Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi

Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 595
________________

स्थानाङ्गसूत्रे
पूर्वमवगाहना निरूपिता, सा च प्रज्ञप्तिषु भवतीति प्रज्ञप्तिस्थानकचतुष्टयं निरूपयितुमाह
मूलम् - चत्तारि पण्णत्तीओ अंगबाहिरियाओ पण्णत्ताओ, तं जहा - चंदपण्णत्ती १, सूरपण्णत्ती २, जंबुद्दीवपण्णत्ती ३, दीवसागरपण्णत्ती ४| सू० ३८ ॥
छाया - चतस्त्रः मज्ञप्तयोऽङ्गवाद्याः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा चन्द्रप्रज्ञप्तिः ९, सूर प्रज्ञप्तिः २, जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिः ३, द्वीपसागर प्रज्ञप्तिः ४ ॥ सू० ३८ ॥
-
टीका - " चत्तारि पण्णत्तिओ " इत्यादि अङ्गबाह्याः - अङ्गानि - आचाराङ्गादीनि तेभ्यो वहिर्भवा बाह्याः - अङ्गबाह्याः - आचाराङ्गादि पृथग्भूताः, प्रज्ञप्तयः - प्रज्ञाप्यन्ते - प्रकर्षेण बोध्यन्तेऽर्था यत्रेति प्रज्ञप्तयः, यद्वा ज्ञप्तिः - अर्थानां बोधः, प्रकृष्टा ज्ञप्तिर्यत्र ताः प्रज्ञप्तयः, ताश्चतस्रः = चतुःसंख्यकाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा - चन्द्रप्र ज्ञप्तिः - कालिकतरूपा १, 'सूरप्रज्ञप्तिः, तथा जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिः ' इमे तृतीया
५८०
निरूपित यह अवगाहना प्रज्ञप्तियों में होती है। इसलीये अब सूत्रकार चार प्रज्ञप्तियोंका निरूपण करते हैं। " चत्तारि पण्णत्तीओ " इत्यादि । सूत्रार्थ - चार प्रज्ञसियां अङ्गबाह्य कही गई हैं, जैसे- चन्द्र प्रज्ञप्ति ९, सूर प्रज्ञप्ति २, जम्बूद्वीप प्रज्ञप्ति ३ और द्वीपसागर प्रज्ञप्ति ४ ।
टीकार्थ अङ्गाका तात्पर्य है जो आचाराङ्गादि से बाहिर हो-वे, ये प्रज्ञप्तियां आचाराङ्गादि पृथग्भूत कही गई हैं। प्रकर्ष रूपसे अर्थ- पदार्थ जहां जाने जाते हैं, वे प्रज्ञप्तियां है। अथवा प्रकृष्ट रूप से अर्थों का बोध जहांपर से हो जाता है वह प्रज्ञप्ति है, ऐसी प्रज्ञप्तियां चार जो कही गई हैं उनमें से चन्द्र प्रज्ञप्ति कालिक श्रुतरूप है १ तथा-सूर प्रज्ञप्ति प्रकीर्ण रूप है । जम्बूद्वीपप्रज्ञसि કરવામાં આવ્યું છે. તેથી હવે चत्तारि पण्णत्तीओ " इत्याहिसूत्रार्थ-मा थार प्रज्ञप्तियाने संगमा उही छे, नेम डे (१) यन्द्र अज्ञप्ति, (२) सूर अज्ञप्ति, (3) ४ यूद्वीपप्रज्ञप्ति भने (४) द्वीपसागरप्रज्ञप्ति, ટીકા-અંગખાહ્ય” આ પદને ભાવાથ નીચે પ્રમાણે છે—આચારાંગ આદિ અંગામાં જેમને સમાવેશ થતા નથી એવી પ્રજ્ઞપ્તિને અગબાહ્ય પ્રજ્ઞપ્તિએ કહી છે. ચન્દ્ર પ્રગતિ આદિ ચારને આચારાંગાદિથી પૃથક્ભૂત કહી છે. અથવા અ-પદાર્થના ખાધ જ્યાંથી પ્રકષ રૂપે થાય છે, તેનું નામ પ્રજ્ઞપ્તિ છે. અહીં જે ચાર પ્રજ્ઞમિયા કહી છે તેમાંથી ચન્દ્રપ્રજ્ઞપ્તિ કાલિકશ્રુત રૂપ છે, તથા
આ અવગાહનાનું પ્રજ્ઞપ્તિમાં નિરૂપણ સૂત્રકાર ચાર પ્રજ્ઞતિઓનું નિરૂપણ કરે છે.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨


Page Navigation
1 ... 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819