Book Title: Uttaradhyayan Sutram Part 02
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
२५०
औपपातिकम् तश्चेत् तर्हि तस्य न पाराश्चिकतप करण, नापि च सापापहार , किंतु पुनलाशाप्रदानमान प्रायश्चित्तम् । । तृतायभङ्गे चतुर्थभने च-यद्यतिशयज्ञानी 'उपशतोऽयम्' इति मयते, तना पदश दीक्षितु न कल्पते, कितु अन्यस्मिन देशे गवा दीक्षा नानन्या।
विपयदुष्टोऽपि पूर्ववद द्विविध -स्वपक्षदुष्ट , परपसदए चेति । तत्रापि चतुर्भङ्गीतद्यथा-स्वपक्ष स्वपक्षे दुष्ट १, स्वपक्ष परपक्षे दुष्ट २, परपल मापसे दुष्ट ३, से निवृत्त हो जाय तो उससे गुर पाराधिक तप नहा कराये, न उमका माधुवेष ही छीने, कितु उसे क्षेत्रपाराश्चिक करके फिर से नीक्षा दे, यह उसका प्रायश्चित्त है ।
तृतीयभङ्ग मे-जो गृहस्थ साधु का घातक है वह यदि दाक्षा लना चाहे, गुरमहाराज को वह उपशात जात हो तो उस गुरुमहाराज अयदेश म ले जाकर दीक्षा दे। क्यों कि स्वदेश मे इसके लिये दीक्षा नहा कलपता ह । चतुर्थभन मेजो कोई गृहस्थ, राजा युवराज आदि गृहस्य का घातक है, वह यदि दीक्षा लेना चाहे और गुरु महाराज को वह उपशात मालूम हो, तो उसको परदेश मे ले जाकर दीक्षा दे। स्वदेश मे उसके लिये दाक्षा नहा कल्पती है।
विपयदुष्ट भी पूर्ववत् दो प्रकार का होता है-स्वपक्षदुष्ट और परपक्षदुष्ट । यहा पर भी चतुर्भङ्गी है । वह इस प्रकार है-(१) स्वपक्ष, स्वपन मे दुष्ट-बाला या तरणा साध्वी का शील भङ्ग करनेवाला साधु । (२) स्वपक्ष, परपक्ष मे दुष्ट--शय्यातर का स्त्री या ગુરૂ મહારાજે તેને ગચ્છથી બહાર કર જે સાધુ રાજદિક ગૃહસ્થના ઘાતરૂપ
વ્યાપારથી નિવૃત્ત થઈ જા. તે તેને ગુરૂ પારાચિઠ તપ ન કરાવે, ન તેને સિંધુશષ્પણ છીનવી લે, પરંતુ તેને ક્ષેત્રપારાચિક કરીને ફરીથી તેને દીક્ષા આપે,
એ જ તેનું પ્રાયશ્ચિત્ત છે મ - તુતીય ગમા-જે ગૃદુસ્થ સાધુને ઘાતક હોય તે જે દીક્ષા લેવા ચાહે તો અતિશયજ્ઞાની ગુરૂમહારાજને જે તે ઉપશાત જણાય તે તેને ગુરૂમહારાજ અન્ય દેશમાં લઈ જઈને દીક્ષા આપે કેમકે સ્વદેશમાં તેને માટે દીલા કપતી નથી ચત ગમા-જે કઈ ગૃહસ્થ, રાજા યુવરાજ આદિ ગૃહસ્થને ઘાતક હય, તે જે દીક્ષા લેવાને ચાહે તે તેને પરદેશમાં લઈ જઈને દીક્ષા દેવી સ્વદેશમાં તેને માટે દીક્ષા કડપતી નથી
વિષયદુઈ પણ પૂર પ્રમાણે બે પ્રકારના થાય છે સ્વપક્ષદુષ્ટ અને પરપક્ષ -અહી પણ ચતુર્ભ ગી છે તે આ પ્રકારે છે-(૧) સ્વપલ, સ્વપક્ષમા આલા અથવા તરૂણી સાબીનું શીયળ ભ ગ કરવાવાળા સાધુ (૨) નવપલ,
६००
