Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
स्थानाङ्गसूत्रे __" चत्तारि धूमसिहाओ " इत्यादि-धूमशिखाः - धूमश्रेणयः, ताश्चतस्रः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-एका-काचिद् धूमशिखा वामा-वामभागस्था सती पुनः वामाऽऽवर्ता वामपार्श्ववर्तित्वेन प्रतिकूलत्वेन वा वामतो चलनाद् वामत एवावर्तत इति वामाऽऽवर्ता, तादृशी भवति, एवमेव शेषं भङ्गत्रयं शङ्खवद् व्याख्येयम् ४, १० ।
" एवामेवे " त्यादि एवमेव-धूमशिखावदेव स्त्रियश्वतस्रः प्रज्ञप्ताः तद्यथाएका काचित् स्त्री नाम्ना वामा सा एवं प्रतिकूलस्वभावतया वामाऽऽवर्ता=विप. रीताऽऽचरणशीला भवति, एवं शेषं भङ्गत्रयं पुरुषवद् व्याख्येयम् । ४ । शम्बूकदृष्टान्ते सत्यपि धूमशिखादृष्टान्तस्य पृथगुपादानं दार्टान्तिकभूतायाः स्त्रियो लिङ्गसाधर्म्यप्रदर्शनार्थमिति ॥ ११ ॥
"चत्तारि धृमसिहाओ" इत्यादि, धूमशिखाएं धूमश्रेणियां चार प्रकारकी कही गई हैं, जैसे-कोई एक धूमशिखा ऐसी होती है जो वामभागस्थ होती हुई पुनः-वामाऽऽवर्ता, वामपार्श्ववर्तिनी होने से, अथवा प्रतिकूल होनेसे वामावर्त्त, बांई ओर ही मुडनेवाली होती है, १ इसी प्रकारसे शेष तीन भङ्ग भी शङ्ख के जैसे जान लेना चाहिये ४।१० ___" एवामेव ' इत्यादि, धूमशिखा की तरह ही चार स्त्रियां कही गई हैं जैसे कोई एक स्त्री ऐसी होती है जो नामसे वामा होती है वही प्रतिकूल स्वभाववाली होने से वामावर्ता-विपरीताचरणा होती है, १ इसी तरहसे शेष तीन भङ्ग भी पुरुष की तरह जान लेना चाहिये । शम्बूक-शङ्ख दृष्टान्त के होने पर भी जो धूमशिखा दृष्टान्त का पृथक् उपादान किया गया है वह दान्तिक रूपमें स्त्रियों के लक्षण
“ चत्तारि धमसिहाओ" त्याहि-धूमशिमामा-धूम्र श्रेणियो यार પ્રકારની કહી છે. “વામ વામાવર્તા” ઈત્યાદિ ચાર ભાંગા શંખ પ્રમાણે જ સમજવા. (૧) કોઈ એક ધૂમશિખા એવી હોય છે કે જે–વામપાર્થવતિની હેવાથી અથવા પ્રતિકૂળ હોવાથી વામ ભાગસ્થ હોય છે અને વામાવર્ત પણ હોય છે. એ જ પ્રમાણે બાકીના ત્રણ ભાંગા પણ સમજી લેવા. ! ૧૦ |
“ एवामेव" त्याह. धूमशिमानी २म सीमा पर या प्रश्न કહી છે–(૧) “વામા વામાવર્તા” કે એક સ્ત્રી નામની અપેક્ષાએ પણ વામાં હોય છે અને પ્રતિકૂળ સ્વભાવવાળી હોવાથી વામાવર્તા-વિપરીત આચરણવાળી પણ હોય છે. એ જ પ્રમાણે બાકીના ત્રણ ભાગ પણ શંખ દાર્જીનિક પુરુષ પ્રમાણે સમજી લેવા. શંખનું દૃષ્ટાન્ત આપ્યા પછી ધૂમશિખાનું અલગ દષ્ટાન્ત આપવાનું કારણ એ છે કે અહીં દાસ્કૃતિક રૂપે સ્ત્રીઓના લક્ષણની
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
