Book Title: Anand Kavya Mahodadhi Part 2
Author(s): Jivanchand S Zaveri
Publisher: Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004836/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HELE Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjapraNIta- rAmAyaNa saM0 ra0 karyA, jIvaNarada sAkaracaMda javerI. For Private & Personal use only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.ja Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha devacaMda lAlabhAI janapustakedvArejhanyAMka ra0. (jaina gUrjara sAhitya dvArejhanyAMka 2.) zrI Ananda kAvyamahodadhi, (prAcInakALa) autika ra chuM. che ghara ane karNA-- jIvaNanaMda sAkaracaMda jI. zeTha devacaMda lAlabhAI je. . phaMDa mATe nagInAI ghelAI javI, muMbaI dhI surata "jaina" prinTaMga presa. vIrAt 2440. vikrama 1970, koISTa 1814. prati 1000. vetana rU. 010-00 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ WORLD A granyane chApavA chapAvavA vagerene sarva prakArane hakaka A phaMDanA kAryavAhakone ja AdhIna karavAmAM Avela che, Published by, NAGINBHAI GHELABHAI JAVERI, Published from, 325 Javeri Bazar, Bombay. for SHETH DEVCHAND LALBHAI, Jain Pustakodd har fund, Bombay. and Printed by, MATUBHAI BHAIDAS, Printed at, THE SURAT JAIN PRINTING PRESS Khapatia Chakla.-SURAT. For Private & Personal use only www.ja Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sheth Devchand Lalbhai Jain Pustkoddhar Fund series, THE ANAND-KAVYA-MAHODADHI. (A collection of Old Gujarati Poems.) PART 2. Edited and collected by Jivanchand Sakerchand Javeri.' Published by Naginbhai Ghelabhai Javeri, Sold by THE LIBRARIAN SHETH DEVCHAND LALBHAI J. P. FUND. C/o Sheth Devchand Lalbhai Dharmashala. Badekha Chakla, Gopipura, SURAT. {All rights reserved by the Trustees of the Fund. 1914 Re. 0-10-0. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The Late Sheth Devchand Lalbhai Javeri. Born 1853- A. D. Surat. Died 1906 A. D. Bombay. D zreSThI devacaMda lAlabhAI javherI. janma 1909 vaikramAdve niryANam 1962 vaikramAdve kArtika zuklaikAdazyAM sUrya pure. pauSakRSNa tRtIyAyAm, mumbayyAm The Bombay Art Printing Works, Fort Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.ja Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAntaM dhvAntamayaM mukhaM viSamayaM dRgdhUmadhArAmayI / teSAM yairna natA stutA na bhagavanmUrtirna vA prekssitaa|| yazovijayopAdhyAyAH (pratimAzatake.) bhAvanitalagatAnAM kRtrimA'kRtrimANAM / varabhavanagatAnAM divyavaimAnikAnAm // ihamanujakRtAnAM devarAjArcitAnAM / jinavarabhavanAnAM bhAvato'haM namAmi || bhAva, jeoe bhagavabhUtine namaskAra karyo nathI temanuM hadaya alpakAravALuM che ! jeoe bhagavabhUtine stavI nathI teonuM mukha jheravALuM che ! ane jeoe bhagavabhUtinA darzana karyA nathI temanI daSTi dhUmoTAothI bharAyelI che. pRthvItaLamAM rahelA zAzvatA azAzvatA-karAyelA athavA nahi karAyelA, zreSTha evA bhavanapati ane vya-tadinA vimAnamAMnAM, temaja manuSyothI karAyelA deve ane rAjAethI pUjAelA, evA jinezvarenA citya ane jinapratibie teo sarvane huM bhAvavaDe praNamuM chuM, Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7077%cchachachachachachachachachachachacha0 mayaMtra, viSaya. arpaNa. vijJApanA. duhAonA rAga nAma, 1-avataraNikA prakAzakanI. 2-jainasAhityanI prasiddhi. 3-mukhabadhe. 4-granthakAra-gaLyavivecana. 5-mAtra 1 lA mATe keTalAka vicAre. 6- paracuraNa vadhArA-ghaTADAnA keThA. rAmAyaNa. 1 le adhikAra. 2 je adhikAra. genesddantan0000ood mood 0000000R0%9%909chaood 3 je , 4 the ,, sapUrNa. For Private & Perse Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 . paramapUjya, mahepakArI, sAdhuguNagaNa saMyukta, 1008 panyAsa zrIsiddhivijayagaNi. mu. chANuM, ApazrInA amArA kuTuMba pratyenA advitIya upakAranA ane A saMsthAne ApazrInA taraphathI malatI amUlyasahAdhyanA maraNArthe A grantha ApazrInI AjJAthI ApazrInAja karakamalamAM ApuM chuM je svIkAraze. dAsAnudAsa jIvaNacaMda sAkaracaMda javerI. sampAdaka ane saMgrahakartA. pUnA tA. 7-4-14. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - kAvyasAgaramAM viharI, kalejomAM pachaDAI, sasneha aneka mauktika ekatra karI, tenI mALA thI, sajanakaMThamATe taiyAra karI. mALA taiyAra te karI, paNa paripUrNarIte tene kaMThamAM sajI ane AhalAdayukta karavA, e kartavya rasapranuM ja che. jema kamalane-kAvyane vikasita-prakAza karavAnuM kArya te sUryanuM-sujanenuMpateinuM che. vAri-kavi ke saMgrAhaka te mAtra kamala-kavitAne piSa-utpAda ke saMgrahaja karI zake che. jIvana, - - - www.jainelib Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 vijJApanA. ame! taraphathI atyAra sudhImAM jUdA jUdA vaSayanA prAcInagranthA lagabhaga 22 chapAIne bahAra pADavAmAM AvyAM che jemAM philosophI, auSadezika, kAgye, rAseA ane khIjA keTalAka dhArmikaviSayanA granthA chapAyA che. tevA prAcIna aprasiddha granthA muni mahArAjo, bhaDAranA kArya vAhukA, zrAvaka ke anya vyaktio pAse hoya tee mahAzayA, te mULaprate amene ApavA kRpA karaze te tevA aprasiddhagranthAne saveLA bahAra ANavAnu' ame amArAthI khanatu' karIzu. AvA tthA e pAse hAya teene te granthaviSe amAne jANa karavA vina`ti che. 426, maganalAla velansa' kalA, javerI bajAra, zeDa devacaMda lAlabhAi jaina pu0 phreMDa, sukhAi. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rAsamAM AvelAM duhAo hRde jAde rAge gAI zakAya che te rAgAnAM nAma. kai DhAlanA duhai|. rAga nAma. velAvA 1 2 bharava 3 4 ma 6 7 kArDI rAgiri jayaMta zrI 19 mAr 20 samAma 21-22 gADI pa. 1 7 10 15 13 24 sAraMga kedAra kha'bhAyatI 9 dhanyAthI 10 AzAvarI 11 seTe 12. rAgiri 13 sindhu pura 16 14 geDI 59 15 parajI 63 37 16 aDANA kAnhaDA cha 3 17-18 dhayAzrI 70-74 39 25 2 27 28 19 23 28 29 33 30 42 31 32 3 34 35 kaI DhAlanA duhA. rAma nAma. jaya tazrI dhAraNI AzAvarI sAraMga sindhuDA dhanyAzrI mAra rAmagAra kedArA gADI kalyANa sarakA naTa gujarI mAlavI gADI dhanyAzro kedAro guDamalhAra 9. 40 AzAvarI 41. rAgiAra 83 8-89 42 kedArA patra. 93 100 106 110 114 120 124 130 135 140 147 152 157 161 164 171 176 181 187 194 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ r 43 mAr 44 sindhu 45 velAvala 46 kedArA malhAra 51 sAraga para anyAzrI 206 47 mArU 243thI247 48 naTa 49 kedAraza pU 212 223 55 232 53 vayarADI 54 253 260 266 277 286 56 sAraThA 57 58 59 60 jaya'tazrI AzAvarI 61 kAphI kedArA dhanyAzrI 294-295 303thI305 sAraga sAraThI gADI dhanyAzrI 62 62 aMta. phalaza. 312 317 323 335 342 35 358 364 370 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namaH zrIjinamUrttaye. avataraNikA. prArabhamAM paramAtmAne namaskAra karIne ke jeNe sakaLasRSTinA udhdhAramATe,--ke je udhdhAramArga, Aje paramAtmAnA pratyakSapaNAnA abhAvane lIdhe, vAGamaya Su mAtravaDeja zeAdhI zakAya ema che. je mATe--vakhatA lakhata vADmayanIja uttamatA ane jarUrIyAte paDita dvArA prarUpelI che, tene; tathA vADmayadevIne ke jenA prabhAthI zAstrajJAnane samajavA zaktimAna thaI zakAya che-tene namaskAra karIne A pustaka "dhe-jainasAhityasthitisaMbadhe yatikazrcit avataraNakA karIza. je je viSayAnA bhAratavaSa nA prAcInasAhityamAM samAveza thAya che, te saghaLA nahiMtA lagabhaga saghaLA viSaye jainasAhityamAM hAtha dharavAmAM Avela hAvAthI, bhAratavarSanA sAhityamAM jainasAhitya paNa eka ucu sthAna bhegave che. je sthitimAM Aje te upalabdha che, te sthitimAM sthitimAM paNa te eka sArA vistAravALuM che, te pUrva samayamAM te vizeSa vistIrNa hAya e niHsadeha che. janasAhityanI mahattvatAnA kAraNabhUta pralekhake, ane uttama granthAnI noMdha levAnuM A kAMI ucita sthAna nathI; tAe paNa kALanA prahArathI je bhAga kheMcI zakayeA che ane je paNa ghaNuA kheDuLA, kintu sapUrNa sa'zeSitasthitimAM nathI te uparathI khIna takarAre anumAna karI zakAze ke, pUrvakALe janalekhake ghaNI mATI sakhyAmAM hatA, te; sAhityanA paricitajanAja te prAcInalekhakanA viSayaparatvenA uMDA jJAnanu' ane uttama prakAranI bhASAzailInu rahasya samajI zake ! Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAratavarSanA anya sAhityanI mAphaka jainasAhitya paNa, paradezI rAjyakartAnA dhamapaNAnuM ane A dezanI kSINakArI havAnuM bhaMga thaI paDayuM hatuM. eka samaya eve hatuM ke, tevA sAhityanuM astitvamAtraja jALavavA khAtara tene bhAra rAkhavA sivAya bIjo raste nAte. kALakrame samayAnukula jAyele te upAyaja, sAhityanA vistArane saMkucita karavA sAdhanabhUta che. ane te paNa vaLI kamanazIbe evA samaye the ke, te sAhityane vRddhigata karavAnA mArge jyAre ghaNuM dUra hatA. je dharmaniSTha purUSa para vaMzaparaMparAthI sAhityarakSaNanI dhAmika pharaja AvI paDI hatI, teoe, te sAhityanA aMzamAtrane paNa-rakhene teo tethI vimukha thAya, ane teonA atidharmapriyasAhityane jAlima julma aMta ANe, evI bhAvanA pitAnA pUrvajo - pAsethI grahaNa karI hatI te mujaba-sUryanA kiraNamAM nahi paDavA devA mATe paNa upAze. jyA hatA. amiyanI vAta che ke, te bhAvanAo keTaleka aMze dApi sajIvana che, ke jyAre deza sarvatra zAMtimaya banI rahe che, ane sAhityanI vaNI mATe tene I egya che. - dhArmika pustakanI saMkhyA ochI banAvavAmAM agnie paNa pitAne hi ApavAmAM kaI bAkI rAkhI nathI! A kAraNamAM vaLI dharmanA anuyAyIonI adhogatie paNa eka umero karyo, ke jene laIne dhArmikatane kelA karavAnuM te bAjue rahyuM, paNa dharmaja ghaNu saMkaTamAM AvI paData! te e kALa hatuM ke je vakhate khAdyakiyAone Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaNI mahattA ApavAmAM AvatI hatI, (joke bAhyakriyAothI vadhAre nimaClacitta thaI nirUpAdhikArya thAya che. ane te vAta jainAnA sAdhuoe karelI jainagRjarAtIsAhityanI khIla vaNIthI jaNAI Ave che.) tathA brAmikajJAna ane sAhityane vadhAravA tarapha; dhArmikamaLa ekatra karavA tarapha; ane AMtarikadhAmikajusso pradIpta karavA tarapha jI hA ApavAmAM AvatuM hatuM. (je ke dareka saikAmAM kei keI vidyAnA sAmA nyataH pracalita bhASAnA kavi thayA che kharAM !) mAtra havaNAM havaNAMthIja dha udayanuM prabhAta kSitijamAM dRSTigocara thAya che. AvA kAraNeAthI laIne mahAktivALA jainaAcAye ane sAdhuonA gAravane sUcavanArA temanA jJAnanA pariNAmarUpI granthA samajavA, phaLa athavA tattva prApta thavA e duSkara thaI paDayu hatu.. ane keTaleka aMze adhunApaNA tema che tepaNa temAM sudhArA karavA e vivekInu kAma che. atyArasudhI amArA taraphathI sa'skRta; mAkhI; ane aMgrejI granthA prasiddha karavAmAM AvyA che, jyAre gUjarAtIgrantha bahAra pADavAmAM A amAro dvitIya prayAsaja che, ke je prayAsavaDe A granthane ame amArA taraphathI bahAra paDatAM gunhAmAM coka 20 A' (jaina gurahi dvAre-granthAMka 2) tarIke bahAra pADI prajAsamakSa mUkavAne bhAgyazALI thayA chIe. prAcInajainagRjarAtIsAhityamAM AvA rAsA, chaMdo; paDho; stuti; svAdhyA ( saDDIyA ); salAkA; ane stavanAdi puSkaLa dRSTigocara thAya che. rAvAone mATe uttama Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ; ttama abhiprAya, " gUjarAtIsAhityasa'samAMthI, '" gUjarAtIbhASAnA sAkSAe je ApyA che, te viSe ame AMhI kAMipaNa khelatA nathI. AvA rAsAe mukhyapaNe dhanu uttamajJAna dRSTAntadvArA Ape che. te zivAya paNa aneka jAtanu' jJAna tenA khapI javAne temAMthI tevA prakAranuM maLI zake ema che. << rAsAe ekalAM jenAneja upayegI che, " ema nathI kAraNa ke te gujarAtIbhASAnA eka bRhat~aMza che. tethI gRjarAtIsAhityanA abhyAsIone paNa ghaNAM upayAgI thaI paDe ema che. prAcInagujarAtIbhASA; gRjarAtI bhASAnA itihAsa; te te samayanI kAvyaracanA, kAvya ane zabdanI tulanA; ityAdi viSayeAmAM paNu, ame AzA rAkhI` chIe ke A, ane bhaviSyamAM prasiddha karavAmA Ave evA bIjA rAsAe, gujarAtIprajAnA sAhityapremIvargane ghaNAM upacegI thai paDaze. je A phaDa taraphathI grantha prasiddha karavAmAM Ave che, te krUDane TuMka itihAsa ApavA, e. A sthaLe aa aa ANAze nahi. marhuma zeDa Tveda lAlabhAI beTI manI smRtine arthe A phaMDa sthApavAmAM Avyu che, temaNe, petAnA vIlamAM rU. 45000nI rakama, mIjI rakama khIje mArge kharacavA kADhI hatI tenI sAthe kADhI hatI. A rakamamAM, temanA suputra zA. gulAmada devaca'da javerI tarathA marhumanI yAdagarImATe zubhakAryamAM kharcavA kADhela rU. 25000 nI rakama umerAi. 1008 zrI zrI zrI panyAsajI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAnandasAgarajInI salAhu ane upadezathI, tathA zA. gulAmacaMda devaca'nI sammatithI, A rakamane ekaThI karIne marhumanI yAdagarImATe A trasTa sthApavAmAM AvyuM che. marhuma zeDanI dIkarI, marhuma khAI vIjakAranI lagabhaga rU. 25000 nI milkata A phaMDamAM AvavAthI krUDa rUpIA 100000 lagabhaganuM thavA gayu che. A phaMDanA AMtarabhAva jaina zvetAMbaramUrtipUjakadhAmikasahityanI jALavaNI ane khIlavaNI karavAne che. ra 325, javerI jAra mubaI. ogaSTa san 1914. A mAktikamAM je rAsa levAmAM Avye che, te sadhInI vizeSa mAhitI tathA kartA saMdhI mAhitI A pustakanA ceAjaka zA jIvaNuca'da sAkaracaMda javerIe tenI prastAvanA vageremAM lakhela hAvAthI atre humA taTsa badhe kAMi vadhAre lakhavu' ucita dhAryuM nathI. aMtamAM eTalu' IcchI A avataraNikAthI virAma pAmIzuM ke A amArA prayAga sarva sAhityapremIjanAne priyakara thaI paDI, surasaphaLa ApanAre thai paDe ! A prayAsane jo prajAtaraphathI sArUM sanmAna maLaze te AzA che ke bhaviSyamAM AvA ghaNAM maiktika kahADI prajApAse mUkavA ame amArAthI banatuM karI zakIzuM. ,, 9 nagInabhAI ghelAbhAI jhaverI. huM, ane bIjA trasTI. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.ja Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainasAhityanI prasiddhi. jaina sAhitya viSenuM mAruM jJAna a5 chatAM mArA mitra che. jIvaNacaMda sAkaracaMda jerInA AgrahathI huM te saMbaMdhe kaMIka lakhavAnI himmata dharUM chuM. bharatakhaMDanA AryonI mULa bhASA saMskRta hatI, temAM kALe karIne vikAra thatAM prAkRta bhASA pedA thaI tene samaya mI. dattanA jaNAvyA pramANe "I.sa. pUrve 1400 thI 1800ne hatuM ane tenuM utpatti sthAna paMjAba hatuM." vaLI mULa prAkRtamAM vikAra thatAM prathama apabhraMza ane zAsenI evI be bhASAo utpanna thaI zerasenImAMthI mAgadhine paizAcI bhASAo uddabhavI. apabhraMza e paMjAbI, sidhI, mAravADI ane gujarAtI bhASAonI mAtA che. A badhI saMskRtamAMthI pedA thaelI bhASAone sAmAnya rIte prAkRta kahevAmAM Ave che, eTaluM ja nahi, paNa gujarAtI vagere cAlu bhASAone paNa keTalIka vAra e nAma apAya che. keTalAka pAzcAtya vidvAne tema A dezanA ghaNA leke ema mAne che ke jaina dharmanI utpatti baddha dharmathI che, athavA te bAddhane eka phATe che. prephesara vebara kahe che 1 bhASAnA viSaca upara banI zake te ghaNe vistArathI lekha lakhavA jevo che tethI nirNaya karI zakAya ke prAkRta ane saMskRta bhASAo svataMtra pravartatI hatI. banaze te te jarUra amArA taraphathIja pUrI pADavAmAM Avaze. tathApi cokakasa pratijJA to nahi ja. pra. kartA. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke "boddha dharmane eka jUnAmAM jUne patha jaina che." prophesara lesana ane dharmanuM mukhya cAra bAbatamAM maLatA paNuM joIne evuM mata Ape che ke "jaina e bAdha dhamenI zAkhA che. bane dharmavALA pitAnA pega bane, jina, arahita, mahAvIra, sarvajJa, siddha, buddha vagere upanAma ane thavA paDhI Ape che. teo baMne uttamottama AtmaguNavALA manuSyane deva tarIke pUje che, ane devaLomAM temanI mUrtie sthApe che. baMne ahiMsAvALe dharma etatvane vizeSa mahatva Ape che, ane baMne sRSTinI utpatti evA kALamAnathI mApe che ke jethI meTAmAM moTI tarkazaktivALA paNa gabharAya che te vismaya pAme che. ema chatAM, e baMne dharma svataMtra ane eka bIjAthI jUdA che, tathA temanI utpatti brAmya dharmamAMthI thaI che evuM haramena je kebie sAbIta karyuM che. jena baMdhuo te pitAnA dharmane svataMtra ane Adi anAdithI cAlyA Avele mAne che." brAhmya dharmavALAonI mAphaka boddha ane jana dharma vALAo prathama potAnAM pustake pAlI ane prAkRtamAM lakhatA, paraMtu tenuM jJAna lekamAM ghaTavA lAgyuM ane saMskRta bhASAnuM prabaLa vadhatuM cAlyuM, te joIne baMne dharmavALAoe pitAnA graMtha saMskRtamAM lakhavAnI pahela karI. che. mekasa myularane mate "baddha lekenA chellAmAM chellA prAkRta graMthanI zarUAta I. sa. pU. 377mAM thaI ane jaina siddhAMtane A graMtha I. sa. pU. 4 thA zatakamAM racAye hate." mI. bAthe evuM anumAna kare che ke "jainadharmanI sthApa Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA pachI eka hajAra varSa athavA I. sa. nI pAMcamI sadImAM jenenA pavitra graMtha lakhavAmAM AvyA " paraMtu e anumAna mI. je kebi khoTuM pADe che, ne kahe che ke vallabhi sabhAmAM devArSie sAdhuone tathA upAzrayamAM graMtho pUrA pADavA mATe tenI prate lakhAvI hatI, tathApi pustaka to prAcIna kALathI hayAtI dharAvatAM hatAM. " baMne dharma hiMdustAnanA pUrva bhAgamAM sthapAvAthI temaNe te tarapha cAlatI prAkRta-mAnadhipAlIne pasaMda karI. A banAva hiMdanI bhASAnA itihAsa mAM maDaduM pheraphAra karanAra hate. je e pheraphAra na thaye heta te prAkRta ane tethI utpanna thaelI cAlu bhASAo kadAca sAhitya-zUnya belIo rahI heta. jaina dhamioe baddha karatAM paNa AgaLa jatAM vadhAre pagalAM bharyA eTale temane dharma gujarAta vagere dezomAM vadhAre prasaravAthI te te dezanI je samaye je bhASA cAlatI te bhASAmAM paNa temaNe graMtho lakhavA mAMDayA. A kAraNathI janA gujarAtImAM tema cAlu gujarAtImAM jaina sAhitya ghaNuM jovAmAM Ave che. jaina lokone (dhanI vAta cheDI daIzuM) bIjuM mAna e ghaTe che ke temaNe pustaka bhaMDAra (pustakAlaya) nI khUbIdAra yejanA karI. the zuddha lakhAvavA, jIvanI peThe jALavavA ane tene bhaMDAromAM saMgreDa kare e goThavaNa ghaNu mahatvanI hatI. vaLI temanA graMthamAM jevI etihAsika sAmagrI jovAmAM Ave che tevI anyatra bhAgye ja maLI Ave che. A sivAya temaNe vArtAonAM ane bIjA puta Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ke paNa ghaNAM lakhyA che, eTale temanu sAhitya ekaluM dhama ne lagatu ja che ema nathI, ema chatAM brAhmaNu leAkeAe jaina sAhitya upara lakSa kema nahi ApyuM? e savAla saheja utpanna thAya che. enu mukhya kAraNa teA dharmanI haThIlAIja che. jeo upA yamAM paga paNa mUkavA nahi" ema kahe te zrAvakAnA graMthA tarapha najara paNa zAnI kare ! teo kadAca ema dhAratA haze ke jainanA sarva pustake dhama sabadhI haze? ane vAMdhA bhASA saba'dhInA lAge che. kAraNu jaina graMthA gujarAtImAM chatAM paNa temAM mAdhi Adi ajANI bhASAnA zabdorUpa bahu Ave che te samajI na zakAya-lipi gvAlIarI ne lakhANu paDimAtrAmAM tethI vAMcatAM paNa aNagamA thAya. vaLI jaina bhaDArAmAMthI anya mine pustaka maLavAM paNa kaThaNa paDe ema hatuM. hAla tema nihu chatAM pUrvokta kAraNathIja najara nathI thatI ema lAge che. jaina sAhityanI prathama jhAMkhI anya leAkeAne thai hoya tA vAMcanamALAmAM AvelI hita zikSAnI garamIthI thaI. e A matane ame sammata nathI kAraNa ke gvalIarI lipi ane paDimAtrAmAM jene zivAya anyadharmanA paNa ghaNA pustako najare paDe che. je rA. maNilAla makArabhAi taraphathI bahAra paDela vimalaprabaMdhanI prastAvatA jovAthI spaSTa thAyache. temaja kive sarvitAnArAyaNavALuM gujarAtI TIkA sAhityanuM bihArI satasaInuM pustaka jenI prastAvanA vhevAthI paNa khullu jaNAya che. pra. . Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 pachI kAvyadohanamAM keTalIka jaina kavitAne jagA maLI zAstrI vrajalAla kAlidAse jaina graMthAnI keTalIka vAta prasiddhimAM ANI. bRhata kAvyadohanamAM gheADIka jaina kavitA prakaTa thaI. ane prAcIna kAvyamALAmAM mArA AgrahathI zILavatInA rAsane jagA maLI. rA. rilAla dhruve mugdhAvaedha Akitaka vyAkaraNa prasiddha karyuM.. vaDAdarAnA keLavaNI khAtA taraphathI mArA vakhatamAM kumArapALa pramadha, kumArapALa caritra, dvAzraya vagerenAM bhASAMtara karavAmAM AvyAM. jeneAnA jUnA sAhityane maLatI bhASAmAM itara kaviyee racelA graMthA tarapha vidvAnAnu lakSa gayu. kAnhaDade prakhadha prathama gujarAta zALApatramAM pragaTa thavA lAgyA. (tene rA. DAhyAbhAI derAsarIe sazeAdhana karI TIkA sAthe gaI sAlamAMja mahAra pADayA che.) bhAlaNukRta kA'kharI prasiddha karavAnu` hAla rA. kezavalAla dhruve hAthamAM lIdhu che. bhImanI rilIlA mRdut kAvya dohanamAM chapAI che, paNa tenI bhASAmAM pheraphAra karelA jaNAya che. jainetara leAkeAe upara pramANe keTaleka prayatna temanA sAhitya mATe karyAM tema te leAkeAe cheka dalapatarAma ne narmadAzakaranA samayathI brAhmaNI prathA bahAra pADavAnI uThAvI karI. ema chatAM muMbainA eka gRhastha zeTha bhImazI mANeka tathA amadAvAdanI zeTha ravaca'da sukhAnI vidyAzALA zivAya jaina madhue ezIja rahyA e navAInI vAta che! temanI AMkhA cheka cAlu saikAnI zarUAtathI ughaDavA lAgI jaNAya che. rAjakeTamAM thaelI sAhitya pariSad vakhate jaina sAhitya viSe prathama caracA thaI, (jeke mahesANA, Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zalabhAi jI masamAjana-kAvya uda vaDedarA, bhAvanagara, amadAvAda, muMbaI vagere sthaLoe dharma saMbaMdhI amuka graMtha prasiddha thavA lAgyA hatA.) ane jaina thenI eka yAdI chapAI tyAre temanuM sAhitya puSkaLa che ema lekanA jANavAmAM AvyuM. autama rAsA jevA eka be vadhu graMthe chapAyA pachI prAcIna kAvyamALAnI ke bahekAvyadehananI mAphaka meTA pAyApara graMtha prasiddha karavAnuM bIDuM rA. jIvaNacaMda sAkaracaMda javerIe jhaDapyuM, ane AnaMda-kAvya maho dadhi mauktika 1 huM gayA mAsamAM ja bahAra paDayuM. zeTha devacaMda lAlabhAI jerI tathA temanA kuTuMbe udAra dIlathI moTI rakama kADhIne eka lAkha rUpiyAnuM bhaDaLa karyuM, tene eka hetu jaina graMtha prasiddha karI sastI kImate vecavA eve che. temAMthI Aja sudhI 19 pustaka prasiddha thayAM che; te paikInuM gujarAtI pustaka te A maktika ekaluMja che. bIjA mauktike eka pachI eka chapAvI bahAra pADavAne temane IrAde che. kAvya mahodadhinA pahelA maiktikamAM cAra rAsA samAyA che. 1 zAlibhadra, zrImatisAra kRta saMvat 1678 ne, 2 kusumazrI rAsa, zrIgaMgavijayajIkRta saM. 1717ne, 3 azoka rohiNI, zrImAna jJAnavimaLajIkRta saM. 1772ne, ane 4 premalA lacchI, kavizrI darzana vijyakRta saM. 168. A rAsAonI vastu zI che te TukAmAM jaNAvatAM paNa vistAra vadhI paDe ema hovAthI e vAta paDI mUvI paDe che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 kavitA kevI jAtanI che te jaNAvavA mATe mAtra be traNa daSTAMta ApIne saMtoSa mAnIzu. 1 mRgAra ane rUpa varNana. mukha bhAI harAvIoe, zazi AkAzI rahaMta te, nayaNu suMdaratAe jItIyAe, mRga vanamAMhi caraMtate. bhAla vizAla virAjatue, jANuM AThamane caMda te, veNI misi jANuM ahanizie, sevaI e nAgidato. nAzA nirUpama nirakhatAM, upajaI ati ghaNe raMgate, data pati ati dIpatIe, sahI mugatAphala raMga te. jIbha amUlika tehataNue, jANuM aminI veli te, adhara pravAlI upamAo, diThaI ati raMga keli te. keTi kaMbu hAue, ridaya sadaya suvizAla te, ati unnata kuca rUaDAe, dayAdibruga sAla te. nAbhI amRtanI kUpikAe, kaTitaTi siMhaNi laMkti, bAhu kaTikara sArikhAe, kesa kAmIjana pAsate. gati jitye jeNi haMsalee, sevaI te vanavAsate, jaMghA kadalI thaMbha rAma e, vRta sakemala tAsate. caraNa kamala kamala bhalAe, unnata kacchapa AkAra, nakhadarpaNa sarajA(mA) vIAe, paIDAM nApika paDIArate." 2 zIyaLane prabhAva. aho jaLa thaLanA devatA, zIlataNA rakhavALa, sAMbhaLaje tahane kahuM, tuhe sAcA pratipALa. A arikesarI sutasya sahI, je heI sAce rAga, te truTaje tRpa baMdhanA, jima hee zIla bhAga. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ima kahI nRpane jale chaTiye, kuTA baMdhana trATa, mayasAra nRpa sAjo thaye, jaya jaya bele bhATa. 3 pati viyega. elaDI mUkIne svAmI, kima jaie aMtarayAmI che, muja sAhakahe kuNa karaze, tuNDaviNa muMjakaNa bAhya dharaze che. tuhu viNa dina kima jAye, khiNa varasa samovaDa thAye, tuma viraha ho khiNa na khamAe, tuma dIThe haraSaja thAye he. mAMjalaDI talape viNa pANI, tima tumha viNa kima dharUM dhIrahe. vaLI,-jAtAM teNe juhAra, valamAM taNAM vadhAmaNAM, deva taNe vivahAra, milII je marII nahI. ema kahI AMsu ati jharaI anaI jaI saghalu deha, gadagada sari valAvAnaI, svAmI ! e e neha. pANa pApaNi che, AvyAnuM acarija kisyuM ! te huM jANata neha, je lehI Avata lecaNe. chAtI bhIMtari dava balaI ghUA na paragaTa hoya, kaI mana jANe ApaNe, ki jirNa lAyA seya. kavitAmAM duhA, pAI soraThA, gitI, kaDakhA (jhulazuM jeulAlA (28 mAtrAne) e piMgaLanA chaMda! AzAvarI, geDa-geDI, mALavI, goDI malhAra, sidhu siMga dhuo, kAphI, malhAra, seraTha, khaMbhAyata, dhanyAzrI, sAraMga, sAmerI, dezAkha, rAmagrI, kedAre, ane parajIo e rAga tathA dezIone DhAlamAM ApaNe jema rAga vaNajArAne, okhAharaNane kahIe chIe tema namunAnuM caraNa ApI te dezI ke DhAla (udAharaNa. uMbariyAne gAje he bhaThIyANuM rANuM Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 cihu'ze, e dezI) jovAmAM Ave che, ane te bhAlaNa, premAnandva vageree vAparelA rAgane dezIe sAthe sarakhAvavAnu ThIka paDaze. premalA lacchI rAse vAMcavAthI jaNAze ke e eka adbhubhuta vArtA che, ane tenu varNana karavAmAM kavie sArI caturAi vAparI che. ThekANe ThekANe varNana pRthvIdAra karyuM' che, ane rasa ghaTAvavAmAM paNa nipuNatA vaparAi che. lakhanAra sAdhu chatAM zrRMgAra rasanuM tathA rUpanuM sArUM varNana karI zake che e navAi jevuM che, paNa jyAM na pahoMce riva tyAM pahoMce kavi 'e kathana kharekharU' che. r dAna, zIla, tapa, bhAva A cAra mAmatAne . nAcAryAe pradhAnapaNe mAnelI hovAthI temAMnA eka ke aneka ka-tavya dRDha karavA mATe rAsAonu' adhAraNa jovAmAM Ave che, ane temAM jaina dharmanu jJAna ApavA paNa tajavIja thayelI hAya che. pAdarIe jema kei paNa viSayanA graMthamAM dharmanI khAmata lAve che, ema jaina sAdhuAe karelu jaNAya che. vizeSamAM pUrva bhanu varNana karI peAtAnA pAchalA karame karI sukha duHkha bhAgavAya che e ddhiAMta mAta kare che tathA rAjyanAM ge re sasAra tajI sAdhu thayAnuM varNave che. vaDAdarA tA. 25 mArca 1914 harageAvida dvArakAdAsa kAMTAvALA. jaNAvavuM' jarUranu che ke rasAdhue evA pAtraneja ke pasaMda kare che pAtra mekSa gAmI hoya, ane tevAMja pAtrAnA caritro varNavavA prayatna Adare che, ema nahi ke pAte cilArelA pAtrane pUrvabhAvanA kame khatAvI mArI macaDIne, sAdhu banyAnuM ane mekSe gayAnuM jaNAvatAM hAya. x ka-k. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.ja Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo'kalaGkadevAya. sukhaanya. prAcInagUjarAtIsAhityanA parizIlanamAM kANu nahIM paDayu hoya ? evAM prAcIna surasakAvyAne bahAra ANuvAmAM sAkSaravanI jarUra hatI, paraMtu " te samaya sudhI aTakavu, ane hutagata thayela kAvyAne havvupaNu dAkhI rAkhI saskArI janAne enA lAbha pAmavA na devA e, mane ruththu nahi." zrIyuta bhagubhAi phatehaca'da kArabhArI mane vakhate vakhata kahetA AvyA che ke " mAtra saskRta prAkRtaja nahi, sAthe sAthe mALalAphrApayeAgI rAsAnuM kArya paNa karAvA ! " AvA prakAranI preraNAthI prerAine A kAvya veLAsara mahAra pADayu che. zUnyAsa zrIkamaLavijayanA ziSya muni zrIlAlaviyane rAsA khALe pUchAvatAM temanA taraphathI rAmarAsanI " eka kRti amane lAyabrerI mATe bheTa maLI. te prati jotAM ema vicAra thayA ke jainAmAM paNa gUrjariJarAmAM rAmacitra che kharU ane te paNa vaLI aprasiddha !rAmarArA aprasiddhaja che ema mAnavAnA traNa kAraNu hatAM. (6) rA. manasukha kiratya'nA pAvela rAsenA lisTamAM A nAma nahAtuM. (2) je vakhate A prati bheTa maLI te vakhate A rAsanI bIjI nakala che ke nahi tenI, bhaMDArA ane sAdhuAmAM tapAsa karatAM khIjI prati maLI zakI nahi eTalu'ja nahi paNa dhaNethI evuM sAMbhaLavAmAM AvyuM ke Ave rAsa che ke nahi te amArI jANamAM nathI. << Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 (3) vakhate pAMca daza varSa upara ekAdA nAnakaDA grantharUpamAM jUnI zailimAM kAi taraphathI chapAi prasiddha thayeA heAya evuM dhArI keTalAka mukaserAne tyAM tapAsa kaDhAvI te tyAMthI paNa te maLI zakayA nahi. * A A traNa kAraNeAthI Ane jaladIthI chapAvI pADavAnI prabaLa IcchA thaI. ane enA sAthenA AdhAra vinA paNa pharavA mAMDayuM. rAmAsanI je prata te prata kulle 113 pAna vALI ane 39 pAnamAM 17 tathA AkInA darekamAM 16 patie ghaNA sArA akSarathI lakhA ane bharAyelI hatI. dareka patimAM 38 thI 45 sudhInu akSara pramANa hatu.. jo ke akSara ghaNAM sArA hatA chatAM paNa azuddhi tA hatIja, ema pAchaLathI maLI AvelI chapAyelI e pratA tapAsatAM jovAmAM AvyuM che. vaLI pruphazodhanakarma anya mAraphata karAvelu hAvAthI bhUlA kAMika vizeSa rahi che ema paNa jaNAyu' che. paraMtu te mATe have zuM thaI zake ? mahAra kAraNathI, bIjI prativarAthI kA zarU amane maLI hatI sujJa vAMcaka sudhArIne vAMcaze ema mAnIne, thayuM che te calAvI te paga dha nya siddha thayelI mIjI e pratie sAthe sarakhAvatAM nAnAM moTA pAThAMtara paNa ghaNAM maLI AvyA che, te paNa AmAMtA calAvIja levA zivAya bIjo upAya jaDayA nathI. jo ke rAva bahAdura haeNrageAvindadAsa *A tapAsa rAmayo rasAyana-rAsa evA nAmathI thayelI jethI maLI zakayA nahi, parantu o rAmarAsa e nAme thaI hota to te maLavA sabha hatA kharA. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 dvArakAdAsa ( luNAvADAnA mAjI divAna ) kAMTAvALAnI salAha letAM temaNe emaja kahyuM hatu` ke 'Ane jaLazAyI karI daI adhA rAsa pharIthI chapAveA.' paNa tema karavu` keTalAMka anivArya kAraNAne lIdhe azakaya jaNAyAthI aMdhe sudhArA vadhAro temaja pATAntarAdi dvitIyasa skaraNa upara mulatavI rAkhavu. paDayu che. je mATe hAlatA vAcakavRnda samabhAvaja dhAraze evI vijJapti che. AgaLa chapAI gayelI ane pratie karatAM AmAM ghaNA sudhArA vadhArA jovAmAM Avye che, ema tA mAre kahevuMja paDaze ! rAmaca'dranu' apara nAma padma heAvAthI sa'skRta-prAkRtamAM be pustako padmacaritranA nAmathI racAyelAM, zrIjainazvetAMbara konpharansa ophsi taraphathI bahAra paDela jainagraMthAvalImAM jovAmAM AvyAM che. zleka 1000 zrIvimaLasUra 2200 zrIdevavijaya prAkRta. A saMskRta. ,, A vinA A granthAvalimAM bIjA caritra ! pramANe noMdhAyelAM che. (1) padmaritra. (2) kartA. sAla. bhASA. '7 *jo ke pAThAMtare zudvipatrakamAM dAkhala karI zakAta, paNa je pAThAMta rI meLavI lAbha lai zake tevA khapIne mATe, agara te upayAgI na dhArIne paDatu methyu che. vagaranAne paNa te A, enuM aparanA marAmatra che. ene hevAmAM Ave che. A caritra gAthAbaddha heAvA sAthe che. nAgilavaMzanA vimalAcArye mahAvIrasvAminA nitra thI 50 me varSe keTale vikrama sa0 60mAM A caritranI racanA karI. tethI A caritra jainarAmAyaNa paNa verAgyarasathI pUrata Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , D loka. kartA. sAla. bhASA. (3) rAmacaritra. 5000 zrIdevavijayagaNi. 165ra * gadya. (4) , zrIvijayasena, (5) rAmanATaka. (6) sItAcaritra. 3100 prAkRta. (7) , 3400 (8) ke, gAthA 465 zrIbhuvanatuMga. atyaMta prAcIna samayamAM thayeluM che. ema cokasa sAbIta thAya che. kAraNa ke devaddhigaNikSamAzramaNe vikrama saM0 pa23mAM sUtra pustakArUDha karyA te te samayathI paNa 463 varSa pahelAM A caritra racAyeluM che. paNa dilagirI che ke AvAM prAcIna caritra tenI gera saMbhALa ane jJAnanI echAsane lIdhe kavacita ja jovAmAM Ave che. jaiinagranyAvali pAnuM 226. nATa:- chatAM hAla bhAvanagaranI jainadharmaprasAraka saMsthA tenA mudraNaprayAsamAM phalIbhUta thayelI che ema jANane ghaNe AnaMda thAya che. paumacariyanA nAmathI. *Ane rAmAyaNa paNa kahevAmAM Ave che. A A vijayasenasUri nAgaeNkagacchanA kalikALagatama haribhadrasUrinA ziSya hatA. A vijayasenasUrie "AraDe karelI vikamaMjarIne zuddha karavAmAM temane madata karI che. eTale teo saM1290nA lagabhagamAM vidyamAna hatA. jaiinagranthAvali pAnuM 231. B jesalameranA bhaMDAramAM che. A nATaka rAmAyaNa saMbaMdhI ja che ke anya che te khabara maLI nathI. D enA mATe bRhataTippanikAmAM "tArivaMdharmazAstra prazna rU400" Avo nedha che. paNa te kayAM paNa upalabdha thayuM nathI. jainagraM0 pAnuM 231]. noTa - TIpa B sAMbhalavA pramANe jesalameranI TIpa beTI thaI che tethI A upara bharose rahetuM nathI, TIpa D vizvAsapAtra jaNAtuM nathI. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 (9) triSaSTizalAkApurUSacaritra. kartA zrI hemacandrAcArya ke jenA 7 mA parvamAM rAmAyaNa samAyeluM che ane je uparathI A rAsa, racanA pApe che. (10) laghutriSaSThizalAkApurUSacaritra. kartA zrImeavijaya zloka pramANu 5000. bhASAmAM racAyela rAsAdi. (11) sItArAsa. kartA : zrI bALakavi. saM. 1685 lagabhaga. (12) rAmasItA kartA jJAna sAgara. saM 0 1 2.2 (13) rAmasItA kartA nagarbhisenasUri. saM. maLyo nathI. (14) rAmasItA copAI. kartA zrIsamayasuMdara. saM. 17 me sake. (15) rAmacaMdra-kartA zrImANijyacaMdra. saMmaLyo nathI. rAsa lagabhaga chapAIne pUro thavA AvyA pachI enI prastAvanA, ane kartAnA jIvana mATe tapAsa karavA mAMDI te jaNAvyuM ke A rAsa be sthAnakapatthI gRhasthA taraphathI rAmarAsane nAme prasiddha thaI cUkyuM che. metIlAla manasukharAma zAha, saM. 186. koThArI kasalacaMda nImajI, saM. 169 (AvRtti 2 ) eka te, kartA zrI kezarAjajInuM nAma vizeSa sthAnakapatthanA sAdhuonA nAma sAthe maLatuM AvatuM che, temAM vaLI be sthAnakapatthI gRha taraphathI A rAsa chapAye jANI eka prakAranI avanavI ciMtA utpanna thaI ke, vakhate kartA sthAnakapathI hAI, AmAM sthaLe sthaLe matina kadAca utthApana karavAmAM AvyuM hoya, te eka prakArano aNacina je zirapara ubhe thaze ! * A uparathI * jeke nAma sthAna5tthane vizeSa maLatuM hovAthI te bAkhe che: agAuthI ja paMnyAsa zrIkamaLavijaya, ane paMnyAsa zrIAnandasAgara pAse Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 vizeSa patravyavahAra ane bane tyAM jAte jaI tapAsa karavA gya dhAryuM. jema karavAthI munirAja zrIvallabhavijaya ane bhAvanagaranivAsI zeTha kuMvarajI AnaMdajInA A pramaNe patra maLyA, je upayogI jaNAyAthI atre TAMkuM chuM.' temaja pUnAmAM vi. sA. nyA. 2. zrI zAMtivijayane maLatAM teoe paNa jaNAvyuM ke "sthAnakathIoe chapAvelI pratemAM mUrtipUjAnA pATho kADhI nAMkhIne yavataduvAoe goThavI dIdhuM che, ke je pramANe teo karatA AvyA che. mATe tamAre jarUra chapAva ane tamArI chapAvela prata barAbara tapAsI levI. " munirAja zrIvallabhavijaye A phaMDanA kalAka zA. maganalAla velacaMdArA mArA para pUne lakhAvela patra. muMbaI tA. 20-3-14 keTalIka bInA nIce lakhI che je tapAsyAthI khabara paDaze. 1. DhAla cothI pAne 11 me maitya tathA yatinI vAtane badale tapAsa karAvI hatI. te vakhate sthAnakapathI grantha nA hoya? jyAre paMnyAsa zrI kamaLavi jayataraphathI muni zrIlabhavijaya e uttara Avyo ke "ame te grantha je nathI mATe tamAre pUrNa tapAsa karI kAma karavuM. " jethI paM. zrI AnaMdasAgarane vizeSa khAtrImATe tenAM keTalAMka pRSTha kanyAM jene teozrI taraphathI A pramANe uttara AvatAM zarU kareluM kArya AgaLa laMbAvyuM hatuM: " A rAse jatAM kartA (pratimA nahi mAnanAra) lekAgacchanA ke TUMTIyA nathI. paNa vijayamatI (vIjAmata)nA sAdhune karelo che. chapAvavAmAM aDacaNa jevuM lAgatuM nathI." (peTalAda. eprila 1913) A je pAkA TAMkavAmAM AvyA che te me ma. zAhavALI chapAvelI pratine che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kIDAnI vAta lakhI che te ApaNuM chapAyela rAmarAsamAM krIDA te pramANeja rAkheluM che ke pheraphAra karyo che? * * 2 pAne 57 DhAla 19mAM aThThAI occhavane badale maMgaLakaLazanI vAta lakhelI che. 3 pAne 71 DhALa 24 mAM munisuvratasvAmInI mUrtine badale arihaMta te pramANe lakhyuM che. 4 pAne 153 mAM zAntinAtha svAmInA maMdirane badale piSadhazALA lakhI che. 5 sAta sAdhuonI mUrti sthApelI tenuM varNanabilakula uDAvI dIdhuM che. A mukhya mukhya bInA che paraMtu A pramANe ghaNI jagyAe haze jethI prastAvanAmAM paNa jaNAvavuM joIe je hemacaMdrAcAryanA banAvela triSaSThi zalAkA purUSane anusarIne A rAmarAsa chapAvyo che to upara batAvela pAThamAM pheraphAra zA mATe kIdho vigere vigere. ApaNe chapAyelA rAsamAM paNa tapAsaze je upara lakhela jagyAomAM kaMi pheraphAra karelo che ke kema. * * * mArAthI kaMI pheraphAra lakhAyo hoya te triSaSTizalAkA purUSa tapAsavAthI spaSTa jaNAze. 4 4 jIvaNacaMda sAkaracaMda * zrI muMbaI.* 4 patra pahoMo, te sAthe rAmarAsanA chApela phAramene saMgraha pahe, Ape chapAvela rAsanI prata asala pramANe barAbara maLelI lAge che. tenI aMdara pratimApUjAdikane lagatA adhikAra kAyama che. * muMbAI lakhyuM che paNa pUnAnA badale muMbAI lakhAyuM che. patra pUnA maLyo hato, Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 Tukee te rAsanI aMdaranA pratimAjIne lagatA tamAma pADe pheravI navA dAkhala karIne eja rAsa chapAvelo che. temAMthI pAchaLanI prazastinI aMdaranI 4 gAthA kartAnI paTTAvaLIvALI paNa kADhI nAMkhI che tenI khAtrI mATe ene prastAvanAmAM lakhavA mATe tame bhImazI mANekane tyAMthI tene gumAstA kazaLacaMda nImajI je DhaMDhIA hatA tene chapAvelI rAmarAsanI buka maMgAvaje ane temAMthI meM nIce lakhelA che te pATha karI tamArI buka sAthe meLavIne temAM karelo pheraphAra jAheramAM mUkaze. tame chapAvela rAsanA kartA bI jAmati athavA vIjAmatI che. te luMpakamAMthI nIkaLela che. teo pitAne vijayagachI kahevarAve che, teo luMpakamAMthI nIkaLelA che paNa pratimAne mAnanArA che. teo pitAnI prazastimAMja vijayaRSi konA ziSya te kahI zakayA nathI kAraNake lukamAMthI nIkaLelA ane te paNa gurU vinAnA hatA. eTale tenAthI pUrva paraMparA sAthe saMbaMdha meLavI zakAya tema nathI. tame chapAvela rAsamAM DhAla 4 thImAM pRSTa 18 ke me vALImuni aSTApadapara kAusagga dhyAne rahyA che te prasaMgamAM gAthA 18-19 mAM jinapratimAno adhikAra che. te DhIAoe chapAvela rAsamAM pheravI nAkhela che. DhAla 10 mImAM pRSTa 84 mAM aMjanAsuMdarInA saMbaMdhamAM 16mI ne 22mI gAthAmAM pratyakSa pratimAne AdhakAra che te DheDhakee pheravyo che. DhAla 46 pRSTa 233mAM rAvaNa zAMtinAthajInA derAsaramAM jaine bahurUpiNa vidyA sAdhavA beThela che te hakIkata bahu vistare che. tene saMkSepI daIne DhaMDhakAe chapAvela rAsamAM upAzrayamAM jaIne dhyAna karavA beThAnuM lakhyuM che. ahIM ghaNuM pheravI nAkhyuM che. * A patrAMke A amArI chapAvela pratanAM TakelAM che. ional Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 A pramANe bIje paNa ghaNe ThekANe pheravyuM che paNa huM tamAma tapAsI zakayo nathI. cekasa jANItA adhikAraja tapAsI joyA che. A kAraNane laIne tame chapAvela che te rAsa bahu upayogI thaI paDaze ane () kevuM gerakRtya kare che te prasiddhimAM Avaze. sUnA pATha paNa pratimAne adhikAravALA te lokee pheravyA (kahevAya) che A hakIkata tenI cokasa sAkSI pUre che. x x saM. 1970nA phAgaNa vadI 13 me lI. kuMvarajI ANaMdajInA * * A uparathI mArA zirapara te deSa rahevA na pAme teTalA sArU te banne prate maMgAvI A amArI prata sAthe sarakhAmaNI karavI zarU karI, te sthAnakapatthIoe pheravelA pATha A mujaba jaNAyA. jina pratimAne nahi mAnavAvALA DhaMDhakamatI ( sthAnaka-upAzrayane ja mAnavAvALA ) saMvat 1709 mAM thayA che, ane je ke prathama lakAo hatA chatAM teomAM pratimA mAnyatA pa chaLathI dAkhala thaI ane kevaLa A lekeja vizeSe mUtyu sthApake rahyA, te vakhatathI teone pantha cAlavA lAge che. A lekenuM keTalIka bAbatamAM vartana evA prakAranuM che ke je mATe ahIM ullekha karatAM mane zarama Ave che. hAlanA jamAnAne anusarI tevI vAta bahAra ANavAmAM phAyado jaNAtuM nathI, kAraNa ke hAlanA samayamAM leke ekatra thavA vAte kare, ane amArA taraphathI teonA para AkSepa thAya te Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 he IcchatAja nathI. chatAMpaNa teoe paramakRti pUjaka zrIkezarAjajInA banAvela A rAsamAM je je pAThA pheravI nAMkhyA che ane sAthe vaLI huDhakapanthI sAdhue anAnyA che evu' ADakatarI rIte batAvavA tenA kattatttanI prazasti paNa kADhI nAMkhI evu kArya karyu che ke, je kAI paNa pramANika mANasane chAje nahi. jo ke eTaluM te kharU ja ke rAseA vAMcavAnu` sthAnakamatamAM vizeSa pracalita che. ane temAM paNa A rAmarAsa te dara cAturmAsamAM teonA sthAnakamAM-upAzrayamAM 'cAya che ! AvA rAsa temAM vizeSa pracalita hAvAnu mukhya kAraNa A che ke~ teo mAtra jainenAM mUlasUtraneja mAne che ane niyuM ktibhAvyasUNi TIkA, ityAdi 5cAMgIne mAnatA nathI. ane teTalA sArU te leke vyAkaraNane vyAdhikaraNa-roga karanAra samajI bhaNutA paNa nathI. temaja petAnA ziSyAne bhaNavA paNa detA nathI. jema karavAnuM prakhala kAraNa eja che ke jo ziSyeAne vyAkaraNAdi zIkhavavAmAM Ave te te sandhi, vibhakti, pannuccheda Adi spaSTa samajI jaIne TIkA, bhASya vigera vAMcavA mAMDe ! ane tema thAya teA pachI te leAkeA zAstra satyarItyA samajIne asmRtipUjakapa'tha cheDI dai kadAca mUrtipUjakapanthane avalae . AvI jAtanA DarathI te leAkeA peAtAnA ziSyAdine vyAkaraNAdi zIkhatAM a * je pramANe zrImAna vicAnandasUri-AtmArAmajI, zrIlakSmIvijya, zrIkumudRvi ya, zrIra gaviya ItyAdi 11 purUSA mATe sa0 1971mAM manyuM hatu. ane adyApi paryanta paNa ghaNA mahAna purUSAmATe te pramANe Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 TakAvI, AvA bhASAnA graMtha para teeAne vizeSa dere che. ane ajJAnI leke paNa mAtra tevA rAgaDAne ja tatva tarIke gaNuM te tarapha derAya che. A lokeno pracAra hAla gujarAtamAM ghaNeja e che che. paraMtu mAravADa, mevADa, ane paMjAbanA bhAgomAM vizeSa che. jema A rAsanI aMdaranA mUrtipUjAnA pATha pheravI nAMkhyA che, tevI ja rIte teoe tIrthakarae kahelAM, ane gaNadharaAdithI guthAyelA mUlasUtranA pAThonA artha paNa pheravI nAMkhavAne kacAza rAkhI hoya ema mAnavAmAM AvatuM nathI. temaja keTalAka DhakapaMtha choDIne mUrti mAnyatAvALA thayelAnAM jaNAvavA mujaba teoe tevA ghaNuMja pheraphAra karyA che. chatAMpaNa - je karaze te bharaze koI zuM kaheze, bAvaLa vAvIne AsvAda kema leze.? Ama vicAra karatAM emanI kRtine mATe amane jarA paNa harSa, ke kheda nathI. mAtra batAvavAnI matalaba e che ke eka vyakti pitAnuM dhAreluM pAra pADavA mATe kevAM kevAM phAMphAM mAre che, e vAta, A rAsamAM pheravelA pAThaparathI spaSTa samajAI Avaze. mI. metIlAla ma. zAha, pite pitAnA chapAvelA rAsamAM pAThe pheravelA hovA chatAM paNa lekane aMdhArAmAM rAkhavA sArU prastAvanAmAM jaNAve che ke - bane che ke je svamayanusAre vyAkaraNadi zIkhI, paMcAMgIe dekhI, pitAnA svabaLathI te panyamAMthI nIkaLI mUrtipUjanmasthamAM dAkhala thAya che. ke jevuM A rAsakAranA vaMzasthApaka zrIvijyaRSi mATe paNa banyuM hatuM. teo asala laMpakamatamAM hatA ane pAchaLathI mUrtipUjAne mAnanArA thayA che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rAsa zuddha karavA mATe meM be hastalikhita prato (saMvata 1860, 1916) ane be chApelI prato (1972, 1964) meLavI hatI, je cAre ghaNIja azuddha hatI. paraMtu 1860 vALI hastalikhita prata kAMIka ThIka hatI tethI tenA uparathI meM kApI lakhI sudhAravAnI zarUAta karI hatI. banatAM sudhI AkhuM caraNa ke gAthA nahi pheravatAM "triSaSTizalAkApurUSacaritra" ne sAtamA parvanA A dhAre bhAvArtha upara najara rAkhI zabdonI racanAmAM, saMkalanAmAM ane joDaNImAM pheraphAra karyo che." vaLI jaNAve che ke - "jainadharmamAM zrIhemAcAryajIe " triSaSTizalAkApurUSacaritra" nAmanA saMskRta granthanA sAtamA parvamAM temanuM caritra lakheluM che. tenuM gujarAtImAM bhASAntara thayeluM che tene "jainarAmAyaNa" kahe che. ane munizrI kezarAjajIe saMvat 1683mAM kavitArUpa grantha race che tene "rAmarasa' athavA 'rAmarAsa" kahe che." mI. meMtIlAla zAha, amadAvAdathI jainahitecchu mAsika kADhatA hatA ane bahu vicArazIla, prayatnavAna, ane dharmanI pragati jevAne icchAzAlI hoI AjanA navA jamAnAne sArI rIte oLakhanArA hatA, ema kahevAtAmanAtA hatA. te amane dilagIrI mAtra eTalIja che ke AvA kuzaLa manuSya paNa pitAnI prastAvanAmAM "hemAcAryajInA triSaSThizalAkA purUSacaritranA sAtamA parvanA AdhAre bhAvArtha para najara rAkhI " sudhAravAnuM jaNAvI aMte amArA mAnavA pramANe dhArmika lAlacamAM rahI, chapAvatAM tri. za0 putra caritra pramANe sudhAravAnuM te bAju para rAkhI 1-rAmacaritra athavA rAmAyaNa. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 eTaluMja niha paNa te mATe te pramANe sudhAyuM te nahi kAMi ullekha sarakhA paNa karyAM nahi ! savat 1966 vALI mIThuM metIlAla ma. zAhavALI pratamAM tathA koThArI kazaLacaMda nImajIvALI pratamAM teoe pheravela pAThAnI yAdi. pAnu` 4. hAla 1. gAthA 7. pAda ratnuM' kahyu, A jainacaitya utta`ga pAsaDuzAla, dIse sudarU. A devapUjA susevA, janama ima sakSA kare. B sudarAkAra uttaMga posaha-zAla dise sudarU B devaariha'ta suzusevA, janmane saphyeA kare. pAnuM 15. duhA. gAthA 2. pAda 4 thu. A sakha vidhivAtAM AgalA, vAMDhe saghaLA ceya C B sakha vidhivAtAM AgA, suravIra jaza leya, pAnuM 15. DhALa 4. gAthA 1. pAdarajI, A amArI pratanA mUla pADa, B DhuMDhakoe pheravI nAMkhela pADa. C hemAcA jInA tri. rA0 pu. caritramAMnA ameAne lakSamAM hatA te tathA temAM zeAdhana karatAM maLI AvyA te pAThe atre AcakonI vizeSa khAtrI mATe TAMcA che. ke je uparathI tuDhakAe keTaluM... jIDANuM calAvyuM che te jaina ane itara pa`DitAnAM lakSamAM sahaja svAbhAvika AvI jAya. te pADA bhAvanagaranI zrI jaina dharma prasArakasabhAe sa'. 1993mAM chapAvela trirA. pu. ca, cha mA parvamAM jovAthI sahelAithI jaDI Ave te mATe tenA zleAkAMDa ane yugAMka paNa sAthe TAMkayA che. pahelA leAkanA ane khInne putrane samajavA C nityaM pradakSiNIkurvan, sarvacaityAnyavandata. 167 // 12 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra A eka divasa laMkApati, vAMde caitya ane jatI ane jatI. D. B eka divasa lakApati, keDAnI upanI ratI, upanI ratI. pAnuM 16. hAla 4. gAthA 8. pIMDha 19, rajI. A jina apavAdathakI DarU, nahI. jima jANuM tima karU. B jana apavAdathakI DarU ,, 22 ,, pAnu` 18. DhAla 4. gAthA 18, 19. pAda aMtanuM 13, A tIrtha rakhavAlI karIe. B labdhIpaNu dekhADiyu e. A deva jIhArI bhrugatisu, jina guNu gAve bhagatasu'F D anyadA tu dazagrIva - caityavandanahetave; sakalatro gajArUDhaH prayayau meruparvate. 172 // 12 E bharatezvaracaityaM ca aMzayitvaiSa samprati; yatate tIrthamucchetuM, bharatakSetrabhUSaNam. 250 // 15 ahaM ca tyaktasaGgo'smi, svazarIre'pi niHspRhaH; rAgadveSavinirmukto, nimagnaH sAmyavAriNi 251 // 15 tathApi caityatrANAya, prANinAM rakSaNAya ca; rAgadveSau vinaivainaM, zikSayAmi manAgaham. 252 // 15 1 ahaMtAmumAvInAM, jUnAM soDaaevidhAM adhAr.266 // 21 . Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 B sAdhu juhArI yuktizuM, jina guNa gAve bhaktizuM. pAnuM 20. DhAla 55. gAthA 4-5 pAda 3-4 ane 1-2, A jinapUjA karavA bhaNI, beThe rAvaNa rANere.G B sabhA sarasa bhelI karI, beThe rAvaNa rAve re. aNaciMtye jaLa bAdhI, pUjAsAja taNAzere. H B aNacihyuM jaLavAdhiyuM, rAvaNasAja I taNaNIrA pAnuM 23. duho. gAthA . pAda 3juM kazuM. A merU gire jina pUchayA, e zrAvaka AcAra ! B deza bhalI pare sAdhIne, gharane AvaNahAra. pAnuM 28. DhAla 6. gAthA 38. pAda 1-2, A suvarNa tuMga giri pahutala, rAya juhAraNu devo. G so'tha tasyAMkRtasnAno, vasAno dhautavAsasI; arhadvimbaM ratnamayaM, nyasya paTTe maNImaye. 303 // revAmbhobhiH snapayitvA, tadambhojaivikAsibhiH; samArebhe pUjayituM, samAdhisudRDhAsanaH, 304 // 17 yuvamamu. H tatphenilaM sAvakara, pUravAri rayAgatam; ___arhatpUjAmavAnaiSi-dazakaNThasya kuMrvataH. 311 // 17 1 koThArI kazaLacaMdavalI pratamAM "rAvaNarAja' pATha che. J atha laGkAprayANAhAdvarSepvaSTAdazasvagAt; svarNAdrau pANDake caityAnyarcituM dazakandharaH.549 // 25 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 B "suvarNatuMga giri pahutale, rAvaNujI anya divasere. K pAnuM 38. he. gAthA 3. A bhalA bhalA jinamadirA, bhalA sapUjaNihAra; bhalI bhalI pUjA karI, bhalA lahai phala sAra. B banne pratimAM A dukhe uDAvI dIdho che. pAnuM 43. DhAla 10. gAthA 11thI 14. A sAzrAvakanI mUrati pUje, pIche kAma lAge ke dUje; deharAsara dIpadekhI,AditaNe mana rIsa vizeSI. A Adi, tadA jinabiMba chipAve, thAna azuci tihAre 2khAve; jayazrI gaNanI taba Ave, AdisaghAte sera macAve. A ramUMDIte espeka, jinaAzAtanane cittadIdhe nITha paDIthI amarakhavaje, ehakAmana punarapikIje A heya khIsANuM rANuM Ape, jina mUrati nija thAnake thApe, nahaNa karIne pUjA racAve, bhAva dharI jiNanA guNa gAve. B kanake dariyenaMdana jAye, rUpakaLA karI adhika sahAya K koThArI kalacaMdavALI pratamAM "rAyajI anya divaze evo pATha che. zrAvakataNa mUrti nahi paNa jinanI mUrti samajavI, kAraNa ke zrAvanuM strI liMga zrAvakanI-zrAvikinI, arthAta te-sA zrAvikA ema kareluM jaNAya che. hemAcAryuM paNa zraddhALu zrAvikAe gRhatyamAM jinabiMba zrajyAnuM jaNAvyuM che, juo pAne 35mAM TIpa. N Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 lakSmIvatie chUpAye bAle, mAtAjI duHkha hue masarAsI B valavalatI dekhItavANa, pADesaNuM bele tavavA; 2 bhU ! te yezu adhI, bhAtAthI mAsa yArI sIdhI. B huI khIsANaM rANI Ape, mAtA pAse bAlakathApe, bAra ghaDIne aMtara kIdhe, tethI azubha karma phala lIdhe. B cAra gAthAne samAveza traNamAM karI cothI gAthA bane pratImAthI kI sIdhI cha. N. pArnu 44. DhAta 10. // 19-22. yA 10 20 mana 30 4thu. _ Natun Hawi masANI' yA . N patnyau tasya ca kanakodarI lakSmIvatIti ca; atyanta zrAvikA tatra, lakSmIvatyabhavatsadA. 175 // gRhacaitye ratnamayaM, jinabimbaM vidhAya sA; apUjayadavandiSTa, pratyahaM kAlayordvayoH. 176 // mAtsaryAtkanakodaryA, hRtvA'rhatpratimAM tu sA; cikSipe'vakarasyAntarapavitre hatAzayA. 177 // jayazrIrnAma gaNinI, viharatyAgatA tadA; ta dRSTvA tAmuvAcaivamakArSIH kimidaM zubhe! 178 // bhagavatpratimAmatra, prakSipantyA tvayA kRtaH; anekabhavaduHkhAnAmAtmA'yaM hanta bhAjanam. 179 // ityuktA sAnutApA sA, gRhItvA pratimAM tataH; pramRjya kSamayitvA ca, yathAsthAnaM nyavezayat. 180 // 35 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A thAnaka jinapratimA rAkhI, teha taNA phela le che cAkhI. 0 B mAtA putra aMtara rAkhI, teha taNAM phala liye che cAkhI. A zrI munisuvrata pUjA karatI, varate che zubha mati anusaratI. P B munisuvrata jina dhamakaraMtI, , , pAnuM 69. DhAla 16. gAthA 11. pAda 1luM rahyuM. A aSTa prakAre pUjA jinanI, R mUkyAM baMdIvAne B daza divasane ochaS S kIdhe, cheDayA badhIvAne re, pAnuM 81. DhAla 19. gAthA 20. pAda cAre. A ane re dina rAyajI, pUjA maMDAve che; sanA kare atta, jaLakaLaza bharAve. 0 asyAstadarhada yA*, du:sthAnakSepa phalam. 182 // 35 P munisuvratadevArcA, sthApayitvArcataH sma te. 193 // 35 puracaityeSu sarveSu, zrImatAmahatAM tadA; vizeSeNASTadhA pUjAM, snAnapUrva vyadhAnnRpaH 188 // 46 'S AMhI TuMkoe chavano artha ADakatarI rIte nagara mahotsava arthAta AnaMdotsava sUcavyo che. T koThArIvAlI pratamAM mUkayA baMdIvAno pATha che. 7 aparedhurdazaratho rAjA caityamahotsavam; RddhayA mahatyA vidadhe,zAntisnAtraM cakAra ca. 355 // 52 = =timA, Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B anere dina rAyajI, ecchava ma'DAve DA; magaLIka zubha kAraNe, jaLa kaLasa bharAve tA. pAnuM 82. hAla 19. gAthA 38. pAda 3jI, thuM. A ratha Avartaja parvate, jai deva juhAre hA. V jaI krIDA kAre hA. B . "" pAnuM 100, DhAla 23. gAthA 16 pAda 3jI A deva-pUjA sugurU sevA, dayAne B deva arihaMta sugurU sevA ,, "" "" pAnuM 102. hAla 24. gAthA 11. pAda cAre. A maNinIre NinI kIdhI muDIre, mAMDui rAkhya rUpare; 39 prati pAlave, W zrImunire zrImunisuvratasvAmInAre, eha upAva anUpare, x B maNInI maNInIre kIdhI mudraDIre, mAMhe likhiya nAmare, arihaMta re arihaMta devanA sahIre, e niyama panyAnA ThAmare. pAnuM 104. DhALa 24. gAthA 35. A cAlyAre cAlyA prabhu tiSu pura bhaNI re, vgAvatoSavheta; vandrittA vinivRtta:, rU | kara W arhatpUjodyato'rakSad, rAjyaM grAmikavatsudhIH 530 // 98 x evaM vimRzyotpratibhaH, svAGgulIye maNImayIm; munisuvratanAthasya, pratimAM saMnyavIvizat. 14 // 59 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devala deva juva juhArare, 4 caMdrajare caMdraprabhusvAmI bhare, pUchao aSTa prakAre. B DhaMDhI AvALI ane pratimAMthI AgAthA uDAvI dIdhI che. pAnuM 105. DhAla 24. gAthA 37. pAda 3nuM kahyuM. A devalare devalameM baThA are, sItAmuM zrIrAmare. B vanarmare vaname bayaThe Achere, cha ) pAnuM 113. DhAla 26. gAthA 21. pAda 1luM chuM. A devanI sevA kAraNejI, Acho avasara pAmi. 4 B devavizeSa sevA kare che, , X vIMTInI aMdara rUpane badale nAma lakhIne namaskAra karavAnuM - DhIAoe jaNAvyuM che. ame teone pUchIe chie ke A paNa eka prakAranI pratikRti (mUtti') thaI ke nahi ? je teo ema kahe ke "nAma lakhIne vaMdanA karatAM ane paramAtmAne tAdaza karIe chiye" te pUchIe chiye ke zuM pratimA pUjaka pratimAne vandatA pUjatA zuM paramAtmAnA tAdazabhAvane nathI vicAratA ? candraprabhaM bahizcaitye, natvA tatrApyavAsthita. 43 // 60 _z "devanI sevA kAraNejI " athavA "deva vizeSa sevA kare che e enI Ansara matalaba ekaja che. kAraNa ke "deva ' zabdano artha ahI rAmalalamaNAdi, eve che. jethI "rAmalakSamaNanI sevA kAraNeja' e artha nIkaLe che, ane deva vizeSAdino artha "IbhakaraNa vizeSa prakAre rAmAdinI sevA kare che ItyAdi. AMhI devanI' zabdano artha pratimA mUrti, e kAMI thato nathI. chatAM paNa sthAnakavAsIoe vakhate kAIdevanI sevA kAraNejImAM deva mUrti, ke pratimAnI sevA kAraNe evuM samajI na le teTalA mATe A vAkya revIne deva vizeSAdi karyuM che. e mATe zrIhemAcAryo A pramANe lakheluM che. gokarNa svAmI, ane IbhakaraNa sevaka, ema baMne devo che. . 8 so'vocadvismitaM rAmaM, svAmI tvamatithizva me; gokarNo nAma yoha-makArSa tvatkRte purIm. 141 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM 113. DhAla 26. gAthA 28. A pUrva dvAre citya che, vaMdanane adhikAra 8 navakAra bhaNe je mukhathakIjI, dhAre niyama je bAra. D pAnuM 123. DhALa 28. gAthA 24. 3ju karyuM. A lakhamaNa lIlA karere, nAce sItA ApaE B lakSmaNa lIlAe karere, avasara jANe Apa. pAnuM 124. DhAla 28. gAthA 39, pAda 3ju 4thuM. A samete jina vAMdavAre, cAlyA rUSi ucharaMgi. P B apratibaMdhapaNe tihAre, , , ucharaMga. pAnuM 128. DhALa 29. gAthA 18. pAda 1 luM 2 juM. A suvrata tIratha puchata sIse, tuNDa pAchile kevalI keNa dIse ? G z mayA saparivAraNa, sevyamAno divAnizam; iha tiSTha sukhaM svAmin! yathAkAlaM yathAruci. 142 // 63 c pUrvadvAre'tra yaccaityaM, tadvanditvA yathAvidhi; 151 // 63 D koThArIvALI pratamAM "dhAre niyama tevAra' e pATha che. ra hRdyaM jagA ca saumitriyAmarAgamanoharam; citrAGgahArakaraNaM, sItAdevI nanata ca. 265|67 F sammete vandituM caityAnyudito mudito'pi ca; 281 // 68 G animuvratatIrthe'smin kaH pazcAttava kevalI? 312 // 69 Jain Education international For Private & Personal use only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B tava surata muni H puchata ziSya, tuma pAchale kevalI keNa dIse ? pAnuM 135. DhAla 30. gAthA 42. pAda cAre. A ema kahI naSi pAMgurIyAre, tIratha vaMdana jAI jinamUrti hArAre, ati relIyAyata thAIre bhAI B ema kahIne kaSi pAMgarIyA, upakArI aNagAra; sajama tapa karI zobhatAre, jJAnataNA bhaMDArare. pAnuM 233. DhAla 46. gAthA rathI 12 sudhImAM A vidyA te bahurUpaNa, te sAdhivAne cAya; dehare jina zAMtine, hRdare zAMti kaSAya. rAjakAja sahu parihari, vigatharI vigathA vAta, eka citta sAdhana kare, vidyAne avadAta. zAMtinAtha jinene, kare prathama satra teha piNa aTTettare, karivAre pAvana gAtra. deva ! tuM sahu devane, zAMtine karatAra, Arati sAyara tAraNe, zivanere bhala bharatAra, sahI sukha saMpadA, sarvAhI kalyANa; svAmInAM pada sevatA, mahimA merUmANu. H koThAravALI pratamAM "tava sutrata tIrtha puchatA zISya A pATha che. Ane bhAvArtha e che ke-munisuvratasvAmInA tIrthamAM zAsanamAM tamArA pachI kevaLI koNa thaze? paNa mI. motIlAla vadhAre buddhizALI hovAthI tene "tIrtha" athavA "tIratha" zabda pheravIne tyAM paNa "muni' za karI dIdhA che. kAraNa ke vakhate ahI paNa koi tIrathane, sthAvara tIrtha-mUrtivALuM rAsara e artha karI de ema teoe dhAryuM haze ! Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjA aSTa prakAranI, karita aSTahI siddhi aNimAdika AchI mahA, puhAvIre mAMhI prasidhdhi. vItarAgaja dhyAvato, vItarAgaja hoya; IlI bhamarI dhyAnathI, ilI bhamarI jaya. pArasa pharasyAM lehaDA, jema have hema; prabhutaNa pada pharasatAM, pAmere prabhupada tema. nIra te khAlAMtaNe, miliuM gaMgAmAMhi; mAna pAme mahIyala, tima tuhare sevA prAMhi. dravya bhAve do pa, pUjA vidhi ArAdhi; ratnanI zilA upare, bayAre AMNI samAdhi. mIMTa te jina sAmuhI, mAMDI dhyAna karata; akSamAlA kara grahI, vidhisure jApa japaMta. I vidyAyA bahurUpAyA, hRdi nirNIya saadhnm| zAnticaityaM yayau zAntakaSAyIbhUya rAvaNaH 327 // snAnaM zrIzAntinAthasya, payaskumbhairdazAnanaH; svayamindra ivAkArSIdbhattayA vikasitAnanaH 328 // gozIrSacandanenAGgarAgaM puSpaizcaM daivataiH; pUjAM vidhAya zrIzAnteH, stutimevaM vinirmame. 329 // 330 thI 337 lekamAM stuti varNana che. stutveti zAntaM lakezaH, puro ratnazilAsthitaH, to sAdhayitumArebhe, vidyAmakSasrajaM dadhat. 338 // 100 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B upalI 2 thI 12 sudhInI 11 gAthAmaDhIAoe aMdarathI 1 gAthA uDAvI daI A pramANe ghaNAja pheraphArathI daza gAthA chapAvI che. B dazakara ema ciMtave, hid kIje kAMI upAya kavaNu upAce jItavuM, e te rAma lakSamaNa rAya, Arati adhikI upanI, bhAI sutanI agAdha; vaza paDayA che pArake, te chUTavA na dIse Aja. ameghavijaya zaktithI, kAMI na sa kAja; lakSmaNa jIvate uga, kema raheze mAharI lAja. astra zastra baLe karI, jItI na zakuM rAma keI upAyathI vaza karI, sArU vachita kAma. vidyA sahA sAdhI chake, te sahune avaleya; jehathakI kAraja sare, te te Aja na dise keya. ekAMtika vicAraNa, kIdhI nRpe te seIpha vidyA je bahurUpaNa, te sAthe kAraja heI. e vidyAne sAdhavAre, urjAma thaye Iza; ehathI muja thAyaze, kAraja vizvAvika ema vimAsI Aviye, paiSadhazAlA mAMhi; maNIpIThikA upare, jAI beThe re yAMhi. mana thIra rAkhI ApaNuM, vidyAne samarata; pragaTa have tyAM sudhI, laMkApati nIma dharata.5 mite aNa melato, Azana padama Thavata; J BThArIvALI pratamAM pragaTa huA pArevAra, ema saMpati dharad Avo pATha che. * pAro =mUko, tyAga. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ japamAne karagrahI, vidhizuM jApa japata.. pAnuM 234. hAla 46, gAthA 14. pAMda 3ju karyuM. A jinataNuM pUjA kare, karI leozIla abhyAsa P. dAna ghA zuddha bhAvazu, karIye zIla abhyAsa. januM 234. hAla 46. gAthA 18. pAda 1luM raju A rAma kahe jina AgaLe, pUrIA che pAnaB rAma kahe thiratA paNe, pUrI che dhyAna. pAnuM 51. DhAla 47. gAthA 46. 47. 48. A zAMtikaraNa zrI zAMti, mUrti mahimAvaMta, deI pradakSiNa vadatAM he, ANe bhava duHkha aMtana A pUjA kare prabhujItaNI, vibhISaNa diya AMzika sAja sahu pUjAtaNe he, A avasara jANi. A pUcha prathama bhAvasuM, caraNa namI sukhadAya, cAvyA prabhujI etale che, kahe vibhISaNa rAya. B baMne pratimAMthI TuDhAe A gAthAo uDAvI dIdhI che. pAnuM 270. hAla 50. gAthA 17. pAda 3 juM. A pUchayA nahI deva jina(vara),nA kIyA pravara prAsAda, B seviyA nahIM deva jinavara, na kIyA tapa prakAza. K tadantazca maNistambhasahasAkaM jinazituH; caityaM zrIzAntinAthasya, praviveza viSandiAH 46 // vibhISaNApitaistatra, kusumAdyairupaskaraiH; nisAnana kucA, sItAlaumitrisaMyuta 47 | Re jimendro va yadarcitaH kAritAni na caityaani,177|| 1.9 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnu 276 DhALa 50. gAthA 50. pAda 3jI A ghari ghari jinabiMba pUje, sAdhu sevA sAdhi. M B deva arihaMtaneja dhArA, 39 "9 pAnu. ra76. DhAla 50 gAthA 51. pAda cAre. A ema kahI RSijI padhAryAM, jisI jenI sUti, ratnamaNinI sakhara RSivI, karAvI nRpe mUti; nagara pAkhili cyArahI dizi, mAMDI pUjI seAya, kuzalane kalyANa 3pa, sukhe vase sahu keAya. N B baMne huMDhAvaLI pratama thI paDe uDAvI dIdhe che. pAnuM 282. hAla 11. gatha 25-26. pAda 2 nuM 3'', A sItA kahe muja de hale. pUjA jinarAja heA.O A paramezvara pUjAvIyA, ANI phUla amUlA. P B sItA kahe muja dohalA upanyA *mahArAja hA; B sItA dehalA pUravA, raciyA maDapa amUla he. M gRhe gRhe tvaM gRhiNAM kArayervimbamArhatam 236 // 110 N teSAM saptaRSINAM ca pratimA ratnanirmitAH; " 9 "" sa cakre mathurApuryAM kakupsu catasRSvapi 238 // 110 DhuMDhako mUrtipUjaka nahi paNa 'sAdhumArgi' gaNAya che. e lArA sAdhunI mUrtine paNa mAnatA nathI, evuM upalI eka gAthA rAsAmAMthI uDAvI daine sAbIta karavA gayA che. chatAM paNa te loko gupta rIte sAdhunA pheTane mAne pUje che, ane tevA phATAe amadAvAdanA eka phAMTegrAphsane tyAMthI vecAtAM maLI paNa zake che. OM sItApyUce dohado me, devatA'rcanalakSaNaH 267 // 111 p rAmaH sadyopi devAnAM pUjAcaryAmakArayat; 268 // 111. " Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *} pAnu` 282, DhAla 51. gAthA 34. pAda 13 rajI. A jinavaranI pUjA kare, bhAva vizudhdha trikAla.Q B jinadharmanI sevA kare, 97 "" " pAnuM 296. duhA, gAthA 7. pAda 1lu` 2jI, A giri sametanI jAtranA, DAhule karA pramANu, R B giri sametanI jAtanA, dehule S ,, pAnuM 298. hAla paDa. gAthA 11mI. A jiSNuhara pUjA sAcavI, raMge desyu'jI rAsa; T sAhamI sAhamaNI pekhasu, kIdhe! kAM visavAsa. B ane pratimAMthI A gAthA uDAvI devAmAM AvI che. pAnuM 313. DhAla 55. gAthA 9. pAda 1luM rajI. A merU AdinA caityane, trisacce sujIhAre. U Q gahetopUnayAnaM, pratye cAvavAnavata. ra0A2 R sammetayAtrA vyAjena, tasyAH khalvaMSa dohadaH 306 // 112 S A gAthAmAM sametazikhara yAtrAne DohaleA. Ave pATha mane kuMDhImAoe chapAvelI pratimAM, te le| pratimA cA tIrthane nahi mAtavA chatAM paNa rahI gayA zI rIte ? te jANI zakAtuM nathI. chatAM A uparathI e DhAkAe khIjA pATha pheravI nAMkhyA che ema cAkkasa pUrAveA maLe che. paraMtu A pATha ekanI dRSTi bahAra pheravavAnA rahI javAthI khInnanI dRSTimAM paNa pheravavA rahI gayA. athavA te DITeDITA kAma thai gayuM ! kadAca te natA artha jAti sarakhA karatA hoya paNa atre tema nathI. T A AkhI trepanamI DhAla sItAnA vilApa ane sItAe dIdhelA Ala bhAthI bharelI che mUla zrIhemAcArya kRtamAM ATalA badhA vistArathI A viSaya vicAyele nathI. U trisandhyamapi mervadrau, caityayAtrAsu caMkramaiH * 40 // 116 tame gamana ,, Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B videha Adi zetra vipa, rachA vahAra pAnuM 313. DhAla 55. gAthA 11. pAda 3ju 4A jAti karUM jinakIrthanI, zuddha dharU tane. B darzana karUM jina sAdhunA, , , , T pAnuM 345. hAla 59. gAthA 18. pAda cAre. A jAti samaraNa pAMmi, tAma karave de; - mAMDe zrIjinarAya, kumakumarAM sehare. W B jAti samaraNa pAmI, tAma karAve dehare; upakArIne hIta, kuMvara kuMvara sehare. pAnuM 345. DhAla 59. gAthA 22. pAda 3nuM kahyuM. A deva juhAraNa kAja, padyarUci upagArIye. B kula mAMhe jAta , pAnuM 350. hAla 59. gAthA 75. pAda 1luM rahyuM. | A zrAvakanA vati pAla, pacha deva trikAla che. B zrAvaka vrata pratipAla, kIdho dharma , sthAnakavAsIo, mAtra sthAnaka ane "sAdhumArgi' hevAthI "jita tInI pATha kADhIne "jina sAdhunA pATha mUke che. kartAe kadAca e darzana karUM jina sAdhunA pATha paNa ra hetajo ke tevuM banyuM nathI, te paNa te mATe mUrtipUjakone kadAgrahanuM kAraNa nathI. mulamAM A viSaya mATe kazuM paNa ullekheluM jaNAyuM nathI. w lebhe ca jAtismaraNaM, prAgjanmasthAnadarzanAt. 34 // tatra cAkArayaccaityaM, tasya caityasya caikataH; 35 // 123 x caitye tatrAnyadA punaH; vandanAyAyayau pamaruciH sa preSTipuMgavaH 58 12 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM 352. hAla 60. gAthA 2. pADa 17 raju A tIratha sAce sahIjI, vimalAcalagiri rekhIta B , , , tIratha cArUhI dekhI.c pAnuM 354. DhALa 60. gAthA 22. pAda cAre. A eka divasa hanumaMtare, merU giri jAya; citra mAsa jina pUcha kejI, mana raDhIyAta thAya. ke eka divasa hanumaMtajI jI, merU giripe D jAya; E citra mAse kIDA karacha, mana raLiyAta thAya. pAnuM 369. DhALa 62. gAthA 44-45. A te tIne tajI sarapati Aye, praNamI rAghava pAya; o vimalAcala ItyAdi pAThathI kavine Azaya, jema tImAM me vimalAcala che, tema sItA paNa satIomAM eka meTI che ema batAvavAne che. A viSaya hemAcAryajInA mULa granthamAM nathI, ahIM Dhoe "tIratha AratI' ityAdithI "sAdhu sAdhavI, zrAvakazrAvikA" e cAra jaMgamatIrtha nI vAta batAvI che. paraMtu eTale vicAra karyo nathI ke, sAmAnyapaNe paNa tI" zabda vAparavAthI sAkSara yA bALabuddhi manuSya game te hoya te paNa riyAvara tIthaja' samaje, jyAre "jagama tIrtha batAvavAne mATe vakhatovakhata vidhatAmatIrtha ItyAdi pATho apAyelA che. paNa "mUrti ke pratimAhi" zabda Ave te upara haDatAlaja paDI mAravI, Ara jeno niyama hoya tene vicAravAnuM zuM ? kAraNa ke tIrthe zabdathI spaSTa thAya che ke keIpaNa sthAvara tIrthe hovuM joIe, chatAM paNa cAra tIrtha kayA tAva, ane leke mAnya zI rIte karaze! te vicAryA vinA cAra tIra batAvavAne e lokoe ajaba prayatna karyo che. je "cArUne artha "sArU nA baNa te "sAce sahIthI" punarakta thAya che. D koThArIvALI pratamAM giri pATha che. , itazca hanumAMtre, caitvavandanahetave mehaM gataH 109 // 121 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 na'dIsara Adisahu tIrtha-kerI jAta karAya.F A devakure bhAma*Dala pAse, AvI Apa dikhAya; prIti panAtI parighala pASI, svargA gayA sukhadAya B te tIne tajI surapati Aye, humI rAghava pAya; devakure bhAmaDala bheTI, svarga gayA sukhadAya. ane pratimAMthI te leAkeAe upalI 44-45 mI gAthAmAMthI bleka TAIpavAlA cA pAda uDAvI daireJakInA cAra pAda rAkhI ekaja mAthAmAM manAveza karI dIdhA che yAnu 369=70. DhALa, prazasti, gAthA 50thI 53. A vijayagaccha gacchanAyakagi,ive, gAyamanA avatAra; vijayavata vijayaRSi rAjA, kIdho dharma uddhAra; A dharmamuti dharmajane dhArI, dharmataNA bhaDAra; khimA yAguNu kerA nAyaka, sAgara prema uttAra. A zrIgurU padmamunIzvara maTe, mATe jetunA vaMza; caurAsI gacchamAMhi jANitA, pragaTapaNe parazasa. A tasa pATedhara gu karI gAje, guNasAga2 guNava'ta; kaDasutana kalapatar karlime, sUri zAmiNa sa ta. F tAnmuktveyAya sItendro*, rAmaM natvA tato'gamat; rAAzvatAn yayAtrARRte saMyAdhAvivu. 260{? * sItendro sItendranAmA surapati: gAmaH mukhabha'dhanA gAravabhayane lIdhe prAkRta padmacaritranA pATha| ApyA nathI. ne amArA sthAnakvAsI bhAIone te jovA haro te te paNa batAvI grahIzuM. A lakhavAnuM kAraNa eja ke, mUlathI caitya mUtti' ane pujAnA' pA! che ane tene anusarIneja vie peAtAnI mAnyatA pramANe ke adhibara pramANeja anya racanA karI che. 6 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B bane pratimAMthI A cAre gAthA kartA kezarAjanI praNastinI paNa uDAvI dIdhI che. A uDAvI devAnuM kAraNa, svapanthI bheLA janene zrIkezarAjajI huMDhIA patthI che, ema bharamAvavA mATe nahi, te zAne mATe devuM joIe? AmAM upalI gAthA 50 thI 53 pachI 54mI gAthAnA - A e gurUdevataNe supAye, kIdhI racanA jANa; A pramANenA be pAda che. e lekanI batamAM paNa:B e gurUdevataNe supAye, grantha caDhaye supramANu AvI rItanA be pAda che. have jovAnuM mAtra e ja che ke "e gurUdeva taNe ItyAdi pATha jyAre e ke e kAyama rAkhe, ane prazastine pATha kADhI nAkhe, te kayA gurUdeva samajavA? kAraNa teoe gurUparaMparAne pATha nAbuda karI dIdhe, ane jyAre kartAe, "e gurUdeva" ityAdinA "e" zabdathI upara varNavelA gurUdeva' ityAdi spaSTa jaNAvyuM che, te pachI sthAnakavAsIee "e" pAThathI kayA gurUdeva sUcavavA prayatna karyo e samajI zakAtuM nathI ahIM e lokee paNa e gurUdevAdine pATha kAyama rAkhe che, je uparathI saheje samajI zakAya tema che ke upalA pATha kADhIja nAMkhyA che. ane "e zurUvAdimAMthI "e" zabda kADhave rahI ga. "e" zabda rAkhavAthI " kayA gurUdeva batAvI zakIzuM," Ave vicAra je te vakhate pATha kADhatAM e lekene Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvyuM hatuM, te "e" zabda paNa kADhI nAMkho. paraMtu "bilADI dUdhaja dekhe che, ane jema pAchala uvAkAyelI DAMgane joI zaktI nathI. tema, mAtra prazastinA pAThe kADhI nAMkhyA, paNa pAchalanI prazastinA pAkone sUcavanArA "e gurUdevAdi pAThamAMthI "e" pAThane nAza kare cUkI gayA.! je te lokee - e gurUdeva taNe supasA, * e pATha pheravIne - "iya gurUdeva taNe supAye, athavA te-+gurUdeva taNe supasAve.' A pATha rAkhyuM hatuM, te te kadAca kaIka ema paNa mAnI zakata ke jema "kulagurU, vidyAguru, ItyAdi prakAranA gurUo heAya che temAMthI game te ekAdA gurUdevanA supasAyathI A racanA karI haze. athavA te e kenAja thana pramANe game te ekAdA gurUdevanA pasAyathI kezarAjachanA hAthamAM supramANavAle sAre grantha hAtha caDI AvyuM haze! AvuM mAnavAnuM kAraNa rahete. paNa, tema nathI. AMhI te kartAe "e" zabdane pratyakSa rAkhIne upara varNavelA "gurUdeva taNe supasAthe ema spaSTa jaNAvI dIdhu che. - sthAnakamatane mAnanArA, upara jaNAvelA pATha pherA karIne kadAca ema sAbIta karavA jatA hoya, ke, " A rAsa sthAnakavAsI, ke kAgacchIne banAveluM che. athavA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA " te tenA karyAM sthAnakavAsI-tu'DhIyA matanA hatA. " paNa Avu' mAnavAnuM kAraNa AkhA grantha avalAkatAM kAMI paNa jaNAtu` nathI, kAraNa ke eee haThIlAithI pheravelA pATha zivAya, evA kAi paNa pATha kartAnA karelA aMdara nathI ke je uparathI sthAnakamatIne karelA A rAseA sAkSIta thAya. ! jema kathAnuyAgamAnAM anya kAvyA ane kathA, dAna; zIla; tapa; bhAva; tIrtha; dhRta; ItyAdi viSayAnA hAya che tema, rAmAyaNu; rAmarAsa; padmapurANu; sahAbhArata; khALabhArata; pAMDavacaritra ityAdi yuddha viSayanA ' gaNAya che--jo ke sItAcaritra te zIyala viSayamAMja samAya che. tevAM yuddha viSayanA granthA sabhAsa'mukha vAMcavA mATe, vAMcatI veLA, dhanuSya-mANu citarI sanmukha yA khAjumAM rAkhIne vAMcavAmAM Ave che. te vinA hAla koi paNa vaktA AvA granthA zrAtAone vAMcI saMbhalAvatA nathI. Ama karavAnuM kAraNa e kahevAmAM Ave che keH--yuddhanI khInA hAvAthI dhanuSya rAkhavu. upayegI che, ane jo tema karavAmAMna Ave tA Avaka vaktA hoya te tenA kuTu bapiravAramAM, ane sAdhu vaktA hAya tA tenA sAdhumaDaLamAM upadrava, ane klezAddhi thavAnA hetu rahe che. " AvA kAraNathI me pote paNu, ghaNA upAya ane pASadhazAlAmAM AvAM citrA manAvIne zakhI mUkelAM najare joyelAM che. AvA kAraNathI tevu ekAduM citra anAvarAvIne A rAsanA mukhapatra para paNa TAMkavAnA vicAra thayA ke Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je te bInA satya ja hoya te vAMcake ne tevAM prakAranA upadramAMthI mukta karavAM. paraMtu te pahelAM pAke vicAra karavA ane sArA saMbhAvita ke jeNe ghaNuM zAstra pustaka avalokayAM hoya tevAM eka be jaNAne pUchI jevAne vicAra sugrI AvavAthI tema karavuM yogya dhAryuM A bInA sArU meM keTalAka jaNane pUchAvyuM te kaMIkanA mata dhanuSabANa rAkhavAnI tarapheNamAM, ane kaMIkanA tethI pratikUla jaNAyA. AthI mane jaNAyuM ke dhanuSyabANa rAkhavAmAM khAsa kAMi vajuda jevuM jaNAtuM nathI, mAtra vyAvahArika prathA che" A, yuddha viSaya pratipAdanane grantha hovA chatAM aMdara sItAnuM caritra bhaLeluM hevAthI yuddha, ane zIla ema be prakAranA viSayevALa oLakhAya che. ke jevI rIte naLarAjAne, athavA naLadamayaMtIne rAsa "vRta" ane "zIla ema be viSayathI oLakhAya che. keTalAka dharmavALAo zrIrAmacandrane prabhu tarIke mAne che, tema, jainadharmavALAo paNa temane zalAkA purUSa tarIke, tathA paramA bhA thayelA mAne che. jainadharmamAM traNa prakAranI avasthAvALA AtmA mAnavAmAM AvelA che. "paramAtmA, attarAtmA, ane bAhAtmA" AvI jAtanA traNa prakAranA AtmAomAM AvA prakAranA manuSyane samAveza thAya che. (1) rAmacandra, sItA, ane hanumAna; paramAtmA, athavA sihAtmA. ( 2 ) lamaNa, zrIkRSNa, ane rAvaNa; antarAtmA, athavA tamAM, Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 (3) khAvAtmAmAM je samyakttvathI vimukha che, jene samyaktva sparyuM nathI, ane jene dhaNuA bhavabhramaNeA karavA bAkI che tevA purUSonA samAveza thAya che. athavA jaDa ane cetanane vibhAga yathAvat dhyAnamAM AvyeA nathI, satya deva gurU dharma te mAnavAnuM thayuM nathI, tarane mAnAnuM thAya che, pAlaka padArtha teja tattva tarIke lekhI deva gurU dharmanI sevAthI paNa tenIja prApti icchAya che tathA AtmasvarUpane khyAlaja na rahe tevA sAmAnya AtmA, 5 (1) paramAtmA, athavA siddhAtmA ene kahevAmAM Ave che ke je sa'sAranAM dhAtI ke adhAtIkarmane tyAgI kevalajJAna-agara Agala nirvyApadane pAmI siddhapadane varelAM che ke jete punarbhava nathI. (2) antarAtmA, athavA vyuhAtmA-- ene kahevAmAM Ave che ke jete samyaktva prApta thayelu che, ane je theDA traNA, athavA lAMbA TuMkA samayamAM paNu siddhivadhUne varaze evu jene mATe nirmANa thayeluM che tevA AtmAene antarAtmA kahevAya che. arthAt bAhvAtmAthI virUddha vana-vRttivALane antarA mA kathAya che. (3) mAhvAtmA - ene kahevAmAM Ave che ke je jIva mithyAtvanA udayathI tana, dhana, strI, putra, ma Mdira, nagara, zatru, mitra vagere aniSTa padArthAMmAM rAgadveSarUpa muddhi dhAraNa karIne bhavAbhinadI bane che. arthAt sAMsA rikadravyAmAM AnaMda mAnI viSayabhAgAdi asAravastune sArarUpe lekhe lekhAve che. dAkhalA rUpe jema krAi manuSya saMta, mahata, yAgI, RSi banIne caturAithI vairAgyarasane chuTatA paramabrahmanu svarUpa batAvatA kure! paNa te tyAM sudhIja ke jyAM sudhI sundaralakSanA ane dhanavai Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 bhavane na meLave ! jyAre A banne maLe tyAre tatkALa advaitAne dvaitabrahma banI jAya ane DhAkAne sabhaLAve ke manuSyA ! huM zrI bhAgavu chu, indriyarasAmAM magna chuM, dhanadhAnya rAkhuM chuM, pratyAdi je karUM chuM te sarve mAyA prapaMca che ! huM to sadAhI aliptaja bru ! Ave bhraSTacArI brahmajJAnI, mUrkha leAkAne evI rIte bhraSTa kare che ke tenuM citta sanmArge lAgavA detAja nathI. durgatine adhikArI jIva khAdghadRSTi heAvAthI bAhvAmA gaNAya che. ,, tevIja rIte zrIrAmacaMdrane, lakSmaNane ane rAvaNane zalAkA-mahattpurUSatarIke mAnavAmAM AvelAM che. dareka utsapiNI, ane avasarpiNInA pramANavALA evA kALamAM, 63-63 zalAkA purUSaSa thAya che. zalAkA purUSamAMthI keTalAka purUSo teA teja bhavamAM nirvANu pAmIne paramAtma padane AdhAre che. zeSa tyAra pachInA utsarpiNI avasarpiNI kALamAM potAne khAkI rahelAM zubhAzubhakAMnAM phaLa bhAgavI te pachI paramAtmapada pAme che. 63 zalAkApurUSe triiirazAApuruSa-A pramANe DhAya che. saMkhyA. 24 12 3 Ta -- 56. tIrthaMkare, athavA tInAthe, cakravartI rAjAo, vAsudeva, athavA nArAyaNuM. aLadeva, athavA rAma. prativAsudeva. zalAkA athavA mahAnapurUSa. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 AmAM tIrthaMkarA avazya teja kALe mekSagAmI hoya che. cakravatIe meAkSa, devalAka, ane naraka e traNe gatimAM game temAM jaI zake che. G vAsudeve bhaviSyamAM paramAtmadazA bhajavAvALA che te narakeja janArA hoya che, ke je lakSmaNane narakapratye javu paDayu che. uttama purUSo thaI paNa, te janmathI cyavIne pramANe zrIkRSNa ane baLadevA avazya mekSa yA devaleAkagAmI hoya che, je pramANe zrIkRSNa'' khaLabhadra pAMcame devaleAke ane lakSmaNaaDadhu zrIrAmaca'drajI mokSe gayA che. G prativAsudevA paNa niyamA bhavAntare mekSe janArA chatAM, te bhavathI vIne te avazya narakeja janArA che, je pramANe rAvAdine narakapratye javu paDayu che. ke AvA tresaTha purUSAmAM vIzamA zrImunisuvratasvAmInA tItha mAM-zAsanamAM zrIrAmacaMdna 8mA aLadeva, lakSmaNujI 8mA vAsudeva, ane rAvaNa 8mA prativAsudeva hatA, ke je zrImunisuvratasvAmIne nirvANu thayAne Aje 1186439 varSa pUrAM thayAM che. lagabhaga G sAMsArika lAbhathI aneka yuddhAdi, AraMbha parigraha tathA viSayAnaMdamAM magna heAvAthI, ane nivRtti mAthI vimukha rahevAthI, vAsudeva ane prativAsudeva niyame karI adhogatigAmIja heAya, evA jainasiddhAnta che. vAsudeva ane prativAsudeva ane ardhacakrI gaNAya che. te traNa khaMDane sASanArA che. prativAsudeva, vAsudevAnA pratispati gaNAya che, ane teonu` mRtyu vAsudevAnA hAtheja thAya che. prativAsudeve meLavelAja traNa khA vAsukha meLave che, jema rAvaNe meLavelA lakSmaNe jItyA. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 mukhyabaMdhanuM ATaluM kArya thayA pachI rAvabahAra kAMTAvAlAnI salAha pharI yAda AvI, tethI bIjA paNa sAkSaranI salAha levI gya lAgI. sAkSaravaryA raNachoDabhAI udayarAma (kacchanA mAjI divAnI dave pAse huM A pustaka laIne gayA ane teone bhUle, pAThAMtara tathA A pustakamAM bIjI pratene AdhAre dekhAte vadhAre ghaTADe batAvI teozrInI rAlAha mAMgI, jemAM teo sAhebe jaNAvyuM ke-"Ane pharI chapAvavAnI mahenata hAla karavI mane ThIka lAgatI nathI. bIjI AvRtti vakhate jema karavuM hiya tema karaje, hAla AmAM A pramANe, jema zuddhipatrake dekhADavAmAM Ave che tema bIjA koThAo banAvI dekhAjo. (1) bhUlene koThe, (2) bIjI prate karatAM tamArI pratA vadhAre, (3) bIjI prate karatAM tamArI pratane ghaTADe (4) ane bIjI prate karatAM AmAM je pAThaphera-pAThAMtare hoya te, ema malI cAra keThAo dAkhala karaje." Ama salAha maLavAthI je banI zakaze te ane zArIrika sthiti kArya karavAmAM anukUla thaI paDaze te pUrve jaNAvyA mujaba AvA keThAo vAMcake samakSa mUkIza. nahi te vAMcakonI kSamA IrachI dvitIyasaMskAramAM ja saghaLuM thaI raheze, je mATe vAMcake daragujara karaze. chatAM eTaluM te kharaMja ke mAtra bhUle tathA vadhA ghaTADA zivAya bIjI pratA sAthe pAThAMtarAdi tapAsatAM te pAThAntare evA nathI ke je upagIja gaNAya. kAraNa ke Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te pAThabhede mAtra nahi jevAja taphAvatavALA che. vizeSa pAThada te mImotIlAla zAhavALI prata sAthe jaNa che. paNa te jaNAyAnuM, mITa metIlAla lakhe che te pramANe eka kAraNa kema na hoya? mI.metIlAla lakhe che ke - sAtamA parvanA AdhAre bhAvArtha upara najara rAkhI zabdonI racanAmAM, saMkalanAmAM, ane joDaNImAM pheraphAra karyo che. (navuM caraNa racavA karatAM jUnuM sudhAravAnuM kAma keTaluM badhuM muzkela hoya che, te kahI batAvavAnI jarUra nathI.) A pramANe teo pitAnI chApelI pratanI praratAvanAmAM jaNAve che je uparathI lAge che ke -"mRttiviSayaka pATha pheravatAM, bIjA sAmAnya pAThemAM paNa pheraphAra karavAmAM emaNe kema hAve mAnya na hoya ! AvA pAThe keTalA dekhADavA? ane keTalA dekhADI zakAya te vaMcaka svayaM vicArI leze. huMDhIAothI thayelA mUrtipUjAdikanA pAThaphere vizeSa jaNAyAthI tenI vizeSa khAtrI mATe bIjI prate jaDI Ave te ThIka thAya" ema jaNAyAthI pharI tapAsa cAlu karI te nIce pramANe traNa pratie hAtha lAgI je mATe te dhaNIone amo aMtaHkaraNathI AbhAra svIkArIye chiye. (1-2-3) munirAja zrIvallabhaviya mAraphate zrIAtmAnaMda jaina seMTala lAyabrerI amRtasaramAMthI asala rItine guTake temaja zahera gujarAMvAlA ane rAmanagara ema be jJAnabhaMDAronI. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prete AvyA pachI amArI chapAvela prati sAya mUttipUjAdi viSayanA pATha tapAsatAM amArI chapAvela prati pramANe barobara maLI rahyA hatA. tethI te viSe atre kAMI vizeSa kahevuM durasta dhAyuM nathI. tathApi eTaluM te kharUM ja ke te pramAM likhArIbheda, lipibheda, ane hasva dIghane sAmAnya bheda A pramANe hato, jenA cheDA namUnA vacakenI jANa mATe TAMkIzuM. AthI ema te nahija manAya ke "A pAThe amArI chapAvela pratinA pATha sAthe maLatA thatA nathI. !" zrI AtmAnada jaina lAyabrerInI ane amArI pratanI sarakhAmaNaH C. pAnA 313. DhAla 55. gAthA 8. D. merU AdinA cityarna, trisaMdhiI sujuhAra; gaganagatI sItA ghare, bhakSyani pAva dhAre. C. pAnA 335. duha. gAthA 5. D. AyodhyA udhAna, RSipratimA pratapanna. rAkSasanA upasargethI, nizcala rAkhe ma. C. pAnA 335. duhA. gAthA che. D. avasara deSI pIjano, devadayA prati prAMhi; harijI rAmasuM vinave, jora vahai jagamAMhi. C. pAnA 345. DhAla paTe, gAthA 18.. D. jAtI sumaraNa pAmi, tAma karA daherA; mAMDe zrIjinadeva, kavarakarAve roho. che. amArI gAthAo pharI TAMkI nathI. patra TAyuM che tethI tyAMja je. D amRtasaranI lAyabrerInA guTakAnA utArA. je akSaromAM taphAvata che te bleka mUkavAmAM AvyA che. bAkInI be pratAmAM paNa A pramANe thaDe zeDe taphAvata che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. pAnA 34pa, DhAla pa9. gAthA 22. D. ema kahuM dhare jAya, eTale roDa padhArIye; deva juhAraNu kAji, padmarUcI upagArIye. C. pAnA 347. DhAla pa9. gAthA 39. D. sA jovanavaya pAya, Ika dina gai udyAna ve; pratamAMnA pratapatra, sAdhu rahyA subhadhyAna ve. C. pAnA 350, DhAla para gAthA 75. D. zrAvakanA maMta pAla, pUjA deva trikAla ve; saMtI saheAdara ehu, bhAmaDala bhepAla ve. tyAdi, ityAdi, ityAdi AvA AvA sAmAnya pAThabhede te amArI, DhuMDhIvALI e, ane tyAra pachI maLelI traNa hastalikhitamAM ghaNAe che ! ke jevA pAThabhedo kAI paNa granthanI game teTalI prati ekatra karIe te temAM paNa jovAmAM Avaze! A khubI mAtra A bhASAnIja che ke je bhASA ghaNA dezemAM ghaNA prakArathI uccArAya che, ghaNI bhASAonuM joDANu thAya che, ane lahiyAo lakhatI vakhate edhyAna rahe che, ItyAdi tenAM kAraNeA che. anubhavI saheje kaLI zake tevu che. A vinA amArI pratamAM khIjI pratA karatAM prakSepa dohA, DhAla, gADhA, ane saraiyA vagere ghaNA vadhAre che, ke je bIjI pheAi prAmAM jovAmAM AvyA nathI. AvI prakSepa gAthAe meTe bhAge nIce neTamAM ApelI che, tathA jyAM jyAM vacce vacce cAlu pakitaomAM pratanI aMdara lakhAyelI hatI tyAM tyAM vacce vacce teja pramANe chapAvelI che. A prakSepa DhAlA moTA bhAganI hindIbhASAmAM lakhAyelI che. para`tuH dilagIrIsaha jaNAvavu paDe che ke zodha 14 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 nakarma mI. ratanasI neNasI dumarAkarane seMpavAmAM AveluM hovAthI teoe te gAthAo kayA kayA pATho sAthe saMbaMdha dharAvatI che te tapAsI te jaga para tenAM cihe ApavAM joIe te tarapha, tathA bIjI keTalIka bhUle tarapha durlakSa rAkheluM hovAthI bhUle vadhu durgocara thaI che. Ama thavAnuM kAraNa eja anumAnAya che ke - "gUjarAtI bhASAnuM astavyastapaNuM, mupha riDaronI achata, praphe tapAsavAmAM vicAra karavAnI ochAza, ane pAramArthikakAryakAreno abhAva e vinA bIjuM zuM hoya? jana ane anya rAmAyaNamAM zuM taphAvata che, taphAvata kema paDaye che, rAmacaMdranA samaya bAbe paNa moTuM atara kema che? ane sanAtanIo tathA AryasamAjIo kaI kaI daSTithI bhinna che, ItyAdi viSaya para mukhabampamAM uhApoha karavAnI khAsa IcchA hatI, paraMtu draDhIAoe pheravelA pAThenA khulAsAmAM ghaNe samaya lAgI javAthI, A dizAmAM kArya karavA prakRti cAlI zakI nahi! ke jenI khAsa jarUra hatI ! kAvyamAM jaNAtI yAdanI apUrNatA pUrIne [ ] () kausamAM jaNAvI che. jyAM jaNAvavAne zakita cAlI zakI nathI, tyAM ........................ AvA TapakAMo mUkI pAda apUrNa rAkhyAM che. keTaleka sthaLe mULapratimAM eka pATha hoya, te pATha athavA akSara agya jaNAyAthI H " mukhabaMdhamAM carcale eka paNa pATha prakSitpa nathI,' e vAta jaNAvavAnI jarUra che. te pATho to maLI AvelI bIjI traNe prAmAe che. zivAya ke DhuMDhIAenI pratamAM ja nathI. amArAmAM je prakSipta pADe che te nIce noTamAM ApelAM che, ane jayAM jayAM vacce AvelAM che tene koTho agADI jUdo Apyo che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R navA pATha tathA akSara gAThavI, te jUnA akSara ane pAThane bAjumAM ( ) kauMsamAM kAyama rAkhyA che. keTaleka ThekANe evu... paNu anI gayuM che ke te pATha cAlumAMja rahI navA ThIka lAgatA pATha kauMsamAM AvI gaye che. anne pATha kAyama rAkhavAnu kAraNa eja ke kAI prayogathI jUnA pAThanA paNa artha kha'dha esI zakate hoya ! A kAvyane sastAM sAhityarUpe ahAra pADavA mATe, -zeTha devacaMda lAlabhAI jainapustakAndvArakAzAgAramAMthI" mudrita karavAmAM Avela che. rAvabahAdUra kAMTAvALAe 'jaina sAhityanI prasiddhi' viSayaka lekha mAkalavA maheramAnI karI te badala ame teenA AbhArI ci. sAkSarazirAmaNi zrImAn Ana'dasAgaragaNinA upadezathI A kAzanI sthApanA thayelI hAvAthI tenu nAma cirajIva rAkhavAnA IrAdAsaha AvA kAvyeAnA sagrahanuM nAma zrImAna dakAvyamahAdadhi" rAkhavAmAM AvyuM che. aMtamAM huM tenA upakAra mAnu chu", ke jeoe mane A kAvya mahAra pADavAmAM madada ApI che. zAstravizAradajainAcArya zrIbuddhisAgarasUri, muni zrIajitasAgara, tathA zA. ratanasI teNusI dumarAkara. lemiMgTana roDa; copATI, ) jIvaNucaMda sAkaracaMda jhaverI sukhaI 6-7-1914. cAmAsI aiAdaza, 1970. sazeAdhana ane sagrahakattA. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.ja Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkRSNArAdhyAya namaH granthakAra ane granyavivecana, A rAma rasAyanarAsa, "bIjAmatI" arthAt vijAmatI munizrI kezarAje saMvat 1683 mAM, aMtarapuramAM cAturmAsa rahIne race che. vijAmata, e jenA tAare mane eka paramamUttipUjaka samudAya che. enI utpatti saM 1570 mAM " bIjAkaSi " arthAt " vijAtrASithI ' thaI hatI, jene tenA vaMzajo "vijayaSi" ane bIjAmatane " " vijayaga7, ? e nAmathI oLakheoLakhAve che. ApaNe paNa temane " vijayaSi " ane 'vijayagacha " e nAmathI ja oLakhIza. zrIvijayajhArSithI vigacha cAlavAnuM kharUM kAraNa mArA jINavAmAM ApyuM nathI. paraMtu teo vijayagachIya thayA pahelAM huMpakamatane" avalaMbI rahelA hatA, evuM, zrIjainatajvAdazaM uparathI jaNAya che. juo, zrIjanatattva darza. hindI bhASAgratha pRSTha 583, paMkti 19 thI 21 mAM tenA kartA A mujaba jaNAve che - "saMvat 1570 meM lukAmataseM nikalakeM bIjAnAmA beSadharane, bIjAmata calAyA, jisako loka vijayagaccha kahate haiM." aMtarapura kayuM ane kayAM AvyuM te huM meLavI zakI nathI. paraMtu ema anumAna thAya che ke prAye te koTA tarapha athavA mALavA pradezanI AjubAju haze, kAraNa ke rAsanI raNuM kharI bhASA mALavadezane anusaratI che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A uparathI nivivAda sAbIta thAya che ke zrIvijayaRSie *lepakamAMthI nIkaLI kAI sAdhu haste pharI dIkSita na thatAM, svaya' svahasteja vijayagacchane sthApita karyAM. arthAt RSinAmane anusarIne gacchanu nAma paNa temanA nAmanAma pracalita thayuM. upara kahyu` che ke~zrIvijayaRSithI vijayagaccha cAlavAnuM kharUM. kAraNu mArA jANuvAmAM AvyuM nathI" tenI matalaba e che ke, jyAre teezrIe lu'pakamatane choDI mUttipUjakapathane AryAM te pachI te pathanA harakeAI samudAyamAM dIkSita na thatAM pRthaka gacchanAyaka banavAnuM kAraNa zuM? A kAraNu kheAnI keTalAka prayAsa karyo paNa te prayAsamAM saphaLa nivaDaye nahi pRthagaccha calAvavAnuM kAraNa huM A pramANe dhArUM chu : kADhavA zrIvijayaRSie luMpakamAMthI nIkaLatI vakhate te matanA gurUnA petA upara parama upakAra hovAne lIdhe, athavA te te gura upara potAnI paramapUjya buddhi hAvAne lIdhe ema vicAryuM hAya ke vakhate vakhata pharI navA gurU karavA nA jee." (1) vaLI e pazu saMbhavita che ke svayaM buddhizALI heAi samudAyamAM bahu mAnanIya gaNuAtA haiAya te kAraNathI evA vicAra udbhavyA hAya ke "mAre potAne have gurU sthApavAnI khAsa agatya nathI. huM svayaM paNa nibhAvI zakIza.'' AvA vicAra thayA haiAya ane kk * pratimA nahi mAnavAvALA leAMkAmati aet pati saMvat 1534 (pAThAMtare 1532) mAM thayA che. lAMkAomAM gujarAtIleAMka, ane nAgArIleAMkA, be bheda che. nAgArIlAMkA pratimAne pUje che, ane gujarAtIlAMkA temaratA nathI paraMtu hAla keTalAkA temAM paNa tema kare che kharA. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI paNa svayaM gacchanAyaka banyA hoya to te banavA yogya che. (2)" A pramANe zrIvijayaRSi mATe kharUM kAraNa zuM che te jJAnI jANe! A mAtra kalapanA che ! rAsakAra sudhInI zrIvijayagacchanI paraMparA rAsakAre A pramANe batAvI che. 1 zrI vijayaRSi. gacchapravartaka, saM0 1570. zrIdharmamuni. zrAkSemasAgara. zrIpAmuni. zrI guNasAgara. zrIkezarAjaRSi rAsakAra, saM. 1683. rAsakAra zrI kezarAjamuni mATe AthI vizeSa kAMI paNa jANavAnuM banI zakayuM nathI, tethI rAsakAranA samayanA ane gacchapravartakanA samayanA anya garonA bhASASika * A prakAra janamatane bilakula sammata nathI. jenasiddhAntanuM spaSTa pharamAna che ke sAdhuone gurU hevAja joie. gurU vinA sAdhupaNa aMgIkAra karI zakAya ja nahi. niktikAra lakhe che ke -"na hRti nA gaNatara' je pote ziSya na thAya tene ziSya na hoya! temaja chedo pasthApanIcacAritra vagara caramatIrthakara zrI mahAvIranA zAsanamAM paryAya gaNAcaja nahi ! 1 rAsakAra pate ATaluMja jaNAvatA hovAthI meM paNa vijayaRSithIja paraMparA dAkhavI che. pAchaLathI teozrInA vaMzajo sAthe patravyavahAra thavAthI teoe potAne ga7 prAcIna che ema sUcavyuM tethI meM teonA AvelA patro AgaLa cAlatAM TAMkI batAvyA che. teoe te bAbe pitAnI paTTAvali paNa jevA mekalavA khuzI darzAvela che. anyatra tapAsa karatAM upara batAvelIja bIna mane prApta thayelI hovAthI te baMne bInAo ane jaNAvIza. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + , taYga che 1570 kavi koNa koNa hatA, te jarA vistArathI jaNAvIza te anya zodhake rAsakAranA caritra upara vicAra karI kAMIka navIna bahAra pADI zakaze ! gapravartakanA samakAlina kavio. nAma. ga7. saMvata. kaI kRti. zIkSamA kalyANa () kharataragaccha saM0 1560 sudarzana zeTharAla. lagabhaga. zrIlAvaNyasamaya (?) tapagaccha 1570 gautamasvAmI, lagabhaga. maitamapRcchA. zrIgubhavanaziSya 1570 gajakumAra. zrIsahajasudara , 1575-80 sthUlibhadra, padezI rAjA, sAdhuguNamALA. rAsakAranA samakAlina kavio. zrIjinasiMhasUri kharatara. 1923 thI 74 (gacchanAyaka, karamA paTTadhara ) zrImatisAra , 1678 zAlibhadra. zrIpuNyakati ,, 1688 kama nirasa, dhanAcaritra, zrIsamayasundara , 1686 gemapRcchA,naLadamayaMtI. zrIvijayAnaMdasUri, tapagaccha. 1651thI 1711 (gachanAyaka) zrIjayavijayagaNi, 1680 kalyANavijayagaNirA. RSabhadAsa bharatabAhubalI, vithasthAna rAsa. zrIjinedaya che 1680 haMsarAja-vacharAja. saphaLacandrajI 1685 bArabhAvanA, magAvatI. zrIdarzanavijaya ane thavA zrIdarzavijya , 1684 premalAlapachI. 1680 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaMdrakAti , 1689 mRgAvatI. zrI puNyasAgara , 1989 aMjanAsatI. zrIvijaya chIya rAsakAranA vaMzajo Aja paNa hayAta che. temAMnA zrIpUnI gAdI koTAgAmamAM (buMdIkeTa) AvelI che. hAla gAdI para zrI zAMtisAgara sUrinA ziSya zrIudayasAgara sUri, ane tenA : ziSya zrIjinasumatisAgarasUri vidyamAna che. A prasaM. ge dveSa, vA rAga buddhithI nahi, paNa, satya vastu zI che te bahAra ANavA khAtara eTaluM te kahevuM ja paDaze ke rAsakAranA vaMzajo Aja je che te sagaraMgathI raMgAyelA sAdhu, yati, muni vA RSi nathI.. (jainonA vetAMbaramUrtipUjakapaMthamAM, Adhunika be prakAranA judA jUdA raMganA vastradhAraka sAdhuo che. jo ke A banne jaNAe vetAmbarI ja kahevAya che, chatAM bheda A mujaba che.-(1) je saMvegI sAdhu hoya che te pIta-pILA raMganA vastra dhAraNa kare che. ane te paramanirlobhI, tyAgI, pAdavihArI ane viparane saMsAracakramAthI mukata karavA harahameza tatpara ane udyamazAlI hoya che. tenA adhipatio AcArya =rapAdhyAya vagere nAmathI ane sAmAnya gaNa saMgI athavA sAdhunA upanAmathI oLakhAya che. A samUha hAla sarvatra Adara pAmate samUha che. ( 2 ) bIje veta vastra dhAraNa karanAra varga che. jenA AcAryo vA sUri zrIpUjya'nA nAmathI, tathA sAmAnyagaNu yati; jati; ane gorajInA nAmathI oLakhAya che. A leke nirlobhI, tyAgI, ane pAdavihArI hetA nathI. emanAmAMnA ghaNu vaidaka ane jyotiSanuM bahu uttama vAta dharAvanArA levAthI kaIka te dhaMdhApara paNa utarI paDelA jovAmAM Ave che Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te sivAya AcAryo pAse divAna, munima, nokaranara, ane sArI jAgIra ke gAma hoya che. jo ke asalamAM tamAma sAdhue veta vastrAja dharatA hatA, paNa lagabhaga vikramanA 17-18mA saikAmAM rAjArajavADA, temaja bAdazAha taraphathI sArUM sanmAna pAmI, ghaNuone teo taraphathI jAgIre, hAthI ghoDA ane zibikA vigere maLavAthI tene upaga karavA lAgyA. AvuM keTalAka samaya cAlavAthI teonA vaMzajo dhIre dhIre lupI thatA gayA. bhaviSyamAM Ama cAle te dharmAnAyakenI kaniSTa dazA thayA vinA rahe nahi' ema mahApurUSone dekhAvA lAgyuM. A uparathI vikramanA 18mAM saikAmAM paMnyAsa zrI satyavijya, mahepAdhyAya zrIyazevijaya, mahAtmA zrIbhojasAgara, zrI jJAnavimalasari, ane evAja anya ghaNuM mahata purUe ekatra thaI pariSada bharI kriyA-uddhAra karavAno vicAra calAvyo. tenI sAthe bIjA paNa ghaNA sAdhuo ekatra thayA parimahAdi pAse nahi rAkhavA vagerene sakhta niyama upara kaTibaddha thaI ghaNA alaga thayA ane temAM te vakhate vidhamAna zrIvijayasiMhasUrie saMmati ApI, tyArathI A vaga saMvegI sAdhune nAme oLakhAvA lAgyo. paNa zrI AcAryo uddhAra na karyo ane bIjAoe ja karyo tethI A gaNa sudharyo nahi, be bheda paDayA. A bheda "sAmAnyacakSudaSTithI turata oLakhAI Ave evA prakArane vezamAM koI bheda hevo joIe ema vicAra karIne te vakhatathI saMvegI sAdhuoe pitAnA mRta kapaDAne kAthAcUnAnA raMgathI raMgI pIta banAvI pILA vastra dhAraNa karavA mAMDayA. kriye ddhArakenI oLakhANusArU mAtra raMgabheda karavo po. A uparathI zrIpUe ane gorajIoe mAThuM lagADavAnuM nathI. temanA vastra tahevA chatAM paNa teo tyAgI, virANI mahApurUSa hoya to temane mAnavAmAM mane kazI harakata nathI. paNa mArA Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANavA pramANe tenI sthiti bahu ochI che. savegI-pIta vastrIo paNa mULamAM hatA tevAne tevA rahyA nathI. temanA para paNa 20 mI sadIe pitAne paDachI dhIme dhIme pADavo zarU karyo che to temaNe e pAzamAMthI bacI javA vizeSa udyamazALI thavAnI jarUra che. viSayAntara mATe vAcakanI kSamA !) teozrI veta vastradhArI yati-jAti paNamAM birAjamAna che. gAdIpatizrIjinasumatisAgarasUrine pitAnA eka bhAI zrI maganalAlajatijI sAthe kaMI vAMdhe paDayAnuM meM sAMbhaLyuM che. "A zrIsUrine keTAgAmamAM sArI AvakavALI keTalIka jAgIra-mita che, paraMtu mahemAhe vivAda thavAthI tyAMnA darabArane vacamAM paDavAnI jarUriyAta lAgavAthI hAlamAM tema thayuM che ema paNa sAMbhava che. zrIrAsakAranA vaMzajo hayAta che, temaja temanI pAse sAre pustaka bhaMDAra paNa che evI khabara maLavAthI zrIrAsakAramATe vadhu mAhitI meLavavA, ane rAsakAranA anyagra hoya to te paNa prasiddhimAM ANI zakAze tathA e vaMzane ItihAsa paNa prasiddha thaI zakaze, evuM batAvanAre eka patra meM cAlu sAlanA eprila mAsamAM pUnethI sUri zrIne lakhyuM hatuM, ane teozrI pAse je je kAMI bInA heya te te jaNAvavA mATe vinati karI hatI. paraMtu kheda * yati, jAti, sAdhu, muni, goraja, tyAgI, RSi, sAMi, ane mahaMta vageremAM mULaguNa tamya jotAM koI paNa bheda nathI. mAtra hAlamAM tapIta vastradhArIo kayA kayA upanAmathI oLakhAya che te jaNAvavA ja bANa karavAnI jarUra lAgI che, Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che ke teozrI taraphathI keTalIka vakhata vyatita thaye chatAM kAMIpaNa uttara maLyuM nahi! tyAra pachI meM eka bIjuM patra mahAbaLezvarathI tA. 17--14 ravivAre lakhyuM, je mATe paNuM zeDo vakhata temaja thayuM. AthI nirUpAye, A prakAre huM kartAnI jIvanI yojI zakyA. pAchalathI keTaleka vakhata vityA pachI sUrizrInuM patra AvyuM jemAM teoe "amAre gaccha prAcIna che," ItyAdi jaNAvyuM. mArI tapAsamAM te mane jaNAyuM te pramANe meM jIvananI saMkalanA ja che. sUrizrInA taraphathI te je bIna maLI te bIjA taraphathI maLelI ane jaNAyelI bInA karatAM judI paDatI hevAthI teozrInA AvelA patreja ahiM TAMkvA e meM ThIka dhAryuM che. che zI | tA. 6-6-24. svasti zrIpArzvajinaM praNamya zrImat koTAnagarAt likhAyataM bhaTTAraka zrIpUjyazrIjinasumatisAgarasUribhiH samasta munimaMDalIkena baMbaI mhaasumarathAne + + + + 4 Ave 4 4 vIvanacaMdra vivaMdva yoga dharmAma vaMcanA satra surAruM tAju paMca 4 patra 2 mAthe 4 4 4 mArI tA(ta) ThIka na honese jUvAbameM dera huvA x kezavajIke* vAremeM likhA so ThIka he ahI zrIpUjya zrI kezAjane badale rAvaNa samajelA hovAthI rAvanAne lagatI badhI hakakta lakhAI AvI, paraMtu te ane kAMi upayogI na hovAthI TAMkI nathI. Ane khulAso paNa zrIpUjyae potAnA bIjA patramAM karI ApyA che ke kezavajI amArA gacchanA nathI, jethI te vAta paDI mUkI che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + + + + + + + + + + + aura x likhAke ' vijayagacchako idharake loga DhuMDhiyAgaccha kahateM haiM' so kahanevAlekI bhUla hai kyoMke DhuMDhiyokA pracAra saM. 15 se yA 17 se (meM) huvA hai ora lUMkAjIse calA hai aura vijayagaccha to koTigaNase nikalA hai caMdra sAkhA hai praSna vAhana kula hai java koTIgaNase cAra sAkhA nikalI usI cArameM caMdra sAkhA bhI hai usa vasata isa gacchakA nAma maladhAragaccha paDA bAdako zrIhemAcAryajImahArAja ne amAvasakI pUnama karI tavase maladhArapunamiyAgaccha kahA jAne lagA bAdako saM0 1525 ke karIba vijayarAjasUrijIne kuMbhalagaDhameM kuMbhArANAke sAmane cothakI saMvaccharI baMda kara paMcamIkI sthApana karI isakA kharataragacchavAloMse vivAda huvA mahArAjakI jIta huI tava kuMbhArAnAjIne kahA ke Apa sadA jItanevAle ho (1) Apa vijayakaranevAle ho (1) tavase mevADameM 5 mIkI saMvaccharI kAyama karI cothakI baMda karI aura jabIse vijegaccha yesA nAma jArI dubA (!) isatare vijayagacchakI utpatti haigI aura karIba 72 bahattara pATa ho cuke AkhirI, meM huM so nAma Apa jAnate hai aura ginati achItare paTTAvalImeM dekhake likheMge yA Apa likheM to paTTAvalI bhejadeveM so dekha lenA aura hamAre yahAM bhaMDArameM achI achI pustakeM haiM.so Apako chApanA ho to yeka janA yahAM calA Ave to dekhake jarUratakI samajhake chApaneko le jAveM. xx x x x .. x x x x x x x x aura bahota sabUta isake hai ke ye gaccha duDhiyAgaccha nahIM ho sakatA hai (1) x x x x x x siddhapura paTTanameM hemAcAryajIkAbhaMDAra hai so Ajataka nahIM khulA (1) bInA mere khulegA nahIM. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___+ + + + + + + + + + + + vijayagacchake abhayadevasUrikA racA huvA pAMDavacarItra para bahota ramaNIka hai use chApake prasiddha karanese bahota lAbha hogA (1) xx __+ + + + + + + + + + + daHkhuda bhIpUjyajIkA // bhI // tA. 7-7-14I. svasti zrIpArzvajinaM praNamya zrImat koTAnagarAt likhAyataM bhaTTAraka zrIpUjyazrIjinasumAtisAgarasUribhiH kena muMbaI x x x x x x x zrAvaka x x jIvanacaMda sAkaracaMda yogya dharmalAbha vaMcanA x x x x x x apaMca x patra milA x x x x x x rAsakA antima likhA use dekhakara aura paTTAvalIko dekhA so pUrNarUpase milA dara asalameM kezarAjajI hamAre gacchameM kehI yatI haiM isame koi tarekI saMkAspada nahIM hai kyoM ke kezarAjajIne svayaM rAsake aMtame khulAsA kara diyA hai aura sApha likha diyA hai ke vijayasari dharmasari kSamAsAgarasUri padmasAgarasUri guNasAgarasUrijI, to kezarAjajI vijayagaccha likhA so pahale vijayagacchakA nAma na thA kintu maladhArapunamiyA thA (!) so unoMne usa nAmako na likhate huve vijayagaccha likhA so sAthameMhI isa vAtakobhI jAhara kara diyA hai ke vijayagaccha kisase aura kaba huvA (1) { tyAMthI zrI kezarAjajIne badale kezavajInI bInA AvavAthI rAsanI aMtima prazasti tathA bIje thoDoka bhAga levA mATe amArA taraphathI mokalAvI pUchAvavAmAM AvyuM hatuM, ke " A bIrArAja khApanA gacchanA che ke bIjA" tenA uttaramAM A patra Avela che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ so vikrama saM. 1525 meM vijayasUri pATa virAjake kuMbhalagaDhameM kuMbhamArANAjIseM vijayagaccha isakA nAma par3A (1) isIse kezarAja 'vijayIraSirAjA' yesA pada diyA hai isa padase sApha jAhara hai kI vijayasUrijIse vijayagaccha nAma huvA Age dharmasUri AdIkA pATaparaMparA nAma diyA magara kezarAjajI guNasAgarasUrijI mahArAjake zISya the (!) + + + + + + + + + basa (!) Apa pustakameM isI tareM chApadeveM isameM jarA zaMkA na kareM (!) hamaneM ye vAta paTTAvalI aura rAsako milAnepara milA jaba likhA hai aura + likhAke 'vijayagaccha sa0 1570 meM huvA' so Thika hai upara likhI vAtase ApakA lekha siddhahai paraMtu vijayagaccha koi nayA gaccha na mAnIyegA (!) kiMtu pUnamiyAgachakohI vijayagaccha kahate haya (!) isakA khulAsA pahelebhI likhAthA aura isameMbhI isArA hai khulAsA cAho to paTTAvAli bheja dUM usameM dekha lo hama talAsa kara raheM hai magara abhItaka kezarAjajA~kA jIvanacaritra nahIM milatAhai na saMvatahI (!) vAkI + likhAke 'vijayagaccha dusarA huvA' so bhrama hai vijayagaccha yekahI hai aura nahIM (1) ise sahI jAnanA + aura bAta pUchanA ho so likhiyegA merI buddhi ke anusAra likhuMgA + + + + + + __ + + + + + + daHkhuda zrIjIkA che (tA. ka.) aura kezavajI dusare mAluma hote haiM na apane gachake honA pAyAjAtA hai (!) vAkI the yatI (!) x x x www.ja Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ATaluM vivecana karyA chatAM, ane zrIjinasumatisAgarajIe " vijyagaccha pratimAmAnanAra che paNa draDhIAonI peThe pratimA utthApaka nathI ema jaNAvyA chatAM, jijJAsuone ene mATe prAcIna pUrAvAnI jarUra raheze, ema jaNAya che ! kAraNa zrIjinasumatisAgarajInA jaNAvavAmAM keTaleka bhAga ghaNuonA nahi mAnavAmAM Ave te che, tethI keTalAkane, teonA samagra upara vizvAsa na Ave e svAbhAvika che. jyAM sUdhI te vizvAsa na Ave tyAM sUdhI "teo-grathakAra, pratimAne mAnanAra hatA, ane tIrthone mAnanArA hatA te vAta sAbIta thAya nahi!" ane te sAbatana thAya tyAM sudhI DhaMDhakoe, A grantha chapAvatAM tevA pAThekahADI nAMkhyA che, ke granthakAre teja pratimA dine mAnanArA na hovAthI, triSaSTIyacaritrAdimAM te-pratimAdine adhikAra chatAM, te uparathI A rAsa banAvatI vakhateja te adhikAro kahADIneja A rAsa-grantha banAvyuM che ane amane maLelI pratamAM pratimA dine mAnanAra ke I mahAzaye kapita karI lakhyuM hoya, e batakamAMthI koI jAtane nirNaya thAya nahi!" temaja "rAsakAranA pUrvajonI paraMparA luMpaka matamAM chatAM temanA amuka RSie te paraMparA cheTI dhArI, pratimAdinA apalApa vagerenuM vartana zAstravirUddha, ane anubhavavirUddha che ema dhArI tyAgeluM che te pachI rAsakAra vizeSe karIne pratimAdinI vAta ulaTI lAveja, paNa choDI devAne tatpara thAya ja nahi!" e takarAra samajAvavA mATe paNa rAsakAranA saMpradAyanuM TUMkuM citra, prAcIna granthamAMthI ApavuM nirUpagI nathI. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpravacanaparIkSAyAM zrIdharmasAgaropAdhyAyavihitAyAM zrIhIrasUriprazastAyAM dazame vizrAme. mUlam-"vikkamakAle sattari Ahiya paNarasasayavarise" vyAkhyA-"vikramakAlAt saptatyadhikapaJcadazazatasaMvatsare-1570-varSe jAtamiti' gAthArthaH // 1 // arthAta-vIjAmatanI utpatti vikrama saMvata 1570mAM thayelI che. 1 mUlam - "lupagamayavasaharo, tanao nAmeNa Asi tsssio| vIjakkho ..., teNavi aMgIkayA paDimA." vyAkhyA-"lu mpakamatavezadharaH tanao iti nAmnA AsIt tasya ziSyo bIjAkhyo vIjAiti nAma yasya......jinapratimA aGgIkRtA" itigAthArthaH // 2 // arthAta-lumpakamatamAM veSadhArI "taya' nAmanA hatA. tenA 'pIM' nAbhanA ziSya............. tere 52 pratibhA bhani 12 4rI. 2 mUlam - "so uvaesAsatto, bhaNaI mukkho'vi puNNimApakkhaM / paMcamIpajjosavaNaM, kuNaMtu amhANa nissAe." byAkhyA-"sa upadezAzakta,... .....yadi samIhitaM dattha tarhi pUrNiNamApAkSika, paJcamIparyuSaNaM ca asmAkaM nizrayA kurvantu ! iti bIjAkhyo bhaNitavAn" itigAthArthaH // 5 // arthAta-te vI jARSi upadeza devA mATe azakta chatAM tenI pAse AvelA lokone jaNAvyuM ke tame mArI nizrAe-zraddhAe pUrNimA -pUnamane divase pakhI, ane pAMcamane divase saMvacchara karo. 5 mUlam - "veso luMpagasariso, navaraM daMDeNa hoi saMjutto" vyAkhyA-beSaH punarasya lumpakasadRzaH tato nirgatatvAt tadanukArakRdeva navaraM daNDena saMyukto bhavati." iti gAthArthaH // 7 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 arthAt temane veSa lupaka (lAkA)nA jevA hatA paNa te vadhArAmAM kaMDA-daDa rAkhatA hatA, 7 - mUlam - "suakkhittadevayAINa thuidANanisehago jao eso" vyAkhyA -- " zrutakSetradevatAdistutidAnaniSedhakaH" itigAthArthaH // 8 // arthAt zrutadevatA ane kSetradevatA vagerenI stuti karavAnA niSedhanAra hatA. 8 (arthAt--jevI rIte pUrNimApakSanuM khaMDana, pAMcamanI sava rItuM khaMDana, devatAnI stutinA niSetranuM khaMDana pUrve karAyuM che te pramANe atre paNa jANI levuM! atre te viSe krUrI vivecananI jarUra jote nathI.) astu ! ATalA uparathI vAMcakAnA samajavAmAM AvI jaze ke rAsakAra pratimAne tA jarUra mAnavAvALA hatA." huDhakAe; pratimA vagerenena mAnavAne lIdheja te pA kahADI nAMkhI svamAnyatA siddha karavA prayatna karyAM hAya, e zu* sA~bhavita nathI ? vijayagaccha, e vijAmatanuja aparanAma che evA pUrAvA zrIjainatattvArthanA, ane vijAmata * vajARSithI sa. 1570mAM nIkalelAnA AdhAra zrIpravacanaparIkSAnA ApyA chatAM eka mahAzayane zaMkA che ke " vijayagaccha ane vijAmata e e jAdA jAdA sampradAye che paraMtu banne eka nathI. " zakAkAra mahAzaya pUrAvAo batAvavAnuM pUchAvatAM jaNAve che ke--" me* prAcInapaTTAvalI joI hatI, temAMthI te baMne sampradAyA jUdA hAvAnu mArI jANumAM che, paraMtu te paTTAvalI kayAM joI, kayAM che, ane kayAre joI Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e lakSamAM na rahevAthI te vigata pUrAvA sahita jaNAvI zakatuM nathI. mAtra nIcenI zaMkA granthakAranA caritrabhelI rAkhI mUkaze te kaI prasaMge vadhu meLavavA banI Avaze. ApajIne athavA koIne paNa! " zaMkA - (1) rAsakAra " vijayagacha " lakhe che emAM " bIjAmatane * vijayagara che " zabda kevI rIte jI zakAya ? " bIjA " nuM * vijaya * apabhraza zI rIte lakhI zake? (2) jema zrIdharmajAgarajI * luMpakamAMthI ' bIjA"nI utpatti jaNAve che tema, koTavALA zrIpUjaya " vijaya ' nI utpatti mATe lakhatAM nathI, paNa ulaTuM pUnamiyA " nI paraMparAmAMthI " vijaya ' thayAnuM jaNAve che, te te anusAre paNa " bIjA " ane " vijaya " eka zI rIte hAI zake ? (3) pAMcamanI saMvatsarI, pUnamanI pAkhI, ane luMpakane veSa chatAM daMDa ItyAdi "bI jA ' nI mAnInatA che. * vijyanI " viSavinA be mAnyatA che bIjA ne sAthe maLatI che, ane vijaya " ne dAvo karanAra zrIpUjaya pitAnA lakhANathI pitAne veSa " pUnamiyA " jevo svIkAre che, topaNa, be mAnyatA sakhI ane anya bhinna chatAM be eka zI rIte heya e vicAravAnuM che! koTavALAnI sarvaparaMparA saMbaMdhInuM lakhANa kadApi na svI kAriye te bIjI koI jarUranI atihAsIka bAbata sapramANa prApta thayA vinA baMnene eka zI rIte manAvI zakAya ? eka majAnA kAraNanA abhAveja bene bina mAnavAnuM kAraNa saMbhAvAya che. (4) "bIjA ' ne satAnIyAnI paTTAlImAM banene ke kaI che ke kema ? te avalokavA jarUra che. jo te loko bIjAne vijaya tarIke na oLakhAvatA hoya te eka zI rIte manAya? (5) jee baMnene mukhya be bAbatanI ekatAne lIdhe ekaja mAnatA hoya paraMtu baMnenI paTTAvalIothI baMnene eka siddha karI na Ape tyAM Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhI eka kahevAthI kai pramANa siddhi mAnyatA thAya nahi. (6) upAdhyAya zrIdharmasAgarajI saM. 1570mAM " bIjA " ne nIkaLe lakhe che, paNa, dharmasAgarajI te saM. 1670 lagabhaga vidyamAna hatA te teo pote " bIjA " ane " vijaya deg eka heya te te hakIkata pravacanaparIkSAmAM kema na lAve ? je baMne eka hatuM te teo te bIna paNa lakhate ja. (7) zrIdhamasAgarajInA zatakamAM vijayagacchanA sAdhuo vidyamAna hatA ane A rAsa paNa teja zAka-mane samayamAM racAyo che to te vAtathI dharmasAgarajI ajJAta rahe e asaM. bhAvya che. (8) uparanA sAta takathI, jayAM sudhI baMne mata eka che enI siddhinA kAraNo amane na maLe tyAM sudhI baMne mate, be mAnyatAmAM eka chatAM bhinna che, ema kathaMcit mAnyatAvaMta chiye. vijya " ane "bIjA " e baMne mata eka che, evI mAnanatA dharAvanArAoe zuM uparane tarkonuM samAdhAna karI nirNaya karavAnI jarUra nathI ? " vijaya " ane "bIjA ' e bane bhinna che vA eka che, emAMthI game tenI siddhine mATe baMne pakSanI paTTAvaliAdi sAmagrI prApta thaye yathAyogya mAvyane khulAse ApI zakaze. zrIjinasumatisAgarasUri pAsethI paTTAvalI vagere maMgAvavA patro lakhyA, paNa nahi paTTAvalI ke nahi AvyuM uttara! rAsakAranuM, temanA matanuM ane temanA pUrvajonuM jIvanAvakana kacuM, have bhASAlekhana tarapha vaLIzuM. bhASAvalekanapUrve mukhabadhamAM rahI gayele eka agatyane khulAse atre karIza te te agya jaNAze nahi. "rAmarAma saM. 1983 mAM zrIkezarAjajIe racyuM," evuM amArI, besthAnakapatthIovALI, ane amRtasaranI zrIAtmAnaMda jana seMTrala lAyabrerIvALA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 guTakAmAM che, jyAre zahera guja rAMvAlA ane rAmanagaranA jJAnabhaMDAranI baMne pratemAM A mujaba saM. 1680 jaNavelA cheH "saMvata solayasa ayasIyere, Achu Asu mAsa" ' bhASAvalekana- bhASAdaSTie tapAsatAM, rAsa, saM. 1683(1680) eTale17mAM saikAnA cheka uttarArdhamAM racAyela hovAthI khuda jUnI gUjarAtI vA gujarAtI jemAMthI janmI che tevI apabhraMza bhASA che ema kahI zakAya tema nathI, chatAM paNa te Adhunika saraLa ane tadRna navI gujarAtI, jevI ke narasiMha mahetAnA samayanI pachInI, athavA te A rAsa racA te samayane anusaratI premAnanda vigeree vAparelI yA te te samayamAM lekhapatra para lakhAyelI bhASAnA jevI paNa gUjarAtI che, tevuM paNa kahI zakAya tema nathI, kAraNake mukhyatve gUjarAtI bhASAnI joDe hindI bhASAnuM paNa puSkaLa joDANa thavA sAthe prAkRta, mAga dhI, apabhraMza, ane mALavapradezI bhASAo paNa joDAyelI che. temaja mAravADI tathA hindI bhASAnA pratyaya ane avyaya ghaNAja vaparAyelA jovAmAM Ave che. kAraNa kartAne nivAsa keTA tarapha hevAthI svAbhAvika rIte hindI mAravADI zabda vAparavAne prasaMga bane e banavA joga hatuM. taduparAMta narajAtine ThekANe nAnyatarajAtinA prAge vizeSa vaparAyelA che ke je jAnI gaNAtI gujarAtImAM haMmezA vaparAtA AvatA hatA. AnuM je pRthakkaraNa karI vAcakane spaSTa dekhADavA IcchuM te ochAmAM ochAM ATha daza pAnAM thavAne saMbhava che, ethI be cAra prayoga nIce TAMkuM chuM-- Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narajAtine sthaLe nAnyatara, ke tethI ulaTA proge. zrIrAma Adeza kIdha prasAda, vaja lahe gaganacuM kare vAlA zrIrAmagiri giritaNe nAma thAye, kayAM ucchava arathIyAM garatha Ape. 23. pAnuM 129. mUla pratimAM "vakArane sthaLe "ba, ( hiMdI pramANe) ane "ba " kArane sthaLe "va che. kAra ghaNe lakhAyelA che, tene gujarAtI bhASAnI anukUlatA pramANe pheravIne chapAvavAmAM AvyAM che, chatAM ghaNeka sthaLe te te mUla akSare paNa rahevA dIdhA che. "vakArane "bakAra ane "bakArane vakAra jyAM jyAM phera che tyAM tyAM kevI rIte pheravyuM che te jarA nIce jaNAvIza. asala pheravIne chapAvela. vaha. ba6. bIra. birAdha. vizA. vidyA. vIra. virAdha. bizavyA. bighA. bahu-ghaNuM. jyAM jyAM pheravyA vinA mUlaprati pramANe "vakAra ane "ba"kAra rahevA dIdhA che tenA keTalAka udAharaNa- sUlapratipramANe che te. kharI rIte zuM joIe ? aNaciMtya jaLa khAdhI. aciMtya jala vAdhi. gAthA 5 pAnA 20 bahu badhA peTa. vAha ! vadhAryo peTa. duhA gAyA 5 pAnAM 28 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 bo sakaLe parasUtra. sAhibA kAja uhasI. u brAmaNo ati ghAThe. arva varavara dezano. bAlyAre vAlmA maMdira, the thArI vali pUjA he. vAMhI sAhI heThI ANa. va sadhaLe ghasUtra. gAthA 27 pAnA 44 sAhiyA(rahAvA)kAjauhasI. gAthA 31 pAnA 45 e bAmaNIo ati lAke. gAthA 14 pAnA 72 addha barabara dezane. gAthA 5 pAnA 75 bAlyAre bAlyA maMdira. gAthA 21 pAnA 104 the thArI bali pUjA le. gAthA 6 pAnA 115 bAMhI sAhI heThI ANI. gAthA 8 pAnA 116 karUM batAvyo kAma. gAthA 16 pAnA 122 eka sucele mAlo. gAthA 25 pAnA 137 divasa bicArAM AMtara. gAthA 2 pAnA 157 jhaghaDa beme lAgI. gAthA 15 pAnA 178 avara thaMbhaNahAra, gAthA 11 pAnA 182 vADI te abhirAma. gAthA 4 pAnA 188 kara vatAvyo kAma. eka suce vAle. divasa vicAra ati. jhadhaDa mere bhAgI. abara thaMbhaNahAra, bAli te abhirAma, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 abarAM rAkhI tU dI. avarAM rAkhI tU dI. gAthA 3 pAnA 206 je daba bAle parvata prAMhi. je dava bAle parvata prAMhi. gAthA 7 pAnA 261 cAvaNa cAbI paMthI pulAya. cAvaNa cAvI paMthI pulAya. gAthA 8 pAnA 261 hukama nRpane badhyA me. hukuma nRpane vadhyA bheme. gAthA 2 nA 272 hiMdu siMdhu kIdha. bi6 (sadhuM kIdha. gAthA 35 pAnA 273 vigADe mukhane re nara. bigADe mukhanera nura. gAthA 5 pAnAM 282 paMca bAya suvizeSare. paMca vAyA vizeSare. gAthA 21 pAnA 328. darpe che avalA bhaNuM. karSe che akhalA bhaNI. gAthA 8 pAnA 335 A vinA A pratinI aMdara- saMcara ne ThekANe saMcaLa, saMcAra che saMcAla, AvI abhi-ANI, thayA, 5-5 dhITha hIDha, laTa 1 subhaDa, subhaTa . ItyAdi prayoga vAparavAmAM AvelA che jenA keTalAMka udAharaNe nIce mujaba che - Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM. 148 148 157 25 163 179 186 108 206 3pa0 racara ne ThekANe saMcala- gAthA. saMcala jANI AsA aNiI, 6 AvI ne ThekANe ANI, ANi ANu sahAI heI che. ANi mili bahu nArI. veLA ANI jaNANuM re. vijaya ANI suNAve, vanarAsAtha taba aNu lAgI rAkSasone muha ANi reke prAta huvA ANI milyA. duhA ANyAM prabhujI pAkhatI, duhA ANI paDI sI kumarI. ne ThekANe u- uM chuM dIThe rAme che. u vAlIne ApatAM re, 41 u brAmaNo ati ghaThe. chatradhAraka u lahu. deva pAchA usare, 5 ne ThekANe ya. nahite jUTha thayANuM he. laMkAyAle prabhuthira thAya. lAga laDayA AyApaNA de, subhaTa leI nirayanaMdana Ave, Aya gayA tatakALa, kara tapa jayakAra, 148 168 14 72 11 98 3 3 150 151 154 184 *27 11 048 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhIThane ThekANe DhIDha gAthA. pAnuM. DhIDhAM mahilA dhITha; 77 156 DhIDhameM DhIDha koI; 38 180 bhaTane ThekANe bhaDa - bhAi sAmata maTeka. 195 suvADama saMgrAma 254 sabAlA bhaDa sAmaThAre. I pakheM bhaDa sAmaThA, 27 315 A sivAya paNa jema jUnI pratimAM vAparavAmAM Ave che tema AmAM paNa "ja, jA, je," te sthaLe ya, yA, ca," bahu sthaLe chapAvAyelA che, jethI vAcakane vinati che ke te sthaLe "ya" kArane badale "ja" kAra vAMcavAthI artha samajavAmAM sugamatA thaI paDaze. jo ke ghaNe sthaLe sudhAya paNa che, tathApi te namUne kAyama rahe te sArU ghaNe rathaLe rahevA paNa dIdhA che. vizeSamAM A paNa jovAmAM Ave che ke rAma ane rAvaNanA laghubhAI zatrua; ane vibhiSaNane "la" zabdathI oLakhAvelA che. kAraNa ke te teonA laghubhAIe havAthI saMsakRta 9 zabdane prAkRtamAM ja thAya che te uparathI teone "huM" zabadathI ja oLakhAvyA che. dAkhalA tarIke - mannIza jamaNu; pilI huM chatradhAraka u! laha, rAjAdhirAja rAmarAjA, bhego pRthivI sahu" 11 pAnuM 90 bAhI lahathI laghubhASa tarIke zatruddha thAya che. "jApatinuM laya bhAse, suNe e arahAya; Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAMI utAvaLA thAva, secame sukhavAsa. rA. " 21 pa'nuM 180 ahI bahuthI vibhiSaNa jI. temaja lamaNane, sumitrAne putra hovAthI vAraMvAra sAmatri' tarIke, tri. za0 50 caritramAM zrIhemAcAryajIe tathA A rAsamAM zrI kezarAjajIe oLakhA che. paraMtu A pratimAM "saimitri ane sthaLe, "sematri', ane "samaMtrI nA ulekhathI oLakhavAmAM Avela che. emaja lamaNane "nArAyaNa" ane "vAsudeva " tarIke paNa becAra ThekANe ulekhe che. dAkhalA tarIke " dasta maMtrI bhAkhe, prabhu ! e AratI mANa; nAda bheda karIne Ni eke, sItA ledhI jANe. " yara pAnuM 105 " maMtrI jIvato suNo, rAvaNa taba ciMtAthI haNIye; " 24 pAnuM rara7 A pramANe bhASAvalana samApta thayA bAda, graMthavivecanamAMzArIrikasthitinA svAnukUlapaNAnA abhAve, tathA triSaSThizalAkApurUSacaritranuM AkhuM bhASAtara, temaja sAtamAparvanA rAmAyaNanuM jAdu paNa bhASAtara bahAra paDI gayeluM hovAthI vAcakonI kSamA cAhuM chuM. lIkeja hola / muMbAI 277-1914. (. jIvaNacaMda sAkaracaMda javerI, nAgapaMcamI, 1970. saMzodhana ane saMgrahakattA. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.ja Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAktika pahelAmATe keTalAka vicAro. ( 1 ) amadAvAda tA. 27mI, jAnyuArI, 1914 x x X chANu sAkaracaMda jhaverI. muMbAi. traNeka divasa upa2 ( 1 ) dhI yAga zrIaAsepI, (2) (1) dhI karma prIaAsArI, ane (3) zrImAna dakAvya mahAddhi prathama mAstika, e rIte traNa pustake TapAladvArA maLyAM, te tamArIja preraNAthI mAkalavAmAM AvyAM haze ema dhArUM chuM ane te bAbata AbhAra mArUMchuM. tame prAcIna jainakAvyasagraha chapAvavAmAM te te sAdhu kavivize mAhItI ekatra ApavA je zrama lIdhA che, te bahu praza MsApAtra che. zrImAn matisAranA nAma nirNayamAM ane emanA zAlibhadrarAsanI jgyAsAla saMbadhI bhUlane lIdhe upajeaA geTAlA dUra karavAmAM tame sArI jhINavaTa vAparI che. granthakAra ane anyaviveca namAM tame samAvelI aitihAsika hakIkata ghaNI jANavA jevI che. rAsA hajI huM vAMcI zakaye| nathI. paraMtu tame je kUkarA vivecanamAM TAMkrayA che te joi AzA rAkhuM chuM ke temAMthI paNa kaMi kai navA prakAza pADanArU', kaMi kaMi manana karavA jevuM' malI Avaze. tamArA zrama jArI rAkhI bhaDAramAM pUrAI rahelA ratnA sulabha karI sAne x karo, zeTha vaca'da lAlabhAi jaina pustaka ddAra grantha mAlAne tame sekaMdhAmAM sAMghI karavA prazasta prayatna karyAM che, chatAM tenA lAbha na levAya, te vAMcakavarge te prayatnanI kadara na karI kahevAya. le x kezavalAla huM darAya dhruva. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + tA. 22-1-14 nA patra pahoMcyA che. zrApanA taraphathI AvelAM traNa pustakA paNa pehAcyA che tene mATe Apane AbhAra mAnuM chuM. AnaMdakAvyamahAdadhi nAmanA pustaka sabadhI Apane jaNAvavAnuM ke jyAre Ape e pustakanI ' presa krepI ' ahIMnA vidyAdhikArI sAheba tarapha zrI mahArAjA sAhebane arpaNunI sa Mmati sArU mokalI hatI teja vakhate meM enA saMbaMdhe mAA anukUla abhiprAya darzAvyA hatA ane tethIja, mArA dhAryA pramANe Apane e pustaka nAmadAra mahArAjA sAhebane apaNu karavA devAnI AjJA malI che. ( 2 ) Office of the Shree Sayaji high School, Baroda. jAnyuArI--24--194 Ana'dakAvyamahedadhimAM ApelA rAsenA prAcInapaNA ane upayuktatA paratve be mata hAyaja nahIM. e pustakanA mudraNuthI gujarAtIbhASA ane tenA pratidvAsa upara smRti AdaraNIya ane grahaNIya prakAza paDavA sabhava che e mArA spaSTa mata che. AryAM putA avazya uttejanane pAtra che; vizeSataH zALAlAyabrerIe mAM tA joieja. e puratakanI praratAvanA te vakhate mArA jovAmAM AvelI naheAtI paNa Aje te huM vAMcI gaye| . prAcIna jaina gUrjarasAhityanI je sevA Apa * x x X ghaTe che. lekha paddhatimAM saheja sahiSNutA darzAvaze| tA kAryasiddhi satvara thaze ane + + pAra paDaze. * x * x * X * X Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe somavRttithI lakhavAmAMja lAbha che. * * li. + + hIrAlAla vrajabhUkhaNadAse eka prinsipala, kAvyamahedadhi maitika 1 luM. gayA naveMbara mAsanA aMkamAM jUnI gujarAtI ane jaina sAhItya nAmane lekha apAya che temAM jaNAvyuM hatuM ke "dilagIrI eTalI che ke temaNe (jaina baMdhuoe) pitAnA grantho prakAzamAM ANavAne prayatna veLA na karyo tema bIjA lekee te jovAnI paNu kALajI na rAkhI. " jANe A doSamAMthI satvara mukta thavuM hoya tema 4 4 jIvaNacaMda sAkaracaMda jhaverIe gata mAsamAM zrI AnaMda-kAvya mahodadhi ma. 1 luM prasiddha karI tenI eka prata amArA tarapha mokalI tene svIkAra AbhAra pUrvaka ane AnaMda sahIta karIe chIe. vizeSa harSanI vAta e che, ke zeTha devacaMda lAlabhAI jhaverI tathA temanA kuTuMbe udAratAthI meTI rakama kADhIne eka lAkha rUpIAnuM phaMDa ubhu karyuM che. tene hetu jena grantha prasiddha karI sastI kismate vecavA eve che, temAMthI Aja sUdhImAM 14 pustako prasiddha thayAM che, te paikInuM gujarAtI pustaka A mikTika ekaluMja che, paraMtu tapAsa karatAM jaNAya che ke kAvya mahodadhinAM bIjAM auktika pragaTa thanAra che. vaLI thoDI mudata uparaja jodhapuramAM jaina sAhityanA saMbaMdhamAM eka mahA pariSada bharavAmAM AvI hatI. athata Aja sudhI aMdhakAramAM paDI raheluM pitAnuM sAhitya have prasiddhimAM lAvavAnI caLavaLa jaina baMdhuomAM thaI che e khuzI thavA jevuM che, kAvya mahedadhi meTuM (462 pRSThanuM) pustaka chatAM tenI kismata mAtra daza AnAja rAkhavAmAM AvI che. AvAM sastI Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kimmatanAM pustakAnA prasAra dhaNA thaze e dekhItu che. A bhaktikamAM cAra rAsA samAyA che. 1 zAlibhadra zrImatisAraSkRta sa0 1678 tA, 2 kusumazrI rAsA zrIga'gavijayakRta saM 17197 nA, 3 zAkarAhINI zrImAna jJAnavimaLajIkRta sa' 1772 nA, ane 4 premalAlacchI kavi zrIzanavijayajI kRta sa 1689nA A rAsa enI vastu zI che te Tu'kAmAM jaNAvatAM pazu vistAra vadhI paDe ema haiAvAthI temAMnA matra ekane mAra nIce ApyA che. * * x x x 1 S. anyanA zarUAtane keTaleAka bhAga jUnIbhASAnu svarUpa pheravIne lakhavAmAM AvyA, paraMtu sAkSarA ne bhASAza strIonA abhiprAyathI te pachI mULanI bhASA kAyama rAkhI ke te ghaNuM sArUM kayu . ethI gujarAtI bhASAnA itihAsa upara sArA prakAza paDaze, eTalu kharU ke te sAma nya vAMcanArane rUcaze nahI. jAnI gujarAtI viSe hu' svataMtra lekha lakhanAra heAvAthI te viSe atre jhAjhu kahevAmAM AvatuM nathI. vAMcavAthI te viSe bhASA kevI che te samajAze, jyAM dhare tyAM i dhrune badale 'e,' ane 'u'nebadale 'e'pAblAM akSara upara caDhAvatAM, 'sa'te ThekANe 'za' vAMcatAM, ''ne ThekANe kha' letAM ane nakAmAM anusvAranA mIDAM kADhI nAkhatAM vAMcanArane ghaNI saraLatA maLaze, tema prAkRita ke aprasiddha zabdanA ghaNe sthaLe atha ApavAthI ThIka samaja paDaze. aAkarAhiNImAM saskRta zlokA te prAkRta-mAgadhI gAthA-kavitA ApelI che tevuM khIjA rAsAmAM paNa karavAnA prathA jovAmAM Ave che. premalAlacchIrAsAne upara sAra ApyA che te uparathI vAMcanAra jANuze ke arebIyana nAiTsa ane zAmaLabhaTanI vArtAonI mAphka e paNu eka adbhuta vArtA che, ane tenuM varNana karavAmAM 1 AMhI premalAlacchIrAsamAMthI sAra ApavAmAM AvyA che. pra0 hoM. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavie sArI caturAI vAparI che. ThekANe ThekANe varNana khubIdAra karyuM che, ane rasa ghaTAvavAmAM paNa nipuNatA vaparAI che. lakhanAra sAdhu chatAM zRMgArarasanuM tathA rUpanuM sAruM varNana karI zake che e navAI jevuM che, paNa jyAM na pahoce ravi tyAM pohaMce kavi e kathana kharekharuM che. vistAra bhaye lAMbA utArA ApI zakAtA nathI tethI DAmaja aTapIzuM - - - * + + 4 = + + + alaMkAra ne prAsane upaga rAsAomAM sAre jovAmAM Ave che. upara rUpavarNanane namune Ape che te uparathI alaMkAra lakSamAM Avaze. koI kavitA prAsa vagaranI nathI, chatAM nIce be namunA AyA che - mADI jADI zIkha, lADIne lADe kahe, Age bharatAM vIkha, pagi AghA pANI navi vahe. AvAsamAlA dharmazAlA, ati vizAlA sehatA, vivahArI dAtA, ati vikhyAtA, pi jaga mehatA. zAmaLabhaTanI mAphaka samasyAo ne AnaMdasaMvAda vAMcanArane harSa pamADe che. juo, praznaH-paDhamakhyara vihu gharaghelI, takhara viNu ziva sahAya, matrakhara viNi keIne na game, te bhUSaNa muja manamAM rame. uttara-rAkhaDI. premalA bhaNacha bhUpati avadhAri, triNi akSara nAma vicArI, tethI jaya varIye sukha ghaNuM, leII suranara zivapadataNI, bhUpa suI dharama udAra, anizi e karavo niradhAra. kavitAmAM duhA, copAI, seraThA, gIta, kaDakhA (jhulaNa jevo) 1 AMhI pragalAlacchI rAsamAMthI 6 jAtanA utArA ApavAmAM AvyA che kartA Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane ulAlA (28 mAtrA) e piMgaLanA chaMda, AzAvarI, goDa geDI, mALavI, geDI, goThImahAra, siMdhusiMdhuo, kArI, mahAra, seraTha, khaMbhAyata, dhanyAzrI, sAraMga, sAmerI, dezAkha, rAmagrI, kedAro ane parajIo e rAga; tathA e dezIo ne DhAlamAM ApaNe jema rAga-vaNajArAne, okhAharaNane kahIe chIe tema namunAnuM caraNa ApI te dezI ke DhALa (udA. uMbarIyAne gAje he bhaThIyANuM rANI cihuM dize, e dezI) jovAmAM Ave che, ane te bhAlaNa, premAnaMda vageree vAparelA rAga ne dezIo sAthe sarakhAvavAnuM ThIka paDaze. saMzodhana karI, artha sAthe tathA jUnI gujarAtI bhASAmAM A jaina grantha prathama prasiddha thaelo hevAthI jaina kavitAmAM itara dharmanI kavitA karatAM vizeSatA hovAthI A vivecana vistArathI karyuM che, tema chatAM paNa ghaNIka upayogI bAbate TuMkAvavI ke paDI mUkavI paDI che. chevaTa saMzodhana karI chapAvanAra + jIvaNacaMdane eka salAha ApavAmAM Ave che ke saghaLA grI mULa pramANe pheraphAra karyA vagara chapAvavA. jyAM bhASA ghaNI jUnI hei na samajAya evI lAge tyAM game te tenI sAme hAlanA svarUpanI bhASAmAM te kavitA mUkavI athavA tenI vistArathI TIkA ApavI. zabdArtha paNa ghaNuM ApavA ke jethI vAMcanAra kavitA spaSTa rIte samajI zake. sAhitya mAsika me, 1964, pAnA 228 thI 25. pustaka 2 aMka 5 me.. Shri Anand Kavya Mahodadhi. Part 1, compiled by Jivanchand Sakerchand Jhaveri, published by the Devchand Lalbhai Jain Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Pustakoddhar Fund, Printed at the Surat Jain Printing Press. Cloth bound, P. P. 462. Price Rs. 0-10-0 (1913). The opulent Jain community of Surat, which till lately was spending its money on either luxury, or building of temples, has turned its attention, as is shown by the objects of this fund-nearly one lac of Rupeesall contributed by the members of one familyto far better things, and we sincerely congratulate them on this new departure. Till now the Fund has published about fourteen useful books and the one under review is the *fifteenth. The collection of Rasas (stories) contained in this volume is written in the seventeenth or eighteenth centuries of the Vikram era, and furnishes very useful reading. The trustees lay before the Gujarati Public, works which till now were lying idle in manuscript form in the Jain Bhandars. Their publication is sure to help the Philologist and the litterateur. Contemporary poems written by non-Jains were available in large numbers, but in absence of such works as the above there was no basis on which the merits of these respective classes #241 94 AL 1 4 28 H1 24' soy 0. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ could be compared. A close study of the four Rasas will give the student pleasure and enlightenment. The Preface, we think, could have been made more lucid, had an attempt been made by the writer to treat each issue raised by him in greater detail. As it is, it reads as if he had adopted the conclusion of other Jain writers-like Mansukhlal Ravji and Mansukhlal Kiratchand without acknowledging their authorship. The Modern Review. April 1914. Page 471, Vol. XV, No. 4, (5) AnadakAvyamahedadhi-(prAcIna jainakAvyasagraha) mAktika 1 luM pR* 8+8+5+4+462+2=570 sazodhanakAra ane sagrahakartA x jIvaNucaMda sAkaracaMda javerI. pra0 zeTha de. lA. jaina pu. krUDa muMbai-surata jaina tri. presa, mUlya 0-10- paM. zrI Ana dasAgaraNanA upadezathI A prakAzaka bhaDAranI sthApanA thayelI heAvAthI teonuM nAma ci MjIva rAkhavAnA AzayathI A kAvyasapratunu nAma uparakta rAkhavAmAM AvyuM che te yathAya che, parantu nAma AnaMda jainakAvyamAlA evu rAkhyu hata tA vizeSa caritArtha thAta. A bhAgamAM 1 mALAnA maNakA 108 gaNAvAthI te kyAre pUruM thAya ? ane kyAra karI zakAya ! e asaMbhavita jaNAyAthI mALA rAkhavI ucita na dhAyuM". mALAo bahAra paDavA lAgI paNa AvI ghaNA prakAranI Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atisArakRta zAlibhadrarAsa, gaMgavijayakRta kusumazrIrAsa, jJAnavimalI sakRita azokacaMdra tathA rohiNIrAsa, darzanavijayakRta satI zrIpremalAlacchI rAsa ApavAmAM AvyA che. darekamAM zuM vastu che, dareka racanAra saMbaMdhI aitihAsika mAhItI keTalI upalabdha che te-grantha ane granthakAra vivecanamAM saMzodhakAre bahu vI stArathI ane pramANapUrvaka ApavAmAM sAre zrama sevyo che, taduparAMta + jhaverIe mukhabaMdhamAM jaina prAcIna gUjarAtI sAhitya samagra sAhityamAM bajAvelA bhAga mATe mIThI paNa satya TIkA karI viSayane ThIka pratipAdana karyo che. + jhaverI + devA sAthe AvuM zramada pratikArya sAhityabhilASapUrvaka kare che e ochuM abhinaMdanIya nathI. jyArathI temaNe jaina patranA eka bahAra paDelA dIvAbInA khAsa aMkamAM vastupALa tejapAla saMbaMdhene viSaya vivecana daSTithI cu hatuM tyArathI ja temanA samarthyane pratibhAsa temaNe karAvyo che. temanAmAM lekhanazakti sArA aMzamAM che ane je te cIvaTathI keLavavAmAM Avaze te ane saMpUrNa AzA che ke teo vizeSa yazasvI lekhaka tarIkenI kIti saMpAdana karI zakaze. temanI bhASA saMskArI thavA jAya che, paraMtu vyutpattinA niyama temaja ADaMbarane abhAva dhyAnamAM rAkhI sarala bhASA zailI temanI lekhanakaLA vistAramAM lAve ema ame icchIe chIe. eka 108 maNakA para jaI pugI nahIM. u0 tarIke vaDodarA sarakAranI prA. kAvyamALA, rA, mohanalAla dai desAie paNa aitihAsika jainarAsamALA bahAra ANavA mAMDI che jemAM 1 bhAga thayo che. dara varSe 1 nIkaLe te mALA pUrNa thatAM 108 varSa joIe. teTalAmAM zuM bane ane mALA kayAre pUrI thaze te jANI zakAya nahi, jethI mALA karatAM bIjuM nAma rAkhavuM vadhAre yogya lAgavAthI ame tema karyuM, pra. kartA, Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. A pustakamAM ghaNe ThekANe phaTanoTa ApI kaThina zabdane artha ApavAmAM Avyo che tethI vAcakane saralatA ApI che. ame ichIzuM ke haju vizeSa pramANamAM kaThina zabdano artha ApavAmAM Ave ne chelle kaThina zabdanA artha pradarzaka koSa ApavAmAM Ave ke jethI te vadhu upayogI thAya. prastAvanA haju ghaNu vistArathI lakhavA gya che ane AvI prastAvanAmAM AvA aneka pustakemAM vidhavidha lekhake ane saMzodhatAthI lakhAze tyAre jana sAhityanI kadara jainetara vidvAnethI svataH pichAnI zakAze. gujarAtI sAhityamAM jainIone phALe, gujarAtI sAhityamAM jaina sAhityanuM sthAna, kAvya vivecana, dareka kAvya ane kavinI anya kAvyane kavi sAthe tulanA, te granthakArenA samagra caritra ane temAM dhArmika bhAvanAoe bajAvelo agatyano bhAga, temanAM kAvyamAM rahela camatkRti subhASita saMgraha, upadeza, rasa, alaMkAra vagere para TIkA vagere aneka viSaye carcAvAnI jarUra che; ane te jarUra AvA bIjA aneka grantha bahAra paDaye acUka pUrAze ema amArI khAtrI che. prAcIna jaina rAsAe aneka che, prAcIna jena kAvya sAhitya suMdara ane saMskRta gujarAtI sAhityamAM sAruM sthAna le tema che, paraMtu atyAra sudhI te aprakaTa rahyuM che ane je prakaTa thayuM che te evA cIMtharIyA kAgaLamAM azuddha ane amane hara dazAmAM thayuM che ke te pratye Adara Avo muzkela hato. ghaNuM AnaMdanI vAta che ke-prAcIna graMthonA uddhAra arthe nIkaLelA eka lAkha karatAM vadhu phaMDa dharAvatA A pustakanA prakAzakanA kArya pradezamAM prAcIna jaina gujarAtI sAhityanA prakAzanane sthAna maLyuM che; ame je sthitimAM jevA svarUpamAM te sAhityane prakaTa thAya evuM icchatA hatA te sthiti ane te svarUpamAM prakaTa thayelA A graMthane Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harSapUrvaka vadhAvIe chIe; ane icchIe chIe ke A pustakane dareka sAhityarasika ne kathAvilAsI jaina temaja jainetara lAbha leze. AvA prayatna gaNyA gAMThayA thayA che temAM hamaNuMja rA. manasukhalAla ravajIbhAI taraphathI jaina kAvyadehana bhA. 1lo pragaTa thayela che. temaja jaina atihAsika rAsamALA bhAga 1le herA patranA taMtrI taraphathI sazadhita thaI adhyAtmajJAnaprasAraka maMDaLa taraphathI prasiddha thayo che. AvA prayatnamAM A pustake eka vadhu umero karyo che te mATe tenA prasiddhakartAne * * * ApIe chIe. A pustakanuM kada, jADA kAgaLa, pAkuM puDuM vagere jotAM tenI kiMmata 10 AnA mAtra nAmanI che. prasiddhakartAne udAra niyamane anusarIne eTale paData kiMmata karatAM aDadhI rakhAyela che te sarvajanabaMdhu A pustakane pitAnA gRhamaMdiramAM rAkhI tene zobhAvaze. AvA prayAsa vadhu cAlatA rahe, ema IcchIe chIe. zrIjanavetAMbara kenpharaMsa heralDa. eprila-me, 1914. pAnuM 118. pustaka 10. aMka 4, pa, "AnaMdakAvyamahodadhi grantha 1 lo mahuM je. hemAMnAM kAvyanI asala prate 5Nu + + jIvaNacaMde mahane batAvI te joI che. e kAvya prAcIna che e niHsaMzaya che, temaja te chapAvI prasiddha thavAthI gujarAtI sAhitya tathA bhASAnA itihAsa upara 3. cekasa nahi paNa aMdAje aDadhI kismata rAkhavAne phaMDane niyama che, praha kartA, Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 sAre! prakAza paDe ema che mATe e anya uttejana ApavA lAyaka che ema huM mAnuM chuM. vAMdarA tA7.24-8-14 narisa'harAva bholAnAtha } (diveTIA.) (] amadAvAda tA0 28 sapTembara 1914 xx jIvaNacaMdra sAkaracaMdra zeTha devacaMda lAlabhAI jaina pustakAdvAra phaMDanAM trI subhAI. *** + mAleluM AnaMdakAvyamahAdAdhi--maiktika 1 lu" e purataka me joyuM che, temaja e pustakamAM prasiddha thaelA cAre rAsAonA asala hastalekhanI pratA Ape mAkalelI te paNa me lAkha che. e cAre rAsAe pracIna gujarAtIbhASAmAM lakhAyelA che. ane prAcIna gujarAtIbhASAnA svarUpa ane itihuAsanA abhyAsamAM upayAgI che. tethI, e pustaka uttejanane pAtra che. lAbrerIomAM A ane AvAM pustakA khAsa karI rAkhavAM joie ke jethI ghaNe ThekANe evAM pustakAnA sa'graha thAya ane bhASAne abhyAsa vadhe. Ape mAkalelI prato rA. rA.kezavalAla harSadarAya dhruvane mokaluM chuM. li. x x x ramaNabhAI mahIpatarAma nIlakaDa. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paracuraNa koThAo. cheThA 1 le amArI pratanA pATha karatA sthAnakapatthIonI bane pratomAM vadhArAnA pATho che tene keDe. ke utAravAmAM mukhya AdhAra mIrA motIlAla manasukharAma zAhIvALI pratine lIdhe che. koThArI kazaLacaMda nImavALI pratamAM kAMI pheraphAra haze te TIpamAM Apyo che. sugamatAne sAru amArI A pratanuM pAnuM, DhALa, gAthA ityAdi mapALe jaNAvyA che. sAthe sAthe pAchaLathI meLavelA AtmAnaMda jena lAyabrerInAM guTakAmAM te pATha che ke nahi te tapAsyuM to mAtra cAra pAThe ja temAM hatA. te kayA kayA hatA te TIpamAM sUcavyuM paNa che. A, B, C, D, nA cihe e pUratAM che ke amArI gAthA pachI, vadhArAnI e gAthAo aMdara umeravAmAM vAMcakone sugamatA rahe. pAnuM 173. DhAla 30. gAthA 20-30 nI vace. daMDaka rAja vAta sAMbhaLI, sece teha apAra; phiTare kuDA pAlaka pApI, sAdhU kiye za?thArI bhAI 28-A puraMdara zA muja rANI, e sAle sukhadAi; sAdhutaNI pIthI mATe, pApa oi te athAire. 29-B rAjA ciMte saMjama lahuM aba, muni pAse jAI; eTalA mahei agni prajavalI, veLA pUgI A re. ra9-c pAnuM 175. DhAla 30. gAthA 41-42 nI vacce. rAma kahe e bhAI che re, tuma vacanathI vAraM; satyavatInI pAse raheze, caturapaNe che. cArare.... 41-A 1 A gAthA AtmAnaMda jaina lAyabrerIvALA jhaTakAmAM che. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM 142. hAla 32. gAthA 18-19 nI vace. zIra dhuNa vidyA kahera, e bhuDuM kAma; sItA haratA tuma taNuM, thAze jaga kunAma. jI. 18-A sati mAMhe ziromaNI re, rAmacaMdrakI nAra; zIla thakI cUke nahIre, je have deDa prakAra. 18-B rAvaNa te mAne nahIM re, devI kerI vAya; mahAre mana sItA vasIre, ehI kaza upAya. 18-C pAnuM 25. DhAla 46. gAthA 25-26 nI vace. nibhra che vacane karI, akaTa vikaTa apAra; vilavila zabda kare ghaNuM, maMdodarI teNu vAra. rA. 25-A e upasarga AkarA, kIdhA rAvaNa pAsa; madedArI rANuM taNuM, rAya na dekhe nayaNe tAsa. 25-B pAnuM 235, DhAla 46. gAthA 27nA pahelA bIjA pAda vace. * * * * * *, dhare rUpa rasAla; sidmazuM rAvaNu Age, AvI vighA tatkAla. rA. aMtarikSa rahI sanamukhe .* * * * * * * * * *** .. *** rA. (27) pAnuM 235. DhAla 46. gAthA 28-29 vace. vidyA-vAyaka sAMbhaLI, pAye harSa apAra; kAja saryA aba maharAM, gaI ciMtAre apAra. rA. 28-A pAnuM 236. DhAla 46. gAthA 32nA 1lA rajA pAda vace. ************************** gavaipUrata gAtra; vidyAnI te sAhya pAmI, karazuM sahune ghAta. rA. Apa jaNAvA kAraNe,........ ****************************** vA. (32) pAnuM 236. DhAla 46, gAthA 33-34 nI vace. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e avasare rAyajIne, vrata bhore bhAva, te avasare agatIne, nRpa bAMdhyo cothIne Aya. rA. 33-A pAnuM 236. DhAla 46. gAthA 35-36nI vacce. kAyA-mamatA choDIne, tajI jIvItavya Aza; zIla samakita rAkhavAne, maiyaDI AgaLa tAsa rA. 5-A dhIraja avilaMbI karI, jANuM kamane deSa; satI laMkApati upara, nahIM ANe recaka roSa. rA. 5-B pAnuM 236. DhAla 46. gAthA 37-38 vace. jina dharmane marma jANI, kAma-adhe hAI; eha anyAya adhika mATe, meM kIdhe chere I. rA. 37-A pAnuM 237 DhAla 46. gAthA 40-41 vage. . mana apaDe vAliye, mAThI jANa paranAra; bhaMga thakI virakta thayA, pAchI devA kiyo vicAra, rA. 40-A pAnuM 239. DhAla 46 gAthA 43-44 ane 44-45 vace. sItAne te kAraNe, meM kIdho saMgrAma; kAja na sIdho apajaza lIdhe, lokamAM kIdhe kunAma. rA. 43-A ajaza adhogati baMdhathI mati, bhalI na upaje keI; viveka sadhala vIsarI, gati tehavI matI heI, rA, 44-A rAta viSe nRpa citave, kaba have parabhAta; rAma lakSamaNa jitane, pAchI ApuM hAtha. 44-B pAnuM 239. DhALa 46. gAthA 45 pachI. yuddha sajIne chapavA, cAlaNa lAge rAya; darpaNa mukha navI dekhI, rANuM vAre mata jAya. rA. 45-A hAthathI kha paDA, mAnI rahyA kara sAya; cAlatA zira mukuTa paDe, zukana azuddhaja hoya. 45-B vinAza kAle AsanuM, AviyAthI kucayana; dekhI maMtrI bahu vAre, rAya na mAne kayaNa. 45-C Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlI AIbara ghaNo, matsara dharato Apa; thara hasave medinI, kara ati saMtApa. 45-D rAkSasa ati AnaMdIyA, sUre dekhI iza; ADaMbara ati AkarA, jize vizvAsa, 45-E cAlI raNa mukha Aviye, jiti karavA heta; kezarInI pare gAjatA, puNya vItye citta na deta. 45- tAma narapati A5 bhAkhe, kihAM nRpati cera; rAma lakSamaNa rakSA karaMta, Avi dekhuM baLa jora. 4pa-G tAma sanmukha hei bhAkhe, sumitrAne naMda; Ava laMkApati garva tajI mukha, Apa laDazuM AnaMda. 45-H pAnuM 241. DhALa 46. gAthA 46-47, 47-48, 48-48, ane 49-50nI vace, tathA gAthA 50nI pachI. astra zastra laDave karI, huMsa na rAkhI keI; saMpati so rAmAnuja, vividha pare jhuMjhANuM I. . 46-A vidyA AvI ati umAhI, mAge e Adeza; hukama cAhuM svAmI thAre, karuM kAraja aze, ka7-A nAma nRpati dei Adara, vidyAne bhAkhaMta; e avasara vidhA thAre, kAraja karI dAkhaMta. vie-B dekhI rAvaNa 25 adhikA, sugrIvAdika bhUra; zoca upanyo adhika manameM, rAya dise pANInuM pura. 48-A arUNAvartaja dhanuSya lIdhe, vajamukha te bANuM; rAvaNane sanmukha Ave, lakSamaNa sUra re sulatAna. 49-A eka bANe re saguNa dhAve, se mAMhethI saha; sahastrathI lakha keDa pragaTe, pUNya prabhAve astra, 49-B nAma sudazana tehanuM, AyudhanuM ziradAra; AyuddhazAlAthI nikaLI, rAya pAse Ave tiNavAra. 50-A Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM 242-243. DhALa 46. gAthA 51-para, ane pa3-54 nI vacce, tathA pa6nA be pAda pachI, 56mInI AkhI gAthA pachI be pAda, ane pa7mInA be pAda pachInA be pAda. cakra laI pheriyo ne, meliyo ti vAra; AkAza mArge cAliya, Aya lakSamaNunIlA. rA. rAma subhaTa kapa *ati, cakra AvaMto dekha; zira maciyo kaTaka adhika, zuM kIje upakarma vizeSa. 51-B lamaNu bhAkhe cakra bAMdhava, avasara tuma parivAra; vasya thayA sahu mahAyare, rAya jyAre avara upacAra. pa3-A rAma bhAkhe laMkApatizuM, nahIM cakrazuM kAja; *Ape sItA jAuM pAche, kare tame sukhe rAja. 53-B . . . . . . . . . riye tava rAvaNa upara, caka sudarzana ghoSa. + (56) Ave te cakra dekhiyo taba, vIra rasa bhUpAla; cakra muchI prahAra didhe, ehathIre bahu vizAla. (56-A) behane be hAthe haNatAM, huA benA cAra; puNya vinA rAyajI re, nahIM karyo kAMI vicAra. (56-B) 56mI gAthA pachInA be pAda koThArI kALacaMdavALI pratimAM "rAma subhaTa kaMpiA atipATha che. koThArI kazaLacaMdavALI pratamAM "Ape sItA jAya pAche," e pATha che. ? koThArI kazaLacaMdavALI pratamAM "caka rAvaNa lAre melyuM, cAlyuM para sojo." e pATha che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cA mArathI cA nikaLI, Dhe che tAma; 6 (16) 57mInA be pAda pachInA be pAda- sahasa caturdaza Ayu bhegavI, azubha karma upAya. pAnuM 254. DhAla 48. gAthA 2-3nI vacce. putra upara mAyanore, have neha apAra; "surabhinI pare dekhiyore, citta rahe vatsa lAra he. 2-A pAnuM 333. DhAla 57. gAthA 43nA 1lA 2jA pAda vace. *** *** *** . , utAre tuja bhArare; divya kare sahu dekhatAre naM0, sAce sahune pyArare. naM. parama. yuktivAta kahe jAnakIre, naM0, ** .. *** *** .. *** . *** .. *** * (43-44) pAnuM 34. DhAla 57, gAthA paranA traNa pAda pachI. ... ... ... ., kihAM gayuM che zaMkare. naM0 parama. dhIja karAvI Akarore naM0, Aja karUM sahu sAcare; sAca beDo saMsArameMre naM0, . . . .. (para-pa3). huM A be:pAda amArI padanI gAthAnA aMtanA be pAne sthaLe samajavA, athata amArI pratanA "caka mehI hayuM che, jANIne adhika sarASa, " e be pado ane A be pAne pAThAMtararUpe lekhavAthI pAdanuM maLatApaNuM raheze. tema nahi karavAthI be pAda vadhu thavA jAya che. 1 A traNa gAthA zrI AtmAnaMda jena lAyabrerIvALA caTAmAM che, Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAThe 2 je. amArI pratanA pATha karatAM sthAnakevALI ane pratAmAM mUla pATho tathA prakSita pAThe ochI che tene kAThe. A kAThe, mUrti viSayaka pAThene lagatI je vigata mukhabadhumAM arpe che te uparAMtane samajo. kAraNa ke mUrtiviSayaka pATha te teoe uDAvI lIdhAnuM ja saMbhavatuM hovAthI tenuM spaSTIkaraNa mukhabadhamAM ApyuM che. te uparAMtanA pAThe nathI te atre darzAvyA che, paraMtu, je prakSepa pAThe neTamAM ApavAmAM AvyA che te saheje samajAI jatA hevAthI phera jaNAvyA nathI. mAtra cAlumAM je je pATha teonI baMne pratomAM nathI teja jaNAvyA che. AtmAnaMda jaina lAyabrerIvALA guTakAmAM te pAThe che ke nahi te tapAsyuM. phakta pAnA 257nI 30mI gAthA vinA koI paNa bIjA pAThe temAM e nathI sugamatAne khAtara ane amArI pratanuM pAnuM, DhAla, gAthAMka ityAdi mathALe mUkyA che. A gAthAo A pratamAM hevAthI te pharI ne jaNAvatAM mAtra gAthA ane DhAlenA akaja jaNAvyA che, je uparathI samajI zakAze ke te pAThe sthAnakavALI baMne pratamAM nathI. pAnuM. DhAla, gAthAMka, TIpa, 31.**********.7, 33, 46........duhAmAM ... 4 duhe. 76........... 18.......19mInuM 3-4thuM pAda. .......... 18......20mInuM 1-2 nuM pAda. 80.1917mInuM 3-4thuM pAda. 80...... 1......18mInuM 1-2nuM pAda. 12....28. 15 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM. hAla, gAthAMka TIpa. 16. 37 25 ane 26 180........ 41.... 27 203.......... 42....43 gAthA pachI prakSepa duhe. 209-210... 43......35 gAthA pachInA prakSepa 3 soraThA. 212......duhAmAM ... do duhe. 214..... ....... 7 mI gAthA pachInI prakSepa 4 gAthA ane saMskRta anuTubha. 217......44.5 18 gAthA pachIno Akhe madadarI uvAce. 223........duhAmAM .. 5 me duhe. 223......... ..........zarUAtano pahele duhe. 235....... 46.... gAthA 30 pachIno Akhe maMdarI uvAca. 237........... 46.....38 pachIne saMskRta zloka 237........ 46......41 ane 42 238........ 46..... AkhuM pAnuM ja. 23. ... 46 .gAthA 45 pachIne Akho tribhaMgI che, 240.......... 46.....AkhuM pAnuM ja. 241........ 46.....48 gAthA pachInA chaMda 242............. 46...... 50 gAthA pachInA chaMda. 243.......... duhAmAM...5 prakSepa duhe. 243-244-245-du...pamA duhA pachIthI 244muM AkhuM pAnuM ane 245 mAnI 6ThThI gAthA sudhI. 245-246... duhAmAM...6ThThA duhA pachI punarapi-DhAla AkhI. 248............. 47......11mI prakSepa gAthA. 252......... 47, 54 pachIne saMskRta zloka. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM. hAla. gAthAMka. TIpa. 256........... 48......20 pachInA prakSepa duhA. 257.......... 48. 30 257-158... 48.....3ra gAthA pachInI prakSepa DhAla. 266.......... 4959mI gAthA pachIne 1 duhe ane 3 prakSepa gAthAo. 290 duhAmAM...duhAnA prakSepa be pAda. 281-22-283.......... AkhA pAnAja prakSepa. 294 ...............sahu aMtanA eka duhAvinA AkhuM prakSepa pAnuM ja. 25, ***** zarUAtanI 7 prakSepa gAlA303......... duhAmAM......4thA duhA pachInI prakSepa DhAlanuM 1 pAda. 304............ duhAmAM........zarUAtanI 4 prakSepa gAyA304-305... duhAmAM....pamAM duhA pachInI sara gAthAo. 324......... duhAmAM............10me duha. 37.***** 58 5mI gAthAnuM 2 -4 pAda ane 6 ThThI gAthAnuM 1luM pAda. 341........... 58.............zarUAtanA be saMskRta vanitatilakA. 68-70.. dara-chellI...paraMparAnI 50thI 53mAM gASAo. * A mAnada rena lAyabrerIvALA guTakAmAM phakata A eka che, Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navIna grantho. aka. nAma vagere. kimata. 21-zrIupadezaratnAkara-zrImALyunisundara- sUrikRta paNa TIkA yukta 1-4-0 22-zrIAnaMdakAvyamahedadhi-mauktika 3ju. jemAM zrAvaka RSabhadAsakRta bharata bAhubaLI, kavi vAnAjIkRta jayAnaMda kevalI, zrIlAvaNyasamayakRta vaccharAja-devarAja, zrInasuMdarajIkRta surasuMdarI, zrImegharAjajIkRta naLadamayaMtI, ane zrIjinaharSa chakRta hari- baLamAchI, ema cha rasAo che. prAcIna gujarAtI kAvya grantha. 0-10-0 23-zrIcaturvizatijinAnaMdastuti-kartA zrImerUvijayamuni. pajJa vivaraNa sahita .. *** * * * dareka aMke maLavAnuM ThekANuM - lAyabrerIyana zeTha devacaMda lAlabhAI jaina pustakedvAra phaMDa ephasa. c/o zeTha devacaMda lAlabhAI dharmazAlA baDekhA cakale, gopIpurA, surata. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAnaMdakAvya-mahodadhi. mauktika 2 nuM. For Private & Personal use only www.jainelib , Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.ja Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha devacaMda lAlabhAI-jainapustakedAra-gaLyAM-ke zrIkezarAjamunikRtaM zrIrAmayazorasAyana-rAsa. zrInAbheyajinAya namaH zramidanucaMdrAjitsadgurubhyo namaH zrIrAmacaMdrAya namaH velAvala rAga-duhA zrI munisuvratasvAmIjI, tribhuvanatAraNa deva, tIrthakara prabhu vIzamA, suranara sAre seva. 1 putra sumitra naridana, pAdevI tasa mAya; janamabhUmi jinavarataNI, rAjagRhI kahivAya. 2 avatariyA harivaMzame, hari sAcaviyA sAra; kalyANaka pAMce bhalAM, nAma sadA jayakAra. 3 caraNakamaLa tehanA namI, rAma sulakSmaNarAya; sItAne rAvaNata, caritra racuM pAbudAya. 4 sukhadAI sahu lekane, rAmakathA atirAma; zravaNa suNata sare sahI, mananA vaMchita kAma. 5 rA uccaratAM mukhathakI, pApa pulAI jAya; mati phirI Ave tethI, "mame kamI thAya. 6 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. pAvanameM pAvana mahA, kalimala haraNa apAra; mokSapathane sAMva(ba)le, sajajana jIvane sAra. 7 vIsAmAthAnaka bhale, ema kuzalake ThAma; bIja dharmatarUvarataNe, zrIrAmacaMdranuM nAma. 8 lakSmaNa rAvaNa rAjIyA, tIrthaMkarapada pAya; mugati purI ja thAyacce, sakala jagatakA rAva. 9 satyavatI (sItA) sAcI satI, zIlataNuM (thakI) avadAta; svarge pihutI bArameM, vasudhAme vikhyAta. 10 hAla pahilI. jakaDInI. ma ma kara chavaDA e mAre mAhAe dezI. jabUdvIpe kSetra bharata bhale, laMkA nagarI (pura) thAnaka niramale; * ulAlAnI dezIniramala thAnaka purI laMkA, dIpate rAkSasa juo, ajitajinavarataNe vAre, bhUpa ghanavAhana hue. 1-kaLikALa. 2-bhAtuM. 3-nirmala, pavitra. *rAkSasadvIpa caDApaNe (700) yojana pramANano che. temAM nava jana uMce ane pAMcase (500) jana lAMbo che. te upara trIza (30) jana citrakUTa parvata nIce pilI jamIna che. tyAM pAtAla laMkA che. jamIna nIce trae guphAkAraka kahI, pAnAla laMkAnI jamIna vIza 20) yojana pramANunI che. ema vicArazAstramAM varNavyuM che. traNa kUTane vacale kUTe laMkA nagarI vase che. laMkA kATane pramANa mIza lAkha koDa maNa loha, ba2 lAkha kroDa maNa tAMbu, ane daza lAkha koDa maNa se e pramANe koTanuM pramANa (niyama) vicArI levuM. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa, mahArAkSasa suta pATa thApI, ajitasvAmI hAthae; 'caraNa pAmI mokSa pihute, ghaNu munivara sAthae. 1 rAkSasa rAjA rAja] karI ghaNe, avasara jANuM tapa saMyama taNe; ulAlAnI dezI. avasara jANa puNya prANI, deva rAkSasa suta bhaNI; rAjya thApI grahI saMyama, lahI mekSa (mukti) suhAmaNI. asaMkhyAtA havA bhUpati, samaya dazamA jinataNuM; kIrtidhavala naridra nIke, rAya ADaara ghaNuM. 2 INa avasara rUpAcala(ne) viSe, meghAbhidhapura nagara che ache, ulAlAnI dezI. arbe (che) khaga aniMdra rAjA, nArI temane zrImatI; zrIkaTha putra, pavitra putrI, nAmi devI guNavatI. puttara nRpa ratanapurapati, naMda pazvettara sahI; tasa-arthe devI kanyakA e, rAye mAgI umahI. 3 khecau sutane paraNAvI nahIM, laMkApatine vyAhI gahagahI; ulAlAnI dezI. gahagAhI vyAhI ati umAhI, kIrti dhavala naredrane, devI devI sadA sukhadA, zacI jema surendrane. aniMdra sAthe ratanapati (paNa), vaha amaraSa Akare; nArIhete kaleza adhika, upa suNIye khare. 4 1-ca ritra. 2-rUpAne parvata 3 vidyAdhara 4-jIvANuM pa-reSa Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. puttaranI padmA kumarI, (ga) zrIkaThe rAge apaharI; ulAlAnI dezI. apaharI nisuNI jAma padmA, puttara nRpa sAjIye; dala bala virAjI pUThI have, tAma(2) khecara bhAjI. laMkApatinuM zaraNa lIdhuM, laMkApati vatakAkarI(hI); samajAvI rAjA mela kIdhe, pakSa te chate sahI. 5 bhAMkhe laMkAne pati sAdara, vAsa tumhAre IhAMhI kare; ulAlAnI dezI ihAMhI tuma vAsa ThANe, tihAM tumha DhaSI sahu kaI velA pizuna vAse, lAja nighaTe baha. dviIpa vAnara trizata 'ejana, ThAma adhika sahAmaNe; vAsa kIjai sukhe rahIjai, prema sAce ApaNe. bhaginIpatine bhAgye mAnIye, puriya kikiMdhA vAsa vakhANaye; ulAlAnI dezI. vakhANIye vara vAsa vArU, mahila moTA maMdira, jainatya uttaga pisahazAla, dIse suMdarU. uttamAcAra acApA]ra sahue, dharma-karma samAcare; deva pUjA sugurUsevA, janama Ima saphale kare. 7 1-lavaNasamudramAe trIza yojana pramANa kisiMcAra parvata che. laMkAthI (30) trIza ejana alaga che. te vAnaranAmAdvIpa (cAlu DhAlanA 6 gAthAmAM 300 janane lakhela che) traNa hAra (30 0 0) bhojana lAMbe che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma zerasAyana-rAsa. vAnaradIpe vAnara dekhIye, rAjA rIjhayo prema vizeSa; ulAlAnI dezI. vizeSI tava prema bahule, mAravA ke navi lahe annapANI dIjai nRpaAdeza, vacana sahevai saradahai, citra lepa suchavi khecara, rU5 vAnarane dhare; tehathI atha dvIpavAnara, nAma vAnara vistare. 8 zrIka ThethI upaye naMdana, vaja sukaThI nAme AnaMdana; ulAlAnI dezI. AnaMdakArI rAya eka dina, sabhAme beThe jise; dvIpa aSTameM jAta hete, jAta dekhyA sura tiruM; rAya cali mAnuSettara, giri yAna balAI; sAdhusaMge leI saMyama, rAya mokSa sidhAI. 9 vaja sukaMThAdika anekajI, rAjA havA che suvivekajI; ulAlAnI dezI. suvivekI baha rAya huvA, vazamA jinarna sAme ghanedadhi vararAya , anamate AvI name. laMka nagarI taDitakezajI, rAya rUDe virAjate; rAkSasAM vAnaramAMhi, premane guNa gAjate. 10 naMdanavanameM laMkAne dhaNuM, ramavA cAlyA sAtha triyA ghaNI. ulAlAnI dezI. triyA sAthe rAya khele, vAnaro eka jetale; rAtriyAnA kucavilUryA, kopI nRpa tetale. 1-strI. 2-stana. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. mANu haNIyeA, bhUya paDIyeA, sAdhu ae navakArae; saradhIyA sAcA seAI vAnara, huvA SikumArae. 11 avadhi prayu jI deyaiA devajI, Ave rUSijInI sAthe sevajI; ulAlAnI dezI. w seva sAthe tAma nRpanA, leAka vAnara mArae; vistArae; huM dekhI kepcA deva vAnara, senaprati kepIyA kaSi tarU ziyuM, he rAkSasa lAkha e; zAMtine valI sura manAvI, bagasa e mukha bhAkhae. 12 sAdhu samIpe' nu AvIyA, munirdezana suNI zAtA pAvIyA; ulAlAnI dezI. pAvIyA sAtA rAya pUche, kaheA RSi karUNA karI; vAnarAnI mAhurIe, suNAve pUravacarI; purI zrAvastiye maMtrIputra, tuM te nRpa hute; kAzIye lubdhaka jIva kiSanA, pApa jIvIyeA chatA. 13 munivara pAse te dIkSA grahI, vaNArasIce Avye tu' vahI; ulAlAnI dezI. vahI AyA tAma lubdhaka, mArIyA ne munivarU; maheMdra kalpe deva hAI, tuM huvAjI naresarU. narakanAM duHkha dekhI lubdhaka, upayai vAnarapaNuM; vayara kAraNa bhava vadhAraNa, jJAnavalI munivara bharyuM. 14 putra sukAzalane pada ApIyeA, saMyama sAthe nRpamana thApIye; 1-avadhijJAna.2-vAta-kathA, 3-zikArI. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana-rAsa, vijyAga 2 jiroja hA. ulAlAnI dezI. thApI saMyama sAthIe, mana mekSamAraga sAdhI dhadadhi vara rahI saMyama, mokSamArga ArAdhI, kikidhara kikidhAIza, sukezala laMkA valI, kezarAja muni hilI, DhAla e bhAkhI bhalI. 15 duhA giri vaitADha vizeSathI, rathanapura pura dekhi; azanivega rAjA bhale, pAle rAjya vizeSi. 1 vijyasiMha vijya mahA, vidyutavega vizeSa; deda de naMdanAM, pAI saha vizeSa. 2 tiNa parvata Adityapura, maMdaramAlI rAya; tihighara putrI upanI, zrImAlA sukhadAya. 3 *svayaMvara maMDapa tehane, lAvyA bahu bhUpa; maMDapanI racanA bhalI, AchI bhAta anUpa. 4 rAya sahune "atikamI, variyA kikidhArAya; vijayasiMha ke ghaNe, amaraSa sahiye na jAya. pa AgehI utArIyA, parvatathI tuha prAMhi; are ! chaDele chalavaTe, aju mUke nahi kAMhi; 6 ke Apa varamAlikA, ke zUrA saMgrAma; thA, suNI keyA ghaNu, vAnara rAkSasa sAma. 7 vijayasiMha cuta mArIo, kikidhAnRpane brAta; aMdhaka haNI badale lIye, vijayasiMhane tAta. 8 1-bhujA daMDa. 2-kanyA pitAnI meLe vara pasaMda kare, tevuM sthala. 3-LagIne. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunita. kikiMdhA laMkAdhaNI, lUMTI kADhayA doya; hAMya lekhe ke nahIM, balI kare se hoya. 9 hAla rajI. prabhutana aMgI suhAvatI ha-e dezI. balIyAM DhuM kayuM lAgatA hai, phiri pAhI bhAgatA hai, AMkaDI, kikidhA laMkAnA nAyaka, pAyAlAM thiti DAvatA hai, laMkapAyAla prasiddhipuhavI, vAsa kIyAM sukha pAvatA hai. ba. 1 azanivege nRpa nighataja, laMkA thANa thApatI hai, deza nagara pura pATaNa saha, thA jogane ApatA hai. ba. 2 sahasAra sutane dIye padavI, ApaNa saMyama dhAratA hai, sumati-gupati vratane pratipAlaka, nija parakAraja sAratA hai. ba. 3 rAya sukezala ghare paTarANuM, nArI zirAmaNI nAyakA hai, mAlI sumAlI malyavAna e, putra tInanI dAyakA hai. ba. kikidhApatinI vara vanitA, nAme te zrImAlA hai, rakSarajA AdityarajA de, sutanI mA suvizAlA hai. ba. zaya kikidha madhu parvata pari, sukha sAtA ati mAnatA hai, nAma kikidha nagara nivasAvI, vAsa vizeSe ThANatA hai. ba. rAya sukezala taNA suta kepyA, nRpanighata nikAsya hai mAlI laMkApurI kikiyA, sUrarAjA nRpa vA hai. ba. 7 nR5 sahasAra taNa ghare nArI, citrasuMdarI rAje hai, naMdana idra ane pama jAye, epameM drihI sAje hai. . 8 mAlI rAjA I nipAtI, punarapi laMkA lIdhI hai, nRpavaizravaNa bhaNuM sA dIdhI, khuNasanikhuNasI kIdhI che. ba. 9. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. laMka pAyAla sumAlI vasatAM, ratnazravA suta taDe hai, kusuma udyAna jai vidyAne, sAdhana mATe maMDeye hai. ba. 10 khecarakumake manahara, pAsa AvI ubhI hai, tana mana rAci rahI che sAcI, prabhujIne guNa khabhI hai. ba. 11 nizcala mana rAkhatAM naravare, sUdha sAdhana sAdhyuM hai mAnava suMdarI vidyA sAdhI, vAna ghaNo vAgye hai. ba. 12 daSTi pasArI jotAM dekhe, pAse padmanI kADhI hai, ApaNe kuNa acho kahe suMdarI, vacane kathane gADhI hai. ba. 13 ketuka maMgala puravara maTe, vidhu tihAM rAjA hai, kesIka ke kasIya sahedarI, rUpa kalAguNa tAjA hai. ba 14 kezikA te vizravasAghare, vizramasuta vaMkA; iMdraNa adhikArI adhika, laMkArAja niHzaMkA hai. ba. 15 nimittiye muja tuhu vara bhAgyA, manasA adhika umAhI hai. teDI kuTuMba ADaMbara rAjA, sA kanyA taba vyahI hai. ba. 16 pura kusumAtana vere vasAvI, vasavAne sukha mAne hai, dharma (bhAvathI) karatAM bahule, janama kRtAratha jAne hai. ba. 17 eka divasa kekasI nisAye, siMha salUNe dekhyo hai, gajakubhasthala bheda karaMta, nRpane pharSa vize hai. ba. 18 garbhavatI sA rANI vANI, ati asuhANa bhAkhe hai, meDe aMga kaleza karatI, mAna ghaNuM mana rAkhe haiM. ba. 19 darpaNa chAMDa khaDaga mukha dekhe, iMdrajI ANu manAvai hai, ari sirapAva dI ItyAdika, garbhaprabhAva jaNAve che. ba. 20 pratipakhIyAM ghara trAsa paDate, zubha velA suta jAye hai, Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrIkezarAjamunikRta. sahastra caturdaza varSa pramANe, avicalaheIne Aye hai. ba. 21 bhImeNu purApita paragaTa, mANika navAM nipA hai; hAra uThAvI uce lIdhe, pahirI gale zobhAye hai. ba. 22 dekhI kekazI eha temAsa, aciraja adhika pAyo hai, ratnazravAne eha apUrva, rANI khyAla batAye hai. ba. 23 rAkSasaidre ghanavAhanane, Ate ema suNIye hai, pUrvajA tava pU. acce, devataNuM pare thaye hai. ba. 24 nAga hajAre sevita kiNahI, upADe navi dIThe hai, bAlaka thAre jalAye se, kaThe pahirI beThe hai. ba. 25 nava maNikarma nava mukha dIse, dazame sahija dikhAye hai, dazamukhanAmapitA taba thA, ucchava adhike thAye hai. ba.26 sumAlI maMdiragiri gayethe, jJAnavaMta RSibUjha hai, nava mANikane hAra vaso, patrikhaMDAdhipa sUjha hai. ba. 27 "bhAnu supana dekhI suta jAye, bhAnukaraNa kahAye hai. kuMbhakaraNa te apara nAmathI, sUraja teja savAye hai. ba. 28 trIjI vAre sUryanakhAjI, putrI te ati pyArI hai; cethI vAre caMdrasupana, bibhISaNa sukhakArI hai, ba. 29 DazAgra dhanuSa samunnata, sadara sama bhAye hai, bIjI DhAla vizAla vizeSI, kezarAja muni gAye hai. ba. 30 duhA. eka divasa rAvaNa prabhu, uce je jAma; 1-hajAra. 2-pahelAM Apela. 3-pUrva vaMzajoe, 4-rAvaNa dazamukhavALe pa-traNukhaMDane rAjA 6-sUrya Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana-rAsa 11 mr m bh aizI vimAne Avate, vaizramaNa guNadhAma. dekhI pUchI mAyache, e kuNa rAjA hoya; mAsIsuta te tAhare, muja bhaganIsuta joya. vaizramaNa nAme bhale, IMdrataNuM ghara eha; mAnI mati Agale, sajA sAtha saha. tuha pitAmaha mArike, laMka rahI harirAya; A che te ene e duHkha sahI na jaya. laMkA deI nAmathI, vidyA-rAkSasa nAma; rAkSasa bhIma kRpA karI, ApAthI abhirAma. ghanavAhana rAjAthakI, e thiti cAlI jAta; abate koI dIsa nahIM, dIna vade mAta. dharatI chUTe jehathI, mAna mahAtama jAya; sadhanathakI niradhana have, jIvita muvA giNAya. aNurakhavAlA khetane, je jANe se khAya; rakhavAlAM beThAM chatAM, keI na khAvAkhA(jA)ya. se dina nayaNe dekhisuM, laMkAnagarI jAya; pitAmahane ANe, tuha beze rAya. laMkAnA luMTAkane, baMdIkhAnAmAMhi; dekhIza taba jANIza sahI, putravatI huM prAMhi. eha mane ratha mAhirA, gaganakusuma sama dekhi; mArUdeza marAlikA, dina dina "Na vizeSi, 11 1 pitAne bApa, dAdo 2 luMTAro. 3 AkAzanA phUla. 4 haMsanI priyA-haMsI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. ehu vacana zravaNe suNI, bibhISaNa khelata; thA dhArI DhAsipakaDI, mAtA mama DhAla 3. pada nIrAla. DAla ta. 12 1 caDhatA teja pratApe, dazaka dhara rAjA; tIna bhavana ke| kaTaka hIrya, ANu na koi uthApe. da. kuNusA IMdra-dhanada vicAro, kuNusA khecara A; grahugaNa tArA na rAtipati hai, jakha uge eka bhAnu. 6, rAvaNughara beThA sukha pAve, kuMbhakaraNo era; aSTApada uDayAthI kehara, bhAgI jAve bhAra. 6. kuMbhakaraNabI alaga jAvA, mhArI adhikI adhikI Teka; maya'gala mAtA kehira Age, pAva bhare nahIM eka. 4. rAvaNa bhAkhe mAya ! suAjI, dyA hamane Adeza; vidyA sAdhana sAdhI AvAM, vAdhe vAna vizeSa. da. zuddha ArAdhanane khale sAdhI, vidyA eka hAra; si'hataNe tanu pAkhara eDI, hue magaja apAra. da. kuMbhakaraNa te ekahI pAmI, cyAra bibhISaNa lAdhI; khema kuzalaku tIne khadhava, AyA vidyA sAdhI. da. vidyA sAdhanakI vividha adhikI, padamapurANe vakhANI; mai sabadha sakhepa kIyA e, graMtha vadhatA jANI. da. SaTa upavAse khAMDA sAryAM, caMdrahAsya varadAI, caMdra jema kalA nita caDatI, vAdhe adhika vadhAI. da. 12 pa 7 1-siMha karatAM paNa meATA vikrAla praNI che, tene joI kesarI paNa bhAgI naya che. re Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazArasAyana rAsa. ? giri vaitADhe dakSiNu zreNuM, puravara surasa'gIta; mayanRpa hetumatInI jAi, maMdodarIya pavIta. 4. 10 pariNAvI rAjA rAvaNane, sanamukha ANI kumArI; jema zacI IMdrAM vara rANI, rAyagharAM e rANI. 4. 11 giri megharava khecaraputrI, ramatI DhIDhI rAya; cha hajAra varI eka sAthe, pUrava puNya pasAyai. 6. 12 pAmAvaI putrInA tAtaja, surasuMdara vaDerAjA; avarAM janaka milI sahu sAthe, AyA lasakara tAjA. 4. 13 bahu sahu milI ele svAmI, vega vimAna calAve; AyA kaTaka vikaTa bhArI, TalI vairi saTalAve. kra. 14 rAvaNu bhAkhe bhAmanIyAMsuM, Arati kAM Ima ANNA; bhUri bhujage garUDana bIhai, e ekhANA jANeA. 6, 15 karI sagrAma sahune jItI, nAgapAse karI bAMdhe; nArIvacanAM DI dhanathI, neha ghaNero sAdhe. da. 16 maheAdara nRpa kupapurAdhipa, sapanayanA rANI; timAlA putrI paraNAvI, ku'bhakaraNa ghare ANI. 6. 17 jaceAtiHpurapati vIranaresara, na dhruvatInI jAI; 3pa'kajazrI 4pakajavaranayanI, mibhISaNa sukhadAI. 4. 18 madadarIye jAye nadana, IMdrasarIkhA tejai; IMdrajItajI nAma pariNAmai, lAvyeA ghaNuGejai. da. 19 meghasarIkhA nayanAnaMdana, naMdana nIkA jAye; meghaja vAhana vArU kumara, karame tA kahAyA. da. 20 1-kula vyAkulatA. ra-ghaNA, 3-kamaLa jevA suMdara varNavALI, 4-kamaLanA jevA suMdara netravALI 13 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. kuMbhakaraNa mibhISaNa bhAI, la'kAne hADaeN'; dhanada sumAlIsu AlabhA, dUta-mukhe devADe. da. 21 rAvaNa rAjA bhAI tAjA, caDhIyA taba sagrAme; dhanada sAthe jaMga kIyAMthI, rAvaNujI jasa pAme. da. 22 carama zarIrI dhanaH naresara, cAritrasu* citta lAve; zatru-mitrasuM sama pariNAmI, rAvaNa Aya khamAve. 6. 23 laMkA lIdhI rAvaNu rANe, puSpaka lIye| vimAna; mAyamanAratha pUraNa kIdhA, purUSAM ehu pramANu. 24 puSpaka vimAne ezIne, jAtasamete jAve; bhuvanAla kRta hAthI sAhI, gajazAlai sAhI, gajazAle adhAvai. da. 25 eka vidyAdhara ANI suNAve, kiki dhAn pajAyA; laMka yAla tajI nRpanagarI, levA sArUM AyA. 4. 26 yuddhe harAvI yAmarAjA tasa, kha'dIkhAne ThAvai; rAvaNa cheDAvyA camarisa', ehava udata suNAvai. da. 27 lakA leI kikidhA lIdha, puSpaka surasuMdara sagrAma herAyA, Aja vaDA kepcA iMdraparadhAna niSedhyA, dekhAne zu thAye ? yamane surasa'gIta samarpI, Avyu. keTe rAye. da. 29 sUrarAjAne purI kikidhA, prIti dharI nRpa Ape; rakSanagara teA rakSarAnai,ApaNaDAkakara thApe. da. 30 bhalai mUhUrtaDila ghaNAsu, rAvaNu laMkA Ave; nArI vadhAve ma`gala gAve, sacaNu mahA sukha pAvai. 4. 31 lIyA yAna; rAjAna. 4. 28 1-chellA zarIravALA-tadbhava mekSagAmI 2-vRttAMta. 14 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. AnaMda raMga vinoda vize, gharaghara maMgala cAri; kezarAja e tIjI DhAla, mukha mukha jaya jayakAri. da. 32 duhA. sUrarAjAghare kAminI, iMdumAlinI nArI; vAlI suta upa vaLI, kona zake tasa TAlI. samudrAMta pRthivI saha, nitya pradakSiNA deya; saba vidhi vAtAM Agale, vAMde saghalA ceya. punarapi ke AMtare, jAye suta sugrIva; suprabhA kanyA valI, zebhanIka sadIva. rakSarAjAghare kAminI, harikatA suvidhAna; nIla ane nala nAmathI, jAyA purUSa pradhAna. sUrarAjA vAlI bhaNI, nRpapadavI ApaMta; cAritra pAlI nirmale, mikSa pihite saMta. 5 hAla 4, aMgahaNe kari lIjIye-e dezI. eka divasa laMkApati, vade caitya ane jatI ane jatI. hite parvata madarUe, sUrpaNakhAne apaharI; svara khecara gaye saMcarI, saM. laMka pAyAle ghara karUe. 1 sUrarAjAne naMdana, caMdrodara AnaMdana, A. cAdarane mArIyo e, khabara laIne rAjI; khara Upari bala sAjIye, sA maMdadarIe vArIe. 2 laMkapAyAlAne dhaNuM, kIne bhaganIpatibha[, pa. ApaNaDe kari thApI e; 1-samudra sudhI. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zrIkezarAjamunikRta. caDhodara mAryAM suNI, anurAdhA trAhI ghaNI, trA. deva ra'DApo ApIye e. vaname naMdyana jAIye, nAme virAdha kahAiyA; ka. sakala kalA guNa AgaleAe, jovananI vaya pAmIye; vaira vizeAdhana kAmIyA; kA. kAma karaNa utAvalA e. vAlI sevA vAMchatA, ANI milavA Atura dUta icchatA, I. calAvIyAe; nirAgI, ni. vAlIne page lAgIyA, aMtaHkaraNa kIrtidhavalathI mujatAI, rAvaNa zakhada suNAvIye e. pa zrIkaDethI tujatAI, tu. cAhyA sevaka pattipaNA e; akha abhimAna na kIjIye, jo kIjai te khIjIye, khI. gheADAme bhAkhyA ghaNAe. 6 vAlI kahe e sahu kharA, uNu gharasuM nive AMtare, AM. paDIyeA che mana mAhire' e; deva ane gurU TAlIye*, na namu* mastaka vAlIye, vA. nAvuM huM dhare tAhire e. jina apavAdathakI DarU', nahIM jimajANu tima karU, ti. kIyAMthI Talasu nahIM e; tuM zIle kAM vaheM ! kAM. ete ANavaNI sahIe; jA tuja svAmIne kahuM, akha kRta vacana jakha sAMbhalyA, rAjA rAvaNa parajaNyA, 5. lakhala mahule cAlIyA e; m 4 7 ra Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayarasAyana-rAsa. kapipati sAmuho AvIye, dalabala aMtana pAvIo, pA. leka upadrava TAlIye e. 9 vaMdva yuddhanI thApanA, TAlI upAya pApanA, pA. upAya sahu alagA kIyA e; deI te zrAvaka bhalA, deI to mati AgalA, A. dayA dharma cittameM dIyA e. 10 astra zastra je cAla, vAlI te sahu jAla, jA, rAvaNanA upakAra mane e, catura mahA che cekasI, ceTa kare che huM upakasI, u. hi manameTe dharmane e. 11 kaMdukanI pare paDIye, kara koTara meM bhIDIye, bhI. cAra samudrAM pharI eka hAryo khasANe ApajI, ANe mana saMtApajI, tA. hA rAvaNa herI e. saMbhAre ati sArajI, pUravalA upagArajI, gA. che rAvaNa rAjI e; laghubhAI thira thApIne, rAjata riddhi ApIne, A. ApaNa saMyama sAi e. 13 sugrIve suvicArIye, rAvaNa te adhikArI, kA. - zrIprabhA paraNAvI e, vAlI Sisara saMcare, pratimA dhara bahu tapa kare, ta. labadhivata kahAIe. 14 - - 16. 2--agAunA. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrIkezarAjamunikRta. mAse mAse pAraNe, kare sadA sukhakAraNe, kA. aSTApada giri AvIe; kAusagga samAcare, ega dhyAna nizcala kare, ni. jinazAsana bhAvI e. 15 nityaleja puravarU, nityAka narezarU, na. kanyA te ratanAvatI eka vyAhaNa 5 jAve jAma, aSTApada A tAma A. Age to na zake calI e. 16 dIDe tale RSijI TADhe, rAvaNa roSa kare gA, ka. jANe e parvata paDe e; mAthA sAthe e paDe, taba te parvata khaDahuDe, kha. muni thApe aMguThaDe (Da) e. 17 trAsa karIne nAzI, municaraNe citta vAsI, vA. rahyA sAdhupaya aNusarI e; RSine rAga na reSajI, sahu sAthe saMtoSajI, saM. tIratharakhavAlI karIe. 18 deva juhArI jugatisuM, jinaguNa gAve bhagati, bha. taba dharaNendra dhAvIye e; ameghaviyA nAme bhalI, zaktirUpa che niramalI, ni. vidyA deI sidhAvIe. 19 caudaza vidhi ArAdhanA karI, vAlI sapi zivapada varI, zi. name name aSirAjIe; cethI DhAle caturAI, catura narAMre citta bhAI, ci. kezarAja guNagAjIyoe. 20 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana-rAsa. 19 hA, giri vaitADhe vizeSI, tiHpura puranAma; vidyAdhara che javalanazikha, rAjaguNe abhirAma. nArI nAme zrImatI, putrI te paradhAna tArA tAravilecanA, koI tArA samAna. nRpa cakAMgato sahI, suta sAhasagati joya; tArA darzana mahIye, kare jAcanA soya. vAnarapatinI vAMchanA, tAta likhi e vAta; sAhasagati svalpAyuSa, kapipatine daI tAta. tArA udare UpanA, naMdana AchA deI, jyAnaMda AnaMda bhale, vallIsama phala hAI. sAhasagati sAMsaya paDe, jAre rAtija dIha aNasara kima pAmIye, e jinavacanAM lIha. koI dAva upAvasuM, tArA saMga karAvuM; te jIvata lekhe likhuM, nahitara te marI jAuM. rUpa parAvartana karI, vidyAno AraMbha; hemavaMta parvata laI maDe karavA daMbha. 8 bhUcara khecara rAjavI, dala bala sabala virAja; diyAtrAe cAliye, rAvaNa rUDe rAja. DhAla 5 mI. vanamAlIke harA-e dezI. rAvaNa digaya cAlIye, sAthe saba parivAre; teja pratApa vadhe ghaNe, ugamata dinakAre. rA. 1 laMka pAyAlAM AvI, kharekharehIja mAre; Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kezarAjamunikRta. khecara cavade hajAranuM, sAthe cale ThAre. rA. 2 sarasa khare sugrIva, cAlyA rAvaNa lAre; asarane ArAdhIyAM, upaje prema apAra re. rA. 3 nadI darmadA AvIye, kAMThe kaTaka paDANa re; jinapUjA karavA bhaNuM, baiThe rAvaNa rANere. rA. 4 aNaciMtye jala bAMdhIye, pUjAsAja taNANo re; khabara karI jana mekalya, pUche rAvaNa rANe re. rA. 5 nagarI che mahiSAvatI, sahasrAMzu tihAM rAjAre; rAya hajAre sevIyeyo), adhike che aMdAjAre. rA. 6 sahastra eka che suMdarI, tanasevaka deya lAkhore; paMcaMdriya sukha bhegave, jalasuM ati abhilAkhere. rA. 7 pAle bAMdhI pANIeN, kevala nArI sAthI re; sevaka rAkhI pAkhatI, harakha rame jima hAthI. rA. 8 subhaTa gayA tasa sAmaMha, sahamI mAra macAire; keIna Ave Asano dekhyAM tala subhaTAI. rA. 9 rAvaNajI AvI age, sAhe thaye zara bAMdhIre; laDI vividhAyUsuM, lIdhe rAvaNa bAMdhIre. rA. 10 AkAzathI UtarI, caraNarIkhI eka Are; zatabAha nAme bhale, AvI sutane choDAve. rA. 11 rUSIjIne mana rAkhavA, mA se kari bhAIre; deza ane ApatAM, caraNa he sukhadAi re. rA. 12 annarazya nareMdrasuM, mitrapaNe che vAcAre; cAritra lesyAM ekaThA, sagapaNa te e sAcAze. rA. 12 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazArasAyana-rAsa. 21 dazaratha naMdanane dI, adhyAne rAjere, annaraNya vrata AdarI, sAyaM Atama kAjere. rA. 14 lAta dhamUkAre kUTI, nAI ANu pukAre; rAjA rAvaNa pUchIye, uttara dhra huM mAre. rA. 15 rAjanagarane rAjI, nAme marUta kahAyere mithyASTi che ghaNe, kugurare bharamAre. rA. 16 yajJaheta hiMsA ghaNuM, karatAM meM avagaNI re; vipra vizeSe kepIyA, tihiM kAraNa huMhaNIyere. rA. 17 rAvaNa cAlI AvI, mArUtane mukha bhaMbhere, jinamata adhika dIpAvIe, rUSIjIne manarIjare. rA. 18 rAvaNajI saMsate karI, cogya dhaNuM samajAvyo re, sAce te rAce saha, dharma dayA mana bhAre. rA 19 nAradajI RSi mata ko, dharma dayA mAMhi jANe re; hiMsA je dharma kahe, te mukha mahA ayAre, rA. 20 nAradane nRpa pUchIye, e mata kiNe calAvyo re; vasu rAjAthI cAlI, pApe piDa bharAyere. rA. 21 kanakaprabhA che kumArI, bharatarAyanI jAIre; rAvaNane paraNavIrya, bAMdhI prIti savAIre. rA. 22 tihAMkI nRpa AvI, marApurI majhArere; harivahana che rAjavI, putra madhU suvicAre. rA. 23 rAyataNe page lAgatAM, phUla madhukara dekhIre; hithakI te pAmI, rAye vAta vizeSare. ra. 24 madhurapaNe madhu belI, amara che muja dIdhere, Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrIkezarAjamunikRta. pUrvabhavanA mitra bhaNI, e upagAraja kIdhere. rA. 25 camarabhaNa meM pUchIye, kavaNa saneha tumAre; pUravabhava meM te kahuM, pyAre mitra hamArere. rA. 26 camara kahyA muja Agale, dhAI khaDe re; khetra apara vijaya bhale, zaradvArapura hAIre. rA. 27 rAya sumitra sahAmaNa, pUrvabhava a che tasa mittere; kalA abhyAsI gurU kanha, daI puNya pavittare. rA. 28 ghoDAne khIMcyo ke, aTavIne avagAhere; pallI patinI kumarI, vanamAlAne cAhere. . 29 mitrata mana mehI. mAninIse mana lAve; rahe ghaNe udI[dA]sIyA, rAya tadA batAve. . 30 mAnI rahyA che ke nahIM, rAjA kiriphiri bhAkhe, Arati thArA manataNI, mati kaI chAnI rAkhere. za. 31 cittanI Arati sAMbhalI, hasI naresara bele; nakacha vAtane kAraNe, mitra kis DamaDalere. 2. 32 mitra prabhava ghare mekalI, AvI bhAkhe vAtore; prANa na rAkhe mAgatAM, muja sarikhI kuNa mAre. rA. 33 prabhava kahe huM pApI, nirlaja dhITha anItare; nArIne rAkhe mAgatAM, dhanadhana mahAre 5mittAre. rA. 34 A padhAre mAtAjI, bole vAraMvAro re; huM aparAdhI rAyane, phiTamAhire jamavAre. rA. 35 1 strI. 2 mananI pIDA. 3 kaThaNa hRdayana. 4 nIti vagarane. 5 mitra. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayaze rasAyana rAsa. - zupati rahIne bhAkhIyA, prabhava rANIne ehAre; rAjA pAchala Ayane, suNavA lAge tehAre. rA. 36 chAne rahine nirakhIyA, rAjAye sahu virata tere, rANIjI gharAM mokalI, chede kaMTha tu tAre. rA. 37 rAjAye sei sAhiyeA, mitrataNA takha hAtheAre; kare praza'sA mitranI, harakha dharI naranAtheAre. rA. 38 rAjAye vrata AdarI, pAmyA kalpa IzAnAre; civa hiravAhana naMdana, madhunAme paradhAnAre. rA. 39 mitra bhamI bhame' ghaNe, vizvAvasu udArAre; nyAtimatI ure' urSane, zrIyakumAra kumArAre, 2. 40 tapa dhRtapanIyANeA karI, camara thayA huM ehAre; pUravalA sambandhathI, e tuja sAthe saneheAre. deI trizUla sidhAvIyA, e muja kare' avadhAre re; kAja karI phira AvahI, joyaNa doya hajArAre. rA. 4ra ema suNI sukha mAnIyA, madhusu* karI sagAire, manAramA kumarI bhalI, dIdhI tasa pariNAIre. rA. 43 DhAla bhalI e pAMcamI, pAMcA kai mana bhAI; kezarAja rAvaNataNA, ciratra che. sukhadAire. rA. 44 duhA. rA. 41 ghara cheDayAM bhUpAlane, huvA varasa aDhAra; merU gire' jina pUjIyA, e zrAvaka AcAra. fira AyA mahI maDale, nala kumbara digapAla; pura duaghataNA sahI, rAja kare 1-tapanA lamAM sAMsArika bhAga mAgI levA te. suvizAla, 23 1 2 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kezarAjamunivRta. AzAlI vidyA karI, zata paNa parimANa; agnikeTa ati Akaro, aganitaNe maMDANa. kuMbhakaraNa ghanasAthasuM, ANI aDIe nareza; agani jhAlIne jAli, keI na kare parivesa. kuMbhakarNa phira AvIye, svAmitaNe mana sera; subhaTA paga pAchA paDe, keIna cAle jera. Arati adhikI UpanI, kema rahe ati lAja; etale rANuM rAvalI, pati karivAne kAja. rAvaNa pAse pratikA, bheji kare aradAsa; je mana rAkhe mAhire, te pahuce sahu Asa. AzAlI vidyA mahA, vAza varatAuM Aja; cakra sudarzananuM sahI, suMpuM saghaLe rAjA tuma sAthe muja mana va, Ihive tumha hAratAra; prabhu tuNDavica na AMtare, so jANe kiratAra. 9 uparaMbhAnI vInatI, manamAMhi avadhAra; uttara jo UtAvaAtura (che) sA nAra. 10 hAla 6 hI. kumara subhAnu sujANuthI-e dezI. Atura ati jANI karI, laghu baMdhava tasa bolere, vege padhAra padamaNuM, tuma IMdrANune telere, Atura ati jANI karI. rAvaNa rIsavaze kahe, baMdhava Ima kima bhAkhe re, purUSa ane te teja, patriyathI mana rAkhere. A. 2. 1-duHkha. 2-parastrI. ducation International www. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma rasAyana-rAsa. kahe bibhISaNa dUSaNa, kIyAIthI heIre; viSa vyApAra kare sahu, mare khAyAM jaIre. A. 3 vAta kahItAM kAminI, vega sugahI AIre, vidyA dIdhI vidhI kahI, sAdhI vAra na jAIre. A. 4 zastra dIyA sura sAnIdhI, kAriyA suvizAlare; nagara lIye nala kubera, laghu grahIyA tatakAlare. A. 5 cakra sudarzana pAmI, pAmI ati ghanI saMbhare; nala kubara karI ApaNA, thApyA na kahyA lere. A. 6 uparaMbhA samajAyane, rAyaNuM prIti lAve, rathanapura pura upare, rAvaNajI caDhi Ave. A. 7 sahastrAra suta iMdrajI, naMdanane samajAve; jUTha kaleza kiyAM kisuM, keItha na pUge dare. A. 8 sahasrAMhi nRpa sevita, sahasazu nRpa jIte re; aSTApadane upADIye, vasudhAmAMhi vidIta, A. 9 vidyA sAdhana dhIpa patta, navi AMTIye cAlyo. pimApati zaktijI, saphalataNe vara Avyo; A. 10 marUtaNe mukha bhaMjane, bhaMjana kAlahi rAyere. dhanadata mada mardana, sugrIva seva karAyo. A. 11 pura durlaMgha ulaMgha ghaNo, nala kubara bala bhajayAre; marAyAMrAya kahAviyo, Aja na jAvai gAMjyore. A. 12 rUpavatI ati rUpaNa, putrIne pariNAvI Aghe kADhe naMdana, cittane lya samajAvIre. A. 13 1-prakhyAta. 2-kubera, 3.-rAjanA paNa rAjA, Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. atiAdhRtapaNe sahI, aSTApada pAve saMtApAre; ghanake| kAMI na nivasIuM, prANa tarja seA ApAre. A. 14 tAta vacana niva mAnejI, tANe Apa ghaNerAre; 26 dhanaheA dhana tumheM tAtajI, dhanya matA e tere. A. 15 je haNavA tasa sAthejI, sagapaNa kema karAyere; Aja kasuM e vaira teA, Age hi cAlyA jAyere. A. 16 rAvaNa dUta paDAvIyA, AyA iMdraha pAsere; pura gherANA caharA, nRpa ima kema vimAsere. A. 17 bhakti zakti devu... ahai, jIvataNI rakhavAlIre; bhakti bhajo sanmukha jaI, kelavA zakti saMbhAlIre. A. 18 dUta prate' surapati kahe, maiM tumha tA bharamANuAre; rAMka namAvI rIjhIyA piNu navi namIyA rANAre. A. 19 iMdra caDhI uraNa AvIyA, reNu rahI nabha chAIre; jema vakhANI graMthama, jematema hAI sarva laDAIre. A. 20 hAryA iMdra riMdajI, tyA rAvaNu rAjAre; jaya jayakAra thayeA mahu, vADhyA jItahI vAjAre. A. 21 rAvaNu la'kArye AvIyA, rasayaNa taNeA mana bhAyA; iMdra krIyA karUpi'jare, Apa kIyA la pAyAre. A. 22 sahasrAra nRpa AvIyA, rAvaNanuM aradAsere; putra bhikSA muja ApIyA, karI thApA nija dAsere. A. 23 rAya kahe suNu khecara, iMdra kare e kAmere; nagara khuhAre nitA, Ache rAkhe gAmere. A, 24 1-24, 2 -sajjana, 3-lAkAnA pAMjarAmAM. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana-rAsa. 27 saghalI vAta manAvIne, cha iMdraja rAyere; nIca kAma karatAM thakAM, "AratimeM dina jAyere. A. 25 sAdhu samIpe pUchIyo, parabhava ikahI Apere; nIca kAmakaraNe paDaze, [o] kavaNa kIyAthA pApare. A. 26 sAdhu kahe nRpa! sAMbhale, parabhava bhAkhuM ehore; pAraMjayapurano pati, khecara guNamaNi gehore. A. ra7 javalanasiMha ghare nArIjI, vegavatI suvicArI re; ahalyA nAma sutA a che, mAta pitAnI pyArI re. A. 28 sayaMvaramaMDapa tehane, rAya ghaNuM calI Ave; AnaMdamAlIne kanyA, varamAlA pahirA. A. 29 nAme taDitaprabha tuM taba, khIjya manahI majhArere; AnaMdamAlI sAthe tuMhI, vahI che ati ghaNo bAre. A. 30 AnaMdamAlI caraNa grahI, karete ugra vihAre; dhyAnArUDha munisarU, dekhe te eka vArA. A. 31 dIye parisaha kare, sAdhUne cUkayo dhyAne re; siMha sarIkhe nahi have, he svAna samAnere. A. 32 taba kalyANaja gaNadharU, AnaMdamAlI bhrAtA; tejalezyA mUkahI, tujane deNa azAtAre. A. 33 satyazrI tujha nArIye, rUSijI zItala kIdhere leza apU ThThI pariharI, saMyamasuM citta dIdhere. A. 34 bhava bhamI zubha karamAMtaNa, pAmI udaya nari re; sahasAranRpa naMdana, ehija hu IMdere. A. 35 1-pIDA. 2-putrI. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrIkezarAjamunikRta. te duHkha dIdhe sAdhune, tujhane rAvaNa rAjAre; karama kayA viNabhegavyA, dhrUhi vilayanahIM tAjA. A. 36 ema suNI rathanuM pura-svAmI saMyama varIyo re; karama khapAvI kevala lahi, Atamane ugharIyere. A. 37 suvarNatuMga giri pahale, rAya juhAraNa devare; anaMtavIrya ati kevalI, vade nRpa tatakhere. A. 38 suNIya vakhANa sujANajI, prazna kare e rUDIre; kuNu hAthe maraNe mujha, bhAkhe bhavathiti kUDIre; A. 39 paradAdAne dUSaNe, vAsudevane hAthe re; ni maraNa batAvIe, tribhuvana kere nAthe re. A. 40 aNu IcchatI nArIne, tava lIdhe nRpa ne re, deva dharma gurU sAthehI, maDaye adhika prere. A 41 chaThThI DhAle sAdhujI, name name e Ido re, kezarAja rUSirAjajI, namIye sayala munIMdare. A. 42 duhA, aba utpati sohAmaNI, bhayaravanI bhavi leya; sAvadhAna huIne suNe, suNatAM sAtA hoya. rUpAcala parvata bhale, bhalA bhalA ahiDANa; bhalA bhalA nRpa maMdirA, bhalA bhalA maMDANa. bhalA bhalA jinamaMdirA, bhalA sapUjaNihAra; bhalI bhalI pUjA karI, bhalA lahai phala sAra. hAla 7 mI. karelaNakI- dezI. suha umaMta gAyele re, carama zarIrI hoya; ha. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma zerasAyana-rAsa. sudhA svabhAva deya, ha. paTa darazanameM joya, ha. e sama avara na keya. ha. 1 sevaka haNumata sArare, rAma sarIkhA rAya; huM nahIM hazI nahIM, Aja na kaI dikhAya. ha. 2 svAmInA e bola che, thArA kapi upagAra; prANu dIyAMhi nahIM vele, zeSataNe zira bhAra. ha. 3 sevakanAM e bola che, vAnara hAre nAma; zAkhAthI zAkhA jaI pAvAM sahI vizrAma. he. 4 sAyarajala ulaghI, bAlI nagarI laMka; rAmarAya parasAdathI, kIdhA che kAma nizaMka. ha. 5 dinakaranI pare, dIpa, pura Aditya pradhAna; rAya prahalAda sehAmaNa, pAle rAjanI ANa. ha. 6 ketumatI mahimAvatI, satyavatI vara nArI; prItivatI, lIlavatI, zIlavatI saMsArI. ha. 7 zubha supana avakIjI, vInavaye bharatAra; rAya kahe ralIyAmaNa, naMdana upa sAra. ha. 8 zubha velA suta jAIye, guDIyA guhAra nisANa; ghari gharivAra vadhAmaNa, ghari ghari ati maMDANa ha. 9 vAra same dina thApa, pavanaya tasa nAma; caMda kalA jima vAdhahI, vAdhe suta abhirAma. ha. 10 vahittara battIza hai, cyAra Ara tanu mAMhi; sAta aDAre parihare, putra ane prAMhi. ha. 11 puravara che mahiMdrajI, rAjA maheMdra udAra; Anal Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. hRdayasuMdarI suMdarI, suMdara suvicAra. ha. 12 putra sahunA upare, putrI huI eka; nAme aMjanAsuMdarI, sakalaguNa suviveka. ha. 13 mAvatrAM vAlhI kharI, vIrAne vaDa mAna; bhAI bhagatI mahA, Adara merUsamAna. ha. 14 putrIne paraNAvivA, yovanavaMta kumAra paradhAnA paragaTa kIyA, je kaI hajAra. ha. 15 vara te de mana mAnIyA, saghalAMmAMhi vizeSi; pavanaMjaya prahalAdane, vidyutaprabha suvizeSi. ha. 16 aSTAdaza varSAtire, vidyutaprabha ziva jAya; te para nikhae che amukhegI kanyA kema devAya. ha. 17 pavanajaya cira Aukhe, pavanaMjaya parimANa; putrI pavanajayabhaNuM, devI kahI rAjAna. ha. 18 becara milIyA ekaThA, naMdIsaranI jAta; prArthanA prahAdanI, mAne saghale tAta. ha. 19 AjathakI dina tIsare, mAna sarovara jAya; vyAha karIje vegasuM; meliu sahu samudAya. ha. 20 pavanajaya kahe mitrasuM, te dIThI sA bAla;. raMbhAthI adhikI sahI, rUpe jhAkajhamAla. ha. 21 je have AMkhyAM dekhIye, lahIye cana atIta; eka uda have sUrajA deva jayuM, sarva jagatameM hota uMjaNA; ekahI caMdra ughAta hu nisa, meTata tame karatA prakAsa e kahI vRkSa sugaMdha havai vana tAhi susA bAga suvAsA mAnasa pUta havai kulakaMIka, eka anekI pUrata Aza" Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayarasAyana-rAsa, have vAcAye, karI, koNa kahe suNI mIta. ha. 22 pavanajaya balya hasI, vastu te e dUra huM jANuM hiMvaDAM jAI, je tuM hAya hajUra. ha. 23 vAhAne melA viSe, ghaDI tike dina thAya, dina jAI mAsAM mile, kahere kima rahivAya. ha. 24 mitra kahe suNi samijI, Arati dUra nivAra; rAte rahi sapaNe jaI dekhAuM tujhe nAra. ha. 25 pavanajaya kumArajI, cAlio mitra sameta; A ati utAvale, nArI nirakhaNa heta. ha. 26 jima jima nirakhe nArine, tima tima pAve cayana; deva vahe ati Akaro, sukhamAMhi duHkha dayana. ha. 27 bayaThI saptama bhemikA, vArU vAta vida; raMgamAMhi rAcI thakI, karatI adhika prame. ha. 28 vasaMtatilakA kahe sakhI, kumarI! tuja vaDabhAga; pavanaya pati pAmI, jehane jasa sabhAga. ha. 29 mizrakezI kahe sakhI, te myuM prazasya eha ? vidyutaprabha vara te () bhale jehane aMtima deha ha. 30 vasaMtatilakA kahe phiri, jori na jANe bheda; vidyutaprabha svalpAyu, tehanI zIre umeda? ha. 31 apara kahe e vAta, tuM navi lakhe vivAra; caMdana gheDehI bhale, nA viSake re bhAra. ha. 32 pavanajaya parivAramuM, ke manahI majhAra; e syu? bhUMDI vAratA, e zuM te eha kumAra, ha. 33 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 zrI kezarAjamunikRta. pavanajaya pariNAmasuM, tAte thaye apAra; kumarI te vajo nahIM, je Iha vAtAM pyAra. ha. 34 kADhI khaDaga khaDe thaye, e denuM saMhAra; karUM sahI utAvele, bele rAjakumAra. ha. 35 mitra kahe prabhujI suNe, nArI abalA kahivAya; tiName nirAparAdhaNI, kahe prabhu kema! haNAya? ha. 36 kumarI nidA navi karI, e koNa che labAla; tu te girivA cAhIe, pRthvInA pratipAla. ha. 37 phiri A nija thAnake, te kahena karUM vyAha; prathama kavalame makSikA, AyAM kavaNa uchAha. ha. 38 rAMdhatahI je kuhIye, te anna na miThAsI; pache kIsI kahe pAmIye, pura saMtAsyAM bAsI. ha. 39 mAtI lUTe nA mile, tUTe na mile neha, te mATe dhurIthakI, tUTaNa mati de 2(e)ha. ha. 40 mitra kahe Ima kima hue, ApaNu belyA bola; na pale taba saha kahe, phiTi phiTi puTADhela ha. 41 saMtakameM vetAlajI, uThA IyAM ayANa; bhaMga na bhADe raMgane, sAjananore sayANa. ha. 42 sAyara zivane ApI, viSa te vizvAvIza, nIlakaMTha nAme rahe, alaga na kare Iza. ha. 43 camarI caDhIye Ayake, mitrataNI mati mAna; vyAhataNa vidhi sAcavI, nAmataNe anumAna. ha. 44 1 garama-ta. 2 prathamathI. Ana Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyanazAsa. 33 mayagala dIdhA malapatA, ati tAjI ratukhAra; dIdhA varane dAyaje, maNi maMtI varahAra. ha. 45 lADIne leI karI, ghara AyA alhAda; saptapaNe sehAmaNe, dIdhe vara 4prAsAda. ha. 46 haMsa manAvI harSasuM, ucArI akhiyAta; bhAgye bhegavIye sahI, e nie vidhivAda(ta) ha. 47 DhAla bhalI e sAtamI, pavanajaya paraNeta; kezarAja sukha pAmIye, je have citta heta. ha. 48 duhA. bola kubela na visaresAla samA sAlaMta; khiNahI ratinaviUpaje, Arati ghaNuM AlaMta. nijara na mele nAhala. upaje ati ucATa; AvaTa lAguM ghaNe, virahAM vAkI vATa. mAtapitAnI vAlahI, rAsUrAnI zubhadeThaka katamayA vinA kAminI, ochuM jove neTha. pavanajayanI padamanI, parama mahA sukhakAra; nAhaninehe nihi, mehalI mAthe mAra. hAla, 8mI. aDhIyAkI-dezI. mehalI mAthi mAri, pavanajayakI nArI, Arati AkarI e, sAza)ravarIe; lAMbA le nisAsa, vAsara jAya nirAza, deva! kirUM kiyAe, phATe che hIe. 1 hAthI. 2 gheDA. 3 sAtakhaNavAlo. 4 mahela. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunina. dina vAtAmAMhi jAya, rANI dubhara thAya, viraha vijeNue, saravIme jegiNIe; bele sakhIya vasaMta, -tilakA nikaTa vasaMta, bAI! na reIe e, kAThA heIe e. saghalA dina eka sAra, nahIM jaze niradhAra, keruM bahuDase e, nehA je Dise eka mAya-bApa tivAra, samajAve suvicAra, triyAsuM haTha Ise eka putra kare kisa e. uttara nApe jAma, chAnA rahIyA tAma, tANa na teDIye e, tuDa joDiye eka DhI mUye jAma, ApahI Ave ThAma, tUTe khIcIyuM e. adhike ecayuM e. A dUta a(vA)pAra, rAvaNane suvicAra, bhASita kahe bhale e, prabhujI sAMbhalee; varUNa na mAne ANa, rAkhe adhika gumAna, rAvaNa rAvaNe e, milI che ghaNee. varUNusutA suvizAla, bAMdhi lIdhA tatakAla, baradUSaNa kharAe, khecara AkarAe; teDayAM rAvaNarAya, becara milIyA Aya, prabhu! tuhI cAle che, kAma utAvalee. 6 sava-"nayaNu vinA nahIM darpaNakI ghani, buddhi vinA na vedAMta matIke, kavine nahIM gAvata gItahI, jIvadayA vinA dhama jatI; prIna vinA sArI rIta na hota che, lai vinA nahI chatrapatika, zaradayA suvicAra kahe, eka rati vinA eka ratIka." Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazArasAyana-rAsa, tAta niSedhI tAma, cAlyA kumara Ama, pavanajaya jayAe, Anada ati thayA eka ?huya gaya adhikAya, melI jana samudAya, kumara cAlIye e, harakhe hAlIyeA che. nisuNI e viratata, kaTakI calate ka'ta; darzana sAMbhalIe, AvI valI calIe; pa'cAlI jima joya, Age ubhI hoya, palaka na pAlaTe e, priyuM jovu gha... e. paDiyAne jima ca', durakhala dIse mada, mAMsa na dekhIye... e, cAma vizekhIye e; lalitAlaka dekhAya, nahire vilepana kAya, sAdI sATikAe, timahilalATikA e. aNukhAyAM takhela, 4dhRsara adhara amela, kAyA galIe, pasithila paDI valIe; nayanA jalame... >>li, rahI che tanu mana bhUli, nArI nirakhate e, cAlIe harakhata e. sei lAgI patipAya, zIkha kahA khagarAya, dAsI tumhAraDIe, ciMtADu mAraDIe; nasakArI che eha, me' jANI dhUri cheThu, mAna na mAgatAM e, lahIye lAgatAM e. phira AvI ghamiAMhI, dharaNI paDI sA prAMhi, abalA nAmathI e, arU pariNAmathI e; 1-dhADA- hAthI 2-sADI. 3-lalATa-bhAla 4-jhAMkhuM thaI gayela. pu-narama thaI gayela. 6-AMsu. 7-khecararAja ! 35 10 11 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 zrIkezarAjamunikRta. dalabalane vistAra, cAlIe rAjakumAra, mAna sarovare eka vAso anusare e. maMdira racanA kIdha, pAlakaDe parasadha, sUte suMdarUe, bhega puraMdarU e; dinapaNe kurUvaMta, paMkhaNa zabada suNaMta, manasuM jAgI e, rAya anurAgI e. vAsara mAne bhega, zyaNunere viyega, te kule ghaNIe, vacane dayAmaNIe; jehane dina ne rAti, eSa sarIkhA jAti, te kima jIvahie, Arati ati vahIe. 14 pariNyA pAchaeN eha, navi kIdhe neha, satIya ziromaNIe, vA(bA)dahI avagaNae; je AvithI cAli, te huM gaye muha TAli. bola satISaNe e, na kahANe ghaNe e. 15 AjalagethI Aza, aba to huI nirAza, Aja mare sahIe, e to meM lahIe; nArIhatyAre pApa, meTe che saMtApa, mujhane lAgasIe, apajaza jAgasIe. 16 mitra prahasta belAya, mananI vAta suNAya, pUche karUM e, mitra kahe kharUMe; nArI hUi niradhAra, bharata na lAve vAra, zo caNe e, mAna vimocaNe e. 17 1-divasa. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmaya rasAyana-rAsa. abahI jAI tAsa, saMte suulAsa, mAnI mAninI e, AzA AnanI e; majijhama rAte seya, sAMmI sevaka deya, AyA saMcarI e, gaganagati karIe. svAmI rahI bAra, sevaka geha majhAra, AvI jevahae, rANI revahIe; piyaNi mAri hema, sA taba dIse tema, jala viNa mAchalI e, taliphe valI valIe. ucI nIcI thAya, cayana na raMca lahAya, kaMkaNa teDatI e, mari leDatIe; varaji varaji rAkhaMta, dhAI bhalI bhAkhaMta, jIvaMta sahue, sukha haze bahue. saMcala jANI kAya, dhasatasa nADi gahAya, kADhe jetale e, bhAkhe tetale eka huM svAmIne mitra, prahasta nAma pavitra, svAmI AvI e, manane bhAI e. bhUMDA ! e si hAsi, kumarI kahe udAsI, nAma na mujha game e, darzana kima ramee; varasa hUvA bAvIsa, meM navi dIThe Iza, alagehI rahe, khAra ghaNe vahee. kama ke deSa, kari rAga na reSa, kIdhe ApaNee, e parabhavataNee; 1-madhyama. 2-ameda-harSa 21 22 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunivRta. kAmine karatAra, dIThe bhale bharatAra, phUlI aMgame e, rANI raMgameM e. 23 bhadre ! khama aparAdha, thAre che na lAdha, ochAM huM ghaNue, pUrAM tuM bhaNIe; duHkhasAyara avagAha, kAMThe AvI nAha, nAmAdhArathIe, nAvAkArathIe. hasI ramI sukha pAya, cAlaNa lAge rAya, rANuM taba kahee, garbha sahI rahe; utarane ahinANa, Ape svAmI ! sujANa, legAMthI Dae, sukhame dina bharUe. deI muMdaDI deva, cAlI gayA tatakheva, kaTake jaI milyoe, kiNahI na aTakoe; kezarAja e DhAla, nAga saMkhyA suvizAla, nArI nAhilee, milaNa umAhie. kuhA. pavanajaya taba pAdhare, laMkA nagarI jAya; bhUpa bhalIpere bheTayo, ati raliyAyata thAya. rAvaNa rUDe rAvaNe, zubhavelA suvicAra; varaNe pari tatakhiNa caDha, dala balane enusAra. aba te aMjanAsuMdarI, garva dhare tihivAra, gupatipaNAne kAma che, keI na jANe sAra. garvataNe taba lakSaNe, garbha jANe jAma; 1 eMdhANa. ra mudrikA-vI. 3 AThanI saMkhyA-AThamI. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma zerasAyana-rAsa. ketumatI sAr kahe, kizuM kiyo e kAma. pavanajaya paradezameM, bahu badhA peTa; huM jANuMthI Ima huse, seI huve neTa. hAla 9mI. khUbakAkI dezI. ketumatI kalikAriNIjI, kAlarUpiNa hoya, " karmagati dehilIjI; vahu ! kisyuM e te kIjI, lAjavayA ghara deya. karmagati dehilIjI. ka. 1 riabhAgiNuM Tu(tu) raNujI, manane unmAda; ka. prANa taje vAghA kharIjI, kA kIdhe apavAda. ka. 2 maravAthI phiri jIvIyejI, zIla gayAM saMsAra; ka. zIla bhale (sAce) sahIcha, suMdarIne zaNagAra. ka. naMdanathI apamAnatAjI, jANethA sahu keya; ka. piNa thArUM asatIpaNAjI, Aja jaNANe joya. ka. reve rANI rAvalIjI, duHkha hIMce na samAta; ka. dekhAvI sA muMdaDIjI, pati AgamanI vAta. ka. vilagI vAghaNa vegasujI, saMbhAve sA lega; ka. nAma na bhAve jehanecha, tiNasuM ki saMjoga. ka. girI girAI muMdaDIjI, hAtha caDhI kihi Aya; ka. sAcI heve suMdarajI, kiu na bolAliya mAya. ka. 7 nirbhachI vacane kharIjI, ArakSa purUSa hAtha; ka. kADhI nagarImAMhithIjI, sakhI cAlI tasa sAtha. ka. 1 anartha. 2 kacha karanArI. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrIkezarAjamunikRta. ArakSa purUSA pAdharI, pIhara ANuM soya; ka. bAhira ANuM bAhuDyAjI, e to Imahija hoya. ka. 9 rAte bAhirahI rahIjI, karatAM uMce ca; ka. kimahI kAma paDe nahIMcha, Aratime Aleca. ka. 10 dInAmukhI gADhI duHkhIjI, AvI rAjadUvAra; ka. pratihAriye Ayane, kIdho rAya juhAra. ka. saba viratAta suNAvatAMjI, rAjA resa dharata; ka. hAtha ghase zira dhUNIjI, pazcAtApa karata. ka. 12 kulaTAkarma samAcarIjI, kulane lIka lagAya; ka. AvI muMha dikhAvivAjI, kudaNa bhalapaNuM pAya. ka. dhanathI upajI vijulIjI, amRtathI viSaveli, ka. dIvAthI jima kAlimAjI, mujhathI e Ima meli. ka. 14 praznakIrtijI dejI, pApiNI parahI jAya; ka. aMguThe te ahirUMvAMjI, DasIyAM nara khAya. ka. 15 sA vANuM kAne suNajI, mahocchava maMtrIza; ka. dAMta aDAI AMgulIjI, kahe kise che Iza!. ka. rUThI beTI pIvarAMjI, suNa a che Avata; ka. jalathI agani na upaje che, kAThathakI upajata. ka. kamarI chAnI rAkhIyejI, meTI sayala kahAva; ka. chAyAM chayAMthI UjalAjI, hoze rAyAM rAva ! ka. ketumatInI meM suNIjI; apakIrti che Adi, ka. The deSa lagAyakejI, bahu vigevI vAdi. ka. 19 1 kALAza. 2 sarpa. 3 lAkaDAthI. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. rAjA kahe maMtrIzasujI, tuM navi jANe marma, ka. sAsu vahune avagaNejI, ene a che adharma. ka. 20 aNumilatuM bharatArasujI, tiNahIme paradeza; ka. pAche haI sagarbhiNI che, e che koI vizeSa. ke. uhAMthI uttara karejI; jAje alagI apA(vA); ka. muMha na dekhAM tAharejI, syuM bahale vistAra. ka. 22 dina sUdhAM; sUdha sahujI, vAMkAthI ati vaMka; ka. mANasane (te) sAre nahIM, e jinavacana niHzaMka. ka. 23 bhUpa-Adeze palIyejI, dari karI sA bAla; ka. leka vilApa kare ghaNejI, bhUle bhUpAla. ka. 24 bhUkhI tirasI talavalIjI, AMsu varase nayana; ka. daratAM kurAga vadhIyejI, pAve adhika kuvayana. ka. 25 page page giririririri paDe, tarU tarUle vizrAma; ka. vasaMtatilakA sAthijI, cAlI jAye tAma. ka. 26 gAma nagara pura pATaNAjI, gRpanA AyasakAra; ka. pahilIhI AvIyAjI, ko mati dio paya sAra. ka. visAhI apAvatIjI, dharatI adhika saMtApa; ka. pAmI aTavI maTakIjI, karatI adhika vilApa. ka. 28 bhAgahIna je bhAminIjI, sahunI huM ziradAra; ka. eha parAbhava dekhivAjI, kAM kIdhI kiratAra. ka. 29 tAta phiye mAtA phirIjI, phiriyA bhAI bhUri, ka. nAtha dUrathI jaga phijI, mari mUri vimUri. ka. 30 1- hukama uThAvanAra. 2-pANuM sarakhuM paNa. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara zrIkezarAjamunikRta. marivArameM ochuM nahIMcha, sAcataNe vizvAsa; ka. pakaDA beThAsa ghaNejI, upajavA diye trAsa. ka. 31 Age jatAM dekhIjI, guphAmAMhi eka sAdhu; ka. amitigati nAme bhalejI, darzanathI sukha lAdhuM ka. 32 navamI DhAle sagAMtaNejI, sagapaNane vivahAra; ka. kezarAjajI bhAkhIejI, dharma eka AdhAra. ka. 33 duhA. deI pradakSiNa bhAvasuM, vidhi vaMdanA karaMta, sukha pUchI beThI satI, adhiko harakha dharaMta. pUcha cAraNariSibhaNuM, vasaMtatilakA tAma; kuNa kamAMnA deSathI, sAce jUThe nAma. RSi bhAkhe bhalabhAvasuM karamakathA nahIM pAra; DArma bhAkhuM ghaNo, suNivA lela vicAra. 3 hAla 10 mI. Adi jina tAra svAmi, Adi e dezI. parabhavavAta suNAve svAmI, sA nisuNe sukha zAtA pAmI, jabUdvIpa prasiddha pramANuM, jeyaNa lAkhaNe maMDANuM; khetrasukhetrAM bharata bhaNaje, maMdira puravaranAma suNaje. 5. 1 vaNika vase nAme priyanaMdI, nArI jayA nAme AnaMdI; jayenadana nIke jAma, kalAtaNe 'Agara abhirAme. 5. 2 eka divasa udyAna sidhA, vidarzana dekhI sukha pAye samati pAmI pAle ne, sAdhu dAna devaNathI prema. 5. 3 1-sthAna Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayarasAyana-rAsa. tapa saMjama sUdhA ArAdhI, IzAne surapadavI sAdhI nagara mRgAMka manahara kahIye, zrIharicaMdra naresara lahIye. 5. 4 priyaMgulakSmI nArI nIkI, pyArI che ati rAjAjIkI, se sura cavI rANI ure Aye, siMhacaMdrajI nAme kahAye. 5. dharma karI phiri devAMmAMhI, siMhacaMdra UpajI prAMti vaitA vArUNapura vArU, rAya suka8 abere udArU. 5. 6 kanakedArI rANuurenaMdana, nAme siMhavAhana AnaMdana, rAja karI cira hinaresara, vimalanAthane tIratha sukhakara. 5. 7 lakSmIdharamuni pAsa padhAryo, saMyama sAthI(bI)kAja samAye; durakara tapa karazuM kare soI, saMtaka suraloke sura hAI. 5. 8 tava udare se AnaMda vasyA che, puNyavaMta have tisya che; caramazarIrI uttama prANI, hasi e tujhanaMdana rANa. 5. 9 kanakapurI nagarIno nAyaka, kanaka ratna rAjA su(kha)dAyaka rANuM kanakodarIya sayANI, bIjI lakSmIvatIya sayANa. 5. 10 sA zrAvakanI mUrati pUje, pache kAma lAge ke je; deharAsara dIpate dekhI, AditaNe mana rIsa vizekhI. 5. 11 Adi, tadA jinabiMba chipAve, thAna azuci tihAre rakhAve; jayazrI gaNanI taba Ave, Adi saMghAte sora macAve. 5. 12 re ! bhUMDI te eNyuM kIdhe, jinaAzAtanane citta dIdhe; nITha paDIthI amarakhavI je, eha kAma na punarapi kIje. 5. 13 hoya khisANI rANI Ape, jinamUratinikathAnakethApe; nAhaNa karIne pUjA racAve, bhAva dharI jinanA guNa gAve. 5. 14 1-bIje, 2-apavitra. 3bolAcAlI-sAmAzAmI rakajhaka. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. deva-dharmagurU sUdhA sevI, svargAsuM dharma have che devI; uhAthakI tuM AvI sIdhI, aMjanAsuMdarInAme prasidhI. 5. 15 duHthAnaka jinapratimA rAkhI,tehataNA phala che cAkhI; kIdhA karma na chUTe kaI aMtara nayaNuM lIje joI. 5. 16 taba tu hatI bhaganI ehanI, anumaMdIthI karaNuM tehanI; te mATe duHkha pAve sAthe, kIdhe lAbhe hAthe hAthe. 5.17 bhAgya paDa che e sarva karma, AjathakI upajasI zarma; dinadina zAtA vadhatI jAze, zIla satIne adhika diThA. 5. 18 Avaze kumarIne mAme, dekhyAthI lahise visAme, tuone nijaghara laI jAze, patine paNa vege thAze. 5. 19 ema suNI sukha pAye gADha, RSine vacana sadA che TADha, paraupagArI RSIza pAgarI, gaganagA~ gagane saMcarIye. 5. 20 siMgha eka Aye tihAM cAlI, tharahara dhRjaNa lAgI bAlI, A taba khecara maNicUDa, sarva rUpa kIdhAM pratikUla. 5. 21 nAThe kehari vAra na lAgI, suMdarInI e Arati bhAgI; zrI munisuvrata pUjA karatI, varate chezubhamati anusaratI. pa. 22 dina pUrya prasabe varaputra, jANe badale saghaLe gharasUtra sayala kalA guNa lakSaNa pUre, hAsya eha kumara atizUra. 5. 23 sUtikarma kare ukara, vasaMtatilakA satI hara; eka suleka a che samabhAvI, ApadameM duHkha leya vaTAvI. 5. 24 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayoArasAyana-rAsa. sutane AropI ucchaMge, suMdarI duHkha ANe bahu age; rUdana karatI zudghArA Ave, duSTa deva ! tuM Ima sukha pAve. 5. 25 ehavA sutrane te atiocchava, ghare pitA karatA mahAcchava; 28 mere gharAkIye' syuM thAye, Ima citavatAM hIyA bharAye. 5. 26 pratisUrya nAmA khaga eka, AI gayA mana ANI viveka; rUdanataNe te pUche kAraNa, ApaNape che duHkhane vAraNa. 5. 27 vasa'tatilakA pAsa bhaNAve, Adi a`tathI cirI suNAve; so bhAkhe hu' mAmA thArA, putri! Arati sahU nivAro. pR. lagana leine velA sAdhaI, velA sAdhatAM mana vAI graha uMcA che ehanA jehavA, meTA naranA joye tehuvA. 5. 29 bhANejIsuta sakhI sameta, vimAne besADi suheta; nija nagarIpe cAlyA jAye, harakha ghaNA hIye na samAye. 5. yAnataNI kaMkaNIneA nAda, kAna suNyAM upajye AlhAda; sAhibAkAja uttusIyeA jAma, mAyageAdathI chUTA tAma. 5, 3 DiyA parvata Upari AI, parvatacATa zakayA ne sahAI; khAlakane bhAre cUrANA, vA paDayAthI che adhikANA. 5. 36 ajanAsuMdarI ANe duHkha, meM duHkhIyArIne spre sukha; jANyeAtheA cutanA sukha jovata, dinabhara su hu' harakhI 3 hAvata. 5. 33 45 pIchethI mAmA ati dhasiyA, mAlakane dekhI mana hasIyeA; 4Ahu na AvI kAI dIse, puNyavata teA vizvAvIse. 5. 34 1 kheALAmAM. 2 sahita. 3 harSa, 4 phA. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. mAtAne ANuM suta Age, mAtA suta hIMyaDAthI thA; harakha na koI putrasarIkhe, putrAhIthI nAma nirIche. pa. 35 hanurUhapuravara ucchava ThANe, bhANejIne maMdira ANe; sayala kuTuMbataNe manamAnI, kuladevI jima tima sanamAnI. 5. 36 mAma nAma dIye hanumAna, caMdrakalA jima vadhate vAna; zailacUkIya apara vidhAna, pragaTI ca zila zrIparadhAna. pa. 37 rAjahaMsa jimakIDA karate, vAdhe aMgaja ANaMda dhara; dazamI DhAle kahi samajAve, kezarAjane sAca suhAve. 5. 38 duhA. sutamukhanirakhANa harakha ati, phiriArati alela; sAla sarIkhA sAlahI, je zira cayA kula. 1 se dina kabahI Avaze, ghara AvatI bharatAra; legAMmAMhI UjalI, kadi karasi karatAra. 2 pavanajaya paragaTapaNe, varUNa jItI vaDarAya; kharadUSaNa choDAvIye, ati relIyAyata thAya. 3 rAvaNuM nRpa rAjI thayA, pavana-parAkrama dekhi; kharadUSaNa choDAvIye, ehane bala suvizeSi. 4 rAvaNa laMkA AvI, pavanajaya page lAgI; ghara AviNane umahe, prabhunI anumati mAgI. 5 1 zalya-kaMTaka. 2 khuMce che. 3 lokamAM. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma rasAyana-rAsa. mAtapitA paga lAgIye, nArI nirakhaNa neharu akulA aNadekhine, mana atihi saMdeha. 6 DhAla 11mI. rAya khiMgArI-dezI. pUchI pUchI InArI, bhAkhe he bhAkhe bhUpamati bhale e; suMdarI ho suMdarIkerI vAta, vAtaja hA vAta saha tumha sAMbhale e. garbhaja hA garbhataNe ahinANa, dekhI ho khIjI sAsUjI kharI e; jANuM he jANuM eha virUddha, kADhI he kADhI sA gharabAhirI e. ArakSa he ArakSa puraSAM hAtha, pIhara ho hirane sA mokalIe; Age ho Age jANe deva, vItaka ho vItaka je vIte valI e. vAja he vasamANe bola, nisuNa ho sAsaDe Ave sahI e; susare che susa bele ema, AvI che. AvI piNa rAkhI nahIM e. jaMgala he jagalamAMhi jAya, girivara he girivara tarUtarU jaIo e; sUdha na ha sudha na lAdhI kAMI Apa he Apa udAsI hAI e. mitraja he parahusta nAma udAra, Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunivRta. sAthe che sAthe vade vasudhAdhaNuM eka jAI ha jAI tuMhIja Apa, bApaja hA bApa ane mAtA bhaNuM e. emaja ho ema kahI tuM Ava, lAdhI he lAdhI nahIM che suMdarI e; e ghaTa ho e ghaTa kero hama, kara he kara vAM che sahI karI e. suNatAM ho suNatAM e viparIta, mAtA he mAtA murachANu ghaNI e; zItala he zItala karI upacArI, murA he meTI mAtAjI taNuM e. mitraja he mitra saMghAte tAma, mAtA he ola dIye etale e; vAhe ho vAlo there vizeSa, kAMI tehe vIro meho ekale ; sAco he sAce deva vicAra, ApaNuM he Apa kIyAla bhogavuM eka viNaThI che viNaThI vAta apAra, sutane hA sutane kima karI jogavuM e. rove ho seve sA asarAla, nayaNuM ho nayaNAM paranAlAM jima cale e; e jaga ho e jagane vivahAra, jevuM che he je che te tasa phale e. 1-rAjA. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana-rAsa. rAjA ha rAjA bahule sAtha, calio he calio putraveSaNe eka becara he khecara ke hajAra, dhAyA he dhAyA suta zedhanapaNe e. lAkaDa he lAkaDa khaDakI jAma, pRpA ho jhaMpAve che jetale e; pUrava he pUrava puNya pramANa, tAtaja ho tAtaja Ave tetale e. sAhI he sAhI rAkhI seI, lAkaDa ho lAkaDa alaga nAkhIyA e; jIvita he jIvitane kalyANa, tAtaja he heta ghaNuM kahI dAkhIyA e. abalA he abalAkA e kAma, sabalA ho sabalA Imate kima kare e thArI ho thorI to mAya, te viNa che te viNa te nice mare e. becara he zudhana gayAthA jeha, hanurUha he hanurUha puravara AvIyA e; suMdarI ho suMdarIne pagAM lAga, vItaka he vItaka sahu nisuNAvIyA e. vila hai vila adhike hAI ghaTane hemethe prabhu AgAmi e; -zodhavAne. ra-gabharAyelo. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 zrI kezarAjamunikRta. likhIye he likhIye tujha eha vAta, karatAre ho karatAre tujha bhAgami e. etale che eTale A cAli, tAtaja ha rAkhe maravAthI(tuja)nAyaku e; cite hai ciMte manahI majhAra, pApaNuM he pApaNa duHkhadAyaku e. mAmA he mAmA nisuNe eha, Ghavane ha uhavane vegA bhAI e; patine he patine deI sateSa, kAMI eka he kAMI eka UraNa thAI e. racivuM ho raciu tAma vimAna, jANe huM jANuM uge dinapati e; mAme he mAmejI ne Apa, sutasuM he sutasuM cAlI sA satI e. zodhata he zedhata vana udyAna, bhUpaja ho bhUpa vane A calI e, maMtrI he dIThe yAna vimAna, bhUpati he bhUpatisuM bhAkhe bhalI e. Ape che Apa mujhane iza, AchI he AchI Aja vadhAmaNI e; nayaNe he nayaNe nirakhI nArI, naMdana he naMdananaMda ziromaNI e. 1-sUrya. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 51 amIyAM he amIyAM gUThA meha, citavaNI hA ciMtavaNI cite cAhasuM e; praName he praName susUrApAya, nayaNAM ho nayaNuM neha uMmAhasuM e. nadana ho nadana lIdhe geda, rUDe ho rUDe ne ralIyAmaNe eka rahiye ho rahiye kaMTha lagAya, suMdarI ho suMdarIne sehAmaNe e. vArU ho vArU vAra vakhANa, vahuvara he vahuvarane mAmAtaNe eka prabhujI he prabhujI tuha parasAda, hama ghara hA hama ghara raMgavadhAmaNe e. suMdarI ho suMdarInA mAyabApa, bhAI he bhAI bhejAI sahu e; mAtA he ketumatI piNa Apa, sAjana he sAjana ANamilyA sahu e. hanurUha he hanurUha puravare Aya, ucchava he ucchava adhike mAMDI che; bhajana he bhejana vara tabela, dAne he dAne dAridra khaDI e. dina daza he dina daza tAMI tAma, sAjana he sAjana sahave gahagahe e; 1-amRtanAM. ra-varasyAM. 3-prabhAva. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrIkezarAjamunikRta, peAhatA hA pAhatA nija nija geha, prabhujI hai vahu sutaruM tihAM rahe e. kumara hA AcArajane pAsa, paDhIyeA hai| paDhIye| pADe anekajI e; bahuttara hA bahuttara vijJAna, jANe hA jANe vinaya vivekajI e. vidyA hA vidyA sAdhana kIdha, huvA hA huvA adhika sakAjI e; hA ekAdazamI eha, bhAkhe hA bhAkhe muni kezarAjajI e. phAlaja duhA. varUprate rAvaNu valI,mele kaTaka apAra; pratisUryane pavananRpa, lAvyA niSNuvAra, Dhonu. bhUpatine cAlatAM, niSedhyA hanumAna; cAlye ADaMbara ghaNe, rIjhAyeA rAjAna. sugrIvAdi khecarAM, varUNu sAthe saMgrAma; rAvaNane varUNAtmajA,vAjyA tAma damAma. naMdata varUNataNe ghaNuM', kheaA rAvaNu jAma; hanumaMte te mAMdhIyA, vidyAne khala tAma. hanumaMta upara varUNajI, Ave hAya karAla; rAvaNa rosa kareM ghaNA, jItIye te tatkAla. jItIyA varUNa vizeSathI, nRpane kare nuhAra; thApIe thAnaka tehane, aba nahIM suNasa ligAra. 20 29 30 3 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayaze rasAyana-rAsa. nalarAjA dAI. jayakAra. varUNa gharA che kanyakA, satyavatI tasa nAma; hanuma tane byAhI sahI, jANI vara abhirAma. sUrya(5)nakhAnI putrikA, anaMgakumA nAma; hanumate byAhI sahI, rAvaNu jANI sakAma?, padmA surAgA kanyakA, vAnarapatinI joI; rimAlanI, pariNavI e anerAM vidyAdharAM, putrI eka hAra; pariNAvI hanumaMtane, dhameM sadA rAvaNunA Adeza lahI, piraNI nArI amada; hanumaMta AyA nijadhare, mAtapitA Anada ama mithilApuranA dhaNI, riva'zI rAjAna; vAsuketu sahAmaNA, vipulanAI sujAna. teja pratApe AgalA, janakanAma jaga joya; parajAne pAlaNabhaNI janakasarIkhA hAya. hAla 12 mI. cApAInI dezI. puri ayeAdhyA pragaTe nAmi, rAjakare AdIsarasvAmi; sunaMdA suma`galAvalI, nArI nirUpama guNa AgalI. sumaMgalAnI ( nA jAyAnaMda, ninnANuM AnaMda ; sunaMdAye jAyA eka, bAhubali tasa adhikI Teka. so putrAMme moTo mahI, pAveAdhara bharatesara sahI; savA keDa nandana jehane, sUryayazA mukhIyA tene. sUryayazAthI sUryavaMza, pRthvImAMhi adhika praza Msa; purUSa asakhya hUvA jetale, munisuvrata vAre teTale 4 1- 27ApUrvaka. 53 11 12 13 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrIkezarAja munikRta. vijayavaMta vijaya rAjAna,himacUlA tasa nArI pradhAna; jAyAnaMdana nIkA deya, vajabAhu puraMdara hoya. 5 nagara ahipura che abhirAma, jayabhavAna rAjAne nAma; cUDAmaNI nAme varanArI, putrI aneramA suvicArI. 6 vAbAsuM kIdhe vyAha, maname ANI ati 'uchAha; suMdarI leI cAlyA jAma, udayasuMdara vara zAle tAma. 7 pahucAvaNane have sAthi, prItibhaNI lIdho naranAthi, vATe guNasAgara munirAya, dIThe doDI lAgo pAya. 8 vAraMvAra prazaMsA kare, bhavaduHkhathI Atama udhare; darazana dIThe rUSirAjane, dhana he dhana hevAsara Ajane. 9 hAsimisi zAle kahe ema, ghaNeghaNe parazaMse kema? jANuM le saMyamabhAra, kumara kahe hA ehI vicAra. 10 zAle kahe abI DhIlAM kAMI divasa gaye phiri nA prAMhi, saMyama sAthi vimAsaNa kIsI, maharimanapiNa ehaja vasI. 11 kumara kahe e saghalI sahI, vAta vizeSe lIdhI vahI; the mati cUke belI vAca, zAle bhAkhe jAye sAca. 12 saMyama levA thaye huzIyAra, Sine kahe tAro saMsAra; zAle kahe kAMI sAce kare, vyAhagIta manamAMhi dho. 13 kaMkaNuM navi chUTe tAhire, eha mane ratha jUTho khare; tuja piyu pAkhera e suMdarI, mari jAze khabhAre bharI. 14 kamara kahe kulavaMtI eha, nAha sirIsuM rAkhe neha, tene kAM saMyama nAdara, nArI nAhakaraNa anusare.! 15 1-umaMga. 2-vinA.3-nAtha-pati. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana-rAsa. 55 hIye che . dha jayena ne tuM thArI bhaganI samajAvi, tuM piNa saMyamamAraga Avi, dukhapUrvaka saMsArI sukha, pAcheDI dekhevA duHkha 16 nAha-nArI-ne zAla sAtha, vrata lIdhe guNasAgara hAtha; avara hI rAyakumara paNa vIza, caraNa grahe taba vizvAvIza. 17 hAsithakI upajI dharme, dharma thakI lahI zivazarma, sahi sago jagamAMhi bhale, dharma karAve utAvaLe. 18 eha suNa zrIvijayanareza, vairAge mana ANI vizeSa; puraMdarane deI rAja, rAjAye sAryA nijakAja. 19 puraMdara suta sehAmaNa, jAye prathavI rAta; kIrtidharane padavI dIdha, rAjAye saMyamatrata lIdha. 20 kItidhara nRpa udAsI, saMyama sAthe mana vAsa; na kare rAjataNI saMbhAla, maMtrIsara bhAkhe suvizAla. 21 jaba ghara upaje naMdana Aya, taba tuha saMyama le rAya, nRpa ghaNune pAlyo rAja, tuha paDayAMthI lAve che Aja. 22 nAhehI legAM e zAca, tuha mane kIuM na kare Aleca, jehane pAchali nahi saMtAna, tehanA to ghara kahyA masANa. 23 ema surNatAM DhIle paDiyA, viSaya sukha upara mana aDiye sahadevanAme kAminI,bhAgyavatI che bhalalI) bhAminI. 24 * "saiNu sahedara mAtapitA, bhaganI priyaputra na sAthau haige, svArthamehameM bhUla rahyA mana, ye narakeza bhava nahI mileMge; khAvata vAda agyAna urda mukha, jATha atyaMta na sAca leMge, suri dayA suvicAra kahe suNi dharma kayAM terI sAtha caleMge." 1-mela sukha, Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. sukezala suta upajajise, gupatipaNe saurAkhiuti jANIe nU5 thAze saMjamI, rAjariddhi ramaNIne vamI. 25 jANIe rAjA bheda vicAra, sutane supIyo pRthvI-bhAra; samatArasa sAthe citta dharI, rAya varIta saMjamasirI. 26 e bArasamI DhAla anUpa, saMyamavrata pAle bhala bhUpa; kezarAja RSirAja vakhANa, karatAM thAye janama pramANa. 27 duhA. ajaba tamAre jaga ghaNe, viNahi mAMhi eha; rANI dukha dIye rAyane, phiTi kAramAM saneha. 1 paDhio guNao mati Agale, karate ugra vihAra; dina ketAne AMta, phiri te se aNugAra, 2 purI ayodhyA AvIye, levA kAja AhAra; madhya dihADe tAvaDe, hIMDe gharidhari vAra. 3 hAla 13mI. seraThI dvArA purI--e dezI. aI aI! karmaviTaMbanA, rANI rAjA lArare, Apa kare avinaya ghaNe e mATe avicArore, aI aI! karmaviTaMbanA. a. 1 gekhe beThI raDI, nagara nihAlanuM heta; phirite riSi avelekI, kaTuANI tasa netare. a. 2 Apa gaye mujane tajI, leI jAze pUtore , vayarI vividha prakArane, A karaNaku sUtare. a. 3 patire gayAM ghare putrasuM, bAMdhI rahI chuM nehere; putra gayAM karizuM kicuM, muja mana e aMdehere. a. 4 1-keTalAkane 2-strI-rANI. 3-putra. - - - - - Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma zorasAyana-rAsa, pa7 AMta tapANI AkarI, nahIM rahI zuddhi lagAre; putraja vAhe patithakI, e jagane vivahAre. a. 5 anyasuM liMgI AkarA, ANI aDiyA tAre, kADha nagarI bAhire', jevA miliye gAme re. a. 6 phiTikAre jaNa jaNa mukhe, rANI sAthe sare, jera na cAle kehane, piNa ANe apasere. a. 7 dhAI AvI revatI, rAjAjIne pAse re, kAraNa pUchayo rejane, bhAkhe dhAyI udAsere. a. 8 tAta tumhAre devajI, tapa kara dumbala prAMhire; bhikSA levAne kAraNe, AyAthA ucchahire. a. 9 rANasevA sAcavI, tene kahi na jAyere; pUravalI paricaya lagI, e muja ho bharAyere. a. 10 ema suNatAM vegasuM, gahavarI bhUpAlere vaMdana karivA tAtane, AI gaye tatakAlere. a. 11 paga lAgI Ubhe rahe, mAge saMyamabhAre; jagameM ke kehane nahIM, svArathI saMsArare. a. 12 karajeDIne vinave, devI citrajamAlore sutaviNa kima thiti cAlaze, bhAkhe rAya rasAlore. a. 13 garbha. ache ura tAhire, meM tasu dIdhe rAjere; aMtarAya kaI mata kare, sAraNa dIje kAjere. a. 14 tAta pAse vrata Adaryo, caDhate ce bhAre; vAta suNuMta muI sahI, taba sahadevI mAyo. a. 15 koIeka Arati dhyAnameM, kAMI eka kredhapraNAmere; vaname huI vAghaNI, girigara tasa DAmare. a. 16 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrIkezarAjamunikRta. kIrtidhara ne sukozala, Apa pUta e deI; cenuM cAritra pAlatAM, vicaratAM munivara seIre. a. 17 girigarane anusarI, karatA tapa upavAse re; samatArUpe vartatA, rahiyA raSi umAsere. a. 18 kAtipUnama pAraNe, nagarabhaNI AvaMtare; etale Avi vAghaNI, RSi sAhI dhAvatere. a. 19 tAta kahe suta sAMbhale, eha upadrava Are; hevA diyo muja Agale, sa bAlaMta suhAyare. a. 20 pAchA pAva na pAThavuM, kSatrIne e dhamAre; sahIza upadrava Aja e, sAdhe zivamAre. a. uhahI UbhA rahyA, ArAdhana vidhi sAre; mamatA mUkI dehanI, AtamaguNa ArAdhyore. a. 22 vidyutupAtataNI pare, vAghaNI te vikarAlere, AvI paDI suta upari, dharaNuM paDe trASi bAleze. a. 23 vidArI nakha aMkuza, bAlA hanunI cAmore ; tiri se vale ati tirasathI, pahelehI tAre. a. 24 teDi teDi tanuta, khAye taba sA mAM re; vibhUrI nAkhyo ghaNe, kIdhe adhika prayAsare. a. 25 amRtane kavale karI, piSIthI je dehere; vaira vinAhI vAghaNI, toDI nAkhI tehAre 9 a. 26 pariNAme caDhate karI, pAye kevalanANere, kuzala gha(5)Ne sukezale, sAdhya pada nirvANe re. a. 27 1-parvatanI guphA. 2-paga. 3-pRthvIpara. 4-cAmaDI. * vAghaNI aDhAra dinane anazana karI, AThame svarge gaI A vAta mUla pAThamAM nathI. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. kIrtidhara karaNa karI, karmataNe kSaya kare; mokSa pahaMtA nara kevalI, narabhavane phala lIdhere. a. 28 terasamI e DhAlameM, je rasa poSiye teNe; kezarAja rasa tehave, poSAye kaho kere. a. 29 duhA citrasumAlA rANI, jAyo suMdara nada 1 hiraNyagarbha nAme bhale, zatrukaMda nikaMda. hiraNyagarbha dhare geraDI, mRgAvatI abhirAma; nathurava nAma suta jAIyo, duHkhita-jana-vizrAma. hAla 14 mI. mAI dhana divasa-e dezI. hiraNyagarbhagRpa mAthe dhavale, keza dekhI Alece e jamadUta vizeSa. 1 tatakhiNa te rAjA, nathurava kumArane rAja; thApI ApaNupe, sAryA AtamakAja. rAjA gharamAM rANI, siMhikA abhidhAna; sA saba vidhi jANe, sUrapaNe sAvadhAna. uttarapathanA nRpa, jItaNa cAlIo jAma; dakSiNapatharA nRpa, aDiyA ayodhyA tAma. rANuM te jItyA, karI sabale saMgrAma, siMhane Age gaja, kiuM na taje gajaThAma. nRpa jItI Aye, nisuNI eha udaMta; gADha duHkha pAye, kAminIUpari kaMta. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kezarAjamunikRta. e che vibhicAraNa nahIMtara ehave kAma; na kare kAIhujI, nArI dharAvI nAma. rahI mana khAMcI, na vale vAlIo kema; rUDe jaga karatAM, thAye bhUDuM ema. rAjAne dIle, upajIe varadAha, oSadhI navi mAne, ANe arati agAha. sA sadesa utAraNa, rAjA Agala vANI; sahune sAMbhaLatAM, pragaTe avasara jANI. meM nijapati TAlI, avara na vAMchie ke te zAsanadevI, sAMnidhi karaje I. Ima kahitI rANI, pharasio rAjAaMga; hariyAhana AyA, bhAjI jAya bhUyaMga. tima vedanA nAThI, dIThe deha niroga; rANIsuM bhegave, paMcendriya sukhabhega. rANuura upaje, putra bhale sodAsa; paTa thApI ApaNu, saMyamasuM sukhavAsa. dAsa naresara, aSTAhinika uchAha; maMDAve gAve, zrIjinanAguNagAha. taba jIvadayAne paDahe, rAya vajAve; maMtrIsara bole, e mujhane na suhAve. 16 tava pUrvaja purUSe, mAMsa na kiDI khAya; tumahI tima cAle, je cAho sukhapAye. 17 1-ghaNuM bahu. 2 sarpa. 3 aThThAI mahetsava. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. dakSiNathI mAnI, piNa manameM na suhANa; je muvisana paDIyA, tete che pApI prANuM. taba sUra saMghA, gupatipaNe kahe rAya; khiNahI eka meM te, mAMsa pakhe na rahAya. tuhe tumAre, je mujhane dIye mAMsa zedhio navi pAve, dIThe karIye prayAsa. eka bAlaka mu, nRpane ANuM khAvAve; mANasane mAse, svAda ghaNera pAve. taba giDha rAja, dinake eka marAve; vara navi mAne, leka azAtA pAve. maMtrIsara meTe, rAjataNe rakhavAle; kahi kahi samajAve, rAjA navi dIye Tale. taba bAMdhI kADhe, kADhI dIdhe rAjA; thApaka uthApaka, leka sadAhi tAjA. dAsataNe suta, nyAyavaMta naresa, siMharatha thira thAye, sukhadAyI suvizeSa. bhUpati ati bhamate, dakSiNa dizi cali Ave; dekhI eka munivara, gADhI zAtA pAve. pUche taba dharamaja, munivara bhAkhe vAra; parihariye mAMsaja, arU parihariye dArU. u bIjI narage, u trIjI pihucAve, Ima suNatAM rAjA, manaDe Dara ati pAve. paccakhANa kare nRpa, mAMsa ane madakere; 1 lubdha thayela. ya 29 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. 33. 34 taba zrAvaka ha, jAme dharma bhale. 29 mahApurI calI Aye, zubhakamane preryo, subhaTe paradhAne, AvI nRpane gheryo. 30 taba diyasuM pAMce, mahApura nagarane rAjA sahu legAM mA, vAdhyA(gyA) adhika divAjA. taba purI adhyA , dUta mekalie eka; sutasevA mAne, ke tumha sAho Teka. sutavAta na mAne, rAjA dalabala sAje; suta piNa sAmahIye, sanmukha ANuM virAje. taba tAta pUta de laDIyA, zaeN vividha prakAre; hAryo taba nadana, jItI tAta tivAre vilakhANe dekhI, rAjArI AMta tapANI; khele bayasADiye, bAla ApaNe jANI. 35 dIdhA deI rAja, rAjA saMyama dhArI; vicare mahImaMDala, SaTakAyAM hitakArI. siMharatharAjAne, rAjA zrI brahmaratha; cAturamukha rAjA, hemaratha zAMtaratha. udapRthurAjA, vAriratha zazIratha; Adityaratha rAjA, mAdhAtA samaratha. 38 nRpa vIrasenajI, pratimanyu mAnIte nRpa paghavajI, ravinyu jANate. 39 sabahI mana bhAve, vasaMtatilaka nareza; nRpa kuberadattajI, kuMthura bhaviza. 40 1-pRthvI, pANI, agni, pavana, vanaspati, trasa. e cha kAya. 37 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 42 42 (dvirudhirada nRpa nIke, siMhadazana dilapAka; nRpa hiraNyakasapUcha, jehanI jagameM dhAka. pejasthala praDha, kapha ne raghurAya; e sUryavaMzI, rAya sahu sukhadAya. ke I mekSa padhAryA, svarga padhAryA kaI e vaMza vaDe, vizvavidIte joI annarazya naresara, ayodhyAne rAja; karate ati varate, sAraI parajAnA kAja. tehanA deI naMdana, anaMtaratha adhikAI dazaratha dila dharI, zebhA kahI na jAI. annaraNya navesara, khecarasuM mitrAI, sAthe vrata lesyAM, Apa eha sagAI se sahastrakiraNa nRpa, rAvaNa sAtha la(DA) leIne hA, taba vrata lIdhe dhAI annaraNya navesara, anaMtaratha suta sAthe saMyamatrata lIdhe, meTA munivara hAthe. vidyAdhara sAthe, pAlI belI vAca; se mugati sidhAyA, jagameM mATe sAca. dazamI bhAkhI, DhAla rasAla apAra; kezarAja vakhANe, sAdhu sadA sukhakAra. duhA, mAsa ekane thApI, rAjA dazaratha rAji; caMdalA jima dinadine, vAdhe dalabala sAji. 1-jagaprasiddha. 1 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. zastra zAstra ATTe karI, kalA sakalanA jANu; vinaya viveka vicArame', paDitapaNe pramANu, jovananI vaya pAmIe,zUravIra dAtAra; bhugatA jhujhArane guNI, vasudhA jaza vistAra. DhAla 15mI, eka divasa rUkhamaNi harisAthe-edezI. rAjA dazaratha dIpatAre, dina dina teja pratApere; aMza dhaNIne eDamere, dIse Ape Apere. rAjA dazaratha dIpaDe re. darbhasthalapura jANIyere, sukezala tihAM rAyAre; rANI nAme amRtaprabhAre, rAjAne rAjAne sukhadAyAre. rA. putrIvara aparAjitAre, iMdrANI avatAra re; vyAoM radazaratharAyane, ucchava karIya apAzere. rA. suzIlA triyAnI upanIre, mitrasu` bhUpAleruM; sumitrA putrI pariNAve, dazarathane suvizAlAre. rA. suprabhA ati dehanIre, suprabhAtasa tasa nAmere; rAjA rge pariNAvere, dazarathane abhirAmere.rA. pa'cedriyasukhabhe gavere, pUravapuNya prasAde re; pUrava purUSa ujAlIyAre, vistarIyA jazavAre. rA. 64 "jAta kulInavaDe jagame, dhana-dhAmaDe hamarI nagarI, hama yuddhavaDe balavaMta ghaNuM, aisA kAna jorAvara jhukarI(yAM); (yAM)mudasI deha kahA girivA, jesa phUTa gai caTake gagarI, prabhu prema vinA bhagavata kahe nara, mUmaryAM jhagarI jhagarI". 1 kIrti. 2 paraNI. 3 3 4 1 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayaze rasAyana rAsa eka divasa la'kAdhaNIre, khayA sabhA majhArAre; nimittIyAMne pUchIyAre, nija Ayusa vicAre. rA. 1 rA. 11 huM risia ApathIre, ke kAI mAraNahArAre; IMdrAdika sura nA rahere, mANasane zuM sArere. rA. pa'Dita pragaTapaNe bhaNe, sItAhete vinAzere; dazarathasutathI thAyasere, lAka kare tasahAsAre. rA. bibhISaNa malIye kahe, jADo pADaNA jANAre; dazaratha janaka viSNusatAre, vibudha vacana apramANeAre. rA. 10 ApatI khIja vinA nahIre, rAvaNa kahe e rUDAre; bharAMsA bhAI tAre, kadihi navi kahe kUMDAre. nArada khaTA tihuAMre, kiravAne upagArAre, rAjA dazaratha Agalere, bhAgye eha vicArAre, rA. 1 mithilAnagarIye jaNAvere; jANI sAMhumI sAcaleAra, matire azAtA pAvere. rA. 13 rAja bhAlAmA rAyajIre, ma`trIsarane dIje re; Dhoi paradeze nIkalyAre, jANe jima (ravi) tijere. rA. 14 sUratI DhAya rAyanIre, lepanamaI tama kIje; bilISa bharamAyavAre, eha upAya vIjere. rA. 15 rAti adhere AvIyere, mibhISaNa vikarAlere; mUrati mastaka cheDhIyAre, kApyA jANe kAlAre, rA. 16 kalakala zabada huvA ghaNAre, subhadra sakhahI dhAve; mArivA kAje utAvalAre, nijara na kAMI Avere. rA. 17 jaire, janakanere 1 rAmathI 2 ardharAtre. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAja munivRta re rANuM rAvalI re, reve vAM(bA)da gulAma re; mRtakAraja saghale kare, gaye bibhISaNa tAre. rA. 18 maMtrI seI meM te khare, rAjA tehija mAne; e ramate jANe nahIM, u ApaNume tANe(che) re. rA. 19 baMdhana maiyaThe dekhIyere, rAjAjIne rAje; graMthataNI alagI raheze, paratikha dIse che Aje. rA. 20 bhamatAM bhamatAM ekadAre, dazaratha janaka milatere; eka avasthA daInI sAthe hAI calatere. rA. 21 kaitukamaMgala puravarUpe, zubhamati rAja kara tere; pRthivIzrIure UpanIre, ke kaI guNavatere. rA. 22 drANumeghanI sedarAre, saMvara maMDapa tAre; AyA rANu rAjIyAre, karI kanyAnI Azare. 2. 23 harivahana Ade sahare, bayaDA AsaNa bhUpare, dazaratha janaka padhArIcAre, epe seha anUpare. rA. 24 kanyA maMDapa AvahIre, dekhe nRpa AleIre; keI nijara na AvIyere, Age sarake Ire. rA. 25 dazarathajI mana mAnIyere, pahirAve varamAre, rAjA resa kare ghaNere, harivAhaNa bhUpAlere. rA. 26 melhI meTA rAjavIre, e kima cAhe rAkere, dIse beze kApaDIre, e vadIte vAMkere. 2. 27 vala lAI vegasure, je varamAla chinAIre, nAkhyAM karIsyAM pAdhare, TalatAM jAve vaDAIre. rA. 28 caturaMgiNa senA sare, jhajhA vAjate re; 1-svayaMvara, Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmaya rasAyana-zAsa. zUrAM gharAM vadhAmaNure, kAyara nara bhAjatere. 2. 29 zubhamati pakSa kare ghaNere, jANa jamAI jA; sena sajI Age hare, zUra ziromaNi sAre. rA. 30 kekaI hUI sArathIre, kheDe rathane jAmare; dazaratha dala meDe ghaNere, pizunataNuM te tAre. chatIye dazaratha rAyajIre, dharma sadA ya have; paramezvara pakhIye ghaNere, sAcAM sAmuha jovere. j5vara Ape rIjhIyere, sA bhaMDAra rahAre; mastA su mAnisure, sutane papada ThAre. kaI sAthe laIne re, rAjagRhI Avatere; janakarAya mithilApurIre, harakha ghaNe pAvatere. dazaratha nijapure nAvIyere, bibhISaNanI trAsere; deza dhaNuM jati kare, rAjagRhIme vAsere. rA. 35 mAlAvI aparAjitAre, Adi saghalI nArI re; ja thAnaka karI thApIyere, thira thAnaka suvicArI. rA. 36 saMha jihAMhI vAsa vase, tihAMhI tasa thAnere; tema dazaratha rAjA giore, rAyAne rAjAne re. rA. 37 narasamI e DhAlameM, annaraNya dIpAre; zarAja naMdana nIkAMthI, nIko tAta kahAre. rA. 38 duhA. brahmakathakI cavI, mahaddhikasura sAra; mAna sarevara haMsa jyu, udare lIyo avatAra. 1 2-lucco. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamutikRta. sukhame seve suMdarI, suMdara seja majhAra; rANIjI aparAjitA, supana vileke cyAra. sAta hAtha uMce sahi, lAMbaNe nava hAtha; cavaDapaNe kara tInajI, karI kariNIne nAtha. kehari kaTi khINe khare, pAMcamukha pareza karato dIThe muMha, rANI harakha vizeSa. nAyata grahagaNa taNo, rehiNane bharatA; utarate AkAzathI, caMdra mahAsukhakAra, ugate ati rAtaDe, nahI bApaDa ligAra; sUra zahastra kiraNe karI, pAme zebha apAra. rAya jagAvI vInave, Iza ! suNa aradAsa; e supanAne phala kahe, jima pahuMce mana Aza. pIyu paramasukha pAyake, bhAkhe supana vicAra; putra ane te prasavacce, sahu jagane AdhAra. garbhadeSa saha TAlatAM, piSa karatA sAra; zubhavelA suta jAIye, vara jaya jayakAra. 9 hAla. 16 mI. abatuM dhIre--e dezI. zubhavelA zubhavAra, kumara jAyere; harakha vadhAryo maMgala gAye, saba jagane sahAya. ku. 1 nagara jhaDA jala siMcAye; kusumAMghana varasA, ceka pUrA kalaza vaMdA, iMdra tamAse Aye. ku. 2 leka milAye Dhela bajA, guhira nizAna guDA; 1 hAthI. 2 suraja. 3 caitra suda navamI-puSya nakSatra dine zrI rAmacaMdrajInuM janma thayuM che. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. 68 AnaMda pAye saba mana bhAye, ucchava adhika maMDAye. ku. 3 ramaNa Ave kelI racAve, kuMkuma hAtha devA, tAsa racAve pAtra nacAve, ucita adhika upAve. ku. ghara ghara vAraNuM taraNu racanA, nArI akhANuM cAve; pUrva mukhya phalAdika ANI, maMgalAcAra karAve. ku. 5 ciMtAmaNi suratarU jima rAjA, dAne dAlida vAre; jAcikanAma ajAthaka kIdhA, sujaza have jaga sAre. ku. 6 pavAre nivAsa tehathI, pa4 dIyuM tasa nAme; sahu jagane abhirAmapaNAthI, bIjuM nAma ja rame. ku. 7 gaja hariravizazI agnijakamalA,sAyara supanAM sAte, dekhI sumitrA svAmI Age, AvI kahevA vAtA. ku. 8 devakathI caDI Aye, uttama jIva apAra; rANI udare vAsa lIyore, harakhe rAya udA. ku. 9 zyAma varaNa suta jAye naMdana, rAjA mana ucchAhe; ucchava vividha prakAra karIe, lIje lacchI lahe. ku. 10 aSTaprakAre pUjA jinanI, mUkyAM baMdIvAne; uttama purUSa UpajayAMthI, sahune have kalyANe. ku. 11 nArAyaNa abhidhAna dIyu, lakSamaNa apara vidhAne; "suratarU-kaMdataNI pari deI, vAdhe purUSa pradhAne. ku. 12 anukrame vIra vizeSa vize, zeha ghaNerI piSe; nIlAMbara pItAMbara pahire, sAjanIyAne saMteze. ku. 13 AcAraja zAkhAkara zIkhyA, sakala kalAguNa tehe; jANapaNe suragurU sArIkhA, paratikha dIse tehe. ku. 14 1 kIDA. 2 siMha. 3 lakSmI. 4 kALe. 5 kalpavRkSa. 6 zebhA. 6 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 zrIkezarAjamunikRta. lIlA muSTiprahAra karAve, parvata nA cUrI; zUravIra sAhasiyAmAMhi, pAve kIrata pUrI ku. 15 krIDAkAraNa dhanuSa caheDI, jaba pUche e bANo; sUrya zaka dharIne kapa, pADe matie vimAne. ku. 16 kAMI eka bhujabalarAya vicAryo, kAMIka sUtabala jANa; kAMI eka dhIrya dharI nRpa vasIye, purI adhyA ANI. ku. 17 bharata putra ke kaI jAye, purI ayodhyAmAMhi; suprabhAye zatrughanajI, jAye adhika uchAMhi. ku. rAma ane lakSmaNanI jeDI, kavimukhathI kahANuM; bhakti ane zatrughakerI, jagameM joDI jaNAvyuM. ku. 19 gajadaMtAye merU mahIdhara, zobhA adhikI lahAve; dazaratharAjA naMdana cyAre, karame tere kahAve. ku. 20 e lamI DhAla bhalIre, rAmataNe avatAra kezarAja trASirAja vakhANe, e pahile adhikAra. ku. 21 iti zrI DhAla soLamAM rAmaya rasAyane, prathama adhikAra - duhA, gAma gaNahara guNanile, maitama giri nAma; gotama gurU gurUmAM vaDe, gAtama karUM praNAma. 1 bhAmaMDala sItAtaNe, yugalapaNe avatAra; kihi kAraNa alaga paDyA, nisuNe eha vicAra. 2 jabUdIpe bharatameM, vasatA dArUgAma; Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana-rAsa. 71 vipra bhale vasubhUtijI, anukazAne zyAma. 3 aMgala che anubhUtijI, sarasA vahUre nAma; kanyA vipre apaharI, pUThe hu pati tA. mehavase mehyA ghaNuM, mAya-bApa tihivAra; putra gavee cAlIyA, vica miliye anagAra. 5 anagArahi upadezathI, lIdhe saMyama-bhAra, svarga sudharma devanI, pAmI padavI sAra. 6 hAla 17 mI. kahuM kahuM mana mUrakha mere-dezI. athavA-bArAmAsAnI dezI. suNi suNire sayaNa sayANa, kaMI have adhika ayANA; e karma na chUTe keI, sura-dAnava-mAnava heIre. suNi suNire sayaNa sayANuM. uvAnArI huI nArI, nRpa caMdrapragatInI pyArI, puSpavatI abhidhAne, sukha mAne merU samAne re, su. 2 vaitADhayagire abhirAme, rathanuM pura purane nAme; so deva cavIne Aye, khaga caMdragati kahAyere. su. susA piNa saMyama sevI, bIje suraloke devI; heIne mAne zAtA, sukhamAMhi vAsara jAtA. su. anubhUti je Arata karate, nArIne ati duHkha dharate; bhavamAMhi bhamate joI, haMsa bAla ha I. su. 5 siMcANe sAhI naDIye, rASi Agali AvI paDI; SijI dIdhe navakAre, lo kiMmarane avatAre. su. 6 daza sahastra varasane Aye, bhegavatAM puNya prabhAve; se deva cavIne Ave, badale vAle sukha pAve. su. 7 AvI paDI daza sarasa larakAre, la lA; Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zrIkezarAjamunikRta. vidagdha nagara che vArU, rAjAjI adhika udArU; prakAzasiMha naranAha, pravAlIne nAhe. su. 8 saba sAjanere hA, kuDalamaMDita suta jA; suta suMdara adhika salUNa, suta teja pratApe dUNe. su. 9 kayAnaka bhavame bhamate, sevAdi mAre gAmate; nahIM vaka cakadevaja purarAje, cakadavaja rAya virAje. su. dhumasena puhita tehane, svAhAramaNI che tehane; jA tiNe piMgala naMde, upaje mAmane AnaMde. su. 11 atisuMdari beTiya rAnI, khapa karatI atitI vidyAnI, zrI AcArajajI pAse, piMgala paDhe ulhAse. su. 12 tabate badhANe neho, kumarane kumarI tehe; saMgatithI viNase kAme, Ima jeya bahulA ThAme. su. 13 kumArIne leI nAThe, utrAmaNa ati ghAThe; vidagdha nagare calIye, vasavAne mana ThahirA. su. 14 so kisaba na kaI jANe, nRpa lAkaDI malI ANe; jimatima teo peTa bhare, viNa kisabaja ema kare. su. 15 e sibata adhikAI, nija parameM lahe vaDAI; e kisaba kalAye dIThe, zazI rUdrataNe zira baIThe. su. 16 atisuMdari suMdaratAI nRpa sutane keNe batAI; sA lIdhI tiNe chinAI, piMgala rahIye muhavAI. sa. 17 bhaya bApataNe ati ANI, parvatamAMhI pallI ThANuM. kaMDalamaDita tihAM vasa, sukha duHkhane dekhe rasIye. su. 18 1 kuMDala paherele chokaro jo . 1 kaLA, 2 lAkaDAM mAthe ANato hato. kare viNa kisa karI mAlI ANe A kisabavaNI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 73 nArIne ANI vijego, piMgalajI la ge; cittathI navi chuTe nArI, ghATI e meTI bhArI. su. 19 dazarathane deza viNAze, kulamaMDita jana trAse; taba bAlacaMdra caDhI Aye, bAMdhI nRpa pAse lyA. su. 20 dInapaNe tana dekhI, karUNuM nRpane suvizeSI; cheDI dIdhe tihivAre, kuMDalamaMDita sukumAre. su. bApa rAjane kAje, kumarajI rahe nitya sAje; municaMdraSazvara saMge, he zrAvaka ati ucharaMge. su. rara rAjavAMchanAMmAMhi, tasa prANaja chuTA prAMhi; janaka ghare avatAro, nisNe sItA suvicAra. su. 23 sarasA piNa bhavame bhamatI, sA phire icchAye ramatI, huI purohitanI kumarI, sA paDhave guNave sumarI. su. 24 vegavatI kahI vANI, saMyama sAthe mati ThANuM; brahmaloka huI AvI, rANI ure upajI ThAvI. su. 25 kamara kumArI bihuM jAyA, te yugalapaNe sukhadAyA; tA videhA harakhI, suta putrIne mukha harakhI. su. 26 piMgala munivara guNavate, pahele suraleke pahuM te; avadhi gyAnazuM dekhe, tabate ati rasa vize. su. 27 taba te bAlaka ayaharIye, te suravara zreSe bharIye, jANe aba amaraSa pichuM, mArIne mana saMtavuM. su. 28 viveka vicAre tame, e che pAtakane ThAme; vayarane vayara vasAvuM, saMsAra ghaNuM vadhAvuM. sa. 29 padriya ke pApa, sahive narake saMtApa; tiguhI e bAle, haNatAM dUSaNa asarAle. su. 30 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zrIkezarAjamunikRta. vaitADhayagira su. 32 ema vicArI deveza, tatakhevA. dakSiNa zreNe sahu tA, mAhAMnA mana mehatA. su. 31 rathanu pura cAliAya, bhUSaNasuM bhRSI kAya; te khAlaka vaname'mUke, te viSudha prakAra na cUke. tama khecara caMdragati dIThe, takha leAyaNa asIya pITha; uThAi uMcA lIdhA, trIyA puSpavatIne dIdhA. su. 33 ghare nahI che satAnA, e Arati che asamAna; mujane tU karatArA, e dIdhA. devakumAre. su. 34 laigAMme ema suAye, rANIjI nadana jAye; takha ucchava adhika karIje, lacchInA lAhA lIje. tanukI ati kAMtI kIje, bhAmaDala nAma dharIje; e sattarasamI che DhAlA, kezarAja kahe suvizAlA. su. 36 su. 35 duhA. videhAre vizeSathI, sutaduHkha sAyaramAMhi; jhule AMsu nAkhatI, pati samajAve prAMhi. bhavAMtarane vayarIye, apaharIce suta eha; zAdhana karisyAM huMsahI, ma karoza tu' adeha. thAnika thAnika zodhIyA, girigara ArAma; khabara na pAmI putranI, rAjA rANI tAma. putrInu... mukha dekhatAM, zitalatA pAma; kheolAvI mAya-bApajI, sItA ehuvA nAma. DhAla, 18 mI. karmataNI gati kibhulI na jANavI. e dezI. sItA kumarI vAdhatI hA, ca'drakaLA jima dekhi; Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana-rAsa. 75 anukame vana pAmI e, rUpakalA suvizeSi. sItA suMdarIre, mANazoka majhAra; rUpe puraMdarIre, zIla ziromaNi nArI, ke vara haze ehare. "bhUcara era rAya, Arati ANe bApajI - varasa khare sukha thAya. sI. 3 dekhAvyA vasudhAviSe re, rAjA rAjakumAra; sArIkhe saMsArameM he, keI na eka ligAra. sI. 4 ardhavaravara dezane hA, aMtaraMga tasa nAma; oNcha mahAmayImaMta che ho, deza ujADe tAma. sI. 5 janaka paCve tehane he, dUta eka eka rAjA dazaratha pAkhatI ho, bele ANa viveka. sI. 6 sUraja sAme dekhIce he, Ave chIMka nivAra, bhIDANe che bhUpati ho, Age deva vicAra. sI. 7 uThaye ati Atura thaI ho, vAjyA Dhela dumAma; asavArI karavA bhaNI ho, tAma su bolyA rAma. sI. he padhAre che sahI ho, zUrAMsuM saMgrAma; hamane ghara bayarI rahyAM che, kisI vasI gAma. sI. 9 anujane Age karI che, cAlI rAma nareza; cataraMgiNI senA sajI he, mithilApurI praveza. sI. 10 asurAMsuM AvI aDayA he, subhaTa jike jhujhAra; uThAmaNI asurAMtaNuM he, sahI lasaNyA ekavAra. sI. 11 dhanuSa caheDI rAmajI hai, karata uThAmaNuM Apa; 1-mANuza. 2-vidyAdhara, Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAja munikRta. asura sahu alaga thayA che, puNya thakI jima pApa. sI. 12 janakataNuM janapadataNe ho, TAlIo sakala kaleza; rAjAjI sukha mAnIye he, raMga vinAda vizeSa. sI. 13 sItA dIdhI rAmane he, sArI saga; bhaluM bhaluM bhAkhe ghaNe hai, harakhyA saghalAhI lega. sI. 14 sItArU5 zehAmaNe he, nisune RSi-deva; nirakhaNa hete AvIyA ho, sItAghare tatakheva. sI. 15 keza-netra pilA kharA he, tuM dila chatrIkAdhAra; daMDa pAMpiNi kopInasu he, zirahi zikhA suvicAra. sI. 16 nAradarUpa DarAmaNe he, dekhI sItA bAla; nAThI rihara dhrujatI he, gaI gharameM tatakAla. sI. 17 kaMTha zikhA bAhiM dharI , dvArapAlane dAsi; sAhirahyAM jaInA zake he, hari paDijima pAsi. sI. 18 kalikali suNIjana AvI ho, hAtha gayAM zara cApa; kuNu che honara pApI che, kuNa ehanA mAya-bApa. sI. 19 umAhI uMcA caDhayA he, huI ghaNA hazIyAra mAra mAra karatA thakA ho, jANe jama avatAra. sI. 20 nArada RSine dekhIne he, susatA paDIyA se; zanaiH zanas nIka he, kAma kare so je. sI. 21 rUpa likhe sItAtaNe he, bhAmaMDalane Aya; dekhADe paTa dekhatAM he, kamara ducite thAya. sI. 22 duciMtAI kumarataNuM he, pUchI mitro sAthi, paTa tadA te dAkhave che, aSi pUcho naranAthi. sI. 23 3-ANa. 4-dhanuSya. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77. zrIrAmayazarasAyana-rAsa. mithilAnagarI che bhalI he, janaka tihAM bhUpAla; videhAura UpanI he, sItA rUpe rasAla. sI. 24 amArI kumArI nAgarI he, meM dIThI avileI vAraMvAra vicAratAM ho, sItA samI nahIM keI. sI. 25 jehavI che sA suMdarI ho, tehavI likhI na jAya; likhI jIsI kahI ko zake ho, aciraja che khagarAya! sI. 26 bhAmaMDalane bhAmanI ho, jaI mile e Di; sAcuM sukha saMsArane he, mahAre mana e keDi. sI. 27 suta vacane saMteSI he, bhalo kare karatAra; visara naSi rAjI hai, udyamane adhikAra. sI. 28 khaga capalagati mekalyA he, karavAne apahAra; rAjAne laI gaye hai, kiNahI na jANuM sAra. sI. 29 uThI A sAmue che, miliyA bAMha pasAra; kuzala vAta pUchI ghaNuM che, prItitaNere prakAra. sI. 30 janaka tumhAre sAMbhalIre, putrI ratana pradhAna nArI nirUpama jetalI che, tehane tilaka samAna. sI. 31 ache ane pama kanyakA hai, jima tuma bhAkhe tema; sarva kalAguNa AgalI he, piNa devAye kema? sI. 32 dIdhI dazarathanaMdane hA, avarAM kima levAya; maNi mAthe che sApane he, kaha kima lIdhI jAya. sI. 33 prIti bhaNuM mAguM achuM che, nahIMtara che apahAra; karatAM velA che kisI he, rAkhuM chuM vivahAra. sI. 34 hamane jItI rAmajI hA, vyAha kanyA ehaka 1-haraNa-apaharaNa. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 zrIkezarAjamunikRta. ke bhAmaDala cAhasI ho, Iha na kaI saMdeha. sI. 35 vAvartana nAmathI che, ane arNavAvarta, dhanuSa e che gharamAMhi ho, 5Dape Aya gharta. sI. 36 yakSa hajAre sevIye he, atizayavaMta atIva; gotraja devInIpare che, evI je sadIva. sI. 37 dhanuSa namAyAM hama namyA he, rUgaTI karavA nema; samaje sUdhI vAtameM hai, jima Apa rahe prema. sI. 38 eha abhe che khare ho, eto paratakSa Aja; ekahIne caheDa ho, sAra(2) vaMchita-kAja. sI. 39 becara caMdragati cAlIye he, putra ane parivAra, dhanuSa deya lIdhA bhalA che, rAjA lIdhAM lAra. sI. 40 mithilAnagarI AvI che, bAhira DerA dIdha; varaNana te vidyAdharAM he, pRthvImAMhi prasIdha. sI. 41 aSTAdazamI DhAlameM he, bahu bhalI nIcAhi; kezarAja pAme sahI ho, jo have punya agAhi. sI. 42 duhA, janaka videhA nArIzuM, saMbhalAvI sahu vAta; sAla samI sAlI sahI, kahI rANI vilalAta. devapana nRpa te tu huM, leve putra pradhAna; lIdhI cAhe putrIkA, kima rAkheDhuM prAna. svecchAne pariNetane, harakha ghaNe saMsAra; eNaIcchA pariNetane, harakha na eka ligAra. devaga zrIrAmathI, dhanuSa na caDe jAya; avara ane cAheDatAM, aNu sirakhe duHkha thAya. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayarasAyanazAsa. 9 janaka kahe jANe nahIM, rAma mahA balavata; meM dIThe saMgrAmame, pirUSane nahIM aMta. 5 samajAvI sA suMdarI, pucha dhanuSa udAra; maMDapa mAMDI teDIyA, rAjA rAjakumAra. diya-bhUSaNa dhArake, sakhiyAne parivAra, maMDapa AvI jAnakI, iMdriANu avatAra. dhanuSataNI pUjA karI, manameM samare rAma; manasA-vAcA-karmaNa, avarAMsuM nahi kAma, 8 tAla, 19 mI. kAnA prIti lAgehe-edezI. sItArAma rAcI, jema cakarI caMdasuM, e prItihI sAcIhA, sItArAma rAhe. bhUcara khecara rAjavI, bharamANu bhArI; bhAgya vaDe te bhUpane, e pAve nArIho. sI. nArada bhASI jevI, sA tehavI joI bhAmaMDala bhUye paDaye, ati paravaza hAIha. sI. janakarAya tihAM AIke, e sAca kahAve che, dhanuSa caheDe mujabale, e kanyA pAve. sI. 4 uThayA kaDi kAThI karI, je rAya sanarAhe; dhanuSa cahaDaNa kAraNe, zurAmAMhi zUrAhe. sI. 5 sApAM sAthe vIMTI, nAve gahatAUho; pharasIho ke nA zake, je gADhA tAlahe. sI. 6 javAlA mUke che ghaNI, dAjhatA bhAjI amukhA alagA rahyA, damanamAMhe lAjIhe. sI. 7 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. ihi avasara zrIrAma, lIlAgatikArIhe; dhanuSa samIpe AvI, Acho avatArI. sI. 8 caMdragatyAdika rAjavI, karatA ati hAra; khecara e tana ThA , ehane zI Azare. sI. 9 1vApANI jima vajane, rAghavajI urahe, zAMti karI ahi aganine, kara sAthe pharahe. sI. 10 vevataNI pari vAlIne, prabhu paNacha caDhAvehe; AkaNuta kaSAMcIne, TekAra suNAve. sI. 11 rAmagale varamAlikA, sItA pahirAve; kAja saryo citta ciMtavyuM, atithI sukha pAve. sI. 12 bIje lakSamaNuM cADhIyuM, UMhI vidhi kIdhI, aSTAdaza vara kanyakA, khagarAyAM dIdhI. sI. 13 vilakhANuM vidyAdharU, bhAmaMDaLa leihe; nija nagare cali AvIyA, bhUmaMDaLa keIhe. sI. te dazaratha rAjIye, sahu sAjana sAthehe; vyAha bhale sItAtaNe, kIdho naranAthehe. sI. 15 janakarAyane bhAIjI, bhale kanaka kahAve; bharatane bhadrA bhalI putrI pariNAve. sI. 16 putrAne pariNAmake, vavarane leIhe; didhe adhika dAya, dAsI-dAsa ke. sI. 17 hayavara-gayavara ati bhalA, sirapAva suhAvehe; dazaratharAjA dAyaje, adhike lyA . sI. 18 1. dri. 2. zeSanAgane tApa ocho karyo tethI tene zAMti maLI. 3, kAna sudhI kheMcIne. 4. aDhAra. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmacazeArasAyana-rAsa. sI. 21 sI. 22 purI ajodhyA AvIyA, AnaMda (kara) rAjehe; ghara ghara raMga-vadhAmaNA, ati ucchava kAjehe. anere dina rAyajI, pUjA maDAvehA; snAtra kare aTThAttarA, jalakalaza bharAvehA. UjA sAthe meLye, avarAM jala rAyehaiA; mahiSIne mana ragaNuM, adhike na umAyehai|. dAsI sAthe mAkahyA, avarAMne pANIhA; ANI dIdhA utAvalA, harakhI te rANIhA. vRddha bhaNI te nAvIe, dhIre paga ThAryAhA; paTarANI utAvIM, manaDA akulAcAhe.sI. 23 saghaLyAM mAMhI huM vaDI, mujane jala nANye hA; mAna vinA zu* jIvanA, rivA mana thApyAlA. ema vimAsI mAMDIye, rANI gala pAseAha; zAca nahIM nArI kanhe, e dekha tamAsAhI. Itale rAjA AvIyA, te pAseA kApeDhI; mahe sAhI suMdarI, uchara'ge thApaheA. sI. 26 kAMI mare tu mAninI, kahe kihI apamAnIhA; AMsu nAkhI bhASahI, sA gadagada vAnIhA. sI. 20 avarAMne jala mekalyA, huM kima citta nANIhe; etala jAjo AvIce, ApyA te pANIaA. sI. 28 pANI mastaka mUkIyuM, rANI sukhamAnIhA; dhana jamArI mAhirA, me. Aja jaNANIhA. rAjA Ajo pUchIcA, kauM vAra lagAvIhI; vRddhapaNe prabhu ! vegasuM, huM na zakaya. AvIEi. sI. 25 81 sI. 19 trI. sI. 20 24 sI. ra9 sI. 30 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 zrIkezarAjamunikRta. huM huM sI. 34 sI. 35 sudhA' pAva paDe nahIM, calatA pathIse hai; karate khAsatA,rUpAlA dIsehe. sI. 3 dAMta paDayAM AkhA thayA, mukha lAla khira tIheA; nArina Ave AsanI, visAra karatIhaiA. OMte te ghaTeja tanu lIlarI, kAne na suNAyeheA; kara kupe zira dhRjaNI, buDhApe Ayehe. sI. 36 buDhApAkA doSa e, rAjAjI jANehe; viSayathakI mana vAlIke, vairAge. ANuhA. satya(pU)tI nAme bhaleA, munivara caunANIhai; vaname' AvI sameAsaryAM, gurU Agama-jANI. putrAMsuM tathya rAyajI, vahU varane sAmUhe; vadanakAje AvIyA, puraleAga ulhAslRhA. deI pradakSiNA sAdhunA, padmapa`kaja vaDhDhA, sanamukha sevA sAcave, bhavapApa nika'deheA. caMdati suta nArIsuM, khecara parivArehe; ratha Avartaja parvate, jaI deva jIhAhA. mahuDatAM nijare paDayA, RSirAya virAjehA; AvIne sevA kare, RSi dezanA gAhA. sI. 39 abhilASI sItAtaNA, bhAmaDala dIThAheA; mAta pitA sutanArinA, bhavabhASita mIThAhA. sI. 4 sI. 26 sI. 37 sI, 38 all. bhAmaDala sItAmaDhI, jugalapaNe jAyA; mAta videhA jANavI, kahine samajAyehe. sI. 41 1. paga, 2. rAgI, 3, teja, 4. zarIra. 32 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 zrIrAmayarasAyana-rAsa. pigaladeve tuM haryo, nija vayara vicArihe; tuM vadhio khaga maMdire, ghara eha kumArahe. sI. 2 jAtIsamaraNa pAmIyU, bhAmaMDala dekhe he; sAdhu va sAce sahu, manameM suvize . sI. 43 mUchaI dharaNuM pa, uThAI lIdho, page lAge sItAtaNe, avinaya kIdhe. sI. 44 sItA daI AzIsajI, cira jI bhAI: kare ghaNuM page lAgaNI, mAvita belAvIhA. sI. dhAI miliyA rAmajI, leI kaMTha lagAI ho; mizrIthI mIThI kharI, jaga eha sagAIhi. sI. bhAmaMDala paTa thApI, ApaNupe rAjAha vayarAge vrata Adare, gurU tAraNa tAjAhe. sI. sAdhu namI rAjA namI, namI rAghava rAyA; bhAmaDala sItA namI, nijamaMdira AyA he. sI. 48 DhAla bhalI eguNIsamI, sItA pariNavahe; kezarAja zrIrAmane, paTanAri suhAvaha. sI. 49 duhA. satyabhUti nAme bhale, satya vade suvizAla; zAsanasAha vadhAvaNe, SaTakAyA pratipAla. 1 vidhisu deI pradakSiNA, kara joDe naranAtha; prazna kare paragaTapaNe, nisuNe saghale sAtha. 2 hAla, 20 mI. mahAvideha kSetra sehAmaNe-e dezI athavAthvIdhAM karma na chUTIcuM-e dezI. hamase bhAkhe eDajI, pUrva bhavAMtara vAta; sAdhujI. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. sukha duHkhanA avadAsajI, vAMde jamAre jAta. sAdhujI. 1 hamase bhAkhe eha. senApura che suMdarU, bhAvanasAhA sujANa; sA. patrIthI tarU dIpakA, tapati ayANa. sA. 2 ha. sAdhArI niMdA kare, bhavameM bhamI apAra; sA. jIvate hAre U ache, Age suNe vistAra. sA. 3 ha. caMdrapurI che suhAmaNI, dhanaghare suMdari nAri; sA. varUNa nAme suta jAIye, varate suvivahAra. sA. 4 ha. sAdhArI sevA kare, saradhAluM samabhAya; sA. sukha duHkhanA anusArathI, mati te Upaje Aya. sA. 5 ha. dhAIkhaDe jANIye, uttarakurU varakheta; sA. yugalapaNe tihAM Upane, zubhAra mAne heta. sA. 6 ha. tIna patyane Aukhe, bhagavI surasukha sAra, sA. pukhalA nAme che purI, pukhalAvatI majhAra. sA. nadIsa rAja bhale, pRthavI rANuM hoya, sA. naMdIvaradhana nAmathI, naMdana nIke joya. sA. 8 naMdIvardhanane dIyuM, rAye rAja tivAra; sA. yazodhara gurU pAkhatI, Apa huvA aNagAra. sA. sAdhutaNa vrata pAlIyA, paMcame kalape deva; sA. jaya jayakAra have sahu, sAre suravara seva. sA. 10 ha. pUrva videhe jAye, vaitADha suvizoSa; sA. uttara zreNi jANIye che, zazipura nAme dekha. sA. 11 ho 1. sAdhuonI. 2. pAMcame deva loke. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 5' - zrIrAmayarasAyana-rAsa. ratnamAli vidyAdharUM, vidyutavalI nArI; sA. sUryajaya sukhakArI, putra bhale avadhAri. sA. 12 ha. ratnamAli nRpa cAlIye, siMhapurIne iza; sA. vaja nayanane pIvA, manameM ANI rIsa. sA. 13 ha. siMhapurIne bAla, bAle abalA bAla sA. pazu-paMkhI zrInA Tale, daI raho vikarAla. sA. 14 ha. pUrva janmataNe bhale, purohitahine jIva; sA. umaLyuM te nAmathI, deva dayAla savava. sA. 15 sahastrAra suralokathI, AvI bole ema; sA. utakaTa pAtaka ehavuM, tumhane chUjhe kema. sA. 16 bharinaMdana tuM hatuM, pUrvajamAre rAya; sA. mAMsa to the te sahI, vipra khavADaye Aya. sA. 17 ha, sehi parahita ekadA, sakaMdha haNuM gaja thAya; sA. sUrinaMdana rAyajI ghari, aNuo gahitAya. sA. 18 se hAthI raNameM ha, bhUri sunaMdana dhAma, sA. gadhArIure Upane, arisUdana tasu nAma. mA. 19 ha. jAtIsamaraNa pAmI, lIdhe saMyamabhAra; sA. kalpa AThame devatA, sahu deva udAra. sA. 20 ha. risanaMdana pAmI, ajagarane avatAra, sA. dAvAnalamAMhi balya, karma na mUke lAra. sA. 21 ha. naraga pahuM te dUsare uhahI huM jAya; sA. samajAvya tihi kAraNe, e tu hu rAya. sA. 22 ha. mAMsa tajIne vAva, tehanA e phala lAdha; sA. Aja huM have Akare (se) kAMI kare aparAdha. sA. 23 ha " . : * Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 zrIkezarAjamunivRta ema suNIne AuTa, kulanaMdana nRpa kIdha; sA. yaMjaya sAthe karI, rAjA sayama lIdha. sA. 24 ha. svarga sAtame bhagavI, sura sukhane vistAra; sA. sUryajayacavI tuM hu, dazaratharAya udAra. sA. 25 ha. ratanamAli AvI ha, janakarAyajI eha; sA. kanaka janakabhAIbhale, upamanyu saneha. sA. 26 naMdIva suralekanA, bhegavi sara sukha bhUri; sA. satyabhUti e huM thayo, sUriziromaNi zUri. sA. ra7 ha. ema suNIne vayarAgI, praNamyA gurUnA pAya; sA. rAjA maMdira AvI, lega lIye belAya. sA. 28 ha. putra panetA pUchIyA, pUchayA vaDa maMtrIza; sA. pUchI saghalI rAganI, saMyama sAtha jagIza. sA. 29 ha. ehi vIzamI DhAla, pUrva bhavAMtara bheda, sA. kezarAja gurU bhASI, TalIye saghale kheda. sA. 30 ha. duhA. bharata (bha)Ne prabhujI suNe, huM vrata leza lAra; heta na jANe ApaNe, te sAhi gavAra. 1 pahile duHkha.......kae, viraha tumhAre he; arU saMsAra vadhAvaNe, de duHkha dekhe ke . 2 DhAla, 21 mI. ye milazere munivara ehavA. e dezI. ke kahIyere cittanuM ciMtave, pati-suta deI jAye. 1-rANI. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmaya rasAyana-rAsa. 87 kizuM kareluM pAchuM ekatrI, vAsara dubhara thAye. 1 e vidhi vilasita jA navi paDe. je ati mati sAjIre, aNu ghaDiyo ghATa ghaDe ghaNe ghaDiye nAkhe bhAMjare. evi. 2 prabhujI tere rAkhe nahi rahe, te huM sutane rAkhuM re; vara bhaMDAre jeha che mAhire, te huM Ajaja bhAkhuMre. e. 3. vina(naya) karIne vanitA vInave, prabhujI kare parasAdare; Api vara muja je muja bhAkhIye, jima pAmuM ahalAdo. e. 4 bhUpati bhAkhe bhAmanI sAMbhale, je cAhe te mAgere; caraNa niSedhana TAlIne sahu, mA mAgI mArage lAgere.e. pa prabhujI tumhate thI saMyamI, bharata bhaNI deve rAje; belI vAcA pAle ApaNI, UraNa thAve Aje. e. 6 ema suNIne svAmI kahe sahI, abahI navi lIye kAMIre; eTale lamaNa-rAma padhArIyA, taba lAvyA(vA)tabarAI. e. 7 kekacIne sayaMvara maMDape, maMDI the saMgrAmere; kekacIre huIthI sArathI, huM jItye the tAre. e. 8 meM vara dIdhe the uNa avasare, sAte abaDuM ApuM re, deza vidA(lA)yata padavI ApaNI, bharata bhaNuM aba thApura. e. 9 rAma kahejI ati abhirAmajI, eto A che kAmere; rAma achere sei bharathajI, bharatha a che sei rAmere. e. 10 AMkhija vAmI ne e dAhiNI, eka sarakhI e hoI, . prabhujIne te cho sarikhA, bharatha ane huM deIra. e. 11 che uNa ava kaza vidalAI 1-cAritra, Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 zrIkezarAjamutikRta. e nisure amiya samAnaDA, rAma vacana abhirAma, maMtrI sarare teo jeTale, bharatha bhaNe che tAre. e. 12 huM prabhu sAthe thAryuM saMyamI, avara na bIjI vAtAre; jeTha baMdhava padavIne dhaNI, vasudhAmAMhi vikhyAtAre. e. 13 kahI suNIre manameM nANaye, Apa vicAryuM kAmere; karatAM durjana leka hase nahIM, arUM vadhe bahu mAmere. e. 14 bhUpati bhAkhe tuM vacha kAM kare, mujha pratigyA bhare; meM vara dIdhe the tujhamAtA bhaNI, jaba jItyA che()jagere.e.15 so vara thArI mAye mAgIye, meM piNa dIdhe dekhere; mAta pitAnI AjJA pAlavI, tuha zAne suvikhere. e. 16 rAmakahe tuhane rAjanI, navi che vAMchA kare; tAta taNe vacana na le eNe, hIye vimAsI joI. e. 17 AMkhe pANI nAkhe te ghaNo re, bele gadagada vANI re; caraNa kamala zrIrAma taNA namI, do kara mastaka ANuM. e. 18 ghaNuM kisI kelavaNuM karUM, se vAtAkI ekejI; rAma chatAM huM rAjA nahi thauM, mArI yAhIja Tekere. e. 19 rAjAjInuM rAma tadA kahe, bharata vacana e sAce re; huM vanavAse jAuM chuM sahI, pAlo tumhArI vAre. e. 20 AjJA laIne page lAgIye, murachANe taba bApare; bharata subhAIrAve che ghaNo, hAtha grahe sara cApare. e. 21 pada paMkaja praName mAjI taNuM, vacana vade susanehere; thore naMdana huM chuM jeha, tehare bharata giNere. e. 22 - 1-bANa. 2-dhanuSa. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. vAcA pAlevAne kAraNe, rAja bharatane Are; mujha bayaThAM te rAja kare nahIM, huM ghana thAze cAbhere. e. 23 mAjI sAhasa ANe ghaNe, kAyara to mati hare; jaga vijega e karatAne kIye, jalaI muhare. e. 24 ema sutAre dharatI gira paDI, phiri phiri mUcha pAve; zItalatAI karave cetanA, hIye ghaNuM bharI Ave. e. 25 huM jIvaDI kahe kuNa pApIye, mUchathI marajAtI; putra vijemAMthI maraNo bhalo, kAtI kApe chAtIre. e. 26 prabhujI saMyama mAraga Adare, suta thAye vanavAsIre; vajayI che sahI tu kesalyA, jIve kAMI vimAsI. e. ra7 rAma tadAre mAsuM kahe, ema kare kayAM sthANure; kAyara nArInA e kAma che, tuM vaDarAyAM rANI. e. 28 karI ekAkI vanameM phire, be paravAhI pIre, jananI to gharamAMhi besI rahe, nANe kAMI adhIre. e. 29 bApa taNere zira je trANa rahe, tete sutane dasore, mujha ghare rahita traNanavi utare,emane A saMtere. e. 30 Ima samajAvIne page lAgIyA, avara mAya zira nAmIre; prabhujI vanavAsene cAlIye, harakha ghaNere pAmI. e. 31 ekavIsamI DhAle, rAmajI cAlyA che vanavAse re; kezarAja kekayI rANIne, vacana karI sahu trAsere. 32 kuhA. pativratA vrata sAcave, patinuM prema apAra; te suMdarI saMsArameM, dIse chaI doya cyAra. 1 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. khAve pIve pahirave, kari vaibhAgavilAsa; sudaranA mana sAdarA, jakha laga pure Aza. sukhame Ave AsanI, duHkhame alagI jAya; svArathaNI sA suMdarI. sakhame na gaNAya. susarAne sAdarapaNe, sItAjI page lAgi; kaiAzalyA prabhumI karI, cAlI anumati mAgi, 4 DhAla, 22 mI. zrIvimalAcala diye--e dezI. athavA--hira haraNAkSI zu kahe--e dezI. khele lIdhI khAMcane, AlakanI pare te uhA; hevarAvI nayanAke, vANI vade sasanehhe. rAma raseM rAcI ghaNuM, mAMcI piyune pyArIheA; sAcIzIla zirAmaNI, satyavatI saMsArIhA. vaheMcaravI rAjA vade, tuM mati jAye ApaheA; vAlhA nahIM hai videzaDA, sahiNA ati satApaheA. rA. vAhana vividha prakAranAM, tuM baiThI cAla tahe; dohileA pAyAM cAlaIA, kayu harakhI hAla tahe. rA. dohilI tIsa arU bhUkhaDI, dohileA layaNe vAsaDe; dohileA TADhi sutAvaDA, rahiNA atihA unnIsahA. rA. kAmala kAyA tAturI, dohileA dharatI zayanahe; tu pacheDI pichatAvasI, pAAMthIre kucayanaheA. rA. piyune paga badhana kahI, paradezAMme nArI gharahIme bhalI, mAhira pI 4 nArIhe; vikArIheA. rA. 1-24aa. 2-tarasa. 3 1 h Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma zarasAyana-rAsa. 91 balane pekhI paMkhIye, tUTI paDe tatakAlahe; nArI nayaNe nirakhatAM, UpajatahIM ja jAlahe. rA. 8 mAnI hamArI zIkhaDI, mati jAye priyalArahe; sAsUnI sevA kIyA, piyu se so vArahe. 2. 9 AI ! evuM kAM kahe, meM alaguM na rahAyahe; nArI kahI tanu chAMhaDI, sAthi rahI sukha thAya. rA. 10 AluM sukha saMsArane, jete piyu viNa yahe; piyu sAthe duHkhahI bhale, Ima bhAkhe sahu keya. rA. 11 purasata ardhAganA, nArIne te nAmahe te kahe alagI kima rahe, piyu nAme vizrAmaho. rA. 12 jihinAri piyu mAniye, tihimAni jagadIza nArI te tehija kharI, nAtha name nizi dIsaho. rA. 13 priya Age saMcare, nArI pAche jAhe; caraNa kamalanI reNukA, tane lAgAM sukha thAyahe. rA. 14 piyune sukha avaletAM, nayaNu amIya bharAya; duHkha te bahu varasAMtaNe, tatakhiNa mAMhe pulAyo. de 15 jalaharane pUThe thakI, vidyuta jima zobhAya; tima piyujInI pAkhatI, nArI rahe zebhAyahe. rA. 16 ema kahIne nIsarI, lahI sAsU AzISahe; AtamarAmaja rAmajI, narame eha jagaziho. rA. 17 hoI che haze valI, je pati bhagatI nArI; tiNameM Adi udAharaNe, satyavatI avadhArIho. rA. 18 1 raja. 2 meva. 3 vijaLI. ational Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 | 22 zrIkezarAjamunivRta. nagaritaNI nArI milI, revatI asarAlahe; ubhayakula ajavAlIyA, Aja achayA bAlahe. rA. 19 pativratAmAMhi ghaNe, sarAhe suvizAlahe; janaka sutA dhana jagatameM, pati bhakti eha cAlahe. . 20 kaSTa ghaNe vanavAsane, bhaya navI jANe jehahe; cAlI piyu saMge sahI, na giNi mamatA rehehe. ra. 21 harakha jise the sayaMvare, tayahi vanavAsahe; kaIya na dIse AMtara, sAhisane syAbAza. rA. Anana te atiUjale, Arati nahIM lavalezahe; bhAgyavatI e bhAminI, piyu sAthe paradezahe. 2. 23 lamaNu kApe kalakalya, kAle pIle thAya; jANe aba kIje kismate na kaI ThaharAya. rA. 24 kAMI cale thIvarataNI, rAma zirethI mAMDahe; nara te sarala svabhAvIyA, kapaTapuTI e rAMDahe. rA. 25 aNu UtAraNa zirata, tAte kI suvicAra; * bharatha bhale bhAI, kAMdhe lIye e bhArahe. rA. 23 bharathathakI udAline, nRpa padavI Ajahe; rAmarAyane Apine, sArUM vaMchita kAjahe. rA. 27 rAma na lesya rAjane, duHkha pAme sa tAtahe; eta utapAta uThAvaNe, karUM vimAsI vAta. rA. 28 dukha mati pa tAtajI, bharata kare e rAjahe; rAma cavyAM huM ghara rahe, tene pAmuM lAja. rA. ra9 ekarUpI heIne, rahisuM prabhune sAthe he; khija mati te karizuM kharI, sujaza dIye jaganAthe he. rA. 30 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazArasAyana-rAsa. tAtataNe page lAgine, mAjIne pariNAmahe; karine lAge cAlivA, mAya zikha diye tAmahe. rA. 31 vaccha! svacha mati tAhirI, khare mane tujhamAMhihe; sAtha na taji bhAIne, lega vacana e prAMhihe. rA. 32 jAI mile UtAvalA, kAMI kare vilaMbahe; rAma tAta karI mAnije, kahe sumitrA bahe. ra. 33 kAzalyA page lAgine, cAlavuM lAge jAmahe; kizalyA kahe mAtajI, lamaNu sAthe tAmahe. rA. rAma gaye tuMhI jAya che, mAre kavaNa havAlahe; lakSmaNa kahe mAtA suNe, na tajuM rAma-dhUmAlahe. rA. 35 vanavAse ekAkIyA, Apa rAmajI jAta; huM na kasuM sevakapaNe, te lAje sumitrA mAtahe. 2. 36 tInehI mANaza cAlIyA, ANutA ANaMdaho; sAyaranI pare dekhIye, ratna gayAM nahIM maMdahe. rA. 37 rAjA rA AvIyA, Avi parivAro; bAla ane gopAlajI, milIyA lega apAraho. rA. 38 page lAgI vaDAvIyA, mAtAjIne rAya; karI dilAsA leganI, rAghava-vana jAya. rA. 39 DhAla bhalI bAvIzamI, rAma have vanavAsa; kezarAja zubha karmathI, heze lIla vilAsa. rA. 40 gAma gAmanA ... pati, kare ghaNI aradAsa; deva IhAM thAnaka kara, A che mahAsa vAsa. 1 rAma na mAne vAta e, cAlyAhI bhala jAya; Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunivRta. gAma-nagara-pura-pATaNe, kihAMhI na rahAya. 2 rAja najhele bharatajI, Akroze nijamArya; rAma ane lakSmaNutA, viraha khape nahI jAya. 3 cAritrane utAvale, rAjA dazaratha tAma; sAmaMta maMtrI mokalI, baDAvaNa zrIrAma. 4 pazcima dizi jAtAM thakAM, ANI pahutA teha; karI ghaNI aradAsa piNa, rAma na mAne teha. 5 pAchA vAle rAmane, te pAchA na valaMta; jANe kadahI bAhuDe, tihAMthI sAtha calata. 6 DhAla, ra3 mI suNa mere jIvatA zIkhaja dIjIye e dezI. Age jAtAM aTavI Avae, nara navi dIrase adhika DarAvae, UlAle. DarAmaNuM aTavAya mAMhi, na dIse bihAmaNuM, uhAM ubhA heAya bhAkhe, ayodhyApurane dhaNI; sAmata maMtrI ghare jAve, kaSTa a che Age ghaNe, kuzala kahIye mAya-bApane, Aja tAMI aDu taNe. 1 purva tAla. bhAI bharatahi, hama karI mAnIye, tAta sarIkhe e, sahI karI jAnI. ulAle. jANu bhAI bharatajIne, anaMta ke mati kara, bApa jAyA saha sarikhA, pATapati te u khare; Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma rasAyana-rAsa. sAmaMta maMtrI uhAMhI rahIyA, AMkhi AMsu DhAlave, piga jamAre mAhie, rAma tajI ghara cAla. 2 purva DhAla, tInaI mANaza teha taraMginI, utarIyAMre UMDIthI ghaNI. UlAle. ghaNuM UDI nadI hatI, tIrane kAMThe grahe, sAmata maMtrI daSTi mAMDI, sAmuha joI rahe; rAmajI AghA padhAryA, dRSTithI alaga thayA, sAmaMta maMtrI ghare AvyA, rAya dazarathane milyA. 3 pUrva hAla. rAma na Ave bharata bolAvI, rAjA dazaratha zira DolAvIye. UlAle. DelAvI darazatha mastaka, bharata bhUpa bhAkhe bhale, rAja pAse Arati TAle, kahe nRpa UtAvaLe; bharata bhAkhe rAja na karUM, keDi vAte ekae, rAma ANuM prema ThANuM, karUM vinaya vivekae. 4 pUrva DhAla, rANI AvI kekacI bhASae, rAja na cAle rAghava pAkhae. 1nadI. 2-vagara. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. ulAlo, pAkheja rAghava rAja na cala, rAyaNuM AvI kahe, bharathane te rAja detAM, vAca varanI niravahe; rAja arathI bharata na ha, rAmane teDI karI, rAja ApI sudiDha thApI, Apa graha saMyama sirI. 5 pUrva dvAla. aNu vimA meM kIdhuM kharUM, apajaza lIdhuM meM ati AkarUM. ulAle. AkarUM meM lIye apajaza, kAja ke sarIyAM nahIM, tInahI trIyAne raja suNatAM, hIyeM phATe che sahI; bharatamuM huM Apa jAI, karUM vinati keDie, rAma-lakSmaNa-satI sItA, ANIsure bahADie. 6 nahi vana jema sakhIro douM, nahIM vana jega, sa. rAma bhamaNa sIyA vana sidhAye; kauzalyA mAtA kare taba zoga. sa. 1 kuzaI uThaI kuzaI viyA, taData vana phala lagAvata bhega. kese bacaMge unake mAta pitAjI, kaise rahaze ayodhyAke loga. jUra rahage onake mAta pitAjI, jUra rahage ayodhyAke laga. kahata kabIra suNo bhAI sAdhe, karma likhyo so miTa nahIM joga. sa. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. pUrva DhAla, anumati dIje mujane Aja e, abahI cAluM kariyA kAja e. ulAlo. kAja karivA abahI cAluM bharatane maMtrIsarU, sAtha leI vegi cAlI, jetarAvI rathavarUpha divasa cha hai jAya 5hatI, dekhahI tarUvara tale, rAma-lakSmaNa satI sItA, dUhIthI aTakele. 7 pUrva DhAla, rathathI UtarI AvI Ava e, vaccha kahatI atisukha pAva e, pAvahI atisukhaAvi sasukha,rAmajIpani lAgI, cuMbI zira chAtI lagAye, prema adhike jAgI; sumitrAsuta satI sItA, kare taba praNAma e, hIye dharIyA neha bharIyA, pUchI sukha tAma e. 8 pUrva DhAla. bharata bhalIpere paga lAgI, zrIrAghavajI sukha adhike lo, UlAle. sukha lahio adhike bAMhI galame, ghAlave ApaNI, AMkha AlI vahI cAlI, bharatajI bhAItaNI; kuzala vAta vizeSa vivarI, pUchahI paragaTapaNe, Aja che ati svAmijIne, sama nijare nirakha. 9 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 zrIkezarAjamunikRta. pUrva DhAla, abhyAgatanI pare mujha cheDI karI, hyuMcha padhAryA vaname saMcarI, UlAlo. saMcarI AyA vanahI mAMhi, vegaseM tumha raghupati, kapaTa kelavaNahi mAMhe, huM na samajuM chuM rati, gAya-brAhmaNa-bAla-abalA, mArIyAne pApa; aba kehi lAge jUTha kaheto, bharata bhAkhe Apae. 10 parva dvAla. Aya apUThA rAja karIye, lekakerI arati harIjIye, " UlAlo. harIjIye Arati leka kerI, rAja bApahi pariharyo, tumha chatAM putranuM rAja sUne, bharata bhAkhe gahave maMtrIza lakSmaNapilIye chatradhAraka UlaTuM, rAjAdhirAja rAmarAja, bhega pRthivI saha. 11 parva dvAla. keyI kahe rAghavajI suNe, bhAI bhagate bharata ache ghaNe, u lAle. A che bhagate bharatake, belata avamAnIye, mAyanI manu hAra meTI, jANuM adhika na tANaye; 1 caMcajarA. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazArasAyana-rAsa. janaka doSa na doSa bharatahi, doSa che e mAhurI; trIyA-subhAve me kubhAve, kIyA avinaya tAhurI. 12 nArI sahIje kalikArI kahI, paththara bhajevAne umahI; UmahI adhikA karaNa bhuMDA, dIyeA duHkha rAjAbhaNI, aparAjitAne sumitranI, karI ati khIjAvANI; kularIti lepI ghaNuM kApI, ehu avaguNu mAyanA, hAya sAyara sahA saghalA, surNA nada surAyanA. 13 ema kahatI . AMsu nAkhae, valI valI? vArU bhAkhae, bhAkhae vArU vacana cAr, aa na mAne rAmajI, tAta dIdhA rAja bharahi, zAkha muja abhirAmajI; tama jIve hui jIvuM, vacana kama leApAyajI, Apa--bhAI kahyu kariveA, sahIsu suNI mAyajI, 14 sItAye ANyA jala suvivekajI, rAma karAye bhalA abhiSekajI, abhiSeka kIdhA nAma dIdhA, bharata bhala bhUpAlae, sAmata ma`trI zAkhi rAkhI, meTIyA ja jAlae; mAya praNamI bharata bhUpahi, bhAlAmaNI bhaliparajanI, de' dakSiNa dizi calyA, nahIM hIja tiarajanI. 15 purI ajodhyA Aye bharatae, rAmAdeze rAja kara tae, 99 rAja karave lAga sukhIyA, nahIM asukha ligArae, dharma-karma samAcare cala'ta adhikA, rAjateja apArae; Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrIkezarAjamunikRta. deva-pUjA sugurU sevA, dayAne pratipAlave, sUravaMzI sujaza pAye, kulataNe ujavAla. 16 rAjA dazaratha bahu parivAramuM, manameM hara koraja sArasuM, sArasuM kAraja hive hAre, rAja bayaThe ThAma, satyabhUti munIMda Age, kahe mastaka nAma; leI saMjama kAja sAryo, DhAla e tevIzamI, kezarAja kahe sehi dhana nara, jasa dharmasuM manasa ramI. 17 cAlatAM citta cAvazuM, ANuM tAM ulhAsa; citrakeTa dina keTalA, rahIyA karI nivAsa. 1 Age jAtAM AvI, ayavatI varadeza, nirbhujana thAnika jaI, le vizrAma nareza. 2 satyavatI thAkI kharI, vaDatala "le vizrAma; lakSamaNa sAthe belIyA, ihI avasara zrIrAma. 3 UjaDa he dekhIce, abahIke e deza; ke mile te pUchIye, sAM che suvizeSa. 4 paMthI paragaTe nAmathI, vAtameM vAcAla; AvI Age nIsaryo, pUche taba bhUpAla. pa tala 24mI. dhobIDAre jere elAM lugaDAMre- e dezI jthIDA vAta kahe dhura chehathI, kAM e UjaDa dezare; dasere dIse che sohAmaNuM, vArUmAMhi vizeSare. paMthIDA vAta kahe dhura chetuthI . 1 sarve jema-e paNa pATha che. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 10 deze je ujya nagarI bhalI, siMhadara tihAM rAya, phare rUDene relIyAmaNere, keI na sAmuha thAya. paM. 2 vajajare vAkarNa nAme bhalere, tehane che sAmatare; dAMgare dazAMgapuranA rAjavIre, girivAne guNavaMtare. 5. 3 hIre haDe AheDe ghaNere, nA giNe pApa lagArare prItijare prItijavardhana nAmathIre, dIThe tava aNagArare. paM. 4 Ubhare ubhe kAtsargare, pUche sAmata tAmare; kisure kizuM karo ubhA chatAre, karAM ApaNe kAmare. 5. 5 vanamere vanameM kAma kise kare, karAM tapa upavAsare; ji'hiMthI karma paDe che pAtalAre, sAdhIje zivavA sare. paM. 6 yata -kAI kahe saMtajana karchAhi leta nahi, saMtajana nizidina levAhI karata hai, prathama sujaza leta zilahu saMtava leta, khimA dayA dharma leta pApaNuM Daratahe; IdIna ghera leta jogakI jugati leta. thAna le dharatae, gurUka vacana leta prabhujIka nAma leta, zuddhahI AhAra leta bhavajala taratahe; suMdara kahita jaga saMta kachu leta nAMhI, saMtajana nizidina lehi karatahai. keu kahe saMta jana kachuhI deta nAMhI, saMtajana nizidina dehI karata hai; sAce upadeza deta bhalI bhalI zIkha deta, samatA sujaza deta kumati harata hai; mAraga dikhAya deta bhAvahu bhagati deta, Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrIkezarAjamunikRta. hisAre hi'sA dveSa batAvIyAre, samajyA tama bhUpAla; zrAvakare zrAvaka huvA suMdarUra, jIvadayA pratipAlare. paM. cha daivajare deva namuM ariha'tajIre, gurU te zreya susAre; avarAM zira nAmu nahIre, dharama ratana meM lAre. pa. 8 naravarare RSi vAMdI ghari AvIyAre, cittasuM ciMte emare; kIdhAre eDa abhigraha AkAre, nara namavAnA temare. 5. rAjAre si`heAdara duHkha pAmazere, kIje kAMI upAvare; temajare nema pale jima ApaNAre, duHkhavi pAve rAvare, 5. 10 NinIre maNinI kIdhI suMdaDIre, mAMhi rAkhyA rUpa; zrImunire zrImuni suvratasvAminAre, eha upAva anUpare. 5. 11 mAthere mAthe caheoDI hAthane, bhaleA manAveA rAyare; manasure paga vAMke arihaMtanAre, AdhuM kADhayAM jAyare. 5. 12 rAjAre rAjA rIsANA ghaNuM, jANyA jaba e marmare; vAlhAre vAlDe ehane huM nahIMre, vAEA jinavara dharmare. 5. 13 kare kAIka nara upagArIyere, AvI bhAkhe ehare; bhUpatire bhAkhe ete kyu lahIre, to phira bhAkhe tere. 5. 14 nagarIre kudapurI ralIyAmaNIre, tihAM vase che sAre; premakI pratIta deta abharA bharata hai; JAna deta dhyAna deta AtamA vicAra deta. brahmaka batAya deta brahmame carata hai; suMdara kahata jaMga saMta kahyu deta nAMhI, saMtajana zidina devAhI karata hai. 1--vIMTI. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayoArasAyana-rAsa. jamunAre jamunAre' huM suta UpanAra, vidyuta aMga 1 ucchAhere. 5. 15 anukramere anukrama yAvana pAmIyere, lei kriyAnA sArare; nayarIre ujeNI A calI re, karivAne vyApAre. pa. 16 vezyAre vezyA kAmalatA acchere, tiNi se rAkhyA sAi; khAdhAre khAdhA dhana saghalA sahIra, rahIye nidhana hoize. 5. 17 rAjAre rAjAnI paTarAginIra, zrIdhavAnekA kAnare; kuMDalare kuMDala che te tehanAre, ghe mujane tu Anare. 5. 18 tavahIre tavahI bhAkhe suNi suMdarIre, ku'Dala Ave dAmare; cArIre cArI karavAne cAliyu're, kuDala levAne kAmare. 5. 19 rANIre rANI rAjAsu kahera, kAMre udAsI Ajare; dazAMgare dazAMgapuranA rAjIyAre, maravAnA sAjare. 5. 20 rajanIre rajanI vayaraNu huya rahIae, kadi pAuM parabhAtare, bhAI? bhAI sutane bhAIlAre, karU sahunA dhAtare. 5. 21 ehajare ehu mA me sAMbhaLyere, kuMDala-cAri yAjire; Ayare AyA tumhe kahivA bhaNIre, sAhasI matI sAjIre 5. rara nisuNIre nisuNI eha purasAjhIyAre, kara nRpa adhika apAraOM; vAtajare vAta kara'tAM AvIyAre, dakSa--malanA nahIM pArare. 5. 23 viTiAre viDio puravara upakhe(re)re, caMdanane jimahIM sApare, AvaNure AvaNujAvaNa na ke lahere, leAgAMlAgeA pApa(ya)re, 5. 24 rAjAre rAjA dUtaja meAkalyAre, bhUpati pAse tAmare; mudrAre mudrA mukI marere, Avi kira piraNAmare. 5. 25 1-paTarANI. 2 vIMTI-mudrikA 103 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrIkezarAjamunikRta. bhUpatire bhUpati bhAkhe e bhale, deva guraviNa dekhire, -mANuzare mANaza te namanahIM, nema ache suvizeSire, 5. 26 piraSare piraSa toe ke nahIM, dharmata che diDhAvare, * kare jiuMhI kahe tiuMhI kare, ora na koI kahAvare paM. 27 dharmajare dharmadvAra gha mujhabhaNI re, dharma karivA jAure, 'mahArere mahAre dharma sakhAiyere, dharmathakI sukha pAuM. paM. 28 ekahire eka na mAne rAyajIre, ANe ati abhimAna; rekI rekI rahai sahu koIne Arati to paasamAna. pa. 29 lUTere, lUMTe deza dayAmaNere, rakhavAle che nahi keyare; tehathI tehathI deza dayAlajIre, gaye suujaDa heyare. 5. 30 huM paNa leI kuTache ApaNere, alage gaye apAra; AlyAre vAlyA maMdira mAlIyAre, nANe dayA ligArare. paM. 31 hArIre hArI tRNanI TAparI re, legAM nAkhI che pADare; jAure jAuM levAne khaDa lAkaDIre, gharameM nAri kuhADire. 5. 32 bhuDuM bhUDuM tere bhalA bhaNaze, dIThuM darazana Ajare; devajIre (ve) devatarUsamadevane re, sarIyuM vaMchita kAja. paM. 33 tehanA eha vacana zravaNa sure, ANuM dayA dilamAMhire; dIdhu ratna svarNamayI sUtrajare, dAridrahanRpa prAhire. paM. 34 cAlyAre cAlyA prabhu tiNa pura bhare, devaladeva juva juhAra caMdrajare caMdraprabhusvAmI bhale re, pUjIe aSTa prakArare. 5. 35 lakSmaNare lakSamaNa purameM mekare, te bhUpatine pAsare, - uttamare uttamanara avalekare, pAye atihi ullAsare. 5. 36 2 gurU. 3 mitra-sakhA. 4 ciMtA-kha. 5 bahumAnarahita. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana-rAsa. 105 sevAre sevaka rUSI sAcavere, lakSamaNa bhAkhe tAmare; devalare DevalameM bayA are, sItAsuM zrIrAma ya, as bhUpatire lakSamaNujI tihAM AvIyAre, ANyA ghare belAyare; janare bhejana bhakti karI bhalI re, rAma tadA sukha pAthare. 5, 38 lakSamaNare lakSamaNajIne mekalere, rAjA pAsa tivAra; jANere eha upadrava TAlIyere, jaga meTA upagArare. , 39 rAjAre rAjA ANa manAvIyere, bharata bhale bhUpAlare; ehajare eha upadrava TAlisere, sAMbhalIne tatkAlare. paM. 40 sevakare sevakasuM anuzAsanIre, rAjAjInI je re; paraNyAre pAche lAte mAri re, aNa paraNyAsyuM hoya. 5. 41 ehajare sAmata che dhure mAhare, mehI sAthe gumAnare; vAMkajare vAMkaja kADhI ne jaI) zuddha karere, tere sahI rAjAno. 42 punarapire punarapilakSamaNajI kahere, dIse keNa anyAya. pAle pAle nizcaya dharmane re, kahe thAro syuM jAya. 5. 43 AghuMre Aghute navi khiMcIyere, cittame ANI sayAre; sAyarare sAyara aMtehi jANIyere, bharata bhUpanI ANare. paM. 44 khIjIe re khIjIe rAjA atighaNuM, nisuNI bharata vakhANare; leIre kayuM navi jAye eha che, purUSAM vacana pramANare. 4pa lakSamaNare (lakSamaNa) bhAkhe taba bhUpAlanere bherAM mahile bhera UThI UThI Avi UtAvalA, jeuM thAze jerare. 5. 46 Ayare kari ADaMbara Akare, ApaNu pere ayANure; lakSamaNare uThAvI lIdhuM sahIra, hAthIne AlAnare. paM. 47 trAsyAre trAsyA vidhi khatrA sahamuM), nAThA jAye darare, . 1 hAthIne bAMdhavAne thAMbhale. - - Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zrIkezarAjamunikRta. uchalIre gaja uparathI bAMdhIyAra, ANyA rAma hennurare, 5, 48 rAjAre siMhAdara paga lAginAre, rAghavasu' bhASa tare; jANyAre me" navi prabhujI tumhe acchere,kAM e phala cAkha'tare paM. 49 mhArAre khamaLye e aparAdhajIre, Ape akha Adeza, mAMhAre mAMhA me* mana melavAre, bhAkhe tAma narezare. 5. 50 adhanare khAdhana cheDayA hAthasura, melavIyA nRpa dAyare; ghara gharare ghara gharamAra vadhAvaNAre, AnaMda varasyA joyare. 5. 51 AdhAre rAja dvIyeA siMhaiAdarere, rAghavajInI sAkhe; meTayAre meTace tasa sevakapaNeAre, zrImukha bhAIbhAkhe che. 5. para kuM'Dalare mA mArgi lIyA rANI kanhere, vidyutaa'gane dIdhare; kIdhAre nagarIme' adhikArIceAre, pacAme' parasIdhare. 5. 53 kanyAre siDAdara rAjAtaNere, tIna sayAM parimANure; Ajare ATha ache bhUpAlanere, vyAhataNA maDANure. 5. 54 lakSmaNare lakSmaNa kahe vyAhU nahIMre, vanavAsa jama tAMhira; pAchere pAche pariNesa' sahIre, rAjA nija ghara jAhire. 5. 55 DhAlajare hAla bhalI cAvIzamIre, rAjA rAkhI Tekare; munivarare kezarAja paratikhapaNere, sariyA kAja anekare. 5. pad duhA. rAti rahI zrIrAmajI, malayAcalane jAma; jAtAM vicame' AvIyeA, deza sunirjala nAma. tisa vyApI sItA bhaNI, tarUtala le vizrAma; jala levAne kAraNe, lakSmaNu dhAye tAma. Age eka saraivarU, dI| adhika anUpa; Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazArasAyana--rAsa. jalakrIDA karavA bhaNI, AyeA che eka bhUpa. kuMvarapuranA vAsIce, nAme kalyANa sumAli; lakSmaNane dekhyAM thayAM, rAcie rUpa rasAli. AkAre karI elakhI, eche keAI nAri; Ama traNa bhAjana taNA, vaDa pADuNA vicAri. sArUM kahe chamasuM nahIM, bhAI chaI vanamAMhi; trIsara sAma'ta jaI, AyA leI uTAMhi. snAna karI bhojana leA, ArogyA raghurAya; atalAve te bhUpane, sahijapaNe na chipAya. DhAla, 25mI. vi prabhu kahaiM virAje, tathA kuvisana mAraga sAthe dhidhiga--e dezI. Abhalare sItA patikere, jihAM jihAM sa'cAra; tihAM tihAMnA kAraja sAre, karI karI upagArare. Abhalare sItAti keza. kuvarapurapati khelIAre, svAmI! suhA suvicArare; vAlakhilya rAjA bhale re, pRthivInA bharatArare. A. garbhavatI rANI huire, eTale asurAM Ayare; AMdhI lIdhe te rAyajIre, cheDAyA navi jAyare. A. rANI jAi putrikAre, matrI bhAgye pUtare; putra paneAtAthI rahere, AgehI gharasutare. A. siMhAdara suta sAMbhalIre; thApI vAta pradhAnare; 1-moTA. 2-pANA-atithi 1 putra. 2 dharavyavahAra. 107 1 ra 4 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrI kezarAjamunikRta. vAlakhilya gharenAvahIre, taba lage e rAjAnare. A. 5 purUSaveza dharyA rahI, bAlapaNAthI jeIre; mAtA maMtrI bAhire, bheda na jANe kaIre. A. 6 vasudhAme vikhyAta jIre, bhUpa kalyANa sumAla; maMtrI mATe te kAre, rAjAtaNe rakhavAlaze. A artha ghaNe asurAM bhaNI, Api bahu Apaze, arthataNa athI nahIM, arU navi cheDe bApare. A. siMhadarathI rakhIyore, vajakaraNa nRpa je mare asurAMthI uvArIyere, bApa hamAre temare. A. 9 rAma kahe tu turata hIre, paraha na karasI eSare; tAta cheDAvI tAhare, AvuM jAzu vizeSare. A. 18 mahA prasAda karI lIyere, kanyA rAjA rUpare, lakSmaNajIne vyAhIyere, maMtrI kahe anUpare. A. 11 rAma kahe vanavAsameM re, hoI AvAM jAma tabalaga thira bayaThI raheze, pAche sarise kAmare. A. 12 tahatta kahe dina tIsarere, prabhujI pazcima rAte; AgAne uThI cAlyAre, nRpa jAuM parabhAte. A. 13 nadI narmadA UtarI, vijA aTavI jAya; legAM te varajyA ghaNuM, jAye be parivAre. A. 14 dakSiNanI dizI anusarIre, kaMTakI tarUvara bhUrI. mIThe ko dise nahIM, jAye mAraga bhUri. A. 15 sUNa asUNa te navi giNere, na giNe ghATa kudyAre; durbalane e zocanAre, baliyAM ujaDa vATa. A. 163 trIje dIvase. 4 viMdhyATavI. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazArasAyana-rAsa. 19 asuranI senA ghaNI, dala-balane nahIM pArare, deza ghAtane nIkalyAre, milI gayA tatakAlare. A. 17 senAme senApatire, tarUNapaNe che tAsare; satyavatI avalokatAMre, pAye ati ullAsare. A. 18 asurone teDI kahe, udAleyA bAlare; dhasamasa karatA dhAIyAre, rAma prate tatakAlare. A. 19 lakSamaNa bhAMkhe rAmasure, tumahe rahe trIyA pAsare; dhanuSataNuM TaMkArathIre, asura gayA te nAza. A. 20 senApati sAmaMtasure, lAge rAghava pAyare, cirI suNAve ApaNI re, Ubho Agale Ayare. A. 21 kasuMbI nagarI bhalIre, vezvAnara abhidhAna re, brAhmaNa sAvatrI dhaNI re, (yA) A suta agyAnare. A. 22 rUdradeva ati rUkajIre, karate karama karaze. cAra anyAImeM zirere, vAje apajaza tUrare. A. 23 corI karatAM sAhire, zUlIne Adezare; nRpa didhe taba zrAvakere, choDAvya suvizeSare. zikhyA didhI me bhaNI re, ma kare eha kAmare, (pA) pallImAMhi AvatAMre, meM pAye vizrAmare. A. 25 pallIpati e huM hAre, teja pratApa pracaMDa re, keina heve sAmuhare, varate ANa akhaDare. A. ra6 bAyuM rANu rAjIyAre, pADuM sagale trAsare; Aja have mujha jANI re, deva tumhAro dAsare. A. 27 avinaya ka Akarere, khamaLe muja aparAdhare; 1 phara-nirdaka. re jaMgalamAM erenuM sthAna. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrI kezarAjamunikRta. bhAgya vaDe che mAhirore, prabhune darazaNa lAdhare. A. 28 kAmata AdezajIre, de muja parate Ajare; vAlikhiddhine cheDI re, pahilI karI e kAjere. A. 29 vAlikhillane choDInere, asura karyo pariNAmare, vAlikhila karajoDi kere, praNameM prabhujI rAmare, A. 30 rAmataNuM AdezathIre, dIdhe puri pahuMcAya re, kalyANamALA kumarIre, dekhyAMthI sukha pAyare. A. 31 DhAla bhalI paNavIsamIre, badIrmocana nAmare, kezarAja zrIrAmajIre, kAma kare abhirAmare. A. 32 vijA aTavI atikramI, mehalatA bahu grAma; mahAnadI tApI atiri, urahA AyA tAma. prAMta grAma yAmA viSe, arUNuehave nAma; niralaja ne niradhana ghaNA, lega vase niramAma. kapilanAma ati kIdhI, brAhmaNa mahA kuyAta; agnihotra karamAcare, gareve pUrita pagAtra. suzarmA sukhadAyinI, brAhmaNa guNanI jANa mIThA belI mAninI, vasudhAmAMhi vakhANu. sItAne tisa vyApanA, pANI pIvA kAja aIyA uNa gAmate,viSama(ma) pathane sAja. 5 DhAla, 26 mI. dhana jasatIjIe dezI. rAma padhArIyAjI, brAhmaNakere geha; 3 manehara. 4 tarI 5 avayava-zarIra vibhAga. - Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. 111 Adara de ati brAhmaNa, ANe dharama-saneha. rAma padhArIyAjI-AMkaDI. AsaNa mAMDayA jUjUAcha, detI ati sanamAna; zItala--pANuM pAIjI, jANe amRta-khAna. rA. 1 etale brAhmaNa AvIyajI, pragaTapaNe pizAca, kepa kare ati kobIja, tAma vikhere vAca. rA. 2 e kuNa male lugaDeche, gharameM ghAlyA Aja; agani hAtri apavitra kIjI, kIdhe kare akAja. rA. 3 nIkala mAharA gharathakIjI, nahitara teDuM hADa; bhAmane muMha bhulasavAjI, A leI umADa. rA. 4 zaraNe AI suMdarIjI, sItA rAkhI pUThi; te piNa na Tele pApIjI, lamaNa Aye UThI. rA. 5 paga sAhIne pharIyejI, UchAlI AkAza; nAkhaNa lAga jetaleja, brAhmaNa pAye zAsa. rA. 6 pADe adhikI pIpaDijI, milI lega tivAra bheda lahIne bhASahIMcha, phiTa phiTare gamAra. rA. 7 kIDI upari kaTikaDIjI, karatAM zubha na hoya; karUNe ANa rAmajIjI, dIye chuDAI sAya. rA. 8 tihathakI cAlI gayAjI, bIjI aTavImAMhi, kAjala varaNa zAvalIjI, parama bhayaMkara prAMhi. rA. 9 jalahara lAge varasavAjI, Aya gaye cemiAsa; vaDatale vAsa vasyAjI, ANI ati ullAsa. rA. 10 1-kALI-bhyAma. 2-megha-jaladhara. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke eha ja, AyA che vAsudeva e 112 zrI kezarAjamunikRta adhiSThAyaka devatAjI, maname pAye trAsa e tehane sAre nahIMcha, hue adhika udAsa. rA. 11 ibhakaraNa nAme bhaleja, yakSayaziradAra; jaI pUkA devatAjI, taba tiNa karyo vicAra. rA. 12 bhAgahIna sura pApIyAjI, avasara cuke eka ete meTA prAhuNujI, AyA che tuja geha. rA. 13 vAsudeva e aSTamAjI, aSTamA e baladeva; mahApurUSa pRthivIviSejI, kayuM na karI te seva. rA. 14 nava jana cauDApaNeja, lAMbI jana bAra; keTa ane vara khAtikAcha, uMcA maMdira sAra. rA. 15 hATa bharyA bahu vastunAjI, gharAM na dhanane pAra; kuvA-vApI-bAgasaMjI, zobhA vividha prakAra. rA. 16 purI ayodhyA sArikhIjI, rAmapurI abhirAma; rAti viSe racanA karI che, devataNuM e kAma. rA. 17 maMgalazabada suhAmaNujI, jAgIo rAma-nareza; nagarI nayaNe nirakhatAMjI, pAye sukhasa] vizeSa. sa. 18 vINa dhAraNa vizeSaguMjI, IbhakaraNa vara yakSa; kizuM kare kastUrI hIMgaje paramala melI, kizuM kare kapUra lasaNunuM saMgata bhelI; kizuM kare vINA pAsa cara bAle, kizuM kare je haMsa saMgajo vAyasa Tele; kizuM kare ratana muMdaDI ApeTA upara jaDI, kizuM kare nArI sulakhaNI mUrakhane pAne paDI. -nagarane pUratI khAI. 2-sugaMdha. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana-rAsa. 113 dIThe Ubhe AgalejI, sura tate paratakSa. 2. 19 vismayavaMta vicArIyejI, rAjA rAma tivAra; yakSa kahe e meM kIjI, vAsato visatAra. rA. 20 devanI sevA kAraNejI, A avasara pAmi, huM chuM sevaga tAharejI, the che mahArAM sAMmi. rA. 21 cajJa purUSa sevA karejI, pio para ghara prema, rAma rahe sukhameM sahajI, puNyataNuM phala ema. rA. 22 kapila vipra IMdhaNa bhaNIjI, aTavIme Avata; nUtana nagarI nirakhatAMjI, agirija ati pAvaMta. rA. 23 nArIrUkhe cakSaNacha, vipre pUchI jAma; nIpAI nUtana purIjI, vAsa vase zrIrAma. rA. 24 vAcakane jalahara paLa, varase sevana-dhAra; ema sUrNatAM khalabhAi, brAhmaNa lAge lAra. rA. ra5 janma daridrI huM aNuMjI, (vA) bAda "jamAre jAya; jirNa vidhi pAmuM dakSiNAjI, sako kahe upAya. rA. 26 sA bhAkhe nagarItaNejI, dvAda ache je cyAra; rahe rakhavAlI calaNIjI, ke na lahe upasAra. rA. 27 rva dvAre (ve) citya che, vaMdanane adhikAra; Avaka heI jAyatAM, ke na kare kaNavAra. rA. 28 dhu samIpe AvIye, ApaNa zrAvaka hoya; raNa kIdhI (svA)zrAvikAcha, taba(te) vAte deya.. 29 2-navI. 3-meghanI jema. 4-suvarNanI dhArA, 5-janmAre, avaza-prasAra. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrIkezarAjamunikRta. pUrvakathita vidhi sAcavajI, rAma samIpe Aya; ubhA brAhmaNa brAhmaNIjI, kAMI na kahaNe jAya. rA. 30 lakSmaNa belAvI lIye, taba te dIye AzISa; dIdhI vaMchita dakSiNAjI, saphala karIhai jagIza. rA. 31 ghara AvI dhana kharacIyejI, lIdhe saMyamabhAra; kArija sAryo ApaNejI, e prabhune upagAra. ra. 32 aba caumAso utajI, prabhujI cAlaNahAra. yakSe (kSa) dI rAmajI, (%) svayaMprabha varahAra. rA. 33 lamaNane tADaMka dIjI, te ja maNi rayaNa; cUDAmaNI sItA bhaNIjI, upajAvya ati cayana. rA. 34 mananA vaMchita pUravAjI, rAma sAMbhaLavA heta; vINuM dIdhI vegasjI , saghalA sAja sameta. rA. 35 pehacAvI pAcho vatyajI, deva mahA sukha-dAya; prabhujI Age cAlIyA, nagarI gaIya vilAya. rA. 36 DhAla bhalI bAvIzamIjI, deva kIye anurAga; kezarAja muni bhAbIjI, rAmata sebhAgara. 37 duhA. sabaratA-sukhame sahI, sAMja samaya sahu keya; vijayapurI cali AvIyA, vAsa sAdhe sAya. nagarInA udyAname, vaDale che vizeSa; maMdiranA AkArasuM, vAso vase nareza. 2 *uttamasya kSaNaM kopaM madhyamasya pauradvayaM adhamasya ahorAtraM duSTasyAmaraNaM bhavet 1-AnaMda. 2-sAdhana. 3-sahita. prajalI baha Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazArasAyana-rAsa. 115 mahIdhara mahimAnile, rAjA pAse rAja; idrANI rANataNe, kahIye kaMta sakAja. 3 vanamAlA putrI bhalI, bALapaNathI ema; Teka grahI lakhamaNuM vaDuM, avara varUM te "nema. 4 vanavAse zravaNe suNI, rAjA kare vicAra; kadi ghari AvIya riNa, vyAhataNa evAra. 5 preDhI putrI jANake, mAya-bApa parivAra; pariNAvAM utAvalI, rAkhI kare vikAra. 6 IMdra nagarane rAjI. vRSabharAya mahAra; sUri dradatta rAjAbhaNa, sA dIdhI tihiMvAra. 7 DhAla 27mI. saMdhikI dezI. vanamAlA e nisuNe jAma, manamAMhi akulANI tAma; rAti rahine vaname Ave, ekAkI maravAne dAve. 1 vanadevInI kIdhI pUjA, lakhamaNa TAlIne vara pUjA janmAMtara piNa mujha mati Ape, ema kahIne marava thApe. 2 uNahIja vaDale cAlI AvI, lakSmaNajI dIThI mana bhAvI; rAmasu sItA sukhame seve, lakramaNa jAge daha dizi je. me kaI vanadevI dIse, e aTavANI visarAvaze; vaTIyAra uhI cAlI AvI, lamaNu pUche caDhaye dhAvI. 4 vana-diga bemataNe sahu devI, mana-vaca(na)kAyAkarI meM sevI; sAMbhalIye e belahu mahero, mujhane kI lahamaNapyAre. 5 Izu bhava TalIye parabhava de, the thArI vali pUjA le; 4-pati-svAmi pa-niyama. 6-pukhta ummaranI. 1-rAta-rAtri. 2-bIjA Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrIkezarAjamunikRta. ema kahI mAMDayA galapAseA, lakSmaNa dekhe ehu tamAsA. avala be sA jete tete, lakSmaNajI bhAkhe ati hete; zake ! sAhasa ma kareA kAcA, sehuM lakSmaNa jANe! sAce. vAhI sAhi heThI ANI, aitale jAgyA rAjA rANI; lakSmaNu sahu vitata suNA, sItA-rAma mahA sukha pAyA. lajjA pAmI prabhujInirakhI,piNa suMdarI manamAMhi harakhI. sItA-rAma taNe paga lAgI, jANe bhAga dazA ama jAgI. pAae drANI nRpanArI, vi dekhe vanamAlA pyArI; karUNa svare uThI peAkArI, rAjAne duHkha hUve| bhArI. 10 vanamAlA dekhaNune rAjA, cAlyA sAthe subhaTa sajAjA; prabhu pAse vanamAlA dekhI, rAjAne mana rIsa vizeSI. 11 haNi Ni kahI macAyA sArI, e che maJa kumarInA cerI. sAmhA uDIyA lakhamaNu deveza, rAya-subhaTa za'syA tatakhevA. 12 elakhIyA lakSmaNa(yA)`jA mAtA, rAjAe pAmI sukhazAtA; gharahI cAlI AvI gagA, kumarInA teA karama 'suca'gA. 13 lakhamaNu vara varavAne tADI, bAlapaNathIhI umAhI; ama prabhujI e putrI pariNA, e vAte re vila'kha na karaNA. 14 Adari adhike ma`dira ANe, bheAjana-bhakita karI sanamAne; vAsara huM vAchere e cyAre, varate sukha nahIM asukhaligAre. 15 piraSada pUrANI adabhutA, etale eka padhAryAM daMta; ativIraja (7) mekalIyeA Ape, upayeA jANI ati satApeA. 16 3-ma-nahi, 4-vRttAMta-banAva. 5-jamAI 6-ahu sArA. 7-dIvasa, 6 7 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. 117 naMdAvarta nagarathI Aye; rAjAjI e batalAye; bharata saMghAte vigraha vArU, ativIrajasuM Aja apArUM. 17 bharata kheM bahu bhUpati AyA, maDio (raNa) kheta khUjhAyA; ativIraja jItuha bolAyA, pakSathakI bala vadhata savAyA. 18 kAma paDayAM je sAre kAma, seI sago jagameM abhirAma; kAma paDyAthI je diye TAle, tere sagAne sukha kariye kAle. 19 lakhamaNa bhAkhe ere virUddha, kima upajI che askUdha; dUta kahe hama svAmI balI, e vAtAme meM aTakalI. 20 bharata bhUpanI vAMche sevA, vigraha kAraNa eha lahevA; keI nahA keI na jIte, daI pakhe che sujasa vadIta. 21 abahiA mujhane jANe, yuddhataNI vidhi saghalI ThANe; ema kahI eka teha, piNa ANe rAghavasuM nehA. 22 mUrakha marama na kAMI jANe, bharata bhUpa kAM ati tANe; mujha sahAya je adhike pAmI, jItaNa cAhe ayodhyA svAmI. 23 senA saghalIthI huM jAvuM, mitra na jANe tema karA(u)vuM; eha haNIne pAchA AuM, bharata bhUpanI ANa manAu. 24 rAma kahe e saghala kuDe, tuM tAre ghara beThe rUDe; thata sahune dIje mujhalA, jimamujha kahIu kAma samAre. 25 bhala kahI bhAkhI naranAthe, suta saghalAhI dIdhA sAthe; dAvarta-nagarIne pAse, AvI utarIyAre uhAse. 26 khI khetrataNuM rakhavAlI, rAma bhaNI bhAkhe suvizAlI; rija kaI mujha pharamAve, je tamane che adhika ruhA. 27 1-laDAI. 2-paze. 3-prasida. che ke hAla Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrokezarAja munikRta, kArija ke nahIM tujha tAI. devI kahe e sAce sAMI; te piNa kAMI kari dekhAvU; namataNuM huM lAja kahAvuM. 28 nArI sAthe lere laDAI, rAjAjInI e laghutAI tiNa hIme triyA Age hAre, te apajaza khAve jaga sAre. 29 triyArUpI te saghalA heI, triyAnuM rAja have jima joI; rAma ane lakhamaNu do bhAI, strIrUpe piNa suMdaratA. 30 mahIdhare e senA bhejI, saMgrAme e "sUrajatejI; dvArapAla jaIvAta suNAI, ativIrane rIsa aNAI. 31 bharata bhUpane huM sAdhesuM, sujaza ghaNe vasudhA vAdhesuM; triyAsenA e pAchI bheje, maMdirane dhura de elo. 32 etale eka kahe nara phAso, mahIdhare e kIdhe hAso; vizvAnara jima ghI siMcANe, remeM remeM rAya tapANe. 33 rAmAdika triya senA pUrI, AI gaI nRpa dvArA sanUrI; rAya kahe kADhe gala sAhI, AyA sUrA subhaTa savAhI. 34 nArI laDe naranI pare ni kI, aTalaTalenana paDe phIkI; gajataNe thobhe uThAve, haladhara harakhe mAra macAve. 35 bhAga leka na lAgI vAre, rAjAjI havA asavAre; Ave khAMDa kara saMbhAlI, lamaNajI lIdhe udAlI. 36 keza grahIne bAMdhye gA, lakSmaNa te citta tu tA; bharata bhUpasuM hIMDe ADA, bavADe jasata pavADA. 37 sItAye baMdhio cheDA, gahile vAda gumAna gamAye; tri surAM sakelI mAyA, je jima thAta timahI karAyA. 38 rAma ane lakhamaNa daI dIThA, rAja loyaNa amIya paIDA. 4-strI. pa-sUrya jevA tejavALI. 1 agni. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayaze rasAyana-rAsa. 119 yaga lAgIne naravara khele; avara na kA prabhujI samatAle. 39 aSTApada jima suNIye Age, udika uki tAMDui paga bhAge; tima mujhamAMhi ehuja vItI, sIvatakAe bhAMkhu chItI. 40 lAja gaI nilaja kaDDANA, leAgAMmAMhi lU'dala hAtheA; pragaTa parAbhava eha sayANeA, cAra anyAyI jema ga(NA)NA, 41 jalathI alagA kIce ma, navi Ave pANImAMhi pALe; taDaphaDa taDaphaDa ramata atIve, pANI utaryAM navi jIve, 42 AMgulIyAM dekhAyA kAle, Ape Apa kare maDAlA; dina dina prati se jAya galatA,lahI apamAna na vadhe vala tA. 43 nAlere jima rAkhyA pANI, eha sayANI mati mana ANI; vADa tIna karI pAkhala rAkhI, keAna zake teDhunA jala cAkhI. 44 mAna gayAM naTAI AyAM, sAdhAMnI sevA na sajAyAM; bhAI piNa jehanA che dvINA, pariyaNa che paradeze khINA. 45 jovana gae buDhApe bharaNA, tehane te sajamane zaraNA; ghaNuM ghaNuMrUM kAMi lAkhuM, ama huM mArA tananI rAkhu. 46 rAja tajIne sayama pAlu', yasamaya lANAM phIri ujavAluM; rAma kahe tuM bharatasarIkhA, rAja karI hA bela sarIkho. 47 atIvIrajanI e adhikAi,vIjayarathe thApI ThakurAi; sadagurU pAse' sa'yama lIdheA, samatAbhAva pasudhArasa pIdhe. 48 vIjayaratha bhaganI surazAlA, lAkSamaNune dIdhI ratImAlA; vIjayasu'darIIjI bhaginI,bharatataNI dIdhI zubha laganI, 49 3 2 :mAMhatu-masya. 3 garIba-dIna. 4 kSINu-dhasAi gayelA, 5 amRtarasa. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrIkezarAjamunikRta. bharatabhUpanI sevA sAdhI, nija ghara Aye nRpa ArAdhI; rAma vijayapurI cala AyA, vanamAlAne adhika suhAyA. 50 satAvIzamI DhAla suDhAlI, bharatabhUpanI Arati TAlI; kezarAja kahe sAre kAma, saMI sahedara jaga abhirAma. 51 dUhA. mahIdharane pUchIne, rAma calAe jAma; lakSamaNajIruM vinave, sA vanamAlA tA. prANadAna dAtAra tuM, aba kAM taje nirAza; bApapUrNa vilecanA, kare ghaNI aradAsa. vAha karI suvizeSathI, mujhane lIje lAra; vanavAse sarasI rahe, heIne khijamatidAra. 3 kSamaNa bhAkhe bhAminI, e avasara nahIM keI; juThe haTha kIje nahIM, hIye vimAsI jeya. 4 jaba phiri maMdira AvIzuM sevIne vanavAsa; ola hamAre che sahI, pahuMcAvizuM tujha Aza. susa vinA jAvA na diu, yahujana pApa; nate tamane Ache, mAna lIyuM prabhu Apa. 6 DhAla, 28 mI sudhArasa muralI vAje, tathA hArI parama saluNa AtamA-e dezI. rAmako suyaza ghaNe, svarga matyu pAtAla; pazcima rAte AvA valyA, ulo vana eka, emAMjali pAmI purIre, dIse siMha aneka. 1 azrupUrNa-AMsuthI bharelAM. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 121 rAma ke suyaza ghaNe, svarga matsya pAtAla. e AMkaDI. UtarIyA udyAname re, lakSamaNuM pura jAya; le Aye phala-sAgajIre, pANI pAtra bharAya. rA. 2 saMskAra sItA re, ArogyA uchAMhi, rAmataNuM AdezathI re, lakSamaNupurameM jAhi. rA. zravaNa suNI udaSaNare, rahejA zakti prahAra; paraNe putrI rAyanI, nahIM saMdeha ligAra. rA. 4 purUSa eka taba puchIyere, e che kizo vicAra; zatrudayana rAjA bhale re, rAyano ziradAra. rA. pa kanakadevI tehanere, putrI te paradhAna; 2chatapadamA che nAmathI, parakha padamAthAna. rA. varanuM bala suvicAravAre, mAMDie eha upAya; Ajalage ke nAvIyere, jehathI kAma sarAya. rA. ema suNIne AvIyere, parikhadAmAMhi deva; nRpa puche tuM kavaNa chere, taba ba tatakheva. rA. 8 bharatabhUpane dUta chuMre, jAuM karivA kAja; pariNuNa putrI tAharIre, hAM Avyo chuM Aja. rA. 9 zaktighAta tuM mAhirere, kahe tuM sahIza keta; eka nahIM piNa pAMcare, sahu sahI suvizeSa. rA. 10 jitapadyA anurAginIre, hAI gaI tatakAla; lakhamaNane avelekatAMre, rAcI rUpa rasAla. rA. 11 putrI varaje bApanere, kahiye na mAne paMcaka khyAlasa de sAMcare, mUke zakti susaMca. rA. 12 2 jeNe pAne paNa jItI lIdhela che evI. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrIkezarAjamunikRta. 2. 13 rA. 14 rA. 15 TTA hAthAM DhA khAhime re, ekasu* dAMtAM joya; sAhi lIdhI zakti re, ajama tamAsA hAya. jitapadmA harakhI kharIde, pahirAve varamAla; rAya kahaI pariNA sahIre, e kumarI suvizAla. lakhamaNa kahe paraNuM nahIMre, e velAme` ehu; paradezeAM bhamave sunere, ce nArI suM neha. RNu nagarInA udyAname re, ayaDA che zrIrAma; huM chuM sevaka tenAAre, karU vatAvyA kAma. rA. 16 rAmasu lakhamaNa jANIyAre, dhasI gayA tihAM rAya; le Aye| zrIrAmanere, parama mahA sukha thAya. sa. 17 bhagatibhAva peSie ghaNAre, pUjyA prabhunA pAya; tApiNu Age. cAlIyAre, rAjAne samajAya. rA. 18 va'sasthala giri upare re, va'zasthala puradekho; lAka bhayAkula dekhIyAre, pUchyA prabhu suvizeSa, rA. 19 seA bhAMkhe prabhujI suNAre, jarAti acabhA thAya; dhvani uThI che. AkarIre, te leAgAM na khamAya. 2. 20 rAti anerI jAyagAre, nAzI jAve lAga; prAta huvA ghara AvahIre, kaSTataNA soga. rA. 21 prabhujI lakhamaNa mekalyA re, joI Ave ehu, kAvasagAme munivarU, dIThA deguNu geha. rA. 22 phreMi pradakSiNA vAMdiyAre, saghalIhi vidhi sAdhI; pravINa vajAve rAmare, yakSathakI je lAdhi. rA. 23 1 rAte-rAtrimAM. 2 avAja. 3 kAcAsa mAM-kAusaggamAM 4 vINA. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana-rAsa. 123 tAnamAna anumAnasure, rAgaNe AlApa; lakhamaNa lIlA karere, nAce sItA Apa. rA. 24 rAti jagAve raMgasure, hAI rahaye vine; sAdhutaNuM sevA kIyAMre, pAme adhika prada. rA. 25 analaprabha sura AvIyere, vikrvI tAtAla; sAdhune saMtApivAre, jANuo ke kAla. rA. 26 sItA te rUSi pAkhatI, rAmasu lakhamaNa daI jetale Ave sAmuM hore, nAza gaye sura I. rA. ra7 munivara huvA kevalI re, Ave suravara koDi; kevala mahimA sAMcare, pAya name karajoDi. rA. 28 rAma bhaNe prabhujI kahore, e upadravane heta; kulabhUSaNa kahe kevalI, nisuNe sahu saceta. rA. ra9 nagarI nAme padamanI, vijayaparvata bhUpa; amRtasvara mativaMtajIre, eka suta anUpa. rA. upayegA tasa kAmInIre, naMdana daya udAra; udita mudita mati AzadvAre, kulakerA sAdhAra. rA. 31 tataNe eka mitrajI, brAhmaNa che vasubhUti; Azaka upagAtaNere, vAta lakhI e huti. rA. 32 sA cite vibhacAraNI, (I) amRtasvarane mAri, nikaTaka heI karI, mAnuM sukha saMsAri. rA. 33 nRpa Adeze dUta videze, cAlyo mAraga durI; brAhmaNa piyuu sAthe lAgere, ta ha chalapUrI. rA. 34 brAhmaNa ghara AvIne bhAMkhe, mujhane pAcho vAli; kAja karevA vegasure, Aya gayA te cAli. rA. 35 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrIkezarAja munivRta upayogane vAta jaNAvI, bhalA kIye te sAMI. putrahaNyAthI rAja ApaNere, kaje te sukha thAI, rA. 36 ehamate te brAhmaNa ke, hipaNathI jANI; udita mudita de bhAIyAre, amaraSa adhikaANi za. 37 udita brAhmaNa mAriye, A udaya kuzila; iSatanala pallIvije; e mari hu bhIla. rA. 38 cAritalIne rAyajIre, Udita mudita piNa saMgI; same te jina vAMdavAre, cAlyA rUSi ucharaMgi. ra. 39 vica mIlI se bhIlaDere, mAre che aNagAra; cheDAvyA pallIpate re, mAna lIye upagAra, rA. 40 paddhIpati paMkhIyere, e thA karasaNakAra; pAradhiye paMkhI gare, huM mAraNahAra. rA. 41 eNe taba cheDAviyere, pAradhithI upalIsa, kIdhu lAI ApaNore, ete visarAvIza. rA. 42 udita mudita (te) deIjIre, ArAdhI saMthAra; mahA zatA devatAre, pAmI jaya jayakAra. rA. 43 hAlaja aThThAvizamIre, praznata adhikAra; kezarAja munivara bhaNere, sAdhu (vayavaMde te sAra. rA. 44 duhA brAhmaNa te vasubhUtine, jIva bhamI bhavamAMhi; mANasa thaI tApasataNe, pAmi mu te prAMhi. 1 deva huM piNa jotiSI; dhumaketu abhidhAna; 1 isya-adekhAI. 2 sAdhu. www. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayoArasAyana-rAsa. mithyA matine vAhiye, ANe ati abhimAna; udita muditanA jIva e, surapada ji Avata; zeSa puNyanA prerIyA, mANasa gati SAvata. 3 ariSTapuranA rAjgyA, prIyavada bhRpAla; pAmAvaI rANIre, upayA suta suvizAla. 4 ratanasuratha ralIyAmaNA, citrasuratha rasAla; nAmathakI ati paravaDA, paravaDA, suMdarane sukumAla. 5 dhumaketunA jIvanA, uhIja ghara avatAra; apara triyA ure upane, nAme anudhara sAra. 6 hAla ra9mI,rIzahajinesarakI e dezI. uddhata adhikanA nadahUvA, vaDa khadhavAthIre cAla'ta juvA; pUrvabhava vera nayaNA jaNAve, mahA rIsanA bhAva ANI upAve. 1 ratanarathana'dane rAja dIe, deoi apara laghuna dana juvarAja kIje; SaTa dIvasanA aNusara sAdhI sArA, nRpa devahU vA kIcA dhana jamArAra eka bhUpane zrIprabhAthI kumArI, dvIdhI rAyane ra'gasu jANI pyArI; anudhara jIvarAya rAyathI zreSTa mAMgI, gai uraThe tehune kara na lAgI. takharIsamuM rAyanA gAmamAMre, kira mUkayA sAra te deza sAre; DhiyA rAyajI rAvaNA leI rUDA, sAMtA khAMdhIyA ANi kalikAla kUDA. 1 bAkI rahela, 2 masta-avinayI. 3 cAra prakAranA annanA bhAga karavArUpa pa. 125 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zirAna mukRta. vikhIyane a`dhavA mhelI dvIdhe, jAI tAe sa'pAsi vrata nema lIdhA; tiyAM saMgate ni:la joga kIdhA, viSayAviSa amRta ANu pIdheA. bhavamAMhi bhramIye cirakAla sAi, lei naragati tApasa phera hAi; karI khAla tapacetiSIme giNuvA, sAtA eha analaprabha nAma deveza. ratnaratha citraratha dAI bhAI, grahI sayama bArame svarga jAI; mahAmala ane atImala nAma pAye, lahU karyAMyAM bhavataNA cheThu Aye. hive nArIvImalAtaNe udara AvI; bhuM. surevara sAte adhika pAvi, kulabhUSaNa eSahu avara ehA, che deza bhUSaNa subhavAna devA. upAdhyAya varaghASa pAse paDhAyA, hame varasa tA mAra tanuM ghari rahAyA; jaba terame varasa Avye suhAve, nRpa pAkhatI paDita leI Ave. tava gaukha khayaDI thakI eka kumarI, 3 zAbhA. 1 ajJAnakaSTa-bhAva vinAnuM tapa. 2 laghuka+Asatra bhavI. V Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazArasAyana-rAsa, avaleAkatAM jANIyuM e amarI; takha TrAI bhAitaNA rAga hAve, muhu sAmaDuM. vArahI vAra jove. tava cAlike AvIyA rAya pAse; kalA dekhatAM rAya pAmyA uDAse; tama paDita pUchayA zIza nAmI, nija madIre AvIyA harakha pAmI. paga lAgine mAya sevA vizeSI, te kumarI mAyane pAsa dekhI; taba pUchIyu mAyane kuNu kumArI, tama mAya bhAkhe tumhe ahiti pyArI. gurU madIre vAsa hu te tumhArA, tama UpajI e e sAca dhAre, citta ciMtave vAMchIyA hina lAgA, Ima jANI huma Adara eThu jogA. 13 tapa tIvra karatAM ihi giri(ca) AyA. hama kAusage rahyA tajIya kAyA; nahIM Azaja jIve Dara na maraNe, dina rAti raheNA arihata zaraNe. pitA humataNA duHkha te ANi gADhA, samajAvatAM ki` nahi thAya thADhA; sue aNusaNa grahIyAso zarU isA, mahAlecana sura thayeA ati jagIsA. 129 10 11 12 14 5 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrIkezarAjamunikRta. upasargA mAMhirA tiNe gyAna likhIyA IhAM AviyA sAte prema pakhIye; muniana tavIrajajIne zuddha jJAnA, karaNeAve deva jAye pradhAna, anulaprabha deva garaDesa sAhI, gurAMsAtha cAlI gayA khyAla mAhI; sura mAnavAM pariSadA mAMhi bhAkhe, dayA dharmaja kevalI kahiya dAkhe. suvrata tIratha pucha ta sIse, tumhe pAlei keli ke dIse; kulabhUSaNu bhUSaNu deza bhAI, haze kevalI e didhI vatAI. analaprabha eha nisuNIya sArI, tamahIthakI pUDa lAge! hamArI; kAMi eka mithyAtanA adhika vAyA, kAMi ekaja pUrve vaiz umAyA. dina cAra huvA uvasagga karatA, ete pApa bhaMDAra bharapUra bharatA; tumhe AvIyAM sA garcA deva nAzI, humAM upayai jJAna saba jaga prakAzI. 20 sahA leAcana pAmIyA adhika tASA, zrIrAmajIsu' kare prema-pASA; 1. vaLa jJAna--lAkAloka prakAzaka, 2. tApe 16 18 19 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 zrIrAmayazorasAyana-rAsa. sura vAMchaDI pratyupakAra karaze, prabhu bhASahI turata bhaMDAra dharaNe. vaMzasthala purapati khabara pAme, zrI rAma lakhamaNa pratisIsanAme, dhvanirUdra upadrava eha alaga kI, bhaya navI Avaze phiri bI. zrIrAma Adeza kIdhuM prasAde, davaja lahe gaganacuM kare vAde; zrIrAma giri giritaNe nAma thA. kayAM uchava arathIyAM garatha Ape. taba purapati pUchIne deva Age, jaba cAlIyA lega bahu pUThi lAge, vahuDAvIyA lega]i mAna deI, prabhu cAlIyA loga-citta sAtha leI. uThaMDa ati daMDakAraNya bhAkhI, tihAM AvIyA citta ati niDara rAkhI giriguhA geDa samatela lekhI, tihAM vAsa kIdhe kaI dina vizeSI. Anere dihADe jaba jimaNu velA, deI cAraNa sAdhujI puNya melA trigupta sugumanAme virAje (jaI), AyA AMgaNe sUjatA anna kAje. dvimAsa upavAsIyA deI sAdhe, 24 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra7 zrokezarAja munikRta. ghaNe puNyane preraNe darasaNa lA; zrIrAmajI lakhamaNa satI sItA, bhalA zrAvaka vizvamAMhi vadItA. bhalI bhagatisuM sAdhunA caraNa vade, bhava saMtati sayalanA duHkha niHka de, satIye nija hAthasuM harakha ANI (prANI) pratilobhiyA prAsuka anna-pANI. 28 DhImAsane pAraNe kIdha jAme, bhalA puSpa ane vastra varasaMta tAme; ratna dhAbunI vRSTi huI, udaghaSaNa devanI hUIya jUI. paMca sudivya huvA vakhANyA, bhalA dAyakA Aja dina saphala jANyA; ete DhAlaguNatIsamI jagata jAcI, kezarAja bhAkhe sadA vAta sAcI. dUhA, ratnajITI relIyAmaNe, kabUdvIpa dayAla; becara suraratha azvasuM, Ape te suvizAla. 1 gadhAbunI vRSTine, gadhataNe visatAra; visatarI che daha dizi, surabhi mahAsukhakAra. 2 gadhAbhida(dha) eka paMkhIye, rogI ehave nAma; tathI UtarI AvI, gadhavAsanA pAma. 3 1. acita-jIva vagaranuM. 2, sugaMdhi jalanI vRSTi thaI. 3-daze dizAmAM. 4-sugaMdha. ha0 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. darzana dIThAM sAdhunA, jAti samaraNa lAdha; mUrachAvI dharaNI pa, te paMkhI sAbAdha. 4 sItAye susate kIye, vAMde SinA pAya; RSijI karasuM pharasIye, tAma nirege thAya. pAMkha lUIsenA samI, caMcU vima-bhAva; nAnA ratnamayI tana, padmarAga sama pAva. ratnAkuranI zreNi nibha, mAthe jaTA suhAya, nAma jaTAyu paMkhI, te dinathI kahevAya. 7 hAla, 30 mI. dhanadhana zIlavaMta naranArIe dezI re bhAI se sAdhu sayANA, hetu jugati bhalA bhAva batAve, tAre jIva ayANare bhAI. se. daDhaprahArI daDhapaNere, mehe Apa prahAre; paramAratha pada pAmya paratakha, sAdhutaNo upa gArare. se.. 2 cilAtI bAMdIno beTe, nAma cilAtI pUte; , sAdhu saMghAte kAraja sArio, kIdhe dUri kurtare bhAI. se. 3 arjuna mAlAgArI mAre, nara SaTa ekaja nArI, SaTa mAratAM laga ema karaMtAM, lIdhe kArija sAre bhAI. se. 4 paradezI parabhava navI mAne, pApa kare ati pApI, kezI gurU samajAvI lIdhe, sumati sadA thira thApIre bhAI. 5 rAghava pUche sAdhu saMghAte, e vRddha paMkhI dekhe . zAMta haItuhusevA sAre, aciraja eha vigere bhAI. . 6 bhagavAna ! nArI deha vikArI, rogIme ziradAra; kaMcana varaNa kAyA haI, pache kavaNa prakAro bhAI se, 7 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrIkezarAjamunikRta. sAdhu sugupta kahe suNu rAjA, caritatA visatArA; kuMbhakAra kaTapura(e) ihAMhutA, dakirAya udArArebhAI.se. 8 sAvathI nagarIne rAjA, jitazatru sukhakArI; rANI dhAraNIye suta jAye, kha'dhakanAma kumArAre bhAI. se. 9 putrI te pura[2]yazAre, kine pariNAI; pAlaka brAhmaNu kRtapaNe, sAvathI SidAIre bhAi. se. 10 jitazatru rAjA dharama parAyaNa, gADha dharamakI bhAve; nAstikavAdI pAlakanere, dharama kahie na suhAvere bhAi. se. 11 madhakumaregate chatA, jAva apUThA nAve; hAI khisA@Anija ghara Ave, rahe kumarajI dAvere bhAI, se. 12 kha'prakakumarajI pAMca sayAMsuM, zrI munisuvrata pAse; sayama lei sudhA pAle, mAraga dharama prakAzere bhAi. se. 13 mahinI vaMdAu" pura samajAuM", pura humatAM ciThAMNI; kuMbhakAra kaTanagare' jAvA, pUchIe prabhune ANIre bhAI, se. 14 prabhujI bhAkhe kANuM na rAkhaI, maraNAMtaka....nAmeA; upasarvAMtA upajatA dIse, kha'dhaka bhAkhe tAmeAre bhAi. se. 15 hama ArAdhika hAvAM ke nAMhI, punaripa svAmI bhAkhe; najhavinA saghavAhI ArAdhika,jima dekhe tima dAkhere bhAi,se. 16 huma virAdhika hAtAM saghalA-kerA sIjhe kAme; avicArI liye khadhaka, puDute tiNuhI ThAmeA2e bhAi.se. 17 pAlaka pApI samara parAbhava, ANe ehu vicArA; sAsu samAsarIyA che tihAM, sAMte ahu hathIyArAre bhAi. se. 18 1-gADI-vAta cita. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-zAsa. 133 rAjA pAmI khabara jivAre', AvI munIvara vache; dezanA sAMbhalI nija ghara Ave,maname atiAnare bhai.se. zae pAlaka pApa ghaNere piSe, rAjAne saMbhaLAve, zAlo tujha mArevA Aye, te hathIyAra dekhAvere bhAI. se. 20 zA vAta na koI vicArI, ekAMte rIsANe pAlaka maMtrIne muni saMkhyA, kariye jima tuha jANe re bhAIse. 21 pAlaka zIdhrapaNathI mATe, mAMDe yaMtra jivA; khadhaka diSTiye sAdhu eke ke, pIle teha tivAre bhAI. se. 22 niyamika tima heI khAMdaka (aMdhaka) AcArajajI Ape; ArAdhanavidhi zuddha karAve, AyAmeM mana thApare bhAI se. 23 zreNi kSepakanI vATe caDhatAM, pAmI kevalanANe; aSTa mahA guNa kerAnAyaka, pahuMtA avicala ThANere bhAI. sa. 24 pyAra mayAM ninAMNuM pItA, ekasuM cele vAle ehane duHkha mujha mati dekhADe, mAne nahIM caDolare bhAIse. 25 bAlakane pIDate dekhI, nayaNe lehI pravAha sahana kAma samAryA pache, UpajIe resa agAharabhAIse. 26 dakipAlaka deza sahune, hAjiochuM kSayakArI; pite che bhava saMtati tehathI, kIdha nIyANe bhArIre bhAIse. 27 eha niyaNe kIdhAM pache, pIlI nAkhi rAI, pAvaIyAne pAjo na caDhe, eha okhANa Ire bhAI. se. ra4 agAnakumArAMmAMhi vadIte, deva thaye tatakAle; pApe pace sahue tiName, pApa mahA asarAlere bhAIse. 29 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 ratnaka bhala tanuja puraHrajazAye dIdhAthA; ahine tA mana rAkhaNa kAraNa, madhavajI lIdheAtheAre bhAi. se. 30 utanuM jara jo harAre, leAhi khaDie dekhI; zakunIyA te leI AvI, e AhAra vizeSIre bhAi. se. 31 bhAra ghaNA khaNu e akulANI, cAMca thakI aDavaDIe; deva joga takha devI Age, Aghe ta'tuja paDIyeAre bhAi. se. 32 daivI bhAI mAryAM karI, jANIe sahunANI; ka'tA kAMI e meTA munivara, pIlyA ghAlI ghANIre bhAi. se. 33 zAka karatI zAsana devI, pApI purathI lIdhI; zrIsuni sutrata pAse mUkI, svAmIye dIkSA dIdhIra bhAI. se. 34 agnikumare agni vikUrvI, khAlyA puranA lAge; deDakarAjA pAlaka pApI,(e) kRtakarmAM rA jogAre bhAI. se. 25 daMDakAraNya teIja dinathI, puri naviri vasAMNA; bhUMDuM karatAM bhUMDuM pAMme, bhUruM rUDuM niva jANuAre bhAI, se. 32 daDakarAjA bhavamAMhi bhamatA, duHkhatazeA sa'jogI; gadhAbhidha pakhI havA, tAhI tanu mahArogIre bhAi. se. 37 jAtI samaraNa muni darzanathI. UpajgyA e Aje; sarve eSidha ladhi thakIre, jANyA e sahu sAntare bhAi.se. 38 rAga gayA nIrAgIyAre, ratnamayI[2] zarIra; zrAvaka have sAcalAre, dharama karave dhIrAre bhAI, se. 19 jIvana ghAte phUla navI khAye, rAtI bheAjana tyAgA; cAlatAM pacakhANa karAyA, jANIyA jevA rAgAre bhAi. se. 40 1-pUrva bhavane pratyakSa karAvanArUM jJAna. zrIkezarAjamunikRta. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma rasAyana-rAsa. 135 rAghavane bhelamaNi dIdhI, ahiye sevAmAM hi sAhamIne valapare, puNya ghaNere prAhire bhAI. se. 41 ema kahI aSi pAMgurIyAre, tIratha vaMdana jAI jitamUrti jUDAratA re, ati relIyAyata dhAre bhAI se. 42 deva dI ratha jotarere, base sItA rAme; lakhamaNa huvA sArathI, paMkhI Age tAmore bhAI se. 43 kIDA karatAM saMcarere, prabala puNya prabhAve; rAma tihAMhI ajodhyAre, mIlI eha kahAvare bhAI. se. 44 DhAla tIsamIme kahire, paMkhI prazna prakAre; kezarAja RSi vAyaka, nahi deha ligAre bhAI. se. 45 dUhA, laMkA payAlAM rAjIye, khara nAmA bhUpAla; sunikhA ghara suMdarI, suMdara rUpa rasAla. zubha velAM sukhakArIyA, jAyA naMdana daya; saMbUka suMdara suhAmaNa, pAmyA vana soya. mAya-bApane varajatAM, daMDakAraNya mAMhi; sUryahAsa asi sAdhivA, zabUka thaye uchAMhi. haNisuM varajaNahArane, vacana vade asarAla; abhimAnI mAne caDha, ANa pahRte kAla. 4 kaicaravAtIre ache, gadUra vasa vizeSa; tihAM rahI sAdhana kare. ekamane akilesa. 5 ekAMtabhuga vizudadhAtmA, jitapriya brahmacAra; paga bAMdhIvaDa sAkhasuM, adhamukha suvicAra. 6 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta, varasa bAra dina sAtasuM, vidyAsAdhana sAra; prArabhAye paragaTapaNe, kisiu kare kiratAra. 7 varasa bAra balI gayAM, Upara te dina cyAra; sIdhI ke sIdhI hive, varate vidyA vAra. teja mahA sUrajataNe, garamAMhi jAma; visaMtarI dIse ghaNo, kumAra harakhie tA. koDane tihAM AvI, lakhamaNune ullAsa; sUrya hAsa'asi dekhIo, jANe sUra prakAza. khADe lIdhe hAthame, kADhI zarma sAya; apUrva zastra vilekatAM, kSatrIne sukha hAya. 16 tAsa parikhyA kAraNe, Atura hue Iza; vaMza jAline vAhIe, zabUka ke zIsa. 12 Utara paDIye Agale, cittasuM cite rAya; nikAraNa e mArI, phiri phiri pichatAya. 10 garase jove jaI vaDalA kerI DAla; dIThe dhaDa avalaMbIye, taba valio tatakAla. rAma samIpe AvIye, saMbhalAviye viratata, khAMDa mUkyo Agale, bhAkhe rAma turata. 15 vAla, 31mI bahinI jehane jehasu raMga-e TI. habhAI te upAya uThA, jasa e Da se nara vADI ke A OM Are bhAI, te upAya uThA. 1 1-taravAra. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rasa. 137 rAvaNa bhaginI caMdramakhAjI, vidyAsidadhI jANI; pUjA-pANuM anna anepama, eNe atikhara- rANI ho lAI. te. 2 hae dhaDa mastaka jaba sUve, ayi e deva akAma; kIdhuM te aNu zo adhike, mUrachANa sAtame he bhAI te. 3 thaI sacetanahAvaccha! hA vachI zabUkezabUka seI karatI, paDatI]ati AraDatI, maraDe kara de he bhAI. te. 4 lakSamaNavaMtI lamaNakerI, paganI paMkati re; muja sudhatA e jANe, rIsa ghaNuM suvizeSe hai bhAI.te. 5 pagane be cAlI AvI. sItA leNu rAme; nirakhI harakhI parakhI padamanI, rAeNrUpa abhirAmohi bhAI.te. huM kAma bANayuM vidhI lIdhI, na rahI cUdha lagAre bhUlI naMdana Anadaupajiye, karivAne bharatArahe bhAI. te. che kumArI amarIne anusaratI, dharatI rUpa rasAle; rAmacaMdrane pAse AvI, ubhI sA tatakAle he bhAI. te. 8 pUche prabhujI padhanI setI, kuNa aba tuha bhAkhe; ame ekAkI dIse zaMkA keImati rAkhe he bhAI te. 9 sA bhAkhe huM rAjakumArI, uparane meM sou, nidrAgatanara muvAsarI, adhika acetana heGhe bhAI. te. 10 eka vidhAdhara rUpe me, IhAM mujha leI Ave; etale apara becara cali Aye, cAhe mujhane chinA he bhAI te. 11 1-lakSaNayukta 2-bIje, Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrIkezarAjamunivRta. mujhane heDI mUkI ApuNa, laDavA lAgA deI; laDatAM laDatAM deI suvA, kuvisanathI Ima hAI ho bhAI. te. 12 ekAkI huM abalA bAlA, phirUM ghaNuM udAsI; abameM prabhujInA pagapAmyA,Arati gaIsabanAzIhabhAI.te. 13 aba mujha vyApe vAra ma yA, bAlapaNanA bhege, bhagavaze sukhadAI pAche, dehile eha sago he bhAI te. 14 prabhujIe papaMca vicArIuM, meTAMnI mati meTI; kapaTa kuTI kalikArI kAminI e saba vAte beTI ho bhAI.te. 15 dhUtakA dhRtAe dhUrta, dhUtIne pakaDAI; kima daInayaNuM sayaNa vatAve, mahemAMhi bhAI he bhAI. te. 16 rAma kahe mahAre e nArI, bIjI kema bharAye; vecI nida uNI le, sAMsAme dina jAye ho bhAIte. 17 le chaDo chIMka dekhAye, karie tAhare vyA; jehane nahIM tehane AturatA, manamAMhiatiumAMhe he bhAI.ta.18 prArthanA lakhamaNabhuM kIdhI, lakSamaNa kahiye bhalerI; mAya hamArI prabhu prAthayA, bhAbhI ma kahIza pherI he bhAI te. 19 yAcanA bhaMgathakI rIsANI, risANa suta mAryA AvI svarasuM kharI pukArI, rIsa ghaNuM vistAryA ho bhAI.te. 20 * kiso nipuNasuM neha, nIcaluM kiso bhalapaNa, kise khArameM meha, kise AMdhAkAra kada'paNa; kise nAriyuM vAsa, kiso phAgaNameM vRke, kise kukarake sAda, kisa kiraNake tUTho. mahilA mirana karyuM, rAjA mitta na jANIe: guNaguNaratna kareMDahuya, nija mukhavina vakhANI. 1 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayasAyana-rAsa. 139 vada hajAra kharIdi khecara, saMvAhyA tihivAreM; Aya gayA te vAta karaMtAM, UThe rAma jivAre he bhAI. te. 21 lakhamaNa bhAkhe deva ! dayA karI, bayaDA rahe tumha Ape; sui UThayAM enAThA dekhe, puNya thakI jima pApe he bhAI. te 22 jAo vega vairI jIte, je jANe e trAse; siMghanAdanija mukhathI kIje. huM chuMthAre pAsahabhAi.23 dhanuSa bANa leI paga lAgI, lakhamaNa cAle jAme; khecara era kharA hisUrA. maDio atisaMgrAhe bhAI. te. 24 gurUDa taNe Age jima ahiyara, tima te khecara bhAje; araNyamAMhi aTala ekale, lamaNuvIravirAje bhAI. te. 25 pUThi rAkhavA rAvaNa Age, bhaginI jAI pukArI; rAmasu lakSamaNa daMDakAraNyameM,AyA che adhikArI hai bhAI.ta. 26 vidyA sAdhana karate vIre, mAri lIye bekAje, lakSamaNa zuM kharadUSaNa aDIyA, juDIyA che jaI Aje he bhAI.ta. 27 laghubhAInA balathI balI, balI Apa apAre; be paravAhI varate Darate, nANe manahi majhAre he bhAI te. 28 sItAsuM sukha mAne svAmI, sItAne ati rUpe nArI saghalyAMhI zodhyAMthI, sItA rUpa anupe he bhAI te. 29 tIna lekanI nArI jete, te te joI vimAsI; eka ekathI epama atipiNa,sItAAge dAsI he bhAI.ta. 30 1-caMda. 2-sameTA sarSa Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrIkezarAjamunikRta, paga-nakha nakhanI zikhA vakhANuta, 'suragurU pAra na pAve; vANI eka vakhANu ghaNerA, mApe kahie na jAve hA bhAi. te. 31 sAyare aMta je pRthvImAMhi, ratna jike che cA; teto badhava saMghalA thArAM, svAmIpaNAthakI sAcA hA bhAI. te. 32 puSpaka nAmaI asi vimAne, ANNA ANI Ase; vadana vileAkI kAkI muane, kresyA sahI sAmAsA hA bhAI. te. 33 DhAla bhaTTIe ekatisamI, rAvaNa mAMDayA kAMnA; kezarAja hAtA ratha khalIyA,AyA tasara avasAnAhAbhAi.te. 34 duhA. vItarAga upadezameM, cyAra prakAre dharma; dAna-zIla-tapa-bhAvanA, sAmevA 3ziva-zarma. citta-vitta anusArathI, diyAM dAna kahivAya; tapa te kAyA zeASavI, bhAve bhAvanA bhAya. zIla pAlave dohile, nahi sAhilA ligAra; cacala citta thira rAkhaNA, calavA khAMDAdhAra. vAya bharevA kethalA, taravA udadhi apAra; sAce sApa khilAmaNA, pAlevA AcAra. DhAla, 32mI. padakI-dezI. vare tu zIlataNA kara saga avara phMga saMga kAramAre, eThu karAvI raMga. jI. 1 mAnithakI janma upaje, sApathakI varamAla; vAgha phari have hirAre, azvapaNA lahe vyAla. jI. 2 1-bRhaspati. 2-aMta-vinAza, 7-mekSa sukha. 4-Aga-agni, Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmazarasAyana-rAsa. 141 paravata have pAhIyere, viSathI amRta hoya; vighana thAne ucchava ghaNAre, durijana sajajana ya. jI. 3 sAyara gAmatalAvaDIre, aTavI nija ghara bAra; buratike bhala paNa bhaje re, zIlataNuM upagAra. . 4 paDahe jaga apajazataNere, guNa-vana deNI Aga, cAritane jalAMjalIre, tapa--ja5 jAye bhAgi. jI. 5 sAhi sapadataNure, kAle karaNe gata dvAra divaDAve svarganAre, zIla vinA Ima hota. jI. 6 pAva dhare nara jeTalA, paravArIne heta; brAhmaNa mAre tetalAre, sAkhi aparamati deta. jI. 7 nijaraja melo nijarane re, have jetI vAra palaka palaka pApamaeNre, vasa naraga majhAra. jI. 8 kusa nArI nirakhatAMye, brahmahatyAne doSa, lAge laMpaTIne ghaNuMre, pApata ete piSa. . . rAjadaMDa ati Akarere, era kare nukazAna, AI viNa mara sahIre, na vadhe ke vAna. jI. AMkhi uNuM denIM dakhayare, kSaNa kSaNa bIje deha caMda rahe nita bAramere, jehane paraghara neha. jI. 11 lAla gayAM niralajapaNere, kukarakere nAma; paga paga mAthe TAMkaNere, zIla vinA e kAma. jI. 12 zIlavatI sItA satIre, vasudhAme vikhyAta zIla na lepe suMdarIre, nisuNe e avadAta. jI. 13 Ape dhuma lI, sayaNa dIdhI chAra; caMda valI te bArame, jiNa joI paranAra, na Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrIkezarAjamunikRta. bayasI vimAne cAlIyore, rAjA rAvaNa tAMma; daMDakAraNya AvIre, bayaThA dIThA zrIrAma. jI. 14 AghA pAva paDe nahIM re, navi lepAye kAra; vAgha na Ave Asare, dekhi Agi apAra. jI. 15 sItA te levI sahIre, rAma chatAM na levAya; Age hari pAche taTI, zAca ghaNe taba thAya. jI. 16 vidyA te avalekinAre, samarI taba AvaMta; kara joDI Agala rahIne, prabhujI sukha pAvaMta. cha. 17 sAhAja kari tuM mAhirere, pAmuM sItA Aja; phiri gayAM pAMca vidhere, huM pAmuM ati lAja, jI. 18 vidyA kahe raghujI chatAMre, kIdhAM keDi kapApa; hAtha na Ave jAnakIre, surapati AyAM Apa. jI. 19 lakhamaNuM laDavAne gayA, rAma kIye che saMketa; siMhanAda tujha sAMbhayAre, A dekhe kheta. jI. 20 siMghanAdane huM karUM re, rAghava uThI jAya; sItA letAM sohilI, bhAkhio e upAya. jI. 21 nAda suNuM prabhu ciMtavere, e che kaI parapaMca, lakhamaNu te hAre nahIM, saMkaTane spe saMca. jI. 22 mAyI majA ehara, jIte lakhamaNa sAtha; kharate kUTeve khare, ema kahI raghunAtha. jI. 23 vAraMvAra vade kharIre, sItA ANa saneha, lakhamaNa saMkaTameM paDeyere, nAda kare che eha. jI. 24 1-pAse. 2-siMha, 3-nadI. ational Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazArasAyana-rAsa. kata kahe suNu kAmanIre, hamane tArA zAca; aTavIme ji ekalIre, Apa gayAM Aleca jI. 25 akhI jaI phira AvantyAre, kara adhavanI sAra; Aye| chu' ima sAMbhalIre, ae atihi zrRjhAra. jI. 26 kAMIka sItA preraNere, kAMieka suNIyeA nAda; dhira ahulAda, jI. 27 cAlie jAya sarAsa; daIva na deNA dAsa. jI. 28 rAvatI asarAla; dhanuSa-mANu karameM grahIre, uDayA vAra te zatrune ghaNAre, na miTe che. bhavitavyatAre, pIche rAvaNa AvIye re, sItAku leI calyere, dIThA pa rasAla. jI. 29 mAgha yadi 8 dine sItA apaharaNam / milIye dhAya; tAMma jaTAyu pa`khIre, jAi rAya; Aya. jI. 31 rAsa bharI nakha akuzere, tAsa valUre kAya. jI. 30 varajye paNa mAne nahIre, tAma surIsANeA kApI nAkhI pAMkhaDIre, paDaye dharatI za'ka na mAne kAInIre, khaDa jAya vimAna; eha manAratha mAhirAre, pUryAM zrI bhagavAna. jI. 32 hA! susarA dazarathajIre, janake janaka kahetAta; hA! lakSmaNu hA! rAmajIre, hA! bhAmala bhrAta. jI, 33 * yATAlatas nara rekha Talai nahI, vikrama vAyasamAMsa lakhyA, nanakInAtha viye dIyA hai, namati haricaMdra bhayeA hai, kIcaka kanikaH mahAbala, lakati ridhi chAMDI gayA hai 143 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrIkezarAjamunivRta. sicANa jima ciDakalIre, vAyasa baline jema; e kaI mujhane jhahIre, leI jAve ema. jI. 34 Ave keI utAvalere, ghare je saMsAra; rAkSasathI rAkhI lIyere, karatI jAya pukAra. jI. 35 akejaTIne jAIyere, ratnajaTI khaga eka; reja suNI sItAtaNere, manamAMhi kare viveka. cha. bhaganI bhAmaDalatIre, rAmacaMdranI nArI; rAvaNujI chala kelavIre, leI cAlio apahAri. jI. bhAmaMDalanA pakSathakIre, ratnajaDI taravArika saMvahI sAMhe hare, rAvaNajI tihivAri. jI. 38 mUlakANe manameM ghaNere, kare kisuM e raMka; vidyA saghalI haya harIre, lIdhI tAsa niHzaMka. cha. paMkha vihaNe paMkhIyere, have tima e dekhi; cheTA meTAsuM aDayAMre, pAve duHkha vizeSi. jI. 40 kabUDhIpe kabUgire, gIra gIte te; karate adhika urare, A dharatI che. jI. ApUNameM alelamere, sAyara upari sAMI; kare ghaNuM samajAvaNare, samajAvene tAMI. jI. 42 bhUcara khecara rAjIyAre, sayalanameM hama pAya; achuM trikhaMDane dhIre, iMdra Apa guNa gAya. jI. 43 kari thAvuM paTarAginIre, mahimA adhika vadhAya; zive mati rahe raMgare, sukhame duHkha na khamAya. jI. 44 karatA kepiothe ghaNere, heta kise khuNasAya; bhAgahINa tiruM rAmane re, dIdhI gayela lagAya. jI. 45 1-kAgaDA. 2-balidAna. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazeArasAyana-pAsa. mAlA bhulI na dekhAya; kAgagale 'canataNIre, *sarakhAMne sarakhA mithyAre, Ave sahunI dAya. 7. 46 mAnA mujhane patipaNere, hAI rahu tumheM dAsa; muru mAnyA sahu mAnasIre, ANI tumhArI nijara na ucI sA karere, diI na apRDhA akSara donA dhyAnathIre, ANI rahI ati Ama. jI. 48 Asa. jI. 47 jAma; * ghaTA atAdhararATa sudhana dhana varasata mahu bahu, dAni cihuM disakramaka disA disa khelata dAdura; atI huM adherI reeNu vayaNa viSu kahu suNIye, pAvata prata amAra bhega bhAMne nara dunIye tihu satha mujha mata tu Anava vasI, rasAyaNa rasI ratIyAM; sabhega bhAga sukha vidha-vilAsa bahu " vehe suMdara rUpa anUpavatI ma tuM, pUnamacaMdra prakAzakIyA balakata hai; nANuM bhalA bhala vIjaya sAra, rekha sudhAra dIye kAmake bANuke DAMNake DAMNu dharA bharata ga pravAla kIyA: vahe. pluTe, pika pAyaka lAyaka premavatI, mAnu rAja vasaMta kAla TaliyeA. dAyaNI, vahIyA. * teha snehI vAtaDI, kara kara hAsa karata; hAva bhAva rAvaNu kare, saMga mujhase ja ramata, 145 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kezarAjamunikRta. vidhio manamatha bANasure, Arati ati manamAMhi; haThIne page lAgIre, viSahI vipula prAMhi. jI. 49 lapeTa lalacAve ghaNuMre, te kAM na kare prANa; aNuIcchatI nArinAre, pahilI che paccakhAMNa. jI. 50 sItA paga khAMcI lIyere, chivio nahIM zira tArA; para purUSAne AbhayAre, thAye zIla viNasa. jI. pa1 tevalanI dhvaja sArikhI, pativratA kahivAya; hAya apUThI vAyaluM re, Ape alaga pulAya. jI. para sItA tasa kaze ghaNuMre, re nila ja nareza! sujha ANyAthI tAharIre, viNaThI vAta vizeSa. jI. 53 sAraNAdika te ghaNuMre, maMtrI ne sAmaMta, sAhA AvyA sAdarAre, prabhune zira nAmata. jI. 54 nagarInI zebhA karI re, uchavane adhikAra; nAra nirUpama lAvIyAMre, mukha mukha jaya jayakAra. jI. 55 laMkAthI dizI pUrve re, devaramaNa udyAna; vaktAzaka tale jaIne, bayasAvi sA ANa. che. 56 rAma ane lakSamaNataNI, jaba laga na lahuM ema; taba laga mujhane che sahI, bhajana kero nema. jI. pa7 rakhavAlI te trIjaTAre, ArakSaka parivAra, mUkI maMdira AvIyere, lega ghaNe che lAra. jI. 58 hAla bhali battIsamIre, rAvaNane citta cAva; kezarAja SijI kahe, Age lAvana sAva. jI. 59 InikI DhAla batrIzamAM rAmayazarasAyane, dvitIyadhikAra sArA bhavAya che Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 147 tRtIya adhikAraH duhA. vAga vANI varadAyanI, kavijana kerI mAya; mayA karIne mujhabhaNI, sumati dI rakhadAya. 1 rAma calI utAvalA, AyA lakhamaNa pAsa; raNuraMge ramate khare, dIThe ullAsa. rAma prate lakhamaNa kahe, tuma kI akAja; aTavImAMhi ekalI, sItA mUkI Aja. 3 rAma kahe te teDI, huM A avadhAra; e kahe meM navi teDIyA, e parapaMca vicAra. phiri jAo utAvalA, mati ke viNase kAma; pI chethI huM AvIye, jItI chuM saMgrAma. vegi vegi vATe vahI, rAma padhAre jAma; nijara na dekhe jAnakI, mUchaNu prabhu tAma. 6 tala, 33 mI. ghaDI daI lAla tamAku de-e de. zrIrAmenArigamAI he, itauta draDhata melata vanameM; sA navi diye dikhAI ho, zrIrAme nAri gamAI he. 1 saMgyA pAmI aMtarajAmI, Age AvI dhAI he; pAMkha vihUNe paMkhI paDIo, dIThe uparI AvI che. zrI. 2 paMkhIDe dIThe nara keI, nArI lIdhAM jAiha pUThi havAthI pApI purUSe, nAkhe che e ghAIhe. zrI. 3. zrAvaka jANI jANI sahAI, prabhu upagAra karAI; zrInavakAra apAra anopama, dIdhe tAsa suNAI. zrI. 4 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrIkezarAjamunikRta. zrI. 8 matra prasAde svarga caturthe, suranI padavI pAiaA; sa'gatathI 5'khI udharIyA, saMgatathI sukha thAIDeA. zrI. 5 ucA rukhe nIceA dekhe, pAMsa na ke I sakhAIhA; sa'cala jANI AsA AMNI, dhAI rahe pichatA hA. zrI. huM "khamaNu sAthe svara khecara sA, mAMDe tAMma laDAihA; trizira laghubhAI khara rAkhI, Apa kare adhikAiheA. zrI. 7 ratha khayasIne lakhamaNa sAthe', zrRjhataNI vidhi DAiMDA; lakhamaNu vIre mArI nAkhyA, paDhuilI ehu vadhAIDe|. hADakA payAlAM karI svAmI, candrAya suta sAi he; nAma' virAdha sakhala dala sAjI, ANI sahAi hAIDA. mI. + sevaka sAI ADA Ave, kAma paDyA nahi kAcA hai; lakhamaNu sAthe virAdha vaDhere, sevaka chuM huM sAcA hA. zrI. 10 chApa haNIne laDakA lIdhI, rIsa ghaNIe Age hA, svAmI kAraja vaira mApanA, jagamAMhi jasa jAge hA. . 11 tumhe Age e kITa pataMgA, nRtyapaNeA hu bhAkhu he; DhiA Adeza videza khatA, raNu akhayAyata rAkhu.DA. zrI. 12 iSata hasIlakhamaNajI bele, syu re sahAye zUrA he. Apa khale' alava'ta kahAve, parakhala nitya adhUrA che. zrI. 10 jeThA khadhava rAma naresara, du:khita jana pratipAlU hA. raze tujhane rAja tumhArA, zatruka'da kudAlUhA; zrI. 14 dekhI virAdha virAdhI kharatA, kheAlIyA rAsa prakAzI hA; zabUka hutA sAhija ehune, uvarIyA vanavAsI heA. zrI. 15 1jarI--15. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayaze rasAyana-rAsa. . 19 lakhamaNu kahe khara mati bhUke, naMdana trisarA bhAi ho; uNuhI paMthe tehi calAvu, tAre sumitrA mAIuA. zrI. 16 mAriA ke mAriA me' mUrakha, jIbhataNI subhaTAi hA; kari pragaTa preADhA pakhapAtI, lIje tAsa mAlAI hA. zrI. 19 ema kahu te naTa jima nAce, khaNe akhara chAIDA; khANa khur prekhara zira cheThe, avara rahyAM muhuvAI hA. zrI. 19 dUSaNu dala leIne doDayeA, te piNu mArI lIdhe hA; apUNa kIdhuM Apasa mAryAM, avarAMsuM jasa na dIdhA hA. lei sAtha virAdha vadIte, umagyA umaLyA Ave hA; etale vAmA netra kurUkIe, tAma asAtA pAvehA. zrI. 20 alagAMthI dIThA alavesara, aTavImAMhi bhamatA he; nArI viyAgI jogI jehave, AratimAMhi ramatA hai. zrI. 21 lahI vikhavAda vicAra vizeSe, e te me' pura jANI heA; aTavIme... ekAkI vasatAM, rAma gamAvI rANI. zrI. 22 lakhamaNu Age. AvI UbhA, rAma na sAmhA jove he; *viraha sAla e avasara sAle, nabhane sAmhA haiAveheA. zrI. 23 4pAnapAna rike vana zeAdhyA, nArI nayaNe nAvI he; * yata:--kihAM vasA dIse! nahIM, sajanIyAsu pyAra; milaNekA zAMsA bhayA, milate se| se vAra. milate sA sA vAra, vAta sukha duHkhakI hite, mile! nahIM ika vAra, rAti dina kaMThe rahite, se| tumhe rahe visAra, nayaNu tumhe dekhata hAre; bhaNe gaga guNavata, kihAM tumhe vase piyAre, 2DAmA. 3--duHkha 4-dareka pAMDe, 149 1 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa0 zrIkezarAjamuni kRta. vanadevI tumhA vanavAsinI, die che kayu na batAvI che. zrI. 24 tuha bharose nArI mUkI, huM te kAma sidhA he; kAma na kIdhe nAri gamAvI, jagajisa belAyo che. zrI. 25 bhAI bharate rAge mUkI, triya rakhavAlI kAme A so eka na huI uchuM dIThe rAme che. zrI. 26 rAjabhAra devA navi dIdhe, dhana che ke kayI mAtA he; nArina rAkhi zanara nisato te kima rAjya rakhAtAzrI. 27 ema kahetA rAma navesara, dharaNI paDIe dhasakAi ho; rAma duHkhe pazu-paMkhI duHkhIyA, ubhA Age AI he. zrI. 28 lakhamaNajI kara zItalatAI, bele AvI Age he; Apa kare che kArya kisuMe, sahune bhUMDuM lAge che. zrI. ra9 bhAItumhAre huM jItI Abe, khareno kaMda nikaMdI he; vacana-sudhArasanuM siMcANo, lahe saMkhyA AnaMdI ha. zrI. 30 dekhe lakSamaNa ubhe Age, uThI milI sAMI hai, Ape de mili triyA narakhANI, harakhANI uvAbhAI ha. zrI. 31 dastu so maMtrI bhAkhe, prabhu ! e Arati mANo he; nAda bheda karIne kizuM eka, sItA lIdhI jANe che. zrI. 2 tenA prANa saMghAte sItA, vayagI pAchI ANuM ho; tete lakhamaNa nAma hamArUM, nahIM te jUThathayANuM ho. zrI. 33 vIra virAdha kharo siva milI, A bela dArU he; khAvanakuM vanaphala sahI, uThaNa vanapaTa; ese sItA paraharI, lIpatamAMhe vIpata. * e e meha nariMdakI rAjadhAnI, jagatamaI tInahI leka harAyo; meha te arIsa jyAM. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayaze rasAyana-rAsa. 151 laMka payAle' prabhu thira thAye, vacana pAle jimavArU hA. zrI. 34 sItA prakhara karevA kAraNa, bhaTa mAkalIyA bhArI hA; vIra virAdha ghaNuM jhalakalIyA, avasara sevA pyArI heA. zrI. 35 subhaTa sahu pRthvI phiri AyA, sItA khabara na pAmIhA; adhAmukhA ubhA prabhu Age, matalAve takha svAmI heA. zrI. 36 doSa na kAu sevaka jananA, udyamanA adhikArIhe; prabhunu' dazArya kArija na sare, sudazA kAja sudhArI hA. zrI. 37 vIra virAdha prabhu pige lAge, araja kare anurAgI he; ApIyAyAM doDu daha dizi, kArija keDe lAgIhA. zrI. 38 vIra vIrAdha sakhala dalasAthe',rAma sula khamaNa Dhoi hai; laMka yAle cAlI ayA, khakhara lahe sahu kAI hA. zrI. 39 svaranA naMdana zabUka bhAi, suMdra naresara Apa he; sAmyAM AvI kheta jhaDAvI, hAthi gRhyAM zara-cApa hA. zrI. 40 vIra vIrAya ziSe laDeve, vArU veraja vAlehA; kihAM hrayathI kAM ratha pAyaka, leAga-vacana sA~bhAle hA. zrI. 41 rAmasula khamaNu dekhI sanamukha, s penakhA suta le che; rAvaNa pAse padhArI pApaNu, gharanA cauDa kareI heA. zrI, 42 vIra virAdha tihAM thira thAkhyA, Arati saghalI TAlehA; meATAnI meATI mati meTI, moTA elie pAle heA. zrI. 43 rAma sulakSamaNu kharane mahila,vasIyA ApavirAjehA; yuvarAjA jima vIra virAdhaja, su'da ghare' sukha sAje hA. zrI. 44 DhAla bhalI e tInatIsamI, vIra virAdha vadhAyA he; phezarAja RSirAja kahere, rAjagayA behADAyeA hA. zrI. 45 1-nIcAM mukha karI ubhA rahyA, Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara zrIkezarAja munikRta. duhA pratAriNI vidyA mahA, hemavaMta giri jAya; sAhasa gata sAdhI sahI, tabahI A dhAya. 1 purI kekidhA AvIye, kari sarikhe suvilAsa; gati-mati-vANuM vicArave, bIjo ravi AkAza. 2 tArAne abhilASI, Atura thaye apAra; rUpa dhare sugrIvane, na kare kAMI vicAra. 3 kIDA karaze kAraNe, vaname gaye sugrIva, e gharameM cali AvI, avara lahI atIva. 4 tAma dhaNuM ghara AvIye, rekANe darabAri, gharme che sugrIvajI, vAta paDI suvicAri. 5 de sugrIva vicAratAM, vAlitaNe te pUta; kAkI ghara tAlA jaDe, rAkhevA gharasUta. 6 caMdrarAzima ralIyAmaNo, yuvarAjA jayavaMta; vAlI vIrane jAIye, abala prabala nahi aMta. 7 AvIne ubhA rahyA, Age keI na jAya; khedo bAhira kADhIye, balIyAMthI Ima thAya. 8 DhAla 34 mI suratakI dezI. tArA paratakha mehanI, tArA adhika rasAla; tArA sugrIva sehanI he, tArA ati suvizAla; tAza tArArUpa anupa tArA, tArA medhA bhUpa tArA, tArA ha mehanaveli tArA, tArA komala-keli tArA. 1 1-ThagavAnI vidyA. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma rasAyansa. 153 cavA ahaNane dhaNI, rAjA zrIsugrIva; pAra nahIM prabhutAtaNe he, sAhiba Apa sadIva tArA. 2 ekaNa Dage mArIye, sAcA jUThA deI; gyAna vinA nizcaya nahI ho, legAMthI zuM hoI tArA. 3 sAce milase sAcane, jaThe jUThe joI; jAkatI jaDa uthalI he, jaI susatAve kaI tArA. 4 haMsa ane baga ujalA, legAM eka prasaMsa; khIra nIrane pArakhe ho, baga baga hiMsahi haMsa tArA. 5 kAca ane maNika sAribA, legA ekahi vAca; piNa pArakhIyAM Agale he, maNi maNi kAcahikAca tArA. 9 kAga ane te kokilA, varaNe ega sehAga; mAsa vasaMta virAjIyA he, pika pika kAgahi kAga tArA: 7 maMtrIne paMcAM milI, nevADIye e nyAya; sAta sAta akSe haNuM he, deI pakSe thAya tArA. 8 deI laDe Apa Apame, sAcAM deva sahAya; jAThe nAsI jAyasI he, sahune AvI dAya tArA. 9 kheta bRhA mokale, UbhA heI Aya; 1-aphiNI eka mAna gaja ikavIza hajAra, AThase sitara gajahI ratha IkavIza hajAra, AThase sitAra sajahI. eka lAkha ne nava hajAra nara subhaTa subhAyaka, tisa Upari tinase, adhika paMcAsa supAyaka, seje turaMga piMsaTha sahasa chese adhika daza era lIye. aMha vidhi alaMga dala akSaNa parimANu kIye. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa4 zrIkezarAjamunikRta. lega laDyA AyApaNuM ho, jhagaDo te na miTAya tArA. 10 lega nA cAhe nArine, cAhe e de tAI koI mare ke jIve che, legAM lAge kAMi ! tArA. 11 taba deI sugrIvajI, laDiyA zastra upADi; khAMti na rAkhI khela dave che, tehi na miTI rADI tArA. 12 deI te sametelajI, deI vidyAvaMta; deI becara te kharA he, deI te mayamata tArA. 13 hAthInuM hAthI aDe, siMha sAthe te siMha; sApe sApa miTe nahIM hai, zUre zUra abIha tArA. 14 sugrIrve saMbhArIye, hanumata Aye cAli; jUThe sugrIva kuTIye he, na zake jhagaDo TAli tArA. 15 sugrIva cittasuM citave, sAco e te sAca kehane taje kehane bhaje che, legAM e Aloca tArA. 16 vAli huMtA balavaMtajI, jaga jasa jAce jera; sate huvA saMyamI ho, bhaDaga raha gayA bhara tArA. 17 cadrarahima balIye ghaNo, marame maradAna; khabara na lAdhe eTalI he, kuNa nija kuNa che Ana tArA. 18 dazaka dhara che dIpa, laMpaTimAMhi giNAya; vAta suyAM haNI reIne he, tArA lIye belAya tArA. 19 etAdaza saMkaTa paDyAM, kAma samAraNa hAra; ara serAmeM hA ho, karatA para upagAra tArA. 20 zaraNu huM zrIrAmane, lakhamaNuTuM abhirAma; jema virAdha nivAjI, sArese hama kAma tArA. 21 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma rasAyana sa. 155 'laMka payAlAM che sahI, Aja lage uIza; belAvyA Ave sahI che, kAraja visavAvIsa tArA. 22 dUtaja chAne meka, vIravirahi pAsa; vAta jaNAvI vistarI che, pAyA so ulhAsA tArA, 23 vegA Ave vegAsuM, AvI kare aradAsa; kAma tumhAre sArase che, deze arine trAsa tArA. 24 saMteSANa svAmijI, nisuye vacana alela; balate chAMTa amItaNI he, aratimAMhi amala tA. 25 sAhaNa vAhaNa sAmaThAM, cAli gaye sugrIva, Age dharI virAdhane he, Arativata atIva tArA. 26 caraNa kamala prabhunA nami, bhAkhI mananI vAta; paraduHkha kAyarane sahI hai, birUda A che vikhyAta tArA. 27 hama tuhane che. sAri, abalA duHkha apAra; hamAre tuhu bhAjasya ho, thAro zrIkaratAra tArA. 28 eha suNatAM vAtajI, gahavarIye rAjAna; paraduHkhathI duHkha ApaNe he, sAle sAla rAmAna tArA. 29 duHkha hIyAme saMvarI, sugrIvahi sakateSa; dIdhe deva dayA karI ho, kIdhe sukhane piSa tArA. 30 vIravirAdha kahe sahI, Apane ekAja, kari che utAvaLe , na kIyAM pAvAM lAja tArA. 31 * viralA jANaMti paraguNA, viralA pAlaMti niddhaNAnehA; viralA parakajjakarA, paraduHkkhe duHkkhiyA viralA. 1-pAtAlalaMkAmAM. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrIkezarAjamunikRta. kapipati bhAkhe kAmajI, ApAM kari eha; susate heI sodhaNyuM , jaI dharatIne cheha tArA. 32 dvIpa ane para dvIpanI, zuddhi aNuu Apa; te te sAce jANi he, zura rAjA che bApa tArA. 33 prabhujI cAlI AvIyA, puri kikiyA dekhi; jANe alakA abhinavi ho, pAye sukha vizeSi tArA. 34 bIje belAvI lIye, ubhe AvI kheta; de laDatA navi jANIye he, sAca na jUThahi heta tArA. 35 vAvarta ja nAmathI, dhanuSa caheDIo deva; vidyA gaI TaMkArathI he, prargaTa thayA tatakheva tArA. 36 laMpaTa paranArItaNA, DhIDhAMmAMhilA dhITha, jaga saghale avakatAM ho, tujha sama avarana dITha tArA. 37 eka bANazuM mArI, sAhasagati eka capeTe siMghane hA, hariNa lahe avasAna tArA. 38 vIravirAdhataNa pare, thira thAye kapinAtha sAce kari sahu dekhatAM he, AMNa milIye sAtha tArA. 39 tradaza kanyA bhalI, rAma prate ApaMta; prIti rIti kADhI karI che, kapipati te thApaMta tArA. 40 rAma kahe kapirAjIyA, tuha vAcA sabhAla; paravAnI pAchalI he, pahilI sItA vAla tArA. 41 DhAla bhalI citrIsamI, kapipati kAma samAra; kezarAja kaSijI kahe che, aba zedhIje nAri tArA. 42 dara che ----- , 1-alakA-kuberanI rAjadhAnI athavA nagarI 2-hanumAna. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmaya rasAyana-rAsa, duhA. 1 rAvaNune ghare rAvaNA, Aja Die avadhAri; kharanI suNI suNAvaNI hA, AMNi mili mahu nAri. divasa vicAra AMtare, sUrpanakhA ne su'; lakA nagarI AvIye, varase AMsu khuda 2 sarpanakhA suhAsaNI, karatI adhika vilApa; rAvaNane gale lAgike, dIna vande ati Apa. kata huchyA kumara huchyA, huNIyA devara doya; khecara cavada hajAranA, hu tA ekasu... hAya. laka piyAle AvIyA, ANyA rAsa e rAMka jema hama kADhIyA, adhava tumha kheThAM thakAM. varate e dharatI dina thADA viSe, jAtihi eka suvaNe sAMvale, vanavAsI che bhIlaDA, pi nahI. kehane vasavA bhANejA bhI, vAsa anerA kho pIle saMpati, yataH~~~bhAgya vinA na mile dhana nIraja tIra vinA nahI rAje, dAna vinA na mile jaza kIti, zUrA vinA gaDha kATa ta bhAje; nAma vinA na lahe sidhakA 56, devala dhruva vinA nahI chAje, sUra dayA nahIM dharma vinA sukha, pApa vinA nara nIca na lAje. 157 agAdha; vasIce vIrivarAdha. pa anyAya; dikhAya. / 3 vAMna; mAMna. heri; 4 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zrIkezarAja munikRta. sago sage Ave sahI, keIka dinAMke pheri. 8 e saghalI zravaNe suNa, bele vIra viveka; gharaTIrA pherA ghaNA, piNa gharaTAne eka. 9 pakhAlI kIDIta, muvIne dina jAta; mAri karinuM pAdharA, era calAve vAta. 10 vAta nahI vatakA nahIM, rAga nahI nahi raMga; rAja kAja bhAve nahI, hAI rahie viraga. 11 nIda nahI lIlA nahIM, phUla nahIM tabela; bhejana pAchu piNa nahI, suNyA na bhAve bela. 12 hAsi nahIM rAmati nahIM, nahIM bhegane jega; mANasa muvAM sArikha, hAI rahe tasu soga. 13 khA paDIe khATale, paDio rahe naranAtha; mUMga mUMga bole nahIM, Arati kare sahu sAtha. 14 hAla, 3pamI. mere mana ayasI AyavaNI-e dezI. thArA cittame kAMI vasI, maMdodarImAM deSati pekhI, pUche vAta hasI. thAM. 1 pakhavADe aMdhAre Aye, ghaTate jAye zazI; teja heja pratApa prakhINo, zobhA lAja bIsI. thAM. 2 susa a che tuha mujha galAnA, na kahe jisahi tisI; Arati ati udAsapaNAthI, mati tuM jAya cIsI, thAM. 3 kalavatana dUtana vinA, avara na dIse dAva, pI che te phiri kADhI, pAka yA premala dAva. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma rasAyana-rAsa. 159 rAvaNa bhAkhe suNe maMdodarI, cittameM ANuM cubhI; sItA suratI bhAla bhalI e, hiyAMmAMhi khuzI. thAM. 4 ghuMmuM chuM dina rAti ghaNere, na zakuM samaja karI; je tuM mujane cAhe devI, mele prIti kharI. thAM. 5 priyanI pIDAthe paDANa, tabahI uDi dhasI; devaramaNa udyAne Ava, devI eka sasI. thAM. 6 huM maMdodarI chuM rIsubhadarI, moTe nAma caDhI; rAvaNa rAMNyAMmAMhi vakhANuM, vanitAmAMhi vaDI. thAM. 7 bhelI kAM bharamAMNa che tuM, rAvaNa sAtha ramI, mANasa bhavano lAha lIje, huM chuM dAsa samI. thAM. 8 sItA tuM dhana tuM dhana thAre, mAthe adhika rati; rAjA rAvaNane citta AvI, melhI avara chatI. thAM. 9 'bhUcara rAma tapasvI te te, sevakamAtra sahI; upati tajie pati ja pAmeM, karameM tIre kahI. thAM. 10 mana khIcIne mena rahIthI, nIcI sahI nagahI; tuM te satIyAM mAMhi vakhANI, etI hIna lahI. thAM. 11 kihAM ja bUka kihAM siMha sare, garUDa kihAre ahI; kihAM sujha pati kihAM tujha pati, laMpaTalAja nahIre tahIMtha. 12 tuM nArI dhana dhana tujha ThAkura, sirikhI joDI milI, pati paTa gharakI paTarANI, dUtImAMhi bhilI. thAM. 13 thAMrU muhaDe nahIM dekha, tujasuM vAta kisI; alagI jA AMkhyAM AgethI, mayalI jema masI. 14 1-pRthvI para cAlanAra mANasa2-zIyALI. 7-sapa. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zrIkezarAjamunikRta. etale rAvaNajI cala Aye, zIta dhamaNa dhamI; zItala vacanathI samajAve, Ape upasamI. thAM. 15 madedArI rANa tujha Age, kikaramAMhi giNa; huM tuha dAsa sarIkhe ketI, bhAkhuM avara bhaNI. thAM. 16 nijara nihAle uttara vAle, TAle vAta ghaNuM; pAle deDayA haMsa na pUge, 6 asavAra taNa. 17 hAI apUThI sItA bole, sAMbhala laMkadhaNI; kAla daSTisu huM dekhe suM, jA ghara TAli aNI. thAM. 18 biga dhiga tuja e AsyA mAthe, thArI keta baNa; jIvita rAma sulaphamaNa huM chuM, ahImAthere maNuM. thAM. 19 vAra vAra vacana Akose, na taje rAya rahI hAMka lIyere harIle have, zvAna na jAya lI. 20 sItAnI te arati adhikI, ne za zUra khamI; AthamI alaga rahevAne, vyApI ANuM tamI. thAM. 21 rAvaNane upajI e adhikI, kumati taNI e mati; upasargo karAve adhikA, sadAre satI. thAM 22 ketakArI karaMtI phere ghU ghU ghUMka kare; vRzcika vRka phire kaMdaMtA, nisata narare Dare thAM. 23 puchATo5 suvyAvra vizeSe, utuM anya laDe, kuM kUMtA phaNa karatA paragaTa, mahemAMhi aDe thAM. 24 puchAiTa suvyAvra vizeSa, siMha sabalate phire; sAkanIyAM saMhAra karaMtI, muMha vipheTa kare. thAM. 25 bhUta pisAca veyAla vadItA, haThasuM hasa hase; 4-page cAlanAra.1-tirasakAre. 2-kutare. 3-sUrya, 4-vIMchI. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 161 DAkiNI bhUtanI mayalI devI, kAtI hAtha ghase. thAM 26 ulallatA duralalita, ati jamakAya dhare; rAvaNa eha vimurvaNa karinaI, Age ANI sare. thAM. 27 parameSThI pAMce mana dhyAtI, sItApata (khe) khare, jAnakI(jAnake) piyu karatI rAvaNa, sAhI paga na bhare. thAM, 28 rAvaNu te nija niyama bhAMje, sItA sata na cAle, pAkane nahI bhUta parAbhava, kAcAnere le. thAM. ra9 DhAla bhalI e pAMcatIsamI, dhanya je Teka grahe, kezarAja grahI te sAcI, sItA kyuM nivaha. thAM. 30 duhA. bibhISaNa nizinI carI, nisunuM legAMmAMhi, sItA pAse AvIo, karaNa dilAsA prAMhi. 1 sahedara samajAvivA, vAta suNevA vIra; che paranAriparAMzamukha, sAhasavaMta sadhIra. 2 bAijI! tuhe kavaNa che, kihAMthI AvyA cAli; IhAM tuhe ApyA kuNe, bhAkho zaMkA TAli. 3 ghUMghaTa khIcI adhamukhI, jANI purSa pravINa satyavatI sAcI satI, vANuM vade adaNa. 4 hAla 36mI. eka divasa rUkamaNi hari sAthe-e dezI. sItA tAma nizaMkapaNere, bhAkhe vArU vANI re; bibhISaNa kulakerA bhUSaNa, nisuNe amRta jANaje. sI. 1 janaka pitA bhAmaMDala bhAI rAma-trayA huM vakhANure; 5-uvala. 6-nabhAve-pALe. 7-vimukha-sAmu paNa na jenAra 8-nIcuM mukha karIne. -- Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrI kezarAjamunikRta. dazarathanI kulavahu vadItI, satIyAme adhikAre. sI. 2 rAma naresara lakSmaNa devara, tIjI huM te vAMre, daMDakAraNya mAMhi AvI, vAsataNI thiti ThAMNI. sI. 3 surahAna asi tarU hAle, dekhio adhike pANa; lakSamaNajI lIlAye lIdhe, ti ghaNI pragaTaNa. sI. 4 karaNa parIkSA vege vAha, vaphAnI jAla kapANI re; zabUkane taba zira chedANe, manasA ati pichatANare. sI. 5 khAMDa dekhI rAghava bhAkhe, te na karI matI zyANI re, vidyA sAdhita(sAdhana) viNa aparAdhe, mArio e te prANIre. 6 pA che pUjA bhejana pAchuM, aNIne camakANI re; dhaDa mastaka de jUdAM dIThAM, tAma ghaNu' akulANI re. sI. 7 paga anusAre cAlI AvI, rAghavasuM rIjhANI re; laMpaTinI lAlaca navI pUrI, manasA ati pichatANare. sI. kharadUSaNa trizi sele AvI, Agi thaI zilagANI re; siMhanAda saMketa kIyAthI, lakhamaNa suM maMDANa re. sI. 9 laMkA jaI laMkApati Aye, vAta kahI ati tANI re; siMhanAdane bheda lagAvI, e huM IhAM re. sI. 10 e daza mastaka kApavAne, huM kAtareka kahANI; lakAnagarI bAlavA meM, huMbala hebatatI chaNare. sI. 11 teja pratApa parAkrama palaNa, huM ghara maMDI ghANI, pagI AvI chuM rAvaNakere, ekAMte duHkha khANa. sI. 12 zravaNa suNe piNa rasa na ANI, rAgInI sahi nANuM re; Ama satejI che ati adhikI, jala aMge ulhANuM re. sI. 13 1-prasiddha-jANatI. 2-taravAra. 2. sI. 8 For Private & Personal use only www.jainelibr Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. 163 ema suNuM laghubaMdhava ja pe, vAI mati bharamAre; eka valatI gADara gharameM, ghAle kuNa agyAnI. sI. 14 para ramaNane kAlI nAgiNI, ke viSa veli samANI; jAlavatAI jaba taba jove, kayuMhi nahi ati tANuM. 15 saMpadatarUnI eha kuhADI, ApadanI nIsAre; zrApa satIne che duHkhadAI mati diI e rIsANI. sI. 16 lAkha kahu ke koDi kahuM tuha, aMtate vastu virANure; ja Aja kAla dina vyArAMmAMhi, e vAta dikhAre. sI. 17 huM mahAre ola TAluM, rAkhe kIti purANare; leka kaheze keI na ha tere, rAvaNa ke AgevANare. sI. 18 rAma sulakSmaNa denuMhI balIyA, anamI nADinamANI, sItAne huM deI AMuM. jima rahe prIti thapANI. sI. 19 DhAla bhalI ei chattIsamI, rAye eka na mAnIre; kezarAja Si rAvaNa kerI, velA ANa jaNa. sI. 20 * amalI ThAkura juvAra, dhana vezyA phaMdA pAra; pAchala para ati dhana, jAtAM lAge che jUThI vAta chipAI chipe nahIM, chAnI rahe nahIM caMcala gerI, pUta kupUta chipAye chipe nahIM, lApara mitta sudharuM dhorI; citra vicitra chipA chipe nahIM, chagyAna subhAnuM senakI DerI, chAne chipAye chipe nahI: kezava, nAhako neha sugaMdhakI cerI. 1-asalanI-pUrvajonI. -strI. 7-jJAna rUpI sUrya. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrIkezarAjamunikRta. duhA. rAvaNu huM rAtaDe, vade bibhISaNa vIra grahI vastu kima cheDIye, jaba laga rahe zarIra. 1. rAma sulakamaNu bhIlaDA, vanahimAMhi vAsa; sAhaNa vAhaNa ko nahI, Apahi phire udAsa. 2. sAhaNa vAhaNa mAhire, vidyAne ati jera; e syu karie bApaDA, kAMI macAve rara. 3 Aja nahI te kAlahI, kAla nahIM te mAsa; mAsa nahIM te varasAme, Apahi karize Asa. 4 eTalAmAMhi AsanA, uve AvelI cAli; chala bala keI kelavI, deTyuparahA TAli. 5 hAla, 37mI. sayA parihariye ahaMkAra edezImahilIthI meM sAMbhalIre, rAmatrIyAthI ghAta; he rAvaNanI sahI, uhI mile che vAta, bibhISaNa vAta vicAre eha, satya vacana jJAnItaNure, keI nahIM sadeha. vi. 1 me te kIdhe ghaNere, A chehI upakarma, dazaratha jIvato vire, dhIre che gaja dharma. vi. 2. bhAvIno khela che ghaNere, naTale keDi prakAra; sItAne tajatAM thakAre, pAlase legAM cAra. vi. 3 suNate hI suNe nahIM, vibhISaNanA bola; dekhe te dekhe nahIM, kAmI ete niTela. vi. 4 2-sAdhana. 3-vAhana-ratha azvAdi. 4-pAse-samIpe. pa-vegaLA-dUra, Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. 165 puSpaka nAma vimAna meM re, sItA leI Apa; kIDA karivA cAlI re, TALe na Tale pApa. vi. 5 dekhAve ati rUvaDAre, ratnamayI, girirAja naMdanavananI epamAre, dekhAve vana sAja. vi. 6 taTanI taTa kari sehatIre, haMsakerA sAja; ukelagharA kAmyAMtaNure, deve rakSarAja. vi. 7 maMdira vividha prakAranAre, sejataNuM varasabha; bhadra bhadrapaNe bhalere, ANi viSayasukha lebha. vi. 8 laMpaTa lAlaca lAgIyere, kelavaNInI keDi; kari dekhAve ati ghaNIre, kheta khare nahi eDI. vi. 9 haMsa tajIne haMsalIre, kadahI vache kAga; rAma tajI sItAtaNere, nahIM avarasuM lAga. vi. 10 tAma apUTho AvIyere, vRkSa azekahi dehi, mUkI rAvaNa mAninIre, e piNa kAThI veThi.vi. 11 vibhISaNa citta ciMtavere, hAI rahie mayamaMta; zIkha na keI saradahere, A dIse aMta. vi. 12 maMtrIsara belAvIyAre, vibhISaNa tihivAra; kare masUrati sahamilI, upajio e avicAra. vi. 13 moha taNe madi mAcIyere, keI na mAne kAra; hue harAye hAthIyere, kema karI je sAra.vi, 14 A dIse Asare, rAvaNa kAla viNAsa; kaI Upa karame karIe, kIje bhega vilAsa. vi. 15 mati uThAve manathakIre, te mATe maMtrIza; 1-kadalIgRha-krIDAbhavana. 2-samIpa-pAse. tional Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kezarAjamunikRta. jera na lAge mAhirere kAna na mAMDe Iza. vi. 16 mithyA matine mahIyere, jina matine Adeza; mAne nahIM prabhu ApaNere, kIje kAMI kalesa. vi. 17 hanumatane kapi rAjIre, Adi milyA nRpa Apa; dharama pa pakhIyA thayA re, mehio rAvaNa rAya. vi. 18 rAma ane lakSamaNathakI re, rAvaNane saMhAra, cAMnI vacane che sahAre, sAMcavIye vivahAra. vi. 19 joti pahilI socIyere, te kAMIka sukha pAya; maMdira lAgyAM bArathI, kADhaye kAMI na jAya. vi. 20 bhaya te upajasI sahIra, sAMse nahiya ligAra; jehanI ANa kAminI, te te AvaNahAra. vi. 21 jehanuMtarI prAre, te te jove vATa; khATe nANe ApaNere, kIdhAM kAMI ucATa. vi. 22 lakA nagarI ati sajIre, DhIla na kIdhI ca; annapAnane IMdhaNare, mehe bahala saMca. vi. 23 keTa eTanA kAMgurAre, pili ane pagAra; sagalehI samarAvI, gelA yaMtra apAra vi. 24 vidyA te AzAlikAre, tehane pravara prAkAra; devahi pAchA usare re, laMghatA duravAra. vi. 25 INa racanAme laMkA sajIre, DhIla na karI hai ligAra; hive bhaviyaNa tumha sAMbhare, zrI rAghava adhikAra. vi. 26 rAghava virahe viyegIre, ArativaMta udAsa; anna pAMni bhAve nahire, le lAMbA nisAsa. vi. ra7 1-AmaM -notaryo. 2-jarIpaNu. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayarasAyana-rAsa. 167 laumaNa sAthe bolIyAre, DhIla paDe che eha; AzA dina daza vizanI pAche tajasI deha vi. 28 duHkhIye adhika UtAvare, sukhI susate heya; jasTisI jAye saravare re, sAhe nA sara saya. vi. 29 DhIla vAnara rAjIre, sukhamAMhi dina jAya, para duHkhI duHkhIye nahIre, vAtAM vaDA na thAya. vi. 30 ema suNane uThIre, hAtha graha"saracApa; dhamadhamate ati cAlIyere, hoThaDasaMte Apa, vi. 32 kaMpAve dharatI ghare, kapAve giri sIsa, vRkSa ukhAlI nAMkhate re, kopio visavAvIsa, vi. 33 AyA cali darabAramere, khalabhalIye sugrIva; dhrujate page lAgIyere, sAre seva atIva. vi. 33 elaMbhe deI AkArare, zuddha nahi tujamAMhi, tuM gharame sukha bhogavere, prabhu seve tarU prAMhi. vi. 34 vAsara jAye varasa sere, chaguNI rAti giNAya; tuja meM vItaka vItIre, tehI na samaje kAya.vi. 35 muMbaDa kUTAM vaidyane, saMbhAre nahIM keya; Arati te ati Adhalore, ApathakI tuM jeya. vi. 36 mahenata thArIe bhaNuM, becara deI prakAra; bhUmitaNa che bhemiyAre, sagale tumha payasAra. vi. 37 vAcA pAlo ApaNuMre, kAma kare dhasi dhAya; nahIM sAhasagatinI pare, dila parabhava pahuMcAya. vi. 38 -tajIza. 4-tarasyo. bANa. 6-dhanuSa. 7-parvatanA zikhara. 1-dIvasa. 2-rAtri. 3-baDuM. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zrIkezarAjamunivRta. deva dayAla dayA kare, hu to tuha dAsa; ema kahIne AvIyere, zrIrAghavanI pAsa. vi. 39 pagi lAgIne vInavere, vege kAma karAvuM; *khusa karAu cAmanIre, "uraNa tehI na thAuM.vi. 40 kAmIne te kAminI, kahiye prANa samAna; uvAlIne ApatAMre, ApyAM tuccha muja prANa. vi. 41 je te huM chuM jIvatare, je sU kIdhuM kAma; zuddha karUM sItAtaNIre, to sAce muja nAma. vi. 42 saMbhAhyA bhaDa sAmaThAre, sUrAMmAMhi sUra; sItA sedhaNa cAlIyA, jima pANInA pUra. vi. 43 giri--nadIne sAyarUredvIpAdika saha ThAma, pura pura pATaNa dhIyAre, nagara nagarane gAma, vi. 44 haraNa suNI rasItA taNere, bhAmaMDala AvaMta; bhAI te bhagInItaNo re, gADhe duHkha pAvaMta. vi. 45 viravirAdha padhArIyere, leI nija parivAra, sevaka sevA sAMcare, mAne ati upagAra. vi. 46 kapipati DIle cAlI re, kabudvIpa pahUta; ratnajaTI tasa dekhare, AratI adabhUta. vi. 47 dazaka dhare muja mArivAre, mekaliye kapirAja; mujane mArI jAyasere, upajIe adhika akAja.vi. 48 kapirAjA tava belIyere, gADha he garama te mujane kiG (navI) uThIure, vinaya vaDe jina dharama. vi. 49 4-meja DI. pa-RNa mukata. 6-duHkhIye. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. thAka caDhi pazi cAlavera, so te bayasi vimAna; ApAM IcchA phirAre, na UThi? kaI gumAna. vi. 50 se bhAkhe svAmI suNere, izAMsu abhimAna; kAMI na kare pAdhare, kAraNa e che AMna.vi. 51 rAvaNa sItA apaharIre. meM mAMDio saMgrAma; vidyA saghalI apaharIre, paDiye heI nikAma. vi. para paMkha vihUNe paMkhIyere, uDI na zake jema; vidyA viNa vidyAdhare, jANe prabhu ema. vi. pa3 rAma samIpe ANIre, mAMDI kahe virataMta; rAvaNa sItAne laI, nAThe jAya turata.vi. 54 rANa jAye revatIre, karatI adhika vilApa; rAma rAma zrI rAmanAre, ekahI jihAM jApa.vi. 55 lakSamaNa lakSaNavatare, ke bhAmaMDala bhrAta; nAma japaMtI jAyathI, meM nisuNa e vAta. vi. 26 huM have taba bAharUre, karate ati Akresa, vidyA saghalI apaharIre, rAvaNa kIdhe rosa. vi. pa7 samAcAra sahAmaNure, sItAjInA pAmi, parama mahAsukha Upanare jANe tribhuvana sAMmi.vi. 58. ratnajaTI vidyAdharUre, kaMThe lagAI lIdhA tuM hAre vAlesarUre, khabara bhalI te dIdha.vi. 59 jima jima pUche vAtaDIre, tima tima Upaje rAga; vAraMvAra vizeSIyere, rAgIne emAga. vi. 60 samAcAra sagAMtaNuMre, sAMbhaLatAM saMteSa; 1-mAga-raste. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrIkezarAjamunikRta. milavA meM ocho nahIMre, premataNe ati piSa. vi. 61 pUche prabhu sugrIvane; laMkAraketI dUri; AlasuyAM alagI kharIre, udyamavata hajUri. vi. 62 laMkAne pUcho kisure, pUche rAvaNateja. Aja lage adhike ache, sUraja teja saheja vi. 63 rAma kahe se jANIyere, tejapaNe saMsAra; kAyara kapaTa karI kharIre, leI gaye muja nAra. vi. 64 lakSamaNanijarAThaharere, te rAyAM rAjAna; dekhevI dina gyAramere, e gheDAe mayadAna. vi. 65 lakSamaNa bhAkhe becare rAvaNa te che zvAna; sUnA gharame pesIyere, phiTi ehane abhimAna. vi. 66 kSatrine chala navi kahire, kSatrIno bala kheta; seI sAce mAnavera, dekhI je nija neta. vi. 27 jAMbavAna bhAkhe bhale re, upADe bhuja pANi keTI zilAne sAhasIre, rAvaNa haMtA jANi. vi. 68 sAdhu vacana meM sAMbhare, e ati rUDI rIti; sahune zilA upADatAMre, upaje ati paratIti. vi. 69 lakSmaNa bhAkhe e bhalIre, bayase vimAne deva; vidyAbale vidyAdharUre, AI gayA tatakheva, vi. 70 jema latA tima te zilAre, dekhADI upADi; puSpavRSTi huI bhalIre, sujasa caDhio lelADi vi. 71 bhaluM bhaluM kahe devatAre, pratyaya pAmI jAma; 2-keTalI. 3-Alasu. 4-najara. 5-ThAre. 6-kutaro. 1. raNabhUmimAM-yuddhakSetramAM. 2. khAtrI-pratIti. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayaze rasAyana-rAsa. sahu kAI ANuMdIyAre, pAchA AyA vRddha puraSa paramArathIre, vAta vicAre paDhuilI kRtaja mekalere, jANuNu hAra vAtAMme' samajAvIyAMre, pAchI Ape[A] deoi dhareDe. vadhAmaNAre, vAdhe nahIM phta mahAkhala Agalere, meAlIye. laMkA tA sAjI suNI, kIdhA atihi DhAla bhalI saitIsamIre, kIdhI dUtanI kezarAja RSijI kahere, jenA pramala duhA. rAkSasa kula sAyara dikhe, amRta upajie eka; vibhISaNa mati AgalA, jANe vinaya viveka. dUta dhUta jAye dhasI, vibhISaNane pAsa; bhaya mAMnI rAkSasa taNeA, pA nAve nAsa. sItA cheADAvA taNI, rAvaNusaM aradAsa; kare laghu bhAI bhalI, mAnese prabhu tAsa. deva joge mAnI nahIM, pAchI vAta vizeSa; sarva jaNAve Apane, lIdhI mAna nareza. sugrIve susatA kIce, avaleAI sahu satya; hanumata tama khelAvIyA, jANI ati samarastya, page lAgI UbheA rahie, prabhu kare prasAda; tuja sama bIje kA nahIM, thArA jaga'jasavAda. dazakadhara leI gaye, lakA nagarI mAMhi; sItA che tasa' zuddha te, tujathI Ave mAMhi. 171 72 tAma. vi. eka; viveka. vi. 73 khAla; 'jAya. vi. 74 supramANa; ma`DANu. vi. 75. thApa; pratApa. vi. 76 1 7 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrIkezarAjamunikRta. hanumata bhAkhe svAmijI, mayA karI kapirAya; te mATe huM teDI, vAnara ghaNu kahAya. gava gavAkSa sarabhaja gavaya, jAMbavAna nala lIna; dvivida gaMdha mAdana bhale, aMgadameM daza lIla. ItyAdika te che ghaNA, vAnara ati abhirAma; chehalI saMkhyA pUraNuM, mAMhi hArUM nAma. piNa huM kAraja etala, karUM sAMbhaLe rAya; laMkA rAkSasa dvIpaNuM, ANuM IhAM uThAya. rAvaNu lega DarAmaNe, bhAIyAMsuM bAdhi; ANuM prabhune Agale, ke uI velA sAdhi. kahe te haNuM kuTuMbanuM, kulane kaMda nikaMda; satyavatI sItA satI, ANuM dhari AnaMda. rAma kahe sAce sahu, thAre vacana vicAra; jema kahe timahI kare, nahi sadeha ligAra. 14 eka vAratA jAyake, ANe khabara avAra; vazya paDI che pArake, varate keNa prakAra. DhAla, 38 mI. dadhi suta he uNa deza-e dezI. kapire priyA sAthe kahe, jIva prabhune tuha pAse, dehasuM rahe, kapire priyA sAthe kahe. 1 annate lAgaMta phIko, svAda nahIM jalapAna; sevatAM te nIMda nAve, eka thAhI dhyAna. ka. 2 rAmate mana nAramere, nArameM guNa gyAna; hAsa khyAla vineda na game, eka thAre dhyAna. ka. 3 jegane sAdhIyA jegI, bhaje jiuM bhagavAna; 15 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazArasAyana-rAsa. 173 kAma rage rAcImAMthI, eka thAre dhyAna. ka. 4 hAthIyere vijavanane, A rAjAna; jema samare vijayanane, eka thAro dhyAna. ka. 5 svaraNI irachA ramatI, vAMchahi nara Ana; adhika tIvra praNAma rAkhe, eka thAro dhyAna. ka. 6 bApI hA ghara paDayAM pANI, sAthi rAkhe mAna; mehane jala sAya manasA, eka thAro dhyAna ka. 7 muMdaDI muja hAtha kerI, Agale ghareha; jANi eha ahinANi kere, lahe kuzala khareha. ka. 8 Avate caDAmaNI, ANije sahI; jema e sahu sAca mAne, vAta sayala kahI. ka. 9 muja vige mare mati tuM, AiyAhI dekhi; lamaNe to laMkApati zira, chedIhI pabi. ka. 10 sabala baladala mrAji sakhare, sakharI nareza; melIyA che mekalyA huM, khabarane suvizeSa. ka. 11 jaba lage huM phiri nAvuM, taba lage e ThAma; cheDAvI nahIM vInatIo, mAnIe zrIrAma. ka. 12. rAma lakSmaNa caraNa praNamI, leI nija parivAra; vara vimAne bayasI cAlyo, mAMnI harakha apAra. ka. 13 vATa jAte giri maheke, pura mahendra udAra, paMkhIyAM te resa upaje, AMNi eha vicAra. ka. 14 mAya hArI be guhAthI, kADhI dIdhI tAma; rIsa muja e ache adhikI, Aja ke ThAma. ka. 15 1. vidhyAcala. 2. vecchAcAriNuM. 3. eMdhANa-nizAnI, Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrIkezarAjjInikRta, ajAya; vAra. 3. 20 ema kahetAM tUra raNanA, lIyA rAja zabda suNI brahmAMDa phUTa, nagara nAThA jAya. ka. 16 nRpa mahedra suredranI pari caDhie putrAM sameta; mAMheAmAMhi jhUjha mAgni, vAtame. viSNu heta. ka. 17 ajanAsuta Aka(rA) thaine, subhaTa dInA meDika caDa vAye UDI jAye, tRNutaNI tA keDa, ka. 18 praznakIrti maNi aDIyeA, laDe cittane cAya; dAI vIra vizeSa khalIyA, Apame naTalAya. ka. 19 hanumate. suvicAra kIdhA, Aja muja dhigakAra; svAminA te kAma vIce, e lagAvI mAri laume eka khiName', mAyakula khaya thAya; svAmine (te) kAma prAra'bhyA,sAca upajie Aya. ka. 21 bhAMji ratha sArathi bhujakhala, bAMdhi lIdhA sAya; era mahedra naredra sAmhA, zUrathI Ima hoya. ka. 22 caraNa lAgI cheDi dIdhA, Apa pragaTI nAma; mAyane duHkha dIyUM chuM tumha, tehanAe kAma. ka. 23 svAmi kAje jAu' la'kA, tumhe prabhune pAsa; jAe avasara sAdhIyAMthI, pAmasyA bahu grAsa. ka. 24 lIyeA karDa lagAva tAne, dIA te zira cukha; mAya mAtA 2mAulA sahu, sajana raDDiyA lukha. ka. 25 kAna tA tuja sujasa suNIyA, AMkhi dIThe Aja, ApaNe ApathI zakI, Apa pAve lAja. ka. 26 svAmi kAma pramANu kIje, pathame kalyANu; 1. raNavAjA". 2. mAmA, Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazeArasAyana-rAsa. 175 atIva. ka. 28 hAiyA kahI Apa prabhupe, cAliA kari ma`DANu. ke. 27 vAm' prasIddha dRSi mukha, Aie eka dvIpa, sAdhu de kAvasagA dIThA, dhyAna lIna pAkhatIhI tIna kanyA, rAkhi mana ekata; kare vidyAtA sAdhana, deva gati na lahuMna. ka. 29 lAgIce dava jAla pasarI, AiyA prabhu dhAya; uSinA jala Ni adhikA, lIyeA teha zrRjhAya. 4, 30 sAdhu vadI kahe kumarI, svAMmi sAMbhala vAta; sAdhune upasaga TalIyeA, nahIM te khali jAta. ka. 31 tumhe sAhAje sAdhI vidyA, ehama rIjhayA joya; viSNu huM katle' le tarUvara, e atizaya kAya. ka. 32 pUchaThThI prabhu Apa kuNu tumha, tAma dete. jAkha; nagara dhi mukha aneenIke, avara purama Ama. ka. 33 rAyanA gadha rUDA, kusumamAlA nAra; e huMme chAM tAsa kumarI, titaNA avatAri. ka. 34 khecarAM khahutarAM vAMchAM, karI vividha prakAra; tAta nApe ayasa rahIyAM, mana pRSTha mAri. ka. 35 eka aMgAraka khecara, dhare mAsa agAha; kAmavaze. unmatta hUA, tAta na kare vyAha. ka. 36 tAta pUchyA sAdhunAMNI, putrIkAvara keNu; thAyase e sAca bhASA, sUya che bhalaseANu, ka. 37 mArise jye sAhasagatine, joi bhala bharatAra; rUpa rU| nahI. kuMDA, ratUsase karatAra. ka. 38 1. rahAyathI, 2. prasanna thaze, Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrIkezarAjamunikRta. kema jANuo jAya prabhujI, tehathI e kAja; karAthI etale pApI, melavie dava sAja. ka. 39 tumha samAvio zAMti haI, huI vidyA-siddhi, mAsa che jatI tumsa, daze Aja prasiddha ka. 40 ciri sagalI kahI bhAkhI, jANiye pati deva; kumarI harakhI tAma prabhujI, cAlIye tatakheva. ka. 41 kumarIyAM mukha eha sAMjali, Ite bhUpAla; leI dalabala rAma pAse, AvI suvizAla. ka. 42 DhAla e aThatI samIre, karaNa kAja virAja kezarAja munIda bhAkhe, A atiDa gAja. ka. 43 duhA. utapatIne AvIe, laka rAmIpe jAma; vidyA te AzAlikA, dIThe hanumata tA. 1 kAlI nizA have jeDavI, teha tasa AkAra; ghera mahAre DarAmaNa, bele hanumata lAra. 2 mati haNA kapi kihAM cA, karUM Aja saMhAra; cArA hIje tanuM taNe, te tuM jANe sAra. 3 tAmasa muMha pasArI, hanumata payaThe mAMhi; bhIce taba mArI gadA, mukalANo muha prAMhi. 4 abhra thakI Aditya cuM, nIkalIye vaDavIra; Alhana AvI rahI, sAruM rahe zarIra. 5 tAsa karyo prA kAravara, nagarI laMkA pAsa; 1. uDIne. 2. gajana. 3. vAdaLamAMthI. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-mAsa, karanI pare teDike, nAkhi dIye AkAsa. 6 rakhavAla prAkArane, vajamukho tasa nAma; mArI lIdhe bUjhate, zUra samAre kAma. 7 hAla, 39 mI. zrI mahAvIrasAMmIe karI, hanumata vIra Aye, A sagAMo suhA - sayaNa jaNahI suhA, A jema bulAye. ha. pavanane vaMza vAye, suratarU e savA; * rAyAM rAya kahA, kule kalasa caDhAye. ha. 2 kadahI na thAya kAye, khalAM jAya nakhAye; guNiyaNe gIta gAye, kiNahI na vidhA. ha. 3 jagatame sujasa chA, aMjanAne jAye, thira karI pAva ThA, na calere calAye ha. 4. rAmane kAma dhAye, bhale bela pAse, bhUpane citta bhAve, kharI khabara le jAye. ha. 5 vaja mukhanI kumArI, kare rasa bhArI; hanumate sAtha AI, mAMDere laDAI. ha. 6 tenA zastra kApI, mUlage rUpa thApI; jera na kaI have, taba sanamukha je. ha. 7 "manamabANa vadhI, kahe vAta sIdhI, huM tumha rU5 rAcI, karUM sevaNa sAcI. ha. 8 bApane vaira levA, kIcA eha kevA; aba tuha pAya lAgI, sudazA muja jAgI. ha. 9 4. Ija. 5. moTo kIlo. 6. kAma. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrI kezarAja munikRta. hanumate tAma paraNuM, karI ApaNI gharaNI, rAti rahI jAya Age, prabhu kAma lAge. ha. 10 laha ane geha Ave, sanamAna pAve; pAya praNamata pUra, sahu vAtae sUre ha. 11 AvIyA keNuM kAma, karUM te abhirAma; rAmanI nArI ANI, kari saba dizi kAMNuM. ha. 12 ApIye sAre pAchI, thAye saba dizi AchI; kIjIye rAma rAje, nahIM vipusase kAje. ha. 13 laha kahere jamAI, samajAvIye bhAI, pArakI nArI dIje, nahIM java e khIje. ha 14 vAta suNe rIsa lAgI, jhagaDame re lAgI; mAharUM kahiNa calase, guDame ghIya tulase. ha. 15 lahane Adeza pAmI, vanamAMhi dhAmI; AvI dekhI sItA, vasudhA mAMhi vaditA. ha. 16 rAma te nyAya re, nyAya nIda na seve, jenI eha rANA, triDuM leke vakhANuM. ha. 17 tarUvara [vara azoke, zobhate jaga vileke; tehane mUla bayaThI, hanumate kema dIThI. ha. 18 alaka te gAla pharaze, nayaNa te nIra varase Agale kaca mAte jAye adhikahI thAta. ha. 19 vadana vilakhe dikhAye, hima jima kamalanI dhAye; Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana-rAsa. 17 pratipadAcaMda jeha, tana dekhIje ehave. ha. 20 uSNu nizvAsa vAle, adharanI zobha TAle; dhyAvaMtI rAma rAma, nahIM avara tasu kAma, he. 21 malina je vastra veze, malina kAyA vize; devI vaidehI mAtA, dekhatAM lahIye sAtA. ha. 22 vidyayA gupta hoI, muMdaDI ANuM seI mAyanI geda mUke, prabhu zIkha na cUke. he. 27 muMdaDI nayaNe nirakhI, manamAMhi harakhI; heja hIye lagAvI, mile nAthajI AvI. ha. 24 vijaya ANI suNAve, laMkapati harSa pAve; Aja sItA khayAlI, raMgame che rasAlI. ha. 25 vIsarI rAmanAha, mujasu mana umAhe; mokalI phera nArI, mAnase vAta thArI. he. 26 svAmine kAma karavA, pApaNuM piMDa bharivA, vanaviSe pAva dhAre, sukha kilsa INakAre. ha. 27 rAjIyAM rAja rAje, rAvaNa rAya chAje; rANuyA /hi rUDI, melave vAta daDI. ha. 28 naga jaDayA hema nIkA, pItale thAye phIkA; asarikha purUSa tIkA, jAya na sesa jIkA. ha. 29 deva gaye the varAsI, jAma jeve vimAsI, ANi laMkeza melI, thAye aba kayuM na bhelI. ha. 30 huM ane avara ramaNI, achAM [saha haMsagamaNuMka tAharI dAsa dAsyAM, dIyuM tAhare pAsyAM, ha. 31 1. ekamanA. 2 garama.3 heTha-ee. 4 kheALAmAM. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunivRtta. chAlI, tehavI eDu vAlI; kAna sAhIra sAhIra purUSathI nahiya alagI, viSaya (su) ANi salagI. huM. 32x svAmijI nema lIdhA, sAdhujIye dIdhA; aNu icchatIya dvArA, kIyA tasa parihArA, hu, 33 tehuthI vAra vAre, AvuM [chu] pAsa thAre; svAmine svAmi jANe, Ave vAta sahu TANuM. hu. 34 ADIye bhAla kresyuM, ehanA prANa lesyuM; evI vAta hise, jANisu zIkha lahise. hu. 35 AvIyA rAma sAMmI, a'taranAre jAmI; lakSmaNa vIra bhaNIyA, naLu dalapati jeNu huNIyA. ha. 36 mArIyeAkata dekhe, paritakha ehu pekhe; mAhurA mela sAcA, ANu je jagapati lAjane khIja khAI, DhIDhame TADha kAM mujane khIjAve, tAma parahI bhUpane ANi bhAkhe, pelI pAhANIyA ela na kei rAkhe, e la tuM na DhAI Dho dizi tALA, dAime na kai zaktinAre sanehA, zilA upari khara nAva ta chehuDA, chUTamAMhi jItase aMta bhAvI, sA kahuM sAi jAceA. hai. kucha 180 " yataH kRSINAM nUtanaM kaSTaM vastrANAM nUtanaM sukham ; strINAM nUtago bhono, vRkSANAM nUtanaM duHkham. 1. strI. 2. tyAga, kAi; pulAve. hu. 38 nAkhe; cAkhe. hu. 39 syANeA; jAtreTThA. hu 40 niveDA; AvI. hu. 41 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana-rAsa. 181 DhAlate eha kahAvI, tIsa navamI suhAvI; devI rahI zIla dAve, kezarAjajI gAve. ha. 42 duhA hanumata taba pragaTa thaye, praName sItA pAya; rAma sulakSamaNa kuzalathI, sukha mAne tumha mAya. 1 Apa tuhe kuNa che kahe, udadhi ti kima eha; Aja che kihi thAnake, kizuM kare che te 2 pavanarAyane putra chuM, hanumata hAre nAma; vidyAbalI vimAnasuM, udadhi tirie abhirAma. 3 sAhasagati nRpa mAriye, vAnarapatine kAja; kIdhe kikiMdhApurI, svAmI virAje Aja. 4 devI ! viga tumhAraDe, rAma tape dina rAta; dAvAnale paravata tape, tapAve tarU jAta. 5 gAya vihe vAchaDe, hIsanehi phirata; lakSmaNa tuha viSehIo, Arati adhika karaMta. 6 kadihi kepe dhama dhame, kadihi sege soca karatA varate svAmijI, Arati ati Aloca. 7 vAnarapati samajAvaNa, kare ghaNI nisa disa AghAdile tehathI, piNa AratIyA Iza! 8 kaTaka milyA che ekaThA, AduM nRpa sugrIva, bhAmaDala bhAI bhale, AratipaNe atIva. 9 vIravirAdha virAjIyA, subhaTapaNe savizeSa mahekAdika maTakA, ecara avara azeSa, 10 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrI kezarAjamunivRta. eka ekathI AgalA, subhaTa mahA jhujhAra; sUravIra ne sAhasI, aMbara thaMbhaNahAra. 11 pAMcA mila misalata karI, pahila mekale dUta; khabara karAM sItAtaNI, tihAM kisa che sUta.* 12 vAnara saha avelekIyA, vAnarapatine dAya; koI nAvAo tama huM, lIye belAvI mAya. 13 hAla, 40 mI. madhura dhuni viNa vAjeree dezI. rAjA rAghava rAyAM rAya kahAve, dalabala sabala milA; khabara karavA huM ekalI, Aye ke prabhu Aye. rA. 1 mudrikA prabhukaranI ANI, tehathI jANio sAce AhinANuM vina kena patI je, ere vaDArI vA. rA. 2 die mujane cUDAmaNi vegA, vega apUThe jAuM, avasara sAdhyAM Adara pAuM, nahitara bhera kahAvuM. 2. 3 khabara prabhunI pAmI sItA, abhigraha pUrANe hanumata-haThe dina ekavIsameM, bhejana te levANe. rA. 4 sItA bhAkhe cUDAmaNi lio, vegahi vega sidhAve; khabara lahyAMthI e pApIthI, matire azAtA pAve. rA. 5 hanumata tAma hasIne bele, mAte vAta na jANuM; prabhuprasAda karUM je dekhe, bele adhika tANI. rA. 6 tujane te khAMdhe bayasADa, leI jAvuM Aje, - - - - - - - - - - - - 1-5 milIne salAha karI. sUtra. 2-meTAMonI Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazeArasAyana-rAsa. 187 rAvaNa rAvaNanA dala pAluM, te jANe zitAjo. rA. sItA bhAkhe e sakha sAcA, jema kahie tima karissA; satI nAma dhayAthI teA, para-purUSa na jAye krUsyA. rA. jetI DhIla karI che. tetI, prabhune Arati thAse; dharma nahIM hamane tumhe kerA, svAmI vase duHkhavAse. rA vAnarajAtitaNI capalAI, rAvaNu rAkSasa OMkhe; rAmacaMdranA sevaka ehavA, manane' bhaya suvizeSe.... aa. 10 satyavatI kahe prabhusu* kahiye, nAma taNe AdhAre; jIvI chu huM ke mara jAtI, virahe deva tumhAre. rA 11 lei cUDAmaNine cAlyA, sItAne pagAM lAgI; devaramaNaudyAna lAMjevA, hanumatanI mati jAgI. rA. 12 raktAka viSere niHsUgA, bakula viSe akulANeA; akarUNA ati abhrama chAyA, amara teA adhikANA. rA. 13 ca'paka sAthe saMka na ANuM, maMda nahi mAre; nica kadalIdala kApevA, phUla rarahe vanasAre. rA. 14 avara anerAjethA tarUvara, nAMkhyA te ukhAlI; pAna phUla kAi nahIM dIse, ThuMTha kare tama mAlI. rA. 1pa cyArUhI pAlitaNA rakhavAlA, rAkSasa ati sa'vAhI; vAnarane mArevA dhAyA, hAthame. mudagara sAhI. rA. 16 ghuri ghUri kapi sAmhA Ave, jAye tAma pulAyA; eka ekathI Age nAse, khAyAMre ihi khAyA. rA. 17 jAya pukArIyA rAjA rAvaNa, vAnara bhAMjI vADI; *sakhara tarU te koI na rAkhIyA, vADI sarava ujADI. rA. 18 1-laya'kara, cAr. 2-bhAgyA, sArA, Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrIkezarAjamunikRta. keAInA huthIcAra chinAyA, kAi nAMkhyA phADI; kAinA muhahanAka viryAM, Ijata sahunI pADI. rA. 19 subhaTa leI nirayana'dana AyA, dAI laDIyA bhArI; vAnara tA khalava'ta vizeSe, sAI lIdhe| mArI. rA. 20 bhAI muAM kApa caDhayA ati, i'drajItajI Ave; nirakhIne harakhyo manamAMhi, laDisi' sarakhe dAve, rA, 21 pahilI tA mANAMsu. laDiyA, vividha pare alava'ta; khaDaga Adi Ayudha chatIse, sa'vAhe mamata. rA. -23 IMdrajItajI je je mUke, zasra mahA duHkhadAi; vIcehIthI chedI nAkhe, vAnara ahiM vaDAI. rA. 23 IMdrajItanA bhadra takha ghAyA, jAye saghalAhi nAThA; thAre agaja anerA Age, vAnarathI e dhAThA. rA. 24 bhaDa bhAgA zastra khala bhAgA, IMdrajIta navi nADA; nAgapAsa mANe sA vAnara, khAMdhi lIdhe ati kADho. rA. 25 ANI maeNlzice rAvaNu Age, rAvaNu harakha na mAve; vAravAra praza'sA karatA, sutane ka lagAve. rA. 26 rAvaNu bhAkhe suSuire vAnara, re bheDA syuM kIdhu;; sevaka tu' A janamataNeA muja, Aja rAma citta dvIdhu.. rA. 27 vanavAsI phUla-sAgara AhArI, mayalA lUghaDa jAse; bhIla kisa (na)tUsI pUrese, thArA mananI AsA ? rA. 28 avarAmanI nIDa paDIthI, iMDAM kAi bhAve; akhatA prANA paDayA che sAMse, chUTavA nahIM pAve. za. ra 3-maraDI nAkhyA. 1 ghAyala thayA, r zAka. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma zarasAyana-rAsa. 185 pahilI che bhANeja jamAI, prANathakI ati pyAre; baMdIvAna huvA ati vegA, sItA leI padhAro rA. 30 ute pUte dhUta ziromaNI, Apa calI kayuM nAyA; aMgArAte ati dhagadhagatA, bhalAM parahAtha gahAyA. rA. 31 sevaka vara mahAre che tuM dhura, abare dUta kahA; te mATe avadhya ache piNa, eha viDaMbaNA pAye. . 32 madedarI vAkaya Ae jAke dUta yamadUta se pavanapUta, yAta dekhA vAnagI prasiddha lekavAnakI; kIdho utapAta utapAta so ArAma karI, bayaThe ho ArAma kari kase laMka thAnakI; maMdodarI kahe rAja maMdadarakhAne Aja, dhAre dharamI kheM na dhIre sIkha anakI; kAna kAna pelI vAta kanA~ na kahI jAta, AMnI ghari jAnakI nizAnI ghara jAnakI. 1 dhorIke dhaNake nIkA hAraka AhAra suta, vAhIke nagara gaye jAke daza zIza hai, sabahI jaga jAke sutatAkI sutA tAhi, kAma vAjI mukhya bhUSaNam bayaThI nizidIsa hai, rAjA lAveretalAra tAkI sAkhakAM siMgAle, kara AgaLa dharI upanI jagIsa hai, mahAmeM dhujAve rayaNi tiNe pUchaye sahI vayaNa, tAkI nAma cAturIsuM merIbhI AsIsa hai. 2 2. ArAmamAM dUdI AvIne 3. ghara jAvAnI. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zrophezarAjamunikRta. huM. te sevaka kathA thArA, kadakA tuM huja svAmI ? lAja na pAme jUTha kahetA, sAca na bhAkhe kAmI. rA. 33 eka vAra pavanajaya rAjA, AAthA khelAye; varUNatA dhIkhAnAthI, kharakhecarane choDAyeA. rA. 34 eka vAra hu' viSNu AyeAthe, svAMmInA teDAyeA; varUNa sutAM raName gheryAthI, taba tumhe* malhAceA. rA. 35 dharmapakSanA sAhuja karaNeA, pApapakSa navI karaze; lapaTanarasu'vAhi karatAM, pApe piMDaja bharaNeA. za. 36 ehuvA tA hu* koI na dekhu, anuja ekane jItI; raNamAMhi je tujane rAkhe, vasudhA vAta vaddItI. rA. 37 ema suNuMtAM rIsANA rANA, vacana tIra bahu vAhe; vayarInAre vakhANa karatAM, sUvAhI tuM cAhe. za. 38 2. aurAsabha vaheADI mAtheA mUDI, pAMca zikhA zira rAkhI; jaise kare se taise pAve, phera ima bhAkhI. rA. 39 ema suNI keSie ati vAnara, nAgapAsane teDe; kamalanAlIsu' 'ku'jara khAMdhi', kahe kavaNu nara leDaeN. rA. 40 vidyutapAtataNI pare` paDaye, mukaTa mAthAne pADI; khaDAkhaDa karIne nAMkhe, kANu khIcArI vADI. rA, 41 graha graheAra rAvaNu bhAkhe, rIsa ghaNI vistArI; tAma sulaka niHzaMkapaNere, vidhvaMsI niradhArI. rA. 4ra krIDAra`ga karIne raMgIlI, Aye raMgIlI, Aye vAnara lAI; rAma namI cUDAmaNI ApyA, lIdheA kaDha lagAI. rA. 43 1. kyArane ? 2. nAnA bhAi, 3, gadheDA. 4. hAthI 5 thI. jaLI, 6. nAza karI. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazArasAyana-rAsa, 187 cuDAmaNI chAtIsu' cAMpie, jANe sItA AvI; Aja milI muja vArUvArU, pharase hIye lagAvI, rA. 44 *vidyA hUvA thA milIyeA AvI, vIca hUvA je kAme; te sagalAre prabhune suNAvyAM, bhale bhalA kahe rAmeA. rA. 45 DhAla bhakSI e cAlIsamI, sItA suddha lahANI; kezarAja rAdhava sukha pAyA, sabhA sahu harakhANI. rA. 46 duhA. 1 2 rAma nAma ralIyAmaNeA, rAma pathA eka; sItA khabara laDDAiyAM, rAma svarUpa aneka. rAma ane lakhamaNu bhalA, sugrIvAdika dekha; kaTaka mahA sUrApaNuM, sulaTa milyA suvizeSa bhAma'Dela ma`Dalapati, varDa-vAnara nara nIla; jAbavAna 'gada bhaleA, pipatinadya salIla. 3 zrImahedra mahimAniye, pavajanayanA pUta; prakhala mahAmale Agale, rAkhaNu sagalA sUta. vIravirAdha vizeSIyeA, rAya supeNu udAra; ItyAdika nAme bhalA, avara lahe kuNu pAra ! vidyAdhara vidyA khalI, milIyA keIyaka phADa; vAhira e sItAtaNI, AMNe saddhi mahADi ph rita hai na lekha Tale nahI, jAnakInAtha vijoga dIyA hai, vikrama vAyasamAMsa bhakhyA, dInamatI hAracaMdra bhaye| hai; krIcaka dunika mahAbala kapati riddhi chAMDa gayA hai, sUri yAnaja nAri tajI hanumAnapasAva lagADha layeA hai. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. Apa lAra. ApaNA sAme, nAkhatakerA nAda; akhara teA gAjI rahyA, suNie na jAye sAda. zubhavelA zubhamahurate, zubhahI seANu vicAra; gaganapatha cAlyA sahu, rAdhavajInI DhAla, 41mI. bhUlI mAliNI hai sadgurU-e dezI. rAghava AvIye hA, subhaTa sagalA zUra; udadhinI kallAla mAlA, tema dalane pUra. vividha vAhana vividha vAnI, vividha veza vizeSa; vividha phrahara vividha nendra, vividhavAMna nareza. rA. vividha dhADA vividha hAthI, vividha ratha nara hAya; vividha te hathIyAra hAthe, vividha vAjA joya. rA. 3 vividha DerA vividha tabu, khADite abhirAma; vividha bhAMti sarAya cAre, vividha para vArAma ! rA. hAthIyA gulagua giravA, hAMnAM hIsAra; rathataNA citakAra, za. paDe kAyarAM prANa; sAratA mAcIyAM adhikA, siMhanAda subhaTa zraNa saguNA kAI tA ayaThA zabdanA supramANu. rA. kAI gajarAja; 188 karere, vAdhe, za. vimAne, kAi tA ratha kai andhAM, gagane calIyA gAja. rA. dadhi upari cAlatAM [d], veliMdhara giri pAMmi; ladhara pura pAMmIyA tihAM, samudrasetu' svAmi. rA. * migasarataNe! jo prathama pakSa, ravivAra pa`camI phrina, pratyakSa zubha lagana velA vijayoga rAma kIce cAlurA prayAga, 7 4* 1 s 7 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmaya rasAyana-rAsa. 189 samudranIpare daI durdhara, deI sUra sakAma; rAmadala AgalAM legA, mAMDI saMgrAma. rA. 9 samudra te nale bAMdhi lIdhe, setu bAMdhio nIla; rAma Agale ANi mUkyAM, kaI na karI DhIla. rA. 10 dayA karine deva jIte, thApIyA tirNa thAna; pahilahIthI jItimAMDI, punyane parimANu. rA. 11 samudrane suMdarakAre, sutA tIna pradhAna; ANi lakhamaNa bhaNuM dIdhI, pAmine sanamAna. rA. 12 rAti rahine 2prAta cAlyA, rAya setu samudra; sAtha lAgA bharama bhAgA, huA adhika azudra. rA. 13 sulAdi cAli AyA, tihAM rAya suvela; jItI lIdhe sAtha kIdhe, kena lAgI vela ! rA. 14 laMkanagarIute cAlyA, haMsI jAya; hasaratha nRpa jItine tihAM, vacce rAghavarAya. rA. 15 Asane AvI rAghava, mInarAsIye maMda; sAMcare sagalehI jA, rAya ravine naMda. rA. 16 lakane eya lAge, laMkane vipanAza; hoya e sahI jANI, lega pAmyA trAsa. rA. 17 yuddhane saMvAvahi ati, heI ati husayAra; lakapati sAmaMta zUrA, mahA khUjhaNahAra. rA. 18 nAmathI mArIca maTe, hastarAya prahasta; sAraNadi sahasa keI nizAcara madamasta. rA. 19 1-rAta. 2-savAre. 3-najIka-pAse. 4-rAkSasa, Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrIkezarAjamunikRta. tivAra; sAranA nahi pAra. mA. 20 kAja ! rA. 22 eha; DhAMma ! rA. 24 lapati raNatura tAjA, kei phADI tADavA Adeza pahUta, la'kapatikuM lahU ya bhAse, suNA e aradAsa; kAMi utAvaLA thAvA, sAcame sukhavAsa. rA. 21 aNuvimAsyA kAma kIdhA, upAI kula lAja; Aja Atura hAIyAthI, nahIM sudhare nAri te ApaNI levA, AvIyA che dIyAM pAchI vale pAchA, vale pAchA, dUdha varase AvIyA che bhi'Da ete, sa tA karise nArI leze cATa deze, phADase e rAma lakhamaNa raheA alagA, dekhIyeA udUta; svAmIyAnI kisI mahAvI, ache ati AkRta. rA. 25 IMdranI zrIthakI adhikI, tAMDurI che deva kAMI khAve rAMka hAve, eka karI ahameva. rA. 26 rAkSasakulanA kumara sahu, sAthe sAhAccAraja iMdrata dhanavAhana, dIpe mahunI IMdrajIta kaheta kAkA, janama Dara Dara paNa khaLye te tAtaneA kula, IMdrajItaNuM nAma mhArA, kuNu lakhamaNu rAma rAjA, pahilate cheta rAvaNa, bhAkhI jUThI vAta; mArIyeAme rAya dazaratha, ahu tuja avadAta. rA. 30 mhoMrI dADhamAMhi, AvIyA e dAya; cAhe che. vArIyAMtU, sagA nahIM ari hAya. za. 31 keADa; joDa. rA. 27 prAMhi tAta saheAdara nAMhi. rA. 28 IMdrajI tu jaMga; rahetu. rasa raMga. rA. 29 iMDAM mehu. rA. 23 kAma; Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-vAsa. 191 jANIye che rAma milI, vAtAmAMhi vicAra; Fpe pANI jise hove, tise caDasa majhAra. rA.32 lahu bhAkhe putra sAMbhala, nahIM arisuM neharu jise dekhuM tio bhAkhuM, AvI tuha che. sa. 33 putra nahIM te zatru sari, karaNa kulane cheda; dUdhane muhaDe thAre, ke jANe bheda. 2. 34 svAmi kAmapaNe pitA taba, adhamAMhi giNAya; jama aMdha samAna tUte, AjathI kahivAya. rA. 35 putrapaNe e caritra thAre, bhalapa na dikhAya; bhAIjI huM kizuM bhANuM, laMkata na rahAya. ra. 36 ema suNatAM rAya rAvaNa, kepI asarAla; khaDaga kADhI mArIvAne, UThI tatakAla. rA. 37 vibhISaNa UThIyA sAhe, deI lAgA vIra; kuMbhakaraNuja iMdrajItaja, dhAI AyA dhIra. rA. 38 vica karIne kIyA alagA, hAthIyA jima ya; citta phAte rAyajIne, melave nahi koya. rA. 39 savaI - rAma huM te avatAra dhaNuM piNa, sItAkuM le gaye rAvaNa rANA; vAhana cAla baMdhI jala upAri, jAya dIye vanavAsameM thANuM. lekha vinA kahuM vAta na hota he, e samaje nara soI sayANuM; sAca vicAra kahe kavi chatara, lekhake hAtha alekha vikaNuM. - asaro UDI kuMbhakaraNa, uDI Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 zrIkezarAjamunikRta, mati rahe muja nagaramAMhi, alaga jAje dUra uNahIne bhale hAI, rahe rAma hajUra. rA. 40 mArIye che sAca bele, jajUTha jagapatiyAya; vibhISaNa se bhale bhAI, nAvIye nRpadAya. rA. 41 rAyane page lAgi cAlio, leI nija parivAra; tIsa ahiNI lazakara, lAgIye tasu lAra. rA. 42 haMsa dvipi cAli Aye, rAmane darabAra; sugrIvAdika rAma rAjA, kare seca apAra. rA. 43 varIyAM vizvAsa nahIM hUve, tehI e rakSa; svAminA ati yatna karavAnuM kahe prabhu pratyakSa. 2. 44 eka jana rAma pAse, khabara karivA heta; rAmajI sugrIva sAthe, moDi rahila neta. rA. 45 kahe kapipati rAkSasane, na upaje vizvAsa; bheda lahIne mahile huM, bhAkhIsuM selhAsa. 2. 46 tAma eka vizAla khecara, bhASahi suvizAla; dharamapakha dharamAtamAe, dharamane pratipAla. rA. 47 satI sItAtaNI karatAM, vinaMtI nupa sAtha; khIjI ati [rAya rAvaNa, kADhI rahI hAtha. rA. 48 cerane acAna na game, jUTha na game sAca; laMpaTAne zIla na game, eha sAcI vAca. rA. 49 jAya Age hAtha sahI, rAma ANe mAMhi; pAya paDatAM lIye uMcA, milyA prabhu gala bAMhi. rA 50 1-caMdramAM. 2-(patiyAya-pratIta) Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma zarasAyana-zAsa. kuzala pUchahi vAravArahI, pUjane supasAya; Aja dhanadina mAhie, deva darzana thAya. hA. 51 deharA-phUle ghaNuM phale nahIM, e bahutI vanarAya; le nahIM phale ghaNu, so vaDa vRkSa kahAya. A AghA Iha ayase, Aja upajio prema; vAta pUche hIye khelI, hUbalA (dise) che kema. rA. para AvIyA te ghaNe dahe, ehavA bhalA bela; jihAM jAtAM tiDAM lAbhe, mAnavI nimela, rA. 53 vacananA rasa pakhe chUTe, bhAIjI bhala bhUpa; vacanane raseM rAma sevya, vacanarUpa virU5. rA. 54 vibhISaNa kahe rAmajIzuM, bhAIjIne Di; AvI sugrIva jimatima, jANIye samajeDi. rA. 55 rAma lakhamaNa tama bhAkhe, kare e tasalIma; laMkanI bagasIsa tumhane, hIyU huMhIma. rA.26 hAla eka tAlIzamIe, laMka ApI Iza; kezarAja kahete avasara, AvIyAM bagasIsa. rA. pa7 saI apane bhrAta, kabahu na dIje trAsa; palaka dUra nahI kIjIye, sadA rAkhIye pAsa. trAsa kabahu na dIjIye e; trAsadI laMkeza tAkI gata suNu lIje. kahe giradhara kavirAya rAma milIyo AI; pAya vibhISaNa rAja laMkapata vAja sAMI. 2. vanarAji-vana zreNuiM Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrIkezarAjamunikRta. duhA. jaDAve tAma. nAda; sAda. haeNsa dvIpa dina ATha rahI, Age Ave jAma; dharatI dIThI mAkalI, khetra uMcI nIcI sama karI, dharatI lAMmapaNe caDepaNuM, ceAjana velA sAthI vegasu', kIdhA kaTaka paDAva; rAkSasa dala dekhaNutaNNA, AMNe cittame' cAva. veli zakhada sAyaratachuM, rAma kaTakane lakAtA maherI hU', kAlAhulane savADI zrA ghaNA, pahire magatara TApa; hastAdika sAmaThA, Ape adhikI adhikI Apa. kAika tA hAthI caDhayA, kAi huya asavAra; kANuM siddhAM Upare, caDhI cAlyA tihuIvAra. kaMI khararatha khayasIyA, keI palyAMNe meSa; keI bhayase. yasIyA, koI vimAna vizeSa. Apa ApaNA sAthama, Apa ApaNe jora; mAhalA deve sAMmIne, rAsa karI ati rAta, sUrAM sulatAMNu; vividhAyudha kari pUrIe, ratha khaThA rAjAna. karaNa pitA sama teja kari, ku bhakaraNa duradaMta; zUlada'Da hAthe hyAM, Aye| ati mayamata. 10 karamayatA kura mahA, iMdrajItajI bhA khAMdhIkAra. joI; 1. hAthI. thAla samAna; viti mAna 3 * 7 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-zasa. ghanavA hana rAvaNatA. 1daMDa e I. kuMmara avara savAhIyA, mayasuMdAdi aneka; zukazAraNa mArIcakuM, bhaDa sAmaMta saTeka. 12 ahaNInA sahastra ne, pAra na pAve ke rAvaNa sAMhe AvI, hasIyArIme heI. 13 DhAla, 42 mI. kaDakhAnI-dezI, AvIye rAvaNa leka DarAmaNa, rAvaNa rAvaNe pAra , nAve; chAi aMbara kaTaka ADaMbara, khabara nija parataNuM ke na pAve. A. 1 keI hariketu keI aSTApada, ketuM keI gajarAja ketu, meramAnAra ahi kukuTa ketute, subhaTa svAmitaNA adhika hetu. A, 2 daMDa ke grahe khaDagake saMgrahe, keAI mukhaDI zela sAhe; koI mudagara parighAre kuThArikA, sUla sAhI manameM umAhe. - A. 2 visa jojana lage rAma dalavisataraI, ere pacAsa je jana pramANe, subhaTa bolAvatA dhIrya phelAvatA, ekasuM eka adhika tANe. mA. 4 Apa svAmItaNI zlAghatA atighaNI, 2. bAhudaMDa. 3. AkAza, 4. vakhANa-stuti. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjanikRta, karata nidA parasvAmI kerI; te kuNare ache tuM kuNare ache, Apasamere bhAkhe ghaNerI. A. 5 gacchare gare 2tiSThire tiSThire, matiDare Ayudha alaga nAkhI; nahIMtara eha Ayudha saMvAhale, Avi uraho vajAvaTa bhAkhI. - A. 6 bANa varase ghaNA vividha bhAta taNuM, caka parighA gadA parazu khAMDA; daMDa mudagara karI ceTa karive karI, rAkSasAM vAnarA laData cAMDA. A. 7 vAnarA rAjatA jema tarU bhajatAM, tema rAkSasa taba jAya bhAgI; hasta prahasta balavaMta uddhata ati, vAnarAM sAtha takha AMsu lAgI. A. 8 hasta na mArIye nIla parahasta, aMbara puSpanI vRSTi hUI; rAma dala gAjI eha dala lAIye, tAma nRpa mekale pheja jUI. A. 9 rAya mArIca zukazAraNa siharatha, azvaratha caMdraravi ne UdAmA, makarajavara bhUpa kAmAkSa gabhIra siMgha, 1.-jAre jA. 2. ubho raheze ubhe, Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma zarasAyana-rAsa. 197 jaghanya bibhatsa zabU sakAmA. A. 10 madana akSara saMtApa prathitA nRpA, keza puSpAsa suvidana nAmA durati naMdana kara prIti sudIra, vAnara rAjIyA e akSAmA. A. 11 rAya mArIca saMtApa vAnara haze, naMdana vAnare javara viNAye rakSa uddAma kapi vina mArI lIyA, durati zuka mArIyA meha vA. A. 12 siMha jaghaneha prathitavara vAnare, etale sUrya (te) asta pAme; deI dalao haTayAM je muvA te ghaTayA, prAtaH phira maMDIyA sujasa kApe. A. 13 kapi subhaTa madhyagajaratha bayasinRpa AvIyo, vividha prakAra Ayudha dhArI; rAmasenA prabala dhArIzuM, vicIce eha saMgrAma bhArI. A. 14 rAvaNarA huMkAra kari karI, rAkSasa caraNa raNa viSe pi rahIyA vAnarAM paga khisA jAya pAchA dhasyA, avasara tAma sugrIva lahIyA. A. 15 salaha sannAha kari dhanuSa barakarI, rAkSasa (ne) saMmukhe jAma Ave, tAma hanumata bhASata sugrIvazuM, Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrI kezarAjamunikRta. deva aba tuha rahe A5 dAve. A. 16 caDhio hanumaMtaMtra daMta dalane dale, rAkSasone muha ANi reke; tAma bA dhanuSa bANa saMbhAlike, hanumaMta vIrane aNi keke. A. 17 hanumaMte astraghana chedi bAvAtaNuM, kahere bUDhA dUte kaMI cAhe pAMca navakAra guNi parabhava sAdhi, bApajI lUTa tuM chere lahe. A. 18 ema suNatAM vajedara AvIye, kahere agyAna Ima kAMi bele, Avi uraho calI jere atula balI, hama tuha jeDi che eka tele. A. 19 kezarInI parejI zabda hIyaDe dharI, AvI vIra hanumaMta hakI, seI mArI lIye vajane tRNu kI, pAchale kAMI rAkhI na bAkI. A. 20 jabUmAlI nRpanaMdana AvIye, soI upADike nAkhi dIdhe rakSa mahedara pramukha sagalAM milI, - brahmacaryAzrama gRhasthAzrama, pravajyAzrama, vAnaprasthAzrama, vAnaprastha thaI vanameM basIyA, piNa Apo navi bajhe; viSaya kaSAya thakI nava viramyA, gRhastha thaIne jhe. 1-duHkha damI zakAya evuM. 2-samIpa-pAse. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayaze rasAyana-rAsa. ajanA agaja ghera lIdheA. kAryatA bhuja viSe kAitA sukha viSe, kAI tA paThA viSe koI chAtI; koI kUkhe kIcAM sayala mArI lIyA, hanuma'ta vIranI rIsa tAtI. sAyara 'vIci vaDavAnala seha te, rAkSasAM vIca e vIra sAhe; bhAjIyA sahulahI Ugate sUraje', mare timiranA kheAja khAre. rAkSasAM bhaMga dekhI ati kApIye, kuMbhakaraNa takha Apa thAye; deva izAMna ji zUla hAthe" grahyAM, kAyarA dhIraja thara tharAyA. kAi pAe huNyA keAi mudagara haNyA, phAi karpara haNyA adhika trAMsyA; kAI hAthe. haNyA keAi zUle haNyA, kAi anyonya Ima kari vinAsyA. dekhI khalava'taM sugrIvajI pAye, dhAiye dadhimukhane mahedrA; dhAie aMgada kumuda prabhu zAlaka, dhAIyA SaTahI mATA narednA. e SaTa bhUpane kubha karNeja laDe, a'khare deva dekhe tamAsA; 3-putra-cheAkare!. 1-taraga. 2-adhakAra. AkAzamAM, 199 A. 11 A. 23 A. 13 A. 14 A. 25 A. 20 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. vividha re bANanA meha varasAvahI, jeginI ApameM karata hA. A. 27 panIMda baNe karI nIMda nikurvaNuM, rAkSase nIMda vaza sayala kIdhA, jAgRta bANazuM [tAna] sugrIva, tere sagalAhi uThAI lIdhA. A. 28 kuMbhakarNajataNe ratha zya sArathI, sugrIva rAya taba (bhAjapAlyA) bhAMja cAlya; mudagara kara grahI kapipati UparA, AvAse na TalaMta TALe. A. 29 aMganavAyare vAnarA gira paDe, gayavara pharasathI jema vRkSe; mudagare bhAMjike tAma TukaDA kIyA, sugrIvarAyane ratha prata. A. 30 sugrIvarAyajI eka zilma meTakI, rAvaNanuja taNe zirahI pADe; mudagare bhAMjike tAma dazahi dize, rajataNI daSTi adhikI uDADe. A. 31 aMbara chAI kAMI sUje nahIM, lekanA nayaNa sukha rahi bhariyA, tAma sugrIvajI jalabANa varasAvahI, rajahi basAvi pacchAza kariyA. A. 32 bahAsya. pa-nidrA upajAvanAra bANa. 6-hAthI. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. tAma vAnaraprate' rAkSasa Upare, rasase mehio taDitaghAta; tehane kaI upacAra lAge nahIM, mUrachIye (tava) kare dharaNipAta. A. 33 rAvaNa uThahi tAma saMgrAmane, tAma suta IdrijIta Age; vInave tAtane cheDi saMtApane, kavaNu Age tuM te khUjha mAge. A. 34 nA yama varUNa nahiya kuberajI, Idra sehI tuha sAma jIte; ugharavA kare ache e anucare, Ukhale kUTa ehi rIte. A. 35 Apa Adeza muja eha saMgrAmane; dUrathI dekhi je kAma hAre, bApaDA vAnarA pAnapAnAM karuM, jANi jAI to thA. A. 36 hoI sanaddha baddha juddhame AvIye, zrImukhe tAma sahune pukAre (pacAra); kihAMre sugrIvahanumata kihAM lakhumaNuM, rAma je coTa mahArI sahAre. A. 37 trAsIyA vAnarAM sAtha IMma belI, nAkhi hathIyAra tunDa alaga he; 4 aNure jhUjhaMtane mAravA niyama muja, 1-vIjaLI dhAta, 2-caMdra, 3-bakhatara saMyukta. 4-nahi laDatAne. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrIkezarAjamunikRta. there thArI jai nida seve. A. 38 jIbha kari kisuM Avi muja sAMo, vAnarAMya taba Aya aDIye; meghavAhana saMghAta bhAmaMDala, astra za karI adhika laDI. A. 39 digadizAnA haiye hAthIyA jehavA, tehavA gyArahI eka dIse, huM te kena rAkhata laDe karI, Agame ucchale adhika rIse. A. 40 iMdrajIta meghavAhana ahipAsane, astra mUke na cuke re seI rAya sugrIva bhAmaMDala bAMdhIyA, tAma"te jora na calaMta keI. A. 41 karata upacAra 'sagyA laI uThI, rasa dharate ati kuMbhakuNe; vIra hanumaMta mAryo gadA evasuM, mUcha taba kare dharaNi sarNo. A. 42 tAma uThAyake kAkhame cAMpIye, kuMbhakaraNe hanumaMta vIre* sava --* e kaThina prItakI rIta kaThina tana mana vazaraNuM, kaThina kAminI paMtha kaThina bhavasAgara tiraNuM, kaThina vipatame dAna kaThina uyagATahi kaThaNuM, -AvIne. -zuddhi-sAvadhAnatA. pRthvInuM zaraNa lIdhuM. 4-AphatamAM-vipattimAM. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 203 ekathI eka adhika kahI dAkhIyA, laTakatuM jAya tehane zarIre. A. 43 duhA salAha khAnAthI kADhI, kAMdhe ghaTIyA sela hAsa nahIM che padamaNI, kharAkharIre khela. 1 lahu kahe rAmasuM rAvalA dala viSaya, prabala bala dhAraka eha hAI Anana adhika epamA che tehI piNa, saha pAvaMta e nayana deI A. 44 bAMdhIyA eha de rAyane naMdane, lakamAMhi jaba laga na jAI tabalaga udyama kIjIce Akara, pAMmIye sujasa ati e cheDAI. A. 45 kuMbhakarNa hanumaMtajI kAkhameM, cAMpI eha viparIta mAhika vinA sugrIva bhAmaMDala hanamatAM, sinya sagaluM che zUnya prAMhi. A. 46 niradhana nehapAlaNa kaThina kaThina mana mAraNa mamatA, kaThina vyasana baMdha vayaNe kaThina samarathane samatA, vacana nibhAvana ati kaThina, daridra parAbhava ati kaThina, vaitAla kahe vikrama suNo, gyAna yudha chataNuM kaThina, 1 mukha. 2 zobhA, Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sA, ( A. 48 zrI kezarAjamunita. ehija vAta karatAM thakAM aMgada, subhaTa jhUjhata prabhu sAtha kAThe kedha karI dhanuSagrahi bANu nAkhaMtasuM, pAmi avakAza hanumata nAThe. kuMbhakarNanuja salaha sAjI karI, bhAI suta Agale ANu maMDe; rAya sugrIva bhAmaDala bhUpanA, baMdhana cheDAvivA adhika taDe. dvijIta meghavAhana citta ciMtave, ehate mAMhare tAta tele; yudha jugate nahI jAITalavuM bhaluM, ehate sAkha siddhAMta bele. nAgapAse karI eha bAMdhyA A che, bhUkha tiraseM karI sahajehi marise; mehulIye eIhAM leIjAze kihAM, paravaza heI nara kAMI karize. saMha TAlIgayA pAMcame para lahyA, kuMbhakarNa na jarAya pAse; Avine aTakale keIbala navicale, baMdhana cheDavA mati vimAse. Arati ANe ghaNuM baMdhana cheDaNa taNI, rAma arU lakSamaNa deI bhAI tAma citta sAMbharI deva vAcA kharI, 3 tarasantuSA. A. 49 A 50 A. 5 Ana Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 zrIrAmayazorasAyana-rAsa. sumarIye Aja thAye sahAI A. para deva mahAcana vacana sUdha ghaNo cita AvI tatakhevA; sihaninAda vidyAratha mUsala, hala deI sAcavI rAma sevA. A. 53 bIjalI jima cale nAza arine kare, samara sAcI gadA deva dIdhI; sAra vidyA mahA gArUDI spaMdana, Api lakhamaNataNuM seva kIdhI. A. 54 vArUNAneya vAyavya Ade karI, I bhAI bhaNIasa Ape, jANikhijatigAra che sevaka, thiri karI premane bhAva thApe. A. papa lakSmaNa pravAhanIbhUta garUDa tadA, pikhave panaga parahA pulAyA; rAya sugrIva bhAmaDala kalA, tAma havA sahuM ANi milAyA. A. 26 DhAla cAlIzane deyamI e che, jayajayakAra jagameM jANo paMDitarAja RSirAja kezarAjane. sujasa sAco jagameM suNA. A. pa7 1-samarIye-saMbhArIye. 2.--laDAimAM asAdhAraNa sahAya karanAra. 3.-ratha 4.-pANuM, agni ane vAyu saMbaMdhI patra. 5.-vAhana thayela. -sarSa. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kezarAjamunikRta. duhA. asta huvA rajanIpati, subhaTa lahe vizrAma; prAta hUvA ANI milyA, sAcavIyA sagrAma. rAkSasa ati krodhe caDhayA, vAnarasena mathata; madhya dihADe zUkarA, jima saravara DAla'ta. dekhI senA bha'jatI, sugrIvAdika zUra; karI ghaNI uThAvaNI, rAkSasa nADA 6. rAkSasa bhaMga dekhI tadA, rAvaNu caDhIye Apa; tharaharAve menI, karatA ati satApa. dAvAnalane Agale, tavara jema hAya; tima rAvaNane Agale, vAnara teA na rahAya. rAvaNa dIThA AvIye, Apa caDhethA rAma; vibhISaNu varajI prabhu, ApuNa caDhIyA tAma. DhAla, 43mI, temanAtha ApaNe' guNe cittahamhAre e dezI. 206 bhajonara rAma rAma rAma rAvaNukI? dazAkuM dazANI; jehI kare teDDI kUMDA, bha. 1 rAmakA dina rUDA rAvaNu dhI rije', AvatI dalaDela; sAMmuhAvIra dhIra doI, hUvAM muhu mela. bha. 2 22 mUDha! vIra dekhI, vastu kerIvAnI; akharAM rAkhI tuM dIyA, mAhAra' mukha AnI. bha. 3 7 caMdramA, 8,-pRthvI, 1 7 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 2017 jema aheDI khelate, Age rAkhe zvAna; tema rAme tUkIyA, rAkhevA nija prANu. bha. 4 teha na tUTe te pare, jAre apUThe hAI rAma lakSmaNa sinyasuM, Aja haNyA meM joI bha. 5 ehamAMhi AvIsa tuM, Darare karuM chuM eha; AvI thAnaka mUlage, mUlage mujaneha. bha. 6 kare bhAI asuhAI, zuddha sarala jeI; jaisI kahe kare tesI, kapaTa nAMhi kaI bha. 7 rAma ApahI caDhe, mehi varacha rAkhe chate sevaka svAmi kAma, karata nA bhala bhA . bha. 8 svAmIjI zuM kAma jANuM, juddha teNe misa ThANuM; AvI chuM Aja deva, saI suNe tumhA vANI; bha. 9 satI Api ratI rAkhI, vAta che ke AvI; mAna bela che amala, nahIre khaTA khAvI. bha. 10 maraNathI huM nA DarUM, rAjataNe nahI kAmI; loka mukha apavAda suNita, huM duHkha pAmuM svAmI. bha. 11 e apavAda meTIyAMthI, sevaka chuM huM thA; kavaNu rAma kavaNa huM mAne vacana hamAre. bha. 12 khIjI ati rAvaNarAya, aja hU uDI ja vAta koDhI thAre koDhIyA paNa, na ga re re kupAta. bha. 13 bhAI hatyAthI DarUM liuM, tihi belAya; rAvaNa rUpa mUlage, lIdhe dhanuSa caDhAya. bha. 14 bhAI vaDe bApathAne, tethI aradAsa; 1-zikArI. 2-kupAtra. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrIkezarAjamunikRta. karU che huM vege AvI, pacAvuM jama pAsa. bha. 15 deI bhAIjhI laDAI tAma gANuM adhikANI; mahemAMhi na TalAya, zuddha matere maMDANu. bha. 16 kuMbhakarNa ichata, avara rAkSasa dhAyA; rAma rAmanuja avara, rAyajI caliAyA. bha. 17 rAma kuMbhakarNa laDe, IdrajIta jAma; lakSamaNa suM AvI aDa, eha vaDe saMgrAma. bha. 18 nIlasiMha jaghana durmukha, ghaTe dara suM dekhI; svayaMbhU jaI dumatIsuM, nalazabhU suvizeSi. bha. 19 aMgadane mayameM macI, vIra vIrAdha suvigha, skaMdacaMdra nasva nirapama, mAci rahI atisa%. bha. 20 zrIdataja jabumAlI, bhAmaMDaLa ketu : hanumate kuMbha Apa, lAgA rasa sametu. bha. 21 kuMda ane dhUmAkSa dAkhi, kekidheza sumAla; caMdrarazmi sAraNa sAthe, mAcio khUjha karAla. bha. 22 lakumaNa upare IMdrajIta, mehe tAmasa bANa; lakhamaNa pAse pragaTapaNe, sUrakA sulatANa bhA. 23 dvachatAha anala mehe, nAgapAse astra; tAMta gaja jema bAM, keI ye nahI zastra. 1. 24 rathame ghAlI tatakAla, caMdrodaraja vyAve, kaTakamAMhI atiucchAhika rAkhi thAnaka ThAve. bha. 25 kuMbhakaraNa nAgapAse, rAme bAMdhI lIye bhAmaDala hAthe daI te pahucAvI dIye. bha. 26 avara anerA rAkSasu aDIyA, vAnarAne jaI Apa, Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 zrIrAmayazera sa yana-rAsa. te te bAMdhI AMNIyAM, rAmata paratApa. bha. 27 meghavAhana bAMdhIye, sAMdhIyA saranAhi; divasa pheri dekhi heri, je je nahi prAMhi. bha. 28 dekhi ne ati kuna, pAmI tabarAya; vIra upara phUla mUke, kagRhi e mari jaya. bha. 29 zUla aMtarAla tAma, dedIye keli; jima lakhamaNe te lIlamere, dinakere meli. bha. 30 zrIdharaNe datta zakti, vijaya nAma ameghA vijaya heti rAya rAvaNa, upADere baghA. bha. 31 dhagadhagati jayati balata, taDabhaDatI nAda; aMtaha taDuMtalekhA, rive ahalAda. bha. 32 deva pAchA phare, legameM le nayana; dekhatAM thiratA miTe, upaje re kucayana. bha. 33 rAma kahe se maMtrIhi, vibhISaNahi lAja; Apane che rAkha lio, mAre rAkSasa rAja. bha. 34 zaraNe AyA rANA, nahI sAthe karAya; +avAlu nadIyAMtaNA, devA taTa jAya. bha. 35 yataH--- lachamaNa secana kahe, hAra jIta harahAtha; saca vibhISaNaka kahe, lakapura nAtha. 1 lIdhe pelI laMka taba bagasIsa dazarathataNA; ADe valiye aMka, rAdhava rajaputItaNu. 1-je koI vakhata paNa nikhala na ya evI zakita. + retI vinAnI. utaNuM. 2. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zrIkezarAjamunikRta. tulacchIha mere rAmake khare bhAre meya; laMka vayaNe durlabha kIye laMkapata rAya. 3 mUla DhAla - saimaMtrI Age have, garUDane asavAra; rAvaNanuja pUThe dIyA, eha kharA vivahAra. bha. 36 lakSamaNu sAthe kahe rAya, Aghe pAchA thAya; para maraNe tu kAM mare, je tuja AvI dAya. bha. 37 jamAvI atihi bhUmAvI, laphamaNe upari teha, rAvaNu mUke resaNuM, tAma hUve e deha. bha. 38 sA AvatI dekhI pekhI, maMtrI sugrIva, bhAmaDala nalana virAdha, hanumatasure atIva. bha. 39 amuM balavaMta vIra, 2De tAsa apAra; aMkusa beTe hathIye, jema na mAne kAra bha. 40 urathala AvI paDI, mUrachANe nAtha; hAhAkAra huM ghaNo, seca kare TahU sAtha. bha. 41 kepi rAma AyA tAma, bayasi ratha sAla; sava - mAtA mohana droha dumAtA, sacina tAtA gAta dahe; rAjaMkA lAbha na prANuke thobhana, baMdhu vihA aMta lA. neka cittame Avata kezava, secana lekame sIta rahe; yArI bhUmameM rAma kathe mukha, soca vibhISaNa soca kahe che. 1 chAnI upara, Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma rasAyana-rAsa. 211 rAyataNo ratha resa, taDIye tatakAla. bha. 42 bIje tIje veda, pAMcame ratha dekhika tRNataNa pare teDi nAkhe, rAghava resa vizeSi. bha. 43 rAvaNa cittanuM ciMtave, bhAItaNuM dukha bhUri ete have AMdhale, rahIye thI dUri. bha. 44 laMkAme nRpa AvIye, AthamI dinakAra, duHkha na jAye dekhI, AMNI eha vicAra. bha. 45 rAvaNa bhAgo jANa, phirIyA rAma tivAra; lakSmaNa paDIye dekhI, na rahI zuddha ligAra. bha. 46 mUrachAI dharatI pathAre, kari zItala upacAra; udhaI bayaThA kIdhA, bole lakhamaNa lAra. bha. 47 vacacha ! tuhe kima uDhIyA, kiu na prakA vayaNa zakti nahI je vayanIkAMI banatA sayaNa. bha. 48 e mukha dekhe tahara, sugrIvAdi nareza bela na Ape che tuhe, ANe Arati azeSa. bha. 49 rAvaNa jIvaMte gaye, e cAre citta resa; rAvaNa mAre sahI, AMNe e saMtoSa. bha. 50 tiSa tika kihAM gaye, mahAre bhAI mArI; dhanuSa bANa leI caDhyA, hanumata kahe hakArI. bha. pa1 yataH---apaIdha sAgare toyaM, Turnano yazazvara: | vAnarANAM calaccittaM, na jAne kiM bhaviSyati. 1 // avalI gatI karatAphI, kana patI je leya; AraMbhAyo uMhI rahe, avara aci heya. 1 1 veda zada cAranI saMkhyAmAM gaNAya che mATe veda eTale ke, Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrIkezarAjamunikRta. kiAM caNyA prabhujI tumhe, vaiyara visedhana bhAI; rAvaNa tAla'kAgaye, tAmra phiryAM pachatAI. bha. para nArI harI khadhava haNIyA, eha avarathA ApI; mA AyAM bhAMjI gaye, phiTare rAvaNa pApI bha. 53 rAvaNa dekhe| mArIe,prabhune vedana bhArI; kAma na heAve kAyarAM, dekhAvo na vicArI. bha. pa4 cAya ghaTatI yAminI, kIae upaka; prabhu jIvyA sahU jIvasyAM, meTA che e ata tayAlIsamI, hAla bhI kezarAja evu dekhA, puNye pApa ma. bha. 55 kahavAye; pulAye, bha, duhA, surata. 1 suNI sugrIva virAdha nala, bhAmaDela hanumaMta; deve karIe evI, tuhu ghara na nAri heraNu addala maNa, du:kha rahe e dUra; laMka na dIdha vibhISaNa, e du:sAle bhUra. 2 prAta hUvAM rAvaNu huNI, dei vibhISaNa rAja; lakhamaNa sAthe lAgapura sItApu nahi kA. he vibhISaNa rAyajI, dhIraja dharI apAra; kAyara hAya na tharahe, udyamanA adhikAra. zakti haNyAhI jIvase, jAM na uge dinakAra; jabalaga varate yAmanI, kari lIje upacAra. sakhara tavara saMta jana, the jevA meDa para upagAra karivA bhaNI, yAM yAryA dhArI de. 1-bahu-atirAya. 2-sa. pa Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 zrIkezarAjamunikRta, taMtra maMtra oSadhi jaDI, koI dAya upAya; rAtihimAMhi kijIye, jima prabhu sAro thAya. 7 hAla, 44mI. nAhalIye vilarI olaMbhA dIyera-e dezI, jIve have vIre vAlahare, saI kare tumha kAma; bIjore kAma sahu asuhAmaNo re, tAma kahe zrIrAma. jI. 1 sAtere sAta koTa kIyA bhalAre, cyAra kIyA darabAra; rAjAre rAjA rakhavAlA rahyA, hAIne hasIyAra. jI. 2 pUravare pUrava dizane bAraNere, kapipatine hanumaMta; dadhimukhadadhimukha kuMgavAkSasure,bhAragavaya guNavaMta,cha, 3 uttare uttara dizi vihaMgamuM re, agada krama aMga. mahedrajare mahedraja eNajIre, caMdrarAzima marU saMga. pazcimare pazcima dizi duddhara re, samaratha zIla manamatha; nIlajare nIla vijayane saMbhavRre, e sAte samaratha, dakSiNare dakSiNa dizi bhAmaDalUre, vIra virAdheja meda; gajanala gajanalane vibhISaNare, bhuvana jIta sabheda. mahire mAMhi rAghava rAjIre, 3-rAta-rAtrimAM. ucation International For Private & Personal use only w Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 la, ra zrIkezarAjamunikRta. sugrIvAdika tAma; jAgere jAge dha mahAbalIre, mata ke viNase kAma. dvAla kiNa kAme cali Aye laIyAre. ki. kihAM adhyAkihAM daMDakAraNa kihAM kikiMdha vasA, kihAM laMkA e rAkSasa bhemi dezalere parA. bha. 1 surane gaNa keI sahAya kare aba, nahI keu jananIne jAye; dazaratha pitAne punya keu pragaTe, sItAne dharma sahAya. rAmane Arati he adhiko, sahune duHkha ati thAya; bhUluM duHkha lachamaNa balyA, Ima jape raghurAye. bha. 3. lachamaNa baMdhava tuM baladhArI, Ima kima mana cerAye; duSTIjanane nigraha thAye, puNya phala sukhadAye. bha. 4 cara-pUrtha vayaM vacaM cUya, miyANI matirAvaH . kiMjAtamadhunA yena, yUyaM yUyaM vayaM vayaM // 1 // 1 prathama tame te ame ane ame te tame evI ApaNuM ati hatI. hamaNuM koNa jANe zuM thayuM ke, tame te tame ane ame te ame e bheda paDI gaye. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. 8 - zrIrAmaya rasAyana-rAsa, 215 pUrva DhAla sItAre satAye e sAMbhalIre, lakSamaNa zakti prahAra; prAtakarekhAtaja prANa prabhujI taje re, bhAIsu ati pyAra. mUcha mUrchA AvI ati ghaNI, dharaNuM paDI tatakAla; karikari kari kari sItalatA kharI, uThAI sA bAla. karUNajare karUNa svare reve kharIre, karatI adhika vilApa; bhere jo tAsa vidyAdharI re, deha pachADe Apa. - che. 10 hAvaccha! re hAvaccha ! lakSamaNa kihAM gayere, prabhune chaDI Aja; tuja viNa tuja viNa khiNa jIve nahIre, karie sahI akAja. jI. 11 dhigamhare dhigahuM adhika abhAgiNI, hAre kAje dekhi; kaMtajare kaMta ane devara bhale re, paDaye suviSi. che, 12 mujanere mujane vivara ravasuMdharAre, avalokI bhASata. che. 14 1 rasto-pola. 2 pRthvI. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 che. 13 che. 15 kezarAjagunikRta. diI aba devI apAra, mAhire mAMhi huM pacacuM sahIre, upari vAle chArare. etale etale eka vidyAdharUM re, karUNuM ati rAkhaMta; vidyAre vidyAvara avalekanIre, bAI bAI Arati gati kare re, lakSamaNa lIlAmAMhi; prAtajare prAtaja uThase sahIre, milise rAma ucchahi. susatAre sutI haI suMdarIre, kadi have parabhAta; vArUpe vArU vatakA sAMbhalyAre, duHkha dezAMtare jAta. rAvaNa rAvaNa ati rasa raMgame re, lakSamaNa jANi; bhAI re bhAI suta gRpa bAMdhIyAre, suNa reve duHkha aNi, hAvajI!re hAvachI kuMbhakaraNajIre, hAvaccha ! naMdanarUpa; iMdrajare IMdrajAta dhanavAhanuM re, jabUmAlI anupa, avarajare avara anerA rAjIyAre, badhANe tuha deha; che. 10 ja. 18 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma zarasAyana-rAsa. mujanere mujane jIvaMtAM thakAMre, ajaba tamAre eha. jI. 19 hAla, dedarI-uvAca madedarI bele mahIpatisuM, aba te piyu tuhe mAre. saM. 1 dazarathake deI naMdana jeTA, meTA merU samAna. ma. 2 vAnara prabala thavANathI, tumharo je ghaTAnere. ma. 3 ekavAra asavArI hote, sAra parivAra badhAnere. saM. 4 sarIvAra hive kuNa jANe, e rAghava ati dAnere. . 5 janaka sutA thaIjIvanI gAhika, tumhacamana bharamAre. . 6 ke na zake jagameM priyu meTI, haNahArane TAnere. naM. 7 jJAyaka hoya karI getA khAve, e hai sAce khAne re. ma. 8 vina samaje e gujha karo che, apane vakhata pichAnere. maM. 9 vinaya karo raghuvara svAmI, kare sItAkI bheTa milAne re. saM. 10 iti maMdodarInI DhAla saMpUrNam. cUla hAla. "sumarIre sumarI guNa suta bhAInAre, vArUM vAra pata; jayaThere baThe kIje pheiriphiri re, 22mI jema DaraMta. ekaja ekaja vidyAdhara bhalo re, etale A cAli; pUravare pUrava dizine bAraNere, 1 saMbhArI. 2 strI, Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 che. 22 zrI kezarAjamunikRta. bhAmaMDala nihAli. bhAkhe bhAkhe vANI amI samIre, mele rAghavarAya; lakSmaNare lamaNu jIvevAtaNere, dAkhuM huM upAya. bhAmaDalare bhAmaDala kara sAhIyere, Nie prabhune pAsa; caraNere caraNe lAgI vInavere, AMNIne uhAsa, puravara puravara sura saMgItajIre, zazamaMDala bhUpAla; rANare rAMNa rAje suprabhAre, naMdana huM suvizAla. nAmere nAme huM paticaMdrajIre, bayasi vimAne jAuM; krIDAre kriIDA kaviA kAraNe, che. 25 dIThare dITho he te khecarere, sahasa vijaya tasa nAma; vayarajare vayaraja meka nikANe re, mAMDio taLa saMgrAma. zaktijare zakti aMDaravAtaNere, kIdhe tAma prahAra; che. 21 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAmadevarAyana-rAsa, jI. ra7. Are Aye huM vali bhUle re, na lahU suddhi ligAra. kesalare kezalapura udyAname re, paDI pAMmU duHkha; chere che jala jima mAchalIre, paMca na pAmuM sUkha. bhUpatire bhUpati zrI bharate sarUre, Aya gaye abhirAma; karUNuM re karUNA adhikI upanIre, kamala che pariNAma. ANIre ANuM dhAbu tadAre, sIM aMga sara; nAzIre nAzI zakti gaI sahIre, jima jAgyAMthI cAra. hure hu tAma samAdhIyere, aciraja adhike pAMmi; mahimAre mahimA gajAMbutare, pUchie me zira nAmi. bhAI bhAI tumhAre Ima bhaNere, sAravAha ja eka gajapuragajapurathI hAMAvIe re, sAthe mahiSa aneka - - ------- - -- 1 sudhI jaLa, Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrI kezarAjamunivRta. tUTere tUTe bheso ekare, paDIye mAraga vIca; mAthere mAthe paga deI calere, leka jike che nIca. maTere mATe upadrave muvAre, setakapUra pekhi; pavanajare pavanaja putra nAme bhale re, deva hRvAre saMkha. jI. 34 avadhijare avadhigyAnazuM pekhIyAre, pU bhavAMtara jAma; vyAdhijare vyAdhi vikalthI dezame, pura pura gAmahi gAma. jI. 35 'Najare TraNa meghanA dezame re, nahI vyAdhi payasAra; mAmere mAmejIse pUchIyere, e che kavaNa vicAra. pRthivIre pRthivI sagalI mAMhirIre, aMtara e che kAMI jima che jima che tima sAco kahere, jUTha kahe duHkha thAI. jI. 37 belere bele prabhujI sAMbhare, priyakA muja nAri, 1 avadhi jJAna e pratyakSa jJAna kahevAya che. tethI iMdriyenI apekSA vinA amuka kSetrasudhI rUpI padArthanuM svarUpa samajI zakAya che. na Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mayarasAyana-rAsa. 221 che. 38 che. kuTa che. 4 ragere re. pIDIthI ghaNuM re, garbhataNe AdhAri hU hUI sahija nigara, putrI piNa pradhAna prasavIre prasavI sukhe ramAdhita re, vijayA zazikAMta. thara thara jima tima mAhire, deza te samabhAya; putrIne putrI ratanAna karI, sAthI sukha thAya. pUchi re pUchie munivara ekadAre, satyabhUti sukhadAya; e che e che kavaNa vizeSajIre, jJane bheda laDAya. dAkhere dAkhe drAkSathakI ghaNa re, vANI mIThI vizeSa; pUravare pUrava bhavanA tAtaNA, ephala ache azeSa, dhAvajare dhAvaja nesa seDAmaNare, zAlataNe apahAra; vyAdhijare vyAdhi DhagalIne kSaya kare, lakSamaNajI bharatAra. e guNare e guNane karatAra che, nAnataNe jala sAra; jI. 41 che. 42 che. 43 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 zrI kezarAjamuninA amRtare amRtahIthI guNa ghaNure, suragurU na lahe pAra. munivara munivarajInI vANithI, "pratyaya laDaya pratakSa, jalanere jalane pragaTa prabhAvajI re, pragaTa lega samakSa. ema ema kahIne memaNa, snAnataNe jala dIdha; chAMTere zo nAMkhI dezamere, deza niroge kIdha. uDIja uhaja jalase sI re, meM tUnDi. IvAra; zaktijare zakti zAla odhAvahIre, rUMchIye khiNa kamajhAra. jI. 40 bharatajare bharataja meM dekhIyere, jalane pragaTa prabhAva; ANe re AMNe aniDA utAvaLAre, cheDe avara upAya. jI. 48 DhAlajare DhAlaja cauAlIsamIre, kezarAja sukha pAya; jehavIre jevI te bhavitavyatA, tehavA mileDi sahAya. -bRhaspati -pI-vizvAsa-mIti. 3 bhAvibhAva. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAyarasAyana-zAsa. ha. bhAmaDala hanumaMtara, aMgada subhaTa salIla; rAma kahe bAlAyake, kAmata nahI DhIla. 1 pahilI jA hAratape, bharatane laI lAra; nAnedaka lAve sahI, keI lAve vAra. 2 Aja lage sevaka hatA, Age tumsa muja brAta; bhAI nikSA Apive, rAkhe jaga akhiyAta. 3 jihAM lage jaga jIvasuM, tihAM lage upagAra, visarasyuM nahi tumha a che, prANadAna dAtAra. 4 ApaNu kAje soyalA, parakAje samaratha; jayAMku rAkhe sAMIyAM, dede ADA hAtha. 5 hAla, 4pamI mere mero lAla kahe saba keya-edezI. caluM eka jala pAiyAM, tRSAtura chavAya; mRtapari ghaTa nadIyAM, jala niphala vahi jAya, seI sayANa avasara sAdhe, avasara sAdhe sAMmI ArAdhe. se. 1 bayasI vimAne te taba calIyA, vidyAdhara vidyA belevalIyA. purI adhyA cAlI AyA, bharata narezara sevata pAyA. se. 2 Upari bhame seja suMhAlI, latI rAtiye nIMda rasAlI; aMbara rahIyA rAga AlAvI. nAda bale lIye bhUpa jagAvI. se. 3 kama 1 AkAza, Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zrIrAma zaramAyana-rAsa. jAgao bhUpa hU hUsIyArI; dadiza je nijara pasArI; Age UbhA dauDA sAI pUche prabhu kahe kAra ke I. bhAmaDela bhAkhI saba vAto, bharata hIyAme duHkhane samate; uThAvata he have Age, basi vimAne mAraga lAge. kautuka maMgalA AvA cAlI, sevatIre jamAvI bAlI; dvANa megha pAse te jAcI, saba guNa lakSaNavaMtI sAcI. kanyA sahastranA parivAra, te sAthe lagI tasa bhAre pratijJA che sanI sariNI, ekaja pati kariyAne harakha. bharata adhyA paheMcAye, [pAse bhAmaDalajI Aye, vizayA sagalIluM lIdhI, cAlyA tabahI DhIla na kIdhI. jala dvIpe ujAle dekhI, ravi ugyAno bharama vizeSi; . che. 7 2 bAlikA, Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. 225 se. 10 ati vega vimAna calAve, vAta kahetAM prabhupe Ave. sa. 8 sahu keI ArativatA, hitA kadi Ave vATa jevaMtA; sUra udaya paMkaja vikasAve, dekhivizalyA sahu sukha pAve. se. 9 vizalyA prabhune tanu pharase, jANe dUdhe jalahara varase; zakti sahu dekhatAM nAThI, jima nAgaNuM mAryAthI lAThI. sA jAtI hanumate jhAlI, taba sA na zake hIDA hAlI; jema ciDI sIMcANe sAhI, pUchatAM belaMta umAhI. se. 11 pratrAsInI huM laghu bhaganI, devI rUpe chuM zubha laganI; keDa paDI ke tala ThAme, mahAzakti che mahAre nAma. sa. 12 dharaNe rAvaNane ApI, rAvaNupiNa thirakariyApI; kAma sahI) rAvaNa kere, piNa lakSmaNano bhAga bhaje re. se. 13 1, kamala. 2. medha. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. 14 . 15 zrIkezarAjamunita. meTe tene tapane je, vizalyA dekhI mana mere; tharahara rihara kari dhUjA che, teha bhaNuM prabhu meM na rahANe. phiranahI AvuM sAtha tumhAre, aba e nice citta hamAre; abake je jIve vAlahIsuM, chAnI mAnI hoIne rahIzuM. sagalA milI dIdhe phiTakAre, lajajA pAmI hArI jamAre; dAMte sAthe lIdhI jAtI, daSTi agocara thaI te bhUtI. vizalyA tanu pharase pherI, timatima sAtA thAya ghaNerI; bAvana caMdana lepa karAI "traNa rUjhANe atisukha thAI Alasa meDI UThiosvAmI, sarva prakAre sAtA pAmI; dekhe AMsu nAMkhe rAme, lakSamaNa pUche prabhune tA. e syA keTakisyA rakhavAlA. esI bAlA rUpa rasAlA; e syA Ave che ke vadhAvA, se. 16 se. 17 se. 18 1. khama-dhA. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara7 sa. 19 se. 20 zrIrAmayazarasAyana-rAsa. e syA legA nAra milAvA. rAma saha virataMta suNAve, vizalyAnI vAta vaNave; kanyA sahasahI sAtha suhAve, vizalyA prabhu vyAha karAve. selA hajArA nArImAMhi, vizalyA paTanArI prAMhi; jima rAghavane sItA rANI tima lakSamaNane eha vakhANa vidyAdharane vAnara milIyA, ApaNae kIje raMga rasIyA; janme chava jima ucchava have, devI deva tamAso jove. nisANe taba paDIye ghA; Anadio adhyA re; sAjana janane adhika ullAsa, durjana jana ghara paDI trAse. sAmaMtrI jIvate suNI, rAvaNa tabaciMtAthI haNIye; sAMmata maMtrIne belAvI, kare mate usAre AvI. siAmaMtrI meM zakti tADa, jAthA meM mArI pADa; 2. vivAha. che. 22 se24 se. 24 - Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 zrIkezarAjamunikRta. rAma narezara hUvAM prAta, nahave viNa lakSamaNa brA. se. 25 vAnaraDA sahu jAze bhAjI, dhaNIyAMviNa laDaze nahI sAjI; 'vAye vAdala jAze phATI, viNa oSadhivyAdhijakaTI. se. 26 bhAI suta sahaje chUTe, nAgapAsa baMdhana tUTe sahajaI sahu AvI milIse, dUdhamAMhi e sAkara bhilase. se. 27 etAMmAMhe keI na huI, devataNI karaNI che jAI; supanAMne huM vivahA hA, bhAI sutanI Arati agahe. se. 28 maMtrI bhANe sItA chUTe, cata - rAvaNataNe kapAli, attara buddhaDI; laMkA phATaNakAli, ekahI buddhi ne sAMpaDI. * hirasa kIje nahI puNya paritI vInA, hirasa kIdhuM nahI hota mAyA, hirasa te hAma piNa kAI pUre nahi, hirasaneM heta hai khINa kAyA, hirasahI hirasameM vAta sahu vaha gai, 1, pavanathI. 2. eka ATha buddhi. - - - - - Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana-rAsa 229 bhAI sutanA baMdhana khUTe ehate prabhujI tu nahI kariye, muvA keDe te nahI mari. sa. 29 eNe hIgI Age rAkhe, bhUMDuM kIdhAne phala cAkhe; ApaduoM para dukha jANe, tuhe Age Age tANe sa. 30 rAvaNamaMtrIsara avagaNIyA, data bolAvIne Ima bhaNIyA; rAjA rAghava pAse jAI, vAta kare che meM kahavAI se. 31 A te rAghava darabAre, pele re te pratihAre; prabhu Adeze Age Aye, karma badhe tike sAtha hoI rAvaNarAya tri khaDakI sAhibI, hirasahI hirasame Athi I. yata-mAyApalati kahI, tahe dolatAM hai tAhika Ati de kamarameM, jAtI chAtI mahi, jAtI chAtI mAMhi kamara karaDe karavA, chAtI bhItara toDi rAya hIye duHkha bharAve, rAma kahe mAthA naraka tuM ne jAMhi, jAM mAyA delati kahita he delAtA hai tAMhi. 1. tiraskAra karyo. 2. piLane nAke. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra0 zrIkezarAjamunikRta. sabhA dekhatAM aciraja pAse. IMdra sabhA tehuvI e dIse, prabhujI IMnja visavAvIse; sAmAnika sura nRpa je pAse, pAge' lAgIne vacana prakAze. rAvaNa bhAkhe tumhe guNu sidhU, melA mhArA e sUta kha; sItA TAlI ye muja rAte, artha leIne sArA prakAjo. kanyA tIna heAraja ApuM, Age sArU prIti thApu; ImahI karitAM nAve dAi, tA tumha sArU nahI che kAMi. rAma kahe tuM kahIje tehane, rAja aratha die cAhe jehane; pramadA cAhuM nahi anerI, vAta ma kahIje ehuvI kerI. pUcha arcIne sItA, dA jo tumhe melhA vizva vadgItA, te huM melle ehunA ahA, bhAIne suta ANi sanehe. sA. 32. sA. 33 sA. 34 sA. 35 sA. 36 37 3 sItA zivAya rAjya lai lye. 4 kAryAM. 5. mAyA-DhAlatakhelAta. arthAta mAyA Ave che tyAre kamarapara lAta mAre che ane jIya che tyAre chAtIpara lAta mAratI jAya che. sA. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 so. 38 sa. 39 zrIrAmayazorasAyana-rAsa. dUta kahetuhu svAmI sayANuM, vacana kahe che adhikaayANA; triyA hete hare che prANe, rAvaNa rUThAM nahi ke trAze. sAmagrItuha jIvio jAye, tethI te tuha sudine pichA aba kesa maMtrI kopI Ape naubara e nicce thApa. ekahIrAvaNa vizvahi jetA, rAvaNanA bala bhAkhuM ketA; sUra udayathI jAye mAsI, aMdhakAra bahu dekhi vimAsI, sAmagrI kahe chItA date, prabhu anusAraM tuja A kRta; phahama vinA tU bele bole, dekhAya che phUTA hele. phiTa rAvaNane Aje, belate navi pAme lAje; jehanA vAlhA naMdana bhAI, baMdiyakI na zake cheDAI. jAre kahe tuja sAMmI sAthe, ema kahI che raghuvara nAtha; 1. bhAvArtha. 2. Aja, 3. lAja-lA . se. 40 se. 41 se. 42 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 zrIkezarAjamunikRta. u'dara bila tajiA amakhete, sAca karere bhAkhI jete. lakSmaNanI e tAtI vAMNI, sAMbhalatAM vAnaraDAM AMNI; kaMThe sAhI khAhira kIdhA, dUta gayA prabhu pAse sIdhe. pAMca ane aMte cAlIse, DhAle salI sayala jagIse; kezarAja RSirAja vicAre, sAcA jIte jIrU hAre. sA. jarU se. 44 duhA. krUta kahI zravaNe suNI, phiri teDayAM matrIza; kaDA matA kAje kiMsu, AtivA iza. matrI bhAkhe devajI, sA vAtAMkI eka; kahI suNAvAM svAMmine, svAmI to na Teka. sItA detAM rAmane, sare sahU tumhe kAma; bhAI sutta Ave ghare, rahe sahUnI mAma. eha suNIne bhItara, AMNe adhikI rIsa; phAi na sudhI sarahe, kazuM kare matrIza. DhAla, 46 mI. zreNikarAya hare anAthI nigraMtha e dezI. rAvaNurAya AzA adhikI thAya, tetA DIra ki'hI na jAya. se. 45 za. 4. 3 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 zrIrAmayazorasAyana-rAsa. vidyA te bahurUpaNI, te sAdhivAne cAya, dehure jina zAMtine, huIre zAti kaSAya. rA. 2 rAjakAja sahu parihari, vigatharI vigathA vAta; eka citta sAdhana karaI, vidyAne avadAta. rA. 3 zAMtinAtha jidrane kare prathama sanAtra; teha piNa a nare, karivAre pAvana gAtra. rA. 4 deva tuM sahu devane, zAMtine karatAra; Arati sAyara tAraNe, zivanare bhala bharatAra. rA. 5 sahI sukha saMpadA, sarvahI kalyANa; . svAmInAM pada sevatAM, mahimA merUmANe. rA. 6 pUjA aSTa prakAranI, karita aSTahI siddhi; aNimAdika AchI mahA, havIre mAMhi prasidhi. rA. 7 vItarAgaja dhyAvatAM, vItarAgaja hoya; ilI bhamarI dhyAnathI, ilIre bhamarI jAya. rA. 8 pArasa pharasyAM lehaDe, jema have hema; prabhutanuM pada pharasatAM, pAmere prabhupada tema. rA. 9 nIra te khAlAMtaNe, miliu gaMgAmAMhi; mAna pAme mahIyala, tima tumhare sevA prAMhi. rA. 10 dravya bhAve depa, pUjA vidhi ArAdhi, ratnanI zilA upare, bAyaThore ANi samAdhi. rA. 11 mITa te jina sAmuhI, mAMDI dhyAna karaMta; akSamAlA kara grahI, vidhisure jApa japaMta. rA. 12. kahe devI maMdodarI, taba polIyA yamadaMDa 1. cekhuM-nirmala. 2. avayava-zarIra. 3. merUsamAna. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. 234 divasa te AmAM lage, mAMDAre dharmahima`Da, rA, 13 mAya mila nIvI karA, karA tapa upavAsa; jinataNI pujA karI, kari leure zAla abhyAsa. rA. 14 pahe dIdhA puravaSe, eha kIyeA dharama, nahI kare te mAravA, e bhAkhIre vANI garama za. 15 cara' AvI sugrIvasu, takha e jaNAvI vAta, vidyA te ahurUpiNI, sAdhere vizva vikhyAta. rA. 19 kaSipate kahI rAmasu', aA kIjIye upAya; siMhure pAkhara paDayAM, lIdhere kahI na jAya. rA. 17 rAma kahe jina Agale, pUrIyu che atarAya the mati karI, hUIre kAi vidyA sAdhivA, nehi ghAM hama eka lIdheA niva paDe, bahulAre viSNuse thApa e sugrIvanI, kareve mUlalhIthI IMDhavA, AturarhUma agadyArdika AvIyA, pAmivA parasa sa; gupata rAvaNu pAkhatI, karivAre vidyA bhrU'sa. rA. 21 upasargo kIdhA AkarA, kIcA dhyAna; agyAna. sa. 19 aha dhyAnathI dazakadharU, na calire kahe agadarAyasu, rAma jANIyA te haeNrI dekhatAM 1. bhaTTa. Aja; kAja, za. 19 upaka; adhama. rA. 20 vividha prakAra; teja akha; tenethI, mAMDire e pAkha'4. rA. 23 sItA satI, e rAkhe parapaca; hUM leTare jAu khaca. rA. 24 maDhADharI, eka ligAra. 2. 22 Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazArasAyana--rAsa. sAhI lIdhI suMdarI, jesI hAya anAtha; nija nAra, nijare Age rAvatAM, lei cAlyA che kapinA sAtha. 2. 25 dhyAnasu` sa lInatA, nIhAlI jANi nizce AkA, vidyAre sidhi tivAra rA. 26 gaganane uddAtanI, kahe vidyA nAma; sAphare sagalA kAma. rA. 27 hUM. samaratha. sahue satha. rA. 28 sahU sAca; thArA manarA vAMchIyA, vizvane vaza ANuivA, azru kuNu lakSamaNu rAmajI, avarajare kahe rAvaNa rAyajI, tuM kahe te samaya sa'bhAle' sahI, avicalare che muja visajI vidyA tA, jAya pahUMtI ThAma; vAnarA piNa rAmane, karere Avi praNAma. rA. 30 DhAla. madAdarI-uvAca. vAya rA. 29 patI kahe rANI maMdodarI sA, sIdhI vidyA mahu rUpa; lakA gaDharA rAjI vinA sumati, sahelI kAma kisa karo, lakSmaNujI jIvita thayA, rAmanA punya anUpa. la. 1 bhAI te dukhadAyI thayA, gayA te teDhune pAsa, sajana thAre madhana paDayA, hiva phesI kA jItanI 201 Aza. la. 2 vibhISaNa manAyane, sItA devaNunI vAta; kIjejI dazaratha naha~su, blyU Tale ghaNuAnIjI ghAta. la'. 3 bhAIjI suta Ave ghare, varateja magala mAla; la'. 1 ekatAnatA ekAgratA. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrIkezarAjamunivRta. e ahaMkAra cheDyAMthaka, jAzejI dUra ja jAla. le. 4 je na taje abhimAnatA, te tuhe jANejI svAmi, saM. mujanI ehIja vInatI, kIje jasane kAmI. laM. 5 iti rANI maMdodarInI DhAla saMpUrNa. devI maMdodarI aMgada-taNe suNIne "udaMta; karata@haMkAra adhika, Are gharahI turaMta. rA. 31 snAna bhejana karI rAvaNa, AvahI udyAna, satI sAthe bolI tana, mana sAre anumAna. ra. 32 nema bhagata bhaya ati, bhAjahi hiMvaDAM dekhi; mAri devara svAmi thAre, evuMre tuja vizeSi. ra. 33 eha suNatAM kaTuka vANuM, rAyanI duHkhadAya; tAsa AzA sAthe dharatI, paDIre mUccha khAya. karI zItalatA uThAI, abhigraha kRta sAra; rAma lakhamaNa muvA pAche, tajivAre meM AhAra. eha sAMbhali rAya ciMte, rAmasuM ati pyAre; huM vikhAsa karUM se vAde, na milare ehane tAra. sakate nehA nahi hove, thalame paMkaja jema; mAchale talakI mare, jalamere upaje prema. rA. 37 ajugate e meM kI, vibhISaNane bela; mAnI nahI manane vaza, sAlere sara samatela. rA. 38 paradhAne paragaTapaNe, huM tArI bahu vAra, se na mAnya Aja jAye, muMhaDere muja paDI chAra. rA. 39 2. vRttAMta. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 237 catA parivarjiniyasAra, mRtaH vo vAra gAthA sa jAto yena jAtena, yAti vaMzaH samunnatim / / kula kalekameM ApaNe, kAja na sarIye ke hAtha masale seca karive, na laheMre velA I. rA. 40 ehane dharavI dIpame, rAma dalane pAsa; emaciMtavI leI cAlya, bahinIkare manathI udAsa. rA. 41 nara rUpa dhArI kaMdarameM, revA lAgI tAma; moha putra mAna jagameM, tuM grahIne choDe nikAma. rA. 42 sava -kama pariNAma pa tAko suta meha mahIpa, tAka putra mAna merI jagameM vaDAi hai, svargo leka Ida nike mAnata hai merI moja, zubhra loka dAnava kare devAMguM laDAI hai, mRtyu lokamAMhi koI nahi dekhe Apasa(mo) TuTI saba Thera meMto ahI Thera pAI hai, aba me batAve Thora tAkI lAguM pITha dora, mAnakI tacha marora koDi jAtakuM lajAI hai 1 mAna khAyo i jAneM dIye tuhe kAThamAhi, mAna kha dhanada jinaMda vratadhArI hai mAna khovAlI jiNe cihu dizi tumahe ke karake tapasyA bhae vaDe brahmacArI hai, mAna hAryo baMda jiNe dIvI tumaha geha dhArI, * haMmeza cakranI mAphaka pharatA saMsAramAM kANu mu ane ja nathI. paNa jenAthI vaMza unnati pAme te ja kharI rIte jammu kahevAya che. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. hAla, nihAladekI--dezI. ma. 3 a. 4 a. pa mAnI niramAnI thayAjI kAMI, zAbhA nahI sulatANu; pAMNI utarIyAM pahejI, kAMi jIvata mRtaka samANu. ama mati chAMDA mAna mahIpatijI, anamanamAvaNu ApakeAjI kAMi, birUda vaDA rAjAna; Apa . peAte parane nameAjI, kAMI hAri thayA hairAna. pahilI e kAraja kima kIyAjI, kAMi paheAca vinA paratIya; ANI anaDathakI khasyAjI, kAMi tAmAnanA gIya. aba dete e ceASatAjI kAMI, zira rahiMse gaye nAka; nAka vinA zira ehavAjI, kAMi dhruvasu' khalIce DhAka. mAna gayAM mahAtama gayeAjI kAMi, viSNu mahAtama jIve sAya; DhAva thayAM dIvAtaNIjI, kAMi mahumA na kare keAya. syuM jIvye haryAMtaNeAjI kAMI, diname cA jema; mUlana mAne mahItalejI, kAMI agni Age jima hema. mAna rAkhaNA mAna tcAjI kAMi, mati / pAchI sIta; kAMne suNasyA sakha mukhejI, kAMi rAvaNu thayeAphajIta. sakhAho ala ApaNeAjI kAMI, dekhi na cUke dAva; tumhese jIte ja game'jI, kAMI ehuvA kuNa che rAva. dina kiraNe su* mana kijI kAMi, gADha kIce mAna; muja Age e kavaNu chejI, kAMi jANe sakala jihAna. a. pIche. AvI tarUtalejI kAMi, sItA dhira kahe ema, manamAMhinavI AMsu jI, kAMi kAyA suM devuM kema. dusamaNu dAva cUke nahIjI kAMi, kumatIce dIce bharamAya curU thAya pelAMtaNeAjI,kAMi e dIye kumati batAya. . a. ka a. a. 1 238 mA. 11 Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazArasAyana-rAsa. mUla DhAla, Aja dIyAMhi navi vaNe, game apavAda; hAri dIdhI sat kahie, meTIyere mana unamAda. rA. 43 rAma lamaNu IhAM ANI, mAna sagale mAri, dharamane yaza bela rAkhaNa, desiure apUThInAri. rA. 44 ema ciMtavatAM cittasuM, gaI rAti vihAya; prAta prabhujI suNe vAratA, khetare maMDiG Aya. rA. 45 chaMda jAti tribhaMgI. rAvaNakI phejA vadhatI majA calI dararojA kaMkAlI, "gayavara gAjatA tUra vajaMtA; zvara lajatA taba cAlI, hayavara haNuNATAM vahatAM vATAM; khurA saMthATA ubhU hAlI, ratharA caNaghAMTAM ghaNuNATAM; thATe cAThAM matavALI. mAnI macharAlA birada vaDAlA, piTa kuMdAlA mata vAlA, mAna hArI durgA jiNe AratI utArI hai matyalokamAMhi muje Apa eka khare dharyo, Aja huM visAcetAte teya roNakI vicArI hai. 2 - cha savAre, 1-moTo hAthIo. 2-moTA a. 3. pRthvI, Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zrIkezarAjamunivRta. savaI-* parakI triyA ANi ghare suNa rAjana, mAna karI dala sabala saje, vIra bhiDe nararAja la; nIsAna dhare vighayA ghana phare, rAmakI tega vizeSa bhaI aba, hArika hAMsala dehalore, dhigaha dhigahai naranAtha nizAcara; Teka grahI phira Teka huM chore. kavitA - akaja mitra je mUDha, akaja suta vinaya vida; akaja aga viNuM nayane, akaja muMhato mati hINo, akaja munIsara apaTha akraja nisanehI nArI; Teka vinA nara akaja, akaja guNagoTha gamArI, akaja dAsa udyama vinA akaja kulaccha bhUpanA; kavi (ga) gaMga kahehe rAyara, akaja kihone upanA. rAkSasa balavaMtA jora vahetA, muMhagarjatAM tihAM Ave; vAtra vajetA pAse daMtA, keI hasatA vina bhAve, mudagara uchalaMtA hAka karatA, hAI bhaya baMtA kaI gAve; mAne mayamarA hoya karatattA, moDe gattA dhujAve. 2 siMdUra suMDAlA hAthI kAlA. caTa cAlA jhujhAlA; bagara parimAlA vaDA havAlA, raNe rasAlA macharAlA, krodhe kari kAlA laMkAvAlA, dAna vacalA rakhavAlA; 3 ApasameM doDe hADA heDe muMcha maraDe vala ghAle, kasaNAkuM teDe khaDA sajoDe, laMbe ghaDe [saba cAle; vAnaraDA thaDe ghAlI kheDe, lyAvaNa laDe bhara chAle, bhUcara bhaka De sIta baheDe, ene teDe kuNu pAle. 4 rAvaNuM te dekhI mAna vizeSI vadhatI zekhI caDhI Ave; raNabhUmi dhasesI lAtAM desI, kaMpe sesivara pAyo, jarAkSasa. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmaya rasAyana-rAsa. 241 mUla DhAla, jha maMDiye rAma rAvaNa, laDe subhaTa apAra; bANa lakSmaNataNa varase, jANere sajaladhAra. rA. 49. dekhI bala lamaNataNe, zakIye bhUpAla; vidyA taba baharUpaNa, samarere nupa tatakAla. rA. 7 tAma rAvaNa kare ApaNu, rUpane vistAra; bhUmi gagane pUThi, pAse rUdrAkAra. rA. 48 cheda, vAnara ati jese bharyA apase, hoTha mAse vali AyA, sugrIva bharose saba satase, bharIyA rese varadAyA, rAkSasane keze satI sadeheM, laMka masasere bhAyA, svAmIne tese sadA nidese, rAvaNa bese raghujAyA. 1 vAnaraDe maMDI vaDA udaMDI, raNanA cuMDI ApharIyA, zira zilA pracaMDI rAkhasa khaMDI mAre aphaDI lAtarIyA, gurajA jhaDa maMDI ghaNuM ghamaMDI dekhe caMDI pAkharIyA, ehave pAkhaMDI kara de bhaDI, rai gai chaDI paratirIyA. 2 mUla dvAla, nAma lakhamaNa adhika elIye,gurUne asavAra; jema naTu phira nAcata, rAvaNa kerI lAra. rA. 49 hAM dekhe tihAM mAre, bAsuM te rUpa; ehI baMdha kubaMdha tUve, cakrajare sumare bhU5 rA. pa0 vAnara caDhesI AgyA bheMsI, rAma naraisa mana ; lachamaNa zubhAzI pINI za kI mA jALo. 5 pILA vakhato. te saMbhAra Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 zrIkezarAjamunivRta. chaMda. lakhamaNa sara vAhe vaDe umANe, cittanI cAhe rasa bharI, saNaNaNa susAha sAhAM jAhe, sUvaeN rAhe coTa kharI, rAvaNa mana mAhe resa rahe, kAMI e cAhe sanasabharI, manane uchAhe padavIyAhe ciMtI tihAMhe bahu rUpa DarI. DhAla, dhasI A mana suhA, pherave te cakra harile ati haTi mAre, na lakhe velA thaka. rA. 51 mesTie jaI diI pradakSiNa, vAsadeva viyA, teja kari ravi sAri, ayaThere dakSaNa pANi. rA. para rAya cite vacana muninA, sAca e dekhAya bhAI maMtrIkathana jetA, te sahu Aja milAya. rA. 53 dekhi Arati mAMhi badhava, vibhISaNa bolata; Api sItA rAkhi jIvitavya, milIyaratatatata. rA. 54 kepine taba kahe rAvaNa, ko kizuM kahAva; cakra lakSamaNu tu mArU, mellI muSTi ghAva. rA. ema kahetA rAya zaramaNa, Upane ati reSa; cakamelDIhayuM che, jANa adhika saro, rA. 50 Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayo rasAyana-rAsa. jyeSTha kRSNa ekAdazIye, divasa * pazcima tAme; zvatra cauthe jAya pah tA, kIdhAMnAre phala pAme. kusumakerI vRSTi hUi, deva ke AzIza; jagatame' yakAra adhikA, jIvAjI keDi varIsa. DhAla SaTacAlIsamI, jItIyA zrIrAma kezarAja munIMda bhAkhe, saryAMre vachita kAma. duhA. rAkSasa nAze daha dize, bhaya AMNI manamAMhi; diyare dilAsA rAkSasAM, vibhISaNa nRpa prAMhi. jAtipatI je jAtine, jAtitaNA vizvAsa, AvI havA ekaThA, rAya vibhISaNu pAsa. AMNyA prabhujI pAkhatI, prabhunA praNameM pAya; dilAsA dvIdhI ghaNI, zrImukha rAghavarAya. vibhISaNu bhAItaNA, sAga kare ati tAma; peTa mAra mAratAM thakAM, hAtha grAhyA zrIrAsa kAheku verAIe, kAhevu karIye zega; samana sAtha sarAyA, save vaTA leAga. hAla. dina kriIyA dAMnavapaNA, navi cAle rAjAna; vaya krIyA vana oSadhI, sIMcatAM sUryAMna. 1 pADo, 2 paTTA, - sa na. 243 rA. pacha sukha elAjI bava abhimAnI e dezI. mukha. kama sUtA raNabhumI vIcame, kahAM gaI tikA maradAnI. mu. 2 Aya murAde trillR 'kha'Da jItyA, AgyA calIvI manamAMnI, mu. 3 aa. 18 rA. 59 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrIkezarAjamunikRta. bhavitavyatA bhaya mana nahI Ave, "janaka sUtA ghara ke AnI. nihace bhAvA Tale nahI kabaDI, e hai sadA kevalI vAnI. ma mahAre ola TAle, kahise na kaI che avAnI. hA! saMsAra asAra hai sabahI, vibhISaNa AtAM tatalAMnI. he baMdhava ! tuM mujhe rUThe, karamAMhi lIdhI 'kirapAMnI. peTameM mAritAM rAma grahe kara, kema karo e apajAnI. baMdhava rAmAM rAya kahIe, bhavitavyatA lIdhe tAMnI kima re kahi kahi samajAve, meha je duHkharI khAMnI. prabhu svayaMmukha sahune samajAve, madadarI paramukha raNuM. hAla, kihAM e tUrI belata na rAya, kihAM e rI-AMcalI, anama namAvaNu bi4 dharAya, sItA taravAra. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ fy ty y zrIrAmayazarasAyana-rAsa. 245 cala gae apaNI vAhara bajAya. pUrva puna gae bhuga tAya, pApa badha udaya hu Aya. ghara gae Atha sahu parivAra, eka na dharI nija ahaMkAra. jama rANakI jabarI coTa, chaDa gae laMkAkA koTa. udaya punyakI pUrI Aya, navA bayA te sAthe thAya. janama maraNakA kari de che, te pAme che avicala geha, iti dvAla y f chh duhA madedarI Ade sahu, zeka karati nArI; rAvaNa piyune revatI, jure manahimajhAri. punarapi-DhAla. priyu merI eka na mAnI, tirIyA haralA e virAnI. pri. 1 halakatI DhAla pharakA nejA, garava uDI asamAnI, lakhamaNa vIra vAli suta aMgada, hanumAna agavAnI. pri. 2 kaMcana koTavane laMkAke, sAra samudra jalakhAnI; ekahi chinamAMhi utara Ae, jAtI dIse kukarAnI. pri. 3 eka arabo caDhaye ghanazyAma. jhakI lerI suNAnI; raNurI tihAM vAjaNa lAgI, suNatAM lAja na AvI. pri. 4 samayAcharInAne hayA, ciha digni laMkAdhirAnI, Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 zrI kezarAjamunikRta. kahyA mAMna ka ajU hina bigaDayA, kAladazA pragaTAnI, pri. pa eka jinAvara cese lIAye, la'kAme dhUma macAnI; mAga UkheDa samudrane DAryAM, laMkAme Aga lagAnI. pri. 6 kahitama dAdarI suNAM priya rAvaNa,tumhe merI eka na mAnI; jisa sAyarA tu garama karatA, tiSNupara zilA naitirAnI pri.7 meghanAda sAputra hamAre, kuMbhakaraNa maradAnI; rAmakA dala chinamAMhi teDuM, tuM kisI vAta bhUlAnI. pri. 8 kahita madAdarI Ama lagIThuM, hAta bajorI vAnI; kaheA kaise mAne priyu rAvana, grahI aha'kAraTThI rAnI, pri. rAvaNu mAra vibhISaNa thApyA, rAma duhAi phAnI; tulachIdAsa prabhu tumhAre milanaku, ayeAdhyAme* vadhAI vaTAnI pri. 10 duhA. rAma karaI samajAvaNI, kAM rAve sahU koi; rAvaNa rAyAM rAya thA, amalAM adhika joi. vIravRttimAMhI muve, na suve kAyara hAya, sAga na karavA tehuthI, dekhA citta avaleya. sa*sakAra kAyAtaNeA, karA malAve! khAra; hAtI Ave thAMDure, sAI karA prakAra. kuMbhakaraNa che iMdrajIta, ghanavAhanane AMna; madhana cheADI mAkalA, kIyA sahU rAjAna. sahu kuTue ekaTha, ANI milIyeA tAma; 1. gava. 2. tarANI tarI. 10 Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma zarasAyana-rAsa. 247 yA rikhyA jhIbIyA kare utane kAma. 11 pakhAlI pAvana karI, pUcha aracI kAya; kari ratnameM piMjara, leI cAlyA rAya. bAvana caMdananI citA, agara ghaNe ghanasAra dahana karama vidhi sAcavI, padma ane parivAra. 13 padma saravara hAvIyA, pache jalAMjali dIdha; preta kAma rAvaNata, etale sagale kIdha. 14 dina ketAne AMtare, meTe 2 soga sujANa; kathA rahI rAvaNutaNI, Age suNe vakhANa. 51 DhAla, 47mI jadupati tere--e dezI. raghupatI jI re, 2. dazaratha naMdana dhIra, 2, lakSamaNane vaDe vIra, 2. satyavatIno kaMta, 2. girUone guNavaMta. 2. naibatA kerA nAdathI, aMbara rahIye gAji; iMdra na AveAsane ho, sara rahyo ati lAji. 2. 2 ghara ghara raMga vadhAmaNA ghara ghara maMgala cAra; ghara ghara guDI uchalI he, mukhamukha jayajaya kAra. 2. 3 chatitaNuM kaDakhA ghaNuM, gAve guNI apAra; dhana sItA dhana rAmajI he, dhana lamaNu avatAra. 2. 4 hAthe paDI rAvaNataNe, tehI na khaMDio zIla, sItA dhana tiNu kAraNe ho, niramala gaMgAsalIla. 2. 5 haThayuM haTha le rahe, melio kaTaka apAra; 1. maraNa 2. zoka. 3 pAse-samIpa. 4. gaMgAjaLa. ional Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zrIkezarAjasunikRta. rAmasu dhana tiNu kAraNe che, na tajI trIyanI lAra. 2. 6 kAMTe the triphU lekane, na taje the abhimAna; lakSamaNa dhana tihi kAraNe he, mAryo rAvaNa mAna. 2. 7 rAma ane lakSamaNa vade, vANI amIya samAna; kuMbhakaraNa Ade sahU he, nisuNe sahU rAjAna. 2. 8 rAja kare "ApApaNuM, pahilI jima thA tema; AMsu vahe lakSmaNa taNI he, hase tumhane ema. 2. 9 ema sUNuM te rAjIyAM, AMsu nAkhe tAma, gada gada vANuM bolIyA he, nisuNe zrI raghurAma. 2. 10 vaDe gae saMpata rahI, eha bharosA nahi; punya vinA uttara dIye, saMpati jhinamAMhi. 2. 11 kAja nahI rAjahitaNo, mahAre eka ligAra; saMjama leI sAdhasyAMhe, aba hameM mekSa duvAra. 2. 12 kuzamAyudha udyAname, "aprameya bala mAna; gsAra gyAsu zobhatAhI, AyA muni abhirAma. 2. 13 sAdhU hU te kevalI, tiNahI rAti majhAra; kevalI uchava kAraNe che, Ave deva udAra. 2. 14 prAta hUvAM zrI rAmajI, sAmaMtrI susAtha; jAphI dhana dharatI laI, tAha na lIje saMga, je saMga rAkhahiM bane, to kara rAkha apaMga, kiraphirake sona kIje, kapaTarUpa tasa rAya taharo mana hara lIje kahe giradhara kavirAya, khuTaka jehe nahI tAkI. kATa dilAke ulaya dhana dharatI jaDI. 1 5. pitApitAne. 1. jenuM pramANa na thaI zake tevuM. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAma kAmananTAsa. Ara Ara karI che, cAlyA te naranAtha. 2. 15 Ai pradakSiNa vAMkIyA, sAdhu mahAsukhakAra; Age bayarI sAMbhale he, dharmata suvicAra. 2. 16 drajIta navAhanuM, puva bhavAMtara vAta; che bhAkhe kevalI he, nisuNe e avadAta. 2. kasuMbI nagarI vase, niradhana bhAI deI, prathama prakrima nAmathI he, sAdhu samIpe I. 2. 18 dharama suNI vrata AdarI, mahIyala kare vihAra; kabhI nagarI phirI he, AyA te aNagAra. 2. 19 nadIghoSa rAjA bhale, IdumukhI tasa nAra; kIDA karata vasaMtanI he, dIThe nayana pasAra. 2. 20 pazcima niyANe karI, e tapaNe prakAra; evI kaDA karI che, INahI ghara avatAra. 2. 21 vara piNa mAne nahI, nide nahI nidAna, kAla karIne Upane he, rAya ghare saMtAna. 2. 22 rativardhana nAme bhale, javananI vathapAya; rAja lahI rAmati kare che, tapakaraNa phaladAya. 2. 23 prathama sAdhu mari Upane, paMcama kalpe deva; bhAI rAjA dekhI che, A sura tatakheva. 2. 24 veza dharI munivarataNe, rativardhanane pAsa; pUrava "carI suNAvatAM he, jAtimaraNa tAsa. 2. 25 saMyama lIdhe pasAda, paMcama svarga jAya; 2.-niyAtapa ke dharmanA salamAM bhogane saMkalpa. 3-ramata. 4. vRttAMta. 5. Adara sahita. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zrIkezarAjamunikRta. rai deva cavI karI che, kheta videhe Aya. 2. 29 vigRhanagare UpanA, daI bhAI bhUpa; saMjama pAlI bAramehe, pAmi svarga anUpa. 2. tihathakI caDI AvIyA, rAjA rAvaNa ge; idrajIta ghanavAhanuM he, bhAI thayA sasaneha 2. 28 IdumukhI paTarAginI, rativaradhananI mAya; e rAMNI madedarI he, thorI mAya kahivAya. 2. 29 IdrajIta ghanuvAhanuM, kuMbhakaraNa bhUpAla; avarahI vrata Adare hA, paTakAyAM pratipAla. 2. 30 rANuM zrImadedarI, Ade nArI aneka; saMyama sUdha Adare che, vArU eha viveka. 2. 31 sAdhu namI zrIrAmajI, siAmaMtrI kapinAtha; vibhISaNa Ade karI he, lAra lIyAM sahu sAtha. 2. 32 ziNagArI laMkApurI, ucchavane adhikAra, vidyAdharI kIje he, maMgalanA vistAra. 2. 33 vetrI vATa vatAvatAM, laMkAmAMhi praveza: zubha velA zubha muhUrte che, kIdhe rAma nareza. 2. 34 puSpagirine mastake, bayakIthI udyAna, jAI joI jAnakI he, jevI kahI hanumAna. 2. 35 vAhi sAhI suMdarI, rAghava lIdhI gedi, jIvitavya e vIsarU he, pragaTapaNe pramAdi. 2. 36 piMjarate e prANI, have ekaThe Aja; 6 mahAvideha kSetramAM. 1 chaDIdAra. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayarasAyana-rAsa. 251 rAghavajI aba jANuhA, huM re achuM mahArAja. 2. 37 mahA satI meTI satI, deva kahe AkAza; svarga mRtyu pAtAlame he, [o] pAmI ati syAsa 2. 38 AMsunuM paga dhavate, AvI kaye praNAma; siAmaMtrI sohAsaryuM , Aja saryA saba kAma. 2. 39 mAthe cuMbI 2 sAdare, sItA diye AzISa; cira naMde cirajIvaje ho, saphalI sagalI jagIsa. 2 40 bhAmaDala pagi lAgatAM, bahinI kahecira jIva; hArI e AzISathI he, vAdho Ayu atIta 2. 41 vibhISaNa sugrIvajI, hanumata aMgada Aya; caraNa name sItAtaNa ho, bhUpatijI bhala bhAya. 2. 42 3 kumudanI vikase ghaNuM, dekhI pUnamacaMda; sItA tima prabhu dekhIne ho, pAmI paramAnaMda. 2. 43 bhuvanAlaMkRta hAthIye, caDhio sajoDe rAma; lakSmaNa hAthI Agale he, kairavaNuM abhirAma. 2. 44 AvyA rAvaNa maMdire, pekhIya pravara prAsAda; sahasa thaMbhane zobhate he, kariDI gaganacuM vAda. 2. 45 zAMtikaraNa zrI zAMtijI, mUrti mahimAvaMta; de pradakSiNa vaMdatAM he; AMNe bhavaduHkha aMta. 2. 46 pUja kare prabhujItazuM. vibhISaNa diya AMNi; sAja sat pUjAtaNe he, Acho avasara jANi. 2. 47 pUcha praNamI bhAvasuM, caraNa namI sukhadAya; che Adara sahita. 3 rAte khIlatuM kamala. - - - - - - Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrIkezarAjamunikRta. cAlyA prabhujI etale che, kahe vibhISaNa rAya. 2. 48 pahelI maMdira mahire, pUja padhAre Apa; sahu kaI jANe sahI , prItitaNI e thApa. 2. 49 rAyataNe mana rAkhivA, prabhu Ave ghara tAsa; bhojana bhagati bhalI karI che, upajAvI ulhAsa. 2. 50 pahirAvI parivAranuM, piSI paraghala prema, kara joDIne vInave he, rAya vibhISaNa ema. 2. 51 e ghoDA e hAthIyA, aratha garatha bhaMDAra; hema rana paTakUlasuM , vastu alaka sAra. 2. pa2 e laMkA lIlAvatI, karo ApaNI Iza; kurAyata rAvaNatI ho, che te vizvAvIsa 2. pa3 laMkA rAjataNe karAM, prabhujIne abhiSeka rAma nAma bolyA hasI ho, bala hamAre eka. 2. 54 cata - 1sakRjalpanti rAjAnaH, sakRjalpati sAdhavaH / sakRtkanyAH pradIyante, trINyetAni sakRtsakRt // 1 // lakA dIdhI tuhe bhaNI he, pahilIhi hama dekhi; Aja tilaka saba nahire, jANikIya suvizeSi. 2. 5 iMdabhuvaname IMdra jina-rAya bhuvaname svAmi parivarI parivAramuM che, A ANaMda pAMmi. 2. pa6 1. rAjAo eka vakhata bole che, sAdhuo eka vakhata bole che ane kanyAo paNa ekaja vakhata apAya che. e traNa eka eka vAra thAya che. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 zrIrAmayazorasAyana-rAsasihodara Ade: karI, tAma sahu naranAha; dIdhI jetI kanyakA he, AMNe dhariya ucachAha. 2, pacha ke lakSamaNa ko rAmane, pariNAvI te bAla; sarva sulakSaNa guNavatI he, ramaNI rUpa rasAla. 2. 58 IdritaNuM sukha bhegave, khiNamAMhi dina jAta; cha varasa te caulI gayA che, abe milAve mAta. 2. 59 DhAlaja seMtAlIsamI, raMga vinoda vilAsa; kezarAja RSirAjajI he, pUrava punya prakAza. 2. 60 duhA, iMdrajIta ghanavAhanuM, marUlIne ya; mahAmuni mugati gayA, tIrtha marUra hoya. 1 kuMbhaNe ziva gati lahI, nadI narmadA mAMhi, vRSTi rakSita nAmeM bhale, tIrtha pravattio prAMhi. 2 aba mAtA aparAjitA, sumitrAsuM deI; putrAni Arati kare, khabara na pAme keI. 3 khaMDa dhAtakIthI calI, AI gaye RSi deva, paga lAgatA pUchahI, mAtAnuM tatakheva. 4 kAM tuhu ati Arati karo, kAM tuhu dumbala deha, AMsu nAMkhI mAyacha, uttara Ape teha. 5 tAtataNuM AdezathI, vaccha gayA vanavAsa; satI piNa sAthe gaI pativratA vrata tAsa, sItA vaNu apaharI, karI ghaNuM pasmaca, 1. ciMtA. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrIkezarAja munikRta. naMdana hUvA vAharU, melI kaTakane saMca. 7 rAma ane rAvaNataNA, subhaDAM saMgrAma; suNatAM rAvaNa khIjI, zakita calAve tAma. 8 lAgI lakSmaNare hIye, paDiye mUcha khAya; vizalyAne Ayake, leI gayA khagarAya. 9 khabara na pAvAM AgalI, e hama Arati heya; ke jIvate uba, ke vacha muvA seya, 10 nArada bhAkhe mati karo, ciMtA eha ligAra; lakSamaNa mA navi mare, je rUse karatAra. 11 jAvuM chuM laMkApurI, tyAuM lakSamaNa rAma; Arati bhAMnuM tAharI, te muja nArada nAma. 12 ema kahIne AvIye, rAghavajIne pAsa; mAya mane ratha pUrivA, ema kare aradAsa. 13 DhAla, 48mI. rasIyAnI-derI, sumitra aparAjitAre, jove prabhunI vATa, lakSamaNajInA ghAvane re, AMNe atihI ucATa che. suNa svAmI. khabara na kaI pAya ho, su. jhUrI khiMjara thAya che, su. rayaNe cha mAsI thAya che, su rahI ghaNe liu lAya che. su. 2 phire kUdatI vAnarIra, sutane kaMTha lagAya; mA seve paMkhaNa, liuM sutane vadhAya che. su. 3 garbha dhareve pakhave, pAleve abhirAma; 2, vidyAdhara rAjA-rAvaNa Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIrasvAmI ma . saMyama nahI bharatI zrIrAmayazerasAyana-rAsa, 255 prANu ApaNu Apare, sAre sutanA kAma che. su, 4 mAtA gaMgA sArakhIre, mAtA tIratharUpa; mAtA mahIyala maTakIre, mAne moTA bhUpa ho. su. 5 SaNmukha gaNapati vAdamere, adhikANI ati mAya; sAce kahIe gaNapatire, zakara kIdhe nyAya ho. su. 6 vIrasvAmI mAnI ghaNura, jaba thA garbhahImAMhi; mAtAne duHkha daI mere, saMyama nahI liu prAMhi. su. 7 ghaNe kizuM kahi dAkhIyere, mAtAne sukha deta; sukha dIdhe saMsAramere, eha dharamane heta. su. 8 rUDAM bhAkhe rAmajI nAradamuM sukha thAya; laMkApati bAlAyakere, bhAkhe prabhu akulAya ho. su. 9 bhUpa tumhArI bhaktithIre, vicarIyA hama mAta; AgehI khAMcyAthakIre, mAtAjI marI jAta. su. 10 abahI jaI utAvalA, milAM mAtane Aja; te te e sAce paDere, kIdhe sagale kAja ho. su. 11 kahe vibhISaNa rAyajIre mAgyA gha dina zela; nyU etItIe tajIre, mane hamAre bala he. su. 12 IdrapurInI epamAre AchI bhAta anUpa. ayodhyA samarAvasuMre, kahe laMkAne bhUpa che. su. 13 visara RSirAyajIre, mAtA pAse Aya; vAta kahI saMtoSanIre, harakha hIye na samAya che. su. 14 kArIgara laMkAtaNare, sugaDAMnA siradAra; 1-5thvItala upara. 2 kArtikeyasvAmI. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrIkezarAjamunikRta, adhyAye AvIyAre, keI na lAvI vAra che. su. 15 jema kahie timahi kariure, caturapaNe citta cAvi, ke dekhe harinI purIre, maiM dekhAe Avi che. su. 16 dihADe aba sattarameMre, puSpaka nAma vimAna; bayase lakSmaNa rAmajIre sohamane IzAna che. su. 17 sItA vizalyA valIre, rAjasutA sukamAla; sagalI bayaDI sanamukhIre, vidyA dharIya vizAla che. su. 18 vibhISaNa sugrIvajIre, bhAmaMDala hanumAna; agadaruM dakSiNa dizere, baThA purUSa pradhAna he. su. 19 bAmI dizi vizeSathIre, bayaDA rAkSasarAya; pUTha sevaka sAmaThAre, lIye vimAna calAya che. su. 20 duhA saba parivAre AvIyAM, mahIdhara nagarI jAma; dekhI harakhI ati ghaNI, sA vanamAlA tA. 1 mahIdhare mAMDa ra, kahi kahi vANuM narama; putrInA vivAhAtaNuM, vyAhI hAthe sarama. 2 mUla DhAla, ayodhyAne Asana, AyA jANyA jAma; bharatabhUpa laghubhAIzuM re, sAMppA Ave tAma che. su. ra1 chatarIyA hAthIthadara, nijare AyA Iza; Iza vimAnathI utare, ANuM adhika jagIza che. su. 22. bharatabhUpa bhalA bhAvara, rahiu caraNe zira lAya, * sAdhamendra ane zine jeyA. 1. najIka-samIpa. - ional Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 2pa7 uThAI uce karIre, lIdhe kaMTha lagAya che. su. 23 mastaka cuMbe rAmajIre, vAraMvAra vizeSa; zatrughana paga lAgatAMre, de sanamAna azeSa che. su. 24 zatrughane bharatajI, lakSmaNane pariNAma; karatAM lakSamaNujI kayere, jema ke zrIrAma he su. 25 tAma vimAne ekaThAre, bayaThA badhava cyAra; dAna zIla ta5 bhAva nyUre, pAve zebha apAra che. su. 26 pahilI he paragaTapaNe, adhyA samAvi, mehIthI prabhu AvatAre, punara phera jaDAvi che. su. 27 chAMTI thoDe pAye re, raja sagalI bayasAvi; karaI sugadhA dhUpaNare, phUlahI phUla vichAvi che. su. 28 teraNanI racanA karIre, galIe galIe dekhi; gharaghara guDI UchalI, gharaghara harakha vizeSi che. su. 29 zRMgArI suMdarapaNe re, zebhAne saMdeha, jema dhaNuM ghara AvIyere, suMdara pAme seha he. su. 30 vAjA vividha prakAranAre, bhUmi ane AkAza; vAje nIkA nAda sure, hAI rahyA ullAsa he. su. 31 nagarImAMhi AvIyAre, rAghava dekhI mera; ucI nijara vilekare, lega karaMta bakera he. su. 32. prakSepa hAla-gAthA - bhAI sukhadAI yArU bhalA thayA, dazaratha naMdana dhIra, dekhe he suhava rAjAdhirAjA rAma padhArIyA, sItA sahIta rAmajI AvIyA, vizayAlamaNuvara de. 1 2, zAlA. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * A eDi 258 zrIkezarAjamunikRta, Aja mane ratha sahu phaLyA, sonAne ugI sUra, de. AArU e bhAI cira lage javA dasamaNa nAThA che dura. de. 2 sItAnA varane ja nirakhavA, ANaMtI adhika umeda; de. kezalyA suta kuzale padhArIyA, dare gaI manarI kheda. de. 3 ke jharokhA keI gekhaDAM, kaI ubhI galIyAre mAhi; de. gahamahamAcI nagarI meM ati ghaNI, dekhaNa darasamuni cAMhi de. 4 seha vagAve ke sehalA, dhana dazaratha kula bhANa de. Apa padhArIyA purI manarIralI; A leyA eha maMDANa. de. 5 kAyama rahaye thAMrI sAhibI, kAyama baMdhavanI jeDi de. nArI vadhAve akSata matIyAM, pUre parajArA manarA koDi. de. huM veDa beDamAM aneka caMdAvatI, gAvatI madhure sAda de. dazaratha nadana dIpaka samA, rahI e avicala vAda, de. 7 janakadhIyA che dhananArI jagatameM, dhana draNamegha sutA sAra de. acala DAga rahi ehane, vAta kare che vAraMvAra. ke. 8 mula drali- *kanakataNuM kusumeM karIne, bharibhari metI thAla; vadhAre pavanitA valIre, gAve gIta rasAla che. su. 3 vadAve vArU valIre, kAmaNa kalaza udAra; dAne jalahara varasatAre, AyA nRpa darabAra he. su. 34 uttarI tAma vimAnathI re, rAma sumitrAnaMda, mahilamAMhi mana raMgasure, Ave dharI AnaMda che. su. A 1. sUrya. 2. cekhA. 3. saibhAgya. 4. suvarNa puSpathI. 5. strIo. 6. dAnamAM meghanI jema varasatA. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazeArasAyana-rAsa. pahilI kaiAzalyAtaNe, caraNe nAmI zIza; pAche avAM mAlaNIre, mAtA cei AzISa hai. su. 36 sItA vizalyA satIre, kaiAzalyA paga lAga; pAche sAsa Aranere, lahI AzISa suhAga hA. su. 37 jisA suta hama janamIyAre, te sAhI samatAla; tumhI nadana janamantyAre, mAni hamAre khela hA. su. 38 phira phira mA aparAjitAre, lamaNukeza aga; *se pharase zira dhAre, cuMbika kahe manara'ga hAru, 39 vaccha ! tumhArA Ajamere, hUe jANyA janma; nayaNe AnarakhIce ApaNere, dhana karatAnI kalma heA. su. 40 " ghaNA vanavAsame re, sItAye raghudeva, tA te AdheA kADhIyere, jo te tAtataNI pare rAmajIre, sItAye te kahe lakhamaNu vanavAsame re, htA rAkhie mAtAjI uddhRtapaNe re, me kIdhA aviveka; sItA rAma viyeAganAre, heta hUvA hUM. eka hA. su. 43 piN thArI AzaSathIra, vAye.. vAdala phATa; gayA sahI........AkhIre, AyA ari nirbhrATa hai. su. 44 DhAla e aDatAlIsamIre, gaI aheADI nAri kezarAja RSirAjare, punya vaDe| saMsArI heA. su. 45 iti DhAla dvASaSTayAM rAmayazorasAyane kIdhI tRtIyaH adhikAraH parisamApta. 3. sAbhAgya. 4. avinayapaNe. 259 seva hA. su. 41 jema; ema hA. su. 42 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 zrIkezarAjamunikRta. atha caturthoDAdhakAraH --4 - duhA. sugurU vaDe saMsArameM, gyAna dAna dAtAra, ziSya sugurU sevA lahe, vidyAne vistAra. rAma sulamaNuM AvIyA, mAjI harSa apAra; ke mana jANe ApaNe, ke jANe karatAra. 2 bharata bhUpati kare bhalI, avasara jANa sAra, ucchavA mAMDayo ati ghaNe, gharighari maMgalacAra. 3 sevaka heI sAcave, svAmita ati seva; bhUpatinI padavItaNe, na kare kAMI ahameva. 4 sAme lahIne svAmiDuM, bharata bhaNe suvicAra; rAja graho prabhu! ApaNe, huM liuM sajama bhAra. saMyama to huM sAdare, le rAjA sAtha; zagati gati jhuMpI gayA,papadavIkerI Atha. 6 Aja lage meM rAkhIye, ehi tumhAre rAja; dAdAjIre dayA kare, sArUM Atama kAja 7 DhAla, kalmI. natha gai ehanI--e dezI. khiNa gaI merI khiNa gai, lAkhaNa merI, khI keDichuM merI, bI. khiNagaI kirinAeI aMjalinuM jala jAtuhi joI. khi. 1 samaya samayare mare te jIva, vItarAganA vacana sadIva, khi, * tanu sAthe DolatI chahi, kAla rahe che pUri bAMhi khi. ra" saM gati ahitama Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 261 kAlasuM saMoSadhi nahiMya vinA, jama rUThA je rAkhe prANa khi. jAtakane jama khAI jAya, aNujAtaka sAMhe nadikhAya. khi. 3 kAle khAdhe ehi saMsAra, kAla na khAye jAya ligAra; khi. jarA na paDe na upaje rega, na ghaTe IdrinA bala-gakhi. 4 jabalaga ANi na pUge Ava, tabalaga kara citta dharmahi cAva. khi. 5 je nara jaga jamathI na DarAya, te te DhIla kare che nyAya, khi. maMdaradAre lAge lAya, taba te kAMIhi na kaDhAya. khi. 6 sAgara palyo Ave che, kavaNa vicArI gaNatI eha khi* je daba bAle parvata prAMhi, kio na bale khaDatedavamAMhi khi. 7. jagameM bhAkhiG sayala upAya, ghaDI ghaTe khiNahI nara hAya; khi. cAvaNa cAbI pathI pulAya, parathI paMthana rahivA pAya. khi. 8 eha sayANapaNe muja Aja, jimatima sArRAtama kAja; khi. ghara bAlIne kIrbhi karaMta, mUrkha ziromaNi nAma dharatakhi. 9 Ali AMkha kahe zrIrAma, vaccha rahivA de saMjama kAma, khi. rAja kare tuhe pahitI jema, je mujha sAthe rAkha prema.khi. 10 AgyAkArI tumha abhidhAna, e te jANe sakala jihAna, khi. pahilI jima tu mAMnI AMNa, abahI kare muja vacana pramANe. khi. 11 bharata bhUpa karI juvAra, UThI cA pIkAra; khilakSamaNa deDI sAhio hAtha, ANi bayasArio naranAtha khi. 12 sItAne vizalyA Adi, rANe sahu AvI ahalAdi khi 1. janmelAne. 2. sAgaropama. 3, pApama. Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. devarane samajAve teha, suMdara vacana vade sasaneha. khi. 13 jeThe baMdhava tAta samAna, kiu na vicAre tuM rAjAna; khi. sAyara kema taje marajAda, e te nice che vidhivAda, khi. 14 vIsAraNa saMyamanI vAta, jalakrIDA karivAne jAta; khi. devara sAthe bele bhASa, tuhasuM khelaNanI abhilASakhi15 bhAlIyAM mana rAkhaNa heta, cAlio bhUpati mahilA sameta; khighaTikA deya karI jala khyAla, jala kAMThe ubhe bhUpAla. khi. 16 etale gaja bhuvanA laMkAra, chaMbha ukhAle resa apAra; khi. A dekhitriya parivAra, seramaciye paDio gajalArakhi. 1 tharahara pUjaNa lAgI bAra[la, dekhI hAthI ati vikarAlakhi. pUThe rAkhI saghalI devI, Age nRpa A tatakhevi. khi. 18 madakari AMdhe tere gayaMda, nayaNe dIThe bharata narida; khi. mada Utariteha tivAra, zAMti have gaja chAMDivikArakhi. 19 gaja darzana dekhi abhirAma, bhUpati khiNa sukha pAye tAma; khi. kAne sAhI chIlI ema, bhUpati Age hAthI tema. khi. 20 vAta suNIne Ave dhAya, rAma sulakSamaNa subhaTa sahAya; khi. karI upAva aneka jANI, mahAvate gaja AMNio DANikhi. 21 kula bhUSaNane bhUSaNa deza, samaya rASirAja vizeSa, khi. padma saumaMtrI bharata naresa, vaMdana Ave leka azeSa khi. 22 pUche padma kahe riSirAya!bharata dekhi gaja niramala thAya; khi. deza bhUSaNahi kevala dhAra, bhAkhe bhUpa suNe suvicAra.khi. 23 riSibhe lIdhe saMyasa-bhAra, sAthi havA nRpa cyAra hajAra; khi. eSaNa zuddha na lahie AhAra, tApasa hUvAte tiguvArakhi. 24 1. hAthI. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. 263 prahAdana suprabhapanada, tApasanA vrata pAli amadA khi. cAdaya sUradayadekhi, bhavamAMhi bhamIyA suvizeSi. khi. 25 caMdradaya gajapurame Aya,harimaMtabhUpati naMda kahAya, khi. caMdralekhA udare upanna, kulakara nAme vitapanna khi. 26 sUryodaya piNa tipuramAMhi, vizvabhUtine naMdana prAMhi; khi. aganikuDA udare avatAra, zrutirati nAme kula AdhAra khi. ra7 kulakara nRpapada pAvaMta, tApasa vaname paga ThAvaMta; khi. vica milIye bhAnI aNagAra, abhinaMdana bhAkhe sukhakAra khi. 28 tApasa paMcAginI sAvaMta, jIva ghaNAnA AMNe aMta; khi. lAkaDa Aga lagADie Apa, temAM hari bale che sApa. khi. 29 se ahi parabhavane tuha bApa, khemakara nAme lahe tApa;khi. phADI lAkaDa kAThio nAga, jIva ugAryAne sabhAga khi. 30 lAkaDA phADa mAMhi bhUyaMga, dIThe rAjA thayo viraMga; khidIkSA upari ANe bhAva, dhrutarati nAma kaheta kahAva. khi. 31 vaya pAkyAM dIkSAnuM heja, kari kAyA Aja sateja khi, ema suNuM bhAMgo uchAha, lacipaci mAMhi rahIo naranAha khi.32 e zrIdAmA che rANuM tAsa, purohita sAthe hai suvilAsa, khi zakA ANa pAmI bheda, rAjAjI karie ziracheda. khi. 33 viSa deI mA bharatAra, vegehi mu tiNavAra; khi. pApataNuM phala eha hajUra, e deI bhava bhamIyA bhUra. khi. 34 rAjagRhI nagarIme vipra, kapila ghare AvyA te khipra; khi sAvatrio nAma vinoda, bIje ramaNu karata prada. khi. 35 1. sApa. 2. ghaNuM.3. jaladI. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zrIkezarAjanikRta. ramaNa gaye bhaNavAne veda, dezAMtara bhaNI kari beda. khi, ghari Ave nizi haI jANu, yAmaMdara lIdhe vizrAma. khi. 36 vaDa dhavanI sAkhA nAri, datta vikasuM prema prakAri; khi cakSamadarame ache saheTa, sA AvI priyane bhaya meTa. khi. 37 pUche A che tasa kaMta, datta na Avye tAma turaMta; khiramaNa uThAvI mAne bhega, nArina vAMche dhana te lega. khi. 38 kADhi khaDaga karaMta prahAra, bheda na jANe kaI gamAra; khi2maNa charIsuM haNI kata, sAkhA piNa pADio taMtakhi.39 bhavamemi dhana nAma prasiddha, Ibhya puputra hUre samRddha. khi ramaNa hu suta tehane ANi, lakSmIura bhUSaNa suvANikhi.40 pariNA kanyA battIsa, sukha mAne te vizvAvIza, khi upari bhame baya svAmi, rajanIkere 4pazcima jAmi. khi. 41 Adhara Sine kevala yAna, UpajayuM che adhika pradhAna; khi. kevala uchava karivA deva, dekhe dharama taNe lahe bheva.khi. 42 uparathI utarIyA naMda, RSi vaMdanane dharI AnaMda; khi. vATe jAtAM sApe khAdha, zubha pariNAme zubhagati lA.khi. 43 bhalA bhalA te bhavane leta, bhalA bhalAhi vitaraNa deta; khi. bhalA bhalAhi dhRvata ThAma, bhalabhalA gAvata guNagAma.khi. 44 jabUdvIpe apara videha, ratnapurI nagarI guNa geha; khi. acala nAma che cakIza, pUraNuM haraNI mAya jagIsa khi. 45 priyadarzana nAmeM vapUta, jANe rAkhese gharasUta; khi. bAlapaNe rAkhe vairAga, mahAre nahIM pariNate lAga.khi. 49 4. chale pahere. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 265 mAtA pitA rAkhaNa ceta, kumara jaba mAM pariNeta; khi. kanyA meli hajAraja tIna, pariNA kumara paravIna khi. 47 sATha sahastra varase gRhavAsa, bahulA kIdhA tapa upavAsa khi. "aMta same AMNa zubhadhyAna, pAmya paMcama amaravimAnakhi. 48 dhanane jIva karIne kAla, bhavamAMhi bhamI asarAla; khi. pitanapura brAhmaNane aMza, zakanAgani mukha vaMzavAMsakhi. 49 mRdumati ura janama lIdha, bhUDa jANI kADhI dIdhakhi. dhUrata zIkhe mAyA jAla; Apane upAye zAlakhi. 50 ghara AMye na taje parapaMca, vesyA sarisa mAMDio saMca. khi. pAche saMjama pAlikIdhe kAla,pAMcame svarga Igate cAlakhi. 51 gatibhava kIdhe mAyA meli, gati tiryaMca lahie Ihi kheli, khigiri vayatADhi mahAmayamara, hAthI have e balavaMtakhi. para priyadarzanane jIva jihvabhUpati bharata hare tikeva; khibharatataNe gaja dIThe darza, jAtisamaraNa pAmya saza.khi. 53 bhAI putrapaNAnI prIti, kiu aba meM thAu viparIti; khi. mati duHkha pAme mAhArI trAsa, gaja mada chAMDiye ema vimAsI.khi. 54 epa suNI bharatesara bhUta, saMyama AdarIyuMre anUpa, khi. sAthe huvA eka sahasa nariMda, mahIyala vicaryA bharata muNiMda. khi 55 AtamaguNa ArAdhana kIdha, samarasa mere sudhArasa pIdha. khi 1. hajAra. 2. pRthvIto. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 zrIkezarAjamunikRta. rAtrujaya sAdhI saMthAra, pApe bhavasAyarane pAra. khi. pada hAthI nAnAvidhi tapakAra, anazana ArAdhI atisAra, khi. pAMce paratina paMcama kaka5, sukha sAtA tihAM are ana5. khi. 57 keyIjI saMyama saMsuddha, pAlI TAlI karama azuddha; khi. mAtAjI gaI paNa majhAra, jehane nAme sadA kArakhi. 58 e bhAkhI rUDI DhAla, e eguNavaMsamI rasAla; khi. kezarAja kara zirahI cahADi, keI bharatanama kareDi. khi. 19 dUhA, hiva bhaviyaNa tame sAMbhale, digavijya adhikAra; varasa tInase laga kI, senAne vistAra. 1 DhAla, digavijaya dazarathake naMdana, caDhe sena dala visatArI; rAmane lakhamaNa denuM bhAi, pheja badhIkarene sArI, di. 1 tIna khaMDake rAjA sabahI, Aya nameM kari IkatArI; selA sahasa mukuTabaMdha rAjA, AgyA zira dhArI sArI. di. 2 gayavara hayavara rahavara jehane, lAkhAlIsa gharadvArI; keDi aDatAlIsa pAyaka sUrA, nisidina varate hitakArI di. 3 duhA bharata bhUpa dIkSA grahe, rAjA kare viveka; vAsudeva baladevanI; padavIne abhiSeka. 1 kIje cittanuM ciMtavI, bhUcara-khecara nareza 3. pAMcamo devaka. 4. atizaya-bahu. 5. mekSa Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa, 2017 AvI pUche rAmanaI rAma dI Adeza. 2 mAMDava chAye mekale, mAMDayAM bahu maMDANa; vidhi savalIhi sAMcavI, sAjaNamilyA sujANa. 3 prathama kalaza lakSmaNa bhaNI, DhAle bhUpAla; pAche kalaza zrIrAmane, DhAle te suvizAla. 4 vAsudeva e AThame, e AThama baladeva; rAja kare savizeSathI, sura nara sAre seva. 5 vAsudevane devatA, seve ATha hajAra; cAra hajAra sevIye, zrI baladeva udAra. 6 solAM hajAro dezameM, jehanI varate ANa rAjA sola hajArahI, ANa kare supramANa. 7 hayavara gayavara rahavarU, lAkhaja bayAlIsa pAlA praDha pratApasuM, keDija aDatAlIsa. 8 khecara kharI khijamita kare, bhUcara ANu akhaMDa mane sura sAMnidha kare, pAle rAja pracaMDa. 9 DhAla, 50mI. hiMDelaNAkI-dezI. he usa raghupati ke dharama, rAje sukhIyA saghalA lega, adhika nehA adhika mehA, adhikaneye hoI, adhika surabhi dUdha Ape, adhika phala tarU jaI, adhika lAbha lahaMta viNaje, adhika cAkara grAsa; adhika putra-kalatra-kamalA, adhika pUre Asa. he. 1 adhika dAna suzIla adhika, adhika tapahi prakAra, 1. beMtAlIza. 2. devatAo paNa jene sahAya kare che. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 zrI kezarAjamunikRta. adhika bhAvana pUja pAvana, adhika ka2NI sAra; adhika pasahane sAmAyaka, adhikahI AcAra, adhika adhike sadA te, adhika adhikAra. he. 2 nahi hiMsA nahi jUThaja, nahi keI cera, nahi laMpaTa nahi lebhI, nahi bhUMDe bhara; nahi ke dhI nahi mAnI, nahi dveSa ligAra, nahi vAda vivAda vikathA, nahi kalikAra. he. 3 nahi kAla karAla kAje, 1pizunake ja jAla, nahi kAM parapaMca raMcahi, ke na kehane zAla; nahi jAra vArI dhUrata, nahi duHkhIo keI, jehanI epamA jagameM, ApahI prabhu heI che. 4 rAma Ape bibhISaNane, rAkSasAne dvIpa, kapipatine vAnarane, ache jeha sadI5; hanumatane pravarazrI, pura zrIpati Apata, kulakameM je cAlyA AvaI, te tihAM thApaMta. he. 5 laMka te pAyAla pragaTI, lahe vivirAdha, nIlane de rakSapura prati, sUrya hanupura lAdha; ratnajaTI dIpagIta, caMdragati suta dekhI, rathanapura nagara rUpAcale, lahe eha vizeSi. he. 6 jayA jege jehI jANyA, "tIse tehane deza, dehane saMtoSIyA, zrIrAma sakala nareza gAma vAle gAma pAye, khetavAle kheta, 1-ca.lu . 2-du:kharUpa. 3- . Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmacazeArasAyana-rAsa. 69 7 jAya, kAma, vimukha te nara ke na rahIye, padama pRthivI deta. hai. zatrughanasu* rAma bhAge deza jeDhI sahAya, sAhI mAgeA tAma mathurA, AvahI tasu dAya; rAma bhAkhe vaccha mathurA, purI adhika jadusAdhi, jANI khUsI ApaNe gale, kANu ghAle vyAdhi, hai, 8 madhUnRpane camara ApyA, ache paDhuilI phUla, arI haNI tasa hAtha Ave, pragaTa che pratikUla; zatrunna kahe tumheM haNIe, rAkSasanAtha nizaMka, huMI thAMza bhAI chu. tA, kANu ema ra'ka, huM. ehu mathurA e tamAsA, dekha ha zama ApI tAma mathurA, ehu sIkha suNAya; zvala gavuM A che gAla, chele kInmyA male jora na kai calasI, sIkha de rAma tRNu akSaya sAyaka, ApIyA tasa dAya, sArathI yamavadana nAmA, sAthi dIdhA. sAya; dhanuSa dIdhA aNuvA vrata, aganimukha sara sara, lakSmaNe ApIyA harakheM, bhAine jyakAra. huM. 11 zatrughra tama cAlIyAre, karata zIghra sAthi dalakhala sAmaThAre, vAjahI nIsANu; nadItaTe vizrAma lIdhe, khakhara kIdhI rAya, vanakukhere nAri sarasA, sarase, madhu-keli karAya. hai. 1ra anunA AgAramAMhi, zalanAre niveza, guNa chala lahI rAte, kare purIce* praveza; 46Hkhe sAdhI zakAya evI. zrIrAma. Ge. 10 prayANu, Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra70 zrIkezarAjamunivRta. vAta sAMbhali deDIye madhu, Avaha puramAMhi, zaoNne subhaTa balIe, rekI te prAMhi. he. 13 madhunaMdana lavaNakuM, arI mAMDI saMgrAma, laData adhike yudhane mukha, mArI lIdhe tAma; rAmAyaNanI Adi jimanA, rAyaNe khara mari, jItanA dhurahi bajAyA, tema e saMhAri. he. 14 putrane vadhu suNane madhu, ke pAre karAla, zatrahmasu AMNI aDIye, laDe tAma bhUpAla; astra zastrAM ceTa karive, adhika zUrA teha, deva asura jema mAcI, tema macI eDa. he. 15 dhanuSa taba arNavAvrata, agni mukha te bANa, samarIyAM sAMnidhyakAra; hare harika prANa; mariye madhu jema lubdhaka, mArahi mRgarAja, ghAva zAlyAM madhu ciMte, huM eha akAja. he. 16 phUla nA nA haNANe, suprabhAne naMda, janma hArio kena sArio, kAjame 'matimaMda pUchayA nahI deva jina, nA kayA pravara prAsAda, pAtra jANuM dAna na dIye, ANike AlhAda. he. 17 eha bhAvana bhAvatAMre, rAkhi zuddha pariNAma, thatI dIkSA prANa choDayA, hU sura abhirAma; vatI je deva-devI, sArahi tasu seva, 1. zikArI. 2. jinamaMdira-derAsara. 3. prema ANInebahu bhAvathI. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayarasAyana-rAsa. ra71 deha upari kusuma variyA, jaye ja madhudeva. he. 18 devirUpe phUla jAI, kahI camarasuM vAta, zatrudana chalabale kIdhe, madhunRpane ghAta; mitra mArio suNI pIje, tAma zrIamare, zatrudanane Aja mArUM kahe Ima asureMdra. he. 19 cAlIye taba vedAlI, deva pUche tAsa, kihAM cAlyA mitra haMtA-taNa karavA nAza; veNudAri phirI bhAkhe, tehane adhikAra, addha cakI punyapUre adhika vate vAra. he. 20 dharaNa pAse lahI rAvaNa, zakti chatI jeNa, tIna lekAMtaNe kAMTe, mArio rAvaNa teNu, kuNu madhu tasa patta sarikha, prabhuta bala pAmi, zatrune madhu mArIo che, zAMti hU sami. he. 21 amara bhAkhe zakti chatI, vizalyA supasAya, nANAyane nahIM vakhANya, ehameM balakAya; tAsa abrahmacAriNIne, gaye sarva prabhAva, tehathI jaI zatrudana karUM che Ava. he. 22 ema kahIne camara mathurA, Avaye tatakAla, leka sukhIyA deza nIke dekhIye suvizAla; prathama te eparaja pIDuM pache pIDuM Iza, ema ciMtI rega pIDA, kare vizvAvasa. he. 23 rAganA upacAra kIdhA, tAma vividha prakAra, sAnIyAne jema mistrI, tema e upacAra Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zrIkezarAjamunikRta. tAma nRpa kuladevI samarI, sA kahe suvicAra, madhu mAryA camara ke, tehanA suvikAra. he. 24 leka duHkhIyA dekhI rAjA, kare arati apAra chIkano mUchIye mANasa, jevahI dinakAra; zatrugha taba cAla Ayo rAma lakSmaNa pAsa, camara ke kema kIje, kare e aradAsa. he. 25 dezabhUSaNa kulahibhUSaNa, AvIyA muni deya, rAma lakhamaNa zatrudananuM, vaMdahI sahu koya; zatruzna je grahI mathurA, kahe prabhu kuNa heta, dezabhUSaNa rAmasu kahe, punvabhava saMketa. he. 26 zatrughane jIva maghurA, upajio bahuvAra, nAme zrIdhara vipra 9te, kAmane avatAra; rAja palI lIye teDI, karaNa joga vilAsa, jANa havA cAra bhAge pAmI se trAsa. he. 27 hukama nRpane badhyA bhemeM; ANI te kSipra, kari kRpA kalyANa munivara, choDAye te vipra; leI saMjama svargo heI, purI mathurA ANi, nada cakaja bhakatRpane, have punya pramANi. he. 28 hariprabhA uri Upane re, acala tehane nAma, raviprabhAdika ATha bhAIo, oramAI jAma; sakala jANe mArivA. kare te upAya, bheda maMtrIsa dIdhe, acala nAsI jAya. he. 29 1 sUrya. 2. tarata 3. udare. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazeArasAyana-rAsa. bhramata aTavImAMhe kAMThe', vIdhIyeA tasa pAya, sAvastIne vasaNu hAreA, aMka nAma dharAya; Ape kADhaye gharahi mAhira; vaDe nijara AvyA acala tehanI, UpajyuM kAThe bhAri UtAri kAMTA kADhI dvIdhe! hAtha, sei kAMTA tAsa ApyA, taNI ApI Atha; acala nAmA adhu mathurA-purIke rAja, vA hU mujhane suNI Ave, sAritru... tujha kAja, he, 31 acala kAsu bIyaIpahuMte, siha gurUne saoNMga, IMdrapta khaci, sa'ci. huM. 33 naredra zIkhe, kalA dhanuSa sucaMga; rAya gurU rIjhAyIyA, tihi dhanuSane abhyAsa, rAyaputrI sAthe pRthvI, tAma dodhI tAsa, huM. 32 ana gArdika deza sAjI, melI sakhaaA sAja, purI mathurA cAli Ave, vistarIre A vAja; yuddha karive bhAi AThe, khAMdhiyA te caMdrabhadra pradhAna mekali, vAta Ah tAma nAma prakAza kIdheA, saciva nRpasu bhASaDI takha acala nagarImAMhi lIdheA rAya; anukrame nRpa rAja dIdhA, varatIyA jayakAra, bhAI te aSTahi sevaka, kIyA AgyAkAra. hai. 34 eka divase naTa nAce, dekhahI se rAjapurUSAM mAriyera sAi aka pAse ii kare dilAsA janmabhUmija acala ma4 sumitra thApi, viTTu sidhu Aya, 273 iMdhaNuMbhAra, ati pyAra. hai. 30 btA' bhUpa, anupa; dIdha, kI, hai. 35 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra74 zrIkezarAjamunita. samudAcArija pAse, leI saMyama bhAra, svani paMcameM heI AyA, manuSyalaka majhAra; zatrudha e acali huM, heta mathurA lAra, aMka jIva kRtAMta anana, sArathi tumhA sAra. he. 36 zrIpabhApura nagara nIke, zrIyanaMdana rAya, dhAraNIura upanA suta, sAhI sukhadAya; sUranaMdazrI naMdazrI, zrItika nAmi jayaMta, sarva suMdara camaravijaya, mitrajI guNavaMta. he. 37 zrIyanaMdana rAya sAte, putrasuM varAga, mAsa jAtaka pATa thApi, sAdhivA zivamAga; prItikara gurUpAsa saMjama, AdI tatakheva, lahI kevala makSa pahRte, rAyajI riSideva. he. 38 bhAI sAte zuddha saMjama, pAlatA viharata, labdhi jaMghAcAriNI de; tapabale upajata; purI mathurA AI rahIyA, tAma te cemAsa, chaTha aThama dazama 'dvAdaza, kare ta5 upavAsa. he. 39 pAraNe jaI avara nagare, karI Ave sAdha, tAsa tapa AcAra karaNI-taNe atizaya lAdha; amara kIdhA rega miTAyA. have nagara niga, adhika ucchavaraMgi ghara ghara, nahIM supane zoga. he. 40 nIti laha jaDa padane mAla, thuMka ne nakha , eha te caNAdhi prAMhi, sAdhunA nika, 1-be vAra A jilavA cAra pAvAi jAya * * . . Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 275 vAyare tana pharasI Ave, jale paga vAya, vAya-pANI pharasIyAMthI, roga saghalA jAya. he. 41 adhyAye AvIyA te, pAraNane kAma, adatta zeTha graDAMgaNere, ANi ubhA svAma; bhAva viNa vaMdanA kIdhI, zeTha saMzayavaMta, sAdhu sA mAsamAMhi, viharatA vicarata. he. 42 zeTha jANe pUchIyere, diso tumha AcAra, bhekha dIse sAdhune re, phire cheDayAM kAra; ema ciMtavatehI rahie, dIye bahuta AhAra, cAli upAsare AyA, jiDAM che aNagAra. he. 43 AcArija zrI nAma kativara, kIye uThi praNAma, avara sAdhu na kare vaMdana, jANi zaMkA ThAma; azana kIdhAM pache pUchayAM, AcAraja RSirAja, pUjya the kihAMthI padhAre, kihAM jA Aja . 44 purI mathurAthIke AyA, jAvasAM piNa tatra, ema kahI kaSi pAMgare, AvIyA thA catra; sapta riSi saMyamI sUdhA, irIyA pAlata, gagane Ave gagane jAve, deSa sahu TAlata. he. kapa ziSya pUche sugurU pAse, kUNa e nigraMtha, sagurU bhAkhe sAdhu sAcA, sAdhahi zivapatha; lavita mahaMta munivaramAMhi ke nahi de, ehI suNatAM ziSya mana, kare ati Apasama che. 9 Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 zrIkezarAjamunikRta. kare pazcAtApa, evi sAMbhalisAI zrAvaka, mAsa kArtika zveta sAtamI, cAli Ape Apa; karI vadana vInave, tumhe guNAM risa agAdha, pAya lAgIne khamAvuM, khame muja aparAdha. he. 47 sapta RSisuprasAduthIre, zAMti sagale deza, suNI kArtika pUname re, AvIye[2] nareza; pAya namI kahe sAdhujI, AhAra lyA muja rAjapiDa na RSi kalpe, kahe munivara teha. che. 48 zatruo tamArA bhAge, phari bhAkhe, dhanya tharA dharma, devakRta e gamiTIyA, kIyAM vinA upakarma; kaiAina e raheA IhAM, Ara ThAma geha, rAga vihAra, uddhAra. che. 49 ti kareA avatAra thAza, sapta RSi kahe rAya ! na kare, cAlityAM nahi rahAM khiNuhI, caraNa guNu saMcAva; ghari ghari jina biMba pUjo, sAdhu sevA sAdhi, zIla samiti zuddha pAle, jema na upaje vyAdhi, huM. 50 ema kahI RSijI padhAryAM, jisI jehanI sAta, ratnamaNinI sakhara RSivI, karAvI nRpa mUrti; nagara pAkhili ArihI dizi, mAMDI pUjI sAya, kuzalane kalyANa Upaje, sukhe vase sahu kAya. hai. 51 hAla e pa'cAsamIre, sAdhunA achaeN mATA nahI' cheTA, gaganane 2. sAdhune rAjapi' zAstramAM niSedhyeA che. karaNa jaga sAdhu mamatA bhAva, upagAra, vistAra, 3. cAritra. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayarasAyana-rAsa. ra77 kezarAja sunI bhAkhe, garUDa AyA sApa, nAsahI jina sAdhu AyAM, pApanA saMtApa. che. para daha, giri vaitADhaya vizeSathI, dakSiNa zreNi majhAra, ratnaratha rAjA bhale, ratnapure sukhakAra, camukhI ura UpanI, manoramA sukumAri, e kehane pariNAvasyuM, rAya paze suvicAri. 2 nArade lakSmaNajI kA, saba guNa lakSaNavaMta bhAgavatI e bhAmanI, je thAu kaMta. 3 ratanaratha rAjAtaNuM, kepyA tAma kumAra; getraja vera vicArave, amaraSa vahe apAra. 4 kIyU mate e kuTIye, nArada nAsI jAya; purI ayodhyA AvI, lakSmaNa lAge pAya. 5 maneramAne rU55Ta, lIye likhI dekhAya; lakhamaNa thaye anurAgI, rUpe rAce rAya. 6 lamaNa tabahI cAlIye, sAtha hUvA zrIrAma; rAkSasa khecara sinas, Aya gayA abhirAma. 7 ratnaratha nija putrasuM, aNi kare saMgrAma; lakSmaNa teje jItIyA, vAjyA sujasa dumAma. mane ramA lakSmaNa bhaNuM, putrI daI pradhAna; zrIdAmA zrIrAmane, rIjhAyA rAjAna. 9 sAdhI dakSiNa zreNi sahu, sAdhI 'khaga bhUpAla 1. vidyAdhara rAjA. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 zrIkezarAjamunikRta. purI adhyA AvIyA, rAja kare suvizAla. 10 lakSamaNane aMteharI, sehe sola hajAra; AThama ache paTarAganI, IdrANI avatAra. 11 vizalyA Ade kahI. rUpamatI vanamAla; kalyANamAlA catuthI, ratimAlA sukumAla. 12 jitapadmA pragaTI mahA, abhayavatI avadhAri, maramA manamohanI, e AThe paTanArI. 13 aDhIse naMdana huvA, sUra mahA mRjhAra; jAyA agramahelIyAM, e AThe suta sAra. 14 vizalyAne zrIdharU rUpavatIne eha; pRthivItilaka sahAmaNe, guNamaNike geha. 15 vanamAlAne arajuna, upamA adhikI jAsa, jitapadyAno jAye, zrIkezI selhAsa. 16 kalyANamAlAne kahyA, maMgala nAma amaMda; supArzva kItikalpatarU, mane ramAne naMda. ratimAlAne vimalajI, vimala sunAma pariNAma; abhayavatIne e sahI, satyasukIrti nAma. 18 ccAra kahI zrIrAmane, sItA satI sarekha; prabhAvatIne ratinibhA, zrIdAmA suvizeSa. 19 garbha dhare sItA satI, bhala supane aveleI; Ave cavI vimAnathI, zarabhasa joDe deI; 20 kare praveza nijAname, vInavI bharatA; 2. aMtaHpuramAM rahenArI rANI. 3. paTarANI. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 zrIrAmayazarasAyana-rAsaputra yugala tuhe prasava, nahi saMdeha ligAra. 21 zarabha vimAnathakI cavyA, suta mujane sukhadAya; hasI e jANe sahI, kahe ayodhyA rAya. 22 sItA kahe sAMmI suNe, esI Arati Iza; kAma sakalahI pAdhare, kari zrI jagadIza. 23 prIti ghaNuM pahilI ache, prabhunI sItA sAtha; aba AdhAna dharyA che, ati sanamAnI nAtha. 24 saki bale manameM ghaNe, amarasa sa na jAya; bala piNa ke cAle nahIM, tAma te kare upAya. 25 DhAla, pa1mI. he rUkamaNI tuM to sAcI zrAvikA-e dezI. *lIthI ati AkarI, vI zekija hoya ho, raghupati. zAkisarIkhI zUlikA, avara na dIse kaya ho. raghupati 1 zakiko yU nAM kare, muMkahI ati duHkhadAya ho; 2. pUThina chAMDe pApaNuM, phiTa phiTa e sagAya he. 2. 2 * kavitA=rAma sapUtakuM dei vanavAsa, kumati de ke keyI kaMku roI, sUrpanakhA jusIyA vatavAya, dazakaMdharakI sAhibo la kasuM khAi, yamadagdhane tAma triyAke kahe, maraNa lallAne tapasyA vigaI, rAMDanake purUSAtananuM kahe ghara bhAMDanake na kAMI hoI. 1-ga. 2-IrSA-adekhAI 3-mudrA-AkRti. Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 zrI kezarAjamunikRta. zastrathakI tIkhI kharI, tIkhe tAsagha tApa he; 2. zastra chiye he myAnameM, lIyAMuche Apa he. 2. se. 3 sApaNuMhIthI sApaNuM, sApaNa eki kahAya he; 2. sApaNI maMtre khIlIye, sekina kahi khIlAyahe. 2, se. AgithakI unhI kharI unhI sakija heya he; 2. keu bale jima bhItarI, tema balatI jaya ho. 2. se. jabalaga dUdha ja sAbate. jabalaga kAMjI dUra he; 2. phATe kAMjI melive, e dRSTAMta hajUra che. 2. so. aMbara unhIyA ghaNuM. dekhAvethA meha che; 2. prabala vAyane vAji, phATi gayA ghana teha he. 2. A che A cho ghaNuM, kehale tUTe vAMka ho; mANasa pherabIyA kare, jema phirate cAka ho. bAhira milaNa milI rahI, mAMhI kuTakA tIna he; kAkaDIyAme te vasI, lIje dekhi pravIna che. pAre vAnIsuM mile, hIMgalu kahivAya ho; 2. sehagInA sagathI, chaTikane alaga thAya che. 2. se. 10 AMbA jaMbU amalI, ethI je era ho; 2. upara kemalatA ghaNI, mAMhi adhika kaThera he. 2. se. 11 satyavatI sAcI satI, vasudhAmeM vikhyAta che; 2. zekyAM sAhalavI karI, AvAM kehI vAta che. 2. sa. 12 seva kare sItAtaNuM, hAMre tuM ziradAra he; 2. jIbhe amRta kelave, kAtI hadaya majhAra he. 2. se. 13 1- agni . je je je je je Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 zrIrAmayazarasAyana-rAsa. eka divasa rasagame, pUche vitane cAvi hai, 2. rAvaNu-rUpa hAmaNe, hamane likhI dikhAya che. 2. sa. 14 sItA kahesuM jANuye, keha che tasu rUpa he; 2. te kadiDI na dekhI, dekhyA 2pAva anUpa che. 2. sa. sA bhAkhe suNa suMdarI, seIlikhe tuha pAva ho. 2. dhUtI dhUta paNe kare, sItA sarala sabhAva ho. 2. se. sItA likhIya dekhAvIyA, rAvaNa pAva udAra he. 2. sAke DhAMkI rAkhIyA, pAvataNa AkAra he. 2. se. gaThI visa vegasuM nijanija thAnaka jAta he; 2. sItA UThI pADivA, kehavI ghAla ghAta he. 2. sa. 18 paga AkAra dekhAvIyA, jaba AyA zrIrAma he; 2. pUkyAM e uttara dIye, vADI 5trIyanA kAma he. 2. sa. 19 e te pAvana pUra , je tasu sAthe neha he; 2. vAta na mAnI rAmajI, saki palekhAM eha he. 2. se. 20 Apa ApaNI dasine, teDI te nAri he. 2. galI galI bajArameM, sArI purI majhAri ha; ra. so. 21 sItA cita rAvaNa vase, sagale pADe sAda he; 2. sAla sarIkhe sAlase, lega mukhe apavAda he. 2, se. rara mAsa vasaMta virAjIye, prabhu triya sAtha kahaMta he; 2. garbhahI kheda vicAra, A eha vasaMta ho. 2. se. 23 mahedradaya nAmathI, Acho che udyAna he; 2. vividha prakAra vinedathI, mAMhI meTAM thAna he. 2. . 24 2-5ma. 3-dhutArI. 4-visarjana karI. pa-strI. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrIkezarAjamunikRta, 2. sA. 27 2. krIDA karavAne kAraNe, cAle jAvAM Aja hai; 2. sItA kahe muja dehilA, pUjjU zrI jinarAja hA. 2. se, 25 tamahI rAma magAvIyA, mAgataNA vara phUla hA, 2. paramezvara pUjArIyA, ANI phUla amUla he; 2. sA. 26 yAae padmanIsu prabhu; vanamAMhi AyA cAla hA. ra. vividha vinAdya vasa'tame', rAci rahyA che kSAla haiH etale sItAjItaze., sUrakayA dakSiNa aMga hA, zakI manamAMhi ghaNuM, lahIye ra`ga vara'ga hA. 2. seA. 28 sItA prabhujIsa' kahyA, kare vicAra nareza hai; 2. e tA ehuvA dekhIye, upaje kAI kaleza haiA. 2. sA. 29 rAkSasane hAthe caDhI, dIThA rAkSasa deza dhruva na tADI yApIyA zAye vAkI sesa dina gayA varasa kharAkharI,AratimAMhi udAsa hai!; 2. pAra na pAve kevalI, varNavatAM dukhavAsa hA. 2. sA. 31 prabhujI ii AsAsanA, ema kahu ta mahu'ta hai; 2. sukha dukha Apada sa`padA, lAgI lAra rahuMta hA. ra. se. 32 rAma kahe ghara jAyane, kAra keAi upakarma hA; ra. dAna zIla tapa bhAvanA, sAMcavi zrIjina dharma heA. ra. seA. 33 jabavaranI pUjA kare, bhAva vizuddha trikAla hA; ra. 1AMkhila eka ladhAnarA, karatAM miTe ja jAlahA; 2. sA. 34 sItA AvI ma`dire, rahatI 'yamamAMhi hai; 2. dAnAdika vidhi sAMcave, Adarasu' ucchAMhi haiA. 2. se. 35 hai; 2. hA. 2. sA. 30 1-jemAM eka vakhata nIsa anna khavAya te tapa 2-jemAM eka vakhata bheAjana thAya te tapa. Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma zarasAyana-rAsa. balakIyA jagameM ji ke, koI na rAkhI khetI he; 2. e jina vacane jANI, bhAvI have ati . 2. se. 36 vijaya sUrdevajI, piMgalane madhamAna ha; 2. kAlakSepa kAzyapa kaho, zUra sudhara abhidhAna. he. 2. se. e sAte adhikAriyA, meTima mera samAna he; 2. khabaradAra karI thANIyA, purUSa mahA paradhAna he. 2. se. rAghava pAse AvIyA, ubhA kari praNAma he; 2. tharahara lAgA pUjavA, na sahAye prabhu dhAma che. 2. sa. 39 rAma kahe jo bhAI, kAM tumha ArativaMta he; 2. kAM kApe tarUpAna , bhAkhe vijaya mahaMta he. 2. prabhujI suNa eka vItI piNa sA navikahivAya che. 2. sAMbhaLatAM asuhAmaNuM, prabhujIne duHkhadAya he. 2. aNakahIyAM lAge sahI, svAmI drahane pApa he; 2. du tIDIme paDIyA achAM, grI chachuMdarI sApa che. 2. se. 42 rAma kahe meM bhAIyAM, jIvataNe te dAna he; 2. tumhane meM dIdhuM sahI, bhAkhe prabhu lahI mana he. 2. so. 43 devasuNo devataNe, atie apavAda prasIdha he 2. jaNa jaNane mukhe Akara, kAna na jAve dIdha ho. 2. susavAde phala dekhine, kahe kuNe nahIM khAya che; 2. phUla sugadha dekhine, saMdhyAM viNa na rahAya he, 2. sa. 45 lekhaNane likhI dekhIye, ghaTikA jema ghasAya che; 2. na rahe triya viSNu bhagavyAM,nara eto nirate nyAya.2. se. 49 mAMsAhArI mAnavI, na taje pAye mAMsa he; 2. laMpaTa nArI pAMmake na taje sAvata tAsa he. 2. sa. 47 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 zrIkezarAjamunikRta. bhUkhe bhejana pAmake, bhUkhe eka lagAra he; 2. na rahe timatriya pAMmike, na taje kavaNa vikAra he. 2. se. 48 aMbarathI tUTe paDe, paMkhI paMkhaNI pekhi he; 2. kiG vaceuM paMkhIye, Age ubhI dekhi he. 2, se. 49 sAMbhalije che ehavI legAM kerI vAta che; 2. zANapaNe suvicAratAM, dekhAye piNa sAca he. rA. se. 50 laI gaye piNa ekalI, ekAkIhi Aya ho; 2. kAla ghaNuM ghara tene, rahI piNa dekhAya che. 2. so. 51 rAvaNa te viNa bhagavyAM, rahIye hase kema ha; 2. jANye karijI ApaNe, che te sUdhe ema che. 2. chata na lAge che sahI, meTA bhAMDA jema hA, 2. jagameM jasa apajasapaNe, navicAle che prema che. 2. so. pa3 apayasa e evaDa, jAma hame na khamAya ho; 2 prabhune ANi suNAva, kIje jahI suhAya he. 2. sa. 54 nAnhAMsuM haDe meTakA, belA cha e bela he. 2. sevAtAMkI vAta e, jagameM jasa amela . 2. se. 25 kyatA-esI jihA pApaNuM na jANe gati ApaNuM, bhagavaMta nAma bhajavAku kharI alasAta hai, cugalIkuM cocasa laDAkaDI laDayuM, khaTa rasa suvAdameM sukhAvahai, vAtanakI ghAta lAyake banAya kahita vAta, jUThI jUhI kahiNakuM Age calI jAtahe, kahita atIta yAre, ketI samajAvuM che, pAdho vAhai khaTarasa tAhe visa bAta hai 1 Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayArasAyana-rAsa. AdinAtha Ade karI, Aja lage' ihi vaza hA; ra. kAMIna lAgI kAlimA, 2puhavImAMhi prazasa hA. 2. sA. 56 kIti tA AjanmanI, mati hArA raghunAtha hA; 2. sItA hUI nA hUi, male che itrIyasAtha hai. ra. se. 57 vajAhata hAI rahyA, e te vAta suNuMta hA; ra. sItA sAthe kAlio, kADhavA ekadaMta hA. 2. sA. 58 dhIraja Adari balIyA, mahattarAMnuM tAma he; 2. bhalI bhaNAvI vAta e, karisyuM jasanA kAma hA. 2. sI. pa nahi dehuM jasa jAyavA, triyA te kuNu mAta he; 2. visaryAM te vegasu, duHkha hiya na samAta hA. 2. sA. 60 ekAvanamI DhAla me, sakala milyAM subha sAja he; ra. kezAja sItAtaNA, zeyAM kIyAM akAja he. 2. se. 61 kavita: nakhavi nakaTA dekhe, sIsa dhArI jaTA dekhe, kuMteka nak TA dekhe, chAra layA taname, jaina ziva sAdhu dekhe, adhika upAdhu dekhe, dhanahIme pUra dekhe, mAyArka majUra dekhe, Adi aMta sukhI dekhe; jana mahIke dukhI dekhe, aisA nAhi dekhA, jAke kAmanI na maname vIra vAgha dekhe, krUjha mare raname; dAnahIme'ra dekhe, bhUli rahe dhaname, 1. kALAza-DAya, 2. pRthvImAM. 3. janmathI upArjela. 4. strI samudAya. 5.. jANe vathI dhAyala thayela hAya. 6. kaleo-hAda. 7. manamAM. 285 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. duhA. rAti padhAryAM rAmajI, suviA kAje sA; jihAM jAye tihAM sAMbhale, jaNa jaNa mukha apavAda. rAvaNajI lei gayA, tihAM rahI cirakAla; jANI satI ANI sahI, rAma apUrI khAla. vAnI dekhe vastunI; bhAjana kare AhAra; nArI rUpa vilepave, e jagane vivahAra. le gayeA akha rivA, jhakha mAraNeA givAra; tihi te jhakha mArI huse, nahi sadehu ligAra. ema suNI ghara AvIyA, rAma na lAI vAra; carave cAkhI cAkasI, bhaiyA nagara majhAra. ulhI kathAnA kahiyavA, uDDI jana samudAya; ANu suNAve rAmane, turata pharyAM nahi vAya. je taLe tA kAraNe, rAvaNune kSaya kIdha; phiTa vidhi teM sItAbhaNI, kANu avasthA dIdha. lakSmaNajI piNu sAMbhalI,lAkamukhe e vAta; jANe pAye AkAzathI, vajjatA nirmAMta savayA-nayane sAkAsu sayana batAvata kAhu seA vayanaka vAta banAve patikI sitame parivA nahIM, nitakI jana Arasa' teMhujanAve cAsA sAsa jeNAjIta dezanIkI de, du:kherI rAve dhamma sIha to vahelI tArAIA mUla lugAI kahAve, 1 282 1 3 1 Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrIrAmayazerasAyana-rAsa. 287 hAla para mI. vimalAcalamere mana vasyA edezI. lakSmaNajI te vinavehe, rAghavasu karajeDI, kAM kIje teDA teDi, nahi sItAmAMhi Di sAca kaDAhi caheDi, la. 1 pANIme patthara tire, pazcima dizi dinakAra; uge te sahI jAye, sItA lepe kAra. la. 2 vaizvAnala zIte paDe, amRta mAraNa hAra. te. sI. la. 3 adhakAra sUraja kare, caMda jhare aMgAra te. sI. sAyaranA jala bhIMtarAM, uThe reNu apAra. te. paMkaja paththara upare, pAme ati vistAra te. sI. la. sUrya AthamIyAMkI, varate vAsara vAra. te. sI. sApaNe mukha saMpaje, amIta rasa sAra. te. sAdhu nAma saMsArameM, je pAme kalikAra. te. sI. kAlakUTa viSa khAIyAM, Ayuta adhikAra che. sI. la. nirdaya dharma lahe ghaNe, anyAyI jasadhAra. ta. sI. kAvyakalA vAMche ghaNI, pragyAne parihAra. te. sI. la. 12 kupA dayA viNa vAMhI, tapahitaNa prakAra. te. sI. la. 13 anya mati kRta sAyarU, avagAhivicAra te. sI. la. 14 AMkhi vihuNa vAMchahIM, dekhuM saha saMsAra te. sI. la. 15 caMcala cittane AdamI, dhyAna dhare sukhakAra che. sI. la. 16 1. sUrya. 2. ami. 3. 4-. 4. kamaLa. 5. divasa. 6. kIti, 7. ti, $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta, 288 vAta. la. 20 prabhu! tumhane navi mUjhIce, sadAsI niva chAMDIke, rAma kahe mahattara narAM, lIdhI mune suNAya; epiNu kAne sAMbhalI, carAM piNa kahI Aya. 1. 18 vAtakA e apajazatI, me te sahIya na jAya; sItA kADhAM gharathakI, jima e kaDhuiNa miTAya. la. 19 dAMtAM dei AMgulI, takha bhAkhe laghu bhrAta; susa che tumheM mAhirA, phira ma kADho paDatu firA. zaharame, subreDa sanTi ke', susa karU'zrIrAmanA, me" mArivA tei. la. 21 leka vacane sItA satI, kima chAMDIye nareza; UtAvala aJa che ghaNI, pAche hAtha mela muhu'gI che ghaNI, su'gI nahIya sItA te sa'sArame, bhAkhyA uddina kina ciMtA raDI, jA dina paDayA viyeAga; mANusa muAMthI ghaNA, karatAthI ati sAga. la. 24 chAtI kADhethI ghaNuM, AMsu te dhana avatAra. la. 23 jhaDAlAya; kavitaH :~~* khAkha paDe mukha cAra cugalake vAta kare paraka aNujANI, phUDA kalaMka upAve nizaMkasu, vAta kare aNudIDI virANI, pApA kuMbha bhare deha vacasAM, kADhe utAvalA huM prANI, kezava Age. hAyagA saba nyAya ke dUdha ke dUdha ni] pANI ke pANI, akhalAsa abhirAsa; te e che nidAsa. la. 17 ghasesa. la. 22 ligAra; Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. 289 varase thA jima bhAda, sItA ucherAya la. 25 Aja huI alakhAmaNI, suNa gAnA bola; matire varaso bhAIjI, sItA che nimola. la. 26 khiNa rUse taise khiNe, bheda na keI lahAya, bAhija daSTi bhAkhIyA, lega nahI samajAya. la. 27 rAma kahe e sAca che, para ghara bhaMjaNa lega; ANi milIye e ehavo, devataNe saMjoga; la. 28 jaba lage vayaNa na nirakhIye, kahI na kahANa keya; kahI kahI ghAghali paDe, adhika asAtA hoya. la. 29 sajanaso kope nahIM, kadI na bhaje vikAra, sajanane guNa evaDe, vAlyo vele tivAra. la. 30 sAyara sAyaratA bhaje, nahIM have gAma talAva; sAyara sarane AMtaro, Ima bhAkhe jinarAva. la. 31 eka nara eka ja gharAM, ekaja purI prasiddha dUra kayAM sahu jagatameM, apajasa paDiho dIdha. la. 3ra nAri je sItA tuja chAMhaDI, sukha duHkha lAgI lAra; cheDAvI chUTe nahIM, kIdhAM keDi prakAra. la. 33 kahe vibhISaNa rAyajI, sItAnI chuM zAkha; rAjA rAvaNuM Agale, rahI ApaNa rAkha. la. 34 upadrava kIdhA AkarA, karIDa karAvI eka dilAsA jaI meM karI, prabhu tuha dIdhuM che. la. 35 jaba AvI madadarI, taba kIdhI ati bhAMDa; lAvI dUtI kahI, maMhaDe pADI khAMDa. la. 6 rAvaNa sAthe laDI ghaNuM, kAMNu sakalakI cAri, Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 zrIkezarAjamunikRta. phiTa kahI bolAvIye, ekahI zIlane jeri. la. 37 pUjya prasAda tumahAraDe, karI na ko parivAha kaNAcaNa jaI ke have, te bhaya dhare agahala. 38 susa karuM ehanevatI, je tumhA bhAkhe Iza; satiyAMmAMhi ziromaNI, sItAjI visavAvIsa. la. 3 lakhamaNajI bhAkhI rahyA, bhAkhI rahyA laMkeza; rAma na mAne ekahI, dina tujhane A deza. la. 40 sItAthI vicce nahIM, je have koDi prakAra; rAma vAta kahatAM viracIye, ayi ayi karamavikAra. la. 41 sAsU sasarA saha phiryA, mAta pitAne bhrAta; eha kunAmathI pharI, hanumaMta kerI mAta. la. 42 eha bAvanamI DhAlameM jIye jima kIdhAM karma, kezarAja tima bhagave, e jinamatine mama. la. 43 hA. narapi rAma padhArIyA, suNivA sItA vAta; sava -- kuMjarakuM dekhI jaise resa karI bhuseM zvAna, rosa kare niddhana vileke dhanavaMtakuM, renake jagaiyA dekhi ke vara mana rasa dhare, miththAmati rosa dhare seNike siddhAMtakuM, haMsakuM dekhi jaise kAga mana rosa dhare, abhimAnI rasa dhare dekhita mahaMtakuM, sukavi dekhi je kukavi mana resa dhare, suMThI durjana resa dhare dekhatahi saMtakuM. 1 1, kema 2. kaMTALI gaye. 3. hAthI. 4. kuta. 1, cha, Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerAyana-rAsa. 2 jiheM jAye tihAM sAMbhale, ehI kathA avadAta. 1 rAvaNe sItA leI gaye, kahe kizuM kAje bhAI bhaga nimitte bhAmanI, avara kAja ye thAI. 2 tiNa tehane viSNu bhagavyAM, kima cheDe nirIka eha khabara nice sahI, avara nahIM hama ThIka. 3 ralIyAyata ehathI thaye, te nahIM samaje teha, bhAI piNa vairI thaye, piNa nahIM choDI eha. 4 rAvaNa lakSamI bhegavI, mATe ehane bhAga; ghara AyAM raghunAthane, nita nita navale rAga. 5 hAla:-araNika munivara cAlyA gecarI-e dezI. samaNa dunIyAM dekhI nahi zake, sajajana se bhAga; keIla madhu mAse madhurI lave cuMcA mAre kAga. du. 1 paranI niMdA karavA pApaNuM, jIva vahe taravAra; bhalI pelInI karitA dehilI, dekhyA bahu naranAra. 6. 2 sadhana pADese je nirdhana vase, para sukhe duHkhIyere thAya; gIta gAvatI Ave geraDI, gelAMmAMhi cheDere gAya. 6. 3 ApaNe putra ma revA lagI, putravatI tihAM Aya; kavitaH- kahA nIcakA saMga kahA keDuka kI, kahA cIDIkI lAta kahA gADareke dhINo, kahA murakha mAne kahA nirdano tUTe, kahA kirapaNuke dAna kahA phAguNake vRddha, kahe gaMga guNavaMta suNe phUTI nAvana sevIye, guNa avaguNa jANe nahIM te kuTaNapTemasevIye. 1 2. sArI- khI. 3. nirbhaya. 4, vasaMta RtumAM. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa eha . hA, de 22 zrIkezarAjamunikRta. rAkhavA lAgI taba kahivA lagI, revuM tuja jIve che tAya. du. 4 pharajana sajajana dekhI dukha lahe, jima "guhaDane zUra; para sukhIyere jaga dukhIyA ghaNA, vigaDe mukhane renara du. 5 rAti padhAryA nagarImeM rAmajI, suNuvA kAje re seI: jihAM jAye tihAM ehIja vAratA, jaNa jaNa mukha rahI haI. du. 6 laMkAne pati ehane laI gaye, jise prajana Aya; kAmInara te kimahi navi Tale, nAri virANare pAya. 8. 7 satI jANIne sAMhA maMDayA, mAryo rAvaNa mAna; piNa te ehanekimapina pUchI, jima bAMbhaNa paradAna. 6. 8 cheTAMnere saba chatAM lage, de zira sagavAre pAva gAgari paNa sahuThaTha giNe, saba keI pIre talAva. 6. 9 kimapi na pUchaye INane rAmajI, bhalA burAnI vAta; thaI dhaNIyANuM "tInuMhI khaMDanI, ladaNa yatIre lAbha. du. 10 lakSmaNa devara Apugu viza lIye, ora kare sahu Aza; sUke jAve piNa sahuke kahe, bharI bhAdramAsa. 6. 11 dhobIvADAmAMhi dhasyA, tihAM vibhacAriNI nAri, AvI vyAdhI rAtinI, ughaDAve ghara dvAri. 6. 12 duhA. bebI manameM dhaDaha, pAche ema kahe te kima dIThe che Ihi. rAmacaMdrane geha. 1 5. ghaghaka. 6. sUrya. 1. traNa. 2. vyabhicAriNuM. vara talAne Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayarasAyana-rAsa. 2 rAme rAkhI raMgameM, lakhamaNa lADe lADa; spe maya jAtimAM same; huM tuja teDuM hADa. 2 kunAri jiNa katane, tethI ye gharavAsa; uDi sarisI Adare, niphala 4jamAre tAsa. 3 dhobI vAkaya-sava, rAti gaI deya pahira phiri AI sAro sahira kahi rIte svAda lIdhe, kena mukhavAsake, ApahI IkelI era [2] lagyo tenI gela, phela tuM macAya mati bhIta rAkha trAsake, jAgI jaba jUtIyAMsI paDegI sira rahegI, na chAnI chelI jAduM roga khAsake, mAne che te mAna rAMDa nahIM te karUMgo bhAMDa, IlAhI te ghara dekhe, kIdhuM rAmadAsake. dhobaNa vAkaya savaIyA. sukhasuM na bela nIca vAta rAkha gAla vica, jANuM me lakhaNa tere AgehI te nedharI. dAdIne calAe daza nAnIhIne nava kIne, mAtAkI khabara nAMhi jANuM epadharI, makuM mana jANe vaira suNaugI sAre sahira, kahA bele aragera phemuMDuM vADhebarI, mere he yuvAnIyAkI ladi rahe divAnI kaMI lagI hai nisAnI tuM te phUTa biThe megarI. 1 3. mane. 4, janmAra-janma. 5 pahera. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrIkezarAjajItikULa. na kahetI me. vAravAra mere ka' tu paDaze lAra. mukhate... na kADhe zAri dhAya dheAtI dhokharI, raghuvara rAjAse amIrI jAkI tIna kha'Da, bhIra dhAmIhIkI jAti kIra karatA hai kharI, rAjAhIkI kare vAta paDe tAre zire lAta, mAlavA mulakamAMhi cAMpalade caiAdharI, nAri jAtikAhi aMta nAMhi lIje kahe saMta, mATIkehi cUlhA teAku dIkhata huM ghAMgharI. ra duhA. gahika yu' tU' gokharyA, kari nija jAtika kAja; Apana mArI mIMDakI, meTA tIramamAja. jihAM suNe tihAM e suNe, sAca nahi lavalesa; ahA karma gati ehavI, dina tujane A deza. 2 TArata hai nara lekha re nahIM, jAnakonAtha vijoga dIyeA hai, vikrama vAyasamAMsa lakhyuM sahI] hInamatI haricaMdra bhayeA hai, kIcaka ka`da nikada mahAbala, lapati ridhi chAMDi gayA hai, sUri yA nala nAri tajI hanumAna pasAva la'geTa layeA hai. duhA. kRtAMta mukha senApati, sAthei kahe zrIrAma; sItA kADhA dharathakI, dvega kareA e kAma. ra 1. jamanA jevA mukhavALA-yama mukha. 2. jaladI utAvaLavI. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmaya rasAyana-rAsa. DhAla, piyA tumha kesI vicArI, vana mUkI nIradhArI, mune vaDI Asa tumhArI, vaname mUkI niradhArI, Teka. rAma ayodhyA rAja virAje, lakhamaNa so avatArI, merI huM pUrI manamAnI, karamAM karI hai karAvI. pri. 1 rAma rAjAyata jagameM rAje, meM kaI pApa kIyArI, vina pUchyAM visavAsaghAta e, mAM mana lIyArI. pri. 2 rAma lakhamaNakI phire duhAI, sItA kasi kadArI; amaraSa ANI manameM adhike, kari daI rAMka bhikhyArI. pri. 3 mujasa karyo nagarIme mahAre, nara kiravA kAI nArI; Apa bhaNI paratItane kAraNe, letA dhIja utAsa. pri. 4 pUrava punya udayathI pAmI, dazarathanaMda dulhArI, merU caDhAvI gamAI mahimA, karamAM karIhe karArI. pri. 5 tumane viheM nAma tumhAre, rAkhe hiye majhArI; eha olabha prabhusuM bhADuM, Apate sukhamAMhi visArI pri. 6 uttama purUSane eha elabhe, kahi je vAraMvArI, vinaya vivekare jima vacane huI, karamAM kaIka tArI. pri. 7 duhA. aTavImAMhi meha je, jihAM na kehanI Asa; ApuNahI mari jAyase, pAmIne ati trAsa. 2 paga lAgIne revate, karate atihi vikhAsa; lakSamaNa bhAkhe rAmasuM, svAmI suNe aradAsa. 3 1 khAtrI. 2 kheda. Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 zrIkezarAjamunikRta. ghari bAhiri kima kADhIye, sItA sarikhI nAra; garbhavatI suvizeSathI, dekhe vAta vicAra. 4 mati bele muja Agale, chellAM pAMmIsa sAra; kAlarUpa prabhu heI rahyA, e e karmavikAra, 5 revaMte ghara Aviye, keI na cAle prAna, vAta vicAra paDI ghaNuM, bhAI bApa samAna. 6 giri sametanI jAtrano, Dele kare pramANa; AgyA prabhunI che sahI kahe senApati sujANa. 7 bhadrapaNe sA bhAmanI, UDI cAlI jAma; zukuni varSanA avagaNa, cAlI jAye ta ma. 8 pavana gataI prerIye, sArathIyaI ratha sAra; gaMgA sAgara utarI, pahRtI liI pAra. 9 siMha ninnAde araNyathI, Age na cale reya; AMkhi AMsu nAbate, sItA samuha je. 10 kA na jAye kAMIhI, Ave hi bharAya; phiTa janama sevakataNo, kAma dIye na nahAya. 11 leI gaye laMkAdhaNI, cittameM ANuM cAva; lokonA mukha AkarA, nisuNI ehi kahAva. 12 rAja tanyA che rAmajI, helAyA INa thAna; lamaNukerI vInatI, rAma suNI nahi kAna. 13 pavana dhApadacyuM bharyo, jeha jamane geha, muja mUkI kima jIvase, prathama parIkhaNa eha. 14 1. jaMgalI vikrALa pazu. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 297 ema suNa murachA lahI, rathathI tAma paData; jANuM muI senApati, ApuNa adhika raData. 15 ceta lahI vanavAyare, phira phiri mUchata; susatI thaine te satI, tasa sAthe cheta. 16 dUra kitIre sA purI, kihAM ache prabhu Apa; jhagaDuM laI nehaDo grahI kAM, diye muja saMtApa. 17 tAma kahe senApati, raDivA de e kAma; batalAye jAye nahIM, ihi avasara zrIrAma. 18 sA senApatisuM kahe, muja bhAge e ema, tuM kahije zrIrAmane, na kahe to tuja nema 19 tAla, pa3 mI. vinave rANI rUkamaNue dezI. sItA ghe elaMbhaDA, suNi sanehA rAma; tuthI Ima kima bUchIye, tumaha AzA vizrAma. sI. 1 pheja bAMdhI laDatI nahIM, nA karatI tuhu trAsa; zuddha karI muja kADhatAM, kIdhe kAM visavAsa. sI. 2 kavita- ziradAra kahe zira ANa vahe, apamAna sahe tuma muja bhAyaka, dezIhi dUSaNa vAta kare, taba bolatA hai pakSa pAyaka, prANahIku kubaiNu kare phira, rAkhita hai nitya gAyehi gAyaka, vinaya vicAra nahi jaba svAmi, beulalA gADAsuM kiso vinAyaka. 2. niveDe-cUkAde. - - - Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 zrIkezarAjamunikRta. dharaNe piNa navI besatI, nA karI upAsa, lakAne navI melatI, kIdhe kAM visavAsa. sI. 3 kuve piNa paDatI nahIM, na letI gala pAsa; peTa churI navi mAratI, kIdhe kAM visavAsa. sI. kaMta bhaNI navi kezatI, navi khAtI viSa grAsa; Apa na detI svAmine, kIdhe kAM visavAsa. sI. 5 he I meM ati ApatI, melI lAkaDa pAsa; jahara piNa karatI nahIM, kIdhe kAM visavAsa. sI. 6 parabatathI paDatI nahIM, maratI rekI na sAsa; chehaDe pakaDI na vijagatI, kIdho kAM visavAsa. sI. 7 jANuMthI suta janamaNuM, pahucese savi Asa; sAjana milase AMgaNe, kIdhe kAM visavAsa. sI. 8 sahI suhAsaNuM Avaze, pahirAvIsuM tAsa; desI amRta AzISakA, kIdhe kAM visavAsa. sI. 9 gurU getraja manAvasyuM, ANane ullAsa; vidhi sagalI kariTyu sahI, kIdhe kAM visavAsa. sI. 10 jihara pUjA sAcavI, raMge deUjI rAsa; sAmI sAhamaNa pakhasuM, kIdhe kAM visavAsa. sI. 11 sInAnAsu nIkItare, karicyuM raMga vilAsa; eka eka na AvI pAdhare, kIdhe kAM visavAsa. sI. 12 huM jANuthI mAhire, pUre puNya pragAsa; paNa bhalo devara bhale, kIdhe kAM visavAsa. sI. 13 1. parvata. 2. prakAza-udaya. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayaAArasAyana--rAsa. ujAsa; nirAsa. sI. 14 avarAMsu adherA, mAre deva na zakIye sAMsahI, kIdhI kAMIre 'cI nIcI hAvatAM, lAMbA lIcere nisAsa; duHkha ANI ati rAvatI, kIdhA kAMire nirAsa. sI. 15 kahAM sItA sukhamAlikA, kihAM vanane vAsa; etI karI na vicAraNA, kIdhAM kAMIra nirAsa. sI. 19 gupatipaNe gharabhIMtare, kAM na kIyA zira nAza; bhAMDa karI sahu leAkame, kIdhA kAMire nirAsa. sI. 17 dekhAse ati vaheMcahA, ra`ga suMbha pataMga, UtarIye hi dekhIye, rAmataNA dekhIce, rAmatA tima ra'ga. sI. 18 teha; nagarAMderA vAhalA, ucchAMkerAM pahira ghaDIne AMtare, rItA dekhA teha. sI. 19 pahilA pAharanI chAMDuDI, ghaTatI jAye rAmaca'dranI prItaDI, mus hUI tema. sI. 20 mi'dutaNeA karai sAyarU, uttama mANusa je; nema; savayeAH--* Agi lage te mujhe jalase jalasuja lage te mujhe ata kesa, pANIkI khuda paDe na paDe te, papaiyAkI pyAsa mujhe aba kaisai; pApIkI nAva pAra caDhe te AchAkI prIti nile atra sai, Ara virAdha miTe na miTe mere, piyuA virodha miTe anna sai. sa 1. paheAra. ra. mujhAve. bha Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 zrIkezarAjamunikRta. sAyarane te biMdu, rAme kore eha. sI. 26 koIka guNa te cita dharI, letA mujane rAkhi; rAkSasa rAkSasaNI kanha, pUchI letA sAkhi. sI. 22 laMpaTa je nara lAlacI, tehataNuM suNa vAta, mana cAryo tuha muja bhaNe, he lakSmaNajInA bhrAta. sI. 23 ApuNape aMgI, kema karIne dUra zaMkara nyU viSa Adaryo, rAkhyAM rahe che hajUra. sI. 24 vaDavAnala sAyarataNe, bAle jala nita U6i; sAyara ulhAve nahIM, rAkhi rahyA tasa pUThI. sI. 25 je prabhune saMdeha, kAre na lIdhe sAca; sAca vaDe saMsArame, sAcataNuM vaDI vAca. sI. 26 bhagavaTuM kRta ApaNe, vanahimAMhi avasata; prabhu e kArija kima kare, jethI loka hasaMta. sI. 27 rAjA rAvyAti bhalA, "viracyAnA e kAja; yataH- triyA caritra aneka tAsa koI pAra na pAve, vIha ke uMdara dekha vAgha caDhI A paramAve; vicake minakI dekha sApa de save sirANe, phUDa kapaTa kare Apa desa laI deta virANe, sura nara sahu hArI gayA isA caritra abalA kare, kavi kuzala kaheabalA nahIM sabala kAma kAmanI kare. 1 sava - nArI te kahita pAya tere ghara bhalAM AIkha vAve, kamAI phera na vAvuM jUnAvaNI khAvAzekI. pIsarNakI vikI ciMtA nahIM sAhi 3. pitAnA karelA. 4. vasatAM-vanamAM rahIne. 5. khIjAyAThayArU - Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayaze rasAyana-rAsa. 301 20 karatAra. sI. 30 aDhAra; prakAra. sI. 31 rAma na hUvA mAhurA, avarAMne sI lAja. sI. hyUsa na rAkhI mAnanI, apamAne nahIM pAra; dAnu'hI pukha pUro vahyA, hai| mAharA bharatAra. sI. 29 khIra nIranA nehaleA, caMda samudrA pyAra; ApAM ne e epamAM, kIyA kissu pAMcaddhi Azrava sevayA, sevyA pApa zaraNA cAra nathI kIyA, dharmahI cyAra trikaraNa zuddha navi rAkhIyA, mada AahiM meM kIdha; iMdriya pAMce poSIyA, vazava nava lIdha. sI. 3ra trikathA cyAra samAcarI, sevyA kavisana sAta; kIdhI jyAra kaSAyAM, pAMcapare'mithyAta. sI. 33 te phUla evuM bhogavuM, doSa na prabhu lavaleza; karma likhyuM phUla pAmIye, e jinanA upadeza. sI. 34 riva UgyA dekhe sahUM, gUDane a'dhAra, ghaNuM varase tajavAsIyA, sUkA jAya mAsa vasate keraDe, pAnataNeA nahI sUrya megha vasa'tane, kei na dIse rAmacaMdanA rAjame, sukhIyA sagalA hUM vanamAMhi raDavaDuM, ekRta karmAMza givAra. sI. 35 pASa; doSa. sI. 36 saharahI kIpAve mukha vAvaNI, sIsa huM guMthAuM bhArI vaisa hu` banAva DAku, pahiraka dikhA meMdI rAvaNI, ItanIve rahI lAge carakhA paDyA vinA tAge, nArIhukI jAti Age sIya jAvA kAtI. lega; joga. sI. 37 1 Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 zrIkezarAjamunita. khalavacane huM pariharI, ke na vicAryo marma; mithyAtI upadezathI, matire taje jinadharma. sI. 38 ema kahI mUchI paDI, karI zItala upacAra; kari sacetana suMdarI, vacana vade suvicAra. sI. 39 rAma vinA duHkhahuM lahU, timahI muja viNa svAmi, lahiye Arati AkarI, vividha re duHkha pAmi. sI. 40 huM te huI nA huI, mujasI bahUlI dAsI; jatana kariye ApaNe, prabhu e muja aradAsa. sI. 41 jehanA ghara jevaDe, lIje te pratipAla; nAbhi vinA ArA karI, vAhaNa na zake cAla. sI. 42 sUraja vaze dIvale, tuM sasIhara tU bhANa; tuM suratarU tU jaladharU, mahimA merU samAna. sI. 43 tuM prabhu sAyara sArIkho, guNe bharyo bharapUra dhaNapare meM pAMmIye pUrava punya apUra. sI. 44 kAIma e tuja sAhibI, kAIma tU rAjAna; sayala kuTabAsuM huM, prabhu tumhane kalyANa. sI. 45 saMbhaLAve muja mukhataNuM, svAmine e bola; bola sahure suhAmaNuM, AchAM anere amela. sI. 46 kavita-kahi kathana keharAM galAM zira Thekara mAre, kahiNe kathana kama dhajA vaDAMrA virUda saMbhAre, kahiNe kathana sAhane nijaranuM kAma sudhAre, kaNe kathana karatArane aDavayAM pAra utAre, sAdhu sA purUSa zara mA kahi lajajA vare kayAkahiNe kApurUSakuM zaka uchAligAbhA bhare. 1 Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma rasAyana-rAsa. lakhamaNasuM e mAhArI, kahie tuM AsIsa, sevA kari prabhutaNI, prabhu thAhare jagadIsa. sI. 47 paziva ha tuhe, re vacha! vasavAvIsa vidA kIne senApati, jAI mile nija Isa. sI. 48 e trepanamI DhAla, sItAnuM prabhu kapa; kezarAja saine vadhe, sevyAMthI ati epa. sI. 49 dahA. satyavatI sAcI satI, phire ghaNuM vanamAMhi, yUthabraNa jima hariNilI, Apa nide prAMhi. 1 ayi karma gati vAMkaDI, nahI che kehane mAna; tIrthakara cakrI sahu, naDiyA tehi jANuM. 2 raMka pharI rAjA kare, rAjAne pherI 2ka; kare sahI navi meTIyAM, jAye viAdhanA aMka. 3 aghaTa ghaTa ghaDe ghaNe, ghaDIyAne bhAjata mAthe e tIhu lekane, deva sadA gAjata. 4 hAla rImAI vAMkaDI karma gati jA nahI, sava - ajI kRta kama chuTe nahI brahma kulAlake kAma kI karazuM, kahe viSNu dhAra avatAra bhalA, daza yoni paDe adhikI varasuM, umalApati sIsa lIyAM kara khapara, mAMgata bhIkha gharegharasu, jaga sarya mayaMka idina rAti, kahe dayAri bhalA narasuM. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 zrIkezarAjamunikRta. Adi karaNa zrI Adi jine, varasanI bhUkha sahI, vIra jinezvara karma praNa, kAne khIlI lahI. rI. 1 SaTa khaMDa nAyaka brahmadata cakI aMdhadazA umahI, kumari karithI tapa phala hA, sAtamI naraka gahI. rI. 2 pAMDava pAMca hAre parabalase, arajadupatise mahI, kasuMbI vanameM ekAkI, saMpati dUra rahI. rI. 3 Ima aneka kame vaza kIdhA, nadImAM pUra bahI, vinaya viveka karo jina-vacane. mAno sAcI kahI. rI. 4 phiri phiri reve ghaNe, paga paga calata ghalAya; darzAkura kaMTaka karI, pAva ghaNA vidhAya. 5 DhAla, zrIrAghacharI rANI, Ima pApa Ave jANI, Teka. samakitameM sUdhI dase nija guNano ro pharase. zrI. 1 rAga dveSathI karma baMdhAye verAgatA karmane thAya. zrI. te pUrava punya kamAyA. bhagavI tIna khaMDakI mAyA. zrI. - jIvaDe e tRpta na ha, Abhe pApa baMdhane Du. zrI. tiNe siMhaninAda milAI, e piNa che tuja kamAI zrI. hiMsA jUTha adatta karAyA, methunanA pApa kamAyA. zrI. 6 parigrahanI mamatA kInI, parajjI thAyaNa lInI. zrI. 7 krodhamAna mAyA lekarIyA, nija gurhata darAgharIyA. zrI. 8 rAga dveSakalahakalaMka, para zira mehatyA thai nisaka. zrI. 9 cADIne paraparivAra, rati arati sevyA vikhavAda. zrI. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. 3khya mAyA masaha ThagabAjI, mithyAta sevyA mukha gAjI. zrI. 11 e te hai pApa aDhAre, meM karIyA manuSa jamAre. zrI. 12 tiName thaye baMdhanabhArI, tiNe punyanI prakRti ujArI. zrI. 13 jIvaDA kima kAyara heve, tuM kIdhAMrA phala jove. zrI. 14 valI punya udaya je AsI, te sabahI saMpati thAsI. zrI. 15 Ima vinavI sItA rANI, sAkhI kIyA kevala nAMNI. zrI 16 sAgArI saMthAre leI, cyAre zaraNa citta dhareI. zrI. 17 vanameM besarAvI kAyA, zvApara koI aniDA nAyA. zrI. 18 zIla dharama saphAI jehane, dukha deve muMha kehane. zrI. 19 prabhAte sUraja Uge, "abhigraha saMpUraNa pU. zrI. 20 hive punyataNe paritApe, ApadA sahu dari kApe. zrI. 21 dhana dhana hai sItA mAI, kahe vinayacaMda varadAI. zrI. 22 6 7 bhAgavata mANasa jike, te te navi sadAya; senA dIThI sAmaThI, Age UbhI Aya. jIvitane maravAtaNe, bhaya navi ANe koya; nakArakA dhyAnameM, kAM dIThI seya. leka tadA cita ciMtave, e keIka vanadevi; kAraNa ke vicAre, pragaTa thaI tatakhevi. roja suNe sItAtaNe, svarane jANuNahAra, nAyaka te senAta, cittazuM kare vicAra. 8 1. mAyA mRSAvAda. 2. AgAmaTazekhIne karela. 3. vikALa * 5zu. 4. pAse. 5. niyama. Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. garbhavatI sAcI satI, sItAdI ati jANu cAlI A pAkhatI, satI tadA bhaya AMNa. 10 alaMkAra sahu aMganA, UtArIne tAma; rAjA Agala mehilyA, rAkhevA nija nAma. bahini ma bIhe thakI, rAjA bhAkhe raMga; alaMkAra eha tAharA, akhaya rahe tuja aMga. 12 DhAla, 54mI. subhAgathI pApa Talyae dezI. subhUpati Aya mize, vajasuraMga udAra kaleza azeSa Tale, sItA bhAga apAra subhUpati Aya milyo. e Teka. kavaNu a che tuha Apa, ApaNo nAma prakAze; eha arayAM kisI rahe, eha vaDe tamAze, nirdayathI nirdaya ghaNo, jiNI kIdhe e kAma, cera anyAyI Akaro he, tehataNe e ThAma. su. 1 AsakA sahu chAMDi, joDine e kara doya, huM pUchuM chuM tuja pAsa, adhika hU athI hoya; tuja pIDA pIDA, dayA vasI dilamAMhi, vItaka vItye je che te tumha bhAkhe prAMhi. su. 2 sumati nAma paradhAna tAma tasu pAse AvI,. kemala vANi prakAza vAta tasu kahe suhAvI; paMDarIkapurane dhaNI gajavAhanane pUta, devI jAIye he rAkhavuM paraghara sUta. su. 3 vajaghajIrAya parama e zrAvaka kahIye, sumati ke prakAza javAhara - - - - - - - 1. bahena. 2. mArAthakI. 3. putra. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 307, devadharma gurU tattvataNe jihe nizcaya lahIye, sahodara paranArine birUda vahaMta apAra, paraduHkhakAra che ghaNe ho, jagamAMhi jasa sAra. su. 4 hAthI levA kAja Aja INi aTavI Ave, hAthI caDhIyAM hAtha tAma mana ghare calA; ja suNane tAhire A ihAM nareza, bhAI bhaNI aba bhAkhI , vAta vizeSa azeSa. su. 5 ema suNatAM rAya sacIva paratIti surAkhI, *dhura hAlega mAMDi vAta huM sagalI bhAkhI; revatI revA vahI maMtrI ane bhUpAla, pilI mI [ThI pAMNIye he zivala have tatakAla. su. 6 nikapaTI ati pragaTapaNe bhAkhe te bhUpa, AjathakI - bahina baMdhu chuM achuM anUpa; eka dharma jehija kare tehi sagA saMsAra, sagapaNa te e kArimAhe svAmi taje kima nAra. su. 7 bhAmaDala ghara jANa rAja tuha ghare padhAre, hAya kari khijatigAra karUM huM saphala jamAre; avadhAre aradAsa e secataNe nahI kAma, vArUvAra vizeSathI he rAya bhaNe abhirAma. sa. 8 piharIce dhasI jAya sAsare je duHkha pAve, e vAtameM avasthiyAne kaI na Ave, sUdhI vATe cAlatAM je kAMTA bhAjata, tehi dusamaNa legameMhe nArI navI lAjata. su. 9 1. pradhAna. 2. pahelethI, 3. chevaTa sudhI. - - --- - Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 zrIkezarAjamunikRta. legavacanathI rAma kAma e kI dekhe, UtarIyAMthI resa rAma tumha sarikha pekhe; gakhA karise ghaNI, sukha nahI lahaMta ligAra, cakravAka jima ekalo he AMNe arati apAra. su. 10 pazibakIye bayasAri tAma sItA ghara ANI, rAya vatAvya geha tihAM rahe zrIrAghava rANI; dharma dhyAna citta vAsI Arati parahI TAli, sukha sAtA mAne ghaNI he pAchAthI mana vAli. su. 11 aba senAnI Aya rAmane caraNe lAgI, vAta vizeSa vicAra kahe che te anurAga sihaninnAda aNyame, prabhu me mUkI devI, vAta suNI rathathI paDI he mUchoNI tatakhevi. sa. 12 vAye lahI sacena ane phiri phiri mUcha Ave, zuddha na rahI ligAra tAma gADhe duHkha pAve; dhIraja ati Alivine mAtAjI kahI ema, saMbhalAvI piNa svAmine vAta suNI che jema. su. 13 sadArAma tumha kAma kiye sagalehI vimAsI, kadeha na kIye kAma tehathI thAye hAMsI; bhAgya deSa te mAhire e ati upa resa, sene na lAge zyAmatA he, svAmi sadA niradeSa. su. 14 olabhe te teNu suNAvI dIdhe pahilI, vigati vigatiyuM vAta vaNavI bhAkhI vahilI 4. zodha eLa. 5. pAlakhI. ka. senApati. 1. kALAza. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 39 jima jima nisuNe rAmajI sItA sukhanA vayaNa, upajate jAye ghaNe he timatima cittame cayana. su. 15 legAnI suNi vAta nAthajI tumha huM choDI, bAlapaNanI prIti tRNa jima tANI teDI; mithyAtInI draSTithI vAta suNI viparIti, cheDe pati jinadharmane he rAkhe je kularIti. sa. 16 ema suNI mUcha thAya paDe raghunAtha tivAre, lakSamaNa karI upacAra ghaNuM mUchahI tivAre, uThAi uce kI vedana te asamAna, kihAM gaI sItA satI he pyArI prANa samAna. su. 17 rAghavarAya valio upa ati Anada kaleza azeSa Tale, sItA bhAgya AnaMdasu rAghavarAya valya. e Teka. lekavacana viSayA pAhAthe nRpane bhArI, sItAvana garUDa tiNe maMtrI lIdhe utArI; ghara Aye nR5 ApaNe tAma kare saMbhAla, mahIyalameM mATI satI he vAdehi diIjana Ala. su. 18 leka veka jagamAMhi eha te nyAya kahANI, paraghara bhaMjaNa sUra leka e Aja jaNANI; rUDI de nA zake bhUDe rAce bhera lega na cAhe cahacahe he kIdhe kAma kara. su. 10 bahirI vikathAvAda purUSapada dekhaNa AMdhI, mUMgI kahaNa kula kahI piNa navi lIye sAMkhI, paraghara phirivAyA gulI bhUlI paradhana leNu, Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 zrIkezarAjamunikRta. eha guNanI dharaNI he kahiNe meM kaho keNu. su. 20 matadayaNa maMtrIsa sukAma samAraNa dAsI, prItivatI piyu sAtha mahA sukha lega vilAsI; punyavatI pragaTI kharI khamAvatI saMsAra, hUI nahI hase nahI ho sItA sarikhI nAra. su. 21 caMdra kamala zuka bhaMga nAginI AThamI zazahera, vikama paMkaja nAli kalaza jhakha kehari, kura maMtrakane phalI keila ane marAla, epe etI opamAho sItAne suvizAla. su. 22 devI kahi te dUri iMdranI nArI alagI, amarI nahI AsanI ApaNe kAme vilagI; devI zacI amarIthakI sItA rUpa rasAla, deve dIdhIthI kharI he meM na rakhANa bAla. su. 23 lakSamaNa bhAkhe tAma rAmajI aba avadhAre, mANasane e sahija vAtAM vigaDayAM hI vicAre; sare nahI jiNa bAhire te rUsavAye kaye, kaI na mAnI vInatI ho kAMI hoya pichatAye. su. 24 gaI tika svAmIjI abahI saMbhAle, pIche para spAM meM kahiye sudhare vasAle svaprabhAve svAma jIvaMtI aba tAye, hAse sahI Ima jANIe pIchekI AzA. su. 25 jA svAmi tuha Apa karIne ghaNuM dilAsA, sItA AMNe geha hamArI suNe aradAsA 1-bhamare. 2-mAchaluM. 3-haMsa. 4-iMdrANuM. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAma zarasAyana-rAsa. 311 avara gayAM Ave nahi nahi avarane kAja, triyAhita te deDIye nahI INa vAtAM lAja. su. 26 bayasI vimAne tAma paMcabhUpati sAthe lIdhe, becarane parivAra cA navi Alasa kIdhe; siMha ninAda araNyame Aya gayA tatakAla, AturatA milavAtaNuM he je je jaganI DhAla. su. 27 ubhA AvI tihAre jihAM mUkI che sItA, nayaNe nAvI nAri ThAma te dIThA rItA; jala thala tarUgiri saMdhIyA sudha na lAdhI keya, kara kaTakIne lIye he paMcAMsuM prabhu seya. su. 28 kere vilUrI vAgha vega kari siMghe khAdhI, kere gilI ajagare muMI bhADe lAdhI; leI gaye paradvIpameM ApA alagI vAta, AMsu DhAlI bAhu he rAghavajI vilalAta. su. 29 suphira Aye puramAMhi sAMmi ati dharate sage, mahAre ghara ghAlIye ahe puravAsI le; kisuM karUM tumha sAthacha rasa ghaNI AvatI, aba denuM koI gamuM he gaI te navi pArvati. su. 30 pretakAMma zrIrAma nAma sItAne kario, zUnyarUpa sahu dekhi hI Ave ati bharie hIye te dichI hIye te Age UbhI Aya, vacane te piNa zrIrAmane ho sItAhIre suhAya. su. 31 pa-senApati. 1. yamanuM kAma. Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrIkezarAjamunikRta, e cApanamI DhAla rAmajI rahe udAsI, sAkayAM na sa kAMma pheka e mAMDI phAMsI kezarAja RSijI kahe sItAnA seAbhAga, sItAhi bhala pAmasI hai| nahi avarAMnA lAga. su. 32 duhA. 33 hAthI te jagame ghaNa, paNa arApati eka; ucca:zrava piNa eka che, azva acchere aneka 4gagAdaka piNu eka che, pANIreA nahI pAra; kSIradaSi piNa eka che, budhi avara apAra.. parameSTa piNa eka che, maMtra ghaNA guNuva'ta; sudana piNu eka che, avara girAM nahI aMta. dAtA zAtisu eka che, era ghaNA ghe dAna; dazArNabhadra piNa eka che, ghaNA kare abhimAna, zAlibhadra piNa eka che, ghaNA bhAgave bhAga; thulabhadra piNa eka che, ghaNA grahe jaga joga. tima sItA piNa eka che, nAri taNA che lAkha; AMmalIyAM pahUMce nahi, AMbAnI abhilASa. mAsa diva pUraNu hUvAM, zubha velAM zubha vAra; sItAye suta janamIyAM, 'jhugalapaNe' sukhakAra. DhAla 55 mI bALvagADI guNagArI--e dezI. sItA svAminI suta jAyA, tete RgapaNe sukhadAyA, tama Ana'da adhikA pAyA, takha gAraDIyA guNa gAyA, tama zuddhi nisANa suAyA. zrI. 1 2. IMdranA hAthI. 3, IMdranA dhADA, 4. gagAjaLa, 5. jo Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 zrIrAmayazorasAyana-rAsa. ucchava adhika maMDAyA, baMdIvAna choDAyA, suta jAye jima kIjIye, cUMhi rAya karAyA. sI. 2 bArasa dina AvI; naMdana nAma dharAyA; anaMga lavaNa sahAmaNe, madanAMkuza kahevAyA. sI. 3 pAMca dhAya kari pAlIyA, bhAmanIyAM mana bhAyA; hAthe hAtha saMcAra, amara cavIne AyA. sI. 4 -caMdakalA jima vAdhahI, bAlapaNe bolAyA; sUrA sarabhataNuM pare, rAjAjI rAjAyA. sI. 5 sAsUjI paga lAgatAM, dIdhIthI AsIse, hamasarIkhA suta janama, kIdhI saphala jaga. sI. 6 kesalyAe ekahI jAye, sItA deI vadItA; kizalyAthI te ghaNI, adhikaNI e sItA. sI. 7 siddhaputra che anuvatI, siddhAratha abhidhAne; vidyAriddhi bale karI, saba vidhi vAta sujANe. sI. 8 merU AdinA cityane, trisaMye sujuhAre, gaganagati sItA ghare, bhikSyAne pAva dhAre. sI. 9 vArU bhajana pAnasuM, dIdhe tasu Ahare; sukha pUche sItA ghaNuM, uttara dhe te sAre. sI. 10 deva gurU prasAdathI; mahAre nitahI che; jAti karUM jinatirthanI, zuddha dharUM vrata neme. sI. 11 se pUche sItAbhaNa, kUNa avasthA thArI; carI aNuvI ApaNI, dhura cheThAM laga bhArI. sI. 12 chAti bhari AvI ghaNI; bhAI jANI tAse; 1. caraNa-paga. 2. vRttAMta-ahevAla. Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 zrIkezarAjamunikRta. 14 sA vAtA rAjA kare, atitA paraghara vAseA. sI. 13 kahe aSTAMga nimittIyA; karUNAnI mati ANI; suta lavaNAMkuza sArikhA, sI tuja ciMtA rAMNI. sI. zubha lakSaNu kari zAbhatA, jeDavA lakSmaNa rAmA; lavaNAMkuza che tehavA, zI Aratine ThAmeA. sI. 15 daii ati AsAsanA, sItA susatI kIdhI; Asa vaDI sa'sArameM, Ase lakA lIdhI. sI. 16 prArthanA kIcI ghaNI, putra paDhAve bhAI; lAdhI mAM isa dhIrathe, harakhI sItAkhA. sI. 17 bhaSya jIva jANyA kharA, pAtra zimaNi pAtra; jItI tA kAI nAM zake, hAi mANusa mAtrA. sI. 18 vidyA vividhaprakAranI, vahita rahI pAraNyAnA, siddha kIyAM siddhArathe. moTA purUSa pradhAneA. sI. 19 vajaMganI putrikA, zazicUlA tasa nAme; ura lakSmI revatItaNe, upajI che abhirAme. sI. 20 kanyA vara atIsasu, vAja...gajI tAme; ana galavaNu pariNA dIyA, kIdhA uttama kAmA. sI. 21 pRthivIpura khati paragaDA, pRth nAmA bhUpAle; paTarANI amRtavalI, kanyA kacanamAlA. sI. 22 madanAMkuzane mAgatA, nApe te rAjAne; va'za ajANyA kima huve, kanyAkerA dAnA. sI. 23 ema suNI caTa cAlIyeA, vajrajagha sara sAdhI; 3. zAMta. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazArasAyana-rAsa, 315 vyAghrajartha pRthurAyajI, jItI ANyA bAMdhI. sI. 24 pRthu bhUpatine teDIyA, pAtanapura paridhAI; vAra na lAvI AvIyA, kaTe mitra sahAI, sI. 25 vajrajagha suta teDIyeA, cAle ati maDANe; lavANAMkuza tama cAlIyA, vantyA~ paNa navi mAne. sI. 26 Dhoi pukhe bhaDa sAmaThA, mAMDayA ati sagrAma, pRthuddala Age bhAjIyA, vajrajagha bhaDa jAme. sI. 27 mAtulasenA bhAtI, lavaNAMkuza dekhate; karI uThAvI AkarI, cAlyeA pRthu pekhatA. sI. 28 lavaNAMkuza hise khelIyA, e aNujANyAM va'ze; tasu Age karyu. bhAjatAM, pAMme vaza paza'seA. sI. ra9 pRthu bhAkhe kumara suNeA, vaza jaNAMNA A; vikramavaza na sahi zake, vajrajaghasu pRthu kahe, kunamAlikA mAlikA, raMga hUvA doI nakhAM, aitale cAlI AvIye, raga rI Dhoi DhalAM, DhekhI dIseA che! rasa ragameM, kahe kanyA pRthu rAjAtaNI, a'kuzasa kIje che tiSNu jANivA, harSataNeA samalAMnA je niheArA, tere guDhInA pAve; aSTApada ghana gAjo. sI. 30 akuzane me' dIbrI; pariNAvA suprasidhI. sI. 31 kIdhA kaTaka paDAveA; nAradajI RSirAvA. sI. 32 pUche sAthe; kasuM tumheM lAdheA. sI. 33 pariNutA; saMketA. sI. 34 1-mAmA 2-siMha karatAM paNa zUravIrapazu. 3-medha 4-garjanA Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 zrIkezarAjamunikRta, vaMza kahA e kumarAM, jema vadhe citta cAveA. sI, 35 nArada bhAge nayaNu che, te te dekhe pabhAnA; e dhAMne pUchivA, kise che ravi chAnA. sI. 36 Adi hUvA AdIzarU, AdinAtha jagadIze; bharata have jIta tehane, te paNu ra cakrIzA. sI. 37 purUSa paneAtA hAvatAM, iNuiThThI vaMza vikhyAtA; pUrI ayodhyA pragaTA, rAma mulakhamaNa bhrAtA. sI. 38 garbhaviSe janma e htAM, lega vacanane trAse; pAMmI rAma devADIye, sItAne vanavAsa. sI. 39 rAmacaMdanA naMda che, sItA ure upanA; za ekhAku ma'DagA, meTA purUSa ratanA, sI. 40 akuza kahe RSirAyajI, bhale na kIdhe e heA; kAraNu viSNu amalAbhaNI, yU. devAye cheDA. sI, 41 lavaNa kahe RSi sA purI, kaheA che ketI mUri; sADha ane zata jojanAM, dIse ehu hari. sI. 42 vAja'gha kahe kumarA, ama cAle nija thAna rAma lakhamaNa dekhADayuM, zUrapaNe manamAne' sI. 43 mAnI vAta vizeSathI, vajaghanI bhAkhI; kanakamAlA pariNAvIyA, akuza ravi zazI sAkhI. sI. 44 yucAvanamI DhAlame, zUratA te zuM; kezarAjajI te have, ne pUrava punya aA. sI. 45 5-sUrya. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmacazeArasAyana-rAsa. duhA. vAja'gha pRthurAyajI lavaNAMkuzanI lAra; cAlyA dalakhala sAmade', sAdhana deza apAra. pihilI tA leAkAmya purI lavaNAMkuza Avata; kuberakAnana zayajI, jItI yaza pAvaMta eka kaNe lupAkapati, ti lIdhA jeThu; bhrAtRzata vijya sthalI, ANI manAye eha. UtarIyA ga`gA nadI, jihAM che giri kailAsa; tiDhAMthI uttaranI dize, AyA dharI ulhAsa. naMdana vArU deza bahu jItI lIdhI svAmi; si'hula USa su' 'tala', e jItyA jasa pAmi. bhUta strAdi kAlAMbhukA, nadi sanadana deza; bhImathUla bhAnala, sAdhI lIyA suvizeSa. sAdhI lIyA sukhame sahu, sidhUnA anukUla; anArajane Araja, kIdheA sagale skUla. deza sahU sAdhI vasyA, sAtha ghaNA bhUpAla, puDarIkapura AvIyA, lavaNAMkuza suvizAla. vajagha dhanarAyajI, jehanA eja bhANeja; ema suNitAM ghara AvIyAM, mAya milanA heja. lavaNAMkuza bahu rAyas, praName mAtA pAya; mAtA ke AzIsaDI, adhikA vadhajo Aya. naMdanane nIkIta, rije tu karAra; rAma mula bhamaNa,syAAi, bhUmitajIA bharatAra. vAjA kahe kumarA, e che avasara sAra; 3170 7 10 11 Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 318 zrIkezarAja munivRta. purI adhyA jAyake, kIje tAta juhAra. 12 calamyAMka kAlA bukA, USamuM kuMtala vUla, sarabhAnala Adi ghaNuM, sAthi hUvA anukUla. prayANanI bhaMbhA bhalI, devADe abhirAma, sAhana vAhana sAMThe', kuMmara calAu tA. 14 DhAla, pa6mI. kaDakhAnIdezI. AverI mAI lavaNAMkuza sajaja sAjA, tAta prate Apa dekhAvaNa vidhi sAji cAlyA, karikari adhika divAjA. A. 1 rivatI mAtAjI bole, kizuM kare tuhu eka jhUjhataNI vidhi sAjI cAlyA, muja mana e adehe. A. 2 pitRpitR che tuha durjaya,pahucI zake nahi devA; tIna lekane karaMka rAvaNa, mAri lIye tatakhevA. A. 3 buTha tike nahi vAye halA, merU ne vAye kare; meTAcuM aDi pati khovA, putra sumI jape A. 4 jalahara kerI gAja suNIne, aSTApada ati kepe, kUdidi nija goDA pheDe, piNa ghana navi lepe. A. 5 vinaya karavA jaI tumha jAve, te tuhe vegA he; pUjya pUchayAM pUrI pAje, eha vimAsI je. A. 6 pativiNameluhuthI mana bAMdhe tuhaviNa sI gati hArI, rAMkataNuM rUpA che cete, mati cAle meM vArI. A. 7 putra kahe mAjI tumha sAcA, sAcA jihi kIdhA e kAje, Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 319 tihi sAthe na mile manametI, tUTe jema akAje. A. 8 mAtAjI kahe putrAM nisuNe, e hivA de kAme; kAtaNahArI tAtaNI pa Dehi abhirAme. A. putra tuhAra hamachAM ehave, kima kahivAye vAta; cherAe cheDelItaNuM, ema kahI sItA te. A. 10 AnaMdakArIThA tahIne re, juddhataNe te nAme; kula douneja ujavAlaNa, suMdara che saMgrAma. A. 11 ema kahIne cAlyA kumara, retI helI mAI; uchakavaMta mahaMta kaTakasuM, reNu rahI nabha chAI. A. 12 kuThAla kuddAlata/ saMvAhaNa, hArI dazahi hajAre; paMthataNuM tarU chedI sudhA, kIdhA paMtha apAre. A. 13 senAnIsuM AvI caDyA, ati balavaMtA deI; nahI senAnI kere sAre, enDa suNe prabhu seI. A. 14 maMtrI kahe ere pataMgA, Atura ati dikhAte; Araja vikama pAvakamAMhi, karie jhapApA. A. 15 ema kahIne rAma sulakSamaNa, sugrIvAdika lAre; yuddhata vidhi sAjI AyA, keI na lAI vA. A. 16 etale nAradane mukha sAMbhali, bhAmaDalajI bhAI paMDarIkapura cAli AyA, dekhI sItA bAI. A. 17 revatI kahetaba bAI mujanuM, prabhujI teyA kIdhI, khuNusa karIne tumha bhANejA, laDavAnI mati lIdhI. A. 18 bhAmaDala kahe rAma karI e, aba tuM kAMi bigADe 1. akArya. 1-senApati. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zrIkezarAjamunikRta. aNajANyA deI haNavA, hArisa deI pavADe, A. 19 jaba lage e viNase nahI kArija, taba lage deDI jAvAM; karAM niveDe vAta jaNAvI, rAmahi resa miTAvA. A. 20 ema suNe sItA bhAmaMDala, bayasi vimAne Ave; lavaNuMkuza dhasI mAjIne, caraNe zIza namAve. A. 21 sItA kahe bhAmaMDala bhAI, thAre mAme sAce mAmAne bhANejAmAMhi, neha jasuNe jA. A. 22 paga lAgA uThAI uMcA, lIdhA kaMTha lagAI; zira cuMbI bole ezArI, mAmo kahe sukhadAI A. varataNuM patnInI kIti, pahilIthI jagamAMhi; vIra prabhunI kIrti bIjI, e pAmI te prAMhi. A. vIrataNuM suta vIra acho taha, kAma karaze vimAsI; pitR pitRvya sAthe laDatAM, haze jagameM hAMsI. A. 25 jehanA raName rAjA rAvaNa, ApaNupere marANe; pragaTapaNe e paDADo, sagalehI gavANA. A. 26 lavaNukuza kahe mAmajI tuha, vAta kahIe nIkI; aNamilyAM usarIyAM alaga, sArI hUI jAve phIkI. A. 27 ema kahetAM doI pakhanA, zUrA atihi saMvAhyA; svAmiNe e kAma samAraNa, adhikapaNere umAhyA. A. 28 sugrIvAdika khecara kharahi, bhUcara bhaDane dabAve bhAmaDala becara saMghAta, maMDe sarIkhe dAve. A sTa lavaNukA kuNA sarIkhA zaru ziromaNi zarUA. 1. vidyAdhara. 2. mANasa, Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. rAmataNuM bhara UparA Ave, jima Ave jala pUrA. A. 30 sugrIvAdika bhAmaDalasu, pUche e kuNa heI, bhAmaMDala kahe sItA jAyA, rAmataNuM suta doI A. 31 AvI sItA caraNe lAgA, becara beThA Age lavaNuMkuza UThAvaNa Age, rAmataNuM dala bhAge. A. jihAM tihAMraNa raMgahikhela, harijima mRgavanamAMhi; ratha sAdInere niSAdI, Teka na kaI sAMhi. A. 33 rAma nuM laphamaNa sAhA AyA, dekhI suMdaratAI; kaI e zUra upajyA AvI, bhAI rahyA lavalAI. A. 34 nayaNuM neha jaNAvi nijasuM, parasuM poSe he; nayaNunyAnI jAnI bhAkhyA, lakhalIye sayala vize. A. 35 mana te milavAne uhAye, balathI tAma sajege; Ihi avasara che keI jAnI, jadi e saMsaya bhAge. A. 36 lavaNu kahe raghupatisuM rUDI, aMkuza lakSamaNa sAthe; ccAra hajAra akSehaNIne pati tuha haNIya nijahAthe. A. 37 sere hama tumha sAthe aDIyA, sujasadIye jaganAthe, astra zastrAMsuM ati laDasyAM, nahI taba paDajyAM bAthe. A. 38 rAvaNaruM laDatAM je thAke, se aba laDe hama setI; hamate AdithakI aba laDasyAM, khatrInI e khetI. A. 39 ema sUrNatAM rAma sulamaNu lavaNukuzadevIrA; dhanuSa cAvI sanamukha AyA, merUtaNa pare dhIrA. A. 40 rAmaNa rathane sArathI, senApatiji sehAve; vajaja lavaNato ratha, evuM sukha pAve. A. 41 Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 zrIkezarAjamunikRta. vIravirAdha lakSmaNaratha Age, pRthu aMkuza ratha kheDe, rathI sArathI Ara rahI sakharA, eka ekane teDe. A. 4ra pitR pitRvya jANuM jAcA, kumArajI te sazaMkA; prabhujI patro bheda na jANe, ceTa karaMta niHzaMkA. A. 43 vividha AyudhaM vidhipare re, laThave sa manAvI; rAma kahe kheDU ratha kheDI, le arine dabAvI. A. 44 kahe sArathI haya navi cAle, paDANe zaraghA ke ghAta sutAmuM tehi, pAchAhi paga ThAve. A. 45 ratha prabhujIne sithila thaye ati, vayarIye ati te, kara sithilANa khacita rasmI, arihIna na mAMDe A. 4 Ama kahe na paDyAM kara DhIlAM, ihi rAmAyaNa sAre; se kara DhIlA Aja paDyA che, saMsaya keNa nivAre. A. ka7 vakhravartaja dhanuSa dhaNInA, saghalA kAM sama mAre; I muMhaka pheri rahIye, vAta paDI A vikAre. A. 48 mUzalarala dalana bala arine, piNa DhIle paDio; arigaja aMkuza sarikhe hala, INa arithI navi aDIye. A. 49 cakSa hajAro sevita che e, halamUza[1]e sakAmA; I avara kare keDe, huvA Aja nikAmA. A. 50 rAghavanA jimatima lAmaNunA, sagalAhI upakarmo jatAM kIdhA sAhA nAyA, jaga jAgate dharmo. A. pA e tave akuza bANe haNI, hIye lakhamaNukAke, 3. kAke, 1. azva-ghoDa. 2, bANunA dhAthI Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana-rAsa. 323 mUchaI paDIye rathamAMhi aMkuza kI zAke. A. para mUchAi paDIye prabhu pikhI, ratha te ghara na calA; vIravirAdha-vicArU, svAmI saMgyA pa.. A. 53 vIravirAdha tyu prabhubelI, anucita kArija kIdhe rAma rame rasaraMge raName, muja rathagharane lIdhe A. pa4 liye ratha raName arine haNi, sucake che dIye sIse; lakSamaNujI phiri raName Aye, upajI che ati rIse. A. 55 re aMkuza krUratRNa jimatoDuM, keI nalavuM vAre; caka calAve arine dabAve, akuza sutanI lA. A. pa6 deI pradakSiNa pAchA valIye, lakhamaNa kare baya; jima tanuM paMkhIDe apUThe, AvI mAle paThe. A. 27 pheri mUkI pheri se Aye, paMDita tAma vicAre; gotrena pahuce e guNagiri,so INAne kima mAre A. 58 rAma sulaphamaNu Arati AMNe, vAsudeva baLadevA; e deI bhAI upajIyA, padavI himAne levA. A. 19 e chappanamI DhAle kumarA, [jhUjha] karite dekhAye; kezarAja jagajItyA jethI, teha Agale jasapA. A. 60 siddhAra sAthe karI, nAradaRSi Avata; vidhisuM karatAM vaMdanA, gADha sukha pAvata. duciMtA dekhI rAmane, nAradajI pUchata; kuNu kAraNu AratitaNe, rAghava kahata surata, phiDA dAdhAM upare, kAM pADo aSideva; lemi parAI thAya che, Ave che ahameva, Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 zrIkezarAjamunikRta. AyA deza mahAbalI, nahI hamAre tAla; kAraNa e AratitaNe, RSi bhAkhe suvizAla. 4 harSathAna viSavAdae, kAMI kare raghunAtha; eha subela suhAmaNuM, nisuNe sagale sAtha. e jAyA sItAtaNa, jugalapaNe abhirAma; lavaNakuza abhidhAnathI; putra tumhArA rAma. tyAgata dina dura karI, yuddhataNe dina aMta; saMbhalAvio zrIrAmane, sItAne viratata prabhujIne milavA bhaNuM, AyA ANi neha, Apa jaNAvaNa kAraNe, karI divAvI eha. ehanI e ahinANikA, manasuM karine vicAra; caka apUThe te phire, je sagapaNa vivahAra. ehI prabhunI vInatI, mAnI saha avadAsa, lavaNukuzane jANa, prabhunI sAMbhala vAta. AdinAthanA putranI, nisaNuM vAta; bAhubali bhAItaNuM, cake na kIdhI ghAta. tumha TAlIne tuha taNuM, avare sirI kima heya; hAthI jA hAthIye, sAthe laDe joya. vismaya thrIDA khedane, harSa hIce na samAya; muchai dharatI paDaye, lIdhA tAma uThAya. AkhyAM AMsuM nAkhate, lakhamaNu lIyAM lAra; putrane milivA ca, keI na lAI vAra14 Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazarasAyana-rAsa. 325 caMdanathI taba UtaryA, AvatI prabhu dekha; lavaNuMkuza sukumArajI, vinaya kare suvizeSa, 15 hAthathI hathIyAra te, alaga nAkhyA tAma; rAma ane lakhamaNutaNe caraNe kare praNAma. 16 DhAla, pa7mI. bUDhA AdA DekarAre mehanA e-dezI caMdanapazazI jala chAMDIne naMdanI zItala hoya apAre naMdane navI pUgahIre, naMdanI, naMda vaDo saMsArare. naMdanA parama piyAre naMdanAre; naMdanathI AnaMdare, naMdana hai sukha kaMdare; naMdana pUnama caMdare. ulhAsana vaza samudra, naMdanA parama. 2 eTeka suta pAche sukha sayalajIre, naM. pahile sukha te pUtare, thitine bhaNu putrajI, putra thakI gharasUtare. na. parama. 3 uThAI ucA karI re, lIdhA kaMTha lagAya, haladhara neNu harakhyA tiNe re; 1, ratha. 1 caMdramA. 2 kuLa paraMparAnI sthitine calAvanAra-nibhAvanAra, na: Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 zrIkezarAjamunikRta. ja hIce na samAyare, khAle lIdhA khAMtasure, sukhe zira se vArare; nhevarAve nayaNeAda ke re, pASe prema apAre. zatrughna piga lAgatAMre, Aligana adhikArare; lavaNAMkuza pAe namere, tA. sahU parivAra, DhoI pakhanA rA yAre, mAMheAmAMhi uccha hare, have raga vinadajIre; jANe maDio tyAre. prAkrama dIThA putranAre, putra pitAnA melare; milIyA vacana agAcarU, dUdhe zAkara bhela. nirakhI turakhI -jAnakIre; vAta paDI sahU ThAmare, mahuDi gai nija thAnakere, ayasI vimAne tAmare. sirakhAM putrAM zAbhIyAre, zrI lakSmaNajI rAmare; 3 vivAha. 4 sItA. na. parama. 4 na. na. na. parama. 5 na. na. na. parama. 6 na. na. na. parama. 7 na. na. na'. parama. 9 na. na na. parama. 9 na. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayaze rasAyana-rAsa, IMdrataNe. ghare. upanAre, abhigamare. jaya take sarikhA suta che kAinere, asarakhAre anekare; gAli devAvaNu hArajIre, jazavAlA kAI ekare. bhAmaDelajI bhAkhIyu re, e rRpane supasAyare; tumhA rasara`ga pekhIyAre, sesanamAne rAyare. lakSmaNa rAma ucchAMhi; Agala beThA putrajare, Ave nagarImAMhire. 16:cI grove leAkare, milIyA khyAle Ayare; mukhi mukhi jaya jaya ucca, dhana dhana rAghavarAyare. 1. uMcI DeAka karIne leka jovA lAgyA. bhAmaDala jimakhAlIAre mhAre tima che temare, khIra nIra jima milI rahyAre, nRpasuM prabhune premare. khayasi vimAne virAjIyAre, naM. karaNa na'. na. parama. 10 na. na'. na. parama. 11 na. na. na. parama. 12 na. na'. na. parama. 13 na. na. parama. 14 na'. na.. na. parama. 15 Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 zrIkezarAjamunikRta. uttarIyA vimAnathIre, darabArare; AvIne ucchava mAMDayAM ati ghaNAre; naM. ghara ghara ma'galAcArare. nAkhita bAje nAdasu re, nAce pAtra apAra; jhaDa mAMDIne varasIyAre, vasyA kacana dhAre. lakSmaNajI sugrIvajIre, vibhISaNa hanumAna; aMgada Adi saha milIre, vInavIye rAjAnare. rAja viyege. putrasu re, dina kADhathI mAtare; paradezAMmeM ekalIre, raNu chamAsI jaMtare, pati le putra viyeAganIre, jogiNI jehavI joi; mira jANe sA TilavalIre, pAtika meTA hAi. IMDAMthI lei AvIyaire, pAMmI prabhu Adeza; Age. IcchA rAvalIre, paca khAkyA suvizeSare, na. na. parama. 1 na. na na. parama. 1 na na. na. parama. 19 na. naM. na. parama. 19 na. na. na. parama. 20 na. na. na. parama. 21 Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. zrIrAmayazorasAyana-rAsa. bhAkhe rAghava rAjIre, bolAvIne kema; jana apavAda miTi nathI, na. tumsa piNa jANe emare. na'. parama. 24 huM jANuM sItA satIre, so piNa jANe ema divya kIyAM sagale miTere, naM. leka vacana saMtApare. na. parama. 23 sarva lekanI sAkhisuM, divya karAvI devare; muMhaDe phiri lekanuM re, sAcI lahyA tatakhevare. . parama. 22 bhaluM bhaluM bhUpe bhare, nagarI bAhira jAya; maMDapa mATe mAMDiyere, maMcaka bahu maMDAyare. ne. parama. 25 AvI baThA rAjayAre, vibhISaNa sugrIvare; bhUcarane lakhecara sahare, naM. AvyA jagama jIvare. naM. parama. 26 purI adhyAnA sahare, bAlyAvyA tihAM lekare; 1 camatkAra. 2 manuSya. 3 vidyAdhara. 1 camakAra. 2 Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na. 330 zrIkezarAjamunikRta. sAca dIyU lekAM kharU re, nyU phirinavi kare phekare; na. parama, ; prabhu Adeze cAlIyere, kapipati levA tAsare, paMDarIka pura AvIyAre; ANuM atihi uhAsa re. na'. parama, 2 paga praNamI sItAtaNare, kAma kare aradAsare; purI ayodhyA Ayakere, saphala kare hama Asare na. parama 2. puSpaka nAma vimAna ere, mekalIye raghunAthare; matuM karine mekalie re, ehuM sagale sAthare. naM. parama. 3 Ajalage 'upazamI nathI re, naM. araNa tayAne duHkhare, vali kisuM kArase prabhure; sariyU svAminuM sukha. na. parama, 3' punarapi kapipati vInavere, zuddha karavA kAja re; lAvyA che tuha prabhure, vega padhAre rAjare. naM. parama. 36 1 maTayo nathI-gayo nathI. naM. Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na. zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 33 ema suNa harakhI ghare; vAthI e vAtare. bayaThI DAkI vimAname re, AI gaI taba mAtare. na. parama. 33 mahediya bAgame, utArI vimAna re, lakSmaNa jaI paga lAgiyAre; ; paga lAgA nRpa Anare. - parama, 24: Agale bayasi vInave, ghare padhAre rAjare; e ghara e pura harare, thAre e sahu sAre. naM. parama, 3pa. satI kahe cha! sAca che re, pihilI karizuM zuddhire; pAche jANe kevalI, je upajaze buddhize. na. parama. 36 sagalehi saMbhaLAvIre, rAghavajIne Ayare; satI kahe prabhu Ayakere, bele jIdhAM nyAyare. na. parama. 37 rAvaNa sAthe rAga mere, na huve che lavalezare; Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 zrIkezarAjamunikRta. dhIja karI dhRti AdarIre, dekhe leka azeSare. na'. parama. 38 hasI belAvI taba jAnakIre, naM. prANanAtha avadhAra; huthI syANe kubere, na kariuM kAma vicArare. naM. parama. 39 vAta kahetA viracIyAre, lavaNakuzanA tAta; uchA to ochI kare re, pure pUrI vAtare. naM. parama. 40 jUThI jANe che mumhare, te pahUilI che daMDare; pAkaricyuM huM sahare, dhIjataNuM piNa maMDare. na. parama. 41 rAma kahe bhadre ! suNe re, me navi jANuM Dire; abahi jANuM chuM nahire; leka kare muMha moDire. na. parama. 42 kavitaH-"ochA te nara jANa kI upagAra na jANe, turata rIsa mukha cADhi pakha jUThAre tANe marama parAyA dAkhi guNa pitAnA gAve, A che nirlaja niDara muMha kahike naTa jAve, leka tike burI gArane nIca mANasa jANe sahI, jA sukhavAha chavake to echA saMgati kIje nahI. 1" 1 dhIraja. 2 sItAM. - - - - - - - - - - -- - - - - - - --- Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayArasAyana-rAsa re parama, 43 naM. 5rama, 44 tithIe muja UpanIre, divya karUM e paMcare; aganime DAkI paDuM re, na karUM keIla paMcare. cAvalane cAvuM sahIre; pIvuM tAto kezare; jIbhe sAhuM phalIyere, cahuM tulAI sarasare. IName je tuhane game re, soI kare parasAdare, zaMkA keI mA ANiye; mujane e ahalAdare. siddhArtha riSirAyajIre, aMtarikSa bhAyaMtare; matire varase rAmajIre, dabAvI dAkhaMtare, leka saha prabhu Agale re; kare vInatI AvIre, sItAjI TI satIre; zIlataNe suprabhAvire. kahiutiNe kIdho sahIra, jagameM eha kahAvare, 1 harSa, 2 AkAzamAM adazya. na. parama. 45 naM. 5rama. 4 naM. 5rama, 47 For Private & Personal use only www.je Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. rahivA de e kAmane re, samaje rAghavarAvare, na. parama. 48 huM samajuM chuM sahIre; sItA che niradesare, deSa caDhAvi8 tumhare, mujane e apazoSare, na. parama 49 mIThA muMhaDA Agale re, kaDuvA tumha 4parapUThire, paMcAme paramezvarU; vAta paDI e jUThI re. na. parama, 50 kumAra "jihavAnI pare; eha tumhArI pahere, khiNamAMhi khiNa bAhirIre, na. Atura vahe abIha. na. parama, 51 kAhi phiri tuha bhASacce re, naM. sItA che sakalaMkare; hama mana rAkhio prabhuta maNi nahI thAye kAcare. naM. parama para hAtha tInaseM lekhuM re, na. lAMbI cADI khADire; purUSa deI uDI karI, IdhaNu caMdana phaDire, naM. parama pas 3 mukha AgaLa mI. 4 pachavA nuM bolanArA. 5 cho; 1 kAle, Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 33ya satAvanamI DhAlameM re, rAghava thApi udhIre; kezarAja RSirAjajIre, sAca sAcane bIjare. duhA. giri vayatADhe jANa, uttarazreNamajhAra; harivikrama vaDa rAjavI, jayabhUSaNa suta sAra. 1 attara saya kumarI, pariNAvI rAjAna; sukha jogavatAM AvIye, mehataNe avasAna. 2 2 mAtulanaMdana hamazikha, kiraNamaDalA nAri; be marajAda viletAM; vAta pADi suvicAri. 3 kADhI dIdhI kAminI, ApuNa saMyama dhAri, vidhatadA nAmathI, rAkSasaNI thaI nAri. 4 adhyA udyAnameM, baSi pratimA pratipanna; rAkSasaNI upasargathI, nizcala rAye manna. 5 sAdhu huvA te kevalI, ucchava karivA kAja; IMdrAdika bahu devatA, Ave adhika virAja, 6 avasara dekhI dhIjane, deva dayA prAMhi, harijI sAthe vInave, jera vahe jagamAMhi. 7 nyAnIjI ni lahe, sItA satI apAra; Adadhe che avalA bhaNI, mUrakha leka bimAra. 8 sItA sAMnidhya kAraNe, anikApati abhirAma; 2 mAme, 2 prApta thaela-pratimadhArI. 4 bALe che. - - -- - -- - - - Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjamunikRta. mUkI hari ApaNu kare, kevala ucchava kAma. 9 rAmataNA AdezathI, dIdhA kATha dhukhAya; milI rahe vAlA balI, dehi navi jAya. 10 sItA pAvaka pApati, AvI Ima bhAkhaMta, vItarAga (ajaja sAdhu sUri Apa zAkha rAkhata. 11 lokapAla sahu sAMbhale, sUracaMdra vaDa deva; divasa nizAnA sAkhIyA, tumaha jANe sahu bheva, 12 mane karI vacane karI; kAyA kari joya; jAgratane sevata virSe, rAma TAlI nara koya. 13 je te meM vAMcyAM have, te bAli kare muja chAra; vaizvAnala jaga sAkhIyA, eha che tuhuvAra. 14 nahItara tuM pANI huje, ema kahI tatakAla; zrI navakArahi samaratI, ThAkI paDI sA bAla. 15 paDatAM hilIhi thaI, Agi phiTIne "bAvika nirmala pANIsuM bharI, zIla taNe suprabhAvi. 16 DhAla, 58mI. nAyakAkIdezI. sihAsana jala upare re, te upari sAjAya, sItA. haMsI kyuM "kaja Upare re, bayaThI zebhA pAyare. sI. 1 satyavatI sAcI satIre lAla, sAce jehane zIla, sI. suravarasAMnidhikArIyA, zIla thakI atisIlare. sI. 2 satya aganisuM javAlA AkarI, dhagadhagatAM aMgArare sI. 1. AcArya. 2. bheda , agni. 4. Aga, 5. vAva, Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayo rasAyana rAsa. 6 sa. sItAne zIle karIre, salila hUvA te sArare. sI. aNu vAvatta nAmathIre, cAkhe che te cApare; sI. sItAne zIle karIre, rAma caheADi` Apare. sI. hanumata unnadhi ula'dhIyeAre, khAlI nagarI la'kare; sI. sItAne zIle karIre,. kIdhA kAma niza kare. sI, zAlI vidyAtaNAre, bhAMjIye vara udyAnare; sI. sItAne zIle karIre, khIjIyeA rAjAnare sI, patthara pAMNI uparAMre, tAravIyA zrIrAyare sI. sItAne zIle karIre, umA na rAkhI kAMyare. sI. zakti prahAre' nA suvAre, sAmatrIjI seyare; sI. sItAne zIle karIre, yudhdhe jItyA sAyare. sI. deva ane(li)lidAnavAre, rAvaNutAna marAyare; sI. sItAne zIle karIre mAri lIye sA rAyare, sI. trikeATI la'kApurIre; kiDAM nahI che| lagAvare; sI. sItAne zIle karIre; lIdhI vinA upAvare. sI. 10 sa. rAma tajI hai araNyame re, jihAM na AzA keAyare; sI. sItAne zIle karIre, rAtri velA ulaheAyare, sI. 11 sa. putra panAtA upanAre, daI te samatAlare; sI. sItAne zIle karI, nIkAne nimere. sI. 12 sa. lakSmaNusu* jAI ayAre, tAI na pAmI hAra, sI. sItAMne zIle karIre, sarAhyA sa`sArara. sI. 13 sa. pIharIyAne sAsarA, ujavAyA kula Tokara, sI. 9 sa. 1. pANI, 2. parAjaya, 337 3 x sa. 5 sa. cha sa. 8 sa. Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 zrIkezarajamunikRta. ujavAlyA priu rAmajIre, apakIti mala I. sI. 14 sa. gula gula zabada suhAmaNere, kei kare hUMkArare, sI. kaI bhaMbhAOM bhalAre, kaI jyajyakArare. sI. 15 sa. kaI khalakhala khAMtasure, kaI dila dila devare, sI. vividha prakAranI ceSTA, deva kare tatakhevare. sI. 16 sa. dha nAdasure, vAje madhura mRdaMgare; sI. tAla mRdaMga upAMgAsure, hAI[tyAM rasa raMgare. sI. kaI vajAve vAMsalIre, kaI vajAve vIre; sI. tana mana anumAMnasure, hoI rahyA layalInara. sI. 18 sa. keI AlAve rAga mere, kaI surati dharaMtare; sI. nAce tAMma varAMganAre, theI thaI zabda karaMtare. sI. 19 sa. vApIne jala vAdhIyere, jima sAyaranA kanselare; sI. pasarI dizi gyArahIre, karatuM adhika alela. sI. mAMcA tAma taNAyavAre, lAgA nAThA legare, sI. asaMvAhyA AkatAre, jANa jalanuM jegare. sI. vidyAdhara te vegasure, tAma gayA te nAzire, sI. paNane bhaya pAmakere, ucA ati AkAzire. sI. 22 sa. bhUcara bharamANa ghaNere, dInapaNe atidAkhare; sI. mahA satI moTI satIre, rAkhi rAkhi aba rAkhaje. sI. 23 sa. leka kisuM bhUsIyA ghaNere, sAcAM kerI sAkhare; sI. pUrI e paramezvarere, bhalI bhalI sukha bhAkhare. sI. 24 sa. cAlIne deI hAthasure, utario te pUre; sI. 1. vINuM. 2. manuSyo. ka. garIbAI Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazArasAyana rAsa. 339 pahila pramANe AMNIyUye, pANi pUra paMDUra. sI. 25 sa. utpala kamala kahyA ghaNure, kuMDarIkane padmare, sI. paMkaja vividha prakAranAre, haMsAkerA sai. sI. 26 sa. 2jalavIcI taTi Aphalere, maNikarAze pAna; sI. ne pale taTa bAMdhIyere, vApa che sukhathanAre. sI. nArada sASi nave ghaNere, kara zIla prazaMsasI. gagana caDhaye rasaraMga mere, varaNuvato kula vaMzare. sI. zIla vaDe suvakhANI re, sItAne jagamAMhi; sI. lega sarAhe sAdarore, eke satya ucchahire. sI. suprabhAva sItAtaNere, lavaNAMkuzaja dekhare; sI. tIrtatA haMsata pare re, pAsi gayA suvizeSire. sI. zira sughI bayasADIyAre, deI suta deI pAsa; sI. pakaraNI jimakalabhA karI re, pAmI sA sAbAsI. sI. sAmaMtrI zatrughanu re, bhAmaMDala bhala bhUpare; sI. vibhISaNa sugrIvajIre, Adi bhUpa anUpare. sI. jyajya karatA pAkhatIre, AyA ANi ulhAsare, sI. pAya namI mukha bhAkhahIre, hama caraNanA dAsare. sI. 33 AyA padhAryA rAmajIre, karatA pazcAtApare, sI. aMjali jeDI vInavere, ema kahetA Apaze. sI. leka vacane tU tajIre, nakI kAMIAcare; sI. aTavImAMhi mehutAre, saMbhavI nahi zocare. sI. 35 sa. vaprabhAve sudhArIyA, thArA sagalA kAja, sI. 1. kamala. 2. pANInA taraMga Ta sAthe AphaDatA hatA. e pagathI 4. vAva. 5. hAthaNa. 6. hAthInuM baccuM. 7. vicAra. Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAjasRnikRta. chehale duHkha e meM dIyere,aganitaNe te Ajare. sI. 36 sa. ItyAdika e tuM khamere, mahArA ati aparAdhare; sI. Apa sudhArI ApaNuMre, dhana mAnava bhava lAdhare. sI. 37 sa. sItA bhAkhe svAmijIre, kAMIka vikhavAdare; sI. jehI bhale jaga jAyere, te sahu tumahAprasAdare. sI. 38 sa. jana apavAda nivArivAre, nAkhI Agi majhArare, sI. huM jIvaMti UgarIre, nAmata AdhAra. sI. 38 sa. bhUmaMDalanI reNuthIre, sUrya jhAMkho thAya, sI. e guNa vAyata ghaNere, reNune na kahAyara. sI. 40 sa. sApahI mAce mIDakere; nAcate dekhAyare; sI. e guNa maMtrataNe ghaNere, mIDakane na kahAyara. sI. 41 sa. caitra mAse ke kilAre, kuhu zabada karAyare, sI. e guNa AMbAne ghaNere, keIlane na kahAyare. sI. 42 sa. nagarataNuM je sapAhalAre, pANI je pUjAya, sI. e guNa gaMgAjItare, pANIne na kahAyare. sI. 43 sa. pArasa pharasyA lehaDera, kaMcana nAma dhAya, sI. e guNa pArasane ghaNera, lehataNe na kahAyara. sI. 44 sa. 4 ciMtaNa dina AdithIra, AjataNa dina che; sI. nekI te saMbaIvanila aMDI lAgI che sara. sI. 45 sa. 1. prabhAvamA, 2. agnimAM ja-thI. 4. vivA Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayarazosAyana-rAsa. 34. cata: ~ "mAgA viSAdabhuvanaM bhuvanaikavIra, niHkAraNaM viguNitA kimiyaM mayeti; devena kenacidahaM tu vane nirastA, nistAritA tu bhavataiva hRdisthitena // 1 // zrIrAma deva hRdaye kila tAvakIne, nAhaM sthitA zuciguNAmRtapUritepi; yatvaM punastvadviyogadavAgnidIpte, citte ciraM paristhitosi hi tatkatajJa // 2 // " [vasantuti .] duHkhaDImAMhi rAkhIyere, prabhujI thare nAma, sI. te sukha navi rAkhIyere, eha palekhIne DAmare. sI. ka6 sa. mahAre thaze legore, keI na dIse deSa, sI. cheSaja e kRta karmanora, kari rAgane reSare. sI. 47 sa. ghare padhAro ApaNera, pUravalA sA bhegare; sI. bhegaviye bhala bhAvasu, puNyataNe saMjoga. sI. 48 sa. sItA bhAkhe svAmijIre, sarIye tumaha samAnare sI. saMjasa lehyuM sAdarIre,narUci mana sukha Ara. sI. 49 sa. ema kahI upADIyAre, svahAthAM ziranA kezare; sI. prabhujIne pakaDAvIyAre, jinanA jema surezara. sI. 50 sa. prabhujI taba mUcha paDyAre, nahI rahI zudI ligAraresI. jyabhUSaNu gurUzrI mukhere, lIdhe sajama bhArare. sI. pa1 sa. 1. DhAlanI gAthAomAM bhAvArtha AvI jAya che. Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 zrIkezarAjamunikRta. suvratA gaNinI kanhere, zikhe vividha vizAlare, sI. parama mahAsukha Upanere, miTIyA sarva jAre. sI. para sa. AThThAvanamI DhAlame re, raSaTakAyAM pratipAlare; sI. kezarAja RSirAyajIre, namI caraNa trikAlare. sI. 53 sa duhA. sacetana kAma; ca'danasyu* si`cI e prabhu, thayA sacetana rAma kahe abhirAma. kihAM gaI sItA satI, bhe le bhUcara khecI ! bhakta mahuA che. bhUri; lu'citakezI kAminI, mheleA ANi hajUri. 2 lakSmaNa ! che nA suNI, e sagalAhI leka; hAMsI kare che tuM, dekhI mhArA zAka. dhanuSa grahe rAse bharyAM, lakhamagra bhukhe tAma; e sahu sevaka svAminA, kuNu hAMsIneA ThAma. prabhujI jima sItA tajI, deSataNA Dara AMNi; tima sItA sa'sAra e, tattve bhamaNa bhaya ANi. 5 prabhu AMge ziraku'cIyA, jayabhUSaNa gurU pAsa; sajama lIdhe svAminI, samatAnA sukhavAsa. 6 gurU kevalI Aja hUvA che deva; Apa laI ucchatra kare, caraNa kamalanI seva. cha tihAM ache sItA satI,khayaDI satIyAMmAMhi; darzana kIje devInA, ApaNape. ucchAMhi. 8 sahaja pariNAme AvIyA, rAma kahe suvicAra; jayabhUSaNa 1 1. sAdhvI. 2. kAya-pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya ane trasakAya. 2. leAca karyAM. 3 Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana-rAsa. 343 sadagurUpe saMyama lIye, dhana dhana sItA nAri. 9 ema kahI parivAramuM, jayabhUSaNa gurU saMga; AvI paya praNamI karI, deza suNe sucaMga. 10 dezana aMte pUchIye, huM chuM bhavya abhavya; tuhameM nahI abhavyatA, bhadra! a che tuhu bhavya. 11 IMhihi bhave ziva gati pAmisya, pAmI kevala gyAna; janma jarA bhaya TAliye, tumha che purUSa pradhAna. 12 saMjama viNa ziva gati nahI, te te meM na levAya; lakhamaNa sAthe mehani, meM kiGhI na jAya. 13 RSi bhAkhe ciMtA nahI, bhegavI pada baladeva; ApeDI prati bUjhaye, jinamatine e bhava. 14 vibhISaNa bhAkhe bhale, sItA rAvaNa lIdha; kikameM lakhamaNe haNe rAvaNa piNa parasadha. 15 bhAmaMDala sugrIva chuM, lavaNAMkuza e deya; kise karma karI UpanA, prabhu bhaktA sahu keya. 16 DhAla, pamI. meMDAjAnIbe-e dezI. svAmI be bhASe sayala vicAra, dakSiNa bhArate A che bhalA ke svAmIbe, kSemapure nayadatta, vaNika vase guNa AgalA, bhASe svAmI. svA. 1 sunaMdAu deya, naMdana dhura dhanadattabe, svA. vasudatta vizeSa, yAjJavalkaya tasu mitabe. bhA. 2 svA. * 1. paga. 2. padavI. Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 zrIkezarAjamunikRta. tihi nagara majhAra, sAgaradana vase sahI, bhA. guNadhara nAme naMda, guNavatI kanyA kahI. bhA. 3 svA. sAgarada-te dIdha, dhanadattane sA kumArI; bhA. jANa sarikhI jeDi, lAlaca te keI nA dharI. bhA. 4 svAratnaprabhA tasu mAta, arthataNe lebhe karI re; bhA. zeTha che zrI kAMti, tehane dIdhI dIkarIre. bhA. 5 svA. yAjJavalkaya e vAta, jaNAvI mitrAMbhaNe; bhA. vasudate nizi jAya, hIye zrIkateM laNa. bhA. 6 vA. zrIkate piNa teha, mArI lIdhe nAza; bhA. e sUdhe vivahAra, viNaze parane viNAzata. bhA. 7 svA. vijhAvanameM Aya, mRga hUvA te deI be; bhA. guNavatIne jIva, huI hariNI seIe. bhA. 8 svA. hariNI kere heta, muvA deI kuraMgabe; bhA. rUlIyA kAla apAra, jagameM karatA je be. bhA. 9 svA. sodhanadatta tivAra, bhAI mu sAMbhalI; bhA. have adhika udAsi, gharathI cAle nakalI. bhA. 10 svA. rAte lAgI bhUkha, tAma munIzvara dekhIyA; bhA. bhejanakere kAja, vArU vacana vizeSIyA, bhA. 11 vA. saMgraha na kare sAdhu, dinahI te rAti kisyuM; bhA. tumha sarikhAne rAti, jana kima maname vasyuM. bhA. 12 svApati badhANe seI, zrAvaka hU sAcale; bhA. svarga sudhame deva, AgekI aba sAMbha. bhA. 13 svAmahApurI nagarI majhAra, merUseva triyA dhAraNI; bhA. 1 haraNa. Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 345 parUci suta sAra, zrAvaka mati sukhakAraNu. bhA. 14 svA eka dina gokulajAta, paDaye vRSabha vilokIye; bhA. dayAtaNuM mati ANI, maMtra navakAra tehane da. bhA. 15 svA. chatrachAya naI, zrIdattAure upane; bhA, vRSabhadevaja abhidhAna, naMdana nirUpama nIpane. bhA. 16 svA. kumara kare te keli, A tihi thAnaka calI; bhA. jihAM meM the bahila, dekhI upajI manaralI. bhA. 17 svAjAtisamaraNa pAMmi, tAma karAve dehare; bhA. maDe zrIjinarAya, kumakumarAM sehare. bhA. 18 svAbhiti likhA rUpa, jarada vRSabha nAmache; bhA. sevahi bhUpa anUpa, jema kAMmaLe. bhA. 19 svA. paTalANio haya eka, tehane pAse rAkhI; bhA. ArakSaka nara eka, bhUpatine sute bhAkhIye. bhA. ehanA rUpane jANa, mahAre pAse AMNi; bhA. karasyuM tasu upagAra, kiI guNa mAna. bhA. 21 svA, ema kahI ghare jAya, etale zeTha padhArI; bhA. deva juhAraNa kAja, padyarUci upagArIye. bhA. 22 bhitti likhe citrAma, dekhI viramaya pAmI; bhA. ArakSakathI lahI zudhi, ApaNu Aje dhAmI. bhA. 23 svA. pUchI bhAkhe zeTha, mahArA kIdhA kAma; bhA. kumara kare pariNAma, Apa prakAze nA maLe. bhA. 24 svAprabhujI tuha supasAya, pAye pada abhirAma be; bhA. tuM merA gurUdeva, tujane karUM silAma che. bhA. 25 svA, 1. baLada. 2. uddhavRSabha. 3, sipAI-rakhavAla. 2 2vA. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 zrIkezarAja munita. bhegavI e rAjya, rAja tumhAre ApIye; bhA. puramAMhi vaDavIra, Apa same karI thApI. bhA. 26 svAda zeTha ane sukumAra, zrAvakanA vrata pAlI be; bhA. svargo dUsare deva, vilase sukha cirakAli be. bhA. 27 svA. giri vayatADhya vikhyAta, nagarI naMdAvartAbe, bhA. naMdIzvara abhidhAna, rAjA rAja karaMtabe. bhA. 28 vA. padharUci se deva, karate ati AnaMdabe, bhA. kanakAbhAnI kUkhI, naMdana nayanAnaMdabe. bhA. 29 svA. rAja karI vrata lIdha, svarga pAMcamuM jAyache; bhA. prAga videha majhAra kSemAnagarI Ayache. bhA. 30 svA. vipulavAhana rAya, nArI paumAvaIGre; bhA. zrIzrIcadra naredra, rajataNI padavI vare. bhA. 31 svA. gusasamAdhi samIpa, saMyama lIdhe sAdaro; bhA. brahmalakane deva, heI A pAdhare. bhA. 32 svA. -e aSTama baladeva, devahI re dIva, bhA. vRSabhadavajane jIva, e rAjA sugrIvaLe. bhA. 33 svA. je huM te zrImaMta, bhavameM bhamI bhUribe; bhA. pATaNa kaMda mRNAla, kaI punya apUribe. bhA. 34 svA. vajakake nareza, hemavatIne jAye; bhA. zabhU nAma lahaMta, sAjana janamana bhAIyo. bhA. 3pa svA. je huM te vasudatta, hU zaMbhU bhUpane; bhA. vijyApureta2] ratana cUDArUpa anUpane. bhA. 36 svA. 1. pUrva videha. 2. Adara sahIta. Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 347 nAme te zrIbhUti, naMdana nIke jANIye, bhA. guNavatI bhavamAMhi, bhamatI ThAme ANIye. bhA. 37 svA.. zrIbhUtine gharanArI, nAma pariNAme sarasvatI; bhA. vegavatIsyu kumAri, UpajI adhika kalAvatI. bhA. 38 svA. sA jevI vaya pAya, eka dina gaI udyAna; bhA. pratimAne pratipanna, sAdhu rahI zubha dhyAnae bhA. 39 svAleka karaMtA seva, eha dekhI sAdhube; bhA. ANI dveSa atIva, sA bhAkhe aparAdhuLe. bhA. 40 nArI sAthe eha, bhagavate varagabe; bhA. meM dIThe e Aja, tAma kriya sahu legabe. bhA. 41 rikere kAMusagA, pragaTapaNe te Ima kahI; bhA. utarasya e doSa, te meM pArevo sahI. lA. 42 svAsurA karI sAMnidhya, vegavatI mukha sivIe; bhA. Akula vyAkula gAta, pAme duHkha atIvakhe. bhA. 43 svA.. ehA suNIne vAta, mAvItA trAsI ghaNa; bhA. bhaya pAmI manamAMhi, AMkhe avaguNa ApaNI. bhA. 44 svA. sudarzana muni pAsa, AvI lega ghaNA milyA, bhA. khamIye ahi aparAdha tuhe jisA meM sAMbhaLyA. bhA. 45 svA. sAMmhI nAMkhyAM kheha, sUrya jhAMkhe nA paDe; bhA. tumhane dekhI apAra, kizuM bake nara bApaDe. bhA. 46 svA. tuha rUThAM jagamAMhi, kaI nahI je rAkhile, bhA. kSamA karI trASirAya, thAye sukhI Ima bhAkhile. bhA. 47 svA. 1. sahAya. Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 zrIkezarAjamunikRta. ema surNatA lega, punarapi sevA sAMca; bhA. zrAvaka dharmahi sAtha, vegavatI mana rAcave. bhA. 48 svA. rAjA dekhI rUpa, vegavatIcuM rAcI; bhA. kanyAkere kAja, purohitane tiNe jAcI. bhA. 49 svA. mithyASTi jANu, kanyA nApe tAta; bhA. jere lIdhI bAla, janataNa karighAtabe. bhA. 50 svA. vipre kIre ranihANa, rAjAne du:khadAyabe; bhA. hiM vacana pramANe, maMDiye eha upAya . bhA. 51 svA. dina DAM ghara rAkhi, choDI dIdhI bAMmaNI; bhA. ArajikA abhirAma, harivaMtA pAse bhaNa. bhA. para svA maraNataNe huM heti, he zaMbhUne dhaNI; bhA. grahi saMyama sura leka, pAmI thiti paMcamataNI. bhA. 53 svA. janakataNe ghara Aye, sItAjI e upanI, bhA. vira cile navi jAya, jima bhAkhI tima nIpani. bhA. 54 svA. munivarajIne jeha, jU DuM Ala caDhAvIye; bhA. jUThuM Alaja eha, legAMmAMhi khAvI. bhA. 55 svA. bhavameM bhamata apAra, zabhazava sahAmaNe; bhA. sudhIja vaivipraja, rUDene ralIyAmaNA. bhA. 56 svA. sAvitrI tasu nAri, udara lIye avatAra; bhA. naMdana nAma prabhAza, suMdarane sukhakArabe. bhA. 57 svA. vijyasenane pAsa, saMyama lIdhe sAdare; bhA. dukara tapa jayakAra, sahe parIsaha Akare. bhA. 58 vA. 1 nAsa. 2. niyANu. 3. AryA-sAvI. Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 349 girisamete jAta, kaMcanaprabha vidyAdhara; bhA. riddhitaNe vistAra, dekhI bhegapuraMdarU. bhA. 19 svA. etapaNe hi prakAra, hAre riddhija ehavA; bhA. heya kario nihANa, jevI gati mati tehavI. bhA. 60 svA jaI bIje suraleka, devataNuM sukha bhegavI; bhA. Ayukamane aMtare, A te suravara calI. bhA. 1 sva. huo e vaNarAya, bhAI tumhAre evaDe. bhA. sarAyAM ziratAja, vasudhAmAMhi vAMkaDe. bhA. dara svA. yAjJavalkane jIva, bhamatAM e bhavasiMdhube; bhA. e tuM upaje Aya, rAvaNano laghubaMdhube. bhA. 63 svA. zrIbhatihaNa je rAyapRthivI pahilI gaye; bhA. pura bhale supratiSTha, punarvasu khecara the. bhA. 64 svA. kheta videha majhAra, paMDarIkaNuM che vijya; bhA. nAme tribhuvananaMda, cakI bhagavaMta hi vijya. bhA. 6pa svA. anaMgasuMdarI tAsa, putrI amarI avatarI, bhA. punarvasa tasa dekhi, leI cA apaharI. bhA. 66 svA. cakI subhaTanuM Aya, pathe kio pApIo; bhA. akulANo khUjhata, subhaTAM ati saMtApI. bhA. 67 svA. anaMgasuMdarI bAla, yAnathakI DAkI paDI; bhA. kAMI nikuMja majhAra, ANI paDI sA kumArI. bhA. 28 svA. punarvasu leI hilsa, A sukhI thAya, bhA. che eha nidAna, e kanyA hUM pAtha. hAma. - svA. 1 pahelI narake. 2 latAM. 3 bhalAma5, niyANuM, Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 zrIkezarAjamAnakRta, bhagavI surapada sAra, vividha prakAre joye; bhA. dazaratha gharAM avatAra, e prabhu lakhamaNajI . bhA. 70 svAvasatI vanahI majhAra, rAjasutA avirUddhabe; bhA. tapa te ugra apAra, karatI bhAva vizudabe. bhA. 71 svA. aMtya same ArAdhya, saMthAre sUtI satI; bhA. ajagara Aya gilaMta, Aratime na paDI ratI. bhA. 72 svA. bIje kapa vasAya, huI vIzalyA eha; bhA. lakSamaNane sukhadAya, dina dina vadhate nehaLe. bhA. 73 svA. guNavatIne bhrAta, guNadhara nAma dharAyae; bhA. saMsarate saMsAra, kaMDalamaMDita thAya che. bhA. 74 svA. zrAvakanA trati pAla, pUjI deva trikAla; bhA. sItA sahedara eha, bhAmaMDala bhUpAlaze. bhA. 75 svA. kAkadI puramAMhi, vAmadevanA pUtaLe; bhA. zyAmAure avatAra, rAkhaNa gharanA sUtabe. bhA. 76 svA. sunaMdana jyasunaMda, anna hU svakAraNe bhA. pratilAjo muni eka, mAsa khamaNane pAraNe. bhA. 77 svA. uttarakurU bhava leI, sudharame sura lekabe; bhA. kAnaMdI rAjAna, rativardhana A lekabe. bhA. 78 svA. sudarazanA mAya, daI suta nara dhArIyA; bhA. priyaMkara parisiddha, zubhaMkara sukhakArIyA. bhA. 79 svA. rAja karI vrata pAli, deva havA aiyavekabe; bhA. thavaNAMkuza e deI, sItA suta suvivekabe. bhA. 80 vA. 1. jarIpaNa. 2. pharate Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 351 sudarazAnAjI mAya, bhavAMtaranI jehabe, bhA. e siddhAratha zrAddha, jiNe paDhAyA ehae. bhA. 81 svA. e munivacana suNaMta, bahujanane vayarAga; bhA. grahI saMjama pAvaMta, senAnI bhAgabe. bhA. 82 svA. rAma namI rASipAya, pAyA ati saMtoSabe, bhA. Arati gaI sukha thAya, prItitaNe ati piSabe. bhA. 83 vA. eguNasahUimI DhAla, bhavAMtara avadAta; bhA. kezarAja riSirAja, vArU kahI e vAta che. bhA. 84 svA duhA. sItA pAse cAlake, taba AyA zrIrAma; sukumAlAgI ravAminI, kaThina ghaNe vata kAma. 1. sItA tapane kaleza ati, kSudhAtRSAnI vyApa; rahi male lUgaDe, jisumatanI e chApa. 2 bhArathakI atibhAra e, moTe saMyama bhAra; kima niva hase ebhaNuM, sAse eha apAra. 3 rAjA rAvaNa Agale rASyi rahI nija Teka; rAkhese saMyama viSe, sAcI Teka aneka. 4 ema vimAsI vaMdanA, kIdhI rAghavarAya; lakSamaNuM Aditi praNamIyA, sItAjIne pAya. 5 saparivAra rAmajI ayodhyA Avata; guNa gAtAM sItAtaNuM gADha sukha pAvata. 6 - - - - -- - - -- 1. pUrvabhavane. Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkezarAja munikRta. DhAla, 60mI. erI cAla. satIyAM sItA sAcI cha-e dezI. suravaradIdhI sAkhisatI, bhajI bhAjI mukhabhAkhI satI; zrImukha bhAkhe rAmajI, zIla sahAI rAkhiyeja. 1 Teka. tIrathame sAce sahIjI, vimalAcala giri dekhi; maMtrAmeM sAce su jI , zrI navakAra vizeSi. satI. 2 dAnAMmAMhi sAce kahyAjI, jIvataNe jaga dAna; vatAMmAMhi sAce lAja, sAce zIla pradhAna. satI. 3 niyamomeM sAce bhajI, niyama vaDe saMtoSa; sAce tapa tapIyAMtaNAjI, samatA rasane piSa. satI. 4 e dukakara tapa tapaNe karIjI, senApatijI seya; svargo pahRte bArameM, parama mahAsukha heya. satI. 5 sAThivarase lage svAminIjI, vividha para tapa kIdha; kAyA kIdhI dUbalIjI, nara bhavane phala lIdha. satI. 6 aha! nizA te tIsanejI, anazana ati ArAdhi; dazavidhi ArAdhana karI jI, zamarasane rasa sAdhi. satI. 7 sAgara te bAvIzane, pAye pUre Ava; ayyata IMdrapada bhagavejI, sItA puNya prabhAva. satI. 8 giri vayatADhe jANIyejI, kaMcanapura parisidha; kanakaratha rAjA bhaleja, rAja kare samRddha, satI. 9 makinI suyAnanIjha, caMdramukhI ullAsa; putrI dai pariNAvavI, sayaMvaramaMDapa tAsa. satI. 10 1. sATha. Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mayazorasAyana-rAsa. 353 rAma sulakSamaNuM teDIyA, putrone parivAra, AvyA ADaMbaraghaNejI, varatye jaya jayakAra. satI. 11 lavaNa vare maMdAkinIjI, caMdra mukhI cauzAla; akuzane Age dhasIjI, pahirAve varamAla. satI. 12 lakSamaNa kumAra kepIyAjI; aDhAIse sAra; lavaNAM kuzane AgalejI, mAge jhUjha apAra. satI. 13 lavaNAMkuza bhAkhe bhalIjI, kAkejIne bApa; prIti panotI che ghaNIjI, syu kari saMtApa. satI. 14 avadhya che bhAIbhAIjI, tihithI vadha navi thAya; gaja kehari AgajI, balate na lajAya. satI. 15 saramANe susatA thayAjI, vairAge mana vAsa; anumati mAMgI bApanIjha, AyA munivara pAsa. satI. 16 aDhAIse ekaThAjI, kumara ekahI vAra; mahAbala munizrI mukheMjI, lIdhe saMjama bhAra. sa. 17 lavaNuMkuza kumarataNe, kIdhe taba vivAha svAmI adhyA AvIyAjI, hU ghaNe uchAha. sa. 18 bhAmaMDala bhUpAlajIjI, upara bheguM Aya; bahU vidhi bhAve bhAvanAjI, cittane lIdhe samajAya. sa. vaye karI meM zreNi deja, varatethI muja ANa; aba ye dikSA lIyejI, te sagaluM parimANa. sa. 20 Ima citavatAM tehane, mAthe vidyuta pAta; devakare jaI UpanejI, sukhamAMhi dina jAta. sa. 21 2. aDhIse. 1. yuddha. 2. nahi mAravA lAyA. 3. vIjaLI. Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 zrIkezarAjamunikRta. eka divasa hanumaMtare, merU giride jAya; caitramAsajina pUjikejI, mana rIyAta thAya. sa. 22 bahuDi AvatA thakAMjI, ravi Athamate dekhi; eha rUpa saMsAranejI, citi cite suvizeSi. sa. 23 dinanI AdiI UgIjI, va madhya dina ThAya; ghaTIye dina ghaTe karIjI, mANasa ema giNAya. sa. 24 putra panelI pATavIjI, rAjabhAra thApata; dikSA occhava mAMDIjI, dAna ghaNe Apata. sa. 25 dharamaratna gurU pAkhatIjI, lIdhe saMjama bhAra; suMdarI sADI sAtasejI, lAgI prabhunI lAra. sa. 26 khe pive pahirajI, kari bhegavilAsa; suMdarine mana sAdarUjI, maDe priyusuM Aza. sa. 27 alUNuM zila cATavejI, priyu sAthe vaIrAga; kare tika dhana kAminIjI, sAdhe zivane mAga. sa. 28 Arajika lakamavatIjI, papavattaNI kahivAya; sAthe rahe e sAdhavajI, paDhe guNe sukhadAya. sa. mAe saMjama pAlijI, karmataNe kSaya kIdha; hanumaMta have kevalIjI, bhavane pAraja lIdha. sa. 30 hanumaMta dIkSA sAbhalIjI, citta citave zrIrAma; kaSTa cAle saMyamatajI, chAMDI viSaya sukha ThAma. sa. 31 hama hari avadhi karI , jANe eha praNAma; viSama mahA gati karmanIjI, kahe sabhAme tAma. sa. 32 4. Aryo-sAdhvI. 5. pavartinI. 1. sidha. Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayArasAyana-rAsa. 355 carama zarIrI rAmajI, kare dharmanI hAsa; vakhANe viSayA ghaNajI, na vade vacana vimAsa, sa. 33 hA hA ! meM jANio sahIja, lakSamaNa rAma saneha, vacana agocara che ghaNejI, keI na pAme che. sa. 34 tAma cAlyA de devatAjI, purI ayodhyA Aya; neha parIkSA kAraNejI, maM? keNa upAya. sa. 35 lakSamaNane mAyA karI che, dekhAve te deva; aMteura sahu rAvatAjI, karUNa svare tatakheva. sa. 36 padma pa mahA paghajIre, padmanI adhika pukAra. reve maraNa akAlakejI, kIdhU kizuM karatAra. sa. 37 vakSasthala kaTe ghaNuMjI mAthe mukatA keza; mehalIne te mAninajI, karatI adhika kaleza. sa. 38 trikI viSavAdasjI, bhAkhe lakSamaNa bhUpa; jIvIne jIvita ghaNajI, bhAI bhUpa anupa. sa. 39 vAta kahetAM mari gajI, phiTare ! pApI kAla; chetarIye chalavaTa karI, raghupati sA bhUpAla. sa. 40 ema kahetAM sAmijI, vacane sAthe jIva; nIkalI gaye tatakhiNa tadAjI, AturapaNe atIva. sa. 41 siMhAsana baThA thakAjI, hema thaMbha avarSobha; AMkhi pasArI rahiojI, lepa biMba nirardabha. sa. 42 lakSamaNa muM jANikejI, deva kare vikhavAda, hAMsIthakI anaratha thai, DhahI gaye parasAda. sa. 43 2. chAtI. Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 zrIkezarAjamunita. vizvAdhAra vizeSathIjI, Apa hI eha. pazcAttApa karI ghaNejI, sura pahotA sarga teha. sa. 44 aMtaHpuranI pavanajI, mu jANI kaMta, kuTe pITe AvaTejI, reve ati vilapaMta. sa. 45 zeka vacana zravaNe suNIjI, rAghava dhasi Avata; amaMgala aNajANIyAMjI, mAMDIo kizo turata. sa. 46 jIve che muja bhAyajIjI, ema su kema maraMta; mUcchei kiNe prakArathIjI, taba upacAra karaMta. sa. vaidya lagAyA vegasjI, pUchyA jyotiSa jANa; taMtramaMtrane oSadhijI, kIdhA ASa pramANa. sa. keIna A pAdharajI, tAma prabhu mUchaya; saMjJA pAmIne kharejI, karUNusvare vilalAya. sa. zatru% sugrIvajIjI, vibhISaNa lakeza; duHkhIyA adhikA AraTejI, rAve rAya azeSa. sa. kezalyAdika mAyajIjI, nayaNe nAMkhe nIra; choDI e vaDavIrane jI, gaye vilAI vIra. sa. mAraga mAraga pathamejI, gharaghare hATahi hATa; segamayI sake hajI, paDI acitI vATa. rasapara lavaNAMkuza prabhune namIjI, anumati mAMge Apa; e saMsAra asAra chejI, yamane prabala pratApa. sa. 13 amRtaSa munIza peja, pAMsI uttama dikSa mekSa gayA munivara sahIcha, ArAdhI gurUzIkha. sa. 54 che. jhanAnakhAnuM. Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmaya rasAyana-rAsa. 3pa0 bhAIne putrAMtaNejI, pAmI ghaNuM viyega; phiraphiri mUcchaye prabhujI. vadhato jAyega. sa. 15 bhAIjI eka tuha vinAjI, putrA dIdhI pU;i enuM kisuM Agati hasejI, tihiMthI vege UThi sa. mehe mUrachaNe ghaNejI, jANI rAma nareza; vibhISaNadika rAyajIjI, samajAve suvizeSa. sa. dhIrAMmAMhi dhIra tejI, vIrAMke ziratAja; lajajAkArI leganuM jI, adhIrapaNo taje Aja. sa. prabhujInI kAyAbhaNIjI, saMskArane kAja; kijIye prabhu AdezathIjI, melIne sahu sAja. sa. eha suNa ati kepIyAjI, heDa DasaMta saMta; prabala vAyane vAjajI, DuMgara navi DelaMta. sa. jIve che muja bhAIjIre, mUMvAM tuM hArA bhrAta; die tumha dAga utAvejI, avasara vahI jAta. sa. bela bola tuM bhAIjI, kAMI lagAve vAra; chidrayahI karise ghaNAjI, durjanajana payasAra, sa. athavA durjana dekhatAM ja, kope nahI rAjAna; ema kahI khadhe dharI, cAlio ane thAna, sa. 63 snAna karAve hAthasejI, aMgu che ne aMga; vilepana vidhi sAcavejI, rAma kare atiraMga sa. 64 thAla bharI bhejanataNejI, mUke AMge jANika bhAyajI AgIyejI, bele mIThI vANi. sa. 65 1. vAyu, Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 " zrIkezarAjamunikRta. kadihI aMko pikejI, cuMbe vAra aneka mastaka bAlakanI parejI, e paga paDe viveka. sa. 66 paDhAvIne pAlakejI, Apahi cAMpe pAya; kAMna lAgi vatakA karejI, kadi kadi ghAle cAya. sa. 67 Ihi vidhi piSe mohanajI, na lahe zuddhi ligAra, 2valI gayA SaTa mAsajIjI, vayarakere vikAra. sa. 68 IdrajItane suMdanAjI, naMdana mahAmaya maMta; aparahI vayarI ghaNAjI, nisuNI e virataMta. adhyAye AvIyAjI, gupatapaNe tatakAla; sUnI jANIne guphAjI, jima Avata sIyAla. sa. khabara lahI zrIrAmajIjI, aMkA repI baMdhu; dhanuSa bANane kara grahajI, gAjate jima siMdhu. sa. 71 Asana kare avadhisjI, Ave deva jaTAyu; deva ghaNuMsuM parivajI, karinA rAma sahAyu. sa. 72 suravara sAMnidhi sAcave che, te nahI keDane pADi; vibhISaNadika khecarAjI, alaga kiryA te tADi. sa. 73 lajajANa saMyama rahI (o)jI, bheTo gurU rativega; tega kurI nahI rAjanija, tAma zahIvrata rega rA. 7 DhAla bhalIyA sAThamIjI, jehanA carama zarIra; kezarAja vazi meha , hUvA adhika adhIra. rasa. 75 duhA, deva jaTAyu tiNa samaya, dekhAve diSTAMta samajAvAne kAraNe, A e ekAMta. 1 1. khoLAmAM. 2. vItI gayA. 3. chevaTanuM. Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayarasAyana-rAsa. 359 keja rope zila Upare, siMce sUke vRkSa; pausara kheta akAlahi, vAve bIjA pratyakSa 2 ghANI pIle retanI, tAma kahe zrIrAma; kizuM kare mAnavI, mUDhapaNAnA kAma. 3 paMkaja Uge pANIce, pANI viNa na Ugata; jalasuM sicce mUsale, kiuDI navi pUlata. 4 bIja na Uge jala vine, ukhara khetI vizeSa; "vAlU pIlyA ghANI, mUrakha tela na dekha. 5 taba bolyo hasi devatA, eha ye Ima na hoya; mu phiri jIve nahI, svAmi vimAsI joya. 6 eha kahe kepyA ghaNuM, AliMgIne deha; kahe dvare ja daSTithI, ANuM chuM tuja che. 7 senApati sura lekathI jaTAyU upAya; dekhe jaba lAge nahI, meha mathI raghurAya. 8 Apa upAyahi kelave, mUI nArI eka; khadhe dharIne AvIye, rAma vade viveka. 9 e ko mUrakha dhIDa nara, mUI nAri khAMdhi; leI phire lese sahI, muMvAM Aukhe sAMdhi. 10 svAmi! amaMgala kAM kahe, e muja vAhI nAri; hIyAthakI navi utare, rAma kahe suvicAri. 11 vAhathI vAhe hU, muvA phiri nArvata; mUvAM gayAMne zAcatAM, seha na ke pAvaMta. 12 4. kamaLa. 5. khAra bhUmI. 6. retI. 7. kamaLa. 8. retI. Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 zrIkezarAjamunikRta. para upadezI jaga ghaNe, Apa na samaje koI; rAma maDe mehI rahyA, tAma kahe sura I. 13 DuMgara balate dekhIye, pagatali navi pemaMta; chidra parAyA piMkhI, pite navi dekhata. 14 eha vacane prati bUjhIye, prabhujI Aye ThAma; lakSamaNa bhAIjI sahI, mu jANio rAma. 15 taba te deI devatA, ApaNa dekhAya, paga lAgyA prabhujItaNe, svargo pahaMtA jAya. 16 saMskAra kayA bhaNI, rAma kI tihivAra; Apa vA UtAvala, levA saMyama bhAra. 17 zatrughane rAjanI, padavI Ape iza; zatrujJa vAMche nahI, saMyama sAthe jagIza. 18 lavaNa taNo aMgaja a che, anaMgadeva udAra; rAjabhAra tasa ApIye, ucchava karI apAra. 19 hAla, dazamIhAM mere pUjajI, hAM mere gurUjI-e dezI. dhana prabhu rAmajI, dhana pariNAmajI; pRthivImAMhi prazaMsaLe; dhana tuja mAtajI dhana tuja tAtajI, dhana terA kula-vaMzabe. dhana. 1 munisuvratane tIratha varate, suvratajI gaNadhAra che; aradAsa batAvie sadagurU, bhavajala tAraNahAra be. dhana, 2 - 1. putra. Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 361 zatrudana sugrIva vibhISaNa, vIravirAdha udAra be. selAM sahasa naresara sAthe, rAma thayA vratadhAra be. dhana. 3 varanArI saMyama vrata lIdhe, sahu satadAse tIsa be, zrImatI Arajika kerI, seva kare nizidIsa che. dhana. 4 paMcAcArI zuddhahArI, sumati gupati pratipAla be, zIla sudhArI paraupagArI, paTakAyA rakhavAla che. dhana. 5 chaThTha ama Adi tapa kIje, vividha abhigrahavaMta che, kaMcananI pare kAyA kasIje, gurU giri guNavaMta che. dhana. 6 cavadepUraba aMga IgyArahi, paDhIyA buddhi parimANa che, paMDitarAja ziromaNI sAce, huvA sabavidhijANa che. dhana. s Asevanane grahaNa zikhyA, he zikhyA gurUne saMga che; gurUkulavAse sAvirasa laga, rahIyA manane raMga che. dhana. 8 gurU Adeze ugravihArI, ekAkI vicaraMta be, tihirAtiye dhyAnataNe bale, avadhi ati uparaMta be. dhana. 9 cavadarajaja Atma vilAke, jimatophala karamAMhi be. anuja adhika vedanA anubhavane, dIThe narakeprADi be. dhana. 10 prabhujI ciMteja bahU hUte, nAme zrIdhanadatta be; lakSamaNajIva hUtA laghubhAI, vasudatta susatta che. dhana. 11 UhAM piNa muja kAje mu, bhavame bhamate bhUri che, hAM piNa lamaNuM muja sAthe, rahI nitya hajUri che. dhana. 12 1. IryAsamiti, bhASAsamiti, eSaNasamiti AdAna nikSepaNu samiti, pArikApanikA samiti-e pAMca samiti kahevAya che. 2. managati, vacanagupti-kAyagupti e traNa gupti. Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 zrIkezarAjamunikRta. varasa se kumArapaNe re, maMDalIka sayatIna che; digavijaya cAlIza varasalaga, padavIdhara paravIna be. dhana. 13 IgyArahajAra sA satasaya upari, varasa vadItA sAThi be; savadhu tasa bAra sahune, dIse graMthahi pADi be. dhana. 14 aviratine bala naraka pahute, kRta karamane jora che, jaise kIje te lahIye, kAMI kare nara . dhana. 15 ema sucitatAM rAma goSIsara, kama haNavA heta; tapa japa adhikA adhika kIje, samatA bhAva samataLe. dhana. 16 de upavAsa kayA dina tIje, karinA koja AhAra; spaMdanasthala nagare pAudhAre, jayaNanI gati sAra. dhana. 17 caMdrahi jima cakorA dekhe, tima puranA saDU lega; sAhA AyA praName payA, e zubha saMgabe. dhana. 18 ApaNApaNuM gharane dvAre, bhejanakarA thAla; Age mUke bhakita na cUke, ANI bhAva rUlabe. dhana. 19 leka zabdathI sera ma ati, hAthI bhAMje thaMbhaLe; ucA kAna kare ati ghaDA, huvA adhika acaMbhaLe. dhana. 20 e AhAra na lIdhe rAme, cAli AyA nRpa gehabe, pratinadI bhUpe prati lAvyA, ANuM dharma saneDabe. dhana. 21 prabhujIne pAraNe pahute, upaje ati uDAsa; paMca sudivya pasiddhA huvA, udgheSaNa AkAzabe. dhana. 22 prabhujIvaname jaIcitta ciMte, puramAMhi nahi jAu be kSobha ghaNe lagAne upaje, duHkhadAyI navi thAue. dhana. 23 Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa. 364 annasUjate vipinaviSe re, milyAM AhArahi Azabeka nahItara eha abhigra kIdhe, karivAta (te) upavAsabe. dhana. 24 mamatA bhAva nahI kAyAne, AMNi samAdhi azeSa be; pratimA dhara paramAratha sAdhe, samarasasuM savizeSa che. dhana. 25 vAsI caMdana jIvana maraNo, mitra ari samatalabe; zAkara TAkarasukha duHkha sarIkhA, sarikhA bela kubelache. dhana. 26 harSa nahI viSavAda nahIre, naDI rAga na rasa, AtamarAma ramAve pAve, sukha karatA saMteSa e. dhana. 27 pratinadI ghaDAne khIMcIe, vanameM Aye cAlibe; naMdana punya saravare ghaDe, khUe nahi zake hAlibe. dhana. 28 etale subhaTa dhasyA bahu AyA, napahaya kADhI lIdha; kaTaka paDAva kI saratIre, tAma raI kIdhabe. dhana. 29 A nRpa subhaTa sahUsuM, puNyataNe parimANa che; rAma riSIdhara vahiraNa kAje, AyA sAdhu sujANae. dhana. 30 sanamukha jAI deI pradakSiNuM, rAya kare pariNAmabe; dhana dihADe dhana evelA, bheTayA zrI trASi rAmabe. dhana. 31 anna sUjate prabhu prati lALe, ratnataNI taba vRSTie suravara kIdhI paDavI prasiddha bhUpa bhagati utkRSTie. dhana. 32 rAma RSi upadeza dIye taba, zrAvakanA vrata bAra; AdarIyA pratinaMdI rAjAavarA piNa tRpa lArabe. dhana. 33. rAjA ghare padhAryA prabhujI, vanahimAMhi vasaMtabe, seva kare suravara sara devI, jANa sAdhu mahaMtabe. dhana. 34 1. jaMgalamAM-vanamAM. Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 zrIkezarAja munikRta. eka mAsI mAsI kIje, trimAsI cau mAsIbe, tapa upavAsa karatAM kApe, karama kerA pAsibe. dhana. 35 paryakAsana kabahI kIje, utakuTakAsana sAra; prati laMbitabhuja kadihI kadihI, udarvabAhu udAra. dhana. 36 aMguSAdhA kadihI rahI, kari eDI AdhAra che; ItyAdika corAsI Asana rAma karata apArabe. dhana. 37 vicarata vicarata keDizilAI, rAma padhAryA tAmache; keDa munIzvara mugati sidhAyA, tethI koDI nAma. dhana. 38 rAti rahyA pratimA dhara seI, zukaladhyAna dharaMtaLe; kSapakazreNi caDhI taba kIje, ughAtIya karmone aMtabe. dhana. 39 etale avadhi prayuM dekhe, zrIsatedra tivAra che; dayAna calAvI jAvAnavi diye, prabhune mugati majhArakhe. dhana. 40 upadrava anukUla karIne, zreNi caDhata svAmibeka UtArUM muja mitra have jima, suragati padavI pAmiLe. dhana. 41 Ima ciMtavI rIte padhAryo, rAma vIsara pAsa; mAsa vasaMta vikRvio vArU, racio mana suvilAsabe. dhana. 42 DhAla bhalI eto eka sAThimI, sItA mADie raMgabe; kezarAja RSirAja payA~, na toye zubha saMgabe. dhana. 43 duhA kakelI pADala mahUla, caMpakane sahakAra; vividha prakAre phUlIyA, eha madanasara sAra. 1 1. jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, mehanIya, aMtarAya. e cAra. ghAtI karma. 2. kAma bANu. Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana-rAsa. 366 malayAcalanA vAyarA, vAye ati sukhadAya; bhamarA guMjArava kare. keIla zabda suhAya. zrIsIte vikiiha, sItA kere rUpa; nArI jana parivArasu, AchI bhAMti anUpa. rAma kahe AvI kahe, prItama suNa aradAsa; Age jaI pichavAI, phiri AvI priya pAsa. DhAla, daramI. padakI-dezI. sItA Are dharI rAga, bAlapanAko rAma sanehI, bhega karaNako lAga. sI. 1 varasAM sela kerI suMdarI, suMdara maMjula bhASa; rUpa anepama adhika banAvyuM, Idra kare abhilASa. sI. 2 rimajhima rimajhima ghUgharA vAje, nUparakere nAda; alaka malaka cUDe khalakAve, upajAve ahalAda. sI. 3 cittaka caTake [caTacaTa cAle tanake phaTake phAra; amRta kuTake pharaDaka naTake, ghUMghaTakA suvicAra. sI. 4 pahiraNa pIta paTehalI celI, sehe bhAMti suraMga; sahIyara TelI bhAMbhara bhelI, vaNatI Ache raMga. sI. 5 kAjalarekhA sehe sarekhA, AregyA mukha pAna; bhUkabANa caDhAve cAturI, mUke lekacana bana. sI. 6 aMga dekhAve hAtha nacAve, kAma jagAvaNahArI; bhekha vaNave rUpi racAve, nirakhaNa sarikhI nArI. sI. 7 dha dha dhapamapa mAdala vAje, caTapaTa caTapaTa tAla; phaNa kuNu zabda zabAba karate, vINA vaMza rasAla. sI. 8 Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kezarAjamunikRta. nATaka karatI citta apaharatI, humaka ThumakakI cAla; rAga AlAve mIThI gAve, zaci rahI ati khyAla. sI. 9 tabate prabhujI rAkhethA muja, meM grahIo abhimAna; ze vicAratAM jANI, priyu sukha amIya samAna. sI. 10 leta na helata ekeDi navaNe, lava pazcime mana eha; eTale eha khecara AvI, vANI vade susaneha. sI. 11 re! bhalI bharamANI bhArI, rAghava sya bharatA; prabala punya pratApe pAmI, tUThe tuja karatAra. sI. 12 taji saMjama bhaji rAma narezara, bhegavi bhegaudAra; hama piNa rAmata triyA thAsyAM, rahiyAM thArI lAra. rahI. 13 e vidyAdhara putrI varaje, karije bhegavilAsa; huM chuM baMdI nAtha tumhArI, Adi lage e bhAsa. sI. 14 huM jANuM tuha muja vije, AdarI e jega; sAha Age AvI UbhI, kiu navi mAne bhega. sI. 15 pahilI belana mAnie prabhune, tehane e tumhare sa; abalA arathI heya jivAre, tava deNe saMtoSa. sI. 16 eha kaheve nATaka kari, mAsa basaMta-vida; rAmataNe mana paMca na rAcio, rAcIe jJAna prada. sI. 17 mAgha zukalabArasI nizi aMte, upajio kevalajJAna, e satedra avara hari mAMDio, ucchavana maMDAna. sI. 18 sevanapaMkaja baThA svAmI, cAmara DhAle deva; mastaka chatra virAje vArU, deva kare ati seva. sI. 19 1 vidyAdharI. 2 suvarNa kamala. - -- - - - Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazorasAyana-rAsa 367 dezanA dIdhI devAM nisuNI, dezanA aMte khAmi, sItedra siAmaMtrI rAvaNa, gati pUche kahe svAmi. sI. 20. naraka caturthe e sahu keI, zabuka ne lakeza; lamaNu kRta karmAne jege, sahe kavedana suvizeSa. sI. 21 narakathakI nakaline rAvaNa, lakSamaNa pUrva videha, vijayapurIre sunadarehaNI, hase suta susaneha. sI. 22 sudarzanajina pAsa laheze zrAvaka dharma agAdha; svarga sudhame deI heI, vijyAnagarI herase zrAdha. sI. 23 tihAM marI hari varSe hase, daI purUSa pradhAna; rasura heI vijayAnagarIye, zrI Arati rAjAna. sI. 24 lakamI rANI ure Upajaze, jayaprabhane jayakAMta, saMyama pAlI svargo chaDuMre, lahise sukha ekAMta. sI. 25 taba tU IdrapaNuM tajI AvI, pAmI bharataja kheta; sarva ratnamati nAme cakI, hAyase zubha saMketa. sI. 26 ededeva cavI ghare thAse, thAse vara saMtAna; IdriAyudhane megharathAbhidha, vasudhA vadhate vAna. sI. 27 tuM cakI saMyama vrata pAlI, vaijayaMta vimANu pAme parighala puje karI, deva sadA kalyANa. sI. 28 drAyudha se te rAvaNajI, tIrthakarane gata; upAI bhava tije karise, jinapadane uta. sI. 29 rAvaNa jina tIrtha tuM lahise, gaNadhara padanI gAja, rAvaNu tuM zivapura sAdhesya, bhAkhe gurU riSirAja. sI. 30 3. khamAvIne. 4 vedanA-pIDA. 1. zrAvaka, Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrIkezarAjamunikRta. lakhamaNa jIva tumhArA na`dana, ghanastha hiMse dIkha; zubha gati lahise ati gahagarhase,pAlI sadagurU zIkha. sI. 31 puSkara dvIpe' prAga videhe, ratna sacitrA nAmi; nagarIye* nara devataNeA pada, pahilI pADI ThAmi. sI. 32 pAcheM tIrthaM'kara padya gavI; pahUMcase nirvANuM; lakSmaNa hise anaMta catuSTaya aSTa mahAguNu ThANu. sI. 33 ema suNI sItedra prabhune, caraNe karI praNAma; pUrva nehataNe viza Aye, lakSmaNa pAse tAma. sI. 34 siMhArdikanA rUpa vikI, zabUka rAvaNu deI; lakSmaNuMsu` saMgrAma kara'tA, dIThA surapati sAi. sI. 35 ehu karamathI e gati lAdhI, lAdhA e sa tApa; azru' huM karma nahu'hI ke, ai ai karma kalApa. sI. 36 te DhAi samajAvI svAmI, lakhamaNa rAvaNu sAtha; vAta suNAvI ati mana bhAvI, je bhAkhI raghunAtha. sI. 37 lakhamaNa rAvaNa kahe kRpAnidhi, kIdhA rUDA kAjo; e upadeza suNyAM vIsarIyA, Izu gatinA duHkha Ajo. sI. 38 niSkRta karmataNe khala ehuvI, Apada pAmyAM Apa; Apehi bhAgavine TesyAM, Apa kamAyA pApa. sI. 39 karUNA ANI surapati bhAkhe, narakathakI tumha tIna; kADhI suraleAke pahuMcA, te huM jANu pravIna. sI. 40 ema kahI karagrahIne tIne, lei liyA surarAya, pArAnIpare karathI khirakhira, paDiyA apUThA Aya. sI. 41 ra. mAkSa. 1. hAthayI. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAmayazerasAyana rAsa. punaripa udyama kIdhA adhikA, pahilatIpare thAya; sAmhI vedana vadhatI jAye, pIDAye atikAya, sI. 42 Apa kamAviSNu bhagavaNI che, viSNu bhAgavIyAM zrRti, nahi cheM prabhu tumheM thAMna padhAre; meTI mArATi. sI. 43 te tIne taji surati AyA, praNamI rAghava pAya; nadIsara Adi sahU tIratha-kerI jAta karAya. sI. 44 devakure bhAmaDala pAse, AvI Apa dikhAya; prIti panAtI paribrala pASI, svargA gayA sukhadAya. sau. 45 pacIsahi varasAM liMga pADyA, prabhu kevala paryAya; vika janAnAM kAja samAryAM, mithyAmati meDhAya, sI. 46 panarA hajAra varasanA Ayu, pUrAhI pratipAla; rAma RSIsara mekSa sidhAyA, janama jarA bhaya TAla. sI. 47 namAname zrIrAma RSIzvara, ajara amara kahivAya; tIna lekane mAthe ayaDA, sAsatA sukha lahAya. so. 4 prazasti * sa'vat ( 183) zaile trAsIyere, A AslR mAsa; tithigairasI atarapuramAMhi, ANI atiSiulhAsa. sI. 49 vijayagaccha gacchanAyaka girive, gAyamanA avatAra; viSayava'ta vijayaRSi rAjA, kIdhA dharmauddhAra. sI. 50 dharmamuni dhama janAdhArI, dharmAMtaNA bhaDAra; khimA daya'guNu kerA nAyaka, 4sAgara prema udAra. sI. 51 zrIgurU padmamunIzvara meTA, moTA jehunA vaMza; yaurAso gacchamAMhi jANIte, pragaTapaNe paraza`sa. sI. para 2. nA. 3. niraMtara rahe tevA ja. premasAgara, 369 Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 zrIkezarAjanita. tesa pATobara guNa karI gAje, guNasAgaraguNavata kaDasutana kalapatarU kalime, sUra ziromaNi saMta. sI e gurUdevataNe supasAthe, kIdhI racanA paNa graMtha guNe girimerU sarI, navarasamAMhi vakhANa sonA e bAsaTha DhAla sudhArI, vacana racana suvizAla rAma yazere rasAyaNanAmA, graMtha racio surasAla. sI. kavijana te karajoDi kare, paMDitasuM aradAsa; pAMcAM Age vAce je huve rAga abhyAsa. sI akSara bhAMge DhAlaja bhAMge, rAgaja bhAge seIpha che vAcaMto re vacanane bhAge, rasa naha upaja koI lo bora akSara jANI DhAlaja jANI, rAgaja jANI eha che ke pAMcAM age vAcatAMre, upajiti atineha sI. pI jaba lagi sAyarane jala gAje, jaba lagisUrajacaMda; kezareja kahe taba laga e, graMtha karo AnaMda. sI. paNa kalaza, . Ima rAma lakSmaNa ane rAvaNa, satI sItAnI cirI, kahI bhAkhI carita sAkhI, vacana racA karI kharI, saMgha raMga vineda vaktA ane zretA sukha bhaNI; kezarAja munIMda jape sadA harakha vadhAmaNI. 1 iti zrI rAmayazorasAyana caturthodhikAraH samAptaH / / grantha samAptam / R TS * * * * * * * * 1-caritra. Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________