Uttaradhyayan Sutram Part 02

Book Title: Uttaradhyayan Sutram Part 02
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 841
________________

-
-
- • • । । उत्तराज्यवाही प्रजाजनान् विधिवत्पालयति, भाण्डागार पिलोकयति, सर्वत्र नियोजितगुप्तचरमा कुमारस्य मिनामित्रयोः प्रवृत्ति जानाति । मिनेपु मासाद करोति अभिप्रेषु दण, करोति, अन्तः पुरं प्रविशति, राजकुमारमानाचुलनीदेव्या सह राज्पविपये मन्त्रणा करोति । एपमसौ सम्यग्राज्यकार्य कुर्वन् कामान्यतया चुलनीदेव्यामासको बभूव IF
एर गच्छतिकाले कदाचिद् धनुर्नाम्ना मन्त्रिणा तयोश्चेष्टितमवगतम् । चिन्तित च तेन, य एव विधमनाचार विदधाति, स कि कुमारस्य हितावहो भविष्यवोति- दीर्घ ने भी राज्य का संचालन बड़ी योग्यता के साथ करना प्रारंभ किया। सेनाऔर सीमामा निरन्तर निरीक्षण करना इसकी दैनिक चों में शामिल था। प्रजाजनों एव भडारका विधिवत् पालन करना और देखरेख रखना यह काम इसने स्वय अपने हाथमें ले लिया। उसने गुप्तचरों, को इसलिये नियुक्त किया कि वे कुमारके मित्र और अमित्रोंके समाचार ज्ञात करते रहें और हम से करते रहें। मित्रों को संतुष्ट करना और अमित्रों को दडित करना राज्य सचालन की एक नीति हुआ करती है: इसी तरह इसी नीति का इसने भी अनुसरण किया। अन्तःपुर की सभाल करना और राजमाता चुलनी के साथ राज्य सचालन के विषय में मन्त्रणा करना यह कभी नहीं भूलता था। विधवा राजमाता पर दीर्घ की कुदृष्टि हो गई । समग्र राजकाज को करते हुए दीर्घ का हृदय काम, के वेग से अन्धा बन गया। वह उस पर आसक्त हो गया। इस प्रकार
દે દી રાજ્યનું સચાલન ઘણું ચગ્યતાની સાથે કરવા માડયુ સેના અને સીમાનું નિરતર નિરીક્ષણ કરવું એ તેની રોજની કામગીરીમાં સામેલ હતું ? પ્રજાજનેનું અને રાજા ભડારનું યથાવિધિ પાલન અને દેખરેખનું કામ તેર તેણે પિતાના હાથમાં જ રાખ્યું હતુ કુમારની દેખરેખની પણ સુયોગ્ય વ્યવસ્થા કરવામા આવી હતી વળા'ખાસ ગુપ્તચર પણ તેણે નિયુક્ત કર્યા હતા કેજેશ કુમારના મિત્ર અને અમિત્રના સમાચાર જણવતા રહે મિત્રોને સતે, થવા તેમજ, અત્રિને શિક્ષા કરવી એ રાજ્ય સ ચાલનની એક નીતિ હોય છે, આ પ્રકારની નીતિને દીર્થે પુરી રીતે ઉપયોગ કરવાનું રાખ્યું અત* પુરની સંભાળ રાખવાનું અને રાજમાતા ચુલનીની સાથે રાજ્ય સચાલનના વિષયમાડમ ત્રણા કરવાનુ તે કદી ચુક્ત ન હોતે વિધવા રાજમાતા સાથે દીધના રાજના સહવાસને કારણે તેના દિલમાકુવૃત્તિ જાગી સમગ્ર રાજકાજ, કરતા કરતા દીઘનું હુંય કામગથી આધળું બની ગયું. તે રાજમાતા ચુલની ७५२ भासत मन्ये 20 ४५२नी स्थितिमा १४ा - मनाना,


Page Navigation
1 ... 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106