Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सुघा टीका स्था० ३ उ०३ सू० ४८ निर्बंथनिरूपणम्
तिस्रः विकृतदत्तयः - विकृतस्य प्रासुकपानकस्य दत्तयः- एकवारमक्षेपदानरूपाः प्रतिग्रहीतुं वेदनोपशमाय आदातुम् । ता आह- उत्कर्पा - उत्कृष्टा प्रचुरपानलक्षणा, मध्यमा - ततो हीना । जघन्या अल्पप्रमाणा यथा सकृदेव तृष्णा विनश्यति निर्वामात्रं वा लभते । अथवा दत्तीनामुत्कृष्टमध्यम जघन्यत्वं पानकविशेषादपि विज्ञेयम् तथाहि - कलमकाञ्जिकावखावणादेः द्राक्षाखर्जूरिकादेव उत्कृष्टा, षष्ठिक तन्दुलादिकाञ्जिकादि पानकस्य मध्यमा, तृणधान्यका ञ्जिकादेरुष्णोदकस्य वा जघ न्येति । । २ ।' तीहि ' इत्यादि, त्रिभिः स्थानैः कारणैः श्रमणो निग्रन्थिः साधर्मिकं
-
-
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
८७
ग्रहण करने योग्य कही गई हैं। विकृत नाम प्रासुक पानका है और इस प्राक पानका एक बार दाता के द्वारा पात्र में प्रक्षेप करना और मुनि को अपनी वेदना के उपशमन के लिये उसे ग्रहण करना इसी का नाम विकृतदत्तियों का ग्रहण करना है । ये विकृतदत्तियां उत्कृष्ट, मध्यम और जघन्य रूपसे तीन प्रकारकी कही गई हैं। इससे हीन जो विकृत दत्ति है यह मध्यम विकृतदत्ति है । तथा अल्पप्रमाणवाली जो विकृत दत्ति है वह जघन्य विकृतदत्ति है - या उससे उसका निर्वाह हो जाता है अथवा दत्तियों में उत्कृष्टता, मध्यमता, और जघन्यता पानक विशेष से भी होती है, जैसे- कलमकञ्जिक, ओसामण आदि रूप पानककी अथवा द्राक्षा, खजूरिका से पानक आदि की दन्ति उत्कृष्ट दत्ति है । षष्ठिक तन्दुल (साठ दिनमें पकनेवाला धान्य विशेष ) आदि के काञ्जिक आदि का पानककी दत्ति मध्यमदत्ति है, तृण धान्यके काञ्जिक आदिकी अथवा उष्णोदककी दत्ति जघन्य दत्ति है । इसी प्रकार के पानक में उत्कृष्टता
વેદનાને અનુભવ કરી રહ્યો હાય, તેણે આ ત્રણ વિકૃત દત્તિયા ગ્રહણ કરવા योग्य उही छे. आसु पानने ( चीणाने ) विकृत उडे छे. ते विकृतने (आसुड પાનને ) દાતા દ્વારા એકવાર પાત્રમાં નિક્ષેપ થવા અને પેાતાની વેદનાનું શમન કરવા માટે સાધુ દ્વારા તેને ગ્રહણ કરાવવું તેને કૃિત દૃત્તિયેાનું ગ્રહણ કહે છે. તે વિકૃત દત્તિયાના ઉત્કૃષ્ટ, મધ્યમ અને જધન્યરૂપ ગણુ પ્રકાર કહ્યા છે. ઉત્કૃષ્ટ વિકૃતદત્તિ કરતાં હીન વિકૃતત્તિને મધ્યમ વિકૃતત્તિ કહે છે, તથા અલ્પ પ્રમાણવાળી જે વિકૃતત્તિ છે તેને જઘન્ય વિકૃતત્તિ કહે છે. આ પ્રકારની વિકૃત ઈત્તિયેાથી તેના નિર્વાહ થઈ જાય છે. અથવા પાનક વિશેષ ( વિશિષ્ટ પીણા ) ની અપેક્ષાએ પણ તેમાં ઉત્કૃષ્ટતા, મધ્યમતા અને જઘન્યતા સભવી શકે છે. જેમકે ચેાખાની કાંજી, ઓસામણ આદિ રૂપ પાનકની અથવા દ્રાક્ષ, ખજૂર આદિના પાનકની દૃત્તિને ઉત્કૃષ્ટ દન્તિ કહે છે, ષષ્ઠિક તન્દુક આદિને પાનકની મધ્યમ ત્તિ કહે છે. તૃણધાન્યની ( જારની ) કાંજી આદિ પાનકને તથા ગરમ પાણીની ત્તિને જઘન્ય દત્ત કહે છે. એ જ પ્રમાણે પાન
