Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjinadattasUriprAcInapustakoddhAraphaNDaanyAGkaH-41 aiim| zrImatkharataragacchAdhIzvara-zrIakabarasAhijalAluddInapratibodhaka-jaGgama-yugapradhAna-bhaTTAraka-zrImajjina candrasUriziSya-paNDitapravara-sakalacandragaNiziSyavAcakasamayasundaragaNiviracitam zrIsAmAcArIzatakam / / jaGgamayugapradhAna-bhaTTAraka-zrImajinakapAcandrasUrIzvarANAM ziSyaralopAdhyAyamunisukhasAgaropadezAt javherI-premacandra kalyANacandravihitadravyasAhAyyena , mumbayyAM nirNayasAgarAkhyamudraNayAlaye mudrApayitvA prakAzitam / / prakAzaka:-zrIjinadattasUrijJAnabhaMDArakAryavAhaka: javherI-mulacaMda hIrAcaMda bhagata, mumbaI. vikramasaMvat 1996. (pratayaH-375 meTa.) IsvIsan 1959.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkhyA viSayaH 1 pUrva karemi bhaMte ! pazcAt iyApathikI- adhikAra: // 2 parvadine eva pauSadhAcaraNAdhikAraH ! ... 3 zrImahAvIradevasya SaTulyANakAdhikAraH / 4 zrI abhayadevasUreH kharataragacchezatvAdhikAraH / 5 Ayariya uvajjhAe zrAvakapaThanAdhikAraH / 8 pUrva pAkSikapratikramaNaM paJcadazyAM AsIdityadhikAraH 9 kaselapAnIyAdhikAraH / 6 sAdhUnAM sAdhvIbhiH samaM bihAraniSedhAdhikAraH / ... 7 paryuSitadvidalamaNDakagrahaNa vicArAdhikAraH / 10 AcAmle dravyadvayagrahaNAdhikAraH / 19 apakadugdhamadhye dvidalamahaNaniSedhAdhikAraH / viSayAnukramaH // patrAGkaH 14. *** 1 6 16 19 29 30 35 39 44 E 49 saMkhyA viSayaH patrAGkaH 12 saGgarapramukhAnAM dvidalatvAdhikAraH / ... 49 13 bhAvakANAM pAnakAgAra- niSedhAdhikAraH / 50 51 24 taruNastriyAH mUlapratimA pUjAniSedhAdhikAraH / 15 zrAvakANAM ekAdaza pratimAvahananiSedhAdhikAraH / ... 16 anekopavAsa pratyAkhyAnaniSedhAdhikAraH / 52 54 ... 56 57 17 sAmAyikadaNDako vAratrayaM vAkya ityadhikAraH / ... 18 zrAvakANAM calavaLakaM naizcayikaM na bhavatItyadhikAraH / 19 pauSadhikAnAM pazcimarAtrau navInasAmAyikamahaNAdhi 59 20 ugbADAporisI-bhaNanAdhikAraH / 59 21 jAtaka kapiNDaniSedhAdhikAraH / 60 wwww 22 tassa dhammassa kevalipannattassa kathananiSedhAdhikAraH / 62 ...
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH viSayA sAmAcArIzata // 2 // saMsthA patrAGkaH saMkhyA viSayaH 23 zrAvaNabhAdrapadayoH vRddhau 50 dinaiH paryuSaNA kAryAla... 63 37 anutkAlitagorasena samaM mIlite dvidalAne doSAdhi. 54 24 kalpasUtravAcane nvvaacnaaniymaabhaavaadhikaarH| ... 65 3845 aagmsthaapnaadhikaarH| ... 25 pauSadhamadhye upadhAnaM vinA bhojananiSedhAdhikAraH ... 66 39 Agame jinprtimaapuujaadhikaarH| ... 26 sUrereva jinprtimaaprtisstthaadhikaarH| ... ... 40 jinapratimAsthApanA jina itydhikaarH| 27 caturdazIhAnau pUrNimAyAM paussdhaadikaarykrnnaadhikaarH| 41 jinprtimaapuujaaphlaadhikaarH| ... . 28 tithivRddhau prathamA tithiH mAnyA iydhikaarH| ... 42 aajnyaashitdyaadhrmaadhikaarH| ... 29 bhojanAnantaraM paussdhgrhnnnissedhaadhikaarH| ... 70 43 devAnAM viratidharma binA sarve dharmAH / / 30 upadhAnamadhye pauSadhagrahaNAdhikAraH / ... ... 44 devasthiterapi punnytvaadhikaarH| ... 31 sAmAyikagrahaNe 8 namaskAraiH svAdhyAyakaraNAdhikA. 1 45 yogopdhaanvhnaadhikaarH| ... 32 kambalavastrAdipratilekhane prabhAva sandhyAyAM ca vize. 72 46 sAdhUnAM dnnddgrhnnaadhikaarH| 33 sAmAyikapaNe prabhAte pUrva baisaNaM tataH svAdhyAyaM. 47 pshcctvaariNshdaagmmaannaadhikaarH| ... 34 sAmAyikAdo utsargataH praavrnnnissedhaadhikaarH| 72 48 jinapratimApUjAyA jinapratimApUjAphalasya cA'dhikA. 35 pratikramaNasthApane kSamAzramaNacatuSka eca na paJcakam 73 49 zrAvakANAM mukhvkssikaadhikaarH| ... 36 kArtikavRddhau prathamakArtika cAturmAsikapratikramaNAdhi. 74 | 50 dvitIyavandanakamutthAya daatvymitydhikaarH| ... 121 1 ore r rrrrrror 6.oran.com .01203vor MAN
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH saMkhyA patrAtuH 51 sAdhUnAM bhaktapAnagrahaNAya yogyAyogyAdhikAraH / ... 122 52 " hoi maMgala" iti pAThaniSedhAdhikAraH / 53 azanAdinirNayAdhikAraH / 54 nAmabhakSyatvAdhikAraH / 55 lavaNAdisaptAnAM prAsukAdhikAraH / 56 sacittA cittacUrNa vicArAdhikAraH / 61 caturthyAM zrIparyuSaNAparvakaraNAdhikAraH / 62 zrIjinavallabhari sAmAcAryadhikAraH / ... 63 zrI jinadattasUri sAmAcAryadhikAraH / ... 64 zrIjinapati sUrisAmAcAryadhikAraH / ... 123 125 128 129 ... 131 131 57 prAkamapi pAnIyamiyatA kAlena sacittaM bhavatItyadhi. 58 jaryAdikApramukhANAM prAhmAmAdyAdhikAraH / 132 59 devasikarAtrikapratikramaNaM kiyatkAlaM yAvacchrudhyatItya. 133 60 paJcamyAH parvatvAdhikAraH / 134 ... 135 137 138 139 saMkhyA viSayaH 65 vyavasthApatrAdhikAraH / 66 pAkSikapratikramaNe kSAmaNAyAM na AnvarINAnAmakaH chandanAdoSa ityadhikAraH / 67 devasiyaM rAiyaM pAThakA lAdhikAraH / ... www. *** ... ... 142 142 143 143 68 eka paTTamukhako pari vandakadAnAdhikAraH / 69 padasthAnAM vyavasthAvidhiradhikAraH / 70 anuyogadAna visarjanavidhiradhikAraH / 71 paryuSaNaparvaNi bhavanadevatA kAyotsargAdhikAraH / 144 * 144 72 pAkSikasUtrabhane zrutau ca pUrvapAThakamAdhikAraH / 146 7.3 locakArApaNavidhiradhikAraH / 74 zrAtrakANAmati cAracintana pAThAdhikAraH 75 ghRtapavane tadoSanivAraNavidhiradhikAraH / 76 zrutkaraNe doSa nivAraNa vidhiravikAraH / ... patrAGkaH 141 ...... 146 14.7 14.5 ...1.44
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ - viSayA sAmAcArIzata 179 203 // 3 // saMkhyA viSayaH - patra saMkhyA viSayaH - patrAkA 77 mArjArImaNDalIpravezanadoSanivAraNavidhiradhikAraH 148 89 sAdhvInAm-svataH klpsuutrvaacnaadhikaarH| ... 78 mAmAyikAhaNe godshhaashrmnnaadhikaarH| ... 148 90 par3AvazyakAnAmAdyanta vyvsthaadhikaarH| 79 asvAdhyAya vicaaraadhikaarH| ... ... 91 viMzatisthAnakatapo vidhiradhikAraH / ... 80 caitrIpUrNimA devvndndidhirdhikaarH| 92 bhojane bndnaadhikaarH|... ... 81 gurustuupprtisstthaavidhirdhikaarH| ... ... 152 93 asvaadhyaaymelnuttaarnnaadhikaarH| ... 82 zrAvakANAM devatAvasarasthApanApUjA vidhiradhikAraH / 153 94 paMcatithInAM nAmAdhikAraH / ... 83 klptrepottaarnnvidhirdhikaarH| ... 154 95 praabhaatikprtikrmnnpraanttaadhikaarH| ... 84 zrAvakapratikramaNavidhiradhikAraH / ... 155 96 sAdhUnAM-utsarga-apavAde vstrgrhnnaadhikaarH| ... 85 paussdhgrhnnaadhikaarH| ... 97 sthApanAyAM pNcprmesstthii-adhikaarH| ... 86 diikssaadaanvidhirdhikaarH| 98 shrutdevtaa-kaayotsrgaadhikaarH| ... 87 upadhAnavidhiradhikAraH / ... 172 / 99 mRttikaapaaniiyghttikaarkssnnaadhikaarH|| 88 utkttdrvyaadhikaarH| ... 177 ! 100 zAntikavidhiradhikAraH! ... . vvvvvvvvx 9 VVVVVV // 3 //
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ %ER // aham // zrIstambhanapArzvanAthAya nmH| zrImadakabbarapAtizAhapratibodhaka-jaGgamayugapradhAna-bhaTTAraka-zrIjinacandrasUri-mukhyaziSya-mahopAdhyAyazrIsakalacandragaNi-ziSya-aSTalakSyAdyanekagranthapraNetR-upAdhyAya zrIsamayasundaragaNi-viracitam sAmAcArIzatakam / moon zrIdhIraM ca guruM natvA, smRtvA gacchaparamparAm / praznottarazataM granthaM, vakSye shaastraanusaartH||1|| nAnAprakArAH sandehA, utpadyante'lpamedhasAm / sUtraprakaraNasvIya-gacchAcArAnugAminaH // 2 // syAtsandehena mithyAtvaM, mithyAtvena bhavacamiH / tasmAttasya vyapohAya, prakramaH kriyate mayA // 3 // sUtra-niyukti-tadvRtti-cUrNiprakaraNAdiSu / vIkSyA'kSarANi vakSye'haM, svagacchAmnAyapUrvakam // 4 // rAgadveSau parityajya, svaparasmRtihetave / sugama sopayogaM ca, kurve praznottaraphamam // 5 // SHARE sAmA0
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ sammAcAhivarakam / pUrva karemi bhaMte ! pazcAt iriyAvahiyaM adhikAraH // 1 // praznottaramayaM sAmA-cArI nAmedamadbhutam / zAstraM suvihitAcAra-vicArapratipAdakam // 6 // zrImalkhA to pacne, shriijincndrsuuryH| yugapradhAnA ityAkhyAM, prApitAH pAttisAhinA // 7 // tatpaTTAmbujamArtaNDA, mahAbhAgyA bahuzrutAH / zrIjinasiMhasUrIndrA, vijayete ubhau gurU // 8 // zrIjinacandrasUrINAM, vineyaH prathamo'bhavat / gaNiH sakalacandrAkhyo, gotra rIhaDa bhUSaNam // 9 // teSAM prasAdamAsAdya, ziSyaH samayasundaraH / praznottarazate paJca, prakAzA~stanute kramAt // 10 // tatra-prathamaM zrImadbhahatkharataragacche kriyamANasAmAcArIkriyAnuSThAnAni zAstrasammatyA ziSyapraznoddezena samarthayannAhananu-zrAddhAnAM sAmAyikagrahaNe sAmAyikadaNDakoccArAnantaram IyopathikyA pratikramaNam , uta pUrvamIryApathikyAH pratikramaNa, pazcAt sAmAyikadaNDakoccAraH ucyate-sAmAyikadaNDakoccArAnantaraM IpathikyAH pratikramaNaM saGgatimaGgati / tathaiva sarvatra zAstreSu dRzyamAnatvAd, yadAhuH zrIharibhadrasUrayaH zrIAvazyakabRhadvRttI-(patraM 832) pattha puNa sAmAyArI-sAmAiyaM sAvageNa kahaM kAya! ti, iha sAvago duviho ihipatto aNihipatto a, jo so aNiDipatto so ceIaghare 1 sAhasamIve vA 2 ghare vA 3 posahasAlAe yA 4 jattha vA-vIsamai acchate vA nidhAvAro sabattha karei tattha, sarva pausu ThANesu niyamA kAyaba-ceIaghare-sAhamUle posahasAlAe vA-ghare, AvassagaM kareMtotti / tattha jai sAhu-sagAse karei tatva kA vihI?, jai paraMparabhayaM nathi, jaivi ya keNai samaM vivAo natthi, jai kassai Na dharei, mA|| teNa aMcchaviacchiyaM kanihitti, jai ya dhAraNagaM daThaNa na geNDaramA Nijjihisi / jai vAvAraM na vAvAreti tAhe ghare ceva KAR
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAiyaM kA tUrNa baccati / paMcasamio tigutto iriAe uvajutte jahA sAhU bhAsAe sAvajjaM pariharaMto esaNAe kaI lehuM vA paDi lehiuM pamajjetuM, evaM AyANe nikkhevaNe khelasiMghANe Na viciti vigiMcaMto cA paDileheti ya pamajjati a, jattha ciThThati tatthavi guttigirohaM karei / eyAe vihIe gattA tivigheNa Namitsu sAhuNo pacchA sAmAiyaM karei / 'karemi bhaMte / sAmAiaM sAvajjaM jogaM paccakkhAmi duvihaM tiviheNaM jAva sAhU pajjuvAsAmitti' kAtUNaM, pacchA iriAvahibhAe paDikamati, pacchA AloettA vaMdati AyariAdi, jahA rAyaNNiA puNo'vi guruM vaMditA paDilehittA NiviDo pucchati paDhati vA / evaM ceiAi e suvi jayA sagihe posahasAlAe vA AvAsae vA / tattha Navari gamaNaM natthi, jo iDipato so sabiTTIe eti, teNa jaNa ssa atthA hoi, (ucchA ho), ADhiyA ya sAhuNo supurisapariggaheNaM jai so kayasAmAio eti, tAhe AsahatthimAiNa, jANeNa ya ahigaraNaM vaTTati tAhe na karei, kayasAmAieNa ya pAehiM AgaMtavaM teNaM na karei, Agao sAhusamIve kareti / jai so sAvao to Na koi uTThei, aha ahAbhaddao tA pUA kayA 'houtti' bhaNNati, tAhe pubaraiaM AsaNaM kIrai, AyariyA rahiA ya acchaMti, tattha uddhatamaNute dosA vibhAsiavA / pacchA so iDipatto sAmAiyaM karei aNeNa vihiNA'karemi bhaMte ! sAmAiyaM sAvajjaM jogaM paccakkhAmi, duvihaM tibiheNaM jAva niamaM pajuvAsAmitti, evaM sAmAiyaM kAuM paDito baMditA pucchati, so a kira sAmAiaM kareMto maurDa avaNei, kuMDalANi nAmAmudda- puppha taMbola- pAvAragamAi vosirati, esA vihI sAmAiassa / atra caturvvapi sAmAyikasthAnakeSu sAmAyikAt pazcAdeva IryApathikyAH pratikramaNaM spaSTIkRtam // 1 // 3
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnayAkhyA-caityAlazAnta 2: sAdhUnAmA | pUrva karemi bhaMte ! - nadI yAvahiyaM adhikAraH sAmAcA evameva zrIzrAvakadharmAprakaraNe'pi / tathAhirIzata caityAlaye 1, svanizAnte 2, sAdhUnAmantike'pi vA 3 / kArya pauSadhazAlAyAM 4, zrAddhastadvidhinA sadA // 1 // km| vyAkhyA--caityAlaye-vidhicaitye 1 svanizAnte svagRhe'pi, vijanasthAne ityarthaH 2, sAdhUnAmantike sAdhusamIpe 3, poSo jJAnAdInAM dhIyate'neneti pauSadha-parvAnuSThAnam , upalakSaNatvAtsarvadharmAnuSThAnArtha zAlAgRha-pauSadhazAlA tatra vA 4, tatsAmA-1 // 2 // yika kArya zrAddhaiH sadA nobhayasandhyamevetyarthaH / katham ? vidhinA 'khamAsamaNaM dAuM icchAkAreNa saMdissaha bhagavan ! sAmAiya mahapatiM paDilede miti, bhaNia bIakhamAsamaNapuvaM muhaputtiM paDilehi khamAsamaNeNa sAmAi saMdisAvia, bIakhamAsamaNapuvaM sAmAiaM 'ThAmi'tti vuttaM khamAsamaNadANapucaM addhAvaNayagatto paMcamaMgala kahittA-karemi bhaMte! sAmAiaMsAvaja joga paJcakkhAmi jAva niama pajjuvAsAmi duvihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kArabemi tassa bhaMte ! paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi // iti sAmAia suttaM bhaNai, tao pacchA iriAvahiyaM paDikkamai // ityAdi // 2 // evamAvazyakalaghuvRttAvapi / tathAhi-zikSAtrateSu AdyavratamAhasAmAiyaM nAma sAvajajogapaDivajaNaM niravajajogaparisevaNaM ca / iha zrAvako dvedhA,-zrImAn daridrazca, dvAvapi nirapAyo caitye 1 sAdhusamIpe 2 svagRhe 3 pauSadhazAlAyAM vA 4 sAmAyika pratipadyate 'karemi bhaMte ! sAmAiyaM sAvaja joga paJcakkhAmi, jAva niama pajuvAsAmi duvihaM tiviheNaM'tti,pazcAt IyaryApathikI pratise kramataH, tataH svAdhyAyaM kuruta iti // 3 // punaratrArthe pUrvAcAryavinirmitAzrIAvazyakacUrNirapi tathaiva (pR0299)| tathAhi / // 2 //
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ eAe vihIe gaMtA tiviheNa sAhuNo namiUNa pacchA sAhUsakkhioM sAmAiaM karei'karemi bhaMte ! sAmAiyaM sAvaja 3 jogaM paccakkhAmi duvihaM tiviheNaM jAva sAhu pajjuvAsAmiti kAUNa jai ceiAI atthiM to paDhama vaMdati, sAhaNaM sagAsAo sArayaharaNaM nisija vA mamgatti, aha ghare to se uvamgahiraM rayaharaNaM asthi / tassa asati pottassa aMteNaM pamajai, pacchA iriyAvahiAe paDikkamati, pacchA AloettA vaMdati AyariyAI jahA rAyaNiyAe ti||4|| | itthameva zrIpaJcAzakavRttAvapi zrImadabhayadevAcAyoH sAmAyikAdhikAre sAmAyikadaNDakoccArAdanu eva IryApadhikIpratikramaNaM nijagaduH (pR. 23) / tadyathA__ anena vidhinA gatvA trividhena sAdhUna natvA sAmAyikaM karoti-'karemi bhaMte ! sAmAiaM sAvajaM jogaM paJcakyAmi jAva sAhu pajuvAsAmi duvihaM tiviheNa' ityAdhuccAraNataH / tata IryApathikyAH pratikrAmati, pazcAdAlocya vandate AcAryAdIn , yathA''rAnikatayA, punarapi guruM vanditvA pratyupekSya niviSTaH, pRcchati vA paThati vA, evaM caityeSvapi / yadA tu / svagRhe, pauSadhazAlAyAM vA tadA gamanaM nAsti, yaH puna RddhiprAtaH sa sarvaryA yAti, tena janasyA''sthA bhavati / AhatAzca sAdhavaH supuruSaparigraheNa bhavanti, yadi tu asau kRtasAmAyika eti, tadA'zvahastyAdibhiradhikaraNaM syAt , tacca na varttate kartum iti asau tanna karoti / tathA kRtasAmAyikena padAbhyAmeva gantavyamiti ca tanna karoti / tathA yadi aso zrAvakaH tadA tanna ko'pyamyuttiSThati, atha yadA bhadrakA tadA pUjA kRtA bhavatu iti pUrvaracitamAsanaM kriyate, AcAryAzcosthitA evA''sate, motthAnAnutthAnakRtA doSA abhUvan , pazcAdasau RddhiprAptaHznAvakaH sAmAyikaM karoti / kathaM ? 'karemi tathA kRtasAmAyikena bhavatu iti pUrvaracitamAnI karemi ...
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata kam / // 3 // bhaMte ! sAmAiaM sAvajaM jogaM paJcakkhAmi duvihaM tiviheNaM jAva niamaM pajjuvAsAmi / ' ityAdi evaM sAmAyikaM kRtvA IrSyA pratikrAnto vanditvA pRcchati paThati vA, sa ca kila sAmAyikaM kurvan mukuTaM kuNDale nAmamudrAM cA'panayati, puSpatAmbUlaprAvArAdikaM ca vyutsRjati, eSa vidhiH sAmAyikasyeti // 5 // punaH zrIyazodevopAdhyAyA api zrInavapadaprakaraNavivaraNe procivAMsaH / ( pR0 243 ) tathAhi trividhena sAdhUna namaskRtya tatsAkSikaM sAmAyikaM punaH karoti - 'karemi bhaMte ! sAmAiyaM sAvaja jogaM paJcakakhAmi duvihaM tiviheNaM jAva ( sAhu ) pajjuvAsAmi' ityAdi sUtramuccArya tata IryApathikoM pratikramati AgamanaM cAlocayati / tata AcAryAdIn yathA ratnAdhikatayA abhivandya sarvasAdhUna upayuktopaviSTaH paThati, pustakavAcanAdi karoti, caityagRhe tu yadi sAdhavo na bhavanti, tadA IryApathikIpratikramaNapUrvakaM AgamanAlocanAM vidhAya caityagRhe' vandanAM karoti, tataH paThanAdi vidhase / sAdhusadbhAve tu pUrva eva vidhiH / evam pauSadhazAlAyAmapi kevalaM yathA gRhe AvazyakaM kurvANo gRhNAti tathaiva gamanavirahitaM na cAssvazyakaM zrAvakasya na sambhavatIti vAcyam- "samaNeNa sAvaeNaya avassakAya havai jamhA / " ityAdivacanapratiSThitatvAt asya mukhavastrikA pratyupekSaNapUrvaM ca sarvatra sAmAyikaM sAdhvAdisamIpe vidhinA grAhyamiti / RddhiprAptastu caityagRhaM sAdhumUlaM vA maha vA iti yena lokasyAsssthA jAyate / caityAni sAdhavazca satpuruSaparigraheNa vizeSapUjyAni bhavanti, pUjitapUjyatvAt lokasya, ataH tena gRha eva sAmAyikamAdAya na gantavyam, adhikaraNabhayena hastyazvAdinA ayatanAprasaGgAt, AyAtazca caityAlaye vidhinA pravizya caityAni ca dravyabhAvastavenA'bhiSTraya yathAsambhavaM 'sAdhu 6 pUrva karemi bhaMte 1 pa'zcAt iri yAvahiyaM | adhikAraH 1 // 3 //
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- -- -- - -... -... . - samIpe mukhapotikApratyupekSaNapUrva karemi bhaMte ! sAmAiyaM sAvaja jogaM paJcakkhAmi duvihaM tiviheNaM jAva niyamaM pajuvAsAmi' ityAdi uccAryopathikI pratikramya yathArAtikatayA sarvasAdhUzca abhivandya pRcchanAdi karoti, atrobhayorapi RddhiWprAptAnarddhiprAptayoH zrAddhayozcaturvapi sthAneSu sAmAyikadaNDakoccArAta pazcAdeveryApratikramaNaM pratipAditam // 6 // I evaM navapadaprakaraNasya svopajJalaghuvRttau-saM0 1073 trisaptatyadhikasahamavarSakRtAyAM zrIdevaguptasUrayo'pi prAhuH (patraM 42) / tathAhi so asAvao duviho, iDDipatto ANitipattoya, jo so iDDipatto jo so gao sAhasamIve karei / jo puNa azANiDDipatto so gharAo ceva sAmAiyaM kAUNa paMcasamio tigutto jahA sAdhU tahA agacchai, sAhusamIve patto puNo'vi sAmAiaM karei iriyAvahiyAe paDikkamai, jai ceiyaM asthi to paDhama ceiyAI vaMdai, pacchA paDhAi suNai vA // 7 // punaruyazItyadhikaikAdazazata 1183 varSe candragacchIyazrIvijayasiMhAcAryaiH kRtAyAM zrAvakapatikramaNacUrNI (patraM 243) caMdiUNa ya guruNo chobhAvaMdaNaeNa saMdisAviya sAmAyikadaMDakamaNukaDDai, jahA-'karemi bhaMte ! sAmAiyaM sAvaja joga paJcakkhAmi jAva niyama panjuvAsAmi duvihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kAravemi tassa bhaMte ! paDikamAmi | niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi' tao iriyAvahiyAe paDikami AgamaNaM Aloie, pacchA jahAjeTuM sAhuNo vaMdiUNa paDhai suNai vA iti ||8||shriiyshodevsuuribhiH kRtAyAM paJcAzakacUrNI; tathAhi-aNeNa vihiNA gaMtUNa tiviheNa sAhuNo namiUNa sAmAiyaM karei, 'karemi bhaMte ! sAmAiyaM sAvajaMjogaM paJcakkhAmi jAva sAhuNo pajuSAsAmi duviherNa tiviheNaM' REASON
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ . *.SCXS sAmAcArIzata- parva karesi bhaMte!pazcAt iriyAvahiyaM adhikAra // 4 // evamAi ucariUNa tato iriyAvahiyAe paddhikamai, pacchA AloettA vaMdittA AyarIyamAdI jahArAyaNie, puNaravi guruM vaMdittA paDilehittA bhUmi niviTTho pucchati paDhati vA, evaM ceiesu vi, asai sAhucejhyANaM posahasAlAe sagihe vA sAmAiyaM AvassagaM kareDa, tattha navari gamaNaM nsthi| evaM bhaNai jAva niyama pajudhAsAmi tti, pacchA so ihipatto sAvagosAmAiyaM karei, 'karemi bhaMte ! sAmAiyaM sAvajaM joga paJcakkhAmi duvihaM tiviheNaM jAva niyamaM pajuvAsAmi evamAi, evaM sAmAiyaM kAUNa IriyAvahiyaM paDikato vaMdittA pucchati pati vA // 1 // zrIhemAcAryakRtayogazAstravRttau ( patraM 176); tathAhi-evaM kRtasAmAyikeApathikAyAH pratikrAmati, pazcAdAgamanamAlocya yathAjyeSThamAcAryAdIn bandate // 10 // nanu zrIAvazyakabRhaddhatti-pramukhagrantheSu vidhivAdena sAmAyikadaNDakoccArAdanu IryApathikIpratikramaNaM darzitaM, paraM kvA'pi caritAnuvAde nA'pi evaM sAmAyikadaNDakoccAreApathikIpratikramaNayoH paurvAparyaM likhitamasti ? ucyateSM navAzIvRttikAraka-zrIabhayadevasUripadAnabhRGgazrIvardhamAnasUribhiH saM0 1141 mite kRte kathAkozagranthe paJcamANuvratada phalavarNanAdhikAre evamuktamasti-"jiNagutto navakArapurassaraM kAUNa nisIhilaM paviTThopAsAe kayasAmAIo IriyAvahiyaM paDikkabhiUNa jo koi ittha acchaha devo dANavo vA bhUo vA so majjha aNujANeu bhavaNamiNati bhaNiUNa sajjhAyaM kAumADhatto iti" // 11 // Aha ziSyaH-nanu-zrIAvazyakavRttyAdau vidhivAdena sAmAyikadaNDakoccArAnantaraM sAkSAdeva IryApathikIpratikramaNaM likhitam / zrIAvazyakacUAdautu // 4 // VITE:
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ "jai ceiAI asthi to paDA vNd|" izi vAkyena sAmAyikadaNDakAt caityavandanAntaritA IpithikI prokkA, satat katham ? ucyate-- nA tatra sAmAyikakaraNe caityavandanAyAH sAmAcArI vizeSAt nAnAtvamavaseyam, na vyAmoho vidheyaH / nAnAtve'pi sarvatra sAmAyikadaNDakoccArAdanantaram , evam IryApathikIpratikramaNaM pratipAditaM, na sAmAyikadaNDakAt prAk, punastu carcA| vistaro navapadaprakaraNavRttyAdibhyo jnyeyH| nanu-"apaDikaMtAe iriyAvahiyAe na kappai ceva kAuM kiMcivi ciabaMdaNa 1 sajjhAyajhANAiaM 2 phalAsAyamabhikkhu4 gANaM // " ityAdi zrImahAnizIthasiddhAntAkSaradarzanAt IyApathikIpratikramaNamakRtvA ca na kiJcidanyatkuryAdazuddhatApatteriti / dazavaikAlikavRttipAThabalAzca IryApathikyAmapratikrAntAyAM na kalpate eva, kizciJcaityavandanAsvAdhyAyAdi tato jJAyate caityavandanakAdivat ,kiJcitzabdasUcitAni anyAnyapi sarvANi sAmAyikAdIni dharmakAryANi apratikrAntAyAmIpathikyAM| na zubhayantIti pUrvapakSaH?, tatrotsaramidam , satyaM-paraM mahAnizIthavAkyaM caityavandanasvAdhyAya-dhyAnapratikramaNAdirUpavahukriyAgoparatvena bahuviSayatvAt sAmAnyam , AvazyakAdivAkyaMtu kevalasAmAyikagocaratvenA'lpaviSayatvAt vizeSaH, sAmAnyAcca vizeSo balIyAniti / yaduktaM caiyAkaraNe 'sAmAnyazAstrato nUnaM vizeSo balavAn bhavediti' yathA dadhi iheti sthAne "iyaM svare"] iti sAmAnyasUtrasya bAdhaka "savarNe dIrghaH saha" iti vizeSasUtraM / bhavatu nAma mahAnizIdhavacanaprAmANyAt caityavandanasvAdhyAyAdau prathamam IryApadhikIpratikramaNa, paraM sAmAyikagrahaNavidhI tu nAmagrAhaM vidhivAdena caritAnuvAdena sarvatra sAmAyikadaNDakoccA
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva karemi bhaMte ! zcAt iriyAvahiyaM | adhikAraH sAmAcA- rAdanantarameva IryApathikIpratikramaNaM nirdiSTaM ziSTaiH / punarapi zrUyatAm-yadi prathamamIryApathikIpratikramaNamantareNa kidhi- rIzata- dapi dharmakartavyaM na zuddhyeta, tadA pratyakSaM virodhaH samApadyeta / yataH IryApathikIpratikramaNamantareNa devagRhe sAdhu- sAdhvIzrAvakazrAvikAbhiH sadaiva devavandanA kriyate // 1 // dharmazAlAyAmAgatya mArge vA sAdhusAdhvInAM sAdhuzrAvaka- vandanA vidhIyate / 2 / zrAvakaryatra tatra sthitvA paJcaparameSThInamaskArA guNyante / 3 / zrAvakaiH sAdhusAdhvIsamIpe pratyA- // 5 // khyAnaM pratyAcakSyate / 4 / zrAddhaiH sAdhubhyo dAnaM dIyate / 5 prathamopadhAnaM vAhyate / 6 / tatra sarvatra sarveSAmapi dharmakarttavyatvAt kathaM teSAM zuddhiH, tata IyopathikIpratikramaNa vinA na kiJcidApe zuddhyatIti vacanaM na sahRdayAnAM hRdayaGgamam / punarapi re ziSya ! zRNu mahAnizISavAkyam / zrIdevendrasUribhirapi vizeSaviSayaM likhitaM zrISaDAvazyakavRttau dinakRtyavRttau ca, tathAhi-(patraM 24) | sampradAyAt utkRSTaM caityavandanA IryApathikIpratikramaNapurassaraM vidheyA iti ataH sadaivA''dI vyAkhyAyate, iti / zrIdevendrasUriziSyamahopAdhyAya-zrIdharmakIrtibhirapi caityavandanakabhASyavRttau saGghAcArAbhidhAnAyAM proce, tathAhi "yad-atra-IpithikyA api phalamupadarzitaM tadIryApathikIpratikramaNapUrvikaiva paripUrNacaityavandaneti pratipAdanArtham / iti tAvat prokam / " punarapyane vRddhAH punarevamAhuH, utkRSTA caityavandanA IyopathikIpratikramaNapurassaraiva kAyoM, anyaHthApi japanyA madhyameti iti, tataH sAmAnyoMkAvapi yo vidhiryatra nAmagrAhaM proktaH sa tatra kArya iti tattvam / nanu-tapAga-1 // 5 //
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ i SXSXX*** cchIyasUribhirapi kvApi sAmAyikadaNDakA'nantaraM IryApathikIpratikramaNaM nigaditamasti ? ucyate-zrIdevendrasUribhiH zrAvakadinakRtyasUtravRttI tathaiva pratipAdanA kRtA'sti, tathAhi tao viyAlavelAe, asthamaMte divAyare / pubbutteNa vihANeNa puNo vaMde jiNottame // 228 // tao posahasAlaM tu, gaMtUrNa tu pamajae / ThAvittA tattha sUriM tu, tao sAmAiaM kare // 229 // kAUNa ya sAmAiyaM, iri paDikkamia gmnnmaaloe| vaMdittu sUrimAI, sajjhAyAvassayaM kuSpai / / 230 / / sAmpratam-aSTAdazasatkAradvAramAha-'tao vi0' tato vaikAlikAnantaraM-vikAlavelAyAM antarmuhUrtarUpAyAM, tAmeva cyanakti, astamayati divAkare-arddhabimbAdAk ityarthaH, pUrvoktena vidhAnena pUjAM kRtveti zeSaH, punarvandate-jinottamAn prasikhacaityavandanavidhineti // 228 // athaikonaviMzaM vandanopalakSitamAvazyakadvAramAha 'tao0' tataH tRtIyapUjA'nantaraM zrAvakaH pauSadhazAlAM gatvA yatanayA pramASTi, tato namaskArapUrvakaM vyavahitaH, 'tu'zabdasya evAryatvAt sthApayitvaiva, tatra sUristhApanAcArya tato vidhinA sAmAyikaM karoti // 229 // atha tatra sAdhavo'pi santi zrAvakeNa gRhe sAmAyikaM kRtaM, tataH so'sau sAdhusamIpe gatvA kiM karotItyAha 'kAUNa' sAdhusAkSikaM punaH sAmAyikaM kRtvA-IyAM pratikramya AgamanamAlocayet, tatra AcAryAdIn vanditvA svAdhyAyakAle cAvazyakaM karoti // 230 // :atra ubhayatra sAmAyikAnantaramIyaryApratikramaNaM niveditam / evaM kulamaNDanasUrikRtamandhe'pi / nanu-yadi tapAgacchI KAA
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * km| * sAmAcA- yasaribhirapyevaM pratipAditam, tarhi sAmprataM tapAgacchIyazrAvakAH kathaM pUrvam Iyo pratikramya pazcAt sAmAyikadaNDakocAra parvadine riisht-|| kurvanti, guravazva kArayanti ? / ucyate pauSadhasya tatkartavyatAM ta eva jAnanti, tatrArthe ta evaM praSTavyAH samyak, asmAbhistu pUrvoktAgamAkSaraiH, imAbhizca yuktibhiH, anena ca gurupAramparyeNa sAmAyikoccArAnantaramIryApratikramaNaM jJAtamasti, pazcAdyathA'sti tatsarvavivedyaM nAsmAkaM ko'pi kdaagrhH|| ||iti saamaayikaadhikaarH|| 1 // nanu-AtmanAM gacche pauSadhaH catuHpayAmeva caturdazI-aSTamI-amAvasI-pUNimArUpAyAM kriyate, tatra siddhAntAkSarANi da santi, kiM vA gacchaparamparA? ucyate sUtra-vRtti-cUrNi-prakaraNAdiSu pauSadhasya catuHpAmeva bhaNitatvAt siddhAntAkSarANi eva na gacchaparamparA, tatra prathama [vidhivAdena yeSu zAstreSu pauSadhazcatuHpA pratipAditaH / tAni Aha____jasthavia NaM cArahasatamuddipuNNamAsiNIsu paDipuNNaM posaha samma aNupAlei / tatthavi ase ege AsAse paNNate // " iti zrIsthAnAGgasUtre caturthasthAne (patraM 236) / 1 / evaM sUtrakRtAmaSTAdazAdhyayane'pi (patraM 335) se jahAnAmae samaNovAsagA bhavanti, abhigayajIvAjIvA uvaladdhapuNNapAvA AsavasaMvaraveaNAnijarAkiriAhigaraNa xnn baMdhamokkhakusalA asahiDadevAsuranAgasuvaNNajakkharakkhasakiMnarakiMpurusagarulagaMdhavamahoragAiehiM devagaNehiM nimgaMdhAo pAvayaNAo aNatikamaNijjA, iNameva niggaMthe pAvayaNe, nissaMkiA nikaMkhiA nibitigicchA, laTThA gahiaTThA pucchi-18 ** *
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 sAmA0 2 aTThA viNicchiaDDA abhIgayaTThA aTThimiMjapemANurAgaratA, ayamAuso ! niggaMthe pAvayaNe aDDe ayaM paramaTThe sese aNiDe, usi aphalihA abhaMguaduvArA aciataMte uragharapavesA, cAudasamuddipUNNabhAsiNIsu paDipuNNaM posahaM sammaM aNupAlebhANe, samaNe niggaMthe phAsuaesaNijeNaM, asaNa- pANa- khAima - sAimeNaM vattha-paDiggaha-kaMbalapAyapuMchaNeNaM, osaha - bhesajeNaM, pITha-phalaga-sejjAsaMdhAraeNaM, paDilAbhemANA, bahUhiM sIlavayaguNaveramaNapaJcakkhANaposahocavA sehiM, ahA pariggahiehiM tavokammehiM appANaM bhASemANA viharaMti // 2 // ityAdi / punaH zrIsUtrakRtA evaM trayoviMzAdhyayane ( pRSTham 419 ) tathAhi bhayacaM ! caNaM udAhu saMtegaIA samaNovAsanA bhavati, tesiM ca NaM evaM vRttaM putraM bhavai ? no khalu vayaM saMcAemo muMDe bhavittA AgArAo aNagAriaM pabaittae / vayaM ca NaM cAudasamuddipuNNamAsiNIsu paDipuNNaM posahaM sammaM aNupAlemANA ciharissAmo // 3 // evameva zrIuttarAdhyayane paJcamAdhyayane 23 gAthAyAM ( pRSTham 251 ) "agArisamAiaMgAI, sahI kAraNa phAsaI / posahaM duhao pakkhaM, egarAI na hAvae // 1 // " atha eagegtizAntyAcAryakRtA - 'agAriNo' gRhiNaH sAmAyikasamyaktvazrutadezaviratirUpaM tasyAGgAni = niHzaGkataH zaGkArahitaH san kAlAdhyayanANutratAdirUpANi agarisAmAyikAGgAni 'sahitti sUtratvAt zraddhA-ruciH asyA'stIti zraddhAvAn kAyenetyupalakSaNAnmanasA vAcA va 'phAsaiti spRzati - sevante poSaNaM poSaH, sa beha dharmasya taM dhatte iti 13 kaTara
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ parvadine sAmAcA- pauSadhaH-AhArapauSadhAdiH taM 'duhaupakkhaMti tata eva dvayorapi sitetararUpayoH pakSayozcaturdazIpUrNamAsyAditithiSu 'ega-4 rIzata- rAiyaM' apergamyamAnatvAdekarAtramapi-upalakSaNatvAccekadinamA 'na hAyara ktina hAyasi-nahAni mApayati, rAtrigrahaNaM ca pauSadhasya km| divA vyAkulatayA kartumazanuvan rAtrAvapi pauSadhaM kuryAt // 4 // evaM laghuvRttI-tathAhi-pauSadham AhArapauSadhAdiH 'duhao | adhikAraH pakkhaMti' prAkRtatvAt dvayoH pakSayoH sitetararUpayoH, aSTamI-caturdazyAdiSu tithiSu, rAtrigrahaNaM divA vyAkulatayA krtumshk|| 7 // van rAtrAvapi pauSadhaM kuryAt // 5 // tathA hemAcAryakRtayogazAstre tRtIyaprakAze catuppAmeva pauSadhakaraNaM pratyapAdi (pRSTham 178) tathAhi-"catuSpA caturthAdi-kuvyApAraniSedhanam / brahmacaryakriyAsnAnAdi-tyAgaH pauSadhavatam // 85 // " ___ vyAkhyA-catuSpI aSTamI-caturdazI-pUrNimA-amAvAsyAlakSaNA, caturNA parvANAM samAhAraH catuSpI, parvazabdo'kArAnto'pyasti, tasyAM caturthAdikaM tapaH, kubyApArasya sAyadyavyApArasya niSedhaH, brahmacayakriyA-brahmacaryasya karaNaM, snAnAdeH zarIrasatkArasya tyAgaH, AdizabdAduddhartana-varNakavilepana-puSpagandha-viziSTavastrAbharaNAdiparigrahaH, poSa-puSTiM prakramAt dharmasya / dhatte iti pauSadhaH, sa eva vrataM pauSadhavrata, sarvataH pauSadha ityrthH|| 6 // tathA-aupapAtikopAGge (patraM 105) tathAhiN"je ime samaNovAsagA bhavaMti, abhigayajIvAjIvA" ityAdi "cAuddasadamudidvapuNNamAsiNIsu samma posahamaNupAlemANA" 25 ityAdi // 7 // evaM zrIThANAvRttAvapi saM0 1100 varSe zrIhemAcAryaguruzrIdevacandrasUrikRtAyAM parvadivaseSu eva pauSadhaH // 7 // pratipAditaH / tathAhi-"subati jiNabhAsiyAi, sevijae sAmAiyAiyamAvassayaM dhippae paJcadiyahesu posahaM, kiM bahuNA" (devadharaprabandhavAkyAt ) // 8 // itthameva zrIdharmabinduvRttAvapi (patraM 35) zrImunicandrasUrikRtAyAM, tathAhi-"poSa
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhatte pauSadhaH = aSTamI-caturdazyAdiH parvadivasaH, upaiti saha upAvRttadoSasya sato guNaiH AhAraparihArAdirUpaiH vAsa: upavAsaH, yathoktam- 'upAvRttasya doSebhyaH, samyamvAso guNaiH saha / upavAsaH sa vijJeyo, na zarIravizoSaNam' // 103 // tataH pauSadheSUpavAsaH pauSadhopavAsa" iti // 9 // tathA navapadaprakaraNavRhadvRttau api saM0 1150 zrIupakezagacchIyakakasUrisantAnIyopAdhyAya yazodevakRtAyAM ( pRSTham 271 ) 'kartavyaH' vidheyaH sa 'niyamAt' niyamena 'aSTamyAdiSu parvasu aSTamIca||turdazyAdiSu utsavatithiSu // 10 // evaM zrIdevendrasUrayo'pi dharmaralaprakaraNavRhadvRttau procuH / tathAhi - "poSaM puSTiM prakramAt dharmasya dhatte karotIti paupadhaH aSTamI - caturdazI - pUrNimA - amAvAsyAdiparva dinAnuSTheyo vratavizeSaH" (patraM 64 ) // 11 // evaM samavAyAGga sUtravRttyorekAdazasthAne, zrAvakaikAdazapratimAdhikAre ( pRSTham 19 ) 1 - tathAhi - "posahovavAsanirae" - vyAkhyA - poSaM puSTiM kuzaladharmANAM dhatte yat AhAratyAgAdikaM anumAnaM tadpauSadhaM tena upavasanaM avasthAnaM ahorAtraM yAvat, iti pauSadhopavAsa iti, athavA pauSadhaM parvadinaM aSTamyAdi, tatra upavAsaH abhaktArthaH pauSadhopavAsa iti, iyaM vyutpattireva / pravRttistu - asya zabdasya AhAra - zarIrasatkArA'brahmacaryavyApAra parivarjaneSu api tatra -- pauSadhopavAse nirataH AsaktaH pauSadhopavAsanirataH, sa evaMvidhaJca zrAvakasya caturthI pratimA iti prakramaH / ayam atra bhAvaH - pUrvapratimAtrayopetasya aSTamI - caturdazI - amAvAsyA - pUrNamAsISu AhArapauSadhAdi caturvidhaM pauSadhaM pratipadyamAnasya caturo mAsAn yAvat caturthI pratimA bhavati // 12 // evaM paJcAzakavRttau api zrI abhayadevasUrikRtAyAM ( pRSTham 25 ) - pauSadhaH - parva dinAnuSThAnamiti vyAkhyAtaM tathAhi - "poSaM puSTiM prakramAt dharmasya dhatte karotIti pauSadhaH = paryadinAnuSThAnam" iti // 13 // 45
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ * saamaacaariishtkm| parvadine poSasya adhikAraH PRESENS punaH zrIAvazyakacUrNiyathA devarddhikRtA-(pRSTham 304) "posahopavAso posahe uvavAso, posahocaubiho-sarIraposaho deze amugaM bahANAdi na karoti, save pahANa-maddaNa-va- naga-vilevaNapupphagaMdhANaM tahA''bharaNANa ya pariccAo, adhAvAraposaho nAmadesea sabe a, dese amugaM vAvAraM na karei sabe vavahArasevA hala-sagaDa-gharaparikammamAiona karei, vaMbhaceraM dese divA rattiM vA ikkasaM do yA save aho rattiM baMbhayArI AhAre (2) dese amugA (2) vigaI AyaMbilaM vA ikkasi vA save cauviho'pi AhAro ahorattiM jo dese posahaM karei so sAmAiyaM karei vA na vA jo savaposahaM karei so niyamA karei jadi Na karei to vaMcijjai ta kahiM ceiaghare 1 sAhUmUle vA 2 ghare vA 3 posahasAlAe vA 4 to mukkamaNisuvapaNo par3hato pottharga vA vAyaMto dhammajjhANaM vA kAyaI, jadA ete sAhuguNA ahaM maMdabhAgo asamattho tti vibhAsA taM sattito karijA, tayo u jo vaNio samaNadhamme desAvagAsieNa bahu jutto sAmAieNaM vA // 14 // savesu kAlapavesu, pasatyo jiNamae tvo| jogo ahamipaNNarasIsu a, niameNa havija poshio||2|| evaM pratipannapaupadhapratimAnAM utkRSTazrAvakANAmapi pauSadhavata parvatithiSveva zrIdazAzrutaskandhe samupadiSTam / " tathAhi"cAuddasavamuddidvapuNNamAsiNIsu paDipuNNaM posahamaNupAlettA bhavatIti / " .. ityAdi sUtra-vRtti-cUrNi-prakaraNAdizAkhasammatyA catuSpAmeva pauSadhakartavyatA dRzyate, na sAmAyikavat sarvadA sarvatithInAM Aditve'pi pratipadAditithInAM pauSadhakartavyatAyAM abhaNanAt / evaM caritAnuvAde'pi sthAne sthAne catuSparvI eva sarvatra 16 : / -
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipAditA, yaduktaM zrIbhagavatIsutre dvitIyazatake tujhikAnagarIvAstavyazrAvakAdhikAre (pRSTham 134) / tathAhi-"sIlavaya-1 guNaveramaNapaJcakkhANaposahoyavAsehi, cAuddasaTTamuddipuNNamAsiNIsu paDipunnaM posahaM samma annupaalemaanne|" vyAkhyA-atra tuGgikAnagarIvAsizrAvakairapi caturdazyAdiparvadivaseSu eva pauSadhazcakre, na pratipadAdisarvatithiSu // 1 // punAdazazate pratha| moddeze zaGkazrAvakAdhikAre (patraM 552) "tae NaM se saMkhe samaNovAsae te samaNovAsae evaM vayAsI-tumheNaM devANu| ppiyA ! viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAveha, tae NaM amhe taM vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAima AsAemANA visAemANA pari jemANA paribhAemANA pakkhiyaM posahaM paDijAgaramANA vihrissaamo|" vyAkhyA-pakSe ardhamAsi bhavaM pAkSikaM 'pauSadhaM' avyApArapauSadhaM 'pratijAgrataH' anupAlayantaH 'vihariSyAmaH' sthAsyAmaH, yacceha atItakAlInapratyayAntatve'pi vArtanAnikapratyayopAdAnaM tadbhojanAnantaramevA''kSepeNa pauSadhAbhyupagamapradarzanArtham, evaM uttaratrA'pi gamanikA kAryA ityeke, anye tu vyAcakSate-iha kila pauSadhaM-parvadinAnuSThAnaM,taca dvedhA-iSTajanabhojanadAnAdirUpaM, AhArAdipauSadharUpaM ca, tatra zaGkha iSTajanabhojanadAnarUpaM pauSadhaM kartukAmaH san yaduktavAn // 2 // evaM zrIviSAkazrute dvitIyazrutaskandhe (patraM 93) / subAhuzrAvakeNA'pi caturdazyAdiparvadivase pauSadho'kAri, tathAhi tatpAThaH-"tate NaM se subAhukumAre aNNayA kayAI cAu-| isaTTamuddipupaNamAsiNIsu jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchai 2ttA posahasAla pamajai 2 tA uccArapAsavaNabhUmi paDilehei 2 tA dabbhasaMthAraM saMtharai 2ttA dambhasaMthAraM durUhati 2ttA aTTamabhattaM pagiNhati 2ttA posahasAlAe posahie aTThamabhattie posaha paDijAgaramANe 2 viharaI" // 3 // evameva zrIupAsakadazAsUtravRttI AnandazrAvakAdhikAre zrIabhaya 17 4-562-4
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzatakam / devasUribhiH vyAkhyAtaM (patraM 6) tathAhi-"tayANaMtara ca posahovavAsassa samaNovAsaeNaM paMca aiyArA jANiadA na | parvadine samAyariavA / vyAkhyA-'posahovavAsarasa tti' iha pauSadhazabdo aSTamyAdiparvasu rUDhaH, tatra pauSadhe upavAsaH poSadhopa- pauSadhasya vAsaH, sa ca AhArAdiviSayabhedAt caturvidha iti // 4 // itthameva zrIsUtrakRtAGge trayoAveMzAdhyayane lepazrAvakAdhikAre adhikAraH pratyapAdi (patraM 408); tathAhi-"cAudasaTThamuddivapuNNamAsiNIsu paDipunnaM posaha samma aNupAlemANe viharati" iti / // 5 // evameva zrIrAjapraznIyopAGge citropAsakavarNane (patraM 122) tathAhi-cAuddasaTTamuddipuNNamAsiNIsu paDipuNNaM posaha aNupAlemANe iti sUtraM, vRttirapi caturdazyAM aSTamyAM uddiSTAyAM iti amAvAsyAM ca pratipUrNa ahorAtraM yAvat pauSadhaM iti // 6 // sthAnAGgavRttau caturthasthAne ceTakarAjavarNane yathA "cAuddasaTTamudiTThapuNNamAsiNIsu paDipuNNaM posaha aNupAlemANe viharati" etad vyAkhyeyaM 'uddivatti amAvAsyA 'puNNamAsiNI tti pUrNamAsI iti, (pRSTham 236) // 7 // uttarAdhyayanasUtravRttau navamAdhyayane; tathAhi-"iheva posaharao" pauSadho aSTamyAditithiSu anupTheyo vratavizeSa iti, "punaH zrIuttarAdhyayanavRttau zrIzAntyAcAryakRtAyAM, tathAhi-"iha asmin eva gRhAzrame sthitaH iti gamyate, poSaM-dharmapuSTiM dhatte iti pauSadhaH aSTamyAditithiSu vratavizeSaH, tatra rato AsaktaH poSadharataH 'bhavAhitti bhava, aNuvratAdhupalakSaNaM etad, asya eva 1ca upAdAnaM pauSadhadineSu avazyabhAvataH taponuSThAnAkhyApakaM, yata Aha asasenaH-"sarveSvapi tapoyogaH, prazastaH kAlapa // 9 // vasu / aSTamyAM paJcadazyAM ca, niyataH pauSadhaM vaset // 1 // " ityAdi (patraM 315) // 8 // dharmavidhiprakaraNavRttau kAmadevAdhikAre parvaNi eva pauSadhagrahaNaM likhitN| tathAhi "sAmAiapamANaM karei desAvagAsikaM nicca / po posaharagaNaM atihi
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ . .. ..+24 vibhAgaM ca munnijoge||1||" ityAdi (patra 26) // 9 // vijayasiMhAcAryakRtapratikramaNacUNoM tathAhi-"pabadihayaMmi tamhiM| 18 aTThamabhattaM pagiNhaI NaMdo / posahasAlaM pavisai, posahamAdAya vaTTai a||1||" iti // 10 ||punH zrIbhagavatIsUtre varuNA dhikAre (pRSTham 320) // 11 // AlabhikAnagaryupAsakavarNanAdhikAre (patraM 888) // 12 // jayantIzrAvikAvarNanAdhikAre // 13 // RSabhadattopAsakavarNanAdhikAre // 14 // kArtikazreSThivarNanAdhikAre // 15 // udAyanarAjAdhikAre // 16 // somalAdhikAre // 17 // zrIjJAtAdharmakathAyAmarahannagazrAvakavarNanAdhikAre / / 18 // subuddhizrAddhasambandhe // 19 // nandamaNikAravarNake ( patraM 178)||20||shriiauppaatikopaangge'mbddopaaskvrnnke (pRSTham 105) evaM sarvatra 'cAudasaTThamuddiTTha. puNNamAsiNIsu' ityAdipAThasadbhAvena parvadivaseSu eva pauSadhakartavyatA pratipAditA / atrA''ha kazcicarcAcakSuH nanu-pUrvoktagranthAnusAreNa paupadhasya parvadivaseSu kartavyatA samAyAtA, paraM parvadivasAn vinA anyadivaseSu na kArya: pauSadha iti niSedhAkSarANi spaSTaM vApi santi ? ucyate santIti brUmaH, tathAhiitthaM puNa samaNocAsAvagadhamme paMcaaNubayAI tinni guNavayAI AvakahiAI, cattAri sikkhAvayAI isriaaii| vyAkhyA-atra punaH zramaNopAsakadharme punaHzabdo'vadhAraNArthaH / atraiva na zAkyAdizramaNopAsakadharme, samyaktvAbhAvena aNuvratAdyabhAvAditi, vakSyati ca-'ittha puNa samaNopAsagadhamme mUlavatyUM sammattaM ityAdi, paJcANuvratAni pratipAditasvarUpANi, trINi guNavratAni ityuktalakSaNAnyeva 'yAvatkathikAnI' ti sakRtgRhItAni yAvajIvamapi bhAvanIyAni,
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rIzata NON // 10 // catvArIti saGkhyA, zikSApadabratAni zikSA-abhyAsaH tasya padAni-sthAnAni tAnyeva vratAni zikSApadavratAni, 'itvarANI'|| parvadine ti / tatra pratidivasAnuSTheye dve sAmAyikadezAvakAzike punaH punaruccArye iti bhAvanA, pauSadhopavAsAtithisaMvibhAgau tu prati- pauSadhasya sAniyatadivasA'nuSTheyau na pratidivasAscaraNIyau iti zrIharibhadrasUrayaH zrIAvazyakavRttau procivAMsaH (patraM 838) / atra adhikAra sAkSAt-prakaTameva pauSadhakartavyatAyAH pratidivasaM niSedhaH prokto'sti / 1 evameva zrIharibhadrasUrayaH zrAvakajJaptivRttAvapi ratavantaH (panaM 182) / zAhi tatra pratidivasAnuSTheye dve sAmAyikadezAvakAzike punaH punaruccAyeM iti bhAvanA, pauSadhAtithisaMvibhAgau tu pratiniyatadivasAnuSTheyau na pratidivasAcaraNIyau iti / 2 / evaM tattvArthavRttI api yathA (dvitIyabhAge patraM 88) vratI agArI anagArazca, aNuvrato'gArI, sUtraM-"digdezAnarthadaNDaviratisAmAyika-pauSadhopavAsopabhogaparibhogaparimANAtidhisaMvibhAgavratasaMpannazca zIlasaMpannazca" kRtadvandvA digAdayastaiH saMpannaH-samRddhaH saMyuktaH, cazabdaH samuccayavacanaH, pratipannANuvratasya agA|riNaH teSAmeva aNuvratAnAM dADhyopAdanAya zIlopadezaH, zIlaM ca guNazikSAvratamayaM, tatra guNavatAni trINi, digupabhogapa| ribhogaparimANAnarthadaNDaviratisaMjJAni aNuvratAnAM bhAvanAbhUtAni yathA aNuvratAni tathA guNavratAni api sakRTTahItAni | yAvajIvaM bhAvanIyAni, zikSARtapadAni sAmAyika-dezAvakAzika-pauSadhopavAsA-'tithisaMvibhAgAkhyAni catvAri, tatra pratidivasAnuSTheye dve sAmAyika-dezAvakAzike punaH punaH uccAryate iti yaavt||3||pnycaashksuutrsy cUrNiH yathA-"etthao | sAvagadhamme pAyamaNudhayAI ca AvakahiAI sikkhAvayAI puNa ittariAI" vyAkhyA-'ettha'tti puvabhaNie 'tu' saddo 20 vizra
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ visesa karei, tathAhi - jai dhamme mahavayANi AvakahiyANi caiva bhavaMti ettha puNa sI sAvagadhamme pAyamaNuvayANi a guNavayAI ca jAvajIviANi bhavaMti, pAyaM gAhaNAra puNa cAummAsAI kAlapramANeNa vi bhavaMti, sikkhAvayANi puNa 'ittarijANi' avpakAliANi tattha paidivasANu ANi sAmAia 1 desAvagAsiANi 2 puNo puNo uccArijjati ti bhaNiaM hoi, posahovavAsa atihisaMvibhAgA puNe patiniayadivasADeA // 4 // evameva paJcAzakavRttiH ( patra 30 ) api nityapauSadhapratiSedhakarI / tathAhi - 'tatra pratidivasAnuSTheye sAmAyikadezAvakAzike punaH punaH uccAyeMte iti bhAvanA, pauSadhopavAsAtithisaMvibhAgau tu pratiniyata divasAnuSTheyau, na pratidivasAcaraNIyau iti atra 'sI' zabdaH prastutArthaparisamAdhyarthaH // 5 // zrIcandrasUrikRtaSaDAvazyakavRttAvapi ca / 6 / ityAdigrantheSu pratiniyataparvarUpadivaseSu eva pauSadho dRzyate, paraM na pratidinaM niSedhAkSarANAM prakaTamupalabhyamAnatvAditi // ityAdi, pratidivasaM pauSadhaniSedhapATho jJAtavyaH / punarapyAha carcAcaNaH ziSyaH nanu yadi catuSparUpapratiniyatadivaseSu evaM paupadhakarttavyatA vidhivAdacaritAnuvA dAbhyAM darzitA, tarhi kalyANakadivaseSu pauSadho grAhyate, tatkathaM ghaTAmATIkate ! ucyate - kalyANakadivaseSu api puNyatithitvena pauSadhakaraNaM zrIzIlAGkAcAryeNa zrIsUtrakRtAGgadvitIyazrutaskandhe saptamAdhyayane lepazrAvakAdhikAre 'uddiSTa' zabdavyAkhyAne anujJAtam (pRSTham 408 ) / tathAhi "tattha NaM nAdiyAe bahiriyAe lepanAma gAhAvatI hotthA, + + jAva ahiMgayajIvAjIve + + cAudasamuddipujNamAsiNIsu paDipuNNaM posahamaNupAlemANe viharati / " 21
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArozata- km| *** // 11 // vyAkhyA-catudazA-aSTamyAdiAtAthaSu jAddaSTAsu mahAkalyANakasambandhitayA puNyAtIyatvana prakhyAtAsu, tathA porNa- pavedina mAsISu catasRSu api caturmAsikatithiSu ityarthaH, evaMbhUteSu dharmadivaseSu suSTu-atizayena pratipUrNI yaH pauSadho vratAbhina-4 pauSadhasya havizeSaH taM pratipUrNam AhAra-zarIra-satkAra-brahmacaryAcyApArarUpaM pauSadham anupAlayana zrAvakadharmam AcaratIti / atra adhikAra: zrIzIlAcAryeNa lepaznAvakasya jinacyavana 1 janma 2 dIkSA 3 jJAna 4 nirvANa 5 dineSu api pauSadhakartavyatA darzitA 'uddiSTa'zabdana nanu yuktaM ukta, uktadarzanena kalyANakatithiSu nAmagrAhaM puNyatithitvena pauSadhakaraNaM tatpratipAdanena ca paryu-15 paNAparvaNi api bhAdrapadasudipaMcamyAM AcaraNayA taccatuyA lokottarajyeSThaparvatvAt vizeSataH puNyatithitvena pauSadhakaraNa mAveditameva, paraM nAmagrAhaM vApi granthe paryuSaNAparvaNi poSadhakaraNaM niveditamasti ? ucyate-astIti, tathAhi-"caturvidhena hI zuddhena, pauSadhena samanvitaH / tatparvadivase kRtya-maticAravivarjitam // 110 / / vyAkhyA-parvadivase aSTamI-caturdazI-18 pUrNimA amAvasyA paryuSaNAdipuNyavAsare tatsAmAyika kRtyaM kArya, kIhaksamanvitaM ? kena pauSadhena ? ityAdi zrAvakadharmaprakaraNe-jinezvarasUriH / tathA navapadaprakaraNavRttI api (patraM 271) "posahovavAso puNa aTThamicauddasIsu jammadiNe / nANe nivANe ghAummAsa avAhi pjusnne||1||" evameva zrIjinavallabhasUrikRtapauSadhavidhiprakaraNe'pi / tathAhi--(pRSTham 13) "taM ca cauddasi-aTumi-panosavaNAdipavadivasesu / sAhusagAse posahasAlAe ghare va iya kujA // 5 // ityAdigrantheSu paryuSaNAparvatitheH nAbhagrAham uktatvAt / evaM vicArasArayandhe'pi / tathAhi 22 - zA
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ "pauSadhaM parvadinAnuSThAnameva" iti zrutadharavacanAnusAreNa aSTamI-caturdazI-pUrNimA-amAvAsyA-paryuSaNAparvadivaseSu eva pauSadhaM sAmAyikayukta kaarymiti| punarapyAha paraH-nu-so'STamI-caturdazI-pazcadazISu anyatamA vA tithimabhigRhya caturthyAdhupavAsinA iti bhASyam , vyAkhyAnayatA vRttikAreNAnyAsvapi pratipadAditithiSu pauSadho vidheyatayA uktH| tathAhi-"so'STamImityAdi",sa pauSadhopavAsa ubhayoH pakSayoH aSTamyAditithim abhigRhya nizcitya buddhyA abhyatamA veti pratipadAditithi, anena cAnyAsu tithiSu aniyama darzayati, na avazyatayA anyAsu kartavyaH, aSTamyAditithiSu tu niyamena kAryaH, pratipadAditithiSu aniyamena kAryaH, paramatra pratipadAditithiSu api pauSadhakarttavyatA samAgatA, tatyAM ca satyAM sarva pUrvoktaM vyarthatAM agamat pratidivasaM pauSadhasadbhAvAt , naivaM anyAsu tithiSu aniyamaM darzayati / etadvAkyasya abhiprAyAparijJAnAt, yata etasya anyapUrvoktazAstramiti tattvena / ayaM paramArthaH-yadi pratipadAditithayo mahAkalyANakasambandhitayA puNyatithayo bhavanti tadA pauSadhaM kriyata eva, etattu asmAbhirapi paramasammatatvena pUrva prapaJcitam , atha yadi pratipadAditidhayaH puNyatithayo na syuH, kintu kalyANakAdyabhAvena sAmAnyatithayaH syuH, tadA tAsu pauSadho na karttavyaH, anyathA etadartha vinA | sarve'pi pUrvoktagranthA gaNadharAdikRtA visaMvAdinaH syuH, na ca gaNadharAdivAkyaM visaMvAdi, ata etadvAkyasya tadabhiprA-1 yajJaptau sarva pUrvoktaM saGgatimaGgati smeti, na ca vaktavyaM parvadivaseSu api nizcayena zrAvakaH pauSadhaH kAryaH, evaM caritAnu-! vAde'nyathA'pi darzanAt / yaduktaM zrIbhagavatIsUtre pAkSikaparvaNyapi zatakAdizrAvakairbhuktaM, paraM noccArarUpapauSadho vyadhAyi, tata iyatA kimAgatam !, aSTamI-caturdazI 23
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rIzata- kam / M amAvasyA-pUrNimAtithiSu paryuSaNAparvaNi kalyANakatithiSu ca sati sAmarthya satyavakAze pauSadhaH kAryaH zaGkhAdivat , tada-1 parvadine bhAve'pi na kartavyo'pi zatakAdivat , parametA aSTamyAditithayaH pauSadhakartavyatAyAM santi. na anyaaH| pauSadhasya / nanu-yadi parvadivaseSu eva pauSadhakaraNaM na anyeSu, tadA nandamaNikAreNa zrIjJAtAdharmakathAyAM, udAyanabhUpena zrIbhagava adhikAraH tyAM kathaM parvAnyadivaseSu api pauSadho vyadhAyi ? / tathA ca tatpAThaH-(pRSTham 178) "taeNaM naMdamaNi AraseTThI aNNayA gimhakAlasamayasi jevAmUlamAsammi aTTamamattaM parigiNhati parigiNhittA posahasAlAe jAba viharati" iti / zrIjJAtAdharmakathAyAM trayodazAdhyayane / bhagavatyAmudAyanapATho yathA-(pRSTham 618) __ "taeNaM se udAyaNe rAyA aNNayAkayAi jeNeva posahasAlA posahie ege abIe pakkhi posaha paDijAgaramANe 8 | viharati / " iti| ucyate-yadyapi atra ubhayatra AlApakeSu parvapadaM nAsti, tathApi azItyadhikaikAdazazata 1980 pramitavarSe vartamAne zrIvijayasiMhAcAryakRtAyAM zrIzrAvakapratikramaNacUNoM nandamaNikArasya adhikAre parvapadaprarUpitamasti / tathAhi"padhadihayammi kammi, adumabhattaM pagiNhai nNdo| posahasAlaM pavisai, posahamAdAya vaTTai a||" iti // 1 // // 12 // tathA udAyanabhUpAdhikAre'pi zrIuttarAdhyayanavRttau (pRSTham 618) 'pakkhioM posaha miti pAThena pakSikAyAM parvabhUtAyAM paSadhakaraNaM sUcitaM , tathA ca tatpAThaH 24 sarakAra ra
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 995049 "taeNaM se udAyaNe rAyA aNNayA kayAi jeNeva posahasAlA posahie ege abIe pakkhi posaha paDijAgaramANe 6 viharati" iti / evameva zrIsavAcAravRttau zrIdharmakIya'pAdhyAyA api nijagaduH / tthaahi| 'kaiAvi pakkhioM posaha nivo leI, vIabhayasAmI / rayaNIya caramajAme suhaleso iya viciMteI' / iti / tata ubhayorapi nandodAyanayoH parvadivaseSu eva pauSadhakaraNamAgatam / nanu-bhavatu nAma parvadivaseSu eva pauSadhakaraNaM, paraM nandakRtapauSadhasya aSTamarUpasya dinatrayAtmakatvAdinatrayasya kathaM parvadinatvaM ucyate ? re ziSya ! etadAlApakAbhiprAyaM zRNupUrvoktagrandhasammatyA jJAyate nandamaNikAreNa jyeSThAmUlamAse jyeSThamAse caturdazyapekSayA purA dvAdazItrayodazIrUpe dinadvaye upavAsadvayaM cakre, tRtIyecaturdazIdine parvarUpe pauSadhaM jagRhe, athavA dvAdazyAM zrIsupArzvajanma, trayodazyAM zrIsupArzvadIkSA, tato dvAdazItrayodazIdinadayasya jyeSThamAse zuklapakSe kalyANakatithitvena parvavaM, caturdazI tu pavA'sti, ato dinatrayamapi parva bhUtaM, parvaNi tu dinatraye'pi pauSadhakaraNaM nandamaNikArasya saGgatimaGgati eva / nanu-pazcAdhikaikAdazazata 1105 pramitavarSe vartamAnopakezagacchIya-zrIkakkAcAryasantAnIyopAdhyAyazrIyazodevakRtAyAM zrInavapadaprakaraNavRttau (pRSTham 54) nandamaNikArasya kRtacaturdazIrajanIpauSadhavatatya tRSA prarUpitA, pauSadhanataM tiSThadapi caturdazyAmeva / tathAhi-"anyadA ca bailokyabAndhave bhagavati sindhuviSayamudAyanarAjazrAvakasya pratrAjanArtha gatavati nandamaNikArazrAvako grISmacaturdazyAM pauSa. [dhiko babhUva, astaMgate ravau vihitaH sAyaMtanasandhyAvazyakavidheH dharmadhyAnaratasya asya kasyAMcit velAyAM pipAsAvedanA prAdurabhUta, tatastayA bAdhyamAnaH cintayAmAsa iti vAkyena nandamaNikArasya kRtacaturdazIrajanIpoSadhanatasya tRpA marUpitA", 25 parvatvaM, ca pacAdhika pRSTham 54 / / sAmA03
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA zata kam / // 13 // tasmAt hetoH parvaNi eva tasya pauSadhavratasya niSThA api paripUrNatvaM samabhUt, tathA ca nandasya parvaNi eka capagrahaNani samupadiSTe / athavA sandeha dolAvalI bRhadvRttau tu zrIjinapAlopAdhyAyAH jyeSThapUrNimAyAM pauSadhavrataniSThatvaM prAhuH ( pa 58 tathAhi - " jeTThA - mUlaMsi mAsI" iti jyeSThapUrNimAyAM aSTame bhakte tRtIyadivase parvaNi eka tridevasike pratimAntyarAtrI kAyotsargavat pauSadhasya saMbhavAt kathaM nandamaNikAradRSTAntena pauSadhasya aparvAnuSThAnatA ? iti atra ekatra niSThAkAlaH vapurdazyAm anyatra tu dazyAM tataH kathaM na virodhaH ? ucyate bhavatu nAma caturdazI vA pUrNimA vA niSThAkAle, paraM ubhayatrA'pi parvadinatvaM tu vartate eva asmAkaM na atra vicAraH / nanu vipAkasUtre prathamAdhyayane ( pRSTham 93 ) "tate NaM se subAhukumAre anayA kayAI cAudasamuddipuNNamAsiNIsu jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchati, udAgacchittA posahasAlaM pamajjati, pamajjittA uccArapAsavaNabhUmiM paDilehati, paDilehittA davbhasaMthAragaM saMdharati, saMdharitA dambhasaMdhAraM durUhai, durUhitA ar3amamataM parivhara, parihittA posahasA lAe posahite aTThamabhattie posahaM paDijAgaramANe viharati" iti // subAhukumArasya aSTamaH pratipAditaH tatra kiM samAdhAnaM ? ucyate zrUyatAM nandamaNikArodAyanavat suvAhorapi aSTamasya saMbhavAt na doSaH, subAhuH anyadA kasmiMzcit kAle aSTamena upavAsatrayeNa yutaH san caturdazI - aSTamI uddiSTA paurNamAsI- rUpaparvadivaseSu pauSadhamataM akArSIt / parvadinataH prAgupavAsadvayaM kRtaM caturdazyAdiparvadine tu pauSadhatrataM, na tu caturdazyAdiparvadinaM AditaH kRtvA ekadinakRtaM pauSadhaM dinatrayo'pi anuvarttayati, sarvagacchIyagItArthAnAM anabhimatatvAt yataH - pauSadhastu sAmAyi kA'viyutaH sAmAyikakAlastu utkRSTato'pi aSTaprAharikaH, yaduktaM zrIzrIcandrasUribhiH pratikramaNasUtravRttI sAmAyikAdhi 2.6 parvada pauSadhasya adhikAraH ra // 13 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAre, tathAhi-- " jAva niamaM pajjavAsai" iti, niyamazca jaghanyato muharttamAnaH, utkRSTato'horAtramAnakAla iti, pauSadhazca zAstre tridhA vyAkhyAtaH, tathAhi - 'paDipunnaM posahaM sammaM aNupAlemANe 'tti, pratipUrNamahorAtraM yAvatRtIyAGge tRtIyA zvAsAdhikAre ( pRSTham 227 ) anyatrApi granthe 'paDipuNNa' padavyAkhyAne ayamevArtho vyAkhyAto'sti, tato'yamahorAtramAna utkRSTaH pauSadhaH 1, tathA - 'posahaM duhao pakkha egarAyaM na haaye|' ityatra rAtrigrahaNaM divAnyAkulatayA karttumazaknuvan rAtrAvapi pauSadhaM | kuryAditi zrI uttarAdhyayanavRttI vyAkhyAnAt rAtripauSadho'pi dvitIyaH 2, sarvagacchIyagItArthAcaraNayA sAmprataM kriyamANo daivasikapauSadhastRtIyaH 3, nanu bhavatu nAma subAhoradhikAre'pi parvAnyadivaseSu pauSadhapratiSedhaH paraM abhayakumAreNa parvadinAni vinApi pauSadhatrayaM vyadhAyi / tatra kA vArttA ?, tathA ca zrIjJAtaHsUtre ( 30 patre ) tatpAThaH- "asthi NaM majjha sohammakappavAsI puvasaMgatie deve mahiDIe jAba mahAsokkhe, taM seyaM khalu mama posahasAlAe posahi yassa aMbhacArissa ummukamaNisuvannassa vavagayamAlAvannagavilevaNassa nikkhittasatyamusalassa egassa abIyarasa davbhasaM thArovagayassa aTThamabhattaM pariginhittA puvasaMgatiyaM devaM maNasi karebhANarasa viharittara, tate yaNaM pubasaMgatie deve mama cullamAuyAe dhAriNIe devIe ayameyArUve akAlamehesu DohalaM viNehiti, evaM saMpeheti saMpehitA jeNeva posahasAlA teNA| meva ubAgacchati uvAgacchittA posahasAlaM pamajjati, pamajjisA uccArapAsavaNabhUmiM paDilehei paDilehitA dambhasaMdhAranaM paDilehei paDilehitA dambhasaMdhAragaM durUhai duruhitA aTThamabhantaM pariginhAi pariginhittA posahasAlAe posahie baMbhayArI jAva puvasaMgatiyaM devaM bhaNasi karemANe karemANe ciTThai" ityatra / ucyate-atra 'adrumabhattaM' iti pAThAt abhayakumAreNApi, 27
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIzata kam | // 14 // 'aSTamabhace' aSTamabhaktazabdavAcyam upavAsatrayameva vyadhAyi na pauSadhatratatrayam, kutaH 1, pauSadhatrate tu "tammika pada potthayaM vA vAei, dhammajjhANaM vA jhIAya, jahA ee sAdhaguNA ahaM bho na sammattho dhAreDaM evamAi vibhAseti / " zrI AvazyakacUrNipAThAt ( pRSTham 304 ) dharmmadhyAnaM dhyAtavyam / anena tu akAlameghavRSTapAzaMsArUpasAvadyavyApAraciMtanena ArttanyAnaM dhyAtam / tato nedaM vratarUpapauSadhatrayaM tadaGgIkAre tu zrIjJAtAyAM SoDazAdhyayane ( patraM 214 ) " tate NaM se paumanAme rAyA kacchulanArayarasa aMtie eyamahaM soccA nisamma dovaIe devIe rUve ya mucchie dovaIe ajjhovavanne jeNeva " posahasAlA teNeva udyAgacchaI uvAgacchittA posahasA jAba puvasaMga iaM devaM" ityAdipAThAt padmanAbhakRtapauSadhasyApi pauSadha vratatvApattiH, sA ca na kasyApi iSTA, jinadharmavAsanAyA api tasmit abhAvAt / evaM ThANAvRttau - "samayammi tao kaNho, posahasAlAe aTTamaM bhataM / hariNegamesidevaM, maNammi kAu~ pagiNhei // 1 // ummukamaNisuvaNNo vavagayamAlA vilevaNo tattha / taNasaMdhAranisaNNo, ciTThadda jA aGkumaM puNNaM // 2 // " iti vAkyAt zrIkRSNasya pauSadhazabdavAcakatvamaSTamaM mAtraiva darzitam ; api vA so janAbhAve pratyAkhyAnamantareNA'pi tRtIyadine aSTamaH syAdeva yaduktaM zrIharibhadrasUribhiH zrIavazya bRhadvRttI ( patra 222 ); tathAhi - " tattha sAmI posabahulapADivae imaM eyANurUvaM abhiggahaM abhiginhai caubihaM davao 1 khittao 2 kAlao 3 bhAvao 4 davAo kummAse suptakoNeNaM, khittao elyaM vikkhaMbhaicA, kAlao niyattesu bhikkhAyaresu, bhAvao jahA rAyadhuvA dAsattaNaM pattA, niyaDabaddhA, muMDiyasirA, romANI, aTTamabhattiyA evaM kappati sesaM na kaSpati" atra candanayA na svayaM aSTamapratyAkhyAnaM kRtaM, 1 nA'pi kasyA'pi samIpe pratyAkhyAtaM 2 kintu yaddine bhagavAn 2.8 parvadine pauSadhasya adhikAraH 2 // 14 //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratilAbhitaH taddine tasyAH dinatrayaM abhaktArthatvAt aSTamo'bhUt / 3 nanu-bhavatu nAma zrIabhayakumArasya sAvadyayogapravRdattatvena aSTame pauSadhanatatvAbhAvaH, paraM zrIvijayena rAjJA saptadivasAni yAvat pauSadhaH pAlitaH zrUyate, tatra kiM kartavyaM ?, tada dhikAraH zrIvasudevahiNDau ekonaviMzatilamme (patraM 316) yathA "cauttheNa bhaNiyaM-mAhaNeNa AiTo poyaNAhivassa asajiMghAo, na sirivijayassa raNNo, ta seyaM Ne sattarattaM aNNaM rAyaM ThAveuM ti, tato nimittiNA bhaNiyaM, 'sAhu bho mahAmaMtI ! si, evaM kAyarva, rapaNo jIviyaparirakkhaNanimittaM ahamavi Agao, niyamajutto rAyA nittharihiti uvasagaM, nimittivayaNaM ca pariggaheUNaM rAyA jiNAyataNamAgato sauroho, maMtIhi vi se vesamaNapaDimA pagaisamaggehiM ahisittA sevijae rAovayAreNa, sirivijayo vi dambhasaMthArovagato sattarattaM paricattAraMbhapiramgaho baMbhayArI saMviggo posaha pAlei, sattame ya divase samaMtato mehA pAunbhUyA salilabhAraga(ru)yA pavaNavegapavittharamANA vijujjoiyapAsA bhayajaNaNaniTTharagajjiya'|saNA, tato majjhaNhakAle mahayAsaddeNa pAsAdaM vesamaNapaDimaM ca cuNayaMtI iMdAsaNI paDiyA, rAyA abhinaMdio pagatIhiM 'namo arihaMtANaM ti niggato posahasAlAo tti, "divo ya tudveNa pariyaNa" iti| atra ucyate-zrIvijayena saptAha pauSadho gRhItaH, sa pa ihalokArtha vidyutpAtalakSaNopadravaTAlanabuddhyA pravRttatvAt paraM na mokSArtha, tatrApi na sa pauSadho bratarUpaH | soccAraH tasya, yatastena madhyAhne evaM vidyutpAtAnantaraM 'namo'hadabhyaH' ityuktvA pauSadhaM pArayitvA tadaiva pauSadhAgArAnnirgamanaM byadhAyi, pauSadhapAraNavidhestu bhinnatvAt , ahorAtrAvasAne ca pauSadhapAraNasamaNayatvAca na vratarUpaH pauSadhaH, tena saptAha pauSadhavidhAnenA'pi na duussnnaavkaashH||4||
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzatakam / parvadine pauSadhasya adhikAraH // 15 // KASAAMISAMATEUR nanuyadi parvadivasa 1 kalyANaka 2 paryuSaNAparva 3 tithivinA pauSadhagrahaNaM niSedhazcake / tarhi upadhAnatapovAhanamadhye || kimiti poSadhagrahaNaM sadA kAryate ? ucyate-tatra yadyapi mahAnizIthAdau upadhAne sadA. pauSadhagrahaNaM noktaM, tathApi sarvagItArthaiH sarvagacchIyagItArthasammatatayA sarveSvapi suvihitagaccheSu niyatatayA svasvopadhAnadinapramANavidhitayA svasvatapo- yogavidhiprakaraNeSu nibaddhaM dRzyate, tathaiva ca sadgacchIyopAsakaiH kriyate ca / tathAhi-zrAvakazrAvikANAM tu ekasminnupabhAne'gUDhe'pi gujiyA anujAnandI nigamAnA dRzyate, parametairahorAtrapauSadhadinAni pazcAdapi zIghraM savizeSaM pUraNIyAni, iti zrIcandragacchIya-zrIajitasUrayaH trisaptatyadhikaddhAdazazata 1273 varSakRte yogavidhiprakaraNe procuH / punarapi pauSadhagrahaNapurassaraM upadhAnatapo vidheyamiti upadhAnavidhirucyate, iti zrIabhayadevasUriziSyaparamAnandasUrikRtasAmAcArIgrandhe / / tathAhi "pauSadhakriyA tu yadyapi mahAnizIthe sAkSAnoktA tathApi yathA sAdhoyogeSu atizAyi kriyAvatvaM sarvapratItam , tathA zrAddhAnAmapi upadhAneSu vilokyate" iti zrItapAgacchIyazrIralazekharasUrikRte zrIAcArapradIpe (patre 19) 3 / evaM zrIbRhaddacchIyasAmAcAryAm / 4 / zrImAnadevasUrikRte kulake / 5 / zrIkharataragacchIya-zrIjinapatisUrikRtadvAdazakulakavRttau / 6 / zrIjinaprabhasUrikRtavidhiprapAyAm / 7 / anyeSvapi sAmAcArIgrantheSu, AcaraNayA upadhAne pauSadhagrahaNa pramANIkRtamasti, atrA'yaM bhAvArthaH,-zrIsthAnAGga 1 sUtrakRtAGga 2 zrIuttarAdhyayanalaghubRhaddatti 3 yogazAstravRtti 4 zrI aupapAtikavRtti 5 ThANAvRtti 6 pramukhagrantheSu parvadivaseSu pauSadhaH pratipAditaH // 1 // tathA AvazyakabRhadvRtti 1 zrAvakapajJaptivRtti 2 pakSAzakacUrNivRtti 3 pramukhagrantheSu paryAnyadivaseSu pauSadhaniSedhaH pratyapAdi // 2 // tathA zIlAgAcAryakRta G // 15 // * - .... ----....- .. . . ------- -
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrakRtAGgavRttI 'uddiSTA'zabdavyAkhyAne kalyANakadivaseSu pauSadho darzitaH // 3 // sarvagacchIyagItArthAcaraNayA ca upadhAnatapovahane pauSadhagrahaNaM likhitam // 4 // evametaiH sUtravRttyAdyakSaraiH imAbhiH pUrvoktayuktibhiH anena ca gurusampradAyena pauSadhanahAnirUpaNaM likhitam / punaryadbhagavadukaM tatpramANamiti // // iti parvadine eva paussdhaacrnnaadhikaarH||2|| nanu-zrImahAvIradevasya kaizcit kalyANakapaJcakameva procyate, zrIkharataragacche tu kalyANakaSaTuM, tatra kiM siddhAntAdisA-IN lakSyam ? ucyate-sarvatra-sUtra-cUrNi-vRttisvaparagacchIyaprakaraNAdo kalyANakapaTUsya eva prarUpaNAt kalyANakapakameva / I yaduk-zrIAcArAadvitIyazrutaskandhe bhAvanA'dhyayane-(patraM 387 ) tathAhi "teNe kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre paMcahatthuttare yAvi hotthA, taMjahA-hatthuttarAhiM cue caittA gambhaM varkate 1 hatthuttarAhiM gambhAo gambhaM sAharie 2 hatthuttarAhiM jAe 3 hatthuttarAhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pabaie 4 hatthuttarAhiM kasiNe paDipuNNe nibAghAe nirAvaraNe aNate aNuttare kevalavaranANadaMsaNe samuppaNNe 5 sAiNA bhagavaM parinivuDe0 6 / " iti sUtram / taddhattiriyam-'teNaM kAleNa'mityAdi 'tena kAlene ti duHSamasuSamAdinA 'tena samayena'iti vivakSitena viziSTena kAlena satA utpattyAdikamabhUditi smbndhH| tanna "paMcahatthuttare A'vi hotthA" ityevamAdinA "AroggAroga pasUyA" ityevamantena granthena bhagavato zrIvarddhamAnasvAmino vimAnacyavanaM brAhmaNIgarbhAdhAnam 1 tataH zakrAdezAt trizAlAgarbhasaMharaNa 2 mutpatti 3 zcAbhihitAH, 'tattha paMcahatthuttare hotya'tti, hasta uttaro yAsAmusaraphAlgu 31
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamokAni mahAvIradevasya paTa kalyANakAni, adhikAra sAmAcA- nInAM tA hastottarAH tAzca paJcasu sthAneSu garbhAdhAna 1 saMharA ra janma 6 dIkSA 4 jJAnotpatti 5 rUpeSu saMvRttAH, ataH paJca- rIzata- hastottaro bhagavAnabhUditi // 1 // kam / evaM-zrIsthAnAGgasUtravRttau paJcamasthAnaprathamoddezake'pi (patraM 307), tathAhi-"samaNe bhagavaM mahAvIre paMcahatthu- KAttare hotyA, taM jahA-hatthuttarAhiM cue caittA gambhaM vakaMte 1 hatyuttarAhiM gambhAo ganbhaM sAharie 2 hatthuttarAhiM jAe 3 hatthuttarAhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAri pavaie 4 hatthuttarAhiM aNaMte aNuttare jAva kevalavaranANadaMsaNe samuppanne / 5 / sAiNA bhagavaM prinibudde| 6 / " vRttiryathA-"samaNe"ityAdi, hastopalakSitA uttarA hastottarA, hasto vA uttaro yAsAM tA hastottarAH uttarAphAlgunyaH, paJcasu cyavanagarbhApaharaNAdiSu hastottarA yasya sa tathA 'garbhAta, garbhasthAnAt, garbha nti garne garbhasthAnAntare, saMhato nItaH, nivRttastu svAtinakSatre kArtikAmAvAsyAyAmiti // 2 // itthameva dazAzrutaskandhacUrNAvapi aSTamAdhyayane kalyANakaSaTamevAbhANi / tathAhi "teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM jo bhagavatA usabhasAmiNA sesatitthaMkarehi ya bhagavao baddhamANasAmiNo cavaNAdINaM chahaM|8 vatthUNaM kAloNAo divo vAgario a" "teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM"ti kAlAntargataH samayaH, samayAdizca kAlaH sAmaNNaMkAlao esa visesakAlo, samao hatthassa uttarAo jAo hatyuttarAo gagaNaM ca paDucca hatthuttaro jAsiM tAto hatthuttarAo uttaraphagguNIo chaTThI ahorattassa rattIe pubarattAvarattaMsi" // 3 // 32
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ RCM POST nanu-atra pUrvalikhitAlApakeSu vApi sthAnaSaTumuktaM, kvApi ca vastu paTuM, paraM kvApi cyavanagarbhApahArAdInAM nAmagrAhada kalyANakazabdAbhidheyatvaM spaSTamuddiSTamasti !, ucyate-anekazaH tatpratipAdanAt, yaduktaM-zrIcandrakulAmbarataraNi-zrIzIlabhadrasUriH tacchiSyazAkambharIyanRpapratibodhakazrIdharmaghopasUriH-tacchiSyaH zrIyazobhadrasUriH tacchiSyaH zrIdevasenagaNiH tacchidhyaH zrIpRthvIcandrasUriH tadviracite shriipryussnnaaklpttiynke| tathAhi-"hasta uttaro yAsAM tAH, bahuvacana bahukalyANakApekSaM" iti // 1 // punarapi zrIparyuSaNAkalpAdhyayananirukke zrIvikramAttattvaguNenduvarSe 1325 nirmite zrIvinayendusarayo'pyavocan / tathAhi-"teNaM kAleNaM" iti tasmin kAle yaH pUrvatIrthaGkaraiH zrIvIrasya cyavanAdihetutiH kathitazca, yasmin / samaye tIrthakaracyavanaM sa eva samaya ucyate, samayaH-kAlanirdhAraNArthaH, yataH-kAlo varNo'pi, tathA "hasta uttaro yAsAM| tA hastottarA uttarAphAlgunyaH, bahuvacanaM bahukalyANakApekSaM, tasyAM hi vibhozyavanam 1, garbhAdgarbhasaGkrAntiH 2, janma 3, vrataM 4, kevalaM 5, cA'bhavat , nivRtistu svAtau 6, // 2 // evaM zrIjinaprabhasUrayo'pi sandehaviSauSadhyAM kalyANakaK zabda procuH ( patraM 2), tathAhi "paJcasu cyavana 1 garbhApahAra 2 janma 3 dIkSA 4 jJAna 5 kalyANakeSu hastottarA yasya sa tathA, cyavanAdIni paJca uttaraphAlguniSu jAtAni, nirvANasya svAtI saMbhUtatvAditi bhAvaH" // 3 // evaM zrIsaGghapaTTakabRhadvattau (patraM 596) caitra kUTIyaprazastisatkakAvyavyAkhyAnAvasare / tathAhi-"kSudrANAM liGginAM AcIrNAni siddhAntokamapi zrImahAvIrasya SaSThaM garbhApahAraka lyANakaM lajjanIyatvAt na karttavyamityAdikA aacrnnaa"||4|| punaretatsammatipratipAdikaM guNacandrakRtaprAkRtadhIracaritram
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAcA- nIzata kam / 5 // pravacanasAroddhAra // 6 // zrIAvazyakasUtravRtti // 7 // pramukhagranthA bahavaH santi, tadarthanA te vilokniiyaaH| Agamoka atha ca zrIpazcAzakasUtre zrIharibhadrasUrikRte (patraM 158) "iya te diNA pasatthA" ityAdigAthAtrike zrImahAvIrasya tAni mahAkalyANakapaJcakamevoktam , zrIabhayadevasUriNA'pi tattathaiva vyAkhyAtam, na tu nAstIti niSedhaparaM vacanaM, tadabhiprAya cIradevasya tu ta eva bahuzrutA vA jAnanti / SaT kalyA__ atra pravAdIt ko'pi pratibAdI-nanu cyavanAdInAM caturNA kalyANakatvaM bhavatu, paraM garbhApahArasya neti / maivam-yataH, xNakAni, uktapUrvavakSyamANasUtra-vRtti-cUrNi-prakaraNAdiSu kutrApi evaM vivecanaM pUrvasUribhiH pApabhIruminoMktaM, yaduta zrImahAvIrasya adhikAra cyavanAdInAM kalyANakatvaM garbhApahArasya neti, tarhi svacittavikalpitakuvikalpena kena utsUtravAdinA ? ucyate-api ca cyavanAdyantavartino garbhApahArasya kalyANakarave tatsamadAyAda apanIyamAne cyavanAdInApi akalyANakatvApattirApadyeta / tathA ca haimnyaaysuutrm-'snniyogshissttaanaamekaapaaye'nytrsyaapypaayH| ato hetoH paJcahastottaro bhagavAnabhUt ityutatvAcca (cyavana )bhavanakriyAyAH sarvatra samAnatvAt / yadi cyavanAdIni catvAri kalyANakAni, tarhi garbhApahArastha kalyANakatvaM nirAkarnu sAkSAdindrANAmapi azakyaM, na ca vAcyaM garbhApahArasya AzcaryabhUtatvAd anArAdhyatvam, evaM cetsahi mallijinasyApi strItve tIrthaGkarasya AzcaryabhUtatvena amAnyatvaM bhAvi / tathA ca sati zvetAmbaradharme'pi digambaradharmatvA // 17 // bhyupagamaH syAditi 1 / punarapi ekasamaye RSabhAdyaSTottarazataM siddhaM, tasyApi utkRSTAvagAhanAyAM siddhatvena AzcaryamUtatvAt anArAdhyatvena avandyatvApattiH syAt 2 tatacyavanAdivat garbhApahArasyApi kalyANakatvaM ArAdhyatvaM yuktimat / / 34 SAR
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathaiva zrI AgamikagacchIya-zrIjayatilaka sUrayo'pi samyaktvasambhavanAni mahAkAvye sulasAcaritre ( patra 86 ) saptaza tazloka granthAme samyantra parIkSaNanAni SaSThe sarge amvaDamunikRta varddhamAnasvAmipaTrakalyANakastavanAdhikAre paTUkalyANakAnAM ArAdhyatvena stutizcakrire / tathAhi "devAnandodare zrImAn vetapayAM sadA zuciH / avatIrNo'si mAsasyApA ''dasya zucitA tataH // 1 // trizalA sarva siddhecchA, trayodazyAmabhUdyataH / tavAvatArasteneza, sarvosiddhA trayodazI // 2 // zuklatrayodazyAM yazcA'calaM meruM pracAlayan / citraM kRtavAMstadyogAca, caitramAso'pi kathyate // 3 // yasyAdyadazamyAM durga mokSamArgatya zIrSakam / cAritramATTataM yuktA, mAso'sya mArgazIrSatA // 4 // dazamyAM yasya zuklAyAM, kevala zrIraho tvayA / hyAdattA tena mAso'sya, yuktA mAdhavatAM prabho ! // 5 // tava nirvANakalyANaM, yadinaM AgamiSyati / tato na vedmi nAtho'haM, mAdRzo'dhyakSavedinaH // 6 // siddhArtharAjAnajadevarAja !, kalyANakaiH paGgiriti stutastvam / tathAvidhe hyantaravairiSad, yathA jayAmyAzu tavaprasAdAt // 7 // iti stutvA jinAdhIzaM triH praNamyAmbaDo muniH / vismitAtyaH samAsIno'zrauSIca dharmadezanAm // 8 // " iti // 1 // | tathA koTimitasamavAyAGgasUtre ( patraM 105 ) zrI abhayadevasUrikRtataTTIkAyAM ca zrImahAvIrasya garbhApahArasya poTTilabhavAt pazcamabhavatyena pramANIkRtatvAt / tathAhi "samaNe bhagavaM mahAvIre titthagarabhaSaggahaNAo chaDe poTTilabhavaggaNe egaM vAsakorDi sAmapaNapariAgaM pAuNittA sahassAre kappe sabaTTe vimANe devattAe uvavaNNe / " : vRttiryathA- 'bhramaNetyAdi, yaso bhagavAn poTThilAbhidhAno rAjaputro babhUva, tatra ca varSakoTiM prabrajyA pAlitavAn ityeko bhavaH 35
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rIzatakam / // 18 // tato devojaniti dvitIyaH / so gandAdiyAlo rAjasUnuH 'chatrAna'nagaryA jajJe iti tRtIyaH / 3 / tatra bhave AgamovarSalakSaM sarvadA mAsakSapaNena tapastatvA dazame devaloke puSpottara-pravaravijayapuNDarIkAbhidhAne vimAne devo'bhavaditi caturthaHkAni mahA. 4 / 4 / tato brAhmaNakuNDagrAme RSabhadattasya brAhmaNasya bhAryAyA devAnandA'bhidhAnAyAH kukSau utpanna iti paJcamaH / 5 / tataH vIradevasya vyazItitame divase kSatriyakuNDagrAme nagare siddhArthamahArAjasya trizalAbhidhAnabhAryAyAH kukSau indravacanakAriNA hariNegameSita pada kalyAnAmnA devena saMhRtaH, tIrthakaratayA jAta iti sssstthH| 6 / uktabhavagrahaNaM binA hi nAnyadbhavagrahaNaM SaSThaM zrUyate bhagavataNakAni, iti, etadeva SaSThabhavagrahaNatayA vyAkhyAtaM, yasmAca bhavagrahaNAdidaM paThaM tadapi etasmAt SaSThameva iti sughu ucyate, tIrthakara- adhikAraH bhavagrahaNASaSThe poTTilabhavagrahaNe iti // 2 // __ nanu-tapAgacchIyaprAktanasarikRtagranthe'pi vApi garbhApahArasya kalyANakatA pratipAditA'sti ? ucyate-tapAgacchIya4 zrIkulamaNDanasUriNA kalpasUtrAvacUrI spaSTaM tadbhaNanAt tathAhi-"paMca hatthuttare hottha tti" hastAduttarasyAM dizivartamAnatvAt || hastottarA hasta uttaro yAsAM tA hastotarA-uttarAphAlgunyaH, bahuvacana-bahukalyANakApekSaM paJcasu cyavana 1 garbhApahAra 2 janma 3 dIkSA 4 jJAna 5 kalyANakeSu hastottarA yasya saH, tathA nirvANasya svAtI jAtatvAditi 6 // 3 // punaH zrIkulamaNDanasUrikRtaTippanake'pi, tathAhi // 18 // pagrahastotsara AsIt , hasta uttaro'presaro yAsa tA uttaraphAlgunyaH, bahuvacana bahukalyANakApekSaM, tasyAM hi vibhI. zyavanam 1, garbhAdgarbhasaGkrAntiH 2 janma 3 vrataM 4 kevalaM 5 ghAbhavat nivRtistu svAtau 6 // 4 // 36
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ nanu-tahi kathaM tapAgacchIyA guravo garbhApahArasya kalyANakatvaM na zraddadhanti ? ucyate-te eva jAnanti-teSAmeva ca jinavacanalopasya nijagurupAramparyalopasya ca doSo bhAvI, kA hAniH asmAkaM iti // // iti mahAnavama paalaannaadhikaarH||3|| .. . / nanu-ke'pi paravighnasantoSiNaH pralapanti yaduta navAzrIvRttikArakaH nIstambhanakapArzvanAthaprakaTakaH shriibhbhvdevmuuriH| zrIkharataragacche na babhUca, kintu anyagacche iti, tatra keSAM granthAnAM sammatyA etAdRzaH prabhAvakA zrIabhayadevasUri zrIkharataragacche evaM babhUveti nizcIyate, ucyate-yeSAM gacche zrIabhayadevasUrINAM guruziSyaparamparA milati teSAmeva | gacche zrIabhayadevasUrijarjAta iti, sAtu tasya paramparA zrIkharataragacche eva, nA'nyagaccheSu / yaduktaM guNacandragaNinA ekonacatvAriMzadadhikaikAdazazatavarSa 1139 nirmitasya paJcaviMzatyadhikadvAdazasahasra 12025 pramANasya zrIvIracaritrasya prazastI, (339 patre) tathAhi-- iva mukkajjhANANala-nidaddaSaNaghAtikammadArussa / goyamapahussa sahasA, uppanaM kevalaM nANaM // 1 // bArasavAsANi vi. bo-hiUNabhave sivaM gae taMmi / bhayavaM suhammasAmI, nivANapahaM payAsei / / 2 // tammi vi cirakAlaM bihariUNa sirijaMbusAmiNo dAuM / gacchagaNANamaNunaM, saMpace siddhivAsammi // 3 // evaM vijAharasuranara-suriMdasaMdohavaMdaNijenu / samaikatesu mahApahasu sejaMbhavAIsu // 4 // aisabaguNarayaSpanihI micchattatamaMdhaloyadiNalAho / dUracchAriavadase, cArassAmI samuppo // 5 // sAhAi tassa caMdekulammi nippaDimapasamakulabhavaNaM / Asi siribaLamANo, muNinAle saMjayaja . CASSECREA4-%
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA zatakam / // 19 // hiM // 6 // bahalakalikAlatamapasa-rapUriA se savisamasamabhAgo / dIveNaM va muNINaM, payAsio jeNa muttipaho // 7 // muNivaiNo tassa hari-hAsasi ajasapasAhi Asassa / Asi duve varasIsA, jayapayaDA sUrasasiNauva // 8 // bhavajalahiMvI|isaMbhaMtabhaviasaMtANatAraNasamattho / vohitthodha mahattho, sirisUrijiNesaro paDhamo // 9 // gurusArAo dhavalAo, 'suvihio' kherayasAhusaMtaI jAyA / himavaMtAo gaMga-va niggayA sayalajaNapujA // 10 // aNNo a puSNimAcaM- dasuMdarI buddhisAgaro suurii| nimmaviapavarabAgaraNa- chaMdasattho pasatthamaI // 11 // egaMtavAya vilasira-paravAikuraMgabhaMgasIhANaM / tesiM sIso jiNacaM-dasUrinAmA samuppaNNo // 12 // saMvegaraMgasAlA na kevalaM vimyakarI, bihiyA saMjamapavittI'vi // 13 // sasamayaparasamayannU, vimuddhasiddhaM tadesaNAkusalo / sayalamahivalayavitto anno'bhayadevasUritti // 14 // jeNAlaMkAradharA, salakkhaNA varayayA pasannA ya / nabaMgavittirayaNeNa bhAraI kAmaNiva kathA / / 15 / / tesiM asthi viNeo, samatthasatthatthavohakusalamaI / sUrI pasaNNacaMdo, caMdo iva jaNamaNANaMdo // 16 // tabayaNeNaM sirisuma-ivAigANaM viNealeseNa / gaNiNA guNacaMdeNaM, raiaM sirivIracariamimaM // 17 // agre 23 padyAni santi-naMda sihirudda - saMkhe, 1139 vokaMte vikamAu kAlammi / jeDurasa suddhataiA, tihimmi some samattamimaM // 50 // atreyaM guruziSya| paramparA - cAndre kule zrIvarddhamAnasUrirbabhUva tasya ziSyadvayam prathamaH zrIjinezvarasUriH, dvitIyo buddhisAgarazva, tayoH 1 devacanda-kALabhAI-jainasaMsthAdvArA mudriyapustake su 'khasyasADutaI jAyA' ityatra 'suvihiyA ( nimmalA pu.) sAhusaMtaI jAyA' iti parivartitapAThaH labhyate, kiM tu sa cAsamIcInaH, DaoN. pI. pITarsana riporTasya 305 pRSThe'pi uparisthamUlapATha evaM paThitatvAt / 38 navAGgIvR tikarttR zrI abhayadevasUreH kharataragacchezatvAdhikAraH / 4 // 19 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ ziSyadvayaM zrIjinacandrasUriH navAgIvRttikArakaH zrIabhayadevasUrizca, tayoH ziSyaH zrIprasannacandrAcAryaH tadvacanena zrIsu-18 |mativAcakaziSyeNa paM0 guNacandragaNinA idaM zrIvIracaritraM racitam iti // 1 // punarapi zrIabhayadevasUrINAmeva ziSyAH varddhamAnasUrayaH SaSTyadhikaikAdazazata 1160 varSakRtaikAdazasahasra 11000 zAmite zrIzAniya parine prazastI pocuH, tathAhi-"khamadamasaMjamaguNarohaNo vijiadujayANaMgo / AsI sirivaddhamANo, sUrI sabatthasupasiddho // 1 // sUrijiNesarasiribuddhisAgarA sAgaroca gaMbhIrA / suragurusukkasaritthA, sahoarA tassa doda sIsA // 2 // vAgaraNachaMdanighaMTTa-kabanAiyapamANasamaesu / aNivAriappArA, jANamaIsabasatyesu // 3 // tANa viNeo siriama-yadevasUritti nAma vikkhAo / vijayakkho paccakkho, kayavikayasaMgaho dhamme // 4 // jiNamayabhavaNabhaMtaragUDhapayasthANa payaDaNe jassa / dIvayasihiva vimalA, visuddhabuddhI pvitthriaa||5|| ThANAinavaMgANaM, paMcAsayapamuhapagaraNANaM ca / vivaraNakaraNeNa kao, uvayAro jeNa saMghassa // 6 // ikkoya dova tinniva, kavi tu laggeNa jaiguNA huti / kalikAle jaMmi puNo, vucchaM sa sacehi vi guNehiM // 7 // sIsehi~ tassa raiaM, pariamiNaM vaddhamANasUrIhiM / hou | paDhaMta suNaMtA-Na kAraNaM mokkhasukkhassa // 8 // vikkamanikkAlAu, saesu ekkArasesu saTesu / sirijayasiMhanariMde, rajaM| paripAlayaMtammi // 9 // khaMbhAitthaThiehiM, siyapakkhe cittavijayadasamIe / pusseNaM suraguruNo, samasthiya pariyamiyaM ti // 10 // loguttamacariyamiNaM, kAUNa jamajjiyaM suhaM ki pi / uttamaguNANurAo, bhave bhave teNa maha hoja // 11 // puSA pattanasthaprAcyajainabhANDAgArIyagranthasUcyAM prathamAyAM (350 patre) 39
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata- kam / vareNa gaNiya-ssa sabasaMkhA imasa gaMthassa / ekArasa sahassA, salogasaMkhAi nAyabA // 12 // atrApi guruziSya-dra pAramparya ida-cAndre kule zrIvardhamAnasUriH babhUva, tasya ziSyau zrIjinezvarasUri-zrIbuddhisAgarau, tayoH vineyaH sthAnAGgAdi- tirna navAGgIkRttikArakaH zrIabhayadevariH, tasya ziSyaiH varSamAnAcA idaM zrI zAdigaNacaritna dalitamiti // 2 // zrIabhaya tathA tathaiva guruziSyapAramparya, zrIchatrApallIyazrIvivudhaprabhasUriziSya-zrIpadmaprabhasUribhirapi caturnavatyadhikadvAdazazata- devasUreH varSa 1294 vinirmite zrImunisuvratasvAmicaritre bhaktrayanibaddha parvatritayapramANe paJcadazaprastAve spaSTIkRta; tathAhi-"pUrva kharataragacAndrakule babhUva vipule zrIvardhamAnaprabhuH, sUrirmaGgalabhAjanaM sumanasA sevyaH suvRttAspadam / ziSyastasya jinezvaraH samajani sthAdvAdinAmagraNIH, bandhustasya ca buddhisAgara iti traivedyapAraGgamaH // 1 // sUriH shriijincndro-'bhydevgururnvaavRttikrHdhikaarH| zrIjinabhadramunIndro, jinezvaravibhostrayaH shissyaaH||2|| cakre zrIjinacandrasUrigurubhidhuyuH prasannAbhidha-stena granthacatuSTayIsphuTamatiH zrIdevabhadraprabhuH / devAnandamunIzvaro'bhavadatazcAritriNAM grAmaNIH, saMsArAmbudhipAragAmijanatAkAmeSu kaam| sakhA // 3 // yanmukhAvAsavAstavyA, vyavasyati sarasvatI / gantuM nA'nyatra sa nyAyaH, zrImAn devaprabhaH prbhuH||4|| muku-10 ratulAmaMkurayati, vastuprativimbavizadamativRttam / zrIvibudhaprabhacicaM, na vidhatte vaiparItyaM tu // 5 // tatpadapadmasamara-zcake padmaprabhazcaritametat / vikramato'tikrAnte, vedagraharavi 1294 mite samaye // 6 // ityAdi / atrA'pi cAndre kule zrIva-16 // 20 // jesaTamerabhANDAgArIvagranthAnAM sUcyA (3. po)| PC
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamAnasUriH babhUva, tasya dvau ziSyau-zrIjinezvarasUriH zrIbuddhisAgarazca, zrIjinezvarasUreH trayaH ziSyAH-zrIjinacandravariH, navApravRttikArakaH zrIabhayadevamUriH, zrIjinabhadrasarizca ityAdi // 3 // evameva guruparamparAyAM zrIrudrApasaraTaramImati upAgAryA agi sAviMzatyadhikacaturdazazata 1427 varSe kRtAyAM samyaktvasaptatikAvRttI ( 237 patre) procivAMsaH, tathAhi-- 'zrIvIrazAsanamahodadhitaH prasUtaH, prodyatkalAbhirabhitaH prathitaH pRthivyAm / mAdyanmahamprasaranAzitatAmaso'sti, zrIcandragaccha iti candra ivaa'dbhutshriiH||1|| tatrA''sIddharaNendravandhacaraNaH zrIvardhamAno guru-statpaTTe ca jinezvaraH suvihitazreNIziraHzekharaH / tacchiSyo'bhayadevasUrirabhavadragannavAGgImahA-vRttistambhanapArzvanAthajinarAimUrtiprakAzaikakRt // 2 // tatpapUrvAcalacUlikAyAM, bhAsvAniva shriijinvllbhaakhyH| saccasambodhanasAvadhAna-buddhiH prasiddho gurumukhya AsIt Hin // tacchiSyo jinazekharo gaNadharo jajJe'tivijJAgraNIstatpAdAmbujarAjahaMsasadRzaH zrIpadmacandraH prbhuH| satpaTTAmbudhivardhane kuvalayaprodyatprabodhaikadhIH, zrImAn zrIvijayendurinduvadabhUcchazvat klaalngktH||4|| paTTe tadIye'bhavadevasUri-rAsIdvitIyo'pi guNAdvitIyaH / jAto yato'yaM jayatIha rudra-pallIyagacchaH sutarAmatucchaH // 5 // tatpAdAmbhojabhRGgo'jani jinasamayAmbhojapAthodhijanmA, sUrIndro devbhdro'nupmshmrmaaraammeyopmaanH| tasyA'nsevAsimukhyaH kumatamatitama zvaNTamArtaNDakalpaH, kalpaduH kalpitArthapravitaraNavidhau zrIprabhAnandasUriH // 6 // jyotistomairamAnaiH pratihatajayatIvartitejiviteja-stItatpapUrvAcalavimalalasanmaulimaulIyamAnau / zrImAn zrIcandrasUrivimalaziguruzcA'pramevaprabhAvI, jAtI 41
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIzata kam / // 21 // zrIrAjahaMsAvitra bhavikajana vyUhabodhakadakSau // 7 // AkAzmIramarINacArudhiSaNAn vAdIndravRndArakAn mAyad vAdavidhau vijitya jagati prAptaprasiddhodaya yUrIndrA guNazekharAH sacarAH zRMgAracandrasamAdhIzA-bhyarcya padAmbujAH samabhavaMstatpaTTazRMgAriNaH // 8 // zrIsaMghatilakAcAryA statpadAmbhojareNavaH // samyaktvasapta tervRttiM vidadhustattvakaumudIm // 9 // asama - cchiSyavarasya somatilakAcAryAnujasyAdhunA, zrIdevendramunIzvarasya vacasA samyaktvasatsaptateH / zrImadvikramavatsare dvinayanAmbhodhikSAkRt (1422) prame, zrIsArasvatapattane viracitA dIpotsave vRttikA // 10 // sA somakalazavAcaka- varAnujairatra vihitasAhAyyaiH // prathamA''darze likhito - pAdhyAyaiH zrIyazaH kalazaiH // 11 // medhAmAndyAtpramAdAcca yadavadyamihAjani // tatprasadya mahAvidyAH, zodhayantu vizAradAH // 12 // dvAdazAtmetra sadvAra-dvAdazAtmeva bodhakRt // iyaM samyaktvatattvAnAM kaumudI dyotatAM bhuvi // 13 // ityAdi // 4 // punaH zrIrudrapallIyakhara tarakRtaprabandhe eSA evaM paramparA / tathAhi cAndre kule'sminnamalazcaritraiH prabhurvabhUvA'bhayadevasUriH / navAGgavRtticchalato yadIya-madyApi jAgartti yazaH zarIram // 1 // tasmAnmunIndu rjinavallabho yastathA pramAmApa nijairguNaughaiH / vipazcitAM saMyaminAM ca varye dhurINatA tasya yathA'dhunA'pi // 2 // teSAmanvayamaNDanaM samabhavat saMjIvanaM | duHkhamA - mUrchAlasya (?) munivratasya bhavanaM niHsImapuNyazriyaH / zrImanto'bhayadevasUriguravaste yadviyukairguNaiH, dRSTaM tAza-mAha| zAntaramaho dikcakramAkramyate // 3 // yatipatiratha devabhadranAmA, samajani tasya padAvataMsadezyaH / dadhuradharitabhAva| rogayogA-jagati rasAyanatA yadIyavAcaH // 4 // tadIyapaTTe pratibhAsamudraH zrImAn prabhAnandamunIzvaro'bhUt / sa vItarAga 42 navAkrIvRttika zrIabhaya devasUreH kharataraga cchezatvA dhikAraH / 4 // 21 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ stavanepvamISu, vinirmame durgapadaprakAzam // 5 // evaM sapAdazatayuta-viMzatizataparimitaprabandho'yam / likhitaH prathamAdarza, gaNinA harSendunA zaminA // 6 // atrA'pi ziSyaparamparA evaM-candrakule navAGgIvRttikArakAH zrIabhayadevasUrayo'bhUvan , teSAM ziSyaH zrIjinavallabhasUriH, tadanvaye'bhayadevasariH, tatpaTTe zrIdevabhadrasUriH, tatpaDhe prabhAnandasUriH, ityAdi iti // 5 // tathA zrIjinapatisUrivinirmitapaJcaliGgIvivaraNaprazastau (patre 186) api ca ityameva guruziSyaparamparA asti, tathAhi-'na rajanikRtasAphalyaM, sadA na nakSatrabudhaparigRhItam / asti kulaM cAndramaho, na tamo hatyA yena prathitam // 1 // tatra na viyati prasito, budho navIno na sUryasahacaritaH / anizApatitanayaH zrI-jinezvaraH sUrirajaniSTa // 2 // yasmin goSThayAM kalayati kalAM helayA jalpakeloM, kaNDUlAnAmapi niravadhisvedadhArApravAham / zaGke sArasvatarasarayaM zobhatApAnuSaGgAdaGgAnyantaHplavanazubhagaM vAdinAmumanti // 3 // saMprApte'nuvidheyatApadamiti caulukyamANikyatAM, zrImadurlabharAji jalpa kathayA valgadvikalpaspRzA / pratyAkhyAyata devadaivakulikAn donnamatkandharAna, saMvinavatinAM vihArapadavIM zrutyA samAda dhatta yaH // 4 // ziSyo babhUvaturamuSya manuSyamaulerdikUlamudyazaHpravahaprabandhau / AdhastayoH pratikalaM svanivezasiddhaya, vidyAprasAdavadano jincndrsuuriH||5|| nartayituM saMvega, punarnRNAM luptanRtyamiva kalinA / saMvegaraGgazAlA, yena vizAlA 5 vyaraci rucirA // 6 // dvitIyaH prajJAto'bhavadabhayadevo munipati-viviktAdeyAyAstvaritamapanIyAntarapaTIm / akArSId yo guhyasvarasarasasaMvedanakRte, navAjayAstanvajayAstanuvivaraNaM kAmuka iva' // 7 // ityAdi // 6 // 43 INE
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA-15 itthameva zrIrudrapallIyakharataragacchamaNDanazrItilakopAdhyAyaviracitagautamapRcchAprakaraNaprazastI guruparamparA darzitA'sti / navAjI rIzata- tathAhi-zrIvardhamAna iti candrakulAmbarAka-stasmAnjinezvaramunIzvara eva jajJe / raGgannavAGgavivRtiprathanaprasiddha-mAhAtmya ttikabhUrabhayadevagurustatazca // 1 // sUrirvabhUva jinavallabhanAmadheya-statpAdapadmamadhukRjinazekharAkhyaH / padmendurindunibhakIrti bharo babhUva, sUristato yatipatirvijayendunAmA / / 2 // tasmAdbabhUvA'bhayadevasUri-vidhvastavistArikuvAdigarvaH / zrIdevabha- devasUreH // 22 // dro'tha kRtorubhadra-stataH prabhAnandamunIzvarazca // 3 // zrIcandrasUriH sugurustadIye, paTTAvataMsapratimo'dhunA'sti / asya kharataragaH dvitIyastu dhiyA'dvitIyo, jajJe munIndro vimalendunAmA // 4 // AcAryadhuryatvamavApitAH zrI-zrIcandrasUripravaraistrayo'mI cchezatvA dhikAra zrIcArucandro jinabhadrasUri-rguNAmbudhiH zrIguNazekharazca // 5 // etaireva vitIrNo-pAdhyAyapado muniishvrottsaiH| zrIdevabhadrayatipati-ziSyaH zrI-zrItilakanAmA // 6 // gautamapRcchAprakaraNa-vivaraNamidamalpabuddhivibhavo'pi / bhavyajanopakRtikRte, kRtavAnabhyarthitaH kRtibhiH // 7 // chandolatilakSaNa-doSa?STamasti kimapIha / tadakhilamapi madanugraha-vujhyA zodhyaM vimaladhIbhiH // gaganatale parikhelati0 // 9 // kalyANAcalabhUvikA0 // 10 // ityAdidvAdazapadyAni, atrA'pi | guruparamparA iyaM-candre kule varSamAnamUriH babhUva, tatpaTTe zrIjinezvarasUriH, tasya ziSyo navAGgIvRttikArakaH zrIabhayadeva kaa||22|| sUriH tatpaTTe zrIjinavabhasUriH ityAdi // 7 // 1 saMskRta eNpaddha prAkRta maeNnyuskiTsa ina lAyamerI oNpha di baoNmme maica oNpha di roSala esilATIka sosAyaTI (110-11 patrayoH) 55 -
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ api ca rudrapallIyakharataragacchAdhipati-zrIabhayadevasUrayo'pi aSTasaptatyadhikadvAdazazata 1278 varSakRtadvAviMzatizatazlokamAnajayantavijayakAvyaprazastau (138 patre ) amumeva paramparAM kdhyaamaasuH| tathAhi-- "AsIccandrakulAmbarAmbaramaNiH zrIvardhamAnaprabhoH, pAdAmbhoruhacazcarIkacarittazcAritriNAmagraNIH / sa zrIsUrijinezvarastripathagApAdhaHpravAheriva, svairaM yasya yazobharaistrijagataH pAvitryamAsUtritam // 1 // abhavadabhayadevaH sUrirasmAt sa yasya, prabhurabhajata toSaM stambhane paarshvnaathH| prakaTitavikaTArthI saGghasAdhAjyavRddhI, vyadhita nidhisamAnAM yazca vRttiM nvaaacaaH||2|| tacchiSyo jinavallabhaH prabhurabhUdvizvambharAbhAminI-bhAsvahAlalalAmakomalayazAstomaH shmaaraambhuuH| yasya zrInarabhUpatizirakoTIparannA hara-jyotirjAlajalairapuSyata sadA pAdAravindadvayI // 3 // avApi sUriguruparaMparAyAmeva candrakule zrIvarddhamAnasUrirbabhUva, tacchiSyaH zrIjinezvarasUriH tasya ziSyaH zrIstaMbhanapArzvanAthamUrtiprakaTako navAMgIvRttikAraka zrIabhayadevasUriH, 'tacchiSyA zrIjinavallabhasUriH' ityAdinavapadyAni // 8 // 8 punaH zrIrudrapallIyakharataragacchAdhipati-zrIdevendrasUrayo'pi guruziSyakrama tathaivA''huH zrIpraznottararatnamAlAvRttI eko natriMzadadhikacaturdazazata 1429 varSakRtAyAM (patraM 567); tathAhi-"zrIvardhamAnajinazAsanamerubhUSA-bhUte sudharmagaNanA ykbhdrshaale| zrIkoTikAkhyagaNakalpatarau suvajra-zAkhe'tra guccha iva rAjati candragacchaH // 1 // tasmin mahojvalaphalo18 pamitiM dadhAnaH, zrIvardhamAna iti sUrivaro babhUva / yasyA'prataH samagRNoddharaNoragendra, sUrIndramantravividhopaniSatprakArAn // 2 // sato'stadoSo niyataM vivasvAn , jinezvaraH sUrivaraH samAsIt / no cetkathaM zrIdhanapAlacittA-mahAtama 45
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAbhAcArIzata- kam / // 23 // stomamapAkarodrAk // 3 // tasmAdvabhUvA'bhayadevasUri-yaH stambhane pArzvajinendramUrtim / prakAzya zasyAzca navAjhavRttI navAGgI kRtvA kRtArtha khajanustatAna // 4 // tadanu jinavallabhAkhyaH, prakhyAtaH samayakanakakapapaTTaH / yatpratibodhanapaTaho,-'dhunA'pittikartRdadhvanyate jagati // 5 // ityAditrayastriMzatpadyAni santi // 9 // zrIabhayaevaM punaH zrIdazagaNadharasaMbandhagarbhita-zrIpArzvanAthacaritre 12167 zlokamite vasurasarudra 1168 varSe zrIdevabhadrAcAryaiH devasUreH api prazastau proktaM / tathAhi kharataraga| "tithaMmi vaha(ta)te tassa, bhagavao tiysvNdnnijjmi| caMdakulaMmi pasiddho, viulAe vairasAhAe // 1 // sirivaddha cchezatvAmANasUrI-ahesi tavanANacaraNarayaNanihI / jassavi sumaraMto, logo romaM ca mubahai / / 2 // tassA'si doni sIsA, dhikaar| jayavikkhAyA divAyarasasiva / AyariajiNesarabuddhisAgarAyarianAmANo // 3 // tesiM ca puNo jAyA, sIsA do 6 mahiyalaMmi supsiddhaa| jiNacaMdasUrinAmo, bIo'bhayadevasUritti // 4 // siddhatavittivirayaNa-pagaraNauvayariyabhavaloyANa / ko tANa guNalavaM pi hu, hoja samatyo pavitthari // 5 // tersiviNeassa pasannacaMdasUrissa svgunnnihinno| payapaumasevagehiM, sumai uvajjhAyasissehiM // 6 // saMbegaraMgasAlA-rAhaNasatthaM jagami vitthariaM / rai ca vIracarizra, saa||23|| jehiM kahArayaNakoso(sA)ya // 7 // sovanniMDiyamaMDia-muNisudhayavIrabhavaNaramaNIe / bharuacche tehiM Thie, sumaMdire DaoN. piTarsan riporTa naM. 3 patraM 3 / 46
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM 27 Amadattassa // 8 // siridevabhaddasUrihi, viraive pAsanAhacariamimaM / lihiyaM paDhamillaya potthayaMmi gaNiamalacaMdeNaM" // 9 // ityAdi // 10 // | evaM zrIarbudAcale zrIvastupAlavasatI devakulikAprazastau api likhitamasti // kA svasti zrIkRdavikramasaM. 1692 miti vaizAkha 15 dine zanI, aoha zrIarbudAcalamahAtIrthe aNahillapuravAstavyaprAgvAijJAtIya-zrIcandra0 ityAdibahunAmAni santi, tataH zrIzAntinAthabimba kAritaM, pratiSThitaM ca navAGgIvRttikArakazrIabhayadevasUrisantAnIyaiH zrIdharmaghopasUribhiH ityaadi| atra madhukarazrIkharataragacchIya-zrIdharmaghoSasUrayo jJeyAH // 11 // | evameva zrIdvIpAsanna-zrIunAnagare bhUmigRhAntarvartipratimAprazastau api likhitamasti, yathA "navAGgIvRttikArakazrIa|bhayadevasUrisantAnIyaH zrIdharmaghopasUribhiH pratiSThitaM" // 12 // / evaM zrIbIjApuranagare kharatarazrAvakahammIrapuranarezvaramantrivijayapAlaputramantridevAkAritadevagRhapaTTikAyAM bahUni prazastikAvyAni likhitAni santi, tatra zrIvardhamAnasUrita Arabhya laghujinezvarasUri yAvat ekaikena kAvyena zrIvardhamAnasUri / 1 zrIdurlabharAjaparSat kharataravirudamApaka-zrIjinezvarasUri 2 zrIjinacandrasUri 3 navAGgIvRttikAraka-zrIabhayadevasUri 4 zrIjinavallabhasUri 5 zrIjinadattasUri 6 pramukhA varNitAH santi, sA paTTikA zyAmavarNA sAMprataM vIjApure saMyatazAlAmadhye bhittau sthApitA'sti svayaM mayA dRSTA ca, punaH kautukinA tatra gatvA draSTavyA // 13 // 1. zrImahuddhisAgarapurikRtavijAputvahaduttAntamanthasya prastAvanAyAM 5 phle, 92' zlokAt 135 lokaparyantam / 47
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzatakam / tikate // 24 // PEEMA nanu-zrIabhayadevasUribhirapi svayaM vApi granthe pUrvoktaguruziSyaparamparA proktA'sti ? ucyate-bahuzo yataH zrIsthAnA- navAGgIkRvRttau viMzatyadhikaikAdazazatavarSa 1120 kRtAyAM dvizatadvipazcAzadadhikacaturdazasahasra 14252 pramANAyA~ prAnta (patraM 527) uktam, tathAhi-"zrIsthAnAGgasya mahAnidhAnasya iva unmudraNamiva anuyogaH prArabhyate iti| taccandra- 4 zrIabhayakulInapravacanapraNItA pratibaddhavihArahAricaritra-zrIvarddhamAnamunIndrapAdopasevinaH pramANAdivyutpAdanapravaNaprakaraNapravandha- devasUreH praNAyinaH prabuddhapratibandhakapravaktapravINApratihatapravacanArthapradhAnavAgrasarasya suvihitamunijanamukhyasya zrIjinezvarAcA- kharataragakAryasya tadanujasya ca vyAkaraNAdizAstrakartuH zrIbuddhisAgarAcAryasya caraNakamalacazvarIkakalpena zrImadabhayadevasurinAmnA cchezatvA mayA mahAvIrajinarAjasantAnavarcinA mahArAjavaMzajanmaneva saMvinimunivargapravarazrImadajitasiMhAcAryAntevAsi-yazodevaga- dhikAra NinAmadheyasAdhoH uttarasAdhakasya iva vidyAkriyApradhAnasya sAhAyyena samarthitam // 14 // evameva zrIsamavAyAGgasUtravRttipra|zastI (160 patre) api paTTAnukramo'sti, tadArthanA te granthA bilokanIyAH // 15 // evameva zrIbhagavatIvRttiprazastau (980 patre ) api // 16 // evameva zrIjJAtAdharmakathAvRttiprazastau ( 254 patre ) api // 17 // evameva zrIanuttaropapAtikadazAvRttiprazastau (8 patre) api // 18 // evameva zrIprazravyAkaraNavRttiprazasto (165 patre) api // 19 // evameva zrIpaJcAzakavRttau (301 patre'pi) sA evaM guruparamparA, tathAhi-"yasminnatIte zrutasaMyamazriyA-vaprApnu // 24 // vatyAvaparaM tathAvidham / svasthA(sthA) zrayaM saMvasato'tiduHsthite, zrIvardhamAnaH sa yatIzvaro'bhavat // 1 // ziSyo'bhavatasya jinezvarAkhyaH, sUriH kRtAnindhavicitrazAstraH / sadA nirAlambavihAravartI, candropamazcandrakulAmbarasya // 2 // 48
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyo'pi vitto bhuvi buddhisAgaraH pANDityacAritraguNairano(nUpamaiH / zabdAdilakSmapratipAdakAnadha-granyapraNetA pravaraH kSamAvatAm // 3 tayorimAM ziSyavarasya vAkyAd, vRttiM vyadhAt shriijincndrsuureH| ziSyastayoreva vimugdhbuddhi-prenthaarthbodhe'bhydevsriH||4|| dhodho na zAstrArthagato'sti tAzo, na sAhazI vAkpaTutAsti meM tathA |n cAsti TIkeha na vRddhanirmitA, hetuH paraM matra kRtI vibhAvacaH / / 5 // yadiha kimapi dRbdhaM buddhimAndyAdviruddhaM, mayi vihitakRpAstaddhIdhanAH zodhayantu / nipuNamatimato'pi prAyazaH sAvRteH syAt , na hi na mativimohaH kiM punarmAdRzasya // 6 // caturadhikavizAtiyute, varSasahane zate ca siddheyam / dhavalakapure vasatI, dhnptyorvkulbNdikyoH||7|| aNahilapATakanagare, saMghavarairvartamAnabudhamukhyaiH / zrIdroNAcArya-vidvadbhiH zodhitA ceti" // 8 // ityAdi / evaM eSA eva guruparamparA zrIabhayadevasUribhiH svakRtAnekagranthaprazastI likhitA'sti, jijJAsubhiH te granthA vilokanIyAH // 20 // nanu-abhyagacchIyasUribhiH api idameva guruziSyapAramparya zrIabhayadevasUrINAM vApi granthe likhitamasti ? ucyateanekeSu grantheSu anekaiH likhite varIvati / tathAhi "jiNaballahagaNilihiyaM, suhumatdhaviyArauvamiNaM suyaNA / nisuNaMtu muNaMtu sayaM, pare vi bohiMtu sohiMtu // 152 // " vyAkhyA-'jinavallahagaNi'tti zrIjinavallabhagaNinAmakena matimatA sakalArthasanAhisthAnAGgAdyaGgopAGgapaJcAzakAdizAstravRttividhAnAvAtAvadAtakIrti-sudhAdhavalitadharAmaNDalAnAM zrImadabhayadevasUrINAM ziSyeNa likhitaM karmaprakRtyAdigaMbhIra EXSASSARIX sAmA05 57
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- zAstrebhyaH samudatya dRbdhaM jinavallabhagaNilikhitam / iti sArddhazatakavRttyAM (99 patre) ekasaptatyadhikaikAdazazatavarSa 1171/da. navAGgIrIzata- kRtAyAM zrIcitrAvAlagacchIya-zrIdhanezvarasUrayaH prAhuH // 21 // ttikartRnanu-tapAgacchIyasUribhiH api zrIabhayadevasUrINAM pUrvoktA guruziSyaparamparA kApi proktA'sti ? ucyate-zrIkalpA-18 zrIabhayadantarvAcye tapAgacchIyazrIhemahaMsasUribhiH bhinnabhinnagacchaprabhAvakAdhikAre tathaiva pratipAditA'sti, tathAhi-'zrIupakezavaMze devasUreH // 25 // zrIratnaprabhasUri huyA, jiyai koraMTai nagaraiM anaI osiMe samakAlai ekasamai ekalagnai pratiSThA kIdhI 1 / citrAvAlagacchIya- kharataragazrIvAdidevasUri huaa| jIe hemarAja anAtaNa, AsthAni guNacandra digambara jItI 2 / navAGgIvRttikAraka zrIabhaya- cchezavAdevasUri jiNe dhaMbhaNai seDhI nadI. upakaThi zrIpArzvanAthataNI stuti karI, dharaNendrasAhAyyai zrIpArzvabimcapratyakSa kIpo, dhikaarH| zarIrataNA koDharoga upasamAvyau, tacchiSya zrIjinavallabhasUri huA, cAritranirmala aneka grantha taNau nirmANa kIdhau / iNe anukramaI zrIkharatarapakSaI sUrivara aneka huA sAtizaya' ityAdi // 22 // punaH tapAgacchanAyaka-zrIsomasundaraziSyamahopAdhyAya-zrIcAritragaNivineya paM0 zrIsomadharmagaNiviracitAyAM (saM0 / 1503 varSe ) zrIupadezasaptatikAyAM niSpannAyAM dvitIyAdhikAre saptamopadeze ( patraM 43 ), tathAhi // 25 // "jayatyasau stambhanapArzvanAthaH, prabhAvapUraiH paritaH sanAthaH / sphuTIcakArAbhayadevasUri-yo bhUmimadhyasthitamUrttimiddham // 1 // purA zrIpattane rAjya, kurvANe miimbhuuptau| abhUvana bhUtale khyAtAH, shriijineshvrsuuryH||2|| sUrayo'bhayadevAkhyA-steSAM paTTe didIpire / yebhyaH pratiSThAmApanno, gacchaH khrtraabhidhH||3||" ityAdi // 23 // 50 ENSAR
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ punaH upadezataraGgiNyAM zrImunisundarasUrayo'pi procuH| tathAhi-"vyAkhyAtAbhayadevamUriramalaprajJo navAjhyAH puna-bhavyAnAM jinadattasUriradadAdIkSAM sahasrasya tu / mauDhaH zrIjinavallabho gururabhUd jJAnAdilakSmyA puna-granthAn zrItilakazcakAra vividhAMzcandra prabhAcAryavat // 1 // " iti // 24 // | evaM zrIaNahillapattane saM0 1617 mite yugapradhAnazrIjinacandrasaribhiH samaM zrIabhayadevasari Azritya tapAgacchIdAyadharmasAgareNa vivAde prArabdhe'nekagranthadarzanapUrva caturazItigacchAcAryaiH ekIbhUya dharmapakSaM kakSIkRtya-aGgIkRtya ca sarva gacchIyasasamakSaM sAkSyaM pradattaM svahastAkSaraH matAni likhitAni / yaduta zrIstambhanakapArzvanAthamUrtiprakaTako navAGgI|tikArakaH zrIabhayadevasUriH zrIkharataragacche eva nA'nyatra gacche babhUva iti / iyaM vArtA AbAlagopAlaM prasiddhA asti, punastadarthinA idaM matapatraM drssttvym| atra matapatramidam "saM0 1617 mite kArtika sudi 7 dine zukravAre zrIpATaNanagare zrIkharataragacchanAyakavAdikandakuddAlabhaTTAraka-zrIjinacandrasUri caumAsI kIdhI / tivArai RSImatI dharmasAgarai kuDI caracA mAMDI, ja u abhayadevasUri navAGgIvRttikatA / zrIthaMbhaNApArzvanAthaprakaTakartA, te kharataragacche na huaa| ehavI vAta sAMbhalI tivArai zrIjinacandrasUri smstdrshn| ekaThA kIdhA, pachai samasta darzana nai pUchayo, je zrIabhayadevasUri navAGgIvRttikartA thaMbhaNapArzvanAthaprakaTakartA kisai gacchai8 hai iA? tivAreM samasta darzana milI ana ghaNA grantha joyA / pachai ima kahyo-je zrIabhayadevasUri kharataragacche S EXI
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata // 26 // havA sahI, satyaM samasta darzana ghaNA graMtha joI naI sahI kIdhI, sahI vAra 108 / / atra sAkhibhaTTArakakarmasundarasUri navAnImataM 1, siddhAntIyA-ghaDagacchA-zrIthiracandrasUrimataM 2, jAvaDIyAgacche zrIharSavinayamatam 3, nIgamIyA-tapAgacche ttikazrIkalyANaramasUrimataM 4, bRhattapAgacche zrIsiddhasUrimatam 5, vivaMdaNIka bAre jiyA-khaDakhaDatA-tapAgacche zrIparamAnanda zrIabhayasUrimataM 6, siddhAntIyA-vaDagacchA-zrImahIsAgarasUrimatam , 7 kAchelA-punamIyAgacche udayaratnasUrimatam 8, pIpaliyA-( gacche vimalacandrasUrimatam 9, trAMThADIA-pUnamiAgacche zrIvidyAprabhasUrimataM 10, DhaMDheriyA-punamIyAgacche zrIsaMyama devasUreH sAgarasUrimatam 11, kutavapurA-tapAgacche zrIvinayatilakasUrimatam 12, bokaDiyAgacche devAnandasUrimataM 13, siddhA kharataragantIyAgacche paMnyAsapramodahaMsamatam 14, pArahaNapurAgacche vAdinayakIrtimatam 15, pAlhaNapurIzAkhAtapAgacche vA0 raMga cchezavA dhikaarH| nidhAnamataM 16, aMcalagacche paM0 bhAvaralamataM 17, chApariyApunamIyAgacche paM0 udayarAjamataM 18, sAdhupunamIyAgacche paM0 vA. nagAmataM 19, maladhArIgacche paM. guNatilakamataM 20, osavAlagacche paM0 ratnaharSamataM 21, dhavalapa:yAAMca-15 lIyAgacche paMnyAsa raMgAma 22, citrApAlagacche vA kSemAmataM 23, cintAmaNIyA pADA vA0 guNamANikyagaNimataM 24, AgamIyA upAdhyAyasumatizekharamatam 25, vegaDAkharatara paM0 padmamANikyamataM 26, bRhatkharatara vA0 munirakSamatam 27, citrAvAlajogIvADaI paM0 rAjAmataM 28, koraNTavAlagacche celA-hAsAmataM 29, vivaMdaNIka-khirAluAmataM |30, AgamIyA mokalamataM 31, kharatara-upAdhyAya zrIjayalAbhamataM 32, kAttikasudi 7 zukravAre sarvadarzanI milI, majalasa kIdhI, dharmasAgara RSimatI teDAcyau, puNi dharmasAgara darzanamAMhi na Avyau, vAra tIna majalasa karI teDAvyo, pachai / ALL 4
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ chipI rahyo, paNa na Ave, tivArai kAtI sudi 13 dine sarvadarzana milI caracAye poTo jANIne nilava dhApyau, jinavidarzana vAhira kIdhau sahI / sahI 108 / sarvadarzanasammata zrIabhayadevasUri navAGgIvRttikartA thaMbhaNA pArzvanAtha prakaTakarttA te kharatara gacchA huA, pattanIyasamastadarzanibhiH vicArya mataM likhitam" / / atha granthasAkSyaM likhyate-zrItapAgacchIya-hemahaMsasUrikRtakalpAntarvAcye 1, bhAvahaDAkRta-guruparvaprabhAvakagranthe 2, tapAlaghuzAkhAlaghupaTTAvalyAM 3, tapAkRte AcArapradIpe 4, sandehadolAvalIkharataragranthaprAmANyasAdhake 5, kumaragiristhitatapAsAmagrIsAdhupaTTAvalyAM 6,zrIjinavallabhasUrikRta-sArddhazatakakarmagranthamadhye 7, zrIcitrAvAlagacchIyazrIdhanezvarasUrikRta-vRttiparamparAsAdhaka, tapAkalyAgaralasUricirantanaTippanakadaye 9, chAparIyA-punamIyA-paTTAvalyAM 10, sAdhupunamIyApaTTAvalyA 11, gurvAvalIgranthe 12, prabhAvakacaritre candraprabhasUripraNIte 13, sarge (161 patre) zrIabhayadevasUricaritre 13, pallIvAlagacchIya bha. zrIAmadevasUrikRtaprabhAvakacaritre 14, pIpalIyA-udayaratnapArambheNa jIvAnuzAsane 15, tathA tapA-zrIsomasundarasUrirAjye kRtopadezasaptatigrandhe 16, kiM vahunA 41 granthamadhye / huMDI-zrIabhayadevasUriH navAGgIvRtti kartA zrIstambhanakapArzvanAthanakaTakA kharataragacche vabhUva-sarvadarzanimatopetaM mUlapatra aNahillapattanabhANDAgAre mukkaM asti, tad Alokya etallikhitaM asti, ye ca na manyante te nivaaH| ___ atha stambhatIrthamatAni likhyante-svasti zrIstambhanAdhIzaM natvA zrIstambhatIrthamadhye samastadanibhilikhitam / zrIabhayadevasUri zrIthaMbhaNapArzvanAtha prakaTakAraka navAGgIvRttikAraka kharataragacche huA, keI eka ima nathI saradahitA, rAga 53 1946
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata- - km| % // 27 // % dveSanA vAhyA kubuddhi vAhyA, te bApaDA dukhIhusye sahI 108, siddhAntanaimeli navAMgIvRttinai vRddha sampradAyaneM meli, jehA navAGgIna mAnaI te ghaNA kUDA paDe che / samasta darzana baisI zrInavAMgIprazasti joI vRddhasampradAya joIneM sahI kIdhI, je zrI- ttikartRabhayadevari kharataragacche huaa| atra sAkhi-osavAlagacche paM. sauhAmataM 1 aMcalagacche paM0 lakSmInidhAnamataM 2 vRddha- zrIabhayazAlIyatapAgacche zrIsaubhAgyaratnasUrimataM 3 bar3Agacche u. vinayakuzalamataM 4 koraMTavAlagacche paM0 padmazekharamataM 5 pUrNimA- devasUreH gacche paM0 ratnadhauramataM 6 vaDagacchAtapAgacche paM0 ratnasAgaramataM 7 maladhArIgacche kSamAsundaramataM 8 aMcalIyAgacche pUrNa- kharataragacandramataM 9 sAMDerA sapanaralamA mAlIbhAgamache RSigamatam 11 sudharmaghoSagacche RSiratnasAgaramataM 12 kaDU- cchezatvAAmatI-pomasImataM 13 zrIkharataragacche zrIabhayadevasUri saM0 1111 zrIthaMbhaNo pArzvanAtha pragaTa kIdhI, saM0 1120 zrIna- dhikaarH| vAGgIbRtti kIdhI, saM0 1204 zrIrudrapallIgacche abhayadevasUri vIjA huA na mAne te abhAgIyA, khoDaM bolIne cAritra kA gamADe chai / tathA ke ika kadAgrahI ima kahai-je zrIabhayadevasUri navAGgIvRttikartA zrIdhabhaNapArzvanAthaprakaTakAraka khara taragacche na huA, te mahAutsUtravAdI jANivA, jiNe kAraNe tapAgacchanAyaka zrIsomasundara sUrinA ziSyanI kIdhI | upadezasattarI grantha temAMhi 12 maI upadeze ( 43 panne) te kAlanA gItArtha saMvegI huA / tiNai kharataragacche kahyA chai te huMDI likhI jaI chai|| __ jayatyasau stambhanapArzvanAthaH, prabhAvapUraiH paritaH sanAthaH / sphuTIcakArAbhayadevasUri-yo bhUmimadhyasthitamUrtimiddham // 1 // lk1 purA zrIpattane rAjya, kuvANe bhiimbhuuptii| abhUvana bhUtale khyAtAH, zrIjinezvarasUrayaH // 2 // sUrayo'bhayadevAkhyA-steSAM S5 A4-9
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ paTTe didIpire / yebhyaH pratiSThAmApanno, gacchaH khrtraabhidhH||3|| teSAmAcAryavaryANAM, mAnyAnAM bhUbhRtAmapi / kuSThavyAdhirabhUdehe, prAcyakarmA'nubhAvataH // 4 // tataH zrIgurjaratrAyAM saMbhANakapuraM prati / zattyalpatve'pi te cakrurvihAraM munipunggvaaH||5|| rogagrastatayA'tyantaM, sambhAvya svAyuSaH kSayam / mithyAduSkRtadAnArtha, sarva saI samAhvayat // 6 // tasyAmeva nizIthinyAM, svapne zAsanadecatA / prabho! svapiSi jAgarpi, kiM ? velyA guruM prati // 7 // rogeNa kvAsti ? me nidre-tyukte | devI guruM jagau / unmoTayata tarkhetAH sUtrasya nava kurkuTIH (kutkuTIH?) // 8 // zarabhAvAskiM kurve ?, sA''ha maivaM vaco | * vada / tvamadyApi navAjayA yadU-vRttiH sphItAH kariSyasi // 9 // zrIsudharmakRtagranthAn , kathamarthApayAmyaham / paGgoH pratyeti ko nAma?, merohaNakauzalam // 10 // devyAha yatra sandedAH, mamartavyA'daM tvayA tadA / yathA minadmi tAn sarvAn , pRSTvA sImandharaM jinam // 11 // rogagrastaH kathaM mAtaH!, karomi vivRtIraham / mA'vAdIstatpratIkAre, kintupAyamimaM zRNu // 12 // asti stambhanakagrAme, seddhiinaammhaandii| tasyAM zrIpArzvanAthasya, pratimA'styatizAyinI // 13 // yatra ca kSarati kSIraM, pratyahaM kapileti gauH| tatkhurokhAtabhUmau ca, drakSyasi pratimAmukham // 14 // tadevaM saprabhAvaM tad-bimba viMdasva bhAvataH / yathA tvaM svasthadehaH syAH, iti mocya gatA surI // 15 // prAtarjAgaritAste'tha, svapnArthamavabudhya ca / sama samagrasaGghana, celuH stambhanaka prati // 16 // tatra gatvA yathA sthAne, prekSya pArzvajinezvaram / ullasatsarvaromAJcA, evaM te tuSTu dhurmudA // 17 // "jaya tihuyaNamarakapparukkha jaya jiNadhannaMtari, jaya tihuyaNakallANakosa duriakkarikesari / tihuyaNajaNaavidAladhiyANa bhuvaNattayasAmiya, kuNasu suhAI jiNesapAsa thaMbhaNayapuradviya // 1 // " vRtte tu poDaze sA'rcA, sarvAGga prakaTA'bha Ss
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- zata- km| // 28 // vat / ata evA'gravRtte taiH, paJcakkheti padaM kRtam // 18 // "phaNiphaNaphAraphuraMtarayaNakararaMjiyanahayala, phaliNIkaMdaladala- nabADIvasamAlanImpayasAmala / phalaDAsurauvasaggavaggasaMsamgaagaMjiya, jaya paJcakkhajiNesapAsa thaMbhaNayapurahiya // 18 // " evaM sikarnadvAtriMzatA vRttaH, tuSTuvuH pArvatIrthapam / zrIsaGgho'pi mahApUjAdyutsavAstatra nirbhame // 19 // antyaM vRttadvayaM tatra tyaktvA devyupa zrIabhayarodhataH / cakrire triMzatA vRttaiH, sa prabhAvaM stavaM hi te||20|| tatkAlaroganirmuktAH, sUrayaste'pi jjnyire|nvykaaritcaityec, devasare pratimA sA nivezitA // 21 // sthAnAGgAdinavAGgAnA, kuste vivRtIH kramAt / devatAvacanaM na syAt , kalpAnte'pi hi kharataraganiSphalam // 22 // ityAdi samastavRttAntajANI karI je saMvegI gItArtha chai te samastasidhA kahilyai, utsUtrathI bIhatA cchezatvAthakA bIjAI pUrvAcArya anairai gacchi huA tehiM ima kahyA je zrIabhayadevasUri navAGgIvRttikartA thaMbhaNApArzvanAthadhakAra prakaTaNahAra "jayatihuyaNa battIsI" kAraka zrIkharataragacchi huAsahI sandeha nahI // na ca vAya' etAdRzaH prabhAvakaH zrIabhayadevasUriH tapAgacche na babhUva, kathaM tatpaTTAvalyAM tannAma abhavat / tatpaTTAnukramastu ayam-"zrIvardhamAna 1 zrIsudharma 2 jambU 3 prabhava 4 zrIsijaMbhava 5 zrIyazobhadra 6 zrIsambhUtivijaya 7 zrIsthUlabhadra 8 zrIsvahasti 9 zrIsusthita 10 zrIindradinna 11 zrIdinnasUri 12 zrIsiMhagiri 13 zrIvajrasvAmi 14 zrIvajrasena 15 zrIcandrasUri 16 zrIsAmantabhadrasUri 17 zrIdevasUri 18 zrIpradyotanasuri 19 zrIvAdidevasUri 20 zrImAnatuGgasUri 21 zrIvIrasUri 22 zrIjayadevasUri 23 zrIdevAnandasUri 24 zrIvikramasUri 25 zrInarasiMhasUri 26 zrIsamudrasUri 27 zrImAn devasUri 28 zrIvitrudhaprabhasUri 29 zrIjayAnandasUri 30 zrIraviprabhasUri 31 zrIyazobhadrasUri 32 zrIvimalacandrasUri 33 zrIujhyotanasUri 56
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 34 zrIsarvadevasUri 35 zrIajitadevasUri 36 zrIvijayasiMhasUri 37 zrIsomaprabhasUri 38 zrImunicandrasUri 39 zrIajitasiMhasUri 40 zrIvijayasenasUri 41 zrImaNiralasUri 42 zrIjagaJcandrasUri 43 zrIdevendrasUri 44 zrIdharmaghoSasUri 45 zrIsomaprabhari 46 zrIsomatilakasUri 47 zrIjayAnandasUri 48 zrIdevasundari 49 zrIjJAnasAgarasUri 50 zrIkulamaNDanasUri 51 zrIsomasundara sUri 52 zrIjayacandrasUri 53 zrImunisundara sUri 54 zrIralazekharasUri 55 zrIlakSmI sAgara sUri 56 zrIsumatisAdhuri 57 zrIhemavimalasUri 58 zrIAnanda vimalasUri 59 zrIvijayadAnamUri 60 zrIhIra vijayasUri 61 zrIvijayasenasUri 62 zrIvijayadevasUripramukhAH 63 / evamanyeSu api Agamika 1 pUrNimApakSIya 2 vidhipakSIyAdi 3 gaccheSu paTTAvalyAM etAdRzaprabhAvaka-zrIabhayadevasUrinAma na kvA'pi likhitamasti, tato yasya pitAmahaguruH zrIvarddhamAnasUriH guruzca zrIjinezvarasUriH satIrthyazca zrIjinacandrasUriH ziSyo yasya zrIjinavallabhasUriH praziSyazca zrI jinadattasUriH svayaM ca zrIstambhanakapArzvanAthamUrttipaTako navAGgIvRttikArakaJca, etAdRzaH prabhAvakaH zrI abhayadevasUriH zrIkharataragacche eva jAtaH, nA'nyatra / // iti zrI abhayadeva sUreH kharataragacchezatvAdhikAraH // 4 // nanu - AtmIyagacche pratikramaNAntAH sAdhavaH - "Ayariya uvajjhAe "ci, gAdhA trikaM kathaM na paThanti / ucyate-AbazyakAdiSu sAdhUnAM nAmagrAhaM tasya anuktatvAt / nanu tarhi zrAvakAH kathaM kathayanti ? satyaM, zrIjinavallabhasUribhiH nijasAmAcAryA uktatvAt tathAhi "dAUNa baMdaNaM to, paNagAisu aisu khAmae tini / kiikammaM kiria Thio so gAhA tigaM paDhaIM // 16 // atra Aha paraH nanu - zrIpravacanasAroddhAra bRhadvRttau rAtripratikramaNAdhikAre ( 40 patre ) "vaMdaNayaM gA $7
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ IR sAmAcArIzatakam / Ayariya uvajjhAe shraavkptthnaadhikaarH| // 29 // hAtiya-pADho chammAsiyarasa ussggo| pRttiavaMdaniyamo, thuitia ciivaMdaNA raao||1||" iti sAmAnyena pATho likhitaH, na tu vivecanaM kRtam , yaduta gAthAtrayamidaM zrAddhA evaM paThanti, na tu sAdhava iti // nanu-kathaM zrIjinavallabhasUribhiH pratyapAdi, yaduta-'saDDo gAhAtigaM paDhaI" iti ? / atrocyate-yadyapi pravacanasAroddhAravRttI sAmAnyatayA uktam, tathApi "sAmAnyAdvizeSo balIyAn iti nyAyAt, zrIhemasUribhiH svopajJayogazAstracaturyaprakAzaTIkAvAM (248 patre) vizeSataH proktam / yaduta-pratikramaNasAmAcArI imAbhistrayastriMzatprAktanagAthAbhirabaseyA, tatra dazamI gAthA | | yathA-"dAUNa vaMdaNaM to, paNagAisu jaisu khAmae tinni / kiikamma kari AyariyamAigAhAtigaM paDhai saho // 1 // " iti | hetoH gAthAtrayapaThanaM zrAddhAnAM yuktaM, na yuktaM sAdhUnAM, nAmagrAhaM kutrA'pi granthe sAdhUnAM tatpaThanasya anuktatvAditi, yadyapi gAthAyAM saptapaJcAzanmAtrAsambhavAt , "mAi gAhA tigaM paDhaI" ityeva pATho yuktaH, tathApi gAthAbhedapar3he asyA gAthAyA 'ugAhanAma' gAthArUpatvAt , ante 'saDDo' iti bhaNanena SaSTimAtrAsadbhAve'pi na doSaH / / nanu-atra 'saDDoM' iti ko'rthaH / zraddhAvAniti vyutpattyA sAdhUnAM api gAthAtrayaM vAcyaM ApannaM iti, evaMbhUtasya arthasya kA'pi granthe prAktane atrAdhikAre adarzanAt , pratyuta etadarthakalpane vizeSyapadApekSA syAt, atra ko'pi vijJaMmanyo avAdIt / nanu-gAthAyAM saptapaJcAzat mAtrA bhavanti, yataH 'paDhama vArahamattA bIe aThArasehiM sNjutto| bAhamatto taio, paNNarasavibhUsiA gAhA // 1 // | // 29 // 1jaha paDhau taha tI dahapaMcabihasihA gAhA // iti prAkRtapaile pAThaH /
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ sII gAhAI, sattAvannaM havaMti mattAI / pubaddhee tIsA, sattAvIsA apubaddhe // 2 // iti gAdhAlakSaNaM, "tataH dAUNa baMda|NaMto, paNagAisu jaisu khAmae tinni / kiikammaM kiriAyari- amAi gAhAtigaM paDhai // 1 // ityevaM zuddhapAThasadbhAvAt 'gAhAtiga paDhai saho' iti ayaM apapATho gAthAyAH paSTimAtrAsadbhAve na mAtrAtrayAdhikyAt, atra ucyate, aho ! chandaH zAstrAnabhijJatvaM vijRmbhitaM bhavataH, yato 'naMdiacchaMdasi' gAthAyAM bhedapaTuM uktaM asti / tathAhi - ' gAho 1 gAha 2 digAho 3 uggAhI 4 gAhiNI 5 a khaMdho a 6 / chabiha gAhAbheo, nidiTTho naMdiaDDeNa // 1 // 623 // SaNNAmapi lakSaNaM yathA--" gAho 1 cauvannAe, sattAvannAi bhannae gAhA 2 / vivarIA ya vigAhA 3, uggAho saTTimatto a 4 // 1 // gAhiNi bAsaDIe, 5 causaTThIe a khaMdhao bhaNio 6 / ee chacca vigappA, gAhAchaMdami niddiTThA // 2 // uggAhodAharaNaM yathA-- "thosAmi sahajagajIvabaMdhavaM? aTTakamma niddahaNaM / asurasuranAgamahiaM, saMtijiNaM sabaloyasaMtikaraM ||1||" ityAdi, tataH SaSTimAtrAsadbhAve'pi ugAhanA magAthArUpatvAt 'gahAtigaM paDhai saGghotti' pAThaH saGgatiM aGgati / gAthAtrikaM zrAddhaiH eva paThitavyazca na sAdhubhiriti // nanu-zrIdevasUrikRtayati dinacaryAyAM "bhAveNa ya deheNa ya, abbhuTThANaM karaMti vaMdaNayaM / svAmaNa baMdaNagAhA-tIa bhaNati tti ussaggA // 137 // " iti 137 tamagAdhAyAM sAdhUnAM kathaM gAthAtrayapaThanamukam ? ucyate - idaM khalu matAntaraM kiJcid avaseyam, tadIyasAmAcArI vizeSo vA, yataH taTTIkAyAM tathaiva uktam // tathA ca taTTIkApAThaH, -" kRtavandanaH pazcAt pAdaiH avagrahAt vahirnirgatya "Ayariya uvajjhAe" iti gAthAtrayaM paThati, keSAM sanyA mahAsattAvAda hoMti mattAI pugvadammi a vIsA sattAIsA paraddhami // iti mudvitapAThe'pi isalikhita pratikRAnusAreNa mULe pATha AdataH / 59
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ saamaacaariishtkm| 18 cinmate na paThati ca" iti zrIbhAvadevasUrikRtayatidinacaryAyAM (83 patre ) / atha paJcavastukasUtre sAdhupratikramaNA ra sAdhUnAM dhikAre (77 patre ) 'Ayariya uvajjhAe' ityAdi gAthAnikaM bhaNitamasti, tatrApi tadgacchIyasAmAcArI eca pramANam // sAdhvIbhiH athavA 'tasvaM punaH kevalino vidanti' yathA'sti tathA pramANaM, nA'smAkaM ko'pi abhinivezaH, asmadgacchasAmAcArI18 samaM vihAceyam , yatsAdhavA, 'Ayariya uvajjhAe ti gAthAtrikaM na paThantIti // kaarnissedhaa|| iti Ayariya uvajjhAe shraavkptthnaadhikaarH||5|| dhikaarH| nanu-kepAMcidacche sAmprataM sAdhUnAM sAdhvIbhiH sama vihAro dRzyate,Atmagacche tu tanniSedhaH, tat katham ! atrocyate, sUtravRttyAdau sAdhUnAM strIbhiH saha vihAraH 1 svAdhyAyaH 2 avasthAnAdeH 3 niSedhAt, yaduktaM sthAnAGgasUtre SaSThasthAnake prathamoddezake ( 352 patre ), tathAhi-- ___ "chahi ThANehiM nigaMthe niggI giNhamANe vA avalaMmANe vA nAikkamati, taM jahA-khittacittaM 1 dittacittaM 2 jakkhA i8 3 ummAyapattaM 4 uvasaggapacaM 5 sAhikaraNaM 6 // chahiM ThANehiM nimgaMdhA niggaMdhIo asAhammiaM kAlagarya samAyaramANA nAikamaMti, taMjahA-aMtohiMto vA bAhiM jINemANA vA 1bAhiM hiMto vA nidhAhiM jINemANA 2 uvehamANA vA 3 uvAsamANA vA 4 aNunavemANA vA 5 tusiNIte vA saMpavayamANA 6 // taTTIkA-anantaraM gaNadharaguNA uktAH, gaNadharakRta // 30 // maryAdayA ca vartamAno nirgrantho na AjJA atikrAmati iti etat sUtradvayenA''ha-tatra prathamaM paJcamasthAnake vyAkhyAtameva, tathApi kiMciducyate gRhNan-grIvAdau avalambayan , hastavavAJcalAdI gRhItvA na atikrAmati AjJAmiti gamyate / kSipta 60
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ cittAM zokena 1 dRptacittAM harSeNa 2 yakSAviSTAM-devatAdhiSThitAM 3 ummAdaprAptAM vAtAdinA 4 upasargaprAptAM tiDamanAyAdinA nIyamAnAM 5 sAdhikaraNAM kalayantIM 6, pani sthAnaH vakSyamANaiH nirgranthAH-sAdhavo nirgrandhyAH ca sAdhvyaH tathAvidhanirgrandhAbhAve mizrA santaH sAdharmikaM samAnadharmayuktaM sAdhu ityarthaH, 'samAyaramANe'tti samAdriyamANA:-sAdharmikaM prati AdaraM kurvANAH samAcaranto vA utpATanAdivyavahAraviSayIkurvanto, na atikAmanti AjJA strIbhiH saha vihAra 1-svAdhyAyA 2-vasthAnAdi na kArya ityAdirUpAM, puSTAlambanatvAt iti 'aMtohiMto vatti gRhAdeH madhyAd' bahirnayanto vAzabdA vikalpArthAH, bAhihiMto vatti gRhAdeH bahistAt nirbahiH-atyantabahiH bahistAttarAMnayantaH, 'upekSamANA' iti upekSA dvividhA-vyApAropekSA avyApAropekSA ca, tatra vyApAropekSayA taM upekSamANAH tadviSayAyAM chedanabandhanAdikAyAM samayaprasiddhakriyAyAM vyApriyamANA ityarthaH, avyApAropekSayA pa mRtakasvajanAdibhiH taM saskriyamANaM upekSamANAH satra udAsInA ityarthaH, tathA 'uvAsamANati pAThAntareNa 'bhayamANa'tti vA rAtrijAgaraNAt tadupAsanAM vidadhAnAH, 'uvasAmemANA'tti pAThAntare taM kSudravyantarAdhiSThitaM samayaprasiddhavidhinopazamayanta iti, tathA 'aNunnamANa'ti tatsvajanAdIn tatpariSThApanAya anujJApayantaH, 'tusiNIe'tti tUSNIbhAvena saMpravrajantaH tatpariSThApanArtha AgamAnujJAtatvAt sarva idaM AjJA'tikamAya na bhavati iti / " atra spaSTameva sAdhUnAM sAdhvIbhiH samaM vihAro nyaSedhi // 1 // tathA punarniSedhamAha-"je mikkhU AgaMtAgAre jAva pariAvahesu vA ego egithie saddhiM vihAraM vA karejA sajjhArya vA kareja asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA AhAreja uccArapAsavarNa vA pariDavei, aNNayaraM vA (aNAri) ANA 61 sAmA06
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ ! sAmAcA rIzatakam / // 31 // riaM niDuraM asamaNapAuna kahaM kahe kahataM vA sAhijjati taM sevamANe Avajjai cAummAsivaM parihAraGkANaM aNugdhAiyaM" ityAdi iti zrInizIthe'STamodezake // uktaH saptamaH, idAnIM aSTamaH "tassa imo saMbaMdhI kahito""kahiyA khalu AgArA, te u kahiM ? kativihA? ya vizeyA / agaMtAgArAdIsuM, savigAravihAramAdIyA // 1 // " sattamamassa aMtasute (i) tthI purisAgArA kahitA, te kahiM haveja ? agaMtAgArAdisu, te AgaMtAgArAdI ihaM samati kativihA gAme agArA niSNeyA / iha avarUviyANi vyAkhyA - ego sAhU egAe itthiAe saddhiM samANaM gAmAo gAmaMtaraM vihAro ahavA gayAgayaM caMkramaNaM sajjhAyaM karei, * asaNAdiaM vA AhAreti uccAraM pAsavaNaM vA parivei, ego egatthiAe saddhiM vihArabhUmiM gacchati, aNAriA kAmakahA' nirantaraM yA appiyaM kaha kaheti, kAma niDarakahAo etA ceva asamaNapAjaggA, athavA desabhaktakahAdI jA saMjamovakArikA Na bhavati, ssA sabA asamaNapADaggA // "agaM tagAre ArAmAgAre kulAvasatthe / purisitthiega'Nege caTakabhayaNA, duyakkhe'vi ||2||" ego egithie saddhiM, ego aNegityIe sArddhaM, aNegA egithie saddhiM, aNegA aNegithie saddhiM jA kAmakahA sA u hoi aNAriyA tattha loiyA | NaravAhaNadadhikathA loguttariyA taraMgavatI malayavatI magadhaseNAdI, cauttariyA nihurabhallIkahaNaM bhAgavaya do sakhAmaNayA // 3 // "avi mAyaraM pi saddhiM, kahAvi egANiyassa paDisiddhA / kiM puNa ? agArigAdI, taruNitthINaM sahagayasva // 4 // " 62 sAdhUnAM sAdhvIbhiH samaM vihA raniSedhA dhikAraH / 6 // 31 //
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAibhagiNimAdIhiM agamitthIhiM saddhiM egAgiassa dhammakahAvi kAuMNa ghaTTai, kiM puNa aNNAhiM taruNitthIhiM saddhiM ? "aNNAvi appamatzAma thIsa kalA nigu savAriyana kamaNapANabhoaNe uccAresu tu saviseso // 5 // " "bhayaNapayANa cauNha, aNNayajutte a saMjae saMte / je bhikkhU viharejA, ahayA kareja sajjhAyaM // 6 // " bhayaNapayA caubhaMgo pubutto / asaNAdi vA AhAre uccAre uccAriM ca AcarijAhi niTTaramasA(hu) jahuttaM / annayaraM kaha jo kahei, // 7 // so ANA| aNavatthaM, michattavirAhaNaM tahA duvihaM, pAvati jamhA teNaM ee payA vivajejA // 8 // didve saMkA bhogAdi jamhA ee dosAtamhA na kappaMti vihArAi kAuM, kAraNe puNa karenjAvi // 9||vitiypdmnnppjjhe, gelaNNuvasamgarohagiddhANe |sNbhmbhyvaasaasu ya, khaMti khamAdINa nikkhamaNe // 1 // dAragAhA-aNNacca aNNappajjho so sadyANi vihArAdINi karejA, iANi gelaNNe uddesaMmi cautthe gelaNNe jo vihI samakkhAo so ceva ya vitiapae gilapaNe aTThasamuddese // 10 // kaMThA / iyANi kA 6 uksogetti tatthimaM udAharaNaM-kulavaMsaMmi pahINe, sasagabhasagehiM hoi AharaNaM / sukumAliapavajA, sapaJcavAyA ya phAseNaM // 11 // ityAdi nizIthabhASyacUNyau~ aSTamoddezake-kiMca yatra saMyatyo bhavanti tatra kSetre api anavasthAnaM | sAdhUnAM AstAM vihArAdi // 2 // tathA coktaM bRhatkalpasUtrabhASyavRttiSu dvitIyakhaNDe -"se gAmaMsi vA jAva rAya, hANIsi cA egagavaDAe egaduvArAe eganikkhamaNapavesAe no kappai niggaMthANa ya niggaMthINa ya egattara vatthae" // athA'sya sUtrasya kaH sambandhaH 1 ityAha-gAmanagarAiesu tesu a khettesu kattha basia ? jattha na vasaMti samaNIma- k - -
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ RI sAmAcA- rIzata // 32 // mbhAse niggamapahe pA, grAmanagarAdiSu teSu pUrvasUtrokteSu kSetreSu kuna vastavyaM iti cintAyAM anena sUtreNa pratipAdyate, mA NRI sAdhUnAM yatra abhyAse" pratizrayAsanne "nirgamapathe vA" nirgamanadvAre zramaNyo na vasati bhavanti tatra vastavyaM iti / + ++ "jahAsAdhvIbhiH tassa rAyaputtassa vejjehiM aMbagA apasthitti kAuM paDisiddhA, tahA bhagavayA'vi sAhUrNa abhapaDisevA iha parattha ya sa viDAapasthitti kAuM paDisiddhA, tappariharaNe yA oSa itthIpasupaMDagasaMsattAe basahIe saMjayakhette aja ThAyayaM // " etA- niSedha vatA sAdhubhiH sAdhvIbhiH samaM na viharttavyam , yatra ca sAdhavaH sAdhvIH pratikSetrAntaraM nayanti, tatrApi amI eva na-nAdhikArI yanti, nA'nye / yaduktaM, paJcAnA=AcAryopAdhyAyapravakasthaviragaNAvacchedakAnAM ekataraH saMyatIH nayati, tAzca svIsAthena marma saMvignena parimAnavarayA netanyA / iti bRhatkalpabhASye caturthodezake // 3 // | gaNadharasya eva sAdhvInAM kSetrAntaranayane adhikAraH, tatprakArazca nizIthabhASyacUNoM aSTamoddezake jItakalpe ca proktaH-"jayA , khettAo khetaM saMjatIo saMcArijati tadA nibhae nirAbAhe sAhU purao ThiA, tAo bhagao pahiA Agacchati, bhayAi kAraNe puNa sAdhUnAM purao maggao saMjatIto saMcArijati, tayA nibhae nirAbAhe sAhU purao ThiA tAoya maggao paTTiA Agacchati, bhayAikAraNe puNa sAdhUNaM purao maggao pakkhApakkhiyaM vA samaMtao vA ThiAgacchati, "Nipaca gAhA"saMjatINaM saMbaMdhiNo je saMjayA tehiM sahiogaNadharo appavitio appatitio vA nipaccavAe Neti sapaJcavAe satyeNa sama Neti, jo yA saMjao sahassajodhAtI satthe vA kayakaraNo teNa sahio Neti, "ubhayahA gAhA" ege AyariA bhaNaMti purao viThiA ra saMyatIto gacchaMti, kiM kAraNam ? Aha, kAiasaNNANiveDasaMjayaM mA vaiNIe lahiti sovavaiNi tamhA purao gacchaMtu taM Na *CRk 64
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ jujjati kamhA ? tAsiM aviNao bhaNNati 'logaviruddhaM ca tamhA ubhayaM jayaNAe kArejA, kA jayaNA ? jattha ego kAi-1 asaNaM yosirati, tatya sabepi ciTThati, tato ( saMjaio) vi ciTThate dahUM maggato ceva ciTThati, tAo vi piDhao sarIraciMtaM kareMti evaM dosA na bhavaMti" ityaadi| sAdhvInAM kSetrAntaranetA gaNadharazca IdRg iSyate"piadhamme daDhadhamme, saMvigge'vajAoatejassI / saMgahukmgaha kusalo, suttatvaviU gaNAhibaI // 1 // " vyAkhyA-"piadhammo0" priya iSTo dharmaH zrutacAritrarUpo yasya sa priyadharmaH, yastu tasmin eva dharma dRDho dravyakSetrAdyApadudaye'pi nizcalaH sa dRDhadharmo rAjadantAdivat dRDhazabdasya pUrvanipAtaH, saMvigno dvidhA-dravyato bhAvatazca, tatra dravyato mRgaH sadaiva trastamAnasatvAt , bhAvato yaH saMsArabhayodvignaH pUrvarAtrApararAtrakAle saMprekSate-'kiM mayA kRtaM?, kiMvA kartavya| zeSa!, kiM vA zakyamapi tapaHkarmAdikaM kiM ahaM na karomi ?' ityAdi, "vajjitti" akAramazeSAd avadya-pArpa, sUcanAt / sUtraM iti kRtvA tadbhIruH avadyabhIruH, ojaH tejazca ubhayamapi vakSyamANalakSaNaM tad vidyate yasya sa ojasvI tejasvI ceti, 'saMgraho' dravyato vastrAdimiH bhAvataH sUtrAbhyAM, 'upagraho' dravyata auSadhAdibhiH, bhAvato jJAnAdibhiH, etayoH saMyati viSayayoH saMgrahopagrahayoH kuzalaH, tathA 'sUtrArthavid' gItArthaH, eSa evaMvidho gaNadharAdhipatiH AryikANAM gaNadharaH sthaapdiniiyH| atha ojasvI iti vyAcaSTe
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ saamaacaariishtkm| // 33 // "ArohaparINAhA, ciamaMso iMdiA ya paDipuSNo / aha oo teo puNa, hoi aNotappaNA dehe // 2 // " sAdhUnAM vyAkhyA-"Aroho" nAma zarIreNa tulyo na atidIrghatA na atihasvatA, "parINAho"nna atisthaulyaM na atidurbalatA, sAdhvImiH athavA 'ArohaH"-zarIrocchyaH, parINAho bAhoH viSkambhaH, etau dvau api tulyau na hInAdhikapramANI, "ciamaMsotti" |sama vihAbhAvapradhAnanirdezasya citamAMsatvaM nAma vapuSipAMzulikA na vilokyate, tathA "indriyANi" ca pratipUrNAni, na cakSuH-zrotrA- raniSedhAdyavayavavikalatA iti bhAvaH / atha etad ArohAdikaM oja ucyate, tad yasya asti iti ojasvI, tejaH punaH dehe-zarIre aadhikaarH| anapatrapatA alajanIyatA, dIptiyuktatvena aparibhUtatvaM tadvidyate yasya sa tejasvI, iti gataM gaNadharaprarUpaNAdvAram // atha saMyatIgacchasya Anayana iti dvAraM Aha"paDilehi ca khettaM, saMjaivaggassa ANaNA hoi / nikAraNami maggao, kAraNe samagaM ca purato vA // 3 // " vyAkhyA-evaM ca vasativicArabhUmyAdividhinA pratyupekSitaM ca saMyatiprAyogya kSetraM, tataH saMyatIvargasya AnayanaM tatra kSene bhavati, kathaM ityAha-'niSkAraNe-nirbhaye nirAbAdhe vA sati sAdhavaH purataH sthitAH, saMyatyastu 'mArgataH' pRSThataHsthitA gacchanti, kAraNe tu 'samakaM vA sAdhUnAM pArzvataH 'purato vA' sAdhUnAM agrataH sthitAH saMyatyo gacchanti, "nippaJcavAyasaMva-dhi bhAvie gaNadharappabiitaio / nei bhae puNa satthe- siddhiM kayakaraNasahio vA // 4 // vyAkhyA-niSpatyapAye saMyatInAM ye sambandhinaH svajJAtIyAH bhAvitAzca samyakpariNatajinavacanAH nirvikArAH saMyatAH taiH saha gaNadhara AtmadvitIya AtmatRtIyo vA saMyatIH vivakSita kSetra nayati, atha stenAdibhayaM vartate, tataH sArthena sAdha 66
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ nayati, yo vA saMyataH kRtakaraNaH iSuzAstre kRtAbhyAsaH tena sahitaH saMyatIH tatra nayati, sa ca gaNadharaH svayaM purataH sthito gacchati, saMyatyastu mArgataH sthitAH, atra eva matAntaraM upanyasya dUSayannAha" ityAdi, tathA yatijItakalpavRhadvattau || dAAcArya:-"saMyatIvarttApakaHprathamabhaGgavartI anujJAto,na zeSabhaGgAtrayavartI, te cA'mI bhaGgAH, sahiSNuH api bhItaparSat api / sahiSNuH na bhItaparSat 2 asahiSNuH paraM bhItaparSat 3 asahiSNuH abhItaparSacca 4 tatra indriyanigrahasamarthaH saMyatIH prAyo6 gyakSetravastrapAnAmA utApamAyAM pramavizuH sahiSNuH ucyate 1 yasya tu sarvo'pi sAdhusAdhvIvargo bhayAt na kA api kriyAM karoti sa bhItaparipat , tatra prathamabhaGge vartamAnaH saMyatIparivartane samucitA, zeSeSu triSu bhaGgeSu vartamAno nA'nujJAtaH, yadi parivartayati tadA caturgurukAH yato dvitIyabhaGge AtmanaH sahiSNuH paraM abhItapariSat tadA svacchandapracArAH satyo yat kimapi tA kariSyanti tatsarva ayameva prApnoti, tRtIyabhaGge tu svayaM asahiSNutayA tAsAM aGgapratyaGgAdIni dRSTvA yad / Acarati taM niSpannaM (doSamAmoti) caturthabhane dvitIyatRtIyabhaGgadopA na cA''moti, prathamabhaGgavartini AcAryasya yathAvat saMyatIparivartane atimahatI karmanirjarA iti // 4 // tathA ca AcAyopAdhyAdInAM tannayanasaMvAdakaM zrIAcArAGgasUtre ( 352 patre); tathAhi___ "se bhikkhU yA bhikkhUNI vA AyariyauvajjhAehiM saddhiM gAmANugAmaM dUijamANe no AyariyauvajjhAyassa hattheNa vA hatthaM jAva aNAsAyamANe AyariyautrajjhAehiM saddhiM jAva duijjeja vaa|" ityAdi // 5 // evaM mahAnizIthe'pi ( aSTamoddezake) sAdhvIbhiH sama sAdhUnAM bihAraH niSiddhaH-tathAhi 67
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAcA zata m / 34 // 'je bhikkhU sagaNaccie paragaNa ciyAe niggaMdhIe samaM gAmANugAmaM dUijamANe purao gacchamANe piTThao rIamANe oiyamaNasaMkappe ciMtAsogata saMpati kahANIvagae vihAraM karei jAtra kareMtaM vA sAijjati jAva taM sevamANe Avajjati cADammAsia parihAraTThANaM' aNugdhaiyaM" iti // 6 // atredaM tAtparyam - zrIsthAnAGgavRttyabhiprAyeNa sAdhUnAM strIbhiH samaM vihAro niSiddhaH, tathA nizIthabhASyAbhiprAyeNa sAdhUnAM strIbhiH samaM caturbhayA'pi bihAro nyaSedhi, karaNe tu bahavo doSAH pratipAditAH, glAnAdinimitte tAbhiH samaM vihaarvidhiH| uktaH, sa tu kAraNikaH, apavAdapadaM utsargapade sthApyamAnaM tu utsUtrAya bhavatIti / tathA zrIbRhatkalpabhASya vacanaprAmAyAtu-zrIAcAryopAdhyAyapravarttakastha viragaNA vacchedakAnAM bahuzrutAnAM pariNatavayaskAnAM saMvinAnAM anyataraH ko'pi strIsamvandhisArthayogena sAdhvIH kSetrAntare nayati, tatrA'pi AcAryaiH saMvegI nirvikAro bhrAtrAdiH sahasrayodhizakha kalAkuzalo dvistrisAdhusamanvito vilokyate nA'nyaH, etAdRzaH pUrvoktanizItha bhASya bRhatkalpavidhinA sAdhvIH kSetrAntare prApayati na yAha-zaH tAdRzaH, ato'tra idaM AkUtam - sAmAnyasAdhUnAM tu sAdhvInAM kSetrAntare prApaNaM niSiddhaM, AcAryAdipaJcakaM prApayati tatra tu kAraNaM uktaM, tathA punaH sAdhvIbhiH samaM bihAra niSedhasUtraM tu spaSTameva pUrva upadiSTamasti, tathA lokaviruddhazcAyam-tAbhiH samaM bihAraH ye ke'pi pazyanti te'pi nindanti -- aho brahmacaryadhAriNo'mI yogiyoginIvat ye vanitAbhiH virahitA | dinamapi sthAtuM na zaknuvanti / aparaM ca teSAmapi madhye kecidbhuktabhogAH kecidabhuktabhogAH, kecidyuvAnaH, tatasteSAM vA dRSTvA kathaM cetovRttau kalAkelikelayo jaladhijalavelA iva prasarantyo vArayante, tadanivAraNena kadAcitkathaMcit 68 sAdhUnAM sAdhvIbhiH samaM vihA | raniSedhA dhikAraH / 6 // 34 ||meN
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIlanatabhane dvayorapi bodhivIjanAzaH syAt / yaduktam-"ceiyadabaviNAse, 1 risighAe pavayaNassa uddddaahe| saMjai ca utthabhaMge, mUlaggIbohilAbhassa // 1 // " ityAdi, na ca sarve'pi sAmpratIkAH sAdhavaH zrIsthUlabhadrasvAmisadharmANaH santi, tatsamaye'pi tatsamatAM na ke'pi siMhaguhAvAsitatsatIrthyasAdhupramukhA lebhire, tataH samprati tathAvidhAH kathaM bhaveyuH, tatahastAsAM saGgatiH eva asakatA otoH ivAkhUnAm / yaduktaM zrIuttarAdhyayanasUtre 32 adhyayane (625 patre)___"jahA virAlAvasahassa mUle, na bhUsagANaM vasahI pasasthA / emeva itthInilayassa majjhe, na baMbhayArissa khamo nivAso"| // 13 // ityAdi // 7 // tata AdhunikasAdhubhiH sAdhvIbhiH samaM vizeSato vihArona kAryaH, jinAjJAbhaGgAt / tatprasaGgena mahAnanarthakoTiprAdurbhAvAcca / / | nanu-tapAgacche sAmprataM kimiti sAdhvIbhiH samaM sAdhayo vihAraM kurvanti ? ucyate-siddhAntAdiSu niSkAraNaM prakaTa niSedhe api, tapAgacchIyazrIvijayacandrasUriNA ekAdazanavInA''caraNAsu sAdhvIbhiH samaM sAdhUnAM bihArasya sthApitatvAt , yaduktaM tapAgacchIyaprabandhe, tathAhi| "zrIjagaJcandrasUriNA vIjApure saM0 1285 'tapA' iti nAma labdhaM dvAdazavarSAcAmlakaraNena, tacchiSyau zrIdevendrasUri 1 zrIvijayacandrasUrI 2 tatra prathamo devendrasUriH tatpahe sthApitaH, dvitIyastu AcAryatvena gacchapavartakaH tdnu|| zrIdevendrasUrau mAlavakaM gate, gUrjaradharitryAM vijayacandrasUriNA sarvagacchAvarjanArtha nirvikRtikapratyAkhyAne nirvikRtikagrahadANam 1, sAdhubhiH samaM sAdhvIvihArasthApanaM 2, tatkAlInoSNodakagrahaNaM 3, sAdhuzAdhInAM vastrapoTTikApradAna 4, haritaphala
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA zata kam / // 35 // zAkagrahaNam 5 / ityAdikamAcaraNau kAdazakaM panarttitaM / zrAt kiyatA kAlena zrIdevendrasUriH mAlavakAt sameto gurjaratrAyAM, stambhatIrthe vijayacandrasUriH zrutaH" ityAdi / tathAcA'yaM paramArthaH, pUrva likhita zrIsthAnAGgasUtravRttinizIthabhASya cUrNi zrIbRhatkalpabhAgyajIta kalpa- zrI AcArAGgasUtra mahAnizItha tapAgacchIyaprabandhAdigranthasammatyA khaparagacchIyagItArthAmnAyaparamparayA ca sAdhUnAM sAdhvIbhiH samaM niSkAraNe vihAraniSedho dRzyate punaH yatsarvajJabhASitaM tatsatyaM nA'smAkaM ko'pi matAbhinivezo'sti | // iti sAdhUnAM sAdhvIbhiH samaM vihAraniSedhAdhikAraH // 6 // nanu - keSAMcidgacche papitaM valacaNakamASAdi dvidalaM godhUmamaNDakAdikaM ca sAdhupramukhA na gRhNanti, AtmanAM gacche tu tagrahaNapravRttiH dRzyate sA kiM siddhAntAdimUlA ? kiM vA svagacchasampradAyagamyA ? ucyate-siddhAntAdimUlA eva eSA, yataH zrImahAvIradevena svayaM tamhaNAt yaduktaM zrIAcArAGgaprathama zrutaskandhe navamAdhyayane caturthoddezake zrImahAvIra| devasya AhAragrahaNAdhikAre ( 283 patre ), tathAhi adu jAva ittha heNaM oaNa 1 maMthu 2 kummAseNaM 3 eANi tiNi paDiseve aDDa mAse a jAvayaM bhavanaM // vyAkhyA- zrIzIlAGkAcAryakRtA vRttiH eSA, yathA- 'atheti', Anantarye dharmAdhAraM dehaM yApayati sma rUkSeNa-sneharahitena, kena ? 'odanamaMthukulmASeNa' odanaM ca kodravaudanAdi 1 maMthu ca-vadaracUrNAdikaM 2 kulmASAzca bhASavizeSA eva 3 uttarApathe 1 agra nivena dharmasAgareNa svakRtAyAM pravacanaparIkSAyoM ( 385 patre ) sAdhvIbhiH samaM sAdhUnAM vidvAse svIkRtaH / 70 paryuSitadvidalamaMDa kagrahaNa vicAraH 19 // 35 //
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAnyavizeSabhUtAH paryuSitamApA vA siddhamASA yA odanAsudhA zazi rAma hAla sena AtmAnaM yApayatIti sambandha iti / etadeva kAlAvadhivizeSato darzayitumAha-"eANi tiSNi" ityAdi, etAni odanAdIni anantaroktAni pratisevate, tAni ca samAhAradvandvena tirohitAvayavasamudAyapradhAnena nirdezAt kasyacinmandabuddheH syAd ArekA, yathA trINyapi samuditAni pratisevate ityarthaH, ataH tadvyudAsAya 'trINi' iti anayA saGkhyayA nirdeza iti, trINi samastAni vyastAni sAvA yathAlAbhaM pratisevate iti, kiyantaM kAlaM? iti darzayati, aSTau mAsAn RtubaddhasaJjakAn AtmAnaM ayApayat vartitavAn , bhagavAn iti atra kulmASazabdena dvitIyavyAkhyAne paryuSitamASA uktAH, rAtrivAsina ityarthaH, te ca bhagaktA zrImahAvIradevena svayaM gRhItAH // 1 // | punaratraivodezake'gretanAlApake ( 285 patre)-"avi sUiyaM vA sukaM vA sIaM piMDa purANakummAsaM / adu bukkasaM pulAgaM M vA laddhe piMDe ala' davie // 107 // " 'sUiaMti, dadhyAdinA bhataM, AkRtamapi tathAbhUtaM zuSkaM vA ballacaNakAdi, a a yA sApaDa purANakummAsa / adu bukkasa pulAgaM zItapiNDaM vA-paryupitabhaktaM tathA "purANakummAsaM" vA bahudivasasiddhasthitakulmASaM "cukasaM"ti cirantanadhAnyaudana, yadi vA purAtanasaktupiNDaM, yadi vA bahudivasasambhRtagorasaM godhUmamaNDakaM ceti, tathA "pulAkaM"-yavaniSpAvAdi, hA tadevambhUtaM piNDaM avApya rAgadveSavirahAt draviko bhagavAn tathA anyasmin api piNDe labdhe'labdhe vA drviko| eSa bhagavAn iti, tathAhi-labdhe paryApte zobhane vA notkarSa yAti, nA'pi alabdhe-aparyApte azobhane AtmAnaM AhAra dAtAraM vA jugupsate iti // anA'pi purANakulmASazabdena bahudivasasiddhasthitakulmASo vyAkhyAtaH" api ca-buka 71 "thA "purANakummAsa~" bhAgorasaM godhUmamaNDakaM api piNDe landhe'la AtmAnaM AhAra hai| zItapiNDaM yA patitapaNDaM, yadi vA bahudivasamA bhagavAn tathA anyasmin aparyApta azobhane AtmAnamA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSita sAmAcA- rIzatakam / sazabdadvitIyavyAkhyAne, bahudivasasambhRtagodhUmamaNDakaM vyAkhyAtaM, tataH pyupitadvidalapayuSitagodhUmamaNDakayoH yo-16 rapi grahaNaM svayaM aGgIkaraNena bhagavatA sAdhanAmapi anujJAtam / evamAcArAGgacUI api, tathAhi-'sucite NAma kusaNi taM dvidalamaDaasUcitaM bhaktaM, sItapiMDo-bAsI tata kUro purANakummAso vi pajusijakumbAso aduvakasaM pulAgaM kA laddhe piMDe aladdhae kagrahaNadavie, ekato purANadhaNNavakkasaM purANasatugA ca purANagoraso vA purANagodhUmamaNDako vA, pulAgaM NAma avayavo niSphAvAdi, laddhevi pajase, davio nAma na rAgaM gacchati" ityAdi, atrA'pi payuSitadvidalagodhUmayoH grahaNaM vyAkhyAtaM // 2 // | naca vAcyaM, zrImahAvIradevasya lokAtIThamArgatvAt bhavatu nAma paryuSitadvidalAdigrahaNa, paraM vidhivAdena sAdhubhiH api kutrA'pi tadrahaNaM vyadhAyi ? ucyate-zrIopapAtikaprathamopAGge (39 patre ) bAhyatayo'dhikAre zrImahAvIraziSyasAdhubhiH tadhaNaM kRtaM, tathAhi 'teNaM kAleNaM ityAdi, tAvat , annagilAyae' tatazca-"arasAhAre virasAhAre aMtAhAre paMtAhAre luddAhAre setaM rasa pariccAe' ityaadi| vyAkhyA-'annagilAyatti annaM-bhojanaM vinA glAyati, annaglAyakaH, sa ca abhigrahavidopAt prAtareva doSAt na "ara-17 sAhAre"tti bhugiti ityAdi, "araso' hiMgvAdibhiH asaMskRtaH AhAro yasya sa tathA, "birasAhAre"tti vigatarasaH puraa-4||36|| NadhAnyaudanAdiH "aMtAhAre"tti, amte bhavaM antya jaghanyadhAnyaM ballAdi "paMtAhAre"ti, prakarSeNa antyaM vallAdyeva bhuktAvazeSa paryuSita vA 'lUhAhAretti rUkSa rUkSasvabhAvaM', ityAdi, anApi paMtAhAravyAkhyAne paryuSitavalAdigrahaNaM sAdhUnAmapi anujJAta 72.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmA0 7. meva // 3 // evaM sUtrakRtAGge'pi kriyA sthAnakAdhikAre sAdhuvarNake ( 333 patre ), tathAhi "aduttaraM ca NaM uktica varagA x x aMtacaragA paMtucaragA x x aMtAhArA paMtAhArA arasAhArA virasAhArA lahAhArA tucchAhArA aMtajIvI paMtajIvI" ityAdi // 4 // tathA sthAnAGge'pi paJcamasthAna ke prathamodeza ke sAdhUnAM abhigrahAdhikAre ( 296 patre ), tathAhi "paMca ThANAI samaNANaM jAva abbhaNunnAyAiM bhavati, taM jahA ukkhittacarate nikkhitcacarate aMtacarate paMtacarate dahacarate" vyAkhyA- itazca sAdhudharmabhedasya vAhyatapovizeSasya vRttisaMkSepAbhidhAnasya bhedAH 'ukkhitacarae' ityAdinA abhidhIyante, tatra utkSiptaM svaprayojanAya pAkabhAjanAt uddhRtaM tadarthaM abhigrahavizeSAt carati tadgaveSaNAya gacchati iti utkSiptacarakaH 1, evaM sarvatra, navaraM nikSiptaM - anuddhRtaM 2, ante bhavaM AntaM - bhuktAvazeSaM ballAdi 3, prakRSTaM AntaM prAntaM tadeva paryuSitaM 4, rUkSaM niHsnehaM iti 5, iha ca bhAvapratyayapradhAnatvena utkSiptacarakatvaM ityAdi draSTavyaM evaM uttaratrA'pi bhAvapradhAnatA dRzyA, iha ca Adya bhAvAbhigraho itare dravyAbhigrahAH, atrA'pi prAntazabdena paryuSitavallAdi vyAkhyAtam // 5 // punarapi zrIsthAnAGge caturthasthAna ke dvitIyodeza ke ( 219 patre ); tathAhi "vihe AhAre pannatte taMjahA unakkharasaMpanne 1, uvakkhaDa saMpanne 2, sabhAvasaMpanna 3, parijusiyasaMpanne 4" vyAkhyAupaskriyate anena iti upaskaro hinvAdiH tena saMpanno yuktaH upaskarasaMpannaH tathA upaskaraNaM upaskRtaM = pAka ityarthaH tena | saMpanna odanamaNDakAdiH upaskRtasaMpannaH pAThAntareNa no upaskarasaMpanno - hinvAdibhiH asaMskRta odanAdiH svabhAvena| pAkaM vinA saMpanna:- siddho drAkSAdiH svabhAvasaMpannaH, 'parijusiya'tti paryuSitaM rAtriparivasanaM tena saMpannaH paryuSitasaMpannaH 73
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rIzatakam / vicAra: iDarikAdiH, yataH tAH paryuSitakalanIkRtAH amlarasAH bhavanti, AranAlasthitAmraphalAdiH vA iti, atrApi paryu-13 paryapitapitazabdasya tathaiva arthavyAkhyAnAt // 6 // evaM odhaniyuktisUtravRttyoH api ( 67 patre), tathAhi dvidalamaMDa| "khitaM tihA karettA, dosINe nINiaMmi a vayaMti / anno laddho bahuo, thovaM de mA ya rUsejA // 145 // ahavA kagrahaNadosINaM ciya, jAyAmo dehi dahi ghayaM khiirN| khIre ghayaguDapejjA, thotraM thovaM ca sbsth||14||" vyAkhyA-kSetraM tridhA kRtvA tribhiH bhAgaH vibhajya eko vibhAgaH pratyupasi eva hiNDyate, aparo madhyAhe hiNDyate, aparo (antyo) aparAhe, evaM te bhikSA ranti, kosI nINini inadi mosINe' paryuSite AhAre nissArite sati vadanti-'aNNo laDo bahuo' anya AhAro labdhaH pracuraH tatazca 'thovaM de'tti stokaM dadasva-svaspaM prayaccha, 'mA ya rUsejati mA vA roSa grahISyasi anAdarajanitam, etaccA'sau parIkSArtha karoti, kiM ayaM loko dAnazIlona vA? iti, atrA'pi 'dosINa padavyAkhyAne paryupitAhAragrahaNaM anumataM // 7 // punarapi oghaniyuktiH tatra vRttipAThaH paryuSitadvidalA-''hAragrahaNasaMsUcakaH ( 187 patre) tathAhi"aMtaMtaM bhoklAmi-tti vesae bhuMjae ya taha ceva / esa sasAraNiviTTho, sasArao udio sAhU // 571 // " vyAkhyAidAnI sasAraH kadAcid bhojanArtha upavizan bhavati kadAcid upaviSTaH kadAcid utthitaH, etat pradarzanAya Aha'aMtate' antya-pratyavaraM vallacaNakAdi tadapi antyaM paryupitaM caNakAdi antyaM api antyaM antyAntyaM bhakSayiSyAmi iti, Pl // 37 // evaMvidhana pariNAmena upaviSTo maNDalyAM mujhe yaH tathaiva eSa sAdhuH zubhapariNAmatvAt sasAra upaviSTaH sasArazca utthitaH // tasya zubhapariNAmasya apratipatitatvAt , evameva bhaGgatritayaM yojanIya, tatra prathamo bhaGgaH sasAro niviTTho sasAro udvio 1
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasAro nividro asAro uDhio biio bhaMgo2 asAro niviTTho sasAro uDio taio bhaMgo 3 asAro nividro asAro uDhio esa cautdho bhaMgo 4 sArazcAtra jJAnAdiH, AdigrahaNAd darzanaM cAritraM ceti tena jJAnAdinA sahito yaH sAdhuH sa sasAro bhaNyate ityAdi // 8 // BI evaM praznavyAkaraNe prathamasaMvaradvAre (100 patre ) "aMtacaraehiM" ityAdi-vyAkhyA-anta vallacaNakAdi, prAnta tadeva bhuktAvazeSa paryupitaM vA // 9 // I nanu-yathA vidhivAdena paryuSitadvidalAdikagrahaNaM dRzyate tathA caritAnuvAdenA'pi kA'pi asti? ucyate-astIti, zrIbhagavatIsUtre navamazatake trayastriMzattamoddezake (484 patre ), tathAhi-jamAlinA paryuSitadvidalavalacaNakAdigrahaNAt tathAhi-"tate NaM tassa jamAlissa aNagArassa tehiM arasehi" ityAdi / "arasehi atti hiGgvAdibhiH asaMskRtatvAt avidyamAnarasaiH, 'virasehi yatti-purANatvAt vigatarasaiH, 'aMtehi yatti arasatayA sarvadhAnyAntavartibhiH balucaNakAdibhiH, 'paMtehitti taireva bhuktAvazeSatvena paryupitatvena vA prakarSaNa antarvarNitvAt prAntaiH, // 10 // tathaiva jJAtAdharmakathAyAM paJcamAdhyayane (111 patre) selakAcAryairapi zaithilyAvasthAyAH prAgapi tagrahaNAt tathAhi-"tate NaM tassa selagassa rAyarisissa tehiM aMtehi ya paMtehi ya tucchehi ya" ityAdi-vyAkhyA-'aMtehi yatti ityAdi antaiH-vallacaNakAdibhiH pAntaiH-taireva bhuktAvazeSaH paryuSitaiH vA ityAdi // 11 // 25
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIzata kam / // 38 // nanu-tapAgacchIyA AdhunikAH paryuSitavalacaNakapUpikAdInAM grahaNaM zrIAcArAGga- sUtrakRtAGga-sthAnAGga-bhagavatI-jJA| tAdharmakathA - aupapAtika oghaniyuktyAdisUtravRttiSu sAkSAdbhagavatA'nujJAtamapi niSedhayanto dRzyante paraM tadgacchIyaprAtanasUrikRtagranthe'pi niSedho'sti na vA ? ucyate-niSedho dUre tiSThatu, pratyuta tadrahaNaM anujJAtamasti, yaduktaM tapAgacchIyara| zekharasUribhiH SaDadhika pazcadazazatavarSe 1506 kRtAyAM zrIzrAddhapratikramaNavRttau vidhikaumudInAmyAM caturmAsikAbhigrahAdhikAre zrAvakAnadhikRtya paryuSitadvidalapUpikAparpaTavaTa kAdi-zuSkazIta tandulIyakAdi - patrazAka TupparakakhAdirikakharjUra drAkSAkhaNDazuSThayAdInAM phullikunthtrIlikAdisaMsattisambhavAt tyAgaH, auSadhAdivizeSakArye tu samyak zodhanAdiyatanayA eva teSAM grahaNamityAdi, etAvatA cAturmAsike paryuSitadvidalAdInAM niSedhaM vadatA ca AcAryeNa zItakAlAdau tad apratiSedhAt tagrahaNaM uktameva / punarvidhikaumudyAmeva tapAgacchanAyaka - zrIralazekharasUriNA paryuSitapUpikAnAM niSedho na kRtaH, kintu paryuSitadvidalapUpikAniSedhaH ? kAkoktiH iyaM / tathAhi paryuSitadvidala pikAdi 1 kevalajalarAddhakUrAdi 2 tathA'nyadapi sarva kudhitAnaM paryuSitaudanapakkAnnAdi vA abhakSyatvena varjanIyamiti, tanniSedhazca asmAbhirapi sarvaiH kriyate eva, ko nAma kuthitAnnaparyuSitadvidala pUpikAH svIkaroti ? iti / nanu-ye ca tapAgacchIyAH paryuSitavalacaNakamASAdidvidalAnAM paryuSitagodhUmamaNDakapUpikAdInAM ca grahaNaniSedhaM kurvanti, te 1 kiM sUtrAkSarANi darzayanti, kiMvA svagacchavRddhaparamparAM vadanti 1, ucyate - svagaccha paramparAmeva yadukaM tapAgacchAcArya-hIravijaya sUriprasAdI kRtapraznottarasamuccaye navamaprazne ( 29 patre ), tathAhi 76 paryuSitadvidalamaMDa kagrahaNa vicAraH 7 // 28 //
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ "aupapAtikasUtre sAdhuvarNanAdhikAre 'paMtAhAre' ityasya vRttau paryuSitaM ballacaNakAdIni iti vyAkhyAtamasti, tathA ca paryuSitapUpikAbhakSaNAdarANAM khAdyAdInAM tadviSaye doSoddhaTTana kathaM yutimI iti prazna, rAmottaraM tatra-"nippAvacaNakamAI aMtaM paMtaM ca hoi vAvanna' iti bRhatkalpabhAdhye jinakalpikAdhikAre, etadvattau ca 'vAvanna'zabdena vinaSTamiti vyAkhyAtamasti, tattvaM tu tattvavidvedham , AtmanAM tu paryuSitAgrahaNe'vicchinnavRddhaparamparArAdhanaM saMsaktisadbhAve taddoSavarjanaM ca guNAya eva iti bodhyaM // 9 // " ityAdyakSaraiH zrIhIravijayasUribhirapi svagacchIyasarvagItArthasammatatayA vRddhaparamparaiva pramANIkRtA nAsnyat kimapi, tathA punastapAgacchIya-zrImunisundarasUrikRtapaDAvazyakabAlAvabodhe'pi "maje mahummi maMsammi navaNIyammi" ityAdi gAthAyAM abhakSyavyAkhyAnAdhikAre calitarasazabdena kuthitAnnameva vyAkhyAtaM,na paryuSitAnaM / tathA ca tatpAThaH "calitarasa je kuhiuanna 1 cavIsa pahurarao odanAdika 2 solapahura uparuM dahI 3" ityAdi / punarapyAha kazcit-nanu-rAtrirakSitaM prAtarbalacaNakamAvAdidvidalaM godhUmamaNDakaM ca vinazyati, tatazcalitarasatvena abha-| lakSyaM bhavet , kathaMkAraM suvihitasAdhubhiH gRhyate ? ucyate-satyaM, atrA'yaM paramArthaH, yadA yaJcalitarasaM jJAyate tadA tanna grAhya meva, tavA'pi ayaM nizcayo nA'sti, yad rAtrirakSitaM prAtallacaNakAdi godhUmamaNDakAdi vinazyate eva, taddinasatkaM neti, ubhayathApi virodhadarzanAt kathaM kadAcicchItakAlAdau rAtrirakSitamapi na vinazyati ? kadAcitu uSNakAlAdI taddinasatkavaSThAdi godhUmamaNDakAdi tatkAlamapi kasyApi saMyoge vinazyat dRzyate / tata AtmanAM gacche epA siddhAntAdyakSa-lA /
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA zatakam // // 39 // rAnuyAyinI pravRttiH, yattaddinasatkaM rAtrirakSitaM vA valacaNakAdidvidalaM godhUmamaNDakAdikaM ca vinaSTaM sat na grAhyameva, avinaSTaM tu yatanayA ubhayamapi grAhyaM na ko'pi doSaH // // iti paryuSitadvidalamaNDakagrahaNavicAraH // 7 // nanu - pUrva pAkSika pratikramaNaM ki caturdazyAM abhUt ? kiM vA paJcadazyAm ? ucyate paJcadazyAmetra, kathaM ? pakSeNa nirvRttaM pAkSikaM iti vyutpattyA paJcadazyAmeva pakSasya pUrteH api ca siddhAnte pratipadaM Adau kRtvA pakSasya gaNanena paJcadazyAmeva pakSasya paripUrtiH, yaduktaM zrIjambUdvIpaprajJaptisUtre ( 490 patre ), tathAhi egamegassa NaM bhaMte ! mAsassa kai pakkhA pannattA ?, goyamA ! do pakkhA pannattA, taM jahA - bahulapakkhe ya 1 sukilapakkhe ya 2 / egamegassa NaM bhaMte! pakkhassa kati - divasA pannattA ? goyamA ! pannarasa divasA paNNattA, taM jahA - paDivAdivase bitiAdivase jAva paNNarasIdivase x x | egamegassa NaM bhaMte ! pakkhassa kai rAIo paNNattAo ? goyamA ! paNNarasa rAIo pannatAo taM jahA - paDivArAI jAva paNNarasIrAI || 1 ||" evameva zrIcandraprajJatyAdiSu iti // 2 // punarapi pakSAnte pratikramaNaM zrIpAkSikacUrNyAdau api uktaM, tathAhi - 'evaM pratyahaM prativizuddhA api prApte pakSAnte vizeSapratikramaNena pratikrAmanti, "uttamapurisANa vaMdaNaM kareMti", pakSAntazabdazca paJcadazyA eva vAcakaH, yadAha zrIhemasUriH hamakope ( 57 patre ) - paJcadazya yajJakAlI, pakSAntau parvaNI api " // 3 // evaM pAkSikavRttau api ( 1 patre ); tathAhi| 'divasanizAvasAneSu pratikramaNaM vidadhAnA api pakSa 1 caturmAsika 2 saMvatsarAnteSu vizeSapratikramaNaM kurvanti // 4 // 78 pUrva pAkSikapratikramaNaM paMcada zyAm A sIt iti vicAraH . // 39 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ punaH pAkSikavRttau; tathAhi-prathamacaramatIrthakaratIrtheSu pakSAntAdiSu pratikramaNaM kartabyameva // 5 // punaH tatraiva vRttI-'logaMmi | saMjayA ke kati' jyAkhyA-loka tithaloka sabhyag yatAHsaMyatAH-sAdhavI-mahAnatoccAriNaH pratyahaM ubhayakAlaM vizeSatastu pakSAntAdiSu kurvanti' // 6 // evaM AvazyakaniyuktI api, tathAhi___"jaha gehaM paidivasaM pi, sohiaMtaha vipakkhasaMdhIsu / sohijjai savisesaM, evaM ihayaM pinAyavaM // 1 // " // 7 // ihA'pi pakSasandhizabdena paJcadazI eva ukkA, yadAha zrIhemasUriH abhidhAnacintAmaNau ( 57 patre ); tthaahi-"s| parvasandhiH pratipat-paJcadazyoryadantaram" // 8 // punaH pAkSikasUtre pakSasya candrAbhidhAnArdhamAsavAcakatvena paJcadazyAM | eva pAkSikapratikramaNaM saMgati aGgati, tathAhi-"aMto pakkhassa jaM vAiyaM paDhiaM" ityAdi, vRttiH yathA-anta: madhye pakSasya-candrAbhidhAnArdhamAsasya yat kimapi vAcitaM anyebhyaH pradattaM paThitaM svayaM adhItaM ityAdi // 9 // nanu cAndramAsaH kaH ? ucyate bahulapakSapratipadaM Arabhya yAvat pUrNamAsIparisamAptiH, tAvatkAlapramANaH cAndramAsaH, yadukkaM zrIbyavahArasUtravRttyoH (dvitIyavibhAge 6 patre), tathAhi "nakkhatte caMde uu, AIcce a hoi bodhavo / abhivahie a tatto, paMcaviho kAlamAso jaM ||bhaa||15||" vRttiH yathA nakSatre bhavo nAkSatraH, kiM uktaM bhavati ?, candraH cAra caran yAvatA kAlena abhijitaM Arabhya uttarASADhAnakSatraparyantaM gacchati tAvatkAlapramANo nAkSatro mAsaH, yadi vA candrasya nakSatramaNDaloparivartanato niSpannaH iti upacArato mAso'pi nakSatraM 41, tathA 'caMde yA' iti candre bhavaH cAndro yugAdau zrAvaNamAse bahulapakSapratipada Arabhya yAvatpaurNamAsIparisamAptiH tAvaskA 29
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata // 40 // lapramANaH cAndro mAsa, ekapaurNamAsIparAvartanaH cAndro mAsa iti yAvat // 10 // athavA candracAraniSpannasvAd upacAratodA pAkSimAso'pi cAndraH 2, caH samuccaye, dIrghatvaM ArSatvAt , itthameva zrIsUryaprajJapyAM api cAndramAsaprarUpaNA // 11 // kiM ca pAkSika kakSAmaNakAvasare triHkRtvaH kalyANodantapraznena pAkSikapratikramaNaM paJcadazyAM eva sUcitaM, tadevA''ha-"divaso posaho pakkho| vaikato anno me! kallANeNaM" iti, etaccarNi:-"posaho aTTamIcauddasIsu uvavAsakaraNaM" vRttizca (yazodevakRtA- yA na.pane zisodiyA,vividhaH1 pauSadhaH parvarUpaH, tathA pakSo'rdhamAsarUpo vyatikrAnto'tilahitaH, anyacca pakSaH iti / sIt iti vartate, 'me' bhavatAM zubhena-kalyANena yukta iti gamyate // 12 // avAha ko'pi sthuulmtiH| nanu-upavAsAdi pAkSikakRtyaM 5 vicAra caturdazyAmeva uktaM, tadbalena ca pAkSikapratikramaNamapi caturdazyAmeva yujyate ? maivam , tadabhiprAyAparijJAnAt , yato dazAzrutaskandhasUtre paJcadazAyAm , taccoM ca pAkSikazabdasya caturdazItaH pArthakyena bhaNanAt , tathAhi__ 'pakkhiaposahiemu samAhi pattANaM ti' sUtraM / cUrNiyathA-"pakkhi pakkhiameva pakkhie posaho pakSiaposaho vA cAuddasI ahamIsubA samAhipattANaM" / anna yadi 'pakkhi'zabdena caturdazI gRhItA abhaviSyat tadA pArthakyena catudezIgrahaNaM nA'kAriSyat vyarthatvAt , tasmAt 'pakkhi'zabdena pazcadazyeva, tatra pAkSike pauSadha upavAsazcaturdazyAmaSTabhyAM ceti // 13 // punarvyavahArasUtradazamoddezake, (43 panne) tathAhi-"pakkhiaposahieK kArayati tavaM sayaM, karoti c|| bhikkhAyarie tahA nijhuMjati paraM sayaM vA vI // 308 // vyAkhyA-pAkSike arghamAsaparvaNi pauSadhike ca aSTamyAdita parvasu paraM tapaH kArayati svayamapi karoti ca // 14 // evaM AvazyakacUrNI api, (utta. 304 patre) tathAhi-"sadhesu kAlpa // 40 // 80
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ yesu pasattho jiNabhae tahA jogo / aTThamI pArasIsuMya, niameNa havica posahio // 1 // " punaH tatraiva "cAisiahami-4 puNmAsiNIsu paDipunnaM posaha samma aNupAlai" iti // 15 // kalpasUtre (35 patre), yathA "nakmallaI navalecchaI kAsIkosalagA aTThArasa vi gaNarAyANo amAvasAe pArAbhoyaM posahovavAsaM paTTaviMsu" iti, punarapi zrIbRhadgacchAdhIzvarazrIsarvadevasUrizipyavinayacandropAdhyAyaziSyamunicandreNa abdhimunirudra 1174 varSe viracitAyAM zrIupadezapadavRttyAM (53 patre ) kRSNapakSo amAvAsyAparyantaH zuklapakSazca paurNamAsIparyantaH proktaH, tathAhihai"iha candramAsasya do pakSo-tatra AdyaH kRSNo dvitIyazca zuklaH, tatra ca kRSNapakSo amAvAsyAparyantaH zuklAzca paurNamAsI pariniSThitaH / evaM va amAvAsyA pakSasaMdhitayA vyavahiyate / paurNamAsI ca mAsasandhitayA, tato amAvAsyA iva saMdhiH jabhAvANyA sAnidhA, ayetanapakSAvantasamidhAnalakSaNaH tasmin saMprApta iti yogaH // 17 // ityAdisiddhAntAkSaraH pazcadazyAM | eva pakSasya pUrtipratipAdanAt paJcadazyAM eva pAkSikapratikramaNaM yukta, prayogazca paJcadazyAM eva pAkSikapratikramaNaM sampUrNa mApakSatvAt , yatra na sampUrNa pakSaH, tatra na pAkSikamatikramaNaM, yathA dvAdazyAM saMpUrNapakSo na bhavati, na ayaM anuSNaM tejo'va yatrI ityAdivat pratyakSaviruddhaH, paJcadazyAM evaM pAkSikapratikramaNasya Agame dRzyamAnatvAt nA'sti sarvajJa ityAdivat / paJcadazyAM pAkSikapratikramaNaM; ayaM pakSaH AgamaviruddhaH nA'sti iti ukta ko'pi prAha-aho! Agamaviruddho'yaM pakSaH, yataH-Agame caturdazyAM pAkSikazabdasya prarUpaNAt, yataH zrIvyavahAravRttikAraH zrImalayagiriH-pAkSika kRSNacaturdazIrUpaM ..
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIzatakam / // 41 // proktavAn naivaM, samyag parijJAnAbhAvAt tathAhi na tatra pAkSikapratikramaNAdhikAraH kintu vidyAsAdhanavicAra eva, tathAhi - ( pRSThavibhAge 45 patre ) "vijANaM parivADI, pabe patre ya diti ( deMti ) AyariyA / mAsaddhamA siANaM, pavaM puNa hoi majjhaM tu // 252 // pakkharasa aTThamI khalu, mAsarasa ya pakkhiaM muNeyanaM / annaMpi hoi parva, ubarAo caMdasUrANaM // 252 // " vyAkhyA - AcAryAH parvaNi parvaNi vidyAnAM paripATIH dadati, vidyAH parAvartante iti bhAvaH, atha parva kimucyate ? tat Aha - mAsArdhamA sayoH madhyaM punaH parva bhavati, | etadevA''ha - ardhamAsasya pakSAtmakasya madhyaM aSTamI sA khalu patra, mAsasya madhyaM pAkSikaM pakSeNa nirvRttaM jJAtavyaM tacca kRSNacaturdazIrUpaM avasAtavyaM tatra prAyo vidyAsAdhanopacArabhAvAt "bahulAdikA mAsA" iti vacanAca, na kevalaM etadeva parva kintu anyadapi parva bhavati, yatra uparAgo grahaNaM candrasUryayoH, eteSu ca parvasu vidyAsAdhanapravRtteH / / 251 // 252 // 18 // atra sUtrakAreNa caturdazyA nAmA'pi na gRhItaM / cUrNikAreNa - ' kaNhapakkhassa caudasIe vijjAsAhaNovayAro / ' ityAdibhiH akSaraiH tacca 'kRSNacaturdazIrUpaM' ityAdyakSaraiH vRttikAreNA'pi vidyAsAdhanaM uktaM, na pAkSikapratikramaNaM tacca pAkSikaM kRSNacaturdazIrUpaM prokaM malayagiriNA tadabhiprAyaM na jAnImaH, tataH kathaM AgamavirodhaH ? atha yadi kRSNacaturdazyAM evaM pAkSikaM tadA ekasyAM caturdazyAM pakSo dvitIyacaturdazyAM mAsaH evaM ca kRte mAsasya madhyaM pAkSikaM bhavati, parantu pUrvotapakSasya madhyaM aSTamI na bhavati 'bahulAdikA mAsA' ityapi virudhyeta, kiMca vizeSaNaM vyavacchedakaM iti kRtvA tacca kRSNacaturdazIrUpaM, etadbalena caturdazyAM pAkSikaM kurvANena mAse mAse pAkSikapratikramaNaM kartavya bhAdrapada zuklapaJcamyAM eva paryuSaNApratikramaNa 82 pUrva pAkSikapratika maNaM paMcada zyAm A sIt iti vicAra: 8 // 41 //
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ vat , yathA paryuSaNApratikramaNasya sAMvatsarikaM nAma tathA pAkSikapatikramaNasyA'pi mAsikaM iti nAma yuktaM parantu tathA na dRzyate, tena caturdazyAM pAkSikapratikramaNaM iti vadatAM thAne sthAne mahAna nirozaH ca pATadAyAM evaM pAkSikapratikamaNaM pratipattavyaM, yena na siddhAntAdizAstraiH samaM virodhaH, anyathA pade pade virodho bhAvI, tathA AlocanA'pi ca pazcadazyAM na niSiddhA, yaduktaM vyavahArabhAdhye (dvitIyavibhAge 40 patre) l "paDikuvelagadivase, vajejA aTTamiM ca navami ca / charDiM ca cautthiM ca vArasiM duSNapi pakkhANaM / / bhA0 126 // " etena ye vadanti amAvasyAM na AlocanA dIyate tadapAsta, tathA ko'pi pAha-amAvAsyAM AlocanA niSiddhA, kathaM agRhItAloca-16 nAnAM tatra pAkSikapratikramaNaM ghaTate ? iti cet tarhi caturdazyAM api AlocanA niSiddhA, yaduktaM zrIAvazyake-(471patre) "cAuddasiM paNNarasiM ca vajijjA aTThami ca navami ca / chaddhiM ca cavatthiM bArasiM ca duNDapi pakkhANaM // 1 // " paraM etadAlocanAntaraM apekSya bhaviSyati, yaduktaM zrIparyuSaNAkalpe-'pakkhi A ArovaNA' pakSe pakSe AlocanA grAhyA, tena paJcadazyAmeva AlocanA AdAya tatraiva pratikramaNaM vidheyaM nA'tra ko'pi doSaH, AvazyakacUNau~ (113 panne) tathA "tato sAgaracaMdo kamalAmelA / |ya sAmisagAse dhamma soUNa gahiANuvayANi sAyagANi saMvRttANi, tao sAgaracaMdo aTTamIcauddasIsu suNNaghare susANesu vA egarAi paDimaM ThAi" ityAdyanekAlApakaiH nAnAsiddhAntoktaiH aSTamyAM caturdazyAM upavAsAdi kRtya uktamasti, yadi tatpAzikakRtyaM iti kRtvA caturdazyAM pAkSikapratikramaNaM sthApyante tathA aSTamyAM api pAkSikapratikramaNaM kartavyaM syAt, prayogazca aSTamyAdi api pAkSikapratikramaNaM tatrApi pAkSikakRtyasya kriyamANatvAt yatra yatra pAkSikakRtvaM kriyate tatra tatra pAkSika 83
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- riishtkm| // 42 // pratikramaNaM, yathA caturdazyAM tathA yathA aSTamyAM na bhavati tathA caturdazyAM api mA bhavatu, kiMca caturdazyAM pAkSikaprati- pUrva pAkSikramaNaM aGgIkurvatA sUtroktA pUrNimA vihAya caturmAsikaM api tatra eva pratikramaNIyaM, yataH caturmAsike aSTau pakSA bhavanti / kapratikate ca tanmate caturdazyAM eva pUrNatAM agacchan , pAkSikasya tatra eva karaNatvAt , atha caturmAsikasaMbandhI pakSa pratipadaHmaNaM paMcada Arabhyate pAkSikasaMbandhI tu anyata eva iti cet tahiM ko'yaM ardhajaratInyAyaH? tathA ca sati mahAn sUtravirodhaH tatra zyAm AITara arcasva adarzanAt na yuktaM eva, tatazca kRSNacaturdazIrUpaM iti cet tahiM sakalamapi pUrvoktaM dUSaNakadambakaM tatpazcA sIt iti vicAra: lagnaM anudhAvati, kiMca evaM caturdazyAM pAkSikapratikramaNaM kurvatAM pUrNamAsyAM caturmAsikaM AcaratAM caturmAsikasaMbandhi tapo bAdhyate sthAnA'macAte pAkSikacaturmAsikayoH madhya dinAbhAvAt , nanu kimartha tahina IkSate ? ucyate-pAkSike caturthasya karaNAt , caturmAsike SaSThasaMbhavAt madhyaM dina antareNa tacca na ghaTate, tasmAt yutyA'pi pAkSikaM paJcadazyAM eva yujyate, punarapi prayogo na caturdazyAM pAkSikapratikramaNaM apUrNapakSatvAt , yatra yatra asaMpUrNa pakSatvaM tatra tatra na pAkSikapratikramaNa | yathA dazamyAM, kiMca zrIkAlikAcAryakathAyAM zatagAthApramANAyAM zrIbhAvadevasUrikRtAyAM pakSopavAsapAraNe sAdhUnAM aSTa-15 motsarapAraNasya prokatvAt pAkSika parva paJcadazyAM eva AgataM, tathAhi 8 // 42 // "mama aMteurI pakkhovavAsapAraNae jo| sAiNaM phAsahaM bhasaM. hohI uttaravAraNe // 81 // evaM parva cautthIe, kayaMta kAlagasUriNA / eaM pajosavaNAkarapaM, sabasaMgheNa mani // 82 // sAhU pUArao loo, jAjo tappabhiI tao / sAhU
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmA0 8 pUA tao nAma, payaTTo tattha Usako " // 83 // iti / punaH 'nayarammi dharAvAse' ityAdi kAlikAcAryakathAyAM SaTpa vAzatprabhANagAthAyAM aGkASTayakSa 1389 varSe zrIdharmaprabhasUrikRtAyAM ; tathAhi "AyareNA bihu pajo-saviga yo niyo magara uThI / bhaya ! athugAhira hai, jaM mahe aMteurINaM tu // 42 // "pakkhovavA sapAraNa-divasabhi bhattamesaNAsuddhaM / sAhUNuttarapAraNa-divasaMmi bhavissae bahuaM // 43 // " iti // nanu - yadi paJcadazyAM pAkSikapratikramaNaM AsIt, tadA kathaM sAmprataM caturdazyAM vidhIyate ? ucyate - zrIkAlikAcAryaiH AcIrNatvAt yaduktaM ThANAvRttau zrIhemAcAryaguruzrIdevacandrasUribhiH / tathAhi " evaM ca kAraNe NaM kAlagAyariehiM cautthIe pajosavaNaM pavattiaM, samatthasaMgheNa ya aNumanniaM, tabaseNa ya pakkhiaINi caudasIe AyariyANi, annahA AgamuttANi puSNimAe'tti / " evaM zrIkAlikAcAryakathAyAM atijIrNAyAM 369 zlokamitAyAM api ukta tathAhi " rAhaNA bhaNiaM - jai evaM to cautthIe bhavatu, sUrihiM bhaNiaM evaM hou natthi aNattho so bhaNiamAgame "AyareNA vi pajjosavia " miti tao harisavasuphullaloaNeNaM jaMpiaM rAiNA bhayavaM ! mahApasAo mahaMto amhANamazuggaho jao mama aMteuriANaM pakkhovavAsapAraNae sAhUNaM uttarapAraNayaM bhavissai, tao gihe gaMtUNa samAiDibAo aMteriAo tumhANa mamAvasAe uvavAso hohI pAraNea sAhUNaM uttarapAraNayaM bhavissara, tA tattha ahA pavatehiM bhattapANehiM sAhuNo paDilAmeha, jao bhaNiamAgame - "pahasaMtagilANaMmi a, AgamagahaNe a loakaraNe a / uttara 85
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rIzata- kam / // 43 // pAraNagaMmi a, dANaM ca bahUphalaM bhnniaN|| 1 // " pallosavaNAe aTThamaM ti kAUNa paDivae uttarapAraNaM bhavai, taM ca daTTaNaM pUrva pAkSitami diNe logo vi sAhUNaM taheva pUaM kAumAdatto, tappabhiI marahaTTavisae samaNapUA lao nAma chaNo pavatto, evaM ca, kamatika kAraNeNaM kAlagAyariehiM cautthIe pajosavarNa pavatti samattasaMgheNa a aNumanni tavaseNa pakkhiAINi vi cauddasiezamaNa paMcadaAyariANi annahA AgamuttANi puNimAetti, ayaM AlApaka:-zrImadaNahillapattane pipaliyAkharatarabhANDAgArAntarvati- zyAm AzrIkAlikAcAryakathApratito likhito'sti, tatpratiprAnte ca punaH idamapi likhitamasti-"yathA zrIkharataragacche zrIjina- sIt iti candrasUripaTTe zrIabhayadevasUrihetoH sAdhujayasiMhena zrIkalpapustikA likhApitA' ityAdi / asyAM ThANAvRttI zrIkAlikA- vicAraH cAryakathAyAM ca AgamoktAni pAkSikAdIni pUrNimAyAM proktAni / punaH zrIjIvAnuzAsanavRttau, 1106 varSe zrIdevasUribhiH kRtAyAM zrInemicandrasUrizodhitAyAM tRtIyAdhikAre (21 patre ); tathAhi anyacca-pUjyA ihAthai badanti, yadA sAMvatsarika paJcamyAM AsIta tadA pAkSikANi paJcadazyAM sarvANi abhavan , sAmprataM caturthyAM paryuSaNA, tatazcaturdazyAM pAkSikANi ghaTante iti / nanu-tapAgacchIyasUribhiH api svakRtagranthe kA'pi pAkSikAdIni AgamoktAni pratipAditAni santi na yA? ucyate-pratipAditAni santi, kathaM ? tapAgacchIya-zrIkulamaNDanasuriviracitavicArAmRtasaGgAhe (24 patre ) tathaiva darzitatvAt , tathAhi D // 43 // evaM ca kAraNeNaM kAlagAyariehiM cautthIe pajosavaNaM pavatti sammattasaMgheNa ya aNumanni, tabaseNa ya pakkhiyA INi cauddasie AyariANi annahA AgamuttANi puSiNamAe'tti", ThANAvRttau zrIdevacandrarikRtAyAm / 86
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ iha vyavahAracUrNyAdau caturdazyAH sAkSAt pAkSikatve dRzyamAne pUrNimAyAzca kAspi Agame sAkSAd adRzyamAne'pi grandhakRtA AgamoktAni pUrNimAyAM iti yaduktaM tanna jJAyate kenA'pi abhiprAyeNa sampradAyena vA iti, paraM etasminnapi granthe caturthIparvavad Acarita lakSaNopetatvAt caturdazyAM pAkSikAdIni api pramANIkRtAni eva santIti // " punastapAgacchIyazrIratnazekharasUribhiH svakRtazrAddhavidhikaumudyAM api paJcadhA pratikramaNasya sthAnAni darzayadbhiH pAkSikapratikramaNaM pakSAnte proktaM ( 410 patre ), tathAhi tacca pratikramaNaM paJcabhedaM daivasikaM 1 rAtrikaM 2 pAkSikaM 3 cAturmAsikaM 4 sAMvatsarikaM 5 ceti eteSAM kAla utsargeNa | evamukta:- "addhanivuDDe biMbe sutaM kati gIatthA / iyavayaNa pamANeNaM devasiAvassae kAlo // 1 // " rAtrikasya evaM "Avastayassa samae, niddAmudde cayaMti AyariyA / taha taM kuNaMti jaha disi paDilehANaMtaraM sUro // 2 // " apavAdastu devasikaM divasatRtIyapraharAdanu arddharAtraM yAvat, yogazAstravRttau tu madhyAhlAdArabhya arddharAtraM yAvat ityuktaM, rAtrikaM arddharAtrAdArabhya madhyAhaM yAvat / uktaM ca-" ughADA porasiM jAva, rAi avassayacuNNIe caiva / vavahArAbhippAyA, bhaNati puNa jAva purimanuM // 3 // pAkSika 1 cAturmAsika 2 sAMvatsarikANi 3 tu pakSAyante ca syuH", ityAdi / // iti pUrva pAkSikapratikramaNaM paJcadazyAM AsIditi vicAraH // 8 // nanu - AtmagacchIya sAdhupramukhANAM kaselakena varNAntaraprAptasya pAnIyasya grahaNe pravRttiH bhUyasI dRzyate sA kiM siddhAntAdimUlA 1, kiM vA svagacchaparamparAyAtA ? ucyate-siddhAntAdimUlA eca, kathamityAha zrIkalpasUtravRcau sandehavi 87
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIzata kam / // 44 // pauSadhyAM ( 144 patre ) zrIjinaprabhasUribhiH 'suddhaviaDatti, zuddha vikaTaM uSNodakaM 1 varNAntarAdiprAptaM zuddhajalaM 2 ceti, varNAntarAdiprAptajalasya grAhyatvena uktatvAt / na ca vAcyaM zrIjinaprabhasUribhiH kasya granthasya sammatyA vyAkhyeyaM vyadhAyIti / zrIkulamaNDanasUrikRtAyAM zrIkalpasUtrAvacUNa tathaiva vyAkhyAnAt, tathAhi- "vAsAvAsaM pajjosaviassa aTThamabhattiassa bhikkhustha kappaMti tao pANagAI paDigAhittae, taM jahA - AyAme vA 1 sovIre vA 2 suddhaviaDe vA 3 / atra 'suddhaviaDa'tti, zuddhavikaTaM uSNodakaM 1 varNAntarAdiprAptaM zuddhajalaM 2 cetyAdi // 1 // evameva zrIyati dinacaryA sUtravRtyorapi ( 65 patre ) / tathAhi " givhija AranAeM AMbiladhovaNatidaMDa ukaliaM / vaNNaMtarAipattaM, phAsuasalilaMpi tadabhAve // 102 // vyAkhyA-pi NDagrahaNasamaye sAdhuH AranAla-avazrAvaNaM gRhNIyAt 1 AmmilaM kAJjikaM 2 tandulAdidhAvanajalaM 3 tridaNDotkalitaM uSNodakaM 4 varNAntarAdiprAptaM anyat prAsukajalamapi 5 gRhNIyAditi yogaH paraM tadabhAve-tasya uSNodakasyA'prAptau yadAhuH, -" usseima 1 saMseima 2 taMdula 3 tila 4 tusa 5 jabodagA 6 ''yAmaM 7 / sovIra 8 suddhaviarDa 9 aMbaDa 10 aMbA - Daya 11 kavi 12 // 1 // mADaliMga 13 dakkhA 14 dADima 15 khajUra 16 nAliyara 17 kayara 18 vayaraphalaM 19 / AmalayaM 20 ciMcApANagAI 21 paDhamaMga bhaNiAI // 2 // punaH zrIAcArAGgavRttau zastraparijJA'dhyayane tRtIyodeza ke ( 42 patre ), tathAhi- ato yadvAhyazastrasamparkAt pariNAmAntarApazyaM varNAdibhiH tat acitaM sAdhuparibhogAya kalpate iti // 3 // evaM pravacana 88 kasellaka pAsuka pAnIyA dhikAraH 9 // 44 //
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ . BARSHANGA sAroddhArasUtravRttyoH SaTtriMzaduttarazatatamadvAre ( 255 patre ) svakAyaparakAyazastropahataM prAsukaM jalaM sAdhUnAM grahaNocita pratyapAdi, tathAhi "usiNodagaM tidaMDa-kaliaM phAsuajalaM ca jai kappI navari gilANAikae, paharatigovarivi dharima // 881 / / jAyai sacittayA se, gimhammi paharapaMcagassuvari / / caupaharuvAra sasire, vAsAsu puNo tipaharuvari // 882 // tribhidaNDaiH-utkAlaiH utkalitaM-AvRttaM yaduSNodakaM, tathA yat prAsukaM-svakAyaparakAyazastropahatatvenA'cittIbhUtaM jalaM tadeva yatInAM kalpya-grahItuM ucitaM, iha kila prathame daNDe jAyamAne kazcit pariNamati kazcinna iti mizraH 1, dvitIye prabhUtaH pariNamati stoko'vatiSThate 2, tRtIye tu sarvo'pi apakAyo'cittI bhavatIti daNDatrayagrahaNaM, idaM ca sarvamapi praharatrayamadhye eva upabhoktavyaM, praharatrayAdava punaH kAlAtikrAntadoSasambhavena upabhogAnahatvAt na dhAraNIyaM, navaraM kevalaM glAnAdikRte glAnavRddhAnAM arthAya praharatrikAdapi UI dhrtvyN,-||881|| 'jAyaI' ityAdi gAhA / jAyate bhavati sacittatA 'se'tti, tasya uSNodakasya prAsukajalasya vA glAnAdyartha dhRtasya 'grISme' uSNakAle praharapaJcakasyopari-praharapaJcakAdardU kAlasyA'tirUkSatvAt cireNa evaM jIvasaMsakkisadbhAvAt , tathA zizire-zItakAle kAlasya snigdhatvAt praharacatuSTayAdUrva sacittatA bhavati, "varSAsu" varSAkAle punaH kAlasyA'tisnigdhatvAt prAsukIbhUtamapi jalaM bhUyaH praharatrayAdUddha sacittIbhavati, tadUrddhamapi yadi dhriyate tadA kSAraH prakSepaNIyaH-sarjikAdikaM kSeptavyaM, yena bhUyaH sacittaM na bhavatIti // 882 // iti // 4 // 89
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ saamaacaariishtkm| 9 punarapi suvihitasAdhUnAM pAnIyatrikagrahaNe kapAyadravyamizritapAnIyasya grahItuM kalpatvena uktatvAt , tathAhi kasellaka"annajalaM 1 uNhaM vA 2 kasAyadadhehiM mIsiaM vAvi kappai jaINa nas, suvihia kappaDiANaM ca // 2 // " iti / paasuk|| 5 // punaH varNagandharasasparzaH pariNataM pAnIyaM prAsukaM saMyato gRhNIyAd iti vidhivAdenA'pi proktatvAt , tathAhi pAnIyA"vaNyArasa-gaMdhaeNaM, pariNayaM pharaseNa vA / ajIvaM phAsu naccA, paDigAheja sNje||1||" iti // 6 // dhikAraH nanu-varNAntaraprAzapAnIyaM sAdhUnAM yogyaM ca sammatyA darzitaM tattathaiva, paraM kaiH dravyaH kena ca vidhinA grAsukaM tat syAt, keSu ca grantheSu proktam ? ityAha-zrIbRhatkalpabhASye; tathAhi "vaNNarasagaMdhaphAsA, jaha dave jammi ukkaDA hu~ti / taha taha ciraM na ciTThai, asubhesu subhesu kAleNaM // 1 // " vyAkhyA yasmin dravye yathA varNarasagandhasparzA utkaTA-utkaTatarA bhavanti, tathA tathA tena tena dravyeNa saha mizritaM udaka ciraM na tiSThati, kSipraM-kSiprataraM pariNamati, kiM avize peNa? na ityAha-ye'zubhA varNAdaya utkaTAH teSu eva kSipraM pariNamati, ye tu zubhA varNAdayaH teSu utkaTeSu kAlena pariNamate cirAdityarthaH, atraiva nidarzanamAha-"jo caMdaNe kaTuraso, saMsahajaleNa dUsaNA jaao| so khalu dagassa satyaM, phAso u ubaggahaM kuNai / / 1 // " vyAkhyA-iha tandulodakaM candanena kA'pi | mizritaM tatra candanasya yaH kaTuko rasaH sa tandulodakasya zastraM, paraM yaH sparzaH zItalaH sa jalasyopagrahaM karoti iti // 45 // kRtvA'cireNa tatpariNamati, evaM saMsRSTajalasyApi yA dUSaNA AmlarasatA sA udakasya zastraM, sparzastu zItalatvAd upanahakArI ataH cireNa pariNamati, iti / * ciraM na vimA varNAdayaH teSu utkaTepa kA mAso u uvaggahaM kuNai ! sparzaH zItalaH sa jalasyopAlavAda upana ** go * *
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ / punaH nizIthabhASyacUrNiyathA-'phAsuamudagaM'ti jaM vuttaM tassa imA bakkhA-"tuvare phale a patte rukkhasilo tuppmhnnaar|" dAdi / sukarado rukkhasadde saMbaddho tutraraH-vRkSaH, so a samUlapattapupphaphalo jammi udage paDio teNa pariNA-81 miaM ghippai, abA tubaraphalA harItakyAdayaH tubarapatrAH palAzapatrAdayaH 'rukkha'tti-rukkhakoTare kaTuphalapattapariNA| miaM dhippai silasi, kvacicchilAyAM anantaraM rukkhachallI kuTTiA tammi je saMThiaM udagaM taM pariNAmi dhippai jattha vA silAe tuppariNAmiaM udagaM taM dhippai, "tuppo" puNa mayagakalevaravasA bhaNNai, "maddaNAiK" hastyAdimarpita |Adisaddo hastyAdikamardane ityAdi / evaM piNDaniyuktivRttyorapi / tathAhi "dabao pariNao tillatUbarAIhiM davehiM / " bibhItakAdikaSAyadravyaiH api mizrodakAni varNA(dI)ni pariNatAni prAsukAni, atra AdizabdAd yathAsambhavaM vaNAdipariNAmahetuni gomayarakSAdidravyANi sarvANi jJeyAni, / punaH oghaniyuktI (131 patre), tathAhi| "sIupahakhArakhatte, aggI loNUsaaMvile nehe / vakaMtajoNiepAM, yaoyaNaM teNima hauti // 346 // etaddhatiH-"sIupahA"-pasiddhA, "khAroM"-tilakarIrakhArAI, khattaM-ukkaraDiA kayavaro, aggIloNA pasiddhAo so |paMsukhAradalaM, aMbilaM-sovIrAI, 'neho'-tillaghayavasAI, eehiM jo pariNao' iti / punaH nizIthabhASye yathA "sIearaphAsu cahA, dave saMsaTTamIsaga khitaM / kAle porasi parao, vaNNAI pariNayaM bhaave||1||" iti, evaM kasella ..
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ macA zata nam / 46 // kapAnIyaM prAsukatvena tapAgacchezahIra vijayasUri-prasAdI kRtaprabhatarasamuccaye tacchiSya paM0 kIrttivijaya gaNisamuccite paM0 jagamAlagaNikRtatrayodazaprazne'pi ( 36 patre ) proktaM, tathAhi varNAntaraprAptaM kaselakanIraM prAsukaM bhavati na vA ? tatrottaraM varNAntaraprAptaM kasaMlakanIraM prAsukaM bhavati paraM AtmIyavRddhaiH anAcIrNa iti jJeyaM, evaM punastatraiva granthe dvIpacandarasaGghakRta 15 prazne'pi ( 84 patre ); tathAhi matAntarIyasya kadA| cidupavAsAdipratyAkhyAnaM kAryate, tatra 'pANasse' tyuccAraNamAzritya kiM vidheyaM ?, yatastasya kasellakAdipAnIyapAne kathaM tatpAlanaM bhavatIti / tatrottaram - atra matAntarIyasya pratyAkhyAna karaNe 'pANasse' tyucAraNe sa yadi kasellakAdipAnIyaM pivati tadA pratyAkhyAnabhaGgo jJAto nAti, yamaH kasezaka pirAjI prAkaM bhavati, paraM AtmanAM AcaraNA nA'stIti no gRhyate iti / nanu-trividhAhArapratyAkhyAne kasellakasya svAdimatvAt kathaM na pratyAkhyAna bhaGgaH 1, upavAsapratyAkhyAne ca kathaM na dravyadrayApattirbhaved ? ucyate- kasellakasvAdo hi tathA nIreNa samaM tadAtmanA pariNato yathA na nIrAtpRthagbhUto jJAyate, ato na pratyAkhyAnabhaGgo nA'pi ca dravyadvayApattiH, evaM yeSAM sampradAye triphalApAnIyaM pIyamAnamasti tairapi yadyapi harItakI bibhItake svAdime AmalakAzca azane, tathApi tamizritodakapAnena trividhAhArapratyAkhyAnabhaGgo manyate, nApi upavAsapratyAkhyAne dravyatrayagaNanA, anyathA pratyAkhyAnabhaGgaH sampadyeta iti // nanu - pUrvamuSNodakAbhAve varNAntaraprAdyapAnIyagrahaNaM upadiSTaM, sAmprataM tu varNAntaraprAptameva prAsukodakaM gRhyate tatki - miti ? ucyate - nA'smAbhiH ekAntena kaselakaprAsukapAnIyameva gRhyate, kintu uSNodakamapi gRhyate, paraM sAmprataM g 2 kasellaka pAsukapAnIyA dhikAraH 9 // 46 //
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAddhAH prAya uSNodakaM na pibanti, tatrApi tridaNDotkalitameva kalpate, nA'nyathA, tAdRzaM tu prAyazo durlabha sAdhUnuddizya kriyamANaM tu AdhAkarmadoSabhAU bhavati, zati ca tadviyorapi dAtRhItroH ahitAya alpAyuSyAya ca bhavati, kaselakaprAkanIraM tu AtmanAM gacche zrAddhA vizeSataH zrAddhikAzca pivanti, taistu tat svArtha kriyamANamasti, tammadhye sAdhubhirapi yatanayA gRhyamANaM na doSAya syAt, tataH siddhAntamUlatvena gacchaparamparayA ca kaselakA sukapAnIyaM gRhyate iti // 9 // // iti kaselakapAnIyavicAraH ( adhikAraH ) // 9 // nanu - zrIkharataragacchIyAH zrAddhA AcAmle dravyadvayaM gRhNanti, nA'dhikaM tatkim ? ucyate - zrImajinavallabha sUriziSyazrIjinadattasUribhiH sandeha dolAvalIsUtre ( 116 patre ) dravyadvayasya eva pratipAditatvAt tathAhi "gaNi iha vihi AyaM bilasa kappaMti duni dabAI / egaM samuciamannaM, bIaM puNa phAsuaM nIraM // 104 // " iti // atra ucitaM api nIrameva, na tu kAJjikA 1 avasravaNa 2 takre 3 kSurasAdIni 4 teSAM hi pAnakAhAratve'pi zuddhaya" hetutvena AcamanAdikAryasya anarhatvAt, ata eva pratyAkhyAnacUrNAvapi jalameva uktaM / tathAhi "jAvaiaM svajujjara, tAvaiaM bhAyaNe gaheUNaM / jalabibburDa kAuM, bhutta esa ittha vihI // 1 // evaM dravyadvayAtiriktadravyaniSedhaH zrIjinapati sUribhirapi sAmAcArImadhye 25 likhitaH // 1 // tathAhi"AyaMbile pappaDa 1 ghugghariA 2 veDhamiA 3 iDuriA 4 takAi 5 niseho ti // 2 // punaH jIrNa pustakeSu api AcAmla - pratyAkhyAnapAThe-"sUre uggae purimanuM paJcakkhAmi tivihaM cauvihaM pi AhAraM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM annatthaNAbhogeNaM 93
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata kam / // 47 // | sahasAgAreNaM pacchannakAleNaM disAmoheNaM sAhuvaya NeNaM mahattarAgAreNaM sabasamAhibattiyAgAreNaM AyaMbilaM paJcakkhAmi annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM levAleveNaM ukttivivegeNaM hityasaMsaNaM pAriTThAvaNiyAgAreNaM mahattarAgAreNaM sabasamAhibattiyAgAreNaM ekAsaNaM paJcakkhAmi tivihaMpi AhAraM" ityAdi, dabavisae sabaniamA annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM mahattarAgAreNaM sabasamAhibattiyAgAreNaM vosirAmi" ayaM pAThaH zrIjesalamerubhANDAgAre saM0 1215 likhitapustikAyAM asti || 3 || - mUlagranthe kAspi vyadvayaM pratipAditaM asti ? ucyate - mahAnizIthasUtre taccUrNe ca "dohiM dabehiM AyaMbilehiM" // 4 // evaM zrI Avazyaka bRhadvRttau tathAhi-- "evaM jahase majjhime ukka seci jayaMvi dayugeNa sabattha bhaNia" / punaH atrA'rthe sUkSmadhiyA zrIharibhadrasUrikRtAvazyaka bRhadvRttiH vicAraNIyA, tatpAThastu ( 855 patre ) ayam " ettha AyaMbilaM ca bhavati AyaMbilapAragaM ca tatthodaNe AyaMbilaM AyaMbilapAragaM ca AyaMbilA sakUrA, jANi kUravihANANi AyaMbilapAuggaM, taMdulakaNiAu kuDaMto pI N pihugA piTThapovaliyAo rAlagA maMDagAdi kummAsA purva pANieNa kaDDiaMti, pacchA ukhalIe pIsaMti, te tivihA-sahA majjhimA thUlA, ete AyaMbilaM AyaMbilapAjaggANi puNa je tasma tusamIsA kaNiAu kaMkaDugA ya evamAdi, satuA javANaM godhUmANaM vihiANaM vA, pAuggaM puNa godhUmabhujiyA picugAlA ya jAva bhuMjijA je a jaMtaeNa Na tIraMti pIsituM, tasseva giddAre kaNikkAdi vA, eyANi AyaMbilapAuggANi taM tivihaM pi AyaMbilaM tivihaM ukkosaM 1 majjhimaM 2 jahaNaNaM 3 ca davao kalamasAlikUro ukkosaM aM vA jarasa patthaM ruJcai vA rAlago sAmAgo vA jahaNNo, sesA majjhimA, jo so kalamasAlikUro so rasaM paDucca tividho / 94 AcAmle dravyadvaya grahaNAdhikAraH 10 // 47 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ ukkosaM taM caiva tividhaM pi AyaMbilaM NijjarAguNaM paDucca tividhaM ukkoso NijjarAguNo, majjhimo jahaNNotti, kalamasAlikUro dabato ukkosaM, dabaM cautthara sieNa samuddisati, rasao vi ukkIsaM tassaccaeNa'vi AyAmeNa ukkosaM rasao, guNato jahaNaM thovA Nijjarati bhaNitaM bhavati, so ceva kalamodaNo jadA annehiM AyAmehiM tadA dabato ukkoso, rasato majjhimo, guNato vi majjhimo ceva, so ceva jadA uNhodaeNa tadA dabato ukkosaM rasato jahaNaM, guNao majjhimaM ceva, jeNa dabao ukkosaM na rasao, iANi je majjhimA te cAulodaNA tena davao majjhimA AyaMvileNa rasao ukkosA guNao majjhimA taheva ca ho sAo jahavaNaM, guNao majjhaM, majjhimaM davaMti kAUNaM, rAlagataNakUrA davao jahaNaM, AyaMbileNa rasao ukkorsa, guNao majjhaM te ceva AyAmeNa davao jahaNaNaM, rasao majjhaM, guNao majjhaM, te ceva uNhodaeNa davao jaNaM, rasao jahaNaM, guNao ukkosaM bahuNijarati bhaNitaM hoti, ahavA Dakkose tiSNi vibhAsA-ukkosaukosaM ukkosamajjhimaM ukkosajahaNaM kaMjiyaAyAmauNhodaehiM jahaNNA majjhimA ukkosA NijjarA, evaM tisu vibhAsitavaM // 5 // evaM zrIharibhadrasUrikRtazrAvakadharmaprajJaptivRttau api etAdRza eva pATo'sti // 6 // tathA-dvAviMzatyabhyadhikai-kAdazavatsarazataistu vikramataH / akRtainAM namisAdhuH, ziSyaH zrIzAlisUrINAm // 1 // iti prazastisadbhAvena 1122 varSe namisAdhukRtapaDAvazyakavRttI vizeSaze yathA vizeSastu kalamazAlicaturdhara sakAdyutkRSTaH zeSakUraH caturtharasakAdizca madhyamaH uSNodakAdizca jaghanyo guNatazca bahvI nirjarA utkRSTe madhyamA madhyame'lpA ca jaghanye ceti, evaM ca sthite kalamazAlikUraH kalamazAlikaJjikena utkRSTaH, utkRSTena yadA bhujyate tadA jaghanyA - nirjarA alpe 95
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 sAmAcA tyarthaH, tathA utkRSTaM dravyaM jaghanyarasena bhujyate, tadA madhyamonA guNa ityAdikAyamA ikhi, ayamoM dravya- AcAmle rIzata- kArasayoHdvayoH utkRSTatve jaghanyA nirjarA ekaikotkRSTatve madhyamA dvayorjaghanyatve utkRSTA nirjarA iti, api cAtra sarveSvapi dravyaya | pUrvottaSu bhaGgAkeSu jaghanya 1 madhyamo 2skRSTarUpeSu 3 zAliprabhRtInAM annAnAM madhyAdekatarat annaM, atha ca kAJjikapa-8 grahaNAbhRtInAM nIrANAM ca madhyAt ekatarannIraM AcAmlamadhye grAhyatvena proktaM, paraM na kutrA'pi evaMrUpo bhaGgako likhito, dhikAraH 148 // yaduta-ekasmin .AcAmle zAlimabhRtyannAnAM madhyAt annadvayaM tatrayaM vA atha ca kAJjikaprabhRtinIramadhyAt nIradvayaM tatrayaM vA grAhyamiti // 7 // nanu dravyadvayasya eva grahaNe niyamite kathaM dantazodhanaM vinA mukhazuddhiH?-tatrA'rthe sandehado-18 lAvalI gAthA ( 117 patre) yathA| jo puNa siliAI viNA, muhasuddhiM kAumitthamasamattho / so kaDuakasAyarasaM, siliaMgiNhai na se bhaMgo // 106 // anaahaartvaat||8|| yaduktaM-nivAINaM' gAhA, ato bahunirjarAhetutvena utkRSTA''cAmle dravyadvayagrahaNaM yukta, punaH atrArthe vRddha paraMparAgatasAmAcAryeva pramANaM, kimetatprAmANyAt nirvikRtikA''cAmlopavAsAdiSu sacittaniyamameva na kurvanti zrAddhAH kica upavAse ekameva dravyaM na gRhNanti, tato yathA sUtrAkSarAdarzane'pi atra avazyatayA sacittaniyamaH kriyate, evaM vyadhikadravyaniyamo'pi iti sandehadolAvalibRhadvRttivacanaprAmANyAt vRddhaparamparAgatasAmAcAryA utkRSTA''cAmlatvena dravyadvayameva // 48 // AcAmle gRhyate, tato yadbhagavatkevalibhASitaM tatpramANaM nAbA'smAkaM ko'pyabhinivezaH iti // // iti AcAmle drvydvygrhnnaadhikaarH||10||
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmA09 nanu - kecidvadanti apakkadugdhena samaM dvidalabhakSaNaM abhakSyadoSabhAk, tat kim ? ucyate- na caitat saGgatimaGgati, kvA'pi taddoSasyAnuktatvAd iti, Aha paraH, ucyate nanu-bho ! "AmagorasasampRkta- dvidalAdiSu jantavaH / dRSTAH kevalibhiH sUkSmAstasmAt tAni vivarjayet // 71 // ", iti zrIhemAcAryakRtazrIyogazAstra ( 171 patre ) vacanaprAmANyAd AmagorasasampRktadvidale sUkSmajantUtpattisadbhAvena tadvajanasya sutarAM prokkatvAt taddRSTatA eva samAgatA / na ca vAcyaM gorasazabdena dadhitake / paraM dugdhaM na 1, ucyate-zrImAcAH gorasazabdenA'bhidhAnacintAmaNI ( 167 patre ) dadhi 1 dugdha 2 ghola 3 rUpArthatrayasya proktatvAt, tathAhi - "dugdhaM tu somajaM, gorasaH kSIramUdhasthaM, stanyaM puMsavanaM payaH // 68 // 1 tathA ( 168 patre ) "kSIrajaM dadhi gorasazca 2" punaH ( 169 patre ) " daNDAhate kAlazeya- gholAriSTAni gorasaH rasAyanaM 3" iti / tata Amagorasena samaM dvidalabhakSaNe spaSTaM abhakSyadoSaH ?, satyaM, yadyapi Amagorasazabdena apakkadugdhamapi samAyAtaM, paraM dvidaladoSAdhikAre Amagorasazabdasya pravRttiH anutkAlitadadhitakayoH eva viSaye tayoH dvayoH eva granthAdau vyAkhyAtatvAd, yaduktaM "zrItapAgaNa sarojara vizrIdevasundaragaNendravineyaH, zrAddhavargavihitAgrahataH zrIsomasundaraguruH kurute'daH // 1 // " iti prandhAdau sadbhAvena tapAgacchanAyaka zrI somasundara sUribhiH zrIyogazAstrabAlAvabodhe; tathAhi "AmagorasasaMpRktaM dvida N puSpitaudanam / dadhyahardvitayAtItaM kvathitAnaM vivarjayet" // 7 // 97
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIzata sAmASA-18 vyAkhyA-"Ama gorasa-aNaUkAlyA dUdha dahI chAtimAha milthI vidala kaThaula ane vAsIkaTUula ane Adi sagarapramu zabda lage phUlyo je rAnthyo udana 1 DhuMDhaNAdika 2 tathA vidihaDo-sola pahura apaharA dahImAhi3 anaI vAsIyakaThaulAdika khANAM dvikam / kuhiA anna 4 etalAM savi hi mAhi dRSTA kevalajJAnIya sUkSmajIva upajatA dIThA, te bhaNI e sagalA hI zrAvake varjivA dalatvA iti |"atraarthe yogazAstrAvacUrNirapi vilokanIyA, "tatrA''magorasazabdena anutkAlitadadhi-takravastudayasya eva vyAkhyA- dhikAraH // 49 // nAt", tathA vihAya eka kaMcid gaccha, anyeSu gaccheSu Amadugdhamadhye dvidalagrahaNaniSedho nA'sti, pratyuta pravRttiH vartate, atha vA'pi andhe'pakkadugdhamadhye dvidalaniSedhaHprokto bhavet , tadA sa grantho vicAryeta, paraM sa grantho nAstIti sambhAvyate iti // // iti apakkadugdhamadhye dvidlgrhnnaadhikaarH|| 11 // / nanu-AtmanAM gacche mudrAdInAmiva saGgArAdInAmapi dvidalatvaM gaNyate, keSAMcidgacche tu na iti, tatra ko vicAraH ucyate,-zrIjinadattasUriyugapradhAnaH utsUtrapadoddhaTTane saGgarAdInAM dvidalatve amanyamAne utsUtrasya prarUpitatvaM uktamasti, tathAhi-12 __ "kaMDuasaMgariyAo na hu~ti ghidalaMti virUhagA'NataM iti utsUtra", // 1 // evameva zrIjinaprabhasUribhiH vidhiprapAyAM | samyaktvAropaNavidhau pratyapAdi, tathAhisaMgaraphaliAmuggamauThamAsamasUrakalAyacaNayacavalavalakulasthamisthiA, kaMDuagoAramAI vidalAI gorasaNa saha na // 49 // jimeabAI eesiM rAittina kAya" iti // 2 // ityameva caityavandanakulake'pi, (97 patre) tathA hi 98 ka
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ "sNgrphlimuggmuhddmaaskNdduuapmukkhbidlaaii| saha goraseNa na jimee ya rAyatti na kare // 18 // jammi ya pIlijate, maNaya pi na nehanigamo hjaa| dunniadalAi dIsaMti mitthigAINa jaha loe // 19 // " // 3 / / evaM zrIjinapatisUribhirapi nijasAmAcArIgranthe 8 pratyapAdi, tathAhi-"saMgaraM kaDUagoyarAi vidalaM"iti 3 / nanu-pUrvAcAragranthe'pi kA'pi saDarAdInAM hidalatyasammatiH asti ? ucyate-yadyapi sAmprataM pravarttamAnA zrIsiddhase-IPI nasUrikRtA zrIpravacanasAroddhAravRttiH tatra sA nA'sti, paraM zrIAnandasUrimiH zrIpravacanasAroddhAragAthAdvitIyArddha vyAkhyAnayadbhiH svavRttI tathaivoktaM, tathAhi "dahie vigayagayAI, gholavaDA gholasihariNi krNbo| lavaNakaNadahiamahilaM saMgaragAimmi appaDie // 1 // " vyAkhyA-lavaNakaNaiH jIrakalavaNalezaH yuktaM dadhi hastena mathitaM vastreNa gAlitaM tadapi rAjyuSitaM sat kalpate, nirvikRtikapratyAkhyAnavatAM, kA'pi deze saGgarAdyapi tatra prakSipyate, ityAzaGkayA''ha, paraM sakArAdau apatite sati, tatra tu dvidalado pasambhavAt na kalpate ityarthaH // 4||evN yatidinacaryAyAM api, tathA hi-"phaliyAvagge taha saMgara callA cavalA ya holA |yeti" // 5 // nanu-saGgarAdInAM mudgAdInAmiva dvidalatvasAdhaka lakSaNamasti na vA ? ucyate-bAda astIti brUmaH, tathA hi na ya saMgaravIyAo tilappattiM kayAivi saMbhavai / dalie dunni dalAI muggAINaM ca dIsaMti // 1 // ityAdi // 6 // punaH kevalinA dRSTaM satyamiti // // iti sagarapramukhANAM dvidltvaadhikaarH|| 12 // J 95
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA nana keSAMcita gacche zrAddhAnapi sAdhUniva "pANassa levADeNa vA" ityAdipAnaSaDAgArA uccArayanti. AtmanAM zrAvakANAM zata- gacche tu na iti, tatra kiM nidAnam ? ucyate |pAnakAgAzAstre niSiddhatvAt , vRddhAnAM asaMmatatvAt , zaktiyuktavAna, sataH zrAddhAnAM pAnakAgAraSaTuniSedhaM zrIjina raniSedhA dhikAraH 50rayaH utsUtrapadoddhaTTane procivAMsaH, tathAhi "ajiajalAhAragihI pANAgAre samuccaraI" tadutsUtramiti // 1 // evaM zrIjinapatisUrayo'pi nijasAmAcAryA 12 likhanti sma; tathAhi-"sAvayANaM pANassa levADeNa vA iccAi pANagAgAra aNuccAraNaM" iti // 2 // nanu-pUrvasUribhirapi kA'pi granthe taniSedho bhaNito'sti ? ucyate-zrIbRhadbhASye; tathA hi-"e e cha AgArA sAhUrNa, na puNa saDDANaM" iti // 3 // evaM zrIpratyAkhyAnabhASye vyazItyadhikaikAdaza 1983 zatavarSe nirmitAyAM tadvattau ca, tathAhi-"ete pAnakAgArA yatInAmeva, na tu zrAddhAnAM, na khalu zrAddhAH sarvaviratayaH iti" // 4 // nanu-vRddhAnAM asaMmatatvaM yuktiyuktatvaM ca kathaM ? ityAha-zrUyatAM sAvadhAnIbhUya vicAryatAM ca cakSuSI nimIlya, atra ayaM paramArthaH-yatInAM ekAza-17 nAdipratyAkhyAnavatAM bhikSAvRttitvena yathAlabdhasarvapAnakAni gRhNatAM pivatAM ca tadapavAdabhUtAH, "pANassa levADeNa vA" | ityAdi SaDAgArA api uccArayituM kalyante eva, paraM sacittaparihAriNAM gRhasthAnAM ekAzanAdipratyAkhyAnavatAM Atma // 50 // vazitvena pAnakApavAdasevArtha SaDAgArAn uccArayituM na ghaTAmATIkate / na ca vAcyaM gRhasthAnAM api bhikSAvRttiH astu, 100
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ ko doSo gRhasthAnAM ekAdazapratimAyA arvAk bhikSAvRtteH aSTakaprandhAdI paurupanItvena niSiddhatvAt / atha yatina iva gRhasthA api pAnakaSaDAgArAn uccariSyanti tadA gRhasthA api yatina iva upavAsAditrividhAhArapratyAkhyAnamadhye sauvIrAvazrAvaNAdipAnIyAni api pAsyanti na ca eSA sauvIrAdipAnIyapAnapravRttiH keSAMcidapi gacche dRzyate / tadapAne ca tadapavAdAgArANAM api samuccAraNe spaSTaM asaMgatireva, nahi vizeSyAbhAve vizeSaNasaMbhavaH, pratyuta pAnakapaDAgAroccAraNaM antareNA'pi sarvagaccheSu saccittaparihAriNaH zrAddhAH sandhyAyAM dvividhatrividhAhAra divasa carimapratyAkhyAna karaNAnantaraM rAtrau prAsukapAnIyaM pivanto dRzyante / api ca yathA divasacarimapratyAkhyAne anuccAriteSu api pAnakAgAreSu rAtrI gRhasthAH zuddhodakaM pivanti, tathA anyeSu api daivasikapratyAkhyAneSu pAnakoccAraM vinA'pi pAnIyaM pibantu, kA vicAraNA / ubhayatra samAnatvAt, kiM ca kharjUra-tila - tanduladhAvanA - 'vazrAvaNAdIni pAnakAni, yathA rAtrau gRhiNAM apeyAni tathA divA api apeyAni eva tatpAnasya dharme abhimukhAnAM apratipattihetutvena apratipannadharmANAM vipariNAmahetutvena vaidharmikANAM, jinadharmasya nindAkRtau prerakatvena ca mahAdopatvAt tena pAnakoccAraNaM anarthakaM eva, Aha para:- na tu tad anarthakaM yato yadyapi phogaraGga- dADimachalyAdibhiH prAsukIkRtaM jalaM trividhAhAreNa pAtuM kalpate eva teSAM kaSAyavRkSaphala challI cUrNatvena anAhArakatvAt, tathApi bibhItakAdinA prAsukIkRtaM na kalpate eva tasya ca svAdimAhAratvAditi / tadarthaM pAnakAgArAna uccarantu gRhasthAH iti cet ? na, vastugatyA vibhItakAdeH api kaTuphalatvena anAhArakatvAt na ca vAcyaM pAnabhaGgabhiyA 101
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ - sAmAcArIzata niSedhA // 51 // X- L 14 zrAddhAnAM api taduccAraNaM, sAdhUnAM zrAvakANAM ca sAmAyikasUtra 1 AlocanasUtra 2 pratikramaNasUtreSu 3 bhinnabhinnapATheSu taruNastriekapAThatAprasakteH, tato yuktimuktatvena zrAvakANAM "pANassa levADeNa vA" ityAdi pAnakAgAraSaTroccAraNaM na yuktimat // yAH mUlama ||iti zrAvakANAM pAnakAgAraniSedhAdhikAraH // 13 // timApUjA __nanu-tIrthaGkarapratimA tIrthaGkaratvena abhihitatvAd abhinutA tatpUjAvihitA sukhaniHzreyasAdihetuH, sA ca zrIjJAtA-1 dharmakathAdiSu draupadyAdemiH kRtA dRzyate, tahi kathaM zrIkharataragacche zrAvikAH mUlapratimApUjAM na kurvanti ? ucyate-yuga da vikAra: pradhAnazrIjinadattasUribhiH niSiddhatvAt , nanu-taiH sarvAsAM bAla-vRddha-taruNastrINAM sA niSiddhA uta kAsAMcit vayovizeSeNa ? ucyate-taruNastrINAmeva, bAla-vRddha-strINAM tu jinapratimApUjAM kurvatInAM paramparayA pravRtteH sAkSAt dRshymaantvaat| nanu-sA'pi pratimApUjA kiM taiH sarvaiH prakAraiH niSiddhA? kiM vA ekadezena ? ucyate-ekadezena eva, tatkathaM ? ityAha-mUlapatimAyAH strINAM nijakareNa candanAdivilepanapUjA niSiddhA, na tu anyA sugandhidhUpa 1 akSata 2 kusubhaprakara 3 dIpa 4] naivedya 5 phala 6 gIta 7 nATyAdi 8 pUjA, tasyAH pratyuta upadezAt / nanu-zrIjinadattasUribhiH kasmin granthe zrAvikANAM mUlapratimApUjA niSiddhA? ucyate-utsUtrapadohanakulake, tathAhi-"pUei mUlapaDimaM pi sAviyA" tadutsUtraM | ityevaM taiH eva svakRtacarcarInanthe'pi 24 padye pratyapAdi ( apabhraMzakAvyatrayImadhye cacerIgranthe 14 patre) tathAhi"jahiM na maliNalaMgihi jiNavaru pUiyai, mUlapaDima suibhUi vi chivai na sAviyA // 1 // " 10 * AXMAN SAX 6 // 51 // * **
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ "Aratiu uttAriu jaM kira jiNavaraha, taM pi na uttArijai bIyajiNesaraha // 24 // " punarapi carcarITIkAyAM (apabhraM. kA. madhye ca0 16 patre) uktaM, tathAhi " iha na laguDarAsaH strIpravezo na rAtrI, na ca nizi bli-diikssaa-snaatrnRtyprtisstthaaH| pravizati na ca nArI garbhagehasya madhye-'nucitamakaraNIyaM gItanRtyAdi kAryam // 1 // " evaM zrIjinapatisUribhiH svakR-II 1 tasAmAcArIgranthe proktam . tathAhi-"itthINaM devapUA niseho 15" iti, punaH taruNastrIpUjAniSedhAdhikAraH zrIjinapati-18| | sUribhiH prabodhodayagranthe vistAreNa likhito'sti / | nanu-zrIjinadattasUribhiH siddhAntapakSaM apAsya kathaGkAraM strINAM mUlapratimApUjA nyaSedhi ? ucyate-mUlapratimA sAtizayA jinazAsanonnatikAriNI ca bhavati, sAMprataM ca akAlaprAdurbhUtaprabhUtamAlinyadoSasadbhAvena dRSitAyAH yoSitaH karasparzena mA bhUt tadadhiSThAyakadevApagamaH, iti lAbhavizeSaM dIrghadRzA vibhAvya taruNastrINAM mUlapratimApUjAniSedhaH kRtaH, evaM strINAM mUlapratimAGgaM asparzanaM pUrvAcAyaH api aSTAdazagAthApramite zrIcaityavandanakavRttI uktarUpatvena likhite vidhivicArasArakulake'pi niSiddhamasti / tathA hi___ "sAgAramaNAgAraM, ThavaNAkappaM vayaMti muNipavarA / tattha paDhamaM jiNANaM, mahAmuNINaM ca paDirUvaM // 1 // taM puNasappaDihere, appaDiheraM ca mUlajiNaviyaM / pUijai purisehi, na isthiAe asuibhAvA // 2 // kAle suibhUeNaM, visihapupphAiehi~ vihiNA u / sArathayathuttiguruI, jiNapUA hoi kAyadA // 3 // puriseNaM buddhimayA, suhabuddhiM bhAvao gaNiM ****** 103
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rIzata kam / // 52 // teNaM / jatteNa hoiaI, suhANubaMdhappahANeNaM // 4 // saMbhavai akAle vi hu, kusumaM mahilANa teNa devANaM / pUyAe ahizrAvakANa |gAro, nao ho hoi sunatto // 5 // loguttamadevANaghanucaNe samuviojo suzzula mittaNao, loe louttare ekaadshpriso||6||n chivaMti jahA dehaM, osaraNe bhAvajiNavariMdANaM / taha tappaDimaM pi sayaM, pUaMti na jubanArIo // 7 // "5 pratimAityAdi, atra idaM rahasyam-zrIjinadattasUribhiH idaM niSiddhaM, yaduta taruNastrIH mUlapratimA svakareNa candanAdivilepanena vahanapUjayediti na anyat kimapi / nanu-tarhi yA vAlA vRddhA ca sA anyagacchIyabAlavRddhastrIvat pratimApUjAM kurvatI kathaM na niSedhAdRzyate ? ucyate-tathAvidhAyA rUDheH durvAryatvAt , kurvantu tAH, pratimApUjAM ko nivArakaH', kurvanti api ca tAH bAlAH dhikAra: vRddhAzca kAzcana striyaH kutracit / / ||iti taruNastriyAH mUlapratimApUjAniSedhAdhikAraH // 14 // nanu-AtmIyo gaccha: suvihitaH tarhi sAMprataM zrAddhAH "daMsaNa 1 vaya 2 sAmAiya 3 posaha 4 paDimA ya 5 baMbha 6 saJcitte 7 / AraMbha 8 pesa 9 uddiva 10, vajae samaNabhUe a||1||" ityevaMrUpA ekAdaza pratimAH kathaM na vahati ? ucyate-saMprati kAle duSamakAlAnubhAvena saMhanana-sAhasa-valadhairyAbhAvAt , niraticArasamyaktvAdi pAlayituM na zakyate, punaH kAyotsargapratimAyAM paJcamAsI yAvat zUnyagrahe zmazAne vA caturaH praharAna kAyotsarga kRtvA pauSadhikIrAtriH ati // 52 // vAhayituM azakyA / punaH bhUta-pretacyantarAdiduSTAniSTadevatAdikRtopasarge sati prAdurbhUtaprabhUtabhItyA ca manodhairya kSaNamapi na tiSThati, pratyuta apAyApattizca syAditi tadvahana niSedho yuktimAn / nanu-kaiH tadvahana niSedho'kAri? ucyate-yugapradhAna 104 HTA
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjinadarapramukhai ! kathaM / kaliye ? ityAha- "purisitthIo paDimA varhati tatthAimA cauro // 6 // " tadutsUtraM iti zrIjinadattasUrikRtotsUtrapadoddhaTTana kulake paSThagAthAyAM // 1 // evaM zrIjinapatisUribhirapi nijasAmAcAryAM tanniSedho lilikhe, tathAhi - "saMpai kAle sAvayapaDimAo na vahicaMte // 2 // nanu tataH prAktanagranthe'pi kvA'pi pratibhAvahananiSedho dRzyate ? ucyate - tIrthoddhAraprakIrNake tadvyavacchedasya pratipAdanA, tathAhi sAhUNa'ggoyarao vucchinno dUsamANubhAvAo / ajjANaM paNavIsaM sAvayadhammo a vucchinno // 1 // etadbhAthArthastu ayaM tathAhi sAdhUnAM mahAtmanAM pUrva pramAdAtpatvena 'aggo'yarao' tti apravettAraH ( agrAvatAraH ) paridhAna vizeSaH sAdhujanapratItaH AsIt, sa saMprati vyucchinnaH, kaTipaTTakasya anyathA karaNAt kasmAd duHSamAnubhAvAt 1 tathA AryikANAM sAdhvInAM paJcaviMzatyupakaraNAnAM Asan, saMprati tAni api vyavacchinnAni 2 tathA zrAvakadharmaH zrAvakaikAdaza pratimArUpo dharmo'pi vyavacchinnaH 3 na ca vAcyaM zrAvakadharmazabdena samyaktvamUlasthUladvAdazatratarUpo dharmo vyavacchinnaH, etadvacanasya dvAdazatratarUpazrAvakadharmasya pratyakSaM kriyamANatvena aghaTamAnatvAt taddvyavacchedasya tu sAdhudharmavyavacchedena sahabhAvitvAcca, sAdhudharmastu AduHprasahasUriM sthAsyati, tataH tatsahabhAvitvena zrAvakadharmo'pi dvAdazavatarUpaH tAvantaM kAlaM sthAtA / nanu-tIrthoddhAramakIrNaka gAthAturyapadasya kena artho vyAkhyAtaH ? yaduta 'ekAdazapratimArUpo dharmoM vyavacchinnaH' ? ucyate- taruNaprabhasUriNA | svakRtaSaDAvazyaka vAlAvabodhe itthameva pratipAditatvAt, tathAhi " sAhUNaMgoarao, vucchinno dUsamANubhAvAo / ajANaM paNavIsa, sAvayadhammo a vucchinno // 1 // " atra sAdhu 105
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakANAM ekAdazapratimAvahananiSedhAdhikAraH mAcA mahAtmA pUrve apramAdapravRttinimittI aggoarao dharatA kisau artha cAmakuhaNI cAMpIkarI colapaTTakarohavatA, jusu zata- aggo arao kahiyai isau artha sAca cha, 'suaggoyarau' duHkhamAnubhAvai tau vucchinna u viccheda gayau, pramAda- kama nahalakAlabhAvikarI sAdha colapaTa kuhavarAdika taNai AdhAri dharivA lAgA 1 'ajANaM paNavIsaMti' AryikA sAdhvI nai paMcavIsa upakaraNa pahiratI te puNi viccheda gayA, 'sAvayadhammotti ekAdazapratimArUpazrAvakadharmaviccheda gayaDa 53 // iti vyAkhyAnai tao ekAdazapratimA zrAvakAdI viccheda thai iti // 3 // (44 patre) / nanu-ayamarthaH pUrvA- cAryoktasammati anusarati na vA? ucyate-zrIharibhadrasUrikRtadazamazrAvakavidhipaJcAzake 'jutto puNa' ityAdigAdhArtha vyAkhyAnayabhiH-zrIabhayadevasUribhiH sAMprataM azubhakAle pravajitukAmena pratimAbhyAsasya eva vidheyatayA pratipAdanAt, tathAhi-( 176 patre) hai "jutto puNa esa kamo, oheNaM saMparya (I) viseseNaM / jamha asuho kAlo, duraNucaro saMjamo estha // 49 // " vyAkhyA yadyapi prakramAntareNA'pi pravrajyA syAt tathApi, yuktaH saMgataH, punariti vizeSaNArthaH, eSo anantaroktaH pratimAnuSThAnAdi kramaH pravrajyApratipattau paripAdiH, kathamityAha-oghena-sAmAnyena na tu sarvathA eva, taM vinA'pi bahUnAM pravrajyAzravaNAt , kAlApekSayA vizeSamAha-sAMprataM-vartamAnakAle vizeSeNa vizeSato yukta eva kramaH, kuta etad ? evaM ityAha yasmAtkAraNAt azubho'zubhAnubhAvaH, kAlo duHSamAlakSaNo vartate, tatazca duranucaro-duHkhasevyaH, saMyamaH saMyatatvaM, atra HE azubhakAle, ataH pravrajitukAmena pratimAbhyAso vidheya iti bhAvaH / iti gaathaarthH|| 5 // atra abhyAsa eva ukto na x // 53 // 106
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratimAvahanaM, na ca vAcyaM vyavacchede abhyAso'pi na ghaTAM ATIkate, yato jinakalpavyavacchede'pi zrIAryamahAgiriNA jinakalpAbhyAso vidadhe-jinakalpatulanA kRtA ityarthaH / punaH etadarghasammatiM zrItilakAcAryo'pi svasAmAcArI granthe | procivAn , tathAhi-(11 patre ) "catasra eva ca saMprati pratimAH zrAvakaiH uhyante, zeSAstu aSTamyAdiSu sakalarAtrikAyovaraNAzaka: nAnAdilA.", evaM sandehadolAvalIvRttau api cAlanApUrvaka ayameva bhAvo likhitH| tathAhi-nanuyadi pratimAkaraNaM antareNApi pravrajyAsamyaktvaM bhavati, tadA kiM tena ? ityata Aha__"jutto puNa esa kamo, oheNaM saMpayaM viseseNaM / jamhA amuho kAlo, duraNucaro saMjamo ettha // 49 // " vyAkhyA-yasmAtkAraNAt azubho-azubhAnubhAvaH kAlo-duHSamAlakSaNo vartate, tatazca duranucaro duHkhAsevyaH saMyamaH saMyatatvaM atra azubhe kAle, ataH pravrajitukAmena pratimAbhyAso vidheya iti bhAvaH iti gaathaarthH| iti zrIupAsakapratidamAprakaraNe dazamapaJcAzake // 6 // // iti zrAvakANAM ekAdazapratimAvahana niSedhAdhikAraH // 15 // nanu-zrIkharataragacche tapAdigacchavat ekopavAsakartuH caturtha, upavAsadvayakartuH SaSThaH, tatrayavidhAyinaH aSTama, evaM yAvat SoDazopavAsakartuH catustriMzattamaM kathaM na kAryate ? ucyate-etAdRzapratyAkhyAnasya siddhAntAdiSu anupalambhanAt , na car3hA vAcyaM "yAsAvAsaM pajjosaviassa cautthabhattiasa bhikkhussa kappaMti, tao pANagAI paDigAhittae, taM0 usseimaM 1 vA, saMseimaM 2 vA, cAulodagaM 3 bA, tathA vAsAvAsaM pajjosaviassa chaDabhattiassa bhikkhussa kappaMti, tao pANagAI paDi 107
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzatakam / anekopavAsapratyAkhyAnaniSedhA // 54 // dhikAraH gAhittae taM0 tilodagaM vA tusodagaM vA javodagaM vA / vAsAvAsaM pajosaviassa aTThamabhattiyassa bhikkhussa kampati, to pANagAI paDigAhittae taM0 AyAme vA sovIre vA suddhaviaDe vA ityAdi" zrIdazAzrutaskandhASTamAdhyayanAdiSu (kalpa- sUtre sAmAcAryA ) caturthaSaSThASTamAdipratyAkhyAnasya spaSTaM nAmazravaNAt / kathaGkAraM no upalabhaH ?, satya, zrUyatAM zrutI dattvA, vicAryatAM ca kSaNaM cakSupI nimIlya / atra idaM rahasya-etAni caturtha-SaSThASTamAdIni pratyAkhyAnakArApaNakSaNe nAmagrAha| na uccAryate kintu kenA'pi ekopavAsaH kRtaH tasya upavAsasya caturtha iti saMjJA 1, evaM upavAsaddhayasya SaSTa iti saMjJA 2, upavAsatrayasya aSTamaM iti saMjJA 3, yAvat SoDazopavAsAnAM catustriMzattama iti saMjJA vartate, tathaiva zrIsthAnAGgavRttau api ta tRtIyasthAne caturthasya artha ekopavAsaH, evaM SaSThasya artha upavAsadvarya, aSTamasya artha upavAsatrayaM ityAdi vyAkhyAta masti / tamA na brUktipAta: (1 ) maugAdisUtrANi caturdaza vyaktAni, kevalaM eka pUrvadine, dve upavAsadine, 4 caturthapAraNakadine bhaktaM bhojanaM pariharati yatra tapasi tat caturtha bhaktaM, tadasya asti sa caturthabhaktikaH tasya evaM anya-18 trA'pi, zabdavyutpattimAnaM etat pravRttistu caturthabhaktAdizabdAnAM ekAdyupavAsAdiSu iti / atha ca zrIAvazyakasUtre'pi upavAsapAThastu ayaM (853 patre) tathAhi-"sUre uggae anbhattaI paJcakkhAi" ityAdi, paraM na tu evaM yaduta 'sUre ugge| cautthaM paJcakkhAI' evaM chadubhattaM aTThamabhattaM yAvat cautIsabhacaM / atha yadi punaH prathamadine eva SaSThavidhAyinaH SaSThasaMjJA | syAt tadA SaSThabhaktikamuneH prathamadine'pi pUrvoktAni tila-tuSa-javodakAni dvitIyadine kalpanIyAni upAdeyAni syuH| SaSThabhaktikatvAt , paraM na ca caturthaprAyogyapAnIyAni, na ca evaM pravRttiH kutrA'pi, evaM aSTamabhaktikasyA'pi sAdhoH 8-56
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAprathamadine tRtIyadinaprAyogyANi AyAma-sauvIra-zuddhavikaTAni trINi pAnakAni grAhyANi syuH aSTamabhaktikatvAt , paraM na 18 caturthaSaSThaprAyogyANi gAnakAni, ena vikRyabhanikamyA'pi mahAmuneH prathamadine evaM uSNavikaTameva pAnIyaM upAdeyaM sthAt na utsvedimAdikaM, asaMgataM ca etat , yataH tRtIyadinAt uparyeva taccharIraM devatAdhiSThitaM iti, pradhamadvitIyatRtIyalAdineSu vikRSTabhaktikasya zepapAnakAnAM asvIkAre bhagavadAjJAbhaGgaH syAt , yato vikRSTabhaktikarUpa eka uSNaM vikaTameva / pAnakaM anujJAtaM, yadAha-znIbhadrabAhusvAmI zrIkalpasUtre sAdhusAmAcAryA, tathAhi 'vikaTThabhattiassa mikkhussa kappati ege usiNa vithaDe' iti, kiM ca yugapat aSTamapratyAkhyAne prathamadine caturvidhAhAraparihAriNaH agrimadinadvaye pAnakAhArakartuH adhamapratyAkhyAtuH prAgadine kathaM pratyAkhyAnaM saMgati aGgati ? / tathA| aSTamapratyAkhyAnakRt , upAsakaH pANmAsikatapazcintanAvasare Adyadine aSTamaM kartuM zaknomi iti uktI satyAM, dvitIyadine kiM tapaH kartuM zaknomi iti brUyAt ? evaM tRtIye'pi dine kiM brUyAt ! na ca vAcyaM dinatraye'pi aSTamaM karnu zakomi iti vaktavyaM anavasthAprAptaH, kathaM tRtIyadine'pi? yadi aSTamapratyAkhyAnaM karoti tadA punaH upavAsadvayaM agre'pi kartavyaM syAt, tadakaraNe ca aSTamazabdapratijJAbhaGgaH syAt, tathA aSTAhikAM kartukAmasya zrAddhAdeH prathamadine eva aSTAdazabhaktayugapatpratyAkhyAne ekasya kasyA'pi kathaMcit upavAsasya bhaGge aSTAhikAyA api bhaGga Apota, punarapi / kinA'pi upacAsayaM kRtaM AsIt , pazcAt akasmAt tRtIyopavAsaH kRtaH tasya aSTama kathyate na thA? / atha yadi pahATamAdInAM uccArarUpatA syAt , tadA abhakArthAdivat teSAmapi AkArayatyApatiH syAt na pasA vA'pi dRSTaya Jog
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIzata kam / // 55 // zrutA ca tataH zrAddhAdiH caturtha- paSThaM- aSTamaM vA yAvat catustriMzattamaM vA karotu paraM pratyahaM pratyAkhyAnaM ekopavAsasya eva kAryate na tu SaSThASTamAdInAM teSAM saMjJAmAtratvAt / atrA''ha paraH nanu prathamadine aSTamakartuH aSTamakartRtva na ucyate, tadA tRtIyadine tasya kuto aSTamakartRtvaM abhyAgatam ! ucyate-AgamAdeva, kaH AgamaH ? ityAha zrIbhagavatI sUtre saptamazatake navamoddezake ( 320 patre ), tathAhi 'tate NaM se varuNe nAganahue aNNayA kayAi rAyAbhiogeNaM gaNAbhiogeNaM valAbhiyogeNaM rahamusale saMgAme ANase samANe ibhalie amamattaM aNuvaTTeti amabhataM aNuvaTTettA kobiapurise sahAveda sahAveisA' ityAdi / punaH zrIpazcamAGke evaM tRtIyazatake ( 171 ) tathAhi - "te NaM kAle NaM te paNaM samaeNaM ahaM goyamA 1 chammatthakAliAe ekkArasavAsapariAe chaTTu chaNaM aNikkhiteNaM tavo kammeNaM saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe puSANuvuddhiM caramANe gAmANugAmaM dUijamANe jeNeva susamArapure nagare, jeNeva asoayaNasaMDe ujjANe, jeNeva asoavarapAyave, jeNeva puDhavisIlAbaTTao teNeva upAgacchAmi uvAgacchatA asogavarapAyavarasa heDDA puDhavisIlApaTTayami aTTamabhattaM parigihAmi, dovi pAe sAhahu vagdhAri apANI egapoggalaniviDudiTThI | aNimisanayaNe IsiMpambhAragaeNaM kAeNaM ahApaNihiehiM gattehiM sabiMdiehiM guttairhi egarAiyaM mahApaDimaM upasaMpajittANaM viharAmi" iti, atra ubhayavaruNa 1 zrImahAvIrayodvitIyadine pRSThabhaktikanAmatve sati tRtIyadine aSTamabhaktikatvaM jAte, paraM prathamadvitIyadinayorna abhUt iti, tathA "aNNe bhaNati evaM viteayaM kiM mae paccakkhAtavaM ? jai AvassagamAdi 110 yo viSIsaM anekopa vAsapratyA khyAna niSedhA dhikAraH 16 / / 55 / /
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANaM jogANaM saketi saMdharaNaM kAuM to abbhattaTuM vacasati, asakeMto purimaDAyaMbilegaTThANaM, asaketo nidhIyaM asakeMto |porisamAi vibhAsA, aha cautthabhattio cha8 vavasai chaTTabhattio aTThamamicAdi vibhAsA" iti zrIAvazyakacUrNo (264 patre) atrA'pi caturthabhaktiko abhUt prathamadine, atha ca dvitIyadine tapazcintanAvasare paSThamanoradho jAtaH, tataH SaSThaH kRtaH tato vicArayantu, tasya SaSTakartuH prathamadivase caturthabhaktikatvaM kathitaM, na paSThabhaktikatvaM, evaM chaTThabhattio aTThamaM xvavasai, atrA'pi aSTamakarturapi dvitIyadine paSThabhaktikatvena proktamiti / iti pratyahaM pratyAkhyAnaM ekopavAsasya eva | kAryate na SaSThASTamAdInAM iti // 16 // // iti anekopavAsamatyAkhyAnaniSedhAdhikAraH / / 16 // 8 nanu-zrIkharataragacchIyAH AsAmAyikadaNDakocA pAratraya kunti, tatsvagacchaparamparayA kiM vA granthAnusAreNa / / ucyate-granthAnusAreNa eva, kathaM ? ityAha-zrIjinapatisUribhiH khakRtasAmAcAyA~ sAmAyikadaNDakoccArasya vAratrayaM paThanopadezAt , tathAhi-"paDikkamaNAimu sAmAidaMDago navakAroM avAratigaMbhaNijai 1" evaM zrIjinaprabhasUribhirapi abhANi, tathAhi-"namukAratigapuvaM karemi bhaMte ! sAmAiyaM iJcAi daMDagaM vosirAmi pajjataM vAratigaM kaDia khamAsamaNeNa iriyA paDikkamia" ityAdi 2 itthameva zrItaruNaprabhasUribhirapi svakRtavAlAvabodhe proce, tathAhi-"muhapattI paDilehI eka khamA0 sAmAiyaM saMdisAvemi, bIya kha0 sAmAiyaM ThAemi tI0 kha0 deikarI ardhAcanatagAtra hu~ tau tiNha namaskAra kahI triNi dAvAra karemi bhaMte. isa sAmAyika sUtra triNi cAra kahaI" ityAdi 3 / nanu-kkA'pi jIrNagranthe'pi sAmAyikadaNDakocAra 211
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcAzatakam / // 56 // pATho vAratrayaM paThito'sti / ucyate - zrI vyavahArabhASye caturthadeza ke yatInAM dIkSAgrahaNe ( 58 patre ) prokalyAt, tathAhi"aSNo vA thirahattho, sAmAi atiguNamaTThagahaNaM ca / tiguNaM pAdakkhiNaM, nitthAraga guruguNavibaDI // 209 // taTTIkAkAraiH malayagiribhirapi triH kRtvaH sAmAyikoccAraNaM vyAkhyAtamasti 4, punarvyavahArabhASyaTIkAyAM vartratra likhitaM "yatInAM vratoccAre kAryamANe sati ekaikaM vrataM gururyadi dhAratrayaM noccArayati tadA gurozcarlaghunAmaprAyazcittApattiH svAt ", tathAhi ( 58 patre ) " appatte akahite aNahigaya apariccha aikame pAse / ekkeko caugurugA, coaga suttaM tu kAravidhaM // 31 // tikasya vratasya vAratrayaM anuccAraNe eteSu sarveSu pratyekaM ekaikasmin prAyazcittaM catvAro | gurukAH / 4 / nanu idaM sAmAyikadaNDakozvAraNaM vAratrayaM tu yatInAM dIkSAgrahaNAdau pratipAditaM na zrAvakANAM nAmagrAhaM ? | satyaM, yadyapi zrAvakANAM nAmagrAhaM na uktaM, tathApi zrakANAmapi sAmAyikanavamatra toccAre kathaM vAstrayaM na uccAryate ? vratoccAravidhiH sarveSAM sarvatra samAnatvAt zrAvakANAM sAdhvanugAmikiyAkaraNatvopadezatvAcca / na ca vAcyaM kharataragacche eva vAratrayaM daNDakoccAraNaM, anyeSvapi bahuSu gaccheSu samyaktvanatazIlatAyudhAre vAratrayaM taduccArasya paThyamAnatvAt / | nanu AvazyakacUrNi 1 taTTIkA 2 paJcAzakavRtti 3 navapadaprakaraNavivaraNa 4 pauSadhavidhiprakaraNAdiSu 5 kathaM sAmAyikocArasya bahutvaM na darzitam ? ucyate-- tatrA'pi sAmAnyatayA uktI api jAtyaikavacanamiti nyAyena bahutvaM jJeyaM / yato yathA oSaniryuko "sAmAiya ubhayakAla paDilehA" iti pAThe sAmAnyatayA sAmAyikazabda ukaH, tathApi tadvRttikRtA zrIdroNAcAryeNa 'sAmAiaM ti' sAmAyikaM vAratrayamAkRSya svapitIti vyAkhyAtaM / evaM uttarAdhyayaneSvapi SaDbhriAdhyayane pratikramaNA 112 sAmAyikadaNDako vAratrayaM uccAraNA ghikAraH 17 // 56 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * dhyayanAdhikAre (544 patre)"kAussamgaM tao kujA" ayaM pAThaH sAmAnyataH kAyotsargAbhidhAyI api TIkAkRtA "kAyosarga-cAritra 1 darzana 2 zrutajJAna 3 zuddhinimittaM kAyotsargabayalakSaNa jAtI ekavacanaM, tato guruvandanAd anantaraM kuryAd" iti vyAkhyAtaM, evaM atrA'pi AvazyakacUyAdiSu sAmAnyataH sAmAyikAbhidhAne'pi amyagranthasammatyA saMpradAyAca tat trayaM avaseyam / nanu-rAtripauSadhikAnAM zayanAvasare sAmAyikadaNDakatrayaM tu sAkSAt darzitaM tatsatyaM-paraM anyatra anyadA sAmAyikagrahaNasamaye na tat tritvaM darzitaM ?, satyaM, yadi zayanasamaye'pi tatrayaM abhyanujJAtaM tadA sAmAyikavataM uccaradbhiH sadbhiH vizeSataH tat tritvaM vAcyam / tathA nizIthacUrNI api sAmAyikadaNDakatrayocAraNaM spaSTaM uddiSTaM asti, rAhi-"e jahA jAyaM dAyaM vAmapAse vi assa Ayario bhaNai imassa sAhussa sAmAiassa AruhAvarNa karemi kAu-18 lassagga, anne bhaNati uccArAvarNa karemi kAussaggaM', ubhayathA'pi aviruddhe "annatya UsasieNaM jAva vosirAmitti, lo gasta ujvoyagare ciMtetA vA namo arihaMtANaM padittA pacchA pacAvaNajeNa seho sAmAiyaM tikkhutto kahai" ityAdi / 3 nanu-yadi bhavatAM gacche sAmAyikagrahaNAdhikAre vAratrayaM sAmAyikadaNDakocAra, tadA bhavatpUrvajaiH zrIjinavallabhasUribhiH pauSadhavidhiprakaraNe / sAmAyikoccArAdhikAre kimiti cAratrayaM sAmAyikadaNDakocAro na pratipAditaH? ucyatesatyaM, yadyapi zrIjinavallabhasUribhiH AvazyakatticUrNyanusAreNa (32 patre) "paMcamaMgalaM kaDDittA bhaNai karemi bhaMte sAmAna iyaM" ityAdipAThaH sAmAnyatayA eSa likhitaH, tathApi teSAM abhiprAyaH tacchiSya-prazidhyaiH eva jJAyate na aparaiH, ata evaM tarapaTTaparamparAgataiH zrIjinaprabhasUri 1 zrIjinapatisUri 2dhItaruNaprabhasUribhiH 3 tadabhiprAya jAnaniH vidhimyA 1 113 ** **
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- sAmAcArI 2 SaDAvazyakabAlAvarodha 3 svakRtagrantheSu vAratrayaM sAmAyikoccAralikhitena svagurUNAM abhiprAyaH prAduSkRtaH, AvANAM rIzata- vadanthapAThastu atra pUrvameva likhito'sti, ato vAratrayameva zrAvakANAM sAmAyikadaNDakoccAraH saMgatimaGgati / punarapi keSucalavalaka api grantheSu zrAvakANAM ekavAraM nAmagrAhaM sAmAyikadaNDakoccAro likhito bhavet tadA tadvicAraNA'pi kriyate, nA'smAkaM naizcayika matAbhinivezo'sti, yat satyaM tadeva pramANaM nA'nyaditi // 17 // na bhavati // 5718 // sAmAyikadaNDako vAratrayaM vAcyaH ityadhikAraH // 17 // iti a___ nanu-zrIkharataragacche zrAvakAH pratikramaNAdikriyAM kurvantaH sAdhuvat rajoharaNaM calavalakAparaparyAyaM mukhAgrAdau kathaM na dhikAraH rakSanti ? ucyate-zrAvakANAM rajoharaNadharaNameva naizcayikaM nA'sti, kuto mukhAgrAdau rakSaNaM ?, yadi ko'pi calavalaka rakSati tadApi pramArjanAdinA jIvayatanAhetuH, kadAcit calavalakaM na bhavati tadA tadvinA pratikramaNaM na zudhyati iti, calavalakaM na bhavet tadA pramArjanAdikriyAM vastrAdyaJcalenA'pi kurvanti, yaduktaM zrIAvazyakacUA~, tathAhi-"raoharaNeNaM pamajjai, jao sAhUNaM ubaggahiraoharaNamasthi taM maggati asati pottassa aMteNaM" ityAdi 1 evaM paJcAzakacUrNI api, tathAhi-'apramArjito rajoharaNAdinA duHpramArjito anupayuktatayA 2 // | nanu-kiM pauSadhikasya rajoharaNaM asti ? astIti brUmaH, yataH sAmAyikasAmAcArI bhaNatA AvazyakarNikRtA uktam 57 // "raoharaNeNa pamanjaI jai sAhUrNa uvaggahi raoharaNamathi taM maggai asai potassa aMteNaM" ityAdi, atra asati potassa aMteNaM iti vacanAdeva jJAyate, yadi aupagrahika rajoharaNaM na milati tadA vastrAntenA'pi pramArjayet , tato rajoharaNa 114
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharaNAM nityaM kAryamiti nA''gataM, punaH sAmAyikopakaraNamadhye'pi rajoharaNaM bhaNitaM nA'sti / yaduktaM zrIanuyogadvAracUNau tathAhi-'sAmAiyakaDassa samaNovAsagarama nAvihe dhammonagarapaNe pANase taM jahA-"ThavaNAryaria tti muharpatiati jabamAlia tti daMDapAuchaNaM ce ti"punaH calavalakena kAyapramArjanamapi nivAritamasti, yaduktaM zrIAvazyakacUrNoM tathAhi-"gihiNo GI kAyapamajaNa, calavalaeNaM tu je akIrati / iya vupi na juttaM,jamhA taM AgamaviruddhaM // 1 // " aparaM ca rajoharaNaM yatInAmeva liGgamasti, yaduktaM zrIuttarAdhyayanasUtravRttyoH, tathAhi-"isija yaM jIvia bUhiattA", athA'sya vRttiH-RSidhvaja municiha rajoharaNAdi / punarapi uktaM-"duvihe sussamaNa-sussAvage esa gihijai liNg"| punaH opaniyukto-(214 patre AyANe nikkheve ThANanisIyaNa tuyaTTasaMkoe / purva pamajaNaTThA liMgaTThA ceva raoharaNaM // 710 // iti pAThenA'pi rajoharaNa yatiliGgameva uktam / nanu-"khuramuMDe loeNa va, rayaharaNaM uggahaM ca ghettUNaM / sabhaNabhUo viharai, dhamma kAraNa phAsaMto 51 // 1 // " ityatra ekAdazapratimAyAM zrAddhasya sAkSAt rajoharaNasya dRzyamAnatvAt kathaM rajoharaNAbhAvaH? satyaM, ekAdazapratimApannasya zrAddhasya "samaNabhUo viharaI" ityuktena zramaNatulyatvAt , zramaNasya rajoharaNaM sarveSAM saMgatameva, api ca mAkanadazapratimAsu rajoharaNaM anuktvA ekAdazapratimAyAM proktaM, ata eva vinizcIyate zrAddhAnAM rajoharaNadharaNaM daza-15 pratimAsu naizcayikaM nA'sti / punaH zrIpiNDaniyuktau (55 patre) ekAdazapratimAyAM zrAvakasya rajoharaNahetunA liGgapravacanAbhyAM sAdharmikatvaM uktamasti, paraM ekAdazapratimAto arvAk dazapratimAsu zrAvakasya rajoharaNarUpeNa hetunA liGgana | sAdhubhiH samaM sAdharmikatvaM noktam /
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzatakam / k%ARAKE zrAvakANAM calavalaka naizcayika na bhavati iti adhikAraH 18 // 58 // punaH samAcAraharI upAgajIvIhI khaMgAdhyAyegADi "kheliNakavi? durga puNa, agIyase hAiyANa sNbhaav| saMbhavai nihatthANa vi, kayAi egattabhAvaMmi // 1 // " ityuktatvAt , kheliNakaviTThakAyotsargadUSaNadvayaM, agItArthaziSyANAM lagat proktaM, gRhasthasya tu etadUSaNadvayaM, kadAcit ekatvabhAvaM gatasya bhavaduktaM paraM na sarvadA, ekatvabhAvazca gRhasthasya ekAdazapratimAyAmeva na arthAt / atra idaM rahasyam, kadAcit yatanAnimicaM zrAddho rajoharaNaM vibharti tathApi kriyAM kurvan sAdhuvat na mukhAgrAdau rakSati, yataH zrIanuyogadvArasUtravRttyoH (30 patre) api rajoharaNAdInAM yathocitanyApAraniyoge arpitatvena yuktatvabhaNanAt , tthaahi| "se kiM taM loguttariyaM bhAvAvasmayaM jaNaM ime samaNe vA samaNI vA sAvao vA sAviA vA taJcitte tammaNe tallase tadajhavasie tattibajjhavasANe tadaTThovautta tadappiakaraNe tabbhAvaNAbhAvie (egamaNe avimANajiNabayaNadhammarAgarattamaNe) aNNastha katthai maNaM akaremANe ubhaokAlaM AvassayaM kareMti / se taM logattari bhAvAvassayaM", atra "tadapiakaraNe" iti padasya vRttiryathA tadaptikaraNaH karaNAni tatsAdhakatamAni, deha-rajoharaNamukhavastrikAdIni tasmin / Avazyake yathocitabyApAraniyogena arpitAni-niyuktAni yena sa tathA samyak yathAsthAnanyastopakaraNa ityrthH| punarapi tapAgacchanAyakatrIsomasundarasUri-zrIjayacandramUri-zrIvizAlarAjasUri-zrIratnazekharasUri-zrIudayanandasUripadakamalasevinA ziSyahemahaMsagaNinA zrAddhavarAbhyarthanayA kRte zrISaDAvazyakabAlAvabodhe'pi likhitamasti yathA-"zrAvako vandanaM dadan calavala kena pramArjanasya eva kArya karoti ma tu mahAtmavata mukhAgre rakSati, tathAhi--"vAMdaNA detau zrAvaka 116 SAKAES // 58 // N
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ calabalai karI pramArjivAja kArja karai, paNi mahAtmAnI pari mukha Agai dharai nahI, tihAM AcaraNAja pramANa ityAdi" evaM tapAgacchAdhirAjazrIrajazekharasUriNA'pi svakRtazrAddhavidhivinizcaye likhitamasti, kAyotsargakaraNAvamare vandanakadAnAvasare ca "rajoharaNaM paraNapAdhai moktavyamiti bhaNitamasti" nanu-tapAgacchIyasUripramukhaiH sAdhuvat rajoharaNadharaNaM niSiddhaM vartate tahi kathaM tapAgacchIyazcAddhAH kriyAM kurvantaH sAdhuvat rajoharaNaM vinati ? ucyate-tatrA'rthe tadgurava eva praSTavyAH, na vayaM kAMzcana nindaamH||18|| ||iti zrAvakANAM calabalakaM naizcayikaM na bhavatIti vicaarH|| 18 // nanu-AtmIyagacche pauSadhikAH satyapi sAmAyikatra te punarapi rAtripazcimaprahare sAmAyika navInaM gRhNanti, tatkathaM ? ucyate-yuktiyuktatvAt , kA yuktiH ityAha-zrUyatAM, sAmAyikasya jaghanyo muhUrtamekaM, utkRSTazca aSTau yAmAH kAlo, dhyAnazatake'bhyadhAyi, tato gatarAtre muDUzeSe sAmAyika gRhItaM AsIt, punaragrimarAtrairapi muhUrte zeSe aSTau yAmAH saMpUrNA babhUvuH, tatsaMpUrNatAbhavanena sAmAyikakAlo'pi aSTapahararUpa utkRSTaH saMpUrNo'janiSTa, pauSadhazca sAmAyikAnugato'taH sAmAyikaM navInaM avazyaM grAhyameva / / nanu-navInasAmAyikagrahaNe zAstrAkSarANi api santi ! ucyate-santIti, kAnItyAha-zrIjinavallabhasUribhiH pauSadhavidhiprakaraNe (38 patre) uktatvAditi tathAhi-"tao rAIpa carame jAme uddeUNa iriyAvahilaM paDikkami sakkathaeNa Arco% AA 117
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- riishtkm| pauSadhikA. nAM pazcimarAtrau navI. nasAmAyikagrahaNAdhikAraH // 59 // ceie baMdia purva va putiM pehia namukArapurva sAmAiasuttaM kaDDia saMdisAvia sajjhAyaM kuNai jAva paDikkamaNavelA, tao puSavihiNA paDikamia paDilehaNAiaM karei" / / evaM zrIjinaprabhasUribhirapi vidhiprapAyAM abhANi| "tao pacchimarayaNIe udvia iriyAvahi paDikkamia kusumiNadussumiNakAusagaM saya ussAsaM, mehuNasumiNe aduttarasa- yaussAsaM karia sakkasthayaM bhaNi pudhuttavihie sAmAiyaM kAuM sajjhAyaM saMdisAvia tAva karei jAva paDikamaNavelA" |2| evameva zrItaruNaprabhasUrikRtaSaDAvazyakabAlAvabodhe'pi jJeyaM // 3 // nanu-jIrNagranthasyA'pi etatsammatirasti ? ucyate, zrIpaJcAzakacUNoM tathaiva proktatvAt tathAhi-"tao rAie caramajAme udviUNa iriyAvahi paDikamia purvica pottiM hi namuhAnamuI samAirasutaM kahia saMdisAvia sajjhAyaM kuNaha" // 4 // iti // 19 // // iti pauSadhikAnAM pazcimarAtrau nbiinsaamaayikgrhnnaadhikaarH|| 19 // nanu-tapAgacchapramukhagaccheSu sAdhavaH pAdonagrahare pratilekhanAsamaye "ugghADA porisI" iti na bhaNanti kintu "bahu- paDipunnA porisI" iti, AtmanAM gacche tu "ugghADA porisI" iti bhaNanti tatra kiM gacchAcAraH pramANaM ?, kiMvA zAstrotiH ? ucyate-zAstroktireva, kA zAstroktiH ? ityAha-zrIvidhiprapAyAM (14 patre ) zrIjinaprabhasUribhiH tathaiva bhaNanAt, tathAhi-" tattha devasia paDikkama rayaNipaDhamapaharaM jAca sujjhai, rAiyaM puNa AvassayacuNiabhippAyeNaM ugghADAporisiMha jAya, bavahArAbhippAeNa puNa purimahUM jAva sujjhaI" ityAdi / 1 / evameva zrItaruNaprabhasUrivinirmitazrIpaDAvazyakabAlAvabodhe'pi / 2 / nanu-prAktanapUrvAcAryaviracitagrantheSvapi eta 118 ugghADA porisIbhaNanAdhikAraH20 // 59 //
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sammatirasti ? ucyate-astIti, kathaM ? ityAha-zrIpravacanasAroddhArasUtre (166 patre ) 592 gAthAzakale tathaiva / uktatvAt , tathAhi-"uvagaraNacauddasagaM, paDilehijai diNassa paharatige / umghADaporisIe u pattanijogapaDilehA[3] 592 // " punastatraiva anthe (48 patre ) 106 gAthAvyAkhyAne "sAdhuvacanaM-uddhATA pauruSI" ityAdikaM vibhramakAraNam / 4 / punaH zrIhArebhadrasUArevirAcetAvazyakabRhadbhuttA (852 patre) pratyAkhyAnAdhikAre'pi, tathAhi-"sAhuNo| bhaNaMti-ugghADAporusI tAva so pajimito, parittA miNati apaNo vA miNati, teNaM se muMjaMtassa kahitaM Na pUritaMti tAdhe ThAidacha iti" / 5 / evameva zrIAvazyakaladhuvRttAvapi tilakAcAryakRtAyAM / 6 / punaH zrIAvazyakavRttau hAribhanyAM zrIzItalAcAryasaMbandhibandanAdhikAre (512 patre), tathAhi-"je tujhaM bhAiNijjA te AgayA viyAloti na pavidvA, teNaM kahi, tuTTho, imesi pi ratiM suheNa ajjhavasANeNa cauNhavi kevalaNArNa samuppana, pabhAe. AyariyA | disAu paloei, ettAhe muhutteNaM ehiMti, porisitti suttaM maNNe kareMti acchati, ugdhADAe atthaporisiti aticirAvieya te devakuliaM gayA, te bIarAgANA na ADhayaMti, daMDao'NeNa ThaviNo paDikato, Aloie bhaNati-kao vaMdAmi ! bhaNati-jao me paDihAyati so ciMteti-aho duisehA niljjti"|7| itthameva zrIAvazyakacUrNAvapi "ugghADAe attha porisiMti, ativirAvie devakuliaM gayA te apIarAgANA ThAyaMti, daMDao uvijaM paDikato" ityAdi. 14nanu-tapAgalIyasUrikRte'pi granthe kvA'pi ugghADA porisI bhaNitA'sti ? ucyate-anekeSu anyeSu tathA cokaM zrItapAgacchanAyakazrIrazekharasUriNA svakRtazrAddhavidhikaumudyAM (420 patre), tathAhi-"taca pratikramaNa pazcabhedaM 118 PARINEE
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rIzata kam / vanika rAnihAni nAmAsikaM sAMvatsarikaM ceti / eSAM kAlastu utsargeNa evaM utA, "addha nibuddha vide, su jAtamakaDhuti giiasthaa| iavayaNapamANeNa, devasi Avassae kaalo||1||" rAtrikasya caivaM Avassagassa samae, niddAmuI ctitksuutkaayriaa| tahataM kuNaMti jaha vasa-paDilehANaMtaraM sUro / / 2 // " apavAdastu devasikaM divasatRtIyapaharAdarvAka ardha- piNDaniyerAtraM yaavt| yogazAstravRttau tu madhyAhnAdArabhya ardharAtraM yAvat ityuktaM, rAtrikaM ardharAtrAdArabhya madhyAI yAvat / uktaMca dhAdhikAraH ___ "ugghADaporiti jA, sai avassayassacunnIe / vavahArAbhippAyA, bhaNaMti puNa jAva purimahUM // 2 // " pAkSika- 21 cAturmAsikasAMvatsarikANi tu pakSAdyanteSu ca syuH / 9 / punarapi zrIdevendrasUriviracitazrIzrAddhadinakRtyavRttI api abhANi, tathAhi-'sAdhuvacanaM udhADA porisI ityAdi vibhramakAraNaM / 10 / " punarapi zrIdevendrasUrikRtapratyAkhyAnabhASye'pi tathAhi-"sAhuvayaNaM umghADA porisI taNusucchayA samAhitti" ityAdi 25 gAthAyAm / 11 / ||iti ugpADA porisI bhaNanAdhikAraH // 20 // nanu-zrIkharataragacche putrAdijanmani tanmaraNe ca jAtamRtakaM sUtakaM gaNyate, tathA'pi putrasya ekAdazadinAni putryAca dvAdazadinAni yAvat tadahe kharatarasAdhavo bhinAna gRhanti, tapAgacchAdigaccheSu tu keSucit na sUtakazaGkAza, tatra mUlataH kA'pi zAstre sUtakagRhavarjanaM samupadiSTaM vartate na thA ? ucyate-zrIjinapatisUribhiH nijasAmAcAryA proktatvAt , ti||6|| tathAhi-"saMdhavaisUripayakulesu vi dasAhaM suasUagakulANaM ca egArasAhaM puttiA sUagaM bArasAhaM bhayagakulANaM ca vajaNaM A // 21 // " evaM taruNaprabhasUrikRtazrIpaDAvazyakabAlAcatroce 2 punaranthamandhIyagAdhAbAlAvabodhabyAkhyAne'pi yathA 12.0
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ "chakkAyadayAvaMto vi, saMjao kuNai dulaha bohiM / AhAre nIhAre, dugaMchie piMDagahaNe a||1||" ityatra dugaMchie / piMDagahaNe a sUtaka mRtaka rajaka vAkara prabhRtika je chai dugaMchita niMdita kula tihAM piMDa asana-pAna-khAdima svAdimarUpa taNai grahaNi huMtai iti saMbaMdha karivau / 3 / nanu-kA'pi mUlasUtra-bhASya-cUrNi-vRttyAdau api akSarANi santi ?* ucyate-santIti, zrIsUtrakRdaGgasUtravRttyoH (180 patre ), tathaiva uktatvAt , tathAhi-"saMpasArI kayakirie, pasiNAyataNANi 5 a / sAgAri aMca piMDaM ca taM vija grijaapiyaa||16||" vyAyAlezaH sAgArikA zayyAtaraH, tasya piNDa-AhAraM, yadi kA sAgArikapiNDaM iti sUtakagRhapiNDaM jugupsitaM vApasadAMpeNDa vA, cazabdaH samuccaye / etatsarva vidvAna-japarijJayA / aparijJAya pratyAkhyAnaparijJayA ca pariharediti" 9 adhyayane 16 gAthAyAm // 4 // punaH zrIAcArAle dvitIyazrutaskandhe prathamAdhyayane caturthoddezake (305 patre), tathA hi-"bhikkhAgA nAmege ebamAsu samANA vA vasamANA vA gAmANugAma dUijamANe khuDDAe khalu artha gAme / saMniruddhAe no mahAlae se haMtA bhayaMtAro vAhiragANi gAmANi bhikkhAyari Ae bayaha' iti / dRttyekadedyo yathAvasamAnAH' mAsakalpavihAriNaH te evaMbhUtAH, prAghUrNakAn samAyAtAn grAmAnugrAma dUyamAnAn gacchataH evaM UcuH-- 'yathA zulako'yaM grAmaH alpagRhabhikSAdo vA, tathA saMniruddhaH-sUtakAdinA, no mahAn' iti punarvacanaM AdarakhyApavArtha, atizayena kSullaka ityarthaH, tato hanta ! iti AmantraNa, yUyaM bhavantam-pUjyAH bahirgAmeSu bhikSAcaryArtha brajata ityevaM yAt" iti / 5 / punaH zrInizIthabhASyacUrNI yathA "je bhikkhU dugaMchiakulesu asaNAi-vatthAra-casahi 124 pAmA 11
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'sAmAcArIzatakam / // 61 // sajjhAyaM vA karei" ityAdi caulahuaM tersi eso me dosarUvaM cauvihA gAhA ittariatti sUagagAhA nijUDA je uppA- jAtamRkayA silAgA paDiatti, AvakahiA je jattha vIsae jAdi juMgiA jahA dakSiNApahe lohagAra kalAlA lADesu, hAtakasUtakanaDa-varuDacammakArAdi ee AvakahiA 6" punaH zrInizIdhacUNau~ "je bhikkhU ThavaNA kulAI" ityAdi uvaNA piNDa niSegAhA, samAso saMkhene, loia duvihA ittiA 1 AvakahiA 2 ime ittiriA sUagagAhA kAlAvahIe je ThappAkayA te 15 dhAdhikAraH | nijaDhA jetti kulA jattha visae juMgiA abhojyA ityarthaH / kammeNa vA sippeNa vA jAie vA kamme ehA vi AsAdhikA moraposagA sippehiTThA ehAviA terimApatakarA nilevA jAtIe pANA DhuMbA moruttiAya, khaluzabdo avadhAraNe, te ceva annatya giA jahA siMdhUpa nilevagA ityAdi / 7 punarevameva zrInizIthaSoDazoddezakabhASyacUrNiSu api tathAhi-] "duvihA dugaMchiA khalu, itcariA hu~ti AvakahiA ya / eesiM nANata, vucchAmi ANupubIe // 1 // sUagamayakulAI, ittariA je havaMti nijUdA je jattha juMgiA khalu, te hutI AvakahiA u // 2 // tesu asaNa vatthAI, basahI viSpariNAmo taheva kucchiyaa| tesiM pi hoi saMkA, sance eArisA manne // 3 // " iti bhASyam / atra cUrNivyAkhyA-1 sUagagAhA kAlAvahIe je vappAkayA te nijUDhA, bhaktapAnagrahaNAdau niSiddhAH 1 je kulA jattha visae juMgiA durg-15||6|| |chiA abhojyA ityarthaH, kammeNa 1 sippeNa vA 2 jAie vA 3, kamme nhAviyAiNo 1 sippe vi ThAra nhAviAiNo 2 hidvAnhAviyA terimAjAie pANAiNo 3, punarapi zrIdazakAlikasUtre paJcamAdhyayane zrIharibhadrasUrikRtAyAM tadvattau ca.5 (166 patre) sUtakAdikule pravezasya varjanIyatvena uktatvAt , tathAhi 122
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Isi paDikuTakulaM na pavise, mAmagaM parivajjae / aciyattakulaM na vise, ciantaM pabise kulaM // 17 // vyAkhyA-pratikuSTaM | kulaM dvividham-itvaraM yAvatkathikaM ca, itvaraM sUtakayuktaM, yAvatkathikaM abhojyaM, etanna pravizet zAsanalaghutvaprasaMgAt / atrA'rthe prazamaratisUtravRttI api (40 patre), tathA "lokaH khalvAdhAraH, sarveSAM brahmacAriNAM yasmAt / tasmAlokaviruddhaM, dharmaviruddhaM ca saMtyAjyam // 131 // vyAkhyA-12 loko janapadaH, khaluzabdo avadhAraNe, loka eva AdhAraH sarveSAM brahmacAriNAM, yasmAt brahma-saMyamaH saptadazabhedaH, tadyobhAgAta saMyaminaH teSAM sarveSAmiti gacchayAsino gacchanirgatAnAM ca, tasmAt loke yadviruddhaM jAta-mRtaka-sUtaka samUha-dA [nirAkRtAdigRheSu bhikSAdigrahaNaM abhojyeSu ca parihArya, tathA cA''rSe__"je jahiM duguchiA khalu, pavAvaNavasahibhattapANesu / jiNavayaNe paDikuTThA, vaje abbA payatteNa // 1 // " yacca lokai kadeze viruddhaM madya-mAMsa-lazuna-vIjAnantakAyAdi dharmasAdhanaviruddhaM anekaM tadapi parihAryamiti // 131 // itazca lokai| kavAnveiSaNaM zreyohetuH iti darzayati / nanu-dazadinAdimAnaM api kutrA'pi proktamasti ?, ucyate-zrIvyavahArabhASyavRttI zrImalayagirisUribhiH dazadinamAnaM uktaM asti, tathAhi-"jAtasUtakaM nAma janmAnantaraM dazA'hAni yAvat , mRtakasUtakaM mRtAnantaraM daza divasAn yAvat / 1 / punarapi vyavahArabhASyavRttI prathamoddezake; tathAhi-"laukikaM dvidhA, itvaraM yAvatkathikaM ca, tatra itvaraM mRtakasUtakAdi tathAhi-lokai sutakAdi daza divasAna yAvat vaya'te iti, yAvatkathika baruDa-chimpa-1 ka-carmakAra-DumbAdi ete hi yAvajIcaM ziSTaiH saMbhogAdinA vaya'nte iti / 2 / punaH nizIthacUrNI parihAranikSepAdhikAre 125
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA-18"loio duviho ittario Avakahio a, ittario sUryagAdisu dasAdidivasaparivajaNaM, Avakahio jahA naTTa-baruDa- tasammarIzata- chipaga-cammAra jhuMbA ya, louttario sejAdANa-abhigamasahAdi Avakahio rAyapiMDo iti 3 / padmapurANe'pi uktam- rasa kebalikam / "mate svajanamAtre'pi, sUtakaM jAyate kila / astaMgate divAnAthe, bhojanaM kriyate katham ? // 1 // " tathA laukikasUta-13Apatnattasta kamapi evaM, tathAhi-"sUtakaM vRddhihAniyAM, dinAni trINi dvAdaza / prasUtisthAnamAsaikaM, vAsarAH pazca gotriNAm // 1 // kathana nisse|| 62 // prasUtiM ca mRte bAle, dezAntaramRte raNe / santAne maraNaM caiva, dinaikaM sUtakaM matam // 2 // yaddine sUtake jAte, gate dhAdhikAraH dvAdazake dine / jinAbhiSekapUjAthA, pAtradAnena zudhyati / / / / pacahA dhUtakaM kSatre, zUdre pakSakasUtakam / dazahA brAhmaNe kA viddhi, dvAdazahA vaizyamAcaret // 4||stiisuutkN hatyA ca, pApaM pANmAsikaM bhavet / anyeSAmAtmahatyAnAM, yathApASaM ca kalpayet // 5 // ambI-ceTikA-mahiSI-goprasUtigRhAGgaNe / sUtakaM dinamekaM syAt , gRhabAhye na sUtakam // 6 // dAsI dAsastathA kanyA, jAyate viyate yadi / trirAtraM sUtakaM jJeyaM, gRhamadhye'tidUSitam // 7 // yadi garbhavipattiH syAt, zravaNe vA'pi yoSitAm / yAvanmAsaM sthito garbha-stAvadinAni sUtakam // 8 // mahiSIpakSakaM kSIraM, gokSIraM pa dinA dsh| aSTakaM ca ajAkSIraM, pazcAt kSIraM pravartakam // 9 // ityAdivazAsanaparazAsanasammatyA samarthitaM sUtakavarjanam // 21 // ||iti jAtamRtakasUtakapiNDaniSedhAdhikAraH // 21 // // 2 // nanu-kharataragacchIyAH zrAddhAH pratikramaNasUtrAnte uttiSThantaH "tassa dhammassa kevalipannattasse ti" vAkyaM na kathayanti, cAcA anuccaranto manasyeva tadartha dhyAyantIti, ana kA'pi granthasammatirasti ? ucyate-astIti, shriijinptisuuribhiH| 124
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcAryA spaSTaM uktatvAt / tathAhi "sAvayA paDikamaNasute tassa dhammassa kevalipannattasyeti na bhaNaMti", iti // 1 // punarapi zrarurikutaSaDAvazyaka vAlAvabodhe'pi tathAhi - " tassa dhammassa kevalipannattassa" isau pada zrAvakaH pratikramaNaprati AmnAyattaNA abhAva tao keieka paDhAi nahI, keieka puni paDhaI, tathApi hi "abbhuTTiomi ArAhaNAe viraomi virANAe" e pada jugala tihAMji saMbaMdhiyuM chaI, tiNa kAraNi mativartamAna jANivaM ( 152 patre ) // 2 // evaM zrIcandrasUri kRtapratikramaNavRttau api tathaiva uktam, tathAhi "tassa dhammasta kevalipannacassa" ityAdi dvAdazAkSarI vAghA | anuccaran zrAddha uttiSThatIti // 3 // evaM zrIjinaprabhasUrikRtavidhiprapAyAmapi "tassa dhammasta kevalipannattasseti" vAkyaM na likhitamasti, tathAhi tatpATha:- "tao puttIe kaTThAsaNaM pAuMchaNaM vA paDilehia, yAmaM jANuM hiTThA dAhiNaM ca uhUM kAuM karajuagahiaputtI sammaM paDikamaNasuttaM bhaNai, tao davabhAvuTTio anbhuTTiomi iccAi daMDagaM paThittA vaMda dAuM", ityAdi // 4 // 22 // // iti tassa dhammarasa kevalipattarasa kathananiSedhAdhikAraH // 22 // nanu-AtmanAM gacche zrAvaNasya vRddha dvitIyazrAvaNadvitIyapakSe, bhAdrapadavRddhI prathamabhAdrapadadvitIyapakSe zrIparyuSaNAparva karaNAt ASADha cAturmAsAt paJcAzatA dinaireva yatparyuSaNAparva kriyate, tatkutra tadakSarANi santi ? ucyate - zrIjinapatisUribhiH nijasAmAcAryAM 11 tathaiva uktatvAt, tathAhi "sAvaNe bhadavae vA ahigamAse cammAsAo paNNAsame diNe pajjosavaNA kAyadyA na asIime" iti // 11 // nanu yaiH ASADha cAturmAsakAt azItyA dinaiH zrIparyuSaNAparva vidhI 125
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIzatakam / / // 6 // ApADhacAturmAsAt 50 dinaiH paryuSaNA| karaNA dhikAraH 23 yate, tatpakSaH kA'pi niSiddho'sti ? ucyate-zrIjinavallabhasUribhiH sakhApaTTake bRhadvattau tatpakSasya jinavacanabAdhAkAritvena uktatvAt , tathAhi___vRddhau lokadizA nabhasya-nabhasoH satyAM zrutoktaM dinaM, paJcAzaM paridRtya hI zucibhavAt pazcAccaturmAsakAt / tatrA- zItitame kathaM vidadhate ? mUDhA mahaM vArSika, kugrAhAdvigaNayya jainavacaso bAdhAM munivy'skaaH||1|| iti // ". nanu-kathaM tatpakSo jinavacanasya bAdhAkArI? iti / ucyate--zrUyatAM, pUrva zrAvaNasya bhAdrapadasya ca jainasiddhAntApekSayA vRddhireva nA'sti, pauSApADhayoH eva mAsayoH jainamate mUlapakSe vRddhibhavanAt , saMprati laukikaTippaNAnumatyA sakalamAsavRddhau zrAvaNabhAdrapadayoH api vRddhirasti, tatra ca tayoH vRddhau api paJcakadazakavyavasthA ASADhacaturmAsakAt paJcA-1 zatA dinareva paryuSaNA kartavyA, yaduktaM zrIkalpasUtre (59 patre), tathAhi-"te NaM kAleNaM te NaM samae NaM samaNe bhagavaM mahA-1 vIre vAsANaM savIsarAie mAse viikvate vAsAvAsaM pajosavei" iti // 1 // vizepakalpabhASyacUrNI api evamevoktiH, tathAhi-"ettha u paNayaM0 gAhA-AsADhacAummAsIe paDikate paMcahiM paMcahiM divasehiM gaehiM jattha jattha vAsAvAsajogaM khettaM paSTipunnaM tattha tattha pajosabearva, jAva sabIsairAo mAso, iya sattarI kaha bhavai ? savIsairAyaM mAsaM hiMDiyANaM laddhaM khetaM, bhadavayasuddhapaMcamIe pajosavettA, kattiyapuNNimAe paDikkamettA bijhyadivase nimgayA, jai bhaddavayaamAvasAe pajosati, paMcasattarI bhavai, jai bhaddavayavahuladasamIe ThiA tao asIya bhavai, evaM jAva AsADhapuSiNamAe ThiA | tAhe vIsuttaraM sayaM bhavaI" // 2 // evameva zrIsamavAyAGgasUtravRttyoH saptatisthAnake (81 ptre)|| 126 . ...
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAhi-"samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM sabIsairAe mAse vaikaMte sattariehiM rAidiehiM sesehiM vAsAvAsaM pajosaveI" vyAkhyA-'samaNe' ityAdi-varSANAM-caturmAsapramANasya varSAkAlasya saviMzatirAva-viMzatidivasAdhike mAse vyatikrAnte-pa-15 cAzaddineSu atIteSu ityarthaH, saptatyAM ca rAtridineSu zeSeSu bhAdrapadazuklapaJcamyAM ityarthaH, varSAsu AvAso varSAvAsaH=15 varSAvasthAnaM, "pajjosaveitti parivasati sarvathA vAsaM karoti, paJcAzati prAktaneSu divaseSu tathAvidhavasatyabhAvAdikAraNe sthAnAntaramapi Azrayati, bhAdrapadazuklapaJcamyAM tu vRkSamUlAdau api nivasatIti hRdayamiti, tataH pazcAzatA dinaireva paryuSaNA kartavyA iti saGgatimaGgati / na ca vAcyaM zrAvaNabhAipar3hayoH ekataravRddhau ekamAsasya abhivadhitasya agaNanAt | vastugatyA paJcAzadinAni eva syuH iti, yato vizepakalpabhASyacUrNau vardhitamAsasya api gaNanA pramANIkRtA'sti; tathAhi "ahiMgamAso paDio to vIsairAcaM gihinAyaM kajati, ki kAraNaM itya ahiMgamAso ceva gaNijati ? savIsAe | samaM savIsatirAo mAso bhaNati ceva ti", api ca "samaNe bhagavaM mahAbIre vAsANaM sabIsairAe mAse vaikate vAsAvAsa pajosavei ti" kalpasiddhAntoktavacanaprAmANyAt , ASADhavRddhau api viMzatirAtriparyuSaNAyAM boSitAyAmapi adhikamAsasya gaNanAt saviMzatirAtrimAse evaM paryupaNA kartavyA iti samAgataM, nA'pi "vAsAvAsaM pajjosaviANaM no kappai paraM upajosavaNAo niggaMthANa thA niggaMthINa vA golomapamANamitte'pi kese taM rayaNi uvAyaNAvittae" iti kalpasUtre (68 patre) sAmAcArIsUtram asya vRttiH-tAM rajanI bhAdrapadasitapaJcamIrAtriM nAtikramayet, paJcamyA rAtre prAgeva locaM 123 -
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIzata // 6 // 56*************** kArayediti / punaH zrIparyuSaNAkalpaviyA'pi ukta "to se kappara taM rayaNi ti" bhAdrapadazukkupaJcamI atikramituM ASADhacAityAdi, evaM sarvatra paryuSaNAkartavyasya bhAdrapadazuklapaJcamyAmeva proktatvAt , na kA'pi zrAvaNe tatkartavyatA dRzyate iti | turmAsAt vajhavyaM, kathaM ? ityAha-mUlapakSe ASADhavRddhau "no taM rayaNi uvAyaNAvittae ti" sAmAnyasUtrApekSayA "abhivaDiaMmi 50 dinaiH vIseti" vizeSasUtrasya balIyasthat , zrAvaNe'pi paryuSaNAsatkasarvakartavyakaraNAt , tato'smAkaM laukikaTippaNakAnusAreNa paryuSaNAzrAvaNavRddhau ASADhavRddhau iya zrAvaNe'pi paryuSaNAparvakurvatAM siddhAntapakSikaraNAt ko doSa ?, punarapi kArtikacAturmAsa karaNAkAdhikAre tu candrasaMvatsarApekSayA paryuSaNAto dinaiH saptatyA eva tasya jainAmnAyena avardhitavarSe'pi satatyA dinaiH tasya / dhikAraH 23 saMbhavaH pauSApADhayoH eva vRddheH, laukikaTippaNakAnusAreNa tu bhAdrapadAzvayujavRddhau dinazatasaMbhavaH syAt, dIpamAlikA'nantarameva caturmAsakasaMbhavAt, zelakajJAte kArtikapUrNimAyAM caturmAsakapratikramaNasya uktatvAditi, na ca asaMkrAntimAso'dhikamAsaH sphuTaM syAditi bhAskarAcAryoktatvAta, asaMkrAntimAse kathaM paryuSaNA? iti vAcyaM, tasmin lagnakAryasya evaM niSi-IN ddhatvAt , dIkSA-sthApanA-pratiSThAlakSaNaM nA'nyat dharmakarma, yata ukaM nAracandrIyadvitIyapakaraNe (145 patre ), tathAhi___ "ravikSetragate jIve, jIvakSetragate ravI dIkSAmupasthApanA cA'pi, pratiSThAM ca na kArayet // 45 // varSazuddhiH-hari-18 64 // zayane'dhikamAse, guruzukAste na lagnamanveSyaM, lagnezAMzAdhipayonIMcA'stamane ca na zubha syAt // 46 // " tato asaMkrAntimAse paryuSaNAkaraNapratiSedho na ghaTate, ityalaM vistareNa // tata idaM sthita zrAvaNavRddhI dvitIyazrAvaNa zuklacaturyo, bhAdrapada 12.8
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRddhau prathamabhAdrapadazahAcaturchA paryuSaNAparva kartavyaM na azItyA dinaiH, idaM ca sthalaM bahugambhIrArtha, mayA tu pUrvagItArthaprati-! pAditasiddhAntAkSarayuktyanusAreNa likhita sti, na svamAlakalpitaM, yunarpayAmi tavA pahuzrutA vidanti // 23 // // iti zrAvaNabhAdrapadayoH vRddhau 50 pazcAzadinaiH paryuSaNA kAryA ityadhikAraH // 23 // nanu-zrIkharataragacche kadAcit kutracit kalpasUtraM gItArthA nava vAcanAni vAcayanti, kadApi vA'pi ekAdazavAcanAmiH, kadApi kutrApi trayodazavAcanAbhiH vAcayanti, tapAgacchIyAdigItArthAstu navabhireva vAcanAbhiH nA'dhikanyUnAbhiH, tatra kimapi niyAmakaM vartate na vA? ucyate-satyaM, bhoH! pUrvo mUlavidhiH kalpasUtrazravaNasya zrUyatAM, tathAhi-"tahA gihasthANaM annatithiANaM mihatthINaM annatitthININaM usaiNANaM saMjaINaM ca aggao pajjosavaNAkappo na kaDDiabo, sammIsavAsasaMkAidosappasaMgAo, paJjosavaNAkappo divasao kahi na ceva kappai, jattha vi khettaM paDuna kahijai, jahA divasao, ANaMdapure mUlaceiyahare saghajaNasamakkhaM kahijai, tattha vi sAha no kahai, pAsattho kahara, saMsAhU suNiA na doso, ANaMdapuraM nAma saMpai vaDanagara mahAThANaM bhaNNai, pAsatthANa kahugassa asai daMDageNa vA anbhatthio saGkehiM vA sAhU tAhe divasao sabhAe sayaM kahai, pajjosavaNAkappe ya kahaNe imA sAmAyArI / appaNo upassae pAdosie Avassae kae kAlaM ghettuM kAle suddhe yA asuddhe vA paTTavittA kahi jAi ego kaDDai sesA uddhadviA sugaMti, evaM causu vi rAIsu pajjosavaNArAIe puNa kahie sadhe (sAhabo) sAhU kappasamappAraNioM kAussagaM ( kareMti) karitA pajjosavaNAkappassa samappAvaNi karemi kAussage jaM khaMDijavirAhiaMjaM na paDipUriaM tassa uttarIkaraNeNaM jAva vosirAmitti sabo daMDao kahilako 12.9 C *SMS
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rIzata // 65 // nA 24 jAva bosarAmitti logassa ujjoagaraM ciMtiUNa ussArittA puNo logassa ujjoagaraM kahittA sabai sAhuNo nisIaMti, kalpasUtrastha jeNa kaDio so tAhe kAlassa paDikkamai, tApe karisAkAla ThavaNA Thavijai, eso vidhi bhaNiyo jai u kaDijate gihatyA navavAcanA*aNNatithiA usapaNA ca AgacchijjA to vi Na vijjA ityAdi" iti zrInizIthacUNoM dazamoddezake, ityameva zrIdazAzruta- niyamAbhA skandhacUgI pi, ekpeTa pIgandehati pauSadhivRttinte'pi, etadnyAnusAreNa pUrva paJcarAtraM pratikramaNAnantaraM pAkSikasU- vAdhikAraH trapAThavat sAdhUnAM kalpasUtranavaNaM upalabhyate, paraM ayaM vidhiH vyvcchinnH| sAMprataM tu zrIvIranivRteH navasu varSazateSu azI| tyadhikeSu gateSu Anandapure putramaraNArtadhruvasenanRpasantopanimittaM sabhAsamakSaM kalpo vAcayituM prArabdhaH, yaduktaM zrIkalpasUtrAvacUrI, tathAhi kecittu idaM AhuH yat "iyatkAlAtikrame dhruvasenanRpasya putramaraNArtasya samAdhaye Anandapure sabhAyAM ayaM grantho vAcayituM prArabdha iti" anyatra tu sarvasammatacirantanagrantheSu kutrApi vAcanAniyamo na kRtaH, pUrvasUrimiH pratyuta nizIthacUrNI proktamasti "ye navavAcanAbhiH kalpaM vAcayanti te pArzvasthA iti" ata eva aidaMyugInA--gItArthAH pratigacchaM svaparamparayA yathAraci vAcanA vidadhAnAH santi, na ca vAcyaM vayaM mUlavidhyanusAreNa paJca dinAni kalpaM vAca-1 yanto navavAcanAniyamaH kurvANAH smaH, kathaM tadvidhilezasyA'pi abhAvAt , kathaM tadanusAritA ? kathaM ityAha-mUlavidhau | rAtrI pArzvasthapArzvazravaNaM, sAMprataM tu divase, pUrva tu gRhasthAdInAM asamakSa, saMprati tu tatsamakSaM, pUrva tu ekavAraM, adhunA tu // 6 // divasamadhye'pi vAradvayaM vAcana, atha ye nabavAcanAto adhikavAcanAvAcane jinAjJAbAhyatvaM vadanti teSAmapi idaM ajJAnavijRmbhita, yato'tra sUtroktavidhiviparItatvena gItArthAcaraNato gacchaparamparA vartate / punaH zrIhIravijayasUriprasAdIkRta 130 AREERASACREAK
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitravAcane nabavAcaTipAThasadbhAvAt pAvana bhojanamapi katha praznottarasamuccaye ( 62 patre) tacchiSya paM0 kIrtivijagara cisamuccige bare deNyApigaNitAnAdhikAre prathamaprazre'pi proktaM, tathAhi-"navakSaNaiH kalpasUtraM vAcyate, kaizcidadhikairapi vAcyate, tadakSarANika santi? iti, tatrottaramU-kalpasUtraM navakSaNaiH vAcyate paramparAtaH 1 antarvAcyamadhye navakSaNavidhAnAkSarasadbhAvAJceti 2 anA'pi navavAcanAvAcane gacchaparamparA eva, pratyuttaritA na tadakSarANi darzitAni, antarvAcyaM tu tatkRtaM AdhunikaM ca, tata idaM rahasyaM Agatam-mUlapakSaH ko'pi nA'sti kvA'pi, pazcAt yeSAM navavAcanAnAM gacchaparamparA te navavAcanAbhiH vAcayantu, atha ca yeSAM gacche nayAdhikavAcanAnAM paramparA te tadekAdazakaM tatrayodazakaM vA kurvantu, na kasyA'pi nindA kAryA dharmArthibhiH gacchaparamparAyA vyavasthAyAzca svarucyanuyAyitvAt // 24 // // iti kalpasUtravAcane navavAcanAniyamAbhAvavicAraH // 24 // nanu-"karemibhaMte ! posaha AhAraposahaM desao sabao ca" ityAdipAThasadbhAvAt pauSadho dvividho dezataH sarvatazca sarvatra pratipAditaH, tato yathA dezataH pauSadhoccAre zrAyakAH pAnIyaM pibanti tathA ekAzanAdikaraNena bhojanamapi kathaM na kurvantu ? dezata iti pAThasya atrA'pi bhaGgAbhAvAt , ucyate-satyaM, paraM upadhAnaM vinA pauSadhe vidhAhArapratyAkhyAnasya catu sAhArapratyAkhyAnasya vA upavAsasya eva ghaTamAnatvAt pauSadhopavAsarUpazabdavyAkhyAnasyApi zrItattvArthabhASyavRttI| (92. panne ) tathaiva uktatvAcca, tathAhiBA pauSadhopavAso nAma ityAdinA pauSadhasvarUpaM nirUpayati, rUDhyA pauSadhazabdaH parvasu vartate, parvANi gha aSTamyAdi-181 131
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ saamaacaariishtkm| tithayaH pUraNAt parva dharmopacayahetutvAt , tatra-pauSadhe parvaNi upavAsaH pauSadhopavAsaH trividhasya caturvidhasya vA'hArasya TApauSadhamadhye chedaH ityAdi, evameva zrIsamavAyAjAsatravattau zrI abhayavadevasarimiH nagakhyAnAt (19 patre ), tathAhi-"pauSavaM parva- upadhAna kA dina aSTamyAdiH tatropavAso'bhaktArthaH pIpadhopavAsa iti iyaM vyutpattireva, pravRttistu asya zabdasya AhArazarIrasatkA-15 | vinA bho rabrahmacaryavyApAraparivarjaneSu iti dhyeyamiti" / nanu-tarhi zrIjinavallabhasUribhiH zrIpauSadhavidhiprakaraNe (35 patre) kA | jananikApauSadhamadhye bhojanaM pratipAditam ? tathAhi dhAdhikAra: ___"jo puNa AhAraposahI desao so puNNe paccakkhANe tIrie a khamAsamaNadugeNa muhapatiM paDilehima khamAsamaNeNa / 25 baMdia bhaNai-icchAkAreNa saMdisaha pArAvaha porisI purimaDaM caubihAhAra egAsaNaM nibIya AyaMbilaM vA kayaM, jA kA-16 vi velA tIe pArAmi, tao sakkathaeNa ceie vaidia sajjhAyaM solasa yIsaM vA siloge kAuM jahAsaMbhavamamitihisaM-17 vibhAgaM dAuM muhaM hatthapAe paDilehia navakArapuSamarattaduTTho bhuMjai", iti / atrottara-yadyapi atra poSadhamadhye bhojana uktaM, paraM etadupadhAna Azritya abhyaghAyi, yeSAM punaH gacche pauSadhamadhye bhojana anujJAtaM teSAM api apavAdataH eva na utsargataH / tathA cokaM tapAgacchIyasomasundarasUriziSyahemahaMsagaNikRtaSaDAvazyakabAlAvabodhe'pi, tathAhi___ "tRtIyazikSAvataM paupayopayAsaH, saca parvatithiSu ahorAtraM yAvat caturvidhAhAraparityAgena, tathA na zaknoti cet | // 66 // tadA trividhAhAraparityAgena, evamapi azaktI apavAdataH AcAmlAdi samuccArya bhojanaM kriyate ityAdi" na ca apavAdapadaM utsargapade kSeptavyaM, tasya pahabhanayAM bhinnatvena abhidhAnAt, upadhAnavicArastu ayam-upadhAnAni zrImahAnizIdhasUtre 132 ukta, paraM. etathA cokaM tayApAsa, saca parvaapavAdataH AcAlaupadhAnaviSA
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatayA proktAni, paraM yadyapi tatra upadhAnatapasi poSadhavataM na uktaM, tathApi samastagacchIyagItArthasammatatayA sarveSa api dharmagaccheSu niyataM yathA svasvopadhAnAdipramANatayA tatra svasvatapoyogavidhiprakaraNeSu gItAH nibaddhaM dRzyate. taiH| kAryamANaMca upAsakaiH upalabhyate / tatra zrIabhayadevasUriziSyaparamAnandakRtayogavidhigranthe catuzcatvAriMzadadhikadvAdaza-I zatavarSe 1244 likhite yathA "pauSadhagrahaNapurassaraM upadhAnatapo vidheyamiti ata upadhAnavidhiH ucyate iti 15 punaH zrIcandragacchIya-zrIajitadevasUrikRtayogavidhau trisaptatyadhikadvAdazazatavarSe 1273 kRte yathA "zrAvaka zrAvikANAM tu / ekasmin upadhAne avyUDhe'pi gurvAjJayA anujJAnandI vidhIyamAnA dRzyate, paraM etaiH ahorAtrapauSadhadinAni pazcAdapi zIghra savizeSa pUraNIyAni 2" punarapi-tapAgacchIya-zrIratnazekharasUrikRte zrIAcArapradIpe (19 patre), yathA__ pauSadhagrahaNakriyA tu yadyapi zrImahAnizIthe sAkSAt noktA, tathA'pi yathA sAdhoH yogeSu atizAyi kriyAvattvaM sarvapratIta tathA zrAddhAnAM api upadhAneSu vilokyate 3" punarapi zrIkharataragacchAdhipati-zrIjinapatisUrikRtadvAdazakulakavRttiHDivaDagacchIyajIrNasAmAcArI-zrIjinaprabhasUrikRtavidhipraipA-zrImAndevasUrikRtakulakapramukhagranthA vilokniiyaaH|| nanu-zrIvidhiprapAyAM "muhapatti paDilehia vaidia bhaNai bhagavan ! bhAtapANI pArAveha, uvahANavAhI bhaNai-navakArasahicaubihAhAra, iaro bhaNai-porisiM purimajhu vA tivihAhAraM caubihAhAraM vA egAsaNaM nivii AyaMbilaM vA jA kAi velAtIe bhattapANaM pArAvemi ti", zrIjinaprabhasUribhiH 'uvANavAhI bhaNai iaro bhaNaI' iti bhedadvayoktyA pauvadhamadhye upadhAna vinA'pi kathaM bhojanaM anujJAtam? ucyate-tatparamArtha laghukharataragacchIyAH zrIjinaprabhasUraya evaM jAnanti, EXCARRECR4:58 sAmA0.12
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata kam ! // 67 // paraM sA bRhatvaratarazAkhAyAM pauSadhamadhye vinA upadhAnaM pravRttiH nAsti, tathA yadyapi "jo puNa AhAraposahI desao so tattheva posahasAlAra ghare vA sAhui gaMtuM puSNe paccakakhANe tIrie a samAsamaNadugeNa muhaposi paDilehia samAsamaNeNa baMdia bhaTTa - icchAkAreNa saMdirasaha pArAveha porisiM purimanuM vA cauvihAhAraM egAsaNaM niviiaM AyaMbilaM vA kathaM jA kAvi velAtIe pArAvemi", ityAdi zrIpaJcAzacUrNI pASadhe bhojanaM uktaM, paraM asmAkaM bRhatkharataragacchIyAnAM tasvArthabhASyavRtti - zrIsamavAyAGga sUtravRtti - pramukhagrandhAnusAreNa vRddhaparamparayA ca na pauSadhamadhye bhojanaM zrAvakANAM abhyanujJAtaM, | pazcAt tattvaM tattvavido vidantIti na asmAkaM ko'pi pakSapAtaH, yathA bhagavatA dRSTaM upadiSTaM ca tathA pramANam // 25 // // iti pauSadhamadhye upadhAnaM vinA bhojananiSedhAdhikAraH || 25 || nanu - jinapratimAnAM pratiSThAM svarNazalAkayA netronmIlanarUpAM sUriH evaM karoti kiM vA sAmAnyasAdhurapi ! ucyate - sUriH eva, yataH zrIjinadattasUribhiH utsUtrapadoddhaTTana kulake sUriM vinA pratiSThAkaraNe utsUtrapratipAdanAt tathAhi " sUriM viSNA pahUM, kuNai a usmuttamAIaM" iti 10 kAvye, api ca sarvagaccheSu sAMprataM sUraya eva pratiSThAM kurvANAH bahuzo dRzyante, nahi pratyakSapramANasiddhe vastuni anumAnAdipramANApekSA bhavati, api ca zrIumAsvAtivAcakenA'pi svapratiSThA kalpe sUreH eva nAmagrahaNaM akAri, tathAhi " rUpyakacolakasthena, zucinA madhusarpiSA / nayanonmIlanaM kuryAt, sUriH svarNazalAkayA // 1 // " iti // evameva zrIharibhadrasUrayo'pi procuH, tathAhi "acchInilADasaMdhisu, hiae ghisiriyAI pavanne / zyaNassa vaDiAe, gahiamahU I 134 jinapratimApratiSThA pane sUrere vAsghi kAraH 26 // 67 //
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ thiramaNo sUrI // 1 // " iti, na ca kathaM tarhi 'dhuidANamaMtanAso, mAyaNagahANa taha ya saMbaMdho / ninummIlaNadesaNa-guruahigArA ihaM kappe // 1 // iti pAdalitAcAryeNa svapratiSThAkalpe pratiSThAdhikArI guru: prokaH iti vAcyam / sUreH yato gurutvaM na vyabhicarati, tIrthakaratve dharmAcAryatvatrata, punarapi zrIgautamapRcchATIkAyAM zvetAmbarapravarasya kevalinaH eva pratiSThA proktA, tasyaiva pratiSThAbhidhAyisUrimantrasajAvAt , na sAmAnyasAdhoH, tathAhi| "devAhidevapaDima, pahANasirikhaMDadAruNA teNa / jaha diTu kAraviu, evabhuttA mahAmanA // 1 // devAdhidevapaDima, navakAriaM paivehI / ko nAma taM par3a ima, tayaNu amaJcehi vinattaM // 2 // aha rAyagihe devA-hidevANaM / paDicchivi ihe va / so baMbharisI kavilo, cidui nayarIi suha AhuNA // 3 // esa siaMbarapavaro, kevalanANI muNI sayaM4 buddho| tuha paDimAi paiTTa, karihI puNNodao a hohi||4|| to'vaMtIpahu abha-thieNa kapileNa muNivayaMseNa / paDimA paidviA sA, jahA vihANeNa tattha sayaM // 5 // " na ca vAcyaM evaM "emevayasanINaM vi, jiNANa paDimAsu paDhamapaTThavaNe / mA paravAI vigdhaM, karija vAI tao bi sai // 1 // sAvao ko vi paDhama jiNapaDimAe paiTThavaNaM karei" iti zrIbRhatka lpabhASyacUNyoM: vacanAt zrAvakasattA'pi jinapratimApatiSThAkaraNe ghaTAM AdIkate, sasya bRhatkalpabhASyacUrNivacanasya Kal'paDhamaM ThavaNaM-paDhamaM NasaNaM ityAdi bhaNiSyamANArthasadbhAvena paramArtha tadupariyuktIzca yatipratiSThAsthApanasthale vakSyAmaH, tadarthanA satsthalaM vilokanIya, punarapi yat zatruJjayamAhAtmye zrIaSTApadapratiSThA zrIRSabhadevaziSyeNa kRtA iti likhitaMja vatra vyAmohona kAryaH, tatrApi tasya ziSyasya svalabdhyA aSTApadopari caTanena sAtizayitvAt sUritvena bhAvyaM, athavA 135
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzatakam / caturdazIhAnI pUrNimAyAM paupadhAdikAryakaraNAdhikAraH // 68 // sareH hizrIRSabhadevaziSyatvaM na vyabhicarati ziMzapatve vRddhatvavat / tathA tapAgacchIyagranthe'pi sUripratiSThA evaM sthAne sthAne dRzyate, yadaktaM-tapAzrIsomasundarasUri-tacchipyamahopAdhyAya-zrIcAritragaNitadvineya-paM0 somadharmagaNiviracitAyAM upadezasaptatikAyAM dvitIyAdhikAre aSTamopadeze (38 patre), tathAhi-"nirmApitaM pAsilasaMjJakena, zraddhAvatA zrAddhavareNa caityam / ArAsaNe zrIgurudevasUri-pratiSThitaM tIrthamabhUt krameNa // 1||"punH atraiva sambandhaprAnte ( 40 patre)___ "gogAkasya sutena mandiramidaM zrIneminAthaprabho-stuGgaM pAsilasaMjJitena sudhiyA zraddhAvatA mazriNA ziSyaiH zrImunicandrasUrisugurornirgranthacUDAmaNe- dIndraiH prabhudevasUrigurubhirnemeH pratiSThA kRtA // 1 // " etadakSarAnusAreNa mUriH eva pratiSThAkRta saMbhAvyate, punaH yathArthatA yathArthavedigamyA iti // 26 // ||iti sUreH prtisstthaadhikaarH||26|| nanu-AtmanAM gacche caturdazIhAnI caturdazIkRtyaM pauSadhagrahaNapAkSikAticArAlocanAdikaM pUrNimAyAM kriyate, anyagaccheSu tu kecit trayodazyAM vidhIyata ttk| ucyate-pUrNimAyAH parvatithitvena mUlapakSe siddhAnte pratyAkhyAtatvAt / pUrNimAyAM eva tatsaGgati aGgati ?, api ca parvabhUtAM pUrNimAM amAvAsyAM vA vihAya aparvabhUtAyAM trayodazyAM kathaM pAkSikakRtyaM kriyeta?, ko nAma vihaMmanyo nikaTavartinIbRhatpravAhAM gaGgAM tIrthabhUtAM vihAya atIrthabhUte kUpe snAnaM samAcaret 1, punaH trayodazyAM ticyA tatkaraNe tu AgamAcaraNayoH dvayoH madhye ekasyA'pi pakSasya anArAdhitatvaM syAt / yaduktaM zrIjinaprabhasUribhiH vidhiprapAyAM, tathAhi 27 | // 8 // 136
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ nalimA jujai, terasIgaNe Agamana, kathaM ? ityAha-zrIharibhadrapakkhI na hai "navaraM cAummAsie taha cauddasIhAse puSiNamA jujai, terasIgahaNe AgamaAyaraNANaM annatarapi na ArAhi hojA"5 banAna-e-vAdikA jIrNo mammatiH api asti? ucyate-astyeva, kathaM ? ityAha-zrIharibhadrasaribhiH svakatitattvavicArasAramandhe tathaiva uktatvAt , tathAhi-"bhavai jahiM tihihANI, puSatihI viddhiA ya sA kirada / pakkhI na | terasIe, kujA sA puSiNamAsIe // 1 // iti", evameva zrIumAsvAtivAcakA api svakRtAyAM AcAravallabhAyAM procuH, tathAhi-"tihipaDaNe puvatihI, kAyabA juttAdhammakajjesu / cAuddasI vilobe, puNNimiaM pakkhipaDikkamaNaM // 1 // " iti, ityameva zrIjyotiHkaraNDe'pi akathi, tathAhi-"chaTThisahiA na adbhumi, terasisahitaM na pakkhiaM hoi / paDivayasahina 5.kayA vi, ia bhaNi bIarAgehiM // 1 // " ? iti, nanu-yathA caturdazIhAnI animatidhipUrNimAyAM amAvAsyAM vA pAkSika kartavyaM kriyate, tathA aSTamIhAnI navamItidhau aSTamI kartavyaM kriyatA, paraM saptamyAM kathaM kriyate ? ucyate-satyaM, bho yauktika! zrUyatAM, pUrNimAyAstu patithitvena tatra pAkSikakRtya ghaTA ATIkate, paraM navamI tu aparvatithiH, tato navamItitheH aparvatithitvena saptamyA sAmye'pi aSTamIsatkabhogabahulatvena varaM saptamyAM eva aSTamI kRtyaM, yadukaM zrIjinaprabha sUribhiH vidhiprapAnandhe, tathAhiIA "jayA ya pakkhiAipatihI paDai tayA puvatihI ceva tanmuttibahulA pacakkhANapUAisu ghippar3a, na uttarA tabbho... magaMdhassa bi abhAvAo iti", etadarthasaMvAdikA gAthA api ca zrIsUryaprajJaptI zrUyate / tathAhi-"pajjusaNe caumAse, .. pakkhiapavAdumIsu kAyavA / jAe udae sUro, tAo tihio na anaao||1||" iti, na vakSaye pUrvA tithiH grAhyA' iti | 437
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka kAlagAyariyahiM cauramIpa pujyamAe" iti, evaM vicArAmatastraki pazcanyA AsIt tadA sAmAcA- vAkyavirodhaH, etasya sAmAgyavadhanasvAt / etadgAdhAyAH mahatpramANabhUtasarvasammatazAstrAnuktatvena nimUlatvAca, "mavaraM cAu-18tithivAdI ronnata- hammAsie taha paudAsIhAsa munijanA mAI"eta vidogazcAnatvAt 'sAmAnyAzca vizeSo balIyAn tattvavicArasAra-AcA- ayamatiravallabha-jyotiSkaraiNDakAnAM AlApakAH tatra granthopari draSTavyAH nanu-mUlapakSaH siddhAnte pUrNimA uktA pAkSikakartavye, tadA thimAnyAcaturdazyAM kathaM sAMprata taskartavyaM kriyata ? ucyate-zrIkAlikAcArya: paJcamItaH caturthA paryuSaNAparva AnayandriH siddhAntA- vikAraH // 69 // bhihitasya paJcakadazakasya dazamapaJcakasya pUraNAya caturdazyAM pAkSikaM AnItam, yaduktaM zrIThANAvRttI zrIdevendrAcAryaH, tthaahi-| 28 ___ "evaM ca kAraNe NaM kAlagAyariehiM cautthIe pajjosavaNaM pavatti samattasaMgheNa ya aNumanni tabaseNa ya pakkhiAINi vi cauddasIe AyariyANi, aNNahA AgamuttANi puSiNamAe" iti, evaM vicArAmRtasaMgrahe'pi, itthameva tIrthodgAliprakIrNake'pi punaH abArthe pUjyA api jIvAnuzAsane (21 panne ) vadanti, yathA "yadA sAMvatsarikaM paJcamyAM AsIt tadA pAkSikANi paJcadazyAM sarvANi abhUvana, sAMprataM tu catuyAM paryuSaNA, tataH caturdazyAM pAkSikANi ghaTante" iti // 27 // ||iti caturdazIhAnI pUrNimAyAM pauSadhAdikAryakaraNAdhikAraH // 27 // nanu-tithivRddhau prathamAtithiH gRhyate, tatra kiM bIjam ucyate-atra idaM rahasyam, udayativitve ubhayatra vartamAnatvena sAmye'pi udayAstamanayo dayoH tatra vartamAnatvAt saMpUrNatithitvAcca prathamatitheH Adhikyena mAnyatvaM, prathamatithi saMpUrNa-12 bhogAM vihAya alpabhogAyAH uttaratitheH aGgIkaraNe kAraNAbhAvaH, api ca zrIjinapatipUribhiH api svasAmAcAryA tithivRddhau prathamatitheH mAnyatvena proktatvAt , tathAhi-"tihivuDDIe paJcakkhANakallANaya havaNAisu pakSamA tihI ghetabA.9 iti, EASRXNXXSEXKAKAR 138
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM zrIjinaprabhasUribhiH tathAhi " tihie purA paDhamA caiva pamANaM saMpuNNatti kAuM" - vRddhiM vinA anyA tithiH Adityodaya velAyAM alpA'pi grAhyA, tathA coktaM nAradIyapurANe rukmAGkacaritre tithinirNayAdhikAre" etacchrutaM mayA vipra !, kRSNadvaipAyanAt purA / AdityodayavelAyAM, yA stokA'pi tithirbhavet // 1 // pUrNA ityeva mantavyA, prabhUtA nodayaM binA / pAraNe maraNe nRNAM tithistAtkAlikI smRtA // 2 // paitrye'stamanavelAyAM spRzat pUrNeva gamyate / na tatrodayinI grAhyA, deve hyaudayikI "tithiH // 3 // " iti punaH vicAra sAragranthe uktam "pasaNe caumAse, pakkhi apaghaTTamIsu nAthavA / tAo tihio jAsiM, udei sUro na annAo // 1 // udaye yA tithiH proktA, ghaTikekA'pi yA bhavet / sA tithiH sakalA jJeyA viparItA tu paitRka ! // 2 // " iti zrIdazAzrutaskandhabhASyakAro'pi Aha, tathAhi " jammAsa a varise, pakkhi apaghaTTamIsu nAyavA / tAo tihio jAsiM, udei sUro na annAo // 1 // pUA paJcakkhANaM, paDika taha ya niyamagahaNaM ca / jAe udeza sUro, tAe tihie u kAya // 2 // udayaMmi jA tihI sA, pamANamiyarA u kIramANArthaM / ANIbhaMga'NavatthA, micchattavirAddaNaM pAnaM // 3 // " iti, tathaiva zrIsUryaprajJaptI api, tathAhi "pajjusaNe caumAse, pakkhiapabaTTamIsu kAyathA / tAo tihio jArsi, udei khuro na annAo // 1 // paJcakkhANaM, pUA, jiNaMdacaMdANa tAsu kAyA / iyarA ANAbhaMgo ANAbhaMgeNa micchataM // 2 // saMvaccha ra caramAsia pakkhiaahimAsu a tihIsu / tAo pamANaM bhaNibhA u jAu sUro udayamei // 3 // aha jai kahavi na labrbha-ti tAo sUrugga 139
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata kam / dI 70 // meNa jusAo / tA avaraviddhaavarA, vi hujja na hu puktabiDDA // 4 // " iti "kSaye pUrvA tithirbrAhyA, vRddhI grAhyA tathoMuttarA" idamapi vAkyaM zrIratnazekharasUriNA vidhikaumudIgranthe umAsvAtivacanaparighoSa tathA likhitaM asti // 28 // // iti tithivRddhI prathamA tithiH mAnyA ityadhikAraH // 28 // nanu - zrIkharataragacche zrAvakAH bhuktvA pauSadhaM kathaM na gRhNanti tapAgacchIyazrAvakavat ? ucyate, bhuktvA pauSadhagrahaNaM jIrNagrantheSu sarvasammateSu keSucit api dRSTaM zrutaM vA nA'sti na ca zrIbhagavatIsUtre dvAdazazatakaprathamodezake zaGkhazrAvakAdhikAre - ( 552 patre ) // "ar NaM se saMkhe samaNovAsae te samaNovAsae evaM vayAsI-tumbhe NaM devANuSpiA ! viDalaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM avakkhaDAveha, tae NaM anhe taM viDalaM pApa vAhanaM AzaemANA visAemANA paribhuMje mANA paribhAemANA | pakviaM posahaM paDijAgaramANA viharissAmo" iti akSaradarzanAt vaktavyaM, atra bhojanAnantaraM pauSadhagrahaNaM pratipAditaM asti tadabhiprAyAparijJAnAda, ato'tra pauSadhazabdena vyApArapauSadho vyAkhyAto'sti, na tu AhAraparityAgarUpaH / yaduktaM etadAlApakavRttI ( 555 patre ) tathAhi "pakkhi posahaM paDijAgaramANA viharisyAmo tti" pakSe ardhamAsi bhavaM pAkSikaM pauSadhaM avyApArapauSadhaM pratijAyato'nupAlayanto vihariSyAmaH sthAsyAmaH yacca iha atItakAlIna pratyayAntatve'pi vArtamAnikapratyayopAdAnaM tadbhojanAnantaraM eva akSepeNa pauSaghAbhyupagamapradarzanArtha, evaM uttaratrA'pi gamanikA kAryA ityeke, anye tu vyAcakSate - iha kila 140 bhojanAnantaraM pauSa dhagrahaNaniSedhA dhikAraH 29 // 70 // 3
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6.pauSadhaM parvadinAnuSThAnaM, tacca dvedhA-iSTajanabhojanadAnAdirUpaM, AhArAdipauSadharUpaM ca, tatra zaGkhaH iSTajanabhojanadAnarUpaM pauSadhaM kartukAmaH san yaduktavAn tadarzayata-idaM uke iti, atha yadi zatakAdizrAvakaiH bhojanAnantaraM paupadho gRhIto | abhaviSyat tadA tatra pauSadhapAraNaprastAvo'pi prokto abhaviSyat, paraM na uktaH iti no gRhItaH, na ca vaktavyaM yathA tathA pauSadhakaraNaM bhavya eva, evaM cettarhi prabhAte bhuktvA pauSadhaH kartavyaH, tataH punarapi sandhyAyAM pauSadhamadhye bhuktvA pauSadhakaraNaM pauSadhasya ArAdhanaM kartavyaM, na ca ayaM pauSadho lAbhAya bhavet , yadi atiprasaGganivAraNArtha bhojanadvayI pauSadho gItArthaH niSiddhaH, tadA asmAkInagItAthaiH api atiprasaGganivAraNArtha pauSadhamadhye bhojanaM niSiddhaM asti, punaH siddhAntavacanaM pramANa, na asmAkaM ko'pi pakSAtaH // 20 // ||iti bhojanAnantaraM pauSadhagrahaNaniSedhAdhikAraH / / 29 // nanu-zrIkharataragacche yadi catuSpI kalyANakAditithiM ca vinA pauSadhagrahaNaM nirAkRtaM, tarhi upadhAnamadhye kathaM zrAddhAnAM sadA pauSadhagrahaNa kAryate ? ucyate-satyaM, yadyapi upadhAnAdhikAre zrAddhAnAM zrImahAnizIthasUtre pauSadhagrahaNaM na alekhi, tathApi samastagacchIyagItArthasammatatayA sarveSu api dharmagaccheSu gItArtheH svasvopadhAnadinapramANatayA tatra svasvatapoyoga vidhiprakaraNeSu nibaddhaM, tato asmadgItArthavRddhaiH api anyagItArthasammatyA AcaraNayA upadhAnamadhye pauSadhagrahaNaM pramAdaNIkRtaM, upadhAnamadhye pauSadhagrahaNapAraNAdisarvavidhiH zrIkharataragacchAdhipatizrIjinavallabhasUribhiH zrIpauSadhavidhiprakaraNe prokto'sti, tathaiva zrIjinapatisUribhiH dvAdazakulakavRttI, punaH zrIjinamabhasUribhiH vidhiprapAyAM, api ca zrIabhayadeva 141
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIcatakam / // 71 // sUriziSyaparamAnandena zrIyoga vivigranthe, itthameva zrIcandragacchIya zrI ajitadeSasUribhiH yogavidhau trisaptatyadhikadvAdazazata 1273 varSakRte, punarapi zrItapAgacchIyazrIralazekharasUribhiH zrIAcArapradIpe, evaM vaDagacchIyasAmAcAryA api, tathaitra zrImAnadevasUribhiH kulakavRttau, evaM atrArthe uktapUrvA anyepi bhUyAMso granthAH vilokanIyAH, sarvaiH api gItArthaiH zrImahAnizIthAdI anuktau api upadhAnamadhye pauSadho gRhyate AcaraNayA, evaM asmItArthaiH api AcaraNayA upadhAnamadhye pauSadhI grAhyate // 30 // // iti upadhAnamadhye pauSadhagrahaNAdhikAraH // 30 // nanu - AtmanAM gacche zrAvakAH sAmAyikaM kuryANA antarA aSTabhiH namaskAraiH svAdhyAyaM kurvanti, tatra kiM niyAmakaM ?, kA zAstrasammatizca ? ucyate--atra na kimapi niyAmakaM, nA'pi kA'pi jIrNazAstrasammatizva, kiM tu gurusaMpradAya eva pramANaM, yataH "ubaviTTo pucchai paDha" iti zrIAvazyakacUrNipAThaprAmANyAt, "khamAsamA dugeNa cetra saMditAviya samjhAyaM uyanto muhanisaSNo kuNai appasa deNaM" iti zrIjinavallabhasUrikRtapauSadhavidhiprakaraNapAThadarzanAJca ( 33 patre ), upavi STAnAM eva svAdhyAyakaraNaM dRzyate, tatrA'pi namaskArASTakasya tamrikasya vA kathane niyamo na uktaH, tataH iryApratikramaNAnantaraM upavizya svAdhyAyakaraNAt prAk dvayoH antarAle UrdhvabhUtaiH aSTanamaskAraiH svAdhyAyakaraNe guruparamparA eva pramANa, kA guruparamparA / iti cet ucyate- zrIjinapatisUribhiH svasAmAcAryA tathaiva aSTabhiH namaskAraH svAdhyA[yakaraNasya uktatvAt tathAhi "sahANaM sAmAia gahaNe aTThahiM navakArehiM sajhAyakaraNaM" iti, evaM zrIjinaprabhasUribhiH / 142 upadhAne pauSadhagraha30 sAmAyike 8 namaskArAH 31 pratilekhane vizeSAdhi kAraH 32 // 71 //
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ RECENERAGES vidhiprapAyAM "khamAsamaNadugeNaM sajjhAyaM ca saMdisAvia puNo baMdisa navakAraDagaM bhaNai" ityAdi, itthameva zrItaruNaprabhasUribhiH paDAvazyakabAlAvabodhe, tathAhi-"iriyAvahI paDikkamI tao pachai visaratA dvAdazAvartavaMdanaka dei karI pratyAkhyAna kIjai saMkSepai, tao pachaha eka khamAsamaNi sajjhAya saMdisAviya bIakhamAsamaNi sajjhAya kahI taiya khamAsamaNapUrvaka ATha namaskAra kahI pachada eka khamAsamaNe kaTThAsaNaM saMdisAviya bIa khamAsamaNe kaThThAsaNaM paDigAhemi 2 kahI taia khamAsamaNI pAMguraNaM saMdisAtriya kahI ghauttha khamAsamaNI pAMguraNaM paDigAhemi kahI karI, vaisai etalai sAMdhya 4 sAmAyika karaNa vidhi huyau, savArai puNi iriyAvahI paDikamI pachai pahilaM khamAsamaNa dei kaDAsaNaM saMdisAviya vIyakhamAsamaNa dei kaTThAsaNaM paDigAhemi, pachai khamAsamaNa dei samjhAyaM saMdisAviya khamAsamaNa dei sajjhAyaM karemi ATha navakAra kahI pachai khamAsamaNa dei pAMguNa saMdisAviya skhamAsamaNa dei pAMguraNaM paDigAhemi kahaI", iti / ||iti sAmAyikagrahaNe 8 namaskAraiH svAdhyAyakaraNAdhikAraH // 31 // nanu-pAbhAtikakriyAyAM upadhipratilekhanAdikSamAzramaNadAnAnantaraM sAdhavaH zrAddhAzca sarve'pi prathama kambalaM pazcAt ghastrAdi pratilekhayanti, sAyantana kriyAyAM tu prathamaM vastraM tataH kambalaM tatkutra pratipAditaM asti ? ucyate-vidhiprapAyAM tathA ca tatpAThaH-"puNo muhapottiM paDile hittA khamAsamaNadugeNa uvahi paDilehaNaM saMdissAviya kaMvalavatthAi, avaraNhe puNa vasthakaMbalAi paDilehei" ityevaM poSadhavidhiprakaraNAdiSu api jJeyaM, vaiparItye tu kAraNaM bahuzrutA eSa vidanti // // iti kambalavastrAdipratilekhane prabhAte sandhyAyAM ca vishessaadhikaarH|| 32 // 143
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ saamaacaariishtkm| iti vadanti, sAyantanAkAvyatyayakathane kAraNamaca tatrAvidhiprayAgranthe // 72 // nana-zrIkharataragacchIyAH zrAddhAH prAbhAtikasAmAyikramahaNe pUrva baisaNaM saMdisAemi vaisaNaM ThAemi, pazcAt sajjhAyaMprabhAta sAsaMdisAemi sajamArya karemi iti vadanti, sAyantanasAmAyikagrahaNe tu pUrva sajjhAyaM saMdisAvemi sajjhAyaM karesi, pazcAt mAyike pUrva bahasaNaM saMdisAvemi baisaNaM ThAemi iti bruvate, tatra kiM vyatyayakathane kAraNam ? sAmAyikavidheH tulyatvAt ubhayatra, ucca-18 baisaNAte-satyaM, paraM zrIjinavalabhasUrikRtapauSadhavidhiprakaraNe zrIjinaprabhasUriviracitazrIvidhiprapAgranthe zrIpaJcAzako ca rAdhikAra rAtripauSadhikazrAvakasya sAmAyikagrahaNAvasare prAtaH baisaNAkSamAzramaNadvayadAnAt anu svAdhyAyakSamAzramaNadvayadAna 33 proka, punaH tatraiva paJcAzakacUAdau pauSadhikasya sAyaM prathama svAdhyAyakSamAzramaNadvayadAna, tadanu baisaNAkSamAzramaNa-18 sAmAyiyadAnaM uktaM, yathA pauSadhe tathA sAmAyika'pi ubhayatrApi kiyAthA- sulyatvAt , yA zrIAvazyakacUrNI prAbhAtikasA- kAdau utsamAyikagrahaNe "uvaviTTho paDhaI" ityAdipAuprAmANyAt, 'ubaviTTha'zabdena baisaNA kSamAzramaNe, 'paDhaIzabdena svAdhyAya- taH pAvarakSamAzramaNe, sAyantanasAmAyikagrahaNe tu sarveSvapi svAdhyAyakSamAzramaNAbhyAM, anu baisaNAkSamAzramaNadAna sammataM eva itiganiSedhAkiM vicArya ? ava pIpadhavidhiprakaraNa-vidhiprapA-pazcAzakacUrNi-AvazyakacUrNi-pAThastu tattadvandhavilokanena jnyaatvyH|| dhikAraH // iti sAmAyikagrahaNe prabhAte pUrva baisaNaM tataH svAdhyAyam iti adhikAraH // 33 // | nanu-"pAvaraNaM pamuttUNaM giNhattA muhapatti / vatthakAyavisuddhIe karei posahA iaN||1||" iti vyavahAracUrNivaca-151. skUNa 72 // nAta, tathA "so akira sAmAi karito mauDaM avagei kuMDalANi nAmamuI taMbolapAvAragamAi bosirai" iti AvazyakacUrNipATaprAmANyAca, prAvaraNaniSedhe sati kimiti sAmAyikapISadhAdau zrAvakaiH prAvaraNaM gRhyate ? ucyate yadyapi
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ utsargataH prAvaraNagrahaNaM nA'sti, paraM apavAdataH zrIjinadattasUriyugapradhAnaH sandehadolAvalyA (68 patre ) kASThadAhazIsAdikAraNaM Aznitya prAvaraNAtrayaM ta asti, athAha "ussagganaeNaM sAvagassa parihANa sADagAdavaraM / kappaDa pAuraNAI, na sesamavavAyao tiSiNa // 46 // " nanu-mUlamanthe tu na kA'pi zrAvakANAM prAvaraNaM dRzyate ? satyaM, para sAmAyikasthaH zrAvako yatitulyaH sarvaca prati-|| pAditaH / yatInAM tu zItAyapavAde kalpavayasya krameNa prAvaraNaM uktaM, tathAhi oghaniyuktibhASya-jAhe saha vI na tare, tAhe nividvega pAuNe khom| teNa vi asaMtharaMto, do khomI pAuNA tAhe // 1 // "tahabI asaMthara to taiANaM opriMNa pAuNe" iti / tataH "pAMguraNaM saMdisAvemi pAMguraNaM paDighAemi" iti kSamAzramaNadvayaM dattvA, guroH pArve Adeza lAvA, prAvaraNaM gRhNatAM 51 sAMpratInAM zakyabhAve apavAdapadaM aGgIkurvatAM na doSabhAktvam / nanu-keSAMcit gacche guroH pArthe "pAMguraNaM saMdisAvemi | pAMguraNaM paDighAemi" iti kSamAzramaNadvayaM adattvA eva pAMguraNaM gRhyate tatkatham ? ucyate-doSa eva teSAM saMbhAvyate, tabA'rthe te eva praSTanyAH, tatkSamAzramaNadvayaM kutrA'ntarbhavatIti vA // 14 // // iti sAmAyikAdau utsargataH prAvaraNaniSedhAdhikAraH // 34 // nanu-pratikramaNasthApane AtmanAM gacche kSamAzramaNacatuSkaM dIyate, tatkutra pratipAditaM asti ? ucyate--"vaMditu ceiAI, dAI vajarAI khamAsamaNe / bhUnihiasiro sayalA-iyAramicchukkaDaM deI // 1 // " iti zrIjinavalamasUrikRta prati 145
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'sAmAcA- rIzata km| // 73 // kramaNasAmAcArI pAThasadbhAvAt / punaH "iriyA kusumiNusaggo, sakkasthaya sAhunamaNa sajjhAyaM / cauro vi khamAsamaNA, pratikramasabassa vi daMDao ceva // 10 // " ityAdi bhAvadevasUrikRta( 8 patre )yatidinacaryAgranthasammatyA ca kSamAzramaNacatuSkaraNe kSamAzraeva samAteM aGgAte, evaM taruNaprabhasUrikRtavAlAvabodhe api, tathAhi-"devavandanA anantaraM tao pAchaha eka khamAsamaNi damaNacatuAcAryamizra vAMdIyaha 1 bIa khamAsamaNi upAdhyAya mizra vAMdIyai 2 tao pAchai eka khamAsamaNi bhagavaMta vartamAna-|| guru vAMdIyai 3 cauthI khamAsamaNi sarvasAdhu vAMdIyai 4 isI pare caurAdi khamAsamaNa dei karI goDiliyAM hoi, mAthau | bhui ligADI, muhapatti muMhi dIdhA huMti hAtha joDie "sabassa vi devasi" ityAdi kahIye chehiM, "icchAkAreNa saMdi-15 kArtikadR|ssaha" isuM pada na kahiyai, tassa micchAmi dukarDa kahI karI ubhA thai karemi bhaMte ! ityAdi, evameva rAtripratika dau prathamamaNasthApanAsamaye'pi kSamAzramaNacatuSkaM likhitaM asti, evaM zrIjinaprabhasUrikRtavidhiprapAyAM api kSamAzramaNacatuSkaM | kArtike | eva, tathAhi "ceiAI baMdittu casarAI khamAsamaNehiM AyariyAI vaMdia bhUnihiasiro"sabassa vi devasi" izcAi daMDa-18 pratikramageNa sayalAiyAramicchAmi dukaDaM dAu~" ityAdi / nanu-tapAgacchIyagItArthaiH api kvA'pi pratikramaNaprArambhe kSamAzramaNacatu- dANAdhikAraH yaM uktaM asti / ucyate-tapAgacchIya-zrIjayacandrasUribhiH pratikramaNahetugarbhagranthe spaSTaM tasya pratipAdanAt , tathAhi-18| "caturAdikSamAzramaNaiH zrIgurUn vandate" ityAdi / nanu-tarhi sAmpatInAH tapAgacchIyAH sAdhvAdayaH "bhagavan ! devasia // 73 // paDikamaj ThAu~" ityevaMrUpaM paJcamaM kSamAzramaNaM anuktaM api kathaM dadate ? ucyate-tatrA'rthe te eva praSTavyAH, punaH tapA 146
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ gacchIyAH prathamakSamAzramaNe zrIbhagavan vAMd iti vadanti, tatra bhagavacchabdena kiM devo vA guruH vA, na devaH, tasya ca devayamdanAdhikAre pUrva vanditatvena punaruktadoSasaMbhavAt , nA'pi guruH, guruvandane AcAryavandanakha pRthakSamAzramaNena pratipAditatvAt , nA'pi AcAryAt adhiko guruH ko'pi saMbhAvyate, atra bahu vicAryamapi teSAm // // iti // 35 // // iti pratikramaNasthApane kSamAzramAcatuSkaM eva na tatpazcakam // 35 // nanu-laukikaTippaNakAnusAreNa kArtikavRddhau kasmin kArtike caturmAsikapratikrAntyAdikRtyaM kriyamANaM asti ? ucyate| prathamakArtike eva, yaduktaM zrIkharataragacchIyasAmAcArIpatre, tathAhi-"kAtI vadhai u pahilIi kAtI caumAsa kI-11 jai / 1 / " itthameva zrIjinapatisUrisAmAcAryA api, tathAhi-"kattiavuDDIe paDhamakattie ceva cAummAsi paDikkamijai, sesamAsabuDIe paMcasu mAsesu caumAsaM kIraI" iti 14 sAmAcArI / 2 / nanu-yathA zrIkharataragacche kArtikavRddhau prathamakArtike eva caturmAsikapratikAtyAdikRtyaM kriyate, tathA anyagaccheSu api kvA'pi evaM vartate na vA? ucyate-zrItapAgacchIyapaTTAvalyA avadAtavarNanAdhikAre, zrIsomaprabhasUrayaH prathamakArtike eva pratikramya vihRtAH santi, | tathAhi tatpaTTAvalIprabandhaH-"saM0 1310 varSe zrIsomaprabhasUriNAM janma 21 dIkSA 32 sUripadaM, zrIgurudattamantrapustikA "cAritraM me prayacchata mantrapustikAM na" ityuktvA na gRhItA, aparayogyAbhAvAt gurubhiH jale bolitA sA, zrIsomaprabhasUriNAM ekAdazAGgAnAM sUtrArthoM kaNThasthI, bhImapaTyAM caturmAsI avasthitAH, ekAdazasu apareSu AcA 147
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rIzatakam / // 74x yeSu vArayatsu api kArtikadvaye prathame kArtike mate, na tu pakSaH, te AcAryAH caturmAsake pratikramya viddatAH" ityAdi antkaa|| iti kArtikavRddhau prathamakArtike cturmaasikprtikrmnnaadhikaarH|| 16 // litagorananu-Amagorasena samaM dvidalAnnaM bhuJjAnAnAM doSaH pratirAditaH sarvatra, tasu saGgati aGgati, paraM sa doSaH kiM sthA- sena sama lyAdibhojanAdibhAjanasthitena Amagorasena samaM mIlite dvidale bhavati 1 kiM vA mukhe prakSipte 2 kiM vA gilanAna- dvidalAne ntaraM 31 ucyate-Adhe vikalpa dvidaladoSo bhavati, paraM na mukhe prakSite, nA'pi gilanAnantaraM, yataH zrIsandehadolA- doSAdhivalIsUtravRttyoH ( 93 patre ) Amagorasamadhye dvidale patite doSo bhavati, itthameva uktatvAt , tathAhi kAraH - "ukAliaMsira, vidalayalede rimadhi doho| atattorasaMmi ya, paDiaM saMsappae vidalaM // 66 // " vyAkhyA-'utkAlite' agnitApAt atyuSNIbhUte, 'takre' gorase tarka gorasabhedAnAM dadhyAdInAM upalakSaNaM, dve dale yasya tadvidala-mudAdi, tasya 'kSepe''pi nyAse'pi, kiM punaH dvidalakavalagilanAnantaraM utkAlitatakAdyAtmakAbale aklehAdi-15 pAne, iti apeH arthaH, 'nAsti' na bhavati taddoSo-dvidaladoSo jiivviraadhnaalkssnnH| atra hetuM Aha-yata iti adhyAhArya, yataH kAraNAt 'ataSThamorase' Amagorase 'patitaM saMgataM 'dvidala pAlakyAladRzAkamudrAdi saMsarpati-saMsabati | saMmUrcharasUkSmatrasajIthayuktaM bhavati ityarthaH / itthameva zrIdurlabharAjasabhAlabdhajayavAdazrIjinezvarasUribhiH api uktam , tthaa-18||74|| hi-"jaha muggamAsapamuha, vidalaM AmaMmi gorase pddii| tA tasajIvuppattI, bhaNati dahimi tidiNuvari // 1 // "rak nanu-pUrvAcAryagrantheSu api itthaM pratipAditaM asti na kA ? ucyate-zrIkalpabhASye tathaiva pratipAdanA, tathAhi-"pAlakkalaTTa 148
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAgA, muggagayaM AmagorasummIsaM / saMsajae a iyarA, tahavi hu, niyamA du dosAyati // 1 // " iti AtmasaMyamavirAdha| nArUpau dvau doSau ityarthaH // punarapi tathaiva zrIkumArapAla bhUpAlazuzrUSitazrIhemacandrasUribhiH api uktaM, tathAhi "AmagorasasaMpRkta-dvidalAdiSu jantavaH / dRSTAH kevalibhiH sUkSmA-stasmAt tAni vivarjayet // 1 // " atra idaM rahasya - atra sarvatra evaM pratipAditaM yaduta anutkAlitagorasena samaM mIlite dvidalAne saMmUrcchatsUkSmatrasajIvavirAdhanAdoSo bhavati / nanu- mukhe yadA AmagorasadvidalAnnayoH saMyogo bhavati, tadA sUkSmatrasajIvAH saMmUrcchanti iti bahavo lokAH pratipAdayanti tatra kiM utta ram ? ucyate - tayoH mukhasaMyoge tadutpattyakSarANi na dRSTAni, pratyuta niSedho dRzyate / yaduktaM zrIjinabhadrasUri paTTAlaGkArazrIjinacandrasUrivijayarAjye zrImerusundaranAmopAdhyAyaiH svakRtasAdhikazatapraznottaragranthe, tathAhi - "bidala kima jIva upajar3a tantrArthe zrIvaDAkalpanA bhAgyamAMhe gAhA kahI jai - "jai muggamAsapamurha, tridalaM kaccaMmi gorase paDai / tA tasajIvuSpattiM, bhAMti dahie tri vidiNuvariM // 1 // " atra kAcA gorasamAhi bidalAnna paDai tivArai sajIva upajai, paNi kaMThatAluyA nai yogai nahI kahyA, vali jiNadihADai bidala jimai chai tiNadihADai gorasa kei nahI jimatA, te syuM kAraNa ? tatrArthe te vAta ayuktA, je bhaNI vidalAnna jetalai jima vetalaD udarAbhiyoga te paripakka huyaca, te bhaNI tivAraha takrAdi lIjaha tara doSa na huvai, teha takrAdika udarAci mukhi paDatAM sAmAni paripakka thAyai tehabhaNI eha doSa nahIM, yato "cidalaM kabaMmi gorase paDai" itivacanAt iti 64 prabhe // 37 // // iti anutkAlitagorasena samaM mIlite dvidalAne doSAdhikAraH // 37 // 143
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzatakam / kharataragacchAdhIzA, jincndryugprdhaangururaajaaH| zrIpAtasAhimAnyAH, samabhUvana bhUmivikhyAtAH // 1 // zrIpUjyamukhyazivyAH, dakSAH zrIsakalacandranAmAnaH / madguravo guNagurava-steSAmeSa prasAdo me // 2 // saptatriMzanmitairevaM, pUrNa praznottaraiH sphuTam / prakAzaM prathama cakre, gaNiH samayasundaraH // 3 // iti zrIsAmAcArIzatake pazcaprakAze zrIsamayasundaropAdhyAyaviracite prathamaH prakAzaH smpuurnnH||1|| anuskAlitagorasena samaM dvidalAnne doSAdhikAraH * iti zrIsamayasundaropAdhyAyaviracite sAmAcArI zatake prathamaH prakAzaH smaasH|| HSSESISESEAR SRISESSIONSIONEE 75 // 150
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ // atha dvitIyaH prkaashH|| ||shriimtpaarshvnaathaay nmH|| kati 39 mUlacaurA samavAyAGka 11 ceti ekAdaza nirayAvalI kA nanu-zrIjinazAsane saMprati kati AgamAH santi ? ucyate-paJcacatvAriMzat , yaduktaM-"ikkArasa aMgAI 11, bArasaudagAi 23 dasa paiNNA 33 ya / cha cchea 39 mUlacauro 43, naMdI44 aNuyogadArAI 45 // 1 // " pRthak pRthak nAmAni api itthaM-zrIAcArAGgaM 1 sUtrakRtAGgaM 2 sthAnAGgaM 3 samavAyAGgaM 4 bhagavatI 5 jJAtAdharmakathA 6 upAsakadazAGgaM 7 antakRdazAGgaM 8 anuttaropapAtikadazAGgaM 9 praznavyAkaraNaM 10 vipAkazrutaM 11 ceti ekAdaza aGgAni / auSapAtika 1 rAjapraznIyaM 2 jIvAbhigamaM 3 prajJApanA 4 sUryaprajJaptiH 5 jambUdvIpaprajJaptiH 6 candraprajJaptiH 7 nirayAvalI 8 kalpAvataMsikA 9 puSpikA 10 puSpacUlikA 11 vahidazopAI 12 caiti dvAdaza upAGgAni pUrvamIlane 23 / catumzaraNaprakIrNakaM 1 candrAdhyakaH 2 AturapratyAkhyAnaM 3 mahApratyAkhyAnaM 4 bhaktapratyAkhyAna 5 tandulavaikAlikaM 6 gaNividyA 7 maraNasamAdhiH 8 devendrastavaH 9 saMstArakaprakIrNakaM 10 ceti daza prakIrNakAni pUrvamIlane 33 / nizIthaH 1 mahAnizIthaH 2 vyavahAraH 3 bRhatkalpaH 4 jItakalpaH 5 dazAzrutaskandhaH 6 ceti SaT chedagranthAH pUrvamIlane 39 / oghaniyuktiH 1 piNDa| niyuktiH 2 dazavakAlikaM 3 uttarAdhyayanaM 4 ceti catvAri mUlasUtrANi / kA'pi vicArAmRtasaMgrahAdau odhaniyuktisthAne || 151
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata 45-AgamasthApanAdhikAraH 564 // 76 // 158 AvazyakaniyuktiH asti pUrvamIlane 43 nandIsUtra 44 anuyogadvAraM 45 iti 45 aagmaaH| etAni eva AgamanAmAni zrIjinaprabhasUribhiH api svakRtasiddhAntastave proktAni, tathAhi| "sirivIrajiNaM suyaraya-Na rohaNaM paNamita bhasIe kilomi nagana sihAMcaehaM jagappaIvaM // 1 // paDhamaM AyAraMga 1, sUagaDaM 2 ThANagaM 3 samavAyaM 4 / bhagavaiaMgaM 5 nAyA-dhammakaho 6 vAsagadasA 7 ya // 2 // aMtagaDadasA 8 Nucara-vAidasA 9 paNhavAgaraNanAma 10 / suhRdukkhavivAgasuaM 11, diTThIvAyaM 12 ca aMgANi // 3 // ubakAI 1 rAyapase-Ni 2 taha jIvAbhigamaM 3 pannavaNA 4 / jaMbuppannattI 5-da 6 sUrapannatti 7 naamaao||4|| (nirayAvaliA 8 kappA-vayaMsi 9 puphiyA 10 puSphacUlA ya 11 / vahIdasA 12 ya ee, bArasuvaMgANa nAmANi // 5 // causaraNa 1 caMdaviDAga 2, Aura 3 mahapuvapaJcakkhANaM 4 ca / bhattapaiNNA 5 taMdula-vevAlIyaM 6cagaNivijA 7 // 6 // maraNasamAhI 8 deviM-dathao 9 saMthAra 10 iya dasa paipaNA / vIratthaya gacchAyA-rapamuha para| dasasahassa purA // 7 // dasaveAlia 1saha o-dha 2 piMDanijhutti 3 utsarajjhayaNA 4 cattAri mUlagaMthA, naMdI 1 aNuyogadArAI 2 // 8 // nissIha 1 kappavavahA-ra2 paMcakappo 3 dasAsuakkhaMdho 4 taha mahanisIha 5 ee, cha-cheA jIakappo 6 a // 9 // paMcaparamiTThasAmA-iyAI AkssayaM pch-cche| nijutticuNNivittI, vise-[8 saAvassayAijuaM // 10 // ia jiNapaheNa guruNA, rehoM siddhaMtanAmamegataM / paNayAlIsapamANa, nianianAmeNa nAyavaM // 1" atra Aha ko'pi manomatiziSyA-nu-ahaM dvAtriMzat eva AgamAn mAnayiSyAmi, na nizIdha 1 76 // G+9 8 5 152
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ RAATXXXSEX mahAnizItha 2 dazaprakIrNaka 12 anuyoga (dvArANi) 13 ete trayodaza, veSAM pUrvAcAryachanAsthapraNItatvAt , mama manastu ! gaNadharadevabhASitaM eva prItiM janayati na anyat , atrArthe re manomatiziSya ! zRNu nizcalamanodAnena gaNadharadevabhASitA tu dvAdazAGgI abhUt mUlataH, tatrA'pi dRSTivAdaH sUtrArdhAbhyAM vyavacchinnaH, sAMprataM ekAdaza aGgAni gaNadharabhASitAni, anyAmamAH sarve'pi chAsthaiH pUrvAcAryaiH aGgebhyaH uddhRtAH santi, yathA prajJApanA zrIzyAmAcAryeNa kRtA, yaduktaM prajJApanA prathamapAde (5 patre )anyakRtaM gAthAdvayaM idam , tathAhi-vAyagavaravaMsAo, tevIsaimeNa dhIrapuriseNaM / duddharadhareNa muNiNA, vasuyasamiddhabuddhINaM // 1 // suvasAgarA viNeU-Na jeNaM suarayaNamuttamaM dinnaM / sIsagaNassa bhagavao, tassa namo ajasAmassa // 2 // etaTTIkAyAM etadbhAdhAdvayavyAkhyAnaM api asti, zrIRSimaNDalasUtre'pi 191 gAthAyAm , yathA-'nijUdA jeNa tayA, pannavaNA sbbhaavpnnvnnaa| tevIsaimo puriso, jAo sAmajjanAmutti // 1 // sa ca zrIzyAmAcAryaH zrImahAbIrAt 335 varSe jAto, yaduktaM vicArasAre-"sirivIrAu gaeK, paNatIsahiesu tisayavarisesuM / paDhamo kAligasUrI, jao sAmajjanAmutti // 1 // " // 1 // tathA dazAzrutaskandhastu zrIbhadrabAhusvAminA caturdazapUrvadhareNa zrImahAvIradevataH hai sasatyadhikazata 170 varSe jAte tena vinirmitH||2||shriidshvkaaliksuutrmpi zrIsudharmasvAminaH caturvapadRvareNa zrIzasya bhavasUriNA vihitam ||3||shriiuttraadhyynsuutrN tu zrIpAkSikavRttau "RSibhASitAni uttarAdhyayanAni" iti vyAkhyAtatvAt RSibhASitaM // 4 // evaM anye'pi AgamAH chedagranthAdikA avaziSTAH sarve'pi pUrvAcAryakRsA evaM santi, tataH tvaM ekAdA ajhAni eva manyasva nadvAtriMzat AgamAn / atha yadi upAGgAdIn dvAtriMzad AgamAna mAnayiSyasi tadA 153
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 sAmAcA- tatpUrvAcAryakartRsamAnatvena paJcacatvAriMzad api aGgIkuru, na ca vaktavyaM pUrvAcAryakartRsamAnatve'pi yat mama zraddhayA sama 45-ArIzata- mIliSyati dazakAlikadazAzrutaskandhaprajJApainA uttarAdhyayanAdikaM tatpramANaM kariSyAmi, nanu mAmakInazraddhayA samaM|4| |gamasthApa vighaTamAna-nizItha-mahAnizIdha-prakIrNakAdikaM iti, evaM cettahiM tava manomAnitaM pramANam , na pUrvAcAryAdikatrapekSA, api |ca nizamyatAM samA zemupI vidhAya, pUrvAcAryAH pUrvazrutadharA guruparamparAgatAmnAyavidaH paramasaMvinAH saMsArodvignAH paralovikagaveSiNo rAgadveSarahitAH zuddhaprarUpakAH sarvalanamAnyAzca Asan , tvaM na Adhaniko alpamatiH tAik pUrvAcAryavinirmitA gameSu keSucit mAnyatvaM keSucicca amAnyatvaM vadan svakIyazraddhAM ca satyAM sthApayan atIvA'saMgatatvAt lokaviruddhatvAcca sabhyalokebhyo na lajase ?, nA'pi paralokAt vibhepi ? tava ziro lohajaTitaM iva dRzyate, api ca re vihaMmanya / tattvadRSTyA vicAraya, sAMprataM vartamAnAH paJcacatvAriMzad api AgamAH zrIdevardhigaNikSamAzramaNaiH zrIvIrAt azItyadhikanavazata 980 varSe jAtena dvAdazavarSIyadurbhikSavazAt bahutarasAdhuvyApattI bahuzrutavicchittau ca jAtAyAM yadAhuH "prasahyaM zrIjinazAsanaM rakSaNIyaM, tad rakSaNaM ca siddhAntAdhInaM" iti bhaviSyabhanyalokopakArAya zrutabhaktaye ca zrIsaGghAgrahAt mRtAvaziSTatatkAlInasarvasAdhUna vallabhyAM AkArya tanmukhAt vicchinnAvaziSTAn nyUnAdhikAn truTitAtruTitAn AgamAlApakAn anukrameNa svamatyA saMkalayya pustakArUDhAH kRtAra, tato mUlato gaNadharabhASitAnAM api tatsaMkalanAnantaraM sarveSAM 45 // 77 // api AgamAnAM kartA zrIdevarddhigaNikSamAzramaNa eva jAtaH, tat jJApakaM api idaM, yathA zrIbhagavatIsUtraM zrIsudharmasvAmikRta, prajJApanAsUtraM ca vIrAt paJcaviMzadadhikatrizata 335 varSajAtaM zrIzyAmAcAryakRtaM, zrIbhagavatyAM ca bahuSu sthAneSu / | kAna anukAlIna sarvasAdhUna vaThabhyA AdAntAdhIna" iti bhAvavyApattau bahuzrutavicchintAmaNeH zrIvIrAta azAtyA tattva 154
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ deyaH, tataH paJcatvAriMzo'pi AgamAnAM saMkalanakAraka eka eva zrIdevarddhigaNikSamAzramaNaH, tataH sAmAnye AgamakartRke mAnyAmAnyavacanasattA'pi samAnA eva / na ca vAcyaM aGgopAGgebhyo anye AgamA vighaTante tarhi kathaM mayA te manyante 1, evaM cettarhi abhyo aGgAni vighaTante, upAnebhya upAGkAni evaM advebhya upAGgAni api tadA tAni api amAnyAni bhaviSyanti, tadvighaTanaM yathA zrIsamavAyAGge ( 60 patre ) catustriMzattame samavAye "jao jaovi ya NaM arahaMto bhagavaMto viharaMti tao taovi ya NaM joyaNapaNavIsAeNaM ItI na bhavati 27 mArI na bhavati 28 saca na bhavati 29 pazcakkaM na bhavati 30 aibuTTI na bhavati 31 aNAvuTTI na bhavati 32 dumbhikkhaM na bhavati 33 puSpanA vi ya NaM | uppAiyA vAhI khiSpamitra uvasamati 34" etatsUtrapratispardhisUtraM zrIvipAkasUtraM ( 57 patre ), tathAhi "te NaM kAle NaM te NaM samae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre purimatAle nayare samosaDhe parisA nizgayA, rAyA niggao, dhammo kahio, parisA rAyA ya paDigao, te NaM kAle NaM te paNaM samae NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa jeTTe aMtevAsI goyameM, jAva rAyamagaM samogADhe samosaDhe, tattha NaM bahave hatthI pAsati, bahave Ase purise saNNaddha 'baddhakavara tesiM NaM purisANaM majjhagayaM egaM purisaM pAsati, avauDDaya ( baMdhaNavaddhaM ) jAva ugdhosejjamANaM tate NaM taM purisaM rAyapurisA paDhamaMmi caccaraMsi nisiyapati nisiyAvettA aTTha culapiyae aggao ghANaMti" atra samavAyAGge proktaM yaduta bhagavataH sakAzAt pazJcaviMzatiyojanAni yAvat iti-mArI - svacakra - paracakrAdikaM na bhavati, vipAke tu pratipAditaM yatra bhagavAn samavasRtaH tatra evaM anaGgasenaH sakuTumbo 155
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAMdhArIzatakam / // 78 // mAritaH iti kathaM na virodhaH 1 // 1 // api ca zrIjJAtAdharmakathAyAM (206 patre ) " tara NaM sA sumAliA AA aNohaTTiyA nevAriyA sacchedabhaI akkhiNaM abhikkhaNaM hatthe dhovei jAva cepati, tatthavi a NaM pAsatthA pAsatthavihArI, osannA osannavihArI kusIlA kusIlavihArI saMsattA saMpattavihArI baDUNi vAsANi sAmaNNapariAgaM pAuNati addhamAsi Ae saMlehaNAe tarasa ThANassa aNAloia apaDikaMtA kAlamAse kAlaM kiccA IsANe kappe aNNavaraMsi vimANaMsi devagaNa acAe uvannA, tatthegaiANaM devIrNa navapalio mAI ThiI pannattA, tatthaNaM sumAliAe devIe nava palivamAI ThiI pannattA" api ca zrIjJAtAdharmakathAyAM virAdhitasaMyamA sukumArikA''ryA IzAne kalpe devagaNikAtvena utpannA ityAdi prokaM asti, etat sUtravisaMvAdi ca idaM zrIbhagavatIsUtraM ( 49 patre ), yathA "virAhiasaMjamANaM kahiM javavAo ? goyamA ! jahaneNaM bhavaNavAsu, ukko seNaM sohamme kappe" iti / atra idaM rahasyaM -- jJAtAyAM virAdhitasaMyamAyA api sukumArikAyA IzAne devaloke utpAda uktaH, bhagavatyAM tu utkarSeNa api virAdhitasaMyamasya saudharme eva utpAda:, tarhi kathaM na visaMvAdaH 1 // 2 // punaH zrIjIvAbhigamasUtre ( 37 patre ) "se kiM taM thalavaraparisappasamucchimA ? 2 dubihA pattA, taM jahA uragaparisappasamucchimA bhuyagaparisappasaMmucchimA / se kiM taM uragaparitapyasaMmucchimA ? 2 caubihA pannattA, taM jahA - ahI 1 athagarA 2 AsAliA 3 mahoragA 4 / se kiM taM ahI ? ahI duvihA patraptA, taM jahA-dabIkarA mauliNo a, se kiM taM davIkarA ? dabIkarA aNegavihA pannatA, taM jahA AsIvisA jAba se taM dabIkarA / se kiM taM maMDaliyo ? maMDaliyo aNegavihA patratA, taMjahA - divA goNasA jAya se taM mauliNo, se taM ahI / se kiM taM athagarA ! ayagarA egAgArA pattA, se taM ayagarA / 156 45-A gamasthApa nAvikAraH 38 // 78 //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ WIsevitaM AsAliA!1AsAliA 2jahA pnvnnaae|se taM aasaaliaa|se kiM taM mahoragA? mahoragA jahA panavaNAe, se mahoragA / je sAvaNe tahapyAne samAso duvihA pannatA,taM jahA-pajattA ya, apajjattA ya taM peva, navari sarIro mAraNA jahanneNaM aMgulassa'saMkhenjabhAgaM ukkoseNaM joyaNapuhu" etatsUtravirodhi tu idaM zrIprajJApanAsUtra (46 patre), tathAhi kahiNa bhaMte ! AsAliA saMmucchati 1 goyamA! aMtomaNussakhitte aTThAijesu dIvesu nivAghAeNaM pArasasu kammabhUmisu vAghAyaM paDuzca paMcasu mahAvidehesu cakacaTTikhaMdhAvAresu baladevakhaMdhAvAresu vAsudevakhaMdhAvAresu maMDaliakhaMdhAvAresu mahAmaMDaliakhaMdhAvAresu gAmanivesesu nigamanivesesukheDanivesesu nagaranivesesu kabbaDanivesesu mahaMbanivesesu doNamuhanivesesu paTTaNanivesesu Agaranivesesu Asamanivesesu saMvAhanivesesu rAyahANInivesesu eesiNaM ceva viNAsesu etya NaM AsAliA saMmucchati / jahanneNaM aMgulassa asaMkhejaibhAgamittAe ogAhaNAe ukkoseNaM bArasajoSaNAI tayaNulvaM ca gaM vikarSabhabAhalleNaM bhUmi dAlittA NaM samudrui, asanI micchadiTThI annANI paMcAdI aMtomuhuttaddhAcyA ceva kAlaM karei, atra arya virodhaH-punaHjIvAbhigamasUtre saMmUcchimoraHparisarpabhedeSu AsAlikasAna mAzritya zarIrAvagAhanA jaghanyena aGkhalAsaMkhya bhAgA utkRSTa avagAinA ca yojanapRthaktvaM iti ukaM, prajJApanAsUtre tu dvAdaza yojanAni iti / 3 / api ca zrIsthAnAne KAstre (398 patre)"jaMbuddIce dIva bhArahe vAle atItAe usappiNIpa sasa kulagarA hosthA, taM jahA-mitcadAme 1 sudAme a PR.supAse bha3 sayaMpame 4 / vimalaghose 5 sughose ta6,mahAdhose 7 a saccame // 1 // " enadvisaMvAdi ca zrIsthAnAGgasya eva kSama samAnam tathAhi-(518 patre) baMdIve 2dIye bhArahe vAse atIvAe sappiNIe dasa kulagarA hotthA, mahA-yayasAmA0 14 151
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ *44 pAle 1 sayAU ya2 aNaMtaseNe a 3 amitaseNe a4 / takaseNe a5 bhImaseNe a6 mahAbhImaseNe sattame 7||||dddhrhe 8 45-ArIzata dasarahe 9 sayarahe 10" iyaM vighaTanA yaduta-atItotmapiNyAM ekasmin eva sthAnAGge saptamasthAne sapta, dazamasthAne deza gamasthApa kulakarA uktAH // 4 // tathA punaH zrIsthAnAGge (398 patre ) "jaMbuddIve dIve bhArade vAse AgamismAe usappiNIenAdhikAraH ta satta kulakarA bhavissaMti, taM jahA-mittavAhaNe 1 subhome a2, suppame a3 sayaMpame 4 / datte 5 suhame 6 [suhe surUye ya]| // 79 // subaMdhU a7 AgamessiNa hokkhaI // 1 // " etatsUtravisaMvAdi ca dazamaM sthAnaM ( 518 patre), tathAhi-jaMbuddIve 2dIce bhArahe vAse AgamissAe usappiNIe dasa kulagarA bhavissaMti, taM jahA-sImaMkare 1 khemaMdhare 2 sImaMkare 3 khemaMdhare 4 vimalavAhaNe 5 saMmutI 6 paDisue 7 daDhadhaNU 8 dasadhaNU 9 satadhaNU 10" atrA'pi saptAnAM dazabhiH samaM kulakarasaMkhyayA 8 virodhaH // 5 // tathA zrIsthAnAGgasUtre ( 398 patre )vartamAnAvasarpiNyAM sapTha kulakarA uktA tathAhi __ jaMbuddIce dIye. bhArahe vAse imIse omappiNIe satta kulagarA hotthA, taM jahA-"padamittha vimalabAhaNa 1 cakkhuma 2 * jasamaM 3 cautthamabhicaMde 4 / tatto ya paseNai 5 puNa, marudeve ceva 6 nAbhI ya7 // 1 // " iti, jambUdIpaprajJaptyAM 6 (132 patre) tu paJcadaza uktAH, tathAhi-"tIseNaM samAe pacchime tibhAge paliovamaTThabhAgAvasese etthaNa ime paNNarasa // 79 // kulagarA samuppajjitthA, taM jahA-sumaI 1 paDimsuI 2 sImaMkare 3 sImaMdhare 4 khemaMkare 5 khemaMdhare 6 vimalavAhaNe . cakkhumaM 8 jasama 9 abhicaMde 10 caMdAme 11 pasepaI 12 marudeve 13 nAbhI 14 usame tti 15" iti, saptakulakarANAM paJcadazakulakarasaMkhyayA samaM risNvaadH| tathA zrIsthAnAle dazamasthAne (506 patre ) evaM pratyapAdi 'paNhAvAgaraNadasANaM| 158
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90244000RROREOGRAPES 6 dasa ajjhayaNA pannattA, taM jahA-uvamA 1 saMkhA 2 isibhAsiAI 3 AyariabhAsiAI 4 mahAvIrabhAsiAI 5 khomaga-|| pasiNAI 6 komalapasiNAI 7 addhA dAgapasiNAI 8 aMguTThapasiNAI 9 bAhupasiNAI 10" iti atra ayaM virodhaH-atra | uktaM 'etAni daza adhyayanAni zrIpraznavyAkaraNe santi,' tAni kAni ? na etAdRzAni nAmAni kA'pi santi, nA'pi arthavaktavyatA saGgatiH, sAMprataM tu paJca AzravadvArANi paJca saMvaradvArANi ca santi // 7 // ___ evaM zrIjIvAbhigamasUtre nArakANAM saMhananaM na uktaM, atha ca uttarAdhyayanasUtre ekonatriMzadadhyayane mAMsaM nArakANAM uktam / / 8 // tathA zrIAcArAGgama dvitIyazrutaskandhe jimmeSamA'dhyayane turthoddezake parasanavavikRtigrahaNaM anagArANAM haiN| uktaM, zrIsthAnAGge bhagava tyAM ca mAMsaniSedhaH pratyapAdi, dazavakAlike mdynissedhH||9|| tathA dazavakAlikAdau uktam-sAdhavaH |paDIvanikAyarakSakAH saccittapRthivyatejovAyuvanaspatyAdisaMghale AhAraM api na gRhNanti / punaH zrIAcArAGge zrIkalpasUtre |ca sAdhUnAM nadIlaGghana nadhuttaraNaM varSati api meghe AhArArtha gamanaM ca samanujJAtam // 10 // zrIbhagavatyAdau zrAvakANAM pazcadaza karmAdAnAni nivAritAni / / upAsakadazAsUtra AnandakAmadevAdInAM paJcazatahalavAhane'pi zrAvakatvaM zlASitam // 11 // tathA prathamopAGge tApasAnA utkRSTA gatiH jyoti keSu proktA // bhagavatyAM tu tAmalitApasa IzAnakalpe samutpannaH // 12 // tathA sUtrakRtAne sAdhoH strImaGgato trividhaM trividhena parihAraH pratyapAdi / zrIsthAnAGge tu sAdhuH prapatantI sAdhvI svahastena | avalampayet iti uktam // 13 // jJAtAyAM zrIkRSNavAsudevasya antaHpuryoM dvAtriMzatsahasrAH likhitAH, antakRte ca SoDazasahasrAH / / 14 // tathA aSTamAGge zrIkRSNo dvAdazamo jino bhAvI iti nigaditaM, samavAyAjhe tu trayodazama iti // 15 // 151
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIzata kam / // 80 // | tathA caturdazapUrviNo jaghanyato'pi astake dhanchanti, kArtikattu caturdazapUrvadharo'pi saudharme samutpannaH // 16 // evaM | pratyAgamaM zatazo visaMvAdAH santi kiM kriyate / nanu yadi eka eva zrIdevarddhigaNikSamAzramaNaH pazcacatvAriMzato'pi AgamAnAM saMkalanAM kRtavAn tarhi kathaM etAvanto visaMvAdA likhitA tena ! ucyate -ekaM tu kAraNaM idaM yathA yathA yasmin yasmin Agame mRtAvaziSTasAdhubhiH yad yad uktaM tathA tathA tasmin tasmin Agame zrIdevarddhigaNikSamAzramaNena api pustakA rUDhIkRtaM nahi pApabhIravo mahAnta idaM satyaM idaM tu asatyaM iti ekAntena prarUpayanti iti, dvitIyaM tu kAraNaM idaM yathA ballabhyAM yasmin kAle devarddhigaNikSamAzramaNato yAcanA pravRttA tathA tasmin eva kAle madhurAnagaryo api skandilAcAryato'pi dvitIyA vAcanA pravRttA tadA tatkAlIna mRtAvaziSTachadmastha sAdhumukha vinirgatAgamAlApakeSu saMkala| nAyAM vismRtatvAdidoSa eva vAcanAdisaMvAdakArako jAtaH / yaduktaM zrIjyotiSkaraNDakavRttI, tathAhi--" iha skandilAcAryapravRttau duHSamAnubhAvato durbhikSapravRttyA sAdhUnAM paThanagaNanAdikaM sarva api anazyat, tato durbhikSAtikrame subhikSapravRttau dvayoH saGkhyoH melApako abhUt, tad yathA, eko ballabhyAM, eko madhurAyAM tatra sUtrasaMghaTTane vAcanAbhedo jAtaH, vismRtayoH hi sUtrArthayoH smRtvA smRtvA saMghaTTane bhavati avazyaM vAcanAbhedaH, na kadAcidU anupapattiH, tatra anuyoga| dvArAdikaM idAnIM vartamAnaM mAthurI vAcanAnugataM, jyotiSkaraNDakasUtrakartA va AcAryo bAhabhyaH, tata idaM saMkhyAsthAnapravipAdana bhAllabhya vAcanAnuga iti na asya anuyogadvArapratipAditaiH saMkhyAsthAnaiH saha visadRzatvaM upalabhya vicikitsi 160 84-377 gamasthApanAghikAraH 38 // 80 //
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavyaM iti 13 patre / tataH paJcacatvAriMzadapi AgamAH ekasamAnakartRkAH, chadmasthaiH ekasamAna buddhyA mAnanIyAH, na atra zaGkAzaH hRdi rakSaNIyo vicakSaNaiH // 38 // // iti 45 AgamasthApanAdhikAraH // 38 // nanu - keSu keSu AgameSu jinapratimA asti, kena kena ca sA pUjitA vanditA cA'sti 1 taddarzayantu, ucyate -- zrIjJA. tAdharmakathAyAM SoDazAdhyayane ( 210 patre ) draupadyA jinapratimA pUjitA'sti tathAhi - "taraNaM sA dobaI rAyavarakannA jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchara, uvAgacchittA majjaNagharaM aNupavisai, aNupavisittA nhAyA kayabalikammA kasakouamaMgalapAyacchittA suddhappAvesAI maMgalAI batthAI pavarAI parihiA, majaNagharAo paDinikkhamai, paDinikkhamittA jeNeva jiNaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jiNagharaM aNupavisaha, aNupavisittA jiNaparimANaM Aloe paNAmaM karei, praNAmaM karitA lomahatthayaM parAmusai, evaM jahA sUriAbho jiNapaDimAo akhera, acecA taheva bhANiavaM jAva dhUvaM Dahai bhUvaM uhitA vAmaM jANuM aMceha dAhiNaM jANuM dharaNiyalaMsi nivesei, nivesittA tikkhutto muddhANaM dharaNipalaMsa namei, nameisA IsiM paNNamai karayala jAva kaTTu evaM vayAsI "namotthu NaM arihaMtANaM bhagavaMtANaM jAva ThANaM saMpacANaM" vaMdara namasara, namasittA jiNadharAo paDinikkhamai, paDinikkhamittA jeNeva aMtere teNeva uvAgacchai" ityAdi, atra idaM rahasyam -- draupadIzrAvikayA pratimA pUjitA, punaH atrA'rthe zrUyatAM atra "jeNeva jiNaghare teNeva upAgacchadda" iti ukaM, idaM jinagRhaNaM zAzvataM azAzvataM vA ? na AdyapakSI dakSaH, etatsthAne zAzvatacaityasya siddhAnte anabhidhAnena 161
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA zata kam / // 81 // taduktau sphuTaM utsUtradoSApatteH atha yadi azAzvataM tarhi kenacit kAritaM eva bhaviSyati, na ca mithyAvinAM tat kaaraapnne| adhikAraH, tataH kaizcit zrAvakaiH eva tat jinagRhaM kAritaM iti nizcayaH, na ca vaktavyaM draupadI tu atra zrAvikA na uktA, kiM tu rAjavarakanyA kathitA iti, yato rAjavarakanyA iti uktau zrAvikAtvaM na vyAhanyate, yathA zrIuttarAdhyayane dvAviMzatitame adhyayane ( 492 patre ) rAjImatI rAjavarakanyA proktA, tarhi na samyaktvadhAriNI na zrAvikA ? tatpATho yathA"soUNa rAyakannA, paJcajjaM sA jiNassa u / NIhAsA u nirANaMdA, sogeNa ya samucchiA // 28 // rAImaI viciMte, dhigatA [free] jIvi / jahaM teNaM paricattA se pabaiDaM mama // 29 // aha sA bhramarasaMnnibhe, kuccphnngppsaahie| sayameva luMcaI kese, dhiimaMtI vavastiA // 30 // vAsudevo a NaM bhaNai, lutakesiM jiiMdiaM / saMsArasAgaraM ghoraM, tara kanne ? huM huM // 31 // aha sA rAyavarakannA, suDiA niyamabae / jAI kulaM ca sIlaM ca, rakkhamANI tayaM | vade // 40 // " iti tathA punaH zrIjJAtAyAM ( 135 patre ) mallikumArI api rAjavarakanyA proktA'sti, tathAhi tapa NaM kuMbhae tesiM saMjasagANaM jAva paDicchAi, paDicchittA mahIM videhavararAyaka sahAveda, sahAvittA taM divaM kuMDalajualaM mallIe videhavararAya kannagAe piNaddhatti, piNaddhittA paDivisajjai" iti, api ca re manomate ! ziSya ! cakSuSI kSaNaM nimIlya vicAraya, yato draupadI AtrikA, tata eva nAradasya asaMyatA'viratA'pratihatapratyAkhyAta pApakarmaNo na utthAnAdibhaktiM | | kRtavatI, tatpATho jJAtAsatko yathA ( 213 patre ) "tate NaM sA dovaI kacchullanArayaM assaMjayaM avizyaM apasihayapaJcakkhAyapAvakammaM tikaDu no ADhAti no pariANai no abbhuTThei no pajjuvAsai" iti na ca vAcyaM draupadI paJcabhartR 162 Agame jinaprati mApUjAdhikAraH 39 // 81 // 1
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnyatvena yauvanAdimadotkaTatayA nAradasya na utthAnAdi cakre iti, yataH sUtre gaNadharadevoktaM anutthAnAdau asaMyatAvi ratAdikaM hetuM muktvA navInasvagalakalpita hetuM vadataH tatra mahotputradoSApattiH bhaviSyati iti, api ca yadi draupadI zrIvikA na abhaviSyat tadA namotthu NaM kathaM akathayiSyat, nahi zrAvakadharma vinA ko'pi namotyu NaM paThati jinapratimApre | kathayati vA / punaH prAha manomatiziSyaH nanu draupadyA jinapratimA pUjitA paraM dharmArtha na, kintu vivAhasamayatvAt saMsA| rAdhe, tatrA'rthe zRNu re mUrkha ! yadi ko'pi vidyamAnaM tIrthaGkaraM pUrva vandayitvA vA sAdhuM vA pUrva pratilAbhayitvA sAmAyikaM vA pUrva lAtvA pazcAt bhojanaM kurute, tarhi kiM vidyamAnatIrthaGkaravandanAdipuNyaM saMsArArthe kiM patiSyati ? pratyuta evaM prazaMsA kartavyA tasyAH "aho ! dhanyA eSA draupadI, aho ! hRDhaM asyAH samyaktvaM, aho | zasyaM asyAH zrAvikAtvaM, yaduta vivAhAdikartavyavyagratAyAM api jinapratimAM pUjitavatI" iti / na ca vAcyaM anayA tu pUrvajanmani nidAnaM vyadhAyi, | tena tasmin sati kathaM tasyAH samyaktvavattvaM zrAvikArathaM ceti ? draupadIkRta nidAnasya "niva 1 dhaNi 2 nArI 3 nara 4 sura 5 aSpaSpavihAra 6 AyaviArataM 7 saGghatta 8 daridatta 9 caija navaniANAi // 1 // " iti nidAnanavake na antarbhAvAt nidAnatA eva na bhavati, yathA kathaMcit caturthanidAnamadhye antarbhAve'pi adhyavasAyavizeSeNa tasya nidAnatAyA abhAvAva tasyAH zrAvikAtvaM na vyAhanyate, api ca tAdRzanidAna sadbhAve brahmadattacakravartivat na viratiH udayaM pati, draupadI tu pratrajitA ato na tasyAH nidAnatA 1 tathA zrIbhagavatI sUtre 20 zatake navamodeza ke ( 793 patre ), yathA vidyAcAraNajaGghAcA| raNasAdhubhiH zAzvatAni nandIzvarAdisatkAni azAzvatAni ca bharatakSetra satkAni caityAni vanditAni santi, tAni zrUyatAM - 163
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata Agame jinapratimApUjAdhikAraH // 82 // ___kaivihANaM bhaMte ! cAraNA pannattA ? goyamA ! cAraNA duvihA pannattA, taM jahA-vijAcAraNA ya jaMghAcAraNA pa, se keNaDhe NaM bhaMte ! evaM buccai vijAcAraNA ? vijAcAraNA goyamA ! tassa NaM chaTuMduNaM aNikSiNaM tapokammeNa hai vijAe uttaraguNaladdhiM khamamANassa vijAcAraNaladdhInAma laddhI samuSpajai, se teNadveNaM jAva vijAcAraNA, vijAcAraNassa NaM bhaMte ! kaha sIhA gaI kaha sIhe gaivisara panase goyamA! ayannaM jaMbuddIve dIye jAva kiMcibisesAhie parikkheveNa deveNaM mahaDDIe jAva mahesakkhe jAva iNA mevattikaha, kevalakappaM jaMbuddIvaM dIvaM tihiM accharAnivAehi tikkhutto aNupariaTTittA NaM habamAgacchejA, vijAcAraNassa NaM goyamA tahA sIhA gaI tahA sIhe gaIvisara pnnte| vijAcAraNassa NaM bhaMte / tiriaM kevatiyaM gativisae pannate! goyamA! se NaM io egeNe uppAraNaM mANususare pathae samosaraNaM karei, samAsaraNa karitA tAI gheiAI vaMdai, vaMditA bitieNaM uppAeNaM naMdIsaravare dIve samosaraNa karei, samosaraNaM karisA tahiM cehaAI vaMdara, vaMditA tato paDiniapsati 2 ihamAgacchada, AgacchittA iha ceiAI vNdaa| vijAcAraNassa NaM goyamA! tiriaM evatie gativisae pannAce / vijjAdhAraNassa NaM bhaMte ! uhUM kevatie gaivisae pannatte ? goyamA seNaM io egeNaM uppAraNaM naMdaNavaNe samosaraNaM karei, karitA tahiM ceiAI vaMdai vaidicA, vivieNa upAeNaM paMDagavaNe samosaraNaM karei, karittA tahi ceiAI vaMdara, baMdisA tao paddhiniyattati to 2 ihamAgacchada, Apa|cchicA iha ceiAI vaMdara, dittA vijAcAraNasaNaM goyamA uhuM eSatie gaivisae panace se paM tassa ThANassa aNAloiapaDite kAlaM karei, nasthi tassa ArAhaNA, seNaM tassa aNassa AloapaDikate kArya karei asthi tassa // 2 // 164
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ MiArAhaNA ( sUtra 683 ), se keNadreNaM bhaMte ! evaM baccar3a jaMghAcAraNe ? jaMghAcAraNe govamA! tassa NaM aTThamaM aTThameNaM aNidikhatteNa tavokammeNaM appANaM bhAvamANassa jaMghAcAraNaladdhInAma laDI samuppajai, se veNadveNaM jAva evaM vuccai jaMghAcAraNe, jaMghAcAraNarasa NaM bhaMte ! kahaM sIhA gati kaha sIhe gaivisae panate ? goyamA ! ayannaM aMbuddIve dIve evaM jaheba vijAcAraNassa, NavaraM tisattakkhuco aNupariaTTittANaM havamAgacchetrA, jaMghAcAraNassa NaM goyamA ! tahA sIhA gaI tahA sIhe. gativisae pannatte sesaM ceva / jaMghAcAraNassa NaM bhaMte ! tiri kevatie gahavisae panatte ! goyamA ! se NaM ito egeNaM uppAparNa ruagavare dIve samosaraNaM karei, karittA tahi ceiAi vaMdati, vaMdittA tato paDiniattamANe bitieNa uppAraNaM naMdIsaravaradIve samosaraNaM karei, karittA tahi ceiAI caMdai vaMdittA ihabhAgacchaha, AgacchicA iha cehaAI caMdai, jaMghAcAraNassa NaM goyamA tiriaM evatie gaivisae pannase, jaMghAcAraNassa NaM bhaMte 1 uDhe kevatie gaicisae |pannatte ? goyamA ! se NaM ito egeNaM uppAraNaM paMDagavaNe samosaraNaM karei, karitA tahiM cehaAI vaMda, vaMdittA tao paDiniattamANe vitieNaM uppAraNaM naMdaNavaNe samosaraNaM karei, karitA sahiM ceiAI baMdara, vaMdittA ihamAgacchai, AgacchittA iha ceiAI vaMdai, jaMghAcAraNassa gaM goyamA ! u8 evatie gaidisee pannatte, se NaM tassa ThANassa aNAloia| apaDikate kAlaM karei natthi tassa ArAhaNA,se NaM tassa ThANassa AloiapaDikate kAlaM karela asthi tassa ArAhaNA, sevaM bhaMte ! sevaM bhaMte ! jAva viharati (sUtra 684)" ||iti viMzatitamazatake navamodezakA smpuurnnH|| . iha vidyAdhAraNena tiryagloke mAnuSottaraparvate nandIzvaraparvate ca caityAni vanditAni, ayaloke ca nandanavane pANDa 165
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rIzata- kam / *SAXCE%% kavane ca caityAni vanditAni, tAni ca sthAnakacatuSke'pi zAzvatacaityAni jJeyAni, atra Agamane ca vAradvayaM azAzvata Agame caityAni vanditAni, evaM janAcAraNena api rupake nandIzvare ca tiryagloke pANDukavane nandanavane ca avaloke jinapatisthAnacatuSke zAzvatacaityavandanA akAri, abrA''gamane vAradvayaM ca azAzvatacaityeSu zrAvakakAriteSu vandanA vidadhe, mApUjAatrA''ha manomatiziSyaH nanu-vidyAcAraNA jAcAraNAzca caityavandanArthagatAgatAH paraM anAlocitAca virAdhakAH dhikAra mokkAH, are atrA'rthe gaNadharAbhiprAyaM zRNu, ebhiH labdhiH prayuktA, tena labdhyupajIvitvena pramAdasthAnaM AsevitaM, tattu pramAdasthAnaM gurusamIpaM Agatya avazyaM AlocayitavyaM, anyathA virAdhakatvaM Apadyeta, paraM caityavandanAyA Alocane tatra gamanaM eva na ghaTA AdIkarI, gamanAgamanAunepakA tu saGgati aGgati eva, yadi hastazatAdupari gamyate tadA api Agatena gamanAgamanaM gurusamakSaM AlocayitavyaM eva, kiM vAcyaM nandIzvaradvIparuSakadvIpagamanAgamanayoH 1, yaduktaM zrIAvazyakaniyukto___ "hatyasayAdAgaMtuM, gaMtuM ca muhuttagaM jahiM ciTTe | paMthe vA vaccaMte, naisaMtaraNe paDikkamaNaM // 1 // " punaH zrIdazabaikAlikasUtre paJcamAdhyayane'pi ( 178 patre ) AlocanAvidhiH, tathAhi___viNaeNaM pavisittA, sagAse guruNo muNI / iriyAvahiyamAyAya, Agao a paDikame // 88 // AbhoittANa nIsesa, AIAraM ca jahAkama / gamaNAgamaNe ceva, bhasapANe va saMjae // 89 / / ujuSpanno aNudhiggo, avavikhateNa cetasA illn83 // Aloe gurusagAse, jaM jahA gahiraM bhave // 90 // na sammamAloiaM hujA, purvi pacchA va jaM kaDaM / puNo paDikkame || ***KARNA 166
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ tassa, vosaTTho ciMtapa imaM // 91 // aho jiNehiM asAvajA, vittI sAhUNa desiaa| mukkhasAhaNaheussa, sAhudehassa dhAraNA // 9 // namukkAreNa pArittA, karittA jiNasaMthavaM / sajjhAyaM paTubittA NaM, bIsameja khaNaM muNI // 93 // punaH 5 zrIgautamasvAminA zrIupAsakadazAsUtre (21 patre) gamanAgamanaM AlocitaM asti, tathAhi__ "tate NaM se bhaya goyame ANaMdaeNaM samaNovAsaeNaM evaMvutte samANe, saMkie kaikhie vitigicchie medasamA|vanne ANaMdassa samaNovAsagassa aMtiyAo paDinikkhamai paDinikkhamittA jeNeva dUipalAse ceie, jeNeva samaNe da bhagavaM mahAvIre teNeva ubAgacchai, uvAgacchittA samaNassa bhagavao mahAvIrassa adUrasAmaMte gamaNAgamaNe paDika-18 mai, paDikamittA esaNamaNesaNaM Aloei, AloittA bhattapANaM paDidaMsei, paDidaMsittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai namasai" ityAdi, evaM sthAna sthAne sAdhubhiH AhArArtha gatvA Agatya gurupAce gamanAgamanaM AlocitaM asti / punarapi Aha manomatiH nanu-yadi vidyAcAraNA jaGghAcAraNAzca antarAle kadAcit kAlaM kuryuH tadA kutra yAnti | ucyate-tiH teSAM sUtre na likhitA'sti paraM tvamapi vida, AhArArtha vidyamAnatIrthakkaravandanArtha vA gatvA kadAcit sAdhuH mriyate tadA kutra gacchet ? atra idaM rahasyaM jAnIhi-atra bhAvasya evaM pradhAnatvaM jJeyaM, yathA saMvinagItArthasamIpe sAdhuH AlocanAgrahaNArtha gacchan antarAle eva kAlaM kurvan zuddhabhAvatvena sugatimeva gacchet tathA vidyA-* cAraNA jaGghAcAraNA api sugatibhAja eva / api ca manuSyakSetrAd bahiH na ke'pi niyante manuSyakSetrAntaraM api "dusamudde tinni sesa jale" iti uktatvAt , lavaNasamudrAdI siddhAnte ukkAH, atha ca pazcacatvAriMzalakSayojanapramite kSetra CARE 167
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA paSaH/ rIzatakam / 1184 // "yatra ekaH siddhaH tatra anantAH siddhAH" ityevaMprakAreNa sarvamapi siddhakSetraM siddhajIvavyAvaM tadA eSa jAtaM yadA tadadhaH Agame pazacatvAriMzallakSayojanapramite manuSyakSetre'pi samazreNyA sarvatra anantAH siddhAH, tato manuSyakSetrAtaHsamudde'pi manantA jinapratisiddhAH santi te ke ! tAda divAsya, sigAraya zabAra mIThaupacArigasUtre ( 97 patre) ambaDazrAvakAdhikAro yathA- mApUjA| 'aMbaDassa NaM no kappaDa aNNautthie vA aNNautthiyadevayANi vA aNNautthiyapariggahiANi yA arihaMta ANi dhikAraH 39 vaMdittae vA namasittae vA jAva pajuvAsittae vA, nannatya arihaMte vA arihaMtace ANi vA" ityAdi, atra arhacaityAdijinapratimA iti // 3 // evaM zrIupAsakadazAsUtre ( 14 patre ) AnandazrAvakAdhikAre'pi, tathAhi-"no, khalu me bhaMte ? kappai ajappabhiI annauthie vA anausthiadevayANi vA annausthiapariggahiANi arihaMta ceiANi vA vaMdittae vA namaMsittae vA" atrA'pi caityAni arhatpatimAlakSaNAni yathA bhautaparigRhItAni vIrabhadra 1 mahAkAlAdIni // 4 // tathA zrIpraznavyAkaraNasUtre tRtIyasaMvaradvAre (122 patre) caityavaiyAvRttikaraNe karmanirjarA poktA, tathAhi "aha kerisae puNAI ArAie vayamiNa ! je se ubahi-maca-pANa saMgahaNa-dANakusale arthatabAla-dubala-gilANa-vuDkhamake pavatti-Ayariya-ubajhAe sehe sAhammie tabassIkula-gaNa-saMgha-beadve a nijarahI beyAvacaM aNi-151 ssiaMdasavihaM bahuvihaM kareI" vyAkhyA'pi yathA ( 126 patre)'je se' ityAdi yo'sau upadheH bhaktapAnAnAM ca dAnaM ca saMgrahaNaM ca tayoH kuzalo-vidhijho yasa tathA, bAlazca durbalazca ityAdi samAhAradvandaH, tato atyantaM yadbhAla-durbala 96- 28-0- 168
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ glAna-vRddha-kSapakaM tat tathA, tatra viSaye vaiyAvRtyaM karoti iti yogaH, tathA pravRttyAcAryopAdhyAye iha dvandvakatvAt / / pravRttyAdiSu, tatra pravRttilakSaNaM idaM| "tavasaMjamajogesuM, jo jogo tattha taM pavatei / asahuM ca niattei, gaNatattillo pavittI // 1 // itarau pratItau vathA 'sehe'tti zaikSe-abhinavapravajite sAdharmike-samAnadharmake liGgapravacanAmyAM tapasvini-caturthabhaktAdikAriNi, tathA kulaM-AcchasamudAyarUpaM candrAdikaM, gaNaH-kulasamudAyaH koTikAdikA, saGghAntatsamudAyarUpaH, caityAni jinapratimA, etAsAMhU yo'rthaH-prayojanaM sa tathA, tatra ca nirjarArthI-karmakSayakAmaH caiyAvRtya-vyAvRttakarmarUpaM upaSTambhanaM ityarthaH, anizritaM-kIzAdinirapekSaM dazavidha-dazaprakAraM Aha ca "veyAvaccaM vAvaDa-bhAvo iha dhammasAhaNanimittaM / annAiyANa vihiNA, saMpAyaNamesa bhAvattho // 1 // Ayariya uvajjhAe, dherai tabassI giloNa sehANaM / sAhammiM kula gaNe saM-dhaM saMgayaM tamiha kAya // 2 // " iti, bahuvidha bhaktapAnAdidAnabhedena anekaprakAraM karoti iti // avA''ha mnomtishissyH|| nanu-prazvavyAkaraNe AzravadvAre (12 patre) nigaditaM asti "ye vihAra-prAsAda-caitya-devakulAdInAM arthe pRthinavInIvAn hiMsanti te mandabuddhikAH" tato'haM kathaM prAsAda-caityadevakulAni mAnayAmi ? tatpATho'pi (8 patre ) yathA kiM te ? karisANapokkharaNI-vAvi-vippiNI-kUva-sara-talAga-citi-veti-khAti a-ArAma-vihAra-thUbha-pAgAra-15 sAdAra-mopura-ahAlaga-cariA-setu-saMkama-pAsAya-vikalpa-bhavaNa-ghara-saraNa-leNa-AvaNa-gheija-devakula-priyasabhAkhAnA 15 169 452- 225
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamai sAmAcA- pavA-AyataNa-Avasaha-bhUmighara-maMDavANa ya kara bhAyaNa-bhaMDokgaraNarasa vivihassa ya adAe paDhavi hiMsaMti maMda-18 rIzata baddhiyA" atra ucyate, re pUcoparAvicAraka ! atra vihAro-bauddhAdyAzrayaH, prAsAdo-narendrAzrayaH, jinaprAsAdasya jinprtikm| tu prAyo jinagRhaM siddhAyatanaM ca iti saMjJAtvAt , caityAni byantarAdidevapratimAH, devakulAni ca sazikharalaukikahari- mApUjA harAdidevaprAsAdA, ayaM artho jJeyaH, anyathA "ceiaTTe nijaraDI" iti saMvaradvAre caityavaiyAvRttikArako nirjarAbhAgI dhikAraH 385 // kathaM uktaH ?, nahi gaNadharadevavacanaM pUrdhAparavisaMvAdi syAt , api ca rAjapraznIyopAgAdau (17 patre ) proktaM-"eyaM me|| peccA hiAe suhAe khamAe nissesAe ANugAmiyattAe bhavissatittikaDu evaM saMpeheI" iti, mokSaparyantaM pUjAphalaM vigha-1 Teta, na ca vAcyaM caityazabdasya anyArthaH ko'pi bhavitA (bhAvyate) iti, caityazabdasya kutrA'pi vRkSArtha vAcakatve'pi tadvaiyAvRttikaraNe nirjarAbhAgitvAsaMbhavAt // 4 // evaM zrIaupapAtikopAGge (2 patre ) campAnagarIvarNane'pi arhacaityAni | pratipAditAni santi, pAThAntare tathAhi| "arihaMtaceIajaNavaya-visaMNNividvabahaletti" vyAkhyA yathA-arhacaityAnAM 1 janAnAM 2 pratinAM ca 3 vividhAni 6 yAni saMniviSTAni-pATakAH taiH bahuleti vigrhH||5|| tathA zrIbhagavatyAM camaroddezake amarendreNA'pi saudharma gacchatA || ahaMccaityanizrA gRhItA'sti, ( 170 patre ) tathAhi 3 // 85 // __ "kiM nissAe NaM bhaMte ! asurakumAsa devA uhUM uppayaMti jAva sohammo kappo ? goyamA ! se jahAnAmae-iha sabarA ibA baJcarAi vA TaMkaNA i vA bhuttuyA ivA palhayA i bA pulaMdA i vA egaM mahaM gaI vA khaDu vA dugga vA-1 A6%ERAKAR saMniviSTAni-pATakaka-visaMNNivivAha 170
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ dara cA visamaM vA pacayaM vA nIsAe sumahalamavi AsavalaM vA hathibalaM vA johabalaM cA ghazuklaM vA Agaleti evAmeva asurakumArA vi devA NaNNattha arihaMte vA arihaMtaceiANi vA aNagAre vA bhAviappaNo nissAe uhuM uppayaMti jAva sohammo kppo|xxx (175 patre) tate NaM tassa sakassa deviMdassa devaranno imeyArUve ajjhathie 4 jAya samuppajjitthA-No khalu pahU camare asuriMde asurarAyA no khalu samatthe camare asuriMde asurarAyA, No khalu visae camarassa asuriMdassa asuraraNNo apaNo nissAe uDe uppaittA jAva sohammo kappo, egNaya arihaMte vA arihaMtace ANi vA aNagAre vA bhAviappaNo NIsAe uDe uppayati jAva sohammo kappo" ityAdi // 6 // punaH zrIrAjapraznIyopAGge (104 patre) sUryAbhadevena yathA jinapratimApUjA vistareNa vihitA'sti, tathA zrUyatAM, tathAhi-"tae NaM se sUriyAme deve potthayarayaNaM giNhuti, gipihattA potthayarayaNaM muyai, muyaittA potthayarayarNa vihADei, vihADittA potthayarayaNaM bAei, potthayarayaNaM bAettA dhammiaM vavasAyaM giNhai, giNihattA potthayarayaNaM paDinikkhibati, paDinikkhivittA sIhAsaNAo, anbhuDhei, abbhudvittA vavasAyasabhAo puracchimilleNaM dAreNaM paDinikkhamai, paDinikkhamittA jeNeSa naMdApukkharaNI teNeva uvAgacchada, uvAgacchittA gaMdApukkharaNiM puracchimilleNaM toraNeNaM puracchimilleNaM tisovANapaDirUvaeNaM paJcoruhAi, pacco-| rahittA hatdhapAyaM pakkhAlei, pakkhAlittA Aryate cokkhe paramasuibhUe ega mahaM seaM rayayAmayaM vimalaM salilapuNNa matta gayamuhAgitikuMbhasamANaM bhiMgAraM pagiNhai, pagiNihattA jAI tattha uppalAI jAva satasahassapattAI tAI giNhai, gihisA naNaMdAto pukkharaNIto pacoruhati, pacoruhitA jeNeva siddhAyataNe teNeva pahArettha gamaNAe ( sUtraM 43 )( 105 patre) 171
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIzata kam / // 86 // tate NaM taM sUriAmaM devaM bahave AbhiogiA devAya devIo a appegaiA kalasahatthagayA jAtra appegaiA dhUvakaTucchraya hatthagayA haGkaGa jAva sUriyAbhaM devaM piTTao pio samanugaccheti tara NaM se sUriAne deve cauhi~ sAmANiasAha ssIhiM jAva aNNehiM ya bahUhiM ya sUriyAbha jAva devehiM ya devIhiM ya saddhiM saMparivuDe, sabaDIe satralehiM jAva NAtiyaraveNaM jeNeva siddhAyataNe teNeva uvAgacchara, uvAgacchittA siddhAyataNaM puracchimileNaM dAreNaM aNupavisai, aNupavisittA jeNeva devacchaMdae jeNeva jiNapaTTimAo teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jiNapaDimANaM Aloe jiNayaDimANaM paNAmaM karei, paNAmaM karitA lomahatthagaM giNhai, givhittA jiNapaDimANaM lomahatyeNaM pamajai, pamajittA jiNapaDimAo surabhiNAgaMdhodaNaM NhANei, vhANittA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM gAyAI aNuliMpara, aNuliMpaittA surabhigaMdhakAsAieNaM gAyAI luhetilahittA jiNaparimANaM ahayAI devadusajyalAI niyaMsei, niyaMsittA pupphAruhaNaM mallAruhaNaM gadhAruhaNaM puNNAruhaNaM vannA, ruhaNaM vatthAruhaNaM AbharaNAruhRNaM karei, karitA AsattosarttApaulagghAri maladAmakalAvaM karei, karitA kayaggahagahiyakarayalapabbhaTTavippamukkeNaM dasavaneNaM kusumeNaM mukkapupphapuMjovayArakaliaM karei, karittA jiNa DimANaM purao acchehiM sahehiM rayayAmapahiM accharasAtaMdulehiM aTThaTThamaMgale Alihai, taM jahA- sotthia jAva dappaNaM, tayAnaMtaraM ca NaM caMdaSpabharayaNavaizveruliavimaladaMDaM kaMcaNamaNirayaNabhatticittaM kAlAgurupavarakuMdurukkaturukka ujyaM tamaghamaghaMtagaMdhudu AbhirAmaM ca gaMdhavahiM vavAhaM viNimsuaMtaM veruliamayaM kaDucchuyaM paramahia payateNaM dhUkaM dAUNa jiNavarANaM aTThasyavisundragaMdha (gantya) juttehiM atthajuttehiM apuNarutehiM mahAvicehiM saMdhuNai, saMdhuNittA pacchA sattaTTapayAI paJccosaphAi, paJcosakittA vAmaM jANuM aMcei, 172 Agame jinamati mApUjA dhikAraH 39 // 86 //
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMcittA dAhiNaM jANuM dharaNitalaMsi nihaTTa tikkhutto muddhANaM dharaNitalaMsi nivADei, nivADittA egasADi uttarAsaMgaM karei, karitA IsiM paJcuNNamai, pakSuNNamittA karayalapariggahiaM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTa evaM kyAsI-"namutthuNaM / arahaMtANaM jAva ThANaM saMpattANaM" iti // atrA''ha manomatiziSyaH| nanu-sUryAbhadevena pratimAvat stambhAdIni api anekavastUni pUjitAni santi, kathaM tahi samyaktvadhArI ? ucyate...mo ! vimumA zamAdIli pUjitAni, paraM jinapratimA vinA kasyA'gre namutthuNaM kathitaM syAt ? tadA darzaya, atha ca stambhAdInAM pUjA yadi vyadhAyi tadA samyaktvasya kiM ? yadi zrIAdinAthaputreNa zrIbharatacakravartinA cakraratnaM pUjitaM, kiM tahiM tasya samyaktvaM gataM ? cakraratnapUjAkSarANi zrIjambUdvIpaprajJapyA( 184 patre) ythaa| "sate NaM se bharahe rAyA tassa Auhaghariarasa aMtie eyamaTuM socA nisamma iTTa jAva somaNassie vikasitavarakamalanayaNatrayaNe payaliavarakaDagatuDiakeUramauDakuMDalahAravirAyaMtaraiavacche pAlaMbapalaMbamANagholaMtabhUsaNadhare sasabhamaM turiaM cacalaM nariMde sIhAsaNAo abbhuTeza, ambhudvittA pAyapIDhAo pacoruhai, paJcorahittA pAuyAo omuati, omuisA egasADiyaM uttarAsaMgaM karei, karicA aMjalimauliamgahatthe cakkarayaNAbhimuhe satcadupayAI aNugacchai, aNugacchittA ghAma jANu aMcei, aMcitA dAhiNaM jANuM dharaNitalaMsi niddadda karayala jAva aMjali kaTTa cakkarayaNassa paNAma kareI" iti, punaH zrIabhayakumAreNa pUrvasaMgatikaM devaM manasi kRtvA nijaladhumAtRdohadapUraNanimicaM aSTamabhakaM akAri, tarhi kiM samyaktvadhArI na? tadakSarANi api zrIjJAtAdharmakathAsatkAni (30 patre) "tae NaM 173
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAmAcA- rIzata gorahasaMpattiM karettama posahasAlAe posahibArAvagayassa aTThamanAe ayameyArUbe // 87n uvAgacchittA posahasA tassa abhayakumArassa ayameyArUve abbhasthie jAva samuSpajitthA-no khalu sakkA mANussaeNaM uvAeNaM mama cullamAu-8 Agame yAe dhAriNIpa devIe akAlaDohalamaNorahasaMpattiM karettae, gaNNastha diveNaM uvAeNaM, atthi NaM majjha sohammakApavAsI haiM jinapratipuvasaMgatie deve mahihie jAba mahAsokkhe, taM seaM khalu mama posahasAlAe posahiyassa baMbhayArissa ummukkamaNisuvaSNassa | mApUjAbavagayamAlAvannagavilevaNassa nikkhittasatthamusalassa egarasa avIassa dambhasaMthArovagayassa aTThamabhattaM parigiNDittA dhikAraH puvasaMgatikaM devaM maNasi karemANassa viharittae, tate NaM puSasaMgatie deve mama cullamAuyAe dhAriNIe devIe ayameyArUbe akAlamehesu DohalaM viNehitti, evaM saMpehei, saMpehittA jeNeva posahasAlA teNAmeva uvAgacchati, uvAgacchittA posahasAlaM |pamajati, pamanjittA uccArapAsavaNabhUmi paDilehei, paDilehittA DabbhasaMthAragaM paDilehei, paDilehittA DabbhasaMthArarga durUhA, duruhitA anumAna parigiNai, parisihA posahasA Ara posahie baMbhayArI jAva puvasaMgatiyaM devaM maNasi karemANe karemANe ciTThati" ityAdi // 7 // tathA punaH yadi zanAdayo devendrAH jinardaSTrA api pUjayanti, tadA jinapratimAyAM kiM vAcyam ? tatrA'rthe jambUdvIpaprajJAyAM (158 patre) yaduktaM tat zrotavyaM, tathAhi tate NaM se sake devide devarAyA bhagavao titthagarasa uvarillaM dAhiNaM sakahaM geNhai, IsANe deviMde devarAyA ucarilaM vAma sakahaM geNhai, camare asuriMde asurarAyA hidvillaM dAhiNaM sakahaM geNhai, valI vairoarNide bairoaNarAyA hiTilaM // 8 // vAmaM sakahaM geNhai, avasesA bhavaNavai jAya bemANiyA devA jahArihaM abasesAI aMgamaMgAI, keI jiNabhattIe, keI| jitameyaMtikaTu keI dhammotti kaha mehaMti, tate NaM se sake deviMde devarAyA bahave bhavaNabai jAva vemANie deve sathAragaM paDileheDa 2 posahasA 174 2 --
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ jahArihaM evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiA ! sadarayaNAmae mahaimahAlae tao ceiathUme kareha, ega bhagavao titthagarassa ciigAe, erga gaNaharaciigAe, egaM abasesANaM aNagAraNaM ciigAe, tate NaM te vahave jAva kariti, tate NaM te bahave bhavaNavai jAva vemANiA devA sitvagAraH pariniyA pAhi pareza, karitA jeNeva naMdIsaravare dIve teNeva uvAgacchati tate NaM se sakke deviMde devarAyA puracchimille aMjaNagapabae aTThAhilaM mahAmahima kareMti, tae NaM sakkassa deviMdassa casAri logapAlA causu dahimuhagapacaesu aTThAhiyaM mahAmahima kareMti, IsANe deviMda devarAyA uttarille aMjaNage aTThAhilaM, tassa logapAlA causu dahimuhapaJcagesu aTThAhilaM, camaro a dAhiNille aMjaNage tassa logapAlA dahimuhagapabaesu, valI paJcathimille aMjaNage, tassa logapAlA dahimuhagapacaesa, tate NaM te bahave bhavaNavaivANamaMtara jAva aTTAhiAo mahAmahimAo kareMti, karittA teNeva sAiM sAI vibhANAI jeNeva sAI sAI bhavaNAI jeNeva sAo sAo sabhAo suhammAo, jeNeva sagA sagA mANavagA ceiakhaMbhA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA vairAmaesu golavaTTasamuggaemu jiNasakahAo pakkhivati, pakvivittA aggehiM varehiM gaMdhehiM a mallehiM a acaMti, aJcittA viulAI bhogabhogAI bhuMjamANA viharati" iti // 8 // evaM jIvAbhigamasUtre ( 249 patre ) vijayadevenA'pi | yathA jinapratimApUjA vyadhAyi, tathA zrUyatAM1 "tate NaM tassa vijayassa devassa AbhiyogiyA devA potyayaravaNaM uvaNeti, tae NaM se vijaye deve potthayarayaNaM dagiNhai, giNhittA potthayarayaNaM aMke muai potthayarayaNaM muittA potyayarayaNaM bihADei, potthayarayaNaM bihADetA puNa pottha 175
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata kama / 1 // 88 // A yarayaNaM yAei potyayarayaNaM vAyattA dhammizraM vavasAyaM pagiNhara, dhammiyaM vavasAyaM pagivhicA potyayarayaNaM paDinikvii, paDinikkhivittA sIhAsaNAo abbhuTTheha, abbhuhitA vavasAyasabhAo purathimileNaM dAreNaM paDinikkhama, paDinikkhamittA jeNeva naMdA pukkhariNI teNeya uvAgaccha, uvAgacchittA naMda pukkhariNIM aNuppayAhiNIkaremANe purasthAmeladAreNaM aNuSpavisad, aNuSpavisittA purathimilleNaM tisopANapaDivagaNaM pazcoruhai, paccoruhittA hatyaM pAyaM pakkhAlei, pakkhAlittA evaM mahaM se rayatAmayaM vimalasalilapuNNaM mattagayamahAmuddA kitisamANaM bhiMgAraM pagiNhara, bhiMgAraM pagivhittA jAI tattha uppalAI paramAI jAva sathasahasrasapattAI tAI gidhhai, givhittA naMdAo pukkhariNIo pacatarei, pacuttarittA jeNeva siddhAyataNe teNeva pahArettha gamaNAe / tae NaM tassa vijayassa devarasa cattAri sAmANi asAhasIo jAva ane a bahave vANamaMtarA devAya devIo a appegaiA uppalahatthagayA jAna hattha - gayA vijayaM devaM piTTao piTTao aNugacchati / tae NaM tassa vijayassa devassa bahave AbhiogiyA devA devIo a kalasahatthagayA jAva dhUvakaTucchuyahatthagayA vijayaM deyaM piTTao piTTao aNugaccheti / tae NaM se vijaya deve hiM sAmANiasahassIhiM jAva ahiM ya bahUhiM vANamaMterahiM devehiM ya devIhiM a saddhiM saMparivuDe saviTTIe sabajuIe jAva nigghosaNAiaraveNaM jeNeya siddhAyayaNe teNeva jatrAgaccha, uvAgacchittA siddhAyataNaM aNuppayAhiNI karemANe karemANe puratthimileNaM dAreNaM aNuSpavisai, aNuppavisittA jeNeva devacchaMde teNeva javAgacchara, vAgacchittA Aloe jiNaparimANaM paNAmaM karei, paNAmaM karitA lomahatyagaM giNhara, lomahatthagaM givhittA jiNapaDimAo lomahatvapUrNa pamajjai, pamajjitA 176 Agame jinaprati mApUjAdhikAraH 39 // 88 //
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ surabhiNA gaMdhodaeNaM mhANei, hANittA dighAe surabhigaMdhakAsAie gAtAI rahei, lahitA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM gAtANi aNuliMpai, gAtANi aNuliMpettA jiNapaDimANaM ahayAI seAI divAI devadUsajubAI niyaMsei, nisittA aggehiM varehi a gaMdhehi amAlehiM a aJcei, acittA pupphAruhaNaM mallAruhaNaM gaMdhAruharNa vanAruhaNaM cunArUdaNaM AbharaNA rahaNa kareti, karitA AsattosattaviulabavagdhAriamaladAmakalAvaM karei, karittA acchehi saNhehiM [seehiM] ravayAmarahiM 1 aracharasAtaMdulehiM jiNapaDimANaM purao aTThamaMgalae Alihati, taM jahA-sotthiA sirivaccha jAva dappaNa aTTamaMgalage Alihati, ArihattA kayagAmA karAramAviSpamukeNaM dasaddhavanneNaM kusumeNaM mukkapuSphapuMjodhArakali karei, karitA caMdappabhavaharavesali avimaladaMDa kaMcaNamaNirayaNabhatticittaM kAlAgurupavarakaMdurukkaturukadhUvagaMdhuttamANuviddhaM ghUmapaTTI hA viNimmuaMtaM veruliAmayaM kaDuccayaM paragahinu payatteNaM dhUvaM dAUNa jiNavarANaM aTThasayavisuddhagaMtyajuttehiM mahAvicehi atya juttahiM apuNahattehiM saMdhuNai, saMthuNittA sattaTTha payAI osarada, osarittA vArma jANuM aMbei, aMce ittA dAhimaM jANuM gharagitalaMsi nivADe tikkhutto muddhANaM dharaNitalaMsi namei, namittA Isi panuSNamati, pabugNamicA kaDagatuDiavabhiAo bhuyAo paDisAhara i, paDisAharicA karayalapariggAhi sirasAvacaM matthae aMjali kaTu ema [va] kyAsI-namotpurSa arihahai tANaM bhagavaMtANaM jAba siddhigainAmadheyaM gaNaM saMpattANaM tikaTTa vaMdai namasaI" ityAdi, punaH atraiva agre patrAntare vizvAsa devena binasatkAni api pUjitAni santi, tatpATho yathA ( 251 patre) "jeNeva suhammA sabhA teNeva pahAretva samapAe, tae NaM tassa vijayadevassa cattAri sAmANibhasAhassIo eappabhiI jAva savihIe jAva nAivaraveNaM jeNeva suhammA samAki 177
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rIzatakam / // 89R teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittAtaM NaM sarbha sudhamma aNuppayAhiNI karemANe karemANe purathimileNaM aNupavisai, aNupavi- Agame sittA Aloe jiNasakahANaM paNAmaM karei, karitA jeNeva maNipeDiA jeNeva mANavaceiakhaMbhe jeNeva barAmayA golavaTTasa- jinapratimuggakA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA lomahatthayaM giNhai, giNihattA vairAmae golavaTTasamuggae lomahatthaeNa pamajai, mApUjApamajittA vairAmae golabaTTasabhugae vihADei, bihADittA jiNasakahAo lomahatthaeNaM pamaAi, pamajittA surabhiNA gaMdho dhikAraH daeNaM tisattakhutto jiNasakahAo pakkhAlei, pakkhAlittA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM aNuliMpai, aNuliMpettA aggohiM varehi gaMhiM malehiM a aciNai, acciNittAdhUvaM dalayai, dalittA vairAmaesu golabahasamuggaesu paDinikkhivati, paddhinikkhivittA x mANavAivakhaMbhaM Toha eNaM gANAra, enajinA divAe udagadhArAe anbhukkhei, anbhukkheittA saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM caccae dalayati, dalittA pupphAruhaNaM jAva Asattosatta0 kayaggAha dhUvaM dalayati, dhUvaM dalittA jeNeva sabhAe suhammAe bahumajhadesabhAe taM ceva dAracaNiA" ityAdi ||8||punH zrIjIvAbhigame candravimAne candravaktavyatAyAM (383patre) tathAhi__ " caMdarasa NaM jotisiMdassa jotisarapaNo caMdavaDeMsae vimANe sabhAe suhammAe mANavargasi ceiyakhaMbhaMsi vairAmaesu golavaTTasamuggaesu bahuAo jiNasakahAo sannikkhittAo ciTThati, jAo NaM caMdarasa joisiMdassa joisaraNNo annesiM ca |bahUNaM joisiANaM devANa ya devINa ya accaNijjAo jAva pajjuvAsaNijAo" ityAdi // 9 // atha zrIsthAnAGgasUtre catu4rthasthAnake dvitIyoddezake ( 229 patre) zAzvatajinapratimAye aSTAhikAmahotsavaM devAH kurvanti, tathA nizamyatAM, tathAhi-4 "atha-nandIzvaravicAraH] naMdIsaravarassa NaM dIvassa cakyAlavikkhabhassa bahumajjhadesabhAge cauddisiM catvAri aMjaNagapa // 8 // 178
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 vayA pannattA, taM jahA-purathimille aMjaNagapaJcae 1 dAhiNile aMjaNagapabae 2 paJcathimile aMjaNagapaJcae 3 uttarile aMjaNagapavae 4, te NaM aMjaNagapabayA gharAsIti joyaNasahassAI uI uccatteNaM ega joyaNasahassaM ubeheNaM mUle dasajoyaNasahassAI vivaNaM, tadaNataraM ca meM mAyAe mAyAe parihAyemANA parihAyemANA uvaribhega joyaNasahassaM vikhaMbheNaM pannattA, mUle ikatIsaMjoyaNasahassAI chaJca tevIse joyaNasae parikkheveNaM, uvari tini tini joyaNasahassAI egaMca chAva joyaNasaya parikkheveNaM, mUle vitthinA (vicchinnA) majjhe saM khittA urSitaNuA. gopucchasaMThANasaMThiA sadhaaMjaNamayA acchA saNhA laNhA ghaTTA maTThA nIrayA nippaMkA nikaMkaDacchAyA sappabhA samirIyA saujjoyA pAsAIyA darisaNIyA abhirUvA paDirUvA, tesiNaM aMjaNagapabayANaM uvari bahusamaramaNijabhUmibhAgA pannattA, tesi rNa bahusamaramaNijjabhUmibhAgArNa bahu4 majjhadesabhAge cattAri siddhAyataNA pannattA, te Na siddhAyayaNA egaM joyaNasayaM AyAmeNaM pannattA, paJcAsaM joynnaaii| vikkhaMbheNaM, bAvattari joyaNAI uI uccatteNaM, tesiM siddhAyayaNANaM cauddisiM cattAri dArA pannattA, taM jahA-devadAre 1 asuradAre 2 nAgadAre 3 suvaNNadAre 4, tesu NaM dAresu caubihA devA parivasaMti,taM jahA-devA 1 asurA 2 nAgA 3 suvaNNA 4, tesi rNa dArANaM purao cattAri muhamaMDavA pannattA, tesi NaM muhamaMDavANaM purao cattAri pecchAgharamaMDavA pannattA, tesiNaM pecchAgharamaMDavANaM bahumajjhadesabhAge cattAri vairAmayA akkhADagA panattA, tesi NaM vairAmayANaM akkhADagANaM bahumajjha-1 desabhAge cattAri maNipIDhiAo pannattA, tAsANaM maNipIDhiANaM uri cattAri sIhAsaNA pannattA, tesiNaM sIhAsaNANaM pari pattAri vijayadUsA patnattA, tesi NaM vijayadUsagANaM bahumajjhasabhAge cattAri barAmayA aMkusA pannattA, tesu NaM vai-| AKAMANACHARACASSES
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAdAmA pattA saMparivi titaH kam / nAmAcA-18 rAmaesu aMkusesu pattAri kubhiA muttAdAmA pannattA, te NaM kuMbhiA muttAdAmA patteyaM patteyaM anehiM sadaddhauccacapamANami-14 | Agame zita ttihiM pauhi addhakuMbhikehi muttAdAmehi sabAo samaMtA saMparikSyitA, siNaM aiSaNA gurajaopacAri maNipIti- jinapratiAoM pannatAo, sAsi NaM maNipIDhiANaM uvAra cattAri cattAri cetitathUbhA pannattA,tAsi je cetitathUbhANaM patteyaM patteyaM | mApUjA pauddisiM cattAri maNipIdiAo pannattA,tAsi NaM maNipIDhiANaM uvariM cattAri jiNapaDimAo sabarayaNAmaIo saMpali- dhikAraH // 9 // aMka nisannAo thUbhAbhimuhAo ciTThati, taM jahA-risahA 1 baddhamANA 2 caMdANaNA 3 vAriseNA 4" ityAdi // 9 // punaH zrIjIvAmigamasUtre (239 patre) zAzvatajinapratimApUjAdhikAraH, tathAhi| "vAsi NaM jiNapaDimANaM piTThao paseaM patteaM chattadhArapaDimAo pannacAo, tAo NaM chattadhArapaDimAo himara-16 yayakuMdedusappakAsAI sakoreMTamaladAmadhavalAI AtapattAI salIlaM ohAremANIo ciTThati / tAsi NaM jiNapaDimANa ubho pAsiM paceaM patte cAmaradhArapaDimAo pannattAo, tAo NaM cAmaradhArapaDimAo caMdappahavairaveruliyanANAmaNika-5 NagarayaNavimalamaharihatavaNijujalavicittadaMDAo ciliAo saMkhakakuMdadagarayayamatamathitapheNapuMjasaNNikAsAo suhamarayatadIhavAlAo dhavalAo cAmarAo salIlaM ohAremANIo ciTThati / tAsi NaM jiNapaDimANaM purao do do nAgapaDimAo, do do aksapaDimAo, do do bhUtapaDimAo, do do kuMDadhArapaDimAo viNaoNayAo pAyavaDiAoSne paMjaliuDAo sannikkhittAo ciTThati, sabarayaNAmatIo acchAo sahAo laNhAo ghaTAo mahAo nIrayAo nippakAo jAva pddiruuvaao| tAsi paMjiNapaDimANaM purao aDDasayaM ghaMTANaM aTThasayaM caMdaNakalasANaM evaM adusarya bhiMgAra 180
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ gANaM evaM AyaMsagANaM thAlANaM pAtINaM supatiTThakANaM maNaguli ANaM ghAtakaragANaM cittANaM rayaNakaraMDagANaM" ityAdi // 10 // tathA camarendrAdayo'pi IzAnAntA indrA nijanijasaudharmAdisabhAyAM sthitAH, tatravartinyo jinadaMSTrAH pUjanIyA arcanIyAzceti jJAtvA tatsamakSaM apsarobhiH samaM maithunamapi na sevante / yaduktaM zrIbhagavatIstre dazamazatake paJcamoddezake 2 (503 patre), tathAhi "camarassa NaM bhaMte ! asuriMdassa asurakumAraraNNo kati aggamahisIo pannattAo? ajo! paMca aggmhisiio| pannattAo taMjahA-kAlI 1 rAyI 2 rayaNI 3 viju 4 mohA5 tatvaNaM egamegAe devIe aguTTha devIsahassA parivAro pannaco, pabhU NaM bhaMte ! tAo egamegA devI aNNAI aTThadevI sahassAI parivAra viucitae ? evAmeva sapuvAvareNa pattAlIsaM devI| sahassA, se taM tuDie, pabhU NaM bhaMte ! camare asuriMde asurakumArarAyA camaracaMcAe rAyahANIe sabhAe camaraMsi sIhAsaNaMsi tuDieNaM saddhiM divAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharittae?, No tiNaDhe samajhe, se keNaDe bhaMte ! evaM buccai ? No para camare asuriMde camaracaMcAe rAyahANIe jAba viharittAe ? ajjo camarassa NaM asuriMdassa asurakumAraraNNo camaracaMcAe rAyahANIe sabhAe suhammAe mANabae ceiyakhaMbhe vairAmaesu golabaddasamuggaesu barao jiNasakahAo saMnikkhittAo citi, jAo NaM camarassa asuriMdassa asurakumAraraNNo aNNesiM ca bahUrNa asurakumArANaM devANa ya devINa ya accaNijjAo vaMdaaNijjAo namaMsaNijAo pUNijAo sakAraNijjAo sammANaNijAokallANaM maMgalaM devayaM ceipabruvAsaNijAo bhavaMti tersi paNihAe no pabhU, se teNadveNaM ajjo ! evaM vuccati-No pahU camare asuriMde jAba rAyA camaracaMcAe jAva viharisae M sAmA0 16 181
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzatakam / 391 // pahU NaM ajo camare asuriMde asurakumArarAyA camaravaMcAe rAyahANIe sabhAe suhammAe camaraMsi sIhAsaNaMsi caMdra saDIe sAmANiyasAhassIhiM tAyattIsAe jAva aNNehiM ya bahUhiM asurakumArehiM devehiM a devIhiM ya saddhiM saMparivuDhe mahayAhaya jAva bhuMjamANe viharittae, kevalaM pariyAriDIe No cetra NaM mehuNavattiaM ( sUtraM 405 )" ityAdi, atra teSAM devAnAM strIzabdazravaNarUpadarzanapramukharjyA bhoga uktaH, na maithunasevA, evaM teSAM lokapAlAnAmapi AlApakA jJeyAH // 11 // | punaH maraNasamAdhiprakIrNakamadhye'pi ( 97 patre ) caityabhaktiH proktA'sti, tathAhi "arihaMta siddhaceia - gurusu ayadhamma. [ sAhuvagge a / AyariauvajjhAe, pacayaNe sabasaMghe a // 19 // em bhatijuttA, pRaMtA aharAI aNaNNamaNA / sammattamaNusarintA, parita saMsAriA huMti // 20 // suvihia ! imaM iNaM, asadahaMtehiM NegajIvahiM / bAlamaraNANi tIe, mayAI kAle | anaMtAI // 21 // // 12 // punarapi nAmastave "kitti avadi amahiMA" tatra kIrtitAH nAmAdibhiH vanditAH manovAkkAyaiH, mahitAH pUSpAdibhiH, "sabaloe arihaMtaceiANaM karemi kAussagaM vaMdaNavattiAe pUaNavattibhae" ityAdi / 13 / punaH " jAti ceiAi~, uhe a ahe a tiria loe a / savAi~ tAi~ vaMde, iha saMto tattha saMtAI // 1 // // 14 // | evaM zrI Avazyaka niryuktau ( 169 patre ) api zrIaSTApadatIrthe bharatakAritajinamatimA divarNanaM, tathAhi "dhUbhasaya bhAugANaM, caDavIsaM caiva jiNahare kAsI / sabajiNANaM paDimA, vaNNapamANehiM niaehiM // 45 // ( mU0 bhA0 ) Aryadharapaveso, bhara paDaNaM ca aMgulI assa / sesANaM ummuaNaM, saMvego nAma dikkhA a // 436 ||" na ca vAcyaM - AvazyakaniryukteH paJcacatvAriMzadAgamebhyo'tiriktatvena na tadvacanaM pramANamiti-AvazyakamiryukteH caturdazapUrvadhara 182 Aga jinaprati mApUjA dhikAraH 39 // 91 //
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ KARAANEEY zrIbhadrabAhusvAmipraNItatvAt zrIkalpasUtrasya iva sutarAM mAnyatvAt , nahi samAnakakartRkagrantheSu eko mAnyo'nye tu amAnyA iti // 15 // I tathA zrIjambUdvIpaprajJaptau punaH bhaNitaM, tathAhi-"titthayaraguNA paDimA-su natthi nissaMsayaM viyaannNto| titthayaratti namaMto, so pAvai nijaraM viulaM // 1 // " // 16 // punaH zrIAvazyakaniyuktI (493 patre) vaMdanAdhyayane yathA- | "akasiNapavattagANaM, virayAvirayANa esa khalu jutto / saMsArapayaNukaraNo, davathae kUvadidvaito // 1 // " // 194 // (bhA0)dra zrImahAnizIthasUtre'pi yathA| "kAjaM pi jiNAyatane-hiM maMDiaM sabameiNI piDhe / dANAicaukkeNaM, muTu vi gacchija aJcayaM na purao // 1 // " // 18 // gaNividyAprakIrNake'pi (73 patre) yathA-"dhaNiTThA sayabhisA saI, savaNo a puNavasU / eesu gurusussUsaM, ceiANaM caTa pUaNaM // 38 // " iti, // 19 // evaM devendrastave'pi bhavanapatyadhikAra pUjAdhikAro yathAR "kaNagamaNirayaNathUmia-rammAI ceiAi bhvnnaaii| eesiM dAhiNao, sesANaM uttare pAse // 1 // " // 20 // punaH devendrastaye dhyantarAdhikAre'pi (81 patre) yathA-"maNikaNagarayaNathUmia-jaMbUNaya[ce veiAI bhvnnaaii| eesida dAhiNao, sesANaM uttare pAse // 78 // tathA ca (92 patre) "tattha vimANA bahuvihA, pAsAyapagaiveiyArammA / veruliadhUmiAgA, rayaNAmayadAmalaMkArA // 242 // // 22 // tathA anAryadezotpanno'pi AdrakumAraH zrIabhayakumAramutajinapratimAdarzanena jAtismaraNajJAnena prativodhaM avApya Aryadeze samAgatya dIkSAM gRhItavAn , nA'pi pratimAdarzana abhiAgA, rayaNAmayadAmalaMkArA // tathA ca (92 patre ) "tattha vimaa-jaMbUNayAca veiAI bhavaNA // 20 // 183
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA riishtkm| // 12 // 39 vinA tasya pratibodhakAraNaM kA'pi dRSTaM zrutaM cA, tadakSarANi tu zrIdvitIyAGganiyuko (386 patre) zrImadrayAhusvA Agame mikRtAyAM, tathAhi jinaprati"I "gAme vasaMtapurae, sAmaio gharaNisahia [o) nikkhNto| bhikkhAyariAdivA, ohAsiabhattavehAsaM // 191 / / mApUjAsaMvegasamAvano, mAI bhattaM caitu dialoe / caiUNaM addapure, addasuo aho jAo / / 192 // pItI a doNha dUo, dhikAra pucchaNamabhayassa paTThave so'di / teNAvi sammaddihi-tti hoja paDimA rahami gayA / / 193 // " iti // 23 // tathA zrIbRhatkalpe'pi tIrthaGkara 1 sAmAnya kevali 2 caturdazapUrvadhara 3 saMpUrNapUrvadhara 4 saMvinizuddhacAritri 5 asaMvignacAritri 6 sAdhusadRzaveSamAtradhAri 7 dvAdazavratadhArizrAkka 8 niSkevalasamyaktvadhAri 9 jinapratimAnAM 10 dazAnAM darzanena bhanyajIvAnAM bhAvagrAmamokSajJAnAdilAbho jAyamAno nigadito'sti, tathAhi-"titthayarA 1 jiNa 2 caudasa 3, bhinne 4 saMvigga 5 taha ya asaMviggo 6 / sArUvia 7 vaya 8 desaNa 9-paDimAo 10 bhaavgaamaao|| 1 // " iti 24 // punaH zrIbRhatkalpacchedagranthe sAdhoH prAyazcittAdhikAre evaM proktaM asti, ko'pi mahAtmA vA'pi grAmAdau jinaprAsAdaM dRSTvA caityaM namaskatu madhye gataH, tatra kathaMcid asaMmAryamANe caitye bhagavatpratimAyA upariSTAt lUtAkaulika jAlakabhramarIgRhAdikaM dRSTvA ca yadi upekSAM kuryAt , ko'rthoM yadi svayaM tat na dUrIkuryAt , tadA guruprAyazcittaM prAmoti, tatka-15 // 12 // raNe tu laghuprAyazcittam , tabA'rthe tatratyA gAthA yathA "sUA koligajAliga-kotthalahArI a uvarigehe a / sAItamasAIte, lahugA gurugA ya bhattIe // 1 // " iti // 25 // ritri 6 sAmanA bhAvagrAmamokSajJAnAdilAvia 7 vaya 8 saNa asti, ko'pi ma 184
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ (R** * 2 punaH zrItIrthodgAliprakIrNake'pi zreNikajIvapanAnAbhatIrthaGkaradIkSAdhikAre jalajasthalajakusumaiH bhagavataH pUjA yatipAvAditA'sti, tathAhi-"caMdappahAi sIA, avirahiAjammamaraNamukkassa / AsattamalladAmA, jalayathalayadIvakusumehiM // 1 // " iti // 26 // itthaM caityastave'pi pUjA "pUaNavattiAe" iti // 27 // zrIuttarAdhyayananiyuktI ( 321 patre ) api | gautamena jinapratimA vanditA'sti, tathAhi| "soUNa taM bhagavao, gacchada tahi goamo pahiakittI / Aruhai taM nagavaraM, paDimAo vaMdaha jiNANaM // 291 // " punaH zrIAvazyakaniyuktau (210 patre) yathA "tatto a purimatAle, vaggura IsANa aJcae paDimA / mallIjiNAyaNa paDimA, ugNAe vasi bahugoDI // 490 // " 18punaH zrIAvazyakacUrNI ( 295 patre ) tatsambandhalezo'pi yathA-"teNaM kAleNaM veNaM samaeNaM IsANe deviMde devraayaa| jahA abhisege jAva jANamANeNaM sabiDDIe sAmI timkhutto AyAhiNaM payAhiNaM kAmaNaM baMdaha namasai, vaMdittA namasittA, jAva paMjalikaDe bhagavao cariaM AgAyamANe sAmimi dinadiTThIe pajjuvAsemANe ciTThai, vagguro ya seTThI taM kAlaM pahAo ollapaDasADao saparijaNo mahayA iDDIe vibihakusumahatthagato taM AyataNaM acao jAti, taM ca vitivayamANaM / IsANido pAsai, bhaNati ya bho vaggurA ! tumbhaM paJcakkhatitthagarassa mahimaNa karesi, to paDima aJcato jAsi, jA esa mahaimahAvIravaddhamANasAmI jaganAheti logapUjeti, so Agao micchAdukkaDaM kAuM khameti mahimaM kare" iti // 30 // zrIsamavAyAnasUtre (60 patre ) jalaja-1 sthalaja-2 vaikriya-3 puSpaiH upacArakaraNaM devAnAM yathA-"cottIsaM buddhAisesA hai kAraka 185
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rozata- km| kA mApUjA // 13 // pannattA taM jahA-"avaddhie" ityAdi + + + tatra jalathalayabhAsurapabhUeNaM viTThAiNA dasaddhavanneNe kusumeNaM jANussehappamA-18| Agame mitte puSphokyAre kijjaI" iti // 31 // punaH AvazyakacUrNiH (257 patre) yathA "sabaloe arihaMtaceiAI baMdaNavatti- jinapratiAe" ityAdi, asya vyAkhyA-"na kevalaM caukIsAe (jebi) jAva sabaloe siddhAdI arihaMtA ceiANi a tesiM ceva pratikRtilakSaNAni, 'citI saMjJAne', saMjJAnaM utpadyate kASThakarmAdiSu pratikRtiM dRSTvA yathA arihaMtapaDimA esA iti, aNNe dhikAra: bhaNati aghatA-titthagarA tesiM ceiANi arahaMtaceiANi AharapratimA ityarthaH, tesiM vandanAdipratyayaM 'ThAmi kAussagaM' iti yogaH, tatra vandyatvAt teSAM vandanArtha kAyotsarga karomi" ityAdi // 32 // zrIdazAzrutaskandhaniyuktI 242 patre'pi yathA sohiNa paDimA dayana-mApaI sAradevadattaDDe / maraNuvavAyatAvasa-jayaNaM taha bhIsaNA samaNI 1 // gaMdhAragirI-devaya-paDimA guliAgilANa paDiaraNe / pajoaharaNapukkhara-karaNaM gahaNAmao sayaNA S // 2 // " iti // 33 // punaH zrUyatA ( zrIpraznavyAkaraNasUtre 85 patre ) "vipulamohAbhibhUasannA, mehuNamUlaM ca sudhae tattha tattha vattapuvA saMgAmA jaNakkhayakarA sIAe 1 dobaIe 2 kae ruppiNIe 3 paumAvaIe 4 tArAe 5 kaMcaNAe 6 rattasubhaddAe 7 ahiliAe 8 suvaNNaguliAe 9 kinnarIe 10 surUvavijumaIe 11 rohiNIe 12 ya, annesu a evamAiesu bahavo mahilAkaesu survati" iti zrIpraznavyAkaraNasUtrasadbhA- // 13 // vAt , prabhAvatyAH dAsyA devadattAbhidhAnAyAH suvarNagolakA iti nAma jAtaM, tatra pratimAvyatikara eva pUrvadazAzrutaskandhaniyukilikhito hetuH, nA'nyaH, tatsambandhaH tadvRttigato (89 patre) vistareNa yathA-"sindhusauvIreSu janapadeSu vidarbhakanagare 186
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ udAyanasya rAjJaH prabhAvatyAH devyAH satkA devadattA'bhidhAnA dAsI abhUt sA ca devanirmitAM gozIrSacandanamayIM zrImanmahAvIrapratimAM rAjamandirAntarvarti caitya bhavanavyavasthitAM praticarati sma, tadvandanArthaM ca zrAvakaH ko'pi dezAn saMcaran samAyAtaH, tatra ca Agato'sau rogaMNa avaTuzarIrI jAtaH, upa ca samyak paricaritaH, tuSTena ca tena sarvakAmikaM ArAdhitadevatA vitINaM guTikAzataM adAyi, tayA ca "ahaM kubjA virUpA surUpA bhUyAsaM" iti manasi vibhAvya ekA guTikA bhakSitA, tatprabhAvAt sA suvarNavarNA jAtA, iti suvarNagulikA iti nAmnA prasiddhiM upagatA, tato'sau cintitavatI - "jAtA me rUpasaMpadA etayA ca kiM bhartRvihInayA ? tatra tAvad ayaM rAjA pitRtulyo na kAmayitavyaH, zeSAstu puruSamAtraM ataH kiM taiH 1" tataH | ujjayinyAH patiM caNDapradyotarAjaM manasi AdhAya guTikA bhakSitA, tato'sau devatAnubhAvAt tAM vijJAya tadAnayanAtha hastiratnaM Aruhya tatrA''yAtaH, AkAritA ca tena sA tayA uktaM AgacchAmi yadi pratimAM nayasi, tena uktaM- " tahiM zvo neSyAmi / " tato'sau svanagarIM gatvA tadrUpAM pratimAM kArayitvA tAM AdAya tathaiva rAtrau AyAtaH, svakIyapratimAM devatA| nirmita pratimAsthAne vimucya tAM suvarNagulikAM ca gRhItvA gataH prabhAte caNDapradyota gandhahastivimuktamUtrapurISagandhena vimadAn svahastino vijJAya jJAtacaNDapradyotAgamo'vagataprati mAsuvarNagulikAnayano'sau udAyanarAjA paraM kopaM upagato dazabhiH mahAbalai rAjabhiH saha ujjayinIM prati prasthitaH, antarA pipAsAbAdhitasainyaH tripuSkarakaraNena devatayA nistAritasainyaH akSepeNa ujjayinyAH bahiH prApto rathArUDhazca dhanurvedakuzalatayA sannaddhahastiratnArUDhaM caNDapradyotaM prajihIrSuH maNDalyA 187
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- riishtkm| // 94 // bhramantaM calanatalazarabyathitahastino bhuvi nipAtanena vazIkRtavAn , 'dAsIpatiH' iti lalATapaTTe mayUrapicchena aktivAn | Agame ityAdi // 34 // punaH bhaktapratijJAprakIrNake (21 patre ) jinabhavanajinabimbapratiSThA pratipAditA'sti, tathAhi jinapati___ "aniyANodAramaNo, harisavasavisaTTakaMcuyakarAlo / pUei guruM saMgha, sAhammiamAi bhattIe // 30 // niadabama-1 mApUjApujiNiM-dabhavaNajiNabiMbavarapaiTThAsu / viarai pasatthapotthaya-sutityatitthayarapUAsu // 31 // " na ca idaM vaktavya atra dhikAra aho ! (31 patre) "sattarisayaM jiNANaM, na gAhANaM samaya khitapannattI ArAhato vihiNA, sAsayasukkhaM lahai mukkhaM // 1 // " iti uktatvena atra prakIrNake saSThatigAthAsaMkhyA uktA'sti, aniANetyAdigAthAdvaye sati dvAsaptatigAthA bhavanti, tata idaM gAthAdvayaM kenA'pi navyaM kRtvA madhye kSiptaM astIti na mAnayAmi iti, yuktiyuktatvAt , kathaM ityAha-are ! zRNu, idaM gAthAdvayaM pratimotthApakamataprAdurbhAvAt pUrva kRtaM pazcAdvA? na tAvatpUrva, prayojanamantareNa pUrva tatkaraNasya asaMgatatvAt nApi pazcAt , yataH pratimotthApakamataM triMzadadhikapaJcadazazata 1530 varSe prAdurbhutaM, tanmatasaMvatprAlikhitAsu bhaktapratijJAprakIrNakapratiSu ( 24 patre) sarvatra tadgAthAdvayasya darzanAt, api cA'sminneva bhaktaprajJAprakIrNake "arihNtsiddhceia-pvynnaayriasbsaahmuN| [tibaM] titthaMkaresu bhattiM, tigaraNasuddheNa bhAveNa // 1 // " itinen gAthA vartate, tasyAH kA vArtA ? atrA'pi catyabhaktiH pratipAditA'sti, punaH saMkhyAsaMkalanavicAraH zrUyatAM-atra gAthAdvayavardhane'pi na saMkhyA vighaTeta, yataH prathamAntyagAthayoH tadvicArAbhAvAt , tadvicArapratipAdikA gAthAH saptatiH eva,
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ vadhA zrIupadezamAlAsUtre prakaraNe]-"gAhANaM savaMga, paMcasayA ceva cAlIsA" iti ukaM, paraM prAntyagAthA tavyatirikA'sti hai| evaM atrA'pi jJeyaM // 39 // // iti jinprtimaapuujaacikaarH|| 32 // nanu-pUjanIyA jagati jJAnAdayo guNAH, tadyogAt tadvAnapi vidyamAnatIrthakaravat, paraM jinapratimA tu kASThapASANAdimagI anetanA na, nato hAnAdigaNarAhilyena krayaGkAraM pUjAhAM jinapratimA kAdhAdiputtalakavat ! atra ucyate-satyaM,* paraM zrUyatAM paramArtha:. "nAmajiNA jimanAmA 1, ThavaNajiNA jiNavariMdapaDimAodavajiNA jiNajIvA 3, bhAvaviNA samavasaraNadvAtthiA] 4] F // 1 // iti zrIAvazyakaniyukto zrIbhadrabAhusvAmIvacanAt jinapratimAsthApanAjinaH, taddane ca mati samavasaraNAdisyo, # bhAvajinaH smRti AyAti, tatsmRtau ca tadguNacintane cA'nanto lAbhaH saMpratipadyate, sadyaH durgatinAzaH sugatiprApti thA'pi bhavetAmiti, avAyeM dRSTAnto yathA-bhagavatA ukta-bhoH sAdho ! tvaM citralikhitanArI mA drAkSIH, tadarzane nArI smRti AyAsyati, tatsvarUpacintane ca durgatau pAtaH syAt, yaduktaM zrIdazavakAlikasUtre (236 patre) | "citamittiM na nijhAe, nAriM vA sualaMkiaM / bhakkharaM pitra daGgaNaM, didi paDisamAhare // 55 // iti / tato yathA cinArIdarzane azubhapariNAmaH prAdurbhavati tathA jinapratimAdarzane zubhapariNAmo jAyate samAnayuktitvAt saMgati aGgati ca pavat, punarapi bhUyatAM upAsakadazAdau (12patre), "annautthiyadevadyANi vA" ityAdi raktavAt , hariharapramukhamiyyAkdeiva-*
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** mAmAcA- pratimAvandanaiH yadi zrAddhAnAM samyaktvaM yAti iti uktaM kudevatvAt , tathA vItarAgapratimAvandane kathaM samyaktvaM nirmalaM na jinapratirIzatabhavati ? iti, na ca vAcyaM jJAnAdiguNarahitAyAH jinapratimAyAH pUjane ko lAbha iti, lAbhaH ? eva yataH zrIantakRha mA-sthApazAsUtre (12 patre ) prAptamukteH gajasukumAramuneH zarIrasya devaiH pUjA mahimA ca cakre / tathAhi-"tattha NaM ahAsannihiehiM nA-jinadevehi samma ArAhitaM ttikaha dive surabhigaMdhodae buTTe dasaddhavaSNe kusume nivADie celukkheve kae dive a gIagaMdhaca iti-aninAe kae yAvi hotthA" iti / punaH zrIjambudvIpaprajJaptisUtre, nivRtAnAM zrIRSabhAdInAM dehasya snAnavilepanAlaGkArAdi- dhikAraH vibhUSayA zobhAM prApaNena bhaktiH sendraH devaH vidadhe, tadA teSAM puNyaprAgbhAro'janiSTa na thA ? jAta eva sa iti sarvajana 40 sammataM, api ca apratiSThitA pratimA na pUjAhI nA'pi vandanAhI, saiva pratiSThitA satI pUjanIyA vandanIyA ca jAyate, k|tatra tadAnIM kuto guNAH AjagmuH iti na vAcyaM / yato bhavatpakSe'pi ekamuhUrtAta mAk ko'pi sAmAnyayatiH AsIt | sa eva paJcabhiH saGghamukhyaiH militvA AcAryapade sthApitaH, tato muhUrtAntare tasmin AcArya guNAH kuta AgatA iti, | tato yadvastu paJcabhiH pratiSThitaM mAnyatvena tanmAnya eva rAjA vA AcAryoM thA jinapratimA vA, tathA zrIAcArAGga| niyuktI (385 patre) zrIbhadrabAhuvAminA caturdazapUrvadhareNa jinajanmAdisthAnAni anyajainatIrthAni ca varNitAni santi, sAkSAt tIrthaGkarapratirUpAyAH jinapratimAyAH vandane kiM vAcyaM, tadgAdhAdvayaM yathA__ "jammAbhiseanikkhama-NacaraNanANuppayA ya nibaanne| dialoabhavaNamaMdara-naMdIsarabhomanagaresu // 334 // atttthaav-18|||15|| yamuzrite, gayaggapayae ya dhammacakke a| pAsarahAvattanagaM, camaruppAyaM ca vaMdAmi // 335 // " tathA zrAvakANAM pratimA-1 190 ****** *
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjAyAM saMsArapratanukaraNarUpaphalanivedanapUrvakaH kUpadRSTAntaH zrIAvazyakaniyuktI (493 patre) zrIbhadrabAhusvAmibhiH datto'sti, tathAhi| "akasiNapabattagANaM, virayAvirayANa esa khalu jutto / saMsArapayaNukaraNo, davathae kUdivato // 194 // " bhA0 iti etatsaMbandho'pi zrIAvazyakabRhadbhuttigato dvitIyakhaNDe (493 panne ) yathA-"jahA pavanagarAdisaMnidhese kei pabhUajalAbhAvao taNhAiparigayA tadapanodaNadhaM kuvaM khaNaMti, tesiM ca jaivi taNhAiA baTuMti maTTikAkahabhAIhi ya malimijati tahAvi tadubhaveNaM ceva pANieNaM tesiM te taNhAiA so amalo purao aphiTTai, sesakAlaM ca te tadaNNe alogA suhabhAgiNo bhavaMti, evaM davathae jaivi asaMjamo tahAvi tato ceva sA pariNAmasuddhI bhavati [havai ] jAe asaM jamovajjiaM aNNaM ca hiravasesaM khaveiti / tamhA virayAviraehiM esa davathao kAyayo, suhANubaMdhI pabhUataranijarA laphalo ya tti kAUNaM" iti gAthArthaH // 194 // punaH prAha manomatiH, nanu-yadi pratimApUjAyAM lAbho'sti tadA zrAva kebhyo sAdhayo vizeSeNa lAbhArthinaH, tataH sAdhavo'pi zrAvakavat jinapratimA kimiti na pUjayanti ? ucyate-bho manomate ! sarvaviratayaH sAdhavo hastAdinA puSpAdikaM sparzanti api na kutastyaM teSAM pUjAkaraNaM, sAdhUnAM bhAvastavAhatvena | dravyastavasya kartu anucitatvAt , yaduktaM zrIbhadrabAhusvAminA zrIAvazyakaniyuktI (492 patre), tathAhi| "chajjIvakAyasaMjamu-dabathae so virujjhaI kasiNI / to kasiNasaMjamaviU, puSphAI na ikachati // 19 // (bhA0)" iti, nA'pi ca evaM vartate yat zrAvakaiH kriyate tat puNyakAryatvAt sAdhubhiH api kArya, yataH zrAvakAH kSudhitasya annaM 191
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 sAmAcA-1 prayacchanti, tRSitasya pAnIyaM pAyayanti, na ca sAdhavaH, teSAM bhagavattA nivAritatvAt / anyat dUre tiSThatu, ko'pi dhIvaro jinapratirIzata- vadati "bhoH sAdho ! yadi tvaM mama roTTikA ( apUpikA )dadAsi tadA'haM matsyajAlaM muzcAmi" tathApi sAdhuH na tAM dattvA mA-sthApakam / tanmocayet , api ca puSpAdibhiH sAdhavaH pUjAM na kurvanti, sacittaspardhane teSAM anadhikArAt, paraM puSpAdibhiH bhagavatpUjanenA -jin||96 ||baapt puNya Tra yat puNyaM jAyate tad icchanti, yaduktaM "vaMdaNavattiAe pUaNavattiAe sakAravattiAe sammANavattiAe" ityAdi, iti-a tathA punaH zrIAcArAGgAdvitIyazrutaskandhe prAnte tRtIyacUlAyAM ( 385 patre ) bhagavatA mahatAM ahatAM janmAdisthAna- dhikAraH bhuvo'pi vandyatvena uktAH santi, tathAhi| "jammAbhiseanikkhama-Na caraNanANuppayA ya nivANe / dialoabhavaNamaMdara-naMdIsarabhomanagaresuM // 334 // aTThA-1 hai kyamujite, gayaggapayae a dhammaca kApApsarahAvanagaM, parasAyaM va dAmi // 335 // " vyAkhyA-"tIrthakRtAM janmabhUmiSu tathA niSkramaNa-caraNa-jJAnotpattinirvANabhUmiSu tathA devalokabhavaneSu mandareSu tathA nandIzvaradvIpAdau8 bhaumeSu ca pAtAlabhavaneSu yAni zAzvatAni caityAni tAni cande'haM iti dvitIyagAthAyAM ante kriyA iti, evaM aSTApade tathA zrImadujayantagirI, gajAgrapade dazArNakUTavartini tathA takSazilAyAM dharmacakre, tathA ahicchatrAyAM pArzvanAthasya dharajANendramahimAsthAne, evaM rathAvarte parvate vairasvAminA yatra pAdoSagamanaM kRtaM, yana ca zrImadvardhamAna Azritya camarendreNa utpa-18 tinaM kRtaM, eteSu sthAneSu yathAsaMbhavaM abhigamanavandanapUjanotkIrtanAdikAH kriyAH kurvato darzanazuddhiH bhavati iti"| / 96 // / yathA bhagavatIsUtre ( 3 patre ) AdI eva zrIsudharmasvAmigaNadharadevena acetanAyA api brAhmIlipeH praNAmaH kRto'sti, 192
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAhi-"namo arihaMtANaM namo siddhANaM namo AyariyANaM namo uvajjhAyANaM namo loe savasAhaNaM (5 pave) Namor3A baMbhIe livIe" iti, artho'pi ayaM zrIabhayadevasUrikRtavRttigataH-lipiH pustakAdo akSaravinyAsaH, sA ca aSTAdazaprakArA'pi zrImannAmeyajinena svamutAyA brAhmInAmikAyA darzitA, tato nAhI iti abhidhIyate, Aha ca-"leha livIvihANa, jiNeNa baMbhIi dAhiNa kareNaM" iti, ato 'brAhmI' iti svarUpavizeSaNaM lipeH iti, tadA'tra brAhmIlipeH yo detA tasmai namaskAro bhaviSyati iti arthAntaraM kArya, tasya sarvathAviruddhatvAt , kathaM ? ityAha-zrUyatAM, namo brAjhIlipeH yo vetA tasmai iti arthe kriyamANe dupaNatrayaM, kathaM? ekaM tu vettIti padaM sUtre nA'sti, arthakaraNe kutaH AnItaM? 1, dvitIya tu vyAkaraNAdiSu asaMgatiH 2, tRtIyaM tu tasyAH vettA kaH sAdhuH zrAvako vA ? nA''dyaH pakSaH, yataH tasya ahaMdAdipazcakAyanAsyena pUrva jantaragata punaruktadoSapoSasya prasaMgAt , nA'pi zrAvakara, tasya namaskArakaraNe sudharmasvAmino'nacitatvena asaMbhavAta, tata ubhayathA'pi viruddhatvAt idaM namaskAra karaNaM na zreyaskara iti / punaH 'namo bhIe' iti vAkyasya arthe vyaktiH, zrIsamabAyAnasUtrato jnyeyaa| punaH zrIbhadrabAhusvAminA dazadhA sthApanA zrIoghaniyuktisUtre (128 patre proktA'sti, tatra gaathaa| 'askhe 1 varADae vA 2 kaTTe 3 potthe 4 va cittakamme vA 5 / sambhAvamasambhAvA, ThavaNApiTa piAgADi 334 // vyAkhyA-sthApanA dvividhA-sadbhAvasthApanA asadbhAvasthApanA ceti, tatra akSaviSayA sadbhAvasthApanA asaDAvasthApanA ca bhavati / kathaM ? yadA eka eva akSaH piNDakalpanayA buyA kalpyate vadA asanAvasthApanA, yatra punaHlA REAKER sAmA017 193 - -
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ KAte eva akSAH triprabhRtaya ekatra sthApyante tadA sadbhAvasthApanA, evaM varATakeSu 1 kapardakeSu 2 tathA kASThakarmaNi || jinapati. rIzata vA iti / yadA eka eva kASThaM piNDaH eSa ityevaM kalpyate tadA asadbhAksthApanA, yadA tu ekatra bahUni mili- mA-sthAphakam / tAni piNDatvena kalpyante tadA sadbhAvasthApanA, evaM 'puste [dhoDallikAdI jputtalikAdeSu api, evaM citrakarmaNi api, nA-jina yadA ekacitrakarmaNi puttalapiNDa iti sthApyate tadA asadbhAvapiNDasthApanA, yadA triprabhRtipiNDabujhyA kalpyate tadA | iti-a. // 17 // sadbhAvasthApanA, evaM sadbhAvapiNDaM asadbhAvapiNDaM ca jAnIhi / ityAdi sthApanApiNDAdhikAre / punaH zrIanuyogadvArasUtre dhikAra: ( 12 patre) sthApanAvazyakaM yathA // 40 ta "se kiM taM ThavaNAvassayaM? ThavaNAvassayaM 2 jaNaM kaTTakamme vA 1 cittakamme vA 2 potthakamme vA 3 leppakamme kA 4 hai gaMthime vA 5 veDhime vA 6 pUrime vA 7 saMghAime bA 8 akkhe vA 9 varADae vA 10 ego vA aNego vA sambhAvavvaNA vA asambhAvaThavaNA vA Avassaetti ThavaNA Thavinai se taM ThavaNAvassayaM (sUtraM 10)" iti, etadvyAkhyA-etadutsito jJeyA, punaH vicAryatAM manomate re! taba nUtanam mataM triMzadadhikapazcadazazatavarSe 1530 pravartitaM, paraM kA'pi tIrthe zruyate jIvatsvAmipratimA, punaH ghANInAmagrAme sAMpratameva bhUmigRhAd bahayo purAtanyo jinapratimAH prakaTISabhUvuH tA atipurAtanAH santi, tatra tatra likhitaprazastisaMvad eva pratibhUH / punA rAmasainyagrAme api atijIrNA zrIRSabhadeva // 17 // pratimA prAdurbhUtA'sti, evaM zatazaH sthAne sthAne zatazaH pratimA iti / punaH zrIdazAzrutaskandhe sthavirAbalyAM zrIbhadrabAhusvAminA devagiNikSamAzramaNaparyantA bhAvinaH sAdhavo vanditAH santi, yasmin avasare vanditAH tadavasare te sAdhujIvAH 194
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * caturgativartamAnAH / nanu-bhAvazramaNAH kA'bhUvan ! tato bhAvijinA api dravyajinA iti hetoH namaskArAhAH, tathA dra sthApanAyAH rUpAhatvAt bhAvAdvit jinapratimA'pi pUjanIyA iti rahavaM, punarapi piNDaniyuko tadvattau ca (6 patre) piNDasthApanAyA evaM svarUpaM, tathAhi-"ThavaNApiMDaM ato vocchaM" tatsamarthayamAnaH sa eva AhaPI "akkhe 1 barADae vA 2, kaDhe 3 potthe 4 va cittakamme vA 5 / sabbhAva 6 masambhAvaM 7, ThavaNApiMDa viANAhi // 7 // " vyAkhyA-sata iva-vidyamAnasya iva bhAvaH sattA-sadbhAvaH, kiM uktaM bhavati ?-sthApyamAnasya indrAdeH anurUpAGgopAGgacihnavAhanAharaNAdiparikararUpo ya AkAravidoSo yadarzanAta sAkSAd vidyamAna iva indrAdiH lakSyate sa sadbhAvaH, tadabhAvo asadbhAvaH, tatra sadbhAvaM asadbhAvaM va Azritya akSe-candanake varATake-kapadake, ghAzabdo'GgalIyakAdisamu yArthaH, ubhayatrApi ca jAto ekavacanaM, tathA kASThe-dAruNi puste-diullikAdI, vAzabdo pyapASANasamunnaye, citrakarmaNi vA yA piNDasya sthApanA sAkSAdiH, kASThAdiSu AkAravizeSo vA piNDatvena sthApyamAnaH sthApanApiNDaH, iyaM atra bhAvanA-yadA kAThe lepye upale citrakarmaNi vA prabhUtadravyasaMzleSarUpaH piNDAkAraH sAkSAd vidyamAna iva Alikhyate, yahA akSAH kapardakAH aGgulIyakAdayo vA ekatra saMzleSyapiNDatvena sthApyante yathA eSa piNDaH sthApita iti, tadA vatra piNDAkArasya upalabhyamAnatvAt sadbhAvataH piNDasthApanA, yadA tu ekasmin akSe varATake akulIyake vA piNDatvena sthApanA eSa piNDo mayA sthApita iti, tadA tatra piNDAkArasya anupalabhyamAnatvAt , azAdigataparamANusavAtasya ca avivakSaNAd asadbhAvataH piNDasthApanA, citrakarmaNi api yadA ekavindvAlikhanena piNDasthApanA, yathA eSa piNDa * **** 195
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ | -1b zata m 98 // Alikhita iti vivakSA tadA prabhUtadravyasaMzlepAkArAdarzanAda asadbhAva piNDasthApanA, yadA punaH ekabindvAlikhane'pi eSa mayA guDapiNDaH odanapiNDaH saktapiNDo vA Alikhita iti vivakSA tadA sadbhAvataH piNDasthApanA // amuM evaM sadbhA vAsadbhAvasthApanAvibhAgaM bhASyakRd upadarzayati "iko u asambhAve, tinhaM ThavaNA u hoi sambhAve / cittesu asambhAve, dArualeppovale siyaro // 7 // vyAkhyA-ekosar varATakoM'gulIyakAdiH vA yadA piNDatvena sthApyate tadA sA piNDasthApanA, 'asadbhAve' asadbhAvaviSayA, asadbhAvikI ityarthaH // tatra piNDAkRteH anupalabhyamAnatvAt, akSAdigataparamANusaGghAtasya ca avivakSaNAt / yadA tu trayANAM akSANAM virATakAnAM aGgulIyakAdInAM vA parasparaM ekatra saMzleSakaraNena piNDatvena sthApanA tadA sA piNDasthApanA, 'sadbhAve' sadbhA vikI, tatra piNDAkRteH upalabhyamAnatvAt trayANAM ceti upalakSaNaM tena dvayoH api bahUnAM ca ityapi draSTavyaM / tathA 'citreSu' - citrakarmasu yadA eka bindrA likhanena piNDasthApanA tadA sA'pi asadbhAve, yadA tu citrakarmasu api anekabindusaMzleSAlikhanena prabhUtadravyasaGghAtAtmakapiNDasthApanA tadA sA sadbhAvasthApanA, piNDAkRteH tatra darzanAt / tathA dAruka| lepyopaleSu piNDAkRtisaMpAdanena yA piNDasya sthApanA sa 'itara' sadbhAva sthApanApiNDaH, tatra piNDAkArasya darzanAt // tad evaM uktaH sthApanApiNDaH iti // 40 // // iti jinapratimA sthApanA- jina ityadhikAraH // 40 // 196 jinaprati mA-sthApanA-jina iti-a dhikAraH 40 // 98 //
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ egassa vi rAma sammAmi zyAe ! manu-nitimAyuddhAyAH phalaM ki? kA ca jinapratimApUjakasya gatiH, tad AgamAkSaraiH darzayatu, ucyate-yadeva vidyamAnatIrthakurasya vandanapUjAdiphalaM tadeva jinapratimApUjAyA api phala sA eva gatizcApi, zrIrAjapraznIyopAne (17 patre) vidyamAnatIrthaGkarasya vandanAdiphalaM yathA "taM mahAphalaM khalu devANuppiyANaM tahArUvANaM arahaMtANaM bhagavaMtANaM nAmagoassa vi savaNayAe ? kimaMga! puNa abhigamaNavaMdaNanamasaNapaDipucchaNapajjuvAsaNayAe ! taM seyaM khalu egassa viDA Ayariasa dhammiassa suvayaNassa savaNayAe kimaMga! puNa viulassa aTThassa gahaNayAe ! taM gacchAmi [gacchAmo] NaM devANuppiya samaNaM bhagavaM mahAvIraM vadAmi namasAmi sakAremi sammAmi kallANaM maMgalaM ceiyaM devayaM pajjuvAsAmi, emaM me picA hiAe suhAe khamAe nisseyasAe ANugAmiyattAe bhavissati ttikahu evaM saMpeheI' ityAdi | // 1 // evameva zrIvipAkasUtre campAnagaryA zrImahAvIrasamavasaraNe zrImahAvIradevasya vandanAdiphalaM, tathAhi-"eteNaM peccabhave hiAe suhAe khamAe nisseyasAe ANugAmiattAe bhavissati sikaTu" ityAdi // 2 // itthameva zrIbhagavatIsUtrAdau sarvatra jJeyaM / atha jinapratimApUjAyAH phalaM zrIrAjapraznIyopAjhe (98 patre) proktaM tanizamyatAM, tathAhi"taeNaM tassa sUriAbhassa devassa paMcavihAe pajattIe pajattIbhAvaM gayassa samANassa imeyArUve [ ajhathie l ambhatthie citie pathie maNogae saMkappe samupajitthA-kiM me purSi karaNija ? kiM meM pacchA karaNijaM? kiM me purSi seyaM ? kiM me pacchA seyaM ? kiM me purvi pi pacchAvi karaNija / kiM me puci pi pamchA vihiAe suhAe khamAe nisseyasAe ANugAmiattAe bhavissai ? tae NaM tassa sUriAbhassa devassa sAmANiaparisobavaNyAgA devA sUriAbhassa e nisseyasAe 197
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinaprati sAmAcA rIzata (mApUjAphalAdhi kAra: 41 devassa imeArUvamabhatthioM jAva samuSpannaM samabhijANittA jeNeva riAbhe deve teNeva uvAgacchaMti, sUriAmaM devaM karayalapariggahisirasAvattaM matthara aMki apaNa vijaNaM vaddhAviti, baddhAvittA evaM vayAsI-evaM khallu devAzupiANaM sUriAbhe vimANe siddhAyataNaMsi jiNapaDimANaM jiNussehapamANamittANaM adusarya saMnikhittaM ciTThati, sabhAe NaM muhammAe mANavara ceie khaMbhe cairAmaesu golabaTTasamuggaesu bahUo jiNasakahAo sannikhittAo ciTThati, tAo NaM devANuppiANaM aNNesiM ca baraNaM vemANiyANaM devANa ya devINa ya aJcaNijjAo jAva pajjuvAsaNijjAo, te eyaM Na devANuppiANaM purvi karaNija, taM eyaM NaM devANuppiANaM pacchA karaNinaM taM evaM NaM devANuppiyANaM puyi seyaM, taM eyaM NaM devANuppiyANaM pacchA seya, taM eyaM NaM devANuppiANaM purvi pi pacchA vi hiAe suhAe khamAe nisseyasAe ANugAminatAe bhabissati" / punaH zrUyatAM devapUjAphalaM sAdhoH paJcamahAvratapAlanasya zrIsthAnAGge tRtIyasthAne caturthoddezake (176 patra ) propha, tadeva phalaM jinapratimApUjanasyA'pi proktaM, tathAhi| "tao ThANA avavasitassa ahitAte asubhAte akhamAte aNissesAte aNANugAmiattAte bhavaMti, taM-se NaM muMDe bhavittA agArAto aNagArikaM pavatite niggaMthe pAvayaNe saMkite kaMkhite vitinicchite medasamAvanne kalusasamAvaze nigaM pAvayaNaM No saddahati No pattiyati No roeti, taM parissahA abhijuMjia abhijuMjia abhibhavaMti, no se parissahe abhijuMjia abhijujia abhibhavati" se Na muMDe bhavittA agArAto aNagArita pApatite paMcahiM mahabaehiM saMkite jAva kalusasamASanne paMcamahAyatAI no sahati jAva No se parissahe abhijuMjia abhimujia abhibhavati / ska // 99 // / 198 la.... ... ... . . . .. rn
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ se gaM muMDe bhavittA AgArAto aNagAri patite chahiM jIvanikApahi nissaMkae [ kite ] jAva parisahe abhimuMjia abhimuMjia abhibhavati / NotaM parisahA abhibhavati 3 // " / vyAkhyA'pi yathA-anantaraM maraNamuktaM, mRtasya tu janmAntare yathAvidhasya yadastu dhayaM yasmai saMpadyate tasya tattasmai darzayitu mAha-'tao ThANA ityAdi trINi sthAnAni-pravacanamahAvratajIvanikAyalakSaNAni avyavasitasya-anizcayavato'parAkramavato lAvA'hitAya apathyAya-asukhAya-duHkhAya akSamAya-asaMgatatvAya aniHzreyasAya-amokSAya ananugAmikatvAya-azubhAnuba-|| dhAya bhavanti / 'se 'ti yasya trINi sthAnAni ahitAditvAya bhavanti / sazaMkito-dezataH sarvato vA saMzayavAn , kAMkSitastathaiva matAntarasyApi sAdhutvena bhantA vicikitsitaH-phalaM prati zaGkopetaH ata eva bhedasamApanno-dvaidhIbhAvamApanna evamidaM na caivamitimatikA, kaluSasamApano-naitadevamitipratipattikaH / tatazca nirgranthAnAmidaM nairgranthaka, prazasta pragataM prathama vA vacanabhiti pravacanaM-Agamo dIrghatvaM prAkRtatvAt , na zraddhatte sAmAnyato na pratyeti-na pratItiviSayI karoti na rocayati-na cikIrSAviSayI karoti 'ta'miti ya evaMbhUtastaM pravajitAbhAsaM parisahyante iti parIpahA:-kSudhAdayaH abhiyujya abhiyujya-sambandhamupagatya pratispardhya vA abhibhavanti-jyakarvanti iti, zeSa sugamaM / uktaviparyayasUtraM prAgvat, kintu hitaMadoSakara iha parana ca AtmanaH pareSAM ca pathyAnnabhojanavat, sukha AnandaH tRSitasya zItalapAnamiva, zamaM ucita tathAvidhavyAdhivyAghAtakoSadhapAnamitra, niHzreyasaM nizcitaM zreyaH-prazasyaM bhAvataH paMcanamaskArakaraNamiva anugAmikaM anugamanazIlaM bhAsvaradrayajanitacchAyeveti // 4 // 199
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 647 pacAzata jinapratimApUjAphalAdhi punaH zrIpAkSikasUtre'pi, tathAhi-"esa khalu pANAivAyarasa veramaNe hie suhe khame nisseyasie ANugAmie" ityatra idaM rahasya-paMcamahAvratapAlanasya yat "hiAe suhAe khamAe nissesiAe ANugAmiAe" ityanena phalamuktaM tadeva jinapratimApUjAyA api phalamukaM, punazcaityasya jinapratimArUpasya vaiyAvRttikaraNe karma nirjarArUpaM phalaM zrIpraznavyAkaraNe saMvaradvAre (122 patre) proktaM, tathAhi___"aJcaMta-bAla-bala-gilANa buDakhamake pavatti-Ayaria-uvajjhAe sehe sAhammie tavassI kulagaNa saMgha ceiaDhe a nijaraTTI ceyAvaccaM aNissiyaM dasavihaM bahuvihaM karei aM' atha jinapratimApUjakasya sUryAbhadevasya zrIrAjapraznIyopAne (44 patre) zrImahAvIradevena yA gatirukA tA zrUyatAM, tathAhi| "tae NaM se sUriAme deve samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie dhamma soccA nisamma hadutuha jAva hayahiyae uThAe udveti, udvittA samaNa bhagavaM mahAvIraM vaMdai, namasaha vaMdittA namaMsittA evaM payAsI-aha bhaMte ! sUriAbhe deve kiM| bhavasiddhie kiM abhavasiddhie 1 sammaddiTTI micchadiTThI? 2 parittasaMsArie aNaMtasaMsArie ? 3 sulabhabohie dullabhabohie ? 4 ArAhae virAhae ? 5 carime acarime? 6 tae NaM samaNe bhagavaM mahAbIre sUriAbhaM devaM evaM kyAsIsUriAmA ! sumaM NaM bhavasiddhie no abhavasiddhie 1 sammadihI no micchadiTThI 2 parittasaMsArI no aNaMtasaMsArI 3 sulabhavohI no dullabhaSohI 4 ArAhae no cirAhae 5 carime no acarime 6 / tae NaM se sUriAme deve samaNeNaM bhagava-IN // 10 // 200
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ yA mahAvIreNaM evaM dhule samA nisamAtie paramo maNarase" ityAdi / punaH zrIbRhatkalpe jinapratimAdarzanAt jJAnadarzanacAritralAbharUpo bhAvagrAmaH kadhito'sti, tathAhi| "titthayarA 1 jina 2 caudasa 3 bhinne 4 saMviggaM 5 taha ya asaMvigge 6 sArUviya 7 vaya 8 desaNa 9 paDimAo 10 bhAvagAmAo 11 // 41 // " ||iti jinapratimApUjAphalAdhikAraH // 41 // nanu-pratibhAyAH pUjane SadAyavardhana mahAnArambho jAyate, kathaM ? pUrva pASANAdighaTane sacittapApANacchedAdinA pRthvIkAyavadhaH 1 pratimAyAH snAnakArApaNe ekasmin jalabindI kevalinA'saMkhyAtA jIvA dRSTAH pratipAditAzceti hetorapkAyavadhaH 2 dhUpotkSepe dIpaprajvAlane cA'gnikAyavadhaH 3 zaGkhAdivAdyavAdane vAyukAyavadhaH 4 kusumamAlAdInAM kaNThAdiparidhApane vanaspatikAyavadhaH 5 dIpAdau pataGgAdijIvamaraNena trasakAyavadhaH 6 iti / jainadharmastu jIvadayAmayaH, tatkathaM mAnayAmi jinapratimApUjAm ?, ityatra ucyate-nanu-jinadharmoM niHkevalaM jIvadayArUpo vA''jJAsahitadayArUpo kA ? nA''dhaH pakSaH kakSIkAryaH, bhagavaduktAgamapakSaNa samaM pratyakSaM virodhasya lakSyamANatvAt / kathaM yadi zrIvItarAgadevena niHkevalaM jIvadayArUpo dharmaH prarUpito'bhaviSyat tadA sAdhUnAM nadIlaDanAdikaM kartavyaM bhagavAn nA'kathayiSyat / , tatrApi pRthivyAdijIvAnAM vadhasya pratyakSaM jAyamAnatvAt / nadIlaGghanaM ca zrIsthAnAGgasUtre paJcamasthAne dvitIyodezake prathamAlApake ( 308 patre), tathAhi-"no kappai niggaMthANa vA niggaMthINa yA imAo uhiTThAo gaNiAo vitaMjitA 201
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ km| AjJAsahitadayAdhamAdhikAraH 42 sAmAcA- to paMca mahaNNavAto mahAnadIo aMto mAsassa dukkhutto vA tikkhutto vA uttarittae vA saMtarittae vA, taM jahA-gaMgA 1 rIzata- jauNA 2 saraU 3 erAvatI 4 mahI, 5 paMcahiM ThANehiM kappati, taM jahA-bhataMsi vA 1dubhikkhaMsi vA 2 pabaheja va gaM koI 3 daoghaMsi vA ejamANaMsi mahatA vA 4 aNAritesu ya" ityAdi / punaH zrIAcArAGgasUtre dvitIyazrutaskandhe tRtIyAdhyayane IryAyAH prathamoddezake (346 patra) "se bhikkhu vA bhikkhuNI vA pubAmeva tiricchasaMpAtimaM nAvaM jANijjA, // 101 // al jANittA se tamAyAe egaMtamavakkamijjA 2 bhaMDagaM paDile hinjA 2 egao bhoaNabhaMDana kArakhA 2 sasI-sovariaM kArya pAe pamajijjA 2 sAgAraM bhattaM paJcakkhAijA, egaM pAyaM jale kiccA egaM pAyaM thale kiccA tato saMjayAmeva nAvaM durUhijjA / / (sUtra 341) / se bhikkhU vA bhikkhuNI vA nAvaM durUhamANe no nAvAo purato durUhijjA, no nAvAo maggao durUhijjA, no nAvAo majjhao durUhiJjA, no vAhAo pagijjhiya 2 aMguliAe uddisia 2 oNamia 2 uccami 2 nijjhAijA / se NaM paro nAvAgao nAvAgayaM vaijA-AusaMto! samaNA! eyaM vA tumaM nAvaM uksAhijjA vA vukasAhi vA khivAhi vA rajUAe vA gahAya AkasAhi, no se taM parinnaM parijANijjA, tusiNIo uhijjA / seNaM paro nAvAgao nAvAga0 vaibjA AusaMto? samaNA! no saMcAesi tumaM nAvaM ukkasittae vA vukkasittae vA khittae vA rajUyAe vA gahAya Akasisae vA, Ahara, eyaM nAvAe rajUaM sayaM ceya NaM vayaM nAvaM ukkasissAmo / vA jAva ratae / vA gahAya AkasissAmo, po se taM pa. tusiNIo baijA, seNaM paro nAvAgao nAvA gayaM vaijA / aausNto| samaNA! eaMtA tumaM nAvaM AliceNa ghA pIDhaeNa vA seNa vA valaeNa vA avalueNa vA vAhehi, no se taM pa0 tusi| // 10 // 202
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ seNaM paro0 eyaM tA tuma nAvAe udayaM hattheNa vA pAeNa vA matteNa vA paDiggaheNa vA nAvAssiMcaNeNa vA ussiMcAhi, maNo se taM / se gaM paro AusaMto! samaNA! eyaM tuma nAvAe uttiMga hatyeNa vA pAeNa vA bAhuNA vA karuNa vA udareNa vA sIseNa vA kAraNa vA urisaMcaNeNa vA celeNa vA maTTiyAe vA kusapattaeNa vA kuviMdaeNa vA pihehi, no se taM / se bhikkhu vA bhikkhuNI vA nAvAe utrtigaNa udayaM AsavamANaM pehAe uvaruvari nAvaM kajjavAvemANi pehAe no para uvasaMkamitta evaM bUyA-AusaMto! gAhAvaI eyaM te nAvAe udayaM uttiMgeNa Asavai uvaruvari nAvA vA kajjalAvei, eyappagAraM maNaM vA vAyaM vA no purao kaTu viharijA, appussue abahillese egaMtagaeNa appANaM viusejA samAhIe, tao0 saM0, nAvAsaMtArime ya udae AhAriyaM rIinA, eyaM khalu sayA jaijAsittibemi xxxx se NaM paro NAcA0 AusaMto! samaNA! eyaM tA tumaM chattagaM vA jAva cammacheyaNagaM vA giNhAhi, eANi tumaM virUvarUvANi satthajAyANi dhArehi, eyaM tA tuma dAragaM vA dArigaM vA pajehi No se taM xxxx se NaM paro nAvAgae nAvAgayaM vaejA-AusaMto! esa NaM samaNe nAvAe bhaMDabhArie bhavati, se NaM bAhAe gahAya nAvAo udagaMsi pakkhivijA, eyappagAraM nigdhosaM succA nisamma se acIvaradhArI siyA khippAmeva cIvarANi uveDhija vA nivedijja vA uphaisaM vA karijjA, aha puNa evaM jANijjA abhikaMtakUrakammA khalu vAlA bAhAhiM gahAya nAvAo udagasi pakkhivijjA se puvAmeva vaijjA-AusaMto! gAhAvatI mA metto bAhAe gahAya nAvao udagaMsi pakkhivaha, sayaM ceva NaM ahaM nAvAo udagaMsi ogAhissAmi se NevaM vayaMtaM paro sahasA balasA bAhAhiMga. nAvAo udagaMsi pakkhivijjA, taM No sumaNe siA, no dummaNe siA, no 5 203
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzatakam / REKHA / 102 // uccAvayaM maNaM niyaMchijA, No tesiM bAlANaM ghayAe vahAe samudvijA, appussue jAva samahIe tao saMjayAmeva udagaMsi AjJAsahipavijAxxxx se bhikkhU vA bhikkhuNI vA udagaMsi pavamANe no hatyeNa hatthaM pAeNa pAyaM kAraNa kArya AsAijjA, tadayAse aNAsAyaNAe aNAsAyamANe tao saMjayAmeva udagaMsi pavijA / se bhikkhU vA bhikkhuNI vA udagaMsi pavamANe no mAdhikAra ummuganimuggiaM karijA, mAmeyaM udagaM kannesu vA acchIsu vA nakasi vA muhasi vA pariAvajijjA, tao, saMja-16 42 yAmeva udagaMsi pavijA / se bhikkhU vA udagaMsi pavamANe dubbaliaM pAuNijjA, khippAmeva uvahiM vigiMcija vA visohija vA, no Neva NaM sArajijA, aha puNa jANijA pArae siA udagAo tIraM pAuNittae, tao saMjayAmeva udaulleNa vA sasiNagreNa vA kAraNa udagatIre ciTThijA / se bhikkhU vA bhikkhuNI vA udaullaM vA kArya vA sasiNaddhaM vA kArya no AmajijjA vA, No pamajijjA vA saMlihijjA vA nillihijjA vA ubalijA vA ughaTTijA vA AyAvija vA| payAvija vA aha puNa eva jANijjA vigaodao me kAe chinnasiNehe kAe tahappagAraM kAyaM Amajjija vA payAvija vA, tao saMjayAmeva gAmANugAma duijamANe No parehi saddhiM parijavidha 2 gAmANugAma duijijjA / " punaratraiva tRtIyA'dhyayanasya dvitIyoddezake (349 patre) evaM javApramANanadIjalalavanavidhimAha, tathAhi-"se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAma duijamANe aMtarA se jaMghAsaMtArime udagaM [ge] siA, se pudhAmeva sasIsovariyaM kAyaM pAe ya pamajijA 24 // 102 // ega pAyaM jale kiccA ega pAya thale kiccA tato saMjayAmeva jaMghAsaMtArime udagaMsi AhAriaM rIejA" ityAdi / punaH zrIkalpasUtre'pi tRtIyasAmAcAyA~ ( 253 patre) nadIlanaM uktaM AhArArthe, tathAhi-"vAsAvAsaM paJjosaviyANaM * 204
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ appaTa niragaMdhANa vA niggaMthINa vA sabao samaMtA sakosaM joyaNaM bhikkhAyariAe gaMtuM, paDiniyattae xxxx erAI kuNAlAe jattha cakiA siA, ega pArya jale kiccA, egaM pAyaM thale kiccA, evaM cakkiA, evaM NaM kappai sabao samaMtAta sakosaM joyaNaM bhikkhAyariyAe gaMtuM paDi niyattae" ityAdi / tathA punarapi zrIkalpe trayodazasAmAcAryA ( 263 patre / / alpavaSTau jAyamAnAyAmapi nigranthAnAM nigranthInAM ca bhaktapAnArtha gamanaM anujJAtaM zrImahAvIradevena, tathAhi "vAsAvAsaM pajosaviassa paDimgahadhArissa bhikkhussa no kappaI vagdhAriavuTThikAryasi gAhAvaikulaM bhattAekA pANAe yA nikkhamittae vA pavisittae thaa| kappai se appavuddhikAryasi saMtaruttaraMsi gAhAvaikulaM bhasAe vA pANAe yA nikkhamittae vA pavisittae vA" iti varSatyapi meghe anastamita sUrye sAdhoH vasatI Agama eva ArAdhakatvaM uktaM, tatra sthitI tu virAdhakatvaM, atra AjJA eva pramANaM / niSkevalaM jIvadayApakSe tu 'anAgamanaM zreyaskara, AgamanAdinA jAtAyA aphAyavirAdhanAyAH tatrA'bhAvAt , tatsAmAcArIpATho'pi tatraiva yathA "vAsAvAsaM pajjosaviassa niggaMdhassa niggaMthIe vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiAe aNupavidussa nigijjhiya nigi-1 jhiya buTTikAe nivaijA, kappar3a se ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayaMsi vA, ahe viaDagihaMsi vA ahe rukkhamUlasita vA uvAgacchittae", (punaH 264 patre) "no se kappar3a pubagahieNaM bhattapANeNaM velaM uvAyaNAvittae, kappai se puvAmeva viaDagaM bhuccA piccA paDimgahagaM saMlihia saMlihia saMpamajiya saMpamajiya egAyayaM bhaMDagaM kaTu sAvasese sUre jeNeva uvassae deNeva uvAgacchittae, no se kappai taM rayaNi tatva uvAyaNAvittae" iti / punaH zrUyatA-zrAvakANAM sAdhUnAMjA WISATARES GAMES mA018 205
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- ca sarvadharmakartavyaM pRthivyAdyArambhapUrvakameva dRzyate, yato vada tvaM zreNikakoNikatuGgikAnagarIvAstavyazrAvakAdInAM bhaga-15AjJAsahirIzata- vadvandanArtha gamanA''gamane pRthivyavanaspatikunthupipIlikAdijIvAnAM upamardanaM jAtaM na vA! jAtameva, na ca vaktavya vadvandana tadayAdhajIvopamardai teSAM puNyamapi jAtaM na bhaviSyatIti / teSAM hi modhikAra | "Ae muhAe khamAe nisseasAe aNugAmiattAe bhavissaI" iti phalasyoktatvAt / api ca puSkalizrAvakeNa| / 103 // pAkSikaparvaNyapi sAdharmikANAM bhojanAdinA sAdharmikavAtsalyaM cake, tatra tasyArambho lagno na vA? na ca vAcyaM tasyA''rambha dieva lagnaH, na zubha phalaM bhAvi iti / yatastatraiva tasya puNyapuSTeH phalasyoktatvAt / yaduktaM zrIbhagavatIsUtre dvAdazazatake pratha moddezake (552 patre) tathAhi "teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sAvatthI nArma nagarI hotthA, vannao kodue ceie vannao, tattha NaM sabatthIe nagarIe bahave saMkhappAmokkhA samaNovAsagA parivasaMti, aDDA jAva aparibhUyA abhigayajIvAjIvA jAva viharaMti, tassa NaM saMkhassa samaNovAsagasta uppalAnAma bhAriA hotthA, sukumAla jAva surUvA samaNovAsiyA abhigayajIvAjIvA jAba viharati / tattha NaM sAvatthIpa nagarIe poksalInAma samaNovAsae pariksai ahe abhigayajAya piharai, teNaM kAleNa teNe samaeNaM sAmI samosaDhe parisA niggayA jAva pajuvAsaMti, tara Na te samaNovAsagA imIse jahA Alabhi- 1.3 // yAe jAva pajuvAsai, taeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre tesiM samaNovAsagANaM tIse ya mahati0 dhammakahA jAva parisA paDigayA, tae NaM te samaNovAsagA samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtiyaM dhamma socA nisamma haTTha tuTTha0 samaNe bhagavaM SARAKHAND SANA 206
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIraM vaMdaMti narmasaMti vaMdittA narmasittA pariNAI pucchaMti pasiNAI pucchittA aTThAI pariAdiaMti a0 2 uDAe udeti 02 samaNassa a0 mahA0 aMtiyAo koTTayAo ceiyAo paDini0 pa0 2 jeNeva sAvatthI nagarI teNeva pahA| rettha gamaNAe / tae NaM se saMkhe samaNovAsae te samaNovAsae evaM vayAsI tujhe NaM devANuppiyA ! viDalaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM javakkhaDAveha, tae NaM amhe taM viDalaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM AsAemANA visAemANA paribhuMjemANA paribhAemANA pakkhiyaM posahaM paDijAgaramANA viharissAbho, tae NaM te samaNovAsamA saMkhassa samaNovAsagassa eamaGkaM viNaeNaM paDisuNaMti, tae NaM tassa saMkhassa samaNovAsagassa ayameyArUve ambhasthie jAva samuppajjitthA no khalu me seyaM taM viDalaM asaNaM pArNa jAca sAimaM AsAemANassa jAca 4 paktriaM posahaM paDijAgaramANassa virittae, seaM khalu me posahasAlAe posahiassa baMbhacArissa ummukamaNisuvannassa vavagayamAlAvannagavilevaNassa nikkhittasatyamusalassa | egassa abiiyarasa dabbhasaMdhArovagavastra pakkhiaM posahaM paDijAgaramANassa biharittara tikaTTu evaM saMpeheti 2 jeNeva | sAvatthI nagarI jeNeva sae gihe jeNeva uppalAsamaNovAsiA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA uppalaM samaNovAsiya Apucchara, ApucchittA jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA posahasAla aNupavisaha, aNupavisittA posahasAle pamajjai, po0 pa 2 uccArapAsavaNabhUma paDilehei, u0 paDi0 2 dambhasaMdhAragaM saMtharati, dambha0 saM0 2 dabbhasaMdhAragaM durUha, du02 posahasAlAe posahie baMbhayArI jAva pakkhiaM posahaM paDijAgaramANe viharai / tae NaM te samaNovAsagA | jeNeva sAvatthI nayarI jeNeva sayAI gihAI teNeva uvAgaccheti, uvAgacchittA viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM ubakkha 207 Sc.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhimA 42 OM IBAti u02 aNNamaNNe sahAveti a0sa02 evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! amhehiM se biDale asaNapANakhArIzata mamADame pravakkhaDAvie, saMkhe ya NaM samaNovAsae no havamAgacchai, taM seyaM khalu devANupiyA! amhaM saMkhaM samaNoza-16 mahAdettae / tae NaM se pAMvalI samaNIvAsae te samaNovAmae evaM kyAsI-acchahaNaM tujhe devANuppiyA ! suNityA pAyA asaMkhaM samaNovAsagaM mahAvamittikaha tesi samaNovAmagANaM aMtiAo paDinikkhamai pa02 saavtthiie| // 104 // garIe majhamajheNa jeNeva saMkhassa samayovAmagassa gihe teNeva uvAgacchai, jyAgacchittA saMkhasma samaNo vAsagassa gi apvide| tae Na sA uppalA samaNovAsi A pokkhaliM samaNovAsarga ejamANaM pAsai pAsittA hahunuDha0 aasnnaao| anbhui, amuTTitvA sattaTTha payAI aNugacchada aNugacchittA pokkhali samaNovAsagaM vaMdati narmamati, caMdittA namaMsitA AsaNeNaM ubanimaMtei, A.2 evaM bayAsI-saMdisaMtuNaM devANuppiyA ! kimAgamaNappayoaNaM? tae NaM se pokkhalI samaNovAsae uppalaM samaNovAsiya evaM kyAsI-kahinaM devANuppiye? saMkhe samaNovAmAe ? tae NaM sA uppalA samaNobAsiyA pokkhalaM samaNovAsagaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuSpiyA ! saMkhe samaNovAmae pomahamAlAe posahie baMbhayArI jAva viharar3a / tae NaM se poksalI samaNobAsae jeNeca posahasAlA jeNeva saMkhe mamaNovAsae teNeva uvAgacchai, ucAgacchittA gamaNAgamaNAe pahikamai, ga02 saMkheM samaNovAsagaM paMdati namasati, baMdittA namasittA evaM bayAsI-evaM khalu devANuppiyA ![ amhehiM se viule asaNa jAva sAime uvakkhaDAvie taM gacchAmoNaM devANupiyA! te viulaM asaNaM jAva sAimaM AsAemApA jAva paDijAgaramANA viharAmo / tae NaM se saMkhe samaNovAsae pokvaliM samaNovAsagaM evaM vayAsI-lo khala kappati 208 104 //
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ devANuppiyA / taM viulaM asaNaM pANaM khAima sAimeM AsAemANassa jAva paDijAgaramANassa biharittae, kampada me posahasAlAe posahiassa jAva viharittae, taM chadeNaM devANuppiyA! tumne taM viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM AsAemANA jAvaviharaha, tae NaM se pokkhalI samaNomAsae saMkhassa samaNovAsagarasa aMtiyAo posahasAlAo paDinikkhamati, paDinikkhamittA / sAvatthiM nagari majhamajheNaM jeNeva te samaNovAsagA teNeva uvAgacchai" ityAdi / api ca zrAddhAnAM sAdhuvandanArtha hai| sAmAyikapauSadhagrahaNArtha dharmazAlAyAM gamanAgamane, tathA kSudhitasya bhojanapradAne, tRSitasya pAnIyapAne AraMbho jAyate na vA? tathA sAdhabe annaM [dAnaM] dadatAM uSNadhAnyasthAlyuddhApane iSNavAzapAdinA pAsa satra basUkSmatrasajIvAnAM ca || ghAto bhavati na vA? / tathA kaDicchikAjhATane bAdaravAyukAyAdivadho bhavati na vA? / tathA dhAnyAdinA sAdijIvamocane ||5 Arambho jAyate na vA ? / sarvatra bhavatyeva iti rahasya, tasya pratyakSaM dRzyamAnatvena apalapituM azakyatvAt / punaryada sAmAyikapauSadhAdikadharmakartavyakaraNArtha dharmazAlA kAryate tatra tu prakaTaM paTAyopamardo darIdRzyate, tatastaddharmazAlAkArApaNe puNyaM pApaM vA jAyate / na ca puNyamiti vaktavyaM, svapakSakSateH / nA'pi pApaM, na ca dharmArtha pApaM kartavyamiti bhavanmataM, tadA kutra yAsyati ? / punaH pApaM cet, tadA dharmazAlAnAmasthAne pApazAleti kathyatAm / tata ubhayathA'pi tava saMkaTe pAto jAta ito vyAghra itstttii| evaM sAdhUnAmapi gocarI(yA)bhramaNe 1 guruvandanArtha gamane 2 vihArakaraNe 3 vastrapAtrAdipratilekhanAdikriyAkaraNe 4 pratikramaNAdau kSamAzramaNaM dAne 5 ca sarvatra pade pade ArambhapUrvikaiva dharmapravRttiH / dRzyate / avA''ha manomatiH ziSyaH, nanu yadi ArambhapUrvikA pravRttiH epA, tarhi Arambhasya azubhagatihetutvena CARKAR punaH pApaM cet, tadApa gocarI(yo bhramaNe 1 sarvatra pade pade ArambhapUtrizubhagatihetutvena 209 1
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- kimartha dharmAdhibhiH sA kriyate ? ucyate--tIrthaGkaradevasya AjJAtvAt , sA ca nirvANaphaleti / tato nirvANasukhaphalArthibhiH AjJAsahirIzata- avazyaM kartavyA iti / atrArthe zrIsthAnAMgavRttigataM gAthAdvayaM (110 patre) yathA-- tadayAdha"bhaNNai jiNapUAe, kAyavaho jaivi hoi u kahiMci / tahavi taI parisuddhA, gihINa kuuvaahrnnjogaa||1|| mAdhikAraH // 105 // asadAraMbhapavattA, jaM ca gihI teNa tesi vinneaa| tannivittiphalacia, esA paribhAvaNIamidaM // 2 // " 42 nanu-tarhi sarvatra dharmakartavye ArambhakaraNe satyapi kiM pApaM na lagati? ucyate-satyaM, satyArambhe'pi pRthivyAdivasajIvAnAmupari teSAM mAraNAdhyavasAdhA nAsti, ki tu rakSagAdhyavasAyaH / pApaM tu duSTamanasi AdhyAte bhaved , yaduktaM zrIpi-| laNDaniyuktau ( 178 patre)| "jA jayamANasa bhave, virAhaNA suttavihisamaggassa / sA hoi nijaraphalA, ajjhatthavisohijuttassa // 671 // " punarabArthe zrIbhagavatIsUtra pratibhUH, tathAhi-(288 patre ) ___ "samaNovAsagassa NaM bhaMte pubAmeva tasapANasamAraMbhe paJcakkhAe bhavati puDhavisamAraMbhe apaJcakkhAhe bhavati se a puDhaviM khaNamANe aNNayaraM tasaM pANaM vihiMsejjA se NaM bhaMte? taM vayaM aticarati go. no tiNadve samaDhe No khalu se tassa AivAyAe AudRti / " punastatraivoktaM| "samaNovAsagassa NaM puvAmeva vaNassaisamAraMbhe paJcakkhAe se a puDharvi khaNamANe aNNayarassa rukkhassa mUlaM chidejA-15 se NaM bhaMte ? taM vayaM aticarati? no tiNaDhe samaTe yo khalu se tassa aivAyAe Auddati iti|" evameva yadyapi pUjAkaraNe ANGRESENARRESS 210
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ jalAgnipuSpAdInAM upamardo jAyate paraM pUjAkatusteSAM jalAgnipuSpAdInAM upamardai mano nA'sti, pratyuta tabrakSaNe yatanA kriyamANA asti, manastu niskepalaM bhagavadbhaktiviziSTaM vartate, tadidaM Agata-satyapi Arambhe yattIrthaGkaradevena anujJAtaM 51 tatsatyameva / tata AjJAsahito jIvadayArUpo, na tu niSkevalaM jIvadayArUpo'pi AjJArahita iti // // iti AjJAsahitadayAdharmAdhikAraH // 42 // nanu-zrIbhagavatIsUtre devA adharmiNa uktAstahi kvA''game jinapratimApUjAyAH phalaM? ucyate-re manomatin ! zAstramatyA vicAraya, 'adharmiNa' iti ko'rthaH 1 tathAvidhayA kayAcid bhavasthityA viratirUpo dharmo nA'sti teSAM, paraM| anyo dharmoM virativyatiriktaH sarvo'pyasti, tathAhi-sarva sUryAbhadevAdhikAre pazya vimukta "dhammioM vavasAyaMmi giNhaI" ko'rthaH? sUryAbhadevena dharma kartu icchatA pUrva jinapratimApUjA vyadhAyi, evaM vijayadevAdibhirapi vidadhe, tathA devAH ke'pi samyaktvadharmamapi pAlayanti tat samyaktvaM saMbaramadhye proktaM, yaduktaM zrIsthAnAMge paMcamasthAne dvitIyoddezake saMvarAdhi kAre ( 316 patre ), tathAhidA "paMca AsavadArA pannattA, taM jahA-micchattaM aviratI pamAde kasAyA jogA 5 / paMca saMbaradArA pannattA, taM jahA || sammattaM ciratI apamAdo akasAtittamajogittaM" ityatra / idaM rahasya-ye devAH samyaktvavantaste saMvaravanta uktAH, tataH kathaM adharmiNaH11 / punaH zrotavyaM-devAH zAzvataratnAdimayapustakavAcanapUrva parasparaM devagurudharmasambandhinaM vicAraM kurvanti lAsa dharmoM na vA?2 tathA jinAnAM paMcakalyANakeSu manuSyakSetre samAgatya tIrtharANAM bharphi vitanvate, sa dharmo nkaa|| RECENERASAC+ . 211
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ ci 6 // 43 mApanastIrghakANAM sAdhUnAM ca vandanAM kurvanti, tadane vyAkhyAnaM ca zRNvanti, sa dharmo na vA 4 / punarnandIzvarAdI a. devAnAM hikAmahimAM devAH kurvanti sa dharmo na vA5 / ayamevA'rthaH siddhAntAlApakaiH agre prapaJcayiSyate / punardevAnAM rAja viratidharma praznIyopAGge (26 patre) dharmatvaM uktamasti / tathAhi binA sarve "tae NaM te sUriAbhavimANavAsiNo bahave vemANiyA devA devIo ya pAyattANiAhivaissa devassa aMtie eamii| kA dharmA isyasocA nisamma hAtura jAva hiyayA appegaiA baMdaNavattiyA appegaiyA pUyaNavattiyAe appegaiyA sakAravattiyAe dhikAra evaM saMmANatiyAe appegaiyA kouhalavattiyAe appegaiyA asuAI suNissAmo, suAI aTThAI heUI pasiNAI kAraNAI vAgaraNAI pucchissAmo appegaiyA sUriyAbhassa devassa vayaNa-maNuattamANA appegaiyA annamannamaNuattamANA appegaiyA jiNabhattirAgaNaM appegaiA dhammotti appegaiyA jIameaMti kaTTa" ityaadi| atrAlApake appegaiA jiNa-1 bhattIe appegaiA dhammo iti padadaye'pi proktaM / kecidevA dharmanimittaM, kecidevA jinabhaktinimitaM vItarAgadevAna | vandanti, tarhi kathaM na dharmiNaH ? / punaH zrIbhagavatIsUtre saptadazazatake dvitIyodezake [722 patre ], tathAhi| "se pUrNa bhaMte ! saMjayavirayapaDihayapaJcakkhAyapAvakamme dhamme Thie asaMjayaavirayaapaDihayaapacakkhAyapAvakamme | ahamme Thie saMjayAsaMjae dhammAdhamme Thite ! haMtA goyamA ! saMjayavirayajAva dhammAdhamme Thie, etesiNaM bhaMte ! dhammaMsi vA adhammaMsi vA dhammAdhammaMsi vA cakkiA kei Asaittae vA jAva tuadvittae vA goyamA! No tiNadve Hil // 106 // samaTe, se keNaM khAi aTThayAM bhaMte ? evaM dhuccati jAva dhammAdhamme Thie ? goyamA ! saMjataviratajAvaH pAvakamme dhamme 212
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Thite dhammaM caiva uvasaMpajittANaM viharati, asaMyatajAva pAvakamme adhasme Thie adhammaM ceva uvasaMpajjittANaM viharar3a, saMjayA saMjaya dhammAdhamme Thite / dhammAdhammaM uvasaMpajjicANaM viharati, se teNDeNaM jAba Thie / jIvA NaM bhaMte 1 kiM dhamme ThiA adhamme ThiA dhammAdhamme ThiA goyamA ! jIvA dhammevi ThiA adhammevi ThiA dhammAdhammevi ThiA, neraiANaM pucchA ! goyamA ! neraiA no dhamme ThiA adhammeThiA no dhammAdhamme ThiA, evaM jAba caDariMdiyANaM, paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! paMciMdiyatirikkhajoNiA no dhamme ThiA adhamme ThiA dhammAdhammevi ThiA, maNussA jahA jIvA, vANamaMtarajoisi avemANiyA jahA neraiyA x x x x anautthiyA NaM bhaMte 1 evaM AikrAMti jAva parUti evaM khalu samaNA paMDiA samaNotrAsayA ghAlapaMDiA jassa NaM egapANAevi daMDe aNikkhitte se NaM etabAletti vattavaM siA, se kahameyaM bhaMte ! evaM goyamA ! javaNaM te aNNautthiyA evaM AikvaMti jAva varAkSaM siA, je te etramAhaMsu micchaM te evamAhaMsu, ahaM puNa goyamA ! evamAikkhAmi jAva parUvemi evaM khalu samaNA paMDiA samaSNovAsamA bAlapaMDiA jasta NaM ega pANAevi daMDe nikkhitte se NaM no egaMtabAleti vattavaM siA // jIvA NaM bhaMte ! kiM bAlA paMDiA bAlapaMDiA ? goyamA ? jIvA cAlAvi paMDiA vi vAlapaMDiA vi, neraiyANaM pucchA, goyamA ! neraiyA bAlA no paMDiA no bAlapaMDiA, evaM jAva cauriMdiyANaM / paMcidiatirikkhajoNiyA pucchA goyamA 1 paMciM| diyatirikkhajoNiyA bAlA no paMDiA bAlapaMDiA bi, maNussA jahA jIvA, vANamaMtarajoisiyavemANiyA jahA neraiyA " | atrA'yaM paramArthaH devAnAM asaMyatatvaM 1 aviratatvaM 2 apratyAkhyAnapApakarmakatvaM 3 ca pratipAditaM tena cAritramAzritya 21.3
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIzata kam / 107 // adharmatvaM samAgataM, paraM "jJAnadarzanacAritrANi mokSamArgaH" ityuktatvAt, na tu mokSamArgamAzritya / punaH zrIsthAnAMge tRtIyasthAne caturyodezake ( 154 ko ), tathAhi----- " tivihA ArAhaNA pannattA, taM jahA nANArAhaNA daMsaNArAhaNA caritArAhaNA" ityuktatvAt deveSu jJAnArAdhanA darzanArAdhanA 2 ceti ArAdhanAdvayaM vidyate tataH kathamadharmitvam 1 1 // punaH zrUyatAM zrIsthAnAMgatRtIyasthAnake caturthoddezake ( 173 patre ), "tibihe dhamme bhagavayA pannatte, taM jahA adhijjhite sujjhAtite sutavassite, jayA suadhijjhitaM bhavati tadA sujjhAtitaM bhavati, jayA sujjhAtiaM bhavati tadA sutavarisadhaM bhavati, se suadhijjhite sujjhAti sutavassie sutakkhAte NaM bhagavayA dhamme patte," ityuktatvAdevAnAM vItarAga| vandanAdizubhadhyAnavatAM dharmitvameva / punaH zrIjambUdvIpaprajJasyAM ( 158 patre ) proktaM kespi devA jinabhaktayA kespi devA dharma iti kRtvA jinadaMSTrA gRhNanti teSu dharma evA''ste, tatpATho yathA "tae NaM se sake deviMde devarAyA bhagavao titthagarasta javarilaM dAhiNaM sakahaM geNDara, IsANe deviMde devarAyA varilaM dhAmaM sakahaM girahati, camare asuriMde asurarAyA hiTTilaM dAhiNaM sakahaM giNhati, valI vairoaNiMde vairo - aNarAyA hiTTile vAmaM sakahaM ginhati, avasesA bhavaNavai jAva bemANi devA jahArihaM avasesAI [ aMgamaMgAI ] aMguvaMgAI, keI jiNabhattIe keI jiameaMtikaTTu keI dhammoti kaTTu givhaMti / " punaH zrIbhagavatIsUtre dazamazatake caturthodezake ( 503 patre ), dhamarendrAdaya IzAnendrAntA devA mANavakacaityasthitasamudrakAntaravartijinadaMSTrA ! 214 devAnAM virati dharma vinA sarve dharmA itya cikAraH 43 11 2019 11
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ samakSaM maithunasevAmapi tadAzAtanAbhItyA na kurvantIti dRDhaM teSAM dharmitvaM tatpATho yathA - "pabhU NaM bhaMte ! camare asuriMde asurakumArarAyA camaravaMcAe rAyahANIe sabhAe camaraMsi sIhAsaNaMsi tuDieNaM saddhiM dibAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharittae, no tiTThe samaTThe, se keNaTTeNaM bhaMte ! evaM vuccai no pabhU camare asuriMde camaracaMcAe rAyahANIe jAva viharittae, ? ajjo camarasya NaM asuriMdassa asurakumAraranno camaracaMcAe rAyahANIe sabhAe suhammAe mANavae ceiakhaMbhe vairAmaesa golabaTTasamuggaesu bahUo jisakahAo saMnikkhittAo ciTThati, jAo NaM camarassa asuriMdasva asurakumAraranno annesiM ca bahUNaM asurakumArANaM devANa va devINa ya accaNijAo pUaNijAo baMdaNijAo nama'saNijjAo sakAraNijAo sammANajijAoM kalANaM maMgalaM devayaM veiaM pajjuvAsaNijjAo bhavaMti tesiM paNihAe no pabhU se teNaTTeNaM ajjo ! evaM buccai - No pabhU camare asuriMde jAva rAyA camaracaMcAe jAva vihari - tae 1 pabhU NaM ajjo ! camare asuriMde asurakumArarAyA camaracaMcAe rAyahANIe sabhAe suhammAe camaraMsi sIhAsaNaMti causaTTIe sAmANiyasAhassIhiM tAyattIsAe jAva aNNehiM ca bahUhiM asurakumArehiM devehiM ya devIhiM ya saddhiM saMparivaDe mahayAhaya jAva bhuMjamANe viharittae kevalaM pariAriDie No ceva NaM mehuNavattiyaM" iti / punaH zrIsthAnAGgasUtre tRtIyasthAnake tRtIyodezake ( 144 patre ) devAnAM tridhA paritApanA proktA'sti tato yadi etAdRzaM pazcAttApaM | kurvanti tadA teSAM vizeSato dharmitvaM tadAlApako yathA tihiM ThANehiM deve paritappejA, taM jahA - aho NaM mate saMte bale saMte vIrie saMte purisakAraparakame khemaMsi subhi 215
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ km| sAmAcA khaMsi AyariaavajjhAehiM vijamANehiM kallasarIreNaM jo bahue sue ahIe ?, aho NaM mate ihalokapaDibaddheNaM paralo- devAnAM rIzata gaparaMmuheNaM visayatisieNaM No dohe sAmanapariAe aNupAlie 2 aho NaM mae iDDirasasAyagarueNaM bhogAmisagiddheNaM viratidharma No visuddhe caritte phAsie 3" iti / punardevAnAM dharmitvapratipAdakaM aupapAtikasUtre (43 patre), tathAhi vinA sarve "dhammajjhANe carabihe cauppaDoAre pannatte, te jahA ANAvijae 1 avAyavijae 2 viyAgavijae 3 saMThANavijae 4, dharmA ity||108|| dhammassa NaM jhANassa cattAri lakkhaNA pannattA, taM jahA-ANAruI 1 nisaggaruI 2 ubadesaruI 3 suttarAI 4, dhammassa NaM dhikAra: jhANassa cattAri AlaMtraNA pannattA, taM jahA-vAyaNA 1 pucchaNA 2 pariaTTaNA 3 dhammakahA 4, dhammassa NaM jhANassa | cittAri aNuppehAo paMcattAo taMjahA-aNiJcANuppehA 1 asaraNANuppehA 2 egattANuppehA 3 saMsArANuppehA 4", ityatra AlApakacatuSTaye ye AjJArucyupadezarucipramukhA dharmadhyAnaprakArA dharmalakSaNAni dharmAnuprekSyAzceti, tatsarva deveSu vidyate | tato dharmabhAjaste iha va Araudre parihAryatayA sAdhuvizeSaNe dharmazukle tu AsevyatayA iti "cauppaDoyAre"tti caturbu. bhedalakSaNAlambanAnuprekSAlakSaNeSu padArtheSu pratyavatAraH-samavatAro vakSyamANasvarUpo yasya tacatuSpratyavatAramiti, 'ANA-1 vijae'tti AjJA-jinapravacanaM tasyA vicayo-nirNayo yatra tadAjJAvicayaM, prAkRtatvAt ANAvijayaM AjJAguNAnucintanaM / ityarthaH, evaM zeSapadAni api, navaraM apAyAH-rAgadveSAdijanyA anarthAH, vipAka:-karmaphalaM, saMsthAnAni-lokadvIpasamu- // 10 // drAdyAkRtayaH / punaretAdRzeSu dharmiSu deveSu satsu ye devA adharmiNa iti pUtkurvanti te svakIyaM bodhibIjaM durlabhaM kurvantIti jJeyaM, yaduktaM zrIsthAnAGgasUtre pazcamasthAne dvitIyodezake ( 321 patre), tathAhi iha va Araudre pA pratyavatAraH samavatAviSaya, prAkRtatvAt phala, saMsthAnAni-lokamAntIti sana parihAryatayA sAdhunitAro vakSyamANasvarUpI va ANAvijayaM AjJAguNAnA 216
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmA0 19 "paMcahi ThANehiM jIvA dullabhabodhi-attAe kammaM pakareMti, taM jahA - arahaMtANaM avaNNaM vayamANe 1 arahaMtapannattassa pampamsa avaNaM vayamANe 2 AyariauvajjhAyANa avaNaM vayamANe 3 cAuvannassa saMghassa avaNNaM vayamANe 4 vivakkatava | baMbhacerANaM devANaM avaNaM vayamANe 5" / punarapi tAdRzAnAM dharmavatAM devAnAM zlAghAM kurvantastu nijaM bodhibIjaM sulabhaM kurvanti yaduktaM tatraiva tathAhi - "paMcahiM ThANehiM jIvA sulabhavodhiyattAe kammaM pakareMti, taM jahA- arihaMtANaM vaNNaM vayamANe 1 arihaMtapannattasta dhammassa vaNNaM vayamANe 2 Ayaria - uvajjhAyANa-vaNNaM vayamANe 3 cAvaNNassa saMghassa vaNNaM vayamANe 4 vivakkatavavaMbhacerANaM devANaM vaNNaM vayamANe 5" iti / punaH zrIjIvAbhigamasUtre nandIzvaradvIpavaktavyatAyAM caturaJjanaparvatAdhikAre ( 357 patre ) proktamasti bhavanapatyAdayo devAzcAturmAsika sAMvatsarikadineSu aSTAhikAM pramuditamanaskAH santo'STau divasAn yAvatkurvanti, aho teSAM dRDho dharmarAgo vItarAgopari, tasmAt kathaM na te dharmavantaH ?, tatpATho yathA " tattha NaM bahave bhavaNavaivANamaMtara joisiyavemANiyA devA bAumAsiyApaDivaesa saMvacchariesa vA aNNesu bahusu jiNajamma [na]-nikkhamaNa- nANuSpatti-parinidhANamA iesu ya devakajjesu ya devasamudayasu ya devasamiIsu ya devasamavAsu ya | devapao aNesu ya egaMtao sahitA samuvAgatA samANA pamuiapakkIliA aTThAhitAkhvAo mahAmahimAo karemANA pAlemANA suhaMsuheNaM viharaMti" ityAdi / ato viratirUpadharmamantareNa samyaktvadhArakA devAH svabhAvato'pi dharmavanto'pi jinapratimApUjAyA vizeSato dharmabhAjo jJeyAH // 43 // // iti devAnAM viratidharmaM vinA sarve dharmAH // 43 // 217
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata kam / / 109 // nanu-sUryAbhadevavijayadevAdibhiH yA jinapratimApUjA vihitA'sti sA teSAM sthitiH saMbhAvyate, atrA'rthe zRNu,sA sthitiH | devastipuNyasambandhinI kiMvA pApasambandhinI? yadi puNyasambandhinI-tadA iSTa, "iSTaM vaidyarAjopadiSTamiti" nyAyo jJAtaHteH puNya| asmAbhirapi ityameva kazyate-devAnAM pratimApUjane prabhUtapuNyopacayo jAyate / atha cetpApasambandhinI-tadA "hiAe vAdhikAraH muhAe khamAe nisseyasiAe ANugAmiattAe" ityAdi jinapratimApUjAphalaM sUtroktaM sUtravighaTanAM prApsyati, api ca 44 saMsAre sarvA'pi sarveSAM sthitirevA'sti, yathA sAdhUnAM paJcamahAvratapAlanasthitiH, zrAvakANAM dvAdazatratapAlanasthitiH, tIrthaGkarANAM vArSikadAnadAnasthitiH, lokAntikadevAnAM bhagavatpratibodhanasthitiH, jinakalpikasthitiH sthavirakalpikasthitiH / kiM tarhi tayA zubhaphalaM na teSAM ? api tu zubhaphalameva / punaH prAvAdIt manomatiH, nanu-sUryAbhavimAnAdau yathA sUryAbhAdayo devAH sAmprataM samyaktvadhArakAH samutpannAH, tena hetunA tairjinapratimAH pUjitAH, para kadAcit teSu vimAneSu mithyAtvino devAH samutpannA bhavanti, tadA'samyaktvadhAridevA jinapratimAH pUjayanti kiMvA tadA tA jinapratimA apUjitA eva tiSThanti ? ucyate-vimAnAdhipatitvena ye devA utpadyante te samyaktvadhAriNa iti saMbhAvyate, paraM nizcayastu tadakSaradarzanato bhAvI / atha kadAcid vimAnAdhipAH ke'pi devAH mithyAtvino vA bhavanti tadApi jinapratimA apUjitAH kathaM tiSThanti / tatra vimAne'nye'pi koTizo devAH samyaktvadhAriNaH santi taistAH pUjyamAnAH santi / yathA iha // 109 // manuSyaloke pratigrAma pratinagaraM AryadezeSu jinaprAsAdeSu jinapratimAH santi, tAsAM pUjA yadi grAmanagarAdhIzaH samyaktva-| dhArI syAt tadA tena vidhIyate, kadAcit sa mithyAtvI syAt tadA tanAmanagaravAsino bhUyAMso bhavyajanAH samyagda SAXAAGRAAS 218
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ ninaH santi taiH pUjA vidhIyate / tattvaM punaH kevalino vidanti iti, yathA'sti tathA pramANaM, nA'smAkamabhiniveza-DI lezaH / tathA punaH zrUyatAM devA jinapratimAH pUjayantIti yadi devAnAM sthitistadA kiM sarveSAM devAnAM sthitireSA kiMvA samyazaktvadarzaninAM ? nAdyaH pakSaH kakSIkAryaH, yadi sarveSAM sthitiH abhaviSyat tadA "tAo Na devANuppiyANaM annesiM ca bahvarNa / vemANi yadevANa ya devINa ya accaNijAo jAva pajjuvANijjAo" iti nA'vadiSyad gaNadharadevaH / atha samyagdarzaniyAM tadA iSTApattiH, asmAbhiH evameva ucyate, yat-ye samyaktvadhArakA devAste jinapratimAH pUjayanti na mithyAtvino devaaH|| // iti devasthiterapi punnytvaadhikaarH||44|| nanu-AtmIye gacche sAdhavo yogopadhAnAni vahanti prarUpayanti ca-yogopadhAnavahanamantareNa siddhAntavAcane mahA-| haiM dopo jAyate, anyagaccheSu keSucit yatino na vahanti copadhAnAni, pratyuta zrAvakA api siddhAntaM adhIyAnA dRzyante tatra kA siddhAntavANI? ucyate-zrImahAnizIthasUtre upadhAnaM vinA siddhAntavAcane mahApApadoSo bhaNito'sti, tathAhigoamA! je kei aNovahANeNa supasatthaM nANamahIaMti anjhAyaMti vA ahIyate vA ajjhAvayaMte vA anne samaNujANaMti te NaM mahApAvakammA, mahati ca supasatthanANassa AsAyaNaM pakubanti" iti, tathA yogopadhAnAni tu sAdhUnAM zrIuttarAdhyayaneSu bahuzrutAdhyayaneSu (347 patre) moktAni santi, tathAhi "vase gurukule niccaM, jogavaM upahANavaM / piaMkare piaMvAI,se sikkhaM laDumarihati / 14 / " tathA sAdhorapi dIkSAnantaraM kAlakrameNa siddhAntavAcanA'nujJAtA'sti, tataH kutaH zrAvakANAM tatpaThanam ? yaduktaM zrIvyavahArasUtre 219
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIzata kam / 110 // "kAla kameNa pataM, saMvaccharamAiNA u jaM jaMmi / ta tammi caiva dhIro, vAeja so a kAlo'yaM // 581 // tivarisapari Agassa u, AyArapakappanAmamajjhayaNaM / cauvarisassa u sammaM, sUagaDaM nAma aMgati // 582 // atrA''cAraprakalpo nizIthAbhidhAnamadhyayanaM - " dasakappavavahArA, saMvaccarapaNagadikkhiasseva ThANaM samatrAotti a aMgee aTThavAsassa || 583 || dasavAsarasa viAho, ekArasavAsayarasa ya ime u / khuDDiavimANamAI, ajjhAyaNA paMca nAyabA / / 584 // bArasavAsassa tahA, aruNucavAyAi paMca ajjhayaNA / terasavAsassa tahA, uDDANAsuAiA cauro / / 585 // codasavAsas tA, AsIvisabhAvaNaM jiNA viMti / pannarasavAsagassa ya, diTThIvisabhAvaNaM taha ya / / 586 / / solasavAsAIsu a, ikuttaravahie jahasaMkhaM / cAraNabhAvaNa mahasuvi-NabhAvaNA te aganisaggA // 587 // egRNavIsagassa u diDIvAo duvAlasamamaMgaM / saMpuNNavIsavariso, aNuvAI savasuttassa // 588 // " paMcavastukavRttI ( 95 patre ) zrIharibhadrasUribhiH etA eva gAthA vyAkhyAtAH santi / tathAhi - 'ti0' trivarSaparyAyasyaiva nArataH AcAraprakalpanAma nizIthA'bhidhAnamadhyayanaM vAcyate iti kriyA yojanIyA, caturvarSasya tu samyagaskhalitasya 'sUtrakRtaM ' - nAmAMgaM dvitIyamiti gAthArthaH // 82 // 'daseti' dazAzrutakalpavyavahArAH trayo'pi paMcasaMvatsaradIkSitasyaiva, sthAnaM samavAya iti ca aMge ete dve api aSTavarSasyeti gAthArthaH // 83 // 'daze' dazavarSasya vyAkhyeti vyAkhyA - prajJaptirbhagavatI, ekAdazavArSikasya vA'mUmi iti hRdayastho nirdezaH, kSullikA vimAnAdIni adhyayanAni kAlayogyatAmaMgIkRtya paMca jJAtavyAni tadyathA khuDDiAvimANa pavibhattI 1 mahalliyA- vimANapavibhattI 2 aMgacUliA 3 baMgacUliA 4 vivAhacUliya tti 5 iti gAthArthaH // 84 // 220 yogopadhA navahanA dhikAraH 1 // 110 //
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'bArasse'ti dvAdazavAeienar sarefree aruNopapAtAdIni paMcAdhyayanAni, tadyathA aruNovavAra 1 varuNo| banAe 2 garulovavAe 3 velaMdharovabAe 4 besamaNokvAe 5 / trayodazavArSikasya tathotthAnazrutAdIni catvAri, tadyathAuTTANasuaM 1 samuDDhANasuaM 2 deveMdovatravAo 3 nAgapariAvaNiAo tti 4 gAthArthaH // 85 // 'ca' 'caturdazavarSasya tathA paryAyeNa AzIviSabhAvanAM jinA truvate, nArataH, paMcadazavarSasya tu paryAyeNaiva dRSTiviSabhAvanAM tathaiva bruvate iti | gAthArthaH // 86 // 'solaseti' SoDazavarSAdiSu ca paryAyeSu ekottaravardhiteSu 'yathAsaMkhyaM' yathAkramaM cAraNabhAvanA 1 mahAsvaprabhAvanA 2 tejonisarga 3 ityetAni trINi bhavantIti gAthArthaH // 87 // 'egU' ekonaviMzatikasya tu paryAyeNa dRSTivAdo dvAdazamaMgaM, ata eva zeSalAbho jJeyaH iti, saMpUrNa viMzativarSaparyAyeNA'nupAta yogyaH sarvasya sUtrasya bindusA| rAderiti gAdhArthaH // 88 // uvahANaM puNa AyaM-bilAi jaM jassa vannibhaM sutte / taM teNeva udeaM, iharA ANAiA dosA // 589 // evaM dazAzrutaskandhe'pi tathAhi "tivAsapariAyassa naggaMdhassa kappar3a AyArakappaM nAmajjhayaNaM, cauvAsapariAyarasa kappara sUagaDaM nAmajjhayaNaM, dasakapavavahArA saMvaccharaNagadikkhiasse vA kappaMti, ThANaM samadhAyeMge a aDavAsapariAyassa, dasavAsapariAyassa vivAho kappara, evaM jAva saMpannatrI savaripari Ao sabasuttassa aNuvAI havai" iti / tathA zrAvakANAM tu zrIsUtrakR tAGganavamAdhyayane ( 185 patre ) zrutajJAnalA bhAbhAvaH prokto'sti, tarhi kutaH siddhAntabhaNanaM ?, tat pATho yathA "gihe dIyamapAsaMtA, purisAdaNiA narA / te vIrA baMdhaNummukA, nAvakakhaMti jIviaM // 34 // " vyAkhyA- 'gRhe' 221
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAMcA zata kam / // 111 // gRhavAse gRhapAze vA gRhasthabhAva iti yAvat, 'dIvaM'ti 'dIpI dIptI' dIpayati- prakAzayatIti dIpaH sa ca bhAvadIpaH zrutajJAnalAbho yadi vA dvIpaH samudrAdau prANinAmAzvAsabhUtaH sa ca bhAvadvIpaH saMsArasamudre sarvajJokacAritralAbhaH / tadevaMbhUtaM dIpaM dvIpaM vA gRhasthabhAve 'apazyanto aprApnuvantaH santaH samyak prabrajyotthAnena utthitA uttarottaragulAbhena evaMbhUtA bhavanti iti darzayati, 'narAH ' puruSAH puruSottamatvAddharmasya naropAdAnam, anyathA strINAmapi etaguNabhAktvaM bhavati, athavA devAdivyudAsArthamiti, mumukSUNAM puruSANAM AdAnIyAH - AzrayaNIyAH puruSAdAnIyA mahato'pi mahIyAM so bhavanti, yadi vA AdAnIyo - hitaiSiNAM mokSaH tanmArgo vA samyagdarzanAdikaH puruSANAM manuSyANAM AdAnIyaH puruSAdAnIyaH sa vidyate yeSAmiti vigRhya 'matvarthIgo Adilo' iti me evaMbhUtAH te vizeSeNa Irayanti aSTaprakAraM karmeti vIrAH, tathA bandhanena sabAhyAbhyantareNa putrakalatrAdisneharUpeNa utprAbalyena muktA bandhanonmuktAH santo 'jIvitaM' asaMyamajIvitaM prANadhAraNaM vA 'nA'bhikAGkSanti' nA'bhilaSanti iti / tathA siddhAntatapo'vahane upadezAzuddhatAdidoSo'pi syAt, yaduktaM zrIsUtrakRdaMge catudazAdhyayane ( 251 patre ), tathAhi " se suddhasutte uvahANavaM ca, dhammaM ca je viMdati tattha tattha / Adejjavakke kusale viyatte, sa arihai bhAsivaM taM samAhiM // 27 // " etadvRttireSA, 'sa' samyagdarzanasyAlUpako yathAvasthitAgamasya praNetA'nuvicintyabhASakaH / 'zuddham' avadAtaM yathAvasthita vastuprarUpaNato'dhyayanatazca 'sUtra' pravacanaM yasyA'sau zuddhasUtraH / tathopadhAnaM tapazcaraNaM yad yasya sUtrasya abhihitaM Agame tad vidyate yasyA'sau upadhAnavAn / tathA 'dharma' zrutacAritrAkhyaM yaH samyak vetti vindate vA - samyak labhate 'tatra tatreti' ya AjJA 222 yogopadhAnavahanA dhikAraH 45 // 111 //
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ grAhyo'rthaH sa AjJayaiva pratipattavyaH, hetukastu samyag hetunA yadi vA svasamayasiddho'rthaH svasamaye vyavasthApanIyaH para(samaya) siddhazca parasmin athavA utsargApavAdayoH vyavasthito'rthaH tAbhyAmeva yathAstra prtipaadyitvyH| etadguNasampannazca / 'AdeyavAkyoM' grAhyavAkyo bhavati, tathA 'kuzaloM nipuNaH AgamapratipAdane sadanuSThAne ca 'vyaktaH' parisphuTo nAsamIkSyakArI, yazca etadguNasamanvitaH 'so'hati' yogyo bhavati 'taM sarvajJoktaM jJAnAdikaM vA bhAvasamAdhi 'bhASituM' pratipAdayituM, nA'paraH kazciditi / tathA ca zrIAvazyakacUrNI ( 300 patre) zrAvakasya utkRSTato'pi Sar3IvanIkAyAdhyayanaM yAvat paThanaM nirUpitamasti, tathAhiSl "sikkhA duvihA (197) gAhA sikkhA duvihA-AsevaNasikkhA ya gahaNasikkhA ya sAhU AsevaNaM sikkhaM didasavihacakabAlasAmAcArI sabaM sabakAlaM aNupAlei, rANo desaM iliri mAmA , mahAnirakhaM sAhU jaha NeNaM adupavayaNamAyAo suttao vi atthao vi, ukkoseNa duvAlasaMgANi, sAvagassa jahaNNeNaM taM 'va, ukkoseNaM / chajjIvaNIkAyaM suttao bi asthao vi piMDesaNajjhayaNaM na suttao, atthao puNa ullAveNa suNati / " ityevaM sandehadolAvalI 35 gAthAvRttAvapi (56 patre ) zrAvakasya sUtrataH SaDjIvanIkAyameva yAvad arthataH piNDaiSaNAmeva yAvad | utkRSTato'pi zrAvakasya kalpate nA'dhikaM, etena yAvat keSAMcinmate AvazyakaniyuktiM gRhasthAH paThanti, AvazyakacUrNiM / pAca svayameva vicArayanti tadayuktameva AveditaM bhavatIti / punaH kalpacUrNAvapi yogavahanA'dhikAro yathA-"dAUNalA vA gAhA, suttaporisiM asthaporisiM ca dAuM gacchaMti, sIsAsaIe jai appaNAu sIso vAyAe asatto tAhe jai gilANa Patnanamtamine / 223
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhUnAM rIzatakam / NAdhikAraH // 112 // ittANa atthitANaM vAyAvei tatthatyavetti appANae vA gacche ThitayA gilANai tANa va gacche vAyAvei aha tesiM AyariyANaM mottuM anno nasthi vAyaNasamattho te a aghADajogavAhI tAhe bhaNai, kAlaM sohejaha jattiANi divasANi diNANi kAlo sohio tattiANi divasANi uddesaNakAlo egadivaseNa uddissirasAmo jattiANi divasANi pamAo kAlagga- vAhaNe kao, tattiANi divasANi uddesaNakAlA no uddisijaMti, je puNa aNAgADhai tA tesiM nikkhippai" tathA samapA yAGgasUtre'pi upAsakadazAGgasvarUpaprarUpaNAdhikAre sAkSAdeva zrAvakANAM upadhAnAni uktAni, tathAhi-"uvAsagANaM ca sIlavayaveramaNapaJcakhANaposahovavAsapaDivajjaNyAo suapariggaho tavovahANAI paDimAo" iti / atra vRttyekadezo yathA-zrutaM-parigrahaH, tapa-upadhAnAni pratItAni upalakSaNAd vyavahAravRttau api yathAzrutagrahaNa upadhAna kAryamiti // // iti yogopadhAnavahanAdhikAraH // 45 // nanu-daNDakaH kutrApyasti ?, kiM vA evameva gRhyate ? ucyate-zrIpraznavyAkaraNasUtre (122 patre) etasya prakaTaM pratipAdanAd yuktameva sAdhunA tad grahaNaM, tathAhi-"na ya aciattabhattapANaM aciyattapIDhaphalagasejjAsaMdhAragavatthapattakaMbaladaMDagarayaharaNanisejacolapaTTagamuhapottiyapAyapuMchaNAi bhAyaNabhaMDovahiuvagaraNaM // " vyAkhyA-(126 patre) 'na ca' naiva ca 'aciattassa'tti aprItikAriNo gRhaM pravizati, na ca-naiva ca 'aciyattassasi aprItikAriNaH satkaM gRhNAti bhaktapAnaM, na ca 'aciyattassa'tti aprItikartuH sevate-bhajate, pIThaphalakazayyAsaMstArakavanapAtrakambaladaNDakarajoharaNanipadyAcolapaTTakamukhapotikApAdaproJchanAdibhAjanabhANDopadhyupakaraNa" iti zrIpraznavyAkaraNe tRtIyasaMvaradvAre / punaH 6 // 112 // 224
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpraznavyAkaraNaprathamasaMvaradvAre paJcamabhAvanAdvAre (1.1 patre) sAdho rajoDaNAdivata nATakamA'gi saMyamopakara-15 Natvena proktatvAta, tathAhi "paMcamaM AyANanikkhevaNa samiI, pIDha 1 phalaga 2 sijjA 3 saMthAraga 4 vattha 5 pattA kaMbala 7daMDaga8 rayaharaNa 9 colapaTTaga 10 muhapottiga 11 pAyapuMchaNAdI 12 duvAlasaviha eyapi saMjamarasa uvahaNaTTayAe vAtAtavadaMsamasagasIaparirakkhaNaDhAe uvagaraNaM rAgadosarahiaM pariharita", vyAkhyA-(112 patre)-paMcamati |paMcamaM bhAvanAvastu AdAnanikSepasamitilakSaNaM, etadevAha-pIThAdi dvAdazavidhaM upakaraNaM prasiddhaM, 'eyaMpIti etadapi | anantaroditaM upakaraNaM, apizabdAdanyadapi saMyamasya upabRMhaNArthatayA-saMyamapoSaNAya tathA vAtA''tapadaMzamazakazItaparirakSaNAryatayA, upakaraNaM-upakAraka upadhi rAgadveSarahitaM kriyAvizeSaNamidaM parihariaba ti paribhoktavyaM, na vibhUpAdinimittamiti bhAvanA / evaM zrIdazavaikAlikasUtre'pi (155 patre) "se bhikkhU vA bhikSuNI vA saMjayavirayapaDihayapaccakkhAyapAcakamme diA vA rAo vA egao vA parisAgao vA sutte vA jAgaramANe vA se kIrDa vA pabaMgaM vA kuMthu vA pipIliyaM vA hatthaMsi vA pAryasi vA bATuMsi vA Urusi vA udaraMsi vA sIsaMsi vA vatthaMsi vA paDiggahaMsi kA kaMbalaMsi vA pAyapuMchaNaMsi vA rathaharaNaMsi vA gocchagaMsi vA uMDagaMsi vA daMDagaMsi vA pIDhagaMsi vA phalagaMsi vA sejaMsi vA saMthAragaMsi vA annayaraMsi vA tahappagAre uvagaraNayAe to saMjayAmeva paDilehia paDile hia pamajjiA pamajia egaMtamavaNejA noNaM saMghAyamAvajejjA // 7 // evaM zrIbhagavatIsUtre'pi daNDagrahaNaM sAdhUnAmupadiSTaM / itthameva zrIoSaniyuktisUtravRttAvapi, (87 patre ) "bhattahia Avarasaga, soheuM to aiMti avaraNhe / anbhuTThANaM daMDA-iANa gahaNeka 225
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIzatakam / // 113 // **** vayaNaM // 211 // vyAkhyA - idAnIM te sAdharmikasamIpe pravizantaH 'bhataTThia si' bhuktvA tathA 'Avassaga sohe' ti AvazyakaM ca kAyikoccArAdi 'zodhayitvA' kRtyetyarthaH, ato aparAhnasamaye Agacchanti, yena vAstavyAnAM bhikSATanAdyAkulatvaM na bhavati, vAstavyA api kurvanti, kiM ityata Aha 'anbhuTTANaM' ti teSAM pravizatAM abhyutthAnAdi kurvanti, 'daMDAdivANa -gatikAdInAM grahaNaM kurvanti, kathaM ? 'egavayaNeNaM' ti ekenaiva vacanena uktAH santaH pAtrakAdIn | samarpayanti, vAstavyenokte muJcasveti tataJca muJcanti atha na muJcati ekavacanena tato na gRhyante, mA bhUt pramAdaH iti / zrI AvazyakavRhadvRttau hAribhadyAmapi ( 512 patre ) yathA " je tujhaM bhAiNijjA te AgayA viAlotti na paviTThA, teNaM kahiaM tuTTho, imesiMpi rattiM subheNa ajjhavasANeNa | caunhavi kevalanANaM samupapannaM / pabhAe AyariA disAu paloei ecAhe muhutteNaM ehiMti, porisisutaM maNNe kareMti accheti, ughADAe atthaporisitti, aticirAvite ya te devakuliaM gayA, te bIarAyA na ADhAyaMti, daMDao aNeNa Thavio paDikkato Aloie bhaNati - kao vaMdAmi ? bhaNati -jao meM paDihAyati, so ciMtei aho duTThasehA nilajatti" | ityAdi / evaM zrI AvazyakacUrNAcApi tathAhi ughADAe anya porasiM taM aticarAvi te deuli gayA te bIyarAgANA | dAyaMti daMDaGa Thavio paDikato" ityAdi / evameva zrIdazAzrutaskandhacUrNAvapi bhikSupratimA'dhikAre, tathAhi egassa Ayariyasa sayAse ego seTThisuo pavaio, seho paMcaNhaM saMjayasayANaM jo jo sAhU eti tassa daMDagaM gahAya Thatrei, evaM tassa uTThatigassa acchaMtara anno eti anno jAti, tahAvi so bhayavaM ! aturiaM acacalaM uvariM diTThA ya 226 sAdhUnAM daNDakagraha NAdhikAra : 46 113 //
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 pamAMjattA Thavei, evaM bahueNaM vi kAleNaM na paritappaI" iti AdAna-nikSepaNAsamitI dRssttaantH| itthameva vyavahAracUI aSTamoddezake'pi yathA-daMDagagAhA suttapayANi gahiANi thero nAma jarAe jiNo aTTAvaNAnimittaM chapahA paritAvaNA patrANArtha chattayaM giNhati daMDassa kAraNaM puNa varcati daMDAdINaM gahaNakAraNaM nisIhe kappe a bhaNi, so puNakAraNaM uvagaraNa Thavei esA pucchA ucyate so dIho daMDao yUgero a so taM duggovagyAibAraNA nimittaM parivahati sesAGa gAhA u kaMThA" ityAdi / punarvitarAdhinA zrInizIthazrIanuyogadvArazrIpravacanasAroddhArAdayo grandhA draSTavyAH / nanu sAdhUnAM caturdazopakaraNAni pratipAditAni, tanmadhye daNDakastu nA'sti kimiti gRhyate ? satyaM, yadyapi tu upadhizcaturdazadhA eva paraM aupa-10 grahIkopadhiH bahudhA'sti, tatra daNDakasya pratipAdanAt / yaduktaM zrIpaMcavastukasvopajJavRttau ( 128 patre) zrIharibhadrasUribhiH tathAhi-ukta oghopadhiH aupagrahikamAha-"pIDhaga nisaja daMDaga, pamajaNI ghaTTae DagalamAI / pippalaga sUI naharaNi, sohaNagadurga jahaNNo u // 834 // " vyAkhyA-pIThakaM kASThachagaNAtmakaM lokasiddhamAnaM, trehavatyAM vasatau varSAkAle vA dhriyate iti aupagrahikaM, saMyatInAM tu AmatAbhyAgatasAdhunimittamiti, niSadyA pAdapuJchanaM prasiddhapramANaM, jinakalpikAdInAM na bhavati, niSIdanAbhAvAt , daNDako'pyevameva, navaraM nivAraNA'bhAvAt eSaH, pramArjanI vasaterdaNDakapuJchanAbhidhAnA eva, 'ghaTTaka' pAtramukhAdikaraNAya lohamayaH, 'sUcI' zIvanAdinimittaM bevAdimayA, nakharadanI pratItA lohamayyeva, zodhanakadvayaM karNazodhanakadantazodhanakAbhidhAnaM lohamayAdi, jaghanyastu ayaM jaghanyaH aupagrahikaH khalu upadhiriti gAthArthaH iti vRttau| // iti sAdhUnAM daNDakagrahaNAdhikAraH // 46 // 9 TakaTakana
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ saamaacaariishtkm| // 114 // nanu-ye ekatriMzad dvAtriMzadvA siddhAntAn mAnayanti, na paJcacatvAriMzat te svamAnitasiddhAntA'nuktAnyapi karta-1 iti pUrvAvyAni kurvanti na vA? ucyate-zatazaH kurvanti, tatasteSAM pratyakSaM vacanoktau virodhaH, tatrArthe te praSTavyA itthaM-bhoH!zrAvakAcAryagranthanamaskArAn guNayanti tat kasmin siddhAnte prokamasti ? / 1 / zrAvakANAM sAMprataM kriyamANapratikramaNAdividhyanukramaH sammatiH kriyate tat ksmin01|21 zrAvakairmukhavastrikA gRhyate tat kasmin / 3 sAdhubhiH pustakAdIni rakSyante tat kasmin ? | adhikAra / 4 / ogha 1 kalpa 2 colapaTTaka 3 mukhavastrikA 4 mAnaM kriyate tat kasmin ? 5 / pAtrakANAM lepanaM kriyate tat kasmin / 6 / alaselarogAnAdikUpikA rakSyate tat ksmin01|7| tripaNe davarako dIyate tat kasmin 01181l jholikAyAM granthiH pradIyate tat ksmin01|9| gocarIgamane vAmabAhau jholikA sthApyate tat kasmin ? / 10 / sAdhyAdibhirmukhavastrikA pAzakadavarakAbhyAM karNayordhAryate tat kasmin / 11 zrAvakA yadA vandante tadA sAdhubhikSuGkAraH kriyate tat kasmin ? / 12 / paTIprAvaraNe dhAmaskandhe Adriyate, dakSiNa udghATito rakSyate tat kasmin ? / / 13 / oghe UrNAdidazikA badhyante tat kasmin ? / 14 / tripaNe kaNThako badhyate tat kasmin 1 / 15 / kaTau sAdhubhirdavarako badhyate tat kasmin / 16 / maSIbhAjana rakSyate tat kasmin / 17 / gocarI kurvatAM [paryaTatAM ] sAdhUnAM pazcAd gRhasthA bhramanti tat kasmin / 18 / AryAH sAdhUna ApRcchaca viharaNArtha yAnti tat kasmin / 19 // 114 // AyoNAmupakaraNAni mAnopetAni kriyante tat kasmin / 20 / pAnIyaM prAsukaM kiyat kArla tiSThati tat kasmin ? / / 21 / pakvAnnaM kiyakAlamavinaSTaM sattiSThati tat kasmin 1 / 22 / chimpakAdidhItavaskhadhAvanaM gRhyate tat kasmin ? / 23 / 228
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ - jinapratimAvandanapUjAdInAM zrAvakANAM pratyAkhyAnaM kAryate tat kasmin / 24 caitrAzvinamAsayoH asvAdhyAyo gnnyte| satrapaThanAdau ta kasmin 1 / 25 / nindyaniSiddhakule sAdhubhiH AhAro gRhyate tat kasmin 1 // 26 // zrAvakA ekAdazapratimA vinA bhikSA yAcante tat kasmin ? // 27 // zrAvakAH pratikramaNAdi kurvantaH prathamamIryApathikI pratikrAnti tat / / kasmin ? / 28 / zrAvakaiH karemi bhante ! ityAdi daNDakoccAraNaM kriyate tat kasmin ? // 29 // ryApacikI tassottarIlokasyojhotakaravandanakamabhRtInAM pAThaH kathyate tat kasmin ? / 30 / pratyAkhyAne AkArAH kathyante tat kasmin ||31 zrAvakaiHcaMdinusUtraM pratikramaNe kathyate tat kasmin // 32 pratikramaNAdikiyAM kurvadbhiH zrAvakai upavezanotthAnAdikAyaceSTA kriyate tat kasmin / 33 / ucchiSTAnnaM gRhyate tat kasmin / 34 / zrAvakaizvolapaTTako dhriyate tat kasmin / 35 / zeSakAle pIThaphalakapaTTikAdiparibhogaH kriyate tat kasmin / 36 / sAdhuzrAddhAnAM AlocanAdi prAya|zcittaM ca pradIyate tat kasmin ? / 374 pauSadhAdigrahaNapAraNavidhiH sAmprataM vidhIyate tat kasmin 1138 / sAmAyikadaNDake duvihaM tiviheNamityevA'sti siddhAnte, na tu maNeNamityAdiyuktiH paraM sAmprataM kriyate tat kasmin 1 / 39 / kAyamukhavatrikAdInAM paMcaviMzatiH 25 pratilekhanAH kriyate tat kasmin ? // 40 // sAdharmikANAM haste gRhe vA khaNDapuTakAH pradIyante drammAdInAM cA lambhanikA kriyate tat kasmin / 41 / zrIparyuSaNAparvaNi lokasamakSaM chedagrantharUpaM zrIkalpasUtraM yAcyate tat kasmin / 42 / laukikaTippanakopari dIkSAdimuhUrta gaNyate, dvAdazamAsavRjhA paryuSaNAvaM kriyate tat kasmin 1||43nvyopaashryaaH kAryate tat ksmin01||44|| anyagacchAd udmAhya yadA''tmIyaH zrAvakaH kriyate tadA NCREASEX sAmA-20 229
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIzata jinapratimApUjApha. lAdhikAraH km| // 115 // SANSALESEAS pUrva devapUjAzaqjayAdiyAtrAkaraNasya mithyAduSkRtaM dApyate tat kasmin / 45 / tailacUrNAdimadhye vastrAdi malinAni kriyante tat kasmin ? 146 / evaM zatazaH kartavyAni kriyamANAni dRzyante, atredaM rahasyam-yeSu AgameSu etAni santi te AgamAstaina samAnte, mallAgAnAgamezana santi tAni, tato yadi etAni taiH kriyante, tadA etaddarbhitA AgamA api| mAnanIyAH, no cedetAni kAryANi na karaNIyAni, tathA yAni duSTAcaraNAni kriyante tAni kasmin granthe proktAni santi ? // iti pnycctvaariNshdaagmmaannaadhikaarH||47|| nanu vArtamAnikeSu gaccheSu [ajAteSu] nirvirodhaiH AtmagaveSakaiH pApabhIrubhiH pUrvasUribhiH prAktanagrantheSu jinapratimApUjA tatphalAdikaM ca pratipAditamasti ?, ucyate-zatazaH sthAneSu tannirUpitamasti, tatrArthe zrImahAnizIthasUtre dravyapUjAphalaM yathA-"kArDa pi jiNAyataNehiM maMDiaM sacameiNIpITha dANAi caukkeNaM suda vi gacchiA aJjuna puro||1||" tathA zrIpaJcacaitye gAthAtrayaM caityabhedapaJcakanirUpakaM yathA "bhattI 1 maMgalaceia 2 nissakaDa 3 anissaceIe vAvi 4 / sAsayaceia 5 paMcama-muvaiI jiNavariMdehiM // 1 // 4 giha jiNapaDimAbhattI, ceIaM1 uttaraMgaghaDiaMmi / jiNabiMbe maMgalaceIyaMti 2 samayannuNo biti // 2 // nissa nassa- kaDaMgacchassa ya nissi 3 tadiara anissakaI 4 siddhAyayaNaM ca imaM 5 ceiapaNagaM viNidilu // 3 // iti / punaH-zrInizIthamadhyakhaNDe 15 uddeze dhUpakusumabalipUjA yathA-"tao yihiNA mhAo paramasurabhiyapottiyajugala 115 720
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ parihio / susurAsu ammAsu mahavAvakusumavaligaMdhovahAresu kAlA gurupavaradhUva susvarAde ajjagI avAiarave allo jiNAyayaNaM"ti, tathA AvazyakacUrNo ( 396 patre ) zrIvajrasvAmibhirapi dazapUrvaraiH svayaM AkAzamutpatya hutAzanAt puSpANi AnIya zrAvakANAM dattvA jinapratimAyAH pUjA paryuSaNAparvaNi kAritA, tathAhi - " evaM pacchA uppaio bhagavaM, patto puriyaM nayariM, tattha subhikkhaM tattha ya sAvagA bahugA evaM tattha ullAhA, tattha ya rAyA taccaziaso, tattha ya amhacayANaM saGkANaM tesiM ca varuTThaeNa mallArubhaNANi vaiMti, samattha taccanniyasaGkA parAjI - yaMtI, tAhe tehiM rAyA puSkANi cArAvio, pajjosavaNAe sahA addaNNA, jato pajjosavaNAe puSkANi natthitti, tAhe sabAlabuDA vayarasAmiM uvaDiA, tugbhe jANaha jai tummehiM jANaehiM pavayaNaM ohAmijjara, evaM bahuppagAraM bhaNie tAhe uppaio mAhesariM gao, tattha ya huyA saNagihaM nAma vANamaMtaraM, tattha kuMbho puSkANa uddeza, tattha bhagavao pitumitto taDitu, tattha gato, so saMbhaMto bhagai - kimAgamaNapayoaNaM ?, bhagavatA bhaNitaM - puppherhi payoaNaM, so bhai aNuggaho, tA tumbhe gahecha jAva emi, pacchA cullahimavaMte sirisagAsa gao, sirIe ceiaavaNiyA-nimittaM paramaM chiNNagaM, tAhe sirIe baMdizA nimaMtio, taM mahAya aggiharaM eti, tattha kuMbhaM pupphANa choDhUNa aNNANi tu sAriyANi, evaM jaMbhagagagari]buDo diveNa gIagaMdhabaninAeNaM Agato AgAseNaM, tassa ya paramassa beTe vairasAmI, tattha taccaNNiyA bhaNatiam etaM pADihera, agdhaM gahAya niggayA, taM bihAraM bolettA arihaMtagharaM gayA, tattha devehiM mahimA kayA, tattha logassa 231
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcAzata kam / 3 116 // atIva bahumANo jAo rAmAvi AuTTAvito samajo jA" kI kasau hAribhadrayAM evameva sambandho, nandIvRttI api / itthameva zrI AvazyakacUrNAvapi arhatpratimAdhikAre yathA-"citI saMjJAne" saMjJAnaM utpadyate kASThakarmAdiSu prakRtiM dRSTvA "jahA arihaMtapaDimAesa iti, arihaMtA titthagarA tesiM ca tesiM ceiANi arihaMta ceiANi " arihaMtapratimA ityarthaH / tathA kSetravicAraprakaraNe - sAdharmikabhakti 1 jinabimbapratiSThA 2 pustakabhakti 3 tIrthayAtrAdikaM 4 sarva prakaTatayA'sti, tathAhi "aha huja desavirao, sammattarao rao a jiNavayaNe / tassa vi aNubayAI, ArovijaMti suddhA // 29 // aniANodAramaNo, harisavasavisaTakaMcuya karAlo / pUei guruM saMgha, sAhammiyamAi bhatIe // 30 // niadabamapuva jiniMdabhavaNaM, jinabiMbavara paiTThAsu / viarai pasatthapotthaya sutitthatitthayarajattAsu // 31 // arihaMtasiddhaceiapatrayaNa AyariasavasAsu / niHzcaM karei bhattiM, tigaraNamudveNa bhAtreNa // 70 // " tathA punaH zrIuttarAdhyayanacUNAM puSpapUjA, tathAhi "titthayaro arihaMto tassa caiva bhattI kAyadA, sA ca pUAnaMdaNAIhiM hAi, pUaM ca puSkAmisathui - paDivattibheeNaM cavihaM pi jahAsattIe kujA iti, jo so soccA dhammaM pavayati so AvarieNa bhaNai-saMdisaha kiM mae kAya ? AyariA tassa sAraM nAraNa bhaNai-ceiANaM vijalaMpUaM karehi, samaNasaMdhassa ya NaM ghayagulaNArasiM pUaM karehi", ityAdi / evaM kalpacUrNo caityapUjAsAdharmikabhaktiH pratipAditA, tathAhi "bhaNNai jiNapUAe, kAyavaho jaivi hoi u karhivi / tahavi bhattI [tAI ] parisuddhA, giTTINa kUvAharaNayogA // 1 // asadAraMbhapavittA jaM ca giTTI teNa tesiM vinneyA / tannivitti | phalacia esA paribhAvaNAyamimaM // 2 // " iti gAthAdvayaM zrIsthAnAGgavRttau (110 patre ) zrI abhayadevasUribhiH proce / 732 jinaprati mApUjApha lAdhikAraH 48 // 116 //
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ "sijabhavaM gaNaharaM, jiNapaDimAdasaNeNa paDibuddhaM / sirimaNagapiaM dasakAliyassa nijUhagaM baMde ||1||iti / " zrIRSimaNDalasUtre tathA AvazyakacUrNAvapi (223 patre) aSTApadaprAsAdAdhikAre yathA "bharaho ya tattha gheiyagharaM karei bahuirayaNeNaM joaNAyAmaM tigAutussehaM sIhanisAdi siddhAyataNapalibhAgaM aNegakhabhasayasaMniviDhe / evaM jahA ceyahasidbhAyataNaM jaMbUddIvapannattIe jAva jhAyAI" ityAdi / punaH zrIAcArAGgabRhadvRttau (82 patre), tathAhi "ahatsiddhacaityatapaHzrutagurusAdhu-17 saGghamatyanIkatayA darzanamohanIyaM karma bannAti, yena cA'sau anantasaMsArasamudrAntaHpAtyA ivA'vatiSThate / " aupapAtikasUtre (25) ucitapradAnaM yathA "tae NaM koNIe rAyA tassa pavattivAi[]yassa aTTattarasayasahassaM piidANaM dalaha" iti / nirayAvalikAzrutaskandhe puSpikAyAM caturthAdhyayane bahuputrikA'grimabhave sAdharmikabhojanAdhikAro yathA "tae NaM radvakUDe. viulaasaNa-pANa-khAimasA-imaM uvakkhaDAvei, uvakkhaDAvittA taheva jAva puSabhace subhaddA jAva ajA jAyA" iti / atredaM rahasyam-pUrvoktapUrvAcAryaiH nijapUrvapratipAditazAkheSu jinapratimApUjA-jinapratimApratiSThA-jinabhavanakArApaNasaptadazabhedapUjA-dIpapUjaucityadAnasAdharmikavAtsalyAdayo dharmAH prruupitaaH| punaH zrIpAdalipvAcArya-zrIumAsvAtivAcakAdibhiH pratiSThAkalpAH kRtAH santi, svayaM tu te saMvinA mahAnubhAvAH zuddhaprarUpakAzvAsana, satasteSAmapi andhasammatiH mAnyAH, kadAmahaM apAsya dharmArthibhiriti // 48 // // iti jinapratimApUjAyA jinapratimApUjAphalasya cA'dhikAraH // 48 // 233
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAbhAcArItakam / // 117 // kharataragacchAdhIzA, jinacandrayugapradhAnagururAjAH / zrIpAtisAhimAnyAH, samabhUvana bhuumivikhyaataaH||1|| zrIpUjyamukhyaziSyAH-dakSAH zrIsakalacandranAmAnaH / madravo guNaguravasteSAmeSa prasAdo me // 2 // ekAdazabhirityevaM, pUrNa prazrottarairvyadhAt / dvitIyakaM prakAjhaM zrImamayATimasandaraH // 3!! iti zrIsamayasundaropAdhyAyaviracite zrIsAmAcArIzatake pazcamaprakAze dvitIyaH prakAzaH sampUrNaH / / | jinaprati mApUjApha |lAdhikAraH / iti zrIsamayasundaropAdhyAyaviracite sAmAcArIzatake pazcamaprakAze dvitIyaH prakAzaH smaaptH|| // 117 // 234
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ // atha tRtIyaH prkaashH|| ||shriimtpaarshvnaathaay nmH|| nanu-zrAvakANAM kA'pi granthe sAmAyikapoSadhapratikramaNavandanAdau mukhavatrikA proktA'sti na vA ucyate-asti eva, kathaM tatrArthe zrUyatAM-yatra siddhAnte pratikramaNAdikriyA proktA'sti, tatra sAdhUneSa uddizya proktA'sti, paraM na pArthakyena zrAvakANAM, zrAvakaistu sAdhvanuyAyitvena sarva sAdhuvat kriyAnuSThAna kriyamANamasti / api ca zrAvakANAM kRtasAmAyikAnAM caturthopakaraNamadhye mukhavatrikA zrIanuyogadvAracUNau~ proktA'sti, tathAhi "sAmAiakaDassa samaNovAsagassa cauvihe dhammovagaraNe pannatte, taM jahA ThavaNAyariyatti 1 muhapattiatira javamAliatti 3 daMDapAuMchaNagatti 4" iti| punarmukhavatrikA pratilekhitAM binA vandanakadAne zrIvyavahAracUau~ prAyazcittaM uktamasti, tathAhi "jo muhapottiM apaDilehittA baMdaNaM dei / goyamA tassa gurUaM paaycchit|" punarmukhavastrikA pratilekhya siMhAsyazrAvakeNa pauSadho gRhIto'sti, yaduktaM zrInyavahAracUlikAyAM, tathAhi "gaMtuM posahasAlAe, ThavittuM ThavaNAyariyaM muhapoti paDilehitA sIho giNhai posaha / 1 / " iti / punarvyavahAracUrNI mukhavatrikAgrahaNapUrva zrAvakasya pauSadhagrahaNaM pratipAditamasti, tathAhi "pAvaraNaM pamocaNaM giNhitA muhapottivatthakAyasuddhIe kareI posahAiaM" iti / 21 tathA zrIAvazyake asvAdhyAyaniryukI (734 patre) gAthA yathA 235
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA 18"vAsattANAvariyA, nikAraNa ThaMti kaji jayaNAe / hatyacchatyiM gulisannA, puttAvariyA va bhAsaMti // 1330 // " iti / zrAvakANAM rozAta hA vRptirSathA-niSkAraNe-kAraNAbhAve varSAtrANaM kambalamayaH kalpaH, tena sautrikakalpAntaritena sarvAtmanA AvRtAH tiSThanti, mukhavastrikam / na kAmapi lezato'pi ceSTAM kurvanti, kArye tu sabhApatite yatanayA hastasaMjJayA akSisaMjJayA aGgalisaMjJayA vA vyavaharanti, kAdhikAra 'pottAvariA' vA bhASante, glAnAdiprayojane varSAkalyAvRtA gacchanti iti // zrIvyavahArabhASyavRttI saptamoddeze 49 // 118 // 190patre) "punariha pramArjanaM zayyAdeH AsevanakAle vastropAntAdinA AvazyakavRttI atra potazabdena mukhavastrikA evocyate natu vastraM / tathaiva zrIharibhadrasUribhiyAkhyAtatvAt iti vicArasAragranthe likhitamasti / punarvivAhacUlikAyAM "davacaNe pavitti, karei jaha kAu vatthataNusuddhI / bhAvaccarNapi kujA, taha iriAe vimalacittA // 1 // dabahi kusumasehara-mujjhana vaahigaarmshmi| svApArayapi, porAisAlAi so siiso||2|| ummukabhUsaNo so, iriA ya purassaraM ca muhapatti / paDilehiUNa tatto, caubihaM posahaM kuNai // 3 // punarvyavahAracUrNI yathA [vaste] "vasuaNuvasuvA ki, putti pehaNa puvayaM / sAmAizaM karemANo bhaNio kamma nijarI // 1 // pApAraMbhaM pamuttarNa, cittUNaM muhaNaMtaraM / vatyakAyavisuddhIpa, sIho giNhai posahaM // 2 // " ityevaM / vandanakabhASye'pi, tathAhi-"vAmakaragihia pottI, egaddeseNa vaamknnaao| ArabhiUNa niDAlapamajijA dAhiNo kno||1|| taha vicchinnaM vAmaMgajANu nisiUNa tattha / muhapaci rayaharaNamajhamArgami IN // 118 // | ThAvae pujapAyajugaM // 2 // evaM susAvao vi hu~ duvAlasAvattavaMdaNaM dino| muhapatti majjhabhAgaMmi Avae pujapAya| jurga ||3||"punrtraarthe zrIanuyogadvArasUtre (30 patre), tathAhi % AGRA - - 236
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ "se kitaM logucari bhAvAvasmayaM ? bhAvAvasmayaM aNNaM ime samaNe vA samI vA sAvatro vA mAvimA vA tacitte samma talese tadanjhacasie tattivajhavasANe tadaDovaune tadapriyakaraNe tabbhAvaNAmAvie annatya katyaha mayaM akaremANe umaokAlaM Acammarva kareMti" ityetad dRttyekadezo yathA 'tadaptikaraNaH' karaNAni-tatsAdhaka-] tamAni deharaboharaNamukhavatrikAdIni, tasminnAvazyake yathocitavyApAraniyogena apitAni-niyulAni sani yena santhA, samyak yathAsthAnanyastopakarama ityayaH / ekAdhikAmi ko vizvAni etAni prastuTopayogapratipAdanaparANi, amUni ca liGgAvipariNAmataH zramaNIzrAvikrayorapi yojyAni, tasmAt taJcicAdivizeSamaviziSTAH zramamAjadayaH 'ubhayakAlaM' ubhayasandhyaM yadAvazyakaM kurvanti tallokottarika, bhAvamAzritya mAtrazvAsI yAvazyakaM ceti vA bhAvAvazyakaM, anA'pi avazyakaraNAdAvazyakatvaM tadupayogapariNAmasya ca madAvAd bhAvatvaM mukhavatrikAmatyupekSaNarajoharaNavyApArAdikriyAlakSaNadezastha anAgamatvAt noAgamatvaM bhAvanIya" iti / punaH zrIanuyogadvAravRttI zrIvIranirvANAt sahasravarSamamayasaMjAtaiH zrIharibhadrasUrimiH kRtAyAM 20 patre / evaM zrIanuyogadvAracUNAMvapi (14 patra) tathAhi "tassAhaNe jAmi marIrarajoharamuhaNaMThagAdi yAni davANi vANi kiriAvaraNataNato appiyANi" iti, tathaiva maladhAri-hemacandrasUrikRtAyAM anuyogadvAravRttAtrapi ( 30 patre ), tathAhi "tadaptikaraNaH raNAgni-utsAvakadamAni deharajoharaNamukhavakhikAdIni tasmijhAvazyake yathocitanyApAraniyogena arpitAni niyuktAni karaNAni yena sa tathA, mamUni ca cicAdivijheSaNAni liGgavipariNAmataH zramaNIzrAvakayorapi yojyAni / atra vRttidvaye cUNau ca tadaptikaraNa 237
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAcArIzata 119 // SEARCRARIARRIA iti vizeSaNasya zramaNazrAvakAdisambagdhinaH sadRzameva vyAkhyAnaM kRtaM tribhirapi grnthkRdbhiH| sUtre ca karaNazabdasya 4 zrAvakANAM hA rajoharaNaM mukhavastrikAdirUpa evArthaH pradarzitaH / punaH zrIAvazyake vandananiyuktI (543 patre), tathAhi | mukhavasti"avaNAmA dulahAjAyaM, AvattA vAraseva u / sIsA catvAri guttIo, tini do a pavesaNA / / 1203 / / kAdhikAra ega nikkhamaNaM ceva, paNavIsaM viaahiaa| AvassagehiM parisuddhaM, kiikammaM jehi kIraI // 1204 // 49 kikammA kArato, na hoi kiikmmaanjraabhaagii|pnnviisaamnnyr, sAhU ThANaM viraahiNto|| 1205 // " iha AvazyakacUrNI (42 patre)yathA-"duoNataM jAe velAi paDhama vaMdai taheva nippheDiUNaM puNo baMdai ahAjAte sAmane 8 joNinikkhimaNe asAmanne rayaharaNaM muhapottiyA colapaTTo ajoNinikkhamaNe aMjalI sIse kAUNa nniiti|" evaM zrIanuyo gadvAreSu SaDvidhA AvazyakakriyA mukhavastrikA-rajoharaNAdivyApArapUrvikA moktA / vandananiyuktI ca iha yathAjAtAvazyaka rajoharaNamukhavatrikA'vinAbhUtaM darzitaM, tacca sAdhUnAM zrAvakANAM ca zeSacaturvizatyAvazyakavat prAyaH samAnameva yujyate / zrAddhAn eva kevalAnAzritya vandanakavidheH kA'pi siddhAnte'nupalambhAt / nanvevaM zrAvakANAM colapaTTho'pi prasajyate, iti na vAcyaM, yato yathAjAtAvazyakaM sAmAnyena uktamapi pUrvAcAryasampradAyAt kiMcidvizeSaNameva jJeyaM / anyathA zramaNyA api mukhavasvikAvat colapaTTaH api prasajyeta / kazcidAha zrAvakANAM sarvAnuSThAneSu uttarAsajamudrA eva iti, tadayuktaM, Agame // 119 // sampradAye ca tathA'nupalambhAt , tathAhi "tuMgiyAe nayarIe majhaM majheNaM nigacchati, nigacchittA jeNeva pupphabaIe ceie teNeva uvAgacchati, uvAga 238
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ cchittA there bhagavaMte paMcaviheNaM abhigameNaM abhigacchaMti, taM jahA-sacittANa davANaM visaraNayAe 1 acittANaM | davANaM aviusaraNayAe 2 egasADieNaM uttarAsaMgakaraNeNaM 3 cakkhupphAse aMjalippaggaheNaM 4 maNaso egattIkaraNeNaM 5 jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchaMti, uvAgAcchattA tikkhuttI AcAhiNa pAhiNa karei, karittA jAva tibihAe / pajjuvAsaNAe pajuvAsaMti" iti zrIbhagavatIsUtre dvitIyazatake paMcamoddezake (137 patre) abhisekAo hatthirayaNAo paccoruhati, paccoruhitA avahaTTa paMca rAyakakuhAI, taM jahA-kharga1 chattaM 2 upphesaM 3 vAhaNAo 4 vAlavIaNaM 5, jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM paMcaviheNaM abhigameNaM abhigacchati, taM jahA-sacittANaM davANaM visaraNayAe 1 acittANaM davANaM aviusaraNayAe 2 egasADiyaM uttarAsaMgakaraNeNaM 3 cakkhuphAse aMjalipaggaheNaM 4 maNaso egattabhAvakaraNeNaM 5 samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, karittA vaMdati namasati, vaMdittA namaMsittA tivihAe pajuvAsaNAe pajuvAsati, taM jahA-kAiAe vAiAe mANasiAe, iti zrIaupapAtike (141 patre), ityAdi grantheSu zrAvakANAM sAdhUpAzrayAdipraveze uttarAsaMgaH sAkSAdukto'sti / nanu nAmamA pravezAnantaravidheyakRtyeSu zrAvikANAM tu praveze'pi uttarAsaMgo nA'sti, yaduktaM zrIbhagava-16 tIsUtre navamazatake 33 uddeze ( 457 patre)- "tae NaM sA devANaMdA mAhaNI dhammiAo jANappavarAo paccorahati 2 bahUhiM khujAhiM jAva mahattaragavaMdaparikkhitvA samaNaM bhagavaM mahAvIraM paMcaviheNaM abhigameNaM abhigacchati, taM jahA-sacittANaM davANaM viusaraNayAe, aci
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ cA vrata ma. 20 // cANaM davANaM avimoaNayAe viNayoNayAe gAyalaDIe cakkhuphA se aMjaliparagaNaM maNassa egattIbhAvakaraNeNaM jeNetra samaNaM bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AgrAhiNaM payAhiNaM karei, karitA baMdati nama'sati" iti // punaH - zrI aupapAtikasUtre ( 145 patre ) koNikabhAryAH subhadrApramukhAH, tathAhi " samaNaM bhagavaM mahAvIraM paMcaviNaM abhigameNaM abhigacchati, taM jahA sacittANaM dabANaM visaraNayAe, acittANaM dabANaM avisaraNayAe, viNaoNatAe gAyalaTThIe cakkhukAse aMjalipaggaheNaM maNaso egattakaraNeNaM samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AgrAhiNaM payAhiNaM kareMti, karitA caMdaMti na saMti" ityAdi / atredaM rahasyam - zrAvakANAM sAdhUpAzrayAdipraveze uttarAsa~gaH pratipAdito'sti zrAvikANAM tu tatrApi tadabhAvaH, tataH kathaM sAmAyikAdikriyAyAM uttarAsaMgaH 1, pratyuta sAmAyikAdau uttarAsaMgottAraNaM sarvatra | pratipAditamasti / yaduktaM upAsakadazAyAM SaSThAdhyayane ( 37 patre ), tathAhi "tara NaM se kuMDakolie samaNocAsae annayA |kayAi puvAvaraNDakAlasamayaMsi jeNeva asogatraNiA jeNeva puDhavisilApaTTae teNetra svAgacchara, uvAgacchittA nAmamuddagaM ca uttarigaM ca puDhavisilApaTTae Thavei, ThavittA samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtiyaM dhammapannattiM jvasaMpajittANaM viharai" 'dhammapannattIti' zrutadharmaprarUpaNA darzanagatasiddhAnta ityarthaH iti zrIupAsakavRsau SaSThAdhyayane / punaratraivA'dhikAre ( 37 patre ) devaparIkSA'nantaraM " teNaM kAleNaM teNaM samarpaNaM sAmI samosaDhe, tae NaM se kuMDakolie samaNovAsae imIse kAhAe laddhaDDe samANe haTTa jahA kAmadevo vahAM nimgacchara jAva pajjuvAsa" // iti zrIupAsakadazAyAM 240 zrAvakANAM mukhavastrikAdhikAraH 49 // 120 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThAdhyayane / kAmadevazcA'trava dvitIyAdhyayane (27 patre) evaM nirgato yathA "tae NaM se kAmadeve samaNovAsae imIse kahAe jAva laDhe samANe evaM khalu samaNo bhagavaM mahAvIre jAva viharati taM seaM khalu mama samaNaM bhagavaM mahAvIra vaMdittA namaMsittA tao paDiniyattassa posaha pArittaettika evaM saMpehei" ityAdi / iha kuNDakolikena tadaiva anyadA vA pratipannapIpadhena parimuktottarIyeNa zrutadharmaprarUpaNArUpAnuSThAnaM kRtaM / tathA-"evaM sAmAiaM kAuM paDikato vaMdittA | pucchai, so akira sAmAijhaM karito maurDa avaNei, kuMDalANi nAmamuI puSphataMbolaM pAvAraNagamAdI vosirati" ityAvazyakavRttau paSThAdhyayane (832 patre) prAvArazabdazca salomapaTottarAsaMgavAcakatvAt vyarthaH, tathAhi___ "paNhavi 1 koyava 2 pavAra 3 navatae 4 tahaya dADhigAlI 5 ya / duppaDilehiadase, eyaM bitiaM bhave paNagaM // 1 // iti, nizIthabhASye 12 uddezake-... "kharaDo taha puraTThI, salomapaDao tahA havai jINaM / sadasaM vatthaM palhavimAINamime u pajAyA // 1 // " iti pravacanasAroddhAre, 'vaikakSye prAvArottarAsaMgo bRhatikA'pi ca', iti zrIhemanAmamAlAyAM, evaM prAvArazabdasya arthadvaye sati ya eva vRttigataprAvaraNe mAdIyatipAThAnukUlaH, bahuzrutairAcIrNaH sa eva AcaraNIyatayA pramANa, AdizabdAca, salomapaTAdInAM parihAro bhaviSyati, ityAdyanekeSu sthAneSu zrAvakANAM mukhavastrikA bhaNitA'sti, aJcalena vandanaM na vA'pi dRzyate, yazca kRSNavAsudevadRSTAntaH kaizcitkathyate tatrApi yathA mukhavastrikayA vandanaM na bhaNita, tathA aJcalenA'pi nokaM / 'yattU asai puttassa aMteNaM ti' AvazyakacUNyakSarANi dRSTvA puttazabdena bhrAntAH santaste azvalena vandanaM vandanti, 8 sAmA021 24
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rIzata- // 121 // 50 tatrA'pi te mugdhAH prastAvaM na vidanti, yatastatra sAmAyikapratavivaraNe sAmAyikatratagrahaNAnantaraM ."aha ghare to se dvitIyauvaggahi rayaharaNaM asthi, tassa asai puttassa aMteNaM ti" akSarANi santi, sepAmayamarthaH-atha gRhe sAmAyikaM karoti | vandanakatadA tasya aupagrahika rajoharAeM asti. tena bhuvaM pramArjayati, tasya aupagrahikarajoharaNasya 'asaI' asattve abhAva mutthAya 'pottassa' vastrasya 'antena' aJcalena saMstArAdibhuvaM pramArjayati, etairakSaraiH svAdhyAyasaMstArAdibhUmipramArjanameva uktaM, na 8 dAtavyamivandanAdi / ityalaM prasaMgena vistarArthagaveSibhiH zrIvicArAmRtagrantho (104 patre ) drssttvyH|| tyadhikAraH // iti zrAvakANAM mukhvstrikaadhikaarH||49|| nanu-kSAmaNAdisamaye dvitIyavandanapradAnA'nantaraM zrIAvazyakavRttitRtIyAdhyayane ityuktaM yaduta 'khAmemi khamAsamaNo' ityAdi sarva sUtraM AvazyakAdivirahitaM tatpAdayatita eva bhaNati iti, tatrArthe kecid bhaNanti dvitIyavandanasUtra utthAya bhaNyate, kecid badanti utthAnaM vinA sthitena satA bhaNyate tatrArthe kiM satyaM kaH saMpradAyazca ? ucyate-iha dvitIyavandane niSkramaNavarjaH sarvo'pi vidhiH prathamavandanakavadukto'sti 'AvassiAe' iti padaM ca karaNamArgAnAgatatvAnna bhaNyate, tathA ca zrIAvazyakacUrNigranthe (47 patre), tathAhi "javaNijapucchA gatA, iANi avarAdhakhAmaNA, tAhe sIso pucchati pAemu paDito-jaM kiMci avaraddhaM khAme-12 tukAmo bhaNati-khAmemi khamAsamaNo ! devasi vaikkabhaM, vaikkamo nAma aikkamassa bIo avarAdho, so a vailamo je avassa karaNijA jogA virAhiA satya bhavatitti 'avassiAe' gahaNaM, divase bhavo devasio, devasiaggahaNeNa SSXXXSAXICA 242
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAiovi mahio, tAhe Ayario bhaNati 'ahamavi khAmemi tumeM pacchA eganikkhamaNaM nikkhamati, sIso tAhe lAbhaNati-paDikamAmi khamAsamaNANaM devasiAe AsAtaNAe tettIsaNNayarAe jaM kiMci" ityAdi yAvad "vosirAmi, evaM puNovi icchAmi khamAsamaNo taheva jAva vosirAmitti" / evameva pratyAkhyAnabhASye'pi, tathAhi-"taha majjhapacakkhANesu napi hu (1) sUrUmgagAyAi vosirai / karaNavihio na bhaNNai jahA AvasiyaAi viacchaMde // 9 // evaM khAmaittA puNo tatthaThio ceva addhAvaNayakAyo evaM bhaNai 'icchAmi khamAsamaNo' ? incAi sadhaM suttaM AvassiAevirahiaMpAyapaDio ceva bhnntitti|" punaH zrIyazodevasUrikRtAyAM vandanakacUrNAvapi evaM ca tatrastha eva ardhAvanatakAyaH punarevaM bhaNati "icchAmi khamAsamaNo" ityArabhya yAvat "vosirAmI"ti / tathaiva yogazAstratRtIyaprakAzavRttI paramayaM | vizeSo'vagrahAd bahiniSkramaNasahitaM AvazyakIvirahitaM daMDasUtraM paThatIti, tata AvazyakacUAdivacanAt karaNamArgAnAgatatvAt na dvitIyavandanakasUtra utthAyaiva bhavyate, karaNamArgo'pramANIkaraNe ca mahadasamaMjasaM syAditi, punarvizeSato| yuktiH zrIvicArAmRtasaMgrahAt ( 74 patre) avaseyA // 5 // // iti dvitIyavandanakamutthAya dAtavyamityadhikAraH / / 50 // nanu-sAdhUnAM AhAragrahaNAya kAni kulAni anujJAtAni kAni ca vA nipiddhAni ? ucyate--abArthe zrIAcArAMgasUtra dvitIyazrutaskandhe ( 297 patre ) prathamAdhyayanadvitIyoddezakAlApakasammatireva pramANaM, tathAhi "se bhikkhU pA bhikkhuNI vA jAva samANe se jAI puNa kulAI jANijA, taM jahA-umgakulANi vA bhogakulANi vArAi |
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzatakam / 122 / / nakulANi vA khattiyakulANi vA ikkhAgakulANi vA harivaMsakulANi vA esi akulANi vA vesi akulANi vA gaMDAgakulANi vA koTTAgakulANi vA gAmarakkhakulANi vA bukkAsakulANi vA aNNayaresu vA tahaSpagAresu vA kuThesu vA aduguchiesu agara|hiesa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM yA phAaM jAva paDiggAhijjA" / vyAkhyA-sa bhikSurbhikSArthaM praveSTukAmo yAni punarevaMbhUtAni kulAni jAnIyAt teSu pravizediti sambandhaH, tadyathA - ugrA - ArakSikAH 1 bhogA - rAjJaH pUjyasthAnIyAH 2 rAjanyAH - sakhisthAnIyAH 3 kSatriyA - rASTrakUTAdayaH 4 ikSvAkavaH RSabhasvAmivaMzikAH 5 harivaMzA-harivaMzajA ariSTanemivaMzasthAnIyAH 6 'esia 'tti goSThAH 7 vaizyA- vaNijaH 8 gaMDako nApito yo hi grAme udghoSayati 9 koTTAgAH kASTha takSakA vardhakina ityarthaH 10 bokkazAliyAH tantuvAyAH 11 kiyanto vA vakSyante ityupasaMharati, anyatareSu vA tathAprakA| reSu ajugupsiteSu kuleSu nAnAdeza vineyasukhapratipattyarthaM paryAyAntareNa darzayati, agoMSu yadi vA jugupsitAni carmakArakulAdIni maNi- dAtyAdikulAni, etadviparyayabhUteSu kuleSu, labhyamAnamAhArAdikaM prAsukameSaNIyamiti manyamAno gRhNIyAditi / " punarnizIthacUrNo bhaktapAnagrahaNAdI ete niSiddhAH, tathAhi - "kAlAvahIe je ThappA kathA te nijUDhA" bhaktapAnagrahaNAdau niSiddhAH, "je kulA jattha visae vi juMgiA te dugaMchiA" abhojyA ityarthaH, kammeNa 1 sippeNa vA 2 jAie vA ra kamme nhAviAiNo 1 sappe vi dvAramhAviAiNo hiGkAnhAviA terimAjAie pANAiNo 3 / punaratrArthe jAtamRtakasUtakapiNDaniSedhA'dhikArarUpaM ekaviMzatitamaM praznottaraM vilokyam // 51 // // iti sAdhUnAM bhaktapAnagrahaNAya yogyAyogyAdhikAraH // 51 // 944 sAdhUnAM yogyAyo gya AhAgrahaNaM adhikAraH 51 // 122 //
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAtha prati na kazcidvizeSa gaI maMgalaM" iti tatkAla tathApi havai maMgalami nanu-keSAMcid gacche "hoi maMgalaM" iti paThaMti, AtmanAM gacche tu "havai maMgalaM" iti tatkatham ? ucyate-satyaM, yadyapi 'havaI' 'hoi' ityetayoH pAThayoH atrArtha prati na kazcidvizeSaH, hoi maMgalamiti ca pAThe pratyuta zloko nA'dhikAkSarI bhavati, tathApi havaha maMgalamityeva paThanIyaM mahAnizothAdyanekAgameSu asyaiva pAThasya pratipAditatvAt, namaskArapaTalanamaskArapaMjikAdiSu grantheSu ca ityameva zreyohetutvena samarthitatvAt , bahuzvataiH AitatvAcca prayogaH / hoi maMgalamiti pATho mithyA visaMvAdavattvAd yathA zuktikAzakale ca rajatajJAnaM / nanu-Avazyake namaskAraniyuktI 'paDhama hoI maMgalaM' iti pAThena saMvAdasadbhAvAt , visaMvAdavattvAditi asiddhU, satyaM, kintu ayaM namaskAraniyuktipATho na namaskArapAuniyAmako'vya. bhicArAt , tathAhi-tatraiva 'bIaM havai maMgalaM' ityuktaM / nanu-'paDhama havai maMgalaM' iti pATho na uktaH chandobhaMgahetutvAt, chando hyatra zlokaH, sa cA'STAkSarapramANapAda eva bhavati nA'nyathA / ayaM ca navAkSarapAda iti cet, satyaM, kintu ArSazlokeSu bahuzo navAkSarasyA'pi pAdasya darzanAt , tathAhi-dazavaikAlike bhamaro Aviyai rasaM 1 tathA 'na ya koi uvahammaI'2 'chattassa ya dhAraNaTTAe' 3 tathA 'ahaM ca bhogarAyassa taM casi aMdhagavahiNo' 4 tathaiva zrIuttarAdhyayane (348 patre) ekAdazAdhyayane'pi, tathAhi "jahA se kaMboyANaM, Ainne kathae siyaa| Ase javeNa pavare, evaM havai bahussue // 16 ityAdi pUrvazrutaparakacanAnuyAyitvAt , 'havAi maMgalaM' iti ayameva pAThaH satAmupAdeya iti sthitam / evaM vicArAmRtasaMgrahe'pi (77 patre)|| havai maMgalamiti pAThaH samarthitastathA ca ttpaatthleshH| aparaM ca-AvazyakAdazeSu 'havAI' 'hoi' iti pAThadvayamapi dRzyate,
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArozatakam / // 123 // tathA upAMgacheda-granthakarma-granthAdyanekAgamAnuyogasUtradharaiH zrImalayagiribhiH Avazyaka vivRNadbhiH, "arihaMtanamu- hoI" meMkAroM" ityAdikA "eso paMce"ti paryantAH SaTgAthAH "havaha maMgala"miti pAThata eva likhitAH santi, evaM pravacana- galapAThasAroddhAravRttau api habadda maMgalamiti pAThaH samarthito'sti, tathAhi-yadyapyatra 'havaI' 'hoi' ityanayoH pAThayorarthe na niSedhAkazcidvizeSaH, tathApi aSTaSaTyAkSarArtha navakAre habai iti paThitavyaM, tato namaskArAvalikAdigrantheSu yantrapajhe uktamasti, 4 dhikAraH vizeSakAryotpattI cUlikAdhyAnaM yadA kriyate tadA dvAtriMzaddalakamale dvAtriMzaddaleSudvAtriMzadakSarANi sthApayitvA trayastriMzattamaM akSaraM madhyakarNikAyAM sthApyate, tato dhyAnaM kriyate, tato 'hoI' pAThe dvAtriMzadbhirakSaraiH dvAtriMzatkamaladalAnyeva pUryante paraM| madhyakarNikA zUnyaiva tiSThati, tato havai maMgalamiti pATho yuktaH, tathA caitatsaMvAdi pUrvAcAryakRtaprakaraNavacanaM "aDasaTThi akkharaparamANU, jiNasAsananavakArapahANU / aMtimacUlA tinni pasiddhA, solasaaTThanavakAra siddha // 1 // " na ca vAcyaM namaskArasUtre namaskArasya saptaSazyakSaravattvaM proktamasti, yataH 'eso paMcanamukkAroM' ityAdigAthA'pi namaskArasUtrasambadhinI nA'sti, kiM tu niyuktisatkA, tato "grAmo nA'sti, kutaH sImA ?" iti nyAyAt kathaM saptaSaSTyAkSaravattvaM namaskArasya ? mUlasUtraniyuktibhAvyacUrNivRttiTippanakAdiSu kA'pi nirdiSTaM na dRzyate na zrUyate ca / aSTaSaSTyAkSarapramANatvaM ca mahAnizIthAdiSu spaSTameva uddiSTaM, tathAhi // 12 // __ "taheva tadavatthANugamiaM ikArasapayaparicchinnaM tiAlAvagaM tittIsakkharaparimANaM eso paMcanamukkAro, sabapAvappapAsaNo / maMgalANaM ca sabesi, paDhama havai maMgalaM iyacUlaM ti "ahijaMti" mahAnizIthe tathA-'eaM tujaM paMca -%CTR 246
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMgalamahAsu adhassa vakkhANaM taM mahayA ya patredeNaM aNaMtagamapajjavehiM suttassa pihRnbhUyAhiM nijjucibhAmacUSNIhiM jaheva aNaMtanANadaMsaNa dharehiM titthayarehiM cakkhANiaM tahetra samAsao vakkhANijjaMtaM Asi, ahannayA kAlaparihANi doseNa tao nijattibhAsacUNNIo bucchinnAo, io a carcateNaM kAleNaM teNaM samaeNaM mahaDIpatte payANusArI vairasAmI nAma [ duvAlasaMga suahare ] pubadasaMgasuaharo samutpanno teNeso paMcamaMgalamahAsu asaMdhassa uddhAroM mUlasutassa majjhe lihio" iti mahAnizIthe / tathA namaskArapaMjikA- siddhacakrAdau "paMcapayANaM paNatIsa vaNNa cUlAi vaNNa titIsaM / evaM imo samappati phuDamakkharamaTThasaTThI // 1 // tathA aSTaprakAzyAM AgneyAdividigvyavasthiteSu daleSu pAdacatuSkaM "eso paMca namukkAro, sabapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca sabesiM, paDhamaM havai maMgalaM" // 1 // iti dhyAyet, tathA bRhannamaskAraphale "santa paNa satta satta ya navakkhara pamANa ca / tittIkrabhU, Dumaraha navakAravaramaMtaM // 1 // " ityAdyanekAna sthAnAni aSTaSaSTivarNAtmaka namaskAradarzakAni / iti namaskArasyA'STaSaSTyakSarapramANatvaM, evaM zrIsaMghAcAra bRhadvRttau ( 210 patre ) zrIdevendrasUribhirapi havai maMgalameva pAThaH samarthitaH / tathA ca tatpAThaH -- siddhAnte'pi sphuTAkSare: havar3a maMgalamiti bhaNitaM, tathAhi mahAnizIthacaturthAdhyayanasUtraM - "taheva tadavatthANugamiaM ikkAra sapayaparicchinnaM tilAvagaM tittI- / sakkharaparimANaM eso paMcanamukkAro, samrapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savesiM, paDhamaM havai maMgalaM // 1 // " iaM cUlati mahi-baMtIti prakRtaM / tadaiva hava maMgalamityasya sAkSAdAgame bhaNitatvAt prabhuzrIsvAmiprabhRti subahuzruvasuvihitasaMvidha pUrvAcAryasaMmatatvAcca paDhamaM havAi maMgalamiti pAThena aSTaSaSTyakSarapramANa eva namaskAraH paThanIyaH / tathA ca mahAnizIthe 247
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA __ "eaMtu jaM paMcamaMgalamahAsuakhaMdhassa vakkhANaM taM mahayA parvadheNaM aNatagamapajjavehiM suttasma ya pi hu bhUAhiM nijatti-18 hoI" rIzata- bhAsacUNNIhiM jaheva aNaMtanAgadasaNadharehiM titthayarehi vakkhANitaM taheva samAsao vakvANijataM Asi, aha annayA galaMpATha. kAmaparihAbhiyoga sAo nitibhAsacUNNIo vucchinnAo, io a vaccaMteNaM kAlasamaeNaM mahaDDIpatta payANusArI niSedhA vaharasAmI nAma duvAlasaMgasuahare samuppanne, teNaso paMcamaMgalasuyakhaMdhassa uddhAro mUlasuttassa majjhe lihio, mUla-1 vikAsa // 124 // sutvaM puNa muttattAe gaNaharehiM atthattAe arihaMtehiM bhagavatehiM dhammatitthayarehiM tiloyamahiehiM vIrajiNidehiM pnnviaNti2| esa vuhasaMpayAo, ittha jattha jastha payaM paeNANulagga suttAlAvagaM na saMvajjhai tattha tattha suaharehiM kulihiadoso na dAyabo kiM tu jo so eassa aciMtaciMtAmaNikappabhUassa mahAnisIhasuakhaMdhassa puvAyariso Asi, tahiM ceca dAkhaMDAkhaMDIe uddehiAehiM heuhiM bahave pattagA parisADiA tahAvi accaMtasumahatvAisayaM imaM mahAnisIhasuakhaMdha kasi NapavayaNassa paramasArabhUyaM, paraM tattaM mahatthaMtikaliUNaM pavayaNavacchallattaNeNaM tahA bhavasattovayAraaMca kAuM, tahA ya AyahiduAe AyariaharibhaddeNaM jaM tatthAyarise diTuM taM sarva samaIe sohiuNa lahi aMti, annehiM pi siddhaseNadivAyara8 vuhavAIjakkhaseNadevaguttajasabaddhaNakhamAsamaNasIsaraviguttanemicaMdajiNadAsagaNikhamagasaccasiripamuhehiM jugappahANasuaharehiM bahamaniamarNa ti" / atra sUtraM vyAkhyAyate, asya vyAkhyAna-yadeva zrIvajrasvAminA chedagranthamadhye likhitaM tadeva // 124 // bhaktibahumAnAtizayato vizeSatazca bahubhavyasattvopakArakamiti kRtvA darzyate / tathAhi "se bhayavaM kimaassa aciMtaciMtAmaNikappabhUassa paMcamaMgalamahAsuakhaMdhassa suttatthaM pannattaM ? goyamA ! iya eyassa 0 .. .
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ aciMtaciMtAmaNikappabhU-assa paMcamaMgalamahAsuakhaMdhassa NaM suttatthaM panattaM / taM jahA-je NaM paMcamaMgalamahAsuakhaMdhe se the siyalAgamaMtarovavattI tilatilla 1 kamalamayaraMda 2 sabalogapaMcasthikAyamiva 3 jahRtva kiriyANuvAyasanbhUya guNukittaNe jahi-dU cchiyaphalapasAhage ceva paramathuivAe sA ya paramathuI kesiM kAyavA sabajaguttamANaM sabajaguttame aje kei bhUe je kei bhavati / je kei bhavissaMti, te savvevi, arihaMtAdao ceva, no NaM azceti, te apaMcahA-arihaMte 1 siddhe 2 Ayarie 3 uvajjhAe 4 sAhuNo a5, tattha eesiM ceva gacchassa sambhAo imo, taM jahA-sanarAmarAsurarasa NaM sabassa ceva jagassa aTThamahApADiherAipUAiDavalakkhiyaM aNNanasarisamaciMtamappameaM kevalAhidviaM, pavaruttamatattaM arihaMti ti arahatA arihaMtA 11 // evaM aMtae eesi namukkAro 'eso paMcanamukkAroM' kiM karijjA ? sarva pAvaM nANAvaraNIAikammaM nissesaM taM payariseSaNaM diso | disi nAsai 'sabapAvappaNAsaNo' esa cUlAe paDhamo uddeso "eso paMcanamukkAro, saJcapAvappaNAsaNo" kiMviho UM? magge| nizANasuhasAhaNikakhamo sammadasaNAiArAhao, ahiMsAlakkhaNo dhammo taM me lAijati maMgalaM mamaM bhavAo saMsArAo gamijjAo tArija vA maMgalaM 2 baddhapuTThaniddhattanikAiaTThapayAraM kammarAsi me gAlijA vijavijatti maMgalaM, 1 eersi sasi annasiM ca maMgalANaM kiM! par3hamaM Aie arihaMtAIrNa thuI ceva maMgalatti samAsatthutti" saMghAcAravRttau ( 218 ptre)|| ||iti "hoi maMgalaM" iti paatthnissedhaadhikaarH||52|| nanu-azana-pAna-khAdima-svAdimAnA AhArANAM vivecanaM kathaM jJAyate ? / ucyate-zAstrasammatyA tadavabodhAt , kA zAkhasammatiH?, ityAha-zrImatkharataragacchAdhirAja-zrIjinabhadrasUripaTTapUrvAcalaprabhAkarazrIjinacandrasUriziSya-zrImerusu %AA% 249
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rIzata ALA // 125 // ndaropAdhyAyavinirmitazrISaDAvazyakabAlAvavodhe paJcAnAmapi nirNayapratipAdanAt , tathAhi-asana kahatAM anna-cokhA jvAra azanAdivaraTI muMga pramukha sarvadhAna, sAta sattu gihu~ [ Adi nA sarva loTa sarvarAva sAlaNA lADu pramukha sarva pakvAnna, sUraNAdi nirNayAsarva kaMda dUdha dahI maMDAdika sarva kelavI vastu, hIMga vesaNa virayAlI lUNa saiMdhavAdika e sarva asana mAMhi jANivA / / |dhikAraH hive pAnaka kahatAM AchaNa jabodaka tuSodaka taMdulodaka uSNodaka zuddhodaka kahatAM varNAkSya pramukhasarvazrapakAya pAnaka jANivA, athavA kASThaja piSTaja surAdi drAkhanApANI sAkara AMbilapANI ikSurasAdi kAkaDI cIbhaDA kAliMganA jala ityAdi sarva pAnaka jANavA / 21 dive khAdina kahala zurUdhI bAlera khajUra drAkha vidAma sekyuM dhAna AMbA kelA kAkaDI 4 akhoDa khAreka pramukha sarva mevo ityAdika khAdima // 3 // hive svAdima kahatAM taMbola suMTha mirI piMpala haraDe baheDA hai tulasI kaselo kAtho jeThImadha tamAlapatra elacI lavIMga vIDaMga kAThI ajamo ajamoda kuliMjaNa cINIkabobA kacUro kAMTAselIyo motha haraDe kuMbhaThau pAna sopArI pokaramUla javAsAmUla bAvacI bAlauchAlI dhavachAli khayarasAra khejaDachAli e sarva svAdima // 4 // hive niMbake-chAla mUlapAna silI gomUtra giloi kaDUkiriyAtau ativiSa kuDau sUkaDirAkha / rohaNI pIpalAmUla vaja dhamAsau nAhiM rIMgaNI elIyo ciNoTI kayara boranAmUla kathAriyau kuMvAri ityAdi aNAhAra n5 // piNi e aNAhAra jau icchA pAkhai aniSTa paNai lIje to, ane jau bhAvatA lIje to AhAramAhI paDada iti / // 125 / / zrItaruNaprabhasUrikRtabAlAvaboghe tu evaM, tathAhi caturvigha AhAra azana pAna khAdima khAdima tatra azana-odana saMdhyA cokhA sasu muMga rAva khaMDakhAdyAdi pakkA 250
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ K ARRIERREGACASS nabheda dUgdha dadhi sUraNA maMDakAdika jANavo, tathA ca bhaNitaM-"asaNaM bhoaNa sattUga, muMgAjagarAikhajaga vihiiy| khIraNAI sUraNAI, maMDaga pamiI a vinneaN||1||" AchaNa javodaka tuSodaka taMdulodaka uSNodaka zuddhavikaTa apkAya samagra panaka nAga, tadyathA-pANaM sopIrajavA-denAi cittaM surAi ceva / AukAo sabo, kakaDagajalAiaM ca tahA // 2 // atra cittaM surAiamiti citra nAnAprakAra kASTha piSTajAtibhedabhinna surAmadhu Adizabdato drAkSA zarkarA pAnakAdi apkAya sagala karkaTI virbhaTI pramukhano jala tathA kAliMga jalAdika sagalaM jANavU // 2 // nAlikera khajUra drAkSA bhRSTadhAnyAdika Amraphala raMbhAphala karkaTI phaNasAdika palusupuNi sagalo khAdima jANavU, tathA ca bhaNitaM ca "bhatto saMdaMtAI, khajUraM naalikerdkkhaaii| kakkaDaaMbagapaNasAi, bahuvihaM khAima neyaM ||1||dNtvnnN taMbolaM, 6 suMThi pippalI miraca haritakI vibhItakatulasI pramukha svAdima jANavU, tathA ca bhaNitaM-"daMtavaNaM taMbolaM, cittaM tulasI vaheDamAI a| maha pippalI suMThAI, aNegahA sAimaM neyaM // 1 // " evaM tapAgacchanAyakazrIsomasundarasUripadapUrvAcala bhAskarazrImunisundarasUrikRtaSaDAvazyakabAlAvaboghe'pi, tathAhi& cihuM prakAre AhArasyuM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA azana kahatAM-zAli uvAri baraTI pramukha sarva odana munAdika sarva kaThaula sAttuyAdika sarva loTa peyAdika sarva timaja modakAdika sarva pakavAna sUragaNAdika sarvakaMda maMDakAdika sarva kelavI vastu e sarva azana kahiu, valI vesaNa virahAlI AmalA sa~dhava kaThipatra hAlIbuDa lUNa hIMga e azana mAMhi Avai 1 pAna kahatAM pANI kAMjika java godhUma jvAri cokhA kAkaDI Adi-Ix AWASAKECUAIGHEXAK 251
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rIzatakam / // 126 // kanuM dhoSaNa, anai sarva jalAzaya taNo akAya, e pAna kahijaha, sAkarapANI dAkhapANI AMbalapANI ikSara- azanAdi. sapANI pramukha sarva sarasa pANI pAna kahatAM Avai, piNi vyavahArai azana, jinuM jinuM khAimaM svAdima kahijahA nirNayAsukhaDI sekyuM dhAna sarva khArika ToparAM drAkSA bidAma akhoDa khajUra pramukha sarva mevo, kAkaDI Ama phalasAdikadhikAraH sarva phala svAdima kahijai, svAdima kahatAM suMThi haraDai pIparI mirI ajamau kAyaphala kasela kAtho khayarasAra | 53 jeThImadha vaja tamAlapatra elacI lavaMga viDaMga kAThI viDalavaNa ajamoda kuliMjana pIpalImUla cINIkavAlA kacUra hai| motha kaMTAserIyo kapura saMcala haraDA baheDA AmalA kumaThau pAna pugI hiMgulASTaka hIMga trevIsau puSkaramUla javAsAmUla vAvacI bAula chAli khejaDachAli e svAdima kahijai, guDasvAdima kahijai, piNi vyavahArai azana, jIkuM kuMnIra sAkara vAsiu suMThano pANI haraDeno yANI e lIje nIsAgara gohuve to, namaspo hui so nahi, tivihAra paccakkhANi je sUjhai ihAi svAdimaji, jIro pravacanasAroddhAramAMhi svAdima kaDaM chai, anai zrIkalpavRttau khAdima kaDaM chai, e cAra AhArano vicAra nIMbanI chAli mUlAnAM pAMdaDAM sIlI gomUtra gilo kaDUkiriyAtuM ativiSa kaDuo sukaDarAkha haladrA rohaNi upaloTa vaja triphalA paMcamUlaniMba dhamAsau nAhi AsagaMdhi rIgaNI elIyo gUgala haraDA chAli bauNamUla corImUla kaMthArImUla kayaraDAnubhUla ghumADI AchI majITha bola bIyuktaM kuMvArI ityAdika vIjuI je aniSTa paNai IN // 126 // icchA pAkhA lIjai te cihu~ AhAramohi ekai bhAMgai nahi, aNAhAra jANavo / vicAragraMthe anAhAragAthA yathA-14 "abhayakkha phalAmalae bhUniMbAkaDu agiloa rkhaaii| jogoniMbAiNaM tayAMi pattANi aNAhAro // 1 // " iti, zrIvi 252
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmA0 22 | zeSakalpacUrNau paJcamodezake'pi yathA - " aNAhAra gAhImo" aMkAiaM chalA nivAINaM mUlaM paMcamUlAdiphalaM addAmalaya harItagavaheDagAdi se saMti, aNAhAraM muktvA jaM anaMtaM AhAramiti / punarbhaNitaM - aNAhAro moachalI mUlaM ca phalaM ca hoi aNAhAro pUrvArdha, 'mokaM' kAyakI, 'chalI' niMvAditvaka 'mUla' ca paMcamUlAdikaM 'phalaM' ca AmalakavibhItakAdikaM etat sarva anAhAro bhavatIti cuurnniH| nizIthacUrNo lu yA nivAdInAM lala-trakU, yacca teSAmeva niMbolikAdiphalaM yacca tezametra mUlaM evamAdikaM sarvamanAhAra iti / atra zrImerusundaropAdhyAyakRta- bAlAvabodhAt zrImunisundarasUrikRtabAlAvabodhe svAdimamadhye etAni nava 9 vastUni adhikAni santi, tathAhi - "kAyaphala 1 biDalavaNa 2 pIpalImUla 3 kapUra 4 saMcala 5 baheDA 6 AmalA 7 hiMgulASTaka 8 hiMgulItrevisa 9 / punaretasmAd etasmin anAhArakamadhye'vyayaM 11 vizeSaH tathAhi - " halada 1 upaloTa 2 triphalA 3 AsagaMdha 4 gUgala 5 haraDechAli 6 vaNimUli 7 puMmADa 8 AchImajITha 9 bola 10 vIyaDa 11 / tathA zrImerusundarasUrikRta vAlAvabodhe pIpalImUlaM anAhAramadhye protamasti / zrImunisundarasUrikRta bAlAvabodhe pIpalImUlaM svAdimamadhye proktamasti / tathA tapAgacchIyaratna zekharasUriNA'pi zrAddhavidhikaumudIgranthe azanAdInAmevaM vivecanaM likhitamasti, tathAhi azanAdivibhAgaHzcetthaM - "anna- pakkAnna - maMDaka -saktakAdi - kSudhopazamanasamarthabh azanaM 1 takrodaka-madyAdi pAnaM 2 phalekSupRthukasukhamakSikAdi khArtha 3 svAyaM zuMThI haritakI - pippalI- marica-jIraka- ajamaka jAtiphala jAyaMtrI kaselaka-kacchakakhadiravaTikA - jyeSThImadhu-taja-tamAlapatra- elavI- lavaMga- kAThI viDaMga-biDalavaNa-ajaka 253
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ saanaacaariishtkm| // 127 // ajamoda-kuliMjaNa-pippalImUla-dimauka-bAlA-karaka-mustA-kaTAsAleyoM-karpUra-saMcala-haraDAM-bibhItaka kuMbhaTau-abbUladhava- azanAdikhadira-khejaDAdichaThIpatra-pUga-hiMgulASTaka-hiMgatrevIso-paMcamUla-puSkaramUla javAsakamUla-bAvacI-tulasI-kapUrI-kaMdAdikaM jIrakA nirNayAsvabhASyaM 4 / pravacanasAroddhArAbhiprAyeNa khAdyaM, kalyavRttyabhiprAyeNa tu svAdyaM, ajamakaM khAdyamiti, kecitrAdhikAraH .. sarva svAdyaM elA-karpUrAdijalavat tat dvividhAhArapratyAkhyAne kalpante / vesaNa-virayAlI-soyA-kauThavaDI-AmalAgAMTI-81 ] 53 AMbAgolI-kauThIya lIvUI-patra-pramukhakhAdyavAdinA dvividhAhAre na kalpate, trividhAhAre tu jalameva kalpate, tatrApi haMkAnIraM sAkarI-kapUra-elA-kacchaka-khadiracUrNa-kasellaka-pADalAdijalaM ca nItaritaM gAlitaM vA nA'nyathA, zAkheSu / madhu-guDazarkarA-khaMDAdyapi khAdyatayA, drAkSA-zarkarAdijalaM takrAdi ca pAnakatayA uktaM, paraM dvividhAhArAdau na kalpate / uktaM ca tannAgapurIyagacchapratyAkhyAnabhASye| "dakkhApANAIaM, pANaM taha sAimaM guDAIaM / paDhiraM suaMmi tahaghi hu, tittIjaNagaMti nAyariyaM // 1 // " khiyA saMbhoge caturvidhAhAro na bhanyate, bAlAdInAM oSTAdicumbane tu bhajyate / dvividhAhAre tu tadapi kalpate, pratyAkhyAnaM hi kAbalikAhAraviSayameva, na tu lomAdyAhAraviSayamapi / anyathA upavAsAcAmlAdeH vapurabhyaja-gaDakaramba- // 127 // bandhanAdinA'pi bhaGgaprasaGgAt, na caivaM vyavahAro lomAhArasya nirantaraM saMbhavena pratyAkhyAnAbhAvaprasaMgAt 4 anAhAratayA vyabahiyamANAni yathA-paMcAMga niba 1 mUla 2 gaDacI 3 kaDU4 kiriAtaDa 5 ativiSa 6 kuDau 7 254
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ cIDa 8 sUkaDI rakSA 10 haridrA 11 rohiNI 12 upaloTa 13 vaje 14 triphalA 15 bAulI 16 iti, anye dhamAsau 17 nAhi 18 AsagaMdhi 19 rIMgaNI 20 eliyo 21 gUgala 22 haraDAdAli 23 varSANi 24 badarI 25 kaMtheri 26 karIramUla 27 pumADa 28 bodharI 29 ADImajITha 30 bola 31 bIyara 32 kuMyArI 33 citraka 34 kaMduru 35 prabhRti aniSTasvAdaM rogAdyApadi caturvidhAhAre'pyetAni kalpante // 53 // // iti azanAdinirNayAdhikAraH // 53 // nanu kecit zRMgATakAnAM abhakSyatvaM anantakAyatvaM ca pratipAdayanti tatsatyaM asatyaM vA ? ucyate- ye teSAM abhakSyatvaM anantakAyatvaM ca pratipAdayanti te sarve siddhAntAnabhijJA eva, yata uktaM zrIkharataragacchAdhirAja-zrIjinabhadrasUripaTTAlaGkAra- zrIjinacandrasUrivijayarAjye zrImuni merusundaropAdhyAyaiH saMghAbhyarthanayA kRtavArtika sArdhazatakapraznottare 49 prane, tathAhi siMghoDAdijIvA vanaspatisattarImAMhi kahyA chai anai abhakSya anantakAya kadvai te kima 1 tatrArthe siMghoDA abhakSya anantakAya na huye, je abhakSya anantakAya kahai te siddhAntanA jANa nahIM, yataH prajJApanAsUtre ( 34 patre ) - "siMghADagassa gucchA, aNegajIbo u hoi naayo| pattA patteajIvA, dunni ya jIvA phale bhaNiA // 51 // " iNi kAraNi bihuM jIvano phala sAdhAraNa anantakAya na thAyara, jeha bhaNI prajJApanA vRttimAMhi kahyo chaI, "sAdhAraNastu niyamAdana 255
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ X sAmAcA jAntakAya eveti, kAmadIpakadravya bhaNI jaja TAlai to jima dUdha nalyai pravAhai, timatehI na lyau paNi abhakSya anantakAya nahI zRGgATarIzata- iti|nnu-trhi tadbhakSaNe na doSaH? na etadaktuM yuktaM, dharmArthinAM zrAvakAdInAM teSAM abhakSyatvena agrAhyatvena pratipAdanAt / kANAm km| yaduktaM zrIjinavallabhasUribhiH zrAddhakula ke zrAvakANAM abhakSyaniyamAdhikAre, tathAhi "mahu 1 makkhaNa 2 saMghADaga 3 abhakSyAgorasajuavidala 4 jANiamaNataM 5 / aNAyaphalaM 6 vayaMgaNa 7 paMcuMvari 8 mavi na bhuMjaMtiti // 1 // " tathA "kahanu dhikAra // 128 // 54 kujjA sAmannaM, jo kAme na nivaare|" iti padadvayasya vyAkhyAM kurvadbhiH zrIharibhadrasUribhirapi (85 patre) zRMgATakAnAM | dravyakAmatvaM vikaTamAMsatulyatvaM ca pratipAditamasti, tathAhi "zabdarUparasagaMdhasparzAH mohodayAbhibhUtaiH sattvaiH kAmyanta le iti kAmAH, mohodayakArINi ca yAni dravyANi zRMgATakavikaTamAMsAdIni tAnyapi madanakAmAkhyabhAvakAmahetutvAvyakAmA iti / evaM zrIprajJApanAsUtravRttyorapi prathamapade-tathAhi-zRGgATakaphale jIvadvayaM pratyapAdi, tathAhi "siMghADagassa guccho, aNegajIvo u hoi nAyadho / pattA patte ajiA, donni ya jIvA phale bhnniaa|| 51 // " vyAkhyA-"siMghADagasse"tyAdi zRGgATakasya yo gucchaH so'nekajIvo bhavati jJAtavyaH, tvakzAkhAdInAM anekajIvAtmakatvAt , kevalaM tatrApi yAni patrANi tAni pratyekajIvAni, phale punaH pratyekaM ekaikasmin dvau dvau jIvau bhaNitau iti / punaH "dunnijiA siMghADaga-phalaMmi je kei nAliA baddhA / puSpA saMkhijajiA, thoharimAINaNaMtajiA // 1 // " ityAdi gAthAcatuSTayaM darzanasaptatikAyAmasti / evameva banaspatisaptatikAyAmapi / tathaiva 256
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIcandrAcArapi svakRtayogavidhI samyaktyAropaNAnantaraM zrAvakavarjanIyadvAviMzatyabhakSyapratipAdaka gAthAdvayaM pratyapAdi, tathAhi "paMcuMbara cauvigaI, anAyaphala kusumahImavisakarage / maja rAIbhoyaNa, gholavaDA rIgaNI ceva // 1 // papoTaya saMghADaya, vAyaMgaNa kAIvaNe ya taha ceva / bAvIsaM davANi, abhakkhaNIyAni saDDANaM // 2 // " evaM zrIjinapatisUriziSya-zrIpUrNabhadrakRta zrIkRtapuNyakacaritre'pi zRGgATakAnAmabhakSyatvaM, tathAhi-"macaM 1 mAMsaM 2 navanItaM 3, madhU 4 dumbarapaJcakam 9 / anantakAya 10 majJAta-phalaM 11 rAtrI ca bhojanam 12 // 1 // AmagorasasaMpRkaM, dvidalaM 13 puSpitaudanam 14 / dabhyahatiyAtItaM 15, sandhAnaM 16 kuthitAnnakam 17 // 2 // bahuvIjaM yacca phalaM 18, zaMgATakAn 19 sarvamRttikA 20 karakAn 21 1 hima 22 viSa 23 vRntAkIphala 24, gholavaTAna 25 varjayet zazvat // 3 // ' atrA'yaM paramArtha:-zrIpravacanasAroddhArAdau jhaMgATakAni dvAviMzatyabhakSyamadhye nA''nItAni, paraM zrIcandrasUrikRta-yogavidhigranthe, zrIpUrNabhadrakRta-zrIkRtapuNyakacaritre ca proktatvAt 1 mohodayakAritvAt 2 jIvaddhayayuktatvAt 3 vikaTamAMsatulyatvena gaNitatvAt 4 dharmArthinAM zrAddhAdInAM abhakSyANi agrAhyANi jJeyAni // 54 // // iti shRnggaattkaanaambhshytvaadhikaarH||54|| nanu-lavaNa 1 haritAla 2 manaHzilA 3 pIpalI 4 khajUra 5 drAkSA 6 harItakI 7 patra 8 puSpa 9 phala 10 prabhRtInAM prAsukatvaM bhavati na vA ?, ucyate-bhavati, kathamityAha-zrIbRhatkalpasUtravRttiSu yojanazatAgamanAdikAraNaiH teSAma 257
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzatakam / EMAI+A lavaNAdi. saptAnAM prAsukAdhikAraH 55 // 129 // cittatvaM pratipAdanAt , tathAhi-atha kSetratastu Aha-"joyaNasayaM tu gaMtA aNahAreNaM tu bhaMDasaMkaMtI / vAyAgaNidhUmeNa ya, viddhatthaM hoi loNAI // 1 // " lavaNAdikaM vastu svasvasthAnAd gacchat pratidina bahubahutarAdikrameNa vidhvasthamAna yoja-da nazatAt parato gatyA sarvathaiva vidhvasta-acittaM bhavati / aho ! zastrAbhAve yojanazatagamanamAtreNaiva kathaM acittIbhavati ? ityAha-"anahAreNa" yasya yadutpattidezAdika sAdhAraNa tato vyavacchinnaM, svopaSTaMbhakAhAravicchedAt vidhvasyate, tacca lavaNAdikaM bhANDasaMkrAntyA pUrvasmAt bhAjanAd aparabhAjaneSu yadvA pUrvasyA bhaNDazAlAyA aparasyAM bhaNDazAlAyAM caMkramya- mANaM vidhvasyate, tathA vAtana vA agninA vA mahAnasAdI dhUmena vA lavaNAdikaM vidhvastaM bhvti| "loNAI" ityatra Adi. zabdAt amI draSTavyAH / sthAnAGgasUtre (54 patre) "hariyAla 1 maNosila 2 pippalI ya 3 khaz2ara 4 muddiA 5 abhayA 6 / AiNNamaNAiNNA te'vi hu emeva nAyabA // 1 // vyAkhyA-haritAla-manAzilA-pippalI-khajUrA-ete pratItAH, mudrikA-drAkSA, abhayA harItakI, ete'pyevameva lavaNavat yojanazatagamanAdibhiH kAraNaiH acittIbhavanto draSTavyAH, paraM eke atra AcINAH apare anAcIrNAH, tatra | pippalIharItakIprabhRtaya AcIrNA iti kRtvA gRhyante, khajUramudrikAdayaH punaranAcIrNA iti ne gRhyante, atra sarveSAM sAmAnyena pariNamanakAraNamAha "AruhaNe, oruhaNe nisiaNa goNAiNaM ca gAumhA / bhumAhAracchee, upakameNeva pariNAmo // 13 // " zakaTe gapAdipRSThe ca lavaNAdInAM yadbhUyobhUya ArohaNamabarohaNaM ca tathA yattasmin zakaTAdau lavaNAdibhAropari manuSyA SECREC // 129 // 258 %
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ - niSIdanti, teSAM gavAdInAM ca yaH ko'pi pRSThAdigAtromA tena vA pariNAmo bhavati, tathA yo yasya bhaumAdikaH pRthivyAdikaH AhArastavyavacchede tasya pariNAma upakramaH zastraM, "upakramyate jIvAdInAM AyUMSi anena iti vyutpatteH, tacca zastraM tredhA, svakAyazastraM parakAyazastraM tadubhayazastraM ceti, tatra svakAyazastraM yathA-lavaNodakaM madhurodakasya, kRSNabhIma vA pAMDurA bhaumasyeti, parakAyazastraM yathA-agniH udakasya, udakaM cA'meriti 2 tadubhayazasvaM yathAudakamRttikA zuddhodakasyetyAdi / evamAdIni sacisabastunAM pariNamanakAraNAni mantavyAni, gataM kSetrato lakSaNam / | atha kAlata Aha "uppalaparamAI puNa, uNhe dinnAi jAma na dharatI / muggaraMgajU hiAo, uNhe chUDhA cira hu~ti // 1 // magadaMtIpupphAI, udae chUDhAi jAma na dharatI / uppalapaumAI puNa, udae chUTA ciraM huMti // 2 // " utpalAni pajhAni ca udakayonikatvAt , uSNe Atape datsAni yAma-praharamAtraM kAlaM na dhriyante na avatiSThante, kiMtu praharAdarvAgeva acittIbhavanti, mudrANi magadaMtipuSpANi-yUthikApuSpANi ca uSNayonikatvAt , uSNe kSiptAni ciramapi kAlaM bhavanti sacittAni evaM tiSThantIti bhAvaH / magadantikApuSpANi uSNe | uSNodake ] kSiptAni yAma-praharamAtramapi na dhriyante, utpalapadmAni punaH udake kSiptAni ciramapi bhavanti, gataM kAlato lakSaNam / / atha bhAvata Aha,-"pattANaM puSphANaM, saraDuphalANaM taheva hriaann| viTTami milANami, nAyava jIvavippajaDaM // 1 // " patrANAM puSpANAM saraDuphalAnA abaddhAsthikaphalAnAM tathaiva haritAnAM vA sthUlAdInAM sAmAnyataH taruNavanaspatInAM pAhU 259
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ A lavaNAdi satAnA prAsukAdhikAra sAmA nmU lanArenjale sahi jJAtavyaM yathA jIvavipramuktametad patrAdikaM, uktaM bhAvalakSaNam / taduktau ca samarthitaM caturvidha rIzata sacittAcittajJAnadvAra iti / evameva zrIsthAnAGge dvitIyasthAnake prathamoddezake (53 patre), tthaahikm| kA "dubihA puDhavikAiyA paznattA, taM jahA suhamA ceva bAyarA ceva 1, evaM jAva duvihA vaNassaikAiyA patnattA, taM jahA 18 suhumA ceva bAyarA dheva 5 duvihA puDhavikAiyA mannattA, taM jahA pajjattagA ceva apajjattagA ceva 9 evaM jAva vaNassai- // 130 // kAiA 10 duvihA puDhavikAiyA pannattA, taM jahA pariNayA ceva apariNayA ceva 11 // duvihA puDhadhI ityAdipasUtrI pariNatAH, svakAyaparakAyazastrAdinA pariNAmAntaraM ApAditAH-acittIbhUtA ityarthaH / tatra dravyataH kSetrAdinA mizreNa dravyeNa, kAlataH pauruSyAdinA [mizreNa ] kAlena bhAvato varNagandharasasparzAnyathAtvena pariNatAH, kSetratastu "joyaNasayaM tu gaMtA apAhAreNaM tu bhNddsNkNtii| vAyAgaNidhUmeNaya, viddhatthaM hoi loNAi // 1 // hariAla maNosila pippalI a khajUra muddiA abhayA / AinnasaNAinA, te'vi hu emeva nAyabA // 2 // AruhaNe ohahaNe, nisiaNa goNAiNaM ca gAumhA / bhUmAhAracchede, uvakkameNeva pariNAmo // 3 // " / 'aNahAreNa ti svadezajAhArAbhAvena iti, bhaMDasaMkaMtIti bhAjanAd bhAjanAntarasaMkrAntyA kharjurAdayo'nAcaritAH, pAlarApAnAparatA abhayAdayastu AcaritA iti, pariNAmAntare'pi pRthivIkAyikA eva te, kevalaM acetanA iti, kathaM anyathA acetana-1 pRthivIkAyapiNDaprayojanAbhidhAnamidaM syAt !, yathA "ghaTTagaDagalagalevo emAdi payoyaNaM bahuhA" iti 'evaM' ityAdi mAgitra, tadevaM paJcaitAni sUtrANi / / %A9-MARRASHTRA // 130 // 260
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM zrInizIthacUrNipaJcadazoddezake'pi, tathAhi-coaga Aha indhanAbhAve kathamacittaM bhavati ? AcArya Aha-"aNAhAreNaMti jassa jaM sAdhAraNaM, jo burichana AhAravicched vidhvasaM Agacchati / jahA puDhavI u bucchinnaM loNAI ca loNAi, joyaNasayamagaryapi saThANe, antare vA viddhasai, joyaNasyA u pareNa acittaM sabahA bhavai, bhaMDasaMkaMtIe pucabhAyaNAo anaM pi bhAvaNaM saMkAminjai, bhaMDasAlAo vA annaM bhaMDaM saMkAmai, vAteNa AtaveNa bhattaghare kA agaNinirohaNa dhUmeNa AisaddAo, imA iriAla gAhA-haritAla maNosilA jahA loNaM abhayatti, hariyaDe pippalImAiNo joyaNasatAto AgayAdi, je haritakImAiNo AiNNA tA ghepati, khajUrAdayo aNNAiNyatti na gheppaMti, imaM savesi sAmeNNaM pariNAmakAraNaM / AruhaNe gAhA iti // lavaNaM 1 haritAla 2 manaHzilA 3 pippalI 4 khajUra 5 drAkSA 6 haritakI 7 pramukhANAM prAsukavicAraH // 55 // // iti lavaNAdisatAnA praasukaadhikaarH||55|| nanu-cUrNasya sacittatvaM 1 acittatvaM 2 grAhyatvaM 3 agrAhyatvaM ca 4 kathaM jJeyam ? ucyate-vicArasAragranthokagAthAbhiH spaSTaM tadavabodhAtU, tathAhi-"paNa pahura mAha phagguNi, pArA cattAri citta vesA he / jiTThAsAhe tiNi ya teNa para hoi sacitto // 1 // paNadiNasI so luTTo, acAlio sAvaNe abhaddavae / caudiNa Asoe kttiy-migsr-posesu| tiNi diNA // 2 // "
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA tathA tapAgacchIya-zrImunisundarasUribhirapi svakRtaSaDAvazyakavAlAvabodhe zrAddhapratikramaNasUtre 'saccice paDibaddhe' iti prAsukapArIzata- gAdhAnyAkhyAne'pi proce, tathAhi upola kahatA apaka AhAra, apakka kAhejai, je bastu Agi saMskAyu nahi te kAyo nIyaM akam / loTa pramukha pIsyAM pUThi ketalA dihADA loTa mizra rahai pachai, acitta ? Aso-mAsi cyAra dihADA, kAttika migasara dhikAraH // 31 // posae nihu~ tiNha dihADA, mAha phAguNa e bihuM mAse pAMca pahura, caitravaizAkha cyArapahura, jyeSTha ApADe tiNha pahura ane acitta mauDo thAi, je bhaNI siddhAntamAhe kathu chaI, aNacAlyo loTa zrAvaNa bhAdravo e bihu mAse pAMcadihADA mizra rahe, pachai acitta, te kAca loTa pIsyAM pachI acitta buddhie jo lei to apakkIpadhI lakSaNa trijo aticAra // 56 // ||iti scittaacittcuurnnvicaarH||56|| / nanu-tridaNDotkalitaM varNAntarAdigrAptaM vA pAnIyaM prAsukaM sat, punaH kiyatkAlAnantaraM sacittaM bhavati ? ucyate-15 | vicArasAragranthe grISmAdikAle praharapaJcakAdimAnasya pratipAdanAt , tathAhi__ "giNheja AranAlaM, aMbiladhovaM tidaMDa-ukalitaM / vaNaMtarAi pattaM, phAsuasalilaM ca tadabhAve // 1 // vANagaMdharaseNaM vA phAsuaM phariseNa vA kappaha / ajIvaM pariNAyaM naccA paDigAheja saMjae // 1 // aNajalaM unhaM vA 2 kasAyadadhehiM mIsa // 131 // diyA vi kappai jaIza nannaM suvihia kappaDiANaMtu // 3 // usiNodagaM tidaMDukkaliyaM phAmuajalaMti jaikappaM / navari / gilANAikae, paharatigovari vi dhria||4|| jAyai sacittayA se. gimhami paharapaMcagassuvari / caupaharovari sisire, 262
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAsAsu puNo tipaharuvari // 5 // pravacanasAroddhArasUtre'pi SaTtriMzadadhikazata 136 dvAre (255 patre ) idameva / gAthAvyamantima, tathAhi "usiNodagaM tidaMDa-kaliaM phAsuajalaMti jaikappaM / navari gilANAikae, paharatigovarivi dhariarva // 881 // jAyai sacittayA se gimhami paharapaMcagassuvari / caupaharovari sisire, vAsAsu puNo tipaharuvari // 882 // " tanuttiryathA-tribhirdaNDaiH utkAlaiH utkAlitaM-AvRttaM yaduSNodakaM tathA yatprAsukaM svakAyaparakAyazaskhopahatatvena acitIbhUtaM jalaM tadeva yatInAM kalpya-grahItuM ucitaM / iha kila gazme daNTe jAyAne kAziriNAgati kazcinna iti mizraH 1, dvitIye prabhUtaH pariNamati stoko'vatiSThate 2, tRtIye tu sarvo'pkAyo'acitto bhavatIti tridaNDagrahaNaM, idaM ca sarvamapi praharatrayamadhye eva upabhoktavyaM, praharatrayAdRvaM punaH kAlAtikAntadopasaMbhavena upabhogAnahatvAnna dhAraNIya, navaraM-kevalaM glAnAdikRte-glAnavRddhAdInAmarthAya praharatrikAdapyUdhvaM dhartavyamiti // 881 // 'jAye'tyAdi, jAyate bhavati sacittatA 'se'tti, tasya uSNodakasya-prAsukajalasya cA glAnAdyartha dhRtasya 'grISme uSNakAle praharapazcakasyopari-praharapaJcakAdUrdhva kAlasyA'tirukSatvAt cireNaiva jIvasaMsaktisajhAvAta, tathA zizire zItakAle kAlasya snigdhatvAt praharacatuSTayAdUrva sacittA bhavati, varSAsu-varSAkAle punaH kAlasya atisnigdhatvAt prAsukIbhUtamapi jalaM bhUyaH praharatrayAdUrva sacittI4 bhavati, tadUrdhvamapi yadi dhriyate tadA kSAraH prakSepaNIyo yena bhUyaH sacittaM na bhavati, iti // 882 // punaH zrIdazavaikA 263
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 999 sAmAcArIzata likasUtre, tathAhi-"vaNNarasagaMdhaeNaM, pariNaya pharaseNa vA / ajIvaM phAsuyaM naccA, paDigAhejA sNje.||1||" iti, punastabIpi (24 patre) tathAhi-tattAne dhuDabhAisi, tattaM pANAyaM puNo sItalIbhUtaM anibuDaM bhaNNai, taM ca gimhe rattipajjavasiya sacittIbhavati, hemaMtavAsAsu pudaNhe kayaM aparANhe sacittIbhavati, evaM sacittaM jo muMjai so tattAnidhuDabhoi bhavati, athavA tattamapi jAhe tinnivArAo tattaM bhavati tAhe taM anivaDa sacittaM nivuttaM bhavati, taM jo apariNayaM muMjai so tattAnivuDabhoiti" iti // 57 // // iti prAsukamapi pAnIyaM iyatA kAlena sacittaM bhavatIti vicAraH // 57 / / nanu-jagarI 1 ghRSTi 2 taka 3 karambako 4 dana 5 dadhi 6 prabhRtInAM kati praharAn yAvad grAhyatvaM? kiyatpraharAdAnantaraM ca teSAM abhakSvaM agrAhyatvaM ca ? ucyate-jagareti gAthAyAH pravartamAnAyAH sakAzAdvijJeyaM, tathAhi- . "jagarA ya bAra paharA, vIsaM ghisitaka karabako giNhai / pacchA nigoajaMtU, upajai sabadesesu // 1 // " iti odanasya caturviMzatipraharAnantaraM agrAhyatvaM, dannastu SoDazapraharAnantaraM agrAhyatvaM, danastu SoDazapraharAnantaraM agrAhyatvaM yaduka tat tapAgacchIya zrImunisundarasUrikRta-zrISaDAvazyakabAlAyabodhe / zrAddhapratikramaNasUtre "majami ya maMsaMmi ya"ityAdigAdhAcyAkhyAnAdhikAre, tathAhi-calitarasa je kuhyo anna 1 cavIsa pahura uparuM odanAdika 2 solapahura upahara dahI 3 ityAdi abhakSya tehamAMhi jIva upaje te bhaNI iti / paryuSita gholavaDA abhakSyamAMhi, yaduktaM zrIkharataragacchIya jargarIAdi-pakAnapramukhagrAhyAgrAhyAdhikAra 58 anthan // 132 // s 264
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ ! sAmA0 23 * zrIjinabhadrasUripaTTAlaGkArazrIjinacandrasUrivijayarAjye zrImerusundaropAdhyAyakRtavArtikapraznottarazatake, tathAhi vaDAvAsI agrAhya kahaI chaI te kima ? tatrArthe pahilaM korAM vaDAM je ghaNo rAkhijara tihAM lAlApAtAdika doSa pratyakSa dIse che, te bhaNI ukAlI chAzi- mAMhi tatkAla je mukyAM huvai vaDAM te vAsI letAM doSa nahiM, e akSara zrIAcArAMgane cheiDai ke tihAMthI jo jyo 62 prazne iti / dinaiyAnantaraM abhakSyaM dadhi / tatrArthe zrIhemacandrasUrayo'pi svopajJayogazAstra vRha sau ( 171 patre ) procuH, tathAhi "AmagorasasaMpRkta-dvidalAdiSu jantavaH / dRSTAH kevalibhiH sUkSmA - stasmAt tAni vivarjayet // 71 // " iha hi iyaM sthitiH kecidbhAvA hetugamyAH kecittu AgamagamyAH, tatra ye yathA ddetvA digamyAste tathaiva pravacanadharaiH pratipAdanIyAH, AgamagamyeSu hetUn, hetugamyeSu tu AgamamAtraM pratipAdayan AjJAvirAdhakaH syAd yadAha--- "jo heuvAyapakvaMmi heuo Agame a Agamio / so sasamayapanna [va]vAo, siddhAMtavirAhao azo // 1 // " iti AgorasasaMpRktadvidalAdau na hetugamyo jIvasadbhAvaH, kintu Agamagamya eva, tathAhi - AmagorasasaMpRkke dvidale Adi / zabdAt puSpitaudane, ahardvitIyAtIte dani, kathitAne ca ye jantavaH te kevalajJAnibhirdRSTA iti, jantumizraM gorasamizra - dvidalAdibhojanaM varjayet, tadbhojanAddhi prANAtipAtalakSaNo doSaH na ca kevalinAM nirdoSatvena AghAnAM ca tAni vacanAni dipariyanti, nanu pakkAnnasya mAhyatve kiyaddinAni ?, ityAha 265
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA km| // 133 // "vAsAsu panaradivasa, siupahakAlesu mAsa-bIsadiNA | ogAhima jahINaM, kappai Arambha paDhamadiNaM // 1 // "16 devasika" hA jagarI 1 ghRSTi 2 taka 3 karambaka 4 odana 5 dadhi 6 pakAnapramukhANAM graahyaagraahytvvicaarH|| 5 // rAtrikA nanu-devasika rAtrikaM ca pratikramaNaM kenA'pi pramAdena kAryavyapratvAdinA kAraNena vA kAlavelAyAM na cakre, tarhi kAla pratikramaNa IRI kAlaH velAto'grataH kati praharAn yAvat kRtaM zudhyati ?, ucyate-apavAdato devasikaM pratikramaNaM divasatRtIyapraharAdArabhya I NTRE ardharAtraM yAvat , rAtrika pratikramaNaM tu ardharAtrAdArabhya madhyAhaM yAvat zudhyate 11 yaduktaM tapAgacchoya-zrIrattazekharasUri-18 kRta-zrAddhavidhikaumudyA, tathAhi-"tantra pratikramaNaM paJcabhedaM-devasikaM 1 rAtrikaM 2 pAkSikaM 3 cAturmAsikaM 4 sAMvatsarikaM 5 ceti / " eteSAM kAlastu utsargeNa evamuktaH, "addhanivur3e biMbe, suttaM kahRti gIatthA / iyavayaNa-pamANeNaM, devasiAvassae kAlo ||1||raatriksy caivaM-Avassayarasa samaye niddAmuI cayati aayriyaa| taha taM kuNati jaha dasa (disi) paDilehAaMtaraM suuro||2||" apavAdatastu devasikaM divasatRtIyapaharAdaka ardharAtraM yAvat iti-ukta, yogazAstravRttau tu madhyAhAdArabhya ardharAtraM yAvat iti uktaM, rAtrikaM cArdharAtrAdArabhya madhyAhaM yAvat iti, uktaM ca "ugdhADaporisaM jAva rAiyamAvassayassa cunnIe ceva / kvahArAbhippAyA, bhaNati puNa jAva purimttuN||shaa" pAkSikacAturmAsikasAMvatsarikAni tu pakSAdhanteSu X // 133 // ca syuH, evaM zrIjinamabhasUrikRtavidhiprapAyAmapi, tathAhi-"tastha devasiyapaDikkamaNaM rayaNIpadamapaharaM jAva sujjhai, rAiyaM puNa AvassayacuniabhippAeNaM ugghADAporisi jAva, vavahArAbhippAeNa puNa purimaDhe jAva sujmaI" iti (51 patre) 266
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakacUrNikAro'pyAha-praharadivaso'rdharAtrapraharaM yAvat divaso vai0, rAtripraharArdhadivasapraharaM yAvat rAi ava0, pAdo-10 |sie jAva porisI na ugghADeti tAva devasi bhaNNai, puSaNhe jAva porisI na ugghADei tAva raaiaNti|" evaM vicArasAraanye'pi, tathAhi "devasiapaDikkamaNa, sujjhai rayaNIi jAva paDhama paharaM / rAiamaha ugghADA-porisimuva jAva purimaI // 1 // " ityAdi / evameva opaniyukisUtravRttau // // iti daivasikarAtrikapratikramaNaM kiyat kAlaM yAvacchudhyatIti [adhikAraH] vicaarH|| 59 // nanu-paJcamyAH parvatvaM va proktamasti ?, yena tatra vizeSataH puNyakartavyAni kriyamANAni santi, ucyate-paryuSaNAcUrNI tasyAH parvatvenoktatvAt , tathAhi-"istha upa paNa, kAra jA sadhIsabhAsI / suddhadasamIThiANaM va AsADhI puSNimosaraNaM // 1 // AsADhapuNNimAe, ThiANaM jadi DagalAINi gahiyANi pajosavaNAkappo a kahio to sAvaNabahulapaM camIe pajjosarvati / asati khitte sAvaNabahuladasamIe, asati khitte sAvaNabahulasya pannarasIe / evaM paMca paMca osAraM | teNaM jAva asati bhaddavayasuddhapaMcamIe, ao pareNaM na bi| aikkameuM AsADhapuSiNamAo ADhataM maggaMtANaM jAva bhaddavayajoNhassa paMcamIe / itthaMtare jai na laddhaM tAhe jai rukkhAhe Thito to'vi pajosaveavaM / eesu pabesu jahA laMbhe pajjosaveartha appave na vaTTai, kAraNiA cautthIvi ajakAlamAyariehi pvttiaa|" iti ( 32 patre) evaM zrInizIthacUrNI dazamoddezake 117 patre'pi, tathAhi SAR 267
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata kam / // 134 // " ittha u paNagaM paNagaM, kAraNiaM jA sabIsaImAso / suddhadasamIThiANa va AsADhI puSNimosaraNaM // 1 // tathAcaAsADhapuNNimAe paviTThA DagalAiaM giNhaMti pajosavaNakappaM karhiti, paMcadiNA tAhe sAvaNa bahulapaMcamIe paosavaMti, | khittA'bhAve kAraNeNa paNage saMbuThe dasamIe posavaMti, evaM pannarasIe, evaM paNagavuddi tAtha kajjati jAva savIsatimAso punno ityAdi sabIsairAe mAse pune jadi vAsakhittaM na lambhai to rukkhaheThevi posaviayaM / taM ca puNNimAe paMcamIe dasamIe, evamAdiesa pavesu pajjosaviavaM no apabesu / sIso pucchara-iANiM kahiM ca caratthIe apane paJjosavijjatti / Ayariyo sAi-kAramA ghaDalyA akAlagAyariehiM pavattiA" iti / atra pUrvacUrNidvaye'pi "etesu pabesu jahA laMbha pajjosaveavaM apakSe na vaTTara, ityanena puNNimAe 1 paMcamIe 2 dasamIe 3 evamAie pabesu pajosaveavaM no apabesu / " ityanena vacanena pUrNimAvat paJcamyAH pUrvatvaM siddham / atrA''ha ko'pi kopitaprAyaH carcA cacurvipazcit nanu etairakSarairdazamyA api parvatvaM paJcamIvanmAnanIyaM syAt / iti ceducyate - siddhAntAkSarasiddhe'rthe kA nAma vicAraNA / nanvevaM dazamyAM tapo'pi vidhIyate ?, iti ceducyate paJcamyAH parvatvaM tAvat siddhAntAkSaraiH siddhaM, atha kevalaM dazamItapoviSaye divAdo'vatiSThate, tatra vedamuttaram - dazamyAH parvatve satyapi pUrvAcAryaparamparAyAM mahAnizIthe ca dazamyAM tapasaH karaNasya adarzanAt / tatra tapo na kriyate iti mahAnizItha bhASyapATho yathA "saMte car3havIriarisAdhAraparame aTThami 1 caudasI 2 nAgapaMcamI 3 posavaNAo 4 cAummAsisu uttha 268 paMcasyAH parvatvam adhikAraH 60 // 134 //
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaTThaTTame na karijA to pAyacchittaM iti", nanu evaM sati paJcamI 1 aSTamI 2 pUrNimA 3 amAvAsyA 2 anyatarA ceti gaNanAyAM pakSamadhye triparvI syAt, catuHparvI paJcaparvyAvapi ca granthAntare procyete, evamatra parvaNAmaniyatatvAt tripatra 1 catuHparvI 2 pacaparvI 3 vAkyAt tapaHzIlAdinA ArAdhyate ! iti ceducyate - svazaktyapekSaM sarvA dve ekA vA, tAmArAdhayatAM na kazciddoSaH / punaH paJcamyAH parvatvapratipAdakAH ekonaviMzatipaJcAzakavRttyAdi - anekapranthAH santIti tadarthinA te vilokanIyAH // 60 // // iti paJcamyAH parvatvam // 60 // nanu - "savIsa rAimAse baite pajjosavaMtI" ti zrIkalpasUtravacanAt "jAva bhaddavayasuddhapaMcamIe ao pareNaM na | vaha aikkamiuM AsADhapunnimAo ADhattaM mAgaMtANaM jAva bhadavayajovhassa paMcamIe" iti zrIparyuSaNAcUrNivacanAcca bhAdrapadasudipaJcamyAmeva zrIparyuSaNAparvakaraNamucitam / anyagaccheSvapi keSucit sAmprataM bhAdrapadasudipaJcamyAmeva paryupaNAparva kriyamANaM dRzyate, param AtmIyagacche bhAdrapadasudicaturthyAM tat kriyate tatkatham ? iti ucyate-satyaM bho ziSya ! pUrvamevaM AsIt paraM zrIvIrAt trinavatyadhikeSu navazatavarSeSu ( 993 ) gateSu satsu zrIzAlivAhana rAjAgrahAt zrIkAlikAcAryaiH, "aMtarAvi a se kappai" iti zrIkalpasUtrAkSaradarzanabalena paJcamItaH caturthyA zrIparyuSaNAparva pravartitaM, tadvazena ca cAturmAsamapi caturdazyAM jAtaM, anyathA AgamokaM paJcadazyAmAsIt, tat idAnIMtanasamastasaMghenA'pi pramANIkRtaM, 269
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturyyA sAmAcA- rIzatakam / // 135 // bhAta // 4 // yaduktaM zrItIrthodgAliprakIrNake, tathAhi-"teNauyanavasaehiM (993), samaikatehiM vddhmaannaao| pajosavaNa cautthI, kAlagasUrihiM to ThaviA // 1 // vIsahiM diNehiM kappo, 1 paMcagahANIya kappaThavaNA ya / navasayateNauehi, bucchinnA paryuSaNasaMghaANAe // 2 // sAlAhaNeNa ranA, saMdhAeseNa kArio bhyvN!| panjosavaNacautthI, cAummAsaM cauddasie // 3 // karaNaM |caumAsayapaDikamaNaM, pakkhiyadivasaMmi cauvihI saMgho / navasayateNauehiM, AyaraNaM taM pamANati // 4 // " adhikAraH / punarapi zrIsthAnAGgavRttAvapi tathaiva pratyapAdi, tathAhi-"evaM ca kAraNeNaM ajakAlagAyariehiM cautthIe pajosavarNa pavattiyaM sammattaM saMgheNa ya aNumanni tabaseNa ya pakkhiAINi vi caradasIe AyariANi, annahA AgamuttANi puNNimAe tti", evaM paryuSaNAcUrNAvapi, tathAhi-kAraNiyA cautthI vi ajakAlaehiM pavatti' ti| punarevameva nizIthacUrNidazamoddezakepi, tathAhi-"siso pucchai iyANi kahaM ca cautthIe apace pajjosavijatti? Ayario bhaNai-kAraNiyA cautthI ajakAlagAyariehiM pavattia iti / na ca vAcyaM tasminneva varSe zAlivAhanajIvanAvadhiM vA tatparyuSaNAparva caturthI kRtaM, pazcAt / punarapi paJcamyAmeva jAtaM bhaviSyatIti, tadanantaramapi caturthyAmeva kriyamANamAsIt , yaduktaM zrInizIthacUNoM dazamodezake, tathAhi-"iANi kahaM apadhe cautthIe pajjosavijai?" iti ziSyapRcchAyAM guruvacanAvasare-"evaM ca jugappahA- // 135 // hiM cautthI kAraNe pavattiA, sacceca aNumayA sabasAhUrNa" iti / tataH zrIkAlikAcAryAnantaraM pazcAt kiyatkAlabhAvI nizIthacUrNikAraH-uktavacanaprAmANyAt jJAyate zrIkAlikAcAryAt pazcAdapi zrIparyuSaNAparva bhAdrapadacaturthyAmeva | 270
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 kriyamANamAsIt , tatastatparamparA''yAtaiH asmAbhirapi caturthyAmeva zrIparyuSaNAparva vidhIyate iti na doSaH ko'pi // g 4 nanu-yadi evaM pa-"eva ca kAraNeNaM ajakAlagehiM cautthIe pajjosavaNaM payatti samasasaMgheNa ya aNumanniaM", zate sthAnAGgavRttI bhAgataM / tadA samastasaMghena caturthA tasyA'GgIkaraNAt / sAMprataM keSucidgaccheSu paJcamyAM tatkaraNaM kutaH? | - ucyate-zrIkAlikAcAryaparamparAM na te manyante iti saMbhAvyate / nanu tarhi asaDheNa samAinnaM' ityAdyuktatvena kathaM na te dossbhaajH|| ! ucyate-tatrArthe ta eva praSTavyAH, vayaM ca na kAMzcidapi nindaamH| manu-Atmagacche pazcamyAM kevalaM zrIkalpasUtraM pAThamAtrataH|81 zrIsaMghAne vAcyate na vA ? na vAcyam-iti uttaraM, yataH sAMvatsarikapratikramaNAnantarikakalpASTamAdhyayanapAThAdanu-"kappasa-1 mappAvaNiyaM karemi kAusagga" iti vAkyena kalpasamAptinaimittikakAyotsargasya tAdau prarUpaNAt , sAMvatsarikapratikramaNasya caturthyAmevAcaritatvAt , catuthyomeva tadvacanaM yauktikaM, na pazcamyAM, atazcaturthA sAMvatsarikakRtyasamAptikArakANAM paJcamI SaSThIvaddoSakRt jJeyA / punaryathA zrIkalpasUtre-"no se kappai taM rayaNi uvAiNAvittae" iti paJcamImAnitya moktaM, tathA caturthImAnakAnAM caturthImAzrityApi jJeyaM, tatazcaturthImAnakAnAM paJcamyAM zrIkalpasUtrasya paMghasamakSaM pAThavAcane'pi mahAn dossH| iti caturthI zrIparyuSaNAparvakaraNam // 11 // // iti caturthI zrIparyuSaNAparvakaraNam // 61 //
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthyA sAmAcArIzatakam / 4OM kharataragacchAdhIzA, jinacandrayugapradhAnagururAjAH / zrIpAtizAhimAnyAH, samabhUvana bhuumivikhyaataaH||1|| zrIpUjyamukhyaziSyAH, dakSAH zrIsakalacandranAmAnaH / madguravo guNagurava-steSAmeSa prasAdo me // 2 // trayodazabhirityevaM, pUrNa praznottaraibaMdhAt / tRtIyakaM prakAzaM shrii-smyaadimsundrH||3|| iti zrIsamayasundaropAdhyAyaviracite zrIsAmAcArIzatake pazcamaprakAze tRtIyaH prakAzaH smpuurnnH||3|| paryuSaNakaraNaM adhikAra 61 SONG BewsSEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEETTE iti zrIsamayamunvaropAdhyAyaviracite sAmAcArIkAsake paJcamaprakAze tRtIyaH prakAzaH samAptaH // 3 // SEASESSSSSSSSSSSSSONAEESERIESSESSIPRESS -1% 272
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ // atha caturthaH prakAzaH // // zrImatsya bhaNapArzvanAthAya namaH // 900000000 nanu - zrIjinavallabhasUrINAM paramasaMvidmAnAM kaThorasatkriyApAtrANAM kA sAmAcArI pravartate ?, yadupari sarvo'pi zrIkharataragacchasaMghaH pratikramaNAdikriyAM kurvANo'sti ? ucyate - zrUyatAm eSA catvAriMzaddrAdhArUpA teSAM sAmAcArI, tathAhi "sammaM namiDaM devaM deviMdavaMdiapayaM mahAvIraM / paDikamaNasamAcAroM, bhaNAmi jaha saMbharAmi ahaM // 1 // paMcavihAyAravisu-ddhiheumiha sAhU sAvago vAbi / paDikamaNaM saha guruNA, guruvirahe kuNai ikko vi // 2 // vaMditta ceiAI, dArja caurAie khamAsamaNe / bhUnihiyasiro sayalA - AramicchukkaDaM dei // 3 // sAmAiapucamicchAmi ThAiDaM kaausggmicaaii| sutaM bhaNia palaMbiabhUya kupparadhari pahiraNao || 4 || saMjai 1 kaviDa 2 ghaNa 3 laya 4 laMbuttara 5 khaliNa 6 sabari 7 bahu 8 pehA 9 / vAruNi 10 bhamuhaM 11 guli 12 sIsa 13 mUa 14 haya 15 kAya 16 nihala 17 ddhI 18 // 5 // bhAi 19 [ghoDagamAI] dosarahiyaM, to kuNai duisio taNussagaM / nAbhiaho jANuddhaM, caturaMgulaDhaviakaDipaTTo || 6 || tattha ya dharei hithae, jahakamaM diNakae AIAre / pArettu namukkAreNa paDhai caDavIsathayadaMDe // 7 // saMDAsaMge pamajjiya uvavisiya alaggaviayabAhujuo / muhaNaMtagaM ca kArya, pehae paMcavIsaihA // 8 // raTThiyaDio saviNayaM 27.3
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata zrIjinava. labhasUrisAmAcArI adhikAra // 137 // vihiNA guruNo karei kiikammaM / battIsadosarahiyaM, paNavIsAvarasagavisuddhaM // 9 // thaddha 1 paviddha 2 maNADhia3 paripiMDia 4 maMkusaM 5 sasubattaM 6 / kacchavariMgia 7 Tolagai-8 DhaDDharaM 9 cei-AbaddhaM 10 // 10 // maNaduha 11 ruDha 12 tajiya 13 saDha 14 hIlia15 tiNi 16 bhaMDaNIaMca 17 / didumadi8 18 saMga 19 kara 20 moaNa 21 mUNa 22 mUaM ca 23 // 11 // bhaya 24 mittI 25 gArava 26 kAraNehiM 27 pliovi| [ci]aM28 bhayaMtaM ca 29 / Aliddha 30 maNAliddhaM 31 cUlia 32 cuDulitti battIsA // 12 // upavesamahAjAyaM, duhoNayaM payaDabArasAvattaM / eganikhamaNatiguna, causira na maNati paNavIsA // 13 // aha sammamavaNaaMgo, karajuavihidhariapotirayaharaNo / pariciMtiya aiAre, jahakkama gurupuro viaDe // 14 // aha uvavisittu sutaM, sAmAiamAiaM paDhI payao / ambhuTiyao mmi incA-da paDhai duha uDio vihiNA // 15 // dAraNA raNa to, gagAhara jA sAmae sini / kiikamma kiriyaThio, saDDI gAhAtigaM bhaNaI // 16 // aha [iya] sAmAiaussamgasuttamuccaria kaausggtthio|ciNti ujjoyadurga, carittaaiArasuddhikae // 17 // vihiNA pAria samma-tasuddhiheuM ca paDhia ujo| taha sabaloyaarihaM-taceiArohaNussagaM // 18 // kAuM ujjoyagaraM, ciMtiya pArei suddhsmmtso| pukkharavaradIvahUM, kaDDai suyasohaNanimittaM / / 12 / / puNa paNavIsossAsAM - ussagaM kuNaha pArae vihiNA / to sayalakusalakiriA, phalANa siddhANa paDhai thayaM // 20 // aha suasamiddhiheja, suya devIe karei ussaga / ciMtei namukkAra, suNai vadei va tIi thuI // 21 // evaM khettasurIe, ussaggaM kuNai suNai dei thuii| paDhiaM ca paMcamaMgalaM ucavisai pamaja saMDAse // 22 // pubabihiNeva pehia, puttiM dAUNa caMdaNaM guruNo / icchAmo aNu ACCARREARCase **** // 137 // 274
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ savi,-ti bhaNi jANUhiMto ThAi // 23 // guruthuigahaNe thui tinni, vaddhamANakkharassaro paDhai / sakatyayaM dhayaM paDhi kuNai pacchittaussagaM // 24 // evaM tA devasiaM, rAiamavi evameva navari tahiM / paDhamaM dAuM micchA-mi dukkaDaM paDhai sakkathana // 25 // udviya karei vihiNA, ussagaM ciMtae a ujoyaM / bIaM daMsaNasuddhIe ciMtae tattha imameva // 26 // taie nisAaiyAre, jahakammaM ciMtiUNa pArei / siddhatthayaM paDhittA, pamA saMDAsamuvavisai // 27 // purva ca pottipehaNa-vaMdaNamAloyasuttapaDhaNaM ca / vaMdaNakhAmaNavaMdaNa-gAhAtigapaDhaNamussaggo // 28 // tattha vi ciMtae saMyama-yogANa na jeNa hoi me hANI / taM paDivajAmi tavaM, chammAsaM tAna kAumalaM // 29 // egAiguNatIsUNayaM aMpi na saho na paMcamAsamavi / evaM carati dumAsaM, na samattho egamAsaM pi // 30 // jAtaM pi terasUNaM, cautIsaimAizaM duhANIe / jAva cautthaM to AyabilAijA porasi namo vA / / 31 // jo sakaM taM hiae, dhari pArettu pehae potiM / dAUM baMdaNamasaDho, taM citra paJcakkhae vihiNA // 32 // icchAmo aNusaddhiM, ti bhaNai uvavasia paDhai tinni / thuI miusaddeNa sakatthayAi to ceie da vaMde // 33 // aha pakkhiyaM caudasi-diNami purva va tattha devasiaM / suttaMtaM paDikkamiuM, to sammamimaM karma kuNai 6 // 34 // muhapottiya vaMdaNayaM, saMbuddhAkhAmaNaM tahAloe / vaMdaNa patteyakhAmaNANi ca baMdaNayamaha suttaM ca // 35 // suttaM anbhusAhANaM, ussaggo posi baMdaNaM taha ya / pajjatiakhAmaNaM, taha cauro thobhavaMdaNayA / / 36 / puvavihiNeva saMbaM, devasiyaM vaMdaNAi to kuNai / sijjasurI ussagge, meo saMtitvayapaDhaNe a / / 37 // evaM ci a caumAse, varise a jahakamma vihi Neyo / pakkhacaumAsa-carisesu navari nAmami nANaH // 38 // taha ussaggojoyA, vArasa vIsA sammaM galigacattA / 275
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAdhA- rIzata- km| // 18 // saMdhukhAkhAmati saca sAhUNa jahasaMkhaM / / 39 // i. jiNavalahagaNiNA, lihilaM jaM sumariaM ca mahaNAvi / ussu- zrIjinadacamaNAinnaM, jaM micchAmi dukkaDaM tassa // 40 // " casUri-sA- . // iti zrIjinavallabhasarisAmAcAryadhikAraH // 12 // mAcArInanu-zrIjinadattasUrINAM yugapradhAnagurUNAmapi anAyatanacaitya-strIkRtamUlapratimApUjA-amukhaniSedhakavAkyAni sAmA-TR adhikAra pArIrUpANi kA'pi saMkalitAni santi ? santIti brUmaH, svakRtotsUtrapadoddhATanakulake taiH savistaraM prarUpitatvAt 63 tathAhi, tatkulakaM__ "liMgI jattha gihiba devanilae niccaM nivAsI tayaM, sutte'NAyataNaM na tattha ujao nANAivuDDI bhave / nissAnirasajiNiMdamaMdiradurga tallAbha he sayaM, siddhatami pasiddhameva tahavI khisaMti hI bAlisA // 1 // ceamaDhesu jaivesadhArayA niccameva nivasati / tamaNAyavarNa jaisAvagehiM khalu vANijjati // 2 // ussuttadesaNAkArapahiM kehiM tu vasaibAsIhiM / paDibohiasAvayaceyaM puNo hoiDaNAyayaNaM // 3 // eyaMmi hussutaM puNa, jubaipaveso nisAi ceihare / rayaNIi jiNapaiTThA, nhANaM nevejadANaM ca // 4 // pUei mUlapaDimaMpi sAviA ciinivasisammattaM / gambhApahArakallANaM pina hu hoi X vIrasva // 5 // kIrai mAsavihAro'haNAvi sAhahiM nasthi kira doso / purisitthIo paDimA, vahati tatthA-imA cauro // // 138 // 6 // 6 // kaMDuasaMgariAo, na huMti vidalaMti viruhagANaMtaM na ya siMciyaverAi, saJcittaM siMdhavo dakkhA // 7 // iriyAvahiyaM paDikamia jo jINAINa pUaNAi puNo / kujjA iriyaM paDikami kuNai kiya]kammadANAI // 8 // vihi 276
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ceia nAma pi huna juttameaM jamAgameNutaM / nissAkaDAi jiNaceiAI, liMgIhi vijuAI // 9 // tittiyamittaM kubjA, | jittiyamittaM jalAi bhujijjA / ajiyajalAhAragihI, pANAgAre samuccarai // 10 // uggaya esUre sUruggame a bhaNiaMmi natthi kira doso / egajuge jugayavarA, dasa paMca haveti na hu ego||11|| battIsaM deviMdA, causaTTI nea hu~ti jiNapayaDA / pUA aduviappA, pAsasupAsA na nava ti phaNA / / 12 / / khIradhaehiM pahANaM, jiNapaDimANaM na kAu juttamirNa / davatthaotti kAuM, gihINamuriA jiNapaTTA // 13 // niyamADAgAra, pacchimarayaNI bIrapaDimAe / kIrai nhANaM pUA, vAia mahanagI ca // 14 // lauDAraso vi dijai, vihi-jiNabhavaNami sAvarahiM pi| sAsaNasurANamaMdo-laNaM ca tattheva jalakIlaM // 15 // mAhe mAlArovaNa-miha kIraMtaM ca sAhae siddhiM / mAlaggahaNe nhANe, jiNANa rayaNI [] ko doso! // 16 // mhavaNayarasihAbaMdho, muddAkalasesu vAsakhevAi / sUrI viNA paiTTa, kuNai a ussuttamAI / / 17 // gihiNo'vi disAvaMdho, kIraMto dhammasAhago hoi / ceivasahinivAsIvi sAhubesahiyA pujA // 18 // jiNaviMcamaNAyayaNaM, na hoi nivasati te jahiM sa maDho / so suvihiyasAhUhiM, parihariNijo na ya gihIhi // 19 // merugiriMmi tiasA | hi ghehiM jiNajammanhANamavi kiriyaM / ArattiamuttAriya, maMgaladIvaM kathaM naI // 20 // ArattiamegajiNi-dapaDimapurao kayaM na nimmalaM / parihAvijai jeNaM, vatyeNaM tamavi nimmalaM // 21 ||aarttiymuvrijlN, bhAmijai taha payattao puu| taMmi a jamuttaraMte, taduvari kusumaMjalikkhevo // 22 // ArattiyaM dharijai, jayaMtarAle vi uttaraMtaM tu / kIrai naI [gI, vAiamuagI naI ca // 23 // jiNapurao'vi phalakkhaya-pamuhaM jaM DhoiaM tu pUaTThA / tamavi na kappar3a sAmA024 977
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ riishtkm| zrIjinapatisUrisAmAcArya| dhikAraH 64 // 139 // nimmala-mitthaM kAuM puNo dAuM // 24 // kappaDa na liMgidavaM, vihijiNabhavaNaMmi saghahA dAI / sAsaNasurANa pUA, no| kAyabA sudittttiihiN||25|| pabajjAgahaNuTThA-vaNAi naMdI vi kIrai nisAe / nemivivAhakhioDaya]kkhADaya-rahacalaNA raaimisogo|| 26 // siddhatamuttajuttIhi, jamiha gIyattharimAyariyaM / na kuNaMti taM pamANaM, payauMti ya samayamAhappaM // 27 // puttiM viNAvi gihiNo, kurNati celaMcaleNa kiikammaM / pAuraNeNaM khaMdhe, kae ha]Na jaiNo paribhamaMti ||28||[ku] sugurukayapArataMtA, suttaM vi saasthayaM-viANatA / vihi paDikUlA saMto, kuNaMti jaM muNasu tamussuttaM // 29 // gaNaNAIA loA, ussuttANaM phyAsiyA samae / iha je jiNadattANaM, mannaMti kurNati tANi na te||30||" // iti zrIjinadattasUrisAmAcAryadhikAraH // 63 // nanu-zrIjinadattasUripaziSyANAM zrIjinapatisUrINAmapi kA'pi sAmAcArI pravartate na va ! ucyate---pravartate eva, kA'sau kiyatI ca ? ucyate-ekonasaptatizikSArUpA sA / tathAhi "Ayariya uvajjhAe iccAigAhAtigaM paDikamaNe sAhuNo na bhaNaMti // 1 // paDikamaNa'te siripAsanAhasakasthavo kAussAgo a||2|| caubaDamuhapattIe appAbhimuhRdasiAe sAvaANaM sAviANaM ya AvassayakaraNaM // 3 // paDikka maNamAisu sAmAiadaMDago navakAro tha vAratigaM bhaNijai ThavaNAyariyaThAvaNaM ca tihiM navakArehiM // 4 // saDDANaM sAmAiamgaNe ahiM navakArehiM sajjhAyakaraNaM // 5 // ussuttabhAsagaM-ciyavAsI-dadhaliMgINaM-vakkhANasuNaNasa kiyakammassa ya niseho // 6 // khamAsamaNadurgatarAle icchakAra suhadevasi a suharAi a pucchA // 7 // saMgara 1 kaDu 2 278
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 /0 * goyArAi 3 bidalaM ||8||sidigudiie pAkkhAma-havanahavamAsu paDhamatihI ghetabA // 1 // mAsavuDDIe paDhamamAsassa paDhamapakkho vIamAsassa bIapakkho kallANagesu ghetavo // 10 // sAvaNe bhaddavae vA ahigamAse cAummAsAo paNNAsaime diNe pajosavaNA kAyavA na asIime // 11 // sAvagANaM pANassa levADeNa vA iccAi pANagAgAra aNuccAraNaM // 12 // vigaIo paJcakkhAi inceva bhaNaNaM na sesiAutti // 13 // kattiyabuTTIe paDhamakattie ceva cAummAsi paDita kamijai sesamAsavuTTIe paMcasumAsesu caramAsaM kIrai // 14 // itthINaM devapUA niseho // 15 // vAyaNAyaria-uvajjhAya 5 sUriNaM jahasaMvaM igadugatikaMbalA nisijA // 16 // sAmaNNa sAhUrNa apaMguriArNa uvaoga karaNaM caMdaNakapUrapUAniseho / // 17 ||n egAgiNIe itthIe vasahi paveso // 18 // varisayAle a-galiatakka niseho // 19 // pAruDiA 1 jaDAla 2 kaMvala 3 boriANaM 4 aparibhogo // 20 // saMghavai 1 sUripaya 2 kulesuvi dasAhaM suasUagakulANaM ca egArasAhaM puttiAsUagaM bArasAhaM mayagakulANaM ca vajaNaM // 21 // dakkhA 1 khajUra 2 uttati [khArika] 3 mAINaM sakuliANaM sAhiM aggahaNaM // 22 // egajuge jugappahANo ego na puNa aNege // 23 // cittA'soe sattamIDamI-navamItihisu kayaM vahA puphavaIe kayaM tavaM AloyaNAe na paDai / / 24 // AyaMbile pappaDa 1 ghugghariA 2 vedamiA 3 iDaria 4 takAi 5 niseho // 25 // sAhUNaM vAsAratte vIrakallANagesu a egA vigaI ubahANe gihiNapi // 26 // rayassalA bhattassa bajaNa // 27 // puSpavaIe ticaurAdiNe chutirakkhaNaM, ceiavasahisu agamaNaM, paDikamaNAisu moNaM // 28 // kaMdhiANaM taiadiNe nhANaM jAva deva apUyaNaM // 29 // vAyaNAyariAi paThiNaM ThavaNAyariassa ya asaMphusaNaM nimia ** ** 279
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIzata kam / // 140 // paDikamaNAi mogeNaM kuti // 30 // goyamapaDiggaha 1 mukkhadaMDaga 2 mauDasattamI mANikapatthAriAi tava akaraNaM // 31 // saMpaikAle sAvayapaDimAo na vahiti // 32 // devassa grAma 1 goDala 2 ArAma 3 kUbAi 4 na kIrai ||33|| ceiaharAisu arDacaya paDiseho ||34|| rAImaI virahagIAI parihAro // 35 // jahannao vi pArutyayaM viNA na nhavaNaM // 36 // rathaNIe naMdi 1 bali 2 paTTA rahatA 4 mahagAI 5 samaNA 1 samaNI 2 sAvaya 3 sAbiANaM 4 ceia paveso na maMgaladIvasta na bhAmaNaM // 37 // na ya Arattie visesa pUA // 38 // lavaNassa jalassa ya uttAria jalaNe khivaNaM // 38 // na ya thA viSNA Arati a maMgaladIvA // 40 // na ceIe vesA naccaNaM // 41 // na ya lauDArasadANaM // 42 // loNa 1 jala 2 ArattiAi 3 jiNassa sakeNa na kathaM kiMtu gIyatthehiM AiNNaM saMhAreNa ya saMjuttaM // 43 // aTThAhiAo tahA AraM bhiavAo jahA sattamI aTTamI navamIo aTThAhijA majjhe iMti // 44 // pariggahappamANaTippaNae mUlagurUpAse imaM gahiaMti lihijjai na uNa annehiM vi Ayariya uvajjhAya vAyaNAvariehiM dine pariggahappamANe sa nAma lihiavaM // 45 // mUlagurUpatthANaM kAuM jAva vivakkhiyaM ThANaM na saMpatto tAva dhovaNIyA saghaThANesu sAhUhiM na kAyavA // 46 // kaMdhakaM baliyAe asamappiAe daMDago na appeavo AyariyauvajjhAyANaM givhaMtehiM paDhamaM daMDao gheto pacchA kaMdhakaMtra liA // 47 // Ayariya uvajjhAyANaM kaMdhakaMbalI vihArabhUmie veyAvaccagareNa ghetavA na puNa vAyaNAyariassa // 48 // cauro tippAoM ghetavA na puNa tini // 49 // apaDikammaMta daNadAyArI sAvayA jahA pabhAe vahA saMjhAe bi dohiM 280 zrIjinapatisUri sAmAcArya dhikAraH 64 // 140 //
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ . .. T chaMdaNehi kameNa AloyaNaM khAmaNaM paccakkhANaM kareMti, na puNa saMjhAe paDhama chaMdaNadugeNa paJcakkhANaM tato do do chaMdaNehiM AloyaNa khAmaNayA // 50 // sAvaya-pacikamagamuktaM te tassa ghanmassa kevalipannattassatti na bhaNati // 51 // paDikkamaNe sAhUNo sAvayA ya kAussagge AiAraM mukkalaM ciMtati na puNa gAhAruvaM / / 52 // vakkhANavAyaNevi rAgajhuNI na kAyabo // 53 // sAmAiadaMDagaM muhapottiA paDilehaNapurva bhaNi tao iriAvahiA paDikkamijai na puNa iriaM paDikamittA to sAmAiamgahaNaM // 54 // pakkhiyapaDikkamaNe puDhokaya AloyaNaM muttuM paropparaM egamaMDalIe na chaMdaNA doso ao muhapotti paDilehijai // 55 // aTThamIcauddasIsu upavAsakaraNaM sai sAmatthe bIApaMcamIeggArasIsu nivigayaM annayA egabhacamarvijaNa jAya khuDDiya gilANAi moktuM ||56||pidinnN saMpuNNaciyavaMdaNA devAlae // 57 / / rattie guruNo soatha duSpariAe jaloliya cIvarakhaMDaThAvaNaM aisArAisu luhaNayAi dhovaNaM bhaMDae dhAreavaM // 58 // caumAsiyA dhovaNI / / 59 // vAsarA caumAsae sUriNaM dukaMvalA nisijjhA uvajhAyassa eNaM kaMbalA yAyaNAyariassa y||60|| jeuvajjhAyA maha-uvajjhAyA iti bhaNaMti na puNa anne // 61 // Ayariya nAma lehAisu amuga Ayariya zya lihiaba na puNa sUritti // 62 // saMghADayabAhire mae tassa aMtiya vattha patta putthaAi paDaAsaNa kaMbalasahi mUlaguruNo dijai / / 63 / / sAhUsu kaNiTo bhoyaNamaMDaliM samuddharai // 64 // omarAyaNIA jalaM viharaMti so sA bhacAiaM // 65 // bIsaosirimAla-osavAla-poravADa-kulasaMbhUo ceva Ayario ThAvijjai ukjhAovi taheva na puNa dasAjAtio mahuttIyANo ThAvinai, vAyaNAgurU jo vA so vA ThAvijai mahattarI sirimAlA ceva ThAvijai // 66 // varakhaMDaThAyaNaM aisArAi yAyassa ega kaMvalA amuga Ayariya / - - --
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA zatakam / // 141 // paMthe saijAya duppaDilehaNa goaracariabhaMgetti jahAje sAhUNo vizsAmia vissAmia suha bihAro pucchi ava // 67 // sAhUNaM paDhabho- vahANe vuDhe uttarajjhayaNAi jogA voDhavA // 68 // vIrassa cha kallANA ya // 69 // " // iti zrIjinapatisurisAmAcAryadhikAreH // 64 // nanu - zrIkharataragacche etatsAmAcArItryAtiriktaM vyavasthApatramapi kimapi vartate na vA ? ucyate vartate eva sAdhUnAM zikSArUpaM, tathAhi sarva vastrapAtrAdi vihRtya mUlagurubhyo nivedanIyaM / 1 / prAbhRtakAdipariSThApane AcAmlaM anyatra cAturmAsika-sAMvatsa rikapAraNAt / 2 / pAtrakSAlane kalpapariSThAne nirvikRtikaM / 3 / guruNAsaha saMstAraka- mukhavastrikA'pratilekhane nirvikRtikaM mArgazramaglAnatvAdikAraNaM vinA / 4 | guroranApRcchayA sAdhubhyo vastrAdidAnaM na kAryam / anyatra pRthak saMghATakAn / 5 / pAtra trepaNaka ghaTabhaMge AcAmlaM / 6 / cetaNI DhAMkaNI prabhRtibhaMge nirvikRtikaM / 7 / AtmarucyA gRhasthapArzvAt 1 gacThapatiH paJcanadIH sAdhayati sUrima Azayati / pratyahaM dvizvasUribhadrajapaM karoti / kharatara zrAdagRhe ubhayakAhasaptasmaraNaM [ guNanaM ] kharatarazrAdaH sadA zivacaTI 2000 guNanIyA / zrAH svagRhe mAsamadhye bhASAyaM kArye sati sAmarthya kharatara sAdhubhiH prakAzanaM kArya / ete sapta varaH zrIjinadattasUrINAM pArzve yoginI mArgitAH / yoginIdattA tu ete / pratigrAmaM ekaH zrAdo dIkSaH prAyasaH kharatarazrAddho nirdhano na / kharatarazrAddhaH kumaraNena na triyte| sAdhvI strIdharme na mbaravarazrAddhaM zAkinI na uruti / jindasUrinAnA vidyudbhayaM na khazvarathAdaH simpureze gatvA kAbhavAn bhaviSyati / iti jinadattasUrINAM saha varAH yoginI dazAH iti jIrNa-patre // 282 vyavasthApatrAdhikAraH daya // 141 //
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ kimapi na AnAyyaM kiM tu saMghATakaM prati pRSThA nAviMzati varSaparyAyaM vinA yogapaTTAdina grAhyaM / 9 / sannidhidhAraNavarjana / 10 / saMstAra ke sAmAnyatapodhanasya kambalikA niSiddhA glaanvrj| 11 / krItAdinA vastrAdi apUrva na AnAyyaM 112 / sAgArikasamakSaM gADhakalahe AcAmlaM ajJAte nirvikRtikaM / 13 / sAgArikebhyo yAcakebhyazca nijAnnapAnAdi na deyaM / 14 / upAdhyAyavAcanAcAryayoH maNyakSapUjAniSedhaH / 15 / gurorAjJayA vihAro gamanAgamanAdikaM / 16 / / upAdhyAyavAcanAcAryANAM prAntAnAmeva upayogakaraNaM gAcAryavat / 17 / upAdhyAyavAcanAcAryANAM ArAtrikAvatAraNa na / 18 / prathamadine AcAryopAdhyAyavAcanAcAryaH yathAjyeSThaM rAtrika pAdazaucaM kArya / 19 / upAdhyAyavAcanAcAryANAM pRSThapaTTe kambalaM vastraM ca nA'sti / 20 / bhojanakAle AcAryopAdhyAyAgre paTTakaM dhArya, na vAcanAcAryAgre / 21 / vyAkhyAnArambha gacchAdhipateH namaskArakathanaM pratikramaNe tannAma kathanaM ca / 22 / dIkSAdAnaM mUlagurostadAjJayA AcAryANAM ca 6 23 / sAgArikadRSTau ucchoJchanAbhyaMganiSedho'nyatra hastapAdamukhazaucAt / 24 / varSAcaturmAsyAM ekA vikRtiH vIrakalyANake ca bAlaglAnavarja / 25 / raaddhkaacrnissedhH|26| devasvaM jJAnasvaM ca na vA'pi vyApArya devakAryAdanyatra / 27 // pUrNimA'mAvAsyoH nandIzvaradevavandanaM / 28 / kArtikacAturmAsikaM pAraNaM bahirvidheyaM yatanayA / 29 / gururUpadravyamapi devasva-jJAnasvavat / 30 / akAle saMjJAyAM yathA upavAsaH pravezyaH / 31 ! aSTamIcaturdazyoH pAdazaucavarja uccholanA-1 niSedhaH karaNe upavAsaH / 32 / utsargeNa dugdhaniSedhaH yaH kazcit laMghayiSyati tasyAjJAbhaMgaH iti // 33 // // iti vyvsthaaptraadhikaarH|| 65 / / 283
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1496 sAmAcArIzata // 142 // nanu-devavandanA'nantaraM zrIAcArya bhinna-ityAdi kSamAzramaNacatuSTayAdArabhya kSetradevatAstutipUrvakavandanadvayadAnena namo'haMsiddhA ityAdiparyantaM AntaraNInAmakaH chandanAdoSaH pratipAdito'sti, ataH pAkSikapratikramaNe kSAmaNAkAle paraspara tikramaNe AMtaraNIdoSo na gaNyamAno'sti, tat kA'pi pratipAditamasti na vA! ucyate-zrIjinapatisUrisAmAcAryA spaSTaM tadakSa AntarIrANi santi, tathAhi-"pakkhiyapaDikamaNe puDhokatha AloyaNaM mornu paropparaM ega maMDalIe na chaMdaNA doso ao muha nAmakachapatti paDilehijaI" 1 evaM zrIjinaprabhasUrikRtavidhiprapAyAmapi, tathAhi-"pakkhiyapaDikkamaNe patteakhAmaNakuNatANaM puDho / ndanAdoSAkaya AloyaNaM mottuM nasthi chaMdaNAdoso ao ceva amha sAmAcArIe muhapattiA patte khAmaNAnantaraM paDilehijja itti 2] evaM taruNaprabhasUrikRta-bAlAvavodhe'pi jJeyam 3 // devasiyaM // iti pAkSikapatikramaNe kSAmaNAyAM na AntarINAnAmakaH chandanA-doSAdhikAraH / / 66 // rAiyaM pAThananu-devasiyaM vazkataM kiyantaM kAlaM kathyate ?, kiyantaM kAlaM ca rAiyaM vaikaMtaM paThyate ? ucyate-prAdoSike pratikramaNe kAlAdhirAtriprathama praharaM yAvat devasiyaM kathyate, pUrvAhe tu divasaprathamapraharaM yAvat rAiyaM kathyate, yaduktaM zrIAvazyakacUrNI (51 patre) kAraca 61tRtIyAdhyayane, tathAhi-"evaM devasio vaMdaNaga vihANaM bhaNiyaM / rattimAisuvi jesu ThANesu divasaggahaNaM tatya raaii| gAdI vi bhANiyathA / pAdosie jAva porasI na ugdhADei tAtra devasi bhaNNai, pucaNhe jAva porisI na ugghADei tAva | rAzyaaM" ityAdi / / 67 // // 142 // // iti devasi rAiyaM paatthkaalaadhikaarH|| 67 // 284
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmA0 24|| nanu-zrAvikA zrAvako vA yadA mukhavastrikopari bandanakaM dadate tadA ekapaTTAyA mukhavastrikAyA upari tat dAnaM ghaTAmATIkate ?, kiMvA dvipaTTAyA upari 1 ucyate - ekapaTTAyAH, na dvipaTTAyAH, yato vandanakAvasare pUjyapAdayugma kalpanA mukhavastrikAyA madhyabhAge kathitA'sti / dvipaTTAyAstasyA upari vandanakadAne mukhavakhikAyA madhyabhAgo na bhavati kintu caturthabhAgaH, sa tu viruddho granthe'pratipAdanAt tasyA madhyabhAge candanakadAnaM tu zrI abhayadevasUrikRtavandanakabhASye proktamasti, tathAhi---- "taha vi chinaM vAmayajANuM namiUNa tatthaM muhaputtiM / rathaharaNamajjhabhAgaMmi ThAvaeN pujjapAyajurga // 1 // evaM susAvao vihu duvAlasAvattavaMdaNaM dito muhaputtimabhAgaMmi ThAvaeN pujjapAyajugaM // 2 // // ityekapaTTamukhavastriko pari vandanakadAnAdhikAraH // 68 // nanu- zrIkharataragacche padasthAnAM vyavasthAvidhiH ko'pi prAktano'sti na vA ? ucyate--astIti / tathAhi zrIyuga pradhAnAcAryasya gacchAdhipateH pAJcajanyazabdavAdanAdinA pravezaH kriyate, niu~chanaM ca kriyate, maGgalakalazaH sammukhamAgacchati [ AnIyate ], vyAkhyAne kRte sati zrAvikA gItaM gAyanti iti saMkSepeNa zrIyugapradhAnAcAryasya pratipatiH // 1 // dvitIya sthAnIya - sAmAnyAcAryasya nagarapraveze caturvidhasaMghaH sammukhaM Agacchati, zaGkho vAthate, zrAvikAJca gItaM 005
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM sAmAcA- rIzata km| // 143 // gAyanti, vAditraM vAdyate, maGgalakalazaH sammukho nA''gacchati [nA''nIyate ] niuJchanaM ca na kriyate iti saMkSepeNa ekapadamasAmAnyAcAryasya prtipttiH||2|| khavakhopari zrIupAdhyAyasya punarnagarapraveze sAdhavaH zrAvakAzca sammukhA Agacchanti, paraM sAdhvI zrAvikA, nAgacchanti, zaGko na 1. vandanakavAdyate, devagRhapraveze zrAvikA gItaM na gAyanti, upAdhyAyena vyAkhyAne kRte sati zrAvikA gItaM na gAyanti, niuMJchanaM dAnAdhicana kadAcidapi kriyate / upAdhyAyasya pAkSikapratikramaNe vAhikA na dIyate, upAdhyAyasya maGgalakalazo vAditraM ca kAraH kA'pi nA'sti, upAdhyAyasya pRepadaH kambali kAvastrAdirahitaH kevalo dIyate, iti saMkSepeNopAdhyAyasya prtipttiH||3|| padasthAnAM vyavasthAyAcanAcAryasyA'pi nagarapraveze sAdhavaH zrAvakAzca saMkSepeNa saMmukhA Agacchanti, zaGkho na bAdyate, sAdhvI zrAvikAca vidhiradhisaMmukhA nA''gacchanti, ninchanaM ca na kA'pi kriyate / vAcanAcAryeNa vyAkhyAne kRte sati zrAvikA gItaM na gAyanti, kArazca devagRhapraveze zaGkhare na vAdyate zrAvikAca gItaM na gAyanti, yadi vAcanAcAryasakAzAd bRhattarasAdhurbhavati tadA bRhattara 68-69 sAdhuH prathamaM vandhate kSAmyate ca lekhamadhye prathamaM bRhattarasAdhunAma likhyate lekhopari vAcanAcAryanAma ekaM dIyate iti / saMkSepeNa vAcanAcAryasya pratipattiH // 4 // | AcAryoM-pAdhyAya-vAcanAcAryANAM trayANAmapi caityaparipATauzalo vAdyate. zrAvikAca gItaM gAyanti 1 zrIAcAryANAM kambalatrayaM, upAdhyAyAnAM yaM, vAcanAcAryasya ekaH kambalo dIyate ityupveshnvidhiH||5|| // 143 // 286
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 mahatarAza nagarapaveze pAvitraH devaDAH saMmukhamAgacamti, zrAvakA nA'ganti , prAvikA gItaM na gAyanti, masakalazo nAgacchati [ nA''jIyate ], devagRhapraveze gItazAminnAdikaM kimapi na kriyate, pApa kambalikA yI dIyate, upavezane kambalapUrva diiyte|| 4 apartimpAH pApaho saH kAlikAdi rahitaH kriyate, upavezane ekaH kambalaH, iti mahacarA pravartibhyoH saMkSepeNa / pratipattiH // 7 // anena vidhinA pravartamAnasya sakalasaMpatya sarva madhyaM bhaviSyati / ayaM padasthAnAM vidhiH vicArasAre likhioli paramaya vidhijIpAda vyavapichamaprAyaH, sAMprataM tu mAMpratInA gacchAdhipati 1 mAmAnyAcAyoM 2 pAdhyAya 3 vAcanAcArya 4 mAtarA 5 pravartinyo / bhimenaiva vidhinA myavasthA vinatra pravartamAnA razyante // 9 // ||iti padakhAnA myavAvidhiradhikAraH // 19 // manu-lizAntAnuyogasya tara visarjanako vidhiH ubhyateprathama mukhavavidha pratilekhana bandanakA dIyate, pacAna kSamAzramaNapUrva "anuyoga maMdimAha anuyoga pahigAheba mAcAra pratyAre ne in|
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA zatakam / // 144 // anuyogapaDimhaNatthaM karemi kAussagaM" ityAdi bhaNitvA kAyotsargaH kriyate, logassa ujjoagare eko cintyate pArthate ca logassa 1 kathyate yadA uddezakA adhyayanAni ca paripUrNAni bhavanti, tadA vandanakadvayaM dIyate, samAptau prArambhe ca vandanakadvayaM dIyate / ityanuyogavidhiH, uddezo vAcanAsUtrapradAnamityarthaH 1, samuddezo vyAkhyAyA arthapradAnamiti 2, anujJA sUtrArthayoH anyapradAnaM prati anumananaM 3, mukhatrastrikAM pratilekhya vandanakadvayaM dIyate pazcAt kSamAzramaNadAna - pUrvamanuyogaM visasarjaH / anuyogavisajanArthaM kAussagaM kareha / anuyogavisarjanArthaM karemi kAussaggamityAdi bhaNitvA kayotsarge namaskAra ekazcintyate pAryate'pi ekaH kathyate pazcAd vizrAmaNyaM kRtvA mithyA duSkRtaM dIyate // 72 // // ityanuyogadAna visarjanavidhiradhikAraH // 70 // nanu - pAkSika- cAturmAsika pratikramaNe yathA bhavanadevatAyAH kAyotsargaH stutizca kathyate--- tathA sAMvatsarikapratikramaNe'pi kathyate na vA ? ucyate pAkSika - cAturmAsika-sAMvatsarikapratikramaNe bhavanadevatA thuI adhikI kahijai iti zrItaruNaprabhasUrikRta bAlAvabodhavacanaprAmANyAt kathyate eka, yattu zrIvidhiprapAyAM zrIjinaprabhasUribhiH proktaM "sAMccharie bhavanadevatA kAussaggo na kIrai na ya thuI asajjhAya kAussaggovi na kIra3" iti tatparamArtha tu ta eva jANanti / nanu zrI taruNaprabhasUrivacanoktisammatiH kutrA'pyasti jIrNagranthe ! ucyate-hetugarbhe tathaiva pratipAdanAt tathAhi zrutadevatAyAH pratyahaM smRtyA tu ArAdhyatvena taddine tatkAyotsargasthAne bhavanadevatAkAyotsargaH, kSetradevatAyAH pratyahaM smRtau bhavanasya 288 yogavisajanavidhi | radhikAraH 70 paryuSaNa parvaNi bhavana devatAkA yotsargaH 71 // 144 //
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSetrAntargatatvAt bhavanadevyA api smRtiH kRtaiva, tathApi parvadine tasyA api bahumAnA kriyate, stavasthAne ajitazAntistava pAThazca / uktaM ca "purSa vihiNeva sabaM, devasi vaMdaNAito kuNai / sijjhasurI ussaggo, bheo saMtithayapaDhaNe ya // 1 // " ityAdi pAkSikamatikramaNavidhiH / cAturmAsika-sAMvatsarikapatikramaNayorapi krama eSa eva, navaraM nAmni vizeSaH, kAyotsarge ca cAturmAsikapratikramaNe caturviMzatistavaviMzatiH cintanaM / sAMvatsarikapratikramaNe ca catvAriMzaccaturviMzatistavaH, tadante eko namaskArazca cintyate / kSAmaNakaM ca pAzikacAturmAsikyoH paJcAnAM, sAMvatsarike ca satAnA, zrIgurvAdInAM yadi dvau zeSau tisstthtH|| ukaMca__ "evaM cia caummAse, varise a jahakarma vihI neo / pakkhiyacaumAsavarise-su navari nAmaMmi nANattaM // 1 // taha ussaggo joyA, bArasa vIsA samaM galigacattA / saMbuddhakhAmaNaM ti-paNa-satta sAhUNa jaha saMkhaM // 2 // ityameva zrIpravacanasAroddhAravRttI, tathAhi"pAkSikAdiSu triSu zrutadevatAkAyotsargasthAne bhavanadevatAkAyotsargaH kriyate" ityAdi / evaM zrIdevendrasUriviracita paDAvazyakavandArakavRttAvapi (85 patre) pAkSika-cAturmAsika-sAMvatsarika-pratikramaNatraye'pi bhavanadevatAkAyotsargaH pratisAmA025variyA pAdito'sti, tathAhi-tathA pAkSikAdIni 289
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata // 145 // "muhapattI vaMdakhAmaNaya, saMvuddhAkhAmaNaM thaa''loe| baMdaNapatteyakhAmaNANi, baMdaNa ya suttaM ca // 1 // paryuSaNapamuttaM ambhuTThANaM, ussaggo puttivadarNa taha ya / pajate khAmaNayA, taha cauro tho chobhavaMdaNayA // 2 // dAvaNi-bhava(esa vihI pakkhiyapaDikamaNe) nadevatApakkhiya tinni sayAI, usAsA paNa sayAu ghaumAse / aTThasahassaM carime, sijasurIe tahussaggo // 3 // " iti / kAyotsargaH isthameva zrItilakAcAryakRtAvazyakavRttAvapi, tathAhi-pAkSikapratikramaNAnte guruvacanasaMgrahagAthA, "ahamapi me khAmemi adhikAraH tumbhehiM samaM matthaeNa vaMdAmi, Ayariya-saMti nitthArapAragAo guruNo u vayaNAI" utArthA / bhavanadevatA-kSetradevatayoH / 71 kAyotsarga kurvanti, ajitazAntistavaM paThanti, gataM pAkSika / evaM cAturmAsikaM navaraM tatra pnycshtoccaasmaankaayotsrgH|| pAkSikaevaM sAMvatsarikamapi tatrA'STottarasahasrocchAsaH kAyotsargaH / evaM hAribhadyAmapi pAkSika-cAturmAsika-sAMvatsarikaprati- sUtrabhaNane kramaNo'pi / sijasurAe kAyotsargasya karaNaM samAnameva pratipAditamasti, nAnAtvaM tu kAyotsarge, lokodyotakaracintanaM tattu nAmagrAhaM pRthak pRthak pratipAditamasti / evaM zrIAvazyakacUrNAvapi (266 patre), tathAhi-"cAummAsie ego adhikAraH uvasaggadevayAe kAussaggo kIrai, saMvatsarie khittadevayAe vi kIrae ajjhahio" ityAdi / evaM zrIjinabhadrasUripaTTAlaGkArazrIjinacandrasUriziSyakRtaghaDAvazyakavAlAvabodhe'pi, pAkSikAditrayapratikramaNAnantaraM daivasikamatikramaNe'yaM vizeSa uktaH, tathAhi-"kevalaM bhavanadevatA kAussagga thuI adhika kahijai, ajitazAntistava kahijai / laghustavana uvasamga khiaai|" paJcavastukasUtravRttau (80 patre)tu evaM zravaNeca RANTEEMAKAL 290
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 RAKAR "pamhaTTamerasAraNa, viNao u Na pheDio havai evaM / AyaraNA suadevaa-mAINaM hoi ussaggo // 491 // " vyAkhyA-tatra hi vismRtamaryAdA smaraNaM bhavati, vinayazca na pheTito-nAtIto bhavati, 'evaM' upakAryAsevanena, etAvat pratikramaNaM, AcaraNayA zrutadevatAdInAM bhavati kAyotsargaH / AdizabdAt kSetradevatA-bhavanadevatA-parigraha iti gAthArthaH // 11 // ___ "cAummAsia varise, ussaggo khittadevayAe u / pakkhiya sijasurAe, kariti caumAsie vege // 492 // " KI cAturmAsike vArSike ca, pratikramaNe iti gamyate kAyotsargaH kSetradevatAyA iti, pAkSike zayyAmurAyAH, bhavanadevatAyAH kurvanti ityarthaH, cAturmAsike'pi eke munayaH ityarthaH // 71 // ||iti paryuSaNaparvaNi bhavanadevatA-kAyotsargaH // 71 // nanu-yaH pAkSikasUtraM bhaNati ye ca zRNvanti te pUrva kiM paThanti ? ucyate-tatra yaH sUtraM bhaNati, tasyA'yaM kramaH--"sAmAiasuttaM ussaggasutaM bhaNiya, khamAsamaNeNa pakkhiyamuttaM saMdisAvemi puNo khamAsamaNeNa pakkhiyasuttaM kaDemitti bhaNittA namukkAratigaM kaDia pakkhiyasuttaM bhaNai", iti ye ca pAkSikasUtraM zRNvanti teSAM cA'yaM kramaH, tathAhi "je asuNaMti te ussaggasuttANaMtaraM tassa uttarIkaraNeNaM tidaMDagaM paDhi kAussaggo ThaMti" iti zrIvidhiprapAyAM zrIjinaprabhasUrivAkyaM / zrItaruNaprabhasUrikRtapaDAvazyakavAlAvabodhe tu pAkSikasUtrakathakasya prArambhe namaskAratrayabhaNanameva dRzyate, tathA ca tatpATha:-"devasiaAloi paDikaMtaM pakkhiyaM paDikamAveha isu khii| caumAsie caumAsi paDikamAveha isuM kahI / saMvaccharie saMvacchariaM paDikkamAveha isuM kahI, karemi bhaMte ityAdi icchAmiThAmi kAussagaM jo me pakkhio ai-14
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA riishtkm| E // 146 // Aro kao" ityAdi kahI karI tassuttarI kahI, zaktisaMbhavai sabaha kAussagga kIjai / eka zrAvaka zrIAcAryamizra pAkSikaAge AvI eka khamAsamaNa dei karI bhaNai, icchAkAreNa saMdisaha bhagavan suttaM saMdisAhuM ? guru saMdisAveha isaM bhaNiyai sUtrabhavane huMvai, bIjeM khamAsamaNa deI karI bhagavan sutaM kahUM? isu bhaNai, guru bhaNai kaDha isyuM kI, chatai icchaM isu bhaNI karI zravaNeca ubhauthakaDa-hAta joDikari muhe muhapattI dei tiNha namukkAra kahI madhuravara vyaktAkSara sAvadhAnacitta sUvArtha manaciMta | adhikAra va tau huMtau paDikamaNAsutta guNai, bIjA kAussagge vartamAna sAvadhAna thakA sAMbhalai / sAdhusarasA paDikamatAM huMtA tiNDasaMyasAThi pakSiyasUtraM sAMbhalai zakti abhAve baiThA sAMbhalai sUtraM prati sabe kAussagaM karei saMpUrNasUtraM bhaNiyAlocakAya6 namukkAreNa pArittA ubhA thakAM tiNha navakAra kahI besI karI ityAdi / / 72 / / paNavidhiH // iti pAkSikasUtrabhaNane zrutau ca puurvpaatthkrmaadhikaarH|| 72 / / adhikAra nanu-locakArApaNavidhiH kasmin granthe nivedito'sti ? ucyate-zrIvidhiprapAyAM zrIjinaprabhasUribhiH samIcInatayA bhaNito'sti, tathAhi paccaIeNa loo kAyavo ao tadhihI bhaNNAi, gurusamIce khamAsamaNa muhapottiM paDilehia, duvAlasAvattavaMdaNaM dAuM paDhamakhamAsamaNeNa icchAkAreNa saMdisaha bhagavan lokaM saMdisAvemi, vIe lobhaM karemi, taIe uccAsaNaM saMdisAvemi | cautthae ucAsarNa ThAmi, to loagAraM khamAsamaNapuvaM bhaNai icchakAra loaM kareha, matthayA rakkhadhAriNo ya icchAkAraM // 146 // dei tao "purva paDivaya navamI, taiA ikArasIi aggIe / dAhiNa paMcamI terasi, bArasi cautthIe neraIe // 1 // 071
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacchima chavi cauddasi, sattami paDipuba vAyave kUNe / dasamI viijjA uttara, aTThami amAvasAi IsANe // 2 // ii gAha-8. kameNa jogiNi u vAme pidviu vA kAuM, buhasomavAresu caMdabalAi bhAve sukkagurusu vi, pussa 1 puNNavasu 2 revai 3 cittA4 savaNa 5 dhaniTThA 6 miasira 7 assiNi 8 hatthesu 9 kittiA 1 visAhA 2 mahA 3 bharaNI 4 bajesu / anesu vA rikkhesu uvavasia sammamahiA saMto loaMkAria loagAravAhuM vissaami| iri paDikamia sakkathayaM bhaNia guru samIvamAgarasa khamAsamaNa dugeNa muhapociM paDilehia, duvAlasAvattavaMdaNaM dAuM, paDhamakhamAsamaNe bhaNai icchAkAreNa saMdisaha lo paveemi, gurU bhaNai pabeha, bIe khamAsamaNe saMdisaha kiM bhaNAmo, gurU bhaNai vaMdittA pAveaha, taiekha0 kesA me pajjuvAsiA tao dukkaraM kayaM, aMgiNI sAhiyatti guruNA butte, icchAmo aNusaTuMti bhaNai, catutthe tumhANaM pavei saMdi-| saha sAhaNaM, paveemi paMcame namukkAraM bhaNai, chaDe tumhANaM pavei sAhUrNa paveiaM saMdisaha kAussagaM karemi, sattame kesesu pajjuvAsijjamANesu sammaM jaM na ahi AsiaM kuiaM kakarAiaM chIaM jaMbhAi tassa uhaDAvaNibhaM karemi kAussaggaM annatthUsasieNamiccAiNA, sattAvIsUssAsaM kAussaggaM karei, cavIsatvayaM bhaNittA jahArAyaNiyaM sAhU vaMdai pAia vissAmei / jo puNa sayaM ciya loaM karei so saMdisAvaNa paveyaNAi na karei // 73 // // iti lockaaraapnndhidhirdhikaarH||73|| nanu-zrAvakA atidhArakAyotsarge kathaM kAMzca aticArAn Alocayanti ? ucyate-zrItaruNaprabhasUrikRtapaDAvazyakaSAlA 293
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAthA zata kam / // 147 // vabodhoka-vArtikAnusAreNa tathA ca tatpAThaH, "kAusaggamAMhi AjukA cauharadivasamAMhi jike jIva virAdhiyA hubai ekeMdrI beiMdrI teiMdrI cariMdrI paMceMdrI pRthvIkAya apkAya te kAya vAukAya vanaspatikAya trasakAya, jJAnadarzana cAritra prati AsAtanA kIdhI, krodha mAna mAyA lobha rAgadveSamatsara ahaMkAra kIdho, prANAtipAta virati, mRSAvAda - virati adattAdAna-virahi, maithuna - virati, parigraha-virati, rAtribhojana virati, vrata aticAra aNAyA huvai, panaraha karmAdAna AsebanA kIdhI dubaI, aghuI midA kI dI hubai, ju kAMi karmAMdhyo huvai, aneruM je kAMi pApa kIdhuM karAvyaM anu| monuM sAMbhalai na sAMbhalai te sadhalaM AloiyA mAMhe AloisuM, ityAdika divasakRta rAtrikRta vA aticAra ciMtavai // 74 // // iti zrAvakANAmati cAracintanapAThAdhikAraH // 74 // atha kadAcit rabhasavRttyA nijapAdAdinA ghanaM ghRtaM nikSepet, tadA kiM kartavyam ? ucyate tatrA'rthe'yaM saMpradAyaH tathAhi-yatra ghRtaM nikSiptaM tasyA bhUmerupari takraM lavaNaM ca kSeptavyaM, pazcAt kAyotsargatrayaM kArya, anena vidhinA tathAhi-- sthApanAye | samAgatya " apazakuna durnimitta uDAvaNanimittaM karemi kAussaggaM annatthUsasIeNama" ityAdi uktipUrva kAyotsargaH kriyate eko namaskAraH cintyate pArite'pi eko namaskAraH kathyate 1 punaH " apazakuna" ityAdikathanapUrvaM dvitIyaH kAyotsargaH kriyate tanmadhye namaskAradvayaM cintyate, pArite namaskAradvayaM kathyate 2 punaH " apazakuna" ityAdikathanapUrva tRtIyaH kAyotsargaH kriyate tammadhye namaskAratrayaM cintyate pArite'pi namaskAratrayaM kathyate 3 tataH - 294 zrAvakANAmaticAracintanA dhikAraH 74 ghRta- patane doSaniSedhAdhikAra 75 // 147 //
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ ummRSTariSTaduSTa-grahagatiduHsvamadunimittAdi / saMpAditahitasaMpat-nAmagrahaNaM jayati shaanteH||1|| evaM zlokamekavAraM paThitvA bhUmau vAmapAda Ahanyate, evaM vAratrayaM zlokamenaM paThitvA bhUmau pAda AhRntavyaH / tato bhojanAdi kriyate // 75 // // iti ghRtapatane taddoSanivAraNavidhiradhikAraH // 75 // nanu-pAkSika-cAturmAsika-sAMvatsarikapratikramaNeSu kriyamANeSu yadi kSud bhavet , tadA kiM tat doSanivAraNa kArya? ucyate-atra svagacchasAmAcArIvidhipatre evaM likhitamasti, tathAhi-pAkSika-cAturmAsika-sAMvatsarikapratikramaNAnAM mukhavastrikApratilekhanAmArabhya tataH prAnsajJAnaNAM yAvat yadi sujAtA bhavati, tadA saMpUrNapratikramaNakaraNAnantaraM pUrvavat PI apazakunakAyotsargatrayaM kArya, navaraM pAkSikapratikramaNe kSutkaraNe paMcadaza dinAni yAvat vizeSatastapaH kArya / evaM 1 cAturmAsikapratikramaNe kSutkaraNe caturo mAsAn , sAMvatsarikapratikramaNe kSutkaraNe varSa yAvat vizeSatastapaH kArya / yadi ca sAdhuH sAdhvI vA kSauti, tadA zakkisaMbhave locaM kArayediti / nanu-sAMprataM tu jayatihuyaNanamaskAraM prArabhya yAvat | zAntiprAnte jaya vIrAyeti na kathyate, tAvantaM kAlaM kSurakaraNe zaMkAdoSaM gaNayanti, tatkathaM ? ucyate-neyaM zAkhasaMmatiH nA'pi ca gurukramaH, tato'yaM zaMkAdoSaH svamanaHkalpitatvena na pramANaM, kiMtu avicAritapaurvApoM gaDurikApravAha eveti // // iti kSutkaraNe tddossnivaarnnvidhirdhikaarH|| 76 // nanu-yadi daivasika 1 rAtrika 2 pAkSika 3 cAturmAsika 4 sAMvatsarika 5 pratikramaNAnAM paJcAnAmapi madhye mArjArI 295
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata kam / // 148 // stokAmapi maMDalI uMghate tadA kiM taddoSanivAraNakartavyaM ? atrocyate-atrArthe vidhiprapAyAM zrIjinaprabhasUrivAkyaM pramANaM, tathAhi tatpATha: - "jayA ya majjAriA chiMdana karA jA-sA nIkalI | miDiyAri maMDalamAMhi saMcarI haya paDiya majjAriti // 1 // utthAyaM vAratigaM bhaNiA khuddopavaha DAvaNatthaM kAussaggo kAyavo, sirisaMtinAha namokAro ghoseavo iti pratikramaNavidhiH ?" chuTakapatre tu vArtikarUpe'yamanukramaH / devasikAdipratikramaNapaJcake'pi yadi mArjArImaMDala stokAmapi laMghate tadA apazakunAdi kAyotsargatrayaM pUrvavatpratikramaNa karaNAnantaraM kriyate, tato "jA sA kAlIti" gAthA vAratrayaM paThyate vAmapAdena vAratrayaM bhUmirAhanyate ca // 77 // // iti mArjArImaMDalI praveza nadoSanivAraNavidhiradhikAraH // 77 // nanu - sAmAyikagrahaNakriyAyAM zrAddhAnAM kati kSamAzramaNAni / ucyate-- tatrArthe zrIvidhiprapApAThaH pramANaM, tathAhiaMgIkaya sAmAieNa ya ubhayasaMjhaM sAmAiyaM gaheanaM, tassa eso vihi-posahasAlAe sAhU samIce gihe vA egadese vA, khamAsamaNadugaputraM sAmAiya muhapotiM paDilehia 2 paDhamakhamAsamaNeNa sAmAiyaM saMdissAvemi 3 bI akhamAsamaNeNa sAmAiyaM ThAemiti 4 bhaNikaNa puNo baMdia 5 arddhanivagAtra huto namukkAratigapuSaM karemi bhaMte sAmAiaM iccAi daMDagaM vosirAmi / pajjataM vAratigaM kahia, khamAsamaNeNa iriyAvahiyaM paDikamia 6 khamAsamaNadugeNaM vAsAsu kaTTAsaNaM uubaddhe pAuMchaNaM 8, khamAsamaNadugeNaM sajjJAyaM ca saMdissAvia sajjhAyaM karemi 10 puNo vaMdia navakAradugaM bhaNai 11 tao sIakAle paMguraNaM saMdisAve paMguraNaM pariggami 13 sajjhAyANaMtaraM kaTTAsaNaM saMdisAvei ti / evaM taruNaprabhasUrikRtaSaDAvazyaka bAlAva 296 paMcapratikra0 kSutkaraNe tadoSaniyAraNAdhi0 pakSyAdimaMtraprati0 mAjaradoSa ni0 sAmAkigrahaNe trayodazakSAmaNAdhi0 7677-78 // 148 //
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96- 06-* bodhe'pi, tathAhi-icchAmItyAdi bhaNI eka khamAsamaNuM dei 1 sAmAyika muhapatiM paDileimi isu kahI ubhA thai icchAmi khamAsamaNo bhaNI khamAsamaNuM dei karI 2 utaDUthako vedikAmAM hi bAhukarI muhaMpatti paDilehI ekakhamAsamaNe sAmAiyaM saMdisAvemi 3 iK bhaNI bIakhamAsamaNe sAmAijhaM ThAemi 4 iso bhaNI taia khamAsamaNa dei. karI 5 ardhAvanatagAtra hu~to tiNha namaskAra kahI tinavAra karemi bhaMte isu sAmAyikasUtra tinna vAra kahai guruvacanataNI anu-15 bhASaNA karataTa hu~to sAmAikAropaNa vidhi naMdI siddhAntamAhe tiNDa namaskArabhaNanapUrvaka sAmAyika daMDakarahai bhaNanai to pAchai iriyAvahI paDikamIyai / AvazyakacUNIMvRttimAhI ima bhANeyai chai yathA-"karemi bhaMte sAmAiaMza sA. jAva sAhU pajuvAsemi tti kAUNa pacchA iriyAvahiyaM paDikamai" to pAchai vistarato dvAdazAvartavaMdanaka dei karI pratyAkhyAna kIjai, saMkhepai, tao khamAsamaNa baMdaNApUrvaka pratyAkhyAna kIjai to pAchai eka khamAsamaNa sajjhA0 7 bIa khamAsamaNa sajjhAyakaruM kahI 8 sajjhAya, taia khamAsamaNa dAnapUrvakaM 9 ATha namaskAra kahI pAchai eka khamAsamaNe kaTThAsaNaM saMdisAceni 10 kahI bIa khamAsamaNe kaTThAsaNaM paDigAhemi kahI 11 taia khamAsamaNe pAMguraNaM saMdi|sAvemi 12 kahI, cauttha khamAsamaNe pAMguraNa paDigAhemi 13 kahI karI vaisai, atrA'yaM vizeSaH-prabhAte sAmAyikagrahaNe trayodazakSamAzramaNAni, atha ca sAyantanasAmAyikagrahaNe yadi mukhavastrikA pratilekhya vandanakAni dattvA | pratyAkhyAnaM karoti tadA caturdaza, anyathA tu trayodazaiva / / 78 // // iti sAmAyikagrahaNe tryodsh-kssmaashrmnnaadhikaarH||78|| 297
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata // 149 // nanu-kadA kiyatkAlaM asvAdhyAyo bhavati ? ucyate-sUkSmaM raja AkAzAt yAvatpatati tAvad asvAdhyAyaH / / asvAdhyAtathA dhUmarI yAvatkAlaM patati tAvad asvaadhyaayH| yAmAmArIpAse sakalasaMtraM akAyamayaM syAt , tadA sAdhuH kambala- yAdhikAra prAvRtasarvAGgopAGgo'apavarakamadhye sthito bhavati, mukhamapi nodghATayati, kimapyaGgopAGgaM na itastato vikSipati, evaM jIvadayApAlanAya dhUmaryA nivRttAyAM samastakriyA kAryA / 2 / tathA AkAze gandharvanagaraM devatAkRtaM dRzyate, tathA ulkApAto bhavati, tathA kaNakAH patanti, tatrolkApAte rekhA bhavati udhyotaca, yatra ca rekhA udhyotazca na bhavati, sa kaNakaH / tathA digdAho dazadizA ujjvalantyo dRzyate, caturdizA raktatvaM bahisadRzaM syAd, eteSu satsu vidyutpAte |ca asvAdhyAyanivarti teSu praharamekamasvAdhyAyaH / tatra varSatoM sapta kaNakAH, zItakAle paJca 5 uSNakAle trayaH 3 kaNakAHpatati tadA'svAdhyAyaH praharamekaM yAvat , tadA asvAdhyAyo nirvRte-teSu praharadvayaM yAvat asvaadhyaayH|4| akAla garjite praharadvayaM yAvadasvAdhyAyaH / 5 / akAlavidhujjhAtkAre praharamekaM yAvadasvAdhyAyaH / 6 / ASADhakArtikacAturmAsikapratikramaNAnantaraM adhyayana pratipadaM yAvat, dvitIyAyAM zudhyate, zrIsthAnAGge caturthasthAne dvitIyodeza-|| ke'pyuktaM (213 patre)-"no kappai nimgaMdhANa vA niggathINa vA cauhiM mahApaDivaehiM sajjhAyaM karittae tara // 149 // jahA-AsADhapADivae 1 iMdamahapADivae 2 kattiyapADivae 3 sugimhapADivae" 4 iti / 6 / AzvinazuklapaJcamI- " madhyAhAdArabhya kArtikakRSNapratipadaM yAvat asvAdhyAyakAla upari zudhyate / 71 catrazuklapazcamImadhyAhlAdArabhya vaizAkha-3 kRSNapratipadaM yAvadasvAdhyAyaH, paraM anA'yaM vizeSa:-caitra zukkaikAdazIta Arabhya madhye pUrNimAyA yad dinatrayaM 'acittaraja 298
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ uhaDAvaNiyaM karemi kAussagaM logassa 4 ciMtyate, yadi ekAdazIdine na smayate tadA dvAdazItrayodazIdineSu kAyotsargaH kriyate, yadi dvAdazIdine na maryate, tadA trayodazI caturdazI pUrNimAyA yAvat kAyotsargaH kriyate, yadi trayodazIdine'pi no smaryate, tadA''gAminaM caitraM yAvaddhalinoMDIyate tAvadasvAdhyAyaH / ayamarthazca evaM-zuklaikAdazIdinAt "saci-1 taraja uhaDAvaNathaM karoMme kAussarga" ityAdinA dinatrayaM yAvat kAyotsargaH kriyate / vismRte tu pUrNimAM yAvadanyathA vrssmpysvaadhyaayH| 8 / yo rAjJoH kalahe mlecchAdibhaye upAzrayAsannavAsistrIpuruSayuddhe holakyA bhasmoDuyane caitAni yAvantaM kAlaM vartante taavdsvaadhyaayH|9| rAjJo mRtyukAle jAte yAvat navIno rAjA paTTe nopavizati tAvadasvAdhyAyaH, sthApite'pi rAjJi yAvadasamaJjasaM na nivartate tAvadasvAdhyAyaH / 10 / nagarapradhAnapuruSe mRte praharASTakaM yAvadasvAdhyAyaH / 11 / upAzrayAt saptagRhamadhye ko'pi prasiddhapurupo niyate tadA'horAtraM yAvadasvAdhyAyaH / 12 / tathA'nAthasAmAnya-|| puruSamaraNe kalevarotthAnAnantaraM zudhyate, evaM tiryamaraNe'pi / 13 / athA''cArya 1 maharddhika 2 kRtAnazanamahAtapasviI bahusvajanavallabha 4 maraNe dinatrayamasvAdhyAyaH ekadinamupavAsaH, anyeSAM maraNe dvayamapi na / 14 / tiryag rudhire patite aNDake sphuTite, gavi ca prasUtAyAM, jarAyupatane zatahastamadhye praharatrayaM yAvadasvAdhyAyaH / aNDake patite tilakAcAryakR tAvazyakavRttau ayaM vizeSaH-vasaterantabahirvA aNDakaM bhinnamujjhitaM vA yatikalpopari tadA hastaSaSTeH parataH tyaktvA kalpaM sakSAlayanti, tataH zuddha, bhRmau tu bhinnena bhUmi khananti yatastAM khanitvA'pi charditena zudhyati, kevalaM pauruSItrayaM parihi6 yate / 15 / manuSyarudhire patite uddhRtAnantaramapi ahorAtramasvAdhyAyaH, tathA bahuvRSTipatanena bhUmiH sikkA jAyate bhinnamujjhitaM vA yatikalpavAdhyAyaH / aNDake patita sAre bhUmau tu bhinnena bhUmi 299
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ akhANyA sAmAcA riishtkm| // 15 // tahiM svalpavelayA'pi zudhyati, ghaTimAvarAtrizepe manuSyasambandhi rudhiraM patitamudataM ca tataH sUryodgame zuddhiH / 16 tathA manuSyAsthi nipatite dvAdazavarSANi asvaadhyaayH| 17 / tathA danto vA daMSTA vA patitA bahAyAsena vilokitA'pi cenna labdhA, "tadA daMta uhaDAvaNioM karemi kAussarga" ityuktvA kAyotsargaH kriyate, tatra namaskAra ekazcintyate pArAyitvA kathyate ca, tadanantaraM asvAdhyAyo na bhvti|18|tthaa yadi mArjArI jIvitaM mUSakaM gRhItvA yAti tadA nA'svadhyAyaH, atha vinAzya nayati tdaa'horaatrmsvaadhyaayH| 19 / tiryagavayavAH tadudhiraM ca SaSTihastamadhyenA'svAdhyAyaM kurvanti / 20 / manuSyAvayavarudhirapAte hastazatamadhye'svAdhyAyo, yadyantare ubhayadiggAmI zakaTasya mArgoM na bhavati / 21 / tathA striyA mAsi mAsi RtudharmaH samAyAti, tadanantaraM divasatrayaM yaavdsvaadhyaayH| tathA kasyAzcitpradararogodayAdivasatrikasyoparyapi rudhiraM patati tadA 'asajjhAya uhabAvaNiya' kAyotsarga kRte pazcAt zudhyati / 22 / tathA ArdrAnakSatrAdArabhya svAtinakSaparyantagarjitaM vidyutpAtazca na svAdhyAyaM upahanti / tArakAdarzanamapi yAvat khAtinakSatre Adityasya gamanaM bhavati, zeSakAle punaravazyaM tArakAdikadarzane zudhyate, atha keSAMcit sAdhUnAM tathAvidhanakSatraparijJAnaM na bhavati, tata ASADhacAtumosikAdArabhya kArtikacAturmAsikaM yAvad vidyugarjiteSvapi nAsvAdhyAyaH, ulkA tu sadA'pi svAdhyAyamupahanti praharaM yAvat / 23 / tathA sazabdo ghaDahaDazabdarahito bhUkampaH tayorjAtayoH praharASTakaM yAvadasvAdhyAyaH / 24 / tathA pradIpane lagne yAvannopazamaH tAvadasvAdhyAyaH / 25 / tathA varSAkAla buhudavRSTiH ahorAtropari yAvadvarSati tAvadasvAdhyAyaH 1 26 / vidhiprapAyAM 25 patre evaM pATha: 150 300
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ "saMpayabuTTI asajjhAo bArasasu vi mAsesu bubbuavarise ahorattAo uTThapi jai varisai to asajjhAo, bubbu vajavarise doNhamahorattANamuvari jAva paDai tAva asajjhAo"tti buDudavarja varSa varSati dvAbhyAmahorAtrAbhyAm upariSTA yAvarSati tAvadasvAdhyAyaH / 27 / phusAramA vINe sAhArAkregari pAvarSati tAvadasvAdhyAyaH 28 / sUrye'nugate, madhyAhe 2 sandhyAyAM 3 ardharAtre ca 4 sandhyAcatuSTaye'pyasvAdhyAyaH / 29 / putre jAte zatahastamadhye dinasaptakaM yAvadasvAdhyAyaH, putryAM jAtAyAM tu dinASTakamasvAdhyAyaH, striyArastotkaTatvAt / 30 / zuklapakSe pratipadAyA dvitIyAyA tRtIyAyA vA Arabhya dinatrayaM yAvat yUpakanAmA'svAdhyAyo bhavati, rAtriprathamapraharaM yAvat tatra prAdoSikakAlo na zuSyati, evaM pAkSikadine'pi, zrItilakAcAryakRta-AvazyakavRttau yUpakanirUpaNamevaM, tathAhi-"juao sukkadiNa tini" sandhyAprabhA candraprabhA ca yugapad bhavataH sa yugapadmAvaH, zuklapakSe hi dinatrayaM sandhyAprabhAyAH candraprabhAvRtatvAt sandhyAchedo na jJAyate, tatra zukla pratipadA-dvitIyA-tRtIyAsu kAlavelAnavabodhAt,prAdoSikakAlA'grahaNe sUtrapaurupi akaraNaM, tathA "kesiMpa hoi mohAo jUvao tAva hoi Aico / jesiM tu aNAinnA, tersi kira porisI tinni // 2 // " vyAkhyAkeSAcidbhavati amohAt-amUDhatvAt yUpaka-durdinaM puSyoparAgamudaye asti eva, Aditya-AtAmraH kRSNaH zyAmaH zakaTodbhisaMsthito vA jagatAmutpAtarUpaH tAvat tatra pauruSIM anadhyAyatvena AcIrNaH / uttarArdha spaSTaM navaraM "porisi tini" pauruSItrayaM anadhyAyaH / 31 / atha candragrahaNAsvAdhyAyo likhyate-candragrahaNasyotkRSTato dvAdaza praharAt asvAdhyAyaH, kathamityAi-kadApi kALe utpA sAmA026
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA -GREE km| tarUpe candragrahaNe sati udyanneva gRhIto-gRhIta eva ca sarvarAtriparyante astamitaH, tadA tadAtripraharAzcatvAro'nyAzcA'pi asvAdhyArIzata- agrimamahorAtramevaM dvAdazapraharAH / athavA'nyathA dvAdazamaharAH ko'pyajJo na jAnAti kasyAM ghelAyAM grahaNaM bhASi, parametat / yAdhikAra jAnAti-agha pUrNimAyAM grahaNaM bhAvIti, tadA'bhrachannatvena ca grahaNAdarzanA'bhAvAccatvAro'pi praharAH prihrtvyaaH| prbhaa||151|| tasamaye abhravigame sagrahazcandro'stamayan dRSTastataH tad rAtrisarakAH catvAraH praharAH, anyathA'horAtramagretanam evaM 12 praharA | jaghanyena, punaraSTI praharAH pUrNimArAtriparyantaM candro gRhItaHtathAsthitaH, evaM cA'stamatastato'horAtra parihartavya / evaM aSTo praharA madhye madhyamaH sagrahabuDite evaM, yadi punA rAtrI gRhIto rAtrI eva ghaTikAdizeSAyAM vimuktaH tataH tasyA eva rAtreH zeSa parihartavyaM, sUryodgamane tu svAdhyAyo bhavati / 32 / sUryagrahaNe SoDaza praharAn asvAdhyAyaH, tathAhi-utpAtagrahaNe uda| yanneva gRhIto gRhIta eva cA'stamitastata ete catvAro divasamaharAH catvAro rAtripraharA ahorAtraM cA'gretanaM evaM SoDaza praharAH, athavA'bhrachannatvena ko'pi sAdhurna jAne kasyAM velAyAM grahaNaM bhaviSyati, tathAvidhaparijJAnAbhAvAt , tatastaM divasa hai| sUryodmAdArabhya parihartavyaM, astamanasamaye gRhItazcaivA'stamayan dRSTastataH sA rAtriH parihartavyA anyathA'horAtraM evaM poDa // 151 / / zamaharAH, jaghanye punadizaH kathamastamayan sUryoM gRhItastathaivA'stamitastata AgAmirAtrisatkAzcatvAraH praharA, anyAdazAhorAtram-evaM dvAdaza-poDaza-dvAdazAntarAle madhyamo'svAdhyAyaH sa grahaNaguDite evaM yadi punardinamadhye gRhIto muktazca tato grahaNAdArabhya tadahorAtraM parihartavyaM 33 yadAha ECENT karAla 302
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ caitrapUrNimA-devava KAsana dhikAra sAmAcA-bhAstavamana, tAsanakA vAstavabhaNanaM, tato dazanamaskAra-kathanAnantaraM zrIzatruJjayapuNDarIkArAdhanArtha "karebhi kAussagga"mityAdi vidhipUrva kAyotsargarIzata statra dazalogassa cintyate pArite lo0 1 dazagAdhApramANaM stotraM ca, evamekA pUjA jAtA 1 itthameva dvitIyA 2 tRtiikm| yA 3 caturthI 4 paJcamI ca 5 pUjA kAryA, vizeSatastu tatra ayam-dvitIyA pUjA jAtA 2 tasyAM dvitIyapUjAyAM viMzati namaskArAH viMzatipuSpamAlA viMzativastudokanaM ca kArya, pUrvavidhinA kAyotsargakaraNaM logassa 20 cintanaM pArite ca eka 1 // 152 loga viMzati 20 gAthAstotraM ceti dvitIyA pUjA jAtA 2 // tRtIyapUjAyAM triMzata namaskArAH30 triMzat 30 puSpANi 30 triMzadvastu DhaukanaM triMzallogassa 30 kAyotsargaH pUrvavatriMzadgAthAstotraM 30 ceti tRtIyapUjA jAtA 3 / caturthapUjAyAM catvAriMzat namaskArAH, catvAriMzat puSpANi, catvAriMzad vastuDhaukanaM kAyotsarge catvAriMzat logarasa cintanaM pArite ekalogassa catvAriMzadgAthAstotraM iti caturthIpUjA jAtA 4 / paJcamapUjAyAM paJcAzanamaskArAH 50 paJcAzatpuSpANi 50 pazcAzadvastu 50 daukanaM pazcAzallogassa 50 kAyotsargaH pArite eka 1 logassa pazcAzanAthAstotraM 50 ceti pazcamIpUjA jAtA 5 / pUjAyAM pUjAyAM prAnte kvApi dezaiH kairapi dazAdijUtakRtayo'pi kAryante tathA pUjA paJcakAnantaraM ekaikapUjAnantaraM vA yathAzakti yathAsaMbhavaM mahAdhvajAropaH saMghAdhipena kAryaH, tatrA''rAtrika 1 maGgalapadIpa 2 gurubhakti 3 saMghabhakti sAdharmikavAtsalya 5 saMghapatitilaka 6 kartavyAni kAryANi, prAnte dharmopadeze zatruJjayamAhAtmyavarNanaM // ||iti caitra puurnnimaadevvndnvidhirdhikaarH||8|| nanu-gurUNAM stUpasya pratimAyAzca pratiSThA kriyate, tatra ko vidhiH pratipAdito'sti ? ucyate-atra guruparamparAgata gurustUpapratimA-pratiSThAdhikAraH e saMghapratitilaka kAyAH saMghAdhipana kAtikatayo'pi kAya pravAzamAdhAsA // 152 //
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ patralikhitavidhiH pramANaM, sa cA'yaM zubhadine zubhanakSatre zubhavelAyAM ca gurUNAM stUpa-pratimApratiSThA kriyate, tatra rAtrijAgaraNamahotsavapUrvaka prAtaH saMghasamarza hakalanA ravitAH bhArUna parijhinadhItavastrAH catvAraH zrAvakAH samAgacchanti, tatkareSu caturaGgalAH zrAvikAH sadhavAH kaGkaNaM bAnti, taddhAle ca kuDamatilakaM kurvanti, atha te catvAro'pi puruSAH utkRSTato'TottarazatatIrthajalauSadhIbhUtAn tadabhAve ekaviMzatitilakatIrthajalauSadhIbhRtAn kalazAn lAtvA UrvIbhUya tiSThanti, tato dazadikapAlasthApanA kriyate, sA caivaM kAryA, oM hI indrAya sAyudhAya savAhanAya saparijanAya asmin jaMbuddhIpe dakSiNabharatAddhakSetre amukanagare, amukajinacaitye iha pratiSThAyAM Agaracha Agaccha baliM gRhANa baliM gRhANa udayaM abhyudayaM ca kuru kuru svAhA 1 evaM agnaye 2 yamAya 3 naikretAya 4 varuNAya 5 vAyave 6 kuberAya 7 IzAnAya 8 brahmaNe9 nAgAya 10 iti / evaM 9 nava grahasthApanA'pi kAryA, sarvopari baliyAkulalapanazrImocanaM vAsakSepazca kAryAH, tato dazadikSu valivAkulocchAlana kArya, tatasteSu puruSAH pAduke pazcAmRtena payanti, tataH stUpapUjA kAryA, tataH sadhavA strI kuGkamahastau dadAti, tataH kapUrakastUrImizritakesaracandanAbhyAM pAdukApUjA kAryA, tato "vardhamAnavidhayA" vAsakSepaH kAryaH, tatastadane akSatapuJjanayaM kArya, tadupari pUgIphalatrayaM mocrya, caturdikSu nAlikeracatuSTayaM bhaktvA sarveSAM hAdeyaM, tato dhUpaH kAryaH, tataH sadhavAH striyo gAyanti, vAditrANi vAdyante, dAnaM ca dIyate, gurubhaktizca kriyate sAdharmi-18 kavAtsalyaM ca vistareNa kArya, tato gItagAnavAdyavAdanapurassaraM zrIsaMghena samaM dharmazAlAyAM Agatya zrIgurupAce prati R 305
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAcA- riishtkm| PAN cAlAbhopadezaM ca zrutvA sarve'pi svasthAnaM brajanti, tato dinadazakaM yAvat stUpapUjA kAryA naivedyo muphyate, bhogaco-18/zrAvakagrakSipyate, pratiSThAkArakazca dazadinAni ekAzanaM karoti, zIlavataM ca pAlayati / / 81 // he-devtaab|| iti gurustuupprtisstthaavidhirdhikaarH||81|| sarasthApamanu zrAvakAraha devatAtaraH kutra svAyate?, kena vidhinA zrAvakAH pUjAM kurvanti? ucyate-tatrA'rthe zrIumAsvAti- nAdhikAraH vAcakakRtaM pUjAprakaraNameva pramANaM, taccheda-"svAnaM pUrvonmukhIbhUya, pratIcyAM dantazodhanam / udIcyA zvetavastrANi, pUjA pUrvottarAmukhI // 1 // gRhe pravizatAM vAma-bhAge svalpavivarjite / devatAbasaraM kuryAt , sArdhahastova'bhUmike // 2 // nIce-] bhUmisthitiM kuryAd, devatAvasaraM yadi / nIcarnIcaistato'vazya, santatyA'pi samaM bhavet // 3 // tathA'rcakaH syAtpUrvasyA, | uttarasyA ca saMmukham / dakSiNasyA dizo varjI, vidigvarjaka eva ca // 4 // pazcimAbhimukhaH kuryAt , pUjAM ca jinmuurtye| | tadA syAt santaticchedo, dkssinnsyaamsnttiH||5|| AgneyyAM tu yadA pUjA, dhanahAnidine dine / vAyavyAM santati va naiRtyAM ca kulakSayaH // 6 // aizAnyAM saMmukhaH kiMcit , santati va jAyate / anijAnukarAMseSu, mUrbhi pUjA yathAkramam // 7 // bhAle kaNThe hRdambhoje, udare tilakaM tthaa| tathA] navabhistilakaiH pUjA, karaNIyA nirantaram // 8 // zrIcandanaM vinA naiva, pUjAM kuryAt kadAcana / prabhAte prathamaM vAsa-pUjA kAryA vicakSaNaH / / 9 / madhyAhe kusumaiH pUjA, sandhyAyAM dIpadhUpayuk / vAmAle dhUpadAhaH syA-dagrapUjA'tra saMmukhI // 10 // aIto dakSiNe bhAge, dIpasya ca nivezanam / dhyAnaM // 15 // tu dakSiNe bhAge, caityAnAM vandanaM tathA // 11 // istAtpraskhalitaM kSitau nipatitaM lagnaM kacit pAdayo-ryanmU|rdhvagataM dhRtaM 306
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ SECRE kuksanai meradho yaddhRtam / spRSTaM duSTajanaghanairabhihataM yat dUSitaM kITakai-ratyAjyaM tat kusumaM dalaM phalamatho bhaktairjinamItaye // 12 // naikaM puSpaM dvidhA kuryA-na chindyAt kalikAmapi / campako dalabhedena, yatihatyAsamaM bhavet // 13 // gandha dhUpAkSataiH gbhiH, pradIpailavAribhiH / pradhAnaizca phalaiH pUjA, vidheyA zrIjinezituH // 14 // zAntau zvetaM jaye zyAma, bhadre kA raktaM bhaye harit / pItaM dhAnyAdike lAbhe, paJcavarNa tu siddhaye // 15 // khaNDite sandhite chinne, rake raudre ca vAsasi || dAnaM pUjA tathA homaH, svAdhyAyo niSphalaM bhavet // 16 // varjayedarhataH pRSTha-magrataH zivasUryayoH / pArthAto brahmaviSNoca, khaNDI sarvatra varjayet // 17 // gaNaM nADI tathA rAzi, tArAM rAze zameva ca / yonivageM ripulabhye, pratimAyAM vilokayet // 18 // // iti prtimaa'dhikaarH|| RI atItAbdazataM yacca, yacca sthApitamuttamaiH / savyaMgamapi pUjyaM syAd, bimba tanniSphalaM nahi // 1 // ArabhyaikAGgalAda dvayaM, yAvadekAdazAGgulam / gRheSu bimba tatpUjyaM, prAsAdAhaM tadUrdhvakam ||2||ekN guNe bhavet zreSTha, vyaGgalaM dhananAza-|| nam / jyaGgulena bhavet siddhi-bajeyeccaturaGgulam // 3 // paJcAGgulaM bhavedvitta-muddhegaM tu SaDaGgalam / saptAGgulena govRddhi-styajedaSTAGgulaM sadA // 4 // navAGgalaM tu putrAya, dravyahAnirdezAGkalam / ekAdazAGgulaM bimba, sarvakAmArthasiddhidam // 5 // UrdhvadRga dravyanAzAya, tiryagham bhogadA jye| zreyaskarI samadRSTiH, kulanAze tvadhomukhI // 6 // padmAsanasamAsIno, mAsAnanyastalocanaH / maunI vastrAvRtAsyo'yaM, pUjAM kuryAjinezituH / / 7 // snAnaM 1 vilepana 2 vibhUSaNA 3 puSpa 4 307
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIzata- katA sadaiva / khaNa // 154 // vAsa 5, dhUpa 6 pradIpa 7 phala 8 tandula 9 vastra 10 pUrgaH 111 naivedya 12 vAri 13 vasanai 14 zcamarA 15 tapatra, 161 kalpanepovAditra 17 gIta 18 naTana 19 stuti 20 koSavRddhyA 21 // 8 // ityekaviMzatividhA jinarAjapUjA, khyAtA surAsura- tAraNAgaNaizca kRtA sadaiva / khaNDIkRtA kumatibhiH kalikAlayogAda, yadyat priyaM tadiha bhAkvazena yojyam // 9 // " dhikAraH // iti zrAvakANAM devatAvasarasthApanApUjAvidhiradhikAraH // 82 // nanu-kalpatrepottAraNaM kimarthaM pratipAditamasti !, kutraca tadvidhiH? ucyate-kalpatrephsya AsevanAzikSArUpatvAt uktaM tadvidhAnaM yaduktaM| "sA puNa dubihA sikkhA, gahaNe AsevaNe ya nAyadhA / gahaNe muttAhijaNa, AsevaNa kappatippAI // 1 // iti" punarapi 'kayakappatippakariyatti vacanaM ca tataH sati zAstrokte kalpatrepavidhI zrIjinaprabhasUrivinirmitavidhiprapoktAnukrameNa kartavyatApATho likhyate, tathAhi-"jogA ya kampatippaM viNA na vahijati, kayakappatippakariya tti kyaNAo ao saMparya kampatippavihi bhaNNai, tattha-vaisAha-kattiyayahulapADivayANaMtaraM pasatthadiNe cauvAiarikkhe gurusomavAre sunimittovauttehiM sadasavatthaveDhiagihatyabhAyaNeNaM kappavANiya mANittA joiNIo piTThau vAmau vA kArDa muhahatthapAya ulle kAUNa ahArAyaNiyAe chammAsia kappo uttArijai, pavissamANassa AsaMdasiAiya kaya AuttajaleNaM paDhamaM cauro // 154 // tippAu muhe dhippaMti tao pApasu ittha hattha viNNAso saMpadAyA netabo chammAsiappe paradinAta ceya tippAu gheppaMti iyarakappe dasiA puttaM calakopparehiM paradizAu vA, tahA chammAsia kapputtAraNe uddhadviassa uddhaDio tippAu dijA, 308
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ uvavidvassa uva viTTho sAmanna kappe nasthi niyamo tao ksahIbhaMDuvagaraNa ca nANovagaraNavaja sabaMpi te pijjai navaraMga maMDaliTThANaM gomayalevekae ti pijai, kappamajjhe vA variaM pattabhaMDa mallaga uddharaNI cchAi pamajaNiA taliyA loharatvAi jaleNa kappio tippijjai, evaM kappe uttArie vasahi sohitu haDakesAi paridRvia iriaM paDikkamiya paDhama guruNA sajjhAe ukvivie muhapottiM paDilehia duvAlasAvattavaMdaNaM dAuM khamAsamaNeNa bhaNaMti, sajjhAyaM ukkhivAmo bIa |khamAsamaNeNa sajjhAya ukkhivaNatthaM kAussaggaM karemi tao annatthUsasIeNamiccAi paDhia navakAraM cauvIsatthayaM vA viciMtima muheNa taM bhaNia kAussammatigaM kurNati, paDhama asajjhAia aNAuttauhaDAvaNiaM, bIrya khuddovadavAiDAvaNi, taiyaM sakkAiveyAvaJcagaraArAhaNatthaM tisu bi caurujjoa ciMtaNaM ujjoa bhaNaNaM ca tao khamAsamaNadugeNa sajjhAyaM saMdisAvemi sajjhAyaM karemi iti bhaNi jANuThiehiM paMcamaMgalapurva dhammo maMgalAiamajjhayaNatia sajjhAo kIraitti sajjhAya ukkhivaNavihI // 8 // ||iti klpnepottaarnnvidhirdhikaarH||83|| nanu-zrIbRhatkharataragacche ko'nukramaH pratikramaNavidheH ?, kutra ca savidhiH pratipAdito'sti ? ucyate-atrAnukramaH ko'pi zrIvidhiprapA 1 zrItaruNaprabhasUrikRta-paDAvazyakavAlAvabodha 2 zrIjinavallabhasUrikRta-sAmAcArI 3 zrIyogazAstratRtIyaprakAzavRtti 4 zrIpratikramaNahetugarbha 5 pramukhagrandhAnusAreNA'pi ca svagacchIyaparamparAto jJeyaH, tatra prathamaM sAdhurgocarI pratikramya zrAvako vA sAmAyika lAtvA, gurvAdezena 'jayati huyaNanamaskAraM' kathayitvA sarvaiH samaM "jayamahAyasetyAdi 201
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ saamaacaariishtkm| // 155 SAESARSATARA%ACANC+% gArdhA paThati, tataH zakrastavaM jAvaMti ceiAiti gAthAdvikavarja kathayitvA devAn vandate, anyagacche tu jayati huyaNasthAne | 81 gacchatu jayAta huyaNasthAna zrAvaka-pranamaskArA eva kathyante, zrIkharataragacche tu navAGgIvRttikArakastambhanakapArzvanAthaprakaTaka-zrIabhayadevasUrisvagacchIyatvena tikramaNatatkRtaistu teSAM sAtizayatvAcca sutarAM pratikramaNamArambhe AdeyatA, aba ca AvazyakaprArambhe sAdhuH zrAvakazcAdau deva vidhiHraguruvandanaM vidadhe, yataH sarvamapyanuSThAnaM zrIdevaguruvandanavinayabahumAnAdibhaktipUrvakaM saphalaM bhavatItyAha ca dhikAraH RI "viNayA hINA vijA, dIti phalaM iha pare a logami / na phalaMti viNayahINA, sassANiva to ahINANi // 1 // bhattI jinavarANa , khijati puSasaMciaM kammaM / Ayariya namukkAreNa vijjamaMtA ya sijhaMti // 2 // " ataH pUrva devavandane, dvAdazAdhikArA jnyeyaaH| yaduktaM zrIcaityavandanakabhASye (4 patre)-"paDhamahigAre vaMde bhAvajiNe 1 bIae va dadhajiNe 2/3 igace ThavaNajiNe taiya 3 cautthaMmi nAmajiNe 4 // 1 // tihuaNaThavaNajiNe puNa, paMcamae 5 viharamANajiNa chaDhe 6 sattamae suanANaM 7 aTThamae sabasiddhathuI 8 // 2 // titthAhivavIrathuI navame 9 dasamea ujjayaMtadhuI 10 / aDAvada yuddha 3 igadisi 11, sudihi-surasamaraNA carame // 12 // 3 // athA'dhikAraprathamapadAni dvAdaza yathA___ "namu 1 je ai 2 arihaM 3 loge 4 saca 5 pukkha 6 tama 7 siddha 8 jo devA 9 jiM10 pattA 11 vebhAvaccaga 12 ahigAra padamapayA // 1 iti tato vaMdittu ceiAI, dAjaM caurAie khamAsamaNo / bhUnihiasiro sayalA-i AramicchukarDa 155 // deha // 1 // " iti zrIjinavAlabhasUriyacanAt caturAdikSamAzramaNaiH zrIguruM vandate, iti hetugarbhasammatyA ca kSamAzramaNAcatuSTayena pratikramaNaM sthApayanti, kSamAzramaNacatuSTayadAnAnukramazca zrItaruNaprabhasUrikRtavAlAvabodhe evaM tathAhi-prathamakSamA .310
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 EXA%AA%karavAkara zramaNena zrIAcAryamizra 1 dvi0 zrIupAdhyAyamizra 2 tRtI. bhaTTArakavartamAna amukari 3 caturtha0 sarvasAdhuvandanA 4 pazcAt bhUnyastamastako mukhavatrikAM mukhe davA karadvayaM yojayitvA "saccassavi devasi" ityAdi paThati, paraM icchAkAreNa saMdisaheti padaM na paThati, idaM ca sakalAticArabIjakabhUtaM anyatrApi ca andhAdau bIjakasya darzanAt 'jaya jaMtu kappapAyave' ityAdAviva, anA'vasare zrAddhastu sAdhuriva pUrvavat kSamAzramaNacatuSTayena zrIAcAryAdIn vanditvA icchakAri-2 samastazrAvakA vAMdu iti bhaNati, zrIhetugarbha ityameva bhaNanAt / atrA''ha ziSyaH, nanu-pratikramaNaprArambhe prathamaM karya nIAcAryAdi vandanaM vihitaM ? ucyate-pradhAnAdi sthAnIyAnAM zrIAcAryAdInAM bahumAnanena svasamIhitasiddhirbhavatIti hetoH yaduktaM zrIhetugarbhe loke'pi hi-rAjJaH pradhAnAdInAM ca bahumAnanAdinA svasamIhitakAryasiddhirbhavati / atra rAjasthAnIyaH tIrthaGkarAH pradhAnAdisthAnIyAH zrIAcAryAdaya iti, tata utthAya dravyato vapuSA bhAvatazca zuddhapariNAmena cAritrAcAravizusartha "karemi bhaMte sAmAiya" ityAdi sUtraM paThitvA pralambitabhujaH kUparadhRtanAbhyadhovarti jAnUlacaturaGgulasthApisakaTipaTTaH "saMjaya khaliNe ya vAyasa kavidvetyAdi" 19 doparahitaM kAyotsarga kuryAt / yaduktaM hetugarbhe-sAmAia-10 puSamicchAmi kAussaggamiccAi susaM bhaNia palaMviabhua kuSparadharia prihnno||1|| ityasmin kAyotsarge ca prAtastata pratilekhanAyAH prabhRti divasAticArAn cintavati, manasA pradhArayecca "sayaNAsaSNapAne" tyAdigAthAM acintayata |shraaddhstu hai AjukA cauprahara divasamAMhi jike jIva virAdhyA hubaI" ityAdi aticArAn zrItaruNaprabhasUrilikhitAn cintayati / / badanAgamane gacchapravRttyA aSTau namaskArAMzcintayati, etadaticAracintanaM manasA saMkathanaM ca zrIgurusamakSamAlocanArtha AAKAAR
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhikAraH 84 sAmAcA-1 anyathA tat samyak na syAt , loke'pi hi rAjAdInAM kimapi vijJASyaM manasA saMpradhArya kAgadAdau likhitvA vijJapyate, zrAvaka-yarIzata- tatazca namaskArapUrva kAyotsarga pArAMcatvA caturviMzatistavaM paThet Aha ca tikramaNakam / __ "kAussagaMmi Thio, nIreyakAo niruddhavayapasaro / jANai suhamegamaNo, [muNi ] puNa devasiAi aiyAraM // 1 // vidhiH parijANiUNa ya tao, sammaM gurujaNapagAsaNeNaM tu / so hoi appagaMso, jamhA ya jiNehiM so bhaNiu // 2 // kAussaggaM // 156 // mukkhapaha desijhaM jANiUNa to dhiiro| divasAiAra jANaNa, ThAe ThAyaMti ussaggo // 3 // sayaNAsaNannayANe, cei jaisajjhakAyauccAre / samiI bhAvaNaguttI, vi tahAyaraNe a aiyaaro||4|| gosamuhaNatagAI, Aloe desiea ai-10 yAre / save samANaittAhi aNadose uvijAhi // 5 // kAuM hi aedose, jahakama jAnatA va pAriti / tAva suhumANa pANUM, dharma sukaM ca jhAijA // 6 // iti hetugarbha / nanu-jJAnAdiSu satsu prathama cAritrAcArakAyotsargaH kathaM kriyate / ucyate-jJAnAdezcAritrasya gariSThatvajJApanArtha Aha ca-"jamhA daMsaNanANA, saMpunnaphalaM na diti patteaM / cArittajuA diti, avississae teNa cArittaM // 1 // iti tatazca jAnupAzcAtyabhAgapiNDikAdi pramRjya upavizya ca zrIgurUNAM vandanakadAnArtha mukhavatrikA kArya ca dvAvapi pratyeka pazcaviMzatidhA pratilikhet / yadAha-"saMDAsage pamanjiya, svavasima alaggaviaayAhu juo| muharNatayaM ca kArya, ca pehae paMcavIsa iha // 1 // " iti mulavatrikAkAyapratilekhanAryA manasaH // 156 // sthirIkaraNArthamevaM cintayet , yaduktaM hetugarbha-"suttatthatattadiTThI 1, dasaNamoitiagaM ca 4 rAgatigaM 7 / devAi tattati agaM 10, tahA adevAi tattatiga 13 // 1 // nANAi tigaM 16 taha tabirAhaNA 19 tinnigutti 22 daMDatiraM 25 // 312
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAya / tadavi imaM mAi" iti vidhiprapAbAha paJcaviMzatyAvazyaka manovadhAritAn a muhaNataMgapaDilehaNAi kamaso viciMtijjAnAsoI 2 araI , bhava soga durgachAya 6 vjijbaa| bhuajualaM pehato, sIso supasatthalesatiga 9 // 3 // gArabatigaM ca kyaNe 12, urisallatiga 15 kasAyacaDapiDhe / (khaMdhe) 19 / payajugichajIvavahaM 25, taNupehAe vijANamiNaM // 4 // jai vi paDilehaNAe, heU jiarakkhaNaM jiNANAya / tahavi imaM maNamakkaDanijaM taNatyaM muNI viti // 5 // " ityatra sAmAyike "sAviA puNa piTTi 4 sira 7 hiyaya 10 vaja panarasa kuNai" iti vidhiprapAyAM zrIjinaprabhasUrivacanAt zrAvikA dehasya paJcadazva pratilekhanAH karoti, tadanu vandanake dadyAt vandanakaM ca dvAtriMzadoSarahitaM paJcaviMzatyAvazyakavizuddhaM ca vidheyaM, etad vandanakaM ca kAyotsargAticArAlocanArtha evaM vidhinA vandanaM pradAya, samyagvanatAGgaH pUrva kAyotsarge khamanovadhAritAn daivasikAticArAn icchAkAreNa | "saMdisaha bhagavan devasi Aloemi" ityAdi sUtraM cAritravizuddhihetukaM uccArayan zrIgurusamakSamAlocayet , Aha cazrIjinavallabhasUribhiH tathaiva ukatvAt / / "aha sammamavaNayaMgo karajuavihidhariapocirayaharaNo / pariciMtiya aiAre, jahakarma gurupuro viaDe // 14 // " tataH taruNaprabhasUrivacanAt 'ThANekamaNe' tyAdi kathayati sAdhuH, pauSadhamadhye zrAvako'pyevaM daivasikAticArAlocanAnantaraM manovacanakAyasakalAticArasaMgrAhaka "sabassavi devasie"tyAdi paThet icchAkAreNa saMdisaha ityanena antarAlocitAticAra prAyazcittaM ca mArgayet guruvacazca "paDikkamaha" iti pratikramaNarUpaM prAyazcittamupadizAnti, idaM ca "AloyaNa 1 paDikamaNe 2, misa 3 vivege 4 tahA ki ussagge 5 / tava 6 7 mUla 8 aNavaTThAyA apAra sAmA027 213
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAcA- rIzata kam / // 157 // cie vess10||1||" iti kramApekSayA dazavidhaprAyazcice dvitIyaprAyazcittarUpaM prathamaprAyazcittaM svAlocanArUpaM pAka kRtI zrAvaka-prapratikramaNamityasya cA'yamartha: tikramaNa"svasthAnAdyat parasthAnaM, pramAdasya vshaagtH| tatraiva kramaNaM bhUyaH, pratikramaNamucyate // 1 // " vidhirasacca mithyAduSkRtAdi rUpamukkaM ca dhikAra "paDikamaNaM 1 paDiyaraNA 2, pariharaNA 3 vAraNA 4 niyattaM 5 / niMdA 6 garihA 7 soho 8, paDikkamaNaM aTTahA 84 hoi||1||" tataH saMDAsaka 1 kAvAsana 2 proJchanaka 3 bhUmyAdi 4 pramArjanapUrva vidhinA upavizya vAmajAnumadho dakSiNa- II jAnu cordhva vidyApa ekAmamanasA iha saI parameSThinabhatkArapUrvaka karma kartavyamityAdi sarva paThyate samabhAvasthena pratikrama * ityataH sAmAyikasUtraM 'karemi bhaMte sAmAiyamityAdi uccAyate, tadanantaraM maGgalArtha 'cattAri maMgala'mityAdi bhaNyate, atha devasikAcaticArANAmoghAlocanArtha 'icchAmi paDikkamiDaM jo me devasio kao' ityAdyabhidhIyate, vibhAgAlocanArtha tu gamanAgamanAticArapratikramaNarUpA ryApathikI anuvizeSo'zeSAticArapratikramaNArtha mUlasAdhupratikramaNasUtraM paThyate zrAddhastu AcaraNAdinA namaskAra 1 karemi bhaMte sAmAiyaM 2 icchAmi paDikkamiuM 3 iti sUtrapUrvaka zrAddhapratikramaNasUtra yogazAstravRttyanusAreNa 'taM niMde taM ca garihAmI ti' paryantaM 55 gAvApramANaM sUtraM paThati, tadanu sakalAticArabhAranivR- // 157 // syA'pagatatadbhAro laghubhUta uttiSThati, tathAhi-"kayapAbovi maNUso, Aloiya niMdiya gurusagAse / hoi airegalahuo, ohariabharuva bhaarvho||40||" evaM dravyato bhAvatazcotthAya 'anbhuDio' ityAdi sUtraM prAntaM yAvat paThati, Aitha 314
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ "aha uvavisittuM suttaM, sAmAiamAi pddhiypyo| abhuhio-micAi, paDai duI uDio vihiNA // 1 // " anottiSThan 'tassa dhammassa kevalipannattasseti' vAkyaM vAcA'nuzcaran manasyeva tadartha cintayannuttiSThati / tatrA'rthe zrIjinapatisUrisAmAcArIvacanamapi tathAhi-'sASayA-paDikkamaNasuttaMte tassa dhammassa kevalipannattasse tina bhaNanti', evaM zrIcandrasUrikRtapratikramaNavRttAvapi, zrItaruNaprabhasUrikRtavAlAvavodhe'pi yathA-'tassa dhammassa kevalipannattassa' isa padazrAvakA pratikramaNaprAntI AmnAya taNai abhAvai keraeka padaha nahi keieka.paDhai tathApi hi anmuDiomi ArAhaNAe 1 biraomi virAhaNAra 2 e padayugala tihAM ji saMbaMdhIyuM chai, tiNa kAraNe ima nivartamAna jANavU, avA'rthe sAmAcArI zatake dvAviMzatitamapraznottaraM vilokanIyaM, tataH pratikrAntA'ticAraH / zrIgurughu svakRtAparAdhakSAmaNArtha vandanaka dadAti / "paDikkamaNe 1 sajjhAe 2, kAussagge 3 varAha 4 pAhuNae 5 / AloaNa 6 saMvaraNe 7, [1]sattamaDhe 8 ya vaMda yaM // 1 // " iti vacanAt paJcaprabhRtiSu sAdhuSu satsu trIn zrIguruprabhRtIn kSamayet / 'sAmAnasAhUsu puNaM uvaNAyarieNaM sama khAmaNaM kAUM to tinnisAha khAmettA puNo kiikammami tyAdi, sadanu ca kAyotsargakaraNArtha 'paDikkamaNe 1 sijjhAe 2 kAsassagge' 3 ityAdi vacanAt vandanakaM dadAti, idaM 'aliAvaNavaMdaNakami'tyucyate / ko'rthaH? svAtmano gurupArataLyakaraNanimittamidaM vandanakamiti, zrIvaruNaprabhasUrikRtavAlAvavodhAdigrantheSu, tataH sAdhuH karemi bhaMte icchAmi ThAmi kAussaggaM vismuttarItyAdikramoktyA AlocanA 1 pratikramaNAbhyAM 2 azuddhAnAM cAritrAdibRhadaticArANAM zuddhyartha kAyotsarga [vidhAnaM, zrAvastu alliAvaNavandanakadAnAnantaraM bhUmi pramRjya 'je meM kayA kasAyA' ityAdyakSarasUSitaM kaSAyacatuSTa 315
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata kam / // 158 // yAt pratikramaNamanukurvanniva pazcAtpadeH avagrahAt bahirniHsRtya 'Ayariya uvajjhAe' sUtraM paThati, anyagaccheSu keSucid 'Ayariya uvajjhAe' ityAdi gAthAtrikaM sAdhavo'pi paThanti na caitat saMgatimaGgati, zrIyogazAstra vRttI hetugarbhe- zrI jinavallabhasUri-zrIjinapati sUripramukhanirmitagrantheSu sarvatra 'saho gAhAtigaM paDhai' ityevaM nAmagrAhaM zrAddhasyaiva etat paThanamuktatvAt na sAdhoH, na ca vAcyaM zrAddha iti ko'rthaH ?, zraddhAvAniti vyutpattyA dvayorapi grahaNaM vA'pi granthe, atrAdhikAre etadarthakaraNA'darzanAt, nA'pi ca sarvo'pi pratikramaNasUtrapAThI dvayorapi samAna iti / sAmAyikasUtra - pratikramaNasUtrAdiSu dvayorapi bhinnabhinnapAThAt / vistaravArtArthinA asminneva granthe paJcamaM praznottaraM draSTavyaM kAyotsarge ca cAritrAcAravizuyarthaM caturviMzatistavadvayaM cintayati, Aha ca "iya sAmAiyaussaggasuttamuccaria kAusamgaThio / ciMtai ujjoadugaM, carittaaDyAra zuddhIe kae // 17 // iha cAss nanu - karemi bhaMte sAmAiyamiti sUtramAdau pratikramaNasUtrakathanakSaNe dvitIyaM tRtIyaM punariha taduccAraNaM kimartha ! ucyate sarvamapi dharmAnuSThAnaM samatApariNAme sthitasya saphalaM bhavatIti, pratikramaNasyAdau madhye'vasAne ca punaH [ punastasya smRtyartha taduccAraNaM, Aha ca "AimakAussagge, paDikkamaMto ya kAu sAmaiyaM / to kiM karei bIaM, taiaM ca puNovi ussaggo // 1 // samabhAvami ThiappA, ussaggaM karia to paDikkamaI / emeva ya samabhAve, Thiassa taiaM pi ussaggo // 2 // sajjhAya 1 jhANa 2 taba 3 osahesu 4 uvaesa 5 thuipayANesuM 6 / saMtaguNakittaNesuM ya 7, na huMti puNarutadosA u // 3 // " iti cAritrA 316 zrAvaka-dhatikramaNa vidhira dhikAraH 84 // 158 //
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAravizuddhihetuM kAyotsagaM ca pArayitvA darzanAcAravizuddhyarthaM caturviMzatistavaM paThet tataH "sabaloe arihaMtace ANaM" ityAdi sUtraM ca paThitvA tadarthameva kAyotsargamekacaturviMzatistavacintanarUpaM kuryAt, taM ca tathaiva pAravitvA zrutajJAnAcAravizuddhayarthaM 'pukkharavaradIvaDe' ityAdi sUtraM "suassa bhagavao karemi kAussagaM" ityAdi ca paThitvA ekacaturviMzatistavacintanarUpaM kAyotsarga kuryAt, pArayitvA ca jJAna-darzana- cAritrAcAranirati caraNasamAcaraNaphalabhUtAnAM siddhAnAM "siddhANaM buddhANaM" iti siddhastavaM paThati / Aha ca " bihiNA pAria sammatta suddhihe ca pahiavajjo | taha sabaloaarihaMtace ArohaNussargAgaM // 18 // kAuM ujjoyagaraM, ciMtiya pArei suddhasammato 1 pukkharavaradIvahUM, kahui suya sohaNanimittaM // 19 // puNa paNavIsossAsaM, ussagaM kuNai pArae bihiNA / to sayalakusadAkariA, phalANasiddhANa paDhai dhayaM // 20 // " iha caturviMzatistavadvayacintanarUpo dvitIyazcAritravizuddhihetukaH kAyotsarga asmiMzca pUrvoktayuktayA cAritrAcArasya jJAnAdyAcArebhyo vaiziSTyA dinA caturviMzatistavadvayacintanaM saMbhAvyate, nA'gretanayoH tRtIyo darzanAcAravizuddhihetukaH caturthI jJAnAcAravizuddhihetuH / Ai ca--- "namukAra water, kikammAloyaNaM paDikamaNaM / kikammapurA choiJa, duppaDikaMte a ussaggo // 1 // esa sigo, daMsaNasuddhIi tahaao hoI / suanANassa carattho, siddhathuI a aissmmaM // 2 // " divasAticAracintanArthaH prathamazcAritrAcArahetuH kAyotsargo dvitIyo'pi caturviMzatistavadvayacintanarUpaH taddhetureva kAyotsargaH / 317
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rIzatakam / 24 159 // "dunniA iMti carita, daMsaNanANeya ika iko A" iti payat / iha pa sakapakuzAsanadhAnaphalabhUtAH seddhipadaprAptAzrAvaka[siddhA evaM yadAha-"jiNadhamme mukkhaphalo, sAsayasukkho jiNehi pnntto| narasurasuhAI anusaMgiAI iha kisipalA- tikramaNa vidhiraludha // 1 // " sAmrAjyasvargAdyupabhogasukhAnAM ca samyak phalatvaM na syAt yata ukaM-kaha taM bhannai sukkhaM sucireNa vita dhikAraH ityAdisarvAsAmapi kriyANAM phalaM paryavasAne eva syAt nArvAk, vRkSAdAvapi phalasya tathA darzanAt , uktaM c| "mUlAo khaMdhappabhavA dummassa khadhAopacchA samurviti sAhA ya / sAha pasAhA viruhaMti patta tausi, puSpaM ca phalaM raso a||1|| tathA ca siddhaM sakalakuzalAnuSThAnasya siddhatvaM samyak phalamiti, tato yuktaM jJAnadarzanacAritraphalabhUtasiddhasmaraNaM, sadanu zrIvIraM vandate, saMgrati tasya tIrthasadbhAvena vizeSataH smaraNIyatvAt , tadanu mahAtIryatvAdinA ujjayantAlaGkaraNaM zrInemina, tato'pi cA'STApada-nandIzvarAdibahutIrthanamaskArarUpaM 'cacAri aTTha dase' tyAdi gAthAM paThati / evaM cAritrAcAradarzanAcArajJAnAcArANAM zuddhiM vidhAya sakaladharmAnuSThAnasya zrutahetukatvAt tasya samRddhyartha 'suadevayAe karemi kAussarga annatthetyAdi paThitvA zrutadevatAkAyotsarga kuryAt , tatra caikaM namaskAraM cintayati pArayitvA ca tasyAH sturti paThati, evaM ca kSetradevatA api smRtimahati, yasyAH kSetre sthitirvidhIyate tataH tasyAH kAyotsargAnantaraM stuti bhaNati, yazca pratyahaM // 159 / / kSetradevatAsmaraNaM tat tRtIyavrate abhikSAvagrahaNAvanIyAcanArUpabhAvanAyAH satyApanArtha saMbhAvyate, ataH paJcamaGgalamaNanapUrvakaM saMDAsakaM prmaayopvishti, yaduktaM 318
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ "aha suasamiddha heDa, suadevIe karemi kAusa / ciMteha namakkAraM, suNa vadei va tIi thui // 21 // evaM khettasurIe, ussagaM kuNai suNai dei thuI / paDhiUM ca paMcamaMgalaM, uvavisai pamajja saMDAse // 22 // " ityAdi-zrIjinavallabhasUrivacanAt upavizya ca pUrvavat vidhinA mukhavastrikAM kArya ca pratilekhya zrIgurUNAM vandanake dattvA icchAmo aNusaTTimiti bhaNitvA jAnubhyAM sthitvA kRtAJjalirnamo'rhasiddhetipUrvakaM stutitrayaM paThati / Aha - "pubavihiNeva pehia, puttiM dAUNa baMdaNaM guruNo / icchAmo aNusaTThi, ti bhaNiya jANUrhito ThAi // 23 // " idaM vandanakadvayaM maGgalAdi - nimittamiti, zrItaruNaprabhasUrikRtabAlAvabodhe hetugarbhe ca, tathAhi--idaM ca pUrvoktaM vandanakaM dAnaM zrIgurvA''jJayA kRtAvazyakasya vineyasya mayA yuSmAkamAjJayA pratikrAntamiti vijJApanArtha, loke'pi ca rAjAdInAmAdezaM vidhAya praNAmapUrvakaM teSAmAdezakaraNaM nivedyate, evamihA'pi jJeyaM yadAha "sukayaM ANataMmi va, loe kAUNa sukaya kiikammA / pahuMti A thuIo, guru thuigahaNe kae tinni // 1 // " evaM saMbhAvya vandanakAMzca te / 'icchAmo aNusaDDimiti' darzanAd etadarthazcA'yaM icchAmo'bhilaSAmo'nuzAsti zrIgurvAjJAM pratikramaNakAryamityevaMrUpAM tAM ca vayaM kRtavantaH svAbhilASapUrvakaM, na tu 'rAjavezyAdi' nyAyena / evaM ca pratikramaNa karaNaM saMpUrNa samajani, tasya nirvighnatayA saMpUrNIbhavanAcca saMpanna nirbharapramodaprasarAkulA maMgalArthaM vardhamAnasvareNa vardhamAnAkSaraM zrIvardhamAnastutitrayaM 'namo'stu vardhamAne' tyAdirUpaM zrIgurubhirekasyAM stutau, pAkSikAdipratikramaNe zrIguruparvaNo vizeSabahumAna sUcanArthe tisRdhvapi stutiSu bhaNitAsu satISu, sarve sAdhayaH zrAddhAzca yugapat paThanti / 319 / /
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata |zrAvaka-- tikramaNa vidhiradhikAraH HA // 16 // "vAlastrImandamUrkhANAM, nRNAM cAritrakAziNAm / anugrahArtha tattvajJaH, siddhAntaH prAkRtaH kRtH||1||" ityAdyaktibhiH strINAM saMskRte'nadhikAritvasUcanAt, nATakAdiSyapi prAyaH syAlApAnAM prAkRtAdibhASayaiva darzanAt sAvyaH zrAvikAca namo'hatsiddhetyAdi sUtraM na paThanti, yo'stu bagAnezzAdiyAne "saMsAradAvAnale tyAdirUpaM stutitrayaM ca paThanti, yazca zrIgurukathanAvasare pratistutiprAnte namo khamAsamaNANamiti gurunamaskAraH sAdhusAvyAdibhirbhaNyate / tatra nRpAdyA lAlyeSu prativArtA prAntaM jIvetyAdi bhaNanavat zrIguruvacaHpratIcchAdirUpaM saMbhAcyate, idaM namo khamAsamaNANamiti padaM vidhiprapA-taruNaprabhavAlAvabodhAdau nA'sti,paraM hetugarbhe'sti, tathedaM zrIvardhamAnasvAminastIrtha tasyA'jayA cedaM pratikamaNAdikaraNaM nirvighnaM ca tatsaMpUrNIbhavane harSeNa manAlArtha ca zrIvardhamAnastutipATho'yaM kRtajJAnAM vyavahAro yatsvasamIhitazubhakAryanirvighnabhavane zrIgurudevabahumAnanAdivardhamAnasvareNa stutitrayapAThazca hatirekAdayaM ca nyAyo loke'pi dRzyate, yathA rAjJaH zatrujayAdau vivAhAdau vA harSeNa vicitravAditravAdanoccaiHsvaragItagAnanRpapUjanAdiH, stutitrayapAThAnantaraM zakrahAstavapAThaH, tato gurvAjJayA ekA zrAddho yatiLa icchAkAreNa saMdisaha bhagavan stotramaNu iti kSamAzramaNadAnapUrvakamadhuravareNa sadbhUtaguNagarmitazlokAcaikAdazakAdArabhya aSTottarazataM yAvat zrIvItarAgasya bRhatstavanaM paThati, anye tu jAnubhyAM sthitvA sAvadhAnamanasaH kRtAJjalipuTAH zRNvanti / tataH saMpUrNastotrakathanAnantaraM caturbhiH kSamAzcamaNaiH zrIgurvAdIn vandate iti zrIhetugarbhavacanaprAmANyAt, samAzramaNacatuSTayaM datte zrItaruNaprabhasUrivAlAvabodhAnukrameNa sa cA'yaM prathama0 kSa0 zrIAcAryamizra 1 dvitIyakSamAzramaNa zrIupAdhyAyamitra 2 tRtIyakSamAzramaNa. sarvasAdhu 3 caturthakSamAzramaNA padaM vidhipAntaraNativArtA mAntaM jIvatyAdatimAnte namo samAsana garbhagAne yA vAdAlApAnAM prAkRtAdima 320
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ mane dAsyate, ityanena daivasikapratikramaNaM saMpUrNa jAtaM / anna pratikramaNe 'jayatihuyaNa' kadhane gacchAcAreNa AntaraNIdoSo / gaNyate, devavandanaM vinA kAyotsarga tadoSo na bhavati, tataH 'sabassavi devasi kathanAdArabhya 'icchAmo aNusaddhi' yAvadAntaraNIdoSo bhavet tataH paraM na syAt , sarvamapi dharmAnuSThAnaM zrIdevagurubhaktibahumAnanAdipuraHsaraM saphalaM bhavatIti, pratikramaNasya prArambhe saMpUrNIbhavane ca zrIdevaguruvandanaM iti / AdyantagrahaNena madhyasyA'pi grahaNamiti nyAyena tadbhaktiH sArvatrikI jJeyA, yathA zakrastave namutthuNamityAdau, namo jiNANamiti ante ca namo ityasya sthApanena zakrastave pratipadaM tatpAThajJApanaM, tataH 'kuNai pacchittaussaggamiti' zrIjinavallabhasUriviracitapratikramaNasAmAcArIvacanaprAmANyAt caturthakSamAzramaNadAnapUrva icchAkAreNa saMdisaha bhagavan 'devasiayAyacchittacisohaNastha' karemi kAussaggamiti, zrItaruNaprabhasUrivacasA annatthUsassieNami tyAdi bhaNitvA kAyotsarga kuryAt , tanmadhye catuzcaturviMzatistavacintanaM kuryAt , pArite caika caturviMzatistavaM maGgalArtha paThet, hetugarme'pyuktaM, pUrva pratikramaNe cAritradarzanajJAnAcArazukhyartha kAyotsargeSu kRteSvapi punariha 'dviddhaM subaddha' bhavatIti nyAyena prANAtipAtAdivirabhaNAticAravizuddhyartha caturtha catuzcaturvizatistavacintanarUpaM devasikaprAyazcittavizuyartha kAyotsarga kurute, uktaM ca "guruthuigahaNe thui tinni vaddhamANakkharassaro paDha / sakkattharya dhayaM paDhia kuNai pacchittaussagaM // 24 // pANavaha musAvAe, adattamehUNapariggaha ceva / sayame gaMtu aNUNaM, ussAsANaM havijjAhiM // 2 // " ayaM ca kAyotsargaH kaizcit sAmAcArIvazena pratikramaNasya ante kriyate / kaizcittu Adau evaM kriyate, zrIkharataragacchI 281
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA-15vaistu pratikramaNaprAnte kriyate, tathA zrIjinaballabhasUriNA pratikramaNasAmAcAryA zrIjinaprabhasUriNA ca vidhiprapAyAM zrAvaka-yarIzata- devasikapratikramaNaM devasikaprAyazcittakAyotsargaparyantameva likhitaM, tadAnIM tatpramANasya eva karaNAt / atha zrItaruNa- tikramaNa prabhasUrikRtapaDAvazyakabAlAvabodhe prAntato'gretanaH atikramaNAnukrameNa anukramo likhyate, tathAhi-tato gItArthA''cA- vidhiraraNAvazena "icchAkAreNa saMdisaha bhagavan khuddobadavaohaDAvaNatthaM karemi kAussarga annatthUsassieNaM" ityAdi bhaNitvA | dhikAra // 16 // kAyotsarga karoti, satra caturvizatistavacatuSTayacintanaM pArite caikaM caturvizatistavaM paThet , tato jAnubhyAM sthitvA sAdhuH pauSadhakaH zrAvakaca "sajjhAyaM saMdissAvemi sajjhAyaM karemi" iti bhaNitvA namaskArANAM trayaM pazcakaM vA kadhayet / tataH zrIpArzvanAthasaMbandhi stotraM kathayet , tataH zakrastavaH "jAvaMti ceiAI" ityAdi bhaNitvA kSamAzramaNadAnapUrva 'jAvaMta kevi sAha namo'haMta siddhe'tyAdikathanapUrvaka zrIpArzvanAthalaghustavanaM bhaNitvA jayavIrAyeti paThati, tato bhUtalanyastamastako mukhe mukhavatrikAM dattvA "siri-thaMbhaNayaTThiyapAsasAmiNo" ityAdi gAthAyugalaM 'vaMdaNavattiAeM' ityAdyuktipUrva kAyotsarga hai| kuryAt , tanmadhye caturviMzatistavacatuSTayacintanaM pArite caikazcaturviMzatistavaH / tataH kSamAzramaNadAnena "bhaTTArakazrIjinadattasUri-ArAdhanAnimittaM karemi kAussagga" ityAdyutipUrva caturviMzatistavacatuSTayakAyotsarga karoti, pArite caika, asmin daivasikapratikramaNaM vinA padasyasAdhu sarekIbhUya pratikramaNaM sthApanIyaM / atha kadApi ko'pi zrAddhAdiH / // 11 // pazcAdApatati, tadA na zuddhyati tasya taiH sama pratikramaNakaraNaM kiMtu sa tebhyaH pRthag bhUtvA karoti, pratikramaNaM atha mukhyasAdhuryadi vAcanAcAryAdipadastho bhavati, tadA ApatikramaNasUtraM yAvat pazcAdapyApatati / atha kenA'pi utsUratA | 322
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 *** SEARC%* bhavanavazAt devA na vanditAH tadA'pavAdamArgeNa bRhatstotrakathanasamaye sa vandate iti svagacchapravRttidRzyate, paraM hai| vicAryamANA na tAhaka / nanu-pratikramaNaM paJcavidhAcArazuddhinimittaM kriyate, yaduktaM"paMcavihAyAravisuddhihe umiha sAhu sAvago vA vi / paDikkamaNaM saha guruNA, gurubirahe kuNai ikovi // 1 // " tatra paJcavidhAcAre kasyA''dhArasya pratikramaNe kena sUtreNa zuddhiH syAt ? iti, ucyate-pratikramaNazabda AvazyakavizeSavAcyapi atra sAmAnye Avazyake rUhatvAcA''vazyakaM SaDadhyayanAtmakaM tAni cA'mUni "sAmAiyaM cauvIsatthau vaMdaNayaM pahimaNaM kAussAgo paJcakkhANaMti" eteSAM ca SaDI adhikArA amI yathAkramamsAvajajogavirai, 1 ukkattiNa 2 guNavao-apaDivattizakhaliassa niMdaNA 4 ya vigicchA 5 guNadhAraNA 6 ceva // 1 // __ tatra sAmAyikena cAritrAcArasya zuddhiH kriyate 1 caturvizatistabena darzanAcArasya 2 bandanakena jJAnAdyAcArANAM 3 pratikramaNena teSAmaticArA'panayanarUpA 4 pratikramaNenA'zuddhAnAM tadaticArANAM kAyotsargeNa 5 tapa AcArasya pratyA| khyAnena 6 vIryAcArasya emiH sarvairapi / uktaM ca-- __ "carittassa visohI, kIrai sAmAiyeNa kila iha yaM / sAkne ArajogANa bajaNA sevaNataNau // 1 // " dasaNayAravi sohI, cauvIsAitya eNa kiJjai a| anujjhayaguNakittaNa, rUveNaM jiNavariMdANaM // 2 // nANAI u guNA, tassa ppanna-1 piddivsikrnnaao| vaMdaNaeNaM vihiNA, kIrai sohI a tesiM tu // 3 // khaliassa ya tesiM puNo, bihiNA jaM niMda
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIzata / 12 // mAi paDikamaNaM / teNa paDikkamaNeNaM, tesi pi kIraI sohI // 4 // caraNAiAyANaM, jaikkama vaNavigaccharaveNaM / paDi-J zrAvaka-prakamaNA suddhANaM, sohI taha kAusaggeNaM // 5 // guNadhAraNarUveNaM, paJcakkhANeNa tavaiArassa / viriyAyArassa puNo, tikramaNasave hi vi kIrae sohI // 6 // " iti daivasikaM pratikramaNaM sahetukaM svasAmAcArIkaM saMpUrNa // 1 // vidhiraidAnIM rAtripratikramaNAnukramaH ko'pyucyate, tathAhi-pAzcAtyanizAyAme nidrAM parityajya IryApathikI pratikramya kSamA-18 dhikAraH zramaNadAnapUrva "kusumiNa dusumiNa rAipAyacchittavisohaNatthaM karemi kAussaggami"tyAdi bhaNitvA caturviMzatistavacatuSkacintanarUpaM kAyotsarga kuryAt , zrAvastu sAmAyikoccArapUrvakaM kAyotsarga karoti, eSa ca kAyotsargo devasikamAyazcittavizodhanArtha ca saMbhAvyate / iha ca sarva zrIdevaguruvandanapUrva saphalamiti caityavandanAM vidhAya svAdhyAyakAyotsargAdidharmavyApAra vidhatte, yAvatmAbhAtikapratikramaNavelA, tadanu caturAdikSamAzramaNaiH pratikramaNaM sthApayati, kSamAzramaNacatuSTayaM zrIta ruNaprabhatrivacanaprAmANyAd,evaM prathamakSamAzramaNena zrIAcAryamizra 1 dvitIya kSa0 zrIupAdhyAyamina 2 tRtIya kSa0 vartamA6 naguru zrIamukasUri 3 caturtha kSa0 sarvasAdhu, tato bhUtalanyastamastako mukhe mukhavasvikAM dattvA 'sadhassavi rAiye'tyAdisUtraM * sakalarAtrikAlAcArabIjakabhUtaM bhaNati, atrAdhikAre 'icchAkAreNa saMdisaheti padaM na vAcyaM, tataH zakrastavaM paThati, uktaMca-1 __ "evaM tA devasi, rAiamavi evameva navari tahiM / paDhamaM dAUM micchAmi dukkaDaM paDhAi sakkathayaM // 1 // " // 16 // iha ca zakrastavapAThena saMkSepadevavandanaM pUrva kRtavandanatve'pi zrIdevabhaktiH sarvatra kAryA iti smaraNArtha ityAdi kAragaNAni yathA'vagamaM svayaM bhAvyAni, tato dravyato bhAvatazca utthAya 'karemi bhaMte sAmAiyami' tyAdi sUtrapAThapUrva cAritra 324
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ takramaNe zataM yAdI vacanAt cintayati, vAyati pakSanakAyotsarge ekaM caturviMzatistava darzanajJAnAticAravizuddhayartha kAyotsargatrayaM karoti, prathamakAyotsarge eka caturvizatistavaM cintayati, dvitIye'pyeka 5 'sAya sayaM gosaddha ti' vacanAt cintayati, 'sAyeti atra anusvAralopaH prAkRtatvAt kRtH| tataH sAyaM-sambhyAyAM, pratikramaNe zataM pAdAnAM, tatra zlokasya catuSpAdarUpatvAt paJcaviMzatizlokAnAM caturbhirguNane zataM pAdAnAM bhavati / 'mose ti prAbhAtikodyotakaradvaye ardha vAtasya bhavati, pAdAnAM pazcAzadityarthaH / iti zrIpravacanasAroddhAre (43 patre) (185 gaathaavRttau| tRtIye tu nizAticArAna cintayati, iha pUrvottayuktyA cAritrAticArasya jJAnAdyAcArebhyo vaiziSve'pi yadekasyaiva caturvizatistavanacintanaM tadrAcI prAyo'lpavyApAratvena cAritrAticArANAM svalpatvAdinA saMbhAvyate / tataH kAyotsarga pArayiravA siddhastavaM paThitvA saMDAsakapamArjanapUrva upavizati, ukkaM ca "udviya karei vihiNA, ussagaM ciMtae a ujo / bIaM dasaNasuddhIe ciMtae tatthavi tameva // 26 // taie vi nisAiAre, jahakarma ciMtiUNa pArei / siddhatvayaM paDhittA, pamajja saMDAsamucavisai // 27 // " | nanu-prathame cAritrAcAravizuddhikAyotsarge nizAtidhAracintanaM kasmAnna kriyate ? ucyate-nihAmatto na saraI' ityAdi hetumirakaMca "pattha paramo carita, dasaNasuddhI' bIao hoi|suanaannss ataio, navaraM ciMti a tattha imaM // 1526 // " tahae / nisAiyAra" ityAdi tataH pUrva ca mukhavanikAdipatilekhanApUrva vandanakadAnAdividhi vidhatte tAvat yAvat pratikramaNasUbAnamvara kAyotsargaH / uktaM ca-"purva va potipeddhaNa, vaMdaNamAlo asuttapaDhaNaM ca / vaMdaNakhAmaNabaMdaNa, gAhAtigapaDhaNamu *****KUASA ********* 325
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAmAcA- rIzatakam / ssaggo // 28 // " pUrva cAritrAdyAcArANAM pratyekazuddhaye pRthaka kAyotsargANAM kRtatvena sAMprataM teSAM samuditAnA aticArAn zrAvaka-prapratikramaNenA'zuddhAn zodhayituM ayaM kAyotsargaH saMbhAdhyate, atra ca kAyotsarge zrIvIrakRtaM pANmAsikatapazcintayati titikramaNazrIvardhamAnatIrthe vartamAnaH tvaM re jIva ! zrIvardhamAnakRtaM pANmAsikaM tapaH kartuM zaknoSi na vA! ityAdi / tapovi- vidhira|dhizca zrIAgamokto yathA dhikAra kil prathamatIrthakarasya tIrthe vArpitaM tapo bhavati, mAyAvatIraGkarANAM aSTamAsikaM tapaH, zrIvardhamAnasvAmitIrthe tu pANmAhAsikaM tapo yadAhaH "saMvaccharamusabhajiNo, chammAse baddhamANajiNacaMdo / iya vihariyA nirasaNA, jai jAe ovamANeNa // " tatazca pANmA|sikaM kramAdvA'nyat tapazcintayan yatkartuM zaknoti tanmanasi nidhAya kAyotsarga pArayitvA mukhavastrikAdipratilekhanApUrva vandanakadvayaM datvA manazcintitaM pratyAkhyAna vidhIyate, uktaM ca__ "tattha ya ciMtai saMjamajogANa na jeNa hoi me hANI / taM paDivajAmi tavaM, chammAsaM tA na kAumalaM // 1 // emAi iguNatIsUNIaM pi na saho na paMcamAsamavi / evaM ca-ti-du-mAsaM, na samattho egamAsamapi // 2 // jAtaM pi terasUrNa, 163 // cautIsaito duhANIe / jAva cautthato aMbilAi jA porisi namo vA // 3 // jaM sakara taM hithae, ghareu sarvapi |pehae putiM / dAra vaMdaNamasaDho, taM vi a paJcakkhae vihinnaa|| 4 // " tadanu ca 'icchAmo aNusaTTi' ti bhaNitvA zrItaruNa 326
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 XCX -345528******* prabhasUrivacanAt sAdhuH 'parasamaye'tyAdi gAthAtrayarUpAM vardhamAnastutiM mandamRdusvareNa paThati / zrAvikAstu saMsAradAveti, tato 'namutyuNa mityAdi bhaNitvotthAya devAn vandate / yata uktaM "icchAmo aNusadi, ti bhaNiya uvavasia paDhai tinnithuI / miusadeNaM sakkatvayaM, io ceie vaMde // 1 // " / ubhayorapi AvazyakayoH AdyanteSu mAGgalyArtha caityavandane AdhikRteSvapi yadahamukhe pradoSe ca vistarato devavandanaM || tadvizeSamAGgalyArtha kAlavelAprativaddhatvena ca saMbhAvyate, anyathA vA kAraNaM yathAgarma jJeyaM, tataH sAdhuH pauSadhIkaH zrAddhazca prathamakSamAzramaNena bhagavan 'bahUvelaM saMdisAvemi' 1dvi0kSa bhagavan bahavelaM karemi 2 tR. kSa0 zrIAcAryamizra 310 kSa. zrIupAdhyAyamizra 41050 sarvasAdhuvandanaM 5 / atra bahUvelamityAdi etasya ayamarthaH-sarvakAryANi zrIgurupraznapUrvakaM kAryANi, tatazca divasamadhye laghulaghukAryeSu punaH punaHpraznaM kartuM duHzakyaM, atastena kSamAzramaNadvayena tahadhulaghukAryaMikaraNaviSaye zrIgurUNAM anumati mArgayati, bahuvelAsaMbhavIni kAryANyapi bahuveleti ucyante iti saMbhAvyate, sudhIbhistu anyathA'pi yadAgarma vicAryamatrApi pratikramaNe pazcavidhAcAravizuddhividhiH pUrvavadbhAvyaH, ityanena rAtripratikramaNaM pUrNa jAtaM / tataH kammabhUmi 1 aTThAvayaMmi usabho0 2 ityAdIni kulakAni maGgalArtha paThati, atra rAtripratikramaNe AdI pratikramaNasthApanAta Arabhya prAnte kSamAzramaNapaJcakaM yAvat sarvatrA''ntaraNIdoSaH, tathA ko'pi rAtripratikramaNaM yadi pazcAt sthApayati sa pRthageva kriyAM karoti, paraM sAyantanapratikramaNe iva na pazcAdApatati / tathaiva pravRttidarzanAt iti rAtripratikramaNaM 2 // nanu-mUlasUtre kvA'pi pratikramaNAnukramo nirdiSTo vartate na vA? ucyate-zrIuttarAdhyayanasUtre paDriMzati 327
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ saamaacaariishtkm| zrAvaka | tikramaNa vidhiradhikAra 164 // tame'dhyayane ko'pi svalpaH pratikramaNAnukramaH (540 patre) pratipAdito nA'nyatra vA'pi, tatrA'pi sAdhumuddizya na zrAddhaM / sAMprataM kriyamANapratikramaNAnukrama iyAna vistaraH--ko'pi pUrvadharAdiprAktanasUrivinirmitagrandhAnusArI ko'pica svagacchasaMpradAyagabhyaH / zrIuttarAdhyayane pratikramaNAnusAreNa krama evaM, tathAhi___ "porasie caumbhAge, vaMdittA Na tao guruM / paTiritA kArasa, siyu paDilehae // 37 // pAsavaNucArabhUmi ca, paDilehija jayaM jii| kAussagaM tao kujA, sabadukkhavimukkhaNaM / / 38 // desiyaM ca aIyAraM, ciMtima annupuvso| nANami daMsaNe gheva, caritami taheva ya // 39 // pAriyakAussAgo, vaMdittA ya tao guruM / desiaMtu aIyAraM, Aloija jahakama // 40 // paDikkamittANa nissalo, vaMdicANa tao guruM / kAussagaM tao kujA, sabada khavimukkhaNaM // 46 // siddhANaM saMthavaM kiJcA, vaMdittANa tao guruM / thuImaMgalaM ca kAuNaM, kAlaM saMpaDilehae // 42 // " I iti devsikprtikrmnnaanukrmH| __ "paDhama porisiM saljhAyaM, bIaM jhANaM jhiyAyaI / taIyAe niddamukkhaM tu, cautthI bhujobi sajjhAyaM // 43 // pori sIe cautthIe, kAlaM tu paDilehae / sajjhAyaM tu tao kujA, abohaMto asaMjae // 44 // porisIe caumbhAe, vaMdittA *Na tao guruM / paDikkamittu kAlassa, kAlaMtu paDilehae // 45 // Agae kAyabussagge, sabaduksavimukkhaNe / kAussagaM tao kujA, sabavukkhavimukkhaNaM // 46 // rAIyaM ca aIyAraM, ciMtija aNupuSaso / nANami dasaNaMmi a, caritcami tavaMmi a||47|| pArisakAussaggo, vaMdittANa tao guruM / rAIyaM tu aIyAraM, Aloija jahakarma 164 // 328
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 48 // paDikkamittu nissallo, dittANa tao guruM / kAirasaggaM tao kujA, sabadukkhavimukkhaNaM // 49 // ki tavaM pahivanAmi ?, evaM tatya viciMtae / kAlassaggaM tu pAricA, kariyA jiNasaMdhavaM // 50 // pAriyakAlassaggo, vaMdittANa tao guruM / tavaM saMpaDivajittA, karija siddhANa saMthavaM // 51 // pAriakAussaggo kaMditANa / tao gurU saMpaDivajicA karija siddhANa saMghavaM / / 51 // " iti / __ atha pAkSika-cAturmAsika-sAMvatsarika-pratikramaNAnukramaH kathyate, tatra pAkSikapratikramaNamAcaraNA caturdazyAMtatra sAdhavaH sUkSmavAdarAticArajAtasya vidyodhanArtha sadA divasanizAcasAneSu pratikramaNaM vidadhAnA api pakSacaturmAsasaMvatsa reSu vizeSeNa pratikramaNaM kurvanti, uttarakaraNavidhAnArtha, tathAhi-yathA kazcit tailAdibhiH kRtavapuHsaMskAro'pi dhUpavilepaKAnabhUSaNAdibhiH uttarakaraNaM vidhatte, tathA sAdhavo'pi zuddhivizeSa kurvantIti / kiMvA "jaha gehaM paidivasa, pi sohi o taba tri pakkhasaMghIsu / sohijai savisesa, evaM ihayaM pi nAyanaM // 1 // " tathA nityapratikramaNe kazcidaticAro vismRtaH syAt smRto vA bhayAdinA gurusamajha na pratikrAntaH syAt pariNAmamAndhAd asampacha pratikAntoccAraNAd ataH pAkSikAdiSu taM pratikAmanti / tatra pAkSike pUrvavat daivasikaM pratikramaNasUtrAntaM zrItaruNaprabhasUrivacanena "vadAmi jiNe cauvIsami" ti paryantaM bhaNitvA prathamakSamAzramaNena icchAkAreNa "saMdisaha bhagavan pakkhiyamuhapatti paDilehemi, caturmAsike canamAsI mu0, saMvaccharie saMvacchariya mu0" ityuktvA dvitIyakSamAzramaNaM dattvA mukhavastrikA pratilekhya vandanakai dce| atrAntare vRddhasAdhuH pakti-"puNyavanto devasine" sthAnake pAkSika-cAturmAsika-sAMvatsarika bhaNigyo chIMka rAkhajyo CSCENT pratikrAntaH syAta pAya // 1 // " tathA niyAda gehaM paidivasa, pi kIsamitikAmanti / tatra pAkSika OM 329
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- riishtkm| madhurasvare paDikamajyo, anye bhaNanti tahatti, idaM vArtikavAyaM gararUpamRtyA kAmAtamasti, gaI vidhiprapAtaruNaprabhasUri- zrAvaka-- bAlAvabodhAdau likhitaM nA'sti / tataH saMbuddhAn zrIgurvAdIn kSamayituM kSamApradhAnaM ca sarvamanuSThAnaM saphalamiti jJApayituM 6 tikramaNa"saMbuddhA khAmaNeNaM amuviohaM abhitarapakkhiyaM khAmemi' cAturmAsikapratikramaNe "cAummAsijhaM sAmemi" sAMvatsarika vidhirapratikramaNe "saMvacchariaM khAmemi" iti pAThamUrdhvasthita eva masta ke hastadvayaM nivezayan kathayitvA tato jAnubhyAM sthityA | dhikAraH bhUtalanyastamastako mukhe mukhavastrikAM dattvA pAkSikapratikramaNe "pannarasaNhaM rAINa"mityAdi, cAturmAsikapratikramaNe "cauNhaM mAsANa"mityAdi, sAMvatsarikapratikramaNe "duvAlasaNhaM mAsANa"mityAdipADena zrIgurvAdIn kssmyti| tatra pAkSike bIn , cAturmAsike paJca, sAMvatsarike saptakSAmaNakANi kAryANi, paraM triSu api sthAneSu sAdhudayaM zeSa rakSaNIyaM / atra zrIA-4 vazyakavRhadvRttiH (794 patre ) "evaM sesANavi sAhUrNa khAmaNAvaMdaNaM kareMti, aha viAlo vAghAo vA tAhe sattaNha paMcaNhaM tiNhaM vA, pacchA devasiaM pahikamati" iti, tata utthAya icchAkAreNa "saMdisaha bhagavan pakkhiyaM caummAsi saMvacchariaMvA Aloemi icchaM Alo-81 8 emi jo me pakkhio jo me caumAsio jo me saMvacchario yA" ityAdi sUtraM bhaNivA saMkSepeNa vistareNa vA pAkSikAna cAturmAsikAn sAMvatsarikAn vA'ticArA nAlocayati "sabassa vi pakkhyi baummAsia saMvacchari" ityAdi bhaNitvA (1 // 16 // 6 upavAsAdirUpaM prAyazcittaM pratipadyate, atra gacchapravRttyA gururvakti-"ghauttheNa chaTeNaM adumeNa vA paDikkamaha" iti tato 8 candanakadAnapUrvakaM pratyeka kSAmaNakAni kurute, tatpAThastaruNaprabhasUriNokto yathA-"devasiAloia paDikaMtaM pratyekakhA-1 CARE 230
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ maNeNaM abbhuddhiomi abhitara pakkhiyaM-caummAsiaM-saMvacchariaM yA khAmemi" ityAdi, tato vandanakaddhayaM dadAti, tato "devasi Aloi paDikataM pakkhi-ghAummAsi-saMyacchari vA paDikamAveha" gurui~te "samma paDikkamaha tti / " tata icchamiti bhaNitvA yaH pAkSikasUtraM bhaNati sa sAmAyikasUtraM "icchAmi paDikkamiDaM jo me pakkhio caummAsio saMvario aiyAro kao" ityAdi sUtraM bhaNiyA ekakSAzamaNena "galiyasuttaM saMdisAvemi dvi0 kSamA0 pakkhiyasuttaM kaDUmi ti" bhaNitvA namaskAratrayaM paThitvA pAkSikasUtraM paThati / ye ca sAdhuzrAvakAH zRNvanti te tadA kiM kuryurityAhasAmAyikasUtraM utsargasUtraM tassuttarIsUtraM ca paThitvA kAyotsarga kurvanti, kAyotsargakaraNazaktyabhAve upaviSTA api zRNvanti, paraM prAnte sarve'pyutthAya kAyotsarga kurvanti / yaduktaM zrIvidhiprapAyAM, tathAhi-"baMdaNaM dAUM bhaNai devasi AloiaM paDikkataM pakkhiyaM paDikamAveha, tao guruNA samma paDikamaheti bhaNiya sAmAiyasuttaM ussamgasuttaM ca bhaNiya khamAsamaNeNa pakkhiyamuttaM saMdisAvemi puNo khamAsamaNeNa pakliyasuttaM kahemi tti bhaNitvA namukkAratigaM kaDDiya pakkhiyasuttaM bhaNai je ya suttaM suNati te ussamgasuttANataraM tassuttarIkaraNeNaM ti daMDagaM kaDDiya kAussagge ThaMti" iti / taruNaprabhasUrikRtabAlAvabodhe tu ye kAyotsarga kRtvA zRNvanti teSAmayamevA'nukramaH poko'sti, atha ca yaH sUtra bhaNati tasya kartavya tA'nukramo na ukto'sti / atha ye zrAddhAH zrIguruM vinA pratikAmanti te tu evaM kurvanti, tathAhi-eka: zrAvakaH zrIsthAsapanAcAryAne samAgatya ekakSamAzramaNadAnena vakti icchAkAreNa "saMdisaha bhagavan sUtraM saMdisAhuM" gururvakti "saMdisAveha" punardvi0 kSa0 bhagavan sUtraM kahUM, gururvakti bhaNahe ti, tata icchamiti bhaNitvA UrvIbhUya hastadarya saMyojya mukhe mukhayastrikA 23/
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAmA-mAdattvA namaskAratrayaM kathayitvA madhurasvareNa vyakAkSaraM sAvadhAnacittaH sUtrArtha manasi cintayan baMdisasUtraM guNayati zrotA-1| AtA kA zrAvaka-parIzatarazca pUrvoktavidhinA kAyotsarga kRtvA zRNvanti / tataH sUtrasamAptau namaskAreNa pArayitvA sarve'pyUrva sthitvaiva namaskAratrayaM tikramaNa km| paThitvA upavizya namaskAratraya-sAmAyikasUtratrayapUrva, "icchAmi paDikkamijaM jo me pakkhio aiyAro kao" ityAdi- vipina daMDaka paThitvA, sAdhuH sAdhupratikramaNasUtra, zrAddhaH zrAddhapratikramaNasUtraM bhaNati / zrAvakastu eko gurvAdezena kathayati anye dhikAraH zRNvantIti gacchapravRttiH, tata utthAya "ambhudiomi ArAhaNAetti" daMDakaM paThitvA zramAnamaNadAnena kathayati "icchAkAreNa saMdisaha bhagavan mUlaguNa-ucaraguNAticAravizuddhinimittaM karemi kAussagaM", gurubrUte "kareha tata icchaM karemi bhaMte icchAmi ThAbhi kAussagaM annatthUsassieNa"mityAdi bhaNitvA pratikramaNena na zuddhAnAM aticArANAM vizuddhyartha dvAdazacaturvizatistavacintanarUpaM kAyotsarga kuryAt / cAturmAsike kAyotsarge viMzaticaturviMzatistavacintanaM kuryAt , tathA sAMvatsarike kAyotsarge ca catvAriMzaJcaturvizatistavAn namaskAramekamadhikaM ca cintayet , tataH pArayitvA caturviMzatistavamekaM kathayitvA | 8 upavizya mukhavatrikA pratilekhya vandanakadvayaM dattvA, icchAkAreNa saMdisaha bhagavan samattakhAmaNeNaM ambhuTiomi ambhi-11 tara pakkhiyaM caumAsiyaM saMvarachariyaM khAmeDaM ityAdinA samAptakSAmaNakaM vidhatte, atra gacchapravRttyA gururvakti puNyavanta trINi trINi namaskAra kahI cyAra khamAsamaNa dei pakSiya caumAsiya saMvacchariya khAmaNAM khAmaha, tataH sAdhavaH kSAmaNAsUtrAlAparkaH bAracatuSTayaM kSAmayanti / zrAddhastu caturbhizchobhavandanaiH bhUtalavyastamastako kAracatuSTayaM bIn zrIna namaskArAn bhaNati, ukaM ca hetugarbhe- . . ga 232
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ "suttaM abbhuTThANaM, ussaggo puttivaMdaNaM taha ya / pajate akhAmaNayaM, taha cauro chobhavaMdaNayA // 1 // " tadante guravo bhaNanti 'nitthAragapAragAhoha'tti tataH sarve bhaNanti 'icchaM icchAmo aNusahi iti hetugarbhe / taruNaprabhasUribAlAvabodhe su pUrva sarve'pi 'icchAmo aNusaTimiti bhaNanti, tato gurute 'nitthAragapAragAhohati / atrAntare idaM 'pAkhInai lekhaI' ityAdikaM vAkyaM zrItaruNaprabhasUribAlAyayodhavidhiprapAdau likhitaM nA'sti, tathApi AcAradinakare likhitamasti, tathAhi-"pAkhinai eka upavAsu athavA bI AMbila athavA tiNha nIvI cyAra ekAsa athavA bIsahassasajjhAya etalai tapazcaryANi karI yathA zakti pakSadivasamAhe praveza karijyo, tato gurubrUte puNyavanto pAkhine lekhaa| eka upavAsa bI-AMbila tihi nIvI cyAra ekAsaNAM athavA vIsahasrasajjhAya karI eka upavAsana pUrapUrijyo, pAkhinaI thAnake devasika bhaNijyo, tataH sarve'pi bhaNanti tahatti / cAturmAsikapratikramaNe etatsarva dviguNaM vAcyaM, | sAMvatsarikapratikramaNe triguNaM vAdhya, parametadvArtikavidhiH taruNaprabhasUrikRtavAlAvabodhAdau likhito nA'sti, tato vandanakaM dattvA devasikapratikramaNaM pUrvavatkArya, navaraM bhavanadevatAstutiradhikA kathyate, tatra hetugarne heturyathA-kSetradevatAyAH pratyahaM smRtI bhavanasya kSetrAntaragatatvena bhavanadevyA api smRtiH kRtava, tathApi parvadine tasyA api bahumAnAItvAt kAyotsargaH sAkSAt kriyate, pAkSikAdiparvatraye'pi / vidhiprapAyAM tu proktaM "saMvaccharie bhavaNadevayA kAussaggo na kIrai na ya thuI, asajhAi kAussamyo vina kIraI" iti / parvatraye'pi guruNA vardhamAnastutitraye kadhite cA'nye vardhamAnastuti bhaNanti / zrIkharataragacche sati tadgotrIyAdizrAvake jayatihuyaNanamaskAraM bohittharAgotrIyaH
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata kam / // 167 // zrAvako vakti 1 devavandane stutiM zrImAlagotrIyaH 2 stotrAvasare ajitazAntistava eva kathyate, tatrA'pi lUNIyAgotrIyaH kathayati 3 laghustavasthAne ca uvasaggaharaM stotraM paThyate, tatrA'pi gaNadharagotrIya eva kathayati 4 pAkSikacAturmAsikapratikramaNe yadi asvAdhyAyo na bhavet, tadA asajjhAya kAyotsargazcaturviMzatistatra catuSTaya cintanarUpo'dhikaH kriyate / annA'pi pAkSikAdipratikramaNe paJcavidhAcArazuddhiH tattatsUtrAnusAreNa svayaM jJeyA, sA caivaM saMbhAvyate- jJAnAdiguNa vat pratipattirUpatvAdvandana kAni saMbuddhakSAmaNakAni ca jJAnAcArasya 1 | 12|20|40| logassa kAyotsargAnantaraM prakaTa caturviMzatistavacintanena darzanAcArasya 2 aticArA locanapratyekakSAmaNaka bRhalaghupAkSikasUtra kathana samAptipAkSikakSAmaNakAdibhiH cAritrAcArasya 3 caturtha tapaH pratipatti 12/2014 0 1 logassa kAyotsargAdibhirvAhyAbhyantaratapa AcArasya 4 sarvairapi taiH samyagArAdhitaH vIryAcArasya 5 zuddhiH kriyate / yattu jJAnAdyAcArasUtrANAM vyatikramapAThaH tatra tattadbhagacchasAmAcAryAdipramANaM saMbhAvyate // 84 // // iti pratikramaNAnukramAdhikAraH // 84 // nanu - zrI kharataragaccha zrAddhAnAM pauSadhagrahaNe ko'nukramaH 1, kutra uktazca ? ucyate - atrArthe zrI jinaprabhasUrivinirmita- zrIvi dhiprapApratipAditapATha eva pramANaM sacADyaM - " sapayaM pubaliMgio posahavihi saMkheveNa bhaNai jammidiNe sAvao sAviA vA posahaM giNNahi tammi-diNe, appabhAe caiva vAvAraMtara cAeNa gahiaposahovagaraNo posahasAlAe sAdhusamIdhe vA gacchai, tao iriyAvahiyaM paDikkamitra gurusamIce ThevaNAyariyasamIke yA khamAsamaNadugaputraM posahamuhapattiM paDile 234 pauSadhagraha[NAdhikAraH 85 // 167 //
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 hia paDhamakhamAsamaNeNa posahaM saMdisAvia vIakhamAsamaNeNa posahaM ThAramitti bhaNai, tao baMdiya namukAratigaM kaTTiya karemi bhaMte posaha miccAi daMDagaM vosirAmi pajjaMtaM bhaNar3a, tao puttavihiNA sAmAiyaM giNhara, vAsAsu kaTThAsaNaM sesaimAsesu pAuMchaNaM ca saMdisAvemi auvaDatI ajJArya karato paDikamaNavelaM jAva paDivAlia pabhAiaM paDikkamai", atra zrItaruNaprabhasUrivacasA sAdhuvat bahuvelaM saMdi0 bahuvelaM karemi tti kSamAzramaNadvayaM datte / tao AyariyaM uvajjhAyaM sabasAhUM baMda tao jai paDilehaNAe sabelA tAhe sajjhAyaM karei, jAyAe a paDilehaNAe velAe khamAsamaNadugeNa paDilehaNaM saMdisAvemi paDilehaNaM karemi tti bhaNiya muhapottiaM paDilehara, evaM khamAsamaNadugeNa aMgapaDilehaNaM karei, ittha aMgasaddeNa aMgaTTi kaDipaTTAi ne iD gIyatthA / " atrAntare pahiraNau paDilehI thApanAcArya paDilehai iti zrItaruNaprabhasUrivacanaM, tao ThevaNAyariyaM paDilehitA navakAratigeNaM Thavia kaDipaTTyaM paDilehia puNo muhapattiM paDilehittA | khamAsamaNadurgeNa ubahipaDilehaNaM saMdisAdhia kaMvalavatthAI, avaraNhe puNa vatthakaMvalAI paDilehai / tao posahasAlaM pamajjia kajjayaM vihie pariduvia, iriyaM paDikamia sajjhAyaM saMdisAvia guNaNapaDhaNacchayavAyaNavakkhANasavaNAi karei / atrA'vasare IryApathikI pratikramaNAnantaraM zrItaruNaprabhasUribAlAvavodhapATha evaM, tathAhi - " ekakhamAsamaNe sajjhAyaM saMdisAvemi bhaNI, bIa khamAsamaNe sajjhAyaM karemi isau bhAi, pachar3a vaisIkarI vidhisu sajjhAya karai / " atha zrItaruNaprabhasUrivAlAvarodhAdau prokaM nA'sti paraM sAprataM gacchapravRttyA 'upapannaM kevalaM nANaM' iti paryantamupadezamAlAsUtraM jAnubhyAM sthitvA guNayanti, jao gurusuM paDikamiDaM na hubai athavA gurusuM paDikamiuM hubai te jo upaghAna karato hubai
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA-8 taba bhavasindhukulagurupAdamUle dvAdazAvartavandanA diyai, zaktisaMbhavai cauvihAra upavAsa pratyAkhyAna karai, sahi asaM-12 pauSadhagraharIzata- bhAi gurUpadizasivihAroSAsamasyAkhyAna karai, pachai eka khamAsamaNe icchAkAreNa saMdisaha bhagavan bahubelaM saMdisA- NAdhikAraH kam / vemi bhaNI / bIya khamAsamaNe bhagavan bahubelaM karemi pAchai eka khamAsamaNe icchAkAreNa saMdisaha bhagavan sajjhAyaM saMdi- 85 sAvemi 3 ghauttha khamAsamaNe icchAkAreNa saMdisaha bhagavan sajjhAyaM karemi isu bhaNi 4 pAMcamai khamAsamaNe icchA0 saM0 // 168 // bha0 caisaNaM saMdisAvemi 5 chahai khabhAsamaNe icchA0 saM0, bha0 baisaNaM ThAemi isuMbhaNai 6 pachaI upadhAna tapa taNara dvAdazAvarsa vAMdaNA dei karI muhapatti mukhe dei karI madhurasvarai sajjhAya karai iti / tao jAyAe paUNa porisie khamAsamaNadugeNa paDilehaNaM saMdisAvia muhapattiM ya paDilehiya bhoyaNapANabhAyaNAi paDilehai, tao puNo sajjhAyaM karei jAva kAlavelA tAhe AvassiAi purva ceihare gaMtuM deve vaMdei, ubahANavAhI puNa paMcahiM satyaehiM deve vaMdei tao jai pAraNAi tao pazcakkhANe puzce khamAsamaNadugapuvaM muhapatti paDilehi bhaNai bhAtapANI pArAveha uvahANI navakArasahio paravihAro iyaro bhaNai poriso purimaTTho vA tivihAhAraM caravihAhAraM vA ekAsaNaM nIvI AMbilaM vA jAca kAivelAtIe bhattapANaM parAdemitti, tao sakkathayaM bhaNiya khaNaM samjhAyaM ca kAUM jahA saMbhavaM atihisaMvibhAgaM kAUM muha hatthe pahile hija namukArapurva aratta duTTho asurasuraM acavacavaM addhaama vilaMcioM aparisADiaM jemei, taM puNa nima W // 168 // ghare ahAppavattaM phAsuaMti posahasAlAe vA puSasaMdiTThasayaNovaNIyaM na ya bhikkhaM hiMDai, tao AsaNAo acalio ceva divasacarimaM pazcakkhae tao iriyAvahiyaM paDikamija sakatvayaM bhaNai, jaha puNa sarIraciMtAe aTTho to niyamA| 236
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmA0 29 duggai AvastiyaM karia sAhuba upautto nijjIvayaMDile gaMtuM aNujANaha - jassAvaggahoti bhaNiUNa disipabaNagAmasUriyAe / samayavihiNA uccArapAsavaNe vosiria phAsuajaleNa Ayamiya posahasAlAe AgaMtUNa nisihIAi puDhaM pavisia iri| yAvahiyaM paDikamia sabhAsamaNaputraM bhaNati, icchAkAreNa saMdisaha bhagavan gamaNAgamaNaM Aloyaha icchaM Avassi karia avaradakkhiNaSpamuhadisAe gacchi disAloa karia saMDAsae thaMDilaM ca paDilehia uccArapAsavarNa vosiria nisIhiaM karia posahasAlaM paviThThA AvaMta jaMtehiM jaM khaMDia jaM virAhiaM tassa micchAmi dukaDe", tao sajjhAyaM tAva karei jAba pacchimapaharo jAe a, tampi khamAsa paDilehaNaM karemi puNo posahasAlaM pamajjemitti pubaM ca aMga paDilehaNaM kAUM posahasAlaM daMDapucchaNeNa pamajia kajea uddharia pariduvia iriyaM paDikamia ThevaNAyariaM paDilehia Thave / tao gurusamIve ThevaNAyarIya samIce vA khamAsamaNadugeNa muhapottiM paDilehia paDhamakhamAsamaNe icchAkAreNa saMdisaha bhagavan sajjhAyaM saMdisAvemi bIa, khamAsamaNe sajjhAyaM karemi tti bhaNia sajjhAyaM vaMdaNayaM dAUNa gurusakkhiyaM paccakkhAI, tao khamAsamaNadugeNa uvahi thaMDilapaDilehaNa saMdisAvIya uyahi paDilehaNaM karemi khamAsamaNadugeNa basaNaM saMdi sAvemi bahasaNaM ThAmi tti bhaNiya vatthakaMbalAI paDilehei / ittha jo abhattaTThI sa sabovahi paDilehANaMtaraM kaDipaTTayaM paDileDa, jo puNa bhattaTTI so kaDipaTTyaM paDilehia, uvahiM paDilehi iti viseso / tao sajjhAyaM tAva karei jAva kAlavelA, jAyAe atIe uccArapAsavarNa thaMDile caDavIsaM paDilehia, jai tammi diNe caudasIe pakkhiyaM cArambhAsaM
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata kam / // 169 // vA aha aMDamI uddiTThA punnimAsiNI vA to devasirbha, aha bhaddavaya suddhaca utthIto saMvacchariaM paDikamaNasAmAyArIe paDikkamina sAhubissAmaNaM kuNai, tao sajjhAyaM tAva karei jAva porasI ubariM jai samAhIto lahuasareNaM kuNai jahA khuddajaMtuNo na uThati, tao AsaJjabhaNaNapurao bhUmipamajjaNAi bihiya sarIraciMto, khamAsabhaNadugeNa muhapottiM paDilehiya khamAsamaNeNa rAIyaM saMdhArayaM saMdisAvia vIa khamAsamaNeNa rAIsaMthArae ThAemitti bhaNiya sakkatthayaM bhaNai / tao saMdhArayaM uttarayaM - uttarapaTaM ca jAgovariM mIlatu pamajia bhUmie patthareI, tao sarIraM pamajia nisIhi namo khamAsamaNANaM ti bhaNiya saMdhArae haviya namukArategaM sAmAiyaM ca uccAriya aNujANaha paramaguru iccAI gAhAo bhaNiUNa vAmabAhUvahANo niddAmukhaM karei / jara uccattara tao sarIrasaMthArae pamajia aha sariraciMtAe uTThai to sarIracitaM kAUNa iriyaM paDikamia jahaNaNeNa vigAhAtigaM guNia suyai sutto vi jAva na niddA eti tAva dhammajAgariaM jAgaraMto thUlabhaddAi maharisicariAI paribhAvei / tao pacchimarayaNIe uDia iriyAvahiyaM paDikamitra kusumiNadusumiNakAussagaM sacaurasAsaM, mehuNa sumiNA aDasara saya ustAsaM kariya, sakkatthayaM bhaNiya pubuttavihie sAmAiyaM kAuM sajjhAyaM saMdisAvia tAtra karei jAva paDikkamaNavelA / tao vihiNA paDikamia jAyAe paDilehaNAe puSavihiNA kAkaNaM paDilehaNaM jahannao ki muhatamittaM sajjhAyaM kariya / posahapAraNaDDI khamAsamaNadurgeNa muhapottiM paDile hiya khamAsamaNapurva bhaNai, icchAkAreNa saMdisaha bhagavan posahaM pArAveha, guru bhagai 'puNo vi kAyavo', bIakhamAsamaNeNa posahaM 238 pauSadhagrahaNAdhikAraH 85 // 169 //
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 pAremitti, guru bhaNai 'AyAro na mottaboti tao namukAratigaM uvadio bhaNai, puNo muhapotiM paDilehi putravihiNA sAmAiyaM pAreDa, posahe pArie, niyamAi saMbhave sAhra lAmi pAriabaMti / jo puNa rattiM posaha lei so saMjhAe uvahiM | paDilehai, tao posahe ThAuM thaMDillapehaNAI savaM kariya navaraM jAva divasasesaM rattiM vA pajjuvAsAmitti uccarai | pabhAe puNa jAva ahorattiM divasaM vA pajuvAsAmitti uccarai iti vidhiprapApAThaH / rAtripauSadhagrahaNavidhiH zrItaruNaprabhasUritrAlAyavodhokto'pi likhyate, tathAhi-rAtri-pauSadhapratilekhanAvelAsamaya upadhilekhanAbelAsamaya upadhilekhanA kIjai, paridhAnapratilekhanA puNo kIjai, pachai divasa-aNi Adhamiyai huMtai mUlapade pahilaM iriyAvahiyaM paDikkamI karI eka khamAsamaNe posahamuhapattiM paDilehimi kahI UbhA hoi, eka khamAsamaNe posahaM saMdisAvemi kahI, bIjai khamAsamaNe posaha ThAemi bhaNI taiya khamAsamaNadAnapUrvaka UbhA hoi, ardhAvanatagAtra hu~to muhapari muhapatti dei guruvacana anubhAsato tiNi vAra namaskArabhaNanapUrvaka 'karemi bhaMte posaha' ityAdi posaha daMDaka tiNivAra ucarai, tadanantari pUrvarIti karI sAmAyika karai, iriyAvahI pahilI paDikkamI chai, suiz2a pramAna kIjai, valI sAmAika daMDaka pAchai paDikamIje nahI iti // tathA atra zrAvako yadA pAzcAtyarAtrI kAlavelAyAM pauSadhaM gRhNAti tadA prAradinasandhyAyAM pauSadhopakaraNAni pratilekhayitvA vA pRthag rakSati, tataH tairupakaraNaiH kAlabelAyAM paupadhaM gRhNAti, sAmpratamevaM gacchapravRttidRzyate, paraM vidhiprapAyAM zrItaruNaprabhasUrivAlAvabodhe cedaM likhitaM nA'sti / punaH pauSadhavidhi
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ cApAmA vidhi: sAmAcA- rIzatakam / // 17 // paMcaH shriijinvllbhsuurivircitpaussdhvidhiprkrnnaadvseyH| tathA atra zrItaruNaprabhasUribAlAvabodhe pUrva paridhAna prati-18 dIkSAdAnalekhyaH pazcAt sthApanAcArya pratilekhayatItyuktaM, atra ca vidhiprapAyAM sthApanAcArya pratilekhya pazcAt paridhAna pratilekhayatItyukta 1 tathA 'iyaro bhaNaI' ityatra upadhAnapauSadhaM vinA pauSadhamadhye bhaktapAnIyapAraNAvidhiruktaH 2 tathA tRtIya- adhikAra praharapratilekhanAyAM sthApanAcAryapratilekhanAnantaraM zrAvakaistu sAdhuvat svAdhyAyakaraNaM upadiSTaM 3 punaH tatraiva svAdhyAyA-181 nantaraM pratyAkhyAnanimittaM vandanakadAnaM pauSadhikasya pratipAditaM 4 tathA taruNaprabhasUrivAlAvabodhe proktamidaM, yaduta zrAvakolA godohanavelAyAM sAdhusamIpe samAgatya 1 aMgapratilekhanAM 1 vastrapratilekhanAM 2 uccArabhUmipratilekhanAM 3 ca kRtvA IryApathikI pratikramya pazcAt pauSadhaM karoti ti, tatra rAtrI kathaM teSAM trayANAM pratilekhanA zuddhayati ? tathA pravRttirapi no dRzyate 5 tathA sAyamapratilekhito'pakaraNaH pAzcAtyarAtrau pauSadhakaraNaM nigaditam 6 iti / zabdapaTU visaMvAdiprAya dRzyate, gacchapravRttyA samaM, punaH tadabhiprAya granthakAro'nye'pi ca bahuzrutA vidantIti nA'smAkamabhinivezo, yathA'sti tathA pramANam // 85 // // iti paussdhkrnnaanukrmaadhikaarH|| 85 // | nanu-dIkSA-dAnavidhiH kutra pratipAdito'sti ? ucyate-zrIvidhiprapAyAM, atra ziSyANAM sukhAvabodhArtha sa eva pAThaH // 17 // saMskRtIkRtya likhyate, zrAvakA kadAcit cAritramohanIyakarmakSayopazamena pravajyApariNAme jAte dIkSAM pratipadyate, ata: Pun
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasyA vidhirbhaNyate, prabrajyAdinAt pUrvadine samdhyAsamaye vratagrAhisacyo yathA vibhUtyA maGgalaturyasahito rajoharaNAdivepasaMgata - cchvvakena sadhavAzucinArI zirasi nyastena samaM samAgatya guruvasatyAM samavasaraNAdi pUjAsatkArA-kSatAvartanAdikerasahito kRtvA gurUNAM pAdau vandate, tato gururvAsacandanAkSatAnabhimantraya ziSyazirasi vAsakSepaM kuryAd, vardhamAna vidyAdibhiH / aTTA [ATTI] adhivAsya kusumbharaktadazikAyA ugrAhayati candanamakSatAMzca zirasi dadAti, tato rajoharaNAdiveSamadhivAsya tasya madhye pUgIphalAni paJca sapta taca paJcaviMzatirvA prakSepayati, bhUtipoTTikAM ca tato veSachaJcakena sadhavAnArIzironyastena samaM ubhayapArzvasthitayoH hastagRhItaniSko khaDgayoH dvayoH puruSayoH satorgRhaM gatvA jinabimbAni pUjayitvA teSAM purastAt zAsanadevatAyA yA purastAt chanbakaM sthApayitvA rAtrijAgaraNaM kurvanti zrAvakAH, zrAvikAzca devagurUNAM caturvidhasaMghasya ca gItAni gAyantyastiSThanti yAvat prabhAtaveLA / tataH prabhAte gurUNAM caturvidhasaMghasahitAnAM gRhabhAgatAnAM pUjAM kRtvA amArighoSaNapUrva dAnaM dadAti yathocitaM svajanAdivarga sammAnayati, tataH tasya mAtRpitRbandhuvargoM gurUNAM pAdau vandayiyA bhaNati - "icchAkAreNa sacittaM bhikkhaM paDimmaheha" gururmaNati-"icchAmo yaTTamANajogeNa" tato saMghasahi | tena yAnAdiSu samArUDho maGgalaturyaratreNa svayameva dAnaM dadan jinabhavanaM samAgacchati, lagnAdikAraNe pazcAdvalito jinAnAM pUjAM karoti, tato'kSatairnAlikerasahitaiH aJjaliM bhRtvA namaskArapUrva pradakSiNAtrayaM dadAti tataH pUrvoktavidhinA puSpANi akSatAzca kSipati dIkSAnimittaM tataH pazcAt IryApathikI pratikramya kSamAzramaNapUrve pUrvapratipakSasamyaktvAdiguNaH ziSyo
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rIzata- bhaNati "icchAkAreNa tumme amhaM sabaviraisAmAzya ArovaNathaM ceiAI baMdAveha", yaH punaH pUrvA'pratipannasamyaktvAdi-11 dIkSAdAnaguNAH sa "sammattasAmAiya 1 suasAmAiya 2 sabaviraisAmAiya 3 ArovaNathaM ti" bhaNati, gururAha "vaMdAvemo" punarapi 8 vidhiH kSamAzramaNaM dattvA gurupurato jAnubhyAM tiSThati gururapi tasya zIrSe vAsaM kSipati, tato guruNA saha caityAni vandate, adhikAraH gururapi svayameva zAntinAtha-zAntidevatAdistutIrdadAti zAsanadevatAkAyotsarge udyotakaracatuSkaM caMdesunimmalayarA phjaMta cintayati, gururapi pArayitvA stutirdadAti, zeSAH kAyotsargasthitAH zRNvanti, pazcAt sarve'pi udyotakaraM paThanti, tato namaskAratrikaM kathayanti, tato jAnubhyAM sthityA zakrastavaM paJcaparameSTistavaM ca bhaNanti, tato gururveSaM abhimantrayati pazcAt kSamAzramaNaM dattvA ziSyo bhaNati "icchAkAreNa saMdisaha bhagavan tumbhe amhaM svaharaNAi vesaM samappeha", tato namaskArapUrva sugRhItaM karehatti bhaNan ziSyo dakSiNavAhusaMmukhaM rajoharaNadasikAH kurvan pUrvAbhimukha uttarAbhimukho vA veSaM samarpayati, punaH kSamAzramaNaM dattvA rajoharaNAdiveSaM gRhItyA IzAnadizi gatvA AbharaNAdyalakAra unmuJcati veSaM ca paridadhAti, pradakSiNAvarta caturaDalopari katitakezo gurupArdhamAgatya kSamAzramagaM dattvA bhaNati "icchAkAreNa tumhe amhaM ahUM giNhaha" punaH kSamAzramaNa dattvA Urdhvasthitasya ISad avanatakAyasya namaskAratrika uccarayitvA Urdhvasthito guruH prAkSAyAM lagna-1 velAyAM samakAlanADIdvikamavAhavarja abhyantaraM pravizya zvAsaM askhalitaM aTTAtrikaM gRhAti, tat samIpasthitasAdhuH sadaza- 171 / / vastreNa aTTAH pratIcchati, tataH kSamAzramaNaM dattvA ziSyo bhaNati "icchAkAreNa tubbhe amhaM savaviraisAmAiyaArovaNatya
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 KESAKASIRECAREERESE kAussarga karAveha, khamAsamaNapurva sadhaviraisAmAiya ArovaNatthaM karemi kAussarga annatthUsassieNa"mityAdi paThitvA utdyotakaraM sAgaravaragaMbhIrA paryantaM ziSyo guruzca dvAvapi cintayataH pArayitvA uddyotakaraM bhaNataH, tataH kSamAzramaNaM dattvA | ziSyo bhaNati, icchAkAreNa tumbhe amhaM sadhaviraisAmAiyasuttaM uccarAveha, gururAha, ucraavemo| punaH kSamAzramaNaM dattvA IpadavanatakAyo guruvacanaM anuvadan namaskAratrikapUrva sabaviraisAmAiyasUtraMvAratrikaM uccarati, tato gurumaMtroccArapUrva praNAma kRtvA lokottamAnAM pAdeSu vAsaM kSipati, akSatAna bhimabya saMghAya dadAti / tataH kSamAzramaNaM dattvA ziSyo bhaNati "saMdisahakiM bhaNAmo" gururbhaNati "vaMdittA paveyaha", punaH kSamAzramaNaM dattvA bhaNati "icchAkAreNa tumhe amhaM sabaviraisAmAiaM Aroveha gururvAsakSepapUrva bhaNati" Arovirya 3 khamAsamaNeNa hattheNaM sutteNaM tadubhaeNaM sammaM dhAraNIya ciraM pAlanIyaM / nisthAragapAragAhohi, guruguNehiM buDDhAhiM, sIso, icchAmo aNusahitti bhaNitvA kSamAzramaNaM dattvA bhaNati tumhANaM paveiyaM saMdisaha sAhUgaM paveemi, tataH kSamAzramaNaM dattvA namaskAramuccaran pradakSiNAM dadAti, vAratrayaM saMghazca tacchirasi akSata. nikSepaM karoti, tataH kSamAzramaNaM dattvA bhaNati "tumhANaM paveiyaM mAhUNaM paveiyaM saMdisaha kAussagaM karemi", gurubhaNati kareha ! punaH kSamAzramaNaM dattvA "sabavirai ArovaNatthaM karemi kAussaggaM annatthUsassieNa"mityAdi paThitvA sAgaravaragaMbhIrA paryantaM udyotakaraM cintayitvA pArayitvA udyotakaraM paThati, tataH kSamAzramaNapUrva bhaNati "icchAkAreNa tumbhe amhaM sabavirai sAmAiyathirIkaraNakAussaga karAveha, sabaviraisAmAiyathirIkaraNatthaM karemi kAussagaM" tatra sAgaravaragaMbhI
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rozAta // 172 // rAparyantaM uddyotakaraM cintayitvA pArayitvA udyotakaraM paThati / tataH zramAlA ittvA "icchAkAreNa tumbhe amhaM nAma- upadhAnaThavarNa kareha gururbhaNati "karemo / " tato vAsaM kSiSyan ravizazeigurusomagocarazuddhyA yathocitaM nAma karosi, tataH kRta- vidhiH nAmA ziSyaH sarvasAdhUna vandate, AryikAH zrAvakAH zrAvikA api taM vandante / tataH kSamAzramaNapUrva ziSyo guruM bhaNati adhikAra "tumbhe amhaM dhammovaesaM deha" "punaH kSamAzramaNaM dattvA jAnubhyAM sthitaH ziSyaH zRNoti gururbhaNati" "cattAri paramaMgANi 87 ityAdhuttarAdhyayanAnAM tRtIyamadhyayana "pavajA vihANaM vA jayaM care jayaM ciDe" ityAdi vA so'pi ca saMvegAtizayatastathA puNoti yathA'nyo'pi ko'pi pavajAti, atra saMgrahagAthA__ "ciivaMdaNavesappaNa-saMmaMcauraMgulagga adRTTI]gaho / sAmAia tiakaDaNa-tipayAhiNa vAsa ussaggo // 1 // " // iti diikssaadaanvidhirdhikaarH||86|| / nanu-saptamu upadhAneSu zrAddhAnAM kasmin upadhAne kati upavAsAH!,1 kati pauSadhAH1, 2 kiM nAma?, 3 ka upadhAnapraveza-1 vidhiH?, 4 kA prabhAte kriyA?, 5 kA tRtIyaprahare kriyA,6 ko vAcanAkaraNavidhiH?, 7 ka utkSepavidhiH?, 8 ko nikSe pavidhi!, 9 kA kartavyatA nityaM ? 10 kA ca paDipunnAvigaipAraNA kartavyatA!,11 ? atrocyate-eteSAM ekAdazapraznAnAM uttarasvarUpaM kiMcidvidhiprapA-taruNaprabhasUribAlAvabodhAnusAreNa kiMcit saMpradAyAnusAreNa, kiMciJca sAMprataM shraavkkriymaann-K||172|| kriyAnusAreNa zipyasukhAvabodhArtha prAkRta-saMskRta-vArtikarUpatayA likhyate / tatra prathamaM pratyupadhAnaM upavAsasaMkhyA 1 pauSa hti
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhasaMkhyA 2 nAnAni cADapa mahAyumara ma duvAlasaM tao paMcaNDaM ajjhayaNANaM namoarihaMtANaM ityata Arabhya namo loe sabasAhUNaM yAvat egA vAyaNA dijai1 / ittha puNa ajjhayaNA aTTha tao AyaMbila advagaM aTThamaM ca 3 to tiNhaM ajjhayaNANaM eso paMca namukAro ityata Arabhya havai maMgalaM yAvat bIyA vAyaNA dijaha 2 atropavAsAH sArdhadvAdaza, paupadhAviMzatiH, vidhinA vahanetu upavAsA dvAdaza pauSadhAzca SoDaza, idaM paMcamaMgalamahAmuakhaMdha namukkAratapaH visaDeti nAma idaM prathamopadhAnaM / 11 iriyAvahiA-suakhaMdhe vi aTu anjhayamA tiNi caramANi cUlA bhinnai, tattha duvAlasame tave puNNe "icchAkAreNa saMdisaha" ityata Arabhya je me jIvA virAhiyA "thAvat" paDhamA vAyaNA dijai 1 to AyaMbila aTThame aTThame ca kae egiMdiyA ityata Arabhya ThAmi kAussaggaM yAvat vIA vAyaNA diDAi 2 anA'pi upavAsAH sArdhadvAdaza popaTAviMzatirvidhinA bahane tu upacAsA dvAdaza pIpadhAH SoDaza, idaM iriyAvahiyAtapaH visaDeti nAma idaM dvitIyamupadhAnaM / 2 / "bhAvArihaMtatthara paDhama aTThamaM tao namutthuNaM" ityata Arabhya "gaMdhahatyIrNa" yAvat paDhamA vAyaNA dijai 1 "tao solasaehiM aMbilehiM gaehiM loguttamANaM" ityata Arabhya dhammavaracAuraMtacakkayaTTINaM yAvat SIyA bAyaNA [dijai 2 "puNo tao solasahiM aMbilehiM gaehi appaDiThyavaranANadaMsaNadharANaM ityata Arabhya sace tiviheNa vaMdAmi | | yAvat tajhyA bAyaNA dijai 3 atropavAsA dvAviMzatiH pauSadhAH paJcatriMzat , vidhinA bahane tu upavAsA ekonaviMzatiH | pauSadhAH paJcatriMzadeva 35 idaM namutthuNaM tapaH pAMtrIsaDeti nAma tRtiiymupdhaan|3| "ThavaNArihaMtatthae purSi cautthaM to RARE ****** 245
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ actor sAmAcA tinni aMbilANI to tihaM ajjhayaNANaM arihaMtaceiyANaM' ityata Arabhya bosirAmi yAvat egA cAyaNA dijar3a hai| upadhAnarIzata atropavAmAH sAdhoM dvau pauSadhaH catvAraH idaM arihaMtaceiANaM tapaH caukaDeti nAma cturthmupdhaanN| 4 / "nAmArihaMta carA vidhiH kam / IAdhIsatthae pahama aTThamaM tao logassa ujjoagare" ityata Arabhya cautrIsaMpi kevalI iti yAvat paDhamA vAyaNA dijai 1 adhikAraH "puNo vArasahiM AyaMvilehiM gaehiM usabhamajipa vaMde" ityata Arabhya vaddhamANaM ceti yAvat bIA vAyaNA dijai 2|| 'puNo terasahiM AyaMbilehiM egahiM "evaM mara" ityata Arabhya prAntaM yAvat tajhyA vAyaNA dijai 3 atropavAsAH sArdhamatadA, pauSadhA aSTAviMzatiH, vidhinA bahane tu upavAsAH sArdhapaJcadaza pauSadhAstu aSTAviMzatireva, idaM caravIsatdhayatapaH aTThAvIsaDeti nAma paJcamamupadhAnaM / 5 / "dazArihaMtatyae paDhamaM caratyaM tao paMca AyaMbilANi aMte pukkharavaradIvaDe" ityata Arabhya suassa bhagavao iti yAvat egA vAyaNA dijai, atra upavAsAH sArdhatrayaH pauSadhAH pada, idaM pukravara 6 varadIvaDhe tapaH chakkaDeti nAma pAThaM upadhAnaM // 6 // siddhatyaya-suyakhaMghe "siddhANaM vuddhANaM" ityata Arabhya tArei naraM vA nAriM *vA iti yAvat egA vAyaNA dijai, atra upavAsaH ekaH sa ca caturvidhAhAra eva pauSadho'pi ekaH, idaM siddhANaM buddhANaM tapomAleti nAma saptamaM upadhAnaM // 7 // 3 athopadhAnapravezanavidhiH prAha-yadi vahavaH zrAvakAH zrAvikAca upadhAne pravizanti tadA saMghanAnA candravalaM grAhya, saMghasya kumbharAziH jJeyaH, tadabhAve yo yA vA pravizati tannAnA candrabalaM grAhyaM 1 // 73 // tathA upadhAnavAhI sandhyAyAM vAcakAdipadasthasamIpe samAgatya IryApathiko pratikramati, tataH kSamAzramaNaM datvA bhaNati, 246
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 mAtaH kSamAzramaNa datvA bhaNAta, amuga uvahANatave pavesaha gururbhaNati pavesemo navakArasI karijyo, aMgapaDilehaNa saMdisAvajo, uvaharaNavAhI bhaNati tahatti, tRtIyAdyupadhAnapraveze kAlavelA pauSadhagrahaNe tu navakArasI karijyo, aMgapaDilehaNa saMdisAvajyo upadhAnavAhI bhaNati tahatti, atra kSamAzramaNadAnAnantaraM caturvidhAhAraM karotu pAnIyaM vA pibatu bhojanaM vA karotu vicAro vyavasthA vA nAsti, atha kenA'pi kAraNena sandhyAyAM kSamAzramaNaM na dattaM tadA pAzcAtyarAtrau api pratikramaNavelAtaH prAk pUrvarItyA kSamAzramaNadAnaM kArya, kAlavelAyAM pratikramaNaM kArya navakArasI pratyAkhyAnaM ca mAlikapArzve kArya / tato vAcakAdipadastha samIpe samAgantavyaM 1 tatra yadi prathamopadhAnadvayaM bhavet tadA'vazyaM nandI kartavyA, nandImadhye eva ca tadupadhAnasya utkSepo vidheyo atha yadi zeSopadhAnAni tadA nandIniyamo nAsti / tataH prAtaH prathamaM tadutkSepaH kAryaH, tataH pauSadha sAmAyikayorgrahaNaM tato vandanakaSakadAnapUrvaM sukhatapovandanakaM, tataH sukhatapaHpRcchA ca iti upadhAnapravezana vidhiH 4 / athopadhAnavAhinaH prAbhAtika kriyAmAha, upadhAnavAhI prAtaH padasyasamIpe samAgatya, gurvAdezena IryApathikI pratikramyA AgamanaM Alocya pauSadhaM sAmAyikaM ca gRhItvA kSamAzramaNadvayadAnapUrva pratilekhanAM karoti, tataH kSamAzra maNadvayadAnapUrva aGgapratilekhanAM karoti, tato mukhavastrikAM pratilekhya prathamakSamAzramaNena ohe paDilehaNaM saMdisAvemi dvitIyakSamAzramaNena ohi paDilehaNaM karemi iti bhaNati, tato mukhavakhikAM pratilekhya padasyapade vandanapaGkaM dadAti, tato gururvadati "paveyaNaM paveyaha" upadhAnavAhI va kSamAzramaNaM dattvA ardhAvanatakAyaH zRNoti, gururbhaNati 'amugauvahANa
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA- rIzana- // 174 // niruddhanimittaM vA tava karai ityuktvA upavAsaM, AyaMbilaM, egAsaNaM vA, pratyAkhyAnaM kArayati, upavAse AyaMbile nirUddhatti upadhAna sApAne nirSi ca nimitteti vaktavyaM / tataH prathamakSamAzramaNena bahuvelaM saMdisAvemi dvitIyakSamAzramaNena vidhiH bahuvelaM karemi tR.kSa0 vaisaNaM saMdisAvemi ca.kSa. vaisaNaM ThAemi paM0 kSa0 sajjhAyaM saMdisAvemi pa.kSaka sajjhAya adhikAra karemi saptakSa. pAMguraNaM saMdisAvemi aSTama0 kSa0 pAMguraNaM paDigAhemi navama0 kSa0 kaTThAsaNaM saMdisAvemi dasamakSa. - kaTThAsaNaM paDiggahemi / tato mukhavastrikA pratilekhya bandanakadvayaM dadAti, gururvadati sukhatapa upadhAnavAhI vadati tumhA-15) raha prasAdai iti prabhAtasaMbandhI updhaanvidhiH|5| 51 atha upadhAne tRtIya-prahara-saMbaMdhividhilikhyate, tathAhi-tRtIyapraharasya pratilekhanAyAM jAtAyAM sthApanAgre mAli kAdezena IryApathikI pratikramya prathamakSamAzramaNena paDilehaNaM karemi dvitIya kSa. posahasAlaM pamalemi, ityuktvA mukhavatrikA pratilikhati, evaM kSamAzramaNadvayadAnapUrva aGgapratilekhanAM mukhavastriko pratilikhati, tato vasatiH pramArjayati tatra yadi tasmin dine bhojanaM kRtaM bhavati, tadA padasthasamIpe kriyAkaraNAdarvAk paridhAnaveSaM eka pratilikhati na zeSava-10 svANi, atha yadi tasmin dine upavAso bhavati, tadaika veSamapi na pratilikhati, tataH padasthasamIpe samAgatya ryApathikI // 174 / / pratikramya pratilekhanAM aGgamatilekhanAM ca punargurusamakSaM karoti, tato mukhavastrikA pratilikhya vandanakaSaTuM dadAti tata-16 zcaturvidhAhAraM trividhAhAraM vA pratyAkhyAnaM kRtvA, kSamAzramaNadazakaM dadAti, tathA-ohi paDilehaNaM saMdisAvemi 1 ohi 248
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmA0 30 paDhileddaNaM karemi 2 sajjhAyaM saM0 3 sajhAyaM ka0 4 iNaM saM05 va 06 pAMguraNaM saM0 7 pAMguraNaM paDimi8 kaTTAsaNaM saMdi0 9 kaTThAmaNaM paDigAhemi 10 punarmukhatratrikAM pratilikhya vandanakadvayaM dattvA sukhatapeti pRcchA, upadhAnatrAhi bhaNati tumhArai prasAda / tataH sarvopakaraNAni pratilikhati mAtrakAdikamapi sarva pratilikhyate / tathA yasmin dine bhuktaM tasmin dine paNapaharapratilekhanAyAM sthAlIkolAdikaM sarvamapi bhujyamAnaM pratilikhati, upavAsAdine tu na, iti upadhAne tRtIyapraharasaMbandhI vidhiH / 6 / atha vAcanA vidhirlikhyate-sandhyAyAM prathamaM caturvidhAhAraM kRtvA pathikIM pratikramya mukhavatrikAM pratilikhya vandanakadvayaM dattvA pahilai upadhAni paMcamaMgalamahAadhassa mAnaNArtha sagaM karAvemo, pahilei upa dhAni paMcamaMgalamahAsukhaMpaTamavAyaNAnimittaM karemi kAssarga annatthU ityAdi bhaNanapUrva kAyotsarge sAgaravaragaMbhIrA yAvat logassa 12 cintyate, pArite ca saMpUrNa To0 bhaNitvA tataH kSamAzramaNapUrvaM icchAkAreNa paMcamaMgalamahAsuyadhassa paDhamavAyaNA paDigaddaNatthaM ceiAI vaMdAveha gururbhaNati vaMdAvemo, vAsakSepa karAveha gururbhaNati karAvemo tato vAsakSepaH kAryaH, tatazcaityavandanaM tataH zramAzramaNapUrva icchAkAreNa saMdisaha bhagavan bAyaNaM saMdisAvemi vIye svamAsamaNe vAyaNaM / parigami, tataH kSamAzramaNaM dattvA upavanavAhinaH karadvayagRhItamukhavakhikAcchAditamukhasya ardhAvanatagAtrasya nama - skAstrayapUrva guruvaratrayaM tacatsUtrAlApakasya vAcanAM dadAti tato vAyaNAmAMhi micchAmi dukkaDamiti vAkyaM prAnte, evaM iriyAvaddayasuakhaMbhAdinAmoddezena sarveSAM upadhAnAnAM vAcanAvidhiH kArya iti vAcanAvidhiH // 7 // 249
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata upadhAnavidhiH adhikAraH 87 // 175 // BARSAAT atha utakSepavidhimAha-prathamaM IryApathikI pratikramya mukhastriko pratilikhya vandanakadvayaM datvA kSamAzramaNapUrva upadhAnavAhI bhaNati-"pahilai upadhAni paMcamaMgalamahAsuakhaMdhatarSa ukkhivaha" gururbhaNati-ukkhivAmo, pahilai upadhAni paMcamaMgala mahAsuakhaMdha ukkhevAvaNi aM naMdipavesAyaNIyaM karemikAussarga annatthUsassieNa"mityAdi pUrva kAyotsarge caMdesu nimmala- yarAparyantaM caturviMzatistavamekaM cintayitvA pAriteca saMpUrNa kathayitvA, kSamAzramaNadAnapUrva bhaNati, pahilai upadhAni paMcama-5 galamahAsuakhaMdha-ukkhivAvaNIyaM ceiAI vaMdAvaha, gururbhaNati vaMdAvemovAsakSepa karAveha gururbhaNati karAvemo, tato vAsakSepapUrva saMpUrNa caityavandanaM kriyate / evaM sarvatroSadhAneSu utkSepo jJeyo, navaraM prathamopadhAnadvaye nadimadhye kAryate utkssepH| | zepopadhAneSu tu na nandimadhye kAryate / atha yahine na nandi tadA prAtaH pravezadine jatakSepaH kAryate, paraM nijanijopadhAninAmAdibhiH AlApena kAryaH iti utkssepvidhiH| 8 / atha nikSepavidhimAha| tapo'vasAnadine sandhyAyAM kRtacaturvidhAhAraH prAtarvA IpithikI pratikramya mukhavastriko pratilikhya vandanakadvayaM | dattvA upadhAnatapovAhI bhAti "icchAkAreNa saMdisaha bhagavan amugatavaM nikkhiyeha" gurubhAti "nikkhivAmo", tata icchaM ti bhaNiya kSamAzramaNa dattvA bhaNati "icchAkAreNa saMdisaha bhagavan amugatavanikkhivaNArtha kAussaggaM karA 2 ceha" gururbhaNati "karAvemo, icchAmi khamAsamaNo. amugatavanikkhivaNatvaM karemi kAussAgaM annatthU" ityAdi bhaNitvA / kAyotsarge namaskArameka cintayitvA pArite'pi namaskAramekaM kathayitvA kSamAzramaNaM dattvA "amugatavanikkhivaNasthaM ceiAI baMdAvaha" gururbhaNati "baMdAvemo" tataH saMpUrNA caityavandanA karotIti nikssepvidhiH|9| hI bhagati pachAkANApta dalAkAreNa saMvidhayaNatyaM karemi kAzvata "amugatavanikti // 175 // 250 kara
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha nityakartavyatAmAha-sA nityakartavyatA kA'pi zAstroktA kA'pi sAMprataM dRzyamAnaparamparAgamyA, tathAhi-upadhAne | zrAvakaivikRtima dhye ekaM ghRtameva grAhyaM nA'nyA kA'pi vikRtiH 1 / upadhAne triMzanirvikRtikAnAM madhye ekamapi nirvi* kRtikaM na grAhya, tathAvidhakAraNe tu sati khaNDAdigrahaNaM yatanayA kArya 2 / utkaTadravyANi api na grAhyANi 3 / Ardraharita zAko'pi na prAyaH 4 / ghRtatailAdi vyAdhAritazAko'pi na grAhyo, dhUmitastu grAhyaH 5 / talitaparpaTasIrAvaTikAdikamapi na grAhya 6 / annAdipariveSikA strI kRtarAtriprAyazcittA zuddhayati nA'nyathA 7 / annAdiparibeSikAyA vastrANi daNDita khaNDitAdikAni na zuddhyanti 8 / jemanAdibhUmisthAnamapi kRtarAviprAyazcittayA daNDitakhaNDitAdivastrarahitayA pramAsarjitaM zuddhyati gAyanti ca cAphara pAni apanavezaprathamadine gRhItAni bhavanti tAni sarvANyapi bhogyAbhogyAni ubhayakAle pratilekhyAni 101 jemanasthAlIkaccolakAdIni tu jemanadine pAdonaprahara pratilekhanAsamaye pratilekhanIyAni nA'nyadA bhojanAbhAvAcca 11 / kadAcit hArakuNDalAdikaM gRhItaM svadehAduttArya svagRhAdI mocyaM bhavet tadA vinA upadhAnaM yayA striyA ahorAtrapauSadho gRhIto'bhavet tasyA haste rAtrau, na tu dine upadhAnavAhinyA deyaM, sA ca prAtaH taduktasthAne muJcati 12 / upadhAne sarvANi vastrANi svayaM vA mAlikayA vA prati lekhitAni zuddhyanti 13 / sarva kriyAnusAdhAna AdezanirdezAdikaM mAlikAdezena zuddhAti 15 / kriyAnuSThAnakArikA mAlikA'pyubhayakAlaM pratikramaNaM karoti, rAtri prAyazcittaM karoti, saptavArAMzca devAn vandate tadA zujyate nA'nyathA 15 / rajasvalA dinatrayaM tapasi na patati 16 / mahAa rAsasa 251
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ + + sAmAcArIzata- kam / upadhAnavidhiH adhikArA 87 // 176 // svAdhyAyasatkaM 1819 saptamyAdidinatrayaM tapasi na patati 17 / pratikramaNamadhye prabhAte namaskArapratyAkhyAnameva kArya, tato gurusamIpe kriyAvasare upavAsaM AcAm nikitika ekAsana kA kArya 28 / pratyAkhyAnapAraNasamaye pUrva namaskAra- pratyAkhyAnaM pArayati, tataH upavAsAdikaM 19 / prathamopadhAnadvayapravezadine mAlAdine ca yadi nandyADambareNa utsUratA bhavati pauSadhAdi kartuM na zakyate, tadA tRtIyapraharapratilekhanAnaMtaraM sarvopakaraNAni pratilikhya rAtripauSadho'vazyaM | grAhyaH 20 / prAtarupadhAnavAhI gurusamIpe samAgatya IryApathikI pratikramya pauSadhaM sAmAyikaM ca lAtvA pratilekhanAM aGgapratilekhanAM ca karoti, tato mukhavatrikA pratilikhya uvahi paDileNaM saMdisAvemi ubahi paDilehaNaM karemIti kSamAzramaNadvayaM dadAti, tato bandanakakTUdAnAnantaraM kSamAzramaNadazakaM dadAti, tatkramazcA'yaM-bahuvelaM saMdi. 1 vahuvelaM karemi02 baisaNa saM03 vaisaNaM ThAemi 4 sajjhAyaM saMdi05 sajjhAyaM ka06 pAMguraNaM saMdi07 pAMguraNaM paDiggahemi 8 kaTThA-18 saNaM saMdi09 kaTThAsaNaM paDiggahemi 10 / tato vandanakadvayadAnapUrva sukhatapaHpRcchA 21 / sandhyAyAmapi evameva kriyAkaraNaM, navaraM pUrva pratilekhanAM aGgapratilekhanAM ca karoti, na ubahi pratilekhanAM / tato gurorvandanakaSaTUdAnAnantaraM kSamAzramaNadazakadAnamidaM svahi paDilehaNaM saMdi0 uvahi paDilehaNaM karemi 2 sajjhAyaM saMdi. 3 sajjhArya ka. 4 bai- saNaM saM05 baisaNaM ThA06 zeSaM pUrvavat 10 / 22 / pRthak pratikramaNasadbhAvataH pAkSikavandanakAni sukhatapaHpRcchAparyantA kriyAM sarvAmapi kRtvA deyAni 23 / mAlAparidhAne sandhyAyAM mAlA abhimantrayitvA svagRhe rAtrijAgaraNaM kRtvA 176 // 252
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5-%A5%25A4%A4 pAvargacchAdhipatipAdhaiM mAlA paridhAtavyA, tadanu tat dinAt dinadazakaM dazAhikA kAryA, tatra pauSadhagrahaNAbhAve'pi trividhAhAramekAzanaM kurvan upadhAnavAhI ca nirArambhastiSThati 24 / savANyapi upadhAnAni utkRSTavidhinA vahanIyAni tadabhAve zrAvakaiH ekAntaropavAsaH, sAdhubhistu upavAsAcAmlanirvikRtikakAzanaiH kRtvA tAvanta upavAsAH pUraNIyA na dinasaMkhyA niyamo'sti 25 / iti nityakartavyatA / / 10 // 4 atha paDipunA vigai pAraNA vidhimAha-yAtarguroH samIpe samAgatya pRthak pratikramaNe kRte ca mukhavastrikA pratilikhya vandanakaSaTuM dadAti, gurubhiH sama pratikramaNe kRte bandanakadvayameva dadAti, tato gururbhaNati "paveyaNaM paveyaha" iti bhaNitvA bhaNati paDipunnA vigaipAraNaM karehatti, tataH kiMcit svepsitaM pratyAkhyAnaM karoti, tato bhaNati-gurusamakSaM samagra | upadhAnamAhe abhakti AzAtanA kIdhI huve te micchAmi dukkaDaM / iti pddipunnaavigipaarnnaavidhiH| 11 / / 87 // // iti saptopadhAnakriyA-vidhiradhikAraH // 87 // nanu zrAvaka-zrAvikANAM nirvikRtikapratyAkhyAnena utkaTadravyANi yAni tyAjyAni santi tAni kAni ? ucyante "khIrI khaMDaM khajUra sakkarAdakkhadADimAI ya / tilabaTTI vaDivAiM, karaMbao cUrimaM ca tahA // 16 // nAli araM moIaM, maMDia saMtaliya bhajiyAcaNae / AsuriaMbili A, paNagAi killADiyAI thaa||97|| taMdulakahia duddhaM, gholaM eyAI bhUribheyAI / ukkosagadavAI, vajijA nivigaiaMmi // 98 // " iti zrIsandehadolAvalI (patre 110) sUtragAthAtrayavRttyanusAreNa kriyate 253
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ km| ***% ** sAmAcA- tannAmAni zRNu kSareyI 1 dugdharAddhasevikA 2 khaNDaH 3 khajuraH 4 zarkarA 5 drAkSA 6 dADimakulikA 7 sahakAra 8 rAjA-151 utkaTadarIzatadana 9 kadalIphala 10 nAgaraGgajAtiphalAni 11 drAkSAdIni nAgaragAdiphalaparyantAni saJcittAnyapi upAyena prAsukIkR-dravya sonyAdhikAraH tAni atra jJezani, anyathA tadbhakSaNAsaMbhavaH, guDaparpaTikA 12 guDadhAnA 13 karkarIyakaH 14 phANitaM 15 ikSurasaH 16 // 177 // kaMsAra 17 vapilAH 18 zarkarAtilakAkhaNDakatalIparyAyAH 19 amRtikA 20 tilakuTTIH 21 sA'pi saccittatilAnAM cettadA paryuSitA agnitApataptA tadA sadyaskA'pi acittAnAM tadApi sadyaskA'pi kalpate, baTakAni kAjikabhinnAni | abhinnAnAM pakvAnnavikRtitvena gholaminnAnAM jIvasaMsaktimattvena nirvikRtike abhakSyatvAt 22 karambo-dadhikRto dugdhakRto vA jJeyaH, natu takrakRtaH tasya badaracUrNavat nIrasatvenA'nutkRSTatvAt 23 cUrimaM ghRtakhaNDAdi[guDa]mizritaM modakAdicUrNa 24 himAcaH 25 tathAkuga 26 kullari 27 siddhapaMDikA 28 ghRtatailAdhakataramrakSitamaNDakA 29 roTikA 30 AstAnaka 314 AmlikA 32 vyApArite DarikA 33 pUraNAdi temanAni 34 vyAdhArita rAvapahelikA 35 nAlikeragarikA 36 modakAmaNDitasnehamizritA kaNikAniSpannA 37 agnitApagalitapuTadvayAntaryastaguDamizrA roTTikA ghRtAdyatimRkSitaroTTikA vA 38 bharjikA patthulAdizAkaH, sApi utkAlite ghRte taile vA pakkA jJeyA 39 apakkacaNakAH te'pi dhRte taile vA pakkA MI // 177 // grAhyAH 40 anyAnyapi chamakitazAlanakAni41 AsurikA-rAjikA saMskRtagholadadhyAdyantanikSiptakhaNDIkRtasarSapazAkAdiH iyaM ca sindhAdideze Ahuriti nAnA, jAlandhare Asuramiti nAmnA, anyatra rAjikA tiktamiti nAmnA ca prasiddhA eSA ** *** %ERSEASE **** 254 *
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ ca dadhikRtA kRtA jnyeyaa| yaduktaM yogavidhau-'tadivasakayA dahIkayA AsurI na kappai jogavAhINamiti' ataH kAJjikayaTa4. kapAnIyabhakSaNe'pi na doSaH 42 AmlikApAnakaM ciMcApAnakaM tad AdiH yasya tad tathA, AdizabdAt 43 drAkSApA naka 44 nAlikerapAnakaM 45 kharjUrapAnakaM 46 guDapAna 47 kilATikA phedahaDinAmikA 48 dugdhasiddhadrAkSA 49 khuDuhuDI 50 khArika 51 makha 52 vaTakAdivyaJjanAni 53 tandulakkathitaM dugdhaM peyA ityrthH| alpaiH SaSTikAditandulaiH samaM pakkami tyrthH| idaM tu talasthitasahapakvaM tandulAdInAmupAre catvAri aGgalAni yAvat vRddhaM jJeyaM, tadUrdhva vardhamAnaM vikRtireva, kSareyI tu sAndrA bhavAti na tayA paunaruktayaM 54 hastaviloDito nirjalo dadhigholaH, sa tu vikRtireva, paraM yo hastaviloDitaH sajalo hai| dadhigholaH sa utkRSTadravyaM 55 guDamAdhurA 56 zikharaNI 57 nirbhaanAni 58 ityAdIni jJeyAni / atra pUrva nAmagrAhaM anekAni 6 utkRSTadravyANi uktAni / atha eSAmeva vikRtiniSpannAnAM nAnAdezajatvena durlakSANAM sukhAvabodhArtha vyApakalakSaNamAha| "vigaI daveNa hayA, jAtaM ukkosiaMbhave dvN|" vikRtiH kSIrAdikA dravyeNa tandulAdinA hatA bhannA, moritA nivIyarthIkRteti yAvat , yA kAcana pAyasAdi utkarSitaM utkarSitasaMjJaM bhavet // 'dravyam' utpannarasavIryavipAkAntaratvAt yathA mathitaM khaNDAdirasena hataM zikharaNI 1 ghRtaM kaNikAdinA mizritaM kUlariH, cUrimaM vA 2 vaTakAdi pakvAnnaM kAlikAdinopahataM kAJjikavaTikAdIni, parpaTasukumArikAdiraseNopahataM tailaM ghRtaM vA nirbhaJjanaM 4zuNThIcUrNarasena hato guDapAko guDaparpaTikA 5 / ityarthaH // punarutkaTadravyavistarAdhikAramicchatA sandehadolAvalI-sUtravRttipramukhAH granthAH drssttvyaaH||88|| // iti utkaTadravyAdhikAraH // 88 // 255
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAcA rAta m / 78 // kharataragacchAdhIzA, jinacandrayugapradhAna gururAjAH / zrIpatisAhimAnyAH, samabhUvan bhUmivikhyAtAH // 1 // zrIpUjyamukhya ziSyAH, dakSAH zrIsakalacandranAmAnaH / madbhuvo guNaguravasteSAmeva prasAdo me // 2 // ityevaM saptadazabhistuyaM praznottaraiH sphuTam / prakAzaM kRtavAn pUrNa, gaNiH samayasundaraH // 3 // weacocco is coco iti zrIsamaya sundaropAdhyAyaviracite sAmAcArIzata ke paJcamaprakAze caturthaH prakAzaH samAptaH // 4 // 100.00 256 sAdhvInA m-svataH kalpasUtra vAcanAdhikAraH 89 paDAvazyakAdhikA razva 90 // 178 //
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ // atha paJcamaH prakAzaH // // zrImatsthabhaNapArzvanAthAya namaH // nanu - sAdhvIbhirdazA zrutaskandhAdicchedagranthA vAcyante na vA ? ucyate - svata eva paraM na sabhAjandhena, niSiddhatvAt svato vAcanaM tu saMgatibhaGgati / yataH tattapovanaM tAsAM nirdiSTamasti, anyathA tat tapovahanaM apArthakaM syAt api ca 'annesiM ca | paveyaNIamiti' tA na bhaNanti, ata eva svato vAcyate, na vAcanA anujJAtA tAsAm // 89 // // iti sAdhvInAM svataH kalpasUtrAdivAcanAdhikAraH // 89 // nanu - pratikramaNadvayaM karaNe paDAvazyakAnAM kutra kutra Adyantau vyavasthApitau / ucyate-atra vRddhasaMpradAya eva tatra | sAyantanapratikramaNe 'karemi bhaMte' ityata Arabhya aticArakAyotsargapAraNaM yAvat sAmAyikAvazyakaM prathamaM 1 / tatazcaturvizatistavaprAnte caturviMzatistava AvazyakaM dvitIyaM 2 / tato mukhavastrikApratilekhanapUrvaM vandanakaM AditaH kRtvA''locanAsUtraM yAvat tRtIyaM candanAvazyakaM 3 / tataH pratikramaNasUtrata Arabhya kSAmaNAcandanapUrva AyariyauvajjhAe gAthAtrayaprAntaM yAvat caturtha pratikramaNAvazyakaM 4 / tataH cAritradarzanajJAnAnAM kAyotsargatryakaraNena paJcamaM kAyotsargAcazyakaM 5 / pRSThaM tu pratyAkhyAnarUpaM AvazyakaM 6 pUrvaM kRtamiti / prAbhAtikapratikramaNe tu paDAvazyakAni anukrameNa bhavanti, tathAhi-- karemi bhaMte
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ vrata- ityata Arabhya cAritradarzanajJAnakAyotsargaparyantaM prathama sAmAyikaM Avazyaka 1 / tato lokodyotakarasaMpUrNabhaNanarUpaM viMzatidvitIya caturviMzatistavAvazyakaM 2 / tato vandanAlocanaparyantaM tRtIyaM vanda nAvazyakaM 3 / tataH pratikramaNasUtramArabhya Ayariya sthAnakata. uvajjhAe gAthAtrayaparyantaM yAvat caturtha pratikramaNAvazyakaM.4 / tataH kAyotsargakaraNapUrva lokodyotakarabhaNanaparyataM payamaM| pobighirakAyotsargAvazyakaM 5 / tato vandanakadAnapUrva pratyAkhyAnaM kriyate tat pratyAkhyAnAvazyakaM paSThaM 6 // 10 // LI dhikAraH // iti SaDAvazyakAnAM AdyantavyavasthAdhikAraH // 9 // 91 canu-viMzatisthAnakatapasaH kA gAthA 1, tat tapasi ca kiM guNanaM tatrocyate"arihaMta-siddha [ceiya ] pavayaNa-guru-thera-bahussue tabassIsuvicchallyA ya tesiM, abhivatra nANovaoge ya // 1 // dasaNa-viNae Avassae a sIlabae niraDyAraM / khaNalava-tatra-cciAe, veyAvacce samAhI a||2|| apucanANaggahaNe, suabhattI parayaNe pbhaavnnyaa| eehi kAraNehiM, titthayarattaM lahai jiivo| 3 // " guNanaM idaM prathamasthAnake tapasi namo arihaMtANaM 2000 guNanaM arhatA aSTaprakArapUjA kriyate 1 / dvitIyasthAnake namo siddhANaM 2000 guNanaM puNDarIkAdisiddhabhaktiH kriyate 2 / tRtIye namo pavayaNassa 2000 guNanaM saMghassI pustakasya vA bhaktiH kriyate 3 / caturtha namo AyariyANaM 2000 guNanaM vandanAdigurUNAM bhaktiH kriyate 4 / paJcame namo // 179 // therANaM 2000 guNanaM vRddhasthavirANAM vizrAmaNAdi bhaktiH kriyate 5 / SaSThe namo uvajjhAyANaM 2000 guNanaM bahuzrutAnAM bhaktiH kriyate 6 / saptame namo loe sabasAhUNaM 2000 guNanaM tapasvinAM bhakiH kriyate 7 / aSTame namo nANassa 2000
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ lana guNanaM pUrvapaThitapATho guNyatedAnavame namo dasaNassa 2007 dugarma nirati pAra zu samyaktvaM pAlyate 9 / dazame namo |viNayasaMpannANaM 2000 guNanaM devaguruvRddhAnAM vinayabhaktiH kriyate 10 // ekAdaze namo cArittassa 2000 guNanaM kAlavelAyAM pratikramaNadvayaM kriyate 11 // dvAdaze namo baMbhavayadhAriNaM 2000 guNanaM dvAdazatratapAlanaM vizeSataH kriyate 12 / trayodaze namo kiriANa 2000 guNanaM sAmAyikAdikriyAyAM pramAdo na kriyate 13 / caturdaze namo tavassINaM 2000 guNanaM vizeSatastapaH kriyate 14 / paJcadaze namo goyamassa 2000 guNanaM supAtrAya dAnaM dIyate 15 / poDaze namo jiNANaM 20004 guNanaM devAnAM vRddhAnAM ca vaiyAvRtyaM kriyate 16 / saptadaze namo cArittadhAriNaM 2000 guNanaM pauSadhapUrva manaHsamAdhinA sthAtavyaM 17 / aSTAdaze namo nANassa 2000 guNanaM navIna zrutAbhyAsaH kriyate 18 / ekonaviMze namo suassa 2000 guNanaM veSTanakadavarakAdinA pustakapUjA kriyate 19 viMze namo pavayaNassa 2000 guNanaM jinazAsanonnati prabhAvanA kriyate 20 sarvatra sthAnakepu utkRSTataH trikAladevavandanaM 1 bhUmisaMstArake zayanaM 2 trikAlaM devapUjanaM 3 ubhayakAlaM pratikramaNa kartavyaM 4, etatsarva saMyogAbhAve'pi ca paJcazastavaiH devavandanaM kartavyameva, tapaHpUtau ca viMzatimodakAdisarvapakkAnaDhokanapUrva devagRhe smAtraM vidhAya saMghabhaktiH kriyate // 11 // // iti viMzatisthAnakatapovidhiradhikAraH // 91 // nanu-bhojanAnantaraM saMvaraNe bandanakAni dIyante-kriyate tAni kiM bhuktaiH abhukkairvA dIyante? ucyate-bhuktareva nA'bhuktaH yato candanakacUrNI abhuktAnAM niyatAni caturdazavandanAni ahorAtramadhye proktAni, bhuktAnAM tu paJcadazeti tathA pa
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata kam / // 180 // tatpATha: - eANi puNhe satta evaM avaraNhe vi satta bhavanti, aNuSNA baMdaNagAni sajjhAyabaMdaNagesu pavisaMti tti kAUM sajjhAyavaMdaNagANi tinni paDikamaNavaMdaNagANi cattAri esiddhANi ceti satta evaM cauddasa havaMti ambhattaTThiassa, bhaTTiassa puNa paJcakkhANavaMdaNageNa sahiANi paNarasaM bhavaMti tti 1 evaM zrIpravacanasAroddhAre paJcasaptatidvAre'pi ( 184 patre ) tathAhi "cattAri paDikamaNe, kikammA tiNi huti sajjhAe / pubahe atrarahne, kikammA caudasa havaMti // 648 // " vyAkhyA - catvAri pratikramaNe kRtikarmANi-vandanakAni bhavanti, tatra AlocanavandanakaM prathamaM 1 kSAmaNakavandanakaM dvitIyaM 2 AcAryaprabhRti - sarvasaMghasya kSamaNapUrvamAzrayaNAya vandanakaM tRtIyaM 3 pratyAkhyAnavandanakaM caturtha 4 tathA svAdhyAye trINi vandanAni tatra svAdhyAyaprasthApane ekaM vandanakaM 1 svAdhyAyapravedane dvitIyaM 2 svAdhyAya karaNAnantaraM ca tRtIyaM 3 evaM pUrvAhNe pratyupasi saptavandanakAni, aparAhne api etAni eva sapta, kAlagrahaNodeza 1 samuddezA 2 anujJAdi 3 candanakAnAM svAdhyAyavandaneSu evaM antarbhAvAt tadevaM etAni dhruvANi kRtikarmANi pratidivasa caturdaza bhavanti 1, abhaktArdhikasya / bhaktArthikasya tu aparAhne pratyAkhyAnavandanakenA'bhyadhikAni iti paJcadaza bhavantIti 2 // evaM zrI Avazyaka cUrNAvapi ( 40 patre ) bhAe putra saMjhAe cattAri paDikamaNe vaMdittA aloeMti ekka, bitiaM jaM ambhutthitAvasANe majjhe vaMdaMti, majjhavaMdaNae kati vaMditA ?, jahaNjeNaM tiSNi majjhimeNaM paMca vA satta vA ukkoseNaM savevi, jadi vAulA vakkhevo vA to 260 bhojane vandanA dhikAraH 92 // 180 //
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA0 31 egeNa UNago dohiM tihiM jAva tiSNi avassa vaMditabA, evaM devasie vipakkhie paMca avassaM, cAtummAsie saMvatsarie ya satta avassaM, te vAMdetUNa jaM Ayariarasa alivijjati taM tatiaM kiikammaM, paJcakakhANe vatthaM ki - kammaM / tiNi sajjhAe - vaMdittA paTTaveti paDhamaM, paDhavite paceyaMtassa bitiyaM, pacchA paDhati, tatto jAhe carabhAgAtrasetA, porisI tAhe pAde paDilehiti, jadi na paDhati to vaMdatti, aha paddhati to abaMdittA pAtaM paDilehetUNaM pacchA paDhati, kAlavelAe vaMdituM paDikkamati, aha ugdhADakAliaM na paDhati vaMdituM pAde paDilehiti, etaM tatiyaM, evaM pubale satta araNhe vi ete caiva satta, etANi agbhattadviassa niyamA, bhattadviassa paJcakkhANaM anmahiaM etANi avarasaM coddasa, ityAdi 3 itthameva zrIbRhatkalpabhASye tadvRttau ( tRtIye uddeze ) ca tathAhi "dugasatta kikammara akaraNe hoi mAsithaM lahugaM / AvAsagavivarIe, UNa'hie ceva lahuo u[tti ] // 4469 // vRttiH - 'dugasattagatti dve saptake caturdaza bhavantIti kRtvA pUrvAhnA'parAyoH caturdaza vandanakAni bhavanti, kathamiti ceducyate - iha rAtri - pratikramaNe catvAri vandanakAni, tatraikaM AlocanAyAM 1, dvitIyaM kSAmaNake 2, tRtIyaM pANmAsikatapazcintanakAyotsargArthaM 3, caturtha pratyAkhyAnagrahaNArthaM iti 4 tathA svAdhyAye trINi vandana kAni, tatra vRddhasaMpradAyaH, sajjhAe vaMdittA paTuvei, eyaM paDhamaM 1, paveyaM tassa bIiyaM 2, pacchA uddihaM samuddi paDhAi, uddesa - samuddesa - vaMdaNANa-mihevaM tanbhAvo tao jAhe ca bhAgAvasesA porisI tAhe pAe paDicheddei jai na paDhikAmo to baMdara aha paDhi kAmo tAhe avadittA pAe paDile hei, paDilehittA pacchA paDhAi, kAlavelAe caMdijaM pAe [paDilehaNa paDikkamaha] evaM taiyaM 3 | evaM pUrvAhe 911
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ K sAmAcA rIzata km| 81 // saptavandanakAni, aparAhe'pi evameva sapta bhavanti / tatra catvAri devasikapratikramaNe, trINi svAdhyAye anujJAvandanAnAM | asvAdhyAsvAdhyAyavandaneSu antarbhAvAditi sarvasaMkhyayA caturdaza vandanakAni bhavanti, etaccA'bhaktArthika aGgIkRtyo, yastu bhaktArthi- | ya-melanakastasya bhojanAnantarabhAvipratyAkhyAnavandanakasahitAni paJcadaza bhavanti iti, eteSAM madhyAt ekatarasyA'pi kRtikarmaNo- uttAraNAkaraNe mAsakaM laghukaM prAyazcittaM bhavati // 4469 / / evaM AcAradinakare'pi navAGgIvRttikAraka-zrIabhayadevasUrisantAnIyaiH dhikAraH zrIrudrapallIgacchIyaiH zrIvardhamAnasUribhiH proktaM, tathAhi-tatra yaH kilA''hAragrAhI bhavati tadA sa vandanakadvayaM dadAti, 93 yo nA''hAragrAhI tasya neti, ityAdigranthAnusAreNA'bhakkArthikasya caturdaza vandanakAni bhavanti, bhaktArdhikasya ca paJcadaza vandanakAni jJeyAni, pazcAt gaccharItirapi pramANamiti saMvaraNe bhuktaireva vandanakAni deyAni nA'bhuktairiti / / 92 // // bhojanAnantaraM saMvaraNe vandanakAnAM adhikAraH // 92 // | nanu-caitrAzvinamAsayoH asvAdhyAyamelanasvAdhyAyottAraNavidhiH kaH? ucyate-caitrAzvinamAsayoH dvitIyapakSe pratipadi dvitIyAM vA mukhyavihArisAdhoH candrAdivale muhaH ca zume sati kalpatrepamelanaM kriyate, tavA'yaM vidhiH-sthApanAcAyogre |samAgatya I-pathikI pratikramya mukhavatrikA pratilekhya bandanakadvayaM davA "icchAmi kSamAzramaNa" ityAdi kSamAzramaNapUrva |"saJjhAya nikkhiviuM" dvitIyakSamAzramaNena "sajjhAyanikkhivaNatvaM kAussagga karUM", tRtIyakSamAzramaNena "sajjhAya nikkhiv-I|||181|| NatthaM karemi kAussaggaM annatthUsassieNa"mityAdipAThapUrva kAyotsarga, tatra namaskAraM eka cintayitvA punarnemaskAraM eka kathayitvA aNujANijyo iti kathanaM / athottAraNavidhiH yathAhi, vaizAkha-kArtikamAsayoHprathamapakSe dvitIyAtaH pazcAt soma +56
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 vAre bRhaspativAre vA bharaNyAdivarjite catuSpAdake nakSatre mukhyavihArisAdhoH candrAdivale siddhiyoge sati kalpatrepottAraNAnantaraM madhyAhnAt parataH sAyaMtanapratikramaNAnantaraM vA ryApathikI pratikramya mukhavastrikA pratilekhya vandanakaddhayaM ca dattvA | prathamakSamAzramaNena "majhAyaM ulie"mitIvakSamAzamaTena "sajjhAyaM ukkhivaNatthaM kAussagaM karUM icchaM sajjhAyaM ukkhivaaNathaM karemikAussaggaM annattha" ityAdi kathanapUrva kAyotsarga kRtvA tatra sAgaravaragaMbhIrAparyantaM lokodyotakaraM cinta-17 yitvA pArite ca saMpUrNaH kathyate 1 / punaH kSamAzramaNadAnapUrva "asajjhAya--uhaDAvaNathaM" kAyotsargaH kriyate, tatra lokodyotakaracatuSTayaM cintyate, pArite ca saMpUrNaH2 / punaH kSamAzramaNapUrva "khuddobaddavauhaDAbaNatthaM" kAyotsarga kRtvA lokoyotakaracatuSTayaM cintayitvA pArite saMpUrNaH 3 / punaH kSamAzramaNadAnapUrva zakrAdisamastabeyAvaccagaradevatAnimittaM kAyotsargaH kriyate tatrA'pi lokodyotakaracatuSTayaM cintayitvA pArite saMpUrNamekaM kathayitvA, kSamAzramaNadAnapUrva "sajjhAyaM saMdisAvemi sajjhAyaM karemi nisIhiAe matthaeNa vaMdAmi" ityukte pUrvamupavizya svAdhyAyaH kriyate, tatra namaskAratrayapUrva "dhammo-18 maMgalamukiTThami"tyAdi paDIvanikAyAdhyayanaM yAvat madhurasvareNa svAdhyAyaH kartavyaH / tato'nujyeSThaM sAdhubhiH pratyekaM vandanA kartavyA, mukhyavihAriNA vAcyaM ca "siddhAMta bhaNao bhaNAvao tapa vahao vahaDAvao" ityAdi / / 93 // ||iti asvAdhyAyamelanAsvAdhyAyottAraNavidhiradhikAraH // 93 // nanu-dvitIyA-pathamyaSTamyekAdazI-caturdazIrUpAH paJcatithayo yA vidyante tAsu dharmArthino vizeSeNaikAzana-vikRtipratyA * **
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA DAkhyAnAdikaM pratyAkhyAnaM kurvanto dRzyante / tavA'STamI-caturdazyoH taponiyamaH kriyamANaH saMgacchate, tayoH puNyati- paMcatithIrIzatathitvena loke prasiddhatvAt , parvatvena AgameSu uktatvAcca, parvaNi ca tapo bahuguNameva bhavati, yaduktaM nAM naamaakm| "uttarakaraNaM egaggayA ya aaloy-ceivNdnnyaa| maMgaladhammakahA vi a, pavesu tavo guNA hu~ti // 1 // " dhikArAH / / 182 // | na punardvitIyAdiSu tadviparItatvAd athavA satkRtyatvAd asau avizeSeNa paJcadazasvapi tithiSu yujyate, na punaH 94 punahitAyA pratiniyatAsu tAsAM anAgamikatvena mithyAtvahetutvAt , iti cet satyaM, yadyapi etAH puNyadinatvena loke na prasiddhA, nA'pi prAbhAtikaparvavenA'ganiyante, ta pAgi kenA'pi kAraNena bahuzrutaiH AhatAH, tathAhi-zrAvakavidhau paNDitarAjapara-t pratikramaNamAhatadhanapAlenoktam prAntatA dhikAraH __"paMcavihavisayasukhaM, jaba jai paramiesa divasesu / tIvAbhilAsaviro, pariharao paMcasu tihisu // 1 // " ityetA eva paJca tithayaH paJcadazIsahitAH par3a bhavanti tA api zrutadharI AdatAH, tathAhi dinakRtye (7 patre) "chaNDaM tihINa majjhami kA tihI anja baasre| kiM vA kalANagaM aja-loganAhANa [maMtiyaM] saMti yaM // 21 // " iti / nanu-sAmAnyoktI kadhaM jJAyate taiH etA eva vivakSitA vA'nyA ? iti ceducyate-vRddhavyavahArAt teSAmeva grandhAntare uktatvAcca, tathAhi tavandhaH-"uddidva 1 dRmi 2 caisIsuM 3 ca punnima 4 bI egArasi 5 paMcamI 6 dogAsaNAdi | // 182 // tavaM 1 iti AgamikavadvahumAnanIyAH zrutadharavacanasya prAyaH zrutamUlatvAditi zrIsandehadolAvalIbRhadvRttI catuzcatvAri 964
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ zadvAthA 44 vyAkhyAne / punarmahAnizIthe saptamAdhyayane, "aTThamI 1 cauddasI 2 nAgapaMcamI 3 pajosavaNa 4 cAumAsie 5 cautthAmachaTTe na karijjA khavaNa"miti // 94 // // iti paJcatithInAM nAmAdhikAraH // 94 // I nanu-prAbhAtikaM pratikramaNa kutra sthAne pUrNIbhUtaM kasmAt sthAnAt chandanAdoSo na bhavati ? ucyate-devavandanAnantaraM || * zrIAcAryAdivandanAkSamAzramaNatrayaM datte sAta rAtrikapratikramaNaM saMpUrNa, tataH paraM AntaraNIdoSo na bhavati, tathaica pratikramaNaM prAntatA, zrIjinaprabhasUribhiH zrIvidhiprapAyAM likhitA, tathAhi--"arihaMtaceiAI incAi padiya thuicaukkeNaM cehae vaMdei, jAvaMti ceiAI icAi gAhAdugadhutta paNihANa gAhAo na bhaNei, tao AyariyAI vaidei tao velAe paDilehaNAi karei"ti / evameva taruNaprabhasUrikRtaSaDAvazyakavAlAvabodhe'pi, tathAhi-"egakhamAsamaNi AcAryamizra, vAMdIyai, bIjai khamAsamaNi upAdhyAyamina vAMdIyai, bIjai khamAsamaNi sarvasAdhu vAMdIyai etale rAtripratikramaNa saMpUrNa yu, tara pachai kammabhUmi paDhamasaMghayaNi ityAdi namaskAra zrIRSabhavardhamAnaka ityAdi stavanapratilekhanAkulakAdika 'aTThA-1 vayaMmi usabhoM' ityAdi prabhAtamAMgalikya bhAvanAkulakasajjhAya karai // 15 // ||iti praabhaatikprtikrmnnpraanttaadhikaarH||15|| nanu-sAmAyikasthaH zrAvaka uttarIyaM prAvaraNaM prAvRNoti kiM vA kevalaparidhAnazATaka eva tiSThati ? ucyate-nottarIyaprAvaraNaM prAvRNoti, tasya sato'pi sAmAyikagrahaNasamaye vyutsarjanatvokatvAt , yaduktaM zrIAvazyakacUrNI, tathAhi--"so a 265 --
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ saamaacaariishtkm| / 183 // NAGARSARKARI kira sAmAi karito mauDaM apaNei 1 kuMDalANi 2 nAmamuI 3 tebola 4 pAvAragamAi bosaraI" iti / tataH sAmAyi-|| sAdhUnAM-ukastha utsargataH anAvaraNa eva tiSThati, tadAnIM tasya yatibhUtatvAt , yaduktaM 'hemaMtesu avAuDe ti, samaNo iva sAvao havaitsa rga-apajamhA' iti vacanAca, apavAdatastu kASThadAhazItAdikAraNamAzritya trINi uttarIyANi prAvarituM kalpante nA'dhikAni, vAdamedhye tAnyapi kAlapratilekhitAni tasya yativRttitvAt yatInAM ca zItAdyapavAde kalpatrayasya krameNa prAvaraNAnAM grahaNamuktaM, tathaiva 6 vastragrahaca oghaniyuktibhASye bhaNitaM, tathAhi-"jAhe taha vi na tare tAhe nividvega pAuNe khomaM / teNa vi asaMgharaMto do khomiNAdhikAraH pAuNe tAhe ||shaa" tahavi asaMtharaMto taIjhaM oNi pAuNe" ityevameva zrIsandehadolAvalIsUtre ( 68 patre )proktaM, tathAhi "ussamganayeNaM sAvagarasa parihANa sADagAdavaraM / kappai pAuraNAI, na sesamavAyao tinni // 46 // " yata evaM prAvaraNaparibhogaH apavAdiko'ta eva asau paridhAnAd anyavastraM zItadaMzamazakAdikAraNataH pratisevitukAma | eva sAmAyikagraNakSaNe prAvaraNaM saMdezayati nA'nyathA yathA uSNakAlAdau iti bhAvaH / nanu-kRtasAmAyikAyAH zrAvikAyA utsargataH kati vastrANi pratipAditAni santi ? ucyate-paridhAnazATikA 1 kazcakaM 2 uparitanAMzukaM ceti 3 vakhatrayaM svadehe yathAsthAnoSayukta sat kalpate / ayamabhiprAyo yadyapi sAmAyikagrahaNavelAyAM paridhAnAdanyaH sarvo'pi parigrahaH sAvadyavyApArahetutvAt vyutsRjyatayA uktaH, iti apratilekhyatvAt aDunavat kaMculikAguNitazATike na sAmAdhike paribhoktuM arhataH, tathA'pi svasyA'nyeSAM ca azubhabhAvahetuH dazanastananetrajaghanAdyaGgAvayavAcchAdakatayA bahuguNA, kaJca * // 183 // likA zATikA pracchadapaTA ityetAn sAmAyike'pi na vyutsRjanti, jinavacanabahumAnAt mahAsatyaH zrAvikAH tataH - -... ........466
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 kathaM anyadA vyutyajanti, tathA ca yA gRhiNyo nIrogA api samyaktvapratipattyanantaraM svadezAnurodhAdvA 1 dharmAdikAraNAdvA 2 vastramAlinyAdi bhayAdvA 3 yUkApAtAdizaGkayA vA 4 vaidhavyasthityA vA 5 aparihitakacukA asthAnavidIrNaparidhAnA asthagita zirasaH paridhAnA'Jcalasthagitaziraso vA strIvRndamadhye'pi ciraM tiSThanti / kiM punaH puruSA - loke tA virAdhakA eva boddhavyAH pravacanalAghavahetutvAditi, evameva kRtasAmAyikAyAH zrAvikAyA utsargato vastratrayasyaiva grahaNaM. zrIsandehadolAvalIsUtre ( 69 patre ) yugapradhAna zrIjinadattasUribhirlikhitamasti, tathAhi- "evaM kayasAmaiyA, vi sAvigA paDhamanayamapaNeha / kaDisADagakaMcuyamu-tarIjja - vatthANi dhArei // 47 // gAthA / nanu - kRtasAmAyikazrAvikAyA yad vastratrayaM utsargataH pratipAditaM tat jJAtaM paraM apavAdataH sA kiyanti vastrANi vibhRyAt ? ucyate - zItAdikAraNe sati prAguktaparidhAnazATaka-kaJcukottarIyarUpANAM autsargika vastrANAmupari punaH prAva raNavastratrayeNa aGgAni AcchAdayati, ata eva zarIralagnavastratrayAdadhikaM ekaM dve vA trINi vA va vastrANi prAvarItukAbhA'pi asau prAcaraNaM saMdizati evaM prAvRNoti nA'nyathA / pratikramaNe tu SoDhA''vazyakakaraNavelAyAM punakhipadaM zItAdyabAdhAdyapavAdaparigRhItaM prAvaraNarUpaM vastrasthAnatrayaM pariharati, svasthAnopayukta kazA TikA kaJcukottarI yebhyo'nyat pratika| maNakAle zrAvikAyA na kalpate ityarthaH / itthameva kRtasAmAyikAyAH zrAvikAyAH apavAdapadena zrIjinadattasUriyugapradhA| nairapi sandehadolAvalIsUtre ( 69 patre ) pratipAditamasti / tathAhi
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA zatakam / // 184 // "bIapaeNaM tihuvari tihiM tu vatthehiM pAuaMgI u / sAmAiavayaM pAlai, tiSayaM pariharai paDikamaNe // 48 // " nanu - apavAde nirmanthAnAM kalpasaptakaM anujJAtamasti, tathAhi kalpabhASye tRtIyoddeze "appA asaMtharaMto, nivArio hoi tihI vatthehiM / ginhati guruvidiNNe, pagAsapaDilehaNe satta // 3985 // tinni kasaNe jahaze, paMNva ya paDidubbalAi~ gevhejA / satta ya paDijunnAI, evaM ukkosagaM gahaNaM // 3986 // " iti, 'nivArito ho'tti abhyAdivirAdhanAtAM nivArito bhavatItyarthaH / tatkathaM sAmAyikasthatvena nirgrandhatulyasyA'pi zrAddhasya apavAdataH trINi eva uktAni kathaM vA sAmAyikasthatvena nirgranthIsamAnAyAH zrAvikAyA api trINyeva uktAni ? iti zvet ucyate yatInAM yAvat jIvikatratatvena vikRSTatapaH kAritatvena zItalAhArabhojitvena anabhyaGgazarIratvena prAyo malinajIrNavastratvena anivAtopAzrayatvena rukSavRttitvena ca zItaM pracuraM lagati, tena ca soDhena alpasaMhananatyena te ghanaM AbAdhyante iti teSAM sapta upadiSTAni, zrAddhAstu muhUrttamAtra pAlyasAmAyikatratatvAdinA tadviparItA iti teSAM kiyatApi zItena | soDhenA'pi na kadAcid AvAdhA bhavatIti trINi eva uktAni evaM zrAvikANAmapi bhAvyaM, atyantApavAde tu evaM "jahA samAhiM baNi vi kaDAI pAuNai" iti vacanAt sAdhUnAmiva dvayAnAmapi eSAM bahUni api pAvarItuM kalpante / yadi vA vikRSTatapaH pratipattivazAt yadA epa sAmAyike cirakAlaM tiSThati, yathopadhAnatapovAhI, tadA asya gRhasthasyA'pi | tAvanti prAvaraNAni kalpante, yAvadbhiH prAvRtaiH zItadharmAdinA na Akramyate, yadyapi upadhAnatapovAhI pauSadhastha evocyate na sAmAyikasthaH tathApi pauSadhe sati avazyameva sAmAyikaM bhavatIti tadIyA eva sarvA'pi upasargApavAdAdivyavasthA 268 sAdhUnAM khatsarga-apa bAda medhye vastragraha NAdhikAraH 96 // 184 //
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatra bhavati, kevalaM zayAsaMstArakAdividhiH evAtrA'dhikaH / tanmUlasya zayanavidheH pauSadhe eva uktatvAditi / 'puDhaM jAhe vaha vi' ityAdyogha niyuktibhASyeNa kalpatrayasya prAvaraNameva apavAdikaM sAdhoH pakaM / natu grahaNaM, yataH auSiko pakaraNAntargatatvena utsargeNa sAdhuH kalpatrayaM gRhNAti yaduktaM caturdazaupakaraNa saMkhyAyAM, 'tinneva ya pacchAdagA' iti | kevalamidaM saMvarttitameva sat utsargeNa vAmaskandhena vahati zItavAtAdikAraNena punaH prAvRNoti, atra tu 'giNhaI guruva dine' ityAdinA kalpabhASyeNa kalpasaptakasya grahaNameva apavAdikaM uktaM, tato yatiH utsargeNa tisraH pracchAdakAH saMgRhNAti apavAdatastu sapta prAvRNoti ca, tisro'pi saSThA'pi apavAdataH eveti na pUrvAparavirodha ityarthaH punaratrA'rthe vistarArthinA yugapradhAna zrI jinadattasUriviracitaM sandehadolAvalIsUtraM tadvRttizca draSTavye iti sAdhUnAM utsarge vastrANAmekaM, apavAde tryaM, atyantApavAde saptakaM / kRtasAmAyikazrAddhAnAM utsarge eka, apavAde tryaM zrAvikANAM utsarge trayaM apavAde SaTUM ityadhikAraH // 96 // nanu - "guruvirahaMmi aThavaNA" iti vacanaprAmANyAt kASThAdisthApanA sthApyate tat yuktaM, paraM sA sthApanA guroH vA arhato vA yadi guroH tadA pratikramaNAdau kriyamANe zakrastavapAThaH tadagre na yuktaH, atha yadi arhataH sthApanA tadA 'guruvirami a ThavaNA' iti vAkyaM hRdi nidhAya tat sthApanaM asaMgataM iva syAt, tataH kiM tattvaM 1 tatrocyate-- ekA kASThAdisthApanA paJcAnAmapi parameSThinAM asti, atra paJcA'pi parameSThinaH sthApitAH santi / atha kazcit prerayiSyati zrAvikAbhiH gurUNAM saMghaTTo rakSaNIyaH, tarhi kathaM ArthikAH sthApanAcArya sthApayanti ? atha nijamaddattarAM kalpyate iti cet tatra sthApanAcArya 269
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA rIzata kam / paJcaparameSThinaH sthApyante na sAdhvyaH tathA ca sthApanAyAM saMghado bhavatIti acetanatyAt tIrthakarasthApanAvat yathA zrAvi-8 sthApanAyAM kANAM tIrthakarapratimAsaMghaTTo na bhavati evaM sthApanAcAryasyA'pi / yaduktaM zrIvyavahArabhASye dazamoddezake, tathAhi | paMcaparame. "dasavihaveyAvaccaM, imaM samAseNa hoi nAyavaM [ vizneyaM ] | Ayariya-uvajjhAe, there a savasti sehe y|| 126 // dhyadhikAraH aMtaraMtakulagaNe va saMghe sAhammi vethAvacce a / eesiM tu damaNhaM, kAyana terasapaehi // 124 // " iti / paraH pAha-nanvatra AcAryasya vaiyAvRtyaM uktaM na tu arhataH? ucyate-atra 'Ayariye' ti padena tIrtharo vyAkhyAto'sti, yaduktam "titthayaraveyAvaccaM na bhaNiyamitthaM tu kiM na kAya kiMvA na hoi nijara, tahiaM aha ceiaayrio||1|| "AyariyaggahaNeNaM, titthagaro tastha hoi gahio u / kiM vA na hoAyario, AyaraM uvadisate a // 132 // " | tata ekatyAmeva sthApanAyAM AvazyakAdikaraNakAle sthApanAcArya iti byapadizyate, caityavandanavelAyAM tu sthApanA'haMniti, "jiNavirahami ajiNabiMba ThAvaNe" ti vacanAt / na vAcyaM ekatraiva arhadvyapadeza AcArthavyapadezazca virudhyeta, tannibandhayoH arhattva-gurutvayoH ekatvasadbhAvasya Agame saMsthApitatvAt , tacca prAgvyavahArabhASyagAthAyAM Ayariyapadena dvayamapi darzitaM, tIrthakarasya ca AcAryatvaM sarvatra siddhAntAdiSu pratipAditamasti / tatra zrIbhagavatyAM (114 patre) zrIgau- // 185 // tamasvAminA zrImahAvIradevasya dharmAcAryatvaM ukkamasti, tathAhi__ "tae NaM se bhagavaM goyame khaMdayaM kaccAyaNassagottaM evaM vayAsI evaM khalu khaMdayAM ! mama dhammAyarie mama dhammovadesae DESASARASESCS SRASdara 270
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 samaNe bhagavaM mahAvIre utpannanANadaMsaNadhare arahA jiNe kevalI tiyapappannamaNAgayaviyANae" ityAdi / punaH zrIbhagavatyAM koNikasaMgrAme gADhaprahArajarjaritAGgo nAgapautro varuNanAmA paryantArAdhanA'bhimukhaH prAha "namutthuNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa Aigararasa jAva saMpAviukAmassa mama dhammAyariyassa tti", punaH zrIvizeSAvazyakagAthAyAmapi dharmAcAryatve - "ThavaNA viya niaguruNo, sutte bhaMte tti jeNa gaNahArI / AmaMtai titthayaraM, sesA ya appaNo ya guruM // 1 // " iti / punaH zrIupadezamAlAsUtre zrIdharmadAsagaNinA'pi proktaM- "Ayariya[bhatti ] dhammarAgo, kassa sunakkhattamaharisIsariso / avi jIviaM vayasiaM na caiva guruparibhavo sahio // 100 // " punaH zrIpaJcamAGge siMhAnagAreNa revatyagre'pi zrImahAvIradevasya arhato dharmAcAryatvaM proktamasti, evamanekeSu sthAneSu arhato dharmAcAryatvaM nigaditamasti, ato na kazcidvirodhaH / nanu bhavatu nAma ekasyAmeva avasthAyAM sthApanAcAryo vA sthApanArhan vA, paramasau sthApyapramANameva kartumucito na laghutaro mahattaro vA, tAvatpramANe hi tasmin dRSTe so'yaM iti adhyavasanti tadbhakAH, kiM nA'dhyavasitaH kRtapuNyapratinidhiH kRtapuNya iti tatputraiH iti vAcyaM / sthApanAkalpasya Agame aniyata - [mAnasyaiva pratipAditatvAt tathAhi Avazyake "akkhe varADae cA, kaTThe potthe ya cittakamme asambhAvamasambhAvaM ThevaNAkappaM viANAhi // 1 // " iti / _aarti bhAvata eva laghutvAt kASThAnAM ca yAdRcchikatvena aniyatatvAt kiM ca sthApyapramANA eva sthApanA yadi abhaviSyat tadA'rhat sthApanA'pi tAdazeSA'kArayiSyat arhazca utkRSTataH pazcazatadhanuH pramANaM eva, jaghanyatastu 971
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcAzata kam / // / 186 // sapta hastamAna eva bhavati, tathA ca sati tanmAnato laghutarAtpratimAH sarvA api apramANatAM prApsyanti, sAMprataM tu arhat pratibhAH laghutarAH pratigrAmaM pratinagaraM pratidevagRhaM dRzyante, tataH tAsAM samArAdhanaM aphalameva syAt na ca tadaphalaM bhavati saMvignazrutadharaiH AhatatvAt / tasmAt yathA svApyamAnAta laghyoH laghutarA-laghutamA'pi tIrthakRtpratimA ArAdhyante tathA sthApanAcAryo'pi, tathA zItalAcAryeNA'pi zrI Avazya ke gurusthApanA sthAne daNDakaH sthApito'sti / punarvistarArthinA zrIsandehadolAvalIbRhadvRttiH draSTavyA // 97 // // iti sthApanAyAM paJcA'pi parameSThina ityadhikAraH // 97 // nanu - zrutadevatAdInAM kAyotsargaH pratikramaNe kriyate sa siddhAntoktyA AcaraNayA vA kriyate ? ucyate- AcaraNayA, yaduktaM zrIharibhadrasUribhiH zrIpaJcavastukavRttau ( 80 patre ), tathAhi "hamerasAraNa, viNao u Na pheDio havai evaM AyaraNA suyadevaya- mAINa hoi ussammo // 491 // " vRttiH - AcaraNayA zrutadevatAdInAM bhavati kAyotsargaH, AdizabdAt kSetrabhavanadevatAparigraha iti / nanu iyaM AcaraNA kadA jAtA ? ucyate - pUrvadharakAle saMbhAvyate yataH zrIvIranirvANAdvarSasahasre gate pUrvazrutaM vyacchinaM, atha ca zrIharibhadrasUristu vIranirvANAt paJcapaJcAzadadhikavarSasahasre vyatIte divaM gataH, yaduktaM "ca sayatipannavarise 453, kAlagaguruNA sarissaI gahiA / causayasattarivarise 470, vIrAo vikamo jAo // 11 // tataH- "paMcasae paNatIe, vikasakAlAo jhatti atthamio / haribhaddasUrisUro, nibuo disao sivasukhaM // 100 // " iti / zrIharibhadrasUriNA 272 kAyotsargAdhikAraH 98 // 186 //
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** * tu paJcavastuke AcaraNayA zrusadevatAdikAyotsargakaraNaM likhitaM, tataH sA AcaraNA zrIharibhadrasUritaH prAk pUrvadharakAle eva jaateti|| nanu-bhavatu nAma zrutadevatAdikAyotsargakaraNaM pUrvadharakAle'pi tasya dRzyamAnatvAt , paraM zrutadevatAdikAyotsargakaraNaM samyagdRzAM na yujyate iti yat kasyaciddhacanaM, tad ayuktaM, Agame tasya upadiSTatvAt, tathAhi-(80 patre) ghAumAsiya varise, ussaggo khittadevayAe u / pakkhiya sijjasurAe, kariti caumAsie bege // 492 // iti zrIAvazyakakAyotsarganiyuktI (patre 794) punaH cAummAsia saMvacchariesu sadhe'vi mUlauttaraguNANAM AloyaNaM dAUNaM paDi maMti, khettadevayAe ussaggaM kareMti, keI puNa cATammAmi mijadevayAdi kAvarasagaM kArati, iti shriiaavshykvRttau| punarapi cAummAsie ego uvassayadevayAe kAurasagmo kIrai, saMvaccharie khittadevayAevi kIrai abbhahio iti zrIAvazyakacUNau~ / tathA zrutadevatAyAzca Agame mahatI pratiSThA dRzyate, tathAhisucadevayAe asAyaNAe sutadevatA jAe suyamahiTThiaMtIe AsAyaNA, nasthi sA, akiMcitkarI vA evamAdi zrIAvazyakacUrNI"jA didvidANamitteNa dei paNayANA narasurasamiddhiM / sivapurarajaM ANArayaNA devIi tIi namo // 1 // " zrIArAdhanApatAkAyAm"yatprabhAvAdavApyante, padArthAH kalpanAM vinA / sA devI saMvede nastAdastakalpalatopamA // 3 // " iti / zrIuttarAdhyayanabRhadvattI CR***** 4-% sAmA032 273
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzatakam / zrutadevatAkAyotsago // 187 // "yaemA prasAdamakha, saMvAda bhavanti bhvyjmaanevhaaH| anuyogavedinastAM, prayataH zrutadevatAM vande // 1 // " iti / zrIanuyogadvAravRttau tathA--- "paMcavihAyAravisuddhiheumiha sAhu sAvago vAdi / paDikamaNaM saha guruNA, guruvirahe kuNai ikko'vi // 1 // vaMdinu ceiyAI, dAI caurAdie khamAsamaNe / bhUnihiyasiro sayalAiyAramicchukkaDaM dei // 2 // sAmAiapucamicchAmi aiu kAussaggamiccAi ityAdi 13 puNa paNavIsussAsaM, ussagaM kuNai pArae vihiNA / to sabalakusalakiriA-phalANa siddhANa paDhai thayaM // 14 // aha suasamiddhihe, suadevIe karei ussgg| ciMtei namukkAraM, suNai ya dei ya tIi thuii| / 15 // evaM khittasurIe, ussaggaM kuNai muNai deha dhuii| paDhiUNa paMcamaMgala-muvavisai pamaja saMDAse // 16 // puSavihiNeva pehia, puttiM dAUNavaMdaNaM guruNo / icchAmo aNusardvi, ti bhaNiya jANUhi~ to ThAi // 17 // guruthuigahaNe thui tinni vaddhamANakkharassaro paDhAi / sakkarathayaM thavaM paDhia kuNai pacchittaussarga // 18 // evaM tA devasiaM, raaiamvi| evameva navAra tahiM / paDhama dAuM micchAmi dukarDa paDhai sakazyaM // 19 // uSTriya karei vihiNA, ussagga ityAdi gAthA // 26 // icchAmo aNusahi, ti bhaNiya uvavisia paDhai tiSNi thuI / miusaddeNaM saka-tthayAi to ceie vaMde 6 / / 27 / / aha pakkhiyaM cauddasi-diNami puthaM ca tattha devasi / sutaMta paDikamiuM, to sammamimaM karma kuNai ! 28 // muha pottI vaMdaNayaM, saMbuddhAkhAmaNaM thaa''loe| baMdaNa patte khAmaNaM ca vaMdaNayamaha suttaM // 29 // suttaM abbhuTThANa, ussaggo 5 putti vaMdaNaya tahaya / pajjatiyakhAmaNayaM, taha cauro chobhavaMdaNayA // 30 // puvavihiNeva savaM, devasiaMbaMdaNAi to kuNai / // 187 // 274
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 sijasarI ussagge, neo saMtithayassa paDhaNe ya // 31 // evaM cia caummarase, barise a jahakkama bihI Neo / pakkhiyaghaumAsavarisesu, navari nAmassa nANattaM // 32 // iti yogazAstratRtIyaprakAzavRttI ( 248 patre ), evaM pAkSikavRttAvapi zrutadevatAstutiH, tathAhi-"suadevayA-bhagavaI." zrutAdhiSThAtrI devatA bhavati ca zrutAdhiSThAtrI devatA, yaduktaM kalpabhASye| "savaM ca lakkhaNoveyaM, samAhiM diti devayA / suttaM va lakkhagoveyaM, jiNasabannubhAsiyaM // 1 // " bhagavatIpUjA jJAnAva ityAdi, nanu-kathaM zrutAdhiSThAtRdevyA vyantarAdiprakArAyAH karmakSapaNe sAmarthya ? ucyate-tadgocarazubhadhyAnasyA'pi smatuH karmakSayahetutvena abhihitatvAditi / evaM nizIthabhASyacUNau~ SoDazoddezake'pi bhava] vanadevatAdInAM kAyotsargakaraNaM hai| likhitamasti, tathAhi| "tAhe disAbhArga amuNaMtA savAlabuhagacchassa rakkhaNaTThA vaNadevayAe ussAgaM kariti sA AkapiA disabhAgaM paMdha vA kaheja, sammadidvidevayA aNNavavaesao vai AetAvi uvati te sAdhUta, vaiyaM pAsittA AsAsiyA te sAhU tA te devayAe goulaparaMparaeNaM tA vANIyA jAva jaNavadaM pattA tAhe sA devatA aMtimavaiyAe uvagaraNaM biTiyaM vissarAve.) tIe aTThA sAhuNo niuttA goulaM na pecchaMti, beTiyaM ghettuM paDigayA guruNo kahaMti natthi sA vaiyatti, nAyaM jahA || devayAe kayamiti / ettha suddhoceva nasthi parichatta" ityAdi / evameva zrIdevendrasUribhirapi zrIsaMghAcArabRhadvRttI (370 patre) samyagdRSTidevadevInAM smaraNIyatvAdinA vyavasthApanaM vyadhAthi, tathAhi-iha surA ya saraNijjatti" ihazabdaH pUrvadvAre saMyojito'pi DamarukamaNinyAyena avA'pi saMbadhyate / tatazca iheti saMpUrNacaityavandanAya kriyamANAyAM surAzca 275
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIzata sAmAcA- sUryazceti 'puruSakhiyo''pi ekazeSe surAH te cAtra yakSAmbAprabhRtayaH samyagdRSTidevatA jJAtavyAH, na tu arhantaH, teSAM prAga zrutadevatA vandanIyatvena abhihitatvAt anuzAsakatvAt smArakatvAcca, ete ca kiM ityAha-'saraNijjatti' smaraNIyAstu tadguNAnucinta- kAyotsakam / notkIrtanAdinopabRMhaNIyAH, stavanIyA ityarthaH / zlAdhyazca jinapravacanasthaH svalpaguNo'pi, samyagdRSTipazaMsAyAH karmakSaya- gAdhikAra kAraNatvAt / uktaM ca-"guNapagarisabahumANo, kammakkhayakAraNaM jeNa ti" / naivaM cettadA uttarottarasaMyamasthAnavartibhiH / 98 // 188 // sAdhubhiH jaghanyajaghanyatarAdisaMyamasthAnavartinaH sAdhavo'pyanupabRMhaNIyAH syuH, taizca niyamAdisu DhAH zrAvakAH / na ca | etadAgame dRSTaM iSTaM vA, yat guNinAM guNA na prazasyAH, darzanamAlinyAdyavAH / Aha ca "no khalu aparivaDie niccha yao'mailie va sammatve / hoi tao pariNAmo jaso aNuvavRhaNAIya ti" // 1 // dezaviratAnAM vA aviratAnAM havA'viratasamyagdathyaH zrAddhAH satkArAdyahA~ na syuH, tathA ca sati tamhA sadhapayatteNe, jo nmukkaardhaaro| sAvao so'vi divabo, jahA paramabaMdhavo // 1 // - ityAdi apArthakaM syAd evaM ca sakalAgamavyavahAralopAt vimarzanIyaM idaM sUkSmadhiyA iti / yadvA smaraNIyAH-samAraNAdiSu | preraNAH , tatra "pamuDhe gAhA" ayamarthaH-vaiyAvRttyAdikArakA gIyante, tatracA'nAdaravatAM bhavatAM tat kiM svakRtyamapi vismUtaM? na yuktamatra pramAdayituM, durlabhA hi punariyaM sAmagrI 2, duHkhadaH mAdAriH 3 durito bhavodadhivinipAtaH4 svanAmaiva satyA 188 parati ityAdi vyaGkArghagarbhitavizeSaNadvAreNa smAraNAdi kriyate, athavA smaraNIyAH saMghAdikRtye vaiyA vRttyaprabhAvanAdau ubhayalokasukhAvahe preraNAI tattatkaraNazaktiyukkatvAtteSAM / idaM uktaM bhavati-yadA'mukasaMghe prabhAvanAdi kariSyatha tadA'haM amukaM dAH sarakArApahI na thA. jatto aNuvavRhaNAIyata Aha ca "no khalu appAvatakAH / na ca / I gAhA" ayamayalagamavyavahAralopAttavI lokavi diDavo, jahA 276
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAyotsargAdikaM pArayiSyAmi ityAdinA sudarzanapriyAmanoramAyA iva tatra tatra saMghakRtye pravartayitavyA atra cArya nizIthacUyukto vidhiH "purva aNusiThThI kijAi thuiti bhaNiyaM hoi, aNusiTThI dhuiti egadvetti" bhASyavacanAt "sAhu kayaM te evaM, yuccai, jahA caMpAe subhaddA / nAgarajaNa aNusiTTA dhannA sapunnA satti // 1 // teo uvAlaMbho, dijai sANuNa / ovalA esapayANaM, kIrai tti vuttaM bhavati // 2 // pacchA so uvaggaho kijai 3 bhaNiyaM ca-dANe davAvaNe karaNe a, karaNe ya kayama-10 guNNAe / uvahiamaNuvahivA , jANahi uvaggaI eaN||3|| evameva tatraiva granthe (394) patre'pi tathA ca tatpAThaH-catucI stutiH punarvaiyAvRtyakarANAM-yakSAmbAprabhRtInAM samyagdRSTidevatAnA, kimarthamityAha-upayogArtha svakRtyeSu teSAM sAvadhAnatAnimittaM bhavati ca guNopabRMhaNataH tatsadbhAvavRddhiH / tatazca svakAryakAritvopayuktatvAagat prasiddhaM etad yatprazaMsAtaH sotsAhaM sarvakAryakaraNAdara iti / 'tu' zabdo vizeSakaH tena yAH zrutAGgIzAsanadevatAdiviSayAH stutayaH tAH sarvA api catu-1 rthastutau nipatanti, guNopabRMhaNadvAreNa tAsAmapi upayuktatAdiphalatvAditi / stuti yugaleSu]yuganteSu tathA nibandhanAt , guNotkIrtanasya dvitIyastutirUpatvAt , tathAhi-jinajJAnastutirvandanAdyAtmakatvAd ekA gaNyate, vaiyAvRtyakarAdistutayastu dvitIyA guNotkIrtanAdirUpatvAt , parameva yugalasvasiddheH, bhAvita caitat paMcame vandanAdvAre ata eva kvacidyugale caturthAstutiH sarve yakSAmbiketyAdi vaiyAkRtyakarANAM, vA'pi ca bhUyAsuH / sarvadA devA devIbhirityAdi sAmAnyataH sarvadevatAnA kutrA'pi "gaurI sairibheti" vidyAdevatAnAM anyatra niSpakacyomanIle ti devavizeSaviSayA ekatra vikaTadarzane ti devyA eva, kutraci ca "AmUlAloladhUlI"tyAdi zrutadevatAyAH ityAdi paribhASanIyaM / idaM sUkSmadhiyA kuprahAdiparihAreNa / kAyotsarga 277
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcA zatakam / // 189 // viSaye'pi bahu vimarzanIyaM yato daivasikAvazyakamadhye sAmAnyato vaiyAvRtyakarAn vimucya kevala zrutadevatAdeH kAyotsargakaraNaM, pAkSikAdau tu bhavanadevyAH, dIkSAdau tu zAsanadevyAdInAmapi, alaM prasaMgena, tattvaM tu paramarSayo vidanti // 98 // // iti zrutadevatA dikAyotsargasthApanAdhikAraH // 98 // nanu - zrI kharataragacchIya sAdhusAdhvyaH suvihitanAmavibhrANA api mRttikAghaTakena pAnIyaM viharanti tatra rakSanti tat kiM tatra jIvasaMsatisadbhAvAt ? ucyate, zrIsthAnAGge ( 138 patre ) tRtIyasthAne tRtIyodezake pAnIyaghaTasya sAdhusAdhvInAM uktatvAt tathAhi "kappai niggaMthANa vA niggaMdhINa vA tao pAyAI dhAritate vA pariharittate vA taM0 lAuyapAde vA dArupAde vA maTTiyApAde bA" ( sUtraM 170 ) vyAkhyA - alAbupAtrakaM - tumbakaM dArupAnaM - kASThamayaM mRttikApAtraM - mRNmayaM zarAbavATikAdi, zeSaM sugamaM, atra vAghaTikAzabdena pAnIyalaghughaTikAH proktAH / jIvotpattiparyantaM tu yatanAvantaH sAdhavo rakSantyeva na kathaMcit rakSaNe tu tatrotpannapUtarakajIvapAnIyaM granthoktavidhinA gRhasthAdibhyaH prayacchanti, pratyuta kASThaloSTikAdidhAraNe tu krItadoSasya sAkSAt dRzyamAnatvAt bahumUlatvAcca / na taddhAraNaniyamo vicAryamANaH saMyamasukhAvaho mRttikApAnIyalaghughaTikAH tu alpamUlyatvAt sukhena zuddhatvena milanatvAt saMyamopaSTambhakAriNo bhavatIti yuktameva taddhAraNam // 99 // // iti mRttikApAnIyaghaTikArakSaNAdhikAraH // 99 // nanu - saMdhAdInAM vighnopadravazAtyai zAntividhiH kriyate sa zAntividhiH kaH ?, kutra pratipAditazca ? ucyate sa vidhiH ko'pi prAktanalikhitAnusAreNa, ko'pi ca mahevAdI [utsave ] vidhijJazrAcakakriyamANAnukramasya svayaM darzanena ca likhyate, tathAhi 278 mRttikApAnIya ghaTikArakSaNA dhikAraH 99 zAntika vidhira dhikArazva 100 // 189 //
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhadine zubhavelAyAM zubhamuhUrte saMghasya kArakasya vA candrabale sati gurUpadezena saMghasya samudAya sarva melayitvA devagRhe sametya snAtrakaraNAnantaraM devAgrataH dhautaM pavitraM nizcalaM paTTakaM sthApayitvA tadupari kezarAditilakapUrva jJAna-darzana-cAritrANAM anukrameNa vandulapuJjikArUpA sthApanA kriyate, tato mUlanAyakasya dakSiNAGge indra 1 agni 2 yama 3 naiRta 4 varuNa 5 4|| vAyu 6 kubera 7 IzAna 8 brahma 9 nAgAnAM 10 dazadikapAlAnAM pUrvavat sthApanA kriyate, tato mUlanAyakavAmAGge Aditya 1 soma 2 maMgala 3 budha 4 bRhaspati 5 zukra 6 zanaizvara 7 rAhu 8 ketu 9 navagrahasthApanA kriyate, tataH taddizyeca caityadevattA 1 kSetradevatA 2 dezadevatA 3 sthApanAtrayaM kriyate, evaM 25 puJjikAnAM sthApanA kAryA / tadanu sarvAsAM punyji-hai| kAnAmupari balipuSpadhUpanaivedyavAsAdiprakSepaH kAryaH / tata: patrikAma ca ye devA, devamo'pi gulaNodina balipUjAM pratIcchantu, santu saMghasya zAntaye // 1 // anena zlokena sarvAsAmupari akhaNDajaladhArAdAnaM kArya, tataH sarva gRhAgate parpaTAdimizrabhAjanaM bRhattaraM bhRtvA ekasya haste dattvA pUrvadiksaMmukhaM bhUtvA jaladhArAdAnapUrva pUrvadizi baliH prakSipyate, tatra-zlokazcA'yam| airAvatasamArUDhaH, zakraH pUrvadizi sthitaH / saMghasya zAntaye so'stu, balipUjAM pratIcchatu // 1 // evamAgneyyAM dizi-AgneyyAvidizaH svAmI, zrIvahiNDAgavAhanaH / saMghasya zAntaye so'stu, balipUjAM pratIcchatu // 2 // evaM dakSiNasyAM dizi-dakSiNasyA dizaH svAmI, yamo mahiSavAhanaH / saMghasya zAntaye so'stu, balipUjAM pratIcchatu // 3 // evaM naijhatadizi-yAmya'pAMtarAle'sau, naitiH zabavAhanaH / saMghasya zAntaye so'stu, balipUjAM pratIcchatu // 4 // 279
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** sAmAcA rIzatakam / // 190 // evaM pazcimadizi-yaH pratIcyA dizo nAtho, varuNo makarasthitaH / saMghasya zAntaye sosstu, balipUjAM pratIcchatu // 5 // evaM vAyavya dizi- hariNo vAhanaM yasya, vAyavyAdhipatiH smaraH / saMghasya zAntaye so'stu, balipUjAM pratIcchatu // 6 // evamucaradizi-nidhAnanavakArUDha, uttarasyA dizaH prabhuH / saMghasya zAntaye so'stu, balipUjAM pratIcchatu // 7 // evamIzAnadini siTe hone zAno viditaH prabhuH / saMghasya zAntaye sosstu, balipUjAM pratIcchatu // 8 // evamadhodizi-pAtAlAdhipatiryo'sti, sarvadA padmavAhanaH / saMghasya zAntaye so'stu, balipUjAM pratIcchatu // 9 // evamUrdhvadizi- brahmaloka vibhuryo'stu, rAjahaMsasamAzritaH / saMghasya zAntaye sosstu, balipUjAM pratIcchatu // 10 // evaM dazasvapi dikSu jaladhArAdAnena svasvadiksvAmi zlokapratipAdena ca baliH prakSipyate, prathamaM prAnte ca zlokAdau namo'rhat siddheti kathyate / etasmin vidhau kRte'tra prastAve yadi saMghasAmudAyikaH zAntiH tadA devagRhasatkaH kalazo gRhyate, yadi ekaH ko'pi kArayati tadA zAntikArakagRhAt caturazcalasadhavasundarI zirasi Arogya bahugItagAnatA namAnadAnapAcajanyazabdAdivAditre vAdyamAne antardhavalitaH paJcaralopetaH mukhaveSTitamuhalIsUtra upari samAcchAditakasumbhalavastraH kalazaH samAnIya pUrvakRtasvastikopari sthApyate kalazamadhye zrIzAntinAthapratimA nizcalA susajjitA kRtvA mocyA, kalazopariSTAt Urdhva taNI catuSkamadhye uparyupari protakhAjilIpakvAnnaM badhyate, vaNImadhyato mahulIdavarako lambamAnastathA badhyate yathA kalazopari mukhamadhyabhAge tiSThati, tatra ca saMghasamudAyako mahulIkanduko badhyate, kalazasya puSpacandanapUjA kAryA / gururapi vAsakSepaM karoti / tataH kalazAme kusumAJjali 1 lavaNapAnIya 2 paridhApanikA 3 ArAtrikA 4 maGgalapradIpAH 5 280 zAntikavidhira dhikAra 100 // 190 //
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ pizcAta catAna kartu devaH, devanAcaraNayugA-jamadato yadracyA zAsanamukhA kriyante, majalapradIpazca ghRtamayaH kasumbhalavRttikazca tAdRgvidheyo yathA ekayaiva vRttyA prajvalan saMpUrNazAntidhoSaNAdikRtyaM / yAvat na vidhyAti [sNpuurnn]| pazcAt caturvidhasaMghasahito guruH IryApathikI pratikramya zakrastavaM AditaH kRtvA aSTAdazabhiH | stutibhirdevAdIn vandate, AntaraNIdoSo na kartu deyaH, devatAyAzca stutaya imA:-yadaighinamanAdeva, dehinaH santi susthitAH / |vasmai namo'stu vIrAya, sarvavighnavidhAtine // 1 // surapatinatacaraNayugA-nAbheyajinAdijinapatIn naumi / yadvadhanapAlana-1 parA, jalAJjaliM dadatu duHkhebhyaH // 2 // vandanti vandArugaNAgrato jinAH, sadarthato yacayanti sUtrataH / gaNAdhipAstIrtha-18 samarthanakSaNe, tadaGganAma'ratu mataM nu muktaye // 3 // zakraH surAsuravaraiH sahadevatAbhiH, sarvajJazAsanasukhAya samughatAbhiH / / zrIvardhamAnamA samasaprazAn, bhavyA amAnavatu niyamamaGgAlebhyaH // 4 // tataH zrIzAntinAthadevAdhidevArAdhanArtha || 6 karemi kAussagaM anatthU ityAdi / rogazokAdibhirdoSai-rajitAya jitAraye / namaH zrIzAntaye tasmai, vihitAnata zAntaye // 5 // tataH zrIzAntidevatAnimittaM karemi kAussaggaM annatthU ityAdi / zrIzAntijinabhakAya, bhanyAya sukha sampadam / zrIzAntidevatA deyA-dazAntimapanIya [3] me // 6 // ttH| zrIzrutadevatAnimittaM karemi kAussaggaM annatthU lA ityAdi / suvarNazAlinI deyAd, dvAdazAzI jinobhavA / zrutadevI sadA mahya-mazeSazrutasampadam // 7 // tataH zrIbhavana-18 se devatAnimittaM karemi kAussagga annatthU ityAdi / caturvarNAya saMghAya, devIbhavanavAsinI / nihatya duritAnyeSA, karotu sukhamakSatam // 8 // tataH kSetradevatAnimittakaM karemi kAussamga annatthU ityAdi / yAso kSetragatAH santi, sAdhavaH zrAvakAdayaH / jinAjJAM sAdhayantastA, rakSantu kSetradevatAH // 9 // tataH zrIambikAdevatAnimitta karemi kAussaggaM annatthU 281
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAcArIzata kam / // 191 // |ityAdi / ambA nihitaDimbA me, siddhabuddhazrutAnvitA / site siMhe sthitA gaurI, vitanotu samIhitam // 10 // tataH zrIpadmAvatIdevatAnimittaM karomi kAussagaM annatthU ityAdi / dharAdhipatipatnIyA, devI padmAvatI sadA / kSudropadravataH sA mAM pAtu phullatphaNAvalIH // 11 // tataH zrIcakrezvarIdevatA nimittaM karemi arrear annatthU ityAdi / vaJcacakarA cAru - pravAladalasannibhA / ciraM cakrezvarI devI, nandatAdavatAcca mAm // 12 // tataH zrIacchuptA devatAnimittaM karemi kAussagaM annatthU ityAdi / khaGgakheTakakodaNDa - bANapANitaDidyutiH / turaGgagamanAcchuptA, kalyANAni karotu me // 13 // tataH zrIkuberAdevatAnimittaM karemi abU ityAdi / mathurApuri supArzva - zrIpArzvastUparakSikA / zrIkuberA narArUDhA, sutAGkA'vatu vo bhayAt // 14 // tataH zrIbrahmazAntidevatAnimittaM karemi kAsagaM avatthU ityAdi / brahmazAntiH sa mAM pAyAdapAyAdvIra sevakaH / zrImatsatyapure satyA, yena kIrtiH kRtA nijA // 15 // tataH zrIgotradevatAnimittaM karemi kAussagaM anatthU ityAdi / yA gotraM pAlayatyeva, sakalA'pAyataH sadA / zrIgotra devatA rakSAM sA karotu natA'GginAm // 16 // tataH zrIzakrAdisamasta devatAnimittaM karemi kAussagaM annatthU ityAdi / zrIzaRpramukhA yakSAH, jinazAsanasaMsthitAH / devadevyastadanye'pi, saMghaM rakSatvapAyataH // 17 // tataH siddhAyikA - zrIzAsanadevatAnimittaM karemi kAussaggaM annatthU ityAdi / zrImadvimAnamArUDhA, yakSamAtaGgasevitA / sA mAM siddhAyikA pAtu, cakracApeSu dhAriNI // 18 // 282 zAntikavidhira dhikAraH 100 // 191 //
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ asmin kAyotsarge logassa 4 pArite logassa 1 tata upavizya namaskArazakrastabAdikathanapUrva jayavIyarAyaparyanta vAcyaM / tataH saMpUrNAGgopAGgAH sabhAryAH suzIlAH saputrAH samRddhA vaddhahastamahulIdavarakA guNanabhaNanavicakSaNA aSTau indrasthAnIyAH parihitadhautikA AkAryante, tatra dvau hastayoH kalazaM gRhItvA tiSThata, eko dhUpaM dadAti, ekaH kusumacandanavAsakSepaM karoti, anye catvAro madhurasvareNa zAntipUrvaka saptasmaraNAdi guNayanti / tathA dvau kalazadhArako kuNDikAtaH kalazAna, bhRnnA saharamaskArapUrNa mAjaladhArA dattaH pazcAt namo'hatsiddhAcAryopAdhyAyeti pUrva ajitazAntistavaH paThyate, pade pade jaladhArAdAnaM evamagretanasmaraNe api, bhakkAmarazAntidvayAdInyapi / evamanyo'pi sarvasaMghaH saptasmaraNAdi guNa. yati pazcAd bhRte mUlakalaze pUrva rakSita zrIpArzvanAthaprakSAlanapAnIyamapi kalazamadhye kSipyate, tato maGgalapradIpaM bhrAmayitvA celotkSepaiH puSpadhUpAdidAnaH, sammAnyazrIdikpatInAM visargam / kRtvA zeSAn zeSadivyAvatArAn , prAptAnArAt preSayet svAdhivAsAn // 1 // __ arhadabhiSekadarzita-sAnnidhyanirastakalmaSollAghAH / gacchanti yathAsthAne, ye kecidupAgatA devAH // 2 // zakAdyA lokapAlA dizi vidizi gatAH zuddhasaddharmasaktAH, AyAtAH snAtrakAle kalazahatikRte tIrthanAthasya bhktyaa| nyastA zeSA''padAdyA vihitazivasukhAH svAspadaM sAMprata te, mAtre pUjAmavApya svamapi kRtamudo yAntu klyaannbhaajH|| 3 // anena padyatrayeNa dikpAlavisarjana kriyate, pazcAt sarvo'pi saMgho devagRhe nikarAdAnapUrva zAntijalaM kendukasatkamahulIsUtraM ca lAti, mahulIsUtraM hastAdau vadhyate, kalazamadhyAcchAntijalaM gRhItvA sarvatra gRhAdau prakSipyate, tataH saMgha 283
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIzata k vidhira kam / dhikAraH madhye nagaramadhye dezamadhye sarvatra zAntirbhavati, RddhisamRddhivRddhisiddhisaMpado bhavanti, AdhivyAdhirogazokAdopadravAzca dutaM darato yAnti // 10 // ||iti zrIzAntikathidhiradhikAraH saMpUrNaH // 10 // kharataragacchAdhIzA, jinacandrayugapradhAnagururAjAH / zrIpAtisAhimAnyAH, samabhUvana bhUmivikhyAtAH // 1 // zrIpUjyamukhyaziSyAH, dakSAH zrIsakalacandranAmAnaH / madguravo guNagurava-steSAmeSa prasAdo me // 2 // evaM dvAdazabhiH samyak-pUrNa praznottaraiH sphuTam / prakAzaM paJcamaM cakre, gaNiH smysundrH||3|| // 192 // B||iti zrIsamayasundaropAdhyAyaviracite pazcaprakAze zrIsAmA cArIzatake paJcamaH prakAzaH sNpuurnnH||5|| 9.84
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ - // granthakRtprazastiH // sAmAcArIzatakamidamAsUtritaM sUtragatyA, kiMcit vRttiprakaraNavazAt saMpradAyAcca kiMcit / cen granthe'smin bhavati kimapi zrIjinAjJAviruddhaM, saMghAdhyakSa mama jaDadhiyo duSkRtaM syAJca [tasya] mithyA // 1 // jainA gacchA jagati bahavo bhinnabhinnAbhidhAnA, bhinnAcArA nijanijamataM sthApayanti pramANam / gacchAdhIzAH zrutanigaditA saMmati darzayanti, [tavyAmoho] tasyA moho na bhavati kathaM ? yajjinAjJaiva satyA // 2 // prArabdhaM kila sindhudezaviSaye zrIsiddhapuryAmidaM, mUlatrANapure kiyadviracitaM varSatrayAt prAgmayA / saMpUrNa vidadhe pure sukhakare zrImeDatAnAmake, zrImadvikramasaMpati -muMbironirSite 16 // 3 // pravartamAne jinavIrazAsane, paramparAyAM gaNabhRtsudharmaNaH zrIyanazAkhA sukule ca cAndre, gaNe sphuTe kauTikanAmadheye 4 zrIpAtisAhimAnye, yugapradhAne pradhAnasaubhAgye / kharataragacchAdhIze, vijayi jinasiMhamUrigurau // 5 // akabarasAhistumAnyaH, zrImajinacandrasUrigururAjAH / jAtA yugapradhAnA-stacchiSyaH sakalacandragaNiH // 6 // tacchiSyasamayasundara-sadupAcyAyA akAryuridameSam / sAmAcArIzatakaM, satataM svaparopakArAya // 7 // suziSyo vAcanAcArya,-stavyAkaraNAdivit / harSanandanavAdIndro, mama sAhAyyadAyakaH // 8 // iti zrIsamayasundaropAdhyAyaviracite paJcamaprakAze zrIsAmAcArIzatakaM saMpUrNam / / sAmA03 285
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazastiH sAmAcArIzatakam / %*-errai ya // 193 // // lekhk-prshstiH|| zrImadvikramato dharAgaganapAleyarocimite, varSe lodrapure bare yadukule bhATIsugotre'bhavat / rAjA zrIsagaraH prajAsukhakarastatsundarI zrImatI, saukhyaM muktabalolapotadohA paramajAH // 1 // aSTau teSu mRtAzca mArivazato durdaivato'nukrame, duHkhAttau pitarau viyogavidhurI jAto ca tasmin kSaNe / kurvANA vihatikramAt kSititale zrIvardhamAnaprabhoH, ziSyAH sUrijinezvarAH kharatarAH zrIlodrapuryA gtaaH||2|| rAjAdyAH saparigrahAH pramuditA nantuM gatAH sadgurun , zrutvA zrIjinadharmamarma sakalaM sntossmaapustraam| vijJaptiM vidadhe nRpaH karayugaM saMyojya rAjJA'nvitaH, svAminnaSTa mamA'GgajA mRtimagujIMvatyatho te tryH||3|| tatkArya ca yathA paropakRtibhirjIvet sutAnAM trayaM, lAbho vo bhavitA sa ko nRpatinA proktaM tadA matpade / rAjA'yaM bhavitA sutaH kuladharaH zrIjainadhI punaH, putrI zrIdharanAmarAjadharako zuddhAstiko bhAvinau / / 4 // jJAtvA lAbhamamuM tathaiva gurubhI rakSAkRtAmnAyato, vAsakSepavazena tau nRpasutI zrAddhau kRtau bhraatrau| tAbhyAM lodrapure jinendrabhavanaM proccastaraM kAritaM, tadgotra bhaNazAlinAma samabhUdANDAdizAlAvazAt // 5 // zrIdharazrAvakasyA''san , paJca putrA anukramAt / khImasI 1 bhImasInAmA 2, jagasI 3 rUpasI 4 tathA / devasI 5 ca yathA khyAtAH, pANDavAH paNDubhUpateH // 6 // %25-0%A5% 80-% // 19 // 286 E%
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ khImasIzrAvakasyA''sIt, kulacandrastanUruhaH tatputro rAmadenAmA, dhanapAlastadaGgajaH // 7 // sAdhAraNAkhyastatputraH punnypaalstjH| tatsaH maz2amhanodeDa-statputramnasya gjkH||8|| jyetArakhyo nandanastasya, khetAnAmA tadaGgabhUH / AsakarNazca tatputra-statputro vastupAlakaH // 9 // puJjAnAmA ca tatputraH, zrIyazodhavalastataH / tatputraH punnasInAmA, zrImalastasya nandanaH // 10 // zrImallAGgajathAharUH suratarurdAnapradAne'dhiko, yo bhANDAramabIbharannavanavaiH zAstraiH svayaM likhitH| arhacchAsanamekaviMzatisahasrANIha vartiSyate, tattu projvalapustakepvadhigataM buddhyA vicAryeti ca // 11 // ASADhAzvinacaitrabhAdrapadamAsAptAhikAparvaNi, zrImajesalamerudurganagare caityeSu saptasvapi / kAzmIrAbhidhakezareNa bhagavadvimbAni yaH pUjayet , sadbhasyA zatazaH sUjana svaparayoH samyaktvamatyujvalam // 12 // guptaM dAnamapi prayacchati mudA saddharmiNAM sIdatAM, dInAnAM ca dadAti sundaratarAM so gharDakAM nAmataH / cAturmAsikapAkSikAbdikamahASTamyAdike parvaNi, prAtaH pAraNa dadAti satataM yaH pauSadhAkhyaM kRtAm // 13 // yaH zrIlodrapure purANanagare bhUyiSThadravyavyayAt , caityoddhAramudAracittapariNAmo'kArayat sAdaram / zrIcintAmaNipArzvamUrtiyugalaM tatraiva cA'sthApayat , solAsaM jinarAjasUrigurubhihastapratiSThApitam // 14 // yaH kuNDalAkRtibhRtAM jayalabdhikAnAM, kRtvA ca puJjamatulaM manujAvaeNSi / 227
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ saamaacaariishtkm| // 194 // tAbhibhRzaM pravarabhaktibhRtastathA yat , sA vismariSyati kadApi na kiMvadantI // 15 // prazastiH prAsAdeSu tribhuvanaguroraSTasaMkhyeSu samyak, dAdAstUpe mukhamalakIpAdicazcatpatAkAH / kIryullAsAdizi dizi samAropayAmAsa bhattyA, yaH zrIdevAyasarajayinaM zaMbhavaM pUjayitvA // 16 // yaH sauvarNa varamazaraphInANakaM bhaktito'dAt, pUrva kenA'pi na vitaritaM sarvasAdharmikANAm / nihArane mAyasinA dAsa yAtrAnapAnaM, kurvan sAmAyikajinavacaH zrutyamAvazyakAdIn // 17 // zrIbhAle tilakaM punaH zravaNayoH sauvarNasatkuNDale, grIvAyAM maNimauktikAdijaTitaM aveyakaM bhUSaNam / haste zrIphalamadbhutaM zivavadhUvi vAhanaimittikaM, manye sarvamidaM cakAra sukRtI zrIpArzvanAthasya yH|| 18 // taddhAryA nijabhartRbhaktikaraNe dakSA supakSadvayA, zuddhAcAravatI satI guNavatI yuktA vivekshriyaa| bAhyAbhyantarabhUSaNA'sti kanakAdevI prasiddhA'bhidhA, yatputrI harirAja uttamaguNaH zrImegharAjastathA // 19 // yaH pUrva bharatAdivacca tilaka kArApayitvA gRhe, bhUtvA saMghapatirvabhUva purataH kRtvA rathaM satvaram / rukmANAM nikara varaM pratipuraM varSan yazo'pyarjiyana , zrIzatruJjayatIrtharAjavilasadyAtrA pavitrAM vyadhAt // 20 // yasaMghe jinarAjasUriguravo gacchAdhirAjezvarA, AcAryA jinasAgarA munivaravAtena sNshobhitaaH| mukhyaH saMghapatiH zivAkhya itare zrAddhAH punargocarAH, anye'pi vyavahAriNo marudharAH satko suyAtrAM vydhuH||21||3|| vidhu-varsa-rasa-zaMzi-varSe 1681, rAulakalyANadAsanRparAjye / zrIzatruJjayasaMdho, vinirmame thAharUkena // 22 // GU194 // - ---- - --. : -.__...288
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 288 ... puNyakartavyatA kA'pi, pratyakSa dadRze mayA / kA'pi zrutA satAM vanAt , prazastilikhitA'sti tat // 23 // sAmAcArIzatakamamunA thAharUzAhanAnA, pazcAdarzavamalamatinA lekhitaM pUrvameva / yAvacchImatkharataragaNAprollasamjhAma tAyan , nandatvetacciramanupamaM sarvakalyANakAri // 24 / / // iti zrIsAmAcArIzatakaM saMpUrNa // sUrIzvaro vijayate sukRpAdicandrA, ziSyo'sti tasya sukhasAgarapAThakastu / tasyA''layA likhitavAn puri mohamayyAM, suzrAvako vijayacandra imAM prati tu / / 1 / / RAKES Printed by Ramchandra Yesu Shedge, at the Nirosya Sagar Press, 26-28, Kolbhai Street, Bombay. Publisliect by Jaweri Mulchand Hirachand Bhagat, Jinsdattasuri Jain Bhandar, Mahavir Swami's Temple, Pydhuni, Bombay. 283 /