Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सुघाटीका स्था०३ उ०३ सू० ५५ निधानगाराचारनिरूपणम् १५३ उपहितं या भोजनस्थाने आनीतं भक्तमिति भावः, त्रिविधं, तथाहि-फलिकोपहृतं, तत्र फलिकं-प्रहेणक भोजनोपायनं यद् उत्सवादि संपादित भोज्यपदार्थानामन्यगृहादौ प्रेषणं - लहाणी ' अथवा 'परोसा' इति भाषा प्रसिद्ध, तच्च तद् उपरतं फलिकोपहृतम्-इदमवगृहीताभिधपश्चमपिण्डेषणा विषयभूतमिति । उक्तश्व-" फलियं पहेणगाई, बंजणभक्खेहि वाऽविरहियं जं ।
भोत्तुमणस्सोवहियं, पंचमर्पिडेसणा एसा ॥ १॥ इति । छाया-फलिक प्रहेणकादि व्यञ्जनभक्ष्यैर्वा अविरहितं यत् ।
भोक्तुमनस उपहृतं, पश्वमपिण्डैषणा एषा ॥ १ ॥ व्यञ्जनभक्ष्यैरविरहितं व्यजनादिभिर्युक्तमित्यर्थः । शुद्धोपहृतं, शुद्धमअलेपकृतं शुद्धोदनं च तच्च तद् उपहृतं शुद्धोपहृतम् , एतच्चाल्पलेपाभिधचतुर्थेविकट. तन्दुक, मुद्ग आदि का जो ओसामण है उसका नाम आयामक है कालिक का नाम सौवीरक है तथा उष्णोदक का नाम शुद्ध विकट है. “तिविहे उयहणे पण्णत्ते" तीन प्रकार का उपहृत-अथवा उपहित कहा गया है-भोजन स्थान में आनीत भक्त का नाम उपहित अथवा उपहृत है. उसके तीन प्रकार ये हैं -जैसे-फलिकोपहृत, शुद्धोपहृत और संसृष्टोपहृत. उत्सव आदि के समय सम्पादित भोज्यपदार्थों का अन्य गृह आदि में जो भेजना होता है इस का नाम फलिकोपहत है। भाषामें इसे लहाणी या परोसा कहते हैं । यह फलिकोपहृत अव. गृहीता नामकी जो पंचमपिण्डैषणा है उसका विषयभूत होता है। कहा भी है-' फलियं पहेणगाई ' इत्यादि ।
यह व्यञ्जनादिकों से युक्त होता है, अलेपकृत अथवा शुद्ध ओदन को नाम शुद्धोपहृत है यह शुद्धोपहृत अल्पलेपा नामकी चौथी एषणा મણને આયામક કહે છે. કાંજિક (કાંજી) ને સૌવીરક કહે છે અને ગરમ पाएन शुद्धवि४८ ४ छे. “तिविहे उवहणे पण्णत्ते"
ત્રણ પ્રકારના ઉપહત અથવા ઉપહિત કહ્યા છે. ભેજન સ્થાનમાં આનીત (दापयामा मासा) सतर्नु (मासानु) नाम पडित मथवा पाहत छे. तेन त्र प्रा२ नये प्रभारी छ-(१) सिपाहत, (२) शुद्धोपहत, मन સંસૃષ્ટપટુત. ઉત્સવ આદિને નિમિત્તે સમ્પાદિત ભેજ્ય પદાર્થોને અન્ય ગ્રહ આદિમાં જે મોકલવામાં આવે છે તેને ફલિકોપહુત કહે છે. ગુજરાતી ભાષામાં તેને લહાણી અથવા પિરસશું કહે છે. આ કલિકે પહૃત અવગૃહીતા નામની જે પંચમપિપૈષણ છે તેના વિષયભૂત હોય છે. કહ્યું પણ છે કે---
" फलियं पहेणगाई " त्यादि
તે વ્યંજનાદિકાથી યુક્ત હોય છે. અલેપકૃત અથવા શુદ્ધ એદનનું નામ શુદ્ધોપહુત છે. આ શુદ્ધ પહુત અ૫લેપા નામની ચોથી એષણાના વિષયભૂત છે. ખાનારો જ્યાં સુધી ગૃહીત ભક્તમાં (અનમાં) હાથ નાખતું નથી, ત્યાં
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦ર
