Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
३७४
स्थानागसूत्रे गुणैरुत्तमः प्रव्रज्यापर्याये भरतक्रिवत् , यद्वा-उन्नतः-उत्तमभवत्वेन पुनरप्यु. न्नतः शुभगतिप्राप्त्या, आनन्द-कामदेवादिवदित्येकाप्रथमो भङ्गः ॥ १ ॥
तथैव-क्षसूत्रवदिदं पुरुषजातसूत्रम् , यावत्-" प्रणतो नामैकः प्रणतः " इति पर्यन्तं बोध्यम् । अयं भावः-उन्नतः प्रणतः-यथा-पूर्वमुन्नत ऋद्धयादिना, पश्चात् प्रणतः-दुर्गतिगमनादिना सुभूमचक्रिवदिति द्वितीयो भङ्गः ।२।
प्रणत उन्नतः-यथा-पूर्व जात्या ऋद्वयादिना वा प्रणतः हीनः, पश्चाद् उन्नतः-शुभगतिगमनादिना हरिकेशि-मेतार्यचदिति तृतीयो भङ्गः ।। ३ ।। वही यदि प्रव्रज्या पर्याय में भरत चक्रवर्ती की तरह लोकोत्तर ज्ञान क्रिया आदि गुणों से उन्नत रहता है, तो वह उन्नत उन्नत पुरुष प्रकार है। अथवा-उत्तम भववाला होने से जो उन्नत हो वही आगे शुभगति की प्राप्ति से आनन्द कामदेव की तरह उन्नत रहता है तो ऐसा वह जीव उन्नत उन्नत प्रथम भगवाला कहा गया है १ उन्नत प्रणत, इस द्वितीय भङ्गवाला वह पुरुष कहा गया है, जो पहिले ऋद्धि आदि से उन्नत रहा हो, पश्चात-दुर्गेतिगमनादि से सुभूम चक्रवर्ती की तरह प्रणत हो गया हो-२ प्रणत उन्नत, इस तृतीय भंगवाला वह पुरुष कहा गया है, जो पूर्व में जाति से अथवा-ऋद्धि आदि से प्रणत-हीन रहा हो, पश्चात्-शुभगति में गमनादि में जो हरिकेशो मेतार्य की तरह उन्नत हो गया हो-३ प्रगत प्रणत इस चतुर्थ भङ्ग में वह पुरुष कहा गया है જે શ્રમણ્ય પર્યાયમાં ભરત ચક્રવર્તિની જેમ લે કેત્તર જ્ઞાન, ક્યિા આદિ ગુણની અપેક્ષાએ પણ ઉન્નત રહે તે તેને “ ઉન્નત–ઉનત” રૂપ પહેલા પ્રકારમાં મૂકી શકાય છે અથવા-ઉન્નત ભવવાળે હેવાથી જે ઉન્નત હાય, અને ત્યાર બાદ શુભગતિની પ્રાપ્તિથી આનંદ-કામદેવની જેમ ઉન્નત રહ્યો હોય એવા જીવને પણ “ઉન્નત-ઉન્નત” રૂપ પ્રથમ વિકલ્પમાં મૂકી શકાય છે.
(२) "उन्नत-प्रत" रे पुरुष पडेखi ऋद्वि माहिनी २५पेक्षा Sita Ram હોય, પણ જે પાછળથી દુર્ગતિશમન આદિની અપેક્ષાએ પ્રણત થઈ ગયે હોય એ સુભૂમચક્રવતી જેવો જીવ આ બીજા ભાંગામાં ગણાવી શકાય છે.
(3) " प्रत-उन्नत" २ ५२५ पडेai तिनी अपेक्षा अथा અદ્ધિ આદિની અપેક્ષાએ પ્રણત રહ્યો હોય પણ પાછળથી શુભ ગતિમાં ગમન થવાને કારણે જે હરિકેશી મેતાની જેમ ઉન્નત થઈ ગયે હેય. આ પ્રકારના પુરુષને આ ત્રીજા ભાંગામાં સમાવેશ થાય છે.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨