayaham / saMbhave sakalaM tyAjyaM laghupakSamasaMbhave // 15 // jAtake kAlahorA ca grAhyA tanvarkasaMbhavA / anyeSu sarvakAryeSu tisro grAhyA yathAsukham // 16 // gargaH - samastaguNadoSANAM vikalpA ye prakIrtitAH / pramANameva te sarve nopekSyA hetubhi - budhaiH // 17 // vikalpoktaguNo grAhyo doSastyAjyaH prayatnataH / yugapadguNadoSau cettadA mizraphalaM bhavet || 18 || jyotirvivaraNe - dIrghavyApini kAle tu svalpa -- 1. dvAni padAni sa Aho! Shrutgyanam Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrIzivarAjavinirmitokAlaH punaH smRtaH / sa evotkRSTaphalado jJeyo nevA''yabAdhakaH // 19 // nyAyamImAMsAyAM--na hiMsyAtsarvabhUtAni vyApako'yaM niSedhakaH / na jAtu brAhmaNa hanyAdutkRSTadharmasUcakam ||20||tthaatthaa'tr vijJeyA vikalpeSvakhileSvapi / vyavasthA proktadoSANAM phalanirdezakaibudhaiH // 21 // jyotiSprakAze--bahuvyApakamAcAryaiH sAmAnyaM samudAhRtam / alpavyApI vizeSastu sa eva balavAniha // 22 // yadvizeSeNa sAmAnyaM hanyate tadvilupyate / nAsti yatra vizeSatvaM sAmAnyaM tatra saMzrayet // 23 // iti saMdehe vicaarH| atha jAtakalagnayoH praadhaanyvicaarH| saMhitApradIpe -prAyeNa vArakSatithInduvIryairmAGgalyakarmANi samAcaranti / vivAhamekaM tu vilanazuddhayA mahattvamasyaiva hi zobhaneSu // 1 // sukhAni duHkhAni ca sarvadehinAM bhavanti pUrvAcaritaiH svakarmabhiH / vilagnazuddhiH kimitIha mRgyate na kenacitpUrvakRtaM nivAryate // 2 // yajjAtakena prasavena dRSTaM tAvatpramANaM kimihodyen| lagnapramANaM yadi jAtakaM kiM na nizcayo'smAdadvayamapyAkiMcit // 3 // sarvANi kAryANi zubhAzubhAni karotu daivAttu phalasya siddhiH / saMpadyate tasya tathodayAya zuddhiryathA yasya sadaiva saMpat // 4 // nAradeM:-svasthe nare:sukhAsIne yAvatsyandati locanam / tasya triMzattamo bhAganuTirityabhidhIyate // 5 // truTeH sahasrabhAgo'tha lagnakAlaH sa ucyate / brahmApi:taM na jAnAti kiM punaH prAkRto jnH||6|| sa kAlo'pyanyakAlo vA pUrvakarmavazAdbhavet / nimittamAtraM daivajJastadvazAna zubhAzubham // 7 // saMhitApradIai-ityuktireSA''gamanindakAnAM na zraddadheyA(?) vidupA kadAcit / zAstrANi pUrva racitAni yAni maharSibhistAni kathaM mRSA syuH|| 8 // yathA purANAgamasaMhitAH syurdharmAdisiddhayai bahavaH prkaaraaH| prakArabhedo'yamapIti kiMcidvadanti pRcchA jananAdayAdi (deH)||9||n dezakAlavyavasAyavarja bhavetphalAptiH sati cApi daive / tathA phale satyapi jAtakasya bhavetphalAptistithibhodayAyaiH // 10 // yadyatphalaM janmani jAtakoktaM virodhinA tasya phalena yuktA / nihanti lagnenduvizuddhirAdyaM phalAvirodhe'pi phaladvayAptiH // 11 // yathA''ptavAkyAdapahAya duSTaM mArga gataH sAdhu yathA sukhI syAt / tathA viruddhe'pi ca jAtakokte phale zubhAptistanubhAdivIryAt // 12 // yatpUrvajanmani kRtaM sadasacca karma horA tadIyaphalapAkamiha vyanakti / yajjAta Aho ! Shrutgyanam Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| koditaphalAdapara sadAdi tatpratyayaH zakunalagnanimittabhAyaiH // 13 // zreSThaM phalaM zastadazAvipAke saMzodhite madhyamamaSTavarge / tithIndulagnAdivale kaniSThaM mAGgalyakAryeSviti garga Aha // 14 // jyotiSpaka ze-duSTaM janmaphalaM yatra karmalagnaM zubhaM bhavet / mizraM tatra samAdezyaM budhamRtyuphalaM vinA // 15 // prastutasya virodhena prAbhyaH sarvo'pyapakramaH / vINAyAM vAdyamAnAyAM vedodgAro na jAyate // 16 // yathA tathaiva daivajJA janAzca svaarthmohitaaH| karmalane pravartante janmapranaparAGmukhAH // 17 // jyotirvivaraNe-pramANaM janmakAlotthaM phalaM sarvatra srvdaa| karmalamaphalaM tatra tadadhInaM samAdizet // 18 // janmaje karmane vA'pi phale duSTe 4kurvate / kAryAnte duHkhamAyAnti zakuntA iva pAzagAH // 19 // daivaM janmaphalaM jJeyaM karmAGga phalamudyamaH / ubhayoH sAnukUlatve sarva sidhyati nAnyathA // 20 // kecidaivAtsvabhAvAcca kAlAtpuruSakArataH / tathedaM jAtakaM samyagbhAvyajJAnaprakAzakam // 21 // iti janmalagnakarmalagnayoH praadhaanyvicaarH| atha zAstrArthaziSTAcAramAmANyavicAraH / zAstrArthAdalavAJchiSTAcAro'tra bahusaMmatam / ziSTAcArasya kAlena viluptAH zrutayo yataH // 1 // zrIpatiH-na zAstradRSTayA viduSA kadAcidullaGghanIyAH kuladezadharmAH / mUlaM hi teSAM cyutavedazAkhAbhUyAnadharmaH sthitibhanandopaH // 2 // kArikAyAM--pramANaM grAmavacanaM vivAhAdau tathA'tyaye / yataH paramparAyAtaM dharma vidanti te khalu // 3 // gRhyasUtre-grAmavacanaM ca kuryuriti sakalavRddhAH striyaH pUrva puruSAnuSThIyamAnaM paramparAyAtaM sadAcAraM smaranti / saMhitApradIpe-zAstrotthito'rtho'pi na ca pramANaM strIzadragopA api yaM vadanti / yathA hi bhANDotkaSaNena rAtrau bhavetpazUnAM kila mUrdhni pIDA // 4 // smRtyantare-- so'nuSTheyo bhaveddharmo yo lokazrutisaMmattaH / zAstraziSTaviruddhastu dharmastyAjyo cudhaiH sadA // 5 // kulasya dezasya ca cittavRttirna khaNDanIyA viduSA kadAcit / yo lokazAstrAnamataH sa dharmo loko balIyAnanayovirodhe // 6 // nyAyamImAMsAyA bhaTTAcAryairuktaM-tarko'pratiSThaH zrutayo vibhinnA nAsAvRSiryasya mataM na bhinnam / dharmasya tattvaM nihitaM. guhAyAM mahAjano yena gataH sa panthAH 1kha vo'pyayaH kamAt / ya. vo pajanmanaH / 2 gha. pravartate / 3 ka. 'yaMtra vacaH prayANam / Aho! Shrutgyanam Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ shriishivraajvinirmitii|| 7 // lokavidviSTamasvayaM dharmamanyAcarena tu / ziSTAcAraviruddhattvAdAtithye govadho yathA // 8 // iti shaastraarthshissttaacaarmaamaannyvicaarH| . atha prathamArtavaprakaraNam / nArada:-amAriktASTamISaSThIdvAdazIpratipatsvapi / parighasya tu pUrvArdhe vyatIpAte ca vaidhRtau // 1 // saMdhyAsUpaplave viSTayAmazubhaM prathamArtavam / ekArgale mRtiM vidyAtsaMdhyAkAle tu puMzcalI // 2 // Adyau~ tubhagA nArI matipatsa rajasvalA / dvitIyA bhAgyajananI tRtIyAyAM sutAnvitA // 3 // caturthyAM vidhavA nArI paJcamyAM dhanadAyinI / SaSThayAM ca klezabhAk caiva saptamyAM dhanavadhinI // 4 // aSTamyAM rAkSasI nArI navamyAM pApavardhinI / dazamyAM prItikarI syAdekAdazyAM sutAnvitA // 5 // dvAdazyAM durbhagA nArI trayodazyoM hiraNyadA / catudazyAM puMzcalI syAtpaurNamAsyAM suputrikA // 6 // yadi bhadrA na jAyeta darze syAcaurikA dhruvam / Aditye vidhavA nArI some caiva mRtaprajA // 7 // aGgAre cA''tmahAnizca budhe kanyAM prasayate / putriNI guruvAre ca kanyoM zukre prasUyate / zanau tu puMzcalI nArI prathamatI vidurbudhAH // 8 // trayastrINi trikaM trINi pazcakaM saptakaM trikam / uttarASADhAmArabhya prathamaM tvRtulakSaNam // 9 // . . atha pRthakUphalAni / sAhitA dhanaputrAbhyAmazvinyAM cedrajasvalA / doSayuktA bharaNyAM tu kRtti' kAyAM suputriNI // 1 // rohiNyAM dhanasaMyuktA mRge syAtsutazAlinI / ArdrAyAM bhartRniratA nirvairA ca bhavetsatI // 2 // pativratA punarvasau puSye ca vyAlabhadvaye / pUrvAdvaye ca yuvatI mArikA ca karadvaye // 3 // svAtIdvaye dhanavatI vidhavA syAtparadvaye / mUladvaye nityayuktA subhagA syAtparadvaye // 4 // dhaniSThAyAM svairiNI ca satI zatabhiSagvye / Ahirbudhnyadvaye nArI subhagA bhartRtatparA // 5 // pUrvAhna cAzubhaM syAdazamamaparato madhyamaM madhyabhAge rAtrau caiva dviSaTke zubhamiti kathayantyuttarASADhabhAdau / saptasvArdrAdiSu syAdazubhamiti vadantyeva hastAdikeSu maitrAdI bhartRhInA prathamarajasi yadbhAvi tatsarvamuktam // 6 // rohinnyaagnimitraamrptidinkRtsaumybhaagyaahirbudhnypausstthaadyaapyaashrvisstthaarymniRtimghaavaarunnessvnggnaayaaH| mAGgalyaM sarvasaukhyaM bhavati navarajodarzane tvanyathAtvaM Aho! Shrutgyanam Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 107 meSvanyeSveva dInA pativirahavatI sarvasaubhAgyahInA // 7 // AdyauM durbhagA nArI viSkambhe cedrajasvalAM / bandhyA caivAtigaNDe ca zUle zUlavatI bhavet // 8 // gaNDe tu puMzcalI nArI vyAghAte cA''tmaghAtinI / vaje ca svairiNI proktA pAte. ca patighAtinI // 9 // parighe mRtavandhyA ca vaidhRtau patimAriNI / zeSAH zubhAvahA. yogA yathAnAmaphalapradAH // 10 // putravatI zubhaM prAptA pUrvAhna tu rajasvalA. / madhyAhna tu zubhaprAptiH svairiNI cAparAhnake // 11 // saMdhyayorubhayorvezyA nizAyAM vidhavA tathA / pUrvarAtrau ca vandhyA syAdurbhagA. sarvasaMdhiSu // 12 // bave puSpavatI nArI vandhyA vA vidhavA bhavet / vAlave putriNI nArI kaulave pramadA bhavet // 13 // taitile saMmatavatI gare nArI vinazyati / naSTaprajA vaNiksaMjJe viSTayAM vandhyA dhanojjhitA // 14 // zakunau ca catuSpAde nArI vaidhavyamApnuyAt / nAge na ramate. nArI kiMstughne vidhavA. bhavet // 15 // prathama? madhau nArI vidhavA bhavati dhruvam / vaizAkhe 'dhanaputrADhyA jyeSThe rogAnvitA bhavet ||16||aassaaddhe ca mRtApatyA zrAvaNe ca dhnaanvitaa| bhAdre tu durbhagA nArI Azvine ca tapasvinI // 17 // Urje'pyAyuSmatI nArI mArgazIrSe bhprjaa| puSye tu puMzcalI nArI mAgheH putrasutAnvitA // 18 // phAlgune zrImatI sAdhvI kramAnmAsaphalaM smRtam / AtmannI bhrUNahA meSa vRSe putravatI bhavet / dvandve kanyAprasUrI mRtApatyA ca karkiNi // 19 // siMhe vaidhavyamAyAti kanyAyAM strIprasUrbhavet / tulAyAM bahuputrAcyA duSTakarmaratA'lini // 20 // cApe putradhanAnyA syAnmakare sukhinI bhavet / sakRtprajAvatI kumbhe mIne cAlpaprajA bhavet // 21 // subhagA zvetavastrA ca rogiNI raktavAsasA / nIlAmbaradharAM nArI vidhavA prathamAtave // 22 // bhoginI pItavastrA ca dRDhavastrA pativratA / durbhagA zIrNavatrA ca subhagA cAruvatriNI // 23 // devasthAne pitRsthAne nindyasthAne'nyavezmani / puSpavatyAH phalaM na syAnmArge caannddaalveshmni|| 24 // prathamatauM phalaM strINAmucyate rajasA tu tat / subhagA putrasaMyuktA zuklavarNe sadAtave // 25 // zazazoNitasaMkAze yadvA raktakasaMnibhe / putrakanyAprasUtiH syAnIle tu syAnmRtaprajA // 26 // kabure mriyate sA ca piGgale ca mRtaprajA / kRSNe tu vidhavA nArI rajasyevaM vinirdizeta // 27 // zoNite vindumAtre tu svairiNI cAlpazoNitA / varA madhusavA syAttu durbhagA bahuzoNitA // 28 // rakte rakto bhavetputraH kRSNe ca bahuputrikA / picchile ca. bhavedvandhyA kAkavandhyA ca Aho! Shrutgyanam Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrIzivarAjavinirmitopANDure // 29 // pIte ca svairiNI proktA guJjAbhe subhagA bhavet / sindurAbhe bhavetkanyA rajaHzoNitalakSaNam // 30 // guruzukra yute lagne prekSite cAtra pusspje| nidyaM phalaM samastaM tu nAzameti zubhaM bhavet // 31 // ArogyasobhAgyavatI ca sonyavargeSu sA puSpavatI ca kanyA / duHkhAmayAnarthavivAdazIlA vargedhvasaumyeSu ca durmatiH syAt // 32 // puSpaM dRSTaM nindite bhe yadi syAcchAnti kuryAdaGganAnAM ca pUrvam / tatsaMyogaM vallabhA varjayeyuryAvadbhUyaH zastabhe caiva dRSTam // 33 // zeSaM vivAhavatsarve puSpe lagnAdi cintayet // 34 // alaMkRtAmArtavasaMyutAM ca gehe zubhe dIpayute nivezayet / tilAnguDApUpayutaM ca pUgaM strIbhizca dadyAdvijamatra pUjayet // 35 // AropayedimAM tatra pAduke zobhane tataH / puNyAI vAcayitvA tu brAhmaNAnpUjayetsudhIH / / 36 // trirAtraM tu sakRdbhuktvA smRtimoktairvatairyutA / caturthe saMgave'tIte snAtvA strI dharmamAcaret // 37 // iti prathamarajodarzanaphalam / atha rajasvalAzAntiH / nindharmatithivArAdau yatra puSpaM pradRzyate / zAnti samAcarettatra vakSyamANoM zubhAptaye // 1 // gomayenopalipte tu sthaNDile samalaMkRte / grahANAM maNDalaM tatra tavarNena kArayet // 2 // maNDalasyezadigbhAge brIhirAziM vinikSipet / bhArAcalapramANaM tu vastreNa pariveSTayet // 3 // tasyopari nyasetpabhra dale kAyaSTavargakam / svarANAM vinyasettatra dve dve koNe yathAkramam // 4 // karNikAyAM nyasedvIjaM hRllekhAmantrasaMyutam / tasyopari nyasetkumbha vastreNa pariveSTitam // 5 // guDUcIbilvApAmArgapatrapAlAzasarSapAn / dUrvApallavasaMyuktAM sarvauSadhizatAvarom // 6 // sahadevI viSNukAntAM haridrAcUrNasaMyutAm / paJcapallavasaMyukte paJcaratnasamanvite // 7 // tasminkumbhe samAvezya indrANI mantrameva ca / savastrapratimAM caiva tasminnAvAhayetsudhIH // 8 // sarvAndevAnsamabhyarcya ApacAraizca zobhanaiH / ApohiSThAdibhirmantrairabliGgaimantrayettataH // 9 // samudrajyeSThAM tryambakaM ca viSNuM rudraMjapetpanaH / namaskAra tataH kRtvA hyAcArya samyagaceyet // 10 // Rtvigbhyo dakSiNAM dadyAttatkumbhenAbhiSecayet / savastrapratimAM gAM ca hyAcAryAya nivedayet // 11 // pracchAdanapaTa dadyAtataH zAnti prayacchati / yAvacchAnti, prakurvIta tAvattA nAvalokayet // 12 // nAradaH-nindya 1 ka. 'kSitaM zana pujam / Aho! Shrutgyanam Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 109 kSetithivAreSu yasyAH puSpaM pradRzyate / tatra zAnti prakurvIta ghRtadUrvA tilAkSataiH // 13 // pratyekamaSTazataM [tu] gAyatryA juhuyAttataH / svarNagobhUtilAndadyAsarvadoSApanuttaye / bhartA tatrAbhigamanaM varjayecchubhadarzanAt // 14 // iti rajasvalAzAntiH / atha garbhAdhAnam / nArada: -- rajodarzanato'spRzyA nAryo dinacatuSTayam / tataH zuddhAH kriyAsvetAH sarvavarNeSvayaM vidhiH / / 1 / / vasiSThaH - pauSNadvaye duSTabhasApapaiyazakradvaye naidhanajanmabheSu / utpAtapApagrahadUSiteSu na kAryamAdhAnamaniSTalagne || 2 || upaplave vaidhRtipAtayotha viSTayAM divA pArighapUrvabhAge / saMdhyAsu sarvAsvapi mAtRpitrormRte'hni patnIgamanaM vivarjyam || 3 || dineSu yugmeSu ca vakSyamANayogaiH sutArthI svasatImupeyAt / dineSvayugmeSu ca kanyakArthI hitvA ca gaNDAMstithilagnabhAgAn || 4 || ojarkSAze lagnage vIryayukte jIvendrakai rAjarAzyaMzasaMsthaiH / puMjanma syAdvayatyaye kanyakA syAnmitraiH SaNDho dvayaGga- gairdvitrijanma || 5 || ojAMzakakSadvipamasaMsthaH puMjanmakArI ravisUnurekaH / vicArya kAryaM puruSo grahANAM vAcyo'tha putrastvatha kanyakA vA || 6 || candrArkazukrakSitijaiH svavargagairbRhaspatau dharmavilagnaputrage / yogeSvapatyaM bhavatIti nizcayAdamI ca yogA viphalA vijIvinAm // 7 // iti garbhAdhAnam / atha puMsavanam / nArada::- prasiddhaviSaye garbhe tRtIye vA'tha mAsi ca / kuryAtpuMsavanaM karma sImantaM ca yathA tathA // 1 // jAtUkarNya :- dvitIye vA tRtIye vA mAsi puMsavanaM bhavet / vyakte garbhe bhavetkArya sImantena sahAthavA || 2 || mAsaprAdhAnyena vihitatvAtsu - guruzukramA~Dhye malamAse'pi kartavyam / tadAha bRhaspatiH -- mAsaprayuktakAryeSu mUDhatvaM guruzukrayoH / na doSakRttadA mAso lakSaNairbalavAniti // 3 // yamaH --garbhe vArdhuSike bhRtye zrAddhakarmaNi mAsike / sapiNDIkaraNe nitye nAdhimAsaM vivarjayet // 4 // varAhaH --- -- hasto mUla: zravaNaH punarvasurmRgazirastathA puSyaH / puMsaMjJa 1 kha. ca. 'tryaviSNu N // 2 ka. 'neSuyu' / 3 ka. vivIjinAm / Aho! Shrutgyanam Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrIzivarAjavinirmito keSu kAryeSvetAni zubhAni dhiSNyAni // 5 // kArikAyAM - puMnakSatrANi caitAni tiSyo hastaH punarvasuH / abhijitproSThapAJcaiva anUrAdhAzviyukzrutiH ||6|| vasiSThaH-sArpAcatuSkaM vasuvArirudratvASTratrayaM vizvayamAntyazakrAH / khIliGgantArAH zravaNendumUlatArA na puMsaH puruSAH pare syuH // 7 // bRhaspatiH -- kulIraM mithunaM kanyAM hitvA zeSAH zubhAvahAH / anuktamapi rAzau tu zubhaM syAcchubhavIkSite // 8 // kanyAyAM na prazaMsanti zubhadRSTe yute'pi vA // 9 // nRsiMha: - riktAM ca parva navarmI tyaktvA. puMsavane zubhAH // 10 // vasiSThaH - aSTamasthAnagAH sarve neSTAH syuste zubhAvahAH / evaM. samyaG nirIkSyaiva kuryAtpuMsavana kriyAH // 11 // bRhaspatiH - guruzukrabudhendUnAM dreSkANadivasAMzakAH / teSAmudayahorA ca puMsave'tizubhAvahA / / 12 / / kArikAyAMta - tRtIye garbhasaMskAro mAsi puMsavanaM bhavet / Adyagarbho na vijJAtastRtIye mAsi vai yadi / caturthe mAsi kartavyamAdyagarbhe smRto vidhiH / / 13 / / iti puMsavanam / atha sImantonnayanam / nArada: -- caturthe mAsi SaSThe vA'pyaSTame vA tadIzvare / balopapanne daMpatyozcandratArAbalAnvite // 1 // kArSNAjini :- garbhalambhanamArabhya yAvatA prasavastadA // sImantonnayanaM kuryAcchaGkasya vacanaM yathA // 2 // mAsazcAtra saurasAvanayoranyataro gRhyate / kAlavidhAne-caturthaSaSThASTamamAsabhAji saureNa garbhe prathamaM vidheyam / sImantakarma dvijabhAminInAM mAse'STame viSNuvaliM ca kuryAt // 3 // vasiSThaH - caturthe sAvane mAsi SaSThe vA'pyathavA'STame // 4 // nAradaH - ariktAparvadivase kujajIvA -- 'kavAsare / tIkSNamizrogravajyeSu puMlagne puMnavAMzake // 5 // zuddhe'STame janmalagnAttayorlagne na naidhane / zubhagrahayute dRSTe pApakheTayutekSite // 6 // paceSTike caturbhirvA iSTe'rkendrIjyapUjakaiH / strINAM tu prathame garbhe sImantonnayanaM zubham ||7|| kArikAyAM - puMnakSatre site pakSe tvanvAdhAnAdi pUrvavat / puMnakSatrANi caitAni tiSyo hastaH punarvasuH // 8 // abhijitproSThapAccaiva hyanurAdhAzvayuk tathA / RkSasya madhyame pAdadvaye karmedamiSyate // 9 // nArada:-: :- zubhagraheSu dhIdharma kendreSvaribhavatriSu / pApeSu satsu candre'ntyanidhanAdyarivarjite // 10 // krUra grahANAmeko'pi lagnAda-ntyAtmajASTagaH / sImantinIM vA tadgarbhaM balI hanti na saMzayaH // 11 // nRsiMhaH - * zlokadvayaM khaSapustakayornAsti / 1 6. viSTiva N / 2 kha. 'iSerkedvijapU' Aho! Shrutgyanam Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 jyotirnibndhH| lagnAdaSTamarAzIzaH kendragaH zubhavI kSitaH / yadyadaSTamabhasyoktaM doSamAzu vyapohati // 12 // vasiSThaH---mAse mAse mAsapAdigrahANAM zAnti kuryAcchAntivAkyairjapaizca / homardAnaiH sajjanAnAM ca vAkyairgarbha samyagrakSayetputrakAmI // 13 // dIpikAyAM ---caturthAdhaSTaparyantaM mAsi punAmabhe sakRt / sImantonnayanaM strINAM garbhasya pratigarbhakam // 14 // hArIta:--sakRtsaMskRtasaMskArAH sImantena dvijaiH striyaH / yaM yaM garbha prasUyante sa sarvaH saMskRto bhavet // 15 // iti sImantonnayanam / atha jAtakarma / tasmiJjanmamuhUrte'pi sUtakAnte'thavA zizoH / jAtakarma ca kartavyaM pitRpUjanapUrvakam // 1 // vasiSThaH-saMtame devAnsapitRdvijAMzca suvrnngobhuutildhaanyvstraiH| guDAjyaropyairlavaNaizca homai rakSonnamantraiH saha jAtakarma // 2 // atItakAryANyakhilAni tAni kAryANi saumyAyanage dineze / site gurau vA'pyatha dRzyamAne taduktapaJcAGgadine'pyakhaNDe // 3 // kSipraizcaraidhruvairmiaudize prathame'hni vA / kendra gurau bhRgau kArya jAtakarma sanAtanam // 4 // vasiSThaH-jAtamAtrakumArasya mukhamasyAvalokayet / pitA RNAdvimucyeta putrasya mukhadarzanAt // 5 // jAte putre pituH snAnaM sacailaM ca vidhIyate // 6 // tacca zItodakena kAryam / jAbAli:kuryAnnaimittikaM snAnaM zItAdbhiH kAmyameva ca // 7 // etadrAtrAvapi kAryam / vasiSThaH-putrajanmani yajJe ca tathA saMkramaNe raveH / rAhozca darzane snAnaM prazastaM nAnyathA nizi // 8 // sUtake ca samutpanne putrajanma yadA bhavet / kartustAtkAlikI zuddhiH pUrvAzaucena zudhyati // 9 // vasiSThaH-zrutvA jAtaM pitA putraM sacailaM snAnamAcaret / uttarAbhimukho bhUtvA nadyAM vA devakhAtake // 10 // rAtrAvudakAdigamanAzaktau vizeSamAha sAMkhyAyana:-divA yadAhRtaM toyaM kRtvA svarNayutaM tu tat / rAtrisnAne tu saMprApte snAyAdanalasaMnidhau // 11 // iti jAtakarma / atha nAmakarma / nAradaH-sUtakAnte nAmakarma vidheyaM svakulocitam / nAma pUrva prazastaM syAnmaGgalaiH susamAkSaraiH // 1 // vyAsaH-nAmadheyaM dazamyAM tu kecidicchanti sUrayaH / dvAdazyAmAhuranye tu mAse pUrNe tathA pare // 2 // aSTAdaze'hani tathA Aho! Shrutgyanam Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrI zivarAjavinirmito -- vadantyanye manISiNaH ||2|| bRhaspatiH - dvAdaze divase vA'pi janmato divase zubhe / poDaze viMzatau caiva dvAviMze varNataH kramAt // 3 // prAptakAle'pi vizeSamAha gargaH - vyatIpAte ca saMkrAntau grahaNe vaidhRtAvapi / zrAddhaM vinA zubhaM naiva prAptakAle'pi mAnavaH || 4 || amAsaMkrAntiviSTyAdau prAptakAle'pi nA''caret // 5 // atrAhanIti divasavidhAne nAmakarmANi guruzukrayormUDhatA nAsti / bRhaspatiHyasyAM kriyAyAM sarvoktaH kAlo mAsairdinairapi / tasyAM na doSo mUDhatvaM vakraM vA ( mauDhayaM vA vakratvaM ) jIvazukrayoH // 6 // pUrvAhnaH zreSTha ityukto madhyAhno madhyamaH smRtaH / aparAhNaM ca rAtriM ca varjayennAmakarmaNi // 7 // nAradaH - dezakAlopaghAtAdyaiH kAlAtikramaNaM yadi / anastage bhRgAvIjye tatkArya cottarAyaNe // 8 // carasthiramRdukSimanakSatre zubhavAsare / candratArAbalopete divase'pi zizoH pituH || 9 || nRsiMhaH - sAyAhne duSTayoge ca zanibhUmijavArayoH / riktA parvATamI viSTiH kiMstughnaM ca vizeSataH // 10 // etairdoSairyute kAle rAtrAvapi na kArayet / chidrAM pUrNimAM navamIM hitvA zeSAH zubhAvahAH // 11 // zakunyAdIni viSTiM ca nAmakarmaNi varjayet / zubhanakSatrayogeSu zubheSu zubhamIritam // 12 // bRhaspatiH - zubhavAre ca SaDvarge zubhAnAM nAmasaMpade / rAzayazca sthirAH zreSThA dvisvabhAvAH zubhairyutAH || 13 || nRsiMhaH - lagnAdvayayASTame sarve na zubhA nAmakarmaNi / kendratrikoNagAH saumyA vyaye sarve tvazobhanAH // 14 // zubhalagne zubhAMze ca naidhane zuddhisaMyute / lagne tvanaidhane saumyaiH saMyute vA nirIkSite // 15 // saMgrahakAraH - devAlayagajAzvAnAM vRkSANAM vApIkUpayoH / sarvopakaraNAnAM ca cihnAnAM yoSitAM nRNAm // 16 // kAvyAdInAM kavInAM ca pazvAdInAM vizeSataH / rAjaprasAdasaMjJAnAM nAmakarma viziSyate ||17|| gargaH - mAsanAma gurornAma dadyAdvAlasya vai pitA / kRSNo'nanto 'cyutazcakrI baikuNTho'tha janArdanaH || 18 || upendro yajJapuruSo vAsudevastathA hariH / yogIzaH puNDarIkAkSo mAsanAmAnyanukramAt // 19 // iti nAmakarma / atha khaTvArohavidhiH / bRhaspatiH -- khaTTArohastu kartavyo dazame dvAdaze'pi vA / poDaze divase vApi dvAviMze divase'pi vA || 1 || bhaviSye - abhISTapuNyadivase candratArAbalAnvite | mRdudhuvakSiprabhe tu mAtA vA kulayoSitaH || 2 || yogazAyihariM smRtvA prAkzIrSa 1 ka. "ze'ntya' / Aho! Shrutgyanam Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 113 vinyasecchizum // 3 // karatraye vaiSNavarohiNISu ditidvaye cA''zvinakadhruveSu / kuryAcchizUnAM nRpatezca tadvadAndolanaM vai sukhino bhavanti // 4 // * trayodazastu kanyAyA na nakSatravicAraNA / anyasmindivase cetsyAttiryagAsye prazasyate // 5 // iti khttaarohnnvidhiH| atha dugdhpaanvidhiH| nRsiMhaH-ekatriMze dine caiva payaH zavena pAyayet / annaprAzananakSatre divasodayarAziSu // 1 // nakSatre mAsi saMpUrNe jAtaH tu vizeSataH / mAsAnte dugdhapAnaM syAtpazcAtkAle suzobhane // 2 // uttarAtrayahastAzca tvASTravaiSNavavAsavAH / pauSNAzcinyau maghA svAtirvAruNAditijIvabham // 3 // rohiNyaindavamaitrAzca dugdhapAne zizoH zubhAH / SaSThI riktA'STamI darzavA viSTiH sthirANi c||4|| vAstvazubhayogAzca kRSNe cAntyatrikaM vinA / adhomukhAni vAni mInAjAligRhANi ca // 5 // jIvazukrendusaubhyAnAM vAravarge kSaNAH zubhAH / zubhAnAM rAzayaH zreSThA: vizeSAcchubhakarmaNi // 6 // AyA 11 ri 6 bhrAtRgAH 3 pApA vizeSeNa zizoH zubhAH / pUrvAhne cApi madhyAhna kuryAdrAzi vivarjayet // 7 // yoginIrAhurudrAdimukhaM caiva vivajayet // 8 // yoginIlakSaNaM tu prAgevoktam / atha cryoginii| indravAyuyamazUlapAzinA bArhiSazravaNarakSasAM kramAt / ardhayAmamanuvAsarAdito dikSu saMbhramati yoginI carA // 1 // atha rAhulakSaNam / gurubhAnvorvasetyAcyAmindau zukre ca dakSiNe / kAlarAhuH kuje pratyaguttare budhamandayoH // 1 // atha rudralakSaNam / harisomavahnirAkSasayamavaruNAnilaharAlayeSvevam / udayAdi bhramati sadA ghaTikArudro mahAprabalaH // 1 // iti dugdhapAnam / * pathamidaM va pustake / 1 gha. varevatISu / 2 ka. va. "ndolitAvai / 8 Aho! Shrutgyanam Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrIzivarAjavinirmito atha krnnvedhvidhiH| gargaH-* mAse SaSThe saptame vA'STame'pi dvAdaze'pi vA / karNavedha prazaMsanti puSTyAyuHzrIvivRddhaye // 1 // bRhaspatiH-janmato dazame vA'hni dvAdaze vA'tha poDaze / saptame mAsi vA kuryAdaSTame mAsi vA punaH // 2 // garga:-kArtike pauSamAse vA caitre vA phAlgune'pi vA / karNavedhaM prazaMsanti zuklapakSe zubhe dine // 3 // agastyaH-dvayozca saMdhyayolagne na kuryAtkarNavedhanam / rAtrAvapi tathA lagne nakSatithisaMdhiSu / karNavedhaM na kurvIta kuyoJcecchedanaM bhavet // 4 // nRsiMhaH-- ekAdazyaSTamIparvariktA vAH zubhAvahAH / ziSTAzca tithayaH sarvAH kRSNe cAntyatrika vinA // 5 // zakunyAdIni viSTiM ca vizeSeNa vivajayet / zubhayogeSu sarveSu karNavedhaH zubhAvahaH // 6 // karNadvayAditikSipramRdubhistryAyagaiH zubhaiH |gurau lagne'tha ke'pyAhuruttarAsu zrutivyadham // 7 // vedhyau karNAvadantasya viSame'bde'pi vA zizoH / zuklapakSe zubhe vAre catre pauSorjaphAlgune // 8 // bRhannArada:-vRSabhe mithune mIne kulIre kanyakAsu ca / tulAcApe ca kurvIta karNavedhaM zubhardhaye // 9 // meSazca makarazcaiva madhyamau gurucoditau / siMhavRzcikakumbhAzca hyadhamatvAdvivarjitAH // 10 // bRhaspatiH-mandArAkauzavArAH syurvayoH karNasya vebane / guruzukrendujendUnAM pUjyA vArAMzakodayAH // 11 // vAgIzazukrendujavAsareSu zastaH zizUnAmapi karNavedhaH / vadanti tajjJAH saravIndubhaumamande kRte trudhyati karNayugmam // 12 // randhrArivyayago neSTo guruH zeSeSu zobhanaH / caturasragataH saumyo neSTaH zeSeSu zobhanaH // 13 // saptASTamagataH zukro na zubho'nyatra zobhanaH / candro dvitrisutastrISu dharmakarmagataH zubhaH // 14 // triSaDAyagatAH pApAH zubhAH karNasya vedhane / aSTamasthAnagAH sarve neSTAH karNasya vedhane / karNavedhe trilAbhasthI krUrau neSTau zubhAzubhau // 15 // saMgrahe--zizorajAtadantasya mAturutsaGgasarpiNaH / sUciko vedhayetko sUcyA dviguNasUtrayA // 16 // zAtakumbhamayI sUcI vedhane tu zubhapradA / rAjatI vA''yasI vA'pi yathAvibhavataH zubhA // 17 // subhUmau prAGgaNe ramye zucau deze'mbare ravau / saMnidhau vedhayetkarNI strIpuMsorvAmadakSiNI // 18 // zuklasUtrasamAyuktatAmrasUcyA'tha vedhayet / vedhAttRtIye nakSatre kSAlayeduSNavAriNA // 19 // devala:-karNarandhra ravicchAyA na vizedagrajanmanaH / taM * mAse SaSThe saptame vA'Tame vA vedhyau kau~ dvAdaze SoDaze vA / madhye nAhnaH pUrvabhAge na rAtrau nakSatre [ ca ] de tithI varjanIye !! ghapustake / 1 ka. punnyo| Aho! Shrutgyanam Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 115 dRSTvA vilayaM yAnti puNyaughAzca purAtanAH // 20 // zaGkhaH - aGguSThamAtra suSirau karNau na bhavato yadi / tasmai zrAddhaM na dAtavyaM yadi cedAsuraM vrajet // 21 // iti karNavedhavidhiH / atha niSkramaNam / bRhaspatiH - atha niSkramaNaM nAma gRhAtprathamanirgamaH / akRtAyAM kriyAyAM syAdAyuHzrInAzanaM zizoH / kRte saMpadvivRddhiH syAdAyurvardhanameva ca // 1 // yamaH tRtIye mAsi kartavyamahaH sUryasya darzanam / caturthe mAsi kartavyamanezcandrasya darzanam / upaniSkramaNaM kuryAccaturthe mAsi sAvane // 2 // saMgrahe - catvAryaryamNavizvakSattisro'hirbudhnyadhAdviduH / maitramAdityapuSyau ca rohiNI ca zubhAvahAH || 3 || pUrvapAdAH zubhAH proktAH kRSNe cAntyatrikaM vinA / riktASaSTyaTamI darzadvAdazIya vivarjayet // 4 // vayastvizubhayogAH syurviSTizca zakunAdi ca / vRSAlimeSA varjyAH syustathaivAdhomukhAni ca // 5 // satAM tu vAravargAca zubhadAstUdayAstathA / cAndraM sarva vivarjyaM syAtsarve'zastA vinAzadAH // 6 // kendratrikoNagAH saumyAH pApAH SaSTAstrilAbhagAH / upaniSkramaNe zastAH zizorAyuSpravardhanAH / / 7 / / kArikAyAM caturtha mAsi puNya zukle niSkramaNaM bhavet / snAtaM svalaGkRtaM cAbhihRtaM svastyayanaM zizum // 8 // AdAya gehAnniSkramya gaccheyurdevatAlayam / abhyarcya devatAM samyagAziSo vAcayedatha || 9 || dattvA pradakSiNaM gehamAnayanti tataH svakam / mAtRsvasRgRhaM gatvA mAtulAdergRhaM nayet // 10 // tadAzIrvacanAyaiH syAddIrghAyurabhinanditaH / jayantasya matenAyaM likhitaH zizuniSkramaH // 11 // iti niSkramaNam / atha bhUmyupavezanam / padmapurANe--paJcame ca tathA mAsi bhUmau tamupavezayet / tatra sarvagrahAH zastA bhaumo'pyatra vizeSataH // 1 // tithiM vivarjayedriktAM zastAnyAzRNu bhAmini / uttarAtritayaM saumyaM puSyarkSa zakradaivatam || 2 || prAjApatyaM ca hastazca zastamAzvinamitrabham / varAhaM pUjayeddevaM pRthivIM ca tathA dvijaH // 3 // pUjanaM pUrvavatkRtvA gurudevadvijanmanAm | bhUbhAgamupalipyAtha tatra kRtvA tu maNDalam / zaGkhapuNyAha I Aho! Shrutgyanam Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrIzivarAjavinirmitozabdena bhUmau tamupavezayet // 4 // tatra mantraH-InaM vasudhe devi sadA sarvagataM zubhe / AyuSpramANaM sakalaM nikSipasva haripriye // 5 // iti bhUbhyupavezanam / atha jiivikaapriikssnnm| muhUrtacintAmaNau-tasminkAle sthApayettatpurastAdvastraM zastraM pustakaM lekhanIyam / svarNa raupyaM yacca gRhNAti vAlastairAjIvaistasya vRttiH pradiSTA // 1 // athAnnaprAzanam / nArada:--paSThe mAsyaSTame vA'pi puMsAM strINAM tu paJcame / saptame mAsi kA kArya navAnnaprAzanaM zubham ||1||riktaadintryN nandA dvAdazIpaSTamImamAm / tyaktvA'nyatithayaH zreSThAH prAzane zubhavAsare // 2 // vidhiratne-bAlAnabhojanavidhI guruzakramauDhyaM mAsaprayuktamazubhaM tvadhimAsadoSaH / nAstyeva sAvanavidhAviha mAsi SaSThe yugme ca mAsi parataH zubhacandrapakSe // 3 // nAradaH-carasthiramRdukSipranakSatreSu na naidhane / dazame zuddhisaMyukte zubhalagne zubhAMzake // 4 // jyotirvivaraNe-janmaH zrIkSayaM vidyAtkamarsa cApi saukhyakRt / AdhAnaH ca bAlAnAM bhojanaM roganAzanam // 5 // vidhiratne-annaprAzanakArye tu janmabhaM mRtyudaM bhavet / zubhaM karmakSamAdhAne vivAhe cAnnabhojane // 6 // vasiSThaH-caulAnabhakto vratabandhane ca rAjJo'bhiSeke khalu janmadhiSNyam / zubhaM tvaniSTaM satataM vivAhasImantayAtrAdiSa maGgaleSu // 7 // vRddhanAradaH-budhazukragurUNAM tu vArA bAlAnabhojane / candravAraM prazaMsanti kRSNe cAntyatrika vinA // 8 // miSTAnnamarajIvanizAkarAbhyAM zukreNa vAgmI raviNA daridrI / kujena rogI zazijena bhogI kSINAyurAdityasute'ti kuryAt // 9 // akoGgArakamandAnAM vArAzcApi zubhapradAH / yadA vArAdhipastiThetsvocamitragRhe tadA // 10 // guruNA balinA vA'pi vIkSitazca blaanvitH| jIvasaumyasitAnAM tu dreSkANadivasAMzakAH // 11 // bAlAnaprAzane zastA na candrAkAMkajAsRjAm // 12 // madanamahArNave-gozcakunbhAstulA kanyA siMhakarkimRgA yamaH / etAzca rAzayaH zastA na meSajhapavRzcikAH // 13 // nAradaH- pUrvAhne saumyakheTena saMyukta vIkSite'thavA / triSaSThalAbhagaiH krUraiH kendradhIdharmagaiH paraH // 14 // antyArinidhanasthana candreNa prAzanaM zubham / annaprAzanaM lagnasthe kSINendau vA svniicge| nitye bhoktuzca dAridyaM riSphaSaSThASTage'pi vA // 15 // zrIpatiH 1 kha. ya. gozca ku. Aho! Shrutgyanam Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 117 ravI lagne kuSThI dharaNitanaye pittagadabhAk zanau vAtavyAdhiH kuzazazini bhikSATanakaraH / budhe jJAnI bhogI yuzanasi cirAyuH suragurau vidhau pUrNe yajvA bhavati ca naraH satrada iha // 16 // kaNTakAntyanidhanatrikoNagAstatphalaM dadati yattanAvamI / SaSTha indurazubhastathA'STamaH kendrakoNagatasaurirannahat // 17 // ityannaprAzanam / atha cUDAkaraNam / nAradaH-paJcame vA tRtIye'nde svakulAcArato'pi vA / bAlAnAM janmataH kArya caulamAvatsaratrayAt // 1 // maghAdipaJcake caulaM hitvA kSINavidhuM madhum / krUravAraM nizAM riktA SaSThI saMdhyAM ca janmabham // 2 // SaDguruziSyaH-Aye'bde kurvate kecitpaJcame'nye dvitIyake / upanItyA sahaveti vikalpAH kuladharmataH // 3 // AcArya:-tRtIye paJcame'bde vA caulako prazasyate / prAgvA same saptame vA sahopanayanena ca // 4 // vRddhanAradaH-janmatastu tRtIye'bde zreSThamicchanti paNDitAH / paJcame saptame varSe janmato madhyamaM bhavet / adharma garbhataH syAdvA dazamaikAdaze'pi vA // 5 // nAradaH-saumyAyane nAstagayorasurAsuramantriNoH / aparvariktAtithiSu zukrejyajJenduvAsare // 6 // bRhaspati:-somavAraH site pakSe kRSNapakSe'tigahitaH / budhavAraH zubhaH proktaH pApagrahayute budhe / / 7 // pApagrahANAM vArAdau viprANAM tu zubho raviH / kSatriyANAM kSamAsunurviTzUdrANAM zaniH zubhaH // 8 // nAradaH- dasrAditIjyacandrendrapUSabhAni zubhAnyataH / caulakarmaNi hastakSatriINi trINi ca viSNubhAt // 9 // zrIpatiH-SaTkRttikaH paJcamaghastrimaitro brAhmASTako yazcaturuttarazca / kSaurI sa varSa caturAnano'pi na prANitIti prakaTaH pravAdaH // 10 // bRhaspati:-saMpadi kSemabhe maitre sAdhake bhe'timitrabhe / caulakarma prazastaM syAcchobhanAMzagate vidhau // 11 // Ayazo vipadi tyAjyaH pratyare caramoM'zakaH / vadhe tyAjyastRtIyo'zaH zeSAMzA api zobhanAH // 12 // nAradaH-aSTame zuddhisaMyukte zubhalagne zubhAMzake / na naidhane bhe zItAMzI sssstthaassttaanty6| 8 / 12 / vivarjite // 13 // dhana 2 trikoNa 9 / 5 kendrasthaiH 1 / 4 / 7 / 10 zubhaiscyAyAri 3 / 11 / 6 gaiH praiH| caulAnaprAzane zastAH saumyA randhravyayopagAH // 14 // vasiSThaH-vRpabhazca kulIrazca yamakanyAtulAdharAH / makarazcaiva mInazca kSurakarmaNi varjitAH // 15 // meSe duHkhaM mRgendre ca 1 ka. kendreSu zu Aho! Shrutgyanam Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrIzivarAjavinirmito vRzcike vyasanaM mahat / rAjavAdhA ca dhanuSi zubhayukte na duSyati // 16 // vizepastu jalaighoraiH pIDyate maraNAnvitaH / kSaurI martyo ghaTe lagne zubhayukte praza-syate // 17 // gargaH - AtmarAzyudaye SaSThe dvAdaze nidhane tathA / zatrukSetre ca mIne ca kSauraM naiva ca kArayet || 18 || bRhaspatiH - aSTamasthA grahAH sarve neSTAH zukravivarjitAH | zukrastu nidhane kSaure sarvasaMpatpradaH zizoH // 19 // aSTamagrahasyApavAdaH / bRhaspatiH - lagnAdaSTamarAzIzaH kendragaH zubhavIkSitaH / yasyApyaSTamagasyoktaM doSamAzu vyapohati // 20 // svAMzagaH svoccago vA'pi svakSetropacayarkSagaH / aSTamasthAnadoSo'yaM vinazyati na saMzayaH // 21 // bRhannAradaHlagnASTamezayomaitrye lagneze balasaMyute / astage nidhaneze vA nidhane'pi zubho grahaH // 22 // basiTa:- jAmitre bhAskare kSaure mRtyuH syAdbhUmije tathA / zukre saukhyavinAzaH syAnmandabhAgyaM zanaizvare || 23 || trikoNakaNTake vA'pi satkafred vidhau / gururkhA'tibalaH proktaH kSaurayogaH zubhAvahaH // 24 // lagnedurAzigau dvau dvau bhAvanAthayutekSitau / bhavetkazcitprabhraSTaH syAccUDAyogo'yamuttamaH // 25 // mIne zukre ca lagnasthe bhave bhAnau catuSTaye / gurau yAte'thavA yogaH zubhadaH kSurakarmaNi // 26 // yame karkiNi siMhe ca sahite bhRguje budhe / mAnau bhave vyaye cApi yogaH kSaure zubhAvahaH // 27 // bhavavyayodaye bhAnubudhazukrA yadA. sthitAH / candre zubhAMzake kendre cUDAyogaH zubhAvahaH // 28 // aniSTasthAnago yaH syAdgraho lagnezavIkSitaH / guruNA balinA dRSTo yadISTasthAnago bhavet // 29 // nArada: - abhyakte saMdhyayornAnte nizi bhokturnacA''have / notkaTe bhUSite naiva yAne na navame'hni ca // 30 // kSaurakarma mahIzAnAM paJcame paJcame'hani / kartavyaM kSauranakSatre'pyatha vA'syoda yeSTadam // 31 // nRpavimAjJayA yajJe maraNe bandhamokSaNe / udvAhe'khila vArarkSatithiSu kSauramiSTadam // 32 // iti cUDAkaraNam / -- atha caulaniSedhaH / SaSThe'bde poDaze varSe vivAhAbde tathaiva ca / antarvatnyAM tu jAyAyAM neSyate kezavApanam // 1 // cUDAkarma na kartavyaM yasya mAtA'sti gurviNI / yadi mUDhAtmA tadA garbhasya nAzanam || 2 || pariziSTe -- mAtA kumAramAdAyetyuktaM kAtyAyanAdibhiH / sA cedyadi sagarbhA syAttadA caulaM na kArayet // 3 // garga:- uktakAlAtikrame ca janitrI yasya garbhiNI / UrdhvaM mAsAtpaJcamatacaulaM Aho! Shrutgyanam Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotinibndhH| 119 kArya vrata tathA // 4 // putracUDAmaNI mAtA yadi sA garbhiNI bhavet / zastreNa mRtyumApnoti tasmAtkSauraM vivarjayet // 5 // nArada:-sUnormAtari garbhiNyAM cUDAkarma na kArayet / pazcAbdAtmAgatho tu garbhiNyAmapi kArayet // 6 // yadi garbhavipattiH syAcchizorvA maraNaM bhavet / sahopanItyA kuryAcca tadA doSo na vidyate // 7 // medhAtithiH-caule ca vratabandhe ca vivAhe yajJakarmaNi / bhAryA rajasvalA yasya prAyastasya na zobhanam // 8 // vadhUvarAnyatarayorjananI cedrajasvalA / tasyAH zuddhau para kArya mAGgalyaM gururabravIt // 9 // manusmRtau-- udvAhavratacUDAsu mAtA yadi rajasvalA / tadA na maGgalaM kArya zuddhI kArya shubhecchubhiH||10|| garga:-yasyodvAhAdimAGgalyaM mAtA tasya rajasvalA / tadA na tatprakartavyamAyuHkSayakaraM yataH // 11 // bRhaspatiH-vaidhavyaM ca vivAhe syAjaDatvaM vrtbndhne| cUDAyAM ca zizormRtyurvighnaM yAtrApravezayoH // 12 // rajasvalAviSayametat / kArikAnibandhe-sUtikodakyayoH zuddhayai gAM dadyAddhemapUrvikAm / prApte karmANa zuddhA syAditarasminna zudhyati // 13 // alAbhe sumuhUrtasya rajodoSe tu saMsthite / zriyaM saMpUjya tatkuryAdvRtrahatyAbhayaMkarIm // 14 // haimI mASamitAM padmAM zrIsUktavidhinA'rcayet / pratyUcaM pAyasaM hutvA'bhiSicya zubhamAcaret // 15 // garga:-na gurau siMharAzisthe siMhAMzakagate'pi vA / kSaurakarma prakurvIta vivAhaM gRhakarma vA // 16 // narmadottaradezasthe siMhasthe devamantriNi / zubhakarma na kurvIta niSedho nAsti dakSiNe // 17 // iti caulnissedhH| atha kSauraniSedhaH / udanvato'mbhasi snAnaM nakhakezanikRntanam / nAntarvatnyAH patiH kuryAdaprajo bhavati dhruvam // 1 // smRtyantare-sindhusnAnaM drubhacchedaM vapanaM pretavAhanam / videzagamanaM caiva na kuryAdgarbhiNIpatiH // 2 // zauraM naimittikaM kuryAnniSedhe satyapi dhruvam / pitroH pretavidhAnaM ca doSastatra na vidyate // 3 // gaGgAyAM bhAskarakSetre mAtApitrodaMte'hani / AdhAne somapAne ca SaTsu kSauraM vidhIyate // 4 // paJcAzaddhAyanAtpUrva kSauraM naimittikaM vinA / na kuryAttattadUrdhvaM tu svecchayA vapanaM caret // 5 // muNDanasya niSedhe'pi kartavyaM ca vidhIyate / chedanaM dRSadA vA'pi na kSareNa kadAcana // 6 // rAjA yogI purandhrI ca mAtA 1 ka. kha. ramannaM na kuna Aho ! Shrutgyanam Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrIzivarAjavinirmito pitrozca jIvatoH / muNDanaM sarvatIrtheSu na kuryAdurviNIpatiH // 7 // antarasyAM tujAyAyAM tIrthe kSauraM na kArayet / pretavAhAdikaM caiva sImantonnayanAdanu // 8 // bRhaspatiH - rAjakArye niyuktAnAM narANAM bhUpasevinAm / zmazrulomanakhacchede nAsti kAlavizodhanam // 9 // iti kSauraniSedhaH / athAkSarArambhavidhiH / zrIdharIye-udaggate bhAsvati paJcame'bde prApte'kSarasvIkaraNaM zizUnAm / sara svatIM vighnavinAyakaM ca guDaudanAdyairabhipUjya kuryAt // 1 // vidhirane-vAlasya paJcame varSe prApte bhAnau mRgAdike / ArabhetAkSaravidhiM zubhe kAle yathodite // 2 // bRhaspatiH - dvitIyajanmataH pUrvamArabhetAkSarAnsudhIH // 3 // nRsiMhaH- akSarasvIkRtiH moktA prApte paJcamahAyane / uttarAyaNage sUrye kumbhamAsaM vivarjayet ||4|| vizvAmitra:-prApte tu paJcame varSe tvasupte ca janArdane / vidyArambhastu kartavyo yathoktavidhivAsare // 5 || ASADhazukladvAdazyAM zayanaM kurute hariH / nidrAM tyajati kArtikyAM tayoH saMpUjyate hariH // 6 // hastAdityasamIramitra puruji - tpauSNAzvicitrAMyuteSvArArttyazadinodayAdirahite cAMzasthite cobhaye / pakSe pUrNa - nizAkare pratipadaM riktAM vihAyASTamIM SaSThamiSTamazuddhabhAji bhavane proktA'kSarasvIkRtiH // 7 // ityakSarArambhavidhiH | athAGkurArpaNam / nAradaH - kartavyaM maGgaleSvAdau maGgalAyAGkurArpaNam / navame saptame vA'pi paJcame divase'pi vA // 1 // tRtIye vIjanakSatre zubhavAre zubhodaye / samyaggRhANyalaMkRtya vitAnadhvajatoraNaiH // 2 // AziSo vAcanaM kuryAtpuNyaM puNyAGganAdibhiH / sahaH vAditranRtyAdyairgatvA prAguttarAM dizam // 3 // tatra mRtsi - katAM zlakSNAM gRhItvA punarAgataH / mRnmayeSvatha vA vaiNaveSu pAtreSu pUrayet / anekavIjasaMyuktaM toyapuSpopazobhitam // 4 // ityaGkarArpaNam / 1. va. 'trAcyute' | Aho! Shrutgyanam Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivandhaH / athopanayanam / athopanayanaM vakSyedvijAnAM zubhakAGkSiNAm / tyajettatra mahAdoSAMstyAjyaprakaraNoditAn // 1 // jyotirviduktasamaye kumAramukhadarzanam / tattpanaya pAhuyAjJikAstattvadarzinaH || 2 || jAtAdhikArAjjanmAdAvaSTame'bde bhavedidam / kumArAdhikRtezvApi na strINAmidamucyate || 3 || vaivAhika vidhiH strINAmaupanAyanikaH smRtaH / patisevA gurau vAso gRhasthAgniparikriyA // 4 // nArada:AdhAnAdaSTame varSe janmato vA'grajanmanAm / rAjJAmekAdaze maujIbandhanaM dvAdaze vizAm || 5 || atrA''cAryaH smRtirUpeNA''haM - garbhAvAde paJcame saptame'pi vA / dvijatvaM prApnuyAdvimo varSe tvekAdaze nRpaH / vaizyazva dvAdaze varSe viprANAM SoDazAvadhi // 6 // yasminvarSe garbho bhUtvA zete sa garbha iti haradattaH / garbhasahacarito garbhazabdenocyata iti bhAruciH / so'STamo yasyeti bahuvrIhiH / paSThIsamAsasya pUraNapratyayAntena niSedhAt / janmataH paJcame varSe vedazAstravizAradaH / upanIto yataH zrImAnkArya tatropanAyanam // 7 // * saMgrahe-- brahmavarcasamojazca vidyA''yuH zrIryazaH sukham / vimAderupanItasya paJcamAdandataH phalam || 8 || nRpajAtijinA 16 / 18 / 24 dAntaM nAtikAlastata: param / pAtityaM syAdagrajAdevatyastomo vizodhanam // 9 // agrajA bAhujA vaizyAH svAvadherUrdhvamabdataH / akRtopanayAH sarve vRSalA iva te smRtAH // 10 // nArada: - bAlasya balahIno'pi zAntyA jIvo balapradaH / yathoktavatsare kAryamanukte nopanAyanam || 11 || bRhaspatiH - jhapacApakulIrastho jIvo'pyazubhagocaraH / atizobhanatAM dadyAdvivAhopanayAdiSu || 12 || vrate janmatrikhAristho jIvo'pISTo'rttanAtsakRt / zubho'tikAle turyASTavyayasthA dviguNArcanAt // 13 // azubha grahAH sarve zubhagocaragA api / zAntibhAvAcchamaM naiva yAntyabdaH kAlamRtyukt // 14 // tasmAdgRhebhyaH kAlatvAdvalI saMvatsaraH smRtaH / zAntirgrahANAM kartavyA na tu saMvatsarasya sA // 15 // saMgrahe - vratakAle tu saMprApte yasya zuddhirna labhyate / kRtvA'ca zaktitaH pazvAdvidheyaM maJjibandhanam // 16 // zuddhirna vidyate yasya varSe prApteSTame yadi / caitre mInagate bhAnau 121 1 * ghapustaka idamadhikam / viSNuH SaSThe tu dhanakAmasya vidyAkAmasya saptame / aSTame sarvakAmasya navame kAntimicchataH // manuH - brahmavarcasakAmasya kAryai viprasya paJcame / saptame cASTame varSe navame dazame tathA / ekAdaze dvAdaze SA hyupaneyA dvijAtayaH / brahmavarcasamAyuSyaM tejopAyaM tathaindriyam / pazUnkAmayamAnA vai prApnuvanti yathAkramam / 16 Aho! Shrutgyanam Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrIzivarAjavinirmitIsasyopanayanaM zubham // 17 // janmabhADuSTI siMha nIce vA zatrubhe gurau / maujIvandhaH zubhaH proktazcaitre mInagate ravau // 18 // harinIcAribhAge'pi vratodvAhAdi maGgalam / na niSiddhaM yadi svocce svabhe vA saMsthito guruH // 19 // gocare'pi surAcAryo vedavarNezvaro'thavA / azubho'pi zubho jJeyo yadi svocce svabhe sthitaH // 20 // mukhyakAlastu balavAnvrate gocarazuddhitaH / yato niSiddhavarSasya zAntinoM dRzyate kacit // 21 // mInasthe padminImitre nIceribhe ca vAkpatau / vratAdiSu nirodhaH syAdvindhyasyottaravAsinAm // 22 // nAradaH-dRzyamAne gurau zukre zAkheze cottraaynne| vedAnAmadhipA jIvazukrabhaumabudhAH kramAt // 23 // zaradgrISmavasanteSu vyutkramAttu dvijanmanAm / mukhya sAdhAraNaM teSAM tapomAsAdipaJcasu // 24 33 vasiSThaHvasantazcaitravaizAkhau grISmaH zukraH zucistathA / ipojoM ca zarattvindramAsAH zrautAdikarmaNi // 25 // nAradaH-svakulAcAradharmajJo mAghamAse'tha phAlgune / vidhijJazvArthazcaiitre vedavedAGgapAragaH // 26 // vaizAkhe dhnvaanvedshaastrvidyaavishaardH| upanItaH kalADhyazca jyeSThe vidhividAM varaH // 27 // garga:----jyeSThe mAse vizeSeNa sarvajyeSThasya caiva hi / upanItasya ca zizorjaDatvaM mRtyureva ca // 28 // saMgrahakAraH-vivAhe copanayane janmamAsaM vivarjayet / vizeSAjanmapakSaM tu vasiSThAyairudAhRtam // 29 // nAradaH-zuklapakSe dvitIyA ca tRtIyA paJcamI tthaa| trayodazI ca dazamI saptamI vratabandhane // 30 // zreSThA tvekAdazI SaSThI dvAdazyetAstu mdhymaaH| ekAM caturthI saMtyaktvA ( jya) kRSNapakSe'pi mdhymaaH| ApaJcamyastu tithayaH parAH syuratininditAH // 31 // jyotirnasiMhaHtRtIyA paJcamI paSThI dvitIyA cApi saptamI / pakSayorubhayozcaiva vizeSeNa supUjitAH // 32 // dharmakAmau site pakSe kRSNe ca prathamA tathA / kRSNatrayodazI kecidicchanti munayastathA / dvAdazyekAdazI caiva madhyame ca pracakSate // 33 // bRhaspatirapi-zuklapakSe zubhaH proktaH kRSNe cAntyatrikaM vinaa||34|| saMgrahakAra:-candra jIve ca vedeze vaNaze ca balAnvite / kRSNapakSe vrataM zastaM dvitripaJcamite tithau // 35 // kRSNe kAmadvaye deze zubhA mauJjIti yadvacaH / tatpunaHprAptasaMskAraviSaya saMkaTAhate // 36 // ajinaM mekhalA daNDo bhaikSyacaryAvratAni / nivartante dvijAtInAM punaHsaMskArakarmANa // 37 // pradoSe nizyanadhyAye mande kRSNe galagrahe / madhuM vinA copanItaH punaHsaMskAramarhati // 38 // yo na mantraH svazAkhoktaH saMskRto nAdhikAriNA / nAsau dvijatvamAmoti punaHsaMskaraNaM vinA // 39 // vrataM zukle tripaJcAGgadazezArkamite tithau / deyaM dvisaptakAmeSu Aho! Shrutgyanam Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 123 kumAre vayasAdhike // 40 // kRSNe bhUnetravahnIputiyo sveze bale sati / saMkaTAdau vrataM kAryamiti prAha bRhaspatiH // 41 // nAradaH-AcAryasaumyakAvyAnAM vArAH zastAH zazInayoH / bArau tau madhyaphaladAvitarau. ninditau vrate // 42 // sarveSAM jIvazukrajJavArAH: zastA vrate tathA / candrAkauM madhyamau jJeyo sAmabAhujayoH kujaH // 43 // vArau mandArayojyau kRSNe vayA~ nizApatiH / astaMgatasya saumyasya vAro vayoM dvijanmani // 44 // tridhA vibhajya divasaM tatrA''dau karma daivikam / dvitIye mAnuSaM kArya tRtIye'ze ca paitakam // 45 // caturdazIdvayaM caiva pratipaccASTamI tathA / pakSayorubhayorevamanadhyAyASTakaM viduH // 46 // pUrvAparatithibhyAM tu taduktaM mauJjibandhane / tyAjyA anye'pyanadhyAyAH parityaktAstu kevalAH // 47 // aSTakAsu ca sarvAsu yugmamanvantarAdiSu / anadhyAyaM prakurvIta tathA sopapadAsvapi // 48 // ayane viSuve caiva sUtake mRtake tathA / tAtkAlike'pyanadhyAye pradoSe'dhyayanaM tyajeta // 49 // jJeyo galagrahaH kabdhI kAmAdribhyAM tithitrye| mauJjIbandhe ca vidyAyAM SaSThI vidyAsu na vrate // 50 // tRtIyA praharAnnyUnA dvAdazI praharadvayAt / SaSThI rAtre: sAdhayAmAtpradoSo jAyate tadA // 51 // kArikAnibandhe-anadhyAyasya pUrvedhuranadhyAyAtpare'hani / vratabandhaM visarga ca vidyArambhaM na kArayet // 52 // romasaMhitAyAM-vratasya pUrvedhuraniSTakAlo hyaniSTakArI yajuSAM baTUnAm / tadahni dauSTayaM khalu sAmagAnAmAtharvaNAnAmapare'hni dauSTayam // 53 // taddinagataiSya-- divasAzuddhAnadhyAyakamaNi maahuH| bacabaTUpanItyAM kAtyAyanazaunakAtreyA: // 54 // vedavratopanayane svAdhyAyAdhyayane tathA / na doSo yajuSAM sopapadAsva-- dhyayaneSu ca // 55 // mArambhe sarvavidyAnAmanadhyAyaM vivarjayet / naSTaM budhaM ca vibalaM lagnaM kSINaM vidhuM tathA // 56 / / manuH-yA caitravaizAkhasitA tRtIyA mAgheDapi saptamyatha phAlgunasya / kRSNadvitIyopanaye prazastAH proktA bharadvAjamunIndravaryaiH // 57 // etannityAnadhyAyaviSayam / anyathA mAghe paJcamyAdiniSedhaH prasajyeta / mAghasyA''dyA dvAdazI ca dvitIyA vA kRSNA phAlgunasya dvitIyA / caitre vaizAkhe [ca ] zuddhA tRtIyA jyeSThe vA: zuklapakSadvitIyA // 58 // nAndIzrAddhe kRte cetsyAdanadhyAyastvakAlikaH / tadopanayanaM kArya vidyArambhaM na kArayet // 59 // nAradaH--zreSThAnyarkatrayAMtyejyacandrAdityuttarANi ca / viSNutrayAzvimitrAbjayonibhAnyupanAyane // 60 // janmabhAdazamaM karma saMghAtaca SoDazam / aSTAdazaM sAmudAyaM trayoviMzaM 1 ka. 'ghAtaM caiva sso| Aho! Shrutgyanam Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrIzivarAjavinirmitI vinAzabham / mAnasaM paJcaviMzakSai nA''carecchubhameSu tu // 61 // saMgraha - pUrvA hrastatrayAdyaizazrutimUleSu baDhvRcAm / yajuSAM paussnnmaitraarkaaditypussymRdudhruvaiH|| 62 // sAmagAnAM harIzArkavasu puSyottarAzvibhaiH / dhaniSThAditimaitrArke vindupauSNeSvatharvaNAm // 63 // nAradaH - svanIcage tadaMze vA svAribhe vA tadezake / gurau bhRgau vA zAkheze kalAzIlavivarjitaH // 64 // svAdhizatrugRhasthe vA tadaMze vA'thavA vratI / zAkheze vA gurau zukre mahApAtakakudbhavet // 65 // svocca saMsthe tadaMze vA svarAzau vA trikoSase / zAkheze vA gurau zukre kendrage vA trikoNane / atIva dhanavacaiva vedavedAGgapAragaH // 66 // paramoccagate jIve zAkheze asthavA site / vratI zizurdhanADhyazca vedazAstravizAradaH / / 67 / / mitrarAzigate jIve tardaze vA svazAkhape / zukre vA cArasaMyukte tadA tatra vratI zizuH || 68 || svAdhimitragRhasthe vA tasyovasthe tadaMzake / gurau bhRgau vA zAkheze vidyAdhanasamanvitaH // 69 // zAkhAdhipativAstha zAkhAdhipabalaM zizoH / zAkhAdhipatilagnaM ca durlabhaM tritayaM vrate // 70 // tasmAdvedAMzage candre vratI vidyAvizAradaH / pApAMzage svAMzage vA daridro nityaduHkhitaH // 71 // vAkuNTha:: zrutimAnvaktA jaDaH krUro'rthavAnguNI | krUraH pUjyaH kharaH preSyo dhImAnmeSAdbha duH // 72 // khyAdyazaiH kramAtkrUro jaDaH pAparataH paTuH / yajvA ca dIkSito mUrkhaH SaDvargeNApi tatphalam // 73 // nAradaH - zravaNAditinakSatre karyezasthe nizAkare / tadA vratI vedazAstradhanadhAnyasamRddhimAn // 74 // zubhalagne zubhAMze ca naidhane zuddhisaMyute / lagne tvanaidhane saumyaiH saMyukte vA nirIkSite // 75 // iSTairjIvArkacandrAdyaiH paJcabhirbalibhirgrahaiH / sthAnAdivalasaMpUrNeRturbhirvA zubhAnvitaiH / / 76 / / IkSite vA'traikaviMzanmahAdoSavivarjite / rAzayaH sakalAH zreSThAH zubhagrahayutekSitAH // 77 // zubhA navAMzA na tathA grAhyAste. zubharAzayaH / na kadAcitkarkaTAMzaH zubhekSitayuto'pi vA // 78 // tasmAdbho-. mithunAntyAzvatulA kanyAMzakAH zubhAH / evaMvidhe lagnagate navAMze vratamIritam // 79 // triSaDAyagataiH pApaiH paDaSTAntyavivarjitaiH / zubhaiH SaSThASTalagnAntyava -- jitena himAMzunA // 80 // saMgraha - kendrasthitairinAdyairnRpasevI vikriyo'khavR-vizva | vedAbhyAsI yajvA kratukartA hInasevako bhavati // 81 // site trikoNage candre zukrAMze lagnage gurau / upanIto bhavedvipro vedazAstrArthapAragaH // 82 // candrakarAstanau neSTAH sarve randhre vyaye kaviH / sitendulagnapAH SaSThe mauJjIvidyAdikarmasu // 83 // raviH khAyagataH 90 / 11 zreyAn vyayASTatanugaH 12/8/1 zazI / kujArkirAhuzikhinastriSaDAyagatAH zubhAH // 84 // aniSThasthAnago Aho! Shrutgyanam Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 jyotirnibndhH| syatra grahaH ko'pi na doSakRt / zubhadRSTaH zubho yasmAtsaumyavarge yadi sthitaH // 85 // vyayastho'rkaH kujArkibhyAM dRSTo vidyA hrerttoH| zubhadRSTo na doSAya lathendurgururabravIt / / 86 // zrIpatiH-triSaTkhago'stridhanAstakarmagazcandraniSaSThAH zanirAhubhaumAH / sarve ca lAbhe dvitrikoNakendragAH zubhAH zubhAH syuvratabandhakAle // 87 // randhrAntyArigataH zakro lagnezo vA paDaSTagaH / candro lagnArirandhrasthoM baToH prANApahArakaH / / 88 // zukrazca sarvabhAvasthaH sarvasaMpatsamaddhidaH / SaSThASTamasmarAnmuktvA zizorlagnAdvijanmanaH // 89 // maujIbandhe vizeSeNa prAglagnaM paJcama tathA / bhAvyaM krUragraharmuktaM bhRgurAha tathA'STamam // 90 // maujIpaTale--zubhado balavAn bhAnurlagnago dshmstthaa| sarvazAkhAdhipo yasmAtsarveSAM vratabandhane // 91 // sarvazAkhAdhipo bhAnuH kecidUcumaharSayaH / tasmAdgatyantarAbhAve lagnastho'rkaH prazasyate // 92 // nAradaH-svoccasaMstho'pi zItAMzutino yadi lagnagaH / taM karoti zizuM niHsva satataM kSayarogiNam // 93 // brahaspatiH-candrodaye'bhizastaH syAtkSayarogI sitetare / site pakSe bhavedyajvA svabhe tuGge vizeSataH // 14 // lagne himAMzudi zuklapakSe stambhapratiSThAvratabandhakAle / AyuHsahasraM hi niketanAnAM nRNAM saMhAvRttivivRddhihetuH // 95 // saMgrahe-lagnasthiteSu randheSu pApeSu maraNaM bttoH| saukhyaM syAtriSaDAyeSu jaDatvamitareSu ca // 96 // arandhrArigatAH zreSThAH zulAH sarvatragA vrate / vyaye'pi na zubhaH shukrstthaa'bjo'ryssttlgngH||97|| aniSTasthAnago'pyatra grahaH ko'pi na dauSakRt / sadvarge zubhadRSTo vA svocce svasthe vizeSataH / / 98 // sphUrjitaM kendrage bhAnau vratino vaMzanAzanam / kUjitaM kendrage bhaume ziSyAcAryavinAzanam // 99 // karoti ruditaM kendrasaMsthe mande'tulAngadAn / lagnAkendragate rA~hI randhra mAtavinAzanam // 100 // ugrakendragate ketI vRttavittavinAzanam / paJcadoSetarallagnaM zubhadaM copanAyane // 101 // vidyA prAptAM nAzayetAM mandabhaumau dvitIyagau / anyonyamathavA dRSTau dvAdazasthau tu bandhadau // 102 // yathoktasamayAlAbhe yogAnvacmi zubhapradAn / dvijanmakAlasaMbhUtAnvasiSThAGgirasoktitaH // 103 // jIve kendra trikoNe vA bhAnau zukre'thavA vyaye / dhane jhai copanItastu vedavidyAvizAradaH / / 104 // lagnArthabhrAtRge zukre jIve koNArthakaNTake / triSaDekAdaze krUra vratI bhavati dhArmikaH // 105 // gurau kendre bhaSe bhAnau candre zubhanavAMzage / zubhagrahadazAyukte cirAyurdhanavAnbhavet // 106 // bhRgau mIne vRSa vA'pi jIve kendratrikoNage / karkicApajhaSasthe' 1 ka. degsahovR / 2 ka. cAravi / 3 ca. hI vRtta vittAya / 4 kha. ga. keddhAnI Aho! Shrutgyanam Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrIzivarAjavinirmitosminnatI vedArthavidbhavet // 107 // dazamAyodaye yAtAH: zukrabhAnuyudhAH kramAt / candre zubhAMzage zuddhe randhre vidyArthavAnbaTuH // 108 // . budhArkizukrAH karmAyalagnagAH kramazo yadi / jIvazukrabudhAH kendre blino'rkenduvedpaaH||109|| upanItastadA ziSyo dIrghAyuryajJakRdbhavet / ekodaraprasUtAnAmekasminmaNDape'hani / ekalagne'pi bhinnAMze vrataM mahati saMkaTe // 110 // vasantasamaye dadyAdabde garbhASTame'STame / mekhalA janmamAse'pi janmabhe ca tithau tathA // 11 // vidhinA'nyAyasAmIpyanayanaM tUpanAyanam / etatpradhAnaM sAvitrIvAcanaM vA'nyadaGgakam / 112 / / muhUrtasamaye praiSaH svasUtrokto vidhIyate / punaraMze zubhe brUyAdgAyatrIM sati saMbhave. // 113 // bhASyakAraiH smRtervAkyAnmukhyatvaM gurudarzane / ukta tasmAnmuhUrto'sya yukta eva na saMzayaH // 114 // ityupanayanam / athopAkaraNam / prayogapArijAte--adhyAyAnAmupAkarma zrAvaNyAM zravaNena tu / tenmAse hastayuktAyAM paJcamyAM vA tadiSyate // 1 // avRSTayauSadhayastasminmAse tu na bhavanti cet / tadA bhAdrapade mAsi zravaNena tu kArayet // 2 // idamatra gRhyamathAto'dhyAyopAkaraNamoSadhInAM prAdurbhAve zravaNena zrAvaNasya paJcamyA hastena veti / asyArthaH- adhyayanamadhyAyastasyopAkaraNaM prArambho yena karmaNA tadadhyAyopAkaraNam / ataHzabdo hetvarthaH / yasmAdbrahmayajJo nityo'to'dhyAyopAkaraNaM brama iti / tasya kAlamAha -oSadhInAmiti / zrAvaNamAsasya zravaNena kartavyam / oSadhInAM prAdurbhAva iti vacanaM yadA zrAvaNe prAdurbhAvo na syAt tadA bhAdrapade zravaNena kartavyamityevamartham / vRSTayapakarSe karmApakarSazachaica nAsti / yadA bhAdrapadAdutkarSo bhavati tadA'pi karmotkarSazaGkA naiva kaaryaa| tadvArSikamityAcakSata itivakSyamANasamAkhyAbalAt / varSAsuH kriyata iti vArSikam / zrAvaNabhAdrapadau hi mAsau varSatuH / zrAvaNe prAdurbhAvAbhAve karmAkaraNazakA'pyanenaiva nirstaa| zravaNeneti zravaNena yukte kAla ityarthaH / 'nakSatreNa yuktaH kAla' ityanenAN / 'lubavizeSe' iti tasya lup / 'nakSatre ca lupi' iti saptamyarthe tRtIyA / nakSatrazabdeSu sarvatraivaM yojyam / paJcamyAmityatrApi zrAvaNasyeti saMbadhyate / madhyagatasya vizeSAbhAvAtmayojanavattvAcca / zrAvaNasya mAsasya 1 kha. tsmaatsNgrhyu| Aho ! Shrutgyanam Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyosinibndhH| 127 paJcamI yadA hastena yujyate tadA vetyarthaH / evaM kAlatrayamukta mapati / patrabhagavAn - athAtaH zrAvaNe pAse zravaNarphayute dime / zrAvaNyAM zrAvaNe mAsi paJcamyA~ hastasaMyute // 3 // divase vidadhItaitadupAkarma yathoditam / adhyAyopAkRti kuryAttatraupAsanavahninA // 4 // atroktazravaNanakSatre kAzIkhaNDe vizeSamAha jyAsaH--dhaniSThAsaMyute kuryAcchAvaNe karma yadbhavet / tatkarma saphalaM jJeyamupAkaraNaseMjJitam // 5 // zravaNena tu yatkarma tUttarASADhasaMyutam / saMvatsarakato'dhyAyastatkSaNAdeva nazyati // 6 // tatra virodhamAha gArgya:--parvaNyaudayike kuryuH zrAvaNe taittiriiykaaH| bacAH zravaNe kuryugrahasaMkrAntivarjite // iti // 7 // atra kAlavirodhamAha bRhanmanuH-atrArdharAtrAdavAkcedgrahaH saMkramame (e) va vaa| nopAkarma tadA kuryAcchAvaNyAM zravaNena vA // iti // 4 // kAtyAyano'pi-- ardharAtrAdadhastAccesaMkrAntigrahaNe tadA / upAkarma na kurvIta paratazcenna doSakat // 9 // bhRgustu-prete rAjAne rASTra vA paracakrAdipIDite / anuptabIje'nAvRSTayAM bhopAkuryAdvicakSaNaH // iti // 10 // vasiSTho'pi-anuptabIje nRpatau vinaSTe zabhe mRte rASTrasamAkule ca / utsarjanopAkaraNe na kArye grastendusUrye gururastayAte // 11 // gurAvityarthaH / yattu vacanaM vedopAkaraNe prApte kulIre saMsthite ravau / upAkarma na kartavyaM kartavyaM siMhayuktake / karkaTe saMsthite bhAnAvupAkuryAttu dakSiNe // 12 // etatsarva vicArya zrAvaNabhAdrapadayoranyattarasminmAse kartavyam / taduktaM smRtyarthasAre-zravaNa Adau ghaTikAcatuSTayamabhijinnakSatrAMzaM( zo )vayaM (?) vA / zravaNakhaNDe sati-dhaniSThAsaMyutaM grAhyaM nottarASADhasaMyutam / istanakSatraM prayogaparyAptaM grAhyam / sUtakAdivighnasaMbhava oSadhyutpattyabhAve'pi ca / zrAvaNabhAdrapadayorekasmindine grahasaMkrAntivarjite kAryam / karmaNo na lopo notkarSazceti / yattuM sAyaNIyakAravacanaM-zrAvaNasya tu mAsasya pUrNimAyAM dvijanmanAm / ASADhayAM prauSThapadyAM vA vedopAkaraNaM smRtam // iti // 13 // tadetacchAkhAntaraviSayam / tadvArSikamityAcakSata iti gRhyoktasamAkhyAbalAt / zukre mUDhe'pyupAkRtya vidyAvittavinAzanas / AyuHkSayamavApnoti tasmAtkarma vivarjayet // 14 // kazyapo'pi-guruzukratirodhAne varjayecchRticoditAn / ityAha bhagavAnatriH zravaNaM tu vizeSataH // 15 // ityetatpathamopAkarmaviSayam / tathoktaM saMgrahe -gurubhArgavayoauDhaye vakre vA vArdhake'pi vA / tathA'dhimAsasaMsparze malamAsAdiSu dvijaH // 16 // prathamopAkRtirna syAtkRtaM karma vinAzakRt / / iti // 17 // smRtisArasamuccaye'pi-yajJopavItaM katevyaM zrAvaNe guruzakrayoH / 1 ka. kha. spindine kA / 2 ca. 'yuHkSepama / Aho! Shrutgyanam Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrIzivarAjavinirmitomauDhaye'pi vArdhake vAlye nityakarma pracoditam // 18 // smRtibhAskare'pi-~ caNDAMzorma DalaM prAptau yadA zukrabRhaspatI / sarvakarmanivRttiH syAnnityaM naimittikaM vinA // 19 // smRtyantare'pi - nitye naimittike japye homayajJakriyAsu ca / upAkarmaNi cotsarge grahavedho na vidyate // 20 // etadadhimAse kartavyamityAha candrikAyAM jyotiSparAzaraH-upAkarma tathotsargaprasavAhotsavAbdikAH / mAsavRddhau pare kAryA varjayitvA tu paitRkam // 21 // uttare mAsi kAryamityarthaH / prasavAhotsavazabdena jAteSTireva gRhyate / etacca madhyAhnAdUrdhvameva kartavyam / tathAcoktaM hemAdrauupAkarmAparAhne syAdutsargaH prAtareva c||iti ||22||gobhilo'pi-adhyaayaanaamupaakrm kuryAtkAle'parAhnike / pUrvAhne tu visargaH syAditi vedavido viduH||iti||23|| ityupAkaraNam / atha kezAntakarma / kezAntaM SoDaze varSe kuryAccauloktabhAdike / guruzuddhi vinA kAle vratote vratamokSaNam // 1 // athavA bananakSatravAralagneSu zasyate / gurorgehAnnivRttAnA samAvartanamaNDanam // 2 // nAradaH- athottarAyaNe zukrajIvayodRzyamAnayoH / dvijAtInAM gurorgehAnnivRttAnAM yatAtmanAm // 3 // citrottarAditIjyAntyaharimitravidhAtRSu / bheSvandujJAryazukravAralagnAMzakeSvapi // 4 // athavA vastranakSatravAralagnAMzakeSu ca / pratipatpariktAmA aSTamI ca dinakSayam / hitvA'nyadivase kArya samAvartanamaNDanam // 5 // iti kezAntakarma / atha vidyArambhaH / vidyayA lupyate pApaM vidyayA''yuH pravardhate / vidyayA sarvasiddhiH syAdvidyayA'mRtamaznute // 1 // dvitIyajanmataH pUrvamakSarAbhyAsamArabhet / mauJjIbandhanataH pazcAdvedArambhaH prazasyate // 2 // kanyA sabale saumye yoge sArasvatAbhidhe / gaNezaM giramabhyarcya sarvA vidyAH samArabhet // 3 // bRhaspatimataM caiva tadabhAve'dhunocyate / saumyAyane pradoSAdi cintayedavratabandhavat // 4 // maghAyAmyadhruvAnIndradvIzAnindukujArkajAn / anadhyAyaM tadAdyantaM tyaktvA vidyA smaarbhet||5|| AdityAdiSu vAreSu vidyArambhe phalaM kramAt / AyurjADyaM mRtirmedhA sudhIH prajJA tanukSayaH // 6 / / hastatrike trike karNAtpUrvAsu mRgapaJcake / mUlAzvimaitrapauSNeSu Aho! Shrutgyanam Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 129 sukhasaMskArami(i) Syate || 7 || zuklapakSe zubhAH sarve vidyArambhe dinaM tathA / vihAyArthaM tribhAgaM vA paraM kRSNe'pi zasyate // 8 // yadA candro budhAMzastho budhajIvasitekSitaH / niSiddhe'pi ca mAsAdau vidyA zasteti kecana // 9 // aartaar varjyA vidyArambhe'bhaumayoH / lava suvidyAptiH sthire jADyaM care bhramaH // 10 // bRhaspatiH - prathamA ca dvitIyA ca tRtIyA paJcamI tathA / dazamI dvAdazI caiva ekAdazyastu pUjitAH // 11 // trayodazI saptamI ca kadAcicchubha tithI / yadA candro budhAMzastho budhajIvasitekSitaH // 12 // triSaDAyagatAH pApAstrikoNe kaNTake zubhAH / vidyArambhe zubhAH proktAH sakrUraM paJcamaM tyajet || 13 || vizeSAdabudhavargeSu budhadRSTe budhodaye / budhavAre ca horAyAM vidyA zastodite vidi // 14 // eSu sarveSu zasteSu zubhaM syAditareSu ca / apavAdo na cettatra yogAnvakSyAmyabhISTadAn ||15|| haste budhazake yuktA yadi bhAnvindusomajAH / somavAre ravau lagne yogaH sArasvato bhavet // 16 // atyuccasthe budhe lagne'pArtho nA''dyatribhAgake / bhanau tatsaumyavAre ca yogo vAgIzvarAhvayaH / / 17 / / haste budhAMzakasthau cedbudhendU lagnagau yadA / budhavAre ca horAyAM yogaH sArasvatAbhidhaH || 18 || indvarkajJadine vAre nAtha budhAMzake / hastakSe ca gatA hyete yogaH sArasvatAhvayaH / / 19 / budhottame guroraMze kendragA jJArkabhArgavAH / trayodazyAM yame lagne yogaH sArasvatAhvayaH // 20 // karkiNaH paJcame bhAge gubudayage sati / gurovare ca horAyAM vidyAyogo'yamuttamaH ||21|| prArambhe sarvavidyAnAmanadhyAyaM vivarjayet / naSTaM budhaM ca vibalaM lagnaM kSINaM vidhuM tathA / / 22 / / iti vidyArambhaH / athAnadhyAyAH / pratipatpUrNimAmA ca caturdazyaSTamI tathA / anadhyAyAH sopapadA yugamanvAdayastathA / / 1 / / nAradaH - ayane viSuve caiva zayane bodhane hareH / anadhyAyastu kartavyo manvAdiSu yugAdiSu // 2 // kArtike zulanavamI tvAdiH kRtayugasya ca / tretAdirmAdhave zuklA tRtIyA puNyasaMjJitA || 3 || kRSNA paJcadazI mAghe dvApArAdirudAhRtA / kalpAdiH syAtkRSNapakSe nabhasye ca trayodazI || 4 || dvAdazyUrje zuklapakSe navamyAzvayuje site / caitre bhAdrapade caiva tRtIyA zukrasaMjJitA // 5 // ekAdazI sitA pauSeyASADhe dazamI sitA / mAghe ca saptamI zuklA namasyes 17 Aho! Shrutgyanam Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrI zivarAjavinirmito sitASTamI || 6 || zrAvaNe mAsyamAvAsyA phAlgune mAsi pUrNimA | ASADhe kArtike mAsi caitre jyeSThe ca pUrNimA / manvAdayaH snAnadAnazrAddheSvatyantapuNyadAH ||7|| saMgrahe- mArgazIrSe tathA pauSe mAghamAse tathaiva ca / tisro'STakAH samAkhyAtAH kRSNapakSe tu sUribhiH / / 8 / / sitA jyeSThe dvitIyA tu Azvine dazamI sitA / caturthI dvAdazI mAgha etAH saptapadAH smRtAH || 9 || cAturmAsyadvitIyA gargeNeoktAH-zucAvUrje tapasye ca dvitIyA ca vidhukSaye / cAturmAsyadvitIyAstAH pravadanti maharSayaH // 10 // ityanadhyAyAH / atha cchurikAbandhanam 1 nAradaH- - churikAbandhanaM vakSye nRpANAM prAkaragrahAt / vivAhokteSu mAseSu zuklapakSe'pyanastage // 1 // jIve zukre ca bhUputre candratArAbalAnvite / maujIbandharkSatithiSu kujavarjitavAsare // 2 // saMgrahe- zUdrANAM rAjaputrANAM maujIbhAve bandhanam / mauJjabandhoktatithyAdI kArya bhaumadinaM vinA // 3 // nAradaH'dhanatrikoNa kendrasyaiH zubhaikhyAyArigaiH paraiH / churikAbandhanaM kAryamarcayitvA surApin // 4 // arcayecchurikAM samyagdevatAnAM ca saMnidhau / tataH sulagye banIyAtkayAM lakSaNasaMyutAm // 5 // tasyAstu lakSaNaM vakSye yaduktaM brahmaNA purA / saMmitaM churikAyAmaM vistAreNaiva tADayet || 6 || bhAjitaM gajasaMkhyaizca aGgulAnpa (lI: parikalpayet / zeSaM caiva phalaM vakSye dhvajAye dhanavAnbhavet // 7 // // dhUmAye maraNaM siMhe jayaH zvAye'tirogitA | dhanalAbho hRSe'tyantaM duHkhI bhavati gardabhe // 8 // gajAye'tyantasaMprItirdhvAGkSe vittavinAzanam / AyAmArdhAgravistArapramANenaiva tADayet // 9 // tacchedakhaNDAnyAyAH syurdhvajAye ripunA nam / khar3aputriyormAnaM gaNayetsvAGgulena tu // 10 // mAnAGguleSu paryAyAnekAdazamitAMstyajet / svAmino'GgulibhirguNyaM zastraM muSTiM vihAya tu // 11 // mAnaM vibhajedrudraiH zeSAGkasya phalaM kramAt / putralAbhaH zatruvRddhiH strIlAbho manaM zubham // 12 // arthahAnizvArthavRddhiH prItiH siddhirjayaH kSitiH / sthito dhvaje vRSAye vA praSTA cetpUrvato vaNI || 13 || siMhe gaje madhyabhAge tvantyabhAge vAkayoH / dhUmagardabhayonaiva vraNaM zreyo'ntya bhAgajam // 14 // iti cchurikAbandhanam | Aho! Shrutgyanam Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 131 atha vivAhaprakaraNam / varAhaH-strIratnabhogo'sti narasya yasya niHsvo'pi mA pratyavanIzvaro'sau / rAjyasya sAro'zanamaGganAzca tRSNAnaloddIpanadAru zeSam // 1 ||rtnhemaadylNkaaraa bhogA mRgamadAdayaH / vyarthIH sarve na rAjante hANi striyamantarA // 2 // nAradaH-sarvAzramANAmAzrayo gRhasthAzrama uttmH| yatastadapi yoSAyAM zIlavatyAM sthitastataH // 3 // tasyAH sacchIlalabdhistu sulagnavazataH khalu / pitAmahoktAM saMvIkSya lagnazuddhiM pravacmyaham // 4 // zaunaka:--pramadAphalasya sadasajjAtakavihitasya yadi na nAzo'sti / tatkimanena bahunA punarapyudvAhalamena // 5 // atha tu vilagnAdhInA siddhiniyamena bhavati daMpatyoH / prAksukRtasaMcayaphalaM tacca nRNAM caiva vaktavyam // 6 // yena tu yatprAptavyaM tasya vidhAnaM sureza indro'pi / yaH sAkSAnItijJaH so'pi na zakto'nyathA kartum // 7 // nanu janmakAle zubhAzubhaphalaM gaditaM tacetpramANaM tato yadi anmaphalamazubhamasti tatkathaM vivAhalagnena zubhaM bhavati cedvivAhalagnaprAbalyaM tajjAtakAdInAmAnarthakyaprasaGgaH / satyaM yajAtake phalamuktaM tasya vivAhe tatkAlagrahavazenA''dhikyaM nyUnatA ca bhavati / tathAcoktaM bRhajjAtake-pAkasvAmini lagnage suhRdi vA varge'tha saumye'pi vA prArabdhA zubhadA dsh| tridazapaDlAbheSu vA pAkape / mitroccopacayatrikoNamadane pAkezvarasya sthitazcandraH satphalabodhanAni kurute pApAni cAto'nyathA // 8 // atra janmaphalaM zubhamapi dazApravezakAlacandrasya sthAnavazAcchubhataramuktam / pApadRSTatatkAlacandravazAjanmaphalaM duSTamazubhataramuktam / evaM janmaphalamazubhamapi vivAhalagnavazAcchubham / zubhaM tu janmaphalaM vivAhalagnazubhagrahasaMsthAnavazAdatIva zubhamiti sarvamanavadyam / / iti lagnaprAmANyam / atha vivAhe kulvicaarH| sApiNDayaM gotrazuddhiM ca zIlaM sAmudrikANi ca / jAtakAdibhamelaM ca vIkSya vAgdAnataH purA // 1 // tatra kulaparIkSA mitAkSarAyAM--vadhvA varasya vA tAta: kUTasthAdyadi saptamaH / paJcamI cettayormAtA tatsApiNDayaM nivartate // 2 // manuHlepabhAjazcaturthAdyAH pitrAdyAH piNDamAginaH / piNDadaH sakSamasteSAM sApiNDayaM sAptapauruSam // 3 // saMtAnaM bhidyate yasmAtpUrvajAdubhayatra ca / tamAdAya gaNaye 1 ka. gha. gnneddhii| Aho ! Shrutgyanam Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrIzivarAjavinirmitoddhImAnvaraM yAvacca kanyakAm // 4 // dharmapradIpe-asapiNDAM ca pitRtaH saptamAtpuruSAtparam / mAtRtaH paJcamAdUrdhvamasamAnArpagotrajAm // 5 / / smRticandrikAyAM nirNayavacanaM-mUlagotrAdanyagotrAmudradhdaSTamo'STamIm / anyagotrAdanyagotrAM SaSThaH paSThI samudhet // 6 // tRtIyAM vA caturthI vA pakSayorubhayorapi / vivAhayenmanuH prAha pArAzaryo'girA yamaH // 7 // mAtulasya sutAmUDhAM mAtRgotrAM tathaiva ca / samAnamavarAmUDhAM parityajya prapAlayet // 8 // pazcamAtsaptamArthA mAtRtaH pitRtastathA / ubhayomAtRtazcaiva SaSThaH SaSThI samudhet // 9 // liGgapurANe--vAksaMbandhakRtAnAM tu snehasaMbandhabhAginAm / vivAho'tra na kartavyo lokagardA prasajyate // 10 // smRtimahArNave-yA duSpatItasaMbandhA mAtRgotradvaye ca yA / sagotrA ca sapiNDA ca vA sodAhakarmaNi // 10 // iti vivAhe kulvicaarH| atha gotrapravaranirNayaH / samAnapravarAM kanyAM sapiNDAM caikagotrajAm / naiva tAM varayetyAjJo mAtRvatparikIrtitA // 1 // eka eva RpiyaMtra pravareSvanuvartate / tAvatsamAnagotratvamRte bhRgvaGgirogaNAt // 2 // pravaramaJjaryA-paJcAnAM triSu sAmAnyAdavivAhastriSu dvayoH / zragvAGgirogaNeSvevaM zepeSveko'pi vArayet // 3 // samAnapravarI bhinno mAtagotre varasya ca / vivAho naiva kartavyaH sA kanyA bhaginI bhavet // 4 // pravarapradIpe-paitre pravarabhinnatvaM cintanIyaM na mAtRke / kevalaM mAtRrka gotraM vayaM kAtyAyano'bravIt // 5 // gotraM mAturaputrAyA varjayetpravarAna tu / saputrAyAstu no gotraM pravarAMzca na cintayet // 6 // prayogaghArijAte-asamAnArSagotrajAmiti / RSeridamA pravaragotrapravartakasya muneAvartako munigaNa ityarthaH / tadyathA gotrapravartakasya bhAradvAjasya vyAvartakAvaGgirobRhaspatI / ata evA''GgirasabArhaspatyabhAradvAjagAtrAmati prayuJjate / evamanyatrApyudAhAryam / gotraM tu vaMzaparamparAmasiddham / yasyA vadhyA vareNa saha pravaraikyaM gotraikyaM vA nAsti sA vadhUrvivAhamarhati / kacidgotrabhede'pi pravaraikyamasti / yAjJavalkyabAdhUlamaunamaukAnAM bhinnagotrANAM bhArgakvaitahavyAvetaseti pravaraikyAdatastatra vivAhaprasaktau tadvyavacchedAyAsamAnArSAmityuktam / kacitpravarabhede'pi gotraikyam / tadyathA-AGgirasAmbarISayauvanAzveti / mAndhAtrAmbarISayauvanAzvati / 1 ke. varSedhi' / 2 gha. sAceta / Aho! Shrutgyanam Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH ! 133 9 atrA''GgirasamAndhAtRpravarabhede'pi yauvanAzvagotramekam / atastatra vivAho mA bhUdityasamAna gotragrahaNam / atra vizeSamAha sUtrakAraH - eka eva RSiryAvatyavarevanuvartate / tAvatsamAna gotratvamanyatra bhRgvaGgirasAM gaNAt iti ||7|| gotrapravartakAH prAdhAnyenASTau munayaH / te ca - agastyASTamAH saptarSayaH / tathA ca baudhAyanaHvizvAmitro jamadagnirbharadvAjo'tha gautamaH / atrirvasiSThaH kazyapa ityete saptarSayaH / saptAnAmRSINAmagastyASTamAnAM yadapatyaM tadgotramityAcakSata iti / atra saMgrahakArasvaSTa|daza gaNAnAha--jAmadagnyo vItahavyo vainyo gRtsamadAhvayaH / vAdhyazvo gautamAkhyazca bharadvAjAhvayaH kapiH ||8|| harito maudgalaH kaNvo virUpo viSNuvRyaH ( kaH ) | atrivizvAmitrakau ca vasiSThaH kazyapAhvayaH / agastyazruti munayo hyaSTAdaza gaNAH smRtAH // 9 // jAmadagnyaH - jAmadagnyazca vatsazca zrIvatsazcAnavAhvayaH / AptavAnaurva sArveNa jIvanto devarAtakaH / zItazAyanazAkhAkhyo vairohityo vaTAhvayaH / / 10 / / maNDaH prAcInayogyaH syAdArSTiSeNastvarUpakaH / etAni bhArgavAkhyAni dazasaptottarANi ca | jAmadagnyagaNe tasminna vivAhaH parasparam // / 11 // vItahavyaH - vItahavyayaskamaunamokavAdhUlasaMjJakAH / sAvedazca SaDetAni bhArgavAkhyAnvaye gaNaH / vItahavyasya vA'nyonyaM na kArya pANipIDanam / / 12 / / vainyaH - vainyaH pArthazca gotre dve bhavato bhArgavAdayaH / eSa vainyagaNastatra anyonyaM na karagrahaH // 13 // gRtsamadaH - ubhe gotre gRtsamadaH zaunako bhArgavAlayaH / gaNo gRtsamadastasminnAnyonyaM pANipIDanam // 14 // vAdhyazvaH-dve vAdhyazvo mitrayugmo gotre bhArgavanAmakaH / vAbhrayazvasya gaNastasmi dvAho na parasparam || 15 || jAmadagnyAdayaH paJca gaNA bhRgugaNAH smRtAH / na caiteSAM gaNAnAM tu vivAhaH syAtparasparam // 16 // gautamaH - gautamo yasya autathyaH kakSIvAnauzijastathA / vRhaduktho vAmadevo gotrANImAni sapta ca / gautamasya gaNastasminvivAho na parasparam || 17 || bhAradvAjaH --- bhAradvAjaH kuzaH kanivaizya UrjayamaH kRtaH / zaiziraH zIrazuGgazca vadanazva bRhaspatiH // 18 // sarvastambaH kapinativacaso gArgya sainya kau / bhAradvAjagaNaH saptadazagotramiti smRtam / tasminparasparaM kAryaM na kanyApANipIDanam // 19 // kapiH kapizca mahadakSayo rukSIyastrINi kevalam / ayaM kapigaNo'nyonyaM tasminna hi karagrahaH || 20 || harita:- harito yauvanAzvazva mAndhAtA kutsanA - makaH / piGgalaH zaGkhadarthau ca bhImazca gavanAyakaH // 21 // ambarISo dazai1 va. "mitraH krauJcava N / 2 va. varNiIM / 3. svanUpa' / 46. vainyA vayozca / 5. nacava / Aho! Shrutgyanam Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrIzivarAjavinirmito tAni haritasya gaNaH smRtaH / tasminparasparaM pANigrahaNaM na hi zobhanam // 22 // maulya:- maudgalyatArkSya bhArmyAzvAstrINi gotrANyamUni hi / maudgalyasya gaNastatra na mithaH pANipIDanam // 23 // kaNyaH - kaNvo'jamIDha ityete gotre kaNvagaNaH smRtaH / tasminparasparaM pANigrahaNaM na zubhaM matam // 24 // virUpaH- virUpo'STAdaMSTrinAmA pRSadazvazca maudgalaH / catvArImAni gotrANi vizvarUpagaNa: smRtaH 1 parasparaM vivAho'sminna vidheya itIritaH // 25 // viSNuvRddhaH - viSNuvRddhaH paurukutsyastrasadasyuH katastathA / mASaNo bhadraNAkhyazca vAdarAyaNasaMjJakaH // 26 // satyakAmaupamityau ca gaviH sAtyakiMtAlukI / nitundazceti gotrANi trayodazamitAni ca // 27 // viSNuvRddhagaNastasminna vivAhaH parasparam | gautamasya gaNA hyaSTau yastathA''Ggiraso gaNaH ! tathA'pyeSAM gaNAnAM tu vivAhaH syAtparasparam // 28 // atriH - tadetadgotranavakamatriH syAnnarcanAnasaH / zyAvAzvo dhAmarandhrazca gaviSThiradhanaJjaya || 29 || sumaGgala stithivarjivApazcAtrigaNo hyayam / AtreyAkhye vivAho'sminna vidheyo mithaH zubham // 30 // vizvAmitraHvizvAmitro devarAto manustantuzca aulakiH / vAlakizcikitolako yAjJavalkizca naardH||31|| bRhadagniH kAlavavau zavalI bahulohitau / zAlaGkAyanavAvarNya kAmakAyanapUraNau ||32|| zAlavAto'gnidevazca madanaH kauzikauSTakau / Ajyo madhucchandasazca devazravadhanaJjayau // 33 // zuGgaH kataH zaizinazca vAridhAro'ghamarSaNaH / sUnuH panazca dhUmrAkhyo jaTharastvekahavyakaH // 34 // aSTAtriMzacca gotrANi vizvAmitragaNaH smRtaH / etasminnapi cAnyonyaM na kuryAtpANipIDanam // 35 // kazyapaH- kazyapo rebharaubhau ca zANDilyo devalohitaH / sAMkRtiH pUtimASazca vatsaro naidhruvo daza / gotrANi kazyapagaNastatrAnyonyaM na dorgrahaH || 36 || vasiSThaH-vasiSTha indrapramadastvAbharadvasusaMkRtiH / kauNDinyaH pUtimASazca gauravItiH parAzaraH || 37 || maitrAvaruNasakthizca upamanyugaNaH smRtaH / ekAdaza vasiSThasya gotrasyAsminna dorgrahaH // 38 || agastyaH - trINyagastyo vItavAho dADharcacyuta iti smRtaH / eSo'gastyagaNastasminna vivAhaH parasparam // 39 // jamadagnigaNasyApi vizvAmitragaNasya ca / na devarAtagotreNa vivAhaH syAtparasparam // 40 // bharadvAjagaNasyApi vizvAmitragaNasya ca / katarauzirazuGgaizva nAnyonyaM pANipIDanam // 41 // kAzyapeyagaNasyApi vizvAmitragaNasya ca / saMkRtipUtimASAbhyAM vivAho na parasparam // 42 // Atreyasya gaNasyApi vizvAmitragaNasya ca / dhanaJjayAkhyagotreNa nAnyonyaM pANipIDanam // 43 // bharadvAjagaNasyApi Aho! Shrutgyanam Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 135 tathA kapirANasya ca / vivAho na vidheyaH syAdanyonyaM tu kadAcana // 44 // malasya gaNasyApi virUpasya gaNasya ca / parasparaM na kurvIta pANipIDanasakriyAm // 46 // anAptRyorAkulayaH zvAtayo rAjacArayaH / saravAvAhijA - zcaiva vAhavastadanantaram || 47 // tathAcAzuzayaH proktAH sairanthyo rAjasevakAH / svApaliGgazca laugAkSistathaiva zaravandakAH // 48 // ete trayodaza prAtarvasiSThA nizi kazyapAH / gAyatrIyonisaMbandhAvaGgIkRtya pravartakAH // 49 // aharvasigri rAtrau kazyapatvamapi svayam / teSAM gotratrayaM muktvA vAsiSThaM kAzyapaM tathA / sarvatrApi vivAhyAH syuriti vedavido viduH // 50 // yattu smRtyantaraM - sAvitrIM yasya yo dadyAttatkanyAM na vivAhayet / tadgotre tatkule vA'pi vivAho naiva doSakRt // 51 // iti tatsvagotra ( trA) jJAtRviSayam / guroH sagotratrapravarA nodvAhyAH kSatravaizyayoH / svagotrA ( syA ) nabhijJaizva viprerAcAryagotrajAH // 52 // dvayAmuSyAyaNakAH sarve dattakakrItakAdayaH / gotradvaye'pyanudvAhaH zuGgazaizirayostathA // 53 // asaMprajJAtabandhUnAmAcAryapravarAH smRtAH / pakSe cAsminvivAhopa sagotraiH saha neSyate // 54 // ye'tra samavarAM vivaheyusteSAM niSkRtirucyate / saMgrahe - sagotrAM samAnapravarAM kAmataH pariNIya prajAmutpAdya gurutalpagatavrataM caret / prajAM cANDAleSu nikSipet / akAmatastvabdakRcchraM prajAyA bhAradvAjagotrAntarbhAvaH / prajAnutpAde cAndrAyaNam / vivAhamAtre kRcchraM caret / sarvatra vratAnte'STottarazataM samidhAM homaH / parityaktAM vAM jananIvadrakSediti / iti gotrapravaranirNayaH / atha varaguNAH / kulaM zIlaM vapurvidyA vayo vittaM sanAthatA / guNAH sapta vare yasmiMstasmai kanyA pradIyate // 1 // brAhmaNasya kulaM grAhyaM na vedAH sapadakramAH / kanyAdAne tathA zrAddhena vidyA tatra kAraNam // 2 // kArikA nibandhe - andho mUkaH kriyAhInazrApasmArI napuMsakaH / dUrasthaH patitaH kuSThI dIrgharogI varo na san // 3 // nAtyAsanne nAtidUre nAtyADhye nAtidurbale / vRttihIne ca mUrkhe ca SaTsu kanyA na dIyate // 4 // mUrkhanirdhanadUrasthazUramokSAbhilASiNAm / triguNAdhikavarSANAM na deyA jAtu kanyakA || 5 || yasyApsa plavate vIjaM hAdi mUtraM ca phenilam / 1. 'nApnuyo / Aho! Shrutgyanam Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmitopumAnsyAllakSaNaretairviparItastu paNDakaH // 6 // aparIkSya varaM kanyAM nirguNAya dadAti yaH / kulaM tasyaiva tacchokasaMtaptorvI nikRntati // 7 // iti vrgunnaaH| atha kanyAguNAH / vadhU sulakSaNopetAM prasannAkhyAM kulodbhavAm / kanyakA varayedrUpavatImavyaGgavigrahAm ||1||aputraa hyakriyA tyAjyA nizchedA romazIrSakA / durbhagA tvathApasmArI kuSThI kRtyA kulastriyaH // 2 // kArikAnibandhe-jyotiHsAgareca-bhujagavihaGgamabhIpaNapAdapanAmnI lakArarephAntA / RkSanadInadasaMjJA na vivAhyA kanyakA sdbhiH|| 3 // atrAntazabdenopAnto lkssitH| dhanyA parvatapuSpAkhyA puSpanAmnI ca kanyakA / atidIrghA ca kapilA vA kRSNA'tiromazA // 4 // ThAntaM bhISaNamAkhyAtaM nadyApyaM vAruNaM ndH| pakSidvIzaM tarurmulaM sApazleipAkSakaM maghA // 5 // iti kecinmataM proktaM paraiH proktamathocyate / bhujaGgAdiprasiddhArthanAmnI kanyAM vivarjayet // 6 // iti knyaagunnaaH| atha sAmudrikalakSaNAni / arcitaM vacanamunnataM mano nirvizeSasukhadaM dRzAM vapuH / asti cedatha parAGmukhI matirlakSaNaiH kimaparairnRyoSitAm // 1 // manasazcakSuSo yasminvare yasyAM ca yoSiti / saMtoSo jAyate tatra nAnyatkiMcidvicintayet // 2 // tatrApi kiMciducyate-paJcadIrgha caturhasvaM paJcasUkSma paDunnatam / saptaraktaM trigambhIraM trivistIrNa prazasyate // 3 // hanulocanabAhunAsikAH stanayorantaramatra pazcamam / iti dIrghamidaM tu paJcakaM na bhavatyeva nRNAmabhUbhRtAm // 4 // nAbhiH svaraH sattvamiti prazastaM gambhIrametatritayaM narANAm / uro lalATaM vadanaM ca paMsAM vistIrNametatritayaM prazastam // 5 // vakSo'tha kakSAdvayanAsikAsyakRkATikAzceti SaDunatAni / hasvANi catvAryatha liGgapaSThe grIvA ca jadhe ca hitapradAni // 6 // netrAntapAdakaratAlvadharoSThajihvA raktA nakhAzca khalu sapta sukhAvahAni / sUkSmANi paJca dazanAGguliparvakozAH sAkaM tvacA kararuhAzca na duHkhitAnAm // 7 // yavo'GguSThodare yasya yazasvI ca naro bhavet / anAmikyA mUlajA syAdekhA 1 gha.nizchando / 2 gha. riissssttii| Aho! Shrutgyanam Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 137 yasya sa puNyavAn // 8 // urovizAlo dhanavAnhanI zIrSe'parAjitaH / bahuputraH kaTisthUlo vizAla caraNo dhanI // 9 // cakSuHsnehe ca saubhAgyaM dantasnehena bhojanam / vapuHsnehena saubhAgyaM pAdasnehena vAhanam // 10 // ulUkAkSAzca kAkAkSA maNDUkAkSAzca ye narAH / alparomakapolAzca te sarve pApabudvayaH // 11 // visvarAH kAkanAdAzca kekarA vakranAsikAH / zirAlA romazA hasvottaroSThAste hi pApinaH // 12 // pitRzIlottamA kanyA mAtRzIlo varastathA / samapRSThastulyarUpo vivAhaH sukhado bhavet // 13 // zaGkhapama yvcchtrmaalaamtsybvjaadyH| pAde pANI bhavantyeva rAjJA tadyoSitAM tathA // 14 // vyAsa:mArjArapiGgalA nArI viSakanyeti kIrtitA / suvarNapiGgalA nArI nAtiduSTA pare jaguH // 15 // kRSNajilA caH lanboSThI piGgAkSI ghargharasvarA / tyAjyA yasyAzca pAdau ca kucAvoSThoM ca romazau // 16 // viralAGgulidantA ca kucagaNDabRhattvacA / kRSNatAluH parityAjyA vyaGgAGgI pitRmAtRtaH // 17 // kaniSThA'nAmikA yasyAH pAde madhyAmikA tathA / bhUmi na spRzate sA strI vijJeyA vyabhicAriNI // 18 // pAdapradezinI yasyA aGguSThaM samatikramet / na sA bhartRgRhe tiSThetsvacchandA kAmacAriNI // 19 // udare zvazuraM hanti lalATe hanti devaram / sphicau pati lambamAne dhanaM kUrmodarI haret // 20 // pRSThAvartA pati hanti nAbhyAvartA pativratA / kaTyAvartA tu svacchandA skandhAvartA'rthabhAginI // 21 // sukhacArA suveSA ca mRdaGgI cArubhASiNI / prazastA sugatiH kanyA yA ca dRGmanasoH priyA // 22 / / maNDUkakukSikA nArI nygrodhprimnnddlaa| eka janayate putraM sa tu rAjA bhaviSyati // 23 // varAha:-madhyAjulIyA maNibandhanotthA rekhA gatA pANitale'GgAnAnAm / udhvaM gatA pANitale'thavA yA puMso'thavA rAjyasukhAya sA syAt / / 24 / kaniSThikAmUlabhavA gatA yA prAdezinImadhyamikAntarAlam / karoti rekhA paramAyuSaM taM pramANahInA'rthata unamAyuH // 25 // kalatrakAntayoH saMkhyAM jIvitAkhyakaniSThayoH / madhyaM vicintayedakSe vAmahaste narastriyoH // 26 // aGguSThamUle prasavasya rekhAH putrA bRhatyaH pramadAzca tanvyaH / acchinnadIrghAzca cirAyupaH syuH svalpAyupazchinnalaghupramANAH // 27 // arekhaM bahurekhaM vA yeSAM pANitalaM nRNAm / te syuralpAyuSo niHsvA duHkhitA nAtra saMzayaH // 28 // kezasaMpallavA rekhA kuryAcchi. nAyupaH kSayam / maNibandhonmukhA vRddhayai vipade'GguSThasaMmukhA / / 29 // matsyaH karatale yasya sa naro baDhukozavAn / bhAgyarekhA sutIkSNAgrA zubhA chatrAkRti Aho! Shrutgyanam Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrIzivarAjavinirmitostathA // 30 // miladbhayugmikA kAmA lanboSThI zUrpakarNikA / vakrAsyanAsikA cAtimaunA tyAjyA'tibhISaNA // 31 // zliSTAnyaGgulimadhyAni dravyasaMcayahe. tave / tAni cecchidrayuktAni tyAgazIlakarANi ca // 32 // yasyAH kezAMzukaspazAnmlAyanti kusumasrajaH / snAnAmbhasi vipadyanve bahavaH kssudrjntvH||33|| dhIyante matkuNAstalpe tathA yUkAzca vAsasi / cauryAnnamakSiNI zaucahInA tyAcyA nitambinI // 34 // iti sAmudrikalakSaNAni / atha prasaGgena svasthAriSTAni / pUrvamAyuH parIkSeta pazcAllakSaNamAdizet / AyuhInanarANAM ca lakSaNaiH kiM prayojanam // 1 // svapno nimittaM zakunaH svakarma zArIramAgantukamadbhutAni / doSAbhicAragrahacArakAlAH kAmyAni daivaM vividha phalAni // 2 // phalaM yadi prAktanameva tatki kRpyAdyupAyeSu paraH prayatnaH / zrutiH smRtizcApi na vA niSedhavidyAtmake karmaNi kiM niSaNNA // 3 // arundhatI dhruvaM caiva viSNostrINi padAni ca / AyuhIMnA na pazyanti caturthe mAtRmaNDalam // 4 // dehe'pyarundhatI jihvA dhruvo nAsAgramucyate / bhruvorviSNoH padaM madhyaM tArakA mAtRmaNDalam // 5 // AkIrNazravaNo yastu na ghoSaM zRNuyAttathA / nabhomandAkinImindozchAyAM nekSedgatAyuSaH // 6 // hakAraH zItalo yasya sakAro'gnisamaprabhaH / lakSaNaM tvIdRzaM dRSTaM tasyA''yuH syAtsamArdhakam // 7 // sthUlo vA'pi kRzo'kasmAdaridro vA dhanI bhavet / yo muktvA na dhRti lebhe sa yAti yamamandiram // 8 // pAMsupakAdiSu nyastaM khaNDaM yasya padaM bhavet / purataH pRSThato vA'pi so'STo mAsAnna jIvati // 9 // saMsRjyate na salilainalinIdalabattanuH / snAnamAcarato yasya paNmAsAnna sa jInati // 10 // snAnAnbuliptamAtrasya yasyoraH mAk prshussyti| gAneSvATTaiSu sarveSu so'dhamAsaM na jIvati // 11 // jalAdazodipu cchAyAM vikRtAM yaH prapazyati / saMsvidyate lalATaM vA tasya mRtyurupsthitH|| 12 // na mAntyaGgalayastisro mukhe yasya sa nazyati / urva tiyegadho dRSTiyasya syAtso'pi mRtyubhAk // 13 // nayanAnte viniSpIDya yastu tejo na pazyati / mayUracandrikAkAraM sa saptAhAdvipadyate // 14 // gandharvanagaraM pazyeddivA nksstrmnnddlm| paracetreSu cA''tmAnaM na pazyena sa jIvati // 15 // saraTaH kaGkakAkAyA godhAdyA yadi madhyamAH / jIvAH zIrSe patasyeva tadA jIvitasaMkSayaH // 16 // Aho ! Shrutgyanam Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 139 kapotaH pravizedyasya gRhaM ghUko gRhopari / zabdaM kuryAtsa nazyecca yaH pazyetkAkamaithunam / / 17 // svapne muNDitamAtmAnaM SaNmAsAyurnirIkSate / karNanAsAkarAdInAM chedanaM paGkamajjanam // 18 // patanaM dantakezAnAM pakamAMsasya bhakSaNam / kharoSTramahipairyAnaM tailAbhyaGgaM ca mRtyave // 19 // ___ iti svasthAriSTAni / atha daivajJaM prati pRcchaa| puNyehni lakSaNopetaM sukhAsInaM sucetanam / praNamya devavatpRcchedaivajJaM bhaktipUrvakam // 1 // tAmbUlaphalapuSpAyaiH pUrNAJjalirupAgataH / kartA nivedya daMpatyojanmarAzi svajanmabham // 2 // puNyairnimittazakunaiH praznakAle tu maGgalam / daMpatyorazubhaistaistu viruddhaM sarvathA bhavet // 3 // saptarSayaH-pRthaksamayanimitAnyavalokya ca zAstramArgavidA / prAk sukRtaduSkRtabhavaM phalamiha vAcyaM prayatnena // 4 // lalaH- prazne yadi zubhazakunastadA zubhaM kanyakAvarayoH / azubheSu bhavatya zubhaM zakuneSu na saMzayastatra // 5 // zaunakaH-janmasamaye yaduktaM zubhAzubhaM divyaddambhirAcAryaiH / pRcchApariNayanAbhyAM tadeva yuktyA prayoktavyam // 6 // tatrA''dau vivaahpRcchaa| vyayezo yadi lagnastho lagnezo vyayago bhavet / tadA vivAhapRcchAryA vivAho bhavati dhruvam // 1 // lagne sthire pApagute nRnAryorudvAhasiddhirna bhavekadAcit / jIvena dRSTo'tha zazI tripaJcasaptAyakhasthaH kurute vivAham // 2 // candro lagnapativA'pi kanyAlAbhAya kAmagaH / dyUnapo lagnagaH zIghra kanyAlAbhAya jAyate // 3 // karkatulAdharavRSabhAH zukrenduyuptA nirIkSiptA vA'pi / saMpRcchatAM narANAM kanyAlAbho'sti niyamena // 4 // yugmalagne'bjazukrAbhyAM kanyAptistadyutekSite / tathA varAptiH puMlagne puMgrahairvojage'rkaje(?) // 5 // kRSNapakSe praznalagnAdyugmarAzau zazI yadi / pApadRSTo'thavA randhe na saMbandho bhavettadA // 6 // iti vivaahpRcchaa| Aho! Shrutgyanam Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrIzivarAjavinirmito atha zubhAzubhajJAnam / pRcchA vilagne yadi rAzisaMsthe dAkSAyaNIze maraNaM varasya / varSe'STame syAdatha lagnage'bje dharAsute saptamage ca zIghram // 1 // kSINendubhaumArkidivAkarANAmeko'pi lagne maraNAya kheTaH / bhaveddhRvaM vatsarapaJcakena krUragrahe saptamage varasya // 2 // saptamago'rkaH kanyAM mRtaprajAM puMzcalIM karotyudaye / kathitaM yacodvAhe yojyaM tatpraznakAle'pi // 3 // zaunakaH-Rragraho vilagne saptamasaMstho yadi bhavetkrUraH / saptabhirabdaimaraNaM zazibhaumau saptabhirmAsaiH // 4 // pRcchAvilagnasaMsthau gurusaumyA dIrghajIvinI karataH / paJcamasaMsthau putrAJjAmitre godhana vipulam // 5 // nAradaH-- pRcchakasya bhavellagnAdinduH SaSThASTago'pi vA / daMpatyormaraNaM vAcyamaSTamAbdAntare yadi // 6 // yadi lagnagataH krUrastasmAtsaptamagaH kujaH / vijJeyaM bhartamaraNaM saptamAbdAntare tadA // 7 // yadi lagnagatazcandrastasmAtsaptamagaH kujH| vivAhAtparato bhatA tvaSTamAvde na jIvati // 8 // lagnAtpaJcamagaH pApaH zatrudRSTaH svanIcagaH / mRtaputrA tadA kanyA kulaTA kA na saMzayaH // 9 // vivAhe janmapRcchoktA janmanyudvAhapraznajAH / janmodvAhoditAH prazne yogA yojyA dhiyA budhaiH // 10 // vipAGganAmUlajAdijanmotthaM ca zubhAzubham / vilokanIyamatraiva tattatprakaraNoditam // 11 // zaunakaH-etabuvA zAstraM mandamatiyaH prayacchati vivAham / ayazovudhau sa majati tasmAdvijJAya vai dadyAt // 12 // iti zubhAzubhajJAnam / / atha raashikuudvicaarH| atha bhakTe lagnasyopekSA jyotiSprakAze-janmalagnAtphalaM sarvamAyurdAyadazAdikam / kIrtitaM munibhistattu bhamele'nAdRtaM katham // 1 // vivAhabRndAvane-janmalagnamidamaGgasaGginAM menire mana itIndumandiram / sauhRdaM hi manasorna dehayormelakastadayamindugehayoH // 2 // iti bhakUTe lgnaanaadrH| atha ghditbhedaaH| vRhaspati:- daMpatyorjanmatArAbhyAM nAmAbhyAmathApi vA / bhamelaM cintayetyAjJaH Aho! Shrutgyanam Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 141 sukhasaMtAnavRddhaye || 1 || paTalasAre-yadbhakUTaM vipakSAbhyAM saguNaM syAttaduttamam / ekena madhyamaM hInaM ke'pyAhustadabhAvataH || 2 || varNazca vazyaM ca mithazca tArA yonizca maitrI khagayorgaNazca / bhamelako nADikazuddhirete yathottaraM syurvalino'STa bhedAH 3 || etadaSTabhedaM SaTtriMzadguNaM sadrAzikUTaM jJeyam / varNazca vazyaM varadUratArA yonirguNaH kheTasuhRttvameva / rAziva nADI navabhedakaM syAdasadbhakUTe ca vilokanIyam // 4 // asadrAzikUTe navabhedaM paJcacatvAriMzadguNaM jJeyam / punaranyeSAM mataM viprANAM dazakUTaM syAtkSatriyANAM tathASTakam / vaizyAnAmapi SaDbhedaM zUdrANAM ca catuSTayam // 5 // varNo vazyaM nRdUraM ca vallabhatvaM ca taarkaaH| yonirmitraM gaNo rAzirnADiketi kramAddaza // 6 // tatra dUradvayaM hitvA kUTaM bhedATakaM bhavet / tArAdiSaTkaM paDbhedaM paraM yonicatuSTayam // 7 // tatrApi mukhyabhedAnAha - nADImaitre varNagaNau rAzibhe vazyayonike / varNeSvIkSyaM tu mukhyatvAccheSANAM dUravargakau // 8 // iti rAzi bhedAH / atha varNavicAraH || svarAzisaMkhyA daMpatyorvedAptA zeSataH phalam / uttamaM syAnnRzeSe'lpe madhyaM tulye'dhike'dhamam || 1 || mInAlikarkaTA viprA nRpAH siMhAjadhanvinaH / kanyAnakradRSA vaizyAH zUdrA yugmatulAghaTAH || 2 || vare varNAdhike prItiruttamA strI varAnugA / samavarNe mithaH sakhyaM hIne sneho na jAyate // 3 // atha vazyam || tatra rAzisvarUpaM - matsyo ghaTI nRyugalaM sagadaM savINaM cApI naro'zvajaghano makaro mRgAsyaH | taulI sasasyadanA lavagA ca kanyA zeSAH svanAmasadRzAH samasaMcarAH syuH // 1 // sarve vazyA nRjAtestu bhakSyasthAne jalodbhavAH / siMha hitvA'tha siMhasya vazyAste vRzcikaM vinA || 2 || muhU darpaNa - alimRgapatI taulIndva vadhUmalidhanvinau vaNigadhipatiM vINAmInoM mRgaM yuvatIndubhe / punaranimiSaM meSopAntyAmajaM makaraM kramAtpadaparimitAnrAzInvazyAnajAdiSu manvate || 3 || gargaH - siMhAlI karkajUkA~ ca kanyA vRzcikakArmukau / tulA mInayama kraH kanyAkarkaTako timiH || 4 || bheSakumbhAvajo nakro meSAdervazrAzayaH / etAni vazyakUTAni daMpatyoH zubhasaMpade // 5 // 1 ka. ga. varNako / Aho! Shrutgyanam Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrIzivarAjavinirmito atha. tArAH / varabhAgaNayedyAvatkanyaH kanyabhAdapi / varabhaM navahaccheSaM tArAH santiH parasparam // 1 // zubhadA janmatArA syAdvayorekarbhavarjitA / ninyAstripaJcasapta syuH zeSAH zreSThA bhakUTake // 2 // . atha yoniH| vAruNAzvinayorazvayoniryAbhyAntyayogajaH / puSyakRttikayomapaH sarpo rohiNisaumyayoH // 1 // mUlAIyoH zuno yonirbiDAlo ditisArpayoH / maghAbhagakSayorAkhurayamopAntyayoH pazaH // 2 // citrAvizAkhayovyAghro.mahiSaH svAtihastayoH / karNApyayorvAnarazca jyeSThAnUrAdhayogaH // 3 // vizvAbhijitorvabhruH siMho'jAdhridhaniSThayoH / pazupAlakayokSyiM daMpatyonepabhUtyayoH // 4 // govyAghramazvamahiSaM zvaiNaM gajasiMhamAkhumArjAram / ahibabhru vAnarAja mahattyajetpustriyo(ram // 5 // mahadvairaM sadA tyAjyaM lokato'nyacca cintayet / tadgranthA-- ntarato jJeyaM na lokavyavahArataH // 6 // tadyathA, gargasaMhitAyAm-ekayoniSu kalaho gajayoH siMhayoH zunoH / mahavare'pi samatA mahiSasya kapestathA // 7 // kecitsvabhAvataH krUrAH kecicchAntAstathA samAH / yonisattvA bhajantyatra svasvazIlaM tathA mithaH // 8 // sadbhakUTe yonivaraM mRtyudaM ca parityajet / tatra cedyahayoH sakhyaM nAtiduSTaM vidarbudhAH // 9 // jyotiSprakAze-AgneyaM mRtyubhaM pUphA tathopAntyadvayaM pRthak / maitro'pyAbhijideSu strI yoniH zeSeSu nA smRtaH // 10 // sadasadrAzikUTe'pi yonivairaM na doSakRt / yadi syAdabalAyoniH puMso yoni-- balIyasI // 11 // yonivairaM sadA tyAjyaM strIpuMsobhinnaliGgayoH / ekaliGga:jayoH proktaM madhyamaM nAtidopadam // 12 // atha grahasakhyam / bhaumaH zukro budhazcandro. bhAnusaunyau bhRguH kujaH / gurumandaH zanirjIvo meMSAdInAmadhIzvarAH // 1 // yavanasaMhitAyAM-mitrANyAdguru jyau jJasitau ca vimAnavaH / vyArA vyarkendavo vyarkacaMdrArAstu pare'rayaH // 2 // satyamataM-zatrU mandasitau samazca zazijo mitrANi zeSA ravestIkSNAMzurhimarazmijazca suhRdau zeSAH samAH zItagoH / jIvendUSNakarAH kujasya suhRdo jJo'riH sitArkI samau mitre 1 ka. cNdrtraa| Aho! Shrutgyanam Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotinibndhH| sUryasitau budhasya hisaguH zatruH samAzcApare // 3 // sUreH saumyasitAvarI ravisutau madhyau pare cAnyathA saubhyArkI suhRdau samau kujagurU zukrasya zeSAvarI / zukrajJau suhRdau samaH suraguruH saurasya cAnye'rayastatkAlena dazAyabandhusahajasvAntyeSu mitraM sthitAH // 4 // yathezayomitho bhAvo daMpatyostAdRzo bhavet / duSTaM kUTaM zubhaM maicyA sadbhAvairapi zasyate // 5 // jyotiSprakAze- rAzIzI 'suhRdA syAtAM janmakAle cadA tadA / grahavaire'pi kartavyaM bhakUTaM munayo jaguH // 6 // vivAhavRndAvane-ApAvakendradvayagA: prasUtau tatkAlamitrANi mitha: khapAnthAH / nyUnAmapi svInarabhutyarAjJAM tatkAlasaMkhyAM vizinASTi maitrIm // 7 // ___atha gaNazuddhiH / demraamdmNdederaaraammdraadraaH| derArAmamaderArAmamadati gaNatrayam // 1 // 'paTalasAre-svagaNe cottamA prItirmadhyamA devmrtyyoH| asurAsurayovairaM mRtyurmAnuSarakSasoH // 2 // rakSogaNA yadA nArI naro naragaNo bhavet / tadodvAho na kartavyo yasmAdvaidhavyado dhruvam // 3 // varastItragaNazcApi kanyA ca nRgaNA bhavet / duSTakUTe guNADhye'pi tatra mRtyurna saMzayaH // 4 // varAhapaTale-rakSogaNo yadi naro nRgaNA kumArI sadAzikUTakhagamaitrabhayonizuddhiH / yadyasti tatra bhayadaM karapIDanaM syAdvAmabhruvAM khalu yadA nadi nADiyogaH // 5 // sadbhakUTaM yonizuddhigrahasakhyaM guNatrayam / evekatamasadbhAve kanyA rakSogaNA zubhA // 6 // atha bhmelH| ekarAzau pRthagdhiSNye pRthagrAzau tathaikabhe / ekAMze'pi kRtodvAhaH zreSTho madhyo'dhamaH kramAt // 1 // ekarAzau zubhodvAha ekamAMze mRtipradaH / yadi syAdbhinnanakSatraM zubhadaH zaunako'bravIt // 2 // daMpatyorekarAziH syAdbhinnamRkSaM yadA tadA / gaNadauSTaye'pyekanADayAM vivAhaH zubhadaH smRtaH // 3 // nADIgaNoM naikarAzau cintyau bhinnabhayoryathA / kRttikAkabhayoHzasvAtyoH pUbhAjalezayoH // 4 // ekame bhinnanakSatre na nADIgaNaduSTatA / vahnibhabrAhmavatprItiH zatatArAjapAdavat // 5 // vyavahitarAzyokSaM yadyekaM jAyate tatra / nADIdoSo vAcyo maraNakaraH so'pi daMpatyoH // 6 // ekarAzau dvinakSatre puMstArA prathamA bhavet / atIva zobhanA proktA strItArA cedvinazyati // 7 // bhavanadvayayuktaH pUrva puMsAM zubhAvaham / pazcAdbhAgaM tathA strINAM vyatyayastu vinAzakRt // 8 // tatra vaya'nakSatrANyucyante gargeNa ---- ekagazau dvinakSatre kRttikAyAmyatArake / Aho! Shrutgyanam Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrI zivarAjavinirmito dhaniSThAzatatAre ca puNyAzleSe ca varjayet // 9 // pRthagrAzAvaka pravRttimAha vivAhavRndAbane-nakSatramekaM yadi bhinnarAzyora bhinnarAzyoryadi bhinnamRkSam / prItistadAnIM niviDA nRnAyathetkRttikArohiNivanna nADI // 10 // vaidyanAtha:ekabhe ca pRthagrAzau pRthagbhe caikarAzike / aMzAnna dUratA tyAjyA kanyAdUraM zubhAvaham || 11 || bhImaH - rAziyugme caikarAzau bhayoraikye yuge tathA / pumaMzaH purataH zreyAnpratIpastu na me mataH // 12 // kAlArNavaH - sadbhakUTe tathA'nyasmi - zAdvA rAzito'thavA / saMbhave varadUratvaM tyAjyastatrAdhiko guNaH // 13 // bRhaspatiH -- ekarAzau pRthagviNye pRthagrAzau tathaikabhe / gaNanADIM nRdUratvaM grahavairaM na cintayet // 14 // varAhaH - bhamelaM cintayetprItyai daMpatyostatra nirNayaH / tayorbharAzyorekatve svAntaikyAtsA garIyasI // / 15 / / dvirdvAdazaM nRdUratvaM nADIgaNabhayonitA / na cintyA khagavairaM ca rAzikUTottamaM dvayoH // 16 // ekanakSatre vizeSamAha bhRguH -- rohiNyArdrAmadhendrAgniviSya zravaNa pauSNabham / uttarA proSTa - pAJcaiva nakSatraikye'pi zobhanA || 17 || vidhiratne - rohiNyArdrA madhendrAnitiSyazravaNapauSNabham | AhirbudhnyaM tathA'STau ca zubhaM bhavati nAnyathA / / 18 / / kAlanirNaye-vizAkhikArdrAzravaNaprajezatiSyAntyatatpUrvamaghAH prazastAH / strIpuMsatAraikyaparigrahe tu zeSA vivarjyA iti saMgirante // 19 // ajaikapAnmitravasuddidaivaprabhaJjanAntyArkabhujaGgamAni / mukundanIvAntakabhAni nUnaM zubhAni yoSinnarajanmabhaikye // 20 // daMpatyorekanakSatre bhinnapAde zubhAvaham / daMpatyore - kapAde tu varSAnte maraNaM dhruvam // 21 // athaikAMzakace'pi pravRttimAha --- parAzaraH prAha navAMzabhedAderkSarAzyorapi saumanasyam / ekAMzakatve'pi vasiSThaziSyo naikatra piNDe kila nADivedhaH || 22 || nAgnirdahatyAtmatanuM tathAhi draSTA svadRSTe - nahi darzanIyaH | ekAMzakatve'pi samaprabhAvAnna bhartRbhAryAvyavahArasiddhiH ||23|| jyotiSprakAze--kecinnecchanti caikAMzaM kecidicchanti melakam / tatrApyaGghrarghIsAnyaM tyajenno bhinnanADikam // 24 // ekarAzau mahAprItizcaturthadazame sukham / tRtIyaikAdaze vittaM suprajAH samasaptake // 25 // samasaptake'pyazubhadau siMha pANipIDane kathitau ||26|| anyacca - makare karkaTe caiva kumbhe siMhe tathaiva ca / parasparaM saptame ca vaidhavyaM tu vinirdizet // 27 // nirdhanatvaM viyoga vA mele dvirdvAdaze bhavet / trikoNe tvanapatyatvamapamRtyuH SaDaSTake || 28 || yoninADIgaNAnAM ca zuddhayA tadrAzikUTakam / yuktaM zreSThaM guNAbhAve kheTamaitryA bhavecchubham // 29 // gargaH-na kheTamaitraM no rAzyaM na varNo na ca tArakAH / sadbhakUTe parA prItirna sA vajreNa bhidyate // 30 // sadAzikUTaM grahamaitrayuktaM zubhaM bhavedya Aho! Shrutgyanam Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| yapi yonivaram / yonau gaNe cettvanukUlatA syAcchubho vivAho hyapi kheTacaram // 31 // grahamaitraM zubhA tArA rAzivazyaM tribhiH zubham / SaDaSTakaM budhAH prAhubhyAM dvayakatrikoNakam // 32 // zArGgadharaH-mInAlibhyAM yute koTe kumbhe mithunasaMyute / makare kanyakAyukte na kuryAnnabapaJcakam // 33 // varavadhvomAtRpitrorjIvatostadvinAzakRt / trikoNaM mInakoTAdyaM na syAdanyatra dUSaNam // 34 // vaidyanAthaH-dviSaSThAbhyAM samo rAzirviSamo'STavyayAnvitaH / zubho vilomato neSThaH siMho'pISTo balAnvitaH // 35 // saMhitAdIpaka-yadA tu kanyAbhavanaM dvitIyaM SaTpaJcamaM syAtpuruSasya rAzeH / tadrAzinAthI suhRdau samau vA suhRtsamau vA tadatIva zastam // 36 // dviAdaze'pyadoSaH syAdaMzakAdUrataH striyAH / dhRtyaMzo'tyaSTikAMzo vA puMsoM'zaH kanyakAMzakAt // 37 / / ma bhogAribhAvaM haretsadbhakUTaM tathA kheTamaitrIviruddhaM bhakUTam / sadA nAzayatyekanADIsamAjo bhakUTAdikAnsapta bhedAnprazastAn // 38 // bhezAribhAve gaNavRttyabhAve nADIsamo'je'pi kRto vivaahH| bhavetsutaprItisukhAyurAptyai sadAzikUTe jagurevaganye // 39 // zrRMyamANaguNamAtralAbhe nADIsamAje sati voddhavyam / mitratvAbhAve'pi zubhaM SaTkASTakam / nArada:-mitraSaTkASTaka mekkanyayorghaTamInayoH / cApokSayoyukITabhayoH kumbhakulIrayoH / pazcAsyamRgayoH strINAM janmarAzeH zubhAvaham / / 40 // kazyapaH-nRrAzito'STame SaSThe paJcame navame tthaa| dvAdaze ca dvitIye va vivAhaH putrapautradaH // 41 // nRyuktulAzvakumbhAlisiMhAH kurvanti mitratAm / svapaSThabhavane'sto'pi svASTabhiH prItimuttamAm // 42 // vasiSThaH-nRyuktulAmeSaghaTAzvasiMhAH kurvantyajatraM khalu mitrabhAvam / svaSaSThasaMkhyAbhavanaizca te'pi svasvASTasaMkhyAbhavanaistathaiva ||43||shriidhroye-messenn kanyA dhanuSA kakumAstaulyA mInaH kumbhabhRtA kulIraH / siMhena nakro nRyugeNa korpiH paTkASTake cApi zubhAya yogaH // 44 // saMgrahe'pi - kanyAjavRzcikatulAkarkaTamakarAH zubhAvahAH proktAH / svaizvairaSTamabhavanaiste'pyebhirvidadhAti prItim // 45 // atha nADIvicAraH / azvinyAA zatabhiSakphalgunI cottarA tathA / pUrvA bhAdrapadA mUlaM jyeSThA hastaH punarvasuH // 1 // pUrvA phalgunikA citrA dhaniSThA bharaNI mRgaH / pUrvASADhA'nurAdhA ca puSyo'hirbudhnyameva ca // 2 // kRttikA rohiNI svAtI maghA''zleSA ca revatI / zravaNazcottarASADhA vizAkhA caikanADikAH // 3 // ratnakoze - AdyanADIvyadhe bhartA madhyanADIvyathai dayam / SaSThanADIvyadhe kanyA bhriyate nAtra Aho! Shrutgyanam Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zrIzivarAjavinirmito - saMzayaH || 4 || samAsannaM vyadhe zIghraM dUravedhe cireNa tu / vyadhAntarabhamAnena varSe duSTaM jAyate // 5 // etanmukhyatvADrAhmaNaviSayam / jaThare nirdhanatvaM ca garbhe maraNameva ca / pRSThe daurbhAgyamApnoti yasmAttAM parivarjayet / / 6 / / etakSatriyAdiviSayamamukhyatvAt / tathAceokaM nADImaitre varNagaNau rAzibhe yoni / varNeSvakSyaM tu mukhyatvAccheSANAM dUravargakau // 7 // jyotiSpra kAze--nidhanaM madhyamanADyAM daMpatyornaiva pArzvayornADyoH / ke'pyAhurmadhyagaste ( dhyAyAH ) pAdavibhede na dopAya // 8 // karagrahe pRSThanADyau [vi] nindye iti yadvacaH / tatkSaciyAdiviSayaM gautamyA yAmyatastathA / / 9 budha'vallabhe nArada:-' - catukhidvayaGghribhotthAyAH kanyAyAH kramazo'zvibhAt / vahnibhAdindubhAnnADI tricatuHpaJcaparvasu // 10 // jAGgale tu caturmAlA pAJcAle paJcamAlikA / trimAlA'nyeSu dezeSu vivAhe munisaMgatam // 11 // vRddhagarga : - ekanADIsthitA yatra gururmantrAzca devatAH / tatra dveSaM rujaM mRtyuM krameNa phalamAdizet // 12 // prabhuH paNyAGganA mitraM dezo grAmaH puraM gRham / ekanADIsthitaM bhavyaM viruddhaM vaidhavarjitam // 13 // atha nADyapavAdaH / jyotizcintAmaNI - rohiNyArdrA mRgendrAgnipuNyazravaNa pauSNabham / ahirbudhnyakSameteSAM nADIdoSo na vidyate // 1 // etadvitIyAdau saMkIrNaviSayam / budhava- grahavairaM duSTakUTe sanmele yonivairakam | tyAjyaM vairaM rAzivare tArAdauSTyaM paDaSTake || 2 || gaNavairaM vallabhatvAdvargAdvayaka trikoNakam / strIdUrAdduSTakUTazca maitrAH sarve guNAH zubhAH // 3 // na varNavargo na gaNo naH yonirdvirdvAdaze caiva paDaSTake vA / vare'pi dUre navapaJcame vA maitrI yadi syAcchubhado vivAhaH || 4 || atha puJjI / ratnamAlAyAM SaT pauSNo dvAdaza zAMkarAcca paurandarAgAni nava krameNa / pUrvArdhamadhyAparabhAgakha ciraMtanajyotiSikaiH smRtAni // 1 // pUrvabhAgayuji bhe patiH priyo yoSitAmaparabhAgayogini / strI nRNAM bhavati madhyayogini prema nUnamubhayoH parasparam // 2 // * triyaviSayan / vAseH- Aye kanADI kurute viyoga madhyekanADI ubhayorvinAzam / ante ca dAvitI ca duHkhaM tasiMva tisraHparivarjanIyAH / nADI kuTaM kanyakA kaNThasUtraM yasmi pIDiteH pUrvameva mayA varjyAH sarvadezeSu kazciAkha grAhyA gautamIyAmyabhAge / atha mukhya vapustaka idamadhikam / Aho! Shrutgyanam Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| atha vrgH| vargezAstAr2yAmArjArasiMhazvasarpamUSakAH / mRgazca zazakastatra svavargAtpaJcapo ripuH // 1 // . atha dUravicAraH / strIrAzervarayaM dUraM kanyAdUraM zubhAvaham / vyastaM nRdUramazabhaM vazyatvAttadapISTadam // 1 // zaunakaH-vargavairaM yonivairaM gaNavairaM nRdUrakam / duSTakUTaphalaM sarva grahamaitreNa nazyati // 2 // atha dhiSNyadUram / nAradaH-strIdhiSNyAdAdhanavake strIdUramatininditam / dvitIye madhyamaM zreSThaM tRtIye navake nRbham // 1 // atha duSTaphalaparihAraH / / rAjamArtaNDe--paDaSTake gomithunaM pradadyAtkAMsyaM saraupyaM navapaJcame (ke) ca / deyaM ca vastraM kanakAzvayuktaM dviAdaze brAhmaNabhojanaM ca // 1 // jyotiprakAze-niSiddhamelake zAnti kRtvA dAnaM yathoditam / dattvodvAhaM prakurvIta prazastazakunAdiSu // 2 // vivAhadIpikAyAm --- Ajau jitA saMdhilabdhA prItyA dattA tathA'dhvare / svayamevA''gatA kanyA naivA''stAM zuddhimelakau // 3 // bahUnAmekajAtAnAM kanyakAnAM karagrahe / jyeSThAyA melakaM vIkSya laghvInAM naiva. cintayet // 4 // AsurAdivivAheSu rAzikUTaM na cintayet / tathAH vyaGgAtivRddhAnAM dubhaMgANAM punarbhuvAm // 5 // atha guNavicAraH / / eko guNaH sadRgvaNe tathA varNottame vare / hIne vare'dhike zUnyaM ke'yAhuH sadRze dalam // 1 // sakhyaM vairaM tu bhakSyaM ca vazyamAhustridhA budhAH / vaire bhakSya guNAbhAvoM dvayoH sakhye guNadvayam // 2 // vazyavaire guNazcaiko vazyabhakSye guNArthakam / ekato labhyate tArA zubhA caivAzubhA'nyataH // 3 // tadA sArtho guNazcaikastArAzuddhau mithastrayaH / ubhayorna zubhA tArA tadA zUnyaM samAdizet // 4 // aSTaviMzatitArANAM yonayazca caturdaza / tatra vairaM mahadvairaM sattvAnAM svasvabhAvataH // 5 // maitraM vai cAtimaitraM ca vivAhe sattvasAdRzam / mahAvaire ca vaire ca svabhAve ca yathAkramam // 6 // maitre caivAtimaitre ca khendudvitricaturguNAH / grahamaitraM saptabhedaM guNAH paJca prakIrtitAH // 7 // tatraikAdhipatitve ca mitratve guNapaJcakam / 1 va. siNhaashvs| Aho! Shrutgyanam Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrI zivarAjavinirmito catvAraH samamitratve dvayoH sAmye trayo guNAH // 8 // mitravaire guNazcaikaH samavaire guNArdhakam | parasparaM kheTavaire guNazUnyaM vinirdizet || 9 || adbhe samamitrAdau vyeko grAhyo yathoditaH / guNabhedaH saptavidho guNAH SaTmamitA matAH // 10 // SaD guNA guNasAdRzye SaD guNAH suramAnuSe / devarAkSasayoH zUnyaM zUnyaM ca nararakSasoH // 11 // nAryA devo naraH puMsastatra paJca guNAH smRtAH / puMso rakSogaNo yatra nAryA devo'thavA naraH || 12 || guNavAnapi tatraiko guNo grAhyo'nyathA nahi / sadbhakUTatrayaM proktaM duSTakUTatrayaM tathA // 13 // saptamaM caikarAzyAkhyaM guNasteSAmathocyate / zUnyamekAMzake caikarAzau saptaiva bhinnabhe || 14 || ekazyRkSake sapta bhinnarAzyaikabhe zarAH / sadbhakUTe'balAdUre sapta cApi nRdUrake || 15 || sadbhamaitreSu te sapta maitrahIne tu SaDguNAH / duSTakUTe ca mitrAkhye strIdUre'bdhimitA guNAH // 16 // nadUre duSTakUTe ca mitrasaMjJe guNAnvite / eko guNo'nyathA zUnyaM zUnyaM ninye tu duSTabhe // 17 // vAkyAntare zubhaM yatra grAhyaM syAttadguNeSu kham / nADIdoSe guNAbhAvaH pUrvAcAryairudAhRtaH // 18 // pRSThanAGyaMzabhedAdigrAhyapakSe'pi khaM guNAH / guNavaire ca bhakSye ca tathA yonyAM ca vairake // 19 // naiva grAhyA guNAstatra zUnyaM caiva vidurbudhAH / guNaiH SoDazabhirnindyaM madhyamA viMzatestathA // 20 // zreSThaM triMzadguNaM yAvatparatastUttamottamam / sadbhakUTa iti jJeyaM duSTakUTe'tha kathyate // 21 // ninyaM guNairviMzatibhirmadhyamaM paJcabhistathA / tatparaiH paJcabhiH zreSThaM tataH zreSThataraM guNaiH // 22 // iti rAzikUTavicAraH / I atha nizcayaH / puNyAhe ca vivAha citrAvasvazviviSNubhe / labdhvA candrabalaM kuryAnnizcayaM satyayA girA // 1 // zubhalagne'gnisAMnidhye snAtAM puNyAmarogiNIm / tatkAlopasthite kanyAM pitA tubhyaM prayacchati // 2 // yadi tvaM patito na syA dazadoSavivarjitaH / tubhyaM kanyAM pradAsyAmi dvijadevAgnisaMnidhau // 3 // tubhyaM kanyA. thine vAcA kanyAdAnaM prayacchati / tannizcayArtha maddattaM gRhyatAM sAkSatAphalam || 4 || nizcaye prAGmukhAyA''dau varapitre dadAti ca / phalaM kanyApitA dadyAttato varapitA tathA / vAgdAne varaNe mauDyaM na tyajedguruzukrayoH // 5 // iti nizcayaH / Aho! Shrutgyanam Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| atha kanyAvaraNam / pazcAGgazuddhidivase candratArAbalAnvite / vivAhabhasyodaye vA kanyAvaraNamAmvayaiH // 1 // vizvakSepUrNAtrayakarNayugmasvAtyagnimaitraizca vivAhabhairvA / pratyaGmukhaH sanvarayetkumArI phalAdibhiH prAgvadanIM suveSAm ||2||dhiidhrmkendrgaiH saumyaiH pApaiH zatrutrilAbhagaiH / kanyAyA varaNaM kArya jIve copacayasthite // 3 // kanyApradAnamapare vivAhatulyaM vadanti kAlajJAH / lagnaM vinA vasiSThaH pAha muninAradazcaivam // 4 // nAradaH-bhUSaNaiHphala (puSpa)tAmbUlaphalagandhAkSatAdibhiH / zuklAmbaraigItavAdyairviprAzIrvacanaiH saha // 5 // kArayetkanyakAgehe varaH praNavapUvakam / tadA kuryAtpitA tasyAH pradAnaM prItipUrvakam // 6 // kulazIlavayorUpavittavidyAyutAya ca / varAya rUpasaMpannAM dadyAtkanyAM yavIyasIm // 7 // saMpUjya saMpArthya ca tAM zacIdevIM guNAzrayAm / trailokyasundarIM divyagandhamAlyAmbarAnvitAm // 8 // sarvalakSaNasaMyuktAM sarvAbharaNabhUSitAm / anarghyamaNimAlAbhirbhAsayantIM digantarAn // 9||vilaasiniishsraadyaiH sevyamAnAmaharnizam / evaMvidhAM kumArI tAM pUjAnte prArthayediti // 10 // devendrANi namastubhyaM devendrapriyabhAmini / vivAhabhAgyamArogyaM putralAbhaM ca dehi me // 11 // zvetAmbaraM nArikelaM bhakSyAyaphalamarpayet / pradAne yadukUlAdi karNakaNThAdibhUSaNam / / 12 // ubhe vA yugapatkArye tatra tadvastramaNDane / Adau saMpAdayetpazcAdvinyasetphalamaJjalau // 13 // haridrAmadhupuSpANi guDajIrakataNDulAH / dhAnyakaM mudrikAvallI saubhAgyASTakamucyate // 14 // lagnazabdo vivAhe syAdaraNaM phalalagnayoH / pANipIDanazabdastu kanyAdAne karagrahe // 15 // vivAhaDheSu yaH prokto mayA'GghrikSAlanotsavaH / kanyAyA varaNAtpUrva dezAcAraH sa kevalam // 16 // iti kanyAvaraNam / atha vivaahkaalvicaarH| nAradaH--yugme'bde janmataH strINAM prItidaM pANipIDanam / etatpuMsAmayugme'nde vyatyaye nAzanaM tyoH||1|| saMvarta:-aSTavarSA bhavedgaurI navame rohiNI bhavet / dazame kanyakA moktA dvAdaze vRSalI matA // 2 // gaurI dadannAkapRSThaM vaikuNThaM rohiNIM dadat / kanyAM dadadbrahmalokaM rauravaM tu rajasvalAm // 3 // iti vivAhakAlaH / Aho! Shrutgyanam Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjadinirmitoM atha guruzukrAstApavAdaH / lallaH- astamite bhRgutanaye nArI mriyate bRhaspatI puruSaH / daMpatyoH saha maraNaM pANigrahaNoditau // 1 // agastyaH - eko mUDho bhavedantyaH svoccamitrAMzako yadi / svarAzimUrtigazcaiva mUDhadoSo vinazyati // 2 // bRhaspatiH -- yadyekasyApi mUDhatve zubhakarma na doSakRt / tayormUDhatvamevoktaM doSadaM guruzukrayoH ||3|| dvijanmAdizubhe kArye zukramoDhyaM na doSadam / traivarNikAnAmevoktaM doSadaM guruzukrayoH // 4 // kSatriyANAM vizeSeNa bhRtyAnAM rAjasevinAm / mauDhyadoSaM na pazyettu dIkSaNAmeva kArayet || 5 || atipAtiSu kAryeSu rAjJAM tatkarmakAriNAm / vivAhAdIni kAryANi moThye'pi guruzukrayoH // 6 // zAnti kRtvA tayostadvacchukradevendramantriNoH / homairdIpa parvA'pi tayoruditamantrakaiH // 7 // yadA jIvasita cakre parasparanirIkSakau / samayasthau tadA doSo mUDhatvAdatiri cyate // 8 // saMgrahe - samadRSTirguroH zukre narmadottarato bhavet / narmadAyAsyabhAge tu samadRSTirna vidyate // 9 // iti guruzukrAstApavAdaH / 150 atha raviguryorbalavicAraH / nArada:- vivAhe balamAvazyaM daMpatyorguru sUryayoH / tatpUjA yatnataH kAryA durbaladayostayoH ||1|| garga :- strINAM guruvalaM zreSThaM puruSANAM raverbalam / tayocandrabalaM zreSThamiti gargeNa nizcitam || 2 || janmatridazamAristhaH pUjayA zubhado guruH / vivAhe'tha caturthASTadvAdazastho mRtimadaH // 3 // bRhaspatiH -- jhapacApakulIrasthajIvo'pyazubhagocaraH / atizobhanatAM dadyAdvivAhopanayAdiSu || 4 || sarvatrApi zubhaM dadyAdvAdazAbdAtparaM guruH / paJcaSaSThAbdayoreva zubhagocaratA matA ||5|| saptAbdAtpaJcavarSeSu svoccasvarkSagato yadi / azubho'pi zubhaM dadyAcchubhadakSeSu kiM punaH || 6 || rajasvalA yadA kanyA guruzuddhiM na cintayet / aSTame'pikartavyo vivAhatriguNArcanAt // 7 // arkagurbalaM gauryA rohiNyarkavalA smRtA / kanyA candrabalA proktA vRSalI lagnatobalA // 8 // kecidAhurguroH zuddhirnAnveSyA gaNakottamaiH / vivAhe tvantyajAdInAM cANDAlAnAM ca pulkasAm // 9 // cAre'ticAre vakre vA yasmin saMsthito guruH / zuddhiM kuryAtsa tatraiva yoSitAM karapIDane // 10 // kanyodvAhe gurudine guruH pUjyo dvijAtibhiH / putrodvAhe vratatvAcca zUdrAdyaiH pUjyate kacit // 11 // vasiSThaH - yatrArkavarapi naidhanAntya Aho! Shrutgyanam Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| 151 janmAdiduHsthAnagayo yo / ekasya pUjAmapi tatra kRtvA pANigrahaM kAryamataH susamyak // 12 // atrApekSitabRhaspatizAntirabhidhIyate / tatra zonakaH-kanyakodvAhakAle tu AnukUlyaM na vidyate / brAhmaNasyopanayane gurovidhirudaahRtH||1|| suvarNena guruM kRtvA pItavastreNa veSTayet / aizAne dhavalaM kumbhaM dhAnyopari nidhAya ca // 2 // damanaM madhupuSpaM ca tathA pAlAzasarpapAn / mAMsI guDUcyapAmArgaviDaGgI zaGginI vacA // 3 // sahadevI harikrAntA sApadhI zatAvarI / kRtvA''jyabhAgaparyantaM svazAkhoktavidhAnataH // 4 // gRhyoktamaNDale'bhyarcya pItapuSpAkSatAdibhiH / devapUjottare kAle tataH kumbhAnumantraNam // 5 // azvatthasamidhazcA''jyaM pAyasaM sarpiranvitam / yavavrIhitilAH sAjyA mantreNaiva bRhspteH||6|| aSTottarazataM sarva homazeSa samApayet / dAraputrasametasya abhiSekaM samAcaret // 7 // kumbhAbhimantraNoktaizca samudrajyeSThamantrataH / pratimAM kumbhavastraM ca hyAcAryAya pradApayet / brAhmaNAnbhojayetpazcAcchubhadaH syAnna saMzayaH // 8 // iti shaunkoktbRhsptishaantividhiH| athaa''dityshaantiH| zaunakaH-brAhmaNasyopanayane nAnukUlo bhavedraviH / tasya zAnti pravakSyAmi mantrauSadhividhAnataH // 1 // atropanayanagrahaNaM vivAhAdInAmapyupalakSaNam / upanayanAtpUrvadyuH kRtvA puNyAhavAcanam / gRhasyezAnadigbhAge gomayenopalepayet / 2 // kuGkamenollikhetpajhamaSTapatraM sakesaram / suvarNena raviM kRtvA dvibhujaM padmadhAriNam // 3 // kRtvA''jyabhAgaparyantaM tatra kRtvA tu pUrvavat / svazAkhoktavidhAnena hyAcAryo homamAcaret // 4 // AkRSNenetimantreNa samidAjyacarUjuhet / aSTottarasahasraM vA zatamaSTottaraM tu vA // 5 // tilavIhIzca hutvA'tha homazeSaM samApayet / dAraputrasametasya hyabhiSekaM samAcaret // 6 // kumbhAbhimantraNoktaizca samudrajyeSThamantrakaiH / Rtvigbhyo dakSiNAM dadyAdanyebhyazca svazaktitaH // 7 // pratimAM vastrakumbhaM ca hyAcAryAya pradApayet / evaM yaH pUjayetsUrya sarvadoSo'sya nazyati // 8 // ityaadityshaantiH| Aho! Shrutgyanam Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmito- atha mAsanirNayaH / mAgha phAlguna vaizAkhajyeSThamAsAH zubhAvahAH / vivAhe mArgazIrSo'pi devalasya matena ca // 1 // nAradaH - mAghaphAlgunavaizAkhanyeSThamAsAH zubhapradAH / madhyamaH kArtiko mArgazIrSo vai ninditAH pare || 2 || na kadAcidazarkSeSu bhAnorAdrApravezanAt / vivAhaM daivatAnAM ca pratiSThAM copanAyanam // 3 // pauSe'pi makarasthe'rke caitre meSagate ravau | ASADhe mithunAditye ke'pyAhuH karapIDanam // 4 // cAndro devo mAnuSo vA sauro dezAnusArataH / zuciH zuklanavamyanto grAhyo lagne ca kArtikaH // 5 // jyeSThe na jyeSThayoH kAryaM nRnAryoH pANipIDanam / tayo - rekatare jyeSThe jyeSThamAse'pi kArayet || 6 || nAradaH-- - aprabuddho hRSIkezo yAvattAvanna maGgalam / utsave vAsudevasya divase nAnyamaGgalam // 7 // na janmamAse janmarkSe na janmadivase'pi ca / nA''dyagarbhasutasyAtha duhitu karagrahaH // 8 // naivodvAho jyeSThaputrIputrayozca parasparam / jyeSThamAse tayoreko jyeSThaH zreSTazva nAnyathA // 9 // zukte tu subhagA mAnyA kRSNapakSe'nRtapriyA / divA bhartuH priyA rAtrau pitrarcanaratA ca sA // 10 // iti mAsanirNayaH / 152 atha tithyAdizuddhiH / nAradaH - mAsAnte paJca divasAMstyajedriktAmathASTamam / viSTiM ca parighasyArdhaM vyatIpAtaM ca vaidhRtim || 1 || vidhirane - paJcadazyaSTamI riktA varjyA - zvAnyAH zubhAvahAH / kecitkRSNASTamIM prAhurvivAheSu vayotyaye // 2 // nAradaH pauSNadhAtryuttarAmaitramaruccandrArkapaitRbhaiH / samUla bhairaviddhaistaiH strIkaragraha iSyate // 3 // gargaH - maghAyAH prathame pAde mUlasya prathame tathA / revatyAzca caturthAze vivAhaH prANanAzanaH || 4 || lagna lAbhAve jJeyam / bhagarkSa sarvasaubhAgyakaraM strINAM vizeSataH / kutastarhi varAhAdyairgarhitaM pANipIDanam // 5 // jyotiSpra* kAze - kIrtito munibhiH sarvaiH puSyaH sarvArthasAdhakaH / iti satyapi codvAhe ninditaH kena hetunA // 6 || anayoruttaraM vRndAvane - prAcetasaH prAha zubhaM bhagakSa sItA tadUDhA na sukhaM siSeve / puSyastu puSyatyatikAmameva prajApaterApa sa zApamasmAt // 7 // vedhAdisarvanakSatrazuddhistattatprakaraNasthA jJAtavyA / iti tithyAdizuddhiH / 1. he viSuvatya Aho! Shrutgyanam Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| . 153 atha jaamitrshuddhiH| nArada:-jAmitrazuddhathaikaviMzanmahAdoSavivarjanam / ekaviMzatidoSANAM nAmarUpaphalAni ca // 1 // tatraikaviMzatirdoSA doSAdhyAya uktAH / vivAhe mukhyatvAjjAmitrazuddhiratrocyate / krUro vA yadi vA saumyo lagnAcandrAca khecaraH / eko'pi yadi jAmitre samAMze zokado bhavet // 2 // vidhavA sasapatnyAMdvandhyA jAmitragaM phalam / duSTA'mAnyA durbhagA vA vezyA garbhastravA kramAt // 3 // jAmitraM na prazaMsanti gargadevalakazyapAH / yadi te balahInAH syuH pradhvaMsAbhAvatAM yayuH // 4 // jAmitragA yadi khagA uzanA budho vA gIrvANanAthasitapakSagazItarazmI / kanyAvivAhasamaye parihatya doSaM putrAnvitaM zubhakarAH sukhamAzu dadyuH // 5 // lagnAcchItakarAdgrahA dhunagatA neSTA vivAhe smRtAH kaizcittvAcanavAMzakAdiSu zaraistulye navAMze sthitAH / lagmatrikoNasahajAyagataM ca ( tazca )radirjAmitradoSagaNanAM bhRgurAzu hanyAt / dhIdharmakaNTakagataH sphuradaMzujAlo jIvo'tijIvayati lagnaguNAnsa dhatte // 6 // vasiSThaH-lagnendujAmitraghanapracAranIhAravidyutpariveSajAMzca / doSAnazepAnamRtAkhyayogo nihanti lobho guNavRndamekaH // 7 // ekArgalopagrahapAtalattAjAmitrakartaryudayAdidoSAH / nazyanti candrArkabalopapanne lagne yathA'rkAbhyudaye'ndhakAraH // 8 // iti jaamitrshuddhiH| athAMzazuddhiH / tulAmithunakanyAMzA dhanvaMzo'pi zubhapradaH / vivAhe'stagatasyAMzo vayaMH pApenduyuktathA // 1 // tanupe'staMgate nAzo daMpatyoraMzape tathA / sareMDaze ca hAniH syAdaMze candrayute mRtiH // 2 // dhanuH siMhazca meSAdipakanye mRgAdike / kumbhamInau tulAdye ca kAdyau mInavRzcikau // 3 // vargottamAdRte deyAzcarame na navAMzakAH / caralagne carAMze ca tulAmakarage vidhau // 4 // caramAMzo'pi gomeSaharitaulighaTeSu ca / savaleSu ca sadyoge deya ityapare jaguH // 5 // ityaMzazuddhiH / atha lagazuddhiH / sukhanaM turyamuddAhe dvAdazaM vittanAzakRt / janmabhAjanmalagnAJca mRtyudaM lagna Aho! Shrutgyanam Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrI zivarAjavinirmito maSTamam // 1 // caturtha saguNaM deyaM dvAdazaM ca guNAdhikam / saguNaM cASTamaM lagnaM tyAjyamaMzastathA'STamaH // 2 // janmarkSajanmalagnAbhyAM randhrezASTau ca yau / vilagnasaMsthitAnetAMstadrAzyaMzAnapi tyajet || 3 || nAradaH - caturthamabhijillagnamudayarkSAttu saptamam / godhUlikaM tadubhayaM vivAhe putrapautradam // 4 // prAcyAnAM ca kaliGgAnAM mukhyaM sAdhAraNaM smRtam / abhijitsarvadezeSu mukhyaM doSavinAzakRt || 5 || madhyaMdinagate bhAnau muhUrto'bhijidAhvayaH / nAzayatyakhilaM doSaM pinAkI tripuraM yathA // 6 // madhyaMdinagate bhAnau sakalaM doSasaMcayam / karoti nAzamabhijittU saMghamivAnalaH // 7 // iti lagnazuddhiH / atha lagnagocaram / ASaSTataH khanavamAyagatAzca saumyAH zastAH SaDAyasahajASTamabheSu pApA: / pANigrahe trisukhalAbhadhaneSu candraH SaSThaH sito nidhanago na zubho mahIjaH // 1 // randhre kuje saumyakhage ca mRtyuH SaSThASTage lagnapatau ca mRtyuH / tRtIyage devaragA ca zukre 'pyAharante zubhadau sitejyau || 2 || trikoNa saptamAmbaravyayopago vilazataH / himadyutiH zubharkSagaH zubhekSitazca zobhanaH // 3 // neSTau SaSThASTamI lagnAdaMzanAthavilagnapau / tathA dreSkANanAthatha candrazca maraNapradaH || 4 || nAtiduSTAH zubhA dyUne tathA lagnezvaro vyaye / dreSkANezastathA randhre kSINendurmadhyame dhane // 5 // nidhanacatuSTayasaMsthe pApadvayamadhyage kSapAnAthe / nidhanaM prayAti niyataM devairapi rakSitA kanyA || 6 || vairivAre zubhaH kheTo lagnago'pyazubhAyate / mitravAre tu pApe'pi zubhadaH syAnna saMzayaH ||7|| arinIcarkSage zukre zvazvA'rkezvazureNa ca / kalatreM'ze ca patyA hi syAdvirodho mRgIdRzAm ||8|| paJcabhiriSTairiSTaM puSTamaniSThairAnamAMdezyam / sthAnAdivalasamRddhaizcaturbhirapi paThyate yavanaiH // 9 // nAradaH- dhanatribandhutanayAdharmAjJAyeSu candramAH / karoti sutasaubhAgyabhogayuktAM vivAhitAm // 10 // vasiSThaH---mRtyunaiHsvyaM bahuvidhadhanaM bhAtRhAniH prajAnAM vyAdhirmAnyairatizayadhanaM bhrAtRhAnizvirAyuH / zreyohAnirbhavati hRdayavyAdhirarthAgamatvaM bhAnau strINAmatizayarujA lagnabhAvAdisaMsthe // 11 // nAzaH saMpadbahuvidhayazo bandhuvRddhiH prajAptiH zastrAnmRtyurbhavati ca cirAdIrghasApatnyabAdhA / pravajyAtvaM duhitRjanitRtvaM dhanaM 1.ka. gha. 'thA dRkANa / 2 ka.. 'ye / vRkkaNe / Aho! Shrutgyanam Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 155 bhogabhAktvaM dAsyaM strINAM tuhinakiraNe lagnabhAvAdisaMsthe // 12 // mRtyuH zoko bahuvidhadhanaM bhrAtRvairaM kubuddhilakSmIprAptirbhavati maraNaM cobhayorvezanAzaH / strINAM dveSyaM (po) vyasananiratiH putrapautrArthasiddhirbhItirbhUmervalAne tanaye lagnabhAvAdisaMsthe // 13 // prItirbuddhiH suguNaniratirvandhupUjA sutAptirnirvapakSaM tanayarahitatvaM tanutyAgacintA / dharme buddhirbhavati dharaNIlAbhrama (prAptira) tyantavRddhirhAniH strINAM himakarasute lagnabhAvAdisaMsthe || 14 || lakSmIprAptirbhavati suyazaHprItiranyonyavRddhiriSTAvAptirvahuvidhabhayaM cA''zramANAM viraktiH / pApAsaktiH sukRtaniratirbhUrilAbhaH surejye strINAM saukhyaM ripukRtabhayaM lagnabhAvAdisaMsthe // 15 // bhogAvAptirvividhavibhavaH svairavRttirmahattvaM dyumnAdhikyaM bhavati nidhanaM sarvanAzo vyayitvam / tathyaprItirbahuvidhaguNaH sarvasaMpatsamRddhirasvaM strINAmuzanasi tathA lagnabhAvAdisaMsthe || 16 || svacchandatvaM kadazanaratirvallabhatvaM vizIlaM vyAdhiH suzrIrmRtiratha sukhaM garbhapAtapravRttiH / dyUtAsaktirbhavati ravije vaibhavaM vakrarogaH svarbhAnau vA zikhini ca tathA lagnabhAvAdisaMsthe // 17 // iti lagnagocaram / atha bhAvazuddhiH / lagnAMzatulyA vijJeyA bhAvA dvAdaza te punaH / tithyaMzena yutAste syuH prAkparAH saMghayaH kramAt // 1 // bhAvatulye grahe pUrNa nyUnaM nyUnAdhike phalam / aphalaM saMdhiSu jJeyaM trairAzikamathAntare || 2 || grAhyA na bhAvotthaguNA vilagne tyAjyAzca doSA jagaduH svideke / lagnAMzakebhyo'bhyadhiko'pi dhIsthaH zakro'rigaH syAnna tu sUryajastu || 3 || saptamastho yadA candro bhavedbhAvaphalASTamaH / na tadA dIyate lagnaM zubhaiH sarvagrahairapi // 4 // etatsthUlaM bhAvAnayanaM sUkSmaM tu jAtaka - paddhateravagantavyam / iti bhAvazuddhiH / atha gorajaHzuddhiH / ghaTIlagnaM yadA nAsti tadA godhUlikaM smRtam / zUdrAdInAM budhAH prAhurna dvijAnAM kadAcana // 1 // mahAdoSAnparityajya proktadhiSNyAdikeSu ca / kArayedgorajo yAvattAvallagnaM zubhAvaham || 2 || kulikaM krAntisAmyaM ca mUrtI SaSThA Aho! Shrutgyanam Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrIzivarAjavinirmito STagaH zazI / paJca godhUlike tyAjyA anye dIpAH zubhAvahAH || 3 || mandavAre na kartavyaM budhairlanaM nizAmukhe / gurovare'pi kartavyamastaM yAte divAkare || 4 || krUramuktaM ca bhogyaM ca bhaM viddhaM kudinAdikam / lagnaM krUrayutaM cAM saMdhyAlagne na cintayet || 5 || grahAla~gnAdibhAvasthAJjAmitraM naiva cintayet / dvijAnAmapi saMdhyAyAmazazuddhiM vilokayet || 6 || lagnazuddhiryadA na syAdyauvane samupasthite / tadA vai sarvavarNAnAM lagnaM godhUlikaM zubham || 7 || dinAnte sUryavimbArthe pUrvabhe'tra ghaTadalam / kAlAgaMle ca velAyAM dhAtrodvAhAya nirmitA( tam ) || 8 || anAgate'rke'rkadine zanau ca tribhAganaSTe zazizukrayozca / sUryArdhavimbe zubhadaM ca jIve lagnaM kuje jJe ca mukhaM rajanyAH // 9 // bhAnoH kuGkuma saMkAzAdyAvattArAprakAzanam / yAvacca gorajo vyomni tAvalanaM smRtaM paraiH || 10 || kAlaM hitvA sarvadeze lagne zasto'bhijitkSaNaH / ambhodhimathanotpannAM yato'tra kamalAM hariH / udvavAha tadoghaM tallagnaM godhUlikaM smRtam // 11 // astiggarajo neSTaM tanau kAme'STame kuje / ripau zukre gurorvAre na caitadbahusaMmatam / / 12 / / iti gorajaH zuddhiH / atha ghaTIlakSaNaM pratiSThA ca / nArada: - evaM saMcintya gaNitazAstroktaM lagnamAnayet / talanaM jalayantreNa dadyAjjyautiSikottamaH || 1 || paGgulamitotsedhaM dvAdazAGgulamAyatam / kuryA - tkapAlavattAmrapAtraM taddazabhiH palaiH // 2 // pUrNe SaSTyA jalapalaiH paSTirmajjati vAsarAt / mASamAtratryaMzayutasvarNavRttazalAkayA || 3 || caturbhiraGgulairAyatayA viddhamatisphuTam / tAmrapAtre jalaiH pUrNe mRtpAtre vA'thavA zubhe // 4 // gandhapuSpAkSataiH sArdrairalaMkRtya prayatnataH / taNDulasthe svarNayute vastrayugmeNa veSTite // 5 // maNDalArdhodayaM vIkSya ravestatra vinikSipet / mantreNAnena pUrvoktalakSaNaM yantramuttamam || 6 || ekAntapakSe'nilavarjite'smindadhyakSataiH pUjitamaNDale ca / kuNDe ca pUrNe ghaTikA pravAhyA sUryArdha vivedite'sta vA // 7 // mukhyaM tvamasi yantrANAM brahmaNA nirmitaM purA / bhAvabhAvAya daMpatyoH kAlasAdhanakAraNam // 8 // saMstutyaivaM ghaTI toye yAM dizaM prati gacchati / pUrvAzAdiphalaM kuryAtsthitA madhye dhanapradA // 9 // saubhAgyaM nirdhanaM ( niHsvatA ) nAryA 1 kra. 'dA yacha' | Aho! Shrutgyanam Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| apamRtyurujAnvitA / bhartRpriyA ca vezyA ca mAnyA vittasutAnvitA // 10 // uttarezAnapUrvAsu ghaTI pUrNA zubhapradA / dikSu zeSAsu kanyAyA magnA vaidhavyadAyinI // 11 // athavA sAdhayetkAlaM dvAzAGgulazaGkhanA / vyAsatriguNaparidhiH paridheH samamAyatam // 12 // vyAsAbdhyaMzo'GgalaM proktamiti zaGkapramANakam / anyayantraprayogA ye durlabhAH kAlasAdhane // 13 // evaM sulagne daMpatyoH kArayetsanyagIkSaNam // 14 // iti ghaTikAlakSaNaM pratiSThA ca / atha vedikAlakSaNam / kecidUcurdhvajAyena racayeddhariNA'thavA / karocchritAM saptahastadIrghA vA paJcavistRtAm // 1 // nAradaH-hastocchritAM caturhastaizcaturasrAM samantataH / stambhaizcaturbhiH suzlakSNairvAmabhAge svsdmnH||2|| samaNDapAM caturdikSu sopAnaratizobhitAm / prAgudakpravaNAM rmbhaastmbhhNsshukaadibhiH||3|| vicitritAM citrakumbhaivividhaistoraNAGkuraiH / zRGgArapuSpanikarairvarNakaiH samalaMkRtAm // 4 // vipAzIrvacanaiH puNyastrIbhirdIpairmanoramAm // 5 // vAditranRtyagItAdyairhadayAnandinIM zubhAm / evaMvidhAM tAmArohenmithunaM sAgnivedikAm // 6 // iti vedikAlakSaNam / atha gaandhrvvivaahshuddhiH| punarbhUvaraNaM proktaM zUdrAdInAM zubhAptaye / paTTe zuddhe vivAhaH suvelAyAM vale'dhike // 1 // na zukrAstAdikaM cintyaM zuddhivedhAdikaM tathA / punarbhuvAM saMvaraNe na mAsatithizodhanam // 2 // trINyakSamakAdi kulakSayazca pUrvAdilakSmImatidurvalatve / saubhAgyavandhyA vidhavA ca nArI putraprasUtirdhanapaTTakAle // 3 // sUryabhAtripaTe zuddhe dhiSNyaM zAkaM tithirmitam / AkRtivikRtivizvaM gandharvAdoM vicintayet // 4 // paJca pANigrahe doSA varjanIyAH prayatnataH / dAriyaM mRtivaidhavye pauMzcalyamanapatyatA // 5 // iti gaandhrvvivaahshuddhiH| 1 ga. ba. 'yedvriN'| Aho! Shrutgyanam Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zivarAjavinirmito atha bivAhAGgAdInAM zuddhiH / dalanaM kaNDanaM caiva vyaJjanaM modakAni ca / yavAramaNDapo vedI kuGkumaM varNaka tathA // 1 // kArya vivAhAGgamidaM vivAhabhairyuJjanti nAtrendubalAvalaM budhAH / SaSThe tRtIye navame'hni lagnataH pUrva na varNo na yavAramaNDapau // 2 // vrate devapratiSThAyAM vivAhe puruSastriyoH / tailaM tanmantrato dhArya vimalaM prAGmukhasvakaiH // 3 // rajanijanitarAgA mAlinI pUrvavatrA prathamarajaniyAme'laMkRtAbhyo'GganAmyaH / zirasi vimalatailaM dhArayettatkumArI nizi sulalitagItairnAgavallIdalena // 4 // rajakI tailamAdAya kanyakAmabhiSiJcati / nizAyAH prathame yAme nAgavallIdalena tu // 5 // ghaTAkAramRdA devI nirmitA vasuMdhA zacI / varaNAnantaraM pUjyA yAvatpANigraho bhavet || 6 || zacIM saMpUjya vidhivattatastailAbhiSecanam / kanyAyAzca taducchiSTatailenApi varasya ca // 7 // sumuhUrto yadA na syAllanApUrva tadA nizi / tailaM kRtvA tataH kAryaM varaNaM lagnavAsare // 8 // rakSArtha dakSiNe haste bIyAtkaGkaNaM tayoH / bandhanaM kanyakApUrva varapUrva vimocnm||9|| kenyakAsUtrakArpAsaM paJcakenaiva nirmitam / triguNaM kuGkumAktaM ca tanmantreNa nibandhayet || 10 || Adau strIvaraNaM dAnaM tailaM veditha maNDapaH / vRddhiH kelavaNaM loNaM gauriNyAH pANipIDanam // 11 // deze deze ya AcAraH sthAne sthAne ca yA sthitiH / tathaivaM vyavahartavyaM pAramparyavazAdibhiH // 12 // aGgAni varaNAdIni pradhAnaM pANipIDanam / tasmAllanadine sarve varaNAdyaM tu kArayet // 13 // iti vivAhAGgAdInAM zuddhiH / 158 atha vivAhabhedAH / brAhma vivAha AhUya dIyate : zaktyalaMkRtA / devo vivAhaH kanyAyA Rtvije dAnamucyate // 1 // ArSo gomithune datte kanyAdAnaM yadA tadA / prAjApatyaH saha dharme caratAmiti dAnataH || 2 || Asuro draviNAdAnAdgAndharvaH samayAnmithaH / rAkSaso yuddhaharaNAtpaizAcaH kanyakAlAt || 3 || ato nindyo vivAho'yaM draviNAdAnabhedataH / AsuraH procyate tena teSAM zasto'NuratrijaH // 4 // ratnamAlAyAM - prAjApatyabrAhma daivArSasaMjJAH kAlepUkteSveva kAryA vivAhAH / gAndhavakhyAsssuro rAkSasazca paizAco vA sarvakAle vidheyAH // 5 // iti vivAhabhedAH / 1 ka. 'sudhAstanI / 2 ka. dvicandrisU / 3 ka. ataH zakAva. / Aho! Shrutgyanam Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| 159 atha dAtRnirNayaH / pitA pitAmaho bhrAtA pitRvyo gotrajo guruH / mAtAmaho mAtulo vA kanyAdA bAndhavAH kramAta // 1 // yAjJavalkyaH--pitA pitAmaho bhrAtA svakulo jananI tathA / kanyApadaH pUrvanAze prakRtisthaH paraH paraH // 2 // yadA'tra naiva kazcitsyAtkanyA rAjAnamAtrajet / pitrAyabhAve kartavyaH kanyAyAzca svayaMvaraH // 3 // balAdudvAhitA kanyA deyA'nyasmai varAya ca / susamastaguNA kanyA kasmai deyeti saMzayaH // 4 // tadA svayaMbaraM kuryAdapaNaM sapaNaM tu vA / mahAdope suvijJAte pUrva saptapadIvidheH / maraNAdau samutpanne deyA'nyasmai na doSabhAk / // 5 // apatnIkaistu dharmArtha kauzI haimI ca rAjatI / tAmrI viprAdibhibhAryA dhAryA haimI'thavA'khilaiH // 6 // iti daatRnirnnyH| atha viSakanyakAjJAnam / jAtakottame-ilAtmajaH sUryasuto dinezo bhadrA tithirvAruNamagnidhiSNyam / sArpa ca yoge bhavatIha kanyA viSAGganA sA parivarjanIyA // 1 // yavana:-- bhadrA tithiryadA''zleSA zatabhi[pa] k kRttikA tathA / mandAraravivAreSu viSakanyA prajAyate // 2 // dvAdazI vAruNaM sUryo vizAkhA saptamI kujaH / mandAzleSA dvitIyA ca viSakanyA prasUyate // 3 // trailokyaprakAze-ripukSetrasthitau dvau tu lagne yatra zubhagrahau / krUrazcaikastadA jAtA bhavetstrI viSakanyakA // 4 // yogajAtake - lagne saurI raveH putro dharmastho dharaNIsutaH / asminyoge tu jAtA strI sA bhavedviSakanyakA // 5 // iti viSakanyAjJAnam / atha mUlajAdInAM phalam / garga:-mUlajA zvazuraM hanti sArpajA ca tadaGganAm / jyeSThAjA tu patijyeSThaM devaraM tu dvidaivajA // 1 // vRddhanAradaH-kanyakA devaraM hanti vizAkhAyAM smudbhvaa| paitragaNDodbhavA kanyA zvazuranIti kecana // 2 // na hanti devaraM kanyA tulA. mizradvidaivajA / tadantyapAdajA tyAjyA duSTA vRzcikapucchajA // 3 // kazyapapaTale-patnyagrajAmagrajaM vA hanti jyeSThasaMjaH pumAn / tathA bhAryAsvasAraM ca Aho ! Shrutgyanam Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zrIzivarAjavinirmitozAlakaM ca dvidaivajaH // 4 // vyAlajA zvazuraM hanti mUlajA strI tathA naraH / hanti sArpodbhavA kanyA pumAMzca zvazuraM striyam // 5 // mUlAntyapAdajI zreSThau tathA''zleSAdyapAdo / dvIzAntyapAdo duSTo tadvajjyeSThAntyapAdajo // 6 // jyotiHsaMgrahe-UDhAyAH pitaraM hanti mAtaraM ca yathAkramam / yadi vA pAdasaMkhyAbdaimUlasArpodbhavaH pumAn // 7 // mUlajAM nodahejjIvatpitRko vyAlajAM tathA / kanyAM jIvanmAtakastu na niSedho'yamanyathA // 8 // nAradaH-sutaH sutA vA niyataM zvazuraM hanti mUlajaH / tadantyapAdajo nApi hantyAzleSAdyapAdajaH // 9 // varayenna varaM mUlajAtaM pitari jIvati / tathaiva vidyamAnAyAM mAtari vyAlajaM naram // 10 // tithyaMze paJcame jAtau zvazuranau narastriyau / zvazrUghnau cASTame mUlasyaivaM vyasta tu sArpathe // 11 // mUlavyAlabhavo doSo vivAhe ya udAhRtaH / sa maujIvandhanAdUrdhvaM puMsAM naiveti kecana // 12 // vasiSThaH-mUle sAaiM vizAkhAyAmaindrabhe codbhavaH pumAn / na dopakRdvivAheSu striyaH sarvatra garhitAH // 13 // asyApavAdo jAtakottame-mUlasArpodbhavaM dauSTayaM na syAnmitrAdayo grhaaH| uktasthAnasthitAH saunyadRSTAzca balino yadi // 14 // bhAve bhAvAdhipe caiva candre ca balazAlini / uktadoSA vinazyanti zubhagrahayutekSite // 15 // janmalagnAtpitRsthAnaM 10 mAtuH 4 bhAryAyAH 7 bhartuH 7 zvazurasya 4 zvazrUsthAnaM 10 jyeSThadevarazAlakasthAnam (?) / iti mUlajAdInAM phalam / atha vaidhavyAdiyoge vivaahH| vaidhavyAdiSu yogeSu janmakAle mRgIdRzAm / brUhi vaivAhikaM karma kathaM tAsAM vidhIyate // 1 // asya parihAraH saMhitAsAre-avaidhavyakaraiyogairvivAhapaTaloditaiH / varAyA''yuSmate deyA kanyA vaidhavyayogajA // 2 // prArabdhAnAmanArabdhakarmaNAM viratiyathA / AtmajJAnAttathA doSA nandAdyairvilayaM yyuH||3|| vratakhaNDe sAvi jyAdivratAnIha bhaktyA kurvanti yAH striyaH / saubhAgyaM subhagatvaM ca bhavettAsAM susaMtatiH // 4 // purANAntare-bAlavaidhavyayoge'pi kunbhadrupratimAdibhiH / kRtvA lagnaM rahaH pazcAtkanyodvAhyati vA pare // 5 // yathaiva rasasaMskArAttAnaM kAzcanatAM vrajet / tathA duSTaphalA kanyA vimalA syAdvidhAnataH // 6 // iti vaidhavyAdiyoge vivAhaH / Aho! Shrutgyanam Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotinivandhaH / 161 atha smaankriyaavicaarH| ekamAtRjayorekavatsare puruSastriyoH / ekakriyA na kartavyA kriyAbhedo vidhIyate // 1 // nAradaH-putrodvAhAtparaM putrIvivAho na catutraye / na tayorcatamudvAhAnmaGgale nAnyamaGgalam // 2 // vivAhazcaikajanyAnAM SaNmAsAbhyantare yadi / asaMzayaM tribhivestatraikA vidhavA bhavet // 3 // saMhitAdIpake--Urva vivAhAtanayasya naiva kAryoM vivAho duhituH samAdham / aprApya kanyAM zvazurAlayaM tu vadhUH pravezyA svagRhaM na cA''dau // 4 // kAtyAyanaH-kule RtutrayAdarvAG maNDanAnna tu muNDanam / pravezAnirgamo neSTo na kuryAnmaGgalatrayam // 5 // putrodvAhAcaiva putrIvivAhastu Rtutraye / abdAntarAnmuNDanaM ca naikadA muNDanadvayam // 6 // mAtRyajJakriyApUrva jyeSThaM kRtvA tu maGgalam / RtutrayaM punaryAvanna kuryollaghumaGgalam // 7 // kurvanti munayaH kecidanyasminvatsare laghu / laghu vA guru vA kArya prAptaM naiyamikaM tu yat // 8 // putrodvAhaH pravezAkhyaH kanyodvAhastu nirgamaH / muNDanaM caulamityuktaM vratodvAhI tu maGgalam // 9 // caulaM muNDanamevoktaM varjayedvaraNAtparam / maujI cobhayataH kAryA tato maujI na muNDanam // 10 // abhinne vatsare yasya tadahastatra bhedayet / abhede'pi dinasyApi na kuryAdekamaNDape / / 11 / / atha dezakAlabhayAdau pravRtimAha kapardikAyAm ---udvAhya putrI na pitA vidadhyAsputrAntarasyodvahanaM hi jAtu / yAvaccaturthIdinamatra sarva samApya cAnyohanaM vidadhyAt // 12 // smRtisArAvalyAM-svasayo bhrAtayuge bhrAtRsvasayuge tathA / ekasminmaNDape caiva na kuryAnmaGgaladvayam / / 13 // putrIpariNayAdUrva yovahinacatuSTayam / pujyantarasya kurvIta nodvAhamiti sUrayaH // 14 // etadvacanadvayaM bhinnamAtRkaviSayam / tathAcoktam -ekodaraprasUtAnAmekasminvAsare punaH / vivAhaM naiva kurvIta maNDanopari muNDanam // 15 // jyotirvivaraNe - ekodarayorvarayorekadinodvAhato bhavennAzaH / nadyantara ekadine ke'pyAhuH saMkaTe ca zubham // 16 // na pratiSiddhaM lagnaM saMprApte saMkaTe mahati / ekodarasaMbhavayorekAhe cinnamaNDape kAle // 17 // pravRttimAtrametat / zAGgabara:-Urva vivAhAcchubhado narasya nArIvivAho na Rtutraye syAt / nArI vivAhAttadahe'pi zastaM narasya pANigrahamevamAyAH // 18 // ekodarIkaratalagrahaNaM yadi syAdekodarasthavarayoH kulanAzanaM c| ekAbdike tu vidhavA bhavatIti kanyA nadyantare'pi zubhadaM pRthushailrodhe||19|| saMhitAsArAvalyA-phAlgune caitramAse tu putroTTAhopanAyane / medAdabdasya kurvIta na Rtutrayaladhanam // 20 // Aho! Shrutgyanam Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmito atha yamalavizeSaH / ekasminvatsare caikavAsare maNDape tathA / kartavyaM maGgalaM svasrorbhrAtroryamalajAtayoH // 1 // medhAtithi: - pRthaGmAtRjayoH kAryo vivAhacaikavAsare / ekasminmaNDape kAryaH pRthagvedikayostathA // 2 // puSpapaTTikayoH kArya darzanaM na zirasthayoH / bhaginIbhyAmubhAbhyAM ca yAvatsaptapadI bhavet // 3 // iti samAnakriyAvicAraH / 162 atha pratyudvAhaniSedhaH / nArada:-- - pratyudvAho naiva kAryo naikasmai duhitRdvayam / nacaikajanyayoH puMsorekajanye tu kanyake / naitraM kadAcidudvAho naikadA muNDanadvayam // 1 // anyacca --- ekajanye tu kanye dve putrayokajanyayoH / na putrIdvayamekasmai pradadyAttu kadAcana // 2 // iti pratyudvAhaniSedhaH / atha pratikUlavicAraH / gargaH kRte'pi nizcaye paJcAnmRtyurmartyasya kasyacit / tadA na maGgala kuryAtkRte vaidhavyamApnuyAt // 1 // medhAtithiH - vadhUvarArthaM ghaTite sunizcite varasya gehe tvatha kanyakAyAH / mRtirbhavettanmanujasya kasyacittadA na kArya khala jAtu maGgalam || 2 || atra maGgalazabdena vivAhaH / smRticandrikAyAM -- kRte vAGnizcaye'pi syAnmRtyurmartyasya gotriNaH / tadA na maGgalaM kArya nArI - vaidhavyadaM dhruvam // 3 // bhRguH - vAgdAnAnantaraM yatra kulayoH kasyacinmRtiH / dodvAho naiva kArya: svapakSakSayado yataH // 4 // vRddhazaunakaH - varavadhvoH pitA mAtA pitRvyazca sahodaraH / eteSAM pratikUlaM cenmahAvighnapadaM bhavet // 5 // pitA mAtAmahacaiva mAtA caiva pitAmahI / pitRvyastrIsutau bhrAtA bhaginI vA vivAhitA || 6 || ebhireva vipannaizva pratikUlaM budhaH smRtam / anyairapi vipannaistu kecidUcurna tadbhavet // 7 // mANDavyaH - vAgdAnAnantaraM mAtA pitA bhrAtA vipadyate / vivAho naiva kartavyaH svayaM svahitamicchatA // 8 // atha saMkaTAdau pravRttimAha mevAtithiH - vAgdAnAnantaraM yatra kulayoH kasyacinmRtiH / tadA Aho! Shrutgyanam Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / saMvatsarAdUrdhvaM vivAhaH zubhado : bhavet // 9 // smRtiratnAvalyAM- piturabdamihAzaucaM tadarthaM mAtureva ca / mAsatrayaM tu bhAryAyAstadarthaM bhrAtRputrayoH // 10 // anyeSAM tu sapiNDAnAmAzaucaM mAsasaMmitam / tadA tu zAntikaM kRtvA tato lagnaM vidhI - yate / / 11 / / jyotiSprakAze - pratikUle'pi kartavyo vivAho mAsamantarA / zAnti vidhAya gAM dattvA vAgdAnAdi caretpunaH || 12 || smRtyantare -- pratikUle na kartavyaM lagnaM yAvadRtutrayam / pratikUle'pi ke'pyAhuH kartavyaM bahuvi // 13 // pratikUle sapiNDasya mAsamekaM vivarjayet / vivAhaM tu tataH pazcAttayoreva vidhIyate // 14 // jyeotiHsAgare - durbhikSe rASTrabhaGge ca pitrorvA prANasaMzaye / prauDhAyAmapi kanyAyAM nA''nukUlyaM pratIkSyate // 15 // medhAtithi: - puruSatrayaparyantaM pratikUlaM svagotriNAm / pravezanirgamau tadvattathA maNDamuNDa // 16 // pretakarmANyanirvartya carenAbhyudayakriyAm / Acaturthe tataH puMsi paJcame tu zubhaM bhavet // 17 // smRtyantare'pi - dIrgharogAbhibhUtasya dUradezasthitasya ca / udAsavatinazcaiva pratikUlaM na vidyate // 18 // saMkaTe samanuprApte yAjJavalkyena yoginA / zAntiruktA gaNezasya kRtvA tAM zubhamAcaret // 19 // akRtvA zAntikaM yastu niSedhe sati dAruNe / karoti hi zubhaM garvAdvighnastasya pade pade // 20 // pratikUlavidhAnaM ca zAntikA (kamalA) kare draSTavyam / iti pratikUlavicAraH / 163 atha sUtakAdau zAntiH / saMkaTe samanuprApte sUtake smupaagte| kUSmANDIbhirdhRtaM hutvA gAM ca dayAtpayasvinIm || 1 || cUDopanayanodvAhapratiSThAdikamAcaret / yadaiva sUtakaprAptistadaivAbhyudayakriyAm // 2 // kRtvA nAbhiM vardhayitvA kAle maGgalamArabhet / anArambhe'pyavAryatvAdanujJA viSNunoditA || 3 || anArabdhavizuddhayarthaM kUSmANDairjuhuyAdghRtam / gAM dadyAtpaJcagavyAzI tataH zudhyati sUtakI // 4 // kaumudyAMvivAhotsava yajJAdAvArabdhe sUtakaM yadi / sAGga tatkarma kartavyamannadAnAdikaM paraiH || 5 || prArambho varaNaM yajJe saMkalpo vratasatrayoH / nAndIzrAddhaM vivAhAdau zrAddhe pAparikriyA || 6 || ekaviMzatyaharyajJe vivAhe dazavAsare / tryahe cUDopanayane nAndIzrAddhaM vidhIyate // 7 // dezAntare vivAhacenmadhye'drirvA mahAnadI / gavyUtitrayaparyantaM svagRhe devatArcanam // 8 // gargaH - jvarasyotpAdanaM yasya zubhaM tasya na kArayet / doSanirgamanAtpazcAtsvastho dharma samAcaret // 9 // Aho ! Shrutgyanam Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmito kecidUcurgRhasthasya kasyacidAruNo jvaraH / tAvanmaGgalakRtyaM ca na kArya nizcirta budhaiH // 10 // iti sUtakAdau zAntiH / 164 atha navavadhUpravezaH / aari kArya paJcame saptame dine / navame ca zubhe vAre sulagne zazinoM bale // 1 // etalagnAntaramiti jJeyam / nAradaH - ArabhyodvAhadivasAtSaSThe estan dine / vadhUpravezaH saMpattyai dazame'tha same dine // 2 // etadyugmadinapravezaH SoDazadivasAdarvAk draSTavyaH / tadUrdhvaM viSame mAse saMvatsare vA kAryaH / vRddhanAradaH - same varSe same mAsi yadi nArI gRhaM vrajet / AyuSyaM harate bhartuH sA nArI maraNaM vrajet || 3 || saMgraha - vivAhamArabhya vadhUpravezo yugme tathA SoDazavAsarAntAt / tadUrdhvamabde yuji paJcamAntAdataH parastAnniyamo na cAsti || 4 || bhAskaravyavahAre - rAtrau vivAha zastaH sanmuhUrte sthirodaye / vadhUpravezo naivAtra pratizukrAdbhayaM viduH // 5 // RkSairvaivAhikaiH zuddhairdepatyozca zubhapradam / vadhUpravezanaM kArya paJcame yakRtaM yadi // 6 // dhAnyahAniH sukhaM nAzo bhogo vairaM tataH zubham / prathamAbdAtphalaM jJeyaM kramAdvadhvAH pravezane // 7 // mArgaphAlguvaizAkhe zukapakSe zubhe dine / gurvAdityavizuddhau syAnnityaM patnIdvirAgamaH // 8 // saMmukhastu sukhaM hanti dakSiNe hAnikArakaH / pRSThato vAmatazcaiva zukraH proktaH zubhAvahaH // 9 // mUlapuSyamRdusvAtisthirAzvizrutivAsave / pitRbhe ca kare nArI praviSTA putriNI bhavet // 10 // devatotthApanaM kArya same tu divase zubhaiH / SaSThaM ca viSamaM neSTaM muktvA paJcamasaptamam // 11 // naikasminvAsare kAryoM gRhodvA kathaMcana / navInamandire kanyAM navoDhAM na pravezayet // 12 // kSayadarzI zItasmAnaM sImAnadIvilaGghanam / AmazrAddhagamo nAsti prAnivItaM tu kecana (1) // 13 // zeSaM sarva navagRhapravezaprakaraNasthaM jJeyam / iti navavadhUpradezaH / iti jyotirnibandhe vivAhamakaraNam / athAgnyAdhAnaprakaraNam / agnyAdhAnaM dArakAle vidheyaM kaizcitproktaM tacca dAyAda (gha) kAle / zakrAgnyoM meM Aho! Shrutgyanam Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . jyotirnibndhH| 165 zakrabhe kRttikAyAM saumye brAhme puSyapoSNottarAsu // 1 // karkinakraghaTamInavilagne vAM''zake tanugate'tha tadIye / lagnage kumudinIdAyite vA nAzamati janito'pi hutAzaH // 2 // kendrajhepacayatrikoNabhagatAH sUryArajIvendavaH zepAthopacayasthitA yadi tadA'gnyAdhAnamuktaM zubham / candre naidhanage mriyeta yuvatI bhaume pumAnaSTame zeSairmRtyugatai rujA ca sahito'gnyAdhAnakartA bhavet // 3 // no kuryAdbhutabhukparigrahamiha kSmAputrajIvendubhirnIcasthairvijita riporbhavanagarastaM gatairvA dvijaH / cApasthe tanuge gurau kriyagate saptAmbarasthe kule zItAMzI tripaDAyage dinakare vA syAttadA dIkSitaH // 4 // agnyAdhAnaM na kurvIta karkinanatraye vidhau / lagnage dhanage pApe tathA randhre grahAnvite // 5 // ityagnyAdhAnaprakaraNam / atha gRhArambhaprakaraNam / matsyapurANe-gRhasthasya kriyAH sarvA na sidhyanti gRhaM vinA / yatastasmAdgRhArambhapravezasamayaM bruve // 1 // zrIpatiH-AyavyayazikacandratArAbalAni zAstrAdavagamya samyak / AyudhanArogyayazobhivaddhaya gahaM gahastho'pi vidhApayIta // 2 // nAradaH-nirmANe pattanagrAmagRhAdInAM samAsataH / kSetramAdau parIkSeta gandhavarNarasaplavaiH // 3 // vasiSTa:-- zvetA zastA dvijendrANAM raktA bhUmirmahIbhujAm / vizAM pItA ca zUdrANAM kRSNA'nyeSAM ca mizritA // 4 // nArada:madhuperAnnapizitagandhavarNAnupUrvakam / madhuraM kaTukaM tiktaM kaSAyazca rasAH kramAt // 5 // atyantavRddhidaM nRNAmIzAnaprAgudavaplavam / anyadikSu plavasteSAM zazvadatyantahAnidaH // 6 // bhRguH-udagAdiplavamiSTaM viprAdInAM pradakSiNenaiva / vipraH sarvatra vasedanuvarNamatheSTamanyeSAm // 7 / ' vAstuzAstre-manasazcakSuSo yatra saMtoSo jAyate bhuvi / tasyAM kArya gRhaM sarvairiti gargAdisaMmatam // 8 // lalaH-gRhamadhye hastamitaM khAtvA zvabhraM prapUritaM ca punH| yadyUnamaniSTaM tatsame samaM dhanyamadhikaM yat // 9 // avaTamathavA'mbupUrNa padazatamitvA gatasya yadi nonam / taddhanyaM yatra bhavetpalAni pAMsvAdikaM catuHSaSTiH // 10 // ratnakoze-Ame vA mRtpAtre zvabhrasthe dIpavartirabhyadhikam / jvalati dizi yasya zastA sA bhUmistasya varNasya // 11 // nArada:-tathA nizAdau tatkRtvA pAnIyena prapUrayet / prAtadRSTe jale vRddhiH samaM paGke vraNe kSayaH // 12 // mANDavyaH-jalAntaM prastarAntaM vA puruSAntamathApi vA / kSetraM saMzodhya coddhRtya zalyaM sadanamArabhet // 13 // Aho! Shrutgyanam Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 zrIzivarAjavinirmito zalyajJAnaM - yasminbhAge saumyA gRhasya tadravyamAdizettatra / pApA yasminbhAge tasmiJchalyaM vinirdezyam // 14 // smRtveSTadevatAM praSTurvacanasyA''yamakSaram / gRhItvA tu tataH zalyAzalyaM samyagvicAryate // 15 // akacaTatapeyA varNAH pUrvAdimadhyAntAH / zalyakarA iha nAnye zalyagRhe nivasatAM nAzaH // 16 // pRcchAyAM yadi aH prAcyAM narazalyaM tadA bhavet / sArdhahastapramANena tacca mAnuSamRtyukRt // 17 // AgneyyAM dizi kaH prazne kharazalyaM karadvaye / rAjadaNDo bhavettatra bhayaM naiva nivartate // 18 // yAmyAyAM dizi caH prazne kuryAdAkaTi saMsthitam / narazalyaM gRhezasya maraNaM cirarogataH // 19 // nairRtyAM dizi TaH prazne sArdha - hastAdadhastale / zuno'sthi jAyate tacca bAlAnAM janayenmRtim // 20 // taH prazne pazcimAyAM tu zizoH zalyaM prajAyate / sArdhahaste gRhasvAmI na tiSThati sadA gRhe // 21 // vAyavyAM dizi paH prazne tuSAGgArAcatuSkare / kurva mitranAzaM ca duHsvapnadarzanaM sadA || 22 || udIcyAM dizi yaH prazne viprazalyaM kaTeradhaH / tacchIghraM nirdhanatvAya kuberasadRzasya hi || 23 || aizAnyAM dizi haH prazne gozalyaM sArdhahastataH / tadbodhanasya nAzAya jAyate gRhamedhinaH ||24|| payA madhyame koSThe vakSomAtre bhavedadhaH / nRkapAlaM kacA bhasma lohaM tatkulanAzakRt / / 25 / / iti zalyajJAna pUrvikA bhUmizuddhiH / atha disAdhanam / matsyapurANe - kapizIrSapramANaizca grAvabhiH pUrayeddRDham / khAtaM tattu samaM kRtvA tataH prAcIM prsaadhyet||1|| vRddhanAradaH - prAsAde sadane'linde dvAre kuNDe vizeSataH / diGmUDhe kulanAzaH syaattsmaatsNsaadhyeddishH||2||vaastushaastre - prathamaM susame kSetre prAcIM saMsAdhayetsphuTam / siddhAntoktaprakAreNa tato niSpAdayedgRham || 3 || sphuTakAraNe-dhruvalambakarekhAyA rekhAntaH saumyayAmyaharitau staH / tanmatsyapucchamukhataH pazcimapUrvAbhidhe vidyAt // 4 // ziromaNI - vRtte'mbhaH susamIkRtakSitigate kendrasthazaGkoH kramAdbhAgaM yatra vizatyapaiti ca yavastatrApare'Gghau dizau / tatkAlopamajIvayostu vivarAdbhAtkarNamityAhatAllumbajyAptamitAGgulairaya nadi indrI sphuTA cAlitA // 5 // iti dikasAdhanam / 1. 'pasaha / 2 kha. va. 'zisaH pradeg 3 kha. gha. yaH prama / Aho! Shrutgyanam Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 167 atha shknyaasH| - zilpazAstre-bhAdratraye ziraH prAcyA yAmyAM mArgaziratraye / phAlgunatritaye pazcAdudagjyeSThatraye tathA // 1 // vAstoH zirasi pucche ca yAmyakukSau ca pRsstthtH| AyuSkAmaH khanennaiva vAmakukSau khaniH zubhA // 2 // vAstukSetrapramANaM ca kalpayitvA'sya vAmake / kukSau khAtaM vidhAyA''do grAvAbhiH pUrayettataH // 3 // nArada:-- nabhasyAdiSu mAseSu triSu triSu yathAkramam / pUrvAdidizirA vAmapArzvazAyI pradakSiNam // 4 // vAstvAyAmadalaM nAbhistasmAdabdhyaGgulatrayam / kukSistasminnyasecchaDu putrapautrapravardhanam // 5 // lala:-tyajeddaza zirobhAge hyagneH saptadazAzakAn / madhye kukSi vijAnIyAttatra zakuM pratiSThayet // 6 // asthirasya ziro yatra vAstostadgaNayetkarau / dairdhya vA vistRtiM tatra kRtvA'STAzvimitAMzakAn // 7 // rAjamArtaNDe-Urdhva bhAgatrayaM tyaktvA hyadhobhAgadvayaM tathA / madhye nAbhiM vijAnIyAditi prAha parAzaraH // 8 // yadA vAmapArthena pUrvazirAH zete tadA pazcime pucchaM dakSiNe kroDamuttare pRSThamevaM sarvatra / caturviMzatrayoviMzatpoDazadvAdazAGgunlaiH / viprAdInAM zakumAnaM svarNavastrAdyalaMkRtam // 9 // khadirArjunazAlotthaM yugaM yatra tarUdbhavam / raktacandanapAlAzaraktazAlavizAlajam // 10 // nIpakAraJjakuTajavaiNavaM bilvavRkSajam / zarcha tridhA vibhajyA''dyaM caturasraM tataH param // 11 // aSTAsraM ca tRtIyAMzamanasramRdumatraNam / evaMlakSaNasaMyuktaM parikalpyaM zubhe dine|||12|| iti shngkhnyaasH| atha dunimittAni / varAha:-kRSNAM prarUDhavIjAM godhyuSitAM brAhmaNaiH prazastAM ca / gatvA mahIM gRhapatiH kAle sAMvatsarodite[tu shubhe]||1||bhkssyai nAkArairdadhyakSatasurabhikusumadhUpaizca / daivatapUjAM kRtvA svapatInabhyarcya viprAMzca // 2 // lala:-kuryAtsUtranipAtaM madhyAgulyA'thavA pradezinyA / aGgaSThena vA maNikena kakSAntarajAtamuktAbhiH // 3 // bhRguH-vipraH zIrSa nRpo vakSo vaizyazvorU paraH padau / spRSTvA rekhAM gRhArambhe kuryA. daneH pradakSiNAm // 4 // vizvakarmaNi-sUtracchede mRtiH kIle'vAGmukhe vyAdhipIDanam / gRhezasthapatInAM ca smRtilopatanukSayAH // 5 // kumbhe karacyute mRtyurupasargopavarjite / skandhabhraSTe zirorogo bhagne durvacane vadhaH // 6 // iti durnimittAni / Aho! Shrutgyanam Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zrIzivarAjavinirmito atha stambhaH / brahmazambhuH-sUtrabhittizilAnyAsaM stambhasyA''ropaNaM sadA / pUrvadakSiNayomadhye kuryAdityAha kazyapaH // 1 // zAGgadharaH--prAsAdeSu ca hartheSu geheSvanyeSu sarvadA / AgneyyAM prathamaM stambhaM sthApayedvidhinA tataH // 2 // varAhaH--dakSiNapUrve koNe kRtvA pUjAM zilAM nyasetprathamAm / zeSAH pradakSiNena stambhAzcaivaM pratiSThApyAH // 3 // agnirvasati vai kAThe tadizi prathamaM sadA / nyasetkASThamayaM stambhaM kASThakRtyeSvayaM vidhiH // 4 // chatrasnaggandhayutaH kRtadhUpavilepanaH samutthApyaH / stambhastathaiva kAryo dvArocchAyaH prayatnena // 5 // utpala:-stambhopari yadA ghUkakAkagRdhrAdipakSiNaH / vyAlAdayazca tiSThanti tadA karturna zobhanam // 6 // tasmAtstabhopari cchatraM zAkhAM phalavatIM tu vA / dhArayedathavA vastraM budhne ratnAni nikSipet // 7 // iti stmbhH| athaa''yaaH| nAradaH---dhvajo dhUyo'tha siMhaH zvA saurabheyaH kharo gajaH / uSTazceti krameNaitadAyASTakamudAhRtam // 1 // daivajJavallabhaH--pUrvAditaH syurdhvajadhUmasiMhazvagokharAkhyadviradAH krmenn| uSTrastathA''yAH svapade vidheyAzcatvAra eSAM viSamAH prazastAH // 2 // dhvajaH pade kesariNo vidheyo dhvajo mRgArizca pade gajasya / pade gajasya dhvajakesarImA vRSastu nAnyatra padAtsvakIyAt // 3 // gargaH-sarvadvAre dhvajo deyaH pazcimAsyaM vinA hariH / prAGmukhe dakSiNasyaiva gajaH pUrvamukhe vRSaH // 4 // vAstuprIpe - kheTakapaTakoTeSu vRSaH siMho gajaH zubhaH / vApIkUpataDAgAdau gajo deyo vicakSaNaiH // 5 // Asane yojayetsihaM zayane caiva kuJjaram / vRSaM bhojanapAtre ca dadyAcchatrAdiSu dhvajam // 6 // mahAnase'gnizAlAyAM gRhe cAgnyupajIvanam / dhUmaM dadyAttathA zvAnaM yavanAntyajakagRhe // 7 // kharo vezyAgRhe yojyo dhvAGgaH pakSipategRhe / vRSa siMha garja dadyAtmAsAde puramandire // 8 // zilpazAstre - vastraje dharmazAlAyAM kumbhe stanbhe dhvaje dhvajaH / gogajo bhUgRhe caiva sAdhAraNagRhe zubhau ||9||gaane zastre rathe siMho bhANDAgAre zubho gjH| dhAnyAnbusnAnagozvebhazAlAyAM vRSabhaH shubhH|| 10 // nAdya(vya)bhogodvAhavedyA gajasiMhabUpAH zubhAH / sarve svAbhi. mukhAH zreSThA madhyagehe praangmukhaaH||11|| dhvaje parAsyaM viprANAM rAjJAM siMhe'pyu 1 ca, yNtresh"| Aho! Shrutgyanam Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 169 1 dngmukhm| gaje zUdrasya yAmyAzaM vRSe pUrvamukhaM vizaH || 12 || gargaH - kIrtiH zoko jayo vairaM dhanaM nirdhanatA sukham / rogazceti gRhArambhe dhvajAdInAM phalaM kramAt // 13 // jyotiSphalodaye - agrajAnAM dhvajAyaH syAdadhvaJjakuJjaragomRgAH / kSatrasya dhvajasiMhebhA vaizyasya zubhadAH smRtAH // 14 // dhvajo mRgAdiH zUdrANAM sarveSAM vRSabhaH zubhaH / hInajAteH samA deyAH sUkSmakRtye'GgulAtmakaH || 15 || karkavRzcikamInAnAM dhvajAyaH zubhado mataH / vRSabhAyaH zubhaH prokto mepasiMha dhanurbhUtAm // 16 // tulAmithunakumbhAnAM gajAyo vAJchitapradaH / vRSakanyAmRgANAM ca siMhAyaH zubha bhavet // 17 // vAdarAyaNaH - vistAraguNitaM dairdhya gRhakSetraphalaM bhavet / tatpRthagvasubhirbhaktaM zeSamAyo dhvajAdikaH || 18 || aSTanine kSetraphale bhahate zeSamatra bham / meSabhakte vyayaH zeSamAyAdalpo vyayaH zubhaH // 19 // bhUpAla:zAntiH padyAtaharSaH kantiH zrIzvAvisaMjJakAH / vyayanAmAnyathAzepAH kramAdindro yo nRpaH // 20 // gargaH - gRhanAmAkSara kSetraphalavyayayutIrharet / tribhiH zeSAMzako jJeyo madhyamatra mRtipradaH / / 21 / / nijabhAgRhabhaM yAvadgRhabhAnijabhaM tathA / vedanaM vibhajecchelaiH kramAccheSaM dhanavyayau // 22 // jyotiH sAgare - tArA syAtsamabhasvAmidhiSNyaikyaM navabhAjitam / udvAhavadvAzikUTaM vicArya svaamigehyoH|| 23 // gargaH-azvinyAditrayaM mepe siMhe proktaM mAtrayam / mUlAditritayaM cApe zeSabheSu dvayaM dvayam // 24 // vRttaza - kAryA dhiSNyagRhegRhe gRhayorudvAvatkalpanA nIDaM yadviSamAyagaM zazivale tArAvale saMyutam / kArya tacchubhadaM karairyadi guNAH sarve'pi na syustadA kuryAjjyotiSiko'GgulAdikamiha kSiptvA vihAyathavA || 25 || iSTAyanakSatrAnayane lAlugidaivajJasya sUtra - vyeSTahatA dvivA - zazino 152 tyaSTA 17 yutAste'pi ca vyeSTAyahataikanAga 81 sahitAH paNmUrchanAbhi 216 tAH / zeSaM kSetraphalaM bhavedabhimataM sveSTAyanakSatrajaM syAdderya tadapIvistRtahRtaM yadataM vistRtiH // 26 // meGganAthadevajJasya sUtram--- iSTAtpaSTidhAte ya AyastenoniteSTakaH / tridhvAhatAgAzviyute ceSTAyabhaM bhavet || 27 || ratnakAze - kSetraphale gajaguNite khayama 20 bhAjite bhavatyAyuH / AyuSi paJcaiva kramAnmahAbhUtavizleSaH || 28 || bAdarAyaNaH - - dvArAdekaM dvitayaM vedA vasavaH pradakSiNaM dikSu / zAlAdikAGkayogaH saiko vezma dhruvAdi bhavet // 29 // dhruvaM dhAnyaM jayaM nandaM kharaM phAntaM manoramam / sumukhaM durmukhaM krUraM supakSaM dhanadaM kSayam // 20 // AkrandaM vipulaM caiva vijayaM ceti SoDaza / 1 gha. anubha' / 2 gha. 'roti' / 3 va 'amama / 4 va svarNapakSa / 62 Aho! Shrutgyanam Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zivarAjavinirmito 1 --- gRhanAmAkSarANyaSTa gobhavArkamanutraye // 31 // zeSe trINi nage vedAH ziSTAGke-vakSaradvayam / caturbhirguNitaM kSetraphalaM poDazabhirbhajet / zeSaM dhruvAdikaM jJeyaM sadmanAma yathAkramam // 32 // brahmazaMbhu :- zrIdhanyaM vijayo vRddhiH puSTiH sanmAnyatA yazaH / gotravRddhiH samastardhirnavAnAM kramataH phalam // 33 // AyAso manasaH zokaH kalaho vyAdhipIDanam / bhayaM jJAtermRtirnAzaH saptAnAmadhamaM phalam ||34|| cintAmaNau-bhUrbhUdra dvau kRtA vedA aSTAvaSTau gurulaghuH / sthApyaH sadmamukhAcchAlAlaghusthAne'STa vezmasu || 35 || nAradaH - guroradho laghuH sthApyaH purastAdUrdhvavanyaset / gurubhiH pUrayetpazcAtsarvalaibdhavidhirvidhiH // 36 // kuryAllaghupade'lindaM gRhadvArAtpradakSiNam / mukhAdigeSvalindeSu gRhabhedAstu SoDaza // 37 // granthavistarabhItyA'tra nandyAvartAdikAni ca / ghAtavismarakArINi noktAnyatra gRhANi ca // 38 // vAstupradIpe - gRheSu karmahastena mAnaM svAmikareNa vA / devAdInAM tu yeSu karmahastena kevalam // 39 // karmahastacaturviMzatyaDulo munibhiH smRtaH / dhAtujo dezadaivatyo yadvA yajJIyavRkSakaH // 40 // daivajJavallabhaH- - na hastapAtena guNAnvitaM syAdyadA tadA tadguNitoktayuktyA / dattvA'tha hitvA yadi cAGgulAni prasAdhayetkSetraphalaM zubhAya // 41 // ratnakoze - karamAnena sarve na yadi syustato'GgulayavAdi / dattvA'thavA vihAya kSetraphalaM saadhyedgnnitvt||42|| vAstutantre yavodarairaSTabhiraGgulaM syAgradvA karo'GguSThakavRttakhaNDam / kartuH karAbdhyazvilavonmitaM vA grAhyaM kilaiSvanyatamaM gRhe'tra // 43 // kSetrasya caturastrasya samasyApyasamasya ca / phalaM prasAdhayetprAgvadvRttAye Aya ucyate // 44 // zrIdharAcArya : - vRttavyAsasya kRtermUlaM paridhirbhaveddazaguNAyAH / vyAsArdha vargavargAtkSetraphalaM dazaguNAnmUlam // 45 // lIlAvatyAM - vyAsasya varge bhanavAgninighne sUkSmaM phalaM paJcasahasra 5000 bhakte / rudrAhate zakraM 14 hRte'thavA syAtsthUlaM phalaM saMvyavahArayogyam // 46 // ratnakoze - vistAraSoDazAMzaH sacaturhasto bhaveddbhRheSvAyaH / dvAdaza vA gRhamAne bhUmau bhUmau samastAnAm // 47 // vyAsasya SoDazAMzaH sarveSAM sadmanAM bhavati / pakkeSTakAkRtAnAM dArumayANAM tu nai kalpyo'sau // 48 // vyAsagRhANi ca vidyAdvimAdInAmudagdizAdyAni / vizatAM yathA bhavanaM bhavanti tAnyeva dakSiNataH // 49 // daivajJavallabhe- alindanirvyUhavinirgamAdyAcaturdizaM ye gRhabhUSaNAya / AyAdikaM teSu na cintanIyaM & 170 1 ka. 'TiHsanyAsatA / 2 va. kha. va. tAnAM madhyamaM / 3 ka. laghvavadhi / 4 va / / 37 // athaistalakSaNaM-gra / 5. laMgUhAya / 6 ka. kahate / 7 va gRhocchrAyaH / Aho ! Shrutgyanam Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 171 vAstuparigrahAH syuH // 50 // kSetre pAdatale pIThe bhittau stambhatalocchraye / dvArAdau caikamevA''yaM yathaivoktaM nivezayet // 51 // vasiSThaH-ekAdazayavAdUrdhvaM yAvatkhatriMzahastakam / yAvadAyAdikaM cintyaM tadUrdhvaM naiva cintayet // 52 // cintAmaNau-yatra dairdhya gRhAdInAM dvAtriMzaddhastato'dhikam / na tatra cintayeddhImAnagaNanAyAM vyayAdhikAn // 53 // rAjamArtaNDe-Ayavyayau mAsazuddhiM cintayenna tRNagRhe / zilAnyAsAdi no kuryAttathA'gAre purAtane // 54 // ityaayaadinirnnyH| atha niSiddhagrAhyakASThAni / vyAsaH-anyavezmasthitaM dAru naivAnyasminprayojayet / na tatra vasate kartA vasannapi na jIvati // 1 // samaraGgaNa-iSTakAloSTapASANamRttikA jIrNamAyasam / tRNaM patraM budhaiH proktaM dAru nUtnaM gRhAya vai // 2 // zArGgadharaH-nUtane nUtanaM kASThaM jIrNe jIrNa prazasyate / jIrNe ca natanaM zreSThaM no jIrNa natane zubham // 3 // vAstuzAstre-zrIparNI rohiNI zAkaM sarjazva saralAH shubhaaH| pataGgalodhrazAlAkhyAstAlArjunakazizapAH // 4 // candanAzokabadarImadhUkAzca kadambakAH / prazastAzca zamInimbabilvavarja gRhAntike // 5 // gRhe dAruguNayukte gRhakamANi (ti ) yujyate / gRhe kASThaM samaM zreSThamalinde viSamaM zubham // 6 // nAradaHplakSodumbaracUtAkhyA nimbasnuhivibhItakAH / dagdhAH kaNTakino vRkSA vaTAzvatthakapitthakAH // 7 // agastizigRtAlAkhyAstintiNIkAzca ninditAH / anye ca gRhanirmANa yojanIyAH samA drumAH // 8 // barAhaH-pitavanamArgasurAlayavalmIkodyAnatApasAzramajAH / caityasaritsaMgamasaMbhavAzca ghaTatoyasiktAzca // 9 // kuJjAnujAtavallInipIDitA vajramArutopahatAH / svapatitahastinipIDitazuSkAgnipluSTamadhunilayAH // 10 // taravo varjayitavyAH zubhadAH syuH snigdhapatrakusumaphalAH / suradArucandanasamA madhUkataravaH zubhA dvijAtInAm // 11 // kSatrasyAriSTAstvazvatthakhadirabilvA vRddhikarAH / vaizyAnAM jIvakhadirakasindhUkacandanAzca zubhaphaladAH // 12 // tindukakesarasarjArjunotthazAlAzca zUdrANAm / sarveSAM vA zastAH sarve vRkSAzca ninditA ye ca // 13 // vRkSacchedane prArthanA-yAnIha bhUtAni vasanti tAni baliM gRhItvA vidhivatprayuktam / anyatra vAsaM parikalpayantu kSamantu tAnyadya namo'stu tebhyaH // 14 // iti niSiddhagrAhyakASThAni / 1 gha. vraatriNsh| Aho! Shrutgyanam Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrIzivarAjavinirmitoatha dvAranirNayaH / nAradaH-nabhasyAdiSu mAseSu triSu triSu pathAkramam / pUrvAdidiziro vAstu kuryAttadiGmukhaM gRham // 1 // pratikUlamukhaM gehaM duHkhazokabhayapradam / sarvatomukhagehAnAmepa doSo na vidyate // 2 // AyAmeSu caturdikSu prAgAdiSu ca satsvapi / aSTAvaSTau pratidizaM dvArANi syuryathAkramAt // 3 // pradakSiNakramAttepAmamUni ca phalAni vai / hAniniHsvatvamAptinapapUjA mahaddhanam // 4 // aticauryamatikrodho bhItirdizi zacIpateH / nivaH bandhanaM bhItirAptidhanavardhanam // 5 // anAtakaM vyAdhiyaM niHsvatvaM dakSiNAdizi / putrahAniH zatruddhilakSmIprAptirdhanAgamaH // 6 // saubhAgyamatidaurbhAgyaM duHkhaM zokazca pazcime / kalatrahAnirniHsvatvaM haanirdhaanydhnaagmH|7|| saMpavRddhirmahAbhItirAmayo dizi shiitgoH|| evaM gRhAdiSu dvAraM vistArAdviguNocchritam // 8 // iti pradakSiNadvAraphalamIzAnakoNataH / mUladvArasya coktAni sAnyatraitAni yojayet / pazcime dakSiNe vA'pi kapAda sthApayedgRhe // 9 // maNaDavyaH-navabhAgaM gRhaM kuryAtpazcabhAgaM tu dakSiNe / tribhAgaM vAmataH kRtvA zeSe dvAraM prakalpayet // 10 // varAhaH-darye navAMzAH padamatra savyAdvAraM zubhaM prAtricaturthabhAge / caturthaSaSThe dizi dakSiNasyAM pazcAccatuSpaJcamake tathodak // 11 // jyotiSphalodaye-kulIrAlijhaSANAM ca pUrvadvAraM zubhAvaham / kanyAmakarayugmANAM dakSiNadvAramiSTadam // 12 // tulAkumbhavRpANAM ca pazcimAbhimukhaM smRtam / saubhyadvAraM zubhAya syAnmeSasiMhadhanu - tAm // 13 // mArgatarukoNakUpastambhabhramaviddhamazubhaM dvAram / socchAyAddviguNaM tyaktvA bhUmi na doSAya // 14 // cyavanaH-svayamudghATite rogaH pihite ca kulakSayaH / mAnAdhike na digbhrAntire nIce sukhakSayaH // 15 // zArGgadhara:-dvArasyopari paddvAraM dvAraM dvArasya saMmukham / na kArya vyayadaM graJca saMkaTaM taddaridrakRt // 16 // varAhaH-yAmyAdiSvazubhaphalA jAtAstaravaH pradakSiNenaite / udagAdiSu prazastAH plakSavaTodumbarAzvatthAH // 17 // AsamAH kaNTakino ripubhayadAH kSIriNoztha nAzAya / phalinaH prajAkSayakarA dArUNyapi vrjyettessaam||18|| chindyAdyadi na tarUMstAMstadantare pUjitAnnyasedanyAn / punnAgAzokAriSTavakulapanasAJchamIplakSAn // 19 // saMvarSayedyadi gRhaM tataH samantAddhi vardhayettulyam / Aho! Shrutgyanam Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 173 ekadeze na doSaH prAgatha vA'pyuttare kuryAt // 20 // vAstuzAstre - dvAraM caturvidhaM proktaM vAstusaMkrAntibhAvajam / kRtvA cAnyatamaM mukhyaM gavAkSAdyaiH parANi ca // 21 // bahudvArevalindeSu na dvAraniyamaH smRtaH / tathopasadane jIrNe dvAre saMdhAraNe'pi ca // 22 // ratnakoze - alpadoSaM guNajyeSThaM dopAya na bhavedgR'ham / Ayavyayau prayatnena viruddhaM bhaM ca varjayet // 23 // kanikraharikumbhagate pUrvapazcimamukhAni gRhANi / taulimepavRpavRzcikayAte dakSiNottaramukhANi gRhANi // 24 // iti dvAranirNayaH / atha gRhaniyamaH / nArada: - snAnAgAraM dizi mAcyA mAgneyyAM pacanAlayam / yAmyAyAM zayanA - gAraM nairRtyAM vastramandiram // 1 // matIcyAM bhojanagRhaM vAyavyAM pazumandiram / bhANDakozaM tUttarasyAmIzAnyAM devamandiram ||2|| anyacca - deva kuTTanasaMsthAnakSIrapAnAdyazAlikAH / zayyAmUtrAstratadvidyAbhojanA maGgalAzrayAH // 3 // dhAnyastrIbhogavittaM ca (saMpatti) zRGgArAyatanAni ca / aizAnyAdikramAtteSAM gRhanirmANa kaM zubham // 4 // lala:- - pUrvasyAM zrIbhavanaM yAmyAyAM ratigRhaM vidhAtavyam / bhojanabhavanaM pazcAduttaratazcApi dhanabhavanam // 5 // aizAnyAM devagRhaM mahAnasaM cApi kAryamAyyAm / nairRtyAM bhANDopaskarArthabhavanAni mArutyAm // 6 // prAcyAdisthe salile sutahAniH zikhibhayaM ripubhayaM ca / strIkalahaH strISTayaM naiH svayaM cintaa''tmjvivRddhiH|| 7 // nAtyucchritaM nAtinIcaM kuDyotsedhaM yathAruci / gRhoparigRhAdInAmevaM sarva vicintayet // 8 // iti gRhaniyamaH / atha grAmadiniyamaH / vyavahArasAre - alimInAGganAH karkirdhanustauliH kriyo ghaTaH / pUrvato na senmadhye yugmaM siMho vRSo mRgaH // 1 // bhUpAla:- vargezAstArkSyamArjArasiMhAzvAH sarvamUSakAH / ibheNau pUrvatasteSAM svavargAtpaJcamo ripuH // 2 // svaM varge dviguNaM kRtvA paravarge niyojayet / aSTabhistu haredbhAgaM yo'dhikaH sa RNI bhavet ||3|| jyotiHsAgare-dvAraM sapaJcadharmasya mInAderapradakSiNam / ke'pyAhuratha vargANAM svasthAne zubhadaM gRham // 4 // ekabhe saptame grAbhe vairaM hA nistriSaSThage | turyASTA Aho ! Shrutgyanam Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrI zivarAjavinirmito daze rogaH zeSasthAne bhavetsukham // 5 // paJcamo navamo grAmo dvitIyo vA yadA bhavet / dazamaikAdazau zreSThau manuSyANAM zubhAvahau || 6 || caturthastvaSTamo grAmodvAdazo vA yadA bhavet / yatraivotpadyate hyarthastatraiva vilayaM vrajet // 7 // janmarAzisthito grAmastriSaTsaptASTamo bhavet / svakIyArthavinAzAya saMtApo'sti pade pade || 8 || bhavanapuragrAmANAM ye koNAsteSu nivasatAM doSAH / zvapacAdayo'ntyajAdyAsteSveva vivRddhimAyAnti // 9 // iti grAmadiniyamaH / atha vAstuniveza muhUrtavicAraH / ratnamAlAyAM karmasiddhisukhAyUMSi nimittazakunAdibhiH / jJAtvA praSTugRhArambhe kIrtayetsamayaM budhaH // 1 // lalaH -- kAlanarasya yadaGgaM saumyagrahavIkSitaM yutaM vA'pi / taccetspRzati praSTA tadA'sya nirmANamAdezyam // 2 // bAdarAyaNaHvaizAkhe phAlgune pauSe zrAvaNe mArgazIrSake / sUtrArambhaH zilAnyAsaH stambhArambhaH prazasyate // 3 // jyotistattve - pUrvAparAsyaM tu nabhontyapauSe yAmyottarAsyaM sahasi dvitIye / kAryaM gRhaM jIvabudharkSagArka nIcAstagau jIvasitau ca hitvA // 4 ratnamAlAyAm - ASADhacaitrAzvayujorjamAghajyeSTheSu samauSThapadeSu nUnam / niketanAnAM ghaTanaM nRpANAM yogezvarAcAryamate niSiddham // 5 // daivajJavallabhe - zoko dhAnyaM paJcatA niSpazutvaM svAptinaiH svayaM saMgare bhRtyanAzaH / svazrIprAptiM vahnibhItiM ca lakSmIM kuryutrAdyA gRhArambhakAle // 6 // nAradaH - saumyaphAlguna vaizAkhamAghazrAvaNakArtikAH / mAsAH syurgRhanirmANe putrapautradhanapradAH // 7 // vRddhanAradaH - ArambhaM ca samAptiM vA prAsAdapurasadmanAm / utthite kezave kuryAnna prasupte kadAcana // 8 // vizvaMbharazAstre - zastaM pazugRhaM jyeSThe'pyAzvine dhAnyanIDakam | pAnIyazAlikA mAghe caitre dhArAgRhaM tathA // 9 // gargaH - tryuttarAmRgarohiNyAM puSye maitreye / dhaniSThAdvitaye pauSNe gRhArambhaH prazasyate || 10 || ratnakozepuSyadhruvamRduhastasvAtIdhaniSTAsu vAruNe caiva / sUtrArambhAdividhiH kartavyazvoktaguNagne ||11|| nAradaH - mRdudhruvakSiprabheSu riktAmArkAravarjite / dine zuddhe'STame lagne zubhe zaGkaM vinikSipet // 12 // sUryAGgArakavArAMzA vaizvAnarabhayapradAH / itaragrahavArAMzAH sarvakAmArthasiddhidAH // 13 // zArGgadharaH- mRdudhuvakarasvAtIpuSyavAsavavAruNaiH / sUtrArambho gRhAdInAM sthApyaH stambho na paJcakeM // 14 // mANDavya:paJcakeSu ca dhiSNyeSu na kuryAtstambhamucchrayam / kSetrasUtrazilAnyAsaprAkArAdi Aho! Shrutgyanam Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 175 1 samArabhet // 15 // ratnamAlAyAM- puSyadhruvamRdusvAtIhastavAsavavAruNaiH / prathamo vezmanAM tatra prArambhaH sadbhiriSyate // 16 // vyavahArasAre - zilAnyAsaH prakartavyo gRhANAM zravaNe mRge / pauSNe haste ca rohiNyAM puSyAzvinyuttarAtraye ||17|| vAstupradIpe - adhomukhabharvidadhIta khAtaM zilAstathaivordhvamukhaizva paTTam / tiryakherdvArakapATayAnaM gRhapravezo mRdubhirdhruvaistu // 18 // adhomukhaizca nakSatraiH kartavyaM bhUmizodhanam / mRdudhutraiH zubhaM kuDyamityuktaM vizvakarmaNA ||19|| sUtrazaGkuzilAdvAratulAcchAdanapUrvakam / kArya zastaM pratiSThateryathAsaMbhavamAdike // 20 // jyotiSprakAze-pAtAdikAnmahAdopAnhitvA mokte'tra bhAdike / karttavyaM zilpanirmANaM yogairAyuSmadaiH zubhaiH // 21 // daivajJalame-rAzau dvaya sthire lagne zubhayukte vilokite / nirmANaM bhavanasyA'''huH zastaM karmasthitaiH zubhaiH // 22 // triSaDAyagataiH krUraiH zubhaiH kendratrikoNaH / zubhadaM gRhanirmANaM krUro mRtyukaro'STamaH // 23 // ratnamAlAyAMzuddhakendra nidhanasthirodaye saumyavargamanujodgame'pi ca / saMniveza udito hi vAstunaH sUribhirna tu carodaye kacit // 24 // cakre saptazalAkAkhye kRttikA - dyAni vinyaset / RkSaM candrasya vAstova puraH pRSThe ca no zubham / / 25 / / brahmazaMbhuH-dhanalAbhaH pravAsaH syAdAyuzvorabhayaM kramAt / datte'gravAmapRSThastho gRhakartu - rnizAkaraH // 26 // ravau gRhastho gRhiNIM zazAGke site dhanaM devagurau ca saukhyam / vinAzamAyAti balena hone nIcasthite vA'stamupAgate vA // 27 // ratnamAlATIkAyAm-astadoSo'tra no grAtyaH pratidaivasi (ti) ko budhaiH / nAstadoSaH sadA bhAnomaitre cendorna nIcatA // 28 // vizAkhAyAzcaturthe'ze yAvattiSThati zItaguH / tAvanIcagato jJeyaH parato naiva doSabhAk // 29 // eko'pi parabhAgasthaH khasmarasthaH samAntare / dhAmAnya hastagaM kuryAdvarNanAthe ca durbale // 30 // lallaH- mitrasvoccagRhAMzasthaistadvaMzyAzciramAsate / svagairantyagatairanyainIca gaizvApi nirdhanaH // 31 // vRddhanArada: - caralagne carAMze vA riktAmArArkavAsare / lagnAnyASTAriMge candre randhre krUre prabhoH kSayaH // 32 // svarazAstre - trivedAndhitrivedAvdhidvitribheSvarkataiH zazI / zrIRddhiH saMsthitirvyAdhinaiH svayaM zrIH zrImRtirvRpe // 33 // iti vAstunivezamuhUrtavicAraH / -- atha gRhAyudayayogAH / bAdarAyaNaH - lagne jIve sukhe zukro budhaH kAme ripo raviH / ravijaH sahaje 1. 'taH kramAt / zrI / Aho! Shrutgyanam Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrIzivarAjavinirmito nUnaM zatAyuH syAttadA gRham // 1 // jIve bandhau vidhau vyoni lAbhagau bhAnubhUmijau / prArambhe yasya tasyA''yuH samAzItiH saha zriyA // 2 // daivajJayalabhevyomna candraH sukhe jIvo lAbhe bhaumazanaizvarau / yasya dhAmnaH samAzItistasya sArdhaM sthitiH zriyA || 3 || ratnamAlAyAM - svoccavartini mRgau vilakSage devamatriNi rasAtale'thavA / svoccage ravisute'thavA''yage syAtsthitizca suciraM saha zriyA || 4 || svarkSage himagau lagne surejye kendrasaMsthite / dhanadhAnyasukhArogya dhAma ciraM bhavet // 5 // bhUpAla:- bhRgurlane budho vyomni lAbhe'rkaH kendrago guruH | yasyA''rambhe'sti tasyA''yurvatsarANAM zatadvayam ||6|| svoccago bhArgavo lagne guruH svoccagataH sukhe / zaniH svoccagato lAbhe sazrIkA vasatizviram // 7 // lallaH - zazadhara suragurubhRgujeSvanastageSu prabhau ca lagnabhayoH / svakSetroccAMzagataiH khacaraiH zrIsaukhyadA bhavati // 8 // iti gRhAyurdAyayogAH / atha gRhapravezaH / zrIpatiH- atha praveza navamandirasya yAtrAnivRttAvatha bhUpatInAm / saumyAyane pUrvadine vidheyaM vAstvacanaM bhUtavalizca samyak // 1 // vyavahAratattve - saumyAyane zrAvaNamArgapAye janmalagnopacayodayAMze / vAmaM gate gRhavAstupUjAM kRtvA vizedvezma bhakUTazuddham || 2 || nAradaH -- pravezo madhyamo jJeyaH saumyakArtikamAsayoH / mAghaphAlguna vaizAkhajyeSThamAseSu zobhanaH || 3 || zubhaH pravezo devejya - zukrayordRzyamAnayoH / vasvijyavAruNasvAtI dastramaitrasthiroDuSu // 4 // laHyAmukhaM gRhadvAraM taddvAra gRhaM vizet / sUryAravArI riktAmAkayogAnapi varjayet // 5 // nAradaH - vyarkAravAre tithiSu riktAmAvarjiteSu ca / divA vA yadi vA rAtrau pravezo maGgalapradaH // 6 // rAtrau vizeSamAha vasiSTha: - divA pravezaH zubhadaH suputrapautrAbhivRddhayai nizi bhAskarendvoH / balena matsyadhvajavAsarasya rAtriM vinA sUryatithezca rAtrim ||7||dahyate'tra vizatAM ca mandiraM vahninendrazikhivahnibhayozca / brahmabhUmisutavAsare ca tacchItarazmidivase tu vRddhidam || 8 || candrajAryasitavAsareSu tu zrIkaraM sutamahArthalAbhadam / sUryasUnudivase sthirapradaM kiM tu corabhayamatra vidyate // 9 // zArGgadharaH - puSye maitre mRge svAtyAM dhruve tvASTre'rkapU / vAsave vAruNe zastaM gRhagrAmapravezanam // 10 // pravizenUtanaM ha dhruvamaitraiH sukhAptaye / puSyasvAtiyutaistaizca jIrNa tu vAsavaye // 11 // Aho! Shrutgyanam Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 177 jyotiSprakAze -gRhArambhoditairmAsairdhiSNyaivaraiiviMzedgRham / vizetsaumyAyane ha raMtu sarvadA // 12 // rAjamArtaNDe pravezo nUtane gehe apUrva iti kathyate / sapUrvastu prayANAnte pUrvApUrvo'nya ucyate // 13 // jyotiSprakAzeapUrvasaMjJaM prathamaM pravezaM yAtrArasAne ca sapUrvametam / dvandvAhvayaM cAbhibhayAdijAtaM gRhapraveze trividhaM vadanti // 14 // apUrvaH pravezo gRhArambhadhiSNye vidheyaH karo madhyamati kecit / sapUrvaH sthiraimitra mereva zuddhairato'nyo'zvimUlacyutArambhadhiSNyaiH // 15 // vRttazate - bhUpAnAM mRdubhirdhavaiH pravizanaM yAtrAnivRttau zubhaM syAdbhUyo gamanaM cararkSalaghu bhairuyairmatirbhUpateH / tIkSNairbhUpakumArakasya nRpateH patyA vizAkhA froye havyabhujo gRhe pravizatAM saMdate vahninA // 16 // ratnakoze - puSye dhaniSThAmRduvAruNeSu svAyaMbhuvarkSe triSu nottarAsu / akSINacandre zubhado nRpasya tithAvarikte ca gRhapravezaH // 17 // vaidyanAtha: - tryuttare rohiNI - yugme revatyA vAsavaye / puSye tvASTadvaye maitre pravezo'tra mataH kare / / 18 / ratnamAlAyAM -- puSye dhaniSThAmRduvAyumUla sthirAzvinIviSNujalezahaste / eSu praveze bahuputrapautraizvaraM vasedbhUrisamAgamaizca // 19 // ratnakoze - sarvagrahairvimuktaM praveza zasyate prayatnena / kaizcitsaumyasametaM zubhapradaM kIrtitaM munibhiH // 20 // bhUpAla:- meSe yAnaM ghaTe vyAdhirdhAnyahAnirmRge gRham / vizatAM karkaTe nAzaH zeSalagneSu zobhanam // 21 // daivabalame - ninditA api zubhAMzasametAstaulimepamakarAH sakulIrAH / karturaupacayagAtha vilagne rAzayaH zubhaphalAzca bhavanti // 22 // lalla:- vyAdhihA dhanahA caiva vittado bandhunAzakRt / putrahA zatruhA strIghnaH prANahA piTakamaH || 23 || siddhido dhanadazcaiva bhavettajjanmarAziMgaH | lagnasthaH kramazo rAzirjanma lagnAtpraveza // 24 // jyotiSprakAze - bhUrvedapaJcakaM tritriH pravezeM kalaze'rkabhAt / mRtirgatirdhanaM zrIH syAdvairaM susthiratA sukham // 25 // ayocyate'rkapUrvANAM pUrvAcAryairudAhRtam / phalaM lagnAdisaMsthAnAM gRhArambhamavezayoH // 26 // jyotiSprakAze - saudAminyAdibhirma kuryAdbhAnurvilanagaH / dhanena kAryavAhulyaM sahaje zrI sukhodayam // 27 // sukhasaMsthaH suhadvairaM sutapIDa sutasthitaH / SaSThaH kuryAtsukhArogyaM kAntAM vairaM ca saptagaH // 28 // randhrastho'koM mRrti kuryAddharme dharmakSayaM raviH / khasyo madhyaH sukhaM kuryAdAyagI vyayagaH kSatim // 29 // ApaNmAsAdidhurlane nAzaM kuryAjjalAdibhiH / dhanastho'rthe tRtIyasyaH saubhAgyaM vezmagaH sukham // 30 // dhIstho dhiyaM kuza bhrAnti paSThaH 1 1 . mimaM ku' / 23 Aho! Shrutgyanam Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrIzivarAjavinirmitokSINo'ribhaGgakRt / kAmagastanute bhogAJchidrastho mRtyumAzu ca // 31 // akSINo navamaH saukhyaM dadyAtvasthaH padaM tathA / lAbhago ratnavastrAptiM dAridyaM vyayagaH zazI // 32 // sadmanAzaM kujaH kuryAllagnago jvalanAdinA / dRyogaM sve'tha bhUlAbhaM sahaje'ribhayaM sukhe // 33 // viSazatrubhayaM putre yazovRddhi ripI kujaH / bhAryAnAzaM smare kuryAdrandhre zastrAtkulakSayaH // 34 // vighnaM dharmasthitaH kuryAtkarmanAzaM ca karmagaH / lAbhago'mbarahemAptiM rAjadaNDaM vyaye kujaH // 35 // ArogyaM lagnage saumye koze'rthaH sahaje suravam / sukhe bhogaH sute vidyA ripo zatrukSayo bhavet // 36 // dyUne saubhAgyamAyAso randhre dharme mahadyazaH / khage ze rAjasanmAno lAbhe dravyaM vyaye vyayaH // 37 // AyurdhanaM tanau jIve dhane zrIranuje sukham / sukhe sthairya ciraM putre putravRddhiryazo ripau // 38 // smare bhogo'STame madhyo dharmagaH siddhido guruH / vyomni rAjyaM dhanaM lAbhe vyaye bhavati siddhidaH // 39 // lagne zukro nidhiM dadyAtkoze vittamathAnuje / mAnonnati sukhe sthairya vaMzavRddhiM sute sthitaH // 40 // ripo madhyo'stagaH kuryAtstrIlAbha mdhymo'ssttmH| tapasyannaM pade rAjyaM lAbhe zrIH savyayo vyaye // 41 // gRhabhaGgastanau mande nRpakopAkAdibhiH / dhane bandhujanAddhAniH sahajasthe dhanAgamaH // 42 // sukhe sImodbhavaM vairaM putre putrAtparAbhavaH / SaSThe zatrujanAdhvaMsaH kalatre dAradUSaNam // 43 // chidre'strAdibhayaM ghoraM dharma prItiH kukarmaNi / madhye mando gRhaM zUnyaM zrIrAye vyasanaM vyaye // 44 // ahevAso'Ggage rAhI keto bhUtAdibhigRhe / zeSabhAvaphalaM jJeyaM rAhu ketvorinAravat // 45 // jAmitrazuddhimuddAhe vrate bhAvyaM tu pazcamam / yAJAyAmaSTamaM tadvatpAtAlaM ca pravezane // 46 // caturdazI caturthI ca navamI ca tathA'STamI / SaSThI ca dvAdazI caiva zubhakArye na zobhanAH // 47 // bhUtAGkatattvazakAGkadazanADyaH krameNa tu / tAsAM vAH zubhe kArye zeSanADyaH zubhAya hi // 48 // bRhanmArtaNDe-kendratrikoNagRhagaibudhajIvazukraiH pApaizca muktinidhanavyayakarmagaizca / grAmye sthire'pyupacaye svabhajanmalagne lagnAcchazI hyapacaye pravizetsvavezma / / 49 // zrIpatiH trikoNakendragaiH zubharakaNTakASTamAntyagaiH / asadgrahaiH sthirodaye gRhaM vizeddhale vidhau // 50 // kendracchidravyayaiH zuddhaiH krUraiH SaTcyAyagagurau / lagne bhRgau ca kendre vA sthiragrAmyodaye vizet // 51 // ratnamAlAyAMkRtvA viprAnsajalakalazaM cAgrato vAmato': snAtaH sragvI vimalavasano maGgalaivedaghoSaH / vyastairyAtrAkathitazakunai 1 gha. dRgyogaM svoccabh / Aho! Shrutgyanam Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 179 rimArgeNa rAjA: hayaM puSpaprakararacitaM toraNADhyaM vizecca // 52 // vAstuzAstrelanAtmAgAdito dikSu dvau dvau rAzI niyojitau / ekamekaM nyasetkoNe sUrya vAme vicintayet // 53 // jyotiSprakAze-randhrAtputrAddhanAdAyAtpaJcasva sthite kramAt / pUrvAzAbhimukhaM gehaM vizedvAmo bhavedyataH // 54 // vivAhe vratabandhe'naprAzane cAbhiSecane / sImante'pyarigazcandro neSTaH shessessvgrhitH|| 55 // jyotipArNave-kendratrikoNadvipadeSu pApAH kurvanti bhItiM bahudhA kSatiM ca / hAni vyayasthA maraNaM mRtisthA rogaM svadezAdgamanaM ca mUrtI // 56 // lAbhArivikramagatA dhanakIrtidAH khalAH saubhyAstrikoNadhanavikramakendralAbhagAH / saukhyArthalAbhajanasakhyasadannamAnadAH SaSThe zubhaH zubhakaro'nyamate na madhyaH // 57 // zrIpatiHtato nRpo viprasuhRtpurodhasaH zilpajJabhUgolavidazca bhAginaH / dhanaizca ratnaiH pazubhiH samarcayetsadA'ndhadInAnpuravAsinastathA // 58 // kazyapaH-evaM yaH pravizedrAjA yoge daivajJakIrtite / kAle zAstroktavidhinA zarIraM sukhamaznute // 59 // nAradaH-akapATamanAcchannamadattabalibhojanam / gRhaM na pravizadevaM vipadAmAkaraM hi tat / / 60 // iti gRhapravezaH / atha vAstupUjAvidhAnam / akRtvA vAstupUjAM yaH pravizennavamandiram / rogAnnAnAvidhAnklezAnaznute sarvasaMkaTAn // 1 // vAstupUjAvidhi vakSye navavAstupravezane / hastamAtrA likhedrekhA dazapUrvA dazottarAH // 2 // gRhamadhye taNDuloparyekAzItipadaM bhavet / / pazcottarAnvakSyamANAMzcatvAriMza 45 tsurAnyaset // 3 // dvAtriMza 32 dvAhyataH pUjyAstatrAntaHsthAstrayodaza 13 // teSAM sthAnAni nAmAni vakSyAmi kramazo'dhunA // 4 // IzAnakoNato bAhyA dvAtriMza 32 tridazA amI / kRpITayoniH parjanyo jayantaH pAkazAsanaH // 5 // sUryasatyau bhRzAkAzau vAyuH pUSA ca nairRtaH / gRhakSato daNDadharo gandharvo bhUgurAjakaH // 6 // mRgaH pitRgaNAdhIzastato dauvArikAhvayaH / sugrIvaH puSpadantazca jalAdhIzastathA'suraH // 7 // zeSaH pApazca rogazca bhogimukhyo nizAcaraH / somaH sarpo dityaditI dvAtriMzatridazA amI // 8 // athezAnAdikoNasthAzcatvArastatsamIpagAH / ApaH sAvitrasaMjJazca jo rudraH kramAdamI // 9 // madhye navapado brahmA tasyASTau Aho! Shrutgyanam Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrI zivarAjavinirmito ca samIpagAH / ekAntarAH syuH prAgAyAH parito brahmaNaH smRtAH // 10 // aryamA savitA caitra vivasvAnvasudhAdhipaH / mitro'tha rAjayakSmA ca tathA pRthvIdharaH kramAt // 11 // Apavatso'STamaH paJcacatvAriMzatsurA amI / ApazcaivA''pavatsazca parjanyo'gnirditiH kramAt || 12 || padikAnAM ca vargo'yamevaM koNeSvazeSataH / tammadhye viMzatirbAhyA dvipadAste tu sarvadA // 13 // aryamA ca vivasvAMzca mitraH pRthvIdharAdayaH / brahmaNaH parito dikSu catvArastripadAH smRtAH // 14 // brahmANaM ca tathaikadvitripadAnarcayetsurAn / vAstumantreNa vAstujJo dUrvAdadhyakSatAdibhiH // 15 // brahmamantreNa vA zvetavastrayugmaM pradApayet / AvAhanAdisarvopacArAMtha kramazastathA // 16 // naivedyaM vividhAnena vAdyaiH saha samarpayet / tAmbUlaM ca tataH kartA prArthayedvAstupuruSam // 17 // OM vAstupuruSa namaste'stu bhUzayyAbhirata prabho / mahaM dhanadhAnyAdisamRddhaM kuru sarvadA // 18 // iti prArthya yathAzaktyA (kti) dakSiNAmarcakAya ca / dadyAttatraiva viprebhyo bhojanaM ya svazaktitaH // 19 // anena vidhinA samyagvAstupUjAM karoti yaH | ArogyaM putralAbhaM ca dhanaM dhAnyaM labhemvaraH // 20 // varAhaH - kimapi kila bhUtamabhavadrundhAnaM rodasI zarIreNa / tadamaragaNena sahasA vinigRhyAdhomukhaM nyastam || 21|| yena ca yatra gRhItaM vibudhenAdhiSThitaM tu tatraiva / tasya samayaM vidhAtA vAsturiti kalpayAmAsa / / 22 // iti vAstupUjAvidhAnam / atha sUtikAgRhanirmANavidhiH / garga:--vAre'nukUle rAzau tu dagdhadopAdivarjite / svAnukUla dizi proktaM sUtikAbhavanaM budhaiH || 1 || ratnakoze - Asannaprasave mAsi kuryAccaiva vizeSataH / tadvatprasavakAle syAditi zAstreSu nizcayaH // 2 // laH- punarvasau nRpAdInAM kartavyaM sUtikAgRham / zravaNAbhijitormadhye pravezaM tatra kArayet // 3 // vasiSThaHathAtaH saMpravakSyAmi sUtikAgRhavezanam / mAse tu navame prApte pUrvapakSe zubhe dine / prasUtisaMbhave kAle sadya eva pravezayet // 4 // garga :- rohiNyai - devapauSNyeSu svAtIvAruNayorapi / punarvasau puNyahastadhaniSThAyuttarAsu ca // 5 // maitre tvA tathA'zvinyAM sUtikAgAravezanam / smRtyarthanAzau mRtyuzca vRddhiH puSTyA yurIpsitam || 6 || mRtyuzca maraNaM pitrormaraNaM tu tatastriSu / meSAdikamazo vidyAtsUtikAgAravezanam // 7 // gRhe'nukUle rAzau tu riSphaSaSThASTavarjite / Aho! Shrutgyanam Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 181 sarve cAtha zubhAH kendre pApAzca triSaDAyagAH / zubhAMze zubhadRSTau tu sUtikAvezanaM zubham // 8 // viSNudharme puSkaraH - pravizetsUtikAsaMjJaM kRtarakSaM samantataH / subhUmau nirmitaM samyagvAstuvidyAvizAradaiH || 9 || prAgdvAramuttaradvAramathavA sudRDhaM zubham / devAnAM brAhmaNAnAM ca gavAM kRtvA ca pUjanam // 10 // viprapuNyAhazabdena zaGkhaveNuraveNa ca / prasUtA bahavastatra tathA klezakSamAzca yAH || 11 || vizvasanIyA viprAzca pravizeyuH striyazca tat / tathA'nulepanairdhUpaistathaivamupacArayet || 12 || AhAraizva vihAraizva prasavAya sukhaM dvijAH / eraNDamUlacUrNana saghRtena tathA vRtam | sukhaprasavanArthAya pazcAtkIye tu tatkSipet // 13 // iti sUtikAgRhanirmANavidhiH / atha prasaGgena zayyAlakSaNam / tatrAGgulamAnaM - parANureNuvAlAgralikSAyukA yathAkramam / ekaikamaSTaguNitaM yavamarthyaM prakalpitam || 1 || zreSThamaSTayavaM saptayavaM madhyamamaGgulam / hInaM SaDyaMvameteSu yathAyogyaM niyojayet || 2 || svAmihastapramANasya dalArghArdhatribhAgakam / karturevAGgulaM tasyAH prazastaM mAnakarmaNi // 3 // zilpazAstre - sapaJcAzItiparvANi dairyeNa parikalpayet / saikaSaSTacaiva vistRtyA maJcakaH paJcaviMzatiH // 4 // evaM zayyA vidhAtavyA sarveSAM zayanocitA / caturazItiparvANi keciddairghya pracakSate // 5 // STayaGgulAni vistAraM maJcakaM hastasaMmitam / naivAtrA''yavizuddhiH syAttasmAdanyairupekSitam || 6 || caturazItikaM mAnaM zayyAyAstu zatatrayam / bhUbhRtAM sukhabhogAptyai kIrtitaM vizvakarmaNA || 7 || AyazuddhA tathA kAryA yathA goharikuJjarAH / tathaiva dolikAmAnaM yathAzobhaM vidhIyate ||8|| asya vivaraNam384 etAnyaGgalAni zayyAmAnam / asyA hastAH 16 / tatrordhvagAnnamAnaM saardhhsttrym| ubhayorgAtrayoH sapta 7 hastAH / tiryaggAtrasyaikasya mAnaM sArdhahastadvayam 2 / dvayormAnaM paJcahastakam 5 / ekasya maJcakasyordhvamAnaM hastaH 1 / caturNAM hastacat. Tayam 4 | evaM SoDazahastA zayyA rAjJAM sukhabhogapradA bhavati / gAtranyastapaTasyAtra saMkhyA vyAptA khakudvike / zeSe taddevatA brahmA viSNU rudro'ntimo na san // 9 // mAnAdhikye daridraM syAnmAnahIne sukhakSayaH / ajJAtvA kurute zilpaM zilpI doSamavApnuyAt // 10 // iti zayyAlakSaNam / 1 ca. 'tkAryeSu nikSi' / Aho! Shrutgyanam Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmitoatha zayanavidhiH / zucirlakSmInRpaJcAsyaM smRtvA'gastyazirAH svapet / na pratIcyuttara zirA na nagno nA''rdvapAtsvapet || 1 || dhAnyagogurudevAgniphalakopari na svapet / nahi kSatAjinakuzakUlacchAyAsu pAMsuSu // 2 // varAhaH - dhAnyagoguruhutAzasugaNAM na svapedupari nApyanuvaMzam | nottarAparAzirA na ca nagno naiva cA''rddhacaraNaH zriyamicchan || 3 || svagRhe prAkzirAH zete zvAzurye dakSiNAzirAH / pratyakzirAH pravAse tu na kadAcidudakzarAH || 4 || sutalpe vaidikaistArkSyamantraiH saMrakSya ca smaret / saMkaTe'pi ca yAmyAGghriH svapetsugrIvamuccaran // 5 // mAdhavo'gastirAstIkaH kapilo mucakundakaH / smRtvaitAcchrInRsiMhAddhiM smaranucchIrSakaM svapet // 6 // iti zayanavidhiH / iti jyotirnibandhe gRhArambhaprakaraNam / atha rAjyAbhiSekaprakaraNam / yasiSThaH- AdhAnajanmezadazAdhinAtharavIndu saumye jyasitairbaliSThaiH / utpAtadopAdikavarjiteSu dharAdhipAnAmabhiSekamAhuH || 1 || bhUpAbhiSecanaM jyeSThAzrutikSipramRdubhruvaiH / riktAkrUrojjhitaiH zastaM sthiropacayakRttanau // 2 // mUlatrikoNasvagRhocamitragRhasthitairvA'tha tadaMzasaMsthaiH / zubhe vilagne satataM grahendrA dizanti lakSmIM vipulAM ca kIrtim || 3 || svanIca vairigRhagaistadaMzaira staMgatairvakramupAgatairvA / pApodaye zokabhayaM vikIrti dizanti rAjJAM bhRzamambarATAH || 4 || zIrSodaye copacaye gRhe vA svajanmalagnAdatha lagnage'pi / zubhairgrahairyuktanirIkSitairvA padaM sthiraM syAtsatataM hi rAjJAm // 5 // riktAva ( yAma) mAyAmatha bhaumavAre varjyeSu vAreSu dineSu caivam / balerdine RkSanizezayozca na naidhane me tvabhiSeka iSTaH // 6 // pApagrahaiH svAntyagataizca niHsvo rogI vilagnopagatairbhavetsaH / padacyutaH saptacaturthagaistai: putra-sthitaiH srvsukhairvihiinH||7|| bhraSTotsukaH karmagatairanAyurmRtyusthitaivaryayutaiH spaapaiH| nUnaM vyayASTArigataH zazAGkaH kSitIzvaraM hanti tadA valI cet // 8 // trikoNakendratridhanAya saMsthaitripaSTalAbhArigataizva pApaiH / paSThASTalagnavyayavarjitena candreNa rAjJAM zubhado'bhiSekaH / / 9 / / yasyAbhiSeke surarAjamantrI lagne trikoNe yadi vA bhavetsaH / SaSThe kujaH karmagatazca zukraH sa modate vikramarAjyalakSmyA // 10 // 182 Aho ! Shrutgyanam Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 183 duzcikmalAbhArigatAvinAka khastho'marejyo yadi bandhugo jJaH / yasyAtra yoge kriyate'bhiSekazvirAyuSastasya padaM sthiraM syAt // 11 // iti rAjyAbhiSekaprakaraNam / atha yAtrAprakaraNam / nArada:- atho yAtrA yathA nRNAmabhISTaphalasiddhaye / syAttathA tAM pravakSyAmi samyagvijJAtajanmanAm || 1 || ajJAtajanmanAM nRNAM phalAptirghuNavarNavat / praznodayanimittAdyaisteSAmapi phalodayaH || 2 || yAtrAvidhAnaM kathayAmyathAtaH sarvairupetasya guNaijiMgIpoH / atarkite janmani tasya" yAne phalAptiruktA ghuNavarNatulyA // 3 // jyotiSprakAze--jJAtvA''yuH kAryasiddhiM ca nivRttyAdi tato vadet | yAtrAyAH samayaM samyagdRSTrA janmadazAdikam // 4 // garga :-- saddazAyAM zubhA yAtrA yaSTavarge zubhA samA / nyUnA tatkAlalagnAdau tidhyAdAvadhamA matA // / 5 / / ratnamAlAyAm-ajJAtajanmano'pyanyairyAnaM yojyamiti smRtam / praznodayanimittAdyairvijJAte sadasatphale || 6 || vidvajjanavala me - saMpreryamANo hyavazaH zarIrI sadaivena zubhAzubhena / jyotirvidaH saMnidhimetya tasmAtmano'pyato janmaisamaH phalena // 7 // bhUpa laklane - subhUmau phalahastaH sansuveSaH suvacA nRpaH / pRcchecchubhaM tadA vAcyamanyathA na zubhAvaham || 8 || mANDavyaH - hastAsyastanakaNThoSThanAsAgaNDakaTizrutI: / aGguSThAGghayaM sa guhyAni spRzanpRcchecchubhaM cadet / / 9 / / bhRguH-yAtA'rkapRSThataH pANigraho gamyaH puraH sthitaH / Akrando'katsiptamasthastatratyAH zaktitastu te // 10 // zrIpatiH - janmarAziruta janmavilagnaM tatpatI udayagau yadi vA'staH / tryAyakarmaripubhAnyuta tAbhyAM zatrukSayamahi tadAnIm // 11 // idamapyarisaMbhavaM yadA''ste hibuke vA vijayastathA'pi yAtuH / zirasodayameti yazca rAzirjayakRtso'pyudaye tatheSTavargaH // 12 // karoti rAzi - rgamanaM phalaM ca caro vila zubhadRSTiyuktaH / sthirodaye syAgamanaM na yAtuH zubhaM zubhairdRSTayute'tra vAcyam || 13 || dvimUrtizAtrudayaM prapanne krUra grahairyukta nirIkSite ca / prayAti yadyapyadhastadAnIM nivartate zatrujanAbhibhUtaH // 14 // jyotiprakAze - vAcyaM sabhAyAM saditi bhAva yadyapyasatphalam / bhUbhuje mantriNe vA'pi kathanIyaM rahaH sphuTam // 15 // bhUpAla: - dIptaH svocce svabhe svastho 1 ka- naphale line / Aho! Shrutgyanam Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrIzivarAjavinirmito mupito'yuto grahaH / nIco dIne mitrabhe tu hRSTaH pIDAyutau jitaH || 16 || ripurAzigatastaptaH strAMze saumyekSito valI / pravRddhavIryaH socAbhimukho nIcAdinirgataH // 17 // janmapo lagnapathaiva yAtrezaH svadazAdhipaH / cintanIyo nRpo yasmAttadralena balAnvitaH // 18 // kazyapaH - trikoNoccaiH zubhaiH zreSThA yAtrA madhyA svamitrabhe / nIce'ribhe'dhamA proktA zreSThA'rivyasane'thavA // 19 // jyotiSprakAze - care zIrSodaye yAnaM zubhasvAmiyutekSite / pUrNanADyAM tathA jJeyaM viparItaM na zobhanam // 20 // iti yAtrAyAM zubhAzubham / atha yAtrAnivRttikAlaH / bAdarAyaNaH - udgatakalAsamUhaM paramAyustADitaM samuddhRtya / maNDalakalAbhirApto varSAdirathA'yuSaH kAlaH || 1 || ratnAvasthAM SaSTiH SaSTirathASTau viMzatirekAdhikaM ca varSANAm / triMzadadhikaM ca zataM viMzatyA samadhikaM caiva || 2 || udayopagatarAzesta kalAkRtyaliptikAM guNayet / chAyAGgulaiH pRthakaMsthAM hRttvA munibhiH zeSam (?) || 3 || grahaguNakAro jJeyo daivavidA paJcavizatiH saikA / manavo'STau tritayaM bhAvAzca sUryAdito jJeyAH // 4 // guNAyitvaivaM prAgvaddhRtvA saumyasya yadi bhavedudayaH / kAryaprAptiH praSTurvaktavyA netare bhavati // 5 // guNakAraikyavibhaktaH zeSo'rkAdervizodhayedguNakAn / yasya na zudhyati lagnaM na jJeyastadvazAtkAlaH ||6|| bhaumadivAkarave divasAH pakSAca bhRguzazinoH / gurvavazeSe mAsA RtavaH saumye zanaizvare'bdAH syuH // 7 // pRthuvazAH - grahaH sarvottamabala lagAdyasmingRhe sthitaH / mAsaistattasya saMkhyA ke rnivRtiM yAturAdizet // 8 // carAMzastha grahe tasminkAlanenaM vinirdizet / dviguNaM sthirabhAgasthe triguNaM dvayAtmakAMzake // 9 // garga : - yAturvilagrajAmitrabhavanAdhipatiryadA / karoti vakrAmAvRttiM kAlaM taM bruvate pare // 10 // iti yAtrAnivRttikAlaH / atha yAtrAyAM paJcAGgazuddhiH / zrIpatiH - nihantyulUko nizi kA ikAkospyulUkaM harimapsu nakraH / sthale mRgArirmakaraM yato'to dezasya kAlasya balaM vicintyam // 1 // * zloko'yaM kha. va pustakayornasti / Aho! Shrutgyanam Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 185 gargaH zreSThAH siMhAjacApe'rke madhyA jJAkazino bhage / mInakakryAli dIrghA mArge'rkaH pRSThataH zubhaH || 2 || lallaH - atha bhavati vijayasamayazcaitre jyeSThe ca mArgazIrSe ca / sadyo'rivyasane'pi ca mahIpateH zaktiyuktasya || 3 || bhRguH - yAne sUryo - daye cArA hanibalakSayam / rogaM saukhyaM zriyaM bhogAnsainyanAzaM kramAtphalam // 4 // laluH - upacayakare grahadine siddhiH krUre'pi yAyinAM bhavati / saumye'pyanupacayasthe na bhavati yAtrA zubhA yAtuH || 5 || jyotiSprakAze-jalayAtrA zubhA some yuddhayAtrA zubhA vau / pazoryAnaM budhe tyAjyaM saume loma na cAlayet || 6 || ratnakoze - ekAdazI dvitIyA trayodazI pUrNimA tRtIyA ca / zreSThA pratipadazamI saptamI paJcamI yAne || 7 || bRhaspatiH - sarvAH syustithayaH zastAH zukle tvAdyadvayaM vinA / kRSNe svantyatrayaM caiva SaSThIM riktAM parityajet // 8 nArada: - paSTyaSTamadvAdazISu riktAmAvarjitAsu ca / yAtrA zukle pratipadi nidhanAyAdhanAya ca // 9 // jyotiSprakAze - zrutyAdityAntyayugmArka - mRgamaitrairgatiH zubhA / madhyamA vAruNaM jyeSThAtrayaM bhAgyaM sthirairbhavet // 10 // citrAtrayAja pAdArdrAya mAgnipitRsAbham / riktAmAdvAdazIH SaSThI janmabhaM gamane tyajet // 11 // ratnamAlAyAM - hastendumaitrazravaNAzvitiSyapauSNazraviSThAzca punarvasuzca / zreSThAni dhiSNyAni nava prayANe tyaktvA tripaJcAdisaptatArAH // 12 // daivajJavalame - ArdrAvizAkhA bahu lAjayAmyacitrAmayAsvAtibhujaGgamAni / proktAni yAne na zubhapradAni zeSANi neSTAni na ninditAni || 13 || zUlaM jyeSThendumandAH prAk pratyagbrAhmArkabhArgavAH / yAmye'ntyapaJcadhiSNyejyA jJArAryamabhamuttare // 14 // candre mande na ca mAcIM na gaccheddakSiNAM gurau / na pratIcIM ral zukre budhe bhIme na cottarAm || 15 || jyotiSprakAze - nollaGghyA vAyuvahristhA rekhAH saptArike'gnibhAt / yadi lagnavizuddhiH syAnna duSTaM parighAdikam // 16 // gargaH - prAgAdi sapta sapta syuH kRttikAdIni bhAni tu / tatrAgnyaniladigrekhA parighAkhyAM na laGghayet // 17 // zrIpatiH - prayojaneSvAtyayikeSu bhUpatirvilaGghya rekhAmapi pAridhIM vrajet / vihAya dikzUlasamAyAnuDUnyadi svaglipravizuddhirApyate // 18 // nAradaH preyyAM pUrvadigdhiNNyairvidizacaivameva hi / digrAzayaH syuH kramazo meSAdyAzca punaH punaH / / 19 / / vyAsaH -- - dhruvairmizrarna pUrvAhNe vAsarA na tIkSNabhaiH / nAparAdhe tathA kSiSaivardanti gamanaM zubham || 20 || mRdubhirnarajanyAdau nizAmadhye varograbhaiH / na caraiH zarvarIzeSe kurvIta gamanaM C - 1. 'ze karNA / 24 Aho! Shrutgyanam Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zrIzivarAjavinirmitosudhIH // 21 // gargaH-puSye maitre kare'zvinyA sarvAzAgamanaM zubham / sarvakAle hitA yAtrA haste puSye mRge zrutau // 22 // tyAjyaprakaraNe doSA ye proktAstAnvivarjayet / bhadrA yAne parityAjyA kSaNAzca ninditAyAH // 23 // bAdarAyaNaH-madhyAhna sarvadA jJeyo muhUrto'bhijidAdayaH / tasminyAnaM sarvadikSu zubhaM yAmyadizaM vinA ||24||rtnkoshe-abhijitsNjnye dhiSNye zravaNApADhAntare bhavati / tasmiMzca saMprapAtaH sarvArthAnsAdhayennityam // 25 // jyotiSprakAze-bhadrAkulikapAtAyA doSAstyAjyAH prayatnataH / labdhvA candrabalaM zuddhe dhiSNye lagne gamaH zubhaH // 26 // krAntipAte bhavenmRtyuH kulike ca mahadbhayam / yAmArdhe sati zokaH syAdbhadrAyAM bhaGgamAdizet / / 27 // vyasanaM maraNaM cApi vyatIpAte ca vaidhRtau / dinakSaye yuddhau vA saMkrame ca parAbhavaH // 28 // hAniH krUrayute bhe syAdbhayaM dagdhe ca dhUmite / yAtuzcandrabalAbhAve yAtrA zastA'pyanarthadA // 29 // yAtrAziromaNauRte candrabale puMsAM yAtrA zastA'pyanarthadA / vyAkhyA gambhIrazAstrANAM saMpradAyaM vinA yathA // 30 // kalahaH sUtikAzIce rogaH syAdrAhusUtake / tithidoSeNa saMtuSTiAradoSe manazcalam // 31 // garga:-ravIndvayanayoryAnamanukUlaM zubhapradam / tadabhAve divA rAtrI yAyAdyAturvadho'nyathA // 32 // pUuAnaMdapavAIdikSa pratipadAditaH / yoginI saMmukhA tyAjyA yAne vA dakSiNe sadA // 33 // prAcyAM yAne kuje lAbho mandendrodakSiNe sukham / jJe gurau pazcime siddhiH zukre'ke cottare zubham // 34 // ratnAvalyAM-tithyAM yAtrAsiddhiH karaNe na sukhaM dhanaM muhUrtavazAt / nakSatreNAvazyaM yAturathA''yustathA vittam // 35 // vAreNa saumanasyaM zubhena candreNa mitrasaMprAptiH / sarve guNAH samuditA lagnenaikena labhyante // 36 // yAtrApradIpe-lagnadoSe tu saMprApte ye kurvanti prayANakam / pratyAvRttibhavetteSAM yadA khe puSyadarzanam // 37 // ravibhAdinabhaM nagahRdaGgaguNaviDAlADaladvinagaiH / tannakSatre yAnaM vivaya'miti devalaH prAhaH / vA yAtrA yuddhe rogArambhe ca maGgale naiva // 38 // tathA ca-ratnakoze-dinakarakaraprataptAM makarAdAvuttarAM ca pUrvI ca / yAyAcca karkaTAdau yAmyAmAzAM pratIcI ca // 39 // nakSatrasamuccaye-yAtrIyantrahalapravAhasamare caurye ca saMdhau tathA kUpArAmataDAgabandhanavidhau pApardhidurgagrahe / azvebhoSTarathAdirohaNakRtau tyAjyaM saMdevA''DalaM tenAnyatra zubheSu maGgalavidhau doSo na tasya kacit / / 40 // bAdarAyaNaH-tithayaH pakSaguNitAH saptabhirbhAjitAstathA / syuArA vahniguNitA vasubhizcaiva bhaajitaaH||41|| 1 ka. gaayuddhh| Aho! Shrutgyanam Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 187 caturguNAni bhAnyaGgabhAjitAni yathAkramam / pIDA syAtprathane zUnyemadhye zUnye mahadbhayam // 42 // antye zUnye tu maraNaM trizUnyarahitaM zubham / tithivAsaranakSatramaM kaikaM sthApayetridhA // 43 // asminpakSe vAre zUnyaM nA''yAtyeva / pakSAntaraM-tithivAsaraRkSANAM yogaM kRtvA tridhA likhet / dvitrivedaiH saMguNitaM saptASTarasabhAjitam // 44 // atha panthA rAhuH / dharme zazinastadAdi tu phalaM vairaM jayo bhaGgatA lAbhazceti tathA'rthataH kSayasamatve lAbhavastrAgamau / tadvatkAmagate ravau bhayadhane saukhyaM jayaH kIrtito mokSe'rke mRtilAbhaniSphalasamatve rAhupanthA iti // 1 // iti yAtrAyAM paJcAGga-zuddhiH / atha yAtrAyAM dohadaprakaraNam / tithivArarkSacandrebhyo lagnaM koTiguNaM smRtam / tasmAnniSiddhatidhyAderdoSaH svalpataro mataH // 1 // tathA'pi ninyatithyAdau kRtvA dohadakaM vidhim / kevalaM lagnavIryeNa gato rAjA kSitiM jayet // 2 // tithiSvarkajalaM prAzyaM taNDulodakasarpiSI / haviSyaM dadhi sasvarNa tilAmbhovIjapUrakam ||3|| mASA vizvabharAmUtraM piSTakaM tilapiSTakam / kando mUlaM tathA zAkaM zastavRkSadalAni ca // 4 // majjikAM pAyasaM sAjyaM sauvIraM kathitaM payaH / dadhi kSIramataM ca vAreSvadyAtilaudanam // 5 // kramaddatraguNAH 32 SaSTiH 60 khAGkAH 90 khAkSAH 50 khasAgarAH 40 / khASTau 80 khAgAH 70 pare prAhurmandAderbhoganADikAH || 6 || arkAdau dhArayedbhAle kuGkumaM candanaM mRdam / yavAndArdhaM ghRtaM tailaM vArazUlApanuttaye // 7 // tAmbUlaM candanaM mRcca puSpaM dadhi ghRtaM khalam / vArazUlaharANyaka - ddAnAddhAraNato'danAt // 8 // bRhaspatiH - sUryavAre ghRtaM prAzyaM somavAre payastathA | guDamaGgaravAre ca budhavAre tilAnapi // 9 // guruvAre dadhi prAzyaM zukravAre yavAnapi / mASAnbhuktvA zanairvAre zUle gacchanna doSakRt // 10 // bhakSyAnbhuktoditAnkRtvA yAtrAyogeNa gacchatA / priyaM vadanvevare zayyAmadhyuSya zItagoH // 11 // gayAvRtto dharAsUnorvAre jJasya tu hAradhRk / bhasmadhRgjIvavAre syAcchittvA yaSTiM bhRgordine || 12 || kalahI mandavAre ca yAtuH kRtyAnyamI 1 / ka. kedalaM / 2 va 'mAgu' / 3 kha. gha. khalA / vA' / Aho! Shrutgyanam Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrIzivarAjavinirmito(nu ) kramAt / bhatyaizca tilakaiH kRtyairvAradoSo vilIyate // 13 // daivajJavalabhesvinnAH syuH sAkSatA mASAstaNDulAstilasaMyutAH / dadhi gopArSataM mAMsaM mRga. mAMsamasRktataH // 14 // vilApanaM pAyasaM ca vaihaGgaM pizitaM tathA / tilaudanaM paSTikAnaM SaSTikAnaM priyaGgavaH // 15 // citrAnnamamalaM yAvaM kulitthA madhusapiSI / mUlAmbu saktavaH zAliH zAkaM mAMsaM biDAlajam // 16 // Aja yathe. STamAMsaM ca saktavo mASamizritAH / azvinyAdiSu dhiSNyeSu prAzyaM vAJchitasiddhaye // 17 // nAradaH-kulmApAMzca tilAnaM ca dadhi kSaudraM payaH smRtam / mRgamAMsaM ca tatsAraM pAyasaM cAparka mRgam // 18 // zazamAMsaM ca SaSTikyaM priyaGgukamapUpakam / citrANujaphalaM kUrmazvAvidgodhAM ca zalyakam // 19 // haviSyaM kRsarAnaM ca mudAnnaM yavaSiSTakam / matsyAnaM citritAnnaM ca dadhyannaM dasrabhAtkramAt // 20 // jyotizcintAmaNau-yamAgnyajapadA hyA paitratvASTratraye gatiH / tyAjyA'drivizvabhUpendrendrezabhUpendrajiSNavaH // 7 / 13 / 16 / 14 / 14 / 11 / 16 / 14 / 14 // 21 // jyotiHsAgare-vivarjayettvASTrayamoragANAmadhaM dvitIyaM gamane jayecchuH / pUrvArdhamAgneyamaghAdvidaivaM svAtImatenozanasaH prazastam // 22 // jyotiSprakAze-khAstAmbulagnage sUrye bhuktvA yAyAghRtaM tilAn / kSIraM ca zarkarAM zIghra kAryAptyai pUrvataH kramAt // 23 // bRhannArada:-gacchetyAcI ghRtaM pAzya dakSiNAzAM tilaudanam / pratIcI matsyamAMsAni zubhArthI kSIramuttarAm // 24 // bRhaspati:-abhakSyAlabhyabhakSyA ye smRtvA spRSTA'tha tAndrajet / dattvA vA siddhimAmoti duSTabhAdiSu bhUpatiH // 25 // uktabhakSyaizca nksstrtithitithyrdhvaarjaaH| zubhAzubhagrahotthAzca sarve doSAH zamaM yayuH // 26 // iti yAtrAyAM dohadaprakaraNam / atha lgnblvicaarH| daivajJavallabhe-zIrNodaye yAturabhISTasiddhiH pRSThodaye vAJchitakAryanAzaH / yAtavyakASThAmukhamiSTadaM syAdaniSTadaM dikpratilomalagnam // 1 // janmodaye siddhikaraM prayANaM na janmarAzerudaye nRpasya / sthAnAnnayothopacayodayeSu zubhaM phalaM syAditareSu nAzaH // 2 // janmakSelamASTamarAzilagne SaSThodaye zatrubhalagnato Aho! Shrutgyanam Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 189 vA / tadrAzinAthairathavodayasthaiH karoti yAnaM viSabhakSaNaM vA // 3 // ratnamAlAyAM-- cakraH panthA mInalagneM'zake vA kAryAsiddhiH syAnivRttizca tatra / neSTaH kumbho'pyugarme'zasthito vA lagne cApyeMze ca nauyAnamiSTam // 4 // gargaH - divA dinabale lagne rAtrau rAtribale tathA / gantavyaM vA caredvayaGge zubhayukte sthire'pi vA / / 5 / / daivajJavallabhe- zubhagrahairjanmani saMyutA ye ye cArkataH saubhyayutA dvitIyAH / te rAzayo lagnagatAH prazastA ye krUrayuktA na zubhAvahAste / 6 // saumyo'pi yo janmani neSTadAtA sthAnaM na lagne zubhakAri tasya / pApo'pi yaH zastaphalaM tadIyaM sthAnaM vilagne zubhadaM prayAtuH // 7 // zastaM na kITAlivRSodayeSu yAnaM tadaMzeSvatha vA prayAtu: / lagnAni zastAni zubhagrahANAM yannauprayANaM jalabhodaye tat / / 8 / / catuSpadA dvayaGghrivazA visiMhAH sarIsRpAcAmbucarAca bhakSyAH / siMhasya vazyA visarIsRpAH syurUhyaM janoktaM vyavahAro'nyat // 9 // sthalAmbusaMbhUtasarIsRpAkhyA bhavanti vayyA balinAM svakAnAm / samA saMsthA viSamA bhajante vazyA rajanyAM viSamAH samAnAm // 10 // syAdvidviSo janmagRhodayAmyAM lagne'STame zatruvadhaH prayAtuH / vadhaH prayAtustvaribhe prasUtau randhrAribhe krUrazubhAnvite ca // 11 // jyotiSprakAze - saumyakrUreSu ye kheTAstatkAlopacayAvahAH / teSAM vArAMzavargAH syuryAne yojyAstanAvapi / / 12 / / ratnamAlAyAMmUrtiH kozo dhanvino vAhanAni mitraM zatrurmAga Ayurmadazca / vyApAra prAptira - prAptirevaM lagnAdbhAvA dvAdazaite vicintyAH // 13 // nanti krUrAstryAyavarje hi bhAvAnnirvyApAraM nirhataH sUryabhaumau / saumyAH puSNantyeva hitvA'ribhAvaM zukravAstaM mRtyumUrtistathenduH // 14 // jyotiSprakAze - sarvatragAH zubhAH saumyAH pApAstryAyArikarmagAH / candro neSTastanau randhre yAne khArkiH sito'stagaH / / 15 / / dhanIdharmagaM sUrya zubhamicchanti kecana / prayANe tadvadakrUraM prazastaM sarvagaM budham // 16 // kecidUcurvyaye candraM riSphe randhre guruM tyajet / SaSThe zukre ca yAtrAyAM digIze kendrage zubham // 17 // rAjyazrIjayadhImAnalAbhArogyaphalodayAn / puSNanti ghnanti sUryAdyAH sadasadbhAvagAH kramAt || 18 || lagnapo mRtyupo yAne randhrAstArivyayopagaH / ke'pyAhurbhayado dharme zeSasthAne yazorthadaH / / 19 // ratnakoze-svoccagate vijite ripau balavati lagnAdhipe kRtAgamaH / nirjitya sArvabhaumaM samupaiti gRhaM samagrabalam // 20 // mANDavyaH - janmarAziM tyajellagne tathA bhaM naSTavakriNoH / aSTamaM tatpatiM janmalagnaM lagne yadAgamaH // 21 // prasUtau 1 kha. tattyajejjanmala' / 2 gha 'mapatirla' / 3 ka. ' yadodayaH / Aho! Shrutgyanam Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrIzivarAjavinirmitobalahIno yo yo virodhI dazApateH / sAMprataM vivalazcAsau lagne saumyo'pi neSTadaH // 22 // balavAJjanmakAle yo dazApAlasya yaH suhRt / phaladaH sAMprataM kheTo mUrtI pApo'pyabhISTadaH // 23 // daivajJavallama-janmakSajanmalagnapayoH zatrulagnagaH sa saumyo'pi / kurute nRNAM vipatti krUro'pi zubhastayomitram // 24 // janmaHjanmalagnezaripuH saumyo'pi lagnagaH / vinAzado bhavenmitraM tayoH pApo'pyabhISTadaH // 25 // vasiSTaH-na tAnakArakAkhyo yo janmalagnabhayorbhavet / saumyo'pi sa vilagnastho yAne yAturvirodhakRt // 26 // atha yAtropayogitvAvazivardhakarakSakanApakatAnakAdInAM lakSmocyate-sUryAdvitIyamakSaM vezisthAnaM prakIrtitaM yvnH| tacceSTagrahayukte janmani ceSTAsu ca vilagnam // 27 // vezirvilagnopagato yiyAsovinA'pi yatnAtkurute phalAptim / zubhagraharjanmAni saMyutA ye te rAzayo lagnagatAH prazastAH // 28 / / yazcApi paNapharasthaH sa bhavati rakSopago yasya / tasyeti grahasya kArako bhavati / yo yasya ca dazasthastasyahi vazyopago graho jJeyaH // 29 // janmasamaye zazAGkagadupacayasaMsthA grahAH kecit / te sarve tAnasaMjJAH krUrA api cAtra saumyasamAH // 30 // janmanyupacayasaMsthAH parasparaM khecarA ye ca / te nApakA munIndraistAnasamAnAH smRtA nUnam // 31 // lagnasthaH sukhasaMstho dazamasthazcApi kArakaH proktaH / ekAdaze'pi kecidvAJchantyAyoH prasavakAle // 32 // tuGgasuhatvagRhAM sthitA grahAH kArakAH samAkhyAtAH / anyasmAdazamasthaH sa kArakazcApi nirdiSTaH // 33 // atra kArako vardhakaH / svoccatrikoNasaMsthA api kendragatA grahAzcintyAH / jJeyA nApakasaMjJAnupatAyakasaMjJitA bhAgye // 34 // yavanaH-svakSetre rajanikaro budhabhavane bhArgavo budhaH svagRhe / saurazcaiva tulAyAM nApakavidhireSa nirdiSTaH // 35 // rakSakA vadhakAzcaiva ye syurjanmani nApakAH / tAnpApAnapi niHzaGko yAtrAlagne niyojayet // 36 // azasto'pi bhavecchastaH zasto'pi viphAlAyate | graho rAzizca lagnastho rakSakAdiprabhedataH // 37 // rAjyaM zriyaM sainyasukhaM priyazabdaM subhAgyatAm / jayaM hAni bhAskarAyA dadyuH sadbhavanaM grahAH // 38 // sauristhAnagate sUrye zubho lagnagataH kujaH / budhakoNArkazukrANAM budhasthAnasthitaH sitaH // 39 // mandaH sUryagrahe zastaH zazI sarvatragaH zubhaH / candrAsphujitsthAnagato guru va zubho bhavet // 40 // eko'pi kendrago vakrI krUraH saumyo'thavA grahaH / vargo vA tasya lagnastho bhvedyaaturvinaashdH||41|| jyotiSprakAze-kendre vakrI mRtiM kuryAttasya vargoditaM tathA / sukhe'stajanmabhe'Gge ca bhaGgaH pApayutekSite // 42 / / bAdarAyaNaH-janmapau kendragau grAhyau tayoH 1 kha. vishessk| Aho! Shrutgyanam Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 191 zatrurvignagaH / saumyo'pi nAzakadyAne suhRtpApo'pi kAryakRt // 43 // zrIpatiH - vizAkhA kRttikA''pyAni zravaNo bhAgyamIjyabham / revatI yAmyamAzleSA jananakSaNi sUryataH // 44 // utpAtAbhihataM yasya krUragrahanipIDitam / janmabhaM so'nukUlo'pi na zasto lagnago grahaH / / 45 / / vRddhanAradaH - yadevodayasaMsthasya grahasya kathitaM phalam / tadeva tasya vAre'pi varge vA'pi vilana || 46 // digIzvaro lalATastho yadi vA digbalAnvitaH / badhabandhaprado yAtuH kendragaH sujayArthadaH // 47 // nAradaH- digIzAH sUryazukrArarAhnAkandujasUrayaH / digIzvare lalATasthe yAturna punarAgamaH // 48 // jyotiSprakAze - lalATe'rkastanau prAcyAM vahnau lAbhAntyago bhRguH / yAne yAmye khago bhaumo naiRtya goSThoH || 49 || pratIcyAM saptamo mando vAyau candraH sutArigaH / gst budhaH saumya gururIze dhanatraH || 50 || vasiSThaH - rAzInekaM dvAvinAkrAntarAzera (zeH) prAdakSiNyaM digvidikSu krameNa / yaddigrAzau lagnage saMmukhatvaM taddigyAturmRtyudastadigIzaH // 51 // ratnakoze - lAlATe'gnibhayaM karoti dinakRtkozakSayaM lohitaH zatrUNAM vijayaM zazAGkatanayaH sevAvimarde guruH / mRtyuM bhAskaranandano narapatervyAdhiM tathA airisarnyeva samastakhecaraphalAnyekaH sito yacchati // 52 // daivajJavallabhe kendropacayagau zastau janmarAzivilagnapau / balinau yadyapi krUrau tajjJaiH saumyasamau smRtau // 53 // saumyo'pi na zubhaM dhatte riporvAre vilagnagaH / vAre mitrasya pApo'pi bhavecchubhaphalamadaH || 54 // ratnamAlAyAM - yAtrAdigIzAdapi paJcame'nyo gRhe graho vIryayuto'dhitiSThet / samudyatAzAkathitAni bhuktvA phalAni vIryAnnayati svakASThAm // 55 // parasparaM trikoreat mandArau bhAskarAddhapau / zukrArau nayataH svAzAM vinAzyoktaM phalaM valAt // 56 // gargaH-sAmno jIvasitau nAthau daNDasya kujabhAskarau | candro dAnasya bhedasya rAhuketubudhArkajAH || 57 // yAnti sAmAdayaH siddhiM kendropacayasaMsthitaiH / svanAthaivasaMyuktastaddvAreva tadaMzakaiH // 58 // iti lagnabalavicAraH / atha pRthagbhAvaphalam / - atha raviphalam / bRhaspatiH - arkoauMdaye ca saMtApaM zokaM vighnaM labhettataH / kozArthamAnahA bhAnudvitIye balanAzanaH // 1 // hemAnaM vikramaM dadyAttRtIye bhUmido raviH / vairAgyaM bandhuvidveSaM kuryAtpAtAlago raviH // 2 // paJcamo mantrividveSaM kuryAdvA durmatiM raviH / 1 Aho! Shrutgyanam Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 zrI zivarAjavinirmito SaSTho'ka vAJchitaM dadyAcchatrunAzaM karoti vai // 3 // saptamaH strIvirodhaM ca kuryA darbhakSayaM raviH / mRtyubhAvagato dadyAnnAnArogAndivAkaraH || 4 || dharmahA navamo yAturdhanadazva divAkaraH ||5|| dazamo'bhimatAndadyAtsamAnaM caiva bhAskaraH / lAbhago bahulAbhAMzca ratnAdyarthAndadedraviH / vyayago vyayakRdbhAnuranyAyAMzca prayacchati // 6 // atha candraphalam / indurlanagato dadyAcchokaM kalahameva ca / strIrAjyaputradharmArthAndadyAtsomo dvitIyaH // 1 // dhanaratnAGgannA dadyAdyAturindustRtIyagaH / bandhugo bandhudavandraH kRzo bandhuvinAzanaH || 2 || paJcamo'rthamadazcandraH putrazokakaraH kRzaH / SaSTho mitrAnripUnkuryAdduHkhitAnapi zItaguH // 3 // saptamo dhanabhUmistrIlAbhado'NurvinAzakRt / aSTame zokadandro hyapamRtyuM karoti vA // 4 // nivRttimAzu dharmeSu tanute mahatIM zriyam / dazamo'bjo'rthahA kSINa vardhano rAjyavRddhidaH || 5 || lAbhe tvaizvaryadazcandraH sakhyavittayazaHpradaH / klezaM vA'rthavyayaM kuryAdbhayaM dvAdazagaH zazI || 6 || apUrNa: zokadandro lagne kSINastathA ripau / karkigo'jasthitaH puSTo nijaduSTaphalApahaH || 7 || sUryo rAjabhayaM karoti zazinA yukto'rthahAniM bhRguH sthAnabhraMzakaro guruH zazisutaH saMtApadoSaM mahat / mRtyuM sUryasuto dadAti niyataM zastrAttathA bhUsutastasmAccandrayutiM vihAya matimAnyAtrAM prakuryAtsadA || 8 || atha bhaumaphalam / rudhiro rudhirAtsarpAcchAdvA lagnago bhayam / kurute'tha dvitIyasthaH sainyabhedaM ca bhUmijaH // 1 // tRtIye dhanaratnastrIvastrANi kurute kujaH / caturthe bandhuhAniH syAcchavAdhAM ca bhUmijaH || 2 || zatrupIDA sutasthAne sutApadacalAsutaH / zatrUNAM nAzadaH SaSThaH zIghraM jayakaraH kujaH // 3 // saptamo'rthakSayaM rogAnkaroti dharaNIsutaH / vahvarthanAzarogaizva mRtyudo mRtyugaH kujaH // 4 // dharmago dharmavicchettA yAtrAyAM dharaNIsutaH / dazame'tIva zastaH syAdabhISTaphaladaH kujaH || 5 || mahAvibhavado bhaumo bhavago bhogasaukhyadaH / bhUsuto vraNakudyAturdvAdazo'vinAzadaH || 6 // 1. 'taH SaSTho ni / Aho! Shrutgyanam Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / atha budhaphalam / sukhArtha kIrtidaH saumyo jayadavodaye sthitaH / dhanago dhanadazvAndriH prayAtuvijayapradaH // 1 // tRtIpage budhe kAmAlabhetotkaTatAmiyAt / caturthe zayanAnnAfarai budhaH || 2 || pazca me putravittArdhaM dattvA vijayado budhaH / zatrUNAM vadhyatAM dadyAtpaSThe kiMcidujaM ca vit || 3 || varAGganA budho dadyAtsasamastha dhanaM tathA / mRtyugacandrajo dadyAdAyurarthaM yazaH zriyam // 4 // dharmastho'pi budho yAturdharmAyuH puSTivRddhidaH / IpsitArthaprado yAtuH karmagacandranandanaH // 5 // vidyArthIptimayatnena dayAdAyagato budhaH / dvAdaze dhanahA lupta dhanadodito budhaH // 6 // 193 atha guruphalam / lagnagosala saMpayai bhavejjIvo jayAya ca / dvitIyo dhanalAbhAya bhavecca zrIvivRddhaye // 1 // tRtIyastho gururyodhAMstanute cArijaM zramam / rAjyasaMmAnado jIvaturthastho balapradaH || 2 || yAturIpsitado jIvaH paJcamo rAjyavRddhidaH / prayAturvazagaM kuryAdarAtiM SaSThago'GgirAH || 3 || saptamaH zatruvitta strI kIrtirASTraprado guruH / aSTamastho gururyAH prANahA dhanahA bhavet // 4 // navame dharmakIrtyartharAjyamAnaprado guruH / dazamastho'rtha kIrtizrIpradAtA'marapUjitaH || 5 || ekAdazagato jIvaH pradadyAdakhilAM zriyam / prayANe devapUjyaH syAdvAdaze sukhaduHkhadaH // 6 // 1 atha zukraphalam / lagne zukro vilAsatrIpUrvI dadyAcchriyaM bhRzam / dvitIye bhRgujo davAyAturarthaM zriyaM sutAn // 1 // tRtIyasthe site yAtA'nvasIdati kadAcana / caturthagaH sito dayAhUna yazaH // 2 // paJcame sthAnamAnAyAndadyAdarthAnbhRgoH sutaH / SaSThage zatravo yAnti vazyatAM durmadAH site || 3 || zukre saptamage yAtA svarAjyAtmacyuto bhavet / aSTamasthe site yAtA sAdhayedIpsitaM drutam // 4 // paJcame sAdhayetkAmAnyAtA zukre dhanAnyapi / dazamasthe bhRgau yAtA prabhUtaM dhanamApnuyAt // 5 // ekAdaze dhanaM dadyAdhAtuH zukro gato jayam / dvAdazasthaH sitodayAdabhISTaM punarAharet // 6 // atha zaniphalam / vadhaM bandhaH sUnuryAturdadyAdvignagaH / ghanago dhanahAni ca zacaM kuryAdraveH sutaH || 1 || tRtIyago ripUnhanyAcchAnaH kuryAddhanAdikam / caturthago vinAzAya bandhUnAM sthAnanAzanaH || 2 || paJcame'vinAzAya gato ravito bhavet / SaSThe 25 Aho! Shrutgyanam Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrIzivarAjavinirmito zatruvinAzAya bhavedyAturinAtmajaH || 3 || utsAhabhaGgadaH kAme strIprasAdakaro yamaH / triSAgnizastrajaM kopaM netrarogaM ca mRtyugaH // 4 // kuryAnnavamagaH sauriH sukhadharmavinAzanam / na nivRttikaraH khastho yamaH karma vinAzayet // 5 // ekAdazagato mando yAturvijayavittadaH / dvAdaze'narthado yAtuH zIghraM dinakarAtmajaH || 6 || atha rAhuketuphalam / rAhuketvorbhAvaphalaM zanivaddazamaM vinA / khasthau tau zubhadau jJeyA SaSThe zIghraphalapradau // 1 // zrIpatiH-trikarmAyopago rAhuH prayANe satphalapradaH / keturyA - tavyakASThAyAM saMnatAgrazubhapradaH || 2 || bRhaspatiH - evaM bhAvaphalaM proktaM yAturyAtrodayakSataH / anarthaproktabhAve'pi kiMciddadyuH zubhagrahAH || 3 || tAnadya saMbhavakSyAmi yathA proktaM svayaMbhuvA / zubhavarge zubhadRSTA mitradRSTA: zubhapradAH // 4 // svakIyASTakavarge ye bahularkSagatA grahAH / te cA'pyazubhabhAvasthA api zobhanadAH smRtAH // 5 / yAtuMrAyArthaputrarkSatridharmadazamasthitaH / zubhadaH zubhadAMzeSu bhava nizAkaraH || 6 || bhRguH - iSTaH paJcabhiriSTaM syAttathA'niSTairazobhanam / sthAnAdibalasaMpannaizcaturbhirapi khecaraiH // 7 // ratnamAlAyAm - astaM gatA grahajitA ripudRSTA nIcasthitA virucayo'rigRhaM prayAtAH / rUkSANavazva kimapi svaphalaM vilagne dAtuM kSamAH khalu bhavanti na khecarendrAH // 8 // iti yAtrAyAM pRthagbhAvaphalam / atha yAtrAyAM samudAyena pRthakphalAni / rAhubhImadivAkarenduravijAH saMsthitA lagnagAH kSucchatrAgnivipajvarArijabhayaM rogAMca nAnAvidhAn 1 jIvaH somasutastathaiva bhRgujo yAtrodayastho nRNAM sA yAtrA dhanadhAnyabhogasukhadA puNyaH kRtairlabhyate // 1 // kozasthAne narANAmasuragurugat dharmakAmArthalAbhaM putrotpattiM ca jIvo dhanasukhamatulaM zatrupakSakSayaM ca / mando bandhaM ca dIrgha kSitisutamaraNaM nAzahAniM ca bhAnucandraH kuryAnnarendraM priyajanasahitaM mitrasaMyuktabhUtam || 2 || prasthAne bhUmipasya kSitisutasahito bhAnujo bhAnurevaM zukra candrAtmajo vA suragururathavA zItarazmizca rAhuH / bhrAtRsthAne gatAH syurveragajaturagAnmAdhye sarvArthasiddhiM jitvA zatrUnazeSAnvitarati ca sukhaM gokule gopaveSaH // 3 // bandhusthAnagato dadAti vipulAnbhogAnbhRgorAtmajo jIvaH zatruvinAzamRcchavi mahAlAbhaM karotIndujaH | hAniM bandhugataH karoti ravijo buddhi1. kha. va. turantyatrikoNArivyomakAma mukhatha / 2 ka. kha. saMdhukadeg / Aho! Shrutgyanam Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 195 kSayaM candramA rAhurbhUmisutastatheoSNa kiraNaH kurvanti duHkhaM mahat // 4 // kuryAdarthasya siddhiM sutabhavanagato vAkpatiH zatrunAzaM zukraH zItAMzuputraH surapatisadRzaM yuddhakAle karoti / sUryacandrazca bhaumo dinakaratanayaH siMhikAnandanAkhyaH sarve te paJcamasthA vividhabhayakarAH pArthivAnAM raNe ca // 5 // zatrusthAne narANAM dinakaratanayo bhUmiputro'thavA'rkaH zItAMzurdetyamantrI rajanikarasutaH saiMhikeyo'tha jIvaH / kurvantyevArthalAbhaM paravalamathanaM sidhyate sarvakAryamityevaM bhUmipAnAM bhavati ca gamane dharmakAmArthasiddhiH // 6 // nAzaM zukradivAkarArkatanayA rAhustathA bhUmijaH kSipraM zatruvazaM nayanti pathikaM sthAne sthitAH saptame / saumyo mitrasamAgamaM suraguruH strIvittalAbhaM nRNAM candro'bhISTasukhaM dadAti ca dhanaM yAtrAsu jAmitragaH // 7 // ArogyaM candraputroM janayati bhRgujaH sarvakAryArthasiddhi jIvo rakSatyazeSaM satabhitra jananI yAtRkaM naidhanasthaH / candrArkau dvau tamo vA janayati niyataM zatrupakSasya vRddhiM bhaumazcArkAtmajo vA janayati satataM taskarANAM bhayaM ca // 8 // zukro'tisaukhyaM navamo budhazca jIvo yazaH zrIdhanadhAnyalAbham / candrArkasaurA navamAH sabhaumAH kurvantyanekAnpuruSasya doSAn // 9 // karmasthAne sthito'rkaH pracurabhayakaraH puSTidaH zItarazmijIvaH saGgrAmakAle bhavati zubhakaraH sarvakAryaprado jJaH / zukraH sAmrAjyalakSmIM vitarati ca mahInandanaH prAjyakIrti rAhurvairAnuvRttiM janayati satataM dIrgharogaM tathA''rkiH // 10 // zazibudhaguruzukrAzcArkarAhnAkiMbhaumA vrajati hi naranAthe kSipramekAdazasthA: / druta maha ripuvarga ghnanti nUnaM prayAturvicaratu mRgarAjo yUthamadhye yathA saH // 11 // ravisutakujasUryA buddhinAzaM narANAM janayati kumudezo vyAdhipIDAM tamazca / surugurubudhazukrA dvAdazasthA narANAM niyatamarisamUhaM kurvate naSTavIryam // 12 // iti yAtrAyAM samudAyena pRthakphalAni / atha yAtrAyAM lagnAMzaphalam / yogayAtrAyAM - dinakRddivase tathAMzake yAtrAlagnagate'thavA ravau / saMtApayati smarAturaM vezyevArthavivarjitaM naram // 1 // udaye zazinoM'zake'hni vA bhavati gato nacireNa durmanAH / pramadAbhitra yAtayauvanAM ratyarthaM samavApya karkazAm // 2 // bhaumodayeM'ze'hani vA'sya yAtrA karoti bandhaM dhanamarthanAzam / saMsevitA pApaparAGmukhena manobhavArtena parAGganeva || 3 || budhasya lagnAMzakavAsareSu 1. vo jayazrI | Aho! Shrutgyanam Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zrIzivarAjavinirmitoyAtrA naraM pINayati prakAmam / bhAvAnuraktA pramadAGganeva vidagdhaceSTAmadanAbhitaptA // 4 // gurovilagnAMzadineSu yAtrA hitAnubandhepsitakAmadA ca / jAyeva bhaktA manaso'nukUlA kulAbhivRddhathai ratidA hitA ca // 5 // yAtrA bhRgoraMzadinodayeSu prINAti kAmairvividhairthiyAsum / vilAsinI kAmavazena yAtaM bhogairanekaimadanAtureva // 6 // dhulagbhAgeSu zanaizca yAtrA prANacchidAdInnacinoti doSAn / anyatra saktA vaniteva mohAniSevitA manmathamohitena // 7 // iti yAtrAyAM lagnAMzaphalam / atha yAtrAyAM prtishukrvicaarH| . jyotiSprakAze-na kuryAtsaMmukhe zukre yAtrAM rAjA kadAcana / karoti cettadA nUnaM bahudhA'rthakSayo bhavet // 1 // ratnamAlAyAm-udayati dizi yasyAM yAti yatra bhramAdvA vicarati ca bhacakre yeSu digdvArabheSu / trividhamiha sitasya procyate saMmukhatvaM munibhirudaya eva tyajyate tatra yatnAt // 2 // vasiSThaH-pratizukra pratibudhaM pratibhaumaM gato nRpaH / balena zakratulyo'pi hatasainyo nivartate // 3 // saMmukhe candraje yatra mArgamadhyodite yadi / yAvadastaMgate tasmiMstAvattatraiva saMvaset // 4 // jyotiSprakAze-saMmukhaM varjayeccha- videzagamane sdaa| pratigrAmapraveze ca kuladevyarcane tathA / / 5 // saMmukhe bhRguje bAlApatyAyA mriyate'rbhakam / garbhasrAvastu garbhiNyA navoDhAyAzca vandhyatA // 6 // vAme zukre navodAyAH sukha hAnizca dakSiNe / dhanaM dhAnyaM ca pRSThasthe sarvanAzaH puraHsthite // 7 // iti yAtrAyAM prtishukrvicaarH| atha prtishukaapvaadH| navoDhAyAstu vandhyatvaM yaduktaM saMmukhe bhRgau| tadatra vibudhaijJeyaM kevalaM tu dvirAgame // 1 // lalaH-svabhavanapurapraveze dezAnAM vigrahe tathodvAhe / navavadhvA gRhagamane pratizukravicAraNA nAsti / / 2 // ekagrAme pure vA'pi durbhikSe rASTraviplave / udAhe tIrthayAtrAyAM pratizako na vidyate // 3 // bhImaparAkrame-ekanAme catuHzAle durbhikSe rASTraviplave / svAminA nIyamAnAnAM pratizukro na vidyate // 4 // matsyapurANe-catuHzAlaM catAramalindaiH sarvato yutam / nAmnA tatsarvatobhadraM na tatra pratizukratA // 5 // vasiSThaH-kazyapeSu vasiSTeSu bhRgvatryaGgiraseSu ca / bharadvAjeSu vAtsyeSu pratizakro na vidyate // 6 // garga:-poSNAdivahnibhAyau yAvattiSThati candramAH / tAbadandho bhavecchukraH praveze nirgame zubhe // 7 // revatyAdya Aho! Shrutgyanam Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 197 zipAde ca yAvattiSThati cadramAH / tAvacchuko bhavedandhaH saMmukhaM gamanaM zubham // 8 // jyotiSprakAze - atyutsukeSu yAvatprAkkapAlastho bhRgurbhavet / tAvatpAzidizaM gacchetprAcIM pratyasthitastathA // 9 // iti pratizukrApavAdaH / atha zukrastotram | vasiSThaH-daityamantrI divAdaza cozanA bhArgavaH kaviH / zveto'tha maNDalI kAvyo vidhimAnnirRtistathA // 1 // etAni bhRgunAmAni yaH kIrtayati nityazaH / pratizukro na tasyAsti lakSmImAyuzca vindati // 2 // mahAbhAratenamaste sarvalokeza namaste bhRgunandana / kave sarvArthasiddhyarthaM gRhANArdhyaM namo'stu te || 3 || dattvetyayai prayatnena prArthayeccaiva bhaktitaH / anenaiva ca mantreNa prAJjaliH praNataH sthitaH // 4 // iti zukrastotram / atha pratizukapUjAvidhAnam / vasiSThaH- idamarthamanuktatvAcchAkhe paitAmahe kvacit / tasmAtsaMmukhadoSo'sti pratizukrasya sarvadA || 1 || topazamanArthAya zAnti vakSye samAsataH / kRtvA zAnti prayatnena pazcAtsarve samAcaret || 2 || pratizukre pradAtavyA venavo hemasaMyutAH / anAhaM kuje dadyAdemavastrasamanvitam ||3|| kRSNAM gAM sUryatanaye suvarNa lohamuttamam / prabhUtaM kAJcanaM dadyAdyAyAtsomasutaM prati || 4 || paTTavastrayugaM jIve dadyAtkAJcanasaMyutam / pUjitA gacchatAM kuryuH saMmukhA api satphalam / / 5 / / bhRgorlane bhRgorvarge bhRguvAre bhRgUdaye / upopya bhRguvAre'pi yAvacchukrodayaM vratI // 6 // rAjatena suzuddhena kArayetpratimAM bhRgoH / likhedaSTadalaM padmaM kAMsyapAtre ca taNDulaiH || 7 || zukra sUkSmAnvarerveSTya pratimAM tatra pUjayet / zuklapuSpAkSatairgandhamuktAhArairvicitritaiH // 8 // upacArANi kAryANi zukraM te anyadityRcA | tanmantreNa japaM kuryAtsamyagaSTottaraM zatam || 9 || karmAnte'nena mantreNa bhaktyA cAyeM pradApayet / zvetagandhAkSataiH puSpaiH kSIramizreNa vAriNA // 10 // tvatpUjayAsnayA zukra te saMmukhasamudbhavam / doSaM vinAzaya kSipraM rakSa mAM tejasAM nidhe // 11 // iti prArthya prayatnena pratimA bhUSaNAnvitA / daivajJAyaiva dAtavyA Aho! Shrutgyanam Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrIzivarAjavinirmitozvetAzvasahitena ca // 12 // ziSTebhyo dakSiNAM dadyAyathAvittAnusArataH / brAhmaNAnbhojayetpazcAtsvayaM bhuJjIta bandhubhiH // 13 // evaM yaH kurute samyakpatizukraprapUjanam / na tasya saMmukho doSo vijayI cArthavAnbhavet // 14 // itareSAM grahANAM ca pUjAM kRtvA prayatnataH / tattatsaMmukhajo doSastatkSaNAdeva nazyati // 15 // iti pratizukrapUjAvidhAnam / atha pratizukradAnam / sitamazvaM sitaM vastraM tAramauktikahemayuk / dattvA dvijAvaye yAyAtpratizukre'pyazakintaH // 1 // vidhAya rAjataM zukraM zucimuktAphalAnvitam / mahAzvena samAyuktaM sAmagAya nivedayet // 2 // evaM zukrodaye kurvanyAtrAdiSu ca bhArata / sarvAnkAmAnavAmoti viSNuloke mahIyate // 3 // atisaMkaTe vidhAnaM keSAMci. nmate-vRSAtpaJcakamAdAya svasImAyAM tato vrajet / pratizukre'pi saMpUjya sAnukUle jale kSipet // 4 // iti pratizukradAnam / atha yogprshNsaa| bRhaspatiH-evaM kathitakAlo'yaM durlabho yAturaJjasA / svalpakAlo yatastasmAdyogAnvakSyAmyabhISTadAn // 1 // nAradaH-pazcAGgazuddhirahite divase'pi phalapradA / yAtrA yogairvicitrAMstAnyogAnvakSye'dhunA ttH||2|| ratnAvalyAmAtyayikakAryayAne devena nipIDite ca yAtavyam / kevalavilagnayogAdapi yAtA siddhimAnoti // 3 // zrIpatiH -tithau kSaNe bhe karaNe ca vAre yoge vilagne himagau nRpANAm / pApe'pi yAtrA zubhadA'tra yogairyatastatastAnkiyato'pi vakSye // 4 // lalaH -yAtavye vyasanagate hyaniSTadeve ca bhUpatistvarayA / lagnairabhISTakalpavrajati tithau bheSu carameSu // 5 // daivajJavallabhesudhAMzutithyudgamavAradhiSNyakSaNaSu pApeSvapi bhUpatInAm / abhISTasiddhau kathayAmi yAtrAM prayojaneSvAtyayikeSu satsu // 6 // jyotiHsAgare--yogaH phalaM kSitIzAnAM dvijAnAM bhaguNairbhavet / zakunaidhAracaurANAmitareSAM muhuurttH||7|| 1 gha. tavyaM vya / Aho! Shrutgyanam Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotinibndhH| .199 mATharaH--yogazca proktakAlazca yAne tulyaphalAvubhau / yogo vA prAptakAlo vA nyUnAGgo na phlprdH||8|| bhUpAlavalubhe- yathA yogAdviSaM pathyaM madhvAjyamRditaM bhavet / tathA yogAtphalaM dadyustyaktvA kheTAH svakaM phalam // 9 // jyAtiSprakAze -nindyAtathyasaMvAreSu pAtavaidhRtiviSTiSu / grahayogaM prazaMsanti vasiSThAtriparAzarAH // 10 // tithyAdAveva yatsAdhyaM tadyogena prasidhyati / ataH sarvaprayatnena grahayogAnvicintayet // 11 // tasmAdvivAhayAtrAyAmAdhAne jAtake tathA / grahayogAtphalaM vAcyaM sarvamekatra durlabham // 12 // niSekaprasavapraznavivAhagamanAdiSu / grahayogodbhavaM satyaM phalamanyatra puSkalam // 13 // pakSAzvamedhayAtrAyAM-na tithiM na ca nakSatraM na yogaM nandavaM balam / na tArA vadhati viSTiM vyatIpAtAdikaM tathA // 14 // yogamekaM prazaMsanti vasiSThAtriparAzarAH / tasmAtsarvaprayatnena yAne yogAnvilokayet // 15 // vasiSThaH-uktvA sAdhAraNAM yAtrAM yuddhayAtrAM bravImi vAm / vrajanti ye nRpAH sUkSmalagne te jayinaH sadA // 16 // iti yogprshNsaa| atha yAtrAyAM yogaaH| ratnamAlAyAm-ekenApi jJA(?) sphujidvAkpatInAM yogaHproktaH kendradharmAtmajeSu / dvAbhyAmeSAM cAdhiyogAbhidhAno nUnaM savareva yogAMdhiyogaH // 1 // yogena ye nRpatayoripuraM vrajanti kSemeNa te gamanamAgamanaM ca kuryuH / kSemaM yazo ripuvinAsamathAdhiyoge yogAdhiyogagamane ca jayeddharitrIm // 2 // yogayAtrAyo-saumyazca pApaizca catuSTayasthaiH kRcchreNa saMsiddhimupati nUnam / prayAti yAtapratiyAtacakrenadIva dhAtrIdharakandhareSu // 3 // rtnmaalaayaam-udyaadinbhstlgrdinkRdymshiitkraiH| na bhavantyarayo'bhimukhA hariNA iva kesariNaH // 4 // ratnamAlAyAMyamajJazukrejyamahosuteSu tribandhulagnAstaripusthiteSu / vilIyate caricamU raNAgre lAkSeva vahnI napatargatasya // 5 // zaziAna caturthe sAvadi site'ste jayati gato'rInhaririva yuddhe // 6 // daivajJavalabhe-je sitena sahite'stage vidhau bandhuge pravasatA mahIbhujA / saMgareNa ripuNA vikIryate tUlarAziriva mAtarizvanA // 7 // lagne'rke saptame candre vitta saumye gato nRpaH / sayo'ripRtanAM hanti pUtanAmiva 1 gha. cAtiyo 12 gha. gAtiyo / Aho! Shrutgyanam Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200. zrIzivarAjavinirmitokezavaH // 8 // yogayAtrAyAM-zukravAkpatividAM dhana ekaH saptame zazini lagnagate'rke / nirgato narapatirna kRtArtho vainateyavadarInvinigRhya // 9 // ratnamAlAyAM-trikoNakendreSu bhavanti saumyA duzcikyalAbhArigatAzca pApAH / yasya prayANe tamupaiti rAgAdvipakSalakSmIrabhisArikeva // 10 // gurulagne raviH SaSThe randhre nenduzca gacchataH / yasya tasyArisenAgre khalamaitrIva na sthitA // 11 // lallU:-gururudaye ripurAzigato'rko yadi nidhane na ca zItamayUkhaH / bhavati gato'tra vazI ca narendro ripuvanitAnanatAmarasAnAm // 12 // zrIpatiHvyAyAriSu yamArau cecchaktibhAjaH zubhagrahAH / prayANe napateryasya hastasthA tasya medinI // 13 // ratnakoze - mUrtivittasaha neSu saMsthitAH zukracandrasutatigmarazmayaH / yasya yAnasamaye raNAnale tasya yAnti zalabhA ivArayaH // 14 // ratnamAlAyAM--prayAti yo vilagnage gurau mRtisthite vidhau / siterige sa zAstyarIndivaspatiyathA surAn // 15 // daivajJavallabhe-gurau vilagne bhUguje'stasaMsthe candre'Tame hanti gato'risenAm / vRSTiM yathA dakSiNamArgacArI hasvo yathA rUkSatanuzca zukraH // 16 // bRhadyAtrAyAM-candraje kaviyute sukhasthite kAmage zazini bhUpatirgataH / ghAtayatyaribalaM raNAGgage toyavega iva saikataM balAt // 17 // daivajJavalabhe- dRSTe zubhaistanunabhohibukArige jJe tyaktavyayasmaratanuSvazubheSu yAtA / zauryotthakIrtisudhayA bhuvanAlayasya digbhitticakramakhilaM dhavalI karoti // 18 // ratnamAlAyAM-ekAntarasthe bhRgujAtkujAdvA saumye sthite sUryasutAdgurorvA / pradhvasyate'rina cirodgatasya veSAdhiko bhatya ivezvarasya // 19 // zrIpatiHmadhyage zazini saumyayuktayobandhuvartini ca bhUpatirgataH / vAsavasya kakubhaM yamasya vA vAsavAntaka iva kSamo bhavet // 20 // yAtrAziromaNo-yo yAti jIve tanuge mahIzaH krUraiH sthitaiyonythvaa''ysNsthitH / tasyAgrataH saMyati vairisenA prItiH khalAnAmiva na sthirA syAt // 21 // lalaH - triSaNnavAntyezavalI zazAzvAndrirbalI yasya guruzca kendra / tasyAriyoSAbharaNaiH priyANi priyApriyANAM janayanti sainye // 22 // rAjamArtaNDe-vyAyAriduzcikyagato yamArau balAnvitA bhaargvjiivsaumyaaH| yasya prayANe vilayaM prayAnti tasya dviSaH sabaraso yathA'psu // 23 // phalapradIpe-lAbhavikramasukhasthite kavI kaNTakasthaguruNA nirIkSise / dyUnarandhranavavarjitaiH khalaiH syAdgato'bhimatasiddhibhAGnRpaH // 24 // jyotiHsAgare-saumyagrahaiH kendratapaHsukhasthaiH krUrai 1 gha. 'dhra cendu / Aho! Shrutgyanam Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / khilAbhArigatairgatA ye / kopAnalaH zAntimupaiti teSAM virodhinArInayanAmbupAtaiH || 25 || yogayAtrAyAm eko'pi jIvArkakujArkajAnAM svoce bilane svagRhe padanduH / yAtasya yAntyatra pare praNAzaM mahAkulAnIva kuTumbabhedaiH ||26|| ratnAkyAM-lagnAccaturtho balavAJchazAGkane yogAdvinA candrabalena yAtA / labdhvA'pi pRthvI bahuratnapUrNAM kSipraM kSayaM yAti balI zazAGkaH // 27 // pApAstRtIye hibuke sitajJau jIvo vilagne mRgalAJchano'sti / yasyohame tasya valaM ripUNAM yathA kRtaghneSviva yAti nAzam / / 28 / / varAhaH - candre'stage devagurau line jhazukraSoH karmaNi lAbhage'rke / saurArayorbhrAtRgayozva yAtA nRpaH svabhRtyAniva zAsti zatrUn / / 29 / / rAjamArtaNDe - ravikujayute'ribhe gatAnAM jalasahajopagataiH sitArkajIvaiH / paravalamupayAti nAzamAzu zrutamadhanasya kuTumbacintayaiva // 30 // yogayAtrAyAM - svoccopagairjIvakujArka jAkairebhistribhirvA kathitaikalane / rAjJaH praNAzaM samupaiti zatruH saukhyaM dvibhAryasya yathA'dhanasya // 31 // yogArNave - lagnAyadharmAnujakhArigeSu zukrendujIvArkakujArkajeSu / sArkenduje cArivalaM prayAti kalatrahInAlayavadvinAzam // 32 // yogayAtrAyAM -- gurau vilagne yadi vA zazAGke SaSThe ravau karmagate'rkaputre / sitajJayorvandhusutasthayozva yAtrA janitrIca hitAni dhatte // 33 // patyau girAM lagnagate ca zepairekAdazArthopagatairyayAsoH / vidAryate zatrubalaM samantAddharmo yathA hetuzatairyuge'ntye // 34 // sUryAdayo'rimadanAmbarazatrulagnabandhAyagAH suragurordivasaca yasya / yAne'risainyamupagacchati tasya nAzaM duSTapratigrahavazAdiva tIrthapuNyam // 35 // RkSe gurujJau budhabhArgavI vA yadA praviSTau yugapatsametau / arthAnavAproti yathA vicitrAJchAtraH sukAmAngurupUjayeva || 36 || varAhaH - nakSatramekaM yugapanniviSTau yadA dharitrItanayAmarejyau / kuryAttadantaM dviSatAM balAnAM yathainasAM vima ayAcyavRtyA // 37 // yogayAtrAyAMsiMhAjataulimithunA mRgakarkaTau ca svazAnvitA bhavati yasya zanizca lAbhe / tatsanikAH paravalaM kSapayanti yAturmUrkhasya cittamiva cAraNacATuvRkSAH || 38 || zukrAMzAdUrdhvamadhaH sthite yamArayostatra gatasya bhUpateH / prayAti nAza samare dviSAM balaM yathA'rthibhAvopagatasya gauravam / / 39 / / lala:- kSititanayatAnnavazakAdyadi zatame bhRgujo'thavA guruH / zataguNamapi hantyarebalaM viSamiva kAyamasRkpathaM gatam ||40|| bRhaspatiH - lagne kendre gurau yAte cA''pokkime nizAkare / zukre karmagate yogo yAtrAyAM kAryasiddhikRt // 41 // balayukte gurau zukre va lagnakendra | nizAkarodaye yAturyAtrAyogo'yamuttamaH // 42 // tRtIye'rke gurau lagne riporvAre yame'pi vA / hibukasthe sute jJe vA khe'bje 26 Aho! Shrutgyanam 201 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zivarAjavinirmito yAtrA'rthalAbhadA // 43 // AyAribhrAtRlagnasthA abjArAkeMndramantriNaH / kramAtsite'nukUle ca yAtrA sarvArthasiddhidA || 44 || lagne vA saptame candre jIvajJabhRgubodhane | yadi sthitA zubhA yAtrA yAturiSTArthasiddhidAM // 45 // tripannavAntyage candre vibale sabale budhe / gurau kendre tadA yAtA zriyamAyuzca vindati // 46 // kujajIvArkazukrajJAstrisutArthASTasaptagAH / yadi yAtrA zubhA yAtuH sarvasaMpatsamRddhidA // 47 // * lagnatritoyagA jIvaravizukrAH kramAdime / kujo yadi yamo vA'pi yAtrAyogaH zubhAvahaH // 48 // arkavarjyA grahAH sarve paJcarAzau yadi sthitaaH| nirantaragrahairyogo yAtrAyAM svArthasiddhidaH / / 49 / / ekAntare grahAH sarve SaDAziSu yadi sthitAH / zukrazca pRSThato yAturyAtrA sarvArthadA bhavet // 50 // candre jJasitayormadhye jalage lagnage'pi vA / prayAtA zriyamApnoti jitvA'rInsabalAnapi // 51 // zukrajJau jalagau candraH smarago yadi gacchati / yAtrA'pi zubhadA lagnaM yadi pazyetsurArcitaH / / 52 / / ekAntaragatau bhaumAmarejyau kendragau yadA / tadA yAtuH zubhA yAtrA lagne zubhadRzA yute // 53 // + yadA sitagurU tArAmekAM yAtau tadA gataH / abhipretamavApyA''zu sukhI yAyAtsvamandiram ||54 || budhajIvI aart vA tArAmekAM gatau yadA / tadA'bhyupaiti kSemeNa svagRhaM prApya cepsitAn || 55 || mandArArkAmarAcAryeSvekaH svocce tu lagnagaH / karkaTasthe nizAnAthe yAtrA nRRNAM phalapradA || 56 || candrAtsmarArirandhreSu zubhA yadi gatA grahAH / yAturyAtrA zubhA rAjJo ripunI vijayAvahA || 57 || candrasya dvAdaze kazcidravivarja grahaH zubhaH / dvitIye cobhayatrApi yAtrAyogAstrayaH zubhAH // 58 // aGgirAH-lagnacandrarkSayoH SaSTharAzIzau yadi lagnagau / tadA nA''gamanaM nRNAM tulyaM syAdviSabhakSaNaiH // 59 // nAradaH - vyApArazatrumUrtisthazcandramandadivAkaraiH / raNe gatasya bhUpasya jayalakSmIrvitanyate // 60 // lagne zukre'thavA lAbhe candre bandhusthite sadA / gato rAjA ripUnhanti puNyarAzimivAnRtam ||61 // svoccasaMsthe site kendre svocce candre ca lAbhage / gato rAjA ripUnhanti prajvaladvahnayaNuryathA // 62 // svoccasthe lagnage jIve candre vA''yagate yadi / gato rAjA ripUnhati pinAkI tripuraM yathA // 63 // mastakodayage zukre lagnasthe lAbhage gurau / gato rAjA ripUnhanti kumArastArakaM yathA // 64 // zubhaiH kendratrikoNasthai candre'thavA ravau / zatrUnhanti gato rAjA brahmadveSo yathA kulam // 65 // svakSetra zubhe kendre trikoNAyagate gataH / vinAzayatyarInrAjA zAntirduSTabhayaM yathA // 66 // indau ; * zlokadvayaM vapustake nAsti / + itaH paraM nava zlokA vapustake na santi / 202 0 16 dA / 45 / / varAnavA / Aho! Shrutgyanam Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 jyotirnibndhH| khasthe gurau kendre sabale ca vizeSataH / nRpo hanti ripUnsarvAnkarma jJAnodayo yathA // 67 // vargottamagate zukre jIve vApi vilagnage / rasatyAgo yathA pApaM hanti zatrUngato nRpaH // 68 // janmezo vA'pi lagnezo yAtrAlagnezvaro'pi vaa| pUrNendurvA digIzo vA kendre gantA zriyaM labhet // 69 // bRhadyAtrAyAM-yadvavidyAdhyayanaM dravyalobhAdbhasmIkuryAtpuNyarAzi guruM ca / vezisthAnaM lagnagaM yAnakAle zatrUnhatvA'bhyati gehaM kRtArthaH // 70 // ye jAtakoktakSitipAlayogairmahIbhRto yAnti ripUvijetum / teSAM prakopAgnirupaiti zAnti vidveSiyoSAzrujalapravAhaiH // 71 / / bRhajjAtake-vakrArkajArkagurubhiH sakalaitribhirvA svocceSu SoDaza nRpAH kathitaikalagne / dvaghekAzriteSu ca tathaikatame vilagne svakSetrage zazini SoDaza bhUmipAH syuH // 72 // pitAmahaH-vargottamagate lagne kendre vA candravarjite / caturAdyai grahaidRSTe nRpA dvAviMzatiH smRtAH // 73 // meSAdau rAzau sthitairnirUpyamANe vedAGganyamAH 264 / evaM vilagne'pi 264 / ubhayam 528 / AdyAH sarve 560 / anye'pi jAtakoktA vilokyAH / nArada:-ye napA yAntyarIotuM teSAM yaugairnRpAtyaiH / upaiti zAnti kopAniH zatruyoSAzruvAribhiH // 74 // iti yAtrAyAM yogaaH| atha raajyogbhnggH| jyotirvivaraNe-ye yogA grahalagnAbhyAM coktAste cottamottamAH / kevalaM dhucaraimadhyA jaghanyA vibalaizca taiH||1|| jyotiSprakAze-vivalagrahayogeNa yaH prayAti sa saMgare / brIDAM prAmoti kiMcijjJo yathA sadasi bhUbhRtaH // 2 // jAtakepaJcabhirnIcagaiH kheTerastaM yAtairathApi vA / prayAnti vilayaM yogA bhUbhujAM ye prakIrtitAH // 3 // paranIcagate candre kSINe yoge mahIpatiH / nAzamAyAti rAjeva daivajJapratilomagaH // 4 // trividhe tu mahotpAte trizaGkhanRpabhodaye / rAjayogA layaM yAnti dambhe karmaphalaM yathA // 5 // jAtakottame-kemadrumeNa yo yAtA yAtrA syAttasya niSphalA / rAjayogA layaM yAnti kSipraM bhikSorvilAsavat // 6 // jyotiSprakAze-na kemadrumajo yAtA samyagyAtrAphalaM labhet / biraktiM saMgate yAnti vRddhe mugdhAmanorathAH // 7 // iti rAjayogabhaGgaH / Aho! Shrutgyanam Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmito atha yAtrAyAmaniSTayogAH / ratnAvalyAM-janmodayarkSe hibukAstasaMsthaM yasyAzubhairdRSTayutaM na saumyaiH / sazANDilIM prApya yathA garutmAndainyaM gato'bhyeti hatasvapakSaH // 1 // zrIpatiH - yadIyajanmodayage sukhAstage khalagrahairdRSTayute na zobhanaiH / sa gograhe pArthajitaH suyodhano yathA tathA'bhyeti gRhaM trayAnvitaH ||2|| daivajJavallabhe-lagne vivIryairvivalaiva saumyaH zUnyeSu sarveSvapi kaNTakeSu / kRtamayANo bhramati kSitIzo yaSTyA vihIno'ndha ivAkRtArthaH // 3 // ratnakoze - zUnyeSu kendreSvavale ca lagne saumyagra haivIryavivarjitaizca / dattA gayAyAmiva jArajAtaiH piNDAH pitRRNAM kSitipA bhramanti || 4 || kendratrikoNeSu zubhAH prazastAsteSveva pApA na zubhamadAH syuH / pApo'pi kAmaM balavAnniyojyaH zUnyaM hi kendraM na zubhAya vAcyam // 5 // lallaH - krUragrahayute lagne krUreNaiva nirIkSite / yogAnAmadhamo yogaH sarvakAryArthanAzakaH // 6 // bAdarAyaNaH-naSTasya vakrasya tanuH zubhasya krUrasya vA hanti zubhaM prayAtuH / yathAjastrI patitA'malA vA zreyoharA dAsyavidhau na yuktA // 7 // iti yAtrAyAmaniSTayogAH / 204 atha yAtrAyAM manovizuddhayAdi / cyavana: zrIpatiH- zakunanimittamanobhiranindyairu iyavizuddhimiha prtipdy| ripuviSayaM prati yo vijigISurvrajati tametyacirAdvijayazrIH // 1 // zakuno vakSyamANaH / nimitamaGgasphuraNAdi / manazcittam / udayazuddhirlagnazuddhiH / ratnAvalyAM- zubhAzubhAni sarvANi nimittAni syurekataH / ekatazca mano yAtustadvizuddhiriSyate // 2 // - ekayaiva manaH zuddhayA yatkarma kriyate budhaiH / tatsarvaM siddhimApnoti tadvinA niSphalaM bhavet || 3 || zrIpatiH - nimittarAzirekato nRNAM manastathaikataH / ato yiyAsatAM nRNAM manovizuddhiriSyate // 4 // bhRguH - cittotsAho nimittaM ca susvanaH zakunastathA / etAnyeva vilokyAni yAtrAkAle vizeSataH // 5 // brahmayAmale cittotsAho nimittaM ca zubhalagnaM balaM tathA / yasyaitAnyanukUlAni tasya siddhiH kare sthitA || 6 || daivajJavallabhe- syandanaM dakSiNe pArzve vipRSThaM udaye hitam / vAmapArzve tu nArINAM manasazcAnukUlatA // 7 // iti yAtrAyAM manovizuddhayAdi / 1 ka. '4660 / 2 ka. 'ye sthita0 / Aho! Shrutgyanam Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| athA''vazyake yaatraa| ratnakoze-kAryeSu parAdhIneSvanekasAdhAraNeSu sarveSu / prAyeNa gamanamiSTaM sadaiva na sUkSmacintA'sti // 1 // bRhadyAtrAyAm-avazyameva yAtavyaM kAryeSvAtyayikeSu ca / saumyodaye vilagne ca kAryasiddhiM vinirdizet // 2 // ratnAvalyAm-Avazyake tathA yAne saumye'ste nidhane'thavA / brajedastodaya vA madhyAhne vA'vizaGkitaH // 3 // pUrvAhne nottarAM gacchenmadhyAhne pUrvato vrajet / aparAhne vrajedhAmyAM madhyarAtre na pazcime // 4 // na tasyAGgArako viSTirna zanaizcarajaM bhayam / vyatIpAto na duSyeta yasyArko dakSiNe sthitaH // 5 // pRSThato vA raviM kRtvA gaccheddakSiNatastathA / uttAnapAdaputrasya zekhare cordhvasaMsthite // 6 // jyotiprakAze--Avazyakagame mUrtI saumye'ste nidhane'thavA / vrajetsUryodaye'ste vA madhyAhne kAryasiddhaye // 7 // yAtrAsAre-uSaH prazasyate gargaH zakunaM ca bRhsptiH| aGgirA manautsAhaM vipravAkyaM janArdanaH // 8 // aSTau pAdA budhe syurnava dharaNisute sapta jIve padAni jJeyAnyekAdaza* zazizanibhRguje sArdhacatvAri pAdAH / tasminkAle muhUrtaH sakalaguNayutaH sarvakAryArthasiddhayai nAsminpazcAGgazuddhiM na ca khacaravalaM bhASitaM gargamukhyaiH // 9 // bRhaspati:- kRtanRpamunitithipakSadvAdazarudrAmulAni 4 / 16 / 7 / 15 / 2 // 12 // 11 vai kaizcit / siddhA chAyA kramazo ravyAdiSu sarvakAryasiddhikarI // 10 // ityAvazyake yaatraa| atha yAtropayogi mizrakam / ratnakoze-raktAsitAdyA hi yathA'mbarasya varNAH sitasyaiva bhavanti samyak / vilagnatithyAdiguNAstathaiva vizuddhadoSasya bhavanti yAtuH // 1 // yogayAtrAyAMguNAnvitasyaiva guNAnkaroti yAtrA shubhsNgrhlgnyogaa| vyA, sadoSasya guNAnvitA'pi vINeva zabdAzrayavarjitasya // 2 // zrIpatiH-guNaiH samastairapi saMprayuktA kanyeva yAtrA viguNAya dattA / karotyakIrti sukhavittahAni yAtrAntarajJAnajaDasya dAtuH // 3 // jyotiSprakAze--daivI ca mAnuSI yasminsaMpattasya gamAdikam / tapovidyAnvite pAtre dAnavatsaphalaM bhavet // 4 // asaMtuSTe zaThe dhUrte pratyayaM pazyatAM tathA / jyotiSoktaphalAdezo vyartho daivojjhite jane // 5 // bRhadyAtrAyAM prakRtivizuddhA chAyA manovizuddhirjanAnukUlyaM ca / autpAtikaM ca na syAtsaMpadaivI smRtA puMsAm // 6 // mitrANi kozadaNDau bhRtyAmAtyo svajanmado Aho! Shrutgyanam Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrIzivarAjavinirmitodurgam / saMpadheSAM teSAM vijJeyA mAnuSI sA tu // 7 // yAtrA vizuddhA'pi samaM pravRttA yAtrAnurUpANi phalAni dhatte / jagatyudIrNA'pi hi kauzikasya bhA bhAnavI naiva tamaH pramArTi // 8 // jyotiSprakAze-yathopAdhivazenaiva bhinnA syAtsphaTikadyutiH / tathA yAtrA'nurUpaiSA bhinaM yAtrAphalaM bhavet // 9 // yAdRzI vacanavyaktistAdRzI vadane bhavet / yathA tathA smRtA yAtrA budhairdevodyamAnugA // 10 // yAtrA zuddhA'pi sarveSAM na samaM tanute phalam / jyotsnAvadvirahArtAnAM zuSe'nyeSAM sukhAvahA // 11 // sumuhUrte'pi no kArya kumuhUrte'pi zobhanam / kutraciddazyate kiMcitkAraNaM brahi zAstrataH // 12 // garga:-tithivArakSelagnAdeyeduktaM sadasatphalam / tatsarva jAtakAdhInaM na svataH phaladakSama(daM mata)m // 13 // jyotiSprakAze-yatra janmaphalaM zastaM dRSTaM tAtkAlikaM bhavet / kArya sidhyati kRcchreNa siddhau saukhyArthasaMpadAm (dH)||14|| karmakAlaphalaM zastaM duSTaM syAjanmajaM phalam / kArya bhUtvA'pi tatpazcAdvighnaM ta(ghnasta )tra prajAyate // 15 // zubhayorubhayoH zastaM phalaM saMpUrNamApyate / dvayormadhyamayormadhyamazubhaM ca jaghanyayoH // 16 // bRhadyAtrAyAM-yAtrAdau sadasaspArpha kArakAdi zubhaM sphuTam / tato yAtrAM vadedrAjJAM yazolAbhasukhAptaye // 17 // bhUpAlavallabhe--pravarAsadRzA pAke'STavarge madhyamA zubhe / nyUnA tatkAladivasA candralanabalAdinA // 18 // vidvajjanavallabhe-janmasamayotthaphalato yAtrAkAlotthitaM na balavat / yAtrAkAlotthaM ca praznaphalaM durbalamuzanti // 19 // eSAM tu phalavirodhe vimRzya samyagbalAbalaM svadhiyA / paurvAparya phalayorvA''pyatvaM vA phalaM vAcyam // 20 // jyotiSprakAze-eke: vadanti yAtrotthaphalAtmaznaphalaM laghu / anayorbalavatsarvairuktaM janmaphalaM sphuTam // 21 // phalagrantheSu yA yAtrA moktA sA zubhakarmasu / saGgrAme svarazAstroktairjayayogaiH phalapradA // 22 // yAtrAratnAvalyAm-AkSepazIlaH paruSAbhibhASI parApavAdI paradAragAmI / lubdho'sahAyo vyasanI kRtaghnaH sthitiprabhettA karazIrNarASTraH // 23 // visambhahA krodhaparo nRzaMsaH kSudraH pramAdI na bahuzrutazca / divyAntArakSakSitijaivikArairnipIDito yazca sa daivahInaH // 24 // bRhadyAtrAyAm-adaivalakSmAnyaguNena rAjJA tAdRgvidho'ristvanuyuktamAtraH / tarughuNairjagdha ivAlpavIryo mahAnapi kSipramupaiti bhaGgam // 25 // yasmindeze pure gehe trividhotpAtapUrvakam / dRzyate tatra bhaGgaH syAdityuktaM brahmayAmale // 26 ||rtnmaalaayaam--udvaahmngglotsvklyaannaabhyudysuutikaashiice / asamApte tu na yAtrAM kurvIta jijIviSuH puruSaH // 27 // maGgalaM putrAnaprAza 1 kha. yoryaapy'| Aho! Shrutgyanam Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 jyotirnibndhH| nAdi / utsavaH kaumudiiprbhRtiH| kalyANAbhyudayo rogamuktasya zubhakRtyam / gargaHpravezAnirgamazcaiva nirgamAca pravezanam / navame jAtu no kuryAddhiSNye vAre tithAgapi // 28 // bhRguH-pravezanirgamau syAtAmekasmindivase yadi / tadA prAdezika kArya cintayena tu yAtrikam // 29 // davajJavalubhe-yAyAnnAkAlasaMbhUtarvidyudgajitavarSaNaiH / trividhairapi cotpAtaidRSTairAsaptarAtrataH // 30 // ratnamAlAyAM-saudAminIvarSaNagarjiteSu nAkAlajeSu pravasenarendraH / AsaptarAtrAdbhutadarzaneSu divyAnarikSakSitijeSu caivam // 31 // . iti yAtropayogi mizrakam / atha prayANe kartavyAni / ratnamAlAyAM-dutvA vahni devatAzca praNamya zraddhAyuktaH svasti vAcya dvije: ndrAn / dhyAyannAzAviraM hRSTacetAH kSoNIpAlo nirvikalpaM prayAyAt / / 1 // lalaH-hutvA'nalaM namaskRtya devatAH svasti vAcya vimAMzca / dhyAyandigIzamavilambitaM vrajedbhUpatiH sumanAH // 2 // ratnamAlAyAM-svaniketAtsurabhavanAtmadhAnAdAzrayAdgurugRhAdvA / yAyAtkRtAgnikAryaH prAzya haviSyaM dvijAnumatam // 3 // vainyaM pRthu haihayamarjunaM ca zAkuntaleyaM bharataM nalaM ca / rAmaM ca yo vai smarati prayANe tasyArthalAbho vijayazca siddhiH // 4 // tithyAdikAlAvayavAvilagnaM sUryAdikheTAH kuladevatAzca / bhUtAni vighnezvaraviprakezAH kurvantu kalyANamiha prayANe // 5 // bRhadyAtrAyAm-atha zaGaveNuvINAdundubhinirghoSavardhitotsAhaH / dhvajacAmarAtapatraH sitAGgarAgAmbaroSNISaH // 6 // ratnakoze-pAcI gajena yAyAcchucirbapaJchAkunaM sUktam / yAmyAM ca kRSNavAsA rathena vidhivajjapandaugam // 7 // mAnastokaM pitvA dizaM pratIcI hayena niryAyAt / apratirathaM ca japtvA yAyAtsaumyAM nRyAnena // 8 // bRhaspatiH- zuklamAlyAmbaraH zuddho muktAdisitabhUSaNaH / vArezasamavarNo vA bAlagrahasamo'pi vA // 9 // dRSTvA'STau maGgalAngacchennRpatimaGgalAM giram / zrutvA tUryajazabdAMzca nijadhAmnaH purAdapi // 10 // pUrNakumbhaM dhvajaM chatraM dIpaM zaGkha ca cAmaram / hiraNyaM zastramAdityaM prAmaGgalamaSTakam // 11 // dadhirvAkSatAgandhahemarukmamaNIMstathA / dRSTAspRSTA vrajedrAjA dakSiNenAghriNA tataH // 12 // gargaH-natveSTadevatAM viprAndaicataM ca digIzvaram / samyaksaMpUjya daivajJaM zraddhAyukto nRpo vrajet // 13 // 15. japtvAdi / Aho! Shrutgyanam Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrI zivarAjavinirmito bRhaspatiH - daivajJaM pUjayitvA tu viduSaH pUjya zaktitaH / pradakSiNAnimAnkRtvA tiSThandhyAyedumApatim // 14 // kazyapaH - yAtrAsamaye bRddhAnuparAge[vA ] grahasya vaiSamye / gobhUhiraNyavastraiH saMpUjya zraddhayA ca daivajJam // 15 // cintAmaNau - kulInaH satyavAdI ca jitavargastu bhAgyavAn / saMtoSI cAruveSazca zrautasmArtoktakarmakRt // 16 // pragalbho dezakAlajJaH svasthAriSTAdihetuvit / triskandhAbhyAsanirato rAjJAM sAMvatsaro mataH / / 17 / / bhUpAla valabhe- gajAzvarathapattInAM lakSaNeSu vizAradaH / yuddhavyUhAdikuzalaH zAstrajJAnAbhicAravit // 18 // caturaGgeNa sainyena yatkArya naiva sidhyati / tatsAdhayati daivajJo helayaiva nRpepsitam // 19 // jayArNave - tathA na mAtA hitakRnna pitA na suhRdguruH / yathA sAMvatsaro rAjJAM svayazodharmaddhaye // 20 // yaH pUjayati daivajJaM svadharmaratamagrajam / tasya zrIrvijayaH kIrtiviraM rAjyaM ca nandati // 21 // lala:- zraddhAyuktaH zuciH snAtaH prasannendri yamAnasaH / pUjito bandhuvargeNa yAtrA tasya phalamadA || 22 || bRhadyAtrAyAM - snAto mukto'nuliptazca sarvAlaGkArabhUSitaH / zuklAmbaradharaH zrImAnadhvagaH sukhamedhate // 23 // makSikAkacasikatAnuviddhaM durgandhi kSayakA yacca dagdhaM / svasvinnaM suciraM manonukUlaM svAdvannaM bahu ca jayAya yAnakAle // 24 // phalapradIpe -- viprAnpradakSiNIkRtya pUjayitvA tu zaktitaH / daivajJaM devatAzcaiva baddhAnmocya sukhaM vrajet // 25 // ulaH - tAmrapAtre tilAnkRtvA saghRtAnhemasaMyutAn / nivedya vipramukhyAya daivajJAya tato vrajet / / 26 / / gargaH - muhUrtasamaye prApte haMsacArAGghriNA vrajet / daivajJAmAtyavimAdya purogaiH svajanaMvRtaH // 27 // jyotiSprakAze - tato nirIkSya vai samyakzakunAMzca zubhAzubhAn / tathaiva sadasacchabdAnnimittAni ca vai vrajet // 28 // iti prayANe kartavyAni / atha niyamAH / jyotiSprakAze -- saMtoSya svAGganAM viprAJjaptvA'pratirathAdikam / zuciH zuklAmbaroSNISo natveSTaM sumanA vrajet // 1 // gargaH - krodhaM kSauraM ratiM vAnti tailAbhyaGgAzramokSaNe / dyUtaM mAMsaM guDaM tailaM yAne madyaM parityajet // 2 // ratnakoze-kAlIyakaM hiGgulakaH kuGkumaM raktacandanam / pItaM raktaM ca vasanaM yAtunaSTaM nirIkSaNAt // 3 // bRhayAtrAyAM kaTutailaguDakSArapakamAMsAzanaM tathA / 1 ga. 'bhidhAnavi' / 2 ga. 'm / sukhi' / Aho! Shrutgyanam Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jyotirnibndhH| 209 bhuktvA yo yAti mohena vyAdhitaH sannivartate // 4 // lala:-prasthAnakAle manujo varjayenmaithunaM sadA / vapanaM chedanaM. caiva tailAbhyaGgAzrumokSaNe // 5 // pramatto vyAdhito bhItaH zrAntaH kruddho bubhukssitH| adhvAnaM na prapadyata klIbaveSastathaiva ca // 6 // ratnAvalyAM-svakIyAM parakIyAM vA striyaM puruSameva ca / tADayitvA tu yo gacchettadantaM tasya jIvitam // 7 // bhUpAlavallabhe-brAhmaNAnnAvamanyeta kopa. yena nijAGganAm / yAtrAM kRtvA gRhaM naiva siddhikAmo vizetpunaH // 8 // lallaH-yAtrAyAM prasthito yazca brAhmaNAnavamanyate / tadantaM. jIvitaM tasya nAsau pratinivartate // 9 // bRhadyAtrAyAM-yastu saMprasthito yAtrAM svabhAA nAbhinandati / bhAryA vA nAbhinandeta nAsya pratinivartanam // 10 // yAtrAkAle tu saMprApte maithunaM yo niSevate / rogAtaH kSINakozazca sa nivarteta vA na vA // 11 // ratnAvalyAM-kRtvA tu maithanaM rAtrI prabhAte yo'bhigacchati / nAsau phalamavApnoti kRcchreNApi nivartate // 12 // yastu saMprasthito yAtrAM nivarteta punargraham / kAmAdvA yadi vA mohAnna sa siddhimavApnuyAt // 13 // lallaH-na kuyotsvagRhe gacchanprasthAnaM tu kadAcana / bhUtikAmastu kurvIta gRhAniSkramya dUrataH // 14 // bhRguH-trirAtraM varjayetkSIraM pazcAhaM kSurakarma ca / tadahazcAvazeSANi saptAhaM maithunaM tyajet // 15 // bAdarAyaNaH-yAvabajati cAdhvAnaM yAvatkArya na sidhyati / yAvadvA na nivarteta tAvadvayaM hi maithunam // 16 // ratnAvalyAM-yodhAnAmavirodhena yavasAdanameva ca / paJcarAtroSitaH senAM punabhadreNa yojayet // 17 // krozo vA yadi vA'pyadhaM prathame'hani zasyate / dvitIye yojanaM gatvA nivaseta mahIpatiH // 18 // tRtIye yojanaM sAdhaM vasedAkramya dUrataH / tataH paraM yatheSTaM tu yAyAnmArge mahIpatiH // 19 // bRhadyAtrAyAM-snigdhA sthirA surabhigulmalatA sugandhA zastA pradakSiNajalA ca nivAsabhUmiH / neTA viparyayaguNA kacazarkarAsthivalmIkakITakavibhItakasaMkulA ca // 20 // iti prayANe niymaaH| atha yAtrAyAM prasthAnavidhiH / ratnakoze--kAryavazAtsvayamagame bhUbhartuH kecidAcAryAH / chatrAyudhAdyamiSTaM vaijayika nirgame kuryAt ||1||shriiptiH-apekssy kArya svayamaprayANe mahIbhRtAM nirgmmaahuraaryaaH| chatrAyudhAcaM manasastvabhISTaM pracAlayedvaijayikaM jayAthoM // 2 // 27 Aho ! Shrutgyanam Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zrIzivarAjavinirmitIgandhapuSpAnvitaM kRtvA nirgame pUrvamAtRkam / zucau deze nidadhyAttu yasminbAdhA na vidyate // 3 // chatrazastrAkSamAlAgnikamaNDalvajinAmbaram / viprANAM brahmasUtraM ca nirgame kAryasAdhanam // 4 // varayaSTidhvajebhAzvezchatravAdyAyudhAMzukaiH / dolAtharathasaMnAhanirgamo bhUbhRtAM hitaH // 5 // garga:- yAnavAhanasaMnAhakAryopakaraNAni ca / nirgame tu prazaMsanti pazcAdgacchedyathAsukham // 6 // chatrAyaM dhvajamakSasUtravalayaM yajJopavItaM dvijaivazyazca svakadehavastraturagAH kSatrasya khaDgo dhanuH / grAmopAntanadItaTAmaragRhodyAne suvApItaTe prasthAnaM subudhaiH prayANasamaye kArya sadA mAnavaH // 7 // yasya lokasya yadvastu svAbhISTaM vasanAdikam / muhUrtasAdhanAyaiva pracAlyaM tanmudAnvitaiH // 8 // svazarIreNa yaH kshcinigcchecchuuddhyaa'nvitH| tasya yAtrAphalaM sarvaM saMpUrNa pathi sidhyati // 9 // prasthAnaM cAlayedvA'pi gRhAtmAkArato'pi ca / krozA) vA tadarthaM vA catvAriMzatkarAvadhi // 10 // gRhAgRhAntaraM garga Aha sImAntaraM bhRguH / zarakSepAdbharadvAjo vasiSTho ngraabhiH|| 11 // atha prasthAne sthito rAjA prAsthAnikaM vA vastu yAvadinAni maharta nApekSate taducyate ratnamAlAyAM--vasena caikatra daza kSitIzo dinAni no sapta ca mANDalIkaH / yaH prAkRtaH so'pi ca pazcarAtraM bhadreNa yAtrA parataH prayojyA // 12 // samantataH poDaza yojanAni bhuGkte mhaamaannddlikaabhidhaanH| bhUpAlasaMjJaH zatayojanAni sa sArvabhaumaH sakalAM dharitrIm // 13 // jyotiSprakAzasvaSTaM vastrAdi susthAne zuci prAsthAnikaM nyaset / prasthAnaM paJcavedatridvidinaM pUrvataH kramAt // 14 // prAcyAM dinAni munayaH pravadanti sapta yAmyAmatIva zubhadAni dinAni paJca / trINyeva pazcimadizi kSitinAyakAnAM prAsthAnikeSu divasadvayamuttarasyAm // 15 // ekatrAdhyuSitasya jaguryAtrAmatrAtrigautamacyavanAH / paJcatrisaptadivasA bhUyo bhadreNa saMyojyAH // 16 // jyotiSprakAze-kAryAntaravazAtprAptaH paradezagatasya cet / yAnamanyatra tatsthAnAtsumuhUrte tadA vrajet // 17 // ranAvalyAMzravaNe tadahaH puSye pauSNe vasubhe vinirgato'nyedyuH / mRgamaitrayostRtIye haste yAyAcaturthaH // 18 // atha rAjA kAryavazAdekatra pradeze dazadinAni vaset / mANDalikaH [sapta] dinAni / anyo janaH paJca dinAni tiSThetmAsthAnika vA sthApayet / tadA'nyena sumuhUrtena yAtrAM kuryAt / na zubhaM tenaiva muhUrtenetyarthaH / atha kAzci. dAha-ayuktametatsatibhAti nUnaM horAvidAM yuktimatAM bahUnAm / yAtrAsamAptiH khalu vAJchitArthaphalasya siddhau niyataM pradiSTA // 19 // jyotiSprakAze-prasthAne'pi kRte neyAnmahAdoSAnvite dine / gargayogaM vinA kAlavRSTayAdau vA'dbhute Aho! Shrutgyanam Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| 211 tathA // 20 // janmaH vA'STame candre vAre bhaume zanaizcare / prasthito'pi na vai gacchedatyantaM garhite dine // 21 // iti yAtrAyAM prsthaanvidhiH| .. atha yAtrAyAM zakunAH / tithidhiSNyaM ca vArazca lagnaM grahabalaM tathA / paJcAnAmapi sarveSAM zakuno daNDanAyakaH // 1 // vasantarAja:-cUDAmaNijyotiSazAstrahorAsvarodayAdyairviSamairjanasya / jaDIkRtasyauSadhametaduktaM sphuTaM camatkArirasAtirekam // 2 // nakSatravAraistithibhizca lagnaiH kArya na kiMcicchakune viruddhe / doSe'pi teSAM zakune'nukUle sadaiva sidhyanti samIhitArthAH // 3 // ratnakoze-nakSatrasya muhUrtasya tithezca karaNasya ca / lagnasya grahavIryasya zakuno daNDanAyakaH // 4 // vasantarAja:-loke'munA zAkunasaMjJakena jJAnena vijJAya samastakAryam / nApAyakUpe patati prasarpaJchAstraM hi divyA dRgatIndriyeSu // 5 // pUrvajanmakRtakarmaNaH phalaM pAkameti niyamena dehinAm / tatprakAzayati devacoditaH prasthitasya zakunasthitasya ca // 6 // bRhadyAtrAyAmanyajanmAntarakRtaM karma puMsAM zubhAzubham / yattasya zakunaH pAkaM nivedayati gacchataH // 7 / / gargaH-tatrApazakune zIghra kArya pariharedvadhaH / zubhe tu zakune nUnaM svAbhISTaM ca samArabhet // 8 // vasantarAja :- nanvavazyamupabhujyate nRbhiH prAktanasya nijakarmaNaH phalam / tena kiM zakunasaMvidA jano yatra daivamativartituM kSamaH // 9 // jyotiSprakAze-naitadevaM hi tatpAko'kAle naiva vyavasthitaH / tadvinA bhyujyate naiva so'pyupAyAnugaH smRtaH // 10 // sarpavahniviSakaNTakAdikAnyena devazaraNo'pi mAnavaH / dUratastyajati pauruSaM sadA tena tatsphurati daivato'dhikam // 11 // pauruSeNa hRdayepsitAM gatiM prApnuvanti puruSAH sumedhsH| yAnti devazaraNA layaM yathA pAdayojvalati dAvapAvake // 12 // daivameva yadi kAraNaM bhavennItizAstramupayujyate katham / yadalena sudhiyo mahodyamAH pAlayanti jagatI kSitIzvarAH // 13 // pUrvajanmajanitaM purAvidaH karma daivamiti saMpracakSate / udyamena tadupArjitaM tadA devamudyamavazaM na tatkatham // 14 // vetti mAmayamayaM na vetti mAM manyate yadavamanyate'thavA / yatnavAnayamapekSate'nvayaM nedRzeSu zakuno viziSyate // 15 // jyotiSyakAze-bahUnAM bajatAM puMsAM zakunasya phalaM katham / svayaM proktaM yatasteSAM prAkamANi pRthakpRthak // 16 // vasantarAjaH-ekatra sArthe bajatAM bahUnAM yo yAdRzaM pazyati daivayogAt / zyAmAdikAnAM zakunena tAdRkphalaM Aho! Shrutgyanam Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrIzivarAjavinirmito naro vindati nirvikalpam // 17 // zakunasaMgrahe - ekatra sAthai vrajatAM bahUnAM tulye'pi jAte zakune phalAni / nAnAprakArANi bhavanti yena taM haMsacAraM pravicArayAmaH // 18 // vasantarAja ::- bhavediDAyAM paripUritAyAM sarvo'pi vAmaH zakunaH prazastaH / syAtpiGgalAyAM paripUritAyAM sarvo'pyasavyaH zakunaH prazastaH ||19|| sAdhAraNe karmaNi ca praveze zubhagrahe naSTavilokane ca / vyAdhau saridurgabhayAdikeSu zastaH prayANAdviparItabhAvaH || 20 || nadyuttAre bhaye yuddhe praveze naSTavIkSaNe / zakunA vyastagAH zastA nRpAloke prayANavat // 21 // jyotiSprakAze - zuddhe zAntaH zubhAya syAddIptAM bhItiharo'zubhe / dvAvapyazastau vyatyAsAdastinAstiphalau yataH // / 22 / / vasantarAja:- dagdhA diguktA dinanAthamuktA vivasvadAtA bhavati pradItA / sA dhUmitA yAM savitA prayAtaH zeSA digantAH kila paJca zAntAH // 23 // dagdhA dizI jvalitAdigaindrI dhUmAnvitA cAnaladikprabhAte / pratyekamevaM maharASTrakena bhuGkte dizo'STau savitA krameNa // 24 // dagdheSu dagdhaM jvalitaM jvalatsu phalaM jvaliSyatyatha dhUmiteSu / zeSeSu zAnteSu sadA narANAM sidhyanti kAryANi sukhena samyak // 25 // pravartako yo gamanasya pUrva sa eva pazcAtpratiSedhakazcet / mRtyuM ripubhyo DamaruM rujaM ca gantustadA''nyAMca karotyanarthAn // 26 // varaM zrayedurjanakRSNasarpoM varaM kSipetsiMhamukhe svamaGgam / varaM taredvArinidhiM bhujAbhyAM nollaGghayedduH zakunaM kadApi // 27 // dadhyAjyadUrvAkSatapUrNakumbhAH siddhAnnasiddhArthakacandanAni / AdarzazaGkhAmipamInamadyagorocanA gomayamuddhRtaM gauH // 28 // bhAradvAjaH - rAjavipro suhRdvezyA saputrA strI kumArikA | abhirUpo naro'strI vA gajo bAjI vRSaH sitaH ||29|| rajjvA dhRtA'nyavarNA gauH savatsA ca vizeSataH / uddhRtaM gomayaM mIno mRttikA coddhRtA tathA // 30 // rajako dhautavastrazca vezyA tauryatrikadhvaniH / jayamaGgalazabdazva zAntipAThaH pradIpakaH ||31|| dIpo vA prajvaladvahniH pUrNakumbho nRpAsanam / madyaM mAMsaM ca ruciraM bhakSyANi ca phalAni ca // 32 // ikSavo madhu tAmbUlaM vastrAlaMkaraNAni ca / raupyaM tAmraM maNiH svarNa dravyaM darpaNamakSatAH // 33 // vitAnaM cAmaraM chatraM dUrvA vardhApanaM dhvajaH / dolA cAruratho vRddhaH putrapautrArtha - yuk zuciH // 34 // candanAni sugandhIni tathA puSpANi rocanA / ghRtaM dadhi payaH peyaM siddhamannaM vacaH zubham || 35 || daivajJaH svagururdevazcittotsAhakarANi ca / dRSTTaitAni naro yAyAtsarvAllabhate hi saH || 36 || bhogAdbhogAntaraM yAvacchakunAcchakunAntaram / tAvatpUrvaphalaM jJeyaM gamanAgamanAntaram || 37 || prApaya gaccha visarjaya nirgaccha vimuJca yAhIti / siddhikarAH khalvete pramodajayajI - Aho ! Shrutgyanam Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 213 vazabdAzca // 38 // mANDavyaH-yAtrotthitasya zastaM syAjjayamaGgalapUrvakam / vAkyaM cAnyattathA sarva cittotsAhakaraM hitam // 39 // sitakusumacandanAMzukagandhAmburuhAtapatraratnAni / candrAMzunikaragaurAH stanataTaparisarpiNo haaraaH||40|| dadhimadhudhRtasiddhArthAH piJjaratilapiSTarocanAdarzAH / pUrNotsaGgapramadAvezyAyopitkumAryazca // 41 // hayahepitagItaravAstadAdivRSabhebhagarjitaninAdAH / muninRpadaivatakIrtanamaGgalapuNyAhazabdAzca // 42 // evaMvidhAstathA'nye zrotrasukhAH sAmavedaRgyajuSAm / siddhikarA yAtUNAM tatkAlamupasthitAH sarve // 43 // saMmukhaM siddhidaM nRNAM zavaM rodanavarjitam / vAmabhAge kSutaM cApi sarvakAryeSu siddhidam // 44 // jalArthI riktakumbhastu pathikena saha vrajet / nivartate, yathA pUrNaH kRtArthaH pathikastathA // 45 // dRSTA kuraGga zazi 1 vANa 5 lAbhaM paSThazcaturthaH priysNgmaay| sapta 7 tRtIye 3 zrUyate ca vArtA vasu 8 dvitIye 2 gamane ca mRtyuH // 46 // zrIpatiH-chucchukA bhavanagodhikA ralA piGgalA kapivadhUzca potakI / zUkarI puruSasaMjJitA zivA vAmataH khalu yiyAsatAM jayaH // 47 // RkSo bhAsazchikkaro vAnaraH zvA zrIkaNThAkhyaH pippalAkhyo ruruzca / ye strIsaMjJA dakSiNAH syuH prazastAH proktAH pUrvaiH sUribhiste prayANe // 48 // bhAradvAjo nAkulazcASasaMjJazchAgo vahIM dRSTamAtraH zubhaH syAt / godhA sarpaH zAzako jAhakazca yAne dRSTaH kRkalAso'pi nessttH||49||jaahikaahishshisuukrgodhaakiirtnN zabhamudAhRtamAryaiH / no rutaM na ca vilokanameSAmanyathA gaditamRkSakapInAm // 50 // haMsasya darzanaM zabdastannAmazravaNaM zubham / vAmo rAjazuko yAne prptthnsrvsiddhidH|| 51 // puro vrajantaH zubhadAzcakorA lAvatittirAH / purastAnna zubhaH zyenaH kAkAridakSiNaH zubhaH // 52 // avAmaH kukkuTaH zasto vRzciko vAmagaH zubhaH / gaNezo vAmago neSTo droNaH zastaH pradakSiNaH // 53 // ajA'javacca zakune govacca mahiSI smRtA / chucchandarImUSikoSTA nakhino vAmataH shubhaaH||54|| pRSThe vAme zubhA pallI yAne neSTA'grayAmyagA / mArga badhnAti sUtreNa UrNanAbho na zobhanaH // 55 // siddhAnnapiSTAphalamAMsavastro lAbhAya yakSo'bhimukhaH sadaiva / dhunvaJchiraHkarNakalevarANi yAtrAniSedhaM kapilaH karoti / / 56 // zvA vAmo'bhimukhaH zasto bhRGgo vAmagataH zubhaH / mArjArasyA''ravaM yuddhaM darzanaM ca na zobhanam // 57 // bhUmeH pradeza zirasA spRzaJchA yadi vIkSate / dhruvaM mahAnidhAnaM ca tatrAstIti nigadyate // 58 // jyotiSprakAze-pradakSiNagataiH kAkairmRgarAjargamaH zubhaH / kharazabdaH zubho vAme pRSThe cApi yiyAsatAm // 59 // bhUpAH zastra 1 ga. degsHshiikro| Aho! Shrutgyanam Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrIzivarAjavinirmitoyutAH samAnamanujA gauH padmanAthe'GgAnA yuktA pUrNaghaTena zItakiraNe zvA brahmacArI mRgaH / saumye zastrayutA narAH kSitisute devAcite brAhmaNAH zukre sundaribAlikAhayamRgA mande carAH kauravAH / sthAne vIryayutArkazItakiraNAdInAM vadedAdimaM pazcAjjJaH zakunAnprayANasamaye bhUpAdikAnAM nRNAm // 60 // iti yAtrAyAM shkunaaH| athaapshkunaaH| tRNatailArikAsabhasmacarmatuSauSadham / sAmudraM guDapaGkAhimattaM vAntaM bubhukSitam // 1 // klIvAsthivyAdhitAbhyaktatakramuNDendhanAntakAH / kASAyimuktakezAzca yAne dRSTA na zobhanAH / / 2 // kuTumbakalaho gehajvalanaM strI rjsvlaa| saMnyAsI gurviNI vandhyA dhUmAGgArA na zobhanAH // 3 // kRSNadhAnyAni viSThA ca jaTilaH patitaH khalaH / vyaGgAH khaJjAzca nanAzca yAne dRSTA na shobhnaaH||4|| yuddhaM mArjArayorneSTaM yAne mahiSayostathA / kSataM sarvatra vighnAya maraNAyaiva gokSutam // 5 // dvAraghAto dRzA saGgaH skhalanaM pANipAdayoH / rodanaM na zubhaM yAne vAhanasya palAyanam // 6 // nAradaH-yAtrAsiddhirbhaveddaSTe zave rodanavarjite / praveze rodanayutaH zavaH zivapradastathA // 7 // sarvadikSu kSutaM neSTaM gokSutaM nidhanapradam / aphalaM yaddhAlabaddharogipInasikaH kRtam // 8 // bhinnaM riktaM na sadbhANDa kezapAzArgalAyasam / azmAvaskarapiNyAkaM durvAkyaM pathi hAnidam // 9 // kharoSTramAhiSArUDho yAne dRSTo na zobhanaH / sarva zubhaM dakSiNataH kArya ninyaM tu vAmataH // 10 // mArgastiSThati nivarta gabhyAroheti mUDha durbuddhe / yAturnecchanti budhAH kSutakAkRSTabhItazabdAzca / tailAvasaktagAtrA nagnAzca vimuktakezAzca // 11 // vAgurimatsyavandhakazazamahiSA bandhanAdikRtAH / raktAmbaramAlyadharAstuSabhasmakapAyakezanicayAzca // 12 // jaDakubjamUkabadhirA vyAdhitamalinAmbarA vikRtaveSAH / bhinnAcArAzca narA dRSTA yAtuna siddhikarAH // 13 // gargaH- zava* madyauSadhasnehalavaNopAnahI guDaH / nirgame na prazaMsanti yadvA'pyupahataM bhavet // 14 // zvakAkanakulavyAlazikhimArjAramUSakaiH / khaNDite neSyate kiMcidyAyinaH pUrvanirgame // 15 // uddhUlitapurovakSo bhekastaskarabhItikRt / dakSiNAGgaM spRzaJchasto vAmAGgaM ca spRzanna san // 16 // itypshkunaaH| ---. Aho! Shrutgyanam Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / athApazakunavidhAnam / aSTiSeNiH - bimbe vidhAya zAntyarthaM zrotriyAya nivedayet / durdine garjite dRSTyAM sUryAcandramasordvayoH // 1 // duHsvapradurnimittApazakunA vilayaM yayuH / snAnadAnajapaiH puNyairityAha bhagavAnbhRguH || 2 || yadA'pazakunaM pazyedviparItamu pasthitam / saghRtaM kAJcanaM dattvA nirvizaGkaH sukhaM vrajet // 3 // vasantarAja:jAte viruddhe zakune'dhvanIno vivRtya kRtvA karapAdazaucam | Acamya ca kSIrataroradhastAttiSThanmapathyecchakunAntarANi ||4|| viruddhe zakune pUrve prANAyAmASTakaM caret / dvitIye dviguNAnkuryAttRtIye na vrajetkacit // 5 // nAradaH - Adau viruddhazakunaM dRSTvA yAyISTadevatAm / smRtvA dvitIye viprANAM kRtvA pUjAM nivartayet // 6 // vArANasyAM dakSiNe bhAge kukkuTo nAma vai dvijaH / tasya smaraNamAtreNAzakunaH zakuno bhavet // 7 // avimuktacaraNayugulaM dakSiNAmUrtezca kukkuTacatuSTayam / smaraNAdapi vArANasyA nihanti duHsvapramatha zakunaM ca // 8 // bRhadyAtrAyAm api prahINasya samastalakSaNaiH kriyAvihInasya nikRSTajanmanaH / pradakSiNIkRtya zazAGkazekharaM prayAsyataH kasya na siddhiriSyate // 9 // zrIpatiHAdye viruddhe zazune pratIkSya prANAnnRpaH paJca ca paT ca yAyAt / aSTau dvitIye dviguNastRtIye vyAhRtya nUnaM gRhamabhyupeyAt / / 10 / / ityapazakunavidhAnam / 215 atha kSutam / atha kSutAkhyaM zakunaM krameNa mahAprabhAvaM paribhAvayAmaH / trasyanti yasmAcchakunAH samastA mRgAdhinAthAdiva vanyasattvAH // 1 // kSutaM niSiddhaM sarvatra gokSutaM nidhanapradam / vAme pRSThe zubhaM tacca dakSiNe'gre na zobhanam ||2|| pratiyAmaM tu pUrvAdau kramAtkSutaphalaM viduH / vighnaH zokaH kSatilAbho bhojyaM vArtA kaliH sukham || 3 || indirA maraNaM siddhiH pIDA bhogAH sukhAsukhe / niSphalaM copaviSTasya pUrvataH kSutajaM phalam // 4 // mAganyapuMsaH paratastatraiva ca punaH punaH / haThAtkaphAcchizovRddhAtkSutaM jAtaM vRthA jaguH || 5 || svamasyA''yantayoH zastaM kSutaM no bhojanAgrataH / bhojanAnte yadi bhavedbhojyalAbhaH pare'hani // 6 // antarvatnI kumArI ca kiMnarI madyakArikA / buruDI carmakArI ca nindyamAsAM Aho! Shrutgyanam Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zrI zivarAjavinirmito - kSutaM sadA // 7 // prayojane yatra kRte'pi jAtaM kSutaM kSaNAttadvinihantyavazyam / kAryotsuko nApi manAgapIdaM tasmAdavekSyaM na vicakSaNena // 8 // iti kSatam / athAzveGgitam / muhurmuhurmUtramalaM karoti na tADyamAno'pyanulomayAyI / akArya bhIto'zruvilocanazca zivaM na bhartusturago'bhidhatte || 1 | Arohati kSitipatau vinayopapanne yAtrAnugo'nyaturagaM prati heSitazca / vaktreNa vA spRzati dakSiNamAtmapArzva yo'zvaH sa bharturacirAtpratanoti lakSmIm // 2 // ityazveGgitam / atha gajeGgitam / bhUmau nyastakaraH stabdhakarNo mukulitekSaNaH / bhItaH zvasangajo yAne bhaGgakRtskhalitastathA // 1 // anulomagatirdRpto vaktramunnamya yAti ca / valmIkasthAna gulmAdimathanaH siddhido gajaH // 2 // prazastaiH zakunaiH kArya kRtvA'bhyeti gRhaM tathA / akRtArtho'pazakunairmizrairmizraphalaM bhavet // 3 // iti gajeGgitam / atha svasthAnakRtyam | prAkArayantraharaNaparikhAtoyadhAnyendhanADhyaM durgaM kRtvA'tigRhaM dvipaturagabhiSakzilpaviprAbhyupetam | lubdhatrastAhitAriprakupitakubhRtAjJAnazIlavihInaM yuktaM zUrAptavRddhaiH paraviSayamiyAnmantrapANirnarendraH // 1 // nAradaH - parastrIdvijadevAMzca na spRzeddhi gajAzvakAn / hanyAtparapuraM prApto nArtAnbhItAnnirAyudhAn // 2 // iti zUramahATha zrIzivadAsa vinirmite / jyotirnivansarvastre yAtrAprakaraNaM sphuTam / 1. paJca / Aho! Shrutgyanam Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / atha nAnAvidhamuhUrtaprakaraNam / tatra surapratiSThA / nArada: - zrImadaM sarvagIrvANasthApanaM cottarAyaNe / gIrvANapUrva gIrvANamantriNodRzyamAnayoH | // 1 // vicaitreSveva mAseSu mAghAdiSu ca paJcasu / zuklapakSeSu kRSNeSu tadAdiSvaSTasu smRtam || 2 || vasiSThaH - mAse tapasye tapasi pratiSThA dhanAyurArogyakarI ca kartuH / caitre mahArumbhayadA ca zukle samAdhave putradhanamadAtrI || 3 || ASADhamAsAdicatuSTaye ca kalatra saMtAnavinAzadA ca / Urje ca karturnidhanapradA drAk saumye sapauSe'khiladuHkhadA sA // 4 // valakSapakSaH zubhadaH samastaH sadaiva tatrA''yadinaM vihAya / antyaM tribhAgaM parihRtya kRSNapakSo'pi zastaH khalu pakSayo ||5|| riktAmamAM tyaktadineSu ninyayogeSu vainAzikavarjiteSu / dine mahAdoSavidUSite ca zazAGkantArAvalasaMyute'pi || 6 || devasya yasyohutithI prazaste saMsthApane karmaNi vAsaratha / karturdinezasya balaM sadaiva grAmAdhipagrAmabalaM vicAryam ||7|| * hastatraye mitraharitraye ca pauSNadvayAdityasurejyabheSu / titrottarAdhAtRzazA bheSu sarvAmarasthApanamuttamaM tat // 8 // kIrtipradaM kSemakaraM kRzAnobhayapradaM vuddhikaraM narANAm / lakSmIkaraM susthiradaM tvinAdivAreSu saMsthApanamAmananti // 9 // nAradaH-candratArAvalopete pUrvAhNe zobhane dine / zubhe lagne zubhAMze ca karturna nidhanodaye || 10 || rAzayaH sakalAH zreSThAH zubhagrahayutekSitAH / zubhagrahayute lagne zubhagrahanirIkSite // 11 // rAzisvabhAvajaM hitvA phalaM grahajamAzrayet / aniSTaphaladaH so'pi prazastaphaladaH zazI ||12|| saumyago'dhimitreNa guruNA vilokitaH / pace zubhe lagne naidhane zuddhisaMsthite || 13|| vasiSThaH - paJceSTike jIvazazAGkasUryamukhyaiH saumyanavAMzayukte / lagne sthire cobhayarAzilabhe navAMza cobhayabhe'sthire vA || 14 || carodaye lagnagate na kArye saMsthApanaM naiva carAMzake'pi / caro'pi mukhyaH satulAMzakazca sadA mRdutvAtsurasaMniveze // 15 // bRttarAte-AdityazrutivAsavadhruvamRdukSimaiH surasthApanaM kArya rikta - tithiM kuMjasya divasaM pakSaM ca hitvA sitam / sthApyo'rkazca harau zivazca mithune kanyAvilane hariH kSudrAkhyAvara me dvimUrtibhavane devyaH sthirakSe'khilAH // 16 // nAradaH-lagnasthAH sUryacandrArarAhuketyarkasUnavaH / karturmRtyupradAyAnye dhanadhAnya 217 * gapustake'dhiko'yaM zloka : - tejovRddhikSema kRdvahnidagdhAzAMtIkArAsu sannAdRDhAca / candrArka sthApanA sthAnitAntaM sUryAdInAM vAsareSu pratiSThA / 1. kujAdivasa pa 28 Aho! Shrutgyanam Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrIzivarAjavinirmitosukhapradAH // 17 // dvitIye neSTadAH pApAH zubhAzcandrazca vittdaaH| tRtIye nikhilAH kheTAH putrapautrasukhapradAH // 18 // caturthe sukhadAH saumyAH krarAzcandrazca duHkhadAH / glAnidAH paJcame krUrAH saumyAH putrasukhapradAH // 19 // pUrNaH kSINaH zazI tatra putradaH putranAzadaH / SaSThe zubhAH zatrudAH syuH pApAH zatrukSayapradAH // 20 // pUrNaH kSINo'pi vA candraH SaSThe'khilaripukSayam / karoti karturacirAdAyuSputradhanapradaH // 21 // vyAdhidAH saptame pApAH maunyAH saumyaphalapadAH / aSTamasthAnagAH sarve kartumRtyupradA grahAH // 22 // dharme pApA ghnanti saumyAH zubhadAH zubhadaH zazI / bhaGgandAH karmadAH pApAH saumyAzcandrazca kIrtidAH // 23 // lAbhasthAnagatAH sarve bhUrilAbhapradA grahAH / vyayasthAnagatAH zazvaddhahuvyayakarA grahAH // 24 // guNAdhikatare lagne doSAtyalpatare yadi / surANAM sthApanaM tatra katuriSTArthasiddhidam / / 25 // hantyarthahInA kartAraM mantrahInA tu Rtvijam / striyaM lakSaNahInA tu na pratiSThAsamo ripuH / / 26 // saMgrahe-randhrAntyavarjitaiH saumyaiH pApaiH SaTvyAyagaiH zubhaiH / pratiSThA vArigo'pInduH zubho'. sau lagnago na san // 27 // zrIpatiH-rohiNyuttarapauSNavaiSNavakarAdityazvinIvAsavAnUrAdhaindavajIvabheSu kathitaM viSNoH pratiSThApanam / puSyazrutyabhijitsurezvarakayorvittAdhipaskandayomaitre tigmaruceH kare nikratibhe durgAdikAnAM smRtam / / 28 // gaNaparivRDharakSoyakSabhUtAsurANAM pramathaphaNisarasvatyAdikAnAM ca poSNe / zravAsi sugatanAmno vAsa lokapAnAM nigaditamAkhilAnAM sthApanaM ca sthireSu // 21 // saptarSayo yatra vasanti dhiSNye kAryA pratiSThA khalu tatra teSAm / zrIvyAsavAlmIkiyaTodbhavAkhyataddevatAvAkyanibhagrahANAm // 30 // balAnvite gurau bhaume sabale sutadharmage / gurau lAbhagate sthApyaH zaMkaraH zaMkaro bhavet // 31 // jIve catuSTayasthe viSNoH kendre budhe gurau hibuke / kAryA vidhivatpratiSThA kumArayakSendusUryANAm // 32 // zukre lagne navamyAM tu svabalendau kuje khage / bRhaspatau ca sabale devInAM sthApanaM hitam // 33 // zanau balAnvite vIryahInau bhaumazazADUjI / mRge meSe ravau vendo mUrti jinavatI nyaset // 34 // kendrAriripudharmasthA jIvabhaumazanaizcarAH / prAsAdabhedaM kurvanti karturduHkhAmayapradAH / / 35 // iti surapratiSThA / atha vastradhAraNam / dhArya vastraM navaM zvetaM rohiNyAM hastapaJcake / vAsave ditibhe'zcinyAM puSye poSNottarAtraye // 1 // racau jIrNa vidhau stokaM jalAI duHkhadaM kuje / budhe Aho! Shrutgyanam Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 219 dhanaM gurau jJAnaM zukre saukhyaM zanau malam ||2|| hema raktAmbaraM raupyaM raktadantAzca vidrumam / dhArayedvAsave'zvinyAM revatyAM hastapaJcake || 3 || puSyAdityadhruvairdhiSNyaiH svarNaraktAmbarAdikam / navaM na bhUSaNaM dhAryaM nAryA dayiturAyuSe // 4 // zrIpatiH - pauSNAzvinI vasukarAdiSu paJcakeSu kausumbhahemamaNividrumakAcazaGkhAH / nAryA ghRtAH sutasukhArthakarA bhavanti brAhmottarAditiguruSvasukhAya bhartuH // 5 // jyotiHzAstre - zaGkhAdivararatnAni puSyAdityuttarAsu ca / rohiNyAM naitrayuJjIta bharturjIvanakAGkSiNI // 6 // mAJjiSThe'rkaH kujaH svarNe kAce raupyAbjayovidhuH / zasto'tha vasanaM madhyatryaMze'gnyAdihataM na sat // 7 // vyAsaH - bharaNyArdrA tathA''zleSA vahnerbhatritayaM tathA / jijIviSurna kurvIta prItyA cAmbaradhAraNam // 8 // zubhaiH kendratrikoNasthaiH pApaistrayArigaiH zubhaiH / akSINAbje dukUlAdivastrasaMdhAraNaM matam || 9 || labdhaM rAjaprasAdena viprAdezAtkaragrahe / prItyA''taM cotsave vastraM dhAryaM nindye'pi bhAdike // 10 // atha pRthakphalAni / - 1 ratnamAlAyAM - vastraprAptistadabhiharaNaM vahnidAho'rthasiddhI rAjJo bhItirmRtiratha dhanaM prAptirarthAgamazca / zoko mRtyurnarapatibhayaM saMpadaH karmasiddhiriSTAvAptiH sadazanamatho vallabhatvaM janAnAm || 1 || mitrAptirambarahRtiH salilaplutizca rogo'tha miSTamazanaM nayanAmayazca / dhAnyaM viSodbhavabhayaM jalabhardhanaM ca ratnAptirambaradhRtaH phalamazvibhAtsyAt || 2 || nivasantyamarA hi vastrakoNe manujAH pArzvadazAntyamadhyayozca / apare'pi ca rakSasAM trayoM'zAH zayane cAsanapAdukAsu caivam // 3 // bhogaprAptirdevatAMze narAMze mitrAptiH syAdrAkSasAMze ca mRtyuH / prAnte sarvAzeSvaniSTaM phalaM syAjjuSTaM vastre nUtane sAdhvasAdhu // 4 // chatrasvastikavardhamAna kalazazrIvatsamAtsyadhvajAmbho jAdarza sutoraNaizca sadRza chedo'zubhAMzaiH zubhaH / kAkolUkakharoSTyAnaphaNibhRgomAyubhiH zobhane bhAgye'thA''za karoti zokamaraNaM dagdhAkRti sasi // 5 // kajjala kardamagomayalipte vAsasi dagdhavati sphuTite vA / cintyamidaM navadhA vihite'sminchreSThakaniSTaphalAni sudhIbhiH // 6 // viprAdezAdudvAhe vA kSmApAlena bhItyA dattam / bhe bAre kaniSThe'pyAhunUnaM nUtanavastraM dhAyem // 7 // iti vastradhAraNam / 1 dha sAM navAMzAH / Aho! Shrutgyanam Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrIzivarAjavinirmito atha vastrakSAlanam / vastrahemAdyalaMkAradhAraNoktazca bhAdikaiH / tatsaMgrahaNanirmANaM vidadhyAtkSAlanAdikam // 1 // zanI somasute zrAddhe paSThayamAvAsyayostathA / vastrANAM kSAlanaM caiva dahatyAsaptamaM kulam // 2 // atha dagdhasphuTitavastraphalam / prAgjanmopArjitaM karma sadasacca zubhAzubham / vipAkaM vyaJjayatyeva varSa vayAdidUSitam // 1 // vastrakoNe surA bhogA narAH pAdadaze'surAH / rakSezAratvapare mRtyuH pAdazayyAsaneSvapi // 2 // agnidagdhaM navaM vastraM khaNDitaM govapAdibhiH / mapIgomayapaGkagasRgliptaM kaNTakapATitam // 3 // tIrthadhotaM tu tadvastraM dviguNaM dhArayedyathA / prAgantyAJcalamUrdhasthaM pazcAdAdyAJcalaM tvadhaH // 4 // madhye tryaMze ca madhye ca koSThecordhvAdhare mRtiH / prAcyAM tatra bhavellakSmIrAgneyyAmagnijaM bhayam // 5 // yAmyAyAM jAyate vyAdhinairRtyAM putravardhanam / vAruNyAM dhanasaMprAptivAyacyAM vaskhalabdhaye // 6 // udIcyAM tu mahodvega aizAnyAM dharmavRddhikRt / navadhaitatphalaM jJeyaM koSThasaMdhau phaladvayam // 7 // dhvajapadmAGkuzacchatracandradIpAkRtiH zubhA / nindyA trikoNasUryAdikravyAdavikRtAkRtiH // 8 // koSThe zubhe zubhaM cihnamatIva phaladaM bhavet / ninye ninyaM tathA duSTamanyathA madhyama phalam // 9 // SaNmAsAbhyantare vastre prathamAcchAdanAtparam / etatphalaM vijAnIyAdasti nA''dyadine phalam // 10 // varSAdAvatumAsena pakSAhobhyAM phalaM vadeta / ekAyaGgulamAnena nindyaM SaTparvato'dhikam // 11 // vadhe dhUmAvalIDhasya birandhrasyAlpakaM phalam / dhArya cANutaraM dagdhaM peTikAyAM samRddhaye // 12 // vAraMvAraM yasya vastraM dUSitaM dahanAdibhiH / tasya vighno bhavedAzu tattyAjyaM zubhamicchatA // 13 // dagdhamAnaM tyajedvastraM snAtvA vighnezvaraM yajet / brAhmaNAnmojayetpazcAtsukhI syAdavazaGkitaH // 14 // svayaM khaNDIkRtaM vastraM maJjiSThAdisu. raJjitam / durlabhaM nityadhotaM ca jIrNa dagdhaM na saMtyajet // 15 // na doSo raktaro syAdaurNakauzeyapaTTaje / bhUSaNe hemni ratnAdau nityadhaute'tidurlabhe // 16 // bRhaspatiH-mapIgomayatAmbUlapaGkAgnyAdhAdidUpitam / tadvAsastriguNIkRtya prArambhe sUrdhvapazcime // 17 // adhovasAnaM prAcyAM tu bhUmau saMtyajya tatpunaH / mepAdigrahacakre'pi yatra vastravato grahAt // 18 // dvAdazASTamapaSTeSu yadi pApagraheNa tu / Aho! Shrutgyanam Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 221 dRSTe tu vRzcike tasya nAzamAraH zubhapradaH // 19 // anyatra sadgrahaiH sArdhacchinnaM zobhanadaM bhavet / madhyame sarvanAzaH syAdanteSvapi na zobhanam || 20 || vastrasya janmarAzestu bhAvairbhAvaphalairapi / zubhAzubhaphalasyArdhacchede tadvatphalaM vadet // 21 // yadvastraM tvazubhAkAraM deyaM tadbrAhmaNAya ca / daivatebhyo dvijebhyo vA taddoSasya prazAntaye // 22 // kSaumAdikamahAryeSu triSaDAbdAdadhaH phalam | kambalAdiSu sarveSu tribhirvarSeradhaH phalam || 23 || evaM zayyAsanAdau tu kautuke vAhane'pi ca / rAzicakroktamArgeNa zubhAzubhaphalaM bhavet // 24 // navabhAgIkRte vastre catvArastu trikoNakAH / karNavartidvayaM dvau ca lavau madhyaM tathaikakam // 25 // catvAro devatAbhAgA dvau bhAgau devanAyakau / ubhau tu mAnuSau lAbhameko bhAgava rAkSasaH || 26 || paGkAJjanAdibhihitaM kuditaM mUpakAdibhiH / tUNitaM pATitaM dagdhaM dRSTA vastraM vicArayet || 27 || uttamaM daivate bhAge dAnave rogasaMbhavaH / madhyame mAnuSe lAbho rAkSase maraNaM punaH || 28 // atha vastrArambhaNam / sudine vastranirmANaM grahaNaM ca zubhodaye / sacandrakavyayaM randhadhanaM krUrayutaM na sat // 1 // atha tUlikA / tUlikA copadhAnAni vitAnAdi vidhIyate / vastra sudine zuddhe randhrAntyakendragaiH zubhaiH // 1 // athAlaMkRtiH / bAdarAyaNaH - istAnurAdhagurupUpadhaniSThayuktacitrottarAtraya punarva surohiNISu / lagne sthire ravisitendujajIvavAre hemAdidhAraNavidhiH kathito narANAm // 1 // hArIta: - pauSNava suturaGgeSu rohiNyAmuttarAyaNe / patijIvitamicchantI naiva hemAdikaM spRzet // 2 // vyAsaH - citrAvizAkhApavanAnurAdhAvasvazvinIbhAskararevatISu | AdityazukrendujajIvavAre lagne sthire strI kanakAdi dadhyAt || 3 || pUnarvasUttarApuSya rohiNyakazvinISu ca / patijIvitamicchantI naiva strI kanakaM vahet || 4 || hemaratnAdyalaMkAraghaTanaM dhAraNaM tathA / svAGgabhAva zubhairyukte citto 1. kurda | Aho! Shrutgyanam Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 zrIzivarAjavinirmitotsAhe'STame'male // 5 // labdhaM rAjaprasAdena viprAdezAtkaragrahe / pItyA''saM cotsake dhArya bhUSaNaM nindyabhAdike // 6 // atha dhnnikssepH| sAdhAraNogratIkSNeSu svAtyAM dravyaM na labhyate / dattaM prayuktaM nikSiptaM naSTaM cetyAha nAradaH // 1 // mUdupuSyAzvinIpoSNAdityadvIzazrutitrayam / nidhAne saMgrahe vRddhau bhUyAtsthApanamandhabhe // 2 // dravyAdisthApane lagnaM sukhaM ca svaM zubhAnvitam / bhavyaM pApagrahaimuktaM dhiSNyamandhamadhomukham // 3 // sthApane tu dhanAdInAM pAtAlaM zubhasaMyutam / hitapradaM vizeSeNa pApayuktaM hi hAnikRt // 4 ||dhnkendrtrikonnsthaiH saumyaiH pApojjhite vyye| maJjUSAyAM vasanAdau dravyAderdhAraNaM zubham // 5 // atha vipaNiH / vipaNiH syAttanau khendusite pApairvyayojjhitaiH / dravyakarmAyamUrtisthaiH zubhaiH kumbhodayaM vinA // 1 // atha sevaa| rohiNyuttarapoSNeSu vasuvAruNayorapi / sevayetsvAminaM bhRtyaH zubharAzyudaye sadA // 1 // dazAyage kuje'rke vA sulagne yonivazyatAm / vidyAyudhAbhyAM surataH sevakaH prabhumAzrayet // 2 // atha vybhicaarH| - sakrUre krUralagnasthe candre valini boyane / riSTayogeSu kartavyo vyabhicAro'rinaidhane // 1 // athaa''yusspssttikrbh| pUrNendusukhage khe'ke jIve lagne gurodine / zrImantyAyuSyakAryANyabhiSeko vA nRpasya ca // 1 // __ atha rssNgrhaadi| lagne'bje taddine kendra gurau syaadrssNgrhH| vApIkUpataDAgAdisevodyAnAdi zasyate // 1 // atha saMnyAsaH / tatra maujInakSatrANi grAhyANi / mumukSuH pravrajetpApe vivale vyaSTame vidhau / dharme khe vA gurau lagne bhe sthire'jyavAsare // 1 // tripaDekAdaze saure vyaye SaSThe ca bhArgave / sabale dharmage jIve kendra dIkSA viraktikRt // 2 // Aho! Shrutgyanam Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotinibndhH| 223 atha brahmajJAnopadezaH / zItAMzau budharAzisthe zubheSUdayavartiSu / jJAnasya grahaNaM kArya hitvA pApagrahodayam // 1 // atha diikssaa| mRdudhruvacarakSiAre'rke dharmasatkriyA / kAryA vidyoktabhairdIkSA svadevatithibheSu ca // 1 // vIryahInaH khalairdharmasthitaiH karmaNi mantriNi / susthire ca zubhA dIkSA pravrajyAyogasaMbhavaiH // 2 // atha zrutismRtiprArambhaH / / zrutismRtipurANAdiproktAnAM dharmakarmaNAm / gurujJalagnavargeSu prArambhastadrale sati // 1 // atha zilpavidyArambhaH / lagnakarmagate saumye jIve vA'mRtadIdhitau / tayorvargasthitau zilpavidyArambhaH prazasyate // 1 // atha nATyam / hastaH puSyo vAsavaM cAnurAdhA jyeSThA poSNaM vAruNaM vyuttarAzca / pUrvAcAryaH kIrtitazcandravRttyA nRtyArambhe zobhano'yaM bhavargaH // 1 // budhe vilagne zazini jJarAzau gurucIkSite / hibukasthaiH zubhairnATyaprArambhaH sadbhiriSyate // 2 // vAdyayantrANi kAryANi zilpabhaizcAzvabhairapi / saMgItamabhyasetprAjJaH sabale jhe traye vidhau // 3 // atha rAjyopakaraNAdIni / vAdyAdyAghAtayantrAgi rAjyopakaraNAni ca / kuryAtpaTTAbhiSekoktaryAtrAyogairnayAvahaiH / kuryAdvaskhAlayaM tatra pravezaM tu pravezabhaiH // 1 // atha paNyakrayavikrayaH / / bhAdradvayaM tridazamaM tridivAkareSu mUlAnilottaraturaGgamarevatISu / sAraGgapANirajanIkaramitrabheSu lAbhaH sadaiva bhavati krayavikrayAbhyAm // 1 // dazamaikAdaze lagne vittakendratrikoNakaiH / zubhaiH paNyasya karmoktaM varjayitvA ghaTodayam // 2 // atha dharmArambho'bhicArazca / / mRdudhruvacarakSiArairbhardharmasatkriyA / hibuke'rke gurau lagne dharmArambhI rakhedine / mAGgalyamabhicArazca khasthe sUrye gurUdaye // 1 // Aho! Shrutgyanam Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmito atha saMdhiH / taitile karaNe bhAgye maitre puSye'STamIdine / dvAdazyAM zukradRSTe lagne saMdhividhIyate // 1 // 224 atha vetAlasiddhiH / paitrezayAmyamUlendrabheSu zuddhe'STame'pi ca / vetAlasiddhiH pAtAle bhRgau jJe ghaTalagna // 1 // athavApIkUpAyArambhaH / citrAstrAtipunarvasu mRgaziromUlAzvinI rohiNIhastAH puNyavaniSThakaM zatabhiSa mitrottarA revatI / eteSu zravaNAnviteSu makare lagne ca kumbhe jhaSe vApIkUpajalAzayAdikhananaM zastaM prazaste dine // 1 // revatIrohiNImaitra pUrvASADhottarAtraye / saumyavAruNapuSyeSu toyArambhaH zubhAvahaH || 2 || sarvatoyAzrayArambhaH kartavyo vibalaiH khalaiH | lagnasthe jJe'thavA jIve lagnabhe'bje site khage // 3 // dhruvavAsavayugmArka puSyamaMtramayAsu ca / vApIkUpataDAgAdivAribandhanamokSaNam // 4 // *bhUtiM puSTiM putrahAniM purandhrInAzaM mRtyuM saMpadaH zastravAdhAm / kiMcitsaukhyaM dikSu pUrvA kuryAtkUpo madhye vAstuno'rthakSayaM ca // 5 // vRddhavasiSThaH - aizvarya putrahA - nizva strIbhaGgane nidhanaM bhavet / saMpacchatrubhayaM saukhyaM puSTiH prAcyAditaH kramAt || 6 || kUpe kRte madhyame tu dhanahAnica vAstunaH / tasmAtsamyagvicAyaivaM kUpaM kuryAcca buddhimAn // 7 // atha vRkSAdhipaH / latAgulmavRkSaropo hastapuSyAzvinI dhuvaiH / vizAkhAdumUlavAruNaizca prazasyate // 1 // gurau kendre vipAke khe vidhau vArividhUdaye / zubhayuktekSite bandhau sadvAre vA zubhodaye // 2 // atha kRSiH / maitrAzvinIgurukarAditidhAtRmUlazAkrottarA pitRzazAGkavizAkhapauSNam / zastaM pravartanavidhau kathitaM halasya bIjapravApaNaviropaNasaMgraheSu // 1 // candre zubhe zubhatithau zubhavArayoge vAre gurau zazijazukragabhastisome / lagne vRSe mithuna ke jhaSakanyakAyAM zastaM kRSiprakaraNaM pravapeca dhAnyam || 2 || dazamyekAdazI caiva tRtIyA ca trayodazI / saptamI paJcamI caitra pratipacca sukhAvahA || 3 || hantyaSTamI * zlokatrayaM pustaka eva / Aho! Shrutgyanam Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 225 balIvardAnavamI sasyaghAtinI / caturthI kITajananI patiM hanti caturdazI // 4 // vau vRhaspatau candre zukre caiva vizeSataH / budhArkabhUmiputrAtha na bhavanti phalapradAH || 5 || zastAsu candratArAsu zuciH zuklena vAsasA / snAtvA gandhaizva puSpaizca pUjayitvA vidhAnataH || 6 || pRthivIM grahasaMyuktAM pUjayitvA prajApatim / agniM pradakSiNIkRtya dIyate ca pradakSiNam // 7 // zukau vRSau niyoktavyau navInaiva yutena vA / hemanirvRSTaphAlAgraM chinnarekhaM na kArayet // 8 // uttarAbhimukho bhUtvA kSIreNAya pradApayet / vivalaM chinnalAGgalaM kapilaM vRSabhaM tyajet ||9|| Terate kArya niraniSakarSakaH / halAdibhiH kSemaM kudairna zubhaM vadet ||10|| vRSabhA yadi yudhyeraMstasya vighnaH sadA bhavet / tasmAtsarvaprakAreNa nirvighnaM kArayetsadA // 11 // ekA jayakarI reSA tRtIyA cArthavRddhidA / paJcamI ca bhavedekhA bahusasyaphalapradA || 12 || ata urdhva na kartavyA mahAdoSastato bhavet / smartavyA vasavaH zukraH pRthU rAmaH sacandramAH || 13 // parAzaro halI caiva sarvavighnopazAntaye / hale pravAhyamANe tu kUrma utpadyate yadi // 14 // gRhiNI mriya tasya tatosar bhayaM vadet / ISAbhaGgane yadA kraSTuH saMzayo jIvitasya ca / / 15 / / sutanAzo yuge bhane samAne mriyate zizuH / yoktracchede tu vyAsaGgaH sasyahAnizca jAyate || 16 || hale pravAhyamANe tu gaurekaH prapatedyadi / prapatedyuktamAtrastu bandhanaM ca prayacchati // 17 // jvarAtisArayogeNa kRSibhaGagaM vinirdizet / mavahedyuktamAtrastu tato gauH khanate yadi || 18 || na veda yuktamAtrastu tadA sasyaM caturguNam / sabale'bje site pApairvibalairlanage gurau // 19 // sahine jala candre kRSikarma zubhAvaham / tritritripaJcarAmeSutritribhAnyarkabhuktabhAt / azubhaM ca zubhaM jJeyaM kRSikarmaNyanukramAt // 20 // nAradaH - halabhRdvRSanAzAya bhatrayaM sUryabhuktabhAt / avRddhaye tryaM lakSmyai somyapArzve ca paJcakam // 21 // zUlaTest navakaM maraNAyAnyapaJcakam / zriyai pucchadvayaM zreSThaM syAccakre lAGgale zubham / / 22 / / atha bIjoptiH / rohiNIrevatI hastapuSyamai trottarAsu ca / bIjaM tu dApayettasmAdyadIcchetsasya saMpadaH // 1 // mUSakANAM bhayaM bhaume mande zalabhakITayoH / na vapecca tithau rikte hone some vizeSataH || 2 || vRSalane'thavA mIne kanyAyAM mithune'thavA / vApayetsarvasasyAni yadIcchetsasyasaMpadaH // 3 zrIpatiH - mUrdhni trINigale trayaM ca jaThare dhiSNyAni ca dvAdaza syAtpucchre ca catuSTayaM vahirato bhAnAM sthitaM paJcakam / 29 Aho! Shrutgyanam Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zrIzivarAjavinirmitokITaH kajjalamannavRddhiradhikA nistaNDulatvaM kramAtsyAdItiprabhavaM bhayaM na phaNito bIjoptikAle'rkabhAt // 4 // nAradaH-bhavedbhatritayaM mUrdhni dhAnyanAzAya rAhubhAt / gale trayaM kajalAya vRddhayai ca dvAdazodare // 5 // nistaNDulatvaM lAgale bhacatuSTayamIritam / nAbhau bahiH paJcakaM ca bIjoptAviti cintayet // 6 // kurvIta rekhAtrayamUrdhvagAmi pazcAtribhistatsahitaM trizUlaiH / patiryaganyadvitayaM vidiksthaM bIjopticakraM smRtametadAyaH // 7 // mUrtyarkayuktaM sagatAgataM bhaM na zobhanaM koNagatAni santi / tiryasthitaM madhyaphalaM bhaSaTkaM phalaM na yacchanti navAparANi // 8 // na vyatipAte viSTayAM vaidhRtizUlAdiduSTayogeSu / darza riktAM hitvA bIjoptiH sasyavRddhaye bhavati // 9 // snAtairvigatakrodhaivRddhaH zubhavAgbhiravyagraiH / zakunanimittavale sati vRpairakRSNaivaperIjam // 10 // bIjoptilagnage candre tahine ca vizeSataH / gurau kendre zubhairyukte dRSTayoH karmalagnayoH // 11 // tvaM vai vasuMdhare devi sitapuSpaphalaprade / namaste me zubhaM kRtvA kRSivRddhikarI zubhe // 12 // rohantu sarvasasyAni kAle devaH pravarSatu / karSakastu vadedevaM dhanadhAnyena yujyate // 13 // iti ciijoptiH| atha dhAnyacchedanam / dhAnyAnAM lavanaM kuryAdgurau zukre ca sarvadA / riktAvarje tu zeSAzca tithayaH syuH zubhAvahAH // 1 // revatIhastamUleSu zravaNe bhAgyamaitrayoH / pitRdeve tathA saumye dhAnyacchede bhRgUdaye // 2 // anurAdhA tathA jyeSThA revatI dhAnyakartane / kevale siMhalagne ca tathaiva ca gurUdaye // 3 // dhAnyAnAM lavanaM kuryAttathA lagnendusaMgame / sarveSAmapi vRkSANAM prAha zreSThatamaM muniH // 4 // sapatrau mApamudgau ca yavadhAnye sakaJcuke / chindyAttilaM ca niSpannametatpArAzaraM matam // 5 // atha dhAnyasaMgrahaH / rohiNyuttarapuSyeSu bharaNIzakranaiRte / pauSNArkAzvivizAkhAsa harimitrapunarvasau // 1 // citrAsu ca maghAyAM ca jIvArkendubhRgordine / ariktAyAM tithau caiva sasyAnAM saMgraho hitaH // 2 // rohiNyAmaghAhastarevatIzravaNeSu c| mandadRSTisthire lagne dhAnyasaMgraha iSyate // 3 // atha bIjasaMgrahaH / hastacitrAditisvAtIrevatIzravaNadvaye / sthire lagne gurovAre bIjaM dhArya Aho! Shrutgyanam Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 227 zukrayoH // 1 // mAdhe vA phAlgune vA'pi sarvavIjAni saMgrahet / zoSayettA - payedraudraM rAtrApanipAtayet || 2 || dIpAnidhUmasaMspRSTaM dRSTyA copahataM ca yat / varjanIyaM sadA vIjaM kuruNDenAnvitaM ca yat // 3 // atha methI / rohiNI revatI mUlaM svAtI hasto mRgastathA / ASADhottarayuktA ca tathA bhAdrapadA mA || 1 || vedhane sarvavIjAnAM tathA zAlapravezane / duHkhadA dhanadA caivAnurAdhottaraphalgunI // 2 // vaTava saptaparNazca gambhArI zAlmalI tathA / audumbarI tathA dhAtrI yA cAnyA kSIravAhinI || 3 || strInAmnI karSakairnityaM methI kAryA phalapradA // 4 // atha dhAnyasthApanam / yamAditimaghAjyeSThAtryuttarAsu ca kArayet / mInalane zubhe RkSe nidhane krUravarjite / nikSepyaM koSTake dhAnyaM gargoM vadati sarvadA // 1 // atha dhAnyaniSkramaNam / triSUttareSu rohiNyAM dhaniSThAvAruNeSu ca / eteSu SaTsu vijJeyaM dhAnyaniSkramaNaM budhaiH // 1 // atha cauryam / mizrogradAruNairdhiSNyairlagne krUragrahasya ca / bhaume khe jJe tanau caurya zakunasya bale sati // 1 // cauryaM mandArayorvAre lagne krUragrahasya ca / zakunasya bale kuryAlligne dazamage kuje // 2 // atha dravyArpaNam / caraiH zvire lagne dhe dharmasutASTame / vyavahArAdinA dravyaprayogo munibhiH smRtaH // 1 // sAdhAraNogratIkSNeSu svAtyAM dravyaM na labhyate / dattaM prayuktaM nikSiptaM naSTaM cetyAha nAradaH // 2 // bharaNyAM saMgrahaM kuryAtpiJcake jJe tripuSkare / RNakarma caraiH kSiprairRNacchedaH kuje hitaH // 3 // campake paJcaguNitaM triguNaM ca tripuSkare / yamale dviguNaM proktaM hAnivRddhayAdikaM budhaiH || 4 || RNaM bhaume na kurvIta na deyaM budhavAsare / RNacchedaM kuje kuryAtsaMcayaM somanandane || 5 || haste'rkavAre saMkrAntau yadRNaM syAtkuleSu tat / vRddhiyoge tathA jJeyamRNacchedaM tu kArayet || 6 || dhanAdisthApane krUrAstryAyAristhAH khago raviH / virandhrAntye zubhAH saumyAH kRSNesort dhanago na san // 7 // Aho! Shrutgyanam Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmitoatha gokrayavikrayAdi / AdityadvivasudryantyArkendradvIzaiH krayAdi goH / darzabhUtASTamIcitrAdhruvakarNArkabhAdyasat || 1 || somArkivaidhRtau pAte lagne paJcAnane budhe / bhadrAsaMkrAntiriktAsu pazukarma vivarjayet || 2 || zubhagrahodaye zuddhe naidhane svarkSayoniSu / rakSAvRddhikriyA zastA pazUnAM munibhiH smRtA || 3 || nendo mande siMhalagne pazonivezane / some lagne budhe gAvo na cAlyAsturagAH zanauH // 4 // pUrvAtrayAmRtamayUkhahutAzaneSu cendrAgnivAjivasudhAraNazAMkareSu / eteSu gomahiSadantiraGgamAdi nAnAprakAra pazujA / tigatiH prazastA // 5 // nAsatyapauSNakarapuSyazivAjapAdamUlApyasaumyabahulAvasumitrabheSu / vRddhyai gavAM hi dadhimanthanameSu kuryA - diktAdvipazcamadinArkikujendu hitvA / / 6 / / athAzvakarma | 228 Aditye vAsave pauSNadvaye svAtyAM kare mRge / arikte jJatrayAka vAjikarmAkhilaM hitam // 1 // nAradaH - viviSNucarabhe kSipre mRdubhe sthirabheSu ca / vAji - karmAkhilaM kArya sUryabAre vizeSataH // 2 // guruzukrayute lagne sabai triSaDAyagaiH / candre saptadvivandhusthe karma zubhaM bhavet // 3 // ghRtArdracaNakakSI ra tRNamudgAdibhakSaNe | annaprAzanavadRkSaM snAnaM saumyagrahodaye // 4 // azvakArye ca kalyANaM puMnAmakSazvivAruNe / ArohaNaM ca kendrasthaiH zubhe'rke dRddhigaiH paraH // 5 // cauloktaM kSurakarmAdI bheSaje bheSajoditam / garbhAdhAnoktamazvAnAM maithune tu vilokayet || 6 | gRhArambhodite kAle hayazAlA vidhIyate / zikSA vidyoktakAle ca bhUSaNaM bhUSaNodite // 7 // carmakarmAdikaM sarva jayayoge zubhodaye / evaM kharoSTrAdikArya pUrvAhNe vAhanAdikam || 8 || mahiSyAjAvikaM kAryaM tAvatkAle vizeSataH / zanervAre ca kendrasthe vAsaroSTrazunAM tathA // 9 // cakre'zvaH zirapaJcake sukhakaraH pRSThe ca diglAbhadaH pucche dve gRhiNIvinAzanakaraH pAde'bdhibhaGgo bhavet / nAzaM codarapaJcabhitra kurute cA''sye dvilAbho bhavedvehe cA''nayarohaNe phalamidaM sUryarkSato vA kramAt // 10 // atha nUtanAzvapalyANam / azvAkAraM likheccakramazvinyAH sAbhijinnyaset / mukhe vedAH 4 zINi trINi 3 pRSThe sindhava 7 eva ca // 1 // pRSThe catvAri 4 dIyante dvau dvau 2 pAde ca SaD 6 hArda | janmadhiSNyaM mukhe deyaM gaNayeddinaRkSataH || 2 || mukhe ca dhanasaMpattiH zINi lAbhasturaGgame / pRSThe ca zriyamApnoti pucche lakSmIrvinazyati // 3 // Aho! Shrutgyanam Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 229 caraNe bhayamAnoti hRdi saukhyAdivardhanam / palyANe rohaNe caiva phalaM proktaM zubhAzubham // 4 // atha pkssikrm| pakSidreSkANage candre lagne vA zubhasaMyute / pakSikarma zubhaM proktaM budhe mande balAnvite // 1 // tulAmadhyAntasiMhAdyAH kumbhAyAH pakSiNaH smRtaaH| zubhasvAmiyutA dRSTA bhavanti balinastu te // 2 // atha sthalAmbuvanacArikarma / svayonibhe tanau zuddhe zubhasvAmiyutekSite / sarva karma zubhaM proktaM sthalAmbuvanacAriNAm // 1 // atha zatrubandhanam / mandabhaumadine lagne dreSkANe zRGkhalAnvite / bandhanaM vRddhiyoge vA kArya vRddhi svarodaye // 1 // mInakarkaTayorantyau vRzcikasyA''dyamadhyamau / sarve catvAra evaite dreSkANA nigaDAzca te // 2 // ___atha puSpaphalottAraNam / dreSkANaH karkaTAvastu phalapuSpayutaH smRtaH / zubhasvAmiyute cAsmiMstaduttAraNajaM zubham // 1 // athauSadhaniSpAdanam / mandAravarjite vAre carakSipramRdudhruvaiH / sUryasaumyaiH kendragatairbheSajotpAdanaM hitam // 1 // rasakriyA sudhAyoge zuddhau cUrNAdikaM tathA / tailAjyaguTikAH kSipacaraiH saumyArkavAsare // 2 / lagnaM turya zubhasvAmiyutaM dRSTaM zubhAvaham / nirmANa vardhamAnendau bheSajAnAM zubhA kriyA // 3 // athauSadhagrahaNam / puSTidaM garbhavRddhayAdijvarAdiharaNaM param / evaM vividhamAcAryazcikitsanamihocyate // 1 // mUlAnurAdhavasutiSyapunarvasau ca poSNAzvinIzravaNazAkrasamIraNeSu / vAreSu cAGgirasitendudineSu zastaM bhaiSajyabhakSaNamidaM niyataM nraannaam||2|| saumyagrahabale zuddha vyayAdibUna dhane / Ayuryoge jAtakokte sevyaM sarva sadau Aho! Shrutgyanam Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 zrIzivarAjavinirmitoSadham // 3 // lagnaM vaidyo dyunaM vyAdhimadhyaM rogI khauSadham / zubhayuktaM ca rAganaM pApayugrogavRddhikRt // 4 // pazca karmANi kurvIta proktabhadrottarAsu ca / vamanaM recanaM muktirUdhiHpArzvabhairuta // 5 // raktasrAvaM kuje kuryAttaddhorAyAmathApi vA / kuje kendre'thavA mande ravau vA vikhale'STame // 6 // agnibhAtturyaturyakSa jayA riktA'STamaM shirH| vArastAkcaraM lagnamaNarogAdighAtane / / 7 |vrnnkriyaa kuje sUrye kendrage taddine'STame / zuddhe paSThe ca sakrUre caralagne yuvsvre||8|| atha rogamuktisnAnam / hastaH puSyastathA jyeSThA zravaNaM ca mRgastathA / zubhAnyetAni RkSANi snAne rogagatasya ca // 1 // zrIpatiH-indoryAre bhArgave ca dhruveSu sApAditye svAtiyukteSu bheSu / pitrye cAntye caiva karyAtkadAcinnaiva snAnaM rogamuktasya jantoH // 2 // arkArkiaumejyadineSu zastaM lagne sthire kendragate ca jIve / kAryasthiratvaM kurute'rthasiddhiM snAtvA tu rogI bhavati hyarogaH // 3 // pratipacca dvitIyA ca dazamI ca trayodazI / snAyAdrogavimuktastu zubhayostAracandrayoH // 4 // lagne care sUryakujArkivAre jayAsu riktAsu site ca pakSe / mRtitribhAyArigataizca pApaiH snAnaM hitaM rogavimuktajantoH // 5 // rogAbhyaGge caraM lagnaM zubhaM vyantyAH zubhAzubhAH / kendrASTakoNagAH pApAH sAbjAnduSTaphalAnviduH // 6 // vaidhRtau vyatIpAte ca bhadrAyAM dhiSNyasaMkrame / rogamukto naraH snAyAtkuvArakSatithiSvapi // 7 // ghunaM pApayutaM zastaM dazamaM ca zubhAnvitam / saumyakrUrayutaM randhaM rogasnAne'ribhaM tathA // 8 // raktasrAve zubhaM snAnaM sudhAyoge zubhodaye / budhamandadine pAparahite'niSTabhodaye // 9 // atha sUtikAsnAnam / maghAmUlavizAkhAAcitrAditiyamadvaye / jyeSThAsArpajalezaH naiva snAyAtrasUtikA // 1 // zubhagrahayute lagne paJcame pApavarjite / parityajya mahAdoSAnsUtikAsnAnamuttamam // 2 // atha zatabhiSaksnAnaphalam / snAnaM kurvanti yA nAryazcandre zatabhiSaggate / saptajanma bhaveyustA vidhavA darbhagA dhruvam // 1 // rohiNIgurupunarvasUttare yA vibharti navavastrabhUSaNam / saptajanma na ca vindate patiM snAnamAcarati bhe ca vAruNe // 2 // haThAcchatabhipakrasnAnaM nArINAM yadi jAyate / pUjayetsvAminaM tatra Atmane sarvasatkUtam // 3 // Aho! Shrutgyanam Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 jyotirnivndhH| atha prasaGgena tailAyaGgaH / saptamyAM na spRzettailaM navamyAM pratipattithau / caturdazyAmathASTamyAM SaSThyAM caiva vishesstH||1|| caturdazyaSTamI caiva paurNamAsyarkasaMkramaH / tailasnAnaM na kurvIta sutabandhudhanakSayaH // 2 // some kIrtiH prasarati kSitau rohiNeye hiraNyaM devAcArye taraNitanaye vardhate nityamAyuH / tailAbhyaGgAttanayamaraNaM dRzyate sUryavAre bhaume mRtyuH prabhavatitarAM bhArgave vittanAzaH // 3 // dazaiM snAnaM na kurvIta mAtApitrostu jIvatoH / navamyAM ca nacettatra nimittAntarasaMbhavaH // 4 // pratipadyanapatyaH syAttatIyAyAmapatnIkaH / dazabhyAmadhanaH snAne sarva hanti trayodazI // 5 // ayaM niSedho brAhmaNavyatiriktaviSayaH / taduktaM bhAskaravyavahAre-trayodazyAM dvitIyAyAM dazamyAM ca vizeSataH / zUdravikSatriyAH snAnaM nA''careyuH kathaMcana / / 6 // putrajanmAne saMkrAntau siddhijanmadine tathA / nityasnAne ca kartavye tithidoSo na vidyate // 7 // sUryazukrAravAreSu niSiddhAsu tithiSvapi / utsave yadi vA snAne pakatailaM na duSyati // 8 // racau puSpaM gurau dUrvA bhaumavAre ca mRttikaa| zukre ca gomayaM kSepyaM tele snAnaM sukhAvaham // 9 // atha prathamastrIbhogaH / dvipadApye tanau saumyadRSTe yukte tanau zubhe / prathamAbhigamaH zreSThazcandre copacayasthite // 1 // yAtrokte samaye yAnaM pravezokte pravezanam / vivAhokte navo bhogaH zeSaM strINAM zubhodaye // 2 // atha madyArambhaH / madyArambhaNamAcAryairuktaM paireMzasApabhe / mUlavAruNayAbhyazca tripUrvAzakrabhaiH zubham // 1 // sudhAyoge sudhArambhaH kartavyo manujodaye / zukre candre ca kendrasthe tatpAnaM ca zanerdine // 2 // atha vyAlagrahaNam / vyAlAdyagrahaNaM kArya krUralagne ca taddine / hitvA kAlAdikaM rAho kendrage vA zanau kuje // 1 // yamAgnisArpamUlAmaghAdIzeSu nazyati / sarpadaSTastathA'rkAdau yAmyeSvarkodayAt kramAt // 2 // atha gjkrm| svASTrabhe vaiSNave'zcinyAM vAruNe vasubhe'ntime / dantinAM zubhadaM karma puSye haste ca kIrtitam // 1 // pauSNAzvinIpavanavAruNazItarazmicitrAditizravaNapANi Aho ! Shrutgyanam Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 zrIzivarAjavinirmitosurejyavitte / vAreSu sUryazazisUnusitejyakAnAmArohaNaM gajaturaGgAratheSu zastam // 2 // vyayASTarahitaiH saumyaiH krUraizca triSaDAyagaiH / janmAbhiSekayAtroktainapayogairgajakriyA // 3 // na kuryAdantidantAnAM chedaM gurugRhe ravI / herau supte site pakSe rAtrau bhaumArkavAsare // 4 // palyANaM ca tanutrANaM jayayoge zubhodaye / bheSajaM bheSaje kAle gajabandhaH zanerdine // 5 // __atha balakarma / jayApUrNAkaMsadvAre bhAze zIrpodaye zubhaiH / sasUryaH kendramairindovale kAryA balakriyA // 1 // atha nRpadarzanam / zrutitrayamRdukSipadhruvaiH kArya nRpekSaNam / yogairyAtrAbhiSekoktaiH svAyakendragataiH zubhaiH // 1 // atha zAntiH / mRdudhruvacarakSipraiH kArya zAntikapauSTikam / abhadrArArkiriktAsu zuddhadharmodaye zubham // 1 // ___ atha diipikaashmyaadi| hastAditibrahmagurUttareSu possnnaashvimuulendujcitrbhessu| vAreSu jIvendusitendujAnAM zayyAsanArambha (mbho) hitapradaH syAt // 1 // dIpikAcAmaracchatradolAzayyAsanAdikam / sudhAsiddhayAdi sadyogairAyuryogaijeyaH zubhaiH // 2 // atha suucii| aditirvAsavaM citrA maitramaindavamazvinI / sUcIkarma tanutrANaM zubhayuktekSite tanau // 1 // atha divyam / nASTame'rke vidhau jIve zukre naSTe malimluce / divyaM mandArayovAre sthiralagne khalodaye // 1 // atha naakaa| bhAgyavAruNamaitrAzvipuMbheSu ghaTanaM tareH / cAlanaM ca zubhe lage sadvAre doSavajite // 1 // 1 ka. ravau su / 2 ka. zastA / 3 ka. nimUrdhanyu / Aho! Shrutgyanam Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotinibndhH| 233 atha krUram / kRSNapakSe sadopatre mizrarugrezca dAruNaiH / sidhyanti krUrakarmANi krUravAre tathodaye // 1 // atha zastranirmANam / krUraistIkSNazca mitraizca zastrakarmANi kArayet / zanIjyAkarivAreSu puMyogaizva vizeSataH // 1 // brAhme puNye zrutau dAne maitre iMgvinduvAsare / nandApUAtiyoM mRtyurbudhavAre parAjayaH // 2 // svAtau pauSNe vasudvandve kozapatnIvinAzanam / citrottarA sutaM hanyAnmagArkAditibhe bhayam // 3 // kRttikAyAM vizAkhAyAM bhaumacAre jayAtithau / tadine ghaTitaM zastraM saGgrAme jayadAyakam // 4 // atha zastradhAraNam / saMnAhakantakhaGgAdidhAraNaM saviturvale / mizrograkrUrabhaiH puMbhaiyayogaiH svaroditaiH // 1 // athAnyAsaH / hastatraye zrutI do puSyAdityAgnibhottare / janmabhe sarvazastrANAmabhyAsaH sadbhirucyate // 1 // jJejyabhImArkavAreSu taddhorAtadvilagnake / sabalaiH kendragaireSistathopacayagaiH zubhaiH // 2 // napAvalokanaM zastradhAraNaM mRtyasaMgrahaH / zubhadaM sthA vamRdulaghuzravaNavAsavaiH // 3 // atha dhanu yAsaH / hastatraye zrutau puSye dsraadityaagnibhottre| janmabhe ca dhanurvedAbhyAsArambhaH prA. syate // 1 // jIvArAjJavAreSu tadvilagne jayAsu ca / zubhavRddhikara jyamandAka: kendragaiH zubhaiH // 2 // dhanuzcakraM kRte zastraM tretAyAM khaDgacarmake / dvApare ca gadAcchUrI mallayuddhaM kalau varam // 3 // iSubrahmA guNo viSNudhanurdevo mahezvaraH / etepAM smaraNAdeva sarvapApaiH pramucyate // 4 // zAGga bAMzaM dAravIyaM tRNarAjodbhavaM dhanuH / muSTiH zukrodarA nAgA vajA lagnA prapUrvikA // 5 // bhagnapRSThaM tathA vakraM vali nonnatapUrvakam / atidIrghAtyaparvANaM varjayediSamIdRzam // 6 // gANDIvaM vatulaM jJeyaM vaiSNavaM syAtriyambakam / pinAkaM dAravaM jJeyaM zAGga spAikrazRGgAjam // 7 // yasyAMsau patitau purazca vitataM ziSyazcitaM(?) masta pAdau sthAnarato trikaM vinamitaM muSTI zubhau dvAvapi / dRSTilakSyagatA na riktamudaraM pATho Rja 1 ka. kha. 'kumbha / Aho! Shrutgyanam Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrIzivarAjavinirmitosaMsthitau nAsA sAyakacumbinI yadi bhavetyAptaM tadA sauSThavam // 8 // suvRttaH sudRDho dIrghaH sukliSTo guptahIrakaH / snigdhaH zlakSNaH susvarazca guNasyASTau guNAH smRtAH // 9 // AkarNa pUrayedvANaM bANAgraM ca nirIkSayet / viddhaM tattu vijAnIyAdyadi bAhuna kampate // 10 // AkarNa pUrayitvA tu sarvatrANena sAyakam / pAcapravartitaM kiMcinna zRNoti na pazyati // 11 // yathA yogIzvaro lakSyaM vihAyAnyAnna pazyati / tadvacchnyetarAkSo vA cakSubhyAM lakSyamAnayet // 12 // lakSye caikamanA bhUtvA vedhane kRtanizcayaH / cedevaM sAyakaM muzcedviddhaM lakSyaM na saMzayaH // 13 // dRSTirmuSTau zarAMgre ca mano buddhizca huMkRtiH / syuryadaitAni yugapallakSyavedhastadA bhavet // 14 // madhyAhnasamaye caiva vahatyatisamIraNe / saMmukhe caiva sUryasya na kuryAdvANamocanam // 15 // zramaM dhanuSi ye nityaM na kurvanti dhanurdharAH / lakSyavedhaH kutasteSAM saGgrAme ca kuto jyH|| 16 // ___ atha vaidiko baannmntrH| dhanvanAgA ityAdi sarvAH pradizo jayemetyantama / ayaM no agnirityAdi zatrUJjayatvityantam / atha smAtoM bANamantraH / muSTiM tyaktvA'straparvAGko hastAnaH zeSamaSTahRt / AyaH syAdviSamo madhyaM sa me'rijayado hariH // 17 // atha khaDgAdilakSaNam / paJcAzadaalaH zreSTho hInastanmAnato'dhamaH / anayorantare madhyaM khaDgaM prAhumaharpayaH // 1 // hrasvaM kaNThe chinnavaMzaM sphuTitaM visvanaM jaguH / na dRGmanonukUlaM ca tanninyaM zubhamanyathA // 2 // gojihvAvaMzapatrAbjakaravIradalAkRti / sUcyagrasadRzaM zreSThaM syAdato'nyadazobhanam // 3 // rambhAkSAratakrayutaH pAyito dinapopitaH / zitaH samyak kuNThatAM sa na gacchati zilAsvapi // 4 // ekAdazakaraH kunto navahastastu zAbalaH / saptahasto bhavedbhallaH kSepaNI paJcahastakA // 5 // trizUlamaSTahastaM ca zalyazUlaM trihastakam / sArdhahastatrayAsaGgi muzalaM bahekaM tathA // 6 // taruvArI padizaM ca dIrghakaM nArasiMhakam / kAtyAyanaM vANakaM ca jJAtavyaM khaDgavidbhudhaiH // 7 // 1 gha. 'muSTiH zadeg / 2 gha. degrAgraM / Aho! Shrutgyanam Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 235 atha cchurikaashrmvidhiH| tithyAdike zubhe tArAcandralagnabalAnvite / kAle zramakriyA zastA tyaktvA'nadhyAyavAsaram // 1 // rudrahastamitA dairye vistAre navadaNDakA / sagairikatalA vRddhau zramabhUmiH prazasyate // 2 // tatra saMsthApya vetAlaM sumuhUrte vilagnake / kaTisthacchurikAhastaH prasAritakaraH paraH // 3 // kiMcidAnatapUrvArdhe bhUtacaNDAntakaM zubham / saropAkSaM lohitAkSaM dhAvantamiva saMsmaret // 4 // gurUpadiSTamArgeNa vetAlamatamabhyaset / gurudrohAbhRGgimataM ziSTarnehorarIkRtam // 5 // atha tAmbUlam / hastatraye ditidvandve mRge mUle zubhAnvite / jJArkejyAntyavRSe lagne kArya tAmbUlabhakSaNam // 1 // puSyottarAditidivAkaravAjipoSNamUlAnurAdhavasuvAsavavaiSNaveSu / vAreSu sauridharaNIdharavAravarja tAmbUlanUtanaphalAdyazanaM zubhAya // 2 // yanmukhaM vedavibhraSTaM tAmbUlarasavarjitam / subhASitaparibhraSTaM tanmukhaM bilamabravIt // 3 // supUgaM ca suparNa ca sudhayA ca samanvitam / dattvA sa dvijarAjebhyastAmbUlaM bhakSayettataH // 4 // sutAmbUlaM ca yo dadyAdrAhmaNAya vizeSataH / kandarpasadRzo rUpe nIrogo jAyate naraH // 5 // kramukAttRpyate brahmA viSNustRpyati parNataH / cUrNAdIzastu tRpyeta tAmbUladAnamakSayam // 6 ||taambuulN zrIkara bhadraM brahmaviSNuzivAtmakam / asya pradAnAtsakalA mama santu mnorthaaH||7|| ekapUgaM sadA zreSThaM dvipUgaM niSphalaM bhavet / atizreSThaM tripUgaM ca hyadhikaM naiva dRzyate // 8 // dvAtriMzatparNakaM caiva dadyAtsarvaM mahIbhuje / caturviMzatiparNa ca sAmantAnAmanusmRtam // 9 // dazASTaparNakaM deyaM jAmAtRRNAM vizeSataH / dvAdazaparNa viduSe vadhUnAM dazaparNakam // 10 // aSTapaNaM ca sarveSAM sAmAnye turyaparNakam / triparNa tu na dAtavyamekaparNa tathaiva ca // 11 // SaTparNa caiva dAtavyaM ripUgAM ca vizeSataH / ekadvitricatuHpaJcapaDbhiH pUgIphalaiH kramAt // 12 // lAbhAlAbhau sukhaM duHkhamAyumaraNameva ca / parNamUle bhavedvayAdhiH parNAgre pApasaMbhavaH // 13 // cUrNaparNa haratyAyuH zirA buddhivinAzinI / UrcAgraM viTakaM dhAryaM parNamekaM tathaiva ca // 14 // aGguSThacUrNalepaM ca carvitaM dhanadAyakam / paNAgraM parNamUlaM ca cUrNaparNa dviparNakam // 15 // anidhAya mukhe parNa pUgaM khAdati yo naraH / saptajanmadaridratvamante viSNuM na vindti||16|| tarjanyA cUrNamAdAya tAmbUlaM na tu khAdayet / yadi vA 1 ka dhaMdhUta / 2 va. 'Tairna zaraNIkR / 3 ka. 'laMcaya / 1 gha. 'paMbandhUnAM / 5 pa. puurnn| Aho ! Shrutgyanam Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrIzivarAjavinirmito khAdayenmUDho rauravaM narakaM vrajet || 17|| kaniSThAnAbhikAmadhyAtarjanyaGguSThayogataH / zoko hAnistathA mRtyuranaizvaryAyuSI tathA || 18 || vAmahastena tAmbUlaM strIhastena tathaiva c| yadi vA khAdayenmUDhastasya lakSmIrvinazyati ||19|| aGguSThena tu lepacetsarvasiddhipradAyakaH / jayastrIvastralAbhAdi bhaviSyati na saMzayaH || 20 || divA khadirasAreNa tAmbUlaM tu suzobhitam / rAtrau khadirasAreNa zakrasyApi zriyaM haret // 21 // tAmbUlaM kaTutiktamuSNamadhuraM kSAraM kaSAyAnvitaM vAtaghnaM kRminAzanaM kaphaharaM kAmAnisaMdIpanam / vakrasyA''bharaNaM vizuddhikaraNaM durgandhinirnAzanaM tAmbUlasya sakhe trayodaza guNAH svarge'pi te durlabhAH // 22 // prAtaHkAle phalAdhikyaM cUrNAdhikyaM tu madhyataH / nizi parNAdhikaM bhakSettasya lakSmIrvivardhate // 23 // kramukasAraM trivAraM ca dvivAraM parNasArakam / khadireNa sakaM ca dyutkSipetsarvadA budhaH / / 24 / / atha dIpavidhiH / sUryAste caiva saMdIpyo yAvatsUryodayo bhavet / tAvaddIpastu saMdIpya AyurArogyasaMpade // 1 // pUrvapradIpe pazuvardhanaM ca yAmyamadIpe gRhanAzanaM ca / pratyakpradIpe pazudhAnyavRddhirudakmadIpe bahurAjyatA ca // 2 // ekadIpaH sadA zreSTho dvitaye rAjyasaMpadaH / tritaye hAnirogoM ca dAridryaM hInadIpataH || 3 || ghRtena dIpa: saMdIpyo devabrAhmaNatRptidaH / alAbhe tilatailena sadA kurvIta vai dvijaH // 4 // uruvUkasya tailena yastu dIpaM pradIpayet / patitaH: pitarastasya yAvadAbhUtasaMplavam // 5 // dIpe malobhite puMsA kUSmANDacchedane striyA | acireNaiva kAlena vaMzacchedo bhaviSyati // 6 // mukhodbhavena vAtena hastasaMbhavanAttathA / kaJcukotthena marutA dIpaM naiva nivArayet // 7 // visRjeti samuccArya lopayeddIpamaJcalAt / tAvaca tUSNIM sthAtavyaM yAvaccheSaM prazAmyati / / 8 / / jyotirvirahitaM pAtraM gharmaliptaM ca kaJcukam / pAdukopAnahau TrAMspRSTrA''camya vizudhyati || 9 || dIpenA''tmatanucchAyA bharturbupari cetpatet / tau daMpatI daridratvamApnuvanti vinizcitam // 10 // atha strIsaMbhogaH / kuhU pUrNendusaMkrAnticaturdazyaSTamISu ca / naracANDAlayoniH syAttailastrImAMsasevanAt / / 1 / / viSNupurANe - caturdazyaSTamI caiva hyamAvAsyA ca pUrNimA / parvA - yetAni rAjendra ravisaMkrAntireva ca / / 2 / / tailastrImAMsasaMbhogI parvastreteSu vai pumAn / viNmUtrabhojanaM nAma narakaM pratipadyate // 3 // kAmazAstre - pakSAnnidAghe 1. dIpapradIpanaM puMsAM / Aho! Shrutgyanam Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 237 hemante nityamanyaSu tryahAt / striyaM kAmayamAnasya jAyate na balakSayaH // 4 // idaM vAtsyAyane proktaM vAgbhaToktamathocyate / tryahAdvasantazarado: pakSAdvarSanidAvayoH // 5 // seveta kAmataH kAmaM hemante zizire balI / etadvidhAnaM ke'pyAhuH sugarbhAdhAnahetave // 6 // avyaGgo rUpavAnpuSTo garbhaH syAnnAnyathA yataH / AyurvedavidaH prAjJA Ucire vegadhAraNAt / zukraviNmUtrapUari ( rNAnAM ) dehadhAtuparikSayam // 7 // vratI yogI mitAzI ca rogI vyAyAmakRttathA / na seveta striyaM teSAM bIjarodho na bAdhakaH // 8 // AcArasAre - yathAkAmaM striyaM gacchecchaktaH kAmI yuvA gRhI / zyAmAM kAntAM vizeSeNa sukhasaMbhoga hetutaH || 9 || nItizAstre - aniSiddhaM sukhaM bhogaM kalAbhyAsaM dhanArjanam / dharma satyaM ca yo jahyAtsa vai mUDho'thavA pazuH // 10 // dIpe pradIpte saMbhogaM karoti manujo yadi / yAvajjanma daridratvaM labhate nAtra saMzayaH // 11 // aprajA yadi yA nArI patisaGga samA ( nacAss) caret / AyuSyaM harate bhartuH sA nArI narakaM vrajet // 12 // pAdalagnatanucaiva cchiSTaM tADanaM tathA / kopo roSazca nirbhasa saMyoge na ca doSabhAk // 13 // kaJcukena samaM nArI bhartRsaGga samAcaret / tribhirvarSaizca madhye vA vidhavA bhavati dhruvam // 14 // tadvatpatrabhilakarNA dAnaM vA maithunaM caret / paJcame saptame varSe vaidhavyamiha jAyate / / 15 / / kAmAtureNa yA bhartrA saMyogaM yadi yAcitA / nivArayati sA nArI vAlaraNDA bhavetsadA // 16 // RtusnAtAM tu yo bhAryA saMnidhau nopagacchati / ghorAyAM bhrUNahatyAyAM pitRbhiH saha gacchati // 17 // kuGkumaM cAJjanaM caiva tAmbUlaM sindUraM tathA / dhAtavastraM ca kusumaM saMyoge ca zubhAvaham || 18 || namaskRtya bhartRpAdau paJcAcchayAM samAvizet / sA nArI sukhamApnoti na bhaveduHkhabhA ginI // 19 // galattAmbUlavadanAM nagnAmAkrandatIM tadA / durmukhAM ca kSudhAyuktAM saMyoge parivarjayet // 20 // dakSakarNe ca mUtre tu purISe vAmakarNake / dhAraye sUtraM tu maithune patrItavAn // 21 // bhatrucchiSTaM sadA bhojyamantraM tAmbUlameva ca / ucchiSTaM na tu bhuJjIta gRhastho hyadharaM vinA // 22 // atha navAnnabhojanam / puSyAzvinI kamala yonizazAGkapauSNahastAdipaJcabhagaNeSu guNAnviteSu / vAre guruzabhRguzIta zubhAskarANAM navyAnna bhojanamabhISTakaraM narANAm // 1 // atha pAtram / subhojyAnnasudhAsiddhau ghaTayedvA samAharet / tatrAnnaprAzane prokte kAle bhAjanamAcaret // 1 // Aho! Shrutgyanam Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zrIzivarAjavinirmito atha maitrii| bhArgave'ste gurau lagne mande'ste bhArgavodaye / ripo mande site lagne trayo yogAH sumitradAH // 1 // atha daasii| dAsIdAsAdidhRtyAnAM kuryAtsaMgrahaNaM budhaH / sthira lagne zubhaidRSTe mandavAre vizepataH // 1 // ___atha setuH| ___ svAtIyukte mandavAre vRSalagne zubhekSite / setUnAM bandhanaM kuryAddhRvabhe vaa'rkijiivyoH||1|| atha srvkrm| mahAdoSAnparityajya prokte dhiSNye tithau dine / zubhakarmANi kurvIta sulagne ca vishesstH||1|| madadhruvaiH sthiraM karma carakSipraizcaraM tathA / mirmizraM ca tIkSNograirudagraM caiva tadguNaiH // 2 // raudrasApendrayAmyAmitripUrvA na zubhAvahAH / zeSAstArAH zubhAkhyAH syuH sarvakarmasu zobhanAH // 3 // mRdhruvacarakSipraiH sadvAre sattithau tadA / sasaumyaiH svasya kRtye tu yojyaM nUtanasAdhanam // 4 // dhAtulohAzmamRtkASThanirmitaM ytkriyaarthtH| sAdhanaM tadbudhAHpAhustRNaparNAdikaM tthaa|| 5 // sarve grahAH zubhe kArye randhragA na shubhaavhaaH| dvAdaze madhyamA jJeyA lagezoTArigo na san // 6 // pApendU lagnagau tyAjyau sarveSu zubhakarmasu / akSINaM kArkagojasthaM ke'pyAhurlagnagaM zubham // 7 // vratAnnodvAhasImantagRhArambhAbhiSecane / tyAjyoribhAvagazcandraH zeSakarmasu zobhanaH // 8 // atha rogmuktidivsaaH| vasiSThaH-pUrvAtraye svAtibhujaMgaraudrasurezvaraSu ca yasya rogaH / syAdrakSituM devacikitsako'pi kSitAvazaktaH khalu rogiNaM tam // 1 // kRcchrAtsphuTaM prANiti maitrapASNavazveSu mAsAcchazinazca dhiSNye / rogasya muktiH pitRdaivadhiSNye vAre bhavedvizatibhistu nUnam // 2 // pakSAdvidevendrakareSu bheSu mUlAzvinAgnitritaye navAhAt / toyezacitrAnta kaviSNubheSu narujyamekAdazabhirdinaizca // 3 // puSye tvahirbudhnyapunarvasau ca brAhmAryamarkeSu ca saptarAtrAt / RkSezarUpaM kanakena kRtvA talli. Ggamantraizca sugandhipuSpaiH // 4 // vastrAkSatairgugguladhUpadIpainaivedyatAmbUlaphalaizca samyak / pUjAM ca kRtvA''mayanAzanAya dvijAya dadyAdatulaM zivAya // 5 // Aho! Shrutgyanam Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 239 atha durgAdInAM yajanam / sAdhAraNe dAruNabhe tathogre riktAtithau sUryakujAkiMvAre / durgAdikAnAM yajanaM prazasta kSetrAdhipasyApi surAsavAdyaiH // 1 // ___ atha bhUSaNanirmANam / kSiprAbalacalamRdubhe riktAmAvarjiteSu divaseSu / nikhileSu ca vAreSu tripukare bhUSaNaM kAryam // 1 // atha maNidhAraNam / kSipramRdudhruvacarabhe zazisitayorvAsarepu tallagne / muktAphalarajatamayaM bhUSaNamakhilaM savajrakaM dhAryam // 1 // iti zUramahAThazrIzivarAjavinirmite / jyotirnibandhasarvasve lagnAdhyAyaH samarthitaH // atha shaantydhyaayH| tatrA''dI gaNDajAtaphalam / zaunakIyasUtra-putro yadi piturgaNDe divA caiva prajAyate / kanyakAjananaM rAtrI mAtRgaNDe tathaiva ca // 1 // saMdhyayordhanagaNDe ca prasUtiryadi jAyate / vinAzo jAyate zIghraM madhyamaM tadviparyaye // 2 // yavanaH-yatra gaNDaM karayutaM mahAdoSakaraM bhavet / zubhagrahasamAyoga IpacchubhakaraM bhavet // 3 // dinakSaye vyatIpAte vyAghAte viSTivaidhatau / zUle gaNDAtigaNDe ca parighe yamaghaNTake // 4 // brahmadaNDe mRtyuyoge prApte gaNDadine zizuH / jAto hanti kulaM sarva tasmAtkurvIta zAntikam // 5 // dhanagaNDe daridro'pi zAnti kuryaatsvshktitH| anyathA nAzamAmoti cAmuktaH vizeSataH // 6 // mANDavyaH-jAto na jIvati naro mAturapathyo bhavetsvakulahantA / yadi jIvati gaNDAnte bahugajaturago bhavedbhUpaH // 7 // garga:--nAkSatraM mAtaraM hanti tithijaM pitaraM tathA / lagnotthaM jAtaka hanti tasmAdgaNDAntamutsRjet // 8 // bAdarAyaNaH-divAjaM pitaraM hanti rAtri mAtaraM tthaa| saMdhyayorjAtamAtmAnaM gaNDaja no nirAmayam // 9 // jyotiSprakAze-saMdhyArAtridivAbhAge dhiSNyagaNDodbhavaH zizuH / AtmAnaM mAtaraM tAtaM dhruvaM hanti yathAkramam // 10 // mAtaraM tAtamAtmAnaM tithignnddaantjstthaa| lagnagaNDAntajastadvattAtamAtmAna(na) mAtaram // 11 // sarveSAM gaNDajAtAnAM parityAgo vidhI Aho! Shrutgyanam Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zrI zivarAjavinirmito yate / athavA'darzanaM tasya mAsaSaTkaM na kArayet // 12 // rAjamArtaNDe gaNDaprasUtaM puruSaM zubhamAhurapazyatAm / anye tu homapUrveNa dAnena darzanaM zubham // 13 // praznapradIpe - vivAhAdau bhavenmRtyurjAta ke kulanAzanam / yAtrAyAM sarvanAzazca kAryanAzo'nyakarmaNi // 14 // iti gaNDajAtaphalam / atha gaNDadopazAntiH / tatra rAjamArtaNDe brahmapurANoktaM - kAMsyapAtraM prakurvIta palaiH poDazabhirbudhaH / aSTabhirvA caturbhirvA dvAbhyAM vA zobhanaM samam // 1 // tanmadhye sthApayedevaM navanItaprapUritam / rAjataM candramabhyarcya sitapuSpasahasrakaiH || 2 || daivajJaH sopavAsa zuklAmbaradharaH zuciH / somo'hamiti saMcintya kuryAdevamatandritaH // 3 // japetsAhasrikaM mantraM zraddadhAnaH samAhitaH / dadyAdvai dakSiNAmiSTAM gaNDadoSopazAntaye || 4 || zuddhaM cAmIkaraM dadyAttAmrapAtraM tilAnvitam / gaNDadopopazAntyarthe jyotirvedavide zuciH // 5 // OM amRtAtmane namaH / ayaM mantraH / kuGkumaM candanaM kuThaM gorocanamathApi vA / ghRtapUrNeSu kumbheSu caturSu prakSipekramAt || 6 || sahasrAkSeNa mantreNa vAlakaM snApayettataH / pitRyuktaM divAjAtaM mAtRyuktaM ca rAtrijam // 7 // snApayetpitRmAtRbhyAM saMdhyayorubhayorapi / kAMsyapAtraM ghRtaiH pUrNa gaNDadoSopazAntaye // 8 // sakSIraM mauktikaM zaGkha zvetavastrayugaM zubham / yajurvedavide dadyAddaNDadopApanuttaye // 9 // dadyAddhenuM hiraNyaM ca grahAMzcApi prapUjayet / AyurvedakaraM japtvA kuryAdrAhmaNatarpaNam // 10 // OMsahasrAkSeNa zatazAradenetyAdivacAnAm / iti gaNDadoSazAntiH / athAbhuktamUlavicAraH / tatra vyavana:- - abhuktamUlasaMbhavaM parityajecca bAlakam / samASTakaM pitA'thavA na tanmukhaM vilokayet // 1 // vRddhavasiSThaH - jyeSThAnte ghaTikA caikA mUlAdau ghaTikAdvayam / abhuktamUlamityAhustatra jAtaM tyajecchizum // 2 // bRhaspatiHjyeSThAntyaghaTikA tu mUlAdau ghaTikAdhakam / tayorantargatA nADI bhuktaM Aho! Shrutgyanam Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 241 mUlamucyate // 3 // abhuktamUlaM gaNDAntaM nADikAnAM catuSTayam / taccaindrAntyaghaTIdvandvaM mUlAdhaM dvandvameva ca // 4 // itybhuktmuulvicaarH| atha mUlasArpajAtaphalam / kAtyAyanasUtre-~~mUlasya prathameM'ze jAtaH pituniSTo dvitIye mAtustRtIye ca dhanasya caturthe kulazeSakAvaha AtmanaH puNyabhAgI syAditi / vasiSThaH --jAtApatyaM pitaramathavA''tmAnamAye ca pAde yugme dhAtrI harati ca dhanaM bhrAtaraM vA satIye / pAde turye zubhamatitarAM rAjyasAmrAjyalakSmI mUle jAtaM vitarati tathA kAdraveye patIpam // 1 // brahmapurANe-mUlAMze prathame mAturdvitIye ca pitustathA / tRtIye dhanadhAnyasya nAzasturye dhnaagmH|| 2 // ratnamAlAyAM-tadAdyapAdake pitA vipadyate jananyatho / dhanakSayastRtIyake caturthake zubhAvahaH // 3 // gargaH-gRha kSetra dhanaM dhAnyaM gRhopakaraNAdikam / pazuvastrAdikaM ceti dhanamityucyate budhaiH // 4 // jayArNave-mUle sapta 7 ghaTISu mUlahananaM stambhe'STa 8 saukhyakSayastvagdira 10 bandhuvinAzanaM ca viTape rudai 11 hato mAtulaH / patre'kaiH 12 sukRtI tu bANa 5 kasame mantrI phale sAgarai 4 rAjA vahni 3 zikhAlpamAyuriti sanmUlAdhripe syAtkalam // 5 // mUlaM stambhastvacA zAkhA patraM puSpaM phalaM zikhA / tatrAGgASTadazezArkapazcAbdhyagnighaTIphalam // 6 // mUle svAmivinAzaH stambhe hAnistvaci ca sahajanAzaH / jananInAzaH skandhe dale maGgalakRnRpapriyaH puSpe // 7 // sacivaH phale zikhAyAM mRtyumavApnoti bhUpo vA / hAsardhinyUnAdhikapaSTayA syAdatra nADikAmAnam / / 8 // bhUpAlaballabhe-mUlasya ghaTikAnyAso mUni paJca nRpo bhavet / mukhe sapta mRtiH pitroH skandhe vedo mhaablH||9|| bAtoraSTau ghalI pANyostisro hastAnvitI bhavet / hRdi kheTA bhUpamantrI nAbhau ve brahmavidbhavet // 10 // guhye deze'tikAmI syAjjAnunoH SaNmahAmatiH / pAdayoH SaNmRtistasyetyuktavAnkamalAsanaH // 11 // sahadeva:-mUrdhA vaktraM tathA bAhU hannAbhI ca kaTidvayam / guhyaM pAdau dazasthAnaM kaTayAM paTU kramAtphalam // 12 // mUrdhni ghAto mukhe kSemaM bhRtyamAtula yoH karau / hRdaye zubhasaukhyaM ca nAbhyAM svAmivighAtakaH // 13 // karadvaye mAtahantA guhye taskara eva ca / pAdayordhanahAniH syAnmUlacakraphalaM viduH // 14 // mUrthina 1 va. nAvibhaSa' / 2 gha. 'dhe centu / 3 ya. 'mADImaTikAm / Aho! Shrutgyanam Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 zrI zivarAjavinirmito paJca surAjyAptirmukhe sapta pitRkSayaH / netre dve jananInAzo grIvAyAM triSu lampaTaH // 15 // skandhe vedA gurorbhakto haste'STau ca balI bhavet / hRdyekAdazabhizcA''tmaghAtI saMjAyate naraH || 16 || strIvAnnAbhau bhramI SaDbhirgude nava tapodhanaH / pAde paJca dhanaM hanti sArpAdetatphalaM kramAt // 17 // rudrayAmale - phalaM puSpaM dalaM zAkhA tvaglatA skandha eva ca / sAvalyA dazAkSAGkasvaravizvArkasAgarAH || 18 || nADikAstadbhave vAle phalaM kuryuryathAkramam / zrIH zrI rAjabhayaM hAnimatRpitrAtmasaMkSayaH // 19 // bhAskarUpavahAre -- sArpAze prathame rAjyaM dvitIye ca dhanakSayaH / tRtIye jananInAzazcaturthe maraNaM pituH // 20 // iti mUlasArpajAtaphalam / atha mUlasArvajAtasyApavAdaH / bAdarAyaNaH- - sArpanairRtagaNDAnta viSakanyAdiyogajAH / na syuruktaphalA lagne yadi tadbhaGgadAH khagAH // 1 // sArAvalyAM - gaNDAntamUlajAtA viSakanyAkhyA bhavanti noktaphalAH / yadi janmalagnakheTAstaddoSasyApahantAraH // 2 // yavanaH - mUlasArpAdijo doSaH syAdapazyati lamape | sakrUreje ca vibale zubhahazivivarjite || 3 || brahmarSisaMhitAyAM - pitaraM hanti mUlAdyapAde'nyatra ca mAtaram / pitRmAtRgraha nastoyayojasamarAzi || 4 || bRhajjAta ke divArkazuko pitRmAtRsaMjJito zanaizvarendra nizi tadviparyayAt / pitRvyamAtRSvasRsaMjJitau ca tAvathojayugmakSagatau tayoH zubhau // 5 // kUrmayAmale - AdyaH SaSThastrayoviMzo dvitIyo navamo'STamaH / aSTAviMzazca mUlasya muhUrtA duHkhadA janau // 6 // pAtAlejye pha (vyaye) mArge svarge bhAvAzvimAyake / pauSazravojacaitreSu sthitirmUlasya bhUtale ||7|| raviyuktAzvinI saumyAdityahastAdikatrayam / maitraM ca revatI jyeSThA tadA mUlaM na doSakRt // 8 // tRtIyA dazamI SaSThI zanibhaumasamanvitA / zukA caturdazI mUle jAtaH saMharate kulam // 9 // iti mUlasArpajAtasyApavAdaH / atha zizumukhadarzanAdarzane / rudrayAmale-zAkre pakSe ca gaNDAntamUlayoryatrASTakam / mAsAnAM navakaM sA tyajetsaMdarzanaM zizoH // 1 // bhuktamUlanaM bAlaM paNmAsaM nAvalokayet / tataH 1. bhASAzvivAtake / va. bhASAvimA | Aho ! Shrutgyanam Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 243 saMdarzanaM kuryAdvidhivacchAntipUrvakam // 2 // bhuktamUlabhavaM bAla dinAni saptaviMzatiH / pitrA nAsslokanaM kArya tataH zAntiM samAcaret || 3 || gaNDAntamUlasArpendra pAtavaidhRtidarzane / pautroparAgaje zAntiM kuryAttattaddine budhaH // 4 // etadadRSTapUrvazizorveditavyam / sadvAre sattithau bhe ca gurupuSyAdike zubhe / sulagne'bjabalaM labdhvA mUlAyutthabhayacchide // 5 // vidheyaM zAntikaM yacca yathAvittAnusArataH / kAle darzanayogye vA mAsAnte dvAdaze'hni vA // 6 // utpalAcAryavatI - mUlAyutthaM duSTaphalaM parityAgAdvilIyate / zizoradarzanAdvA'pi dAnahoma pairapi // 7 // iti zizumukhadarzanAdarzane / atha mUlazAntiH / 1 ratnamAlAyAM zatauSadhImUlamRdamburatnaiH sabIjagarbheH kalazaiH samantraiH / kuryA - jjanitrIpitRbAlakAnAM snAnaM zubhArthI saha homadAnaiH // 1 // purANe - barhiH zikhA 1 harikrAntA 2 sahadevI 3 punarnavA 4 / zarapuGkhA 5 varAhI ca 6 kAkajaGghA 7 sulakSmaNA 8 || 2 || tumbikA 9 caiva karkandhU: 10 karpUrI 11 kAravallikA 12 / karkoTI caiva 13 cakrAGkA 14 zvetArko 15 vyAghrapatrikA 16 // 3 // rudantI 17 cAzvagandhA ca 18 musalI 19 girikarNikA 20 / indravAru 21 vyapAmArgaH 22 zaGkhapuSpI 23 kumArikA 24 4 // zallakI 25 cAtha gandhArI 26 nirguNDI 27 vedadArikA 28 | vaTaH 29 zamI 30 tathA lakSaH 31 pAlAzo 32 'zvattha 33 eva ca // 5 // cUta 34 zrodumbaro 35 jambU 36 rnandivRkSo' 37 tha vetasaH 18 / puMnAgo 39 thArjuno 40 zoko 41 bakulo 42 'zmantakastathA 43 // 6 // zAla 44 stAla 45 stamAlazca 46 pATala: 47 zatapatrikA 48 / madhUkazca 49 zirISazca 50 zrIvRkSo 51 bRhatIdvayam 52 / 53 || 7 || balA 54 cAtibalA 55 caiva pAThA 56 nAgavalA 57 tathA / jAtI 58 bakulakazcaiva 59 ketakI 60 kadalI 61 tathA // 8 // mAtuliGgI 62 jayantI ca 63 yAvanI 64 puNDikA 65 tathA / droNapuSpI 66 tathA kumbhI 67 zrIparNI 68 madana69 stathA // 9 // campakaH 70 padmakazcaiva 71 tathA kAJcanapuSpikA 72 / siddhezvarI ca 73 badarI 74 rAjavRkSo 75 dhavastathA 76 || 10 || kundazca 77 Aho ! Shrutgyanam Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmito mucukundazva 78 gojihvA 79 kSIrakandukA 80 / dADimI 81 bIjapUrI ca 82 brAhmI 83 cAmalakI 84 tathA // 11 // bhRGgarAjo 85 yomukhI 86 ca matsyAkSI 87 cATarUpikA 88 / taraGgiNI 89 guDUcI ca 90 nizAkhA 91 zatamUlikA 92 ||12|| bAkucI 93 kAkajayA ca 94 barbarI 95 tulasI 96 tathA / kuzaH 97 kAza 98 mUlaM 99 tathA sarpapamUlakam 100 // 13 // alAbhe coktavRkSANAM sadvRkSANAM samAharet / evaM mUlazataM grAhyaM tataH kumbhe vinikSipet // 14 // azvasthAnAddvajasthAnAdvalmIkAtsaGganmAddhadAt / rAjadvArAcca goSTAcca mRd grAhyA kumbhake kSipet // 15 // mauktika vaidUrya puSparAgendranIlakam / paJcaratnamidaM proktaM mantraiH kumbhe vinikSipet // 16 // gomUtraM gomayaM kSIraM dadhi sarpiH samAharet / paJcagavyamidaM kumbhe kSipejamadAnvitam // 17 // rajataM kAJcanaM tAmraM vidrumaM tIrthavAri ca / nikSipeddhemamUlaM ca dazASTayavanirmitam // 18 // devadAruM ca zaileyaM padmaM nIlotpalaM tathA / vacAM lodhaM priyaGkaM ca jailaM ca zvetasarSapAn // 19 // dhAtrIphalaM ca taruM nizAmAMsIM punastathA / uzIraM candanaM kuThaM zatacchidre ghaTe kSipet // 20 // vaMzapAtroparinyastazatacchidraghaTodakaiH / pitRmAtRzizUnAM tanmantraiH snAnaM tu kArayet // 21 // mUlarUpaM vidhAtavyaM zyAmaM kuNapavAhanam / khaDgakheTadharaM cogre dvibhujaM ca vRkAnanam || 22 || sthApayettaM grahAMcaiva vastragandhAdibhiryajet / caruM ca zrapayettatra nairRtaM duSTacAriNam // 23 // juhuyAdAjyabhAgAntaM pAyasaM nairRtaM tataH / puSyasnAnoktamantraizva snApayedaMpatI zizum // 24 // pracchAdanorNavastrAdi dadyAddhenuM ca kAJcanam | dAnAnte homayedvipraH sarvamUlAni tatra ca // 25 // sAvisaumya Rtamantrairhomazca zaktito dAnam / snAnaM kumbhAmbhobhirdvijabhojyaM zAntikRdbhavati // 26 // iti mUlazAntiH / 244 athA''zleSAzAntiH / : AzleSAyAM tu jAtAnAM zAntiM vakSyAmyataH param / jAtasya dvAdazAhe ca zAnti homaM samAcaret // 1 // asaMbhave tu janma anyasminvA zubhe dine / snAnAbhyaGgAdibhistasminparayettu dvijottamAn // 2 // vibhave paJca kumbhAstu dvayaM vA tadalAbhataH | devatAsthApane caikamekaM rudrAbhimantriNe // 3 // nAgaprati 1 ka. jalajezve Aho ! Shrutgyanam Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 245 kRtiM kuryAtsauvarNI palamAnataH / athavA zaktitaH kuryAdvitazAThyaM vivarja - yet // 4 // mUle yattu vidhAnaM syAttatsamaM sarpadaivate / kadrudrAya pracetasa iti mantro vizeSataH || 5 || naivedyaM hyAmiSaM cAsti pUjAdAnakRtiH samA / ayutaM havanaM hyatra tilaiH sAjyaiH pradhAnataH / brahmavRkSasya samidhaH zatamaSTottaraM zubhAH || 6 || zubhA iti dvAdazAGgulayutAH sAgrA avakrAH satvaco'traNAH / anyatsarvaM mUlavidhAnavat / / ityAzleSAzAntiH / atha vRddhagAyoMktA jyeSThAzAntiH / nArada: - jyeSThAntyapAdajo jyeSThaM hanti bAlo na bAlikA / na bAlikA tu mUlarkSe mAtaraM pitaraM tathA // 1 // jyeSThotpannA narA nAryo ghnanti candre balojjhite / kulavRddhaM piturmAtuH pakSajaM tu divA nizi || 2 || jyeSThAdyapAdajo vRddhaM bandhuvarga dvitIyajaH / dhanaM tRtIyajo hanti tathA''tmAnaM caturthajaH // 3 // jyeSThAntyapAdajAtasya pituH svasya vinAzanam / jAyate nAtra saMdeho dazAhAbhyantare yataH || 4 || jyeSTha kanyakA jAtA hanti zIghraM tathA'grajam / tasmAcchAnti pravakSyAmi gaNDadoSaprazAntaye // 5 // sudine zubhanakSatre candratArAbalAnvite / sUtakAnte'thavA kuryAjjyeSThAzAnti vidhAnataH // 6 // karSamAtrasuvarNena karSArdhenAtha pAdataH / tadvidhAnaM prakurvIta vitazAThyaM na kArayet // 7 // vajrAGkuzadharaM devamairAvatagajAnvitam / kuryAcchacIpatiM ramyaM devendraM suranAyakam // 8 // zAlitaNDulasaMpUrNakumbhasyopari pUjayet / indrAyendo marutvata iti mantreNa vAgyataH // 9 // gandhapuSpairdhUpadIpairnAnAbhakSyasamanvitaiH / pUjayedvidhinA vipro lokapAlagaNAnvi tam // 10 // raktavastradvayopetaM pUjayetsuranAyakam / tatra saMsthApayetkumbhAMzcaturdikSu vizeSataH // 11 // tanmadhye sthApayetkumbhaM zatacchidrasamanvitam / puNyodakasamAyuktAnvavayugmeNa veSTitAn // 12 // kumbheSu vinyaseddhImAnpaJcagavyaM samantrakam / paJcAmRtaM paJcaratnaM mRttikAH paJcasaMkhyakAH // 13 // paJcavRkSakaSAyAMzca paJca pallavakAMstathA / suvarNakuzadUrvAzca zatauSadhIrvinikSipet // 14 // pUjayeddvAruNairmantraiH kumbhAndhImAnprayatnataH / tvaM no agne japedAdau sa tvaM no'pi dvitIyakam // 15 // samudrajyeSThAmantreNemaM me gaGge caturthakam / pUjayedvasrapuSpAdyaizcaturaH kalazAnapi // 16 // japaM kuryAtprayatnena mantrairebhirdvijottamaH / AnobhadrAjapaM cA''dau bhadrA agne dvitIyakam // 17 // tRtIyaM pauruSaM sUktaM kadrudrAya Aho ! Shrutgyanam Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 zrIzivarAjavinirmitocaturthakam / AcAryoM mUlamantreNa japaM kuryAdvizeSataH // 18 // indrasUktaM rudraja mRtyuMjayajapaM tataH / itthaM saMpUjya devezaM varuNaM kumbhasaMsthitam // 19 // susaMkalpavidhAnena homakarma tatazcaret / samidbhirbrahmavRkSasya zatamaSTottaraM tathA // 20 // sarpiSA caruNA caiva mUlamantreNa vAgyataH / hunejjApyaM ca tenaiva yata indra bhayeti ca // 21 // tilAnvyAhRtibhirtutvA zatamaSTottaraM pRthak / bhAryAzizusamopetaM yajamAnaM vizeSataH // 22 // abhiSekaM prakuti sUktairvAruNasaMjJakaiH / samudrajyeSThAdimantrarimaM me varuNastathA // 23 // ghoSazAntyAdibhirmantrairabhiSekaM samAcaret / abhiSekanivRttau tu yajamAnaH samAhitaH // 24 // zuklAmbarANi dhRtvA'tha kuryAdAjyAvalokanam / rUpaMrUpetimantreNa citraM taccakSureva ca // 25 // devatApurataH sthitvA dhUpadIpanivedanam / dadyAdAcamanaM samyaktAmbUlArdhya tathaiva ca // 26 // namaste suranAthAya namastubhyaM zacIpate / gRhANAr2yA mayA dattaM gaNDadoSaprazAntaye // 27 // AcAryAya ca gAM dadyAtsuzIlAM ca payasvinIm / raktavarNA vastrayutAM sAlaMkArasaMyutAm // 28 // vastrayugma vidhAnaM ca yathAvibhavasArataH / yakSagandharvasiddhaizca pUjito'si zacIpate // 29 // dAnenAnena deveza gaNDadoSaM vinAzaya / aSTottarazatasaMkhyaM kuryAdrAhmaNabhojanam // 30 // tebhyo'pi dakSiNAM dattvA praNipatya kSamApayet / imAM kRtvA jyeSThAzAnti yathAvidhyuktamArgataH // 31 // jyeSThAnakSatrasaMbhUtagaNDadoSaprazAntaye / ajJAnAdvA yathAjJAnAdvaikalyAdvA dhanasya ca / yanyUnamatiriktaM vA tatsarva kSantumarhasi // 32 // iti vRddhagAgryoktA jyesstthaashaantiH| athaikanakSatrajananazAntiH / samAnabhe yadA devi pitAputrau ca sodarau / bhaginyau vA svabandhU vA tadA pUrvasya nAzanam // 1 // ekasminneva nakSatre putrayoH pitaputrayoH / prasUtayostayomatyubhavedekasya nizcayaH // 2 // vidhAnaM tatra kartavyaM janmanakSatrapUjanam / nakSatradevatA pUjyA tvadhipratyadhipUrvakam // 3 // yadRkSasya ca yadravyaM dakSiNAvidhimantrakam / tasya tacca vidhAtavyamRtadaivatatuSTaye // 4 // gRhyoktena vidhAnena havanaM tatra kArayet / bhaktyA hariharau devau svarNarUpyamayau zubhau // 5 // tatra mUrtidAnamantraH-vividhasyAsya vizvasya pitarau vizvatomukhau / pIyetAM mUrtidAnena devI hariharAvubhau // 6 // dAnaM homavidheH pshcaadaanaadnvbhissecnm| Aho! Shrutgyanam Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 247 abhiSecanapUrvA'tra viprapUjA smRtA zive // 7 // tato'bhigamya govindazUli - nozva niketanam / tUryANAM ca ninAdena jayaghoSeNa pArvati // 8 // pUjAvidhiM samApyaivaM sarvopaskarasaMyutam / prArthayeddevadevezau lakSmIzailasutezvarau // 9 // daNDavatpraNipAtena vandanIyau punaHpunaH / tataH svagRhamAgatya brAhmaNAnbhojayetsudhIH // 10 // toSayedakSiNAdAnairyathAzakti varAnane / evaM kRte vidhAne vighnanAzo bhaveddhruvam / tuSTidaM puSTidaM nRNAM vidhAnaM tatra sundari // 11 // tu ityekanakSatrajananazAntiH / atha kRSNacaturdazIzAntiH / mandarasthaM sukhAsInaM garga varamuniM zubham / namaskRtya tu pamaccha zaunako munipuMgavaH || 1 || zAntikarmANi sarvANi tvatto jAnAmyahaM purA / adhunA zrotumicchAmi kRSNapakSacaturdazIm || 2 || divA vA yadi vA rAtrau prasUteH kiM phalaM vada / kRSNapakSe caturdazyAM prasUteH SaDvidhaM phalam // 3 // caturdazIM ca SaDbhAgAM kuryAdAdau zubhaM smRtam / dvitIye pitaraM hanti tRtIye mAtaraM tathA // 4 // caturthe mAtulaM hanti paJcame vaMzanAzanam / SaSThe tu dhanahAniH syAdAtmano vaMzanAzanam / / 5 / / tasmAtsarvaprayatnena zAnti kuryAdvidhAnataH / AcArya varayeddhImAnputradArasamanvitam || 6 || svakarmanirataM zAntaM zrotriyaM vedapAragam / sarvAlaMkArasaMyuktaM sarvalakSaNasaMyutam // 7 // brAhmaNAnRtvijazcaiva svastivAcanapUrvakam / rudro'dhidevatA tasyAH karSamAtrasuvarNataH ||8|| tadardhArdhena vA kuryAdvittazAThyaM na kArayet / pratimAM kArayecchaM bhoH sarvalakSaNasaMyutAm / vRSabhe ca samAsInaM varadAbhayapANinam // / 9 // zuddhasphaTikasaMkAzaM zvetamAlyAmbarAnvitam | tryambakeNa ca mantreNa pUjAM kuryAdvidhAnataH // 10 // sthApayeccaturaH kumbhAMzcaturdikSu yathAkramam / puNyatIrthajalopetAndhAnyasyopari vinyaset // 11 // tanmadhye sthApayetkumbhaM zatacchidrasamanvitam / paJcamRtpaJcaratnAni paJcatvakpaJca pallavAn // 12 // paJcadhAnyaM suvarNaM ca tattanmantrairvinikSipet / zatauSadhAni nikSipya zvetavastraizca veSTayet ||13|| sarve samudrAH saritastIrthAni jaladA nadAH / AyAntu yajamAnasya duritakSayakArakAH || 14 || zeSaM mUlazAntivat // iti kRSNacaturdazIzAntiH / Aho! Shrutgyanam Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zrIzivarAjavinirmitI-- atha sinIvAlIzAntiH / sinIvAlyAM prasUtA syAgrasya bhAryA pazustathA / gajAzvamahiSI (pi) caiva zakrasyApi zriyaM haret / / 1 / / ye santi sakalAzcAnye svaprasAdopajIvinaH / varjayettAnazeSAMstu pazupakSimRgAdikAn / / 2 / / kuhUprasUtiratyarthaM sarvadoSakarI matA / yasya prasUtiretasyAM tasyA''yurdhanavardhanam // 3 // sarvagaNDasamastatra doSastu prabalo bhavet / zAnti vinA vizeSeNa parityAgo vidhIyate // 4 // parityAgAttatra zAnti kuryAddhImAnvicakSaNaH / tatphalaM tatkSaNArdhena punarevAnupAlanam // 5 // na tyajetpaNDito mohAdAdajJAnato'pi vaa| tadyogo nAzayatkicittatstrI vA nAzamazrute // 6 // kalpoktazAntiH kartavyA zIghra doSApanuttaye / rudraH zakrazca pitaraH pUjyAH syurdevatAH kramAt / / 7 / karSamAtrasuvarNena tadarthArdhana vA punaH / athavA zaktitaH kuryAdvittazAThayaM na kArayet ||8||prtimaaN kaaryecchNbhoshcturbhujsmnvitaam| trizUlakhaDgavaradAbhayahastAM yathAkramAt ||9||shvetvrnnii zvetapuSpA zvetAmbaravRpasthitAm / vyambakeNa ca mantreNa pUnAM kuryAdyathAvidhi // 10 // indrazcaturbhujo vastrA kuzacApaH susaaykH| raktavarNo gajArUDho yata indreti mantrataH // 11 // pitaraH kRSNavarNAzca caturhastA vimAnagAH / yaSTayakSasUtrakamaNDalvabhayazcaiiva dhAriNaH // 12 // ye satyA iti mantreNa pUjAM kuryAdanantaram / AgneyIM dizamArabhya kumbhAnkoNeSu vinyaset // 13 // kalpokta zAntiH kartavyA kuryAcchIghraM svazaktitaH / godAnaM vastradAnaM ca suvarNa covarAM zubhAm // 14 // dazadAnAni coktAni kSIramAjyaM guDastathA / AjyAvekSaNametAni tattanmantraizva kArayet // 15 samidAjyacaromiM tilamASaizca sarSapaiH / azvatthaplakSapAlAzasamidbhiH khAdiraiH zubhaiH // 16 // aSTottarazataM mukhyaM pratyekaM juhuyAdvijaH / vyambakeNeti mantreNa tilAnvyAhRtibhiH pumAn // 17 // caturbhiH kalazairyuktaM bRhatkumbhasamanvitam / zAntivatkalaze kAryamabhiSekaM ca kArayet // 18 // pitRmAtRzizUnAM ca hyabhiSekaM tu vAruNaiH / zaMkarasyAbhiSekaM ca kuryAdrAhmaNabhojanam // 19 // anyeSAM caiva sarveSAM brAhmaNAnAM ca tarpaNam / tathA zaktyanusAreNa dvijavAcanapUrvakam // 20 // iti siniivaaliishaantiH| atha goprsvvidhirucyte|| gargaH-praNipatya raviM vakSye prAyazcittamanusmaran / sarvAriSTavinAzAya yaduktaM zAntisAgare // 1 // pitrariSTe sutAriSTe mAriSTe tathaiva ca / prAyazcittaM tadA Aho! Shrutgyanam Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 249 kuryAttattaddoSasya zAntaye || 2 || pUSAzvinAM guroH sArpamaghAcitrendramUlabhe / eSu RkSeSu jAtasya kuryAdbhojananaM tathA || 3 || janma vA trijanma zubhe vAre zubhe dine / kRtvA'bhyaGgAdikaM sarva gRhAlaMkArapUrvakam // 4 // gomayenopalipyAtha gRhasyezAnakoNake / paGkajaM karNikAyuktaM rajobhiH zvetavarNaH // 5 // brIhIMstatra vinikSipya yathAvittAnusArataH / navazUrpaM tu tanmadhye raktavastraM masaurayet || 6 || snApayitvA zizuM tatra punaH sUtreNa veSTayet / prAGmastakamavAkpAdaM tilagarbhagataM zizum || 7 || gaumukhaM darzayitvA tu punarjAtaM tu gomukhAt / viSNuyonimiti sUktena gavyena snApayecchizum || 8 || gavAmaGgeSu vipreNa gavAmaGgeSu saMspRzet / viSNoH zreSTheti mantreNa gauH prasUtaM tu bAlakam // 9 // sAcAstaM samAdAya pazcAnmAtre dadatpitA / mAtA jaghanyabhAgasthaM zizumAnIya tanmukhAt || 10 || tataH pitre tadA dadyAttato mAtre pradApayet / vastre sthApya pitAsyAtha putrasya mukhamIkSayet // 11 // gomUtraM gomayaM kSIraM dadhi sarpizca saMyutam | ApohiSThAdibhirmantrairabhiSicettataH zizum ||12|| mUrdhni cA''ghrAya tatputraM tanmantreNa tadA pitA / aGgAdaGgAtsaMbhavasi hRdayAdabhijAyase || 13 || AtmA vai putranAmA'si sa jIva zaradAM zatam / mUrdhni trivAramAghrAya taM zizuM sthApayettataH || 14 || puNyAhaM vAcayetpazcAdbrAhmaNairvedapAragaiH / daridrAyAtha viprAya tAM gAM cAbhyarcya dApayet // 15 // govastrasvarNadhAnyAdi dadyAdarghAditaH kramAt / yathAzakti dhanaM dadyAdbrAhmaNebhyastadA pitA / / 16 / / tato homaM prakurvIta svasvazAkhoktamArgataH / ullekhanAdikaM kRtvA cA''jyabhAgAntamAcaret / / 17 / / homasyezAnadigbhAge dhAnyopari ghaTaM zubham / paJcagavyaM ghaTe sthApya tilAMstatra vi nikSipet // 18 // kSIradrumakapAyAMzca paJcaratnAni nikSipet / vastrayugmeNa saMsthApya gandhAdibhirathArcayet / / 19 / / viSNuM varuNamabhyarcya pratimAM ca vidhAnataH / yata indrAdibhirmantraiH kumbhaM spRSTvA'bhimantrayet // 20 // dadhimadhyAjyayuktena homaM kuryAdvidhAnataH / Apo hi STheti tisRbhirapsu me soma ityatha // 22 // tadvaSNoH paramaM padamazrIbhyAM te ca sUktataH / RgbhirAbhiH pratyuvaM vA'STAviMzatisaMkhyayA / / 22 / / azaktazcASTasaMkhyaM vA dadhimadhvAjyasaMyutam / AdityAdigrahANAM ca homaM kuryAtsamantrakam / / 23 / / 1 iti gopravidhiH / 32 1- va. DrobhojanaM / 2.ka. "sAma' / 2 kha. gomUtraM / Aho! Shrutgyanam Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zrIzivarAjavinirmito atha vytiipaataadishaantiH| athAtaH saMpravakSyAmi zAnti zaunaka uttamAm / vaidhRtau ca vyatIpAte mahAdoSo'bhijAyate // 1 // kumArajanmakAle tu vyatIpAtazca vaidhRtiH / saMkrAntizca rastatra jAto daaridykaarkH|| 2 // daridrANAM mahAduHkhaM sarvanAzakaro bhvet| zAntivA puSkalA kAryA tatra doSo na kazcana // 3 // gomukhaprasavaM kuryAcchAnti kuryAca yatnataH / japAbhiSekadAnazca homAdyapi vizeSataH // 4 // navagrahamakhaM kuryAttasya doSaprazAntaye / prathamaM gomukhAjanma tataH zAnti smaacret|| 5 // iti vytiipaataadishaantiH|| atha sdnnotpnnshaantiH| puSkara uvAca-kathayasva munizreSTha maharSe bhArgava prabho / zubhAzubhaM ca tacchAnti vada janmaphalaM zizoH // 1 // bhArgava uvAca-upari prathamaM yasya jAyante ca shishordvijaaH| dantevA saha yasya syAjjanma tadvAlakaM na sata // 2 // mAtaraM pitaraM khAdedAtmAnaM vA'pi mAtulAn / sadantaM bAlakaM vidyAdrAkSasaM svakulAntakam // 3 // yadi dantaiH samaM janma yadi vA dazanAH shishoH| syumedhye saptamAsAnAM kulanAzastadA dhruvam // 4 // aSTamAsAdimAseSu dantotthAnaM zubhAvaham / atha taddoSanAzAya vidhAnaM zRNu sattama // 5 // prathamaM pUjayettatra devadevaM ca kezavam / agniM saMsthApya juhuyAddhRtena caruNA pRthak // 6 // devadevaM kezavaM ca vahiM somaM samIraNam / dhAtAraM ca vidhAtAraM kuladevaM nava grahAn // 7 // yajettalliGga jaimantrairnAnAmantrairathApi vA / yathAzakti sahasraM vA zataM vA'pyaSTaviMzatiH // 8 // Rtvigbhyo dakSigA deyA tataH snAnaM zizormatam / bhadrAsane nivezyainaM mRdbhiH sarvoSadhaiH phalaiH // 9 // sarvaimanorathairgandhaiH snApayettIrthavAriNA / tadanu brAhmagA bhojyAH suvAsinyaH suhRdgaNAH // 10 // viSNudharmottare-gajapRSThagataM bAlaM nausthaM vA snApayedguruH / tadabhAve kAzcanena nirmite ca varAsane // 11 // sarvoSadhaiH sarvagandhairbojaiH puSpaiH phalaiH zubhaiH / paJcagavyaizca ratnazca cchatraM zirasi dhArayet // 12 // viprabhojyaM tataH kuryAcchakyA dadyAcca dakSiNAm / akAladantaje doSe zAntirevaM vidhIyate // 13 // cumbakumAraM trivAraM prAyacittamidaM smRtam / mRdaM vA'GgArakAnbhaktaM dadhi sIdhu mukha kSipet // 14 // naukAmArohayedbhAla saha dhAcyA'thavA'grajam / svarNa dayAvinA bhojyAH sarpiSA Aho! Shrutgyanam Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 251 pAyasena ca // 15 // nAgArjunasaMhitAyAM-sadantaM bAlakaM dadyAdrAmaNAya sadakSiNam / vatsasya madhulAjAnAM prAGmukhaM dadhidIpayoH // 16 // iti sdntotpnnshaantiH| * atha dhaniSThApaJcakavicAraH / daivajJavalabhe-kuryAnna dArutRNasaMgrahamantakAzAyAnaM mRtasya dahanaM gRhagopanaM ca / zayyAvitAnamiha vAsavapaJcake ca kecidvadanti parato vasudaivatArdhAt // 1 // ratnamAlAyAM-vAsavottaradalAdipaJcake yAmyadiggamanagehagopane / pretadAhataNakASThasaMgrahaM zayyakAvitananaM ca varjayet // 2 // jyotiHsAgare-chedanaM saMgrahaM caiva kASThAdInAM na kArayet / zravaNAdau budhaH SaTke na gaccheddakSiNAM dizam // 3 // agnidAho bhayaM rogo rAjapIDA dhanakSayaH / saMgrahe tRNakASThAnAM kRte vasvAdipaJcake // 4 // rajamArtaNDe-gRhArtha tRNakASTAdisaMgrahAdagnibhIH kaliH / rogo daNDo'rthahAniH syAtkramAdvasvAdipaJcake // 5 // garga:-dhaniSThApaJcake candre sUrye paitrAdipaJcake / chedanAdi na kartavyaM grahArtha tRNakASThayoH // 6 // pUrvArdha nAtidoSAya dArutakSaNasaMgrahe / yAnagopanazayyAsu saMpUrNa vAsavaM tyajet // 7 // ke'pyAhuH saMkaTe ghore pazcake pazca nADikAH / tyAjyAH kramAttatIyAdyanyantyapAdAvasAnagAH // 8 // iti dhnisstthaapnyckvicaarH| atha paJcakazAntiH / garuDapurANe-zrIkRSNa uvAca / pretadAho na kartavyaH kumbhamInagate vidhau / na jalaM dIyate teSAmazubhaM jAyate bhRzam // 1 // paJcakAbhyantare naiva kAryA pretAdikI kriyA / punarmRtyubhayaM tasmAtpaJcakAnantaraM zubhA // 2 // kArikAyAMsadyo dAhAdika kArya paJcakarzamRtasya ca / vakSyamANavidhAnena prAyazcittapuraHsaram // 3 // catvAraH puttalA darbhamayAH zavasamIpataH / tanmantraimantritAH sthApyAstato dAhastu taiH saha // 4 // sUtakAnte tu putrAyaiH kArya zAntikamuktavat / kAMsyapAtraM ghRtaM dadyAtkuryAdrAhmaNabhojanam // 5 // pretamaJja-- paJcake tu mRto yo'sau gati na labhate nrH| tilAngAM ca hiraNyaM ca tasyoddeze ghRtaM dadet // 6 // tena vighnaH zamaM yAti sa preto labhate gatim / vidhAnaM yo na kurvIta vighnastasya pade pade // 7 // vAsave maraNaM yasya gahe yAti punarmatiH / taddopazAntaye deyaM vastrasvarNAdikaM. dvije // 8 // zatoDuni guDaM dadyAnmRtaduH * itaH paraM palIpatanaphalakathanAt pUrvagranthaH khapustake nAsti / Aho! Shrutgyanam Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 zrIzivarAjavinirmito khopazAntaye / ajapAde naro yastu paJcatvamupagacchati // 9 // kAJcanaM vedaviprAya dadyAttatkulazAntaye / uttarAbhAdranakSatre mRtiH syAdyasya kasyacit // 10 // godvayaM satilaM dadyAddhanahAniprazAntaye / antime maraNaM yasya gRhe yadi punama'tiH / suvarNadakSiNAM dadyAtkRSNavastramathApi vA // 11 // iti pnyckshaantiH| atha tripusskryogH| bhUSAlavallabhe-ravimandabhaumavAre bhadrA tithistripAdake dhiSNye / yogastripuSkarAkhyastripAdake yamalanAmA syAt // 1 // ratnakoze-gurubhaumamandavAre bhadrAyAM viSamapAda: / yogastripuSkaro'yaM triguNaphalo yamalabhe dviguNaH // 2 // garga:paJcabhe paJcaguNitaM triguNaM ca tripuSkare / yamale dviguNaM sarva hAnivRddhayAdikaM bhavet // 3 // tithirbhadrA tripAdarsa jIvArkAraitripuSkaraH / yogastriguNaphalado vRddhA naSTe hRte mRte // 4 // jyotiSprakAze-naSTaM dRSTaM mRtaM ghAtaM kalaho Dimbha eva ca / upAgatazca yo'tra syAtridinaM so'nuvartate // 5 // iti tripusskryogH| atha tripusskrshaantiH| tripuSkare trayaH kAryAH puttalA dvau dvipuSkare / mRtasya ca samIpe tu sthApyAH piSTamayAstataH // 1 // kAryo dAhastu tatsAdha sUtakAnte tu zAntikam / kRtvA gAzca hiraNyaM ca dadyAdAnaM ca zaktitaH // 2 // pretakhaNDe-tripuSkaramate dadyAdgotrayaM mUlyameva ca / dvipuSkare ca goyugmaM tato dAho na doSakRt // 3 // __iti tripusskrshaantiH| atha bhAvakASTakam / vaizAkhe kRSNapakSe syAdaSTamI tithiruttamA / navamI dazamI tadvattithirekAdazI tathA // 1 // dvAdazI tatparA caiva bhUtAmA ca vizeSataH / jyeSThasyA''dyA zubhA tdvdbhuutmaatmhotsvH| sutakaM vidyate cAtra lokasya sakalasya ca // 2 // dhaniSThApaJcakaM yadvarjanIyaM zubhepsubhiH / tathaivASTAsu tithiSu varjanIyaM prayatnataH // 3 // vivAhamaGgalAdIni kuryAtkarmANi mAnavaH / zrAddhAdisakalaM kArya nAtra kAryA vicAraNA // 4 // iti bhAvakASTakam / Aho! Shrutgyanam Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / * atha pallIpatanaphalam | pallIsparzaphalaM vakSye yaduktaM brahmaNA purA / brahmasthAne bhavedrAjyaM bhAla aizvaryavardhanam || 1 || karNayorbhUSaNAvAptirnotrayoH priyadarzanam / nAsikAyAM sugandhAptirmukhe miSTAnnabhojanam || 2 || kapolayorbhavetsaukhyaM hanudeze mahadbhayam / grIvAyAM vigrahacaiva kaNThe vA vyajanAgamaH || 3 || kalirvaze sukhaM pRSThe dakSe vAme gadAdibhIH / dakSAMse vijayo nityaM vAmAMse zatrujaM bhayam // 4 // iSTalAbho bhuje da kUpare maNibandha / dakSe karatale dravyaM tatpRSThe savyayo bhavet // 5 // vAme bhuje kUrpare ca maNibandhe dhanakSayaH / vAme karatale hAnistatpRSThe cArthanadhRtA / / 6 / / hRdaye rAjasanmAnaH saubhAgyaM dakSiNe stane / dakSapArzve ca bhogAptiH stane vAme yazobhayam ||7|| vAmapArzve bhavetpIDA vAmakukSau zizostathA / dakSakukSau sutAvAptirudare ca vizeSataH || 7 || vastrAptirdakSakavyAM ca vAmakavyAM sukhakSayaH / nAbhyAM manorathAvAptirvasto garbhacyutirbhavet // 8 // gujhe mRtyurgude rogo dakSorau prItivardhanam / vAmorau mRtyuto duHkhaM dakSajAnau suvAhanam // 9 // pazuhAnirvAmajAnau dakSiNe jaghane sukham / klezaH syAdvAmajaGghAyAM sphiji dakSe'rthavRddhikRt // 10 // sphija vAme strIviyogo dakSe gulphe miyAgamaH / upaplavo *kAkamaithunazAntiparyantaM khapustakagranthazcaitram -- 253 atha pallIpatanaphalam | athAtaH saMpravakSyAmi zRNu zaunaka yatnataH / pallayAH prapatane caiva saraTasya maroha // 1 // pallI ca prathame yAme mastake sukhadAyinI / mukhe miSTAnnabhojI syAtpAdayormaraNaM dhruvam // 2 // madhyAhne patitA pallI dakSiNe sukhasaMpadaH / vAmAGge kurute vyAdhiM brahmadvAre ca vastradA // 3 // pallI tRtIyayAme tu pRSThAvAsAcca rogadA / kare ca kurute vyAdhiM brahmadvAre ca vastradA || 4 || saMdhyayoH patitA pallI mastake svAmimRtyudA | kare tu dakSiNe vyAdhiM pAde hAnikarI tathA // 5 // atha dehAGgaphalAni / kapole kurute saukhyaM jaGghAyAM klezadAyinI / zIrSe rAjyazriyaH prAptila - lATe dhanavardhanam // 1 // karNayorbhUSaNaprAptirnotrayorbhayavardhanam / nAsikAyAM ca saubhAgyaM mukhe miSTAnna bhojanam // 2 // kaNThe nityaM zriyaH prAptiH skandhayorvijayo bhavet / dhanalAbho bAhuyugme karayoH sukhasaMpadaH || 3 || stanayugme tu saubhAgyaM hRdaye saukhyavardhanam / pRSThe nityaM mahAbhAgyaM guhye mRtyusamAgamaH || 4 || kaTiyugme vastralAbhaH pArzvayorbhayadarzanam / jaghane'rthakSayo nityaM gude rogabhayaM tathA // 5 // Uruyugme vAhanAptirjAnuyugme'rthasaMgrahaH / nirudyamo jaGghayozca 1 gha. "jyaM sthAnalAbho lalATake || 1 || ka. | 2 ka. vyaJjanA / Aho! Shrutgyanam Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrIzivarAjavinirmitovAmagulphe pAdayorgamanaM bhavet // 11 // purobhAge ca durvArtA naSTavArtA ca pRsstthtH| vAme hAnirdhanaM dakSe parito bhramaNaM kSatiH // 12 // vAmadakSavibhAgena yatphalaM kathitaM nRNAm / viparyayeNa tatstrINAM jJeyaM zeSaM dvayoH samam // 13 // itthaM pallathA: prapAtasya phalaM jJeyaM vicakSaNaiH / etadeva phalaM vidyAtsaraTasya prarohaNe // 14 // pallayAH prarohaNe caiva patane saraTasya tu / tayoH phalasya vyatyAsAttadvadeva prajAyate // 15 // pallayAH prarohaNaM rAtrau saraTasya prapAtanam / nAtidaSTaphalaM vidyAvyAdhimagraM viparyaye // 16 // patanAnantaraM tasya rohaNaM yadi jAyate / patane phalamatkaSTaM rohaNe'lpaphalaM bhaveta // 17 // matyayoge ca janmaH viSTayAM pAte ca vaidhatau / candre'STame ca krUre ca lagne vinnaH prajAyate // 18 // aGgaM dakSiNamAruhya vAmenottarati sphuTam / tadA hAnikarA jJeyA vyatyayena tu lAbhadA // 19 // caraNAdRrdhvagA bhUyaH sadyo rohati zIrSakam / prAjyaM rAjyaM tadA datte pallI zvetA vizeSataH // 20 // cintitAbhyadhika lAbhaM sthitA bhoja nabhAjane / pAdADa. lISu saMpAtAddhAnizca mahatI bhavet // 21 // zIrSasyopari patitA zubhAya pallI sitA ca yadi nAnyA / sitagRhagodhA sparze sarveSvaGgeSu zobhanA jJeyA // 22 // ma (ka) keTikA gRhagodhA dakSAGga samArohati puMsAm / vAmAGge tu strINAM rAjyaM pAdayobhramaNaM bhavet // 6 // evaM pallIprapAtasya phalaM jJeyaM vicakSaNaiH / evaM tadeva hi phalaM vidyAtsaraTarohaNe // 7 // pallayAH prapatane caiva saraTasya prrohnne| pallayAH prarohaNe caiva saraTapatane tathA // 8 // yadvatphalaM ca saMproktaM tadvadeva prajAyate / palyAH prarohaNaM rAtrau patanaM saraTasya ca // 9 // nidhanArthAya hi bhavevyAdhipIDA viparyAt / patanAnantaraM yasya rohaNaM yadi jAyate // 10 // patane phalamutkRSTaM rohaNe niSphalaM bhavet / ArohaNaM corcavakramadhovakaM prapAtanam // 11 // bhavedAdau suzIghraNa tatphalaM jAyate dhruvam / sthAnAtsthAnaphalaM yuktaM gargeNa kathitaM purA // 12 // atha tithiphalam / pratipadrogasaMprAptiddhitIyA rAjyameva ca / tRtIyA ca bhavellAbhazcaturthI roga eva ca // 1 // paJcamI ca tathA SaSThI saptamI ca dhanAgamaH / aSTamI navamI caiva dazamI maraNaM dhruvam // 2 // ekAdazI putralAbho dvAdazI dhnlaabhdaa| trayodazI caturdazI paurNamAsI dhanAgamaH // 3 // atha vAraphalam / vayaH some budhaguruzukrAcAryAH sadA zubhAH / zeSAH. sarve'zubhAH proktA vArANAM phalamAdizet // 1 // ____ atha nakSatraphalam / azcinyAM kSemamArogyaM bharaNI rogakAriNI / kRttikA dhanalAbhazca rohiNyA ca mRge dhanam // 1 // AdrA tu mRtyudA caiva. puSyAditI ca lAbhade / AzleSA Aho! Shrutgyanam Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 255 datte bhRgurvadati // 23 // pallIsaraTayorvA'pi yugmama zubhe patet / daMpatyorjAyate prItirnindyabhAge viyogitA // 24 // atha saraTapatana phalam | nAzaH zIrSe mukhe hAniH pRSThe lAbho bhayaM hRdi / dakSe rogaH zubhaM vAme saraTasya prapAtanAt || 1 || haMsAyA uttamA jIvAH kopAviSTAstu rAjyadAH | saraTAzIrSe patitA vidAH smRtAH || 2 || godhA kukkuTasara TolUkA dhvAGkSAH kapotakA vA'pi / niSkAraNaM narasya mastakacaTitau kSatiM kuryuH // 3 // pallIsaragodhAdyAH zakRnmUtraM ca kurvate / zarIre yasya tasyA''zu duHkhaM caiva mahadbhayam // 4 // kRkalAsaH patedyasya mUrdhni tadvighnazAntaye | mRttasaMjIvana vidyAM janmaNDitamastakaH // 5 // atha pallIzabdaphalam / vittaM brahmaNi kAryasiddhiratulA zakre hutAze bhayaM yAmye mitravadhaH kSayazca nirRtau lAbhaH samudrAlaye / vAyavyAM varavastramanamatulaM saumye'rthalAbho vaM caizAnyAM gRhagodhikA'rthajananI trAsastvadhaH zabditA // 1 // maraNaM proktaM maghA tu kSemadA bhavet || 2 || pUrvA tu maraNaM caiva uttarA hasta eva ca / citrA svAtizva zubhadA vizAkhA dhananAzanam || 3 || anurAdhA rAjyadA syAjjyeSThAyAM kaSTamevaca / mUle caiva tathA rAjyaM pUrvASADhA tathA zubhA // 4 // uttarA rogamAyAti hyabhijiddhanasaMpadaH / zravaNe putralAbhazca dhaniSThA rAjyameva ca // cAruNe dhanahAniH syAdrogo duHkhaM bhayaM tathA / pUrvottarA revatISu hAnizcaiva prjaayte|| 6 // atha lagnaphalam / meSe ca zubhadA bhoktA vRSe hAnistathaiva ca / mithune rogasaMprAptiH karke kalaha eva ca / / 1 / / siMhe syAtphalalAbhAya kanyAyAM tu dhanakSayaH / tulAyAM dhanalAbhazca dhanalAbhazca vRzcike ||2|| dhane jJAnamavAmoti makare vastralAbhadA / kumbhe hAnizca vijJeyA mIne zokaH prajAyate // 3 // naidhane caiva janmarkSe [ saMproktA ] viSanADikA / krUralagne lagnaphalamiti proktaM zubhAzubham // 4 // atha pallIsaraTazAntiH / mRtyuyoge dagdhadine krUre'hni yamakaNTake / candre'STame naidhane ca janma viSanADikA // 1 // krUragrahe krUra lagne krUrairyadi nirIkSite / aSTamasthe krUrayute viSTivaidhRtisaMyute / sparzamAtre tayAH sadyaH sacaila snAnamAcaret || 2 || durnimitte tayorjAte niSphalaM jAyate dhruvam / paJcagavyaM prAzayitvA kuryAdAjyAvalokanam // 3 // azakto vA'pi zakto vA yadIcchedAtmanaH zubham / puNyAhavAcanaM kRtvA zAntikarma samAcaret ||4|| pratirUpaM suvarNena kuryAdvittAnusArataH / raktavastreNa saMveSTaya gandhapuSpaiH Aho! Shrutgyanam Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrIzivarAjavinirmito atha pallIsaraTayoH shaantiH| pallIsaraTayoH sparze sacaila snAnamAcaret / paJcagavyaM prAzayitvA kuryAdAjyAvalokanam / / 1 / / zakte vA'pyathavA'zakte yadIcchedAtmanaH sukham / puNyAivAcanaM kRtvA zAntikarma samArabhet // 2 // pratirUpaM suvarNena kuryAdvittAnusArataH / raktavastreNa saMveSTaya gandhapuSpaiH prapUjayet // 3 // tadane mRnmayaM ramyaM kalazaM jalapUritam / vastramAlyairalaMkRtya sthApayettaNDulopari // 4 // paJcAmRtaM paJcagavyaM paJcaratnAni zaktitaH / paJcavRkSakaSAyAni(Ni)nikSipyA''vAhaye. cataH // 5 // pUjayedgandhapuSpAyairlokapAlAnkrameNa ca / agnisaMsthApanaM kRtvA homakarma samArabhet // 6 // mRtyuMjayena mantreNa caidhobhiH khAdiraiH shubhaiH| tilaivyAhRtibhihomamaSTottarasahasrakam // 7 // aSTottarazataM vApi kuryAdvittAnusArataH / abhiSekaM tataH kRtvA yajamAnasya ca dvijaiH // 8 // puNyavAruNasUktazca doSazAntyai dvijottamaH / dhautAmbarANi dhRtvA'tha svarNavastrAtilAnharet // 9 // brAhmaNAnbhojayeditthaM zAntikarma karoti yaH / tasyA''yurvijayo lakSmIH kIrtivRddhiH zubhaM bhavet / / 10 / pallIsaraTayoH zAntiH kathitA bhRguNA purA / zaunakAya munIndrAya lokAnugrahakAriNe // 11 // iti pallIsaraTayoH zAntiH / prapUjayet // 5 // tasyAne mRnmayaM ramyaM kalazaM jalapUritam / vastramAlyairalaMkRtya sthApayettaNDulopari // 6 // paJcAmRtaM pazcagavyaM paJcapallavasaMyutam / paJcavRkSakaSAyANi nikSapetkalazottame // 7 // pUjayedgandhapuSpAdyarlokapAlAnkrameNa tu / svena svanaiva mantreNa mRttikAdi vinikSipet // 8 // indrAdilokapAlAMzca tattanmantraistu pUjayet / agnisthApanakaM kRtvA homaM kRtvA tataH param // 9 // mRtyuMjayeti mantreNa caidhobhiH khAdiraiH zubhaiH / tilaiyAhRtibhirhomamaSTottarasahasrakam // 10 // aSTottarazataM vA'pi kRtvA samyak samAcaret / yamAyeti ca mantreNa japaM homAdi kArayet // 11 // abhiSekaM tataH kuryAtsurAstvAMmantravAruNaiH / dyauH zAntyAdizubhamantraiH purANoktakrameNa tu // 12 // itthaM kRtvA'bhiSekaM ca vidhAnAdyarcanaM tataH / dhautAmbarANi dhRtvA'tha kuyonIrAjanAvidhim // 13 // svarNadAnaM vastradAnaM tiladAnaM svazaktitaH / doSopazamanArthAya kuyAMdAjyAvalokanam // 14 // abhiSekaM zaMkarAya tato'zvatthapradakSiNam / ataHparaM pravakSyAmi kuryAdrAhmaNabhojanam // 15 // etadvidhAnaM yaH kuryAdgaNDadoSo vinazyati / evaM kRtvA vidhAnena saubhAgyArogyasaMpadaH // 16 // saubhAgyazAntimAnoti satyaM satyaM na saMzayaH / kathitaM vRddhagargeNa pallIdoSanivRttaye // 17 // kapotapallIkalAsakAkAH zISasthitAzcennidhanAya nUnam / sthAnAhistatkSaNa eva gacchedAsAMsi dadyAdvijapuMgavebhyaH // 18 // iti plliisrttshaantiH| Aho! Shrutgyanam Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 257 atha kaakmaithunshaantiH| nAradaH-utpAtA vividhA loke divyabhaumAntarikSajAH / teSAM nAmAni zAnti ca samyagvakSye pRthakpRthak // 1 // divA vA yadi vA rAtrI yaH pazyetkAkamaithunam / sa naro mRtyumAmoti yadi vA sthAnanAzanam // 2 // yadA kAkayugaM dRSTaM vidadhItAvatsaram / pitRdevadvijAnbhaktyA pratyahaM cAbhivAdanam // 3 // jitendriyaH zuddhamanAH stydhrmpraaynnH| taddoSazamanArthAya zAntikarma samAcaret // 4 // svagRhyoktavidhAnena tatra sthApya hutAzanam / mukhAnte samidAjyAnai nedaSTottaraM zatam // 5 // pratimantraM tryambakeNa hyapamRtyudvayena ca / vyAhatibhitrIhitilai pAdyantaM prakalpayet // 6 // pUrNAhuti ca juhuyAtko zuciralaMkRtaH / svarNa zRGgI raupyakhurI kRSNadhenuH payasvinI // 7 // vastrAlaMkArasahitA niSkadvAdazasaMyutA / tadardhena tadardhena tadardhArthena vA yutA // 8 // tathA vittAnusAreNa tanyUnAdhikakalpanA / AcAryAya zrotriyAya tAM gAM dadyAtkuTumbine // 9 // brAhmaNebhyo viziSTebhyo yathAzakti ca dakSiNAm / brAhmaNAnbhojayetpazcAcchAntivAcanapUrvakam / evaM yaH kurute samyak sa tadopAtpramucyate // 10 // iti kaakmaithunshaantiH| atha kpotshaantiH| Aroheta gRhaM yasya pravizedhA kapotakaH / sthAnahAnirbhavettasya yadvA'narthaparamparA // 1 // doSAya dhaninAM gehe daridrANAM zivAya ca / tasya zAnti prakurvIta japahomavidhAnataH // 2 // brAhmaNAnvarayettatra svastivAcanapUrvakam / SoDaza dvAdazASTau vA zrautasmAtakriyAparAn // 3 // devAH kapota ityAdiRgbhiH syAtpazcabhirjapaH / kuNDaM kRtvA prayatnena svagRhyoktavidhAnataH // 4 // aizAnyAM sthApayedvahiM mukhAnte'STottara zatam / pratyeka samidAjyAnnaiH pratipaNavapUrvakam // 5 // yata indra bhayAmahe svastidAghoramantrakaiH / nibhirmannaizca juhuyAttilAvyAhRtibhistataH // 6 // japAdIMzca tato bhaktyA kuryAtpUrNAhutiM svayam / viprebhyo dakSiNAM dadyAd ghopazAnti tato japet // 7 // brAhmaNAnmojayetpazcArasvayaM saJjIta bandhabhiH / evaM yaH kurute samyaguktadopAtpramucyate // 8 // piGgalasya svare 'yevaM madhuvalmIkayorapi / saMpUrNamandire hAniH zUnyasamAnya Aho! Shrutgyanam Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zrIzivarAjavinirmitomaGgalam // 9 // prAkAre ca puradvAre prAsAdAyeSu vIthiSu / tatphalaM grAmapasyaivaM sImni sImAdhipasya ca / zAntikAkhilaM kArya pUrvoktena krameNa tu // 10 // iti kpotshaantiH| (+ atholuukaadishaantiH| ulUka [ iSTo ] dRSTo neSTo gRhamAgato bhavati / raTamAno'pi dakSiNe ca maraNAya bhavati bhUtAnAm // 1 // divAndho'pi yadA pakSI yaM hi grAmaM samAvizet / nirjanaM kurute grAmaM maraNaM bhUbhRtAmapi // 2 // tadA zAntiH prakartavyA yathoktA sArvakAmikI / animitteSu sarveSu hyAdau rudraM prapUjayet // 3 // pradadyAdgAM ca vastrANi ghRtaM sadyaH pradApayet / tuNDaM rUpyamayaM kArya caJcurlAhamayI tathA // 4 // u ( au ) dumbarAstathA pAdAzcatvAro'tha krameNa tu / kAMsyau pakSau prakartavyo sarvAvayavasaMyutau // 5 // hairaNyaM dharmarAjaM ca sarvAvayavasaMyutam / homasthalAduttarataH sthApayetsthaNDile zubhe // 6 // pratiSThA tatra kartavyA vedoktamantrapUrvakam / rudrAdhyAyaM tataH pazcAcchAntyadhyAyaM tathaiva ca // 7 // kAkAdhyAyena sarveNa pUjA kAyoM ca pakSiNaH / kalazaM sthApayettatra sarvoSadhisamanvitam // 8 // zAntyadhyAyaM japettatra vahnisthApanapUrvakam / tato homaM prakurvIta pAyasena krameNa tu // 9 // Adau tu cakSuSI dadyAtpazcAtpAyasakena tu / prathamA tu hyulUkAya divAndhAya tathA'parA // 10 // tRtIyA druduzabdAya caturthI cirajIvine / tataH sviSTakRtaM dadyAtpazcAtkarma samApayet // 11 // abhiSekaM tataH kuryAdgItavAditraniHsvanaiH / pazcAddAnAni va dadyAttathA vittAnusArataH // 12 // prabhUtaM kanakaM dadyAttilAMzcaiva tu vAsasI / saptadhAnyaM pradAtavyaM lohadaNDaH krameNa tu / vittazAThayaM na kurvIta zAntimicchankadA'pi hi / annahIMnaM dahedrASTra mantrahInaM tu RtvijaH / yajamAnamadAkSiNyaM nAsti yajJasamo ripuH // 13 // zyenagRdhramaveze'pi zAntireva kIrtatA // 14 // divAndhasyA''hutiM tatra varjayecca yathAkramam / araNyavAsine tatra gRdhrAyA''hutirucyate // 15 // zyenAya vayasAM rAjJe pradadyAcca yathAkramam / vidhAnaM ca prakurvIta kalyANaM copapadyate // 16 // ityuluukaadishaantiH| + dhanucihnita grantho'yaM khapustakasthaH / Aho! Shrutgyanam Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 259 atha mdhubaalshaantiH| madhunAlaM gRhe yasya dRzyate puruSasya ca / maraNaM tasya jAnIyAtkulAnto vA bhavedataH // 1 // tatra zAntiH prakartavyA sAdhvI vai vAyudaivatA / vAyuM ca pUjayettatra RgjapaM tu yathAyatham // 2 // homaM tatra prakurvIta zrapayitvA tathA haviH / abhiSekaM prakurvIta zAntyadhyAyena sarvadA // 3 // tato vahni pratiSThApya caruzrapaNapUrvakam / Adau ca cakSuSI dadyAtpazcAnmadhumatIstathA // 4 // vasantena madhunA ca SaDacaM caruNA japet / tataH sviSTakRtaM dadyAtpazcAtkame samApayet // 5 // dAnAni tatra dadyAca madhukumbhaM sadakSiNam / kSomavastraM pradAtavyaM tilAMzcaiva krameNa tu / brAhmaNAnbhojayetpazcAdevaM karma samApayet // 6 // iti mdhujaalshaantiH| athaanshaantiH| evamannasya vikRtau zAnti kRtvA prayatnataH / tadA sarvamavApnoti AraNyaM prApnuyAttu yaH // 1 // aniSTaM nAzamAyAti baindrIzAntividhAnataH / upasargAH kSayaM yAnti zakrasya prINanAttataH // 2 // itynnshaantiH| athaanishaantiH| bhRguruvAca-kSi(hi)mAgnirdahate rASTra tatra zAnti ca kArayet / vakSyamANavidhAnena tvaM tadekamanAH zRNu // 1 // bhavanAdhAradahane kumbhaprajvalane tathA / aGgavastrasya dahane dezabhaGgaM samAdizet / / 2 // paizAcAgnizcaiva saptasaptAcirmeSavAhanaH / vedoktenaiva mantreNa hyagnyuttAraM tu kArayet // 3 // homakuNDA [cca] pUrve tu sthAyo vai sthaNDile zubhe / raktavastrasamAcchanno mantreNAgnimeSeNa tu // 4 // kalazastatra saMsthApyaH sarvauSadhisamanvitaH / japastatra prakartavyo rudrjaapypurHsrH||5|| tvAmane vaya[ ]magne tvNpuriissyti(?)| ityapi madhvAyajJenarakSaso tanUpAagne Asi(?) // 6 // athAto vaizvAnaraM ca brAhmaNaM ca jpetttH| somAya rudrAdvale dyAvApRthivI atharvaNaM japet // 7 // japAnte susamiddhaM ca vahniM kRtvA yathAkramam / homastatra prakartavyo havirdhAnapuraHsaraH / / 8 // lohitaistaNDulaizcaiva caruzrapaNapUrvakam / Adau cAgnimukhe dadyAtpazcAccA''jyAhutIrdadet // 9 // uzikpAvako aratitvA Aho! Shrutgyanam Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 zrIzivarAjavinirmito magne aGgirAstathA / agnirjyotistRtIyA tu caturthI tvAmagne tathA // 10 // prathamanirmUrdhAtu homaM pUrva tu kArayet / AjyahomaM vidhAyaivaM caruhomaM tataH prm|| 11 // kaphe(?) svAheti vA''dyaM tu AdhAyeti dvitIyakam / tRtIyaM havyavAhati caturtha jAtavedase || 12 || tataH sviSTakRtaM dadyAtpazcAtkarma samApayet / abhiSekastataH kAryo mantrairvaruNadevataiH // 13 // zAntyadhyAyaM paThetpazcAdabhiSiJzcettato nRpam / tata dakSiNAM dadyAtkRSNAM gAM kAJcanaM mahIm / tilAH kRSNAH madAtavyA bhRMgo vacanaM tathA // 14 // ityagnizAntiH / ) atha zithilIjananazAntiH / nArada: --- utpAtA nikhilA nRNAmagamyAgamasUcakAH / tathA'pi sadyaH phalada zithilIjananaM mahat // 1 // zithilIjanane grAme setau vA devatAlaye / tatphalaM grAmapasyaiva sIni sImAdhipasya ca // 2 // zithilIjanane hAni: sarvasthAneSu dikSu ca / taddoSaprazamAyaiva zAntikarma samAcaret // 3 // svarNena mRtyupratimAM kRtvA vittAnusArataH / raktavarNa yamaM daNDadharaM mahiSavAhanam || 4 || navavastreNa saMveSTya taNDulopari pUjayet / talliGgenna ca mantreNa naivedyAntaM yathAvidhi // 5 // pUrNakumbhaM tadaizAnyAM raktavastreNa veSTitam / paJcatvakpallavairyuktaM jalamantraiH samarcayet || 6 || agnisaMsthApanaM prAcyAM svagRhyeoktavidhAnataH / pratyekamaSTottarazatamaghoreNaiva homayet / / 7 / / mantreNa samidAjyAnnaiH zeSaM pUrvavadAcaret / dvijAya pratimAM dadyAtsarvadoSApanuttaye || 8 || jalamantreNa saMprokSya tatsthAnaM kumbhavAribhiH / evaM yaH kurute samyaksa taddoSAtpramucyate // 9 // iti zithilIjananazAntiH / athendraluptazAntiH / zrIranirvandhunAzazca vittahAnirmahadyazaH / bandhulAbhaH putrahAniH strIcintA mahatI gadaH // 1 // pUrvAdIni phalAnyeSAmindralupte ca mastake | dantacchede kAkahRte saradIpatane'pi ca // 2 // paJcatvampallavasvarNapaJcAmRtaphalodakaiH / abhyaGgamantritairmantraiH snAnAddoSaM vimuJcati || 3 || evamevAgnidAhepi mastake mala Aho! Shrutgyanam Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 261 dUSite / AziSo vAcanaM kRtvA brAhmaNAnbhojayecchuciH // 4 // lAbhadA kuDyagodhA'tra zubhadA vyatyaye vyayaH // 5 // itIndraluptazAntiH / atha nAnAvidhotpAtazAntiH / nAradaH - devatA yatra nRtyanti patanti prajvalanti vA / muhU rudanti gAyanti pasviyanti hasanti ca // 1 // vamantyagniM tathA dhUmaM snehaM raktaM payo jalam / adhomukhAzca tiSThanti sthAnAtsthAnaM vrajanti vA // 2 // evamAdyAca dRzyante vikArAH pratimAsu ca / gandharvanagaraM caiva divA nakSatradarzanam // 3 // maholkApatanaM kASThatRNaraktamavarSaNam / gandharvagehaM digdhUmaM bhUmikampaM divA nizi ||4||angnau ca sphuliGgAH syurjvalanaM ca vinendhanam / nizIndracApaM maNDUkaH zikhare zvetavAyasaH || 5 || dRzyante visphuliGgAzca gogajAzvoSTagAtrataH / jantavo dvitriziraso jAyante vA viyoniSu // 6 // matisUryAzcatasRSu syurdikSu yugapadraveH / jambUka grAmasaMvezaH ketUnAM ca pradarzanam // 7 // kAkAnAmAkulaM rAtrau kapotAnAM divA yadi / akAle puSpitA vRkSA dRzyante phalitA yadi // 8 // kArya tacchedanaM tatra tataH zAntirmanISibhiH / evamAdyA mahotpAtA bahavaH sthAnanAzadAH // 9 // kecinmRtyupradAH kecicchatrubhyazca bhayamadAH / madhyAdbhayaM yazo mRtyuH kSayaH kIrtiH sukhAsukham // 10 // aizvaryaM dhanahAnica madhucchatraM ca valmi (lmI) kam / devAlaye svagRhe vA zAnyAM pUrvato'pi vA // 11 // kuNDaM lakSaNasaMyuktaM kalpayenmekhalAyutam / gRhyoktavidhinA tatra sthApayecca hutAzanam || 12 || juhuyAdAjyabhAgAntaM pRthagaSTottaraM zatam / yata indra bhayAmahe svastidAghoramantrakaiH / samidAjyacarutrIhitilairvyAhRtibhistathA // 13 // koTihomaM tadarthaM vA lakSahomamathApi vA / tathA vittAnusAreNa tannyUnAdhikakalpanA // 14 // ekaviMzatirAtraM vA pakSaM pakSArdhameva vA / paJcarAtraM trirAtraM vA homakarma samArabhet / / 15 / / dakSiNAM ca tato dadyAdAcAryAya kuTumbine / gaNezakSetrapAlArkadurgAkSoNyaGgadevatAH // 16 // tAsAM prItyai japaH kAryaH zeSaM pUrvavadAcaret / Rtvigbhyo dakSiNAM dadyAtpoDazabhyaH svazaktitaH // 17 // iti nAnAvidhotpAtazAntiH / Aho! Shrutgyanam Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 zrIzivarAjavinirmito atholkAlakSaNam / nAradaH-svargacyutAnAM rUpANi yAnyulkAstAni vai bhuvi / dhiSNyolkAvidyudazanistArAH paJcavidhAH smRtAH // 1 // samyak paJcavidhAnaM ca vakSyate lakSaNaM phalam / pAcayanti tribhiH pardhiSNyolkAzanisaMjJitAH // 2 // vidyutSaDbhirahobhizca tArA tadvatphalapradA / phalapAkakarI tArA viSNyAkhyA'rdhaphalapradA // 3 // ulkAvidyudazanyAkhyAH saMpUrNaphaladA nRNAm / azvebhoSTrapazunRSu vRkSakSoNISu ca kramAt // 4 // vidArayanti(ntI) patitA svanena mahatA'zaniH / janathitrI ca saMtrAsaM vidyudvayomni tataH sphuTam // 5 // vakrA vizAlA jvalitA patantI vanarAjiSu / dhiSNyA sapucchA patati jvalitAGgArasaMnibhA ||6||hstdvyprmnnaa sA dRshyte'tismiiptH| tArAbjatanuvacchuklA hastadIghombujAruNA // 7 // U yAtyathavA tiryagadho vA gmnaantre| ulkA zirovizAlA tu patantI vardhate ta(yetta) nUm / / 8 // dIrghapucchA bhavettasyA bhedAH syurvahavastathA / piiddaathossttraahigomaayukhrgogjdssttikaaH||9|| kapigodhAdhUmanibhA vividhAH pApadA nRNAm / ashvebhcndrrjtvRsshNsdhvjopmaaH||10|| vajrazavasvastikAbjarUpAH shivsukhaaprdaaH| nipatantI svarAdvahnau(?) rAjarASTrakSayAya c||11||ydymbre nipatati lokasyApyativibhramam / yadyarkendU saMspRzati tattadbhUmiprakampanam // 12 // paracakrAgamabhayaM janAnAM kSudbhayaM jalAt / arkendrorapasavyolkA pauretaravinAzadA // 13 // udayAstamaye'rkendroH paratolkA zubhapradA / sitaraktA sitA pItA solkA hanti dvijAditaH // 14 // sitoditobhaye pArthe pucche dikSu dinAdiSu / patitolkA RkSanibhA viprAdInAmaniSTadA // 15 // tArA kumbhanibhA snigdhA bhUbhujAM tu zubhapradA / nIlA zyAmA'ruNA cAgnivarNA'zubhabhayapradA // 16 // saMdhyAyAM vahnipIDA ca dalitA rAjyanAzanam / nakSatragrahabhede ca tadvarNAnAmaniSTadA // 17 // caradhiSNyeSu patitA strINAM colkA bhayapradA / kSiprabheSu vizAM pIDA bhUpatInAM sthireSu ca // 18 // mRdubheSu dvijAtInAM dArUNAM dAruNeSu ca / ugrabheSu ca zUdrANAM pareSAM mizrabheSu ca // 19 // rAjyarASTravinAzAya prAsAdapratimAsu ca / gRhe tatsvAminAM pIDA nRpANAM parvateSu ca // 20 // dikSu tattaddigIzAnAM karSakANAM sthaleSu ca / prAkAre parikhe vA'pi dvAri tatpau(tpu)ramadhyame // 21 // paracakrAgamabhayaM rAjyapaurajanakSayaH / goSThe gosvAminAM pIDA zilpakAnAM jaleSu ca // 22 // rAjahantrI tantunibhA indradhvajasamA'thavA / pratIpagA rAjapatnI tIrthagA ca camUpatim // 23 // adhomukhI nRpaM hanti brAhmaNAnUrdhvagA tathA / vRkSopamA pucchanibhA janasaMkSobhakAriNI // 24 // prasarpiNI yA sarpava Aho! Shrutgyanam Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 263 jyotirnivandhaH / tsA'GganAnAmaniSTadA / vartulolkA puraM hanti cchatrAkArA purohitam // 25 // vaMzagulmalatAkArA rASTravidrAvaNI tathA / sUkaravyAlasadRzA khaNDAkArA ca pApadA / indracApanibhA rAjyaM khe natA hanti toyadam // 26 // ityulkAlakSaNam / atha pariveSalakSaNam / nAradaH-kiraNA cAyunihatA mUrchitA maNDalIkRtAH / nAnAvarNAkRtayaste pariveSAH zazInayoH // 1 // te raktanIlapANDurakapotAbhrAbhakApilAH / sapItazuklavarNAzca prAgAdidikSu vRSTidAH // 2 // muhurmuhuH pralIyante na sNpuurnnphlprdaaH| zubhAstvavikalAH snigdhAH kSIratalAmbusaMnibhAH // 3 // cApazRGgATakapRthukSatajAruNabhAH zubhAH / anekavRttavarNazca parivepo napAntakRt // 4 // azokapuSpasaMkAzo dhUmAbhaH kalahapriyaH / mayUrapatrasaMkAzaH pItavarNo'tivRSTikRt // 5 // aharnizaM pratidinaM candrArkAvaruNau yadA / pariviSTau nRpavadhaM kuruto lohitau yadA // 6 // dvimaNDalazcamUnAthanRpano yastrimaNDalaH / pariveSagataH sauriH kSudradhAnyavinAzakRt // 7 // raNakRbhUmijo jIvaH sarveSAmAmayapradaH / jJaH sasyahAnidaH zukrA nRpANAM kalahapradaH // 8 // pariveSagataH keturdurbhikssklhprdH| pIDAM nRpavadhaM rAhurgarbhacchedaM karoti ca // 9 // dvau grahau pariveSasthau kSitIzakalahapradau / kurvanti kalahAnarthe pariveSagatAtrayaH // 10 // catvAraH pariveSasthA nRpasya mrnnprdaaH| pariveSagatAH paJca jalapralayadA grahAH // 11 // evaM vakragrahAsteSAmevaM phalanirUpaNam / napahAniH kujAtInAM pariveSe pRthak phalam // 12 // parivaSe'pi dhiSNyAnAM phalamevaM dvayostriSu / pariveSo dvijAdInAM neSTaH pratipadAdiSu // 13 // pazcanyAdiSu tisRSu hyazubho nRpatestadA / aSTamyAM yuvarAjasya pariveSo'pyaniSTadaH // 14 // tatastisRSu tithiSu npaannaamshubhprdH| purohitasya dvAdazyAM vinAzAya bhavedasau // 15 // sainyakSobhastrayodazyAM nRparodho hyathApi vA / rAjapatnyAzcaturdazyaM pariveSo gdprdH||16|| pariveSaH paJcadazyAM kssitiishaanaamnissttdH| parivepasya madhye vA bAhye rekhA bhvedydi||17||sthaayinaaN madhyamA neSTA yAyinAM pArzvasaMsthitA / prAvar3atau ca zaradi pariveSo jalapradaH // 18 // prAyeNAnyeSu RtuSu taduktaphaladAyinaH // 19 // iti pariveSalakSaNam / Aho! Shrutgyanam Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmito--- athendracApalakSaNam / nAnAvarNAzavo bhAnoH sA vAyuvighaTTitAH / sadvayoni cApasaMsthAnamindracApaM pracakSate // 1 // athavA zeSanAgendradIrghanizvAsa saMbhavam / vidikSujaM dikSujaM ca taddiGnRpavinAzanam || 2 || pItapATalanIlaiva vahnizastrAstrabhItidam / vRkSajaM vyAdhijaM cApaM bhUmijaM sasyanAzanam || 3 || avRSTidaM janodbhUtaM valmIke yuddhabhItidam / avRSTau vRSTidaM tvaindrayAM dizi dRSTAva vRSTidam // 4 // sadaiva vRSTidaM pacAdizoritarayostathA / rAtrAvindradhanuH prAcyAM nRpahAnirbhavedyadi // 5 // yAbhyAM senApatiM hanti pazcime nAyakottamam / mantriNaM saumyadigbhAge sacivaM koNasaMbhavam || 6 || rAtrAvindradhanuH zukravarNAbhaM vimapUrvakam / hanti yadigbhavaM spaSTaM taddigazinRpottamam // 7 // avanagADhamacchinnaM pratikUlaM dhanurdvayam / nRpAntakayadi bhavedAnukUlyaM ca tacchubham // 8 // itIndracApalakSaNam / 264 atha gandharvanagaralakSaNam / nArada: - gandharvanagaraM dikSu dRzyate'niSTadaM kramAt / bhUbhujAM ca camUnAthasenApatipurodhasAm || 1 || sitaraktapItakRSNaM viprAdInAmaniSTadam / rAtrau gandharvanagaraM dharAdhIzavinAzanam // 2 // indracApAnidhUmAbhaM sarveSAmazubhapradam / citravarNaM citrarUpamAkAradhvajatoraNam / dRzyate cenmahAyuddhamanyonyaM dharaNIbhujAm // 3 // iti gandharvanagaralakSaNam / atha pratisUryalakSaNam / nArada: - pratisUryaH sUryanibhaH snigdhaH pArzve zubhapradaH / vaidUryasadRzaH svacchaH zuklo vA'pi subhikSakRt || 1 || pItAbhI vyAdhidaH kRSNo mRtyudo yuddhado'ruNaH / mAlA cetpratisUryANAM zazvacorabhayapradA // 2 // jaladodakumatisUryo bhAnoryAmye'nilapradaH / ubhayastho'mbubhayado nRpahopayedho nRhA || 3 || yadA bhavanti tIkSNAMzoH pratisUryAH samantataH / jagadvinAzamAjhoti tathA zItadyuterapi // 4 // iti pratisUryalakSaNam / Aho! Shrutgyanam Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / atha nirghAtalakSaNam / nArada: - vAyunA'bhihato vAnaspati kSitI / yadA dIptaH svagurutaH' sa nirvAto'tidoSakRt // 1 // nivodaye neTaH kSitIzAnAM vinAzakaH / AyAmAlA paurajana zUdrANAM caiva hAnidaH || 2 || AmadhyAhnAttu viprANAM neSTo rAjopajIvinAm / tRtIyayAme vaizyAnAM jalajAnAmaniSTaH || 3 || caturthe cArthanAzAya saMdhyAyAM hanti saMkarAn / Aye yAme sasyahAnirdvitIye tu pizAcakAn || 4 || hantyardharAtre turagAMstRtIye zilpi lekhakAn / caturtha pAme nirvAtaH patanhanti tarUJjanAn || 5 || bhImajarjara zabdaH sa yatra tatra digIzvaram // 6 // iti nirghAtalakSaNam / atha digdAhalakSaNam / nArada: - digdAhaH pItavarNavezitIyAnAM bhayapradaH / dezanAzAyAtrirNo'runiladaH // 1 // dhUmraH sasyavinAzAya kRSNaH zastrabhayapradaH / prAgdAhaH kSatriyANAM ca narezAnAmaniSTaH || 2 || AgneyyAM yuvarAjasya zilpinAmazubhapradaH / pIDAM vrajanti yAnyAyAM mUrkhavaizyanarAdhamAH || 3 || nairRtyAM dizi corAzca punarbhUpramadAgaNAH / pratIcyAM kRSikAratha vAyavyAM pazujAtayaH // 4 // saumye vimadigIzAtha vaizyAH pAkhaNDino'khilAH / nirmalaM svamRkSagaNaM pradakSiNagato'nilaH || 5 || digdAhaH svarNavarNAbho lokAnAM maGgalapradaH || 6 || iti digdAhalakSaNam / 265 atha rajolakSaNam / nArada: -- sitena rajasA banA diggrAmavanaparvatAH / yadA tadA bhavantyete nidhanaM yAnti bhUmipAH || 1 || dhUmaH samudbhaveyasyAM tasyAM dizi vinAzanam / tatratatrasthajantUnAM hAnidaH zastrakoSaH || 2 || mantrijanapadAnAM ca vyAvidaM cAsitaM rajaH / akoMdaye vijRmbheta gaganaM sthagayedapi || 3 || dinadvayaM ca tridinamatyugrabhayadaM rajaH / rajo bhavede karAvaM nRpaM hanti nirantaram || 4 || paracakrAgamo na syAdvirAtraM satataM yadi / kSAmaM DamaramAta strirAtraM satataM yadi ||5|| ItirdubhikSamatulaM yadi rAtricatuSTayam / nirantaraM paJcarAtraM mahArAjavinAzanam / RtAvanyatra zizirAtsaMpUrNa phaladaM rajaH || 6 | iti rajolakSaNam / 34 Aho! Shrutgyanam Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 zrIzivarAjavinirmito atha bhUkampalakSaNam / bhUbhArakhinnanAgendrazeSavizrAmasaMbhavaH / bhUkampaH so'pi jagatAmazubhAya bhavettadA // 1 // yAmakrameNa bhUkampo dvijAtInAmaniSTadaH / aniSTadaH kSitIzAnAM saMdhyayorubhayorapi // 2 // aryamAdyAni catvAri darendraditibhAni ca / vAyavyamaNDalaM tvetadasminkampo bhavedyadi // 3 // napasasyavANigvezyAzilpivRSTivinAzanaH / puSyadvidaivabharaNIpitRbhAgyAjapAgnibham // 4 // AgneyamaNDalaM tvetadasminkampo bhavedyadi / napavRSTayarvanAzAya hanti zAbaraDhaGkaNAn // 5 // Abhi. niddhAtRvaizvendravasuvaiSNavamitrabham / vAsavaM maNDalaM tvetadasminkampo bhvedydi||6|| rAjanAzAya kopAya hanti gurjaradardurAn / mUlAhirbudhnyavaruNapoSNApyAAhibhAni ca // 7 // vAruNaM maNDalaM tvetadasminkampo bhavedyadi / rAjanAzakaro hanti pauNDUcInapulindakAn // 8 // prAyeNa nikhilotpAtAH kSitIzAnAmaniSTadAH / padbhirmAsaizca bhUkampo dvAbhyAM dAhaH phalapradaH / anuktaM pazcabhirmAsaistadAnIM phaladaM rajaH // 9 // iti bhUkampalakSaNam / -- - atha kdliidussttprsvshaanimH| umovAca --prathamaH prasavo deva rambhAyA dRzyate yadA / dakSiNAbhimukhI dRSTo vidadhAti phalaM sa kim / bhUpAle vA kRSANe vA phalaM kasmiMstu jaayte||1|| zrImahezvara uvAca-yadA yAmyamukhA devi kadalI tu prasUyate / tadA grAmapate zaM vidadhAti na saMzayaH // 2 // evaM vighne samutpanne vidhAnaM tatra kArayet / sUtakI copacaryA sA kadalI hitamicchatA // 3 // darze tu jAgaraM kArya homaM kuryAttataH paran / kadalaihavanaM kAryamanyairvA samudAhRtaiH // 4 // sahasraM prayato vAgmI japaJchAntIranekazaH / viSNustu devatA tatra talliGgo mantra ucyate // 5 // viprebhyaH sapta dhAnyAni deyAni vidhivattataH / dadyAttAM kadalI rAjA viparyAya dhImo // 6 // evaM kRte vidhAne ca vighnazAntistu jAyate / pUjite vipravarye ca ko sukhamavApnuyAt // 7 // iti kdliidussttprsvshaantiH| Aho ! Shrutgyanam Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / athAGgasphuraNaphalam / mUrdhni sphuratyAzu pRthivyAvAptiH sthAnapravRddhizva lalATadeze / bhrUghANamadhye priyasaMgamaH syAnnAsAkSimadhye ca sahAyalAbhaH // 1 // dRgantamadhyasphuraNe'tha saMpatsotkaNThatA syAtsphurite garthe / jayo dRzo'dhaHsphuraNe raNe syAtmiyazrutiH prasphurite ca karNe || 2 || yoSitsamRddhiH sphurite ca gaNDe ghrANe tu saukhyaM hi bhavetsadaiva / bhojyeSTasaGgAvadharoSThayozca skandhe gale bhogavivRddhilAbhau || 3 || spando bhujasyeSTasamAgamAya spandaH kare syAdbhaviNAptihetuH / spandazca pRSTasya parAjayAya spando jayAyorasi mAnavAnAm || 4 || pArzvaprakampe bhavati pramodaH stanaprakampe viSayasya lAbhaH / kaTiprakampe'pi balapramodo nAbhiprakampe nijadezanAzaH / / 5 / / dhanardhiratra prabhavetprakampe duHkhaM dhanAnto hRdayasya cAnte / sphikyA ( caH ) prakampe dhanavAhanAptirvarAGgakampe varayoSidAptiH / / 6 / / muSkaprakampe tanayasya janma bastau prakampe yuvatipravRddhiH / doSaH prakampe punarUrupRSTha uraHpuraH syAtsamudAyalAbhaH // 7 // syAjjAnukampe'rivareNa saMdhirjaGghAprakampe'pi ca lAbhanAzaH | sthAnAptirUrdhva caraNasya kampe yAtrA salAbhA'Gghritalakam || 8 || puMsAM yadA dakSiNadehabhAge strINAM tu vAmAvayaveSu jAtaH / spandaH phalAni pradizatyavazyaM nihanti coktAGgaviparyayeNa // / 9 // vraNapiTaka - tilakalAJchana matsyAdayastvevamupadiSTAH / kaNDUyanaM narapati (te) dakSiNapAde jayAyeti || 10 || cintAmaNau-- aGgasphuraNavajjJeyamAvatInAM phalaM : budhaiH / bahvAvarta - zirAH prAyo niHsvazvAlpAyuranyathA // 11 // AvartA vAmabhAge tu strINAM saMhAravRttayaH / na zubhAstu zubhA bhAle dakSiNAGge tu sRSTitaH // 12 // ityaGga-sphuraNaphalam / 267 atha sovRSTilakSaNam / varSA zazinyA rAzige lagnage'pi vA / kendrage vA zuklapakSe cAtivRSTiH zubhekSate // 1 // alpavRSTiH pApadRSTe mAvRTkAle cirAdbhavet / candravadbhArgave sarvamevaMvidhaguNAnvite // 2 // prAvRSInduH sitAtsaptarAzigaH zubhavIkSitaH / mandAtrikoNa saptastho yadi vA vRSTikRdbhavet || 3 || sadyovRSTikaraH zukro yadA budhasamIpagaH / tayormadhyagate bhAnau tadA vRSTivinAzanam // 4 // maghAdipaJcadhiSNyasthaH pUrve svAtitraye pare / pravarSaNaM bhRguH kuryAdviparIte na varSaNam // 5 // Aho ! Shrutgyanam Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 zrI zivarAjavinirmito purataH pRSThato mAnograhA yadi sabhIpagAH / tadA vRSTiM prakurvanti nacette pratilomagAH ||6|| vasiSTaH-agragAH pRSThagA vA'pi kheTAH saMnihitA kheH / tadA vRSTiM prakurvanti na cena cAdirAzigAH // 7 // saumyamArgagataH zukro vRSTikRnna tu yAmyagaH / udayAsteSu vRSTiH syAdbhAnorArdrApravezanaM // 8 // vipattiH sasyahAniH syAdahanyApravezane / saMdhyayoH sasyavRddhiH syAtsarvasaMpannRNAM nizi // 9 // stokavRSTiranaghaH(rthaH) syAdavRSTiH sasyasaMpadaH / ArdrAdaye prathine cedbhavedItirna saMzayaH // 10 // candrejye jJe'thavA zukre kendre tvatirvinazyati / pUrvApAThAM gato bhAnurjImUtaiH parive STitaH || 11|| vatyArdrAdimUlAntaM pratyakSaM pratyahaM tathA / vRSTizvetpauSNa tasmAddazakSeSu na varSati || 12 || siMhe bhinne kuto vRSTirabhinne karkaTe kutaH / kanyodaye prabhinne cetsarvadA vRSTiruttamA || 13 || ahirbudhnye pUrvasasyaM parasasyA ca revatI / bharaNI sarvasasyA ca sarvanAzAya cAzvinI || 14 || vaSTi:- dasrAdikarkSadvayage dineze vRSTirbhavetkSemakarI janAnam / varkSasaMsthe yadi vRSTirItirbrAhmaya tvatulaM subhikSam // 15 // kazyapaH: -ArdrApraveze vRSTiH syAtsArthamA samarpaNam // 16 // vasiSTaH- pravezakAle yadi raudrabhasya vRSTirbhavedItiranarghatA ca / zeSeSu pAdatritayeSu bhItiratyalpavRSTirmahatI gadA vA // 17 // nAradaH - guroH saptamarAzisthaH pratyagro bhRgujo yadA / tadA'tivarpaNaM bhUri prAvRTkAle balojjhite || 18 || Asannama (nnA dya) kazazinoH pariveSagatottarAM / vipulA pUrNamaNDUkasvanA vRSTirbhavettadA // 19 // yadA pratyudgatA maivAH svasajhopArI saMsthitAH / patanti dakSiNasthA vA bhaveddRSTistadA'cirAt // 20 // nakhailikhantoM mArjArAcAvanisaMyutA / rathyAyAM setubandhAH svalAnAM vRSTihetavaH // 21 // pipIlikAzreSyacchinnA khadyotA bahavastadA / drumAdhirohaH sarpANAM pratIndurdRSTisUcakAH || 22 || udayAstamaye kAle vivako'thavA zazI / madhuvarNo'tivAyuzcedativRSTirbhavetsadA // 23 // baraha:- AIdravyaM spRzati yadi vA vAri tatsaMjJakaM vA toyAso bhavati yadi vA toyakAryonmukho vA / praSTA vAcyaH salilamacirAdasti niHsaMzayena pRcchAkAle salilamiti vA zrUyate yatra zabdaH || 24 || virasamudakaM gonetrAbhaM viyadvimalA dizo lavaNavikRtiH kAkANDAbhaM yadA ca bhavennabhaH / pavanavigamaH poSNUyante jhapAH sthalagAmino rasanamasakRnmaNDUkAnAM jalAgamahetavaH || 25 || girayo'JjanacUrNasaMnibhA yadi vA bApaniruddhakandarAH / kRkavAkuvilocanopamAH pariveSAH zazinava vRSTiH || 26 || prAyo grahANAmudayAstakAle samAgame maNDalasaMkrame ca / pakSakSaye tIkSNakarAyanAnte vRSTigate niyamena cAdram // 27 // samAgame 16. 'nAm pravakSaM / 2 rU. dilApUrNa / Aho! Shrutgyanam Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivandhaH / 269 patati jalaM izukrayo jIvayorgurusitayozca saMgame / yamArayoH pavanahutAzajaM bhayaM hyadRSTayorasahitayozca sadgrahaiH / / 28 / / iti sayovRSTilakSaNam / atha saptanADIcakram | vi kra | ro | mR / A pu | pu | A | ma | pU | u ha ci svA ma / jye | mU | pU | u | atha | dha za | | u | re | a bha./ athAtaH saMpravakSyAmi yacakraM saptanADikam / yena vijJAtamAtreNa vRSTiM jAnanti sAdhakAH || 1 | kRttikAdi likheddhAni sAbhijiti (nti) krameNa ca / saptanADIvyadhastatra kartavyaH pannagAkRtiH || 2 || tArAcatuSke vedhena nAjyekaikA prajAyate / tAsAM nAmAnyahaM vakSye tathA caiva phalAni ca // 3 // kRttikA ca vizAkhA ca maitrAkhyaM bharaNI tathA / UrdhvAkhyA zaninADI sA caNDavAtAbhidhA matA || 4 || rohiNI svaatijrjyesstth| virdvitIyA nADikA matA / AdityaprabhavA nADI vAyunAnI tathaiva ca // 5 // saumyaM citrA tathA mUlaM pauSNa caturthakam / tRtIyA'GgArakA nADI dahanAkhyA tathaiva ca // 6 // raudraM hastastathA pUrvASADhA bhAdrapadottarA / caturthI jIvanADI sA saumyanADI prakIrtitA // 7 // punarvasUttarA phalgunyuttarASADhatArakA | pUrvI bhadrA ca zukrezA paJcamI nIranADikA // 8 // puNyazca phalgunI pUrvA abhijicchatatArakA / SaSTI nADI ca vijJeyA budhezA jalanADikA || 9 || AzleSA ca maghA karNo ghaniSThAbhaM tathaiva ca / amRtAkhyA hisA cAndrI saptamI sA rasAtalA || 10 || madhyamArgasthitA saumyA nADI tasyAgrapRSThataH / saunyayAnyagataM jJeyaM nADikAnAM trikaM trikam // 11 // krUrA yAnyagatA nADyaH saubhyAH saumyadigAzritAH / madhyanADI ca madhyasthA graharUpaphalapradA || 12 || ekanADIgatA yAvA grahAH krUrAH zubhA yadi / tato nADIphalaM vAcyaM zubhaM vA yadi vA'zubham || 13 || grahAH kuryurmahAvAtaM mahAvAtA - khyanADikAH / vAyunADIgatA vAyuM dahanyAM dAgA yadi || 14 || saunyanADIgatA madhyA nIrasthA meghavAhakAH / jalAyAM vRSTidA candranADIgAste'tivRSTidAH || 15 || eko'pyetatphalaM dhatte khanADIsaMsthito grahaH / bhUsutaH sarvanADISu dhatte nADIbhavaM phalam // 16 // prAvRTkAle samAyAte raudrAvRkSagate ravau / nADIne samAyoge jalayogAnvadAmyaham // 17 // yatra nADIsthitazcandrasta Aho! Shrutgyanam Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 zrIzivarAjavinirmitotrasthAH khecarA yadi / krUrasaumyavimizrAzca taddine vRSTiruttamA // 18 // ekaH tu samAyogo jAyate yadi khecraiH| tatra kAle mahAvRSTivittasyAMzagaH zazI // 19 // kevalaiH saumyapApairvA grahairviddho yadA zazI / tadA'titucchaM pAnIyaM durdinaM bhavati dhruvam // 20 // yasya grahasya nADIsthacandramAstadgraheNa ca / dRSTo yuktaH karotyambu yadi kSINo na jAyate // 21 // pIyUSanADIgazcandrastatra kheTAH shubhaashubhaaH| tricatuSpazca pAnIyaM dinAnyekatrisaptakam // 22 // evaM jalAkhya nADIsthe candre mizragrahAnvite / dinAdivasAH pazca dinAni jAyate jalam // 23 // nIranADIsthite candre tatrasthaiH pUrvavadgrahaiH / yAma dinArdhakaM trINi dinAni jAyate jalam // 24 // amRtAditraye yatra bhavanti sarvakhecarAH / tatra vRSTiH kramAjjJeyA dhRtyarkarasavAsaraH // 25 // saumyanADIgatAH sarve vRSTidAste dinatrayam / zeSanADI mahAvAtA duSTavRSTipradA grahAH // 26 // nijelA jaladA nADI bhavedyoge zubhAdhike / krUrAdhikasamo yogo jaladA'pyambudAhikA // 27 // yAmyanADIsthitAH krUrA anAvRSTiprasUcakAH / zubhayuktA jalAMzasthAstvativRSTipradA grahAH // 28 // ekanADIsamArUDhI candramodharaNIsutau / yadi tatra bhavejjIvastadA jalamayI mahI // 29 // budhazukrau yadaikatra guruNA ca samanvitau / candrayoge tadA kAle jAyate vRSTiruttamA // 30 // jalayoge samAyAte tadA candrasitau grahau / kUredRSTau yutau vA'pi tadA megho'lpavRSTidaH // 31 // udayAstamaye mArge vakre yuktau ca ( ktAzca ) saMkrame / jalanADIgatAH kheTA mahAvRSTipradA matAH // 32 // iti saptanADIcakram / atha sasyotpattivicAraH / . vRzcikavRSapraveze bhAnorye baadraaynnproktaaH| grISmazaratsasyAnAM sadasadyogAH kRtAsta ime // 1 // bhAnoralipraveze kendraistasmAcchubhagrahAkrAntaH / balavadbhiH saumyairvA nirIkSitaiSmikA vRddhiH // 2 // aSTamarAzigate'rke guruzazinoH kumbhasiMhasaMsthitayoH / siMhaghaTasthitayorvA niSpattigrISmasasyasya // 3 // arkAtsite dvitIye budhe'thavA yugapadeva saMsthitayoH / vyayagatayorvA tadvanniSpattiratIva gurudRSTayA // 4 // zubhamadhye'lini sUryAdguruzazinoH saptame parA saMpan / alpAdisthe savitari gurau dvitIye'rdhaniSpattiH // 5 // lAbhahibukArthayuktaiH sUryAdaligAtsitenduzaziputraiH / sasyasya parA saMpatkarmaNi jIve'thavA cA''dyA // 6 // Aho! Shrutgyanam Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotinibndhH| 271 kumbhe guruvi zazI sUryolimukhe kujArkajau mkre| niSpattirAsti mahatI pazcAtparacakrarogabhayam // 7 // madhye pApagrahayoH sUryaH sasyaM vinAzayatyaligaH / pApaH saptamarAzau jAtaM jAtaM vinAzayati // 8 // arthasthAne krUraH saumyairanIkSitaH prathamajAtam / sasyaM nihanti pazcAduptaM niSpAdayedvyaktam // 9 // jAmitrakendrasaMsthau krUrau sUryasya vRzcikasthasya / sasyavipattiM kurutaH saumyaidRSTau na sarvatra / / 10 // vRzcikasaMsthAdarkAtsaptamaSaSThApagau yadA krUrau / bhavati tadA niSpattiH sasyAnAmaparihAniH // 11 // vidhinA'nenaiva ravivRSapraveze zaratsamutthAnAm / vijJeyaH sasyAnAM nAzAya zivAya vA tajjJaiH // 12 // triSu meSAdipu sUryaH saumyayuto vIkSito'pi vA vicaran / greSmikasasyaM kurute samarghamubhayopayogaM ca // 13 // kArmukamRgaghaTasaMsthaH zAradasasyasya tadvadeva raviH / saMgrahakAle jJeyo viparyayaH krUradRgyogAt // 14 // iti ssyotpttivicaarH| iti zUramahAuzrIzivarAjavinirmite / jyotirnibandhasarvasve zAntyutpAtAH smiiritaaH|| atha jAtakAdhyAyaH / tatra raashibhedaaH| athAnubhavasaMsiddhaM kathyate janmajaM phalam / gargAnukRtazAstrAnusAraM prItikaraM vidAm // 1 // horAmakarande-nijAni bhAgyAnyavagantumuccairApatpayorAzimapi pratartum / dravyaM tathopAyituM janAnAM horAM vinA nAnya ihAstyupAyaH // 2 // varNAvalI yA likhitA vidhAtrA lalATapaTTe bhuvi mAnavAnAm / horAdRzA nirmalayA yathAvattAM daivavidvAcayatIha nAnyaH // 3 // yadanyajanmanyazubhaM zubhaM vA karmArjitaM tasya vipaktimetat / vyanakti zAstraM hi dazAkrameNa ghaTAdijAtaM tamasIva dIpaH // 4 // laghujAtake - yadupacitamanyajanmani zubhAzubhaM tasya karmaNaH prAptim / vyaJjayati zAstrametattamasi dravyANi dIpa iva // 5 // yavanajAtakeyA pUrvakarmaprabhavasya dhAtrI dhAtrA lalATe likhitA prshstiH| tAM zAstrametatmakaTI vidhatte dIpo yathA vastu ghane'ndhakAre // 6 // bRhajjAtake - matsyo ghaTI nRyugalaM sagadaM savINaM cApI naro'zvajavano makaro mRgAsyaH / taulI ca sasyadahanA plavagA ca kanyA zeSAH svanAmasadRzAH samasaMcarAH syuH // 7 // laghujAtake-aruNasitaharitapATalapANDuvicitrAH sitetarapizaGgau / piGgalakaburavabhrukamalinA rucayo yathAsaMkhyam // 8 // zIrSamukhabAhuhRdayodarANi kaTibastigu. Aho! Shrutgyanam Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 zrIzivarAjavinirmito - hyasaMjJAni / UrU jAnU jaGghe caraNAviti rAzayo'jAdyAH // 9 // puMstrIkrUrAkrUracarasthiradvisvabhAvasaMjJAzca / ajavapamithuna kulIrAH paJcamanavamaiH sahendrAyAH || 10 || catvAraH siMhataH kumbho yugmaM zIdiyA ime / zeSAH pRSThodayA jJeyA mIna evobhayodayaH // 11 // jAtakatila - nizAvalA gojadhanurmRgayugmAkhyakarkaNaH / ta eva mithunaM muktvA grahAH pRSThodayAbhidhAH || 12 || mepAyAca tvAraH sanvimakarAH kSapAvalA jJeyAH / pRSThodayA vimithunAH zirasA'nye zubhayato mInaH // 13 // siMhanyAtulakumbhavRthikA klAhvayAH / zIrSodayAH sayumAste mIna evoyodayaH // 14 // laghujAtake - ajanupabhamRgAGganAka rkimInavaNijakevinAccAH / daza 10 zilpa 3 STAviMzati 28 tithI 15 ndriya 5 tridhana 27 viMzeSu 20 // 15 // jAtakottane - u chataH samaM nIvaM proktAMzaiH paranIcatA / iha kAryaH sAyanAMzaiH khecaraiH phalanirNayaH // 16 // svAmino meSapUrvANAM bhImaH zukro budhaH zazI / sUryo budhaH sito bhaumo gururmandaH zanirguruH // 17 // sapaJcanavamo meSa meSAdirmakarastathA / nakAdiH karkaTAyatha karkitaulI tulAdikaH || 18 || jAtakatilake - vRkkumbhAlisiMhAyA vRvAdiSu navAMzakAH / ityetanmatamevAtra pramANaM phaladarzanAt ||19|| navAMzarAzyorekatve zubho vargottamAbhiH / tatstho graho naraM kuryAtsvaphalena tivizrutam // 20 // svagRhocca trikoNAnAmekame bhAgakalpanA | svabuddhayA kaividuktA yA na sA pUrvabhASitA // 21 // gRhaM horAtribhAgaca navAMzo dvAdazAMzakaH / triMzAMzaceti SaDvargaH zubhaH svasya zubhasya ca / / 22 / / krUramitrabhavo madhyo mizramikala taiH / saumyaH svamitrajaH zreo ripukurabhavo'zubhaH // 23 // rAzyanta paramoccatvaM prograhavistathA / digbhAnipiNDatithyanavaH paramoccatA // 24 // jAtakatilake - karmalAbhAriduvikyA atra copacayAbhivAH / caturtho dazamacAtra caturasrAbhidho mataH || 25 || aSTame caturasratvaM yuktiyuktaM na dRzyate / tAjikena tatathoktA dazame caturasratA || 26 || jAmitraM saptamaM dhUnaM trikoNaM navapaJcakam / dazamasya tathA saMjJA khAdyamepUraNAspadAH || 27 // vyayasya zubhariSphAntAstritrikoNaM tapaH zubhe / lagnaturyAstakhaM kendraM kaNTakaM ca catuSTayam // 28 // kendrAtparaM paNapharaM tasmAdApoklimaM matam / teSu kheTAH phalaM dadyuH pUrNAdyAGghriphalaM kramAt // 29 // laghujAtake --- nRcatuSpadakITApyA balinaH prAgdakSiNAparotaragAH / saMdhyAdyurAtrivalinaH kITA nRcatuSpadAH sAdhyAH || 20 || adhipa Aho ! Shrutgyanam - Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 273 yuto dRSTo vA buvajIvanirIkSitazca yo rAziH / sa bhavati balavAnna yadA yukto dRSTo'pi vA zeSaiH // 31 // jAtakatila ke - tanurdhanaM bhrAtRbandhU putro'riH patnyatho mRtiH / dharmakarmAyavyayAkhyA bhAvAzcintyAstanoH kramAt // 32 // kanyAdyA iha catvAro dIrghA hasvA jhaSAdayaH / kulIrasiMhamakarakumbhAH syU rAzayaH samAH ||33|| iti rAzibhedAH / atha grahasvarUpabhedAdhyAyaH / kAlAtmA'ka manazcandraH sattvaM bhaumo budho giraH / jIvo jJAnaM sukhaM zukro madano duHkhakarmajaH // 1 // AtmAdayo janmakhagairbalibhirbalino nRNAm / vivalA vivalaisteSu zanirvyastaphalapradaH || 2 || madhupiGgaladRk sUryo raktazyAmo'lpamUrdhajaH / kausumbhavAsAH pittAsthisAraH syAccaturasrakaH || 3 || sudRG madhuravAk prAMzU raktasAraH sitAmbaraH / gauro vRttaH kRzaH prAjJo bahuvAtakaphaH zazI // 4 // piGgAkSastaruNo hiMsro raktagauro'ruNAmbaraH / hrasvasvaro'paTurmajAttisAraH kujalaH || 5 || pAlAzavAsAstvaksAraH kliSTavAgbahuhAsyakRt / dUrvAzyAmastridoSAtmA vRtto'ti nipuNo budhaH || 6 || medaHsAro bRhatkAyaH piGgakezekSaNaH sudhIH / kSamI kaphAtmA dharmajJo gauraH pItAmbaro guruH // 7 // zukrasAraH sukhI kAntaH suravAtakaphAtmakaH / kRSTalamvAsitakacaH zyAmo raktAmbaro bhRguH // 8 // dIrgho'nilAtmA durdantaH snAyusAro'lasaH kRzaH / romazo malino mUrkhaH zaniH kRSNo'sitAmbaraH // 9 // rUpANi svagRhasthAnAmetAnyatha punazca te / mitrasvayuktarAzIzavalAnuguNatadguNaiH // 10 // kSINendra - karkibhaumAH syuH pApAH saumyo'pi tadyutaH / rAhuketU pApatarau pApaH pApayutastathA // 11 // ravizukrakujA rAhuzanicandrajJasUrayaH / prAgAdIzA athaiteSAM tadAzAcAriNo gRhAH || 12 || jIvArkAIrA narA jJArko klIvA candrasitau striyau / sattvaM gurvindvinAH zukrajJau rajo'sRkzanI tamaH // 13 // laghujAtake --- dazamatRtIye navapaJcame caturthASTame kalatraM ca / pazyanti pAdavRddhayA phalAni caivaM prayacchanti // 14 // tAjike - tRtIyaikAdaze turyadazame navapaJcame / pAdavRddhayA pivantyeSu pUrNa cAssrthyArasUrayaH / / 15 / / yuktAH parasparaM pUrNa tadvatpazyanti khecarAH / sarve'pi saptamaM ceti pUrNadRk tAjikAditA ||16|| jIvo budhejyau zukrajJau vyarkA vyArA vividhvinA ( 2 ) / vIndi nArAdranAdInAM (?) mitrANyanye tu 1 kha. 'svaNDospa' / 2 va. vivAdhvanA / viddhi tArA inA' | 35 Aho! Shrutgyanam Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 zrI zivarAjavinirmito zatravaH // 17 // sphuTo mitrAribhAvo'yaM sarvairukto maharSibhiH / navo lokaprasiddhastu na pratyakSaphalo yataH // 18 // jAtakatila ke - - horAzAstreSu sarveSu jJasita guruH zubhaH / jIvasya jJasitau zatrU yadi tadyujyate katham // 19 // azubho jJo ravikSetre raviH klezakaro jJabhe / yadi mitragRhasthau staH kathamatrAzubhaM phalam || 20 || ityAdi bahudhA caitadyuktiyuktaM na dRzyate / adhimitrAriyuktitha nepA pUrvabhASitA // 21 // ughujAtake - balavAnmitrasvagRhocanavAMzake (ze) SvIkSitaH zubhaizvApi / candrasita strIkSetre puruSakSetropagAH zeSAH || 22 || ahani sitArkasurejyA yunizaM jJo naktamindukujasaurAH / svadinAdiSvazubhazubhA bahuletarapakSayorbalinaH || 23 || prAcyAdyA jIvabudhau sUryArau bhAskariH zazAGkasitau / udagayane zazisUyauM vakre'nye snigdhavipulAzca // 24 // mandArasaumya vAkpatisitacandrArkA yathottaraM balinaH / naisargikabalametaGgalasAmye'smAdadhikacintA / / 25 / / jAtaka tilake - yukto dRSTo'zubhaiH kheTo balI mitraizca taiH param / pApaiH klezakarastaistu mitraiH sa klezadainyakRt / / 26 / / candreNa saMyutAH sarve sarvatraiva balotkaTAH / bhArthAntarasthA abalAH kramAtpApairyutAH samAH 27 / / arkeNAstaMgatAstadvattena muktAH kramAcchubhAH / saumyAH pApojjhi tAzcaivaM saumyAyoge zubhaM bhavet // 28 // iti grahasvarUpabhedAdhyAyaH / athAssdhAnacintA | candre tUpacayarkSasthe khINAM kujanirIkSite / yadrajo dRzyate tatsyAdgarbhagrahaNayogyakam // 1 // puMsAmupacayastho'bjo guruNA yadi dRzyate / strIpuMsoca tadA yogaM candre naivAnyathAH tayoH // 2 // zukrArkau balinau svAze puMsAmupacayasthitau / yadA strINAM kujendU vA tadA syAdgarbhasaMbhavaH // 3 // varAhaH - AdhAne'svagRhaM yattacchIlo maithune pumAnbhavati / svAvAsamasadyutavIkSitaM vidagdhaM zubhairastam // 4 // jAtakatilake-zukrArka bhaumazanibhiH svAMzopacayagaistathA / trikogalagnage vejye savale garbhasaMbhavaH || 5 || strIpuMsastu manobhAvo yathA garbhastathA rate / puMso'kadrogadau dyUne mandArau cendrataH striyAH // 6 // mandAramadhyage sUrye puMso mRtyurvidhau striyAH / mandenA''reNa cAbje'rke dRSTe yukte mRtistayoH // 7 // zanIndU pitRmAtrAkhyau nizyaddhi ravibhArgava / ojayugmagI svakSasthitau ca 1. "dre | Aho! Shrutgyanam Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 275 - zubhadau tayoH // 8 // horAmakarande - krUrAntarasthau yugapatpRthagvA vilagnacandrau bhavato niSeke / zubhagrahAlokanavarjitau cettadA sagarbhaiva vipadyate strI // 9 // induto yadi vilagnato'thavA bandhugaira zubhadeH kuje'STame / bandhuriSphagatayoH kujArkayoH syAtkRze zaMzini pUrvavanmRtiH // 10 // gargaH - zaniyuktekSitaH zukraH paJcamastho nizAkarAt / sapApaH karmago vA bhavenmAturaniSTadaH // 11 // candrAtrikoNago mandaH kuryAnmAtRvadhaM nizi / bhRguputrAttathaivA''ro divase pApavIkSitaH // 12 // mRgAGkajAtake - kSINe'je pApasaMyukte mAturmRtyurine pituH / pApaidRSTe bhavedavyAdhirmitrairmizraM zubhaiH zubham // 13 // gargaH - kezo mAtuH sukhAstasyaiH pASaiva candrasaMyutaiH / maraNaM jAyate krUraiH zazAGkAtsaptamasthitaiH // 14 // horA pradIpe - sUryAtsamarAzau yadi yuktau sUryalohitau prasave | saumya nidhanaM kuryA eva pituH // 15 // candrAdaSTamarAzau navame vA saptame'pi vA pApAH / sarve'nyatame hanyurvAlaM jAtaM saha jananyA // 16 // bAdarAyaNajAtakerudhirasahitastu sauravarabhavane rAtrijanmani narasya / kathayati pitaramanItaM paradeze nAtra saMdehaH || 17 || yatrasthastatra syAtsvaputrarudhirAGgasaMyutaH sUryaH / prAgjanmano nivRttaM kathayati pitaraM prasUtasya // 18 // horA pradIpe - janmASTaSaSThakA - madvAdazabhavanasthiteSu pApeSu / mAtA sutena sArdhaM mriyate naivAtra saMdehaH // 19 // bAdarAyaNaH - jIvati mAtAraM mriyate sUnuH SaSThAntyageSu pApeSu / janmASTasaptameSu jIvati sUna mrayeta tanmAtA ||20|| horAmakarande - smaratanugatayordinakara kujayoH / bhavati hi nidhanaM praharaNajanitam // 21 // jAtakatilake - kalalANDakazAkhAsthitvagromodgamacetanAH / kSutRSA cASTame mAsi nirgamodvegitAgamaH ||22|| zukrArejyArkisomArkajJalagnezendvinAH kramAt / mAsezA balavatkheTAH sa rajodohadaH striyAH // 23 // horAmakarande - vikramazAlini mAsapatau syAdgarbhavivRddhirathoccagate vA / nIcagate kaluve'stagate vA pApayute khalu garbhanipAtaH ||24|| jAtakottame prAgulagnasthau mandabhauma niSeke nArIgarbhasrAvahetU bhavetAm | tatsaMsthe himAMza yA strINAM jAyate garbhapAtaH // 25 // jAtakatilakeoja viSamAMzasthairlabhejyArkendubhiH pumAn / same samAMzakaiH strI syAdAdhAne prasave'pi vA / / 26 / / gurvakavojabhAMzasthau gurvaka puMjanuHkarau / zukredvArAH samakSa balinaH khIjanuHkarAH // 27 // gurvayordhanuryugmabhAMzake budhadRSTayoH / puMdrayaM syAtsitArAbjaistadvatstrIjhagaiH striyA~ || 28 || labhaM vinojabhAvasthe de puMjanma jAyate / valI vA nRkhagaH kendre nRdRSTayAvalosnyathA // 29 // ojebja1 va. 'je kula 0 / Aho! Shrutgyanam Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 zrI zivarAjavinirmito lagne candrajJau vA samAjagau / ojAMze zukralagnArkAH klIvajanmakarAstathA || 30 || samajabhasthau lagnArkAvinyonyaM yadi pazyataH / jJArkI vA ravihatar agent matau // 31 // lagne dhanvaMzake dRSTe balinA jJena vA'rkiNA / sarvairdhanvaMzagaiH kheTairgarbhakhyadhikajantukaH || 32 || jAtakottame - bhaumadRkkANage candre saumyairAyadhanasthitaiH | sUryastadveSTitastadvatpApalane vinirdizet // 33 // azubhairdvAdazarkSasthaiH zubhadRSTivivarjitaiH / AdhAna maraNaM yoSitaH pravadedbudhaH // 34 // ityAdhAnacintA | atha janmAdhyAyaH / AdhAnakAlavijJAne yogAnuktAnvicintayet / praznataH sUtikAlAdvA yuktyA tatphalasaMvidaH / / 1 / / horAmakarande - niSekato dhUnagRhaM svayaM vA janmakSametanna mataM bahUnAm / dviSaTkabhAge zazabhRddhi yasmiMstasminprasUtiH purato mRgAGke // 2 // prazne yadbhe zazI tasmAtpaJcamaM janma vadet / ityAha bhagavAngargaH saptamaM bAdarAyaNaH || 3 || tatkAle candramA yasmindvAdazAMze vyayasthitaH / purastAdvAzige candre prasavaM tasya nirdizet // // jAtakottame - garbhAdhAne care bhAnau dazame mAsi sUyate / sthire caikAdaze mAsi dvAdaze dvisvabhAva / / 5 / / AdhA praznakAle vA zanyaMze saptame zanau / tribhirabdaiH prasUtiH syAccandre vAste'rka - vatsaraiH / / 6 / / vRddhayavanaH - yo yasya mAsasya bhaveddhi nAthaH saMyogametaM tu yadA prayAti / arvAgvidhAne sa tadA'sya janma vIryeNa hIno yadi vA''tmajena ||7|| gargaH - balahIne haiH sarvairnavapaJcamage badhe / dviguNAGghri zirohasto bhavatye kodarastathA || 8 || catuSpadarkSage sUrye dvisvabhAvarkSagaiH paraiH / sabalairyamalA syAtAmekakozAbhiveSTitau // 9 // yavanajAtake - zanaizvare mUrtigate zazAGkaje vyayasthite nIcagate prabhAkare | vilomajanma pravadanti bhUmije sabhArgave nAlavivarjitazva // 10 // horAmakarande-sadantau saumyabhAMzasthau kuruto mandabhUmijau / karkalane vidhuH kubjaM sUte mandAravIkSitaH // 11 // varAhaH - kulIrAlijhapAntasyaiH pApaicandre vRSopage / mUkaH pApekSite saumyairdRSTe gIH spAcireNa tu // 12 // jAtakatilaka - siMhAjadhanurantasyaiH pApairdRSTe vRSe vidhau / mUkaH syAcchubhadRSTe tu cireNa labhate giram || 13 || pApaiH siMhAjadhanvaMze jaDastalanage vidhau / mInalagne'rkamandArairdRSTaH pazuH zubhairvinA // 14 // mandendvinekSite lagne mRgAGka vAmano Aho! Shrutgyanam Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / bhavet / dhIdharmalagnadRkkANaiH sapApairabhujAGghriH || 15 || siMhalagnasthitArkendroH kuja sUryajadRSTayoH / andhaH zubhAzubhairdRSTau tau cehadalocanaH || 16 || vyaye'bje vAmanetrono dakSiNAkSiviyugravau / pApaiH syurazubhA yogAH zubhAH zubhakhagekSaNAt // 17 // iti janmAdhyAyaH / 277 atha sUtikAdhyAyaH / jAtakatilake - - zIrSodaye janmalagne mUrdhnottAnaH prasUyate / pRSTodaye'nyathA'GvibhyAM hastAbhyAmubhayodaye || 1 || vakrite lagnabhAMze'ze lagnasthe vigraho bhavet / saklezaM vyastagaM janma zubhadRSTe tanau sukham || 2 || candro nAvekSate lagnaM parokSaH syAtpitA janau / khAdbhaSTe carabhe sUrye tasmilagne videzaH || 3 || lagne mande kujesste vA candre vA jJasitAntare / parokSasya piturjanma samyagyoge'nyathA'ntare // 4 // sArAvayAM - dhunizorarkasitayoH kujena saMdRSTayoH piturabhAvaH / cararAzau paradeze yuktekSitayostu tatra mRtaH // 5 // jAtakatilake - siMhagojaMtanau sauraH sArko vA nAlaveSTitaH | lagnAMzalakSite'Gge syAtkAlapUruSapAThataH || 6 || yadi krUrarkSagau pApau sUryAddharmasutAstagau / vaddhaH sthirAdibhasthe'rke pitA svaviSayAdiSu // 7 // sArAvalyAM- kujasaurayostrikoNe candre'stagate visRjyate mAtrA / dRSTe surendraguruNA sukhAnvite dIrghajIvI ca // 8 // mriyate pApairdRSTe zazini vilagne kuje'stage yuktaH / lagnAstalAbhagatayorvasudhAsutamandayorevam // 9 // jAtakatilake - krUraiH sukhAstagairmAtuH klezaH syAdindusaMyutaiH / candrAtsukhAstagaiH krUraiH klezaH kSINAttathA mRtiH // 10 // bRhajjAtake-na lagnaminduM ca gururnirI - kSate na vA zazAkaM raviNA samAgatam / sapApako'rkeNa yuto'thavA zazI pareNa jAtaM pravadanti nizcayAt // 11 // jAtakottame - gurudRSTe tanau vA'bje guruvagoMjjhite'pi vA / sapApArkayute venda jArajAtaH prasUyate // 12 // gargaH - gurukSetragate candre tadyukte vA'nyarAzige / taddRkANe tadaMze vA na parairjAtamAdizet // 13 // laghujAtake - adRDhaM navamatha dagdhaM citraM sudRDhaM manoramaM jIrNam / gRhamarkAdyaivayAprativezmani saMnikRSTaizca // 14 // gururucce dazamastho dvitribhUmikaM karoti gRham / dhanuSi savale trizAla vizAlamanyeSu yamaleSu || 15 || bRhajjAtake - mandaze zazini hibuke mandadRSTe'bjage vA tadyukte vA tamasi zayanaM nIcasaMsthaizca bhUmau // 16 // 1. 'no AyAteca' / 2 va 'janano' 3 . kASThApu / Aho! Shrutgyanam Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmito 278 yadvadvAzirvajati harijaM garbhamokSazca tadvatpApaizcandrAtsmarasukhagataiH kezamA hurjananyAH // 17 // hor|prkaashe - jIvo yadA bandhugataH svabhAgego nabhasthalastho bhRgunandanastathA / candro'stago mUrtigataH zanaizvarastadA vRtaM vastravaraistu mandiram / / 18 / / laghujAtake------dvAravAstuni kendropagAdgrahAdasati vA vilakSat / dIpo'rkAdudayAdvati'irindutaH snehanirdezaH // 19 // gargaH --- kujadRSTe balinyarke dIpAH syurbahavo janaH / sabalairvyaya gairanyaigrahai jyotistRNairbhavet // 20 // jAtakatilake - lagnoktadizi khaTvAyAH ziroGgAni dhiyA tataH / lagnaM pazyanti ye kheTAstadvastrAstaraNaM vrajet // 21 // laghujAtake - SaTtrinavAntyAH pAdAH khadvAGgAnyantarAlabhavanAni / janitattvaM yamalarkSe krUraistatulya upaghAtaH || 22 // lagnAbjAntargataiH kheTaistulyAH syurupasUtikAH / dRzyacakrArdhagairvAdyA gRhAntasthA adRzyagaiH // 23 // zubhaistaiH sUtikA ramyAH krUrai rUpAdinA'nyathA / tattadgrahabalotkarSaprabhAvA vahavaH smRtAH // 24 // laghujAtake - arkAditAmramaNihema zuktirajatAdi mauktikaM loham / vaktavyaM balavadbhiH svasthAne hema jIve'pi // 25 // jAtakasAre - dIpAmbvagnyannabhUpAdizayyAvaskara bAlakam / sUtikAsthAnamarkAdidigbhAge kathayejjanaiH || 26 || riktaM bhANDaM sapApe'je pUrNe'bje mauktikAdikam / tAmbUlAdi site jIve deve zAstraM vadedagI || 27 // bhartRpitrAdikheTeSu yo balI tadgRhe janiH / ekarkSagairna dRSTau celamendU vijane tadA // 28 // jAtakatilake - lagnAyanavamAMzeM'zo yAdRgvA savalo grahaH / tadvanmUrtirbhavedvarNacandrayuktAMzanAthavat // 29 // triMzAMze yasya bhAnuH syAttadvatsattvAdibhiryutaH / sasatArasarAtAyAH(?) smRtAH sUryAdito guNAH // 29 // krUrasaumyayutaGga kAlapuruSavakRzam | sabale'rke samaH pitrA jananIsadRzo vidhau // 31 // jAtakottame -- atra jAtiM kulaM dezaM buddhvA varNAdikaM vadet / dRzyo bhAgo'tra vAmAGgamadRzyo viddhi dakSiNam // 32 // iti sUtikAdhyAyaH / atha vraNAdijJAnam / bRhajjAtake - kaM dRkzrotranasAkapolahanavo vastraM ca horAdayaste kaNThAMsakabAhupArzvahRdayaM kroDaM ca nAbhistataH / vastiH ziznagude tatazca vRSaNAvUrU tato jAnunI jaGghAGghrItyubhayatra vAmamuditairdRkANa bhAgaistridhA // 1 // tasminpApayute traNaH 1. 'to' / 2. 'jantu' / Aho! Shrutgyanam Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 279 zubhayute dRSTe ca lakSmA''dizetsvakSazasthirasaMyute tu sahajaH syAdanyathA''gantukaH / mande'zmAnilajo'gnizastraviSajo bhaume jJapApe kujaH sUrye kASThavatuSpadAdaNuvidhau zRGgyabjajo'nyaiH zubham // 2 // jAtakatila ke - - yadA jJAdyAstrayaH kheTAH zubhAH krUrAzca teSvapi / yo valI svadazAyAM sa tiSThetpApo vraNAdikRt ||3|| lagnAtSaSTho vraNastadvadvraNakRccAtha SaSThakam / kAlAGgarItyA yatrAGge tatra vA tadvigho vraNaH // 4 // zubhastu SaSTho'sau kuryAdvA tilakaM mazam / lakSmakRcchubhayuktathecchubhAzvApyatra duSphalAH // 5 // kAlapuruSatulye'Gge yatra syAtAM ca saMgatau / candrAka tatra lakSmApi mazakAdyamihA''dizet || 6 || iti vraNAdijJAnam | athAniSTAdhyAyaH / horAmakarande-vaMzotsAdakaraH zazAGkabhRgujaH krUraiH svasaptAmbugaiH zilpI kendragatAfrkaNA budhayutasyaMze tanau vIkSite / antye devagurau dinezvarasutasyAMze ca dAsIsuto nIcaH kAmagayoH kharAMzuzazinoH saureNa saMdRSTayoH // 1 // sArAvalyAm-udaye dinakaraputre mande trikoNe kuje ca sonmAdaH / kSINe zazini sasaure jIve vA vyayagRhe jAtaH // 2 // jAtaka tila ke - candre'likarkaTAMzasthe sapApe guhyarugbhavet / hInAGgo vezige mande karmage'bje kuje'stage || 3 || mandArayutadRSTe'bje cApamadhyanavAMzage / mRgavInAjakaryeze sthite vA kuSThavAnbhavet // 4 // garga:- krUrayuktekSito lagnAtpaJcamo navamo'thavA / gokalimRgAkhyazvedrAziH syAtkuSTavAMstadA || 5 || jAtaka tilake - pApayormadhyage candre rakhau makararAzige / zvAsagulmakSayaplIhavidradhivyAdhipIDitaH // 6 // anyonyakSetragau syAtAmathavA bhavanAMzagau | candrAka cetA jAtaH kSayarogI bhavennaraH || 7 || vyayAridhanamRtyusthAH svecchayA''kiMkujendvinAH / andhaM kuryurbalI teSu yastatprakRtidoSataH // 8 // dhIdharmAyatRtIyasthAH pApAH saumyAravIkSitAH / karNaghAtaka rAste tu dyUnasthA dantadUSiNaH // 9 // sArAvalyAMmadhye pApagrahayozcandre madanasthite'rkaje jantoH / zvAsakSayavidradhinA gulmalIhAdipIDitasya bhavaH // 10 // bRhajjAtake - udayatyuDupe'surAsyage sa pizAco'zubha yotrikoNayoH / sopaplavamaNDale ravau cedudayasthe nayanApavarjitaH // 11 // horAmakarande - mandAravarge bhRgustasaMsthe kujA kiM paradAragaH syAt / tathaiva sendra kujasUryajau cejjA 1. 'zopAda' / Aho! Shrutgyanam Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 zrIzivarAjavinirmito yApatI to kulaTau bhavetAm // 12 // bRhaspatiH - paJcame navame dyUne sametau sitabhAskarau / yasya syAtAM bhavedbhAryA tasyaikAGgavivarjitA // 13 // varAhaH --- lagnAdvyayArigatayoH zazitigmarazmyoH patnyA sahaikanayanasya vadanti janma / dyUna - sthayornavamapaJcamasaMsthayorvA zukrArkayorvikaladAramuzanti jAtam // 14 // sArAvalyAm-bhaume kalatrasaMsthe nityaM viyuto bhavetstriyA puruSaH / mriyate vA zanidRSTe yoSidavazyaM na dRSTe'nyaiH || 15 || lagnasthe ravitanaye gaNDAnte bhArgave kalatrasthe | vandhyApatistathA syAdyadi na sutarkSa zubhairdRSTam // 16 // bAdarAyaNaH - vyayarandhalagnasaMsthaiH krUraiH kSINe kSapAkare dhIsthe / strIhIno bhavati naraH putraizva vivarjito nUnam // 17 // jAtakatilake - pAtakI syAdvilagnasthe gurau grUnagate zanau / sonmAdo lagnage jIve dyUnasthe bhUsute bhavet / / 18 / / pApairdRSTe gojacApe lagne vikRtadantavAn / cApe gavyazubha vA khalvATaH pApavIkSite // 19 // dhadharmage ravau pApadRSTe syAdadRDekSaNaH / tadcchanau bahuvyAdhihInAGgastu kuje bhavet // 20 // vyayaputrArthadharmasthaiH pApairbandhanabhAgbhavet / dhanurvRSAjala tu bandhanaM tacca rajjujam / / 21 / / yugmakanyAtulAkumbhe lagnasthe nigaDodbhavam / karkisiMhajhaSe durge rodhaH syAdbhUgRhe'lini // 22 // mandAraiH zubhAdRSTaiH karkasthairnRtako bhavet / graheNaikena sa zreSTo dvAbhyAM madhyo'ghamastribhiH // 23 // ityaniSTAdhyAyaH / athAriSTAdhyAyaH / jAtakatilake - pApekSite zubhaiSTe pApabhAMzagate vidhau / randhArige mRtiH sadyaH zubhadRSTe samASTakRt / / 1 / / zubhapApekSite tasminmRtirvarSacatuSTayAt / evaM zubhAzubhakSaze taddRSTe cAnupAtataH // 2 // sa pApekSite mAsAccandre randhAri mRtiH / zubhe tacchubhai vakripApekSite'thavA // 3 // horAmakarande - nidhanaripu ra pugRhasthaH pApadRSTaH zazAGko jhaTiti nidhanakArI saumyadRSTo'STavarSAt / azubhazubhasamAnAlokanAbdaizcaturbhirbhavati khalu vimizrazvAnupAto vidheyaH // 4 // SaSThASTamagatAH saumyAH krUrairvakribhirIkSitAH / zubhadRSTivihInAste mAsenAntakarAH smRtAH // 5 // horApradIpe-varSAdyanAnmAsAtso'jo'STArigo mRtiM kuryAt / ekAdipAdavRddhayA dRSTaH pApaiH kramAdbalibhiH || 6 || saMdhyAyAM bhAntagaiH krUrairhorAyAM zazino mRtiH / candre kendre'nyakendreSu sapApeSu tathA zizoH // 7 // horAmakarande -- trikoNarandhAstamanuvyayeSu candre sapApe mriyate prasUtaH / vIryAnvitai jIvabudhAsphu Aho! Shrutgyanam Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotinibndhH| 281 jidbhirnA''lokitazcenna yuto'thavA syAt // 8 // sArAvalyA-kSINazarIrazcandro lagnasthaH krUravIkSitaH kurute / svargagamanaM hi puMsAM kulIragojAnparityajya // 9 // horApradIpa - aste vidhau sapApe lagne randhre kuje'tra jAtasya / mAtrA sahaiva maraNaM tadvatsUryeNa zastreNa // 10 // bAdarAyaNaH-lagne vA candre vA pApA balinastrikoNarandheSu / saumyairamizradRSTAH sayo maraNAya nirdiSTAH // 11 // sArAvalyAM-dhUnagaterke lagne yame kaje vA viparyaye vA'pi / anyatareNa yute'bje zubhairadRSTe zizumriyate // 12 // horAmakara de-krUrAzcakrasya pUrvArdhe pazcArdhe ca zubhagrahAH / prasUtinidhanAyaiva kulIrAlisamudgame // 13 // jAtakatilake-kSINacandre vyayagate pApaistanumRtisthitaiH / kendrabAyaiH zubhairmRtyulegne'bje vA'stagaiH zubhaiH // 14 // kendramRtyugataiH pApaiH kSINe'bje lagnage mRtiH| sukhAstASTagate vA'bje krUrAntasthe'thavA bhavet // 15 // candre lagnapatau vA'pi vibale krUrasaMyute / krUrekSite zubhaidRSTe tadvatrekSite mRtiH // 16 // vakrI zaniH kujasaMsthaH kendraadinidhnsthitH| kujena balinA dRSTo yadi varpadvayAnmRtiH // 17 // jIve'STame kujasaMsthe mandArendvinavIkSite / zubhadRSTe mRtisvyabdaivabhiH sendvine zanau // 18 // zatrabharinAkyArAsAdaSTamagairmRtiH / jJe vA'riMbhe caturvararidRSTe'rirandhrabhe // 19 // randhrArivyayage zukre sarvapApekSite'ribhe / Sabhirabdai tirvotpApe caividhe'STame // 20 // mando'stagaH kujo'mbustho mRgAlitanugaH zazI / yuktaH saumyeSu kendreSu mRtyu riSphagaiH zubhaiH // 21 // horAmakarande-krUrayuktastu horezaH paJcatAmeva yacchati / mAsena janmapastadvacchidre saumyairna vIkSitaH // 22 // garga:-ripuvyayagataiH pApairathavA dhanamatyugaiH / lagne vA pApamadhyasthe tadvad dyUne'pi vA matiH // 23 // jAtakatilake --pApalaMge'rke vyomasthe bahupApekSite mRtiH / yadRkSe keturuditastajjo mAsadvayAttathA // 24 // pAzAhipakSanigaDA kANA lagnagA yadi / svarAH svAdhipA dRSTA mRtyuvastu saptabhiH // 25 // riSphArirandhragaiH saumyaiH pApaiH kendrtrikonngaiH| sUryodaye matiH sadyo lagne'bje vAstagaiH zubhaiH / / 26 // candrAdhiSThitarAzIze lagneze vA'kasaMgute / randhrArivyayage mRtyuvarbhapramitaH zizoH // 27 // sAkore'bje zubhahale navama'bje satasthite / mRtyA sendine zukre gurudRSTapathAtige // 28 // lagnAdakAMdvidhoH pApA balino'STatrikoNagAH / zubhaine yuktA no dRSTAH sadyomRtyukarAH zizoH // 29 // jIvandvinaharekasthaiH zukrArkendukujaistathA / mandendvinArairathavA mRtyuvastu saptabhiH // 30 // pApadRSTaH zanilagne hanti poDazabhirdinaH / mAsena pApasaMyuktaH kevalo'bdena bAlakam // 31 // senchino jJaH zubhAdRSTo hantyekAdazahAyanaiH / pApayuktekSitacandro hantya Aho! Shrutgyanam Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 zrIzivarAjavinirmito mAyAM samAdvayAt // 32 // lagnAnmandAraravibhiH zatrubhe saptame vidhau / kSINena dRSTe guruNA mRtyuvastu saptabhiH // 33 // mRgAligo'sito jJo vA sukhastho'sRgyamekSitaH / mRtyurandhrAdhipo vA'ste kSINe'bje pApalagnage // 34 // pApe lagnAdhipe'bjAze krUraidRSTe vyaye vidhau / mRtyU rAhI tanau dRzyaH zubhaiH pApairadRzyagaiH // 35 // sukhe'bje karmagaiH pApaiH khe'bje vA sukhagaiH khalaH / zubhairApoktimaiH kendrazcandrapApayutamRtiH // 36 // horApradIpe-mAsaiH SoDazabhiInyAtsvayaMze lagnago'rkajaH / abdadvAdazabhiH pAdRSTo vigatarazmibhiH // 37 // mando lagne svAMze yAvati ca prathamataH zubhAyoge / tAvadbhireva varmatyukaro bhavati jAtasya // 38 // karmasmarajalatanugAH krUrAH saumyAvalokanaviyuktAH / mAsai dazasaMkhyaiH kurvanti zizuM vigatajIvam // 39 // sArAvalyAM- rAhuH saptamabhavane zazisUryanirIkSito na zubhadRSTaH / dazabhirdAbhyAM sahitairandairjAtaM tu nAzayati // 40 // kSINaM yadA zazAGka pazyedrAhuH samAgataM krUraiH / mArayati tadA divasainiAjaiH katipayaireva // 41 // rAhuzcatuSTayastho maraNAya nirIkSito bhavati pApaiH / varSairvadanti dazabhiH SoDazabhiH kecidAcAryAH // 42 // horAmakarande-AdAvabhyuditaH keturnirghAtolkAnilA anu / raudre sApe muhUrte vA jAto yAti yamAlayam // 43 // sArAvalpAM-ghaTasiMhavRzcikodayakRtasthitijIvitaM harati rAhuH / pApairnirIkSyamANaH saptamitairnizcitaM varSeH // 44 // horAmakarande-nAganandayamalanayanaH pakSadaH samIraH kSoNyA vedairdahananayana gacandraH khadatraiH / meSAdInAM zazidharakaraijanmakAle'bjayuktairbhAgairdibhirbhavati maraNaM vatsarairbhAgatulyaiH / / 8 / 9 / 22 / 22 / 5 / 1 / 4 / 23 / 18 / 20 / 21 / 10 // 45 // yavanaH-dvAdazastho yadA saurijanmasaMsthazca bhuusutH| caturthaH saiMhikeyazceddaza mAsAnna jIvati // 46 // dvAdazastho ravi mastanusthau zazisUryajau / saumyainaM dRzyate lagnaM sa yAti yamamandiram // 47 // SaSThe'STame tanau vA'pi bhaumo budhayuto yadi / taskarakrUrakarmatvAtvaJjapAdaM karoti vA // 48 // lagnabhAve yadA rAhuH kendra syAdaNuratrijaH / zizormRtyurbhavetsadyaH krUradRSTo vizeSataH // 49 // pAtAlastho yadA rAhuzcandraH SaSTho'STamo'pi vA / pApadRSTo vizeSeNa sadyaH pANaharaH zizoH // 50 // janmalagne yadA rAhuH SaSTho bhavati candramAH / jAto mRtyumavAmoti krUradRSTayA'pamatyunA // 51 // zanikSetre yadA bhAnurbhAnukSetre yadA zaniH / bAlo viMzatime varSe mriyate duSTabhAvagau // 52 // SaSThe'STame vA zItAMzubuMdhayukto yadA bhavet / azvadoSAdbhavenmRtyuryadvA vyAghravidAraNAt // 53 // dazamArkigRhe bhAnurmAnA sAdha zizomatiH / bhaume Aho! Shrutgyanam Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 283 zatrugRhe khasthe pitrA sArdhaM tathA: mRtiH // 54 // bAdarAyaNaH-vakrazanaizcaramadhye horAyukto nizAkaro hanyAt / jananImapatyasahitAM saumyairna nirIkSitaH sadyaH // 55 // pApagrahamadhyagatazcandro horAgato'STame sUryaH / zastravidAritagarbhastatra vizalyA bhavennArI // 56 // pazyanti yadA saumyA horAsthaM pApamadhyagaM candram / na bhavati mAtavinAzo garbhavinAzo na saMdehaH // 57 // prasavasamaye'STamastho nizAkaraH pApavIkSitaH kSINaH / garbhavipattiM kuryAtsakrUro mAtaraM hanyAt // 58 // kSINastu vakrasahito horAyAM candramA bhavati / jAmitre vA yugapatsadyo jAtasya maraNakArI // 59 // horAyAM vA nidhane riSphe vA krUrakhecarAH sarve / kSINanizAkaradRSTAH sadyo nidhanaM zizoH kuryuH // 60 // paJcamanavamavyayage nidhane vA saptame shitaaH| rudhiranizAkarasaurAH saumyastyaktAH zizu hnyH||6|| sUryAdaSTamarAzau bhavataH zanilohitau prasavakAle / saumyadRSTau maraNaM sadyaH kuryAtAM pituryoram // 62 // vRddhayavanaH-pApagrahAvekSaNasaMgamAdyaizcandro'ditaH sadbhiravIkSitazca / karoti mAtuH stanapAnahAni prINAti rAzIzvarajaH svabhAvaiH // 63 // sArAvalyAM-tIvraphalarAjayogA yavanAdhairye vinirmitAsteSu / vaktavyaM daivavidA khalakulajAtasya riSTamiti // 64 // lagnAdhipe pApayute'stasaMsthe rAhuzca kendre mRtimeti tadvat / krUraiH sutasthairapi kendrasaMsthaimriyeta jAtaH sagado'thavA syAt // 65 // pApAtiyuktadRSTo'pi pApaH pAke mRtipradaH / atinIcArisaMstho'pi zubhadRSTivivarjitaH // 66 // lagnasthito bhAvasamo'ridRSTaH pApo'STaSaSTho'pi nihanti pAke / pope'STame syAdvidhavA'pi nArI dvitrivyayAstopagataizca duSTaiH // 67 // jAtakatilake-yogakaraNakheTeSu valI janmani yadgRhe / tadgato'bjo balI hanti pApadRSTo'bja(STastu)madhyamaH // 68 // lagnaM vA janmabhaM candraH prApto hanti tathAvidhaH / anuktavidhiyogeSu prauDhe'pyeSa vidhirmaSA // 69 // zeSeSvanuktavidhiSu cirAttattaddazAsu vA / vibalasya sapApasya dazAyAM vA matibhavet // 70 // arkazcandraH kujaH saurilagne tiSThati paJcame / pitaraM mAtaraM hanti bhrAtaraM ca zizu kramAt // 71 // tAtAmbikAmAtulasodarAzca mAtAmahI mAtRpitA ca sUnuH / sUryAdikheTAH khalu paJcamasthA nighnanti sarve kramazaH prasUtau // 72 // ityrissttaadhyaayH| 1 gha. paake'| Aho! Shrutgyanam Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 zrIzivarAjavinirmito atha cndraarissttmnggH| jAtakatilake-kRSNapakSe hyadRzyazca dRzyaH pUrNaH site nizi / zubhAzubhekSitazvandro na hanti ripurndhrgH|| 1 // garga:-rAtrI jAtaH site pakSe divA jAtaH sitetare / candrAriSTaM na tasya syApitRvattaH sa rakSati // 2 // ApUryamANamUrtizveccandraH sarvagrahekSitaH / ariSTahArI pUrNo vA suhRdbhAve'sitekSitaH // 3 // jAta. katilake-paramoccagato riSTaM zukradRSTaH zazI haret / kSINo'pi zubhavargastho haredvA zubhavIkSitaH // 4 // SaSThasaptASTamAJcandrAdvipApA balinaH shubhaaH| pranti riSTaM zubhaiyuktAstadaMzastho vidhustathA // 5 // zubhadvAdazabhAgasthaH pUryamANatanuH shshii| riSTahacchubhabhastho vA lagnezenaiva vIkSitaH // 6 // krUravargasthitazcandro riSTahadvargapekSitaH / janmabhezo balI dRSTaH zubhaimitrazca riSTahRt // 7 // lagnastho janmarAzIzo riSTahannikhilakSitaH / lagnezAddvAdaze SaTvisukhasvAye zubhekSitaH // 8 // jJasito dvAdaze candrAllAbhe krUro guruzca khe|rissttno janmabhezo vA zubhadRSTo blotkttH||9|| horAprakAze-Aye tRtIye paSThe vA tulAghaTajhaSAzritaH / yadi keturbhavellagnAttadA riSTaM na jAyate // 10 // sArAvalyAM--sarvairgaganabhramaNadRSTazcandro vinAzayati riSTam / ApUryamANamUrtiryathA nRpaH svantayA dRSTaH // 11 // candraH saMpUrNatanuH zukreNa nirIkSitaH suhRdbhaage| kaSTaharANAM zreSTho vAtaharANAM yathA bastiH // 12 // paramocce ziziratanu gutanayanirIkSito harati riSTam / jalamiva mahAtisAraM jAtIphalavalkalakathitam // 13 // saptASTamaSaSThasthAH zazinaH saumyA haranti kaSTaphalam / pAparamizracArAH kalyANaghRtaM yathonmAdam // 14 // dRSTaH zubhaiH samastaisteSAM vyaMze zazI: harati riSTam / lavaNazrutipUraNavannayanabhavaM dAruNaM zUlam // 15 // ApUryamANamUrtidazabhAge zubhasya yadi candraH / riSTaM nayati vinAzaM takrAbhyAso yathA gudajAn / / 16 / / saubhyakSetre candro horApatinA vilokito hanti / riSTaM na vIkSito'nyaiH kulAgannA kulamivAnyagatA // 17 // krUrabhavane zazAGko bhavane zanirIkSitastadanuva / rakSati zizuM prajAtaM kRpaNa iva dhanaM prayatnena // 18 // janmAdhipatirbalavAnsuhRdbhirabhivIkSitaH zubhairbhaGgam / riSTrasya karoti sadA'bhIruriva prAptasaGgrAmaH // 19 // janmAdhipatirlagne sarveSAM gocare patitaH / hanti nizAkarariSTaM yathaiva zUlaM kuverAkSaH // 20 // svoccasthaH svagRhe'thavA'pi suhRdAM varge'tha saumye'pi vA saMpUrNaH zubhavIkSitaH zazadharo varge svakIye'thavA / zatrUNAmavalokane na patitaH pApairayuktekSito riSTaM hanti sudustaraM dinapatiH pAleyarAziM yathA // 21 // zazini gate budhasitayorAye krUreSu Aho! Shrutgyanam Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 jyotirnivndhH| vAkpatI gagane / tvaritaM cAturthika iva nazyati munikusumarasanasyaiH // 22 // lagnezvarAttu candraH tridazAyahibukeSu zubhadRSTaH / mArayati candrariSTaM siMha iva mahAgajaM kruddhaH // 23 // horAmakarande-dasrabhe'nalabhe puSye zItarazmistripuSkare / vargottame vA pUrNAGgaH svIyAraSTApahaH smRtH|| 24 // dvitIye vA tRtIye vA pAde puSyasya candramAH / rohiNISa dvitIye syAtkaSTazAntyai zubhekSitaH // 25 // horAprakAze-riSTaM ghnanti trikoNasthAH zukrajJejyAH parasparam / nirantaramahazye'rthe balino vA'khilagrahAH // 26 // bhadrAbhare vyatIpAte gaNDAnte vaidhRtI tathA / saMdhyAyAmapi jAtasya riSTaM jAtu na jAyate // 27 // iti cndraarissttbhnggH| atha srvaarissttbhnggH| jAtakatilake-gurudIpto balI kendre vizeSAllagnago haret / pApadRSTo'khilaM riSTaM tadvajjJasitalagnapAH // 1 // lagnaM zubhagRhaM pApA vibalAH sabalAH zabhAH / nanti riSTaM triSaSThAye rAhurvA'pi zubhekSitaH // 2 // zubhaiH sadvargageSTAH pApAstu zubhavargagAH / riSTanAH prakRtisthA vA sarve shiirssodylNgaaH||3|| zubhastatkAlavijayI riSTahacchubhavIkSitaH / saptarSINAM samudaye tatkAle kumbhajasya ca // 4 // pariviSTo gaganagaiH krUrairapi vilokitaH / kaSTaM harati rAhA karkigojavilagnagaH // 5 // parasparaM caturthasthA grahAH sarve sarAhavaH / riSTaM haranti vA tadvadekabhasthAH shubhaaNshgaaH||6|| horAmakarande-mRdurvivasvAnvirajaskamambaraM balAhakAH snigdharuco divaukasaH / zastA muhUrtA yadi suprazastAH pApaM tadA yAti vinAzamAzu // 7 // jIvajJAsphujitAmekaH kaNTake pUrNavikramaH / riSTahatsaMbhavetkendre krUro'pi paramoccagaH // 8 // rAhu~striSaSThalAbhe lagnAtsaumyairnirIkSitaH sadyaH / nAzayati sarvaduritaM mAruta iva tUlasaMghAtam // 9 // zIrNodayeSu rAziSu sarve gaganAdhivAsinaH sUtau / prakRtisthA vA riSTaM vilIyate ghRtamivAgnistham // 10 // yatratibhaGgaparaiH sarojadAmabhiH svayaM kurute / bhaJjanakaSTamaniSTaM samanaTadeze yathA karabhaH // 11 // bahavo yadi zubhaphaladA yogAstatrApi bhajyate riSTam / sotrikoNa indau yathA hi yAtrA'marendrasya // 12 // lagnapagaruzukravidAmeMko'pi yadi kendramAzrito balavAn / riSTaM nazyati sadyo yathA mRgAGkaH kSayavyAdhim // 13 // horAmakarande-lagnezvaro'tibalavAJchubhavandhudRSTo riSTaM 1 gha. hakAstigmaru / 2 gha. 'huviSa / Aho! Shrutgyanam Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 zrIzivarAjavinirmitoharatyahimarazmirivAndhakAram / niHzeSakhecaradRzAM yadi so'pi pAtraM jAto gato'gabhavanaM nidhanaM nihanti // 14 // mitrakSetragatAH pApAstrikoNasthAH zubhagrahAH / nAzaM nayanti pApAni zrutipAThAdivAkulam // 15 // meSagaH karkigazcandro grasto'pi zubhavIkSitaH / kendrago duritaM hanti caNDAnila ivAmbudam // 16 // saumyadvayAntaragataH saMpUrNaH snigdhamaNDalazcandraH / niHzeSa riSTahantA''zu (no) bhujaMgalokasya garuDa iva // 17 // iti srvaarissttbhnggH| atha niytaayuH| gargaH-dIrghAyuSo'pi ye yogAH proktA janmavidhau mayA / balaM tatastathA jJeyAzchedakAriSTabhaGgandAH // 1 // horamakarande-catuSTaye pUrNabalaH zubhazcedvayomaukasAM mRtyupadaM vihInam / triMzattadAyuH kathitaM munIndrardazAdhikaM tadyadi saumyadRSTaH // 2 // kulIralagne vacasAmadhIzaH kendre kavistatra bhavecchatAyuH / guruH svarAzau nijakkagazcetsaptAdhikA viMzatirAyuratraM // 3 // zubhasthitAH zubhakhagA nijakendrayAte candre tanau balini jIvati varSaSaSTiH / saumyAstrikoNabhavaneSu gurau svatuGge lagne sthite sphuTamihA''yurazItiyuktam // 4 // horApradIpe-lagne sanidhane zUnye candre vIryAzrite gurau / zubhasthAnasthitaiH zeSerjanma vidyAcchatAyuSAm // 5 // yogajAtake-jIve lagne zubhe kendre nidhane grahavarjite / lagnacandrau na dRSTau cetpApairjIvati saptatim // 6 // saumyAH khe'ste svabhe candre lagne jAto'tra SaSTikaH / guro bhagau ca kendrasthe jIvedvarSazataM nrH|| 7 // horAprakAze-kendratrikoNanidhaneSu na yasya pApA lagnAdhipaH suraguruzca catuSTayasthaH / bhuGkte zubhAni vividhAni supuNyakarmA jIvecca vatsarazataM sa vimuktarogaH // 8 // bAdarAyaNaHmRgavadanapazcimArdhe bhUnandanacandrasaMyute lgne| kendragate surapUjye jIvati jAto'STavarSazatam // 9 // svocce lagne bhaguje saumthaidRSTe'STame'pi candramasi / suramantriNi kendragate jAtaH zatajIvito bhavati // 10 // nidhanopagate saumyagrahe zubhanirIkSite / candro'pi yadyaniSTaH syAcchatAyuH kendrage gurau // 11 // iti niyatAyuH / 1 gha. 'tra / / 3 / / svabhesthi / 2 kha. nesUryaca / Aho ! Shrutgyanam Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 287 atha paramAyuH / yavanajAtake - animiSaparamAMzake vilagne zazitanaye gavi pazcavargalipte / bhavati paramAyuSaH pramANaM yadi sahitAH sakalAH svatuGgabheSu // 1 // horApradopedhanuSo'ntagate lagne paramoccagataihaiH samastaizca / gavi pazcavargalipte saumye paramAyurAmoti // 2 // bAdarAyaNaH-ekAdazadhAmagataH zazabhRtkendropagatau ca guruzukrau / viMzatizataM samAnAM jIvayuto nrptirjaatH|| 3 // iti prmaayuH| athAmitAyuH / gargaH-jIvendurkigo lagne kendra bhRgusutendujau / kramArilAbhagAH krUrAH kuryujanmAmitAyuSAm // 1 // jAtakatilake tulAlagnasthite zukre svoccasthagurubhaumayoH / azvinIsahite'bje syAdamitAyurmahIpatiH // 2 // karkilagne sagurvindI kendrasthabudhazukrayoH / triSaDAyagataiH zeSairamitAyuH kramaM vinA / / 3 / / zuddhe randhre site kendre karkilagne gurau vidhau / batAyuH kakiMlagne'bje zeSairyAti zubhasaMgaiH // 4 // paramoccagataizcandrazukrArairlagnage gurau / meSagodhanuraMzasthairavijJejyazcirAyuSaH // 5 // __ itymitaayuH| athA''yurdAyavivaraNam / jAtakatilake -sUryodayaiH svAGgaguNairvarSamekamiha smRtam / paramAyumanuSyANAM khArkAH kazcidvadecchatam // 1 // dantendavo'bdA nAgasya vAhasya yamavahnayaH / zarapakSAH kharoSTrasya jino gormahiSasya ca / zuno dvAdaza meSAdeH paramAyU rasendavaH // 2 // mANDavyaH-prAsAdakUpasarasISu sahasramekamAyuyugaM puravareSu mahatsu vidyAt / grAmeSu cAyutamudIritamuttameSu vRkSeSu paJca ca zatAni hi kIrtitAni // 3 // jyotirvivaraNe-sapaJcadivasAH pUrNayamacandramitAH smaaH| paramAyurmanuSyANAM kecidUcU radendavaH // 4 // sattvAdyAyurmanuSyAyurdAyavatsAdhyameva tat / nighnansvenA''yuSA tena khAptiM prasphuTaM bhavet / / 5 // evamAyurbudhaiH proktaM yogajaM cA'tra kalpayet / devayonyavatArANAmAyuragraM (prayaM) kacidbhavet // 6 // agraM 1 ka. ninAgoma / Aho! Shrutgyanam Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 zrIzivarAjavinirmito--- (gryaM) svAyusturIyAMzaM procyate'tha yugAntare / pUrvapUrvamidaM jJeyaM digghnaM digghnaM yathottaram // 7 // ityAyurdAyavivaraNam / athA''yurdAyAnayanam / jAtakatilake--sAyanAMzasya lagnasya rAzIMstyaktvA lavAdikam / sUryanandai12 / 9 / taM tatsyAgrasyA''yurdinAdikam || 1 || khendugokSAgnikendrAGgarAzInsUryAdiSu tyajet / sAyanAMzeSu taccheSaM SaDyAlpaM bhagaNAttyajet || 2 || svavarSa - guNitaM tatsyAdAyurmAsAdikaM sphuTam / vyayabhAvasthapApasya vyayapApAntaraMzakaiH || AyurnighnaM riSphalagnAntarAzArdhahRtaM sphuTam // 3 // tAjikasAre - bhAnte proktaM paraM tuGgaparamAyuH samA raveH / gobjA abjasya tattvAbdA bhaumagurvoH zarakSamAH || 4 || vidaH sUryAH sitasyenduyamA mandasya khAzvinAH / 19 / 25 / 15 / 12 / 21 / 20 / / salagnArkAdidAyaikyaM jJeyamAyuridaM sphuTam | janmAriSTai - dazAriSTainyUnaM tatrA''dizenmRtim // 5 // ityAyurdAyAnayanam / atha dazAvibhAgaH / yasya yAvadgrahasyA''yurdazA syAttatra tAvatI / jantorjAtasya tatrA''dyA lagnasyA''yurmitA dazA || 1 || lagnakendrAdigAnAM syustatra ApoktimAvadhi / dazAkrameNa kheTAnAM teSvalpAMzasya pUrvagAH || 2 || tattadgrahasthitAnAM syustattadagragatA dazAH / na valA balavatkheTadazAH prAkpazcimA dhruvam // 3 // iti dazAvibhAgaH / atha dazAphalapAkanirdezaH / dazA lagnasya zaraiH zreSThA samA'dhamA / vyutkramAdvisvabhAvasya sthirasyoneSTamadhyamA || 1 || balAnurUpamatrApi lagnezasya dazAphalam / saMyojya dhImAla~gnasya dazAyAH phalamAdizet || 2 || saMkSiptajAtake - mitroccasvagRhAMzopagatAnAM zobhanA dazAH sarvAH / svoccAbhilASiNAmapi nanu kathitaM tadviparyayasthAnAm || 3 || gargaH - yadyadravyaM guNAbhchAyAH svabhAvAH prakRtiH sthitiH / yasya 1. yurlagnaM ri0 / 2. zrasyeSTA sa / 3. sthire'niSTa' / Aho! Shrutgyanam Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| 289 yasya grahasyoktaM tattayojyaM dazAsvapi // 4 // dazAyAM sabalasyArthalAbhamArogyamAdizet / vibalasya rujaM hAni mizraM samabalasya ca // 5 // jAtakatilakeyasya grahasya yadavyaM karmA''jIvaM ca yasya yat / abhAvadRSTiyogotthaM phalaM tatsvadazAsu ca // 6 // digbalAyonijaM dezaM nItvA dadyAddhanaM sukham / nIcasthaH svapracintAyai rAjyAyaphalapAkakRt // 7 // bAlabhAve pituH syAtAM lAbhAlAbhau dazodbhavau / sukhaklezau svayaM bhuGkte tAruNye tvakhilaM phalam // 8 // iti dazAphalapAkanirdezaH / athaantrdshaavibhaagH| dazAdhipatrikoNasthastRtIyAMzaM tathAvidham / caturasragataH pAdaM saptamaH saptamAMzakam // 1 // te cedantardazAdAyA bahavo'pyekabhAvagAH / tadbhAvanikaTaH pUrva dadyAttA dUragastathA // 2 // evaM lagnadazAyAM ca lagnamantardazA nijam / dadyAdgrahadazAyAM ca dadyurantardazA grahAH // 3 // nyasedrUpaM dazezasya tatastvantardazA bhavet / svAnsvAnaMzAnkrameNoktAnyathAlAbhaM ca vakti saH // 4 // anyonyacchedaghAtotyo guNakAkhyaH prajAyate / guNako'sau pRthakchadarbhakto labdhaikyajo hrH|| 5 // dazApramANaM varSAdyaM guNakaghnaM haroddhRtam / labdhaM dazApaterAyA varSAdyantardazA bhavet // 6 // tadekAdigAnAM sA pRthagantardazAM'zakaiH / vihitA'ntardazAyAH syurmAnAnyaMzakramAttataH // 7 // dazAdhipasyaikagRhe bANendrazAntarasthitaH / tadante'nyAntardazAbhUtaM taddazAyAM ca tadbalam // 8 // ityntrdshaavibhaagH| athAntardazAphalam / dazezAntardazAnAthamitrAritvAcchubhAzubham / phalaM tayobalavataH prauDhamanyasya hIyate // 1 // naSTasyAntardazA dainyaM kuryAnIcasya nIcatAm / lagnajanmezayoH zatroH zatrubhItiM sukhakSayam // 2 // krUrasyAntardazA krUradazAyAM vizatI nRNAm / tayorvizeSAcchatrutve prANasaMdehakAriNI // 3 // mandArAntardaze mRtyau dazayoH kujamandayoH / parasparaM trikoNasthau tau cettatra vizeSataH // 4 // matyudA'ntardazA lagadazAyAM lgnpaarijaa| riSTaM pUrNa samAMzatve dazezAntardazezayoH // 5 // anta 1 ya. svapatItAye / 2 ka. 'sthastu / 37 Aho ! Shrutgyanam Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 zrIzivarAjavinirmitodazezo balavAJchubhayogekSaNAdibhiH / dazeze vivale cAtra klezAya na tu mRtyave // 6 // ityantardazAphalam / atha bhaavvicaarH| jAtakatilake-svasvAminA susaMdRSTo bhAvaH sarvo'pi satkalaH / krUrekSitaH kaSTaphalo niSphalo dRssttivrjitH||1|| sarvagrahekSito bhAvo graho vA mngglpdH| kSamaH syAtsvaphalaM dAtuM lagnendU rAjyadau tathA / / 2 // paddhatau-puSNanti saumyA ripurAzivarja ghnantItare'STavyayazatruvarjam / sUryAdikA nAtra mRtivyayasthAH pApAH praduSTA itare tu kiMcit // 3 // uccasthaH svagRhastho vA mando rAjyaprado bhavet / vRSakarkaTameSastho rAhurArogyakRttataH // 4 // lagnage karkige candre dhanI syAdanyarAziSu / vikalAGgo jaDo dInaH kRSNapakSe vizeSataH // 5 // atha dhncintaa| zubhA dhanasthitAH kuryurvAgminaM miSTabhojanam / krUrAH proktavirodhena kadanaM bahubhASiNam // 1 // atha shjcintaa| sahaje sarvapApADhye pApaH bhrAtaro na hi / nAzayetsahajaM jAtaM mando bhImekSito'nujam // 1 // navAMzA bhrAtRbhAvasthA yAvanto'bjakujekSitAH / tatsaMkhyAH sahajA jJeyA dRSTA anyaistu yoSitaH // 2 // atha suhRzcintA / jIvekSite zubhaM zukre'jAradRSTe suhRtkSayaH / sukhe krUrayute mAtuH klezakRtsuzubhe zubham // 1 // atha sulcintaa| putrabhAvopabhuktAMzatulyAH saMkhyAH zubhAMzake / dvighnAH zubhekSite kliSTAH pApAze pApavIkSite // 1 // tAjikatilake -pApaH pazcame rAzau pApaivelibhiranvite / saumyagrahairasaMdRSTe putrAbhAvo bhavennRNAm // 2 // putramAve kujaH putraM jAtaM jAtaM vinAza yeta / guruzukrekSitastvAcaM na ca sarvagrahekSitaH // 3 // lagnAdazamage candre bhArgave saptame sthite / azubheSu sukhastheSu vaMzacchedo'sya jAyate // 4 // 1 ka. degm / mUrtAdi ya. m / mU gadi / Aho! Shrutgyanam Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 291 athaaricintaa| zanidRSTe'ribhAvasthe kuje syurvahavo'rayaH / zubhayuktekSite tvalpAste ca kSetragrahonmitAH // 1 // atha klvcintaa| ghUnezAnyatameM'ze syAdyAvanto dhUnapakSakAH / tAvatyaH syuH striyo nRNAmekaivA''rkikujAMzake // 1 // zanaizvare vilagnasthe bhasaMdhisthe site'stage / putrabhAve zubhairyukte jAto vandhyApatirbhavet // 2 // pAparkhe pApasaMyukte kalatre pApasaMyute / vibhAryo mRtadAro vA zukrendvijyabudhaiH zubham // 3 // lagnAntyamandagaiH pApaiH kSINe dhIsthe nizAkare / putrajAyAvihInasya jAyate janma nizcitam // 4 // ___ atha mRtyucintaa| svocce svoccanavAMze ca zubhavarge ca nIcabhe / nIcAMze krUrapaDvarge mitrabhe suhRdaMzake // 1 // vargottameribhe'yaMze svaH dvAdazadhA kramAt / niryANaM grahayogAkhyaM kathyate yavanoditam // 2 // bhuktito'nipravezena janahItaH prmaadtH| vanAgninA dambhakRtyAddIpanena viSAdanAt // 3 // bandhAnnizitalohAca raktakopAttathaiva ca / kaphAtkAsAtsyaparAdhAnmRtyusRtyugate ravau // 4 // jlbhveshaaddhstaabhighaataaNdshnipaattH| strIhastAtpittakaphato dopatrayabhavAmayAt // 5 // jvarAvRdayarogAcca pazupAdAbhighAtataH / gudarogAcchRGgaghAtAtkSayAccandre'STame mRtiH // 6 // saGgrAmAdgograhaNataH svahastAninazastrataH / dvijazApAdazmaghAtAkASThAtkUpAtpramAdataH // 7 // bhRgupAtAdguptarogAdviSabhakSaNatastathA / cauramaharaNAdbhaume mRtyuH syAnmRtyubhAvage // 8 // jvarAtkaphavikArebhyo vAtarogAvraNena ca / mahAbhayena priyajaviyogAdvadanAmayAt / / 9 // netrarogAtpAyurogAdvandhanenodarAmayAt / pAdatraNAddhadhe mRtyumatyubhAvagate kramAt // 10 // nAnArogaimalarogAtkarNarogAttathaiva ca / svajanAca viSUcIto'tisArAnijabhRtyataH // 11 // raktakopAtturagataH svakezAnmUrdhni kopataH / bahubhApaNato mRtyurjIve syAnmRtyubhAvage / / 12 / / tRSayA mukharogAcca dantaduHkhAtridoSataH / viSUcyA vanasattvena bhujagAdviSabhakSaNAt // 13 // lUtayA viSakaNTena suratottharakopataH / bahadu:khAdbhavenmRtyuma'tyubhAvagate site // 14 // bubhukSayA laGghanena tathA prAyopavezanAt / bandhuvagodarikarAtkSayeNa pathadadrutaH // 15 // piTakaivraNakopena hayapAtAbhighA 1 gha. degtAdiSani / 2 va t // 5 // jaTa rAiguro / Aho! Shrutgyanam Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 zrIzivarAjavinirmitotataH / hastitaH kharato mRtyumande syAnmRtyubhAvage // 16 // carabhe paradeze syAnmRtyubhe svagRhe sthire / dvayaGga pathi mRtizthAtha saMgrahe bhAvajaM phalam // 17 // khe'rke sukhe kuje mRtyubhavecchailAgrapAtajaH / dhIdharmasthau zubhAdRSTau krUrau cedvandhanAnmatiH // 18 // kanyAsthau pApadRSToM cetsUryendU svajanAnmRtiH / pApayormadhyage candre kujasaMsthe'gnizastrataH // 19 // mRtyuH sukhe kuje'ke vA khe zanau zUlabhedataH / bhaume kSINendu dRSTe'ste yantrotpIDanayA mRtiH // 20 // atha gatijJAnam / / pApatryaMze mRtyubhAve vahninA dahyate zavam / zubhayuktakSite tasmindukkANe zoSyate ca tat // 1 // sarpavyaMze zavaM gRdhrazRgAlAdyaistu bhujyate / zubhatryaMze klizyate tatpApayukte tu zopyate // 2 // zukrendU pitRlokezau zanijJau narakAdhipau / tiryaglokasya sUryArI svargasyAdhipatiguruH // 3 // ravIndrorbalavAnyasya dRkkANe tasya lokataH / AgataH prAgjanoM cAsau tuGgAdisthasya tatsamaH // 4 // mRtyuzAtravabhAvasthAtriMzayoryo balI janau / tannAthasya vrajellokaM mRtyorjanturasaMzayam // 5 // kendrArimRtyugo jIvaH svoccastho yasya janmani / zeSA grahAzcedabalAstasya mokSo mRtasya hi // 6 // cakrAvasAnalagnastho guruH shubhnvaaNshgH| yasya janmAna zeSAzcedavalAH sa vimucyate // 7 // evamuktAstu ye yogAH svargAdigatikArakAH / matyukAle'pi jantoste tathA syusttphlprdaaH||8|| atha bhAgyacintA / lagnAdvidhorvA navamaM bhAgyasthAnaM bhavettataH / bhAgyaM hi cintyate nRNAM tattatpatibalAbalAt // 1 // svasvAminA yuktadRSTaM svadeze phaladAyakam / tadanyayuktadRSTaM tatparadeze phalapradam // 2 // gurubhogye bhavenmantrI mahAbhAgyo'khile. kSite / abale'pi zubhe kheTe bhAgyasthe dhArmikottamaH // 3 // zaniH kujo'tha vA dvau vA bhAgye pUrNendusaMyute / sarve vA svoccage bhAgye bhavanti nRpajanmani // 4 // bhAgye ravIndvoH svalpAyuH kujendrormAturantakRt / hInaH pitRbhyAM vraNito dveSyo hiMsraH kujendvinaiH // 5 // gargaH-adRzye'rdhe bhAgyanAthe gate janma yadA bhavet / lagnape ca vizeSeNa yAvajjIvaM samRddhimAn // 6 // atha krmcintaa| arthAptiH pitRto mAtuH zatromitrAtsahotthataH / striyA bhRtyAdinAyaiH syAllagnendroH karmagaiH kramAt // 1 // yAvanto lagnatazcandrAdgrahAH karmasthitAstu te / 51. zubhadRSTau / Aho! Shrutgyanam Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 293 tattatphalapradAH sarve svadazAyAM vizeSataH || 2 || hemauSadhAdibhiH sUrye kRSiyopAzrayairvidhau / dhAtvastra sAhasaibhaume jJe kalAkAvya lekhanaiH || 3 || dharmakriyAdibhirjIve pazuratnAdibhiH site / nIcazilpAdibhirmande vRttirasya svanAthavat ||4|| athA''yacintA | Ayeze'rke nRpAllAbhastatsthe pazyati vA tathA / candre stryambuharimAyaM dhanaM bhaume'ssAhasaiH // 1 // kAvyalekhanajaM jJe syAtsvarNayajJAzvajaM gurau / zukre gAnagamastrIjaM zanau grAmAdikarmajam || 2 || sArAvalyAM - horAgatairathA''yagRhasthitaistairvicintayeddravyam / balasaMyutairgrahendrairanekadhA dRSTamAcAryaiH // 3 // atha vyayacintA | kSINe'bje vA ravau riSphe dhanaM pusAM nRpo haret / bahudhA'rthakSayo bhaume dRSTe' nyeSu sadyaH // 1 // atha grahabhAvaphalam / jAtakottame--lagne'rke'lpakacaH zUro meSe timiralocanaH / sphoTAkSaH karkaTe siMhe nizAndho nirdhano ghaTe || 1 || mukharugvikramI nityodvino vitanayo'rihA | strIjito'ndho'rthavAnmAnyo dhanI pApI dhanAdige || 2 || lagne candre jaDo jAtaH kSINendo rogavAnbhavet / karkaTe rUpavAnmeSe putravAnvRSabhe'rthavAn // 3 // dhanAdige dhanI svArthaparo bhoktA suputravAn / rogabhAkkAmuko'lpAyurdAtA zrImAnsukhI vidRk || 4 || lagne bhaume naro'lpAyuH kSamI svarkSe mRge'rthavAn / dhanAdisthe kadamnAzI zUro yAnojjhito'prajaH || 5 || pUjyo du:khI vyasurmAnI zUraH zrImAn balI kramAt / dIrghAyurmatimAn bhUrisahajo vAhanAdiyuk || 6 || vidvAnvAdijito dharmI ciraMjIvI dhanAnvitaH / sakalArambhako bhogI prAjJo lagnAdi budhe || 7 || dIrghajIvI mahAbhogI kRpaNo vAhanArthayuk / mantrajJaH strIjito vaktA dIrghAyuH sarvazAstravit // 8 // rAjamAnyo dhanI dIno gurau lagnAdibhAge / bahvAyuH sarvabhogADhyaH svArthaniSTho yazorthabhAk // 9 // mantravettA vadhUdveSI subhagaH paramAyuSI / sukhI mAnI ghanI kAntAjIvI lagnAdige kau // 10 // gatAyuge mande ghaTe nakre mahAnRpaH / kumbhe tu maNDalAdhIzamIne purAdhipaH // 11 // bhramI dAtA'mI mUrkhaH zUro nIco vraNArditaH / Aho! Shrutgyanam Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 zrIzivarAjavinirmitodveSI grAmezvaro bhogI pAtakI svAdige zanau // 12 // rogI niHsvaH sudhIduHkhI durbhagaH zrIyuto'zuciH / gatAyurvikalo mAnI dhanI pApI tataH kramAt // 13 // vigatAyuH khalaH zUro duHkhI mUryo'rthavAnbhramI / kSatAGgo durbhagaH zreSThaH khyAto bhraSTaH zikhI kramAt // 14 // alpAyurvidhavA mAnyA dveSyA vandhyA kulAdhikA / patityaktA ca vidhavA dhUrtA sAdhvI dhanAnvitA // 15 // sarogA syAdravau mande kuje lagnAdibhAvage / dIrghAyuH sadhanA zreSThA bhoginI putriNI khalA // 16 // bhartuH priyA satI sAdhvI subhagA dhanagarvitA / duSTA lagnAcchabhairatra candre tvaSTagate vysH|| 17 // vidhavA malinA dhanyA sukhahInA mRtaprajA / satI patyujjhitA vandhyA durbhagA bahubhASiNI // 18 // subhagA karkazA rAhI ketau tvantAdibhAvage / kecinmatamidaM jJeyaM yatazca svIphalaM nRvat // 19 // iti grahabhAvaphalam / atha strIjAtakAdhyAyaH / laghujAtake-strIpuMsorjanmaphalaM tulyaM kiMcitta candralagnastham / tadvalayorvapurAkRti[kRtI]zca(ca) saubhAgyamastamaye // 1 // gargaH-vaidhavyaM nidhane cintyaM zarIraM janmalagnabhAt / saptame patisaubhAgyaM paJcame prasavastathA // 2 // varAhaH-puMso janmaphalaM yanna ghaTati vanitAsu patiSu tttaasaam| vaktavyaM rAjyAcaM vRSaNavinAzAdivApAyam // 3 // jAtakatilake-lagnendroH samabhe jAtA svocitAkArazIlabhAk / ojabheSu ruSAkArA duHzIlA duHkhitA vadhUH // 4 // lagne'bje vA yute dRSTe zubhaiH sacchIlabhUSaNA / duHzIlA nirguNA paapairlnendroryutdRssttyoH|| 5 // zubhairadRSTe vivale yUnabhe grahavarjite / jAtAyA iha kAntAyA bhavetsA puruSAkRtiH // 6 // pravAsI carabhe chUne svagRhasthaH sthire patiH / vyaGga cirapravAsI ca klIvo'ste budhamandayoH // 7 // kuje'ste vidhavA bAlye patityaktA'stage ravau / vRddhatvaM yAti kanyaiva pApadRSTe'stage zanI // 8 // vidhavA yUnagaiH krUraiH punarbhUstairyutA'nvitaiH / nIcaiya'yasthairazubhairdavattA ca smarAturA // 9 // dyUnage vibale krUre zubhagrahayutekSite / jAyate svapati tyaktvA punaranyakuTumvinI // 10 // dyUne zakre gaheze vA surUpa: subhagaH patiH / vodhe tu nipuNo vidvAMzcandre kAntataro mRduH // 11 // aiNe tu karmakRtIkSNo guNI jaithe jitendriyaH / strIlolo'karmakRt koje mande mUryo jarannapi // 12 // krUre'STamasthe vaidhavyaM zubhadRSTivivarjite / yasyAMze nidhanAdhIzastaddazAyAM vinirdizet / / 13 // zubho dhanagato yasyAH krUro nidhanago'pi Aho! Shrutgyanam Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 1 vA / mRtyugasya dazAyAM sA mriyate vidhavaiva sA || 14 || kanyAlivRSasiMhasthe zazAGke'lpasutA vadhUH / pApe'ste navamasthe syAtpravrajyAM yAtyasaMzayam / / 15 / / balino jJejyazukrArAH samabhaM janmasaMjJakam | syAttadA'nekazAstrajJA khyAtA strI brahmavAdinI // 16 // pApadvayamadhyagate candre lagne ca kanyakA jAtA / nijapitRkulaM samastaM zvazurakulaM hanti niHzeSam // 17 // bAdarAyaNaH -- unmRSTA syAjJAna bhaume vidhavA navoDheva / kanyaiva pApadRSTe bhAnusute yAti vaidhavyam // 18 // lagne saurI raviH putre dharmastho dharaNIsutaH / asminyoge prajAtA strI sA bhavedviSakanyakA // 19 // ripukSetragatau dvau tu lagne yatra zubhagrahau / krUracaikastadA jAtA bhavetstrI viSakanyakA // 20 // yavanaH - bhadrAtithiryadAsszleSA zatabhiSak kRttikA'thavA / mandAraravivArAzca viSakanyA budhairmatA ||21|| gargaH - dvAdazI vAruNaM sUryo vizAkhA saptamI kuje / mande zleSA dvitIyA ca viSayogAstrayo matAH // 22 // trailokyaprakAze - vyayASTage kuje krUrayute rAhau ca lagnage | raNDA'tha lagnage sUrye bhaume vA durbhagA zanau // 23 // mUrtI rAkharkabhaumeSu raNDA bhavati kAminI / eSu zukradvitIyeSu patimanyaM cikIrSati // 24 // randhragau sUryamandau cedvilagnAnnijarAzigau / vandhyA'tha candramAH saumyaH kAkavandhyA tadA bhavet ||25|| mRtApatyA ca zukrejyoM sArau garbhasravA bhavet / tasmAjjanmani cintAyAM randhaM bhavyaM grahotim // 26 // asyApavAdaH - lagnAdvidhorvA yadi janmakAle zubhagraho vA madanAdhipazca / dhUnasthito hantyanapatyadoSaM vaidhavyadoSaM ca viSAGganAkhyam // 27 // - iti strIjAtakAdhyAyaH // 295 atha rAjayogAdhyAyaH / jAtakatilake - vargottamAMzage lagne candre vA caturAdibhiH / ardhacandrairbalibhiH kheTairdRSTo bhUpo bhavedhvam || 1 || svoccagArkejyamandAraiH sakalairatha vA tribhiH / tadekatamayuglagnaM svarkSe candre tathA nRpaH || 2 || lagne zanau kuje svocce cApe candrArkayornRpaH / cApe ravau kuje sendau mRgalane gate nRpaH || 3 || mInalaga zukre kanyAlagne budhe tathA / cApe candrayute jIve bhaumaH svocce bhavennRpaH // 4 // mRgasiMhaghaTastheSu bhaumabhAskarasauriSu / mInalanagate candre jAto bhavati bhuuptiH||5|| mepalagate bhaume gurau svoccagate nRpaH / kulIralagnage jIve bhaume meSagate Aho! Shrutgyanam Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 zrIzivarAjavinirmitonRpaH // 6 // gurau kulIralagnasthe bhAskare meSarAzige / lAbhasthaizcandrazukrajJabhUpo vikramavAnbhaveta // 7 // budhe kanyAvilagnasthe kujazanyoH sukhasthayoH / kalatrasthe sajIve'bje karmasthe bhArgave nRpaH // 8 // api dAsakulodbhUto yogairuktairimainRpaH / nRpajA vakSyamANaiH syuranyajAstu npopmaaH||9|| eko'pi balavAnakheTo bhUpakRtparamoccagaH / kendrAdizubhabhAvastho vizeSAtraya uccagAH // 10 // lagnasthayorbhImazanyoH sukhasthe'bje'stage gurau / karmagerke budhe lAbhe zukre dharmasthite nRpaH // 11 // laghujAtake-eko'pi nRpatijanmaprado grahaH svoccagaH suhRdRSTaH / balibhiH kendropagatestriprabhRtibhiravanipAlabhavaH // 12 // vargottamagatacandre caturAdyairvIkSite vilagne vA / napajanma bhavati rAjyaM napatiyoge balavati dazAyAm // 13 // sAsavalyAm-eka eva grahaH svocce vargottamagato yadi / balavAmitrasaMdRSTaH kurute sa mahIpatim // 14 // kendre vilagnanAthaH suhRdbhirabhivIkSito yadA vihagaiH / lagnasthitaizca saumyabhUpatiriha jAyate niyatam // 15 // mRgasiMhau parityajya sthito lagne bRhaspatiH / karotyavazyaM nRpatiM vavazvaparivAritam // 16 // nyUno'pi kumudavandhunapakulajaM pArthivaM krotyuccaiH| kiMpunarakhaNDamaNDalakarataH prakaTitadigantaH // 17 // jAtakottame-janmezo vA vilagnezaH kendrasthaH pUrNavikramaH / saMpUrNoM vA zazI tadvatkurute pRthivIzvaram // 18 // devamantrI kuTumbastho bhArgaveNa samanvitaH / janayedvasudhApAlaM nirjitArAtimaNDalam // 19 // yavanaH--dhane vyaye yadA lagne saptame bhavane grahaH / chatrayogastadA nIcakulo'pi nupatirbhavet // 20 // tribhizchatraM mahAchanaM paJcabhizvAtisaMjJakam / saptabhisturyapaGktyantagrahazchatrAdinirNayaH // 21 // iti raajyogaadhyaayH| atha raajyogbhnggH| - avargottamage lagne haidRSTe na bhUpatiH / trizaGkabhodayotpAtavyatIpAtaizca janmataH // 1 // jIve'rke gatinIcasthe tribhirarkagataihaiH / krUre karmagate caiva kumbhalagne ca no nRpaH // 2 // candre paramanIcasthe zukre'rke vA na bhUpatiH / kemadrume ca zUnyeSu kaNTakeSvarkane tanau // 3 // iti raajyogbhnggH| 1 . degzcAbhitaM / 2 ryayuktAnAya / Aho ! Shrutgyanam Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___297 jyotirnibndhH| atha raajyognirnnyH| rAjayogairdvijo vidvAnkSatriyo nRpatirbhavet / vaizyo lakSezvaraH zUdro rAmasevAparaH zuciH // 1 // atha cndryogH| vinA'rka vyayagai candrAdanakA nunaphA khagaiH / vyayasvagairdurudharA'nyathA kemahumo bhavet // 1 // prabhuH suveSo nIrogaH khyAtizIlaH sukhAnvitaH / nivRttathAnaphAyoge bhogI vAgmI dhanI bhavet / / 2 // bhUpo bhUpasamo vA syAtsadhanaH khyAtidharmavAn / AtmArjitadhanaH kAntaH sunaphAyAM sukhI guNI / / 3 / dhanacAhanasaukhyAptistyAgI vAnchitabhogabhAk / khyAto durudharAyoge vAggmI sadbhatyazaktimAn // 4 // balavadgrahajairetairyogaiH pUrNe nizAkare / yathoktaphalabhAjaH syunRpAzca nRpvNshjaaH||5|| malino duHkhito nIco niHsvaH preSyaH khalo bhaveta / kemadrume nRpottho'pi lokavidviSTavRttibhAk // 6 / / anaphAditraye bhUpo bhUpavaMzabhavo bhavet / itaro dhanavAnkemadrumajo nirdhano'zuciH // 7 // kemadrumaphalAbhASazcandre sarvagrahekSite / sagrahe'bje'thavA kendre kemadrumaphalAlpatA // 8 // sArAvalyAMkumudgahanabandhau vIkSyamANe samastairgaganagRhanivAsairdIrghajIvI vinAzya / phalamazubhasamutthaM yacca kemadrumasthaM bhavati manujanAthaH sArvabhaumo jitAriH // 9 // hitvendu dhanagairakAdezisthAnaM budhairmatam / yacceSTagrahasaMyuktaM yojyaM yAne'rthasiddhidam // 10 // atha mlecchyogH| mUrtI saptamagAH krUrAH sacandrA vA padasthitAH / rakSobhe jAyate mleccho dharme pApatrayAnvite // 1 // zanirAhukujA dharme yadA lagne smare pade / sacandrA vA pRthak proktA bhAveSu mlecchatAM vrajet // 2 // ___atha rAzila mayoH phalam / asthiravibhUti mitraM calamaTanaM skhalitaniyamamapi gharabhe / sthirabhe tadviparItaM kSamAnvitaM dIrghasUtraM ca // 1 // dvizarIre tyAgayutaM kRtajJamutsAhinaM vividhcessttm| grAmAraNyajalodbhavarAziSu jAtAstathAzIlAH // 2 // rAgI sukhI kavi/mA. coSI mAnI ytidhnii| guNagrAhI grahI dharmI kuTilo mezrAzitaH // 3 // taskarabhoktRvicakSaNadhaninupatinapuMsakAyayadaridrAH / khalapApoprotkRSTA meSAdInAM navAMzabhavAH // 4 // Aho! Shrutgyanam Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 zrIzivarAjavinirmito atha prvrjyaayogH| barAha:-caturAdibhirekasthaiH pravajyAM svAM grahaH karoti valI / bahubhivIyaH prathamA vIryAdhikasyaiva // 1 // tApasavRddhazrAvakaraktapaTAjIvibhikSucarakANAm / nirgranthAnAM cArkAtparAjitaiH pracyutaibalibhiH // 2 // dinakaraluptamayUkhairadIkSitA bhaktivAdinasteSAm / yAcitadIkSA balibhiH parAjitairanyadRSTaiA // 3 // jAta. kottame-vanyAzI zivabhaktazvopAsako yogavidyatiH / viSNubhaktazca digvAsAH pravrajyA bhAnutaH kramAt // 4 // anpacca-jJAnavAnvItarAgI copAsako vivarA-- zramI / tIrthakRcchrAddhakRdyajJI dustapasvI kramAdraveH // 5 // iti zUramahAThazrIzivadAsavinirmite / jyotirnivandhasarvasve saMpUrNa jAtakaM sphuTam // 1 // atha nAnAvidhapraznaprakaraNam / .. tatrA''dau zubhAzubhajJAnam / grahabhAvaphalotpAtazakunasvaravarNanam / pRcchAjAtakamAcAryairadhikArASTakaM matam // 1 // adhikAreSu sarveSu praznatantraM ziraHsthitam / yasmAcchubhAzubhaM sarva sadyaHpratyayakArakam // 2 // saMpUjya khacarAnsAGgAndaivajJaM svakriyAparam / zraddhAyuktaH pUrNapANiH pRcchedavyAkulaH pumAn // 3 // karmaNA yena yeneha prerito'bhyeti pracchakaH / janmapRcchArambhalagneyuktyA tasya phalaM vadet // 4 // kSudrapAkhaNDadhUrteSu zraddhAhInopahAsake / jJAnaM na tathyatAmati yadi zaMbhuH svayaM vadet // 5 // bhaktArtadInavadane daivajJo nA''dizedyadi / viphalaM bhavati jJAnaM tasmAttebhyaH sadA vadet // 6 // svasthacittaM sakRtpRcchedAtaH pUrvAhna eva tat / satyaM syAdaparAhe tu madhyaM rAtrau tu niSphalam // 7 // prAcI pratIcI mAhezI kauberI dik sukhapradA / avAcI rAkSasI duSTA zUnyA''gneyI ca mArutI // 8 // aGguSThakaNevadanastanahastakezakavyaMsapAdatalaguhyAzarAsi gaNDam / oSThaM ca saMspRzati kti zumAni yadvA praSTA tadA kalayati dhruvabhiSTasiddhim // 9 // adhItagaNito yaH syAjjAtakeSu kRtazramaH / so'dhikArI bhavedatra praznazAstre nirAkulaH // 10 // pUrNanADIsthitaH pRcchecchubhaM syAdanyathA kSatiH / zvAsapraveze saMpUrNa nigame'lpaphalaM vadeta // 11 // saumye vilagne yadi vA'sya varge zIrpodaye siddhimapaiti kAryam / ato viparyastamasiddhihetuH kRcchreNa saMsiddhikaraM vimizram // 12 // 1 ka. "yaH satyupakA0 / Aho ! Shrutgyanam Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| 299 praznavarNA rasainighnA gajADhyAH saptabhAjitAH / zeSe saumyodaye zastaM neSTaM pApodaye vadet // 13 // dUtoktavarNasaMkhyAGko dviguNo bhAjyate tribhiH / yadyekaH zeSatAM yAti tacchubhaM nAnyathA punaH // 14 // iti zubhAzubhajJAnam / . atha lgnaadikssaavvicaarH|| rUpalakSaNavarNAnAM klezaduHkhasukhAyuSAm / vaya.pramANaM jAnAnAM tanusthAne niyojayet // 1 // maNimuktAphalasvarNaratnadhAtukadambakam / krayANakAni sarvANi dhanasthAne niyojayet // 2 // bhaginIbhrAtRbhRtyAnAM dAsakarmakRtAmapi / kurvIta vIkSaNaM vidvAnsamyagduzcikyavezmAni // 3 // vATikAgrAmagehAdivRddhisthAnaM gamAgamau / pravezaM mAtaraM kSetraM vidhimantrASadhaM sukhe // 4 // garbhApatyavineyAnAM mantrasaMdhAnayorapi / vidyAbuddhipradhAnAnAM sutasthAnAdvinirNayaH // 5 // mahiSyAriyugyuddhagavAkSakrUrakarmaNAm / mAtulAttakalaGkAnAM ripusthAnAdvinirNayaH // 6 // vANijyaM vyavahAraM ca vivAdaM caurakarma ca / gamAgamaM kalatrAdyaM pazyetprAjJaH kalatrataH // 7 // nadyuttAre'dhvavaiSamye durge zAtravasaMkaTe / naSTe dRSTe raNe vyAdhau chidre chidraM nirIkSayet // 8 // vApIkUpataDAgAdiprapAdevagRhANi ca / dIkSAyAtrAM maThaM dharma guruM dharme nirIkSayet // 9 // rAjyaM mudrAM padaM sthAnaM puNyaM mAnaM pituH sthitam / vRSTayAdivyomavRttAntaM vyomasthAne nirIkSayet // 10 // sasyakAzcanakanyAnAM gajayAnAzvavAsasAm / lAbhe vidyArthayolAbha lakSayetkrayavikrayau // 11 // tyAge bhAge vivAheSu dAneSu kRSikarmaNi / yuddhe vyayeSu sarveSu viddhi vidvanvyayaM vyayAt // 12 // yo yo bhAvaH svAmidRSTo yuto vA saumyaivoM syAttasya tasyAsti vRddhiH| pApairevaM tasya bhAvasya hAnirnirdeSTavyA praznato janmato vA // 13 // yatra dRkpaTakasadbhAvastatra pUrNaphalaM vadet / candradRSTayA vizeSeNa tadvinA'lpadhiyA punaH // 14 // candradRSTiM vinA'nyasya zubhasya yadi dRg bhavet / zubhaM prayojanaM kiMcidanyadutpadyate tadA // 15 // lagnaM lagnezvaraH pazyedbhAvaM pazyati bhAvapaH / tAvubhau bhAvagau syAtAM tadA tatsiddhimAdizet // 16 // saMpUrNa savalaiH khedaiH zubhaM cAzubhamalpakam / vibalairazubhaM pUrNa nAnyadvyastaM vyayASTame // 17 // kendre sarvagrahAH puSTAtraikAlika 1 va. deglAnta phalaMnAnArI / Aho! Shrutgyanam Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 zrIzivarAjavinirmitophalapradAH / kArya paNapharAdbhAvi:jJeyamApoklimAdgatam // 18 // pRcchAlagneSu sarveSu lagnAdhipavalAvalAt / samastaM phalamAdezyaM sthAnadRSTiprabhAvataH // 19 // iti lgnaadibhaavvicaarH| atha grahabalAbalam / uccasvarAzimitrasthaH zubhadRSTiyutoditaH / balI syAtpApayugdRSTo naSTo nIcAriMgo'phalaH // 1 // krUradRSTo yuto vApi krUrAkrAnto virazmikaH / sa vinaSTo graho jJeyo viparItastu puSTimAn // 2 // lagnanAthe vinaSTe syAdvinaSTAvayavo nrH| jovarNAdhikaM naSTaM brUyAdidamazantiH // 3 // yadi lagnezvaraH SaSThaH svayameva ripurbhavet / randhezo mRtyukArI syAdvAdazastho vyayapradaH // 4 // bhAvaprAntagataH kheTaH parabhAvaphalapradaH / AsIno'ntyaghaTI yAvadvivAhAdau phalapradaH // 5 // __ atha dhaatvaadicintaa| dhAturmUlaM jIva ityojarAzau yugme vidyAdetadeva pratIpam / lane yo'zastatkra. mAgaNyamevaM saMkSepo'yaM vistarAttatprabhedaH // 1 // UrdhvadRSTayA bhavejjIvo hyadhodRSTayA ca mUlakam / samAvalokanAddhAtuM mizra mizradRzA vadet // 2 // atha bahuprazne vizeSaH / lagnAdAdyAtturIyAttu dvitIyA saptamAtparA / caturthI dazamAJcintA paJcamyAdi tato bhavet // 1 // tato'pi paJcamAtpazcAdrandhrAllAbhAdyathAkramam / SaNnavAntyAcca pRccheva pUcchA dvAdaza saMsmRtAH // 2 // dhanAdibhAvaM lagnaM syAttasmAdapi dhanAditaH / zataM vedAbdhisahita praznAnAmiha jAyate // 3 // bhadrArdhayAmakulikavyadIpAteSu vaidhRtau / krAntisAmye saMkramaNe grahaNe cena siddhaye // 4 // atha laabhaalaabhvicaarH| lagnalAbhapatI lagne lAbhe vA lagnalAbhapau / lagne lAbhAdhipo vA syAllAbhe lAbhAdhipo bhavet // 1 // eko'pi hi yadA yogastadA lAbhaH sunizcitam / candrayukto vizeSeNa pUrNamAyuzca yacchati // 2 // lagnalAbhapayodRSTiAbhe lAbhakarI mtaa| lAbhaH sarvakhagairdRSTo lAbhaH pUrNo bhavettadA // 3 // dhanAdisarvalAbheSu vAcyamevaM yathA tathA / niSphalAH kathitA yogA yadi candro na pazyati // 4 // tiryagyonau gate lagne dvitRbIyagate'thavA / zubhagraheNa yuktazcetpazulAbhastadA bhavet // 5 // kendrago yadi lagnezaH zubho dRSTaH zubhairapi / lagnapo vA trikoNa Aho! Shrutgyanam Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| sthazcandro'tra kSemakArakaH // 6 // lagnago yadi karmezo dRSTo lagnAdhipena tu| nRpAllAbhastadA vAcyazcandradRSTo vizeSataH // 7 // candro lagnapatirvA'pi dhanapasyAgrago bhavet / tadA na dhanalAbhaH syAddhanahAnidhruvaM bhavet // 8 ||dhne lAbhapatirlagne vittapo dhanalAbhakRt / dhane zukrenduguravo dhanezo vA'tilabdhaye // 9 // tripaJcalAbhAstamayeSu saumyA lAbhapradA neSTaphalAzca pApAH / dhaTo'tha kanyA mithuno ghaTazca narAzayasteSu zubhaM vadanti // 10 // induM dvisaptanavamAyAraputrisaMsthaM pazyedguruH zubhaphalaM pramadAkRtaH syAt / lagnatridharmasutanaidhanagAstu pApAH kAyArthanAzamayadAH zubhadAH zubhAH syuH // 11 // lAbhe lAbhezasaMdRSTe lAbhe zukre gurau vidhau / lAbho bhavati tatkAlaM svasyAnyasya zriyA saha // 12 // care lagne zubhairyukte lAbhe candre balAdhike / trikoNakendragaiH saumyairlAbho bhavati nizcitam // 13 // meSe lAbho vRSe lAbho mithune lAbha iSyate / nAsti karkATake lAbhaH siMhe lAbhastu zItalaH // 14 // kanyAyAM ca ghaTe lAbho na lAbho vRzcike mataH / dhanuSi syAdAzu lAbho mRge kArya tu zItalam / kuputrastu bhavekumbhe mIne lAbhaH zubho bhavet // 15 // artha naSTalAbhavicAraH / rAzikANAMzAzvalA hitaM nizcalA matibhraMzam / ubhayazarIrAH pAtaM dizantyamI dravyajAtasya // 1 // vRSasiMhavRzcikaghavRddhisthAnaM gamAgamau na staH / na mRtaM na cApi naSTaM na rogazAntina cAbhibhavaH // 2 // tadviparItaM tu carardvizarIraimizritaM phalaM vAcyam / lagnendrorvaktavyaM zubhadRSTayA zobhanamato'nyat // 3 // horAsthitaH pUrNatanuH zazAGko jIvena dRSTo yadi vA sitena | kSipraM pranaSTasya karoti labdhi lAbhopayAto balavAJchUbhazca // 4 // pUrNaH zazI lagnagataH zubho vA zIrpodaye saumyanirIkSitazca / tadA''zu naSTasya karoti lAbhaM tathaiva puurvoditlaabhyogaiH|| 5 // sthirodaye sthirAMze vA vargottamagate'pi vaa| sthitaM tatraiva tadravyaM svakIyenaika coritam // 6 // yasminrAzau bhaveccandrastadrAzeradhipena cet / dRzyate candramAH prazne naSTaM ca labhyate tadA // 7 // candre karayute naSTa vakriNi yUnape tathA / na labhyate'stape naSTe cauryezo'pi mariSyati // 8 // sakrUre yUnapaH kendre corAptiH sazubho'nyathA / sUryalupto dhanezazcecorAptina hRtaM dhanam // 9 // lagnape dhUnamAyAte naSTaM kaSTena labhyate / ghunape lagnamAyAte svayaM coraH prayacchati // 10 // vidhau vyayagate vastu hRtaM bhuktaM tu taskaraiH / sthire'stape sthitaM 1 ka. 'nelgnp| Aho! Shrutgyanam Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 zrIzivarAjavinirmitotatra grAmAntaragamazcare // 11 // uccago yadi saptezaH svAmI cauraH svavezmagaH / caurasyApi vayojAtirUpaM saptezvarAvadet // 12 // nItaM caurikayA vastu dhRtaM caureNa kutracit / kITamarkaTamIneSu caturthe jalasaMnidhau // 13 // mepa. siMhahaye bhUmau hayasyaiva vinirdizet / nRyugme ca tulAkumbhe nAnAkAre gRhe bhuvi // 14 // kSetramadhye tu kanyAyAM makare vRzcike bhuvi / vRSabhacchAgayogeMhe yadvA tatsthagrahAdvadet // 15 // sUrye gRhezazayyAyAM candre toyasamIpataH / dagdhasthAne kune jJe tu citragehe gurauM tathA // 16 // devAlaye bhRgau krIDAgRhe mande malAzraye / lagnAcandro bhavedyatra tatra cauragRhaM vadet // 17 // cauraH kheTastu tadrAziM tyaktvA yAti dvitIyakam / tadAnIM nagarAJcauro nirgato vartma cAMzakAt // 18 // brAhmaNaH kSatriyo vaizyaH zUdro'tha svajanAGganA / bhrAtA putro'tha bhRtyazca dAsaH syAnmUSako'pyabhUH // 19 // pUrvarAziM yadA vakrI samAgacchati lagnapaH / tadA grAmAntarAJcauraH svayamevA''gamiSyati // 20 // meSAdiSu kramAcauranAmaiSAM rAzisAdRzam / mepe vaSe ca dikpUrvA AgneyI mithune smRtA // 21 // dakSiNA karkaTe jJeyA siMhe'pyevaM vijAnatA / kanyAyAM nairRtI jJeyA pazcimA ghaTavRzcike // 22 // mArutI dhanuSi jJeyA uttarA magakumbhayoH / mInarAzI tathaizAnI dizAlakSaNamIdRzam // 23 // care dUraM vijAnIyAtsthire gRhagataM vadet / dvizarIre bhavedbAhye gRhaM trividhamAdizet // 24 // care vai gRhakoNeSu sthire mRnmayabhAjane / dvizarIre bhavetkSetre sthire gRhagataM vadet // 25 // meSe'raNye vRSe kSetre yugme grAme'tha karkaTe / nadyAM siMhe taDAge ca kanyAyAM tu nije gRhe // 26 // ghaTe'ntarikSe'lau vahnau cApe kSetre mRge jale / kumbhe bhUmigataM mIne pathi naSTAdikaM vadet // 27 // kumArikAM bAlazazI budhazca vRddhAM zaniH sUryagurU prasUtAm / strIH karkazA bhaumasito vyadhatta evaM vayaH syAtpuruSeSu caivam // 28 // vismRtaM yanmayA vastu tatprAptiM yadi pRcchti| vastusthAnaM tRtIyaM tu grAhakaH sukhavezmakaH // 29 // dhAtuvAde raNe caurye parasvaharaNe'pi vA / zubhapApasamAyogAllagnasyaivaM vicAraNA // 30 // candralagnapatI SaSThe balinau RNalAbhadau / lAbhayoge tu lAbhaH syAdanyo lAbhastu laabhtH||31|| iti nssttlaabhvicaarH| atha grbhpRcchaa| snAtA yoSidyadA pRcchedyatra syAdaSTamAdhipaH / aGga dinAni tAvanti yadi Aho! Shrutgyanam Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 303 cchidrAtre tataH // 1 // lagne putrAdhipaH putre lagnezo yadi saMsthitaH / bhAvI putrastadA mane vaktavyamiti nizcitam || 2 || putrezvaro yadA lagne putrapazvendunA yutaH / bhRgubhUmisutau pazyeccandro garbhe sutAM vadet // 3 // lagne zubhe zubhe putre lAbhe putre svage gurau / prazne samuditaM vAcyaM suto garbhe'nyathA'nyathA // 4 // paJcame subhage garbho garbhastho nIrujastathA / sopadravaH sapApe tu garbhasrAvo'thavA mRtiH || 5 || lagnaM vinA care rAzau viSame putrakRcchaniH / same strI rAhurevaM caijjAtamRtyukaro mataH || 6 || sapApazcandramAchidre SaSThe vA zubhadRgvinA / rAhuzcatuSTaye vA syAtsadyomRtyukaro mataH // 7 // garbhagranthiH zanau rAhau kuje garbhastrimAsikaH / vAtagranthi zanIndubhyAM rAbindubhyAM jalodaram || 8 || candrAhaSTe'dhamairyukte krUradRSTe ca paJcame / nIcasthe'stamite garbhe naivApatyaM prajAyate // 9 // candro vA yadi vA lagne paJcame bhavane sthitaH / saumyekSito yadA'vazyaM garbhiNIti tadA vadet // 10 // harivRSavRzcikakanyApaJcamagAzcandrato vilagnAdvA / pRcchAkAle vAcyaM svalpApatyA bhavedyoSit // 11 // varge lagnagate puMgrahadRSTe balAnvite puruSaH / yugme strI grahadRSTe strIbudhayukte tu garbhayutA // 12 // prasUtA vAsprasUtA vA SaSThezaH putrapo'thavA / jJagurU vyomni zukro vA prasUtA sA na cAnyathA || 13 || sutezalagnAdhipatI strIpuMbhe strIsutanadau / sUryanADyAM sutazcandre sutA vastu saMkrame // 14 // lagnacakre tu catvAri grahayugmANi cettadA / yamalaM jAyate tatra care trINi svapakSataH || 15 || lagnAtputrAdbhRguryatra tAvanmAsAngatAnvadet / yadvA bhuktAMzakA labhe gatamAsAstu tatsamAH // 16 // yAvatsaMkhye dvAdazAMze zItarazmirvyavasthitaH / tatsaMkhyo yastato rAzirjanmendau tadgataM vadet // 17 // zanau dyUne janitryandaizcandre kAme'rkavatsaraiH / paJcamaH saptamo vA syAttadrAzicandrataH zizoH || 18 || divAla dinasvAmI dine janma nizApatiH / nizAlagne nizi jJeyaM sAyaM janmAnyathA dhruvam // 19 // vIkSitaM yamavakrAbhyAM paJcamaM paravallabhA / sendurarkaH sapApazcettathaivejyo na pazyati // 20 // iti garbhapRcchA / atha vivAhapRcchA / lagnAdindustRtIyAstapaJcakarmAyago yadi / guruNA vIkSitastarhi bhavetsaMvandhakArakaH / / 1 / / tulAnRSakulIreSu saMyuteSvIkSiteSu ca / nizAnAyakazukrAbhyAM kanyAlAbho bhaveddhruvam || 2 || vyayezo yadi lagnastho lagnezo vyayago bhavet / tadA vivAhakartA syAdvarAptirviSame zanau // 3 // Aho! Shrutgyanam Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 zrIzivarAjavinirmito atha vivAhe zubhAzubham / yadi lagnagataH krUrastasmAtsaptamagaH kujaH / vijJeyaM bhartRmaraNaM saptamAbdAntare yadi // 1 // lagnAtpazcamagaH krUraH zatrudRSTaH svanIcagaH / mataputrA tadA nArI kulaTA vA na saMzayaH // 2 // yadi lagnagatazcandrastasmAtsaptamagaH kujaH / mAse'STame vyatIte tu bhavenmRtyuvarasya ca // 3 // Ayurlagne sute putrAnyUne vittaM gururbudhaH / dadAtIha vivAhoktaM yojyaM strIjAtakoditam // 4 // __atha sNbhogH| aste ravisitavaraiH parajAyAM svAM guroM vezyAm / candre ca vayaH zazivatprava- . detsore'ntyajAtInAm // 1 // saptame vA'STame zukre rataM svAbhAvikaM bhavet / budhena guruNA vA'pi zukre yukte mahatsukham // 2 // sacandre suratA yoSitsakuje kalahare bhavet / kaTizUlaH sasaure syAtsArke mithyA rataM gatam // 3 // sarAho tAmaso bhogaH saketau kalahairyutaH / lagne jIve dyUne candre turye yA krIDanaM mahat // 4 // sukhadyUnagataiH krUraiH surataM pretavadbhavet / strIlAbhayogaiH saMbhogo bhaviSyati nacAnyathA // 5 // atha gamanam / caralagne carabhAge madhyAdbhaTe pravAsacintA syAt / bhraSTaH saptamabhavanAtpunanivRtto yadi na.cakrI syAt // 1 // sthitvA vidikSu gamanaM pRcchati gantA carodaye zuddhe / brUyAdyAtrAsiddhiM zivaM tathA cArthalAbhaM ca // 2 // udayagate cararAzau gurubudhabhAskareSu cakatamaH / gamanamupadizanti puMsAM nivatenaM vakrasaMsthito vA'pi // 3 // sthirarAzisthe candre sthirodaye gantumicchato gamanam / nAstIti vakti zAstraM tathA care sthAtukAmasya // 4 // sukhe vyomni sthite saumye tadA na gamanaM bhavet / tatraiva gamanaM pApe vakrI kheTo yadA na hi // 5 // bhAgyapo lagnapo vA syAccandrago vA vizeSataH / candralagnezvarau bhAgye gamastatrApyacintitaH // 6 // candro lagnapatirvA'pi kendre kheraiH shaagrtH| siddhe'pi gamane praSTurgamanaM neti nizcitam // 7 // zubhe mUrtI zubhaM dehe dazame kAryasiddhikRt / saptame tu zubhairyukte gato yatra zubhaM tataH // 8 // caturthe sazubhe kRtvA kArya svAgamanaM bhavet / atrAzubheSu taddhAnirmizraumizraphalaM bhavet // 9 // sthirodaye jIvazanaizcarekSite gamAgamA naiva vadecca pRSThataH / tripaJcaSaSThA ripusaMgamAya pApAzcaturthA vinivartanAya // 10 // grahaH sarvottamabalo lagnAdyasmingRhe sthitaH / mAse Aho! Shrutgyanam Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| 305 stattulyasaMkhyAkainivRtti yAturAdizet // 11 // carAMzasthe grahe tasminkAlamevaM vinirdizet / dviguNaM sthirabhAgasthe triguNaM vyAtmakAMzake // 12 // candro yAti yadA lagne jIvo vA'pyathavA kaviH / sUryo vA'staM tu lagnezo lagnAzaM vA tadA''gamaH // 13 // saptame zItagau zukre mArge'pi gacchatAM nRNAm / strIsaMbhogo bhavesnehAnmithunAdiSu mUrtiSu // 14 // gamanaprazne navamasthAne gate dyUnape bhavedgamanam / lagnAjjAmitrapatiH kAlenA''pnoti yAvatA vakram / ayanavRttirathavA vinivRttistena kAlena // 15 // iti gmnpRcchaa| athA''gamanam / dvitIye vA tRtIye vA vilagnAdathavA sukhAt / saumyaH karoti naSTApti cAssgarma ca pravAsinaH // 1 // brahmayAmale--praznAkSarANi SaDnAni zaziyuktAni saptabhiH / harecchepAtphalaM praSTuH prasthAnaM 1 patha 2 AgamaH 3 / gRhAgamaH 4 siddhi 5 rogau 6 mRtyuH syA 7 kalamIdRzam // 2 // lagnAtsaumyo hibuke zIghrAgamanaM care lagne / dhanasutasahajAristhAH saumyAH zIghrAgamAya nirdiSTAH // 3 // akRtArthaH samabhyeti dhanezo yadi vkritH| vakrAbhilASiNi sthAyI proSitaH parikIrtitaH // 4 // dUragatasyA''gamanaM sutadhanasahajasthitaipheharvilagnAt(?) / saumyainaSTaprAptirlaghvAgamanaM gurusitaabhyaam||5||jaamitre'pythvaa SaSThe grahaH kendre ca vaakptiH| proSitAgamanaM vidyAtrikoNe jJe site'pi vA // 6 // aSTamasthe nizAnAthe kaNTakaiH pApavarjitaiH / pravAsI sukhamAyAti saumyairlAbhasamanvitaH // 7 // kendrAdAdvitIye khacaro yadA yAti tadA''gamaH / gantukAmaM graha dRSTA vAcyametanna cAnyathA // 8 // kendrAcandro'grimaM yAti tadA''gantA tu mAgegaH / nAyaM saptamakendre syAdagrimAdagrimaM tathA // 9 // mArgasthaM pathikaM brUte ghane candro vyavasthitaH / mArganAthaH pare'rdhe cetpathikAgamanaM tadA // 10 // caralagne carAMze vA caturthe candramAH sthitaH / brUte pravAsinaM vyaktaM samAyAtaM svavezmAni // 11 // gRhaprAptaH pravAsI syAcaturthe svAmisaMyute / zubhayukte dinAnyevaM bhuktaM bhogyaM ca tadvazAt / / 12 // zaniH sapApo dazame videce pathikaH saruk / pApA randhra rujaM kuryuH sacandrAste mRtipradAH // 13 // pRSThodaye pApanirIkSite vA pApAstRtIye ripukendragA vA / saumyainaM dRSTA vadhavandhadAH syunaSTA vinaSTA muSitAtha 1 5. nani / 39 Aho! Shrutgyanam Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 zrIzivarAjavinirmito vA syuH // 14 // mandaH pApasameto lagnAnavame tvazubhasaMdRSTaH / rogArtaH paradeze'STamago vA mRtyukara eva || 15 || saptame yadi vA SaSThe khecaraH kaNTake gurau / pravAsI sukhamAyAti jJe zukre vA tRtIyage || 16 || gRhamAgato na yadAsau kiM baddhaH kiM nu hata iti prazne | mUrtI krUro yadi tannihato baddho'thavA puruSaH ||17|| saptamagoSTo vA cetkUrastaddhato'tha baddho vA / mUrtI same'pi ca [yadA ] yadvA lagne'STame ca bhavet || 18 || graho vilAyata me grahe syAttenA''hatA dvAdaza rAzayastu / tAvaddinAnyAgamanasya vidyAnnivartanaM vakragate grahe ca // 19 // gurau lagne'thavA zukre zatrutaskarasaMkaTe / na prahAro'thavA hAnirvaktavyA pathi gacchataH // 20 // na vizrAmazcare lagne dvau vizrAma sthirAtmake / vizrAmatritayaM proktaM dvisvabhAve vicakSaNaiH // 21 // ityAgamanapRcchA / atha paracakrAgamaH / nA''gacchati paracakraM yadA'rkacandrau caturthabhavanasthau / gurubudhazukrA hibuke yadA tadA zIghramAyAti // 1 // sutazatrugateH pApaiH zatrurmArgAnnivartate / caturthagairapi prAptaH zatrurbhagno nivartate || 2 || jhapAlikumbhakarkaTA rasAtale yadi sthitAH / ripoH parAjayastA catuSpadaiH palAyanam || 3 || meSadhanuH siMhahRSA yadyudayasthA bhavanti hi vA / vinivartate tadA'rigrahasahitA vA viyuktA vA || 4 || lagnAdevaM smarasthAne nivRttiH syAtpravAsinaH / zubhayuktekSite tanna pravAso'sti karmaNi // 5 // dvitIye vA tRtIye vA guruzukrau yadA tadA / tadA''zvAgacchate senA pravAso vA na saMzayaH || 6 || navame tu yadA pApAH paJcame tu zubhAH sthitAH ripurAyAti dezasthaH kurute ca parAbhavam || 7 || AyAti dyUnape vakre rAzicakre tu nizcitam / sImAntaM dhiSNyacakre ca mArge bakrAgamo dhruvam // 8 // sthire lagnamAgate dvirAtmake tu candramAH / nivartate ripustadA sudUramAgato'pi san ||9|| care zazI lagnagato dvidehaH patho'rdhamAgatya nivartateAraH / viparyaye cA''gamanaM hi zatroH parAjayaH syAdazubhekSite tu || 10 || sthire candravaraM lagnaM yadi cetsyAtparAgamaH / lagnaM sthiraM care candrastadA nAsti parAgamaH // 11 // caragau sthiragaGgarAzigI tanuzItagU / Agamo nA''gamaH zatroH kramAnmArgAnnivartanam // 12 // balI krUro yadA lane mArge syAdgacchato mRtiH / yaddRSTau dharma 5 ka. 'ronaya' / Aho! Shrutgyanam Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 jyotirnibandhaH / lagnezAvanyasyA''gamakArakau // 13 // sthirarAzau yadyudaye zaniH sthire syAttadA''yAtuH / udaye ravirguruvA cararAzau syAttadA''zu gmH||14|| dvizarIragate lagne cararAzigate vidhau / panthAnamardhamAgatya svayaM zatrurnivartate // 15 // candro'viSThitabhaM lagnAdyAvatsaMkhye sthito bhavet / ripurAyAti tAvadbhirdinairmadhye khago na cet // 16 // iti prckraagmH| atha yuddhpRcchaa| yuddhaM bhAvi na [vA] cetpazne lagnezasaptamAdhIzau / zatrU syAtAM tu tadA yuddhaM bhavatIti vaktavyam // 1 // lagnaM lagnasya pUrva vA yadi pApasamAzritam / tadA ghoraM bhaveyuddhaM pApo vekSeta pApakam // 2 // lagnAstanAthayooge raNaM dIrgha samAdizet / mande vakre svalpabale kendre'lpaM bhubhirdinaiH|| 3 // svagRhocasthe tu kuje mahAraNaM dazamage bhavati / lagnasthe madhyataraM dyUnasthe saani pracuram // 4 // lagnaghUnapatI pApo pApAMzasthau tu yuddhado / tAveva kalito kendre SaSThapo vA tathAvidhaH // 5 // karta- yadi candrAkauM saMhAraH sainyayordvayoH / nikaTe nikaTaM yuddhaM dUre dUraM ca pracchake // 6 // siMhAdi makarAntaM hi sUryakSetramudAhRtam / kumbhAdhAH karkiparyantAzcandrakSetraM vidurbudhAH // 7 // iti yuddhpRcchaa| atha jypraajyau| lagnaM ca dazamaM vA'staM saumyADhyaM sthAyino jayaH / tRtIye navame SaSThe pApAzvedyAyino jyH||1|| udayacaturthaH krUraiH saptamadazamAsthitaiH saumyaiH / vijayo bhavati hi yuddhe dyUnodayagaiH zubhaizcApi // 2 // saumyAstRtIyabhavanAddharmAdvA yAyinaH zubhaiH zubhadAH / vyayadazamA ye pApAH purasya neSTAH zubhA yAtuH // 3 // lagneze dhUnage'ntye vA bhavetpraSTaH praajyH| lagneze vA'stape SaSThe zatroreva praajyH|| 4 // lagne zazini kuje'ste vilomato vA tayonAzaH / svaetau lagne praSTasturtheze'ste ripoH sahAyabalam // 5 // lagne krUre bhraSTurvijayo'ste ca vidviSo vijayaH / lagneze'ste yAyI nibadhyate lagnage'stape sthAyI // 6 // vivAhe zatruhanane raNe saMkaTake tathA / krUre mUrtI jayo zeyaH krUradRSTyA parAjayaH // 7 // ubhayoH ko vijayIti prazne lAbhe tathA dharme / budhaguruzakrAdityAH sthAne vijayaM samA Aho! Shrutgyanam Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 zrIzivarAjavinirmito moti || 8 || candrasaumyAntaragatA rAzayastu samA yadi / tadA bahutaraM sainyaM zatroH syAdanyathA'lpakam // 9 // krUrAkrAntAni yAvanti madhye bhAnIndulagnayoH / tAvantaH prANino vadhyA dvitrighnAH svAMzakAdikaiH // 10 // jJeyo lagnapatiryAyI pauro jAyApatiH smRtAH / vakrI vyAvartakaH bhokto mArgI mArgagatistayoH // 11 // dyUne pApo dhanaM dattvA yAyinoH purapaH sukhI / zubhaiH karmagataidevA dhanaM yAyI vrajedgRham || 12 || lagnAdekAdaze'pyeko gurujJasitabhAnuSu / nAgarasya jayaM brUte navame lAbhamuttamam || 13 || sUrye candre ca sUryAMze saMsthite sthAyinAM jayaH / candre sUrye ca candrAMze saMsthite yAyinAM jayaH // 14 // sUrye sUryAzasaMyukte candre candrAMzasaMsthite / evaM yoge bhavetsaMdhiyuddhameva viSaye // 15 // iti jayaparAjayau / atha saMdhivigrahau / nRrAzisaMsthA udaye zubhAH syurvyayAyasaMsthAca yadA bhavanti / tadA'zusaMdha pravadenRpANAM pApairdvidehopagatairvirodham || 1 || kendropagatA: saumyAH saumyairdRSTA nRlagnagAH prItim / kurvanti pApadRSTAH pApAsteSveva viparItam ||2|| saMdhiM kuryA - tsuhRddddaSTirlagnezAstapayormithaH / pRcchAyAM lagnage krUre saMdhirjAto'pi nazyati // 3 // lagnaM vinA vidhuH kendre trikoNe vA balAnvitaH / saMdhikRdveSiNoryadvA pade lagne - zvaro balI || 4 || nRbhe triSaTtaporiSphe saMdhikRtsyAcchubhagrahaH / dyUne lagnapazatrutve saMdhirvizliSyate svayam || 5 || putragehe tadIzo vA sAdhanaM savalaM dhruvam / Aye'pi sabale saMdhirvibale vigraho bhavet || 6 || iti saMdhivigrahau / atha durgabhaGgaH / sabale durbale vA'pi krUralagnagate grahe / na bhavetkoTabhaGgo'tra zubhe vyasta bhavakrite // 1 // dyUne lagne yadA pApAH saMsthito lagnapo vyaye / SaSThe dhane'thavA chidre durgabhaGgastadA na hi || 2 || lagne bhaumo'thavA rAhuH krUro randhre na bhaGgakRt / yadi saptamago rAhudurgabhaGgo bhaveddhavam // 3 // iti durgabhaGgaH / Aho ! Shrutgyanam Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / atha veSTitadurgabhaGgapRcchA | veSTitaM vA na vA prazne dhane riSphe sapApake / tadA tadveSTitaM durge vAcyaM grAmAdikaM paraiH // 1 // durga vairijanaistu veSTitamiti prazne dvitIyAntyagaiH pApairveSTitamasti kiM tu na gataM tvekAdazabhrAtRgaiH / evaM syAtsabhayaM tathA'mbukhagataiH pApairatItaM bhayaM yAtaM neti ca kendragaiH khalakhagedurga gRhItaM paraiH // 2 // lagne madhye'ste vA pitRbhajyeSThe yadA bhavataH ! durgasthAnAM vijayaM saukhyaM zubhadRgyute vizeSeNa ||3|| zubho'mbunAthastanupaM balAnvitaH svoccasthitaH snehazA prapazyet / durgasthitAnAM ca zubhaM tathaivaM cetsaptamaM syAcchubhadaM hi zatroH // 4 // dhane lAbhe yadi krUrAveSTitaH sabhaTo gaDaH / sukhe dyUne yadA pApAH svayamudveSTitaH paraiH // 5 // mRtyunAthaH sabhaumazcedasaMkhyAtA sRtAstathA / kaNTake sUryaputraddhaddhAH syurvahavo janAH || 6 || lAbhavyomasutasthau cedguruzukrau tadA paraH / tyaktvA yAti svakaM dezaM svAsthyaM tatkoTavAsinAm || 7 || lagnezaH zubhadaH kendre koTasthAnAM zubhapradaH | lagne paitrendratiSyazcetkoTasthairbAdhyate paraH || 8 || veSTito'pi gaDaH prazne grahItuM zakyate yadA / pApaH kendragatathetsyAtkoTo'sau gRhyate tadA // 9 // lagnapApAntarA bhAgA yAvantastAvatA dinaiH / mAsairvarSaizvarAdisthe lagne tadgRhyate sphuTam || 10 || dezakAlAnumAnena dinAdyaM tatra cedbudhe | drohAtkhaNDyAH zanau bhaume yuddhAdvA vipAditaH // 11 // iti veSTitadurgabhaGgaHpRcchA / 309 atha paradurgAptipRcchA | paradurgaM yadA'smAbhirgRhyate tatra lagnape / satrale durbale'steze lagne krUrayute'pi ca // 1 // yAyinAM jayadaiyogairyadvA madhyagataiH khalaiH | lagnakrUrAntarAMzauktakAle tatkoTamApyate // 2 // athA''tmadurgapucchA / Atmadurga paraH kiM nu gRhyate tatra lagnape / sabale lagnape krUre sthAyinAM balamA ( A ) gate // 1 // tadA durge na yAtyeva dyUne krUragraho yadi / vivale lagnape yAvile durge prayacchati // 2 // 1. kiMtu / Aho! Shrutgyanam Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 zrIzivarAjavinirmito athaanydurgbhnggpRcchaa| durgamanyattathA cAnye grAhakAstatra cA''dimam / vacanaM tatsvapakSotra jJAtvA pUrvoktavadvadet // 1 // itynydurgbhnggpRcchaa| atha mntrbhedpRcchaa| lagnamadhyagataiH saumyai ne SaSThe'thavA gRhe / bhede vicintyamAne'tra zIghaM bhedaH prasidhyati // 1 // zubhe lAbhAdiyoge'pi bhede siddhirudAhRtA / tathA balini lagneze saptame vivale dhruvam // 2 // bhedasya zatrurAziyastenAsau bhidyate drutam / sakhivazyAdirAziyastadvArA bhidyate'thavA // 3 // __ atha vivAdaH / vivAde maraNe yuddhe lagne pApo jayAvahaH / na saubhyaH saumyadRk zastA pApA dRSTina zobhanA // 1 // lagne kare jayI vAdI prativAdI tathA'stage / ubhayatrApi cetkrUro dIrgharoSaH prajAyate // 2 // valavallagnanAthena ghanapo hanyate raNe / balavAnyUnapo hanyAllagnanAthaM sunizcitam // 3 // lagnaM dyUnaM muktvA parasparaM krUrayoH sakaladRSTau / vAdAnte vAdiyugaM churikAbhyAM praharati tadaiva // 4 // vivAde zatrusaMghAte dyUne yuddhe pramopaNe / puravAte'bhicAre ca jJeyameva jayAdikam // 5 // atha sevaapRcchaa| svAmicittaM zubhadRSTamapi lagnapasaptamau / zubhasvAmInduyugdRSTau zubhaM vyaste'nyathA bhavet // 1 // yadA pRSThodaye lagne cUne zIrSodayo bhavet / sevyasevakayovairaM brUyAtprItiviparyaye // 2 // dhananAzo dhane pApe vibhramaH saptame tathA / maraNaM mRtyuyoge syAtsaumye saMpatsukhaM mahat // 3 // sevyasevakayoH prItiH prazne yugmatulAlini / lagne prItistayorvAcyA kanyAlagne ca madhyamA // 4 // dvitIyadyUnarandhreSu saumyAH prItyarthasaukhyadAH / pApA bhavanti teSveva sevysevkvighndaaH|| 5 // yadA lagnapatilagne jAyezaH saptame yadi / tadA prItiyorvAcyA samAnaiva parasparam // 6 // athA''zrayaH / bhavati sa AzrayaNIyaH prazne dhanasaptASTameSu cetpApAH / hibuke'pi tasya nAzaM kuryuH saumyAH sukhaM dadhuH // 1 // eSa svAmI bhavyo'nyo vA sthAnaM yadi prazne / lagnapatau makabUle svAmI bhavyo'stape tathA'nyezaH // 2 // anyezo Aho! Shrutgyanam Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| 311 bhavitA vA mameti kendre yadA vilagnezaH / paSThAntyapamuthazilagastadA'nyanAtho na hi praSTuH // 3 // kendrasthe lagnape krUradRSTayA krUranirIkSite / SaSThe vA'nyaH patirna syAdvakrI cedaparaM vadet // 4 // atha nRpadarzanam / nRpadarzanaM bhavenno pRcchAyAM lagnapasya saviturvA / gagane caramuthazilato dazamasthityA'thaM dRSTayA vA // 1 // dazamasvAmI lagne pazyati lagnAdhipaM nRpAllAbhaH / rAjJazcittaM kIhak tatrApi vicintayedevam // 2 // amAtyasnehapRcchAyAM yogo lagnAstanAthayoH / snehapRSTayA dizetprItiM vairaM vairadRzA punaH // 3 // atha gauravam / nRpategauravalAmo me syAditi lagnapApapatyozca / snehadRzA zIghraM syAdripudRSTayA bahudinaireva // 1 // Ayeze kendrasthe zaziyutadRSTe ca phalamasti / sthirarAzau paripUrNa care'lpamadhaM bhavenmizre // 2 // mande krUropahate bhUtvA cA''zapraNAzamupayAti / krUrAcchuddhe sazubhe'pyadhikatarA prAptireva syAt // 3 // atha pdlaaapRcchaa| svasthAvasthe nabhonAthe tuGgAdisthe zubhekSite / dhanakendratrikoNasthe rAjyAdipadalabdhayaH // 1 // lagnanAtho'bhranAthena tuGgAdisthena vIkSitaH / karotyeva padaprAptiM lagne lagnAdhipo'thavA // 2 // sthirodaye padaprAptiH zubhasvAmiyutekSite / itthameva padasthAne sA svalpA kiM tu vRzcike // 3 // padezazcetpadaM pazyetpadaM caiva sthiraM bhavet / madhyape sazubhe rAjyaM rAjyabhraMzaH sapApake // 4 // sUrye'mbare gurau lagne candre kAme'thavA sukhe / na labhetsadya evArthAbAjyaM khe'rke tanau gurau // 5 // lagnanAthanabhonAthI candrAyomni padamadau / rAjayogeSu sarveSu padaprAptistu nizcitam // 6 // vezAdiyogatritaye sunaphAditraye tathA / padamAptirbhavecchIrNodaye lagne zubhAnvite // 7 // saptame cASTame zukre padalAbhaH svabhAvataH / zubhayukta padaM prItyA sapApe vigrahAdibhiH // 8 // athAdhikAraH / padasthAne yadA candraH zubho vA saravirbhavet / padezo vA vilagnezI mudrAprAptistadaiva hi // 1 // padaprAptikarairyogamudrAmAptiH prajAyate / siMhodaye'rkasaMdRSTe sAmrAjyaM pracchako vadet // 2 // Aho! Shrutgyanam Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmito atha padanirvAha pRcchA | rAjyaM sthiraM calaM vA prazne tanupakhezayormutha zilini / yadi mandaH syAtkendre tatsthiramanyathA calaM bhavati || 1 || lagneze nijanIcAdhipakRtamuthazile svanIcadhiyA | rAjyabhraMzaH zeSaistaddizi dezaM samudrasaM kurute // 2 // tuGge saumyo - thavA pApo lagne dharme trikoNage / nirvAhaprAptirAdezyA nIce naSTe khape cyutiH // 3 // 312 atha sthAnaprAptiH / sabale dazame saumye sahaje vA'pi kendrage / sthAnAptivyamakAmasthau zubhau vA zrIvilagnagau // 1 // atha dhAtuvAdaH / lagnezAjjAyate dhAtuH saMptamo dhAtuvAdakRt / candrArkau lAbhakartArau ghanA - tsiddhistu talAt / / 1 / / saumyAH kendre ca balino lAbhe vA'pi samAzritAH / dhAtuvAdI vijAnAti dhAtuvAdaM ca nAnyathA || 2 || lagne pApaH zubhaH proktaH pApadRSTirna zobhanA / zubhadRSTiH zubhA proktA zubhayogo na zobhanaH // 3 // lagne riSphe ripau chidre lagnapaH zubhadRgvinA / hAniM bhraMzaM bandhanaM ca mRtyuM kuryAdyathAkramam / / 4 / / ariSTAllAbhatazrauryAdyAtrAyogairvadetsudhIH / vAdino maraNaM lAbho dhanahAniH palAyanam // 5 // atha cauryapRcchA | caurAgamanapRcchAyAM lagne pApastu siddhikRt / na zubhA hak zubho mUrtI na zubhaH zubhadRk zubhA // 1 // meSe vargottame ne budhayukte vizeSataH | cauya~siddhirbhaveda yadi vA''rayutekSite // 2 // raNacauryAdihananadhAtuvAdAdikarmasu / zubhapApasamAyogAdasiddhiH siddhirucyate || 3 || atha saukhyapRcchA | yadA krUragraho lagne nIcaH zatrugRhe sthitaH / tadA tasya zubhaM vAcyaM graharAzyanurUpataH // 1 // bhUtaM dvAdazatazcintyaM vartamAnaM tu lagnataH / bhaviSyaM tu dhanasthAnAtsamyakrUratekSaNAt // 2 // atha bhayapRcchA / utpannabhIterbhavitA vinAzo na veti pRSTe tanupo vilagnam | pazyettadA naiva 1. podhA / Aho! Shrutgyanam Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 jyotirnibndhH| bhayaM na pazyedbhayaM bhavetkrUrayute vizeSAt // 1 // bhayamarko lagnagataH sauro vyAdhi dharAsuto ghAtam / maraNaM vaiphalyaM vA candraH kurute vilagnasthaH // 2 // ayAmibhayam / sarpAnizastravantaM dRkkANaM vIkSate ravibalavAn / bhaumo vA madhyAhne bayAnayamagnisaMbhUtam / / 1 // atha niipuurnnpRcchaa| rAzIzvaro dvitIye duzcikye vA zubhagrahopagate / bhavatIha nadIpUraH saptaviMze dine vAcyam // 1 // atha kaalvRssttipRcchaa| ambaragaM zubhayugmaM vRSTayai prabhavedvivAhAdau / lagne zubhatrayasya tu yoge mahatI bhavedvRSTiH // 1 // atha strIvigrahaH / pIyUSAMzau pApayuktekSite vA strIbhiH sArdha vigrahaH kIrtanIyaH / pAryadvA manmathasthAnayAtaistairevAmbusthAnagairvA sa vAcyaH // 1 // atha dhRtaavivaahitaapRcchaa| Rrite ca caturthe syAtpariNItA nitambinI / saptame rite ca syAntaiva hi kuTumbinI / / 1 // ubhaye saumyatAM prApte dve sto dhRtavivAhite / ubhaye krUratA prApte na dhRtA na vivAhitA // 2 // lagnalagnezacandrAzca nirdoSA strI carasaMgAH / adRSTapuruSA sAdhvI parairbhuktA carakhaMgAH // 3 // atha bndhnpRcchaa| saure dRkkANe vA bhujaMgapariveSTite'thavA lagne / zazisaurAbhyAM dRSTe bandhanamiti vAcyamAdeze // 1 // pApakSetreSu yame trikoNacaturasrasaptameSu gate / krUrainirIkSyamANe baddho'stItyAdizekSipram // 2 // atha mRtyuyogH| smare vyaye dhane krUro lagne mRtyo ripo zazI / sadyomRtyukaro yogaH krUre vA candrapArzvage // 1 // lagne ravau smare candre bhavedyogo'yameva hi / eteSu rogiNo mRtyuH sadyaH syAttasya cA(dathavA)''padaH // 2 // lagnapo mRtyupazcApi mRtyau syAtAmubhI yadi / sthitau ikANa ekasminsadA mRtyuM dhruvaM vadet // 3 // chidralagne Aho ! Shrutgyanam Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 zrI zivarAjavinirmito- zvarau chidre sacandrau mRtyukArakau / sapApe ripubhe mRtyau candre mRtyustathA khale // 4 // vargolamagate mUrtI matIze candrasaMyute / vitte bhaume'thavA rAho dine hyasito vadhaH // 5 // atha mRtyubhaGgaH / udite lagnape vA'pi cchidrpe'stmupaagte| mRtyu yoge'pi no mRtyurvAcyo mRtyurato'nyathA / / 1 / / atha gataprAptipRcchA | saptamasthe yadA pApe baddhA hyAnIyate gataH / saumye'stage ca na prAptiH zukre prAptistathA cirAt || 1 || lagnapaH kendranAthena yogakRdgatalabdhaye / astaM gato'stapo lagnanAthadRSTastathA''pye // 2 // atha mRtAptipRcchA | pApasaMbandhage candre labdhiH saumyayute na hi / sa cedvakrI vinaSTo vA tadA'sau labhyate mRtaH // 1 // atha hRtanaSTavismRtisthApitavastuprAptipRcchA / vastu me vadati neti pRcchati dyUnalagnapatiyogato'rpayet / etayoryadi parastu saMcaredanyahastavazatastadeSyati || 1 || lagnape'stayuji pracchakastadA dyUnape tanugate'rthavAnparaH / krUrasaumya khagayogatastayoH sAdhvasAdhuparikalpanA tayoH // 2 // atha coro bhavati na veti pRcchA / eSa coro na veti syAtyane lokazrutoriva / candro muthazilaH krUraiH satyaM coro'nyathA na hi / / 1 // anenaiva kadA caurya kRtaM no veti lagnapaH / indurvA muzarIpha: syAtkasyacittena tatkRtam // 2 // atha ko'yaM nara iti pRcchA / ko'yaM narazcediti pRcchate tadA madhye svarAMzau khacaraH sa tatrajaH / ucce mahAvizruta evamanyavarge'nyathA hInanaraH pumAMzva // 1 // athAsya ko deza iti pRcchA / vyomna sthito'rkato yasyAM dizi tadviSayodbhavaH / na cettatra graho madhyapateH prAgvadizaM vadet // 1 // 1 ka. 'vamUtparI : phI sthA / ca vasusarIpha: sthA / Aho! Shrutgyanam Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 315 atha mitrpriitipRcchaa| mitreNa saha prItirbhavitA lagnezvarAyapatyoca / priyadRSTyA muzilataH prItirvA'nyonyagRhayAnAt // 1 // atha ko'zvo vijayIti pRcchaa| babazvAnAM madhye ko vijayI lagnalAbhagaganeSu / horezvare pare thA tadvarNAttajayo vaacyH||1|| asyAbhAve horAlagnapatibhyAM tatazcintyam / candrastadrAzyaviparazAca mAtiM vadetpraSTaH // 2 // __ atha melakaH / ghUnanAthaH sthitaH kendre tasmingrAme miliSyati / anyagrAme paNaphare na mela: syAdapoklime // 1 // atha vastugrahaNam / gRhNAmyahamidaM vastu sati prazne tvamUdRzi / balazAli vilagnaM cegRhyate tatkrayANakam // 1 // tasmAtkrayANakAllAbhaH praSTarbhavati nizcitam / vikretA''yapatiH kretA lagnezastabalAtpunaH // 2 // atha vastuvikrayaH / vikrINAmyamukaM vastu prazna evaMvidhe sati / AyasthAne balavati vikretavyaM sulAbhakRt // 1 // atha krayavikrayamadhye kasmAllAbhaH / balavallagnalagneze gRhyate vastu lAbhakRt / balavallAbhalAbheze vikrayo laoNkanmataH // 1 // mUrtiM pazyati mUrtIze kretavyaM vikrayo'nyathA / balahIne dhaneze tu samargha vyatyaye'nyathA // 2 // atha vastusaMgrahaNAllAbho'sti na veti pRcchaa| vastusaMgrahaNaM kuryAllAbhayoge mahatyapi / gurustadvastuto lAbho bhaviSyatyanyathA na hi // 1 // atha kRtasaMgrahasya vastunaH kadA vikryH| saMpUrNo lAbhayogazcetpraznakAle yadA tadA / zIghraM tadvikrayaM kuryAdanyathA vastu rakSayet // 1 // Aho! Shrutgyanam Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmitoatha varSe'sminkathaM syAt / sama vA maha vA varSe'sminkiM bhaviSyati / tanudvaye tadadhiSe puSTApuSTe samaM vadet || 1 || lagne lagnezvare puSTe vikrayaH kriyate tadA / dyUne dyUnezvare dhAnyasaMgraho hyubhaye dvayam // 2 // 316 atha sATiH / dyUnalapatI mitre mitrasATiriheSyate / vairabhAve tayoH sATivairitvaM kapaTena ca // 1 // athAnayoH kaH satyaH / vikretA satyavAdI syAtsaumyalagne tathA dhane / kretA satya inendU cecchubhadRSTau suzobhanau // 1 // sabale lAbhalAbheze maha mizra ke samam // 1 // atha dinacaryA / syAtkrayANakam / avale lAbhalAbheze sama atha dhAnyaniSpattiH / prazne dhAnyasya niSpattau caturthe sadgrahA yadi / kendre vA dhAnyaniSpattiH pApairdhAnyakSatirbhavet / / 1 // atha subhikSapRcchA / svasvAmizubhayukteSu dRSTeSu ca caturSvapi / kendreSu ca subhikSaM syAdurbhikSaM krUrakhecaraiH // 1 // yatkendraM vivalaM tatra durbhikSaM taddizi dhruvam / maha krUramadhyasthaM mizraM mizrairyutekSitam // 2 // atha durbhikSam / kendrasthau rAhumandau ceccaturthe vA vizeSataH / zuSkalaze tadA vAcyaM durbhikSaM nizvayAditi // 1 // atha vRSTipRcchA / kumbhakarkaTagomInamakarAlitulAdharAH / sajalA rAzayaH proktA nirjalA: zeSarAzayaH || 1 || ravibhaumArkajAH zuSkAH sajalau candrabhArgava / budhavAcaspatI jJeyau sajalau jalarAzigI // 2 // saumyA jalarAzisthAstRtIyadhana kendragAH site pakSe / candre vA lagnagate dalarAzisthe vadedRSTim || 3 || jalalagne'mbukheTezva Aho! Shrutgyanam Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 317 yukte bhImayute tathA / vidyudgarjanasaMyuktA vRSTiH saurayute'pi ca // 4 // lagne care zubhe dvisthe jalaM mAsAtsthire punaH / caturviMzaddinairyaGga dinaiH SaDviMzatA bhavet || 5 || caralagne khagAH sarve tadA sArdhadinAjjalam / zuSke zuSkagrahairyukte nAmbho mizragrahaizcirAt || 6 || lagne sukhe dhune vyomni zubhasvAmiyutekSite / ASADhAdiSu mAseSu vRSTiH syAdanyathA na hi // 7 // sajalo vijalenA''DhyaH pUrvamambho'nyathopari / vijalaH sajalenA''Dhyo nAmbhaH pUrva paraM bahu // 8 // prAvRSyabjaH sitAdaste zubhadRSTo'mbuttadA / zanaistrikoNago vA'pi somo jalakaro bhavet // 9 // jalArthapRcchAsamaye raudyAM prAcyAmathApi vA / susvaraM kurute kAkaH suvRSTirjAyate tadA // 10 // AdravyaM pUrNakumbhaM toyArdrAGgaM ca pracchakam | toyAsannaM toyazabdaM zrutvA dRSTrA jalaM vadet // 11 // atha kUpapRcchA / lagne sukhe'mbukheTazvetsasaumyo'mbhastadA vahu / pApaiH zuSkarkSagairnAmbu kUpavApyAdike sphuTam // 1 // sukhe vA'bjasitau toyaM susvAdu nikaTaM vadet | lagnAmbusthitakheTeSu balinaH svAdu cA''dizet // 2 // tathA'rkato narairaSTavedAzAGkAdripaJcabhiH / kunetrairjalamanyatra karairambu vidhoH ziraH || 3 | atha naukA | mRtyurdharaNakaM nauzca phalena sadRzaM trayam / mriyate yena yogena tena yogena mucyate ||1|| kSemeNa nauH samAyAti mRtyuyoge samAgate / AmayAvI ca mriyate baddhaH zIghreNa mucyate // 2 // nekSate lagnapo lagnaM mRtyupo nekSate mRtim / yAnapAtrasya vaktavyaM nizcitaM majjanaM tadA || 3 || tAvubhau saptame cedvA tadA tajjalagAmi ca / pASAH sukhASTame'Ggaze'staM gate naupatermRtiH // 4 // lagnezacandranArthaM ca candraM vA mRtyupo yadi / pazyetkrUradRzA nAvA samaM nazyati naupatiH // 5 // mArgAdvayAvRtya naureti lagnape tadbhave'nRjau / randhre saumye tarI sArthA sametIndau care drutam || 6 || mitho ripudRzekSetAM lagnezazazirAzipau / tatrAnyonyavirodhena vyavahAro vinazyati // 7 // atha rogapRcchA / zubhagrahAH saumyanirIkSitAH syurvilagnasaptASTamapaJcamasthAH / triSadazAye caM nizAkaraH syAcchubhaM vadedroganipIDitAnAm // 1 // sthiralagne yadA jIvaH zubho 1. tyAgekSate / Aho! Shrutgyanam Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 zrIzivarAjavinirmitovA kendrakoNagaH / rogaprazne vadetsvasthaM vyastaM dRSTodaye khalaiH // 2 // caralagne caturthe vA candraH SaSThASTame'mbare / kuje syAdrogiNo mRtyuH pApairlagnASTasaptame // 3 // lagnAtSaSThASTame candre ripudRSTayA khalekSite / yukte vA syAnmRtistasminsaumyadRSTivivarjite // 4 // lagnAdhipe balayute vivale mRtIze to cettanau bhavata eva sukhI tadA syAt / yadA matIzastanubhAgameti tadA''turo yAti yamAlayaM hi // 5 // lagne chidre zazI pApo dvitIye saptame vyaye / sadyomRtyukaro yogazcandro vA krUramadhyagaH // 6 // lagnaM vedyo dyunaM rogo madhyaM rogI khamauSadham / taddhalAdalamAdezyaM saumyaiH krUraiyute'nyathA // 7 // ___ atha rognaashkyogH| mAnyAtpravartate mAnya krUre saptamasaMsthite / saptame tvathavA saumye sa rogI nauSadhaM bhiSak // 1 // vaidyaupadhyobalAdhikye balatve rogroginnoH| rogI jIvati nirvighnaM viparIte viparyayaH // 2 // vaidyasya rogiNo maitraM maitramauSadharogayoH / vyAdherupazamo vAcyaH prakopastadviparyaye // 3 // lagnasvAbhibalatve ca kendrasaubhyagrahe'pi vA / uccasthe ca :trikoNe ca rogI jIvati mAnavaH // 4 // rogaprazne krUro lagne rogo'dhiko vaidyAt / tatraiva yadi zubhaH syAdbhUriguNaM bhavati vaidyoktam ||5||dshmeN krUro yadicedrogo vardheta bheSajaistatra / tatraiva zubhaH svIyebhaiSajyai roganAzakaraH // 6 // atha svastho rogI vaa| nIrujaH sarujo veti candro vA lagnapo ripau| SaSThezasahito vApi rogayukto na cAnyathA // 1 // SaSThe care sthito rogI saMcarangRhamadhyataH / upaviSTaH sthire dvayaGge supto duHkhI sukhI gRhe // 2 // atha va mRtyuH / chidre care sthire vyaGgo pare sve pathi ca vyasuH / zubhe vA'rke care randhra tIrthe vA kendragaiH zubhaiH // 1 // __ atha muktibhaviSyati na vaa| zukrendU pitRlokezau zanijJau narakAdhipau / tiryaglokasya sUryArau svargasyAdhipatirguruH // 1 // kendrArimRtyugo jIvaH svoccastho vA svarAzigaH / pRcchAyAM mRtyukAle vA tasya mokSo mRtasya hi // 2 // pRcchAyAM saptamasthazcedgraho vA mRtizatrugaH / balavAnyadi tallokaM mRto janturavApnuyAt // 3 // Aho! Shrutgyanam Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| . atha kasmAllokAdAgato'yam / ravIndrorbalavAnyasya dRkkANe tasya loktH| Agato'stIti vaktavyaM praznalagnAcca janmataH // 1 // atha rogajJAnam / rogaprazne'STamasthAne grahayogAdrujaM vadet / candrazukrAvatIsAraM vAtaM zanibhujagamau // 1 // bhaumArko rudhirodrekaM zukrabhaumau balakSayam / sakrUrejye tridoSaH syAtsagrahArko tu citraruk // 2 // rAbarko kuSTharogazca kampaH pApayute zanI / raktapittaM tu sUryendU zleSmAjIrNakaro budhaH // 3 // saMnipAtakaro jIvaH senduH pApadvayaM gataH / astaMgate kuje chidre bayAlliGgAdidUSaNam // 4 // strInimittaM kRte prazne vAcyaM tadyonidUSaNam / kujArko saptame pA kuje mAndhaM vudhe bhramam // 5 // zirovyAdhi gurau zukre karpha vAyuM zanitrike / randhrekAdhairyute dRSTe vyAdhi taddhAtuto vadet // 6 // atha dosspRcchaa| chidre vyaye ravau doSo yakSiNIkSetrapAlajaH / jalamAtRbhavazcandre DAkinIjaH kune tathA // 1 // budhe bhauto gurau paitraH khecarAsurajaH site / kuladevIkRto mande rAhI pretakRtastathA // 2 // chidre krUragraheryukte karmaNaH strInarodbhavAt / zubhapApayute doSaH strINAmevAnyathA nRNAm // 3 // vivalagrahajo doSaH sAdhyo'sAdhyo'nyathA mataH / jJeyo'tra karmajo doze randhre'ntye ca balojjhite // 4 // svIyasaMbandhabhAvotthaM zeSabhAvotthataH param / yadi syAtpaitRko doSastadA tanmUtyurucyate // 5 // mRtyupe zanisaMyukte mAtaGgaistu hato naraH / dharmAdhipo'tha dharme vA gurustIrthapathe mRtiH // 6 // krUre'STame'bhicAgacca sUryAtsAmbuzastrataH / agninA kaNThapAzena pazuguptiviSAdibhiH // 7 // zalyajJAnaM tu vAstuprakaraNe likhitamasti / _____ athnidhipRcchaa| sukhasthAne yadA candraH saumyo vA balasaMyutaH / nidhIzo vA'pi lagnezo nidhirasti sukhapradaH // 1 // jIvendU kendragau syAtAM sukhe vA jIvabhArgavau / nidhirasti bhavellAbhaH kRte yatne'tra vatsare // 2 // candrajJaguruzukrANAmeko'pi yadi vezmagaH / svIyaM vA parakIyaM vA sadasaddhalavannidhim // 3 // yadyete cetsthirA randhra labhyate paitRkaM dhanam / yAvatsaMkhyAsu khe kheTAstAvatsaMkhyA nirbhavet // 4 // yathA bhUmigataM dravyaM parahastagataM tathA / tadvadeva parijJeyaM Aho! Shrutgyanam Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zrIzivarAjavinirmito vismRtaM paitRkaM dhanam ||5|| dhanaM bhUmimadhye'sti no veti pRSThe vilagne zubhe saumyaha'sti tasmin / yadi krUradRSTe khanitvA tu nItaM bahu svalpamastIti vAcyaM hi tasmAt || 6 || nidhIzo'bhyantare rAzau gRhamadhye nidhiH sthitaH / bAhyarAzau bahiHSThaH syAjjJeyo vA phaNicakrataH // 7 // agau lagne coravAghA bhUtabAdhA zanau vyaye / rAjabAdhA pApagne svasthayoH zanibhaumayoH || 8 || vyArAvaSTame loSTaM tuSAdyaM vA vyaye zanau / rAhau vA vivale mande lagnage'GgArakAnvadet // 9 // kendrakoNeSu pApeSu riktakumbhasya darzanam / svocca zazini kendrasthe saumye vA pratimAsu ca // 10 // athAhivalayaM vakSye sphuTajJAnakaraM nidheH / tatraivaudayikau kAryau carau tAtkAlika tataH // 11 // gatakSandhihatiryAtaghaTItithyaMzasaMyutA / dvighnA tryAptA lavAdinduH SaDguNo'STaghaTIyutaH // 12 // candravatsAdhayetsUrya candrabhe yadicedubhau / nidhirasti tadA satyaM krUre'bje ca na labhyate || 13 // sUrya cettadA zalyaM vadettau cetsvadhiSNyagau / nidhiH zalyayuto'stIti vyastagau zUnyamAdizet // 14 // sazukre'bje nidhiprAptiH pUrNe pUrNo nidhirvidhau / yantrenduH syAnnidhistatra kSINe candre'lpakaM dhanam // 15 // svarNa raupyaM ca tAmraM ca ratnaM kAMsyAyasI pu / nAgaM candrAdvadettadbhAskarAdigrahaiH kramAt // / 16 / / hemarAjatatAmrArapASANaM mRnmayAyasam / sUryAdigrahage candre dravyabhANDaM vinirdizet // 17 // azvinyAditraye kASThaM lohamArdrAdipaJcake / tAmramApyacatuSke syAdasthi pauSNAjapAdayoH || 18 || bhuktarAzyaMzamAnena bhUmAnaM kAmbikaiH (kathitaM ) karaiH / nIce nimnaM pare'mbusthamUrdhvasthe tu vidhau // 19 // datrAtrayaM paJca raudrAtpUrvASADhAcatuSTayam / pauSNAjapAdabhe candraH zeSeSu syAdraviH prabhuH ||20|| sahasralakSakoTyAdi guNayedgrahasaMkhyayA / dAyavatsAdhayetsaMkhyAM rAzimAnena vA dhiyA / / 21 / / atha mRgayA / balahIne yune pApairyuddhayogairjayAnvitaiH / pApairiSTakaraiyoMgeH siddhiH syAnmRgayAdi || 1 || tasminnahani yo vArastithiyukto virUpakaH / vargito dalito bhAptaH zeSaM vadhyamitirbhavet // 2 // dyUnalagnapayoryoge siddhiH saumye'tra lagnape / pApe dhUnezvare jJArau pApakSaze'nyathA na hi // 3 // krUrayonairaniSTaizca mRgayAsiddhiriSyate / dyUne krUrairvala bhraSTairyuddhayogairbalapradaH // 4 // darzaviSTivyatIpAta - krUrapaJcAGgike tithau / kathitA mRgayAsiddhiH krUrayogaiH parairapi / / 5 / / bhaumau mRgayAdhIzau tanvIzau mRgayAcyutiH / zubhe laggapatau siddhiH krUre dhUnapatau sati // 6 // Aho! Shrutgyanam Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 jyotirnibndhH| pApAddhi jalajAsiddhirjalakSetre jalagrahaH / lagnAstabhAvagaiyoMgabahuSTiphalapadaiH // 7 // krUrAkrAntAni yAvanti madhye bhAnIndulagnayoH / tAvantaH mANino vadhyA dvitrighnAH svazicakrayoH // 8 // atha bndhmokssau| saura dRkkoNe vA bhujaMgapariveSTite'thavA lagne / zazisaurAbhyAM dRSTaM bandhanamA stIti saptamASTaMgate // 1 // grUne lagne bhavetpApastadA baddho bhavennaraH / lamASTamagataH pApastadA mArita eva sH||2|| ne lagne bhavetkrUrazchidre lagne'thavA bhavet / mucyate puruSo baddho mUrtI pApaH zubhAgamaH // 3 // nidhanAriSThayogaizca kSisaM baddho vimucyate / caturthe dhanapo dIrgha bandhanaM kurute dRDham // 4 // lagne saptASTaye krUrAstadA baddho'pi mucyate / dvitIye bandhanaM pApe vyayage maraNaM bhavet // 5 // muktiprazne yadA kendre kendezAH syuna mokSadAH / tasminvarSe'yaM lagneze vyaye baddhaH palatyasau ( laayte)|| 6 // lagneze'stamite'mbusthe kujadRSTe bhvenmRtiH| guptyAM mRtividhI kendre mandayakta nirIkSite // 7 // dIrghapIDA ca bhAmena yugdRSTe bandhatADane / tridharmeze vyaye lanasvAmiyogAtpalAyanam // 8 // meSe ghaTe ca zIghra syAtkarke nakre suktttaaH| sthire cirAdvidhI lagne dvayaGge mokSo'sya yogataH // 9 // yAvacchako balI lagne tAvaccoro balAdhikaH / astaM gate tanI zukre bandhamokSAdisaMzayaH // 10 // carodaye zubhe zIghraM mokSayogaistu lAbhadaiH / sthire mokSo vilambena bandhaH zukre sthire sthiraH // 11 // acireNa ghare manda dIrghakAlena tu sthire / madhyamema dvimUrtistho mocayedvandhanaM sthiram // 12 // atha likhitpRcchaa| pUrNaH zubhairyutazcandro vIkSito vA zubhA lipiH / kSINaH pApayuto vA'pi candro vArtA tvazobhanA // 1 // prApto na vA pRcchati lekhavAhakastadA vilamAdhipatiH zazI vA / aste'thavA tatpatinA suyoge prAptastathaikakSagatau yutiH syAt // 2 // savarajJayate candre sasaure vA'mRte lipiH| zubhI sejye kli| sAre nepAjJA'rkAgoH priyam / / 3 // lekhottaraM grAhakAdeSyatIti prazne'stapAmyUsariphA zazI syAt / lagnAdhipo vA'pi ca tau tu kendrAdvitIyago vA pathi bartate saH // 4 // zazilagnezayooMge ye madhyAMzAstu tatsamaiH / kSaNavAsaramAsA 12. saMzrayaH / 2 . bhAplejye' / 3 gha. nRpajA / Aho ! Shrutgyanam Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 zrIzivarAjavinirmitobdairyaktyA tasyA''gamaM vadet // 5 // budhAbjayoH khezayogAtkare lekhazcaTI(khaH pati ) Syati / nAnyathA kendrage candre sthirabhe'nyAdaraM vadet // 6 // saumyairyogaM budhaH prApya zubhA vArtA'nyathA khalaiH / tasminmUrtyAdibhAvasthe vArtA tadanuyAyinAm // 7 // atha vaartaapRcchaa| candro lagnapati rvA'pi yadi kendre zubhAnvitaH / kiMvadantI tadA satyA syAdasatyA viparyaye // 1 // zubhA zubhAnvite satyA tathA duSTA khalAnvite / lagne tadIzvare zukre syAtsatyA'gre janazrutiH // 2 // atha hantuM gmnm| ripuM hantuM gamiSye'dya lagne krUrayute jayaH / lagnendU svezadRSTau vA jayaH praSTurna cAnyathA // 1 // svasvAminA snehadRzA'valokitastadA ripurnigRhIto'pi mucyate / cetkrUradRSTayA yudhi nazyate'sau yadaiko tau vidhRtaH palAyate // 2 // mUrtI sukhe ca candre carabhasthe cetparAbhavaH praSTuH / sazubhe'bje saMtoSaH saGkare niHsRto dhriyate // 3 // __ athaabhicaarH| valavallagnape siddhirabhicAre'sya jAyate / gurau lagne ravau khastha indrajAlaM prasidhyati // 1 // ___ atha yogasiddhiH / lagne vA dazame sUryo yadvA saumyagraho bhavet / yogasiddhistadA vAcyA pravrajyAyogato'thavA // 1 // ___ atha vidyaanyaasH| saumyaiH kendratrikoNAyasthitaiH zIrSodayo bhavet / vidyAptiratha vetAlasiddhiyogairjayAvahaiH // 1 // atha kAvyam / lagnezacandraputrezAH prabandhe jJAnakAvyayoH / kAraNaM tadalaM prazne jJAtvA tebhaH phalaM vadet // 1 // Aho! Shrutgyanam Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / atha dIkSA | ekarAzigatAH kheTAzcaturAdyA yadA tadA / balavadgrahajA dIkSA nRNAM vAcyA'tra yuktitaH / / 1 / / sUryAdibhirgrahairdRSTaH padado dazame guruH / pRcchAyAM janmakAle vA dharme dharmaprado bhavet || 2 // 323 atha svamaH / zubhayogaiH zubhaH svano duHsvamaH pApayogataH / aniSTAriSTayogaizva svamo duHkhaphalapradaH // 1 // zubhaiH kendratrikoNasthairvizuddhe cASTame sati zastAH syurdurnimittAni ca sphuTam || 2 || atha bhojanam / duHsvamA api sthire vilagne sakRdeva bhojanaM dvidehake dvIzvarabhe bahUni / vilagnaturyAdicatuSTrayasthe lagnasya vIryeNa rasastu vAcyaH // 1 // candraH svanAthadRSTastadA zubhaM nekSitastadA kaSTam / candro yasya muthazilastasya vizeSaM vadedbhuktau // 2 // lagne rAhau mande ravidRSTe bhojanAbhAvaH / sUryAdRSTe sAyaM kadannamapi nIcage'rigRhe // 3 // pRcchAyAM yo valI bhAvo lagnAdyastasya bhAvataH / svIyAdisadane vAcyaM bhAvi bhUtaM ca bhojanam // 4 // lAbhe vezmani lagne ca zubhadRSTe subhojanam | jIve lagne bhRga vA'pi svagRhe'nyagRhe dhiyA || 5 || candre lagne sukhe vA'pi kSIrAktaM madhuraM zubham / kAlahorAdhipo lagne svecchayA zIghrabhojanam || 6 || sUryAttitaM candrAlavaNaM bhaumAtkaTUSNamAMsayutam / budhaguruzukrarmadhuraM krIDAyuktaM zaneH kadannaM ca // 7 // sabalaH pazyatAM (ti) lagnaM karoti rasasaMgraham / bhojane lagnasaMsthAnAmathavA kendragAmiNAm || 8 || krUraiH saumyarkSagaiH zreSThaM viparItaM svavezmani / balayukte ravau tIkSNaM kSAraM candre zubhaiH zubham // 9 // krUraiH krUro raso vAcyo mizrairmizraM rasAyanam / mizrarmiMzro raso jJeyaH zatrubhairvirasairyutam // 10 // atha bhuktiyAnam / 1 prazne'sminbhuktiyAne tu bhaumo vA''kiMH zazIyutaH / tadA bhuktau na gantavyaM sasaumye'bje tu gamyatAm // 1 // atha vATikA / lAbho vATikayAsnayA mama bhavetprabhe vilagne zubhe tadbhAvAzca sahAyinaH khalakhage caurastu vakre'nyagaH / saumyaistvaSTamagaiH zubhaM tu dazame saumye zubhe pAdapAH Aho ! Shrutgyanam Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI zivarAjavinimito zreSThAH satphaladAyinaH svapatinA dRSTe'nyathA tadvinA // 1 // svezodayAdvayolabhyaM dumA nazyanti khe kuje / zubhe'mbuge bahuphalAstadvadvezAtphalaM vadet // 2 // athApRcchA | sabale durbale lagne syAtsamardha mahardhakam / dinAyeM zubhaSTe'je yaha vyatyaser || 1 || tilodravakaGgUNAM caNakazyAmavastuSu / zaniH svAmI rase - vinduH svagandhAmbhasAM raviH || 2 || zukrastu pUrvasasyAnAM vidalAnAM prabhubudhaH / yavasarSapagodhUmazAlIkSUNAM prabhurguruH // 3 // aruNAnAM prabhurbhImastato yasyAsti saMkramaH / tallagnaM sabalAMzo'pi tattadvastu samarthakam // 4 // pUrvAtrivAre turyasamarthaM sUrya saMkramAt / pUrvAtritayapaJcarkSe turyavAre maharghakam // 5 // mAsakSatpUrNimA hInA samA bA yadi vA'dhikA / samarthaM ca samatvaM ca maharSe ca vinidizet // 6 // atha dezabhaGgapRcchA | yadi kendratAH krUrAstadA sarvatra vidrutam / saumyAvetsarvataH kSemaM vizeSaH kUrmacakrataH || 1 || mAyasyAM dizi krUro mandI rAhuryato'thavA / tatra durbhikSato bhaGgo khyArAbjaiH parAgamAt // 2 // sasvAmibhAgRhe grAme svadeze nRparkSataH / madhyAddikSu zaniryatra tatra durbhikSavidvare ( det ) // 3 // 3 athA''yuSpRcchA / AyuSmazce mRtyuyoge pranurmRtyuM samAdizet / tadbhaGge sati kaSTaM syAjjAtakoktaM ca kalpayet // 1 // udgatakalAsamUhaM paramAyustADitaM samuddhRtya / maNDalakalAbhirApto varSAdirihA''yuSaH kAlaH // 2 // zaGkheSTakAkapAlorvIchatradhvajAdikaM vidhoH / svarNalohitadhAtvAdi kSitisUnorudAhRtam // 3 // vaikRtaM tu guruhArakA - cAntaM candrajasya tu / pItaM dhAtumaNijAtapramukhaM kathitaM guroH // 4 // vaidUryaspha TikAmbhojarajatAdyaM vidurbhRgoH / sIsAJjanendranIlAkhyaM pUrvavatkathitaM zaneH // 5 // rAhorapi zaniproktaM yasya rAhuradhiSThitaH / dezakAlAkRtidravya jAtivarNamukhagrahaiH / yuktyA vicArya vaktavyaM paunaHpunyena haurikaiH // 6 // 1 ka. viDvaram / 2 kha. 't // 2 // khaNDe'gnibhAvat // 2 // ! khaNDe'pibhAdupadeyAme / 3 ka. viGk / Aho! Shrutgyanam Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / atha naSTajanma | lagnatrikoNarAzInAM janmarAzirbalAdhikaH / zIrSAdi saMspRzanpraSTA pRcchettadrAzimAdizet || 1 || gururlane pitotpanno rAhuketU tu zAtravaH / zanirlane pUrvamitraM tanmRtyuH zastrataH purA // 2 // budhe toyAtkuje tvAjau mRtyuH zukreritaH pituH // 3 // atha durdine lagnajJAnam / ramaMzurbuguzaMcandrA vargezAH praznavarNataH / lagnaM tatra grahAdInAmoje caujaM same samam // 1 // tallagnAdgrahayogaizca pUrvoktaH phalamAdizet / pracchakoccAritAGkebhyo lagnAMzAMstatra kalpayet // 2 // 325 atha cintAmuSTikajJAnam / kujAka dhAtusaMjJau tu mUlasaMjJau zazInajau / jIvAkhyau jIvazukrau ca yonitria budhaH // 1 // yalagnaM yasya kheTasya tasmAdArabhya yAvati / yonigraho bhavettasmAttato yonivinirNayaH || 2 || lagnoditanavAMze vA candre vA'pyevameva hi / kendragairvA yonikA muSTizva kathyate // 3 // candrArkau mRtyulokeza jyA svargAdhipau matau / smRtAH pAtAlalokezAH saurArabhRgurAhavaH // 4 // atha phalakAlanirNayaH / 1 lagnezo vIkSate lagnaM kAryezaH kAryamIkSate / kAryasiddhirbhavedinduH kAryameti tadA sphuTam || 1 || lagnezo vIkSate kArya kAryezo lagnamIkSate / tadA kAryasya saMsiddhirindurlanaM yadeti ca // 2 // kAryakAryezamadhyAMzAstAnpitairvarSamAsakaiH / dinairdaNDairyathAyogyaM yojyAH kAryasya siddhaye || 3 || ayanakSaNadivasatumAsaH pakSaH samArkato jJeyaH / lagnanavazapatulyaH kAlo lagnoditAMzasamasaMkhyaH // 4 // iti zUramahATha zrIzivarAjavinirmite / jyotirnibandhasarvasve praznAdhyAyaH samIritaH // atha svarazAstrasAram / tatrAssaau svarazAstraprazaMsA / vilokya svarazAstrANi zivoktAnAmamAnapi / svAnubhUtyA'tra tatsAraM buve 1 ka. 'ghuthusaca' / Aho! Shrutgyanam Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 zrIzivarAjavinirmitobhUpAlavallabhe // 1 // tristanI gauryathA nindyA tripadaM yadvadAsanam / viprahInA yathA varNAstrayaH skandhAH svarairvinA // 2 // caturaGgeNa sainyena yatkArya naiva sidhyati / tatsAdhayati daivajJo helayaiva nRpepsitam // 3 // jayacaryAyAMpattyazvarathabhUpAlaiH saMpUrNA yadi vAhinI / tathApi bhaGgamAyAti nRpo hIna: svarodaye // 4 // puSpairapi na yoddhavyaM yAvaddhInaH svarodaye / svarodayabale prApte yoddhanyaM zastrakoTibhiH // 5 // jayArNave--yasyaiko'pi gRhe nAsti svarazAstrasya pAragaH / rambhAstambhopamaM rAjyaM nizcitaM tasya bhUpateH // 6 // jayAyAM-svarazAstre kRtAbhyAsaH satyavAdI jitendriyaH / tasyA''dezasya yaH kartA jayazrIstaM nRpaM bhajet // 7 // vijayabhairave-grahajJaH zakunajJazca svarajJo mantrapAragaH / keralajJastathA proktaM bhUbhRtAM ratnapaJcakam // 8 // bhUpAlavallabhe-sarvata evA''tmAnaM gopAye[di]ti zrutiH prAha / tadrakSaNaM vina[vai]tacchAstraM syAtkathaM sukaram // 9 // mAnavIye dharmazAstre-prajAnAM rakSaNaM rAjJAM paramo dharma iSyate / duSTAnna nirjitya kathaM sa saMbhavitumarhati // 10 // bhUpAlavallabhe- saptAGgAnAM nRpo mUlaM sarvadhamArthapAlakaH / ataH saMrakSite rAjJi tatsarvaM rakSitaM bhavet // 11 // purANasAre-ye varNAzca svadharmeSu niratAstAnnRpastu yaH / pAlayettaM ca yo rakSedyuddhe rAjJaH phalaM bhavet // 12 // nItizAstre-niSiddhA'pi kSitIzAjJA pAlanIyA dvijairapi / na dUSaNaM bhavetteSAM viSNvaMzo bhUpatiryataH // 13 // bhUpAlavallabhe-yatkiMciducyate puNye zAstre - sminnAbhicArikam / tatpApamapi no pApaM yena dharmo'bhirakSyate // 14 // AjJAsiddhamidaM zAstraM bhavAnyai zambhunoditam / na deyaM pApalubdhAya deyaM svAcAravartine // 15 // uparodhAdbhayAllobhAdyo dadAti durAtmane / sa yAti narakaM ghoraM zivAjJeti sanAtanI // 16 // jayANave-svaracakrANi cakrANi bhUbalAni balAni ca / etairaGgaH kramAccha darbalaM vIkSya ghAtayet // 17 // balAdisvaracakrANi bhadrAdIni parANi ca / bhUbalAni prasiddhAni ghAtAdIni balAni ca // 18 // jayArNave-abhaGge cApyabhede ca sthAnasainyAdhike ripo / duHsAdhye durjaye kArya mantrayantrAdikaM balam // 19 // iti svrshaastrprshNsaa| 1 ka. di medinI / 2 ka. degsya kovidaH / 3 ka. "dezaM ca yaH kuryAjayI / Aho! Shrutgyanam Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 327 atha svarodayaH / lAbhAlAbhau sukhaM duHkhaM jIvitaM maraNaM tathA / jayaH parAjayazceti sarva jJeyaM svarodaye // 1 // zatruparAbhave-akachaDadhabhavA nandAtithitraye bhAnubhaumayoH kSetre / uditA antyAtsaptaH kriyagoyugmAMzaSaTke syuH // 2 // ikhajaMDhanamazA bhadrAtritaye budhacandrayoH kSetre / AdityAtpaJcasu mithunAntye karkaTe siMhe // 3 // ugajhatapayaSA jayAtritaye gurugRhe bhavantyuditAH / aryamadhiSNyAtpaJcasu kanyAyAM tulini vRzcikatrilave // 4 // eghaTathapharasA varNA riktAtritaye gRhe bhRgoruditAH / maitrAtpazcasu vRzcikazeSe cApe mRgasya lavaSaTke // 5 // ocaMThadabalahavarNAH pUrNAtithitraye gRhe'rkatanayasya / uditAH zrutipazcake mRgazeSe kumbhabhe ca jhaSe // 6 // bhUpAlavallabhe-dvAdazAbdAdinADyantAH svasthAneSu svakAlataH / * udayanti svabhogena tathaikAdazadhA svarAH // 7 // kUrmayAmale-prAcyAdidikSu madhye ca nandAditithiSu kramAt / Adayo hyudayantyasmAtpaJcamyAmastagAminaH // 8 // tithibhuktaghaTIsaMkhyA SaSTinA bhaguNoddhRtA 327 / labdhaM paJcahataM zeSaM svarastatkAlajo bhavet // 9 // zatruparAbhave-uditasvarasya nAmnaH paJcAvasthAH kramAtsvatithibhogAt / bAlakumAraprauDhasthavirAstamitAzca vijJeyAH // 10 // rudrayAmale-svanAmAdyakSaraM yatra koSThe tasmAdanakramAt / bAlasvaraH kumArazca taruNaH sthaviro mRtaH // 11 // kiMcillAbhakaro bAlaH kumArastvardhalAbhadaH / yuvA sarvArthadaH prokto vRddha hAnimRte kssyH|| 12 // jayacaryAyAM-yuddhe vAde caM yAtrAyAM naSTe dRSTe rujAnvite / bAlasvaro bhaveDhuSTo vivAhAdau bhavecchubhaH // 13 // sarveSu zubhakAryeSu yAtrAkAle vizeSataH / kumAraH kurute vRddhi saGgrAme sakSato jayaH // 14 // zubhAzubheSu kAryeSu mantrayantrAdisAdhane / sarvasiddhiM yuvA datte yAne yuddhe vizeSataH // 15 // dAne devAcene dIkSAvidhI mantraprakalpane / vRddhasvaro bhavedbhavyo raNe bhaGgo bhayaM game // 16 // vivAhAdi zubhaM sarva saGgrAmAdyazubhaM tathA / na kartavyaM naraiH kiMcijjAte mRtyusvarodaye // 17 / / bhUpAlavallabhe-yo yasya paJcamasthAne sa svaro mrnnprdH| tRtIye sarvasiddhiH syAccheSe madhyaphalodayaH // 18 // mRtyuhInasvare nAmni jayo nAmni svarAdhike / samanAmni bhavetsAmyaM * jayacayAryo' udyaantes| 1 gha. 'jauTha / 2 kha. dha. mAtadeg | 3 kha. degke // 5 // Acakavaladeg / 4 pa. caDhabala / 5 ka. vahRtaM / 6 kha. 'mesaMskRto / 7 ba, godgame / 8 ka. gha. tyudane / Aho! Shrutgyanam Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmito saMdhirjayaparAjayau // 19 // rudrayAmale - zatrormRtyusvare prApte yUni prApte svakI - yake / tatkAle kurvatAM yuddhaM vijayo jAyate dhruvam // 20 // varNasvaravale sarva kartavyaM ca zubhAzubham / siddhidaM sarvakAryeSu yuddhakAle vizeSataH // 21 // jayArNave - tithirvArazca nakSatraM pUrvavadyatmasAdhanam / varNasvaro bhavedyatra tattasyAdhaH sthitaM kuru || 22 || jayacaryAya - yasya nAmAdimo varNastithivAra saMyutaH / taddinaM varjayettasya hAnimRtyukaraM yataH || 23 || 1 iti svarodayaH / 328 atha tatkAlasvaracintA / brahmayAmale * pracchakastadidaM pazyasthitvA vA tatra pRcchati / hAnityurbhayaM bhaGgo jAyate nAtra saMzayaH || 1 || tidhyAdAvudayaM yAti tithisvarAghaTatvaraH / bAlasvarAdikaM prazne phalaM tasya vadAmyaham || 2 || bAlodaye yadA pRcchA lAbhArthe svalpadA bhavet / rujArte virarogaH syAdgame hAniH kSayo raNe || 3 || kumArodayavelAyAM lAbho bhavati puSkalaH / rujo nAzo jayo yuddhe yAtrA sarvatra siddhidA // 4 // yuvodaye labhedrAjyaM klezacchedaya tatkSaNAt / saGgrAme bhaGgamAyAti yAtrAyAM na nivartate ||5|| mRtodaye tu mRtyuH syAtsaGgrA mAdau vizeSataH / ojasvarA narA nAryo yugmAH svodayataH phalam // 6 // garbhArthe puMsvare putraH kanyA kanyAsvarodaye / yugme yugmaM kSayo naSTe mAturmRtyuzva saMkrame // 7 // rudrayAmale ekapakSAkSare caikaH svarazredyodhayordvayoH / hrasvo gauro jayI zukle kRSNo dIrgho jayI pare // 8 // + ekasvarodaye yAyI sthAyI yUni kumArake / saGgrAmAdau jayI bAlo bAlavRddhAtisvare || 9 || narapatijayacaryAyAM- paJcANeDa: (o) svarA: ( rA ) [ ste ] kachavabhavamukheSvaGagaJavyaJjaneSu syurnandAdestitheste tithikapilavato'pyantarA bhogabhAjaH / nAmno bAlaH kumAro yuvasajaramRtAH svAdivarNasvarAtte siddhayutkarSo yuvAntopacaya itarayoryudvimRtAni // 10 // bAlakumArayormadhyamaM jJeyam / - * pRcchatiSpRcchakaHsthAsnuHsvarasya, stamitAMdizam / itijayacaryA / + yodhayoH sarvabhedaiksvareyUni kumArako / yAyIjayI tathA sthAyI bAlavRddhAtimasvare / itijayacaryAnAm / zloko'yaM kapustaka evaM nAnyatraM / mudritanayacaryA pustake tu neyam / 1 Aho! Shrutgyanam Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 329 rAzisvaracakram / varNasvara cakram / || 3 | u | e | o kAkha | ga gha ca / cha| ja jha Ta Tha / me.9 | mi. 3 ka. 9 | va.6 / ma. 3 / |va.9 | ka. 9 tu. 9 | dha. 9 | kuM. 9 |mi.6 / siM. 9 | 1.3 ma. 6 | mI.9 | |a i u e | o. bA. ku. yu. va. ma. dhana | pa pha ba / bhama | ya ra la / va za Sa sa | ha. bAku | yu | va | ma / Fr||Bhol nakSatrasvaracakram / mAsasvaracakram / | a. / i. | u. | e. | o. | re. | pu. | u. | anu. | zra. | a. pu. ha. | jye. dha. bha. | A. ci. mU. za. kR.ro. | ma. svA. pU. pU. ma. A.| pU. vi. | u.. a. i. | u. e. | o. mA. | Azvi. | cai. | jye. mAgha mArgaH zrA. | pau. | kA. phA. va. | ASA. | 00 0 2 / 2 / 2 2 2 43 | 43/43 43 38 38 / 38|38 38 dvAdazavArSikasparacakram / Rtusvaracakram / munmame | a. i. u. | e. o. / ma. pra. kha. | zo. rA. | | 12 | 12 12 12 12 va. 1 | 1/1 1 / 1 mA.111 | 1 | 1 | 1 | di. 2/2 | 2 | 2 | 2 | gha.43/43 43 | 43 | 43 / pa.38/383838 / 38 / bA. ku.yu. vR. | mR. 42 a. I. u. e. | o. |va. zrI. vA. za. / hemanta / 48/36 / 24 12 grI | vA. | za. | hemaM. zizira |12 24 / 36 / 48 Aho! Shrutgyanam Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 vArasvaracakram | a i u e ra. maM. caM. bu. gu. me. mi. si. ka. vR. karka zrI zivarAjavinirmito dha. mI. zu. za. vRSa o tula ma. kuM. * diksvaracakram | pU. a. nandA | 1 / 6 / 11 zrI. u. e ma. o. da. i. riktA bhadrA pUrNA 4/9/14 5 / 10 / 15 227 12 zrI. zrI. pa. u jayA zrI. 3 / 8 / 13 a i u e A a u e 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 43 49 | 54 60 5 | 10 | 16 | 21 | 27 32 | 38 27 | 54 21 49 | 16 | 43 | 10 16 | 32 | 48 5 | 21 | 38 | 54 | 10 | 27 | 43 38 5 | 32 0 iti varNasvarAdicakroddhAraH / A a | i | u e | o Aho! Shrutgyanam 0 atha rAhukAlAnalam | athAtaH saMpravakSyAmi khyAtA yA brahmayAmale / rAhukAlAnalI yAtrA sadyaHpratyayakAriNI || 1 || grahayogavazAtrAtrA jyotiHzAstreSu bhASitA / sA yAtrA zubhakAryeSu phalaM naiva tu saMgare // 2 // jayacaryAyAM-yasya cchAyAprabhAveNa cchAdyete zazibhAskarau / tasya rAhoH prabhAvaM ca vakSye'haM raNakarmaNi // 3 // kecinmUrkhA vadantyevaM graho rAhurakAraNam / yato varSe dine lagne'pyAdhipatyaM na dRzyate || 4 || vedAgamapurANeSu khyAto rAhuH khagezvaraH / tasya mAhAtmyamajJAtvA mithyA jalpati mUDhavIH || 5 || duSTariSTeSu sarvaSu jAtakAdiSu gaNyate / sadyaHpratyayado rAhurjaye syAdekakAraNam || 6 || yatra dhiSNye sthito rAhurmukhaM tanmRtipakSagam / gudaM tataH paJcadaze jIbAGge saMsthitaM tu tat // 7 // rAhubhuktAni * etaccakranAmAdikaM nopa kiMtu yathAsthAnaM tatsaMsthApitaM zodhakaiH sUkSvadarzibhiryathAyathamavagantavyam / Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| 331 dhiSNyAne jIvapakSe trayodaza / trayodazaiva bhogyAni mRtapakSaH prkiirtitH||8|| *jayArNave-jIvo glAvamRte haMso'thavA dvau jIvapakSagau / tadA yAtrA zubhA jJeyA vaiparItye tu hAnidA // 9 // candre vadanage yAyI nazyetsthAyI gudasthite / jIvapakSe jayI yAyI mRtyuge sthAyino jayaH // 10 // brahmayAmale-jIvapakSagate candre kArya syAdamRtopamam / mRtapakSe mRtaM jJeyaM yatazcandrabale balam // 11 // jyotiSprakAze-nandaSaTkaM bhUpaSaTkaM trikamantyaM gape na sat / rAhubhAcchepadhiSNyAni dazAGge no zubhAni ca // 12 // jayabhairave-yuddhakAle yadA zIghra yAtrAyogo na labhyate / utpAdyate tadA zIghraM tatkAlendudivAkarau // 13 // jayacaryAyAm-iSTA nADyo hatA dhiSNyaiH SaSTibhAgAtazeSake / azvinyAdIndubhuktena yukte tatkAlacandramAH // 14 // yathA candrastathA sUryaH kartavyazceSTakAlikaH / yato'horAtramadhye to bhramantau dhiSNyamaNDale // 15 // iti rAhukAlAnalam / atha candrArkakAlAnalam / siMhAtSaTkaM ravikSetraM candrakSetraM ghaTAdikam / candrakSetre candrasUryoM sthAyino jAyate vadhaH // 1 // svakSetragau candrasUryoM saMdhiyuddhaM viparyaye / kartayAM yadi candrAkauM saMhAraH sainyayordvayoH // 2 // candrasUryau ravikSetre yAturbhaGgo'nyathA jayaH / yAtrAyAM yuddhakAle ca cAndrasthau sthAyinAM zubham // 3 // iti candrArkakAlAnalam / atha riktapUrNacakram / bhAnubhAdbhAnusaMkrAnte riktaH pUrNo vidhuH kramAt / candre rikte jayI pauraH pUrNe yAyI jayI mame // 1 // iti riktapUrNacakram / atha kulAkulacakram / jayacaryAyAM--dvitIyA dazamI SaSThI kulAkulAH prakIrtitAH / viSamA akulAH sarvAH zeSAzca tithayaH kulAH // 1 // ravizcandro gururmandazcatvAro hyakulA matAH / bhaumazukrau kulAkhyau ca budhavAraH kulAkulaH // 2 // vAruNA bhijimyUlaM kulA. * jIvapakSe kSapAnAthe mRtapakSe ravau tathA / tarima-kAle zubhA yAtrA viparItA tu hAnidA // iti jayacaryAya m / Aho! Shrutgyanam Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 zrI zivarAjavinirmito kumudIritam | kusamadhiSNyAni zeSabhAnyakulAni ca // 3 // titha vAre ca nakSatre hyakule yAyino jayaH / kulAkhye sthAyino nUnaM saMdhizcaiva kulAkule // 4 // kulAkulam 2 10 6 bu. A. a. mU. za. 1 VM S akulam 7 13 9 11 ra. ca. bR. za. 15 a0 kR0 pR0 pu0 A0 pU0 60 svA0 a0 u0 zra0 u0 iti kulAkulacakram | 4 8 Aho! Shrutgyanam kulam 12 14 maM. zu. bha0 ro0 pu ma0 u0 ci0 vi0 jye0 pU0 pU0 bhA0 dha0 re0 atha lohajJAnam / dasrAdisaptake'raNye puSyAtSaSThe purAntike / citrAdisaptake toye kSetre vaizvAccatuSTaye // 1 // lohaM varSati mArgeSu pUrvA ( ) bhAdrapadAtraye / tithiH paJcaguNA kAryA dinabhena samanvitA // // tribhirbhaktA zeSamekaM jale lohaM vinirdizet / dvAbhyAM grAme tathAsskAze zeSaM zUnyaM yadA bhavet || 3 || brahmayAmale - tithiH paJcaguNA bhADhyA tryAptA rUpAdizeSake / lohaM jale sthale vyomni brUyAnnaSTasthitistadA // 4 // titheH prAgghaTikAH paJcadazordhvaM vIkSate zivA / daza vAme dizo dakSe dazadhA'gre tithiH kramAt || 5 || sahadevamate - UrdhvadRktithayaH pAde daza vAmabhuje daza / dakSe ca daza yoginyAstithinADyastu saMmukham || 6 || yatrAsti bhairavI dRSTistatra lohaM pravarSati / etatsarvaM pravijJAya tattatsthAnaM vivarjayet // 7 // tithiH paJcaguNA mAsayuktA vasubhiruddhRtA / zeSasaMmitadigbhAgaM gRhNIyAdgrAmagehayoH || 8 || tithirdvighnA bhayuk tryAptA zeSaike calanaM na hi / dvAbhyAmarthapathaM 1 ka. ni mAsadhi / Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 333 yAnaM zatroH zUnyenaM satvaram // 9 // sUryabhAdinabhe sptbhkte'pyekaadilbdhitH| dvayoryutirbhavenmandA raudrI vakrA sthirA kramAt // 10 // tithiH paJcaguNA kAryA dinabhaM tatra vinyaset / vahnibhistu haredbhAgaM zeSe yAtrAM vinirdizet // 11 // ekenArdhapathaM yAvaddvAbhyAM sImAvadherataH / pUrNena puraparyantaM gamanaM vAcyate dhruvam // 12 // vahnibhAdinabhaM vahnibhihacchU(hRtaM zU)nyAdizeSake / ghAtAdanuvilambazca lagne mArga iti kramAt // 13 // bhUpAlavallabhe-dvitIyo dazamaH SaSThazcaturtho dvAdazo'STamaH / rAzayazca tathA candroM yuddhe vijayadAyakAH // 14 // ekAdaze tRtIye vA candre rAzau kSataM vidaH / navapaJcamajanmasthaH saptamo bhagandAyakaH / / 15 // vAre zukrazacandrANAM horAvelA tanau jayI / agrAhyA tvatha jIvAbhaumArkiNAM ca pazcimaH // 16 // tithinakSatravArANAmaikyaM vedasamanvitam / aSTabhistu haredbhAgaM khaNDaH zeSadizi smRtaH // 17 // iti lohajJAnam / atha kavicakram / kavicakraM prakartavyaM caturasraM trinADikam / vahnibhAcitridhiSNyAni praveze rudrkonntH||1|| nirgame trINi dhiSNyAni kavicakramidaM bhavet / saumyAH pravezabhe cakrAttaddizi syAtpravezanam // 2 // saumye cakrAnnirgamaH tadizo nirgamaH zabhaH / nirgamaHsthite krUre krUrakheTaibahiH sthitaiH / nizIthe veSTakAnsuptAnihanyuH pauravAsinaH // 3 // jayacaryAyAM- hInasainyaH sadA sthAyI yAyI sainyAdhikastathA / caturasraM trinADIka * sthAnamAdIzato nyaset // 4 // yadi nAmojjhite sthAne zatrusainyaM vyavasthitam / tatra cakraM samAlekhyaM senAdhyakSaHpUrvakam // 5 // + krUre zIghra pravezaH yatra tatra vizedraNam / vakrasthe nirgame saumye tadizA nigamaM kuru // 6 // pravezaH pravezazca nigame nigamastathA / bhUbalaM pRSThataH kRtvA proktaH kaviraNe jayaH // 7 // kRttikAdirayaM nyAsaH prokto bahumatAnmayA / ke'pyAhuH purabhAtkecidurgabhAcArkabhAtpare // 8 // iti kavicakram / atha koTacakram / sUryacandrabhagarbhasthe sthAnAptirvijayo bhavet / candrabhAtsthAnabhaM garbhe veSTanaM * jayacaryAyAM-kavicakaM likheguvi / pravezanirgame bhAni sthA0 / trINitrINi praveze ca IzAdau vidizi kramAt / nirgame ca catuSkaM ca pUrvAzAdikrameNa ca // IzAdau bAhyato madhyaM madhyAdvAhyaM tu pUrvataH / pravezo bAhyataH koNe madhyAdikSu viparyayaH / / iti jayacaryAyAm / 1 gha. 'ndrAbudde'mIja / 2 gha. ryabhAccandramA garne sthaa| Aho! Shrutgyanam Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 shriishivraajvinirmitograamdurgyoH|| 1 // sthAnabhAcchatrubhaM madhye zatrubhaGgaH prajAyate / candrabhAcchatrubhaGgaH zatrorbhavati bandhanam // 2 // grAmabhAtkoTabhAtsvAmidhiSNyAdvA kruurkhecraaH| bhaGga garbhasthitAH kuyuH saumyA garbhe jyprdaaH||3|| bhUpAlavallabhekrUrA garne puraM ghnanti prAkAre khaNDikArakAH / bahiSTA veSTake sainye mRtyudA nAtra saMzayaH // 4 // madhye krUrA bahiH saumyA gRhyate nizcitaM puram / saumyA madhye bahiH krUrA duHsAdhyaM durgamacyate // 5 // prAkAre saMsthitAH krUrA madhye saumyA grahA yadi / durgabhaGga samutpanne bhaGgamAyAnti veSTakAH // 6 // prAkAre khecarAH saumyA madhye krUracatuSTayam / bhedAdbhaGgo bhavettatra vinA yuddhena gRhyate // 7 // vakragAH puramadhyasthA yadi syuH karakhecarAH / puraM muktvA palAyante durgasthA nAtra saMzayaH // 8 // durgamadhye gate sUrye jalazoSaH prajAyate / candre bhaGgaH kuje dAho budhe buddhiH zubhAyA // 9 // gurau subhikSaM sabalaM balaM zukre zanI rujaH / rAhau bhaGgo bhayaM bhedaH ketau viSabhayaM prabhoH // 10 // A0 A0 puSya A. u0ma0 a0ra0 u0 ha.ci.svA. vi. d0|| pU0bhA0 pa0 pA0 u. pA0 abhi zra0 vA0 pa. iti kavicakram / etadeva koTacakram / Aho ! Shrutgyanam Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| 335 atha lagnabalam / lagnasthitena candreNa yAtrAyAM vairibhirbhavet / yuddhe bhaGgo vivAhe tu vaidhavyaM jAyate dhruvam // 1 // yatra lagnasthitaH sUryazcandramA siMhikAsutaH / keturmandazca bhaumazca tasya mRtyuna saMzayaH // 2 // jJena zukreNa jIvena yadA yuktA bhavanti te / tadA'sau sakSato jIvedraNe roge tu mUrchitaH // 3 // yathA duSTaphalAH krUrAstathA saumyAH zubhapradAH / sarvakAlamidaM jJeyaM yuddhakAle vizeSataH // 4 // dvau yadA vaikanakSatrau samAnAkSaranAyakau / hasvo gauro jayI zukla kRSNe kRSNo'tidIrghakaH // 5 // iti lagnabalam / atha kAlabalam / jayArNave-avargASTakaM jJeyaM pUrvAdyAzAsvanukramAt / svavargAtpazcamasthAne khaNDirbhaGgastu jAyate // 1 // durgavargasya ye bhakSyAstAvanAmAkSarA narAH / tadurge te raNe tyAjyA na kAryA durganAyakAH // 2 // grahAzcandreNa ye yAnti dizantyarkeNa sNgre(rm)| bhUbalaM pRSThataH kRtvA sa jayI syAnna saMzayaH // 3 // garuDautuharizvAhimUSakaiNazazAH kramAt / vargazAste'rphavArAdau bhaGgamAyAnti saMgare // 4 // tithimogAdike kAryA pRSThato vAhanAbhidhA / bhabhogAdhikatastadvatpurato jayadA game // 5 // iti kAlabalam / atha vaDavAnalI bhuumiH| jayArNave-ekataH sarvavIyaryANi bhUvalaM caikataH smRtam / tasmAtsarvaprayatnena jayArthI bhUbalaM zrayet // 1 // jayacaryAyAM mAsAkhyA caturaGgAkhye dinAkhyA kavisaMgare / mAsAkhyA koTasaGgrAme sUkSmAkhyA khalake raNe // 2 // Adi. yAmale-kalpAdAvabhavadyuddhamamarAsurayomahat / tatra bhagnAH surAzcograM tapazcakrurjayArthinaH // 3 // tena zastrAstrabhRdudro nirgato vaDavAnalAt / taddhalaM kathayAmAsa devebhyaH zatruvicchide // 4 // dvitrivedaiH pRthagyuktA tithibhaktA gaH kramAt / pAtravR(dR)kArtike tyaktA rAjJAM bhUrvaDavAnalI // 5 // iyaM pRSThasthitA yasya jayazrIstasya saMmukhI / bhaGgaH pAzazca ghAtazca tanmukhAnAM kramAdraNe // 6 // rasAghAte dizaH pAte nakhAH kAle jinAH pale / vartamAnA tithiryojyA gajAptA taddizo matA // 7 // palAdalI bhavetkAlaH kAlAtpAto balAnvitaH / pAtAca balavAndhA Aho! Shrutgyanam Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 zrIzivarAjavinirmitotastasmAttAnparivarjayet // 8 // ghAtaH pAtaM grasatyugraM palaH kAlaM nikRntati / ghAtakAlasthayostasmAllohapAtAttvadhaHsthite // 9 // iti vaDavAnalI bhuumiH| tatra mantra:-pazcavaktraM dazabhujaM trinenaM zUladhAriNam / jaTAdharaM vRSArUDhaM dhyAyedrudraM jayapradam // 1 // caitrAtsaMhAramArgeNa pUrvAdidikcatuSTaye / dakSe pRSThe jayo yuddha jayo viSNuvinirmate // 2 // atha kssetrpaalii| vilomaM pUrvato mAsAzcaitrAdyA dikcatuSTaye / maharA[:]nsa(sa)vyamArgeNamAsasthAnAdi gaNyate // 1 // caturaGga kavau koTe jayadA pRSThadakSiNe / kSetrapAlI mahAbhUmibhUpAlAnAM jayotkaTA // 2 // atha pkssbhuumiH| pUrvottaradizoH zukle kRSNe'ntakajalAzaye / jayadA pakSabhAgeNa gaurI kAlI krameNa ca // 1 // __ atha kaalbhuumiH| pUrvAhne pAvake koNe parADhe vAyugocare / iyaM guyAbhidhA bhUmirjayadA pRSThadakSiNe // 1 // atha bimbbhuumiH| jayacaryAyAM-parAhnaH pUrvadigbhAge tataH savyena mndgH| yatra syAttatra kAlaH syAtpAzastasya tu saMmukhaH // 1 // dakSiNasthaH zubhaH kAlaH pAzo vAmadigAzritaH / yAtrAyAM samare zreSThastato'nyatra na zobhanaH // 2 // bhUpAlavallabhe-pUrvasyAM dinapaM kRtvA pRSThe vArAnyasetkramAt / yatra mandastatra kAlastanmukho bhaGgamApnuyAt // 3 // ajJAtabhUbalo yodhaH zIghraM saGgrAmakarmaNi / jayamudrAM samAsAdya yuddhaM kurvaJjayI bhavet // 4 // jihvAgraM vinyasettAlau pRSThe kRtvA samIraNam / dAmAguSThaM kSipenmuSTau jayamudrA'bhidhIyate // 5 // dakSapRSThe raveSimbaM jayadaM samarAGgaNe / candrabimba tathA rAtrau puro vAme ca zobhanam // 6 // atha lgbhuumiH| sUryarAzyAditaH sanye lagnaM tatkAlasaMbhavam / pRSThadakSiNagaM kRtvA jayo yuddhe na saMzayaH // 1 // Aho! Shrutgyanam Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| atha raahubhmiH| indravAyuyabhe rudre toyAnizazirAkSase / yAmAmudito rAhubhamatyeva digaSTake // 1 // sarveSAM bhUbalAnAM ca rAhubhUH pravarA smRtA / tasyAM sthitvA vizeSeNa caturaGga jayo bhavet // 2 // raviH somaH kujaH saumyo guruH zukra: zanistamaH / aindrAdIzAnaparyantamardhayAmodayAH kramAda / / 3 // arbayAmodayaH kheTaH sthApyaH prAcyA tataH zaniH / yatrA''ste tadizi jJeyaM budhaiH kulikajaM tamaH // 4 // saMmukhI vAmasaMsthA vA yasyaiSA rAhumaNDalI / parAjayo bhavettasya bAdadyUtaraNAdiSu // 5 // kulikarAhucakram / i. pU. A. | rA. 32 sU. 4 | caM. 8 u. za. 28 - - zu. 24 gu.20 bu. 16 - vA. pa. iti raahubhuumiH| atha yoginii| ghuuAnaMdapavAidikSu prAgAditaH kramAt / yoginI saMmukhA tyAjyA sA tu yaamaadhbhuktitH||1|| bhramatyepA tu bhayadA dakSapRSThasthitA sadA / mAguttarAdinAtye pamatoyAnilezvare / sUryAdiSu ca vAreSu paryaTanvArayoginI // 2 // iti yoginI / atha vaarkaalH| jhandharpha jIvabhaumeSu madhye kaoNlaH prakIrtitaH / bAhye zukrandusaumyeSu varjanIyA sadA raNe // 1 // Aho ! Shrutgyanam Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 rA. vA. u. caM. vA. zrI zivarAjavinirmito -- za. 3018 u. 2 / 10 vArayoginIcakram | tro 7/15 pU sU. zu. pa. iti vArakAlaH / atha tithikAlaH / madhyavAkramAdikSu vAmaM pratipadAdiSu / vartamAnatithau kAlaM varjayedAzra ye // 1 // tithiyoginIcakam / pU. 19 " 6 / 14 maM. pa. iti tithikAlaH / gu. da. bu. A. Aho! Shrutgyanam beDa 3 / 11 5 / 13 da. A 4 / 12 Qi Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivandhaH / atha vaayushuumiH| dakSapRSThasthito vAyurjayado bhavati dhruvam / vAmAGge bhayadaH proktaH sarvayuddheSu sarvadA // 1 // iti vaayubhuumiH| atha bhUbalam / yuddhArNave-yuddhakAle yadA candraH sthAyI jayati nizcitam / yadA sUryapravAhastu yAyI vijayate dhruvam // 1 // pArthive sakSataM yuddhaM saMdhirbhavati vaarunne| vijayo vahnitattvena vAyo bhaGgo mRtistu khe // 2 // pUrNanADIgataM pRSThe zUnyamaGgaM tdgrtH| zUnyasthAnakRtaH zatrumriyate nAtra saMzayaH // 3 // pUrvottaradizozcandro bhAnau pazcimayAmyayoH / sthitastatra jayI yuddhe sthAyI yAyI krameNa ca // 4 // eteSAM bhUbalAnAM tu bhUrimelApako balI / prAguktaM yaddine sarvaM tadvadrAtrau prakalpayet // 5 // iti bhUbalam / atha ghAtacakram / jayaryAyAM-narAkAraM likheccakramaSTAvayavasaMyutam / yena vijJAtamAtreNa jJAyate ghAtanirNayaH // 1 // mukhaikaM mastake trINi haste pAde catuzcatuH / hRdi paJca trikaM kaNThe sAbhijidbhAni vinyaset // 2 // kRtvA yodhabhamAdau tu mukhe zirasi vAmayoH / hastAbhyorhadaye dakSakarAbhyogaNayetkramAt // 3 // yatrAGga bhAnubhaumArkirAhavo dhiSNyasaMsthitAH / tatra ghAtaM vijAnIyAJcandrayoge vizeSataH // 4 // grahamuktipramANena navAMzakakrameNa vA / praharo jAyate tatra cakre triguNasaMkhyayA // 5 // nijabhocce'rdhaghAtaM ca pAdonaM maitrabhe grahe / udAsIne. bhavetsarvaM dviguNaM zatrubhe vadet // 6 // eko'pyanekaghAtAMzca karoti bhUbalojjhite / bhUbalasthe bhaTe kheTAH sthitA vAtaM na kurvate // 7 // krUrAghAtaM na kurvanti pRSThadakSiNage ravau / saMmukhA vAmagA ye te yodhAGga ghAtakArakAH // 8 // dakSiNAGga gatAH krUrAH saumyA vAmAGgasaMsthitAH / zirazchede'pi saMjAte kavandhaM saMmukhaM vrajet // 9 // yasya vAmAGgagAH krUrAH saumyakheTAstu dakSiNe / sa mRtyu nUnamAyAti yadyapi syAnmahAbhaTaH // 10 // Aho! Shrutgyanam Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 zrIzivarAjavinirmito atha dvitIyA ghaatvttii| bhUpAlavallabhe-nAmadhiSNyaM mukhe dadyAdve netre trINi mUrdhani / vedA bAloH paJca hAda pRthak catvAri pAdayoH // 1 // mukhaM netraM ziro vAmahasto vAmapadaM ca hRt / yAnyahastastathA pAdaH kramAdyonduyukkhalAH // 2 // tatra ghAto vinirdezyo ghAtAyAtastu ketutH| yatrAGga vibalAH saumyAstatra ghAte'pi jIvati // 3 // UrdhvadRSTI kujAdityAvadhodRSTI tamAzanI / samadRSTI jIvacandrau tiryagdRSTI jJabhArgavau // 4 // dRSTibhAvAdbhavedghAto bhuktAMzAGgulasaMmitaH / bhogyAMzAGgulavistArastriguNo vakragAdgrahAt // 5 // dehasthaM kulanakSatramakulaM bAhyasaMsthitam / dehasthapApaghAtena svalpanApi mRtibhavet // 6 // ___atha tRtIyA ghaatvttii| vijayalatAyA-narAkAracakre mukhe yodhadhiSNyaM nyasenmastake trINi catvAri vAme / kare'Gghau ca paJcodare hRyatho'trayaM kaNThake bAhupAde'STa savye // 1 // sapApendayukte vadedghAtamaGga sudhIH kheTabhuktAMzatulyAGgulaM tu / bhavennaiva ghAto balAtkheTabhUme Tasya sthitasyApi vakSye'gratastAm // 2 // rudrayAmale ---ravinakSatrataH zIrSe trayaM caikaM mukhe sthitam / karayoH pAdayoraSTau hRdaye pazcakaM tataH // 3 // trayaM kaNThe tatastatra vinyasedgrahasaMhatim / yatra candrastatra ghAtaH pAdayukte mahAnbhavet // 4 // uditAMzakatulyA syAdghAte tatrAgulapamA / saMpUrNArdhAdhikA bhedA iha zeyAstu pUrvavat // 5 // sahadevamate-gatatithyA''ha lagnaikyaM janmabhAdinabhAnvi. tam / navAptaM zeSasaMkhyasya ghAtaM kheTasya cA''dizet // 6 // zirasyAgnirmukhe candro vAmakakSAsu bhUmijaH / jJo vAmakukSau pRSThe ca bAtorghAtapatiguruH // 7 // kaTyo; pAdayoH zukro dakSakakSAsu vakSasi / zani bhyudare rAhurmaNibandhAgrayoH zikhI / / 8 // svarasAre-janmabhAtsaptago. bhAnurneSTo dvidaze kujaH / caturthe dazame mandastrikoNe guH zikhI mRtau // 9 // mukhazIrpodare bhAnubhauMmo hRdbhujanAbhiSu / rAhuskandhe ca kakSAyAM pRSThe vakSasi mandagaH // 10 // keturdaNDe tridhA hanti candrAdAne vizeSataH / athendoH pApayuktasya ghAto cAcyo'tra janmataH // 11 // bhAle bhuje hRdi kroDe pRSThe kaTayAM kare tataH / bastau pAMsulike saMdhau guhye'ze ca krameNa tu // 12 // Aho! Shrutgyanam | Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| ghAtacakram / 2 yodhAbhAt- nAmamAt sUryabhAtmukhe 1 hRdaye 5 mukhe 1vAmapA. 4||zira0 3 hadaye 5 zirasi 2 kaNThe 3|| netra0 2 hRdaye 5||mukhe 1/kaNTe 3 vAmakare 4 da0 ka0 4 || zira0 3 da0 ka. 4 || vAmaka0 4 da0 204 vAmaca04 da0 ca04||vAmaha04 da0 pA04 vAmapA04 da0pA04 iti ghAtacakram / atha jAgratsuSuptacakram / vasuvANarasAmbhodhisaptacandrAgnivAhavaH / vargAkaikyaM nagairbhaktaM jayaH zeSedha dhiko bhavet // 1 // dasrAdituryaturyaH nandA pUrNendubhArgavauM / etallagnasamAyoge bAlayogaH prajAyate // 2 // yAbhyAdituryatuyarve bhadrAbhaumArkacandrajAH / etallagnasamAyoge yuvayogaH prajAyate // 3 // kumAre suzubhaM kArya zubhe kArye vidhIyate / yuvAkhye tu vivAdazca dyUtamadyAdikarma ca // 4 // vRddhayoge prakurvIta RNarogArighAtanam / dyUtogadAruNaM karma vAle grAmapravezanam // 5 // na naSTaM dRzyate vastu rogagrasto na jIvati / RNaM na dIyate tasya paradravyaM tu gRhyate // 6 // jyotiSprakAze---vRddhayoge mRtyuyoge pAtopagrahaviSTiSu / ugrakamAstajanmasthe candre tIkSNogrAmizrabhe // 7 // bhUpAlavallabhe-bahirvAmapade pANI zIrSe yAmyakare pade / bahirekaikazaH kuryAtsUtAkhye nRcatuSTaye // 8 // bahirnAsti pade yAti bandhanaM vAmapANige / zIrSe mRtyuryAbhyakare yuddhaM candre'ribhAdbhavet // 9 // iti jAgratsuSuptacakram / / atha senAcakram / senAcakraM pravakSyAmi yaduktaM rudrayAmale / tatraikaM ke pApayogAdbhaGgachatrapatAkayoH // 1 // karNe dve heracArANAM netre dve svaravedinAm / ekaM ghrANe prabhorbhaGgo jihvAyAM bhUzca mantriNAm // 2 // mAntrikANAM radeSvabdhiH pRSThe vAdyabhRtAM dvayam / 1 ka. kha. . 'traikapAdayoryogA' / 2 ka. karNAgraheracA kha. karNAgreharacApAnAMne / Aho! Shrutgyanam Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 zrI zivarAjavinirmito skandhayorddhe mataGgAnAM rathAnAM bhujayordvayam || 3 || dhanvinAmaGgulISu dvirvAhinAM hRdaye dvayam / khaDginAmudare rUpaM guhye senApatestatha || 4 || pAdayordviH padA'tInAM romNi bhUruSakartRRNAm / evaM krUrA yadaGgansthAstadaGgaM hanyate paraiH // 5 // yadaGgasaMsthitAH saumyAstadaGgaM jayamApnuyAt / yadaGge sakalAH pApAstadaGga mRtyumeti ca // 6 // agnibhAturyaturyarkSe jayAMriktAMzamaGganguH / etallagnasamAyoge vRddhayogaH prajAyate // 7 // mizra mizra phalaM saumyA bhaGgadAH syuryadA'stagAH / zirokSighrANage mande rAjJA zastreNa vadhyate // 8 // atraiva cettamaH ketU rAjJo bandhanakArakau / sakSataM bandhanaM bhaumastathaivArkaH palAyanam // 9 // mUrdhni prasthAnabhaM deyaM senAcakre tadA budhaiH / yuddhakAle'pi ke'pyAhurvIkSya tAtkAlikaigrahaiH || 10 || sthAne'rkasya rathairbhaGgastathA rathapadAtibhiH / rAhorgajaiH zanairazvaiH ketoH sarvaizca jAyate // 11 // zirasi 1 karNayoH 2 netrayoH 2 ghrANe 1 jihvAyAM 1 danteSu 4 pRSThe 2 skandhayoH 2 senAcakram | chatradhvajAdInAm bhujayoH 2 rathAnAm dhanvinAm aGgulyoH 2 hRdaye 2 udare guhye caraNe roNi 1 heracArANAm svaravidAm prabhorbhaGgaH sacivAnAm mAntrikANAm vAdyabhRtAm gajAnAm iti senAcakram / azvAnAm khaDginAm senApateH padAtInAm upakaraNAnAm atha dvandvayuddham / samarasiMhe - dvandvaM durge kavizvAtura yuddhaM caturvidham / prAdhAnyameSAM dvandvasya yuddhasyeti taducyate // 1 // durge bhItAH kava suptA nirvairAcAturaGgake / hanyante tatrayaM ninyaM dvandvamevottamaM viduH // 2 // svAmiviprasuhAge gobhUstrIsvayazohRtau / yeSAM nAstragraho bhAnustAMstAndRSTA'rkamIkSate // 3 // vairaM suhRddhanaM pAno vipadaH strI yazaH suhRt / aGkasya kAraNAnyaSTau nirNayo'traiva kalpate // 4 // sAkUtaM vIkSaNaM hAsaH sparzanaM vA tadiGgitam / yuddhasya kAraNaM tasminsadyo dvandvena yudhyate // 5 // zabdo dvidhA dhvaniH spaSTo jAto'sau lopalambhanAt / 1 . thA / 4 / edorabdhi padeg / 2 ka rikkAzamaMjJaguH / Aho! Shrutgyanam Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 343 tatra pakSo'vadhiyuddhe bhasaMkhyAni dinAni ca // 6 // akSarANAM mAnahAniH zabdo mAse raNe'vadhiH / vattirbhojanamAnazca vAreNa SaSTivAsarAH // 7 // tAmbUlahanane kezacchedane ca kazAhatau / upAnattalapAdAdidhAte kAlastrimAsikaH // 8 // birudacchatracAmaravAraNe mAzcatuSTayam / RNadAsIbhRtyazastraharaNe mAsapaJcakam // 2 // paGktigehArAmahato nyUnaH paannmaasiko'vdhiH| SaNmAsAtpathame sUDe pratisUDe tu vatsaraH // 10 // zastre patadgrahe vAde pIThe nyAse trivatsarAH / ajJAnAdbhuJjate vittamavadhidezavArSikaH // 11 // strIhatau vRttiharaNe virude cAnvayAgate / naivAvadhiH kApi rAjJAmataste pUrvavairiNaH // 12 // varSANAM viMzatibhUmerbhAgavRddhirudIritA / strIbAlAnAmazaktAnAM triMzadandA mato'vadhiH // 13 // jale nakro vane siMhaH kAko'hni nizi kauzikaH / balI tadvaddhalaM dezAtkAlAttasmAtsvaraM zrayet // 14 // abalasya balopAyo maNimantrauSadhAdikaH / yato dyUtaM ca yuddhaM ca jAyate na vinA balAt // 15 // bhItaM vyastraM palAyantaM vizvastaM zaraNAgatam / ripuM zakto'pi no hanyAttathA kUTaviSAgnibhiH // 15 // iti dvandvayuddham / atha cchurikAyuddham / SaSThAGguSThAtma (DaGgulamaM) bhRtito jJAtavyAzchurikA nava / bAlI kumArI cAmuNDA kAlikA mahAkAlikA // 1 // bhairavI yoginI caiva vaiSNavI zAntikArikA / punastithyaanlAdUrdhva jJAtavyAH prathamAditaH // 2 // paJcAGgAlA vA kaTikA dviguNA yamadaSTrikA / caNDA pavitrikA ToNA vyaGagloSU prakIrtitA // 3 // caturviMzArdhAGgulakaM kopA guptI ca dIrghakam / ata UrdhvaM ca yacchastraM tajjJeyaM khddgvdbhudhaiH|| 4 // hInA vaMzaharItakyoH sphuTitA viSNunA kRtA / na dRGmanonukUlA ca nindyA zastrI parA zubhA // 5 // zastrAgulaM SaTsametaM saptahRccheSako'dhipaH / zastrasvAmIzayoraM mRtyukAryanyathA zubham // 6 // lakSaNasamuccayesvanAmnokta vidhAnena zasyAM jIvakalAM nyaset / svAbhidhAnaM tu natyantaM smareyuddhe jayAya vai // 7 // muSTiM vihAya sarvopayogitvAdgaNitoditaH / aGgunlaiguNayedyadvA svAmyaGguSThAntyaparvaNA // 8 // karturdakSiNahastasya madhyAyA madhyapacaNaH / pramANamaGgalasyoktaM zastramUlyAdikarmasu // 9 // nAkAraNaM vivRNuyAnmUlyaM dezaM ca no vadet / nekSetA''syaM layayena spRzennaivAzucirnaraH // 10 // kaNite maraNaM kozAtpravarte syAtparAjayaH / jvalite vijayaH kozAdhuddhaM nirga 1 kha. gha. zeNI aGgalyau deSa / 2 ka. vizayaH kha, gha. viSayaH / Aho ! Shrutgyanam Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 zrIzivarAjavinirmitocchati svayam // 11 // na cchedyo'sau viniSpanno nikapaiH kArayetsamam / mUle chinne prabhomatyuzchinne'gre saMtatema'tiH // 12 // samarasiMha-raktapAnAcchiyaH prAptiH sutAptirvatapAnataH / jalapAnAdbhavedvittaM siddhirazvoSTradugdhataH // 13 // jhapapittamRgAjAzvadugdhai stailayutaidRDhA / arkadugdhaM meSa zRGga mapIyuktaM tathA punaH // 14 // pArAvatAkhuzakRtA churikAM pravilepayet / tatastailena mathitA tailapItA bhaveDhDhA // 15 // rambhAkSAre takrayute pAyitA yA dinoSitA / zitA samya kuNThitA sA na gacchati zilAsvapi // 16 // churikAkhye nysedkojnmbhaadvaa'ssttaaviNshtiH| ekamagre'hivalanA dhRtirastre nvaantre|| 17 // pApagraho'thavA candraH pApayukto'thavA budhaH / yatrA''ste tatra ghAtaH syAdgrahabhuktAGgulapramaH // 18 // atha cchurikopAstiH / athopAstikakalpe'tra kachurikAyA jayAya vai / paritoSya guruM mantraM gRhNIyAcatprasAdataH // 1 // zucirbhUtvA pratidinaM trisaMdhyaM taM samabhyaset / arcayedgandhapuSpAdyaiAyanbhagavatIM parAm // 2 // ArbhaTayA zazikhaNDamaNDitajaTAjUTAM bhuzuNDasrajaM bandhUkaprasunAruNAmbaradharAM pretAsanAdhyAsinIm / tAM dhyAyetsucaturbhujAM trinayanAmApInatuGga-stanI madhye nimnavalitrayAntitarnu raudrI kRpANezvarIm // 3 // atha mantraH / asya zrIchurikAmantrasya zaMbhukraSirgAyatrI chandaH zrIbhagavatI devatA chIM bIjaM chauM zaktirjayArthe jape viniyogaH / OM ch hRdayAya namaH / OM DrIM zirase svAhA / OM chaM zikhAyai vaSaT / OM ... kavacAya hum / OM chauM netratrayAya vauSaT / OM chaH astrAya phaT / iti kRtvA dhyAtvA mantramayutaM japet / tilAjyena sahasraM juhuyAt / siddho bhavati / OM cha chI chaM haiM chauM chaH / namo bhagavatyai kAtyAyanyai churikAyai namaH / atha vA / OM i chI chU , chauM chuH / paDakSaro mntrH| iti cchurikAyuddham / atha vyuuhrcnaa| ratnakoze-daNDoragI ravisutasya ravaizva cakra zukrasya pasaraTau garuDo budhasya / vyUhI ca sUcimakarau dharaNIsutasya zyeno guroH ziziragorapi maNDa 1 ka. ravima / Aho! Shrutgyanam Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| 345 laakhyH||1||rudryaamle-svaanukuulgrhvyuuhH kartavyo yuddha karmaNi / ripUNAM pratikUlasya kAryo vyUho grahasya vA // 2 // bhUpAlavallabhe-balAkApatibadvayUho balAkAkhyaH kRtoraNe / kAkavyUhaH kAkasaMgho balAkAvyUhabhaJjakaH // 3 // tAvubhAvapi bhajyete zyenavyUhena nizcitam / eko ratho'gre kartavyaH pazcAviradasaptakam // 4 // triMzadazvAH khaDgizataM pArthe kuntadharAstathA / madhye'STau rathinastriM. zadazvAH pazcAdgajadvayam // 5 // tataH sarvagataM sarvaM zyenavyUhaH sa ucyate / agre dvau pRSThagAzcAnye krauzcavyUhaH sa ucyate // 6 // balAkakAko krauJcena krauJcaH zyanena bhajyate / agre rathadvayaM pazcAdgajAH sapta vyavasthitAH // 7 // tatpRSThe viMzatiribhAH pazcAzadvAjivAhakAH / sapta sapta rathAH pArce gajau dvau dvau tataH sthitii||8|| tatpramANe rathairvedI bahistadgajAH sthitAH / madhye padAtayo vAhAH pArzvayozca turnggmaaH||9|| vijJeyaH zakaTavyUho na bhedyastridazairapi / agre rayatrayaM pRSThe gajAkAro gajabajaH // 10 // syandanAH pazca pazcaiva pArthakoNacatuSTaye / madhyaM prapUrayedazcAGgulagajamAlikA // 11 // madhye khaDgidhanuSmantaH pArthayo rathino gajAH / pRSThataH sakalA senA siMhavyUhaH sa jAyate // 12 // zakaTavyUhakAlena sUcIvyUhena bhidyate / pamavyUhastu siMhena sUcIkAkena bhidyate // 13 // gajaSoDazakaM madhye vRttAkAreNa kalpayet / bAhyato rathibhirveSTayaM tadvAhye kuntdhaarko(kaaH)||14|| zaracApadharA bAhye khddgcrmdhraasttH| bAhyato'zvaiH samAveSTaya paGktitritayataH kramAt // 15 // punaHpunaH prakurvIta yAvadbhavati vAhinI / cakravyUhaH sa vijJeyo durbheyastridazairapi // 16 // antare rathamekaikaM sthAnapRSTheSu kalpayet / tadantare gajAnpazca navAzcAnsthApayettataH // 17 // tataH pattI paJcadaza patre patre prakalpayet / tanmadhye syandanAnsapta gajAMzcaiva tryodsh||18|| ekonaviMzatihayAnpadAtizcASTaviMzatiH / gajairazvaiH pUraNIyA pamamadhyasthakarNikA // 19 // tanmadhye gajamArUDhazcamUpo vA'thavA nRpaH / antare droNikAyAM tu rathadviradavAjinaH // 20||trystryshc sarvatra trystriNshtpdaatyH| padmavyUhaH sa vijJeyaH panAkArakRto yadA // 21 // rathaM gaja hayaM patti mAlAkAreNa vinyaset / punaH punaH zreNibandhAnmAlAvyUhaH sa ucyate // 22 // caturdikSu rathau dvau dvau tatpRSTe dviradA daza / caturviMzatirazvAzca triMzat khaDgadharAstathA // 23 // zaracApadharAzcaiva daza vA khettdhaarinnH| teSAM pRSThe kuntadharA yantradharAstathaiva ca // 24 // vedyAkArAH pUraNIyA gajairavaiH padAtibhiH / agre nRpaH sa vijJeyo vyUhaH puSkaraNIti ca // 25 // sarpAkAraM rathenAzvaiH pUrayesainikairapi / sarpavyUhaH sa vijJeyaH 44 Aho! Shrutgyanam Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 zrIzivarAjavinirmitokRtAnto yuddhakarmaNi // 26 // saptadhA syuH sapta rathA gjvaajipdaatyH| rathabhAzvapattayazca sapta saptaguNAH kramAt / / 27 // adho'dhaH kalpayedevamagnivyUhaH sa ucyate / sarvottamo'yaM vyUhAnAmagnivanAzakArakaH // 28 // caturekhAntiAM senAM vedyAkArAM prakalpayet / rathaihayairgajaiH SabhiH krameNaiva caturdizaH // 29 // tatazcaturpu dvAreSu rathI dvau dvau tathA gajau / azvAvapi padAtI ca caturdikSu prakalpayet // 30 // tanmadhye nRpatistiSThedvedyAkAre'ntare sudhIH / vijJeyaH khalakavyUhaH khalako dvAravasthitau // 31 // sauparNaH zyenavatkAryastatsaMkhyA dviguNA punaH / zakaTo'mizcakrasaMjJo vyUheSu balavattarAH // 32 // daNDAkaro bhaveddaNDo makaro mkraakRtiH| sUcIvyUhaH samaH sUcyAH svanAmasadRzAH pare // 33 // / iti vyuuhrcnaa| atha sUkSmasvaraprakaraNam / pavanavijaye-na tithinaM ca nakSatraM na vAro naindavaM balam / sarvasiddhikaraM jJAnaM kathayasva mahezvara // 1 // zRNu pArvati dehasthaM rahasyaM jJAnamuttamam / yena vijJAtamAtreNa sarvajJatvaM prajAyate // 2 // kandAdUrdhvamadhastiryagvyApya dehaM samantataH / cakravattu bhramantyetA nADayaH prANasamAzritAH // 3 // yogarahasye - iDA vAmA vidhornADI piGgalA dakSiNA raye / suSumNA madhyagA vahnastisro haMsasvarU. pakAH // 4 // jayArNave-ekaikasya kalAH paJca krameNaivodayanti ca / pRthivI salilaM tejo vAyurAkAzameva ca // 5 / / UdhrvamagniradhazcA''pastiyegasti prbhnyjnH| dharAmadhye vijAnIyAnnamaH sarvatra saMsthitam // 6 // aSTAGgunlo vahedvAyuranalazcaturakhulaH / SoDazAGgulamAnastu pRthivI dvAdazAGgalA // 7 // svarodaye-raktaM tejo mahI pItA nIlo vAyurjalaM sitam / kRSNavarNa nabho jJeyaM candraH kRSNo raviH sitaH // 8 // vAyuzcApAkRtistejastrikoNaM vartulaM jalam / caturasrA mahI jJeyA nirAkAraM nabhaH sadA // 9 // tIkSNaM tejaH kaTurvAyurvAruNaM madhuraM matam / kaSAyA bhUH khamasvAdaM kSArA bhUvo''mlako marut // 10 // jale vAyau jIvacintA mUlacintA bhuvi smRtA / dhAtucintA'gnitattve ca zUnyaM khe tavye dvayam // 11 // apsu zIghraM bhavellAbhaH pRthivyAM bahubhirdinaH / vAyau bhaGgo'nale hAnirAkAze niSphalaM sadA // 12 // caraM toye sthiraM bhUmyAM maraNoccATane'nile / tejasA mizramagraM ca na kiMcitkhe vidhIyate // 13 // pRthvIjalAbhyAM tu sutaH kanyakA tu prabhaJjane / tejasA garbhapAtaH syAnabhasA ca Aho! Shrutgyanam Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 347 napuMsakam // 14 // garbhaprazne yadA dUtaH pUrNe putraH prajAyate / zUnye kanyA yuge yugmaM garbhapAtastu saMkrame || 15 || antarvatnyAH sutaM sUrye vadeccandre tu kanyakAm | azUnye zUnyake sthAne zUnye cA tapanaM vadet // 16 // yodhadvaye kRtama pUrNasthe prathamo jayI | rikte'nyo'tha vidhau sthAyI jayI yAyI rakhau bhavet // 17 // pRthvItattve sakRyuddhaM saMdhirbhavati vAruNe / vijayo vahnitattvena vAya bhaGgane'mbare mRtiH // 18 // pUrvottara dizocandre bhAnau pazcimayAmyayoH / sthitastatra jayI yuddhe sthAyI yAyI krameNa ca // 19 // zubhakArye zubhacandraH krUrakArye raviH zubhaH / vAhanAdyatha pAdena gacchatsiddhimavApnuyAt || 20 || yAtrAdAne vivAhe ca vastrAlaMkArabhUSaNe / suhRnmele praveze ca sthirakArye zubhAdiSu // 21 // gRhapraveza svAmidarzane bIjavApane / devatAyAH pratiSThAsu zAntike pauSTi tathA || 22 | ArAme'tha taDAgAdau nidhinikSepasaMgrahe / bhAryAsnehe ca kartavyA vAmA sarvatra pUjitA || 23 || vidyArambheSu dIkSAyAM sevAvANijyakarSaNe / zastrAbhyAse vivAde ca dyUte kheTakacaurya ke // 24 // saGgrAme bheSaje jAye viSabhUtAnilagrahe / krayavikrayapaNyeSu snAnabhojana maithune // 25 // vAhane gajavAhAdirathayantrAdizilpake / lipilekhakavAhAdau mantradIkSAbhicArake || 26 // vigrahoddhAradAneSu sUryaH sarvatra pUjitaH / udaye jAyate candraH sUryo'ste zubhakatadA / sarvatra sarvakAryeSu jIvaH zasto'nyathA na san // 27 // samarasiMhepUrNa nADIgataM pRSThe zUnyamaGgaM tadagrataH / zUnyasthAnagataH zatruH kriyate nAtra saMzayaH // 28 // prazne prArambhaNe vA'pi kAryANAM vAmanAsikA / pUrNatrAyoH . pravezazca tadA siddhirna cAnyathA // 29 // iti sUkSmasvaraprakaraNam / atha tattvaguNAH / - umAmahezvarasaMvAde - asthi mAMsaM tvacA medastathA roma ca paJcamam / kSiteH paJca guNAH proktA jJAtavyAstattvadarzibhiH // 1 // kSudhA tRSA tathA nidrA vyAdhirAlasyameva ca / tejasastu guNAH paJca sAmAnyAste prakIrtitAH // 2 // dhAvanaM canaM caiva kuJcanaM ca prasAraNam / nirodhazceti vijJeyA vAyoH paJca guNA budhaiH // 3 // rAgadvegau tathA lajjA bhayaM mohastathaiva ca / vyoma paJcaguNaM proktaM dehasthaM sarvadA budhaiH // 4 // mUtraM zleSmA ca raktaM ca zukraM svedazca paJcamaH / ApaH paJcaguNAH proktA jJAtavyAstattvadarzibhiH || 5 || vazyamAkarSaNaM puSTiM Aho! Shrutgyanam Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 zrIzivarAjavinirmitozAnti kurvanti pUrake / kumbhake stambhanaM kuryAdbhayarakSAvivardhanam // 6 // recake mAraNaM kuryAdvipamoccATanaM tathA / AzleSmAntaM ca ruddhena nasA jJAnaM kathaM bhavet // 7 // mukhanAsAkSINi kau~ dvathaGgulIbhinirodhayet / tattvodayamidaM jJeyaM paNmukhIkaraNaM priye // 8 // kSaNaM vAme kSaNaM dakSe yadA vahati maarutH| viSuveNa samo jJeyaH sarvakAryavinAzakaH // 9 // vyavahAre khale vAde viSadAne ca karmaNi / kupitaH svAmicaurAdyAH pUrvasthAH syurbhayaMkarAH // 10 // lagnaHtithiyogaHbhaktestattvaM dharAdikam / yAne lAbhaH sukhaM kIrtibhaGgo hAniH phalaM kramAt // 11 // iti zUramahAThazrIzivadAsavinirmite / jyotirnibandhasarvasve svarazAstravicAraNA // atha prshnottraadhyaayH| tatrA''dau bhinnamatayoH kiM pramANamiti praznaH-naikasminsamaye sarvazAstroktaM zubhamApyate / saMhitAsvarazAstrAcaM bhedaibhinnaM yataH smRtam // 1 // asyottaraM-teSvekamararIkRtya tadadhiSThAnadevatAm / samArAdhya tataH kuryAtkarmAbhISTaprasiddhaye // 2 // sugandhairbhUrjapatrAdau kArya bhedayutaM likhet / sadevaM tatsamabhyarcya kAdau dhRtveSTamArabhet // 3 // tithyAdigrahadimAsadevatAH prAgudIritAH / bhUcakrasvarapUrvANAM jJeyAH svAbhijanezvarAH // 4 // evaM dope samutpanne vidhAnaM kriyate budhaiH / sa evopazamaM yAti tathA rogaH sadaupadhaiH // 5 // taduktaM yAmale raudre tanmayA'tra gurormukhAt / zrutaM prakAzita tacca dRSTamAdhunikaiH sphuTam // 6 // jyotirvivaraNegrahayogodbhavaM zastaM duSTaM cApi phalaM kacit / na nazyati yathoSNatvaM raveH zaityamanuSNagoH // 7 // saMhitoktaM zubhaM mukhyaM yuddhAdau svarazAstrajam / zakunAyaM pare pAhuH kArye sAdhAraNe sadA // 8 // athASTakavargapraznottaram / aSTavargaphalameva jAtake nAsya kiM pariNaye'pi mukhyatA / satyamudvahanajanmazAstrayoranyathA munibhireva saMsmRtam // 1 // krUramaSTamamaniSTamiSTadaM saptamaM zubhamuzanti janmani / neyamudvahanarItirityasAvatra gocarapatho rathoddhataH // 2 // atha pralayapraznottaram / siddhAntaziromaNau-vRddhirvidhehi bhuvaH samantAtsyaM dyojanaM bhUbhavabhUtipUrvaH / 5 kha. gha. pUrNAnAMze' / 2 gha. ne svara!: / 3 gha. ke tasya / Aho! Shrutgyanam Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 349 brAhme laye yojanamAtravRddhernAzo bhuvaH prAkRtike'khilAyAH || 1 || dine dine mriyate hi bhUtairdenaMdinaM tatpralayaM vadanti / brAhmaM layaM brahmadinAntakAle bhUtAni tanuM vrajanti || 2 || brahmAtyaye yatprakRtiM prayAnti sarvANyataH prAkRtikaM kRtIndrAH / lInAnyataH karmapuTAntaratvAtpRthakriyante prakRtervikAraiH || 3 || jJAnAgnidagdhAkhila puNyapApA manaH samAdhAya harau pareze / sadyogino yAntyanivRttimasmadAtyantike ceti layazcaturdhA // 4 // atha dAsIjAtakaphalapraznottaram / zubhalakSaNasaMyuktA dAsyo dAsAzva kuJjarAH / tiSThanti sadane yeSAM teSAM zrIrvarzvate'nvaham // 1 // jAtakottame dAsIdA sodbhavaH kacidrAjalakSaNalakSitaH / jAyate rAjayogena bhartustatphalamAdizet || 2 || carAdisthitalandU janmani grahajaM phalam / prasAdotthaM ca kkuryAtAM svomino'nyasya bhAvavat // 3 // yasyA dA ( smAdA ) syAtha pAdau dvau bhUmyAM vai supratiSThitau // 4 // atha svamapraznottaram / nidrAduSTamanojanyaM svapnamAhU ratAnvitam / tatphalaM sadasatkena hetunA kIrtitaM budhaiH || 1 || nidrAyAM nizcalIbhUte citte'bhISTaM pravizya tat / bhAvyaM sUcayati spadmaH sadyaH pratyakSato yataH || 2 || nivRttAni yadA'kSANi viSayebhyo manaH punaH / na nivarteta vIkSyante tadA svamAH zarIribhiH // 3 // athA''kSepaparihArAH / ayocyante vidAM prItyai kiyantaH parihArakAH / AkSepANAM samAlokya nAnAzAstrANi yatnataH // 1 // tatra prathamaM sajjanaM durjana yo dRSTAntaH - atijAtasya yA mUrtiH zazinaH sajjanasya hi / kasA vai rAtrijAtasya tamaso durjanasya ca // 2 // jAnanti hi guNAnvaktuM tadvidhA ye ca tAdRzam / vetti vizvaMbharA bhAraM girINAM garimAzrayam // 3 // + atha prasaGgena kaveH prazaMsA | prasannAH kAntihAriNyo nAnAzlepavicakSaNAH / bhavanti kasyacitpuNyairmukhe bAca gRhe striyaH // 1 // kiM kavestena kAvyena kiM kANDena dhanuSmataH / parasya *asyottarArdho na dRzyate / + campUgranthe -- utphullglai| lApaH kriyate durmukhairmuhuH / jAnAti hi punaH samyak kavireva kaveH zramam / idaMpadyaM khavapustakayoH / 5. 'malA nAsya no vadet / Aho! Shrutgyanam Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 zrIzivarAjavinirmitohRdaye lagnaM na ghUrNayati yacchiraH // 2 // rohaNaM sUktiratnAnAM vande vRnde vipazcitAm / yanmadhye patito nIcaH kAco'pyuccairmaNIyate // 3 // apragalbhAH padanyAse jananIrAgahetavaH / santyeke bahulAlApAH kavayo bAlakA iva // 4 // vAcaH kAThinyamAyAnti bhaGgazleSavizeSataH / nodvegastatra kartavyo yasmAnnaiko rasaH kaveH // 5 // kAvyasyA''mraphalasyApi komalasyetarasya ca / bandhacchAyAcizeSeNa raso'pyanyAdRzo bhavet // 6 // granthe madIye likhitAni yAni mude gurUNAM sakalAni tAni / lokaprasiddhaM jagatItale'sminpiNDasya mAtuH skhalitaM sukhAya // 7 // grahacandrikAyAma-aho pUrvamutprekSya kaMcidvizeSa svamatyA svakAvye tu ye no vadanti / grahajJAnagarvAnvitAstatra kasmAdvathA nUtanaM zAstramutpAdayanti // 8 // athAnyaH-svarNe yadi sugandhitvaM cndrshcndnkottre| drAkSAphalAni cedikSI rAzi vastuvivekitA // 9 // priyAyAM dharmatAtparya prabhutve ca kRpAlutA / vidvatsu ca sadAcAro nispRhatvaM tapasvini // 10 // saMpattau yadi dAtRtvaM vidyAyAM cennigarvatA / AkSepaparihArau cecchAstre kiM syAdataH param // 11 // AkSepo dvividhaH prokto nirmUlazca samUlakaH / bAlAdyaiH prathamo jJeyaH kAryakAraNataH paraH // 12 // khapuSpaM kacchapIdugdhaM zazazRGgAdikAraNam / ya / pRcchati pizAco'sau vaktAM vA nitarAM tataH // 13 // atha karmAbhAve sRSTayutpattiviSayaka AkSepaH / kalpAdau karmazeSANAM sarmanaM cetkaroti kaH / tarhi kiM prathame kalpe karmAbhAve kathaM sRjiH // 1 // . athAsya prihaarH| karmAbhAve'pi sRSTacarSayuttamAdhamamadhyamAH / jIvAH svAvayavebhyastu tadvidhebhyo vinirmitAH // 1 // yato vyavahRtiloMke varNaiH saMkarajAtibhiH / pazubhiH pakSibhiH samyak bhavatyebhirvinA na tu // 2 // padmapurANe-tvameko jagatAM kartA goptA hartA svayaM prabhuH / nAnyaH katumakartuM vA'nyathAkartuM svayaM prabhuH // 3 // sahasrazIrSA puruSaH sahasrAkSaH sahasrapAt / jagadyonistvameko'si svecchayA kartumarhasi // 4 // vizvabharazAstre-nirmitA mAnasAH putrAH sanakAdyA maharSayaH / tathaiva prathame kalpe jIvAH sarve svayaMbhuvA // 5 // anyathA mandabuddhInAM pratibhAti durAtmatA / kutarkajJAnamuSTAnAM tanmataM nopapattimat // 6 // 1 . dhanecchapi 2 kha. gha. kAcamaDhadhIrbhavet / Aho ! Shrutgyanam Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibndhH| 351 murezvaravArtike-anAdibhAvarUpaM yadvijJAnena vilIyate / tadajJAnamiti prAjJA lakSaNaM saMpracakSate // 7 // athA''ha vAjasanIye-brAhmaNo'sya mukhamAsIdvAhU rAjanyaH kRtH| UrU tadasya yaddezyaH padyAM zadro ajAyata // 8 // vizvaMbharazAstreananyapUrvake kalpe svayaMbhUzcaturAnanaH / saTA prajApatiH pUrva devAndaityAMzca rAkSasAn // 9 // svamukhAbrAhmaNAjajJe kSatriyAnyAhutastathA / UrudvayAttato jajJe vaizyAJchadrAMzca pAdataH // 10 // brahmapurANe-cAturvarNyasamudbhUtAH pratilomAnulomajAH / tebhyazca ye sutA jAtA ye cAnye tatsamudbhavAH // 11 // varNAnyavarNaprabhavA jJeyAste varNasaMkarAH / jAtA ye vrAtyavargebhyo mizravargAH prkiirtitaaH|| 12 // iti karmAbhAve sRSTadyutpattiviSayakAkSepaparihAraH / athaikasminkAle bahusaMhAre kiM kAraNamityAkSepaH / ekasmindivase kSetre bahUnAM yugapatkutaH / saMhAro jAyate tanme kAraNaM brUhi zAstrataH // 1 // athAsyottaram / jayANave - kecitkUrmAdivedhena yoginIcakrataH pare / svAmidauSTayavazAdanye mAhureke svakarmaNA // 1 // ekayodakyayA nAryA yathA plavanasaMsthitAH / nimajjanti jale tadvadrAjJo dausthyena vigrahaH // 2 // utkRSTapApabhAreNa khinnA bhUryoginIgaNam / krodhena prerayatyugraM janadhvaMsastadA bhavet // 3 // zuSkakASThAzrayAdAdai dAvAgnI yAtyabhAvatAm / tathA pApAzrayAtkApi puNyavAnapi nazyati // 4 // punarAkSepaH-kSetrezAdivazena syAdyadi cenmaraNaM nRNAm / tarhi tatrApi tanmadhye jIvanti katicitkatham // 5 // asyottaraM purANasAre-utkRSTapApinaH satyabhaye'pi vilayaM yayuH / mahAvighnAmbudhau manAH puNyabhAjastaranti vai // 6 // atha yamalayoH ko jyeSTha ityAkSepastasyottaraM ca / jyotirvidharaNe-pUrvazAstrAnusAreNa bhrAtroryamalajAtayoH / jyeSThatvaM ca laghutvaM ca vacmi saMsArahetave // 1 // eke tu janmasamayAtmavadantyAdhAnatastvapare / jyeSThatvaM ca laghutvaM ca kecitsAmyaM tayorubhayoH // 2 // bIjaprakSepato bhAti kanIyAnpUrvasaMbhavaH / pazcAjjAtastathA jyAyAnmAnapAtrasthadhAnyavat // 3 // 1 ka. dausthyv| Aho! Shrutgyanam Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 zrIzivarAjavinirmitovayonmAnaM yataH kAlAttasmAdyasya janiH purA / sa jyeSTho'nyo layugme nA''dhAnasya pramANataH // 4 // ityAdivacanairatra nizcayo naiva jAyate / mahAbhAgavate prokto mayA tasmAtprakAzyate // 5 // tRtIyaskandhe-prajApati nIma tayorakArSIyaH prAksvadehAdyamayorajAyata / taM ve hiraNyakazipuM viduH prajA yaM taM hiraNyAkSamasta sA'grataH // 6 // asya spaSTatA saptamaskandhe-yajJAnte to diteH putrau daityadAnavavanditau / hiraNyakazipujyeSTho hiraNyAkSo'nujastataH // 7 / / / atha jIvAtmanoH ko bheda ityaakssepprihaarH| caitanyAMzo'jJatA mAyA jIva ityabhidhIyate / yathA'gnyaMzo jvalatkASThama - gAra iti bhaNyate // 1 // agniraGgAratAM hitvA yathA kASThatvamAtrajet / tathA jIvavasaMtyAgAccaitanyaM brahma kevalam // 2 // caitanyaM mAyayA yuktaM jIva ityabhidhIyate / upAdhirahitaM taca brahmeti procyate budhaiH // 3 // mAyAzabalitaM caitanyaM jIvaH / nirupAdhikaM caitanyaM brahma / __atha rogsnaanaakssepH| snAnaM rogavimuktasya kalyANAbhyudayaM viduH / tatkathaM doSaduSTe'hni kathitaM pUrvasUribhiH // 1 // athAsyottaram / svakarmaNaH zubhe kAle garhite garhitasya ca / siddhiH pratyakSato nUnaM dRzyate hAniranyathA // 1 // yasminkAle tu yatkarma kIrtitaM tithibhAditaH / zubhaM caivAzubhaM mizraM tattathaiva phalAyate // 2 // jyotiHzAstramidaM brAhmaM divyaM jJAnamatIndriyam / pratyakSaphaladaM siddhaM trikAlajJAnakAraNam / / 3 // asyA''gamapramANasya zAstrasya phalagauravam / jAnanti munayastasmAttairuktaM yattu tatsphuTam // 4 // atra pradhAnaM doSasya nivRttistvanyadaGgakam / mukhyaM kRtvoktatithyAdau sAhacaryAtparaM vrajet // 5 // yathotsavavivAhAdau vastrAlaMkAradhAraNam / vapanaM vratadIkSAdI ruksnAne zAntikaM tathA / / 6 // atha ravIndoH sthiracaratvaviSayaka AkSepastatparihArazca / raviH sthiraH kathaM tyakto gRhIto'bjazvaraH katham / gRhArambhe praveze ca hetu jAnAsi cedvada // 1 // sthiratvaM ca caratvaM ca na staH svAbhAvike tayoH / yubhu. ktivazataH proktA saMjJA golArthakovidaH // 2 // bRhaspatisaMhitAyAM -vizAkhAka Aho! Shrutgyanam Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 jyotirnibndhH| ttike tAre mRdutIkSNe ca mizrite / pApavArayute krUre te staH saumye zubhe'hani // 3 // tathA lalloktito bhAnuH saumyabhAgasthito valI / sthire zastastathA jJeyo yAtrApuSTayAdikarmasu // 4 // atha phalapAkAkSepastatparihArazca / saMhitAsvarazAstrAdau lagnasaMgrahabhedataH / prakArairbahubhiH proktaH karmakAlaH purAtanaiH // 1 // teSvekaH kasyacitkAlaH zubho'pi viphalo bhavet / phaladaH kasyacitso'pi sphuTaM tatkAraNaM vada // 2 // jyotiSprakAze-kAryasiddhayai muhUrtA ye proktAste yasya janmAna / sAnukUlAH sadA tasya phaladAH syuna cAnyathA // 3 // vinA'dityaM grahAH sarve divasaM kartumakSamAH / na phalanti muhUrtAni tathezAnugraha vinA // 4 // atha yogAkSepastatparihArazca / moghAH syuH zikhinA dagdhavIjavadyogAH kepi zarIradhAriNaH / dRDhaphalodayAH pare parNAkIrNahutAzarAzivat // 1 // yathA mRgajale buddhirjalamastIti vai punaH / zuktau raupyaM tathA jJAnamiha jJeyo nayo mudhA // 2 // atha bhUmAnAkSepastatparihArazca / pRthvImAnaM purANeSu yatproktaM tena sAmyatA / jyotiHzAstre kathaM nAsti tanme niHsaMzayaM vada // 1 // bahvakaiH sAdhanaM kaSTaM svalpAbaistu sukhAvaham / tenApavartitaM mAnaM dharitryAH kecidUcire // 2 // anye badanti kRtino dharmAdInAM yuge yuge| kSINatvaM syAttathA bhUmiH svataH saMkocatAbhiyAt / / 3 // saiva pRthvIti vai satyaM sAdhanArtha divaukasAm / bhUmAnaM kalpitaM prAjJaiH sUryendrombivadgRhe // 4 // atha bhUmAnam / purANeSu kSitermAnaM koTinAGgeSu yojanam / paTkoTyUnaM ca ke'pyAhurmAnaM koTimitaM pare // 1 // atha jyotiHzAstroktaM bhUmAnam / siddhAntaziromaNau-prokto yojanasaMkhyayA kuparidhiH saptAGganandAbdhaya4967. stavyAsaH kubhujaMgasAyakabhuvaH 1581 siddhAMzake 24 nAdhikaH / pRSThakSetraphalaM tathA yugaguNatriMzaccharASTAdrayo 7853034 bhUmeH kandukajAlavatkuparivi. AsAhateH prasphuTan // 1 // nirakSadezAkSitiSoDazAMze bhavedavantIgaNitena Aho! Shrutgyanam Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 zrI zivarAjavinirmito yasmAt / tadantaraM poDazasaM guNaM syAdbhUmAnamasmAdbahu kiM taduktam || 2 || zRGgonnatigrahayutigrahaNodayAstacchAyAdikaM paridhinA ghaTate'munA hi / nAnyena tena [ca]gurUkkamahI pramANaprAmANyamanvayayujA vyatirekakeNa || 3 || laGkanavantyorantarayojanAni 310 | 26 / 15 etatpoDaza guNitaM jAtaM bhUmAnaM 4967 tatkSetraphalaM lakSAH 78 sahasrANi 52 yojanAni 24 // atha prasaGgena brahmANDamAnam / siddhAntaziromaNI --koTinairnakha nanda paTkana khabhUbhUbhRddha jaMgendubhijyotiHzAstravido vadanti nabhasaH kakSAmimAM yojanaiH / tadbrahmANDakaTAhasaMpuTataTe kecijjagurveSTanaM kecitprocuradRzyadRzyakagiriM paurANikAH sUrayaH // 1 // antyaM 18 zaGkuH 71 nikharva: 20 abjaM 69 koTi: 20 // * atha vaidhavyAdiyoge kathaM vivAhasiddhirityAkSepaH / vaidhavyAdiSu yogeSu janmakAle mRgIdRzAm / brUhi vaivAhikaM karma kathaM tAsAM vidhIyate // 1 // athAsya parihAraH / saMhitAsAre-avaidhavyakarairyogairvivAhapaTaloditaiH / varAyA''yuSmate deyA kanyA vaidhavyayogajA || 1 || prArabdhAnAmanAkhdhakarmaNAM viratiryathA / AtmajJAnAttathA doSA nandAdyairvilayaM yayuH // 2 // vratakhaNDe - sAvitryAdivatAnIha bhaktyA kurvanti yAH striyaH / saubhAgyaM subhagatvaM ca bhavettAsAM susaMtatiH // 3 // purANAntare - bAlavaidhavyayoge'pi kumbhadrumatimAdibhiH / kRtvA lagnaM rahaH pazcAtkanyodvAhyeti cApareH // 4 // yathA gargaH svakanyAyA vatsareNa gAndhAryA meSeNetyAha / asminyuge bhAskaro lIlAvatyA maNikena / atra dRSTAntaH - yathendhanasya saMskArAttAmraM kAJcanatAmiyAt / tathA duSTaphalA kanyA vimalA syaadvidhaantH||5|| atha mUkabadhirayojyAdisaMskArAH / mUkAdyA vratamokSAntaiH saMskAraistu yathocitaiH / saMskAryAstatra mantroktiH kartavyA guruNA sakRt // 1 // iti jyotirnibandhasAre sAmAnyata AkSepaparihArAH / dhanuntho pustakasthaH / 1. 'niM 370 / 26 / 21. naM 416 / 3. zyakaMpirivaraM po / * Aho ! Shrutgyanam Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / atha tithinirNayaH / tatra vyAsaH - dvidhA tridhA caturdhA vA paJcadhA divasaH smRtaH / tatra madhyAhRtaH pUrva pUrvAhnaH parataH paraH // 1 // ghumAnasya tribhAgeNa bhAskarodayataH kramAt / pUrvAhNacaiva madhyAhno hyaparAhnaH smRto budhaiH // 2 // manusmRtI - pUrvAhnaH 1 praharaH sArdho madhyAhnaH maharastathA / AtRtIyo'parAhnaH syAtsAyAhnazca tataH param || 3 || muhUrtatritayaM prAtastAvAneva tu saMgavaH / madhyAhnatrimuhUrtaH syAdaparAhno'pi tAdRzaH || 4 || sAyAhnastrimuhUrto'tha kSaNo'hnaH paJcabhUlavaH / Avarta - no'tra madhyAhnaH pUrvAhnaH gavo mataH // 5 // skandapurANe - udayAtmAktanI saMdhyA ghaTakAdvayamucyate / sAyaM saMdhyA trighaTikA astAdupari bhAnutaH || 6 // trimuhUrtaH pradoSaH syAdrAvastaM gate tataH / mahAnizA nizIthasya madhyasthaM ghaTi - kAdvayam || 7 || AcArasAre - nADikAH SaT ca paJcAzatmAtastvekAdhiko'ruNaH / upaHkAlo'STapaJcAzacchepaH sUryodayaH smRtaH // 8 // nizIndUdayato rAkA pUrNimA'numatirdivA | dRSTacandrA sinIvAlI tvamA naSTendukA kuhUH // 9 // atha kAlalakSaNam / 355 karmapradIpe - karmaNo yasya yaH kAlastatkAlavyApinI: tithiH / tathA karmANi kurvIta hAsavRddhI na kAraNam // 1 sUryodaye-janmAntAbhyaGganyAnAbdhisnAnadantamRjAsu ca / tithistAtkAlikI jJeyA pAraNe lekhane tathA // 2 // kAlaviveke--madhyAhvavyApinI yA syAdekabhaktaM sadA tithiH / dinArthasamaye yasmAdekabhaktaM budhaiH smRtam || 3 | kAlanirNane - khatra darpastathA hiMsA trividhaM tithilakSaNam / kharvadapa parau pUjyau hiMsA syAtpUrvakAlikI // 4 // kharvo nAma titheH sAmyaM darSo vRddhiH prakIrtitaH / kSayo hiMsA'tha tadvaidhe kArya eSa rNayaH // 5 // vratopavAsaniyame ghaTikekA yadA bhavet / sA tithiH sakalA jJeyA pitrarthe cA''parAhnikI || 6 || nAgo dvAdazanADIbhirdikpaJcadazabhistathA / bhUto'STAdazanADIbhirdUSayatyuttarAM tithim // 7 // dvAdazanADIbhiH skandaSaSThIvipayam | paJcadazabhirnArAyaNavalyAdiviSayam / aSTAdazabhiriti darzazrAddhaviSayam / tithyAdau tu bhavedyAvaddhAso vRddhiH pare'hani / tAvadgrAhyaH sa pUrvedyurahaSTo'pi svakarmaNi // 8 // - atha sAdhAraNatithinirNayaH / cintAmaNI - dvitIyA trimuhUrtena navamI yAmamAtrataH / dazamI ghaTikArdhena 1. hiMsA tri / Aho! Shrutgyanam Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 zrIzivarAjavinirmitodUSayatyuttarAM tithim // 1 // nAgo dvAdazanADIbhiH sUryazcaiva tu saptabhiH / kAmo'STAdazanADIbhirdUSayatyuttarAM tithim // 2 // skandapurANe-pradoSavyApinI grAhyA tithi ktavate sadA / ekAdazIM vinA sarvAH zukle kRSNe samAH smRtAH // 3 // bhaviSyottarapurANe-muhUrtonadinaM naktaM pravadanti manISiNaH / nakSatradarzanAnaktamahaM manye gaNAdhipa // 4 // pradoSavyApinI na syAdivA naktaM vidhIyate / tithau sAstamaye naktaM sadaivArkadine divaa||5|| Atmano dviguNA chAyA mandIbhavati bhAskare / tannaktaM naktamityAhuna naktaM nizi bhojanam // 6 // evaM jJAtvA tato vidvAnsAyAhne tu bhujikriyAm / kuryAnnaktavatI naktaM phalaM bhavati nizcitam // 7 // dIpikAyAM-nakSatradarzanAnnaktaM gRhasthasya budhaiH smRtam / yaterdinASTame bhAge tasya rAtrau niSidhyate // 8 // kAlAdarza-udaye sopavAsasya naktasyAstamaye tithiH| madhyAhne dRzyate yA tu saikamakte tvayAcite // 9 // upavAse tithistyAjyA sazalyA phalakAkSibhiH / tathA vihInazalyA'pi vRddhiM yAti ydgrtH||10|| iti sAdhAraNatithinirNayaH / atha tithiniyamanavAkyAni / yugmAniyugabhUtAnAM SaNmunyorvasurandhrayoH / rudreNa dvAdazI yuktA caturdazyA ca pUrNimA // 1 // pratipadyapyamAvAsyA titheyugmaM mahAphalam / etadvanyastaM mahAdoSaM hanti puNyaM purAkRtam // 2 // pakSatistilakAzokakaravIravrate hitaa| sadvitIyA tathA bhrAtRdvitIyA pratipadyutA // 3 // brahmavaivarte-rambhAkhyAM varjayitvA tu tRtIyA dvijasattama / anyeSu sarvakAryeSu gaNayuktA prazasyate // 4 // caturthIsahitA yA tu sA tRtIyA phalapradA / avaidhavyakarI strINAM putrapautrapradAyinI // 5 // gaNanAthavate grAhyA tRtIyAsahitA saTara / caturthI tvanyadevasya vrate grAhyA parAnvitA // 6 // SaSThIyuktA sadA kAryA pazcamI nAgapUjane / skandaSaSThI tu kartavyA paJcamyA sahitA budhaiH // 7 // bhaviSyapurANe-- kRSNASTamI skandaSaSThI zivarAtricaturdazI / etAH pUrvayutAH kAryAstithyante pAraNaM bhavet // 8 // saptamI nASTamIyuktA na saptamyA yutA'STamI / sarveSu vratakalpeSu na durgA dazamIgutA // 9 // zuklapakSe'STamI caitra zuklapakSe cturdshii| pUrvaviddhA na kartavyA kartavyA parasaMyutA // 10 // kRSNapakSe'STamI caiva kRSNapakSe caturdazI / pUrvaviddhA tu kartavyA paraviddhA na karhicit // 11 // aSTamI navamIviddhA navamyA cASTamI tathA / ardhanArIzvaraM prApya umAmAhezvarI tithiH // 12 // 12. somavArasya / Aho! Shrutgyanam Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivndhH| 357 atha janmASTamInirNayaH / sanatkumAra uvAca-zrAvaNasya tu mAsasya kRSNASTamyAM narAdhipa / rohiNI yadi lAyeta jayantI nAma sA tithiH // 1 // vyAsa:-ardharAtre tu rohiNyAM yadA kRSNASTamI bhvet| tasyAmabhyarcanaM zaurerhanti pApaM trijanmajam // 2 // viSNurahasye-prAjApatyakSesaMyuktA kRSNA nabhasi cASTamI / muhUrtamapi labhyeta sevopoSyA mahAphalA // 3 // vyAsaH-janmASTamI rohiNI ca zivarAtristathaiva ca / pUrvaviddhaiva kartavyA tithimAnte ca pAraNam // 4 // rohiNIsahitA kAryA pUrvA vA yadi vA parA / rohiNIsahitA pUrvA tadante pAraNaM bhavet // 5 // jayantI zivarAtrizca kArye bhadrAjayAnvite / kRtvopavAsaM tithyante tadA kuryAttu pAraNam // 6 // nArada:-kAryA viddhA'pi saptamyA rohiNIsahitA'STamI / tatropavAsaM kurvIta tithibhAnte ca pAraNam // 7 // vyAsaH-tithyukSayoryadA chedo nakSatrAntamathApi vA / ardharAtre'thavA kuryAtpAraNaM tvapare'hani // 8 // pAraNaM tithibhAnte ca kuryAdekasya vA kSaye / ato'nyathA pAraNAyAM vrtbhnggmvaapnuyaat||9|| yAH kAzcittithayaH proktAH puNyA nakSatrayogataH / RkSAnte pAraNaM kuryAdvinA shrvnnrohinnii(nnyau)||10|| etatsaMbhavAbhiprAyam / viSNurahasye-muhUrtenApi saMyuktA saMpUrNA sA'STamI bhavet / kiM punarnavIyuktA kulakoTyAzca muktidA // 11 // vyAsaH-dinadvaye'pyardharAtre yogastithibhayoryadA / tadA paradine kArya jayantIvratamuttamam // 12 // skandapurANe-udaye cASTamI kiMcinnavamI sakalA yadi / labhyate vudhasaMyuktA prAjApatyasaMsaMyutA / api varSazatenApi labhyate vA na vA vibho // 13 // padmapurANe-pretayonigaNAnAM tu pretatvaM nAzitaM naraiH / yaiH kRtA zrAvaNe mAsi tvaSTamI rohiNIyutA // 14 // kiM punarbudhavAreNa somenApi vizeSataH / kiM punarnavamIyuktA kulakoTyAzca muktidA // 15 // sUryodaye-sarvathA saptamIyuktA saMtyAjyA sarvavaiSNavaiH / upoSyA navamIyuktA taduktaM puSkare sphuTam // 16 // varjanIyA prayatnena saptamIsaMyutA'STamI / saRkSA'pi na kartavyA sazalyA sA prakIrtitA // 17 // atra nirNayaH-ardharAtre tu yogo'yaM rohiNyA bhavati kacit / tAmevopavasennAnyAmardharAtropayogataH // 18 // aSTamyAM rohiNIyogo madhyarAtre dinadvaye / tadottaraiva kartavyA na pUrvetyeSa nirNayaH // 19 // jayantI vudhavAreNa somavAreNa vA punaH / labhyate daivayogena tAmupoSya mahAphalam // 20 // Aho ! Shrutgyanam Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358. zrIzivarAjavinirmito atha rAmanavamI / brahmavaivarte-navamI cASTamIviddhA tyAjyA rAmaparAyaNaiH / upopaNaM navamyAM tu dazamyAmeva pAraNam // 1 // zrIrAmajanmanavamI saMpUrNaphaladA sadA / khaNDA cetparaviddhavAditiyuktA vizeSataH // 2 // aSTabhyA navamI viddhA kartavyA phalakAkSibhiH / sadurgA vA sanandA vA kartavyA dazamI sadA // 3 // athaikAdazInirNayaH / tatra nityaikAdazyupavAsaviSayANi vacanAni / RSyazRGgaH-ekAdazI na labhyeta sakalA dvAdazI bhavet / upoSyA dazamIviddhA RSiruddAlako'bravIt // 1 // bhaviSyapurANe-ekAdazI dazAyuktA parato'pi na vartate / yatibhirgahibhizcaiva saivopApyA kSaye tithiH // 2 // RSyazRGgaHpAraNAhe na labhyeta dvAdazI sakalA'pi cet / tadAnI dazamIviddhAmupoSyakAdazI tithim // 3 // hArIta:-trayodazyAM yadA na syAdvAdazI ghaTikAdvayam / dazamyekAdazImizrA saivopoSyA sadA tithiH // 4 // viSNurahasthe---dazamIzeSasaMyuktA upoSyaikAdazI sadA / yadA syAnna trayodazyAM muhUta dvAdazI tithiH||5|| bhaviSyapurANe-viddhA'pyekAdazI grAhyA parato dvAdazI na cet / dvAdaza dvAdazI hanti trayodazyAM tu pAraNam // 6 // viddhA'pyaviddhA vijJeyA parato dvAdazI na cet / aviddhA'pi tathA viddhA pasto dvAdazI yadi // 7 // varAhapurAge - saMpUrNakAdazI yatra prabhAte punareva sA / sarverevottarA kAryA parato dvAdazI yadi // 8 // brahmavaivarte-dvAdazyAmupavAsastu dvAdazyAmeva pAraNam / vajulI vaiSNavaiH kAryA hatyAyutavinAzanI // 9 // atha kaamyaikaadshiivcnaani| kAlaniye-prAtarvedhaH kRtayuge tretAyAmaruNodaye / dvApare tu upaHkAle kalau sUryodaye smRtaH // 1 // garuDapurANe-udayAlAgyadA viSa muhUrtadvayasaMyutA / saMpUrNaikAdazI nAma tatraivopavasedgRhI // 2 // punaH prabhAtasamaye ghaTikaikA yadA bhavet / tatropavAso vihitazcaturthAzramavAsinAm // 3 // karmapurANe--saMpUrNaikAdazI yatra prabhAte punareva sA / uttarAM tu yatiH kuryAtpUrvAmupavasedgRhIM / / 4 / / viSNurahasye-dazamIzeSasaMyuktAmupoSyakAdazI kila / saMvatsarakRteneha naro dharmeNa mucyate // 5 // varAhaH- yadi daivAttu saMsidhyedekAdazyAM tithitrayam / tatra Aho! Shrutgyanam Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnivandhaH 359 RtuzataM puNyaM dvAdazIpAraNaM bhvet||6||brhmvaivrte-dshmiishepsNyuktaaN yaH karoti sa mUDhadhIH / ekAdazIphalaM tasya na syAdvAdazavArSikam // 7 // pitAmahaH-ekAdazI yadA vatsa dinakSayatithirbhavet / tatropoSyA dvAdazI syAtrayodazyAM tu pAraNam // 8 // etatyutravadgahiviSayam / ekAdazIdinakSaya uvAsaM karoti yaH tasya puNyAni nazyanti maghAyAM piNDado yathA // 9 // matsyaH --dinakSaye'rkasaMkrAntau grahaNe candrasUryayoH / upavAsaM na kurvIta putrapautrasamanvitaH // 10 // nAradaH-ravivAre'rkasaMkrAntAvAsitaikAdazIdine / darze pAte kRte zrAddhe putrI nopavasedgahI / / 11 / / bhAro-saMkrAntyAmupavAsena pAraNena yudhiSThira / ekAdazyAM tu kRSNAyAM jyeSThaputro vinazyati // 12 // vAyupurANe-upavAsaniSedhe tu bhakSyaM kiMcitpakalpayet / na duSyatyupavAsena upavAsaphalaM labhet / / 13 // udayavyApinI grAhyA zravaNadvAdazI vudhaiH / zukle pUrvA parA kRSNe vrate grAhyA trayodazI // 14 // AbhAkApI site pakSe maitrazrutyantyarohiNI / saMyoge naiva bhoktavyaM dvAdaza dvAdazIrharet // 15 // maitralaM ca kRte tyAjyaM tretAyAM revatIM tyajet / dvApAre rohiNI tyAjyA kalau ca zravaNaM tyajet // 16 // atha shivraatrinirnnyH| skandapurANe-nizi bhramanti bhUtAniHzaktayaH zUladhataH / atastasyAM caturdazyAM satyAM tatpUjanaM bhavet // 1 // pradopavyApinI grAhyA zivarAtriH zivapriyaH / rAtrI jAgaraNaM yasmAttasmAttAM samupoSayet // 2 // kAlanirNaye-mAghAsite bhUtadinaM hi rAjannupaiti yogaM yadi paJcadazyA / jayAprayuktAM na ta jAtu kuryAcchivasya rAtri priyakRcchi vasya // 3 // smRtisaMgrahe upobhyAstithayaH sarvAH sarvatra vratacAribhiH / tithyante pAraNaM kuryAdvinA zivacaturdazIm // 4 // upoSaNaM caturdazyAM catudazyAM tu pAraNam / kRtaiH sukRtalakSadha prApyate vA na vA naraiH // 5 // trayodazI dinAstAntA pradoSe ca catudezI / trivargaprAptaye kAryA gRhasthaiH zivatopiNI // 6 // mAghe caturdazI kRSNA yA bhavedrajanImukhe / taddine hyapavAsaH syAttithyante pAraNaM bhavet // 7 // trayodazyA yutA kAryA zivarAtricaturdazI / pAraNAhe caturdazyAM yadyastaM yAti no raviH // 8 // vyAsaH--trayodazI yadA devi dinabhuktipramANataH / jAgare zivarAtriH syAnizi pUrNA caturdazI // 9 // zivarAtriH parA kAryA yadi rAtrI trayodazI / anyathA tu bhavetpUrvA paramA cedbhujikSamA // 10 // tithyante caiva bhAnte gha pAraNaM yatra coditam / yAmatrayordhvagAminyAM prAtareva hi pAraNam // 11 // Aho! Shrutgyanam Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzivarAjavinirmito atha pUrNimA nirNayaH / bhUtaviddhAna kartavyA pUrNimA ca kadAcana / varjayitvA munizreSThAH sAvitrIvratamuttamam // 1 // rAmakautuke-pUrvA dUrvA zivaputrA sAvitrI zrAvaNI vaTaH / rambhA durgA bRhajjanma rohiNyagravaliH smaraH || 2 || bRhadazUnyazayanI dvitIyA / zrAvaNI paurNamAsI ca saMgavaspRgyadA bhavet / tadaivaudayikI grAhyA nAnyadodayagA kvacit || 3 || kArikAyAm - upAkarmakriyAM kuryAtmAtaryukte tu karmaNi / zrutidvayayutA kAryA nottarASADhasaMyutA || 4 || pavitrAropaNAdau tu pUrvA pUrNA prazasyate / paropAkarmaNi grAhyA grahasaMkrAntivarjitA / / 5 / / gargaH - ardharAtrAtpurastAccetsaMkrAntigrahaNaM bhavet / upAkarma na kartavyaM paratvena doSakRt ||6|| vedopAkaraNe prApte kulIre saMsthite ravau / gargaH prAha prakartavyaM kartavyaM siMhasaMsthite / / 7 / / utsargopAkRteryazca prArambhaH prathamo budhaiH / na kartavyo'sta zukre vAle vRddhe tathA gurau ||8|| kAtyAyanaH - grahasaMkrAntirahitAH zrutiparvakarAH kramAt / paraviddhA upAdeyA RgyajuHsAmazAkhinAm ||9|| vizvarUpe - madhyAhnavyApinI yA ca bhAdre zuklacaturdazI / saivAnantatrate grAhyA pUrvAyuktA vizeSataH 10 // caturdazyuttarA zuklA pUrvA kRSNA caturdazI / udaye dvimuhUrtA'pi grAhyA'nantavate tithi: // 11 // skandapurANe - jayAyogena yaH kuryAdviktAyAM pUjanaM hare: / varSapUjAphalaM tasya bASkaleyAya gacchAte // 12 // ato muhUrtamAtrA'pi pUrNimAyAM caturdazI / tasyAmabhyarcanaM kuryAdanantasya vizeSataH || 13 || kAlAdarza - pratipadyAvatsarAdau pratipacca balestathA / pUrvaviddhA na kartavyA kartavyA parasaMyutA // 14 // vasiSThaH-nandAM saMvatsarAdau tu darzaviddhAM na kArayet / valeH pratipadaM caiva sarvazreyovinAzinIm // 15 // kAlanirNaye - dve zukle dve ca kRSNe ca yugAdI kavayo viduH / zukle pUrvAhnike grAhye kRSNe caivA''parAhnike // 16 // * (hemAdrau pitAmahaH-caitre mAsi jagadbrahmA samarja prathame'hani / zukle pakSe samagraM tu tadA sUryodaye sati // 17 // athA''ndolananirNayaH / 360 caitrazukla tRtIyAyAM gaurImIzvarasaMyutAm / muhUrtamAtrasattve'pi dine gaurIvataM pare // 1 // mAtsye - vasantamAsamAsAdya tRtIyAyAM janapriye / saubhAgyAya sadA strIbhiH kArya putrasupsubhiH || 2 || devIpura Ne- tRtIyAyAM madhoH zukle pUjayedevi zaMkaram / kuGkumAgarukarpUramaNivastrasugandhakaiH // 3 // gandhadhUpadIpaitha damanena vizeSataH / Andolayettato vatsa zivomAtuSTaye sadA || 4 || * dhanuzvitigrantha va pustakasthaH / Aho! Shrutgyanam Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotinivndhH| athaakssytRtiiyaanirnnyH|) pracetAH--tRtIyA'haye zuklA madhyAhna prApya mAdhave / prathamaiva tadA kAryA niSphalA tu parA smRtA // 1 // rohiNIbudhasaMyuktA tRtIyA mAdhave yadi / vizeSaphaladA sA tu snAnadAnajapAdiSu // 2 // nAradIye-gaurI vinAyakopetA jAyate yadi bhUpate / vinApi rohiNIyogAtpuNyaM koTiguNaM bhavet // 3 // garuDapurANe pretarUpAH pitarazcaNDazarmANaM mAyUcuH-baizAkhasya tRtIyAM yaH pUrvaviddhAM karoti vai / havyaM devA na gRhanti kavyaM ca pitarastathA // 4 // nArada:pUrvaviddhAdine dattaM pitRNAM nopatiSThati / naiva gRhNAti vaikuNThaH pUjAM taddinasaMbhavAm // 5 // devIpurANe-----bhadrAgniRkSasaMyuktaM yadi kuryAdyugAdikam / rudanti pitarastasya nirAzAH pitaro gatAH // 6 // bhadrAyAH phalamekaM tu tRtIyA sakalA bhavet / dvitIyAsahitA kAryA raviparvasamaM phalam // 7 // bhadrAtithau na kartanyA yAgAcaiva yugAdiSu / caturthIsahitA yuktA rohiNyA manurabavIt // 8 // tRtIyAyAM tu vaizAkhe rohiNyakSa prapUjayet / udakumbhapradAnena brahmaloke mahIyate // 9 // jayA bhadrAtithirmizrA prAjApatyaHsaMyutA / udakAnnaM ca me dattaM yajJakoTiphalaM labhet // 10 // devIpurANe-siMhasthe cottamA sUrye yudite kalazodbhave / muhUrte rohiNI pUrvA pUjyA sukhasutAptaye // 11 // kanyAgate tu yA sUrye pUjayedamRtodbhavam / viSakanyA bhavetsA tu tathaiva ghaTajodaye // 12 // zrAvaNe caiva bhAdre'pi ghaTajo nodayedyadi / zukle vA kRSNapakSe vA pUjayedamRtodbhavam // 13 // brahmANDapurANe-dUrvASTamI meghapUjA pavitrAropaNaM hareH / agasterudayAdUrdhvaM niSphalaM jAyate dhruvam // 14 // dUrvA cedrohiNIyuktA saiva janmATamI bhavet / virUDhApAzanAtstrINAM nopavAsastu lupyate // 15 // cintAmaNaumaitraviddhA sadA kAryA jyeSThA kAmapradAyinI / mUlaviddhA na kartavyA jyeSThA kAmavinAzinI // 16 // mUlaviddhA kRtA jyeSThA purA duryodhanena hi / Ayu:kSayaM gatAH sarve tasmAttA parivarjayet // 17 // vyAsa:---madhoH zrAvaNamAsasya yA zuklA ca caturdazI / sAvitrIvyApinI grAdhA nAnyA zuklA kadAcana // 18 // pavitrAropaNaM vinAcchAvaNe na bhavedyadi / kArtikyavadhi zuklArke kartavyamiti nAradaH // 19 // vaizAkhe damanAropaH syAnmadhau vighnato yadi / pavitradamanArope pUrvoktAstithidevatAH // 20 // ____ atha prvnirnnyH| satrAhro dvidhA vibhAgo grAhyaH / kAtyAyanaH-titheH parasthA ghaTikAstu yAH 46 Aho! Shrutgyanam Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 zrIzivarAjavinirmitosyuyUMnAstathaivAbhyadhikAstu tAsAm / ardha viyojyaM ca tathA prayojyaM hAse ca vRddhau prathame dine tat // 1 // parvaNo yazcaturthAMza AyAH pratipadastrayaH / yAgakAlaH sa vijJeyaH prAtarukto manISibhiH // 2 // aparAhne'thavA rAtrau yadi parva samApyate / upoSya tasminnahani zvobhUte yAga iSyate // 3 // upoSyetyanvAdhAnAdikarma / trimuhUrtA dvitIyA cetpratipadyAparAhnikI / anvAdhAnaM caturdazyAM parataH somadarzanAt // 4 // pUrvAhne vA'tha madhyAhne yadi parva samApyate / upoSya tatra pUrvedyustadahAga iSyate // 5 // paJcamI yatra saMpUrNA dvitIyA kSayagAminI / caruriSTiramAvAsyA bhUte kavyAdikI kriyA // 6 // yAgakAlAttithiPage #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 363 mAtRzrAddhe parA smRtA // 10 // asaMpUrNAparAhnA tu yAyinI ceddinadvaye / tadA saMpUrNa kutupavyApinI gRhyate tithiH // 11 // hArIta: - aparAhnadvaye cAmA yadi syAttatra yA'dhikA / sA grAhyA yadi tulyA syAdaye vRddhau parA smRtA // 12 // nirNayavacanaM zrAddhe parAhnagA grAhyA nacetsAyAhnagA tithiH / dvyaparAhnaspRgAdyA tu paitRke mAtRke parA // 13 // analpakAlavartinyAM tithau karma vidhIyate / sAmye pUrvA parA vA'pi kSaye pUrvA ca yA parA // 14 // pitAmaha: -darza ca paurNamAsaM ca pitroH sAMvatsaraM dinam / pUrvaviddhamakurvANo narakaM pratipadyate // 15 // svakarmakAlaparyAptA tithirna syAdyadA tadA / tithau satyAM prakurvIta prArambhaM vA samApanam // 16 // iti zrAddhatithinirNayaH / + ( atha navarAtrapratipannirNayaH / aat nIrAjanaM kArya pratipadyAzvine site / prArambho navarAtrasya hitvA citrAM ca vaidhRtim // 1 // vaidhRtistu tathA citrA samagrA pratipadine / prabhAte pratipannAsti yadA kuryAttadaiva hi // 2 // citrAvaidhRtiyogastu bhavedyAmatrayaM yadi / prAtareva tadA kArya navarAtraM sadA budhaiH // 3 // AdyAstu nADikAstyAjyAH SoDaza dvAdazAthavA / devIpUjA prakartavyA zuddhasaMtatikAGkSibhiH // 4 // vRddhau samAptiraSTamyAM kSaye'mApratipannizi / prArambho navarAtrasya navarAtramathArthavat // 5 // ) atha mahAnavamInirNayaH / madanapArijAte - saptamI svalpasaMyuktA tyAjyeSasya sitASTamI / stokA'pi sA tithiH puNyA yasyAM sUryodayo bhavet // 1 // yadA sUryodaye na syAnnavamI vA viser | tadASTamIM prakurvIta saptamyA sahitAM nRpa // 2 // balidAne kRte'STamyAM putrabhaGgo bhavedhvam / navamyAM tu kRtaM rAjJA deze rASTre sukhAvaham // 3 // kAlanirNaye-nandAyAM jvalito vahniH pUrNAyAM pazupAtanam / bhadrAyAM godhanakrIDA tatra rAjyaM vinazyati // 4 // sUryodaye- azvayukzukla navamI hyaSTamI mUlasaMyutA / sA mahAnavamI tasyAM jaganmAtaramarcayet // 5 // iti mahAnavamInirNayaH / + dhanuzcihnitagrantho kha. gha. pustakasthaH // Aho! Shrutgyanam Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 zrIzivarAjavinirmito atha vijayAdazamInirNayaH / vizvarUpanirNaye---Azvinasya site pakSe sImAtikramaNotsavaH / vijayAya muhUrto'yaM kartavyo vijaye kssnne||1|| navanyA sahitA kAryA dazamyAzvayujaH sitaa| ekAdazyA yutA jAtu na kAryA jayakAtibhiH // 2 // purANe-navamIzepayuktAyAM dazamyAM vijayotsavam / kuru rAma tvamityuktaM vasiSTena mahAtmanA // 3 // kAlottareyA pUrNA navamIyuktA tasyAM pUjyA'parAjitA / dadAti vijayaM saukhyaM yAtrAyAM sarvadikSu ca // 4 // Azvinasya site pakSe dazabhyAM sarvarAziSu / sAyaMkAle zubhA yAtrA divA vA vijayakSaNe // 5 // ekAdazo muhUrto vijayaH / cintA. maNau-Azvinasya site pakSe dazamyAM tArakodaye / sa kAlo vijayo jJeyaH sarvakAthisiddhaye // 6 // ratnakoze-pitsaMdhyAmatikrAntaH kiMcidadbhinnatArakaH / vijayo nAma kAlo'yaM sarvakAryArthasiddhaye // 7 // iSasya dazamI zuklAM pUrvaviddhAM na kArayet / zravaNenApi saMyuktAM rAjJAM paTTAbhiSecane // 8 // sUryodaye yadA rAjandRzyate dazamI tithiH / Azvine mAsi zukle tu vijayAM tAM vidurbudhAH // 9 // tathA ca skandapurANe--- mArtaNDasyodaye puNyA vartate dazamI tithiH / Azvine zuklapakSe tu sA bhavejjayadA nRNAm // 10 // nipiddhamapi kartavyaM tailAbhyaJjanamAdarAt / azvAnAmapi kartavyaM tailasnAnaM nadIjale // 11 // tUryaghoSasamAyuktAnpuraM prAvezayeddhayAn / puSpamAlAparItAMstAnhayAMzcandanabhUSitAn // 12 // cAmarairvIjyamAnAMzca sAdhuzabdezca lAlitAn / rAjadvAri samAviSTAntrIbhirnIrAjitAnhayAna // 13 // saMpUjya vidhivadAjA nmskuryaatprytntH| bhakSyaM bhojyaM svahastena bhojayetturagAnnRpaH // 14 // vAhAdhikAriNaH sarvAndAnamAnastu toSayet / tathaiva bAraNAnarAjA pUjayeccakramelakAn // 15 // nAmamantreNa vidhivacaturthyantena mantravit / kRtAbhyaGgo mahAghoSastUyANAM zubhalabdhaye // 16 // tatazca pUjayeddevAngandhapuSpAdikairalam / AhUya brAhmaNAnsavonvAcayetsvasti maGgalam // 17 // tatasturagamAruhya tUryaghopasamanvitaH / bandibhiH stUyamAnastu samAnazakunarbajet // 18 // jyotiHzAstroditAM kASThAM suhRdbhiH parivAritaH / saMprAptastu zamIvRkSamazmantakamathApi vA // 19 // avatIya nRpo vAhAdvegAtsaha purodhasA / saMnighaNNaH zamImUlaM vidadhyAtsvastivAcanam // 20 // kAryodezAjjanaiH sAkaM prayogaM kuzalairvadan / tataH prokSya zamImUle bhUmiM bhUmipatidhruvam // 21 // utkRtya mRttikAM tatra prakSipettaNDulAJchubhAn / sapUgaM hema zaktyA tu hyabhAve raupyamuttamam / tataH pradakSiNaM kuryAttasya vRkSasya Aho! Shrutgyanam Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 365 jyotirnivndhH| bhUpatiH // 22 // tatra mantraH- zamI zamayate pApaM zamI shtruvinaashinii| parivyarjunavANAnAM rAmasya priyavAdinI // 23 // kariSyamANA yA yAtrA yathAkAlaM sukhaM mayA / tatra nirvighnakI tvaM bhava zrIrAmapUjite // 24 // azmantaka mahAvRkSa mahAdoSanivAraNa / iSTAnAM darzanaM dehi zatrUNAM ca vinAzanam // 25 // tataH zamItarorvA'zmantakasya vobhayoH patrANi gRhItvA tasyAM mRdi taNDulahe. mAni prakSipya golakaM kRtvA sarvakAryasiddhayarthaM gRhNAti / tato vRkSaM namaskRtya digliGgamantraiH prAcIpUrvaka]digjayaM gRhItakhaDgaH karoti / evaM tricatuHpAdakrameNa tulitAsirdigvijayaM kRtvA zatravo jitA iti brUyAt / indrAdIndevAnviprAMzca namaskRtya svapuraM pravizet / tataH savipraH sa mahAdvArasamIpe puNyastrIbhi. nIrAjito dvAri nyasteSu maJcakeSu tUlikopari taNDulaiH kRtamUrtiSu zatruSu pAdaM kRtvA labdhaviprAnujJo niSaNNo bhUtvA dravyavasvatAmbUlAdi sarva dadyAt / evaM kRtvA visA''zu sarvAnpaurAnnijAlayAn / prativarSa kRte caivaM sarvakAryaparo bhavet // 26 // evaM sarveSu paureSu vidhireSa sanAtanaH / niSpAdito yathAdharma vidadhAti sukhaM zriyam // 27 // evaM kRte vidhAne ca tuSTide puSTide nRNAm / sarvaparijanaiH sArdhaM vijayaM prApnuyAnnRpaH // 28 // iti vijyaadshmiinirnnyH| atha diipotsvnirnnyH| AzvinasyAsite pakSe lakSmIniMdrAM vimuJcati / sA ca dIpAvalI proktA sarvakalyANarUpiNI // 1 // iSAsitacaturdazyAmindukSayatithAvapi / UrjAdau svAtisaMyukte tadA dIpAvalI bhavet // 2 // taile lakSmIrjale gaGgA dIpAvalitithau vaset / alakSmIparihArArtha tailAbhyaGgaM tu kArayet // 3 // * ( smRtidarpaNe-caturdazI yA''zvayujasya kRSNA svAtyAyuktA ca bhavetprabhAte / snAnaM samabhyajya naraistu kArya sugandhitailena vibhuutikaamaiH|| 4 // ) bhaviSyottare-AzvinasyAsite pakSe caturdazyAM vidhuudye| snAtavyaM tilatailena narairnarakabhIrubhiH // 5 // + ( sarvajJanArAyaNaH-tathA kRSNacaturdazyAmAzcine'rkodayAtpurA / yAminyAM pazcime yAme tailAbhyaGgo viziSyate // 6 // kAlAdarze--mRgAr3odayavelAyAM trayodazyAM yadA bhavet / darze vA maGgalasnAnaM duHkhazokaphalapradam // 7 // hemAdrau-trayodazI yadA prAtaH kSayaM yAti cturdshii| rAtrizeSe tvamAvAsyA tadA'bhyaGga tryodshii||8|| * dhanuzcihnitagrantho gha. pustakasthaH / + dhanuzcihnitagrantho dha. pustke| Aho! Shrutgyanam Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 zrIzivarAjavinirmitoamAvAsyAcaturdazyoH pradope dIpadAnataH / yamamArgAndhakArebhyo mucyate kArtike nrH||9|| jyotiSe- tulAsaMsthe sahasrAMzau pradoSe bhUtadarzayoH / ulkAhastA narAH kuryaH pitRNAM mArgadarzanam // 10 // brAhme-aparAhe prakartavyaM zrAddhaM pitRparAyaNaiH / pradopasamaye rAjankartavyA dIpamAlikA // 11 // ) apAmArga bhrAmayitvA saMkuryAdyamatarpaNam / narakAya pradAtavyo dIpaH saMpUjya devatAH // 12 // amAyAmAzvine mAsi pitRkarma vidhAya ca / dIpadAnaM tataH kuryAtpradoSe ca tatholmakam // 13 // nIrAjanaM dvitIye'hni prAtaHkAle vidhIyate / dvitIyAyAM svasA bhrAturvidadhyAnmaGgalotsavam // 14 // uSasyabhyaJjanaM dIpaM snAtvA nIrAjanaM tataH / kuryAtsaMlagnametacca dIpotsavadinatrayam // 15 // Azvine mAsi bhUtAditithayaH kiirtitaastryH| dIpadAnAdikRtyeSu grAhyA mdhyaahnkaalikaaH||16|| yadi syuH saMgavAdaggitAca tithayastrayaH / dIpadAnAdikRtyepu kartavyAH parvasaMyutAH // 17 // kAlanirNaye-vatsarAdau vasantAdau balirAjye tathaiva ca / pratipatpUrvaviddhA no kartavyA tu kathaMcana // 18 // vasiSThaH-muhUrta vartate darzo mAGgalyaM taddine bhavet / vittApatyakalatrAdi tatsarvaM nazyati dhruvam // 19 // Azvine mAsi darzAnte nArInIrAjanaM yadi / nArINAM tatra vaidhavyaM prajAnAM maraNaM tathA // 20 // kArtike zuklapakSAdI nArInIrAjanaM bhavet / pAtIrAjanaM kArya sAyaM maGgalamAlikA // 21 // athacetpratipatsvalpA dvitIyAyAM yadA bhavet / dvitIyAyAM tadA kAryA sAyaM maGgalamAlikA // 22 // nandAyAmudaye'bhyaGgaM kRtvA nIrAjanaM tataH / suvepaH satkathAgItairdAnaizca divasaM nayet // 23 // ratnAvalyA-kArtika zuklapakSAdau vidhAnadvitayaM hitam / nArInIrAjanaM prAtaH sAyaM maGgalamAlikA // 24 // dIpavidhAnam--Azvine kRSNapakSe tu dvAdazImukhyapazcatu / tithipUktaH pUrvarAtre nRNAM nIrAjanAvidhiH // 25 // kRtAbhyaGgamahotsAhAH kRtmaalyaanulepnaaH| zucivastrAH zubhAcArAH kare gRhiitdiipikaaH||26|| nIrAjayeyurdevAMstu viprAngAzca turaGgamAn / jyeSThAJchreSThAJjaghanyAMzca mAtRmukhyAzca yoSitaH / rAjAnaM sacivaM cApi rAjaputrAnapi dhruvam // 27 // nIrAjanamantraHdApotsave mahApuNye balirAjyaM pravartate / bhUyAcchubhakaraM nRNAM kRtanIrAjanAnmayA // 28 // virocanasuto dhImAnparamaM daivakAraNam / balirbhUyAtsukhAyAtra sarveSAM prANinAmapi // 29 // subhikSamAyurArogyaM nityodyogaparA jnaaH| bhavanitvaha mahotsAhA rAtrau nIrAjanAnmayA // 30 // evaM vidhAnaM kartavyaM rAtrau nIrAjanAtmakam / nityAbhyaGgaparaiH puMbhirhRSTaiH puSTairmahotsavaiH // 31 // Aho! Shrutgyanam Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 367 jyotirnivndhH| zrIbhArate- yo yAddezAnubhAvena tiSThatyasyAM yudhiSThira / harSadainyAdirUpeNa tadvadvarSa prayAti hi // 32 // kArtike zuklapakSAye vidhAnadvitayaM tithau / nArInIrAjanaM prAtaH sAyaM maGgalamAlikA // 33 // prAtaHsAyAhnayoH kArya sapatAkaM mahArcanam / puSpANAM prakaraM yoSAH kuryuzcatvarabhUmiSu // 34 // dadhidUrvAkSatApuSpaprakaraM candanaM tathA / prakIrya sadmano dvAre toraNaizca susaMskRte / / 35 // upacArAJchubhAcArAnkuryAdvalidine sudhIH / mAtRSvasRsutAdibhyo deyaM vastrAdibhUSaNam // 36 // brAhmaNebhyo dhanaM gAzca gobhyazcaiva tRNaM jalam / bhakSyaM bhojyaM ca sarvebhyaH prANibhyo bhUtimicchatA // 37 // deyaM bahutaraM samyagviSNusaMtoSakArakam / dyUtakrIDAM tataH kuryAdrAhmaNapramukho janaH // 38 // kuryAttAmbUladAnaM ca mithaH prItivivardhanam / tato rAtrau samabhyarcya puSpaiH zaMkaravallabhAm / dIpairnIrAjayedannaistoSayeprayato nRpaH // 39 // tataH prabhAte vimale bhaginI bhrAtRmandiram / gatvA nimantrayedbhAtRJjanakaM jananI tathA / AnIya sakalAnhaSTAJchubhaM svamandiraM prati // 40 // abhyaGgaM kArayedyatnAcchubhaiojyaizca bhojayet / pitrAdisarvabandhubhyo dadyAdvastrAdi bhUrizaH / taizca tAbhyaH pradAtavyaM vstraalNkaarbhuussnnm||41|| atha holikAnirNayaH / bhaviSyapurANe-darvAsA uvAca / tapasye paurNamAsyAM tu rajanyAM holikotsavaH / na kartavyo divA viSTayAM riktAyAM pratipadyapi // 1 // vidyAvinode-nandAyAM maraNaM ghoraM bhadrAyAM dezanAzanam / durbhikSaM ca caturdazyAM karotyeva hutAzanI // 2 // nArada:--pratipadbhUtabhadrAsu yA'rcitA holikA divA / saMvatsaraM ca tadrASTaM puraM hanti ca sA'dbhutam // 3 // pradoSavyApinI grAhyA pUrNimA phAlgunI sadA / tasyAM bhadrAmukhaM tyaktvA pUjyA holA nizAmukhe // 4 // holikAzAntikaM karma janArogyotsavAya ca / tyaktvA bhadrAM nizIthe'pi jvAlyA bhadrA'gnidAhakRt // 5 // pradoSavyApinI na syAttadA pUrvadine bhavet / bhadrAmukhaM varjayitvA holikAyAH pradIpanam // 6 // vidyAvinode-yAmatrayodhvaMyuktA cetphAlgunI tu bhavettithiH / bhadrAmukhaM parityajya kAryA holA manISibhiH // 7 // kAlavivekepraharadvayAtparataH phAlgunI pUrNimA yadi / holikA tu tadA pUjyA rAtrI bhdraavishesstH||8|| tapasye mAsi rAkAyAM nizi candrodaye'gnitaH / pradakSiNaM prakurvIta holikAyAH pradIpanam // 9 // candrodaye yadA na syAtpUrNimA 1 gha. 'dRshenbhaane| Aho ! Shrutgyanam Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 zrIzivarAjavinirmitophAlgunI tadA / pUrvedyumadhyage candre vidheyaM holikArcanam // 10 // mAdhaveasatyAmapi pUrNAyAM vRddhitve holikArcanam / kriyamANaM ca nandAyAM zAntirbhacati no kSaye // 11 // phAlgune mAsi saMprApte zuklapakSe sukhAspade / paJcamIpramukhAstAH syustithayo'nantapuNyadAH // 12 // daza syuH zobhanAstAsu kASThasteyaM vidhIyate / apatyairvA'tha vRddhA yuvabhirvA dinAtyaye / prAptAyAM pUrNimAyAM tu kuryAttatkASThadIpanam // 13 // cintAmaNI- caNDAlasUtikAgehAcchizuhAritavahninA / bhadrAmukhaM parityajya holAyA dIpanaM zubham // 14 // snAtvA rAjA zucirbhUtvA svastivAcanatatparaH / dattvA dAnAni bhUrINi dIpayeddholikAci. tim / grAmAdahizca madhye vA tUryanAdasamanvitam // 15 // tatra dIpanamantraHdIpayAmyadya te ghorAM citiM rAkSasasattame / hitAya sarvajagatAM prItaye pArvatIpateH // 16 // tato'bhyukSya citiM sarvI sAjyena payasA sudhIH / gandhapuSpaiH samabhyarcya kRtvA caiva pradakSiNam // 17 // nArikelAdidivyAni bIjapUraphalAni ca / drAkSekSukadalAdIni phalAni ca samarpayet // 18 // arcayitvA'kSatai raktaiH kukumena susaMskRtaiH / gIrvAdyaistathA nitya rAtriH sA nIyate naraiH // 19 // tamAnaM triH parikramya zabdai liGgabhagAGkitaiH / tena zabdena sA pApA rAkSasI kSayamApnuyAt // 20 // bhUtivandanamantraH--vanditA'si surendreNa brahmAcyutazivAdibhiH / atastvaM pAhi mAM vinAvibhUte bhUtidA bhava // 21 // sAyAhne holikAM kuryAtpUrvAhne krIDanaM gavAm / dIpaM dadyAtpradope tu epa dharmaH sanAtanaH // 22 // dvitIyA ca tRtIyA ca caturthI paJcamI tathA / paSThI ca saptamI caiva secane tithayaH smRtaaH|| 23 // pratAraNakanipuNA hAso. tsavarasepsavaH / sindUrodbhUlanaM kuryuranyadraviNasaMpadA // 24 // palAzakusumodbhUtazubhavAriprasecanam / vidhIyate mitho loke vasantaprItaye dhruvam // 25 // jalena vA'tha tailena dadhnA ca payasA'pi vA / ikSUNAM ca rasenaiva vasantasya prasecanam // 26 // Adau deveSu kartavyaM tato vipreSu bandhuSu / kartavyaM bhUmipAlena sukhasaMbhogavRddhaye // 27 / / nirlajA mAnarahitA gateA gatasAdhvasAH krIDeyuH sakalA lokA vasantasyotsavaM prati // 28 // nivRtte cotsave tasmingurupramukhato dvijAn / saMpUjayenmahIpAlo vastrAlaMkArabhUSaNaiH / / 29 // iti holikaanirnnyH| Aho! Shrutgyanam Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / atha nAgapaJcamIvidhAnam / bhaviSyottare - zrAvaNe mAsi paJcamyAM site pakSe vidhIyate / vidhAnaM nAgadevAnAM zISaSTyAstataH param || 1 || nAgAstu mRnmayA jJeyA AlekhyAH kuGkumena vA / candanenAthavA lekhyAstadabhAve haridrayA || 2 || AlekhyAH sadane svena svasminsvasminmanISibhiH / mRnmayAstu vidhAtavyAste pUjyAH puravAsibhiH || 3 || kartAro nApitAsteSAM yatrakutrA''spade zubhe / gaGgAvAriNi susnAtairdvijAdyaiH puravAsibhiH // 4 // saMsnApya payasA pUrva mantraistaliGgakairdhruvam / dadhnA vA sarpiSA caiva madhunA sitayA tathA // 5 // tato gaGgAjalenaiva tato gandhaM samarpayet / pUjayetkusumairdivyairapAmArgeNa durvayA || 6 || bilvapatraizca bahubhirdazAGgenaiva dhUpayet / dIpenI rAjayetpazcAnnaivedyaM tu samarpayet // 7 // tAmbUlaM kramukairyuktaM sakarpUraM madAnvitam / tatatha prArthayennAgAnvAsukipramukhAnnava // 8 // namAmi vAsukiM nAgaM naumi taM takSakaM vibhum / namAmi zaGkhanAgendraM kumudaM praNamAmyaham // 9 // anantaM bhujagazreSThaM naumi karkoTakaM vibhum / padmaM namAmi nAgendraM puNDarIkaM namAmyaham // 10 // namAmi pulikaM nAgaM nAgalokaniketanam / iti saMpraNamannAgAn gRhNannAmAni sarvazaH || 11|| sarvaza iti navAnAm / Aropaya pavitrANi vastrANi vividhAni ca / tataH pradakSiNIkRtya vrajedAyatanaM nijam // 12 // brAhmaNAnbhojayetpazcAttatpatnIzca yathAvidhi / sAyaMkAle tu bhuJjIta gRhasvAmI vizeSataH || 13 // atha pAraNAhanirNayaH / pAraNA yadA rAjansvalpA cedvAdazI bhavet / adbhistu pAraNaM kuryAtpunarbhuJjanna doSabhAk // 1 // AmadhyAhnAni karmANi prAtareva vidhAya ca / svalpAyAmapi bhadrAyAM pArayedra vidarzane || 2 || trayodazIgataM zrAddhaM dvAdazyAmeva kArayet / svalpAyAmapi tatprAtaH sarva kurvanna duSyati || 3 || etadvaiSNavaviSayam / adbhistu pAraNaM kRtvA na zrAddhaM kartumarhati / vaizvadevAdikaM karma zrAddhAtpacAdyataH smRtam || 4 || vasiSTha: - ekAdazIgataM zrAddhaM kRtvA zeSAnnamAharet / AghrAyAzanasiddhiH syAdupavAso na duSyati // 5 // ekAdazyAM trayodazyAM yacchrAddhaM prativatsaram / dvAdazya vaiSNavaiH kAryaM smArtereva mRte'hani / / 6 / / AnukUlyenopavAsaM kRtvA zrAddhaM kSaye'hani / yaH kuryAtpitarastasmai varaM dadyuryathepsitam // 7 // 016 369 Aho ! Shrutgyanam Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 zrIzivarAjavinirmitoatha caitrazuklapatipadi kAkapiNDavidhAnam / gargasaMhitAyAM-phAlgune mAsi darzasya madhyarAtre purAhiH / dhanvantarANAM saMvIkSya paJcAzattarusaMnidhau // 1 // bhUmiM saMzodhya yatnena nikhanetkuddalAdibhiH / kaNTakAsthizarAvANi khaNDakAni bahiH kSipet // 2 // prasiJcettu tatastoyaiH sarasyAdibhavairapi / tataH sa mArjayitvA ca dhuupyethuupsNcyaiH| Alipya candanairdivyaiH puSpANi vikirettataH // 3 // mahAphaNimahAbhogadRDhAcArakRtAlaye / prasannA bhava mAtastvaM kuru cAdya janapriyam // 4 // ityanena mantreNa gandhapuSpAdi nidhAya pRthvi tvayA dhRtA loketi prAtaHkAlavidhi paThanpUrvAbhimukho niSaNNo varteta / prAtarevAruNodayavelAyAM dathyodanapiNDapaJcakaM savyaJjanaM pUrvAdikrameNottaraparyantaM nidadhyAt / dadhikrAvNo akAriSamiti stokaM dadhi piNDopari nidhApayet / tato dikrameNendrayamavaruNakuberebhyazcaturaH piNDAMstalliGgakarmantraizcatujhaM samarpayet / namontamuccArya tatazca paJcamaM piNDaM brahmaNe samarpayet / tatastAM sapiNDabhUmi praNipatya dhanvantarasaptakaM bhUmyantaraM saMtrajet / tadanantaraM kAkAgamanaM nirIkSet / yasmAdigvibhAgAdAgacchati vAyasaH kaMci. tpiNDaM gRhNAti sAzaDUM niHzahU vA nirbhayaH sanniti tadavalokanIyam / zabdAyamAno vA maunI grAsamAtraM parigRhyAnyaM kAkaM pazyati kiMvA na pazyati yAM yAM ceSTAM kurute tadanurUpaM phalamAdizet / taccA''ha-yato divibhAgAdAgacchati tasmindigvibhAge durbhikSaM sUcayati / yadigdezasthaM piNDamaznAti tasmindeze subhikSaM sUcayati / anyAnsamAhRya taiH saha piNDamaznAti tadA'tyantaM sabhikSaM sUcayati / maunenAtti tadA subhikSe sati punardasyubhayamAdizati / sAzaGka samaznAti tadA tasminneva deze subhikSaM sUcayati sthAne sthAne ca durbhikSamAdizati / apareNa gRhItamannaM balAdAhRtya bhakSayati tadA rAjabhayamAdizati / teSveva kAkeSu vizeSo'sti / zubhrakaNThaH kAko brAhmaNastasya phalaM tribhirmAsaiH / mayUrapicchavarNAbhakaNThaH kSatriyastasya phalaM SaDbhirmAsaiH / zikhAkAraM mastakaM yasya sa vaizyastatphalaM navabhirmAsairAdeSTavyam / kRSNakaNThaH kAkaH zUdrastasya phalaM varSeNa bhavati / paJcAnAM piNDAnAM madhye brahmasthAnagataM piNDaM gRhNAti tadA sarvadeze subhikSaM jAyate / yasya varNasya kAko madhyapiNDaM gRhNAti tasyaiva varNasya kSemaM vidadhAti / piNDaM gRhItvA yAM dizaM gacchati svamAsasaMkhyayA mahargha vidadhAti / taddopazamanAya tatkAla evaM vidhAnaM kAryam / pAyasaM zarkarApUpakArikAH kssiirpssttikaaH| evamAdIni cAnnAni nikssipetkaakbhuktye||5|| Adizabdena Aho! Shrutgyanam Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 jyotirnivndhH| ghRtamAMsam / uddiSTaM ca piNDamAtraM na gRhNAti tadA sarvadeze janamAraM dizati / tadA sarvairannairnaramUrtiM kRtvA kAkebhyo bhUtebhyaH zvabhyazca dadyAt / zvacANDAlapatitabhUtavAyasagraharAkSasabhairavavetAlapizAcebhyo baliM vidadhe, iti tatra mntrH| evaM kRte vidhAne ca vighnA nazyanti tatkSaNAt / nandate jagatIloko nAtra kAryA vicAraNA // 6 // athAvaTadhAnyanikSepavidhAnam / phAlgunasyAmAvAsyAyAM dinAtyaye grAmAtpUrvottare samasthale bhUmizuddhiM vidhAya: vartamAnadhAnyasaMkhyayA'vaTAnkRtvA teSvavaTeSu gomayena saMmArjanaM kRtvA gandhapuSpAdikAnupacArAnvidadhyAt / ekasminnekasminnavaTe zataM kaNAnikSipet / dvAdazadvAdazaikaikasya dhAnyasya kartavyAH / ekadvitricaturaGgulaM vA'vaTAntaraM kAryamevaM dhAnyamitA avaTapaGktayo bhavanti / tataH koNeSu nikSipteSu mAsAdidevatAH poDazopacArairupacAryAH / tatazcArkipatrairavaTamukhAnyAcchAdya pradakSiNaM kRtvA gRhAngacchet / pazcAtmAtaHkAla utthAya kRtasnAnAdikaH samAgatya punasteSAmavaTAnAmarcanaM kRtvA'rkapatrANi niHsArayet / tato'vaTagarbhAnavalokayet / tatra dhAnyakaNAnAM nyUnAdhikyaM yasminyasminmAsAvaTe dRzyate tasmintasminmAsi tasya tasya dhAnyasya nyUnAdhikatA jJAtavyA / yasminmAsi yasya dhAnyasya nyUnatA bhavati tasya mAsasyAdhidevatAprItaye brAhmaNatarpaNaM kuryAt / ekasya kasyacidrAhmaNasya dvAradeze zaktyA dhAnyarAziM dadyAt / tasyApyabhAve svesve dvAradeze dehalIsamIpa ubhayataH sarvadhAnyapUjAM kRtvA mAsaparyantaM samAgatebhyo bhikSukebhyaH stokaM stokaM deyam / evaM kRte vidhAne ca vighnaH ko'pi na jaayte|| ityavaTadhAnyanikSepavidhAnam / atha caitrazuddhapratipadi vAyuparIkSA / caitre mAti grAmAdahiH pUrvapazcime vA dakSiNottare vA samasthale deze saMmArjanaM kRtvA tasya saMmArjitasya maNDalasya caturdikSu catasraH patAkAH samucchritAH kAryAH / tAsAM madhye sthaNDilaM kRtvA'gnimukhapuraHsaraM gaNapatidurgAkSetrAdhipatipUrvakamaSTalokapAlaprItaye sAjyena pAyasena havanaM kuryAnmantraistalliGgakaiH pratyekamaSTottarazataM tathaiva sviSTakRtam / tato havane kRte vAyuprArthanaM kuryAt / tatra prArthanAmantraH--ehyAtmansarvabhUtAnAM kuraGgapativAhana / samAdiza phalaM cAsminva Aho ! Shrutgyanam Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 zrIzivarAjavinirmito / tsare hi sadAgate / / ityAvAhya pavanaM praNamya kSaNamAtraM tiSThet / yAvatsUryadarzanaM kepAMcinmata udayAtSoDaza palAni pratIkSet / tatastu yadigvibhAgAdvAyureti tadavalokyam / subhikSaM janamAraH syAtsurAjyaM dhanamUDhatA / bahutoyaM jayaM harSe saMtoSaM tanute kramAt // anyacca - pUrvavAyurdhanotkarSaM vahnivAyurjanakSayam / dakSiNaH pazunAzaM ca nairRto dhAnyahAnikRt || pazcima meghavRddhiM ca vAyavyasvItimAdizet / uttaro dhanalAbhAya rudravAyurdhanapradaH || anayordvayorvacanayormadhye dvitIyavacanasyArthaH prAyeNa ghaTate / sArdhapauruSamAnena patAkocchrAya iSyate / tAsAM kampAdvijAnIyAtphalametanmahIpatiH || homadhUmazikhAyAM ca prekSaNIyaH prabhaJjanaH / evaM kRtvA mahInAtho na kutrApi ca sIdati // iti gagaktavAyuparIkSA | atha vatsarAdhipapUjA | caitrazuklapratipaddanavAro nRpo hi saH / tasya pUjA vidhAtavyA patAkAtoraNAdibhiH || 1 || pratigRha dhvajAkarma (jocchrAyaH) zaktyA brAhmaNatarpaNam / nirIkSaNaM ca kartavyaM zakunAnAM zubhepsubhiH // 2 // raghuvaMze mahAkAvye zrImadbhAgavate tathA / saptazatyAM stutau devyA upazrutikRtau tathA / kartavyA zakunecchA ca samAphalavizuddhaye // 3 // atha damanakArpaNam / bhaviSyottare-caitre mArksi site pakSe caturthI navamI tathA / dazamI dvAdazI caiva tathaiva ca trayodazI // 1 // caturdazI paJcadazI zreSThA damanakArpaNe / caturthI gaNanAthasya durgAyA navamI tathA // 2 // viSNostu navamI puNyA tathaiva dvAdazI zubhA / trayodazIzvarasyaiva zreSThA'raNyanivAsinaH || 3 || bhairavasyaikavIrAyA jJeyA bhUtA phalapradA / pUrNimA sarvadevAnAM puNyA damanakArpaNe || 4 || kAruhastAgataH zreSThaH prokto damanako budhaiH / AnIya mandiraM snAtvA kRtvA gandhAdipUjanam arpayetsarvadevebhyo yathAkAlaM yathAtithi // 5 // dhAnyamAvAhanaM pUjAM tathaiva ca visarjanam / kRtvA'rpayeddamanakaM devebhyaH susamAhitaH // 6 // * ( dvAdazyAM caitramAsasya zuklAyAM damanotsavaH / baudhAyanAdibhiH proktaH kartavyaH prativatsaram // 7 // pAraNAhe na labhyeta dvAdazI ghaTikA'pi cet / tadA trayodazI grAhyA * dhanuzvihitagrantho vapustakasthaH / Aho! Shrutgyanam Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotirnibandhaH / 373 pavitradamanArpaNe // 8 // harau na damanAropaH syAnmadhau vighnato yadi / vaizAstre zrAvaNe vA'pi tattithau syAttadarpaNam // 9 // ) iti damanakArpaNam / atha punardahanam / caturdazI tithirnandA bhadrA zukrAravAsarau / sitejyayorastamayaM dvaGghribhaM viSamAGghribham // 1 // zuklapakSaM ca saMtyajya punardahanamuttamam / vasUttarArdhataH paJcanakSatreSu trijanmasu // 2 // pauSNabrahmarkSayoH paunardahanAtkulanAzanam / dinotarArdhe tatkartuzcandratArAbalAnvite || 3 || pApagrahe balayute zukre lagnAMzavarjite / punardAho mayA proktaH zrAddhakAlamatho bruve || 4 || atha sapiNDAdizrAddhaprakaraNam / sapiNDIkaraNaM kAryaM vatsare vA'rdhavatsare / trimAse vA tripakSe vA mAsi vA dvAdaze vA || 1 || Sveva kAleSvetAni ekoddiSTAni SoDaza / kRttikAsu ca nandAyAM bhRgorvAre trijanmasu // 2 // piNDadAnaM na kartavyaM kulakSayakaraM yataH / trijanmasu tripAddheSu nandAyAM bhRguvAsare || 3 || dhAtRpauSNabhayoH zrAddhaM na kartavyaM kulakSayAt / sakRnmahAlaye kAmye nyUnazrAddhe'khileSu ca // 4 // atItaviSaye caitrametatsarvaM vicintayet / nabhasye mAsi saMprApte kRSNapakSe samAgate // 5 // tatra zrAddhaM prakurvIta sakRdvA cedazaktimAn / viziSTadivase kartuzcandratArAbalAnvite // 6 // nandAH syustithayo nindyA bhUtAnAM zastraghAtinAm / dvitIyA madhyamA jJeyA tRtIyA bharaNIyutA // 7 // pUjyA yadi caturthI vA zrIpradA pitRkarmaNi / AnandayogaH paJcamyAM yAmyarkSasthe nizAkare // 8 // bhojayedyaH pitRRMstatra putrapautradhanaM bhavet / yazaskarI saptamI syAdamI bhogadAyinI // 9 // zrAddhakartuzca navamI sarvakAmaphalapradA / sUrye kanyAgate candre raudranakSatrage yadA / saptamyAM vA tathA'STamyAM navamyAM vA tithau te // 10 // yogo'yaM pitRkalyANaH pitRRnyo'sminsamarcayet / iha saMpadamanAti pazcAtsvargamavApnuyAt // 11 // dazamyAM puSyanakSatre saMyogo'mRtasaMjJakaH / arcayedyaH pitRRMstatra nityatRptAstu tasya te // 12 // sarvasaMpatpradA karturdvAdazI tithiruttamA / trayodazIcaturdazyohanirdhanakalatrayoH // 13 // anantapuNyaphaladA gajacchAyA trayodazI / zrAddhakarmaNyamAvAsyA pakSAphalapradA // 14 // Aho! Shrutgyanam Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 shriishivraajvinirmito-jyotirnibndhH| * ( amAvAsyAvyatIpAtapaurNamAsyaSTakAsu ca / vidvAJchrAddhamakurvANo narakaM pratipadyate // 15 // vibhaktA vA'vibhaktA vA kuryuH zrAddhaM pRthaksutAH / maghAsu ca tato'nyatra nAdhikAraH pRthagvinA // 16 // saMgrahe-jAtamAtro'pi dauhitro vidyamAne'pi maatule| kuryAnmAtAmahazrAddha pratipadyAzvine site // 17 // ) dasradvaye puSyacatuSTaye ca hastatraye maitracatuSTaye ca / saumyadvaye ca zravaNatraye ca zrAddhapradAtA dhanaputravAnsyAt / / 18 // iti sapiNDayAdizrAddhaprakaraNam / iti zUramahAThazrIzivarAjavinirmite / jyotirnibandhasarvasve tithyAdInAM vinirNayaH // 1 // jyotirnibandhe nyUnaM yadvayastaM ca kathitaM punaH / pUritaM tadyathAsthAne vyastaM tyaktaM ca viSNunA // 2 // jAtakaM svarazAstraM ca praznAkhyAnaM yathA tathA / likhitaM granthavistA(sta)rabhayenAjJAnato na hi // 3 // iti jyotirnibandhaH saMpUrNaH / zrIzivArpaNamastu / zubhaM bhavatu / animun * dhanuznihitagranyo va. pustake / Aho! Shrutgyanam