Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सुघा टीका स्था० ३ ० ३ ० ५८ योग्यानां प्रवज्यादाननिरूपणम्
२४९
गृहनिवासिनो गीत च गायन्ति । किणिकाः- ये बादित्राणि परिणद्यन्ति - मण्डयन्तीत्यर्थः, श्वपचाश्चाण्डालाः । उपलक्षणादन्येऽप्येतादृशाधिग्जातीया: वरुडादयो ग्राह्याः । एते जातिजुङ्गिकाः १ । कर्मजुङ्गिकाः- कर्मणा जुङ्गिकाः- हीनाः, तेऽष्टविधाः - पोषक -संवर-नट - लेख - व्याघ- मत्स्यबन्ध - रजक - वागुरिकभेदात् । तत्र पोषकाः ये स्त्री कुक्कुट - मयूरान् जीविका निमित्तं पोषयन्ति १, संवरा:तिरस्करणिकाकारकाः ये तृणविशेषेण कुय्यादिकमाच्छादयन्ति २, नटाः- - ये नाटकानि नर्त्तयन्ति ३ | लंबा :- ये वंशादेरुपरिस्थित्वा स्वकलां दर्शयन्ति ४ ।
किणिक, और श्वपच, इनमें जो ग्राम नगर आदि के बाहर बिलकुल खुले हुये मैदान में रहते हैं, वे पाणजातिजुङ्गिक हैं जो घर बना कर रहते हैं और गीत गाते हैं, वे डोम्ब हैं। जो वादित्रों को मढते हैं, वे किणिक हैं, और जो चाण्डाल हैं वे श्वपच हैं । उपलक्षण से और भी इसी तरह के नीच जाति के वरुड आदि जातिजुङ्गिक जानना चाहिये । जो कर्म से जुङ्गिक हीन होते हैं वे कर्मजुङ्गिक हैं, वे कर्मजुङ्गिक आठ प्रकार के होते हैं, पोषक १ संवर २ नट ३ लेख ४ व्या ५ मत्स्यबन्ध ६ रजक धोबी ७ और वागुरिक ८। इनमें जो स्त्री, कुक्कुट, एवं मयूरों को अपनी आजीविका के निमित्त पालते हैं वे पोषक हैं १ जो तृणविशेषों से दीवाल वगैरह को आच्छादित करते हैं, अर्थात् जो कनात वगैरह बनाते हैं वे संघर हैं २ जो नाटकों को करते हैं उनमें नाचते हैं चे नट हैं - ३ जो वांस आदि के ऊपर खेलकर अपनी कला का प्रदर्शन
મ્
જેએ ગામ, નગર આદિની બહાર તદ્દન ખુલ્લા મેદાનમાં રહે છે તેમને પણ જાતિજુગિક કહે છે. જેએ ઘર બનાવીને રહે છે અને ગીત ગાવાને ધધા કરે છે, તેમને ડામ્બ કહે છે. જે લેાકેા વાજિંત્રોને મઢવાના ધંધા કરે છે તેમને કિણિક કહે છે, અને ચાંડાલને શ્વપચ કહે છે. ઉપલક્ષણની અપેક્ષાએ એ જ પ્રકારની વરુડ આદિ અન્ય નીચ જાતિના મનુષ્યાને પણ જાતિજંગિક સમજવા જોઇએ. જે લેાક કર્મીની અપેક્ષાએ જુગિક ( હીન હેાય છે, તેમને કમ જુગિક કહે છે. તે કશુંગિક આઠ પ્રકારના હોય છે-(૧) પાષક, (२) सौंदर, (3) नट, (४) सौंभ, (५) व्याध, (६) मत्स्यबन्ध, (७) २४४ ( धोणी ) भने (८) पारिए ने बोडी उडी, भरधी, भोर, स्त्री महिने પેાતાની આજીવિકાને નિમિત્તે પાળે છે, તેમને પૈાષક કહે છે. (૨) જે લેકે તૃવિશેષાથી દીવાલ વગેરેને આચ્છાદિત કરે છે અથવા જે લેાકેા કનાત વગેરે મનાવે છે તેમને સવર કહે છે. (૩) જે લેાકેા નાટકા ખેલે છે અને તેમાં નાચે છે તેમને નટ કહે છે. (૪) જે વાંસ, દેરડા આદિ ઉપર ખેલ કરીને
स
३२
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
