Book Title: Uttaradhyayan Sutram Part 02
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१५८
fearfuses
कालन
उज्जुमई, अप्पेगडया बिउलमई विउव्वणिढिपत्ता चारणा विजाएवम् 'उज्जुमई' ऋजुमतय मनन गति, सोनमयी सामान्यप्राहिणी मनिषा ते ऋजुमतय । अर्थतृतीयाच्यालन्यून मनुष्यज्ञेन पर्तिसज्ञिपवेन्द्रियमनोद्रव्यप्रत्यक्षीकरणहेतुमन पर्ययज्ञानविशेषान्त इत्यर्थ । ऋजुमनिनामकल विशेषधारिण इति भाव । अप्पेगइया निउलमई' अप्येकके त्रिपुरमतय - निपुला सविशेषणवस्तुमाहितया विस्तीर्गा मति मन पर्ययज्ञान येषा ते निपुमतय । ऋजुमतिविपुलमतिमतामय ताविका भेद, त्रिपुरमतय- घटाऽनेन चितित, स घटा द्रव्यत सुवर्णघटित, क्षेत्रत- पाटलिपुत्र नगरस्थ, शारदीय, भावत - पीतवर्ण इत्येनमशेषनिशेषणयुक्त वस्तु जानन्ति, ऋजुमतयस्तु सामान्यत एव जानन्ति । अर्द्धतृतीयेोच्छ्रयालन्यूने मनुजक्षेने वर्तमानाना सनिपञ्चेन्द्रि खूटता नहीं है । ( एव उज्जुमई, अप्पेगइया त्रिउलमई विउव्वगिढिपत्ता चारणा विजाहरा आगासाइवाई ) इस प्रकार कितनेक तपस्वी शिप्यजन ऋजुमति - मन पर्यवज्ञानवाले थे । ऋजुमति – मन पर्यवनानी सामान्यत सजी - पचेन्द्रिय के मन के भावों को जानते हे | कितनेक विपुलमति - - मन पर्यय के धारक थे-विशेषणसहित वस्तु को ग्रहण करने की बुद्धिवाले थे। जैसे किसी ने द्रव्य की अपेक्षा सुवर्ण का, क्षेत्र की अपेक्षा पाटिलपुत्र का, काल की अपेक्षा शरदकाल का और भाव की अपेक्षा पीत वर्णका घट चितित किया, विपुलमति इन समस्त विशेषणों सहित उस घट को जान लेते है । अर्द्धतृतीय अगुलसे न्यून इस मनुष्य क्षेत्रमें वर्तमान सजि पचेन्द्रिय जीवों के मनमें स्थित वस्तु का सामान्यत जाननेवाला ऋजुमति-मन पर्य
---
छूटतु नथो (एव उज्जुमई अप्पेगइया विज्लमई विउब्वणिढिपत्ता चारणा विज्जा हरा आगासाइनाई) ते अरे डेंटला तपस्वी शिष्यन्न भति મન --ધવજ્ઞાની હતા ઋનુમત્તિમન પવજ્ઞાની સામાન્યતઃ સ ની-૫ ચ દ્રિયના મનના ભાવાને જાણે છે કેટલાએક વિપુલમતિ-મન પવના ધાર हुला, વિશેષણસહિત વસ્તુને જાણનારી બુદ્ધિવાળા હતા જેમ કે ડાઇએ દ્રવ્યની અપેક્ષા સુવણુના, ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ પાટલિપુત્રના, મલની અપેક્ષાએ શરદકાલના, અને ભાવની અપેક્ષાએ પીળા રંગના ઘટનું ચિંતવન કર્યું, ત્યારે વિપુલતિ એ અધા વિશેષણે સહિત તે ઘટને જાણી લે છે અદ્ભુતૃતીયઅ ગુળન્યૂન આ મનુષ્ય ક્ષેત્રમા વમાન સન્ની ય ચે દ્રિય જીવેાના મનમા રહેલ વસ્તુને સામાન્યત જાણવા વાળા ઋજુમતિ-મન પર્યવજ્ઞાન થાય છે, તેમજ રસપૂર્ણ મનુષ્યક્ષેત્રમાં વર્તમાન