Book Title: Uttaradhyayan Sutram Part 02
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
४८०
औपपातिकमा
याई, त जहा-अणत्थदडवेरमणं ६, दिसिव्वयं ७, उवभोगगुणनतानि, 'त जहा' तथा 'अणत्थदंडोरमण' आर्थरण्टपिग्मणम्-अर्थ =अयोजन गृह स्थस्य क्षेत्र-वास्तु धन भरारपरिपालनायानिविषय, तर या दण्ड =आरम्भ प्राण्युपमोऽदण्ड । दण्डो निग्रहो यातना दिनाग इति पर्याया । दण्ड =निष्प्रयोजन हिंमानिकग्गमियर्थ , तस्मा द्विरमण=निवर्तनम् १, 'दिसिन्धय' गिनतम्-गि पूर्व-क्षिणात्य ऊर्चमघश्चेति दाविधा, तर दिशा सम्मधि व्रत गिनतम्-एतापरसु पवाटिदिग्यिभागेपु मया गमनागमन विधय न उपकारक है, (त जहा) वे तीन प्रकार ये है (अणत्यदडवरमण दिसिन्बय उवभोगपरि भोगपरिमाण) अनर्थदडविरमण व्रत, दिगनत, उपभोग-परिभोग-परिमाणवत । क्षत्र, वास्तु, धन, धाय, एव शरीर के परिपालन आदि के निमित्त जो आरम किया जाता है। इसका नाम अर्थ है । इस आरम में प्रागिवर अपश्यभागी हे । अत इसम जो दड-प्रागिया का विनाश होता है उससे पाप का वध जाप को होता है । अत यह वध अर्थदड है । अर्थात् प्रयोजन को लेकर जो प्राण्युपमर्दनरूप दड किया जाता है उसका नाम अर्थदड है। दण्ड, निग्रह, यातना एव विनाश ये सन पर्यायवाची शब्द है । इससे जो विपरीत है उसका नाम अर्थदड है । अर्थात् निष्प्रयोजन हिंसादिक पाप करना सो अनर्थदड है । इससे विरक्त होना सो 'अनर्थदंडविरमण' है। दश दिशाओं में आने-जाने का प्रमाण करना सी 'दिग्यत' है। चारदिशा और विदिशा तथा उर्व एव अध इस प्रकार ये १० दिशाए हैं। मैं अमुक दिशा की ओर इतनी दूर तक जाऊँगा और आऊँगा, इससे आगे बाहिर
छ, (तजहा) ते ४२ मा छ (अणत्थ दड वेरमण दिसिव्यय उवभोगपरिभोगपरि माण) सन । उ-विरभएर व्रत, हिनत, पासपरितोगपरिमाण प्रत क्षत्र, વાસ્તુ, ધન, ધાન્ય, તેમજ શરીરના પરિપાલન આદિના નિમિત્તે જે આરભ કરવામાં આવે છે તેનું નામ અર્થ છે આ આર ભમાં પ્રાણિવધ અ શ્ય ભાવી છેઆથી એમ જે દડ-પ્રાણિઓને વિનાશ થાય છે તેનાથી પાપનો બ ધ જીને થાય છે તેથી આ વધ અર્થદડ છે, અર્થાત પ્રયા જનને લઈને જે પ્રાણિ-ઉપમનરૂપ દડ કરાય છે તેનું નામ અર્શદ ડ છે દડ, નિગ્રહ, યાતના તેમજ વિનાશ એ બધા પર્યાયવાચી શબ્દો છે તેનાથી જે વિપરીત (ઉલટા) છે તેનું નામ અનર્થદડ છે અર્થાત નિષ્પોજન હિસા આદિ પાપ કરવા તે અનથઇડ છે તેનાથી વિરક્ત થવુ તે અનર્થદડ વિરમણ છે દશ દિશાઓમાં આવવા-જવાનું પ્રમાણ રાખવું તે દિગ્ગત છે ચાર દિશા અને વિદિશા તથા ઉપર અને નીચે એ પ્રકારે આ દશ ૧૦ દિશાઓ છે હુ અમુક દિશા તરફ આટલે દૂર સુધી જઈશ કે આવીશ
