Book Title: Savruttik Aagam Sootraani 1 Part 38 Nandisootra Mool evam Vrutti
Author(s): Anandsagarsuri, Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Vardhaman Jain Agam Mandir Samstha Palitana
Catalog link: https://jainqq.org/explore/035038/1
JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo namo nimmaladasaNassa pUjya AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara-gurubhyo nama: e (bhAga savRttika-Agama-suttANi 38 Agama 44 "nandIsUtra" mUlaM evaM vRtti: AjamA mUla saMzodhaka :- pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryazrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjasAheba abhinava-saMkalanakartA :- Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI [M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi] pUjya zAsanaprabhAvaka AcAryazrI harSasAgarasUrijI kI preraNA se 'vardhamAna jaina Agama maMdira saMsthA' pAlitANA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Isa projekTa ke saMpUrNa-anudAna-dAtA OFF OFF OFIC zrI Agama maMdira pAlitANA HIROIO HIRO ~2~
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ajama Ajama BUDICT namo namo nimmaladaMsaNassa savRttika- Agama-suttANi mUla saMzodhaka Agana SIVE 2.873TER BALETTE SHUMER Ajama Ajama pUjyapAda AgamoddhAraka AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja Ajama abhinava saMkalanakartA 3~ Ansa ANa Agama Agama AvAsa Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI [M.Com., M.Ed., Ph.D. zrutamaharSi] AjI prata- prApti aura peja seTiMga kartA : ke ceramana zrI pravINabhAI zAha, amerikA mudraka : navaprabhAta prinTIMga presa amadAbAda Mo 9825598855 / 9825306275
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ s gur hus pNjaab skuul sn sgl mai s' sNrs nuuN s'aaml gur sb 4 saiks Agama vii dees' nuuN Rhk hul gl kr tl //
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ [bhAga-38] nandI (cUlikAsUtram-1) namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya zrIAnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH "nandIsUtra" mUlaM evaM vRtti: " [mUlaM + malayagirisUri-racitA vRttiH] [Adya saMpAdakazrI] pUjya AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgara sUrIzvarajI ma. sA. (kiJcit vaiziSThyaM samarpitena saha) puna: saMkalanakartA- muni dIparatnasAgara (M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi) 28/07/2017, zukravAra, 2073 zrAvaNa zukla 5 'savRttika-Agama-suttANi' zreNi bhAga-38 zrI AgamoddhAraka-vAcanA-zatAbdI varSa-nimitta 'Agama-vRtti-mudraNa-projekTa' ~5~
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArI-saMrakSaka, jJAnadhanI, Agama-saMzodhaka, tIvra - medhAvI, samAdhimRtyu prApta, bahumukhI pratibhAdhAraka pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba * jinhone zuddha-zraddhA, samyak zruta ArAdhanA, yathAkhyAtacAritra ke prati gati aura aMta samaya deha - mamatva ke tyAga ke dvArA kAyotsarga nAmaka abhyaMtara-tapa ki mizAla kAyama ki hai aise bahuzruta AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAja kA paricaya karAnA mere lie nAmumakina hai fira bhI * gurubhakti buddhi se zraddhAMjalI svarupa eka mAmulI sI jhalaka paisa karane kA yaha prayAsa mAtra hai | " * cAritra grahaNa ke bAda alpa kAlame jo apane gurudeva kI chatrachAyA se dUra ho gaye, to bhI gurudeva ke svarga-gamana ko sirfa karmoM kA prabhAva mAnakara apane saMyama ke lakSya prati sthira rahate hue akele jJAna-mArga ki sAdhanA ke patha para cale | paDhAI ke lie hI kitane mahino taka roja ekAsaNA tapa ke sAtha bAraha killomiTara paidala vihAra bhI kiyA | lekina apane maMjhila pe DaTe rahe, aura pariNAma svarupa saMskRta evaM prAkRta bhASA kA, prAcIna lipio kA, vyAkaraNa - nyAya - sAhitya Adi kA sampUrNa jJAna prApta kiyA | jaina AgamazAstro ke samudra ko bhI pAra kara ge| * eka akelA AdamI bhI kyA nahIM kara zakatA? isa prazna kA uttara hameM isa mahApuruSa ke jIvana aura kavana se mila gayA, jaba ve cala par3e | devarddhigaNI kSamAzramaNa ke sthApita patha para. binA kisI sahAya lie hue sirpha akele hI "jaina Agama - zAstroM ko dIrghajIvI banAne ke lie aneka * hastaprato se zuddha-pATha taiyAra kiye | do vaikalpika Agama, kalpasUtra aura niryuktio ko jor3akara 45 Agama-zAstro ko saMzodhita kara ke saMpAdita kiyA | phira pAlItANAmeM Agama maMdira banavAkara Arasa patthara ke Upara ye sabhI Agama sAhitya ko kaMDArA sUratameM tAmrapatra para bhI aMkita karavAe aura , * "Agama maMjUSA" nAma se mudraNa bhI karavA ke bar3I bar3I peTImeM rakhavA ke gA~va gA~va bheja die / vartamAnakAlame sarva prathamabAra aisA kArya huA | * sirpha mUla Agama ke kArya se hI una ke kadama ruke nahI the unhoMne Agamo kI vRtti, cUrNi, niryukti, avacUrI, saMskRta-chAyA Adi kA bhI saMzodhana-sampAdana kiyA | upayogI viSayo ke lie unhoMne eka lAkha zloka pramANa saMskRta-prAkRta nae graMtho kI racanA bhI kI / kitane hI graMtho kI prastAvanA bhI likhI | ye samyak zruta mudrita karavAne ke lie Agamodaya samiti, devacaMda lAlabhAI ityAdi vibhinna saMsthA kI sthApanA bhI kI / * jJAnamArga ke alAvA sammetazikhara, aMtarIkSajI, kezariyAjI Adi tIrtharakSA kara ke samyaka darzana-ArAdhanA kA paricaya bhI diyA / rAjAoM ko pratibodha kara ke aura vAcanAo dvArA apanI pravacana prabhAvakatA bhI ujAgara karavAI | bAladikSA, devadravya- saMrakSaNa, tithi prazna ityAdi viSayome satya-pakSameM aMta taka dRr3ha rahe | jainazAsana ke lie jaba jarurata par3I taba adAlatI kAravAIMo kA sAmanA bhI bar3I niDaratA se kiyA thA | * sAgarAnaMdajI ke nAma se mazahUra ho cuke pUjya AnaMdasAgarasUrIzvarajIne apane parivAra svarupa 870 sAdhU-sAdhvIjI bhI zAsana ko bheTa kiye | ....ye the hamAre gurudeva "sAgarajI".... ------. ~6~ .. muni dIparatnasAgara... ...... -
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyamaikalakSI, upadhAna-tapa-preraka, cAritra-mArga-rAgI, pravacana-paTu, suparivAra-yukta pUjya gacchAdhipatiAcAryadeva zrI devendrasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba : ... paramapUjya AcAryazrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI ke pATa-paraMparAme hue tisare gacchAdhipati the pUjya AcArya zrI devendrasAgarasUrIzvarajI , jo eka | pUnyavAn AtmA the, dIkSA grahaNa ke bAda alpakAlame hI eka ziSya ke guru bana gaye | fira kyA ! ziSyo ki saMkhyA bar3hatI calI, bar3hate hue punya ke / * sAtha-sAtha ve Akhira 'gacchAdhipati' pada pe ArUr3ha ho gae | isa mahAtmA kA punya sirpha ziSyoM taka simita nahI thA, ve jahA kahIM bhI 'upadhAna-tapa' kI: preraNA karate the, turaMta hI vahAM 'upadhAna' ho jAte the | pravacanapaTutA evaM parSadApunya ke kAraNa una ke upadeza-prApta bahota AtmAone saMyama-mArga kA / svIkAra kiyA | khuda bhI saMyamaikalakSI hone ke kAraNa cAritramArga ke rAgI to the hI, sAthasAtha jJAnamArga kA sparza bhI una kA niraMtara rahetA thA | Apa kabhI bhI dupahara ko cale jAie, ve khuda akele yA ziSya-parivAra ke sAtha koI bhI grantha ke adhyayana-adhyApanameM rata dikhAI deNge| ... ye to hamane unake jIvana ke do-tIna pahela dikhAe / eka aura bhI anasaraNIya bAta una ke jIvana meM dekhane ko milI thI- 'ArAdhanA-prema'. | kaisI bhI zArIrika sthiti ho, magara unhoMne donoM zAzvatI olIjI, [poSa dazamI, zukla paMcamI, trikAla devavaMdana, parva yA parvatithi ke devavaMdana Adi : | ArAdhanA kabhI nahIM chor3I | AkharI sAlomeM jaba una ko ehasAsa ho gayA kI aba 'aMtima-ArAdhanA' kA avasara najadIka hai, taba una ke muhameM eka hI | raTaNa bArabAra cAlu ho gayA- "arihaMtanuM zaraNa, siddhanuM zaraNa, sAdhunuM zaraNa, kevalI bhagavaMte bhAkhelA dharmanuM zaraNa isI cAra zaraNo ke raTaNa ke sAtha hI ve : | samAdhi-mRtyu-rUpa samyak nidrA ko prApta hue the | aise mahAn sUrivara ko bhAvabarI vaMdanA | ... muni dIparatnasAgara... | ... zrI vardhamAna jaina Agama maMdira saMsthA, pAlitANA ... pUjyapAda AnaMdasAgara-sUrIzvarajI kI bauddhika-pratibhA kA mUrtimaMta svarupa aisI isa saMsthA kI sthApanA vikrama saMvata 1999 me mahA-vada 5 ko hui|| pUjya AcArya harSasAgarasUrijI kI preraNA se jina kI tarafa se isa savRttika-Agama-suttANi ke lie saMpUrNa dravya-sahAya kI prApti hui / zilpa-sthApatya , zilotkIrNa Agama aura samavasaraNa sthita nayanaramya 45 caumukha jina-pratimAjI se suzobhita aisA ye 'AgamamaMdira' hai, jo zatrujaya-girirAja ki taleTIme sthita hai | vartamAna 24 jinavara, 20 viharamAna jinavara aura 1 zAzvata milAkara 45 caumukhajI yahA birAjamAna hai | jahAM : |40 samavasaraNa kI racanA meru parvata ke tino kANDa ke varSoM ke anusAra cAra alaga-alaga raMgo ke Arasa-patthara se banA hai, devo dvArA racita samavasaraNa | ke zAstra varNana-anusAra Agama-maMdira ki samavasaraNa kA sthApatya hai / aisI aneka vizeSatA se yukta ye AgamamaMdira hai| - muni dIparatnasAgara... - .. - .. - .. - .. - .. - .. - .. - . ~7~ . .
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. - .. - .. - . ____ 'sAgara-samudAya-ekatA-saMrakSaka, tIrtha-uddhAra-kArya-pravRtta, guNAnurAgI' isa "savRttika-Agama-suttANi' zreNi bhAga 1 se 40 ke saMpUrNa anudAna ke preraNAdAtA pUjya zAsanaprabhAvaka AcArya zrI harSasAgarasUrijI mahArAja sAheba pUjyapAda sva. gacchAdhipati devendrasAgara-sUrIzvarajI ke vinayI ziSya evaM do gacchAdhipatio ke mukhya sahAyaka ke rupame 'sAgara samudAya' ke sucAru saMcAlaka pUjya harSasAgarasUrijI, jina kI preraNA se ye "savRttika-Agama-sattANi" ke mudraNa ke lie saMpUrNa dravyarAzi prApta huI, unakA atyalpa paricaya yahAM kareMge| samudAya-ekatA ke lie sadaiva prayatnazIla rahate hue ye mahAtmA samudAya ke sAdhu-sAdhvIjI kI AvazyakatAokI pUrtI ke lie bhI pravRtta rahete hai, prAcIna-arvAcIna tIrtho ke jIrNoddhAra evaM vikAza ke lie bhI utsAhita rahete hai, jJAna-kSetra achUtA na rahe isIlie anumodanA, anudAna evaM samaya milane para zAstra-vAMcanameM bhI rUci rakhate hai | samudAya ke jarUratamaMda sAdhvIjI bhagavaMto ke AvAsa kA viSaya ho yA sAdhvIjI ke vihArameM majadUra : kA vetana cukAnA ho, aise choTe-choTe kAryoM ke prati bhI una kA lakSya rahetA hai | darzana-zuddhi ke lie jaba unhoMne samagra bhAratavarSa ke 100 sAla taka ke | purAne jinAlayo meM 18 abhiSeka kI preraNA kI, usa vakta lagabhaga sabhI abhiSeka-sAmagrI kI dravya-zuddhi kA qhayAla rakhate hae apanI medhAvI buddhi kA : paricaya diyA thA, sAthame anukaMpA bhAva se pujArI yA vidhi karAnevAle ko yatkiMcit bahumAna pragaTa karate hue kucha dhana-rAzi pradAna krvaaii| aise bahuguNa-saMpanna mahAtmA pUjya AcAryazrI harSasAgara-sUrijI ko hama bhAvabharI vaMdanA karate hue isa zrutakArya kA prAraMbha karane jA rahe hai / ... muni dIparatnasAgara [kAtrajapUnA, kapaDavaMja, prabhAsapATaNa Adi sthAnome AgamamaMdira ke preraka, karmagraMtha abhyAsa, nispRha mahAtmA pUjyapAda gacchAdhipati AcArya zrI daulatasAgara-sUrIzvarajI mahArAja sAheba (evaM) ajAtazatru, svAdhyAya-rasika, prazAMtamUrtI aura apane guru ke prItipAtra parama pUjya AcArya zrI naMdIvardhanasAgara-sUrijI mahArAja sAheba isa pavitra zruta-kAryame dono sUrivaro kA smaraNa karate hue koTi koTi vaMdanA ke sAtha :-..-..-..-..-..-..-..-..-..-..-..-..-..-..
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRttiH) ................ mUlaM -] ............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[9] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: GORNARIAANAANAANAANARNARIAANAANAANARNAANAANAANAANAS zrImanmalayagiryAcAryapraNItavRttiyutaM zrImadAryamahAgiryAvalikAgatazrImaddeSyagaNiziSyAcAryanaryazrImadevavAcakakSamAzramaNanirmita // zrImannandIsUtram // * DANARTARNATARNMARWARIAN prakAzakaH-zAha veNIcaMda suracaMda, kAryavAhakaH zrImatI Agamodayasamiti NAANNARWARINARNIAAWAD T idaM pustakaM mumbayyAM zAha0 veNIcaMda suracaMda ityanena, nirNayasAgaramudraNAlaye kolabhATavIbhyAM 23 tame gRhe rAmacaMdra yesu zeDagedvArA mudrayitvA prakAzitam / prati 75.] vIrasaMvat 2450, vikramasaMvat 1980, sana 1924. [paye 02-4-0 DUNYAVUNMAVUMNMNMNMNMNMNMNMNMN FOTO nandI-sUtrasya mUla "TAiTala peja"
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUlAkA: nandI cUlikA-sUtrasya viSayAnukrama dIpa-anukramA: mulAka: pRSThAMka: 008 001- / 008 / | viSaya: nandI-sUtraM - vIrastuti - saMghastuti >> jina va gaNadharavaMdanA -sthavirAvalI mUlAMka: | viSayaH -zrotA, parSadA jJAnasya bhedA: - avadhijJAna varNanaM mana:paryavajJAna-varNanaM "kevalajJAna-varNanaM | pRSThAMka: | | malAka: viSaya: | pRSThAMka: 115 "matizruta jJAna varNanaM / 286 136 , aGgapraviSThasUtra varNanaM / 424 159 205 01- anujJAnandI-pariziSThaM 1 509 229 / 01- yoganandI- pariziSThaM | 514 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: ~10~
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ nandIsUtra- mUlaM evaM vRtti:] isa prakAzana kI vikAsa-gAthA yaha prata sabase pahale "nandIsUtra" ke nAmase sana 1924 (vikrama saMvata 1980) meM Agamodaya samiti dvArA prakAzita huI, isa ke saMpAdaka-mahodaya the pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI (sAgarAnaMdasUrijI) mahArAja sAheba | isI prata ko phira apane nAmase 'jinazAsana ArAdhanA TrasTa' kI tarapha se AcArya zrI hemacandrasUrijIne chapavAI, jisame unhoMne khudane to kucha nahIM kiyA, magara isI prata ko oNphaseTa karavAke, Upara apanA nAma evaM apanI prakAzana saMsthA kA nAma chApa diyA. yaha spaSTa rUpase eka prakArase adattAdAna hI hai, aisI aneka prato ke agale do peja palaTakara yA nae DAlakara unhoMne apane nAmase chapavAi hai, isa taraha vo apane Apako bar3A Agama saMrakSaka sAbita karanekI anucita ceSTA kara cuke hai| isI nandIsatra kI prata ko oNphaseTa kI madada se dusarone bhI bhI prakAzita karavAI hai, kisIne pUjyazrI sAgarAnaMdasarIzvarajI mahArAjazrI kA nAma bar3I ijjata ke sAtha apanI jagaha pe hI rakhA hai, aura khudakA nAma puna: saMpAdaka rUpa se peza kiyA hai to kisIne apanA nAma Age kara diyA hai aura pUjya sAgarAnaMdasUrIzvarajIkA nAma gauNa kara diyA hai yA ur3A diyA hai| - hamArA ye prayAsa kyoM? + Agama kI sevA karane ke hameM to bahota avasara mile, 45-Agama saTIka bhI hamane 30 bhAgome 12500 se jyAdA pRSThomeM prakAzita karavAe hai, kintu logo kI pUjyazrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ke prati zraddhA tathA prata svarupa prAcIna prathA kA Adara dekhakara hamane isI prata ko skena karavAI, usake bAda eka speziyala phorameTa banavAyA, jisame bIcame pUjyazrI saMpAdita prata jyoM kI tyoM rakha dI, Upara zIrSasthAname Agama kA nAma, phira sUtra Adi ke naMbara likha die, tA~ki par3hanevAle ko pratyeka peja para kaunasA sUtra Adi cala rahe hai usakA saralatAse jJAna ho zake | bAyIM tarapha Agama kA krama aura isI prata kA sUtrakrama diyA hai, usake sAtha vahA~ 'dIpa anukrama' bhI diyA hai, jisase hamAre prAkRta, saMskRta, hiMdI gujarAtI, iMgliza Adi sabhI Agama prakAzanomeM praveza kara zake | hamAre anukrama to pratyeka prakAzanomeM eka sAmAna aura kramazaH Age bar3hate hue hI hai, isIlie sirpha krama naMbara die hai, magara prata meM gAthA aura sUtroM ke naMbara alaga-alaga hone se hamane jahAM sUtra hai vahA~ kauMsa -1 die hai aura jahAM gAthA hai vahA~ ||-|| aisI do lAina khIMcI yA 'gAthA' zabda likhA hai| hara pRSTha ke nIce viziSTha phUTanoTa dI hai| zAsanaprabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma.sA. kI preraNAse aura zrI vardhamAna jaina AgamamaMdira, pAlitANA kI saMpUrNa dravya sahAya se ye 'savRttika-Agama-suttANi' bhAga-38 kA mudraNa huA hai, hama una ke prati hamArA AbhAra vyakta karate hai | .......muni dIparatnasAgara. ~11~
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ....................... mUlaM -/gAthA|| || ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: E SAScootCERCES OM aham / zrImanmalayagiryAcAryapraNItavRttiyutaM zrImadAryamahAgiryAvalikAgatazrImadRSyagaNiziSyAcAryavaryazrImaddevavAcakakSamAzramaNanirmita zrImat nndiisuutrm| - pokesjayati bhuvanaikabhAnuH sarvatrAvihatakevalAlokaH / nityoditaH sthirastApavarjito vrdhmaanjinH||1MA jayati jagadekamaGgalamapahataniHzeSaduritaghanatimiramAravibimbamiva yathAsthitavastuvikAzaM jinezavacaH HI iha sarveNaya saMsAramadhyamadhyAsInena jantunA nArakatiryagnarAmaragatinibandhanavividhazArIramAnasAnekaduHkhopanipAta pIDitena pIDAnirvedataH saMsAraparijihIrSayA janmajarAmaraNarogazokAdyazeSopadravAsaMspRzyaparamAnandarUpaniHzreyasapada6 madhiroTukAmena tadavAptaye khaparasamamAnasIbhUya svaparopakArAya yatitavyam, tatrApi mahatyAmAzayavizuddhau paropakRtiH kartuM zakyate ityAzayavizuddhiprakarSasampAdanAya vizeSataH paropakAre yatna AstheyaH, paropakArazca dvidhA-dravyato bhA-3 vRttikAra-kRt mAMgalikam evaM prastAvanA ~ 12~
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM -/gAthA|| || ....................... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: satrAka zrImalaya- vatazca, tatra dravyato vividhAnapAnakAJcanAdipradAnajanitaH, sa ca naikAntikaH, kadAcittato visUcikAdidoSasamma- prastAvanA. girIyA vataH upakArAsambhavAt, nApyAtyantikaH kiyatkAlamAtrabhAvitvAt, bhAvato jinapraNItadharmasampAdanajanitaH, saba caikAntikaH, kadAcidapi tato doSAsambhavAt, Atyantikazca, paramparayA zAzcatikamokSasaukhyasampAdakatvAt // 1 // hai jinapraNIto'pi ca dharmo dvidhA-zrutadharmazcAritradharmazca, tatra zrutadharmaH khAdhyAyaH, cAritradharmaH kSAntyAdirUpo da-15 zadhA zramaNadharmaH, uktaM ca-'suyadhammo sajjhAo carittadhammo samaNadhammoM' tatra zrutadharmasampatsamanvitA eva prAyazcAritradharmAbhyupagamayathAvatparipAlanasamarthA bhavantIti prathamatastatpradAnameva nyAyyaM, tatra paramArhantyamahimo-2 dopazobhitabhagavarddhamAnakhAminiveditamarthamavadhArya gaNabhRtsudharmAkhAminA tatsantAnavartibhizcAnyairapi sUtrapradAnamakAri, na ca sUtrAdavijJAtAdibhilaSitArthAvAptirupajAyate tataH prArambhaNIyaH pravacanAnuyogaH, sa ca paramapadaprAptihetuvAcchyobhUtaH, zreyAMsi ca bahuvighnAni bhavanti, yata uktam-"zreyAMsi bahuvighnAni, bhavanti mahatAmapi / ashreysi| pravRttAnAM, kApi yAnti vinAyakAH // 1 // " iti, tato'sya prArambha eva sakalapratyUhopazamanAya maGgalAdhikAre nahandirvaktavyaH / atha nandiriti kaH zabdArthaH ?, ucyate, 'Tunadu samRddhA vityasya 'dhAtorudito na' miti nami vihite // 1 // nandanaM nandiH pramodo harSa ityarthaH, nandihetutvAt jJAnapaJcakAbhidhAyakamadhyayanamapi nandiH, nandanti prANino'ne-18 nAsminveti vA nandi:-idameva prastutamadhyayanam, AviSTaliGgatvAcAdhyayane'pi pravarttamAnasya nandizabdasya puMstvam, 'i: anukrama SAREauratonintaimational ~13~
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ........................... mUlaM [-/ gAthA|| || ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: * sarvadhAtubhyaH' ityauNAdika ipratyayaH, apare tu nandIti paThanti, te ca 'ik kRSyAdibhya' iti sUtrAdikpratyayaM samAnIya strItve'pi vartayanti, tatazca 'ito'ktyarthAdi' ti GIpratyayaH, sa ca nandizcatu , tadyathA-nAmanandiH sthApanAnandiH dravyanandiH bhAvanandizca, tatra nAmanandiryasya kasyacijIvasyAjIva(syobhayasya)sya vA nandizabdArtharahitasya nandiriti nAma kriyate sa nAmnA nandi manandiH, yadvA nAmanAmavatorabhedopacArAnnAma cAsau nandizca nAmanandiH, nandiriti nAmavAnnAmanandiH, tathA sadbhAvamAzritya lepyakAdiSvasadbhAva cAzrityAkSavarATakAdiSu bhAvanandimataH sAdhvAdeyA sthApanA sa sthApanAnandiH,athavA dvAdazavidhatUryarUpadravyanandisthApanA sthApanAnandiH,dravyanandirbiMdhA-Agamato noA| gamatazca, tatrAgamato nandipadArthasya jJAtA tatra cAnupayuktaH, 'anupayogo dravya'miti vacanAt, noAgamatastu tridhA, tadyathA-jJazarIradravyanandirbhacyazarIradravyanandizirIrabhavyazarIravyatiriktadravyanandizca,tatra yannandipadArthajJasya vyapagatajIvitasya zarIraM siddhazilAtalAdigataM tad bhUtabhAvatayA jJazarIradravyanandiH, yastu bAlako nedAnI nandizabdArthamavabudhyate atha cAvazyamAyatsAM tenaiva zarIrasamucchUyeNa bhotsyate sa bhAvibhAvanivandhanatyAdbhavyazarIradravyanandiH, iha hi yad bhUtabhAvaM bhAvibhAvaM vA (yogya) vastu tadyathAkramaM vivakSitabhUtabhAdhibhAvApekSayA dravyamiti tattvavedinAM prasiddhimupAgamata, uktaM ca-"bhUtasya bhASino vA bhAvasya hi kAraNaM tu yaloke / tadravyaM tatvajJaiH sacetanAcetanaM kathitam // 1 // " jJazarIrabhavyazarIravyatiriktastu dravyanandiH kriyA''viSTo dvAdazavidhatUryasamudAyaH, uktaM ca 50-6465*50** T 5-2542% ~14~
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM -/gAthA||1|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalayagirIyA nandIvRttiH nandInikSepAH prata sUtrAMka ||1|| dIpa dece tUrasamUdao" tAni ca dvAdaza tUryANyamUni-"maiM'bhA mukuMda maddala kaDavaM jhalairi hurddhakka kNsaalaa| kAhala talimA baso saMkho paNado ya bArasamo // 1 // " bhAvanandidhiA-Agamato noAgamatazca, tatrAgamato nandipadArthasya jJAtA tatra copayuktaH, 'upayogo bhAvanikSepa' iti vacanAt, noAgamataH paJcaprakArajJAnasamudayaH, 'bhAvammi ya paJcanAmAI' iti vacanAt, athavA paJcaprakArajJAnakharUpamAtrapratipAdako'dhyayanavizeSo bhAvanandiH, nozabdassaikadezavacanatvAta, assa cAdhyayanasya sarvazrutaikadezatvAt, tathAhi-ayamadhyayanavizeSaH sarvazrutAbhyantarabhUto vartate, tata ekadezaH, ata eva cAyaM sarvazrutaskandhArambheSu sakalapratyUhanivRttaye maGgalArthamAdau tattvavedibhirabhidhIyate, asya ca majhalasthAnaprAptasya vyAkhyAprakrame pUrvasUrayo vinayAnAM sUtrArthagauravotpAdanArthamavicchedena tIrthakarAdyAvalikA AcakSate, tata AcAryo'pi devavAcakanAmA jJAnapaJcakaM vyAcikhyAsuH prathamata AvalikA abhidhitsuravilena adhyApakazrAvakapAThakacintakAnAmabhilaSitArthasiddhaye 'anAdimantastIrthakarA' itijJApanArtha sAmAnyato bhagavattIrthakRtastutimabhidhAtumAhajayai jagajIvajoNIviyANao jagagurU jgaannNdo| jagaNAho jagabaMdhU jayai jagappiyAmaho bhayavaM // 1 // iha stutirdvidhA-praNAmarUpA asAdhAraNaguNotkIrtanarUpA ca, tatra praNAmarUpA sAmarthyagamyA, yathA ca saamrthy| 1 dravye tuurysmudyH| anukrama // 2 // bhagavat tirthakara (sAmAnya) stuti ~15
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata -2-59-0-8 sUtrAMka ||1|| 2 dIpa gamyA tathA'nantarameva vakSyate, asAdhAraNaguNotkIrtanarUpA ca dvidhA-khArthasampadabhidhAyinI parArthasampadabhidhAyinI ca, tatra khArthasampannaH parAye prati samartho bhavatIti prathamataH khArthasampadamAha-'jayati' indriyaviSayakaSAyaghAtikarmaparipahopasaggAdizatrugaNaparijayAt sarvAnapyatizete, itthaM sarvAtizAyI ca bhagavAn prekSAvatAmavazyaM praNAmAhaH tato jayatIti, kimuktaM bhavati ?-taM prati praNato'smIti, kiMviziSTo jayatItyAha-jagajIvayonivijJAyakaH' jagadU-dharmAdharmAkAzapudgalAstikAyarUpaM 'jagad jJeyaM carAcara miti vacanAt 'jIvA' iti jIvanti-prANAn dhArayantIti jIvAH, kaH prANAn dhArayatIti cet, ucyate, yo mithyAtvAdikaluSitatayA vedanIyAdikarmaNAmabhinivartakastatphalasya ca sukhaduHkhAderupabhoktA nArakAdibhaveSu ca yathAkarmavipAkodayaM saMsoM samyagdarzanAdirasatrayAbhyAsaprakarSavazAcAzeSakamAMzApagamataH parinirvAtA sa prANAn dhArayati sa eva cAtmetyabhidhIyate, uktaM ca-"yaH kA karmabhedAnAM, bhoktA karmaphalasya ca / saMsA parinirvAtA, sa hyAtmA nAnyalakSaNaH // 1 // " kathametatsiddhiriti cet ?, ucyate, pratiprANi khasaMvedanapramANasiddhacaitanyAnyathA'nupapattitaH, tathAhi-na caitanyamidaM bhUtAnAM dharmaH, taddharmatve sati pRthivyAH kAThinyasyeva sarvatra sarvadA copalambhaprasaGgAta, na ca sarvatra sarvadA copalabhyate, loSThAdau mRtAvasthAyAM cAnupalambhAt, athAtrApi caitanyamasti kevalaM zaktirUpeNa tato nopalabhyate, tadayuktaM, vikalpadvayAnatikramAtU, tathAhi-sA zaktizcaitanyAdvilakSaNA uta caitanyameva ?, yadi vilakSaNA tarhi kathamAraTyate anukrama ~16~
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: girIyA jIvasattA| siddhiH cArvAkakhaMDanazca. prata sUtrAMka dIpa zrImalaya sazaktirUpeNa caitanyamasti ?, na hi ghaTe vidyamAne paTarUpeNa ghaTastiSThatIti vaktuM zakyam, Aha ca prajJAkaragupto'pi-"rU- nandIvRttiH pAntareNa yadi tattadevAstIti mA raTIH / caitanyAdanyarUpasya, bhAve tadvidyate katham // 1 // " atha dvitIyaH pakSastarhi caitanyameva sA kathamanupalambhaH ?, AvRtattvAdanupalambha iti cet, nanvAvRtirAvaraNaM, taccAvaraNaM kiM vivakSitapariNAmAbhAvaH uta pariNAmAntaramAhokhidanyadeva bhUtAtiriktaM kiJcit 1, tatra na tAvadvivakSitapariNAmAbhAvaH, [ekAntatucchatayA tasyAvArakatyAyogAta, anyathA tasyApyatuccharUpatayA bhAvarUpatA''pattiH, bhAvatve ca pRthivyAdInAmanyatamo bhAvo bhaveta, 'pRthivyAdInyeva bhUtAni tattvamiti vacanAt, pRthivyAdIni ca bhUtAni caitanyasya vyaakAni nAvArakANIti kathamAvArakatvaM tasyopapattimat ?, atha pariNAmAntaram, tadapyayuktaM, pariNAmAntarasyApi bhUtakhabhAyatayA bhUtapayakSakatvasyaivopapattenAvArakatvastha, athAnyadeva bhUtAtiriktaM kiJcit, tadatIvAsamIcInaM, bhUtAtiriktAbhyupagame catvAryeva pRthivyAdIni bhUtAni tatvamiti tattvasaGkhyAvyAghAtaprasaGgAt, api cedaM caitanya pratyekaM vA bhUtAnAM dharmaH samudAyasa bA?, na tAvatpratyekamanupalambhAt, na hi pratiparamANu saMvedanamupalabhyate, | yadi ca pratiparamANu bhavettarhi puruSasahasracaitanyavRndamiva parasparaM vibhinnasvabhAvamiti naikarUpaM bhaveta, atha caikarUtApamupalabhyate, ahaM pazyAmi ahaM karomItyevaM sakalazarIrAdhiSThAtRkaikarUpatayA'nubhavAta, atha samudAyasya dharmaH, tadapyasat, pratyekamabhAvAta, pratyekaM hi yadasattatsamudAye'pi na bhavati, yathA reNuSu tailaM, svAdatet-madyAneSu pratyeka anukrama ~17~
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||1|| madazaktiradRSTA'pi samudAye bhavatIti dRzyate tadvacaitanyamapi bhaviSyati ko doSaH ?, tadayuktaM, pratyekamapi madyAGgeSu pratyekaM madazaktyanuyAyimAdhuryAdiguNadarzanAt , tathAhi-dRzyate mAdhuryamikSurase dhAtakIpuSpeSu ca manAk vikalatotpAdakatetyAdi, na caivaM caitanyaM sAmAnyato bhUteSu pratyekamupalabhyate, tataH kathaM samudAye tad bhavitumarhati , mA prApat sarvasya sarvatra bhAvaprasaktyA'tiprasaGgaH / kiJca-yadi caitanyaM dharmatvena pratipannaM tato'vazyamasyAnurUpo dharmI pratipattavyaH, AnurUppAbhAve jalakAThinyayorikha dharmidharmabhAvAnupapatteH, na ca bhUtAnyanurUpo dharmI, lakSaNyAt, tathAhi-caitanyaM vodhasvarUpamamUrta ca, bhUtAni ca tadvilakSaNAni, tatkathameteSAM parasparaM dharmammibhAvaH ? / nApi caitanyamidraM bhUtAnAM kAryam, atyantavailakSaNyAdeva kAryakAraNabhAvasthApyayogAt, uktaM ca-"kAThinyAbodharUpANi, bhUtAnyadhyakSasiddhitaH / cetanA ca na tadrUpA, sA kathaM tatphalaM bhavet ? // 1 // " apica-yadi bhUtakArya cetanA tarhi kiM na sakalamapi jagatprANimayaM bhavati ?, pariNativizeSasadbhAvAbhAvAditi cet nanu so'pi pariNativizeSasadbhAvaH sarvatrApi kasmAnna bhavati ?, sopi hi bhUtamAtranimittaka eva tataH kathaM tasyApi kacitkadAcidbhAvaH ?, anyaccasa kiMrUpaH pariNativizeSa iti vAcyam, kaThinatvAdirUpa iti cet, tathAhi-kASThAdiSu dRzyante ghuNAdijantavo jAyamAnAstato yatra kaThinatvAdivizeSastatprANimayaM na zeSa iti, tadapyasat, vyabhicAradarzanAt , tathAhi-avizipTe'pi kaThinatvAdivizeSe kacidbhavanti kacinna kacica kaThinatvAdivizeSamantareNApi saMkhedajA nabhasi ca saMmUJchimA dIpa anukrama SARELatun international ~18~
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: jIvasattAsiddhi cAvokakhaMDana prata sUtrAMka ||1|| dIpa zrImalaya-18|jAyante, kiJca-samAnayonikA api vicitravarNasaMsthAnA dRzyante prANinaH, tathAhi-gomayAyekayonisambhavi- girIyA no'pi kecinnIlatanavo'pare pItakAyA anye vicitravarNAH, saMsthAnamapyeteSAM parasparaM vibhinnameva, tadyadi bhUtamAtranandIvRttiH nimittaM caitanyaM tata ekayonikAH sarve'pyekavarNasaMsthAnA bhaveyuH, na ca bhavanti, tasmAdAtmAna eva tattatkamarmavazAttathotpadyante iti pratipattavyaM / syAdetat-tadA''gacchan gacchan vA nAtmopalabhyate, kevalaM dehe sati saMvedana|mupalabhyate, dehAbhAve ca bharamAvasthAyAM na, tasmAnnAstyAtmA, kintu saMvedanamAtramevaikamasti, taca dehakArya, dehe eva ca samAzritaM, kuDye citravat, na citraM kuDyavirahitamavatiSThati, nApi kuDyAntaraM saGkAmati, nAgataM vA kuDyAntarAta, kintu kuDaye eva utpannaM kuDye eva ca vilIyate, evaM saMvedanamapi, tadapyasata, AtmA hi kharUpeNAmUrtaH, Antaramapi zarIramatisUkSmatvAnna cakSurviSayaH, taduktam-"antarA bhavadeho'pi, sUkSmatvAnnopalabhyate / niSkrAman pravizannAtmA, nAbhAvo'nIkSaNAdapi // 1 // " tata AntarazarIrayukto'pyAtmA Agacchan gacchan vA nopalabhyate, liGgatastUpalabhyate epa, tathAhi-kRmerapi jantosatkAlotpannasthApyasti nijazarIraviSayaH pratibandhaH, upaghAtakamupalabhya palAyanadarzanAta, yazca yadviSayaH pratibandhaH sa tadviSayaparizIlanAbhyAsapUrvakaH, tathAdarzanAt, na khalvatyantAparijJAtaguNadoSavastuviSaye kasyApyAgraha upajAyate, tato janmAdau zarIrAgrahaH zarIraparizIlanAbhyAsajanitasaMskAranivandhana iti siddhamAtmano janmAntarAdAgamanam, uktaM ca-"zarIrAgraharUpasya, cetasaH sambhavo yadA / janmAdau / anukrama // 4 // ~19~
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka ||||| dIpa anukrama [3] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-]/gAthA ||1|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH dahinAM dRSTaH, kiM na janmAntarAgatiH 1 // 1 // athAgatiH pratyakSato nopalabhyate tataH kathamanumAnAdavasIyate ?, naiSa doSaH, anumeyaviSaye pratyakSavRtteranabhyupagamAt parasparaviSayaparihAreNa hi pratyakSAnumAnayoH pravarttanamiSyate tataH kathaM sa eva doSaH 1, Aha ca - "anumeye'sti nAdhyakSamiti kaivAtra duSTatA ? / adhyakSasyAnumAnasya, viSayo viSayo na hi // 1 // atha tajjAtIye'pi pratyakSavRttimantareNa kathamanumAnamudayitumutsahate ?, na khalu yasyAgniviSayA pratyakSavRttirmahAnase'pi nAsIt tasyAnyatra kSitigharAdau dhUmAdbhUmadhvajAnumAnaM tadapyayuktam, atrApi tajjAtIye pratyakSatibhAvAt, tathAhi - Agraho'nyatra parizIlanAbhyAsAt pravRttaH pratyakSata evopalabdhaH, tadupaSTambhenehApyanumAnaM pravarttate, uktaM ca- "AgrahastAvadabhyAsAtU, pravRtta upalabhyate / anyatrAdhyakSataH sAkSAttato dehe'numA na kim ? // 1 // " yo'pi citradRSTAntaH prAgupanyastaH so'pyayukto, vaiSamyAt, tathAhi - citramacetanaM gamanasvabhAvarahitaM ca, AtmA ca cetanaH karmmavazAd byAgatI ca kurute, tataH kathaM dRSTAntadArzantikayoH sAmyam 1, tato yathA kazcidra devadatto vivakSite grAme katipayadinAni gRhIbhUtvA grAmAntare gRhAntaramAsthAyAvatiSThate tadvad AtmA'pi vivakSite bhave dehaM parihAya bhavAntare dehAntaramAracayyAvatiSThate, yaccoktaM- 'saMvedanaM dehakArya' miti, tatra cAkSupAdikaM saMvedanaM dehAzritamapi kathaJcid bhavatu, cakSurAdIndriyadvAreNa tasyotpattisambhavAt, yattu mAnasaM tatkatham ? na hi taddehakArya ghaTate, yuktyayo - gAta, tathAhi - tanmAnasaM jJAnaM dehAdutpadyamAnamindriyarUpAdvA samutpadyate anindriyarUpAdvA kezanakhAdilakSaNAt ?, For Prasnalai On ~20~
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka khaMDana. dIpa zrImalaya- tatra na tAvadAdhaH pakSaH, indriyarUpAt tadutpattAvindriyabuddhibad vartamAnArthagrahaNaprasaktaH, indriyaM hi vArtamAnika jIvasattAgirIyAda evArthe vyApriyate tatastatsAmarthyAdupajAyamAnaM mAnasamapi jJAnamindriyajJAnamiva vartamAnArthagrahaNaparyavasitasattAka | siddhiH | caavoknndiivRttiH| meva bhavet , atha yadA cala rUpaviSaye vyApriyate tadA rUpavijJAnamutpAdayati na zeSakAlaM, tataH tadrUpavijJAnaM vartamAnArthaviSaya, vartamAne evArthe cakSuSo vyApArAta, rUpaviSayavyAvRttyabhAve ca manojJAnaM, tato na tatpratiniyatakAlaviSayaM, evaM zeSeSvapIndriyeSu vAcyaM, tataH kathamiva manojJAnasya vartamAnArthagrahaNaprasaktiH, tadasAdhIyo, yata indriyAzritaM taducyate yadindriyabyApAramanusRtyopajAyate, indriyANAM ca vyApAraH pratiniyata eva vAtaimAnike khakhaviSaye, tato manojJAnamapi yadindriyavyApArAzritaM tata aindriyajJAnamiva vArtamAnikArthagrAhakameva bhaved, anyathA indriyAzritameva tad na syAt, uktaM ca-"akSavyApAramAzritya, bhavadakSajamiSyate / tadyApAro na tatreti, kathamakSabhavaM bhavet ? // 1 // " athAnindriyarUpAditi pakSaH, tadapyayuktaM, tasyAcetanatvAt , nanvacetanatvAditi ko'rthaH, yadi indriyavijJAnavirahAditi tadiSyata eva, yadi nAmendriyavijJAnaM tato na bhavati manojJAnaM tu kasmAt na bhavati ?,13 atha manovijJAnaM notpAdayatIti acetanatvaM, tadA tadeva vicAryamANaM iti pratijJArthaMkadezAsiddho hetuH, tadapyasat, acetanatvAditi kimuktaM bhavati ?-khanimittavijJAnaiH sphuraccidrUpatayA'nupalabdheH, sparzAdayo hi khaskhanimittavijJAnaiH sphuracidrUpA upalabhyante tatastebhyo jJAnamutpadyate iti yuktam , kezanakhAdayastu na manojJAnena tathA sphuraci anukrama SHRELIEatunintentiational For Pro ~21~
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [-1/gAthA ||1|| ...... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata ACANC000 sUtrAMka ||1|| drUpA upalabhyante tataH kathaM tebhyo manojJAnaM bhavatIti pratImaH ?, Aha ca-"cetayanto na dRzyante, kezazmazrunakhAdayaH / tatastebhyo manojJAnaM, bhavatItyatisAhasam // 1 // " api ca-yadi kezanakhAdipratibaddhaM manojJAnaM tataH taducchede mUlata eva na syAt, tadupadhAte copahataM bhavet, na ca bhavati, tasmAt nAyamapi pakSaH kSodakSamaH, kizca-manojJAnasya sUkSmArthabhe(ve)ttRtvasmRtipATavAdayo vizeSA anvayavyatirekAbhyAmabhyAsapUrvakA dRSTAH, tathAhi-tadeva zAstramUhApohAdi-IN prakAreNa yadi punaH punaH paribhAvyate tataH sUkSmasUkSmatarArthAvabodha ullasati smRtipATavaM cApUrvamujjRmbhate, evaM caikatra zAstre'bhyAsataH sUkSmArthabhe(ve)ttRtvazaktI smRtipATavazaktI copajAtAyAmanyeSvapi zAstrAntareSvanAyAsenaiva sUkSmArthAvabodhaH smRtipATavaM colasati, tadevamabhyAsahetukAH sUkSmArthabhe(ve)ttRtvAdayo manojJAnasya vizeSA dRSTAH, atha kasyacidihajanmAbhyAsavyatirekeNApi dRzyante tato'vazyaM te pAralaukikAbhyAsahetukA iti pratipattavyam, kAraNena saha kAryasyAnyathA'nupapannatvapratibandhato'dRSTatatkAraNasyApi tatkAryatvavinizciteH, tataH siddhaH paralokayAyI jIvaH, 6 siddhe ca tasmin paralokayAyini yadi kathazcidupakArI cAkSuSAdervijJAnasya deho bhavet bhavatu na kazcid doSaH, kSadiyopazamahetutayA dehasyApi kathaJcidupakAritvAbhyupagamAt, na caitAvatA tannivRttI sarvathA tannivRttiH, na hi vaDherAsA ditavizeSo ghaTo vahninivRttau samUlocchedaM nivarttate, kevalaM vizeSa evaM kazcanApi, yathA suvarNasya dravattA, evamihApi dehanivRttI jJAnavizeSa eca ko'pi tatpratibaddho nivartatAM, na punaH samUlaM jJAnamapi, yadi punardehamAtranimittakameva dIpa anukrama ~22~
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: jIvasattA prata sUtrAMka dIpa zrImalaya- vijJAnamiSyeta dehanivRttau ca nivRttimat tarhi dehasya bhasmAvasthAyAM mA bhUt dehe tu tathAbhUte evAvatiSThamAne girIyA mRtAvasthAyAM kasmAt na bhavati ?, prANApAnayorapi hetutvAt tadabhAvAnna bhavatIti cet, na, prANApAnayorjJAnahetu-10 siddhiA nandIvRtiH vAyogAta, jJAnAdeva tayorapi pravRtteH,tathAhi-yadi mandau prANApAnau niHsraSTumiSyate tato mandau bhavataH dIpoM cehi | cAvoMka khaMDanazca dIrdhAviti, yadi punardehamAtranimittau prANApAnau prANApAnanimittaM ca vijJAnaM tarhi netthamicchAvazAt prANApAnapravarttanaM bhavet, na hi dehamAtranimittA gauratA zyAmatA yA icchAyazAt pravartamAnA dRSTA, prANApAnanimittaM ca yadi vijJAna tataH prANApAnanihAMsAtizayasambhave vijJAnasyApi nihA~sAtizayo syAtAm, avazyaM hi kAraNe parihIyamAne'bhi varddhamAne ca kAryasyApi hAnirupacayazca bhavati, yathA mahati mRtpiNDe mahAn ghaTo'lpe cAlpIyAn, anyathA kArapraNameva tad na syAd, na ca bhavataH prANApAnanihosAtizayasambhave vijJAnasyApi nihAMsAtizayau, viparyayasyApi bhAvAt, maraNAvasthAyAM prANApAnAtizayasambhave'pi vijJAnasya nihA~sadarzanAt, syAdetat-tadAnIM pAtapittAdibhi-11 dopaidehasya viguNIkRtatvAt na prANApAnAtizayasambhave'pi caitanyasyAtizayasambhavaH, ata eva mRtAvasthAyAmapi nI caitanyaM, dehasya viguNIbhUtatvAt, tadasamIcInataram, evaM sati mRtasyApi punarujjIvanaprasakteH, tathAhi-mRtasya dopAH // 6 // samIbhavanti, samIbhavanaM ca doSANAmavasIyate jvarAdivikArAdarzanAt, samatvaM cArogyaM, 'teSAM samatvamArogya, kSayavRddhI viparyaye' iti vacanAt , ArogyalAbhAt khadehasya punarujjIvanaM bhavet , anyathA dehaH kAraNameva na syAt, cetasaH anukrama SAREaratunintinnational For P OW A asurary.com ~23~
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: sUtrAMka ||1|| prAtavikArabhAvAbhAvAnanuvidhAnAt , evaM hi dehakAraNatA vijJAnasya zraddheyA syAt yadi punarujjIvanaM bhavet , syAdetad ayuktamidaM punarujjIvanaprasaGgApAdanaM, yato yadyapi doSA dehasya vaiguNyamAdhAya nivRttAH tathApi na tatkRtasya vaigu-1 pANyasya nivRttiH, na hi dahanakRto vikAraH kASThe dahananivRttau nivartamAno dRSTaH, tadayuktam, iha hi kiJcit kaci-15 danivayavikArArambhakaM yathA vahniH kASThe, na hi zyAmatAmAtramapi vahinA kRtaM kA? vahinivRttI nivartate, kidhi-4 kAtpunaH kvacit nivartyavikArArambhakaM yathA sa evAgniH suvarNe, tathAhi-abhikRtA suvarNe dravatA'minivRttI 131nivartate, tathA vAyvAdayo doSA nivartyavikArArambhakAH, cikitsAprayogadarzanAd, yadi punrnivrtyvikaaraarmbhkaa| bhiveyuH tarhi na tadvikAranivartanAya cikitsA vidhIyeta, vaiphalyaprasaGgAt, na ca vAcyam-maraNAt prAg doSA nivartyavikArArambhakA maraNakAle tvanivartyavikArArambhakA iti, ekasyaikatraiva nivayonivartyavikArArambhakatvA yogAtU, na hi ekameva tatraiva nivartyavikArArambhakamanivartya vikArambhakaM ca bhavitumarhati, tathA'darzanAta, nana 4aa dvividho hi vyAdhiH-sAdhyo'sAdhyazca, tatra sAdhyo nivartyakhabhAvaH, tamevAdhikRtya cikitsA phalapatI, asAdhyo-12 hai| nivartanIyaH, na ca sAdhyAsAdhyabhedena vyAdhidvaividhyamapratItam, sakalalokaprasiddhatvAd , vyAdhizca dopavaiSamyakRtaH, tataH kathaM doSANAM nivAnivartyavikArArambhakalamanupapanna miti, tadapyasat, bhavanmatenAsAdhyacyAdherevAnupapatteH tathAhi-asAdhyatA vyAdheH kacidAyuHkSayAt, yataH tasminneva vyAdhI samAnISadhavedyasamparke'pi kazcinpriyAsa dIpa anukrama ~24~
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka |||| dIpa anukrama [3] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-]/gAthA ||1|| pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra [ 44 ] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya girIyA nandIvRttiH || 61 || kazcit na, kacitpunaH pratikUlakammodayAt, pratikUlakamadayajanito hi vitrAdivyAdhirauSadhasahasrairapi kazcidasAdhyo bhavati, etatha dvividhamapyasAdhyatvaM vyAdheH paramezvarapravacanavedinAmeva mate saGgacchate, na bhavato bhUtamAtratatvavAdinaH kacitpunarasAdhyo vyAdhirdoSakRtavikAranivarttanasamarthasyopadhasyAbhAvAd vaidyasya vA, vaidyopadhasamparkAbhAve hi vyAdhiH sarpan sakalamapyAyurupakramate, nanu vaidyopadhasamparkAbhAvAdevAsmAkamapi punarujjIvanaM na bhaviSyati, nahi tadasti kiJcidauSadhaM vaidyo vA yatpunarujjIvayati, tadapyayuktaM, vaidyauSadhe hi doSakRtavikAranivarttanArthamiSyete, na punaratyantAsata caitanyasyotpAdanArthaM, tathA'nabhyupagamAt, doSakRtAzca vikArA mRtAvasthAyAM svayameva nivRttAH, jvarAderadarzanAt, tataH kiM vaidyopadhAnveSaNeneti tadavastha eva punarujjIvanaprasaGgaH / api ca kazcida doSANAmupazame'pyakasmAdeva mriyate kazcicAtidoSaduSTatve'pi jIvati, tadetad bhavanmate kathaM vyavatiSThate?, Aha ca "dopasyopazame'pyasti, maraNaM kasyacitpunaH / jIvanaM doSaduSTatve'pyetanna svAda bhavanmate // 1 // " asmAkaM tu matena yAvadAyuHkarma vijRmbhate sAyad doSairatipIDito'pi jIvati, AyuHkarmakSaye ca doSANAmavikRtAvapi mriyate tanna dehamAtranimittaM saMvedanam / anyaca - dehaH kAraNaM saMvedanasya sahakAribhUtaM bhavedupAdAnabhUtaM vA ?, yadi sahakAribhUtaM tadiSyata eva dehasyApi kSayopazamahetutayA kathaJcid vijJAnahetutvAbhyupagamAt, athopAdAnabhUtaM tadayuktam, upAdAnaM hi tat tasya yadvikAreNaiva yasya vikAro, yathA mRdU ghaTasya, na ca dehavikAreNaiva vikAraH saMvedanasya, dehavikArAbhAve'pi bhaya Education Internationa For Para Use Only ~ 25~ jIvasacA. 15 20 // 7 // 26 rary org
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka ||||| dIpa anukrama [3] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-]/gAthA ||1|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zokAdinA tadvikAradarzanAt, tanna deha upAdAnaM saMvedanasya, uktaM ca- "avikRtya hi yadvastu, yaH padArthoM vikAryate / upadAnaM na tattasya, yuktaM gogavayAdivat // 1 // " etena yaducyate- 'mAtApitRcaitanyaM sutacaitanyasyopAdAna' miti, tadapi pratikSiptamavagantavyaM, tatrApi tadvikAre vikAritvaM tadavikAre cAvikAritvamiti niyamAdarzanAt, anyazca-yayasyopAdAnaM tattasmAdabhedena vyavasthitaM yathA mRdo ghaTaH, mAtApitRcaitanyaM ca cetsutacaitanyasyopAdAnaM tataH sutacaitanyaM | mAtApitRcaitanyAdabhedena vyavatiSThet, tasmAd yatkiJcidetat, tanna bhUtadharmo bhUtakArya vA caitanyam, atha cAsti pratiprANi svasaMvedana pramANasiddhamato yasyedaM sa yathoktalakSaNo jIvaH // 'yonaya' iti 'yuk mizraNe' yuvanti - tejasakArmaNazarIravantaH santa audArikazarIreNa vaikriyazarIraNa bA''khiti yonayo- jIvAnAmevotpattisthAnAni tAzva saci ttAdibhedabhinnA anekaprakArAH, uktaM ca- 'sacittazIta saMvRtte tara mizrAstadyonayaH, [sacittazItasaMvRttAH setarA mizrAzcaika| zastadyonayaH] (tattvA0 a0 2 sU0 32) iti, jagaca jIvAzca yonayazca jagajjIvayonayaH tAsAM vividham-anekaprakArasu|tpAdAdyanantadharmmAtmakatayA jAnAtIti vijJAyako jagajjIvayonivijJAyakaH, anenaM kevalajJAnapratipAdanAt khArthasasampadamAha / tathA jagad gRNAti - yathAvasthitaM pratipAdayati ziSyebhya iti jagadguruH, yathAvasthitasakalapadArthapratipAdaka ityarthaH, etena yatkaizcit zabdasya bahirarthaM prati prAmANyamapAkriyate tadapAstaM draSTavyaM tathAhi te evamAduH- prameyaM vastu paricchinnaM prApayatpramANamucyate, prameyaM ca viSayaH pramANasyeti prAmANyaM viSayavattayA vyAptaM, tato yadviSaya For Parks Use Only ~26~ 10 13 ansaray or
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka |||| dIpa anukrama [3] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-]/gAthA ||1|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH || 2 || vanna bhavati na tatpramANaM, yathA gaganendIvarajJAnaM, na bhavati ca viSayavat zAbdaM jJAnamiti na cAyamasiddho hetuH, yato dvividho viSaya:- pratyakSaH parokSatra, tatra na pratyakSaH zAbdajJAnasya viSayo, yasya hi jJAnasya pratibhAsena sphuTAbhanIlAdyAkArarUpeNa yo'rtho'nukRtAnvayavyatirekaH sa tasya pratyakSaH, tasya ca pratyakSasyArthasyAyameva pratipattiprakAraH sambhavadazAmazrute, nAparaH, tadviSayaM ca tadanvayavyatirekAnuvidhAyi sphuTapratibhAsaM jJAnaM pratyakSaM, pratyakSajJeyatvAt, tad na pratyakSo'rtho'nekaprakArapratipattiviSayo yaH zAbdapramANasyApi viSayo bhavet, nApi parokSaH, tasyApi hi nizcitatadanvayavyatirekanAntarIyakadarzanAt pratipattiH yathA dhUmadarzanAdvaheH, anyathA'tiprasaGgAt na ca zabdasyArthena saha nizcitAnvayavyatirekatA, pratibandhAbhAvAt tAdAtmyatadutpattyanupapatteH tathAhi na bAyo'rtho rUpaM zabdAnAM nApi zabdo rUpamarthAnAM, tathApratIterabhAvAt, tatkathameSAM tAdAtmyaM ? yena vyAvRttikRtavyavasthA bhede'pi nAntarIyakatA syAt, kRtakatvAnityatvavad api ca-yadi tAdAtmyameSAM bhavet tato'nalAcalakSurikAdizabdocAraNe vadanadahanapUraNapATanAdidoSaH prasajyeta, na caivamasti tad na tAdAtmyaM nApi tadutpattiH, tatrApi vikalpadvayaprasakteH tathAhi trastunaH kiM zabdasyotpattiruta zabdAdvastunaH 1, taMtra vastunaH zabdotpattAvakRta saGketasthApi puMsaH prathamapanasadarzane tacchandocAraNaprasaGgaH, zabdAdvastutpattau vizvasyAdaridratAprasaktiH, tata eva kaTakakuNDalAdyutpatteH, tadevaM pratibandhAbhAvAt na zabdasyArthena ] saha nAntarIyakatAnizcayaH, tadabhAvAca na zabdAdU nizcitasyArthasya pratipattiH, api tvanivarttitazaGkatayA'sti na veti Education Internation For Para Use Only ~27~ zAbda prAmANya. 15 20 114 11 26 org
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||1|| |vikalpitasya, na ca vikalpitamubhayarUpaM vastvasti yatprApyaM sadviSayaH syAt , pravarttamAnasya tu puruSasya tasya tasvArthasya / pRthivyAmamajjanAdavazyamanyadU jJAnAntaraM prAptinimittamupajAyate yataH kiJcidavApyata iti zAbdajJAnasya viSayavattvA-18 |bhAvaH, tadasat , viSayavattvAbhAvAsiddheH, parokSasya tadviSayatvAbhyupagamAt, yatpunaruktaM na zabdasvArthena saha nizcitAnva-14 yavyatirekatA, pratibandhAbhAvAditi, tadasamIcInaM, vAcyavAcakabhAvalakSaNena pratibandhAntareNa nAntarIyakatAnizcayAta. zabdo hi bAhyavastuvAcakakhabhAvatayA tannAntarIyakaH, tatastannAntarIyakatAyAM nizcitAyAM zabdAdU nizcitasyaivArthasya / pratipattina vikalpitarUpasya, nidhitaM ca prApayat viSayavadeva zAndaM jJAnamiti / syAdetad-yadi vAstavasaMvandhaparika-13 ritamUrtayaH zabdAH tarhi samAzrayatu nirarthakatAmidAnI saGketaH, sa khalu saMvandho yato'rthapratItiH,sa ce vAstavo nirarthakaH sataH, tata evArthapratItisiddhe, tadetadatyantapramANamArgAnabhijJatvasUcakaM, yato na vidyamAna ityeva sambandho'rthapratItinivandhanaM, kintu khAtmajJAnasahakArI, yathA pradIpaH, tathAhi-pradIpo rUpaprakAzanakhabhAyo'pi yadi khAtmajJAnasahakArikRtasAhAyakaH tato rUpaM prakAzayati, nAnyathA, jJApakatvAt , na khalu dhUmAdikamapi lihaM vastuvRttyA vayAdi-12 pratibaddhamapi sattAmAtreNa vahnayAdergamakamupajAyate, yaduktamanyairapi-"jJApakatvAddhi sambandhaH, khAtmajJAnamapekSate / tenAsau vidyamAno'pi, nAgRhItaH prakAzakaH // 1 // " sambandhasya ca parijJAnaM tadAvaraNakarmakSayakSayopazamAbhyAM, tau ca saGketatapazcaraNabhAvanAdyanekasAdhanasAdhyau, tataH tapazcaraNabhAvanAsaGketAdibhyaH samutpannatadAvaraNakarmakSayakSayo X/13 dIpa anukrama ~28~
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalaya- girIyA nandIvRttiH prAmANya prata sUtrAMka ||1|| // 9 // NAGRICANADOSANSAR dIpa pazamAnAMzabdAdAca kevalAdapyavaiparItyena vAcyavAcakabhAvalakSaNaH sambandho'vagamapathamRcchati, tathAhi-sarve eva sarva-12 vedinaH sumerujambUdvIpAdInAnagRhItasaGketA api tattacchacdavAcyAneva pratipadyante taireva tathAprarUpaNAt, kalpAntaravartimiranyarevaM prarUpitA iti tairapi tathA prarUpitA iti cet, nanu teSAmapi kalpAntaravarttinAM tathAprarUpaNe ko heturiti vAcyam, tadanyairevaM prarUpaNAditi cet atrApi sa eva prasaGgaH, samAdhirapi sa eveti cet , nanu tarhi siddhaH sumervArthAnAM tadabhidhAyakAnAM ca vAstavaH sambandhaH, sarvakalpavartibhirapi sarvavedibhisteSAM sumeryAdizabdavAcyatayA prarUpaNAta, anAditvAtsaMsArasya kadAcikaizcidanyathApi sA prarUpaNA kRtA bhaviSyatIti cet, na, atIndriyatvenAtra pramANAbhAvAt, sarvairapi tathaiva sA prarUpaNA kRtetyatrApi na pramANamiti cet , na, atra pramANopapatteH, tathAhi-zAkyamuninA samprati sumeyAdiko'rthaH sumeryAdizabdena prarUpitaH, sa ca sumervAdau sumeryAdizabdaprayogaH saGketadvAreNApyatatsvabhAvatAyAM tayornopapaghate, tatsvabhAvatvAbhyupagame ca siddha naH samIhitam,anAdAvapi kAle tayoH tatvabhAvatvAt ,tatsamAnapariNAmasya pravAhato nitsatyAt tatra sambandhAbhyupagamAd, itthaM caitadaGgIkartavyamanyathA'nAditvAtsaMsArasya kadAcidanyato'pi dhUmAdebhovo |bhaviSyatItyevaM vyabhicArazaGkA dhUmadhUmadhvajAdipu prasarantI durnivAresalaM durmativispanditeSu prayAsena, nanu yadi pAramA[rthikasambandhanibaddhakharUpatvAdime zabdAH tAttvikArthAbhidhAnaprabhaviSNavaH tarhi darzanAntaranivezipuruSaparikalpiteSu vAcyeSyeteSAM pravRtirnopapadyeta, parasparaviruddhatvena teSAmarthAnAM kharUpato'bhAvAt, yadapi ca vinaSTamanutpannaM vA anukrama // 9 // ~29~
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||1|| tadapi kharUpeNa na samastIti tatrApi vAco na pravarteran, apica-yadi vAcAM sadbhUtArthamantareNa na pravRttiH tarhi na kasyAzcidapi vAco'lIkatA bhavet, na caitat dRzyate, tasmAtsarvamapi pUrvoktaM mithyA, tadapyayuktam, iha dvidhA zabdAH-mRSAbhASAvargaNopAdAnAH satyabhASAvargaNopAdAnAca, tatra ye mRSAbhASAvargaNopAdAnAste tu tIrthAntarIyaparikalpitAH kuzAstrasamparkavazasamutthavAsanAsampAditasattAkAH pradhAnarUpaM jagat IzvarakRtaM vizvam ityevamAkArAH te'narthakA evAbhyupagamyante, te hi bandhyA'valA iva tadarthaprAptyAdiprasavavikalAH, kevalaM tathAvidhasaMvedanamogaphalA iti na tairvyabhicAraH, atha te'pi satyAbhimatazabdA iti pratibhAsante tatkathamayaM satyAsatyaviveko nirdhAraNIyaH 1, nanu pratyakSAbhAsamapi pratyakSamivAbhAsate tataH tatrApi kathaM satyAsatyapratyakSavivekanirdhAraNam ?, kharUpaviSayaparyAlocanaye|ti cet , tathAhi-abhyAsadazAmApannAH svarUpadarzanamAtrAdeva pratyakSasya satyAsatyatvamavadhArayanti, yathA maNiparIkSakA maNaH, anabhyAsadazAmApannAstu viSayaparyAlocanayA, yathA-kimayaM viSayaH satya utAho neti, tatrArthakriyAsaMvAdadarzanataH tadvatakhabhAvaliGgadarzanato vA satyatvamavagacchanti anyathA tvasatyatvamiti,tadetatkharUpaviSayaparyAlocanayA satyA-1 satyatvavivekanirdhAraNamihApi samAnaM, tathAhi-dRzyanta eva kecit prajJAtizayasamanvitAH zabdazravaNamAtrAdeva puruSANAM mithyAbhASitvamamithyAbhASitvaM vA samyagavadhArayantaH, viSayasatyAsatyatvaparyAlocanAyAM tu kimeSa vakA yathAvadAsa dIpa anukrama ~30~
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka |||| dIpa anukrama [3] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-]/gAthA ||1|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRtti : / / 10 / / zAbda 15 uta neti ?, tatra yadi yathAvadApta iti nizcitaM tato viSaya satyatvamitarathA tvasatyatvam, Asetaraviveko'pi pari| zIlanena liGgato vA kutazcidavaseyo, nipuNena hi pratipatrA bhavitavyaM, yadapyuktaM 'yadapi ca vinaSTamanutpannaM vA tadapi prAmANyaM. na svarUpeNa samastItyAdi' tatrApi yadi vinaSTAnutpannayorvA rtamAnikavidyamAnarUpAbhidhAyakaH zabdaH pravarttate tarhi sa nirarthako'bhyupagamyata eva tato na tena vyabhicAraH, yadA tu te api vinaSTAnutpanne vinaSTAnutpannatayA'bhidhace zabdaH tadA tadviSayasarvajJajJAnamiva sadbhUtArthaviSayatvAtsa pramANam, itthaM caitadaGgIkarttavyam, anyathA'tItakalpAntaravarttipArzvAdisarvajJadezanA bhaviSyacchaGkhacakravarttyAdidezanA ca sarvathA nopapadyeta, tadviSayajJAne zabdapravRttyabhAvAta, athocyeta-anale'nalazabdaH tadabhidhAnakhabhAvatayA yamabhidheyapariNAmamAzritya pravarttate sa jale nAsti, jalAnalayorabhedaprasaGgAd, atha ca pravarttate saGketavazAjale'pyanalazabdaH tatkathaM zabdArthayorvAstavaH sambandhaH 1, tadasat zabdasyAnekazaktisamanvi tatvenoktadoSAnupapatteH tathAhi - nAnalazabdasyAnalavastugatAbhidheyapariNAmApekSI tadabhidhAnaviSaya evaikaH svabhAvaH, api tu samayAdhAnatatsmaraNapUrvakatayA vilamvitAdipratItinibandhanatvena jalavastugatAbhidheya pariNAmApekSI tadabhidhAnasvabhAvo'pi tathA tasyApi pratIteH, anyathA nirhetukatvena tatpratItyabhAvaprasaGgAt nanu kathamete zabdA vastuviSayAH pratijJAyante ?, cakSurAdIndriyasamutthayuddhAviva zAbde jJAne vastuno'pratibhAsanAt, yadeva cakSurAdIndriyabuddhau pratibhAsate vyaktyantarAnanuyAyi pratiniyata dezakAlaM tadeva vastu, tasyaivArthakriyAsamarthatvAt, netaratparaparikalpitaM Janauraton Intention For Parts Only ~31~ 20 // 10 // 25
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata / sUtrAMka ||1|| sAmAnya, viparyayAt, na ca tadarthakriyAsamartha vastu zAbde jJAne pratibhAsate, tasmAdavastuviSayA ete zabdAH, tathA 4cAtra pramANa-yo'rthaH zAbde jJAne yena zabdena saha saMspRSTo nAvabhAsate na sa tasya zabdasya viSayaH, yathA gozabda-18 sthAzcA, nAvabhAsate cendriyagamyo'rthaH zAnde jJAne zabdena saMspRSTa iti, yo hi yasya zabdasyArthaH sa tena saha saMspRSTaH zAbde jJAne pratibhAsate, yathA gozabdena gopiNDaH, etAyanmAtranivandhanatvAd vAcyatvasyeti, tadetadasamIcInam, indriyagamyArthasya zAbde jJAne zabdena sahAnavamAsAsiddheH, tathAhi-kRSNaM mahAntamakhaNDa masRNamapUrvamapa-2 varakAt ghaTamAnayetyuktaH kazcit tajjJAnAyaraNakSayopazamayuktaH tamaya tathaiva pratyakSamiva zAbde jJAne pratipadyate, tadanyaghaTamadhye tadAnayanAya taM prati bhedena pravartanAt , tathaiva ca tatprApteH, atha tatrApyasphuTarUpa eva vastunaH pratibhAso'nubhUyate, skuTAbhaM ca pratyakSa, tatkathaM pratyakSagamyaM vastu zAbdajJAnasya viSayaH, naiSa doSaH, sphuTAsphuTarUpapratibhAsa bhedamAtreNa prastubhedAyogAt, tathAhi-ekasminneva nIlavastuni dUrAsannavartipratipattRjJAne sphuTAsphuTapratibhAse upaladabhyete, na ca tatra vastubhedAbhyupagamaH, dvayorapi pratyakSapramANatayA'bhyupagamAta, tahApyekasminnapi vastunIndriyajazA-14 bdajJAne sphuTAsphuTapratibhAse bhaviSyato, na ca tadgocaravastubhedaH, atha vastvabhAve'pi zAbdajJAnapratibhAsAvizeSAt satyapi vastuni zAbdajJAnaM na tadyAdhAtmyasaMsparzi, tabhAvAbhAvayorananuvidhAnAt, yasya hi jJAnasya pratibhAso yasya bhAvAbhAvAvanuvidhatte tattasya paricchedakaM, na ca zAbdajJAnapratibhAso vastuno bhAvAbhAvAvanu dIpa anukrama 13 Sharana ~32~
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalaya- girIyA nandIvRttiH prata sUtrAMka dIpa vidhatte, vastvabhAve'pi tadavizeSAt , tanna vastunaH paricchedakaM zAbdajJAnaM rasajJAnamiva gandhasya, pramANa cAtra-yajjJAnaM yadanvayavyatirekAnuvidhAyi na bhavati na tattadviSaya, yathA rUpajJAnaM rasaviSayaM, na bhavati ce-14 prAmANya. ndriyagamyAnvayavyatirekAnuvidhAyi zAbdaM jJAnamiti vyApakAnupalabdheH pratiniyatavastuviSayavattvaM hi jJAnasya nimittavattayA vyAptaM, anvayavyatirekAnuvidhAnAbhAve ca nimittavattvAbhAvaH syAt, nimittAntarAsambhavAt , tena tadviSayavatvaM nimittavattvAbhAvAdvipakSAdyApakAnupalabdhyA vyAvarttamAnamanvayavyatirekAnuvidhAnena vyApyate iti pratibandhasiddheH, tadayuktam, pratyakSajJAne'pyevamaviSayatvaprasakteH, tathAhi-yathA jalavastuni jalollekhi pratyakSamudayapadavImAsAdayati tathA jalAbhAve'pi marau madhyAhnamArtaNDamarIcikAkhakSuNNajalapratibhAsamudayamAnamupalabhyate tato jalAbhAve'pi jalajJAnapratibhAsAvizeSAt satyapi jale jalapratyakSa prAdurbhavanna tadyAthAtmyasaMsparzi, tadbhAvAbhAvayorananukArAdityAdi sarvaM samAnameva, atra dezakAlakharUpaparyAlocanayA tattrApyabhAvAdinA ca marumarIcikAsu jalollekhinaH pratyakSasya bhrAntatvamavasIyate, bhrAntaM cApramANaM, tato na tena vyabhicAraH, pramANabhUtasya ca vastvanvayavyatirekAnuvidhAyitvAd vyabhicAra eva, tadetadanyatrApi samAnaM, tathAhi-yathArthadarzanAdiguNayuktaH puruSa AptaH, tatpraNItazabdasa // 11 // mutthaM ca jJAnaM pramANaM, na ca tasya vastvanvayavyatirekAnuvidhAyitvabyabhicArasambhavaH, yatpunaranAptapraNItazabdasamutthaM jJAnaM tadapramANaM, apramANatvAca na tena vyabhicAraH, yadapi ca pramANamupanvastaM tadapi hetorasiddhatvAnna sAdhyasAdhanA anukrama Sarasurary.org ~33~
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||1|| dIpa yAlaM, asiddhatA ca hetorAptapraNItazabdasya vastuvyatirekeNa pravRttyasambhavAt , yatpunaridamucyate-zabdaH zrUyamANo vabhiprAyaviSayaM vikalpapratibimba tatkAryatayA dhUma ica vahnimanumApayati, tatra sa eva vaktA viziSTArthAbhiprAyazabdayorAzrayo dharmI, abhiprAyavizeSaH sAdhyaH, zabdaH sAdhanamiti, tadAha-vakturabhipretaM tu sUcayeyuriti sa eva tathA pratipadyamAna Azrayo'stviti, tatpApAtpApIyaH, tathApratIterabhAvAd, na khalu kazcidiha dhUmAdiva bahiM tatkA yatayA zabdAdabhiprAyaviSayaM vikalpapratibimbamanumimIte, api tu vAcakatvena bAbama pratyeti, dezAntare kAlAntare | maca tathApravRttyAdidarzanAt , na ca dezAntarAdAvapi tathA pratItAvanyathA parikalpanaM zreyaH, atiprasaGgaprApteH, nAmi.maM janayati kinvadRSTaH pizAcAdirityassA api kalpanAyAH prasaGgAt , apica-arthakriyArthI prekSAvAn pramANamanve4payati, na cAbhiprAyaviSayaM vikalpaprativimba vivakSitArthakriyAsamathe,kintu vAyameva vastu,na ca vAcyam-abhiprAyaviparya vikalpaprativimvaM jJAtvA bAye vastuni pravartiSyate tenAyamadoSa iti, anyasmin jJAte anyatra pravatyanupapatteH, na hi ghaTe paricchinne paTe pravRttiyuktA, etena vikalpapratibimbakaM zabdavAcyamiti yatpratipanaM tadapi pratikSiptamavaseyaM, tatrApi vikalpapratibimbake zabdena pratipanne vastuni pravRttyanupapatteH, dRzyavikalpAvavekIkRtya vastuni pravartate iti cet , tathAhi-tadeva vikalpapratibimbakaM bahIrUpatayA'dhyavasthati tato bahiH pravartate tenAyamadoSa iti, na tayorekIkara- anukrama SAR 12 Halancinrary.org ~34~
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||1|| zrImalaya- girIyA nandIvRttiH 12 // dIpa NAsiddheH, atyantavailakSaNyena sAdhAyogAta, sAdharmya caikIkaraNanimittam, anyathA'tiprasaGgAt , api ca-kazcaitA- zAbdavekIkarotIti vAcyam, sa eva vikalpa iti cet, tadna, tatra bAbasvarUpalakSaNAnavabhAsAt, anyathA vikalpatvAyo prAmANyaM gAda, anavabhAsitena caikIkaraNAsambhavAd, atiprasakteH, atha vikalpAdanya eva kazcidvikalpyamevArtha dRzyamityadhyavasthati, hanta tarhi khadarzanaparityAgaprasaGgaH, evamabhyupagame sati balAdAtmAstitvaprasakteH tathAhi-nirvikalpakaM na vikalpyamartha sAkSAtkaroti, tadagocaratvAt, tato na tat razyamartha vikalpena sahakIkartumalaM, na ca dezakAlakhabhAvavyavahitArthaviSayeSu zAbdavikalpeSu tadviSaye nirvikalpakasambhavaH, tatkathaM tatra tena dRzyavikalyArthaikIkaraNam, tato vikalpAdanyaH sarvatra dRzyavikalpAvarthAvekIkurvan balAdAtmaivopapadyate na ca so'bhyupagamyate, tasmAcchando vAhyasyAyasya vAcaka ityakAmenApi pratipattavyam, itazca pratipattavyam, anyathA saGketasyApi karjumazakyatvAt, tathAhiyena zabdena idaM tadityAdinA saGketo vidheyaH tena kiM saGketitena utAsaGketitena 1, na tAvatsaGketitena, anavasthAprasaGgAt, tasyApi hi yena zabdena saGketaH kAryaH tena kiM saGketitena utAsaGketitenetyAdi tadevAvartate, athAsaGketitena siddhaH tarhi zabdArthayostiyaH sambandha iti / tathA 'jagadAnandaH' iha jagacchabdena sNjnyipnycendriy-3||12 parigrahaH teSAmeva bhagavadarzanadezanAdita AnandasambhavAt, tatazca jagatAM-saMkSipaJcendriyANAmamRtaspandimUrtidarzanamAtrato niHzreyasAbhyudayasAdhakadharmopadezadvAreNa cAnandahetutvAdaihikAmuSmikapramodakAraNatvAjagadAnandaH, anena anukrama FDPatanAEFINHIBIRGORY ~35
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||1|| dIpa dopraarthsmpdmaah| tathA 'jagannAtha' iha jagacchabdenasakalacarAcaraparigrahaH, nAthazabdena ca yogakSemakRdabhidhIyate, yogakSe makRt nAtha' iti vidvatpravAdAt , tatazca jagataH-sakalacarAcararUpasya yathAvasthitakharUpaprarUpaNadvAreNa vitathaprarUpaNA pAyebhyaH pAlanAca nAtha iva nAtho jagannAthaH, anenApi praarthsmpdmaah| tathA 'jagadvandhuH iha jagacchabdena sakalapAhaNigaNaparigrahaH, prANina evAdhikRtya bandhutvopapatteH, tatazca jagataH-sakalaprANisamudAyarUpasyAvyApAdanopadezapraNayanena hai sukhasthApakatvAdvandhuriva bandhurjagadvandhuH, sakalajagadavyApAdanopadezapraNayanaM ca bhagavataH supratItam , tathA cAcArasUtra "savye pANA savve bhUyA sabbe jIvA sabve sacA na haMtavA na ajjAveyavA na parighetavA na uvaddaveyabA, esa dhamme suddhe dhuve nIe sAsae sameJca loyaM kheyannehiM pabeie" ityAdi, etena saMsAramocakAnAM vyApAyopakRtaye duHkhitasattvavyApAdanamupadizatAmakuzalamArgapravRttatvamAyeditaM draSTavyaM, yataste evamAhuH-yatpariNAmasundaraM tadApAtakaTukamapi pareSAmAdheyaM, yathA rogopazamanamauSadhaM, pariNAmasundaraM ca duHkhitasatvAnAM vyApAdanamiti, tathAhi-kRmikITapataGgamazakalAvakacaTakakuSTikamahAdaridrAndhapaGgvAdayo duHkhitajantavaH pApakarmodayavazAtsaMsArasAgaramabhiplavante, tataste'vazyaM tatpApakSapaNAya paropakArakaraNaikarasikamAnasena vyApAdanIyAH, teSAM hi vyApAdane mahAduHkhamatIvo 1 sarva prANAH sarvaM bhUtAH sarve jIvAH sarve sattA na handacyA nAkApayitavyA na parigrahItalyA nopadotavyAH, eSa dharmaH zudo bhumo nItiyuktaH (niyaH maikhikaa)| zAzvataH sametya chokaM kheda praveditaH anukrama karu For P OW ~36~
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalaya- garIyA. nandIvRttiH prata sUtrAMka ||1|| dIpa pajAyate, tInaduHkhavedanAbhibhavavazAca prArabaddhaM pApakarmodIryodIryAnubhavantaH pratikSipanti, syAdetat-kimatra pramANaM || saMsAramoyatte vyApAdyamAnAH tInavedanA'nubhavataH prAgvaddhaM pApakarmodIryodIrya parikSipanti na punarAtaraudradhyAnopagamataH / cakAnAM prabhUtataraM pApamAvarjayantIti ?, ucyate, yuSmasiddhAntAnugatameva nArakakharUpopadarzakaM vacaH, tathAhi-nArakA nirantaraM 15 paramAdhArmikasuraiH tADanabhedanotkarttanazUlyAropaNAdhanekaprakAramupahanyamAnAH paramAdhArmikasurAbhAve parasparodIritatIvravedanA raudradhyAnopagatA api prAgbaddhameva karma kSapayanti, nApUrva pApamadhikataramupArjayanti, nArakAyubandhAsambhavAt , tadasambhavazcAnantaraM bhUyaH tatraivotpAdAbhAvAd / api ca-yata eva raudradhyAnopagatA ata eva teSAM prabhUtataraprA- 20 gbaddhapApakarmaparikSayaH,tIvrasaGklezabhAvAt ,na khalu tIvrasaklezAbhAve paramAdhArmikasurA api teSAM karmakSapayituM zaktAH, tato raudrAdidhyAnamupajanayanto'pi vyApAdakA byApAdyAnAmupakArakA eva, itthaM ca vyApAdanataH teSAmupakArasambhave ye tathApAdanamupekSante pratiSedhanti vA te mahApApakAriNaH, ye punaH prAgupAttapuNyakarmodayavazataH mukhAsikAmanubha-1 vanto'yatiSThante na te vyApAdanIyAH, teSAM vyApAdane sukhAnubhavaviyogabhAvato'vakArasambhavAt , na ca parahitaniratAH // 13 // parApakRtaye saMrambhamAtanvanti, tadetadayuktam , paropakAro hi sa eva sudhiyA vidheyo ya Atmana upakArako, na ca pareSAM | vyApAdanenopakRtikaraNe bhavataH kamapyupakAramIkSAmahe, tathAhi-pareSAM vyApAdane ko bhavataH upakAraH, ki puNyavandhaH uta karmakSayaH ?, tatra na tAvatpuNyavandhaH, pareSAmantarAyakaraNAt , te hi pare yadi bhavatA na byApAye anukrama ~37~
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||1|| stataH te parAn sattvAn vyApAdya puNyamupArjayeyuH, vyApAditAzca paravadhe aprasaktA iti vyApAdanaM puNyopArjanAdAntarAyakaraNaM, na ca puNyopArjanAntarAyakRt puNyamupArjayati, virodhAt sarvasya puNyavandhaprasaktezca etena yaduktaM-'pari-18 |NAmasundaraM ca duHkhitasattvAnAM vyApAdana miti tadasiddhaM draSTavyam , puNyopArjanAntarAyakaraNena pariNAmasundaratvAyogAt , atha karmakSaya iti pakSaH, nanu tatkarma kiM sahetukamutAhetukaM ?, sahetukamapi kimajJAnahetukamutAhiMsAjanya-|| mutAho vadhajanyaM ?, tatra na tAvadajJAnahetukam , ajJAnahetukatAyAM hiMsAto nivRttyasambhavAt , yo hi yannimitto doSaH sa tatpratipakSasyaivAsevAyAM nivarttate, yathA himajanitaM zItamanalAsevanena, na cAjJAnasya hiMsA pratipakSabhUtA, kintu samyagjJAnaM, tatkathamajJAnahetukaM karma hiMsAto vinivarttate ?, athAhiMsAjanyamiti vadet , tadapi na yuktam , evaM |sati muktAnAmapi karmabandhaprasakteH, teSAmahiMsakatvAt , atha hiMsAjanyaM, yadyevaM tarhi kathaM hiMsAta eva tasya nivRttiH, na hi yata eva yasya prAdurbhAvaH tata eva tasya nivRttibhavitumarhati, virodhAt, na khalva|jIrNaprabhavo rogo muhurajIrNakaraNAta nivartate, tataH prANihiMsotpAditakarmanivRttyarthamavazyamAhiMsA''sevanIyA, uktaM ca-"tamhA pANivahoyajiyassa kammassa khvnnheuuo| vahaviraI kAyacA saMvararUvatti niyameNaM // 1 // " athAhetukaM, na tarhi tadasti, kharavipANavat, tatkathaM tadapagamAya prANivadhodyamo bhavataH?, athAhetukamapyasti | kAyathA''kAzaM, tAkAzasyeva tasyApi na kathaJcana vinAza ityaphalatvAt na kAryaH prANivadhaH, yadapyuktaM-ye, 1 tasmAtprANivathopArjitasya karmaNaH kSapaNahetutaH / vaci ratiH kartavyA saMpararUpeti nivamena // 1 // dIpa anukrama 10 REMissimihational ~38~
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka |||| dIpa anukrama [3] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-] /gAthA || 1 || pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 14 // tu prAgupAttapuNyakarmavazataH sukhAsikAmanubhavanto'vatiSThante na te vyApAdanIyA' ityAdi, tadapyayuktaM yataH puNyapApakSayAnmuktiH, tato yathA pareSAM pApakSapaNAya vyApAdane bhavataH pravRttiH tathA puNyakSapaNAyApi bhavati, atha pApaM duHkhAnubhavaphalaM tato vyApAdanena duHkhotpAdanataH pApaM kSapayituM zakyaM puNyaM tu sAtAnubhavaphalaM tatkathaM duHkhotpAdanena kSapayituM zakyam ?, sAtAnubhava phalaM hi karma sAtAnubhavotpAdanenaiva kSapayituM zakyam, nAnyathA, tadapi na samIcInaM, yato yatpuNyaM viziSTaM devabhave vedanIyaM tanmanuSyAdibhavavyApAdanena pratyAsannIkriyate, pratyAsannIkRtaM ca prAyaH khalpakAlavedyaM bhavati, tata evaM puNyakSapaNasyApi sambhavAt kathaM na vyApAdanena puNyaparikSayaH ?, atha vyApAdanAnantaraM viziSTadevabhavavedanIyaH puNyodayaH sandigdhaH, kasyacitpApodayasyApi sambhavAt, tatona vyApAdanaM puNyamanubhavataH karttumucitam, yadyevamitaratra kathaM nizcayaH 1, itaratrApi hi saMdeha eva, tathAvidhaduHkhito'pi yadi mAryate tarhi narakaduHkhAnubhavabhAgIbhavati, amAritazca san kadAcanApi prabhUtasattvavyApAdanena puNyamupAye viziSTadevA dibhavabhAgIbhavet, tato duHkhitAnAmapi vyApAdanaM na bhavato yuktam, evaM ca sati sandigdhAnaikAntiko'pi hetuH, vyApAdanasya pariNAmasundaratvasandehAt yadapyuktaM-- 'yuSmatsiddhAntAnugataM nArakakharUpopadarzakaM vacaH' ityAdi, tadapyasamIkSitAbhidhAnaM, samyagasmatsiddhAntAparijJAnAd, asmatsiddhAnte hyevaM nArakakharUpavyAvarNanA-nArakANAM paramAdhArmikasuro dIritaduHkhAnAM parasparodIritaduHkhAnAM vA vedanAtizayabhAvataH sammohamupAgatAnAM nAtIva paratra saMklezo yathA'traiva keSAJcinmAnavAnAM Ecation Internation For Parts Only ~39~ saMsAramo cakamatakhaMDanam. 15 20 // 14 // 26
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||1|| ........... ........................... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||1|| dIpa sammUDhAnAM, yathA hi mAnavA lakuTAdiprahArajarjarIkRtaziraHprabhRtyavayavA vedanAtizayabhAvataH sammUDhacetanA nAtIva paratra saMklizyamAnA upalabhyante, tathA nArakA api sadaiva draSTavyAH, tataH tathAvidhatItrasaMklezAbhAvAt nArakANAM nAbhinavaprabhUtatarapApopacayaH, yadyevaM tarhi sammoho mahopakArI, tathAhi-sammohavazAna paratrAtIva saMklezaH, tIvedanAbhAvatazca prAgvaddhapApakarmaparikSayaH, sammohazca hiMsrabyApArAdupajAyate, tato hiMsakA mahopakAriNa iti simasmatsamIhitaM, tadayuktas, hiMsakAnAM parapIDotpAdanataH kliSTakarmavandhaprasakteH, na khalu pApasya parapIDAmatiricyAnyannivandhanamIkSAmahe, yadi svAttarhi muktAnAmapi pApabandhaprasaGgaH, teSAmAhaMsakatvAt , tataH kathamiva sacetano manasA'pi paraM vyApAdayitumutsahate ? ityalaM pApacetobhiH saha prasaGgena / tathA 'jayati jagatpitAmahaH' iti (granthAnaM 537) iha jagacchabdena sakalasattvaparigrahaH, tatazca jagatAM-sakalasattvAnAM narakAdikugativinipAtabhayApAyarakSa&NAt piteva pitA-samyagdarzanamUlottaraguNasaMhatikharUpo dharmaH, sa hi durgatI prayatato jantUn rakSati zubhe ca niHzreya sAdau sthAne sthApayati, tathA coktaM niruktizAstravedibhiH- "durgatiprasRtAn jantUn , yasmAddhArayate ttH| dhatte caitAn | MIzubhe sthAne, tasmAddharma iti smRtH||1||" tataH sakalasthApi prANigaNasya pitRtulyaH, tasyApi ca pitA bhagavAn ,arthataH tena praNItatvAt , tato bhagavAn jagatpitAmahaH, jayatIti punaH kriyAbhidhAnaM stavAdhikArAdaduSTam , uktaM ca-"sajjhAyajhANa1 khAdhyAgaNyAnatapaauSadheSu upadezarastutipradAneSu / saGkalotkIrtaneSu ca na bhavanti punara koSAtu // 1 // anukrama ASCANCE Nana ~ 40~
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka ||R|| dIpa anukrama [2] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-]/gAthA ||2|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH / / 15 / / taba osahesu uvesthupyaannesuN| saMtaguNakittaNesu ya na hoMti puNaruttadosA u || 1 ||" anenApi parArthasampadamAha, 'bhaga- 4 sarvazrutA| vAniti' bhagaH - samatraizvaryAdilakSaNaH, Aha ca- "aizvaryasya samagrasya, rUpasya yazasaH zriyaH / dharmasyAtha prayatnasya, paNNAMnAM bhagavatI mUlatvaM. bhaga itIGganA // 1 // " bhago'syAstIti bhagavAn, anena khaparArthasampadamAha, khaparopakAritvAdaizvaryAdeH / tadevamanA- 15 dimanto'nantAstIrthakRta iti jJApanArtha sAmAnyatastIrthakunnamaskAramabhidhAya sAmprataM sakalasAMsArikaduHkhAtaGkasamucchedApratihatazaktiparamauSadhakalpapravacanapratipAdakatayA''sannopakAritvAdvarttamAnatIrthAdhipaterbhagavadvarddhamAnakhAmino namaskAramabhidhitsurAha jayai suANaM pabhavo tittharANaM apacchimo jayai / jayai gurU logANaM jayar3a mahappA mahAvIro // 2 // jayatIti pUrvavat, zrutAnAM khadarzanAnugatasakalazAstrANAM prabhavanti sarvANi zAstrANyasmAditi prabhavaH - prathamamutpattikAraNaM, tadupadiSTamarthamupajIvya sarveSAM zAstrANAM pravarttanAt, paradarzanazAstreSvapi hi yaH kazcitsamIcIno'rthaH saMsArAsAratAsvargApavargAdihetuH prANya hiMsAdirUpaH sa bhagavatpraNItazAstrebhya eva samuddhRto veditavyo na khalvatIndriyArthaparijJAnamauntareNAtIndriyaH pramANAvAdhito'rthaH puruSamAtreNopadeSTuM zakyate, aviSayatvAt, na cAtIndriyArthaparijJAnaM paratIrthikAnAmastItyetadagre vakSyAmaH, tataste bhagavatpraNItazAstrebhyo maulaM samIcInamarthalezamupAdAya pazcAdabhinivezavazataH svaskhamatyanu bhagavat vardhamAnasvAmIna: stuti For Pasta Lise Only ~ 41~ 20 / / 15 / / 25 nary org
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||2|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||2|| sAreNa tAstAH khasvaprakriyAH prapaJcitavantaH, uktaM ca stutikAreNa-"sunizcitaM naH paratatrayuktiSu, sphuranti yAH kAzcana suuktismpdH| tavaiva tAH pUrvamahArNavotthitA, jagatpramANaM jinvaakyvigrussH||1||"shaakttaayno'pi yApanIyayatigrAmAgraNIH khopajJazabdAnuzAsanavRttAvAdI bhagavataH stutimevamAha-'zrIvIramamRtaM jyotirnatvA''di sarvavedasAm' atra ca nyAsa kRtA vyAkhyA-'sarvavedasA' sarvajJAnAnAM khaparadarzanasambandhisakalazAstrAnugataparijJAnAnAm 'Adi prabhavaM prathamamutpattikAraNamiti / ata eva ceha zrutAnAmityatra bahuvacanam , anyathaikavacanameva prayujyate, prAyaH zrutazabdasya kevaladvAdazAGgamAtrayAcinaH sarvatrApi siddhAnte ekavacanAntatayA prayogadarzanAt , sarvazrutakAraNatvena ca bhagavataH stutipratipAdane idamapyAveditaM draSTavyam-sarvANyapi zrutAni pauruSeyANyeva, na kimapyapauruSeyamasti, asambhavAt , tathAhi-zAstraM vacanAtmakaM, vacanaM tAkhoSTapuTaparispandAdirUpapuruSavyApArAnvayavyatirekAnuvidhAyi, tatastadabhAve kathaM bhavati ?, na khalu puruSavyApAramantareNa vacanamAkAze dhvanadupalabhyate, api ca-tadapauruSeyaM vacanamakAraNatvAnnityamabhyupagamyate, 'sadakAraNavannityamiti vacanaprAmANyAt , tatazca atra vikalpayugalamavatetIryate, tadapauruSeyaM vacaH kimupalabhyasvabhAvamutAnupalabhyakhabhAvaM?, tatra yadyanupalabhyakhabhAvaM tarhi tasya nityatvenAbhyupagamAt kadAcidapi khabhAvApracyuteH sarvadevopalambhAbhAvaprasaGgaH, athopalambhakhabhAvaM tarhi sarvadAnuparamenopalabhyeta, anyathA tatkhabhAvatA dIpa anukrama ON SAREaamana ~ 42~
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||2|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: 15 prata sUtrAMka ||2|| dIpa anukrama zrImalaya-18 hAniprasaGgAd , athopalabhyakhabhAvamapi sahakAripratyayamapekSyopalambhamupajanayati tena na sarvadopalambhaprasaGgaH, tadayuktam, vacanasyAgirIyA ekAntanityasya sahakAryapekSAyA ayogAt, tato vizeSapratilambhalakSaNA hi tasya tatrApekSA, yadAha dharmakIrtiH pauruSeyatvanandIvRttiH khaMDanam. vRittiH apekSAyA vizeSapratilambhalakSaNatvAditi, na ca nityasya vizeSapratilambho'sti, anityatvApatteH, tathAhi-sa vishe||16|| SapratilambhaH tasyAtmabhUtaH, tato vizeSe jAyamAne sa eva padArthaH tena rUpeNa jAto bhavati, prAktanaM viziSTAva sthAla kSaNaM rUpaM vinaSTamityanityatvApattiH, ayodhyeta-sa-vizeSapratilambho na tasyAtmabhUtaH kintu vyatiriktaH kathamanityatyApattiH, yadyevaM tarhi kathaM sa tasya sahakArI ?, na hi tena sahakAriNA tasya vacanasya kimapyupakriyate, bhinnavizeSakaraNAt , atha bhinno'pi vizeSaH tasya sambandhI tena tatsambandhivizeSakaraNAt tasyApyupakArI draSTavya iti sahakArI vyapadizyate, nanu vizeSeNApi saha tasya vacanasya kaH sambandho?, na tAvattAdAtmya, bhinnatvenAbhyupagamAt, nApi tadutpattiH, vikalpadvayAnatikamAt, tathAhi-kiM vacanena vizeSo janyate ? uta vizeSeNa vacanam !, tatra na tAvadAyaH pakSo, vizeSasya sahakAriNo'bhAvAt , nApi dvitIyo, vacanasya nityatayA kartumazakyatvAd , atha mA bhUd bacanavizeSayorjanyajanakabhAvaH, AdhArAdheyabhAvo bhaviSyati, tadapyasamIcInam , AdhArAdheyabhAvasyApi parasparopakAryopakArakabhAvApekSatvAt , tathAhi-badaraM patanadharmakaM sat kuNDena khAnantaradezasthAyitayA pariNAmi janyate, tasyAnyato'bhAvAt , tataH kathamanayorAdhArAdheyabhAva ?, atha tena vizeSeNa vacanasyopakAraH kaciki-16 20 M // 16 ~ 43~
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka ||R|| dIpa anukrama [2] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-]/gAthA ||2|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH yate tataH sa tasya sambandhI, nanu sa upakAraH tato bhinno'bhinno vetyAdi tadevAvarttate ityanavasthA / api ca-kutaH | pramANAdvacanasyA pauruSeyatvAbhyupagamaH ?, karturasmaraNAditi cet, na tasyApyasiddhatvAt, tathAhi -smaranti jinapraNItAgamatattvavedino vedasya kartRn pippalAdaprabhRtIn sa kartRsmaraNavAdaH teSAM mithyArUpa iti cet, ka idAnImevaM sati pauruSeyaH, sarvasyApyapauruSeyatvaprasakteH tathAhi-- kAlidAsAdayo'pi kumArasambhavAdiSvAtmAnamanyaM vA praNetAramupadizanta evaM pratikSetuM zakyante, mithyA tvamAtmAnamanyaM vA kumArasambhavAdiSu praNetAramupadiza sIti, tataH kumArasambhavAdayo'pi granthAH sarve'pyapauruSeyAH bhaveyuH tathA ca kaH prativizeSo vede ? yena sa eva pramANatathA'bhyupagamyate na zeSAgamAH, api ca-yauSmAkINairapi pUrvamaharSibhiH sakartRtvaM vedasyAbhyupagatameva, tathA ca tadbhanthaH| 'RgagirAvRcazcakuH sAmAni sAmagirA' viti, atha tatra karotiH smaraNe varttate na niSpAdane, dRSTaca karotirarthAntare'pi varttamAno, yathA saMskAre, tathA ca loke vaktAraH - pRSThaM me kuru pAdau me kurviti, atra hi saMskAre etra karotivarttate, nApUrvanirvarttane, sambhavati, azakyakriyatvAt, tato'nyathAnupapattyA saMskAre evaM karotirvarttate, vedaviSaye tu nAnyathA'nupapannaM kimapi nibandhanamasti tataH kathaM tatra smaraNe varttayituM zakyate ?, syAdetad-padi vedaviSaye karotiH smaraNe na varceta tarhi vedasya prAmANyaM na syAd, atha ca prAmANyamabhyupagamyate taccApauruSeyatvA deva, anyathA sarvAgamAnAmapi prAmANyaprasakteH, tatto'trApi karotiH prAmANyAnyathAnupapattyA smaraNe va iti, tade For Parts Only ~ 44~ 5 10 13 org
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||2|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalayagirIyA vacanasyApauruSeyatva khddnm| prata nandIvRttiH sUtrAMka // 17 // ||2|| tadasat, itaretarAzrayadoSaprasaGgAt , tathAhi-prAmANye siddhe sati tadanyathAnupapattyA karoteH smaraNe varttanaM, karoteH smaraNe vRttI cApauruSeyatvasiddhitaH prAmANyamitsekAsiddhAvanyatarAsiddhiA, anaikAntikaM ca karturassaraNaM, 'vaTe baTe vaizravaNa' ityAdizabdAnAM pauruSeyANAmapi kaSurasmRteH, yatnavAn tatkAramupalabhate eveti cet, na avazyaM tadupalambha- sambhavaH, niyamAbhAvAt, kiMca-apauruSeyatvenAbhyupagatasya vedasya kartA naivAsti kazcit pauruSeyatvenAbhyupagatasya ca vaTe vaTe caizravaNa ityAderastIti na pramANAt kutazcidvinizcayaH, kintu paropadezAt, sa ca bhavato na pramANaM, parasya rAgAdiparItatvena yathAvadvastutattvAparijJAnAt, tataH kartRbhAvasandeha iti sandigdhAsiddho'pyayaM hetuH, etena yadanyadapi sAdhanamavAdId vedavAdI-'vedAdhyayanaM sarvaM gurvadhyayanapUrvakaM, vedAdhyayanatvAt, adhunAtanavedAdhyayanavaditi, tadapi nirastamavaseyaM, evamapauruSeyatvasAdhane sarvasyApyapauruSeyatvaprasakteH, tathAhi-kumArasambhavAdhyayanaM sadhai guvaMdhyayanapUrvakaM, kumArasambhavAdhyayanavAda, idAnIntanakumArasambhavAdhyayanayaditi kumArasambhavAdInAmadhyayanAnAditAsiddherapauruSeyatvaM durnivAraM, na ca tepAmapauruSayatvaM, khayaMkaraNapUrvakatvenApi tadadhyayanasya bhAvAd, evaM vedAdhyayanamapi kizcitsvayaMkaraNapUrvakamapi bhaviSyatIti vedAdhyayanatvAditi vyabhicArI hetuH, syAdetat-vedAdhyayanaM khayaMkaraNapUrvakaM na bhavati, vedAnAM khayaM kartumazaktaH, tathA cAtra prayogaH-pUrveSAM vedaracanAyAmazaktiH, puruSatvAd, 1 kAraNaM apauruSeyatve yakSaH prAptasma vyAptatvena / / dIpa anukrama // 17 // lunasaram.org ~45~
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||2|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||2|| idAnIntanapuruSavaditi, tadapyayuktam , atrApi hetoyabhicArAt, tathAhi-bhAratAdiSvidAnIntanapuruSANAmazaktAvapi kasyacitpuruSasya vyAsAdeH zaktiH zrUyate, evaM vedaviSaye'pi samprati puruSANAM kartumazaktAvapi kasyacitprAktanasya puruSavizeSasya zaktirbhaviSyatIti / api ca-yathA'gnisAmAnyasya jvAlAprabhavatvamaraNinirmathanaprabhavatvaM ca parasparamavAdhyavAdhakatvAnna virudhyate, ko batra virodhaH agnizca syAt kadAcidaraNinirmathanapUrvakaH kadAcijjvAlAntarapUrvakazca, tato yathA''dyo'pi pathikakRto'gniH jvAlAntarapUrvako nAraNinirmathanapUrvakaH, pathikAgnityAd, AdyAnantarAmivadityayaM hetuLabhicArI, vipakSe vRttisambhavAt , tathA vedAdhyayanamapi vipakSe vRttisambhavAt vyabhicAryeva, tathAhi-vedAdhyayane svayaMkaraNapUrvakatvamadhyayanAntarapUrvakatvaM ca parasparamabAdhyabAdhakatvAdaviruddham , tatazca vedAdhyayanamapi syAt kiJcitvayaMkaraNapUrvakamapIti, yadA tyevaM viziSyate-yastu tathAvidhaH svayaM kRtvA'dhyetumasamarthaH tasya vedAdhyayanamadhyayanAntarapUrvakamiti, tadA na kazcidoSaH, yathA yAdazo'gniAlAprabhayo dRSTaH tAdRzaH sarvo'pi jvAlAprabhava iti, astu vA sarva vedAdhyayanamadhyayanAntarapUrvakaM, tathA'pyevamanAditA siddhyed vedasya, nApauruSeyatvaM, athAta evAnAditAmAtrAdapauruSeyatvasiddhiriSyate tarhi DimbhakapAMzukrIDAderapi puruSavyavahArasyApauruSeyatApattiH, tasyApi pUrvapUrvadarzanapravRttitvenAnAditvAt , api ca-syurapauruSeyA vedA yadi puruSANAmAdiH syAd vedAdhyayanaM cAnAdi, tadApyAdyapuruSasthAdhyayanamadhyayanAntarapUrvakaM na sikSyati, adhyApayaturabhAvAt, na ca puruSasya tAlvAdikaraNagrAmavyApArAbhA dIpa anukrama 13 SAMERITrana ~46~
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka ||2|| dIpa anukrama [2] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-]/gAthA ||2|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH // 18 // vAt svayaM zabdA dhyAnanti tato vedasya prathamo'dhyetA karttava veditavyaH, api ca yadvastu yaddhetukamanvayavyatirekAbhyAM * prasiddhaM tajjAtIyamanyadapyadRSTahetukaM tato hetorbhavatIti sampratIyate, yathendhanAdeko vahnirdRSTaH tataH tatsamAnakhabhAvo'paOM ro'pyadRSTahetukaH tatsamAnahetukaH sampratIyate, laukikena ca zabdena samAnadharmA sarvo'pi vaidikaH zabdarAziH tato laukikavadvaidiko'pi zabdarAziH pauruSeyaH sampratIyatAM, svAdetad-vaidikeSu zabdeSu yadyapi na puruSo hetu:, tathApi 4. pauruSeyAbhimatazabda samAnAviziSTapadavAkyaracanA bhaviSyati tataH kathaM tatsamAnadharmatAmavalokya puruSahetukathA teSAmanumIyate, tadetadvA lizajalpitaM, padavAkyaracanA hi yadi hetumantareNApISyate tata AkasmikI sA bhavet, tatazcAkAzAdAvapi sA sarvatra sambhavet, ahetukasya dezAdiniyamAyogAt na ca sA sarvatrApi sambhavati, tasmAtpuruSa eva tasyA heturityavazyaM pratipattavyam / anyaca - puruSasya rAgAdiparItatvena yathAvadvastuparijJAnAbhAvAt tatpraNItaM / vAkyamayathArthamapi sambhAvyate iti saMzayahetuH puruSopakIrNaH, sa ca saMzayo'pauruSeyatvAbhyugame'pi vedavAkyAnAM tadavastha eva, tathAhi vayaM tAvatpuruSo vedasyArtha nAvabudhyate, rAgAdiparItatvAt nApyanyataH puruSAntarAt, tasyApi | rAgAdiparItatvena yathAtattvamaparijJAnAd, atha jaimanizciratara pUrvakAlabhAvI paTuprajJaH samyagvedArthasya parijJAtA''sIt 4 // 18 // tataH parijJAnamabhUditti, na hi sarve'pi puruSAH samAnaprajJAmedhAdiguNA iti vaktuM zakyam, sampratyapi pratipuruSaM prajJAdestAratamyasya darzanAt, nanu sa jaimaniH puruSo vedakhArtha yavAvasthitamavagacchati smeti kuto nizcayaH 1, pramANena 25 zrImalaya girIyA nandIvRttiH Education Inte For Par Use Only ~47~ vacanasyA pauruSeyala khaMDanam. 15 20 or
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||2|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka | vicAra.. ||2|| 5 dIpa anukrama saMvAdAditi cet nanvatIndriyeSvartheSu na pramANasyAvatAro, yathA amihotrahavanasya khargasAdhanatve, bahavazcAtIndriyA agnihotra' arthA vede vyAvaya'nte, tatkathaM tatra saMvAdaH 1, atha yeSvartheSvasmAdRzAM pramANasambhavaH tadviSaye pramANasaMvAdadarzanAdatI-1BI iti vAndriyANAmapyarthAnAM sa samyak parijJAtA'bhyupagamyate, tadapyayuktam , rAgAdikaluSitatayA tasyAtIndriyArthaparijJA kyArthahanAsambhavAdU, anyathA sarveSAmapyatIndriyArthapradarzitvaprasaktistataH tatkRtAtIndriyArthavyAkhyA midhyaiva, api ca Agamo'rthataH parijJAtaH san prekSAvatAmupayogaviSayo bhavati, nAparijJAtArtha zabdagaDamAtraM, tato'rthaH pradhAnaH, sa cetpuruSapraNItaH kiM zabdamAtrasyApauruSeyatvaparikalpanena ?, nirarthakatvAt , tannAnyato'pi vedArthasya samyagavagamaH, nApi vedaH khakIyamarthamupadezamantareNa svayameva sAkSAdupadarzayati, tato veda speSTArthapratipasyupAyAbhAvAd 'agnihotraM juhuyAtvargakAma' iti zrutau yathA vedaprAmANikairayamarthaH parikalpyate-'ghRtAdyAhutiM parikSipet svargakAma' iti, tathA'yamadhyarthaH taiH kiM na kalpyate ?-khAdetsvamAMsaM khargakAma iti, niyAmakAbhAvAda, uktaM ca-"khayaM rAgAdi-11 mAnArtha, vetti vedasya nAnyataH / na vedayati vedo'pi, vedArthakha kuto gatiH? // 1 // tenAmihotraM juhuyAt | 4aa khargakAma iti zrutau / khAdetkhamAMsamityeSa, nArtha ityatra kA pramA ? // 2 // " atha ya eva zAbdo vyavahAro loke dA prasiddhaH sa eva vedavAkyArthanizcayanibandhanaM, na ca loke'gnihotrazabdasya khamAMsaM vAcyam , nApi juhuyAdityasya bhakSaNaM, tatkathamayamarthaH parikalpyate ?, tadayuktam , nAnArthA hi loke zabdA rUDhAH, yathA gozabdaH, api ca sarve | ~48~
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||2|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 19 // prata sUtrAMka ||2|| zabdAH prAyaH sarvArthAnAM vAcakAH, dezAdibhedato drutavilamvitAdibhedena tathApratItidarzanAt , tathAhi-draviDasyArya- kvanassA kApauruSeyatvadezamupAgatasya mArizabdAt jhaTiti varSaviSayA pratItirupajAyate, vilambitA copasargaviSayA, yadvA Aryadezotpannasya khaMDanam. draviDadezamadhigatasya zIghramupasargaviSayA pratItiH vilambitA ca varSaviSayA, evamanayA dizA sarveSAmapi zabdAnAM sa- 15 vArthavAcakatvaM paribhAvanIyaM, na ca vAcyam-evaM sati ghaTazabdamAtrazravaNAdakhilArthapratItiprasaGgo, yathA kSayopazamamavabodhapravRtteH, kSayopazamazca saGketAdyapekSa iti tadabhAve na bhavati, tato'gnihotrAdizabdasya khamAMsAdivAcakatve'pya- 'amihotra' virodha iti laukikazAbdavyavahArAnusaraNe'pi na vaidikvaakyaanaambhilssitniytaarthprtipttiH| kiMca-lokaprasiddhe- iti vA &aa kyAnaiva zAbdena vyavahAreNa vayaM vedavAkyAnAM pratiniyatamartha nizcetumudhuktAH, laukikazca zAbdo vyavahAro'nekadhA BI vicAra: pariplavamAno dRSTaH, saGketavazataH prAyaH sarveSAmapi zabdAnAM sarvArthapratipAdanazaktisambhavAt , tato laukikenaiva zAbdena vyavahAreNAsmAkamAzaGkodapAdi-ko'trArthaH syAt ?, kiM ghRtAhurti prakSipet khargakAma iti utAho khamAMsaM | khAdediti ?, tatkathaM tata eva nizcayaH kartuM budhyate ?, na hi yo yatra saMzayahetuH sa tatra nizcayamutpAdayituM zakta iti, api ca-kAntena vede laukikazAbdavyavahArAnusaraNaM, svagargovazyAdizabdAnAmarUDhArthAnAmapi tatra vyAkhyAnAta,121 yathA vargaH-sukhavizeSaH urvazI tu-araNiriti, tathA zabdAntareSvapyarUDhArthakalpanA kiM na sambhavinI !, uktaM ca dIpa anukrama 20 1 gati kubmaannH| REaramhantadona awraturasurare.org ~ 49~
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||2|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||2|| "khargAvazyAdizabdazca, dRSTo'rUDhArthavAcakaH / zabdAntareSu tAkSu, tArazyevAstu kalpanA // 1 // " syAdetad-agni hotrAdervAkyasya skhamAMsabhakSaNaprasaGgo na yukto, vedenaivAnyatra tasyAnyathA vyAkhyAnAt, tadayuktam , tatrApi vAkyApArthasya nirNayAbhAvAt , yathoktaM prAk-na hi aprasiddhArthasya vAkyasya aprasiddhArthameva yAkyAntaraM niyatArthaprasAdhanA yAlaM, tulyadoSatvAt , atthamAcakSIthAH-yatrArthe na kAcitpramANavAdhA so'rthI grAyo, na cAgnihotrAdivAkyasya / ghRtAhutiprakSeparUpe'rthe pramANabAdhAmutpazyAmaH, tatkathaM tamartha na gRhNImaH , tadetat skhamAMsabhakSaNalakSaNe'pyarthe samAnaM, na hi tatrApi kAMcitpramANavAdhAmIkSAmahe, api ca-yadi pramANavalAtpravRttimIhase tarhi pauruSeyameva vacastvayopAdeyaM, tasya lokapratItyanusAritayA sampradAyato'dhigatArthatayA ca prAyo yuktiviSayatvAt , nApauruSeyaM, viparItatayA tatra yuktarasambhavAt , tathAhi-kA'tra yuktiH? yayA khamAMsabhakSaNAt khargaprAptirvAdhyate, na ghRtAhutiprakSepAditi ?, ghRtAdyAhutiprakSepAdInAM khargaprApaNAdizakteratIndriyatvena pratyakSAdyagocaratvAt , sampradAyasya cArthanayatyakAriNo'sambhavAd, etaccAnantarameva vakSyAmaH, athAgamArthAzrayA yuktiH svamAMsabhakSaNataH khargaprAptervAdhikA bhaviSyati, tadayuktam, AgamArthasyAdyApyanizcayAt anizcitArthasya ca vAdhakatvAyogAt , atha sampradAyAdarthanizcayo bhaviSyati, tathAhiprathamato vedena jaimanaye khArtha upadarzitaH pazcAttenAsmabhyamupadiSTa iti, tadapyasat, vedasya hi yadi khArthopadarzane zaktiH tato'smabhyamapi khArthe kiM nopadarzayati ?, tasmAjaimanaye'pi na tena khArtho darzitaH, kintu sa vedamukhenAtmA dIpa anukrama / SaintaintN onal N arayan ~50~
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||2|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: KEN mAkhaMDanam. prata sUtrAMka ||2|| dIpa anukrama zrImalaya- namevArthaniyamasraSTAramupadarzitavAn , yathA kazcitkenacitpRSTaH-ko mArgaH pATaliputrasya ?, sa prAha-eSa sthANuzya-18 vacanasthAgirIyA mANo vakti-ayaM mArgaH pATaliputrasya, tatra na sthANorvacanazaktiH, kevalaM sthANumukhena sa evAtmAnaM mArgopadeSTAraM pAruSeyala nandIvRttiH kathayati, evaM vedasyApi na khArthopadarzanazaktiH, tatastanmukhena jaimanirAtmAnamevArthaniyamasraSTAramupadarzitavAn , tanna // 20 // laukikazabdavyavahArAnusaraNAnnApi yuktenApi ca sampradAyAd vedasvArthanizcayo, nApi tasyApauruSeyatvasAdhakaM kimapi pramANamityasambhavyapauruSeyam , uktaM ca-"vAndhyeyakharaviSANatulyamapauruSeya"miti, nanu yadi vAndhyeyakharavipANavitulyamapauruSeyaM bhavet tarhi na vedavaco'pauruSeyatayA ziSTAH pratigRhNIyuH, atha ca sarveSvapi dezeSu ziSTAH pratigRhNanto kiM nAma ziSTatvadRzyante, tasmAnAsambhavyapauruSeyam , tadatra pRcchAmaH-ke ziSTAH ?, nanu kimatra praSTavyam ?, ye brAhmaNIyonisambhavino | PINTER vedoktavidhisaMskRtA vedapraNItAcAraparipAlanaikaniSaNNacetasaH te ziSTAH, tadetadayuktaM, vicArAkSamatvAt , tathAhi- cArA. kimidaM nAma brAhmaNatvaM yadyonisambhavAcchiSTatvaM bhavet ?, brahmaNo'patyatvamiti cet tathAhi-brahmaNo'patyaM brAhmaNa 20 iti vyapadizanti pUrvarSayaH, na, evaM sati cANDAlasyApi brAhmaNatvAsaktiH, tasyApi brahmatanorutpannatvAt , uktaM ca"brahmaNo'patyatAmAtrAd, braahmnno'tiprsjyte| na kazcidabrahmatanorutpannaH kacidiSyate" // 1 // ydpyuktm-'vedoktvidhi-12||20|| saMskRtA vedapraNItAcAraparipAlanaikaniSaNNacetasaH' iti, tadapyayuktam , itaretarAzrayadoSaprasaGgAt , tathAhi-vedasya 81 prAmANye siddhe sati taduktavidhisaMskRtAH tadarthasamAcaraNAcchiSTA bhaveyuH, ziSTatve ca teSAM siddhe sati tatparigrahA-18|26 SOCIEDORACANCS ~51~
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||2|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||2|| vedaprAmANyamityekAbhAve'nyatarasyApyabhAvaH, Aha ca-"ziSTaiH parigRhItatvAccedanyo'nyasamAzrayaH / vedArthAcaraNA cchiSTAstadAcArAca sa pramA // 1 // " syAdetat-bhavato'pi tattvato'pauruSeyaM vacanamiSTameva, tathAhi-sarvo'pi di sarvajJo vacanapUrvaka eveSyate, "tappudhiyA arihayA" iti vacanaprAmANyAt, tato'nAditvAt siddhaM vacanasyApauruSe yatvamiti, tadayuktam, anAditAyAmapyapauruSeyatvAyogAt, tathAhi-sarvajJaparamparA'pyeSA'nAdiriSyate, tataH pUrvaH pUrvaH sarvajJaH prAktanasarvajJapraNItavacanapUrvako bhavanna virudhyate, kiM ca-bacanaM dvidhA-zabdarUpamartharUpaM ca, tatra zabdadarUpavacanApekSayA nAyamasmAkaM sAro, yaduta-sarvo'pi sarvajJo vacanapUrvaka iti, marudevyAdInAM tadantareNApi sarca-13 dajJatvazruteH, kintvartharUpApekSayA, tataH kathaM zabdApauruSeyatvAbhyupagamaprasaGgaH, nanvarthaparijJAnamapi zabdamantareNa no-12 papadyate, tatkathaM na zabdarUpApekSayA'pi sAraH, tadasata , zabdamantareNApi viziSTakSayopazamAdibhAvato'rthaparijJAnasambha vAt , tathAhi-dRzyante tathAvidhakSayopazamabhAvato mArgAnusAribuddhervacanamantareNApi tadarthapratipattiriti kRtaM prasadAna, prakRtaM prastumaH / tatra sarvazrutaprabhavA RSabhAdayo'pyAsIran na ca te samprati stotuM prastutA iti tadyavacchedArtha vi zeSaNAntaramAha-tIrthakarANAmapazcimo jayati, tatra janmajarAmaraNasalilasambhRtaM mithyAdarzanAviratigambhIraM mahAbhImakapAyapAtAlaM duravagAhamahAmohApa-bhISaNaM rAgadveSapavanavikSobhitaM vividhAniSTeSTasaMyogaviyogavIcInicayasalaM u-13 dIpa anukrama 1tapUrSikA arhtaa| Hina ~52~
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||2|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||2|| dIpa anukrama zrImalaya- dastaramanorathasahasravelAkalitaM saMsArasAgaraM taranti yena tattIrtha, taca sakalajIvAjIvAdipadArthasArthaprarUpakaM atyantAnavadya apazcimariyA. zeSatIrthAntarIyAvijJAtacaraNakaraNakriyAdhAraM sakalatrailokyAntargatavizuddhadharmasampatsamanvitamahApuruSAzrayamavisaMvAdi | | vItarAganandIvRttiH pravacanaM tatkaraNazIlAH tIrthakarAH teSAM-tIrthakarANAm asmin bhArate varSe'dhikRtAyAmavasarpiNyAM na vidyate pazci- I 4 // 21 // 18 mo'smAdityapazcimaH-sarvAntimaH, pazcima iti noktam , adhikSepasUcakatvAtpazcimazabdasya, nanu sarvo'pi prekSAvAn pha-11 lArthI pravartate, anyathA prekSAvattAkSitiprasaGgAt , tato'sau tIrthaM kurvannavazyaM phalamapekSate, phalaM cApekSamANo'smA- daza iva vyaktamavItarAgaH, tadayuktam , yataH tIrthakaranAmakarmodayasamanvitAH sarve'pi bhagavanto vItarAgAH tIrthapravartta-13 sarvajJasya nAya pravartante, tIrthakaranAmakarma ca tIrthapravartanaphalaM, tato bhagavAn vItarAgo'pi tIrthakaranAmakarmodayataH tIrthapravartta-11 vakRtve nakhabhAvaH saviteva prakAzamupakAryopakArAnapekSaM tIrtha pravartayatIti na kazridoSaH, uktaM ca-tIrthapravarttanaphalaM yatproktaM | adhikSepaH karma tIrthakaranAma / tasyodayAt kRtArtho'pyahastIrtha pravartayati // 1 // tatsvAbhAvyAdeva prakAzayati bhAskaro yathA|| 20 lokam / tIrthapravartanAya pravartate tIrthakara evam // 2 // " nanu tIrthapravartanaM nAma pravacanArthapratipAdana, pravacanArtha cedbhagavAn pratipAdayati tarhi niyamAdasarvajJaH, sarvasyApi vakturasarvajJatayopalambhAt , tathA cAtra prayogaH-vivakSitaH // 21 // puruSaH sarvajJo na bhavati, vaktRtvAda, radhyApuruSavaditi, tadasat, sandigdhavyatirekatayA hetoranaikAntikatvAt , tathAhi-na vacanaM sarvavedanena saha virudhyate, atIndriyeNa saha virodhAnizcayAt, dvividho hi virodhaH-parasparapari- 25 ~53~
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM -1/gAthA ||2|| ...... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||2|| hAralakSaNaH sahAnavasthAnalakSaNazca, tatra parasparaparihAralakSaNaH tAdAtmyapratiSedhe yathA ghaTapaTayoH, na khalu ghaTaH paTA-1 tmako bhavati nApi paTo ghaTAtmakaH, 'na sattA sadantaramupaitI'ti vacanAt , tato'nayoH parasparaparihAralakSaNo virodhaH, evaM sarveSAmapi vastUnAM bhAvanIyam , anyathA vastusAkaryaprasakteH, yastu sahAnaMvasthAnalakSaNo virodhaH sa parasparaM| bAdhyabAdhakabhAvasiddhau sikSyati, nAnyathA, yathA vahnizItayoH, tathAhi-vivakSite pradeze mandaM mandamabhijvalitavati vahrau zItasyApi mandaM mandaM bhAvaH, yadA punaratyarthamabhijvAlA vimuJcati vahniH tadA sarvathA zItasyAbhAva iti | bhavatyanayorvirodhaH, uktaM ca-"avikalakAraNamekaM tadaparabhAve yadA bhavanna bhayet / bhavati virodhaH sa tayoH zI| tahutAzAtmanoISTaH // 1 // " na caivaM vacanasaMvedanayoH parasparaM vAdhyabAdhakamAyo, na hi saMvedane tAratamyenotkarSamA-13 sAdayati vacakhitAyAH tAratamyenApakarSa upalabhyate, tatkathamanayoH sahAnavasthAnalakSaNo virodhaH ?, atha sarvavedI| vaktA nopalabdha iti virodha udhuSyate, tadayuktam , atyantaparokSo hi bhagavAn , tataH kathamanupalambhamAtreNa tasyAbhAvanizcayaH ?, arazyaviSayasyAnupalambhasyAbhAvanizcayakatvAyogAt, Aha ca prajJAkaragupta:-"bAdhyabAdhakabhAvaH kaH, sAtAM yghuktisNvidii| tAdRzo'nupalabdhizcaducyatAM saiva sAdhanam // 1 // anizcayakaraM proktamIkSAnupalambhanam / tannAtyantaparokSeSu, sadasattAvinizcayau // 2 // " atha vacanaM vivakSAdhInaM vivakSA ca vaktukAmatA sA ca rAgo rAgAdimatazca sarvajJatvAbhAvo, vItarAgasya sarvajJatvAbhyupagamAt, tataH kathamiva vaktRtvAt nAsarvajJatvAnumAnamiti ?, tadasad, vasukAma dIpa anukrama Saintas ana ~54~
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||2|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: . panam prata sUtrAMka ||2|| dIpa anukrama zrImalaya- tAyA rAgavAyogAd, abhiSvaGgalakSaNo hi rAgo, na ca bhagavataH kApi abhiSyaGgaH, kimarthaM tarhi dezaneti cet nanUktaM sarvajJasya girIyA tIrthakaranAmakarmodayAt , amUDhalakSo hi bhagavAn tato yatkarma yathA vedyaM tattathaivAbhiSvaGgAdyabhAve'pi vedayate, tathA vakRtvasthAnandIvRttiH cAdyApi dRzyante paramaucityavedinaH kvacitprayojane'vazyakarttavyatAmavetyAbhiSvaGgAdyabhAve'pi pravarttamAnAH, tIrthakara-12 // 22 // nAmakarma ca dezanAvidhAnena vedyam , "taM ca kahaM veijaha?, agilAe dhammadesaNAIhiM" iti vacanAt , tato na kazci-4 haidoSaH, sthAdetat , mA bhUdrAgAdikAryatayA vacanAdasarvajJatAsiddhiH, rAgAdisahacaritatayA tu bhaviSyati, tathAhi rAgAdisahacaritaM sadaiva vacanamupalabhyate, tato vacanAdrAgAdipratItAvasarvajJatvasiddhiH, tadayuktam , sahadarzanamAtrasyAgamakatvAda, anyathA kvacidvaktari gauratvena saha bacanamupalabdhamiti gauratyAbhAve kRSNe vaktari na syAt, atha ca / tatrApyupalabhyate, tanna sahadarzanamAtraM gamakaM, tato vipakSe vyAvRttisandehAdvaktatvAditi sandigdhAnakAntiko hetuH, 20 athavA viruddho'pi, vipakSeNa saha pratibandhanizcayAt, tathAhi-vacanaM saMvedanAdevopajAyate. anvayavyatirekAbhyAM / tathAnizcayAt , kathamanvayavyatireko pratItAviti cet ?, ucyate, iha yathA yathA saMvedanamutkarSamAsAdayati tathA| tathA vacakhitAyA apyutkarSa upalabhyate, saMvedanotkarSAbhAve ca vacakhitAyA apakarSA, mUrkhANAM sthUlabhASitayopala- // 22 // mbhAt , tato yathA vRSTitAratamyena girinadIpUrasya tAratamyadarzanAt sarvotkRSTapUradarzane sarvotkRSTavRSTayanumAnaM tathehApi 1 taca kathaM vaiyate ?, aglAnyA dharmadezanAdimiH / CARROCk kA25 ~55~
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||2|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka thanam. ||2|| dIpa anukrama bhagavataH sarvotkRSTavaktRtvadarzanAt sarvotkRSTaM saMvedanamanumIyate, aparastvAha-vacanaM bitarkavicArapurassaraM, tathopala- sarvadino mbhAt , vitarkaSicArau ca vikalpAtmako, vikalpastvaspaSTapratibhAsaH, tato bhagavato'pi dezanAM kurvato'spaSTapratibhAsaM statvakavaikalpikaM jJAnaM prasaktaM, tacca prAntamiti kathamabhrAntaH sarvavedI ?, tadasad, yato vitarkavicArAvantareNApi kevalajJAnena / yathAvasthitaM vastUpalabhya bhagavAn vacanaM parAvavodhAya prayukte, yathA zabdavyavahAraniSNAtaH pratyakSataH stambhamupalabhya stambhazabda, na ca tasya tathA stambhazabdaM prayuJAnasya vitarkavicArI, nApi jJAnasyAspaSTapratibhAsatA, tathA'nanubha-IX vAd, evaM bhagavato'pi draSTavyam , uktaM cAnyairapi-"na cAspaSTAvabhAsitvAdeva zabdaH pravartate / pratyakSadRSTe stambhAdAvapi zabdapravarttanAt // 1 // ayaM stambha iti prAptamanyathA'syApravartanam / na cAspaSTAvabhAsitvamatra jJAnasya lakSyate // 2 // tathA'nyatrApi zabdAnAM, pravRttina virudhyate" // iti / tadevaM yato bhagavAn sarvazrutAnAM prabhavaH sarvatIrthakRtAM cApazcimastIrthakaraH tataH sakalasattvAnAM guruH, tathA cAha-'jayati guruloMkAnA miti lokAnAM-sattvAnAM gRNAti pravacanArthamiti guruH, pravacanArthapratipAdakatayA pUjya ityarthaH / tathA 'jayati mahAtmA mahAvIraH' mahAn-avicintyazaktyupeta AtmA-IA khabhAvo yasya sa mahAtmA, 'zUra vIra vikrAntI' vIrayati smeti vIro-vikrAntaH, mahAn-kaSAyopasargapariSahendriyAdizatrugaNajayAdatizAyI vikrAnto mahAvIraH athavA Ira gatipreraNayoH' vizeSeNa Irayati-gamayati spheTayati karma prApayati vA zivamiti vIraH, athavA (a)ri gatau' vizeSeNa-apunarbhAvena iyarti sma-yAti sma zivamiti vIraH mahAMzcAsau bI- 13 sahAra: Shame ~56~
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalaya girIyA tizayadvAraNa nandIvRttiH prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama raca mahAvIraH / jayatIti pUrvavad, bhUyo'sthAbhidhAnaM ca stabAdhikArAdaduSTam // punarapyasyaiva bhagavato mahAvIrasthAtizayadvAreNa stutimabhidhitsurAha bhadaM savvajagujjoyagassa bhadaM jiNassa vIrassa / bhadaM surAsuranamaMsiyassa bhadaM dhuyarayassa // 3 // | 'bhadra' kalyANaM bhavatu, kasya ?-'sarvajagadudyotakasya' sarva-samastaM jagat-lokAlokAtmakamudyotayati-prakAzayati keva | bhagavato lajJAnadarzanAbhyAmiti sarvajagadudyotakaH, tassa 'bhadrAyuSyakSemasukhahitArthahitairAzipIti vikalpena caturthIvidhAnAt / kathaM jagadupaThyapi bhavati, yathA AyuSyaM devadattAya AyuSyaM devadattasya, anena jJAnAtizayamAha / nanu vizeSaNaM tadupAdIyate yatsa- dyotakatva|mbhavati, 'sambhave vyabhicAre ca vizepaNa miti vacanAt , na ca sarvajagadudyotakatvaM sambhavati, pramANenAgrahaNAt / | miti! tathAhi-sarvajagadudyotakatvaM bhagavataH kiM pratyakSeNa pratIyate ? utAnumAnena AhozvidAgamena utAho upamAnena athavA arthApattyA ?, tatra na tAvatpratyakSeNa, bhagavatazvirAtItatvAt , apica-paravijJAnaM sadaiva pratyakSAviSayaH, adatIndriyatvAt , tatastadAtve'pi na pratyakSeNa grahaNaM, nApyanumAnena, taddhi liGkaliGgisambandhagrahaNapurassarameva pravartate, liliGgisambandhagrahaNaM ca kiM pratyakSeNa utAnumAnena ?, tatra na pratyakSeNa, sarvavedanasyAtyantaparokSatayA pratyakSeNa tasminnagRhIte tena saha liGgasyAvinAbhAvanizcayAyogAt, na cAnizcitAvinAbhAvaM liGgaM liGgino gamakam , atiprasaGgAt , yataH kutazcidyasya tasya vA pratipattiprasakta, nApyanumAnena liGgaliGgisambandhagrahaNam, anavasthAprasaGgAt, 26 KI 23 / / junastaram.org bhagavat mahAvIrasya (atizaya AzritA) stuti ~57~
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [-]/gAthA ||3|| ...... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||3|| . 5 tathAhi-tadapyanumAna likaliGgisambandhagrahaNato bhavet , tatastatrApi liGgaliGgisambandhagrahaNamanumAnAntarAtkarttavyam , paurapeyAtatrApi ceyameSa vAtyanavasthA, nApyAgamataH sarvavedanavinizcayaH, sa hi pauruSeyo vA syAdapauruSeyo vA ?, pauruSeyo'pi pauruSeyasarvajJakRto rathyApuruSakRto vA ?, tatra na tAvat sarvajJakRtaH, sarvajJAsiddhau sarvajJakRtatvasyaivAvinizcayAt, api ca-evama-rAvI bhyupagame satItaretarAzrayadoSaprasaGgaH, tathAhi-sarvajJasiddhau taskRtAgamasiddhiH, tatkRtAgamasiddhau ca sarvajJasiddhiH, atha hai| rathyApuruSapraNIta iti pakSastarhi na sa pramANamunmattakapraNItazAstravat , apramANAca tasmAnna sunizcitasarvasiddhiH, apramANAtprameyAsiddheH, anyathA pramANaparyeSaNaM vizIryeta, athApauruSeya iti pakSastarhi RSabhaH sarvajJo barddhamAnakhAmI sarvajJa ityAdirarthavAdaH prApnoti, RSabhAyabhAve'pi bhAvAt , tathAhi-sarvakalpasthAyI AgamaH, RSabhAdayastvadhunAtanakalpavartinaH, tata RSabhAyabhAve'pi pUrvamapyasyAgamasyaivameva bhAvAtkathametepAmRpabhAdInAmabhidhAnaM tatra paramArthasat ?, tasmAdarthavAda epaH, na sarbajJapratipAdana miti / api ca-yadyapauruSeyAgamAbhyupagamastarhi kimidAnIM sarvajJena ?, AgamAdeva dharmAdhAdivyavasthAsiddheH, tasmAt nAgamagamyaH sarvavedI, nApyupamAnagamyaH, tasya pratyakSapUrvakatvAt , tathAhi-pratyakSaprasiddhagopiNDasya yathA gauH tathA gavaya ityAgamAhitasaMskArasyATavyAM paryaTato gavayadarzanAnantaraM tannAmapratipattirupamAnaM pramANaM varNyate, na caiko'pi sarvajJaH pratyakSasiddho yena tatsAdRzyAvaSTambhenAnyasya vivakSitapurupasyopamAnapramANataH sarvajJa iti pratItirbhavet , nApyoMpattigamyaH, sA hi pratyakSAdipramANagocarIkRtArthAnyathAnu dIpa anukrama Halasaram.org ~58~
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama [3] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-] /gAthA ||3|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 24 // papattyA pravarttate, na ca ko'pyarthaH sarvajJamantareNa nopapadyate, tatkathamarthApattigamyaH 1, tadevaM pramANapaJcakAvRttarebhAvapramANameva sarvaM kroDIkaroti, uktaM ca- " pramANapaJcakaM yatra, vasturUpe na jAyate / vastvasattAvabodhArtha, tatrAbhAvapramANatA // 1 // " api ca- sarvaM vastu jAnAti bhagavAn kena pramANena ?, kiM pratyakSeNa uta yathAsambhavaM sarvaireva pramANaiH, tatra na tAvatpratyakSeNa, dezakAlaviprakRSTeSu sUkSmeSvamUrtteSu ca tasyApravRtteH, indriyANAmagocaratvAt, yadi punastatrApIndriyaM vyApriyeta tarhi sarvvaH sarvajJo bhavet, athendriyapratyakSAdanyadatIndriyaM pratyakSaM tasyAsti tena sarvvaM jAnAtIti manyethAH, tadapyayuktam, tasyAstitve pramANAbhAvAt na ca pramANamantareNa prameyasiddhiH, sarvasya sarveSTArthasiddhiprasakteH, athavA astu tadapi tathApi sarvametAvadeva jagati vastu iti na nizcayaH, na khalvatIndriyamapyavadhijJAnaM sarvavastuviSayaM siddhaM, tadaparicchinnAnAmapi dharmAdharmAstikAyAdInAM sambhavAd, evaM kevalajJAnAparicchinnamapi kimapi vastu bhaviSyatItyAzakAnativRtterna sarvaviSayaM kevalajJAnaM vaktuM zakyaM, tathA ca kutaH sarvajJasyApi khayamAtmanaH sarvajJatvavinizcayaH ?, atha yathAyathaM sarvaireva pramANaiH sarve vastu jAnAtIti pakSaH, nanvevaM sati ya evAgame kRtaparizramaH sa eva sarvajJatvaM prApnoti, Agamasya prAyaH sarvArthaviSayatvAt, tathA ca kaH prativizeSo varddhamAnakhAmyAdau ? yena sa eva pramANamiSyate na jaiminiriti / anyacca yathA'vasthitasakalavastuvedI sarvajJa iSyate, tato'zucyAdirasAnAmapi yathAvasthitatayA saMvedanAdazucyAdirasAsvAdaprasaGgaH, Aha ca - "azucyAdirasAkhAdaprasaGgazcA nivAritaH " kiM ca-kAlato'nAyanantaH saMsAro, jagati ca Education International For Parts Only ~59~ sarvajharaveniSTApattiH khaMDanaca. 15 20 // 24 // 25 Mor
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||3|| ROCKS dIpa anukrama sarvadA vidyamAnAnyapi vastUnyanantAni, tataH saMsAraM vastUni ca krameNa vidan kathamanantenApi kAlena sarvavedI sarvajJabhaviSyati', uktaM ca-'krameNa vedanaM kathamiti, atra pratividhIyate-tatra yattAvaduktaM 'sarvajagadudyotakatvaM bhagavataH kena pramANena pratIyate ? ityAdi tatrAgamapramANAditi brUmaH, sa cAgamaH kathaJcinnityaH pravAhato'nAditvAt, tathAhi-yAmeva dvAdazAGgI kalpalatAkalpAM bhagavAn RSabhakhAmI pUrvabhave'dhItavAn , adhItya ca pUrvabhave ihabhave ca yathAvatparyupAsya phalabhUtaM kevalajJAnamavAptavAn , tAmevotpannakevalajJAnaH san ziSyebhya upadizati, evaM sarvatIrthakareSvapi draSTavyam , tato'sAvAgamo'dhairUpApekSayA nityaH, tathA ca vakSyati-"esA duvAlasajhI na kayAvi nAsI na kayAvinA bhavai na kayAvi na bhavissai, dhuvA nIyA sAsayA akkhayA anvayA abvAbAhA avar3hiyA nicA" iti, asmiMzcAgame yathA saMsArI saMsAraM paryaTati yathA karmaNAmabhisamAgamo yathA ca tapaHsaMyamAdinA karmaNAmapagame kevalAbhivyakti tathA sarva pratipAdyate, iti siddha AgamAtsarvajJaH / yadapyuktam-'sa pauruSeyo vA' ityAdi, tatrArthato'pauruSeyaH, sa ca na sarvajJaprakAzitatvAdeva pramANaM, kintu kathaJcit khato'pi nizcitAviparItapratyayotpAdakatvAt , tato netaretarAzrayadoSaprasaGgaH, sarvajJapraNItatvAvagamAbhAve'pi nizcitAviparItapratyayotpAdakatayA tasya prAmANyanizcayAt, tataH| sarvajJasiddhiH, athaivamAgamAt sarvajJaH sAmAnyataH siddhayati na vizeSanirdezena yathA'yaM sarvajJa iti, tataH kathaM sarvajJakAle'pi sarvajJo'yamiti vyavahAraH , ucyate, pRSTacintitasakalapadArthaprakAzanAt , tathAhi-yad yad bhagavAn pR 4%-9-564564 ~60~
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalaya- girIyA // 25 // prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama cchayate yacca yacca khacetasi praSTA cintayati tattatsarvaM pratyayapUrvamupadizati, tato'sau jJAyate yathA sarvajJa iti, tena ya-18 sarvajJaducyate bhaTTena-'sarvajJo'sAviti tat , tatkAle'pi bubhutsubhiH / tajjJAnajJeyavijJAnarahitairgamyate katham // 1 // iti, tadapAsaM draSTavyam , pRSTacintitasakalapadArthaprakAzanena tasya sarvajJatvanizcayAt , nanve vyavahArato nizcayo na 1 nizcayato, nizcayato hi tadA sabavedI vidito bhavati yadA tajjJeyaM sarva viditvA sarvatra saMvAdo gRhyate, na cai-14 tatkartuM zakyam, athaikatra saMvAdadarzanAdanyatrApi saMvAdI draSTavyaH, evaM tarhi mAyAvI bahujalpAkaH sarvo'pi sarvajJaH prAmoti, tasyApyekadezasaMvAdadarzanAd, Aha ca-"ekadezaparijJAnaM, kasya nAma na vidyate / na hokaM nAsti satyArtha, puruSe bahujalpini // 1 // " tadayuktam , vyavahArato'pi nizcayasya samyaganizcayatvAt , vaiyAkaraNAdinizcayavat , 20 tathAhi-vaiyAkaraNaH katipayapRSTazabdavyAkaraNAdayaM samyagvaiyAkaraNa iti nidhIyate, evaM pRSTacintitArthaprakAzanAt sa-18 vaijJo'pi, na caivaM mAyAvino'pi sarvajJatvaprasaGgaH, mAyAvini sarveSu pRSTeSu cintitepu cArtheSu saMvAdAyogAta, ni-13 puNena ca pratipatrA bhavitavyam , atha vaiyAkaraNo'nyena vaiyAkaraNena sakalabyAkaraNazAstrArthasaMvAdanizcayato'pi jJAtuMga zakyate, nanu sarvajJo'pyanyena sarvajJena yathAvat jJAtuM zakya eveti samAnam, atha tadAnImanyena sarvajJena nizcayato // 25 // | vijJAyatAm idAnIM tu sa kathaM jJAyate ?, ucyate, idAnIM tu sampradAyAdavyAhatapravacanArthaprakAzanAca, yadapyavAdIt-12 'RSabhaH sarvajJo varddhamAnakhAmI sarvajJa ityAdirarthavAdaH prAmotItyAdi' tadapyasAram , Agame vayaM kalpo yo yaH sarvajJa 26 X40 ~61~
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama utpadyate tena tena tattatkalpavarttinAM tIrthakRtAM sarveSAmapyayazyaM caritAni vaktavyAni, tato na RSabhAdyabhidhAnamarthavAdaH, yadapyabhihitaM-'nApyupamAnapramANagamya ityAdi, tadapyayuktam , ekaM sarvazaM yadA vyavahArato yathAvadvinizcityAnyamapi3 sarva vyavahArataH parijJAya eSo'pi sarvajJa iti vyavaharati tadA kathaM nopamAnapramANaviSayaH?, arthApattigamyo'pi bhagavAn , anyathA''gamArthasya parijJAnAsambhavAt , na khalvatIndriyArthadarzanamantareNAgamasvArtho'tIndriyaH puruSamA-IN treNa yathAvadavagantuM zakyate, tata AgamArthaparijJAnAnyathAnupapattyA sarvajJo'vazyamabhyupagantavyaH, etena yaduktaM prAk-kimidAnIM sarvajJena ?; AgamAdeva dharmAdharmavyavasthAsiddhe'riti, tatpratikSiptamayaseyaM, sarvajJamantareNAgamArthasyaiva samyak I parijJAnAsambhavAt , yacoktam-'sarva vastu jAnAti bhagavAn kena pramANene tyAdi, tatra pratyakSeNeti pakSaH, tadapi ca pratyakSamatIndriyamavaseyam , nanu tatrApyuktam-tasyAstitve pramANAbhAvAditi, uktamidamayuktaM tUktam , tadastitve'numAnapramANasadbhAvAda, taccAnumAnamidaM-yattAratamyavat tatsarvAntimaprakarSabhAk, yathA parimANaM, tAratamyavaccedaM jJAnamiti, na cAyamasiddho hetuH, tathAhi-dRzyate pratiprANi prajJAmedhAdiguNapATavatAratamyaM jJAnasya, tato'vazyamasya sarvAntimaprakarSaNa bhavitavyam , yathA parimANasthAkAze, sarvAntimaprakarSazca jJAnasya sakalavastustomaprakAzakatvaM, atha yadviSayaH taratamabhAvaH sarvAntimaprakarSo'pi tadviSaya eva yuktaH, taratamabhAvazcendriyAzritasya jJAnasyopalabdhaH, tataH saryAntimaprakarSo'pi tasyaiveti kathamatIndriyajJAnasambhavaH, indriyAzritasya ca jJAnasya prakarSabhAve'pi na sarveviSayatA, ~62~
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: sarvatra prata sUtrAMka ||3|| zrImalayagirIyA nandItiH // 26 // dIpa anukrama tasya sUkSmAdAvapravRtteH, athocyeta-manojJAnamayaMtIndriyajJAnamucyate, tasya ca taratamabhAvaH zAstrAdau dRSTa eva,31 tathAhi-tadeva zAstraM kazcit jhaTityeva paThati avadhArayati ca, aparastu mandaM, bodhato'pi kazcinmukulitArthAvabodhamaparosiddhiA, viziSTAvarodha, evamanyAkhapi kalAsu yathAyogaM manovijJAnasya tAratamyaM paribhAbyate, tataH tasya sarvAntimaH prakarSaH sarvaviSayo bhaviSyati, tadasad ,yato manovijJAnasyApi taratamabhAvaH zAstrAdyAlambana evopalabdhaH tataH prakarSabhAvo'pi tasya zAstrAdyAlambana eva yuktyopapadyate, na sarvaviSayaH, na khalvanyaviSayo'bhyAso'nyaviSayaM prakarSabhAvamupajanayati, tathA'nupalabdheH, uktaM ca-"zAstrAdyabhyAsataH zAstraprabhRtyevAvagacchataH / sAkalyavedanaM tasya, kuta evAgamiSyati // 1 // " anocyate, iha tAvadindriyajJAnAzritaH taratamabhAvo na grAhyaH, atIndriyapratyakSasAdhanAya hetorupanyAsAt , tathAhisakalavastuviSayamatIndriyapratyakSamidAnIM sAdhayitumiSTaM, tataH taratamabhAvo'pi hetutvenopanyasto'tIndriyajJAnasyaiva beditavyaH, anyathA bhinnAdhikaraNasya hetoH pakSadharmatvAyogAt, sAkSAcAtIndriyagrahaNaM na kRtaM, prastAvAdeva labdhatvAt , atIndriyaM ca jJAnamindriyAnAzritaM sAmAnyena draSTavyam , tena manojJAnamapi gRkhate, yadapyuktam-'manojJAnasthApi taratamabhAvaH zAstrAdyAlambana eveti prakarSabhAvo'pi tadviSaya eva yukta' iti, tadapyasamIcInaM, zAstrAdyatikrAntasyApi // 26 // taratamabhAvasya sambhavAt , tathAhi-yoginaH paramayogamicchantaH prathamataH zAstramabhyasitumudyatante, yathAzakti ca zAstrAnusAreNa sakalamapyanuSThAnamanutiSThanti, mA bhUtkimapi kriyAvaiguNyaM pramAdAdyogAbhyAsayogyatAhAnitikRtvA, tato 25 ~63~
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama [3] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-]/gAthA ||3|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH nirantarameva yathoktAnuSThAnapurassaraM zAstramabhyasyatAM zuddhacetasAM pratidivasamabhivarddhante prajJAmedhAdiguNAH, te cAbhyAsAdabhivarddhamAnA adyApi svasaMvedanapramANenAnubhUyante tato nAsiddhAH, tataH zanaiH zanairabhyAsaprakarSe jAyamAne zAstrasanda|rzitopAyAH vacanagocarAtItAH zeSaprANigaNasaMvedanAgamyAH siddhipada sampaddhetavaH sUkSmasUkSmatarArthaviSayA manAk samula - satsphuTapratibhAsA jJAnavizeSA utpadyante, tataH kiJcidUnAtyantaprakarSasambhave manaso'pi nirapekSamatyAdijJAnaprakarSaparyantottarakAlabhAvi kevalajJAnAdarvAktanaM saviturudayAt prAk tadAlokakalpamazeSarUpAdivastuviSayaM prAtibhaM jJAnamudayate, tacca spaSTA bhatayendriyapratyakSAdadhikataraM, na cedamasiddhaM, sarvadarzaneSvapyadhyAtmazAstreSu tasyAbhidhAnAt, atha prathamato manaHsApekSamabhyAsamArabdhavAn, abhyAsaprakarSe tUpajAyamAne kathaM mano'pi nAlambate ?, ucyate, atyantAbhyAsaprakarSavazato manonirapekSamapi zaktatvAt tathAhi taraNaM zikSitukAmaH prathamaM taraNDamapekSate, tato'bhyAsaprakarSaMyogataH taraNaniSNAtastaraNDamapi parityajati, evaM yogyapi veditavyaH, tataH sarvotkRSTaprakarSasambhave'tIva sphuTapratibhAsaM sakalalokAlokaviSayamanupamamavAdhyaM kevalajJAnamudayate, tato yaduktaM 'zAstrAdyabhyAsataH zAstraprabhRtyevAvagacchata' ityAdi, tadatyantamadhyAtmazAstrayAthAtmya vedigurusamparkavahirbhUtatvasUcakamavaseyaM, syAdetat, tAratamyadarzanAdastu jJAnasya prakarSasambhavAnumAnaM, sa tu prakarSaH sakalavastuviSaya iti kathaM zraddheyam ?, na khalu laGghanamabhyAsataH tAratamyavadapyupalabhyamAnaM sakalalokaviSayabhupalabhyate, tadasad, dRSTAntadASTantikayorvepasyAt, tathAhi-na laGghanamabhyAsAdupajAyate, kintu balavizeSataH, tathAhi For Parts Only ~64~ sarvajJasiddhiH. 10 13 org
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: sarvatra siddhi kA 15 prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama zrImalaya-14samAne'pi garutmacchAkhAmRgazAvakayorabhyAse na samAnaM lavanam , uktaM ca-"garutmacchAkhAmRgayolahanAbhyAsasambhave / girIyA girIyA. samAne'pi samAnatvaM, lacanasya na vidyate // 1 // " api ca-puruSayorapi dvayoH samAnaprathamayauvanayorapi nandIvRttiH samAne'pyabhyAse ekaH prabhUtaM lavayituM zaknoti aparastu stokaM, tasmAlasApekSaM lakanaM nAbhyAsamAnahetukam , // 27 // abhyAsastu kevalaM dehavaiguNyamAtramapanayati, taca balaM vIryAntarAyakarmakSayopazamAt, kSayopazamazca jAtibhe dApekSI dravyakSetrAdyapekSI ca, tato yasya yAvalaM tasya tAvadeva lAnamiti tanna sakalalokaviSayaM, jIvastu zazAGka | iva kharUpeNa sakalajagatprakAzanasvabhAvaH, kevalamAvaraNadhanapaTalatiraskRtaprabhAvatvAt na tathA prakAzate, uktaM ca"sthitaH zItAMzuvajjIvaH, prakRtyA bhAvazuddhayA / candrikAvaca vijJAnaM, tadAvaraNamabhavat // 1 // " tato yathA praca| NDanairRtapavanaprahatA dhanapaTalaparamANavaH zanaiH zanairniHsnehIbhUyApagacchanti, tadapagamanAnusAreNa ca candrasya prakAzo jagati vitanute, tathA jIvasyApi rAgAdibhyaH cittaM vinivartya kAyavAkceSTAsu saMyatasya samyakazAstrAnusAreNa ca yathAvasthitaM vastu paribhAvayato jJAnAdibhAvanAprabhAvato jJAnAvaraNIyAdikarmaparamANavaH zanaiH zanairniHsnehIbhUyAtmanaH pracyavante, kathametatpratyeyamiti cet ?, ucyate, ihAjJAnAdinimittakaM jJAnAvaraNIyAdi karma, tataH tatpratipakSajJAnA-8 cAsevane'vazyaM tadAtmanaH pracyavate, uktaM ca-"baMdhai jaheva kamma annANAIhiM kalusiyamaNo u / taha ceva tabi.. vanAti garthava kI mahAnAdibhiH kalaSitamanAstu / tathaiva tadvipakSe khabhAvato mucyate yena // 1 // 426 SHREnatanA ~65~
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama AMERASACASEASES yakkhe sahAvao mucaI jeNaM // 1 // " jJAnAvaraNIyakarmaparamANupracyavanAnusAreNa cAtmanaH zanaiH zanaijJAnamadhikamadhika-2 taramulasati, yadA tu jJAnAdibhAvanAprakarSavazenAzeSajJAnAvaraNIyAdikarmaparamANvapagamaH tadA sakalAnapaTalavinirmukta-13 zazAGka iva AtmA labdhayadhAvasthitAtmasvarUpaH sakalasyApi jagato'vabhAsakaH, tato jJAnasya prakarSaH sakalalokaviSayaH, athavA sarva vastu sAmAnyena zAstre'pi pratipAdyate yathA paJcAstikAyAtmako lokaH AkAzAstikAyAtmakacAlokaH, kiJcidvizeSatazca UdhistiryagalokAkAzAnAM savistaraM tatrAbhidhAnAt, zAstrAnusAreNa ca jJAnAbhyAsaH, tataH taratamabhAvo'pi jJAnasya sakalavastuviSaya eveti prakarSabhAvaH tadviSayo na virudhyate, lAnaM tu sAmAnyato'pi na saka-4 lalokaviSayamiti kathamabhyAsataH tatprakarSaH sakalalokaviSayo bhavet ?, spAdetad-yadyapi sAmAnyataH zAstrAnusAreNa sakalavastuviSayaM jJAnamupajAyate tathA'pyabhyAsataH tatprakarSaH sakalavastugatAzeSavizeSaviSaya iti kathaM jJAyate ?, na patra kiJcit pramANamasti, na cApramANakaM vaco vipazcitaH pratipadyante, vipazcittAkSitiprasaGgAt, tadasat , anumAnapramANasadbhAvAt , tacAnumAnamidaM-jaladhijalapalapramANAdayo vizeSAH kasyacitpratyakSAH, jJeya-1 tvAt , ghaTAdigatarUpAdivizeSavat , jJeyatvaM hi jJAnaviyatayA vyAptaM, na ca jaladhijalapalapramANAdirUpeSu hai| vizeSeSu pratyakSamantareNa zeSAnumAnAdijJAnasambhavaH, tathAhi-na te vizeSA anumAnapramANagamyAH, likAbhAvAt , nApyAgamagamyAH, tasya vidhipratiSedhamAtraviSayatvAt , nApyupamAnagamyAH, tasya pratyakSapurassaratvAd, uktaM ca-"na|13 weredturarycom ~66~
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: sarvava prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama zrImalaya-drAcAgamena yadasI, vidhyAdipratipAdakaH / apratyakSatvato naivopamAnasyApi sambhavaH // 1 // " nApyarthApattiviSayAH, sA hi| girIyA dRSTaH zruto vA'rtho yadantareNa nopapadyate yathA kASThasya bhasmavikAro'gnerdAhakazaktimantareNa tadviSayA varNyate, na ca | nandIvRttiH dRSTaH zruto yA ko'pyarthaH tAn vizeSAnantareNa nopapadyate, tato nApattigamyAH, na caite vizeSAH kharUpeNa na santi, // 28 // vizeSAn vinA sAmAnyasyaivAsambhavAt , na ca vAcyamata eva sAmAnyasyAnyathAnupapatterApattigamyAH,niyatarUpatayA'navagamAt , prAtinaiyatyameva ca vizeSANAM khakharUpaM, anyathA vizeSahAneH sAmAnyarUpatAprasaGgAt, na ca teSAM jJeyatvame-1 vAsiddhamiti vAcyam, abhAvapramANavyabhicAraprasaGgAt , tathAhi-yadi kenApi pramANena na jJAyante tarhi 'pramANapaJcaka yatra, vasturUpe na jAyate / vastvasattAvabodhArtha, tatrAbhAvapramANatA // 1 // ' iti vacanAdabhAvapramANaviSayAH syuH, abhAvAkhyaM ca pramANamabhAvasAdhanamiSyate, atha ca te vizeSAH kharUpeNaivAvatiSThante, tato'bhAvapramANavyabhicAraprasaGgaH, tasmAdvipakSavyApakAnupalabdhyA vizeSANAM jJeyatvaM,pratyakSaviSayatayA vyApyata iti prativandhasiddhiH, syAdetat-jJeyatvAditi heturvizeSaviruddhaH, tathAhi-ghaTAdigatA rUpAdivizeSA indriyapratyakSeNa pratyakSA upalabdhAH, tataH tajjJeyatvamindriyapratyakSa[viSayatayA pratyakSatvena byAptaM nizcitaM sat jaladhijalapalapramANAdiSyapi vizeSeSu pratyakSatvamindriyapratyakSaviSayatAM sAdha yati, tathAniSTamiti, tadayuktam , viruddhalakSaNAsambhavAt , tathAhi-viruddho hetuH tadA bhavati yadA bAdhakaM nopajAhai yate, 'viruddho'sati bAdhake' iti vacanAd, atra ca bAdhakaM vidyate, yadi hi indriyapratyakSaviSayatayA pratyakSatvaM bhavet SAMROSCRI X // 28 // 25 ~67~
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: + sarva + 0 . prata sUtrAMka ||3|| tato'smArazAmapi te pratyakSA bhaveyuH, na ca bhavanti, tasmAdasmArazaiH pratyakSavenAsaMvedanameva teSAmindriyapratyakSavi- piyatvasAdhane bAdhakamiti na vizeSaviruddhaH, anyaH prAha-na vizeSaviruddhatA hetordUSaNam, anyathA sakalAnumAno-16 siddhiA cchedaprasaGgAt , tathAhi-yathA dhUmo'gniM sAdhayati, agniprativaddhatayA mahAnase nizcitatvAt , tathA tasmin sAdhyadharmiNyatyabhAvamapi sAdhayati, tenApi saha mahAnase pratibandhanizcayAt , tadyathA-nAtratyenAgninA agnimAn parvato,81 dhUmayattvAt , mahAnasavat , tatazcaivaM na kazcidapi hetuH syAt , tasmAt na vizeSaviruddhatA hetordoSaH, Aha ca prajJAkaragu so'pi-"yadi vizeSaviruddhatayA kSitirnanu na heturihAsti na dUSitaH / nikhilahetuparAkramarodhinI, na hi na sA kAsakalena viruddhatA // 1 // " yaccoktam-'athavA astu tadapi tathApi sametAvadeva jagati vastviti na nizcaya ityaadi| tadapyasAraM, yato'vadhijJAnaM tadAvaraNakarmadezakSayotthaM tato'tIndriyamapi tanna sakalavastuviSayaM, kevalajJAnaM tu nimUlasakalajJAnAvaraNakarmaparamANvapagamasamutthaM tataH kathamiva tanna sakalavastuviSayaM bhavet 1, na batIndriyasya dezAdivi-18 prakarSAH pratibandhakAH, na ca kevalaprArdubhAve AvaraNadezasvApi sambhavaH, tato yadvastu tatsarva bhagavataH pratyakSameveti bhavati sarvajJasyevamAtmano nizcayaH-etAvadeva jagati stviti, yadapyuktam-'azucyAdirasAkhAdaprasaGga' iti, tadapi durantadIrghapApodayavijRmbhitam , ajJAnato bhagavatyadhikSepakaraNAt , yo hi yAdagabhUto'zucyAdiraso yeSAM ca prANinAM | yAragbhUtAM prItimutpAdayati yeSAM ca vidviSaM tatsarvaM tadvasthatayA bhagavAn vetti, tataH kathamazucyAdirasAsvAdaprasaGgaH 2,131 |atha yadi taTasthatayA vetti tarhi na samyak, samyak cet yathAkharUpaM vettA tarhi niyamAt tadAkhAdaprasaktiH, ukta |14 dIpa anukrama MEANI PRIORGitaram.org ~68~
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: girIyA sarvajJa nandItiH prata sUtrAMka ||3|| // 29 // dIpa anukrama ca-"taTasthatvena vedyatve, tattvenAvedanaM bhavet / tadAtmanA tu vedyatve'zucyAkhAdaH prasajyate // 1 // " tadasat, bha-13 vAn hi sakA karaNAdhInajJAnaH tato rasaM yathAvasthitamavazyaM jiddhendriyavyApArapurassaramAkhAdata eva jAnAti, bha- siddhiA. gavAMstu karaNavyApAranirapekSo'tIndriyajJAnI tato jivendriyavyApArasampAdyAkhAdamantareNaiva rasaM yathAvasthitaM taTasthatayA 15 samyaga vettIti na kazcidopaH / etena pararAgAdivedane rAgitvAdiprasaGgApAdanamapyapAstamavaseyaM, pararAgAdInAmapi yathAvasthitatayA taTasthena sattAvedanAt, yadapyuktaM-'kAlato'nAdiranantaH saMsAra ityAdi' tadapyasamyag , yugapatsavaivedanAd, na ca yugapad sarvavedanamasambhavi, dRSTatvAt, tathAhi-samyagajinAgamAbhyAsapravRttasya bahuzo vicAritadharmAdharmAstikAyAdikharUpasya sAmAnyataH paJcAstikAyavijJAnaM yugapadapi jAyamAnamupalabhyate, evamazeSavizeSakalitapaJcAstikAyavijJAnamapi bhaviSyati, tathA cAyamartho'nyairapyukto-"yathA sakalazAstrArthaH, khabhyastaH prtibhaaste| mana| spekakSaNeneva, tthaa'nntaadivednm||1||" yadapyucyate-'kathamatItaM bhAvi vA vetti?, vinaSTAnutpannatvena tayorabhAvAditi tadapi na samyak, yato yadyapIdAnIntanakAlApekSayA te asatI, tathApi yathA'tItamatIte kAle'vatiSTa yathA ca bhAvi(vartyati)vartiSyate tathA te sAkSAtkaroti tato na kazciddoSaH, syAdetat-yathA bhavadbhirjJAnasya taartmydrshnaatprkrsssmbh-19|| 29 // yo'numIyate tathA tIrthAntarIyairapi, tato yathA bhavatsammatatIrthakaropadarzitAH padArtharAzayaH satyatAmaznuvate tathA tIrthAntarIvasammatatIrthakaropadarzitA api satyatAmanuvIran , vizeSAbhAvAd, anyathA bhavatsammatatIrthakaropadarzitA api For P OW Jurasurary.org ~69~
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM -1/gAthA ||3|| ...... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||3|| asatyatAmanuvIran , atha tIrthAntarIyasammatatIrthakaropadiSTAH padArtharAzayo'numAnapramANena vAdhyante tato na te satyAH, tadayuktam , anumAnapramANenAtIndriyajJAnasya bAdhitumazakyatvAt, Aha ca-"atIndriyAnasaMvedyAn, pazyantyApeNa cakSuSA / ye bhAvAn vacanaM teSAM, nAnumAnena bAdhyate // 1 // " atha sambhavaMti jagati prajJAlabonmeSadurvidagdhAH kutarkazAstrAbhyAsasamparkato vAcAlAH tathAvidhAdbhutendrajAlakauzalavazena darzitadevAgamanabhoyAnacAmarAdivibhUtayaH kIrtipUjAdilabdhukAmAH khayamasarvajJA api sarvajJA vayamiti buvANAH, tata etAvadeva na jJAyate yaduta-teSAM sarvottamaprakarSarUpamatIndriyajJAnamabhUt , yadi punaryathoktakharUpamatIndriyajJAnamabhaviSyat tarhi vacanamapi teSAM nAbAdhiSyata, atha ca dRzyate bAdhA tataste kaitavabhUmayo na sarvajJA iti pratipattavyam , tadetadahatyapi samAnaM, na samAnam , arhadvacasi pramAsaMvAdadarzanAt , uktaM ca-"jainezvare hi vacasi, pramAsaMvAda iSyate / pramANabAdhA tvanyeSAmato draSTA jinezvaraH // 1 // " atha puruSamAtrasamutthaM pramANamatIndriyaviSaye na sAdhakaM nApi bAdhakamaviSayatvAt , samAnakakSatAyAM hi bAdhyabAdhakabhAvaH, tathA coktam-"samAnaviSayA yasmAdbAdhyabAdhakasaMsthitiH / atIndriye ca saMsAripramANaM na pravarttate // 1 // " tataH kathamucyate-ahato vacasi pramAsaMvAdadarzanaM pramANabAdhyatvamanyeSAmiti ?, tadapi na samyak , yato na bhagavAn kevalamatIndriyamasmAdRzAmazakyaparicchedamevopadizati, yadi punaH tathAbhUtamupadizet tarhi na ko'pi tadvacanataH pravarteta, atIndriyArtha vacaH sarveSAmeva vidyate parasparaviruddhaM ca, tataH kathaM tadvacanataH prekSAvatAM pravRttiH, dIpa anukrama 13 REAnd ~70~
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama [3] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-]/gAthA ||3|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya- tato'vazyaM parAn pratipAdayatA bhagavatA paraiH zakyaparicchedamapyupadeSTavyaM zakyaparichedeSu cArtheSu bhagavadukteSu yattathAgirIyA pramANena saMvedanaM tattadviSayaM sAdhakaM pramANamucyate, viparItaM tu vAdhakaM, asti ca bhagavadukteSu zakyaparicchedeSvartheSu pranandIvRttiH OM mAsaMvAdaH, tathAhi ghaTAdayaH padArthA anekAntAtmakA uktAH, te ca tathaiva pratyakSato'numAnato vA nizcIyante, // 30 // 5 mokSo'pi ca paramAnandarUpazAzvatikasaukhyAtmaka uktaH, tataH so'pi yuktyA saGgatimupapadyate, yataH saMsArapratipakSabhUto mokSaH saMsAre janmajarAmaraNAdiduHkhahetavo rAgAdayaH te ca nirmUlamapagatA mokSAvasthAyAmiti na mokSe duHkhalezasyApi sambhavaH, na ca nirmUlamapagatA rAgAdayo bhUyo'pi jAyante, tataH tatsaukhyaM zAzvatikamupavarNyate, nanu yadi na tatra rAgAdayastarhi na tatra mattakAminIgADhAliGganapInastanApIDanavadanacumbana karAghAtAdiprabhavaM rAganibandhanaM sukhaM nApi dveSanibandhanaM prabalavairitiraskArApAdanaprabhavaM nApi mohanibandhanamahaGkArasamutthamAtmIyavinItaputra bhrAtRprabhutibandhuvargasahavAsasambhavaM ca tataH kathamiva sa mokSo janminAmupAdevo bhavati ?, Aha ca- "vItarAgasya na sukhaM, yovidAliGganAdijam / vItadveSasya ca kutaH, zatrusenAvimarddajam 1 // 1 // vItamohasya na sukhamAtmIyAbhinivezajam / tataH kiM tAdRzA tena kRtyaM mokSeNa janminAm 1 ||2||" api ca kSudrAdayo'pi tatra sarvathA nivRttA iSyante, tato'tyantabubhukSAkSAmakukSeryad viziSTAhAra bhojanena yadvA grISmAdau pipAsApIDitasya pATalAkusumAdivAsitasugandhizItasalilapAnenopajAyate sukhaM tadapi tatra dUrato'pAstaprasaramiti kiM kArya tena, tadetadatIvAsamIcInaM, yato yadyapi For Peralata Use Only ~71~ sarvajJasiddhiH, 15 20 // 30 // 25
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||3|| NCREMACHAR dIpa anukrama rAgAdayaH prathamataH kSaNamAtrasukhadAyitayA ramaNIyAH pratibhAsante tathApi te pariNAmaparamparayA'nantaduHkhasaha-IN saviSayANAM narakAdiduHkhasampAtahetavaH, tataH paryantadAruNatayA viSAnnabhojanasamutthamiva na rAgAdiprabhavaM sukhamupAdeyaM prekSAvatAM|8| heyatA. bhavati, prekSAvanto hi bahuduHkhamapahAya yadeva bahusukhaM tadeva pratipadyante, yastu stokasukhanimittaM bahuduHkhamA|driyate sa prekSAvAneva na bhavati, kintu kubuddhiH, rAgAdiprabhavamapi ca sukhamuktanItyA bahuduHkhahetukam, apa-14 vargasukhaM caikAntikAtyantikaparamAnandarUpaM, tataH tadeva tattvavedinAmupAdeyaM, na rAgAdiprabhavamiti, yadi punaryadapi tadapi sukhamabhilapaNIyaM bhavataH tarhi pAnazauNDAnAM yat madyapAnaprabhavaM yaca garttAzUkarANAM purISamakSaNasamutthaM yacca rakSasAM mAnupamAMsAbhyavahArasambhavaM yatha dAsasya sataH khAmiprasAdAdihetukaM yadapi ca pArasIkadezavAsino mAtrAdizroNIsaGgamanivandhanaM tatsarvaM bhavato dvijAtibhave sati na sampadyate iti pAnazauNDAyapyabhilapaNIyam , apica-narakaduHkhamaprAptasya na tadviyogasambhavaM sukhamupajAyate tato narakaduHkhamapyabhilaSaNIyaM, atha viziSTameva sukhamabhilapaNIyaM na yatkiJcit tarhi viziSTamekAntena sukhaM mokSa eva vidyate na rAgAdau kSudAdI vA tasmAttadevAbhilapaNIyaM na zepamiti / yo'pi ca samyagdarzanajJAnacAritrarUpo mokSamArga uktaH so'pi yuktyA vicAryamANaH prekSAvatAmupAdeyatAmaznute, tathAhi-sakalamapi karmajAlaM mithyAtvAjJAnaprANihiMsAdihetukaM tataH sakalakarmanirmUlanAya samyagdarzanAdyabhyAsa eva ghaTate, nAnyat , tadevaM bhagavadupadiSTeSu zakyaparicchedeSyanumeyeSu ca yathAkrama pratyakSAnumAna-18 ~72~
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||3|| karAgakSaya dIpa anukrama zrImalaya-1 saMvAdadarzanAt mokSAdiSu ca yuktyopapadyamAnatvAdbhagavAneva sarvajJo na sugatAdiriti sthitam // tathA 'bhadraM jinasya / / girIyA vIrasya' jayati rAgAdizatrugaNamiti jinaH, auNAdiko nakpratyayaH, tasya bhadraM bhavatu, anenApAyAtizayamAha, . nandIvRttiHRI apAyo-vizleSaH tasyAtizayaH-prakarSabhAvo'pAyAtizayo, rAgAdibhiH sahAsantiko viyoga ityarthaH, nanu raagaadibhiH| // 31 // sahAsantiko viyogo'sambhavI, pramANavAdhanAt , taca pramANamidaM-yadanAdimat na tadvinAzamAvizati, yathA''kAzaM, siddhiH anAdimantazca rAgAdaya iti, kiJca-rAgAdayo dharmAH, te ca dharmiNo bhinnA abhinnA vA ?, yadi bhinnAH tarhi sarvepAmavizeSeNa vItarAgatvaprasaGgaH, rAgAdibhyo bhinnatvAd, vivakSitapuruSavat , athAbhinnAH tarhi tatkSaye dharmiNo'pyAtmanaH kSayaH, tadabhinnatvAt , tatkharUpavat , tathA ca kutastasya vItarAgatvaM ?, tasyaivAbhAvAditi, atrocyate, iha yadyapi | rAgAdayo doSA jantoranAdimantaH tathApi kasyacit strIzarIrAdiSu yathAvasthitavastutattvAvagamena teSAM rAgAdInAM pratipakSabhAvanAtaH pratikSaNamapacayo dRzyate, tataH sambhAvyate viziSTakAlAdisAmagrIsadbhAve bhAvanAprakarSavizeSabhAvato nirmUlamapi kSayaH, atha yadyapi pratipakSabhAvanAtaH pratikSaNamapacayo estathApi teSAmAtyantiko'pi kSayaH M // 31 // hA sambhavatIti kathamavaseyam ?, ucyate, anyatra tathAvidhaprativandhagrahaNAt , tathAhi-zItasparzasampAyA romahodayaH zItapratipakSasya vahemandatAyAM mandA upalabdhAH utkarSe ca niranvayavinAzadharmANaH, tato'nyatrApi bAdhakasya mandatAyAM bAdhyasya mandatAdarzanAd bAdhakotkarSe'vazyaM bAdhyasya niranvayavinAzo veditavyaH, anyathA bAdhakamandatAyAM 26 ~73~
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||3|| Co- mandatA'pi na syAt , athAsti jJAnasya jJAnAvaraNIyaM karma vAdhaka, jJAnAvaraNIyakarmamandatAyAM ca jJAnasyApi manAka IN mandatA, atha ca prabalajJAnAvaraNIyakarmodayotkarSe'pi na jJAnasya niranvayo vinAzaH, evaM pratipakSabhAvanotka'pi na jJAnava sahabhUkha rAgAdInAmatyantatayocchedo bhaviSyatIti, tadayuktam , dvividhaM hi bAdhya-sahabhUkhabhAvabhUtaM sahakArisampAdya-18 bhAvatA. khabhAvabhUtaM ca, tatra yatsahabhUkhabhAvabhUtaM tanna kadAcidapi niranvayaM vinAzamAvizati, jJAnaM cAtmanaH sahabhUkha-13 bhAvabhUtam , AtmA ca pariNAminityaH, tato'tyantaprakarSavatsapi jJAnAvaraNIyakamrmodaye na niranvayavinAzo jJAnasya, rAgAdayastu lobhAdikarmavipAkodayasampAditasattAkAH, tataH karmaNo nirmUlApagame te'pi nirmUlama-13/ pagacchanti, nanvAsatAM karmasampAdyA rAgAdayaH tathApi karmanivRttI te nivartante iti nAvazyaM niyamo, na hi dahananivRttau tatkRtA kASThe'GgAratA nivarttate, tadasat , yata iha kizcit kacinnivartya vikAramApAdayati, yathA'gniH suvarNe dravatAM, tathAhi-agninivRttI tatkRtA suvarNe dravatA nivarttate, kiJcitpunaH kacidanivartyavikArArambhakaM, yathA sa evAgniH kAThe, na khalu zyAmatAmAtramapi kASThe dahanakRtaM tannivRttau nivartate, karma cAtmani nivartyavikA-18 rArambhakaM, yadi punaranivartyavikArArambhakaM bhavettarhi yadapi tadapi karmaNA kRtaM na karmanivRttI nivata, yathA'gninA zyAmatAmAtramapi kASThakRtamagninivRttI, tatazca yadekadA karmaNA''pAditaM manuSyatvamamaratvaM kRmikITatvaM ajJatvaM ziro-18 divedanAdi tatsarvakAlaM tathaivAvatiSTheta, na caitadRzyate, tasmAnnivartyavikArArambhakaM karma, tataH karmanivRttI rAgAdI- 13 dIpa anukrama CASSECXM RELKamational F irmaanaaranorm ~74~
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: girIyA prata sutrAMka ||3|| dIpa anukrama zrImalaya- 18nAmapi nivRttiH / atrAhuH vArhaspatyAH-naite rAgAdayo lobhAdikarmavipAkodayanivandhanAH, kintu kaphAdiprakRti kaphAdihetukAH, tathAhi-kaphahetuko rAgaH pittahetuko dveSo vAtahetukazca mohaH, kaphAdayazca sadaiva saMnihitAH, zarIrasya / nandIvRttiH | hetukatA| tadAtmakatvAt , tato na vItarAgatvasambhavaH, tadayuktam , rAgAdInAM kaphAdihetukatyAyogAt , tathAhi-sa taddhetuko | | khaNDanaM. // 32 // | yo yaM na vyabhicarati, yathA dhUmo'gnim , anyathA pratiniyatakAryakAraNabhAvavyavasthAnu'papatteH, na ca rAgAdayaH kaphAdIn | na vyabhicaranti, vyabhicAradarzanAt , tathAhi-yAtaprakRterapi dRzyete rAgadveSau kaphaprakRterapi dvepamohI pittaprakRdAterapi moharAgI, tataH kathaM rAgAdayaH kaphAdihetukAH?, atha manyethAH-ekaikA'pi prakRtiH sarveSAmapi doSANAM pRthaka pRthagjanikA tenAyamadoSa iti, tadayuktam , evaM sati sarveSAmapi jantUnAM samarAgAdidoSaprasakteH, avazyaM hi prANinAmekatamayA kayAcitprakRtyA bhavitavyam , sA cAvizeSeNa rAgAdidoSANAmutpAdiketi sarveSAmapi samAnarAgAdi-18120 tAprasaktiH, athAsti pratiprANi pRthak pRthagavAntaraH kaphAdInAM pariNativizeSaH tena na sarveSAM samarAgAditAprasaGgaH, tadapi na sAdhIyo, vikalpayugalAnatikramAt , tathAhi-so'pyavAntaraH kaphAdInAM pariNativizeSaH sarvepAmapi rAgAdInAmutpAdaka Ahokhidekatamasyaiva kasyacit !, tatra yadyAdyaH pakSastarhi yAvat sa prinntivishepstaavde-12||32|| kakAlaM sarveSAmapi rAgAdInAmutpAdaprasaGgaH, na caikakAlamutpadyamAnA rAgAdayaH saMvedyante, krameNa teSAM saMvedanAt, na khalu rAgAdhyavasAyakAle dveSAdhyavasAyo mohAdhyavasAyo vA saMvedyate, atha dvitIyapakSaH tatrApi yAvat sa kaphAdi ~75
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama [3] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-] /gAthA || 3 || pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH pariNativizeSaH tAvadeka eva kazciddoSaH prApnoti, atha ca tadavastha eva kaphAdipariNativizeSe sarve'pi doSAH krameNa parAvRttya parAvRttyopajAyamAnA upalabhyante, adhAdRzyamAna eva kevalakAryavizeSadarzanotrIyamAnasattAkaH tadA tadA tattadrAgAdidoSahetuH kaphAdipariNativizeSo jAyate tena na pUrvoktadopAvakAzaH, nanu yadi sa pariNativizeSaH sarvathA|'nanubhUyamAnakha rUpo'pi parikalpyate tarhi kammaiva kiM nAbhyupagamyate ?, evaM hi lokazAstramArgo'pyArAdhito bhavati, apica-sa kaphAdipariNativizeSaH kutaH tadA tadA'nyo'nyarUpeNopajAyate iti vaktavyam ?, dehAditi cet nanu tadavasthe'pi dehe bhavadbhiH kAryavizeSadarzanataH tasyAnyathA'nyathA bhavanamiSyate, tatkathaM tad dehanimittaM, na hi yadavizeSe'pi yadvikriyate sa vikAraH taddhetuka iti vaktuM zakyam, nApyanyo heturupalabhyate, tasmAttadapyanyathA'nyathAbhavanaM karmyahetukameSTavyam, tathA ca sati kammaivaikamabhyupagamyatAM kiMmantargaDunA taddhetutayA kaphAdipariNativizeSAbhyupagamena ? / kiJca - abhyAsajanitaprasarAH prAyo rAgAdayaH tathAhi - yathA yathA rAgAdayaH sevyante tathA tathA'bhivRddhireva teSAmupajAyate, na prahANiH, tena samAne'pi kaphAdipariNativizeSe tadavasthe'pi ca dehe yasyeha janmani paratra vA yasmin doSe'bhyAsaH sa tasya prAcuryeNa pravarttate, zeSastu mandatayA, tato'bhyAsasampAdyakarmopacayahetukA eva rAgAdayo na kaphAdihetukA iti pratipattavyam / anyacca yadi 1 nirarthakena / For Parts Only ~76~ rAgAdI nAmabhyAsajanyatA. 13 aru
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama zrImalaya-6 kaphahetuko rAgaH syAt tataH kaphavRddhau rAgavRddhirbhavet , pittaprakarSe tApaprakarSavat , na ca bhavati, tadutkarSotthapIDAnandIvRttiH garAvAda bAdhitatayA dveSasyaiva darzanAt, atha pakSAntaraM gRhNIthA yaduta na kaphahetuko rAgaH kintu kaphAdidoSasAmyahetukaH, tathAhi-kaphAdidoSasAmye viruddhavyAdhyabhAvato rAgodbhavo dRzyate iti, tadapi na samIcIna, vyabhicAradarzanAt , na // 33 // hi yAvat kaphAdidoSasAmyaM tAvat sarvadaiva rAgodbhavo'nubhUyate, dveSAyudbhavasthApyanubhayAt, na ca yadbhAve'pi yanna bhavati tattaddhetukaM sacetasA vaktuM zakyam / apica-evamabhyupagame ye viSamadoSAste rAgiNo na prApnuvanti, atha ca hate'pi rAgiNo dRzyante / syAdetad-alaM casUryA, tattvaM nirvanmi-zukropacayahetuko rAgo nAnyahetuka iti, tadapi na yuktam , evaM khatyantastrIsevAparatayA zukrakSayataH kSaratakSatajAnAM rAgitA na syAd, atha caite'pi tasyAmapyavasthAyAM nikAma rAgiNo dRzyante, kiJca-yadi zukrasya rAgahetutA tarhi tasya sarvasvISu sAdhAraNatvAnnaikastrI niyato rAgaH kasyApi bhavet , dRzyate ca kasyApyekasIniyato rAgaH, athocyeta-rUpasyApi kAraNatvAdrUpAtidazayalubdhaH tasyAmeva rUpavatyAmabhirajyate, na yopidantare, uktaM ca-"rUpAtizayapAzena, vivazIkRtamAnasAH / khAM // 33 / / yoSitaM parityajya, ramante yossidntre||1||" tadapi na manorama, rUparahitAyAmapi kApi rAgadarzanAt , atha tatropacAra-11 vizeSaH samIcIno bhaviSyati tena tatrAbhirajyate, upacAro'pi ca rAgaheturna rUpameva kevalaM tenAyamadoSa iti, tadapi 25 RELIGuninternational FaParaamsanlinsonm ~77~
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: RAN prata sUtrAMka ||3|| zavyabhicAri, dvayenApi vimuktAyAM kacidrAgadarzanAt , tasmAdabhyAsajanitopacayaparipAkaM kammaiva vicitrakhabhAvatayA tadA tadA tattatkAraNApekSaM tatra tatra rAgAdiheturiti karmahetukA rAgAdayaH / etena yadapi kazcidAha-pRthivyAdibhUtAnAM dharmA ete rAgAdayaH, tathAhi-pRthivyambubhUyastve rAgaH tejovAyubhUyastve dveSo jalavAyubhUyastve moha iti, tadapi nirAkRtamavaseyaM, vyabhicArAt, tathAhi-yasthAmevAvasthAyAM rAgaH sammataH tasyAmevAvasthAyAM dveSo moho'pi ca dRzyate, |tata etadapi yatkiJcit , tasmAt karmahetukA rAgAdayatakarmanivRttau nivartante, prayogazcAtra-ye sahakArisampAdyA./5 | yadupadhAnAdapakarSiNaH te tadatyantavRddhau niranvayavinAzadharmANo, yathA romaharSAdayo vahivRddhI, bhAvanopadhAnAdapakarSiNazca sahakArisampAdyA rAgAdaya iti, atra sahakArisampAdyA iti vizeSaNaM sahabhUkhabhAvavodhAdivyavacchedArtha, | yadapi ca prAgupanyasta pramANa-padanAdimat na tadvinAzamAvizati yathA''kAzamiti, tadapyapramANaM, hetoranaikAntikatvAt , prAgabhAvana vyabhicArAt , tathAhi-prAgabhAvo'nAdimAnapi vinAzamAvizati, anyathA kAryAnutpatteH, bhAva- bhAvanAjanAdhikArI ca samyagdarzanAdiratnatrayasampatsamanvito veditavyaH, itarasya tadanuSThAnapravRttyabhAvena tasya mithyArUpa-4 |tvAt , Aha ca-"nANI tavaMmi nirao cArittI bhAvaNAe~ jogotti" sA ca rAgAdidoSanidAnakharUpaviSaya| mAnI tapasi niratazcAritrI bhAvanAyA yogya iti / dIpa anukrama For P LOW ~78~
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama [3] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-]/gAthA ||3|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya girImA nandIvRttiH // 34 // phalagocarA yathA''gamamevamavaseyA- "jaM kucchiyAnuyogo payaivisuddhassa hoi jIvassa / eesi mo niyANaM buhANa na ya suMdaraM eyaM // 1 // rurvapi saMkileso'bhissaMgo pIimAiliGgo u / paramasuhapacaNIo eyaMpi asohaNaM ceva // 2 // visao ya maMguro khalu guNarahio taha ya tahatahArUvo / saMpatti niSphalo kevalaM tu mUlaM aNatthAnaM // 3 // jammajarAmaraNAIvicittarUvo phalaM tu saMsAro / vuhajaNanitreyakaro eso'vi tahAviho caiva // 4 // " api casUtrAnusAreNa jJAnAdiSu yo nairantaryeNAbhyAsaH tadrUpA'pi bhAvanA veditavyA, tasyApi rAgAdipratipakSabhUtatvAt, na hi tattvavRttyA samyagjJAnAdyabhyAse vyApRtamanaskasya strIzarIrarAmaNIyakAdiviSaye cetaH pravRttimAtanoti, tathA'nupalambhAt / zauddhodanIyAH punarevamAhuH - nairAtmyAdibhAvanA rAgAdiklezaprahANihetuH, nairAtmyAdibhAvanAyAH sakalarAgAdivipakSabhUtatvAt, tathAhi-nairAtmyAvagatau nAtmAbhinivezaH, Atmano'vagamAbhAvAd, AtmAbhinivezAbhAvAca na putrabhrAtRkalatrAdiSvAtmIyAbhinivezaH, Atmano hi ya upakArI sa AtmIyo, yazca pratighAtakaH sa dveSyaH, yadA tvAtmaiva na vidyate kintu pUrvAparakSaNa truTitAnusandhAnAH pUrvapUrva hetupratibaddhA jJAnakSaNA eva tathA tathotpadyante tadA kaH 1 yat kutsite'nuyogaH prakRtivizuddhasya bhavati jIvasya / etasya ( etat ) nidAnaM budhAnAM na ca sundarametat // 1 // rUpamapi saMkkezaH abhiSvaGgaH prIyAviliGgastu paramasukhapratyanIka evo'pyazobhana eva // 2 // viSayA api maharAH khalu guNarahitAH tathA ca tathA tathArUpAH / saMprAptiniSphalAH kevalaM mUla nayanAm // 3 // janmajarAmaraNa: divicitrarUpaH phalaM tu saMsAraH budhajananirvedakara eSo'pi tathApi eva // 4 // Eucation Internationa For Park Use Only ~79~ 15 nairAtmyakhaMDanaM. . // 34 // 25
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM -1/gAthA ||3|| ...... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: TE prata sUtrAMka ||3|| kasyopakartA upaghAtako vA?, jJAnakSaNAnAM ca kSaNamAtrAvasthAyitayA paramArthata upakartumapakartuM vA azakyatvAt , tanna tattvavedinaH putrAdiSvAtmIyAbhinivezo nApi vairiSu dveSo, yastu lokAnAmAtmAtmIyAdyabhinivezaH so'nAdivAsanAparipAkopanIto veditavyaH, atattvamUlatvAt , nanu yadi na paramArthataH kazcidupakAryopakArakabhAvaH tarhi kathamucyate-bhagavAn sugataH karuNayA sakalasattvopakArAya dezanAM kRtavAniti, kSaNikatvamapi ca yadyekAntena tarhi tattvavedI kSaNAnantaraM vinaSTaH san na kadAcanApyevaM bhUyo bhaviSyAmIti jAnAnaH kimarthaM mokSAya yatnamArabhate ?, tadayuktam , abhiprAyAparijJAnAt , bhagavAn hi prAcInAyAmavasthAyAmayasthitaH sakalamapi jagad rAgadveSAdiduHkhasaGkulamabhijAnAnaH kathamidaM sakalamapi jagat mayA duHkhAduddhartavyamiti samutpatrakRpAvizeSo nairAmyakSaNikatvAdikamavagacchannapi teSAmupakAryasattvAnAM niklezakSaNotpAdanAya prajAhito rAjeba khasantatizuddhabai saka| lajagatsAkSAtkaraNasamarthaH khasantatigataviziSTakSaNotpattaye yatnamArabhate, sakalajagatsAkSAtkAramantareNa sarveSAmasUNa-18 |vidhAnamupakartumazakyatvAt , tataH samutpanna kevalajJAnaH pUrvAhitakRpAvizeSasaMskAravazAt kRtArtho'pi dezanAyAM pravartate haiM iti, tadevaM zrutamapyAtmaprajJayA nirdoSa nairAtmyAdi vastutattvaM paribhAvya bhAvataH tathaiva bhAvayato jantorbhAvanAprakarSa-12 vizeSato vairAgyamupajAyate, tato muktilAbhaH, yastvAtmAnamabhimanyate na tasya muktimambhavo, yata Atmani paramAthatayA vidyamAne tatra snehaH pravartate, tatsnehavazAca tatsukheSu paritarSavAn bhavati, tRSNAvazAca sukhasAdhaneSu doSAn dIpa anukrama A CSC ~80
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata Ta sUtrAMka ||3|| zrImalaya- sato'pi tiraskurute, guNAMstvabhUtAnapi pazyati, tato guNadarzI san tAni mamatvaviSayIkaroti, tasmAdyAvadAtmAnandIvRttiH LIRIbhinivezaH tAyat saMsAraH, Aha ca-"yaH pazyatyAtmAnaM tatrAssAhamiti zAzvataH snehaH / snehAt sukheSu tRSyati tRSNA / doSAMstiraskurute // 1 // guNadarzI paritRSyan mameti tatsAdhanAnyupAdatte / tenAtmAbhinivezo yAvat tAvatsa saMsAre // 35 // 2 // " tadetat sarvamantaHkaraNakRtAvAsamahAmohamahIyastAvilasitam, AtmAbhAve pandhamokSAyekAdhikaraNatyA-1 yogAt , tathAhi-yadi nAtmAbhyupagamyate kintu pUrvAparakSaNatruTitAnusandhAnA jJAnakSaNA eva, tathA satyanyasya vandho'nyasya muktiH anyasya kSud anyasa tRptiranyo'nubhavitA anyaH smartA anyazcikitsAduHkhamanubhavati anyo vyAdhirahito jAyate anyastapaHpariklezamadhisahate aparaH khargamukhamanubhavati aparaH zAstramabhyasitumArabhate anyomAdhigatazAstrArtho bhavati, na caitadyuktam , atiprasaGgAt, santAnApekSayA bandhamokSAderekAdhikaraNyamimi cet, na, santAnasyApi bhavanmatenAnupapadyamAnatvAt, santAno hi santAnibhyo bhinno vA syAdabhinno vA?, yadi bhinnaHsaMtAnatarhi punarapi vikalpayugalamupaDhaukate, sa kiM nityaH kSaNiko bA ?, yadi nityastato na tasya bandhamokSAdisambhavaH, khaMDanaM. AkAlamekakhabhAvatayA tasyAvasthApaicitryAnupapatteH, na ca nityaM kimapyabhyupagamyate, 'sarva kSaNika miti vacanAt, // 35 // atha kSaNikaH tarhi tadeva prAcInaM bandhamokSAdivaiyadhikaraNyaM prasaktam , athAbhinna iti pakSastarhi santAnina eva dina santAnaH, tadabhinnatvAt , tatkharUpayat , tathA ca sati tadavasthameva prAktanaM dUSaNamiti / syAdetat-na kazcidanyaH dIpa anukrama 16/20 26 SARERaunintenmarana Jurasurary.org ~81~
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama kSaNebhyaH santAnaH, kintu ya eva kAryakAraNabhAvaprabandhena kSaNAnAM bhAvaH sa eva santAnaH, tato na kazciddoSaH, tadapya-18 Ayuktam , bhayanmate kAryakAraNabhAvasyApyaghaTamAnatvAt , tathAhi-pratItyasamutpAdamAtraM kAryakAraNabhAvaH, tato yathA vivakSitaghaTakSaNAnantaraM ghaTakSaNaH tathA paTAdikSaNo'pi, yathA ca ghaTakSaNAt prAganantaro vivakSito ghaTakSaNaH tathA paTA&AdikSaNA api, tataH kathaM pratiniyatakAryakAraNabhAvAvagamaH ?, kiJca kAraNAdupajAyamAnaM kArya sato vA jAyeta asato vA ?, yadi sataH tarhi kAryotpattikAle'pi kAraNaM saditi kAryakAraNayoH samakAlatAprasaGgaH, na ca samakAmalayoH kAryakAraNabhAva iSyate, mAtrapatyAdyavizeSAd, ghaTapaTAdInAmayi parasparaM kAryakAraNabhAvaprasaGgaH, athAsata iti pakSaH, tadapyayuktam , asataH kAryotpAdAyogAd, anyathA kharavipANAdapi tadutpattiprasakteH, na cAsantAbhAvapradhvaMsAbhAvayoH ko'pi vizepaH, ubhayatrApi vastusattvAbhAvAt , pradhvaMsAbhAve vastvAsIt tena heturiti cet yadA''sIt tadA na hetuH anyadAca heturiti sAdhvI tattvavyavasthitiH, anyaJca-tadbhAve bhAva ityavagame kAryakAraNabhAvAvagamaH, sa ca tadbhAve bhAvaH kiM pratyakSeNa pratIyate utAnumAnena ?, na tAvatpratyakSeNa, pUrvavastugatena hi pratyakSeNa pUrva vastu paricchinna-101 muttaravastugatena tUttaraM, na caite parasparakharUpamavagacchato, nApyanyo'nusandhAtA kazcideko'bhyupagamyate, tata etadanantaIN rametasya bhAva iti kathamavagamaH ?, nApyanumAnena, tasya pratyakSapUrvakatvAt , taddhi liGgalihnisambandhagrahaNapUrvakaM pravattete, liGgaliGgisambandhazca pratyakSeNa prAyo nAnumAnena, anumAnena grahaNe'navasthAprasakteH, na ca kAryakAraNabhAvaviSaye READRAMAamana ~82~
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka vAsthavAsakabhAvakhaMDana. zrImalaya-1 pratyakSaM prAvartiSTa tataH kathaM tatrAnumAnapravRttiH ?, evaM jJAnakSaNayorapi parasparaM kAryakAraNabhAvAvagamaH pratyasto vedigirIyA tavyaH, tatrApi khena khena saMvedanena khasya khasya rUpasya grahaNe parasparakharUpAnavadhAraNAdetadanantaramahamutpannametassa cAhaM janakamityanavagataH, tanna bhavanmatena kAryakAraNabhAvo, nApi tadavagamaH, tato yaacitkmnnddnmetd-eksnttipti|| 36 // tatvAdekAdhikaraNaM vandhamokSAdikamiti / etena yaducyate-upAdeyopAdAnakSaNAnAM parasparaM vAstavAsakabhAvAduttarottara viziSTaviziSTatarakSaNotpatteH muktisambhava iti, tadapi pratikSiptamavaseyam , upAdAnopAdeyabhAvasyaivoktanItyA'nupa-16 padyamAnatvAt , yo'pi ca vAsyavAsakabhAva uktaH so'pi yugapaddhAvinAmevopalabhyate, yathA tilakusumAnAM, uktaM cAnyairapi-"avasthitA hi vAsyante, bhAvA bhAvairavasthitaiH" tat kathamupAdeyopAdAnakSaNayorvAsyavAsakabhAvaH ?, para|sparamasAhityAt , uktaM ca-"vAsyavAsakayozcaivamasAhityAnna vAsanA / pUrvakSaNairanutpanno, vAsyate nottaraH kssnnH||1|| uttareNa vinaSTatvAnna ca pUrvasya vAsanA // " api ca-vAsanA vAsakAdbhinnA vA syAdabhinnA bA ?, yadi bhinnA tarhi tayA zUnyatvAt naivAnyaM vAsayati, vastvantaravad , athAbhinnA tarhi na vAsye vAsanAyAH saGkrAntiH, tadabhinnatvAt , tatsvarUpavat , saGkrAntizcettarhi anvayaprasaGga iti yatkiJcidetat / yadapyuktaM-sakalamapi jagadrAgadveSAdiduHkhasaGkala-| mabhijAnAnaH kathamidaM sakalamapi jagat mayA duHkhAduddhartavyamityAdi, tadapi pUrvAparAsambaddhavandhukIbhASitamiva kevaladhAryasUcakaM, yato bhavanmatena kSaNA eva pUrvAparakSaNatruTitAnugamAH paramArthasantaH, kSaNAnAM cAvasthAnakAlamAname SARERatunintamational ~83~
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||3|| kaparamANunyatikramamAtram , ata evotpattivyatirekeNa nAnyA teSAM kriyA saGgatimupapadyate, 'bhUtiryeSAM kriyA saiva,I kArakaM seva cocyate' itivacanAt , tato jJAnakSaNAnAmutpattyanantaraM na manAgavyavasthAnaM, nApi pUrvAparakSaNAbhyA-13 manugamaH, tasmAnna teSAM parasparakharUpAvadhAraNaM, nApyutpattyanantaraM ko'pi vyApAraH, tataH kathamartho'yaM me puraH disAkSAtpratibhAsate ityevamarthanizcayamAtramapyanekakSaNasambhavi anusyUtamupapadyate ?, tadabhAvAca kutaH sakalajagato rAgadveSAdiduHkhasaGkulatayA paribhAyanaM ?, kuto vA dIrghatarakAlAnusandhAnena zAstrArthacintanaM ?, yatprabhAvataH samyagupAyamabhijJAya kRpAvizeSAt mokSAya ghaTanaM bhavediti / nanu sarvo'yaM vyavahAro jJAnakSaNasantatyapekSayA, naikakSaNama4/dhikRtya, tatke yamanupapattirudbhAvyate ?, ucyate, sukumAraprajJo devAnAMpriyaH, sadaiva saptaghaTikAmadhyamiSTAnnabhodijanamanojJazayanIyazayanAbhyAsena sukhaidhito na vastuyAthAtmyAvagame cittapariklezamadhisahate, tenAsmAbhiruktamapi na samyagavadhArayasi, nanu jJAnakSaNasantatAvapi tadavasvaivAnupapattiH, tathAhi-vaikalpikA avaikalpikA vA jJAnakSaNAH |parasparamanugamAbhAvAdaviditaparasparakharUpAH, na ca kSaNAdUrddhamavatiSThante, tataH kathameSa pUrvAparAnusandhAnarUpo dIrghakAlikaH sakalajagahuHkhitAparibhASanazAstravimarzAdirUpo vyavahAra upapadyate ?, akSiNI nimIlya paribhAvyatAme-14 tat , yadapyucyate svagrantheSu-nirvikalpakamakAramutpannaM pUrvadarzanAhitavAsanAprabodhAttaM vikalpaM janayati yena pUrvAparAnusandhAnAtmako'rthanizcayAdivyavahAraH pravarttate, tadapyatenApAkRtamavaseyaM, yato vikalpo'pyanekakSaNAtmakaH, tato181 CREA5C425 dIpa anukrama inflimmatra HIRainrary.org ~84 ~
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: anvayijJAnasiddhiH nandIvRttiH prata sUtrAMka ||3|| // 37 // SACROSSA dIpa anukrama vikalpe'pi yatpUrvakSaNe vRttaM tadaparakSaNo na vetti, yaccAparakSaNe vRttaM na tatpUrvakSaNaH, tataH kathameSa dIrghakAliko'nu- syUtakarUpatayA pratIyamAno'rthanizcayAdivyavahAro ghaTate ? / api ca-bhavanmatena jJAnasvArthaparicchedavyavasthA'pi nopapadyate, arthAbhAce jJAnasyotpAdAda, arthakAryatayA tasyAbhyupagamAt, 'nAkAraNaM viSaya' iti vacanAt , na ca vAcyaM tata utpannamiti tasya paricchedakam, indriyasyApyarthavatparicchedaprasaktaH, tato'pyutpAdAt, tadabhAve'bhAvAt, nApi sArUpyAt , tasyApi sarvadezavikalpAbhyAmayogAt, tathAhi-na sarvAtmanA'rthena saha sArUpyaM, sarvAtmanA'rthena saha sArUpye jJAnasya jaDarUpatAprasakteH, anyathA sarvAtmanA sArUpyAyogAt , nApyekadezena, sarvasya sarvArthaparicchedakatvaprasaGgAt , sarvasyApi jJAnasya sarvairapi vastubhiH saha kenacidaMzenAntataH prameyatvAdinA sArUpyasambhavAt , Aha ca bhavadAcAryo'pi dharmakIrtininayaprasthAne-"sarvAtmanA hi sArUpye, jJAnamajJAnatAM brajet / sAmye kenacidaMzena, sarvaM sarvasya vedanam // 1 // " na ca sArUpyAdarthaparicchedavyavasthitAvarthasAkSAtkAro bhavati, paramArthato'rthasya parokSatvAt , tato yo'yaM pratiprANi prasiddhaH sakalairapIndriyairyathAyogamarthasAkSAtkAro yacca gurUpadezazravaNaM zAstranirIkSaNaM vA yavazAttattvaM jJAtvA mokSAya pravRttiH tatsarvamekAntikakSaNikapakSAbhyupagame virudhyate, syAdetat-paramArthata etadeva, tathAhi na jJAnaM kasyacit paricchedakam , uktanItyA grAhakatvAyogAt, nApi tat kasyacitparicchedya, tatrApi grAhyagrAhakatvAyogAt , tato grAkhagrAhakAkArAtiriktaM jJAnameva kevalaM khasaMviditarUpatvAt vayaM prakAzate, tenAdvaita M // 37 // 26 ~85
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama meva tattvaM, yastu tathArthanizcayAdiko vyavahAraH so'nAdikAlasaMlInavAsanAparipAkasampAdito draSTavyaH, tadapyayuktam , tavAsanAyA api vicAryamANAyA aghaTamAnatvAt , tathAhi-sA vAsanA asatI satI vA?, na tAvadasatI, asataH khara-14 viSANasyeva sakalopAkhyAvikalatayA tathA tathA'rthapratibhAsahetutvAyogAd, atha satI tarhi sA jJAnAd vyatyaraisAkSIt na vA?, vyatyarekSIcedadvaitahAniH, dvayasyAbhyupagamAd, api ca-sA jJAnAd vyatiriktA satI ekarUpA vA svAda-121 nekarUpA cA?, na tAvadekarUpA ekarUpatve tasyA nIlapItAdyanekapratibhAsahetutvAyogAt, svabhAvabhedena vinA bhinna-1814 TA bhinnArthakriyAkaraNavirodhAt , athAnekA tarhi nAmAntareNArtha eva pratipannaH, tathAhi-sA vAsanA jJAnAdU vyatiriktA anekarUpA ca, artho'pyevaMrUpa eveti, athAvyatiriktA sA'pi ca pUrva vijJAnajanitA viziSTajJAnAntarotpAdana-14 samarthA zaktiH, Aha ca prajJAkaraguptaH-"vAsaneti hi pUrvavijJAnajanitAM zaktimAmananti vAsanAkharUpavidaH" evaM 12 drAtarhi pUrvapUrvavijJAnajanitAH kAlabhedena tattadviziSTaviziSTatarajJAnotpAdanasamarthAH zaktayo'nekAH prabandhenAnuvartamAnAH18 tiSThanti, tata ekasminnapi jJAnakSaNe'nekA vAsanAH santi, zaktInAmeva vAsanAtvenAbhyupagamAt , tAsAM ca jJAnakSa-IN kaNAdavyatirekAdekasyAH prabodhe sarvAsAmapi prabodhaH prAmoti, anyathA'vyatirekAyogAt , tato yugapadanantavijJAnA4|nAmudayaprasaGgaH, sa cAyuktaH, pratyakSabAdhitatvAt / anyatha-jJAne vinazyati tadanyatirekAcA api niranvayameva |vinaSTAH, tataH kathaM tatsAmarthyAtkAlabhedena tattadviziSTaviziSTatarajJAnAntaraprasUtiH, svAdetat-pUrvameva vijJAnaM 13 ~86~
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: anvayitAnasiddhi prata sUtrAMka 17 ||3|| dIpa anukrama zrImalaya pATavAdhiSThitaM, vAsanA tajanitA zaktiH, uktadopaprasaGgAt, taca pUrva vijJAnaM kiJcidanantaraM tathA tathA viziSTaM jJAnaM girIyA |5 janayati, kiJcit kAlAntare, yathA jAgraddazAbhAvi jJAnaM khaprajJAnaM, na ca vyavahitAdutpattirasambhAvyA, raSTatvAt, nandIbRttiH da tathAhi-anubhavAcirakAlAtItAdapi smRtirudayamAsAdayantI dRzyate, tadapyayuktam , tatrApyuktadopAnatikramAt, // 38 // yaddhi pUrvavijJAnaM niranvayameva vinaSTaM na tasya ko'pi dharmaH kSaNAntare'nugacchati, tataH kathaM tato'nantaraM kAlAntare vA viziSTaM jJAnamudayate ?, evaM hi tannirhetukameva paramArthato bhavet , atha pUrva vijJAnaM pratIya tadutpadyate tatkathaM | tannirhetuka, krIDanazIlo devAnAMpriyo yadevameyAsmAn punaH punarAyAsayati, nanu yadA yatpUrva vijJAnaM na tadA tadviziSTaM jJAnamupajAyate yadA ca tadupajAyate na tadA pUrvavijJAnasya lezo'pi tatkathaM tanna nirhetukam ?, yadapyuktam 'kizcitkAlAntare' iti, tadapi nyAyavAdyaM, ciravinaSTasya kAryakaraNAyogAd, anyathA ciravinaSTe'pi zikhini kekA4AyitaM bhavet , nanu ciravinaSTAdapyanubhavAt smRtirudayamAsAdayantI dRzyate, na ca dRSTe'nupapannatA, tadvat jJAnAntaramapi tabhaviSyati ko doSaH?, ucyate, dRzyate ciravinaSTAdapyanubhavAt smRtiH, kevalaM sA'pi bhavanmate nopapadyate, tatrApyukta doSaprasaGgAt, tato'yamaparo bhavato doSaH, na ca dRSTamityeva yathAkathaJcitparikalpanAmadhisahate, kintu pramANopapannaM, tatra yathA bhavatparikalpanA tathA na kimapyupapadyate, tato'vazyamanvayi jJAnamabhyupagantavyam , tathA ca sati na kazciddoSaH, sarvasyApi smRtyAderupapadyamAnatvAt , tathAhi-anubhavena paTIyasA'vicyutirUpadhAraNAsahitenAtmani // 38 // 26 Farainrays.org ~87~
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||3|| 36--1640 dIpa anukrama vAsanA'paraparyAyaH saMskAra AdhIyate, sa ca yAvadavatiSThate tAvattAzArthadarzanAdAbhogato vA smRtirudayate, saMskA rAbhAve tu na, tato'nvayijJAnAbhyupagame paramArthato'nusandhAturekasyAbhyupagamAtkAryakAraNabhAvAvagamo nikhilajagavA duHkhitAparibhAvanaM zAstrapaurvAparyAlocanena mokSopAyasamIcInatAvivecanamityAdi sarvamupapadyate, tanna nairAtmyAdi-11 bhAvanA rAgAdiklezaprahANihetuH, tasthA mithyArUpatvAt / yadapi ca uktam-Atmani paramArthatayA vidyamAne tatra snehaH pratatrtata iti tatrAcInAvasthAyAmetadiSyata eva, anyathA mokSAyApi pravRttyanupapatteH, tathAhi-yata evAtmani | snehaH tata eva prekSAvatAmAtmano duHkhaparijihIrSayA sukhamupAdAtuM yatraH, tatra saMsAre sarvatrApi duHkhameva kevalaM, tathAhinarakagatau kuntAgrabhedakarapatraziraHpAdanazUlAropakumbhipAkAsipatravanakRtakarNanAsikAdicchedaM kadambavAlukApathagamanAdirUpamanekaprakAraM duHkhameva nirantaraM, nAkSinimIlanamAtramapi tatra sukhaM, tiryaggatAvapi azakazAbhighAtaprAjanakatodanavadhavandharogakSutpipAsAdiprabhavamaneka duHkhaM, manuSyagatAvapi parapreSaguptigRhapravezadhanabandhuviyogAniSTasampra| yogarogAdijanitaM vividhamanekaM duHkhaM, devagatAvapi ca paragataviziSTadyutivibhavadarzanAt mAtsaryamAtmani tadvihIne | viSAdaH cyutisamaye cAtiramaNIyavimAnavanavApIstUpadevAGganAviyogajamaniSTajanmasantApaM vA'yekSamANasya taptAyo bhAjananikSiptazapharAdaSyadhikataraM duHkhaM, yadapi ca-manuSyagatI devagatau vA kimapyApAtaramaNIyaM kiyatkAlabhAvika |viSayopabhogasukhaM tadapi viSasammizrabhojanasukhamiva paryantadAruNatvAdatIva viduSAmanupAdeyam, tanna saMsRtau kApi 054--0-500- A R adioramara 2 ~88~
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... ............................ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: narAtmyanirAkaraNaM. nandIkRttiH prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama zrImalayadividuSAmAsthopanibandho yuktaH, yattu niHzreyasapadamadhirUDhasya sukhaM tatparamAnandarUpamaparyavasAnaM ca, taca prAyo yukti- lezena prAgevopadarzitam , Agamato vA'nusarttavyam , AgamapramANabalAddhi sakalamapi paralokAdikharUpaM yathAvadavaga- na myate, nAnyataH, tena yaducyate prajJAkaraguptena-dIrghakAlasukhAdRSTAvicchA tatra kathaM bhavediti, tadapAstamavaseyam , // 39 // Agamato dIrghakAlasukhasya darzanAt, na cAgamasya na prAmANyaM, tadaprAmANye sakalaparalokAnuSThAnapravRttyanupapatteH, |upAyAntarAbhAvAt , tata AgamabalAduktasvarUpamokSasukhamavetya tatrAgame sarvAtmanA niSaNNamAnasaH saMsArAdvirako yadyatsaMsArahetuH tattatparijihIpuraraktadviSTaH sarvakarmanimUlanAya prakarSeNa yatate, tasya caivaM prayatamAnasya kAlakrameNa viziSTakAlAdisAmagrIsambAsI pratanubhUtakarmaNaH sakalamohavikAraprAdurbhAvavinivRtteraNimAdyaizcaryalabdhAvapi nautsukyamupajAyate, ata eva ca tasya mokSe'pi na spRhA'bhiSvaGgAparaparyAyA, tasyA api mohavikAratvAt , kevalaM sA saMsArAdviraktihetuH khayamapi ca paramparAniranubandhinItyarvAcInAvasthAyAM prazasyate, nanu yadi mokSe'pi na spRhA kathaM tarhi tadarthaM pravRtyupapattiH1, na, loke'pi spRhAvyatirekeNApi tattatkAryakaraNAya pravRttidarzanAt , tathAhi-dRzyante 18| kecit gambhIrAzayA abhiSvaGgAtmikA spRhAmantareNApi yathAkAlaM bhojanAdyanutiSThantaH, tathAvidhautsukyalAmpaTyAdya| darzanAd, api ca-yathA na mokSe spRhA tathA na saMsAre'pi, saMsArAdatyantaM viraktatvAt , tataH sakalamapi saMsArahetuM parityajantaH kathamiva saMsAraparikSaye mokSaspRhAvyatirekeNApi na muktibhAjaH, tadevaM sarvatra spRhArahitasya sUtrokta- 26 marary.org ~89~
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama [3] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-]/gAthA ||3|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH nItyA jJAnAdiSu yatamAnasya bhAvanAprakarSe satyazeSarAgAdikamrmmaparikSayato bhavati muktiH, etena yaduktam- 'tatsnehavazAca tatsukheSu paritarSavAn bhavatItyAdi, tadapi nirviSayamagantavyam uktanItyA tasvavedinaH paritarSAdyabhAvAditi sthitaM / sAGkhyAH punarAhuH -- prakRtipuruSAntaraparijJAnAnmuktiH, tathAhi - "zuddhacaitanyarUpo'yaM, puruSaH paramArthataH / prakRtyantaramajJAtvA, mohAtsaMsAramAzritaH // 1 // tataH prakRteH sukhAdikhabhAvAyA yAvat na vivekena grahaNaM tAvanna muktiH, kevalajJAnodaye tu muktiH, tadapyasad, AtmA khekAntanityaH, sukhAdayastUtpAdavyayadhamrmANaH, tato viruddhadharmasaMsargAdAtmanaH prakRterbhedaH pratIta eva kiM na muktiH 1, athaitadeva saMsArI na paryAlocayati tato na muktiH, yadyevaM tarhi sarvadA'pyamuktireva prAptavivekAdhyavasAyasyAsaMmbhavAt tathAhi-- yAvatsaMsArI tAvanna vivekaparibhAvanaM, atha ca vivekaparibhAvane saMsAritvavyapagamaH, tato vivekAdhyavasAyAsambhavAt na kadAcidapi saMsArAdvipramuktiH, api casRSTerapi prAgAtmA kevala iSyate, tatastasya kathaM saMsAraH ?, kathaM vA muktasya sato na bhUyo'pi ?, atha sRSTeH prAgAtmano dikSA tato dikSAvazAtpradhAnena sahaikatAmAtmani pazyataH saMsAraH, muktistu prakRteduSTatAmavadhArya prakRtervirAgato bhavati, tato na punaH prakRtiviSayA didRkSeti na bhUyaH saMsAraH, tadapyayuktam, svakRtAntavirodhAt, tathAhi - dikSA nAma draSTumabhilASaH, sa ca pUrvadRSTeSvartheSu tathAsmaraNato bhavati, na ca prakRtiH pUrva kadAcanApi dRSTA, tatkathaM tadvipayA smaraNAbhilASau ?, api ca - smaraNAbhilASau prakRtivikAratvAt prakRterbhAvinau, smaraNAbhilASAbhyAM ca prakRtya- 4 13 For Para Use Only ~90~ sAMkhya ktinirAsaH 5 10
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... ......................... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: girIyA sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama zrImalaya- 181nugama ityanyo'nyAzrayaH, Aha ca-"abhilASasmaraNayoH, prakRtereva vRttitH| abhilASAca tavRttirityanyo'nyasamA-| sAMkhyazrayaH // 1 // " athAnAdivAsanAvazAtprakRtiviSayau smaraNAbhilApo, tadapyasat, vAsanAyA api prkRtivikaar-| muktinandIvRttiH tayA prakRteH pUrvamabhAvAt , adhAtmakhabhAvarUpA sA vAsanA tarhi tasyAH kadAcanApyAtmana ivoparamAsambhavAtsarva nirAsA. // 40 // dA'pyamuktireveti yatkiJcidetat / yadapyuktam-'rAgAdayo dharmAH, te ca kiM dhamiNo bhinnA abhinnA vA' ityAdi, tadapyayuktaM, bhedAbhedapakSasya jAtyantarakhAbhyupagamAt, kevalabhedAbhedapakSe dharmadharmibhAvasthAnupapadyamAnatvAt , tathAhihai|dharmadharmiNorekAntena bhede'bhyupagamyamAne dharmiNo niHkhabhAvatApattiH, khabhAvasya dharmatvAttasya ca tato'nyatvAt , kho bhAvaH svabhAvaH-tasyaivAtmIyA. sattA, na tu tadarthAntaraM dharmarUpaM, tato na niHkhabhAvatApattiriti cet, na, itthaM svarUpasattA'bhyupagame tadaparasattAsAmAnyayogakalpanAyA vaiyarthaprasaGgAt, api ca yadyakAntena dharmAdharmiNormeMdaH tato dharmimaNo jJeyatvAdibhiH dhammarananuvedhAt tasya sarvathA'navagamaprasaGgo, na hyajJeyakhabhAvaM jJAtuM zakyata iti, tathA ca sati tadabhAvaprasaGgaH, kadAcidapyavagamAbhAvAt, tathApi tatsattvAbhyupagame'tiprasaGgaH, anyasyApi yasya kasyacit kadAcidapyanavagatasya paSThabhUtAderbhAvApatteH, evaM ca dharmyabhAve dharmANAmapi jJeyatvaprameyatvAdInAM nirAzrayatvA- // 40 // dabhAvApattiH, na hi dhAdhArarahitAH kApi dharmAH sambhavanti, tathA'nupalabdheH, anyacca-parasparamapi teSAM dharmANAmekAntena bhedAbhyupagame sattvAdyananuvedhAt kathaM bhAvAbhyupagamaH1, tadanyasattvAdidharmAbhyupagame ca dharmitvaprasa- 26 CREACOCOCCALCREACOCK maram.org ~91~
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama |ktiranavasthA ca, tannaikAntabhedapakSe dharmidharmabhAvaH, nApyekAntAbhedapakSe, yatasta sminnabhyupagamyamAne dharmamAtraM vA sthAddha--31 mimAtraM vA, anyathai kAntAbhedAnupapatteH, anyatarAbhAve cAnyatarasyApyabhAvaH, parasparanAntarIyakatvAd, dharmanAntarI-1 layako hi dharmI, dhamminAntarIyakAzca dhAH, tataH kathamekAbhAve'parasyAvasthAnamiti ?, kalpito dharmadhamibhAvaH| tato na dUSaNamiti cet tarhi vastvabhAvaprasaGgaH, na hi dharmammikhabhAvarahitaM kiJcidvasvasti, dharmadhamibhAvazca | kalpita iti tadabhAvaprasaGgaH, dharmA eva kalpitA na dharmI tatkathamabhAvaprasaGga iti cet, na, dharmANAM kalpanAmAtradi tvAbhyupagamena paramArthato'sattvAbhyupagamAt , tadabhAve ca dharmiNo'pyabhAvApatteH, atha tadevaikaM khalakSaNaM sakalasajAhaitIyavijAtIyavyAvRttyekakhabhAvaM, dhammivyAvRttinibandhanAzca yA vyAvRttayo bhinnA iva kalpitAstA dhAH, tato na ka|zcinno doSaH, tadapyayuktam , evaM kalpanAyAM vastuto'naikAntAtmakatAprasakteH, anyathA sakalasajAtIyavijAtIyavyAvRttyayogAt, na hi yenaiva svabhAvena ghaTAdU vyAvarttate paTaH tenaiva stambhAdapi, stambhasya ghaTarUpatAprasakteH, tathAhi-ghaTAd vyAvartate paTo ghaTavyAvRttikhabhAvatayA stambhAdapi ced ghaTavyAvRttikhabhAvatayaiva vyAvarttate tarhi balAt stambhasya ghaTarUpatAprasaktiH, anyathA tatsvabhAvatayA vyAvRttyayogAt , tasmAdyato yato vyAvarttate tattadvyAvRttinimittabhUtAH khabhASA avazyamabhyupagantavyAH, te ca naikAntena dharmiNo'bhinnAH, tadabhAvaprasaGgAt , tathA ca tadavastha eva pUrvokto doSaH, tasmAd bhinnAbhinnAH, bhedAbhedo'pi dharmamiNoH kathamiti cet, ucyate, iha yadyapi tAdAtmyato dharmiNAM SARE ~92~
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||3|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: nandIvRttiH prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama zrImalaya-18 dharmAH sarve'pi lolIbhAvena vyAsAH tathA'pyayaM dharmI ete dharmA iti parasparaM bhedo'pyasti, anyathA tadbhAvAnu-1BdharmigirIyAdA papattiH, tathA ca sati pratItibAdhA, mitho bhede'pi ca viziSTAnyo'nyAnuveghena sarvadharmANAM dhammiNA vyAptatvA- bhedAbheda sadabhedo'pyasti, anyathA tasya dharmA iti saGgAnupapatteH, tatazca na sarveSAM vItarAgatvaprasaGgaH, kevalabhedasthAnabhyupagamAt , siddhi // 41 // nApi doSakSayavadAtmano'pi kSayaH, kevalAbhedasyAnabhyupagamAditi sarva sustham / nanu yenaiva krameNa bhagavato'tizayalAbhaH tenaiva krameNa tadabhidhAnaM yuktimat nAnyathA, bhagavatazca prathamato'pAyApagamAtizayasya lAbhaH pazcAt jJAnAtizayasya takimartha vyutkramanirdezaH?, ucyate, "phalapradhAnAH samArambhA" iti jJApanArtha / tathA 'bhadra' kalyANa bhavata, suraiHzakrAdibhiH asuraiH-camarAdibhirnamaskRtasya, anena pUjAtizayamAha, na hi vibhavAnurUpAM bhagavataH pUjAmakRtvA surAsurA namaskRtikriyAyAM pravRttimAtenuH, tathAkalpatvAt , pUjAM ca te kRtavanto'STamahApAtihAryalakSaNAM, tAni ca mahAprAtihAryAyamUni-"azokavRkSaH surapuSpavRSTirdivyo dhvanizcAmaramAsanaM c| bhAmaNDalaM dundubhirAtapatraM, satprAtihAryANi |jinezvarANAm // 1 // " pUjAtizayazcAnyathAnupapattyA vAgatizayamAkSipati, na hi vAgatizayamantareNa tathA pUjAti // 41 // zayo bhavati, sAmAnyakevalinAmadarzanAt , tadevaM jJAnAtizayAdayazcatvAro mUlAtizayA uktAH, ete ca dehasaugandhyAdInAmatizayAnAmupalakSaNam, eteSu satsu teSAmavazyaM bhAvAt / tathA 'bhadraM' kalyANaM bhavatu 'dhUtarajasaH' dhUrta-kampitaM 4 hai sphoTitaM rajo-badhyamAnaM karma yena sa dhUtarajAH tasya, anena sakalasAMsArikaklezavinirmuktAvasthAmAha, yato vadhyamA- 26 4555 REmiratna ~93~
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka ||3|| dIpa anukrama [3] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-] /gAthA ||3|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH nakaM karma rajo bhaNyate, badhyamAnakarmAbhAvazcAyogisiddhAvasthAM gatasya, nArvAcInAvasthAyAM yata uktaM sUtre - "jAMva NaM esa jIve eyada veyara calaha phaMdara ghaTTA khumbhai udIraha taM taM (bhAvaM) pariNamai tAva NaM aTThavihabandhaevA sasavihabaMdha vA chavibandhae vA egavihabaMdhae vA, no ceva NaM abandhae siA" tatra mithyAvAdayo | mizravarjitA apramattAntA AyurbandhakAle'STAnAmapi karmmaNAM bandhakAH, zeSakAle tvAyurvajAnAM saptAnAM eteSAmeva saptakarmaNAM mizrApUrvakaraNAnivRttivAdarA api bandhakAH, sUkSmasamparAyA mohAyurvajanAM paNNAM karmaNAm, upazAntamo| dakSINamohasayogikevalinaH sAtavedanIyasyaivaikasya, tacca sAtavedanIyaM teSAM dvisAmayikaM tRtIyasamaye'vasthAnAbhAvAt, zailezIpratipatterArabhya punaryogAbhAvAdabandhakAH, uktaM ca- "sattavihaMbaMdhagA hoMti pANiNo AuvajjagANaM tu / taha suhumasaMparAyA chavibaMdhA viNidiTThA // 1 // mohAuyavajjANaM payaDINaM te u bandhagA bhaNiyA / uvasaMtakhINamohA kevaliNo egavihabandhA // 2 // taM puNa dusamayaThiiyassa baMdhagA na uNa saMparAyassa / selesIpaDivannA abaMdhagA hoMti viSNeyA // 3 // atha bhagavAn saMsArAtItatvAt sadaiva paramakalyANarUpaH tatkimevamucyate tasya bhadraM bhavatu?, na ca 1 yAvad eSa jIva ejate bejate calati spandate ghaTate kSubhyati udIrayati taM taM bhAvaM pariNamati tAvad aSTavidhabandhaka va vASavatrandhako vA ekavidhayandhako vA no cai anyakaH syAt 2 saptavidhabandhakA bhavanti prANina AyurvargakAnA tu / tathA sUkSmaparAyAH SaDidhabandhA vinirdidhAH // 1 // mohana prakRtInAM te tu bandhakA bhaNitAH / upazAntakSINamohau kevalina ekavidhabandhAH // 2 // ve punardvisamaya sthitikasya bandhA na punaH saMparAyasva / zailezIpratipannA avandhakA bhavanti vijJeyAH // 3 // For Parts Only ~94~ 5 10 14 www.nibrary.or
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||4|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: saMghasya prata sUtrAMka ||4|| G18 zrImalaya-16 sotrA bhaNitaM sarvamevaM tathA bhavati, anyatra tathA'darzanAt , atrocyate, satyametat, tathApyevamabhidhAnaM kartRzrotRRNAM kuzala girIyAlamanovAkAyapravRttikAraNamato na dossH|| tadevaM varcamAnatIrthAdhipatitvenAsannopakAritvAvarddhamAnakhAmino namaskAdAyAta ramabhidhAya samprati tIrthakarAnantaraM saGghaH pUjya iti paribhAvayan saGghasya nagararUpakeNa stvmaah||42|| | nagararUpeNa guNabhavaNagahaNa suyarayaNabhariya dsnnvisuddhrtyaagaa| saMghanagara bhadaM te akkhNddcaarittpaagaaraa||4|| guNA iha uttaraguNA gRhyante, mUlaguNAnAmane cAritrazabdena gRhyamANatvAt / te cottaraguNAH piNDavizuddhyAdayo, yata uktam-"piMDassa jA visohI samiIo bhAvaNA tavo dubiho / paDimA abhiggahAvi ya uttaraguNa mo piyANAhi // 1 // " ta eva bhavanAni tairgahana-gupilaM pracuratvAduttaraguNAnAM guNabhavanagahanaM, saGghanagaramabhisambadhyate, tasyAmantraNaM he guNabhavanagahana !, tathA 'zrutaratnabhRta' zrutAnyeva-AcArAdIni nirupamasukhahetutvAdralAni zrutaratnAni tairbhUta-pUritaM | hai tasyAmantraNaM he zrutaratnabhRta! tathA 'darzanavizuddharathyAka'! iha darzana-prazamasaMveganirvedAnukampAstikyaliGgagamyamAtma pariNAmarUpaM samyagdarzanamiti gRhyate, taca kSAyikAdibhedAt tridhA, tadyathA-kSAyikaMkSAyopazamikamaupazamikaM ca, // 42 // 4 uktaM ca-"sammapi ya tivihaM khaovasamiyaM tahoyasamiyaM ca / khaiyaM ce"ti, tatra trividhasthApi darzanamohanIyasya piNDasya yA vizuddhiH samitayo bhAvanA tapo dvividham / pratimA abhiprahA api ca uttaraguNA (iti) vijAnIhi // 1 // 2 sambaktamapi ca trividhaM kSAyopayAmika tathauSazanika tha / kSAmika ceti / dIpa anukrama kA 27 vividha-rUpeNa "saMgha"sya stavanA ~95
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||4|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||4|| dIpa kSayeNa-nirmUlamapagamena nirvRttaM kSAyika, udayAvalikApraviSTasyAMzasya kSayeNa zeSasya tUpazamena nivRttaM kSAyopazamika, udayAvalikApraviSTasyAMzasya kSaye sati zepasya bhasmacchannAmerivAnudrekAvasthA upazamaH tena nivRttamaupazamikam , Aha-2 aupazamikakSAyopazamikayoH kA prativizeSaH ?, ucyate, kSAyopazamike tadAvArakasya karmaNaH pradezato'nubhavo'sti na tvIpazamike iti / darzanamevAsAramithyAtvAdikacavararahitA vizaddharathyA yasya tattathA, tasyAmantraNaM he darzanavizuddharathyAka ! 'sejhaipaH sambodhane hakho ti prAkRtalakSaNasUtre vAzabdasya lakSyAnusAreNa dIrghatvasUcanA(rthatvAt dIrgha-10 nirdezo, yathA goyamA ityatra, saGghaH-cAturvaNaH zramaNAdisAtaH sa nagaramiva saGghanagaraM 'vyAghrAdibhigauNastadanuktA'viti samAso, yathA puruSo vyAghra iva puruSavyAghraH, tasthAmatraNaM he saGghanagara! 'bhadra' kalyANaM 'te' tava bhavatu akhaNDacAritraprAkAra! cAritraM-mUlaguNAH akhaNDam-apirAdhitaM cAritrameva prAkAro yasya tattathA 'mAMsAdiSu ceti' prAkRtalakSaNAt cAritrazabdasyAdau nhavaH tasyAmantraNaM he akhaNDacAritraprAkAra!, dIrghatvaM prAgiva / / bhUyo'pi saGgha-13 dAsyaiva saMsArocchedakAritvAcakrarUpakeNa stavamAha saMjamatavatuMbArayassa namo sammattapAriyallassa / appaDicakkassa jao hou sayA saMghacakkassa // 5 // saMyamaH-sasadazaprakAraH yaduktam-"paJcAzravAdviramaNaM paJcendriyanigrahaH kaSAyajayaH / daNDatrayaviratizceti sNymH| saptadazabhedaH // 1 // " tapo dvidhA-bAyamAbhyantaraM ca, tatra bAjhaM pavidhaM, yaduktam-"anazanamUnodaratA vRtteH saMkSepaNaM 13 0444** anukrama 4 ~96~
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [-]/gAthA ||5|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalaya- nandIvRttiH prata sUtrAMka ||5|| // 43 // dIpa rstyaagH| kAyaklezaH saMlInateti bAcaM tapaH proktam // 1 // " Abhyantaramapi SoDhA, yata uktam-"prAyazcittadhyAne rAsasa vaiyAvRttyavinayAvathotsargaH / khAdhyAya iti tapaH padprakAramAbhyantaraM bhavati // 2 // " saMyamazca tapAMsi ca saMyamata-13 kAmyA maupamyaM. |pAMsi tumvaM ca arAzca-arakAH tumbArAH saMyamatapasveiva yathAsaMkhyaM tumbArA yasya tattathA tI sNymtpstumbaaraayaa| | gA. 5-6 namaH, sUtre paSThI prAkRtalakSaNAcaturthyarthe veditavyA, uktaM tra-chaTThivihattIeNbhannai cautthI,' tathA 'sammattapAriyalassa' samyaktvameva pAriyalaM-bAhyapRSThasya bAhyA bhramiyasya tattathA tasmai namaH gAthArdU vyAkhyAtaM, tathA na vidyate prati-a nurUpaM samAnaM cakraM yasya tavapraticakraM, carakAdicakrairasamAnamityarthaH, tasya jayo bhavatu 'sadA sarvakAlaM, saGghazcakratAmiva saGkhacakraM tasya // samprati sakasyaiva mArgagAmitayA ratharUpakeNa stavamabhidhitsurAha bhadaM sIlapaDAgUsiyassa tavaniyamaturayajuttassa / saMgharahassa bhagavao sjjhaaysunNdighosss||6|| kA 'bhadra' kalyANaM sArathasya bhagavato bhavatviti yogaH, kiMviziSTasya sataH ityAha-'zIlocchUitapatAkasya' zIla meva-aSTAdazazIlAsahasrarUpamucchritA patAkA yasya sa tathA, bhAryoDhAderAkRtigaNatayA tanmadhyapAThAbhyupagamAdu|cchritazabdasya paranipAtaH, prAkRtazailyA vA, na hi prAkRte vizeSaNapUrvAparanipAtaniyamo'sti, ythaakthnycitpuurvessi-18|||43|| praNIteSu vAkyeSu vizeSaNanipAtadarzanAt , 'taponiyamaturaGgayuktasya' tapaHsaMyamAzvayuktasya, tathA khAdhyAyaH-pazca1 SaSThIvibhaktyA bhaNyate cturthii| anukrama 26 ~97~
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................. mUlaM [-]/gAthA ||6|| ...... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||6|| A | vidhaH, tadyathA-vAcanA pracchanA parAvarttanA anuprekSA dharmakathA ca, svAdhyAya eva san-zobhano nandighoSo-dvAdaza-12 |vidhatUryaninAdo yasya sa tathA tasya, 'sajjhAyasunemighosasse' ti kacitpAThaH, tatra svAdhyAya eva zobhano nemighoSo| yasyeti draSTavyam , iha zIlAGgaprarUpaNe satyapi taponiyamanarUpaNaM tayoH pradhAnaparalokAGgatvakhyApanArtha, asti cAyaM nyAyo yaduta-sAmAnyoktAvapi prAdhAnyakhyApanArtha vizeSAbhidhAnaM kriyate, yathA brAhmaNA AyAtA vaziSTo'pyAyAta iti, evamanyatrApi yathAyogaM paribhAvanIyam // saGghasyaiva lokamadhyavarttino'pi lokadharmAsaMzleSataH padmarUpakeNa stavaM| pratipAdayitumAhakammarayajalohaviNiggayassa suyarayaNadIhanAlassa / paMcamahatvayathirakanniyassa guNakesarAlassa // 7 // sAvagajaNamahuariparivuDassa jiNasUrateyabuddhassa / saMghapaumassa bhaI samaNagaNasahassapattassa // 8 // | karma-jJAnAvaraNAdyaSTaprakAraM tadeva jIvasya guNDanena mAlinyApAdanAdrajo bhaNyate kamaraja eva janmakAraNatvAhai jalaughaH tasmAdvinirgata iva vinirgataH karmarajojalaughavinirgataH tasya, iha pajhaM jalaughAdvinirgataM supratItaM, jalaugha svopari tasya vyavasthitatvAt , saGghastu kammarajojalaughAdvinirgato'lpasaMsAratvAdabaseyaH, tathA ca aviratasamyag3] dRSTerapyapArddhapudgalaparAvarttamAna eva saMsAraH, ata eva vinirgata iveti vyAkhyAtaM, na tu sAkSAdvinirgataH, adyApi disaMsAritvAt, tathA zrutaratnameva dIrgho nAlo yasya sa tathA tasya, dIrghanAlatayA ca zrutaratnasya rUpaNaM kammarajo saMghasya pad dIpa gA.7-8 anukrama 13-054 I mamand DImamuraryorg ~98~
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka // 8 // dIpa anukrama [C] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-]/gAthA ||8|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 44 // 5 jalaughataH tadbalAdvinirgateH, tathA paJca mahAvratAnyeva - prANAtipAtAdiviramaNalakSaNAni sthirA-dRDhA karNikAnmadhyagaNDikA yasya tattathA tasya, tathA guNAH- uttaraguNAH ta eva paJca mahAvratarUpakarNikAparikarabhUtatvAt kesarA drava guNakesarAH te vidyante yasya tattathA tasya, atra 'matuvatthaMmi muNijaha AlaM ilaM maNaM taha ya' iti prAkRtalakSaNAt matvarthe AlapratyayaH / tathA ye abhyupetasamyaktvAH pratipannANutratA api pratidivasa yatibhyaH sAdhUnAmagAriNAM cottarottaraviziSTaguNapratipattihetoH sAmAcArIM zRNvanti te zrAvakAH, uktaM ca- "saMpaMttadaMsaNAI paryAdiyahaM jaijaNA suNeI y| sAmAyAriM paramaM jo khalu taM sAvagaM viMti // 1 // zrAvakAzca te janAtha zrAvakajanAH ta eva madhukaryaH tAbhiH parivRtasya tasya, tathA 'jinasUryatejobuddhasya' jina evaM sakalajagatprakAzakatayA sUrya iva bhAskara iva jinasUryastasya tejo- viziSTasaMvedanaprabhavA dharmadezanA tena buddhasya, tathA zrAmyantIti zramaNA 'nandyAdibhyo'na' iti karttaryana pratyayaH, zrAmyanti tapasyanti, kimuktaM bhavati ? - prabrajyA''rambhadivasAdArabhya sakalasAvadyayogaviratA gurUpadezAdAprANoparamAdyathAzaktyanazanAdi tapazcaranti, uktaM ca- " yaH samaH sarvabhUteSu, traseSu sthAvareSu ca / tapazcarati zuddhAtmA, zramaNo'sau prakIrttitaH // 1 // " zramaNAnAM gaNaH zramaNagaNaH sa eva sahasraM patrANAM yasya tat zramaNagaNasahasrapatraM tasya ( zrIsaGghapadmasya bhadraM bhavatu ) // bhUyo'pi saGghasyaiva somatayA candrarUpakeNa stavamabhidhitsurAha 1 saMprAptadarzanAdiH pratidivasa pazcimamAd guNoti ca sAmAvArI paramAM yaH kha taM dhAvakaM bhuvate // 1 For Penal Use On ~99~ saMghasya padmenau pamyaM. gA. 7.8 17 22 // 44 // 26 arr
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................. mUlaM -/gAthA ||9|| ...... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||9|| vavasaMjamamayalaMchaNaakiriyarAhamuhaduddharisa nicchaM / jaya saMghacaMda!nimmalasammattavisuddhajoNhAyA ! // 9 // saMghasya caMdra hA tapazca saMyamazca tapaHsaMyama, samAhAro dvandvaH, tapaHsaMyamameva mRgalAJchanaM-mRgarUpaM cihaM yasya tasyAmantraNaM| usobhyAmo 6he tapaHsaMyamamRgalAJchana!, tathA na vidyante'nabhyupagamAt paralokaviSayA kriyA yeSAM te akriyA-nAstikAH &aa pamya. ta eva jinapravacanazazAGkAsanaparAyaNatvAdrAhumukhamivAkriyarAhumukhaM tena duSpradhRSyaH-anabhibhavanIyaH tasyAma mA. 9-10 traNaM he akriyarAhumukhaduSpradhRSya !, saGghazcandra iva saGghacandraH tasyAmantraNaM he saGghacandra !, tathA nirmalaM-mithyAtvamala4/rahitaM yatsamyaktvaM tadeva vizuddhA jyotsnA yasya sa tathA, 'zeSAdveti kA pratyayaH, tasyAmantraNaM he nirmalasamyaktvahai| vizuddhajyotlAka !, dIrghatvaM prAgiya prAkRtalakSaNAdavaseyam , 'nityaM' sarvakAlaM 'jaya' sakalaparadarzanatArakebhyo'tizayavAn bhaya, yadyapi bhagavAn saGghacandraH sadaiva jayan vartate tathA'pItthaM stoturabhidhAnaM kuzalamanovAkAyapravRttikAraNamityaduSTam // punarapi saGghasyaiva prakAzakatayA sUryarUpakeNa stavamAha paratisthiyagahapahanAsagassa tavateyadittalesassa / nANujoyassa jae bhadaM damasaMghasUrassa // 10 // paratIthikAH-kapilakaNabhakSAkSapAdasugatAdimatAvalamvinaH ta eva grahAH teSAM yA prabhA-ekaikadurnayAbhyupagamaparisphUrtilakSaNA tAmanantanayasaGkulapravacanasamutvaviziSTajJAnabhAskaraprabhAvitAnena nAzayati-apanayatIti |paratIrthikaprahaprabhAnAzakaH tasya, tathA tapasteja evaM dIptA-ujAlA lezyA-bhAkharatA yasya sa tathA tasya: 545645625 dIpa anukrama o P elamurary on ~100~
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-]/gAthA ||10|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||10|| saMghasya sa zrImalaya-datapastejodIsalezyasya, tathA jJAnamevodyoto-vastuviSayaH prakAzo yasa sa tathA tasya jJAnodyotasya, 'jagati' loke 'bhadraM kalyANaM, bhavatviti zeSaH, damaH-upazamaH tatpradhAnaH saGghaH sUrya iva saGghasUryaH takha damasakasUryasya // 15 nandIvRttiH samprati saGghasyaivAkSobhyatayA samudrarUpakeNa stavaM cikiirssuraah||45|| bhadaM dhiivelAparigayassa sajjhAyajogamagarassa / akkhohassa bhagavao saMghasamudassa ruMdassa // 11 // __ (saMgha eva samudraH) sabasamudraH tasya bhadraM bhavatviti kriyA zeSaH, kiMviziSTasya sata ityAha-tivelApari-mAlA gatasya' dhRtiH-mUlottaraguNaviSayaH pratidivasamutsahamAna AtmapariNAmavizeSaH saiva belA-jalavRddhilakSaNA tayA pari- gA.11 gatasya, tathA khAdhyAyayoga eva kammevidAraNakSamazaktisamanvitatayA makara iva makaro yasmin sa tathA tasya, tathA 20 'akSobhyasya parIpahopasargasambhave'pi niSprakampasya - 'bhagavataH' samagraizcaryarUpayazodharmaprayatnazrIsambhArasamanvitasya | 'rundasya' vistIrNasya // bhUyo'pi saGghasyaiva sadAsthAyitayA merurUpakeNa stavamAhasammadaMsaNavaravairadaDharUDhagADhAvagADhapeDhassa / dhammavararayaNamaMDiacAmIyaramehalAgassa // 12 // // 45 // niyamUsiyakaNayasilAyalujalajalaMtacittakUDassa / naMdaNavaNamaNaharasurabhisIlagaMdhuddhamAyassa // 13 // jIvadayAsuMdarakaMdaruddariyamuNivaramaiMdainnassa / heusayadhAupagalaMtarayaNadittosahiguhassa // 14 // dIpa anukrama ~101~
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-]/gAthA ||15|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: ......... |ndareNI prata sUtrAMka ||15|| CCCCRACKE saMvaravarajalapagaliyaujjharapavirAyamANahArassa / sAvagajaNapauraravaMtamoranaccaMtakuharassa // 15 // sNghsmvinnynypvrmunnivrphurtvijujlNtsihrss|vivihgunnkpprukkhgphlbhrkusumaaulvnnss // 16/2 pamyaM. gA. nANavararayaNadippaMtakaMtaveruliyavimalacUlassa / vaMdAmi viNayapaNao saMghamahAmaMdaragirissa // 17 // 12-17 | gAthApaTkena sambandhaH, samyak-aviparItaM darzanaM-tattvArthazraddhAnaM samyagdarzanaM tadeva prathamaM mokSAGgatayA sAratvAdaravajamiva samyagdarzanavaravaNaM tadeva dRDhaM-niSpakampaM rUDhaM-ciraprarUDhaM gADhaM-niviDamavagADhaM-nimana pIThaM-prathama| bhUmikA yasya sa tathA, iha mandaragiripakSe vajramayaM pIThaM dRDhAdivizeSaNaM supratItaM, saGghamandaragiripakSe tu samyagdarza-R navaravajramayaM pIThaM raheM zaGkAdizuSirarahitatayA paratIrthikavAsanAjalenAntaHpravezAbhAvatazcAlayitumazakyam , rUDhaM pratisamayaM vizuddhayamAnatayA prazastAdhyavasAyeSu cirakAlaM vartanAt, gADhaM tIvratattva viSayarucyAtmakatvAd, avagADhaM | jIvAdiSu padArthepu samyagavabodharUpatayA praviSTaM, taM bande, sUtre prAkRtatvAt dvitIyArthe SaSThI, yadAha pANiniH khagrAkRtalakSaNe-dvitIyArthe paSThI', athavA sambandhavivakSayA paSThI, yathA mASANAmaznIyAdityatra, yadvA itthaMbhUtasya saGghama|ndaragireyat mAhAtmyaM tad vande iti mAhAtmyazabdAdhyAhArApekSayA SaSThI, tathA durgatI prapatantamAtmAnaM dhAra1 nagaraha eka paume caMde sUre samuhameremi / jo uvamijada samaya saMgha guNAyara vaMde // 1 // guNasyaNucalakaMDama sIlasugaMdhitavamaMTiudesa / vadAmi viNayapaNao saMghamahAmaMdaragirissa / / 2 // (adhikamidaM yugmamanyatra) dIpa anukrama [15] mA13 SARERSAAmatural ~102
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-]/gAthA ||17|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka 15 ||17|| zrImalaya-1 dAyatIti dharmaH sa eva vararatnamaNDitA cAmIkaramekhalA yasya sa dharmavararatvamaNDitacAmIkaramekhalAkaH 'zeSAdveti|| saMghasya mgirIyA sa ndareNI nandIvRttiH #kapratyayaH tasya, iha dharmo dvidhA-mUlaguNarUpa uttaraguNarUpazca, tatrottaraguNarUpo ratnAni mUlaguNarUpastu mekhalA, n| kApayaM. gA. khalu mUlaguNarUpadhAtmakacAmIkaramekhalA viziSTottaraguNarUpavararatnavibhUSaNavikalA zobhate // ihocchUitazabdasya / 12-17 // 46 // vyavahitaH prayogaH, tatazcAyamarthaH-niyamA eva indriyanoindriyadamarUpAH kanakazilAtalAni teSu ucchri-3 tAni ujvalAni jvalanti cittAnye(trANye)va kUTAni yasmin sa tathA tasya, iha mandaragirI kUTAnAmucchri-1 tatvamujjvalatvaM bhAsuratvaM ca supratItaM, saGghamandaragiripakSe tu cittarUpANi kUTAnyucchritAni azubhAdhyavasAyaparityAgAdujabalAni pratisamayaM karmamalavigamAt jalanti uttarottarasUtrArthasmaraNena bhAsuratvAt , tathA nandanti surAsuravidyAdharAdayo yatra tannandanaM vanam-azokasahakArAdipAdapavRndaM nandanaM ca tadanaM ca nandanayanaM latAvitAnaga tavividhaphalapuSpapravAlasaGghalatayA mano haratIti manoharaM, 'lihAdibhyaH' ityac pratyayaH, nandanavanaM ca tanmanoharaM Pca tasya surabhikhabhAvo yo gandhastena 'uDumAyaH' ApUrNaH, uddhamAyazabda ApUrNaparyAyaH, yata uktamabhi mAnacihnana-"paDihatyamuddhamAyaM ahire(ya)iyaM ca jANa AuNNo" tasya, saGghamandaragiripakSe tu nandanaM-santoSaH, tathA hi tatra sthitAH sAdhavo nandanti, taca vividhAmApadhyAdilabdhisaGkalatayA manoharaM, tasya surabhiH hai zIlameva gandhaH tena vyAptakha, athavA manoharatvaM surabhizIlagandhavizeSaNaM draSTavyam // jIvadayA eva . dIpa anukrama [1] P // 46 // murary.orm ~103~
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-]/gAthA ||17|| ............ pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: saMghastha prata sUtrAMka mandareNI pamyaM. ||17|| RSSRCRACK sundarANi khaparanirvRtihetutayA kandarANi tapakhinAmAvAsabhUtatvAta , tathA ca loke'pi pratItam 'ahiMsAvyavasthitaH / tapakhI'ti jIvadayAsundarakandarANi, teSu ye ut-prAvalyena karmazatrujayaM prati darpitA uddarpitA munivarA evaM zAkyAdimRgaparAjayAt mRgendrAH tairAkIrNo-yAtastasya, tathA mandaragireguhAsu niSyandavanti candrakAntAdIni ratnAni bhavanti kanakAdidhAtavo dIptAzcauSadhayaH, samandaragiripakSe tu anvayavyatirekalakSaNA ye hetavasteSAM zatAni hetuzatAni tAnyeva dhAtavaH, kuyuktibyudAsena teSAM kharUpeNa bhAkharatvAt , tathA pragalanti-niSyandamA|nAni kSAyopazamikabhAvasthanditvAt zrutaranAni dIsAH-jAjvalyamAnA oSadhayaH-AmISadhyAdayo guhAsuvyAkhyAnazAlArUpAsu yasya sa tathA tasya / / saMvaraH-prANAtipAtAdirUpapaJcAzrayapratyAkhyAnaM tadeva karmamalaprakSA|lanAt sAMsArikatRDapanodakAritvAt pariNAmasundaratvAca varajalamiva saMvaravarajalaM tasya pragalitaH-sAtatyena vyUDhaH ujjharaH-pravAhaH sa eva pravirAjamAno hAro yasya sa tathA, zrAvakajanA eva stutistotrakhAdhyAyavidhAnamukharatayA pracurA ravanto mayUrAH tairnRtyantIva kuharANi-jinamaNDapAdirUpANi yasya sa tathA tasya // vinayena ,natA vinayanatA ye pravaramunivarAH ta eva sphuranso vidyuto vinayanatapravaramunivarasphuradvidyutaH tAbhijvalanti-bhAsamAnAni |zikharANi yasya sa tathA tasya, iha zikharasthAnIyAH prAvacanikA viziSTA AcAryAdayo draSTavyAH, vinayanatAnAM / ca pravaramunivarANAM vidyutA rUpaNaM vinayAdirUpeNa tapasA teSAM bhAsuratvAt , tathA vividhA guNA yeSAM te dIpa anukrama [1] K/13 Chhuwan ~ 104~
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-]/gAthA ||17|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: girIyA zrImalaya- nandIvRttiH prata sUtrAMka // 47 // ||17|| dIpa anukrama [1] vividhaguNAH, vizeSaNAnyathAnupapattyA sAdhavo gRhante, ta eva viziSTakulotpannatvAt paramAnandarUpasukhahetudharmaphaladAnAca kalpavRkSA iva vividhaguNakalpavRkSakAH, prAkRtatvAt khArthe kapratyayaH, teSAM ca yaH phalabharo yAni ca kusumAni tairAkulAni banAni yasya sa tathA tasya, iha phalabharasthAnIyo mUlottaraguNarUpo dharmaH, kusumAni nAnAprakArA | RddhayaH, vanAni tu gacchAH // tathA-jJAnameva paramanirdetihetutvAdvaraM ratnaM jJAnavararatnaM tadeva dIpyamAnA kAntA vimalA vaiDUryamayI cUDA yasya sa tathA, tatra mandarapakSe vaiDUryamayI cUDA kAntA vimalA ca supratItA, saMghamandarapakSe ta kAntA bhavyajanamanohAritvAdvimalA yathAvasthitajIvAdipadArthakharUpopalambhAtmakatvAta. tasya itthaMbhUtasya / / sahamahAmandaragiraryanmAhAtmyaM tadvinayapraNato vande // tadevaM saMghasthAnekadhA savo'bhihitaH, sampratyAbalikAH pratipAda-420 nIyAH, tAzca tisraH, tadyathA-tIrthakarAvalikA gaNadharAvalikA sthavirAvalikA ca, tatra prathamataH tIrthakarAvalikAmAhausabhaM ajiyaM saMbhavamabhinaMdaNa sumai suppabha supAsaM / sasi pupphadaMta sIyala sijaMsaM vAsupujaM c||1|| valikavimalamaNaMtaya dhamma santi kuthu araMca malliM c| munisuvvaya nami nemi pAsaM taha vaddhamANaM ca // 19 // gAthAdvayaM nigadasiddhaM // gaNadharAvalikA tu yA yasya tIrthakRtaH sA tasya prathamAnuyogato draSTavyA, bhagavadvarddha- // 47 // mAnakhAmina Aha 25 NEERISA | atha caturviMzati: tirthakarANAM nAmoccAraNaM. ~105
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-1/gAthA ||20|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||20|| dIpa paDhamitya iMdabhUI bIe puNa hoi aggibhUitti / taie ya vAubhUI tao viyatte suhamme ya // 20 gaNadharAmaMDia moriyaputte akaMpie ceva ayalabhAyA ya / meajje ya pahAse gaNaharA iMti vIrassa // 21 // valiH zA sanastutigAthAdvayametadapi nigadasiddhaM // ete ca gaNabhRtaH sarve'pi tathAkalpatvAdbhagavadupadiSTaM uppanne ive'tyAdi mAtRkApada-12 trayamadhigamya sUtrataH sakalamapi pravacanaM dRbdhavantaH, taca pravacanaM sakalasattvAnAmupakArakaM, vizeSata idAnIntanajanA- 2022 nAmataH tadeva sampratyabhiSTuvannAhanivaDapahasAsaNayaM jayai sayA savvabhAvadesaNayaM / kusamayamayanAsaNayaM jiNiMdavaravIrasAsaNayaM // 22 // 1 // | niteH-mokSasya panthAH-samyagdarzanajJAnacAritrANi, tathA cAha bhagavAnumAkhAtivAcakaH-'samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArgaH' iti, nirvRtipathaH 'RkpUHpathyapo'diti samAsAnto't pratyayaH, yadyapi nivRtipathazabdena jJAnAditrayamabhidhIyate tathA'pIha samyagdarzanacAritrayoreva parigraho, jJAnasyottaratra vizeSeNAbhidhAnAt , nitipathasya zAsanaM ziSyate'neneti zAsana-pratipAdakaM nivRtipathazAsanaM, tataH kazceti prAkRtalakSaNAt khArthe kAtyayaH, nivRtipathazAsanakam , evamanyatrApi yathAyogaM kapratyayabhAvanA kAryA, 'sadA' sarvakAlaM 'jayati' sarvANyapi pravacanAni prabhAvAtizayenAtikramyAtizAyi varttate, kathaMbhUtaM sadityAha-'sarvabhAvadezanaka' sarve ca te||12 ********* anukrama [20] A udioamera vIra bhagavata: ekAdaza gaNadharANAM nAmoccAraNaM evaM zAsanasya stuti: ~106~
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka ||22|| dIpa anukrama [22] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-]/gAthA ||22|| - pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra [ 44 ] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 48 // bhAvAzca sarvabhAvAH teSAM dezanaM - prarUpakaM sarvabhAvadezanaM, tataH khArthikaH kapratyayaH, sarvabhAvadezanakam, ata * eva 'kusamayamadanA zanakaM kutsitaH samayAH paratIrthikapravacanAni teSAM madaH - avalepastasya nAzanaM tavaH svArthikakapratyaye kusamayamadanAzanakaM, kusamayamadnAzanaM ca kusamayAnAM yathoktasarvabhAvadezakatvAyogAt itthaMbhUtaM jinendravaravIrazAsanakaM jayati // samprati vairidamavicchedena sthaviraiH krameNaidaMyugInajantUnAmupakArArthamAnItaM teSAmAvalikAmabhidhitsurAha suhammaM aggivesANaM, jaMbUnAmaM ca kAsavaM / pabhavaM kaccAyaNaM vaMde, vacchaM sijaMbhavaM tahA // 23 // iha sthavirAvalikA sudharmmakhAminaH pravRttA, zeSagaNadharANAM santAnapravRtterabhAvAt uktaM ca- "titthaM ca suhasmAo niravaccA gaNaharA sesA" tatastamevAdI kRtvA tAmabhidhatte - 'sudha' sudharmmakhAminaM paJcamagaNavaraM 'aggibesANa' miti agnivezasyApatyaM vRddhaM Agnivezyo 'gargAderyani' ti yaJ pratyayaH tasyApyapatyamAgnivezyAyanaH taM AzivezyAyanaM, vande iti kriyAbhisambandhaH, tathA tasya ziSyaM jambUnAmAnaM caH samuccaye, kazyapasyApatyaM kAzyapaH 'vidAderbuddha' ityaJpratyayaH, taM kAzyapagotraM vande, tasyApi jambUkhAminaH ziSyaM prabhavanAmAnaM kAtyAyanaM katasyApatyaM 1 tIrtha ca dharmaNo nirapalA gaNadharAH zeSAH / Education Internationa atha sudharmAsvAmI Adi sthavirAvali-varNanaM For Parts Only ~ 107~ 15 sudharmAdisthavirAvalikathanaM. gA. 23 // 48 // 29 Sundary or
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-]/gAthA ||23|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: 1515 prata sUtrAMka ||23|| RSS dIpa anukrama [23] kAtyaH 'gargAderyaniti yat pratyayaH, tasyApyapatyaM kAtyAyanastaM kAtyAyanaM-kAtyAyanagotraM vande, tasva ziSyaM zayya-IN mbhavaM vAtsya-vatsasthApatyaM vAtsyo 'gargAderyaniti yaJ pratyayastai vande tatheti samuccaye // jasabhadaM tuMgiyaM vaMde, saMbhUyaM ceva mADharaM / bhadabAhuM ca pAinnaM, thUlabhadaM ca goyamaM // 24 // | zayyambhavaziSyaM yazobhadraM 'tuGgika tujhikagaNaM vyAghApatyagotraM vande, tasya ca dvau pradhAnaziSyAvabhUtAs , tadyathA-1 sambhUtavijayo mADharagotro bhadrabAhuzca prAcInagotraH, to dvAvapi namaskurute sambhUtaM ceva mADharaM / bhaddavADhuMca pAinna miti, tatra sambhUtavijayasya vineyaH sthUlabhadro gautama AsIt, tamAha-sthUlabhadraM, caH samucaye, gautama gautamasyApatyaM gautamaH 'RSivRSaNyandhakakurubhya' iti aN pratyayaH taM, vande iti kriyAyogaH, sthUlabhadrasyApi dvau pradhAnaziSyo babhUvatuH, tadyathA-elApatyagotro mahAgirivaziSThagotraH suhastI / to dvAvapi praNiNaMsurAha elAvaccasagottaM vaMdAmi mahAgiriM suhatthiM ca / tatto kosiagottaM bahulassa sarivvayaM vande // 25 // / iha yaH khApatyasantAnasya svavyapadezakAraNamAdyaH prakAzakaH puruSaH tadapatyasantAno gotraM, ilApaterapatyaM elApatyaH, 'patyuttarapadayamAdityadityaditeryo'NapavAde vA khe' iti yaJ pratyayaH, elApatyena saha gotreNa varttate yaH sa elApatyasagotraH taM vande mahAgiri, suhastinaM ca prAguktagotraM, tatra suhastina Arabhya susthitasupratibuddhAdikrameNApalikA vinirgatA sA yathA dazAzrutaskandhe tathaiva draSTavyA, na ca tayehAdhikAraH, takhAmAvalikAyAM prastutAdhyayanakArakasya NROER SARELalunlhtamatara D elandiarary.org ~108~
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [-1/gAthA ||25|| ....... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalaya- prata nandIvRttiH sUtrAMka ||25|| dIpa anukrama [25]] devavAcakassAbhAvAt , tata iha mahAgiryAvalikayA'dhikAraH, tatra mahAmireToM pradhAnaziSyAvabhUtAm, tadyathA-baDulosvavirAvabalissahazca, tau ca dvAvapi yamalabhAtarI kauzikagotrI ca, tayorapi madhye balissahaH pravacanapradhAna AsIt , tatasta-likA. gA. meva ninaMsurAha-'tato' mahAgireranantaraM kauzikagotraM bahulasya 'sadRzaSayasaM' samAnavayasaM, dvayorapi yamalabhrAtRtvAt, |24-27 'vande' namaskaromIti / hAriyaguttaM sAI ca vaMdimo hAriyaM ca sAmajaM / vaMde kosiyagottaM saMDillaM ajajoyadharaM // 26 // balissahasyApi ziSya hArItagotraM 'khAti'khAtinAmAnaM, caH samuccaye bande, tathA khAtiziSyaM 'hArItaM' hArItagotraM caH samupaye sa ca bhinnakramaH zyAmAryazabdAnantaraM draSTavyaH, zyAmArya bande, tathA zyAmAryaziSyaM kauzikagotraM 'zANDilyaM' zANDilyanAmAnaM vande, kimbhUtamityAha-'AryajItadharaM' ArAt-sarvaheyadharmebhyo'rvAk yAtaM Arya 'jIta'miti sUtramucyate, jItaM sthitiH kalpo maryAdA vyavastheti hi paryAyAH, maryAdAkAraNaM ca sUtramucyate, tathA 'dhR dhAraNe' priyate dhArayatIti dharaH 'lihAdibhyaH' ityac pratyayaH AryajItasya dhara AryajItadharaH tam, anye tu vyAcakSatezANDilasyApi ziSya Aryagotro jItadharanAmA sUrirAsIt taM vande iti // C // 49 // tisamudakhAyakittiM dIvasamuddesu gahiyapeyAlaM / vaMde ajasamuI akkhubhiyasamuddagaMbhIraM // 27 // zANDilaziSyamAryasamudranAmAnaM vande, kathaMbhUtamityAha-'trisamudrakhyAtakIrta' pUrvadakSiNAparadigvibhAgavyavasthi ~109~
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [-]/gAthA ||27|| .... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||27|| tatvAt pUrvAparadakSiNAstrayaH samudrAstrisamudram , uttaratastu himavAn vaitAbyo vA, trisamudre khyAtA kIrtiryasyAsI trisamudrakhyAtakIrtistaM, tathA 'dvIpasamudreSu' dvIpeSu samudreSu ca gRhItaM peyAlaM-pramANaM yena sa gRhItapeyAlastam,4 atizayena dvIpasAgaraprajJasivijJAyakamiti bhAvaH, tathA akSubhitasamudravadgambhIram // bhaNagaM karagaM jharagaM pabhAvagaM NANadaMsaNaguNANaM / vadAmi ajamaMguM suyasAgarapAragaM dhIraM // 28 // AryasamudrasyApi ziSyamAryamaguMbande,kiMbhUtamityAha-'bhaNakaM kAlikAdisUtrArthamanavarataM bhaNati-pratipAdayatIti |bhaNaH bhaNa eva bhaNakaH 'kazceti prAkRtalakSaNasUtrAt khArthe kA pratyayaH taM, tathA 'kArakaM' kAlikAdisUtroktamevo-14 padhipratyupekSaNAdirUpaM kriyAkalApaM karoti kArayatIti vA kArakastaM, tathA dharmadhyAnaM dhyAyatIti dhyAtA taM dhyA| tAraM, iha yadyapi sAmAnyataH kArakamiti vacanAd dhyAtAramiti vizeSaNaM gatArtha tathApi tasya vizeSato'bhidhAnaM 8 dhyAnasya pradhAnaparalokAGgatAkhyApanArtha, tathA yata eva bhaNakaM kArakaM dhyAtAraM vA ata eva prabhAvakaM jJAnadarzanaguNA| nAm 'ekagrahaNe tajjAtIyagrahaNamiti' nyAyAcaraNaguNAnAmapi parigrahaH, tathA dhiyA rAjate iti dhIrastaM, tathA | zrutasAgarapAraga ||naannmi daMsaNaMmi a tabaviNae NiccakAlamujjataM / ajaM naMdilakhamaNaM sirasA vaMde pasannamaNaM // 29 // | Aryamajhorapi ziSyamAryanandilakSapaNaM prasannamanasam-araktadviSTAntaHkaraNaM zirasA vande, kathambhUtamityAha-'jJAne:13 dIpa anukrama [27] ECORRESSISGARH RECismational For P OW atra dve prakSepe gAthe vartate. te gAthe matsaMpAdita "AgamasuttANi' mUlaM evaM saTIka dvayo: api pustake mudrite / ~110~
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [-1/gAthA ||29|| ...... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: ......... prata sUtrAMka R17 ||29|| dIpa zrImalaya-18|zrutajJAne 'darzane' samyaktve, cazabdAcAritre ca, tathA tapasi-yathAyogamanazanAdirUpe vinaye-jJAnavinayAdirUpe girIyA pada nityakAlaM' sarvakAlam 'udyuktam' apramAdinaM // likA. gA. nandIvRttiH hai| vahau vAyagavaMso jasavaMso ajanAgahatthINaM / vAgaraNakaraNabhaMgiyakammapayaDIpahANANaM // 30 // 28-30 pUrvagataM sUtramanyacca vineyAn vAcayantIti vAcakAH teSAM vaMzaH-kramabhAvipuruSaparvapravAhaH sa 'barddhatA' vRddhisupayAtu, mA kadAcidapi tasya vRddhimupagacchato vicchedo bhUyAditiyAvat , barddhatAmityatrAzaMsAyAM paJcamI, kathambhUto vAca-12 |kavaMza ityAha-'yazovaMdhoM' mUrtI yazaso vaMza iva-parvapravAha iva yazovaMzaH, anenApayazaHpradhAnapuruSavaMzavyavacchedamAha, tathAhi-apayazaHpradhAnAnAmapArasaMsArasaritpatizrotaHpatitAnAM paramamunijanopadhRtaliGgaviDambakAnAmalaM santAnaparivRoti, keSAM sambandhI vAcakavaMzaH parivarddhatAmityAha-AryanAgahastinAmAryanandila kSapaNaziSyANAM, kathambhUtAnAmityAha-vyAkaraNakaraNabhaGgIkarmaprakRtipradhAnAnAM tatra vyAkaraNa-saMskRtazabdavyAkaraNaM prAkRtazabdavyAkaraNaM ca prazna-18 22 vyAkaraNaM vA karaNaM-piNDavizuddhAdi, uktaM ca-"piMDavisohI samiI bhAvaNa paDimA ya iMdiyaniroho / paDilehaNa guttIo abhiggahA ceva karaNaM tu // 1 // " bhaGgI-bhaGgabahulaM zrutaM karmaprakRtiH-pratItA, eteSu prruup-2||5|| NAmadhikRtya pradhAnAnAm // 1 piNDanizuddhi samivibhInanA pratimAca indriyanirodhaH / pratilekhanA guptayaH abhiprahAcaiva karagaM tu // 1 // anukrama [31] ~111~
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka ||31|| dIpa anukrama [33] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-]/gAthA ||31|| - pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH jayaMjaNadhA usamappahANa muddiyakuvalayanihANaM / vaDDau vAyagavaMso revainakkhattanAmANaM // 31 // AryanAgahastinAmapi ziSyANAM revatI nakSatranAmnAM vAcakAnAM vAcakavaMzo varddhatAM kathambhUtAnAmityAha- 'jAtyAanadhAtusamaprabhANAM' jAtyazcAsAvaJjanadhAtuzca tena samA-sadRzA prabhA deha kAntiryeSAM te tathA teSAM mA bhUdatyantakAlini sampratyaya iti vizeSaNAntaramAha - 'mudrikAkuvalayanibhAnAM' paripAkAgatarasadrAkSayA nIlotpalena ca samaprabhANAM, apare punarAhuH kuvalayamiti maNivizeSaH tatrApyavirodhaH // - * ayalapurA Nikkhate kAliyasuyaANuogie dhIre / vaMbhadIvagasIhe vAyagapayamuttamaM patte // 32 // revatI nakSatranAmaka vAcakAnAM ziSyAn zrasadvIpikasiMhAn' trahmadvIpikazAkhopalakSitAn siMhanAmakAnAcAryAn 'acalapurAt niSkrAntAn' acalapure gRhItadIkSAn 'kAlikazrutAnuyogikAn' kAlikazrutAnuyoge - vyAkhyAne niyuktAH kAlikayutAnuyogikAstAn athavA kAlikazrutAnuyoga eSAM vidyate iti kAlikazrutAnuyoginaH tataH khArthikakapratyayavidhAnAt kAlikazrutAnuyogikAH tAn dhiyA rAjante iti dhIrAH tAn, tathA tatkAlApekSayA uttamaM pradhAnaM vAcakapadaM prAptAn // jesi imo aNuogo payarai ajjAvi aDDabharahammi / bahunayaraniggayajase te vaMde khaMdilAyarie // 33 // yeSAmayaM zravaNapratyakSata upalabhyamAno'nuyogo'dyApi arddha bharatavaitADhyAdarvAk 'pracarati' vyApriyate tAn skandi Winternationa For Palata Use Only ~ 112~ 10 13 inary or
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [-1/gAthA ||33|| ...... ......................... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||33|| zrImalaya-15 lAcAryAn siMhavAcakasUriziSyAn pahuSu nagareSu nirgata-prasRtaM yazo yeSAM te bahunagaranirgatayazasastAn vande / athA- Di yamanuyogo'rddhabharate vyApriyamANaH kathaM teSAM skandilanAmnAmAcAryANAM sambandhI ?, ucyate, iha skandilAcAryapra-palikA. gA. nandAcitipattau duSpamasuSamApratipanthinyAH tadgatasakalazubhabhAvagrasanaikasamArambhAyAH duSSamAyAH sAhAyakamAdhAtuM paramasuha-12 31-34 | diva dvAdazavArSikaM durbhikSamudapAdi, tatra caivaMrUpe mahati durbhikSe bhikSAlAbhasyAsambhavAdavasIdatAM sAdhUnAmapUrvArtha 15 grahaNapUrvArthasmaraNazrutaparAvarttanAni mUlata evApajagmuH, zrutamapi cAtizAyi prabhUtamanezat , aGgopAGgAdigatamapi bhAvato vipranaSTam , tatparAvarcanAderabhAvAt , tato dvAdazavarSAnantaramutpanne subhikSe mathurApuri skandilAcAryapramukhazramaNasaGghanaikatra militvA yo yatsmarati sa tatkathayatItyevaM kAlikazrutaM pUrvagataM ca kizcidanusandhAya ghaTitaM, yatazcaitanmathurApuri saGghaTitamata iyaM vAcanA mAthurItyabhidhIyate, sA ca tatkAlayugapradhAnAnAM skandilAcAryANAmabhimatA taireva cArthataH ziSyabuddhiM prApiteti tadanuyogaH teSAmAcAryANAM sambandhIti vyapadizyate / apare punarevamAhuH-na kimapi zrutaM durbhikSavazAt anezat, kintu tAvadeva tatkAle zrutamanuvartate sma, kevalamanye pradhAnA ye'nuyogadharAH te sarve'pi durbhikSakAlakabalIkRtAH, eka eva skandilasUrayo vidyante sma, tatastairdurbhikSApagame mathurApuri punaranuyogaH pravartita iti vAcanA mAthurIti vyapadizyate, anuyogazca teSAmAcAryANAmiti // | tatto himavantamahaMtavikkame dhiiparakamamaNaMte / sajjhAyamaNaMtadhare himavaMte vaMdimo sirasA // 34 // 25 dIpa anukrama [35]] kaa||51|| SARERatininemarana ~113~
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-1/gAthA ||34|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: ......... prata sUtrAMka ||34|| 'tataH' skandilAcAryAnantaraM tacchiSyAn himavato-himavannAmakAn 'himavanmahAvikramAn' himavata iva mahAn vikramo-vihArakrameNa prabhUtakSetravyAptirUpo yeSAM te tathA tAn , 'dhiiparakkamamaNate' iti anantadhRtiparAkramAn, prAkRtitazailyA'nantazabdaskhAnyathopanyAsaH sUtre,anantaH-aparimito dhRtipradhAnaH parAkramaH karmazatrUn prati yeSAM te tathAvidhA stAn , tathA-'sajjhAyamaNaMtadhare'tti atrApi prAkRtazailyA'nantazabdasya paranipAto makArastvalAkSaNikaH, tata evaM 4 tAtviko mirdezaH 'anantasvAdhyAyadharAn' tatrAnantagamaparyAyAtmakatvAdanantaM sUtraM tasya svAdhyAyaM dharantIti dharAH anatakhAdhyAyasya dharA anantakhAdhyAyadharAstAn // bhUyo'pi himavadAcAryANAM stutimAha kAliyasuya aNuogassa dhArae dhArae ya puvANaM / himavatakhamAsamaNe vaMde nnaagjjunnaayrie||35|| kAlikazrutAnuyogasya dhArakAn 'dhArakAMzca pUrvANAm utpAdAdInAM dhArakAn himavataH kSamAzramaNAn vande / tataH tacchiSyAn vande nAgArjunAcAryAn , kathambhUtAnityAha miumaddavasaMpanne aNupuvI vAyagattaNaM patte / ohasuyasamAyAre nAgajjuNavAyae vaMde // 36 // 'mRdumArdabasampannAn' mRdu-komalaM manojJaM sakalabhavyajanamanaHsantoSahetutvAt yat mAhavaM tena sampannAn , mAvaM pracopalakSaNaM tena zAntimArdavArjavasantoSasampannAniti draSTavyam , tathA 'AnupUyA' vayaHparyAyaparipATyA vAcakatvaM 1 sadRzapAThAH dIpa anukrama [36] ~114~
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-]/gAthA ||36|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalaya girIyA nandIvRttiH prata sUtrAMka ||36|| prAptAna , idaM ca vizeSaNamaidaMyugInasUrINAM sAmAcArIpradarzanaparamavaseyam, tathAhi-apavAdapadamapuSTamayalambya naiveda- savirAvayugInasAdhUnAmapi yujyate kAlocitAnupUrvImapahAya gaNadharapadAdhyAropaNam , mA prApat mahApuruSagautamAdInAmAzA-likA. gA. tanAprasaGgaH, teSAM cAzAtanA khalpIyasyapi prakRSTadustarasaMsAropanipAtakAraNam , yaduktam-"bUDho gaNaharasaddo go PI 35-39 yamamAIhiM dhIrapurisehiM / jo taM Thavaha apace jANato so mahApAvo // 1 // " tata etat paribhAvya saMsArabhIruNA kathaJcid vinayAdinA samAvarjitenApi khaziSye guNavati kAlocitavayaHparyAyAnupUrvIsampanne gaNadharapadAdhyAropaH kartavyo, na yatra kutraciditi sthitam , tathA 'oghazrutasamAcArakAn' opathutamutsargazrutamucyate tatsamAcaranti yete oghazrutasamAcArakAH tAn nAgArjunavAcakAn vande // 36 // vrknngtviycNpgvimulvrkmlgbbhsrivnne| bhaviajaNahiyayadaie dayAguNavisArae dhIre // 37 aDDhabharahappahANe bahuvihasajjhAyasumuNiyapahANe / aNuogiyavaravasabhe nAilakulavaMsanaMdikare // 38 // jagabhUyahiapagabbhe vaMde'haM bhUyadinnamAyarie / bhavabhayavuccheyakare sIse nAgajjuNarisINaM // 39 // vara-pradhAnaM sArddhapoDazavarNiNakArUpaM tApitaM yatkanaka-yatvaNe yaca varacamparka-suvarNacampakapuSpaM tathA yaca vi1 nyUyo gaNadharaNagyo gItamAdimidhArapuruSaiH / yastaM sthApayatyapAne AnAnaH sa mahApApaH // 1 // 2 apAtre vinItena anukUlitena. dIpa anukrama [38] For P OW ~115~
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-1/gAthA ||39|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: ......... prata sUtrAMka ||39|| -% 18 mukulaM-vikasitaM vara-pradhAnaM kamalam-ambhojaM tasya yo garbhaH tatsadazavarNAn-tatsamadehakAntIn , tathA 'bhavyajanadAdayadayitAn' bhavyajanahRdayavallabhAn , tathA 'dayAguNavizAradAn' sakalajagajjantudayAvidhividhApanayoratIya kuzalAn / tathA dhiyA rAjante-zobhante iti dhIrAstAn / tathA 'arddhabharatapradhAnAn' tatkAlApekSayA sakalArddhabharatamadhye yugapradhAnAn tathA 'suvijJAtabahuvidhakhAdhyAyapradhAnAn' bahuvidha AcArAdibhedAt khAdhyAyaH tataH suvijJAto bahuvidhaH khA-2 dhyAyo yaiste tathoktAH teSAM madhye pradhAnAna-uttamAn , tathA anuyojitAH-pravarttitA yathocite vaiyAvRttyAdau varavRSabhAHsusAdhavo yaiste tathoktAstAn , tathA nAgendrakulavaMzasya nandikarAn , prmodkraanityrthH| tathA 'jagadbhUtahitapragalbhAn' anekadhAsakalasattvahitopadezadAnasamarthAn bhavabhayavyavacchedakarAn' sadupadezAdinA saMsArabhayavyavacchedakaraNazIlAn , 'nAgArjunaRSINAM' nAgArjunamaharSisUrINAM ziSyAn , bhUtadinanAmakAn AcAryAnahaM vande / sUtre ca bhUtadinnazabdAt makAro'lAkSaNikaH // sumuNiyanicAniccaM sumuNiyasuttatthadhArayaM vaMde / sambhAvubbhAvaNayAtatthaM lohicaNAmANaM // 40 // suSTu-yathAvasthitatayA muNitaM-jJAtaM, 'jo jANamuNA'viti prAkRtalakSaNAjAnAtermuNa AdezaH, nityAnityaM. sAmAstviti gamyate, yena sa sujJAtanityAnityaH taM, yathA ca vastuno nityAnityatA tathA dharmasaMgrahaNiTIkAyAM savistaramabhihitamiti neha bhUyo'bhidhIyate, mA bhUdranthagauravamitikRtyA, etena nyAyaveditA tasyAveditA, tathA dIpa anukrama [41] 4-59--564-9 1. 13 ~116~
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-]/gAthA ||40|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: girIyA | prata sUtrAMka ||40|| zrImalayA saSTha-atizayena jJAtaM yatsUtramarSazca tasya dhArakam , anena sadaivAbhyastasUtrArthatA tasyAvedyate, tathA santo-yathAva- sthavirAva dAsthitA vidyamAnA bhAvAH-sadbhAvAH teSAmudbhAvanA-prakAzanaM sadbhAvobhAvanA tasyAM tathyam-avisaMvAdinaM sadbhAvodU- lakAmA nandIpatiH | 40-41 bhAvanAtathyam , etena tasya samyakprarUpakatvamuktam , itthambhUtaM bhUtadinnAcAryaziSyaM lohityanAmAnamahaM vande // |15 asthamahatthakkhANiM susmnnvkkhaannkhnnnivaanni| payaIi mahuravANi payao paNamAmi dUsagaNiM // 41 tatra bhASAbhidheyA ardhA vibhASAcArtikAbhidheyA mahArthAH teSAmarthamahArthAnAM khAniriva arthamahArthakhAniH taM, etena bhASAvibhASAvArtikarUpAnuyogavidhAvatIya paTIyastvamAvedayati, tathA suzramaNAnAM-viziSTamUlottaraguNakalitasaMyatAnA-15 mapUrvazAstrArthavyAkhyAne pRSTArthakathane ca nivRtiH-samAdhiryasya sa tathA taM, tathA prakRtyA-khabhAvena madhuravAcaM-madhura-14 giraM na ziSyagatamanApramAdAdirUpakopahetusampattAvapi kopodayavazato niThurabhApaNam, etena ziSyAnuvartanAyAmatikauzalamAha, tathAhi-guNasampadyogyAn kathaJcit pramAdino'pi dRSTvA dharmAnugataiH madhuravacobhirAcAryastAn zikSa-12 yet yathA teSAM manaHprasAdameva viziSTaguNapratipattyabhimukhamaznute, na kopaM pratipannaguNabhraMzakAraNamiti, uktaM ca-18 "dhammamaiehi aisundarohiM kAraNaguNovaNIehiM / palhAyanto ya maNaM sIsaM coei Ayario // 1 // " tata itthaM dIpa anukrama [42] // 53 // 1dharmamayairati sundaraiH guNakAraNopanItaiH / prahlAdayazca manaH ziSya nodayatyAcAryaH // 1 // Kala ~117~
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka // 41 // dIpa anukrama [43] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-] / gAthA ||41 || - pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH ziSyAnuvarttanAkauzalyakhyApanArthamuktaM 'prakRtyA madhuravAca' miti, taM dUSyagaNinaM 'prayataH' prayatnaparaH praNamAmi / punarapi dUSyagaNina eva stutimAha | sukumAlakomalatale tesiM paNamAmi lakkhaNapasatthe / pAe pAvayaNINaM paDicchayasaehi paNivaie // 42 // teSAM dUSyagaNinAM 'prAcanikAnAM' pravacane - pravacanArthakathane niyuktAH prAcanikAsteSAM tatkAlApekSayA yugapradhAnAnAmityarthaH pAdAn lakSaNaiH- zaGkhacakrAdibhiH prazastAn zreSThAn tathA sukumAram-akarkaza komalaM-manojJaM talaM yeSAM tAn, punaH kimbhUtAnityAha-prAtIcchikazataiH praNipatitAn, iha ye gacchAntaravAsinaH khAcArya pRSTvA gacchAntare'nuyogazravaNAya samAgacchanti anuyogAcAryeNa ca pratIcchyante anumanyante te prAtIcchikA ucyante, khAcAryAnujJApuraHsaramanuyogAcAryapratIcchayA carantIti prAtIcchikA iti vyutpatteH teSAM zataiH praNipatitAn- namaskRtAn 'praNipatAmi' namaskaromi // tadevamAvalikAkrameNa mahApuruSANAM stavamabhidhAya samprati sAmAnyena zrutadharanamaskAra mAhaje anne bhagavaMte kAliasuyaANuogie dhIre / te paNamiUNa sirasA nANassa parUvaNaM vocchaM // 43 // ye anye'tItA bhAvinazca bhagavantaH zrutaratnanikarapUritatvAt samatraizvaryAdimantaH kAlikazrutAnuyogino dhIrAviziSTadhiyA rAjamAnAH tAn 'zirasA' uttamAGgena praNamya 'jJAnasya' AbhinivodhikAdeH 'prarUpaNAM' prarUpaNAkA 1 tavaniyamasasaMjama viSayanavasaMtima varayANaM sIlaM guNapaAiNa aNuogajugappANAnaM // 1 // (pra.) sAmAnyena zrutadharamaharSINAM namaskAram Forest Use Onl ~118~ 5 10 13
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka // 43 // dIpa anukrama [45] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-] / gAthA ||43|| - pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya girIyA nandIvRttiH // 54 // rakamadhyayanaM vakSye, ka evamAha ?, ucyate-dUSyagaNiziSyo devavAcakaH // iha jJAnasya prarUpaNAM vakSya ityuktam, sA ca prarUpaNA ziSyAnadhikRtya karttavyA, ziSyAzca dvidhA-yogyA ayogyAzca tatra yogyAnadhikRtya karttavyA nAyogyAniti prathamato yogyAyogyavibhAgopadarzanArtha tAvadidamAha For Parts Only selaghaNa 1 kuDaga 2 cAlaNi 3 paripUNaga 4 haMsa 5 mahisa 6 mese ya 7 / masaga 8 jalUga 9 virAlI 10 jAhaga 11 go 12 bheri 13 AbhIrI 14 // 44 // atra para Aha- nanu ye devavAcakanAmAnaH sUrayaste mahApuruSAH sadaiva samabhAvavyavasthitAH kRpAlavaH ata eva sakalasatvahitasampAdanAya kRtodyamAH tatkathamidamadhyayanaM dAtumudyatA yogyAyogyavibhAganirIkSaNamArabhante ?, na hi parahitakaraNapravRttamanaso mahIyAMso mahAdAnaM dAtukAmA mArgaNakaguNamapekSya dAnakriyAyAM pravarttante dayAlayaH, kintu prAvRSeNyajalabhRta ivAvizeSeNa, atrocyate, yata eva devavAcakasUrayaH samabhAvavyavasthitAH sakalasattvahitasampAda nAya kRtodyamA mahIyAMsaH kRpAlavazca ata eva zubhamidamadhyayanaM dAtumudyatA yogyAyogyavine yajanavibhAgopadarzanamArabhante, mA bhUdayogyebhyaH pradAne teSAmanarthopanipAta itikRtvA, atha kathaM tepAmetadadhyayanapradAne mahAnarthopani 4 // 54 // pAtaH ?, ucyate, te hi tathAkhAbhAvyAdeva acintyacintAmaNikalpa majJAnatamaHsamUha bhAskaramane kabhavazatasahasrapara|mparAsaGkalitakarmarAzivicchedakamapIdamadhyayanamavApya na vidhivadAsevante, nApi manasA bahumanyante, lAghavamapi cAsya hai 25 jJAnaprarUpaNA saMbaMdhe ziSyANAM yogyAyogya vibhAga- darzanArthe 14 dRSTAntA: sthavirAvalikA. gA. ~ 119~ 5 42-44 15 20
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [-]/gAthA ||44|| ...... ......................... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: 4564 prata sUtrAMka ||43|| yathAzakti sampAdayanti pareSAmapi ca yathAyoga buddhIbhaidayanti, tato vidhisamAsevakAH kalyANamiva te mahadakalyANamAsAdayanti, uktaM ca-"Ame ghaDe nihattaM jahA jalaM taM ghaDaM viNAsei / iya siddhaMtarahassaM appAhAraM viNAseDA Ju1 // " tato'yogyebhyaH prakRtAdhyayanapradAne teSAmanarthopanipAtaH, sa ca vastuto dAtRkRta eveti kRtaM prasaGgena prakRtaM prastumaH / tatrAdhikRtagAthAyAM prathamamayogyaziSyaviSaye muddazailaghanadRSTAnta upAttaH, sa ca kAlpanikaH, mudrazailaghanayobekSyamANaprakAro'haGkArAdina sambhavati, tayoracetanatvAt , kevalaM ziSyamativitAnAya to tathA kalpayitvA dRSTAnta- ID tvenopAttI, na caitadanupapannaM, ArSe'pi kAlpanikadRSTAntasyAbhyanujJAnAt , yadAha bhagavAn bhadrabAhukhAmI-"cariyaM ca kappiyaM vA AharaNaM duvihameva pannattaM / atthassa sAhaNaTThA iMdhaNamiva oyaNaDhAe // 1 // " tato nAnupapannaH zailaghanaSTAntaH, tadbhAvanA ceyaM-vaha kacid goSpadAyAmaraNyAnyAM mudgapramANaH kSitidharo mudazailAbhidho vartate, itazca mudgazalajambUdvIpapramANaH puSkarAvAbhidhAno mahAmeghaH, tatra maharSinAradasthAnIyaH ko'pi kalahAbhinandI tayoH kalaha- dRSTAntaH.1 mAdhAtuM prathamato mudgazailasyopakaNThamagamat , gatvA ca tamevamabhASiSTa-bho mudgazaila ! kacidavasare mahApuruSasa dasi jalena bhattumazakyo mudgazaila iti mayA tvaguNavarNanAyAM kriyamANAyAM nAmApi tava puSkarAvartoM na sahate sma, yathA Ame ghaTe nihitaM yathA jalaM ghara vinAzayati / iti siddhAntahasamatvAdhAra vinAzayati // 1 // 2 caritaM ca kalpitaM vA AvaraNaM dviviyameva prathamam / arthasya sAdhanArtha indhanamibaudanArtham // dIpa anukrama [45] OG For P OW wwrejanmurary.org ~120
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [-1/gAthA ||44|| ....... .......................... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: girIyA ayogyemaH dRSTAntaH.1 prata sUtrAMka ||44|| dIpa zrImalaya-12 alamanenAlIkaprazaMsAvacanena, ye hi zikharasahasrAprabhAgollikhitanabhomaNDalatalAH kulAcalAdayaH zikhariNaH te'pi madA''sAropanipAtena bhidyamAnAH zatazo bhedamupayAnti, kiM punaH sa varAko yo madekadhAropanipAtamAtramapi na nandIvRttiH sahate ?, tadevamutpAsito mudgazailaH samujvalitakopAnalo'haGkArapurassaraM tamevamavAdIt-bho nAradamaharSe! kimatra prati parokSe bahujalpitena ?, zRNu me bhASitameka-yadi tena durAtmanA saptAhorAtravarSiNA'pi me tilatuSasahasrAMzamAtramapi bhidyate tato'haM mudgazailanAmApi nodvahAmi, tataH sa puruSo'mUni mudgazailavacAMsi cetasthavadhArya kalahosthAnAya puSkarAvarttameghasamIpamupAgamat , mudgazailavacanAni sarvANyapi sotkarSa tasya purato'nvavAdIt , sa ca zrutvA tAni vacanAni kopamatIvAzizriyat saca kharaparuSANi vacanAni vaktuM prAvartiSTa, yathA-hAduSTaHsa barAko'nAtmajJo mAmapyevamavikSipatIti, tataH sarvAdareNa sasAhorAtrAn yAvat nirantaraM muzalapramANadhAropanipAtena varSitumayatiSTa, saptAhorAtranirantaraghRSTyA ca sakalamapi vizvambharAmaNDalaM jalaplAvitamAsIt , tata ekArNavakalpaM vizvamAlokya cintitavAnhataH samUlaghAtaM sa barAka iti, tataH pratinivRtto varSAt , krameNa cApasRte jalasaGghAte saharSe puSkarAvartoM nArada| mevamavAdIt-bho nArada ! sa barAkaH samprati kAmavasthAmupAgato varttate iti sahaiva nirIkSyatAM, tataH tI sahabhUya mudgazailasya pArthamagamatAM, sa ca mudgazailaH pUrva dhUlIdhUsarazarIratvAt mandaM mandamakAziSTa, samprati tu tasyApi dhUlerapanayanAdadhikataramavabhAsamAno vartate, tataH sa cAkacikyamAdadhAno hasanniva nAradapuSkarAvattau samAgacchantAveva 20 anukrama R [46] CAREOSDOG ~121
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [-1/gAthA ||44|| ...... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||44|| SADASANCHAR mabhASiSTa-samAgacchata 2 khAgataM yuSmAkam , aho kRtakalyANA vayaM yadatarkitopanItakAJcanavRSTiriva yuSmadarzana makANDa eva manmanomodAdhAyi saMvRttamiti, tata evamukta bhraSTapratiz2amAtmAnamavabudhya lajAvanatakandharAzironayanaH tasyopapuSkarAvartoM yatkiJcidAbhASya khasthAnaM gataH, eSa dRSTAntaH, upanayastvayamko'pi ziSyo mudgazailasamAnadharmA nirantaraM yatnataH pAThayamAno'pi padamapyekaM bhAvato nAvagAhate, tato'yogyo'yamitikRtvA khAcAryairupekSitaH, taM ca tathopekSitamayabudhya ko'pyanya AcAryo'bhinavataruNimAvegavazojjRmbhitamahAvalaparAkramaH ata evAgaNitavyAkhyAvidhiparizramo yauvanikamadavazato'paribhAvitaguNAguNaviveko vaktumevaM pravRtto-yathainamahaM pAThayiSyAmi, paThati ca lokAnAM purataH subhASitam-"AcAryaskhaiva tajADyaM, yacchiSyo nAvabudhyate / gAvo gopAlakeneva, kutiirthenaavtaaritaaH||1||" tataH taM sarvAdareNa pAThayituM lagnaH, sa ca mudgazaila iva dRDhapratijJo na bhAvataH padamapyekaM khacetasi pariNamayati, tataH khinnazaktirAcAryoM bhraSTapratijJamAtmAnaM jAnAno lajito yatkimapyuttaraM kRtvA tatsthAnAdapasRtya gataH, tataH evaMvidhAya nedamadhyayanaM dAtavyam , yato na khalu bandhyA gauH ziraHzRGgabadanapRSThapucchodarAdau sasnehaM spRSTA'pi satI dugdha-18 pradAyinI bhavati, tathAkhAbhAvyAd, evamepo'pi samyak pAThyamAno'pi padamapyekaM nAvagAhate, tato na tasya tAyadupakAraH, AstAM tasyopakArAbhAvaH pratyuta AcArye sUtre cApakIrtirupajAyate, yathA na samyakauzalamAcAryasya vyAkhyAyAmidaM vA'dhyayanaM na samIcInaM, kathamayamanyathA nAvabudhyate iti ?, api ca-tathAvidhakuziSyapAThane tasyA- 13 dIpa anukrama [46] SARETRImatana ~122~
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [-1/gAthA ||44|| ...... ............................ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: 4-964 prata sUtrAMka yogye kuSNabhUmihaSTAnta:navAdighaTahaaSTAntava.3 // 44|| 484 zrImalaya zivayodhAbhAvAt uttarottarasUtrArthAnavagAine sUreH sakalAvapi zAstrAntaragatau sUtrArthoM bhraMzamAvizataH, anyeSAmapi ca girIyA 18/paTuzrotRRNAmuttarottarasUtrArthAvagAhanahAniprasaGgaH,uktaM ca bhASyakAreNa-"Ayarie suttami ya parivAo suttamatthapali-1 nandIvRttiH mantho / annesipi ya hANI puTThAvi na duddhayA vaMjhA // 1 // "1 // mudgazailapratipakSabhUto yogyaziSyaviSayo dRSTAntaH kRSNa bhUmipradezaH, tatra hi prabhUtamapi jalaM nipatitaM tatraivAntaH pariNamati, na punaH kiJcidapi tato bahirapagacchati,evaM yo vineyaH sakalasUtrArthagrahaNadhAraNAsamarthaH sa kRSNabhUmipradezatulyaH, sa ca yogyaH, tatastasmai dAtavyamidamadhyayanamiti, Aha |ca bhASyakRt-"buDhe'pi doNamehe na kaNhabhomAu lohae udayaM / gahaNadharaNAsamatthe iya deyamachittikAraMmi // 1 // "2 // samprati kuTadRSTAntabhAvanA kriyate-kuTA ghaTAH, te dvidhA-navInA jIrNAzca, tatra navInA nAma ye sampratyevA''pAkataH samAnItA, jIrNA dvidhA-bhAvitA abhAvitAzca, bhAvitA dvidhA-prazastadravyabhAvitA aprazastadravyabhAvitAzca, tatra ye karpUrAgurucandanAdibhiH prazastaivyairbhAvitAH te prazastadravyabhAvitAH, ye punaH plaannddlshunsuraatailaadibhirbhaavitaaH| te'prazastadravyabhAvitAH, prazastadravyabhAvitA api dvidhA-vAmyA avAmyAzca, abhAvitA nAma ye kenApi dravyeNa na vAsitAH, evaM ziSyA api prathamato dvidhA-navInA jIrNAzva, tatra prathamato ye bAlabhAva evAdyApi vartante ajJA dIpa anukrama [46] %25A C22 // 56 // zidhye u panayaH 1 AcArya sUtre ca parivAdaH sUtrArthapalimandhaH / anyeSAmapi ca hAniH smRpi na dugdhadA vandhyA // 1 // 2 Te'pi domamethena kRSNabhUmAt, lubtyudakam / mahagadhAraNasamarthe iti deyamacchittikare // 1 // 26 djuditurary.com ~123~
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [-1/gAthA ||44|| ...... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||44|| ninaH sampratyeva ca bodhayitumArabdhAste navInAH, jIrNA dvidhA-bhAvitA abhAvitAca, tatrAbhAvitA ye kenApi darzanena na bAsitAH, bhAvitA dvidhA-kuprAvacanikapArzvasthAdibhiH saMvineya, kuprAvacanikapArthasthAdibhirapi bhAvitA 31 dvidhA-bAmyA avAmyAca, saMvinairapi bhAvitA dvidhA-cAmyA avAmpAzca, tatra ye navInA ye jIparNA abhAvitA ye| ca kumAvacanikAdibhAvitA api vAmyAH ye ca saMviprabhAvitA avAmyAH te sarve'pi yogyAH, zeSAH ayogyaaH| athavA anyathA kuTadRSTAntabhAvanA-iha catvAraH kuTAH, tadyathA-chidrakuTaH kaNThahInakuTaH khaNDakuTaH sampUrNakuTazca, chidrAditatra yasyAdho budhne chidraM sa chidrakuTaH, yasya punaroSThaparimaNDalAbhAvaH sa kaNThahInakuTaH, yasya punarekapAdhai khaNDena | ghaTadRSTAhInaH sa khaNDakuTaH, yaH punaH sampUrNAvayavaH sa sampUrNakuTaH, evaM ziSyA api catvAro veditavyAH, tatra yo| ntabhAvanA, vyAkhyAnamaNDalyAmupaviSTaH savemavabudhyate vyAkhyAnAdutthitazca na kimapi sparati sa chidrakuTasamAno, yathA diziSyopa|chidrakuTo yAvattadavastha eva gADhavamavanitalasaMlamo'vatiSThate tAvat na kimapi jalaM tataH sravati, stokaM vA kiJci-1banayakSa, diti, ecameSo'pi yAvadAcAryaH pUrvAparAnusandhAnena sUtrArthamupadizati tAvadavabudhyate, utthitace vyAkhyAnamaNDalyAH tarhi svayaM pUrvAparAnusandhAnazaktibikalatvAt na kimapyanusmaratIti, yastu vyAkhyAnamaNDalyAmapyupaviSTo'ImAtraM tribhAgaM caturbhAgaM hInaM vA sUtrArthamavadhArayati yathA'vadhAritaM ca smarati sa khaNDakuTasamAnaH,yastu kiJcidUnaM sUtrAthemavadhArayati pazcAdapi tathaiva smarati sa kaNThahInakuTasamAnaH, yastu sakalamapi sUtrArthamAcAryoktaM yathAvadavadhArayati|13 dIpa anukrama [46] SACRECESS ~124~
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-1/gAthA ||44|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: dhAntaH u. |panayazca.4 prata sUtrAMka ||44|| 15 zrImalaya-6 pazcAdapi tathaiva smRtipathamavatArayati sa sampUrNakuTasamAnaH, atra chidrakuTasamAna ekAntenAyogyaH, zeSAstu yogyAH, girIyA yathottaraM ca pradhAnAH pradhAnatarA iti 3 // samprati cAlanIdRSTAntabhAvanA-cAlanI lokaprasiddhA yayA kaNikAdi nandAcacinacAlyate, yathA cAlanyAmudakaM prakSipyamANaM tatkSaNAdevAdho gacchati na punaH kiyantamapi kAlamavatiSThate tathA yasya sUtrArthaH pradIyamAno yadaiva karNe vizati tadaiva vismRtipathamupaiti sa cAlanIsamAnaH 4 // tathA mudgazailacchidra kuTacAlanIsamAnaziSyabhedapradarzanArthamuktaM bhASyakRtA-"seleyachiDDacAlaNi miho kahA soumuTiyANaM tu / chiddA''ha tattha viTTho sumariMsu samarAmi neyANiM // 1 // egeNa visai bIeNa nIi kapaNeNa cAlaNI Aha / dhanno'stha Aha selo jaM pavisai nIda vA tujhaM // 2 // " tata eSo'pi cAlanIsamAno na yogyaH cAlanIpratipakSabhUtaM ca vaMzadalanirmApi|taM tApasabhAjanaM, tato hi bindumAtramapi jalaM na sravati, uktaM ca-"tAvaMsakhaurakaDhiNayaM cAlaNipaDivakkha na savai | davapi / " tataH tatsamAno yogya iti 5 // samprati paripUrNakaraSTAnto bhAvyate-paripUrNako nAma ghRtakSIragAlanakaM sugRhAbhidhacaTikAkulAlayo vA, tena dhAbhIyoM ghRtaM gAlayanti, tato yathA sa paripUrNakaH kacavaraM dhArayati ghRtamujjhati tathA ziSyo'pi yo vyAkhyAvAcanAdau doSAnabhigRhNAti guNAMstu muzcati sa paripUrNakasamAnaH, sa cAyogyaH, * dIpa anukrama [46] tApasabhAjanaparipUdRSTAnto maukeyarichAcArunInAM miyaH kathA zrutvotthitAnA tu | for Aha tatropaviSTo'samA smarAma nedAnIm // 1 // ekena vizati dvitIyena nigacchati karNena | cAhanI Aha / dhanyo'trAhIleyo yatravizati nirgacchati vA tava // 1 // tApasakamaThakaM cAlanIpratipakSAna sabati dympi| // 57 // 25 ~125
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [-1/gAthA ||44|| ....... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: ......... prata sUtrAMka ||44|| CANCEKAR Aha ca AvazyakacUrNikRt "vakkhaMNAisu dose hiyayaMmi uvei muyai gunnjaalN| so sIso u ajoggo bhaNio paripUNagasamANo // 1 // " Aha-sarvajJamate'pi doSAH sambhavantItyazraddheyametat , satyam , uktamatra bhASyakRtA-"saMghapaNuppAmaNNA dosA huna saMti jiNamae kevi / jaM aNuva uttavakahaNaM apattamAsaja va havaMti // 1 // "6 // samprati haMsadRSTAntabhAvanA, yathA haMsaH kSIramudakamizritamapyudakamapahAya kSIramApibati tathA ziSyo'pi yo guroranupayoga sadRSTAnta upanayazca.7 sambhavAn doSAnavadhUya guNAneva kevalAnAdatte sa haMsasamAnaH, sa caikAntena yogyaH / nanu haMsaH kSIramudakamizritamapi | kathaM vibhaktIkaroti ?, yena kSIrameva kevalamApibati na tUdakamiti, ucyate, tajihvAyA amlatvena kSIrasya kUrcikIbhUya pRthagbhavanAt , uktaM ca-"ambattaNeNa jIhAe~ kUciyA hoi khIramudayaMmi / haMso mottUNa jalaM Aviyai paya taha susIso // 1 // mottUMNa dahaM dose guruNo'NuvauttabhAsiyAIpi / giNhai guNe u jo so joggo samayatthasArassa // 2 // "7 // idAnIM mahiSadRSTAntabhAvanA-yathA mahiSo nipAtasthAnamavAptaH san udakamadhye pravizya tadudakaM muhurmuhuH zRGgAbhyAM tADayannavagAhamAnazca sakalamapi kaluSIkaroti, tato na svayaM pAtuM zaknoti nApi yUthaM, tadvat 31 | mahiSa TAnta u1 vyAkhyAnAdiSu doSAn hRdaye khApayati mupati guNajAlam / sa ziSyastu ayogyo bhaNitaH paripUrNa smaanH||1|| 1 sarvaprAmANyAta doSA naitra santi jinamate | sapanayazca.8 ke'pi / vadanupayuktakathanaM apAtramAsAtha vA bhavanti // 1 // 3 amlatvena jivAyAH kArcikA bhavati kSIramudake / iMso muktvA jalamApibati payaH tathA suziSyaH // 1 // 4 muktvA radaM doSAna guroranupayuktabhASitAdaunapi / gRhAti guNAn tu yaH sa yogyaH samayArthasArasya // 2 // 13 dIpa anukrama [46] MA ~126~
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka // 44 // dIpa anukrama [46] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-] /gAthA ||44|| - pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandISTattiH // 58 // ziSyo'pi yo vyAkhyAnaprabandhAvasare'kANDa eva kSudrapRcchAdibhiH kalahavikavAdibhirvA''tmanaH pareSAM cAnuyogazravaNavighAtamAdhatte sa mahiSasamAnaH, sa caikAntenAyogyaH, uktaM ca- "teyamavina piyai mahiso na ya jUhaM pivati loliyaM udayaM / viggahavikahAhi tahA athakapucchAhi ya kusIso // 1 // 8 // meSodAharaNabhAvanA-yathA meyo vadanasya tanutvAt svayaM ca nibhRtAtmA goSpadamAtrasthitamapi jalamaphalapIkurvan pivati tathA ziSyo'pi yaH padamAtramapi vinayapurassaramAcAryacittaM prasAdayan pRcchati sa mepasamAnaH, sa caikAntena yogyaH 9 // masakadRSTAntabhAvanA-yaH ziSyo masaka iva jAtyAdidoSAnudghaTTayan gurormanasi vyathAmutpAdayati sa masakasamAnaH sa cAyogyaH 10 // jalaukAdRSTAntabhAvanA-yathA jalaukAH zarIramadunvatI rudhiramAkarSati tathA ziSyo'pi yo gurumadunvan zrutajJAnaM pivati sa jalaukAsamAnaH, uktaM ca- "jailugA va adUrmito piyada susIso'vi suyanANaM / " 11 // viDAlIdRSTAnta bhAvanA prathA viDAlI bhAjanasaMsthaM kSIraM bhUmau vinipAtya pivati, tathAduSTakhabhAvatvAd, evaM ziSyo'pi yo vinayakaraNAdihInatayA na sAkSAd gurusamIpe gatvA zRNoti, kintu vyAkhyAnAdutthitebhyaH kebhyazcit sa viDAlIsamAnaH sa cAyogyaH 12 // tathA jAhakaH- tiryagavizeSaH, tatra dRSTAntabhAvanA - prathA jAhakaH stokaM 2 kSIraM pItvA pArzvaNi leDhi tathA ziSyo'pi yaH pUrva 74 // 58 // 1 khayamapi na pibati mahiSo na ca yUthaM pibati loDitamudakam / viprayikavAdibhistathA'kANDapRcchAdimiva kuziSyaH // 1 // ] 2 jalaukA iva adunvan pibati ziSyo'pi zrutajJAnam # Education Internation For Parts Only ~ 127~ 15 meSamusaka jalaukAbiDAlIjAhakadRSTAnvAH upanayAca. 13 20 25
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [-1/gAthA ||44|| ...... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||44|| gRhItaM satramartha vA'tiparicitaM kRtvA'nyatpRcchati sa jAhakasamAnaH, sa ca yogyaH 13 // samprati godRSTAntabhAvanA kriyate-yathA kenApi kauTumbikena kanidhit parvaNi catuSacaturvedapAragAmikebhyo viprebhyo gaurdatA, tataH te parasparameyaM cintayAmAsuH-yatheyamekA gIzcaturNAmasmAkaM tataH kathaM karttavyA?, tatraikenoka-paripATyA dukhatAmiti, taJca samIcInaM pratibhAtamiti sarveH pratipannaM, tato yasya prathamadivase gaurAgatA tena cintitaM-yathA'hamadyaiva dhokSyAmi, kalye punaranyo dhoyati, tataH kiM nirarthikAmasyAzcAri bahAmi, tato na kiJcidapi tasyai tena dattaM, evaM zepairapi, tataH sA zvapAkakulanipatiteva tRNasalilAdivirahitA gatAsurabhUta , tataH samutthitaH teSAM dhirajAtIyAnAmavarNavAdo loke zeSagodAnAdilAmavyavacchedazca,evaM ziSyA api ye cintayanti-na khalu kevalAnA-1 masmAkamAcAryo vyAkhyAnayati, kintu prAtIcchikAnAmapi, tatasta eva vinayAdikaM kariSyanti, kimasmAkamiti !, prAtIcchikA apyevaM cintayanti-nijaziSyAH sarve kariSyanti, kimasmAkaM kiyatkAlAvasthAyinAmiti ?, tatastepAmevaM cintayatAmapAntarAla evAcAryo'vasIdati, loke ca teSAmavarNavAdo jAyate, anyabApi ca gacchAntare | durlabhI teSAM sUtrArthoM, tataste gopratigrAhakacaturdvijAtaya ivAyogyAH draSTavyAH, uktaM ca-"anno dujihi kalaM niratthayaM | se bahAmi kiM cAri? / caucaraNagaviu mayA avaNNa hANI u baDuANaM // 1 // sIsA paDicchigANaM bharotti te'pi 1 anyo ghokSyati kalye nirarSiko massA badAmI ki cArim / / catuzcaraNA cautA ava hAnistu barahAnAm // 1 // ziSyAH pratISThakAno mara iti ve'pe c| dIpa anukrama [46] ~128~
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-]/gAthA ||44|| ........... ............................ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||44|| zramilaya-1 sIsagabharotti / na kareMti suttahANI annatthavi dulahaM tesiM // 2 // " eSa eva godRSTAntaH pratipakSe'pi yojanIyaH, girIyA tayathA kazcit kauTumbiko dharmazraddhayA caturthyazcaturvedapAragAmibhyo gAM dattavAn , te'pi ca pUrvavatparipATyA dogdhunandItiH |mArabdhAH, tatra yasya prathamadivase sA gaurAgatA sa cintitavAn-padyahamasyAzcAriM na dAsyAmi tataH kSudhA dhAtukSa-| yAdepA prANAnapahAsthati, tato lokeSu me gohatyA'varNavAdo bhaviSyati, punarapi cAsmabhyaM na ko'pi gavAdikaM dAsthati, apica-yadi madIyacAricaraNena puSTA satI zeSairapi brAhmaNaidhokSyate tato me mahAnanugraho bhaviSyati, ahamapi |ca paripATyA punarapyenAM dhokSyAmi, tato'vazyamasyai dAtavyA cAririti dadau cAriM, evaM zeSA api daduH, tataH | sarve'pi cirakAlaM dugdhAbhyavahArabhAgino jAtAH, loke'pi samucchalitaH sAdhuvAdo, labhante ca prabhUtamanyadapi gavAdikaM, evaM ye'pi vineyAzcintayanti-yadi vayamAcAryasya na kimapi vinayAdikaM vidhAtAraH tata eSo'vasIdannavazyamapagatAsubhaviSyati loke ca kuziSyA ete ityavarNavAdo vijRmbhiSyate, tato gacchAntare'pi na vayamayakAzaM lapsyAmahe, apica-asmAkameSa pravrajyAzikSApratAropaNAdividhAnato mahAnupakArI, samprati ca jagati durlabhaM zrutaranamupayacchan varttate, tato'vazyametasya vinayAdikamasmAbhiH kartavyam , anyaca-yadyasmadIyavinayAdisahAyakavalena prAtIcchikAnAmapyAcAryata upakAraH kimasmAbhirna labdham ?, dviguNatarapuNyalAbhazcAsmAkaM bhavet , prAtIcchikA api pidhyakabhara iti / na kurvanti sUtrArthahAniranyatrApi durlabhI teSAm // 2 // dIpa anukrama [46] bhAvanA NAGAR // 59 // ~129~
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-1/gAthA ||44|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||44|| ye cintayanti-anupakRtopakArI bhagavAnAcAryo'smAkaM, ko nAmAnyo mahAntamevaM vyAkhyAprayAsamasmannimittaM vida-IN dhAti ?, tataH kimeteSAM vayaM pratyupakanuM zaktAH, tathApi yat kurmaH so'smAkaM mahAn lAbha iti paranirapekSa vinayAdikamAdadhate, teSAM nAvasIdatyAcAryaH avyavacchinnA sUtrArthapravRttiH samucchalati ca sarvatra sAdhuvAdaH gacchAntare ca teSAM sulabhaM zrutajJAnaM paraloke ca sugatyAdilAbha iti 14 / / samprati bherIdRSTAntabhAvanA-iha zakrAdezena vaizravaNa merIdRSTAyakSanirmApitAyAM kAJcanamayaprAkArAdiparikaritAyAM puri dvAravatyAM trikhaNDabharatArddhAdhipatvamanubhavati kezave kadAci- taH.15 dshivmuptsthau| itazca dvAtriMzadvimAnazatasahasrasaGkale saudharmakalpe sudharmAbhidhasabhopaviSTaH sarvato divaukAparyupAsyamAnaH zakrAbhidhAno maghavA puruSaguNavicAraNAdhikAre kezavamihAvasthitamavadhinA samadhigamya sAmAnyataH tatprazaMsAmakArSIt-aho mahAnubhAvA viSNavo yaddopabahule'pi vastuni khabhAvato guNameva gRhNanti, na dopalezamapi, na ca nIcayuddhena yudhyante iti, itthaM ca maghavatA kezavastutimabhidhIyamAnAmasahamAnaH ko'pi divaukAH parIkSArtha-13 mihAvatIrya yena pathA bhagavadariSThaneminamaskaraNAya kezavo yAsyati tasmin pathi apAntarAle kvacit pradeze samu-18 trAsitasakalajanamahAdurabhigandhasaGkalamatIva dIpyamAnamahAkAlimakalitaM vivRtamukhamutpAditazvetadantapahiM gataprA-13 Namiva zuno rUpaM vidhAya prAtaravatasthe, kezavo'pi cojjayantagirisamavasRtabhagavadariSThaneminamaskRtaye tena pathA gantuM pravavRte, puroyAyI ca padAtyAdivargaH samasto'pi tadgandhasamutrAsito vastrAJcalapihitanAsikastvaritamitastato gantu- 13 dIpa anukrama [46] MEANImatana ~130
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-1/gAthA ||44|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: merIdRSTAntaH, 15 prata sUtrAMka ||44|| zrImalaya- damArebhe, tataH pRSTaM kezavena-kimiti puroyAyinaH sarve pihitanAsikAH samutrAsamAdadhate?, tataH ko'pi viditvedyo| girIyA vijJapayAmAsa-deva ! puro mahApUtigandhiH thA mRto vartate, tadvandhamasahanAnaH sarvo'pi trAsamagamat ,kezavo mahotta- nandAtamatayA tadgandhAdanutrasyan tena pathA gantuM pravRttaH, avaikSiSTa ca taM mRtaM thAnaM, paribhASayAmAsa ca sakalamapi tasya rUpaM, tato guNaprazaMsAmakartRmazaknuvan prazaMsitumArabhate sma-aho jAtyamarakatamavabhAjanavinivezitamuktAmaNizrebhiriva zobhate asya vapuSi kAlimakalite zvetadantapaddhatiriti, tAM ca prazaMsAM zrutvA savismayaM surasamajanmA cintayAmAsa-aho yathoktaM maghavatA tathaiveti / tato dUraM gate kezaye tadrUpasupasaMhRtya kiyatkAlaM sthitvA gRhamAgate kezave yuddhaparIkSAnimittaM mandurAgatamekamazvaratnaM sakalalokasamakSamapahRtavAn , dhAvitazca mArgataH sarvo'pyudgIpaNakhAkuntAdiraarakSakAdipadAtivargaH, samucchalitazca mahAn kolAhalo, jJAtazcArya vyatikaraH kezavena, pradhASitAzca sakopaM dizodizaM sarve'pi kumArAH, muzcanti ca yathAzakti prahArAn , paraM suro divyazaktyA tAn sarvAnapi lIlayA vijitya mandaM mandaM gantuM pravRttaH, tataH prAsaH kezavaH, pRSTazca tenAvApahArI-bhoH kiM madIyamazvaralamapaharasi ?, tenokta-zakomyapahatu, yadi punarasti te kA'pi zaktistahi mAM yuddhe vinirjitya parigRhANa, tataH kezavaH tatpauruSarajitamanaskaH saharpamevamavAdIt-bho mahApuruSa! yena yuddhena brUSe tena yukSe'haM, tataH sarvASyapi yuddhAni kezavo nAmamAhaM vaktuM pravRttaH, pratiSedhati ca sarvAgyapi surasamajanmA, tato bhUyaH kezavo vadati-kathaya kena yuddhena yukse 'hamiti ?, tataH dIpa anukrama 20 [46] ~131~
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-1/gAthA ||44|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||44|| dIpa anukrama [46] dasa prAha-putayuddhena, tataH karNoM pidhAya zalpitahRdaya iva hAzabdavyAhArapurassaraM taM pratyevamayAdIta-gaccha gacchA-18 | ziSyaparIzvaratnamapi gRhItyA, nAhaM nIcayuddhena yuo iti, tata etat zrutvA havazojjRmbhitapulakamAlozapobhitaM vapurAdadhAnaH dhAyAM me18 savismayaM surasamajanmA sacetasi cintayAmAsa-aho mahottamatA kezavAnAm , ata eva zatasahasrasaGgadhanamadamarakirITa- |rIdRSTAdAkoTIsaharpamasUNIkRtapAdapIThAnAM maghavatAmapyete prazaMsAhAH, tata evaM cintayitvA sAnandamavekSamANo vaktuM pravRtto ntaH.14 |bhoH kezava! nAhamazcApahArI, kintu tvaguNaparIkSAnimittamevaM kRtavAn , tataH sakalamapi zakraprazaMsAdikaM pUrvavRttAntamacakathat , tataH khaguNaprazaMsAzravaNalajito'vanatamanAkandharaH kuDmalitakarasampuTo janAInaH tamudantaparyante mutkalayAmAsa khasthAne, suro'pi ca sakalavizvAsAdhAraNakezavaguNadarzanato dRSTamanAstaM pratyevamavAdIt-mahApuruSa ! devdrshnmmoghN| manujajanmanAmiti prabAdo jagati prasiddho mA viphalatAmApaditi bada kiJcidabhISTaM yena karomIti, tataH kezayoja-IN cId-vartate samprati dvAravatyAmazivaM tatastat pratividhAnamAtiSTha yena bhUyo'pi na bhavati, tato gozIrSacandanamayImaziyopazaminI devo bherImadAt, kalpaM cAsyAH kathayAmAsa-yathA SaNmAsaSaNmAsaparyante nijA''sthAnamaNDape vAthaiSA-18 bherI, zabdazcAsyAH sarvato dvAdazayojanavyApI jalabhRtameghadhvaniriva gambhIro vijRmbhipyate, yazca zabdaM zroSyati tasya prAktano vyAdhiniyamato'payAsyati, bhAvI ca bhUyaH SaNmAsAdAk na bhaviSyati, tataH evamuktvA devaH khasthAnamagamat / vAsudevo'pi tAM bherI sadaiva bherItADananiyuktAya samarpitavAn , zikSAM cAsmai dadau yathA-paNmAsapaNmAsaparyante weredturary.com ~132~
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-1/gAthA ||44|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalaya- nandIvRttiH |kSAyAM bhe prata sUtrAMka ||44|| // 61 // 15 NAGAR dIpa anukrama [46] mamAsthAnamaNDapa yAdyaiSA tvayA bherI, yatnatazcAvanIyA, tataH sakalakhalokasAmantAdibalasamanvitA nijaprAsAdamA-8 ziSyaparIyAsIt , mutkalitazca pratIhAreNa sarvo'pi lokaH, tato dvitIyadivase mukuttopshobhitaanekpaarthivshsrpryupaasymaano| rIrayAnijAsthAnamaNDape viziSTasiMhAsanopaviSTaH zakra iva devaiH parivRto virAjamAnastAM bherImatADayat, bherIzabdazravaNasamanantarameva ca dinapatikaranikaratADitamandhakAramiva dvAravatIpuri sakalamapi rogajAlaM vidhvaMsamupAgamat , tataH pramuditaH sarvo'pi pauralokaH, AzAste ca sadevAdhipatitvena janAInaM, tata evaM vyAdhivikale gacchati kAle ko'pi dUradezAntaravartI dhanADhyo mahArogAbhibhUto merIzabdamAhAtmyamAkarNya dvAravatImagamat , sa daivaviniyogA rItADanadivasAtikrame prAptaH, tato'cintayat-kathamidAnImahaM bhaviSyAmi?, yato bhUyo bherItADanaM paNmAsAtikrame, paDUnizca mAse(andhA 2000) repa pravarddhamAno vyAdhirasUnapi niyamAt kavalayiSyati, tataH kiM karomIti?, tataH itthaM katipayadinAni cintAzokasAgaranimanaH kathamapi zemuSIpotamAsAdyonmaGkalano-yathA yadi tasyAH zabdato'pi rogo'payAti tataH tadekadezasya gharSitvA pAne sutarAmapayAsyati, prabhUtaM ca me khaM, tataH pralobhayAmi dhanena DhAkkikaM, yena tacchakalamekaM me samarpayati, tataH pralobhito dhanena DhAkiko, nIcasatvA hi duSTadArA iba nirantaraM // 61 // dhanAdibhiH sanmAnyamAnA api vyabhicaranti nijapateH, tatastena tacchakalamekaM tasmai vyatiriSTa, tatsthAne ca tasyA1 guddhiH, 2 unmannanagarnu. HGAS ~133~
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-]/gAthA ||44|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||44|| | manyacchakalaM yojitam, evamanyAnyadezAntarAyAtarogijanebhyo dhanalubdhatayA khaNDakhaNDapradAne sakalApi bherIsa ziSyapurIkantheva khaNDasaGghAtAtmikA kRtA, tato'pagato divyaprabhAvaH, tatastadayasthamevAzivaM prAvarttiSTa, samutthitazca rAvo'ziva-181 rIdRSTAprAdurbhAvaviSayaH paurajanAnAM, vijJaptazca mahattarairjanAIno-deva ! bhUyo'pi vijRmbhate vAsu kRSNazarvaryAmandhakAramiva | santaH , 14 puri dvAravatyAM mahadazivaM, tataH prAtarAsthAnamaNDape siMhAsane samupavizyAkArito bherItAinaniyuktaH pumAn , dat- | zcAdezo'smai bherItADane, tatastADitA tena bherI, sA'pagatadivyaprabhAvA na bhAGkArazabdenAsthAnamaNDapamAtramapi [pUrayati, tato vismito janAIno-yathA kimeSA nAsthAnamaNDapamapi bhAGkArazabdena pUrayituM zaktavatI?, tataH svayaM | nibhAlayAmAsa tAM bherI, dRSTA ca sA mahAdaridrakantheva laghulaghutarazakalasahasrasaGghAtAtmikA, tatadhukopa tasmai janAheno-re duSTAdhama ! kimidamakArSIH?, tataH sa prANabhayAt sakalamapi yathAvasthitamacIkathat , tato mahAnarthakAritvAt sa tatkAlameva niropito vinAzAya, tato bhUyo'pi janAIno janAnukampayA pauSadhazAlAmupagamyATamabhaktavidhAnatastaM devamArAdhayAmAsa, tataH pratyakSIvabhUva devaH, kathitavAMzca janArdanaH prayojanaM, tato bhUyo'pi dattavAn azivopazamanI bherI, tAM ca Asatvena sunizcitAya kRSNaH samarpayAmAsa / eSa dRSTAntaH, ayamoMpanayaH-yathA bherI tathA pravacanAvagatau sUtrArthoM, yathA bherIzabdazravaNato rogApagamaH tathA siddhAntasya prabhAvazravaNato jantUnAM karmavinAzaH, tato yaH sUtrArthAvapAntarAle vismRtya vismRtyAnyataH sUtramartha vA saM SAKSE dIpa anukrama [46] FarPranaamsamundom ~134~
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-1/gAthA ||44|| .......... ............................ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: ......... girIyA prata sUtrAMka ||44|| dIpa anukrama [46] zrImalaya- yojya kanyAsamAnau karoti sa bherItADananiyuktaprathamapuruSasamAnaH, sa caikAntenAyogyaH, ystvaacaaryprnniitii| ziSyaparIsUtrArthoM yathAvadavadhArayati sa bherItADananiyuktapAzcAtyapuruSa iva kalyANasampade yogyaH 14 // sampratyAbhIrI kSAyAmAnandIvRttiH dRSTAntabhAvanA-kazcidAbhIro nijabhAryayA saha vikrayAya ghRtaM gacyA gRhItvA pattanamavatIrNaH, catuSpathe samAgatya | bhiiriidRssttaa|| 62 vaNigApaNeSu paNAyituM pravRtto, ghaTitazca paNAya saMTaGkaH, tataH samArabdhe dhRtamApe gacyA adhastAdavasthitA AbhIrI, ghRtaM bhI vArakeNa samarpyamANaM pratIcchatIti, tataH kathamapyarpaNe grahaNe vA'nupayogato'pAntarAle vArakAparaparyAyo laghughudriAtaghaTo bhUmau nipatya khaNDazo bhagnaH, tato ghRtahAnidUnamanAH patirulapituM kharaparuSavAkyAni prAvarttata, yathA hA pApIhai yasi ! duHzIle kAmaviDambitamAnasA taruNataruNimAbhiramaNIyaM puruSAntaramavalokase na samyag ghRtaghaTamabhigRhNAsi-za tataH sA kharaparuSavAkyazravaNataH samudbhUtakopAvezavazoccha litakampakampitapInapayodharA sphuradadharabimboThI dUrotpA, [TitabhUrekhAdhanuravaSTambhato nArAcazreNimiva kRSNakaTAkSasanta timavirataM pratikSipantI pratyuvAca-hA grAmeyakAdhama !||22 ghRtaghaTamapyavagaNayya vidagdhamattakAminInAM mukhAravindAnyavalokase, na caitAvatA'vatiSThase, tataH kharaparuSavAkyA TA62 // mapyadhikSipasi, tataH sa evaM pratyukto'tIva jvalita kopAnalo'pi yat kiJcidasambaddha bhASituM lamaH, sA'pyevaM, tataH samabhUttayoH kezAkezi, tato visaMsthulapAdAdinyAsataH sakalamapi prAyo gatrIghRtaM bhUmI patitaM, taba kiJcicchoSamupagatamavazeSa cAvalIdaM zvabhiH, gatrIghRtamapi zepIbhUtamapaTataM pazyatoharaiH, sArthikA api khaM khaM ghRtaM vikrIya 26 Auditurary.com ~135
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [-1/gAthA ||44|| ...... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||44|| - | khagrAmagamanaM prapannAH, tataH prabhUtadivasabhAgAtikrameNApasRte yuddhe khAsthye ca labdhe yat kiJcitprathamato vikrayAmAsatughRtaM / tadravyamAdAya tayoH khagrAmaM gacchatorapAntarAle'staM gate sahasrabhAnI sarvataH prasaramabhigRhNati tamovitAne parAskandinaH samAgatya vAsAMsi davyaM balIvI cApahatavantaH, tata evaM to mahato duHkhasya bhAjanamajAyetAm / epa raSTAnto'yama- dRSTAntorthopanayaH-yo vineyo'nyathA prarUpayan adhIyAno vA kathamapi kharaparuSavAkyairAcAryeNa zikSito'dhikSepapurassaraM prati- panayaH, vadati-yathA tvayaivetthamahaM zikSitaH, kimidAnIM nihuSe ? ityAdi, sa na kevalamAtmAnaM saMsAre pAtayati, kinvA-2 cAryamapi kharaparuSapratyuccAraNAdinA tIvratIvratarakopAnalajvAlanAt , bhavanti ca kuvineyA mRdorapi guroH kharaparuSapratyucAraNAdinA kopaprakopakAH, yata uktamuttarAdhyayaneSu-"aNAsavA thUlakyA kusIlA, mipi caMDaM parati sIsA" iti // api ca-guNaguravo guravaH, tataste yadi kathamapi duSTaziSyazikSApanena kopamupAgamat tathApi teSAM bhagavadAjJAvilopato guAzAtanA tatazcopacitAzubhagurukarmA niyamato dIrghatarasaMsArabhAgI, kiJca-evaM sa vartamAno matimAnapi zrutaratvAbahirbhavati, anyatrApi tasya durlabhazrutatvAt , ko hi nAma sacetano dIrghatarajIvitAbhilASI sarpamukhe khahastena payobindUn prakSipatIti, sa caikAntenAyogyaH 15 / pratipakSabhAvanAyAmapIdameva kathAnakaM paribhAvanIyaM, kevalamiha ghRtaghaTe bhane sati dvAvapi tau dampatItvaritaM 2 kapare yathAzaktighRtaM gRhItavantI, stokameva vinanAza, 1 anAvacAH sthUlavayasaH kuzIlA mRdumapi caNDaM prakurvanti shissyaaH| 2 anAdare ityadhyAhAryam / - dIpa anukrama [46] / W ~136~
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM -1/gAthA ||44|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||44|| zrImalaya-6 nindati cAtmAnamAbhIro yathA-hIna mayA ghRtaghaTaste samyak samarpitaH, AbhIryapi vadati-samapitastvayA samyak,8 pratipakSagirIyA paraM na sa mayA samyak gRhItaH,tataH evaM tayorna kopAvezaduHkhaM nApi ghRtahAnirnApi sakAla evAnyasArSikaiH saha khagrA | AmIrInandIvRttiH mamabhisamarpatAmapAntarAle taskarAvaskandaH, tatastau sukhabhAjanaM jAtI, evamihApi kathaJcidanupayogAdinA'nyathA dRSTAntarUpavyAkhyAne kRte sati pazcAdanusmRtayathAvasthitavyAkhyAnena sariNA ziSyaM pUrvamuktaM vyAkhyAnaM cintayantaM pratyevaM vakta-18 jJikAzivyam-yatsa ! maivaM vyAkhyaH, mayA tadAnImanupayuktena vyAkhyAtaM, tata evaM vyAkhyAhi, tata evamukke sati yo vineyaH ke parSado kulIno vinItAtmA sa evaM prativadati-yathA bhagavantaH! kimanyathA parUpayanti ?, kevalamahaM matidaurbalyAdanyathA'va gA.45-6 4 gatavAniti, sa caikAntena yogyaH 16 / evaMvidhAzca vineyAH prahAditagurumanasaH zrutAparNavapAragAmino jAyante, |15 cAritrasampadazca bhAginaH, tadevamekaikaM ziSyamadhikRtya yogyAyogyatvavibhAgopadarzanaM kRtam , samprati sAmAnyataH parSado yogyAyogyarUpatayA nirUpayatisA samAsao tivihA pannattA, taMjahA-jANiA ajANiA duvviaDDA, jANiA jahA-khIramiva jahA haMsA je ghuTUMti iha gurugunnsmiddhaa| dose avivajati taM jANasu jANiaM parisaM // 45 // ajANiA jahA-jA hoi pagaimahurA miyachAvayasIhakukuDayabhUA / rayaNamiva asaMThaviA // 63 ajANiA sA bhave parisA // 46 // 25 dIpa anukrama CSCSG [46] SHREaamana For P OW Julturary.com | parSadaH yogyAyogyatA nirUpaNaM ~137
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [-]/gAthA ||46|| ....... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: ......... prata sUtrAMka ||46|| 'sA' parSata 'samAsataH' saMkSepeNa 'trividhA' triprakArA prajJaptA, tIrthakaragaNadharairiti gamyate, parSaditi kathaM labhyate| 6 iti cet ?, ucyate, iha prAguktaM-prArambhaNIyaH pravacanAnuyoga iti, anuyogazca ziSyamadhikRtya pravarttate, nirAlamba-1 nasya tasyAbhAvAt , tataH sAmarthyAt setyukte parSaditi labhyate, 'tadyathe'tyudAharaNopadarzanArtha, 'jANiya'tti 'jJA aba-18 bodhane' jAnAtIti jJA, 'igupAntyagrIkRgRjaH' iti kapratyayaH, 'iti dhAto lopa' ityAkAralopaH, tato 'ajAdyata' iti striyAmAp , jaiva zikA, khArthikaH kaH pratyayaH, 'khajJAjabhasvAdhAtutyayakAdi'tyApaH sthAne ikArAdezaH, kapratyayAca parataH striyAmAp , tatsiddhaM z2iketi, jJikA nAma parijJAnavatI, kimuktaM bhavati ?-kupathapravRttapASaNDamatenAdigdhAntaHkaraNA guNadopavizeSaparijJAnakuzalA satAmapi doSANAmaparigrAhikA kevalaguNagrahaNayatnavatIti, uktaM ca-1 "guNadosavisesaNNU aNabhiggahiyA ya kussuimesuN| esA jANagaparisA guNatattilA aguNavajA // 1 // " tatra 'guNatattille ti guNeSu yatnavatI guNagrahaNaparAyaNA ityarthaH, 'aguNavajitti aguNAn-doSAn varjayati, sato'pi na gRhAtItyaguNavarjA / tathA 'ajJikA' ajJikA jJikAvilakSaNA, samyakaparijJAnarahitA, kimaktaM bhavati ?-yA tAmracUDakaNThIravakuraNapotavatprakRtyA mugdhakhabhAvA asaMsthApitajAtyaratnamivAntarviziSTaguNasamRddhA sukhaprajJApanIyA papet sA ajJikA, uktaM ca-"pagaImuddha ayANiya migacchAvagasIhakukuDagabhUyA / rayaNamiva asaMThaviyA suhasaMNappA 1 guNadoSavizeSajJA anabhigRhItA ca kubhutimtaiH| eSA zikAparSad gugatatparA anumaya jarjA // 1 // 2 prakRtimugdhA azikA mRgasiMhakurkuTazAvakabhUtA / ratnamivAsakAsthitA sukhasaMjJApyA guNasamRddhA // 1 // dIpa anukrama [49-50]] ~138~
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [-]/gAthA ||46|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: durvidagdha parSat. gA.47 prata sUtrAMka ||46|| zrImalaya-14 |guNasamiddhA // 1 // " iha 'migasAvagasIhakukkuDagabhUyatti sAvagazabdo'ne sambadhyate, tato mRgasiMhakurkuTazAvabhUtA ityarthaH 'asaMThaviya'tti asaMsthApitA, asaMskRtA ityarthaH, 'sukhasaMjJApyA'sukhena prajJApanIyA / tathAnandIvRtiH duzciaDDA jahA-na ya katthai nimmAo na ya pucchai paribhavassa doseNaM / vatthivva vAyapupaNo phui| // 64 // gaamillyviaddddo||17|| 8) 'duryidagdhA' mithyA'haGkAraviDambitA, kimuktaM bhavati?-yA tattadguNajJapArthopagamanena katipayapadAnyupajInya 8 pANDityAbhimAninI kiJcinmAtramarthapadaM sAraM pallavamAtraM vA zrutvA tata Urdhva nijapANDityakhyApanAyAmabhimAnato|'vajJayA pazyati arddhakathyamAnaM cAtmano bahujJatAsUcanAya yA tvaritaM paThati sA parSat durvidagdhetyucyate, uktaM ca"kizcimmattaggAhI pallavagAhIya turiyagAhI y|duviyddiyaa u esA bhaNiyA tivihA bhave parisA // 1 // " amUSAM ca tisRNAM parSadAM madhye Aye dve parSadAvanuyogayogye, tRtIyA tyayogyA, yadAha cUrNiNakRt-etthai jANiyA ajANiyA ya arihA, dudhiahA aNarihA" iti, tata Adhe eva / adhikRtyAnuyogaHprArambhaNIyo,na tu durvidagdhAM,mA bhUdAcAyessa niSphalaH parizramaH, tasyAzca durantasaMsAropanipAtaH, sA hi tathAkhAbhAbyAt yatkimapyarthapadaM zRNoti 1 parSajayanirUpaNagAthA na vyAkhyAtAH / 2 kizcinmAtrAhiNI pAyamAtraprAhiNI ca saritagrAhiNI ca / durvidagdhikA eSetra bhaNitA trividhA bhavetparSada // 1 // 3 atra zikA akSikA va aho, durvidagdhA anahIM / 55 dIpa anukrama [49-50]] // 64 // For P OW ~139~
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [1]/gAthA ||47|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: jJAnapazvakozaH prata sUtrAMka tadapyavajJayA, zrutvA ca sArapadamanyatra sarvajanAtizA yinijapANDityA bhimAnato mahato mahIyaso'vamanyate, tadava jayA ca durantasaMsArAbhiSvaGga iti sthitam // tadevamabhISTadetAstavAdisampAditasakalasauhitso bhagavAn dUSyagaNipAdopasevI pUrvAntargatasUtrArthadhArako devavAcako yogyavineyaparIkSAM kRtvA sampratyadhikRtAdhyayanaviSayasya jJAnasya prarUpaNAM vidadhAti nANaM paMcavihaM pannattaM,taMjahA-AbhiNiyohianANaMsuanANaM ohinANaM mnnpjvnaannNkevlnaannN| (sU01) di jJAtirjJAnaM, bhAye anadapratyayaH athayA jJAyate-vastu paricchidyate aneneti jJAnaM, karaNe anada, zeSAstu vyutpattiyo mandamatInAM sammohahetutvAt nopadizyante, 'paJceti saGkhyAvAcakaM vidhAnaM vidhA 'upasargAdAta' ityaG pratyayaH, paJca vidhAH-prakArA yasya tatpazcavidha-paJcaprakAraM 'prajapta'prarUpitaM tIrthakaragaNadharairiti sAmadivasIyate, anyasya vayaMprarUpakatvena prarUpaNA'sambhAt , uktaM ca-"atthaM bhAsada arahA suttaM gaMthati gaNaharA niunnN| sAsa Nassa hiyaTThAe tao suttaM pavattai // 1 // " etena khamanISikAcyudAsamAha, athavA prajJA-buddhiH tayA Apta-prApta tIrthakaragaNadharairiti gamyate, prajJAtaM, kimuktaM bhavati ?-'sarva vAkyaM sAvadhAraNaM bhavatIti' nyAyAt avazyamidaM vAkyamavadhAraNIyaM, tato'yamarthaH-jJAnaM tIrghakarairapi sakalakAlAvalambisamastavastustomasAkSAtkArikevalaprajJayA paJca artha bhASate'Ina sUtra granthanti gaNadharA nipuNam / zAsanasya hitArthAya tataH sUtra pravartate // 1 // 25-2997 // 47|| dIpa anukrama [51-52]] MER amana | jJAnasya paJcavidha-bhedAnAm kathanaM ~140
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ..................... mUlaM [1]/gAthA ||47...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka 15 2. dIpa zrImalaya- vidhameva prApta, gaNadharairapi tIrthakRdbhirupadizyamAnaM nijaprajJayA paJcavidhameva prAsaM, na tu vakSyamANanItyA dvibhedameveti, bAnapaJcagirIyA athavA prAjJAna-tIrthakarAdAptaM prAjJAptaM gaNadharairiti gamyate, athavA prAjJaiH-gaNadharairAsaM prAjJAsa, tIrthakarAdityanumI-1 | koddezaH nandIvRttiH yate, 'tadyathetyudAharaNopadarzanArthaH, AminibodhikajJAnaM zrutajJAnaM avadhijJAnaM manaHparyAyajJAnaM kevalajJAnaM, ttraarthaa||65||bhimukho niyataH-pratiniyatakharUpo vodho-bodhavizeSo'bhinibodhaH abhinibodha evAbhinibodhika, abhinivo dhazabdasya vinayAdipAThAbhyupagamAd 'vinayAdibhya ityanena khArthe ikaNpratyayaH. 'ativarttante khArthe pratyayakAH prakRtiliGgavacanAnI ti vacanAt atra napuMsakatA, yathA vinaya eva vainayikamityatra, athavA abhinibudhyate anenAsmAdasmin / veti abhinivodhaH-sadAvaraNakarmakSayopazamaH, tena nivRttamAbhinivodhikaM, AbhinivodhikaM ca tad jJAnaM ca AbhinibodhikajJAna-indriyamanonimitto yogyadezAyasthitavastuviSayaH sphuTapratibhAso bodhavizeSa ityarthaH 1 tathA zravaNaM zrutaMvAcyavAcakabhAvapurassarIkAreNa zabdasaMspRSTArthagrahaNaheturupalabdhivizeSaH,evamAkAraM vastu jaladhAraNAdyarthakriyAsamartha ghaTazabdavAcyamityAdirUpatayA pradhAnIkRtatrikAlasAdhAraNasamAnapariNAmaH zabdArthaparyAlocanAnusArI indriyamanonimito'vagamavizeSa ityarthaH zrutaM ca tad jJAnaM ca zrutajJAnaM 2,tathA avazando'dhaHzabdArthaH,ava-adho'dho vistRtaM vastu dhIyate-paricchidyate'nenetsavadhiH,athavA avadhimaryAdA rUpiSveva dravyeSuparicchedakatayA pravRttirUpA tadupalakSitaM jJAnamadhyavadhiH yadvA avadhAnam-Atmano'rthasAkSAtkaraNavyApAro'vadhiH, avadhizcAsau jJAnaM cAvadhijJAnaM 3, tathA pari:-sarvato bhAve anukrama [53] 469 For Pro Baitaram.org ~141~
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ..................... mUlaM [1]/gAthA ||47...|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: jJAnapazcakasvarUpam. prata satrAka avanaM avaH 'tudAdibhyo na kA vityadhikAre 'akatI ce'tyanenauNAdiko'kArapratyayaH, avanaM gamanaM vedanamiti paryAyAH. kApari avaH paryavaH,manasi manaso vA paryavaH manaHparyavaH-sarvato manodravyapariccheda ityarthaH,athavA manaHparyaya iti pAThaH, tatra paryayaNaM paryayaH, bhAve'la pratyayaH, manasi manaso vA paryayo manaHparyayaH, sarvatastatpariccheda ityarthaH, sa cAsau jJAnaM ca manaHparyayajJAnaM, athavA manaHparyAyajJAnamiti pAThaH, tataH manAMsi-manodravyANi paryeti-sarvAtmanA paricchinatti manaHparyAya, 'karmaNo'Ni'ti aNapratyayaH, manaHparyAyaM ca tajjJAnaM ca manaHparyAyajJAnaM, yadvA manasaH paryAyAH manaHparyAyAH, paryAyA bhedA dharmA bAdyavastvAlocanaprakArA ityarthaH, teSu teSAM vA sambandhi jJAnaM manaHparyAyajJAnaM 4, tathA kevalamekamasahAya matyAdijJAnanirapekSatvAt kevalajJAnaprAdurbhAve matyAdInAmasambhavAt ,nanu kathama sambhavo yAvatA matijJAnAdIni khakhAvaraNakSayopazame'pi prAduSaSyanti, tato nirmUlakhakhAvaraNavilaye tAni sutarAM bhaviSyanti, cAritrapariNAmavat, uktaM ca-"AvaraNadesavigame jAivi jAyaMti maisuyAINi / AvaraNasabavigame kaha tAi na hoMti jIvassa ? // 1 // " ucyate, iha yathA jAtyasya marakatAdimaNemalopadigdhasya yAvannAdyApi samUlamalApagamastAvadyathA yathA dezato malavilayaH tathA tathA dezato'bhivyaktirupajAyate, sA ca kacitkadAcit kazcit bhavatItyanekaprakArA, tathA''tmano'pi sakalakAlakalApAvalambinikhilapadArthaparicchedakaraNakapAramArthikakharUpasyApyAvaraNamalapaTalatirohitasvarUpasya yAvat bhAvaraNadezapigame yAnyapi jAgante matizrutAdIni / sarvAvaraNavigame kathaM tAni na bhavanti jIvasA // 1 // AC dIpa anukrama [53] 50%%) RE a rana HTRIANGaram.org ~142~
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ..................... mUlaM [1]/gAthA ||47...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka zrImalaya- nAdyApi nikhilakarmamalApagamaH tAvadyathA yathA dezataH karmamalocchedaH tathA tathA dezataH tasya vijJaptirujjambhate, sA jJAnapaJcagirIyA ca kacitkadAcitkathaJcidityanekaprakArA, uktaM ca-"malaviddhamaNeyaktiryathA'nekaprakArataH / kamrmavidvAtmavijJa-ga kasiddhiH nandItiH sistathA'nekaprakArataH // 1 // " sA cAnekaprakAratA matizrutAdibhedenAvaseyA, tato yathA marakatA dimaNerazeSamalA- |15 // 66 // pagamasambhave samastAspaSTadezavyaktivyavacchedena parisphuTarUpaikA'bhivyaktirupajAyate tadvadAtmano'pi jJAnadazana ri prabhAvato niHzeSAvaraNaprahANAdazeSajJAnavyavacchedenaikarUpA atisphuTA sarvavastuparyAyasAkSAtkAriNI vijJaptirulasati, tathA coktam-"yathA jAtyasya ratnasya, niHzeSamalahAnitaH / sphuTaikarUpA'bhivyaktirvijJaptistadvadAtmanaH // 1 // " tato matyAdinirapekSaM kevalajJAnaM, athavA yuddha kevalaM, tadAvaraNamalakalaGkasya niHzeSato'yagamAt , sakalaM vA kevalaM, prathamata evAzeSatadAvaraNApagamataH sampUNotpatteH, asAdhAraNaM vA kevalamananyasadRzatvAt , anantaM vA kevalaM jJeyAnantatvAt , kevalaM ca tajjJAnaM ca kevalajJAnaM 5 // nanu sakalamapIdaM jJAnaM jJatyekakhabhAvaM, tato jJAtyekakhabhAvatvAvizeSe kiMkRta eSa AbhinivodhakAdibhedo?, jJeyabhedakRta iti cet, tathAhi-vArtamAnika vastvAbhinibodhikajJAnasya jJeyaM, trikAlasAdhAraNaH samAnapariNAmo dhanirgocaraH zrutajJAnasya, rUpidravyANyavadhijJAnasya, manodrayANi manaHparyAyajJAnassa, samastaparyAyAnvitaM sarva vastu kevalajJAnasya, tadetadasamIcInam , evaM sati kevalajJAnasya bhedavAhulyaprasakteH, tathAhi-jJeyabhedAt jJAnasya bhedaH, yAni ca jJeyAni pratyekamAbhinivodhikAdijJAnAnAmiyante tAni | 25 anukrama [53] ACCORERNACROCE In66 // ~143~
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [43] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [1]/ gAthA ||47...|| pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra [ 44 ] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH sarvANyapi kevalajJAne'pi vidyante, anyathA kevalajJAnena teSAmagrahaNaprasaGgAd, aviSayatvAt tathA ca sati kevalino'pyasarvajJatvaprasaGgaH, AbhinivodhikAdijJAnacatuSTayaviSayajAtasya tenAgrahaNAt, na caitadiSTamiti, athocyetapratipattiprakArabhedata AbhinivodhikAdibhedaH, tathAhi-na yAzI pratipattirAbhinivodhikajJAnasya tAdRzI zrutajJAnasya kintvanyAdRzI, evamavadhyAdijJAnAnAmapi pratipattavyam, tato bhavatyeva pratipattibhedato jJAnabhedaH, tadapyayuktam, evaM satyekasminnapi jJAne'nekabhedaprasakteH tathAhi ta saMdeza kAlapuruSasvarUpabhedena vivicyamAnamekaikaM jJAnaM pratipattiprakArAnantyaM pratipadyate, tannaiSo'pi pakSaH zreyAn syAdetad-astyAvArakaM karmma, taccAnekaprakAraM, tataH tadbhedAt tadAvAyeM jJAnamapyanekatAM pratipadyate, jJAnAvArakaM ca karmma paJcadhA, prajJApanAdau tathA'bhidhAnAt tato jJAnamapi paJcadhA prarUpyate, tadetadatIya yuktatyasaGgataM yata AvAryApekSamAvArakamata AvAryamedAdeva tadbhedaH, AvArya ca jJatirUpApekSayA sakalamapyekarUpaM, tataH kathamAvArakasya paJcarUpatA ? yena tadbhedAt jJAnasApi paJcavidho bheda udgIryeta, atha svabhAvata evAbhinivodhikAdiko jJAnasya bhedo, na ca khabhAvaH paryanuyogamanute, na khalu kiM dahano dahati nAkAzamiti ko'pi paryanuyogamAcarati, aho mahatI mahIyaso bhavataH zemuSI, natu yadi khabhAvata evAbhinivobAdiko jJAnasya | bhedastarhi bhagavataH sarvajJatvahAniprasaGgaH tathAhi-- jJAnamAtmano dharmaH, tasya cAbhinivodhAdiko bhedaH khabhAvata eva vyavasthitaH kSINAyaraNasyApi tadbhAvaprasaGgaH sati ca tadbhAve'smAdRzasyeva bhagavato'pyasarvajJatvamApadyate, kevalajJAna Eucation International For Parts Only ~ 144~ jJAnasya bhedapaJcakasiddhi, 5 13 org
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............................. mUlaM [1]/gAthA ||47..|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: girIyA mAnasya medapaJca prata nandIvRttiH satrAka bhAvataH samastavastuparicchedAnnAsarvajJatvamiti cet, nanu yadA kevalopayogasambhavaH tadA tasya bhavatu bhagavataH sarvajJatvaM, yadA vAbhinivodhikAdijJAnopayogasambhavaH tadA dezataH paricchedasambhavAdanAzasyeva tasyApi balAdevAsarvajJatvamA- padyate, na ca vAcyaM-tasya tadupayoga eva na bhaviSyati, AtmakhabhAvatvena tasyApi krameNopayogasya nivArayitumazazakyatvAt , kevalajJAnAnantaraM kevaladarzanopayogavat , tataH kevalajJAnopayogakAle sarvajJatvaM zeSajJAnopayogakAle cAsarva-12 jJatvamApadyate, taba viruddhamato'niSTamiti, Aha ca-"nattegasahAvatte AbhiNibohAi kiMkao bhedo| neyavisesA-3 o ce na savvavisayaM jo carimaM // 1 // aha paDivattivisesA negemi aNegabheyabhAvAo / AvaraNavibheovi hu sabhAvameyaM viNA na bhave // 2 // tammi ya saha sabesi khINAvaraNassa pAvaI bhAvo / taddhammattAu ciya jutti-18 virohA sa cANiTTho // 6 // arahAvi asavannU AmiNibohAibhAvao niymaa| kevalabhAvAo ce savaNNU naNu viruddhamiNaM // 4 // " tasmAdidameva yuktiyuktaM pazyAmo-yadutAvagrahajJAnAdArabhya yAvadutkarSaprAptaM paramAvadhijJAnaM tAvat sakalamapyekaM, tacAsakalasaMjJitam, azeSavastuviSayatvAbhAvAt , aparaM ca kevalinaH, tacca sakalasaM satyekakhabhAvate bhAbhiniyodhAdiH stio bhedaH / zeyavizeSAcet na sarva viSayaM yatazvaramam // 1 // atha pratipattivizeSAt na ekasmin anekabhedanAvAt / AvaraNavibhedo'pi ca khabhAvabhedaM vinA na bhavet // 1 // tasmikSa sati sarveSAM kSINAvaraNasya prApnoti bhAvaH / taddharmalAdeva yuktivirodhAt sa cAniSTaH // 3 // annapi asarva AbhiniyodhAdibhAvato niyamAt / kevalabhAvAt cet sarvato manu bisvamidam // 4 // dIpa anukrama [53] SantauratonNE ~145
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............ mUlaM [1]/gAthA ||47...|| ............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka jJitamiti dvAveva bhedau, uktaM ca-'tamhA avaggahAo Arambha ihegameva nANanti / juttaM chaumatthassAsagalaM iyaraM ca kaveliNo // 1 // ' atra pratividhIyate, tatra yattAvaduktaM-sakalamapIdaM jJAnaM, jJatyekakhabhAvatvAvizeSe kiMkRta eSa AbhinivodhAdiko bheda iti ? tatra jJaptyekakhabhAvatA kiM sAmAnyato bhavatA'bhyupagamyate vizeSato vA ?, tatra na || tAvadAdyaH pakSaH kSitimAdhatte, siddhasAdhyatayA tasya vAdhakatvAyogAt, bodhakharUpasAmAnyApekSayA hi sakalamapi. jAnamasmAbhirekamabhyupagamyata eva, tataH kA no hAniriti / atha dvitIyapakSaH, tadayuktam , asiddhatvAt , na hi nAma | vizeSato vijJAnamekamevopalabhyate,pratipANi khasaMvedanapratyakSeNotkarSApakarSadarzanAt , atha yadyutkarSApakarSamAtrabhedadarzanAt |4|| jJAnabhedaH tarhi tAbutkarSApakarSoM pratiprANi dezakAlAdyapekSayA zatasahasrazo bhidyete, tataH kathaM paJcarUpatA?, naiSa doSaH paristhUranimittabhedataH paJcadhAtvastha pratipAdanAt, tathAhi-sakalaghAtikSayo nimittaM kevalajJAnasya manaHparyAyajJAnasya tvAmarSoSadhyAdilabdhyupetasya pramAdalezenApyakalaGkitakha viziSTo viziSTAdhyavasAyAnugato'pramAdaH ''saMjayassa sabappahai mAyarahiyassa vivihariddhimato' iti vacanaprAmANyAd, avadhijJAnasya punaH tathAvidhAnindriyarUpidravyasAkSAdavagamani-1 |bandhanaH kSayopazamavizeSaH,matizrutajJAnayostu lakSaNabhedAdikaM, tathAovakSyate, uktaM ca-"nattegasahAvartta oheNa visesao 1 tasmAdavaprahAdArabhya ihaikamesa jJAnamiti / yukta udmasvasyAsakalamitaraca kevalinaH // 1 // 3 tat saMyatasya sarvapramAdarahitasya vividhimataH // 3 zatyekaNabhAvalamopena vizeSataH punarasiddham / ekAntatarasabhAvanAta, kathaM hAnivRtI // 3 // yad avicalitakhabhAve tase ekAntatasvabhAvatam / na ca tat tathopalabhyate | uskopakA vizeSAt // 2 // dIpa anukrama [53] REILLERana ~146~
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................. mUlaM [1]/gAthA ||47...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: jJAnastha zrImalaya- girIyA | nandIvRttiH prata satrAka // 68 // [1] puNa asiddhaM / egaMtatassahAvattaNao kaha haannivuddddiio||1||jNavicliyshaave tatte egaMtatassahAvatta / na yataM taho- valaddhA ukkarisAvagarisavisesA // 2 // tamhA parithUrAo nimittabheyAoM smysiddhaao| upavatisaMgaocciya Abhi[NivohAio bheo||3|| ghAikkhao nimittaM kevalanANassa banio samae / maNapajavanANassa u tahAviho appamAutti // 4 // ohInANassa tahA aNidiesuMpi jo khaovasamo / maisuyanANANaM puNa lakkhaNabheyAdio bheo // 5 // " yadapyuktam-'jJeyabhedakRtamityAdi' tadapyanabhyupagamatiraskRtatvArApAstaprasaraM, na hi vayaM jJeyabhedamAprato jJAnasya bhedamicchAmaH, ekenApyavagrahAdinA bahubahuvidhavastugrahaNopalambhAt , yadapi ca pratyapAdi-'pratipattiprakArabhedakRta' ityAdi tadapi na no vAdhAmAdhAtumalaM, yataste pratipattiprakArA dezakAlAdibhedenAnantyamapi pratipadya- mAnA na paristhUranimittabhedena vyavasthApitAnAbhinivodhikAdIn jAtibhedAnatikAmanti, tataH kathamekasmin anekabhedabhAvaprasaGkaH ?, uktaM ca-'ne ya paDivattivisesA egami ya NegameyabhAve'pi / jaM te tahAvisiDhe na jAibhee vilaMghei // 1 // yadapyavAdId-'AvAryApekSaM bAvaraka'mityAdi tadapi na no manobAdhAyai, yataH paristhUranimitta 20 dIpa anukrama [53] 1 tasmAt paristhUrAt nimittabhedAt samayasiddhAt / upapattisaMgatAdeva AminibodhAdiko bhedaH // 3 // ghAtikSayo nimitaM kevalajJAnasya varNitaH samaye / manaH- paryavasAnasa tu tathAvidho'pramAda ite // 4 // avavijJAnasya tathA anindiyadhapi yA yopazamaH / matithunajAnayoH punalakSaNabhedAdi ko bhedaH // 5 // 2 na calA pratipattivizeSAdekavidhAnekabhAve'pi / male tathA viziSTA na jAtibhedAn vila inte // 1 // REarauna For Pro Auditurary.com ~147~
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [43] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [1]/ gAthA ||47...|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH bhedamadhikRtya vyavasthApito jJAnasya bhedaH, tatastadapekSamAvArakamapi tathA bhidyamAnaM na yuSmAdRzadurjanavacanIyatAmA skandati / evamuttejito bhUyaH sAvaSTambhaM paraH praznayati-nanu paristhUranimittabhedavyavasthApitA apyamI AbhiniyodhikAdayo bhedA jJAnasyAtmabhUtA utAnAtmabhUtAH kiJcAtaH 1, ubhayathApi doSaH tathAhi - yadyAtmabhUtAstataH kSINAvaraNe'pi tadbhAvaprasaGgaH, tathA cAsarvajJatvaM prAguktanItyA tasyApadyate, athAnAtmabhUtAstarhi na te pAramArthikAH, kathamAvAryApekSa vAstava AvArakabhedaH ?, tadapi na manoramaM samyak vastutasthAparijJAnAd iha hi sakalaghanapaTalavinirmuktazAradadinamaNiriva samantataH samastavastustomaprakAzanaikasvabhAvo jIvaH, tasya ca tathAbhUtaH khabhAvaH kevalajJAnamiti vyapadizyate, sa ca yadyapi sarvaghAtinA kevalajJAnAvaraNenAtriyate tathApi tasyAnantatamo bhAgo nityodghATita eva "akkharassa aNato bhAgo nicugdhADio, jai puNa so'vi AvarijA teNaM jIvo ajIvattaNaM pAvijjA" ityAdi vakSyamANapravacanaprAmANyAt, tatastasya kevalajJAnAvaraNAvRtasya ghanapaTalAcchAditasyeva sUryasya yo mandaH prakAzaH so'pAantarAlAvasthita matijJAnAdyAvaraNakSayopazama bhedasampAditaM nAnAtvaM bhajate, yathA ghanapaTalAvRta sUryamandaprakAzo'pAntarAlAvasthitakaTakuDyAdyA varaNacivarapradezabhedataH, sa ca nAnAtvaM kSayopazamAnurUpaM tathA tathA pratipadyamAnaH svavakSayopazamAnusAreNAbhidhAnabhedamazrute, yathA matijJAnAvaraNakSayopazamajanitaH sa mandaprakAzo matijJAnaM, zrutajJAnAvaraNakSayo 1 akSarasyAnanvatamo bhAgoM nilopATitaH, yadi punaH so'pyAniyeta tena jIyo'jIvatvaM prApnuyAt // For Parts Only ~148~ jJAnasa medapazcakasiddhi. 5 10 13 www.org
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ..................... mUlaM [1]/gAthA ||47...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: sasasArasyamatyAdI prata zrImalayagirIyA nandIvRciH // 69 // 15 satrAka [1] pazamajanitaH zrutajJAnamityAdi, tataH AtmasvabhAvabhUtA jJAnasyAbhinibodhikAdayo bhedAH, te ca pravacanopadarzitaparisthUranimittabhedataH paJcasaGkhyAH,tatastadapekSamAvArakamapi paJcadhopavarNyamAnaM na virudhyate, na caivamAtmasvabhAvabhUtatve kSINAva-M nAmAtmaraNasyApi tadbhAvaprasaGgo, yata ete matijJAnAvaraNAdikSayopazamarUpopAdhisampAditasattAkAH, yathA sUryasya dhanapaTalAvRtasya bhUtatvam mandaprakAzabhedAH kaTakuDyAdyAvaraNavivarabhedopAdhisampAditAH, tataH kathaM te tathArUpakSayopazamAbhAve bhavitumarhanti !, nakhalu sakalaghanapaTalakaTakuDyAcAvaraNApagame sUryasya te tathArUpA mandaprakAzabhedA bhavanti, uktaM ca-"kavivarAgayakiraNA mehaMtariyassa jaha diNesassa / te kaDamehAvagame na hoti jaha taha imAiMpi // 1 // " tato yathA janmAdayo bhASA jIvasyAtmabhUtA api kammopAdhisampAditasattAkatvAt tadabhAve na bhavanti, tadvadAbhinibodhikAdayo'pi bhedA jJAnasyAtmabhUtA api matijJAnAvaraNAdikarmakSayopazamasApekSatvAt tadabhAve kevalino na bhavanti, tato nAsa-18 vajJatvadoSabhAvaH, uktaM ca-"jamiha chaumatthadhammA jammAIyA na hoti siddhANaM / iya kevalINamAbhiNibohAbhAmi VIko doso // 1 // " iti / para AhU-prapannA bayamuktayukkito jJAnasya pazcabhedatvaM, paramamIpAM bhedAnAmitthamupanyAse kiJcidasti prayojanamuta yathAkathaJcideSa pravRttaH ?, astIti cUmaH, kiM taditi ced, ucyate, iha matizrute tAva-1 // 69 dIpa anukrama [53] 1 karavi varAgatAH kiraNA medhAntaritasya yathA vinezasya / te kaThamedhApagamena bhavanti yathA tathemAnyapi // 1 // 2 yadi kApamANo anmAdikA na bhavati sivAnAm / iti kelinAmAbhiniyopimAmAne ko dossH||1|| ~149~
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................. mUlaM [1]/gAthA ||47...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka dekatra vaktavye, parasparamanayoH khAmikAlakAraNaviSayaparokSatvasAdhAt, tathAhi-ya eva matijJAnasya khAmI sa evaM mityAdizrutajJAnasyApi 'jatthaM mainANaM tattha suyanANaM, jattha suyanANaM tattha mainANa'mityAdivazyamANavacanaprAmANyAt tataHkramasthAkhAmisAdharmya, tathA yAvAneva matijJAnasya sthitikAlastAvAneva zrutajJAnasyApi, tatra pravAhApekSayA atItAnA- pinA. gatavartamAnarUpaH sarva eva kAlaH, apratipatitakajIvApekSayA tu paTpaSTisAgaropamANi samadhikAni, uktaM ca"do vAre vijayAisu gayassa tinazue ahava taaii| airega narabhaviyaM nANAjIvANa sabaddhA // 1 // " iti kAla- 5 sAdhamrya, yathendriyanimittaM matijJAna tathA zrutajJAnamapIti kAraNasAdhamyam tathA yathA matijJAnamAdezataH sabai-181 dravyAdiviSayamevaM zrutajJAnamapIti viSayasAdharmyam , yathA ca matijJAnaM parokSaM tathA zrutajJAnamapi parokSaM, parokSatA cAnayoragre khayameva sUtrakRtA vakSyate iti parokSatvasAdharmyam , tata itthaM khAmyAdisAdhAdeva matizrute niyamAdekatra vaktavye, te cAyadhyAdijJAnebhyaH prAgeva, tadbhAva evAvadhyAdijJAnasadbhAvAt , uktaM ca-"jaM sAmikAlakAraNavisayaparokkhattaNehiM tullaaii| tabhAve sesANi ya teNAIe maisuyAI // 1 // " nanu bhavatAmekatra matizrute prAgeva cAvadhyAdibhyaH, parametayoreva matizrutayormadhye pUrva matiH pazcAt zrutamityetatkatham ?, ucyate, matipUrvakatvAt zrutajJAnasya, dIpa anukrama [53] 1 yatra manizAnaM tatra zrutajJAnaM vanna zrutajJAnaM tatra matijJAnaM / 2 dvau bArI vijayAdipu gatasya zrIna acyute'thavA tAni / ati risaM narabhavika nAnAjIvAnAM saabaa||1|| yat sAbhi kAlakAraNaviSayaparokSasvaiH tulye| tanAve zeSANi ca tenAdI matiyute // 1 // VI13 ~150~
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [1]/gAthA ||47...|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: matyAdikramasthApanA. prata 15 satrAMka zrImalaya- tathAhi-sarvatrApi pUrvamavagrahAdirUpaM matijJAnamudayate pazcAcchUtaM, tathA coktaM cUrNAvapi-"tesu'vi ya maipubvayaM girIyA suyaMtikicA puvaM maiNANaM karya, tassa piTThao suyaM" ti / nanvete matizrute samyaktvotpAdakAle yugapadutpattimAsA- nandItiH dayataH, anyathA matijJAnabhAve'pi zrutAjJAnabhAvaprasaGgaH, sa cAniSTaH, tathA mithyAtvapratipattau yugapadeva cAjJA- // 70 // 4 narUpatayA pariNamataH, tataH kathaM matipUrva zrutamudgIyate ?, uktaM ca-"NANAMNa'NNANANi ya samakAlAI jao maisuyAI / to na suyaM maipuvaM mainANe vA suyaannANaM // 1 // " naiSa doSo, yataH samyaktvotpattikAle samakAlaM matizrute labdhimAtramevAGgIkRtya procyate, na tUpayogam , upayogasya tathAjIvakhAbhAvyataH krameNaiva sambhavAt , matipUrva ca zrutamucyate upayogApekSayA, na khalu matyupayogenAsaJcintya zrutagranthAnusAri vijJAnamAsAdayati jantuH, tato na kazciddoSaH, Aha ca bhASyakRt-"Iha laddhimaisuyAI samakAlAI na tUkgoo siM / maipuvaM suyamiha puNa suovaogo maippabhavo // 1 // " / tathA kAlaviparyayakhAmitvalAmasAdhAt matizrutAnantaramavadhijJAnamuktaM, tatra pravAhApekSayA apratipatitakasattvAdhArApekSayA yAvAn matizrutayoH sthitikAlaH tAvAnevAvadhijJAnasvApi, tathA yathaiva matizrute jJAne mithyAdarzanodayato viparyayarUpatAmAsAdayataH tathA'vadhijJAnamapi, tathAhi-mithyAdRSTeH sataH anukrama [53] // 7 // ka samorapi ca matipUrvaka zrutamitikRtyA pUrva malizAnaM kRtaM tasya pRchataHbhuta miti / 2jJAne ajhAne ca samakAle yato matiyute / tato na bhutaM mahipU mati-1 CzAne pA dhutAjJAnam // 1 // 39 ladhito matizrute samakAle na tUpayogo'nayoH / matipUrva zrutamiha punaH zrutopayogo matiprabhavaH // 1 // *26 ~151~
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............................. mUlaM [1]/gAthA ||47...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka [1] tAnyeva matizrutAvadhijJAnAni matyajJAnazrutAjJAnavibhaGgajJAnAni bhavanti, uktaM ca-"AdhatrayamajJAnamapi bhavati mi-18matyAdithyAtvasaMyukta"miti, tathA ya eva matizrutajJAnayoH khAmI sa evAvadhijJAnasyApi, tathA vibhaGgajJAninatridazAdeH kramasthA|samyagdarzanAvAptI yugapadeva matizrutAvadhijJAnAnAM lAbhasambhavaH tato lAbhasAdharmyam / avadhijJAnAnantaraM ca chadmasthavi- panASayabhAvapratyakSatvasAdhAt manaHparyAyajJAnamuktaM,tathAhi-yathA'vadhijJAnaM chadmasthasya bhavati tathA manaHparyavajJAnamapIti chaasthasAdharmya, tathA yathA'vadhijJAnaM rUpidravyaviSayaM tathA manaHparyAyajJAnamapi, tasya manaHpudgalAlambanatvAditi viSayasAdharmya,tathA yathA'vadhijJAnaM kSAyopazamike bhAve vartate tathA manaHparyAyajJAnamapIti bhAvasAdharmya, yathA cAvadhijJAnaM pratyakSa tathA manaHparyAyajJAnamapIti pratyakSatvasAdharmyam , uktaM ca-"kAlavivajayasAmittalAbhasAhammao'vahI ttto| mANasamitto chaumatthavisayabhAvAisAhammA ||1||"tthaa manaHparyAyajJAnAnantaraM kevalajJAnasyopanyAsaH sarvottamatvAdapramatyatisvAmisAdhAt sarvAvasAne lAbhAca, tathAhi-sarvANyapi matijJAnAdIni jJAnAni dezataH paricchedakAni, kevalajJAnaM tu sakalavastustomaparicchedakaM, sarvottamaM sarvottamatvAcAnte sarvaziraHzikharakalpaM upanyastaM, tathA yathA manaHparyAyajJAnamapramattayatereyodayate tathA kevalajJAnamayapramAdabhAvamupagatasyaiva yaterbhavati, nAnyasya, tato'pramattayatisAdhaye, yathA yaH sarvANyapi jJAnAni samAsAdayituM yogyaH sa niyamAt sarvajJAnAvasAne kevalajJAnamavApnoti, tataH sarvAnte 1 kAlaviparyayakhAmilalAmasAdharvato'vadhiH tataH / mana paryAya itaH chamastha viSayabhAvAdisAthamyAt // 5 // anukrama [53] weredturary.com ~152
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................. mUlaM [1]/gAthA ||47...|| .......... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalayagirIyA | prata nandIkRttiH kSamA &Asa.2 satrAka // 71 // SONGS kevalamuktam , uktaM ca-"aMte kevalamuttamajaisAmittAbasANalAbhAoM" iti, tathA yathA manaHparyAyajJAnaM na viparyayamAsAdayati tathA kevalajJAnamapIti viparyayAbhAvasAdhAca manaHparyAyajJAnAnantaraM kevalajJAnamuktamiti kRtaM prasaGgena // taM samAsao duvihaM paNNattaM, taMjahA-paJcakkhaM ca parokkhaM ca (sU. 2) 'tat' paJcaprakAramapi jJAnaM 'samAsataH' saMkSepeNa 'dvividha' dviprakAraM prajJasaM, 'tadyatyudAharaNopanyAsArthaH, pratyakSaM ca parokSaM ca, tatra 'azuG vyAptauM' aznute jJAnAtmanA sarvAnAn vyAmotItyakSaH, athavA 'aza bhojane' anAti sarvAn arthAn yathAyoga bhule pAlayati vetyakSo-jIvaH, ubhayatrApyauNAdikaH sakpratyayaH, taM |akSaM-jIvaM prati sAkSAdvartate yat jJAnaM tatpratyakSam-indriyamanonirapekSamAtmanaH sAkSAtpravRttimadavadhyAdikaM tripra-II kAraM, uktaM ca-"jIvo akkho atthavAvaNabhoyaNaguNannio jeNaM / taM pai baddai nANaM jaM paJcakkhaM tayaM tivihaM // 1 // " cazabdaH khagatAnekAvadhyAdibhedasUcakaH, tathA akSasya-Atmano dravyendriyANi dravyamanazca | pudgalamayatvAt parANi vartante-pRthagvatante ityarthaH, tebhyo yadakSasya jJAnamudayate tatparokSaM, pRSodarAdaya iti ruup-18||1|| siddhiH, athavA paraiH-indriyAdibhiH saha ukSaH-sambandho viSayaviSayibhAvalakSaNo yasmin jJAne, na tu sAkSA dIpa anukrama [53] 1 ante kevalamuttamayatikhAmiyAvasAnalAbhAta 2 jIvo'kSo'vyAphnabhojanaguNAnvito yena / taM prati vartate jJAna thata pratyakSa takata trividham // 1 // REauratonmahimlana | matyAdi paJcavidha-jJAnasya dvividhatvam kathanaM ~153~
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................. mUlaM [2]/gAthA ||47...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAMka dAtmano, dhUmAdagnijJAnamiva, tatparokSam , ubhayatrApi indriyamanonimittaM jJAnamabhidheyam / Aha-indriyamanoni-IPI [mittAdhInaM kathaM parokSam ?, ucyate, parAzrayatvAt , tathAhi-pudgalamayatvAvyendriyamanAMsyAtmanaH pRthagbhUtAni, tataH kasya pa. tadAzrayeNopajAyamAnaM jJAnamAtmano na sAkSAt, kintu paramparayA, itIndriyamanonimittaM jJAnaM dhUmAdagnijJAnamiva rokSatA parokSaM, uktaM ca-"akkhassa poggalamayA jaM dabiMdiyamaNA parA hoti / tehiMto jaM nANaM parokkhamiha tamaNumANaM va // 1 // " atra vaizeSikAdayaH prAhuH-'nanvakSamindriyaM zroto hRSIkaM karaNaM smRtaM,' tato'kSANAm-indriyANAM yA sAkSAdupalabdhiH sA pratyakSaM, akSam-indriyaM prati vartate iti pratyakSavyutpatteH, tathA ca sati sakalaloke prasiddha sAkSAdindriyAzritaM ghaTAdi jJAnaM pratyakSamiti siddhaM, tadetadayuktam , indriyANAmupalabdhRtvAsambhavAt , tadasaMbhavazvAcetanatvAt , tathA cAtra prayogaH-yadacetanaM tannopalabdhU, yathA ghaTaH, acetanAni ca dravyendriyAgi, na cAyamasiddho hetuH, yato nAma dravyendriyANi nivRttyupakaraNarUpANi, 'nirvRttyupakaraNe dravyendriyamiti(ta0a02-017)vacanAt , nirvRttyupakaraNe ca pudgalamaye, yathA cAnayoH pudgalamayatA tathA'ne vakSyate, pudgalamayaM ca sarvamacetanaM, pudgalAnAM kAThinyAnavayodharUpatayA caitanyaM prati dharmitvAyogAt, dharmAnurUpo hi sarvatrApi dhamI, yathA kAThinyaM prati pRthivI, yadi punaranurUpavAbhAve'pi dharmadhammibhAvo bhavet tataH kAThinyajalayorapi sa bhavet, na ca bhavati tasmAdacetanAH pudgalAH, uktaM ca akSaya punalamagAni bAmbendriyamanAMsi parANi bhavanti / tebhyo yajjAnaM parokSamida tadU anumAnamiva // 1 // anukrama [54] R ~154~
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [2] dIpa anukrama [54] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [2]/gAthA ||47...|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 72 // "bohesahAyamamuttaM visayapariccheyagaM ca ceyannaM / vivarIya sahAvANi ya bhUyANi jagappasiddhANi // 1 // tA dhammadhammibhAvo kahamasiM ghaDar3a taha'cbhuvagame'vi / aNuruvattAbhAve kAThinnajalANa kinna bhaye ? // 2 // " iti nApi sandigdhAnaikAntikatA hetoH zaGkanIyA, acetanasyopalambhakatvazaktyayogAd, upalambhakatvaM hi cetanAyA dharmaH, tataH sa kathaM tadabhAve bhavitumarhati ?, Aha-pratyakSavAdhiteyaM pratijJA, sAkSAdindriyANAmupalambhakatvena pratIteH tathAhi -cakSU rUpaM gRhadupalabhyate, zabdaM kRNNauM, nAsikA gandhamityAdi, tadetat mohAvaSTabdhAntaHkaraNatAvilasitaM tathAhi--AtmA | zarIrendriyaiH sahAnyo'nyAnuvedhena vyavasthitaH, tato'yamAtmA amUni cendriyANIti vivektumazaknuvanto bAlizaja - ntavaH, tatrApi yuSmAdRzAM kuzAstrasamparkataH kuvAsanAsaGgamaH, tataH sAkSAdupalambhakAnIndriyANIti manyante, paramArthataH punarupalabdhA tatrAtmaiva, kathametadavasIyata iti cet, ucyate, tadvigame'pi tadupalabdhArthAnusmaraNAt, tathAhiko'pi pUrva cakSuSA vivakSitamarthaM gRhItavAn tataH kAThAntare daivaviniyogataH cakSuSo'pagame'pi sa tamarthamanusmarati, tatra yadi cakSureva draSTR syAt tataH cakSuSo'bhAve tadupalabhdhArthAnusaraNaM na bhavet, na khAtmanA so'rtho'nubhUtaH, 4 kintu cakSuSA, cakSuSa evaM sAkSAdraSTRtvenopagamAt na cAnyenAnubhUte'rthe'nyasya smaraNaM, mA prApadatiprasaGgaH, api ca // 72 // bodhakhabhAvamabhUta viSayaparicchedakaM ca caitanyam / viparItakhabhAvAni ca bhUtAni jagatprasiddhAni // 1 // tad dharmavarmabhAvaH kathameteSAM ghaTate tathA'bhyupagame'pi / anurUpatvAbhAve kAThinyajalayoH kiM na bhavet // 2 // Education Internation For Parts Only ~ 155~ aindriya kasya pa rokSatA. 15 20 26 Contrary.org
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............................. mUlaM [2]/gAthA ||47..|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: yA- Atmano draSTatvam prata satrAMka mA bhUcakSuSo'pagamaH tathApi yadi cakSureva draSTu tataH smaraNamAtmano na bhavet , anyenAnubhUte'rthe'nyasya smaraNAyogAt, bhavati ca smaraNamAtmanaH cakSuSaH smartRtvenApratIteranabhyupagamAcca, tasmAdAtmaivopalabdhA nendriyamiti / tathA cAtra prayogaH-yo yeyUparateSvapi tadupalabdhAnarthAn smarati sa tatropalabdhA, yathA gavAkSopalabdhAnAmarthAnAmanusmA[4 devadattaH, anusmarati ca dravyendriyopalabdhAnarthAn dravyendriyApagame'pyAtmA, iha smaraNamanubhavapUrvakatayA vyApta, vyApyavyApakabhAvazcAnubhavasmaraNayoH pratyakSeNaiva pratipannaH, tathAhi-yo'rtho'nubhUtaH sa smayate na zeSaH, tathA khasaMvedanapratyakSeNa pratIteH, vipakSe cAtiprasaGgo bAdhakaM pramANaM, ananubhUte'pi viSaye yadi smaraNaM bhavet tato'nanubhUtatvAvizeSAt kharaviSANAderapi smaraNaM bhavedityatiprasaGgaH, tasmAt dravyendriyApagame'pi tadulabdhArthAnusmaraNAdAtmA upa labdheti sthitaM, uktaM ca--"kesiMci iMdiyAI akkhAI tadubaladdhi paJcakkhaM / tanno tAI jamaceyaNAI jANaMti na ghaDoSa M // 1 // ubaladdhA tatthAyA tacigame tduvlddhsrnnaao| gehagavakkhovaramevi taduvaladdhANusariyA vA ||2||"atr vAzabda upamArthaH / apare punarAhuH-na vayamindriyANAmupalabdhRtvaM pratijAnImahe, kintvetadeva bamo-vadindriyadvAreNa pravartate jJAnamAtmani tatpratyakSaM, na cendriyavyApAravyavahitatvAdAtmA sAkSAnopalabdheti vaktavyam , indriyANAmupalabdhi 8 anukrama [54] RSSCRECESS 505 1 kepocidindriyANi akSANi tadupalabdhiH pratyakSam / tanna tAni yadacetanAni jAnanti na ghaya iva // 1 // DAlacA tavAramA tadvigame tabupalabdhasAraNAt / / | rAhagavAjhopara me'pi tadupalabdhAnusatI ina // 2 // kA13 ~156~
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [2] dIpa anukrama [54] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [2]/gAthA ||47...|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra[ 44 ] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 73 // Jan Eucat prati karaNatayA vyavadhAyakatvAyogAt, na khalu devadatto hastena bhuJjAno hastavyApAravyavahitatvAt sAkSAnna bhokteti vyapadeSTuM zakyam, tadetadsamIcInaM, samyagvastutattvAparijJAnAt, iha hi yadA''tmA cakSurAdikamapekSya bAhyamarthamavabudhyate tadA'vazyaM cakSurAdeH sAguNyAdyapekSate, tathAhi yadA saguNaM cakSuH tadA vAhyamarthe spaSTaM yathAvasthitaM copalabhate, yadA tu timirAzubhramaNanauyAnapittAdisaMkSobha dezadabIyastAdyApAditavibhramaM tadA viparItaM saMzayitaM vA, tato'vazyamAtmA arthopalabdhI parAdhInaH, tathA ca sati yathA rAjA nijarAjadauvArikeNopadarzitaM pararASTra rAjakIyaM puruSaM pazyannapi samIcInamasamIcInaM vA nijarAjadauvArikavacanata eva pratyeti na sAkSAt, tadvadAtmApi cakSurAdinopadarzitaM bAhyamartha cakSurAdipratyayata evaM samIcInamasamIcInaM yA vetti, na sAkSAt, tathAhi cakSurAdinA darzite'pi bAhye'rthe yadi saMzayamadhirUDho bhavati tarhi cakSurAdisAguNyameva pratItya nizcayaM vidadhAti, yathA na me cakSustimiropalutaM, na nauyAnAzubhramaNAvyApAditavibhramaM tato'yamarthaH samIcIna iti, tato yathA rAjJo nAyaM mama rAjadauvAriko'satyAlApI kadAcanApyasya vyabhicArAnupalambhAditi nijadauvArikasya sAguNyamavagamya pararASTra rAjakIyapuruSasamIcInatAvadhAraNaM paramArthataH parokSaM tadvadAtmano'pi cakSurAdisAguNyAvadhAraNato vastuyAthAtmyAvadhAraNaM paramArthataH parokSaM, nanvidamindriyasAguNyAvadhArato vastuyAthAtmyAvadhAraNamanabhyAsadazAmApannasyopalabhyate nAbhyAsadazAmupAgatasya, abhyAsadazAmApanno sabhyAsaprakarSasAmarthyAdindriyasAguNyamanapekSyaiva sAkSAdavabudhyate, tatastasyendriyAzritaM jJAnaM kathaM pratyakSaM na bhavati ?, tadayu For Parts Only ~ 157~ indriya sAguNyA jjJAnam. 15 20 // 73 // 26 jonary.org
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ..................... mUlaM [2]/gAthA ||47...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka dhaktam, abhyAsadazAmApanasyApi sAkSAdanavabodhAt , tasyApIndriyadvAreNAvayodhapravRtteravazyamindriyasAguNyApekSaNAt, aindriya kevalamabhyAsaprakarSavazAttadindriyasAdguNyaM jhaTityevAvadhArayati, pUrvAvadhRtaM ca jhaTityeva nizcinoti, tataH kAlasau. kasya paro. myAttannopalabhyate, itthaM caitadaGgIkarttavyam, yato'vazyamavAyajJAnamavagrahahApUrva, IhA ca vicAraNAtmikA, vicAracendriyasAdguNyasadbhUtavastudharmAzritaH, anyathaikataravicArAbhAve'vAyajJAnasya samyagajJAnatvAyogAt, na khalvindriye / vastuni vA samyagavicArite'vAyajJAnaM samIcInaM bhavati, tato'bhyAsadazApanne'pIndriyasAdguNyAvadhAraNamavaseyaM, yadapi coktam-'na khalu devadatto hastena bhuJjAno hastavyApAravyavahitatvAtsAkSAnna bhokteti vyapadeSTuM zakyamiti' tadapyayuktaM, dRSTAntadAntikAvaiSamyAd, bhoktA hi bhujikriyAnubhavabhAgI bhaNyate, bhujikriyA'nubhavazca devadattasya na hastena vyavadhIyate, kintu sAkSAt, hasto hi kavalaprakSepa eva vyApriyate na pariccheda kriyAyAmindriyamivAhArakriyAnubhave'pi yena vyavadhAnaM bhavet , tataH sAkSAddevadatto bhokteti vyavahiyate, iha tu vastUnAmupalabdhiruktanIyA cakSurAdIndriyasAgupayAvagamAnusAreNopajAyate, tato vyavadhAnAnna sAkSAdupalambhaka Atmeti / nanvidaM sarvamapyutsUtraprarUpaNaM, sUtre hyanantaramevendriyAzritaM jJAnaM pratyakSamupadekSyate-'paJcakkhaM duvihaM pannattaM, taMjahA-iMdiyapaJcakkhaM noiMdiyapacakkhaM ceti satyametata, kintvidaM lokavyavahAramadhikRtyoktaM, na paramArthataH, tathAhi-yadindriyAzritamaparavyavadhAnarahitaM jJAnamudayate talloke pratyakSamiti vyavahRtaM, aparadhUmAdiliGganirapekSatayA sAkSAdindriyamadhikRtya pravartanAt , yatpuna anukrama [54] REasnilinimational ~158~
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [2]/gAthA ||47...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: girIyA nandIvRttiH prata 15 satrAka // 74 // rindriyabyApAre'pyaparaM dhUmAdikamapekSyAzyAdiviSayaM jJAnamudayate talloke parokSaM, tatra sAkSAdindriyavyApArAsambhavAta, aindriyaka stha vyavahArayatpunarAtmanaH indriyamapyanapekSya sAkSAdupajAyate tatparamArthataH pratyakSaM, tacAvadhyAdikaM triprakAraM, tato lokavyavahA-4 pratyakSatA. ramadhikRtyendriyAzritaM jJAnamanantarasUtre pratyakSamuktaM, na paramArthataH, athocyata-anantarasUtre na kimapi vizeSasUcaka padamIkSAmahe, tataH kathamidamavasIyate-saMvyayahAramadhikRtyendriyAzritaM jJAnaM pratyakSamuktaM, na paramArthata iti ?, ucyate, uttarasUtrArthaparyAlocanAt , pratyakSabhedAbhidhAnAnantaraM hi sUtramAcAryoM vakSyati-'parokkhaM duvihaM panna, taMjahAAbhiNivohiyanANaM suyanANa'mityAdi, tatrAbhinibodhikamavagrahAdirUpam , akgrahAdayazca zrotrendriyAdyAzritA 4 varNayiSyati, tathadi zrotrAdIndriyAzritaM jJAnaM paramArthataH pratyakSaM tatkathamavagrahAdayaH parokSajJAnatvenAgre'bhidhIyante ?, 20 tasmAduttaratrendriyAzritajJAnasya parokSatvenAbhidhAnAdavasIyate-anantarasUtreNocyamAnamindriyAzritaM jJAnaM vyavahArapratyakSamuktaM, na paramArthata iti sthitaM, Aha ca-"eMgateNa parokkhaM liMgiyamohAiyaM ca paJcakkhaM / iMdiyamaNobhavaM jA ta saMvavahArapaJcakkhaM // 1 // " akalako'pyAha-"dvividhaM pratyakSajJAna-sAMvyavahArikaM mukhyaM ca, tatra sAMvyavahArikami- // 74 // |ndriyAnindriyapratyakSa, mukhyamatIndriyajJAna"miti, kevalamanomAtranimittaM zrutajJAnaM ca loke'pi parokSamiti pratIta, 1 ekAntena parokSa laijikamavaNyAdikaM ca pratyakSam / indriyamanobhayaM yat tat saMvyavahArapratyakSam // 1 // anukrama [54] ~159~
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [2]/gAthA ||47...|| .......... ............... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka CCCCCASESCAMER nApi sUtre kvacidapi pratyakSamiti vyavahRtaM, tato na tatra kazcidvivAdaH // tadevaM pratyakSaM parokSaM ceti bhedadvayopanyAse | indriyanokRte sati ziSyo'navabudhyamAnaH praznaM vidhatte indriyapra tyakSam. se kiM taM paccakkhaM ?, paJcakkhaM duvihaM paNNataM, taMjahA iMdiyapaccakkhaM noiMdiyapaccakkhaM ca / (sU03) mU.3 I sezabdo mAgadhadezIyaprasiddho nipAto'thazabdArthe vartate, athazabdArthandi]zca prakriyAdyarthAbhidhAyI, yata uktNhai| atha prakriyApraznAnantaryamaGgalopanyAsaprativacanasamuccayeSi"ti, iha copanyAsArthoM veditavyaH, 'ki miti paraprazne, tatrAgupadiSTaM pratyakSa (kSaM ki)miti ?, evaM ziSyeNa prazne kRte sati nyAyamArgApadarzanArthamAcAryaH ziSyapRSTapadAnuvAdapurassarIkAreNa prativacanamabhidhAtukAma Aha-'pacakSa'mityAdi, evamanyatrApi yathAyogaM praznanirvacanasUtrANAM pAtanikA bhAvanIyA / pratyakSaM dvividhaM prajJasaM, tadyathA-indriyapratyakSaM noindriyapratyakSaM ca, tatra 'idu paramaizcarye' 'udito na miti nam indanAdindraH-AtmA sarvadravyopalabdhirUpaparamaizcaryayogAtU, tasya liI-cihramavinAbhAvi indriyam 'indriya mitinivAtanasUtrAdUpaniSpattiH, tat dvidhA-dravyendriyaM bhAvendriyaM ca, tatra dravyendriyaM dvidhA-nivRttirupakaraNaM ca, nivRttinAma prativiziSTaH saMsthAnavizeSaH, sApi dvidhA-bAhA abhyatAntarA ca, tatra bAdhA kaNapaTakAdirUpA, sApi vicitrA-na pratiniyatarUpatayopadeSTa zakyate. tathAhi-II manuSyasya zrotre bhrUsame netrayorubhayapArzvataH saMsthite vAjinoH mastake netrayorupariSTAdbhAvinI tIkSNe cAgrabhAge dIpa anukrama [54] 10 kA13 weredturary.com pratyakSajJAnasya bheda-prabhedAnAM nirUpaNaM ~160~
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............................. mUlaM [3]/gAthA ||47...|| .......... ............... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: ndriyakha dravyabhAverUpam. prata sutrAMka [3] zrImalaya-pada ityAdijAtibhedAnnAnAvidhA, AbhyantarA tu nivRttiH sarveSAmapi jantUnAM samAnA, tAmeghAdhikRtyAmUni sU- girIyA | trANi prAvartiSyanta "soIdie NaM bhaMte ! kiMsaMThANasaMThie pannatte ?, gomA ! kalaMbuyAsaThANasaMThie pannatte, cakkhidi eNaM bhaMte ! kiMsaMThANasaMThie paNNatte ?, goamA! masUracaMdasaMThANasaMThie paNNatte, pANidie NaM bhante ! kiNsNtthaann||75|| || saMThie paNNate ?, goyamA! aimuttagasaMThANasaMThie paNNatte, jibhidie NaM bhaMte ! kiMsaMThANasaMThie paNNate?, goamA! dikhurappasaMThANasaMThie paNNatte, phAsidie NaM bhaMte ! kiMsaMThANasaMThie paNNatte ? goamA! nANAsaMThANasaMThie paNNatte" iha sparzanendriyanivRtteH prAyo na bAhyAbhyantarabhedaH, tattvArthamUlaTIkAyAM tathAbhidhAnAt , upakaraNaM khajasthAnIyAyA bAhyanivRtteryA khaDgadhArAsamAnA svacchatarapudgalasamUhAtmikA abhyantarA nirvRttiH tasyAH zaktivizeSaH, idaM copakaraNarUpaM dravyendriyamAntaranirvRtteH kathaJcidarthAntaraM, zaktizaktimatoH kathaJcidbhedAt, kathazidbhedazca satyAmapi tasyAmAntaranivRttI dravyAdinopakaraNasya vighAtasambhavAt , tathAhi-satyAmapi kadampapuSpAdyAkRtirUpAyAmAntaranirvRttAvatikaThorataraghanagarjitAdinA zaktyupadhAte sati na paricchettumIzate jantavaH zabdAdikamiti, bhAvendriyamapi dvidhA 1dhorendriya bhadanta / kisaMsthAnasthitaM prazataM !, gItama! kalambukA (kadambaka) saMsthAnasasthitaM prajJAta, cakSurindirya bhadanta / kiMsaMsthAnasakhitaM prajJA kA gItama ! masUracandasasthAna saMsthitaM prajJApta, prANendriya madanta ! kisaMsthAnasasthita prApta hai, gautama ! atimuktakasaMsthAnasaMsthitaM prakSata, jilendriya bhadanta kisasthAdinasilataM prazataM !, gautana varapasaMsthAna saMsthittaM prazataM ?, sparzanendriyaM bhadanta ! kiM saMsthAnasthitaM prazataM!, gautama! nAnAsaMsthAnasasthita prApta // 5455200-%% dIpa anukrama [55] PI|| 75 / / 26 SanEnaKA ~161~
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [3] dIpa anukrama [55] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [3] / gAthA ||47...|| pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra [ 44 ] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH labdhirupayogazca tatra labdhiH zrotrendriyAdiviSayaH sarvAtmapradezAnAM tadAvaraNakarmakSayopazamaH, upayogaH khakhaviSaye labdhirUpendriyAnusAreNa Atmano vyApAraH iha ca dvividhamapi dravyabhAvarUpamindriyaM gRhyate, ekatarasyApyabhAve indriyapratyakSatvAnupapatteH, tatra indriyasya pratyakSaM indriyapratyakSaM noindriyapratyakSaM yat indriyapratyakSaM na bhavati, nozabdaH sarvaniSedhavAcI, tena manaso'pi kathaJcidindriyatvAbhyupagamAttadAzritaM jJAnaM pratyakSaM na bhavatIti siddham // se kiM taM iMdiapacakkha ?, iMdiapaJcakkhaM paMcavihaM paNNattaM, taMjahA- soiMdiapaJcakkhaM cakkhidiapacakkhaM ghANiMdiapaJcakkhaM jimbhidiapaJcakkhaM phAsiMdiapaJcakkhaM, se taM iMdiapaJcakkhaM / ( sU0 4 ) atha kiM tadindriyapratyakSaM ?, indriyapratyakSaM paJcavidhaM prajJasaM, tadyathA-zrotrendriyapratyakSamityAdi, tatra zrotrendriyasya pratyakSaM zrotrendriyapratyakSaM, zrotrendriyaM nimittIkRtya yadutpannaM jJAnaM tat zrotrendriyapratyakSamiti bhAvaH, evaM zepeSvapi bhaavniiym| etaca vyavahArata ucyate, na paramArthata ityanantarameva prAguktam / Aha - sparzanarasanaprANacakSuH zrotrANIndriyANIti kramaH, ayameva ca samIcInaH, pUrvapUrvalAbha evottarottaralAbhasambhavAt tataH kimarthamutkramopanyAsaH kRtaH ?, ucyate, asti pUrvAnupUrvI asti pazcAnupUrvIti nyAyapradarzanArthaM, api ca-zeSendriyApekSayA zrotrendriyaM paTu, tataH zrotrendriyasya yat pratyakSaM taccheSendriyapratyakSApekSayA spaSTasaMvedanaM spaSTasaMvedanaM copavarNyamAnaM vineyaH sukhenAvabudhyate, tataH sukhapratipattaye zrotrendriyAdikramaH uktaH // For Parts Only ~162~ indriyapratyakSabhedAH sU. 4 5 13 war
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ..................... mUlaM [9]/gAthA ||47...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: girIyA prata satrAka [5] zrImalaya- se kiM taM noiMdiapaccakkhaM?, noiMdiyapaccakkhaM tivihaM papaNataM, taMjahA-ohinANapaJcakkhaM maNapa-18| noindriya javaNANapaJcakkhaM kevalanANapaJcakkhaM (sU05) se kiM taM ohinANapaccakkhaM ?, ohinANapaJcakkhaM pratyakSabhedAH nandIttiH duvihaM paNNattaM, taMjahA-bhavapaJcaiaMca khaovasamiaMca (sU06) se kiM taM bhavapaccaiaM?, 2 duNhaM, avadhimedI // 76 // taMjahA-devANa ya neraiANa ya / (sU07) se kiM taM khaovasamiaM?, khaovasamiaM duNhaM, taMjahA- kSAyo bhedI maNUsANa ya paMceMdiatirikkhajoNiANa ya,-ko heU khAovasamiyaM ?, khaovasamiyaM tayAvara sU.5-8 NijANaM kammANaM udiNNANaM khaeNaM aNudiNNANaM usameNaM ohinANaM samupajai (sU08) | atha kiM tannoindriyapratyakSaM ?, noindriyapratyakSaM trividhaM prajJaptaM, tadyathA-avadhijJAnapratyakSamityAdi // atha kiM tadava-18/20 dadhijJAnapratyakSaM ?, 2 dvividhaM prajJaptaM, tadyathA-bhavapratyayaM ca kSAyopazamikaM ca, tatra bhavanti karmavazavartinaH prANino|'sminniti bhavo-nArakAdijanma ''nAnI'ti adhikaraNe dhapratyayaH, bhava eva pratyayaH kAraNaM yasya tadbhavapratyayaM, pratya-IK yazabdazveha kAraNapoyaH, vartate ca pratyayazabdaH kAraNatve, yata uktam-'pratyayaH zapathe jJAne, hetuvizvAsanizcaye // 7 // cazabdaH khagatadevanArakAzritabhedadvayasUcakaH, tau ca dvau bhedI anantarameva vakSyati / tathA kSayazcopazamazca kSayopazamI tAbhyAM nirvRttaM kSAyopazamikaM, cazabdaH khagatAnekabhedasUcakaH, tatra yadyeSAM bhavati tatteSAmupadarzayati-'doNha'mityAdi, anukrama [57] COCCASSES ~163~
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ..................... mUlaM [8]/gAthA ||47...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka dvayorjIvasamUhayoH bhavapratyayaM, tadyathA-devAnAM ca nArakANAM ca, tatra divyanti-nirupamakrIDAmanubhavantIti bhavapratyadevAH teSAM, tathA narAn kAyanti-zabdayanti yogyatAyA anatikrameNAkArayanti jantUn svasthAne iti narakAHyatve hetu: teSu bhavA nArakAH teSAM, cazabda ubhayatrApi khagatAnekabhedasUcakA, te ca saMsthAnacintAyAmagre darzayiSyante / atrAha para: nanvavadhijJAnaM kSAyopazamike bhAve vartate nArakAdibhavazcaudayike tatkathaM devAdInAmavadhijJAnaM bhavapra-11 tyayamiti vyapadizyate ?, naipa doSaH, yatastadapi paramArthataH kSAyopazamikameva, kevalaM sa kSayopazamo devanArakabhave-18/5 pravazyaMbhASI, pakSiNAM gaganagamanalabdhiriya, tato bhavapratyayamiti vyapadizyate, uktaM ca cUrNI-"naNu ohI|| khAovasamie bhAve nAragAibhavo se udaie bhAve tao kahaM bhavapaJcahao bhaNNai ?, ucyate, so'pi khaovasamio ceka, kiMtu so khaovasamo nAragadevabhavesu avassaM bhavai, ko diTuMto?, pakkhINaM AgAsagamaNaM va, tao bhavadApacaio bhannai" ti // tathA dvayoH kSAyopazamika, tadyathA-manuSyANAM ca paJcendriyatiyagyonijAnAM ca, atrApi ca zabdI pratyekaM khagatAnekabhedasUcakI, paJcendriyatiryagamanuSyANAM cAvadhijJAnaM nAvazyaMbhAvi, tataH samAne'pi sAkSAyopazamikatve bhavapratyayAdidaM bhidyate, paramArthataH punaH sakalamapyavadhijJAnaM kSAyopazamikaM // samprati kSAyopazamikAkakharUpaM pratipAdayati-'ko hetuH? kiM nimittaM yadvazAdavadhijJAnaM kSAyopazamikamityucyate ?, atra nirvacanamabhi dhAtukAma Aha-kSAyopazamikaM yena kAraNena tadAvaraNIyAnAm-avadhijJAnAvaraNIyAnAM karmaNAmudIparNAnAM kSayeNa anukrama [60] ~164~
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [C] dIpa anukrama [60] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [8]/gAthA ||47...|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH // 77 // zrImalaya- anudIrNAnAm udayAvalikAmaprAptAnAmupazamena vipAkodayaviSkambhaNalakSaNenAvadhijJAnamutpadyate tena kAraNena kSAyogirIyA pazamikamityucyate, kSayopazamazca dezaghAtirasasparddhakAnAmudaye sati bhavati na sarvaghAtirasasparddhakAnAm, atha kinandIvRttiH 2 midaM dezaghAtIni sarvaghAtIni vA rasasparddhakAnIti ?, ucyate, iha karmmaNAM pratyekamanantAnantAni rasasparddhakAni bhavanti, rasasparddhakavarUpaM ca karmmaprakRtiTIkAyAM saprapaJcamupadarzitamiti na bhUyo darzyate, tatra kevalajJAnAvaraNIyAdirUpANAM sarvaghAtinInAM prakRtInAM sarvANyapi rasasparddhakAni sarvaghAtIni, dezaghAtinInAM punaH kAnicit sarvaghAtIni kAnicidezaghAtIni tatra yAni catuHsthAnakAni tristhAnakAni vA rasasparddhakAni tAni niyamataH sarvadhAtIni, dvisthAnakAni punaH kAniciddezaghAtIni kAnicitsarvaghAtIni, ekasthAnakAni tu sarvANyapi dezaghAtInyeva, uktaM ca- "cautidvANarasANi ya sabadhAINi hoti phaTTANi / duTTANiyANi mIsANi desAINi sesANi // 1 // " atha kimidaM rasasya catuHsthAnaka tristhAnakatvAdi 1, ucyate, iha zubhaprakRtInAM rasaH kSIrakhaNDAdirasopamaH azubhaprakRtInAM tu nimbayopAtakyAdirasopamaH, uktaM ca- 'posADainiMbuvamo asubhANa subhASa khIrakhaMDuvamo' kSIrAdirasazca svAbhAvika ekasthAnakaH, dvayostu karSayorAvarttane kRte sati yo'vaziSyate ekaH karSakaH sa dvisthAnakaH, trayANAM karSA 1 catukhisthAnarasAni ca sarvapAtIni bhavanti spardhekAni dvisthAnakAni mizrANi dezaghAtIni zeSANi // 1 // 2ghoSAta kI nimbopagamAnAM zubhAnAM kSIrakhaNDopanaH / Education International For Parts Only ~ 165~ kSayopazamaprakriyA. 15 20 // 77 // ! 26 qanary org
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [C] dIpa anukrama [60] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [8]/gAthA ||47...|| pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra [ 44 ] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH NAmAvarttane kRte sati ekaH karSo'vaziSTaH tristhAnakaH, caturNI karSANAmAvarttane kRte sati uddharati ya ekaH karSaH sa catuHsthAnakaH, ekasthAna ko'pi ca raso jalalavabindu culakArdhaculukaprasRtya alika rakakumbha droNAdiprakSepAt mandamandatarAdivadubhedatvaM pratipadyate, evaM dvisthAnakAdayo'pi evaM karmaNAmapi catuHsthAnakAdayo rasA bhAvanIyAH pratyekamananta bhedabhAjazca karmaNAM caikasthAnakAdayo rasAH yathottaramanantaguNA veditavyAH, uktaM ca - " agaMtaguNiyA kumeNiyare" tatrAzubhaprakRtInAM catuHsthAnakarasavandhaH prastararekhAsahazaiH anantAnubandhikrodhAdikaiH kriyate dinakarAta pazoSita taDAgabhUrekhA saurapratyAkhyAnasaMjJaiH krodhAdibhiH tristhAnakarasabandhaH sikatAkaNasaMhatigatarekhAsadRzaiH pratyAkhyAnAvaraNasaMjJairdvisthAnakarasabandho jalarekhAsahazaistu savalanasaMjJairekasthAna karasabandhaH, zubhaprakRtInAM punaretadeva vyatyAsena yojanIyam, navaraM dvisthAnakAdArabhya, tathA coktam- "patrayebhUmIvAluyajalarehAsarisa saMparAeyuM / cauThANAI asubhANa sesavANaM tu vacAso // 1 // " iti 'zeSakANAM zubhaprakRtInAM vyatyAso draSTavyaH, saca dvisthAnakAdArabhya yathoktaM prAk / atha kathamavasIyate ? yaduta dvisthAnakAdArabhya vyatyAso naikasthAnakAdArabhya 1, ucyate, zubhaprakRtInAmekasthAnakara sabandhasyAsambhavAd, asambhavaH kathamiti ced, ucyate, ihAtyantavizuddhau varttamAnaH zubhaprakRtInAM catuHsthAnakameva rasaM banAti, tato mandamandataravizuddha tristhAnakaM dvisthAnakaM vA, saGklezAdvAyAM tu vartta 1 anantaguNAH kameNetare / 2 parvatabhUmivAlukAjala rekhAsadRzaiH saMparAyaiH / catuHsthAnAdayaH azubhAnAM zeSANAM tu vyavAsaH // 1 // For Parts Only ~166~ ekAdInirasasthAnakAni. 10 13
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................. mUlaM [8]/gAthA ||47...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka zrImalaya- mAnasya zubhaprakRtayo bandhameva nAyAnti, kutaH 1, tasyAmavasthAyAM tadgatarasasthAnakacintAyAmapi narakagatiprAyogyaM puNye ekagirIyA INbanato'tisakliSTasyApi vaikriyataijasAdikAH prakRtayo bandhamAyAnti, tAsAmapi svabhAvato dvisthAnakarasasyaiva bandho sthAnakaranandIvRttikasthAnasya, tataH zubhaprakRtInAM vyatyAsayojanA dvisthAnakarasabandhAdArabhya karttavyA, athAzubhaprakRtInAmekasthAna sAbhAva: // 78 // 8 kasyApi rasasya bandho bhavatIti kathamavaseyam ?, ucyate, iha dvidhA ghAtinyo'zubhaprakRtayaH, tadyathA-sarvaghAtinyo de-18 zaghAtinyazca, tatra yAH sarvaghAtinyaH tAsAM jaghanyapade'pi dvisthAnaka eva raso vandhamAyAti, naikasthAnakaH, tathA-1 khAbhAbyAt , tathAhi-kSapakazreNyArohe'pi sUkSmasamparAyaguNasthAnakacaramasamaye'pi vartamAnasya kevalajJAnAvaraNakebaladarzanAvaraNayoH rasabandho dvisthAnaka eveti, naikasthAnakaH, yAstu dezaghAtinyaH tAsa zreNyArohAbhAve pandhamAga 20 dAtAnAM niyamAta sarvapAtinameva rasaM badhnAti, yata uktaM karmaprakRtI-"aseDhigA ya baMdhati u sabadhAINi" sarvaghAtI ca raso jaghanyapade'pi dvisthAnako 'DhuMDhANiyANi mIsANi desaghAINi sesANI tivacanAtU, tato na zreNyArohAbhAve tAsAmekasthAnakarasabandhasambhavaH, zreNyArohe tvanivRttivAdarasamparAyaguNasthAnakAddhAyAH saGkhyayeSu bhAgeSu gateSu satsu tata UrddhamekasthAnakarasavandhasambhavaH, tadAnIM ca jJAnAvaraNacatuSTayadarzanAvaraNatrayapuruSapadAntarAyapaJcakasajvalanacatuSTa-18 M 78 // yarUpAH saptadaza prakRtIyaMtiricya zeSA vandhameva nAyAnti, tadvandhahetuvyavacchedAt , tato na tAsAmekasthAnakarasabandhasa maNikAca vananti tu sarvaghAtIni / 2 dvisthAna kAni midhANi dezapAtIni zeSANi / KRICA anukrama [60] ACCORX Fone Punaturary.com ~167~
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ..................... mUlaM [8]/gAthA ||47...|| ........... ............... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: R prata satrAka CARECHAROKAR imbhavaH, sasadazAnAM tu prakRtInAM tadA bandhasambhavAdekasthAnako rasabandhaH prApyate, uktaM ca-"AvaraNamasabagdhaM pusa-18/ deshsrvjlnnNtraaypyddiio| cauThANapariNayAo duticauThANAu sesaao||1||" atra 'cauThANapariNayAu'tti ekasthA-18 ghAtispa mAghekAni. nakapariNatA dvisthAnakapariNatAH tristhAnakapariNatAzcatuHsthAnakapariNatAzcetyarthaH, zepaM sugama, tataH saptadazaprakRtInAmakasthAnakarasavandhasambhavAt tadapekSayA'zubhaprakRtInAmekasthAna karasabandhAdArabhya yojanA kRtA, sarvaghAtIni ca rasasparddhakAni sakalamapi baghAyaM jJAnAdiguNamupananti, tAni ca svarUpeNa tAmrabhAjanavanizchidrANi ghRtamivAtiza- 5 hai yena snigdhAni drAkSeva tanupradezopacitAni sphaTikAbhrakahAravacAtIva nirmalAni, uktaM ca-"jo pAei savisayaM sayalaM so hoi sabadhAiraso / so nicchiddo niddho taNuo phalihabbhaharavimalo // 1 // " yAni ca dezaghAtIni rasaspardhakAni tAni khaghAsaM jJAnAdigugaM dezato pranti, tadudaye'vazyaM kSayopazamasambhavAt , tAni ca kharUpeNAnekavidhavivarasaGgha-18 tAlAni, tathAhi-kAnicitkaTa ivAtistharacchidrazatasaGkalAni, kAnicit kambala iva madhyamavivarazatasaGkalAni, kAnicityunaratisUkSmavivarasaGkalAni, yathA vAsAMsi, tathA tAni dezaghAtIni rasaspardhakAni stokasnehAni bhavanti paima- 110 lyarahitAni ca, uktaM ca-"desai vighAittaNao iyaro kaDakaMbalaMsusaMkAso / vivihacchiduhario appasiNeho avi-31 dIpa anukrama [60] yo pAtayati khaviSaya sakalaM sa bhavate sarpapAtI rasaH / sa nizcita: nigyataH skaTikAbahAravimA ||1||1deshvighaa vivAda itara kaTakammApUrvakAH / vividhacchidoSabhUna asaledo'vimalaya // 1 // 3bahuchidama rio pra. 13 ~168~
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) ngllaazl sUtrAMka anukrama [60] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [8]/gAthA ||47...|| pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra [ 44 ] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH malo a // 1 // " aghAtinInAM tu rasasparddhakAni kharUpeNa na sarvaghAtIni nApi dezaghAtIni, kevalaM sarvaghAtirasasparddhaka saGgharSataH sarvaghAtirasasadRzAni bhavanti, yathA svayamacaurA api caurasamparkataH caurapratibhAsAH, uktaM ca"jANa na visao ghAittarNami tApi saghAiraso / jAyai ghAisagAseNa corayA beha'corANaM // 1 // tadevamuktAni // 79 // OM sarvaghAtIni dezaghAtIni ca rasaspardhakAni, samprati yathA kSayopazamo bhavati tathA bhAvyate -tatra dezaghAtinInAM | matijJAnAvaraNIyAdikarmaprakRtInAM sarvaghAtIni rasasparddhakAni adhyavasAyavizeSato dezaghAtIni karttuM zakyante, tathAsvAbhAvyAt kathametadava seyamiti cet ?, ucyate, iha yadi bandhata eva dezaghAtIni rasasparddhakAni bhaveyurnAdhyavasAyavizeSataH tathApariNamanenApi tarhi matijJAnAdInAmabhAva eva sarvathA prApnoti, tathAhi matyAdIni jJAnAni kSAyopaza- 20 mikANi, yaduktamanuyogadvAreSu - "khaMovasamiyA AbhiNivohiyanANaladdhI khaovasamiyA suyanANaladdhI khaovasamiyA ohinANaladvI" ityAdi, kSayopazamazca vipAkodayavatInAM prakRtInAM dezaghAtinAmeva rasasparddhakAnAmudaye bhavati, na sarvaghAtinAM, dezaghAtIni ca rasasparddhakAni bandhamadhikRtyAnivRttivAdarasamparAyAMddhAyAH saGkhyeyeSu bhAgeSu gateSu satsu tata Urddha prApyante, tatastasyA avasthAyA arvAk sarvathA matijJAnAdIni na prApnuvanti, sarvaghAtirasasparddha kavipAko1 yAsAM na viSayo ghAtirave tAsAmapi sarvapAtI rasaH / jAyate ghAtisaMsargAt cauratevehAcIrANAm // 1 // 2. kSAyopazamikI aniniyodhinaH kSAyopazamikI tazanalapiH kSAyopazamikI avadhijJAnasandhiH / zrImalayagirIyA nandIvRttiH Educa For Pal Use Only ~169~ kSayopazamaprakriyA. 15 // 79 // 4 26 nary org
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................. mUlaM [8]/gAthA ||47...|| .......... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: - - prata satrAka dayabhAvataH teSAM kSayopazamAsambhavAd , atha ca matijJAnAdivalaprabhAvataH tasyA avasthAyAH samprAptistataH itare- dezapAtyutarAzrayadoSavaivakhatamukhopanipAtitvAnna kadAcidapi matijJAnAdisambhavaH, api ca matizrutajJAnAcakSudarzanAnyapi sAdara pazamabhAva: zAyopazamikANi, kSayopazamazca yadi vipAkodaye bhavati tarhi dezaghAtirasaspardhakAnAmeva na sarvaghAtirasasparddhakAnAM,8 | dezaghAtIni ca rasasparddhakAni anivRttivAdarasamparAyAddhAyAM, tatasteSAmapi tato'rvAgabhAvaH prApnoti, atha ca sarva jIvAnAmapi tAmavasthAmaprAptAnAmamUni vidyante, tato'vazyametadurarIkartavyaM bhavanti dezaghAtinInAM prakRtInAM sarva- 5 ghAtInyapi rasasparddhakAnyadhyavasAyavizeSato dezaghAtInIti, atha yathA dezaghAtinInAM sarvaghAtIni rasasparddhakAni adhyavasAyavizeSato dezaghAtIni bhavanti tathA sarvaghAtinoH kevalajJAnAvaraNakevaladarzanAvaraNayorapi kasmAnnopajAyante ?, ucyate, tathAkhAbhAvyAt , tathAhi-tathArUpA eva te pudgalAH kevalajJAnakevaladarzanAvaraNayoryogyA ye dvisthAnakarasapariNatA api na dezaghAtino bhavanti, nApi teSAM tripAkodayanirodhasambhavaH, zeSANAM tu sarvaghAtiprakRtInAM rasasparddhakAni bhavantyevAdhyavasAyavizeSato vipAkodayaviSkambhamAji, tathAkhAbhAbyAd, etacAvasIyate tathAkAryadarzanAta , tathAhi-samyaktvasamyagamithyAtvadezaviratisAmAyikacchedopasthApanaparihAravizuddhikasU. masamparAgasaMyamAH kSAyopazamikA upavaya'nte, yata uktaM-"khaovasamiyA sammadasaNaladdhI khaovasamiyA sammA1kSAyopazamikI sambagdarzanalabdhiH kSAyopazamakI samya / dIpa anukrama [60] RECAUSESCOR weredturary.com ~170~
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [<] dIpa anukrama [60] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [8]/gAthA ||47...|| pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra [ 44 ] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA // 80 // micchAdaMsaNalI khaovasamiyA sAmAiyaladdhI khaovasamiyA chejovadvANaruddhI, evaM parihAravisuddhiyaladdhI suDumasaMparAyaladvI khaovasamiyA carittAcarittaladdhI" iti / anyatrApi uktaM- "micchataM jamunnaM taM khINaM aNuiyaM ca uvasaMtaM / nandIvRttiH 28 mIsIbhAvapariNayaM veijaMtaM khaovasamaM // 1 // " tathA "kSapayatyupazamayati vA pratyAkhyAnAnRtaH kaSAyAMkhAn / sa tato yena bhavet tasya ciramaNe buddhiralpAlpA ||1|| chedopasthApyaM vA vrataM sAmAyikaM caritraM vA / sa tato labhate pratyAkhyAnAvaraNakSayopazamAt // 2 // " kSayopazamazca bhavati vipAkodayanirodhe, tato'vasIyate bhavanti mithyAtvApratyAkhyAnapratyAkhyAnAvaraNAdInAM sarvaghAtiprakRtInAM sarvaghAtIni rasasparddha kAnyadhyavasAyavizeSato vipAkodayAbhAvayuktAnIti kRtaM prasaGgena / tatrAvadhijJAnAvaraNaprakRtInAM tathAvidhavizuddhAdhyavasAya bhAvataH sarvaghAtiSu rasasparddhakeSu dezaghAtirUpatayA | pariNamiteSu dezaghAtirasasparddhakeSvapi cAtikhigdheSvalparasIkRteSu udadyAvalikAmAptasyAMzasya kSaye'nudIrNasya copazame viSAkodaya viSkambharUpe jIvasyAvadhyAdayo guNAH prAduSyanti, uktaM ca- "nihisu saghAIrasesu phaDDeSu desavA - INaM / jIvassa guNA jAyanti ohimaNacakkhumAIyA // 1 // " atra 'nihiteSviti dezaghAtiratasparddhakatayA vyavasthApiteSu, zeSaM sugamaM, sarvaghAtIni ca rasamparddhakAni avadhijJAnAvaraNIyasya dezaghAtirasasparddhakatayA pariNamayati, kamithyAdarzanalabdhiH kSAyopazamikI sAmAyikalabdhiH kSAyopazamikI chedopasthApanakathiH evaM parihAravizuddhi labdhiH sUkSmaparAyaH kSAyopazamikI cAritrAcAritralabdhiH // midhyAtvaM yadurI tat kSINaM anucaram zrIbhAvapareNa vedyamAnaM kSAyopazamikam // 1 // 2 nihiteSu sarvadhA tiraseSu sparddhakeSu dezaghAtiSu jIvasya guMgA jAyante avacivanacakSurAdikAH // 1 // For Prata Use Only ~ 171~ sarvadhAti nAM dezaSAtitA. 15 20 // 80 // 27
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [C] dIpa anukrama [6] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [8]/gAthA ||47...|| pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra [ 44 ] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH dAcit viziSTaguNapratipattimantareNa kadAcit punarviziSTaguNapratipatyA viziSTaguNapratipattimantareNa kathamiti ceda, ucyate, iha yathA divAkaramaNDalasa ghanapaTalAcchAditasya kathaJcidvisasApariNAmena ghanapaTalapudgalAnAM niHsnehIbhUya parikSayataH samupajAtena rantreNa timiranikaropasaMhArahetavo mAnavaH svAvapAtadezAspadaM dravyamudyotayanti tathA prakRtibhAsurasya Atmano mithyAtvAdihetU pacayopajanitAvadhijJAnAvaraNapaTala tiraskRta svarUpasya saMsAre paribhramataH kathaJcidevameva tathAvidhazubhAdhyavasAyapravRttito'vadhijJAnAvaraNasambandhinAM sarvaghAtirasasparddhakAnAM dezaghAtirasasparddhakatayA jAtAnAmudayAvalikAprAptasyAMzasya parikSayato'nudayAvalikAprAptasyopazamataH samuddhatena kSayopazamarUpeNa rantreNa vinirgato'vadhijJAnAlokaH prasAdhayati svakArya, kadAcit punarviziSTaguNapratipattitaH sarvaghAtIni rasasparddhakAni dezaghAtIni bhavanti, tathA coktam ahavA guNapaDivannassa aNagArassa ohinANaM samuppajjai, taM samAsao chavihaM pannattaM, taMjahAANugAmiaM 1 aNANugAmiaM 2 vaDamANayaM 3 hIyamANayaM 4 paDivAiyaM 5 appaDivAiyaM 6 (sU. 9) 'athave 'ti prakArAntaropadarzane, prakArAntaratA ca guNapratipattimantareNetyapekSya draSTavyA guNAH-mUlottararUpAH tAn pratipanno guNapratipannaH, athavA guNaiH pratipannaH pAtramiti kRtvA guNairAzrito guNapratipannaH, anena pAtratAyAM satyAM svayameva guNA bhavantIti pratipAdayati, uktaM ca- "nodamyAnarthitAmeti na cAmbhobhirna pUrvate / AtmA tu pAtratAM Education International avadhijJAnasya AnugAmikaM Adi SaDbhedasya kathanaM For Pasta Lise Only ~ 172~ AnugAsukAdAdimedapam. sU. 9 44 5 10 13 waryra
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [6] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [9]/ gAthA ||47...|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH hai // 81 // anugAmmu 15 neyaH, pAtramAyAnti sampadaH // 1 // " agAraM gRhaM na vidyate agAraM yasyAsAvanagAraH, parityaktadravyabhAvagRha ityarthaH, tasya, prazasteSvadhyavasAyeSu varttamAnasya sarvaghAtirasasparddhakeSu dezaghAtirasasparddhakatayA jAteSu pUrvoktakrameNa kSayo- 7 kAdibhedAH pazamabhAvato'vadhijJAnamupajAyate / manaHparyAyajJAnAvaraNIyasya tu viziSTasaMyamApramAdAdipratipattAveva sarvaghAtIni rasasparddhakAni dezaghAtIni bhavanti, tathAsvAbhAvyAt, taca tathAkhAbhAvyaM vandhakAle tathArUpANAmeva teSAM bandhanAt tato manaHparyAyajJAnaM viziSTaguNapratipannasyaiva veditavyaM matizrutAvaraNAcakSurdarzanAvaraNAntarAyaprakRtInAM punaH sarvaghAtIni rasasparddhakAni yena tena cAdhyavasAyenAdhyavasAyAnurUpaM dezaghAtIni sparddhakAni bhavanti, teSAM tathAsvAbhAvyAt, tato matyAvaraNAdInAM sadaiva dezaghAtinAmeva rasasparddhakAnAmudayaH, sadaiva ca kSayopazamaH, uktaM ca paJcasaGgrahamUlaTIkAyAM- 'matizrutAvaraNAcakSudarzanAvaraNAntarAya prakRtInAM ca sadaiva dezaghAtirasasparddhakAnAmevodayaH, tatastAsAM sadaivodadhikakSAyopazamiko bhAvAviti kRtaM prasaGgena || 'tad' avadhijJAnaM 'samAsataH' saMkSepeNa 'pavidhaM' padaprakAraM prajJaptam, tadyathA- 'AnugAmika' mityAdi, tatra gacchantaM puruSam A - samantAdanugacchatItyevaMzIlamAnugAmi anugAmyevAnugAmikaM, khArthe kaH pratyayaH, athavA anugamaH prayojanaM yasya tadAnugAmikaM, yalocanavat gacchantamanugacchati tadavadhijJAnamAnugAmikamiti bhAvaH / tathA na AnugAmikaM anAnugAmikaM zRGkhalAprativaddhapradIpa iMva yat na gacchantamanugacchati tadavadhijJAnamanAnugAmikaM uktaM ca- " aNu 1 AnugAmiko'nugaccha gacchantaM locanaM yathA purussm| itarastu nAnugacchati sthitapradIpa iva gacchantam // 1 // Education intention For Parts Only ~ 173~ 20 // 81 // 27
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................. mUlaM [9]/gAthA ||47...|| .......... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAMka * hai| gAmio'Nugacchai gacchaMta loaNaM jahA purisaM / iyaro u nANugacchai ThiyappaIyodha gacchaMtaM // 1 // " tathA anugAmukA yaddhRta iti varddhamAna, tataH saMjJAyAM kanpratyayaH, bahubahutarendhanaprakSepAdibhirvarddhamAnadahanajvAlAkalApa iva pUrvAvasthAto dibhedAH yathAyogaprazastaprazastatarAdhyavasAyabhAvato'bhivarddhamAnamavadhijJAnaM varddhamAnakaM, tcaaskRdvishissttgunnvishuddhisaapeksstvaat| tathA hIyate-tathAvidhasAmadhyabhAvato hAnimupagacchati hIyamAnaM, karmakartRvivakSAyAmAnazpratyayaH, hIyamAnameva hIyamAnakaM, 'kutsitAlpAjJAte' iti kaH pratyayaH, pUrvAvasthAto yadadho hAsamupagacchatyavadhijJAnaM tat hIyamAnakamiti bhAvaH, uktaM ca-"hIyamANaM puccAvatthAo aho'ho hassamANaM" iti / tathA pratipatanazIlaM pratipAti, yadutpannaM sat | kSayopazamAnurUpaM kiyatkAlaM sthitvA pradIpa iva sAmastyena vidhvaMsamupayAti tatpratipAtItyarthaH / hIyamAnakapratipAtinoH kaH prativizeSa iti ced, ucyate, hIyamAnakaM pUrvAvasthAto'dho'dho hAsamupagacchadabhidhIyate, yatpunaH pradIpa iva nirmUlamekakAlamapagacchati tatpratipAti, tathA na pratipAti yat na kevalajJAnAdAk bhraMzamupayAti tada-15 pratipAtItyarthaH / Aha-AnugAmikAnAnugAmikarUpabhedadvaye eva zeSabhedA varddhamAnakAdayo'ntarbhAvayituM zakyante, tatkimarthaM teSAmupAdAnaM ?, ucyate, yadyapyantarbhAvayituM zakyante tathA'pyAnugAmikamanAnugAmikaM cetyukte na barddha1 hIyamAnaka pUrvAvasthAno'dho'zo hasat / anukrama [61] RE weredturary.com ~174~
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [1]/gAthA ||47...|| ........ ............... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka mAnakAdayo vizeSA avagantuM zakyante, vizeSAvagamakaraNAya ca mahatAM zAstrArambhaprayAsaH, tato vizeSajJA-13 girIyApanArtha vizeSabhedopanyAsa karaNaM // | gatAdayonandIvRttiH 'vadhayaH I se kiM taM ANugAmiaM ohinANaM?, ANugAmi ohinANaM duvihaM paNNattaM, taMjahA-aMtagayaM ca / // 82 // majjhagayaM ca / se kiM taM aMgatayaM ?, aMtagayaM tivihaM pannattaM, taMjahA-purao antagayaM maggao antagayaM pAsao antagayaM, se kiM taM purao aMtagayaM ?, purao aMtagayaM-se jahAnAmae kei purise ukkaM vA caDuliaM vA alAyaM vA maNiM vA paIvaM vA joiM vA purao kAuM paNulemANe 2 gacchejA, se taM purao aMtagayaM, se kiM taM maggao antagayaM?, maggao antagayaM-se jahAnAmae kei purise hai ukkaM vA caDuliaM vA alAyaM vA maNiM vA paIvaM vA joI vA maggao kAuM aNukaDDhemANe 2 ga-1 cchijA, se taM maggao aMtagayaM, se kiM taM pAsao aMtagayaM ?, pAsao aMtagayaM-se jahAnAmae kei purise ukaM vA caDuliaM vA alAyaM vA maNiM vA paIvaM vA joI vA pAsao kAuM parikaDDemANe 2 gacchijjA, se taM pAsao aMtagayaM, se taM aMtagayaM / se kiM taM majhagayaM ?, majjhagayaM se jahAnAmae 25 anukrama [61] Auditurary.com ~175
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [10] dIpa anukrama [62] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [10]/gAthA ||47...|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH kei purise ukkaM vA caDuliaM vA alAtaM vA maNiM vA paIvaM vA joI vA matthae kAuM samuhamANe 2 gacchinA se taM majjhagayaM // atha kiM tadAnugAmikamavadhijJAnaM ?, AnugAmikamavadhijJAnaM dvividhaM prajJatam, tadyathA - antagataM ca madhyagataM ca, ihAntazabdaH paryantavAcI, yathA vanAnte ityatra, tatazca ante - paryante gataM vyavasthitamantagatam, ihArthatrayanyArUpAante gatam - AtmapradezAnAM paryante sthitamantagataM, iyamatra bhAvanA - ihAvadhirutpadyamAnaH ko'pi sparddhaka rUpatayotpadyate, sparddhakaM ca nAmAvadhijJAnaprabhAyA gavAkSajAlAdidvAravinirgatapradIpaprabhAyA iva pratiniyato vicchedavizeSaH, tathA cAha jinabhadrakSamAzramaNaH khopajJabhAvyaTIkAyAM - ' sparddhakamavadhivicchedavizeSaH' iti, tAni caikajIvasya saGghayeyAnyasaGkhayeyAni vA bhavanti, yata uktaM mUlAvazyakaprathamapIThikAyAM - "pheDA ya asajjA satejA Avi egajI - varase "ti, tAni ca vicitrarUpANi, tathAhi kAnicit paryantavarttiSyAtma pradezeSUtpadyante, tatrApi kAnicitpurataH | kAnicitpRSThataH kAnicidadhobhAge kAniciduparitanabhAge tathA kAnicinmadhyavarttivvAtmapradezeSu tatra yadA antavartiSvAtmapradezeSvavadhijJAnamupajAyate tadA Atmano'nte - paryante sthitamitikRtvA antagatamityucyate, taireva paryanta| varttibhirAtmapradezaiH sAkSAdavadhirUpeNa jJAnena jJAnAt na zeSairiti, athavA audArikazarIrasyAnte gataM sthitaM antagataM, ternationa For Parts Only ~ 176~ purato'nta gatAdayo saryaH 5 10 12 waryra
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [10]/gAthA ||47...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: girIyA prata sUtrAMka [10] dIpa zrImalaya-12 kayAcidekadizopalambhAt , idamapi sparddhakarUpamavadhijJAnaM, athavA sarveSAmapyAtmapradezAnAM kSayopazamabhAve'pi 81 purato'nta 13 audArikazarIrAntenaikayA dizA yadazAdupalabhyate tadapyantagatam / Aha-yadi sarvAtmapradezAnAM kSayopazamastataH sarvataHgatAdayonandIvRtiH kiM na pazyati ?, ucyate, ekadizaiya kSayopazamasaMbhavAt , vicitro hi kSayopazamaH, tataH sarveSAmapyAtmapradezAnA- vadhayaH // 83 // mitthambhUta eva svasAmagrIvazAt kSayopazamaH saMvRtto yadAdArikazarIramapekSya kayAcit vivakSitayaikayA dizA pazya tIti, uktaM cUpoM-orAliyasarIraMte ThiyaM gayaMti egahu~, taM cAyappaesaphaDagA bahi egadisovalambhAo ya aMtagayamohinANaM bhannai, ahvA sadyAyappaesesu visuddhesu'vi orAliyasarIraganteNa egadisi pAsaNA gayaMti antagayaM bhannai" / tRtIyo'rtha ekadigbhAvinA tenAvadhijJAnena yadudyotitaM kSetraM tasyAnte vartate tadavadhijJAnam , avadhijJAnayataH tadante vartamAnatvAt , tato'nte-ekadigarUpasyAvadhijJAnaviSayasya paryante vyavasthitamantagataM / cazabdokA dezakAlAdyapekSayA khagatAnekabhedasUcakA, tathA 'madhyagataM ceti iha madhyaM prasiddha daNDAdimadhyavat , tato madhye gataM lAmadhyagataM, idamapi tridhA vyAkhyeyaM, AtmapradezAnAM madhye-madhyavartipvAtmapradezeSu gataM-sthitaM madhyagataM, idaM ca spa X83 // IkarUpamavadhijJAnaM sarvadigupalambhakAraNaM madhyavartinAmAtmapradezAnAmavaseyam , athavA sarveSAmapyAtmapradezAnAM kssyop| audArikazarIrasyAnte sthitaM gata miti ekAauM, tacAtmapradezaspardhakAn bahirekadizopalambhAt antagatamavavijJAnaM bhavyate, athavA sAmapradezeSu vizudilapi audArikazarIrasyAntanai kadizi darzanAt gatamityantagataM bhaSyate / anukrama [62] 25 ~177~
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [10] dIpa anukrama [62] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [10]/gAthA ||47...|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH | rAmabhAve'pyaudArikazarIramadhyabhAgenopalabdhistanmadhye gataM madhyagataM, uktaM cUrNo "orAliyasarIramajjhe phaDanavisuddhIo | sAyappaesavisuddhIo vA savadisovalambhattaNao majjhagautti bhannati" athavA tenAvadhijJAnena yadudyoditaM kSetraM sarvAsu dikSu tasya madhye-madhyabhAge gataM sthitaM madhyagatam, avadhijJAninaH tadudyotitakSetramadhyavarttitvAt Aha ca cUNikRt - " ahaMvA uvaladdhikhettassa avahipuriso majjhagautti, ato vA majjhagao ohI bhannai" iti, cazabdaH svagatAnekabhedasUcakaH - atha kiM tadantagataM ?, antagataM 'trividhaM' triprakAraM prajJaptam, tadyathAtatra 'purataH ' avadhijJAninaH svavyapekSayA agrabhAge'ntagataM purato'ntagataM, tathA mArgataH - pRSThataH antagataM mArgato'ntagataM, tathA pArzvato- dvayoH pArzvayorekatarapArzvato vA'ntagataM pArzvato'ntagataM / atha kiM tatpurato'ntagataM ?, 'se jar3A' ityAdi, 'sa' vivakSito yathAnAmakaH kazcitpuruSaH, atra sarveSvapi padeSvekArAntatyam 'ataH sau puMsI 'ti mAgadhikabhASAlakSaNAt sarvamapi hi prabacanamarddhamAgadhikabhASAtmakam, arddhamAgadhikabhApayA tIrthakRtAM dezanApravRtteH, tataH prAyaH sarvatrApi mAgadhikabhASAlakSaNamanusaraNIyaM / 'ukkA ceti' ulkA-dIpikA, vAzabdaH sarvo'pi vikalpArthaH, 'caTulI yA' caTulI :- paryantajvalita tRNapUlikA 'alAtaM vA' alAtamulmukaM agrabhAge jvalatkASThamityarthaH, 'maNi' madhyata iti 1 audA rikazarIramadhye sarvakavizuddheH sarvAtmapradeza vizuddhito vA sarvadizopalambhAt madhyagatamiti bhavyate / 2 athopalacakSetrasyAvadhi ato vA madhyagatamavadhirbhayate / For Parts Only ~178~ purato'tagatAdayosadhayaH 10 13
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [10/gAthA ||47...|| ............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [10] zrImalaya- maNiH-pratItaH, 'jyotirvA' jyotiH zarAvAdyAdhAro jvalannaniH, Aha ca cUrSiNakRt-"joitti mallagAiThio| gatA dayogirIyA agaNI jalaMto" iti, 'pradIpaM bA' pradIpa:-pratItaH 'purataH' agrato haste daNDAdau vA kRtvA 'paNolemANoti praNu jadhAyaH nandAyAcAdana 2 hastasthitaM yA krameNa khagatyanusArataH prerayan 2'gacchet' yAyAt, epa dRSTAntaH, upanayastu khayameva bhAva-15 15 ||84aaniiyH, tata upasaMhAraH-se taM purao aMtagayaM' sezandaH prativacanopasaMhAradarzane, tadetat purato'ntagataM, iyamatra | libhAvanA-yathA sa puruSa ulkAdibhiH purata eva pazyati, nAnyatra, evaM yenAvadhijJAnena tathAvidhakSayopazamabhAvataH purata eva pazyati, nAnyatra, tadavadhijJAnaM purato'ntagatamabhidhIyate / evaM mArgato'ntayatapArthato'ntagatasUtraM bhAvanIyaM, dAnavaraM 'aNukahRmANe aNukaDhemANe'tti hastagataM daNDAgrAdisthitaM vA anu-pazcAt karSan anukarSan, pRSThataH pazcAt kRtvA 20 samAkarpana 2 ityarthaH / tathA 'pAsao parikamANe'tti pAcato dakSiNapArthato'thavA vAmapArthato yadvA dvayorapi pArzvayorulkAdikaM hastasthitaM daNDAgrAdisthitaM vA parikarSan , pArzvabhAge kRtvA samApana samAkarSannityarthaH, 81 se kiM taM majjhagatamityAdi nigadasiddhaM navaraM 'mastake zirasi kRtvA gacchet tadetat madhyagataM, iyamatra bhAvanA-yathA tena mastakasthena sarvAsu dikSu pazyati, evaM yenAvadhijJAnena sarvAsu dikSu pazyati tanmadhyagatamiti / ityambhUtAM ca // 4 // savyAkhyAM samyaganavabudhyamAnaH ziSyaH praznaM karoti-- dIpa anukrama [62]] 1 jyoti riti mArakAdisthito'mijvalan ~179~
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [10]/gAthA ||47...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [10] dIpa aMtagayassa majjhagayassa ya ko paiviseso ?, purao aMtagaeNaM ohinANeNaM purao ceva saM antagatamakhijjANi vA asaMkhejANi vA joaNAI jANai pAsai, maggao aMtagaeNaM ohinANeNaM mAdhyagatAvadhI maggao ceva saMkhijANi vA asaMkhijjANi vA joyaNAI jANai pAsai, pAsao aMtagaeNaM sU.10 pAsao ceva saMkhijjANi vA asaMkhijANi vA joaNAI jANai pAsai, majjhagaeNaM ohinANeNaM savvao samaMtA saMkhijANi vA asaMkhijjANi vA joaNAI jANai pAsai, se taM / aNugAmiaM ohinANaM // (sU. 10) antagatasya madhyagatasya ca parasparaM kA prativizeSaH-pratiniyato vizeSaH 1, sUrirAha-purato'ntagatenAvadhijJAnena purata eva-agrata eva saGkhyeyAni-ekAdIni zIrSaprahelikAparyantAni asaGkhyayAni vA yojanAni, etAvatsu yojanepvavagADhaM dravyamityarthaH, jAnAti pazyati, jJAnaM vizeSagrahaNAtmaka darzanaM sAmAnyagrahaNAtmaka, tadevaM purato'ntagatasya zeSAvadhijJAnebhyo bhedaH, evaM zeSANAmapi parasparaM bhAvanIyaH, navaraM 'sabao samaMtA' iti sarvataH-sarvAsu digvidikSa samantAt-saverevAtmapradezaH sarvevA vizuddhasparddhakaH, uktaM ca cUSaNoM-"sarvauti sacAsu disividisAsu, samaMtA iti sarvata iti sarvAsu digvidikSu samantAditi anukrama [62] wereasaram.org ~180
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [10]/gAthA ||47...|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [10] 15 dIpa anukrama [62]] savAyappaesesu sancesu kA visuddhiphaDegasu" iti, atra 'savAyappaesesu' ityAdistR(tyatra tRtIyArthe saptamI, nArakAsu rAdInAmagirIyA bhavati ca tRtIyArthe saptamI, yadAha pANiniH khaprAkRtalakSaNe-'vyatyayo'pyAsA'mityatra sUtre, tRtIyAce sasamI nandIvRttiH vidhiH 18 yathA-tisu tesu alaMkiyA puhayi' iti, athavA sa mantA ityatra sa ityavadhijJAnI parAmRzyate, mantA iti jJAsA, // 5 // zeSaM tathaiva / atha kimavadhijJAnaM keSAmasumatAM bhavatIti ced, ucyate, devanArakatIrthakRtAmavazyaM madhyagataM tirazcA-18 mantagataM manuSyANAM tu yathAkSayopazamamubhayaM, tathA coktaM prajJApanAyAM-"neraiiyANaM bhaMte ! ki desohI saMbohI?,16 goyamA ! no desohI sabohI, evaM jAva thaNiyakumArANaM / paMceMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goamA! desohI| na sacohI / maNussANaM pucchA, goyamA ! desohIvi sabohIvi / vANamaMtarajoisiyavemANiyANaM jahA neriyaannN"| vakSyati ca-"neraiya deva titthaMkarA ya ohissa'vAhirA hoti / pAsaMti sabao khalu sesA deseNa pAsaMti // 1 // " devanArakANAM ca madhyagatamavadhirUpaM jJAnamAbhavaparti, bhavapratyayatvAttasya, tIrthakRtAM tvAkevalajJAnaM, kevalajJAnotpattau 2. dAtasya vyavacchedAt, nanu saGkhayeyAni asaMkhyeyAni vA yojanAni pazyantItyuktaM, tatra ke jIvAH kati yojanAni 21 | sarvAtmapradeze; sabai vizuddhispardhakaH / 2 tribhisIratarakatA pRthvii| rayikANAM bhadanta ! ki dezAvadhiH saparyAvadhiH, gautama 1 na dezAvadhiH soSita evaM vAyattanitakumArANA / pahendriyativayonijAnAM pRcchA, gotama | dezAvadhiH na sAvadhiH, manuSyANAM pracchA, gautamI dezAvadhirapi savidhirapi / dayantarajyotikavaimAnikAnAM yathA naravikANAM / 4 sarvo'vadhirbhavati sAvadhirbhamati / 5 nairayikA devAstIrthakarAca avadheravAyA bhavanti / pazyanti sarvataH bala zeSA dezena pazyanti // 1 // awrmanasurary.orm ~181~
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [10] dIpa anukrama [62] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [10]/gAthA ||47...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH pazyantIti ?, ucyate, iha tiryagmanuSyA aniyataparimANAvadhayaH, tathAhi kecidaGgulAmayeya bhAGgaM kecidaGgulaM keci dvitAstaM yAvatkecit saGkhyeyAni yojanAni kecidasaGghayeyAni, manuSyAstu kecit paripUrNa lokaM, kecidaloke'pi lokamAtrANi asaMkhyeyAni khaNDAni ye tu devanArakAste pratiniyatAvadhiparimANAH tataH teSAM pratiniyataM kSetraparimANamucyate tatra ratnaprabhAnArakA jaghanyato'rddhacaturthAni gavyUtAni kSetramavadhijJAnataH pazyanti, utkarSatazcatvAri gavyUtAni 1, zarkaraprabhAnArakA jaghanyatastrINi gavyUtAni utkarSato'rddhacaturthAni 2, vAlukaprabhAnArakA jaghanyato'rddhatRtIyAni gavyUtAni utkarSatastrINi gavyUtAni 3, paGkaprabhAnArakA jaghanyato dve gavyUte, utkarSato'rddhatRtIyAni 4, dhUmaprabhAnArakA jaghanyato'rddhAdhikaM gavyUtamutkarSato dve gavyUte 5, tamaH prabhAnArakA jaghanyenaikaM gabyUtamutkarSataH sArddhaM gavyUtaM 6, tamatamaHprabhAnArakA jaghanyato'rddhagavyUtamutkarSato gavyUtaM, tathA coktaM prajJApanAyAM - "rayarNappabhApuDhavineraiyA NaM bhaMte! kevaiyaM khettaM ohiNA jANaMti pAsaMti ?, goamA ! jahantreNaM aTThAI gAuyAI jANaMti pAsaMti ukkoseNaM cattAri gAuAI jANaMti pAsaMti, sakkarappabhApuDhavineraiyA NaM pucchA, goyamA ! jahanneNaM tinni gAuyAI ukoseNaM ajuDAI gAuyAI jANaMti pAsaMti, vAluyappabhApuDhavineraiyA NaM pucchA, goamA ! jahaneNaM ahAijAI gAuAI ukkoseNaM tinni gAuAI 1 ranamA pRthvI nairayikA bhadanta ! kiyat kSetramavadhinA jAnanti pazyanti, gautama / jaghanyenAdhyuSTAni gavyUtAni jAnanti pazyanti utkRSTatAri gavyUtAni jAnanti pazyanti / zarkaraprabhApRthvInerayikAH pRcchA, gautama / jaghanyena trINi gavyUtAni utkRTenAbhyuSTAne gavyUtAni jAnanti pazyanti / vAlukApRthvIne racikAH pRcchA, gautama / jaghanyenArthatRtIyAni gabyUtAni utkRSTena zrINi gavyUtAni For Pasta Use Only ~ 182~ nArakAsurAdInAmavadhiH. 5
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [10] dIpa anukrama [62] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [10]/gAthA ||47...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya girIyA jANaMti pAsaMti, paMkappabhApuDha vineraiyA NaM pucchA, goyamA ! jahanneNaM donni gAujhyAI ukoseNaM ahAijAI gAuyAI jANaMti pAsaMti, dhUmappabhApuDhavineraiyA NaM pucchA, goamA ! jahantreNaM divaDuM gAuyaM ukkoseNaM do gAUAIM jANaMti nandIvRttiH OM pAsaMti, tamApuDhavineraDyA NaM pucchA, gojamA ! jahanneNaM gAuyaM ukkoseNaM divaGkaM gAuyaM jANaMti pAsaMti, ahe // 86 // OM sattamapuDhavineraiyA NaM bhaMte! pucchA, goyamA ! jahantreNaM addhagAuyaM ukkoseNaM gAuyaM jANaMti pAsaMti / asurakumArAH punaravadhijJAnato jaghanyataH kSetraM paJcaviMzatiyojanAni jAnanti pazyanti utkarSato'saGkhyeyAn dvIpasamudrAn nAgakumArAdayaH punaH sarve'pi stanitakumAraparyantA jaghanyataH paJcaviMzatiM yojanAni jAnanti pazyanti utkarSataH saGkhdheyAn dvIpasamudrAn evaM vyantarA api tathA coktam- 'asuMra kumArA NaM bhaMte! ohiNA kevaiyaM khettaM jANaMti pAsaMti ?, goamA ! jahantreNaM paNavIsaM joyaNAI ukoseNaM asaleladIvasa mudde ohiNA jANaMti pAsaMti, nAgakumArA pucchA, goamA ! jahantreNaM paNavIsaM joyaNAI ukkoseNaM saMkheccadIvasa mudde jANaMti pAsaMti, evaM jAva thaNiya Jan Eati nArakAsu rAdInAmavadhiH. ~ 183~ 15 20 1 jAnanti pazyanti / padmaprabhApRthvIne ravikAH pRcchA, gautama jaghanyena dve gavyUte urakRSTenAvRtIyAni gavyUtAni jAnanti pazyanti dhUmapramApRthvInairavikAH pRcchA, gautama jaghanyena sArdhagamyataM utkRSTena dve gamyate jAnanti pazyanti / tamaH prabhA pRthvInairayikAH pRcchA, gautama japanyena madhyUtaM utkRSTena sArdhagabhyUtaM jAnanti pazyanti / adhaHsaptamapRthvInairayikAH bhadanta ! pRcchA, gautama ! jaghanyenArdhamanyUtaM utkRSTena gabbUta jAnanti pazyanti / 2 asurakumArA bhadanta / avadhinA // 86 // kiyat kSetraM jAnanti pazyanti 1, gautama jaghanyena paJcaviMzati yojanAni utkRSTato'saMkhyeyAna dvIpasamudAn avadhimA Ananti pazyanti nAgakumArAH pRcchA, gautama jaghanyena pacavizati yojanAni utkRSTena saMkhyeyAn dvIpasamudAn jAnanti pazyanti evaM yAvat svanita For Pal Use Only yor
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [10]/gAthA ||47...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka RECASS* [10] dIpa kumArA, vANamaMtarA jahA nAgakumArA" / iha paJcaviMzatiyojanAni bhavanapatayo vyantarA vA jaghanyataste pazyanti | nArakAsuyeSAmAyuIzavarSasahasrapramANaM, na zeSAH, Aha ca bhASyakRt-"paNavIsajoyaNAI dasavAsasahassiyA ThiI jesi"miti / rAdInAma vadhiH jyotiSkAH punardevA jaghanyato'pi saGkhyeyAn dvIpasamudrAnavadhijJAnataH pazyanti, utkarSato'pi saGkhyeyAn dvIpasamudrAn, kevalamadhikatarAn, yadAha-"joisiyA NaM bhaMte ! kevaiyaM khittaM ohiNA jANaMti pAsaMti', goyamA ! jahanneNa'vi saMkheje dIvasamudde ukkoseNavi saMkheje dIvasamudde" / saudharmakalpavAsino devAH punaravadhijJAnato jagha-18 nyenAkulAsaGkhyeyabhAgamAtraM pazyanti utkarSato'dhastAdralaprabhAyAH pRthivyAH sarvAntimamadhastanaM bhAga yAvat , tiryakSu | asaGkhayeyAn dvIpasamudrAn , UrdU tu khakalpavimAnastUpadhvajAdikaM, evamIzAnadevA api / atrAha-nanvaGgulAsaGkhyeyabhAgamAtrakSetraparimito'vadhiH sarvajaghanyo bhavati, sarvajaghanyazcAvadhistiryagmanuSyaveva, na zeSepu, yata Aha bhApyakRtsvakRtabhASyaTIkAyAm "utkRSTo manuSyeSeva, nAnyeSu, manuSyatiryagyoniSveva jaghanyo nAnyeSu, zeSANAM madhyama eve"ti, tatkathamiha sarvajaghanya uktaH?, ucyate, saudharmAdidevAnAM pArabhaviko'pyupapAtakAle'vadhiH sambhavati, sa ca sarvajaghanyo'pi kadAcidavApyate, upapAtAnantaraM tu tadbhavajaH, tato na kazcidoSaH, Aha ca duSpamAndha mArA, vyantarA yathA nAgakumArAH / 2 paJcaviMzati yojanAni daza varbhasahasA Ni sthitiSAmiti / jyoti kA bhadanta ! kiyat kSetramavadhinA jAganni baapshynti| gItama! jayanyenApi saMkhyeyAna dIpasamudAna utko mAri saMkveyAna dvIpasamUdAn // anukrama [62]] SAMSUSA 5645- ~184~
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [10]/gAthA ||47...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: ......................... nArakAsurAdInAra vadhiH prata sUtrAMka dIpa zrImalayagirIyA kAranimagnajinapravacanapradIpo jinabhadragaNikSamAzramaNaH-"vemANiyANamaMgulabhAgamasaMkhaM jahannao hoi(ohI) nandIvRttiH uvadhAe parabhavio tabbhavajo hoi to pacchA // 1 // " evaM sanatkumArAdidevAnAmapi draSTavyam , navaramadhobhAgadarzane vizeSaH tataH sa pradarzyate-sanatkumAramAhendradevA adhastAt zarkaraprabhAyAH sarvAntimamadhastanaM bhAgaM yAvatpazyanti, // 87 // brahmalokalAntakadevAstRtIyapRthivyAH, mahAzukrasahasrArakalpadevAzcaturthapRthivyAH, AnataprANatAraNAcyutadevAH paJcamapRthivyAH, adhastanamadhyamaveyakadevAH SaSThapRthivyAH, uparitanauveyakadevAH saptamapRthivyAH, anuttaropapAtinaH sampUrNalokanAliM caturdazarajvAtmikAmiti, uktaM ca prajJApanAyAM-"sohemmagadevA gaM bhaMte ! kevaiyaM khettaM ohiNA jANaMti pAsaMti ?, goyamA ! jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM ukkoseNaM jAva imIse rayaNappabhAe puDhavIe heDhille |caramaMte, tiriyaM jAba asaMkheje dIvasasudde, uhaM jAva sagAI vimANAI ohiNA jANaMti pAsaMti / evaM IsANagadevAvi, saNakumAradevA evaM ceva, navaraM ahe jAva doccAe sakarappabhAe puDhavie hiTThile carimaMte, 4 evaM mAhiMdadevAvi, baMbhalogalaMtagadevA tacAe puDhavIe hihile carimaMte, mahAsukkasahassAradevA cautthIe paMkappabhAe vaimAnikAnAmagulabhAgo'saMkhyo jaghanyo'vadhirbhavati / upapAte pArabhavikavadbhavajo bhavati tataH pazcAt // 1 // 2 saudharmadevA bhadanta ! kiyat kSetramavadhimA jAnanti pazyanti !, gautama! jaghanyenAlaNyAsaMdhyeyabhAga utkRSTena yAvadasA rasaprabhAyA adhassanavaramAtA, liyagyAvat asaMkhyAtAn dvIpasamudAna , Urva yAvan khAni vimAnAni bhavadhinA jAnanti pazyanti / evamIzAnadevA bhapi, sanatkumAradevA evameva, navaraM abo yAnadvivIyasyAH saraprabhAyAH pRthyA aghastanavaramAntaH, evaM mAhendA devA api, nahAlokalAntakadevAstUtIyAyAH pRthyA adhastanadharamAntaH, mahAzukasahasrAra devAdhatubhyoH paraprabhAyAH %25444565 anukrama [62]] |20 | // 87 // ~185
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ........... mUlaM [10/gAthA ||47...|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [10] nArakAsupuDhabIe heDille carimaMte, ANayapANayaAraNaacuyadevA ahe paMcamAe dhUmappabhAe puDhavIe hehile carimante, rAdInAmaheTimamajjhimagevejagadevA ahe jAva chaTThIe tamAe puDhavIe hehile carimaMte, ubarimagevejagadevA NaM bhaMte 1131 vadhi: kevaiyaM khetaM ohiNA jANaMti pAsaMti ?, goymaa| jahanneNaM aMgulassa asaMkhejaimArga, ukkoseNaM ahe sattamAe puDhavIe heDhille carimaMte, tiriyaM jAva asaMkhejadIksamudde, uhaM jAva sagAI vimANAI ohiNA jANaMti pAsaMti / aNuttarovavAiyA NaM devA NaM bhaMte ! kevaiyaM khettaM ohiNA jANaMti pAsaMti ?, goyamA! saMminnaM loganAliM jANaMti pAsaMti" / samprati nArakAdInAmevAvadheH saMsthAnaM cinyate,-tatra nArakANAmavadhiH taprAkAraH, tapro nAma kASThasa| mudAyavizeSo yo nadIpravAheNa plAvyamAno dUrAdAnIyate, sa cAyatakhyatrazca bhavati, tadAkAro'vadhi rakANAM, bhava-18 nipatInAM sarveSAmapi pallakasaMsthAnasaMsthitaH palako nAma lATadeze dhAnyAdhAravizeSaH, sa cordAyata upari ca kiJci saMkSiptaH, vyantarANAM paTahasaMsthAnasaMsthitaH, paTahaH-AtodyavizeSaH, sa ca kizcidAyataH, uparyadhazca samapramANaH, jyotiSakadevAnAM jhalarIsaMsthAnasaMsthitaH, jhalarI-cauvanaddhavistIrNavalayAkArA AtoyavizeSarUpA dezavizeSa dIpa anukrama [62]] 1pRbhyA adhastanadharamAntaH, AmataprANatAraNAcyutadevA adhaH paJcamyA dhUmaprabhAyAH pRthvyA adhastanazvaramAntaH, aghalanamabhyamaveyakadevA yAvat SaNmAstamaHpRthvyA adhasamatharamAntaH, uparitanauveyakadevA bhadanta | kiyat kSetra avadhinA jAnanti pazyanti ! gautama! aghanyenAlasvAsaMkhyeSabhAgaM utkRpTena adhaH saptamyA: pRSyA adhastanadharamAntaH, tiyega vApata, asaMkhyeyAna dIpasamudrAn, UrSe yAvat khakAni vimAnAni avadhinA jAnanti pazyanti / anuttaropapAlikA devA bhadanta | kiyA, kSetramavadhinA jAnanti pazyani?, gautama ! saMminnA lokamAlikA jAnanti pazyanti ~186~
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [10]/gAthA ||47...|| .......... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: girIyA upari ca tanukA nArakAsurAdInAmavadhiH prata sUtrAMka zrImalaya- prasiddhA, saudharmadevAdInAmacyutadevaparyantAnAM mRdaGgasaMsthAnasaMsthitaH, mRdaGgo-vAdyavizeSaH, sa cAdhastAdvistIrNa nandIvRttiH upari ca tanukaH supratItaH, aveyakadevAnAM athitapuSpasazikhAkabhRtaca rIsaMsthAnasaMsthitaH, anuttaropapAtikadevAnAM kanyAcolakAparaparyAyajavanAlakasaMsthAnasaMsthitaH, uktaM ca-neraiyANaM bhaMte ! ohI kiMsaMThANasaMThie paNNate ?, // 88 // goyamA ! tappAgArasaMThANasaMThie paNNate, asurakumArANaM pucchA, gomA ! pallagasaMThANasaMThie paNNatte, evaM jAva thaNiyakumArANaM, vANamaMtarANaM pucchA, goyamA! paDahasaMThANasaMThie paNNatte, joisiANaM pucchA, goamA! jhallarIsaMThANasaMThie paNNatte, sohammadevANaM pucchA, gojamA ! muiMgasaMThANasaMThie paNNatte, evaM jAva acuyadevANaM, gevejagadevANaM pucchA, gomA ! pupphacaMgerIsaMThANasaMThie paNNate, aNuttarovavAiyadevANaM pucchA, goamA! javanAlagasaMThANasaMThie pnnce"| taprAkArAdInAM ca vyAkhyAnamidaM bhASyakRdAha-"tappeNaM samAgAro ohI neosa cAyayattaMso / uddhAyayo u pallo uvariM ca sa kiMci saMkhetto // 1 // nacAyao samo'viya paDaho heTovari paIeso / dIpa anukrama [62]] CCCCCC kaa||88|| naravikAzI bhadanta ! avadhiH kiM saMsthAnasaMsthitaH prakaptaH, gautama ! tapAkAra saMsthAnasaMsthitaH prAptaH / asurakumArAjAM pRcchA, gautama | patyakasaMsthAnasthitaH prajJaptaH, evaM yAvatsta nitakumArANAM / byantarANAM pRcchA, gautama | paTaisaMsthAna saMsthitaH prajJaptaH / jyotiSkANAM pRcchA, gautama | mallarI saMsthAnasaMsthitaH prAptaH / | saudharmadevAnAM pRcchA, gautama ! mRdA saMsthAna saMsthitaH prajJaptaH, evaM yAbadacyutadevAnA, pravekkadevAnoM pRcchA, gautama 1 puSpararI saMsthAna saMsthitaH prajJataH / anu-| taropapAtikadevAnAM pRcchA, gautama! yavanAlakamaMsthAnasaMsthitaH prjnyaaptH| 2 taprAkAreNa samAkAro'vabhinepaH sacAyatadhyakSaH / sa yatastu patya upari basa kizcit sNkssiptH||1|| mAyAvataH samo'pi ca paThaho'dhastana upari ca pratIta eSaH For P OW ~187~
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [10]/gAthA ||47...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: ......................... anAnugAmikoDavadhiH prata sUtrAMka [10] HOSCOCALLOOK cammaviNaddhavicchinnavalayarUvA ya jhalariyA // 2 // uddhAyao muiMgo hevA ruMdo tahovari tnnuo| pupphasihAvaliraiyA. caMgeri puSphacaMgerI // 3 // javanAlautti bhannai umbho sarakaMcuo kumArIe" iti / tiryagmanuSyANAM cAvadhirnAnAsaMsthAnasaMsthito yathA khayambhUramaNodadhau matsyAH, api ca-tatra matsyAnAM valayAkAraM saMsthAnaM niSiddhaM, tiryagmanughyAvadhau tu tadapi bhavati, uktaM ca-"nAMNAgAro tiriyamaNuesu macchA sayaMbhuramaNocha / tattha valayaM nisiddhaM tassa puNa tayaMpi hojAhi // 1 // " tathA bhavanapativyantarANAmU prabhUto'vadhirbhavati, vaimAnikAnAmadhaH, jyotiSkanArakANAM tiryaga, vicitro naratirazcAm , Aha ca-bhavaNavaivaMtarANaM urkha bahugo aho ya sesANaM / nAragajoisiyANaM tiriyaM oralio citto||1|| tadevamuktamAnugAmikamavadhijJAnaM, tathA cAha-'setaM aNugAmiyaM // ' sampratyanAnugAmikaM ziSyaH pRcchannAha se kiM taM aNANugAmi ohinANaM?, aNANugAmi ohinANaM se jahAnAmae kei purise egaM mahaMtaM joiTANaM kAuM tasseva joiTrANassa pariperaMtehiM 2 parigholemANe 2 tameva joiTANaM carmAvana vistIrNavalayarUpA ca sArI ||2||sniiyto dovastAvistIrNa stadhopari tanukA puSazisAvalirapitA borI puSacorI // 3 // yavanAnaka iti bhAte karSaH sarakAkA kumaayo| + vAdinavizeSa: + vistIrNa + valayAkAramapi + coyataH + vaimAnikAnAM +bhAdAriko maratirakSA + citro'vdhiritypH| 1 nAnAkArastiyanmanuSyeSu matsyAH sayambhUramaNa ina / tatra bala niSiddha tasya punasvadapi bhavet // 1 // bhavanapati yanta rAmApUrNa bahuko'Sa zeSANAM / / nArakajyotiSkANAM tiryak audaarikshcitrH||1|| dIpa anukrama [62]] ~188~
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [11]/gAthA ||47...|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [11] | 15 dIpa anukrama [63] zrImalaya- pAsai, annatya gae na pAsai, evAmeva aNANugAmiaM ohinANaM jattheva samuppajai tattheva anAnugAgirIyA saMkhejANi asaMkhejANi vA saMghaddhANi vA asaMbaddhANi vA joaNAI jANai pAsai, annastha miko nandIvRttiH vadhiH gae Na pAsai, se taM aNANugAmiaM ohinANaM (sU011) // 89 // sU.11 atha kiM tadanAnugAmikamavadhijJAnaM ?, sarirAha-anAnugAmikamavadhijJAnaM sa-vivakSito yathAnAmakaH kazcitpuruSaH | pUrNaH sukhaduHkhAnAmiti puruSaH puri zayanAdvA puruSaH, ekaM mahajyotiHsthAna-agnisthAnaM kuryAt , kasmiMzcitsthAne'ne kajvAlAzatasaGkalamagniM pradIpaM vA sthUlavarttijvAlAnurUpamutpAdayedityarthaH, tatastatkRtvA tasyaiva jyotiHsthAnasya pariparyadanteSu 2' paritaH sarvAsu dinu paryanteSu 'parighUrNan 2' paribhraman 2 ityarthaH, tadeva jyotiHsthAna' jyotiHsthAnaprakAzita kSetraM pazyati, anyatra gato na pazyati, eSa dRSTAntaH, upanayamAha-evameva' anenaiva prakAreNAnAnugAmikamavadhijJAnaM yatreva kSetra vyavasthitasya sataH samutpadyate tatraiva vyavasthitaH san saGgadheyAni asoyAni vA yojanAni khAvagADhakSetraNA saha sambaddhAni asambaddhAni vA, avadhirhi ko'pi jAyamAnaH svAvagADhadezAdArabhya nirantaraM prakAzayati ko'pi punarapAntarAle'ntaraM kRtvA parataH prakAzayati tata ucyate-sambaddhAnyasambaddhAni yeti, 'jAnAti' vizeSAkAreNa // 89 // paricchinatti 'pazyati' sAmAnyAkAraNAvabudhyate, 'anyatra' dezAntare gato naiva pazyati, avdhijnyaanaavrnnkssyopshmsy| tatkSetrasApekSatvAt / tadevamuktamanAnugAmikaM, samprati varddhamAnakamanayabudhyamAnaH ziSyaH praznaM karoti ~189~
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRttiH ) ............................. mUlaM [12]/gAthA ||48|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [12] vadhamAnovadhiH jaghinyAdhavidhi: gAthA: ||48 se kiM taM vaDamANayaM ohinANaM ?,2 pasatthesuajjhavasANaTANesu vaTTamANassa vaDamANacarittassa visujjhamANassa visujjhamANacarittassa savvao samaMtA ohI vakai-jAvaiA tisamayAhAragassa suhumassa paNagajIvassa / ogAhaNA jahannA ohIkhittaM jahannaM tu // 48 // savvabahuagaNijIvA niraMtaraM jattiyaM bharijaMsu / khittaM savadisAgaM paramohI khetta niviTro // 49 // aMgulamAvaliANaM bhAgamasaMkhija dosu saMkhijA / aMgulamAvaliaMto AvaliA aMgulapuhattaM // 50 // hatthaMmi muhattaMto divasaMto gAuaMmi boddhavyo / joyaNa divasapuhattaM pakvato pnnviisaao|| 51 // bharahami addhamAso jaMbuddIvami sAhio maaso| vAsaM ca maNualoe vAsapuhuttaM ca ruagaMmi // 52 // saMkhijaMmi u kAle dIvasamuddA'vi huMti saMkhijA / kAlaMmi asaMkhije dIvasamuddA u bhaiavvA // 53 // kAle cauNha vuDDI kAlo bhaiavvu khittvuddddiie| buddhie davvapajjava bhaiavvA khisakAlA u||54|| suhumo a hoi kAlo tatto suhumayaraM havai khittaM / aMgulaseDhimitte osappiNio aMsakhijA // 55 // se taMvaDDamANayaM ohinANaM / (sU. 12) 55|| dIpa anukrama [64-73] kkk For P OW Bureaurarycom ~190~
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [12]/gAthA ||15|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka vardhamAnovadhiHjaghanyAya vadhiH sU.12 gAthA: zrImalaya-14 atha kiM varddhamAnakamavadhijJAnaM ?, sUrirAha-varddhamAnakamavadhijJAna prazasteSvadhyavasAyasthAneSu vartamAnasya, iha girIyA sAmAnyato dravyalezyoparaJjitaM cittamadhyavasAyasthAnamucyate, tacAnavasthitaM, tattalezyAvyasAcivye vizeSasambhavAt , nandIvRttiH tato bahuvacanamuktaM, 'prazasteSvi'ti, anena cAprazasta kRSNAdidravyalezyoparajitavyavacchedamAha, prazasteSvadhyavasAyeSu varttamAnasyeti, kimuktaM bhavati ?-prazastAdhyavasAyasthAnakalitasya, 'sarvataH samantAdavadhiH parivarddhate iti sambandhaH, anenAviratasamyagdRSTerapi parivarddhamAnako'vadhirbhavatItyAkhyAyate, tathA 'vaddhamANacarittassa' prazasteSvadhyavasAyasthAneSu vardhamAnacAritrasya, etena dezaviratisarvaviratayorvarddhamAnakamavadhimabhidhatte, varddhamAnakacAvadhiruttarottarAM vizuddhimAsA dayato bhavati nAnyathA tata Aha-'vizudhyamAnasya' tadAvaraNakamalakalaGkavigamata uttarottaravizuddhimAsAdayataH, di anenAviratasamyagdRSTe<
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [12] + gAthA: ||48 55|| dIpa anukrama [64-73] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [12] / gAthA ||55 || ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH vanaspativizeSaH, tasya 'yAvatI' yAvatparimANA avagAhante kSetraM yasyAM sthitA jantavaH sA'vagAhanA - tanurityarthaH, 'jaghanyA' trisamayAhArakazeSasUkSmapanakajIvApekSayA sarvastokA, etAvatparimANamavadhairjaghanyaM kSetraM, tuzabda evakArArthaH, sa cAvadhAraNe, tasya caivaM prayogaH - jaghanyamavadhikSetrametAvadeveti / atra cArya sampradAyaH yaH kila yojanasahasrapari| mANAyAmo matsyaH khazarIravA baikadeza evotpadyamAnaH prathamasamaye sakalanijazarIrasambaddhamAtmapradezAnAmAyAmaM saMhatyAmulAsaMkhyeyabhAgabAhalyaM khadehaviSkambhAyAmavistAraM prataraM karoti, tamapi dvitIyasamaye saMhatyAGgulA saGkhyeyabhAgavAlyaviSkambhAM matsyadeha viSkambhAyAmAmAtmapradezAnAM sUciM viracayati, tatastRtIyasamaye tAmapi saMhatyAhulAsaGkhyeyabhAgamAtra evaM khazarIravahiH pradeze sUkSmapariNAmapanakarUpatayotpadyate, tasyopapAtasamayAdArabhya tRtIye samaye varttamAnasya yAvatpramANaM zarIraM bhavati tAvatparimANaM jaghanyamavadheH kSetramAlamvanavastubhAjanamavaseyam uktaM ca- " yojanasahasramAno matsyo mRtvA svakAyadeze yaH / utpadyate hi panakaH sUkSmatveneha sa grAyaH // 1 // saMhatya cAdyasamaye sa hyAyAmaM karoti ca prataram / saGkhyAtItAkhyAGgulavibhAgavAhalyamAnaM tu // 2 // vakatanupRthutvamAtraM dIrghatvenApi jIvasAmarthyAt / tamapi dvitIyasamaye saMhatya karotyasau sUcim // 3 // saGkhyAtItAkhyAGgulavibhAgaviSkambhamAnanirdiSTAm / nijatanupRdhutvadIrghA tRtIyasamaye tu saMhRtya // 4 // utpadyate ca panakaH khadehadeze sa sUkSmapariNAmaH / samayatrayeNa tasvAvagAhanA yAvatI bhavati // 5 // tAjaghanyamavadherAlambanavastubhAjanaM kSetram / idamitthameva munigaNasusampradA For Pasta Lise Only ~ 192~ jaghanyAdya vadhikSetra kAlI. 5 10 13 or
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [12]/gAthA ||15|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [12]] zrImalaya- girIyA nandIvRttiH // 91 // gAthA: ||48 20 55|| yAt samavaseyam // 6 // " Aha-kimiti yojanasahasrAyAmo matsyaH ? kiMvA tasya tRtIyasamaye khadehadeze sUkSmapa- jaghanyAyanakatvenotpAdaH 1 kiMvA trisamayAhArakatvaM parigRhyate ?, ucyate, iha yojanasahasrAyAmo matsyaH, sa kila tribhiH4 dhikSetra kAlo. samayairAtmAnaM saMkSipati mahataH prayatnavizeSAt , mahAprayatnavizeSArUDhazcotpattideze'vagAhanAmArabhamANo'tIva sUkSmAmArabhate tato mahAmatsyasya grahaNaM, sUkSmapanakazcAnyajIvApekSayA sUkSmatamAvagAhano bhavati, tataH sUkSmapanakagrahaNaM, tathA utpattisamaye dvitIyasamaye cAtisUkSmo bhavati caturthAdiSu ca samayeSvatisthUraH trisamayAhArakastu yogyaH tataH trisamayAhArakagrahaNaM, uktaM ca-maccho mahalakAo saMkhetto jo u tIhi~ samaehiM / sa kira payattaviseseNa sahamogAhaNaM kuNai ||1||snnyraa sahayaro suhumo paNao jahannadeho ya / sa bahuvisesavisiTTho sahayaro sabadehesu // 2 // paDhamabIe'tisaNho jAyai thUlo cautthayAIsuM / taiyasamayaMmi jogo gahio to tisamayahAro // 3 // " anye tu vyAcakSate-'trisamayAhArakasyeti AyAmapratarasaMharaNe samayadayaM tRtIyazca samayaH sUcIsaharaNo-10 lotpattidezAgamanaviSayaH, evaM trayaH samayA vigrahagatyabhAvAJcateSu tribapi samayeSvAhArakA, tata utpAdasamaya eka tri-1 samayAhArakaH sUkSmapanakajIvo jaghanyAyagAhanazca, tataH taccharIramAnaM jaghanyamavadheH kSetraM, tacAyukta, yatakhisamayA-1 & // 11 // matsyo mahAkAyaH saMkSipto yastu nibhiH samayaH / sa kila prayatnavezeSeNa lakSaNAmavagAhanA karoti // 1 // lakSyatarAta lagataraH sUkSmaH panako adhanya dehazca / sa bahumizeSariziSTaH vakSNataraH sarvadeheSu // 2 // prathamadvitIkyoratizpakSaNo jAyate sthUlacaturthAdiSu / tRtIyasamaye yogyo gRhItatatakhisamayAhArakaH // 3 // 24 dIpa anukrama [64-73] REaran ~193~
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [12]/gAthA ||55|| ......... ....................... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [12] gAthA: hArakasyeti vizeSaNaM panakasya, na ca matsyAyAmapratarasaMharaNasamayau panakabhavasya sambandhinau, kintu matsyabhavasya, tata utpAdasamayAdArabhya trisamayAhArakasyeti draSTavyam , naanythaa| etAvatpramANe jaghanya kSetramavadheH, tejasabhASAprAyo | kAlo. gyavargaNApAntarAlavarttidravyamAlambate 'teyAMmAsAdavANamaMtarA ettha lahai paTTavao' iti vacanAt , tadapi cAla-4 mcyamAnaM dravyaM dvidhA-gurulaghu agurulaghu ca, tatra tejasapratyAsannaM gurulaghu bhASApratyAsannaM cAgurulaghu, tadtAMzca payoyAn catuHsaMkhyAneva vaparNarasagandhasparzalakSaNAn pazyati na zeSAn , yata Aha-"dabAI aMgulAvalisaMkhejAtItabhA-15 gavisayAI / pecchada caugguNAI jahannao muttimatAI // 1 // " atra 'jaghanyata' iti jaghanyAvadhijJAnI / tadevI jaghanyamavadheH kSetramabhidhAya sAmpratamutkRSTamabhidhAtukAma Aha-yataH Urddhamanya eko'pi jIvo na kadAcanApi prApyate te sarvabahavaH sarvavavazva te agnijIvAzca sUkSmavAdararUpAH sarvabahagnijIvAH, kadA sarvabahvagmijIvA iti ced, ucyate, yadA sarvAsu karmabhUmiSu niyAghAtamagnikAyasamArambhakAH sarvabahavo manuSyAH, te ca prAyojitakhAmitIrthakarakAle prApyante, yadA cotkRSTapadavarsinaH sUkSmAnalajIvAH tadA sarvabahagnijIvAH, uktaM ca-"avAghAe savAsu kammabhUmisu jayA tayAraMbhA / sababahavo maNussA hoMti'jiyajiNiMdakAlaMmi // 1 // ukosiyA ye suhumA jayA ||48 55|| dIpa anukrama [64-73] | 1 tejobhaassaavyaannaamnt| atra padayati prasthApakaH / 2 dravyANi aGgulAvalIlayAtItamAgaviSayANi / prekSate caturguNAni jaghanyato mUrtimanti // 1 // KAmavyApAte sAmu karmabhUmiSu yadA tadArambhakAH / sarvabahavo manuSyA bhavanti ajitajinena kAThe // 1 // utkRya sUdhamA yadA REaitannihiamarana ~194~
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [12]/gAthA ||55|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka In [12] jaghanyAyavadhikSetrakAlo. gAthA: ||48 zrImalaya- 1tayA sababahuagaNijIvA" iti, 'niraMtaramiti' kriyAvizeSaNaM yAvatparimANaM kSetraM bhRtavantaH, etaduktaM bhavatigirIyA nirantaryeNa viziSTasUcIracanayA yAvad bhRtavantaH, bhRtavanta iti ca bhUtakAlanirdezaH ajitakhAmikAla eva nandIvRttiH prAyaH sarvabahavo'nalajIvA assAmavasarpiNyAM sambhavanti smeti khyApanArtha, idaM cAnantaroditaM kSetramekadikkamapi // 92 // bhavati tata Aha-sarvadikaM, anena sUcIbhramaNapramitatvaM kSetrasya sUcayati, paramazcAsAvayadhizca paramAvadhiH, etAvadanantaroditaM sarvabahanalajIvasUcIparikSepapramitaM kSetramaGgIkRtya 'nirdiSTaH' pratipAdito gaNadharAdibhiH kSetrani|diSTaH, etAvat kSetraM paramAvadherbhavatItyarthaH, kimuktaM bhavati ?-saryabahagmijIvA nirantaraM yAvat kSetraM sUcIbhramaNena sarvadikaM bhRtavantaH etAvati kSetre yAnyavasthitAni dravyANi tatparicchedasAmarthyayuktaH paramAvadhiH kSetramadhikRtya nirdiSTo gaNadharAdibhiH, ayamiha sampradAyaH-sarvabahagnijIvAH prAyojitakhAmitIrthakRtakAle prApyante, tadArambhakamanuSyavAhulyasambhavAt , sUkSmAzcotkRSTapadavartinaH tatraiva vivakSyante, tatazca sarvabahavo'nalajIvA bhavanti, teSAM khabuyA poDhA'vasthAnaM parikalpyate-ekaikakSetrapradeze ekaikajIvAvagAhanayA sarvatazcaturasro ghana iti prathama, sa eva ghano jIvaiH svAvagAhanA di]bhiriti dvitIyam , evaM prataro'pi dvibhedaH, zreNirapi dvidhA, tatrAdyAH paJca prakArA da anAdezAH, teSu kSetrasyAlpIyastayA prApyamANatvAt , paSThastu prakAraHsUtrAdezaH, uktaM ca-"eka kAgAsapaesajIvarayaNAe~ 55|| dIpa anukrama [64-73] 1 tadA sarvabadamijIcAH // 2 ekaikAkAzapradezajIvaracanayA ~195
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [12]/gAthA ||15|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka jaghanyAya [12] gAthA: SUCtOCOCCASIRLS sAvagAhe ya / cauraMsaM SaNa payaraM seDhI chaTo suyAdeso // 1 // " tatazcAsau zreNiH khAvagAhanAsaMsthApitasakalAnalajI-121 vAvalIrUpA avadhijJAninaH sarvAsu dikSu zarIraparyantena bhrAmyate, sA ca bhrAmyamANA asaMkhyeyAn lokamAtrAn kSetra-18vadhikSetravibhAgAnaloke vyApnoti, etAvatkSetramavagherutkRSTamiti, uktaM ca-"niyayAvagAhaNAgaNijIvasarIrAvalI samanteNaM / kAlau. bhAmijai ohinANidehapajaMtao sA ya // 1 // aigaMtUNamaloge logAgAsappamANamettAI / ThAi asaMkhejAI idamohikkhettamukkosaM // 2 // " idaM ca sAmarthyamAtramupavarNyate, etAvati kSetre yadi draSTavyaM bhavati tarhi pazyati, yAvatA tanna vidyate, aloke rUpidravyANAmasambhavAt , rUpidravyaviSayazcAvadhiH, kevalamayaM vizeSo-yAvadadyApi paripUrNamapi | lokaM pazyati tAvadiha skandhAneva pazyati, yadA punaraloke prasaramavadhiradhirohati tadA yathA yathA'bhivRddhimAsAda yati tathA 2 loke sUkSmAn sUkSmatarAn skandhAna pazyati, yAvadante paramANumapi, uktaM ca-"saumatthamettamutvaM | daTThavaM jada havejA pecchejA / na u taM tatthasthi jao so rUvinibaMdhaNo bhaNio // 1 // vahRto puNa bAhi logatthaM ceva pAsaI dacha / suhumayaraM 2 paramohI jAba paramANU // 2 // " paramAvadhikalitazca niyamAdantarmuhUrtamAtreNa kevalAlo ||48 55|| . dIpa anukrama [64-73] 1khAvamAhanayA ca / caturasra ghanaM prataraM beNi SaTaH sUtrAdezaH // 1 // 2 nijAgAhanAmijIvazarIrAvalI samantAt / bAmbate avadhizAnidehaparyantataH sA ca IHIN|atigatyAlo ke lokAkAzapramANamAtrANi / tippati asaMkhyeyAni idamayapi kSetramatkRSTam ||2||saamdhyemaatrmurm dUdha yadi bhavet prekSeta / na tu kA tattatrAsti yataH sa rUpiniyanvano bhaNitaH // 1 // vardhamAnaH punarbahiH lokasvaM caiva pazyati dravyam / sUkSmatara sUkSmataraM paramAvadhiyovatsaramANum // 2 // walRainrare.org ~196~
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ , nnnnzl - zl-rtse- [64-73] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [12] / gAthA ||55 || ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH // 93 // kalakSmImAliGgati, uktaM ca- 'paraMmohitrANaThio kevalamaMtomuduttametteNaM / evaM tAvajjaghanyamutkRSTaM cAvadhikSetramuktaM, samprati madhyamaM pratipipAdayipure tAvatkSetropalambhe etAvatkAlopalambhaH etAvatkAlopalamme caitAvatkSetropalambha ityasyArthasya prakaTanArtha gAthAcatuthryamAha - alamiha kSetrAdhikArAt pramANAmulamabhigRhyate, anyeOM tvAhuH - avadhyadhikArAdutsedhAGgulamiti, AvalikA asalyeyasamayAtmikA aGgulaM cAvalikA cAGgulAvalike tayoranulAvalikayorbhAgamasaGkhyeyama saGkhyeyaM pazyatyavadhijJAnI, idamuktaM bhavati kSetrato'mulAsazleyabhAgamAtraM pazyan kAlata AvalikAyA asateyameva bhAgamatItamanAgataM ca pazyati, uktaM ca- 'khettamasaMkhejaMgulabhAgaM pAsaM tameva kAleNaM / AvaliyAe bhAgaM tIyamaNAyaM ca jANA // 1 // ' AvalikAyAzvAsayaM bhAgaM pazyan kSetrato'GgulAyeyabhAgaM pazyati, evaM sarvatrApi kSetrakAlayoH parasparaM yojanA karttavyA, kSetrakAladarzanaM copacAreNa draSTavyaM, na sAkSAt, na khalu kSetraM kAlaM vA sAkSAdajJAnI pazyati, tayoramUrttatvAt, rUpidravyaviSayazcAvadhiH, tata etaduktaM bhavati-kSetre kAle ca yAni dravyANi teSAM ca dravyANAM ye paryAyAstAn pazyatIti, uktaM ca- "taittheva ya je davA tesiMciya je havaMti pajAyA / iya khette kAlaMmi ya joejA davapajAe // 1 // " zrImalayagirIyA nandIvRttiH 1] paramAvAnasthitaH (vidaH kevalamA 2 kSetramA pazyan tameva kAlena AvalikAyA bhAge atItamanAgataM ca jAnAti // 1 // 3 tatraiva ca yAni dravyANi teSAmeva ca ye bhavanti paryAyAH / evaM kSetre kAle ca yojayet dravyaparyAyAn // 1 // For Parts Only ~ 197~ madhyamA vadhikSetrakAlI. 15 20 21 // 93 // Yeterary
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [12] gAthA: ||48 55|| dIpa anukrama [64-73] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [12] / gAthA ||55 || pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra [ 44 ] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH evaM sarvatrApi bhAvanIyam, kriyA ca gAthAcatuSTaye svayameva yojanIyA / tathA dvayorakulAvalikayoH soyau bhAgau pazyati, aGgulasya saGkhyeyabhAgaM pazyan AvalikAyA api saMkhyeyameva bhAgaM pazyatItyarthaH / tathA 'aGgulam' aGgulamAtraM kSetraM pazyan 'AvalikAntaH kiJcidUnAmavalikAM pazyati, AvalikAM cet kAlataH pazyati tarhi kSetrato'Ggula pRthaktvaM- alapRthaktvaparimANaM kSetraM pazyati, uktaM ca-" "saMkhejaMgulamAge AvaliyAeva muNai taibhAgaM / aMgulamiha pecchaMto AvaliyaMto muNai kAlaM // 1 // AvaliyaM muNamANo saMputraM khettamaMgulapuhutta " miti, pRthaktvaM dviprabhRtirA navibhya iti / tathA 'haste' hastamAtre kSetre jJAyamAne kAlato 'muhUrttAntaH pazyati' antarmuhUrttapramANaM kAlaM pazyatItyarthaH, tathA kAlato 'divasAntaH kiJcidUnaM divasaM pazyan kSetrato 'gavyUte' gavyUtaviSayo draSTavyaH, tathA ' yojanaM' yojanamAtraM kSetraM pazyan kAlato divasapRthaktvaM pazyati, divasapRthaktvamAnaM kAlaM pazyatItyarthaH, tathA 'pakSAntaH' kiJcidUnaM pakSaM | pazyan kSetrataH paJcaviMzatiyojanAni pazyati / 'bharate' sakalabharatapramANakSetrAvadhI kAlato'rddhamAsa uktaH, bharatapramANaM kSetraM pazyan kAlato'tItamanAgataM cArddhamAsaM pazyatItyarthaH evaM jambUdvIpaviSaye'vadhau sAdhiko mAsaH kAlato viSayatvena boddhavyaH / tathA 'manuSyaloke ' manuSyalokapramANakSetraviSaye'vadha 'varSa' saMvatsaramatItamanAgataM ca pazyati, tathA rucakAkhye rucakAkhyabAdyadvIpapramANakSetraviSaye'vadhau varSapRthaktvaM pazyati / tathA saGkhyAyata 1 saMkhyAtAmuLamAgAn bhavaLikAyA api mugati stibhaagaan| alamiha pazyan AvalikAntarmugati kAlam // 1 // Avadhika jAnan saMpUrNa kSetramathakam // For Parts Only ~ 198~ madhyamA vavikSetra - kAlau. 10 112
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [12]/gAthA ||15|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [12 gAthA: ||4855|| zrImalaya18 iti sakyeyaH sa ca varSamAtro'pi bhavati tataH tuzabdo vizeSaNArthaH, kiM vizinaSTi ?-saGkhyeyakAlo varSasa-1 madhyamAgirIyA | dAhasrAtparo veditavyaH, tasmin sahayeye kAle'vadhigocare sati kSetrataH tasyaivAvadhergocaratayA dvIpAzca samudrAzca dvIpa-12 vadhikSetranandIvRttiH samudrAH te'pi saGkhyayA bhavanti, apizabdAt mahAneko'pi mahata ekadezo'pi, kimuktaM bhavati ?-saddhayeye kAleDa-12 kAlA. yadhinA paricchidyamAne kSetramapyatratyaprajJApakApekSayA saGgyeyadvIpasamudraparimANaM paricchedyaM bhavati, tato yadi nAmAtraya-161 // 94 // syAvadhirutpadyate tarhi jambUdvIpAdArabhya saGkhyeyA dvIpasamudrAstasya paricchedyAH, athavA bAhye dvIpe samudre vA saGkhyeyayo-18 janavistRte kasyApi tirazvaH saGkhyeyakAlaviSayo'vadhirupadyate tadA sa yathoktakSetraparimANaM tamevaikaM dvIpaM samudraM vAga sApazyati, yadi punarasaGkhyeyayojanavistRte khayambhUramaNAdike dvIpe samudre vA saGkhyeyakAlaviSayo'vadhiH kasyApyutpa dyate tadAnIM sa prAguktaparimANaM tassa dvIpastha samudrasya vA ekadezaM pazyati ihatyamanuSyavAsAyadhiriva kazcit , tathA|SI drakAle'saGkhyeye palyopamAdilakSaNe avadherviSaye sati tasyaiva saGkhayeyakAlaparicchedakasyAvadheH kSetratayA paricchedyA dvI-1 pasamudrAH 'bhAjyA' vikalpanIyA bhavanti, kasyacidasaGkhyeyAH kasyacitsaGkhayeyAH kasyacidekadeza ityarthaH, yadA iha manuSyahAsyAsaGkhayeyakAlaviSayo'vadhirutpadyate tadAnImasaGkhyeyA dvIpasamudrAstasya viSayaH, yadA punarbahiIpe samudre vA vartamAnasya kasyacit tirazco'samayeyakAlaviSayo'vadhirutpadyate tarhi tasya saddhyeyA dvIpasamudrAH, athayA yasya manuSyasya saGkhyeyakAlaviSayo vAhyadvIpasamudrAlambano bAhyAvadhirutpadyate tasya saGkhyeyA dvIpAH, yadA punaH khayambhUramaNe dvIpe samudre vA 25 dIpa anukrama [64-73] balarary au ~199~
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [12]/gAthA ||15|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [12] gAthA: ||48 kasyacittirazco'vadhirasaJjayeyakAlaviSayo jAyate tadAnIM tasya svayambhUramaNasya dvIpasya samudrasya vA ekadezo viSayaH, kAlAdidra khayambhUramaNaviSayamanuSyavAsAvadhervA tadekadezo viSayaH, kSetraparimANaM punaryojanApekSayA sarvatrApi jambUdvIpAdArabhyA- kSyAdI saGkhyadvIpasamudraparimANamabaseyam / tadevaM yathA kSetravRddhau kAlavRddhiH kAlavRddhau ca yathA kSetravRddhi tathA pra vRddhyAdi. tipAditaM, samprati dravyakSetrakAlabhAvAnAM madhye yadRddhau yasya vRddhirupajAyate yasya ca na tdbhidhitsuraah-'kaale| avadhigocare barddhamAne 'catuNNI' dravyakSetrakAlabhAvAnAM vRddhirbhavati, tathA kSetrasya vRddhiH kSetraddhistasyAM satyAM kAlo bhajanIyoM vikalpanIyaH kadAcidva te kadAcit na, kSetraM yatyantasUkSma, kAlastu tadapekSayA paristhUraH, tato yadi prabhUtA kSetravRddhistato varddhate zeSakAlaM neti, dravyaparyAyau tu niyamato va te, Aha ca bhASyakRta--"kAle payaDamANe sace dabbAdao pavahRti / khette kAlo bhaio vahati u ddhpjaayaa||1||" tathA dravyaM ca paryAyazca dravyaparyAyau tayo-18 vRddhau satyAM, sUtre vibhaktilopaH prAkRtazailyA, bhajanIyAveva kSetrakAlI, tuzabda evakArArthaH, sa ca bhinnakramastathaiva ca yojitaH, vikalpazcArya-kadAcittayovRddhirbhavati kadAcinna, yato dravyaM kSetrAdapi sUkSma, ekasminnapi nabhaHpradeze'nantaskandhAvagAhanAt, dravyAdapi sUkSmaH paryAyaH, ekasminnapi dravye'nantaparyAyasambhavAt , tato dravyaparyAyavRddhI kSetrakAlo bhajanIyAveva bhavataH, dravye ca vardhamAne paryAyA niyamato vardhante, pratidravyaM saMkhyeyAnAmasaMkhyeyAnAM cAvadhinA 1 kAle prazramAne sarve ityAdayaH pravardhante / kSetra kAlo bhAjyo vardhante tu dravvaparyAyAH // 1 // 55|| RECERESEARCASEACES dIpa anukrama [64-73] weredturary.com ~200~
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................ mUlaM [12]/gAthA ||15|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka zrImalaya- nandIvRtiH gAthA: ||48 15|| RRCASSVAGR5% paricchedasaMbhavAt , paryAyato varddhamAne dravyaM bhAjyaM, ekasminnapi dravye paryAyaviSayAvadhivRddhisambhavAt , Aha ca bhASya- kSetrasya sUkRt-"bhayaNAe khettakAlA parivahUMtesu dvbhaavesuN| dave baDDai bhAvo bhAve davaM tu bhayaNijjaM // 1 // " atrAha-nanu ja- mataratA. dhanyamadhyamotkRSTabhedabhinnayo avadhijJAnasaMbandhinoH kSetrakAlayorakulAvalikA'saMkhyeyabhAgAdirUpayoH parasparaM samaya- 15 pradezasaMkhyayoH kiM tulyatvamuta hInAdhikatvam ?, ucyate, hInAdhikatvaM, tathAhi-AvalikAyA asaGkhyeyabhAge jaghayAvadhiviSaye yAvantaH samayAH tadapekSayA akulasyAsakyeyabhAge jaghanyAvadhiviSaya eva ye namaHpradezAste asa-131 hatheyaguNAH, evaM sarvatrApi avadhiviSayAt kAlAdasaGkhyeyaguNatvamavadhiviSayasya kSetrasyAvagantavyam , uktaM |ca-"sacamasaMkhejaguNaM kAlAo khettamohivisayaM tu / abaropparasaMvaddhaM samayappaesappamANeNaM // 1 // " atha | |kSetrasyetthaM kAlAdasAtheyaguNatA kathamavasIyate ?, ucyate, sUtraprAmANyAt , tadeva sUtramupadarzayati-'sUkSmaH' 20 lakSNo bhavati kAlaH, cazabdo vAkyabhedakramopadarzanArtho yathA sUkSmastAvatkAlo bhavati yasmAdutpalapatrazatabhede | pratipatramasaGkhayeyAH samayAH pratipAdyante tataH sUkSmaH kAlaH, tasmAdapi kAlAt sUkSmataraM kSetraM bhavati, yasmAdalamAtre kSetre-pramANAjulaikamAtre zreNirUpe namaHkhaNDe pratipradezaM samayagaNanayA asAyayA avasarpiNyastI- 21 1 bhajanayA kSetrakAlI parivardhamAnayodavyabhAvayoH / ilpe vardhate bhAvo bhAve dravyaM tu bhajanIyam // 1 // 2 sarvasaMdhyeyapUrNa kAlAta kSetramadadhiviSayaM / / parasparasaMbaddhaM samayapradezapramANena // 2 // dIpa anukrama [64-73] rajastaram.org ~ 201~
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [12]/gAthA ||55|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [12] gAthA: 155 // 48 sArthakRdbhirAkhyAtAH, idamuktaM bhavati-pramANAGgulaikamAtre ekaikapradezazreNirUpe namaHkhaNDe yAvanto'saGkhayeyAkhavasa- hIyamAbArSiNIya samayAH tAvatpramANAH pradezA vattente, tataH sarvatrApi kAlAdasavayeyaguNaM kSetra, kSetrAdapi cAnantagaNano'vadhi: dravyaM dravyAdapi cAvadhiviSayAH paryAyAH sajhayeyaguNA asaGkhyeyaguNA vA, uktaM ca-"khettapaesehito dadhamaNata lasU.13 guNitaM paesehiM / dohito bhAvo saMkhaguNo'saMkhaguNio yA // 1 // " tadetadvarddhamAnakamavadhijJAnam / se kiM taM hIyamANayaM ohinANaM?, hIyamANayaM ohinANaM appasatthehiM ajjhavasANaTrANehiM vaTTa- 5 PmANassa vahamANacarittassa saMkilissamANassa saMkilissamANacarittassa savvao samaMtA ohI parihAyai setaM hIyamANayaM ohinANaM // 4 // (sU. 13) / atha kiM taddhIyamAnakamavadhijJAnaM ?, sUrirAha--hIyamAnakamavadhijJAnaM kathazcidavAptaM sat aprazasteSvadhyavasAyasthAneSu vartamAnasyAviratasamyagdRSTevartamAnacAritrasya-dezaviratAdeH 'saMklizyamAnasya' uttarottaraM saMklezamAsAdayataH, idaM ca vizeSaNamaviratasamyagdRSTerayaseyaM, tathA saMklizyamAnacAritrasya dezaviratAdeH sarvataH samantAdavadhiH 'parihIyate' pUrvAvasthAto hAnimupagacchati, tadetaddhIyamAnakamavadhijJAnam / 1 kSetrapradezebhyo dravyamanantaguNitaM pravezaiH / ityebhyo bhAvaH saMkhyaguNo'saMkhyaguNo vA // 1 // 55|| dIpa anukrama [64-73] 2-562-964 0. REneminational FarParaanaaPa500-Om weredturarycom ~202~
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [14] dIpa anukrama [ 75 ] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [14]/gAthA ||55...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 96 // tyavadhiH, sU. 14 se kiM taM paDivAiohinANaM ?, paDivAiohinANaM jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhijayabhAgaM vA saM- OM yutipAkhijjabhAgaM vA vAlaggaM vA vAlaggapuhattaM vA likkhaM vA likkhapuhattaM vA jUaM vA juyapuhutaM vA javaM vA javapuhutaM vA aMgulaM vA aMgulapuhattaM vA pAyaM vA pAyapuhuttaM vA vihasthi vA vihatthipuhuttaM vA syaNi vArayaNipuhutaM vA kucchi vA kucchipuhuttaM vA dhaNuM vA dhaNupuhuttaM vA gAuaM vA gAupuhuttaM vA joaNaM vA joapuhuttaM vA joaNasayaM vA joyaNasaya puhuttaM vA joyaNasahassaM vA joaNasahassapuhuttaM vA joaNalakkhaM vA joaNalakkhapuDuttaM vA ukkoseNaM logaM vA pAsittA NaM paDivaijA, settaM paDivAiohinANaM (su. 14) atha kiM tatpratipAtiavadhijJAnaM 1, sUrirAha - pratipAtyavadhijJAnaM yadavadhijJAnaM jaghanyataH sarvastokatayA aGgulasyAsaGkhyeya bhAgamAtraM saGkhyeyabhAgamAtraM vA vAlAgraM vA vAlAgrapRthaktvaM vA likSAM vA vAlAgrASTakapramANAM likSApRthaktvaM vA, yUkAM vA likSASTakamAnAM yUkApRthaktvaM vA yavaM vA-yUkASTakamAnaM yavapRthaktvaM vA aGgulaM vA aGgulapRthaktvaM vA, evaM yAvadutkarSeNa sarvapracuratayA lokaM 'dRSTvA' upalabhya 'pratipatet' pradIpa iva nAzamupayAyAt tasya tathAvidhakSayopazamajanyatvAt, tadetat pratipAtyavadhijJAnaM, zeSaM sugamaM, navaraM 'kukSiH' dvihastapramANA 'dhanuH' caturhastapramANaM, pRthaktvaM sarvatrApi dviprabhRtirA navabhyaH iti saiddhAntikyA paribhASayA draSTavyam // For Parts Only ~203~ 15 20 // 96 // 23
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [15] dIpa anukrama [76] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [15] / gAthA || 55...|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH se kiM taM apaDivAi ohinANaM ?, apaDivAi ohinANaM jeNa alogassa egamavi AgAsapaesaM jANai pAsai teNa paraM apaDivAi ohinANaM, se taM apaDivAi ohinANaM // (sU0 15 ) atha kiM tadapratipAtyavadhijJAnaM 1, sUrirAha- apratipAtyavadhijJAnaM yenAvadhijJAnena alokasya sambandhinamekamadhyAkAzapradezam, AstAM bahUnAkAzapradezAnityapizabdArthaH, pazyet, etaca sAmarthyamAtramupavarNyate, na tvaloke kiJcidapyavadhijJAnasya draSTavyamasti, etaca prAgevoktaM, tata ArabhyApratipAti A kevalaprAseravadhijJAnam, ayamatra bhAvArtha:| etAvati kSayopazame samprApte satyAtmA vinihatapradhAnapratipakSayodhasaMghAtanarapatiriva na bhUyaH karmmazatruNA paribhUyate, kintu samAsAditaitAvadAlokajayo'pratinivRttaH zeSamapi karmmazatrusaGghAtaM vinirjitya prApnoti kevalarAjyazriyamiti / tadetadapratipAti avadhijJAnaM / tadevamuktAH SaDapyavadhijJAnasya bhedAH, samprati dravyAdyapekSayA'vadhijJAnasya bhedAn cintayati, -- taM samAsao cavvihaM paNNattaM, taMjahA- davvao khittao kAlao bhAvao, tattha davvao NaM ohinANI jahanneNaM anaMtAI ruvidavvAIM jANai pAsai ukkoseNaM savvAIM ruvidavvAI jANai pAsai, khittao NaM ohinANI jahantreNaM aMgulassa asaMkhijjaibhAgaM jANai pAsai u mationd avadhijJAnasya dravyAdi bhede caturvidhatvaM For Paren ~204~ apratipAtyavadhiH sU. 15 5 10 12
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [16] dIpa anukrama [77] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [16]/gAthA ||55...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra [44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRciH // 97 // Education kkoseNaM asaMkhijjAI aloge logappamANamittAI khaMDAI jANai pAsai, kAlao NaM ohinANI jahanneNaM AvaliAe asaMkhijjaibhAgaM jANai pAsai ukkoseNaM asaMkhijjAo ussappi - NIo avasappiNIo aIyamaNAgayaM ca kAlaM jANai pAsai, bhAvao NaM ohinANI jahaate bhAve jANai pAsai ukkoseNavi anaMte bhAve jANai pAsai, savvabhAvANamaNaMtabhAgaM jANai pAsai // (sU. 16) tadavadhijJAnaM 'samAsataH' saMkSepeNa 'caturvidhaM catuSprakAraM prajJaptam, tadyathA - dravyataH kSetrataH kAlato bhAvatazceti, tatra dravyato 'Na'miti vAkyAlaGkAre avadhijJAnI jaghanyenApi - bhAvapradhAno'yaM nirdezaH sarvajaghanyatayA'pi anantAni rUpidravyANi jAnAti pazyati, tAni ca taijasabhASAprAyogyavargaNApAntarAlavattani dravyANi utkarSataH punaH sarvANi rUpidravyANi bAdarasUkSmANi jAnAti pazyati, tatra jJAnaM vizeSagrahaNAtmakaM darzanaM sAmAnyaparicchedAtmakaM, Aha ca cUrNiNakRt --jANaMitti NANaM, tattha jaM bisesaggahaNaM tannANaM, sAgAramityarthaH, pAsaici daMsaNaM, jaM sAmanaggahaNaM taM daMsaNamaNAgAramityarthaH, Aha- Adau darzanaM tato jJAnamiti ca kramaH, tata enaM kramaM parityajya kimarthe prathamaM jAnAtItyuktam ?, ucyate, iha sarvA labdhayaH sAkAropayogopayuktasyotpadyante, abadhirapi labdhirupavarNyate, tataH 1 jAnAvIti jJAnaM tatra dvizeSaNaM tajjJAnaM sAkAramityarthaH pazyatIti darzaya sAmAnya hone anAkAramityarthaH / For Parts Only ~205~ avadherdravyAdiviSayaH sU. 16 15 20 // 97 // 24 Pentory
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [16/gAthA ||55...|| ........... ................ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [16] sa prathamamutpadyamAno jJAnarUpa evotpadyate na darzanarUpaH, tataH krameNopayogapravRttAnopayogAnantaraM darzanarUpo'pIti avadhedravyA 14 diviSayaH prathamato jJAnamuktaM pazcAddarzanam , athavA ihAdhyayane samyagjJAnaM prarUpayitumupakrAnta, yato'nuyogaprArambhe'vazyaM mA-1817.16 lAya jJAnapaJcakarUpo bhAvanandivaktavya iti tatprarUpaNArthamidamadhyayanamArabdhaM, tataH samyagjJAnamiha pradhAnaM na mi-161 dhyAjJAnaM, tasya mAMgalyahetutvAyogAd, darzanaM tvavadhijJAnavibhaGgasAdhAraNamiti tadapradhAna, pradhAnAnuyAyI ca laukiko lokottarazca mArgaH, tataH pradhAnatvAt prathamaM jJAnamuktaM pshcaaddrshnmiti| tathA kSetrato'vadhijJAnI jaghanyenAkulAsakveyabhAgamutkarSato'saGkhayeyAni aloke lokapramANAni caturdazarajvAtmakAni khaNDAni jAnAti pazyati / kAla| to'vadhijJAnI jaghanyenAvalikAyA asaGkhyeyabhAgamutkarSato'saGkhyayA utsarpiNyavasarpiNI:-asaGkhayeyAvasarpiNyutsarpiNIpramANamatItamanAgataM ca kAlaM jAnAti pazyati / bhAvato'vadhijJAnI jaghanyenAnantAn bhAvAn-paryAyAn AdhAradnyAnantatvAt , natu prati dravyaM, pratidravyaM soyAnAmasaGkhyeyAnAM vA paryAyANAM darzanAt, uktaM ca-eMga divaM pecchaM khaMdhamaNuM vA sa pajave tassa / ukkosamasaMkhejje saMkhije pecchae koI // 1 // ' utkarSato'pyanantAn bhAvAn jAnAti pazyati, kevalaM jaghanyapadAdutkRSTapadamanantaguNam , Aha ca cUrNikRt-'jahannapayAo ukkosapayamaNataguNa& miti' 'sababhAvANamaNaMtabhAgaM jANai pAsaI'tti tAnapi cotkRSTapadavarttino bhAvAn 'sarvabhAvAnAM' sarvaparyAyANAma dIpa anukrama [77] GI 1 ekaM dravyaM pazyan skandhamaNu dAsa paryabhAnU tasya / utkRSTato'saMkhyeyAn saMkhyeyAn pazyati ko'pi ||1||1jpnypdaadurkRssttpdmnntgurnn ~206~
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [16.../gAthA ||16|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka zrImalaya- girIyA nandIvRttiH // 98 // ||56|| dIpa anukrama nantabhAgakalpAn jAnAti pazyati / tadevamavadhijJAnaM dravyAdibhedato'pyabhidhAya sAmprataM saGgrahagAthAmAha- saMgrahAvAohI bhavapaJcaio guNapaccaioavaNNio eso[duviho]tissa ya bahU vigappAdave khitte akAle a56 hyAbAhyAeSaH anantaro'yadhirbhavapratyayato guNapratyayatazca 'varNiNato' vyAkhyAtaH, pAThAntaraM 'vaNNio duviho ti varSiNato, MgA.56-57 dvividho dviprakAraH, tasya ca bhavaguNapratyayato dvividhasyApi bahavo vikalpA-bhedAH, tadyathA-dravye dravyaviSayAH kasyApi kiyadravyaviSaya iti dravyabhedAt bhedaH, tathA kSetra-kSetraviSayA amulAsayayabhAgAdikSetrabhedAt , kAle-kAlaviSayA AvalikA'saGkhyeyabhAgAdikAlabhedAt , cazabdAdbhAvaviSayAzca kasyApi kiyantaH paryAyA viSaya iti bhAvabhedAr3hedaH / tatra jaghanyapade pratidravyaM catvAro varNagandharasasparzalakSaNAH paryAyA 'do pajace dagaNie savajahantreNa peccha-1 e te u / vanAIyA cauroM' iti vacanaprAmANyAt, madhyamato'nekasaGkhyabhedabhinnA utkarSataH pratidravyamasaGgyeyAn na tu kadAcanApyanantAn , yata Aha bhASyakRt-'nANaMte pecchai kayAI' / tadevamavadhijJAnamabhidhAya sAmprataM ye bAbAvadhayo ye cAbAhyAvadhayaH tAnupadarzayatineraiya devatitthaMkarA ya ohissa'bAhirA hu~ti / pAsaMti savvao khalu sesA deseNa pAsaMti // 98 // // 57||se taM ohinANapaJcakkhaM dau paryavI dviguNitI sarvajaghanyatayA pazyati sAMstu vrnnaadikaaNdhturH| 2 nAnantAna pazyati kadAcit / X [78] ~207~
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [16.../gAthA ||17|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka ||57|| dIpa anukrama [79-80] nairayikAzca devAzca tIrthaMkarAzca nairayikadevatIrthaGkarAH, tIrthakarA ityatra 'tIrthAcaike' iti vacanAt khapratyaye tIrtha- vAdyAvAyAzabdAnman , cazabdo'vadhAraNe, takha ca vyavahitaH prayogastaM ca darzayiSyAmaH, nairayikadevatIrthaGkarA 'avadheH' ava-181 vadhayaH TrAdhijJAnasyAvAsA eva bhavanti, bAhyA na kadAcanApi bhavantIti bhAvaH, sarvato'vabhAsakAvadhyupalabdhakSetramadhyavartinaH sadaiva bhavantItyarthaH / tathA pazyanti 'sarvataH' sarvAsu dikSu vidikSu ca, khaluzabdo'vadhAraNArthaH, sarvAkheva digvidi viti, Aha-avadheravAyA bhavantItyasmAdeva sarvata ityasyArthasya labdhatvAt sarvataHzabdagrahaNamatiricyate, ucyate, di abhyantaratvAbhidhAne'pi sarvatodarzanApratIteH, na khalu sarvAbhyantarAvadhiH sarvataH pazvati, kasyaciddigantarAlAdarza nAt , vicitratvAdavadheH, tataH sarvatodarzanakhyApanArtha 'pAsaMti savao khalu' ityuktam , Aha ca bhASyakRt-"abhi-IN taratti bhaNie bhannai pAsaMti sabao kIsa ? / odai jamasaMtatadiso aMtoci Thio na sabatto ||1||"'shessaaH| 4AtiryaDnarA dezena-ekadezena pazyanti, 'sarva vAkyaM sAvadhAraNamiSTitacAvadhAraNavidhiH' tata evamavadhAraNIyaM-zeSA eva dezataH pazyanti, na tu zepA dezata eveti, athavA anyathA vyAkhyAyate-tadevamavadhijJAnamabhidhAya sAmprataM ye niyatAvadhayo ye cAniyatAvadhayastAn pratipAdayati-nairayikadevatIrthakarA evAvadheravAyA bhavanti, kimuktaM bhavati :niyatAvadhayo bhavanti, niyamenapAmavadhirbhavatItyarthaH, evaM cAbhihite sati saMzayaH-kiM te dezena pazyanti uta sarvataH ?, | 1 bhaNyate abhyantarA iti bhaSite pazyanti sarvataH (iti) kutaH / ucyate yat antarapi sthitaH asaMtatadiko na sarvataH pazyati // 1 // NCCC REndalaimational ~208~
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [16.../gAthA ||17|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: girIyA mana sU. 17 jJAnaM nandIvattiH prata sUtrAMka ||57|| 15 dIpa anukrama [79-80] zrImalaya- tataH saMzayApanodArthamAha-'pAsaMtI'sAdi, 'sarvataH khalu sarvata eva tenAvadhinA te nairayikAdayaH pazyanti na tu dezataH / atra para Aha-nanu pazyanti sarvataH khali'setAvadevAstAm , avadheravAyA bhavantItyetat na yuktaM, yato niyatAvadhitvapratipAdanArthamidamucyate, tacca niyatAvadhitvaM devanArakANAM 'dohaM bhavapaJcaiyaM, taMjahA-devANaM neri||99|| yANaM ceti vacanasAmarthyAt siddhaM, tIrthakRtAM tu pArabhavikAvadhisamanvitAgamasyAtiprasiddhatvAditi, atrocyate, diiha yadyapi 'doNhaM bhavapacaiyA mityAdivacanato nairayikAdInAM niyatAyadhitvaM labdhaM, tathApi sarvakAlaM teSAM niya to'vadhiriti na labhyate, tataH sarvakAlaM niyatAradhitvakhyApanArthamavadherabAdyA bhavantItyuktam / Aha-yadyevaM tIrthakRtAmavadheH sarvakAlAvasthAyitvaM virudhyate, na, chamasthakAlasyaiva teSAM vivakSitatvAt , zeSaM prAgvat / tadetadavadhijJAnam // se kiM taM maNapajjavanANaM?, maNapajjavanANe NaM bhaMte! kiM maNussANaM uppajai amaNussANaM?, goamA ! maNussANaM no amaNussANaM, jai maNussANaM kiM samucchimamaNussANaM gabbhavatiamaNussANaM?, goamA!no saMmucchimamaNussANaM uppajai gabbhavatiamaNussANaM, jai gambhavakaMtiyamaNussANaM kiM kammabhUmiagabbhavatiamaNussANaM akammabhUmiyagambhavakaMtiamaNussANaM aMtaradIvagaganbhavatiamaNussANaM?, goamA! kammabhUmiagabbhavakaMtiamaNussANaM no JAMEaurat atha man:paryavajJAna varNayate ~209~
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [17]/gAthA ||57...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: manaHparyava prata sU.17 satrAka SEXSASUR [17]] dIpa anukrama akammabhUmiagabbhavatiamaNussANaM no aMtaradIvagagabbhavatiamaNussANaM, jai kammabhUmiagabbhavatiamaNussANaM kiM saMkhijavAsAuyakammabhUmiagabbhavabhUtiamaNussANaM asaMkhijavAsAuakammabhUmiagabbhavatiamaNussANaM?, goamA! saMkhejavAsAuakammabhUmiagabbhavakaMtiamaNussANaM no asaMkhejavAsAuakammabhUmiagabbhavakaMtiamaNussANaM,jai saMkhejavAsAuyakammabhUmiagabbhavatiamaNussANaM kiM pajattagasaMkhejavAsAuakammabhUmiagabbhavatiamagussANaM apajattagasaMkhejavAsAuakammabhUmiagabbhavakaMtiamaNussANaM ?, goamA! pajjattagasaM. khejavAsAuakammabhUmiagabbhavatiamaNussANaM no apajattagasaMkhejavAsAuakammabhUmiagabbhavatiamaNussANaM, jai pajattagasaMkhijjavAsAuakammabhUmiagabbhavakaMtiamaNussANaM kiM sammadiTipajjattagasaMkhejavAsAuakammabhUmiagabbhavakaMtiamaNussANaM micchadiTripajattagasaMkhijavAsAuakammabhUmiagabbhavakaMtiamaNussANaM sammamicchadiTipajattagasaMkhivAsAuakammabhUmiagambhavakaMtiamaNussANaM?, goamA! sammadiTThipajattagasaMkhijavAsAuakammabhUmiaga [81] FO ~210~
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [17]/gAthA ||57...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: manAparyava jJAnaM prata zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 10 // [17]] dIpa anukrama bbhavatiamaNussANaM no micchadiTipajattagasaMkhijavAsAuyakammabhUmiagabbhavakaMtiamaNussANaM mo sammAmicchaddiTripajattagasaMkhejavAsAuakammabhUmiagabhavatiamaNussANaM, jai samaddiTTipajattagasaMkhijavAsAuakammabhUmiagabbhavatiamaNussANaM kiM saMjayasammadiTThipajatagasaMkhijavAsAuakammabhUmiagabbhavatiamaNussANaM asaMjayasammadiTripajattagasaMkhijavAsAuakammabhUmiagambhavatiamaNussANaM saMjayAsaMjayasammadiTripajjattagasaMkhijavAsAuakammabhUmiyagabbhavatiyamaNussANaM ?, goyamA! saMjayasammadiTripajattagasaMkhijavAsAuyakammabhUmiyagambhavatiamaNussANaM no asaMjayasammadiTripajattagasaMkhejavAsAuakammabhUmiagabbhavatiamaNussANaM no saMjayAsaMjayasammadiTThipajattagasaMkhijavAsAuyakammabhUmiagabbhavakaitiamaNussANaM, jai saMjayasammadidipajjattagasaMkhijavAsAuyakammabhUmiagabbhavatiamaNussANaM kiM pamattasaMjayasammadiTipajattagasaMkhejavAsAuyakammabhUmiagambhavakaMtiamaNussANaM apamattasaMjayasammaddiTripajattagasaMkhejavAsAuyakammabhUmiagamavakkaMtiamaNussANaM?, goamA! [81] ~211
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [17]/gAthA ||57...|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: &AjJAnaM prata satrAka [17]] dIpa anukrama [81] apamattasaMjayasammadidipajattagasaMkhejavAsAuakammabhUmiagabbhavatiamaNussANaM no pamattasaM- 1. manaHparyavajayasammadiTThipajjattagasaMkhejavAsAuakammabhUmiaganbhavatiamaNussANaM, jai apamattasaMjaya sU.17 sammadidvipajattagasaMkhejavAsAuakammabhUmiagabbhavatiamaNussANaM kiM iDDIpattaapamattasaMjayasammaddiTThipajjattagasaMkhejavAsAuakammabhUmiagabbhavakkaMtiamaNussANaM aNiDDIpattaapamattasaM. jayasammadiTThipajattasaMkhijavAsAuyakammabhUmiagabbhavatiamaNussANaM?, goamA! iDDIpataapamattasaMjayasammadiTripajattagasaMkhejavAsAuakammabhUmiagabbhavatiamaNussANaM no aNidvIpattaapamattasaMjayasammaddiTripajattagasaMkhejavAsAuakammabhUmiagabbhavatiamaNussANaM ma NapajjavanANaM samuppajjai // (sU017) / atha kiM tat manaHparyAyajJAnaM ?, evaM ziSyeNa prazne kRte sati ye gautamAnabhagavanirvacanarUpA manaHparyAyajJAnotpattiviSayakhAmimArgaNAdvAreNa pUrvasUtrAlApakAn vitathaprarUpaNAzaGkAbyudAsAya pravacanabahumAnivineyajanazraddhA|bhivRddhaye ca tadavasthAneva devavAcakaH paThati 'jAvaiyA tisamayAhAragasse tyAdiniyuktigAthAsUtramiva, mana:paryAyajJAnaM prAgnirUpitazabdArtha ''miti vAkyAlaGkAre bhaMtetti gurvA mantraNe 'kimiti' paraprazne manuSyANAmutpadyate SAREEDilmasana FarPramymucom K ummarary.org ~212~
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [17]/gAthA ||57...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: manaHparyava zAnaM prata // 10 // [17]] zrImalaya-18| iti prakaTArtha amanuSyANAmutpadyate iti, 'amanuSyAH' devAdayaH teSAmutpadyate ?, evaM bhagavatA gautamena prazne kRte girIyA sati paramAIntyamahinA virAjamAnakhilokIpatirbhagavAn varddhamAnakhAmI nirvacanamabhidhatte he gautama! sUtre dIrghatvaM nandIvRttiH serlopaH sambodhane hakho veti prAkRtalakSaNasUtre vAzabdasya lakSyAnusAreNa dIrghatvasUcanAdavaseyam , yathA bho vayassA ityAdau, manuSyANAmutpadyate nAmanuSyANAM, teSAM viziSTacAritrapratipattyasambhavAt , atrAha-nanu gautamo'pi catuIzapUrvadharaH sarvAkSarasannipAtI sambhinnazrotAH sakalaprajJApanIyabhAvaparijJAnakuzalaH pravacanasya praNetA sarvajJadezIya eva, uktaM ca-"saMkhAMtIte'vi bhave sAhai jaM vA paro u pucchejaa| na yaNaM aNAisesI viyANaI esa chumttho||1||" kutataH kimarthaM pRcchati?, ucyate, ziSyasampratyayArtha, tathAhi-tamartha skhaziSyebhyaH prApya teSAM sampratyayArthaM tatsamakSaM bhUyo'pi bhagavantaM pRcchati, athavA itthameva sUtraracanAkalpaH, tato na kazcidoSa iti / punarapi gautama Aha-yadi manuSyANAmutpadyate tarhi kiM sammUchimamanuSyANAmutpadyate kiMvA garbhavyutkrAntikamanuSyANAmutpadyate?, tatra 'mUcho mohasamucchrAyayoH' saMmUrchanaM saMmUrchA bhAve paJ pratyayaH tena nivRttAH sammUcchimAH, te ca vAntAdisamudbhavAH, tathA coktaM prajJApanAyAM-"kehi bhaMte! saMmucchimamaNussA saMmucchaMti ?, goamA! aMtomaNussakhette paNayAlIsAe dIpa anukrama [81] saMkhyAtItAnapi bhavAn kathayati yaM vA paraH pRcchet / na cAnatizAsI vijAnIte eSa chmsyH||1||2 bhadanta ! samUcchimamanuSyAH saMmUcchanti !, digautama ! antarmanuSya kSetre pacacatvAriMzati SAREarattinintamational ~213~
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [17]/gAthA ||57...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka [17] dIpa anukrama joyaNasayasahassesu aDDAijesu dIvasamuddesu pannarasamu kammabhUmIsu tIsAe akammabhUmIsu chappaNNAe aMtaradIvesu ga-1] manAparyavabbhavatiyamaNussANaM ceya uccAresu vA pAsavaNesu vA khelesu vA siMghANesu vA vaMtesu vA pittesu vA suknesu vA soNiesujJAna vA sokapoggalaparisADesu vA vigayakalesu vA thIpurisasaMjoesu vA gAmaniddhamaNesu vA nagaraniddhamaNesu vA sancesu cevAsa. 17 asuiThANesu ettha NaM samucchimamaNussA saMmucchaMti aMgulassa asaMkhejaibhAgamettAe ogAhaNAe asaNNI micchAdiTThI aNNANI savAhiM pajattIhiM apajattagA aMtamuhuttAuyA ceva kAlaM kareMti" iti / tathA garne vyutkrAntiH-u-12 tpattiryeSAM te garbhavyutkrAntikAH, athavA garbhAd vyutkrAntiH-vyutkramaNaM niSkramaNaM yeSAM te garbhavyutkrAntikAH, ubhayatrApi garbhajA ityarthaH, bhagavAnAha-no sammUchimamanuSyANAmutpadyate, teSAM viziSTacAritrapratipattyasambhavAt , kintu garbhavyutkrAntikamanuSyANAM, evaM sarveSAmapi praznanirvacanasUtrANAM bhAvArtho bhAvanIyaH, navaraM kRSivANijyatapaHsaMyamAnuSThAnAdikarmapradhAnA bhUmayaH karmabhUmayo-bharatapaJcakairavatapaJcakamahAvidehapaJcakalakSaNAH paJcadaza tAsu jAtAH karmabhUmijAH, kRSyAdikamarahitAH kalpapAdapaphalopabhogapradhAnA bhUmayo haimavatapaJcakaharivarpapaJcakadevakurupaJcakottarakurupa-14 1 yojanazatasahasreSu atRtIyeSu dvIpasamuoSu paJcadazasu karmabhUmidhu triMzatyakarmabhUmiSu pakSpadhAzayantadvIpeSu garbhavyutkAntikamanuSyANAmekobAreSu vA prabhavaNeSu vAleSmasu vA siyANeSu vA bAnteSu vA pitteSu vA zukeSu vA zoNiteSu mA zukrapulArizATeSu vA vigatakalevara khApuruSasaMyogeSu vA dhAma nirdhamaneSu vA nagaranidAmaneSu vA sarveSvevAzudhisthAneSu bhatra samUcchimamanuSyAH saMmUcrchanti, alasyAsaMkhyabhAgamAtrayA'vagAinayA apezino mithyAraSThayo'zAninaH sarvAbhiH paryA tibhiraparyAptakAH antarmuhartAyuSa eva kAlaM kurvanti / [81] LOCACCESS ~214~
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [17]/gAthA ||57...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sutrAka [17] dIpa anukrama zrImalaya- cakaramyakapaJcakairaNyavatapaJcakarUpAstriMzadakarmabhUmayaH tAsu jAtA akarmabhUmijAH, tathA antare-lavaNasamudrasa madhye dvIpA manaHparyavegirIyA antaradvIpA:-ekorukAdayaH SaTpaJcAzat teSu jAtAH antaradvIpajAH / atha lavaNasamudrasya madhye SaTpaJcAzadantaradvIpAntaradvIpanandIciH vartante kiMpramANA vA te kiMkharUpA vA tatra manuSyA iti ?, ucyate, iha jambUdvIpe bharatasya haimavatasya ca kSetrasya sI-sAkhara // 10 // mAkArI bhUminimagnapaJcaviMzatiyojano yojanazatocchrAyapramANo bharatakSetrApekSayA dviguNaviSkambho hemamayazcInapaTTavaSaNoM nAnAvarNaviziSTadyutimaNinikaraparimaNDitapArthaH sarvatra tulyavistAro gaganamaNDalollikhitaratnamayaikAdazakUTopazo|bhitaH tapanIyamayatalavividhamaNikanakamaNDitataTadazayojanAvagADhapUrvapazcimayojanasahasrAyAmadakSiNottarayojanapaJcaza tavistRtapAidopazobhitaziromadhyabhAgaH kalpapAdapazreNiramaNIyaH pUrvAparaparyantAbhyAM lavaNArNavajalasaMsparzI himavadAnAmA parvataH, tasya lavaNArNavajalasaMsparzAdArabhya pUrvasyAM pazcimAyAM ca dizi pratyekaM dve dve gajadantAkAre daMSTre vini gate, tatra aizAnyAM dizi yA vinirgatA daMSTrA tasyAM himavataH paryantAdArabhya trINi yojanazatAni lavaNasamudramavagAya atrAntare yojanazatatrayAyAmaviSkambhaH kizcinyUnakonapaJcAdazadhikanavayojanazatapariraya ekorukanAmA dvIpo vartate, 20 ayaM ca paJcadhanuHzatapramANaviSkambhayA gavyUtadvayocchUitayA padmavaravedikayA vanakhaNDena ca sarvataH parimaNDitaH, evaM tasyaiva himavataH parvatasya paryantAdArabhya dakSiNapUrvasyAM dizi trINi yojanazatAni lavaNasamudramavagAsa dvitIyadaMSTrA- // 10 // haiyAmupari ekorukadvIpapramANa AbhAsikanAmA dvIpo vartate, tathA tasyaiva himavataH pazcimAyAM dizi paryantAdArabhya 23 [81] ~215~
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ........... mUlaM [17/gAthA ||57...|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka [17] hai dakSiNapazcimAyAM, nairRtakoNAnusAreNa ityarthaH, trINi yojanazatAni lavaNasamudre daMSTrAmatikramyAtrAntare yathokta antarapramANo vaiSANikanAmA dvIpo varttate, tathA tasyaiva himavataH pazcimAyAmeva dizi paryantAdArabhya pazcimottarasyAM dizi,81 dIpAH vAyavyakoNAnusAreNa ityarthaH, trINi zatAni yojanAnAM lavaNasamudramadhye caturthIdaMSTrAmatikramyAnAntare pUrvoktapramANo naGgolikanAmA dvIpo varttate, evamete catvAro dvIpA himavataH catasRSvapi vidikSu tulyapramANA avatiSThante, uktaM ca-RI "culehimavaMtapuvAvareNa vidisAsu sAgaraM tisae / gaMtUNaMtaradIvA tinni sae hoti vicchinnA // 1 // auNApannanavasae kiMcUNe parihi esime naamaa| egoruja AbhAsiya vesANI ce naMgUlI // 2 // " tata eteSAmekorukAdInAM catuNNA dvIpAnAM parato yathAkramaM pUrvottarAdividikSu pratyeka 2 catvAri 2 yojanazatAnyatikramya caturyojanazatAyAmaviSkambhAH kiJcinyUnapaJcaSaSTyadhikadvAdazayojanazataparikSepAH yathoktapadmavaravedikAvanakhaNDamaNDitaparisarAH hayakarNagajakapaNegokarNazaSkulIkaparNanAmAnazcatvAro dvIpAH, tadyathA-ekorukasya parato hayakapaNeH, AbhAsikasya parato gajakarNaH, vaipANikassa parato gokapaNoM naholIkasya parato zakulIkaNe iti, tataH eteSAmapi hayakarNAdInAM catuNNI dvIpAnAM parataH punarapi yathAkrama pUrvottarAdividikSu pratyekaM paJca yojanazatAni vyatikramya dIpa anukrama RORS-09 [81] CAMER 1vakakahimavataH pUrvAparayovividha sAgara tripAtI / gatvAntarakhIpAH zrINi vAtAni bhavanti vistIrNAH // 1 // ekonapApadadhikAni nava pratAni kicinAni paridhiH eSAmimAni nAmAni / ekopaka AbhAtiko peSANikana naholikA // 2 // SARERatinintenarana ~216~
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [17]/gAthA ||57...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalayagirIyA prata [17]] dIpa anukrama paJcayojanazatAyAmaviSkambhA ekAzItyadhikapaJcadazayojanazataparikSepAH pUrvoktapramANapadmavaravedikAvanakhaNDamaNDita-21 dvIpAH nadIta vAdyapradezA AdarzamukhamedramukhAyomukhagomukhanAmAnazcatvAro dvIpAH, tadyathA-hayakarNasya parataH Adarzamukho, gaja-IM karNasya parato medramukho, gokarNakha parato ayomukhaH, zaSkulIkaNasya parato gomukha iti / evamagre'pi bhAvanA // 10 // 18 kaaryaa| tataH eteSAmapyAdarzamukhAdInAM catuNNo dvIpAnAM parato bhUyo'pi yathAkramaM pUrvottarAdividikSu pratyekaM ssdd| yojanazatAnyatikramya SaDyojanazatAyAmaviSkambhAH saptanavatyadhikASTAdazayojanazataparikSepA yathoktapramANapamavaravedikAvanakhaNDamaNDitaparisarA azvamukhahastimukhasiMhamukhavyAghramukhanAmAnazcatvAro dviipaaH| tata eteSAmapyazvamukhAdInAM parato yathAkramaM pUrvottarAdividikSu pratyekaM sapta 2 yojanazatAni atikramya saptarayojanazatAyAmaviSkambhAstrayodazAdhikadvAviMzatiyojanazataparidhayaH pUrvoktapramANapanavaravedikAvanakhaNDasamavagUDhA azvakarNaharikarNahastikarNakarNaprAvaraNanAmAnazcatvAro dvIpAH / tata eteSAmapyazvakarNAdInAM catuNNA dvIpAnAM parato yathAkramaM pUrvottarAdividikSu pratyekamaSTAvaSTI yojanazatAnyatikramya aSTarayojanazatAyAmaviSkambhA ekonatriMzadadhikapaJcaviMzatiyojanazataparikSepA yathoktapramANapadmavaravedikAvanakhaNDamaNDitaparisarA ulkaamukhmeghmukhvidyunmukhvidyuintaabhidhaanaa-8||10|| zcatvAro dvIpAH / tato'mIpAmapi ulkAmukhAdInAM catuNNA dvIpAnAM parato yathAkrama pUrvottarAdividikSu pratyekaM nava navA sayojanazatAnyatikramya navanavayojanazatAyAmaviSkambhAH paJcacatvAriMzadadhikASTAviMzatiyojanazataparikSepA yathoktapra [81] For Pro anditurary.com ~217~
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [17]/gAthA ||57...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka [17] dIpa anukrama mANapadmavaravedikAvanakhaNDasamavagUDhAH samadantalaSTadantagUDhadantazuddhadantanAmAnazcatvAro dviipaaH| evamete himavati parvate / / dvIpA catasRSu vidikSu vyavasthitAH sarvasaGkhyayA aSTAviMzatisajhyA dvIpAH / evaM himavattulyavarNapramANe padmAdapramANAyAhAmaviSkambhAvagAhapuNDarIkahadopazobhite zikhariNyapi parvate lavaNArNavajalasaMsparzAdArabhya catasRSu vidikSu vyavasthitAH bhaekorukAdinAmAno'thUNApAntarAlAyAmaviSkambhA aSTAviMzatisaGkhyA dvIpA vaktavyAH / tataH sarvasaGgyayA SaTpaJcAza dantaradvIpAH / eteSu ca vartamAnA manuSyA api evaMnAmAno bhavanti, bhavati ca nivAsayogataH tathAvyapadezo yathA paJcAlajanapadanivAsinaH puruSAH paJcAlA iti,te'pi cAntaradvIpavAsino manuSyA varSabhanArAcasaMhananinaH samacaturasrasaMsthAnasaMsthitAH samagrazubhalakSaNatilakamapaparikalitA devalokAnukArirUpalAvaNyAlaGkArazobhitavigrahA aSTadhanu zatapramANazarIrocchAyAH, strINAM vidameva kiJcinnyUnaM draSTavyaM, tathA palyopamAsaGkhyeyabhAgapramANAyuSaH strIpuruSayugalavyavasthitAH dazavidhakalpapAdapasampAdyopabhogasampadaH prakRtyaiva zubhacetaso vinItAH pratanukrodhamAnamAyAlobhAH santopiNo nirautsukyAH kAmacAriNo'nulomavAyuvegAH satyapi manohAriNi maNikanakamauktikAdike mamatvakAriNi mamatvAbhinivezarahitAH sarvathApagatavairAnubandhAH parasparapreSyAdibhAvavinirmuktA ata evAhamindrA hastyazvakarabhagoma|hilyAdInAM sadbhAve'pi tatparibhogaparAmukhAH pAdavihAracAriNo rogavedanAdivikalA vartante, caturthohAramete gRhNanti catuHSaSTizca pRSTakaraNDakAsteSAM, SaNmAsAvazeSAyuSazvAmI strIpuruSayugalaM prasuvate ekonAzItidinAni ca tat [81] R4 13 SARELIdtmmamatural PRIRaitaram.org ~218~
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [17]/gAthA ||57...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: antara girIyA prata zrImalaya- nandIkRtiH // 10 // [17]] paripAlayanti stokasnehakaSAyatayA ca te mRtvA devalokamupasarpanti, uktaM ca-"aMtaradIvesu narA ghaNusayaasivA |sayA UmuiyA / pAlaMti mihuNadhamma palassa asaMkhabhAgAu // 1 // causaTThI piDhikaraMDayANa maNuANa vesimaahaaro| bhattassa cautthassa ya aNusIti diNANi pAlaNayA // 2 // " ityAdi, tiryaJco'pi ca tatra vyAghasiMhasarpAdayo raudrabhAvarahitatayA na parasparaM hiMsyahiMsakabhAve vartante, tata eva te'pi devalokagAmino bhavanti, teSu ca dvIpeSu zAlyAdIni dhAnyAni vilasAta eva samutpadyante, paraM na te manuSyAdInAM paribhogAya jAyante, teSu ca dvIpeSu dezamazakayUkAmatkuNAdayaH zarIropadravakAriNo'niSTasUcakAzca candrasUryoparAgAdayo na bhavanti, bhUmirapi tatra reNupaGkakaNTakAdirahitA sakaladopaparityaktA sarvatra samatalA ramaNIyA ca vartata iti / tathA 'saMkhejavAsAuyati soyavarSAyuSaH-pUrva- koTyAdijIvinaH asaGkhyeyavarSAyuSaH-palpopamAdijIvinaH, tathA 'pajacagati paryApti:-AhArAdipudgalagrahaNapariNamanaheturAtmanaH zaktivizeSaH, sa ca pudgalopacayAt, kimuktaM bhavati ?-utpattidezamAgatena ye gRhItA AhArAdipudgalAsteSAM tathA anyeSAM ca pratisamayaM gRhyamANAnAM tatsamparkataH tadrUpatayA jAtAnAmupaSTambhena yaH zaktivizeSo jIvasthAhArAdipudalAnAM khalarasAdirUpatayA pariNamanaheturyaghodarAntargatAnAM pudga lavizeSANAmavaSTambhenAhArapubalakhalarasa 20 dIpa anukrama / // 10 // [81] 21 / antaradvIpeSu narA dhanuHzatASTa koriTatAH sadA muditAH / pAtayanti mithurathama pavamAsaMghabhAyAyuSaHcatuSpaSTiH karaNyakAnAM manunA vezamAhArAbadhakkAdecchecA vidinAMdha pAhaba 2 // CRA ~219~
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [17]/gAthA ||57...|| .......... ................. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka [17]] rUpatA''pAdanahetuH zaktivizeSaH sA paryAptiH, sA ca poDhA, tadyathA-AhAraparyAptiH zarIraparyAptiH indriyaparyAptiHprANA-1 PM paryAptyapAnaparyAptiHbhASAparyAptiHmanaHparyAptizceti, tatra yayA vAsyamAhAramAdAya khalarasarUpatayA pariNamayati sA''hAraparyA- dhikAraH tiH1,yayA rasIbhUtamAhAraM rasAsRgmAMsamedo'sthimajjAzukralakSaNasaptadhAturUpatayA pariNamayati sA zarIraparyAptiH 2, kyA dhAturUpatayA pariNamitamAhAramindriyarUpata yA pariNamayati sA indriyaparyAptiH 3, yayA punarucchAsaprAyogyavargaNAdalikamAdAyocchrAsarUpatayA pariNamayyAlambya ca muJcati sA ucchAsaparyAptiH 4, yayA tu bhASAprAyogyavargaNAdalika-18 mAdAya bhASAtvena pariNamayyAlambya ca muJcati sA bhASApasiH 5, yayA punarmanoyogyavargaNAdalikamAdAya manastvena pariNamayyAlamvya ca muzcati sA manaHparyAptiH6, etAzca yathAkramamekendriyANAM saMjhivarjAnAM dvIndriyAdInAM saMjinAM ca catuHpaJcaSaTsaGkhyA bhavanti, utpattiprathamasamaya eva caitA yathAyathaM sarvo api yugapaniSpAdayitumAra-2 bhyante krameNa ca niSThAmupayAnti, tadyathA-prathamamAhAraparyApsiH tataH zarIraparyAptiH tata indriyapayoptirityAdi, bAhA-4 | rapayotizca prathamasamaya eva niSpadyate, zeSAstu pratyekamantamahataina kAlena, athAhArapayopti prathamasamaya eva niSpayate iti kathamavasIyate', ucyate, iha bhagavatA AryazyAmena prajJApanAyAmAhArapade dvitIyoddezaka sUtramidamapAThi-AhAmArapajacIe apajattae NaM bhaMte / kiM AhArae aNAhArae vA?, goyamA! no AhArae aNAhArae"ti, tata AhAra- 12 dIpa anukrama [81] 1 aAhAraparyAyA aparyApto bhadanta 1 kimAhArako'nAhArako bAra gautama ! no bAhArakaH banAdvAraka: 1, ~220~
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [17] dIpa anukrama [81] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [17]/gAthA ||57...|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra [44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 105 // paryAtyA aparyApto vigrahagatAvevopapadyate, nopapAta kSetramAgato'pi upapAtakSetramAgatasya prathamasamaya evAhArakasvAt, tata ekasAmAyikI AhAraparyAptinirvRttiH, yadi punarupapAtakSetramAgato'pi AhAraparyAtyA aparyAptaH svAt tata evaM sati vyAkaraNasUtramitthaM paThet- 'siya AhArae siya aNAhArae yathA zarIrAdiparyAtiSu, sarvAsAmapi ca paryAptInAM parisamAptikAlo'ntarmuhUrttapramANaH / paryAsayo vidyante yeSAM te paryAptA 'abhrAdibhya' iti matvarthIyo'pratyayaH / ye punaH svayogyaparyAptiparisamAptivikalAH te aparyAptAH, te ca dvidhA-labdhyA karaNaizca tatra ye'paryAptakA eva santo mriyante na punaH svayogyaparyAsIH sarvA api samarthayante te labdhyaparyAptakAH, te'pi niyamAdAhArazarIrekendriyaparyAptiparisamAptAveva triyante, nArvAka, yasmAdAgAmibhavAyurvaddhA mriyante sarva eva dehinaH, tacAhArazarIrendri yaparyAptiparyAptAnAmeva vadhyata iti, ye punaH karaNAni - zarIrendriyAdIni na tAvannirvarttayanti atha cAvazyaM nirvarttayiSyanti te karaNAparyAptakAH, ihobhayeSAmapyaparyAptAnAM pratiSedhaH, ubhayeSAmapi viziSTacAritrapratipattyasambhavAt, tathA 'sammaddiTThI' ti samyak - aviparItA dRSTiH- jinapraNItavastupratipattiryeSAM te samyagradRSTayaH, mithyA - viparItA dRSTiryeSAM te mithyAdRSTayaH, samyak ca mithyA ca dRSTiryeSAM te samyagamidhyAdRSTayaH yeSAmekasminnapi ca vastuni tatparyAye vA matidaurbalyAdinA ekAntena samyakparijJAnamithyAjJAnAbhAvato na samyak zraddhAnaM nApyekAntato vipratipattiH 4 24 For Park Use Only ~ 221 ~ paryAya dhikAraH 15 20 // 105 //
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [17]/gAthA ||57...|| .......... ....................... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: AmA~padhyAdi prata satrAka [17]] 5 - CCCCCCCC dIpa anukrama te samyagamithyAdRSTayaH, uktaM ca zatakavRhacUNNoM-jahA~ nAlikeradIvavAsissa khuhAiyassavi ettha samAgayassa o- zAyaNAie aNegavihe Dhoie tassa uvariM na ruI na ya niMdA, jao teNa so oyaNAio AhAro na kayAi diTTho nAvi suo, evaM sammamicchahihissavi jIvAipayatthANaM uvari na ya ruI nAbi niMda'tti, tathA 'saMjaya'tti 'yama uparame' saMyacchanti sma sarvasAvadyayogebhyassamyaguparamante smeti saMyatAH, "gatyarthakarmaNyAdhAre"ti kartari ktapratyayaH, saMyatA:sakalacAritriNaH asaMyatA:-aviratasamyagraraSTayaH saMyatAsaMyatA:-dezaviratimantaH, tathA 'pamatta'tti pramAdyanti sma mo. hanIyAdikammodayaprabhAvataH sajvalanakaSAyanidrAdyanyatamapramAdayogataH saMyamayogeSu sIdanti smeti pramattAH, pUrvabat katteri tapratyayaH, te ca prAyo gacchavAsinaH, teSAM kacidanupayogasambhavAt, tadviparItA apramattAH, te ca prAyo jinakalpikaparihAravizuddhikayathAlandakalpikapratimApratipannAH, teSAM satatopayogasambhavAd, iha tu ye gacchavAsinaH tannigatA vA pramAdarahitAH tepramattA draSTavyAH, tathA 'ihipattasse'tyAdi, RddhI:-AmarpoSadhyAdilakSaNAH prAptA RddhiprAptAH taddiparItA anRddhiprAptAH, RddhIzca prApnuvanti viziSTamuttarottaramapUrvApUrvArthapratipAdakaM zrutamavagAhamAnAH zrutasAmathyetastInAM tIvratarAM zubhabhAvanAmadhirohanto'pramattayatayaH, tathA coktam-'avagAhate ca sa zrutajaladhi prApnoti cAvadhijJAnam / mAnasaparyAyaM vA jJAna koSThAdibuddhirvA ||1||caarnnvaikriysaussdhtaadyaa vA labdhayastasya / 1 yathA nAli keradvIpavAsinaH kSudhAditasyApIhAgatasyaudanAdike'nekavidha bAkite tasyopari na ruciH nApi nindA, yatastena sa odanAdika bhAddAro na kadAcita dRSTo nApi zrutaH, evaM samyagmibhyATerapi jIvAdipadArthAnAmupari na ca rucirnApi nindeti / [81] M msuniorary.org ~222~
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [17] dIpa anukrama [81] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [17]/gAthA ||57...|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 106 // prAdurbhavanti guNato balAni vA mAnasAdIni // 2 // " atra sa iti apramattayatiH 'mAnasaparyAya' miti mAnasAHmanaHsambandhinaH paryAyA viSayo yasya tanmAnasaparyAyaM, manaHparyAyajJAnamityarthaH, 'koSThAdibuddhiveMti atrAdizabdAtpadAnusArivIjabuddhiparigrahaH, tisro hi buddhayaH paramAtizayarUpAH pravacane pratipAdyante, tadyathA - koSThabuddhiH padAnusAriNIbuddhiH bIjabuddhiva, tatra koSTha iva dhAnyaM yA buddhirAcAryamukhAdvinirgatau tadavasthAveva sUtrArthoM dhArayati, va kimapi tayoH sUtrArthayoH kAlAntare'pi galati sA koSThabuddhiH, yA punarekamapi sUtrapadamavadhArya zeSamazrutamapi tadavasthameva zrutamavagAhate sA padAnusAriNI, yA punarekamarthapadaM tathAvidhamanusRtya zeSamazrutamapi yathAvasthitaM prabhUtamarthamavagAhate sA bIjabuddhiH, sA ca sarvottamA prakarSaprAptA bhagavatAM gaNabhRtAM, te hi utpAdAdipadatrayamavadhArya sakalamapi dvAdazAGgAtmakaM pravacanamabhisUtrayanti tathA cAraNAzca vaikriyaM ca sarvoSadhazca cAraNavaikriya sarvoSadhAH tadbhAvaH cAraNavaikriyasarvoSadhatA, tatra caraNaM gamanaM tadvidyate yeSAM te cAraNA 'jyotsnAdibhyo'NU' iti matvarthIyo'NpratyayaH, tatra gamanamanyeSAmapi munInAM vidyate tato vizeSaNAnyathAnupapattyA caraNamiha viziSTaM gamanamabhigRhyate, ata evAtizAyane matvarthIyo, yathA rUpavatI kanyetyatra tato'yamarthaH - atizayacaraNasamarthAzvAraNAH, tathA cAha | bhASyakRt svabhASyaTIkAyAM atizaya caraNAcAraNAH, atizayagamanAdityarthaH, te ca dvidhA - jahAcAraNA vidyAcAraNAzca tatra ye cAritratapovizeSaprabhAvataH samudbhUtagamanaviSayalabdhivizeSAste jaGghAcAraNAH, ye punarvidyAvazataH For Plata Lise Only ~ 223~ AmaSa vadhyAdi 15 20 // 106 // 25 Andro
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [17]/gAthA ||57...|| ........... ....................... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: naMghAvidyA prata satrAka [17] CORRE dIpa anukrama samutpannagamanAgamanalabdhyatizayAH te vidyAcAraNAH, jabAcAraSAstu rucakavaradvIpaM yAvadgantuM samarthAH vidyA- cAraNA nandIzvaraM, tatra javAcAraNA yatra kutrApi gantumicchavaH tatra ravikarAnapi nizrIkRtya gacchanti | vidyAcAraNAstvevameva, javAcAraNazca rucakavaradvIpaM gacchannekenaivotpAtena gacchati, pratinivartamAnastvekenotpAtena | nandIzvaramAyAti dvitIyena khasthAnaM, yadi punarbharuzikharaM jigamiSustAha ekenaivotpAtena paNDakavanamadhirohati, pratinivartamAnastu prathamenotpAtena nandanavanamAgacchati dvitIyena svasthAnamiti, jakAcAraNo hi cAritrAtizayaprabhA|vato bhavati tato labdhyupajIvane autsukyabhAvataH pramAdasambhavAcAritrAtizayanibandhanA labdhirapahIyate tataH pratinivartamAno dvAbhyAmutpAtAbhyAM khasthAnamAyAti, vidyAcAraNaH punaH prathamenotpAtena mAnuSottaraM parvataM gacchati dvitIyena tu nandIzvaraM, pratinivartamAnastvekenavotpAtena khasthAnamAyAti, tathA meraM gacchan prathamenotpAtena nandanavanaM gacchati dvitIyena paNDakavanaM, pratinivartamAnastvekenaivotpAtena khasthAnamAyAti, vidyAcAraNo hi vidyAvazAdbhavati, vidyA ca parizIlyamAnA sphuTA sphuTataropajAyate, tataH pratinivartamAnasya zaktyatizayasambhavAdekenotpAtena svasthAnAgamanamiti, uktaM ca-"aisayacaraNasamatthA jaMghAvijAhi cAraNA maNuo / jaMghAhi jAi paDhamo nIsaM kAuM ravikare'vi // 1 // eguppAeNa gao ruyagavaraMmi u tao paDiniyatto / biieNaM naMdissaramidaM tao ei taieNaM // 2 // paDhameNa paMDagavarNa bihauppAeNa naMdaNaM ei / taiuppAraNa tao iha jaMghAcAraNo ei||3|| paDhameNa [81] 13 ~224~
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [17] dIpa anukrama [81] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [17]/gAthA ||57...|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH 1120011 mANusottaranagaM sa NaMdissaraM tu viieNaM / eha tao tairaNaM kayacedayavaMdaNo ihayaM // 4 // paDhameNa naMdaNavaNe vidda - uppAraNa paMDagavaNaMmi / edda ihaM taieNaM jo vijAcAraNo hoi // 5 // " tathA sarva - viNmUtrAdikamauSadhaM yasya sa sarvoSadhaH, kimuktaM bhavati ?-yasya mUtraM vida zleSmA zarIramalo vA rogopazamasamartho bhavati sa sarvoSadhaH, AdyazabdAdAmarSauSadhyAdilabdhiparigrahaH, tathA AmarSauSadhyAdInAmanyatamAmRddhimavadhyRddhiM vA prAptasya manaHparyAyajJAnamutpadyate, nAnRddhiprAptasya, anye tvavadhyRddhiprAptasyaiveti niyamamAcakSate, tadayuktaM, siddhaprAbhRtAdAvavadhimantareNApi manaHparyAyajJAnasyAnekazo'bhidhAnAt / atrAha - manuSyANAmutpadyate ityukte sAmarthyAdamanuSyANAM notpadyate ityanumIyate tataH kathamucyate 'no amaNussANaM uppajara' ityAdi, nirarthakatvAda ?, ucyate, iha tridhA vineyAH, tadyathA-udghaTitajJA ma dhyamabuddhayaH prapaJcitajJAzca tatra ye udghaTitajJA madhyamabuddhayo vA te yathoktaM sAmarthyamavabudhyante, ye punaradyApyanyutpannatvAt na yathoktasAmarthyAvagamakuzalAH te prapaJcitamevAvagantumIzate tatasteSAmanugrahAya sAmarthyalabhyasyApi vipakSaniSedhasyAbhidhAnaM mahIyAMso hi paramakaruNAparItatvAdavizeSeNa sarveSAmanugrahAya pravarttante, tato na kazciddoSaH / taM ca duvihaM uppajjai, taMjahA - ujjumaI ya viulamaI ya, taM samAsao caunvihaM pannattaM, taMjahA - davvao khittao kAlao bhAvao, tattha davvao NaM ujjumaI NaM anaMte anaMtapaesie khaMdhe jANai pAsa te caiva viulamaI anbhahiyatarAe viulatarAe visuddhatarAe vitimi Ja Eucation intonation For Parts Only ~225~ jaMghA vidyA cAraNAH 20 // 107 // 26
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [18] dIpa anukrama [82-84] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [18] / gAthA ||18|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH ratarAe jANai pAsai, khettao NaM ujjumaI a jahaneNaM aMgulassa asaMkhejayabhAgaM ukkoseNaM ahe jAva imIse rayaNappabhAe puDhavIe uvarimaheTTile khuTTagapayare uhaM jAva joisassa uvarimatale, tiriyaM jAva aMtomaNussakhitte aDDAijjesu dIvasamuddesu pannarasasu kammabhUmisu tIsAe ammabhUmisu chappannare aMtaradIvagesu sannipaMceMdiANaM pajattayANaM maNogae bhAve jANai pAsa, taM caiva viulamaI aDDAijehimaMgulehiM anbhahitaraM viulataraM visuddhataraM vitimi - ratarAgaM khetaM jANai pAsai, kAlao NaM ujjumaI jahanneNaM paliovamassa asaMkhijaibhAgaM ukkoseNavi paliovamassa asaMkhijaibhAgaM atIyamaNAgayaM vA kAlaM jANai pAsai, taM caiva vilamaI amahiyatarAgaM viulatarAgaM visudvatarAgaM vitimiratarAgaM jANai pAsa, bhAvao NaM ujjumaI anaMte bhAve jANai pAsai savvabhAvANaM anaMtabhAgaM jANai pAsai, taM vilamaI amahiyatarAgaM viulatarAgaM visuddhatarAgaM vitimiratarAgaM jANai pAsamaNapajjavanANaM puNa jaNamaNapariciMtiatthapAgaDaNaM / mANusakhittanibaddhaM guNapaJcaiaM caritavao ( 58 ) // settaM maNapajavanANaM // ( sU0 18 ) For Pernal Use Only ~226~ manaHparyAyasya viSayaH
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [18] dIpa anukrama [82-84] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [18] / gAthA ||18|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 108 // Jain Educator matI tatra manaH paryAyajJAnamuddhiprAptAnAmapramattasaMyatAnAmutpadyamAnaM dvidhotpadyate, tadyathA - Rjumatizca vipulamatizca tatra RjuvipulamananaM matiH, saMvedanamityarthaH, RjyI- sAmAnya grAhiNI matiH RjumatiH ghaTo'nena cintita ityAdisAmAnyAkArAdhyavasAyanibandhanabhUtA katipayaparyAyaviziSTamanodravyaparicchittirityarthaH uktaM ca bhASyakRtA - riju sAmannaM tammattamAhiNI rijumaI maNoNANaM / pAyaM visesavimuhaM ghaTamittaM ciMtiyaM muNai // 1 // " cUrNikRdapyAha - "ujju NaM visesavimuhaM ubalahaI, nAIva bahuvisesavisiddhaM atthaM uvalabhaiti bhaNiyaM hoi, ghaDo'NeNa ciMtiotti jANaiti / cazabdaH svagatAnekadravyakSetrAdibhedasUcakaH / tathA vipulA vizeSagrAhiNI matiH vipulamatiH, ghaTo'nena cintitaH, sa ca sauvarNaH pADaliputrako'dyatano mahAn apavarakasthitaH phalapihita ityAdyadhyavasAyahetubhUtA prabhUtavizeSaviziSTamanodravyaparicchittirityarthaH, Aha ca bhASyakRt "vipulaM vatthuvisesaNanANaM taggAhiNI maI vipulA / ciMtiyamaNusarai ghaDaM pasaMgao pajjabasaehiM // 1 // " cUrviNakRdapi Aha- "vipulA maI vipulamaI bahuvisesagrAhiNI tti bhaNiyaM hoi, didruto jahA'NeNa ghaDo ciMtio, taM ca desakAlAi aNegapajjAya visesavisiddhaM jANaiti / cazabdaH pUrvavat asyAM 1 Rju sAmAnyaM tanmAtramAhiNI RjumatimanaH paryAyajJAnaM prAyo vizeSavimukhaM ghaTamAtraM cintitaM jAnAti // 1 // 2 vizeSavimukhaM upalabhate, nAtIva bahuvizeSaviziSTama upalabhate iti bhaNitaM bhavati, ghaTo'nena cintita iti jAnAtIti / 3 vipulaM astuvizeSajJAnaM tadrAhiNI matirvipulA / cintitamanusarata parTa prAtaH paryAyazatena // 1 // 4 vipulA matirvipulamatiH bahuvizeSamAhiNItyuktaM bhavati dRSTAnto yathA'nena ghaTacintitaH, taM ca dezakAlAya ne kaparyAya vizeSa vi ziSaM jAnAtIti For Parts Only ~ 227 ~ 15 20 22 1180611 Untary or
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [18]/gAthA ||18|| ......... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [18] dIpa dica vyutpattI khatatrameva jJAnamabhidheyaM, yadA punastadvAnabhidheyo vivakSyate tadevaM vyutpatiH-RjvI-sAmAnyagrAhiNI matirasya sa RjumatiH, tathA vipulA-vizeSagrAhiNI matirasya sa vipulmtiH| tat manaHparyAyajJAnaM dvividhamapi | yoyam samAsataH' saMkSepeNa caturvidhaM prajJataM, tadyathA-dravyataH kSetrataH kAlato bhAvataca, tatra dravyato Namiti vAkyA-13 dilaGkAre RjumatiranantAn anantapradezikAn-anantaparamANvAtmakAn skandhAn-viziSTaikapariNAmapariNatAn arddhadAtRtIyadvIpasamudrAntarvartiparyAptasaMjJipaJcendriyairmanastvena pariNAmitAn pudgalAn pudgalasamUhAnityarthaH jAnAti-sAsAkSAtkAreNAvagacchati 'pAsaItti, iha manastvapariNataH skandherAlocitaM bAhyamarthaM ghaTAdilakSaNaM sAkSAdadhya kSato manaHparyAyajJAnI na jAnAti, kintu manodravyANAmeva tathArUpapariNAmAnyathAnupapattito'numAnataH, Aha dUci bhASyakRt-"jANai bajjhe'NumANeNaM" itthaM caitadaGgIkartavyam , yato mUrttadravyAlambanamevedaM manaHparyAya jJAnamiSyate, mantArastvamUrtamapi dharmAstikAyAdikaM manyante, tato'numAnata eva cintitamarthamavabudhyante nAnyatheti pratipattavyam , tatastamadhikRtya pazyatItyucyate, tatra manonimittasyAcakSurdarzanasya sambhavAt , Aha ca cUrNiNakRt"muNiyatthaM puNa pacakkhao na pekkhai, jeNa maNodavAlavaNaM muttamamuttaM vA, so ya chaumattho taM aNumANao pekkhai, ato pAsaNiyA bhaNiyA" iti / athavA sAmAnyata ekarUpe'pi jJAne kSayopazamasya tattadravyAdyapekSya vaicitryasambhavA1 jAnAti bAhyAnU bhanumAnena. 2 cintitArtha punaH pratyakSato na prekSate, yena manodavyAlambanaM mUrtamamUrta bA, sa ca chadmasthastat anumAnataH prekSate, ataH pazyattA bhaNitA / anukrama [82-84] HRIRainrary.org ~228~
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [18]/gAthA ||18|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: manuSa girIyA prata [18] dIpa anukrama [82-84] zrImalaya- danekavidha upayogaH sambhavati, yathA'traiva RjumativipulamatirUpaH, tato viziSTataramanodravyAkAraparicchedApekSayA jA-141 nAtItyucyate, sAmAnyamanorUpadvyAkAraparicchedApekSayA tu pazyatIti, tathA cAha cUrNiNakRt-"ahaMvA chaumatthassa yAyam nandIvRttiH egavihakhaovasamalaMbhe'vi vivihovaogasaMbhavo bhavai, jahA etyeva RjumaivipulamaINaM uvaogo, ao vises||109|| sAmannatthesu uvajujjai jANai pAsaitti bhaNiyaM na doso" iti / atra 'egavihakhaovasamalaMbhe'viti sAmAnyata: ekarUpe'pi kSayopazamalambhe'pAntarAle dravyAdyapekSayA kSayopazamasya vizeSasambhavAdvividhopayogasambhavo bhavatIti, 18 tadevaM viziSTataramanodravyAkAraparicchedApekSayA sAmAnyarUpamanodravyAkAraparicchedo vyavahArato darzanarUpa uktaH, para mArthataH punaH so'pi jJAnameva, yataH sAmAnyarUpamapi . manodravyAkArapratiniyatameva pazyati, pratiniyatavizeSagrahalaNAtmakaM ca jJAnaM na darzanam , ata eva sUtre'pi darzanaM caturvidhamevoktaM, na paJcavidhamapi, manaHparyAyadarzanasya paramArtha to'sambhavAditi / tathA tAneva manastvena pariNAmitAn skandhAn vipulamatiH abhyadhikatarAn-arddhatRtIyAGgula-| pramANabhUmikSetravartibhiH skandhairadhikatarAn , sA cAdhikataratA dezato'pi bhavati tataH sarvAsu dikSu adhikataratApra- 109 // tipAdanArthamAha-vipulatarakAn-abhUtatarakAn , tathA vizuddhatarAn-nirmalatarAn jumasyapekSayA'tIva sphuTataraprakA1 athavA chapasthasyaikavidhakSayopazamalAme'pi vividhopayogasaMbhavo bhavati, yathA atraiva anumativipulamalyosayogaH, ato vizeSasAmAnyArtheSu upayujyato jAnAti pazyatIti bhanita ndossH| ~229~
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [18]/gAthA ||18|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: yoyam prata sUtrAMka [18) dIpa zAnityarthaH, sa ca pratibhAso bhrAnto'pi sambhavati yathA dvicandrapratibhAsaH tato bhrAntatammAvAvyudAsAya manApadAvizeSaNAntaramAha-vitimiratarakAn-vigataM timiraM-timirasampAdyo bhramo yeSu te vitimirAH tato 'dvayoH prakRSTe taraviti'tarappratyayaH tataH prAkRtalakSaNAt khArthe kA pratyayaH, evaM pUrveSvapi padeSu yathAyogaM vyutpattidraSTavyA, vitimiratarakAn-sarvathA bhramarahitAn, athavA abhyadhikatarakAn vipulatarakAniti dvAvapi zabdAvekAoM, vizuddhatarakAn vitimiratarakAnetAvapi ekArthoM, nAnAdezajA hi vineyA bhavanti tataH ko'pi kasyApi prasiddho bhavati teSAmanugrahArtha-31 |mekArthikapadopanyAsaH / tathA kSetrato Namiti vAkyAlakAre Rjumatiradho yAvadasyA rasaprabhAyAH pRthivyA uparitanAdhastanAn kSullakapratarAn / atha kimidaM kSullakAtara iti ?, ucyate, iha lokAkAzapradezA uparitanAdhastanadezarahita tayA vivakSitA maNDakAkAratayA vyavasthitAH prataramityucyante, tatra tiryaglokasyordhvAdho'pekSayA'STAdazayojanazata-12 dapramANasya madhyabhAge dvau laghukSullakAtarau, tayormadhyabhAge jambUdvIpe ratnaprabhAyA bahusame bhUmibhAge merumadhye'TaprAdeziko rucakaH, tatra gostanAkArAzcatvAra uparitanAH pradezAzcatvArazcAdhastanAH, epa eva rucakaH sarvAsAM dizAM vidizAM vA pravartakaH, etadeva ca sakalatiryaglokamadhyaM, tau ca dvau sarvalaghU pratarAvagulAsayeyabhAgavAhalyAvalokasaMvartitau harajupramANau, tata etayoruparyanye'nye pratarAstiryagaGgulAsaGkhyeyabhAgavRddhyA barddhamAnAstAvamuSTavyA yAvadUrvalokamadhyaM, tatra paJcarajjupramANaH prataraH, tata uparyanye'nye pratarAstiryaganulAsaGghayeyabhAgahAnyA hIyamAnAstAvadavaseyA yAvalokAnte anukrama [82-84] BREAK ~230
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [18]/gAthA ||18|| ....... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata [18] dIpa zrImalaya- rajupramANaH prataraH, iha UrdvalokamadhyavartinaM sarvotkaSTaM paJcarajupramANaM prataramavadhIkRtyAnye uparitanA adhastanAzca krameNa mamApagirIyA |bAhIyamAnAH 2 sarve'pi kSullakapratarA iti vyavahivante yAvalokAnte tiryagloke ca rajjupramANapratara iti, tathA tiryaglo-18oyam nandIpatiH kamadhyavartisarvalaghukSullakAtarasyAstiryagaGgulAsaJjayeyabhAgavRddhyA barddhamAnAH 2 pratarAstAvadvaktavyA yAvadadholokAnte sa-1 // 11 // rvotkRSTaH saptarajupramANaH prataraH, taM ca saptarajupramANe prataramapekSyAnye uparitanAH sarve'pi krameNa hIyamAnAH kSulakapratarA abhidhIyante yAvattiryaglokamadhyavartI sarvalaghukSulakapataraH, epA kssullkntrprruupnnaa| tatra tiryagalokamadhyavartinaH sarvalaghurajupramANAt kSulukapratarAdArabhya yAvadadho nava yojanazatAni tAvadasyAM ratnaprabhAyAM pRthivyAM ye pratarAH te uparitana-18 kSullakapratarA bhaNyante, teSAmapi cAdhastAdye pratarA yAvadadholaukikagrAmeSu sarvAntimaH prataraH te'dhastanakSullakAtarAH, tAn |20 yAvadadhaH kSetrata RjumatiH pazyati, athavA adholokasyoparitanabhAgavartinaH kSullakAtarA uparitanA ucyante, te cAdholaukikagrAmavartipratarAdArabhya tAbadabaseyA yAvattiryaglokasAntimo'dhastanaprataraH, tathA tiryaglokasya madhyabhAgAdArabhyAdhobhAgavartinaH kSulakapratarA adhastanA ucyante, tata uparitanAzcAdhastanAzca uparitanAdhastanAH tAn yAvarajumatiH pazyati, anye vAhuH-adholokasyoparivartina uparitanAH, te ca sarvatiryaglokavartino yadivA tiryagloka-1 // 11 // sAdho navayojanazatavartino draSTavyAH, tataH teSAmevoparitanAnAM kSullakapratarANAM sambandhino ye sarvAntimAdhastanAH kSullakapratarAH tAn yAvatpazyati, asmiMzca vyAkhyAne tiryaglokaM yAvatpazyatItyApadyate, taba na yuktam , agholauki anukrama [82-84] EXPOSEX ~231~
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [18] dIpa anukrama [82-84] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [18] / gAthA ||18|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH kAmavarttisaMjJipaJcendriyamanodravyA paricchedaprasaGgAt, athavA (ca) adholaukikagrAmeSvapi saMjJipaJcendriyamanodravyANi paricchinatti, yata uktam- "hAdholaukikAn grAmAn, tiryaglokavivarttinaH / manogatAMstvasau bhAvAn, vetti tadvartti nAmapi // 1 // " tathA U yAvajyotizcakrasyoparitalastiryag yAvadantomanuSyakSetre manuSyalokaparyanta ityarthaH, etadeva vyAcaSTe - arddha tRtIyeSu dvIpeSu paJcadazasu karmmabhUmiSu triMzati cAkarmabhUmiSu SaTpaJcAzatsayeSu cAntaradvIpeSu saMjJinAM, te cApAntarAlagatAvapi tadAyuSkasaMvedanAdabhidhIyante na ca tairihAdhikAraH tato vizeSaNamAha-paJcendriyANAM paJcendriyAzcopapAtakSetra mAgatA indriyaparyAptiparisamAptau manaHparyAtyA aparyAptA api bhavanti na ca taiH prayojanamato vizepaNAntaramAha-- paryAptAnAm, athavA saMjJino hetuvAdopadezena vikalendriyA api bhaNyante tatastadvayavacchedArthe paJcendriyagrahaNaM, te cAparyAptakA api bhavanti tadyavacchedArtha paryAptagrahaNaM, teSAM manogatAn bhAvAn jAnAti pazyati, ta | deva manolabdhisamanvitajIvAdhArakSetraM vipulamatirarddha tRtIyaM yeSu tAnyarddhatRtIyAni aGgulAni tAni ca jJAnAdhikArAducchrayAGgulAni draSTavyAni yata uktaM cUrviNakRtA- "ahoiyaMgu laggahaNa mussehaMgulamANao nANavisayattaNao ya na doso "tti, tairarddhatRtIyairanulairabhyadhikataraM, taccaikadezamapi bhavati tata Aha-vipulataraM vistIrNataraM, athavA AyAmaviSkambhAbhyAmabhyadhikataraM bAhulyamAzritya vipulataraM, tathA vizuddhataraM vitimirataramiti prAgvat jAnAti pazyati 1] atIpraNamutsedhAkhamAnato, zanaviSayakhAca na doSa iti / Education International For Parts Only ~ 232~ mUnaHpa ryAyam sU. 18 10 12
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [18] dIpa anukrama [82-84] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [18] / gAthA ||18|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya-tAtsthyAttadvyapadeza iti tAvatkSetragatAni manodravyANi jAnAti pazyatItyarthaH / yAvaduktakha rUpamanaH paryAyajJAnapratipAdikA gAthA, tasyA vyAkhyA - manaH paryAyajJAnaM prAgnirUpitazabdArtha, punaHzabdo vizeSaNArthaH, sa ca rUpiviSayatvakSAyopazamikatvapratyakSatvAdisAmye'pyavadhijJAnAdidaM manaHparyAyajJAnaM khAmyAdibhedAdbhinnamiti vizeSayati, tathAhi-avadhijJAnamaviratasamyagdRSTerapi bhavati dravyato'zeSarUpidravyaviSayaM kSetrato lokaviSayaM katipayalokapramANakSetrApekSayA alokaviSayaM ca kAlato'tItAnAgatAsaGkhyeyotsarpiNIviSayaM bhAvato'zeSeSu rUpidravyeSu pratidravyamasaGkhyeyaparyAyaviSayaM, manaH paryAyajJAnaM punaH saMyatasyApramattasyAmapapadhyAdyanyatamarddhiprAsasya dravyataH saMjJimanodravyaviSayaM kSetrato manuSya* kSetragocaraM kAlato'tItAnAgatapalyopamA saGghayeyabhAgaviSayaM bhAvato manodravyagatAnantaparyAyAlambanaM tato'vadhijJAnAdbhinnaM, etadeva lezataH sUtrakRdAha - 'janamanaH paricintitArthaprakaTanaM' jAyante iti janAsteSAM manAMsi janamanAMsi taiH paricintitazcAsAvarthazca janamanaH paricintitArthaH taM prakaTayati- prakAzayati janamanaH paricintitArthaprakaTanaM, tathA mAnuSakSetranibaddhaM na tadbahirvyavasthitaprANidravyamanovipayamityarthaH, tathA guNAH- kSAntyAdayaste pratyayaH kAraNaM yasya tadguNapratyayaM cAritravato'pramattasaMyatasya, 'settaM maNapajavanANaM' tadetat manaHparyAyajJAnaM // girIyA nandIvRti: // 111 // Education t atha kevalajJAna varNayate se kiM taM kevalanANaM ?, kevalanANaM duvihaM pannattaM, taMjahA-bhavatthakevalanANaM ca siddha kevalanANaM c| se kiM taM bhavatthakevalanANaM ?, bhavatthakevalanANaM duvihaM paNNattaM, taMjahA-sajogibhavatthake For Plata Use Only ~ 233~ sayogya yogi kevalam sU. 19 20 // 111 // 25 ayor
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [19] dIpa anukrama [85] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [19]/gAthA ||58...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH valanANaM ca ayogibhavatthakevalanANaM ca / se kiM taM sajogibhavatthakevalanANaM ?, sayogibhavatthakevalanANaM duvihaM paNNattaM, taMjahA- paDhamasamayasayogibhavatthakevalanANaM ca apaDhamasamayasajagabhavatthavalanANaM ca ahavA caramasamayasayogibhavattha kevalanANaM ca acaramasamayasajogibhavatthavalanANaM ca se taM sajogIbhavattha kevalanANaM / se kiM taM ayogibhavattha kevalanANaM ?, ayogabhavatthakevalanANaM duvihaM pannattaM, taMjahA- paDhamasamayaayogibhavatthakevalanANaM ca apaDhamasamaya ajogibhavattha kevalanANaM ca ahavA caramasamayaajogibhavattha kevalanANaM ca acarasamayaajogi bhavattha kevalanANaM ca se taM ajogibhavattha kevalanANaM / (sU. 19 ) atha kiM tatkevalajJAnaM ?, sUrirAha - kevalajJAnaM dvividhaM prajJaptam, tadyathA-bhavastha kevalajJAnaM ca siddhakevalajJAnaM ca, bhavanti karmavazavarttinaH prANino'sminniti bhavo-nArakAdijanma, tatreha bhavo manuSyabhava eva grAdyo'nyatra kevalotpAdAbhAvAt bhave tiSThantIti bhuvasthAH 'sthAdibhyaH ka' iti kaH pratyayaH, tasya kevalajJAnaM, cazabdaH svagatAnekabheda sUcakaH tathA 'pidhU saMrAddhI' sidhyati sa siddhaH yo yena guNena pariniSThito na punaH sAdhanIyaH sa siddha ucyate, yathA siddha odanaH, sa ca karmasiddhAdibhedAdanekavidhaH, uktaM ca- "kaimme sippe ya vijAe, 1 karmaNizilpe ca vidyAyAM mantre yoge cAgame arthe yAtrAyAmabhiprAye tapasi karmakSaya iti // 1 // For Parts Only ~234~ 10 12
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [19/gAthA ||58..|| ........... ................. pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata kevala 1 .12 [19) dIpa anukrama bhImalaya- mate joge a Agame / atthajattAabhippAe, tave kammakhae ia||1||" atra karmakSayasiddhenAdhikAro'nyasya sayogyagirIyA kevalajJAnAsambhavAd , athavA sitaM-baddhaM dhmAtaM-bhasmIkRtamaSTaprakAraM karma yena sa siddhaH pRSodarAdaya iti rUpasiddhiH, yoginandA sakalakarmavinirmukto muktAvasthAmupAgata ityarthaH, tasya kevalajJAnaM siddhakevalajJAnaM, atrApi cazabdaH khgtaane||112|| kabhedasUcakaH / atha kiM tadbhavasthakevalajJAnaM ?, bhavasthakevalajJAnaM dvividhaM prajJaptam , tadyathA-sayogibhavasthakevalajJAnaM ca ayogibhavasthakevalajJAnaM ca, tatra yojanaM yogo-vyApAraH, uktaM ca-kAyabAGmanaHkarma yogaH ( tattvA0 a0 6 sU01), iha audArikAdizarIrayuktasyAtmano vIryapariNativizeSaH kAyayogaH, audArikavaikriyAhArakavyApArAhatavAgUdravyasamUhasAcivyAjIvabyApAro vAgayogaH, uktaM ca-"ahaMvA tnnujogaahiyvydvsmuuhjiivvaavaaro|so vaya-| jogo bhannai vAyA nisirijae teNaM // 1 // " tathA audArikavaikriyAhArakazarIrabyApArAhatamanodravyasAcivyAjIva-1820 vyApAro manoyogaH, uktaM ca-"taha tnnuvaavaaraahiymnndvsmuuhjiivvaavaaro| so maNajogo bhaNNai mannai neyaM jao dAteNaM // 1 // " tataH saha yogena vartante ye te sayogAH [yogAH]-manovAkAyAH te yathAsambhavamasya vidyante iti sayogI, sayogI cAso bhavasthazca sayogibhavasthastasya kevalajJAnaM sayogibhavasthakevalajJAnaM / tathA yogA asya vidyante iti yogI| athavA tanuyogAhatavAgAvyasamUdajIvavyApAraH / sa cAmyogo bhavyate vAg nisajyate tena // 1 // 2 tathA tanuyogAvatamanorayasahajIvavyApAraH / sa mano yogo bhayave manute kSeyaM yatastena // 1 // [85] *NA 23 ~235~
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............ mUlaM [19]/gAthA ||58...|| ......... ................ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka [19] na yogI ayogI ayogI cAsau bhavasthazca ayogibhavasthA, zailezyavasthAmupAgata ityarthaH, tasya kevalajJAnamayogibhava--- sthakevalajJAnaM // atha kiM tat sayogibhavasthakevalajJAnaM, sayogibhavasthakevalajJAnaM dvividhaM prajJapta, tadyathA-prathamasamayasayogibhavasthakevalajJAnam aprathamasamayasayogibhavasthakevalajJAnaM ca, tatreha prathamasamayaH kevalajJAnotpattisamayaH, aprathamasamayaH kevalotpattisamayAdUddha dvitIyAdikaH sarvo'pi samayo yaavtsyogitvcrmsmyH| athaveti prakArAntare, eSa evArthaH samayavikalpanenAnyathA pratipAdyate ityarthaH, 'caramasamayetyAdi, tatra caramasamayaH-sayogyavasthA|ntimasamayaH, na caramasamayaH acaramasamayaH-sayogyavasthAcaramasamayAdAktanaH sarvo'pyAkevalaprApteH / 'se ca'mityAdi nigamanaM sugama, atha kiM tad ayogibhavasthakevalajJAna?, ayogibhavasthakevalajJAnaM dvividhaM prajJaptaM, tadyathA-prathamasamayAyogibhavasthakevalajJAnaM aprathamasamayAyogibhavasthakevalajJAnaM ca, atra prathamasamayo'yogitvotpattisamayo veditavyaH, zailezya-18 vasthApratipattisamaya ityarthaH, prathamasamayAdanyaH sarvo'pyaprathamasamayo yAvacchailezyavasthAcaramasamayaH / athaveti prakAntare 'caramasamayetyAdi, iha caramasamayaH zailezyavasthAntimasamayaH, caramasamayAdanyaH sarvo'pyacaramasamayo yAvacchelezyavasthAprathamasamayaH, 'settaM ayogibhavatthakevalanANaM' tadetadayogibhavasthakevalajJAnam / se kiM taM siddhakevalanANaM?, siddhakevalanANaM duvihaM paNNataM, taMjahA-aNaMtarasiddhakevalanANaM ca paraMparasiddhakevalanANaM ca / (sU020) dIpa anukrama [85] REacinthiMational For P OW ~236~
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: kavalam prata sUtrAMka [20] zrImalaya-15 atha kiM tatsiddhakevalajJAnaM ?, siddhakevalajJAnaM dvividhaM prajJasam , tadyathA-anantarasiddha kevalajJAnaM ca paramparasiddhagirIyA kevalajJAnaM, ca tatra na vidyate antaraM-samayena vyavadhAnaM yasya so'nantaraH sa cAsau siddhazcAnantarasiddhaH, siddhatvanandIvRttiH prathamasamaye vartamAna ityarthaH, tasya kevalajJAnamanantarasiddhakevalajJAnaM, cazabdaH khagatAnekabhedasUcakaH, tathA vivkssite| // 11 // prathamasamaye yaH siddhaH tasya yo dvitIyasamayasiddhaH sa paraH tasyApi yaH tRtIyasamayasiddhaH sa paraH evamanye'pi vAcyAH pare ca pare ceti vIptAyAM pRSodarAdaya iti paramparazabdaniSpattiH parampare ca te siddhAzca paramparasiddhAH, |vivakSitasiddhatvaprathamasamayAtprAk dvitIyAdiSu samayeSvanantAM atItAddhAM yAvadvarttamAnA ityarthaH, teSAM kevalajJAnaM paramparasiddhakevalajJAnam , atrApi cazabdaH khagatAnekabhedasUcakaH / ihAnantarasiddhAH satpada (andhAnam 3500)prarUpaNA 1 dravyapramANa 2 kSetra 3 parzanA 4 kAlA 5 'ntara 6 bhAvA 7 lpabahutva 8 rUpairaSTabhiranuyogadvAraiH para|mparasiddhAH satpadaprarUpaNAdravyapramANakSetrasparzanAkAlAntarabhAvAlpabahutvasannikarSarUpairnavabhiranuyogadvAraiH kSetrAdiSu paJcadazasu dvAreSu siddhaprAbhRte cintitAH tatastadanusAreNa vayamapi vineyajanAnugrahArthaM lezatazcintayAmaH / kSetrAdIni ca paJcadaza dvArANyamUni---"khette 1kAle 2 gai 3 veyatittha liMge 6 caritta 7 buddhe 8 ya / nANA 9 gAhu10 kasse 11 aMtara 12 maNusamaya 13 gaNaNa 14 appabahU 15 // 1 // " tatra prathamata eSu dvAreSu satpadaprarUpaNayA ana-| ntarasiddhAzcintyante, kSetradvAre trividhe'pi loke siddhAH prApyante, tadyathA-Uloke adholoke tiryagloke ca, tatro-| SSC459-2-960666 dIpa anukrama [86] 26 ~237~
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ........... mUlaM [20/gAthA ||58...|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata mU.20 satrAka [20] loke pANDukavanAdau adholoke adholaukikeSu grAmeSu, tiryagloke manuSyakSetre, tatrApi nirvyAghAtena paJcadazasu ka- AI siddhahArmabhUmighu, vyAghAtena samudranadIvarSadharaparvatAdAvapi, vyAghAto nAma saMharaNaM, uktaM ca-"dIvasamuddehAijaesu vAghAya kA kevalam khetao siddhaa| nivAghAeNa puNo panarasaK kmmbhuumiisuN||1||" tIrthakRtaH punaradholoke tiryagloke vA, tatrA dholoke'dholaukikeSu grAmeSu tiryagloke paJcadazasu karmabhUmiSu, na zeSeSu sthAneSu, zepeSu hi sthAneSu saMharaNataH saMsambhavanti, na ca bhagavatAM saMharaNasambhavaH 1 tathA kAle-kAladvAre'vasarpiNyAM janma caramazarIriNAM niyamataH tRtI yacaturthArakayoH, siddhigamanaM tu kepAJcit paJcame'pyarake yathA jambUkhAminaH, utsarNipaNyAM janma caramazarIriNAM duSSamAdiSu dvitIyatRtIyacaturthArakeSu, siddhigamanaM tu tRtIyacaturthayoreva, uktaM ca-"dosuvi samAsu jAyA sijhaMtosappiNIeN kAlatige / tIsu ya jAyA ussappiNI' sijhaMti kAladuge // 1 // " mahAvideheSu punaH kAlaH sarvadaiva suSamaduSSamApratirUpaH, tatastadvaktavyatAbhaNanenaiva tatra vaktavyatA bhaNitA draSTavyA, saMharaNamadhikRtya punarutsarpiNyAmavasarpiNyAM ca SaTkhapyarakeSu sidhyanto draSTacyAH, tIrthakRtAM punaravasarpiNyAmutsapiNyAM ca janma siddhigamanaM ca suSamaduSpamAduSpamasuSamArUpayorevArakayoveditavyaM, na zeSevarakepu, tathAhi-bhagavAn RSabhakhAmI suSamaduSpamArakapa 1aupasamuSu siddhA atRtIyeSu vyApAte kSetrataH / nirvAdhAtena punaH paJcadaza tu karmabhUmiSu // 1 // 2 morapi samayo gatAH sidhyantyutsarpiNyA | kAlatrike / birAghu ca jAtA avasApiNyAM sidhyanti kAladvike // 3 // SC-962R5RS dIpa anukrama [86]] SCR ~238~
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [20] dIpa anukrama [86] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ...... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 114 // yente samudapAdi, ekonanavatipakSeSu zeSeSu siddhimagamat varddhamAnakhAmI tu bhagavAn duSpamasupa mArakaparyanteSu ekonanavatipakSeSu zeSeSu muktisaudhamadhyamadhyAsta, tathA coktam- "saMmaNe bhagavaM mahAvIre tIsaM vAsAI agAravAsa majjhe vasittA sAiregAI duvAlasa saMbaccharAI chaumatthapariyAgaM pAuNittA vAyAlIsaM vAsAI sAmannapariyAgaM pAuNittA vAvatAraM vAsANi saghAuyaM pAlaittA khINe veyaNijjaAuyanAmagoe dUsamasusamAe bahuvitAe tihiM vAsehiM addhanavamehi ya mAsehiM sesehiM pAvAe majjhimAe jAva sabadukukhappahINe" / utsapiNyAmapi ca prathamatIrthakaro duppamasuSamAyAme konanavatipakSeSu vyatikrAnteSu jAyate, yato bhagavadvarddhamAnakhAmisiddhigamanasya bhaviSyanmahApadmatIrthaka rotpAdasya cAntaraM caturazItivarSasahasrANi sapta varSANi paJca (ca) mAsAH paThyante, tathA coktam- 'culasIivAsa saharasA vAsA satteca paMca mAsA ya / vIramahApaumANaM aMtarameyaM jiNudinaM // 1 // " tata utsapiNyAmapi prathamatIrthaGkaro yathoktakAlamAna eva jAyate, tathA utsarpiNyAM caturviMzatitamaH tIrthakaraH suSamaduSpamAyAmekonanavatipakSeSu vyatikrAnteSu janmAsAdayati, ekonanavatipakSAdhika caturazItipUrvalakSAtikrame ca sidhyati, tata utsarpiNyAmavasarpiNyAM vA duSpa masuSamA supama duSSamayoreva tIrthakRtAM janma nirvANaM ceti 2 / gatidvAre pratyutpannanayamadhikRtya manuSyagatAveva sidhyantaH 1 zramaNa bhagavAn mahAvIraH trizataM varSA agaravAsamadhye uSitvA sAtirekANi dvAdaza pAlAdvAvavAriMzataM varSANi zrAmaNyapAlAdvAsaptati varSANi sarvAyuH pAThavilA kSodAmadupapanAyAM bahuvyatikAntAyAM triSu varSeSu anaya mAseSu zeSeSu pApAyAM madhyamAyAM yAvat sarvaduHkhahInaH 2 caturazItirvarSasahasrANi varSANi sa pa mAmA vIramA gorantarametat jinoddiSTam // 1 // For Parts Use Only ~239~ siddha kevalam sU. 20 15 20 22 | // 114 //
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [20] dIpa anukrama [86] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH prApyante, na zeSAsu gatiSu, pAzcAtsamanantaraM bhavamadhikRtya punaH sAmAnyatazcatasRbhyo'pi gatibhya AgatAH sidhyanti, vizeSacintAyAM punazcatasRbhyo narakapRthivIbhyo, na zeSAbhyaH, tiryaggateH pRthivyAmbuvanaspatipaJcendriyebhyo na zeSebhyaH, manuSyagateH strIbhyaH puruSebhyo vA devagatezcaturbhyo devanikAyebhyaH, tathA cAha bhagavAnAryazyAmaH - "neraMiyA NaM bhaMte ! aaMtarAgayA aMtakiriyaM kareMti paraMparAgayA aMtakiriaM kareMti ?, goamA ! aNaMtarAgayAci aMtakiriaM kareMti paraMparAgayAvi aMtakiriyaM kareMti, evaM rayaNappabhApuDhavineraiyAvi jAya paMkappabhApuDhavineraiyA, dhUmappabhApuDhavineraiyANaM pucchA, goyamA ! no anaMtarAgayA aMtakiriaM kareMti, paraMparAgayA aMtakiriyaM kareMti, evaM jAya ahe sttmpuddhvineriyaa| asurakumArA jAva thaNiyakumArA, puDhaviAuvaNassaikAiyA aNaMtarAgayAvi aMtakiriyaM kareti paraMparAgayAvi aMtakiriyaM kareMti, teuvAuvediyateiMdiyacauriMdiyA no anaMtarAgayA aMtakiriyaM kareMti paraMparAgayA aMtakiriyaM kareMti, sesA aNaMtarAgayAvi aMtatiriyaM kareMti paraMparAgayAvi," tIrthakRtaH punardevagaternarakagatervA'nantarAgatAH sidhyanti, na zeSagateH, tatrApi 1 nairanikA bhadanta ! anantarAgatA antakriyAM kurvanti paramparAgatA antakriyAM kurvanti hai, gautama ! anantarAgatA api antakiyAM kurvanti parAmparAgatA api antakriyAM kurvanti evaM ratnaprabhA pRthvInairayikA api yAvatpaprabhApRthvInaM rayikAH, dhUmaprabhApRthvInara vikANAM pRcchA, gautama / nAnantarAyatA anta kiyAM kurvanti paramparAgatA antakriyAM kurvanti, evaM yAvadadhaH saptamapRthvInerayikAH / asurakumArA yAvatstanitakumArAH pRthvyavvanaspatihAyikA anantarAgatA api antakriyAM kurvanti paramparAgatA api antakriyAM kurvanti tejovAyudIndriyatrIndriyacaturindriyA no anantarAgatA antakriyAM kurvanti, zeSA anantarAgatA api antakriyAM kurvanti paramparAgatA api / For Parts Only ~ 240 ~ anantarasiddhakevalajJAnam 5 waryra
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 115 // sutrAka [20]] narakagateH tisRbhyo narakapRthivIbhyo, na zeSebhyaH, devagatevaimAnikadevanikAyebhyo, na zeSanikAyebhyaH, tathA cAha bhaga-1 vAnAryazyAmaH-"rayaNappabhApuDhavineraiyA NaM bhaMte !rayaNappabhApuDhavineraiehito aNaMtaraM ughaTTittA titthayarattaM labhejA, siddhakevalagoyamA! atthegaie labhejA atthegaie no labhejA, se keNaTeNaM bhaMte! evaM cuccai atdhegaie labhejjA atthegaie nojJAnam labhejA ?, gomA ! jassa rayaNappabhApuDhavineraissa titthayaranAmagottAI kammAI baddhAI puTThAI kaDAI nibaddhAI abhinicaTTAI abhisamannAgayAI uinnAI no uvasaMtAI bhavaMti se NaM rayaNappabhApuDhavineraie rayaNappabhApuDhavineraiehiMto uccaTTittA titthayarattaM labhejA, jassa NaM rayaNappabhApuDhavineraiyassa titthayaranAmagottAI kammAI no baddhAI|15 jAva no uinnAI uvasaMtAI bhavaMti se NaM rayaNappahApuDhavineraie rayaNappabhApuDhavineraiehiMto ucaTTittA titthayarattaM nokarI labhejA, se eeNaDeNaM goyamA! evaM bucai-atdhegaie labhejA atthegaie nolbhejaa| evaM jAba vAluyappabhApuDhavineraiehito titthayarataM labhejjA / paMkappabhApuDhavineraiyA NaM bhaMte ! paMkappabhApuDhavineraehiMto aNaMtaraM ubaTTittA titthayarataM dIpa anukrama [86] / // 115 // paramaprabhApRthvInaraviko bhavanta ! rajapremApRthvInArakatvAdanantaraM udatya tIrthaMkaravaM umeta , gautama ! astyekako umeta astyekako na labheta, aba kenArthana bhadanta / evamucyate--askhekako sameta asvakako na laneta ,gItama! yasya ratnaprabhApRthvInara vikasa tIrthakaranAmagotrakarma baddhaM kRtaM nibaddhaM abhinita abhisamanhAgataM udIrNa nopazAntaM bhavati / rajaprabhAvRthvInaraviko ramaprabhApRthvInArakalAdatatya tIrthakaratvaM samate, basa ramaprabhAvInArakA tIrthakaranAmagotra karma pUna barSa yAvabhodIrNa upazAntaM bhavati sa ramaprabhAdhInArako rasaprabhAmbInArakatvAduhatya tIrthakaratvaM no lameta, tadetenArDana mautama / evamucyate-aslekako labheta asyekako no sameta / evaM yAvadvAlukAprabhApRthvInairapikatvAttIrthakaratvaM hameva, paprabhApRthvInairaviko bhadanta ! paprabhApRthvInArakatvAdanantaraM uddhRtya tIrthakaratvaM ~241~
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [20/gAthA ||58...|| .......... ....................... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka labhejA ?, goamA!, No iNaDhe samaTe, aMtakiriyaM puNa karejA / dhUmappabhApuDhavineraie NaM pucchA, gomA ! no iNa anantarasamaDhe, viraI puNa labhejA, tamApuDhavipucchA, goyamA ! no iNaDhe samaDhe, virayAviraI labhejA, ahe sattamAe siddhakevalapucchA, goyamA ! no iNadve samaDhe, saMmattaM puNa labhejA / asurakumArANaM pucchA, goyamA ! no iNaTe samaDhe, aMtaki jJAnam |riyaM puNo karejA, evaM niraMtaraM jAva AukkAiyA, teukAie gaM bhaMte ! teukAiehito aNaMtaraM ubaTTittA tityayarattaM labhejA ?, goyamA! no iNaTTe samaThe, kevalipannataM dhammaM labhejA savaNayAe, evaM vAukAievi, vaNassaikAie NaM pucchA, goamA! no iNaDhe samaDhe, aMtakiriyaM puNa krejaa| veiMdiyateiMdiyacauridiyANaM pucchA, goamA! no iNaDhe samaTe, maNapajjavanANaM puNa uppaaddejaa| paMciMdiyatirikkhajoNiyamaNussavANamaMtarajoisiesu pucchA,goyamA! no iNaDhe samaTTe, aMtakiriyaM puNa karejjA / sohammagadeve NaM bhaMte ! aNaMtaraM caittA titthayarattaM labhejA ?, goamA! agie| [20] ROCCARD dIpa anukrama [86]] ki laneta ?, gautama ! neyo'rthaH samarthaH, antakriyAM punaH kuryAt , dhUmaprabhApRthvInairavike pRcchA, gautana ! neSo'rthaH samarthaH, viratiM punale neta, tamaHprabhAvIpRcchA, | gautama ! neSo'rthaH samarthaH, virata viratiM labheta, adhaH saptamyAM pRcchA, gautama ! naiSo'thaH samarthaH, samyaktvaM punarlameta / asurakumArANAM pRthchA, gautama! nepo'dhaH samarthaH, antaniyAM punaH kuryAt , evaM nirantaraM yAvada kAyAH, tejaskAviko bhadanta 1 tejaskAyAdanantaramuhatya dIrthakaratvaM sameta?, gautama ! neyo'rSaH samarthaH, kevali prajJAtaM dharma sameta prayaNatayA, evaM vAyukAbike'pi, banaspati kAye'pi pRcchA, gautama ! naipo'yaH samarthaH, antakiyAM punaH kuryAt / dvIndriyatrondriyacaturandriyANAM pRSchA, gautama! naSo'rthaH samarthaH, manaHparyavajJAna punapatrAdayet / paJcendriyAtiryagyo nikamanuSyajyantarajyoniSkeSu pRcchA, gautama / nepo'rthaH samarthaH, antakiyo punaH kuryAt / saudharmadevo bhadanta ! anantaraM ghyutyA tIrthakaratvaM sameta !, gautama ! askhekako ~242~
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sutrAka [20]] dIpa anukrama [86] zrImalaya- labhejA atthegaie no labhejA, evaM jahA rayaNappabhApuDhavineraiyassa evaM jAva sabaTThagadeve" 3, vedadvAre pratyutpannanaya- anantaragirIyA madhikRtyApagataveda eva sidhyati, tadbhavAnubhUtapUrvavedApekSayA tu sarveSvapi vedeSu, uktaM ca-"avagayo sijjhaisiddhakevalanandAdAtA pazuppaNNaM nayaM paDucAu / savedivi veehi sijjhai samaIyanayavAyA // 1 // " tIrthakRtaH punaH strIvede puruSavedezAnam // 116 // vA, na napuMsakayede 4, tathA tIrthadvAre tIrthakaratIrthe tIrthakarItIrthe ca atIrthe ca sidhyanti 5 liGgadvAre anya liGge gRhasthaliGge khalijhe vA, etaca sarva dravyaliGgApekSayA draSTavyaM, saMyamarUpabhAvaliGgApekSayA tu khalika eva, uktaM ca-"liMgeNa annaliMge gihatyaliMge taheba ya saliGge / sabehiM davaliGge bhAveNa sarliMga saMjamao // 1 // " 6, cAritradvAre pratyutpannanayApekSayA yathAkhyAtacAritre, tadbhavAnubhUtapUrvacaraNApekSayA tu kecitsAmAyikasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritriNaH kecitsAmAyikacchedopasthApanasUkSmasamparAyavathAkhyAtacAritriNaH, kecit sAmAyikaparihAravizuddhikasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritriNaH kecitsAmAyikacchedopasthApanaparihAravizuddhikasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritriNaH, uktaM ca-caraNami ahakkhAe pacuppanneNa sijjhai naeNaM / puvANaMtaracaraNe ticaukagapaMcagagameNaM // 1 // " tIrthakRtaH punaH sAmAyikasUkSmasamparAyayathAkhyAta cAritriNa eva, buddhadvAre prtyekbuddhaaH| 19 1 sameta aratyekako no lameta, evaM yathA ratnaprabhApRthvInarapikasya evaM yAvat sarvArthakadevAH / 2 apagatavedaH sidhyati pratyutpanai narva pratItyaitra / sarveSvapi vedeSu / 1116 // sidhyati samatIta navavAdAt // 1 // 3 liUna anya line gRhaspalike tathaiva ca khalile / sarvatra vyaliza bhAvena khalile saMyamataH // 1 // 4 baraNe yathAsapAte pratyutpanema sidhyati nayena / pUrvAnamtarabatyo tricatujhakapakSakaga mena // 1 // For P OW Alanditurary.com ~243~
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [20] khayambuddhA buddhabodhitA buddhIbodhitA vA sidhyanti 8, jJAnadvAre pratyutpannanayamapekSya kevalajJAne, tadbhavAnubhUtapUrvA- anantaranantarajJAnApekSayA tu kecinmatizrutajJAninaH kecinmatizrutAvadhijJAninaH kecinmatizrutamanaHparyAyajJAninaH kecinma-1 siddhakevalatizrutAvadhimanaHparyAyajJAninaH, tIrthakRtastu matizrutAvadhimanaHparyAyajJAnina eva 9, avagAhanAdvAre jaghanyAyAmapi jJAnam avagAhanAyAM sidhyanti utkRSTAyAM madhyamAyAM ca, tatra dvihastapramANA jaghanyA, paJcaviMzatyadhikapaJcadhanuHzatapramANA utkRSTA, sA ca marudevIkAlavartinAmavasevA, marudevyapyAdezAntareNa nAbhikulakaratulyA, taduktaM siddhaprAmRtaTIkAryA|'merudevIpi AesantareNa nAbhitula'tti, tata AdezAntarApekSayA marudevyAmapi yathoktapramANAvagAhanA draSTavyA, uktaM ca-"uggAhaNA jahannA rayaNidurga aha puNo u ukosaa| paMceva dhaNusayAI dhaNuhapuhuneNa ahiyAI // 1 // " atra pRthaktvazabdo bahutvavAcI bahutvaM ceha paJcaviMzatirUpaM draSTavyaM, siddhaprAbhRtaTIkAyAM tathAnyAkhyAnAt, tena paJcaviMzatyadhikAnItyayaseyaM, zeSA tvajaghanyotkRSTAvagAhanA, tIrthakRtAM tu jaghanyAvagAhanA saptahastapramANA utkRSTA paJcadhanuHzatamAnA zeSA tvajaghanyotkRSTA 10, utkRSTadvAre samyaktvaparibhraSTA utkarSataH kiyatA kAlena sidhyanti | ucyate, dezonApArddha pudgalaparAvarttasaMsArAtikrame, anutkarSatastu kecitsaGkhyeyakAlAtikrame kecidasazveyakAlAtikrame kecidanantena kAlena 11, antaradvAre jaghanyata ekasamayo'ntaraM utkarSataH paNmAsAH 12, nirantaradvAre jaghanyato| dIpa anukrama [86] 1 mahadevyapi AdezAntareNa nAbhivalyeti / 2 avagAhanA japanyA ranidvim atha punakakathA para dhanuSatAni bhAbaksparavikAgi // 1 // ~244~
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [20] dIpa anukrama [86] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nadIvRttiH // 117 // dvau samayau nirantaraM sidhyantaH prApyanta utkarSato'STau samayAn 13, gaNanAdvAre jaghanyata ekasmin samaye ekaH sidhyati utkarSato'STAdhikaM zataM tathA cAsmin bharatakSetre'syAmavasarpiNyAM bhagavataH zrInAbheyasya nirvANasamaye / zrUyate'STottaraM zatamekasamayena siddhaM, tathA coktaM saGghadAsagaNinA vasudevacarite - "bhayaMvaM ca usamasAmI jayagurU pucasaya sahassaM vAsasahassUNayaM bihariUNaM kevalI aTThAvayapacae saha dasahi~ samaNasahassehiM pariniSANamuvagate coisameNaM bhatteNaM mAghabahule pakkhe terasIe abhIiNA nakkhatteNaM egUNaputtasaeNaM aTThahi ya nacuehiM saha egasamaeNaM ninduo, sesANivi aNagArANaM dasa sahastrANi anusayaUNagANi siddhANi taMmi ceva rikkhe samayaMtaresu bahusu" iti / 14, alpabahutyadvAre yugapad dvitrAdikAH siddhAH stokAH, ekakAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, uktaM ca- "saMkhAeN jahantreNaM eko ukkosaeNa aTTasayaM / siddhANegA dhovA egagasiddhA u saMkhaguNA // 1 // 15" tadevaM kRtA paJcadazakhapi dvAreSu satpadaprarUpaNA, samprati dravyapramANamabhidhIyate tatra kSetradvAre Urddha loke yugapadekasamayena catvAraH sidhyanti dvau samudre catvAraH sAmAnyato jalamadhye tiryagloke'STazataM viMzatipRthaktvamadholoke, uktaM ca- "battAri uhaloe 1 bhagadAMcI jagadguruH pUrvazatasahasraM varSasahasronaM vikevalI aSTApadaparvate sa dazabhiH zramaNaH parinirvANamupagatacaturdazamena bhana nAthakRSNa kSe trayodazyAM abhIvinA nakSatreNa ekonaputrazatena abhiyanabhiH saha ekasamayena nirvRtaH zeSANyapi avagArANAM daza sahasrANi adhyatonAni viddhAni tamiva samayAntareSu bahuSu / 2 saMkhyAyAM jaghanyenaika utkRSTena zatam / siddhA anekAH stokA ekakasiddhAstu saMkhyaguNAH // 1 // 3 calAra ka loke jo samudre ataM viMzatipRthaktvamadhoke // 1 // Education Internation For Parts Only ~ 245 ~ anantara siddhakevalajJAnam 20 22 // 117 // nary or
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ........... mUlaM [20/gAthA ||58...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: SE | anantarasiddhakevalajJAnam prata satrAka [20] jale caukaM dube samuimi / aTThasayaM tiriyaloe vIsapuhuttaM aholoe // 1 // " tathA nandanavane catvAraH, 'naMdaNe | cattArI'ti vacanAt , ekatamasmiMstu vijaye viMzatiH, uktaM ca siddhaprAbhRtaTIkAyAM-"bIsoM egayare vijaye" tathA sarvAkhapyakarmabhUmipu pratyekaM saMharaNato daza 2, paNDakavane dvau, paJcadazakhapi karmabhUmiSu pratyekamaSTazataM, uktaMca"saMkomaNA' dasagaM do ceva havaMti paMDagavarNami / samaeNa ya aTThasayaM paNNarasasu kammabhUmIsu // // " kAladvAre utsapiNyAmavasarpiNyAM ca pratyekaM tRtIye caturthe cArake'STazataM, avasarpiNyAM paJcamArake viMzatiH, zeSeSvarakeSu pratyekamutsarpiNyAmavasarpiNyAM ca saMharaNato daza 2, tathA coktaM siddhaprAbhRtaTIkAyAM-"sesesu araesu dasa sijhaMti, dosupi ussappiNIosappiNIsu sNhrnnto|"siddhpraabhRtsuutre'pyuktm-"ussppinniiosppinniitiycutthysmaasu | aTThasayaM paMcamiyAe vIsaM dasagaM dasagaM ca sesesu // 1 // " gatidvAre-devagaterAgatAnAmaSTazataM, zeSagatibhya AgatAH pratyeka daza 2, uktaM ca siddhaprAbhUte-'sesANa gaINa dasadasagaM' bhagavAMstvAryazyAmaH punarevamAha-narakagaterAgatA daza, tatrApi |vizeSacintAyAM ratnaprabhApRthivyAH zarkarAprabhAyA vAlukAprabhAyAzca pRthivyA AgatAH pratyeka daza 2, paGkaprabhAyAH pRthivyA AgatAzcatvAraH, tathA tiyeggaterAgatAH sAmAnyato daza, vizeSacintAyAM punaH pRthivIkAyebhyo'pakAye nandane catvAraH / 2 vizatirekatarasmin vijye| 3 saMkramaNayA daza dvAyeva bhavataH paNDakavane / samayena cArazataM paJcadazAsu karmabhUmiSu // 1 // 4 zeSevarakeSu daza sidhyanti, dvayorapi utsapijyavasarpiyoH sNhrnntH| 5 utsapiNyavasarpiyoH tRtIyacaturthasamayoraSTazatam / pazamyAM viMzatirdazakaM dazakaM ca zeSeSu // 1 // 6 zeSAbhyo gatibhyo dazakaM dazakaM / dIpa anukrama [86] SAHASEA For P OW ~246~
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [20]/gAthA ||58..|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sutrAka [20] zrImalaya- bhyazcAgatAH pratyeka catvArazcatvAraH, vanaspatikAyebhya AgatAH pada, paJcendriyastiyaMgyonipuruSebhya AgatA daza, anantaragirIyA paJcendriyatiryagyonistrIbhyo'pyAgatA daza, tathA sAmAnyato manuSyagaterAgatA viMzatiH, vizeSacintAyAM manuSyapu- M siddhakevalanandIpatiHruSebhya AgatA daza manuSyastrIbhya AgatA viMzatiH, tathA sAmAnyato devagaterAgatA aSTazata, vizeSacintAyAma jJAnam // 11 // surakumArebhyo nAgakumArebhyo yAvat stanitakumArebhyaH pratyekamAgatA daza 2 asurakumArIbhyaH pratyekamAgatAH paJca paJca vyantaradevebhya AgatA daza vyantarIbhya AgatAH paJca jyotiSkadevebhya AgatA daza jyotiSkadevIbhya AgatA viMzatiH caimAnikadevebhya AgatA aSTazataM, vaimAnikadevIbhya AgatA viMzatiH, tathA ca prajJApanAgrantha:-"aNaM|tarAgayA NaM bhaMte ! neraiyA egasamaeNaM kevaiyA aMtakiriaM pakareMti ?, goamA! jahanneNaM eko vA do vA tinni vA ukkoseNaM dasa, rayaNappabhApuDhavineraiyAvi evaM ceva, jAva vAluyappabhApuDhavineraiyA, aNaMtarAgayA gaM bhaMte ! paMka-13|| ppabhApuDhavineraiyA egasamayeNaM kevaiyA aMtakiriaM pakareMti ?, goamA!, jahanneNaM eko vA do vA tinni vA IN20 ukkoseNaM cattAri, aNaMtarAgayA NaM bhaMte ! asurakumArA egasamaeNaM kevaiyA aMtakiri pakareMti ?,gojamA! jahanneNaM eko vA do vA tinnivA, ukkoseNaM dasa, aNaMtarAgayA NaM bhaMte ! asurakumArIo egasamaeNaM kevaiyAo aMtakiriyaM // 11 // &ApakareMti ?, gomA ! jahanneNaM eko vA do vA tini vA ukoseNaM paMca, evaM jahA asurakumArA sadevIyA tahA jAva23 dIpa anukrama [86] 1 saMmmata evArya pAThaH pattiddhiArati va saMskiyate / ~247~
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sutrAka [20] kAthaNiyakumArA, aNaMtarAgayA NaM bhaMte ! puDhavikAiyA egasamaeNaM kevaiyA aMtakiriaM pakareMti ?, gomA ! jahanneNaM anantara iko vA do vA tinni vA ukoseNaM cattAri, evaM AukAiyAvi, vaNassaikAiyA paMceMdiyatirikkhajoNiyA dasa, paMceM-1 siddhakevaladiyatirikkhajoNiNIgovi dasa, maNussA dasa, maNussIo vIsa, vANamaMtarA dasa, vANamaMtarIo paJca, joisiyA dasa, jJAnam joisiNIo vIsaM, vemANiyA aTThasayaM, bemANiNIo vIsa"miti tattvaM punaH kevalino bahuzrutA vA vidanti / vedadvAre-puruSANAmaSTazataM, strINAM viMzatiH, daza napuMsakAH, uktaM ca-'aTThasayaM purisANaM vIsaM itthINa dasa napuMsANaM' tathA iha puruSebhya uddhRtA jIvAH kecitpuruSA eva jAyante kecit striyaH kecinnapuMsakAH, evaM strIbhyo'pyutAnAM bhaGgatrayaM, evaM nasakebhyo'pi. sarvasaGkhyayA bhaGgA nava, tatra ye puruSebhya uddhRtAH puruSA eva jAyante / teSAmaSTazarta, zeSeSu cASTasu bhaGgeSu daza 2, tathA coktaM siddhaprAbhRte-'sesA u aTTha bhaMgA dasagaM 2 tu hoi ekekaM' | tIdvAre-tIrthakRto yugapadekasamayena utkarSatazcatvAraH sidhyanti, daza pratyekabuddhAzcatvAraH khayammuddhA, aSTazatamatI- rthakRtAM, viMzatiH strINAM, ve tIrthakayauM / liGgadvAre-gRhilijhe catvAraH, anyalike daza, khalijhe aSTazataM, uktaMca|'cauro dasa aTThasayaM gihannaliGge saliMge y|' cAritradvAre sAmAyikasUkSmasamparAkyapAkhyAtacAritriNAM sAmAyika|cchedopasthApanasUkSmasamparAyavathAkhyAtacAritriNAM ca pratyekamaSTazataM, sAmAyikaparihAravizuddhikasUkSmasamparAyayathA dIpa anukrama [86]] 4%A3%254 1 aTataM puruSANAM vizatiH strINAM daza napuMsakAnAm / 2 SAstu a bhA daza dazakaM tu bhavatyekaH / 3 catvAro davAyazataM gRlAnya lio khaliza ca / ~248~
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ........ ................. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata zAnam sUtrAka [20] zrImalaya dAkhyAtacAritriNAM sAmAyikacchedopasthApanaparihAravizuddhikasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritriNAM ca dazakaM 2, ukta anantaragirIyA dAca-"pacchokaDaM caritaM tigaM caukaM ca tesimaTasayaM / parihAriehiM sahie dasagaM dasagaM ca paMcagaDe // 1 // ' buddhadvAre-1 sikkevalanandIvRttiH / pratyekabuddhAnAM dazakaM, buddhabodhitAnAM puruSANAmaSTazataM, baddhabodhitAnAM strINAM viMzatiH, napuMsakAnAM dazakaM, buddhii||119|| bhivoMdhitAnAM khINAM viMzatiH, buddhIbhirvAdhitAnAmeva sAmAnyataH puruSAdInAM viMzatipRthaktvaM, uktaM ca siddhaprAmaditaTIkAyAM-'buddhIhi ceva bohiyANa purisAINaM sAmaneNa vIsapahattaM sijjhai'tti, buddhI ca malikhAminIprabhRtikA tIrthakarI sAmAnyasAdhvyAdikA vA veditavyA, yataH siddhaprAbhRtaTIkAyAmethokta-"buddhIovi mallipamuhAo annAo hAya sAmannasAhuNIpamuhAo bohaMtitti" jJAnadvAre-pUrvabhAvamapekSya matizrutajJAnino yugapadekasamayenotkarSatazcatvAraH | sidhyanti, matizrutamanaHparyAyajJAnino daza, matizrutAvadhijJAninAM matizrutAvadhimanaHparyAyajJAninAM vA aSTazataM / avagAhanAdvAre-jaghanyAyAmavagAhanAyAM yugapadekasamayenotkarSatazcatvAraH sidhyanti, utkRSTAyAM dvI, ajaghanyotkRSTAyAmaSTazataM, yavamadhye'STI, uktaM ca-"ukosagAhaNAe do siddhA hoMti ekasamaeNaM / cattAri jahannAe aTThasayaM majjhimAe u||1||" atra TIkAkAreNa vyAkhyA kRtA-gAthAparyantavartinastuzabdasyAdhikArthasaMsUcanAt 'jaba | // 119 // 1pakSAraktAni cAritrANi trINi catvAri ca teSAmazatam / parihArikaiH sahitAni dazakaM dazaka va paca kUtAnAm // 1 // 2 sukhIbhireva yodhitAnA puruSAdonoM sAmAnyana vizatiH sidhyanti / 3 bugyo'pi mAzepramukhA anyAya sAmAnyasAdhvIzramamA bonayantIti / 4 utkRSTAvagAhanAyAdI siddhI bhavata ekasamayena / catvArojaSanyAyAmaza madhyamAyAM ||1||5yymdhyehii dIpa anukrama [86] OM SAREDuratimha ~249~
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [20] dIpa anukrama [86] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [20]/ gAthA || 58...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH majjhe aTTha' iti, utkRSTadvAre yeSA samyaktvaparibhraSTAnAmanantaH kAlo'gamat teSAmaSTazataM saMGkhyAta kAlapatitAnAmasaGkhyAtakAlapatitAnAM ca dazakaM 2, apratipatitasamyaktvAnAM catuSTayaM uktaM ca- "jesiM anaMtakAlo paDivAo tersi hoi asayaM / appaDivaDie cauro dasagaM dasagaM ca sesANaM // 1 // " antaradvAre eko vA sAntarataH sidhyati bahavo yA, tatra bahavo yAvadaSTazataM / anusamayadvAre pratisamayameko vA sidhyati bahavo vA, tatra bahUnAM sidhyatAmiyaM prarUpaNA ekAdayo dvAtriMzatparyantA nirantaramutkarSato'STau samayAn yAvat prApyante iyamatra bhAvanA - prathamasamaye jaghanyata eko dvau vA utkarSato dvAtriMzat sidhyantaH prApyante, dvitIyasamaye jaghanyata eko dvau vA utkarSato dvAtriMzada, evaM tRtIyasamaye'pi, evaM caturthasamaye'pi, evaM yAvadaSTame'pi samaye jaghanyata eko dvau vA utkarSato dvAtriMzatataH paramavazyamantaraM / tathA trayastriMzadAdayo'STacatvAriMzatparyantA nirantaraM sidhyantaH, sapta samayAn yAvatprApyante, bhAvanA prAgvat, parato niyamAdantaraM, tathA ekonapaJcAzadAdayaH paSTiparyantA nirantaraM sidhyantaH utkarSataH paTU samayAn yAvadavApyante, parato'vazyamantaraM, tathA ekaSaSTyAdayo dvisaptatiparyantA nirantaramutkarSataH sidhyantaH utkarSataH paJca samayAn yAvatprApyante, tataH paramantaraM, tathA trisaptatyAdayazcaturazItiparyantA nirantaraM sidhyantaH utkarSatazcaturassamayAn yAvatprApyante, tata UrddhamantaraM, tathA paJcAzItyAdayaH paNNayatiparyantA nirantaraM sidhyantaH utka 1 yeSAmanantaH kAlaH pratipAte teSAM bhavatyaSTatam / apratipatide catvAro dazakaM dazakaM ca zeSANAm // 1 // For Penal Use On ~ 250 ~ anantara siddha kevalajJAnam 10 12 rary or
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalaya- girIyA nandIvRttiH // 120 // anantarasiddhakevala prata sutrAka [20] dIpa anukrama [86] tastrIn samayAn yAvadavApyante, parato'vazyamantaraM, tathA saptanavatsAdayo dvayuttarazataparyantA nirantaraM sidhyaMta utka- to vo samayau yAvadavApyante, parato niyamAdantaraM, tathA vyuttarazatAdayo'STottarazataparyantAH sidhyanto niyamAde- kameva samayaM yAvadavApyante, na dvitrAdisamayAniti / etadarthasAhikA ceyaM gAthA-"battIsA aDayAlA saTThI bAvatarI ya boddhavA / culasII channauI durahiyamaduttarasayaM ca // 1 // " atrASTasAmayikebhya Arabhya dvisAmayikaparyantA nirantaraM siddhAH ekaikasmiMzca vikalpe utkarSataH zatapRthaktvaM saGkhyAparimANaM, gaNanAdvAramalpabahutvadvAraM ca prAgiva draSTavyaM, tathA ca siddhagrAbhRte'pi dravyapramANacintAyAmetayoArayoH satpadaprarUpaNokkaiva gAthA bhUyo'pi parAvarttitA"saMkhAe~ jahanneNaM eko ukkosaeNa aTThasayaM / siddhA NegA thovA ekkAsiddhA u saMkhaguNA // 1 // " tadevamuktaM dravyapramANaM, samprati kSetraprarUpaNA karttavyA-tatra pUrvabhAvamapekSya satpadaprarUpaNAyAmeva kRtA, samprati pratyutpannanayamatena kriyate-tatra paJcadazakhapyanuyogadvAreSu pRcchA, iha sakalakarmakSayaM kRtvA kutra gato bhagavAn sidhyati ?, ucyate, RjugatyA manuSyakSetrapramANe siddhikSetre gataH sidhyati, yaduktaM-"Iha bondi caitA NaM, tattha gaMtUNa sijjhai" gataM kSetradvAra, samprati sparzanAdvAraM, sparzanA ca kSetrAvagAhAdatiriktA yathA paramANoH, tathAhi paramANorekasmin pradeze'vagAhaH saptaprAdezikI ca sparzanA, uktaM ca-"egapaesogAI sattapaesA ya se phusaNA" siddhAnAM tu sparzanA evama saMkhyAyAM japampaneka utkarSato'zatam / siddhA anekAH stokA ekakasiddhAsu saMkhyaguNAH // 1 // 2 iha tanuM tyaktvA vatra gatvA sidhyati / / ekapade zo'vagAhaH samaprAdezikI ca tasa spshenaa| 24 ~251~
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sutrAka [20] vagantavyA-"phusai aNaMte siddhe sabapaesehi~ niyamaso siddho / te u asaMkhejaguNA desapaesehiM je puTThA // 1 // " anantaragataM sparzanAdvAraM / samprati kAladvAraM, tatra ceyaM paribhASA-sarveSvapi dvAreSu yatra 2 sthAne'STazatamekasamayena sidhyaduktaM siddhakevalalAtatra tatrATI samayA nirantaraM kAlo vaktavyaH, yatra 2 punarvizatirdaza vA tatra 2 catvAraH samayAH, zeSeSu sthAneSu dvIjhAnam samayau, uktaM ca-"jahiM aTThasayaM sijjhai aTTa u samayA niraMtaraM kAlo / bIsadasaesu cauro sesA sijhaMti do samae // 1 // " samprati etadeva mandavineyajanAnugrahAya vibhAvyate, tatra kSetradvAre-jambUdvIpe dhAtakIkhaNDe puSkara- 5 varadvIpe ca pratyekaM bharatairAvatamahAvidehepatkarSato'STau samayAn yAvannirantaraM sidhyantaH prApyante, harivarSAdiSadho-18 loke ca caturazcaturaH samayAn , nandanayane paNDakabane lavaNasamudre ca dvau dvau samayau, kAladvAre-utsarpiNyAmavasarpiNyAM ca pratyekaM tRtIyacaturthArakayoraSTAvaSTau samayAn , zeSeSu cArakeSu caturazcaturaH samayAn, gatidvAre-devagaterAgatA utkarSato'STau samayAn , zeSagatibhya AgatAzcaturaH samayAniti, vedadvAre-pazcAtkRtapuruSavedA aSTau samayAn, pazcAtkR tastrIvedanapuMsakavedAH pratyekaM caturazcaturaH samayAn, puruSavedebhya uddhRtya puruSA eva santaH sidhyanto'STau samayAn , hai zeSeSu cASTasu bhaGgeSu caturazcaturaH samayAniti, tIrthadvAre-tIrthakaratIrthe tIrthakarItIrthe vA'tIrthakarasiddhA utkarSato'STau 11 dIpa anukrama [86] RAKASH 1spRzayanantAn sidvAn sarvapradezaniyamAt siddhaH / te khasaMkhyAtaguNA dezapradezaye spRzaH // 1 // 2 yatrATazataM vidhyati aba samayA nirantara kaalH| tito dazamuca ratvAraH zeSAH sidhyanti hI smyo| 1 // tA ~252~
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [20] zrImalayagirIyA nandIkRtti // 12 // SACSC-SCREC dIpa anukrama [86]] samayAn , tIrthakarAH tIrthakaryazca dvau dvau samayau, liGgadvAre-khaliGge'STau samayAn , anyaliGge caturaH samayAn, anantaragRhiliGge vo samayau, cAritradvAre-anubhUtaparihAravizuddhikacAritrAcaturaH samayAn, zepA aSTAvaSTau samayAn , buddha- sa dvAre-khayambuddhA dvau samayau, buddhabodhitA aSTau samayAn , pratyekavuddhA buddhIvodhitAH khiyo buddhIbodhitA eva ca sAmAnyataH puruSAdayaH pratyekaM caturazcaturaH samayAn , jJAnadvAre-matizrutajJAnino dvau samayau, matizrutamanaHparyAyajJAninazcatu- 15 rassamayAn, matizrutAvadhijJAnino matizrutAvadhimanaHparyAyajJAnino vA'STAvaSTau samayAn , avagAhanAdvAre-utkRSTAyAM jaghanyAyAM cAvagAhanAyAM dvau dvau samayau, yavamadhye caturaH samayAn , uktaM ca siddhaprAbhRtaTIkAyAM-'jamajjhAe praya cattAri samayA' iti, ajaghanyotkRSTAyAM punaravagAhanAyAmaSTau samayAm , utkRSTadvAre-apratipatitasamyaktyA dvI samayau, sahayeyakAlapratipatitA asaGkhyeyakAlapratipatitAzcaturaH 2 samayAn , anantakAlapratipatitA aSTau samayAn , anantarAdIni catvAri dvArANi nehAyataranti / gataM maulaM paJcamaM kAla iti dvAraM, samprati SaSThamantaradvAra-antaraM nAma |siddhigamanavirahakAlaH, sa ca sakalamanuSyakSetrApekSayA satpadaprarUpaNAyAmevokto, yathA jaghanyata ekasamaya utkapetaH dApaNmAsA iti, tataH iha kSetravibhAgataH sAmAnyato vizeSatacocyate-tatra jambadvIpe dhAtakIkhaNDe ca pratyeka saamaa-18||12|| nyato varSapRthaktvamantaraM, jaghanyata ekasamayaH, vizeSacintAyAM-jambUdIpavidehe dhAtakIkhaNDavidehayozcotkarpataH pratyekaM 23 1 rAvatIpra. 1 yavanabhvAyaryA ca caturaH samayAn / For P OW Tannasaramorg ~253
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: C prata satrAka [20] ARDAS dIpa anukrama [86] varSapRthaktvamantaraM jaghanyata ekaH samayaH, tathA sAmAnyataH puSkaravaradvIpe vizepacintAyAM ca tatratyayodayorapi vide- anantarahayoH pratyekamutkarSataH sAdhikaM varSamantaraM jaghanyata ekaH samayaH, uktaM ca-"jambuddIve dhAyai oha vibhAge yatisa|| siddhakevala jJAnam videhesuM / vAsapuhutaM aMtara pukkharamubhayapi vAsahiyaM // 1 // " kAladvAre-bharatevarAkteSu ca janmata utkRSTamantaraM & kiJcidUnA aSTAdaza sAgaropamakoTIkoTyaH, saMharaNataH saGkhyeyAni varSasahasrANi, jaghanyataH punarubhayatrApyekaH samayaH, gatidvAre-nirayagaterAgasyopadezataH sidhyatAmutkRSTamantaraM varSasahasraM hetumAzritya prativodhasambhavena sidhyatAM saddhyeyAni varSasahasrANi, jaghanyataH punarubhayatrApyekaH samayaH, tiryagyonikebhya AgayopadezataH sidhyatAM varSazatapRthaktvaM hetumAzritya pratibodhataH sidhyatAM saGkhyeyAni varSasahasrANi, jaghanyataH punarubhayatrApyekaH samayaH, tiryagyonikastrIbhyo manuSyebhyo manuSyasvIbhyaH saudharmazAnavarjadevebhyo devIbhyazca pRthak 2 samAgatyopadezataH sidhyatAM pratyekamutkarSato'ntaraM sAtireka varSa hetumAzritya pratibodhataH sidhyana sahayeyAni varSasahasrANi, jaghanyataH punarubhayatrApyekaH samayaH, tathA pRthivyavvanaspatibhyo garbhavyutkrAntebhyaH prathamadvitIyanarakapRthivIbhyAmIzAnadevebhyaH saudharmadevebhyazca samAgatyopadezena hetunA ca sidhyatAM pratyekamutkRSTamantaraM saGghayeyAni varSasahasrANi jaghanyata ekaH samayaH, vedadvAre-puruSavedAnAmutkarSato'ntaraM sAdhikaM varSa, strInapuMsakavedAnAM pratyekaM saGkhyeyAni varSasahasrANi, puruSebhya uddhRtya puruSatvena sidhyatAM sAdhika 1 jambUdvIpe dhArAkI khaNDe moghe vibhAge ca vidhu videheSu / varSapRthaktvamantaramubhayathA'pi puSkare varSAdhikam // 1 // NAR REPRImamaana ~254~
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sutrAka [20]] zrImalaya 14 varSa, zeSeSu cASTasu bhaGgakeSu pratyekaM saGkhyeyAni varSasahasrANi, jaghanyataH sarvatrApyekaH samayaH, tIrthadvAre-tIrthakRtAM pUrva- anantaragirIyA sahasrapRthaktvaM utkarpato'ntaraM, tIrthakarINAmanantaH kAlaH, atIrthakarANA sAdhikaM varSa, notIrthasiddhAnAM soyAni siddhakevala " varSasahasrANi, notIrthasiddhAH pratyekabuddhAH, jaghanyataH sarvatrApi samayaH, uktaM ca-"puvasahassaMpuhutaM titthakarAnaMta- jJAnam // 122 // 18 kAla titthagarI / notitthakarA vAsAhigaM tu sesesu saMkhasamA // 1 // eesiM ca jahannaM samao" 'saMkhasamatti' sa yAni varSasahasrANi, liGgadvAre-khaliGgAdipu sarveSvapi jaghanyata ekaH samayo'ntaraM utkarSato'nyaliGge gRhiliGge ca | pratyekaM saGkhyeyAni varSasahasrANi, khaliGge sAdhikaM varSa, cAritradvAre-pUrvabhAvamapekSya sAmAyikasUkSmasamparAyayavAkhyAtacAritriNAmutkRSTamantaraM sAdhikaM varSa, sAmAyikacchedopasthApanasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritriNAM sAmAyikaparihAravizuddhikasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritriNAM sAmAyikacchedopasthApanaparihAravizuddhikasUkSmasamparAyayadhAkhyAtacAri triNAM ca kiJcidUnASTAdazasAgaropamakoTIkoTyaH, jaghanyataH sarvatrApyekaH samayaH, vuddhadvAre-buddhabodhitAnAmutkarSamAto'ntaraM sAtireka varSa, buddhabodhitAnAM strINAM pratyekabuddhAnAM ca sahayeyAni varSasahasrANi, khayambuddhAnAM pUrvasahasrapRthakityaM, jaghanyataH punaH sarvatrApi samayaH, uktaM ca "buddhehiM bohiyANaM vAsahiyaM sesayANa sNkhsmaa| puvasahassapuhurta hoi sayaMbuddha samaiyaraM ||1||"'smiyrmiti' itarat-jaghanyamantaraM samayaH, jJAnadvAre-matithutajJAninAmutkRSTamantaraM palyo- 24 pUrvasahaspRthakAvaM tIrthaMkarANAM anantaH kAlastIrthakarINAm / motIrthakarANA vAdhikaM zeSeSu tu saMrUpAtAni varSasahasrANi // 1 // eteSAM ca apaya samayAna // 122 // . lithuvAdhitAno vAdhika poSANAM saMkhyAtasahalasamAH / pUrvasahasrapRthaktvaM bhavati khayamyudAnAM samaya itarat // 1 // dIpa anukrama [86] 20 Mjaunauranorm ~255~
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: natA siddhakevalajJAnam prata sUtrAMka [20] IpamAsaGkhyeyabhAgaH, matizrutAvadhijJAninAM sAdhika varSa, matizrutamanaHparyAyajJAninAM matizruvAvadhimanaHparyAyajJAninAM dIca samayeyAni varSasahasrANi, jaghanyataH sarvatrApi samayaH, avagAhanAdvAre-jaghanyAyAmutkaSTAyAM cAvagAhanAyAM yavamadhye cotkRSTamantaraM zreNyasahayeyabhAgaH, ajaghanyotkRSTAyAM sAdhikaM varSa, jaghanyataH punaH sarvatrApi samayaH, utkRSTadvAre-apratipatitasamyaktvAnAM sAgaropamAsayeyabhAgaH, samayeyakAlapratipatitAnAmasaGkhyeyakAlapratipatitAnAM ca saGkhyeyAni varSasahasrANi, antatakAlapratipatitAnAM sAdhikaM varSa, jaghanyataH sarvatrApi samayaH, uktaM ca"uyahiasaMkho bhAgo appaDivaDiyANa sesa saMkhasamA / vAsaM ahiyamaNaMte samao ya jahannao hoi / / 1 // " antaradvAre-sAntaraM sidhyatAmanusamayadvAre nirantaraM sidhyatAM gaNanAdvAre ekakAnAmenekeSAM ca sidhyatAmutkRSTamantaraM sajatheyAni varSasahasrANi, jaghanyataH punaH sarvatrApi samayaH / gatamantaradvAra, samprati bhAvadvAra-tatra sarveSapi kSetrAdiSu dvAreSu pRcchA, katarasmin bhAve vartamAnAH sidhyantIti ?, uttaraM-kSAyike bhAve, uktaM ca-'khettAiesu pucchA bAgaraNaM sabahiM khaie' / gataM bhAvadvAraM, sampratyalpabahutvadvAra-tatra ye tIrthakarA ye ca jale UrddhalokAdau ca catuSkAH sisAdhyaMti ye ca harivodipu suSamasuSamAdiSu ca saMharaNato daza daza sidhyanti te parasparaM tulyAH, tathaivotkarSato yugahI padekasamayena prApyamANatvAt , tebhyo viMzatisiddhAH stokAH, teSAM strIpu duSpamAyAmekatamasmin vijaye yA prApyamA dIpa anukrama [86] PROCALCCESS 1sAgaropamAsyayabhAgo'pratipatitAnA zeSANAM saMbhapAtasahasasamA varSamadhikamanante samaya avysobhaati||1|| 2kSetrAdikeSu pRcchA vyAkaraNaM sarvatra shaabike|| weredturarycom ~256~
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata nndiittiH| sutrAka [20] dIpa anukrama [86] zrImalaya- KNatvAt , tathA coktaM-"vIsagasiddhA itthI ahalogegavijayAdisu ao cauro / dasagehito thovA" taistulyA viMzagirIyA tipRthaktvasiddhAH, yataste sarvAdholaukikagrAmeSu buddhIbodhitakhyAdiSu yA labhyante, tato viMzatisiddhaitulyAH, siddhakevalaM zAyaduktaM-"vIsapuhuttaM siddhA sabAhologabuddhIvohiyAi ao vIsagehiM tulA" kSetrakAlayoH khalpatvAt kaadaaci||123|| katvena ca sambhavAditi, tebhyo'STazatasiddhAH saGkhyeyaguNAH, uktaM ca-"cau dasagA taha vIsA bIsapuhuttA ya je ya di atttthsyaa| tulA thovA tullA saMkhejaguNA bhave sesA // 1 // " // gatamalpabahutvadvAraM, kRtA'nantarasiddhaprarUpaNA, samprati paramparasiddhaprarUpaNA kriyate-tatra satpadaprarUpaNA paJcadazaskhapi kSetrAdiSu dvArevanantarasiddhavadavizeSeNa draSTavyA, dravya pramANacintAyAM sarveSvapi dvAreSu sarvatraivAnantA vaktavyAH, kSetrasparzane prAgiva, kAlaH punaH sarvatrApi anAdirUdApo'nanto vaktavyaH, ata evAntaramasambhavAnna vaktavyam , taduktaM dravyapramANaM kAlamantaraM cAdhikRtya siddhaprAbhRte "parimANeNa aNaMtA kAlo'NAI aNaMtao tesi / natthi ya aMtarakAlo"tti bhAvadvAramapi prAgiva, sampratyalpabahutyaM | siddhaprAbhRtakrameNocyate-samudrasiddhAH stokAH tebhyo dvIpasiddhAH saGkhyeyaguNAH, tathA jalasiddhAH stokAH tebhyaH stha lasiddhAH saGgyeyaguNAH, tathA UlokasiddhAH stokAH tebhyo'dholokasiddhAH saGkhyeyaguNAH tebhyo'pi tiryagloka-12/23 CI vizatisiddhAH strISu madholoka ekavijayAdita atazcalAraH / dazakenyaH strokaa| ravizatilakarapatidvArA sAdholokabuddhiyoSitAdiSu ato vizAla tibhistulaaH| 3 catvAro dazakaM tathA viMzatiH vizatipRthakvaM ca ye cAzatam / tulyAH stokAmulyAH saMhoyaguNA maveyuH zeSAH // 1 // 4 parimANena anantAH kAkho'nAyananta kasteSAm / nAsi cAntarakAla iti / ~257~
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [20/gAthA ||58...|| .......... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: 15 prata satrAka [20] 56452-5 siddhAH saGkhyeyaguNAH, uktaM ca-"sAmuddadIva jalathala duNhaM 2 tu dhova saMkhaguNA / uhaahatiriyaloe thovA saMkhA-II guNA saMkhA // 1 // " tathA lavaNasamudrasiddhAH sarvastokAH tebhyaH kAlodasamudrasiddhAH saGkhyeyaguNAH te'bhyo'pi siddhakevalaM jambUdvIpasiddhAH saveyaguNAH tebhyo dhAtakIkhaNDasiddhAH saGkhyeyaguNAH tebhyo'pi puSkaravaradvIpArddhasiddhAH saGkhyeya-21 guNAH, uktaM ca-"laNe kAloe vA jaMbuddIce ya dhAyaIsaMDe / pukkharavare ya dIve kamaso thovA ya sNkhgunnaa||1||"N tathA jambUdvIpe saMharaNato himavacchikharisiddhAH sarvastokAH 1 tebhyo haimavatairaNyavatasiddhAH saGkhyeyaguNAH 2 tebhyo'pi mahAhimavadrukmisiddhAH saGkhyeyaguNAH 3 tebhyo'pi deva kurUttarakurusiddhAH saGkhyeyaguNAH4 tebhyo'pi hrivprmyksiddhaaH| saGkhayeyaguNAH, kSetrabAhulyAt 5, tebhyo'pi nipadhanIlavatsiddhAH soyaguNAH 6 tebhyo'pi bharatairAyatasiddhAH saGkhayeyaguNAH, khasthAnatvAt 7, tebhyo mahAvidehasiddhAH saGkhyeyaguNAH, sadAbhAvAt 8,samprati dhAtakIkhaNDe kSetravibhAgenocyate-dhAtakIkhaNDe saMharaNato himavazikharisiddhAH sarvastokAH 1 tebhyo mahAhimavadrukmisiddhAH saMkhyeyaguNAH 2 tebhyo'pi niSadhanIlavasiddhAH saMkhyeyaguNAH3tebhyo'pi haimavatairaNyavatasiddhA vizeSAdhikAH 4 tebhyo devakurUttarakuru- 10 siddhAH sahabeyaguNAH 5 tebhyo harivarSaramyakasiddhA vizeSAdhikAH 6 tebhyo'pi bharatairAvatasiddhAH saGkhyeyaguNAH 7 dIpa anukrama [86] 1 samude dIpa jale sthale yo yoju khokAH saMkhyeyaguNAH / UdhisviyaMgloke stokAH saMrUpaguNAH saMkhyaguNAH // 1 // 2 lavaNe kAlode vA jambUdvIpe | pAtakIkhaNDe / puSkaravare ca dvIpe kramazaH stokAH saMkhyaguNAdha // 1 // REAmarana ~258~
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [20/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[9] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: parampara prata sutrAka [20]] dIpa anukrama [86] jAtebhyo'pi mahAvidehasiddhAH saGkhyeyaguNAH 8, tathA puSkaravaradvIpArddha himavayacchikharisiddhAH sarvastokAH 1 tebhyo'pi girIyA IPmahAhimavadrukmisiddhAH saJjayeyaguNAH 2 tebhyo'pi nipadhanIlavasiddhAH saGghayeyaguNAH 3 tebhyo'pi haimavatairaNyavata-siddhakevalaM nandIvRttiH siddhAH saveyaguNAH 4 tebhyo'pi devakurUttarakurUsiddhAH saJjayeyaguNAH 5 tebhyo'pi harivaparamyakasiddhAH vishessaa||12 dhikAH 6 tebhyo'pi bharatairAvatasiddhAH saGkhayeyaguNAH 7, khasthAnamitikRtyA, tebhyo'pi mahAvidehasiddhAH sadheya-18|15 guNAH, kSetrabAhulyAt khasthAnAca 8, samprati-trayANAmapi samavAyenAlpabahutvamucyate-sarvastokA jambUdvIpe himavacchikharisiddhAH 1 tebhyo'pi haimavatairaNyavatasiddhAH saGkhyeSaguNAH 2 tebhyo'pi mahAhimavadrukmisiddhAH saddhayeyaguNAH 3 tebhyo'pi devakuruttarakurusiddhAH saGkhyeyaguNAH 4 te'bhyo'pi harivarSaramyakasiddhAH saGkhyeyaguNAH 5 tebhyo'pi nipadha nIlavasiddhAH samaveyaguNAH 6 tebhyo'pi dhAtakIkhaNDahimavacchikharisiddhA vizeSAdhikAH, khasthAne tu parasparaM patulyAH 7 tato dhAtakIkhaNDamahAhimavadrukmipuSkaravaradvIpArddhahimavacchikharisiddhAH saveyaguNAH khasthAne tu catvA |ro'pi parasparaM tulyAH 8 tato dhAtakIkhaNDanipadhanIlavatsiddhAH puSkaravaradvIpArddhamahAhimabadukmisiddhAzca sa yeya81 guNAH khasthAne tu parasparaM tulyAH 9 tato dhAtakIkhaNDa haimavatairaNyavatasiddhA vizeSAdhikAH 10 tebhyo'pi puSkaravara- // 124 // dvIpArddhanipadhanIlabatsiddhAH saGkhayeyaguNAH 11 tato dhAtakIkhaNDadevakurUttarakurusiddhAH sajapeyaguNAH 12 tebhyo'pi dhAtakIkhaNDa eva harivaparamyakasiddhA vizeSAdhikAH 13 tataH puSkaravaradvIpArddhahimavatairaNyavatasiddhAH saGkhyeyaguNAH 24 SAREauratonintimational ~259~
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [20] 4|14 tebhyo'pi puSkaravaradvIpArddha eva devakurUttarakurusiddhAH saGkhyeyaguNAH 15 tebhyo'pi tatraiva harivarSaramyakasiddhA vize-13 pAdhikAH 16 tebhyo'pi jambUdvIpabharatarAvatasiddhAH saGgayeyaguNAH 17 tebhyo'pi dhAtakIkhaNDasatkabharatairAvatasiddhAH siddhakevala saJjayeyaguNAH 18 tebhyo'pi puSkaravarahIpArddhabharatairAvatasiddhAH saGkhyeyaguNAH 19 tebhyo'pi jambUdvIpe videhsiddhaaH| saGkhyeyaguNAH 20 tato dhAtakIkhaNDavidehasiddhAH saGkhayeyaguNAH 21 tato'pi puSkaravaradvIpArddha videhasiddhAH saGkhayeyaguNAH 22, idaM ca kSetravibhAgenAlpabadutvaM siddhaprAbhRtaTIkAto likhitaM / gataM kSetradvAraM, adhunA kAladvAraM-tatrAyasapiNyAM saMharaNata ekAntaduSpamAsiddhAH sarvastokAH, ito duSpamAsiddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyaH suSamaduSpamAsiddhA asalayeyaguNAH, kAlasyAsa gayeyaguNatvAt , tebhyo'pi suSamAsiddhAH vizeSAdhikAH, tebhyo'pi suSamasuSamAsiddhA vizepAdhikAH, tebhyo'pi duSpamasupamAsiddhAH savadheyaguNAH, uktaM ca-"aIdUsamAi thovA saMkha asaMkhA dube visesa|hiyA / dUsamasusamA saMkhAguNA u osappiNIsiddhA // 1 // " evamutsarpiNyAmapi draSTavyam , tathA coktam"aidUsamAi thovA saMkha asaMkhA u dunni savisesA / dUsamasusamA saMkhAguNA u ussappiNIsiddhA // 1 // " sampratyutsarpiNyayasappiNyoH samudAyenAlpabahutvamucyate-tatra dvayorapyutsarpiNyavasarpiNyorekAntaduSpamAsiddhAH sarvastokAH, 1 atiduSamA stokAH saMkhyaguNA asaMkhyaguNAH yovishessaadhikaaH| duSpamamuSamAyA saMkhyaguNAspaSasarviyA siddhAH // 1 // 2 atiyuSSamAyA~ stokAH | saMkhSaguNA asaMkhyaguNAstu yorapi savizeSAH / duppamasuSamAyAM saMkhyaguNAstu utsarpiNIsiddhAH // 1 // dIpa anukrama [86] ACCEXAM Neerajastaram.org ~260~
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sutrAka / 15 [20]] zrImalaya 1/tata utsappiNyA duSpamAsiddhA vizeSAdhikAH, tato'vasarpiNyA duSpamAsiddhAH sajhyeyaguNAH, tebhyo'pi dvayorapi | paramparagirIyA duppamasuSamAsiddhAH saGkhyeyaguNAH, tato'vasarpiNyA sarvasiddhAH satyeyaguNAH, tebhyo'pyutsarpiNIsarvasiddhA vizeSA- siddhakevalaM nandIvRttiH MdhikAH, gataM kAladvAraM, samprati gatidvAra-tatra mAnuSIbhyo'nantarAgatAH siddhAH sarvastokAH, tato maanussebhyo'n||125|| zAntarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi nairayikebhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi tiryagyoni strIbhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi tiryagyonikebhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH; tebhyo'pi hai devIbhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi devebhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, uktaM ca-"maNuI maNuyA nAraya tirikkhiNI taha tirikkha deviio| devA ya jahAkamaso saMkhejagaNA muNeyavA // 1 // " tathA ekendri-18 yebhyo'nantarAgatAH siddhAH sarvastokAH, tataH paJcendriyebhyonantarAgatAH siddhAH saveyaguNAH, tathA vanaspatikAdAyebhyo'nantarAgatAH siddhAH sarvastokAH, tataH prathivIkAyebhyo'nantarAgatAH siddhAH sahayeyaguNAH, tato'pyapakA-|| yebhyo'nantarAgatAH siddhAH soyaguNAH, tebhyo'pi trasakAyebhyo'nantarAgatAH siddhAH sajaveyaguNAH, ukta ca"egidiehiM thovA siddhA paJcediehi saMkhaguNA / tarupuDhaviAutasakAiehiM saMkhAguNA kamaso // 1 // " tathA 22 dIpa anukrama [86] manuSyo manujA nArakAH tirakSyasvadhA tivaico devyaH / devAca yayAkarma saMhavevaguNA jJAtavyAH // 1 // 3 ekedi yebhyaH sokAH sidAH paJcendriyebhyaH saMkhyaguNAH / tarupRvyavasakAyikebhyaH saMkhya guNAH kamAt // 2 // Brainrary.org ~261
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [20] dIpa anukrama [86] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH parampara caturtha pRthivIto'nantarAgatAH siddhAH sarvastokAH, tebhyastRtIyapRthivIto'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi dvitIya pRthivIto'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi paryAsavAdarapratyeka vanaspatibhyo'nantarAgatAH siddhAH siddha kelaM saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi paryApta vAdarapRthivI kAyebhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi paryAsavAdarApkAyebhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi bhavanapatidevIbhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi bhavanavAsidevebhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tato'pi vyantarIbhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi vyantaradevebhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi jyotiSkadevIbhyo'nantarA-gatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi jyotiSkadevebhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi manuSya strIbhyo'pyanantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi manuSyebhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi prathamanaraka pRthivIto'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi tiryagyonistrIbhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi tiryagyonikebhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi anuttaropapAtikadevebhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi caiveyakebhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH tebhyo'pyacyutadevalokAdanantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH tebhyo'pi AraNadevebhyo'nantarAgatAH siddhAH soyaguNAH, evamadhomukhaM tAvanneyaM yAvat sanatkumArAdanantarAgatAH siddhAH saGkhyaguNAH, tata IzAna devIbhyo'nantarAgatAH siddhAH Ternationa For Pasta Use Only ~262~ 10 13
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sutrAka [20] dIpa anukrama [86]] zrImalaya-1 sadheyaguNAH, tato'pi saudharmadevIbhyo'nantarAgatAH siddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi iishaandevebhyo'pynntraa-14| paramparagirAyA gatAH siddhAH saGgyeyaguNAH, tebhyo'pi saudharmadevebhyo'pyanantarAgatAH siddhAH saveyaguNAH, uktaM ca-"naraga- siddhakavaLa nandIvRttiH cautthApuDhavI tacA docA tarU puDhavi AU / bhavaNavaidevi devA evaM vaNajoisANapi // 1 // maNuI maNussa // 126 // nArayapaDhamA taha tirikkhiNIyatiriyA ya / devA aNuttarAI sabevi saNaMkumAraMtA // 2 // IsANadevi sohammadevi IsA Nadeva sohammA / savevi jahAkamaso aNaMtarAyAu saMkhaguNA // 3 // gataM gatidvAraM, samprati vedadvAraM-atra sarva-| stokA napuMsakasiddhAH, tebhyaH strIsiddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi puruSasiddhAH saGkhyeyaguNAH, uktaM ca-"thovA napuMsa itthI saMkhA saMkhaguNA tao purisaa|" tIrthadvAre--saryastokAH tIrthakarIsiddhAH tataH tIrthakarItIrthe pratyekabuddha(siddhAH saGkhyeyaguNAH tebhyo'pi tIrthakarItIrthe'tIrthakarIsiddhAH sayeyaguNAH tebhyo'pi tIrthakarItIrthe evAtIrtha4 karasiddhAH saGkhayeyaguNAH tebhyaH tIrthakarasiddhA anantaguNAH tebhyo'pi tIrthakaratIrthe pratyekabuddhasiddhAH saGkhayeyaguNAH tebhyo'pi tIrthakaratIrtha eva sAdhvIsiddhAH saGkhayeyaguNAH tebhyo'pi tIrthakaratIrtha evAtIrthakarasiddhAH // 126 // narakamAthivyAH tRtIyAkA dvitIyAyAH taroH pRthkhyA abhyaH / navanapatidevI devebhyaH enantarajyotiSakebhyaH // 1 // mApImanuprathamanarakebhyaH | tathA viradhI galiyarapatha / devA anuttarAdyAH sarve'pi sanatkumArAntAH // 2 // IzAnadeyI sAdharmadevIzAnasaudharmadevAH / sarve'pi yathAkrama anantarAgatAH saMkhyayaguNAH // 3 // 1lokA napuMsakAH khiyaH saMkhyaguNAH saMkhyAmAsvataH puruSAH / 23 SARERatinintenmarna ~263
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [20] A dIpa anukrama [86] soyaguNAH, liGgadvAre-pRhiliGgasiddhAH sarva stokAH tebhyo'pyanyalisiddhA asaGkhyeyaguNAH tebhyo'pi khaliGga-2 siddhA asatyaguNAH, ukta ca-"gihiannasaliMgehiM siddhA thopA duve asaMkhaguNA" cAritradvAre-sarvanokAlAkA sAdopasthApanaparihAravizuddhikasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritrasiddhAH tebhyaH sAmAyikacche dopasthApanaparihAravizuddhikasU masamparAyayathAkhyAtacAritrasiddhAH saGkhyeyaguNAH tebhyo'pi chedopasthApanasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritrasiddhA asavadheyaguNAH, sAmAyikarahitaM ca chedopasthApana bhagnacAritrasyAvagantavyaM, tebhyo'pi sAmAyikacchedopasthApanasUkSmasampa-IP rAyayathAkhyAtacAritrasiddhAH satyevaguNAH tebhyo'pi sAmAyikasUkSmasamparAyayathAkhyAtacAritrasiddhAH saGgyeyaguNAH, BuktaM ca-"thovA parihAracaU paMcaga saMkhA asaMkha cheytigN| cheyacaukaM saMkhe sAmAiyatigaM ca saMkhaguNaM // 1 // " buddhadvAre sarvastokAH khayambuddhasiddhAH, tebhyaH pratyekabuddhasiddhAH saGkhyeyaguNAH tebhyo'pi buddhIbodhitasiddhAH saGkhyeyaguNAH lAtebhyo'pi buddhabodhitasiddhAH saGkhyeyaguNAH, jJAnadvAre-matizrutamanaHparyAyajJAninaHsiddhAH sarvato kA tebhyo matizrutajJA nisiddhAH satyeyaguNAH tebhyo'pi matizrutAvadhimanaHparyavajJAnisiddhA asAdheyaguNAH tebhyo'pi matizrutAvadhijJAnisiddhAH soyaguNAH, uktaM ca-"maNapajjavanANatige duge cauke maNasta nAgasta / thovA saMkha asaMkhA ohitige Dhuti sAnyakhalihaH siddhAH khokA ye adhyyugaaH| khokAra parihAracanuke pakSa ke saMpanamA a gAnike pica ke saMdhapaNA sAmAvika INtrikepa sNshyyaaH||1||mnaapshvaanpike riketa manaHparyAyAnasopanAsaMgAaravitrika bhavanti saMboyAH // 1 // naM.DI 1sayasa READharana For P OW K aliditaram.org ~264~
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalayamirIyA prata sutrAka [20] dIpa anukrama [86] |saMkhejA // 1 // " avagAhanAdvAre-sarvastokA dvihastapramANajaghanyAvagAhanAsiddhAH tebhyo dhanuHpRthaktvAbhyadhikapazcadhanu:-siddhAnAma| zatapramANotkRSTAyagAhanAsiddhA asajhyeyaguNAH tato madhyamAvagAhanAsiddhA asajhayeyaguNAH, uktaM ca "ogAhaNA lpavahutvaM nandIvRttiH jahannA thovA ukkosiyA asaMkhaguNA / tattovi asaMkhaguNA nAyacA majjhimAevi // 1 // " atraiva siddhaprAbhRtaTIkA-18 // 127 // kAropadarzito vizeSa upadazyate-sarvastokAH saptahastapramANAvagAhanAsiddhAH tebhyaH paJcadhanu zatapramANAvagAhanAsiddhAH sajhayeyaguNAH tato nyUnapazcadhanuHzatapramANAvagAhanAsiddhAH saGghayeyaguNAH tebhyo'pi sAtirekasaptahastapramANAva-IN gAhanAsiddhA vizeSAdhikAH, utkRSTadvAre-sarvastokAH apratipatitasiddhAH tebhyaH saGkhyeyakAlapratipatitasiddhA asaGkhyeyaguNAH tebhyo'pyasaGkhyeyakAlapratipatitasiddhAH saGkhyeyaguNAH tebhyo'pyanantakAlapratipatitasiddhA asaGkhyeyaguNAH, uktaM ca-"appaDivAiyasiddhA saMkhAsaMkhAaNaMtakAlA ya / thova asaMkhejaguNA saMkhejaguNA asaMkheja (kha) guNA // 1 // " 18|antaradvAre sarvastokAH SaNmAsAntarasiddhAH tata ekasamayAntarasiddhAH saGgyeyaguNAH tato dvisamayAntarasiddhAH |samayeyaguNAH tato'pi trisamayAntarasiddhAH saGkhyeyaguNAH evaM tAvadvAcyaM yAvadyavamadhyaM, tataH saGkhyevaguNahInAstAvada-12 ||127 // |ktavyA yAvadekasamayahInaSaNmAsAntarasiddhebhyaH SaNmAsAntarasiddhAH samayeyaguNahInAH, anusamayadvAre-sarvestokAH a-IX 1avagAhanAyo apanyAyA~ sokA utkRSTayAno basaMkhya guNAH / tato'pyasaMdhyaguNA jJAtavyA madhyamAyAmapi // 1 // 2 apratipatitasiddhAH saMkhyAsaMkhyAnantakA. lAyA tokA asaMkhyaguNAH saMkhyeya guNAH asaMkhyeyaguNAH // 1 // SAEDERA SAREaratundarina For P OW ~265~
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka [20] esamayasiddhAH tataH sasasamayasiddhAH saGgyeyaguNAH tebhyaH SaTsamayasiddhAH saGkhyeyaguNA evaM samayasamayahAgyA tAvadvAcyaM!| siddhAnAmayAvad dvisamayasiddhAH sajhayeyaguNAH, uktaM ca-"aTThasamayaMmi thobA saMkhejaguNA u sattasamapA u| evaM pddihaayte| |jAya puNo donni samayA u // 1 // " atra 'aTThasamayaMmI'tyAdI dvigusamAhAratvAdekavacanaM, gaNanAdvAre-sarvasokA liaSTazatasiddhAH tataH sapsAdhikazatasiddhA anantaguNAH tebhyo'pi SaDadhikazatasiddhAH anantaguNAH tebhyaH paJcAdhika-18 zatasiddhA anantaguNA evamekaikahAnyA anantaguNAH tAbadvAcyA yAvadekapaJcAzasiddhebhyaH paJcAzatsiddhA anantaguNAH, 5 tataH tebhya ekonapaJcAzatsiddhA asaGkhyeyaguNAH tebhyo'pyaSTacatvAriMzatsiddhA asAyaguNAH, evamekaikaparihAnyA se tAvadvAcyaM yAvatpaviMzatisiddhebhyaH paJcaviMzatisiddhA asaGkhyeyaguNAH, tataH tebhyazcaturviMzatisiddhAH saJjayeyaguNAH, tebhyo'pi trayoviMzatisiddhAH saGkhyeyaguNAH evamekaikahAnyA saddhyeyaguNAH tAvadvAcyA yAvadvisiddhebhya ekaikasiddhAH soyaguNAH, uktaM ca-"aTThasayasiddha thovA sattahiyasayA arNataguNiyA y| evaM parihAryate sayagAo jAya pannAsa // 1 // tatto paNNAsAo asaMkhaguNiyA u jAva paNavIsaM / paNavIsA AraMbhA saMkhaguNA hoMti egaM jA // 2 // " samprati asminnevAlpabahutvadvAre yo vizepaH siddhaprAbhRte darzitaH sa vineyajanAnugrahAya dayate-tatra sarvastokA adho-18 | 1 asamaye sokAH saMkhyeyaguNAstu saptasAmayikAstu / evaM parihIyamANe yAvat punadisAma vigastu // 1 // 2 adhyAtasi dAH sokAH satAdhikazataM anastaguNAya / evaM parihIyamANe zatAyAvat pazcAzat // 1 // tataH pacAzataH asaMkhya guNAstu yAvasanavizatiH / pAvizateH Arabhya saMmayaguNAH bhavanti eka yAvat // 2 // dIpa anukrama [86] AREErama R amurary.om ~266~
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [20/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [20] dIpa zrImalaya-12mukhasiddhAH, teca pUrvavairibhiH pAdenotpAThya nIyamAnA adhomukhakAyotsargavyavasthitAyA veditavyAH, tebhbha IsthitakA-131 girIyA bAyotsargasthitAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi utkaTikAsanasiddhAH saGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi vIrAsanasiddhAH saGkhyeSaguNAH, karSaHma.30 nandIvRttiH nAtebhyo'pi nyujAsanasiddhAH sahayaguNAH, nyujopaviSTA evAdhomukhA draSTavyAH, tebhyo'pi pArthasthitasiddhA shye||128|| yaguNAH, tebhyo'pyuttAnasthitasiddhAH savayeyaguNAH, tathA caitadeva pazcAnupUrvyAbhihitaM-"uttAnaga pAsillagga niuja vIrAsaNe ya ukaDie / uddhaTThiya omaMthiya saMkhejaguNa hINA u // 1 // " tadevamuktamalpabahutvadvAraM / samprati sarvadvAragatAlpabahutyavizeSopadarzanAya sannikarSadvAramucyate-sanniko nAma saMyogaH,ikhadIrghayoriva, vivakSitaM kiJcittratItya vivakSitasthAlatayA bahutvena vA'vasthAnarUpaH samvandhaH, uktaM ca-"saMjoga sannigAso paddhaya sambandha egaTThA" tatreyaM / jyAti:-patra yatrASTazatamupalabhyate tatra tatroparitanamaSTakarUpamaGkamapanIya zeSasya zatasya caturbhiAgo hiyate, hRte ca bhAge labdhAH paJcaviMzatiH, tatra paJcaviMzatisaGkhyeyaprathamacaturthabhAge krameNa sahayeya guNahAnirvatamyA, tadyathA-sarvavahava ekaikasamayasiddhAH, tato vikadvikasiddhAH saGkhyeyaguNahInAH, tebhyo'pi trikavikasiddhAH saye pagumahInAH, evaM tAbadvAcyaM yAvatpaJcaviMzatisiddhAH saJjayaguNahInAH, uktaM ca-"paDhemo cautthabhAgo paNavIsA tattha saMkheja gugahANI 1 uttAnAH pArzvakA nyumjA bIrAkhanAzcorakaTikAH / UvasthitA avAchuvA saMdhyamuna daunA evaM // 1 // 2 saMyogaH sanikI pratIla saMpanya ekArthAni / 3 prapamazcaturvabhAgaH pazcaviMzatiH, tatra saMkhyeya guNahAniI vyA / 5G RE anukrama [86] 128 // ~267~
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [20] dIpa anukrama [86] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH davatti" dvitIye punazcaturthabhAge krameNAsaveyaguNahAnirvaktavyA, tadyathA - paJcaviMzatisiddhebhyaH paviMzatisiddhAH asaGkhayeyaguNahInAH, evamekaikavRddhyA asoyaguNahAniH tAvadvaktavyA yAvatpaJcAzat, taduktaM "viMie cautthamAge asaMkhaguNahAni jAva pannAsaM "ti, tRtIyasmAccaturthabhAgAdArabhya sarvatrApi anantaguNahAnirvatavyA, tadyathA-paJcAzatsi ddhebhya ekapaJcAzasiddhA anantaguNahInAH tebhyo'pi dvipaJcAzat siddhA anantaguNahInAH evamekaikavRddhyA anantaguNahAnistAvadvaktavyA yAvadaSTAdhikazatasiddhA anantaguNahInAH, uktaM ca- "tathaparya AikAUNa cautthapayaM jAva aTThasayaM tAva anaMtaguNahANI egavannAo AraMbha daTThavA / " siddhaprAbhRtasUtre'pyuktaM- "paDhane bhAMge saMkhA ciie asaMkha anaMta taiyAe / " tathA yatra yatra viMzatisiddhAH tatra tatrApi vyAptiriyamanusarttavyA, prathame caturthabhAge saguNahAniH dvitIye asaGkhyeyaguNahAniH tRtIye caturthe vA [cA]nantaguNahAniH, tadyathA - ekaika siddhAH sarvavahavaH tebhyo'pi | dvikadvikasiddhAH saGkhyeyaguNahInAH evaM tAvadvAcyaM yAvatpaJca, tataH paDAdisiddhA jasaguNahInA yAvaddaza, tata ekAdazAdayaH sarve'pyanantaguNahInAH, evamadholokAdiSyapi viMzatipRthaktvasiddhau prathame caturthabhAge satyevamahAniH dvitIyacaturthabhAge'sayeyaguNahAniH, tRtIyasmAccaturthabhAgAdArabhya punaH sarvatrApyanantaguNahAniH yeSu tu harivarSAdiSu 1] dvitIye caturthabhAge'saMkhyaguNAniH yAvat pazcAzaditi / 2 tRtIyamAvi kRlA caturvapadaM yAvadazataM tAvadanantaguNAniH ekAdhAta Arabhya drazyA / 3 prathame bhAge saMkhyA dvitIye'saMkhyA anantAH tRtIye / For Parts Only ~268~ siddhasanikarSaH sU. 30 5 10 11 ayor
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [20] dIpa anukrama [86] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 129 // sthAneSUtkarSato daza daza sidhyanti tatraivaM vyAptiH- trikaM yAvatsaGkhyeyaguNahAniH, tatazcatuSke paJcake cAsayeyaguNa| hAniH, tataH pAdArabhya sarvatrApi anantaguNahAniH, tadyathA - eka kasiddhAH sarvabahavaH, tato dvikadvikasiddhAH saGkhyeyaguNahInAH, tebhyo'pi trikratrika siddhAH saGkhyeyaguNahInAH, tebhyo'pi catuzcatuH siddhAH asaGkhyeyaguNahInAH, tebhyo'pi paJca2 siddhA asaGkhya guNahInAH, tataH SaDAdayaH sarve'pyanantaguNahInAH, yatra punaravagAhanAyava madhyAdAvutkarSato'thai sidhyantaH prApyante tatraivaM vyAptiH- catuSkaM yAvatsaGkhyeyaguNahAniH, tataH paramanantaguNahAniH, tayathA -- ekakasiddhAH sarvavahavaH tebhyo'pi dvikadvikasiddhAH saGkhyaguNahInAH, tebhyo'pi trikatrika siddhAH saGkhye guNahInAH, tebhyo'pi catuzcatuH siddhAH saGkhyeyaguNahInAH paraM paJcapaJcAdayo'nantaguNahInAH, atrAsaGkhyepaguNahAnirna vidyate, yatra punarurddhalokAdAyutkarSatazcatvAraH sidhyantaH prApyante tatra evaM vyAsi:- ekakasiddhAH sarvatrahavaH, te'bhyo dvikadvika siddhA asaGkhya guNahInAH, tebhyo'pi trikatrikasiddhA anantaguNahInAH, tebhyo'pi catuzcatusiddhA anantaguNahInAH, atra saGkhyeyaguNahAnirna vidyate, taduktaM - "jattha cattAri siddhA diTThA tattha saMkhejjaguNahANI natthi 'saMkhe'javivajjiya cauke' iti vacanA" diti / yatra punarlavaNAdau dvau dvAvutkarSataH sidhyantau dRSTau tatraivaM vyAptiH- ekaka- 4 // 129 // siddhAH sarvabahavaH, tato dvikadvikasiddhA anantaguNahInAH, taduktaM - "TarvaNAdau do siddhA diTThA tat eka siddhA [1] yatra calAraH siddhA raSTAtantra saMstheyaguNahAnirnAsti saMkhyeyavivarjitAzcatuSke 2 lavaNAdI dvI siddhI rahI tatraikakasiddhA baDhvaH, dvikasiddhA ananta guNahInAH 23 Eaton International For Para Use Only ~ 269~ siddhasani 1 karSaH sU. 30 15 20
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ......... mUlaM [20]/gAthA ||58...|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka [20] dIpa anukrama [86] bahugA, dugasiddhA annNtgunnhiinnaa|" tadevamiha sannikarSo dravyapramANe saprapaJca cintitaH, zeSeSu tu dvAreSu siddhaprAbhUta-131anantaraTrATIkAto bhAvanIyaH, iha tu granthagauravabhayAnocyate-siddhaprAbhRtasUtraM tavRttiM copajIvya mlygiriH| siddhakharUpameta-siddhabhedAH nirayocacchiSyabuddhihitaH // 1 // samprati vizeSataraM jijJAsuranantarasiddhakharUpaM ziSyaH praznayannAha se kitaM aNaMtarasiddhakevalanANaM?. aNaMtarasiddha kevalanANaM pannarasavihaM paNNattaM taMjahA-tisthasiddhA 1 atitthasiddhA 2 titthasiddhA 3 atitthayarasiddhA 4 sayaMbuddhasiddhA 5 patteyabuddhasiddhA 6 buddhabohiyasiddhA 7 isthiliMgasiddhA 8 purisaliMgasiddhA 9 napuMsagaliMgasiddhA 10 saliMgasiddhA 11 annaliMgasiddhA 12 gihiliMgasiddhA 13 egasiddhA 14 aNegasiddhA 15 settaM aNaMtarasiddhakevalanANaM / (sU. 31) atha kiM tadanantarasiddhakevalajJAnaM?, sUrirAha-anantarasiddhakevalajJAnaM paJcadazavidha prajJasaM, paJcadazavidhatA ca tasyAnantarasiddhAnAmanantarapAzcAtyabhavarUpopAdhibhedApekSayA paJcadazavidhatvAt , tato'nantarasiddhAnAmevAnantarabhavopAdhibhedataH paJcadazavidhatAM mukhyata Aha-'tadyathe'tyupapradarzane 'titthasiddhA' ityAdi, tIryate saMsArasAgaro'neneti tIrthayathAvasthitasakalajIvAjIvAdipadArthasArthaprarUpakaM paramagurupraNItaM pravacanaM, taca nirAdhAraM na bhavatItikRtvA saGghaH 3 SEASE - 12 M amatana P resumurary.com atra mUla saMpAdane mudraNa azuddhitvAt sU0 krama 21 sthAne sU0 krama 31 mudritaM, tat mAtra kramAMkana doSa: ... anantarakevalajJAnasya 15 bhedAnAM kathanaM ~270~
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [21]/gAthA ||58..|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata 15 [21] * zrImalayaprathamagaNadharo vA veditavyaM, uktaM ca-"titthaM bhaMte ! titthaM titthakare titthaM ?, goamA! arahA tAya niyamA titthaM khayaMpratyeka girIyA kare, titthaM puNa cAuccapaNo samaNasaMgho paDhamagaNaharo vA" tasminnutpanne ye siddhAH te tIrthasiddhAH, tathA tIrthasyAbhA-IN nandIvRttiH zavo'tIrtha, tIrthasthAbhAvadhAnutpAdo'pAntarAle vyavacchedo vA, tasmin ye siddhAH te'tIrthasiddhAH, tatra tIrthasyAnutpAde // 130 // siddhA marudevIprabhRtayaH, na hi marudevyAdisiddhigamanakAle tIrthamutpannamAsIt , tathA tIrthasya vyavacchedacandraprabhakhA misuvidhikhAmyapAntarAle, tatra ye jAtismaraNAdinA'pavargamavApya siddhAH te tIrthavyavacchedasiddhAH, tathA tIryakarAH santo ye siddhAH te tIrthakarasiddhAH, anye sAmAnyakevalinaH, tathA khayambuddhAH santo ye siddhAH te khayambuddhasiddhAH, pratyekavaddhAH santo ye siddhAH te pratyekabuddhasiddhAH, atha svayambuddhapratyekabuddhAnAM kaH prativizeSaH ?, ucyate, bodhyupadhizrutaliGgakRto vizeSaH, tathAhi-khayambuddhA vAsapratyayamantareNeva budhyante, khayameva-bAhyapratyayamantareNaiva nijajAtismaraNAdinA buddhAH svayambuddhA iti vyutpatteH, te ca dvidhA-tIrthakarAH tIrthakaravyatiriktAca, iha tIrthakaraNyatiriktairadhikAraH, Aha ca cUrNiNakRt-"te duvihA-tityayarA titthayaravairittA vA, iha vairittehi ahi-8||130|| gAro" iti / pratyekabuddhAstu bAhyapratyayamapekSya budhyante, pratyeka-vAyaM vRpabhAdikaM kAraNamabhisamIkSya buddhAH pratyeka- 23 tIrtha bhadanta / tA tIrthakaratIrtha, gautama ! an tAvat niyamAt tIrthaMkaraH, tIrtha punazcAturvaNaH zramaNasaH prathamagaNavaro vaa| 2 te dvividhAHtIrthakarA tIrthakaravyatirikA thA, 36 vyiiirikrdhikaarH| - dIpa anukrama [87] - - 20 60-65 ~271
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [21] dIpa anukrama [87] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [21]/gAthA ||58...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH buddhA iti vyutpatteH tathA ca zrUyate - vAdyavRSabhAdipratyayasApekSA karakaNDAdInAM bodhiH, vodhipratyayamapekSya ca buddhAH santo niyamataH pratyekameva viharanti na gacchvAsina iva saMhatAH, Aha ca cUrviMgakRt -"patteyaM vAdyaM vRSabhAdikAraNamabhisamIkSya buddhAH pratyekabuddhAH bahiHpratyayapratibuddhAnAM ca patte niyamA bihAro jamhA tamhA ya te patteyabuddhA" iti, tathA svayambuddhAnAmupadhirdvAdazavidha eva pAtrAdikaH, pratyekabuddhAnAM tu dvidhA - javanyata utkarSatazca tatra jaghanyato dvividhaH utkarSato navavidhaH prAvaraNavarjaH, Aha ca cUNikRt -"patteyabuddhANaM jahantreNaM duviho ukkoseNa navaviho niyamA pAuraNavajjo bhavada / " tathA svayambuddhAnAM pUrvAdhItaM zrutaM bhavati vA na vA, yadi bhavati tato liGgaM devatA vA prayacchati gurusannidhau vA gatvA pratipadyate, yadi caikAkI viharaNasamartha icchA ca tasya tathArUpA jAyate tata ekAkI viharatyanyathA gacchavAse'vatiSThate, aba pUrvAdhItaM zrutaM na bhavati tarhi niyamAdgurusaMnidhI gatvA liGgaM pratipadyate, gacchaM cAvazyaM na muJcati, uktaM ca cUrNikRtA - (granthAnaM 4000 ) "vAdhInaM se surya havai yA na vA, jai se natthi to liMga niyamA gurusannihe paDivajjai, gacche ya viharaitti, ahavA putrAdhItayasaMbhavo atthi to se liMgaM devayA payacchai gurusannidhe vA paDivajjada, jai ya egavihAraviharaNajogo icchA ca se to eko caiva viharai, annahA gacche viharada"tti / pratyekabuddhAnAM tu pUrvAdhItaM zrutaM niyamato bhavati, taca jaghanyata ekAdazAGgAni 1 prazyekaM niyamAdvihAro yasmAt tasmAcca te pratyekabuddhAH 2 pratyekAna japatyena dvividha utkRSTena navavidhaH prAvaraNava niyamAt bhavati / 3 saMskRta meM / For Parts Only ~272~ svayaMpratyekabuddhAH 5 yor
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [21/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: girIya siddhiH prata [21] dIpa anukrama [87] zrImalaya-1 utkarSataH kizcinyUnAni daza pUrvANi, tathA liGgaM tasmai devatA prayacchati, liGgarahito vA kadAcidbhavati, tathA cAhakhImuktiIEIcUrNiNakRt-"patteyabuddhANaM puvAdhItaM suyaM niyamA bhavai, jahanneNaM ekArasa aMgA, ukkoseNaM bhinnadasapuSI, liMgaM ca se devayA payacchada liMgavajio vA bhavati, jato bhaNiya-'rUppaM patteyabuddhA' iti" tathA buddhAH-AcAryAstAdhitAH // 13 // santo ye siddhAH te buddhabodhitasiddhA, ete ca sarve'pi kecit strIliGgasiddhAH, khiyA liGgaM strIliGga, strItvasyopalakSaNamityarthaH, taca tridhA, tadyathA-vedaH zarIranivRttirnepathyaM ca, tatreha zarIranivRttyA prayojanaM, na vedanepathyAbhyAM, vede sati siddhatvAbhAt, nepathyasya cApramANatvAt , Aha ca cUrNiNakRt-"ithie liMga ithiliMga, ithie upalakakhaNaMti se buttaM bhavati, taM ca tivihaM-veyo sarIranivattI nevatthaM ca, iha sarIranivattIe ahigAro, na veyanevatthehi"ti / tasmin strIliGge vartamAnAssanto ye siddhAH te strIliGgasiddhAH, etena yadAdurAzAmbarAH-na strINAM nirvANamiti, tadapAstaM draSTavyam , strInirvANasya sAkSAdanena sUtreNAbhidhAnAt , tatpratiSedhasya ca yuktyanupapannatvAt , tathAhi-muktipatho jJAnadarzanacAritrANi, "samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArgaH" (tattvA0 a01 sU01) iti vacanAt , samyagdarzanAdIni ca puruSANAmiva strINAmapi avikalAni, tathAhi-dRzyante striyo'pi sakalamapi pravacanArthamabhirocayamAnAH jAnate ca paDAvazyakakAlikotkAlikAdibhedabhinnaM zrutaM paripAlayanti ca saptadazavidhamakalakaM saMyama dhArayanti ca devAsurANAmapi duddharaM brahmacarya tapyante ca tapAMsi mAsakSapaNAdIni, tataH kathamiva tAsAM na mokSa- 25 CCORRUKUC4380 SARERaiNDRA wasurary.om ~273~
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [21]/gAthA ||58...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka [21] dIpa anukrama [87] sambhavaH, syAdetad-asti strINAM samyagdarzanaM jJAnaM ca na punazcAritraM, saMyamAbhAvAt, tathAhi-trINAmavazyaM khimuktivavaparibhogena bhavitavyam , anyathA vivRtAGgayastAH tiryatriya iva puruSANAmabhibhavanIyA bhaveyuH, loke ca gopa | siddhiH jAyate. tato'vazyaM tAbhirvakhaM paribhoktavyaM, vakhaparibhoge ca saparigrahatA, saparigrahatve ca saMyamAbhAva iti, tadasamIcInaM, samyak siddhAntAparijJAnAt, parigraho hi paramArthato mUcho'bhidhIyate, 'mucchA pariggaho vutto' iti vacanaprAmANyAt , tathAhi-mU rahito bharatacakravartI sAntaHpuro'pyAdarzakagRhe'vatiSThamAno niSparigraho gIyate, anyathA kevalotpAdAsambhavAt , apica-yadi mUcchIyA abhAve'pi vastrasaMsargamAtraM parigraho bhavet tato jinakalpaM prati-| pannasya kasyacit sAdhostuSArakaNAnuSakte prapatati zIte kenApyaviSayopanipAtamadya zItamiti vibhAvya dhArthinA zirasi bane parikSipte tasya saparigrahatA bhavet , na caitadiSTaM, tasmAnna saMsargamAtraM parigrahaH, kintu mUrchA, sA ca strINAM vaskhAdiSu na vidyate, dharmopakaraNamAtratayA tasyopAdAnAt, na khalu tA vastramantareNAtmAnaM rakSitumIzate, nApi zItakAlAdiSvarvAgadazAyAM svAdhyAyAdikaM kA, tato dIrghatarasaMyamaparipAlanAya yatanayA vastraM paribhuJjAnA na tAH pari-18 grahavatyaH, adhocyeta-sambhavati nAma strINAmapi samyagdarzanAdikaM ratnatrayaM, paraM na tat sambhavamAtreNa muktipadaprAparka bhavati, kintu prakarSaprAptaM, anyathA dIkSAnantarameva sarveSAmapyavizeSeNa muktipadaprAptiprasakteH, samyagdarzanAdiratnatrayaprakarSazca strINAmasambhavI, tato na nirvANamiti, tadapyayuktam , strISu ratnatrayaprakarSAsambhavagrAhakasya pramANasvAbhAvAt,13 REI marana ~274~
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [21]/gAthA ||58...|| ............ ................. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata [21] dIpa anukrama [87] zrImalayana khalu sakaladezakAlavyAtyA strIpu ratnatrayaprakarSAsambhavagrAhakaM pratyakSamanumAnaM vA pramANaM vijRmbhate, dezakAlavipra- vimuktigirIyA kRSTatayA tatra pratyakSasyApravRtteH, tadapravRttI cAnumAnasyApyasambhavAt , nApi tAsu ratnatrayaprakarSAsambhavapratipAdakaH siddhiH nandIvRttiH ko'pyAgamo vidyate, pratyuta sambhavapratipAdakaH sthAne sthAne'sti, yathA idameva prastutaM sUtra, tato na tAsAM ratnatraya-5 // 132 // prakarSAsambhavaH, atha manyethAH-khabhAvata evAtapeneva chAyA virudhyate strItvena ranatrayakarSaH tatastadasambhavo'numI-16 yate, tadayuktaM, yuktivirodhAt , tathAhi-ratnatrayaprakarSaH sa ucyate yato'nantaraM muktipadaprAptiH, sa cAyogyavasthAcarama-18 samaye, ayogyAvasthA cAsmAdRzAmapratyakSA, tataH kathaM virodhagatiH, na hi aSTena saha virodhaH pratipatuM zakyate, mA prApat puruSeSvatiprasaGgaH, nanu jagati sarvotkRSTapadaprAptiH sarvotkRSTenAdhyavasAyenAvApyate, nAnyathA, etayobhayorapyAvayorAgamaprAmANyavalataH siddhaM, sarvotkaSTe ca dve pade-sarvotkRSTaM duHkhasthAnaM sarvotkRSTaM sukhasthAnaM ca, tatra sarvotkRSTaduHkhasthAnaM saptamanarakapRthivI, ataH paraM paramaduHkhasthAnasyAbhAvAt , sarvotkRSTasukhasthAnaM tu niHzreyasa, tataH paramanyasya | sukhasthAnasyAsambhavAt , tataH khINAM saptamanarakapRthivIgamanamAgame niSiddhaM, niSedhasya ca kAraNaM tadgamanayogyatathAvidhasarvotkRSTamanovIryapariNatyabhAvaH, tataH saptamapRthivIgamananiSedhAdavasIyate-nAsti strINAM nirvANaM, nirvAgahetoH 1 // 132 // tadhArUpasarvotkRSTamanovIryapariNAmasthAsambhavAt , tathA cAtra prayogaH-asambhavanirvANAH striyaH, saptamapRthivIgamanatvAbhAvAt , sammUchimAdivat , tadetadayuktaM, yato yadi nAma strINAM saptamanarakapRthivIgamanaM prati sarvotkRSTamanovIye 25 RELIGunintentiaTASHREE Tumurary.com ~275~
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [21]/gAthA ||58..|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata satrAka [21] dIpa anukrama [87] pariNatyabhAvaH tata etAvatA kathamavasIyate ? niHzreyasamapi prati tAsAM sarvotkRSTamanovIryapariNatyabhAyo, na hi yo bhUmi- simati karSaNAdikaM karma kattuM na zaknoti sa zAkhANyapyavagADuM na zaknotIti pratyetuM zakyaM, pratyakSavirodhAt, atha sammUlimA- siddhiH dipUbhayamapi prati sarvotkRSTamanovIryapariNatyabhAvo dRSTaH tato'trApyavasIyate, nanu yadi tatra dRSTastarhi kathamatrAvasIyate?.na khalu bahiyAptimAtreNa heturgamako bhavati, kintvantAtyA, antarvyAptizca prativandhavalena sidhyati, na cAtra pratibaMdho vidyate, na khalu saptamapRthivIgamanaM nirvANagamanasya kAraNaM, nApyevamevAvinAbhAvaprativandhataH saptamapRthivIgamanAvinA-1 bhAvi nirvANagamanaM, caramazarIriNAM saptamapRthivIgamanamantareNaiva nirvANagamanabhAvAt , na ca prativandhamantareNa ekamAthAbhAve'nyasyAbhAvo, mA prApadyasya tasya vA kasyacidekasAbhAve sarvasvAbhAvaprasA, yo tahi karya sammUchimAdiyAlA nirvANagamanAbhAva iti ?, ucyate, tathAbhavaskhAbhAvyAt , tathAhi-te sammUchimAdayo bhavakhabhAvata eva na samyagadarzanAdikaM yathAvat pratipattuM zaknuvanti, tato na teSAM nirvANasambhavaH, striyastu prAguktaprakAreNa yathAvatsamyamdarzanAdiranatrayasampadyogyAH, tatastAsAM na nirvANAbhAvaH / apica-bhujaparisappA dvitIyAmeva pRthivIM yAvadgacchanti, na parataH, parapRthivIgamanahetutathArUpamanovIryapariNatyabhAvAt , tRtIyAM yAvat pakSiNaH, caturthI catuSpadAH, paJcamImuragAH, atha ca sarva'pyUddhemutkarSataH sahasAraM yAvadgacchanti, tanAdhogativiSaye manovIyapariNativaiSampadarzanArvagatAvapi tadvaiSamya, tathA ca sati siddhaM strIpuMsAmadhogativAye'pi nirvANaM samamiti kRtaM prasaGgena, tathA pu~li-13 ~276~
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [21]/gAthA ||58..|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata rahiliGge sindhani balka [21] nekasiddhAH, aneka samaya ekakAH santa dIpa anukrama [87] zarIranirvRttirUpe vyavasthitAH santo ye siddhAste puMliGgasiddhAH, evaM napuMsakaliGgasiddhAH, tathA khaliGge-rajoharaNA-18 tathA sAlArajAharaNA-siddhAH ke nandIpratidirUpe vyavasthitAH santo ye siddhAste khalijhasiddhAH, tathA anyaliGge-parivrAjakAdisambandhini balkalakaSAyAdi-8valakharUpaM 18 vastrAdirUpe dravyaliGge vyavasthitAH santo ye siddhAste'nyalisiddhAH, gRhiliGge siddhA gRhiliGgasiddhA marudevIpra- ca sa. 22 // 133 // bhRtayaH, tathA 'ekasiddhA' iti ekasmin 2 samaye ekakAH santo ye siddhAste ekasiddhAH, 'aNegasiddhA' iti ekasmin gA. samaye aneke siddhAH anekasiddhAH, aneke caikasmin samaye sidhyanta utkarSato'STottarazatasaGgyA veditavyAH / Ahananu tIrthasiddhAtIrthasiddharUpabhedadvaye eva zeSabhedA antarbhavanti tatkimarthaM zeSabhedopAdAnamucyate?, satyam antarbhavanti paraM na tIrthasiddhAtIrthasiddhabhedadvayopAdAnamAtrAt zeSabhedaparijJAnaM bhavati, vizeSaparijJAnArtha caiSa zAstrArambhaprayAsa iti shessbhedopaadaanN|| se kiM taM paramparasiddhakevalanANaM ?, paraMparasiddhakevalanANaM aNegavihaM paNNattaM, taMjahA-apaDhamasamayasiddhA dusamayasiddhA tisamayasiddhA causamayasiddhA jAva isasamayasiddhA saMkhija- // 133 // samayasiddhA asaMkhijasamayasiddhA aNaMtasamayasiddhA, se taM paraMparasiddhakevalanANaM, se taM siddhakevalanANaM // taM samAsao cauvvihaM paNNattaM, taMjahA-dabao khittao kAlao bhAvao, 1534567545 siddhakevalajJAnasya dravya Adi catvAra: bhedA; ~277
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [22]/gAthA ||19|| ........ pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: sutrAka [22] dIpa tattha davao NaM kevalanANI savvadavvAI jANai pAsai, khittao NaM kevalanANI savvaM kebalasvarUpaM khitaM jANai pAsai, kAlao NaM kevalanANI savvaM kAlaM jANai pAsai, bhAvao NaM kevala gA. 58 nANI savve bhAve jANai pAsai / aha savvadavvapariNAmabhAvavipaNattikAraNamaNaMtaM / sAsayamappaDivAI egavihaM kevalaM nANaM // 58 // (sU0 22) 'se kiM taM paramparasiddhakevalanANa'mityAdi, na prathamasamayasiddhA aprathamasamayasiddhAH, paramparasiddhavizeSaNaM, apra- 5 thamasamayavartinaH siddhatvasamayAhitIyasamayavarttina ityarthaH, vyAdiSu tu dvitIyasamayasiddhAdaya ucyante, yadvA sAmA nyataH aprathamasamayasiddhA ityuktaM, tata etadeva vizeSeNa vyAcaSTe-dvisamayasiddhAH trisamayasiddhA ityAdi / 'setta'miityAdi nigamanaM, 'taM samAsato' ityAdi, tadidaM sAmAnyena kevalajJAnamabhigRhyate, 'samAsataH saMkSepeNa caturvidhaM prajapta, tadyathA-dravyataHkSetrataH kAlato bhAvatazca, tatra dravyato 'Na'miti vAkyAlaGkAre kevalajJAnI sarvadravyANi-dharmAsti-13 | kAyAdIni sAkSAjAnAti pazyati, kSetrataH kevalajJAnI sarva kSetraM-lokAlokabhedabhinnaM jAnAti pazyati, iha yadyapi sarvadravyagrahaNenAkAzAstikAyo'pi gRhyate tathApi tasya kSetratvena rUDhatvAt bhedenopanyAsaH, kAlataH kevalajJAnI sarva kAlam-atItAnAgatavartamAnabhedabhinnaM jAnAti pazyati, bhAvataH kevalajJAnI sarvAn jIvAjIvagatAn bhAvAngatikaSAyAgurulaghuprabhRtIna jAnAti pazyati // iha kevalajJAnakevaladarzanopayogacintAyAMkramopayogAdiviSayA sUrINA-4 anukrama [90] actREX OMOMOM rajastaram.org atra mUla saMpAdane skhalanatvAt ||18|| iti mudritaM, aba gAthA kramAMka ||19|| eva vartate ~278~
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................. mUlaM [22]/gAthA ||19|| ...... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata zrImalaya- girIyA nandIdhRttiH // 134 // sutrAka [22] CTS dIpa manekadhA vipratipattiH, sA ca cUrNiNakRtA mUlaTIkAkRtA ca darzitA tato vayamapi saMkSepato vineyajanAnugrahAya tAM yugapadupayopradarzayAmaH-'keI bhaNaMti jugavaM jANai pAsai ya kevalI niyamA / anne egaMtariya icchaMti suopaeseNaM // 1 // ganirAsa: anne na ceva vIsu desaNamicchati jiNavariMdassa / jaMciya kevalanANaM taM ciya se daMsaNaM viti // 2 // vyAkhyA'kecana' siddhasenAcAryAdayo 'bhaNaMti' buyate, kimityAha-'yugapad' ekasmin kAle 'kevalI' kevalajJAnavAn na tvanyazchamastho jAnAti pazyati ca 'niyamAt' niyamena, anye punarAcAryA jinabhadragaNikSamAzramaNaprabhRtayaH 'icchaMti' manyante, kimiti?, Aha-ekAntaritaM kevalI jAnAti pazyati ceti, ekasmin samaye jAnAti ekasminsamaye pazyatItyarthaH / kathametadicchantIti ?, ata Aha-zrutopadezena, AgamAnusAreNetyarthaH / 'anne' ityAdi, anye kecidRddhAcAryA na caiva jJAnAddarzanaM viSvak-pRthagicchanti jinavarendrasya, jinAH-upazAntarAgAdidoSasamUhAH teSAM varAHpradhAnA nirmUlata eva kSINasakalarAmAdidoSodbhabanibandhanamohanIyakarmANaH, kSINamohA ityarthaH, tepAmindro-bhagavAn utpanna kevalajJAnaH tasya,na tvanyasya, kintu yadeva kevalajJAnaM tadeva 'se' tasya kevalino darzanaM truvate, kSINasakalAvaraNasya dezajJAnAbhayAt kevaladarzanasyApyabhAvAt , tasyApi vastvekadezabhUtasAmAnyamAtramAhitayA dezajJAnakalpatyAditi bhA-11 vanA / tatra 'yathoddezaM nirdeza' iti nyAyAt prathama yugapadupayogavAdimataM pradarzyate-ja kevalAI sAI apajjayasiyAI | 25 dovi bhaNiyAI / to viti kei jugavaM jANai pAsai ya savannU // 3 // ' vyAkhyA-'yat' yasmAta kAraNAt dve api / anukrama [90] ~279~
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [22]/gAthA ||19|| ........ pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: yugapadupayonirAsa: prata sutrAka [22] dIpa kevalajJAnakevaladarzane samaye-siddhAnte sAdyaparyavasite bhaNite, tato truvate kecana siddhasenAcAryAdayaH,kimityAha-'yuga- pad' ekasmin samaye kAle jAnAti pazyati ca sarvajJa iti / vipakSe vAdhAmAha-"iharA''InihaNataM micchA''vara- Nakkhaotti va jiNassa / iyareyarAvaraNayA ahavA nikAraNAvaraNaM // 4 // " 'itarathA' yugapatkevalajJAnadarzanabhAvAnabhyupagame 'AdinidhanatvaM' sAdisaparyavasitatvaM kevalajJAna kevaladarzanayoH prApnoti, tathAhi-utpattisamayabhAvikevalajJAnopayogAnantarameva kevaladarzanopayogasamaye kevalajJAnAbhAvaH punastadanantaraM kevalajJAnopayogasamaye| kevaladarzanAbhAva iti dve api kevalajJAnakevaladarzane sAdisaparyavasite, tathA mithyA-alIkaH AvaraNakSayaHkevalajJAnAvaraNakevaladarzanAvaraNakSayo jinasya prApnoti 1, na hyapanItAvaraNI dvau pradIpI krameNa prakAzyaM prakAzayataH, tadvat ihApi kevalajJAnadarzane yugapannirmUlato'panItakhakhAvaraNe tataH kathaM te krameNa svaprakAzyaM prakAzayataH?, krameNeti cedabhyupagamaH tarhi mithyA tadAvaraNakSaya iti 2, tathA itaretarAvaraNatA prApnoti, tathAhi-yadi khAvaraNe niHzeSataH kSINe'pi anyatarabhAve'nyatarabhAvo neSyate tarhi te eva parasparamAvaraNe jAte, tathA ca sati siddhAntapakSakSitiriti / athavA niSkAraNAvaraNaM, yadi hi sAkalyena svAvaraNApagame'pyanyataropayogakAle'nyatarasya bhAvo neSyate tarhi tasyAnyatarasyAvaraNamakAraNameva jAtaM, kAraNakha karmalakSaNa va prAgeva sarvathApagamAt , tathA ca sati sadeva | bhAvAbhAvaprasaGgaH, tathA coktaM-"nisaM sattamasatyaM vA'hetoranyAnapekSaNAditi" 4 / 'taha ya asavanuttaM asaMbada risatta anukrama [90] SHAMASEX / 10 ~280~
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [22] dIpa anukrama [30] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [22] / gAthA ||19||............................. pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya girIyA nandIvRttiH // 135 // Educator NappasaMgo y| egaMtazevayoge jiNassa dosA bahuvihA ya // 5 // tathA ceti samucaye, yadi krameNopayoga iSyate tarhi bhagavato'sarvajJatvamasarvadarzitvaprasaGgazca prApnoti, tathAhi yadi krameNa kevalajJAnakevaladarzanopayogAbhyupagamastarhi na kadAcidapi bhagavAn sAmAnyavizeSAvekakAlaM jAnAti pazyati vA, tato'sarvajJatvA sarvadarzitvaprasaGgaH, pAkSikaM vA sarvajJatvaM sarvadarzitvaM ca prasajyate, tathAhi yadA sarvajJo na tadA sarvadarzI, darzanopayogAbhAvAt yadA tu sarvadarzI na tadA sarvajJo, jJAnopayogAbhAvAditi 5 / evamekAntaropayoge'bhyupagamyamAne sati jinasya doSA bahuvidhAH prApnuvanti / evaM pareNokte sati AgamavAdI jinabhadragaNikSamAzramaNa Aha-' bhaNNai bhinnamuhuttova ogakAle'vi to tinANassa / micchA chAvaDI sAgarovamAI khaovasame // 6 // yaduktam itarathA AdinidhanatvaM prApnoti, tadasamIcInaM, upayogamanapekSya labdhimAtrApekSayA kevalajJAna kevaladarzanayoH sAdyaparyavasitatvasyAbhidhAnAt matyAdiSu SaTSaSTisAgaropamANAmiva yadapyuktaM- 'mithyAvaraNakSaya' iti tatrApi bhaNyate, yadi sAdyaparyavasitaM kAlamupayogAbhAvata AvaraNakSayasya midhyAtvamApadyate 'to' tti tataH 'trijJAnino' matizrutAvadhijJAnavato bhinnamuhUrttalakSaNopayogakAle'pi yo nAma matyAdInAM SaTSaSTisAgaropamANi yAvat kSayopazamaH sUtre'bhihitaH sa mithyA prApnoti, tAvantaM kAlaM matyAdInAmupayogAsambhavAt yugapadbhAvAsambhavAcca, yApi itaretarAvaraNatA pUrvamAsaJjitA sA'pyasamIcInA, yato jIva svAbhAvyAdeva matyAdInAmiva kevalajJAnakevaladarzanayoryugapadupayogAsambhavaH, tataH sA kathamupapadyate ?, mA For Passa Lise Only ~ 281~ yugapadupayoganirAsaH 20 | // 135 // 25 nray or
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................. mUlaM [22]/gAthA ||59||............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: yugapadupayogAna prata 46455450566 sutrAka [22] prApadanyathA matyAdInAmapi parasparamAvaraNatvaprasaGgaH, yo'pi niSkAraNAvaraNadoSa udbhAvitaH so'pi jIvasvAbhAvyA- deva tathopayogapravRtterapAsto draSTavyaH, anyathA matyAdInAmapi prasajyeta, teSAmapyutkarSataH SaTSaSTisAgaropamANi yA- vat kSayopazamasyAbhidhAnAt , tAvatkAlaM copayogAbhAvAditi / vAdimatamAzaya dUSayati-'aha navi evaM to suNa, jaheba khINaMtarAyao arihA / saMte'vi aMtarAyakkhayammi paMcappayAraMmi // 7 // sayayaM na dei lahai va muMjai upamuMjaI va sabaSNU / kajaMmi dei lahai va muMjai ya taheva ihaiMpi // 8' 'apiH avadhAraNe, atha na evam-uktena prakAreNa manyase kSAyopazamikakSAyikayodRSTAntadASTontikabhAvAsambhavAt , asambhavazca parasparavailakSaNyAt , tataH zRNu yathA kSayakAryamapi jJAnaM darzanaM cAvazyamanavarataM na pravartate iti, yathaiva khalu kSINAntarAyako'rhan satyapyantarAyakSaye paJcaprakAre, ihAntarAyakarmaNo dAnAntarAyAdibhedena paJcaprakAratvAt tatkSayo'pi paJcaprakAraH uktaH, satataM na dadAti labhate vA bhukke upabhuGkte vA sarvajJaH, kintu kArye samutpanne sati dadAti labhate yA muLe vA upalakSaNametat upabhuDhe |vA, tathaiva 'ihApi' kevalajJAnadarzanaviSaye satsapi tadAvaraNakSaye na yugapattadupayogasambhavaH, tathAjIvasvAbhAvyAditi / / khAdetad, yadi paJcavidhAntarAyakSaye satyapi bhagavAn na satataM dAnAdikriyAsu pravartate tataH kiM tatkSayasya phalamityata Aha-'ditassa labhaMtassa va bhujaMtassa va jiNassa esa guNo / khINaMtarAyayatte jaM se vigdhaM na saMbhavai // 9 // ' jinasya kSINasakalapAtikarmaNaH kSINAntarAyatve satyeSa guNo jAyate, yaduta-se' tasya jinasya dadato labhamAnasya vA dIpa KASAX anukrama [90] REJWarana I mmunioranorm ~282~
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [22] dIpa anukrama [30] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [22] / gAthA ||19||............................. pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya bhuJjAnasya vakArasyAnuktasamucayArthatvAdupabhuJjAnasya ca yadvino na bhavati, prAkRtatvAca vighnazabdasya napuMsaka nirdezaH / girIyA amumeva guNaM prakRte'pi yojayannAha - 'upauttassemeva ya nANaMmi va daMsaNaMmi va jiNassa / khINAvaraNaguNo'yaM jaM nandIvRttiH OM kasiNaM muNai pAsaha vA // 10 // ' 'evameva' dAnAdikriyAsu pravRttasyeva jJAne darzane copayuktasya jinasya kevali - // 136 // no'yaM kSINAvaraNatve sati guNo yat kRtkhaM lokAlokAtmakaM jagajjAnAti pazyati vA, na tu jAnataH pazyato vA vighnaH sambhavatIti / vAdyAha- 'pAsaMto'vi na jANai jANaM va na pAsaI jai jiniMdo / evaM na kayA'yeso saGghaNNU sabadarisI ya // 11 // yadi pazyannapi bhagavAn na jAnAti, darzanakAle jJAnopayogAnabhyupagamAt jAnan vA yadi na pazyati, jJAnopayogakAle darzanopayogAnabhyupagamAt, tata evaM sati na kadAcidapyasau sarvajJaH sarvadarzI ca prApnotIti / siddhAntavAdyAha- 'jugavamayANaM to'vi hu cauhivi nANehi jaha va caunANI / bhannai tatra arihA savaNNU saGghadarisI ya // 12 // yathA matyAdibhiH manaHparyAyAntaizcaturbhirjJAnairyugapadajAnannapi jIvasvAbhAvyAdeva yugapadupayo - 4 gAbhAvAt labdhyapekSayA caturjJAnI bhaNyate tathaivArddannapi bhagavAn yugapatkevalajJAnadarzanopayogAbhAve'pi niHzeSatadAvaraNakSayAt zaktyapekSayA sarvajJaH sarvadarzI cocyate ityadoSaH / punarapyatra vAdyAha-'tule ubhayAvaraNakhayaMmi putraM samubhavo kassa / duvihuvayogAbhAve jiNassa jugavaMti coei // 13 // ' 'tulye' samAne, ekakAlamityarthaH, 'ubhayAvaraNakSaye' kevalajJAnakevaladarzanAvaraNakSaye 'pUrva' prathamaM 'samudbhavaH' utpAdaH kasya bhavet ? - kiM jJAnasya ? uta darzanasya ?, yadi jJAnasya Educatan Internation For Park Use Only ~283~ yugapadupayo ganirAsaH 20 | // 136 // 25
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................. mUlaM [22]/gAthA ||19||............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: yugapadupayo" prata sutrAka [22] dIpa sa kiMnibandhana iti vAcyaM, tadAvaraNakSayanivandhana iti cet , nanu sa darzane'pi tulya iti tasyApyudbhavaprasaGgaH, evaM darzanapakSe'pi vAcyaM, ataH prathamasamaye svAvaraNakSaye'pi anyatarasyAbhAve'pyantarakhApyabhAva eva viparyayo vA prA- motIti yugapavividhopayogAbhAvAbhyupagame jinasya vAdI codayatIti / atra siddhAntavAdyAha-'bhannai na esa niyamo jugavuppaneNa jugavameveha / hoyavaM upayogeNa etya suNa tAva diTuMtaM // 14 // ' 'bhaNyate' atrottaraM dIyate, na eSa niyamo yaduta zaktyapekSayA yugapadutpannenApi bAnena yugapadeveha upayogena-upayogarUpatayA'pi bhavitavyamiti / kuta iti cet, tathAdarzanAt , Aha ca-'ettha suNa tAva dilutaM' 'atra' asmin vicAraprakrame zRNu tAvat dRSTAntaM / tameva darzayati-'jaha jugavuSpattIe'vi sutte sammattamahasuyAINaM / nathi jugabovaogo sabesu taheva kevaliNo // 15 // yathA samyaktvamatizrutAdInAm , AdizabdAdavadhijJAnaparigrahaH, yugapadutpattAyapi 'sUtre' Agame'bhihi|tAyAM na sarveSveva matyAdiSu yugapadupayogo bhavati, "jugavaM do nasthi uvaogA" iti vacanaprAmANyAt , tathaiva kevalino'pi zaktyapekSayA yugapatkevalajJAnakevaladarzanotpattau api na dvayorapi yugapadupayogo bhavati / amumevA) sUtreNa saMvAdayanAha-bhaNiya ciya paNNattIpaNNavaNAIsu jaha jiNo samaya / jaM jANai navi pAsaha taM aNurayaNappabhA INaM // 16 // ' bhaNitaM caitadanantaroditaM prajJaptau prajJApanAdipu-yathA yaM samayaM kevalI jAnAti aNvAdikaM rakhamamAkAdikaM ca na tameva samayaM pazyatIti, 'aNurayaNappabhAINaM' ityatra prAkRtatvAdvitIyArthe paSThI, tataH krameNeya kevalajJA anukrama [90] OM SaiRE M inmarana ~284~
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [22] dIpa anukrama [30] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [22]/gAthA ||59||.......... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 137 // nakevaladarzanayorupayogo na yugapaditi sthitaM / sAmprataM ye kevalajJAnakevaladarzanA bhedavAdinastanmatamupanyasyannAha - 'jaha kira khINAvaraNe desannANANa sambhavo na jiNe / ubhayAvaraNAtIte taha kevaladaMsaNassAvi // 17 // yathA 'kile'tyAtoktI kSINAvaraNe bhagavati jine 'dezajJAnAnAM' matyAdInAM na sambhavaH tathA 'ubhayAvaraNAtIte' kevalajJAnakevaladarzanAvaraNAtIte bhagavati kevaladarzanasyApi na sambhavaH / kathamiti ceducyate-iha tAvad yugapadupayogadvayaM na jAyate, sUtre tatra tatra pradeze niSedhAt, na caitadapi samIcInaM yattadAvaraNa kSINaM tathApi tanna prAdurbhavati, Urddhamapi tadabhAvaprasaGgAt, tataH kevaladarzanAvaraNakSayAdupajAyamAnaM kevaladarzanaM sAmAnyamAtragrAhakaM kevalajJAna eva sarvAtmanA sarvavastugrAhake'ntarbhavatIti tadevaikaM kevalajJAnaM cakAsti, na tataH pRthagbhUtaM kevaladarzanamiti / atra siddhAntavAdI kevaladarzanasya svarUpataH pArthakyaM sisAdhayiSuridamAha - 'desannANovarame jaha kevalaNANasaMbhavo bhaNio / desahaMsaNavigame taha kevaladaMsaNaM hoU // 18 // yathA bhagavati matyAdidezajJAnoparame kevalajJAnasambhavaH svarUpeNa bhaNitastvayA tathA cakSurddarzanAdidezadarzanavigame sati kevaladarzanamapi tataH pRthak svarUpato bhavatu, nyAyasya samAnatvAt, anyathA pRthak tadAvaraNakalpanAnairarthakyApatteH / 'aha desanANadaMsaNavigame tava kevalaM mayaM nANaM / na mayaM kevaladaMsaNamicchAmittaM naNu tavedaM // 19 // atha dezajJAnadarzanavigame tava kevalajJAnamevaikaM mataM, na mataM kevaladarzanamiti, atrAha - nanu tavedamicchAmAtram-abhiprAyamAtraM, na tvatra kAcanApi yuktiH, na cecchAmAtrato vastusiddhiH sarvasya sarveSvartheSu For Pal Pal Use Only ~285~ jJAnadarzanAbhedani rAsaH 20 // 137 // 25 Dar
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [22]/gAthA ||19||........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [22] siddhiprasaktaH, yadapyuktaM 'na caitadapi samIcInamityAdi' tadapi na samIcInaM, kSayopazamAvizeSe'pi matyAdInAmiva | 21 jIvasvAbhAvyAdeva kevalajJAnAvaraNakevaladarzanAvaraNakSaye'pi satataM tayoraprAdurbhAvAvirodhAt, athocyeta "davato NaM nAbhedanikevalanANI sacadavAI jANai pAsai" ityAdi sUtra kevalajJAnakevaladarzanAbhedapratipAdanaparaM, kevalajJAnina eva sato rAsaH jJAnadarzanayorabhedena viSayanirdezAt , sUtraM ca yuSmAkamapi pramANaM, tatkathamatra vipratipadyate iti ?, tatrAha-'bhannai jahohinANI jANai pAsai ya bhAsiyaM sutte / na ya nAma ohidaMsaNanANegattaM taha ihapi // 20 // ' 'bhaNyate' atro- 5 uttaraM dIyate-yathA avadhijJAnI jAnAti pazyati ceti sUtre bhASitaM, taduktaM-"dacaoNaM ohinANI ukkoseNaM saccAI rUvidavAI jANai pAsaI" ityAdi, na ca tathA sUtre bhaNitamapi nAmAvadhijJAnAvadhidarzanayorekatvaM, tathA ihApi| kevalajJAnakevaladarzanayorekatvaM sUtravazAdAsajyamAnaM na bhaviSyati, sUtrasya sAmAnyataH pravRtteH, api ca-jAnAti hai| | pazyati ceti dvAvapi zabdAvekAcauM na bhavato, nApi tatra sUtre ekArthikavaktavyatAdhikAraH, kintu sAmAnyavizeSaviSayAdhigamAbhidhAnaparau / tatazca-'jaha pAsai taha pAsau pAsai jeNeha daMsaNaM taM se / jANai jeNaM arihA taM se nANaMti ghettadhaM // 21 // ' 'yathA' yena prakAreNa jJAnAdabhedena bhedena vA pazyati tathA pazyatu, etAvatta vayaM mo-yena sAmAnyAvagamAkAreNArhan pazyati tadarzanamiti jJAtavyaM, yena punarvizeSAvagamarUpeNAkAreNa jAnAti tat 'se' tasthAhato jJAnamiti, na ca yugapadupayogadvayaM, anekazaH sUtre niSedhAt , tataH krameNa bhagavato jJAnaM darzanaM ceti / etadeva sUtreNa bA13 dIpa anukrama [90] REMEmational relunurary.org ~286~
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................. mUlaM [22/gAthA ||59||............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata rAsaH sutrAka [22] dIpa zrImalaya- darzayati-"nANaMmi daMsaNaMmi va etto egayarabaMmi uvauttA / savassa kevalissA jugavaM do natthi uvaogA // 22 // " zAnadarzagirIyA jJAne tathA darzane vAzabdo vikalpArthaH, anayorekakAlam ekatarasmin kasmiMzcidupayuktAH kevalino, na tu dvayoH, ytH| nandAcA sarvasya kevalino yugapat dvAbupayogI na sta iti, tasmAdetatsUtrabalAdapi krameNa jJAnaM darzanaM ca siddhaM / api c||138|| 'uvaogo egayaro paNavIsaime sae siNAyassa / bhaNio viyaDatthociya chaTThaddese visaseNaM // 23 // bhagavatyAM paJcaviMzatitame zate adhyayanAparaparyAye SaSThoddezake snAtakasya-kevalino 'vizepeNa vizeSataH ekatara upayogo bhaNitaH, tatkathamevamAgamArthamupalabhyAtmAnaM vipralambhemahi / sAmprataM siddhAntavAdyeva jinabhadragaNikSamAzramaNa Atmano'nuddhatatvamAgamabhaktiM ca parAM khyApayannAha-'kassa va nANumayamiNaM jiNassa jai hoja donni upayogA / nUNaM na hoMti juga jo nisiddhA sue bahuso // 24 // ' nigadasiddhetyalaM prasaGgena, prakRtaM prastumaH-athazabda ihopanyAsArthaH, pUrvamuddezasUtre manaHparyavajJAnAnantaraM kevalajJAnamuktaM tatsamprati tAtparya nirdezArthamupanyasyate ityarthaH, sarvANi ca tAni dravyANi ca sarvadravyANi-jIvAdilakSaNAni teSAM pariNAmA:-prayogavisasobhayajanyA utpAdAdayaH paryAyAH sarvadravyapariNAmAsteSAM bhAvaH-sattA khalakSaNaM khaM svamasAdhAraNaM rUpaM tasya vizeSaNa jJApana // 138 // vijJaptiH vijJAnaM yA vijJaptiH, pariccheda ityarthaH, tasyAH kAraNaM-hetuH sarvadravyapariNAmavijJapti kAraNaM, kevalajJAnamiti sambadhyate, uktaM ca-"saMbadavANa paogavIsasAmIsayA jahAjogaM / pariNAmA pajAyA jammaviNAsAdao sanadravyANAM prayogavikhasobhayajanya samAyomam / pariNAmAH paryAyA janmavinAzAdayo nepAH // 1 // anukrama [90] ~287~
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................. mUlaM [22]/gAthA ||19||............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sutrAka [22] neo||1|| tesi bhAvo sattA salakkhaNaM vA visesao tassa / nANaM vinattIe kAraNaM kevalaM nANaM // 2 // " taca kevalakharUpaM jJeyAnantatvAdanantaM, tathA zazvadbhavaM zAzvataM, sadopayogavaditi bhAvArthaH, tathA pratipatanazIlaM pratipAti na pratipAti | | dezanAyA apratipAti, sadA'vasthAyItyarthaH, nanu yat zAzvataM tadapratipAtyeva tataH kimanena vizeSaNena ?, tadayuktaM, samyak- vAgyogatvaM zabdArthAparijJAnAt , zAzvataM hi nAma anavarataM bhavaducyate, taca kiyatkAlamapi bhavati, yAvadbhavati tAvannirantaraM ca gA. 59-60 bhavanAt , tataH sakalakAlabhAvapratipattyarthamapratipAtivizeSaNopAdAnaM, tato'yaM tAtparyArthaH-anavarataM-sakalakAlaM bhavatIti, athavA ekapadavyabhicAre'pi vizeSaNavizeSyabhAvo bhavatIti jJApanArthe vizeSaNadvayopAdAnaM, tathAhizAzvatamapratipAtyeva, apratipAti tu zAzvatamazAcataM ca bhavati, yathA apratipAtyavadhijJAnamiti / tathA ekavidhamekaprakAra, tadAvaraNakSayasyaikarUpatvAt , kevalaM ca tajjJAnaM ca (kevljnyaan)| iha tIrthakRt samupajAtakevalAlokastIrthakaranAmakarmodayataH tayAkhAbhAvyAdupakAryakRtopakArAnapekSaM sakalasattvAnugrahAya saviteva prakAzaM dezanAmAtanoti, tatrAvyutpannavineyAnAM keSAzcidevamAzaGkA bhaved (yat) bhagavato'pi tIrthakRtastAbadravyazrutaM dhvanirUpaM vattete, dravyazrutaM ca bhAvazrutapUrvakaM, tato bhagavAnapi zrutajJAnIti, tatastadAzaGkApanodArthamAha kevalanANeNa'tthe nAuM je tattha pnnnnvnnjoge| te bhAsai titthayaro vaijoga suaM havai sesaM dIpa anukrama [90] 964-% 1 teSAM bhAvaH sattA khalakSaNaM vA vizeSatastasya / zanaM vijhase kAraNaM kevalajJAnam // 1 // For Pare ~288~
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [23] dIpa anukrama [2] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [23]/ gAthA ||60||......... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRtti : // 139 // Education Tate // 60 // se taM kevalanANaM, se taM paJcakkhanANaM // ( sU0 23 ) iha tIrthakaraH kevalajJAnena 'sarva vAkyaM sAvadhAraNa' miti nyAyAt kevalajJAnenaiva na zrutajJAnena, tasya kSAyopazamikatvAt, kevalinazca kSAyopazamikabhAvAtikramAt sarvakSaye dezazyAbhAvAditi bhAvaH, arthAn dharmAstikAyAdIn abhilApyAnabhilApyAn 'jJAtvA' vinizcitya ye 'tatra' teSAmarthAnAmabhilApyAnabhilApyAnAM madhye prajJApanAyogyAH, abhilApyA ityarthaH, tAn bhASate netarAn tAnapi prajJApanAyogyAn bhApate, na sarvAn teSAmanantatvena sarveSAM bhASitumazakyatvAt, AyuSastu parimitatvAt, kintu?, katipayAneva, anantabhAgamAtrAn, Aha ca bhASyakRt"pannevaNijA bhAvA anaMtabhAgo tu aNabhilappANaM / pannavaNijANaM puNa jaNaMtabhAgo suyanibaddho // 1 // " tatra kevalajJA nopalabdhArthAbhidhAyakaH zabdarAziH procyamAnastasya bhagavato vAgyoga eva bhavati, na zrutaM, tasya bhASAparyAtyAdinAmakarmodayanibandhanatvAt zrutasya ca kSAyopazamikatvAt sa ca vAgyogo bhavati, na zrutaM 'zeSam' apradhAnaM dravyazrutamityarthaH, zrotRRNAM bhAvazrutakAraNatayA dravyazrutaM vyavahiyate iti bhAvaH, anye tvevaM paThanti - "vaijoga suyaM hava temiM" tasyAyamarthaH teSAM zrotRRNAM bhAvazrutakAraNatvAt sa vAgayogaH zrutaM bhavati, zrutamiti vyavahiyate ityarthaH / 'setta' mityAdi nigamanaM, tadetatkevalajJAnaM, tadetatpratyakSaM / evaM pratyakSe pratipAdite sati parokSasya svarUpamanavagacchannAha ziSyaH - 1] prajJApanIyA bhAvA anantabhAgastu anabhilApyAnAm prajJApanIyAnAM punaranantabhAgaH zrutanibaddhaH // 1 // For Parta Use Only ~289~ dezanA vAmyogaH sU. 23 20 // 139 // 24
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................... mUlaM [24]/gAthA ||60...||............ pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: sa.24 prata sutrAka [24] se kiM taM parukkhanANaM ?, parukkhanANaM duvihaM pannattaM, taMjahA-AbhiNibohianANaparokkhaM ca matizruta vyApti suanANaparokkhaM ca, jattha AbhiNibohiyanANaM tattha suyanANaM, jattha suanANaM tatthAbhiNibohiyanANaM, do'vi eyAI aNNamaNNamaNugayAI, tahavi puNa ittha AyariA nANattaM papaNavayaMti-abhinibujjhaiti AbhiNibohianANaM suNeitti suaM, maipuvvaM jeNa suaMna maI suapugviA (sU024) 'se ki tamityAdi, atha kiM tatparokSaM ?, sUrirAha-parokSaM dvividhaM prajJataM, tadyathA-AbhinivodhikajJAnaparokSaM ca | zrutajJAnaparokSaM ca, cazabdI khagatAnekabhedasUcakau parasparasahabhAvasUcakI ca, parasparasahabhAvamevAnayordarzayati-jatthe'sAdi, 'yatra' puruSe AminibodhikaM jJAnaM tatraiva zrutajJAnamapi, tathA yatra zrutajJAnaM tatraivAbhinivodhikajJAnaM / Aha-IN yatrAminibodhikajJAnaM tatra zrutajJAnamityukte yatra zrutajJAnaM tatrAbhinivodhikajJAnamiti gamyata eva tataH kimanenoktaneti ?, ucyate, niyamato na gamyate, tato niyamAvadhAraNArthametaducyate ityadoSaH, niyamAvadhAraNameva spaSTa-1 yati-dve apyete-Abhiniyodhikazrute anyo'nyAnugate-parasparapratibaddhe, syAdetad-anayoryadi parasparamanugamastarhi a-2 bheda evaM prApnoti kathaM bhedena vyavahAraH1. tata Aha-taha'vI'tyAdi, 'tathApi' parasparamanugame'pi punaratra-Abhi-II nibodhikazrutayorAcAryAH-pUrvasUrayo nAnAtvaM-bhedaM prarUpayanti, kathamiti ceducyate-lakSaNabhedAt , dRSTazca parasparamanu dIpa anukrama [93] RECTCana atha parokSajJAnaM evaM tad antargata: mati tathA zrutajJAna varNayate ~290~
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [24] dIpa anukrama [93] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [24]/ gAthA ||60...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH // 140 // zrImalaya-gatayorapi lakSaNabhedAdbhedo, yathaikAkAzastha yordharmAstikAyA dharmAstikAyayoH tathAhi dharmAdharmAstikAya parasparaM girIyA | lolIbhAvenaikasminnAkAzadeze vyavasthitau tathApi yo gatipariNAma pariNata yo jaba pudgala yorgatyupaSTambha heturjalamitra manandIvRttiH tsyasya sa khalu dharmAstikAyo yaH punaH sthitipariNAmapariNatayorjIvapudgalayoreva sthityupaSTambhahetuH kSitiriva jhapasya sa khalu adharmAstikAya iti lakSaNabhedAdbhedo bhavati, evamAbhinibodhikazrutayorapi lakSaNabhedAdvedo veditavyaH, lakSaNabhedameva darzayati- 'abhinibujjhaI'tyAdi, abhimukhaM - yogyadeze vyavasthitaM niyatamarthamindriyamanodvAreNa budhyateparicchinatti AtmA yena pariNAmavizeSeNa sa pariNAmavizeSo jJAnAparaparyAya AbhiniyodhikaM, tathA zRNoti vA cyavAcakabhAvapurassaraM zravaNaviSayena zabdena saha saMspRSTamartha paricchinatyAtmA yena pariNAmavizeSeNa sa pariNAmavizeSaH zrutaM / nanu yadyevaMlakSaNaM zrutaM tarhi ya eva zrotrendriyalabdhimAn bhASAlabdhimAn vA tasyaiva zrutamupapadyate na zeSasyaikendriyasya, tathAhi yaH zrotrendriyalabdhimAn bhavati sa vivakSitaM zabdaM zrutvA tena zabdena vAcyamarthaM pratipattumISTe na zeSaH, zeSasya tathArUpazaktyabhAvAt, yo'pi ca bhAvAlacdhimAn bhavati so'pi dvIndriyAdiH prAyaH khacetasi kimapi vikalpya tadabhidhAnAnumAnataH zabdamudgirati nAnyathA, tatastasyApi zrutaM sambhAvyate, yastve kendriyaH sa na tAvat zrotrendriyagdhimAn nApi bhASAlabdhimAn tataH kathaM tasya zrutasambhavaH ?, atha ca pravacane tasyApi zrutamupavarNyate, tatkathaM prAktanaM zrutalakSaNaM samIcInamiti ?, naipa doSo, yata iha tAvadekendriyANAmAhArAdisaMjJA vidyate For Park Use Only ~ 291~ ekendri yespitaM 20 1188011 25
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [24] dIpa anukrama [93] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [24]/ gAthA ||60...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH tathA sUtre'nekazo'bhidhAnAt saMjJA cAbhilASa ucyate, yata uktamAvazyakaTIkAyAm -'AhArasaMjJA AhArAbhilASaH kSudvedanIyaprabhavaH khalvAtmapariNAmavizeSaH' iti, abhilASazca mamaivaMrUpaM vastu puSTikAri tadyadIdamavApyate tataH samIcInaM bhavatItyevaM zabdArtholekhAnuviddhaH svapuSTinimittabhUtapratiniyatavastuprAtyadhyavasAyaH, sa ca zrutameva, tasya zabdAparyAlocanAtmakatvAt, zabdArthaparyAlocanAtmakatvaM ca mamaivarUpaM vastu puSTikAri tadyadIdamavApyate ityevamAdInAM | zabdAnAmantarjalpAkArarUpANAmapi vivakSitArthavAcakatayA pravarttamAnatyAt, zrutasya caivalakSaNatvAt uktaM ca"indiyamaNonimittaM jaM vinnANaM suyAnusAreNaM / niyaatthottisamatthaM taM bhAvasuyaM maI se saM // 1 // " 'suyANusAreNaM' ti | zabdArtha paryAlocanAnusAreNa, zabdArthaparyAlocanaM ca nAma vAcyavAcakabhAvapurassarIkAreNa zabdasaMspRSTasvArthasya pratipattiH, kevalase kendriyANAmavyaktameva, kiMca-nApyanirvacanIyaM tathArUpakSayopazamabhAvato vAcyavAcakabhAvapurassa rIkAreNa zabda saMspRSTArthagrahaNamavaseyam, anyathA''hArAdisaMjJA'nupapatteH, yadapyucyate yadyevaMlakSaNaM zrutaM tarhi ya eva zrotrendriyalabdhimAn bhASAlabdhimAn vA tasyaiva zrutamupapadyate na zeSasyaikendriyasyeti, tadapyasamIkSitArthAbhidhAnaM, samyak pravacanArthAparijJAnAt, tathAhi-- bakulAdInAM sparzanendriyAtiriktadravyendriyalabdhivikatve'pi teSAM kimapi sUkSmaM bhAvendriyapaJcakavijJAnamabhyupagamyate, 'paMciMdio'vi baulo' ityAdibhASyakAravacanaprAmANyAt, tathA bhASA 1 indriyamananimittaM yadvijJAnaM zrutAnusAreNa nijakAthaktisamartha sad bhAvabhutaM matiH zeSam // 1 // For Park Lise Only ~292~ ekendri yespizrutaM 10 12 wor
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ......... mUlaM [24]/gAthA ||60...|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: matizrutayobhaMda: zrImalaya- girIyA nandIvRttiH // 14 // prata satrAka [24] X dIpa zrotrendriyalabdhivikalatve'pi teSAM kimapi sUkSmaM zrutaM bhaviSyati, anyathA''hArAdisaMjJA'nupapatteH, Aha ca bhASyakRta-"jaha suhumaM bhAviMdiyanANaM dabiMdiyAvarohe'vi / taha dabasuyAbhAve bhAvasuyaM patthivAINaM // 1 // " tataH prAktanameva zrutalakSaNaM samIcIna, nAnyaditi sthitaM / tadevaM lakSaNabhedAdbhedamabhidhAya samprati prakArAntareNa bhedamabhi|dhitsurAha-'maipuvamityAdi, 'pR pAlanapUraNayo rityasya dhAtoH pUryate prApyate pAlyate ca yena kArya tatpUrva, auNAdiko vakUpratyayaH, kAraNamityarthaH, matiH pUrva yasya tanmatipUrva zrutaM-zrutajJAnaM, tathAhi-matyA pUryate prApyate zrutaM, na khalu matipATavavibhavamantareNa zrutavibhavamuttarottaramAsAdayati jantuH, tathA'darzanAt , yacca yadutkarSApakarSavazAdutkarSApakarSabhAk tattasya kAraNaM, yathA ghaTasya mRtpiNDaH, matyutkarSApakarSavazAca zrutasyotkarSApakoM, tataH kAraNaM matiH zrutajJAnasya, tathA pAlyate-avasthiti prApyate matyA zrutaM, zrutasya hi dalaM matiyathA ghaTasya mRt, tathAhi-zruteSvapi bahuSu grantheSu yadviSayaM smaraNamIhApohAdi vA adhikataraM pravartate sa granthaH sphuTataraH pratibhAti, na zeSAH, etaca pratiprANi khasaMvedanapramANasiddhaM, tato yathotpanno'pi ghaTo mRdabhAve na bhavati tathAkhabhAvAyAM ca mRdi tiSThantyAmavatichate iti sA tasya kAraNam , evaM zrutasyApi matiH kAraNaM, tato yuktamuktaM matipUrva zrutamiti / matipUrvakatA ca zrutasyopayogApekSayA draSTavyA na tu labdhyapekSayA, labdheH samakAlatayA bhavanAta , etaba prAgevoktaM, na matiH zrutapU| yathA sUkSmaM bhAvandriyavijJAnaM dravyendriyAvarodhe'pi / tathA dravyazrutAbhAve bhAvazrutaM pRthivyAdInAm // 1 // RECES anukrama [93] R // 14 // SAREAMMona ~293~
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [24/gAthA ||60...|| .............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [24] vikA, tathAnubhavAbhAvAt , tato mahAn matizrutayorbhedaH / itazca bhedo bhedabhedAt , tathAhi-caturdA vyaanAvagrahaH, po-18 matizrutaKDhArthAvagrahaH avagrahehApAyadhAraNAbhedAdaSTAviMzatividhamAbhinivodhikajJAnam aGgAnaGgapraviSTAdibhedabhinnaM ca zrutajJA- yorbhedaH namiti / tathA indriyavibhAgatazca bhedaH,tatpratipAdikA ceyaM pUrvAntargatA gAthA-"soiMdiyaovaladdhI hoi suyaM sesayaM tu mainANaM / mottUNaM davasuyaM akkharalaMbho ya sesesuM // 1 // " asyA vyAkhyA-zrotrendriyeNopalabdhiH zrotrendriyopaladhirbhavati zrutaM, 'sabai vAkyaM sAvadhAraNamiSTitazcAvadhAraNavidhiH tata evamihAvadhAraNaM draSTavyaM-zrutaM zrotrendriyeNApalabdhireva, na tu zrotrendriyeNopalabdhiH zrutameva, kasmAditi cet, ucyate, iha zrotrendriyopalabdhirapi yA zrutagranthAnusAriNI seva zrutamucyate, yA punaravagrahahApAyarUpA sA matiH, tato yadi zrotrendriyeNopalabdhiH zrutamevetyucyate tahi | miterapi zrutatvamApadyate tacAyuktam ataH zrotrendriyeNopalabdhireva zrutamityavadhAraNIya, Aha ca bhASyakRta-"soiMdiyo baladdhI ceva suyaM na u taI surya ceva / soiMdiovaladdhIvi kAi jamhA maInANaM // 1 // " tathA 'sesayaM tu mahanA18'miti zeSaM yat cakSurAdIndriyopalabdhirUpaM vijJAnaM tat matijJAnaM bhavatIti sambadhyate, tuzabdo'nuktasamupayArthaH, datata AstAM zeSaM vijJAnaM zrotrendriyeNopalabdhirapi kAcidavagrahehApAyarUpA matijJAnamiti samucinoti, uktaM ca"tu samuccayavayaNAo kAI soiMdiovaladdhI'pi / mai evaM sai souggahAdayo hoti maibheyA // 1 // " tadevaM sarvasyAH obendriyopasapireya zrutaM na tu sakA zrutameva / dhotrendriyopabhirapi kAcit yasmAt gativAnAm // 1||2tu samukhyavadhanalAta kAcit protrendhiyopalabdhirapi / matiH evaM sati dhotrendriyAyamahAdayo bhavanti matibhedAH // 1 // dIpa anukrama [93] Hamararyorg ~294~
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [24]/gAthA ||60...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata [24] dIpa zrImalaya- zependriyopalabdherutsargeNa matijJAnatve prApte satyapavAdamAha-'mottUNaM dabasurya muktvA dravyazruvaM, kimuktaM bhavati ?- zrutalakSaNam girIyA muktyA pustakapatrakAdinyastAkSararUpadravyazrutaviSayAM zabdArthaparyAlocanAtmikAM zeSendriyopalabdhi, tasyAH zrutajJAna-II rUpatvAt , yaca dravyazrutavyatirekeNAnyo'pi zeSendriyeSvakSaralAbhaH zabdArthaparyAlocanAtmakaH so'pi zrutaM, na tu keva- 15 // 142 // lo'kSaralAbhaH, kevalo bakSaralAbho matAvapIhAdirUpAyAM bhavati, na ca sA zrutajJAnaM / atrAha-nanu yadi zeSendri-19 yeSvakSaralAbhaH zrutaM tarhi yadadhAvaraNamuktaM-zrotrendriyeNopalabdhireva zrutamiti tadvighaTate, zependriyopalabdherapi samprati zrutatvena pratipannatvAt , naipa doSaH, yataH zeSendriyAkSaralAbhaH sa iha gRhyate yaH zabdArthaparyAlocanAtmakaH, zabdArthaparyAlocanAnusArI cAkSaralAbhaH zrotrendriyopalabdhikalpa iti na kazcidoSaH / itazca mtishrutyorbhedo-vlksmN| matijJAnaM, kAraNatvAt , zumbasamaM zrutajJAnaM, tatkAryatvAt , tato yathA valkazumbayorbhedastathA matizrutayorapi / itazca | bhedo-matijJAnamanakSaraM sAkSaraM ca, tathAhi-avagrahajJAnamanakSaraM, tasyAnirdezyasAmAnyamAtrapratibhAsAtmakatayA nirvikalpakatvAd , IhAdijJAnaM sAkSaraM, tasya parAmarzAdirUpatayA'vazyaM vaNNAruSitatvAt , zrutajJAnaM punaH sAkSarameva, akSara-1 mantareNa zabdArthaparyAlocanasyAnupapatteH / itazca matizrutayobhado-mUkakalpaM matijJAnaM, khamAtrapratyAyanaphalatvAt , amUkakalpaM zrutajJAnaM, svaparapratyAyakatvAt , tathA cAmUneva bhedahetUn bhASyakRt saMgRhItavAn-"lakSaNabheyA heUphala1 lakSaNabhedAta detuphalabhAvAta, bheda insyi vibhAgAt / valkacambAkSarAnakSaramUketarabhedAta, bhedo mtibhutyo| // 1 // anukrama [93] ~295
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [24] dIpa anukrama [93] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [24]/gAthA ||60...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH bhAvA bheyiNdiyvibhaagaa| bAgakkharamUveyarabheyA bheo mahasuyANaM // 1 // " yathA ca matizrutayoH kAryakAraNabhAvAt mitho bhedaH tathA samyagdarzanamithyAdarzanaparigrahabhedAt kharUpato'pi tayoH pratyekaM bhedaH, tathA cAhaavisasiA maI mainANaM ca maiannANaM ca visesiA sammadiTTissa maI mainANaM miccha diTTissa maI maiannANaM, avisesiaM suyaM suyanANaM ca suyaannANaM ca visesiaM suyaM sasmaddiTTisa surya suanANaM, micchaddiTTissa suaM suyaannANaM / (sU. 25) khAminA avizeSitAkhAbhivizeSaparigrahamantareNa vivakSyamANA matirmatijJAnaM matyajJAnaM cocyate, sAmAnyenobhayatrApi matizabdapravRtteH, vizeSitA - khAminA vizeSyamANA samyagdRSTermatirmatijJAnamucyate, tasyA yathAvasthitArtha - grAhakatvAt mithyAdRSTermatirmatyajJAnaM, tasya ekAntAvalamvitayA yathAvasthitArthagrahaNAbhAvAt evaM zrutasUtramapi vyAkhyeyaM / Aha - mithyAdRSTerapi matizrute samyagdRSTeriva tadAvaraNakSayopazamasamudbhave samyagradRSTeriva ca pRthuvubhodarAyAkAraM ghaTAdikaM ca saMvidAte tatkathaM mithyAdRSTerajJAne ?, ucyate, sadasadvivekaparijJAnAbhAvAt tathAhi - mithyAdRSTiH sarvamadhye kAntapurasparaM pratipadyate, na bhagavaduktasyAdvAdanIyA, tato ghaTa evAyamiti yadA brUte tadA tasmin ghaTe ghaTaparyAyavyatirekeNa zeSAn satvajJeyatvaprameyatvAdIn sato'pi dharmAnapalapati, anyathA ghaTa evAyamityekAntenAvadhAraNAnupapatteH, ghaTaH sanneveti ca bruvANaH pararUpeNa nAstitvasyAnabhyupagamAt pararUpatAmasatImapi tatra pratipadyate, Educatuny Internationa mati tathA zrutajJAnasya jJAna evaM ajJAnaM prarupyate For Pasta Use Only ~296~ zrutalakSaNam 5 10 13
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [25] dIpa anukrama [4] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [25]/ gAthA ||60...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH OM || 143|| Eratun samvagmi nAjJAne tataH santamasantaM pratipadyate asantaM ca santamiti sadasadvizeSaparijJAnAbhAvAdajJAne mithyAdRSTermatizrute / itazca te mithyAdRSTerajJAne, bhavahetutvAt, tathAhi - midhyAdRSTInAM matizrute pazuvadhamaithunAdInAM dharmmasAdhakatvena paricchedake, 4 thyAdRzotato dIrghatarasaMsArapathapravarttinI / tathA yadRcchopalambhAdunmattakavikalpavat, yathA hi unmattakavikalpA vastvanakSyaiva yathAkathaJcit pravarttante, yadyapi ca te kacidyathAvasthitavastusaMvAdinastathA'pi samyagyathAvasthita vastutattvaparyAlocanAviraheNa pravarttamAnatvAt paramArthato'pAramArthikAH, tathA mithyAdRSTInAM matizrute yathAvasthitaM vastvavicAryaiva prayarttate, tato yadyapi ca te kacidraso'yaM sparzo'yamityAyavadhAraNAdhyavasAyAbhAve saMvAdinI tathApi na te syAdvAdamudrAparibhAvanAtastathApravRtte, kintu yathAkathaJcid, ataste ajJAne / tathA jJAnaphalAbhAvAt jJAnasya hi phalaM heyasya hAniH upAdeyasya copAdAnaM, na ca saMsArAtparaM kiJciddheyamasti, na ca mokSAtparaM kiJcidupAdeyaM, tato bhavamokSAvekAntena heyopAdeyI, bhavamokSayotha hAnyupAdAne sarvasaGgavirate bhavataH, tataH sA'vazyaM tasvavedinA karttavyA, saiva ca paramArthato jJAnasya phalaM, tathA cAha bhagavAnumAkhAtivAcakaH - "jJAnasya phalaM virati" riti, sA ca midhyAdRSTarna vidyate iti jJAnaphalAbhAvAdajJAne mithyAdRSTermatizrute tathA cAmUnevAjJAnatve hetUna bhASyakRdapi paThati -- "sayaMsayavisesaNAo bhayaheujahicchiovalaMbhAo / nANaphalAbhAvAo micchadissi annANaM // 1 // iha matipUrvaM zrutami 1 sadasadvizeSAbhAvAt bhAvahetuto yadRcchopalambhAt / jJAnaphalAbhAvAt mithyAjJAnam // 1 // For Pasta Use Only ~297~ sU. 20 // 143 // 25 nary.org
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [26]/gAthA ||61|| ........ pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: azrutani prata sutrAMka zritebuddhi [26...] catuSkam ma. 26 gAthA ||6|| ityuktaM, tato matijJAnamevAdhikRtya ziSyaH praznayati se kiM taM AbhiNibohianANaM?, AbhiNibohiyanANaM duvihaM pannataM, taMjahA-suyanissiyaM ca assuyanissi ca // se kiM te asuanissiaM?, asuanissiaM cauvvihaM pannattaM, taMjahA-uppattiA 1 veNaiA 2 kammayA 3 pariNAmiA 4 / buddhI cauThivahA vuttA, paMcamA novalabbhai // 61 // (sU0 26) 'se ki tamityAdi, atha kiM tadAbhinivodhikajJAnaM?, sUrirAha-AbhinivodhikajJAnaM dvividha prajJaptaM, tadyathAzrutanizritaM ca azrutanizritaM ca,tatra zAstraparikarmitamaterutpAdakAle zAstrArthaparyA locanamanapekSyaiva yadupajAyate matijJAnaM tat zrutanizritam-avagrahAdi, yatpumaH sarvathA zAstrasaMsparzarahitasya tathAvidhakSayopazamabhAvata evameva yathAvasthitavastusaMsparzi matijJAnamupajAyate tat azrutanizritamautpattikyAdi, tathA cAha bhASyakRt-"pucaM suaparikammiyamaissa jaM saMpayaM suyAIyaM / tannissiyamiyaraM puNa aNissiyaM maicaukkaM taM // 1 // " Aha-autpattikyAdikamapyavagrahAdirUpameya tatko'nayorvizeSaH?, ucyate, avagrahAdirUpameva, paraM zAstrAnusAramantareNotpadyate iti bhedenopanyastaM // tatrAlpataravaktavyatvAt prathamamazrutanizritamatijJAnapratipAdanAyAha-se kiM tamityAdi, atha kiM tat azruta1pUrva zrutaparikarmitamatetsAmprataM zrutAtItam / tat nizritamitaratpunara nitritaM mati catuSkaM tat // 1 // E dIpa anukrama [95] SAKAL AbhinibodhikajJAnasya kathanaM, buddheH autpAtikI Adi catvAraH bhedA: ~298~
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||61|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka zrImalaya- girIyA nandIvRttiH // 144 // [27] gAthA ||6|| nizritaM ?, sUrirAha-azrutanizritaM caturvidha prajJapta, tadyathA-'uppattiA 'gAhA, utpattireva na zAstrAbhyAsakarmapari-14 autpattikI zIlanAdikaM prayojana-kAraNaM yasyAH sA autpattikI, 'tadasya prayojana'mitIkan , nanu sarvasyA buddheH kAraNaM kSAyo- buddhistapazamaH tatkathamucyate-utpattireva prayojanamasyA iti ?, ucyate, kSayopazamaH sarvabuddhisAdhAraNaH, tato nAsau bhedenaTAntA pratiprattinivandhanaM bhavati, atha ca buddhyantarAdbhedena pratipattyarthaM vyapadezAntaraM kartumArabdhaM, tatra vyapadezAntaranimi- ttamatra na kimapi vinayAdikaM vidyate, kevalamevameva tathotpattiriti saiva sAkSAnirdiSTA / tathA vinayo-guruzuzrUSA sA prayojanamaskhA iti vainayikI / tathA anAcAryakaM karma sAcAryakaM zilpaM, athavA kAdAcitkaM zilpaM sarvakAlikaM karma, karmaNo jAtA karmajA / tathA pari-samantAnamanaM pariNAmaH-sudIrghakAlapUrvAparaparyAlocanajanya Atmano dharmavizeSaH sa prayojanamasyAH sA pAriNAmikI / budhyate'nayeti vuddhiH, sA caturvidhA uktA tIrthakaragaNadharaiH, kimiti ?, yasmAt 20 paJcamI kevalinA'pi nopalabhyate, sarvasyApyazrutanizritamativizepasyotpattikyAdibuddhicatuSTaya evAntarbhAvAt // tatra 'yathoddezaM nirdeza' iti nyAyAtprathamamautpattikyA lakSaNamAha puvvaM adittttmssuamveiytkkhnnvisuddhghiatthaa| avvAyaphalajogA buddhI uppattiA nAma // 32 // bharahasila 1 paNiya 2 rukkhe 3 khuDDuga 4 paDa 5saraDa 6 kAya 7 uccAre 8 / gaya 9 // 144 // ghayaNa 10 gola 11 khaMbhe 12 khuDDaga 13maggisthi 14pai 15 putte 16 // 63 // bharaha 1 sila 2 dIpa anukrama 60-%2525 [96] 25 | autpAtikI buddhInAM dRSTAntA: ~299~
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... mUlaM [27]/gAthA ||64|| ....... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] gAthA ||62-65|| miDha 3 kukkaDa 4 vAlua5 hatthI 6 agaDa 7 vaNasaMDe 8ApAyasa 9 aiA 10 patte 11 khA- autpattikI DahilA 12 paMca piaro a 13 // 64 // mahusittha 17 mudi 18 aMke 19 nANae 20 bhikkhu buddhi | dRSTAntAH 21 ceDaganihANe 22 / sikkhA ya 23 atthasatthe 24 icchA ya mahaM 25 sayasahasse 26 // 65 // AsAmarthaH kathAnakebhyo'vaseyaH, tAni ca kathAnakAni vistarato'bhidhIyamAnAni granthagauravamApAdayanti tataH saMkSepaNocyante-ujjayanI nAma purI, tasyAH samIpavartI kazcinnaTAnAmeko grAmaH, tatra ca grAme bharato nAma naTaH, tasya bhAyoM parAsurabhUt , tanayazcAsya rohikAbhidho'dyApyalpavayAH, tataH satvarameva khassa svatanayasya ca zuzrUSAkaraNAyAnyA samAninye vadhUH, sA ca rohakasya samyag na vartate, tato rohakeNa sA pratyapAdi-mAtanaM me tvaM samyag varttase tato jJAsyasIti, tataH sA seya'mAha-re rohaka! kiM kariSyasi ?, rohako'pyAha-tatkariSyAmi yena tvaM mama pAdayorAgatya lagiSyasIti, tataH sA tamavajJAya tUSNImatiSThat , rohako'pi tatkAlAdArabhya gADhasAtAbhinivezo'nyadA nizi sahasA pitaramevamabhANIva-bho bhoH pitareSa palAyamAno goho yAti, tata evaM bAlakavacaHIBI zrutvA piturAzakA samudapAdi-nUnaM vinaSTA me maheleti, tata evamAzaGkAvazAttasyAmanurAgaH zithilIvabhUva, tato na tAM samyak saMbhASate, nApi vizeSatastasyai puSpatAmbUlAdikaM prayacchati, dUrataH punarapAstaM zayanAdi, tataH sA cintayAmAsa-nUnamidaM bAlakaviceSTitam , anyathA kathamakANDa evaiSa doSAbhAve parAakho jAtaH, tato bAlakamevamavA dIpa anukrama [97 193 ~300~
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||65|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata zrImalaya sUtrAMka [27...] gAthA ||62 dIt-vatsa! rohaka kimidaM tvayA ceSTitaM ?, tava pitA me samprati dUraM parAakhIbhUtaH, rohaka Aha-kimiti autpattikI girIyA 1 tarhi na samyag me varttase ?, tayoktam-ata UrdU samyag varttivye, tato bAlaka Aha-bhanyaM, tarhi mA khedaM kArSIH buddhiH dRSTAntAH tathA kariSye yathA me pitA tathaiva tvayi vartate iti, tataH sA tatkAlAdArabhya samyagyartituM pravRttA, rohko'py||145|| nyadA nizi nizAkaraprakAzitAyAM prAktanakadAzakApanodAya bAlabhAvaM prakaTayan nijacchAyAmaGgulyagreNa darzayan pitaramevAha-bhoH pitareSa goho yAti goho yAtIti, tata evamukte sa pitA parapuruSapravezAbhimAnato niSpratyAkAra kRpANamudgIrya prAdhAvat, re kathaya kutra yAtIti ?, tataH sa rohako bAlako bAlakrIDAM prakaTayanaGgalyagreNa nijaicchAyAM darzayati-pitareSa goho yAtIti, tataH sa pitA brIDitvA pratyAvRtya cintayati smaca khacetasi-prAktano'pi 20 puruSo nUnamevaMvidha evAsIditi dhigmayA bAlakavacanAdalIkaM saMbhAvya vipriyametAvantaM kAlaM kRtamasyAM bhAryAyAmiti pazcAttApAdADhataramasyAmanurakto babhUva, so'pi rohako mayA vipriyaM kRtamAste'(mastya)syA iti kadAcidepA mAM vipAdinA mArayiSyatIti vicintya sadaiva pitrA saha bhule na kadAcidapi kevalaH, anyadA pitrA sahojayinI purIma-INI gamat , dRSTA ca tena tridazapurIbojayinI, savismayacetasA ca sakalA'pi yathAvatparibhAvitA, tataH pitraiva saha nagaryA / niryAtumArebhe, pitA ca kimapi me vismRtamiti rohaka siprAnadItaTe'vasthApya tadAnayanAya bhUyo'pi nagarI prAvikSat,425 rohako'pi ca tatra simAbhidhasindhusaikate bAlacApalavazAt saprAkArAM paripUrNAmapi purI sikatAbhirAlikhat, CASTOCKROACACCE -65|| dIpa anukrama [97 00) REarathinamdana ~301~
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [27...] gAthA ||62 -65|| dIpa anukrama [97 -100] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [27] / gAthA ||65 || ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH itazca rAjA azvavAhanikAyAmazcaM vAhayan kathaJcidekAkIbhUtastena pathA samAgantuM prAvarttata, taM ca khalikhitanagarImadhyena samAgacchantaM rohako'vAdIt - bho rAjaputra ! mAnena pathA samAgamaH, tenoktaM kimiti ?, rohaka Aha- kiM tvaM rAjakulamidaM na pazyasi ?, sa rAjA kautukavazAt sakalAmapi nagarIM tadAlikhitAmavaikSata, papraccha ca taM vAlakaM-re anyadA tvayA nagarI dRSTA''sInna vA ?, rohaka Aha--naiva kadAcit, kevala mahamadyaiva svagrAmAdihAgataH, tatazcintayAmAsa rAjA - aho bAlakasya prajJAtizaya iti, tataH pRSTo rohako vatsa / kiM te nAma ka vA grAma iti ?, tenoktaM- rohaka iti me nAma, pratyAsanne ca puro grAme vasAmIti, atrAntare samAgato rohakasya pitA calitau ca svagrAmaM prati dvAvapi rAjA ca svasthAnamagamat, cintayati sma ca-mamaikonAni mantriNAM paJca zatAni vidyante, tayadi sakalamantrimaNDalamUrdhAbhiSikto mahAprajJA'tizAyI paramo mantrI sampadyate tato me rAjyaM sukhenaidhate, buddhibalopeto hi rAjA prAyaH zeSabalairalpabalo'pi na parAjayasthAnaM bhavati parAMzca rAjJo lIlayA vijayate, evaM ca cintayitvA katipayadinAnantaraM rohakabuddhiparIkSAnimittaM sAmAnyato grAmapradhAnapuruSAnuddizyaivamAdiSTavAn -- yathA yuSmadvAmasya bahiratIya mahatI zilA varttate tAmanutpATya rAjayogya maNDapAcchAdanaM kuruta, tata evamAdiSTe sakalo'pi grAmo rAjAdezaM karttumazakyaM paribhAvayannAkulIbhUtamAnaso bahiH sabhAyAmekatra militavAn, pRcchati sa parasparaM - kimi - dAnIM karttavyaM ?, duSTo rAjAdezo'smAkamApatito, rAjAdezAkaraNe ca mahAnanarthopanipAtaH, evaM ca cintayA vyAkulIbhU For Pale Only ~302~ autpattikI buddhidRSTAntAH 13 Wary org
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [27...] gAthA ||62 -65|| dIpa anukrama [97 -100] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [27] / gAthA ||65 || ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya girIyA nandIvRttiH // 146 // tAnAM teSAM madhyandinamAgataM, rohakaJca pitaramantareNa na bhujhe pitA ca grAmamelApake milito varttate, tataH sa 4 autpattikI kSudhA pIDitaH pituH samIpe samAgatya rodituM prAvarttata - pIDito'hamatIca kSudhA, tataH samAgaccha gRhe bhojanAyeti, bharataH prAha-vatsa ! sukhito'si tvaM na kimapi grAmakaSTaM jAnAsi sa prAha-pitaH ! kiM kiM taditi ?, tato bharato rAjAdezaM savistaramacI kathat, tato nijabuddhiprAgalbhyavazAt jhaTiti kAryasya sAdhyatAM paribhAvya tenokaM mA''kulIbhavata yUyaM khanata zilAyA rAjJocitamaNDapaniSpAdanAyAdhastAt sambhAMzca yathAsthAnaM nivezayata bhittIzcopalepanAdinA prakAreNAtIva ramaNIyAH praguNIkuruta, tata evamukte sarvairapi grAmapradhAnapuruSairbhAvyamiti pratipannaM gataH sarvo'pi grAmalokaH svasvagRhe bhojanAya bhuktvA ca samAgataH zilApradeze, prArabdhaM tatra karma, katipayadinaizca niSpAditaH paripUrNo maNDapaH kRtA ca zilA tasyAcchAdanaM niveditaM ca rAjJe rAjaniyuktaiH puruSaiH- deva! niSpAdito grAmeNa devAdezaH, rAjA grAha--kathamiti ?, tataste sarvamapi maNDapaniSpAdana prakAraM kathayAmAsuH, rAjA papraccha - kasyeyaM buddhiH ?, te'vAdipuH- deva ! bharataputrasya rohakasya, eSA rohakasyotpattikI buddhiH / evaM sarveSvapi saMvidhAnakeSu yojanIyaM, tato bhUyo'pi rAjA rohaka buddhiparIkSArthI meNDakamekaM preSitavAn evaM yAvatpalapramANaH samprati varttate pakSAtikrame'pi tAvatpalapramANa eva samarpaNIyo, na nyUno nApyadhika iti, tata evaM rAjAdeze samAgate sati sarvo'pi grAmo vyAkulIbhUtacetA vahiH sabhAyAmekatra militavAn, sagauravamAkArito rohakaH, AbhASitazca grAmapradhAnaiH puruSaiH vatsa ! For Par Use Only ~303~ buddhi dRSTAntAH 20 // 146 // 25
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||65|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka dhAntA [27...] gAthA ||62-65|| prAcInamapi duSTarAjAdezasindhuM tvayaiva nijabuddhisetubandhena samuttAritaH sarvo'pi grAmaH, tataH sampratyapi praguNIkuru nijabuddhisetubandhaM yenAsyApi duSTarAjAdezasindhoH pAramadhigacchAma iti, tata uvAca rohako-vRkaM pratyAsannaM dhRtvA 18 meNDhakamenaM yavasadAnena puSTIkuruta, yavasaM hi bhakSayaneSa na dubalo bhaviSyati, vRkaM ca dRSTvA na balavRddhimApsyatIti, ta-14 taste tathaiva kRtavantaH, pakSAtikame ca taM rAjJaH samarpayAmAsuH, tolane ca sa tAvatpalapramANa eva jAtaH / tato bhUyo'pi katipayadinAnantaraM rAjJA kurkuTaH preSitaH, eSa dvitIyaM kurkuTaM vinA yodhitavya iti, evaM samprApte rAjAdeze militaH sarvo'pi grAmo bahiH sabhAyAm AkArito rohakaH kathitazca tasya rAjAdezaH, tato rohakeNAdarzako mahAupramANa AnAyito nimRSTazca bhUtyA samyaka, tato dhRtaH puro rAjakarkaTasya, tataH sa rAjakuTaH prativimbamAtmIyamAdazera dRSTvA matpratipakSo'yamaparaH kurkuTa iti matvA sAhaGkAraM yoddhaM pravRtto, jaDacetaso hi prAyastiryaJco bhavanti, evaM cApara-12 kurkuTamantareNa yodhite rAjakukuMTe vismitaH sarvo'pi grAmaMlokaH, sampAdito rAjAdezaH, niveditaM ca rAjJo nijpurussaiH| tato bhUyo'pi katipayadivasAtikrame rAjA nijAdezaM preSitavAna-yuSmadvAmasya sarvataH samIpe atIva ramaNIyA vAlukA vidyante, tataH sthUlA vAlukAmayAH katipaye davarakAH kRtvA zIghraM preSaNIyA iti, evaM rAjAdeze samAgate militaH sarvo'pi bahiH sabhAyAM grAmaH pRSTazca rohakaH, tato rohakeNa pratyuttaramadAyi-naTA vayaM, tato nRttameva yayaM katu jAnImo kAna davarakAdi, rAjAdezazcAvazya kartavyaH, tato bRhadrAjakulamiti cirantanA api katicidvAlukAmayA davarakA dIpa anukrama [97 E563 HAIRaitaram.org ~304~
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||65|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] dRSTAntAH 966 gAthA ||62-65|| 6 zrImalaya- bhaviSyantIti tanmadhyAdekaH kazcit praticchandabhUtaH preSaNIyo yena tadanusAreNa vayamapi vAlukAmayAn davarakAn kurma girIyA | buddhinandIvRttiH iti, tato niveditametadrAjJe niyuktapuruSaiH, rAjA ca niruttriikRtstuussnniimaaste| tataH punarapi katicidinAnantaraM jIrNahastI rogagrasto mumUrSugrAme rAjA prepito, yathA'yaM hastI mRta iti na nivedanIyo, atha ca pratidivasamasya bAto // 14 // kathanIyA, akathane mahAn grAmasya daNDaH, evaM ca rAjAdeze samAgate tathaiva militaH sarvo'pi bahiH sabhAyAM grAmaH, pRSTazca rohakaH, tato rohakeNoktaM-dIyatAmasI yavasaH pazcAd yadbhaviSyati tatkariSyAmi, tato rohakAdezena datto4 yavasastasmai, rAtrI ca sa hastI paJcatvamupAgamat , tato rohakavacanato grAmeNa gatvA rAje niveditaM-deva! adya hastI na niSIdati nottiSThati na kavalaM gRhNAti nApi nIhAraM karoti nApyucchrAsanizvAsI vidadhAti, kiMbahunA ?, deva !| kAmapi sacetanaceSTAM na karoti, tato rAjJA bhaNitaM- kire mRto hastI ?, tato grAma Aha-deva ! devapAdA evaM| bruvate, na bayamiti, tata evamukte rAjA maunamAdhAya sthitaH, Agato grAmalokaH khagrAme / tato bhUyo'pi katipaya|dinAtikrame rAjA samAdiSTayAn---asti yauSmAkINe grAme sukhAdujalasampUrNaH kUpaH, sa iha satvaraM preSitavyaH, tata] 4 // 147 // evamAdiSTo grAmo rohakaM pRSTavAn, rohakacovAca-epa prAmeyakaH kRpo, grAmeyakazca svabhAvAdbhIrurbhavati na ca sajA tIyamantareNa vizvAsamupagacchati, tato nAgarikaH kazcidekaH kRpaH preSyatAM yena tatraipa vizvasya tena saha samAgacchatIti, pA25 PevaM niruttarIkRtya mutkalitA rAjaniyuktAH puruSAH, taizca rAjJo niveditaM, rAjA khacetasi rohakasya vuddhyatizayaM pa - 0 -0-5 - dIpa anukrama [97 00) I.KA. Auditurary.com ~305~
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||65|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka vATa [27...] gAthA ||62-65|| 25-OCOCCCCCCOR ribhAvya maunamavalambya sthitaH / tato bhUyo'pi katipayavAsarAtikrame'bhihitavAn-vanakhaNDo grAmasya pUrvasyAM diziotpatti vartamAnaH pazcimAyAM dizi karttavya iti, asminnapi rAjAdeze samAgate grAmo rohakabuddhimupajIvya banakhaNDasya pU. pu. dRSTAntAH basyAM dizi vyavatiSThata, tato jAto grAmasya pazcimAyAM dizi vanakhaNDaH, niveditaM rAjJo rAjaniyuktaH puruSaiH / tataH punarapi kAlAntare rAjA AdiSTavAn-vahnisamparkamantareNa pAyasaM paktavyamiti, tatrApi sarvo grAma ekatra militvA / rohakamapRcchat , rohakazvoktavAn-tandulAnatIva jalena bhinnAn kRtvA dinakarakaranikarasantaptakarIpapalAlAdInAmU maNi tandulapayobhRtA sthAlI nivezyatAM yena paramAnaM sampadyate, tathaiva kRtaM, jAtaM paramAnaM, niveditaM rAjJo, vismitaM / |tasya cetaH / tato rAjJA rohakasya buddhyatizayamavagamya tadAkAraNAya samAdiSTaM-yena bAlakena mamAdezAH sarve'pi prAyaH khabuddhivazAt sampAditAH tena cAvazyamAgantavyaM, paraM na zuklapakSe nApi kRSNapakSe na rAtrau na diyA na chAyAyAM nApyAtapena nAkAzena nApi pAdAbhyAm na pathA nApyutpadhena na snAtena nAmAtena, tata evamAdiSTe sa rohakaH kaNThalAnA kRtvA gatrIcakrasya madhyabhUmibhAgena UraNamArUDho dhRtacAlanIrUpAtapatraH sandhyAsamaye'mAvAsyApratipatsaGgame narendra-4|10 pArthamagamat , sa ca 'riktahasto na pazyeJca, rAjAnaM devatAM guru'miti lokazrutiM paribhAbya pRthivIpiNDamekamAdAya gataH, praNato rAjA, muktazca tatpurataH pRthivIpiNDaH, tataH sa pRSTo rAjJA rohakaH-re rohaka ! kimetat ?, rohako'yAdIt-deva ! devapAdAH pRthivIpatayastato mayA pRthivI samAnItA, zrutvA cedaM prathamadarzane maGgalavacastutoSa rAjA, mu- 13 dIpa anukrama [97 REaanihmlamarana ~306~
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||65|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] gAthA ||62-65|| zrImalaya- kalitaH zeSo grAmalokaH, rohakaH punarAtmapArthe zAyitaH, gate ca yAminyAH prathamayAme rohakaH zabdito rAjJA- aupattikI girIyA jAgarSi kiMvA svapiSi ?, sa prAha-deva ! jAgarmi, re tarhi kiM cintayasi ?, sa prAha-deva! azvatthapatrANAM kiM daNDo buddhinandIdhRttiH / mahAn uta zikheti ?, tata evamukte rAjA saMzayamApanno vadati-sAdhu cintitaM, ko'tra nirNayaH, tato rAjA tamevI dRSTAntA // 14 // pRSTavAn-re kathaya ko'tra nirNaya iti ?, tenoktaM-deva ! yAvadadyApi zikhAgrabhAgo na zoSamupayAti tAvadve api same,8 tatorAjJA pArthavartI lokaH pRSTaH, tena ca sarveNApyavigAnataH pratipannaM / tataH bhUyo'pi rohakaH suptavAn , punarapi dvidItIye yAme'pagate rAjJA zabditaH pRSTazca-kiM re jAgarpi kiMvA khapipi?, sa prAha-deva ! jAgammi, re kiM cintayasi?, deva ! chAgikAyA udare kathaM bhramyuttIrNA iva vAlagulikA jAyante !, tata evamukte rAjA saMzayApanastameva pRSTavAnkathaya re rohaka ! kathamiti ?, sa prAha-deva ! saMvartakAbhidhavAtavizeSAt / tataH punarapi rohakaH suSpApa, tRtIye ca || rajanyA yAme'pagate bhUyo'pi rAjJA zabditaH-ki re jAgarSi kiM vA khapipi ?, so'vAdIt-deva! jAgarmi, ki re cintayasi ?, deva ! pADahilAjIvasya yAvanmAnaM zarIraM tAvanmAtraM pucchamuta nyUnAdhikamiti ?, tata evamukte rAjA 21 nirNayaM kartumazaktastamevApRcchat-ko'tra nirNayaH ?, so'vAdId-deva ! samamiti / tato rohakA suptaH, prAbhAtike 8 // 15 // 4ca mAlapaTahanisvane sarvatra prasaramadhirohati rAjA prabodhamupajagAma, zabditavAMzca rohaka, sa ca nidrAbharamupAruDho na prativAcaM dattavAn , tato rAjA lIlAkambikayA manAk taM spRSTavAn , tataH so'pagatanidro jAtaH, pRSTazca kire bA20 dIpa anukrama [97 00) ~307~
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [27...] gAthA // 62 -65|| dIpa anukrama [97 -100] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [27] / gAthA ||65 || pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra[44] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH buddhi dRSTAntA svapiSi ?, sa prAha-deva ! jAgarmi, kiM re tarhi kurvastiSThasi ?, deva! cintayan kiM cintayasi ?, deva! eta ci-4 autpattika |ntayAmi - katibhirjAto deva iti, tata evamukte rAjA satrIDaM manAka tUSNImatiSThat, tataH kSaNAnantaraM pRSTavAn kathaya re katibhirahaM jAta iti ?, sa prAha - deva! paJcabhiH, rAjA bhUyo'pi pRSTavAn kena keneti ?, rohaka Aha-deva ! ekena tAvadvaizravaNena vaizravaNasyeva bhavato dAnazaktidarzanAt, dvitIyena cANDAlena, vairisamUhaM prati cANDAlasyeva kopadarzanAtU, tRtIyena rajakena, yato rajaka iva vastraM paraM niSpIDDhya tasya sarvasvamupaharan dRzyate, caturthena vRzcikena, yanmAmapi bAlakaM nidrAbharasutaM lIlA kambikAgreNa vRzcika iva nirdayaM tudasi, paJcamena nijavitrA, yena yathAvasthitaM nyAyaM samyaka paripAlayasi, evamukte rAjA tUSNImAsthAya prAbhAtikaM kRtyamakArSIt, jananIM ca namaskRtyaikAnte pRSTavAn kathaya mAtaH ! katibhirahaM jAta iti ?, sA prAha-vatsa ! kimetat praSTavyaM 1, nijapitrA tvaM jAtaH, tato rAjA roha ko kaM kathitavAn vadati ca mAtaH ! sa rohakaH prAyo'lIkabuddhirna bhavati tataH kathaya samyak tattvamiti, tata evamatinirbandhe kRte sati sA kathayAmAsa - yadA tvadgarbhAdhAnamAsIt tadA'haM vahirudyAne vaizravaNapUjanAya gatavatI, vaizravaNaM ca yakSamatizAyirUpaM dRSTvA hastasaMsparzena saJjAtamanmathonmAdA bhogAya taM spRhitavatI, apAntarAle ca samAgacchantI caNDAlayuyAnamekamatirUpamapazyaM, tatastamapi bhogAya spRhayAmi sma, taso'rvAne bhAge samAgacchantI tathaiva ca rajakaM | dRSTvA'bhilapitavatI, tato gRhamAgatA satI tathAvidhotsavavazAdRzcikaM kaNikAmayaM bhakSaNAya haste nyastavatI, tatasta Ja Education Inte For Parts Use Only ~308~ 5 10 13
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||65|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] gAthA ||62-65|| zrImalaya- saMsparzato jAtakAmodrekA tamapi bhogAyAzaMsitavatI, tata evaM yadi spRhAmAtreNa te'pi pitaraH sambhavanti tannaautpattikI girIyA jAne, paramArthataH punareka eva te pitA sakalajagatprasiddha iti, tata evamukte rAjA jananIM praNamya rohakavuddhivi- buddhinandASTAttasmitacetAH khAvAsaprAsAdamagamat , rohakaM ca sarveSAM matriNAM mUrdhAbhiSiktaM matriNamakApIt 1 // tadevaM 'bharahasileti' dRSTAntA // 149 / / vyAkhyAtaM / samprati paNiyaMti vyAkhyAyate-dvau puruSI-eko grAmeyako'paro nAgarikaH, tatra grAmeyakaH khagrAmAcci bhaTikA Anayan pratolIdvAre vartate, taM prati nAgarikaH prAha-yotAH sarvA api tava cirbhaTikA bhakSayAmi tataH kiM me prayacchasIti ?, grAmeyakaH prAha-yo'nena pratolIdvAreNa modako na yAti taM prayacchAmi, tato baddhaM dvAbhyAmapi paNitaM, kRtAH sAkSiNo janAH, tato nAgarikeNa tAH sarvA api cirbhaTikA manAka 2 bhakSayitvA muktAH, uktaM cAmeyakaM prati-bhakSitAH sarvA api tvadIyAzcirbhaTikAH, tataH prayaccha me yathApratijJAtaM modakamiti, grAmeyaka daAha-na me cirbhaTikA bhakSitAH, tataH kathaM te prayacchAmi modakamiti ?, nAgarikaH prAha-bhakSitA mayA sarvA api tava cirbhaTikAH, yadi na pratyeSi tarhi pratyayamutpAdayAmi te, tenoktam-utpAdaya pratyayaM, tato dvAbhyAmapi vi-13 paNivIthyAM vistAritA vikrayAya cirbhaTikAH, samAgato lokaH krayAya, tAzca ciTikA nirIkSya loko bakti-nanu bhakSitAstvadIyAH sarvA api cirbhaTikAstatkathaM vayaM gRhImaH 1, evaM ca lokenoke sAkSiNAM grAmeyakasya ca pratItirudipAdi, kSubhito grAmeyakaH-hA kathaM nu nAma mayA tAvatpramANo modako dAtavyaH?, tataH sa bhayena kampamAno vina dIpa anukrama [97 00) ~309~
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||65|| ........ pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] dRSTAntAH gAthA ||62 yanamro rUpakamekaM prayacchati, nAgariko necchati, tato dve rUpake dAtuM pravRttaH tathApi necchati, evaM yAvata zatamapi autpatti kI rUpakANAM necchati, tatastena prAmeyakeNa cintitaM, hasI hastinA preyate, tato dhUrta eSa nAgariko vacanena mAM chalita- buddhivAn nAparanAgarikadhUrtamantareNa pazcAtkartuM zakyate, ityanena saha katipayadinAni vyavasthAM kRtvA nAgarikadhUrtAnavalagAmi, tathaiva kRtavAn , dattA caikena nAgarikadhUrtena tasmai buddhiH, tatastadbuddhivalenApUpikApaNe modakamekamAdAya pratidvandvinaM dhUrtamAkAritavAn , sAkSiNazca sarve'pyAkAritAH, tatastena sarvasAkSisamakSamindrakIlake modako'sthA- 5 pyata, bhaNitazca modako-yAhi 2 modaka!, sa na prayAti, tatastena sAkSiNo'dhikRyoktaM-mayaivaM yuSmatsamakSaM prati-131 jJAta-yavahaM jito bhaviSyAmi tarhi sa modako mayA dAtavyo yaH pratolIdvAreNa na nirgacchati, epo'pi na yAti, tadasmAdahaM mutkala iti, etaca sAkSibhiranyaizca pAvartibhirnAgarikaiH pratipannamiti pratijitaH pratidvaMdvI dhUrtaH yUMtakAraH, nAgarikadhUrtasyotpattikI buddhiH2| 'rukhe tti' vRkSodAharaNaM, tadbhAvanA-kacitpathikAnAM sahakAraphalAnyAdAtuM pravRttAnAmantarAyaM markaTakA vidadhate, tataH pathikAH svabuddhivazAdvastutatvaM paryAlocya markaTAnAM sammukhaM loSTakAn pre-41 payAmAsuH, tato roSAbaddhacetaso markaTAH pathikAnAM sammukhaM sahakAraphalAni pracikSipuH, pathikAnAmautpattikI buddhiH3| tathA 'khuDDaga'tti aGgulIyakAbharaNaM, tadudAharaNabhAvanA-rAjagRha nagaraM, tatra ripusamUhavijetA rAjA prasenajit, bhUyAMsastasya sUnavaH, teSAM ca sarveSAmapi madhye zreNiko rAjJA nRpalakSaNasampannaH svacetasi paribhAvitaH, atAra 08 -65|| AKADCAMERASACCESS dIpa anukrama [97 rajastaram.org ~310~
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||65|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] gAthA ||62-65|| zrImalaya eva ca tasmai na kiJcidapi dadAti, nApi vacasA'pi saMspRzati, mA zeSaireSa parAsuvidhIyateti buyA, sa ca kizci- autpattikI girIyA dapyalabhamAno manyubharavazAt prasthito dezAntaraM jagAma, krameNa bennAtaTa nagaraM, tatra ca kSINavibhavasya zreSThino vipaNA buddhinandItiH samupaviSTaH, tena ca zreSThinA tasyAmeva rAtrI spane ratnAkaro nijaduhitaraM pariNayan dRSTa AsIt , tasya ca zreNikapu-18 // 150 // 4ANyaprabhAvatastasmin divase cirasaMcitaprabhUtakrayANa kavikrayeNa mahAn lAbhaH samudapAdi, mlecchahastAcAnayoNi ma-4 hAranAni khalpamUlyena samapadyanta, tataH so'cintayat-asya mahAtmano mama samIpamupaviSTasya puNyaprabhAva eSa yat mayA mahatI vibhUtiretAvatI samAsAditA, AkRtiM ca tasyAtIva sumanoharAmavalokya sacetasi kalpayAmAsa-sa epa kAratnAkaro yo mayA rAtrI khapne dRSTaH, tatastena kRtakarAJjalIsampuTena vinayapurassaramAbhApitaH zreNika:-kasya yUyaM prAMdhUparNakAH, zreNika uvAca-bhavatAmiti, tataH sa evaMbhUtavacanazravaNato dhArAhatakadambapuSpa miva pulakitasamastatanu yaSTiH sabahumAnaM svagRhaM nItavAn zreNikaM bhojanAdikaM ca sakalamapyAtmano'dhikataraM sampAdayAmAsa, puNyaprabhAvaM ca tasya pratidivasamAtmano dhanalAbhavRddhisambhavenAsAdhAraNamabhisamIkSamANaH katipayadinAtikrame tasmai khaduhitaraM na4AndAnAmAnaM (mI) dattavAn , zreNiko'pi tayA saha purandara iva polomyA manmathamanorathAnApUrayan paJcavidhabhogalAlaso // 15 // babhUva, katipayavAsarAtikame ca nandAyA garbhAdhAnaM babhUva, itazca prasenajit khAntasamayaM vibhAvya zreNikasya para- 25 mparayA vArtAmadhigamya tadAkAraNAya satvaramuSTravAhanAn puruSAn preSayAmAsa, te ca samAgatya zreNikaM vijJaptapa dIpa anukrama [97 anduranorm ~311
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [27...] gAthA ||62 -65|| dIpa anukrama [97 -100] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [27] / gAthA ||65 || ..... pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra [ 44 ] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH to- deva! zIghraM samAgamyatAM devaH satvaramAkArayati, tato nandAmApannasatvAmApRcchaya 'amhe rAyagihi paMDara kuDDA govAlA jar3a amhehiM kajjaM to ejjaha'tti etadvAkyaM kacillikhitvA zreNiko rAjagRhaM prati calitavAn nandAyAzca devalokacyutamahAnubhAvagarbha sattvaprabhAvataH evaM dauhRdamudapAdi-yadahaM yadi pravarakuJjaramadhirUDhA nikhilajanebhyo dha nadAnapurassaramai bhayadAnaM karomIti, pitA ca taditthambhUtaM dauhRdamutpannaM jJAtvA rAjAnaM vijJapya pUritavAn, kAlakameNa ca pravRtte prasavasamaye prAtarAdityavimbamiva daza dizaH prakAzayannajAyata paramasUnuH, tasya ca dauhRdAnusAreNAbhaya iti nAma cakre, so'pi cAbhayakumAro nandanavanAntargatakalpapAdapa iva tatra sukhena parivarddhate, zAstragrahaNAdikamapi yathAkAlaM kRtavAn / anyadA ca svamAtaraM papraccha - mAtaH ! kathaM me pitA'bhUditi ?, tataH sA kathayAmAsa mUlata Arabhya sarve yathAvasthitaM vRttAttaM darzayAmAsa ca likhitAnyakSarANi, tato mAtRvacanatAtparyAtragamato likhitAkSarArthAvagamatazca jJAtamabhayakumAreNa yathA me pitA rAjagRhe rAjA varttate iti, evaM ca jJAtvA mAtaramabhANIt-trajAmo rAjagRhe sArthena saha vayamiti, sA pratyavAdIt-vatsa ! yadbhaNasi tatkaromIti, tato'bhayakumAraH svamAtrA saha sArthena samaM calitaH, prApto rAjagRhasya vahiH pradezaM tato'bhayakumAraH tatra mAtaraM vimuSya kiM varttate samprati pure ? kathaM vA | rAjA darzanIya ? iti vicintya rAjagRhapuraM praviSTaH, tatra ca purapraveza evaM nirjala kUpataTe samantato lokaH samudAyenAvatiSThate, pRSTaM cAbhayakumAreNa - kimityeSa lokamelApakaH ?, tato lokenokaM - kUpasya madhye rAjo'GgulyAbharaNamAste, 313 Education International For Penal Use Only ~312~ autpatti4 kyAM mudrikAyAmabhayakathA 5 10
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [27...] gAthA ||62 -65|| dIpa anukrama [97 -100] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [27] / gAthA ||65 || ..... pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra [ 44 ] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya girIyA nandIvRttiH // 151 // tayo nAma taTe sthitaH svahastena gRhNAti tasmai rAjA mahatIM vRttiM prayacchatIti, tata evaM zrute pRSTAH pratyAsannavarttino rAjaniyuktAH puruSAH, tairapyevameva kathitaM, tato'bhayakumAreNoktam ahaM taTe sthito grahISyAmi, rAjaniyuktaH puruSairuktaMgRhANa tvaM yatpratijJAtaM rAjJA tadavazyaM kariSyate, tato'bhayakumAreNa paribhAvitamaGgulyAbharaNaM dRSTvA samyak tata ArdragomayenAhataM, saMlagnaM tacatra, tatastasmin zuSke mukkaM kUpAntarAt pAnIyaM bhRto jalena, paripUrNaH sa kUpaH, tarati copari sAGgulyAbharaNaH zuSkagomayaH, tatastaTasthena satA gRhItamaGgulyAbharaNamabhayakumAreNa kRtazcAnandakolAhalo lokena, niveditaM rAjJo rAjaniyuktaH puruSaH, AkArito'bhayakumAro rAjJA, gato rAjJaH samIpaM mumoca purato'GgulyAbharaNaM, pRSTazca rAjJA-vatsa! ko'si tvaM ?, abhayakumAreNoktaM deva! yuSmadapatyaM, rAjA prAha- kathaM ?, tataH prAktanaM vRttAntaM 220 kathitavAn tato jagAma mahApramodaM rAjA, cakArotsaGge'bhayakumAraM, cumbitavAn sanehaM zirasi, pRSTazca zreNikenAbhayakumAro-vatsa! ka te mAtA varttate ?, tenoktaM deva! vahiHpradeze, tato rAjA saparicchadastasyAH sammukhamupAgamat abhayakumArazcAgre samAgatya kathayAmAsa sarva nandAyAH, tataH sA''tmAnaM maNDayituM pravRttA, niSiddhA cAbhayakumAreNamAtarna kalpate kulakhINAM nijapativirahitAnAM nijapatidarzanamantareNa bhUSaNaM kartumiti, samAgato rAjA, papAta rAjJaH pAdayoH nandA, sanmAnitA ca bhUSaNAdipradAnenAtIya rAjJA, salehaM pravezitA mahAvibhUtyA nagaraM saputrA, sthApi * tazcAbhaya kumAro'mAtyapade / abhayakumArasyotpattikI buddhiH 4 / tathA 'paDa' tti paTodAharaNaM, tadbhAvanA-dvau puruSI, eka Education Intern For Park Use Only ~ 313~ autpatti kyoM mudri45 kAyAmabhayakathA // 151 // 25 yor
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [27]/gAthA ||65|| ....... ....................... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] gAthA ||62-65|| svAcchAdanapaTaH sautrikaH aparaskhorNAmayaH, tau ca saha gatyA yugapat khAtuM pravRttau, tatroparNAmayapaTakhAmI khapaTaM vi- autpatimucya dvitIyasya satkaM sautrikaM paTaM gRhItvA gantuM prasthito, dvitIyo yAcate khapaTaM, sa na prayacchati, tato rAjakule saraTakAkavyavahAro jAtaH, tataH kAraNikaDUyorapi zirasI kaGkatikayA'balekhite, tato'valekhane kRte urNAmayapaTavAminaH kathA zirasi urNAvayavA nirjagmuH, tato jJAtaM-nUnameSa na sautrikapaTastha khAmIti nigRhItaH, parasya samarpitaH sautrikA hai| paTaH / kAraNikAnAmautpattikI buddhiH 5 / 'saraDa'tti saraTodAharaNaM, tadbhAvanA-kasyacitpuruSasya purISamutsRjataH saraTo gudasvAdhastAdvilaM pravizan pucchena gudaM spRSTavAn , tatastasyaivamajAyata zaGkA-nUnamudare me saraTaH praviSTaH, tato gRhaM gato mahatImadhRti kurvannatIva durbalo babhUva, vaidyaM ca prapaccha, vaidyazca jJAtavAn , asambhavametat, kevalamasya kathaJcidAzaGkA samudapAdi, tataH so'vAdIt-yadi me zataM rUpakANAM prayacchasi tato'haM tvAM nirAkulIkaromi, tena pratipannaM, tto| vaidyo virecakauSadhaM tasya pradAya lAkSArasakharaNTitaM saraTaM ghaTe prakSipya tasmin ghaTe purIpotsarga kAritavAn, tato darzito vaidyena tasya purISakharaNTito ghaTe saraTo, vyapagatA tassa zaGkA, jAto baliSTha zarIraH / vaidyasyautpattikI buddhiH 6 / 10 'kAya'tti kAkodAharaNaM, tadbhAvanA-venAtaTapure kenApi saugatena ko'pi vetapaTakSulakaH pRSTo-bhoH kSullaka ! sadArvajJAH kila tabAhantaH tatputrakAzca yUyaM tat kathaya-kiyanto'tra pure vasanti vAyasAH, tataH kSullakazcintayA- 12 vaidyazca jAtivAda tvAM nirAyotsarga kAkI buddhiH dIpa anukrama [97 ka REO Amarana Hamarary.org ~314~
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [27...] gAthA ||62 -65|| dIpa anukrama [97 -100] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [27] / gAthA ||65 || ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya | mAsa-zaTho'yaM pratizaThA caraNena nirloThanIyaH, tataH khabuddhivazAdidaM paThitavAn- "saDiM kAgasahassA iha (yaM) binnAyaDe girIyA * parivati / jai UNagA pavasiyA amahiyA pAhuNA AyA // 1 // " tataH sa bhikSuH pratyuttaraM dAtumazaknuvan lakuTAnandIvRttiH hataziraska iva ziraH kaNDUyan maunamAdhAya gataH / kSullakasyotpattikI buddhiH / athavA aparo vAyasadRSTAntaH ko'pi 6 / 152 / / 4 thulakaH kenApi bhAgavatena duSTabuddhyA pRSTo-bhoH kSullaka! kimeSa kAko viSThAmitastato vikSipati ?, jhulako'pi tasya duSTabuddhitAmavagamya tanmarmAvit pratyuttaraM dattavAn yuSmatsiddhAnte jale sthale ca sarvatra vyApI viSNurabhyupagamyate, tato yauSmAkIrNa siddhAntamupazrutya eSo'pi vAyaso'cintayat kimasmin purISe samasti viSNuH kiM vA neti 1, tataH sa evamukto vANAhatamarmapradeza iva ghUrNitacetaso maunamavalambya rupA dhUmAyamAno gataH / kSulukasyotpattikI buddhiH 7 / 'uccAre'tti uccArodAharaNaM, tadbhAvanA - kvacit puri ko'pi dhigjAtIyaH, tasya bhAryA'bhinava yauvanodbhedaramaNIyA locanayugalavakimAvalokanamahAbhalI nipA tatADitasakalakAmikuraGgadayA prabala kAmonmattamAnasA, so'nyadA dhigjAtI yastayA bhAryayA saha dezAntaraM gantuM pravRttaH, apAntarAle ca dhUrttaH ko'pi pathiko militaH, sA ca vigrajAtI bhAryA tasmin ratiM baddhavatI, tato dhUrtaH prAha-madIyA eSA bhAryA, dhigajAtIyaH prAha-madIyeti, tato rAjakule vyavahAro jAtaH, kAraNikairdvayorapi pRthaka 2 hyastanadine bhukta AhAraH pRSTo, dhirAjAtIyenokaM mayA stanadine tilamodakA bhakSitA 1 TikAkasalA iha betrAta paricayanti / yadyUnAH proSitA abhyadhikAH prAcUrNakA AyAtAH // 1 // Eucation International For Parts Only ~ 315~ autpatti kyAmucArakathA 20 // 152 // 24 [onary or
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [27]/gAthA ||65|| ....... ...................... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka autpattikyAMgajaghRtana [27...] dRSTAntI gAthA ||62-65|| PRESEA5% madbhAryayA ca, dhUrtenAnyatkimapyuktaM, tato dattaM tasyAH kAraNikarvirekauSadhaM, jAto vireko, dRSTAH purIpAntargatAstilAH, dattA sA dhigajAtIyAya, nirdhATito dhuurtH| kAraNikAnAmautpattikI buddhiH 8 / 'gaya'tti gajodAharaNaM, tadbhAvanAvasantapure nagare ko'pi rAjA buddhyatizayasampannaM matriNamekamanveSamANazcatuSpathe hastinamAlAnastambhe bandhayitvA ghopaNAmacIkarat-yo'muM hastinaM tolayati tasmai rAjA mahatIM vRttiM prayacchatIti, imAM ca ghoSaNAM zrutvA kazcidekaH pumAn taM hastinaM mahAsarasi nAvamArohayAmAsa, AsmiMzvArUDhe yAvatpramANA naujale nimamA tAvatpramANAM rekhAmadAt , tataH samuttArito hastI taTe, prakSipsA gaNDazailakalpA nAvi prAvANaH, te ca tAvatprakSiptA yAvarekhAM maryAdIkRtya jale nimagnA nauH, tatastolitAH sarve te pASANAH, kRtamekatra palapramANaM niveditaM ca rAje-deva! etAvatpalAmANo hastI vattete, tatastutoSa rAjA, kRto mantrimaNDalamUrdAbhiSiktaH paramamatrI / tasvItpattikI buddhiH9| 'ghayaNatti' bhANDaH, tadudAharaNaM-viTo nAma ko'pi puruSo rAjJaH pratyAsannavI, taM prati rAjA nijadevI prazaMsati-aho nirAmayA me devI yA na kadAcidapi bAtanisarga vidadhAti, viTaH prAha-deva! na bhavatIdaM jAtucit, rAjA'vAdItakathaM ?, viTa Aha-deva ! dhUrttA devI, tato yadA sugandhIni puSpANi cUrNayitvA vAsAna samapyati nAsikAne tadA jJAtavyaM-bAtaM vimuJcatIti, tato'nyadA rAjA tathaiva paribhAvitaM, samyagavagate ca hasitaM, tato devI hasananimitta|kathanAya nivandhaM kRtavatI, tato rAjA'tinirvandhe kRte pUrvavRttAntamacIkathat , tatazrakopa devI tasmai viTAya, AjJapto dIpa anukrama [97 % DImmumorary.orm ~316~
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||65|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka girIyA [27...] autpattikyAMgolastambhakSullaka dRSTAntA gAthA ||62 zrImalaya-15 dezatyAgena, tenApi jajJe-nUnamakathayat pUrvavRttAntaM devo devyAH, tena me cukopa devI, tato mahAntamupAnahAM bharamAdAya gato devIsakAzaM, vijJapayAmAsa devI-devi ! yAmo dezAntarANi, devI upAnahAM bharaM pArthe sthitaM dRSTvA pRSTavatI-re kinandIpatiH meSa upAnahAmbharaH, so'vAdIt-devi ! yAvanti dezAntarANyetAyatIbhirupAnadbhirgantuM zakSyAmi tAvatsu devyAH| // 153 // kIrtirvistAraNIyA, tata evamukte mA me sarvatrApakIrtirjAyateti paribhAvya devI balAttaM dhArayAmAsa / viTasyautpattikI buddhiH 10 'golo'tti golakodAharaNaM, tadbhAvanA-lAkSAgolakaH kasyApi bAlakasya kathamapi nAsikAmadhye praviSTaH, tatastanmAtApitarAvatIvAtauM babhUvatuH, darzito bAlakaH suvarNakArasya, tena suvarNakAreNa prataptAgrabhAgayA lohazalAkayA zanaiH zanairyavato lAkSAgolako manAk pratApya sarvo'pi samAkRSTaH / suvarNakArasyotpattikI buddhiH11 / 'khaMbha'tti stambhodAharaNaM, tadbhAvanA-rAjA matriNaMmekaM gaveSayan mahAvistIrNataTAkamadhye stambhamekaM nikSepayAmAsa, tata | evaM ghoSaNAM kAritavAn-yo nAma taTe sthito'muM stambha davarakeNa vanAti tasmai rAjA zatasahasraM prayacchatIti, tata evaM ghoSaNAM zrutvA ko'pi pumAn ekasmin taTapradeze kIlaka bhUmau nikSipya dabarakeNa baDhdA tena davarakeNa saha sarvatastaTe paribhraman madhyasthitaM taM stambha baddhavAn , lokena ca buddhatizayasampannatayA prazaMsito, niveditazca rAjJo rAjaniyuktaiH puruSaiH, tutoSa rAjA, tatastaM matriNamakArSIt / tasya puruSasyotpattikI buddhiH 12 / 'khullakati kSulakodAharaNaM, tadbhAvanA-kasmiMzcitpure kAcit parivrAjikA, sA yo yatkaroti tadahaM kuzalakarmA sarva karomIti rAjJaH samakSaM pratijJA 20 -65|| // 15 // dIpa anukrama [97 |26 -100aa ~317
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [27]/gAthA ||65|| ....... ...................... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] dRSTAntaH gAthA ||62-65|| kRtavatI, rAjA ca tatpratijJAsUcakaM paTahamudghoSayAmAsa, tatra ca ko'pi kSulako bhikSArthamaTan paTahazabdaM zrutavAn , autpattizrutazca pratijJArthaH, tato dhRtavAn paTaha, pratipanno rAjasamakSaM vyavahAro, gato rAjakulaM kSullakaH, tatastaM laghu dRSTvA sA parivrAjikA''tmIyaM mukhaM vikRtyAvajJayA'bhidhatte-kathaya kuto milAmi ?, tata evamukte kSullakaH khaM meNDUM darzitavAn , tato hasitaM sarvairapi janaiH, udUghuSTaM ca-jitA jitA parivrAjikA, tassA evaM kartumazakyatvAt , tataH kSullakaH kAyikyA padmamAlikhitavAn , sA kartuM na zaknoti, tato jitA parivrAjikA / kSulakasyotpattikI buddhiH13 / 'magga'tti | mArgodAharaNaM, tadbhAvanA-ko'pi puruSo nijabhAryA gRhItvA vAhanena nAmAntaraM vrajati, apAntarAle ca kacit pradeze zarIracintAnimittaM tadbhAryA vAhanAduttIrNavatI, tasyAM ca zarIracintAnimittaM kiyabhAgaM gatAyAM tatpradezavartinI kAcidvayantarI puruSasya rUpasaubhAgyAdikamavalokya kAmAnurAgatastadrUpeNAgasa vAhanaM vilamA, sA ca tadbhAryA zarIracintAM vidhAya yAvadvAhanasamIpamAgacchati tAvadanyAM striyamAtmasamAnarUpAM vAhanamadhirUDhAM pazyati,sA ca vyantarI puruSaM pratyAha-eSA kAcidvaSantarI madIyaM rUpamAracayya tava sakAzamabhilapati tataH kheTaya 2 satvaraM saurabheyAviti, 10 tataH sa puruSastathaiva kRtavAn , sA cAraTantI pazcAlamA samAgacchati, puruSo'pi tAmAraTantI raSTvA mUDhacetA mandaM mandaM | kheTayAmAsa, tataH prAvartata tayostadbhAryAnyantorniSThurabhASaNAdikaH parasparaM kalahaH, grAme ca prApte jAtastayo rAjakule vyavahAraH, puruSazca nirNayamakurvannudAsIno varttate, tataH kAraNikaiH puruSo dUre vyavasthApito, bhaNite ca te dve api ca nA13 dIpa anukrama [97 RE m ational ~318~
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||65|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] gAthA ||62-65|| zrImalaya- triyau-yuvayormadhye yA kAcidamuM prathamaM hastena saMspRkSyati tasyAH patireSa na zeSAyAH, tato vyantarI hastaM dUrataH prasArya girIyA prathamaM spRSTavatI, tato jJAtaM kAraNikaireSA vyantarIti, tato nirbATitA, dvitIyA ca samarpitA khapateH / kAraNinandIvRttiH kyAMnikuJja | kAnAmautpattikI buddhiH 14 / 'isthiti rUyudAharaNaM, tadbhAvanA-mUladevapuNDarIko saha panthAnaM gacchataH, itazca ko'pi // 154 // sabhAryAkaH puruSastenaiva pathA gantuM prAvarttata, puNDarIkazca dUrasthitastadbhAryAgatamatizAvirUpaM dRSTvA sAbhilASo jAtaH, kathitaM ca tena mUladevasya-yadImA me sampAdayasi tadahaM jIvAmi, nAnyatheti, tato mUladevo'vAdIta-mA AturIbhUH, ahaM te niyamataH sampAdayiSyAmi, tatastau dvAvapyalakSitau satvaraM dUrato gatI, tato mUladevaH puNDarIkamekasmin vana nikuJja saMsthApya pathi Urddhasthito vartate, tataH pazcAdAyAtaH sabhAkaH sa puruSo bhaNito mUladevena-mo mahApuruSa! mahelAyA mamAsmin vananikuje prasavo vartate, tataH kSaNamAtra nijamahelAM visarjaya, visarjitA tena, gatA sA puNDarIkapArtha, tataH kSaNamAtraM sthitvA samAgatA-'AgaMtUNa ya tatto paDayaM ghettUNa mUladevassa / dhuttI bhagai hasantI pApiyaM khu me dAro jAo // 1 // dvayorapi tayorItpattikI buddhiH15| 'patti patidRSTAntaH, tadbhAvanA-dvayobhrotro-15 rikA bhAryA, loke ca mahatkautukam-aho dvayorapyeSA samAnarAgeti, etaca zrutiparamparayA rAjJA'pi zrutaM, paraM visma-TRI 1 // 15 // yamupAgato rAjA, matrI brUte-deva! na bhavati kadAcidapyetad , avazyaM vizeSaH ko'pi bhaviSyati, rAjJokta-kathameta Agalya ca tataH padaM gaddIlA mUla devasya / dhUtA bhaNati hasantI mimaM bhavatA dArako jAtaH // 1 // dIpa anukrama [97 00) ~319~
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [27...] gAthA ||62 -65|| dIpa anukrama [97 -100] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [27] / gAthA ||65 || ..... pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra [ 44 ] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH J davaseyaM ?, mantrI nRte deva! acirAdeva yathA jJAsyate tathA yatibhyate, tato mantriNA tasyAH striyA lekhaH preSito yathA-tau dvAvapi nijapatI grAmadvaye preSaNIyau - ekaH pUrvasyAM dizi vivakSite grAme'paro'parasyAM dizi, tasminneva ca dine dvAbhyAmapi svagRhe samAgantavyaM, tatastayA yo mandaballabhaH sa pUrvasyAM dizi preSito'paro'parasyAM dizi, pUrvasyAM ca dizi yo gatastasya gacchata Agacchatazca saMmukhaH sUryo, yaH punaraparasyAM gatastasya gacchata Agacchatazca pRSThataH, evaM kRte ca matriNA jJAtam ayaM mandavallabhaH aparo'tyantavallabhaH, tato niveditaM ca rAjJe, rAjJA ca na pratipannaM, yato'vazyamekaH 45 pUrvasyAM dizi preSaNIyo'paro'parasyAM dizi, tataH kathameSa vizeSo gamyate ?, tataH punarapi matriNA lekhapradAnena sA | maheloktA - dvAvapi nijapatI tayoreva grAmayoH samakaM prepaNIyau, tayA ca tau tathaiva preSitau, mantriNA ca dvau puruSo tasyAH samIpe samakaM tayoH zarIrApATavanivedakau preSitau dvAbhyAmapi ca sA samakamA kAritA, tato yo mandavallabhazarIrApATavanivedakaH puruSastaM pratyAha-sadaiva mandazarIro dvitIyo'tyAturazca varttate tatastaM pratyahaM gamiSyAmi, tathaiva kRtaM, tato niveditaM rAjJo mantriNA, pratipannaM rAjJA tatheti / matriNaH autpattikI buddhiH 16 / 'putta' tti putradRSTAntaH, tadbhAvanA- ko'pi vaNik, tasya dve palyau, ekasyAH putro'parA vandhyA, paraM sA'pi taM putraM samyak pAlayati, tataH sa putro vizeSaM na jAnIteyathA iyaM me jananI iyaM neti so'pi vaNika sabhAryAputro dezAntaraM gato, gatamAtra evaM parAsurabhUt, tato dvayorapi tayoH kalaho'jAyata, ekA bhaNati - mamaiSa putrastato'haM gRhasvAminI, dvitIyA brUte kA tvaM 1, mamaiSa putraH tato'hameva For Penal Use On ~320~ autpattikyAM samapatiputradRSTAntau 13 arra
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||65|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] zrImalayagirIyA nandIpattiH // 15 // gAthA ||62-65|| gRhakhAminIti, evaM ca tayoH parasparaM kalahe jAte rAjakule vyavahAro babhUva, tato'mAtyaH pratipAdayAmAsa nijapura- autpatipAn-bhoH pUrva dravyaM samastaM vibhajata, vibhajya tato dArakaM karapatreNa kuruta dvau bhAgI, kRtvA caikaM khaNDamekau || kyArohakasamarpayata dvitIyaM dvitIyasyai, tata etadamAtyavAkyaM zirasi mahAjvAlAsahasrAvalIDhavajropanipAtakalpaM putra kathAmadhu sitthaMca mAtA zrutvA sotkampahRdayA hRdayAntaHpraviSTatiryazalyeva saduHkhaM vaktuM pravRttA-hA khAmin! mahAmAtya ! na mamaipa putro, na me kiJcidarthena prayojanaM, etasyA eva putro bhavatu gRhakhAminI ca, ahaM punaramuM putraM dUrasthitApi paragRheSu dAridyamapi kurvatI jIvantaM drakSyAmi, tAvatA ca kRtakRtyamAtmAnaM prapatsye, putreNa vinA punaradhunApi samasto'pi meX jIvaloko'stamupayAti, itarA ca na kimapi vakti, tato'mAtyena tAM saduHkhAM paribhAbyoktam-tasyAH putro nAsyA 20 iti, saiva saryakhakhAminI kRtA, dvitIyA tu nirdhATitA / amAtyasyotpattikI buddhiH 17 / 'bharahasilameMDhe'tyAdikA ca gAthA rohakasaMvidhAnasUcikA, sA ca prAguktakathAnakAnusAreNa svayameva vyaakhyeyaa| madhuyuktaM sitthaM-madhusitthe, tad-18| dRSTAntabhAvanA-kazcitkaulikastasya bhAryA khairiNI, sA cAnyadA kenApi puruSeNa saha kasmiMzcitpradeze jAlimadhye maithunN| savitavatI, maithunasthitayA ca tayA upari bhrAmaraM samutpannaM dRSTa, kSaNamAtrAnantaraM ca samAgatA gRhe, dvitIye ca divase | khabhattA madanaM kIrNatayA nivArito-mA krINIhi madanaM, ahaM te bhrAmaramutpannaM darzayiSyAmi, tataH sa krayAdvinivRtto, 25 gatau ca tau dvAvapi tAM jAliM, na pazyati sA kathamapi kaulikI bhrAmaraM, tato yena saMsthAnena maithunaM sevitavatI tenaiva 26 dIpa anukrama [97 00) ~321
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [27]/gAthA ||65|| ....... ....................... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] gAthA ||62 saMsthAnena sthitA, tato dRSTavatI bhrAmara, darzayAmAsa ca kaulikAya, kauliko'pi tathArUpaM saMsthAnamavalokya jJAta-1 autpatti| vAn-nUnameSA duzcAriNIti / kaulikasyotpattikI buddhiH 18 / 'muddiya'tti mudrikodAharaNaM, tadbhAvanA-kasmiMzcitpure kyA mudrA ko'pi purodhAH sarvatra khyAtasatyavRttiH yathA parakIyAnnikSepAnAdAyAdAya prabhUtakAlAtikrame'pi tathAsthitAnevA li samarpayatIti, etacca jJAtvA ko'pi dramakaH tasmai khanikSepaM samaya dezAntaramagamat , prabhUtakAlAtikrame ca bhUyo'pi tatrAgato yAcate ca khaM nikSepaM purodhasaM, purodhAzca mUlata evApalapati-kastvaM kIzo vA tava nikSepa iti ?, tataH sa raGko varAkaH khaM nikSepamalabhamAnaH zunyacitto babhUva, anyadA ca tenAmAtyo gacchan dRSTo yAcitazca dehi meM purohita ! suvarNasahasrapramANaM nikSepamiti, tata etadAkaNye amAtyastadviSayakRpAparItacetA babhUva, tato gattA niveM[ditaM rAjJaH, kAritazca darzanaM dramako, rAjJApi bhaNitaH purodhAH-dehi tasmai dramakAya khaM nikSepamiti, purohito'vA dIt-deva ! na kimapi tasyAhaM gRhNAmi, tato rAjA maunamadhAt , purodhasi ca khagRhaM gate rAjA vijane taM dramakamAkArya pRSTavAn-re! kathaya satyamiti, tatastena sarva divasamuhUrtasthAnapAvarttimAnupAdikaM kathitaM, tato'nyadA rAjA purodhasA samaM rantuM prAvartata, parasparaM nAmamudrA ca saJcAritA, tato rAjA yathA purodhA na veti tathA kasyApi mAnuSasya haste nAmamudrAM samarpya taM prati babhANa-re! purodhaso gRhaM gatvA tadbhAryAmevaM brUhi-yathA'haM purodhasA prepitaH, iyaM ca nAmamudrAbhijJAnaM, tasmin dine tasyAM velAyAM yaH suvarNasahasranavalako dramakasatkastvatsamakSamamukapradeze mu -65|| dIpa anukrama [97 kA13 ~322~
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||65|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] dRSTAntau gAthA ||62-65|| zrImalaya- to'sti jhaTiti me samarpaya, tena puruSeNa tathaiva kRtaM, sApi ca purodhaso bhAryA nAmamudrAM dRSTvA'bhijJAna milanatazca- autpattigirIyA satyameSa purodhasA preSita iti pratipannavatI, tataH samarpayAmAsa taM dramakanikSepaM, tena ca puruSeNAnIya rAjJaH samarpito, IP kyAmaGkanandIvattiH rAjJA cAnyeSAM bahUnAM navalakAnAM madhye sa dramakanabalakaH prakSiptaH, AkArito dramakA, pArthe copavezitaH purodhAH, naannk||156|| dramako'pi tamAtmIyaM navalakaM dRSTvA pramuditaDdayo vikasitalocano'pagatacittazUnyatAbhAvaH saho rAjAnaM vijJapa-18 zayituM pravRttaH-deva! devapAdAnAM purata evamAkAro madIyo navalakA, tato rAjA taM tasmai samarpayAmAsa, purodhasazca jitA4cchedamacIkarat / rAjJa autpattikI buddhiH 19 / 'aMketti aGkadRSTAntabhAvanA, ko'pi kasyApi pArthe rUpakasahasranabalaka nikSiptavAn , tena ca nikSepagrAhiNA taM navalakamadhApradeze chittvA kUTarUpakANAM sahasreNa sa bhRtaH, tathaiva ca sIvitaH, tataH kAlAntare tasya pAAnnikSepakhAminA khanikSepo gRhItaH, paribhASitaH, sarva tastathaiva dRzyate mudrAdikaM, tata udghA-1 TitA mudrA yAvat rUpakAn paribhAvayati tAvatsarvAnapi kUTAn pazyati, tato jAto rAjakule tayorvyavahAraH, pRSTaH kAraNikanikSepakhAmI-bhoH! katisaGkhyAstava navalake rUpakA AsIran ?, sa prAha-sahasraM, tato gaNayitvA ruupkaannaaN| la // 156 // sahasraM tena bhRtaH sa navalakA, sa ca paripUrNa bhRtaH, kevalaM yAvanmAtramadhastAcchinnastAvanyUna ityupari sIvituM na zakyate, tato jJAtaM kAraNikai nUnamasyApaddatA rUpakAH,tato dApito rUpakasahasramitaro navalakasvAminaH / kAraNikA-18|25 nAmautpattikI buddhiH 20||'naanniiti ko'pi kasyApi pArthe suvarNapaNabhRtaM navalakaM nikSiptavAn, tato gato dezAntaraM, dIpa anukrama [97 -100aa ~323
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [27...] ***** gAthA ||62 -65|| dIpa anukrama [97 -100] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [27] / gAthA ||65 || ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH prabhUte ca kAle'tikrAnte nikSepagrAhI tasmAnnavalakAt jAtyaMsuvarNamayAn paNAn gRhItvA hInavarNakasuvarNapaNAn tAva - tsaGkhyAkAn tatra prakSitavAn, tathaiva ca sa navalakastena sIvitaH katipayadinAnantaraM sa navalakasvAmI dezAntarAdAgataH taM ca navalakaM tasya pArzve yAcitavAn so'pi navalakaM samarpayAmAsa, paribhAvitaM tena mudrAdikaM, tathaiva dRSTaM, tato mudrAM sphoTayitvA yAvatpaNAn paribhAvayati tAvaddhInavarNa kasuvarNamayAn pazyati, tato babhUva rAjakule vyabahAraH, pRSTaH kAraNikaiH - kaH kAlaH AsIt ? yatra tvayA navalako mukta iti, navalakasvAmI Aha-amuka iti, tataH kAraNikerutaM sa cirantana kAlo'dhunAtana kAlakRtAzca dRzyante'mI paNAH, tato mithyAbhASI nUnamepa nikSepagrAhIti daNDito, dApitazcetarasya tAvataH paNAniti / kAraNikAnAmItpattikI buddhiH 21 / 'bhikkhu' tti bhikSUdAharaNaM, tadbhAvanAko'pi kasyApi bhikSoH pArthe suvarNasahasraM nikSiptavAn, kAlAntare ca yAcate, sa ca bhikSurna prayacchati, kevalamaya kalye vA dadAmIti pratArayati, tatastena dyUtakArA avalagitAH, tatastaiH pratipannaM nizcitaM tava dApayiSyAmaH, tato dyUtakArA raktapaTavepeNa suvarNakhuTTikA gRhItvA bhikSusakAzaM gatA vadanti cantrayaM caityavandanAya dezAntaraM vivAsavo yUyaM ca paramasatyatApAtramata etAH suvarNakhoTikA yuSmatvArthe sthAsyanti, etAvati cAvasare pUrvasaGketitaH sa puruSa Agato, yAcate sma ca - bhikSo ! samarpaya madIyAM sthApanikAmiti, tato bhikSuNA'bhinavamucyamAna suvarNakhuTTikAlampaTatayA samarpitA tasya sthApanikA tasmai mA etAsAmahamanAbhAgI jAyeyetibuddhyA, te'pi ca yUtakArAH kimapi miSAntaraM For Pasta Use Only ~324~ autpattikyoM bhikSu sthapanikA 5 10 13 or
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||65|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] gAthA ||62-65|| zrImacya-II kRtvA svasuvarNakhuTTikA gRhItvA gatAH / dyUtakArANAmautpattikI buddhiH 22 // 'ceDaganihANa'nti ceTakA-bAlakA ni-2 autpattigirIyA dhAnaM-pratItaM, dRSTAntabhAvanA-dau puruSau parasparaM pratipannasakhibhAvI, anyadA kacitpradeze tAbhyAM nidhAnamupalebhe, tata kyAMceTakanandIvRttiH nidhAnaM jAeko mAyAvI brUte-bastanadivase zubhe nakSatre gRhISyAmo, dvitIyena ca saralamanaskatayA tathaiva pratipanna, tatastena maa||157|| yAvinA tasmin pradeze rAtrAvAgatya nidhAnaM hatvA tatrAgArakAH prakSiptAH, tato dvitIye dine tI dvApapi saha bhUtvA gatI, dRSTavantau tatrAGgArakAn, tato mAyAvI mAyayA soratADamAkrandituM prAvata, vadati ca-hA hInapuNyA vayaM devena cakSuSI dattvA'smAkaM samutpATite yannidhAnamupadizyAkArakA darzitAH, punaH punazca dvitIyasya mukhamavalokate, tato dvitIyena jajJe-nUnamanena hRtaM nidhAnamiti, tatastenApyAkArasaMvaraNaM kRtvA tasyAnuzAsanArthamUcemA vayasya ! khedaM kArSIH, na khalu khedaH punarnidhAnapratyAgamanahetuH, tato gatI dvAvapi khaM khaM gRhaM, tato dvitIyena tasya mAyAvino lepyamayI sajIva pratimA kAritA, dvau ca gRhItI markaTakI, pratimAyAzcotsaGge haste zirasi cAnyatra |ca yathAyoga tayomarkaTayoryogyaM bhakSyaM muktavAn , tau ca markaTau kSudhApIDito tatrAgatya pratimAyA utsaGgAdau bhakSya bhakSitavantI, evaM ca pratidinaM karaNe tayostArazyeva zailI samajani, tato'nyadA kimapi parvAdhikRtya mAyAvino dvA P157 // vapi putrI bhojanAya nimatritI, samAgatau ca bhojanavelAyAM tadhe, bhojitau ca to tena mahAgauraveNa, bhojanAnantaraM 25 ca tau mahatA sukhenAnyatra sazopito, tataH stokadinAvasAne mAyAvI vaputrasArAkaraNAya tadgRhamAgataH, tato dvitI-18 Traka dIpa anukrama [97 00) REaranaana For Pare A asurary.com ~325
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||65|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] gAthA ||62-65|| yastaM prati brUte-mitra ! tau taba putrau markaTAvabhUtAM, tataH sakhedaM vismitacetA gRhamadhyaM prAvizat , tato lepyamayIM autpattipratimAmutsArya tatsthAne samupavezito, muktI svasthAnAt markaTako, tau ca kilakilAyamAnau tasyotsaGge zirasi | kyA~dhanuskandhe hase cAgatya vilagnau, tato mitramavAdIta-bho ! vayasya ! tAvetau tava putrI, tathA ca pazya tava snehamAtmIyaM / / vedAcArya darzayataH, tataH sa mAyAvI pAha-vayasya ! kiM mAnuSAvakasmAt markaTau bhavataH 1, vayasya Aha-bhavataH karmaprAtikUlyavazAt , tathAhi-ki suvarNamahArIbhavati ?, paramAvayoH karmaprAtikUlyAdetadapi jAtaM, tathA taya putrAvapi 5 markaTAvabhUtAmiti. tato mAyAvI cintayAmAsa-nUnamahaM jJAto'nena, yadyuH zabdaM kariSye tato'haM rAjanAyo bhavi-15 pyAmi, putrI cAnyathA me na bhavataH, tatastena sarva yathAvasthitaM tasmai niveditaM, dattazca bhAgaH, itareNa ca samarpitau putrii| tasyotpattikI buddhiH23 / 'sikkha'tti zikSA-dhanurvedaH, taduhAraNabhAvanA-ko'pi pumAn atIva dhanurvedakuzalaH, sa paribhraman ekatrezvaraputrAn zikSayituM prAvarttata, tebhyazcezvaraputrebhyaH prabhUtaM dravyaM prAptavAn , tataH pitrAdayasteSAM ci-II ntayAmAsuH-prabhUtametasmai kumArA dattavantaH, tato yadA'sau yAsati tadainaM mArayitvA sarva grahIyAmaH, etacca katha-18/10 mapi tena jJAtaM, tataH khabandhUnAM grAmAntaravAsinAM kathamapi jJApitaM bhaNitaM ca-yathAhamamukasyAM rAtrI nadyAM gomaya-14 |piNDAn prakSepsyAmi bhavadbhiste grAsA iti, tatastaistathaiva pratipannaM, tato dravyeNa saMvalitA gomayapiNDAstena kRtAH, Atapena ca zopitAH, tata IzvaraputrAnityuvAca-yatheSo'smAkaM vidhiH-vivakSitatithiparvaNi svAnamantrapurassaraM goma-17 dIpa anukrama [97 ~326~
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||65|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] 6 gAthA ||62 -65|| zrImalaya- yapiNDA nadyA prakSipyante iti, tairapi yathA guravo vyAcakSate tatheti pratipannaM, tato vivakSitarAtrau tairIzvaraputraiH autpacigirIyA samaM snAnamantrapurassaraM te sarve'pi gomayapiNDA nadyAM prakSiptAH, tataH samAgato gRha, te'pi gomayapiNDA nItA kyA nItinandIvRttiH vandhubhiH khagrAme,tataH katipayadinAtikrame tAnIzvaraputrAn teSAM ca pitrAdIn pratyekaM mutkalApyAtmAnaM ca vaskhamAtrapada-12 zAstraM // 15 // rigrahopetaM darzayan sarvajanasamakSaM svagrAma jagAma, pitrAdibhizca paribhAvito nAsya pArthe kimapyatIti na maaritH|| tasyautpattikI buddhiH 24 / 'atyasatthetti arthazAkham-arthaviSayaM nItizAstra, dRSTAntabhAvanA-ko'pi vaNik, tasya dve patnyau, ekasyAH putro'parA bandhyA, paraM sA'pi putraM samyak pAlayati, tataH putro vizeSaM nAvabudhyate-yatheyaM me jananI nayamiti, so'pi vaNik sabhAryAputro dezAntaramagamat yatra sumatikhAminastIrthakRto janmabhUmiH, tatra ca gatamAtra eva divaM gataH, sapalyozca parasparaM kalaho'bhUt , ekA brUte-mamaiSa putrastato'haM gRhakhAminI, dvitIyA brUte-ahamiti, tato rAjakule vyavahAro jAtaH, tathApi na nirvalati, etaca bhagavati tIrthakare sumatikhAmini garbhasthe tajjananyA majalAdevyA jajJe, ata AgArite dve api sapanyo, tato devyA pratipAditaM-katipayadinAnantaraM me putro bhaviSyati', sAga |ca vRddhimadhirUDho'ssAzokapAdapasyAdhastAdupaviSTo yuSmAkaM vyavahAraM chetsyati,tata etAvantaM kAlaM yAvadavizeSeNa khaa-11||158|| datAM pivatAmiti, tato na yasyAH putraH sA'cintayat-labdhastAvadetASAn kAlaH, pazcAt kimapi yaviSyati tanna || jAnImaH, tato dRSTavadanayA tayA pratipannaM, tato devyA jajJe-naiSA putrasya mAteti nirbhasitA, dvitIyA ca gRhakhA 6582-%E dIpa anukrama [97 00) ~327
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [27...] gAthA ||62 -65|| dIpa anukrama [97 -100] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [27] / gAthA ||65 || ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH sahasraM ca minI kRtA / devyA autpattikI buddhiH 25 / 'icchA ya maha'tti kAcit strI, tasyA marttA paJcatvamadhigataH, sA ca vRddhi- 1 autpatiprayuktaM dravyaM lokebhyo na labhate, tataH patimitraM bhaNitavatI-mama dApaya Thokebhyo dhanarmiti, tatastenoka-yadi mama kyAmicchAbhAgaM prayacchasi tato'nayoktaM yadicchasi tanmayaM dadyA iti, tatastena lokebhyaH sarva dravyamudrAhita, tasyai stokaM praya-mamazatacchati, sA necchati, tato jAto rAjakule vyavahAraH, tataH kAraNikairyadudvAhitaM dravyaM tatsarvamAnAyitaM, kRtau dvau bhAgau, eko mahAn dvitIyo'lpa iti, tataH pRSTaH kAraNikaiH sa puruSaH-kaM bhAgaM tvamicchasi 1, sa prAha- mahAntaM iti, tataH kAraNikairakSarArtho vicArito yadicchasi tanmayaM dadyA iti, tvamicchasi mahAntaM bhAgaM tato mahAn bhAMga etasyAH, dvitIyastu taveti / kAraNikAnAmautpattikI buddhiH 26 / 'sayasahasse 'ti ko'pi paritrAjakaH, tasya rUpyamayaM mahApramANaM bhAjanaM khorayasaMjJaM, sa ca yadekavAraM zRNoti tatsarvaM tathaivAvadhArayati, tataH sa nijaprajJAgarva mudvahan sarvasamakSaM pratijJAM kRtavAn- yo nAma mAmapUrva zrAvayati tasmai dadAmIdaM bhAjanamiti, na ca ko'pyapUrvaM zrAvayituM zaknoti sa hi yatkimapi zRNoti tatsarvamaskhalitaM tathaivAnuvadati, vadate ca-agre'pIdaM mayA zrutaM kathamanyathA'hamaskhalitaM bhaNAmIti, tatsarvatra khyAtimagamat, tataH kenApi siddhaputrakeNa jJAtatatpratijJena taM pratyuktam- ahamapUrvaM zrAvayiSyAmi, tato milito bhUyAn loko rAjasamakSaM vyavahAro babhUva, tataH siddhaputro'pAThIt - "tujjha piyA maha piuNo dhAreha 1 taba pitA mama piturdhArayati anUnaM zatasahasram | yadi zrutapUrvaM dadAtu aya na zrutaM lokaM dadAtu // 1 // Education Internation For Parts Only ~328~ 5 10 12
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||66|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka zrImalaya girIyA [27...] gAthA ||66-68 // 18 aNUNagaM sayasahassaM / jai suyapucaM dijau aha na suyaM khorayaM desu // 1 // " jitaH pritraajkH| siddhaputrapautpa-12 nayikInandItiH lAttikI buddhiH 27 // tadevamuktA buddhirItpattikI, samprati bainayikyA lakSaNaM pratipAdayati kharUpam bharanittharaNasamatthA tivaggasuttatthagahiapeAlA / ubho logaphalavaI viNayasamutthA havai // 159 // buddhI // 66 // nimitte 1 asthasatthe a 2 lehe 3 gaNie a 4 kUva 5 asse a6| gaddabha 7 lakkhaNa 8 gaMThI 9 agae 10 rahie a 11 gaNiyA y|12 // 67 // sIA sADI dIhaM ca taNaM avasavvayaM ca kuMcassa 13 / nivvodae a 14 goNe ghoDagapaDaNaM ca rukkhAo 15 // 6 // | ihAtiguruH kArya durnivahatvAdbhara iva bharastannistaraNe samarthA bharanistaraNasamardhA trayo vargAstrivargAH-lokarUDhyA ra dharmArthakAmAstadarjanopAyapratipAdakaM yatsUtraM yazca tadarthastI trivargasUtrAthauM tayohItaM 'peyAlaM' pramANaM sAro vA yayA sA tathAvidhA, atrAha-nanvazrutanizritA buddhayo vaktumabhipretAH, tato yadyasyAstrivargasUtrArthagRhItasAratvaM | tato'zrutanizritatvaM nopapadyate, na hi zrutAbhyAsamantareNa trivargasUtrArthagRhItasAratvaM saMbhavati, atrocyate, iha prAyovRttimAzrityAzrutanizritatvamuktaM, tataH svalpazrutabhAve'pi na kazciddopaH / tathA 'ubhayalokaphalavatI' aihike AmuSmike ca loke phaladAyinI vinayasamutthA buddhirbhavati / sampratyayA eva vineyajanAnugrahArthamudAharaNaH svarUpaM darzayati-18|24 / / W // 159 // dIpa anukrama [101-103] REarainina | vainayikI buddhInAM dRSTAntA: ~329~
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUla [27]/gAthA ||68|| ................................... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] gAthA ||66 gAthAdvayArthaH kathAnakebhyo'vaseyaH, tAni ca granthagauravabhayAtsaMkSeyeNocyante-tatra 'nimitte' iti, kacitpure vainayikyAM ko'pi siddhaputrakaH, tasya dvau ziSyau nimittazAstramadhItavantI, eko bahumAnapurassaraM gurovinayaparAyaNo yatki nimitva | dRSTAntaH mapi gururupadizati tatsarvaM tatipratipadya svacetasi nirantaraM vimRzati, vimRzatazca yatra kApi sandeha upajAyate | tatra bhUyo'pi vinayena gurupAdamUlamAgatya pRcchati, evaM nirantaraM vimarzapUrva zAstrArthaM tasya cintayataH prajJA prakarSamupa-11 jagAma, dvitIyastvetaduNavikalaH, tau cAnyadA gurunirdezAt kvacitpratyAsanne grAme gantuM pravRttI, pathi ca kAnicit mahAnti padAni tAvadarzatA, tatra vimRzyakAriNA pRSTaM-bhoH kasyAmUni padAni ?, tenoktaM-kimatra praSTavyaM hastino'mUni padAni?, to vimRzyakArI prAha-maivaM bhASiSThAH, hastinyA amUni padAni, sA ca hastinI pAmena cakSuSA kANA, tAM cAdhirUDhA gacchati kAcidrAjJI, sA ca sabhartRkA gurvI ca prajane kalyA, adya zrI vA prasaviSyati, putrazca tasyA bhaviSyati, tata evamukte so'vimRzyakArI brUte-kathametadavasIyate?, vimRzyakArI prAha-'jJAnaM pratyayasAra mitrAne pratyayato vyaktaM bhaviSyati, tataH prAptau tau vivakSitaM grAma, dRSTA cAvAsitA tasya grAmasya bahiHpradeze mahAsarastaTe rAjJI, paribhAvitA ca hastinI bAmena cakSupA kANA (granthAgraM-5000) atrAntare ca kAciddAsaceDI mahattamaM pratyAha-vardhApyase rAjJaH putralAbheneti, tataH zabdito vimRzyakAriNA dvitIyaH-paribhAvaya dAsaceDI-1|12 -68 // hi-pra- 10 dIpa anukrama [101-103] SAREitaininamarana ~330~
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||68|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka zrImalaya- girIyA / nandIvRttiH // 16 // nAyikyAM nimittadRSTAntaH [27...] gAthA ||66 vacanamiti, tenoktaM-paribhAvitaM mayA sarva, nAnyathA taba jJAnamiti, tatasto hastapAdAn prakSAlya tasmin mahAsa- | rastaTe nyagrodhataroradho vizrAmAya sthitI, dRSTau ca kayAcicchironyastajalabhRtaghaTikayA vRddhastriyA, paribhAvitA ca tayorAkRtiH, tatazcintayAmAsa-nUnametI vidvAMsI, tataH pRcchAmi dezAntaragatanijaputrAgamanamipti, pRSTaM tayA, praznasamakAlameva ca ziraso nipatya bhUmau ghaTaH zatakhaNDazo bhagnaH, tato jhaTityevAvimRzyakAriNA proce-gataste putro ghaTa iva vyApattimiti, vimRzyakArI bete spa-mA vayasyaivaM vAdIH, putro'syA gRhe samAgato vartate, yAhi mAtavRddhe ! khi ! svaputramukhamavalokaya, tata evamuktA sA pratyujIvitevAzIrvAdazatAni vimRzyakAriNaH prayuAnA khagRha jagAma, dRSTazcobhUlitajakaH svaputro gRhamAgataH, tataH praNatA svaputreNa, sA cAzIrvAdaM nijaputrAya prAyukta, kathayAmAsa ca naimittikavRttAntaM, tataH putramApRcchaya vastrayugalaM rUpakAMzca katipayAnAdAya vimRzyakAriNaH samappayAmAsa, avimRzyakArI ca khedamAvahan khacetasi acintayat-nUnamahaM guruNA na samyak paripAThitaH kathamanyathA'haM na jAnAmi? eSa jAnAtIti, guruprayojanaM kRtvA samAgatI dvau guroH pArthe, tatra vimRzyakArI darzanamAtra eva ziro namayitvA kRtAalipuTaH sabahumAnamAnandAzruglAvitalocano guroH pAdAvantarA ziraH prakSipya praNipapAta, dvitI- yo'pi ca zailastambha iva manAgapyanamitagAtrayaSTimAtsaryavahnisamparkato dhUmAyamAno'atiSThate, tato gurutaM pratyAha-re kimiti pAiyona patasi ?, sa prAha-ya eva samyak pAThitaH sa eva patiSyati, nAhamiti, gururAha -68 // 160 // dIpa anukrama [101-103] 25 ~331
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||68|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] tA gAthA ||66 965RESEAR- 55 kathaM tvaM na samyak pAThitaH ?, tataH sa prAcInaM vRttAntaM sakalamacIkathat , yAvadetakha jJAnaM sarvaM satyaM na kalpakalilAmameti, tato guruNA vimRzyakArI pRSTaH-kathaya vatsa ! kathaM tvayedaM jJAtamiti ?, tataH sa prAha-mayA yuSma- pigaNitpAdAdezena vimarzaH kartumArabdho-yathaitAni hastirUpasya padAni supratItAnyeva, vizeSacintAyAM tu kiM hastinI uta hastinyAH, tatra kAyikI dRSTvA hastinyA iti nizcitaM, dakSiNena ca pArthe vRttisamArUDhayAlIvitAna AlunavizINoM hastinIkRto dRSTo na vAmapArthe tato nizcikye-nUnaM yAmena cakSuSA kANeti, tathA nAnya evaMvi- 5 dhaparikaropeto hastinyAmadhirUDho gantumaIti tato'vazyaM rAjakIyaM kimapi mAnuSaM yAtIti nizcitaM, taca mAnuSaM kacitpradeze hastinyA uttIrya zarIracintAM kRtavat , kAyikI dRSTvA rAjIti nizcitaM, vRkSAvalamaraktavastradazAlezadarzanAt sabhartRkA, bhUmI hastaM nivezyotthAnAkAradarzanAdguI, dakSiNacaraNanissahamocananivezadarzanAtprajane kalyeti / vRddhakhiyAH praznAnantaraM ghaTanipAte caivaM vimarzaH kRto-yathaipa ghaTo yata utpannastatraiva militastathA putro'pIti / tata evamukta guruNA sa vimRzyakArI cakSupA sAnandamIkSitaH prazaMsitazca, dvitIyaM pratyuvAca-taba dopo yanna vimarza | karopi, na mama, vayaM hi zAstrArthamAtropadeze'dhikRtAH vimarza tu yUyamiti / vimRzyakAriNo vainayikI buddhiH1| 'a-I sthasatthe'tti arthazAstre kalpako mantrI dRSTAnto, 'dahikuMDaga ucchakalAvao ya' iti saMvidhAnake, leha'tti lipiparijJAna, 'gaNie'tti gaNitaparijJAnaM, ete ca dve api vainayikyau buddhI 2-3-4 / 'kU'tti khAtaparijJAnakuzalena kenApyuktaM -68 dIpa anukrama [101-103] 13 ~332~
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||68|| ......... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 16 // gAthA ||66-68 // yadhaitahare jalamiti, tatastAvatpramANaM khAtaM paraM notpannaM jalaM, tataste khAtaparijJAnaniSNAtAya nivedayAmAsuH-notpannaM jalamiti, tatastenoktaM-pANiprahAreNa pArthAnyAhata, AhatAni taiH, tataH pANiprahArasamakAlameva samucchalitaM tatra jalaM, khAtaparijJAnakuzalasya puMso vainayikI buddhiH 5 / 'asse'tti bahavo'zvavaNijo dvAravatI jagmuH, tatra sarve kumArAH sthUlAn bRhatazcAzvAn gRhNanti, vAsudevena punayoM laghIyAn durvalo lakSaNasampannaH sa gRhItaH, sa ca kAryanirvAhI prabhUtAzvAghahazca jAtaH / vAsudevasya vainayikI buddhiH 6 / 'gadda 'tti ko'pi rAjA prathamayauvanikAmadhirUDhastaruNimAna-10 meva ramaNIyaM sarvakAryakSamaM ca manyamAnastaruNAneva nijakaTake dhAritavAn , vRddhAMstu sarvAnapi niSedhayAmAsa, so'nyadA kaTakena gacchannapAntarAle'davyAM patitavAn , tatra ca samasto'pi janastRSA pIDyate, tataH kiMkartavyatAmUDhacetA M20 rAjA kenApyukto-deva ! na vRddhapuruSazemuSIpotamantareNAyamApatsamudrastarItuM zakyate, tato gaveSayantu devapAdAH kApi bRddhamiti, tato rAjJA sarvasminnapi kaTake paTaha udghoSitaH, tatra caikena pitRbhaktena pracchanno nijapitA samAnIto | vartate, tatastenokta-mama pitA vRddho'stIti, tato nIto rAjJaH pArthe, rAjJA ca sagauravaM pRSTaH kathaya mahApuruSa ! kathaM | me kaTake pAnIyaM bhaviSyati ?, tenoktaM-deva ! rAsabhAH khairaM mucyantAM, yatra te bhuvaM jighanti tatra pAnIyamatipratyA-13 sannamavagantavyaM, tathaiva kAritaM rAjJA, samutpAditaM pAnIyaM, svasthIbabhUva ca samastaM kaTakamiti / sthavirasa bainayikI 25 -buddhiH,7 / 'lakkhaNa'tti pArasIkaH ko'pyazvakhAmI kasyApyazvarakSakasya kAlaniyamanaM kRtvA azvarakSaNamUlyaM dvAvazcI dIpa anukrama [101-103] SURENCHALond ~333~
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||68|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] - - gAthA - ||66 - pratipannavAn , so'pi cAzvasvAmino duhitrA samaM vartate, tataH sA tena pRSTA-kAvadhI bhavyAviti?, tayoktam-amI salakSaNApAmazvAnAM vizvastAnAM madhye yo pApANabhRtakutapAnAM vRkSazikharAnmuktAnAmapi zabdamAkarNya no prasthatasto bhanyau. vagranthiharU tena tathaivetI parIkSitI, tato betanapradAnakAle so'bhidhatte-mabamamukamamukaM vA'yaM dehi, azvasthAmI prAha-sarvAnapyanyAn azvAn gRhANa, kimetAbhyAM taveti !, sa necchati, tato'zvakhAminA khabhAryAyai nyavedi, bhaNitaM ca-gRha-13 jAmAtA kriyatAmeSa iti, anyathA pradhAnAvazvAveSa gRhItvA yAsyati, sA naicchat , tato'zvakhAmI pAha-lakSaNayuktenAzvenAnye'pi bahavo'zvAH sampadyante kuTumbaM ca parivarddhate, lakSaNayuktau cemAvazcI, tasmAskriyatAmetaditi, tataH pratipannaM tayA, dattA tasmai svaduhitA, kRto gRhajAmAteti / azvasvAmino vainayikIvuddhiH 8 'gaThiti pATalipure nagare muruNDo rAjA, tatra pararASTrarAjena trINi kautukanimittaM preSitAni, tadyathA-'mUDhaM sUtraM samA yaSTiralakSitadvAraH samudako jatunA gholitaH' tAni ca muruNDena rAjJA sarveSAmapyAtmapuruSANAM darzitAni, paraM kenApi na jJAtAni, tata A-P kAritAH pA liptAcAryAH, pRSTaM rAjJA-bhagavan ! yUyaM jAnIta ?, sUraya uktavanto-vADhaM, tataH sUtramuSNodake kSiptam , uSNodakasamparkAca vilInaM madanamiti labdhaH sUtrasyAntaH, yaSTirapi pAnIye kSiptA, tato gurubhAgo mUlamiti jJAtaM, samudke'pyuSNodake kSipte jatu sarvaM galitamiti dvAraM pragaTaM babhUva, tato rAjA sUrIn pratyavAdIt-bhagavan ! yUyamapi durvijJeyaM kimapi kautukaM kuruta yena tatra preSayAmi, tataH sUribhistumbakamekasmin pradeze khaNDamekamapahAya ratnAnAM bhRtaM, 13 - -68|| - dIpa anukrama [101-103] -964-10-- ~334~
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||68|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] gAthA ||66-68 // zrImalaya- tatastathA tatkhaNDaM sIvitaM yathA na kenApi lakSyate, bhaNitAzca pararASTrarAjakIyAH puruSAH-etadabhaGktvA ito agadarathikagirIyA ratnAni gRhItavyAni, na zaktaM tairevaM kartuM / pAdalisasUrINAM vainayikI buddhiH 9 / agae'tti kacitpure ko'pi rAjA, RI dRSTAntI nandIvRttiH saca paracakreNa sarvato roddhamArabdhaH, tatastena rAjJA sarvANyapi pAnIyAni vinAzayitavyAnIti vipakaraH sarvatra paa||162|| titaH, tata ko'pi kiyadvipamAnayati, tatraiko vaidyo yavamAnaM viSamAnIya rAjJaH samarpitavAn-deva ! gRhANa viSa KImiti, rAjA ca stokaM.viSaM dRSTvA cukopa tasmai, vaidyo vijJapayAmAsa-deva ! sahasravedhIdaM viSaM tasmAdaprasAdaM mA kArSIH, rAjA'vAdIta-kathametadavaseyaM ?, sa uvAca-deva ! AnAyyatAM ko'pi jIrNo hastI, AnAyito rAjJA hastI, tato vaidyana tasya hastinaH pucchadeze vAlakamekamutpATya tadIyaranne viSaM saJcAritaM, viSaM ca prasaramAdadAnaM yatra yatra prasarati tatta- 20 TrAtsarvaM vipannaM kurvat dRzyate, vaidyazca rAjAnamabhidhatte-deva ! sarvo'pyeSa hastI viSamayo jAtaH, yo'pyenaM bhakSayati / so'pi viSamayo bhavati, evametadviSaM sahasravedhi, tato rAjA hastihAnidUnacetAstaM pratyuvAca-asti ko'pi hastinaH kApratikAravidhiH?, so'vAdIta-bADhamasti, tatastasminneva vAlarandhe'gadaH pradattaH, tataH sarvo'pi jhaTityeva prazAntoza 162 // vipavikAraH, praguNIvabhUva hastI, tutoSa rAjA tasmai vaidyAya / vaidyasya bainayikI buddhiH10rahie gaNiyA yatti sthUla-18 | bhadrakathAnake rathikasya yat sahakAraphalalumbitroTanaM yaca gaNikAyAH sarpaparAzerupari nartanaM te ve api vainayikIbuddhi-di.25 phale 11-12 / sIye'tyAdi, kvacitpure ko'pi rAjA, tatputrAH kenAppAcAryeNa zikSayitumArabdhAH, te ca tasmai AcAryAya dIpa anukrama [101-103] ~335~
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||68|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka nayikIbuddhadA [27...] BharaNAni gAthA ||66 & prabhUtaM dravyaM dattavantaH, rAjA ca dravyalobhI taM mArayitumicchati, taizca putraiH kathaJcidetad jJAtvA cintitam-asmAkameSa vidyAdAyI paramArthapitA, tataH kathamapyenamApado nistArayAmaH, tato yadA bhojanAya samAgataH snAnazATikAM yA- bacate tadA te kumArAH zuSkAmapi zATIM vadanti-"aho sIyA sADI" dvArasammukhaM ca tRNaM kRtvA vadanti-aho dIrgha tRNaM, pUrva ca krauJcakena sadaiva pradakSiNIkriyate, samprati tu sa tasyApasavyaM bhramitaH, tata AcAryeNa jJAtaM-saveM mama viraktaM, kevalamete kumArA mama bhaktivazAt jJApayanti, tato yathA na lakSyate tathA palAyayAmAsa, kumArANAmAcAryasya ca vainayikI buddhiH 13 / 'nicodaeNaM'ti kA'pi vaNigbhAryA ciraM propite bhartari dAsyA nijasadbhAvaM nivedayati-Anaya kamapi puruSamiti, tatastayA samAnIto, nakhaprakSAlanAdikaM ca sarva tasya kArita, rAtrI ca tI dvAyapi sambhogAya dvitIyabhUmikAmArUDhI, meghazca vRSTiM kartumArabdhavAn , tatastena tRSApIDitena puruSeNa nItrodakaM pItaM, tadapi ca tvagvipabhujaGgasaMspRSTamiti tatpAnena paJcatvamupagataH, tatastayA vaNigbhAryayA nizApavimayAma eva zUnyadevakulikAyAM mocitaH, prabhAte ca dRSTo dANDapAzikaH, paribhAvitaM sadyaH tattasya nakhAdikamma, tataH pRSTAH sarve'pi nApitA:-kenedaM bhoH kRtamasya nakhAdikaM karmeti?, tata ekena nApitenokta-mayA kRtamamukAbhidhayaNigbhAryAdAsaceTyAdezena, tataH sA pRSTA-sApi ca pUrva na kathitavatI, tato hanyamAnA yathAvasthitaM kathayAmAsa, dANDapAzikAnAM banayikI buddhiH 14 / 'goNe ghoDagapaDaNaM ca rukkhAo' ko'pyakRtapuNyo yadyatkaroti tatsarvamApade prabhavati, tato'nyadA -68 // - dIpa anukrama [101-103] - - Dirmanmarary.org ~336~
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||68|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata S sUtrAMka [27...] vainayikI vumudAharaNAni gAthA ||66-68 // zrImalaya-zAmitraM balIvadI yAcitvA halaM bAhayati, anyadA ca vikAlabelAyAM tAvAnIya vATake kSiptI, sa ca vayasyo bhojanaM girIyA kurvannAste, tataH sa tasya pArtha na gataH kevalaM tenApi to dRSTyA'valokitAviti sa svagRhaM gataH, tau ca balIvado nandIvRttiH dA vATakAnniHsRtyAnyatra gatau, tato'pyapar3hatau taskaraiH, sa ca balIvaIkhAmI tamakRtapuNyaM varAkaM balivadoM yAcate, saca // 163 // dAtuM na zaknoti, tato nIyate tena rAjakulaM, pathi ca gacchatastasya ko'pyavArUDhaH puruSaH sammukhamAgacchati, sa cAzvena pAtitaH, azvazca palAyamAno varttate, tatastenoktam-AhanyatAmeya daNDenAzva iti, tena cAkRtapuNyena so'zvo marma| NyAhataH, tato mRtyumupAgamat , tatastenApi puruSeNa sa varAko gRhItaH, te ca yAvannagaramAyAtAstAvatkaraNamutthita| mitikRtvA te nagaravahiSpradeze evopitAH, tatra ca bahavo naTAH suptA varttante, sa cAkRtapuNyo'cintayat-yathA | nAsmAdApatsamudrAt me nistAro'stIti vRkSe galapAzenAtmAnaM bar3hA niyeyeti tena tathaiva kartumArabdhaM, parai jIrNa| daNDivastrakhaNDena gale pAzo baddhaH, taca daNDIvastrakhaNDamatidurvalamiti truTitaM, tataH sa varAko'dhatAtmusanaTamaha|ttarasyopari papAta, so'pi ca naTamahattarastArAkAntagalapradezaH paJcatvamagamat , tato naTairapi sa pratigRhItaH, gatAH prAtaH sarve'pi rAjakulaM, kathitaH sarvairapi khaH khaH vyatikaraH, tataH kumArAmAtyena sa varAkaH pRSTaH, so'pi dInavadano'vAdId-deva ! yadete huyate tatsarvaM satyamiti, tataH tasyopari saJjAtakRpaH kumArAmAtyo'vAdIt-epa valIvauM tubhyaM dAsyati, tava punarakSiNI utpAdayiSyati, eSa hi tadaivAnRNo babhUva yadA tvayA cakSubhyAmavalokitI balI 20 AGAR // 13 // dIpa anukrama [101-103] 25 SAREaiaNP mitaram.org ~337~
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [27]/gAthA ||68|| ....... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka karmajAvuAdAharaNAni gA.67-8 [27...] R gAthA ||66-68|| vadauM, yadi punastvayA cakSubhyAM nAvalokitI balIbI syAtAM tadeSo'pi khagRhaM na yAyAt, na hi yo yasmai yasya samarpaNAyAgataH sa tasyAnivedane samarpaNIyamevameva muktvA svagRhaM yAti, tathA dvitIyo'zvakhAmI zabditaH, e- po'zvaM tubhyaM dAsyati, tava punarepa jihvAM chetsyati, yadA hi tvadIyajihvayoktam-enamadhaM daNDena tADayeti tadA'nena daNDenAhato'zro, nAnyathA, tata eSa daNDenA''hantA daNDyate taba na punarjiti ko'yaM nItipathaH?, tathA naTAn pratyAha-asya pArthe na kimapyasti tataH kiM dApayAmaH', etAvatpunaH kArayAmaH-eSo'dhastAt sthAsyati, tvadIyaH punaH ko'pi pradhAno yathaiSa vRkSe galapAzenAtmAnaM baDhdA muktavAn tathA''tmAnaM muJcatviti, tataH sarvairapi muktaH, kumArAmAtyasya cainayikI buddhiH15 / uktA bainayikI buddhiH, karmajAyA buddhalakSaNamAha uvaogadiTrasArA kammaesaMgaparigholaNavisAlA / sAhukkAraphalabaI kammasamutthA havai buddhI // 67 // herapiNae 1 karisae 2 kolia 3 Dove a4 mutti 5 ghaya 6 pavae 7 / tunnAe / vahaI ya 9 prayai 10 ghaDa 11 cittakAre a 12 // 68 // 'uvaoge'tyAdi, upayojanamupayogo-vivakSitakarmaNi manaso'bhinivezaH sAra:-tasava vivakSitaH paramArthaH, upayogena dRSTaH sAro yayA sA upayogadRSTasArA, abhinivezopalabdhakarmaparamArthA ityarthaH, tathA karmaNi prasaGgaH-a. bhyAsaH parigholanaM-vicArastAbhyAM vizAlA-vistAramupagatA karmaprasaGgaparigholanavizAlA, tathA sAdhu kRtaM-muTu ka 584 dIpa anukrama [101-103] CHEESEX EAS M urajanitaramorg atra yat sU0 kramAMka ||67|| ||68|| mudritaM tat mudraNa doSa: eva | tatra sU0 kramAMka 69, 70 vartete ... karmajA buddhInAM dRSTAntAH ~338~
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||70|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka karmajA [27...] girIyA / haraNAni | gA.678 gAthA ||69 zrImalaya zitamiti vidvadbhiH prazaMsA sAdhukAraH tena yuktaM phalaM sAdhukAraphalaM tadvatI, sAdhukArapurassaraM vetanAdilAbharUpaM tasyAH | phalamityarthaH, sA tathA karmasamutthA buddhirbhavati / asyA api vineyajanAnugrahArthamudAharaNaiH kharUpaM darzayati-'heranandItiH [NNie' ityAdI pachyarthe saptamI, tato'yamoM-haraNyake-hairaNyakasya karmajA buddhiH, evaM sarvatrApi yojanA kAryA, // 14 // hairaNyako hi khavijJAnaprakarSaprApto'ndhakAre'pi hastasparzavizeSeNa rUpakaM yathAvasthitaM parIkSate / 'karisaga'tti atro dAharaNaM-ko'pi taskaro rAtrI vaNijo gRhe panAkAraM khAtaM khAtavAn , tataH prAtaralakSitastasminneva gRhe samAgatya janebhyaH prazaMsAmAkarNayati, tatraikaH karpako'bravIt-kiM nAma zikSitasya duSkaratvaM ?, yadyena sadaiyAbhyastaM karma sa tatprakarSaprApta karoti, nAtra vismayaH, tataH sa taskara etadvAkyamamarpayaizvAnarasandhukSaNasamamAkarNya jajyAla kopena, tataH pRSTavAn kamapi puruSa-ko'yaM kasya vA satka iti?, jJAtvA ca tamanyadA kSurikAmAkRSya gataH kSetre tasya pArthe, re! |mArayAmi tvAM samprati, tenoktaM-kimiti ?, so'bravIt-tvayA tadAnIM na mama khAtaM prazaMsitamitikRtvA, so'nabIt-satyametat , yo yasmin karmaNi sadaivAbhyAsaparaH sa tadviSaye prakarSavAn bhavati, tatrAhameva dRSTAntaH, tathAhi. amUna mudgAn hastagatAn yadi bhaNasi tarhi saryAnapyadhomukhAn pAtayAmi yadvA UrddhamukhAn athavA pArthasthitA|niti, tataH so'dhikataraM vismitacetAH prAha-pAtaya sarvAnapyadhomukhAniti, vistArito bhUmau paTaH pAtitAH sarve'pyadhomukhA mudgAH, jAto mahAn vismayazcaurasya, prazaMsitaM bhUyo bhUyastasya kauzalamaho vijJAnamaho vijJAnamiti, 54:584 -70 - % // 16 // dIpa anukrama [104-105] ~339~
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||70|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] . ... .. . .S U TR7-4 gAthA ||69 vadati cauro-yadi nAdhomukhAH pAtitA abhaviSyan tato niyamAt tvAmahamamArayiSyamiti, karSakasya caurakha ca pariNAmikarmajA buddhiH / 'koliya'tti kaulika:- tantuvAyaH, sa muSTyA tantUnAdAya jAnAti-etAvadbhiH kaNDakaiH paTo bhavi-13 kyudApyati / 'Doe'tti darvI varddhakirjAnAti-etAvadatra mAsyatIti / 'mutti'ti maNikAro mauktikamAkAze prakSipya za- haraNAni karavAlaM tathA dhArayati yathA patito mauktikasya ranne sa pravizatIti / 'ghaya'tti ghRtavikrayI sa vijJAnaprakarSaprApto yadi rocate tarhi zakaTe sthito'dhastAt kuNDikAnAle'pi ghRtaM prakSipati / 'pavaya'tti plavakA, sa cAkAzasthitAni TrAkaraNAni karoti / 'tuNNAga'tti sIvanakarmakartA, sa ca khavijJAnaprakarSaprAptastathA sIyati yathA prAyo yaskenApi n| lakSyate / 'vaDaiti varddhakiH, sa ca khavijJAnaprakarSaprApto'mitvApi devakularathAdInAM pramANaM jAnAti / 'pUrvaiti ApUpikaH, sa cAmitvApyapUpAnAM dalasya mAnaM jAnAti / 'ghaDatti ghaTakAraH khavijJAnaprakarSaprAptaH prathamata evara pramANayuktAM mRdaM gRhNAti / 'cittakAre'tti citrakAraH, sa ca rUpakabhUmikAmamitvA'pi rUpakapramANaM jAnAti tAvanmAtra livA vapaNa kuJcikAyAM gRhNAti yAvanmAtreNa prayojanamiti // uktA karmajA buddhiH, samprati pAriNAmikyA lakSaNamAha aNumANaheudiTuMtasAhiA vayavivAgapariNAmA / hianisseasaphalabaI buddhI pariNAmiA nAma // 71 // abhae 1 siTri 2 kumAre 3 devI 4 udiodae havai rAyA 5 / sAhU ya naMdiseNe 6 dhaNadatte 7 sAvaga8amacce 9 // 72 // khamae 10 amaccaputte 11 cANake 12 -70 // dIpa anukrama [104-105] REm manand Miminarary.org | pAriNAmikI buddhInAM dRSTAntA: ~340~
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [27...] gAthA // 71 -74| dIpa anukrama [106 -110] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [27] / gAthA ||74 || pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 165 // caiva dhUlabhat a 13 | nAsikasuMdarinaMde 14 vaire 15 pariNAmabuddhae // 73 // calaNAhaNa 16 AmaMDe 17 maNI a 18 sappe a 19 khaggi 20 thUbhide 21 / pariNAmiyabuddhIe evamaI udAharaNA // 74 // se taM asuanissiyaM // 'aNumAtyAdi, liGgAhiGgini jJAnamanumAnaM taca khArthAnumAnamiha draSTavyaM, anyathA hetugrahaNasya nairarthakyApatteH, anumAnapratipAdakaM vaco hetuH, parArthAnumAnamityarthaH, athavA jJApakamanumAnaM, kArakaM hetuH, dRSTAntaH pratItaH, AhaanumAnagrahaNena dRSTAntasya gatatvAdalamasyopanyAsena, ucyate, anumAnasya kaciddRSTAntamantareNAnyathAnupapattigrAhakapramA Navalena pravRtteH, yathA sAtmakaM jIvaccharIraM, prANAdimattvAnyathAnupapatteH na ca dRSTAnto'numAnasthAnaM, yata uktam" anyathA'nupapannatvaM, yatra tatra trayeNa kim ?" tataH pRtham dRSTAntasyopAdAnaM, tatra sAdhyasyopamAbhUto dRSTAntaH, tathA coktam- "yaH sAdhyasyopamAbhUtaH, [sa] dRSTAnta iti kathyate / " anumAnahetudRSTAntaiH sAdhyamarthaM sAdhayatIti anumAnahetudRSTAntasAdhikA, tathA kAlakRto dehAvasthAvizeSo vayastadvipAke pariNAmaH- puSTatA yasyAH sA vayovipAkapariNAmA, tathA hitam - abhyudayo niHzreyasaM - mokSastAbhyAM phalavatI, te dve api tasyAH phale ityarthaH, buddhiH pariNAmikI nAma / asyA api ziSyagaNahitAyodAharaNaiH svarUpaM prakaTayati- 'abhaye' ityAdigAdhAtrayaM, asyArthaH kathAnakebhyo'vaseyaH, tAni ca kathAnakAni prAyo'tIva gurUNi prasiddhAni ca tato granthAntarebhyo'vaseyAni iha tvakSa For Pernal Use Only ~341~ pAriNAmi kyudAharaNAni gA. 71-4 20 // 165 // 25 waryrp
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [27]/gAthA ||74|| ......... ....................... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] gAthA ||71 rayojanAmAtrameva kevalaM kariSyate / tatra 'abhaya'tti abhayakumArasya yaJcaNDapradyotAdvaracatuSTayamArgaNaM yacaNDaprayota pAriNAmibavA nagaramadhyenAraTantaM nItayAnityAdi sA pAriNAmikI buddhiH| 'seTTitti kASThazreSTI, tasya yatsabhAryAduzcarita-181 kyudA mavalokya pravrajyApratipattikaraNaM, yaca putre rAjyamanuzAsati varSAcaturmAsakAnantaraM vihArakramaM kurvataH putrasamakSaM | haraNAni mAgA.71-4 [dhigjAtIyairupasthApitAyA yakSarikAyA ApannasattvAyAstvadIyo'yaM garbhastvaM ca prAmAntaraM prati calitaH tataH kathamahaM | bhaviSyAmIti badantyAH pravacanApayazonivAraNAya yadi madIyo garbhastato yonarvinirgacchatu no cedudaraM bhittvA | vinirgacchatviti yat zApapradAna, sA pariNAmikI buddhiH / 'kumAre ti modakapriyasya kumArasa prathame vayasi vartamAnasya kadAciguNanyAM gatasya pramadAdibhiH saha yathecchaM modakAn bhakSitavato'jIrNarogaprAdurbhAvAdatipUtigandhi vAtakAyamutsRjato yA udgatA cintA, yathA aho! tArazAnyapi manoharANi kaNikkAdIni dravyANi zarIrasamparkava|zAtpUtigandhAni jAtAni, tasmAd dhigidamazuci zarIraM, dhimmoho, yadetasyApi zarIrasya kRte jantuH pApAnyArabhate, ityAdirUpA sA pAriNAmikI buddhiH, tata U tasya zubhazubhatarAdhyavasAyabhAvato'ntarmuhUrtena kevalajJAnotpattiH / | devitti devyAH puSpayatyabhidhAnAyAH pravajyAM paripAlya devatvenotpannAyA yatpuSpacUlAbhidhAnAyAH khaputryAH khane PI narakadevalokapragaTanena prabodhakaraNaM sA pAriNAmikI buddhiH / 'udiodae'tti uditodavasa rAjJaH zrIkAntApateH | purimatAlapure rAjyamanuzAsataH zrIkAntAnimittaM vANArasIvAstavyena dharmarucinA rAjJA sarvavalena samAgatya niruddhasya 13 -74| ROMORROCRACY dIpa anukrama [106-110] ~342~
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||74|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka zrImalayagirIyA [27...] // 166 // gAthA ||71 prabhUtajanaparikSayabhayena yadvaizravaNamupavAsaM kRtvA samAhUya sanagarasyAtmano'nyatra sAmaNaM sA pAriNAmikI buddhiHpAriNAmi| 'sAha ya naMdiseNetti sAdhoH zreNikaputrasya nandipeNaya khaziSyasya vratamujjhitukAmasya sthirIkaraNAya bhagavarddhamAna-II kyudAkhAmivandananimittacalitamuktAbharaNazvetAmbaraparidhAnarUparAmaNIyakavinirjitAmarasundarIkakhAntaHpuradarzanaM kRtaM sA haraNAni gA. 71-4 pAriNAmikI buddhiH, sa hi nandipeNasya tAdRzamantaHpuraM nandipeNaparityaktaM dRSTvA dRDhataraM saMyame sthirIbabhUva / 'dhaNadattetti dhanadattasya susamAyA nijaputryAH cilAtIputreNa mAritAyAH kAlamapekSya yatpalalabhakSaNaM sA pAriNAmikI buddhiH / 'sAyagotti ko'pi zrAvakaH pratyAkhyAtaparastrIsambhogaH kadAcinijajAyAsakhImavalokya tatrAtIvAdhyupapannaH, taM ca tAdRzaM dRSTvA tadbhAryA'cintayat-nUnameSa yadi kathamapyetasminnadhyavasAye vartamAno mriyate tarhi narakagati tiryaggati vA yAti tasmAtkaromi kaJcidupAyamiti, tata evaM cintayitvA svapatimabhANIta-mA tvamAturIbhUH, ahaM te tAM vikAlavelAyAM sampAdayiSyAmi, tena pratipannaM, tato vikAlavelAyAmIpadandhakAre jagati prasarati khasakhyA vastrAbharaNAni paridhAya sA khasakhIrUpeNa rahasi tamupAsapat, sa ca seyaM madbhAryAsakhItsavagamya tAM paribhuktavAn , paribhoge kRte cApagatakAmAdhyavasAyo'smaracca prAggRhItaM vrataM, tato batabhaGgo me samudapAdIti khedaM kartuM 8 pravRttaH, tatastadbhAryA tasmai yathAvasthitaM nivedayAmAsa, tato manAk svasthIvabhUva, gurupAdamUlaM ca gatvA duSTamanaHsaGka- 25 lpanimittanatabhaGgavizunapartha prAyazcittaM pratipannavAn, zrAvikAyAH pAriNAmikI buddhiH / 'amavetti varadhanuHpitura ra dIpa anukrama [106-110] ~343~
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [27]/gAthA ||74|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] gAthA ||71 *55555ESEX mAtyasya brahmadattakumAravinirgamanAya yat suraGgAkhAnanaM, sA pAriNAmikI buddhiH| 'khamae'tti kSapakasya kopavazena 4 pAriNAmimRtvA sarpatvenotpannasya tato'pi mRtvA jAtarAjaputrasya atrajyApratipattI caturaH kSapakAn paryupAsInasya yadbhojana-18 kyudAvelAyAM taiH kSapakaiH pAtre niyUtanikSepe'pi kSamAkaraNamAtmanindanaM kSapakaguNaprazaMsA sA pAriNAmikI buddhiH / 'ama caputtetti amAtyaputrasya varadhanunAno brahmadattakumAraviSaye dIrghapRSThavarUpajJApanAdiSu teSu 2 prayojaneSu pAriNAmikI 4 buddhiH| 'cANake'tti cANAkyasya candraguptasya rAjyamanuzAsato bhANDAgAre niSThite sati yadekadivasajAtAzvAdi-14/5 yAcanaM sA pAriNAmikI buddhiH / 'thUlabhaddeti sthUlabhadrakhAminaH pitari mArite nandenAmAtyapadaparipAlanAya prArthamAnasyApi yatpravajyApratipattikaraNaM sA pAriNAmikI buddhiH| nAsikasuMdarinaMde'tti nAsikyapure sundarIbhartRnandasya bhrAtrA | sAdhunA yanmeruzirasi nayanaM yaca devamaithunakaM darzitaM sA pAriNAmikI buddhiH / 'pahara'tti vajrasvAmino bAlabhAve'pi vartamAnasya mAtaramavagaNayya sahabahumAnakaraNaM sA pAriNAmikI bdiH| 'calaNAhaNa'tti ko'pi rAjA taruNebyudrAhyate-yathA deva ! taruNA eva pArSe priyantAM, kiM sthaviraiH balipalitavizobhitazarIraiH?, tato rAjA tAn | prati parIkSAnimittaM brUte-yo mAM zirasi pAdena tADayati tasya ko daNDa iti ?, te pAhuH-tilamAtrANi khaNDAni OMAsa vikRtya mAyeMte iti, tataH sthavirAn papraccha, te'vocata-deva! paribhAnya kathayAmaH, tatastairakAnte gatvA ci-II mantitaM-ko nAma hRdayavallabhA devImatiricyAnyo devaM zirasi tADayitumISTe, hRdayavallabhA ca vizeSataH sanmAnanIyeti, dIpa anukrama [106-110] 13 I relamurary.org ~3444
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [27]/gAthA ||74|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [27...] kyudA gAthA bhImalaya- tataste samAgatya rAjAnaM vijJapayAmAsuH-deva! sa vizeSataH satkAraNIya iti, tato rAjA paritoSamupAga- pAriNAmigirIyA tistAn prazaMsitavAn-ko nAma vRddhAn bihAyAnya evaMvidhabuddhibhAga bhavati, tataH sadaiva sthavirAn pArthe | mandIvRttiH / haraNAni dhArayAmAsa na taruNAniti, rAjJaH sthavirANAM ca pAriNAmikI buddhiH / 'AmaMDetti kRtrimamAmalakamiti, gA.71-4 // 167 // | kaThinatvAdakAlatvAcca kenApi yathAvasthitaM jJAtaM tasya pAriNAmikI buddhiH / 'maNi'tti ko'pi sarpo vRkSamAruhya sadaiva pakSiNAmaNDAni bhakSayati, anyadA ca sa vRkSasthito nipatitaH, maNizca tasya tatraiva kacit 3 pradeze sthitaH, tasya ca vRkSasyAdhastAt kUpo'sti, uparisthitamaNiprabhAcchuritaM ca sakalamapi kUpodakaM raktIbhUtamupalakSyate, kUpAdAkRSTaM ca khAbhAvikaM dRzyate, etacca bAlakena kenApi nijapituH sthavirasya niveditaM, so'pi tatra samAgatya samyaparibhAvya maNi gRhItavAn , tasya pAriNAmikI buddhiH / 'sappe'tti sarpasya caNDakauzikasya bhagavantaM dAprati yA cintA'bhUta-IgayaM mahAtmetyAdikA sA pAriNAmikI buddhiH / 'khagga'tti ko'pi zrAvakaH prathamayauvanamadahai mohitamanA dharmamakRtvA paJcatvamupAgataH khaGgaH samutpannaH, yasya gacchato dvayorapi pArthayozcammoNi lambante sa jIva-11 vizepaH khagaH, sa cATavyAM catuSpathe janaM mArayitvA khAdati, anyadA ca tena pathA gacchataH sAdhUna dRSTavAn , sa caa-12||167|| kramituM na zaknoti, tatastasya jAtismaraNaM bhaktapratyAkhyAnaM devalokagamanaM, tasya pAriNAmikI buddhiH / 'dhUma'(bhiMde)tti 25 vizAlAyAM puri kUlavAlakena vizAlAbhaGgAya yanmunisuvratasvAmipAdukAstUpotkhAtanaM sA tasya pAriNAmikI buddhiH / SOCCASI ||71 -74 dIpa anukrama [106-110] SARERainintamatarnal ~345~
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [27] dIpa anukrama [111] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [27]/gAthA ||74...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH pAriNAmikyA buddherevamAdInyudAharaNAti / 'setta' mityAdi, tadetadazrutanicitam // se kiM taM suanissiaM ?, 2 cauvvihaM paNNattaM, taMjahA- uggaha 1 IhA 2 avAo 3 dhAraNA 4 ( sU0 27 ) 'se kiM tamityAdi, atha kiM tacchrutanizritaM matijJAnaM ?, gururAha - zrutanizritaM matijJAnaM caturvidhaM prajJataM, tadyathA - avagraha IhA apAyo dhAraNA ca tatra avagrahaNamavagrahaH - anirdezyasAmAnyamAtrarUpArthagrahaNamityarthaH, yadAha cUrNikRt - " sAmannassa rUvAdivisesaNarahiyassa anisassa avaggaNamavaggaha" iti / tathA IhanamIhA, sadbhUtArthaparyAlocanarUpA ceSTA ityarthaH kimuktaM bhavati -- avagrahAduttarakAlamavAyAtpUrvaM sadbhUtArthavizeSopAdAnAbhimukho'sadbhUtArthavizeSaparityAgAbhimukhaH prAyo'tra madhuratvAdayaH zaGkhAdizabdadhamrmmA yaMte na kharakarkazaniSThuratAdayaH zArGgAdizabdadharmmA ityevaMrUpo mativizeSa IhA, Aha ca bhASyakRt - "bhUyAbhUyavisesAdANa cAyAbhimuhamIhA" tathA tasyaivAvagRhItasyehitasyArthasya nirNayarUpo'dhyavasAyo'vAyaH zAGkha evAyaM zA evA (va vA) yamityAdirUpo'vadhAraNAtmaka pratyayo'vAya ityarthaH, tasyaivArthasya nirNItasya dharaNaM dhAraNA, sA ca tridhA - avicyutirvAsanA smRtizca tatra tadupayogAdavicyavanamavicyutiH, sA cAntarmuhUrttapramANA, tatastayA''hito yaH saMskAraH sa vAsanA, sA ca saGkhyeyamasaGkhyeyaM vA kAlaM yAvadbhavati, tataH kAlAntare kutazci Himationd 'tinAm avagraha Adi catvAraH bhedAH For Parts On ~346~ zrutanizcitamati bhedAH sU. 27 5. 13 www.landbrary or
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [27]/gAthA ||74...|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata maMdA 1GIsU,28 [27] dIpa zrImalaya- tAzArthadarzanAdikAraNAt saMskArasya prabodhe yajjJAnamudayate tadevedaM yat mayA prAgupalabdhamityAdirUpaM sA avagrahagirIyA smRtiH, uktaM ca-"tadanaMtaraM tadatyAvicavaNaM jo u vAsaNAjogo / kAlaMtareNa jaM puNa aNusaraNaM dhAraNA sA uP nandItiH // 1 // " etAzcAvicyutivAsanAsmRtayo dhaarnnaalkssnnsaamaanyaanvrthyogaaddhaarnnaashbdvaacyaaH|| // 16 // se kiM taM uggahe ?, uggahe duvihe papaNatte, taMjahA-atyuggahe a vaMjaNuggahe a|(suu. 28) | MI se kiM tamityAdi, atha ko'yamavagrahaH 1, sUrirAha-avagraho dvividhaH prajJaptaH, tadyathA-arthAvagrahazca vyaJjanA vagrahazca, tatra aryate ityarthaH arthasvAvagrahaNaM arthAvagrahaH-sakalarUpAdivizeSanirapekSAnirdezyasAmAnyamAtrarUpArtha-18 grahaNamekasAmayikamityarthaH / tathA vyajyate anenArthaH pradIpeneva ghaTa iti vyaJjanaM, tacopakaraNendriyasya zrotrAdeH zabdAdipariNatadravyANAM ca parasparaM sambandhaH, sambandhe hi sati so'rthaH zabdAdirUpaH zrotrAdIndriyeNa vyaJjayituM zakyate, nAnyathA, tataH sambandho vyaJjanaM, tathA cAha bhASya kRt-"baMjiMjai jeNa'ttho ghaDoba dIveNa baMjaNaM taM ca / uvagaraNidiyasadAipariNayaddavasaMbaMdho // 1 // " vyaJjanena-sambandhenAvagrahaNaM-sambadhyamAnasya zabdAdirUpasyArthasthA-18 // 168 // vyaktarUpaH paricchedo vyaJjanAvagrahaH, athavA vyajyanta iti vyaanAni, 'kRddhahula'miti vacanAt karmaNyanad, vyAnAnAM zabdAdirUpatayA pariNatAnAM dravyANAmupakaraNendriyasamprAsAnAmavagrahaH-avyaktarUpaH paricchedo vyaJjanAvagrahaH, 25 1 tadanantaraM tadarthAviSyayanaM yastu vAsanAyogaH / kAlAntare yaraghunaranusmaraNa dhAraNA sA tu // 1 // 2 vyajyate yenAoM ghaTa iva dIpena vyAnaM taca / upakaraNendriyazabdAdipariNatadravya saMbandhaH // 1 // anukrama [111] RERuratonditaminine Indrasurary.com ~347~
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ........... mUlaM [28/gAthA ||74...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata [28] SEASEARSACREAST vyajyate'nenArthaH pradIpeneva ghaTa iti byaJjanaM-upakaraNendriyaM tena khasambaddhasmArthasya-zabdAdekhagrahaNam-avyaktarUpaHvyaJjanAvaparicchedo vyaJjanAvagrahaH, iyamatra bhAvanA-upakaraNendriyazabdAdipariNatadravyasambandhe prathamasamayAdArabhyArthAvagrahAta hejJAnaM prAka yA suptamattamUchitAdipuruSANAmiva zabdAdidravyasambandhamAtraviSayA kAcidavyaktA jJAnamAtrA sA vyaJjanAvagrahaH, sa cAntarmuhurtapramANaH / atrAha-nanu vyaanAvagrahavelAyAM na kimapi saMvedanaM saMvedyate, tatkathamasau jJAnarUpo gIyate ?, | ucyate, avyaktatvAnna saMvedyate, tato na kazciddoSaH,tathAhi-yadi prathamasamaye'pi zabdAdipariNatadravyairupakaraNendriyasya | sampRktI kAcidapi na jJAnamAtrA bhavet tato dvitIye'pi samaye na bhavet , vizeSAbhAvAt , evaM yAvaccaramasamaye'pi, jaya ca caramasamaye jJAnamarthAvagraharUpaM jAyamAnamupalabhyate, tataHprAgapi kvApi kiyatI jJAnamAtrA draSTavyA, athara manyethAH-mA bhUtprathamasamayAdipu zabdAdipariNatadravyasambandhe'pi kAcidapi jJAnamAtrA, zabdAdipariNatadravyANAM | teSu samayeSu stokatvAt , caramasamaye tu bhaviSyati, zabdAdirUpapariNatadravyasamUhasya tadAnIM bhUyaso bhAvAt , tadayuktaM, kAyato yadi prathamasamayAdiSu zabdAdidravyANAM stokatvAt sampraktAyavyaktA'pi kAcidapi jJAnamAtrA na samulaset | lAtahiM prabhUtasamudAyasamparke'pi na bhavet , na khalu sikatAkaNeSa pratyekamasati tailaleze samudAya'pi tala samudbhavadupala bhyate, asti ca caramasamaye prabhUtazabdAdidravyasampRktI jJAnaM tataH prAktaneSvapi samayeSu stokastokatarerapi zabdAdipariNatadravyaiH sambandha kAcidavyaktA jJAnamAtrA'bhyupagantavyA, anyathA caramasamaye'pi jJAnAnupapattaH, tathA cokta dIpa anukrama [112] ~348~
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [28] dIpa anukrama [112] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [28]/gAthA ||74...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra [44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya "girIyA nandIvRttiH // 169 // "jaM saMvahAna vIsuM sacesuvi taM na reNutelaMya / patteyamaNicchaMto kahamicchasi samudaye nANaM 1 // 1 // " tataH sthitametat-vyaJjanAvagraho jJAnarUpaH kevalaM teSu jJAnamavyaktameva boddhavyaM / cazabdau svagatAnekabhedasUcakau, te ca khagatA anekabhedA agre svayameva sUtrakRtA varNayiSyante, Aha- prathamaM vyaJjanAvagraho bhavati tato'rthAvagrahaH, tataH kasmAdiha prathamamarthAvagraha upanyastaH ?, ucyate, spaSTatayopalabhyamAnatvAt, tathAhi - arthAvagrahaH spaSTarUpatayA sarverapi jantubhiH saMvedyate, zIghrataragamanAdau sakRtsatvaramupalambhe mayA kizcida dRSTaM paraM na paribhAvitaM samyagiti vyavahA |radarzanAtU, api ca- arthAvagrahaH sarvendriyamanobhAvI vyaJjanAvagrahastu neti prathamamarthAvagraha uktaH // samprati tu vyaJjanAvagrahAdUrddhamarthAvagraha iti kramamAzritya prathamaM vyaJjanAvagrahasvarUpaM pratipipAdayiSuH ziSyaM praznaM kArayati - se kiM taM vaMjaNuggahe?, vaMjaNuggahe cauvvihe paNNatte, taMjahA-soiMdiavaMjaNuggahe ghANidiyavaMjaNuggahe jibhidiyavaMjaNuggahe phArsidiarvajaNuggahe / se taM vaMjaNuggahe (sU. 29 ) 'se kiM tamityAdi, atha ko'yaM vyaJjanAvagrahaH ?, AcArya Aha- vyaJjanAtragrahazcaturvidhaH prajJataH, tadyathA - 'zrotrendrayavyaJjanAvagraha' ityAdi, atrAha - satsu paJcakhindriyeSu SaSThe ca manasi kasmAdayaM caturvidho vyAvarNyate ?, ucyate, iha vyaJjanamupakaraNendriyasya zabdAdidravyANAM ca parasparaM sambandha ucyate, sambandhacaturNAmeva zrotrendriyAdInAM na nayanamana 1 yat sarvathA na vi sarveSvapi tat na reNutaivat / pratyekamanicchan kathamicchasi samudAyeM jJAnam // 1 // For Pernal Use Only ~ 349~ vyaJjanAva grahacatuSkam sU0 29 20 // 169 // 25 norary or
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [29/gAthA ||74...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata (29) so. tayoraprApyakAritvAt , Aha-kathamaprApyakAritvaM tayoravasIyate ?, ucyate, viSayakRtAnugrahopaghAtAbhAvAt , cakSuSaHprAtathAhi-yadi prAsamartha cakSurmano vA gRhNIyAt tarhi yathA sparzanendriyaM srakcandanAdikaM aGgArAdikaM ca prAptamartha pari- pyakAri[cchindattatkRtAnugrahopaghAtabhAra bhavati tathA cakSurmanasI api bhavetA, vizeSAbhAvAt , na ca bhavataH, tasmAdaprApyakA tvam riNI te, nanu dRzyate eva cakSuSo'pi viSayakRtAnugrahopaghAtI, tathAhi-dhanapaTalavinirmukta nabhasi sarvato nibiDadAjaraThimopetaM karaprasaramabhisarpayantamaMzumAlinamanavaratamavalokamAnasya bhavati cakSupo vighAtaH, zazAGkakarakadambakaM yadivA taraGgamAlopazobhitaM jalaM tarumaNDalaM ca zAvalaM nirantaraM nirIkSamANasya cAnugrahaH, tadetadaparibhAvitabhASitaM, yato na amaH-sarvathA viSayakRtAnugrahopaghAtI na bhavataH, kinvetAvadeva badAmo-yadA viSayaM viSayatayA cakSaravaprA lambate tadA tatkRtAvanugrahopaghAtI tasya na bhavata iti tadaprApyakAri, zeSakAlaMtu prAptenopaghAtakenopaghAto bhavi pyati anugrAhakeNa cAnugrahaH, tatrAMzumAlino razmayaH sarvatrApi prasaramupadadhAnA yadAuMzumAlinaH sammukhamIkSate tadA te cakSurdezamapi prApnuvanti, tatazcakSuHsamprAptAste sparzanendriyamiva cakSurupananti, zItAMzurazmayazca svabhAvata eva zItalatvAdanugrAhakAH, tataste cakSuHsamprAptAH santaste sparzanendriyamiva cakSuranugRhanti, taraGgamAlAsakulajalAvalokane ca jalakaNasampRktasamIrAvayavasaMsparzato'nugraho bhavati, zADulatarumaNDalAvalokane'pi zADulatarucchAyAsamparkazItIbhUtasamIraNasaMsparzAta, zeSakAlaM tu jalAvalokane'nugrahAbhimAna upaghAtAbhAvAdabaseyaH, bhavati copaghAtAbhAve'nugrahA-413 dIpa anukrama [113] COCCASCR5RASTik 554 - ~350~
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [29]/gAthA ||74...|| ........ ................. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: ppakAri prata [29] dIpa anukrama [113] zrImalaya- bhimAno yathA'tisUkSmAkSaranirIkSaNAdvinivRttya yathAsukhaM nIlIraktavavAdyavalokane, itthaM caitadaGgIkartavyaM, anyathA | cakSuSaHprAgirIyA 18 samAne samparke yathA sUryamIkSamANasya sUryeNopaghAto bhavati tathA hutavahajalazalAdyAlokane dAhaledapATanAdayo'pi nandIvRttiH kasmAnna bhavantIti ? / apica-yadi cakSuH prApyakAri tarhi svadezagatarajomalAanazilAkAdikaM kiM na pazyati ?, kham // 170 // tasmAdaprApyakAryeSa cakSuH / nanu yadi cakSuraprApyakAri tarhi manovatkasmAdavizeSeNa sarvAnapi dUravyavahitAdIna arthAn na gRhNAti ?, yadi hi prApte paricchindyAttarhi yadevAnAvRtamadUradezaM vA tadeva gRhNIyAt nAvRtaM dUradezaM vA, tatra cakSurazmInAM gamanAsambhavaH samparkAbhAvAt , tato yujyate cakSupo grahaNAgrahaNe, nAnyathA, tathA coktam-"prAppakA|ri cakSuH, upalabdhyanupalabdhyoranAvaraNetarApekSaNAt adUretarApekSaNAca, yadi" hi cakSuraprApyakAri bhavettadA''varaNabhA- 20 vAdanupalabdhiH anyathopalabdhiriti na syAt, na hi tadAvaraNamupaghAtakaraNasamartha, prAdhyakAritve tu mUrtadravyapratighA tAdupapattimAn vyAghAto'tidUre ca gamanAbhAvAditi,prayogazcAtra-na cakSupo viSayaparimANaM, aprAppakAritvAt ,manoTravat , tadetadayuktataraM, dRSTAntasya sAdhyavikalatvAt , na khalu mano'pyazepAn vipavAn gRhAti, tasyApi sUkSmevAgama |gamyAdiSvartheSu mohadarzanAt , tasmAd yathA manoprApyakAryapi khAvaraNakSayopazamasApekSatvAta niyataviSayaM tathA cakSu- 170|| bhArapi sAvaraNakSayopazamasApekSatvAdaprApyakAryapi yogyadezAvasthitaniyataviSayamiti na vyavahitAnAmupalambhaprasaGgo DA25 nApi dUradezasthitAnAmiti / api ca-dRSTamaprApyakAritve'pi tathAkhabhAvavizepAyogyadezApekSaNaM, yathA'yaskAntasya, ~351~
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [29/gAthA ||74...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: canApyakAri prata tvam sUtrAMka (29) dIpa anukrama [113] na khalvayaskAnto'yaso'prApyakarSaNe pravarttamAnaH sarvasyApyayaso jagavarttina AkarSako bhavati, kintu pratiniyatasyaiva, (yattu)zaGkarakhAmI prAha-"ayaskAnto'pi prApyakArI,ayaskAntacchAyANubhiH saha samAkRSyamANavastunaH sambandhamAvAt , kevalaM te chAyANavaH sUkSmatvAnnopalabhyante" iti, tadetadunmattapralapita, tadAhakapramANAbhAvAt , na hi tatra chAyANusambhavagrAhakaM pramANamasti, na cApramANakaM pratipattuM zaknumaH, athAsti grAhakaM pramANamanumAnaM, iha yadAkarSaNaM tatsaMsargapUrvakaM, yathA'yogolakasya sandaMzena, AkarSaNaM cAyaso'yaskAntena, tatra sAkSAdayaskAnte saMsargaH pratyakSavAdhita ityarthAt chAyANubhiH saha draSTavya iti, tadapi vAlizajalpitaM, hetoranaikAntikatvAt , mantreNa vyabhicArAt , tathAhi-mantraH mayamANo'pi vivakSitaM vastvAkarSati, na ca tatra ko'pi saMsarga iti, apica-yathA chAyANavaH prAptamayaH samAkarSanti tathA kAThAdikamapi prApta kasmAnAkarSanti?, zaktipratiniyamAditi cet nanu sa zaktipratiniyamo'prAptAvapi tulya eveti vyartha chAyANuparikalpanaM / anyastvAha-asti cakSuSaH prApyakAritve vyavahitArthAnupaladhiranumAna pramANaM, tadayuktaM, atrApi hetoranaikAntikatvAt , kAcAbhrapaTalasphaTikairantaritasyApyupalabdheH, athedamAcakSIthAH-nAyanA razmayo nirgatya tamartha gRhNanti, nAyanAzca razmayastaijasatvAnna tejodravyaiH pratiskhalyante, tato na kathi doSaH, tadapi na manorama, mahAjvAlAdau skhalanopalabdheH, tasmAdaprApyakAri cakSuriti sthitaM // evaM manasoprApyakAmAritvaM bhAvanIyaM, tatrApi viSayakRtAnugrahopaghAtAbhASAda, anyathA toyAdicintAyAmanugraho'gnizastrAdicintAyAM ~352~
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [29] dIpa anukrama [113] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [29]/gAthA ||74...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya girIyA nandIvRttiH // 171 // Jan Eratur copaghAto bhavet, nanu dRzyate manaso'pi harSAdibhiranugrahaH, zarIropacayadarzanAt, tathAhi - harSa prakarSavazAnmanaso'pi puSTatA bhavati, tadvazAtha khazarIrasyopacayaH, tathopaghAto'pi zokAdibhirdRzyate, zarIra daurbalyoraH kSatAdidarzanAta, atizokakaraNato hi manaso vighAtaH sambhavati, tatastadvazAccharIradaurbalya maticintAvazAcca hRdroga iti, tadetadatIvAsambaddhaM, yata iha manaso'prApyakAritvaM sAdhyamAnaM varttate vipayakRtAnugrahopaghAtAbhAvAt na ceha viSayakRtAnuprahopaghAtI tvayA manaso darzyate, tatkathaM vyabhicAraH ?, manastu svayaM pudgalamayatvAccharIrasyAnugraho ghAtau kariSyati, yatheSTAni - STarUpa AhAraH, tathAhi - iSTarUpa AhAraH paribhujyamAnaH zarIrasya poSamAdhatte, aniSTarUpastUpasaGghAtaM (stUpaghAtaM) tathA mano'pyaniSTapudgalopacitamatizokAdicintA nibandhanaM zarIrasya hAnimAdadhAti, iSTapudgalopacitaM ca harSAdikAraNaM puSTiM uktaM ca- 'iMTThAniTThAhAra'jbhavahAre hoMti putttthihaanniio| jaha taha maNaso tAo puggalaguNautti ko doso ? // 1 // " tasmAt mano'pi viSayakRtAnugrahopaghAtAbhAvAdaprApyakArIti sthitaM // iha sugatamatAnusAriNaH zrotramapyaprApyakAri prapadyante, tathA ca tadranthaH - "cakSuH zrotraM mano'prApyakArI" ti, tadayuktaM, ihAprApyakAri tatpratipattuM zakyate yasya vipayakRtAnugrahopaghAtAbhAvo yathA cakSurmanasoH, zrotrasya ca zabdakRta upaghAto dRzyate, sadyojAtabAlakasya samIpe ma hAprayatnatADitajhallarIjhAtkArazravaNato yadvA vidyutprapAte tatpratyAsannadezavarttinAM nipazravaNato vadhirIbhAvadarzanAt, 1] dAniSTAdvArAbhyavahAre bhavataH puSTidvAnI yathA tathA manasaste pulaguNatvAditi ko doSaH // 1 // For Parts Only ~ 353~ manasodhyA pyakAritA 20 // 171 // 25 yo
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [29] dIpa anukrama [113] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [29]/gAthA ||74...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH | zabdaparamANavo hi utpattidezAdArabhya sarvato jalataraGganyAyena prasaramabhigRhNAnAH zrotrendriyadezamAgacchanti, tataH sambhavatyupaghAtaH, nanu yadi zrotrendriyaM dezaM prAptameva zabdaM gRhNAti nAprAsaM tarhi yathA gandhAdau gRhyamANe na tatra dUrAsanAditayA bhedapratItirevaM zabde'pi na syAt, prApto hi viSayaH paricchidyamAnaH sarvo'pi sannihita eva, tatkathaM tatra dUrAsannAdibhedapratItirbhavitumarhati ?, atha ca pratIyate zabdo dUrAsannAditayA, tathA ca loke vaktAraH zrUyante-kasyApi dUre zabda iti, anyacca yadi prAptaH zabdo gRhyate zrotrendriyeNa tarhi cANDAlokto'pi zabdaH zrotriyeNa zrotrendriyasaMspRSTo gRpate iti zrotrendriyasya cANDAlasparzadoSaprasaGgaH, tanna zreyaH zrotrendriyastya prApyakAritvaM, tadetadatimahAmohasya malImasabhASitaM, ta (ya) to yadyapi zabdaH prApto gRhyate zrotrendriyeNa tathApi yata utthitaH zabdastasya durAsannatve zabde'pi khabhAvavaicitryasambhavAddurAsannAdibhedapratItirbhavati, tathAhi - dUrAdAgataH zabdaH kSINazaktikatvAtkhinna upalakSyate aspaSTarUpo vA, tato loko vadati-dUre zabdaH zrUyate, asya ca vAkyasyAyaM bhAvArthI - dUrAdAgataH zabdaH zrUyate iti, sthAdetad-evamatiprasaGgaH prApnoti, tathAhi etadapi vaktuM zakyate dUre rUpamupalabhyate, kimuktaM bhavati ? - dUrAgataM rUpamupalabhyate iti, tatazcakSurapi prApyakAri prApnoti, na ceSyate, tasmAnnaitatsamIcInamiti, tadayuktaM yata iha cakSuSo rUpakRtAvanugrahopaghAtau nopalabhyete, zrotrendriyasya tu zabdakRta upaghAto'sti etaca prAgevokaM, tato nAtiprasaGgApAdanamupapattimat, anyaca - pratyAsanno'pi janaH pavanasya pratikUlamavatiSThamAnaH zabdaM na zRgoti, pavanavartmani tu For Park Use Only ~354~ zrotrakhaprAmikAritA 13 wor
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [29]/gAthA ||74...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata [29] zrImalaya- vartamAno dUradezasthito'pi zRNoti, tathA ca loke vaktAro-na bayaM pratyAsannA api tvadIyaM vacaH zRNumaH, pavanasya zrotaspaprA. girIyA pratikUlamavasthAnAt , yadi punaraprAptameva zabdaM rUpamiva janAH pramiNuyuH tarhi vAtasya pratikUlamadhyavatiSThamAnA rUpa-18 ptikAritA nandIvRttiH miva zabdaM pramiNuyuH, na ca pramiNvanti, tasmAtprAptA eva zabdaparamANavaH zrotrendriyeNa gRhyante iti avshymbhyupg||172 ntavyaM, tathA ca sati payanasya pratikUlamavaSThimAnAnAM zrotrendriyaM na zabdaparamANayo vaipulyena prApnupanti, teSAmanyathA vAtena nIyamAnatvAt , tato na te zRNvantIti na kAcitkSitiH, yadapi cokta 'cANDAlasparzadoSaH prAmotIti, tadapi cetanAvikalapuruSabhASitamivAsamIcInaM, sparzAsparzavyavasthAyA loke kAlpanikatvAt , tathAhi-na sparzavyavasthA loke pAramArthikI, tathAhi-yAmeva bhuvamane cANDAlaH spRzan prayAti tAmeva pRSThataH zrotriyo'pi, tathA yAmeva nAvamArohati sma cANDAlastAmevArohati zrotriyo'pi, tathA sa eva mArutacANDAlamapi spRSTvA zrotriyamapi spRzati, na ca tatra loke sparzadoSavyavasthA, tathA zabdapudgalasparze'pi na bhavatIti na kazciddoSaH, api ca-yathA ketakIdalanicayaM zatapatrAdipuSpanicayaMcA zirasi nivadhya bapupi vA mRgamadacandanAyavalepanamAracayya vipaNivIbhyAmAgatya cANDAlo'vatiSThate tadA tadtaketakIdalAdigandhapudgalAH zrotriyAdinAsikAsvapi pravizanti, tatastatrApi cANDAlana P // 172 // sparzadopaH prApnotIti taddoSabhayAnnAsikendriyamaprApyakAri pratipattavyaM, na caita yato'pyAgame pratipAdyate, tato vA- 25 &Alizajalpitametaditi kRtaM prasaGgena / kecitpunaH zrotrendriyasya prApyakAritvamabhyupagacchantaH zabdasyAmbaraguNatvaM pratipa RXXX dIpa anukrama [113] ~355
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [29] dIpa anukrama [113] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [29]/gAthA ||74...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH dyante, tadayuktaM, AkAzaguNatAyAM zabdasyA mUrttatvaprasakteH, yo hi yadguNaH sa tatsamAnadharmA, yathA jJAnamAtmanaH, tathAhi-amUrta AtmA, tatastadguNo jJAnamapyamUrttameva, evaM zabdo'pi yathAkAzaguNastardhAkAzasyAmUrttatvAcchandasyApi guNatvenAmUrttatA bhavet, na cAsau yuktisaGgatA, talakSaNAyogAt, mUrttiviraho yamUrttatAyA lakSaNaM, na ca zabdAnAM mUrttivirahaH, sparzavattvAt, tathAhi sparzavantaH zabdAH, tatsamparkAdupaghAtadarzanAlloSTavat, na cAyamasiddho hetuH, yato dRzyate | sadyojAta bAlakAnAM karNadezAbhyarNIkRta gADhAsphAlitajhallarIjhAtkArazravaNataH zravaNasphoTo, na cetyamupaghAtakRttvamasparzavatve sambhavati, yathA vihAyasaH, tato vipakSe gamanAsambhavAnnAnaikAntiko'pi, atazca sparzavantaH zabdAH, tairabhighAte girigahvarabhittyAdiSu zabdotthAnAloSTavat, ayamapi heturubhayorapi siddha:, tathAhi zrUyante tIvraprayattroccAritazabdAbhighAte girigahvarAdiSu pratizabdAH pratidika, tataH sparzavattvAnmUrttA evaM zabdAH, 'rUpasparzAdisannivezo mUrttiriti vacanaprAmANyAt, tataH kathamivAkAzaguNatvaM zabdAnAmupapattimat ? / api ca tadAkAzamekamanekaM vA ?, yadyekaM tarhi yojanalakSAdapi zrUyate, AkAzasyaikatvena zabdasya ca tadguNatayA dUrAsannAdibhedAbhAvAt, athAnekamevaM sati vadanadeza eva sa vidyate iti kathaM bhinnadezavarttibhiH zrotRbhiH zrUyate ?, vadanadezAkAzaguNatayA tasya zrotRgatazrotre - ndriyAkAzasambandhAbhAvAt, atha ca zrotrendriyAkAzasambandhatayA tacchravaNamabhyupagamyate, tannAkAzaguNatvAbhyupagamaH zabdasya zreyAn nanvAkAzaguNatvamantareNa zabdasyAvasthAnameva nopapadyate, avazyaM hi padArthena sthitimatA Education International For Pasta Lise Only ~356~ zabdasya dravyatvam 10 13 org
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [29] dIpa anukrama [113] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [29]/gAthA ||74...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 173 // Jan Eucator bhavitavyaM tatra rUparasasparzagandhAnAM pRthivyAdimahAbhUtacatuSTayamAzrayaH zabdasya tyAkAzamiti, tadayuktam, evaM sati pRthivyAdInAmapyAkAzaguNatvaprasakteH teSAmapyAkAzAzritatvAt na khalvAkAzamantareNa pRthi vyAdInAmapyanyadAzrayaH, aguNatvAtpRthivyAdInAmAkAzaguNatvamanupapannamiti cet, na, AkAzAzritatvena bhavannIlA balAdapi tadguNatvaprasakteH atha nAzrayaNamAtraM tadguNattranibandhanaM kintu samavAyaH, sa cAsti zabdasyAkAze na tu pRthivyAdInAmiti, nanu ko'yaM samavAyo nAma ?, ekatra lolIbhAvenAvasthAnaM yathA pRthivyAdirUpAyoriti cet, na tarhi zabdasyAkAzaguNatvamAkAzena sahaikatra lolIbhAvena tasyApratipatteH, athA''kAze upalabhyamAnatvAttaguNatA zabdasya, tUlakAderapi tarSAkAze upalabhyamAnatvAttadguNatvaM prAmoti, atha tulakAdeH paramArthataH pRthi vyAdisthAnamAkAze tUpalambho vAyunA saJcAryamANatvAt, yadyevaM tarhi zabdasyApi na paramArthataH sthAnamAkAzaM kintu zrotrAdi, yatpunarAkAze'vasthAnamupalabhyate tadvAyunA saJcAryamANatvAdavaseyaM, tathAdi-yato yato vAyuH saJcarati tatastataH zabdo'pi gacchati, vAtapratikUlazabdasyAzravaNAt uktaM ca- "yathA ca preryate tulamAkAze mAtarizvanA / tathA zabdo'pi kiM vAyoH, pratIpaM ko'pi zabdavit // 1 // " tannAkAzaguNaH zabdaH, kintu pudgalamaya iti sthitam / ?, gahe chavvihe paNNatte, taMjahA- soiMdia atyuggahe cakkhiMdiaatyuggahe ghANidiaatthuggahe jibhidiaatyuggahe phArsidiaatyuggahe noiMdiaatthuggahe / (sU0 30) For Parts Only ~357~ zabdasya dravyatvam // 173 // 25
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [30]/gAthA ||74...|| ......... ................ pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [30] -- dIpa atha katividho'yamarthAvagrahaH?,sUrirAha-arthAvagrahaH paDvidhaH prajJaptaH,tadyathA-'zrotrendriyArthAvagrahaH' ityAdi, zrotrendri-II arthAvagrahayArthAvagrahaH, (zrotrendriyeNa) vyaJjanAvagrahottarakAlamekasAmayikamanirdezyasAmAnyarUpArthAvagrahaNaM zrotrendriyArthAvagrahaH, sapADA s,30 evaM prANajilAsparzanendriyArthAvagraheSvapi vAcyaM, cakSurmanasostu vyaJjanAvagraho na bhavati,tatastayoH prathamameva kharUpadravya-13 guNakriyASikalpanAtItamanirdezyaM saamaanymaatrruupaarthaavgrhnnmrthaavgrho'vseyH| tatra 'noiMdiyaatthAvaggaho'tti noi|ndriyaM-manaH,tatha dvidhA-dravyarUpaM bhAvarUpaM ca, tatra manaHparyAptinAmakarmodayato yat manaHprAyogyavargaNAdalikamAdAya manastvena pariNamitaM tadravyarUpaM manaH,tathA cAha cUrNiNakRt-"maNapajattinAmakammodayao tajjogge maNodave ghettuM maNatveNa pariNAmiyA davA davamaNo bhnnnni|" tathA dravyamano'vaSTambhena jIvasya yo mananapariNAmaH sa bhAvamanaH, tathA cAha cUrNikAra eva-"jIvo puNa maNaNapariNAmakiriyApanno bhAvamano, kiM bhaNiya hoi ?-maNadavAlaMdhaNo jIvassa maNaNavAsavAro bhAvamaNo bhaNNaI" tatreha bhAvamanasA prayojanaM, tadahaNe avazyaM dravyamanaso'pi grahaNaM bhavati, dravyamano'ntareNa bhAvamanaso'sambhavAt , bhAvamano vinApi ca dravyamano bhavati, yathA bhavasthakevalinaH, tata ucyate-bhAvamanaseha prayojanaM, tatra noindriyeNa-bhAvamanasA'rthAvagraho dravyendriyavyApAranirapekSo ghaTAdyarthakharUpaparibhAvanAbhimukhaH prathama mekasAmayiko rUpAdyarthIkArAdivizeSacintAvikalo'nirdezyasAmAnyamAtracintAtmako bodho noindriyArthAvagrahaH // 81 tassa NaM ime egaThuiA nANAghosA nAnAvaMjaNA paMca nAmadhijjA bhavaMti, taMjahA-ogeNhaNayA STOR--- anukrama [114] ~358~
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [31/gAthA ||74...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: avagrahaikA prata sunA [31] dIpa zrImalaya- uvadhAraNayA savaNayA avalaMbaNayA mehA / settaM uggahe (sU031) girIyA rthikAni nandIvRttiH 'tasya' sAmAnyenAvagrahasya 'Na'miti vAkyAlaGkAre 'amUni vakSyamANAni ekArthikAni 'nAnAghosANi'tti ghoSAH udAttAdayaH kharavizeSAH, Aha ca cUrNikRt-"ghosA udAttAdao saravisesA" nAnA ghoSA yeSAM tAni nAnAghoSANi, // 174 // tathA nAnA vyaJjanAni-kAdIni yeSAM tAni nAnAvyaanAni, paJca nAmAnyeva nAmadheyAni bhavanti, 'tadyatheti teSA lAmevopadarzane, 'ogiNhaNayA' ityAdi, yadA punaravagrahavizeSAnapekSyAmani pazcApi nAmadheyAni cintyante tadA paraspara |bhinnAthaoNni veditavyAni, tathAhi-ihAvagrahastridhA, tadyathA-vyaJjanAvagrahaH sAmAnyArthAvagraho vizeSasAmAnyAthIvanahazza, tatra vizeSasAmAnyArthAvagraha aupacArikaH sa cAnantaramevAgre darzayiSyate, tatra 'ogiNhaNaya'ti avagRkhate'neneti avagrahaNaM, karaNe'nad, vyaJjanAvagrahaprathamasamayapraviSTazabdAdipudgalAdAnapariNAmaH, tdbhaavo'vgrhnntaa| tathA 'uvadhA-18 raNaya'tti dhAryate'neneti dhAraNaM, upa-sAmIpyena dhAraNaM upadhAraNa-vyaJjanAvagrahe'pi dvitIyAdisamayeSu pratisamayamapUrvApUrvazabdAdipudgalAdAnapurassaraM prAktanaprAktanasamayagRhItazabdAdipuraladhAraNapariNAmaH tadbhAva upadhAraNatA,tathA savaNayana' | // 17 // ati zrUyate'neneti zravaNam-ekasAmayikA sAmAnyArthAvagraharUpo bodhapariNAmaH tadbhAvaH zravaNatA, tathA avalaMbaNayAtti la avalambyate iti avalambanaM, 'kRddhahula'miti vacanAkarmaNyanada, vizeSasAmAnyArthAvagrahaH, kartha vizaSasAmAnyAyAva 25 graho'valambanamiti ? cet , ucyate,-iha zabdo'yamitsapi jJAna vizeSAvagamanarUpatvAdavAyajJAnaM, tathAhi-zabdo'yaM MAHAKAAGAR anukrama [115] REnatanimational aurauasaram.org ~359~
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [31] dIpa anukrama [115] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [31]/gAthA ||74...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH nAzabdo- rUpAdiH iti zabdasvarUpAvadhAraNaM vizeSAvagamaH, tato'smAt yatpUrvamanirdezya sAmAnyamAtragrahaNamekasAmayikaM sa pAramArthikArthAvagrahaH, tata Urddha tu yatkimidamiti vimarzanaM sA IhA, tadanantaraM tu yacchabdasvarUpAvadhAraNaM zabdo'yamiti tadavAyajJAnaM tatrApi yadA uttaradharmmajijJAsA bhavati - kimayaM zabdaH zAGkhaH kiM vA zAIH ? iti tadA pAzcAtyaM zabda iti jJAnaM vizeSAvagamApekSayA sAmAnyamAtrAlambanamityavagraha ityupacaryate, sa ca paramArthataH sAmAnyavizeSarUpArthAlambana iti vizeSasAmAnyArthAvagraha ityucyate, idameva ca zabda iti jJAnamavalambya kimayaM zAGkhaH ? kiM yA zArGgaH ? iti jJAnamudayate, tato vizeSasAmAnyArthAvagraho'valamvana ityuktaH, tato'valambanasya bhAvo'valambanatA, tato'pyUrddha kimayaM zAGkhaH ? kiM vA zArGga itIhitvA yacchAsa evaM zArGga eva veti jJAnaM tadavAyajJAnaM, tadapi ca kimayaM zAGkho'pi zabdaH mandraH kiM vA tAra? ityuttaravizeSajijJAsAyAM pAzcAtyaM pAzcAtyamavAyajJAnamuttarottaravizeSAvagamA|pekSayA sAmAnyArthAvalambanamityavagraha ityupacaryate, kiM mandraH ? kiM vA tAraH ? itIha mandra evAyaM tAra evAyamityavAyaH, evamuttarottara vizeSajijJAsAyAM pAzcAtyaM pAzcAtyamavAyajJAnamuttarottaravizeSAvagamApekSayA sAmAnyArthAvalambanamityavagraha ityupacaryate, yadA uttaradharmajijJAsA na bhavati tadA tadatyaM vizeSajJAnamavAyajJAnameva, nAvagraha ityupacayete, upacAranibandhanAbhAvAt, uttaravizeSAkAGkSAyA apagamAt, tatastadanantaramavicyutirUpA dhAraNA pravarttate, vAsanAsmRtI tu sarveSvapi vizeSAvagameSu draSTavye, tathA cAha pravacanopaniSadvedI bhagavAn jinabhadragaNikSamAzramaNa:- 213 For Partise Only ~360~ avagrahakAkAni sU. 31 5 10
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [31]/gAthA ||74...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [31] dIpa anukrama [115] zrImalaya-12"sAmannamattagahaNaM nicchayo samayamoggaho paDhamo / tato'NaMtaramIhiyavatthuvisesassa jo'vaao||1|| so puNa-18| kAArtha girIyA - rIhAvAyAvikkhAo uggahatti upyrio| esa visesAvekkhA sAmannaM gehae jeNa // 2 // tatto'NataramIhA to avAo ya tabisesassa / iha sAmannavisesA'vekkhA jAtimo bheo // 3 // satyehAvAyA nicchayao mottumaaisaa||175| mannaM / saMvavahAratthaM puNa svtthaavggho'vaao||4|| taratamajogAbhAve'vAo ciya dhAraNA tadaMtami / savattha | vAsaNA puNa bhaNiyA kAlaMtarasaI y||5||"ti, tathA 'meha'tti medhA prathamaM vizeSasAmAnyArthAvagrahamatiricyottaraH 4 sarvo'pi vizeSasAmAnyArthAvagrahaH // tadevamuktAni paJcApi nAmadheyAni bhinnArthAni, yatra tu vyaJjanAvagraho na paTate tatrAcaM bhedadvayaM na draSTavyaM, 'settaM uggaho'tti nigamanam / se kiM taM IhA ?, 2 chavvihA paNNattA, taMjahA-soiMdiaIhA cakkhidiyaIhA ghANidiaIhA jibhidiaIhA phAsidiaIhA noiMdiaIhA, tIse NaM ime egaTriA nANAghosA nANAvaMjaNA paMca nAmadhijjA bhavaMti, taMjahA-AbhogaNayA maggaNayA gavesaNayA ciMtA vimaMsA, se taM iihaa|| (sU. 32) kaa||175|| sAmAnyamAtrapradarbha nizcayataH samayamavagrahaH prathamaH / tato'nantaramIhitavastuvizeSasya yo'pAyaH // 1 // ta punarIhApAyApekSayA'vagraha iti upacaritaH / eSa vizeSApekSayA sAmAnya gRhAti yena // 2 // tato'nantaramIdA tato'pAyazca tadvizeSasya / iha sAmAnyavizeSApekSA yAvadantimo bhedaH // 3 // sarvohApAyI nizayato mukyA''disAmAnyam / saMvyavahArArtha punaH sarvatrAvAho'pAyaH // 4 // tAratamyayogAbhAvebhAya evaM dhAraNA tdnte| sarvatra vAsanA punarbhaNitA kAlAntarasmRtizca // 5 // SAREnaturine ~361~
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ........... mUlaM [32/gAthA ||74...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata [32] atha keyamIhA ?, hA pavidhA prajJasA, tadyathA-zrotrendriyehA ityAdi, tatra zrotrendriyeNehA zrotrendriyehA, zrotrendri- hAyA bheyArthAvagrahamadhikRtya yA pravRttA IhA sA zrotrendriyehA ityarthaH, evaM zeSA api saadhniiyaaH| 'tIse 'mityAdi sugama, dAekArtha kAni ca navaraM sAmAnyata ekArthikAni, vizeSacintAyAM punarbhinnArthAni, tatra 'AbhogaNaya'tti Abhogyate'neneti Abhogana-1 arthAvagrahasamanantarameva sadbhatArthavizeSAbhimukhamAlocanaM tasya bhAva AbhoganatA, tathA mAgyate'neneti mArgaNaM-saddhatArthavizeSAbhimukhameva tadurddhamanvayavyatirekadharmAnveSaNaM tadbhAvo mArgaNatA, tathA-gaveSyate'neneti gaveSaNa-tata UrdU 18 sadbhUtArthavizeSAbhimukhameva vyatirekadharmatyAgato'nvayadharmAdhyAsAlocanaM tadbhAvo gavepaNatA, tato muhurmuhuH kSayopazamavizeSataH svadharmAnugatasadbhUtArthavizeSacintanaM cintA, tata UrddhakSayopazamavizeSAtspaSTataraM sadbhUtArthavizeSAbhimukhameva vyatirekadharmaparityAgato'nvayadharmAparityAgato'nvayadharmavimarzanaM vimarzaH / 'se taM Ihe'ti nigamanam / se ki taM avAe ?, avAe chavihe paNNatte, taMjahA-soiMdiaavAe cakkhidiaavAe ghANiMdiaavAe jibhidiaavAe phAsiMdiaavAe noiMdiaavAe / tassa NaM ime egaTriA nANAghosA nANAvaMjaNA paMca nAmadhijjA bhavanti, taMjahA-AuTTaNayA paJcAuTTaNayA avAe buddhI viNNANe, se taM avAe // (sU. 33) dIpa anukrama [116] CRACCASSKX Halasaram.org ~362~
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [33]/gAthA ||74...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata zrImalaya- girAyA nandIvRttiH // 176|| [33] dIpa atra zrotrendriyeNAvAyaH zrotrendriyAvAyaH, zrotrendriyanimittamarthAvagrahamadhikRtya yaH pravRto'pAyaH sa zrotrendri- apAyakAyApAya ityarthaH, evaM zeSA api bhaayniiyaaH| 'tassa NamityAdi prAgvat , atrApi sAmAnyata ekArthikAni, rthikAni vizeSacintAyAM punarnAnArthAni, tatra Avartate-IhAto nivRtyApAyabhAvaM pratyabhimukho vartate yena bodhapariNAmena sadasU. 34 AvartanastadbhAva AvarttanatA, tathA AvartanaM prati ye gatA arthavizeSepUttarottareSu vivakSitA apAyapratyAsannatarA bodhavizeSAste pratyAvartanAH tadbhAvaH pratyAvartanatA, tathA apAyo-nizcayaH sarvathA IhAbhAvAdvinivRttasyAvadhAraNA-abadhAritamarthamavagacchato yo bodhavizeSaH so'pAya ityarthaH, tatastamevAvadhAritamartha kSayopazamavizeSAsthiratayA punaH, punaH spaSTataramavabudhyamAnasya yA bodhapariNatiH sA buddhiH, tathA viziSTaM jJAnaM vijJAna-kSayopazamavizeSAdevAvadhAritArthaviSaya eva tIvrataradhAraNAheturbodhavizeSaH, 'settaM avAe' iti nigamanam / se kiM taM dhAraNA ?, dhAraNA chavvihA paNNattA, taMjahA-soiMdiadhAraNA cakkhidiadhAraNA ghANidiadhAraNA jibhidiadhAraNA phAsiMdiadhAraNA noiNdiadhaarnnaa| tIse NaM ime egadviA nANAghosA nANAvaMjaNA paMca nAmadhijjA bhavaMti, taMjahA-dhAraNA sAdhAraNA ThavaNA // 176|| paiTThA koTe, se taM dhAraNA // (sU. 34) anukrama [117] 156251-552 24 For P OW ~363~
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [34]/gAthA ||74...|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata dhAraNaikArthikAni avagrahAdikAlamAnaMca sutrAka [34] MAGAR dIpa 'se kiM tamityAdi sugama yAvaddhAraNA ityAdi, atrApi sAmAnyata ekArthAni vizeSArthacintAyAM punarbhinnArthAni, tatrApAyAnantaramavagatasyArthasyAvicyutyA'ntarmuhUrttakAlaM yAvaddharaNaM dhAraNA, tatastamevArthamupayogAt cyutaM jaghanyato|'ntarmuhartAdutkarSato'saGkhyeyakAlAt parato yatsmaraNaM sA dhAraNA, tathA sthApanaM sthApanA, apAyAvadhAritasyArthasya dadi sthApanaM, vAsanetyarthaH, anye tu dhAraNAsthApanayoya'tyAsena kharUpamAcakSate, tathA pratiSThApanaM pratiSThA-apAyAvadhA|ritasyaivArthasya hadi prabhedena pratiSThApanamityarthaH, koSTha iva koSThaH avinaSTasUtrArthadhAraNamityarthaH / 'settaM dhAraNA' seyaM dhAraNA // samprati avagrahAdeH kAlapramANapratipAdanArthamAhauggahe ikkasamaie, aMtomuhRttiA IhA,aMtomuhuttie avAe, dhAraNA saMkhejjaM vA kAlaM asaMkheja vA kAlaM // (sU. 35) // evaM aTThAvIsaivihassa AbhiNibohianANassa vaMjaNuggahassa parUvaNaM karissAmi paDibohagadiTuMteNa mallagadiTuMteNa yAse kiM taMpaDivohagadiTuMteNaM?,paDibohagadiTTateNaM se jahAnAmae kei purise kaMci purisaM suttaM paDivohijA amugA amugatti, tattha coage pannavagaM evaM vayAsI-kiM egasamayapaviTA puggalA gahaNamAgacchati dusamayapaviTrA puggalA gahaNamAgacchati jAva dasasamayapaviTThA puggalA gahaNamAgacchaMti saMkhijasamayapaviTThA puggalA gahaNamAgacchati anukrama [117] / SARERatinintamatara HIRTERSitaram.org ~364~
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [35-36]/gAthA ||74...|| .............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalayagirIyA nandIvRttiH prata sUtrAMka [35-36]] pratibodhakadRSTAntomallakadRSTAndhazca sU. 36 // 177|| dIpa anukrama [119-120] asaMkhijjasamayapaviTThA puggalA gahaNamAgacchaMti?, evaM vadaMtaM coagaM paNNavae evaM vayAsI-no egasamayapaviTThA puggalA gahaNamAgacchaMti no dusamayapaviTThA puggalA gahaNamAgacchaMti jAva no dasasamayapaviTThA puggalA gahaNamAgacchaMti no saMkhijasamayapaviTA puggalA gahaNamAgacchaMti asaMkhijasamayapaviTThA puggalA gahaNamAgacchaMti, se taM paDibohagadidaiteNaM / se kiM taM mallagadiTuMteNaM?, mallagadiTuMteNaM se jahAnAmae kei purise AvAgasIsAo mallagaM gahAya tatthegaM udagabiMdu pakkhevijA, se naTre, aNNe'vi pakkhitte se'vi naDhe, evaM pakkhippamANesu pakkhippamANesu hohI se udagabiMdU je NaM taM mallagaM rAvehiitti, hohI se udagabiMdU je NaM taMsi mallagaMsi ThAhiti, hohI se udagabiMda jeNaM taM mallagaM bharihiti, hohI se udagabiMdU je NaM taM mallagaM pavAhehiti, evAmeva pakkhippamANehiM pakkhippamANehiM aNaMtehiM puggalehiM jAhe taM vaMjaNaM pUriaM hoi tAhe iMti karei, no ceva NaM jANai kevi esa sadAi ?, tao IhaM pavisai, tao jANai amuge esa saddAi, tao avAyaM pavisai, tao se uvagayaM havai, taoNaMdhAraNaM pavisai, tao NaM dhArei saMkhijaM vA kAlaM asaMkhijaM vA kaalN| se jahAnAmae kei purise RI ||177 // / 24 ~365~
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .......... mUlaM [35-36]/gAthA ||74...|| .............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata pratibodhakadRSTAntomallakarakSantava sUtrAMka [35-36] sU, 36 dIpa anukrama [119-120] abvattaM sadaM suNijA teNaM sahotti uggahie, no ceva NaM jANai ke vesa sadAi, tao Iha pavisai, tao jANai-amuge esa sadde, tao NaM avAyaM pavisai, tao se uvagayaM havai, tao dhAraNaM pavisai, tao NaM dhArei saMkheja vA kAlaM asaMkhejaM vA kaalN| se jahAnAmae keI purise avvattaM rUvaM pAsijA, teNaM rUvatti umgahie no ceva NaM jANai ke vesa rUvatti, tao IhaM pavisai, tao jANai-amuge esa rUvetti, tao avAyaM pavisai, tao se uvagayaM havA, tao dhAraNaM pavisai, tao NaM dhArei saMkheja vA kAlaM asaMkhijaM vA kAlaM / se jahAnAmae keI purise avvattaM gaMdhaM agghAijjA, teNaM gaMdhatti uggahie, no ceva NaM jANai ke vesa gaMdhetti, tao IhaM pavisai, tao jANai amuge esa gaMdhe, tao avAyaM pavisai, tao se uvagayaM havai, tao dhAraNaM pavisai, taoNaM dhArei saMkheja vA kAlaM asaMkhejaM vA kAlaM / se jahAnAmae keI purise avvattaM rasaM AsAijA,teNaM rasoti uggahie,no ceva NaMjANai ke vesa rasetti,tao IhaM pavisai. tao jANai-amuge esa rase,tao avArya pavisai,tao se uvagayaM havai, tao dhAraNaM pavi wieldiaram.org ~366~
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [35-36]/gAthA ||74...|| .............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalayagirIyA nandIvRttiH prata sUtrAMka [35-36]] pratibodhakadRSTAnto mallaka| dRSTAntazca // 178 // dIpa anukrama [119-120] 1551315 sai, tao NaM dhArei saMkhijaM vA kAlaM asaMkhiMjaM vA kAlaM / se jahAnAmae keI purise avvattaM phAsa paDisaMveijjA, teNaM phAsetti uggahie,no cevaNaM jANai ke vesa phAsaotti,tao IhaM pavisai, tao jANai-amuge esa phAse, tao avAyaM pavisai, tao se uvagayaM havai, tao dhAraNaM pavisai, tao NaM dhArei saMkheja vA kAlaM asaMkheja vA kAlaM / se jahAnAmae keI purise avvattaM sumiNaM pAsijjA, teNaM sumiNoti uggahie, no ceva NaM jANai ke vesa sumiNetti, tao IhaM pavisai, tao jANai-amuge esa sumiNe, tao avAyaM pavisai, tao se uvagayaM havai, tao dhAraNaM pavisai, taodhArei saMkheja vA kAlaM asaMkhenaM vA kaalN| se taM mllgdietennN||(suu. 36) avagrahaH-arthAvagraha ekasAmayikaH, AntarmuhUrtikI IhA, AntarmuhUrtiko'vAyaH, dhAraNA sAdheyaM vA kAlamasaGkhyeyaM vA,tatra saGkhyeyavarSAyuSAM saddhyeyakAlamasaGkhyeyavarSAyuSAmasaGkhyeyaM kAlaM,sA ca dhAraNA saGkhyeyamasaGkhyeyaM vA kAlaM yAvadvAsanArUpA draSTavyA,avicyutismRtyorajaghanyotkarSeNAntarmuhUrtapramANatvAt ,yata uktaM bhASyakRtA-"atthoraMgaho jahannaM samao sesoggahAdao viisuN| aMtomuhuttamegaMtu vAsaNAdhAraNaM motuN||1||"evN 'aTThAvIse'sAdi, 'evam' uktena prakAreNASTAviMza1 barSAvarahI japanyataH samayaH zeSA apamahAdayo vidhvara / jantarmuhUrtamekameva vAsanA dhAraNI mukarapA // 1 // // 178 // SAREnainitariational A asurary.com ~367~
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .......... mUlaM [35-36]/gAthA ||74...|| ............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [35-36] dIpa anukrama [119-120] tividhasya, kathamaSTAviMzatividhateti, ucyate, caturkI vyajanAvagrahaH poDhA arthAvagrahaH poDhA IhA SaDiyo'pAyaH poDhA pratirodhakadhAraNA ityaSTAviMzatividhatA, evamaSTAviMzatividhasthAbhinibodhikajJAnasya sambandhI yo vyaJjanAvagrahaH tasya spaSTatara-| dRSTAnto mallakakharUpapratijJApanAya prarUpaNAM krissyaami| kathaM ? itsAha-pratibodhakadRSTAntena mallakadRSTAntena ca, tatra pratibodhayatItiAyAta pratibodhakaH-suptasyotthApakaH sa eva dRSTAntaH pratibodhakaraSTAntastena, malchakaM-zarAvaM tadeva dRSTAnto malakadRSTAntastena ca, atha keyaM pratibodhakadRSTAntena?, vyaJjanAvagrahasya prarUpaNeti zeSaH, AcArya Aha-pratibodhakaraSTAnteneyaM vyaanAvagrahaprarUpaNA, sa yathAnAmako-yathAsambhavanAmadheyakaH ko'pi puruSaH, atra sarvatrApyekAro mAgadhikabhASAlakSaNAnusaraNAt , tatha prAgevAnekaza ukta, kazcidanirdiSTanAmAnaM yathAsambhavanAmakaM puruSa suptaM santaM pratibodhayet , kathamisAha-'amuka amuka' iti, atra evamukte sa 'codako' jJAnAvaraNakarmodayataH kathitamapi sUtrArthamanavagacchan praznaM codayatIti codakaH, yathAvasthitaM sUtrArtha prajJApayatIti prajJApako-guruH, taM 'evaM vakSyamANena prakAreNAvAdIt ,bhUtakAlanirdezo'nAdimAnAgama iti khyApanArtho, badanaprakArameva darzayati-kimekasamayapraviSTAH pudgalA grahaNamAgacchanti ?grAhyatAmupagacchanti, kiM vA dvisamayapraviSTAH? ityAdi sugama, evaM vadantaM codakaM prajJApakaH (evaM-vakSyamANena prakAreNa) 'avAdIt uktavAn-'no ekasamayapraviSTA' ityAdi, prakaTArtha yAvanno savayeyasamayapraviSTAH pudgalA grahaNamAgacchanti, | navaramaya pratiSedhaH sphuTapratibhAsarUpArthAvagrahalakSaNavijJAnagrAhyatAmadhikRtya veditavyo, yAvatA punaH prathamasama CS 13 wiBlinrary.org ~368~
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [35-36] dIpa anukrama [119 -120] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [35-36]/ gAthA ||74...|| pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra [ 44 ] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nadIvRttiH // 179 // Educator yAdapyArabhya kiJcitkiJcidavyaktaM grahaNamAgacchantIti pratipattavyaM ? 'jaM vaMjaNoggahaNamiti bhaNiyaM vinnANaM avacamiti vacanapramANyAt, 'asaMkhejjetyAdi, Adita Arabhya pratisamayapravezanenAsaGkhyeyAn samayAn yAvat ye praviSTA ste'saGkhye yasamayapraviSTAH pudgalA grahaNamAgacchanti - arthAvagraharUpavijJAnagrAdyatAmupapadyante, asaGkhyeyasamayapraviSTeSu teSu caramasamaye praviSTAH pudgalA arthAvagrahavijJAnamupajanayantItyarthaH, arthAvagrahavijJAnAcca prAk sarvo'pi vyaJjanAvagrahaH, eSA pratibodhakadRSTAntena vyaJjanAvagrahasya prarUpaNA / vyaJjanAvagrahasya ca kAlo jaghanyata AvalikA'saGkhyeyabhAgaH utkarSataH saGkhyeyAvalikAH, tA api soyA AvalikA AnapAnapRthaktvakAlamAnA veditavyAH, yata uktam - "vaMjaNaivaggahakAlo AvaliyAsaMkhabhAgatulo u / thovA ukosA puNa ANApANUpuhuttaMti // 1 // " 'setta 'mityAdi nigamanaM, seyaM pratibodhakadRSTAntena vyaJjanAvagrahasya prarUpaNA / 'se kiM tamityAdi, atha kathaM malakadRSTAntena vyaJjanAvagrahasya prarUpaNA ?, so'nirdiSTakharUpo yathAnAmakaH kazci tpuruSaH 'ApAkazirasaH' ApAkaH pratItaH tasya ziraso malakaM- zarAvaM gRhItvA, idaM hi kila rUkSaM bhavati tato'syopAdAnaM, tatra mallake ekamudakavinduM prakSipet sa naSTaH, tatraiva tadbhAvapariNatimApanna ityarthaH, tato dvitIyaM prakSipetso'pi 1 yadyaJjanAnagrahaNamiti bhaNitaM vijJAnamanyacaM. 2 vyaJjanAvapradakAla AvalikA saMkhyabhAgatulya eva stokAt urakRdhatpunarAna prANapRthaktvamiti // 1 // For Parts Only ~369~ pratibodhaka dRSTAntI machukadRSTAntatha sU. 36 20 // 179 // 24
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [35-36] dIpa anukrama [119 -120] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [35-36]/ gAthA ||74...|| pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra [ 44 ] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH vinaSTaH, evaM prakSipyamANeSu 2 bhaviSyati sa udaka vinduryastanmalakaM 'rAvehi iti dezyo'yaM zabda:, ArdratAM neSyati, zeSaM sugamaM 'yAvadeva 'mityAdi, evameva udakavindubhiriva nirantaraM prakSipyamANaiH prakSipyamANairanantaiH zabdarUpatA pariNataiH pulairyadA tadvayaJjanaM pUritaM bhavati tadA huGkAraM muJcati tadA tAnpudgalAna nirddizyarUpatayA paricchinattIti bhAvArthaH / atra vyaJjanazabdenopakaraNendriyaM zabdAdipariNataM yA dravyaM tayoH sambandho vA gRhyate, tena na kazcidvirodhaH, Aha cabhASyakRt - "toeNa malagaMpiva vaMjaNamApUriyaMti jaM bhaNiyaM / taM dadhvamiMdiyaM vA tassaMbaMdho va na viroho // 1 // " tatra yadA vyaJjanaM upakaraNendriyamadhikriyate tadA pUritamiti ko'rthaH ? - paripUrNa bhRtaM vyAptamityarthaH, yadA vyaJjanaM dravyamabhigRdyate tadA pUritamiti-prabhUtIkRtaM khapramANamAnItaM khavyaktau samarthIkRtamityarthaH yadA tu vyaJjanaM dvayorapi sambandho gRhyate tadA pUritamiti kimuktaM bhavati ? - tAvat sambandho'bhUt yAvati sati te zabdAdipudgalA grahaNamAgacchanti, Aha cUrNikRt -"yadA puggaladavA vaMjaNaM tayA pUriyaMti- pabhUyA te puggaladavA jAyA-khaM pramANamAnItAH savisayapaDibohasamatthA jAyA" "ityAdi, jayA uvagarAdiyaM vaMjaNaM tathA pUriyaMti kahaM ?, ucyate, jAhe tehiM poggalehiM taM dabiMdiyaM AvRtaM bhariyaM vApitaM tathA pUriyaMti bhaNNai, jayA ubhayasaMbaMdho vaMjaNaM tathA pUriyaMti kahaM ?, ucyate, darghi| divassa poggalA aMgIbhAvamAgatA, poggalA dabiMdiye abhiSiktA ityarthaH, tadA pUriyaMti bhannai" iti, evaM ca yadA pUritaM bhavati vyaJjanaM tadA huM iti karoti - arthAvagraharUpeNa jJAnena tamartha gRhAti, kiM ca ?, nAmajAtyAdika- 213 For Par Use Only pratibodhakahAtomallaka. dRSTAntatha sU. 36 5 ~ 370~ 10
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [35-36] dIpa anukrama [119 -120] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 35-36 ]/ gAthA ||74...|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 180 // lpanArahitaM tathA cAha- 'no veva NaM jANai ke vesa sahAi'ti na punarevaM jAnAti ka eSa zabdAdirartha iti svarUpadravyaguNakriyAvizeSakalpanArahitamanirdezyaM sAmAnyamAtraM gRhNAtItyarthaH evaMrUpasAmAnyamAtragrahaNakAraNatvAdarthAvagrahasya, etasmAca pUrvaH sarvo'pi vyaJjanAvagrahaH, eSA mallakadRSTAntena vyaJjanAvagrahasya prarUpaNA, huMkArakaraNaM cArthAvagrahabalapravarttitaM, tata ihAM pravizati - kimidaM kimidamiti vimarza karttumArabhate, 'tataH' IhAnantaraM kSayopazamavizeSabhAvAt jAnAti -amuka eSa zabdAdiriti, 'tataH' evaMrUpe jJAnapariNAme prAdurbhavati sati so'pAyaM pravizati, tato'pAyAnantaramantarmuhUrttakAlaM yAvadupagataM bhavati - sAmIpyenAtmani zabdAdijJAnaM pariNataM bhavati, avicyutirantarmuhUrttakAlaM yAvatpravarttate ityarthaH, tato dhAraNAM pravizati, sA ca dhAraNA vAsanArUpA draSTavyA, yata Aha-' tatto Na'mityAdi, tato dhAraNAyAM pravezAt 'Na' miti vAkyAlaGkAre saGkhyeyaM vA asaGkhyeyaM vA kAlaM hRdi dhArayati, tatra saGkhyeya varSAyuSaH saGkhyeyakAlaM, asaGkhyeyavarSAyuSastvasaGkhyeyaM kAlam / atrAha - suptamaGgIkRtya pUrvoktaH prakAraH sarvo'pi ghaTate, jAgratastu zabdazravaNasamanantaramevAvagrahehAvyatirekeNAvAyajJAnamupajAyate, tathApratiprANi saMvedanAt, tanniSedhArthamAha- 'se jahAnAmae' ityAdi, sa yathAnAmakaH kazcijjAgradapi puruSo'vyaktaM zabdaM zRNuyAt, avyakameva prathamaM zabdaM zRNoti, avyaktaM nAma anirdezyasvarUpaM nAmajAtyAdikalpanArahitaM, anenAvagrahamAha, arthAvagrahatha zrotrendriyasya sambandhI vyaJjanAvagrahamantareNa na bhavati tato vyaJjanAvagraho'pyukto veditavyaH, atrAha -- nanvevaM kramo na ko'pyupalabhyate, Education Internation For Parts Only ~371~ pratibodhakadRSTAnto mallakadRSTAntatha sU. 36 20 / / 180 / / 25 26 [qandrary org
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .......... mUlaM [35-36]/gAthA ||74...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [35-36] 0. SAXImra.36 dIpa anukrama [119-120] kintu prathamata eva zabdApAyajJAnamupajAyate, sUtre'pi cAvyaktamiti zabdavizeSaNaM kRtaM, tato'yamoM vyAkhyeyaH pratibodhakaavyaktam-anavadhAritazAsazAAdivizeSaM zabdaM zRNuyAditi, idaM ca vyAkhyAnamuttarasUtramapi saMvAdayati-'teNa STETsahotti uggahie' tena-pramAtrA zabda ityavagRhItaM, 'no cevaNaM jANai ke besa saddAI' na punarevaM jAnAti-kA malakaepa zabdaH zAGkha zAha iti vA ?, zabda ityatrAdizabdAdrasAdipvappayameva nyAya iti jJApayati, tata IhAM pravizati dRSTAntazca ityAdi sarva sambaddhameva, tadetadayuktaM, samyag vastutattvAparijJAnAt , iha hi yatkimapi yastu nizcIyate tatsamIhA pUrvakam , anIhitasya samyaga nizcitatvAyogAt , na khalu prathamAkSisannipAte satyadhUmadarzane'pi yAvat kimayaM dhUmaH? pAkiMvA masakavarttiriti vimRzya dhUmagatakaNThakSaNanakAlIkaraNasoSmatAdidharmadarzanAt samyagdhUmatvena na vinicinoti| tAvat sa dhUmo nizcito bhavati, anivartitazaGkatayA tasya samyaga nizcitatvAyogAt , tasmAdavazyaM yo vastuvizeSanizcayaH sa IhApUrvakaH, zabdo'yamiti ca nizcayo vastuvizeSanizcayo, rUpAdivyavacchedAt , tato'vazyamitaH pUrvamIhayA bhavitavyaM, ihA ca prathamataH sAmAnyarUpeNAvagRhIte bhavati, nAnavagRhIte, na khalu sarvathA nirAlambanamIhana kApi bhavadupalabhyate, na cAnupalabhyamAnaM pratipatuM zakkamaH, sarvasyA api prekSAvatA pratipatteH pramANamUlatvAd, anyathA prekSAvattAkSitiprasaktaH, tasmAdIhAyAHprAgavagraho'pi niyamApratipattavyaH, amumevArtha bhASyakAro'pi draDhayati-"IhiM-18 1 dekhate nAhItaM hAyave nAnIhitaM na cAjJAtam / pAryate tadvastu tena kamo'vaprahAdikaH // 1 // ~372~
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [35-36]/gAthA ||74...|| ............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: Isil zrImalaya girIyA | nandIvRtti prata sUtrAMka [35-36] // 18 // dIpa anukrama [119-120] SECCASSACROS jai nAgahiyaM najai nAnIhiyaM na yAnAya / dhArijai taM vatthu teNa kamo uggahAIo // 1 // " avagrahazca zabdo-18 pratibodhaka'yamiti jJAnAtpUrva pravarttamAno'nirdezyasAmAnyamAtragrahaNarUpa evopapadyate, nAnyaH, ata evoktaM sUtrakRtA-'avyaktaM dRSTAnto mallakazabdaM zRNuyAditi, sa hi paramArthataH zabda eva, tataH prajJApakastaM zabdamanUdya tadvizeSaNamAcaSTe-avyaktamiti, taM dRSTAntazca zabdamavyaktaM zRNoti, kimuktaM bhavati? -zabdavyaktyApi vyaktaM na zRNoti, kintu sAmAnyamAtramanirdezyaM gRhAtI-18| sU. 36 sarthaH, yadapi cokaM tena pramAtrA zabda ityavagRhItamiti, tatra zabda iti pratipAdayati prajJApakaH sUtrakAro, naI punaH tena pramAtrA zabda iti avagRhyate, zabda iti jJAnasyApAyarUpatvAt, tathAhi-zabdo'yamiti, kimuktaM | bhavati?-na zabdAbhAvo, na ca rUpAdiH, kintu zabda evAyamiti, tato vizeSanizcayarUpatvAdayamavagamo'pAyarUpA eva, nAvagraharUpaH, atha ca avagrahapratipAdanArthamidamucyamAnaM vartate tataH zabda iti prajJApakaH sUtrakAro vadati, na punastena pramAtrA zabda ityavagRhyate iti sthitaM, tathA cAha sUtrakRt-'no ceva Na' mityAdi, na punarevaM jAnAti-ka eSa zabdAdirartha iti, zabdAdirUpatayA tamartha na jAnAtIti bhAvArthaH, aniddezyasAmAnyamAtrapratibhAsAtmakatvAdarthAvagrahasya, arthAvagrahazca zrotrendriyamANendriyAdInAM vyaJjanAvagrahapUrvaka iti pUrva vyaanAvagraho'pi draSTavyaH, tadevaM sarva // 18 // trApyavagrahahApUrvamavAyajJAnamupajAyate, kevalamabhyAsadazAmApanasya zIghraM zIghrataramavagrahAdayaH pravartante iti kAlasau-181 myAtte spaSTaM na saMvedyante iti sthitaM / tata IhAM pravizati, iha kecidIhAM saMzayamA manyante, tadayuktaM, saMzayo hi C25 FaPramamyam uncom A murary.org ~373~
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .......... mUlaM [35-36]/gAthA ||74...|| ........ ................... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: pApa kimaya zAsanAntA prata sUtrAMka [35-36] nAmAjJAnamiti, jJAnAMzarUpA cehA, tataH sA kathamajJAnarUpA bhavitumarhati !, nanbIhApi kimayaM zAsaH kiMvA zAH ? ityevaMrUpatayA pravartate, saMzayo'pi caivameva, tataH ko'nayoH prativizeSaH, ucyate, iha yat jJAnaM zAGkhazA-3 mallakagAdivizeSAnanekAnAlambate na cAsadbhUtaM vizeSamapAsituM zaknoti, kintu sarvAtmanA zayAnamiva vartate-kuNThIbhUtaM dRSTanatazca tiSThatItyarthaH, tadasatavizeSAparyudAsaparikuNThitaM saMzayajJAnamucyate, yatpunaH saGkRtArthavizeSaviSaye hetUpapattivyApArara tayA sadbhatArthavizeSopAdAnAbhimukhamasadbhUtavizeSatyAgAbhimukhaM ca tadIhA, Aha ca bhASyakRt-"jamaNegatthAlaM. baNamapajjudAsaparikuMThiyaM cittaM / sayaiva sabappaNao taM saMsayarUvamannANaM // 1 // puNa sayathaheUvavattivAvAratapparamamohaM / bhUyAbhUyavisesAdANacAyAbhimuhamIhA // 2 // " iha yadi vastu subodhaM bhavati viziSTazca matijJAnAva raNakSayopazamo vartate tato'ntarmuhurtakAlena niyamAttabastu nizcinoti, yadi punarvastu durbodhaM na ca tathAvidho viziSTo damatijJAnAvaraNakSayopazamastata IhopayogAdacyutaH punarapyantarmuhUrttakAlamIhate, evamIhopayogAvicchedena prabhUtAnyanta muhUtAni yAvadIhate, tata IhAnantaraM jAnAti-amuka eSo'rthaH zabda iti, idaM ca jJAnamavAyarUpaM, tato'smin jJAne prAdurbhavati 'Na'miti vAkyAladvAre'pAyaM pravizati, tataH 'se' tasya upagatam-avicyutyA sAmIpyenAtmani pariNataM / ANSL dIpa anukrama [119-120] 1 yadane kAryAlambanamapayudAsaparikuNThitaM cittam / kota iva sarvAtmanA tat saMzayarUpamajJAnam // 1 // yatpunaH sarvahetUpapattivyApAratatparamamodham / bhUtAbhUtavizeSAdAnalyAgAbhimukhamIhA // 2 // wwwmorary.org ~374~
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [35-36]/gAthA ||74...|| ......... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [35-36] dIpa anukrama [119-120] bhavati tato dhAraNAM-vAsanArUpA pravizati, saGkhyeyamasaddhyeyaM vA kAlam / evam' anena kramaprakAreNa etena pUrvadarzite-1 pratiyodhakagirIyA nandIvRttiH nAbhilApena zepeSvapi cakSurAdiSvindriyeSu avagrahAdayo vAcyAH, navaraM abhilApaviSaye 'avattaM sadaM suNejA' ityasyadRSTAnto sthAne 'avattaM rUvaM pAsejA' iti vaktavyaM, upalakSaNametat tena sarvatrApi zabdasyAne rUpamiti vaktavyaM, tadyathA-'teNaM| // 18 // dRSTAntazca dArUvitti uggahie no ceva NaM jANai kevesa rUvitti?, tato IhaM pavisai, tato jANai amuge esa rUvetti, tato avArya pavisaI' ityAdi tadavasthameva, navaramiha vyaJjanAvagraho na vyAkhyeyaH, aprApyakAritvAcakSuSaH, nANendriyAdiSu tu vyAkhyeyaH, evaM tu ghANendriyaviSaye-'avattaM gaMdhaM agghAijA' ityAdi vaktavyaM, jihvandriyaviSaye 'acattaM rasaM AsAdiijA' ityAdi, sparzanendriyaviSaye 'avattaM phAsaM paDisaMveijjA' ityAdi, yathA ca zabda iti nizcite taduttarakAlamuttaKAradharmajijJAsAyAM kiM zAGkaH? kiMvA zAha? ityevaMrUpA IhA pravartate tathA rUpamiti nizcite taduttarakAlamuttaradharmaji jJAsAyAM sthANuH kiM vA puruSaH? ityAdirUpA (sA)pravarttate, evaM ghANendriyAdiSvapi samAnagandhAdIni vastUni IhA''lambanAni veditavyAni, Aha ca bhASyakRt-"sesesuvi rUvAisu visaesuM hoMti ruuplkkhaaii| pAyaM paccAsannattaNeNa IhAe~ I vatthUNi // 1 // thANupurisAi kuTuppalAdi saMbhiyakarilamasAi / sappuppalanAlAi va samANarUbAI visayAI // 2 // " // 182 // 1zeyeSvapi rUpAdiSu viSayeSu bhavanti rUpalakSyAmi / prAyaH prayAsannatayA badAyA gastUni // 1 // svAgupuruSAvi kuzotpalAdi vagatakaritanAMsAdi / sapila 20 nAlAdi ca samAnarUpA viSayAH // 1 // awraturasurare.org ~375
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [35-36]/gAthA ||74...|| .............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [35-36] dIpa anukrama [119-120] |se jahAnAmae' ityAdi,sa yathAnAmakaH ko'pi puruSo'vyaktaM svapnaM pratisaMvedayet , avyaktaM nAma sakalavizeSavikalamani- pratirodhaka dezyamitiyAvat khapnamiti prajJApakaH sUtrakAro vadati, sa tu pratipattA svapnAdivyaktivikalaM kiJcidanirdezyameva tadAnI dRSTAnto | gRhNAti, tathA'nena pratipatrA 'suviNotti uggahie'tti svapnamiti avagRhItaM, atrApi khapna iti prajJApako vadati, sa: mallakatu pratipattA azeSavizeSaSiyuktamevAvagRhItavAn , tathA cAha-na punarevaM jAnAti-ka eSa khapna iti ?, svapna ityapi tamaya dRSTvAntazca na jAnAtIti bhAvaH, tata IhAM pravizatItyAdi prAgvat , evaM khaptamadhikRtya noindriyasyArthAvagrahAdayaH prtipaaditaaH| ma. 36 anena colekhenAnyatrApi viSaye veditavyAH,tadevaM mallakadRSTAntena vyaJjanAvagrahaprarUpaNAM kurvatA prasaGgato'STAviMzatisaJjayA api matijJAnasya bhedAH saprapaJcamuktAH,samprati malakadRSTAntamupasaMharati-'settaM mallagadidruteNaM evaM mallakadRSTAntena vyaJjanA-15 vagrahasya prarUpaNA / ete cAvagrahAdayo'STAviMzatibhedAH pratyeka bahvAdibhiH setaraiH sarvasaJjayayA dvAdazasaJjAthai daibhidyamAnA yadA vivakSyante tadA patriMzadadhikaM bhedAnAM zatatrayaM bhavati, tatra bahAdayaH zabdamadhikRtya bhAvyante-rAjapaTahAdinA-12 nAzabdasamUhaM pRthagekaikaM yadA'vagRhNAti tathA bahnavagrahaH, yadA tvekameva kaJcicchabdamavavAti tadA'bahavagrahaH, tathA zaGkhapaTahAdinAnAzabdasamUhamadhye ekaikaM zabdamanekaiH paryAyaH snigdhagAmbhIryAdibhirviziSTaM yathAvasthitaM yadA'vagRhNAti tadA sa bahuvidhAvagrahaH, yadA tvekamanekaM vA zabdamekaparyAyaviziSTamavagRhNAti tadA so'bahuvidhAvagrahaH, yadA tu aci-| reNa jAnAti tadA sa kSiprAvagrahaH, yadA tu cireNa tadA'kSiprAvagrahaH, tameva zabda svarUpeNa yadA jAnAti na liGgapa-18|13 STREATMoremation weredturarycom ~376~
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [35-36]/gAthA ||74...|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: pratiyodhaka zrImalaya- girIyA nandIvRttiH prata sUtrAMka [35-36] // 183 // dIpa rigrahAt tadA'nizritAvagrahaH, liGgaparigraheNa tvavagacchato nizritAvagrahaH, athavA paradharvimizritaM yadhaNaM tanmizri-81 dRSTAntotAvagrahaH, yatpunaH paradharmaramizritassa grahaNaM tadamizritAvagrahaH, tathA nizcitamavagRhNato nizcitAvagrahaH, sandigdhamava-16 gRhNataH sandigdhAvagrahaH, sarvadeva bahvAdirUpeNAvagRhNato dhruvAvagrahaH, kadAcideva punarbahvAdirUpeNAvagRhRto'dhruvAvagrahaH, dRSTAntaba epa ca bahubahuvidhAdirUpo'vagraho vizeSasAmAnyAvagraharUpo draSTavyaH, naizcayikasyAvagrahasya sakalavizeSanirapekSAnirdezyasAmAnyamAtraprAhiNa ekasAmayikasya bahuvidhAdivizeSagrAhakatyAsambhavAt , bahAdInAmanantaroktaM vyAkhyAna bhASyakAro'pi pramANayati-"nANAsaddasamUha bahuvihaM suNe bhinnajAtIyaM / bahuvihamaNegabhUyaM ekekaM niddhamahurAi // 1 // khippamacireNa taM ciya sarUvao jamanissiyamaliMgaM / nicchiyamasaMsaya jaM dhuvamacaMtaM na u kayAi // 2 // etto ciya paDivakkhaM sAhejA nissie viseso'yaM / paradhammehiM vimissaM missiyamavimissiyaM iyaraM // 3 // " yadA punarAlokasya mandamandataramandatamaspaSTaspaSTataraspaSTatamatvAdibhedato viSayasyAlpatvamahattvasannikarSAdibhedataH kSayopazamasya ca tAratamyabhedato bhidyamAnaM matijJAnaM cintyate tadA tadanantabhedaM pratipattavyam // samprati punadravyAdibhedatazcatuH-IN // 183 // prakAratAmAhataM samAsao cauvvihaM paNNataM, taMjahA-davvao khittao kAlo bhAvao, tattha dabao NaM AbhiNivohianANI AeseNaM savvAI davAI jANai na pAsai, khettao NaM AbhiNi anukrama [119-120] SABSCASSk 26 - (Abhinibodhika) mati-jJAnasya dravya Adi caturbhedA: ~377~
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata [37] ||75 -80|| dIpa anukrama [121 -128] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [37]/ gAthA || 75-80 ||......... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH bohianANI AeseNaM savvaM khettaM jANai na pAsai, kAlao NaM AbhiNibohianANI AeseNaM savvakAlaM jANai na pAsai, bhAvao NaM AbhiNibohianANI AeseNaM savve bhAve jANai na pAsai / uggaha IhAvAo ya dhAraNA eva huMti cattAri / AbhiNiyohiyanANassa bhayavatthU samAseNaM // 75 // atthANaM uggahaNaMmi uggaho taha viAlaNe IhA / vavasAyami avAo dharaNaM puNa dhAraNaM biMti // 76 // uggaha ikkaM samayaM IhAvAyA muhuttamarddha tu / kAlamasaMkhaM saMkhaM ca dhAraNA hoi nAyavvA // 77 // puTuM suNei sadaM rUvaM puNa pAsaI apuTuM tu / gaMdhaM rasaM ca phAsaM ca baddhapu viyAgare // 78 // bhAsAsamaseDhIo sadaM jaM suNai mIsiyaM sui / vIseDhI puNa sadaM suNei niyamA parAdhAe // 79 // IhA apoha vImaMsA, maggaNA ya gavasaNA / sannA saI maI pannA, savvaM AbhiNibohiaM // 80 // se taM AbhiNivohianANaparokkhaM, [ se taM mainANaM ] // (sU037 ) 1] asthA ugaNaMca upa tad viyAla / vavasAya avAyaM dharaNaM puNa dhAraNaM viti // 1 // iti pAThAntarApekSiNI mULavyAkhyA'tra // For Plase Only ~378~ materviSayo bhedAH kAlaH spRSTavAdi www.yo
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [37]/gAthA ||75-80|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka zrImalaya girIyA nandIvRttiH // 18 // 75 H 15 -80|| 'taM samAsao' ityAdi, 'tat' bhatijJAnaM 'samAsataH' sajhepeNa caturvidhaM, tadyathA-dravyataH kSetrataH kAlato bhAvataca, mateviSayotatra dravyato 'Na'miti vAkyAlaGkAre, AbhinivodhikajJAnI 'AdeseNaM ti Adeza:-prakAraH, sa ca dvidhA-sAmAnyarUpomedAkAla: vizeSarUpazca, tatreha sAmAnyarUpo grAhyaH, tata Adezena-dravyajAtirUpasAmAnyAdezena sarvadravyANi-dharmAstikAyAdIni spRSTatAdi jAnAti kiJcidvizeSato'pi, yathA dharmAstikAyo dharmAstikAyasya pradezaH, tathA dharmAstikAyo gatyupaSTambhaheturamUrto lokAkAzapramANa ityAdi, na pazyati-sarvAtmanA dharmAstikAyAdIna pazyati, ghaTAdIMstu yogyadezAvasthitAn pazyatyapi, athavA Adeza iti-sUtrAdezastasmAtsUtrAdezAtsarvadravyANi-dharmAstikAyAdIni jAnAti, na tu sAkSAt sarvANi pazyati, nanu yatsUtrAdezato jJAnamupajAyate tacchrutajJAnaM bhavati tasya zabdArthaparijJAnarUpatvAdatha ca matijJAnamabhidhIyamAnaM vartate tatkathamAdezaH iti sUtrAdezo vyAkhyAtaH?, tadayukta, sampag vastutattvAparijJAnAta , iha di zruta-15 |bhAvitamateH zrutopalabdheSvapi artheSu sUtrAnusAramantareNa ye'vagrahahApAyAiyobuddhivizeSAH prAduSaSyanti te matijJAnameva, na zrutajJAnaM, sUtrAnusAranirapekSatvAt , Aha ca bhASyakRta-'Adesotti va suttaM suovala ddhesu tassa mainANaM / pasaraha 20 tabhAvaNayA viNAvi suttANusAreNaM // 1 // " evaM kSetrAdiSvapi vAcyaM, navaraM tAn sarvathA na pazyati, tatra kSetra // 18 // lokAlokAtmakaM, kAlaH sarvAddhArUpo'tItAnAgatavartamAnarUpo vA, bhAvAzca paJcasa yA audayikAdayaH, tathA cAha1 bhAdeza iti vA sUtra bhUto tasya matizAnam / prasarati tadbhAvanayA vinA'pi sUpAnusAreNa // 1 // dIpa anukrama [121 -128] SARERatunintennational ~379~
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [37]/gAthA ||75-80|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [37]] mateviSayobhedA kAlaH spRSTatAdi + SHESAX // 75 -80|| bhAdhyakRt-"Aesotti pagAro oghAeseNa sabadavAI / dhammatthikAiAI jANai na u savabhAveNaM // 1 // khe lokAlokaM kAlaM sabaddhamahava tivihaM vA / paMcodaiyAIe bhAve jaM neyamevaiyaM // 2 // " samprati saGgrahagAthAM pratipA- dayati-'uggaho' ityAdi, avagrahaH-prAgnirUpitazabdArthastathA IhA apAyazca, cazabdaH pRthagavagrahAdikharUpasvAtadhyapradarzanArthaH, avagrahAdayaH parasparaM paryAyA na bhavantIti bhAvArthaH, athavA cazabdaH samubaye, tasya ca vyavahitaH prayogo dhAraNA cetyevaM draSTavyaH, evakAraH kramapradarzanArthaH, 'evam etena krameNa 'samAsena'sajhepeNa catvAri AbhinivodhikajJAnasya bhidyante iti bhedA vikalpA aMzA ityarthaH ta eva vastUni bhavanti, tathAhi-nAnavagRhItamIyate nAnIhitaM nizcIyate nAnizcitaM dhAryate iti / idAnImeteSAmavagrahAdInAM kharUpaM pratipipAdayiSurAha-'atyANa'mityAdi, arthAnAM-rUpAdInAmavagrahaNaM cazabdo'vagrahaNasya avyaktatvasAmAnyamAtrasAmAnyavizeSaviSayatvApekSayA khagatabhedabAhulyasUcakaH,avagrahaM bruvate iti yogaH, 'tathe tyAnantaye vicAraNaM-paryAlocanamarthAnAmiti vartate ihAM bubate, tathA vivigho'vasAyo vyavasAyo-nirNayastaM cArthAnAmiti vartate apAyaM bravate iti saMsargaH, dharaNaM punaronAmavicyutismRtivAsanArUpAM dhAraNAM dhruvate tIrthakaragaNadharAH, anena khamanISikAvyudAsamAha / anye vevaM paThanti-"atyANaM uggaha dIpa anukrama [121 -128] Adeza iti prakAraH bodhAdezena sarvavyANi / dharmAstikAyikAdIni jAnAti na tu sarvabhAvena ||1||kssetr lokAlokaM kAla sAdAmathavA vividha kaa| pAdayikAdikAn bhAvAn yat heyametatvat // 2 // ~380
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [37]/gAthA ||75-80|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [37] girIyA // 75 bhImalaya- mi uggaho" ityAdi, tatraivaM vyAkhyAnam-arthAnAmavagrahaNe satyavagraho nAma mativizeSo bhavatItyevaM truvate, evamI- mateviSayobandIpatiH hAdiSvapi yojanA kAryA, bhAvArthaH prAgvadeva / idAnImabhihitakharUpANAmayagrahAdInAM kAlapramANamabhidhitsurAha-bhidAHkAla: 'uggahoM' ityAdi, avagrahaH-arthAvagraho naizcayika ekasamayaM yAvadbhavati, samayaH paramanikRSTaH kAlavibhAgaH, saca spRSTatAdi // 185 // pravacanapratipAditAdutpalapatrazatavyatibhedodAharaNAt jaratpadRzATikApATanadRSTAntAcAvaseyaH, vyaJjanAvagrahavizeSasAmA nyArthAvagraho tu pRthaka 2 antarmuhUrtapramANau jJAtavyau, IhA cApAyazca IhApAyau muhUrtArddha jJAtavyo, muhUrto ghaTikAvayapramANaH kAlavizeSaH tasyArddha muhUrtAddha, tuzabdo vizeSaNArthaH, sa caitadvizinaSTi-vyavahArApekSayA etanmuhUrtArddhamityucyate, paramArthataH punarantarmuhUrtamabaseyaM, anye punarevaM paThanti-"muhUmaMtaM tu" tatra makAro'lAkSaNikaH, tata evaM draSTa-| vyaM-muhUrtAntaH-muhUrttasyAntaH-madhyaM muhUrtAntaH, antarmuhUrtamityarthaH, iha 'pAre madhye'gre'ntaH SaSTyA veti vikalpenAntaH zabdasya prAg nipAto bhavati, tataH sUtre'ntaHzabdasya prAganipAto na vihitaH, tathA dhAraNA kAlamasaLa-palyopamAdihAlakSaNaM saGkhyeyaM ca-varSAdirUpaM yAvadbhavati jJAtavyA, dhAraNA ceha vAsanArUpA draSTavyA, avicyutismRtI tu pratyekamantameMhU pramANe veditavye // tadevamavagrahAdInAM kharUpamabhidhAya zrotrendriyAdInAM prAptAprAptaviSayatA pratipipAdayiSurAha-'puDhaM | suNeI'ityAdi, iha zrotrendriyeNa zabdaM zRNoti spRSTaM-spRSTamAtraM, spRSTaM nAma AliGgitaM yathA tanau reNusakAtaH, atha kathaM kaa||185|| spRSTamAtrameva zabdaM zRNoti !, ucyate, iha zeSendriyagaNApekSayA zrotrendriyamatizayena paTu, tathA gandhAdidravyApekSayA 24 CAMCCCCE -80|| dIpa anukrama [121 / -128] REmirathiamond ~381~
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [37]/gAthA ||75-80|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: * prata sUtrAMka [37]] // 75 *PARK -80|| zabdadravyANi sUkSmANi prabhUtAni bhAbukAni ca, ata eva sarvatastadindriyaM prApnuvanti, tatastAni spRSTamAtrANyapi mateviSayozrotrendriyeNa grahItaM zakyante, rUpaM punaH pazyati aspRSTameva, turevakArArthaH, aprApyakAritvAcakSuSaH,tathA gandhaM rasaM ca sparza madA kAla |ca, cazabdau samacayAyauM, baddhaspRSTaM prANAdibhirindriyairvinizcinotIti vyAgRNIyAt , iha baddhaspRSTamiti spRSTabaddhamiti || vijJeyaM, prAkRtazailyA cAnyathA sUtre upanyAsaH, tatra spRSTamityAtmanA''lihitaM barddha-toyavadAtmapradezerAtmIkRtaM AlinitAnantaramAtmapradezairAgRhItamityarthaH / iha zabdamutkarSato dvAdazayojanebhya AgataM zRNoti, na paratA, zeSANi tu gandhAdidravyANi pratyekaM navabhyo 2 yojanebhya AgatAni dhANAdibhirindriyaihAti jIvo, na parataH, parataH samAga-1 tAnAM dravyANAM mandapariNAmatayA indriyagrAbatyAsambhavAt, jaghanyatastu zabdAdidravyANi aGgulAsayayabhAgAdAgatAni, cakSuSastu jaghanyato yogyo viSayo'GgulasaGkhyeyabhAgavI veditavyaH, utkarSatastvAtmAGgulena sAtireko yojanalakSaH, etadapi cAbhAsuradravyamadhikRtyocyate, bhAsuraM tu dravyamekaviMzatiyojanalakSebhyo'pi parataH pazyati, yathAra puSkaravaradvIpArddha mAnuSottaranagapratyAsannavartinaH karkasaMkrAntau sUryabimba, tathA coktam-"lakkhehiM esavIsAe sAti- 10 regehiM pukkharaddhaMmi / udae pecchaMti narA sUraM ukkosae divase // 1 // " atrAha-nanu spRSTaM zRNoti zabdamityuktaM, tatra zabdaprayogotsRSTAnyeva kevalAni zabdadravyANi zRNoti utAnyAnyeva tadbhAvitAni AhozcinmizrANIti ?, ucyate, 1 lakheSvekavitA sAtirekeSu puSkarAH / udye prekSante narAH sUryamutkRSTa divase / ( karkasakAnyA viSase ) // 1 // dIpa anukrama [121 ***** -128] H alalitaram.org ~382~
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [37]/gAthA ||75-80|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [37] 5 -80|| zrImalaya- 1na tAvatkevalAni, yato vAsakAni zabdadravyANi zabdayogyAni ca dravyANi sakalalokavyApIni tato'vazyaM tadvA- mataviSayo medAHkAlaH girIyA sitAni zRNoti mizrANi vA, na kevalAnyevotsRSTAni, tathA cAda-bhAsAsameM'tyAdi, bhASyata iti bhASA-vAk nandItiH | spRSTatAdi zabdarUpatayA utsRjyamAnA dravyasantatiH sA ca vaNNAtmikA bherIbhAGkArAdirUpA vA draSTavyA, tasyAH samAH zreNayaH,3 // 186 // mazreiNAyo nAma kSetrapradezapalayo'bhidhIyante, tAzca sarvasyaiva bhASamANasya paTasu dikSu vidyante yAsUtsRSTA satI bhApA prathamasamaya eva lokAntamanudhAvati, bhASAsamazreNayaH, samazreNigrahaNaM vizreNivyavacchedArtha, bhASAsamazreNIH itogataH prApto bhASAsamazreNItaH, bhASAsamazreNivyavasthita ityarthaH, yaM zabdaM puruSAdisambandhinaM bheryAdisambandhinaM vaa| zRNoti yattadonityAbhisambandhAttaM mitraM zRNoti, utsRSTazabdadravyabhAvitApAntarAlasthadravyamizraNotIti bhaavaarthH| 'vIseDhI'tyAdi, atreta iti vattete, tato'yamartha:-vizreNi punaritaH-prApto, vizreNivyavasthitaH punarityarthaH, athavA vizreNisthito vizreNirityucyate, zabdaM zRNoti niyamAtparAghAte sati, nAnyathA, kimuktaM bhavati ?-utsRSTazabdadravyazabdA (zabdadravyA) bhighAtena yAni vAsitAni zabdadravyANi tAnyeva kevalAni zRNoti, na kadAcidapi utsRSTAni, kuta iti ced, ucyate, teSAmanuzreNigamanAtpratighAtAbhAvAca / samprati vineyajanasukhapratipattaye matijJAnasya paryAyaza-181 1 // 186 // bdAnabhidhitsurAha-Ihe'tyAdi, ete IhAdayaH zabdAH sarve'pi paramArthato mativAcakAH paryAyazabdAH, paraM vineyajanabuddhiprakAzanAya kizcidbhedAd bhedo'mISAM pradazyate-IhanamIhA-sadarthaparyAlocanaM, apohanamapohaH nizcaya ityarthaH, vimarzana 25 dIpa anukrama [121 -128] ~383~
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [37]/gAthA ||75-80|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [37]] // 75 -80|| vimarza:-apAyAdaryAgIhAyAH pariNAmavizeSaH,mArgaNaM mArgaNA-anvayadharmAnveSaNaM,caH samuccaye,gaveSaNaM gaveSaNA-pyati-sa zrutajJAnakadharmAlocanaM, tathA saMjJAnaM saMjJA-vyaJjanAvagrahottarakAlabhAvI mativizeSa ityarthaH, tathA smaraNaM smRtiH-pUrvAnubhUtAla- bhedAH . mbanaH pratyayavizeSaH,mananaM matiH-kathaJcidarthaparicchittAvapi sUkSmadharmAlocanarUpAbuddhiA,prajJApanaM prajJA-viziSTakSayopaza- sU. 38 majanyA prabhUtavastugatayathAvasthitadharmAlocanarUpA saMvit, sarvamidamAbhinibodhikaM matijJAnamityarthaH, setta'mityAdi, tadetadAbhinicodhikajJAnaM // sAmprataM prAgupanyastasakalacaraNakaraNakriyAdhArazrutajJAnakharUpajijJAsayA ziSyaH pramayati se kiM taM suyanANaparokkhaM ?, suyanANaparokkhaM codasavihaM pannattaM, taMjahA-akkharasuyaM 1 aNakkharasuyaM 2 saNNisuaM3 asaNNisuaM4 sammasuaM5 micchasuaM 6 sAiaM 7 aNAiaM8 sapajavasiaM9 apajavasi 10 gamiaM 11 agamiaM 12 aMgapaviTuM 13 arNagapaviTuM 14 / (sU. 38) atha kiM tacchutajJAnaM ?, AcArya Aha-zrutajJAnaM caturdazavidha prajJasa, tadyayA-akSarazrutamanakSarazrutaM saMjJizrutama- 10 saMjJizrutaM samyakazrutaM mithyAzrutaM sAdi anAdi saparyavasitamaparyavasitaM gamikamagamikamakapraviSTamanApraviSTaM ca / nanu akSarazrutAnakSarazrutarUpa eva bhedadvaye zeSabhedA antarbhavanti takimarthaM teSAM bhedopanyAsaH1, ucyate, ihAvyutpannama-2 tInA vizeSAvagamasampAdanAya mahAtmanAM zAstrArambhaprayAso, na cAkSarazrutAnavarazrutarUpabhedadvayopanyAsamAtrAdavyutpa-1013 %* dIpa anukrama [121 -128] zrutajJAnasya caturdaza-bhedA: varNayate ~384~
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [38] dIpa anukrama [129] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [38]/gAthA ||80...|| .... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 187 // Jan Educator tramatayaH zeSabhedAnavagantumIzate, tato'vyutpannamatithineyajanAnugrahAya zepabhedopanyAsa iti // sAmpratamupanyastAnAM bhedAnAM svarUpamanavagacchan AyaM bhedamadhikRtya ziSyaH praznaM karoti se kiM taM akkharasuaM ?, akkharasuaM tivihaM pannattaM, taMjahA sannakkharaM vaMjaNakkharaM laddhiakkharaM, se kiM taM sannakkharaM 1, 2 akkharassa saMThANAgiI, setaM snnkkhrN| se kiM taM vaMjaNakkharaM?, vaMjaNakkharaM akkharassa vaMjaNAbhilAvo, se taM vNjnnkkhrN| se kiM taM laddhiakkharaM ?, laddhiakkharaM akkharaladdhiyassa laddhiakkharaM samuppajjai, taMjahA- soiMdialaddhiakkharaM cakkhidiyaladdhiakkharaM ghANiMdiyaladviakkharaM rasaniMdiyaladdhiakkharaM phArsidiyaladdhiakkharaM noiMdiyaladdhiakkharaM, se taM laddhiakkharaM, se taM akkharasuaM // se kiM taM aNakkharasuaM ?, aNakkharasuaM aNegavihaM paNNattaM, taMjahA - UsasiaM nIsasiaM nicchUDhaM khAsiaM ca chIaM ca / nisidhi maNusAraM aNakkharaM cheliAIaM // 81 // se taM aNakkharasuaM ( sU0 39 ) atha kiM tadakSarazrutaM ?, sUrirAha- akSarazrutaM trividhaM prajJataM, tadyathA - sajjJAkSaraM vyaJjanAkSaraM labdhyakSaraM ca tatra 'kSara saJcalane' na kSarati-na calatItyakSaraM jJAnaM, taddhi jIvasvAbhAvyAdanupayoge'pi tasvato na pravyavate, yadyapi ca sarva For Penal Use Only ~ 385~ akSarA nakSarazrutaM sU. 39 20 // 187 !! 25
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [39] // 81 // dIpa anukrama [130 -132] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 39 ] / gAthA ||89 || pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH jJAnamavizeSeNAkSaraM prApnoti tathA'pIha zrutajJAnasya prastAvAdakSaraM zrutajJAnameva draSTavyaM na zeSaM, itthambhUtabhAvAkSarakA - | raNaM vA'kArAdi varNajAtaM tatastadapyupacArAdakSaramucyate, tatazcAkSaraM ca tacchutaM ca zrutajJAnaM ca akSarazrutaM, bhAvazrutamityarthaH tatha lagdhyakSaraM veditavyaM tathA'kSarAtmakam akArAdivarNAtmakaM zrutamakSarazrutaM dravyazrutamityarthaH, tacca sanjJAkSaraM vyaJjanAkSaraM ca draSTavyaM, atha kiM tatsabjJAkSaraM ?, akSarasyAkArAdeH saMsthAnAkRtiH - saMsthAnAkAraH, tathAhi - sabjJAyate'nayeti sajJA-nAma tannibandhanaM- tatkAraNamakSaraM saMjJAkSaraM, saMjJAyAzca nibandhanamAkRtivizeSaH, AkRtivizeSa eva 25 nAmnaH karaNAbhyavaharaNAca, tato'kSarasya paTTikAdI saMsthApitasya saMsthAnAkRtiH saMjJAkSaramucyate tacca brAhmayAdilipibhedato'nekaprakAraM tatra nAgarI lipimadhikRtya kiJcitpradarzyate-madhye sphATitacullIsannivezasadRzo rekhAsannivezo NakAro vakrIbhUtazcapucchasannivezasadRzo DhakAra ityAdi, 'se tta' mityAdi, tadetat saMjJAkSaraM / atha kiM tayaanAkSaraM 1, AcArya | Aha-- vyaJjanAkSaramakSarasya vyaJjanAbhilApaH, tathAhi vyajyate'nenArthaH pradIpeneva ghaTa iti vyaJjanaM-bhASyamANamakArAdikaM varNajAtaM, tasya vivakSitArthAbhivyaJjakatvAt, vyaJjanaM ca tadakSaraM ca vyaJjanAkSaraM tato yuktamuktaM vyaJjanAkSaramakSarasya vyaJjanAbhilApaH, akSarasyAkArAdevavarNajAtasya vyaJjanena-azra bhAve and vyaJjakatvenAbhilApaH-uccAraNaM, arthavyaJjakatveno vAryamANamakArAdi varNajAtamityarthaH / 'se kiM tamityAdi, atha kiM talabdhyakSaraM ?, labdhiH- upayogaH, sa ceha prastAvAt zabdArthaparyAlocanAnusArI gRjhate, labdhirUpamakSaraM lagdhyakSaraM, bhAvazrutamityarthaH, 'akkharaladdhiya For Parts Only ~386~ akSarA nakSaradhutaM sU. 39 13 nirror
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [39] + // 81 // dIpa anukrama [130 -132] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 39 ] / gAthA ||89 || ..... pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. AgamasUtra [ 44 ] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH girIyA zrImalaya- ssetyAdi, akSare - akSarasyocAraNe'vagame vA ubdhiryasya so'kSaralabdhikaH tasya, akArAdyakSarAnuviddhazrutalabdhisamanvitasyetyarthaH, labdhyakSaraM bhAvazrutaM samutpadyate, zabdAdigrahaNasamanantaramindriya mano nimittaM zabdArtha paryAlocanAnusAri zAnandavRttiHGkho'yamityAdyakSarAnuviddhaM jJAnamupajAyate ityarthaH, nanvidaM labhdhyakSaraM sabjJinAmeva puruSAdInAmupapadyate naasnyjnyinaame||188|| kendriyAdInAM teSAmakArAdInAM varNAnAmavagame uccAraNe vA labdhyasambhavAt, na hi teSAM paropadezazravaNaM sambhavati yenAkArAdivarNAnAmavagamAdi bhavet, athacaikendriyAdInAmapi labdhyakSaramidhyate, tathAhi pArthivAdInAmapi bhAvazrutamupavarNyate- 'davasuMyAbhAmivi bhAvasurya patthivAINa' miti vacanaprAmANyAd, bhAvazrutaM ca zabdArtha paryAlocanAnusAri vijJAnaM, zabdArtha paryAlocanaM cAkSaramantareNa na bhavatIti, satyametat, kintu yadyapi teSAmekendriyAdInAM paropadezazravaNAsambhavastathApi teSAM tathAvidhakSayopazamabhAvataH kazcidavyakto'kSaralAbho bhavati yadvazAdakSarAnupataM zrutajJAnamupajAyate, itthaM caitadaGgIkarttavyaM, tathAhi-- tepAmapyAhArAdyabhilApa upajAyate, abhilApazca prArthanA, sA ca yadIdamahaM prApnomi tato bhavyaM bhavatItyAdyakSarAnuvidvaiva, tatasteSAmapi kAvidavyaktAkSaralabdhiravazyaM pratipattavyA, tatasteSAmapi labdhyakSaraM sambhavatIti na kazciddopaH / tathA labdhyakSaraM poDhA, tadyathA - 'zrotrendriyalabdhyakSara' mityAdi, iha yacchotrendriyeNa zabdazravaNe sati zAGkho'yamityAdyakSarAnuviddhaM zabdArtha paryAlocanAnusAri vijJAnaM tacchrotrendriyalabdhyakSara, 1 dravyazrutAbhAve'pi bhAvataM pArthivAdInAm // Jan Eucatur For Parts Only ~387~ akSarAnakSarazrutaM yU. 39 20 // 188 // 25
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [39]/gAthA ||81|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [39] nakSarazrutaM 8.39 tasya zrotrendriyanimitcatvAt , yatpunazcakSuSA AmraphalAdyupalabhyAmraphalamityAyakSarAnuviddhaM zabdArthaparyAlocanAtmaka [vijJAnaM tacakSurindriyalabdhyakSaraM, evaM zeSendriyaladhyakSaramapi bhAvanIyaM, 'setta'mityAdi, tadetat labdhyakSara, tadetada- kSarazrutaM / atha kiM tadanakSarazrutaM ?-anakSarAtmakaM zrutamanakSarazrutaM, AcArya Aha-anakSarazrutamanekavidham-anekaprakAra prajJaptaM, tadyathA-'Usasiya'mityAdi, ucchRsanamucchrasitaM, bhAve niSThApratyayaH, tathA niHzvasanaM niHzvasitaM niSThIvanaM niSTa-yUtaM kAsanaM kAsitaM, cazabdaH samuccayArthaH, kSavaNaM kSutaM, eSo'pi cazabdaH samupayArthaH paramasya vyavahitaH prayogaH, seMTitAdikaM cetyevaM draSTavyaH, tathA nissighana nissicitaM, anukhAravadanuskhAraM, sAnukhAramityarthaH, tathA seMTitAdikaM cAnakSarazrutaM, iha ucchusitAdi dravyazrutaM draSTavyaM,dhvanimAtratvAdbhAvazrutasya kAraNatvAtkAryatvAca, tathAhi-yadA'bhisa|ndhipUrvaka sa vizeSataramucchasitAdi kasyApi puMsaH kasyacidarthasya jJaptaye prayukre tadA taduckRsitAdi prayoktubhovazrutasya phalaM zrotuzca bhAvazrutasya kAraNaM bhavati tato dravyazrutamityucyate, agha bravIthAH-evaM tarhi karAdiceSTAyA api dravya-18 zrutatvaprasaGgaH, sA'pi hi buddhipUrvikA kriyamANA tatkanu vazrutasya phalaM draSTuzca bhAvazrutasya kAraNamiti, naiSa doSaH, zrutamityanvayAzrayaNAt , tathAhi-yacchyate tacchutamityucyate, na ca karAdiceSTA zrUyate, tato na tatra dravyazrutatvaprasaGgaH, ucchasitAdikaM tu zrUyate anakSarAtmaka ca tatastadanakSarazrutamityuktaM, 'setta'mityAdi, tadetadanakSarazrutaM / / se ki ta sapiNasuaM?, 2tivihaM papaNataM, taMjahA-kAliovaeseNaM heUvaeseNaM didivAova dIpa anukrama [130-132] REaummational ~388~
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [40/gAthA ||81...|| ............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: 4 prata zrImalayagirIyA nandIpatiH // 189 // zrutaM .40 + sUtrAka [40] eseNaM, se kiM taM kAliovaeseNaM?, kAliovaeseNaM jassa NaM asthi IhA avoho maggaNA : saMjJAsaMzigavesaNA ciMtA vImaMsA se NaM sapaNIti labbhai, jassa NaM natthi IhA aboho maggaNA gave. saNA ciMtA vImaMsA se NaM asannIti labbhai, se taM kAliovaeseNaM / se kiM taM heUvaeseNaM?, jassa NaM asthi amisaMdhAraNapuviA karaNasattI se NaM sapaNIti labbhai, jassa NaM natthi abhisaMdhAraNapuviA karaNasattI se NaM asaNNItti labbhai, se taM heUvaeseNaM / se kiM taM diddhivAovaeseNaM?, didivAovaeseNaM sapiNasuassa khaovasameNaM saNNI labbhai, asaNNisuassa khaovasameNaM asaNNI labbhai, se taM didivAovaeseNaM, se taM sapiNasuaM se taM asapiNasuaM / (sU040) 'se ki ta'misAdi, atha kiM tatsaMjJizrutaM?, saMjJAnaM saMjJA sA'syAstIti saMjJI tasya zrutaM saMjizrutaM, AcArya Aha-| 189 // saMjizrutaM trividhaM prazaMsa, saMjinastribhedatvAt , tadeva tribhedatvaM saMjhino darzayati, tadyathA-kAlikyupadezena 1 hetUpadezina 2 dRSTivAdopadezena 3, tatra kAlikyupadezenetyatrAdipadalopAhIrghakAlikyupadezeneti draSTavyaM / 'se kita'mityAdi, atha ko'yaM kAlikyupadezena saMjJI ?, iha dIrghakAlikIsaMjJA kAlikIti vyapadizyate, AdipadalopAda , upadezanamupa-16|25 / dIpa anukrama [133] ~389~
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ........... mUlaM [40/gAthA ||81...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka dezaH-kathanamityarthaH dIrghakAlikyA upadezaH dIrghakAlikyupadezastena, AcArya Aha-kAlikyupadezena saMjJI sa ucyate haiN| saMjJAsaMjiyasya prANino'sti-vidyate IhA-sadarthaparyAlocanamapoho-nizcayo mArgaNA-anvayadharmAnveSaNarUpA gaveSaNA-vyatire-10 zrutaM kadharmakharUpaparyAlocanaM cintA-kathamidaM bhUtaM kathaM cedaM samprati karttavyaM kathaM caitadbhaviSyatIti paryAlocana, vimarzana vimarzaH-idamitthameva ghaTate itthaM vA tadbhUtamitthameva vA tadbhAvIti yathAvasthitavastukharUpanirNayaH, sa prANI 'Na'miti vAkyAlaGkAre saMjJIti labhyate, sa ca garbhavyutkrAntikapuruSAdiropapAtikazca devAdimanaHparyAsiyukto vijJeyaH, tasyaiva trikAlaviSayacintAvimarzAdisambhavAd , Aha ca bhASyakRt-"ihaM dIhakAligI kAligitti sannA jayA sudIIpi / saMbharai bhUyamessaM ciMtei ya kiha Nu kAya? // 1 // kAliyasannitti tao jassa maI so ya to maNojogge / khaMghe'Nate ghetuM mannai talladdhisaMpatto // 2 // " epa ca prAyaH sarvamapyartha sphuTarUpamupalabhate, tathAhi-yathA cakSuSmAn | pradIpAdiprakAzena sphuTamarthamupalabhate tathaipo'pi manolabdhisampanno manodravyAvaSTambhasamutthavimarzavazataH pUrvAparAnusandhAnena yathAvasthitaM sphuTamarthamupalabhate, yasya punarnAsti IhA apoho mArgaNA gaveSaNA cintA vimarzaH so'saMjIti labhyate, sa ca sammUchimapaJcendriyavikalendriyAdivijJeyaH sa hi khalpasvalpataramanolandhisampannatvAdasphuTamasphuTataramartha dIpa anukrama [133] 1 i dIrghakAlikI kAliphoti saMzA yayA surImapi / smarati bhUtamezvaM cintayati ca kathaM nu karttavyam ! // 1 // kAlikakI ti sako yasya matiH sa ca tato manoyogyAn / skandhAnanantAn gRhIlA manyate tajabdhisaMpannaH // 1 // RE m ational . Irelanditurary.org ~390
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [40]/gAthA ||81...|| ............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata saMjhyasaMji zrutaM sU.40 sUtrAka 40 zrImalaya- jAnAti, tathAhi-saMjJipaJcendriyApekSayA sammUchimapaJcendriyo'sphuTamartha jAnAti, tato'pyasphuTaM caturindriyaH, ta- girIyA to'pyasphuTataraM trIndriyaH, tato'pyasphuTatamaM dvIndriyaH, tato'pyasphuTatamamekendriyaH, tasya prAyo manodravyAsambhavAt , nandIvRttiH kevalamavyaktameya kizcidatIvAlpataraM mano draSTavyaM,yazAdAhArAdisaMjJA avyaktarUpAH prAduSpanti, 'setta'mityAdi, so'yaM // 19 // kAlikyupadezena saMjJI / 'se kiM tamityAdi, atha ko'yaM hetUpadezena saMjJI?, hetuH kAraNaM nimittamityanAntaraM, upadezanamupadezaH hetorupadezanaM hetUpadezastena, kimuktaM bhavati ?-ko'yaM saMjJitvanivandhanahetumupalabhya kAlikyupadezenAsaMyapi saMjJIti vyavahiyate ?,AcArya Aha-hetUpadezena saMjJA yasya prANino'sti-vidyate'bhisandhAraNam-avyaktena vyaktena vA vijJAnenAlocanaM tatpUrvikA-tatkAraNikA 'karaNazaktiH' karaNaM kriyA tasyAM zaktiH-pravRttiH sa prANI prANamiti vAkyAlaGkAre hetUpadezena saMjJIti bhaNyate, etaduktaM bhavati-yo buddhipUrvakaM khadehaparipAlanArthamiSTeSvAhArAdiSu vastuSu pravartate aniSTebhyazca nivarttate sa hetUpadezena saMjJI, sa ca dvIndriyAdirapi veditavyaH, tathAhi-iSTAniSTaviSayapravRttinivRttisaJcintanaM na manovyApAramantareNa sambhavati, manasA paryAlocanaM saMjJA, sA ca dvIndriyAderapi viyata, tasyApi pratiniyateSTAniSTaviSayapravRttinivRttidarzanAt, tato dvIndriyAdirapi hetUpadezena saMjJI labhyate, navaramasya cintanaM prAyo vartamAnakAlaviSayaM na bhUtabhaviSyadviSayamiti na kAlikyupadezena saMjJI labhyate, yasya punarnAstyabhisandhA|raNApUrvikA karaNazaktiH sa prANI 'Na'miti vAkyAlaGkAre hetUpadezenApyasaMjJI labhyate, sa ca pRthivyAdirekendriyo vedi-1 dIpa anukrama [133] MA ~391~
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ........... mUlaM [40/gAthA ||81...|| ......... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka tavyaH, tasyAbhisandhipUrvakamiSTAniSTapravRttinivRttyasambhavAt , yA api cAhArAdisaMjJAH pRthivyAdInA vartante tA apya---- saMsyasaMhityantamavyaktarUpA iti tadapekSayApi na teSAM saMjJitvavyapadezaH, uktaM ca bhASyakRtA-"je puNa saMciMteuM iTThANiDhesu zrutaM visayavatthUsuM / vattaMti niyattaMti ya sadehaparipAlaNAheuM // 1 // pApaNa saMpai thiya kAlaMmi na yAidIhakAlaNNU / / ... mAte heuvAyasaNNI nizciTThA hoMti assaNNI // 2 // " anyatrApi hetUpadezena saMjJitvamAzriyoktaM-'kRmikITapataGgAdyAH samanaskAH jaGgamAzcaturbhedAH / amanaskAH paJcavidhAH pRthivIkAyAdayo jiivaaH||1||'sett'mityaadi, so'yaM hetUpa-14 dezena sNjnyii| 'se kiM tamityAdi, atha ko'yaM dRSTivAdopadezena saMjJI ?, dRSTiH darzana-samyaktvAdi vadanaM vAdaH dRSTInAM vAdo raSTivAdastadupadezena, tadapekSayetyarthaH, AcArya Aha-dRSTivAdopadezena saMjJizrutasya kSayopazamena saMjJI labhyate, saMjJAnaM saMjJA-samyagjJAnaM tadasyAstIti[sa] saMjJI-samyagdRSTistasya yacchrataM tatsaMjJizrutaM, samyazrutamiti bhAvArthaH, tasya lAkSayopazamena-tadAvArakasya karmaNaH kSayopazamabhAvena saMjJI labhyate, kimuktaM bhavati ?-samyagyaSTiH kSAyopakSamikajJA nayukto dRSTivAdopadezena saMjJI bhavati, sa ca yathAzakti rAgAdinigrahaparo veditavyaH, sa hi samyagdRSTiH samyagjJAnI yA yo rAgAdIn nigRhNAti, anyathA hitAhitapravRttinivRttyabhAvataH samyagdaSTitvAdyayogAt , uktaM ca-"tajjJAna dIpa anukrama [133] ye punaH saMcintya iSyaniSu viSayavastuSu / vartante nivartante ca khdeddpripaalnaahetoH||1|| prAyeNa sAdhata eva kAle ne cAtidIghakAlakAH / te devavAdasohanaH nivedhA bhavantyazinaH // 2 // ~392~
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [40]/gAthA ||81...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: sUtrAka [40] zrImalaya meva na bhavati yasminnudite vibhAti rAgagaNaH / tamasaH kuto'sti zaktirdinakarakiraNAgrataH sthAtum 1 // 1 // " samyaka: girIyA anyastu mithyAdRSTirasaMjJI, tathA cAha-'asaMjizrutasya' mithyAzrutasya kSayopazamenAsaMjJIti labhyate, 'se 'mityAdi mithyAzrutaM nandIpattiH nigamanaM, so'yaM raSTivAdopadezena sNjnyii| tadevaM saMjinavibhedatyAt zrutamapi tadupAdhibhedAt trividhamupanyastaM / atrAha-15 // 19 // nanu prathamaM hetUpadezena saMjJI vaktuM yujyate, hetUpadezenAlpamanolabdhisampannasyApi dvIndriyAdeH saMjJitvenAbhyupagatatvAt tasya cAvizuddhataratvAt , tataH kAlikyupadezena hetUpadezasaMjJApekSayA kAlikyupadezena saMjhino manaHparyAptiyuktatayA vizuddhatvAt , takimarthamutkramopanyAsaH?, ucyate, iha sarvatra sUtre yatra kacit saMjJI asaMhI vA parigRpate tatra sarva prApi prAyaH kAlikyupadezena gRhyate na hetUpadezena nApi raSTivAdopadezena, tata etatsampratyayArtha prathamaM kAlikyupa4dezena saMjJino grahaNaM, uktaM ca-"saMnnitti asannitti ya savasue kAliovaeseNaM / pAyaM saMvavahAro kIrai teNAio dasa ko||1||" tato'nantaramapradhAnatvAddhetUpadezena saMjino grahaNaM, tataH sarvapradhAnatvAdante dRSTivAdopadezeneti / 'satta'mityAdi, tadetatsaMjJizrutam , asaMjJizrutamapi pratipakSAbhidhAnAdeva pratipAditaM, tata Aha-'settaM asannisuyaM' tadetadasaMjJizrutaM // // 19 // se kiM taM sammasuaM?, jaM imaM arahaMtehiM bhagavatehi uppaNNanANadasaNadharehiM telukkanirikkhi1 saMgIti masajhIti ca sarvadhute kAlikyupadezena / prAyaH saMvyavahAraH kriyate tenAdau sa kRtH||1|| dIpa anukrama [133] 20 23 samyakazrutasya varNanaM evaM tasya bhedAnAm nAmAni ~393
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [41] dIpa anukrama [134] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [41]/gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH amahiaiehiM tIyapappaNNamaNAgayajANaehiM savvaSNUhiM savvadarisIhiM paNIaM dubAlasaMga gaNipiDagaM, taM jahA - AyAro 1 sUyagaDo 2 ThANaM 3 samavAo 4 vivAhapaNNattI 5 nAyAdhammakahAo 6 uvAsagadasAo 7 aMtagaDadasAo 8 aNuttarovavAiyadasAo 9 paNhAvAgaraNAI 10 vivAgasuaM 11 diTTivAo 12, icceaM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM coisapuvvista sammasuaM abhiNNada sapuvvissa sammasuaM, teNa paraM bhiNNesu bhayaNA, se taM sammasu / (sU. 41 ) 'se kiM tamityAdi, atha kiM tatsamyakkSutaM ?, AcArya Aha- samyakazrutaM yadidamarhadbhiH-azokAdyaSTamahAprAtihAryarUpAM pUjA marhantItyarhantaH- tIrthakarAstairarhadbhiH, te cArhantaH kaizcicchuddhadravyAstikanayamatAnusAribhiranAdisiddhA eva muktAtmAno'bhyupagamyante, tathA ca te paThanti "jJAnamapratighaM yasya, vairAgyaM ca jagatpateH / aizvarya caiva dharmazva, sahasiddhaM catuSTayam // 1 // " ityAdi, evaMrUpAJcApi te bahava iSyante sthApanAdidvAreNa ca viziSTa pUjAmarhanti tatosInto'pyucyante tatastadvayavacchedArthaM vizeSaNAntaramAha-'bhagavadbhiH ' bhagaH samagraizvaryAdirUpaH uktaM ca- "aizvaryasya samagrasya, rUpasya yazasaH zriyaH / dharmasyAtha prayatnasya, paNNAM bhaga itIGganA // 1 // " bhago vidyate yeSAM te bhagavantaH tairbhagavadbhiH, | ihAnAdisiddhAnAM rUpamAtramapi nopapadyate kiM punaH samayaM rUpam, azarIratvAt, zarIrasya ca rAgAdikAryatayA teSAM Education International For Pernal Use On ~ 394~ samyakamithyAbuvaM sU. 41 5 10 12 waryra
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [41]/gAthA ||81...|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [41] zrImalaya- rAgAdirahitAnAmasambhavAt ,tato bhagavadbhirityanena paraparikalpitAnAdisiddhAIdvayavacchedamAha, atha manyethAH-anAdi- samyakagirIyA zuddhA apyarhanto yadA khecchayA samagrarUpAdiguNopetaM zarIramAracayanti tadA te'pi bhagavanto bhavanti tataH kathaM teSAM mithyAzrutaM landIvRttiH bhavyudAsa ityAzaGkApanodAtha bhUyo'pi vizeSaNAntaramAha-'utpannajJAnadarzanadharaiH' utpannaM jJAnaM-phevalajJAnaM darzanaM kevala-15 192 // darzanaM dharantIti utpannajJAnadarzanadharAH, lihAdibhya'ityac pratyayaH,na ca ye'nAdivizuddhAste utpannajJAnadarzanadharA bhavanti [6] 'jJAnamapratighaM yasye sAdivacanavirodhAt , tata utpannajJAnadarzanadharairiti vizeSaNena teSAM vyavacchedo bhavati [granthAna 6000], nanu yadyevaM tarhi utpannajJAnadarzanadharairityetAvadevAstAmalaM bhagavadbhiritivizeSaNopAdAnena, tadayuktam , utpannajJAnadarzanadharA hi sAmAnyakevalino'pi bhavanti naca teSAmavazyaM samagrarUpAdisambhavaH tatastatkalpAnahato mA jJAsipuramI vineyajanA iti samagrarUpAdiguNapratipattyarthaM bhagavadbhiriti vizeSaNopAdAnaM, tadevaM zuddhadravyAstikanayamatAnusArikalpitamuktavyavacchedaH kRtaH, samprati paryAyAstikanayamatAnusAriparikalpitamuktavyavacchedArtha vizeSaNAntaramAha-'trailokya-15 nirIkSitamahitapajitaH' prayo lokAH trilokA-bhavanapativyantaravidyAdharajyotiSkavaimAnikAH trilokA evaM trailokya, bhepajAditvAt khArthe dhyaN pratyayaH, nirIkSitAzca te mahitAzca te pUjitAzca te nirIkSitamahitapUjitAH, trailokyena ni- 192 // rIkSitamahitapUjitAH trailokyanirIkSitamahitapUjitAH, tatra nirIkSitAH-manorathaparamparAsampattisambhavavinizcayasamusthasammadavikAzilocanairAlokitA mahitA-yathAvasthitAnanyasAdhAraNaguNotkIrtanalakSaNena bhAvastavenArcitAH pUjitAH dIpa anukrama [134] 25 ~395
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [41] dIpa anukrama [134] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [41]/gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH sugandhipuSpaprakaraprakSepAdinA dravyastavena, tatra sugatA api paryAyAstikanayamatAnusAribhitrailokya nirIkSitamahitapUjitA ipyante, tathA cAha svayambhUH - "devAgamana bhoyAna cAmarAdivibhUtayaH / mAyAviSvapi dRzyante, nAtastvamasi no | mahAn // 1 // " iti, tatastadvayavacchedArthe vizeSaNAntaramAha-'atItapratyutpannAnAgatajJaiH' na cAtItAnAgatajJAH sugatAH sambhavanti teSAmekAnta kSaNikatvAbhyupagamena sarvathA'tItAnAgatayorasattvAd, asatAM ca grahaNAsambhavAdityatra bahu vaktavyaM taca prAyaH prAgevoktamanyatra (ca) dharmmasaGgrahaNITIkAdAviti nocyate, iha vyavahAranayamatAnusAribhiH kaizcipayo'pyatItapratyutpannAnAgatajJA iSyante, tathA ca tadbanthaH - "RSayaH saMyatAtmAnaH, phalamUlAnilAzanAH / tapasaiva prapazyanti, trailokyaM sacarAcaram // 1 // atItAnAgatAn bhAvAn, vartamAnAMzca bhArata / jJAnAlokena pazyanti, tyaktasaGgA jitendriyAH || 2 ||" ityAdi, tatastadvayavacchedArthamAha-'sarvajJaiH sarvadarzibhiH' te tu RSayaH sarvajJAH sarvadarzinatha na bhavanti, tatasteSAM vyudAsaH / tadevaM dravyAstikaparyAyAstikanayamatavyavacchedaphalatayA vizeSaNasAphalyamuktaM, vidhitranayamatAbhijJena tu anyathApi vizeSaNasAphalyaM vAcyaM, na kazcidvirodhaH, praNItam - arthakathanadvAreNa prarUpitaM, kiM ta|dityAha - 'dvAdazAGgaM' zrutarUpasya paramapuruSasyAGgAnIvAGgAni dvAdazAGgAni - AcArAGgAdIni yasmin tat dvAdazAGgaM 'gaNipiDagaM' ti gaNo gaccho guNagaNo vA'syAstIti gaNI - AcAryastasya piTakamiva piTakaM, sarvasvamityarthaH, gaNi Education International For Park Use Only ~ 396~ samyaka zrutAdhi kAraH 5
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [41/gAthA ||81...|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [41] zrImalaya- piTakaM, athavA gaNizabdaH paricchedavacano'(pya)sti, tathA coktam-"AyAmi ahIe nAo hoi samaNadhammo samyaka girIyA u / tamhA AyAradharo bhannai paDhamaM gaNihANaM // 1 // " tatazca gaNInAM piTakaM gaNipiTakaM paricchedasamUha ityarthaH, zrutAdhinandIvRtti hai kAra: tadyathA-'AyAro' ityAdi pAThasiddhaM yAvat dRSTivAdaH, anaGgapraviSTamapyAvazyakAdi tattvato'rhatpraNItatvAtparamArthato // 193 / / dvAdazAGgAtiriktArthAbhAvAcca dvAdazAGgagrahaNena gRhItaM draSTavyaM, idaM ca dvAdazAGgAdi sarvameva dravyAstikanayamatApekSayA tadabhidheyapaJcAstikAyabhAvayannityaM khAmyasambandhacintAyAM ca kharUpeNa cintyamAnaM samyakazrutaM svAmisambandhacintAyAM tu samyagraSTeH samyakazrutaM mithyAraSTemithyAzrutaM, etadeva zrutaM parimANato vyaktaM darzayati-ityetad dvAdazAI gaNipiTakaM yazcaturdazapUrvI tasya sakalamapi sAmAyikAdi bindusAraparyavasAnaM niyamAt samyakzrutaM, tato'dhomukhaparihAnyA niyamataH saveM samyakdhutaM tAvadvaktavyaM yAvadabhinnadazapUrviNaH-sampUrNadazapUrvadharasya, sampUrNadazapUrvadharatvAdikaM hi niyamataH samyagdRSTereva, na mithyAdRSTeH, tathAsvAbhAvyAt , tathAhi-yathA abhanyo granthidezamupAgato'pi tathAkhabhAva tvAt na granthibhedamAdhAtumalam , evaM midhyASTirapi zrutamavagAhamAnaH prakarSato'pi tAvadavagAhate yAvatkiJcinyUdAnAni daza pUrvANi bhavanti, paripUrNAni tu tAni nAvagATuM zaknoti, tathAkhabhAvatvAditi, 'teNa paraM bhannai bhayaNA' 4 // 193 // atra 'teNeti 'vyatyayo'pyAsAmiti prAkRtalakSaNavazAtpaJcamyarthe tRtIyA, tato'yamarthaH-tataH sampUrNadazapUrvadharatvAt dA24 1 AcAre'dhIte gamAtI bhavati bhramaNadharmastu / tasmAdAcAradharau bhanyate prathamaM gaNisthAnam // 1 // RSCROSSSSSROOR dIpa anukrama [134] SAREarathi ~397~
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [41]/gAthA ||81...|| ....... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sU.42 sutrAka pazcAnupUrvyA paraM-bhinneSu dazasu pUrveSu bhajanA-vikalpanA, kadAcit samyazrutaM kadAcinmithyAzrutamityarthaH, iyamatra mithyAdhu tAdhikAra |bhAvanA-samyagdRSTeH prazamAdiguNagaNopetasya samyakzrutaM, yathAvasthitArthatayA tasya samyak pariNamanAt, mithyAdR-18 Testu mithyAzrutaM, viparItArthatayA tasya pariNamanAt , 'setta'mityAdi, tadetatsamyakzrutam / se kiM taM micchAsuaM?, 2 je imaM aNNANiehi micchAdidviehiM sacchaMdabuddhimaivigappi, taMjahA-bhArahaM rAmAyaNaM bhImAsurukkhaM koDillayaM sagaDabhaddiAo khoDa (ghoDaga) muhaM kappAsi nAgasuhama kaNagasattarI vaisesiaMbuddhavayaNaM terAsi kAviliaM logAyayaM saTitaMtaM mADharaM purANaM vAgaraNaM bhAgavaM pAyaMjalI pussadevayaM lehaM gaNi-sauNaruaM nADayAI, ahavA bAvattari kalAo cattAri a veA saMgovaMgA, eAiM micchadihissa micchattapariggahiAI micchAsuaM, eyAI ceva sammadiTThissa sammattapariggahiAI sammasuaM, ahavA micchadiTTissavi eyAiM ceva sammasuaM, kamhA?, sammattaheuttaNao, jamhA te micchadiTriA tehiM ceva samaehiM coiA samANA kei sapakkhadiTrIo cayaMti, se taM micchAsuaM (sU042) 'se kiM ta'mityAdi, atha kiM tanmithyAzrutaM ?, AcArya Aha-mithyAzrutaM yadidamajJAnikaiH, tatra yathA'lpadhanA 12 *SANSARANORMA dIpa anukrama [134] CAUSE miumurary.org ~398~
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [42] dIpa anukrama [135] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [42]/gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRtiH // 194 // loke'dhanA ucyante evaM samyagdRSTayo'pyalpajJAnabhAvAdajJAnikA ucyante tata Aha- midhyAdRSTibhiH kiMvi0 1-'khacchandabuddhimativikalpitaM tatrAvagrahehe tu buddhiH, apAyadhAraNe matiH khacchandena - khAbhiprAyeNa tattvataH sarvajJapraNItAnusAramantareNetyarthaH, buddhimatibhyAM vikalpitaM khacchandabuddhimativikalpitaM, khabuddhikalpanAzilpanirmitamityarthaH, tadyathAbhAratamityAdi yAvacattAri veyA saMgovaMgA' bhAratAdayazca granthA loke prasiddhAstato lokata eva teSAM svarUpamavagantavyaM, te ca svarUpato yathAvasthitavastvabhidhAna vikalatayA mithyAzrutamavaseyAH, ete'pi ca svAmisambandhacintAyAM | bhAjyAH, tathA cAha-'eyAI' ityAdi, etAni - bhAratAdIni zAstrANi mithyAdRTermidhyAtvaparigRhItAni bhavanti tato viparItAbhinivezavRddhihetutvAnmadhyAzrutaM etAnyeva ca bhAratAdIni zAstrANi samyaguSTeH samyaktvaparigRhItAni bhavanti, samyaktvena - yathAvasthitA'sAratAparibhAvanarUpeNa parigRhItAni, tasya samyakkSutaM, tadgatAsAratAdarzanena sthiratarasamyaktvapariNAmahetutvAt, 'ahave'tyAdi, athavA midhyAdRSTerapi sataH kasyacidetAni bhAratAdIni zAstrANi samyakkSutaM, ziSya Aha kasmAt ?, AcArya Aha- samyaktvahetutvAt, samyaktva hetutvameva bhAvayati yasmAtte midhyAdRzyaH taireva samayaiH siddhAntairvedAdibhiH pUrvAparavirodhena yathA rAgAdiparItaH puruSastAvannAtIndriyamarthamavabudhyate rAgAdiparItatvAd asmAdRzavada, vedeSu cAtIndriyAH prAyo'rthA vyAvarNyante atIndriyArthadarzI ca vItarAgaH sarvajJo nAbhyupagamyate tataH kathaM vedArthapratItirityevamAdilakSaNena noditAH santaH kecana vivekinaH satyA (lakyA) daya iva svapakSadRSTI:- svadarza - For Parts Only ~399~ mithyAdhutAdhikAraH sU. 42 20 // 194 // 25
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [42] dIpa anukrama [135] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [42]/ gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH nAni tyajanti, bhagavacchAsanaM pratipadyante ityarthaH, tata evaM samyaktvahetutvAdvedAdInyapi zAstrANi keSAJcinmithyAha- 2 sAdisaparyaSTInAmapi samyak zrutaM / 'setta' mityAdi, tadetanmithyAzrutaM // vasitAdya ghikAraH sU. se kiM taM sAiaM sapajjavasiaM aNAiaM apajjavasiaM ca ?, icceiyaM duvAlasa~gaM gaNipiDagaM bucchittinayaTTayAe sAiaM sapajjavasiaM, avacchittinayaTTayAe aNAiaM apajjavasiaM, taM samAsao cauvvihaM paNNattaM, taMjahA- davvao khittao kAlao bhAvao, tattha davvao NaM sammasu evaM purisaM paDucca sAiaM sapajjavasiaM, bahave purise ya paDucca aNAiyaM apajjavasiaM, khettao NaM paMca bharahAI paMceravayAI paDucca sAiaM sapajjavasiaM, paMca mahAvidehAI paca aNAiyaM apajjavasiaM, kAlao NaM ussappiNiM osappiNiM ca paDucca sAiaM sapajjavasiaM, noussappiNiM noosappiNi ca paDucca aNAiyaM apajjavasiaM, bhAvao NaM je jayA jiNapannattA bhAvA AghavijaMti paNNavijaMti paruvijjaMti daMsijaMti nidaMsijaMti uvadaMsijaMti tayA (te) bhAve paDucca sAiaM sapajjavasiaM, khAovasamiaM puNa bhAvaM paDuJcca aNAiaM apajjavasiaM | ahavA bhavasiddhiyassa suyaM sAiyaM sapajavasiaM ca abhavasiddhiyasta suyaM aNA Education International zrutasya sAdi-anAdi tathA aparyavasita saparyavasitatvam For Parts Only ~ 400~ 5 10 12
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRttiH) .............. mUlaM [43/gAthA ||81...|| ............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata zrImalayagirIyA nandIvRtiH sUtrAka [43] // 195 / / iyaM apajjavasiyaM(ca), savvAgAsapaesaggaM savvAgAsapaesehiM aNaMtaguNioM pajavakkharaM nippha sAdisaparyajai, savvajIvANaMpi a NaM akkharassa aNaMtabhAgo nicumghADio, jai puNa so'vi AvarijA | vasitAtha dhikAra teNaM jIvo ajIvattaM pAvijA,-'sujhuvi mehasamudae hoi pabhA caMdasUrANaM / se taM sAiaM sapajavasiaM, settaM aNAiyaM apajavasi (sU. 43) atha kiM tatsAdisaparyavasitamanAdi aparyavasitaM ca ?, tatra sahAdinA vartate iti sAdi, tathA paryavasAnaM paryavasitaM, | bhAve ktapratyayaH,saha paryavasitena varttate iti saparyavasitaM,AdirahitamanAdi, na paryayasitamaparyavasitaM, AcArya AhUityetahAdazAGgaM gaNipiTakaM 'pocchittinayaTTayAe' ityAdi, vyavacchittipratipAdanaparo nayo vyavacchittinayaH, paryAyAstUikanaya ityarthaH, tasyArthI vyavacchittinayArthaH, paryAya ityarthaH, tasya bhAvo vyavacchittinayArthatA tayA, paryAyApekSayetpathe, kimityAha-sAdisaparyavasitaM nArakAdibhavapariNatyapekSayA jIva iva, 'acchittinayaTThayAe'tti avyavacchittipratipAdanaparo nayo'vyavacchittinayastasyArtho'vyavacchittinayArtho, dradhyamityarthaH, tadbhAvastattA tayA, dravyApekSayA ityarthaH, kimityAha-anAdiaparyavasitaM trikAlAvasthAyitvAjIvavada, adhikRtamevArtha dravyakSetrAdicatuSTayamadhikRtya // 195 / / TrA pratipAdayati-tat' zrutajJAnaM 'samAsataH' saMkSepeNa caturvidha prajJaptaM, tadyathA-dravyataH kSetrataH kAlato bhAvatazca, tatra dravyato ''miti vAkyAlaGkAre samyakzrutamekaM puruSaM pratItya sAdisaparyavasitaM, kathamiti cet ? ucyate, samya-18|25 dIpa anukrama [136] For P LOW ~ 401~
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [43]/gAthA ||81...|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [43] |ktvAvAptau tataH prathamapAThato bA sAdi punarmithyAtvaprAptau sati vA samyaktve pramAdabhAvato mahAglAnatvabhAvato vAsAdisaparSasuralokagamanasambhavato vA pismRtimupAgate kevalajJAnotpattibhAvato vA sarvathA vipranaSTe saparyavasitaM, bahUn puruSAn vasitAba |dhikAra | kAlaprayavartinaH punaH pratItyAnAdyaparyavasitaM, santAnena pravRttatvAt , kAlavat , tathA kSetrato 'Na'miti vAkyAlakAre | sU.43 paJca bharatAni pazcaravatAni pratItya sAdisaparyavasAnaM, kathaM ?, ucyate, teSu kSetreSvavasarpiNyAM suSamaduSpamAparyavasAne utsapiNyAM tu duSpamasuSamAnArambhe tIrthakaradharmasakAnAM prathamatayotpatteH sAdi, ekAntaduSpamAdau ca kAle tadabhAvAt saparyavasitaM, tathA mahAvidehAn pratItyAnAdyaparyavasitaM, tatra pravAhApekSayA tIrthakArAdInAmavyavacchedAt , tathA kAlato 'Na'miti vAkyAlakAre, avasarpiNImutsapiNI ca pratIya sAdisaparyavasitaM, tathAhi-avasarpiNyAM tisRSveva samAyu supamaduSpamAduSpamasupamAduSpamArUpAsUtsarpiNyAM tu dvayoH samayoH duSpamasuSamAsuSamaduSSamArUpayobhavati, na parataH, tataH sAdisaparyavasitaM, atra cotsarpiNyavasarpiNIkharUpajJApanArtha kAlacakraM viMzatisAgaropamakoTAkoTIpramANaM vinayajanAnugrahArthaM yathA mUlavRttikRtA darzitaM tathA vayamapi darzayAmaH-"cattAri sAgarovamakoDikoDIu saMtaIe u / emaMtasussamA khalu jiNehi~ sabehiM nihiTThA // 1 // tIe purisANamAU tinni ya paliyAI taha pamANaM ca / tinneva gAupAiM Aie~ bhaNati samaya // 2 // upabhogaparIbhogA jammaMtarasukayavIyajAyA udA12 catanaH sAgaropamakoTIkonyaH sakhyA tu / ekAntasuSamA sala jinaiH savainirdiSTA // 1 // tasyAM puruSANAmAputrINi ca pasyopamAni tathA pramANa ca / zrINyeva gamyUtAni mAdI bhaNanti smnvaaH||3|| upabhogaparIbhoyA janmAntaramuktIjajAtAstu / SCORCE dIpa anukrama [136] wwellularul ~402~
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [43/gAthA ||81...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata zrImalaya- girIyA nandIvRttiH // 196 // sAdisaparyavasitAthadhikAra sU.43 sUtrAka [43] kappatarusamUhAo haoNti kilesaM viNA tesiM // 3 // te puNa dasappayArA kappatarU samaNasamayakeUhiM / dhIrohi vinidivA maNorahApUragA ee||4|| mattaMgayA ya bhiMgA tuDiaMgA dIva joi cittakA / cittarasA maNiyaMgA gehA-| gArA aNiya(gi)NAya / / 5 // mattaMgaesu majaM suhapejaM bhAyaNANi bhiMgesu / tuDiyaMgesu ya saMgayatuDiyANi bahuppagA| rANi // 6 // dIvasihA joisanAmayA ya nicaM karaMti ujjoyaM / cittaMgesu ya malaM cittarasA bhoyaNaTThAe // 7 // maNiyaMgesu ya bhUsaNavarANi bhavaNANi bhavaNarukkhesuM / AiNNe (aNigiNe)su ya icchiyavatthANi bahuppagArANi In8eesu ya annesu ya naranArigaNANa tANamuvabhogA / bhaviyapuNabbhavarahiyA iya savaNNU jiNA biti // 9 // to tiSiNa sAgarocamakoDAkoDIu vIyarAgehiM / susamatti samakkhAyA pavAharUveNa dhIrehiM // 10 // tIe purisANamAuM donni upaliyAI taha pamANaM ca / do ceva gAuyAI AIe~ bhaNaMti samayannU // 11 // uvabhogaparImogA tersipiya SHARE dIpa anukrama [136] // 196 // kalpatarasamahAna bhavati lezaM vinA teSAm // 3 // te punardazaprakArAH kalpatarakhaH zramaNasamaya ketumiH / dhIravinirdiSTA manoraNApUrakA ete // 4 // mattAgadAzca mahAnaTitAmA dIpajyotizvinAmA citrarasA mayazAH rAhAkArA analAca // 5 // mattAdeSu maya sukhapeyaM bhajanAni bhoSu / truTitAneSu va saMgatatruTinAni bahu prakArAni // 6 // dIpazikhA jyoti makAba nityaM kurcantyudyotam / vitrAneSu ca mAlvaM citrarasA bhojanArthAya // 7 // maNyazeSu ca bhUSaNavarAgi bhavanAni bhavanakSeSu / AkIrNeSu cepsitAni ca (prArthitAni) vastrANi bahuprakArANi // 6 // eteSu cAnyeSu ca naranArIgaNAnAM tessaamupbhogaaH| bhAvibhunabhavarahitA iti | sarvajJA jinA bruyate // 9 // tatasinaH sAgaropamakoTIkoTImAnA vItarAgaiH / muSameti samAkhyAtA prakAharUpeNa dhIraiH // 10 // tasyAM puruSANAmAyuH deva pallopame tathA pramANa ca / de eva gamyUte bhAdau bhaNanti samayakAH // 11 // upabhogaparibhogAsopAmapi ca ~403~
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [43]/gAthA ||81...|| ............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [43] 1 kpppaayvehito| hoti kileMseNa viNA pAyaM puNNANubhAveNaM // 12 // to susamadussamAe pavAharUveNa koddikoddiio| sAdisaparya lavasitAbaayarANa donni siTThA jiNehi~ jiyarAgadosehiM // 13 // tIe purisANamAuM ega paliaMtahA pamANaM ca / egaM ca |dhikAraH gAuyaM tIeN AIe bhaNati samayannU // 14 // uvabhogaparIbhogA tesipi ya kampapAyavehito / hoti kileseNa viNA navaraM puNNANubhAveNaM // 15 // sUsamadusamAvasese paDhamajiNo dhammanAyago bhayayaM / uppaNNo suhapuNNo | sippakalAdaMsao usabho // 1 // to dusamasUsamUNA vAyAlIsAi varisasahasehiM / sAgarakoDAkoDI emeva jiNehi~ paNNatA // 17 // tIe purisANamAuM puvapamANeNa taha pamANaM ca / dhaNusaMkhA niddiLaM visesa suttAo nAyavaM // 18 // | upabhogaparIbhogA paparosahimAiehiM vineyaa| jiNacakkivAsudevA save'pi imAda bolINA // 19 // igavIsasaha|ssAI vAsANaM dUsamA imIe u| jIviyamANuvabhogAiyAI dIsaMti hAyaMti // 20 // etto ya kiliTThayarA jIya dIpa 48 anukrama [136] 1 kalpapApebhyaH / bhavanti mezena vinA prAyaH puNyAgubhAvena // 12 // tadA suSamaduSamAvA pravAdarUpeNa koTI koyI / bhatarayoH viThe jinejitarAgaH // 12 // tasyA puruSANAmAyureka pakSyoparma tathA pramANaM ca / eka ca ganyUtaM tasyA puruSANAM AdI bhaNanti samayajJAH // 14 // upabhogaparIbhogAsaleSAmapi ca kalpapAdapebhyaH / | bhavanti klezena vinA nara puNyAnubhAvena // 15 // guSamaduSpamAvazeSe prathamajinI dharmanAyako bhagavAn / uttamaH pUrNa zubhaH zilpakalAdarzako pabhaH // 16 // tataH duSSamasuSamA kanA dvicatvAriMzAtA vapaisadaH / sAgaropama hoTI koTI evameva jinaH prazatA // 15 // tasyA puruSANAmAyuH pUrvapramANena tathA pramAga kA dhanaHsaMkhyayA vividha vizeSaH sUtrAtmAsammaH // 18 // upabhogArIbhogAH pravaroSadhyAdiminiyA / jinatijAradevAH yasyA vyatikAntAH // | ekaviSAtiH sahabhAgi varSANAM duSamA'syA tu / jIvitamAnopabhogAdikAni razyante hIyamAnAni // 20 // tava ziSTatarA jIvita NEmasoma ~404~
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [43/gAthA ||81...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalaya sAdisaparyasitAtha prata girIyA nandIvRttiH // 197 // sUtrAka [43] sU.43 pamANAiehiM niddivA / aidUsamatti ghorA vAsasahassAi igavIsA // 21 // osappiNIe eso kAlavibhAgo jiNehi nihiTo / eso ciya paDilomaM vinneossappiNIe'vi // 22 // eyaM tu kAlacakaM sissajaNANuggahadvi()yA maNikaM / saMkheveNa mahattho visesa suttAo nAyabo // 23 // " "nousappiNI'tyAdi, notsarpiNImavasarpiNI pratI|tyAnAdyaparyavasitaM, mahAvidehepu hi notsarpiNyavasarpiNIrUpaH kAlaH, tatra ca sadaivAvasthita samyakzrutamityanAdyapa yavasitaM, tathA bhAvato 'Na'miti vAkyAlaGkAre, 'ye' ityanirdiSTanirdeze ye kecana yadA pUrvAhnAdau jinaH prajJaptA jinaprajJaptA bhAvA:-padArthAH 'AdhavijaMti'tti prAkRtatvAdAkhyAyante, sAmAnyarUpatayA vizeSarUpatayA vA kathyante ityarthaH, prajJApyante nAmAdibhedapradarzanenAkhyAyante,teSAM nAmAdInAM bhedAH pradarzyante ityarthaH, prarUpyante nAmAdibhedasvarUpakathanena prakhyAyante nAmAdInAM bhedAnAM svarUpamAkhyAyate iti bhAvArthaH, yathA-"pajjAyANabhidheyaM Thiyamannatthe tadatthaniravikkhaM / jAicchiyaM ca nAma jAva davaM ca pAeNaM ||1||jN puNa tadatthasunnaM tadabhipAeNa tArisAgAraM / kIrai va nirAgAraM ittaramiyaraM ca sA ThavaNA // 2 // " ityAdi, tathA dayante-upamAnamAtropadarzanena prakaTIkriyante, yathA 1 pramANAdinirdiSTA / ati dugdhameti (mA'ti) ghorA varSasahasrANi ekaviMzatiH // 21 // avasarpiNyAmeSa kAlavibhAgo jinanirdiSTaH / eSa evaM pratilomo vijJeya utsarpiNyAmapi // 22 // etattu kAlacakaM ziSyajanAnugrahArthAya bhaNitam / saMkSepega mahArtho vizeSaH svAt jJAtavyaH // 21 // 2 paryAyAnamidheyaM sthitamanyArthe tadarthanirapekSam / yAdarika va nAma yAbadravyaM ca prAyeNa // 1 // yatpunastadarthazUnyaM tadabhiprAyeNa tArapAkAram / kivate vA nirAkAramitvaramitasya sA dIpa anukrama [136] // 197 // sthApanA / / 2 / / SARERaunintenmarana ~405~
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) sarsa prata sUtrAMka [43] dIpa anukrama [136 ] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 43 ] / gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH gauriva gavaya ityAdi, tathA nidarzyate- hetudRSTAntopadarzanena spaSTatarIkriyante, upadazyante - upanayanigamanAbhyAM ni:zaGkaM ziSyabuddhau sthApyante, athavA upadarzyante sakalanayAbhiprAyAvatAraNataH paTuprajJa ziSyabuddhiSu vyavasthApyante tAn bhAvAn 'tadA tasmin kAle tathA''khyAyamAnAn pratItya sAdisaparyavasitaM etaduktaM bhavati tasmin kAle taM taM prajJApakopayogaM kharavizeSaM prayatnavizeSamAsana vizeSamaGgavinyAsAdikaM ca pratItya sAdisaparyavasitam, upayogAdeH pratikAlaM anyathA'nyathA bhavanAtU, uktaM ca - "upayogasarapayattA AsaNabheyAiyA ya paisamayaM / bhiNNA paNNavagassA sAiyasapacaMtayaM tamhA // 1 // " kSAyopazamikabhAvaM punaH pratItyAnAdyaparyavasitaM pravAharUpeNa kSAyopazamikabhAvasthAnAdyaparyavasitatvAt, athavA'tra caturbhaGgikA, tadyathA - sAdisaparyavasitaM 1 sAdya paryavasita 2 manAdisaparyavasita 3manAdyaparyavasitaM ca 4, tatra prathamabhaGgapradarzanAyAha - 'athavetyAdi, athaveti prakArAntaropadarzane bhavasiddhiko bhavyastasya samyakkSutaM sAdi (sa) paryavasitaM samyaktvalAbhe prathamatayA bhAvAt bhUyo midhyAtvaprAptau kevalotpattau vA vinAzAt, dvitIyastu bhaGgaH zUnyo, na hi samyakkSutaM mithyAzrutaM yA sAdi bhUtvA'paryavasitaM sambhavati, mithyAtvaprAptI kevalotpattau vA'vazyaM samyakkSutasya vinAzAt, midhyAzrutasyApi ca sAderavazyaM kAlAntare samyaktvAvAtAvabhAvAditi, tRtIyabhaGgakastu mithyAzrutApekSayA veditavyaH, tathAhi - bhagyasthAnAdimithyAdRTermithyAzrutamanAdi samyaktvAvAsau ca tadapayAtIti saparyavasitaM caturthabhaGgakaM punarupadarzayati- 'abhave' tyAdi, abhavasiddhikaH - abhavyastasya zrutaM midhyAzruta For Para Use Only ~406~ sAdisaparya vasitAdyadhikAra sU. 43 5 10 13 wor
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [43/gAthA ||81...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: C prata 1564 sUtrAka [43] manAdyaparyavasitaM, tasya sadaiva samyaktvAdiguNahInatvAt , epA caturbhaGgikA yathA zrutasyoktA tathA materapi draSTavyA, sAdisaparyagirIyA | matizrutayoranyo'nyAnugatatvAt , kevalamiha zrutasya prakrAntatvAtsAkSAttasyaiva darzitA, atrAha-nanu tRtIyabhaGge caturtha- basitAdyanandIvRttiH |dhikAra | bhaGge vA zrutasyAnAdibhAva uktaH, sa ca jaghanya uta madhyama AhozvidutkRSTaH?, ucyate, jaghanyo madhyamo vA na tUtkRSTo, sU. 43 // 198 // yatastasyedaM mAna-savAgAseM yAdi, sarva ca tadAkAzaM ca-sarvAkAzaM, lokAlokAkAzamityarthaH, tasya pradezA:-nirvibhAgA RbhAgAH sarvA''kAzapradezAsteSAmagraM-pramANaM sarvAkAzapradezAgraM tatsarvAkAzapradezairanantaguNitam-anantazo guNitamekaika|sminnAkAzapradeze'nantAgurulaghuparyAyabhAvAt paryAyAgrAkSaraM niSpadyate-paryAyaparimANAkSaraM niSpadyate, iyamatra bhAvanA-sarvAkAzapradezaparimANaM sarvAkAzapradezairanantazo guNitaM yAvatparimANaM bhavati tAvatramANaM sarvAkAzaparyAyANAmagraM bhavati,eka- 20 kasminnAkAzapradeze yAvanto'gurulaghuparyAyAste sarve'pi ekatra piNDitA etAvanto bhavantItyarthaH, etAvatpramANaM cAkSaraM bhavati,iha stokatvAddharmAstikAyAdayaH sAkSAtsUtre noktAH, paramArthatastu te'pi gRhItA draSTavyAH,tato'yamarthaH-sarvadravyapradezAgraM sarvadravyapradezairanantazo guNitaM yAvatparimANaM bhavati tAvatpramANa-saryadravyaparyAyaparimANaM, etAvatparimANaM cAkSaraM / // 198 // bhavati, tadapi cAkSaraM dvidhA-jJAnamakArAdivarNajAtaM ca, ubhayatrApi akSarazabdapravRtte rUDhatvAt , dvividhamapi ceha gRhyate, virodhAbhAvAt , nanu jJAnaM sarvadravyaparyAyaparimANaM sambhavatu, yato jJAnamihAvizeSoktI sarvadravyaparyAyaparimAgaNatulyatA'bhidhAnAta prakramAdvA kevalajJAnaM grahISyate, tacca sarvadravyaparyAyaparimANaM ghaTata eva, tathAhi-yAvanto HANAS dIpa anukrama [136] 25 ka SHREILLEGunintentration ~407~
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [43]/gAthA ||81...|| .......... ................. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: khprpvaayaa| prata sUtrAMka [43] jagati rUpidravyANAM ye gurulaghuparyAyA ye ca rUpidravyANAmarUpidravyANAM vA'gurulaghuparyAyAtAn sarvAnapi sAkSAtka- ratalakalitamuktAphalamiva kevalAlokena pratikSaNamavalokate bhagavAn , na ca yena khabhAveneka paryAya parischinatti tenaiva / khabhAvena paryAyAntaramapi, tayoH paryAyayorekatvaprasakteH, tathAhi-ghaTaparyAyaparicchedanakhabhAvaM yajJAnaM tadyadA paTapayoyaM paricchettumalaM tadA paTaparyAyasyApi ghaTaparyAyarUpatA''pattiH, anyathA tasya tatparicchedakatvAnupapaceH, tathArUpakhabhAvAbhAvAt, tato yAvantaH paricchedyAH paryAyAstAvantaH paricchedakAstasya kevalajJAnasya khabhAvA veditanyAH, svabhAvAzca paryAyAstataH paryAyAnadhikRtya sarvadravyaparyAyaparimANaM kevalajJAnamupapadyate, yadakArAdikaM varNajAtaM tatkathaM sarvadravyaparyAyaparimANaM bhavitumarhati ?, tatparyAyarAzeH sarvadravyaparyAyANAmanantatame bhAge vartamAnatvAt , tadayuktaM, akArAderapi svaparaparyAyabhedabhinnatayA sarvadravyaparyAyaparimANatulyatvAda, Aha ca bhASyakRt-"ekekamakkharaM puNa saparapajjAyabhayao bhinnaM / taM sabadaSapajjAyarAsimANaM muNeyacaM // 1 // " atha kathaM svaparaparyAyApekSayA sarvadravyaparyAyarAzitulyatA ?, ucyate, iha a a a ityudAtto'nudAttaH svaritazca, punarapyekaiko dvidhA-sAnunAsiko niranunAsikazcetyakArasya paD bhedAH, tAMzca SaD bhedAnakAraH kevalo labhate, evaM kakAreNApi saMyakto labhate pada bhedAnevaM khakAreNa evaM yAvaddhakAreNa, evamekekakevalavyaanasaMyoge yathA paT 2 bhedAn labhate tathA sajAtIyavijAtIyavyAnadvikarsayoge'pi, evaM kharAntarasaMyu dIpa -1-% anukrama [136] R M 1 ekaikamakSaraM punaH svaparaparyAyabhedato bhinnam / tat sarSadravyapayoyarAzimAna jJAtavyam // 1 // ~408~
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [43] dIpa anukrama [136 ] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 43]/ gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya girIyA nandIvRttiH // 199 // Educat tatattadyaJjanasahito'pyanekAn bhedAn labhate, apica- ekaiko'pyudAttAdiko bhedaH kharavizeSAdanekabhedo bhavati, OM vAcyabhedAdapi samAnavarNazreNIkasyApi zabdasya bhedo jAyate, tathAhi-na yenaiva svabhAvena karazabdaH hustamAcaSTe tenaiva svabhAvena kiraNamapi, kintu svabhAvabhedena tathA'kAro'pi tena tena kakArAdinA saMyujyamAnastaM tamarthaM bruvANo bhinnakhabhAvo veditavyaH, te ca svabhAvA anantA jJAtavyAH, vAcyasyAnantatvAt ete ca sarve'pyakArasya svaparyAyAH, zeSAstu sarve'pi ghaTAdiparyAyA AkArAdiparyAyAzca paraparyAyAH, te ca khaparyAyebhyo'nantaguNAH, te'pi cAkArasya sambandhino draSTavyAH, Aha-ye khaparyAyAste tasya sambandhino bhavantu, ye tu paraparyAyAste vibhinnavastvAzrayatvAt kathaM tasya sambandhino vyapadizyante ?, ucyate, iha dvidhA sambandhaH - astitvena nAstitvena ca, tatrAstitvena sambandhaH khapayayairyathA ghaTasya rUpAdibhiH, nAstitvena sambandhaH paraparyAyaiH, tepAM tatrAsambhavAt yathA ghaTAvasthAyAM mRdaH piNDAkAreNa paryAyeNa yata eva ca te tasya na santIti nAstitvasambandhena sambaddhAH ata eva ca te paraparyAyA iti vyapadizyante, anyathA teSAmapi tatrAstitvasaMbhUyAt khaparyAyA eva te bhaveyuH, nanu ye yatra na vidyante te kathaM tasyeti vyapadizyante ?, na khalu dhanaM daridrasya na vidyate iti tattasya sambandhi vyapadepuM zakyaM mA prApat lokavyavahArAtikramaH, tadetat mahAmohamUDhamanaskatA sUcakaM, yato yadi nAma te nAstitvasambandhamadhikRtya tasyeti na vyapadizyante tarhi sAmAnyato na santIti prAptaM, tathA ca svarUpeNApi na bhaveyuH, na caitaddRSTamiSTaM yA, tasmAdavazyaM te nAstitvasambandhamaGgIkRtya ta speti vyapadezyAH, dhanamapi ca nAstitvasambandhamadhikRtya daridrasyeti vyapadizyata eva tathA ca loke vaktAro - dhana For Para Use Only ~409~ svapara payoyAH 15 20 // 199 // 25
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [43] dIpa anukrama [136 ] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 43 ] / gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra [1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH masya daridrasya na vidyate iti, yadapi coktaM- 'na tattasyeti vyapadeSTuM zakya' miti, tatrApi tadastitvena tasyeti vyapadeSTuM na zakyaM, na punarnAstitvenApi, tato na kazcilaukikavyavahArAtikramaH, nanu nAstitvamabhAvaH abhAvazca tuccharUpaH tucchatvena ca saha kathaM sambandhaH 1, tucchasya sakalazaktivikalatayA sambandhazakterapyabhAvAt, anyatha-yadi paraparyAyANAM tatra nAstitvaM tarhi nAstitvena saha sambandho bhavatu, paraparyAyaistu saha kathaM ?, na khalu ghaTaH paTAbhAvena sambaddhaH paTe nApi saha sambaddho bhavitumarhati tathApratIterabhAvAt, tadetadasamIcInaM, samyaka vastutatvAparijJAnAt, tathAhinAstitvaM nAma tena tena rUpeNAbhavanamidhyate taca tena tena rUpeNAbhavanaM vastuno dharmaH, tato naikAntena tattuccharUpamiti na tena saha sambandhAbhAvaH, tadapi ca tena tena rUpeNAbhavanaM taM taM paryAyamapekSya bhavati nAnyathA, tathAhi - yo yo ghaTAdigataH paryAyastena tena rUpeNa mayA na bhavitavyamiti sAmarthyAttaM taM paryAyamapekSate iti supratItametat tatastena tena paryAyeNAbhavanasya taM taM paryAyamapekSya sambhavAtte'pi paraparyAyAstasyopayogina iti tasyeti vyapadizyante, evaMrUpAyAM ca vivakSAyAM paTo'pi ghaTasya sambandhI bhavatyeva, paTamapekSya ghaTe paTarUpeNAbhavanasya bhAvAt tathA ca laukikA api ghaTapaTAdIn parasparamitaretarAbhAvamadhikRtya sambaddhAn vyavaharantItyavigItametat, itazca te paraparyA | yAstasyeti vyapadizyante khaparyAyavizeSaNatvena teSAmupayogAt, iha ye yasya khaparyAyavizeSaNatvenopayujyante te tasya payayA yathA ghaTasya rUpAdayaH paryAyAH parasparavizeSakAH, upayujyante cAkArasya paryAyANAM vizeSakatayA ghaTAdiparyAyAH, For Para Use Only ~410~ khapara paryAyAH 5 10 13 yor
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [43] dIpa anukrama [136 ] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 43]/ gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH // 200 // zrImalaya- tAnantareNa teSAM khaparyAyavyapadezAsambhavAt, tathAhi--yadi te paraparyAyA na bhaveyustakArasya svaparyAyAH khaparyAyA ityevaM girIyA vyapadizyeran, parApekSayA khavyapadezasya bhAvAt, tataH khaparyAyavyapadezakAraNatayA te'pi paraparyAyAH tasyopayogina nandIvRttiH 4 iti tasyeti vyapadizyante, apica- sarva vastu pratiniyatasvabhAvaM sA ca pratiniyatasvabhAvatA pratiyogya bhAvAtmakatopanibandhanA, tato yAvanna pratiyogivijJAnaM bhavati tAvannAdhikRtaM vastu tadabhAvAtmakaM tattvato jJAtuM zakyate, tathA ca sati ghaTAdiparyAyANAmapi akArasya pratiyogitvAttadaparijJAne nAkAro yAthAtmyenAvagantuM zakyate iti ghaTAdiparyAyA api akArasya paryAyAH, tathA cAtra prayogaH - yadanupalabdhau yasyAnupalabdhiH sa tasya sambandhI, yathA ghaTasya rUpAdayaH, ghaTAdiparyAyAnupalabdhI cAkArasya na yAthAtmyenopalabdhiriti te tasya sambandhinaH, na cAyamasiddho hetuH ghaTAdiparyAyarUpapratiyogya parijJAne tadabhAvAtmakasyAkArasya tattvato jJAtatvAyogAditi, Aha ca bhA vyakRt - "jese anAsu tao na najae najae ya naasuN| kaha tassa te na dhammA?, ghaDassa ruvAidhammaca // 1 // " tasmAd ghaTAdiparyAyA api akArasya sambandhina iti khaparaparyAyApekSayA'kAraH sarvadravyaparyAyaparimANaH, evamAkArAdayo'pi varNAH sarve pratyekaM sarvadravyaparyAyaparimANA veditavyAH evaM ghaTAdikamapi pratyekaM sarva vastujAtaM paribhA vanIyaM, nyAyasya samAnatvAt, na caitadanAe~, yata uktamAcArAne - "je evaM jAgara se sarva jANai, je sarva jANai 1 devateSu sa ko na jJAyate jJAyate ca jJAteSu kathaM tasya te na dharmAH ghaTasya rUpA // 1 // Education International For Parts Only ~ 411~ spara paryAyAH 20 // 200 // 25 or
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ........... mUlaM [43/gAthA ||81...|| ........... ................. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [43] se egaM jANai" asthAyamarthaH-ya eka vastUpalabhate sarvaparyAyaiH sa niyamAtsarvamupalabhate, sarvopalabdhimantareNa vivakSitakhaikasya khaparaparyAyabhedabhinnatayA sarvAtmanA'vagantumazakyatvAt , yazca sarva sarvAtmanA sAkSAdupalabhate sa eka khaparaparyAyabhedabhinnaM jAnAti, tathA'nyatrApyuktam-"eko bhAyaH sarvathA yena dRSTaH,sarve bhAvAH sarvathA tena dRssttaaH| sarve bhAvAH sarvathA yena dRSTA, eko bhAvaH sarvathA tena dRSTaH // 1 // " tadevamakArAdikamapi varNajAtaM kevalajJAnamiva sarvadravyaparyAyaparimANamiti na kazcidvirodhaH / apica-kevalajJAnamapi khaparaparyAyabhedabhinnaM, yatastadAtmasvabhAvarUpaM na ghaTAdivastukhabhAvAtmakaM,tato ye ghaTAdikhaparyAyAste tasya paraparyAyAH ye tu paricchedakatvakhabhAvAste, khaparyAyA paraparyAyAH api ca pUrvo-13 ktayuktastasya sambandhina iti khaparaparyAyabhedabhinnaM, tathA cAha bhASyakRt-"vatthusahAvaM pai taMpi saparapajjAyabhedabhinnaM tu|tN jeNa jIyabhAvo bhinnA ya tao ghaDAIyA // 1 // " tataH paryAyaparimANacintAyAM paramArthato na kazcidakArAdizruta-| kevalajJAnayovizeSaH, ayaM tu vizeSaH-kevalajJAnaM khaparyAyairapi sarvadravyaparyAyaparimANatulyamakArAdikaM tu khaparaparyAyarekha, tathAhi-akArasya skhaparyAyAH sarvadravyaparyAyANAmanantatamabhAgakalpAH, paraparyAyAstu khapayoyarUpAnantatamabhAgonAH sarvadravyaparyAyAH, tataH khaparapoyareva sarvadravyaparyAyaparimANamakArAdikaM bhavati, Aha ca bhASyakRt-"sarya dIpa anukrama [136] GRAXARKAKARRskces 1 vastukhabhAvaM prati tadapi khaparaparyAyabhedabhinnaM tu / tat yena jaunabhAvaH minnAva to ghaTAdikAH // 1 // 2 khaparyAyalu kevalena tulyaM na bhavati na paraiH / khaparapauyastu tattulyaM kevalenaiva // 1 // REminimational ~412~
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [43/gAthA ||81...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [43]] zrImalaya- paAehi u kevaleNa tulaM na hoi na prettiN| sayaparapajAehiM tu taM tulaM kevaleNeva // 1 // " yathA cAkArAdikaM sarvadravyaparyA- akSarAnantanandIvRttiH | yaparimANaM tathA matyAdInyapi jJAnAni draSTavyAni, nyAyasya samAnatvAt , iha yadyapi sarvaM jJAnamavizeSeNAkSaramucyate bhAgasya ni sarvadravyaparyAyaparimANaM ca bhavati tathApi zrutAdhikArAdihAkSarazrutajJAnamavaseyaM, zrutajJAnaM ca matijJAnAvinAbhUtaM tato ||201||hmti jJAnamapi, tadevaM yataH zrutajJAnamakArAdikaM cotkarSataH sarvadravyaparyAyaparimANaM tacca sarvotkRSTazrutakevalino dvAdazA gAvidaH saGgacchate, na zepasya, tato'nAdibhAvaH zrutasya jantUnAM jaghanyo madhyamo vA draSTavyo,na tUtkRSTa iti sthitam / apara Aha-nanvanAdibhAva eva zrutasya kathamupapadyate ?, yAvatA yadA prabalazrutajJAnAvaraNastyAnarddhinidrArUpadarzanAvaraNAdaya: sambhavanti tadA sambhAvyate sAkalyena zrutasthAvaraNaM, yathA'vadhyAdijJAnasya, tato'vadhyAdijJAnamiyAdimadeva yujyate zrutamapi nAnAdimaditi kathaM tRtIyacaturthabhaGgasambhavaH, tata Aha-'sabajIvANapi' sarvajIvAnAmapi Namiti vAkyAlakAre akSarasya-zrutajJAnasya [zrutasaMlulitakevalasyeti tu bhASyakRt ] zrutajJAnaM ca matijJAnAyi nAbhAvi tato matijJAnasyAvi anantabhAgo 'nityodghATitaH' sarvadaivAnAvRtaH so'pi ca-anantatamo bhAgo'nekavidhaH, tatra sarvajaghanyazcaitanyamAtra,181 tatpunaH sarvotkRSTazrutAvaraNastyAnArddhanidrodayabhAve'pi nApriyate, tathAjIvakhAbhAvyAt , tathA cAha-'jai puNa'ityAdi, yadi punaH so'pi anantatamo bhAga Atriyate tena tarhi jIyo'jIvatvaM prApnuyAt ,jIvo hi nAma caitanyalakSa R // 20 // Nastato yadi prabalazrutAvaraNastyAnarddhinidrodayabhAye caitanyamAtramapyAbriyeta tarhi jIvasya khakhabhAvaparityAgAdajIvataiva P24 1 zrutaM vaparyAyaiH anantabhAge itydhyaadaaii| dIpa anukrama [136] AG T amurary on ~413~
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ........... mUlaM [43/gAthA ||81...|| .......... ................. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [43] sampanIpota, na caitadRSTamiSTaM vA, sarvasya sarvathA khabhAvAtiraskArAd , atraiva dRSTAntamAha-suhavI'tyAdi, suSTupi meghasa- Avazyaka| mudaye bhavati prabhA candrasUryayoH, iyamatra bhAvanA-yathA niviDaniviDatarameghapaTalairAcchAditayorapi sUryAcandramasoneMkAntena tatprabhAnAzaH sampadyate,sarvasya sarvathA khabhAvApanayanasya kartumazakyatvAt , evamanantAnantairapi jJAnadarzanAvaraNa tkAli. kAni karmaparamANubhirekaikasyAtmapradezasyA''veSTitapariveSTitasyApi naikAntena caitanyamAtrasyA[pya] bhAvo bhavati, tato yatsarva4AjaghanyaM tanmatizrutAtmakamataH siddho'kSarasthAnantatamo bhAgo nityodghATitaH, tathA ca sati matijJAnasya zrutajJAnasya5 cAnAdibhAvaH pratipadyamAno na virudhyate iti sthitaM / 'setta'mityAdi, tadetat sAdi saparyavasitamanAyaparyavasitaM ca // 18 se kiM taM gamiaM?, 2 didivAo, agamiaMkAliaMsu, settaM gamizra, setaM agamiaM / ahavA taM samAsao duvihaM paNNattaM, taMjahA-aMgapaviTuMaMgabAhiraM c|se kiM taM aMgabAhiraM?, aMgabAhira duvihaM paNNattaM, taMjahA-AvassayaM ca AvassayavairitaM ca / sekiMtaM AvassayaM?, AvassayaM chavihaM paNNataM, taMjahA-sAmAiaM cauvIsatthavo vaMdaNayaM paDikamaNaM kAussaggo paccakkhANaM, setaM aavssyN| se kiM taM AvassayavairitaM?,AvassayavairitaM duvihaM papaNataM, taMjahA-kAliaM ca kaaliaNc| se kiM taM ukAliaM?, ukkAliaM aNegavihaM paNNattaM, taMjahA-dasaveAliaM dIpa anukrama [136] I mational zrutasya gamika-agamika evaM aGgapraviSTha-anaGgapraviSTha bhedAnAM varNanam ~414~
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRttiH) ................ mUlaM [44]/gAthA ||81...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalaya-14 girIyA nandIvRttiH // 202 // Avazyaka kAliko kAli prata sUtrAka kAni [43] kapiAkappiaM cullakappasujhaM mahAkappasu uvavAi rAyapaseNi jIvAbhigamo paNNavaNA mahApaNNavaNA pamAyappamAyaM naMdI aNuogadArAI deviMdatthao taMdulaveAliaM caMdAvijjhayaM sUrapaNNattI porisimaMDalaM maMDalapaveso vijAcaraNaviNicchao gaNivijA jhANavibhattI maraNavibhattI AyavisohI vIyarAgasuaM saMlehaNAsuaM vihArakappo caraNavihI AurapaJcakkhANaM mahApaccakkhANaM evamAi, se taM ukAliAse kiM taM kAliaM?, kAliaM aNegavihaM paNNasaM, taMjahA-uttarajjhayaNAiMdasAo kappo vavahAro nisIhaM mahAnisIhaM isibhAsiAI jaMbRdIvapannacI dIvasAgarapannattI caMdapannattI khuDDiA vimANapavibhattI mahalliA vimANapavibhattI aMgacUliA vaggacUliA vivAhacUliA aruNovavAe varuNovavAe garulovavAe dharaNovavAe vesamaNovavAe velaMdharovavAe deviMdovavAe uTANasue samuTThANasue nAgapariAvaNiAo nirayAvaliyAo kappiAo kappavaDiMsiAo pupphiAo pupphacUliAo vahIdasAo, evamAiyAI caurAsII painnagasahassAI bhagavoarahao usahasAmissa Aititthayarassa tahA saMkhijjAI painna dIpa anukrama [136] // 2 // 4645 ~415~
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [44]/gAthA ||81...|| .......... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata Avazyaka| kAlikokAlikAni sUtrAka [44] gasahassAI majjhimagANaM jiNavarANaM codasapainnagasahassANi bhagavao baddhamANasAmissa, ahavA jassa jattiA sIsA uppattiAe veNaiAe kammiyAe pAriNAmiAe cauvihAe buddhIe uvaveA tassa tattiAI paiNNagasahassAI, patteabuddhAvi tattiA ceva, settaM kAliaM, settaM Avassayavairitte, se taM aNaMgapaviTuM / (sU0 44) atha kiM tadgamikaM?, ihAdimadhyAvasAneSu kizcidvizeSato bhUyo bhUyastasyaiva sUtrasyocAraNaM gamaH, tatrAdau-"suyaM| me AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM iha khalu" ityAdi, evaM madhyAvasAnayorapi yathAsambhavaM draSTavyaM, gamA asya vi-1 dhante iti gamikaM, 'ato'nekakharA'diti matvarthIya ikapratyayaH, uktaM ca cUrNI-"AI majhe'vasANe vA kiMcivi&AsesajuttaM dugAisayaggaso tameva paDhijamANaM gamiyaM bhannaI"tti. tacca gamikaM prAyo rASTivAdaH, tathA cAha-'gamiyaM di-1 hIvAo, tadviparItamagamikaM, tatha prAya AcArAdi kAlikazrutam , asadRzapAThAtmakatvAt, tathA cAha-'agamiyaM kAliyamaya 'seca mityAdi,tadetadgramikamagamikaM ca / 'taM samAsaoM' ityAdi, tadgamikamagamika ca, athavA tat-sAmAnyataH zrutamarhadupadezAnusAri samAsataH-saGkepeNa dvividhaM prajJasaM, tadyathA-aGgapraviSTamajavAyaM ca, atrAha-nanu pUrvameva catu dIpa anukrama [137] AA%8495359 AdI madhye'trasAne vA kinidvizeSayukta yAdizatAprazaH tadeva paJca mAnaM gamika maNyate / / ~416~
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [44] dIpa anukrama [137] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 44]/gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH dezabhedoddezAdhikAre'GgapraviSTamaGgavAdyaM cetyupanyastaM tatkimarthaM bhUyastatsamAsata ityAdyupanyAsena tadeva nyasyate iti ?, ucyate, iha sarva eva zrutabhedA aGgAnaGgapraviSTarUpe bhedadvaya evAntarbhavanti tata etadarthakhyApanArthaM bhUyo'pyuddezenAbhidhAnaM, athavA'GgAnaGgapraviSTamarhadupadezAnusAri tataH prAdhAnyakhyApanArthaM bhUyo'pi tasyoddezenAbhidhAnamityadoSaH, tatrAGgapraviSTamiti - daha puruSasya dvAdazAGgAni bhavanti, tadyathA - zai pAdau dve jar3e dve uruNI dve gAtrArddha dvau bAhU zrIvA zirazca, evaM zrutarUpasyApi paramapuruSasyA''cArAdIni dvAdazAGgAni krameNa veditavyAni, tathA coktaM- "pAyadurga jaMghorU gAyadugaddhaM tu do ya bAhU ya / gIvA siraM ca puriso vArasa aGgo suyavisiddho // 1 // " zrutapuruSasyAGgeSu praviSTamaGgapraviSTam - aGgabhAvena vyavasthitamityarthaH, yatpunaretasyaiva dvAdazAGgAtmakasya zrutapuruSasya vyatirekeNa sthitamaGgavAdyatvena - vasthitaM tadanaGgapraviSTaM, athavA yadgaNadharadevakRtaM tadaGgapraviSTaM mUlabhUtamityarthaH, gaNadharadevA hi mUlabhUtamAcArAdikaM zrutasuparacayanti teSAmeva sarvotkRSTazrutalabdhisampannatayA tadracayitumIzatvAt, na zeSANAM tataH tatkRtaM sUtraM mUlabhUtamityaGgapraviSTamucyate, yatpunaH zeSaiH zrutasthaviraistadekadezamupajIvya viracitaM tadanaGgapraviSTaM, athavA yatsarvadaiva niyatamAcArAdikaM zrutaM tadaGgapraviSTaM tathAhi - AcArAdikaM zrutaM sarveSu kSetreSu sarvakAlaM cArthe kramaM cAdhikRtyaivameva vyavasthitaM tatasta- daGgapraviSTamucyate, aGgapraviSTamaGgabhUtaM mUlabhUtamityarthaH, zeSaM tu yacchutaM tadaniyatamatastadanaGgapraviSTamucyate, uktaM ca Education Intention zrImalaya girIyA nandIvRttiH // 203 // For Peralta Use Only ~417~ Avazyaka kAliko kAli kAni 15 20 // 203 // 23.
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [44]/gAthA ||81...|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [44] "gaNaharakayamaNakayaM jaM kaya therehi~ bAhiraM taM tu / niyayaM vajapaviDhe aNiyayasuya bAhiraM bhaNiyaM // 1 // " tatrAlpa- AvazyakavaktavyatvAtprathamamaGgabAbamadhikRtya praznasUtramAha-se kiM ta'mityAdi, atha kiM tadaGgavAcaM!, sUrirAha-aGgabAkhaM zrutaM kAliko kAlidvividhaM prajAsaM, tadyathA-AvazyakaM cAvazyakavyatiriktaM ca, tatrAvazyaM karma AvazyakaM, avazyakarttavyakriyA'nuSThAnami-1 tyarthaH, athavA guNAnAmabhividhinA vazyamAtmAnaM karotItyAvazyakam-avazyakatrtavyasAmAyikAdikriyAnuSThAnaM ttpr-hai| |tipAdakaM zrutamapi AvazyakaM, cazabdaH svagatAnekabhedasUcakaH / 'se kiM tamityAdi, atha kiM tadAvazyakaM ?, sUrirAha-AvazyakaM SaDDidhaM prajJapta, tadyathA-'sAmAyika mityAdi, nigadasiddhaM, 'setta'mityAdi tadetadAvazyakaM / 'se ki tamityAdi, atha kiM tadAvazyakavyatiriktaM ?, AcArya Aha-AvazyakavyatiriktaM dvividhaM prajJaptaM, tadyathA-kA|likamutkAlikaM ca, tatra yadivasanizAprathamapazcimapauruSIdvaya eva paThyate tatkAlikaM, kAlena nivRttaM kAlikamiti nyutpatteH, yatpunaH kAlavelAvaja paThyate tadutkAlikaM, Aha ca cUrNiNakRt-"tatya kAliyaM jaM diNarAI[e]Na paDhama-| caramaporisIsu paDhijaI / jaMpuNa kAlavelAvajaM paDhijai taM ukkAliya"ti, tatrAlpavaktavyatvAprathamamutkAlikamadhikRtya praznasUtramAha-se kiM tamityAdi, atha kiM tadutkAlikaM zrutaM !, sUrirAha-utkAlika zrutamanekavidhaM prajJaptaM, tadyathA-dazavakAlikaM taca supratItaM, tathA kalpAkalpapratipAdakamadhyayanaM kalpAkalpa, tathA kalpanaM kalpaH-stha-21 1 gRNadharakRtamajIkRtaM caskRtaM sthavirayiM tattu / niyataM vAGgapraviSTamaniyatazrutaM bAhyaM bhaNitam // 1 // dIpa anukrama [137] ~418~
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [44]/gAthA ||81...|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalaya- girIyA nandIvRttiH sudhAka // 204 // [44] virAdikalpaH tatpratipAdaka zrutaM kalpazrutaM, tatpunavibhedaM, tadyathA-'culakappasuyaM mahAkappasuyaM ekamalpagranthamalpArtha Avazyakaca dvitIyaM mahAgranthaM mahAthai ca, zeSA granthavizeSAH prAyaH supratItAH, tathApi lezato'prasiddhAn vyAkhyAsyAmaH, tatra | kAliko'paNNavaNa'tti jIvAdInAM padArthAnAM prajJApanaM prajJApanA, saiva bRhattarA mahAprajJApanA, tathA pramAdApramAdasvarUpabhedaphala-II kAni [vipAkapratipAdakamadhyayanaM pramAdApramAda, tatra pramAdakharUpamevaM-pracurakarmendhanaprabhavanirantarAvidhyAtazArIramAnasAnekaduHkhahutavahajvAlAkalApaparItamazeSameva saMsAravAsagRhaM pazyaMstanmadhyavartyapi sati ca tannirgamanopAye vItarAgapraNItadharmacintAmaNI yato vicitrakarmodayasAcivyajanitAt pariNAmavizeSAdapazyanniva tadbhayamavigaNayya viziSTaparalokakriyAvimukha evAste jIvaH sa khalu pramAdaH, tasya ca pramAdasya ye hetabo madyAdayaste'pi pramAdAstakAraNatvAtmA uktaMca-"majaM visaya kasAyA niddA vigahA ya paMcamI bhnniyaa| ee paMca pamAyA jI pADaMti saMsAre // 1 // " . etasya ca paJcaprakArasyApi pramAdasya phalaM dAruNo vipAkaH, uktaM ca-"zreyo viSamupabhoktuM kSamaM bhavet krIDituM hutAzena / saMsAravandhanagatena tu pramAdaHkSamaH kartum // 1 // asyAmeva hi jAto naramupahanyAdviSaM hutAzo vaa| AsevitaH pramAdo hanyAjanmAntarazatAni // 2 // yanna prayAnti puruSAH kharga yaca prayAnti vinipAtam / tatra nimittamanAryaHtAra pramAda iti nizcitamidaM me // 3 // saMsAravandhanagato jAtijarAvyAdhimaraNaduHkhAH / yanodvijate satvaH so'pya dIpa anukrama [137] 1macaM viSapAH kaSAyAH nidrA vikatA ca paJcamI bhaNitA / ete paca pramAdA jIvaM pAtayanti saMsAre // 1 // ~419~
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [44] dIpa anukrama [137] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 44]/gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH parAdhaH pramAdasya // 4 // AjJApyate yadavazastulyodarapANipAdavadanena / karma ca karoti bahuvidhametadapi phalaM pramAdasya ||5|| iha hi pramattamanasaH sonmAdamadanibhRtendriyAzcapalAH / yatkRtyaM tadakRtvA satatamakAryeSvabhipatanti // 6 // | teSAmabhipatitAnAmuddhAntAnAM pramattahRdayAnAm / varddhanta eva doSA vanatarava ivAmbusekena // 7 // dRSTvA'pyAlokaM naiva vizra mbhitavyaM, tIraM nItApi bhrAmyati vAyunA nauH / labdhvA vairAgyaM bhraSTayogaH pramAdAdbhUyo bhUyaH saMsRtau vastramIti // 8 // | evaM pratipakSadvAreNApramAdasyApi kharUpAdayo vAcyAH, 'nandI' tyAdi sugamaM, 'sUriyapannatti' tti sUryacaryAprajJapanaM yasyAM granthapaddhatI sA sUryaprajJaptiH, tathA 'pauruSImaNDala' miti puruSaH- zaGkuH puruSazarIraM vA tasmAnniSpannA pauruSI 'taMta Agata' ityaNa, Aha ca cUrNikRt - 'purisoti saMkU purisasarIraM vA, tatra purisAo nipphannA porisI' iti, iyamatra bhAvanAsarvasyApi vastuno yadA svapramANacchAyA jAyate tadA pauruSI bhavati, etaca paurUSIpramANamuttarAyaNasvAnte dakSiNAyanasyAdI caikaM dinaM bhavati, tataH paramakulasyASTAvai kaSaSTibhAgA dakSiNAyane varddhante uttarAyaNe ca hasanti, evaM maNDale 2 anyA'nyA paurupI yatrAdhyayane vyAvarNyate tadadhyayanaM pauruSImaNDalaM, tathA yatrAdhyayane candrasya sUryasya ca dakSiNeSu uttareSu ca maNDaleSu saJcarato yathA maNDalAt maNDale pravezo bhavati tathA vyAvarNyate tadadhyayanaM maNDalapravezaH, tathA 'vidyAcaraNavinizcaya' iti, vidyeti-jJAnaM tacca samyagdarzanasahitamavagantavyaM, anyathA jJAnatvAyogAt, caraNaM cAritrameteSAM phalavinizcayapratipAdako grantho vidyAcaraNavinizcayaH, tathA 'gaNivijJe ti sabAlavRddho gaccho For Parts Only ~420~ utkAlikAdhi0 10 13
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [44]/gAthA ||81...|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: kAdhika sUtrAka zrImalaya- gaNaH so'sthAstIti gaNI-AcAryastasya vidyA-jJAnaM gaNividyA, sA ceha jyotiSkanimittAdiparijJAnarUpA vedi- utkAligirIyA / tivyA, jyotiSkanimittAdikaM samyak parijJAya pravrAjanasAmAyikAropaNopasthApanazrutodezAnujJAgaNAropaNAdizAnunandIvRttiH jAvihArakramAdiSu prayojaneSUpasthiteSu prazaste tithikaraNamuhUrtanakSatrayoge yat yatra kartavyaM bhavati tattatra sUriNA // 20 // kartavyaM, tathA cenna karoti tarhi mahAn doSaH, uktaM ca-"joisanimittanANaM gaNiNo pcaavnnaaikjesuN| uvaju jai tihikaraNAijANaNaTTha'nnahA doso // 1 // " tato yAni sAmAyikAdIni prayojanAni yatra tithikaraNAdau karttavyAni bhavanti tAni tatra yasyAM granthapaddhatI vyAvaya'nte sA gaNividyA, tathA 'dhyAnavibhakti'riti dhyAnAniAdhyAnAdIni teSAM vibhajanaM vibhaktiryasyAM granthapaddhatau sA dhyAnavibhaktiH, tathA maraNAni-prANatyAgalakSaNAni, tAni ca dvidhA-prazastAnyaprazastAni ca, teSAM vibhajana-pArthakyena svarUpaprakaTanaM yasyAM granthapaddhatau sA maraNavibhaktiH, tathA''tmano-jIvasthAlocanaprAyazcittapratipattipravRttiprakAreNa vizuddhiH-karmavigamalakSaNA pratipAdyate yasyAM grantha|paddhatau sA''tmavizuddhiH, tathA 'vItarAgazruta'miti sarAgavyapohena vItarAgasvarUpaM pratipAdyate yatrAdhyayane tadvIta- // 205 // rAgazrutaM, tathA 'saMlekhanAzruta'miti dravyabhAvasaMlekhanA yatra zrute pratipAdyate tatsaMlekhanAthutaM, tatrotsargata iyaM dravyasaM-121 1jyotiSanimittAnaM gaNinaH pramAjanAdikArgeSu / upayujyate tithikaraNAdijJAnArthamanyathA dopaH // 1 // dIpa anukrama [137] 24 SARERatunintennational FaPranaamvam ucom ~421
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [44] dIpa anukrama [137] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [44]/gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH lekhanA - "cattari vicittAI bigaInijjUhiyAI cattAri / saMvacchare u donni u egaMtariyaM ca AyAmaM // 1 // nAivi-giTTho ya tavo chammAse parimiyaM ca AyAmaM / annevi ya chammAse hoi vigiddhaM tavokammaM // 2 // vAsaM ca ko DisahiyaM AyAmaM kaTTu aannupuviie| girikaMdaraMmi gaMtuM pAyavagamaNaM aha karei ||3||" bhAvasaMlekhanA tu krodhAdikaSAyapratipakSAbhyAsaH, tathA 'vihArakalpa' iti viharaNaM vihAraH tasya kalpo vyavasthA sthavirakalpAdirUpA yatra varNyate granthe sa vihArakalpaH, tathA ('caraNavidhi'riti) caraNaM cAritraM tasya vidhiryatra varNyate sa caraNavidhiH, tathA 'AturapratyAkhyAna' miti AturaH| cikitsA kriyAvyapetastasya pratyAkhyAnaM yatrAdhyayane vidhipUrvakamupavarNyate tadAturapratyAkhyAnaM, vidhizvAturasya pratyAkhyAnadAnaviSaye cUrNikRtaivamupadarzitaH-- "gilANaM kiriyAtIyaM gIyatthA paJcakkhAyeMti diNe 2 daihAsaM kareMtA aMte ya sabadavadAyaNAe bhattaveraggaM jaNaittA bhatte vitiNhassa bhavacarimapacakkhANaM kAraveti"tti / tathA ('mahApratyAkhyAna' miti) mahatpratyAkhyAnaM yatra varNyate tanmahApratyAkhyAnaM, iha cUrNiNakAreNa kRtA bhAvanA darzyate-- "dheraikappeNa jiNakapeNa vA viharitA aMte therakappiyA bArasa vAse saMlehaNaM karettA jiNakappiyA puNa vihAreNeva saMlIDhA tahAvi jahAjuttaM saMlehaNaM 1 catvAri vicitrANi vikRtiniryUDhAni catvAri saMvatsarau tu dvau tu ekAntaritaM cAcAmAmlam // 1 // nAtivikRSTaM ca tapaH paNmAsAn parimitaM cAcAmAlam / anyAnapi SaNmAsAn bhavati viSTaM tapaHkarma // 2 // varSe ca koTI sahitAni AcAmAmlAni kRtvA'nupUrvyA / girikandarAM tu galA pAdapopagamanamatha karoti // 2 // 2 glAnaM kriyAtItaM gItArthAH pratyAkhyApayanti dine dine dravyahAsaM kArayanto'nte ca sarvadravyadarzanena bhaktavairAgyaM janayitvA makai vitRSNasya bhavacaramapratyAkhyAnaM kArayantIti / 3 sthavirakalpena jinakalpena vA vityAnte sthavirakalpikA dvAdaza varSANi saMlekhanAM kRtA jinakalpikAH punarvidvAreNaiva saMlikhitA For Parts Only ~422~ utkAli kAdhi0 5 10
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [44]/gAthA ||81...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalayagirIyA nandItiH CE195 [44] // 20 // karettA nivAghAyaM saceTThA ceva bhavacarimaM paJcakkhaMti, evaM savitthara jatthajjhayaNe vaNijai tamajjhayaNaM mahApaccakkhANaM" | utkAli haTTIkAsatkametat]-"evaM tAvadamUnyadhyayanAni-etAnyadhyayanAni jahAbhihANatthANi bhaNiyANi' 'setta'mityAdi, nigamanaM, tadetadutkAlikamupalakSaNaM caitaditi, uktamutkAlikaM / 'se kiM tamityAdi, atha kiM tatkAlikaM ?, kAlikamanekavidhaM prajJapta, tadyathetyAdi, 'uttarAdhyayanAni' savArNyapi cAdhyayanAni pradhAnAnyeva tathA'pyamanyeva rUDhyottarAdhyayanazabdavAcyatvena prasiddhAni, 'dasAo' ityAdi prAyo nigadasiddha, 'nizItha miti nizIthavanizIthaM, idaM pratItameva, tasmAtparaM yadvandhArthAbhyAM mahattaraM tanmahAnizIthaM, tathA AvalikApraviSTAnAmitareSAM vA vimAnAnAM pravibhaktiH-pravibhajanaM yasyAM granthapaddhatau sA vimAnapravibhaktiH, sA caikA stokagranthArthA dvitIyA mahAgranthArthA, tatrA''dyA bhulikA vimAnapravibhaktiH dvitIyA mahAvimAnapravibhaktiH, tathA 'acUlike'ti aGgasya-AcArAdezcalikA'cUlikA, cUlikA nAma uktAnuktArthasaGgrahAtmikA granthapaddhatiH, tathA 'vargacUlike'ti varga:-adhyayanAnAM samUho yathA'ntakRddazAsvaSTI vA ityAdi teSAM cUlikA, tathA vyAkhyA--bhagavatI tasyAzcUlikA vyAkhyAcUlikA, tathA 'aruNopapAta' iti, aruNo nAma devaH tadvaktavyatApratipAdako yo granthaH parAvartyamAnazca tadupapAtahetuH so'ruNopapAtaH, tathA DIR06 // cAtra cUrNikAro bhAvanAmakArSIt-jAhe tamajjhayaNaM ubautte samANe aNagAre pariyaTTei tAhe se aruNadeve samayatathApi yathAyoga saMlekhanAM kRtvA nivAgataM saceSTA eva bhavacaramaM pratyAkhyAnti, evaM savistara yatrAdhyayane vayate tadanaganaM mahAratyAkhyAnam / HESARKARLS dIpa anukrama [137] ~423~
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [44]/gAthA ||81...|| .......... ................. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: utkAli prata OM%85% kAdhika sUtrAka [44] BA MInibaddhattaNo caliyAsaNasaMbhamubhaMtaloyaNe pauttAvahI viyANiyaTe pahaDhe calacabalakuMDaladhare divAe juIe divaae| vibhUIe divAe gaIe jeNAmeva se bhayavaM samaNe NiggaMthe ajjhayaNaM pariyaTTemANe acchai teNAmeva uvAgacchai, uvAgacchitA| bhattibharoNayavayaNe vimukyarakusumagaMdhavAse ovayai, ovaittA tAhe se samaNassa purao ThicA aNttttthie(rikukhttie)| kayaMjalI upautte saMvegavisujjhamANajjhavasANe taM ajjhayaNaM suNamANe ciTThai, saMmatte ajjhayaNe bhaNai-bhava ! susajjhAiyaM 2 varaM varehitti, tAhe se ihaloyanippivAse samatiNamuttAhalaleDukaMcaNe siddhivararamaNipaDibaddhanibbharANurAge samaNe paDibhaNai-na me NaM bho ! vareNaM aTThotti, tato se aruNe deve ahigayarajAyasaMvege payAhiNaM karatA baMdai namasai [vaMdittA namasittA paDigacchai" evaM garuDopapAtAdiSyapi bhAvanA kAryA, tathA 'utthAnazruta'miti utthAnam-udasanaM taddhetuH zrutamutthAnazrutaM, tacca zRGganAdite kAyeM upayujyate, atra cUrNiNakArakRtA bhAvanA-"sajegassa kulassa vA gAmassa vA nagarassa vA rAyahANIe vA samaNe kayasaMkappe Asarutte caMDakie appasane appasanalese visa-| mAsuhAsaNatthe ubautte samANe uTThANasuyajjhayaNaM pariyaTTei, taM ca ekaM do vA tiNi vA vAre, tAhe se kule vA gAme vA jAva rAyahANI yA ohayamaNasaMkappe bilabate duyaM 2 pahAyate udreha-ucasatitti bhaNiyaM hoI"ti, tathA 'samutthAnazruta'miti samupasthAna-bhUyastatraiva vAsanaM taddhetuH zrutaM samupasthAnazrutaM, vakAralopAca sUtre samuThThANasuyaMti pAThaH, tassa ceyaM bhAvanA-"tao samatte kaje tasseva kulassa vA jAva rAyahANIe vA se ceva samaNe kayasaMkappe tuTTe pasanne dIpa anukrama [137] ~424~
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [44] dIpa anukrama [137] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 44]/gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA pasannalese samasuhAsaNatthe upautte samANe samudvANasuyajjhayaNaM pariyahei, taM ca ekaM do tinni vA vAre, tAhe se kule vAgAme vA jAva rAyahANI vA paTTacitte pasatthaM maMgalaM kalayalaM kuNamANe maMdAe gaIe salaliyaM Agaccha samuda nandIvRttiH OM Die AvAsaittivRttaM bhavai, samma u (mu) vANasuyaMti vattave vakAralovAo samudvANasuryati bhaNiyaM, tahA jai appaNAvi // 207 // puNvuTTiyaM gAmAi bhavai tahAvi jar3a se samaNe evaMkathasaMkappe ajjhayaNaM pariyaha tao puNaravi AvAsei" tathA 'nAgapariyAvaNiya'tti nAgAH - nAgakumArAsteSAM parijJA yasyAM granthapaddhatI bhavati sA nAgaparijJA, tasyAceyaM cUrNiNakRtopadarzitA bhAvanA - " jAhe taM ajjhayaNaM samaNe niggaMdhe pariyaTThei tAhe akayasaMkappassavi te nAgakumArA tatthasthA caiva taM samaNaM pariyANaMti-vaMdati namasaMti bahumANaM ca kareMti, siMganAditakajjesu ya varadA bhavaMti" tathA "nirayAva|liyAotti yatrAvalikApraviSTA itare ca narakAvAsAH prasaGgatastagAminazca narAstiryaJco vA varNyante tA nirayAva likAH, ekasminnapi granthe vAcye bahuvacanaM zabdazaktikhAbhAnyAt, yathA paJcAlA ityAdI, tathA 'kalpikA' iti yAH | saudharmAdikalpagatavaktavyatAgocarA granthapaddhatayastAH kalpikAH, evaM kalpAtaMsikA draSTavyAH, navaraM tAsAmiyaM cU rNikRtopadarzitA bhAvanA - 'sohammIsANakappesu jANi kappavimANANi tANi kappavarDisatANi jAsu vaNijaMti tesu kappavarDisaesa vimANeSu devI jA jeNa tatroviseseNa ubavaNNA eyaMpi vaNNijai tAo kappavADeMsiyAo bucaMti' tathA 'puSpitA' iti yAsu granthapaddhatiSu gRhavAsamutkalana parityAgena prANinaH saMyamabhAvapuSpitAH sukhitA uSitA bhUyaH Educat For Parata Use Only ~425~ utkAlikAdhi0 20 // 207 // 25 r
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [44] dIpa anukrama [137] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [44]/gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH saMyamabhAvaparityAgato duHkhAdyavAptimukulanena mukulitAH punastatparityAgena puSpitAH pratipAdyante tAH puSpitA u cyante, adhikRtArthavizeSapratipAdikAH puSpacUDAH, tathA 'vRSNidazA' iti 'nAmnyuttarapadasya ve'ti lakSaNavazAdAdipa|dasyAndhakazabdarUpasya lopaH, tato'yaM paripUrNaH zabdaH - andhakavRSNidazA iti, ayaM cAnvarthaH - andhakavRSNinarAdhipakule ye jAtAste'pi andhakavRSNayaH teSAM dazAH - avasthAzcaritagatisiddhigamanalakSaNA yAsu granthapaddhatiSu varNyante tA andhakavRSNidazAH, athavA'ndhavRSNivaktavyatApratipAdikA dazA-adhyayanAni andhakavRSNidazAH, Aha ca cUrNiNakRt"andhakayahiNo je kule aMdhagasadalovAo vahiNo maNiyA tesiM cariyaM gatI sijjhaNA ya jattha bhaNiyA tA vahidasAo, dasatti avasthA ajjhayaNA vA" iti / 'evamAiyA' ityAdi kiyanti nAmagrAhamAkhyAtuM zakyante prakIrNakAni ?, tata evamAdIni caturazItiH prakIrNakasahasrANi bhagavato'rhataH zrI RSabhakhAminastIrthakRtaH, tathA saGghayeyAni prakIrNakasahasrANi madhyamAnAmajitAdInAM jinavarendrANAM tIrthakarANAm, etAni ca yasya yAvanti bhavanti tasya tAvanti prathamAnuyogato veditavyAni, tathA caturddaza prakIrNakasahasrANi bhagavato'rhato varddhamAnakhAminaH, iyamaMtra bhAvanA-iha bhagavata RSabhakhAminazcaturazItisahasrasaGkhyAH zramaNA AsIran, tataH prakIrNakarUpANi cAdhyayanAni kA |likotkAlikabhedabhinnAni sarvasaGkhyayA caturazItisahasrasaGkhyAnyabhavan, kathamiti cet ?, ucyate, iha yadbhagavadarha dupadiSTaM zrutamanusRtya bhagavantaH zramaNA viracayanti tatsarva prakIrNakamucyate, athavA zrutamanusarato yadAtmano vacana tratoaavi For Parts Only ~426~ utkAlikAdhi0 10 13 www.nary.org
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [44] dIpa anukrama [137] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 44]/gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRti: // 208 // kauzalena dharmadezanAdiSu granthapaddhatirUpatayA bhASante tadapi sarva prakIrNakaM, bhagavata RSabhakhAmina utkRSTA zramaNa| sampadA AsIt caturazItisahasrapramANA, tato ghaTante prakIrNakAnyapi bhagavatazcaturazItisahasrasaGkhyAni, evaM madhyamatIrthakRtAmapi saGkhyeyAni prakIrNakasahasrANi bhAvanIyAni, bhagavatastu varddhamAnakhAminacaturdaza zramaNasahasrANi tena prakIrNakAnyapi bhagavatazcaturddaza sahasrANi, atra dve mate- eke sUrayaH prajJApayanti idaM kila caturazItisahasrAdikaM RSa5. bhAdInAM tIrthakRtAM zramaNaparimANaM pradhAnasUtraviracanasamarthAn zramaNAnadhikRtya veditavyaM itarathA punaH sAmAnya zramaNAH prabhUtatarA api tasmin 2 RSabhAdikAle AsIran, apare punarevaM prajJApayanti-RSabhAditIrthakRtAM jIvatAmidaM caturazItisahasrAdikaM zramaNaparimANaM pravAhataH punarekaikasmin tIrthe bhUyAMsaH zramaNA veditavyAH, tatra ye pradhAna sUtraviracanazaktisamanvitAH suprasiddhatadvanthA atatkAlikA api tIrthe varttamAnAstatrAdhikRtA draSTavyAH, etadeva matAntaramupadarzayannAha - 'athayetyAdi, athaveti prakArAntaropadarzane, yasya RSabhAdestIrthakRto yAvantaH ziSyAstIrthe autpattikyA vainayikyA karmmajayA pAriNAmikyA caturvidhayA buddhyA upetAH samanvitA AsIran tasya - RSabhAdestAvanti prakIrNaka sahasrANyabhavan, pratyekabuddhA api tAvanta eva, atraike vyAcakSate -i ekaikasya tIrthakRtastIrthe'parimANAni prakIrNakAni bhavanti, prakIrNakakAriNAmaparimANatvAt, kevalamiha pratyekabuddharacitAnyeva prakIrNakAni draSTavyAni, prakIrNakaparimANena pratyekabuddhaparimANapratipAdanAt syAdetat-pratyekabuddhAnAM ziSyabhAvo virudhyate, ucation Internation For Parts Only ~427~ utkAlikAvi0 20 // 208 // 25 org
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [44]/gAthA ||81...|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [44] tadetadasamIcIna, yataH prAjakAcAryamevAdhikRtya ziSyabhAvo niSidhyate, na tu tIrthakaropadiSTazAsanapratipannatvenApi, aGgApravitato na kazcidoSaH, tathA ca teSAM granthaH-"iha titthe aparimANA painnagA, painnagasAmiaparimANataNao, kitAni iha sutte patteyabuddhapaNIyaM painnagaM mANiyacaM, kamhA?, jamhA paiNNagaparimANeNa ceva patteyabuddhaparimANaM kIrada, (iti) bhaNiyaM 'patteyabuddhAvi tattiyA cevatti, coyaga Aha-'naNu patteyabuddhA sissabhAvo ya virujjhae' Ayario Aha-12 titthayarapaNIyasAsaNapaDivannattaNao tassIsA havaMtI"ti, anye punarevamAtuH-sAmAnyena prakIrNakaistulyatvAt pratyeka-18 buddhAnAmatrAbhidhAnaM, na tu niyogataH pratyekabuddharacitAnyeva prakIrNakAnIti, 'setta'mityAdi, tadetatkAlika, tadetadAvazyakavyatiriktaM, tadetadanapraviSTamiti / se kiM taM aMgapaviTuM ?, aMgapaviTuM duvAlasavihaM paNNattaM, taMjahA-AyAro 1 sUyagaDo 2 ThANaM 3 samavAo 4 vivAhapannattI 5 nAyAdhammakahAo 6 uvAsagadasAo7 aMtagaDadasAo 8aNucarovavAiadasAo 9 paNhAvAgaraNAI 10 vivAgasuaM 11 diTrivAo 12 (sU045) se kiM taM AyAre?, AyAre NaM samaNANaM niggaMthANaM AyAragoaraviNayaveNaiyasikkhAbhAsAabhAsAcaraNakaraNajAyAmAyAvittIo AghavijaMti, se samAsao paMcavihe paNNatte, taMjahA-nANAyAre dIpa anukrama [137] aGgapraviSTha sUtrasya 12 bhedA: ~428~
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [45-46] dIpa anukrama [138 -139] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [45-46] / gAthA ||81...|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 209 // Educat daMsaNAyAre caritAyAre tavAyAre vIriyAAre, AyAre NaM parittA vAyaNA saMkhejA aNuogadvArA saMkhijA veDhA saMkhejjA silogA saMkhijAo nijuttIo saMkhijjAo paDivattIo, se aMgAe paDhane aMge, do suakkhaMdhA, paNuvIsaM ajjhayaNA, paMcAsII uddesaNakAlA, paMvAsI samudesaNakAlA, aTThArasa payasahassANi payaggeNaM, saMkhijA akkharA anaMtA gamA anaMtA pajjavA parittA tasA aNaMtA dhAvarA sAsayakaDanibaddhanikAiA jiNapaNNattA bhAvA Aghavijjati pannavijaMti parUvijjati daMsijaMti nidaMsijaMti uvadaMsijjaMti, se evaM AyA se evaM nAyA evaM viSNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNA Aghavijjai, se taM AyAre // (sU0 46 ) atha kiM tadaGgapraviSTaM ?, sUrirAha - aGgapraviSTaM dvAdazavidhaM prajJaptaM, tadyathA - 'AcAraH sUtrakRta' mityAdi, atha kiM tadAcAra iti ?, athavA ko'yamAcAraH 1, AcArya Aha-- 'AyAreNa' mityAdi, AcaraNamAcAraH Acaryate iti vaha AcAraH, pUrvapuruSAcarito jJAnAdyAsevanavidhirityarthaH, tatpratipAdako grantho'pyAcAra evocyate, anenAcAreNa karaNabhUtena athavA AcAre AdhArabhUte 'Na'miti vAkyAlaGkAre zramaNAnAM prAganirUpitazabdArthAnAM vAhyAbhyantaragrantharahitAnAm, Aha-- zramaNA nirgranthA eva bhavanti tatkimarthaM nirgranthAnAmiti vizeSaNaM 1, ucyate, zAkyAdi AcAra-aMga sUtrasya zAstriya paricayaH prastuyate For Parts Only ~429~ AcArA nAghi0 sU. 46 15 20 // 209 // 24
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [45-46] dIpa anukrama [138 -139] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [45-46] / gAthA ||81...|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH vyavacchedArtha, zAkyAdayo'pi hi loke zramaNA vyapadizyante, taduktam- "niggaMdha saka tAvasa geruya AjIva paMcahA samaNA" iti teSAmAcAro vyAkhyAyate, tatrA''cAro-jJAnAcArAdyanekabhedabhinno gocaro - bhikSAgrahaNavidhilakSaNaH vinayo-jJAnAdivinayaH vainayikaM vinayaphalaM karmakSayAdi zikSA grahaNazikSA AsevanazikSA ca, vineyazikSeti cUrpiNakRt, tatra vineyAH- ziSyAH, tathA bhASA - satyAsatyAmRSA ca abhASA- mRSA satyAmRSA ca, caraNaM-tratAdi, karaNaMpiNDavizujyAdi, uktaM ca- 'vaya (5) samaNadhamma (10) saMjama (17) beyAvacaM (10) ca vaMbhaguttIo (9) / nANAitiyaM (3) taba (12) kohaniggahAI (4) caraNameyaM // 1 // piMDavisohI (4) samiI (5) bhAvaNa (12) paDimA (12) ya iMdi yaniroho (5) / paDilehaNa (25) guttIo (3) abhiggahA (4) caiva karaNaM tu // 2 // " 'jAyAmAyAvittIu'tti yAtrA - saMyamayAtrA mAtrA - tadarthameva parimitAhAragrahaNaM vRttiH - vividhairabhigrahavizeSairvarttanaM,' AcArazca gocarace' tyAdirdvandraH, AcAragocaravinayavaina vikazikSA bhASA'bhASAcaraNakaraNa yAtrAmAtrAvRttayaH AkhyAyante, iha yatra kacidanyataropAdAne'ntargatArthAbhidhAnaM tatsarvvaM tatprAdhAnyakhyApanArthamavaseyaM, 'se samAsao' ityAdi, sa AcAraH 'samAsataH' saGkSepataH | paJcavidhaH prajJataH, tadyathA - 'jJAnAcAra' ityAdi, tatra jJAnAcAra:- 'kAle viNae bahumANuvahANe taha aniNhavaNe / vaMjaNaatthatadubhae aTTaviho nANamAyAro // 1 // " darzanAcAraH - "nissaMkiya nikkaMkhiya nivitigicchA amUDhadiTThI ya / 1 nirmanthAH zAkyAH tApasA gaihakA AjIvikAH pathamA dhamaNAH / For Parts Only ~ 430~ AcArAGgAdhi0 sU. 46 10
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [45-46]/gAthA ||81...|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka zrImalaya- girIyA nandIvRttiH // 21 // [45-46] dIpa upavUha thirIkaraNe vacchalla pabhAvaNe atttt||1||" prabhAvakAzca tIrthasvAmI draSTavyAH-'aIsesa iDiyAyariya vAI dhammakahiAcArAkhayaga nemittI / vijA rAyAgaNasaMmayA ya titthaM pabhAvati // 1 // ' cAritrAcAra:-'paNihANajogajutto paMcahiMjhAdhika samiIhi~ tihi uguttIhi / esa carittAyAro aTThaviho hoi nAyavo // 1 // tapaAcAraH-vArasavihaMmivi tave 15 abhitaravAhire jiNubaiThe / agilAgU aNAjIvI nAyavo so tavAyAro // 1 // ' vIryAcAra:-'aNigUhiabalavirio parakamai jo jahuttamAutto / juMjai ya jahAdhAma nAyavo vIriyAyAro // 1 // ' 'AyAre Na'mityAdi, AcAre 'Na'miti vAkyAlaGkAre 'parittA' parimitA taM taM prajJApakaM pAThakaM cAdhikRtyAdyantopalabdhiH athavA utsarpiNImacasarpiNIM vA pratItya parItA vA draSTavyA, kA'sAvitsAha-vAcanA' vAcanA nAma sUtrasvArthasya vA pradAnaM, yadi punaH sAmAnyataH pravAhamadhikRtya cinyate tadA'nantA, tathA cAha cUrNiNakRt-"suttassa atthassa vA payANaM vAyaNA, sA parittA, aNaMtA na bhavati, AIaMtovalaMbhaNao, ahabA ussappiNIosappiNIkAlaM paDucca parittA, tIyANAgayasabaddhaM ca paDuca aNaMtA" iti, tathA saGkhyeyAnyanuyogadvArANi-upakramAdIni, tAni badhyayanamadhyayanaM prati pravattante, adhyayanAni ca saJjayeyAnItikRtyA, tathA saGkhabeyA veDhA, beDho nAma chandovizeSaH, tathA sajhayeyAH zlokAH-15 supratItAH, tathA sapeyA niyuktayaH, tathA soyAH pratipattayaH, pratipattayo nAma dravyAdipadArthAbhyupagamAH pratimAdhabhigrahavizeSA vA, tAH sUtranibaddhAH saGkhyeyAH, Aha ca cUrNiNakRt-"daghAipayatyambhuvagamA paDimAdabhiggadayi-16 25 anukrama [138-139] 992-%259- 4 ~431~
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [45-46]/gAthA ||81...|| .............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [45-46] XXX RA dIpa anukrama [138 sesA yA paDivattIo suttapaDibaddhA saMkheja"tti, 'se 'mityAdi, sa AcAro 'Na'miti vAkyAlakAre aGgArthatayA- AcAra anAthatvena, arthagrahaNaM paralokacintAyAM sUtrAdarthasya garIyastvakhyApanArtha, athavA sUtrArthobhayarUpa AcAra iti khyA- jhAdhikAra panArtha, prathamamaGgam , ekArAntatA sarvatra mAgadhabhASAlakSaNAnusaraNAdveditavyA, sthApanAmadhikRtya prathamamaGgamityarthaH, jAma,46 tathA dvau zrutaskandhau-adhyayanasamudAyarUpI, paJcaviMzatiradhyayanAni, tadyathA-"satthaparinA (1) logavijao (2) |sIosaNija (3) saMmattaM (4) / AvaMti (5) dhuya (6) vimoho (7) mahAparinno (8) vahANasuyaM (9) // 1 // " etAni |navAdhyayanAni prathamazrutaskandhe, "piMDesaNa (1) seji (2) riyA (3) bhAsajjAyA (1) ya vatya (5) pAesA (6) / uggahapaDimA (7) sattasattikkayA (14)ya bhAvaNa (15) vimuttI (16) // 1 // " atra 'sejiriya'tti zayyA'dhyayanamIyaryAadhyayanaM ca 'vatyapAesa'tti vakhaipaNAdhyayanaM pAtrapaNAdhyayanaM ca.amani poDazAdhyayanAni dvitIyazrutaskandhe, evametAni nizIthavajAni paJcaviMzatiradhyayanAni bhavanti, tathA paJcAzItiruddezanakAlAH, kathamiti cet ?, ucyate, ihAlasya zrutaskandhasyAdhyayanasyoddezakasya caika evoddezanakAlaH, evaM zatraparijJAyAM saptoddezanakAlAH lokavijaye pad zItopNIyAdhyayane catvAraH samyaktvAdhyayane catvAraH lokasArAdhyayane SaT dhutAdhyayane paJca vimohAdhyayane'STau mahApa rijJAyAM sapta upadhAnazrute catvAraH piNDaiSaNAyAmekAdaza zayyaiSaNAdhyayane trayaH IryAdhyayane trayaH bhASAdhyayane dvau vastraipagaNAdhyayane dvI pAtrepaNAdhyayane dvau avagrahapratimAdhyayane dvau sapta saptakikA'dhyayaneSu bhAvanAyAmeko vimuktAvekazca, 13 -139] weredturary.com ~432~
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [45-46]/gAthA ||81...|| .............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata AcArAgAdhikAraH sU.46 sUtrAMka [45-46] dIpa anukrama [138 zrImalaya- evamete sarve'pi piNDitAH paJcAzItirbhavanti, atra sahagAthA-"satta (1) ya cha 2 cau (3) cauro (1) ya cha (5) girIyA paMca (6) aTeva(7) saca (8) cauro (9) ya / ekkAra (10)ttiya (11) tiya (12) do (13) tiya do (14-15-16) nandIvRttiH satte(23)ko(ka) (24) eko (25) ya // 1 // " evaM samuddezanakAlA api paJcAzItirbhAvanIyAH, tathA padAgreNa-padapa-| // 21 // tarimAnASTAdaza padasahasrANi, iha yatrArthopalabdhistatpadaM, atra para Aha-yadA''cAre dvau zrutaskandhau paJcaviMzati-18 radhyayanAni padAgreNa cASTAdaza padasahasrANi tarhi yad bhaNitaM-"navavaMbhacaremaio aTThArasapayasahassio veo"iti tadvirudhyate, atra hi navabrahmacaryAdhyayanamAtra evASTAdazapadasahasrapramANa AcAra uktaH, asiMstvadhyayane zrutaskandharayAtmakaH paJcaviMzatyadhyayanarUpo'STAdazapadasahasrapramANa iti, tataH kathaM na parasparavirodhaH 1, tadayuktaM, abhiprAyApa[rijJAnAt, iha dvau zrutaskandhau paJcaviMzatiradhyayanAni etatsamagrasyAcArasya parimANamuktaM,aSTAdazaH padasahasrANi punaH prathamazrutaskandhasya navabrahmacaryAdhyayanasya, vicitrArthanibaddhAni hi sUtrANi bhavanti, ata eva caiSAM samyagAvagamo gurUpadezato bhavati, nAnyathA, tathA cAha cUrNikRt-"do suyakhaMdhA paNavIsaM ajjhayaNANi evaM Ayaraggasahiyassa AyArassa pamANaM bhaNiyaM,aTThArasapayasahassA puNa paDhamasuyakkhaMghassa navavaMbhaceramaiyassa pamANaM, vicittaatyanibaddhANi ya sucANi gurUvaesao siM attho jANiyo"tti / tathA saJjayeyAni akSarANi, padAnAM sabeyatvAt , tathA 'aNaMtA |gamA' iti iha gamA:-arthagamA gRhyante, arthagamA nAma arthaparicchedAH, te cAnantAH, ekasmAdeva sUtrAdatizAyi RESCOCCASCARRCM -139] 25 ~433~
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .......... mUlaM [45-46]/gAthA ||81...|| ............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [45-46] dIpa anukrama [138 matimedhAdiguNAnAM tattaddharmaviziSTAnantadharmAtmakavastupratipattibhAvAt , etacca TIkAkRto vyAkhyAnaM, cUrNikRta-AcArApunarAha-abhidhAnAbhidheyavazato gamA bhavanti, te cAnantAH, anena ca prakAreNa te veditavyAH, tadyathA-'suyaM me praadhikaar| AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAya'miti, idaM ca sudharmasvAmI jambUkhAminaM pratyAha, tatrAyamarthaH-zrutaM mayA he Ayu ma.46 man ! tena-bhagavatA barddhamAnakhAminA evamAkhyAtaM, athavA zrutaM mayA 'AyuSmadante' AyuSmato-bhagavato barddhamAnakhAmino'nte-samIpe 'Na'miti vAkyAlaGkAre, tathA ca bhagavatA evamAkhyAtaM, athavA zrutaM mayA''yuSmatA, athavA zrutaM mayA bhagavatpAdAravindayugalamAmRzatA, athavA zrutaM mayA gurukulavAsamAvasatA, athavA zrutaM mayA he AyuSman ! taNati prathamArthe tRtIyA tadbhagavatA evamAkhyAtaM, athavA zrutaM mayA''yuSman ! teNe'ti tadA bhagavatA evamAkhyAtaM, athavA zrutaM mayA he AyuSman ! 'te Nati SaDjIvanikAyaviSaye tatra vA vivakSite samavasaraNe sthitena bhagavatA ecamAkhyAtaM, athavA zrutaM mama he AyuSman! vacaite, yatastena bhagavatA evamAkhyAtaM, evamAdayastaM tamarthamadhikRtya gamA bhavanti, abhidhAnavazataH punarevaM gamAH-"suyaM me Ausa AusaM suyaM me me suyaM Ausa"mityevamarthabhedena tathA 28 padAnAM saMyojanato'bhidhAnagamA bhavanti, evamAdayaH kila gamAH anantA bhavanti, tathA anantAH paryAyAH, te ca svapa rabhedabhinnA akSarArdhagocarA veditavyAH, tathA parItAH-parimitAstrasA-dvIndriyAdayaH, anantAH sthAvarAH-vanaspatikAda yAdayaH, 'sAsayakaDanivaddhanikAiya'tti zAzvatA-dharmAstikAyAdayaH kRtAH-prayogavilasAjanyA ghaTasandhyAbharAgAdayaH, -139] Hreemurary.org ~434~
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [45-46]/gAthA ||81...|| .............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata zrImalaya-16 sUtrakRtAnAdhikAra | sU.47 sUtrAMka [45-46] dIpa ete sarve'pi trasAdayo nibaddhAH-sUtre kharUpataH uktA nikAcitAH-niyuktisaGgrahaNihetUdAharaNAdibhiranekadhA vyavasthAgirIyA |pitA jinaprajJasA bhAvAH-padArthAH AkhyAyante-sAmAnyarUpatayA vizeSarUpatayA kA kathyante prajJApyante-nAmAdibhe- nandItiH dopanyAsena prarUpyante-nAmAdInAmeva bhedAnAM saprapaJcasvarUpakathanena pRthaga vibhaktAH khyApyante prdshyte-upmaaprdrsh||212|| nena yathA gauriva gavaya ityAdi nidarzyante-hetudRSTAntopadarzanena upadayante-nigamanena ziSyabuddhau niHzavaM vyavasthApyante / sAmpratamAcArAGgagrahaNe phalaM pratipAdayati-se evaM mityAdi, 'sa' iti AcArAGgagrAhako'bhisambadhyate, evamAtmA-evaMrUpo bhavati, ayamatra bhAvaH-asminnAcArAGge bhAvataH samyagadhIte sati taduktakriyAnuSThAnaparipAlanAtsAkSAnmUrta ivA''cAro bhavatIti, Aha ca TIkAkRt-"taduktakriyApariNAmAvyatirekAtsa evAcAro bhavatItyarthaH" iti, tadevaM kriyAmadhikRtyoktaM, samprati jJAnamadhikRtyAha-'evaM nAya'tti yathA''cArAGge nibaddhA bhAvAstathA teSAM bhAvAnAM jJAtA bhavati, tathA 'evaM vinAya'tti yathA niyuktisaGgrahaNihatUdAharaNAdibhirvividha prarUpitAstathA vividha jJAtA bhavati, evaM caraNakaraNaprarUpaNA''cAre AkhyAyate, 'settaM AyAre' ti so'ymaacaarH| se kiM taM sUagaDe?,sUagaDe NaM loe sUijjai aloe sUijai loAloe sUijjai jIvA sUijjanti ajIvA sUijjati jIvAjIvA sUijati sasamae sUijjai parasamae sUijjai sasamayaparasamae sUijjai, sUagaDe NaM asIassa kiriyAvAisayassa caurAsIie akiriAvAINaM sattaTTIe aNNANi 20 anukrama [138 -139] // 21 // 25 sUtrakRt-aMga sUtrasya zAstriya paricaya: prastuyate ~435~
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [47]/gAthA ||81...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: 5456458 prata sUtrakRtAgAdhikAra sU.47 sUtrAka [47] avAINaM battIsAe veNaiavAINaM tiNhaM tesaTrANaM pAsaMDiasayANaM vUhaM kiccA sasamae ThAvijai, sUagaDe NaM parittA vAyaNA saMvijA aNuogadArA saMkhejA veDhA saMkhejA silogA saMkhijAo nijuttIosaMkhijjAo paDivattIo, se NaM aMgaTyAe biie aMge do suakkhaMdhA tevIsaM ajjhayaNA tittIsaM uddesaNakAlA tittIsaM samudesaNakAlA chattIsaM payasahassANi payaggeNaM saMkhijjA akkharA aNaMtA gamA aNaMtA pajjavA parittA tasA aNaMtA thAvarA sAsayakaDanibaddhanikAiyA jiNapannattA bhAvA ApavijaMti parUvijaMti daMsijati nidaMsijati uvadaMsijjati, se evaM AyA se evaM nAyA se evaM vipaNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNA Aghavijai, settaM sUagaDe 2 (sU017) 'se kita'mityAdi, atha kiM tatsUtrakRtaM? 'sUca paizUnye' sUcanAtsUtraM nipAtanAdUpaniSpattiH, bhAvapradhAnacArya sUtrazabdaH, tato'yamarthaH-sUtreNa kRtaM, sUtrarUpatayA kRtamityarthaH, yadyapi ca sarvamaGgaM sUtrarUpatayA kRtaM tathApi rUDhivazAdetadeva sUtrakRtamucyate, na zeSamajha, AcArya Aha-sUtrakRtena athavA sUtrakRte 'Na'miti vAkyAlaGkAre lokaH sUcyate ityAdi nigadasiddhaM yAvat 'asIyassa kiriyAvAisayasse tyAdi, azItyadhikatya kriyAvAdizatasya catura dIpa anukrama [140] Halalitaram.org ~436~
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ........... mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ............ ................. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: sUtrAka [47]] zrImalaya-tAzIterakriyAvAdinAM saptapaSTerajJAnikAnAM dvAtriMzapto vainayikAnAM sarvasaGkhyaSA prANAM triSaSTyadhikAnAM pAkhaNDiza-kriyAvAyagirIyA tAnAM 'vyUha' pratikSepaM kRtvA khasamayaH sthApyate / tatra na katAramantareNa kriyA puNyavandhAdilakSaNA sambhavati tata dhikAra nandIvRtiH parijJAya tAM kriyAm-AtmasamavAyinIM vadanti tacchIlAzca yete kriyAvAdinaH, te punarAtmAyatitvapratipa- 15 // 213 // tilakSaNenAmunopAyenAzItyadhikazatasalA vijJeyAH, jIvAjIvAzrayabandhasaMvaranirjarApuNyApuNyamokSarUpAn nava pa-1 dArthAn paripATyA paTTikAdau viracayya jIvapadArthasyAdhaH svaparabhedAvupanyasanIyau, tayoradho nityAnityabhedI, tayo-18| zarapyadhaH kAlezvarAtmaniyatikhabhAvabhedAH paJca nyasanIyAH, punazcaivaM vikalpAH kartavyAH, tadyathA-asti jIvaH khato nityaH kAlata ityeko vikalpaH, asya ca vikalpasthAyamaryaH-vidyate khalvayamAtmA svena rUpeNa nityazca kAlataH kAla-| dAvAdino mate, kAlavAdinazca nAma te mantavyA ye kAlakRtameva sarvaM jagat manyante, tathA ca te AhuH-na kAlama-18|20 ntareNa campakAzokasahakArAdivanaspatikusumodgamaphalavandhAdayo himakaNAnuSaktazItaprapAtanakSatragarbhAdhAnavarSAdayo vA RtuvibhAgasampAditA vAlakumArayauvanavalipalitAgamAdayo vA'vasthAvizeSA ghaTante, pratiniyatakAlavibhAga eva teSAmupalabhyamAnatvAt , anyathA sarvamavyavasthayA bhavet , na caitad dRSTamiSTaM vA, apica-mudrapaktirapi na kAlama-10 // 13 // |ntareNa loke bhavantI dRzyate, kintu kAlakrameNa, anyathA sthAlIndhanAdisAmagrIsamparkasambhave prathamasamaye'pi tasyA bhAvaprasaGgo, na ca bhavati, tasmAdyadyatkRtakaM tatsarvaM kAlakRtamiti, tathA coktam-"na kAlavyatirekeNa, garbhavAlazu dIpa anukrama [140] ~437~
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ........... mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: kriyAvAyadhikAra prata sUtrAka [47]] CREASED bhAdikam / yatkiJcijAyate loke, tadasI kAraNaM kila // 1 // kiJca kAlArate neva, mudrapaktirapIkSyate / thAlyA- disannidhAne'pi, tataH kAlAdasau matA // 2 // kAlAbhAve ca goMdi, sarpa sthaadvyvsthyaa| pareSTahetusadbhAvamAtrAdeva tlvaat3||kaalH pacati bhUtAni, kAlaH saMharati prajAH / kAlaH supteSu jAgarti, kAlo hi duratikramaH // 4 // " atra 'pareSTahetusadbhAvamAtrAditi parAbhimatayanitApuruSasaMyogAdimAtrarUpahetusadbhAvamAtrAdeva 'tadudbhavAditi garbhAyudbhavaprasaGgAditi, tathA kAlaH pacati-paripAkaM nayati pariNati nayati 'bhUtAni' pRthivyAdIni, tathA kAla: |saMharati prajA:-pUrvaparyAyAt pracyAvya paryAyAntareNa prajAlokAn sthApayati, tathA kAlaH suteSu janeSu jAgarti, kAla eva taM taM suptaM janamApado rakSatIti bhAvaH, tasmAd hiH-sphuTaM duratikramaH apArnumazakyaH kAla iti / uktainaiva prakAreNa dvitIyo'pi vikalpo vaktavyo, navaraM kAlavAdina iti vaktavye IzvaravAdina iti vaktavyaM, tayathA-asti pUjIvaH khato nitya IzvarataH, IzvaravAdinaca sarva jagadIzvarakRtaM manyante, IzvaraM ca sahasiddhajJAnavairAgvadhammaizvaryarUpacatu tuSTayaM prANinAM svargApavargayoH prerakamiti, taduktam-"jJAnamapratighaM yasya, vairAgyaM ca jgtpteH| aizvaryaM caiva dharmazca, sahasiddhaM catuSTayam // 1 // anyo(jJo) janturanIzo'yamAtmanaH sukhduHkhyoH| Izvaraprerito gacchetsvarga yA zvanameva vaa| // 2 // " ityAdi, evaM tRtIyo vikalpa AtmavAdinAM, AtmavAdino nAma 'puruSa evedaM sarva mityAdi pratipannAH / / 6 caturtho vikalpo niyativAdinAM, te ghevamAhuH-niyati ma tattvAntaramasti yadazAdete bhAvAH sarve'pi niyatenaiya] dIpa anukrama [140] RECIPKumarana Hetaurary.orm ~438~
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [ 47 ] dIpa anukrama [140 ] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 214 // vikAra: rUpeNa prAdurbhAvamavate, nAnyathA, tathAhi--yadyadA yato bhavati tattadA tata eva niyatenaiva rUpeNa bhavadupalabhyate, a- 5 kriyAvAdyanyathA kAryakAraNabhAvavyavasthA pratiniyatarUpavyavasthA ca na bhavet, niyAmakAbhAvAt, tata eva kAryanaiyatyataH pratI yamAnAmimAM niyati ko nAma pramANakuzalo bAdhituM kSamate ?, mA prApadanyatrApi pramANapathavyAghAtaprasaGgaH tathA coktam -- "niyatenaiva rUpeNa, sarve bhAvA bhavanti yat / tato niyatijA yete, tatsvarUpAnuvedhataH // 1 // yadyadaiva yato yAvattattadeva tatastathA / niyataM jAyate nyAyAt (nAnyAt), ka enAM bAdhituM kSamaH 1 // 2 // " paJcamo vikalpaH svabhAvavA dinAM, te hi svabhAvavAdina evamAhuH - iha sarve bhAvAH svabhAvavazAdupajAyante, tathAhi - mRdaH kumbho bhavati na paTAdi, tantubhyo'pi paTa upajAyate na kumbhAdi, etaca pratiniyatabhavanaM na tathAkhabhAvatA mantareNa ghaTAkoTIsaSTaGkamATIkate, tasmAt sakalamidaM svabhAvakRtamavaseyaM, apica- AstAmanyat kAryajAtaM iha muddrapaktirapi na svabhAvamantareNa bhavitumarhati tathAhi - sthAlIndhanakAlAdisAmagrI sambhave'pi na kAiTukamudvAnAM pattirupalabhyate, tasmAdyadyadbhAve bhavati yadabhAve ca na bhavati tattadanvayavyatirekAnuvidhAyi tatkRtamiti svabhAvakRtA muddrapattirapyeSTavyA, tataH sakalamevedaM vastujAtaM svabhAvahetukamava seyamiti / tata evaM khata iti padena labdhAH paJca vikalpAH, evaM parata ityanenApi paJca labhyante, parata iti parebhyo vyAvRttena rUpeNa vidyate khallayamAtmetyarthaH evaM nityatvAparityAgena daza vikalpA labdhAH, evamanityapadenApi daza, sarve militA viMzatiH, ete ca jIvapadArthena labdhAH, evamajIvAdiSvaSTasu padArtheSu pratyekaM Education International For Parts Only ~439~ 20 // 214 // 25 wor
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [47]] viMzativizatirvikalpA labhyante, tato viMzatirnavaguNitAH zatamazItyuttaraM kriyAvAdinAM bhavati // tathA na kasyacitra- kriyAvAdatikSaNamanavasthitasya padArthasya kriyA sambhavati utpattyanantarameva vinAzAdityevaM ye vadanti te'kriyAvAdinaH, tathA vikaar| cAhuH eke-"kSaNikAH sarvasaMskArA, asthirANAM kutaH kriyA ? / bhUtiyaiSAM kriyA saiva, kAraka saiva cocyate // 1 // " ete cAtmAdinAstitvapratipattilakSaNA amunopAyena caturazItisaGkhyA draSTavyAH,puNyApuNyavarjitazeSajIvAjIvAdipadArthasaptakanyAsastathaiva ca jIvAdisaptakasyAdhaH pratyekaM khaparavikalpopAdAnaM, asatvAdAtmano nityAnityavikalpI na staH, kAlAdInAM ca paJcAnAmadhastAtpaSThI yadRcchA nyasyate, iha yadRcchAvAdinaH sarve'pyakriyAvAdinaH eva, na kecidapi kriyAvAdinaH, tataH prAk yahacchA nopanyastA, tata evaM vikalpAmilApaH-nAsti jIvaH khataH kAlata iti ityeko vikalpaH, evamIzvarAdibhirapi yadRcchAparyantaiH, sarve militAH SaD vikalpAH, amISAM ca vikalpAnAmarthaH prAgvadbhAvanIyaH, navaraM yahacchAta iti yadRcchAvAdinAM mate, atha ke te yadRcchAvAdinaH?, ucyate, iha ye bhAvAnAM santAnApekSayA na pratiniyataM kAryakAraNabhAvamicchanti kintu yahacchayA te yahacchAvAdinaH, tathA ca te evamAhu:-"na khalu pratiniyato vastUnAM kAryakAraNabhAvaH, tathApramANenAgrahaNAt , tathAhi-zAlUkAdapi jAyate zAlako gomayAdapi jAyate zAlakaH vaDherapi vahnirupajAyate araNikASThAdapi dhUmAdapi jAyate dhUmo'mIndhanasampakodapi jAyate kandAdapi jAyate kadalI bIjAdapi vaTAdayo bIjAdupajAyante zAkhaikadezAdapi, tato na pratiniyataH kacidapi 13 dIpa anukrama [140] OCOCCAREECRECAUSECRECAS m munmurary.orm ~440~
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [ 47 ] dIpa anukrama [140 ] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 47 ]/ gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA mandIvRciH // 215 / / kAryakAraNabhAva iti yadRcchAtaH kacitkiJcidbhavatIti pratipattavyaM, na khalvanyathA vastusadbhAvaM pazyanto'nyathA''tmAnaM prekSAvantaH pariklezayantIti, yathA ca khataH SaDDikalpA labdhAH tathA nAsti parataH kAlata ityevamapi SaDDikalpA ubhyante, sarve'pi militA dvAdaza vikalpA jIvapade labdhAH, evamajIvAdiSu pasu padArtheSu pratyekaM dvAdaza 2 vikalpA labhyante, tato dvAdazabhiH sapta guNitAzcaturazItirbhavanti akriyAvAdinAM vikalpAH // tathA kutsitaM jJAnamajJAnaM tadevAmastIti ajJAnikAH, 'ato'nekakharA 'diti matvarthIya ikapratyayaH, athavA'jJAnena carantIti ajJAnikAH asaJcintyakRtabandhavaiphalyAdipratipattilakSaNAH, tathAhi te evamAduH-na jJAnaM zreyaH, tasmin sati parasparaM vivAdayogatazcisa| kAluSyAdibhAvato dIrghatarasaMsArapravRtteH tathAhi -- kenacitpuruSeNAnyathA dezite sati vastuni vivakSito jJAnI jJAna| garvAdhmAtamAnasastasyopari kalupacittastena saha vivAdamArabhate, vivAde ca kriyamANe tIvratIvratara cittakAluSyabhAva (sta) - to'haGkAraH tatazca prabhUtatarAzubhakarmmabandhasambhavaH, tasmAca dIrghataraH saMsAraH, tathA coktam- "antreNa annahA desi - yaMmi bhAyaMmi nANagagheNaM / kuNai vivArya kalusiyacitto tatto ya se baMdho // 1 // " yadA punarna jJAnamAzrIyate tadA nAhaGkArasambhavo nApi parasyopari cittakAluSyabhAvaH tato na karmabandhasambhavaH, apica - saJcintya kriyate karmabandhaH, sa dAruNavipAkaH, ata eva cAvazyaMvedyaH, tasya tItrAdhyavasAyato niSpannatvAt, yastu manovyApAramantareNa kAyavAkarmavRttimAtrato vidhIyate na tatra manaso'bhinivezastato nAsAvavazyaMvedyo nApi tasya dAruNo vipAkaH, keva For Parts Only ~ 441 ~ akriyA jJAnavAdyadhikAraH 20 // 215 // 25
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [47] lamatizakamadhApakadhavalitabhittigatarajomala iva sa karmasaGgaH svata eva zubhAdhyavasAyapavanavikSobhito'payAti, ma-IN|akriyA'naso'bhinivezAbhAvazcAjJAnAbhyupagame samupajAyate, jJAne satyabhinivezasambhavAt , tasmAdajJAnameva mumukSuNA mukti-13 jJAnavAdya hai|dhikaarH pathapravRttenAbhyupagantavyaM na jJAnamiti, anyatha-bhaveyukto jJAnasyAbhyupagamo yadi jJAnasya nizcayaH kA pAryeta yA-181 vatA sa eva na pAryate, tathAhi-sarve'pi darzaninaH parasparaM bhinnameva jJAnaM pratipannAH tato na nizcayaH kartuM zakyatekimi jAna samyag nedamiti ?, uktaM ca-"saMve ya miho bhinnaM nANaM iha nANiNo jao viti / tIrai na to kAuMviNicchao evameyaMti // 1 // " athocyeta-iha yatsakalavastustromasAkSAtkAribhagavadupadezAdupajAyate jJAna | tatsamyaga netarat , asarvajJamUlatvAditi, satyametat, kintu sa eva sakalavastustomasAkSAtkArIti kathaM jJAyate !, tadvAhakapramANAbhAvAta.apica-sugatAdayo'pi sogatAdibhiH sakalavastustomasAkSAtkAriNa ibhyante. tatkiM sugatAdiH / sakalavastustomasAkSAtkArIti pratipadyatAmasmAbhiH kiMvA bhagavadvarddhamAnakhAmIti tadavastha eva nizcayAbhAvaH?, sAdetat-kimatra saMzayena ?, yasya pAdAravindayugalaM praNiNaMsavo divaukasaH parasparamahamahamikayA viziSTaviziSTataravibhUtighutiparikalitAH zatasahasrasabhena vimAnanivahena sakalamapi nabhomaNDalamAcchAdayanto mahImavatIrya pUjAdikamAtanvanti sma sa bhagavAn barddhamAnakhAmI sarvajJo na zeSAH sugatAdayaH, manuSyA hi mUDhamanaskA api sambhAvyante na devAH, 1 sa ca mitho minnaM jJAna miha jJAnino yato bhuvane / zakyate na tataH kartuM vinidhaya evametaditi // 1 // dIpa anukrama [140] XACHCRACK 86 FarPranaswamincom ~442~
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [ 47 ] dIpa anukrama [140] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 47 ] / gAthA || 89...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 216 // tato yadi zeSA api sugatAdayaH sarvajJA abhaviSyan tarhi teSAmapi devAH pUjAmakariSyan na ca kRtavantastasmAnna te sarvajJAH, tadetatvadarzanAnurAgataralitamanaskatAsUcakaM, yato varddhamAnakhAmino divaH samAgatya devAstathA pUjAM kRtavanta ityetadapi kathamavasIyate ?, bhagavatazcirAtItatvenedAnIM tadbhAvagrAhakapramANAbhAvAt, sampradAyAdavasIyate iti cet nanu so'pi sampradAyo na dhUrtta puruSapravarttitaH kintu satyapuruSapravartita eveti kathamavagantavyaM 1, tadrAhakapramANAbhAvAt, na cApramANakaM vayaM pratipattuM kSamAH, mA prApadaprekSAvattAprasaGgaH, anyaca - mAyAvinaH svayamasarvajJA api jagati svastha sarvajJabhAvaM pracikaTavipavastathAvidhendra jAlavazAddarzayanti devAnitastataH saJcarataH svasya ca pUjAdikaM kurvataH tato devAgamadarzanAdapi kathaM tasya sarvajJatvanizcayaH 1, tathA cAha bhAvat eva stutikAraH samantabhadraH - 'devAgamana bhoyAnacAmarAdivibhUtayaH / mAyAviSvapi dRzyante, nAtastvamasi no mahAn // 1 // " bhavatu vA varddhamAnakhAmI sarvajJaH ta thApi tatsatko'yamAcArAdika upadezo na punaH kenApi dhUrttena vayaM viracayya pravarttita iti kathamavaseyaM ?, atIkendriyatvenaitadviSaye pramANAbhAvAt, athavA bhavatveSo'pi nizrayo yathA'yamAcArAdika upadezo varddhamAnakhAmina iti, tathApi tasyopadezasyAyamarthau nAnya iti na zakyaH pratyetuM nAnArthI hi zabdA loke pravarttante tathAdarzanAt t-||216 // to'nyathA'pyarthasambhAvanAyAM kathaM vivakSitArthaniyamanizcayaH 1 atha manyethAstadAtve tata eva sarvajJAt sAkSAcchravaNato gautamAderarthaniyamanizcayo'bhUt tata AcAryaparamparayedAnImapi bhavatIti, tadapyayuktaM yato nAma gAtamAdirapi For Pasta Lise Only ~443~ ajJAnavAdyadhikAraH 15 20 25 Janurary org
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ........... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [47] chadmasthaH, chadmasthasya ca paracetovRttirapratyakSA, tasyA atIndriyatvenaitadviSaye cakSurAdIndriyapratyakSapravRtterabhAvAt , apratya- ajJAnavAdyakSAyAM ca sarvajJasya vivakSAyAM kathamidaM jJAyate-epa sarvajJasyAbhiprAyo'nena cAbhiprAyeNa zabdaH prayukto nAbhiprAyA-18dhikAra ntareNa ?, tata evaM samyakaparijJAnAbhAvAt yAmeva varNAvalImuktavAn bhagavAn tAmeva kevalAM pRTato lagnogautamAdirabhi-4 bhASate, na punaH paramArthatastasyopadezasvArthamavabudhyate, yathA''yaMdezotpannoktasyAnuvAdako'parijJAtazabdArthoM mlecchaH, uktaM ca-"milakkhU amilakkhussa, jahA buttANubhAsae / na heuM se viyANAi, bhAsiyaM ta'NubhAsae // 1 // eva-18 mannANiyA nANaM, vayaMtA bhAsiyaM sarya / nicchayatvaM na yANanti, milakkhuba abohie // 2 // " tadevaM dIrghatarasaMsArakAraNatvAt samyaganizcayAbhAvAca na jJAnaM zreyaH, kintvajJAnameveti sthitaM, te cAjJAnikAH saptapaSTisaGkhyA asunopAyena pratipattavyAH, iha jIvAjIbAdIn nava padArthAn kacitpaTTikAdau vyavasthApya paryante utpattiH sthApyate, teSAM ca jIvAjIvAdInAM navAnAM padArthAnAM pratyekamadhaH sapta sattvAdayo nyasyante, tadyathA-sattvamasatvaM sadasatvamavAcyatvaM sadavAcyatvamasadavAcyatvaM sadasadavAcyatvaM ceti| tatra sattvaM kharUpeNa vidyamAnatvaM, asattvaM pararUpeNAvidyamAnatvaM, sadasattvaM 8 kharUpapararUpAbhyAM vidyamAnAvidyamAnatvaM tatra yadyapi sarva vasta svarUpapararUpAbhyAM sarvadeva khabhAvata eva sadasat t-|| dIpa anukrama [140] 1mleccho'mlecchasya yathA uktmevaanubhaasste| na hetuM tasya vijAnAti, bhASitaM janabhASate // 1 // evamahAnikA jJAnaM vadantaH bhASitaM khakam (bhASandra kh)| nizcayArtha na jAnanti mlecchA iva abodhikaaH||2|| ~444~
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalaya- girIyA | yA nandIvRtti // 217 // sUtrAka [47]] thApi kacit kizcitkadAcidudbhUtaM pramAtrA vivakSyate tata evaM trayo vikalpA bhavanti, tathA tadeva sattvamasatvaM ca yadA ajJAnavAdyayugapadekena zabdena vaktumiSyate tadA tadvAcakaH zabdaH ko'pi na vidyate iti avAcyatvaM, ete catvAro'pi vikalpAdhikAraH sakalAdezA iti gIyante, sakalavastuviSayatvAt , yadA tveko bhAgaH sannaparazcAvAcyo yugapadvivakSyate tadA sadavAcyatvaM, yadA tveko bhAgo'sannaparazcAvAcyastadA'sadavAcyatvaM, yadA kheko bhAgaH samaparazvAsana paratarazcAvAcyastadA sadasadavA-18115 cyatvamiti, na caitebhyaH saptavikalpebhyo'nyo vikalpaH sambhavati, sarvasyaiteSveva madhye'ntarbhAvAt , tatassapta vikalpA upanyastAH, sapta vikalyA navabhiguNitA jAtAstriSaSTiH, utpattezcatvAra ecA''dyA vikalpAH, tadyathA-sattvamasattvaM sadasattvamavAcyatvaM ceti, ete catvAro'pi vikalpAstriSaSTimadhye prakSipyante tataH saptaSaSTirbhavati, tatra ko jAnAti jIvaH sannityeko vikalpaH, na kazcidapi jAnAti, tadvAhakapramANAbhAvAditi bhAvaH, jJAtena vA kiM tena prayojanaM', jJAnasyAbhinivezahetutayA loke pratipanthitvAt , evamasadAdayo'pi vikalpA bhAvanIyAH, utpattirapi kiM sto'stH| sadasato'vAcyasya veti ko jAnAti ?, jJAtena vA kiM, na kiJcidapi prayojanamiti // tathA vinayena carantIti vainayikAH, ete cAnavadhRtaliGgAcArazAstrA vinayapratipattilakSaNA veditavyAH, te ca dvAtriMzatsaGkhyA amunopAyena draSTa // 217 // vyAH-suranRpatiyatijJAtisthavirAdhamAtRpitRrUpeSvaSTasu sthAneSu kAyena vAcA manasA dAnena dezakAlopapannena vinayaH kArya iti catvAraH kAyAdayaH sthApyante, catvArazcASTabhirguNitA jAtA dvAtriMzat // eteSAM ca trayANAM triSaSTya- 24 dIpa anukrama [140] marary.org ~445
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [47] dhikAnAM pAkhaNDikazatAnAM pratikSepaH sUtrakRtAGge zeSeSu ca prakaraNeSu pUrSAcAryairanekadhA yuktibhiH kRtastato yayamapi ajJAnavAdyasthAnAzUnyArthaM pUrvAcAryakRtaM teSAM pratikSepaM sajhepato darzayAmaH-tatra ye kAlavAdinaH sarva kAlakRtaM manyante tAn | dhikAraH prati brUmaH-kAlo nAma kimekakhabhAvo nityo byApI? kiMvA samayAdirUpatayA pariNAmI?, tatra yadyAdyaH pakSaH tadayuktaM, tathAbhUtakAlagrAhakapramANAbhAvAt , na khalu tathAbhUtaM kAlaM pratyakSeNopalabhAmahe, nApyanumAnena, tadavinAbhAviliGgAbhAvAt , atha kathaM tadavinAbhAviliGgAbhASo ? yAvatA dRzyate bharatarAmAdipu pUrvAparavyavahAraH, sa ca na vastukharUpamAtranimitto, vartamAne ca kAle vastukharUpasya vidyamAnatayA tathAbyavahArapravRttiprasakteH, tato yannimitto'yaM bharatarAmAdiSu pUrvAparabyavahAraH sa kAla iti, tathAhi-pUrvakAlayogI pUrvo bharatacakravartI aparakAlayogI cAparorAmAdiriti, nanu yadi bharatarAmAdiSu pUrvAparakAlayogataH pUrvAparavyavahArastarhi kAlasyaiva kathaM svayaM pUrvAparavyavahAraH, tadanyakAlayogAditi cet , na, tatrApi sa eva prasaGga ityanavasthA, atha mA bhUdeSa doSa iti tasya khayameva pUrvatvamaparatvaM ceSyate nAnyakAlayogAditi, tathA coktam-"pUrvakAlAdiyogI yaH, sa pUrvAdyapadezabhAk / pUrvAparatvaM tasyApi, svarUpAdeva nAnyataH // 1 // " tadapyAkaNThapItAsavapralApadezIyaM, yata ekAntenaiko vyApI nityaH kAlo'bhyupagamyate, sataH kathaM tasya pUrNAdityasambhavaH, atha sahacArisamparkapazAdekasyApi tathAtvakalpanA, tathAhi-sahacAriNo bharatAdayaH pUrvoH / apare ca rAmAdayo'parAstatastatsamparkavazAtkAlasyApi pUrvAparavyapadezaH, bhavati ca sahacAriNo vyapadezo yathA maJcAH dIpa anukrama [140] XERCANCHECK ~446~
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [47] dIpa anukrama [140] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 47 ]/ gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya vikAraH krozantIti, tadetadapi bAlizajalpitam, itaretarAzrayadoSaprasaGgAt, tathAhi sahacAriNAM bharatAdInAM pUrvAditvaM kA- 4 ajJAnavAdyagirIyA OM lagata pUrvAditvayogAt kAlasya ca pUrvAditvaM sahacAribharatAdigatapUrvAditvayogataH, tata ekAsiddhAvanyatarasyApyasiddhiH, nandIvRttiH / uktaM ca "ekatvavyApitAyAM hi, pUrvAditvaM kathaM bhavet / sahacArivazAttaccedanyo'nyAzrayatA''gamaH // 1 // sahacA // 218 // riNAM hi pUrvatvaM, pUrvakAlasamAgamAt / kAlasya pUrvAditvaM ca, sahacAryaviyogataH // 2 // prAgasiddhAvekasya kathamanyasya siddhiriti tannAyaM pakSaH zreyAn, atha dvitIyaH pakSaH, so'pyayukto, yataH samayAdirUpe pariNAmini kAle'viziTe'pi phalavaicitryamupalabhyate, tathAhi - samakAlamArabhyamANA'pi mudrapaktiravikalA kasyacid dRzyate aparasya tu kAlAntare'pi na, tathA samakAlamekasminneva rAjani sevyamAne sevakasyaikasya phalamacirAd bhavati aparasya tu kAlAntare'pi na, tathA samakAlamapi kriyamANe kRSyAdikarmmaNyekasya paripUrNA dhAnyasampadupajAyate anyasya tu khaNDasphuTitA na vA kiJcidapi tato yadi kAla eva kevalaH kAraNaM bhavet tarhi sarveSAmapi samameva mudravattvAdi phalaM bhavet na ca bhavati tasmAnna kAlamAtrakRtaM vizvavaicitryaM, kintu kAlAdisAmagrIsApekSaM tattatkarmmanibandhanamiti sthitaM // yadapi |cezvaravAdino bruvate - 'IzvarakRtaM jagaditi tadapyasamIcInaM, IzvaragrAhakapramANAbhAvAt, athAsti tadvAhakaM pramANamanumAnaM, tathAhi yatsthitvA sthitvA'bhimataphalasampAdanAya pravarttate tadbuddhimatkAraNAdhiSThitaM yathA vAsyAdi dvaidhI- 4 25 karaNAdau, pravarttate ca sthitvA sthitvA sakalamapi vizvaM svaphalasAdhanAyeti, na khalu vAsyAdayaH khayameva pravartante teSAmace Education International For Pasta Lise Only ~447~ 20 // 218 //
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [ 47 ] dIpa anukrama [140] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 47 ]/ gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH tanatvAt svabhAvata eva cetpravarttante tarhi sadaiva teSAM pravarttanaM bhavet na ca bhavati, tasmAdavazyaM sthitvA sthitvA ajJAnavAdyapravarttane kenacitprekSAvatA pravarttakena bhavitavyaM, sakalasyApi ca jagataH sthitvA 2 phalaM sAdhayataH pravarttaka Izvara evo 4 dhikAraH papadyate, nAnya itIzvarasiddhiH, tathA'paramanumAnaM - yatpArimaNDalyAdilakSaNasanniveza vizeSabhAk tabetanAvatkRtaM yathA ghaTAdi, pArimaNDalyAdilakSaNasannivezavizeSabhAk ca bhUbhUdharAdikamiti, tadetadayuktaM, siddhasAdhanena pakSasya prasiddhasambandhatvAt tathAhi sakalamapIdaM vizvavaicitryaM vayaM karmmanibandhanamicchAmo, yato'mI vaitADhya himavadAdayaH parvatA bharatairAvatavidehAntaradvIpAdIni kSetrANi tathA tathA prANinAM sukhaduHkhAdihetutayA yatpariNamante tatra tathApariNamane tattannivAsinAmeva teSAM jantUnAM karmma kAraNamavaseyaM, nAnyat, tathA ca dRzyate eva puNyavati rAjyamanuzAsati bhUpatau tatkarmmaprabhAvataH subhikSAdayaH pravarttamAnAH, karma ca jIvAzritaM, jIvAzca buddhimanta cetanAvattvAt, tato buddhimatkAraNAdhiSThitatve cetanAvatkRtatve ca sAdhyamAne siddhasAdhanaM, atha buddhimAn cetanAvAn vA viziSTa evezvaraH kazcitsAdhyate tena na siddhasAdhanaM, tarhi dRSTAntasya sAdhyavikalatA, vAsyAdau ca ghaTAdau cezvarasyAdhiSThAyakatvena kAraNatvena vA | vyApriyamANasyAnupalabhyamAnatvAd, vArddhakikumbhakArAdInAmeva tatrAnvayato vyatirekato vA vyApriyamANAnAM nizzrIyamAnatvAt, atha vArddhakyAdayo'pi IzvarapreritA eva tatra 2 karmaNi pravarttante na khataH tato na dRSTAntasya sAdhyavikalatA, nanvevaM tarhi Izvaro'pyanyenezvareNa preritaH khakarmaNi pravarttate, na khato, vizeSAbhAvAt so'pyanyenezvareNa prerita iti vikAla For Penal Use Only ~ 448~ 5 10 13 waryra
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: x ajJAnavAya dhikAra: sUtrAka [47]] zrImalaya-14 |sandhyAyAM tamaHsantatirivAraSTaparyantA dhyAnadhyamApAdayantI prasaratyanayasthA, atha manyethA vArddhakyAdiko jantuHsarvo'pi girIyA | kharUpeNAjJastataH sa prerita eva khakarmaNi pravartate bhagavAstvIzvaraH sakalapadArthajJAtA tato nAsau khakarmaNyanyaM svanandIvRttiH prerakamapekSate tena nAnavasthA, tadapyasat , itaretarAzrayadoSaprasaGgAt , tthaahi-sklpdaarthythaa'vsthitsvruupjnyaa||219|| tRtve siddhe satyanyApreritatvasiddhiH anyApreritatvasiddhau ca sakalajagatkaraNataH sarvajJatvasiddhirityekAsiddhAvanyatarasyA pyasiddhiH, apica-yaghasau sarvajJo vItarAgazca takimarthamanyaM janamasadvyavahAre pravartayati ?, madhyasthA hi vivekinaH sadvyavahAra evaM pravartayanti, nAsadvyavahAre, sa tu viparvayamapi karoti, tataH kathamasau sarvajJo vItarAgo pA', ayodhyeta-sadvyavahAraviSayameva bhagavAnupadezaM dadAti tena sarvajJo vItarAgazca, yastvadharmakArI janasamUhastaM phalamasadamubhASacati yena sa tasmAdadharmAd vyAvatate, taha ucitaphaladAyitvAdvivekavAneSa bhagavAniti na kazcidopaH, tadapyasamIkSitAbhidhAnaM, yataH pApe'pi prathama sa eva pravarsayati nAnyo, na ca svayaM pravartate, tasmAjJatvena pApe dharme yA svayaMpravRtterayogAt, tataH pUrva pApe pravarya tatphalamanubhAnya pazcAddhamrme pravarttayatIti keyamIzvarasya prekSApUrvakAritA ?, atha pASe'pi prathamaM prapatayati tatkarmAdhiSThita eva, tathAhi-tadeva tena jantunA kRtaM karma yadazAttApa evaM pravartate, Izvaro'pi ca bhagavAn sarvajastathArUpaM takarma sAkSAt jJAtvA taM pApa eva pravartayati, tatra ucitaphaladAyitvAnnAprekSApUrvakArIti, nanu sadapi karma tenaiva kAritaM, satastadapi kasmAtprathamaM kArayatIti sa eSAprekSApUrva dIpa anukrama [140] / / 219 // SAREaratunintimational FarPranaamymucom ~449~
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [47]] KESAACCIAS kAritAprasaGgaH, athAdharmamasIna kArayatti, kintu svatta evAsau adharmAmAcarati, adharmakAriNaM su taM tatphalamasadanu- ajJAnavAdyabhAvayati, tadanyezvarayat, tathAhi-tadamye IzvarA rAjAdayo nAdharme janaM pravarttavanti adharmaphalaM tu preSyAdikamanubhAvaya-13 vikAraH |nti tahagavAnIzvaro'pi, tadapyayuktaM, anye hi IzvarA na pApapratiSedhaM kArayitumIzAH, na hi nAma rAjAno'pi ugrazAsanAH pApe manovAkAyanimite (pravRtta) sarvathA pratiSedhayituM prabhaviSNavaH, sa tu bhagavAn dharmAdharmavidhipratiSedhavidhApanasamartha iSyate tataH kathaM pApe pravRttaM na pratiSedhavati ?, apratiSedhatazca paramArthataH sa eva kArayati, tatphalazca (kha) 15 | pazcAdanubhAvanAditi tadavasa eva doSaH, aba pApe prapartamAna pratiSedhayitumazakta iSyate tarhi naivocakairidamavidhA-181 tavyaM sarvamIzvareNa kRtamiti, apica-yaghasI khayamadharma karoti tathA dharmamapi kariSyati phalaM ca sabamevara bhokSyate tataH kimIzcarakalpanayA viSepamiti ?, uktaM ca-"svazaktayA'nyezvarAH pApapratiSedhaM na kurvate / sa tvatsantamazaktebhyo, byAvRttamatirivate // 1 // avApyazakta ecAsau, tathA sati parisphuTam / nezvareNa kRtaM sarpamiti vaktasvamuccakaiH // 2 // pApavassvarthakAritvAddharmAdirapi kiM tataH" / iti, atha prayIthAH-khabamasau dharmAdhammoM karoti,8|10 tatphalaM tvIzvara eva bhojavati, tasya dharmAdharmaphalabhome svayazaktatvAditi, tadapyasat , yato vo nAma khayaM dharyAdharmoM vidhAtumalaM sa kathaM tatphalaM svayameva na bhoktumIzaH?, na hi paktumodanaM samartho na bhoktamiti loke pratItaM, athavA bhavatyetadapi tathA'pyasau dharmaphalamummasadevAGgamAsaMsparzAdirUpamanubhASapatu, tapeSTatvAt , adharmaphalaM tu brk-13||23 dIpa anukrama [140] ~450~
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [ 47 ] dIpa anukrama [140] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 47 ]/ gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandISTattiH // 220 // Emirati | prapAtAdirUpaM kasmAdanubhAvayati ?, na hi madhyasthabhAvamavalambamAnAH paramakaruNA paritacetasaH prekSAvanto nirarthake parapIDAhetI karmaNi pravartante, krIDArthA bhagavatastathA pravRttiriti cet, yadyevaM tarhi kathamasau prekSAvAn ?, tasya hi pravarttane krIDAmAtrameva phalaM, te punaH prANinaH sthAne 2 prANairviyujyante, uktaM ca- "krIDArthaM tasya vRttizcet, prekSA| pUrvakriyA kutaH ? / ekasya kSaNikA tRtiranyaH prANairvimucyate // 1 // apica - krIDA loke sarAgasyopalabhyate bhagavAMzca vItarAgaH tataH kathaM tasya krIDA saGgatimaGgati ?, atha so'pi sarAga iSyate tarhi zeSajanturivAvItarAgatvAt na sarvajJo nApi sarvasya karttetyApatitaM, atha rAgAdiyuto'pi sarvajJaH sarvasya karttA ca bhavati tathAsvabhAvasvAt tato na kazciddoSo na hi khabhAve paryanuyogo ghaTanAmupapadyate, uktaM ca - " idamevaM na vetyetatkasya paryanuyojyatAm ? / agnirdahati nAkAzaM, ko'tra paryanuyujyatAm ? // 1 // " tadetadasamyak, yataH pratyakSatastathArUpakhabhAve'vagate yadi paryanuyogo vidhIyate tatredamuttaraM vijRmbhate - yathA khabhAve paryanuyogo na bhavatIti, yathA pratyakSeNopalabhyamAne vaherdA dahato dAhakatvarUpe svabhAve, tathAhi--yadi tatra ko'pi paryanuyogamAdhatte -yathA kathameSa vahnidaha kasvabhAvo jAto?, yadi vastutyena tarhi vyomApi kiM na dAhakasvabhAvaM bhavati ?, vastutvAvizeSAditi, tatredamuttaraM vidhIyate, dAhakatvarUpo hi khabhAvo vaheH pratyakSataH evopalabhyate, tataH kathameSa paryanuyoga marhati ? na hi dRSTe'nupapannatA nAma, tathA coktam - "khabhAve'dhyakSataH siddhe, yadi paryanuyujyate / tatredamuttaraM vAcyaM, na dRSTe'nupapannatA // 1 // " For Parts Only ~451~ ajJAnavAdyadhikAraH 20 // 220 // 25 ayora
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [47] -6, 462 Izvarastu sarvajagatkatRtvena sarvajJatvena ca nopalabdhaH, tatastatra tathAkhamAvatvakalpanA'vazyaM paryanuyogamAzrayate, yadi jAnavAyapunaradRSTe'pi tathAkhabhAvatA kalpanA paryanuyogAnAzrayA'bhyupagamyeta tarhi sarvo'pi vAdI taM taM pakSamAzrayan pareNa vi- dhikaar| kSobhitastatra tatra tathAsvabhAvatAkalpanena paraM niruttarIkRtya labdhajayapatAka eva bhavet , uktaM ca-"yatkiJcidAtmA-IN 'bhimataM vidhAya, niruttarastatra kRtaH pareNa / vastukhabhAvairiti vAcyamitthaM, tadottaraM svAdvijayI samastaH // 1 // " kiMca-sarvaM yadi jagadIzvarakRtaM manyate tarhi sarvANyapi zAstrANi sakaladarzanagatAni tena pravartitAnIti prAptaM, tAni |ca zAstrANi parasparaviruddhArthAni, tato'vazyaM kAnicit satyAni kAnicidasatyAni, tataH satyAsatyopadezadAnAt | kathamasI pramANam ?, uktaM ca-"zAstrAntarANi sarvANi, ydiishvrviklptH| satyAnyopadezazca (sya) pramANaM dAnataH katham ? // 1 // " atha na sakalAni zAstrANIzvareNa kAritAni kintu satyAnyeva tato na kazcidoSAvakAzaH, tarhi zAstrAntaravadeva nezvareNAnyadapi vyadhAyIti hatA taba pakSasiddhiriti / anyacca-pArambhUtaM saMsthAnAdi buddhimatkAraNapUrvakatyenopalabdhaM tAragbhUtamevAnyatrApi buddhimantamAtmano hetumanumApayati, yathA jIrNadevakUlakUmAdigataM, na zeSa, na hi sandhyA'bhramarAgavalmIkAdigatasaMsthAnAdyAtmano buddhimantaM kartAramanumApayati, tathApratIterabhAvAta , tadtasya saMsthAnAderbuddhimatkAraNatvena nizcayAbhAvAt , tathA bhUbhUdharAdigatamapi saMsthAnAdikaM na buddhimatkAraNapUrvakatvena nizcitamiti kathaM tadazAduddhimataH karturanumAnam ,atha manyethAH-tadapi saMsthAnAdi tAdagbhUtameva saMsthAnAdizabdavAcyatvAta, dIpa anukrama [140] CCCC ~452~
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: sUtrAka [47] zrImalaya-dhana caivaM tatka buddhimato'numAne kAzcidapi vAdhAmupalabhAmahe sataH sadhai susthamiti,tadabukaM,zabdA hi rUDhivazAjAtya- amAnavAdyagirIyAntare'pi pravartante, sataHzabdasAmpAdi tathArUpavasvanumAnasahi botvAvAgAdInAmapi picANitA'numIyatAM, piza-8 dhikAra nandIciH pAbhAvAt , aba tatra pravakSeSa pAdhopalabhyate IzvarAbumAne turatato na kadhidoSa iti, khadetadatIya prmaannmaaryaan||22|| |bhijJatAsUcakaM, yato vatta eva satra pratyakSeNa bAyophlammo'ta eva cAnyatrApi zabdasAmyAlathArUpavastvanumAnaM karttanvaM, pratyakSata eva zabdasAmyasya vastutathArUpeNa sahAvinAmAvityavAbhAvAvayamAta, na ghabAdhakamatra nopalabhyate iskhe|vAnumAnaM pravartate, kintu vastusambandhabalAt, tathA coktam-na ra bAdhyata ityevamanumAna pravasate / sambandhadarzabhAttasya, prabarsanamiheSyate // 1 // " iti, saca sambandhotra na vidyate, tadbhAhakatramANAbhAvAt , sato'naikAntikatA hetoH, itvaM cetadaGgIkartavyaM, anyathA yo yo mRdvikAraH sa sa kumbhakArakRto yathA ghaTAdiH, mRdvikAravAyaM balmIkaH tasmAt kumbhakArakRta ityanumAnaM samIcInatAmAcanIskandhate, bAdhakAdarzanAt , avAsi bAdhakamatrAdarzanaM, tathAhiyadi tatra kumbhakAraH kartA bhavet tarhi kadAcidupalabhyeta na copalabhyate tasyAdetadayuktamiti, tadetadIzvarAnumAce|'pi samAna, yadi hi sarvasyApi vastujAtasyezvaraH kartA tarhi kacitkadAcidupalabhyeta na thoSalabhyate tasmAttadapya F 221 // hAlIkamiti kRtaM prasajhena // ye'pi yAtmavAdinaH 'puruSa evedaM sarvamiti pratipannAste'pi mahAmohamahoragagaralapUramU-181 25 chitamAnasA veditavyAH, tathAhi-yadi nAma puruSamAtrarUpamadvaitaM sattvaM tarhi yadetadupalabhyate sukhitvaduHkhitvAdi dIpa anukrama [140] SARELaturintamational ~453~
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ....... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [47] tatsarvaM paramArthato'sat prApnoti, tatazcaivaM sthite yadetaduSyate-'pramANato'dhigamya saMsAranaiguMgyaM tadvimukhayA prajJayA ajJAnavAdyataducchedAya pravRtti'rityAdi tadetadAkAzakusumasaurabhavarNanopamAnamavaseyaM, advaitarUpe hi tattve kuto narakAdimavabhrama- dhikAraH NarUpaH saMsAro ? yantrairguNyamavagamya taducchedAya pravRttirupapadyate, yadapyucyate-'puruSamAtramevAdvaita tattvaM, yattu saMsAranairguNyaM : bhAvabhedadarzanaM ca tatsarvadA sarveSAmavigAnapratipattAvapi citre ninonnatamedadarzanamiva prAntamavaseyamiti, tadapyacAru, etadvipayavAstavapramANAbhAvAt , tathAhi-nAvitAbhyupagame kiJcidadvaitagrAhakaM tataH pRthagbhUtaM pramANamasti, dvaitatvaprasakteH na ca pramANamantareNa niSpratipakSA tattvavyavasthA bhavati, mA prApatsarvasya sarveSTArthasiddhiprasaGgaH, tathA bhrAntirapi pramANabhUtAdvaitAd bhinnA'bhyupagantavyA, anya pramANabhUtamadvaitamapramANameva bhavet , tadavyatirekAt , tatsvarUpavat ,18 tathA ca kutastattvavyayasthA ?, bhinnAyAM ca bhrAntAvabhyupagamyamAnAyAM dvaitaM prasaktamityadvaitahAniH, api ca-yadIdaM sambhAbhAkumbhAmbhoruhAdibhAvamedadarzanaM bhrAntamucyate tarhi niyamAttadapi kvacitsatyamavagantavyaM, abhrAntadarzanamantareNa nA-II ntarayogAt, na khalu yena pUrvamAsIviSo na raSTastakha rajjyAmAsIviSabhrAntirupajAyate, yaduktaM-"mAdRSTapUrvasarpasa, 10 rajyAM sarpamatiH kacit / tataH pUrvAnusAritvAddhAntirabhrAntipUrSikA // 1 // " tata evamapyavyAhato bhedaH, agyaccapuruSAdvaitarUpaM tattvamavazyaM parasmai nivedanIyaM, nAtmane, Atmano vyAmohAbhAyAt, bimohazcedadvaitapratipattireva na / bhavet, athocyeta-yata eya vyAmoho'ta eva taMtrisyarthamAtmano'dvaitapratipacirAstheyA, tadayuktam, evaM satsadvaitaprati- 13 dIpa anukrama [140] SAREmainhinmarana ~454~
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [47] dIpa anukrama [140 ] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [47]/gAthA ||89...|| ...... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH x // 222 // pattyAdhAnenAtmano vyAmohe nivarttyamAne'vazyaM pUrvarUpatyAgo'pararUpasya cAvyAmUDhatA lakSaNasyotpattirityadvaitaMpratijJAhAniH parasmai ca pratipAdayanniyamataH paramabhyupagacchet paraM cAbhyupagacchan tasmai cAdvaitarUpaM tattvaM nivedayan pitA me kumArabrahmacArItyAdi vadanniva kathaM nonmattaH 1, khaparAbhyupagamenAdvaitavacaso bAdhanAditi yatkiJcidetat // yadapi ca niyativAdina uktavanto-niyatirnAma tattvAntaramastIti, tadapi tADyamAnA'tijIrNaghaTa iva vicAratADanamasahamAnaM zatazo vizarArubhAvamAbhajate, tathAhi tanniyatirUpaM nAma tattvAntaraM bhAvarUpaM vA syAdabhAvarUpaM vA 1, yadi bhAvarUpaM tarhi kimekarUpamanekarUpaM vA 1, yadyekarUpaM tatastadapi nityamanityaM vA ?, yadi nityaM kathaM bhAvAnAM hetuH 1, nityasya kAraNatvAyogAt, tathAhi nityamAkAlamekarUpamupavate, apracyutAnutpannasthiraikasvabhAvatayA nityatvasya vyAvarNanAt, tato yadi tena rUpeNa kAryANi janayati tarhi sarvadA tena rUpeNa janayet, vizeSAbhAvAt na ca sarvadA tena rUpeNa janayati, kvacitkadAcittasya bhAvasya darzanAt, avica- pAni dvitIyAdiSu kSaNeSu karttavyAni kAryANi tAnyapi prathamasamaya evotpAdayet, tatkAraNakhabhAvasya tadAnImapi vidyamAnatvAt mA vA dvitIyAdiSvapi kSaNepu, vizeSAbhAvAt, vizeSe vA balAdanityatvaM, 'atAdayasthyamanityatAM brUma' iti vacanaprANyAt, athAviziSTamapi nityaM taM taM sahakAriNamapekSya kAryaM vidhatte, sahakAriNazca pratiniyata dezakAlabhAvinaH, tataH sahakAribhAvAbhAvAbhyAM kAryasya krama iti, tadapyasamIcInaM, yataH sahakAriNo'pi niyatisampAdyAH, nivatizca prathamakSaNe'pi ta For Par at Use Only ~455~ ajJAnavAdyadhikAraH 20 // 222 // 25 waryra
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [ 47 ] dIpa anukrama [140] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 47 ]/ gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH karaNasvabhAvA, dvitIyAdiSu kSaNeSu tatkaraNasvabhAvatA'bhyupagame nityatvakSitiprasaGgAt, tataH prathame'pi kSaNe sarva sahakAriNAM sambhavAt sakalakAryakaraNaprasaGgaH, apica - sahakAriSu satsu bhavati kArye tadabhAve ca na bhavati tataH sahakAriNAmevAnvayavyatirekadarzanAt kAraNatA parikalpanIyA, na niyateH, tatra vyatirekAsambhavAt uktaM ca- " hetutA'nvayapUrveNa, vyatirekeNa sidhyati / nityasyAvyatirekasya, kuto hetutvasambhavaH 1 // 1 // athaitadoSabhayAdanityamiti pakSAzrayaNaM tarhi tasya pratikSaNamanyAnyarUpatayA bhavanaM, tato bahutvabhAvAdekarUpamiti pratijJAvyAghAtaprasaGgaH, na ca kSaNakSayitve kAryakAraNabhAva iti prAgevopapAditam / anyaya-yadi niyatirekarUpA tatastannibandhananikhilakAryANAmekarUpatAprasaGgaH, na hi kAraNa bhedamantareNa kAryasya bhedo bhavitumarhati, tasya nirhetukatvaprasakteH, athAnekarUpamiti pakSI, nanu sAnekarUpatA na tadanyanAnArUpavizeSaNamantareNopapadyate, na khalu UparetarAdidharAbhedamantareNa vihAyasaH patatAmambhasAmanekarUpatA bhavati, 'vizeSaNaM vinA yasmAnna tulyAnAM viziSTate 'ti vacanaprAmANyAt, tato'vazyaM tadanyAni nAnArUpANi vizeSaNAni niyaterbhedakAnyabhyupagantavyAni teSAM ca nAnArUpANAM vizeSaNAnAM bhAvaH kiM tata eva niyaterbhavetAnyataH 1, yadi niyatestasyAH svata ekarUpatvAtkathaM tannibandhanAnAM vizeSaNAnAM nAnArUpatA?, atha vicitrakAryAnyadhAnupapattyA sA vicitrarUpA'bhyupagamyate, nanu sA vicitrarUpatA vizeSaNabAhulya samparkamantareNa na ghaTAmaJcati, tatatatrApi vizeSaNabAhulyamabhyupagantavyaM, teSAmapi vizeSaNAnAM bhAvaH kiM tata eva niyaterbhavedutAnyata ityAdi tadevAya omational For Parts Only ~ 456 ~ AjJanavAya dhikAra: 5 10 13 waryra
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [ 47 ] dIpa anukrama [140 ] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayanirIyA nandIvRttiH // 223 // rttate ityanavasthA, athAnyata iti pakSaH, tadapyayuktaM, niyativyatirekeNAnyasya hetutvenAnabhyupagamAditi yatkiJcidetat kiMca-anekarUpamiti pakSAbhyupagame bhavataH pratipanthi vikalpayugalamupaDhau kate-taddhi mUrttaM vA syAdamUrtta vA?, yadi mUrtta tarhi nAmAntareNa kammaiva pratipannaM yasmAttadapi karmma pudgalarUpatvAt mUrttamanekaM cAsmAkamabhipretaM bhavatA'pi ca ni yatirUpaM tattvAntaramanekaM mUrttaM cAbhyupagamyate ityAvayoravipratipattiH, athAmUrttamityabhyupagamastarhi na tatsukhaduHkhanibandhanam, amUrttatvAt, na khalvAkAzamamUrttamanugrahAyopaghAtAya vA jAyate, pudgalAnAmevAnugrahopaghAtavidhAna samarthatyAt, "jamaNuggahovaghAyA jIvANaM puggalehiMto" iti vacanAt atha manyethAH - dRSTamAkAzamapi dezabhedena sukhaduHkhanibandhanaM, tathAhi - marusthalIprabhRtiSu dezeSu duHkhaM zeSeSu tu sukhamiti, tadapyasat, tatrApi tadAkAzasthitAnAmeva pudgalAnAmanugrahopaghAtakAritvAt, tathAhi-- marusthalIprAyAsu bhUmiSu jalavikalatayA na tathAvidhA dhAnyasampat, vAlukAkulatayA cAdhvani prANinAM gamanAgamanavidhAvatizAyI pade 2 khedo nidAghe ca kharakiraNa tIvra karanikarasampa|rkato bhUyAn sabhtApo jalAbhyavaharaNamapi khalpIyo mahAprayatnasampAdyaM ceti mahattatra duHkhaM, zeSeSu tadviparyayAtsukhamiti tatrApi pudgalAnAmevAnugrahopaghAtakAritvaM nAkAzasyeti, athAbhAvarUpamiti pakSastadapyayuktaM, abhAvasya tuccharUpatayA sakalazaktatyayogataH kAryakAritvAyogAt, nahi kaTakakuNDalAdyabhAvataH kaTakakuNDalAdyupajAyate, tathAdarzanAbhAvAt, anyathA tata eva kaTakakuNDalAdyutpattervizvasyAdaridratAprasaGgaH, nanviha ghaTAbhAvo mRtpiNDa evaM tasmAcopa Ja Eucation International For Parts Only ~ 457 ~ ajJAnavAdyadhikAraH 20 // 22 25
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ........... ....................... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka ACCACARog [47]] vA ajJAnavAghajAyamAno dRzyate ghaTastataH kimihAyuktaM ?, na khalu mRtpiNDastuccharUpaH, kharUpabhAvAt , tataH kathamiva tasya hetutA INIdhikAra nopapattimarhati ?, tadapyasamIcInaM, yato na ya evaM mRtpiNDasya kharUpabhAvaH sa evAbhAvo bhavitumarhati, bhAvAbhAva-15 virodhAt , tathAhi-yadi bhAvaH kathamabhAvaH, athAbhAvaH kathaM bhASa iti?, athocyeta-kharUpApekSayA bhAvarUpatA pararUpApekSayA cAbhAvarUpatA tato bhAvAbhAvayorminnanimittatvAnna kazciddoSa iti, nanvevaM mRtpiNDasya bhAvAbhAvAtmakatvAbhyupagame'nekAntAtmakatA svatantravirodhinI bhavataH prApnoti, evaM hi buvANA jainA eva sadasi virAjante ye sarva vastu khaparabhAvAdinA'nekAntAtmakamabhimanyante na bhavAzA ekAntagrahagrastamanasaH, syAdetat-parikalpitastatra pararUpAbhAvaH kharUpabhAvastu tAttvikaH tato nAnekAntAtmakatvaprasaGga iti, yadyevaM tarhi kathaM tato mRtpiNDA ghaTabhAvaH?, tatra paramArthato ghaTaprAgabhAvasthAbhAvAt , yadi punaH prAgabhAvAbhAve'pi tato ghaTo bhavet tarhi sUtrapiNDAderapi kasmAnna bhavati ?, prAgabhAvAbhAvAvizeSAt , kathaM vA tato na kharaviSANamiti yatkiJcidetat , yadapyuktaM-yadyadA yato bhavati kAlAntare'pi tattadA tata eva niyatenaiva rUpeNa bhavadupalabhyate iti, tadapyayuktameva, kAraNasAmagrIzaktiniya-| mataH kAryasya tadA tata eva tenaiva rUpeNa bhAvasambhavAt , tato yaduktaM-'anyathA kAryakAraNabhAvavyavasthA pratiniyata-11 rUpanyavasthA ca na bhavet , niyAmakAbhAvAditi, tadvahiH plavate, kAraNazaktirUpasya niyAmakasya bhAvAt , evaM ca kAraNazaktinaiyatsataH kAryasya naiyatye kathaM prekSAvAn pramANapathakuzalaH pramANopapannayuktivAdhitAM niyatimaGgIkurute 1, mA I dIpa anukrama [140] Imamuraryan ~458~
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [47]/gAthA ||81...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: sUtrAka // 22 // 47 zrImalaya- mApadaprekSAyattAprasaGgaH, etena yadAhuH khabhAvavAdinaH-'iha sarve bhAvAH khabhAvavazAdupajAyante' iti, tadapi pratikSigirIyA samavagantavyaM, uktarUpANAM prAyastatrApi samAnatvAt , tathAhi-khabhAvo bhAvarUpo vA svAdabhAvarUpA vA!, bhAvarU-sAdhikAra nandIkRttiH po'pyekarUpo'nekarUpo vetyAdi sarva tadavasthamevAtrApi dUSaNajAlamupaDhaukate, apica-yaH kho bhAvaH khabhAvaH, A tmIyo bhAva ityarthaH, sa ca kAryagato vA hetubhavet kAraNagato vA ?, na tAvatkAryagato, yataH kArye pariniSpanne sati sa kAryagataH khabhAvo bhaviSyati, nAniSpanne, niSpanne ca kArye kathaM sa tasya hetuH?, yo hi yaskhAlabdhalAbhasampAda-18 nAya prabhavati sa tasya hetuH, kArya ca pariniSpannatayA labdhAtmalAbha, anyathA tasyaiva khabhAvasyAbhAvaprasaGgAt , tataH, kathaM sa kAryasya heturbhavati?, kAraNagatastu svabhAvaH kAryasya heturasmAkamapi sammataH, sa ca pratikAraNaM vibhinnastena mRdaH 20 | kumbho bhavati na paTAdiH, mRdaH paTAdikaraNakhabhAvAbhAvAt, tantubhyo'pi paTa eva bhavati na ghaTAdiH, tantUnAM ghaTAdikaraNe svabhAvAbhAvAt , tato yaducyate-mRdaH kumbho bhavati na paTAdi rityAdi tatsarva kAraNagatasvabhAvAbhyupa-10 game siddhasAdhyatAmadhyamadhyAsInamiti na no bAdhAmAdadhAti, yadapi coktam-'AstAmanyatkAryajAta'mityAdi, 224 // 4 tadapi kAraNagatakhabhAvAGgIkAreNa samIcInamevAvaseya, tathAhi-te kakaTukamudgAH svakAraNavazatastathArUpA eva jAtA ye sthAlIndhanakAlAdisAmagrIsamparka'pi na pAkamaznuvate iti, khabhAvazca kAraNAdabhinna iti sabai sakAraNa|| meveti sthitam , uktaM ca-"kAraNagao u heU keNa va nihotti niyayaka jassana ya so tao vibhinno sakAraNaM kAragatastu (khabhAvaH) he kena sA ne iti nijakakAryasya ? / na ca sa (khabhAvaH) tato vibhinnaH sa kAraNameva sarva tataH // 1 // dIpa anukrama [140] ~459~
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [47] sacameva to||1||" yadapi ca yadRcchAvAdinaH pralapanti-'na khalu pratiniyato vastUnAM kAryakAraNabhAva' ityAdi, ajJAnavAcatadapi ca kAryAkAryAdivivecanapaTIyaHzemuSIvikalatAsUcakamavagantavyaM, kAryakAraNabhAvassa pratiniyatatayA sambha-15 dhikAra vAt , tathAhi-yaH zAlUkAdupajAyate zAlUkaH sa sadaiva zAlUkAdeva, na gomayAdapi, yo'pi ca gomayAdupajAyate zAlUkaH (granthAnaM 7000) so'pi sadaiva gomayAdeva na zAlUkAdapi, na cAnayorekarUpatA, zaktivarNAdivaicitryataH parasparaM jAtyantaratvAt , yo'pi ca baDherupajAyate bahiH so'pi sadaiva vahereva nAraNikASThAdapi, yo'pi cAraNikASThAdupajAyate so'pi sarvadA'raNikASThAdeva na vaherapi, yadapi coktaM-bIjAdapi jAyate kadalI'tyAdi, tatrApi parasparaM vibhinnatvAt etadevottaram, apica-yA kandAdupajAyate kadalI sA'pi paramArthato bIjAdeva veditavyA, paramparayA bIjasyaiva kAraNatvAt , evaM vaTAdayo'pi zAkhaikadezAdupajAyamAnAH paramArthato bIjAdavagantavyAH, tathAhi-zAkhAtaH zAkhA prabhavati, na ca zAkhA zAkhAhetukA loke vyavahiyate, vaTavIjasyaiva sakalazAkhAdisamudAyarUpavaTahetutvena pra-15 siddhatvAt, evaM zAkhaikadezAdapi jAyamAno vaTaH paramArthato mUlavaTaprazAkhArUpa iti mUlabaTavIjahetuka evaM so'pi 4 veditavyaH, tasmAnna kvacidapi kAraNakAryavyabhicAraH, nipuNavicArapravINena ca pratipatrA bhavitavyaM, tato na kazciddoSaH, evaM ca yaducyate-'na khalvanyathA vastusaddhAvaM pazyanto'nyathA''tmAnaM prekSAvantaH pariklezayantI ti, tadvAGmAtrami4Ati sthitaM / ye'pi cAjJAnavAdino 'na jJAnaM zreyaH, tasmin sati parasparaM vivAdayogatazcittakAluSyAdibhAvato dIrgha dIpa anukrama [140] weredturary.com ~460~
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: nandIpatiH sUtrAka 6 [47]] zrImalaya- tarasaMsArapravRtte'rityAyuktavantaH te'pyajJAnamahAnidropaplutamanaskatayA yatkiJcidbhASitavanto veditavyAH, tathAhi-A-18 ajJAnavAbagirIyA |stAmanyad etAvadeva vayaM pRcchAmaH-jJAnaniSedhakaM jJAnaM vA svAdajJAnaM vA ?, tatra yadi jJAnaM tataH kathamabhASiSTa-ajJAna-1 vikAra meva zreyo ?, nanvevaM jJAnaM zreyastAmAcanIskanyate, tadantareNAjJAnasya pratiSThApayitumazakyatvAt , tathA ca pratijJAvyA-| // 225 // ghAtaprasaGgaH, athAjJAnamiti pakSaH so'pyayuktaH, ajJAnasya jJAnaniSedhanasAmarthyAyogAt, na khalu ajJAnaM sAdhanAya 8 bAdhanAya vA kasyApi prabhavati, ajJAnatvAdeva, tato'pratiSedhAdapi siddhaM jJAnaM zreyaH, Aha ca-"nANenisehaNa-18| maheU nANaM iyara va hoja? jai nANaM / ambhuvagamammi tassA kahaM nu annANamo seya? // 1 // aha annANaM na tayaM* nANanisehaNasamatyamevaMpi / appaDisehAu ciya saMsiddhaM nANamevanti // 2 // " yadapyuktaM-'jJAne sati parasparaM vivA-1020 dayogatazcittakAlupyAdibhAva' iti, tadapyaparibhAvitabhASitaM, iha hi jJAnI paramArthataH sa evocyate yo vivekapUtAtmA jJAnagarvamAtmani sarvathA na vidhatte, yastu jJAnalavamAsAdhAkaNThapItAsava ivonmattaH sakalamapi jagattRNAya manyate sa paramArthanAjJAnI veditavyo, jJAnaphalAbhAvAt , jJAnaphalaM hi rAgAdidoSagaNanirAsaH, sa cenna bhavati tarhi na // 25 // | paramAthatastat jJAna, uktaM ca-"tajjJAnameva na bhavati yasmitrudite vibhAti raaggnnH| tamasaH kuto'sti zaktirdinakara-18|24 *CROSCORLSES dIpa anukrama [140] 1jJAnaniSedhana hetujJAnamitaratA bhavet ! yadi zAgam / mabhyupagame tassa kathaM bahAnaM shreyH||1|| acAhAnaM na takat zAnaniSedhanasamarthamevamapi / mapratidhAdeva maMsira jJAnamevamiti // 2 // ~461~
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [ 47 ] dIpa anukrama [140] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH kiraNAgrataH sthAtum ? // 1 // " tata itthambhUto jJAnI vivekapUtAtmA parahitakaraNaikarasiko vAdamapi pareSAmupakArAthemAdhatte, na yathAkathaJcit, tamapi ca vAdaM vAdinarapatiparIkSakeSu nipuNabuddhiSu madhyastheSu satsu vidhatte, nAnyeSu, tathA tIrthakaragaNadharairanujJAnAt uktaM ca- "vAdo'vi vAinara va iparicchagajaNesu niuNabuddhIsuM / majjhatthesu ya vihiNA ussaggeNaM aNuNNAo // 1 // " tata evaM sthite kathaM nu nAma cittakAluSyabhAyo ? yadvazAt tIvra tIvratara karmabandhayogato dIrghadIrghatarasaMsArapravRttiH sambhavet, kevalaM vAdinarapatiparIkSakANAmajJAnApagamataH samyagjJAnonmIlanaM jAyate, tathA ca mahadupakAri jJAnamiti tadeva zreyaH / yatpunarucyate- 'tIvrAdhyavasAyaniSpannaH karmabandho dAruNavipAko bha vatI'ti tadabhyupagamyate eva, na ca tIno'dhyavasAyo jJAnanibandhanaH, ajJAnino'pi tasya darzanAt, kevalajJAne sati yadi kathaJcitkarmmadopato'kArye'pi pravRttirupajAyate tathApi jJAnavazataH pratikSaNaM saMvegabhAvato na tItraH pariNAmo bhavati, tathAhi yathA kazcitpuruSo rAjAdiduSTaniyogato vipamizramannaM jAnAno'pi bhayabhItamAnaso bhujhe tathA samyagjJAnyapi kathaJcitkarmadoSato'kAryamAcarannapi saMsAraduHkhabhayabhItamAnasaH samAcarati, na niHzaGkaM saMsArabhayabhItatA ca saMvega ucyate, tataH saMvegavazAnna tItraH pariNAmo bhavati, uktaM ca- "jANato savisaraNaM pavattamANo'vi bIhae jaha u / na u iyaro taha nANI pavattamANo'vi saMviggo // 1 // jaM saMvegapahANo acaMtasuho ya 1 vAdo'pi vAdinarapatiparIkSakajaneSu nipuNavuddhiSu madhyastheSu ca vidhinotsaveMga anujJAtaH // 1 // 2 jAnAnaH savayama pravartamAno'pi vimeti yathA tu / na tvitaraH tathA jJAnI pravartamAno'pi saMvipraH // 1 // yat saMvegapradhAna antazubhaJca bhavati pariNAmaH / pApanivRttiva purA nedamajJAninAmubhayam // 2 // Education International For Park Lise Only ~462~ ajJAnavAdyadhikAraH 10 12 (Sar
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [ 47 ] dIpa anukrama [140 ] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH nadIvRttiH // 226 // zrImalaya- 8 hoi pariNAmo / pAvanivittIya parA neyaM aNNANiNo ubhayaM // 2 // " tato yaduktam- 'ajJAnameva mumukSuNA mukti- 4 ajJAnavAcagirIyA pathapravRttenAbhyupagantavyaM, na jJAna' miti, tatteSAM mUDhamanaskatAsUcaka mavagantavyaM, yadapyuktaM- 'bhavet yukto jJAnasyAghikAraH bhyupagamo yadi jJAnasya nizcayaH karttuM pAryate' ityAdi, tadapi vAlizajalpitaM, yato yadyapi sarve'pi darzaninaH parasparaM 4 bhinnameva jJAnaM pratipannAH tathApi yadvaco dRSTeSTAtrAdhitaM pUrvAparAvyAhataM ca tatsamyagrUpamavaseyaM, tAdRgbhUtaM ca vaco bhagavatpraNItameveti tadeva pramANaM na zeSamiti, yadapyuktaM- 'sugatAdayo'pi saugatAdibhiH sarvajJA iSyante' ityAdi, tadapyasat dRSTeSTabAdhitavacanatathA sugatAdInAmasarvajJatvAt yathA ca dRSTeSTabAdhitavacanatA sugatAdInAM tathA prAgeva sarvajJasiddhau lezato darzitA, tato bhagavAneva sarvajJaH, uktaM ca- " sarvaNNuvihANaMmivi didvidvAvAhiyAu vayaNAo / saghaNNU hoda jiNo sesA sace asaNNU // 1 // etena yaduktaM bhavatu yA varddhamAnasvAmI sarvajJastathApi tasya satko'yamAcArAdika upadeza iti kathaM pratIyate ?' iti, tadapi durApAstaM, anyasyetthambhUtadRSTeSTabAdhitavacanapravRtterasambhavAt yadapyuktaM- 'bhavatveSo'pi nizcayo yathA'yamAcArAdika upadezo varddhamAnakhAmina iti, tathApi tasyo|padezasyAyamartho nAbhya iti na zakyaM pratyetumityAdi, tadapyayuktaM, bhagavAn hi vItarAgastato na vipratArayati, bipratAraNA heturAgAdidoSagaNAsambhavAt, tathA sarvajJatvena viparItaM samyag vA'rthamavabudhyamAnaM ziSyaM jAnAti tato 1 sarvavidhAne'pi bAdhitAt badhanAt / sarvakSo bhavati jinaH zeSAH sarve asavaijJAH // 1 // For PPLse On JE ~463~ 20 // 226 // 24
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [47]] yadi viparItamarthamavabudhyate zrotA tarhi nivArayet , na ca nivArayati, na ca vipratArayati, karoti ca dezanAM kRtakR--ajJAna yo'pi tIrthakaranAmakarmodayAt , tato jJAyate eSa evAsyopadezasvArtha iti, uktaM ca-"nAe'vi taduvaese ese-14dhikAra: vattho mautti se evaM / najai pavacamANaM jana nivArei taha ceva // 1 // annaha ya pavataMtaM nivAraI na ya tao pavaMzAceI / jamhA sa vIyarAgo kahaNe puNa kAraNaM kammaM // 2 // " evaM ca bhagavadvivakSAyAH parokSatve'pi samyagupadezasyA thenizcaye jAte yaduktaM-'gautamAdirapi chamastha' ityAdi, tadapyasAramavaseyaM, chamasthasyApyuktaprakAreNa bhagavadupadezAthenizcayopapatteH, tathA citrArthA api zabdA bhagavataiva sameyitAH, te ca prakaraNAdyanurodhena tattadarthapratipAdakAH pratipAditAstato na kazciddoSaH, tapakaraNAdyanurodhena tattadarthanizcayopapatteH bhagavatA'pi ca tathA tathA'thAvagame prati-1 SedhAkaraNAditi, evaM ca tadAnIM gautamAdInAM samyagupadezArthasyAvagatAvAcAryaparamparAta idAnImapi tadarthAvagamo bhavati, na cAcAryaparamparA na pramANaM, aviparItArthavyAkhyAtRtvena tasyAH prAmANyasyApAka mazakyatvAt , apicadabhavaddazenamapi kimAgamamUlamanAgamamUlaM vA?,yadyAgamamUlaM tarhi kathamAcArya paramparAmantareNa ?, AgamArthasthAvabodumaza-dA kyatvAt , athAnAgamamUlaM tarhi na pramANaM, unmattakaviracitadarzanavat , atha yadyapi nAgamamUlaM tathApi yuktyupapanna jJAte'pi tadupadeze eSa evAoM mata iti tapeyam / jJAyate pravartamAnaM yantra nivArayati tathaiva // 1 // anyathA ca prArtamAnaM nivArayet na ca tataH pravazyate / | yasmAt sa vItarAgaH kayane punaH kAraNaM kamai // 1 // 2 saMketitAH / Cccc dIpa anukrama [140] ~464~
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [47]] bhImalaya- mitikRtvA samAzrIyate, aho! durantaH khadarzanAnurAgo ya evamapi pUrvAparaviruddhaM bhASayati, athavA bhUSaNametada- ajJAnavAbagirIyA jJAnapakSAbhyupagamasya yaditvaM pUrvAparaviruddhArthabhASaNaM, kathaM pUrvAparaviruddhArthabhASiteti cet?, ucyate, yuktayo hi jJA- dhikAra nandIvRttiH namUlA bhavatAM cAjJAnAbhyupagamaH tataH kathaM tAstatra ghaTante? iti pUrvAparaviruddhArthabhASiteti yatkiJcidetad / ye'pi ca / // 227 // vinayavAdino vinayapratipattilakSaNAste'pi mohAnmuktipathaparibhraSTAH veditavyAH, tathAhi-vinayo nAma muktyaGgaM yo 15 muktipathAnukUlo na zeSaH, muktipathazca jJAnadarzanacAritrANi, samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArgaH' (t0a01-suu01)| itivacanAt , tato jJAnAdInAM jJAnAdyAdhArANAM ca bahuzrutAdipuruSANAM yo vinayo jJAnAdivahumAnapratipattilakSaNaH sa jJAnAdisampavRddhihetutvena paramparayA muktyamupajAyate, yastu suranRpatyAdiSu vinayaH sa niyamAt saMsArahetuH, yataH 8suranRpatyAdiSu vinayo vidhIyamAnaH suranRpatyAdibhAvaviSayaM bahumAnamApAdayati, anyathA vinayakaraNApravRtteH, surana patyAdibhAvazca bhogapradhAnaH, tadbahumAne ca bhogabahumAnameva kRtaM paramArthato bhavatIti dIrghasaMsArapathapravRttiH, ye'pi ca yativinayavAdinaste'pi yadi sAkSAdvinayameva kevalaM muktyaGgamicchanti tarhi te'pyasamIcInavAdino veditavyAH, IR // 227 // jJAnAdirahitasya kevalasya vinayasya sAkSAnmuktyaGgatvAbhAvAt, na khalu jJAnadarzanacAritrarahitAH kevalapAdapatanAdivinayamAtreNa muktimArgamanuvate jantavaH, kintu jJAnAdisahitAH, tato jJAnAdikameva sAkSAnmuktyakaM na vinayaH, kathametadavasIyate ?, iti ceducyate, iha mithyAtvAjJAnAviratipratyayaM karmajAlaM, karmajAlakSayAca mokSaH 24 dIpa anukrama [140] ~465
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [47]/gAthA ||81...|| ........... ................. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [47]] 'muktiH karmakSayAdiSTe'tivacanaprAmANyAt, karmajAlakSayazca na nimUlakAraNocchedamantareNa sarvathA sambhavati, tato ajJAnavAdyamithyAtvapratipakSaM samyagdarzanamajJAnapratipakSaM ca jJAnamaviratipratipakSaM ca cAritraM samyak sevyamAnaM yadA prakarSaprAsaMdhikAraH bhavati tadA sarvathA kAraNApagamato nirmUlakocchedo bhavatIti jJAnAdikaM sAkSAnmuktya, na vinayamAtra, kevalaMtA vinayo jJAnAdiSu vidhIyamAnaH paramparayA muktyaGgaM sAkSAttu jJAnAdiheturiti sarvakalyANabhAjanaM tatra 2 pradeze gIyate, yadi punaryativinayavAdino'pi jJAnAdivRddhihetutayA muktyaGgaM vinayamicchanti tadA te'pyasmatpathavartina eveti na kadA(kA)cidvipratipattiriti kRtaM prasaGgena, prakRtamanusandhIyate / 'sUyagaDassa NaM parittA' ityAdi sarva prAgavat , uddezAnAM ca parimANaM kRtvA uddezasamuddezakAlasaGkhyA bhAvanIyA, 'settaM sUyagaDe' tadetatsUtrakRtaM // se kiM taM ThANe?, ThANe NaM jIvA ThAvijaMti ajIvA ThAvijaMti sasamae ThAvijai parasamae ThAvijai sasamayaparasamae ThAvijai loe ThAvijai aloe ThAvijai loAloe ThAvijai, ThANe NaM TaMkA kUDA selA sihariNo pabbhArA kuMDAI guhAo AgarA dahA naIo AghavijaMti, ThANe NaM parittA vAyaNA saMkhejjA aNuogadArA saMkhejA veDhA saMkhejjA silogA saMkhejAo nijuttIo saMkhejAo saMgahaNIo saMkhejAo paDivattIo, se NaM aMgaTyAe taie dIpa anukrama [140] 2278 SEARS sthAna-aMga sUtrasya zAstriya paricaya: prastuyate ~466~
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [48/gAthA ||81...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalaya prata gi nandIpattiH sUtrAka [48] // 228|| aMge ege suakkhaMdhe dasa ajjhayaNA egavIsaM uddesaNakAlA ekavIsaM samuddesaNakAlA bAvattari khAnAnApayasahassA payaggeNaM saMkhejA akkharA aNaMtA gamA aNaMtA pajavA parittA tasA aNaMtA thA dhikAra sU.48 varA sAsayakaDanibaddhanikAiA jiNapannattA bhAvA AghavijaMti pannavijaMti parUvijaMti daMsijaMti nidaMsirjati uvadaMsirjati, se evaM AyA evaM nAyA evaM viNNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNA Aghavijai, se taM ThANe 3 (sUtraM. 48) se ki tamityAdi, atha kiM tatsthAnaM ?, tiSThanti pratipAdyatayA jIvAdayaH padArthA asminniti sthAnaM, tathA | cAha sUri:-'ThANe Na'mityAdi, sthAnena sthAne yA 'Na'miti vAkyAlaGkAre jIvAH sthApyante-yathA'vasthitasvarUpaprarUpaNayA vyavasthApyante, zepaM prAyo nigadasiddhaM, navaraM 'TaMka tti chinnataTa raI, kUTAni parvatasyopari, yathA vaitADyasvopari siddhAyatanakUTAdIni nava kUTAni, zailA himavadAdayaH, zikhariNaH-zikhareNa samanvitAH, te ca vaitAThyAdayaH, 228 // tathA yatkUTamupari kubjAmavat kujaM tatprAgbhAraM, yadvA yatparyatasyopari hastikumbhAkRti kubjaM vinirgataM tatprAgabhAraM, KI kuNDAni-gaGgAkuNDAdIni guhAH-timizraguhAdayaH AkarAH-rUpyasuvarNAdyutpattisthAnAni idAH-pauNDarIkAdayaH / nadyogajJAsindhvAdaya AkhyAyante, tathA sthAnenAthavA sthAne 'Na'mitivAkyAlaGkAre ekAdyakottarikayA vRyA daza dIpa anukrama [141] Eautatinni ~467~
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ........... mUlaM [48/gAthA ||81...|| ............ ................. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [48] hai sthAnakaM yAvadvivarddhitAnAM bhAvAnAM prarUpaNA AkhyAyate, kimuktaM bhavati ?-ekasaGkhyAyAM dvisaGkhyAyAM yAvaddazasaGkhyAyAM ye / samavAyAye bhAvA yathA yathA'ntarbhavanti tathA tathA te te prarUpyante ityarthaH, yathA 'ege AyA' ityAdi, tathA 'jaM itthaM ca NaM loke dhikAra sU. 49 taM sarva dupaDoyAraM, taMjahA-'jIvA ceva ajIvA ceva' ityAdi, 'ThANassa NaM parittA vAyaNA' ityAdi, sarva prAgvat paribhAvanIyaM, padaparimANaM ca pUrvasmAt pUrvasmAdaGgAduttarasminuttarasminnaU dviguNamavaseyaM, zeSa pAThasiddhaM, yAvanigamanaM / / se kiM taM samavAe ?, samavAe NaM jIvA samAsijati ajIvA samAsijjati jIvAjIvA sa. mAsijati sasamae samAsijai parasamae samAsijai sasamayaparasamae samAsijai loe samAsijjai aloe samAsijjai loAloe samAsijai. samavAe NaM egAiANaM eguttariANaM ThANasayavivaDiANaM bhAvANaM parUvaNA Apavijai duvAlasavihassa ya gaNipiDagassa pallavagge samAsijai, samavAyassaNaM parittA vAyaNA saMkhijjA aNuogadArA saMkhejjA veDhA saMkhejA silogA saMkhijAo nijuttIo saMkhijjAo paDivattIo, se NaM aMgaTTayAe cauttha agaM ege suakhaMdhe ege ajjhayaNe ege uddesaNakAle ege samuddesaNakAle ege coAle sayasahasse payaggeNaM saMkhejjA akkharA aNaMtA gamA aNaMtA pajavA parittA tasA aNaMtA thAvarA dIpa anukrama [141] samavAya-aMga sUtrasya zAstriya paricaya: prastuyate ~468~
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [49 ] dIpa anukrama [142 ] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [49]/gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya girIyA nandIvRttiH // 229 // Jan Eucatury sAsayakaDanibaddhanikAiA jiNapannattA bhAvA AghavijjaMti pannavijjaMti parUvinaMti daMsijaMti nidaMsijaMti uvadaMsijaMti, se evaM AyA se evaM nAyA evaM viSNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNA Aghavijjai, se taM samavAe 4 // ( sU. 49 ) 'se kiM tamityAdi, atha ko'yaM samavAyaH 1, samyagavAyo- nizcayo jIvAdInAM padArthAnAM yasmAtsa samavAyaH, tathA cAha sUriH - 'samavAe Na' mityAdi, samavAyena yadvA samavAye 'Na' miti vAkyAlaGkAre, jIvAH 'samAzrIyante' samiti - samyag yathA'vasthitatyA AzrIyante - buddhyA svIkriyante, athavA jIvAH samasyante - kuprarUpaNAbhyaH samAkRSya samyaprarUpaNAyAM prakSipyante, zeSamAnigamanaM nigadasiddhaM, navaramekAdikAnAmekottarANAM zatasthAnakaM yAvadvivarddhitAnAM bhAvAnAM prarUpaNA AkhyAyate, ayamatra bhAvArtha:- ekasaGkhyAyAM dvisaGkhyAyAM yAvacchatasaGkhyAyAM ye ye bhAvA yathA 2 yatra yatrAntarbhavanti te te tatra tatra tathA 2 prarUpyante, yathA 'ege AyA' ityAdi // se kiM taM vivAhe ?, vivAhe NaM jIvA viAhijjati ajIvA viAhijjati jIvAjIvA viAhijjaMti sasamae vihijjati parasamae vihijjati sasamayaparasamae viAhijaMti loe vihijjati aloe viAhijjati loyAloe viAhijaMti, vivAhassa NaM parittA vAyaNA saMkhijjA aNuogadArA saMkhijjA veDhA saMkhijA silogA saMkhijAo nijuttIo saMkhejjAo For Plase Only vyAkhyA-aMga tathA jJAtAdharmakathA - aMga sUtrayoH zAstriya paricaya: prastuyate ~469~ samavAyAdhikAraH sU. 49 vyAkhyAdhikAraH sU. 50 jJAtASi. sU. 51 20 // 229 // 25
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [50-51]/gAthA ||81...|| ......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka vyAkhyA| dhikAraH sU. 50 jJAtAdhikArasU. 51 [50-51] dIpa anukrama [143 saMgahaNIo saMkhijjAo paDivattIo, se NaM aMgaTyAe paMcame aMge ege suakkhaMdhe ege sAirege ajjhayaNasae dasa udesagasahassAI dasa samuddesagasahassAiM chattIsaMvAgaraNasahassAI do lakkhA aTrAsIiM payasahassAI payaggeNaM saMkhijjA akkharA aNaMtAgamA arNatA pajavA parittA tasA agaMtA thAvarA sAsayakaDanibaddhanikAiyA jiNapannattA bhAvA ApavijaMti pannavijaMti parUvijaMti daMsirjati nidaMsirjati uvadaMsirjati, se evaM AyA evaM nAyA evaM viNNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNA Aghavijai,setaM vivAhe 5 / (sU. 50) / se kiM taM nAyAdhammakahAo?, nAyAdhammakahAsu NaM nAyANaM nagarAI ujANAI ceiAI vaNasaMDAiM samosaraNAI rAyANo ammApiyaro dhammAyariyA dhammakahAo ihaloiyaparaloiyA iDivisesA bhogaparicAyA pavvajAo pariAyA suapariggahA tavovahANAI salehaNAo bhattapaJcakkhANAI pAovagamaNAI devalogagamaNAI sukulapaJcAyAIo puNabohilAbhA aMtakiriAo a AghavijaMti, dasa dhammakahANaM vaggA, tattha NaM egamegAe dhammakahAe paMcapaMcaakkhAiAsayAI egamegAe akkhAiAe paM. -144] ~470~
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [50-51] dIpa anukrama [143 -144] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [50-51 ]/ gAthA ||81...|| pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 230 // paMcavakkhAi AsayAI egamegAe ubakkhAiAe paMcapaMca akkhA iuvakkhAi AsayAI evameva sAvareNaM aDAoM kahANagakoDIo harvatitti samakkhAyaM, nAyAdhammakahANaM parittA vAyaNA saMkhijjA aNuogadArA saMkhijA veDhA saMkhijjA silogA saMkhijAo nijjuttIo saMkhijAo saMgahaNIo saMkhejjAo paDivattIo, se NaM aMgaTTayAe chaTTe aMge do suakkhaMdhA errari ajjhaNA guNavIsaM uddesaNakAlA egUNavIsaM samuddesaNakAlA saMkhejA payasahassA paggeNaM saMkhejjA akkharA anaMtA pajjavA paritA tasA anaMtA thAvarA sAsayakaDanibaddhanikAiA jirpannattA bhAvA Aghavijjanti pannavijjaMti paruvijjaMti daMsijjaMti nidaMsijaMti uvadaMsijati, se evaM AyA evaM nAyA evaM viSNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNA Aghavijai, se taM nAyAdhammakahAo 6 / (sU. 51) atha keyaM vyAkhyA ?, vyAkhyAyante jIvAdayaH padArthA anayeti vyAkhyA, 'upasargAdAta' ityaGpratyayaH, tathA cAha sUri:- 'vivAhe Na' mityAdi, vyAkhyAyAM jIvA vyAkhyAyante zeSamAnigamanaM pAThasiddhaM / 'se kiM tamityAdi, atha kAratA jJAtAdharma kathAH 1, jJAtAni - udAharaNAni tatpradhAnA dharmakathA jJAtAdharmakathAH, athavA jJAtAni - jJAtAdhyayanAni Education Internation For Parts Only ~ 471~ vyAkhyA dhikAra jJAtAdhi kAraH sU. 50-51 20 // 230 // 23 yor
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [50-51]/gAthA ||81...|| ............... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [50-51] dIpa anukrama [143 prathamazrutaskandhe dharmakathA dvitIyazrutaskandhe yAsu anyapaddhatiSu (tA)jJAtAdharmakathAH pRSodarAditvAtpUrvapadasya dIrghAntatA, vyAkhyA|sarirAha-jJAtAdharmakathAsu 'Na'miti vAkyAlaGkAre jJAtAnAm-udAharaNabhUtAnAM nagarAdIni vyAkhyAyante, tathA 'dasa dhikAra dhammakahANaM vaggA' ityAdi, iha prathamazrutaskandhe ekonaviMzativratAdhyayanAni jJAtAni-udAharaNAni tatpradhAnAni jJAtAadhyayanAni dvitIyazrutaskandhe daza dharmakathAH dharmasya-ahiMsAdilakSaNasa pratipAdikAH kathA dharmakathAH, athavA SdhikAra C .50-51 dharmAdanapetA dhAH dhAzca tAH kathAzca dharmyakathAH, tatra prathame zrutaskandhe yAnyekonaviMzatirjAtAdhyayanAni teSvAdimAni daza jJAtAni jJAtAnyeva na teSvAkhyAyikAdisambhavaH, zeSANi punaryAni nava jJAtAni teSvekakasmin catvAriMzAni paJca paJcAkhyAyikAzatAni 540[ca] bhavanti 4860 ekaikasyAM cAkhyAyikAyAM paJca paJca upAkhyAyikAzatAni |2430000 ekaikasyAM copAkhyAyikAyAM paJca paJca AkhyAyikopAkhyAyikAzatAni sarvasaGkhyayA 1215000000ekavizaM koTizataM lakSAH paJcAzat ,tata evaM kRte sati prastutasUtrasyAvatAraH, Aha ca TIkAkRt-"igabIsaM koDisayaM lakkhA pannAsa ceva boddhavA / evaM kae samANe ahigayasuttassa patthAvo // 1 // " dvitIye zrutaskandhe dazadharmakathAnAM vargAH,varga:samUhaH, daza dharmakathAsamudAyA ityarthaH, ta eva ca dazAdhyayanAni, ekaikasyAM dharmakathAyAM-yAsamUharUpAyAmadhyayanapramANAyAM paJca paJcAkhyAyikAzatAni, ekaikasyAM cAkhyAyikAyAM paJcapaJca upAkhyAyikAzatAni ekaikasyAM copAkhyAyikAryA paJca paJca AkhyAyikopAkhyAyikAzatAni sarvasaGkhyayA paJcaviMzaM koTizataM, iha nava jJAtAdhyayanasambandhyAkhyAyi-| A8%AOCACAKC -144] PRIRaitaram.org ~472~
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [50-51]/gAthA ||81...|| .............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka nandIpatiH [50-51] dIpa zrImalaya- kAdisadRzA yA AkhyAyikAdayaH paJcAzalakSAdhikakaviMzakoTizatapramANAstA asmAtpaJcaviMzatikoTizatapramANAdrAzeH vyAkhyAgirIyA zodhyante, tataH zeSA apunaruktA arddhacaturthAH kathAnakakovyo bhavanti, tathA cAha-'evameva' uktaprakAreNaiva guNite hI dhikAra: jJAtAzodhane cakRte 'sapUrvAparaNa' pUrvazrutaskandhAparazrutaskandhakathAH samuditA apunarukA aDuTThAoMti arddhacaturthAH kathAnaka-12 dhikAra: // 231 // koTyo bhavantIyAkhyAtaM tIrthakaragaNadharaiH, Aha ca TIkAkRta-"paNavIsa koDIsayaM ettha ya samalakSaNAigA jamhA ||4.50-51 navanAyAsambaddhA akkhAiyamAiyA teNaM // 1 // tA sohijaMti phuDaM imAo rAsIu vegalANaM tu / puNaruttavajjiyANaM pamANameyaM vinihiDeM // 2 // " tathA 'nAyAdhammakahANaM parittA vAyaNA' ityAdi sarva prAgvadbhAvanIyaM yAvannigamanaM, navaraM saddhyeyAni padasahasrANi padAgreNa-padaparimANena, tAni ca paJca lakSAH SaTsaptatiH sahasrAH, padamapi cAtraupasaIMInikai naipAtikaM nAmikamAkhyAti mithaM ca yeditavyaM, tathA cAha carNikRt-"payaggeNaMti ubasaggaparya nivAya|payaM nAmiyaparya akkhAiyapayaM missapayaM ca pae pae adhikica paMca lakkhA chApattarisahassA payaggeNaM bhavaMti" athaveha padaM sUtrAlApakarUpamupagRhyate, tatastathArUpapadApekSayA saGkhyeyAni padasahasrANi bhavanti, na lakSAH, Aha ca cUrNikRt-"ahavA suttAlAvagapayaggeNaM saMkhejAI payasahassAI bhavaMti" evamuttaratrApi bhAvanIyaM // 6 // // 23 // se kiM taM uvAsagadasAo?; uvAsagadasAsu NaM samaNovAsayANaM nagarAI ujANAI ceiAI 25 vaNasaMDAiM samosaraNAiM rAyANo ammApiyaro dhammAyariA dhammakahAo ihaloiaparalo. anukrama [143 -144] upAsakadazA-aMga sUtrasya zAstriya paricaya: prastuyate ~473~
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [52/gAthA ||81...|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: vyAkhyA dhikAraH prata jJAtAdhikAra sUtrAka ma.51-52 [5 ] iA iDDivisesA bhogaparicAyA padhvajAo pariAgA suapariggahA tavovahANAI sIlabbayaguNaveramaNapaJcakkhANaposahovavAsapaDivajaNayA paDimAo uvasaggA saMlehaNAo bhattapaJcakkhANAI pAovagamaNAI devalogagamaNAI sukulapaJcAyAIo puNabohilAbhA aMtakiriAo a AghavijaMti, uvAsagadasANaM parittA vAyaNA saMkhejA aNuogadArA saMkhejA veDhA saMkhejA silogA saMkhejjAo nijuttIo saMkhejAo saMgahaNIo saMkhejAo paDivattIo, se NaM aMgaTThayAe sattame aMge ege suakkhaMdhe dasa ajjhayaNA dasa uddesaNakAlA dasa samuddesaNakAlA saMkhejA payasahassA payaggaNaM sajjA akkharA aNaMtA gamA aNaMtA pajavA parittA tasA a. NaMtA thAvarA sAsayakaDanibaddhanikAiA jiNapannattA bhAvAAghavijaMtti pannavijaMti parUvijaMti daMsirjati nidaMsirjati uvadaMsijeti, se evaM AyA evaM nAyA evaM vinnAyA evaM caraNakaraNaparUvaNA Avijai, se taM uvAsagadasAo 7 // (sU. 52) . 'se kiM tamityAdi, atha kAstA upAsakadazAH?. upAsakA:-zrAvakAH tadgatANuvrataguNavatAdikriyAkalApapratibaddhA dazA-adhyayanAni upAsakadazAH, tathA cAha sUriH-'uvAsagadasAsu NamityAdi pAThasiddhaM yAvannigamana, navaraM dIpa anukrama [145] CASSOCCACCE VImunmurary.orm ~474~
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [13]/gAthA ||81...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata zrImalaya- girIyA nandIvRttiH // 232 // sUtrAka [53] dIpa anukrama [146]] sajayeyAni padasahasrANi padANeti ekAdaza lakSA dvipaJcAzatsahasrANi ityarthaH, dvitIyaM tu vyAkhyAnaM prAgiva bhASanIyaM / / upAsakase kiM taM aMtagaDadasAo ?, aMtagaDadasAsu NaM aMtagaDANaM nagarAI ujANAI ceiAI vaNasaM dizAdhi. antakaDAI samosaraNAI rAyANo ammApiyaro dhammAyariyA dhammakahAo ihaloiaparaloiA iDi- dazASi. visesA bhogapariccAgA pavvajAo pariAgA suapariggahA tavovahANAI saMlehaNAo bhattapa sAsa.52-53 cakkhANAI pAovagamaNAiM aMtakiriAo AghavijaMti, aMtagaDadasAsu NaM parittA vAyaNA saMkhijA aNuogadArA saMkhejjA veDhA saMkhejA silogA saMkhejAo nijjuttIo saMkhejAo saMgahaNIo saMkhejAo paDivattIo, se NaM aMgaTyAe aTrame aMge egesuakhaMdhe aTa vaggA aTTa uddesaNakAlA aTTa samuddesaNakAlA saMkhejA payasahassA payaggeNaM saMkhejjA akkharA arNatA gamA aNaMtA pajavA parittA tasA aNaMtA thAvarA sAsayakaDanibaddhanikAiA jiNapannatrA bhAvA AdhavinaMti pannavijaMti parUvijaMti iMsijati nidaMsirjati uvadaMsijaMti, se evaM AyA evaM nAyA evaM vinnAyA evaM caraNakaraNaparUvaNA Apavijai, se taM aMtagaDadasAo 8 // (sU. 53) GRE // 23 // 23 aMtakRddazA-aMga sUtrasya zAstriya paricaya: prastuyate ~475
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [43] dIpa anukrama [146 ] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 53 ]/ gAthA ||81...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH 'se kiM tamityAdi, atha kAstA antakRddazAH ?, anto- vinAzastaM karmaNastatphalabhUtasya vA saMsArasya ye kRtavantaste'ntakRtaH - tIrthaMkarAdayaH tadvaktavyatAprativaddhA dazA-adhyayanAni antakRddazAH, tathA cAha sUriH - 'aMtakaDa (kuda) dazAsu' 'Na' miti vAkyAlaGkAre, pAThasiddhaM yAvad 'anta kiriyAo'tti bhavApekSayA antyAzca tAH kriyAzcAntyekriyAH zailezyavasthAdikA gRyante, zeSaM prakaTArtha yAvad 'aTTha vagga' ti vargaH samUhaH, sa cAntakRtAmadhyayanAnAM vA veditavyaH, sarvANi cAdhyayanAni vargavargAntargatAni yugapaduddizyante ata Aha--aSTAnudezana kAlA aSTau samuddezana kAlAH saGkhyeyAni padasahasrANi padApreNa tAni ca kila trayoviMzatiH lakSAzcatvArazca sahasrAH, zeSaM pAThasiddhaM yAvannigamanam // se kiM taM aNuttarovavAiadasAo ?, aNuttarovavAiadasAsu NaM aNuttarovavAiANaM nagarAI ujjANAI ce AI vaNasaMDAI samosaraNAI rAyANo ammApiaro dhammAyariA dhamma kahAo ihalo aparaloiAiDivisesA bhogaparicAgA pavvajjAo pariAgA suapariggahA tavovahANAI paDimAo uvasaggA saMlehaNAo bhattapaJcavANAIM pAovagamaNAI aNuttarotravAiya te ut sukulapaJcAyAIo puNavohilAbhA aMtakiriAo AghavijjaMti, aNuttarovavAiadasAsu NaM paritA vAyaNA saMkhejjA aNuogadArA saMkhejA veDhA saMkhejA silogA saMkhejAo Simanationd anuttaropapAtikadazA-aMga sUtrasya zAstriya paricaya prastuyate For Parts Only ~476~ upAsaka dazAdhi antakadazAdhi. sU. 52.53 5 10 12
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [54] dIpa anukrama [147] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [54]/gAthA ||819...|| ..... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIvA nandIvRttiH // 233 // nijuttIo saMkhejAo saMgahaNIo saMkhejAo paDivattIo, se NaM aMgaTTayAe navame aMge ege suakkhaMdhe tinnivaggA tinni uddesaNakAlA tinni samudde saNakAlA saMkhejjAI payasahassAI payaggeNaM saMkhejjA akkharA anaMtA gamA anaMtA pajjavA parittA tasA anaMtA thAvarA sAsayakanibaddhanikAiA jiNapannattA bhAvA AghavijaMti pannavijjaMti paruvijaMti daMsijaMti nirdasijaMti uvadaMsijjaMti, se evaM AyA evaM nAyA evaM vinnAyA evaM caraNakaraNaparUvaNA Aghavijjai, setaM aNuttarovavAiadasAo 9 // (su. 54 ) 'se kiM tamityAdi, atha kastA anuttaraupapAtikadazAH ?, na vidyate uttaraH- pradhAno yebhyaste'nuttarAH - sarvottamA -ityarthaH, upapAtena nirvRttA aupapAtikA anuttarAzca te aupapAtikAzca anuttaropapAtikAH, vijayAdyanuttaravimAnavAsina ityarthaH, tadvaktavyatApratibaddhA dazA anuttaraupapAtikadazAH, tathA cAha sUriH - 'anuttarovavAiyadasA su Na' mityAdi pAThasiddhaM yAvannigamanaM, navaramadhyayanasamUho vargaH varge 2 ca daza dazAdhyayanAni, vargazca yugapadevoddizyate iti traya eva uddezanakAlAtraya eva samuddezana kAlAH saGkhyeyAni ca padasahasrANi - padasahasrASTAdhikapaTcatvAriMzalakSatra| mANAni veditavyAni / For Parts Only ~477~ anuttaropapAtikA. praznavyA karaNA. sU. 54-55 20 // 233 // 23
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [15]/gAthA ||81...|| ....... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata anuttaropapAtikApraznanyA. karaNA. sU.54-55 sUtrAka [55]] se kiM taM paNhAvAgaraNAI?, paNhAvAgaraNesu NaM aTuttaraM pasiNasayaM aduttaraM apasiNasaya aThuttaraMpa- siNApasiNasayaM, taMjahA-aMguTrapasiNAI bAhupasiNAI adAgapasiNAIannevi vicittA vijAisayA nAgasuvaNNehiM saddhiM divyA saMvAyA AghavijaMti, paNhAvAgaraNANaM parittA vAyaNA saMkhejA aNuogadArA saMkhejA veDhA saMkhejA silogAsaMkhejAo nijuttIo saMkhejAo saMgahaNIosaMkhejjAo paDivattIo,seNaM aMgaThyAe dasame aMge ege suakkhaMdhepaNayAlIsaM ajjhayaNA paNayAlIsaM uddesaNakAlA paNayAlIsaM samuddesaNakAlA saMkhejAiM payasahassAI payaggeNaM saMkhejA akkharA aNaMtA gamA aNaMtApajavA parittA tasA aNaMtA thAvarA sAsayagaDanibaddhanikAiA jiNapannattA bhAvA AghavijaMti pannavijaMti parUvijaMti daMsirjati nidaMsijati uvadaMsirjati, se evaM AyA se evaM nAyAevaM vinnAyA evaM caraNakaraNaparUvaNA Apavijai, setaM paNhAvAgaraNAI 10 // (sU.55) 'se kiM tamityAdi, atha kAni praznavyAkaraNAni ?, praznaH-pratItaH tadviSayaM nirvacanaM-vyAkaraNaM, tAni ca bahUni tato bahuvacanaM, teSu praznavyAkaraNeSu aSTottaraM praznazataM-yA vidyA matrA vA vidhinA japyamAnAH pRSTA eva santaH zubhAzubhaM kathayanti te praznAH teSAmaSTottaraM zataM, yA punarvidyA mantrA vA vidhinA japyamAnA apRSTA eva zubhAzubhaM kathayanti dIpa anukrama [148] CEOCALCCESSACRE SHRE M ianational praznavyAkaraNa-aMga sUtrasya zAstriya paricaya: prastuyate ~478~
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [55/gAthA ||81...|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: 55 dIpa anukrama [148] zrImalaya-14 te'praznAH teSAmaSTottaraM zataM, tathA ye pRSTAH apRSTAzca kathayanti te praznApraznAH tepAmapyaSTottara zatamAkhyAyate, tathA'- praznavyAgirIyA nyepi ca vividhA vidyAtizayAH kathyante, tathA nAgakumAraiH suparNakumArairanyaizca bhavanapatibhiH saha sAdhUnAM divyAHkaraNA. visaMvAdA-jalpavidhayaH kathyante, yathA bhavanti tathA kazyante ityarthaH, zeSa nigadasiddhaM, navaraM sahayeyAni padasahasrANi sU. 55-56 // 23 // dvinavatirlakSAH poDaza sahasrA ityarthaH / . se kiM taM vivAgasuaM?, vivAgasue NaM sukaDadukaDANaM kammANaM phalavivAge Apavijai, tattha NaM dasa duhavivAgA, dasa suhavivAgA, se kiM taM duhavivAgA ?, duhavivAgesu NaM duhavivAgANaM nagarAI ujANAI vaNasaMDAI ceiAI samosaraNAI rAyANo ammApiarI dhammAariA dhammAkahAo ihaloiaparaloiA iDDivisesA nirayagamaNAI saMsArabhavapavaMcA duhaparaMparAo dukulapaJcAyAIo dulahabohiattaM Aghavijai se taM duhvivaagaa| se kitaM suhavivAgA?, 4 // 23 // suhavivAgesu NaM suhavivAgANaM nagarAI ujANAI vaNasaMDAI ceiAI samosaraNAI rAyANo ammApiarodhammAyariA dhammakahAo ihaloiapAraloiAivivisesA bhogapariccAgA paThabajjAo pariAgA suapariggahA tavovahANAI saMlahaNAo bhattapaJcakkhANAI pAovagamaNAI SAREnatam | vipAka-aMga sUtrasya zAstriya paricaya: prastuyate ~479~
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [56/gAthA ||81...|| ......... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: sU. 56 prata sUtrAka [56] SSACREACOCTOR TO devalogagamaNAI suhaparaMparAo sukulapaJcAyAIo puNavohilAbhA aMtakiriAo Aghavi- vipAkazru. jaMti / vivAgasuyassa NaM parittA vAyaNA saMkhijjA aNuogadArA saMkhejA veDhA saMkhejA si I dRSTivAdelogA saMkhejAo nijuttIo saMkhijAo saMgahaNIo saMkhijjAo paDivattIo, se gaM aMga- parikarmAdya hAdhikAraH TrayAe ikkArasame aMge do suakkhaMdhA vIsaM ajjhayaNA vIsaM uddesaNakAlA vIsaM samuddesaNakAlA saMkhijjAI payasahassAI payaggeNaM saMkhejjA akkharA aNaMtA gamA aNaMtA pajavA parittA tasA aNaMtA thAvarA sAsayakaDanibaddhanikAiA jiNapannattA bhAvA AghavijaMti pannavijaMti parUvijaMti daMsirjati nidaMsijati uvadaMsijaMti, se evaM AyA evaM nAyA evaM vinAyA evaM caraNakaraNaparUvaNA Aghavijjai, se taM vivAgasuyaM 11 (sU. 56) ___atha kiM tadvipAkazrutaM ?, vipacana vipAkaH zubhAzubhakarmapariNAma ityarthaH tatpratipAdakaM zrutaM vipAkazrutaM, zeSa di.sarvamAnigamanaM pAThasiddhaM, navaraM samayeyAni padasahasrANIti ekA koTI caturazItilekSA dvAtriMzaca sahasrANi / GiI saki ta diTTivAe, diTrivAe NaM savabhAvaparUvaNA AghavijaDa, se samAsao paMcavihe pannatte, taMjahA-parikamme 1 suttAI 2 puvvagae 3 aNuoge 4 cUliA5, se kiM taM parikamme?, .57 dIpa anukrama [149] SARERatihintamatara dRSTivAda-aMga sUtrasya zAstriya paricaya: prastuyate ~480~
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [ 57 ] ||82 -84|| dIpa anukrama [150 -154] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 57 ] / gAthA ||82-84|| ........ pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRtiH ||235 // parikamme sattavihe pannatte, taMjahA- siddhaseNiAparikamme 1 maNussaseNiAparikamme 2 puTuseAparikamme 3 ogADhaseNiAparikamme 4 uvasaMpajjaNa seNiAparikamme 5 vippajahaNaseNiAparikamme 6 cuAcuaseNiAparikamme 7, se kiM taM siddhaseNiAparikamme 1 2 caudasavihe pannatte, taMjahA - mAugApayAI 1 egaTTiapayAI 2 aTUpayAI 2 pADhoAmAsapayAI 4 keubhUaM 5 rAsibaddhaM 6 egaguNaM 7 duguNaM 8 tiguNaM 9 keubhUaM 10 paDiggaho 11 saMsArapaDiggaho 12 naMdAvataM 13 siddhAvataM 14, se taM siddhaseNiAparikamme 1, se kiM taM maNussa seNiAparikamme ?, magussa seNiAparikamme caudasavihe pannatte, taMjahA- mAuyApayAI 1 egaTTiapayAI 2 aTTApayAI 3 pADhoAmAsayAI 4 keubhUaM 5 rAsiddhaM 6 egaguNaM 7 duguNaM 8 tiguNaM 9 keubhUaM 10 Diggaho 11 saMsAra paDiggaho 12 naMdAvataM 13 maNussAvattaM 14, settaM maNurasaseNiAparikamme 2, kiM taM seNiAparikamme ?. puTuseNiAparikamme ikkArasavihe pannatte, taMjahA - pADhoAmAsapayAI 1 keubhUyaM 2 rAsibaddhaM 3 egaguNaM 4 duguNaM 5 tiguNaM 6 keubhUyaM 7 paDiggaho 8 For Penal Use Only ~ 481~ dRSTavAde parikarmAdyadhikAraH sU. 57 20 // 235 // 23 www.ncbrary.or
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata [57] // 82 -84|| dIpa anukrama [150 -154] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 57 ] / gAthA ||82-84|| ........ pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH saMsAraDigo 9 naMdAvattaM 10 puTThAvattaM 11, settaM puTuseNiAparikamme 3, se kiM taM ogADhaseNiAparikamme ?, ogADhaseNiAparikamme ikkArasavihe pannatte, taMjahA - pADhoAmAsapayAI 1 kebhUaM 2 rAsibaddhaM 3 egaguMNaM 4 duguNaM 5 tiguNaM 6 keubhUaM 7 paDiggaho 8 saMsArapaDiggaho 9 naMdAvataM 10 ogADhAvataM 11, setaM ogADhaseNiyAparikamme 4, se kiM taM upasaMpajaNaseNiAparikamme ?, 2 ikkArasavihe pannatte, taMjahA- pADho AmAsapayAI 1 keubhUyaM 2 rAsIbaddhaM 3 egaguNaM 4 duguNaM 5 tiguNaM 6 keubhUaM 7 paDiggaho 8 saMsArapaDiggaho 9 naMdAvattaM 10 uvasaMpajaNAvattaM 11, setaM uvasaMpajaNaseNiAparikamme 5 se kiM taM vippajjahaNa seNiAparikamme ?, viSpajahaNaseNiyAparikamme ekArasavihe pannatte, taMjahA - pADhoAmAsapayAI 1 bhUaM 2 rAsibaddhaM 3 egaguNaM 4 duguNaM 5 tiguNaM 6 keubhUaM 7 paDiggaho 8 saMsArapaDiggaho 9 naMdAvataM 10 viSpajahaNAvataM 19 se taM vippajahaNaseNiAparikamme 6 / se kiM taM cuAcuaseNiAparikamme ?, cuaacuaseNiAparikamme ekkArasavihe pannatte, taM For Pal Use Only ~ 482~ dRSTivAdeparikarmAdyadhikAraH sa. 57 5 11
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [17]/gAthA ||82-84|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sutrAka dRSTivAdeparikarmAdya zrImalaya girIyA / nandIdRciH vikAraH ma.57 // 236 // jahA-pADhoAmAsapayAiM 1 keumUaM 2 rAsibaddhaM 3 egaguNaM 4 duguNaM 5tiguNaM 6 keubhUaM7 paDiggaho 8 saMsArapaDiggaho 9 naMdAvattaM 10 cuAcuAvattaM 11, settaM cuAcuaseNiAparikamme 7, cha caukkanaiAI satta terAsiyAI, settaM parikamme za se kiM taM sucAI?, suttAI bAvIsaM pannattAI, taMjahA-ujusuyaM 1 pariNayApariNayaM 2 vahubhaMgiaM3 vijayacariyaM 4 aNaMtaraM 5 paraMparaM 6 mAsANaM 7 saMjUhaM 8 saMbhiNNaM 9 AhavAyaM 10 sovatthiavattaM 11 naMdAvattaM 12 bahulaM 13 puDhApuDhe 14 viAvattaM 15 evaMbhUnaM 16 duyAvattaM 17 vattamANappayaM 18 samabhirUDhaM 19 sabaobhaI 20 passAsaM 21 duppaDiggahaM 22, icceiAI bAvIsaM suttAI chinnacche anaiANi sasamayasuttaparivADIe, icceiAiM bAvIsaM suttAI acchinnaccheanaiyANi AjIviasuttaparivADIe icceiAI bAvIsaM suttAiM tigaNaiyANi terAsiasuttaparivADIe, icceiAI bAvIsaM suttAI caukkanaiANi sasamayasuttaparivADIe, evAmeva sapuvAvareNaM aTTAsII suttAI bhavaMtIti makkhAyaM, se taM suttAI 2 / se kiM taM puvagae ?, 2 ca uddasavihe paNNatte, taMjahA dIpa anukrama [150 // 236 // -154] |22 ~483~
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [57] // 82 -84|| dIpa anukrama [150 -154] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 57 ] / gAthA ||82-84|| ........ pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH upAyapuvyaM 1 aggANIyaM 2 vIriaM 3 asthinatthiSpavAyaM 4 nANappavAyaM 5 saccappavAyaM 6 A yapavAyaM 7 kammappavAyaM 8 paJcakkhANappavAyaM (paJcakkhANaM 9 vijjANuppavAyaM 10 ajhaM 11 pA NAU 12 kiriAvisAlaM 13 lokabiMdusAraM 14| uppAyapuvvassa NaM dasa vatthU cattAri cUliAvatthU pannattA, aggeNIyapuvvassa NaM codasa vatthU duvAlasa cUliAvatthU paNNattA, vIriyapuvvasaNaM aTThavatthU aTTa cUliAvatthU paNNattA, asthinatthiSpavAya puNvasta NaM aTThArasa vatthU dasa cUliAvatthU paNNattA, nANapatrAyapuvvasta NaM bArasa vatthU paNNattA, saJccappavAyapuJvasta NaM doNi vatthU paNNattA, AyappavAyaMpuvvassa NaM solasa vatthU paNNattA, kammappavAyapuvvasta NaM air paNNattA, paJcakakhANapuvvassa NaM vIsaM vatthU pannattA, vijANutpatrAyapuNvastra NaM panarasavatthU paNNattA, avaMjhapuvvassa NaM bArasa vatthU pannattA, pANAupuvvassa NaM terasa vatthU paNNatA, kiriAvisAlapuvassa NaM tIsaM vatthU paNNattA, lokabiMdusArapuvvassa NaM paNuvIsa vatthU paNNattA - 'dasa 1 codasa 2aTTa 3 [a]hAraseva 4 bArasa 5 duve 6 a vatthUNi / solasa 7 tIsA 8 For Par Lise Only ~ 484~ dRSTivAdeparikarmAdya dhikAraH sU. 57 5 10 11
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [ 57 ] + ||82 -84|| dIpa anukrama [150 -154] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 57 ] / gAthA ||82-84|| ........ pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 237 // Jan Eratur vIsA 9 panarasa 10 aNuSpavAmi // 82 // vArasa ikkArasame vArasame teraseva vatthUNi / tIsA puNa terasame codasame paNNatrIsAo // 83 // cattAri 1 duvAlasa 2 aTTha 3 caitra dasa 4 ceva culavatthUNi / AilANa cauhaM sesANaM cUliA natthi // 84 // se taM putrge| se kiM taM aNuoge ?, aNuoge duhe paNNatte, taMjahA- mUlapaDhamANuoge gaMDiANuoge ya, se kiM taM mUlapaDhamANuoge ?, mUlapaDhamANuoge NaM arahaMtANaM bhagavaMtANaM pugvabhavA devagamaNAI AuMcavaNAI jammaNANi abhiseA rAyavarasirIo pavvajjAo tavA ya uggA kevalanANuppayAo titthapavattaNANi a sIsA gaNA gaMNaharA ajapavattiNIo saMghassa cauvvihassa jaM ca parimANaM jiNamaNapajjava ohinANI sammattasuanANiNo a vAI aNuttaragaI a uttaraveuvviNo a muNiNo jatti siddhA siddhIpaho jaha desio jaciraM ca kAlaM pAovagayA je jahiM jattiAI bhattAI cheittA aMtagaDe muNivaruttame tamaraodhaviSyamukke mukkhasuhamaNuttaraM ca patte evamanne a evamAbhAvA mUla paDhamANuoge kahiA, settaM mUlapaDhamANuoge / se kiM taM gaMDiA For Personal Use Only ~ 485~ dRSTivAdeparikarmAdya dhikAra: sU. 57 15 20 // 237 // 22 [nary or
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............ mUlaM [17]/gAthA ||82-84|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka dRSTivAdedhikAra parikamAva 1961 sU. 57 Nuoge ?, 2 kulagaragaMDiAo titthayaragaMDiAo cakkavaTTigaMDiAo dasAragaDiAo baladevagaMDiAo vAsudevagaMDiAo gaNadharagaMDiAo bhaddabAhugaMDiAo tavokammagaMDiAo harivaMsagaMDiAo ussappiNIgaMDiAo osappiNIgaMDiAo cittataragaMDiAo amaranaratirianirayagaigamaNavivihapariyaTTaNesu evamAiAo gaMDiAo AghavijaMti paNNavijaMti, . se taM gaMDiANuoge, se taM aNuoge / se kiM taM cUliAo ?, cUliAo AillANaM cauNhaM puvvANaM cUliA, sesAI puvvAiM acUliAI,se taM cUliAo 5|dittrivaayss NaM parittA vAyaNA saMkhejjA aNuogadArA saMkhejA veDhA saMkhejjA silogA saMkhejAo paDivattIo saMkhijAo nijuttIo saMkhejAo saMgahaNIo, se NaM aMgaThyAe bArasame aMge ege suakkhaMdhe codasa pubvAiM saMkhejA vatthUsaMkhejA cUlavatthU saMkhejA pAhuDA saMkhejA pAhuDapAhuDA saMkhejAo pA. huDiAosaMkhejAo pAhuDapAhuDiAo saMkhejAI payasahassAiM payaggeNaM saMkhejA akkharA aNaMtAgamA aNaMtApajavA parittA tasA aNaMtA thAvarAsAsayakaDanibaddhanikAiA jiNapannattA bhAvA dIpa anukrama [150 -154] walaunary.org ~486~
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [17]/gAthA ||82-84|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka | dhikAra: I zrImalaya- AghavijaMti papaNavijaMti parUvijaMti desijati nidasijati uvadaMsijaMti, se evaM AyA evaM dRSTivAdegirIyA parikarmAdyanandIvRttiH nAyA evaM vinnAyA evaM caraNakaraNaparUvaNA Aghavijati, se taM didvivAe 12 // (sU. 57) / 'se ki tamityAdi, atha ko'yaM dRSTivAdaH?, dRSTayo-darzanAni vadanaM vAdaH dRSTInAM vAdo dRSTibAdaH, athavA patanaM sU. 57 18|pAto dRSTInAM pAto yatra sa dRSTipAtaH, tathAhi-tatra sarvanayadRSTaya AkhyAyante, tathA cAha sUriH-'didvivAe Na'mityAdi, haraSTivAdena athavA dRSTipAtena yadvA dRSTivAde dRSTipAte 'Na'miti vAkyAlaGkAre sarvabhAvaprarUpaNA AkhyAyate, 'se samA sato paMcavihe pannatte' ityAdi, sarvamidaM prAyo vyavacchinnaM tathApi lezato yathA''gatasampradAya kizciyAkhyAyate, sa dRSTivAdo dRSTipAto vA samAsataH paJcavidhaH prajJaptaH, tadyathA-parikarma 1 sUtrANi 2 pUrvagataM 3 anuyoga 4 zcalikA 15, tatra parikarma nAma yogyatApAdanaM taddhetuH zAstramapi parikarma, kimuktaM bhavati ?-sUtrAdipUrvagatAnuyogasUtrArthagrahaNayogyatAsampAdanasamarthAni parikarmANi, yathA gaNitazAskhe saGkalanAdInyAyAni poDaza parikarmANi zeSagaNitasUtrArthagrahaNe yogyatAsampAdanasamarthAni, tathAhi-yathA gaNitazAkhe gaNitazAkhagatAdyapoDazaparikarmagRhItasUtrArthaH san zeSaga-1 |NitazAkhagrahaNayogyo bhavati, nAnyathA, tathA gRhItavivakSitaparikarmasUtrArthaH san zeSasUtrAdirUpadRSTivAdazrutagraha-11 Nayogyo bhavati, netarathA, tathA coktaM cUpoM-'parikamrmeti yogyatAkaraNaM, jaha gaNiyassa solasa parikammA, ta-15 ggahiyasuttattho sesagaNiyassa joggo bhavai, evaM gahiyaparikammasuttattho sesasuttAidihivAyassa joggo bhvii"tti| dIpa anukrama [150 ESSALERS -154] SAREDuratima ~487~
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [ 57 ] // 82 -84|| dIpa anukrama [150 -154] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 57 ]/ gAthA ||82-84|| ........ pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH taca parikarma siddhazreNikAparikarmAdimUlabhedApekSAyA saptavidhaM mAtRkApadAdyuttarabhedApekSavA vyazItividhaM, tatha samUlottarabhedaM sakalamapi sUtrato'rthatazca vyavacchinnaM, yathAgatasampradAyato vA vAcyaM eteSAM ca siddhazreNikAparikarmAdInAM saptAnAM parikarmaNAmAdyAni para parikarmANi svasamayavaktavyatAnugatAni, svasiddhAntaprakAzakAnItyarthaH, ye tu gozAlapravartitA AjIvikAH pApaMDinastanmatena cyutAcyutazreNikA SaTparikarmasahitAni (tAH), saptApi parikarmANi prajJApyante, sampratyedhveva parikarmasu nayacintA, tatra nayAH sapta naigamAdayaH, naigamo'pi dvidhA - sAmAnyagrAhI vizeSagrAhI ca tatra yaH sAmAnyagrAhI sa saGgrahaM praviSTo yastu vizeSagrAhI sa vyavahAraM, Aha ca bhASyakRt - "jo sAmannaragAhI sa negamo saMga gao ahavA / iyaro vabahAramio jo teNa samANaniddeso // 1 // " zabdAdayazca trayo'pi nayA eka eva nayaH parikalpyate, tata evaM catvAra evaM nayAH, etaizcaturbhirnayairAdyAni paT parikarmANi khasamayavaktavyatayA paricintyante, tathA cAha cUrNikRt -"iyANi parikamme nayaciMtA, negamo duviho- saMgahio asaMgahio ya, tattha saMgahio saMgahaM paviTTho asaMgahio vabahAraM, tamhA saMgaho vabahAro ujjusuo sahAhayA ya eko, evaM cauro nayA, eehiM cauhiM naehiM cha sasamaigA parikammA ciMtijati" tathA cAha sUtrakRt - 'cha caukanaiyAI' ti, AdyAni pad parikarmANi caturnavikAni caturnayopetAni, tathA ta evaM gozAlapravarttitA AjIvikAH pAkhaNDinastrerAzikA ucyante, kasmAditi ceducyate, iha te sabai vastu vyAtmakamicchanti, tadyathA - jIvo'jIvo jIvAjIvazca For Parts Only ~ 488~ parikarma sUtrANAmaghikAraH 5 10 13
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [ 57 ] + // 82-84|| dIpa anukrama [150 -154] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 57 ]/ gAthA ||82-84|| ........ pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya girIyA nandIvRttiH // 239 // lokA alokA lokAlokAzca, sadasatsadasat, nayacintAyAmapi trividhaM nayamicchanti, tadyathA dravyAstikaM paryAyAstikamubhayAstikaM ca tatastribhI rAzibhizcarantIti trairAzikAH tanmatena saptApi parikarmANi ucyante, tathA cAha sUtrakRt'saca terAsiyA' iti, sapta parikarmANi trairAzika matAnuyAyIni, etaduktaM bhavati-pUrva sUrayo nayacintAyAM trairAzi kamatamavalambamAnAH saptApi parikarmANi vividhayApi nayacintayA cintayanti smeti, 'setaM parikamme' tadetatparikarma / 'se kiM taM suttAI' atha kAni sUtrANi ?, pU ( sa ) rvasya pUrvagatasUtrArthasya sUcanAtsUtrANi, tathAhi - tAni sUtrANi sarvadravyANAM sarva paryAyANAM sarvanayAnAM sarvabhaGgavikalpAnAM pradarzakAni, tathA coktaM cUrNikRtA - "tANiya suttAI saghadavANa sabapajjavANa sacanayANa sahabhaMgavikappANa va padaMsagANi / savasta putragayasta suyassa atthassa va sUyagatti sUryANacAu (bA) suyA bhaNiyA jahAbhihANatthA" iti, AcArya Aha-sUtrANi dvAtriMzatiH prajJatAni, tayathA 'RjusUtra - mityAdi, etAnyapi samprati sUtrato'rthatazca vyavacchinnAni yathAgatasampradAyato vA vAcyAni, etAni ca sUtrANi nayavibhAgato vibhajyamAnAni aSTAzItisaGkhyAni bhavanti, kathamiti cet ? ata Aha-- 'iceiyAI bAvIsaM suttAI' ityAdi, iha yo nAma nayaH sUtraM chedena chinnamevAbhipraiti na dvitIyena sUtreNa saha sambandhayati yathA 'dhammo maMgalamukkiTTha' miti zlokaM, tathAhi ayaM zlokaH chinnacchedanayamatena vyAkhyAyamAno na dvitIyAdIn kAnapekSate nApi dvitIyAdayaH zlokA anuM, ayamatrAbhiprAyaH - tathA kathaJcanApyamuM zlokaM pUrvasUrayaH chinnacche For Parts Only ~ 489~ parikarmasutrAgAma vikAraH 20 // 239 // 25 26
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............ mUlaM [57]/gAthA ||82-84|| .............. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka 1961 sadanayamatena vyAkhyAnti sma yathA na manAgapi dvitIyAdizlokAnAmapekSA bhavati, dvitIyAdInapi zlokAn parikarma tathA vyAkhyAnti sma yathA na tepAM prathamazlokasyApekSA, tathA sUtrANyapi yannayAbhiprAyeNa parasparaM nirape-15 sUtrANAma kSANi vyAkhyAnti sma sa chinnagchedanayaH, chinno-dvidhAkRtaH pRthakRtaH chedaH-paryanto yena sa chinacchedaH pratyekadA vikArara vikalpitaparyanta ityarthaH, sa cAso nayazca chinacchedanaya()zca, ityetAni dvAviMzatiH sUtrANi khasamayasUtraparipAyAMkhasamayavaktavyatAmadhikRtya sUtraparipATyAM vivakSitAyAM chinnachedanayikAni, atra 'ato'nekakharA diti matvarthAya / ikapratyayaH, tato'yamarthaH-chinnacchedanayavanti draSTavyAni, tathA 'iceiyAI' ityAdi, ityetAni dvAviMzatiH sUtrANi AjIvikasUtraparipATyAM-gozAlapravartitAjIvikapAkhaNDimatena sUtraparipATyAM vivakSitAyAmacchinnacchedanayikAni, iyamatra bhAvanA-acchinnacchedanayo nAma yaH sUtraM sUtrAntareNa sahAcchinnamarthataH sambaddhamabhipreti, yathA 'dhammo maMgalamukiTTha miti zlokaM,tathAhi-ayaM zloko'cchinnacchedanayamatena vyAkhyAyamAno dvitIyAdIn zlokAnapekSate dvitIyAdayo'pi zlokA enaM zlokaM,evametAnyapi dvAviMzatiHsUtrANi akSararacanAmadhikRtya parasparaM vibhaktAnyapi sthitAnyacchinnacchedanayamatenArthasambandhamapekSya sApekSANi vartante, tadevaM nayAbhiprAyeNa parasparaM sUtrANAM sambandhAsaMbandhAvadhikRsya bhedo darzitaH, sampratsanyathA nayavibhAgamadhikRtya bhedaM darzayati-'ibeiyAI' ityAdi, ityetAni dvAviMzatiH sUtrANi trairAzikasUtraparipATyAM-trairAzikanayamatena sUtraparipATyAM vivakSitAyAM trikanayikAni, triketi prAkRtatvAt khArthe kaH pratyayaH, ta- 13 dIpa anukrama [150 -154] SMETITamatana ~490~
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [17]/gAthA ||82-84|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka tAdhikAra zrImalaya- to'yamarthaH-trinayikAni-trinayopetAni, kimuktaM bhavati ?-trairAzikamatamayalambya dravyAstikAdinayatrikeNa cintyante | sUtrapUrvagagirIyA iti, tathA ityetAni dvAviMzatiH sUtrANi khasamayasUtraparipATyAM-khasamayavaktavyatAmadhikRtya sUtraparipATyAM vivakSibandISTacitAyAM caturnayikAni-saGgrahavyavahArakajusUtrazabdarUpanayacatuSTayopetAni, saGgrahAdinayacatuSTayena cintyamte ityarthaH, ev||24 meva-uktenaiva prakAreNa 'pucAvareNIti pUrvANi cAparANi ca pUrvAparaM samAhArapradhAno dvandvaH, pUrvAparasamudAya ityarthaH, tataH, etaduktaM bhavati-nayavibhAgato vibhinnAni pUrvANyaparANi ca sUtrANi samuditAni sarvasaGkhyayA'STAzItiH sUtrANi bhavanti, catasRNAM dvAviMzatInAmaSTAzItimAnatvAt , ityAkhyAtaM tIrthakaragaNadharaiH, 'se taM muttAI tAnyetAni sUtrANi 1310 se kiM ta'mityAdi, atha kiM tatpUrvagataM ?, iha tIrthakarastIrthapravartanakAle gaNadharAn sakalazrutAvimAnasamarthAnadhivikRtya pUrva pUrvagataM sUtrArtha bhApate, tatastAni pUrvANyucyante,gaNadharAH punaH sUtraracanAM vidadhataH AcArAdikrameNa vidadhati dikhApayanti cA, anye tu byAcakSate-pUrva pUrvagatasUtrArthamarhan bhApate gaNadharA api pUrva pUrvagatasUtraM viracayanti pazcA sadAcArAdikam , atra codaka Aha-jandhidaM pUrvAparaviruddhaM yasmAdAdau niryuktAbutaM-savesi AdhAro paDhamo' ityAdi, jAsatyamuktaM, kintu tatsthApanAmadhikRtyoktamakSararacanAmadhikRtya punaH pUrva pUrvANi kRtAni tato na kazcit pUrvAparavirodhaH,18 sarirAha-'yuddhagayaM' ityAdi, pUrvagataM zrutaM caturdazavidha prajJataM, tadyathA-'utpAdapUrvamityAdi, tatra utpAdapratipAdaka pUrvamutpAdapUrva, tathAhi-tatra sarvavyANAM sarvapayAryANAM cotpAdamadhikRya prarUpaNA kriyate, Aha cUrNikRt-"paDhama 20 dIpa anukrama [150 -154] 26 18 ~491~
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ........... mUla [57]/gAthA ||82-84|| ................. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka 1961 uppAyapuvaM, tattha sabadavANaM pajavANa ya uppAyamaMgIkAuM paNNavaNA kayA" iti, tasya padaparimANamekA pdkottii| caturdazadvitIyamagrAyaNIyaM,agraM-parimANaM tasyAyanaM gamanaM paricchedanamityarthaH tasmai hitamagrAyaNIyaM, sarvadravyAdiparimANaparicche-ICI.pUrvIdakArIti bhAvArthaH, tathAhi-sarva jIvadravyANAM sarvaparyAyANAM sarvajIvavizeSANAM ca (tatra)parimANamupavarNyate, yata | uktaM cUrNikRtA-"viiyaM aggANIyaM, tattha sabadavANa pajavANa saghajIvANa ya aggaM-parimANaM vannijai"tti, apAyahANIyaM tasya padaparimANaM SaNNavatiH padazatasahasrANi / tRtIyaM pUrva 'bIriyanti padaikadeze padasamudAyopacArAdvIryapravAda, tatra sakarmatarANAM jIvAnAmajIvAnAM ca vIrya pravadatIti vIryapravAda, 'karmaNo'Ni ti aNpratyayaH, tasya padaparimANaM | saptatiH padazatasahasrANi / caturthamastinAstipravAI, tatra yadvastu loke'sti dharmAstikAyAdi yaca nAsti kharazRGgAdi tatpravadatItyastinAstipravAda, athavA sarva vastu kharUpeNAsti pararUpeNa nAstIti pravadatIti astinAstipravAda, tasya padaparimANaM SaSTiH padazatasahasrANi / paJcamaM jJAnapravAI, jJAna-matijJAnAdibhedabhinnaM paJcaprakAraM tatsaprapaJcaM vadatIti jJA|napravAdaM, tasya padaparimANamekA padakoTI padenaikena nyUnA / SaSThaM satyapravAda, satyaM-saMyamo vacanaM vA tatsatyaM saMyama vacanaM vA prakarSaNa saprapaJca vadatIti satyapravAdaM, tasya padaparimANamekA padakoTI SaDbhiH paderabhyadhikA / saptamaM pUrvamAtmapravAdaM, AtmAnaM-jIvamanekadhA nayamatabhedena yatpravadati tadAtmapravAda, tasya padaparimANaM SaDviMzatiH pdkottyH|| aSTamaM kammepravAI, karma-jJAnAvaraNIyAdikamaSTaprakAraM tatprakarSaNa-prakRtisthityanubhAgapradezAdibhirbhedaiH saprapaJca bada-11 % dIpa anukrama [150 --% -154] INImational ~492~
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [17]/gAthA ||82-84|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka zrImalaya- tIti karmapravAda, tasya padaparimANamekA padakoTI azItizca padasahasrANi / navamaM 'paJcakkhANati atrApi padaikadeze caturdazagirIyA / nandIvRtti padasamudAyopacArAtpratyAkhyAnapravAdamiti draSTavyaM, pratyAkhyAnaM saprabhedaM yadvadati tatpratyAkhyAnapravAdaM, tasya padaparimANaMda dhikAra caturazItiH padalakSANi / dazamaM vidyAnupravAda, vidyA-anekAtizayasampannA anupravadati-sAdhanAnukUlyena siddhiprakarSaNa zAbadatIti vidyAnupravAda, tasya padaparimANamekA padakoTI daza ca padalakSAH / ekAdazamavandhyaM, vandhyaM nAma niSphalaM na vidyate bandhyaM yatra tadavandhyaM, kimuktaM bhavati ?-yatra sarve'pi jJAnatapaHsaMyamAdayaH zubhaphalAH sarve ca pramAdAdayo'zubhaphalA yatra varNyante tadavandhyaM nAma, tasya padaparimANaM paDiMzatiH padakoTyaH / dvAdazaM prANAyuH, prANA:-paJcendriyANi trINi mAnasAdIni balAni ucchAsanizcAsau cAyuzca pratItaM, tato yatra prANA Ayuzca saprabhedamupavarNyante tadupacArataH prANAyudarityucyate, tasya padaparimANamekA padakoTI padapaJcAzacca padalakSANi / trayodazaM kriyAvizAlaM, kriyA:-kAyikyAdayaH hai saMyamakriyAzca tAbhiH prarUpyamANAbhirvizAlaM kriyAvizAlaM, takha padaparimANaM nava koTayaH / caturdazaM lokavindusAraM, IPI loke-jagati zrutaloke ca akSarasyopari binduriva sAraM sarvottamaM sarvAkSarasannipAtalabdhihetutvAt lokavindusAra, // 24 // | tasya padaparimANamarddhatrayodazakoTayaH / 'uppAyapuvassa Na mityAdikaM kaNThyaM, navaraM vastu-granthavicchedavizeSaH tadeva laghutaraM culakaM vastu, tAni cAdimeSveva caturpa, na zeSeSu, tathA cAha-'AilANa cauNDaM sesANaM culiyA patthi', se puSagae' tadetatpUrvagataM / 'se kiM tamityAdi, atha ko'yamanuyogaH1, anurUpo'nukUlo vA yogo'nuyogaH dIpa anukrama [150 -154] For Pare ~493~
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [17]/gAthA ||82-84|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka 1961 SPECIALAK sUtrasya svenAbhidheyena sArddhamanurUpaH sambandhaH, sa ca dvidhA-mUlaprathamAnuyogo gaNDikAnuyogazca, iha mUlaM-dharmapraNa- mUlaprathamAyanAttIrthakarAsteSAM prathamaH samyaktvAvAptilakSaNapUrvabhavAdigocaro'nuyogo mUlaprathamAnuyogaH, ikSAdInAM pUrvAparaparva-131 nuyoga: paricchinno madhyabhAgo gaNDikA gaNDikeva gaNDikA-ekArthAdhikArA granthapaddhatirityarthaH, tasyA anuyogo gaNDikA-18 nuyogaH / 'se kiM ta'mityAdi, atha ko'yaM mUlaprathamAnuyogaH?, AcArya Aha-mUlaprathamAnuyogena athavA mUlapratha-11 mAnuyoge 'Na'miti vAkyAlaGkAre arhatAM bhagavatAM samyaktvabhavAdArabhya pUrvabhavA devalokagamanAni teSu pUrvabhaveSu deva-11 bhaveSu cAyurdevalokebhyazyavanaM tIrthakarabhavatvenotpAdastato janmAni tataH zailarAje surAsurairvidhIyamAnA abhiSekA ityAdi pAThasiddhaM yApannigamanaM / 'se ki tamityAdi, atha ko'yaM gaNDikAnuyogaH?, sUrirAha-gaNDikAnuyogena athavA gaNDikAnuyoge 'Na'miti vAkyAlaGkAre, kulakaragaNDikAH, iha sarvatrApyapAntarAlavarttinyo bacaH pratiniyataikArthAdhikArarUpA gaNDikAstato bahuvacanaM, kulakarANAM gaNDikAH kulakaragaNDikAH, tatra kulakarANAM vimalavAhanA-15 dInAM pUrvabhavajanmanAmAdIni saprapaJcamupavarNyante, evaM tIrthakaragaNDikAdiSvabhidhAnavazato bhAvanIyaM, 'jAva cinaMtara- gaDiAutti citrA-anekArthA antare-RSabhAjitatIrthakarApAntarAle gaNDikAH citrAntaragaNDikAH, etaduktaM bhayati-RSabhAjitatIrthakarAntare RSabhavaMzasamudbhatabhUpatInAM zeSagatigamanavyudAsena zivagatigamanAnuttaropapAtaprApti-12 pratipAdikA gaNDikAzcitrAntaragaNDikAH, tAsAM ca prarUpaNA pUrvAcAyarevamakAri-vaha subuddhinAmA sagaracakravartino dIpa anukrama [150 -154] ~494~
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [17]/gAthA ||82-84|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka X zrImalaya- mahAmAtyo'STApadaparvate sagaracakravartisutebhya AdityayazaHprabhRtInA bhagavadRSabhavaMzajAnAM bhUpatInAmevaM saGkhyAmAkhyAtugirIyA mupakramate sma, Aha ca-"AicajasAINaM usamassa paraMparA naravaINaM / sagaramuyANa subuddhI iNamo saMkhaM prikheh||1||" mUlaprathamA nagaNDakAdAzana AdityayazaHprabhRtayo bhagavannAmeyavaMzajAkhikhaNDabharatArddhamanupAlya paryante pAramezvarI dIkSAmabhigRhya tatrabhAvataH saka- nuyogaH // 24 // 13 lakarmakSayaM kRtvA caturdaza lakSA nirantaraM siddhimagaman , tata ekaH sarvArthasiddhau, tato bhUyo'pi caturdaza lakSA nirantaraM nirvANe, tato'pyekaH sarvArthasiddhe mahAvimAne, evaM caturdazalakSAntaritaH sarvArthasiddhAyakaikastAyadvaktavyo yAvatte'pye kakA asaGkhyayA bhavanti, tato bhUyazcaturdaza lakSA narapatInAM nirantaraM nirvANe tato dvau sarvArthasiddhe, tataH punarapi catukAza lakSA nirantaraM nirvANe tato bhUyo'pi dvau sarvArthasiddhe, tataH punarapi caturdaza lakSA nirantaraM nirvANe tato bhUyo'pi 20 dvau sarvArthasiddhe, evaM caturdaza lakSA 2 lakSAntaritau dvau 2 sarvArthasiddhe tAvadvaktavyau yAvatte'pi dvika 2 satyayA asaleyA | bhavanti, evaM trika 2 saGkhyAdayo'pi pratyekamasaGkhayeyAstAvadvaktavyAH yAvannirantaraM caturdaza lakSA nirvANe tataH paJcAzatsarvArthasiddhe tato bhUyo'pi caturdaza lakSA nirvANe tataH punarapi paJcAzatsarvArthasiddhe, evaM paJcAzatsaGkhyAkA api caturdaza 2 lakSAntaritAstAvadvaktavyA yAvatte'pyasakayeyA bhavanti, uktaM ca-"coddasa lakkhA siddhA nivaINeko ya hoi 181 sabaDhe / evekeke ThANe purisajugA hoti'saMkhejA // 1 // puNaravi coisa lakkhA siddhA nibaINa dovi sabaDhe / dugaThANe'pi asaMkhA purisajugA hoti nAyavA // 2 // jAva ya lakkhA coisa siddhA paNNAsa hoti sabaDhe / pannAsahA dIpa anukrama [150 25 -154] ~495
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [17]/gAthA ||82-84|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka Nevi u purisajugA hoti'saMkhejA // 3 // eguttarA u ThANA sabaDhe ceva jAva pannAsA / ekekaMtaraThANe purisajugAgaNDikAnuhoti'saMkhejA // 4 // sthApanA / yogaH 1961 tato'nantaraM caturdaza lakSA narapatInAM nirantaraM sarvArthasiddhe ekaH siddhau, bhUyaH caturdaza lakSAH sarvArtha ekaH siddhI, evaM caturdazacaturdazalakSAntarita ekaikaH siddhI tAvadvaktavyo yAvatte'pyekakA asaGkhyayA bhavanti, tato bhUyo'pi catu-hai Iza lakSA narapatInAM nirantaraM sarvArthasiddhau, tato dvau nirvANe, tataH punarapi caturdaza lakSAH sarvArthasiddhe tato bhUyo'pi dvI nirvANe evaM caturdazalakSAntaritI 2 dvau 2 nirvANe tAbadvaktavyo yAvatte'pi dvikasakyayA asatyayA bhavanti, evaM trika 2 sayAdayo'pi yAvatpaJcAzatsAyAzcaturdazacaturdazalakSAntaritAH siddhI pratyekamasaloyA vaktavyAH, uktaM ca "vivarIyaM sacaDhe codasalakkhA u nibuo ego| sabeva ya parivADI pannAsA jAba siddhIe // 1 // " sthApanA / dIpa anukrama [150 14 -154] 14 14|1414 14 14|14 14 14 15 tataH paraM ve lakSe narapatInAM nirantaraM nirvANe, tato ve lakSe nirantaraM sarvArthasiddhau, tatastisro lakSA nirvANe, REMImamational walaunary.org ~496~
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [17]/gAthA ||82-84|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka zrImalaya-18 tato bhUyo'pi timro lakSAH sarvArthasiddhe, tatazcatasro lakSA nirvANe, tataH punarapi catasro lakSAH sarvArthasiddhe, evaM ||gaNDikAnu paJca paJca SaT 2 yAvadubhayatrApyasaGkhyeyA lakSA vaktavyAH, Aha ca-"teNa paraM dulakkhAI do do ThANA ya samaga vicaMti / sivagaisabaDhehiM iNamo tersi vihI hoi ||1||do lakkhA siddhIe do lakkhA naravaINa sabaDhe / evaM ||24||18|tilkkh cau paMca jAva lakkhA asaMkhejA // 2 // " sthApanA // dIpa anukrama [150 IPI tataH paraM catasrazcitrAntaragaNDikAH, tadyathA-prathamAekAdikA ekottarA, dvitIyA ekAdikA vyuttarA, tRtIyA ekA- 20 18|dikA vyuttarA, caturthI cyAdikA vyAdiviSamottarA, Aha ca-"sivagaisabahiM cittaMtaragaMDiyA tao curo| egA egucariyA egAi viuttarA biiyA // 1 // egAitiuttarA egAi visamuttarA cautthI u|" prathamA bhAvyateprathamamekaH siddhau tato dvau sarvArthasiddhe tatastrayaH siddhau tatazcatvAraH sarvArthe tataH paJca siddhau tataH SaT sarvArtha evame // 24 // kottarayA vRddhyA zivagato sarvArthe ca tAvadvaktanyAH yAvadubhayatrApyasaGkhyayA bhavanti, uktaM ca-"paDhamAe siddheko dAdonni u sabaTThasiddhami // 2 // tatto tinni nariMdA siddhA cattAri hoti sabaDhe / iya jAva asaMkhejA sivagai-| 1/25 saghaTTasiddhehi // 3 // " sthApanA / -154] For P OW wirelucturary.org ~497~
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [17]/gAthA ||82-84|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata gaNDikAnuH sUtrAMka yogaH 1961 |13 9 11 13 15 17/ 19) 'samprati dvitIyA bhAvyate, tataH UImekaH siddhau trayaH sarvArthe tataH paJca siddhau sapta sarvArthe tato nava siddhau ekA-81 daza sarvArthe tataH prayodaza siddhau paJcadaza sarvArtha evaM vyuttarayA vRddhyA zivagatau sarvArthe ca tAvaddvaktavyau yAvadubhayatrA-18 pyasaGkhyayA bhavanti, uktaM ca-"tAhe diuttarAe siddhako tinni hoMti sabaDhe / evaM paMca ya satta ya jAva asaMkheja doSiNavi ||1||"tti / sthApanA / / dIpa anukrama [150 BI: samprati tRtIyA bhAvyate, tataH paramekaH siddhau catvAraH sarvArthe, tataH sapta siddhau daza sarvArthe, tatastrayodaza siddhI SoDaza sarvArthe, evaM vyuttarayA vRddhyA zikgatau sarvArthe ca krameNa tAvadavaseyaM yAvadubhayatrApyasahayeyA gatA bhavanti, uktaM, ca-"ega cau satta dasagaM jAva asaMkheja hoMti te doSi / sivagayasabaDhehiM tiuttarAe u nAyavA // 1 // " sthApanA // -154] ~498~
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............ mUlaM [57]/gAthA ||82-84|| .................. pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka digaNDakAnu yoga: zrImalaya samprati caturthI bhAvyate, sA ca vicitrA, tatastasyAH parijJAnArthamayamupAyaH pUrvAcAryaderzitaH, iha ekonatriMzatsagirIyA yAstrikA UdhiHparipAcyA paTTikAdau sthApyante, tatra prathame trike na kizcidapi prakSipyate, dvitIye dvau prakSipyate | nandIttiH tRtIye paJca caturthe nava paJcame trayodaza SaSThe saptadaza saptame dvAviMzatiH aSTame SaT navame aSTau dazame dvAdaza ekAdaze // 244 // caturdaza dvAdaze'STAviMzatiH trayodaze paDDiMzatiH caturdaze paJcaviMzatiH paJcadaze ekAdaza poDaze trayoviMzatiH saptadaze saptacatvAriMzat aSTAdaze saptatiH ekonaviMze sasasaptatiH viMzatI ekaH ekaviMze dvau dvAviMze saptAzItiH trayoviMze |ekasaptatiH caturvize dviSaSTiH paJcaviMze ekonasasatiH SaDDuize caturvizatiH saptarvize SaTcatvAriMzat aSTAviMze zataM ekona triMze SaDviMzatiH, uktaMca-"[tAhe] tiyagAivisamuttarAe auNatIsaM tu tiyaga ThAuM / paDhame natthi u khebo sesesu ra imo bhave kheyo // 1 // duga paNa navagaM terasa satarasa duvIsaM ca chaca aTeva / vArasa caudasa taha aLUvIsa chapIsa paNuvIsA // 2 // ekArasa tevIsA sIyAlA satari sattahattariyA / iga duga sattAsII eguttarameva bAvaTThI // 3 // auNattari cauvIsA chAyAla sayaM taheya chabIsA / ee rAsikkhevA tigataMtA jahAkamaso // 4 // " eteSu ca rAziSa prakSipteSu yadbhavati tAvantastAvantaH krameNa siddhau sarvArthe cetyevaMrUpeNa veditavyAH, tadyathA-trayaH siddhau paJca|8| sarvArtha tataH siddhAyaSTI dvAdaza sarvArtha tataH poDaza siddhau sarvArtha viMzatiH tataH paJcaviMzatiH siddhI nava sarvArtha tata 25 ekAdaza siddhI paJcadaza sAthai tataH saptadaza siddhau ekatriMzatsavArtha tata ekonatriMzatsiddhI aSTAviMzatiH sarvArtha dIpa anukrama [150 -154] ~499~
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............... mUlaM [17]/gAthA ||82-84|| ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka [57] sardizatiH sarvArtha tataH paJcAzatsiddhau trisaptatiH sarvArthe tato'zItiH siddhau catvAraH sarvArthe tataHNDikAnupaJca siddhau navatiH sarvArthe tatazcatuHsasatimukto paJcaSaSTiH savodhasiddha tataH siddhI dvisaptatiH saptaviMzatiH sarvArtha yogaH ekonapaJcAzat muktI vyuttaraM zataM sarvArtha tata ekonatrizasiddho, ukta ca-"sivagaisabaDhehiM do do ThANa visamu trA neyaa| jAva uNatIsaThANe guNatIsa puNa chavIsAe ||1||"atr 'jAve'sAdi yAvadekonazilavAle drarUpe partizatI prakSiptAyAmekonatriMzadbhavati, sthApanA ceyaM / 1625/11 17/29/14/50/80/5 74/72 | 49 |29 5 12 20 15/3128/26/73/4/9065/27 103. evaM vyAdiviSamottarA gaNDikA asaJjayeyAstAvadvaktavyA yAvadajitakhAmipitA jitazatruH samutpannaH, navaraM pAzcA-1 sAyA~ 2 gaNDikAyAM yadantyamakasthAnaM taduttarasyAmAdimaM draSTavyaM, tathA prathamAyAM gaNDikAyAmAdimamaGkasthAnaM siddhau dvitIyasyAM sarvArthe tRtIyasyAM siddhau caturthI sarvArthe, evamasaGkhyeyAkhapi gaNDikAskhAdimAntyAnyaGkasthAnAni krameNakAntaritAni zivagatau sarvArtha ca veditavyAni, etadeva digmAtrapradarzanato bhAvyate, tatra prathamAyAM gaNDikAyAmantyamakasthAnamekonatriMzattata ekonatriMzadvArAnsA ekonatriMzadUdhiHkrameNa sthApyate, tatra prathame'ke nAsti prakSepaH, dvitIyA[diSu cAGkeSu 'duga paNa navagaM terase'tyAdayaH krameNa prakSepaNIyA rAzayaH prakSipyante, teSuprakSipteSu ca satsu yadyat krameNa |13 dIpa anukrama [150 -154] ~500~
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [17]/gAthA ||82-84|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka zrImalaya-14 bhavati tAvantastAvantaH krameNa siddhau sarvArthe ityevaM veditavyAH, tadyathA-ekonatriMzatsarvArtha siddhAvekatriMzattatazcatusci- gaNDikAnu girIyA | zatsarvArtha siddhAvaSTAtriMzattato dvicatvAriMzatsarvArtha SaTcatvAriMzasiddhau tata ekapaJcAzatsarvArthe paJcatrizasiddhau saptatri- yogaH nandIvRttiH zatsarvArtha siddhAvekacatvAriMzatricatvAriMzatsarvArthe saptapaJcAzatsiddhau tataH paJcapaJcAzatsarvArtha catuHpaJcAza siddhau catvA-12 ra4 riMzatsarvArtha dvicatvAriMzatsiddhau sarvArthe SaTsaptatiH siddhau navanavatiH SaDuttarazataM sarvArthe triMzasiddhau ekatriMzatsarvArthe / siddhau SoDazAdhikaM zataM sarvArthe zataM siddhAvekanavatiH sarvArthe'STAnavatiH tripaJcAzasiddhau paJcasaptatiH sarvArtha siddhAvekonatriMzaM zataM paJcapaJcAzatsAdhe, sthApanA / |29| 34 42 51 37 4355/40 76 | 106, 31 19094 75 11 |31|38 46 35 415754|42 99 30 116 91 53 129 . eSA dvitIyA gaNDikA, asyAM ca gaNDikAyAmantyamaGkasthAnaM paJcapaJcAzat tatastRtIyasyAM gaNDikAyAmidamevAdi-8 mamakasthAnaM, tataH paJcapaJcAzadekonatriMzadvArAn sthApyate, tatra prathame' nAsti prakSepo, dvitIyAdiSu cAGkeSu krameNa || dvikapaJcanavatrayodazAdayaH pUrvoktarAzayaH krameNa prakSepaNIyAH prakSipyante, iha cAdimamaGkasthAnaM siddhau tatasteSu prakSepa-12 ANIyeSu rAziSu prakSipteSu satsu yat 2 krameNa bhavati tAvantastAvantaH prathamAdavAdArabhya siddhau sarvArthe ityevaM krameNa | veditavyAH, evamanyAkhapi gaDikAsUktaprakAreNa bhAvanIyaM, uktaM ca-"visamuttarA ya paDhamA evamasaMkhavisamuttarA dIpa anukrama [150 // 245 // -154] REarathimhalitational ~501~
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUla [57]/gAthA ||82-84|| ................ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAMka 1961 SNESS neyA / sapathavi aMtilaM annAe AimaM ThANaM // 1 // auNattIsaM vArA ThAu~ nathi paDhama ukkhevI / sese aDavIsAe gaNDikAla. savattha dugAiukkhevo // 2 // sivagai paDhamAdIe bIAe taha ya hoi sabaDhe / iya egaMtariyAI sibagaisaghaTThaThANAI yogaH // 3 // evamasaMkhejjAo cittaMtaragaDiyA muNeyapAjAva jiyasatturAyA ajiyajiNapiyA smusspnnnno||4||" tathA amare'|tyAdi, vividheSu parivarteSu-bhavabhramaNeSu jantUnAmavagamyate amaranaratiyaMganirayagatigamanaM, ecamAdikA gaNDikA bahana AkhyAyante, 'settaM gaNDiyANujoge' so'yaM gnnddikaanuyogH| 'se kiM tamityAdi, atha kAstAthUlAH ?, iha cUlA zikharamucyate, yathA merau cUlA, tatra cUlA iva cUlA dRSTivAde parikarmasUtrapUrvAnuyoge'nuktArthasaGgrahaparA andhapaddhatayaH, tathA cAha cUrNiNakRt-"didvivAe jaM parikammasuttapuvANuyoge na bhaNiyaM taM cUlAsu bhaNiyaM"ti / atra sUrirAha-cUlA AdimAnAM catuNNA pUrvANAM, zeSANi pUrvANyacUlakAni, tA eva cUlA AdimAnAM catuNAM pUrvANAM prAk pUrvavaktavyatAprastAve cUlAvastUnIti bhaNitAH, Aha ca carNiNakRt-"tA eva cUlA AilapuSANaM cauNhaM cullavatthUNi bhaNitA" etAzca sarvakhApi dRSTivAdasyopari kile sthApitAstathaiva ca pazyante, tataH 41 zrutaparvate cUlA iva rAjante iti cUlA ityuktAH, tathA coktaM cUrNiNakRtA-"sadhuvariTThiyA paDhijaMti, ato tesu ya pacayaculA isa cUlA iti", tAsAM ca cUlAnAmiyaM saGkhyA-prathamapUrvasatkAzvatakhaH dvitIyapUrvasatkA dvA-1 hAdaza tRtIyapUrvasatkA aSTau caturthapUrvasatkA daza, tathA ca pUrvamuktaM sUtre-"cattAri duvAlasa aTTa ceva dasa ceva calaya-15113 , dIpa anukrama [150 -154] ~502~
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [57] + // 82 -84|| dIpa anukrama [150 -154] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 57 ]/ gAthA ||82-84|| ...... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalaya tthUNi / AilANa caunhaM sesANaM cUliyA natthi // 1 // " sarvasaGkhyayA cUlikAzcatustriMzat, 'settaM cUliya'tti athaigirIyA * tAlikAH / 'didvivAyassa Na'mityAdi, pAThasiddhaM, navaraM 'satejA vatthU'tti, saGkhyeyAni vastUni tAni paJcaviMzatyuttare nandIvRttiH dve zate kathamiti cet, iha prathamapUrve daza vastUni dvitIye caturddaza tRtIye aSTau caturthe'STAdaza paJcame dvAdaza SaSThe dve // 246 // 4 saptame SoDaza aSTame triMzat navame viMzatiH dazame paJcadaza ekAdaze dvAdaza dvAdaze trayodaza trayodaze triMzacaturddaze paJcaviMzatiH, tathA sUtre prAk pUrvavaktavyatAyAmuktaM - "dasa coddasa aTThadvAraseva vArasa duve ya [mUla]vatthUNi / solasa tIsA vIsA panarasa aNuSpavAmi // 1 // vArasa ekArasame vArasame teraseva vatthUNi / tIsA puNe terasame codasame paNNavIsA u // 1 // " sarvasaGkhyayA cAmUni dve zate paJcaviMzatyadhike, tathA saGkhyeyAni cUlAvastUni tAni ca catukhiMzatsajyAkAni / sAmpratamopato dvAdazAGgAbhidheyamupadarzayati icceyaMmi duvAlasa~ge gaNipiDage anaMtA bhAvA anaMtA abhAvA anaMtA heU anaMtA aheU anaMtA kAraNa aNatA akAraNA anaMtA jIvA anaMtA ajIvA anaMtA bhavasiddhiyA anaMtA abhavasiddhi anaMtA siddhA anaMtA asiddhA paNNattA- 'bhAvamabhAvA heUmaheu kAraNamakAraNe ceva / jIvAjIvA bhaviamabhaviA siddhA asiddhAya // 85 // icceiaM duvAla saMgaM gaNipiDagaM tIe kAle For Para Use Only " dvAdaza- aMga" teSAm abhidheya, ArAdhanA- virAdhanA falam, zAzvatatA AdInAm varNanaM ~ 503~ cUlA ghikAraH 20 // 246 // 25
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............. mUlaM [18]/gAthA ||85|| ............ pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka [58] ||8|| aNaMtA jIvA ANAe virAhittA cAurataM saMsArakaMtAraM aNupariahiMsu, icceiaMduvAlasaMgaM gaNi. piDagaM paDuppaNNakAle parittA jIvA ANAe virAhittA cAurataM saMsArakaMtAraM aNupariahati, gyAArAicceiaMduvAlasaMgaM gaNipiDagaM aNAgae kAle aNaMtA jIvA ANAe virAhittA cAurataM saM dhanAvirAdha nAphalaM sArakaMtAraM aNupariahissaMti iccei duvAsaMgaM gaNipir3agaM tIe kAle aNaMtA jIvA A- - disvarUpaM ca NAe ArAhittA cAurataM saMsArakatAraM vIIvaiMsu, iccei duvAlasaMga gaNipiDagaM paDuppaNNakAle parittA jIvA ANAe ArAhitA cAurataM saMsArakaMtAraM vIIvayaMti, icceiyaM duvAlasaMgaM gaNipiDarga aNAgae kAle aNaMtA jIvA ANAe ArAhitA cAurataM saMsArakaMtAraM vIIvaissaMti / icceiaMduvAlasaMgaM gaNipiDagaM na kayAi nAsIna kayAina bhavai na kayAi na bhavissai bhuvi ca bhavai a bhavissai a dhuve niae sAsae akkhae avvae avaTThie nice, se jahAnAmae paMcasthikAe na kayAi nAtI na kayAi natthi na kayAi na bhavissai bhurvi ca bhavai a bhavissai a dhuve niyae sAsae akkhae abae avahie nicce, evAmeva duvAlasaMge dIpa anukrama [155-157] ~504~
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................... mUlaM [58]/gAthA ||85|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[45] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalayagirIyA nandIvRttiH [58] // 247 // sU. 58 ||8|| gaNipiDage na kayAi nAsIna kayAi nasthina kayAi na bhavissai bhuviMca bhannai abhavissaha-a | dvAdazAdhuve niae sAsae akkhae avvae avaTTie nice|se samAsao cauvihe papaNate,taMjahA-da igyAArA dhanAvirAdhavvao khittao kAlao bhAvao, tattha davvaoNaM suamANI uvautte savvadavvAiM jANai pA. nAphalaM kharUpaM ca sai, khittaoM NaM suanANI uvautte savvaM khettaM jANai pAsai, kAlao NaM suanANI uvautte savvaM kAlaM jANai pAsai, bhAvao NaM suanANI uvautte savve bhAve jANai pAsai (sU. 58) 'ityetasmin dvAdazAkeM gaNipiTake' etatpUrvayadeva vyAkhyeyaM, acantA bhAvA-jIvAdayApadArthAH, prajJaptA iti-yogaH, tathA anantA amAvAH-sarvabhASAnAM pararUpeNAsattvAt ta evAnantA abhAvA draSTavyA, tathAhi-vaparasattAbhAvAbhAyAtmakaM vastutattvaM, yA jIvo jIvAtmanA bhAvarUpo ajIvAtmanA cAbhAvarUpaH, anyathA'jIvatvaprasaGgAt , atra bahu vaktavyaM tattu nocyate granthagauravabhayAditi, tathA'nantA 'hetavoM hinoti-mayati jijJAsitadharmaviziSTamarthamiti hetuH, te cAnantAH, tathAhiM-vastuno'nantA dharmAste ca tatpratibaddhadharmaviziSTacastugamakAstato'nantA hetavo bhavanti, yathoktahetupratipakSabhUtA ahetavaH, te'pi anantaraH, tathA anantAni kAraNAvi-ghaTapaTAdIvAM nivartakAni mutpipaDatanyA-18 dIni,analatAnyakAraNAmi,sarveSAmapi kAraNAnAM kaaryaantraannydhikRtyaakaarnntvaat| tathA jIvA:-prANinaH, ajIvA: dIpa anukrama [155-157] // 247 ~505~
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............. mUlaM [58]/gAthA ||85|| ........... ....................... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: NDAL pratA sUtrAka [58] ||8|| paramANuSaNukAdayaH, bhavyA-anAdiSAriNAmikasiddhigamamayogyatAyuktAH, tadviparItA abhavyAH, siddhA apagalakarmama THdvAdazAlakalaGkAH, asiddhAH saMsAriNaH, ete sarve'pyanantAH prazasAra, iha bhasvAbhanyAnAmAnanye'bhihite'piH yatpunarasiddhA | anatA isabhihitaM tatsiddhebhyaH saMsAriNAmanantaguNatAkhyApanArtha / samprati dvAdazAzavirAdhanAphalaM traikAlikamupadarza-dhinAvirAdhayati-'iyodaya'mityAdi, ityetad dvAdazAhaM gaNipiTakamatIte kAle'nantA jIvA AjJayA-yathoktAjJAparipAlanA nAphalaM kharUpaMca bhAvato virAdhya caturantaM saMsArakAntAraM-vividhazArIramAnasAnekaduHkhaviTapizatasahasradustaraM bhavagahanaM 'aNupariyaTTiA vies sU.58 anuparAvRttavanta Asan , iha dvAdazA sUtrArthobhayabhedena trividhaM, dvAdazAGgameva cA''jJA, AjJApyate. jantugaNo hitapravRttI yayA sA''jJetiyyutpatto, tatazcAzA triviyA, tadyathA-sUtrAjJA arthAjJA ubhayAjJA ca, samprati asUpAmAjJAnAM virAdhanAzcintyante-tatra yadA'bhinivezavazato'nyathA sUtraM paThati tadA sUtrAjJAvirAdhanA, sA ca yathA jamA: liprabhRtInAM, yadA tvabhinivezavazato'nyathA dvAdazAnArthaH prarUpayati tadA'rthAjJAvirAdhanA, sA ca gochAmAhilAdI-18 nAmamaseyA, yadA punaraminivezavazataH zraddhAvihInatayA hAsyAdito vA dvAdazAGgasya sUtramartha ca.bikuTTayati tadAda ubhayAjJAvirAdhanA, sA ca dIrghasaMsAriNAmabhavyAnAM cAnekeSAM vijJeyA; athavA paJcavidhAcAraparipAlanazIlasa paropakArakaraNakatatparasya gurohitopadezavacanaM AjJA, tAmanyathA samAcaran paramArthato dvAdazAjhaM virAdhayati, tathA cAha cUrNikRt-'ahavA ANatti paJcavihAyArAyaraNasIlassa guruNo hiyovaesakyaNaM ANA, tamannahA AyarataNa 113 dIpa anukrama [155-157] Mirmanasurary.org ~506~
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [ 58 ] + ||85|| dIpa anukrama [155 -157] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 58 ] / gAthA ||85 || pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRciH // 248|| dvAdazA sU. 58 gaNipiDagaM virAhiyaM bhavaitti" tadevamatIte kAle virAdhanA phalamupadazya samprati varttamAnakAle, darzayati--' ibeiya'mityAdi, sugamaM, navaraM 'parittA' iti parimitA natvanantA asaGkhyA vA, varttamAnakAlacintAyAM virAdhakamanuSyANAM + igyAArA | saGkhyeyatvAt, 'aNupariyaddhati tti anuparAvarttante - bhramantItyarthaH, bhaviSyati kAle virAdhanAmupadarzayati- 'icceiya' - 2 dhanAvirAdhamityAdi, idamapi pAThasiddhaM, navaraM 'parivaTTissaMti'tti anuparAvarttipyante - paryaTiSyantItyarthaH tadevaM virAdhanAphalaM 4 kharUpaM ca jaikAlikamupadarzya sampratyArAdhanAphalaM traikAlikaM darzayati- 'icceiya'mityAdi, sugamaM, navaraM 'vIivaiMsuti vyatikrAntayantaH, saMsArakAntAramulakSya muktimavAptA ityarthaH, 'bIIvaissaMti' ti vyatikramiSyanti etaca traikAlikaM virAdhanAphalamArAdhanaphalaM ca dvAdazAGgasya sadA'vasthAyitve sati yujyate, nAnyathA, tataH sadAvasthAyitvaM tasyAha - 'iveiyamityAdi ityetadvAdazAGgaM gaNipiTakaM na kadAcinnAsIt, sadaivAsIditi bhAvaH, anAdityAt, tathA na kadAcinna bhavati, sarvadaiva varttamAnakAlacintAyAM bhavatIti bhAvaH sadaiva bhAvAt, tathA na kadAcinna bhaviSyati, 20 kintu bhaviSyacintAyAM sadaiva bhaviSyatIti pratipattavyaM, aparyavasitatvAt, tadevaM kAlatrayacitantAyAM nAsti tvapratiSedhaM vidhAya sampratyastitvaM pratipAdayati- 'bhuviM ca' ityAdi, abhUt bhavati bhaviSyati ceti, evaM trikAlAvasthAyitvAt bhuvaM meryAdivat, dhruvatvAdeva sadaiva jIvAdiSu padArtheSu pratipAdakatvena niyataM paJcAstikAyeSu lokavacanavat, niyatatvAdeva ca zAzvataM zazradbhavanasvabhAvaM zAzvatatvAdeva ca satatagaGgAsindhupravAhapravRttAvapi (padma) puNDarI // 248 // Educator Internationa For Park Use Only ~ 507~ 24
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. mUlaM [18]/gAthA ||85|| ........ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: pratA sUtrAka [58] ||8|| SECORRESS kahada iva vAcanAdipradAne'pi akSaya-nAsya kSayo'stItyakSayamakSayatvAdeva ca avyayaM mAnuSottarAdvahiH samudravat , avya dvAdazAyatvAdeva sadaiva pramANe'vasthitaM jambUdvIpAdivat , evaM ca sadA'vasthAnena cinyamAnaM nityamAkAzavat , sAmpratamatraiva yAArAdRSTAntamAha-'se jahAnAme'tyAdi, tadyathAnAma paJcAstikAyAH-dharmAstikAyAdayaH na kadAcinnAsannityAdi pUrvavat , dhanAvirAdha'evameve'tyAdi nigamanaM nigadasiddhaM / se samAsaoM' ityAdi, tadvAdazAkaM samAsatazcaturvidha prajJapta, tadyathA-dravyataH11 kAnAphale kSetrataH kAlato bhAvatazca, tatra dravyato 'Na'miti vAkyAlaGkAre zrutajJAnI upayuktaH sarvadnyANi jAnAti pazyati, kharUpaM ca Tra tatrAha-nanu pazyatIti kathaM ?, na hi thutajJAnI zrutajJAnajJeyAni sakalAni vastUni pazyati, naipa doSaH, upamAyA| atra vivakSitatvAt , pazyatIva pazyati, tathAhi-mervAdIn padArthAnadRSTAnapyAcAryaH ziSyebhya Alikhya darzayati tata|steSAM zrotRNAmevaM buddhirupajAyate bhagavAneSa-gaNI sAkSAtpazyanniva vyAcaSTe iti, evaM kSetrAdiSvapi bhAvanIyaM, tato 3 na kazciddoSaH, anye tu na pazyatIti paThanti, tatra coyasthAnavakAza eva, zrutajJAnI cehAbhinnadazapUrvadharAdizrutakevalI parigRhyate, tasyaiva niyamataH zrutajJAnavalena sarvadravyAdiparijJAnasambhavAt , tadAratastu ye zrutajJAninaste sarvadrabyAdiparijJAne bhajanIyAH, kecitsarvadravyAdi jAnanti kecinneti bhAvaH, itthambhUtA ca bhajanA mativaicitryAdveditanyA, Aha ca cUrNikRt-"Arao puNa je sukhanANI te savvadacanANapAsaNAsu bhaiyA, sA ya bhayaNA maivisa-18 sao jANiyavatti / " samprati saGgrahagAthAmAha dIpa anukrama [155-157] ~508~
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ........... mUlaM [19]/gAthA ||86-90|| .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: zrImalaya girIyA nandIvRciH zrutabhedAH zrutalAbhaH buddhiguNo anuyogazca sU. 59 gA.86-90 // 249 // akkhara strI samma sAi khalu sapAjavasi ca / gamiaM aMgapaviTuM sattavi ee sapaDiva- kkhA // 86 // AgamasatthagggahaNaM jaMbuddhiguNehi aTTahiM diTuM / viti suanANalaMbhaM taM puThavavisArayA dhIrA // 87 // sussUsai 1 paDipucchai 2. suNei 3 giNhai a 4 Ihae yA'vi 5 / tatto. apohae vA 6 dhAre 7 karer3a vA samma 8 // 88 // mUaM huMkAraM vA bADhakAra paDipuccha, vImaMsA / tatto pasaMgapArAyaNaM ca pariNiTra sttme||.89 // suttattho khallu paDhamo bIo nijjutimIsio bhnnio| taio ya niravaseso esa vihI hoi aNuoge // . 90. // se taM aMgapaviTuM, se taM suanANaM, se taM parokkhanANaM, se taM nNdii|| ('naMdI) samattA // (sU0 59) / 'aksarasannI'tyAdi, gatArthA, naparaM saptApyete pakSAH sapratipakSAH, te caivam-akSarazrutamanakSarazrutamityAdi, idaM ca zrutajJAnaM sAtizayaravakalpaM prAyo guvadhInaM ca tato vineyajanAnugrahArtha yo yathA cAsa lAbhastaM tathA darzayati-'A game tyAdi, A-abhividhinA sakalazrutaviSayavyAptirUpeNa maryAdayA vA yathAvasthitaprarUpaNArUpayA. gamyante-parihAcchidyante'rthA yena sa AgamaH, sa caivaM vyutpattyA apadhivalAdilakSaNo'pi bhavati tatastavavacchedArtha vizeSaNAntara mAha-zAne ti ziSyate'neneti zAstramAgamarUpaM zAstramAgamazAstraM, AgamagrahaNena paSTitantrAdikuzAsavyavacchedaH, [155 // 249 // -157] 25 Baitaram.org ~509~
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ................ mUlaM [59]/gAthA ||86-90|| ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata sUtrAka 59 ACARALSO teSAM yathAvasthitArthaprakAzanAbhAvato'nAgamatvAda, AgamazAstrasya grahaNaM AgamazAstragrahaNaM yad buddhiguNavekSyamANaiHzrutabhedA: kAraNabhUtairaSTabhidRSTaM tadeva grahaNaM zrutajJAnasya lAbhaM bruvate pUrvepu vizAradA-vipazcitaH dhIrAH-vrataparipAlane sthirAH zrutalAbha: kimuktaM bhavati ?-yadeva jinapraNItapravacanArthaparijJAnaM tadeva paramArthataH zrutajJAnaM, na zeSamiti // buddhiguNairaSTabhi- buddhiguNoM anuyogazca rityuktaM, tatastAneva buddhiguNAnAha-'sussUsaItyAdi, pUrva tAvat zuzrUSate-vinayayukto guruvadanAravindAdvinirgaccha-samU.59 dvacanaM zrotumicchati, yatra zaGkitaM bhavati tatra bhUyo'pi vinayanamratayA vacasA gurumanaH prahAdayan pRcchati, pRSTe ca gA.86-90 sati yadguruH kathayati tatsamyak-vyAkSepaparihAreNa sAvadhAnaH zRNoti,zrutvA cArUpatayA gRhNAti, gRhItvA ca IhatepUrvAparAvirodhena paryAlocayati, cazabdaH samuccayArthaH, apizabdAtpa(bdaHpAlocayan kiJcit khabuddhyA'pyutprekSate iti sUcanArthaH, tataH paryAlocanA'nantaramapohate-evametat yadAdiSTamAcAryeNa nAnyathetyavadhArayati, tatastamarthe nizcitaM khacetasi vismRtyabhAvArtha samyag dhArayati, karoti ca samyag yathoktamanuSThAnaM, yathoktamanuSThAnamapi zrutajJAnaprAptihetuH tadAvaraNakSayopazamanimittatvAt / tadevaM guNA vyAkhyAtAH, samprati yacchuzrUSate ityukaM tatra zravaNavidhimAha-'mUya'mityAdi, mUkamiti prathamato mUkaM zRNuyAt , kimuktaM bhavati ?-prathamazravaNe saMyatagAtrastUSNImAsIta, tato dvitIye zravaNe huGkAraM dadyAt , vandanaM kuryAdityarthaH, tatastRtIye vADhaMkAraM kuryAt , bADhamevametannAnyatheti, tatazcaturthe zravaNe, 4Atu gRhItapUrvAparasUtrAbhiprAyo manAk pratipRcchAM kuryAt , kathametaditi ?, paJcame mImAMsAM-pramANajijJAsAM kuryAditi ||13 dIpa anukrama [155-157 E MAtmlaimational weredturary.com ~510
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata sUtrAMka [ 59 ] + // 86 -90|| dIpa anukrama [155 -157] [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 59] / gAthA ||86-90|| ...... pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44 ] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH zrImalayagirIyA nandIvRttiH // 250 // Eticati bhAvaH, SaSThe zravaNe taduttarottaraguNaprasaGgaH pAragamanaM cAsya bhavati, tataH saptame zravaNe pariniSThA - guruvadanubhApate / evaM tAvacchravaNavidhiruktaH, samprati vyAkhyAnavidhimabhidhitsurAha - 'suttattho' ityAdi, prathamAnuyogaH sUtrArthaH- sUtrArthapratipAdanaparaH, khaluzabda evakArArthaH, sa cAvadhAraNe, tato'yamarthaH- guruNA prathamo'nuyogaH sUtrArthAbhidhAnalakSaNa eva karttavyaH, mA bhUt prAthamikavineyAnAM matimohaH, dvitIyo'nuyogaH sUtrasparzika niyuktimizrito bhaNitastIrthakara gaNadharaiH, sUtraspArzakaniryuktimizritaM dvitIyamanuyogaM gururvidadhyAdityAkhyAtaM tIrthakaragaNadharairiti bhAvaH, tRtIyadhAnuyogo niravazeSaH - prasaktAnuprasaktapratipAdanalakSaNa ityeSaH - uktalakSaNo vidhirbhavasanuyoge-vyAkhyAyAm, Aha-pariniSThA saptame ityuktaM, trayazcAnuyogaprakArAstadetatkatham ?, ucyate, trayANAmanuyogAnAmanyatamena kenacitprakAreNa bhUyo 2 bhAvyamAnena sapta vArAH zravaNaM kAryate tato na kazciddoSaH, athavA kaJcinmandamativineyamadhikRtya taduktaM draSTavyaM na punareSa eva sarvatra zravaNavidhiniyamaH, udghaTitajJavineyAnAM sakRcchravaNata evAzepagrahaNadarzanAditi kRtaM prasajhena, 'senta' mityAdi, tadetacchrutajJAnaM, tadetatparokSamiti // nanyadhyayanaM pUrvaM prakAzitaM yena viSamabhAvArtham / tasmai zrIcUrNikRte namo'stu viduSe paropakRte // 1 // madhyesamastabhUpIThaM, yazo yasyAbhivarddhate / tasmai zrIharibhadrAya namaSTIkAvidhAyine // 2 // vRttirvA cUrNirvA ramyA'pi na mandamedhasAM yogyA / abhavadiha tena teSAmupakRtaye yala epa kRtaH // 3 // bahvarthamalpazabdaM nanyadhyayanaM vivRNvatA kuzalam / yadavApi malayagiriNA siddhiM tenAzrutAM lokaH For Park Use Only ~511~ zrutabhedAH zrutalAbhaH buddhiguNo anuyogaca sU. 59 gA. 86-90 20 // 250 // 25 wor
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata (pariziSTha) sUtrAMka [8] dIpa (pariziSTha) anukrama [1] [bhAga-38] "nandI" - cUlikAsUtra - 1 (mUlaM + vRtti:) [ anujJA- nandI] mUlaM [1] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRttiH // 4 // arhanto maGgalaM me syuH, siddhAzca mama maGgalam / sAdhavo maGgalaM samyag jaino dharmmazca maGgalam ||5||" iti zrImalayagiriviracitA nandyadhyayanaTIkA samAptA // zrIrastu / (granthAnaM 7732 ) iti sUripurandara zrImanmalayagiriviracitA nandyadhyayanaTIkA parisamAptimagamat // prazastiH anujJA ca atra nandIsUtra mUlaM evaM vRttiH parisamAptA: ~ 512~
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) prata (pariziSTha) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............................. [anujJA-nandI ] mUlaM [1] .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: . anujJA-nandI . [anujJAprarUpaNA] // se kiM taM aNunA ?, aNunA chavihA paNNattA, taMjahA-nAmANuNNA 1ThavaNANuNNA 2 davA-1 4|NuNNA 3 khittANuNNA 4 kAlANugNA5bhAvANuNNA 6, se kiM taM nAmANanA 1,2 jassa NaM jIvassa vA ajIvassa pA[5 jIvANaM vA ajIvANaM vA tadubhayassa yA tadubhayANa yA aNuNNatti nAma kIraha se taM nAmANunA, se ki taMThavaNANuNNA ?, ThavaNANuNNA je NaM kaTThakamme vA potthakamme vA lippakammevA cittakamme vA gaMthime vA beDhime yA pUrime vA saMpAime vA akkhe vA barADae vA egevA aNege vA sambhAvaDhavaNAe vA asambhAvaThavaNAe vA aNuNNatti ThapaNA ThapijA se taM ThavaNANuNNA, nAmaThavaNANaM ko paiviseso ?, nAmaM Avakahi ThavaNA ittariA pA hujA AyakahiA vA, se ki taM davANupaNA?, 2 duvihA paNNattA, taMjahA-Agamao anoAgamao ya / se kiM taM Agamao davANuNNA ?, Agamao davANuNNA jassa NaM aNuNNatti payaM sikkhiaMThiaMjimikaM parijiaM nAmasamaM ghosasama ahINakkharaM aNaccakkharaM avAiddhakkharaM akkhaliaM amiliaM avicAmeli paDipugnaM paDipuNNaghosaM kaMThoDhaviSpamukkaM guruvAyaNohAvamayaM se NaM tattha vANAe pucchaNAe pariyaTTaNAe dhammakahAe no aNuppehAe, kamhA ?, 'aNuvaogo dara mitikaDu, dA13 sUtrAMka [] AAAAAX dIpa (pariziSTha) anukrama [1] *** atha anujJA nandI ArabdhA: ... ~513~
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............................. [anujJA-nandI] mUlaM [1] .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata (pariziSTha) sUtrAMka dIpa (pariziSTha) anukrama zrImalaya-181 negamassa eme aNuvautte Agamao ikkA davANunA dunni aNuyauttA Agamao dunni davANugNAo tiNNi aNuvauttA anujJA girIyA nandItiH Agamajo tiSiNa davANuNNAo evaM jAvaiA aNuvauttA tAvaiAo davANuNNAo, evameva vavahArassavi, saMgahassa415 emo vA aNego bA aNuvautto vA aNuvauttA vA davANuNNA vA davANuNNAo vA sA egA dvaannunnnnaa,ujjusu||25|| assa ege aNuvautte Agamao egA davANuNNA puhu necchai, tiNhaM sadanayANaM jANae aNuvautce avatthU, kamhA ?, jai jANae aNuvautte na bhavai jai aNuvautte jANae na bhavai, se taM Agamao davANuNNA / se kiM taM noAgamao di davANugNA?, noAgamao davANuNNA tivihA paNNattA, taMjahA-jANagasarIradavANunnA bhaviasarIradavANuNNA jANagasarIrabhaviasarIravairittA daSANuNNA, se kiM taM jANagasarIradavANuNNA !, jAgagasarIradavANuNNA aNuNNatti- 20 upayatyAhigArajANagassa gaMjaM sarIraM vavagayacuacAviacattadehaM jIvaviSpajadaM sijjAgayaM vA saMdhAragayaM vA nisIhi AgayaM vA siddhisilAtalagayaM vA ahoNaM imeNaM yA sarIrasamussaeNaM aNuNNattipayaM AdhavizaM pannavizaM parUviraM daMsikaM nidaMsi uvadaMsiaM, jahA ko diTuMto?, ayaM ghayakuMbhe AsI, ayaM mahukuMbhe AsI, se taM jANagasarIradabANuNNA, se kiM taM bhaviyasarIradavANuNNA?, bhaviasarIradavANuNNA je jIve joNIjammaNanikkhaMte imeNaM ceva sarIra 251 // samussaeNaM AdatteNaM jiNadiTTeNaM bhAveNaM aNuSaNattipayaM sikAle sikkhissai na tAca siksai, jahA ko diTuMto?, 25 ayaM ghayakuMbhe bhavissai ayaM mahukuMbhe bhavissai, settaM bhaviasarIradavANupaNA, se kiM taM jANagasarIrabhaviasarIravai-18 [1] ~514
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................ [anujJA-nandI] mUlaM [1] .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: anujJA prata (pariziSTha) sUtrAMka [] hai rittA davyANuNNA?, jANagasarIrabhavijasarIravairicA davyANuNNA tivihA paNNattA, taMjahA-lohA louttariA hAkuppAva(yaNiyA ya, se kitaM loiA davANuNNA ?, loimA davvANuNNA tivihA paNNatA,taMjahA-sacittA acittA mIsiA, se kiM taM sacittA ?, sacittA se jahAnAmae rAyA i vA juvarAyA i kA Isare i vA talavare i vA mAIvie / davA koDubie ivAimme i vA seTThI ivA satyavAhe i vA seNAyaI i yA kassai kammi kAraNe tuDhe samANe AsaM vA hatyi vA uTTe vA goNaM pAkharaM pA ghoDayaM vA elayaM vA ayaM vA dAsaM vA dAsiM vA aNujANijA, settaM sacittA, se ki 4 taM acittA ?, acisA se jahAnAmae rAyA i vA juvarAyA i vA Isare i vA talabare i vA koDaMbie ibA mADa-13 lie i vA inbhe ipA satyavAhe i vA seTThI i vA seNAvaI i vA kassai kammi kAraNe tuDe samANe AsaNaM yA savarNa vA chattaM vA cAmaraM vA paDagaM vA mauDaM vA hiraNaM vA suvaNaM vA kaMsaM vA dUsaM vA maNimuttiasaMkhasilappayAlaracarayaNamAi saMtasArasAvaijaM aNujANijA,setaM acittA dabbANuNNA, se kiM taM mIsinA davANuNNA?, mIsiA davANuNNA se jahAnAmae rAyA i vA Isare i vA talavare i vA mADaMbie i vA koTuMbie i vA inbhe havA siTTI dai vA seNAbaI i vA satvavAhe i vA kassai kammi kAraNe tuDe samANe hatyiM vA muhabhaMDagamaMDiaM AsaM vA ghAsaga cAmaramaMDiaM sakaDaaMdAsaM vA dAsi vA savvAlaMkAravibhUsiaNujANijA, se taM mIsiA davANuNNA, se taM loiA divANuNNA, se kiM taM kuppAva(yaNiA davvANuNNA ?, kuppAva(ya)jiA davANuNNA tivihA paNattA, taMjahA CCCCCASSA dIpa (pariziSTha) anukrama [1] ~515
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................. [anujJA-nandI] mUlaM [1] ....... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata (pariziSTha) sUtrAMka dIpa (pariziSTha) anukrama zrImalaya- sacicA acittA mIsiA, se kiM taM sacittA!, sacittA se jahAnAmae Ayarie ivA uvajjhAe i vA kassai kammi anujJA girIyA kAraNe tujhe samANe AsaM vA hatthiM vA urlDa vA goNaM vA kharaM vA ghoDaM vA ayaM vA elagaM vA dAsaMvAdAsi vA aNujAnandAti NijA, se taM saccittA kuppAva(ya)NiA davANuNNA / se kiM taM acittA, acittA se jahAnAmae Ayarie i vA uv||252|| jjhAe i vA kassai kammi kAraNe tuDhe samANe AsaNaM vA sayaNaM vA chattaM vA cAmaraM vA paTTe vA mauDaM vA hiraNaM vA suvaNaM vA kaMsaM vA dUsaM vA maNimuttiasaMkhasilaSpavAlarattarayaNamAi saMtasArasAyaejaM aNujANijjA, se taM acittA kuppAya(ya)NiA davANuNNA / se kiM taM mIsiA davANuNNA ?, mIsiA davANuNNA se jahAnAmae Ayarie ivA uvajjhAe i vA kassai kammi kAraNe tuTTe samANe hatthiM vA muhabhaMDagamaMDiaM AsaM vA ghAsagacAmaramaMDiaM sakaDaaMdAsaM vA dAsi vA sabAlaMkAravibhUsiyaM aNujANijA, se taM mIsiA kuppA(ya)NiA davANuNNA, se taM kuSpAva(ya)NiA divANuNNAse kiM taM louttariA davANuNNA?, louttariA davANuNNA tivihA paNNattA, taMjahA-sacittA acittA mIsiA, se kiM taM sacittA ?, sacittA se jahAnAmae Ayarie i vA uvajjhAe i vA payattae i vA there i vA gaNI ivA gahaNare i vA gaNAvaccheyae ivA sIsassa vA sissiNIe i yA kammi kAraNe tuDhe samANe sIsaM vA sissiNIaMvA 8iIraparA loaNujANijjA,se taM sacittA,se kiM taM acittA?, acittA se jahAnAmae Ayarie i vA uvajjhAe i vA pavattae i 25 vA there i vA gaNI ivA gaNadharei vA gaNAccheyae i vA sissassa vA sissiNIe vA kammi ya kAraNe tuDhe samANe SSC [1] ~516
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............................. [anujJA-nandI] mUlaM [1] ........... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata (pariziSTha) sUtrAMka [] GAME dIpa (pariziSTha) anukrama vatthaM vA pAyaM vA paDiggahaM yA kaMbalaM vA pAyapucchaNaM vA aNujANijjA, setaM acittA,se kiM taM mIsiA?, 2 se jahA-18 anusA nAmae Ayarie i vA upajjhAe i vA pavattae i vA dhere i vA gaNI i vA gaNahare yA gaNAvaccheyae i vA sissassa yA sissiNIe vA kammi ya kAraNe tuDhe sissaM vA sissiNIaM vA sabhaMDamattovagaraNaM aNujANijjA se taM mIsiA, se taM louttariNA, se taM jANagasarIrabhaviasarIrabAritA davANanA, se taM noAgamao davANunA, se taM davANunA 3 / se 4/kiM taM khittANupaNA?, khittANuNNA japaNaM jassa khittaM aNujANai jatti vA jammi vA khitte, se taM khittANuNNA / / TrAse kiM taM kAlANuSaNA?,kAlANuNNA japaNaM jassa kAlaM aNajANai jattikaM vA kAlaM aNujANai jammi vA kAle aNu-dA jANai, taM0-tItaMcA paDuppaNaM vA aNAgataM yA vasaMtaM vA hemaMtaM vA pAusaMvA avatthANaheu,setaM kAlANuNNA 51 se ki taM bhAvANuNNA?, bhAvANuNNA tivihA paNNatA, taMjahA-loiA kuSpAvaNiyA loguttariA, se ki ta loiyA bhAhAvANupaNA?,2se jahAnAmae rAyA ivA juvarAyA ivA jAva tane samANe kassaha kohAibhAvaM aNujANijjA, se taM lohajA tibhAvANuNNA,se kitaM kuppAvayaNi bhAvANaNNA?.2 se jahAnAmae kei Ayarie vA jAva kassavi kohAibhAva aNujApANijjA,settaM kuppAyayaNiyA bhAvANuNNA / se kitaM logattariyA bhAvANaNNA?.2 se jAhAnAmae Ayarie vA jAva kamhi kAraNe tuTTe samANe kAlociyanANAiguNo jogiNo viNIyassa khamAipahANassa susIlassa sissassa tiviheNaM tigarahaNavisuddheNaM bhAvaNaM AyAraM vA sUyagaDa vA ThANaM vA samavAya yA vivAhapaNNattiM vA nAyAdhammakaha vA uvAsagadasAo CARGASHXASSES [1] ~517~
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .............................. [anujJA-nandI] mUlaM [1] .......... pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: prata (pariziSTha) sUtrAMka [1] zrImalaya dAvA aMtagaDadasAo vA aNuttarovAiyadasAo vA paNhAvAgaraNaM vA vivAgasuyaM vA dihivAyaM vA sabadavaguNapajjavoha || anujJA girAyA pAsavANuorga aNujANijA, se taM loguttariA bhAvANuNNA, se taM bhAvANuNNA 6 / 'kimaNuNNA kassa'NuNNA ke-II nandIvRttiH vaikAlaM pavattiANuNNA / Aigara purimatAle pabattiyA usahaseNassa // 1 // aNuNNA 1 upaNamaNI 2|| // 253 // namaNI 3 nAmaNI 4 ThavaNA 5 pabhAvo 6 pabhAvaNaM 7 payAro dAtadubhayahiya 9 majjAyA 10 nAo 11 maggo| ya 12 kappo a 13 // 2 // saMgaha 14 saMvara 15 nijara 16 ThiikAraNa ceva 17 jIvabuddhipayaM 18 // paya 19 pavaraM va 20 tahA vIsamaNuNNAi nAmAI // 3 // / aNuNNA naMdI samattA / [ atha yogakriyAyAM bRhannandI]yoga-nandI | nANaM paMcavihaM paNNataM, taMjahA-AbhiNivohiyanANaM 1 suyanANaM 2 ohinANaM 3 maNapajavanANaM 4 kevalanANaM 5, tattha NaM cattAri nANAI ThappAI ThavaNijAI no uddissijjaMti no samuddissirjati no aNuNNavijaMti, suyanANassa puNa uddeso 1 samuddeso 2 aNuNNA 3 aNuogo ya payattai 4, jai suyanANassa uddeso 1 samuddeso 2 aNuNNA ||3 aNuogo 4 payattai ki aMgapaviThThassa uddeso 1 samuddeso 2 aNuNNA 3 aNuogo 4 pavatsai ? kiM aMgavAhirassa | uddeso 1 samuddeso 2 aNuNNA 3 aNuogo 4 payattai ?, go! aMgapaviTThassavi uddeso 1 samuddeso 2 aNuNNA 3 aNuogo 4 pavattai aMgabAhirassavi uddeso 1 samuddeso 2 aNuNNA 3 aNuNogo 4 pavattai, imaM puNa paDhavaNaM paDuca aMgavAhirassa uddeso0 4, jaba aMgavAhirassa uddeso jAya aNuogo pavattai ki kAliyassa uddeso04, kiM| RECERS dIpa (pariziSTha) anukrama [1] // 253 // REmiratnana ...atra anujJA-nandI parisamAptA, ... atha yoga-nandI ArabdhA: *** ~518~
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) .................... [yoga-nandI] mUlaM [1] ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: anujJA prata (pariziSTha) sUtrAMka [] dIpa (pariziSTha) anukrama ukAliyassa uddeso04,1,go kAliyassavi uddeso04 ukAliyassa(vi) uddeso04, imaM puNa paThThavaNaM pahuca ukkAli- yassa uddeso04, jai ukkAliyassa uddeso.4 kiM Avassagassa uddeso samuddeso aNuNNA aNuogo pavattai Ava-18 kassagavairittassa041, go. Avassagassavi uddeso0 4 Avassagavairittassavi uddeso.4, jai Avassagassa uddeso kiM sAmAiyassa 1 caubIsatthayassa 2 baMdaNassa 3 paDikkamaNassa 4 kAussaggassa 5 paJcakkhANassa 61 savesi etesiM uddeso 1 samuddeso 2 aNuNNA 3 aNuogo pavattai 4 / jai Avassagavairittassa uddeso0 4 kiM / kAliyasuyassa uddeso04 ukAliyasuyassa uddeso041, kAliyassavi uddeso04 ukkAliyassavi uddeso04, jai ukkAliyassa uddeso04 kiM dasavekAliyassa 1 kappiyAkappiyassa 2cullakappasuyassa 3 mahAkappasuyassa 4 uvavAiyasuyassa 5 rAyapaseNIsuyassa 6 jIvAbhigamassa 7 paNNavaNAe 8 mahApaNNavaNAe 9pamAyaSpamAyassa 10 naMdIe 11 aNuogadArANaM 12 deviMdathayassa 13 taMdulakyAliyassa 14 caMdAvijjhayassa 15 sUrapaNNattIe 16 porasimaMDalassa | W17 maMDalappavesassa 18 vijAcaraNaviNicchiyassa 19 gaNivijAe 20 saMlehaNAsuyassa 21 vihArakappassa 22 vIyarAgasuyassa 23 jhANavibhattIe 24 maraNavibhattIe 25 maraNavisohIe 26 AyavibhattIe 27 AyavisohIe28 caraNavisohIe 29 AurapaJcakkhANassa 30 mahApaJcakkhANassa 311, sabesi eesi uddeso 1 samuddeso 2 aNuNNA 3 aNuogo 4 pavattai / jai kAliyassa uddeso jAva aNuogopavattai kiM uttarajjhayaNANa1 dasANaM 2 kappassa 3 baba [1] SAREMinintamarana weredturary.com ~519~
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (44) [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRtti:) ............................ [yoga nandI ] mUlaM [1] ............ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita..AgamasUtra[44] cUlikAsUtra[1] nandIsUtra mUlaM evaM malayagirisUriracitA vRtti: raka prata (pariziSTha) sUtrAMka [1] dIpa (pariziSTha) anukrama zrImalaya Tra hArassa 4 nisIhassa 5 mahAnisIhassa 6 isibhAsiyANaM 7 jaMbuddIvapaNNattIe 8 caMdapaNNattIe 9dIvapaNNattIe 10 girIyA sAgarapaNNattIe(dIvasAgarapa0)11 khuDDiyAvimANapavibhattIe 12 mahaliyAvimANapavibhattIe 13 aMgacUliyAe 14 | nandIvRttiH | vaggacUliyAe15vivAhacUliyAe 16 aruNovavAe 17 varuNovavAe 18garuloSavAe 19 dharaNovabAe 20 besamaNo vivAe 21 velaMdharokvAyassa 22 deviMdoSavAyassa 23uThANasuyassa 24 samuThThANasuyassa 25 nAgapariyAvaNiyANaM 26 // 254|| | nirayAvaliyANaM 27 kappiyANaM 28 kappaDisiyANaM 29 puphiyANaM 30 pupphacUliyANaM 31 [ paNhiyANaM 32]] vaNhidasANaM33 AsIvisabhAvaNANaM 34 didvivisabhAvaNANaM 35 cAraNabhA036 sumiNabhA0 (cAraNasumiNa)37 | mahAsumiNamA038 teyagginisaggANaM 391, savesipi eesiM uddeso jAva aNuogo 4 pavattai, jai aMgapaviThThassa | uddeso jAba aNuogo 4 pabattai kiM AyArassa 1 suyagaDassa 2 ThANassa 3 samavAyassa 4 vivAhapaNNattIe 5 nAyAdhammakahANaM 6 uvAsagadasANaM 7 aMtagaDadasANaM 8 aNuttarovavAiyadasANaM 9 paNhAvAgaraNANaM 10 vivAga-1 suyassa 11 diThivAyassa 121, sabesiM eesiM uddeso 1 samuddeso 2 aNuNNA 3 aNuogo 4 payattai, imaM puNa paThThavarNa paDuca imassa sAhussa imAe sAhuNIe uddeso 1 samuddeso 2 aNuNNA 3 aNuogo 4 pavattai, khamAsamaNANaM hatyeNaM sutteNaM attheNaM tadubhaeNaM uddesAmi samuddesAmi aNujANAmi // iti zrIyoganandyanujJAsUtraM // tadevaM zrInandIsUtra samAptam // . // 254 // 25 SARERatun international ~520~
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ [bhAga-38] "nandI"- cUlikAsUtra-1 (mUlaM+vRttiH ) ......................... mUlaM [-] ......,,,... // zrImannandIsUtraM samAptam // bhAga 'nandI'-cUlikAsUtra [1] mUlaM evaM malayagirisUrijI racitA TIkA parisamAptA: mUla saMzodhakaH sampAdakazca pUjya AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba 38| kiMcit vaiziSTya samarpitena saha puna: saMkalanakartA muni dIparatnasAgarajI (M.Com., M.Ed., Ph.D. zrutamaharSi] ~521~
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAga kulapRSTha 314 586 498 392 594 494 338 592 552 savRttika-Agama-suttANi bhAga 1 se 40 meM kahAM kyA milegA? isa bhAgame samAviSTa Agama ke nAma aura Agama-krama 01 | Agama 01 AcAra mUlaM evaM vRtti bhAga-1 zrutaskandha-1, adhyayana-1,2 02 | Agama 01 AcAra mUlaM evaM vRtti, bhAga-2 zrutaskndha -1, adhyayana- 3 se 9, zrutaskandha-2 03 | Agama 02 sUtrakRta mUlaM evaM vRtti, bhAga-1 zrutaskndha -1, adhyayana- 1 se 13 04 | Agama 02 sUtrakRta mUlaM evaM vRtti, bhAga-2 zrutaskndha -1, adhyayana 14 se 16, zrutaskandha-2 05 | Agama 03 sthAna mulaM evaM vatti, bhAga-1 sthAna- 1 se 4 06 | Agama 03 sthAna mUlaM evaM vRtti, bhAga-2 sthAna- 5 se 10 saMpUrNa 07 | Agama 04 samavAya mUlaM evaM vRtti. 08 | Agama 05 bhagavatI mUlaM evaM vRtti, bhAga-1 zataka-1 se 6 09 | Agama 05 bhagavatI mUlaM evaM vRtti, bhAga-2 zataka-7 se 11 10 | Agama 05 bhagavatI mUlaM evaM vRtti, bhAga-3 zataka- 12 se 20 11 | | Agama 05 bhagavatI mUlaM evaM vRtti, bhAga-4 zataka- 21 se 41 saMpUrNa 12 | Agama 06 jJAtAdharmakathA mUlaM evaM vRtti. 13 | Agama-7,8,9,10upAsakadazA, aMtakRtadazA, anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa mUlaM evaM vRtti. 14 | Agama-11,12, vipAka, uvavAI mUlaM evaM vRtti. 15 | Agama 13 rAjapraznIya mUlaM evaM vRtti. 16 | Agama14 jIvAjIvAbhigama bhAga-1 mUlaM evaM vRtti. [pratipatti-3-atargata] sUtra-1 se 138 17 | Agama14 jIvAjIvAbhigama bhAga-2 mUlaM evaM vRtti. [pratipatti-3-atargata sUtra- 139 se pratipattI-10 saMpUrNa 18 | | Agama 15 prajJApanA bhAga-1 mUlaM evaM vRtti. pada-1 se 5 19 | Agama 15 prajJApanA bhAga-2 malaM evaM vRtti. pada-6 se 22 20 | Agama 15 prajJApanA bhAga-3 mulaM evaM vatti. pada- 23 se 36 saMpUrNa 21 | Agama 16 sUryaprajJapti mUlaM evaM vRtti. 514 384 522 538 384 314 480 488 426 514 336 610 ~522~
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ kulapRSTha 614 376 426 344 312 27 330 466 442 savRttika-Agama-suttANi bhAga 1 se 40 meM kahAM kyA milegA? bhAga isa bhAgame samAviSTa Agama ke nAma aura Agama-krama Agama 17 candraprajJapti mUlaM evaM vRtti. Agama18 jaMbUdvipaprajJapti bhAga-1 mUlaM evaM vRtti. vakSaskAra- 1 evaM 2. | AgamA8 jaMbUdavipaprajJapti bhAga-2 mUlaM evaM vRtti. vakSaskAra- 3 evaM 4. Agama18 jaMbUdvipaprajJapti bhAga-3 mUlaM evaM vRtti. vakSaskAra- 5 se 7. Agama 19-32 nirayAvalikA, kalpavataMsikA, puSpikA, pRSpacUlikA, vRSNidazA, catuHzaraNa, AturaparatyAkhyAna, mahApratyAkhyAna, ___ bhaktaparijJA, taMdalavaicArika, saMstAraka, gacchAcAra, gaNividayA, devendrastava malaM evaM chAyA Agama 33 thI 39 maraNasamAdhi mUlaM evaM chAyA, nizItha, buhatkalpa, vyavahAra, dazAzrutaskaMdha, jItakalpa/paMcakalpa, mahAnizItha mUlaM eva 28 Agama 40 Avazyaka mUlaM evaM vRtti, bhAga-1, niyukti-1 se 521 29 Agama 40 Avazyaka mUlaM evaM vRtti, bhAga-2, niyukti- 522 se 951 Agama 40 Avazyaka mUlaM evaM vRtti, bhAga-3 niyukti- 952 se 1273 apUrNa, [adhyayana- 1 se 4 apUrNa] Agama 40 Avazyaka mUlaM evaM vRtti, bhAga-5 niyukti- 1273 apUrNa se 1623, [adhyayana-4 apUrNa se 6 saMpUrNa) | Agama 41/1 oghaniyukti mUla evaM vRtti. Agama 41/2 piMDaniyukti mUlaM evaM vRtti. | Agama 42 dazavaikAlika mUlaM evaM vRtti. 35 Agama 43 uttarAdhyana mUlaM evaM vRtti, bhAga-1, adhyayana- 1 se 5 36 | Agama 43 uttarAdhyana mUla evaM vRtti, bhAga-2, adhyayana- 6 se 21 37 | Agama 43 uttarAdhyana mUlaM evaM vRtti, bhAga-3, adhyayana- 22 se 36 | Agama 44 nandisUtra mUlaM evaM vRtti. 39 | | Agama 45 anuyogadvAra mUlaM evaM vRtti. 40 | kalpa[bArasA]sUtra... catuHzaraNa, tandulavaicArika, gacchAcAra mUlaM evaM vRtti. 464 426 472 376 590 522 482 466 38 | 528 560 394 ~523~
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo nama: [bhAga-38] Agama 44 pUjya AgamodhdhAraka AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvareNa saMzodhita: saMpAditazca "nandI (cUlikA)sUtra" (mUlaM + malayagirisUri-racitA vRttiH] (kiMcita vaiziSThayaM samarpitena saha) muni dIparatnasAgareNa puna: saMkalita: - "nandIsUtra" mUlaM evaM vRtti: nAmeNa parisamAptaM "savRttika-Agama-suttANi" zreNi, bhAga-38 ~524~
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ tk k l m sn utrii bbaahs gl vaar vii | | Agama canAzatAbdA ku hai hl kr , ~ 525 ~
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo namo nimmaladasaNassa savRttika-Agama-suttANi mUla saMzodhaka abhinava-saMkalanakartA E S HARE HASHARE / napane / pUjyapAda AgamoddhAraka AcArya Agama divAkara munizrI dIpasnasAgarajI zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahAyaja [M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi] samaya prata-prApti aura peja-seTiMga kartA : ke ceramana zrI pravINabhAI zAha, amerikA mudraka : navaprabhAta prinTIMga presa amadAbAda Mo 982559885519825306275 ~526~
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ Isa projekTa ke saMpUrNa-anudAna-dAtA Des NAV BAD OFF OFF OF zrI Agama maMdira pAlitANA ==QOHIFOUL ~ 527 ~
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ mala saMzodhakAjamA ma mUla saMzodhaka pUjyapAda AgamoddhAraka AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjasAheba ma Agama Agama AgamaH Ama Ajama Agama 44 "nandIsUtraM" mUlaM evaM vRttiH Ajama Aja abhinava-saMkalanakartA Ajama Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI S [M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi] Agama AgamaAjama Agama Agam ~528~