Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 677

६६२
स्थानाङ्गसूत्रे " चत्तारि मग्गा" इत्यादि-मार्गाश्चत्वारः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-एक:-कश्चि. न्मार्गः आदौ निरुपद्रवतया क्षेम:-कल्याणकरो भवति पुनरन्ते च क्षेमो भवति, यद्वा-लोकप्रख्यातौ क्षेमः पुनस्तत्त्वतोऽपि क्षेमो भवतीति व्याख्येयम् । एवं शेषभङ्गत्रिकं बोध्यम् । ४।
" एवामेवे" त्यादि-एवमेव मार्गवदेव चलारि पुरुषजातानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-एकः कश्चित्पुरुषः क्रोधाद्युपद्रवरहितत्वेन क्षेमः स एव पुनः पश्चादपि क्षेमः शेष भङ्गत्रयं सुगमम् । ५। अपेक्षा करके प्रथम भङ्ग है । यद्रा-कोई एक पुरुष अन्तरङ्गकी अपेक्षा भी इसी तरहसे व्याख्यात कर लेना चाहिये । ३॥
"चत्तारि मग्गा" पुनश्च-मार्ग चार कहे गये हैं, जैसे-क्षेम क्षेम १, क्षेम अक्षेम २, अक्षेम लेम ३ और अक्षेम अक्षेम ४ । जो मार्ग पहले भी निरुपद्रव होनेसे कल्याणकर होता है। पुन:-अन्त में भी वह निरुपद्रव होनेसे कल्याणकर होता है, ऐसा मार्ग क्षेम क्षेम इस प्रथम भंगमें परिगणित हुवा है । यद्वा-जैसा वह परलोकमें प्रख्यात होताहै वैसाही वह वास्तव में भी होताहै, इस तरहसे भी वह क्षेम क्षेम रूप होता है । अवशिष्ट तीन भंग भी इसी प्रकारसे समझ लेना चाहिये ।
इसी प्रकारसे पुरुष जातभी चार कहे गये हैं, जैसे कोई एक पुरुष ऐसा होता है जो क्रोधादिरूप उपद्रवसे रहित होनेके कारण क्षेमरूप પણ સરલ જ હોય છે. એ જ પ્રમાણે બાકીના ત્રણ ભાંગ પણ જાતે જ સમજી ४ाय सेवा छ । ।। __"चत्तारि मग्गा" त्याहि भागना मा प्रमाणे ५६ यार ५१२ । छे-(१) क्षेम लेम, (२) म मम, (3) मम क्षेम, (४) मम मम, જે માગે શરૂઆતમાં પણ ઉપદ્રવ રહિત હોવાને લીધે કલ્યાણકારક હોય છે અને આગળ જતાં પણ ઉપદ્રવ રહિત જ હોય છે એવા માગને ક્ષેમ ક્ષેમ માર્ગ કહે છે. અથવા તે માર્ગની ઉપદ્રવ રહિત માર્ગ તરીકેની જેવી ખ્યાતિ હોય છે, એ જ ઉપદ્રવ રહિત તે વાસ્તવમાં પણ હોય છે. તે કારણે પણ તેને ક્ષેમ ક્ષેમરૂપ માર્ગ કહે છે. એ જ પ્રમાણે બાકીના ત્રણ ભાંગાને भावार्थ ५५ सभा । ४।
એ જ પ્રમાણે પુરુષના પણ “ક્ષેમ ક્ષેમ આદિ ચાર પ્રકાર પડે છે. જેનું સ્પષ્ટીકરણ નીચે પ્રમાણે છે–(૧) કે એક પુરુષ એ હેય છે કે જે કોધાદિ રૂપ ઉપદ્રવથી રહિત હેવાથી ક્ષેમરૂપ હોય છે. અને આગળ જતાં
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨