Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सुघा टीका स्था०३ उ० ४ सू० ७६ मात्रापित्रोरङ्गनिरूपणम् २८३
पूर्व कल्पस्थितिरुक्ता, सा च गर्भजमनुष्याणामेव भवति, तेषां शरीरं च मातापितृहेतुकमिति तच्छरीरे, मातापित्रोरङ्गविभागं प्ररूपयन सूत्रद्वयमाह
मूलम्--तओ पिइयंगा पण्णत्ता, तं जहा-अट्ठी, अद्विमिंजा, केसमंसुरोमनहे १। तओ माउयंगा पण्णत्ता, तं जहा-मंसे, सोणिए, मत्थुलिंगे ॥ सू० ७६ ॥
छाया-त्रीणि पित्रङ्गानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-अस्थि, अस्थिमिञा, केशश्मश्रुरोमनखम् ।१। त्रीणि मात्रङ्गानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-मांसं, शोणितं, मस्तुलिङ्गम । २ ॥ सू० ७६ ॥ ___टीका-'तओ पिइयंगा' इत्यादि । त्रीणि-त्रिसंख्यकानि पित्रङ्गानिपितृसम्बन्धीनि-अङ्गानि प्रायः शुक्रपरिणतानीत्यर्थः । तद्यथा-तान्येवाह अस्थिप्रसिद्धम् , अस्थिभिञ्जा-अस्थिमध्यगतो रसः, केशश्मश्रुरोमनखम् , तत्र केशाःप्रसिद्धाः, श्मश्रु-कूर्चः, दाढी इतिभाषा प्रसिद्धं रोमाणि-कक्षादिजातानि, नखाश्चेति समाहारे केशश्मश्रुरोमनखम्, एतदेकाङ्गत्वेन विवक्षितं प्रायः समानत्वा. है, तथा गर्भज मनुष्यों का शरीर मातापिताओं के संयोग से होता है अतः उनके शरीर में मातापिता के अङ्ग का विभाग सूत्रकार प्ररूपित करते हैं-" तओ पिइअंगा पण्णत्ता" इत्यादि, टीकार्थ-पित्रङ्ग तीन कहे गये हैं जैसे अस्थि अस्थिमज्जा और केश श्मश्रु रोम नख, तीन माताके अङ्ग कहे गये हैं, जैसे-मांस शोणित मस्तुलिङ्ग । गर्भजन्मवालों के शरीर में पिता सम्बन्धी जो तीन अङ्ग कहे गये हैं, वे प्रायः शुक्र के परिणाम रूप होते हैं, अस्थि हड्डी अस्थिमिज्जा श्मश्रु दाढी के बाल, और कक्ष आदि के बाल तथा नख यह पद एकाङ्ग रूप - પહેલાં જે ક૯૫સ્થિતિની પ્રરૂપણા કરવામાં આવી, તેને સદ્ભાવ મનુ
માં જ હોય છે. તથા ગર્ભજ મનુષ્યના શરીરનું નિર્માણ માતાપિતાના સંગથી જ થાય છે તેથી તેના શરીરમાં માતાપિતાના કયા કયા અંગે डाय छ, तडवे सूत्रा२ ५४८ ४२ छ-" तो पिइअंगा पण्णत्ता " त्या
आर्थ-तना शरीरमांत्रण पितृमडीयछे-(१) अस्थि-अस्थिम, (२) કેશ, શ્મશ્ર, રમ અને (૩) નખ તેના શરીરમાં માતાના નીચે પ્રમાણે ત્રણ माय छे(१) मांस, (२) शति सने (3) भा. भयाणा मनु.
ના શરીરમાં પિતાના ત્રણ અંગેનો જે સદૂભાવ કહો છે તે પ્રાયઃ (સામાન્ય રીતે) શુકના પરિણામ રૂપ હોય છે.
અસ્થિ એટલે હાડકાં અને અસ્થિમજજા તથા “મથુ” એટલે દાઢી, બગલ આદિના વાળ. મનુષ્યના આ ત્રણ અંગો (અસ્થિ, સ્મથુ અને નખ) સામાન્ય
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
