Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सुधा टीका स्था०४ ९०२ सू० ४२ वृषभद्दष्टान्तेन पुरुषजात निरूपणम् ६०१
" एवामेवे " - त्यादि - एवमेव ऋषभदेव, पुरुषजातानि चत्वारि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा - एकः - कश्चित् पुरुषः, जातिसम्पन्नो भवति किन्तु कुल सम्पन्नो नो भवति, शेषं भङ्गत्रयं सुगमम् इत्यमेवाग्रिमदृष्टान्तसूत्राणि सदाष्टन्तिकानि पञ्च बोध्यानि । तत्र जातिकुलसंयुक्तमूत्रवत् जातिबल -जातिरूपसंयोगेन सूत्रद्वयम् २। तथा-कुलबल कुलरूप संयोगेन सूत्रद्वयम् ४। पुनश्च वलरूपसंयोगेनैकं सूत्रमिति पञ्च ५। एवं सामान्यसूत्र - जातिकुलसंयुक्तमूत्रसंमेलनेन सप्त सूत्राणि ७ जातानि । सृ० ४२ । प्रकार कहे गये है । इन में कोई एक पुरुष ऐसा होता है माता की विशुद्ध जाति बाला तो होता है पर विशुद्ध पिता के वंश बाला नहीं होता है. यह प्रथम भङ्ग है, इसी प्रकार से शेष तीन भङ्गों को भी जान लेना चाहिये, क्योंकि वे सुगम हैं । इसी प्रकार से आगे के दृष्टान्त सूत्र ५ - भी दाष्टन्तिक सूत्रों के साथ घटा लेना चाहिये । जाति और कुल इनके संयुक्त सूत्रों की तरह जाति-बल, जाति-रूप के संयोग से भङ्गा बनाने के लिये २-दो सूत्र हैं, पुनः- कुल बल - कुलरूप इनके संयोग से २ - दो सूत्र हैं, पुन:-बल-रूप, के संयोग से एक सूत्र हैं, इस प्रकार से ये ५ सूत्र हैं । इसी तरह से सामान्य सामान्य सूत्र जाति-कुल- संयुक्त सूत्रों को सम्मिलित हो जाने से ये ७ सात सूत्र हो जाते हैं । सू४२ ।
,
પુરુષના પણુ "लतिस पन्न-नो ससपन्न " हत्याहि यार अक्षर उद्या - (૧) કાઈ પુરુષ એવા હોય છે કે જે માતાની અપેક્ષાએ તા વિશુદ્ધ જાતિવાળા હાય છે, પણ પિતાની અપેક્ષાએ વિશુદ્ધ જાતિવાળા હાતા નથી. આ પહેલા વિકલ્પ છે, ખાકીના ત્રણે વિકલ્પાના ભાવાર્થ પણ એ જ પ્રમાણે સમજી લેવા. એ જ પ્રમાણે પછીના પાંચ દૃષ્ટાન્તસૂત્રને પણ કાન્તિક પુરુષ સાથે ઘટાવી લેવા. જાતિ અને કુલના યાગથી ચાર લાંગા અને છે. જાતિ અને મળના ચેાગથી ચાર ભાંળા બને છે અને જાતિ અને રૂપના ચેાગથી ચાર ભાંગા અને છે. આ રીતે જાતિ સાથે અનુક્રમે કુલ, બળ અને રૂપના ચેાગવાળા ત્રણ સૂત્ર છે. એ જ પ્રમાણે કુળ અને મળના ચેાગથી તથા કુળ અને રૂપના ચેાગથી ચાર ચાર ભાંગાવાળા એ સૂત્ર અને છે. અને અલ અને રૂપના સચેાગથી ચાર ભાંગાવાળુ એક સૂત્ર મને છે. આ રીતે ૧ સામાન્ય સૂત્ર, જાતિ સાથે કુળ, ખલ અને રૂપના ચેગવાળાં ૩ સૂત્ર, કુળ સાથે ખળ અને રૂપના ચેગવાળાં એ સૂત્ર અને મળ સાથે રૂપના ચેગવાળું ૧ સૂત્ર મળીને કુલ ૭ સૂત્ર થાય છે. આ વાત ટીકામાં આપેલ કાઠામાં સમજાવી છે
જાતિ, કુળ, ખળ અને રૂપ આ પ્રત્યેકના એક એક ભાંગાવાળું સામાન્ય सूत्र, तेना पडेल सभा ॥ सू. ४२ ॥
स ७६
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
-
