________________
आगम
(४४)
[भाग-३८] “नन्दी”- चूलिकासूत्र-१ (मूलं+वृत्ति:)
.................... मूलं [-]/गाथा ||४|| ........... पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र[४४] चूलिकासूत्र[१] नन्दीसूत्र मूलं एवं मलयगिरिसूरिरचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक ||४||
दीप
क्षयेण-निर्मूलमपगमेन निर्वृत्तं क्षायिक, उदयावलिकाप्रविष्टस्यांशस्य क्षयेण शेषस्य तूपशमेन निवृत्तं क्षायोपशमिक, उदयावलिकाप्रविष्टस्यांशस्य क्षये सति शेपस्य भस्मच्छन्नामेरिवानुद्रेकावस्था उपशमः तेन निवृत्तमौपशमिकम् , आह-2 औपशमिकक्षायोपशमिकयोः का प्रतिविशेषः ?, उच्यते, क्षायोपशमिके तदावारकस्य कर्मणः प्रदेशतोऽनुभवोऽस्ति न त्वीपशमिके इति । दर्शनमेवासारमिथ्यात्वादिकचवररहिता विशद्धरथ्या यस्य तत्तथा, तस्यामन्त्रणं हे दर्शनविशुद्धरथ्याक ! 'सेझैपः सम्बोधने हखो ति प्राकृतलक्षणसूत्रे वाशब्दस्य लक्ष्यानुसारेण दीर्घत्वसूचना(र्थत्वात् दीर्घ-10 निर्देशो, यथा गोयमा इत्यत्र, सङ्घः-चातुर्वणः श्रमणादिसातः स नगरमिव सङ्घनगरं 'व्याघ्रादिभिगौणस्तदनुक्ता'विति समासो, यथा पुरुषो व्याघ्र इव पुरुषव्याघ्रः, तस्थामत्रणं हे सङ्घनगर! 'भद्र' कल्याणं 'ते' तव भवतु अखण्डचारित्रप्राकार! चारित्रं-मूलगुणाः अखण्डम्-अपिराधितं चारित्रमेव प्राकारो यस्य तत्तथा 'मांसादिषु चेति'
प्राकृतलक्षणात् चारित्रशब्दस्यादौ न्हवः तस्यामन्त्रणं हे अखण्डचारित्रप्राकार!, दीर्घत्वं प्रागिव ।। भूयोऽपि सङ्घ-13 दास्यैव संसारोच्छेदकारित्वाचक्ररूपकेण स्तवमाह
संजमतवतुंबारयस्स नमो सम्मत्तपारियल्लस्स । अप्पडिचक्कस्स जओ होउ सया संघचक्कस्स ॥५॥ संयमः-ससदशप्रकारः यदुक्तम्-"पञ्चाश्रवाद्विरमणं पञ्चेन्द्रियनिग्रहः कषायजयः । दण्डत्रयविरतिश्चेति संयमः। सप्तदशभेदः ॥१॥" तपो द्विधा-बायमाभ्यन्तरं च, तत्र बाझं पविधं, यदुक्तम्-"अनशनमूनोदरता वृत्तेः संक्षेपणं १३
०४४४**
अनुक्रम
४
~96~
