Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सुधा टीका स्था०४ उ०२ सू०५८ कर्मवन्धस्वरूपनिरूपणम्
७१५ " उदीरणोवक्कमे चउबिहे ' इत्यादि - उदीरणोपक्रमश्चतुर्विधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-प्रकृत्युदीरणोपक्रमः- यद्वा मूलप्रकृतीनामुत्तरप्रकृतीनां वा दलिकं सामर्थ्यविशेषेणाऽऽकृष्योदयावलिकायां प्रवेश्यते सा प्रकृत्युदीरणा. तस्या उपक्रमः १। तथा-स्थित्युदीरणोपक्रमः-आत्मवीर्यादेवोदितया स्थित्या सार्द्धममाप्तोदयस्थिते. रनुभवनं स्थित्युदीरणा, तस्या उपक्रमस्तथाभूतः २। तथा-अनुभावोदीरणोपक्रमःवीर्यविशेषादेवोदितेनानुभावेन सहानुदितो योऽनुमायो वेद्यते साऽनुभावोदीरणा, तस्या उपक्रमः ३। तथा-प्रदेशोदीरणोपक्रमः-प्रदेशोदीरणामाप्तोदयैर्नियतपरिमाणकर्मपदेशैः सहाऽप्राप्तोदयानां नियतपरिमाणानां कर्मप्रदेशानां वेदनम् , तस्या उपक्रमः । इहाऽपि उपक्रमः-कषाययोगरूपो जीवपरिणाम आरम्भो वा ग्राह्यः ।४। जो उपक्रम-प्रारम्भ है वह प्रकृति आदि बन्धनापक्रम है। इसी प्रकार अन्यत्र भी जानना चाहिये ४ । " उदीरणोवक्कमे चउविहे " उदी. रणोपक्रम चार प्रकारका है, जैसे-प्रकृत्युदीरणोपक्रम इत्यादि । तपो. विशेष आदिसे खींच कर उदयावलिका में मूल प्रकृति का अथवा उत्तर प्रकृतिका दलिकामें प्रवेश कराना प्रकृत्युदीरणा है, इस प्रकृत्युदीरणा का जो उपक्रम वह प्रकृत्युदीरणोपक्रम है । आत्मवीर्य से ही उदितस्थितिके साथ अप्राप्तोदयवालो स्थितिका अनुभवन करना यह-स्थित्युदीरणा है. इस स्थित्युदीरणा का जो उपक्रम वह-स्थित्युदीरणोपक्रम है। वीर्यविशेष से ही उदित अनुभावके साथ अनुदित अनुभावका जो वेदनहै वह-अनुभावोदीरणा है, इस अनुभावोदीरणाको जो उपक्रम है वह अनुभावोदीरणोपक्रम है । तथा-प्रदेशोदीरणा से प्रास है उपजिनका ऐसे नियत परिणामवाले कर्मप्रदेशोंके साथ अप्राप्त उद्यवाले नियत परि
“ उदीरणोवक्कमे चउविहे " हीर॥५मना प्रत्युती२५. माहि ચાર પ્રકાર કહ્યા છે. તાપવિશેષ દ્વારા ખેંચીને મૂલપ્રકૃતિ અથવા ઉત્તરપ્રકૃતિના દલિકને ઉદ્દયાવલિકામાં પ્રવેશ કરાવે તેનું નામ પ્રકૃત્યુદીરહ્યું છે. તે પ્રકૃત્યુદીરણને જે ઉપકમ છે તેને પ્રકૃત્યુદીરાપક્રમ કહે છે. આત્મવીર્યથી જ ઉદિત સ્થિતિની સાથે અપ્રાદયવાળી સ્થિતિનું અનુભવન કરવું તેનું નામ સ્થિત્યુ દીરણા છે. તે સ્થિત્યુદીરણાને જે ઉપક્રમ છે તેને થિયુદીરા પક્રમ કહે છે. વીર્યવિશેષથી જ ઉદિત અનુભાવની સાથે અનુદિત અનુભાવનું જે વેદના થાય છે, તેને અનુભાદરણું કહે છે. આ અનુભાદરણને જે ઉપક્રમ છે તેને નિયત પરિણામવાળા કર્મ પ્રદેશોની સાથે અપ્રાપ્ય ઉદયવાળા નિયત પરિણામવાળા કર્મપ્રદેશનું જે વેદન છે તેનું નામ પ્રદેશદીરણા છે. તે પ્રદેશદીરનો જે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
