Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
५१०
स्थानाङ्गसूत्रे दिकं न पुनः स्वयमभ्युत्तिष्ठति गुरुत्वातू २, एक:-कश्चित् स्वयमभ्युत्तिष्ठति परमप्यभ्युत्थापयति, उभयत्तित्वात् तीर्थङ्करगणधारादिवत् ३, एकः-कश्चित्पुरुषो न स्वयमभ्युत्तिष्ठति न परमभ्युत्थापयति, तादृशो जिनकल्पिकोऽविनीतो वा पुरुषो ज्ञेयः ४। १। एवं वन्दनादिसूत्रेष्वपि तत्तत्पुरुषा वन्दनादिविधायक विधापका बोध्याः, इत्यत्राह-" एवं वंदइ” इत्यादि-एवम् अनन्तरोक्ताभ्युत्थानादिसूत्रवत्, " वंदइ" इत्यारभ्य ' वागरेइ' पर्यन्तान्यष्टसूत्राणि बोध्यानि । तथाहि-" वन्दते नामैकः "-एकः-कश्चित् पुरुषो वन्दते-द्वादशावर्तादिना वन्दनं करोति, किन्तु परेण न वन्दयति ६। शेषा भङ्गाः स्वयमूह्याः । " एवम्" पुरुष ऐसा होता है जो अपने शिष्य आदि को ही उठता है स्वयं गुरु होने के कारण उठता नहीं है-२ तृतीयभङ्ग का कोई एक पुरुष तीर्थङ्कर गणधर आदि जैसे स्वयं भी उठता है और परको भी उठाता है-३ चौथे भंग का कोई एक ऐसा होता है जो न स्वयं उठता है न दूसरे को उठाता है-४ ऐसा पुरुष जिनकल्पिक वा अविनीत होता है। ५ इसी तरह का भङ्ग कथन वेदनादि सूत्रों के सम्बन्ध में भी कर लेना चाहिये, अर्थात्-वन्दनादिक सूत्रों में भी तत्तत्पुरुष वन्दनादिविधायक और विधापक होते हैं। अत:-" वंदइ" सूत्र से लेकर " वागरेइ " सूत्र तक आठ सूत्रों को अनन्तरोक्त अभ्युत्थान आदि सूत्र समान जानना चाहिये। इस विषय में आलापक इस प्रकार से हैं,-" वंदते नामैकः " एकः कश्चित् पुरुषो वन्दते, द्वादशाऽऽवर्तादिना वन्दनं करोति किन्तु
આ ત્રણ ભાંગાઓની વ્યાખ્યા નીચે પ્રમાણે સમજવી–
બીજે ભાગે—કે પુરુષ એ હોય છે કે જે પિતાના શિષ્યાદિ કેનું અભ્યથાન કરે છે, પરંતુ પોતે ગુરુ (દીક) હેવાને કારણે પિતાનું અદ્ભુત્થાન કરતા નથી.
ત્રીજો ભાંગ–કઈ પુરુષ એ હોય છે કે જે પિતાનું પણ ઉત્થાન કરે છે અને અન્યનું પણ ઉથાન કરે છે. જેમકે તીર્થકર, ગણધર વગેરે.
ચોથે ભાગ–કઈ પુરુષ એ હોય છે કે જે પિતાનું પણ ઉત્થાન કરતું નથી અને પરનું પણ ઉત્થાન કરતા નથી. એ પુરુષ જિનકલ્પિક અથવા અવિનીત હોય છે.
वे "वदा" थी an " वागरेइ " ५-तन 28 सूत्रानु २५०टी. કરણ કરવામાં આવે છે–
छ। सूत्रनु २५०-३२-" वदते णामैकः "-" एकः कश्चित् पुरुषो द्वादशाऽऽवर्तादिना चन्दन करोति, किन्तु परेण न वन्दयति"
-
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨