________________
३५६
जिअ प्रक [ जीवू ] जीना, प्राण धारण करना । जिग्रइ, जिउ ( हे १, १०१) । वकु. जिअंत (गा ६१७) ।
'जिअ ' [जीव] श्रात्मा, प्राणी, चेतन (सुर २, ११३ जी ६; प्रासू ११४, १३० ) M °लोअ ['लोक] संसार, दुनियाँ (सुर १२, १४३) ~
जिअ न [जित] जीत, जय ( प्राकृ ७० ) । "गासि वि [काशिन् ] जीत से शोभनेवाला विजेता (सम्मत २१७) । सत्तु पु ['शत्रु ] श्रंग-विद्या का जानकार दूसरा रुद्र-पुरुष ( विचार ४७३) । -
जिअ वि [जित ] १ जीता हुआ, पराभूत, अभिभूत (कुमा; सुर ३, ३२) । २ परिचित (विसे १४७२) । पवि [त्मन्] जितेन्द्रिय, संयमी (सुपा २७६) । भाणु पुं [" भानु ] राक्षस- वंश का एक राजा, एक लंका - पति (पउम ५, २५६ ) । सत्तु पुं [ शत्रु ] १ भगवान् अजितनाथ का पिता (सम १५०) । २ नृप-विशेष (महा; विपा १ ५)से पुं [सेन] १ जैन श्राचार्यविशेष । २ नृप - विशेष । ३ एक चक्रवर्ती राजा । ४ स्वनामख्यात एक कुलकर (राज) रिपुं [र] भगवान् संभवनाथजी का पिता (सम १५० ) 1
जिअंती स्त्री [जीवन्ती] वल्ली-विशेष (पराण
१) ।
जिअव वि [ जीतवत् ] जय प्राप्त (पराह fa [जितेन्द्रिय ] इन्द्रियों को वश में रखनेवाला, संयमी
१, १) । - जिइंदिय जिएंदिय
( पउम १४, ३९ हे ४,२८७)
जिंघ सक [घ्रा ] सूँघना, गन्ध लेना । कृ. जिंघणिज्ज (कप्प ) ।
जिंघण न [प्राण] सूँघना, गन्ध-ग्रहण (स ५७७ ) 1
जिघणा स्त्री [घ्राण ] ऊपर देखो (श्रोष ३७६) । -
जिंघि वि [घ्रात] सुँघा हुआ ( पाच ) । - जिंड पुंन [दे] कन्दुक, गेंद : जिडहगेड्डिइरमण' (पव ३८ धर्मं २ ) ।
Jain Education International
पाइअसहमहण्णवो
जिंभ जिंभा
जिंडुह ' [दे] कन्दुक, गेंद (पव ३८ ) । | देखो जंभाय । जिभ ( श्रभि २४१) । वकृ. जंभाअंत (से ११, ३०) ।
जिंभिया स्त्री [जृम्भा] जम्भाई, जृम्भण,
मुख विकाश (सुपा ५८३) - जिगीसा स्त्री [जिगीषा] जय की इच्छा
(कुप्र २७८) ।
जिग्घ देखो जिंघ | जिग्धइ (निचू १) । जिग्धिअ वि [दे] प्रात सुँधा हुआ (दे ३, ४६)
जिचण } देखो जिण = जि ।
जिट्ठ वि [ ज्येष्ठ ] १ महान्, वृद्ध, बड़ा ( २३४; कम्म ४,८३) । २ श्रेष्ठ, उत्तम । ३ पुं. बड़ा भाई; 'जिट्टं व करिठ्ठ' पिहूँ' ( धर्मं २) भूइ पुं [भूति] जैन साधुविशेष (ती १७) । मृली स्त्री [मूली ] ज्येष्ठ मास की पूर्णिमा (इक) । जिटु पुं [ ज्येष्ठ ] मास- विशेष, जेठ (राज) । जिट्ठा स्त्री [ ज्येष्ठा] १ भगवान् महावीर की पुत्री । २ भगवान् महावीर की भगिनी (विसे २३०७) । ३ नक्षत्र विशेष ( जं १ ) | देखो जेा
जिट्टाणी बी [ ज्येष्ठा ] बड़े भाई की पत्नी, जिठानी या जेठानी (सुपा ४८७) । जिट्टिणी स्त्री [ ज्यैष्ठी] जेठ मास की अमावस (सट्टि ७८ टी)।
जिण सक [जि] जीतना, वश करना । जिइ (हे ४, २४१; महा ) | कर्म. जिगिज्जइ, जिव्वइ (हे ४, २४२ ) । वकृ. जिणंत, जिणयंत (पि ४७३; पउम १११, १७) । कवकृ. जिव्यमाण ( उत्त ७, २२ ) । संकृ. जिणित्ता, जिणिऊण, जिणेऊण, जेऊण, जेडआण (पि हे ४, २४१; षड् ; कुमा) । कृ. जिणिउं, जेडं (सुर १, १३०० रंभा ) । फू. जिव, जिणेयव्व, जेयव्व (उत्त ७, २२; पउम १६, १६; सुर १४, ७६ ) 1जिण पुं [जिन] १ राग श्रादि अन्तरंग शत्रुओं को जीतनेवाला, अर्हन् देव, तीर्थंकर (सम १ ठा ४, १ सम्म १ ) । २ बुद्ध देव, बुद्ध भगवान् (दे १, ५) । ३ केवल - ज्ञानी,
For Personal & Private Use Only
जिअ - जिण
सर्वज्ञ ( पराग १) । ४ चौदह पूर्व ग्रन्थों का जानकार (उत्त ५) । ५ जैन साधु-विशेष, जिनकल्पी मुनि । ६ अवधि-ज्ञान प्रादि प्रतीकेन्द्रिय ज्ञानवाला (पंचा ४० ठा २, ४) । ७ वि. जीतनेवाला (पंचा ३, २०) ५ इंद पुं [इन्द्र] प्रन् देव (सुर ४, ८१) 1 कप्प [कल्प ] एक प्रकार के जैन मुनियों का श्राचार, चारित्र - विशेष (ठा ३, ४ बृह १) । कपि ["कल्पिक] एक प्रकार का जैन मुनि ( ६६९) किरिया स्त्री ["क्रिया ] जिनदेव का बतलाया हुआ धर्मानुष्ठान (पंचव १) घर न [गृह] जिन-मन्दिर (भग २, ८ गाया १, १६ - पत्र २१० ) । 'चंद पुं [चन्द्र ] १ जिनदेव, मन् देव (कम्म ३, १ अजि २९ ) । २ स्वनाम-ख्यात जैन श्राचार्य विशेष ( १२ ) । जत्ता स्त्री [यात्रा] अन् देव की पूजा के उपलक्ष में किया जाता उत्सव - विशेष, रथ यात्रा (पंचा ७) । णाम [नामन] कर्म-विशेष जिसके प्रभाव से जीव तीर्थंकर होता है (राज) दत्त पुं ["दत्त] १ स्वनाम प्रसिद्ध जैनाचार्य विशेष ( गण २६; सार्धं १५० ) । २ स्वनाम -ख्यात एक जैन श्रेष्ठी (पउम २०, ११६) दव्त्र न [द्रव्य ] जिन-मन्दिर सम्बन्धी धनादि वस्तु 'वहंतो जिरणदव्वं तित्थगरतं लहइ जीवों (उप ४१८ दंस १) दास पुं ["दास] १ स्वनाम प्रसिद्ध एक जैन आसक ( ६ ) । २ स्वनाम-ख्यात एक जैन मुनि और ग्रन्थकार, निशीथ सूत्र का चूर्णिकार (निचू २०) 1 देव पुं [देव] १ अन देव (गु ७) । २ स्वनाम - प्रसिद्ध जैनाचार्य ( भाक) । ३ एक जैन उपासक (प्राचू ४) । धम्म पुं [ ] जिनदेव का उपदिष्ट धर्मं, जैन धर्म (ठा ५, २; हे १; १८७ ) । " [नाथ ] जिनदेव, धन देव (सुपा २३५) पडिमा स्त्री ["प्रतिमा] अर्हन् देव की मूर्ति (गाया १, १६-पत्र २१०; रायः जीव ३) 'जिरणपडिमादंसणेण परिबुद्ध ( दसचू २ ) । पवयण न ["प्रवचन] जैन भागम, जिनदेव-प्रणीत शान (बिसे १३५०) । पत्थ वि [प्रशस्त ] तीर्थंकर - भाषित, जिनदेव -कथित ( पह २,
www.jainelibrary.org