Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 395

३८०
स्थानागसूत्रे __"दिट्ठी" इति-दृष्टि:-दर्शनं दृष्टिः-चाक्षुषज्ञानं, यद्वा-दृष्टि:-नयमतं, तद्धटिताश्चत्वारो भङ्गा बोध्याः। तथाहि-उन्नतो नामैक उन्नतदृष्टिः १ उन्नतो मामैकः प्रणतदृष्टिः २, प्रणतोलामैक उन्नतदृष्टिः ३, प्रणतोनामैकः प्रणतदृष्टिः ४।१०।
__ अथ क्रियाऽपेक्षाणि त्रीणि मूत्राण्याह___ "सीलायारे" इति-शीलाऽऽचार: शीलं-समाधिश्चित्तस्वास्थ्यमित्यर्थः, यद्वा-सद्वृत्तं स्वभावो वा तस्याऽऽचारः आचरणमनुष्ठानमित्यर्थः, यद्वा-" शी___ "दिट्ठी" दर्शन का नाम दृष्टि है अर्थात् चक्षु की सहायता से जो ज्ञान होता है वह दृष्टि है । अथवा नयों का जो मत है वह दृष्टि है, इस दृष्टि को लेकर भी चार भङ्ग इस प्रकार से बनते हैं। उन्नत उन्नत दृष्टियाला १ उन्नत प्रणत दृष्टिवाला-२ प्रणत उन्नत दृष्टियाला-३ और प्रणत प्रणत दृष्टिवालां-४ इनका तात्पर्य ऐसा है कि-एक उन्नत होकर भी उन्नत दृष्टिचाला-१ एक उन्नत होकर भी प्रणत दृष्टिवाला होता है-२ एक प्रणत होकर भी उन्नत दृष्टिवाला होता है और एक प्रणत होकर भी प्रणत दृष्टियाला ही होता है
क्रियापेक्ष तीन सूत्र इस प्रकार से हैं
" सीलायरे" इति-शील नाम समाधि का है समाधि चित्त स्वास्थ्यरूप होती है, अथवा-सवृत्त, या स्वभाव का नाम भी शील है इस शील का जो आचार अनुष्ठान है, वह शीलाचार है। अथया
“दिट्ठी" श ननुं नाम दृष्टि छ. मेटले यक्षुनी सहायताथी रे ज्ञान થાય છે તેનું નામ દૃષ્ટિ છે. અથવા જુદા જુદા નયને જે મત હોય છે તેને દષ્ટિ કહે છે. આ દૃષ્ટિને અનુલક્ષીને પણ નીચે પ્રમાણે ચાર ભાંગા બને છે. (१) उन्नत उन्नत ष्टियानो, (२) उन्नत प्रशुत दृष्टियाणी, (3) प्रत उन्नत દષ્ટિવાળો અને (૪) પ્રણત પ્રણત દષ્ટિવાળે. આ ચાર પ્રકારનો ભાવાર્થ આ પ્રમાણે છે–(૧) કેઈ પુરુષ જાતિ આદિની અપેક્ષાએ પણું ઉન્નત હોય છે અને ઉન્નત દૃષ્ટિવાળે પણ હોય છે. (૨) કેઈ પુરુષ ઉનત હોવા છતાં પ્રભુત દૃષ્ટિવાળો હોય છે. (૩) કેઈ પુરુષ પ્રણત હોવા છતાં ઉન્નત દૃષ્ટિવાળે હોય છે. (૪) કોઈ પ્રણત પણ હોય છે અને પ્રણત દષ્ટિવાળો પણ હોય છે.
ક્રિયાની અપેક્ષાએ ત્રણ સૂત્ર આ પ્રમાણે છે – ___“सीलायारे" त्याह-शाम सर समाधि. समाधि वित्तनी स्वस्थता રૂપ પણ હેય છે. અથવા-સદુવૃત્તિ અથવા સ્વભાવનું નામ પણ શીલ છે. તે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨