Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 120

सुधा टीका स्था० ३ उ०३ सू० ५० वचनमनसो तन्निषेधत्रित्वनिरूपणम् १०५ छाया - त्रिभिः स्थानैरल्पवृष्टिकायः स्यात्, तद्यथा - तस्मिंश्च खलु देशेवा प्रदेशे वा नो बहव उदयोनिका जीवाश्च पुद्गलाच उदकतयाऽवक्रामन्ति, व्युत्क्रामन्ति, च्यवन्ते उपपद्यन्ते १, देवा नागा यक्षाभूता नो सम्यगाराधिता भवन्ति, तत्र समुत्थितमुदक पौदगलं परिणतं वर्षितुकाममन्यं देशं संहरन्ति २, अभ्रवार्दलकं च खलु समुत्थितं परिणतं वर्षिकामं वायुकायो विधुनोति ३, इत्येतैखिभिः स्थानेरल्पवृष्टिकायः स्यात् || १ || त्रिभि स्थानैर्महावृष्टिकायः स्यात्, तद्यथा - तस्मिश्च खलु देशे वा प्रदेशे वा बहव उदकयोनिका जीवाश्च पुद्गलाच उदकतयाऽवक्रामन्ति व्युत्क्रामन्ति च्यवन्ते उपपद्यन्ते १, देवा नागा यक्षा भूताः सम्यगाराधिता भवन्ति, अन्यत्र समुत्थितमुदकपौद्गलं परिणतं वर्षितुकामं तं देशं संहरन्ति २, अभ्रवालकं च खलु समुत्थितं परिणतं वर्षितुकामं नो वायुकायो विधुनोति ३ इत्येतैस्त्रिभिः स्थानैर्महावृष्टिकायः स्यात् ||२|| सू० ५० ॥
टीका- ' तीहिं' इत्यादि । त्रिभिः स्थानैः कारणैर्लोकेऽल्पवृष्टिकायःअल्पः - स्तोकः अविद्यमानो वा वर्षणं-वृष्टिः - अपामधः पतनम्, तत्प्रधानः कायःजीवनिकायो व्योमनिपतदकाय इत्यर्थः, अथवा वर्षणधर्मयुक्तमुदकं दृष्टिः, तस्याः कायो - राशि ष्टिकायः, अल्पश्वासौ दृष्टिकायश्चेति-अल्पवृष्टिकायः, स स्यात्
-
पहिले संयतमनुष्य आदि के व्यापार कहे जा चुके हैं, अब सूत्रकार प्रायः देव व्यापारों की प्ररूपणा करने के निमित्त प्रथम वृष्टिकाय की प्ररूपणा दो सूत्र से करते हैं - ( तीहि ठाणेहिं अप्यवुट्टिकाए ) इत्यादि ।
कार्थ-तीन कारणों से लोकमें अल्पवृष्टिकाय होता है यहां अल्प शब्द का अर्थ स्तोक अथवा नहीं होता है । वृष्टि शब्दका अर्थ वर्षा- ऊपर से पानी का नीचे पड़ना ऐसा है, और काय शब्द का अर्थ जीवनिकाय अथवा राशि है लोक में जो अष्कायिक जीवों का अल्पमात्रा में नीचे गिरना होता है या नहीं वरसना होता है अर्थात् जो अल्पवर्षा होती
સયત મનુષ્ય આદિની પ્રવૃત્તિનું કથન આગળ કરવામાં આવ્યું છે. હવે સૂત્રકાર સામાન્ય રીતે દેવવ્યાપારાની પ્રરૂપણા કરવા નિમિત્તે પહેલાં તે वृष्टिभयनी अश्या मे सूत्रो द्वारा रै छे - " तीहि ठ णेहि अप्पवुट्टिकाए " इत्यादि.
66
ટીકા-ત્રણ કારણેાને લીધે લેાકમાં અલ્પવૃષ્ટિકાય થાય છે, અહીં · અપ ? मेटले 'स्तो ' ( सोछो) अथवा બિલકુલ નહીં” અથ થાય છે. વૃષ્ટિ એટલે વરસાદ અથવા ઉપરથી પાણી નીચે પડવું તે. અને કાય ? શબ્દના અથ જીવનિકાય અથવા રાશિ થાય છે. લેાકમાં જે અાયિક જીવા અલ્પ પ્રમાણમાં નીચે પડવાનુ એટલે કે અલ્પવૃષ્ટિ અથવા અનાવૃષ્ટિ થાય છે, તેના
स १४
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨