Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सुधा टीका स्था० ३ उ.३ सू० ४८ निग्रंथनिरूपणम् तथा-सूत्रार्थविद् लक्षणयुक्तः गच्छस्य मेधीभूतश्च ।
गणतप्तिविप्रमुक्तः, अर्थ वाचयति आचार्यः ॥२॥ तद्भावस्तत्ता-आचार्यता, तया, अग्रे गणाचार्यग्रहणाद् अनुयोगाचार्थतये. त्यर्थः अनुयोगाचार्यस्यौत्सर्गिकगुणा यथा
" तम्हावयसंपन्ना कालोचिय गहियसयलमुत्तत्था ।
अणुजोगाणुण्णाए, जोग्गा भणिया जिणिदेहि ॥१॥ इयरहा मोसावाओ, पवयणखिसा य होइ लोयम्मि ।
सेसाणचि गुणहाणी, तित्थुच्छेओ य भावेणं ॥२॥" छाया-तस्माद् व्रतसंपन्नाः कालोचितगृहीतसकलसूत्रार्थाः ।
अनुयोगानुज्ञाया योग्या भणिता जिनेन्द्रैः ॥१॥ चार्य कहलाते हैं ॥ १ ॥ तथा जो सूत्र और अर्थ को जाननेवाले हो शास्त्रोक्त लक्षणों से युक्त हों, तथा गच्छ में मेढीभूत अर्थात् आधारभूत हों, तथा गणकी चिन्ता से विप्रमुक्त-रहित हो, तथा सूत्रों के अर्थ की वाचना करते हों वे आचार्य कहलाते हैं ॥ २ ॥
इस आचार्य का जो भाव है वह आचार्यता है, आगे गणाचार्य का ग्रहण हुआ है इसलिये यहां आचार्यता से अनुयोगाचार्यता गृहीत हुई है । अनुयोगाचार्य के स्वाभाविक गुण इस प्रकार से हैं
'तम्हा वय संपन्ना' इत्यादि ।
अर्थात् व्रतसंपन्नता कालोचित समस्त सूत्रार्थका ग्रहण करना ये अनुयोगकी अनुज्ञा (आज्ञा) के योग्य हैं ऐसा जिनेन्द्र भगवानने कहा है। ऐसा न होने पर मृषावाद का दोष लगता है, लोक में प्रवचन की આપે છે તેને આચાર્ય કહે છે ૧ તથા જે સૂત્ર અને અર્થને જાણનારા હાય, શાસ્ત્રોક્ત લક્ષણોથી યુક્ત હોય, ગચ્છના આધારરૂપ હોય, ગણની ચિન્તાથી રહિત હોય, તથા સૂત્રોના અર્થની વાચના કરતા હોય, તેમને આચાર્ય કહે છે. તે ૨ આ આચાર્યને જે ભાવ તેનું નામ આચાર્યતા છે. આગળ ગણાચાર્ય ગ્રહણ કરવામાં આવેલ છે, તેથી અહીં આચાર્યતાથી અનુગાચાર્યના ગૃહીત થઈ છે. અનુગાચાર્યના સ્વાભાવિક ગુણ આ પ્રમાણે છે –
" सम्हा वय संपन्ना" त्याह
એટલે કે વ્રતસંપન્નતા, કાચિત સમસ્ત સૂત્રાર્થને ગ્રહણ કરે તે અનુગની અનુજ્ઞા (આજ્ઞા) ના યુગ જિનેન્દ્ર ભગવાને કહ્યા છે. એવું ન થાય તે મૃષાવાદને દેષ લાગે છે, લેકમાં પ્રવચનની હીલના (નિન્દા) થાય
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
