Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 556

सुधा टीका स्था०४३०१ सू० २६ कालस्वरूपनिरूपणम्
५४१ “दव्वे खेत्ते काले भावे पलिउंचगा चउवियप्पा" इति,
छाया-" द्रव्ये क्षेत्रे काले भावे परिकुश्चना चतुर्विकल्पा ।" इति, तथाहि-सच्चित्ते अचित्तं १ जगवयपडि सेवियं च अद्धाणे २।
सुभिक्खे य दुभिक्खे ३ हटेण तहा गिलाणेणं ।१।" इति, छाया-" सच्चित्तमचित्तं जनपदप्रतिसेवितं चाध्वनि ।
मुभिक्षे दुर्भिक्षे च हृष्टेन तथा ग्लानेन ।१।" इति, सचित्तादि विषये मायाभिरचित्तादिरूपेण कथनम् , तस्याः प्रायश्चित्तं परि. कुश्चना प्रायश्चित्तम् ।४। सू० २५ ! प्रायश्चित्तं च कालापेक्षया दीयत इति कालं निरूपयितुमाह
मूलम्-चउबिहे काले पण्णत्ते, तं जहा--पमाणकाले १, अहाउयनिव्वत्तिकाले २, मरणकाले ३, अद्धाकाले ४ । सू० २६।
छाया-चतुर्विधः कालः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-प्रमाणकाल: १, यथाऽऽयुष्कनित्तिकालः २, मरणकालः ३, अद्धाकालः ४ । मू० २६ । माया है। कहा भी है-" दव्वे खेत्ते काले भावे" इत्यादि । द्रव्य, क्षेत्र, काल और भाव में जो परिकुश्चना चार प्रकारकी कही गई है वह इस प्रकार है। " सच्चित्ते अचित्तं" इत्यादि । सचित्तादिके विषयमें मायाचारिसे अचित्तादि रूपसे कथन करना यह सब परिकुञ्चना है, इसका जो प्रायश्चित्त है वह परिकुश्चना प्रायश्चित्त है । सू० २५॥
कथित प्रायश्चित्त कालकी अपेक्षासे दिया जाता है । इस विषयको लेकर अब सूत्रकार कालकी प्ररूपणा करते हैं। " चउविहे काले पण्णत्ते" इत्यादि
પરિકંચના પ્રાયશ્ચિત્ત” પરિકુંચન એટલે માયા. એટલે કે દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવસંબંધી અપરાધને છુપાવવા-જે અપરાધ કર્યો હોય તેમને અન્ય રૂપે પ્રકટ કરવા તેનું નામ માયા છે. કહ્યું પણ છે કે "दव्वे खेत्ते काले भावे" त्याह-द्र०य, क्षेत्र, मन लावनी अपेक्षा परियनाना रे या२ २ ४ा छ तेनु २५टी४२७ मा प्रमाणे छ-" सच्चित्ते अचित्तं " त्या-सयित्तानि विषयमा भायायाशथा गयित्ता ३२ अयन કરવું તેનું નામ પરિચના છે. તેનું જે પ્રાયશ્ચિત છે, તેને પરિકુંચના પ્રાયશ્ચિત્ત કહે છે. એ સૂ. ૨૫ છે
પૂર્વોક્ત પ્રાયશ્ચિત્તકાળની અપેક્ષાઓ આપવામાં આવે છે. આ સંબંધને मनुरक्षार ३ सूत्र॥२ जना ५३५! 3रे छ-" चउन्धिहे काले पण्णत्ते" त्यादि
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨