Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Previous | Next

Page 727
________________ ७१२ स्थानानसूत्रे " ओवट्टण-उबट्टण-संकमणाईच तिन्नि करणाई" छाया- अपवर्तनोद्वर्तनसंक्रमणानि च त्रीणि करणानि" इति । एतानि त्रीणि करणानि देशोपशमनायां भवन्ति, न तु सर्वोपशमनायां, सर्वोपशमनाया मोहनीय एवं सद्भावात् । शेषाणां सप्तानां कर्मणां सर्वोपशमना न भवति, देशोपशमना तु सर्वेषां कर्मणां भवतीति पर्यवसितोऽर्थः ३ तथा-विपरिणामनोपक्रमः-वीतिविविधैः प्रकारैः-कर्मणां सत्तोदयक्षयोपशमापवर्तनोद्वर्तनादिभिः एतद् रूपतयेत्यर्थः, परिणामना-अवस्थान्तरपापणा विपरिणामना, यद्वा-विविधैः प्रकारैः गिरिसरि. दुपलन्यायेन द्रव्यक्षेत्रादिभिः कर्मणां परिणामना-अवस्थान्तरपापणा । अथवाहै इस उपशमना का जो उपक्रम है वह उपशमनोपक्रम है। उपशमना में तीन करण होते हैं। उक्त भी है-" ओवट्टण-उव्वट्टण-संकमणाई च तिन्नि करणाई" अपवर्तन-उद्वर्तन और संक्रमण ये तीन करण देशोपशमना में होते हैं-सर्वोपशमनामें नहीं । मोहनीयमें ही सर्वोप. शमनाका सद्भाव होता है । बाकी के जो सात कर्म हैं-उनमें सर्वोपशमना नहीं होती है । देशोपशमना ही होती है । तथा-मोहनीय में दोनों प्रकारकी उपशमना होती है-देशोपशमना भी होती है और सर्वोपशमना भी होती है । विपरिणामनोपक्रम-कों की वि-विविध प्रकारों से सत्ता, उदय, क्षयोपशम, अपवर्तन, उद्वर्तन आदि रूपसे जो परिणामना-अवस्थान्तर प्रापणा है, वह अथवा-विविध प्रकारसे जो-गिरि सरिदुपघोलन न्याय से द्रव्य क्षेत्रादिके अनुसार कौकी परिणामनाअवस्थान्तर प्रापणा होती है वह, अथवा-कारणविशेषको लेकर जो છે તેનું નામ ઉપશમનેપકમ છે. ઉપશમનામાં ત્રણ કરણ હોય છે. કહ્યું પણ छ,-" ओवट्टण-उबट्टण-संकमणाई च तिन्नि करणाइं" अपपतन, वतन અને સંક્રમણ આ ત્રણ કરણેને સદ્ભાવ દેશપશમનામાં હોય છે સોંપશે. મનામાં હેતે નથી મેહનીયમાં જ સર્વોપશમનાને સદુભાવ હોય છે, બાકીના સાત કર્મોમાં સર્વોપશમનાને સાદુભાવ હોતું નથી પણ દેશપશમનાને જ સદભાવ હોય છે. તથા મેહનીયમાં બન્ને પ્રકારની ઉપશમનાને સદ્ભાવ છે. એટલે કે સર્વોપશમનાને પણ સદ્દભાવ હોય છે અને દેશપશમનાને પણ સદુભાવ હોય છે. વિપરિણામોપકમને ભાવાર્થ-કર્મોની જે વિવિધ પ્રકારે સત્તા, ઉદય, ક્ષપશમ, અપવર્તન, ઉદ્વર્તન આદિ રૂપે જે પરિણામના (અવસ્થાન્તર પ્રાપ્તિ) થાય છે, તેને અથવા વિવિધ પ્રકારે જે-ગિરિ સરિ પોલન ન્યાયે શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨

Loading...

Page Navigation
1 ... 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819