Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
स्थानाशस्त्रे स: ३, कब्बाडभृतकः-कब्बाडो देशीयः शब्दः स च नियतशब्दमये मूल्ये यत्तां नियमय्य परिमितभूमिखानकवाची, स चासौ भृतकः=' इयती भूमिस्त्वया इयता कालेन खनितव्या इयत् तन्मूल्यं दास्यामीति नियमेन नियोजितः कर्मकर इति पर्यवसितोऽर्थः ४। उक्तं चदिवसभयओ उ घेप्पइ छिन्नेण धणेण दिवसदेवसयं ।
जताउ होइ गमणं उभयं वा एत्तियधणेणं । १ । कब्याड ओडमाई हत्थमियं कम्म एत्तियधणेणं ।
एच्चिरकालुच्चत्ते कायव्व कम्म जं वेति । २ । " छाया-" दिवसभृतकस्तु गृह्यते छिन्नेन धनेन दिवसदैवसिक्रः ।
यात्रा तु भवति गमनम् उभयं वा (गमनाऽऽगमनरूपं) इयता धनेन ॥१॥ कब्बाड ओडादिः हस्तमितं कर्म इयता धनेन ।
इयत्कालमुच्चत्वे कर्तव्यं कर्म यद् ब्रवीति ।२।" इति, सू० ३२॥ पूर्व लौकिकपुरुषविशेषस्यान्तरं निरूपितम् , अधुना लोकोत्तरपुरुषस्यान्तरं निरूपयितुमाहनिश्चय करके रखा जाता है ३ । कब्बाड भृतक-वह है जो " तूं इतनी जमीन खोद लेगा इतने समयमें तो मैं तुझे इतना पारिश्रमिक इसका दंगा" ऐसी बोली करके कामपर नियुक्त किया जाता है ४ ।
कहाभी है-" दिवसभयओ उधेप्पइ" इत्यादि
" कब्बाड " यह देशीय शब्द है और यह नियत समय में मूल्यकी इयत्ताका (मर्यादा) निर्धारण करके परिमित भूमिको खोदनेवालेका वाचक है,इस प्रकार से लौकिक पुरुष विशेषका अन्तर निरूपण करके अब सूत्रकार लोकोत्तर पुरुषका अन्तर निरूपित करने के लिये कहते हैं।
"चत्तारि पुरिसजाया" इत्यादि
(४) ४० लत:-" तुं मारमा समयमा साक्षी भान ही આપીશ, તે તને આટલું મહેનતાણું આપીશ” આ પ્રકારની શરત કરીને જેને કામે ચડાવવામાં આવે છે એવા નેકરને કવાડ ભતક કહે છે.
ह्यु ५६ छ -“ दिवसभयओ उ धेप्पइ " त्यादि
०१७' मा शण्ट आमही. भाषामा १५२॥य छे. “ नियत समयमा નિયત વેતન લઈને નિયત પ્રમાણવાળી ભૂમિને ખેદી આપનારને તે વાચક છે.” આ રીતે લૌકિક પુરુષ વિશેષના અન્તરનું નિરૂપણ કરીને હવે સૂત્રકાર લેઉત્તર પુરુષોના અન્તરનું નિરૂપણ કરે છે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
