Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
३२२
स्थानाङ्गसूत्रे टीका-' तओ लेसाओ' इत्यादि । तिस्रः षट्सु त्रिसंख्यकाः लेश्याः दुरभिगन्धाः दुर्गन्धवत्यः प्रज्ञप्ताः, दुरभिगन्धत्वं च तासां पुद्गलात्मकत्वात् , पुद्गलेषु च गन्धादीनामवश्यम्भावात् , उक्तञ्च___“जह गोमडस्स गंधो, सुणगमडस्स व जहा अहिमडम्स ।
___ एत्तो वि अणंतगुणो, लेसाणं अप्पसत्थाणं ॥ १ ॥" छाया-यथा गोमृतस्य गन्धः, शुनकमृतस्य यथाऽहिमृतस्य ।
इतोऽप्यनन्तगुणो लेश्योनामप्रशस्तानाम् ॥ १ ॥ ताः दर्शयति-कृष्णलेश्या, नीललेश्या, कापोतलेश्या । वर्णश्वासां नामानुसारी विज्ञेयस्तेन कृष्णलेश्या-कृष्णवर्णा, नीललेश्या-नीलवर्णा, कापोतलेश्याकही गई हैं। इसी प्रकार से तीन लेश्याएँ प्रशस्त कही गई हैं ११ और तीन लेश्याएँ अप्रशस्त कही गई हैं-१२ । इसी प्रकार से तीन लेश्याएं शीत-रूक्ष कही गईहैं-१३ और-तीन लेश्याएँ स्निग्ध-उष्ण कही गईहैं.१४॥
इन सूत्रों का तात्पर्यार्थ इस प्रकार से है-लेश्या-६ प्रकार की कही गई हैं कृष्णलेश्या-नीललेश्या-कापोतलेश्या-तेजोलेश्या-पद्मलेश्या -और-शुक्ललेश्या-६ । इन में आदि की जो ३ लेश्याएँ हैं-कृष्णलेश्या नीललेश्या, और-कापोतलेश्या-३ ये दुरभिगन्धवाली इसलिये कही गई हैं कि-ये दुरभिगन्धवाले पुद्गलों वाली होती हैं, क्यों कि-पुद्गलों में गन्धादिक गुण अवश्य होते है। कहा भी है-" जहगोमडम्स गंधो" इत्यादि-जैसीगोके मृतक शरीर की, कुत्ते के मरे शरीर की, अथवाजैसी सर्पके मरे शरीर की, दुर्गन्ध होती है इस से भी अनन्तगुणें છે, અને (૧૦) ત્રણ લેશ્યાઓને વિશુદ્ધ કહી છે. (૧૧) એ જ પ્રમાણે ત્રણ લેશ્યાઓને અપ્રશસ્ત કહી છે અને (૧૨) ત્રણ લેસ્યાઓને પ્રશસ્ત કહી છે. (૧૩) એ જ પ્રમાણે ત્રણ લેશ્યાઓને શીત-રૂક્ષ કહી છે, અને (૧૪) ત્રણ લેશ્યાઓને સ્નિગ્ધ-ઉષ્ણ કહી છે.
હવે આ ૧૪ સૂત્રોનો ભાવાર્થ પ્રકટ કરવામાં આવે છે-લેશ્યાના નીચે प्रभारी प्रा२ ह्या छ-(१) ४ सश्या, (२) नील सेश्या, (3) अपात सश्या (४) तसेश्या, (५) ५ वेश्या भने (६) शुसवेश्या मासेश्यायाમાંથી પહેલી ત્રણ લેશ્યાઓને દુરભિ ગન્ધવાળી કહેવાનું કારણ એ છે કે તે ત્રણે લેશ્યાઓ દુરભિ ગંધવાળા પુલવાળી હોય છે, કારણ કે પુદ્રમાં गधा शुY ५५श्य डाय छे. युं ५४ छे -"जह गोमडस्स गधो" त्यात ગાયના મૃત કલેવરની, કૂતરાના મૃત કલેવરની અને સાપના મૃત શરીરની
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨