Book Title: Jain Siddhanta Prashnottarmala 1
Author(s): Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust Songadh
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008249/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates bhagavAna zrI kundakunda-kahAna jaina zAstramAlA puSpa-68 jaina siddhAMta praznottaramALA (bhAga pahelo) : prakAzaka: zrI digaMbara jaina svAdhyAya maMdira TrasTa sonagaDha (saurASTra) Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prathamavRtti vIra saM. 2482 prata-2OOO dvitIyAvRtti vIra saM. 2486 prata-220) tRtIyAvRtti vIra saM. 2495 prata-1100 caturthAvRtti vIra saM. 2501 prata-1100 pacAvRtti vIra saM. 2503 prata-21OO chaThThI AvRtti vIra saM. 2504 prata-2100 sAtamI AvRtti vIra saM. 2504 prata-2100 AThamI AvRtti vIra saM. 2516 prata-1000 adhyAtmayuga pravartaka pUjya gurudevazrI kAnajIsvAmInA janmazatAbdI nimitte di. jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa (sonagaDha) taraphathI prakAzana - mudraka - zrI vimala prinTIMga presa 1239, khoDIAMbalI, kAlupura, amadAvAda-1 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Thanks & Our Request This shastra has been kindly donated by Hevika Foundation (haste Kamal, Vijen, Hemal Bhimji Shah and Family), London, UK who have paid for it to be "electronised" and made available on the internet. Our request to you: 1) We have taken great care to ensure this electronic version of Jain Siddhant Prashnottarmala Bhag 1 & 2 is a faithful copy of the paper version. However if you find any errors please inform us on Rajesh@AtmaDharma.com so that we can make this beautiful work even more accurate. 2) Keep checking the version number of the on-line shastra so that if corrections have been made you can replace your copy with the corrected one. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Version History Date Changes Version Number 001 2 January 2003 First electronic version. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 52mo5kA2I pUjya gurudeva zrI kAnajIsvAmI Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates namaH shriisdgurudevaay| # prakAzakIya nivedana ka adhyAtmavidyAnI gaMgotrI, svAtmAnubhavI saMta, pUjya saddagurudevazrI kAnajIsvAmIe A yugamAM adhyAtmanI gaMgA vahevaDAvI che; ane svAtmAnubhavI saMta pUjya bhagavatI bahenazrI caMpAbene potAnI anubhavavANI dvArA A adhyAtmagaMgAnA nIranI nirmaLatAne acaLa rAkhela che. te adhyAtmavidyAne AbALagopALa sau sArI rIte samajI zake te hetue vastusvarUpa, mokSamArga vagere samajAvanArA pAyAnA siddhAMtone praznottararUpe mUkatAM vasuspaSTatA sahaja thaI zake; AthI svAdhyAyamaMdira TrasTe A zrI jaina siddhAMtapraznottaramALA" chapAvela. A pustaka ghaNA samayathI aprApya hovAthI, ane zikSaNavarga vageremAM upayogI hoI agAunI AvRtti pramANe pharIthI TrasTa taraphathI chapAvavAmAM Ave che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [2] zrI vimala prinTIMga presa, amadAvAde A pustakanuM suMdara ophaseTa prinTIMga karI Apela che ane ajita mudraNAlaya, sonagaDha suMdara bAinDIMga kAma karI Apela che, tethI TrasTa bannenuM AbhArI che. A pustaka dvArA adhyAtmavidyAnA pAyArUpa prayojanabhUta siddhAMto barAbara samajI, mumukSu jIva mokSamArgamAM AgaLa vadhe e ja bhAvanA. zrutapaMcamI parva, vi. saM. 2046, vI. ni. 2516 prakAzana samiti zrI di. jaina svAdhyAya maMdira TrasTa, sonagaDha ( saurASTra) 364250 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates adhikAra 1. dravya 2. guNa 3. paryAya mukhya viSayo 4. abhAva 5. kartA-karmAdi cha kA2ka 6. upAdAna-nimitta tathA nimitta-naimittika Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com pRSTha 2 28 71 111 121 154 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prastAvanA vikrama saMvata 2010nA zrAvaNa mAsamAM prauDha jaina zikSaNavarga cAlyo hato. te samaye abhyAsamAM zrI laghu jaina siddhAMta pravezikA ane zrI mokSamArgaprakAzakano navamo adhikAra jaina dhArmika zikSaNa tarIke calAvavAmAM AvyA hatA. vargamAM je viSayono abhyAsa karAvavAmAM Avato hato tene lagatA aneka prazno pAThazALAnA adhyApaka zrI hIrAcaMdabhAIe abhyAsIone lakhAvyA hatA; tema ja vidyArthIoe prazno taiyAra karyA hatA. zikSaNavarga pUro thavA vakhate abhyAsIono vicAra A praznone vyavasthitapaNe saMkalita karI pustakarUpe chapAvI prasiddha karavAno thayela hato ane tenA phaLarUpe Aje A pustaka prasiddha thAya che. A pustakamAM khAsa upayogI prazno ane tenA anusaMdhAnamAM je je navA upayogI prazno uddabhavyA te sarvano uttara sahita samAveza karavAmAM Avela che. vaLI te sarva praznone adhikAra pramANe vargIkaraNa karI mALArUpe guMthI "zrI jaina siddhAMta praznottaramALA" nAma ApI Aje prasiddha karIe chIe. A mALAmAM prAthamika abhyAsIne mukhyapaNe tattvanA jijJAsune, abhyAsa mATe je je viSayo bahu upayogI hoya te sarva, dravya-guNa-paryAya, dravya-kSetra Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [ 5] kALa-bhAva, utpAda-vyaya-dhrauvya, dravyanA sAmAnya tathA vizeSa guNo, abhAva, kartA-karma Adi che kAraka, upAdAna-nimitta, nimitta-naimittika, nizcaya-vyavahAra, sAta tattvo, nava padArtha, pramANa-naya-nikSepa, anekAnta-syAvAda, mokSamArga, guNasthAna, sarvajJa vagere levAmAM AvyA che. 1. zAstronA arthanI rIta - hAlamAM mukhyapaNe jainazAstronA artho karavA saMbaMdhamAM ghaNuM ajJAna varte che. tethI te sabaMdhI thoDI spaSTatA karavAnI jarUra che. AnI cokhavaTa zrI pravacanasAranI gAthA 268 mAM karavAmAM Avela che temAM lakhela artha paikI Ane lagato bhAva nIce mujaba che - jeNe zabdabrahmano ane tenA vAcya rUpa samasta padArthono nizcayanayathI nirNaya karyo hoya te jIva saMyata che. uparokta TIkAmAM zrI amRtacaMdrAcAryadave spaSTa jaNAvyuM che ke zAstramAM nizcayanayanuM kathana hoya ke vyavahAranayanuM kathana hoya-te sarvamAM nizcayanayAnusAra ja artho karavA. vyavahAranaya satya svarUpane nirUpato nathI. paNa koI apekSAe upacArathI anyathA nirUpe che, te saMyoga, nimitta vagerenuM jJAna karAvavA mATe hoya che. jo vyavahAranayanA kathana no artha tenA zabdo pramANe ja karavAmAM Ave to nizcaya ane vyavahAranA kathano paraspara virUddha hovAthI virodha utpanna thAya, paraMtu vItarAgI kathanamAM koI paNa sthaLe virodha hoI Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zake ja nahi, mATe te virodha maTADavA vyavahAranayanA kathanano artha ema nathI paNa nimittAdinI apekSAo A upacAra karyo che' ema samajavuM. A viSaya saMbaMdhI pa0 zrI ToDaramalajIe zrI mokSamArga prakAzaka graMthamAM nIcenA zabdomAM spaSTa kahyuM che prazna:- to zuM karIe to nayamAM zuM samajavuM? ). uttara:- nizcayana vaDe je nirUpaNa karyuM hoya tene to satyArtha mAnI tenuM zraddhAna aMgIkAra karavuM tathA vyavahAranayavaDe je nirUpaNa karyuM hoya tene asatyArtha mAnI tenuM zraddhAna choDavuM. zrI samayasAra TIkAmAM paNa zrI amRtacaMdrAcAryadave e ja kahyuM che ke - (zArdUlavikrIDita) sarvatrAdhyavasAnamevamakhilaM, tyAjyaM yaduktaM jinai stanmanye vyavahAra eva nikhilo'pynyaashrystyaajitH| samyaG nizcayamekameva tadamI, niSkaMpamAkramya kiM zuddhajJAnaghane mahimni na nije, badhnati saMto dhRtim|| 173 / / artha- sarva vastuomAM je adhyavasAna thAya che te badhAMya (adhyavasAna ) jina bhagavAnoe pUrvokta rIte tyAgavA yogya kahyAM che tethI ame ema mAnIe chIe ke "para jeno Azraya che evo vyavahAra ja saghaLo ya choDAvyo che. to pachI, A satparuSo eka samyak nizcayane ja niSkapaNe Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [7] aMgIkAra karIne zuddhajJAnaghanasvarUpa nija mahinAmAM (Atma svarUpamAM) sthiratA kema dharatA nathI? - bhAvArtha- ahIM vyavahArano to tyAga karAvyo che, mATe nizcayane aMgIkAra karI nijamahimArUpa pravartavuM yukta che. vaLI zrI kundakundAcAryadave zrI mokSaprAbhRtamAM kahyuM che ke - jo sutto vavahAre so joI jaggae skjjmmi| jo jaggadi vavahAre so sutto appaNe kjje|| 31 / / artha- je vyavahAramAM sUtA che te yogI potAnA (AtmadharmarUpa) kAryamAM jAge che tathA je vyavahAramAM jAge che te potAnA kAryamAM sUtA che. mATe vyavahAranayanuM zraddhAna choDI nizcayanayanuM zraddhAna karavuM yogya che. vyavahAranaya, svadravya-padravyane vA tenA bhAvone vA kAraNa -kAryAdikane koInA koImAM meLavI nirUpaNa kare che. mATe evA ja zraddhAnathI mithyAtva che tethI teno tyAga karavo, vaLI nizcayanaya tene ja yathAvat nirUpaNa kare che tathA koine koimAM meLavato nathI tethI evA ja zraddhAnathI satkRtva thAya che mATe tenuM zraddhAna karavuM. prazna- jo ema che to jinamArgamAM bane nayonuM grahaNa karavuM kahyuM che tenuM zuM kAraNa? uttara:- jinamArgamAM koi ThekANe to nizcayanayanI mukhyatA sahita vyAkhyAna che tene to "satyArtha ema ja che.' ema jANavuM, tathA koI ThekANe vyavahAranayanI mukhyatA sahita Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [8] vyAkhyAna che te "ema nathI, paNa nimittAdinI apekSAe A upacAra karyo che" ema jANavuM ane e pramANe jANavAnuM nAma ja banne nayonuM grahaNa che. paNa banne nayonA vyAkhyAnane samAna satyArtha jANI "A pramANe paNa che tathA A pramANe paNa che" evA bhramarUpa pravartavAthI to banne nayo grahaNa karavA kahyA nathI. prazna:- jo vyavahAranaya asatyArtha che to jinamArgamAM teno upadeza zA mATe Apyo? eka nizcayanayanuM ja nirUpaNa karavuM hatuM? uttaraH- evo ja tarka zrI samayasAramAM karyo che; tyAM uttara Apyo che kejh Navi sakkamaNajjo aNajjabhAsaM viNA u gaaheuN| taha vavahAreNa viNaH paramatthuvaesaNamasakkaM / / 8 / / artha: - jema koI anArya-plecchane mleccha bhASA vinA artha grahaNa karAvavA koI samartha nathI, tema vyavahAra vinA paramArthano upadeza azakya che, tethI vyavahArano upadeza che. vaLI e ja sUtranI vyAkhyAmAM kahyuM che ke - evaM mlecchasthAnIyatvAjjagato vyavahAranayo'pi mlecchabhASAsthAnIyatvena paramArthapratipAdakatvAdupanyasanIyaH, atha ca brAhmaNo na mlecchitavya iti vacanAdvyavahAranayo naanustvyH| e pramANe nizcayane aMgIkAra karAvavA mATe vyavahAravaDa upadeza ApIe chIe, paNa vyavahAranaya che te aMgIkAra karavA yogya nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updares [ 9 ] vaLI zrI kundakundrAcArya racita zrI samayasAranI TIkAmAM jayasenAcArye tathA yogIndradevajI cita zrI paramAtmaprakAzanI TIkAmAM zrI brahmadevajIe zAstronA artho karavAnI paddhati darzAvI che, je A pustaka (bhAga bIjo ) nA 45mA pRSTha para che. temAM paNa dareka prasaMge ja nayanuM kathana hoya te nakkI karI yathArtha artha karavA. 2.nimitta-naimittika saMbaMdha vagere: zrI nimitta-naimittika saMbaMdha te kharekhara vyavahAranayano viSaya che tethI teno artha karavAmAM khAsa kALajI rAkhavAnI jarUra che, kemake nimittakA2Na te kharuM kAraNa nathI. mAtra te Aropita kAraNa che. dareka samaye dareka dravyamAM anAdithI anaMtakALa sudhI paryAya thayA kare che, ane paryAya te kArya che. kArya to kharekhara upAdAnasadaza thAya che, paNa te vakhate je padArtha u52, kAraNa nahi hovA chatAM kAraNapaNAno Aropa Ave che tene nimitta kahevAmAM Ave che; A nimitta saMbaMdhInuM jJAna karavuM Avazyaka che, paNa nimittane lIdhe naimittikamAM kAMI paNa kArya thAya che tema mAnavuM te nimittane nimitta nahi mAnatAM kharekhara upAdAna mAnyA barAbara thAya che; vyavahAra kAraNa vyavahArarUpe nahi rahetAM nizcayakAraNa thai jAya che. jIva anAdithI vyavahArane nizcaya mAnato Avyo che, tethI zAstrAbhyAsa karatAM paNa jIvajo vyavahA2ne nizcayarUpa mAnavAno artha kare to anAdinI thatI AvatI bhUla tene TaLatI nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [10] nimitta vinA kArya na thAya tevuM kathana paNa vyavahAranuM che, eTale ke ema nathI, paNa dareka kArya vakhate ucita nimitta upasthita hoya che ema batAvavA mATe evuM kathana Ave che, chatAM jo nimittanI jarUriyAta upAdAnane paDe che athavA tenI rAha jovI paDe che athavA tenI sahAyanI jarUra paDe che athavA nimittano prabhAva paDe che ke te nimitta vinA upAdAnamAM kharekhara kArya thatuM nathI-ema mAnavAmAM Ave to para vinA stramAM kArya na thAya ema Thare. paNa dareka dravyanuM kArya potapotAnA cha kArakothI svataMtrapaNe thAya che. tethI ema nirNaya thAya che ke kArya thatI vakhate nimittanI upasthiti hoya che eTaluM jJAna karAvavA mATe te darzAvela hoya che. nimittathI kArya thayuM evAM kathana jaina zAstromAM Ave che tene paNa vyavahAranayanuM kathana ja samajavuM. tyAM evo artha karavo ke nimittathI naimittika kArya thayuM nathI paNa naimittikamAM svataMtrapaNe kArya thayuM te vakhate nimitta koNa hatuM te batAvavA mATe e kathana karela che. koi ema mAne che ke nimitta-naimittika saMbaMdha jIvanA paryAya ane karma vacce ja hoya. bIjA koi vacce na hoya; paNa te vAta barAbara nathI. bIjAo vacce paNa nimitta-naimittika saMbaMdha hoya che. mAtra jyAre jyAre kAraNo batAvavA hoya tyAre tyAre upAdAnakAraNa ane nimittakAraNa ema kahevAmAM Ave che ane be padArtho vaccenA kAraNa-kArya batAvavA hoya tyAre nimitta kAraNa ne naimittika kArya-ema kahevAmAM Ave che; ane eka ja dravyamAM potAnuM Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [11] kAraNa-kArya batAvavAnuM hoya tyAre upAdAna kAraNa ane upAya kArya kahevAmAM Ave che. A saMbaMdhanI cokhavaTa A pustakanA praznottara 393 (pR. 160) mAM karavAmAM Avela che. keTalAka evI mAnyatA dharAve che ke karmanA udaya anusAra jIvane degree to degree vikAra karavo ja paDe. AvI mAnyatA be dravyanI ekatvabuddhimAMthI utpanna thAya che. karmano jIvamAM sarvathA abhAva che; te jIva mATe adravya, akSetra, akALa, abhAva che; mATe kharekhara jIva potAnA kAraNe vikAra kare che tyAre nimitte kayuM karma che te darzAvavA mATe zAstramAM karmanA udayathI jIvamAM vikAra thAya che ema kahevAmAM Ave che. A saMbaMdhInI spaSTatA praznottara 371 tathA 396mAM karavAmAM Avela che. sArAMza e che ke nimitta, vyavahAra ane paradravyae badhAnuM jJAna karavAnI jarUra che, kemake tevA jJAna vinA yathArtha jJAna thatuM nathI. paNa temAMthI koinA Azraye kadApi dharma thato nathI tema ja te dharmanuM kAraNa paNa thatuM nathI tema cokkasa nirNaya dhAravo. ahIM eTaluM jaNAvavAnuM ke zrI amRtacaMdrAcAryadava racita puruSArthasiddhayupAya graMthanA 225mAM zlokano je artha che te upayogI hoi tenuM atre avataraNa ApIe chIe. 3. jainI nIti athavA nayavivaphA: ekenAkarSantI zlathayantI vstutttvmitrenn| antena jayati jainI nItirmanthAnanetramiva gopii|| 225 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updares [12 ] artha:- ravaInuM netaruM kheMcanArI govAlaNanI jema, jinendra bhagavAnanI je nIti arthAt nayavivakSA che te vastusvarUpane eka nayavivakSAthI kheMcatI ane bIjI naya vivakSAyI DhIlI karatI thakI aMta arthAt banne vivakSAo vaDe jayavaMta raho. bhAvArtha:- bhagavAnanI vANI syAdavAdarUpa anekAntAtmaka che; vastunuM svarUpa pradhAna tathA gauNa nayanI vivakSAthI karavAmAM Ave che; jemake jIvadravya nitya paNa che ane anitya paNa che; dravyArthikanayanI vivakSAthI nitya che ane paryAyArthika nayanI vivakSAthI anitya che. A nayavivakSA che. [juoH jinavANI pracAra kAryAlaya-kalakattA prakAzitapuruSArtha siddhayupAya-pR. 123] A zloka ema batAve che ke zAstramAM koi ThekANe nizcayanayanI mukhyatAthI kathana che ane koi ThekANe vyavahAranayanI mukhyatAthI kathana che. paNa teno artha evo nathI ke dharma koi vakhate vyavahAranaya (abhUtArthanaya ) ne Azraye thAya che. ane koi vakhate nizcayanaya (bhUtArthanaya ) ne Azraye thAya che. paNa dharma to haMmezAM nizcayanaya eTale bhRtArthanayane ja Azraye thAya che. Avo nyAya e ja zAstranA pAMcamA zlokamAM tathA zrI kArtikeyAnuprekSA graMthanI gAthA 311-312nA bhAvArthamAM Apyo che, mATe A zlokano bIjo koi artha karavo yogya nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 4. bhokSamArga: mokSamArga to eka ja che ane te nizcaya mokSamArga che, paNa nizcaya ane vyavahAra-ema be mokSamArga nathI. paraMtu nizcaya mokSamArganuM kathana be prakAranuM che. (1) nizcaya mokSamArga, (2) vyavahAra mokSamArga. eTale ke, dareka kAryamAM be kAraNo hoya che. upAdAna ane nimitta. temAM upAdAna te nizcaya mokSamArga che ane te samayanI adhUrI rahelI ane vikArI dazA te nimitta hovAthI tene vyavahAra mokSamArga kahyo che. ghaNA loko be mokSamArga hoya ema mAne che; paNa te mAnyatA jUThI che. A saMbaMdhamAM mokSamArga prakAzaka hiMdI, zrI digaMbara jaina saMgha-mathurA taraphathI bahAra paDela che tenI prastAvanAmA pR. 8-10 Hi QNyu cha : "Apane isa bAtakA khaNDana kiyA hai ki mokSamArga nizcaya vyavahArarUpa do prakAra kA hai| ve likhate haiM ki yaha mAnyatA nizcayavyavahArAvalambI mithyAdRSTiyoMkI haiM, vAstavameM to mokSamArga do nahIM haiM kintu mokSamArga nirUpaNa kA do prakAra hai| pAThaka dekheMge ki jo loga nizcaya-samyagdarzana, vyavahArasamyagdarzana, nizcaya ratnatraya, vyavahAra-ratnatraya, nizcayamokSamArga, vyavahAramokSamArga ityAdi do bhedoM kI rAtadina carcA karate rahate haiM unake maMtavya se paM. jI kA maMtavya kitanA bhinna hai ? isI prakAra Age cala kara unhoMne likhA hai ki nizcaya-vyavahAra donoM ko upAdeya mAnanA bhI bhrama hai, kyoki donoM nayoM kA svarUpa paraspara viruddha hai isa liye donoM nayoM kA upAdeyapana nahIM bana sktaa| abhI Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [14] taka to yahI dhAraNA thI ki na kevala nizcaya upAdeya hai aura na kevala vyavahAra kintu donoM hI upAdeya haiM kintu paMDitajIne use mithyAdRSTiyoMkI pravRtti batalAI hai|" 5. sarvajJa svabhAvaH AtmAnI anaMta zaktiomAMnI "sarvajJatva ane sarva darzitva evI be zaktionA pUrNa zuddhaparyAya thatAM AtmA sarvajJa ane sarvadarzI thAya che. temAM sarvajJasvabhAva vaDe jagatanA sarva dravyo, tenA anaMta guNo, anAdi -anaMta paryAyo, apekSita dharmo ane tenA avibhAva praticchedoe badhAne yugapad eka samaye jANe che ane te jJAnamAM kAMIpaNa ajANyuM rahetuM nathI, tethI siddha thAya che ke dareka dravyanA paryAya kramabaddha thAya che, koIpaNa paryAya ADAavaLAM thatAM nathI. prathamAnuyoganA zAstromAM zrI tIrthakara bhagavAnoe tathA zrI kevaLIbhagavAnoe ghaNA jIvonA bhUta-bhAvI paryAyo spaSTapaNe jaNAvela che tathA avadhijJAnI munioe paNa ghaNA jIvonA bhUta-bhAvI bhavonI vAto kahI che. tethI dareka dravyanA paryAyo kramabaddha hoya che ema jo mAnavAmAM Ave nahi to te zAstro khoTA paDe. koi kahe che ke bhagavAna apekSita dharmane na jANe, bhaviSyanA paryAya pragaTa thayA nathI mATe te sAmAnyapaNe jANe paNa vizeSapaNe jANI zake nahi; vaLI koi kahe che ke jo bhagavAna bhUta-bhAvI spaSTa jANatA hoya to mAro pahelo paryAya ane chello paryAya kyo? te kahI de-e pramANe aneka prakAranI jAThI mAnyatAo cAlI rahI che, vaLI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [ 15 ] bhagavAne badhuM jANI lIdhuM hoya to jIvoe koi puruSArtha karavo raheto nathI tevI UMdhI mAnyatAo paNa keTalAka dharAve che. paraMtu je jIva svasammukha thaI potAnA svarUpano jJAtA thAya tene kramabaddhaparyAyano yathArtha nirNaya thai zake; ane tevo nirNaya yathArtha puruSArtha vinA thato nathI e vAta temane lakSamAM AvatI nathI. tethI AtmAno mULa jJAtA svabhAva temanA jANavAmAM nahi Avato hovAthI "Namo arihaMtANaM' padano paNa satya artha te jANI zakatA nathI ane AtmasvabhAvanA ajJAta rahe che. vastuno svabhAva evo che ke temAM kramabaddha paryAya thAya ja; tathA kevaLajJAnI paNa vastusvarUpanA paripUrNa jJAtA che. temanA jJAnamAM badhuM jANavAmAM Avela hovAthI dareka dravyanA kramabaddha paryAya thAya che ema mAnyA vagara kevaLajJAnanuM svarUpa yathArthapaNe jANavAmAM AvatuM nathI, mATe dareka dravyanA paryAya kramabaddha thAya che tema jijJAsuoe nakkI karavuM joIe. 6. abhAva: A "praznottaramALAmAM abhAva nAmanuM prakaraNa juduM rAkhavAmAM Avela che teno abhyAsa karavAthI mAlUma paDaze ke eka vastuno bIjI vastumAM dravya, kSetre, kALe ane bhAve kharekhara abhAva hovAthI bIjAnuM kAMi paNa karI zakatuM nathI; ane AvuM nakkI karyA sivAya, anAdithI cAlI AvatI para dravyanI kartabuddhi TaLe nahi, nimitta-naimittika saMbaMdha vyavahAra saMbaMdha che. nimitta-naimittikano paramArtha artha e Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [16] thAya che ke naimittike pote potAthI kArya karyuM temAM nimitte kAMI karyuM nathI eTale ke nimitta che kharuM paNa teNe naimittikanuM kAMi karyuM nathI ema nakkI karavAmAM na Ave to eka dravyano bIjA dravyamAM abhAva hovAnuM kharekhara mAnya gaNI zakAya nahi. mukhya viSayo saMbaMdhI yogya mArgadarzana A prastAvanAmAM saMkSepa ne spaSTatAthI karavAmAM Avela che, eTaluM darzAvyA pachI namrabhAve jaNAvavAnuM ke A praznottaramALA mAtra vAMcI javAthI tattvanuM yathArtha jJAna thai zake nahi paraMtu tenuM yathArtha jJAna karavA mATe jJAnIo pAsethI upadeza sIdho sAMbhaLavo joie ane teTalA mATe jijJAsuoe parama pUjya kRpALu sadgurudeva zrI kAnajIsvAmInA AdhyAtmika vyAkhyAnono pratyakSa lAbha levo joIe. evo lAbha levAmAM Ave to AtmAne vizeSa lAbhanuM kAraNa thaze. 7. AbhAradarzana A pustaka taiyAra karavAmAM bra. caMdubhAI, bra. gulAbacaMdabhAI zrI hIrAcaMdabhAI vagere je je svadharmI baMdhuoe khAsa karIne bhAIzrI choTAlAla gulAbacaMda gAMdhI B. A. Hons. S. T. 8. sonAsaNavALAe-ghaNI sevA ApI che; te sarvano AbhAra mAnuM chuM. dazalakSaNIparva vIra saM. 2486 rAmajI mANekacaMda dozI pramukha zrI di. jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa sonagaDha (saurASTra) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prazna-sUcI (a) nAma prazna naMbara agurulaghutva 120, 125, 127 thI 133, 205 agRhIta mithyAtva 301 agocara 117 acakSudarzana 115 ajJAna mithyAtva 302 acetanatva amUrtatva eka sAthe zemAM? 21) ajaDatva pratijIvI guNa 208 ajIva dravyo kayA? 3ra aMtaraMgakAraNa 401 arthanI vyavasthA uparathI TUMkAmAM zuM samajavuM? 58 artha pa7 arthaparyAya 217-18 arthAvagraha 274 anAdianaMta, sAdianaMta, anAdi sAMta, sAdisAMta 284 adharma dravya 11-12 adhikaraNakAraka upara anvayakAraNa 423 anaMta pudagala tathA skaMdho AkAzanA eka pradezamAM rahe to paNa ekabIjAne bAdhA na thAya? 53 anujIvI guNa 199 anumAna 279 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 204 apAdAna kAraka 351 abhavyatvaguNa 173 abhAva 314-15 abhAvanI carcA 316 thI 346 abhAvarUpa nimitta 395. amArA kAmamAM bIjAnI jarUra, bIjA vinA na cAle, ema mAnanAre kayA guNa na mAnyA ? 143 arUpI ane acetana keTalA ? 50 alakha 117 alokAkAza 16, 18 avyAbAdha pratijIvI guNa avagrahuM 270-73 avAya 27) avadhidarzana 1pa6 avadhijJAna 162 avirati 303 avAja astitvaguNa 92. 93 astikAyA asamartha kAraNa ahaMta bhagavAna ane avratI samyagdaSTibeyanA samyakatvamAM phera che? 292 (A) AkAra AkAza 13, 14 AkAzane avagAhanamAM nimitta koNa ? 46 283 420 222 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 116 38 AkAzanA eka pradezamAM eka ja jAtanA be dravyo kadI sAthe na rahe te koNa? 19 AkAzanA eka pradezamAM keTalA paramANu chUTA ane keTalA skaMdho rahI zake ? 51 A uparathI zuM samajavuM? 56 AtmA alakha agocara 117 AtmAnA - catuSTayA uOG AtmA sAkAra-nirAkAra 135 AtmAnA avagraha, ihA, avAya, dhAraNA. 271 AtmAne brAhmI tela, badAmAdithI tathA camAMthI lAbha thAya? 128-29 AtmA to arUpI che, alpa jJAnathI te kema jaNAya? AtmAne kevuM zarIra hoya? AtmAne avayava AtmAne pradezarUpa asaMkhya avayava mAnavAthI tenA khaMDa thAya? 35 AtmA zeno kartA ? 366 AtmAne rAgAdi svabhAva che ? 372 AtmAne karmanuM jora che? 373 AdinAtha bhagavAna vakhate ApaNe hatA teno AdhAra 84 AhAra vargaNA 253 AhAraka zarIra (I) indriyonA viSayo sukha-du:kha dAtA che? 374 izvare vizva (jagata) banAvyuM che? 95 duhA 27) 69 ra61 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates utpAda 61, 236 utpAda-vyaya-dhrauvyayukta satnI zAstrokta carcA (61 tenuM pAnuM) 18 thI 21 utpAdAdi traNa eka ja samayamAM 239 utpAdaka sAmagrInA bheda 381 udAsIna nimitta 387 upAdAnakAraNa 382 upAdAna upAdeya 393 upakAra 425 upAdAnakAraNathI ja kArya mAnavAmAM zo doSa? 401 upAdAna nimitta kAraNonA bIjA kayA nAmo ? 415 upAdAna nimittanI carcAmAM para, nimitta, vyavahAra heya che ane dhruva upAdAnanA Azraye ja dharma thAya che tenA zAstrAdhAra (e). eka jIva bIjAno ghAta kare? 369 eka dravyanA be karyA? 365 eka jIvane eka sAthe keTalA zarIra ? 264 eka dravyamAM rahelA guNo paraspara ekabIjAnuM kAma kare ? na kare to tenI vyavasthA zuM? 126 eka paramANu jevaDuM bIjAM koI che? eka jIva thoDAmAM thoDI jagyA roke to lokAkAzanA keTalA pradeza roke ? evAM kayAM dravyo che ke je mAtra kriyA ane bhAvavatI zaktivALA dravyone ja nimitta thAya? 432 RO 45 54 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 82 89 kartA karma eka dravyamAMnA dareka guNane judA zA AdhAre jANazo? evuM kayuM dravya che ke jemAM sAmAnya guNa na hoya? evA kayA vizeSa guNo che ke je be dravyomAM ja hoya? 183 eka samayamAM keTalA kArako? 3pa0 ekAnta mithyAtva 302 audArikazarIra 259 (ka) u47 348 karmodaya pramANe jIvane rAgAdi che? 371-396 karmano tIvra udaya hoya tyAre jIva puruSArtha karI zake ? 397 kaSAya 36 karmanI jorAvarI 4/9 karmANavargaNA 257 karmabaMdhanA kAraNo 299 kArmANazarIra 263 kALathI badhuM badalAya che mATe badhuM kALane AdhIna che? 10pa kAladravya 22, 23, 29 kALa dravyo asaMkhya che tene pariNamanamAM nimitta koNa? 47 kALa apekSAe dravya-guNa-paryAya sarakhAvo 312 kArya konA jevuM thAya che? 426 kArya kevI rIte thAya che? 379, 398, 4ra6 karaNa (-kAraNa). 349 kArako 3pa3 kAraNamAM nizcaya-vyavahAra 354 thI 3pa7 kArako saMbaMdhI carcA 359 thI 364 kAraNa-sAkSA-paraMparA 428 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 86 kAraNa 380 kevaLajJAna 164-283 kevaLadarzana 157 kevaLajJAnano viSaya ane tenuM vistArathI spaSTIkaraNa 294 keTalA dravyo astikAya 28 keTalIka vastuno AkAra ghaNo kALa ekasarakho dekhAya che to tene badalavAmAM keTalo kALa lAgato haze? 138 kayA kayA dravyanA kayA paryAyo ? 221 kayA dravyane keTalA pradeza 41 kriyAvatIzakti para, 168 kriyAvatIzaktinuM kArya tathA tenA jANavAmAM dharma saMbaMdhI zuM lAbha? 184-85 koI jagatanI rakSA kare che? koI jagatano saMhAra kare che? koI bIjAnI utpatti, rakSA tathA saMhAra karanAra nathI e uparathI siddhAMta 98 koIvAra karmanuM jora che? 373 koi ema jANe ke pudgala nimittakartA thaI pariName che 378 kSetra ane kALathI dravya-guNa-paryAya 246 ( ga ) gatihetutva guNa gamana kare ? gatitutvano artha, gatihetutva guNa tenA paDozIne gatimAM nimitta che? 190, 191 guNa 3, 66 guNonA samUhane dravya kahe che e zabdo uparathI dravya ane guNano saMkhyAbheda kaho guNanI vyAkhyAmAMthI kSetravAcaka ane kALavAcaka zabda batAvo 70 189 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 71 ga.) 75 76 243 77, 78 guNa dravyanA pUrA bhAgamAM eTale ? guNa sarva hAlatomAM eTale? guNanI vyAkhyAmAMthI "dravyanA pUrA bhAgamAM e zabda kADhI nAkhavAthI zo doSa guNanI vyAkhyAmAMthI kALa apekSA batAvanArA "sarva hAlatomAM" e zabda kADhI nAkhavAthI zo doSa guNa aMza che ke aMzI guNonA prakAra guNathI dravya juduM na paDe kaI apekSAe guNanI vyAkhyAmAM dravya-kSetra-kALa-bhAva kevI rIte Ave che? guNanA kAryakSetranI maryAdA guNasthAnaka guNasthAnanA nAma gRhIta mithyAtva gurunuM jJAna ziSyane maLyuM. zAstromAMthI meM jJAna lIdhuM, te barAbara che? 88 228 74 301-2 127 (gha) 283 ghaDiyALanuM cAlavuM ghaDArUpa kAryamAM kSaNika upAdAna ane trikALI upAdAna, udAsIna ane preraka 388 (ca) 308 154 catuSTaya cakSudarzana cAritraguNa cAritraguNanA zuddha paryAyo 166 278 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 148 149-150 187 358 u4 para 65 146 cetana cetanya, cetanA cetanA caitanyaguNa gati kare? | (cha). che kArako-dravya-guNa-paryAyamAMthI zuM che? che dravyonA nAma chamAM rUpI koNa, arUpI koNa? chamAM kSetrAntararUpa kriyAvatI zaktivALA ane pariNamanarUpa bhAvavatI zaktivALA keTalA dravya? chaye dravyonA dravya-guNa-paryAyone jANavAnuM phaLa zuM? chaye sAmAnya guNonuM TUMkAmAM prayojana chaye dravyo tathA tenA guNa-paryAyonI svataMtratAnI maryAdA kayA guNathI che? chAyA (ja) jagatamAM na jaNAya evo padArtha koNa ? na jaNAya to zuM doSa Ave ? jagatamAM kSetre moTuM koNa? jaNAvavAnI ane jANavAnI ema beu zakti eka sAthe zemAM? jaNAvavAnI zaktinuM nAma ane teno vyutpatti artha jaDa karma jIvane rAga karAve che? jaDatva kono anujIvI guNa? je nathI jANatA tevA dravyo paNa svata: pariName che temAM kyo guNa sAbita thayo? je nAza na pAme, bIjAmAM na bhaLe te kyA guNanA kAraNe? 124 283 113 37 118 199 377 209 142 144 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates jo jIva zarIrane calAvI deto nathI to pachI maDaduM kema cAlatuM nathI ? jIvatvaguNa jIvanA anujIvI-pratijIvI guNa jIva dravya jIva, pugaLa, AkAza ane kALane be-be bhedamAM mUko jIva dravya kayA kSetre kadI na jAya ane tenuM kAraNa ? jIvAdi dravya keTalA ane kyAM che? te cha dravyomAM be bheda pADo jIvanA astitvaguNa jANavAthI zuM lAbha ? jIva dravyamAM agurulaghuguNanA kA2Ne dravya kSetra-kALa-bhAvanI maryAdA batAvo jIva dravyanI u52 mujabanI maryAdA samajavAthI zuM lAbha ? jIvano AkAra kevI rIte saMkoca vistAra pAme ? jIvamAM vibhAva vyaMjanaparyAya kyAM sudhI ? jIvane bIjAo upakAra kare ? jIvanA vikA2IbhAva viSe jIva ekendriya avasthAmAM jAya tyAM tenA guNo ghaTI jAya ane paMcandriya thatAM tenA guNo vadhI jAya ? je nathI jANatAM tevA dravyo paNa svataH pariName che temAM kyo guNa kAraNapaNe sAbita thAya che ? je nAza na pAme, bIjAmAM na bhaLe te kyA guNanA kAraNe ? jhADathI phaLa paDavAmAM pRthvInuM AkarSaNa kAraNa che? (A ) jJAnacetanA jJAnanA bheda 186 174 101-2 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com 5 36 44 ra6 31 99 121 122 223 228 425 364-367 133 142 144 197 152 159 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 334 265 (10) jJAna ane kriyA jJAna guNanA paryAyo jJAnamAM svabhAvaarthaparyAya, vibhAvaarthaparyAya jJAnI bIjAnuM bhaluM karavA upadeza Ape che? (ta) 266 376 tarka 269 254 262 158 taijasa vargaNA taijasa zarIra (da) darzana upayoga kyAre thAya? darzana cetanA darzana cetanAnA bheda dareka dravyamAM potAnuM kAma karavAnuM sAmarthya zAthI che? dareka dravyamAM dravyatva vagere guNo trikALa rahe che? rahe to tenuM kAraNa zuM? dUdhamAM chAza vaDe dahIM thAya che? 151 153 1/9 107 13) :kha 283 dravya 60, 63, 68, 69, 310 dravya-guNa-paryAyamAM sat koNa che ane kevI rIte? 23pa dravya-guNa-paryAya temAMthI ya koNa? 247 dravya-guNa-paryAyanA AkAra 136 dravya ane paryAya temAM kono AkAra moTo? 137 dravyanuM dravya" evuM nAma zA kAraNa? 1/4 dravyanuM "vastu" evuM nAma zAthI che? 102 dravya, kSetra, kALa, bhAvanI apekSAe anaMtapaNe konI saMkhyA vadhu che? papa Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 61 73 313 A uparathI zuM samajavuM 56 dravya-guNa-paryAyanI svataMtratA, asahAyatA, anekAntatA dravya paheluM ke guNo? dravyathI guNo judA na paDe-kai apekSAthI ? 83 dravyanA guNonA pradeza judA judA mAnavAmAM zo doSa? dravya ane tenA guNomAM saMjJA, saMkhyA ane lakSaNanI apekSAe bheda batAvo dravya ane paryAyamAM bheda-abheda samajAvo dravyanA pratyeka guNamAM navA navA paryAya thAya che? thAya che to tenuM kAraNa zuM? 106 dravya ane paryAyamAM dravya, kSetra, kALa, bhAvanI carcA 309 thI 313 dravyanA bhUtakALanA paryAyo vadhu ke bhaviSyanA? 248 dravyatvaguNa 103 dravyatvaguNa uparathI zuM samajavuM? 108 dravyatvaguNa ane vastutvaguNa beunA bhAvamAM zuM phera ? 110 dravya-guNa-paryAya jANavAnuM phaLa 249 dravyaprANanA bheda 176 dezacAritra (gha) dharmadravya 10 dharatIkaMpa AdimAM kharuM kAraNa? 194 dhAraNA 62, 238 (na) nIcenA bola kayA guNanA kayA paryAya ? 283 nimittakAraNa 384, 431 28O 27) dhrauvya Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nimitta kAraNanA bheda 385-416 nimitta preraka udAsIna 386-87-94-95 nimittanA aneka prakAra bhAvarUpa-abhAvarUpa 395 nimitta-naimittika saMbaMdha kone kahe che? 393-427 nimitta naimitika saMbaMdha kayAre kahevAya? 4/4 nimitta-naimitika saMbaMdhanA daSTAMta 405. nimittanA baLathI, preraNAthI bIjAnuM kArya thAya che? 375 nimitto upAdAnamAM kAMi prabhAva-preraNA asara kare che? 389 thI 392 nimitta akiMcitkara 399-400 nimitta kharekhara akiMcitthara kema? 403 nimitta upAdAna saMvAda, banArasI vilAsamAMthI arthasahita 406-7 nimitta vinA kArya thAya? 408 nimitta pAmIne kArya thAya? 413 nimitta-naimittika saMbaMdha dravya karma sAthe ja che? 427 nimitta upAdAnanA praznomAM zuM siddhAMta che? 433-34 nizcayakAla 24 (5) paramANu paramANu kAMi jANe nahi to koinA AdhAra vinA vyavasthita kema rahe? 245. pariNamanamAM (kAryamAM) upAdAna-nimitta beu hoya che temAM nimittakAraNanuM kAryakSetra keTaluM? 398 paDagho 283 pudgala dravyanA svacatuSTaya 310 pudgala dravya 6-7 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paryAya pugaLa paramANu eka pradezI chatAM astikAya kema? 3) pudgaLa jIvane rAgAdirUpe pariNamAve? 377 pudgaLa nimittakartA che? 378 pustakamAM chaye sAmAnya guNa utAro 14) 65, 221, 241, 242, 244 pratibiMba 283 pratyabhijJAna 238, 269 pratyeka jIva kevaDo moTo ? 42 pratijIvIguNa 2OO pramAda 304-5. prameyatvaguNa 111 prameyatvanI vyAkhyAmAM-koi ne koi jJAna zuM? 112 prameyatva guNavALA padArtha keTalA che? 114 pratyeka dravyanuM pariNamana yogyatAnusAra 402 pratyeka dravyamAM kyo paryAya eka ane kayA paryAyo anaMta? 227 prathama arthaparyAyonI zuddhatA kone? kevI rIte? pradeza pradezatvaguNa 134 prANanA bheda 175 prAgabhAva vagare prazna 316 thI 346 peTrolathI moTara cAle che? 169 peTrola vinA moTara aTake che? 195 preraka nimitta 386, 90, 91, 92 pANInuM caDavuM-paDavuM temAM kAraNa? 198 pote sva-parane nimitta evA koNa che? 193 232 21 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 151 49 431 123 207 (14) (ba) baMdha badhA dravyone cetana-acetana-dravya ema be vibhAgamAM mUko balAdhAna nimitta bahAranA dravya, kSetra, kALa, bhAva anusAra paryAya badalAya che ema mAnavAmAM zo doSa? be ja dravyone lAgu paDe evA anujIvI guNa (bha). bhagavAnano divyadhvani zo che? bhayatvaguNa bhAvaprANa bhAvendriya bhAvabala bhASAvargaNA bhAvarUpa nimitta (ma) matijJAnanA viSayabhUta padArthonA bheda matijJAnanA kramanA bheda matijJAnanA bheda ane lakSaNa matijJAna nizcayathI-vyavahArathI mana:paryayajJAna manovargaNA mATI vaDe ghaDo thayo, kuMbhAra vaDa nahi temAM kayA guNanI sAbitI mithyAdarzana-mithyAtva 193 17ra 177-78 179 18) 255. 395 27ra 27) ra67-ra69 160 163 256 141 3OO--1 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mukhya ane upacAra kAraNa mokSa 43ra 283 (ya) yathAkhyAtacAritra 282 yoga 302 yogyatA 383-402 yogyatA zabdanA AdhAra 169 thI 171 (2) relagADI varALathI cAle che? 196 rogathI duHkha, tenA abhAvathI sukha barAbara che? 37) rUpI-arUpI rUpI padArtho jJAnamAM jaNAya, arUpI vastu na jaNAya e barAbara che? 115 (la) 15 48 17 43 lokAkAza lokAkAzanI hada (maryAdA) batAvanAra koNa? lokAkAza ane alokAkAzanA raMgamAM phera zo? ane moTuM koNa? lokAkAza barAbara koNa jIva ? lokAkAzamAM asaMkhya pradezo che to temAM anaMta pradezovALA zI rIte rahI zake ? (va). vartamAna ajJAna TaLI sAcuM jJAna thatAM keTalo kALa lAge? varNa guNa gati kare ? vastunuM pratyeka pariNamana potAnI yogyatAthI ? 59 24) 188 42. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 368 302 - 1 vastutvaguNa 1OO vIryaguNa 171 vikArI bhAvanI svataMtratA 367 vikArabhAva ( rAgAdi) ahetuka-sahetuka vikAra jIvathI mAno to svabhAva thaI jAya mATe rAgAdi karmakRta che? 372 vaikriyika zarIra 26) vaibhAvika zakti 181 vaibhAvika zakti uparathI zuM samajavuM? 182 vinaya mithyAtva viparIta mithyAtva 302 vizeSa guNo 79-147 vizva vizva AkhuM traNa padArthamAM samAI jAya che to te traNa zuM? 64 vyavahArakALa 25 vyaya 61-237-418 vyakta-avyaktanA bheda 277 vyaMjanaparyAya 213-14 vyaMjanaparyAyanA prazno 285 thI 291 vyaMjanaparyAya asamAna ane arthaparyAya samAna kone? 23) vyaMjana ane arthaparyAya trikALa zuddha kone? 231 vyaMjanAvagraha arthAvagraha 275-76 vyApya-vyApakabhAva ra63 (za) zarIra keTalAM 258 zabda AkAzano guNa che? 296 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zabda icchAthI bolAya che? 297 athavA yoganA kAraNe vANI khare che? 298 zarIranI kriyAthI mokSamArga mAnanAra kayA abhAvane bhUle che? 342 zuM karmathI jIvane rAgAdi che? 371 (zra) zraddhA (samyatva) guNa 165 zrutajJAna 161 (sa) sakalacAritra 281 skaMdha 9, 2pa0-para samartha kAraNa 419 samyagdaSTinA zubhabhAva paraMparAe kAraNa che? 429 samyagdaSTi narakamAM 414 samudraghAta 43 samAna AkAravALA dravyo 225 saMkhyA apekSAe dravya-guNa-paryAya sarakhAvo 74 saMpradAna 3pa0 saMzaya mithyAtva 30ra saMhAra 418 sahakArI kAraNa 422-24 sAkSAt kAraNa-paraMparA kAraNa sAmAnya guNa 78, 91 sAmAnya guNonuM kSetra moTuM ke vizeSanuM? sAmAnya ane vizeSa guNomAM prathama koNa? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 91 CO 421 229 233 268 283 206 167 101 224 sAmAnya guNa keTalA? sAmAnya guNa kayA dravyamAM na hoya? sAdhakatama kAraNa sAdi-anaMta svabhAvaparyAya sAdi-sAMta svabhAvaarthaparyAya ane svabhAva- vyaMjanaparyAya eka sAthe kone zuddha thAya? sAMvyAvahArika pratyakSa sUrya-vimAna sUkSmatva pratijIvI guNa sukhaguNa siddha bhagavAna tatya thayA to have temanuM zuM kArya che? siddha dazAmAM jIvano AkAra kevo? siddha bhagavaMto moTA AkAravALA vadhu sukhI haze? siddha bhagavAna dharmAstikAyanA abhAvanA kAraNe lokAgrathI upara jatA nathI ? sonAnA piMDamAMthI mugaTa thayo temAM kyo guNa kAraNa? sthira dravyone adharmAstikAya nimitta che? svabhAva gata na rahe temAM kyo guNa kAraNa? sva-para catuSTaya svarUpAcaraNacAritra svabhAvaarthaparyAya svabhAvavyaMjanaparyAya smRti sauthI moTo AkAra, sauthI nAno ane tenI vaccenA AkAravALA kayA dravyo ? 234 170 139 192 145 308 279 219 215 269 226 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zrI jaina siddhAMta praznottaramAlA maMgalAcaraNa Namo arahaMtANaM, Namo siddhANaM, Namo aairiyaannN| Namo uvajjhAyANaM, Namo loe savvasAhUNaM / / maMgalaM bhagavAn vIro, maMgalaM gautamo gnnii| maMgalaM kundakundAryo, jainadharmo'stu mNglm|| AtmA jJAnaM svayaM jJAnaM, jJAnAdanyat karoti kim| parabhAvasya kartAtmA, moho'yaM vyvhaarinnaam|| ajJAnatimirAndhAnAm , jnyaanaanyjnshlaakyaa| cakSurunmIlitaM yena, tasmai zrIgurave nmH|| Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prakaraNa paheluM 1. dravya adhikAra prazna 1 - vizva kone kahe che? uttara. - cha dravyonA samUhane vizva kahe che. pra. 2- dravya kone kahe che? u. guNonA samUhane dravya kahe che. pra. 3-guNa kone kahe che? u. dravyanA pUrA bhAgamAM ane tenI sarva hAlatomAM je rahe tene guNa kahe che. pra. 4-cha dravyonAM nAma zuM? u. jIva, pudgala, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza ane kALa. pra. 5-jIva dravya kone kahe che? u. jemAM cetanA arthAt jJAnadarzanarUpa zakti hoya tene jIva dravya kahe che. vizva samasta padArtho-dravya-guNa-paryAya. ( zrI pravacanasAra-gAthA 124nI kuTanoTa) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (3) pra. 6. -pudgala dravya kone kahe che? u. jemAM sparza, rasa, gaMdha ane varNae guNa hoya tene pudgala ' kahe che. pra. 7-pugalanA keTalA bheda che? u. be bheda che-eka paramANu ane bIjA skaMdha. pra. 8-paramANu kone kahe che ? u. jeno bIjo bhAga thaI zake nahi evA sauthI nAnAmAM nAnA pudgalane paramANu kahe che. pra. 9-skaMdha kone kahe che? u. be athavA bethI vadhAre paramANuonA baMdhane skaMdha kahe che. pra. 10-dharmadravya kone kahe che? u. je svayaM gamana karatAM jIva ane pugalone gamana karavAmAM nimitta hoya tene dharmadravya kahe che; jema svayaM gamana karatI mAchalIne gamana karavAmAM pANI. pra. 11-adharmadravya kone kahe che? u. svayaM gatipUrvaka sthitirUpa pariNamelA jIva ane * pudgala zabdano nirukti artha - pudgala-pUranti niyatti ti puna: I (jai. si. darpaNa ) je pUre-bhegA thAya ane chUTA paDe te pudgala. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (4) puddagalane sthira rahevAmAM je nimitta hoya tene adharmadravya kahe che; jema musApharane sthira rahevAmAM vRkSanI chAyA. pra. 12-adharmadravyanI vyAkhyAmAM 'gatipUrvaka sthiti' kare tene adharmadravya nimitta kahela che; temAM gatipUrvaka zabdo kADhI nAkhavAmAM Ave to zo doSa Ave ? u. gatipUrvaka sthiti kare evA jIva-puddagalane ja adharmadravya sthitimAM nimitta che evI maryAdA na rahetAM sadAya sthira rahenArAM dharmAstikAya, AkAza ane kALa dravyone paNa sthitimAM adharmadravyanuM nimittapaNuM AvI paDe. pra. 13-AkAzadravya kone kahe che? u. je jIvAdika pAMca dravyone rahevAne sthAna Ape che tene AkAzadravya kahe che. pra. 14-AkAzanA keTalA bheda che? u. AkAza eka ja akhaMDa dravya che; paNa dharma-adharmadravya temAM hovAthI ( AkAzanA ) be bheda che-lokAkAza ane alokAkAza. jo dharma-adharma dravya lokamAM na hota to loka-aloka evA bheda ja na thAta. (paMcAstikAya gAthA 87nI TIkA ) pra. 15-lokAkAza kone kahe che? u. jemAM jIvAdika sarva dravya hoya che tene lokAkAza kahe che. arthAt jyAMsudhI jIva, puddagala, dharma, adharma ane Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (5) kALa e pAMca dravya che, tyAM sudhInA AkAzane lokAkAza kahyuM che. pra. 16-alokAkAza kone kahe che? u. lokAkAzanI bahAranA anaMta AkAzane alokAkAza kahe che. pra. 17-lokAkAza ane alokAkAza e bannenA raMgamAM zo phera? ane bannemAM koNa moTuM? u. AkAza dravya arUpI hovAthI tene raMga hoya nahi. AkAza eka akhaMDa dravya che. jeTalA bhAgamAM cha dravyono samUha che teTalA bhAgane lokAkAza kahevAya che. te nAno bhAga che ane bAkInuM cotarapha alokAkAza che te lokAkAzathI anaMtagaNuM moTuM che. pra. 18-alokAkAzamAM keTalAM dravyo che ane tenA pariNamanamAM konuM nimitta che? u. alokAkAzamAM AkAza sivAya bIjA koI dravyo nathI. AkhA AkAza dravyanA pariNamanamAM lokAkAzamAM rahelA kAlANu dravyo nimitta che. pra. 19-eka AkAzapradezamAM eka ja jAtanAM ja be dravyo kadI sAthe na rahe, te dravyanuM nAma zuM? u. kAlANa dravya; kemake dareka kAlANu dravya lokAkAzanA * je sparza, rasa, gaMdha ane varNa rahita hoya te arUpI. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (6) eka eka pradeze ratnanI rAzi samAna eka eka bhinna bhinna ja rahe che. pra. 20-eka paramANu jevaDuM bIjuM koi nAnuM dravya che? u. hA; kAlANa, kemake paramANu ane kAlANu ekapradezI dravya che. pra. 21-pradeza kone kahe che? u. eka pudgala paramANu, AkAzanI jeTalI jagyAne roke teTalA bhAgane pradeza kahe che. te eka pradezavaDe badhAMya dravyonA kSetranuM mApa nakkI karavAmAM Ave che. pra. rara-kAladravya kone kahe che? u. potapotAnI avasthArUpe svayaM pariNamatA jIvAdika dravyone pariNamanamAM je nimitta hoya tene kAladravya kahe che; jema kuMbhAranA cAkane ghUmavAmAM loDhAnI khIlI. pra. 23-kAlanA keTalA bheda che? u. be bheda che:- nizcayakAla ane vyavahArakAla. pra. 24-nizcayakAla kone kahe che? u. kAladravyane nizcayakAla kahe che. lokAkAzanA jeTalA pradezo che teTalAM ja kAladravyo che ane lokAkAzanA eka eka pradeza upara eka eka kAladravya (kAlANa) sthita che. pra. 25-vyavahArakAla kone kahe che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates u. samaya, pala, ghaDI, divasa, mahinA, varSa vagere kALadravyanA paryAyone vyavahArakAla kahe che. pra. 26-jIvAdika dravya keTalAM keTalAM che? ane teo kayAM AvelAM che? u. jIvadravya anaMta che ane te saMpUrNa lokAkAzamAM bharelAM che. jIvadravyathI anaMtaguNA adhika pudgala dravyo che ane te saMpUrNa lokAkAzamAM bharelAM che. dharma ane adharma dravya eka eka che ane te saMpUrNa lokamAM vyApta che. AkAzadravya eka che ane te loka tathA alokamAM vyApta che. kAladravya asaMkhyAta che ane te lokAkAzamAM (dareka pradeze eka eka evI rIte) vyAsa che. pra. 27-astikAya kone kahe che? u. bahupradezI dravyane astikAya kahe che. pra. 28-keTalAM dravyo astikAya che? u. jIva, pudgala, dharma, adharma ane AkAza-e pAMca dravyo "astikAya che. pra. 29-kAladravya astikAya kema nathI? u. kAladravya eka pradezI che, tethI te astikAya nathI. pra. 30-pugala paramANu paNa eka pradezI che, to te astikAya kevI rIte che? che. jo ke pugala paramANu ekapradezI che, paNa enAmAM Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (8) skaMdharUpa banI bahupradezI thavAnI zakti che; tethI upacArathI tene astikAya kahevAmAM Ave che. pra. 31-jIvAdi cha dravyomAM be bheda kaI rIte pADazo? u. (1) jIva, ajIva; (2) rUpI, arUpI (3) kriyAvatI zakti ane bhAvavatI zaktivALA. (4) bahupradezI ane ekapradezI. pra. 3ra-ajIva dravyo kayA? u. pudgala, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza ane kAla. pra. 33-rUpI eTale zuM? ane arUpI eTale zuM? u. je sparza, rasa, gaMdha ane varNa sahita hoya te rUpI ane tenAthI je rahita hoya te arUpI. pra. 34-cha dravyomAM rUpI koNa ane arUpI koNa? u eka pudgala dravya rUpI che; bAkInA pAMca dravyo arUpI che. pra. 35-AtmAne pradezarUpa asaMkhya avayavo mAnavAthI tenA khaMDa thAya ke nahi? u. nA; kAraNa ke AtmA kSetradvArA akhaMDita hovAnA kAraNathI tenA khaMDa thaI zake nahi. (paMcAdhyAyI bhA. 1-gAthA 414) pra. 36-jIva, pudgala, AkAza ane kAlane be be bhedamAM mUko. * juo prazna-para. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (9). u. (1) jIva-saMsArI ane siddha. (2) pudgala-paramANu ane skaMdha. (3) AkAza-lokAkAza ane alokAkAza. (4) kALa-nizcaya kALa ne vyavahAra kALa. pra. 37-jagatamAM kSetra apekSAe sauthI moTuM dravya koNa? u. AkAza dravya. pra. 38-AtmA (jIva) ne zarIra hoya? hoya to kevuM hoya? u. nitya caitanyamya anaMta guNono samUha (zraddhA, jJAna, cAritra, sukhAdi guNono samAja ) te AtmAnuM vAstavika zarIra che. tethI AtmAne jJAna zarIrI kahe che. saMyogarUpa je jaDa zarIra che te kharekhara AtmAnuM zarIra nathI, paNa pudgalanuM che ane tethI jaDa zarIrane pudgalAstikAya kahela che. pra. 39-AtmAne avayava hoya? hoya to kevo hoya ? u. (1) dareka AtmAne tenA jJAnAdi anaMta guNo che ane dareka guNa paramArtha AtmAno avayava che, AtmA te avayavI che. (2) kSetra apekSAe dareka AtmAne potAnA akhaMDa asaMkhya pradeza che. temAMno eka eka pradeza AtmAno avayava che, paNa jaDa zarIranA hAtha, paga vagere jIvanA avayavo nathI. te jaDa zarIranA ja avayavo che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (10) pra. 40-A uparathI siddhAMta zuM samajavo? u. (1) jIva sadAya arUpI hovAthI tenA avayava paNa sadA arUpI ja che, tethI koI kALe nizcayathI ke vyavahArathI hAtha, paga vagerene calAvavA, sthira rAkhavA Adi para dravyanI koI avasthA jIva karI zakato nathI-ema nirNaya karavo. Ama padArthonI svataMtratAno nirNaya kare to ja jIva parathI bhedavijJAna karIne jJAtAsvabhAvanI zraddhA karI zake ane jJAtApaNe rahI zake. (2) zAstramAM AtmAne vyavahAre zarIrAdinA kartApaNAnuM kathana Ave che. teno artha- "ema nathI paNa nimittanI apekSAe A upacAra karyo che" ema samajavuM. (mokSamArga prakAzaka-pR. 256) (3) nimittanI mukhyatAthI kathana Ave che paNa nimittanI mukhyatAthI kArya thatuM nathI-ema vyavahAra kathanano abhiprAya jANavo. pra. 41-kayA dravyane keTalA pradeza che? u. jIva, dharma, adharma ane lokAkAzane asaMkhyAta pradeza che; pudagalane saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMta-e pramANe traNe prakAranA pradeza che; kAladravya ane pudgala paramANu ekapradeza che. AkAza anaMtapradezI che. pra. 42-pratyeka jIva keTalo moTo che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (11). u. pratyeka jIva pradezanI saMkhyA apekSAe lokAkAzanI barobara asaMkhya pradezavALo che, paraMtu saMkoca-vistAranA kAraNe te potAnA zarIra pramANa che, ane mukta jIva chellA zarIrapramANa, paNa te zarIrathI kiMcit nyUna AkAre hoya che. pra. 43-lokAkAzanI barobara koNa jIva hoya che? u. mokSa javA pahelAM kevala *samudyAta karavAvALo jIva lokAkAzanI barobara moTo hoya che. pra. 44-jIvadravya kayA kSetre kadI na jAya? ane tenuM kAraNa zuM? u. te alokAkAzamAM na jAya, kAraNa ke te lokanuM dravya che. pra. 45-eka jIva thoDAmAM thoDI jagyA roke to lokAkAzanA keTalA pradeza roke? u. jIvanI jaghanya avagAhanA paNa asaMkhya pradezamAM ja hoya. jIvanI saMkhyAta ke ekapradezI avagAhanA kadI paNa na hoya. pra. 46-AkAzane avagAhanamAM koNa nimitta che? u. pote potAne ja avagAhanamAM nimitta che. pra. 47-kAladravya asaMkhya che tene pariNamanamAM koNa nimitta che? * mUla zarIrane choDyA sivAya AtmAnA pradezonuM bahAra nIkaLavuM tene samuddAta kahe che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (12) u. te pote potAne ja pariNamanamAM nimitta che, pra. 48-lokAkAzanI hada batAvanArAM kayAM dravyo che? u. dharmAstikAya ane adharmAstikAya. pra. 49-badhAM dravyone cetana, acetana (jaDa)-ema be vibhAgamAM mUko. u. cetana phakta jIva che ane bAkInAM pAMca dravyo acetana (jaDa) che. pra. 50-arUpI ane acetana evAM keTalAM dravyo che? u. cAra che- dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza ane kAla. pra. 51-AkAzanA eka pradezamAM keTalAM paramANu chUTA tathA keTalA skaMdho rahI zake ? u. (1) AkAzanA eka pradezamAM sarva paramANuone sthAna devAnuM sAmarthya che. (2) sarva paramANu tathA sUkSma skaMdhone avakAza devAmAM te eka pradeza samartha che. (bRhad dravyasaMgraha, gAthA 27 ane tenI TIkA) pra. para-cha dravyomAM kSetramaMtararUpa * kriyAvatI-zaktivALA * jIva ane pulamAM kriyAvatI zakti nAmano guNa nitya che. te zaktinA kAraNe te banne dravyo te samayanI yogyatAnusAra svataH gamana kare che yA sthira rahe che. koI dravya (jIva yA pudgala) ekabIjAne gamana yA sthira karAvI zakatuM nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (13) keTalAM ane pariNamanarUpa bhAvavatI-zaktivALAM keTalAM dravyo che? u. jIva ane pugala-e be dravyo kSetrAntara karavAnI zaktivALAM hovAthI teo kriyAvatI-zaktivALAM che; ane chae dravyo, niraMtara pariNamanazIla hovAthI, bhAvavatI zaktivALAM che. pra. pa3-anaMta pudgala paramANuo tathA sUkSma skaMdho lokAkAzanA eka pradezamAM avagAhanA pAme-eka pradezane roke, to eka bIjAne bAdhA thAya ke nahi? u. nA sarva padArthone eka ja kALamAM avakAza-dAna devAno asAdhAraNa guNa AkAzano che tathA bIjA sUkSma padArthamAM paNa avakAzadAna devAno guNa che. eka AkAzapradezamAM amaryAdita avakAzadAnazakti che. pra. 54-evAM kyA dravyo che ke je mAtra kiyAvatI-zaktivALAM dravyo hoya temane ja nimitta thAya? u. jIva ane pudagala dravyo ja kriyAvatI zaktivALAM, gati karanArA ane gatipUrvaka sthira thanArA dravyo che, temane dharmAstikAya ane adharmAstikAya anukrame nimitta che. pra. 55-dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe anaMtapaNe konI konI saMkhyA vadhAre che te batAvo. u. (1) dravya apekSAe pudgala paramANu dravyonI saMkhyA Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (14) sauthI moTI che. temanI saMkhyA anaMtajIvarAzithI anaMtAnaMtaguNI che. (2) kSetra apekSAe trikAlavartI samayonI saMkhyAthI anaMtaguNI saMkhyA AkAzadravyanA pradezonI che, tethI kSetra apekSAe AkAzadravya sauthI moTuM che. (3) kALa apekSAe dareka dravyanA svakALarUpa anAdi anaMta paryAyo pudgala dravyanI saMkhyAthI anaMta guNI che. te kALa apekSAe anaMta che; athavA bhUtakALanA anaMta samaya karatAM bhaviSyakALanA samayonI saMkhyA anaMtaguNI vadhAre che. (4) bhAva apekSAe jIvadravyanA jJAnaguNanA eka samayanA kevaLajJAna paryAyanA avibhAga pratidonI saMkhyA sauthI anaMtaguNI che; te bhAva apekSAe anaMta che. pra. pa6-A uparathI zuM samajavuM? u. kevaLajJAnamAM trikAlavartI sarva padArthonuM saMpUrNa svarUpa pratyeka samayamAM sarva prakAre yugapat (eka sAthe) spaSTa jaNAya che. evI kevaLajJAnanI aciMtya apAra zakti che, ane dareka AtmAno zaktipaNe evo ja svabhAva che. pra. 57-"artha kone kahe che? u. dravyo, guNo ane temanA paryAyone "artha" nAmathI kahyA che. temAM, guNa-paryAyono AtmA dravya che Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (15) (arthAta guNo ane paryAyonuM svarUpa-satva dravya ja che, teo bhinna vastu nathI) ema jinendrano upadeza che. (pravacanasAra gA. 87) 'da' dhAtumAMthI "artha" zabda banyo che; "' eTale pAmavuM, prApta karavuM, pahoMcavuM, javuM. "artha " eTale je pAme-prApta kare pahoMce che, athavA jene pamAya prApta karAya-pahoMcAya te. jeo guNone ane paryAyone pAme-prApta kare-pahoMce che athavA jeo guNo ane paryAyovaDe pamAya-prApta karAyapahoMcAya che evA "artho ' te dravyo che, jeo dravyone Azraya tarIke pAne-prApta kare-pahoMce che athavA jeo AzrayabhUta dravyovaDe pamAya-prApta karAya-pahoMcAya che evA artho te guNo che, jeo dravyone kramapariNAmathI pAme-prApta kare- pahoMce che athavA jeo dravyovaDe kamapariNAmathI (krame thatA pariNAmathI) pamAya-prApta karAya-pahoMcAya evA artho te paryAyo che. (pravacanasAra gA. 87 nI TIkA) pra. 58-upara kahela "arthanI" vyavasthA uparathI saMkSepamAM zuM samajavuM? u. artho (padArtho) eTale dravyo, guNo ane paryAyo, e sivAya vizvamAM bIjuM kAMI nathI. vaLI e traNamAM, guNo ane paryAyono AtmA (temanuM sarvasva ) dravya ja che. Ama hovAthI koi dravyanA guNo ane paryAyo anya dravyanA guNo ane paryAyorUpa aMze paNa thatA Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (16) nathI, sarva dravyo potapotAnA guNa-paryAyomAM rahe che-AvI padArthonI sthiti mohakSayanA nimittabhUta pavitra jinazAstromAM kahI che. (pravacanasAra gAthA 87no bhAvArtha). pra. paTa-lokAkAzamAM asaMkhyAta ja pradezo che, to temAM anaMta pradezavALA pudgala dravya tathA bIjA dravyo paNa zI rIte rahI zake ? u. "pudgala dravyamAM be prakAranuM pariNamana thAya che-eka sUkSma, bIjAM sthUla, jyAre tenuM sUkSma pariNamana thAya che tyAre lokAkAzanA eka pradezamAM paNa anaMta pradezavALo pudgala skaMdha rahI zake che. vaLI badhAM dravyomAM eka bIjAne avagAhana devAnuM sAmarthya che, tethI alpa kSetramAM ja samasta dravyone rahevAmAM kAMI bAdhA thatI nathI. AkAzamAM badhA dravyone ekI sAthe sthAnadAna devAnuM sAmarthya che, tethI eka pradezamAM anaMtAnaMta paramANu rahI zake che; jema oraDAmAM eka dIvAno prakAza rahI zake che ane te ja oraDAmAM teTalA ja vistAramAM pacAsa dIvAno prakAza rahI zake che tema." (mokSazAstragu. AvRtti. a. 5. sU. 10nI TIkA) pra. 60-dravyanuM lakSaNa zuM? u. 1-dravyanekSaNam (mokSazAstra-a. 5, sU. 29). artha - dravyanuM lakSaNa sat (astitva) che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (17) vizeSArtha - che" paNuM (astitva) jene hoya te dravya che. astitva guNa dvArA "dravya" ne oLakhI zakAya che, mATe A sUtramAM "sa" ne dravyanuM lakSaNa kahyuM che, jene jene astitva hoya te te dravya che-ema A sUtra pratipAdana kare che. sAmAnya guNomAM "sat' (astitva) mukhya che, kAraNa ke tenA vaDe dravyanuM hovApaNuM nakkI thAya che. jo dravya hoya to ja bIjA guNo hoi zake, mATe "sat' ne ahIM dravyanuM lakSaNa kahyuM che. dravya sat che. mATe te potAthI che ema "sa' lakSaNa kahevAthI siddha thayuM. teno artha e thayo ke te svapaNe che ane parapaNe nathI. ema anekAMta" siddhAMtathI A sutra jaNAve che ke eka dravya pote potAnuM badhuM karI zake paNa bIjA dravyanuM kadI kAMI karI zake nahi. dareka dravya "sata' lakSaNavALuM che, tethI te svataHsiddha che. te koinI apekSA rAkhatuM nathI. te svataMtra che. (jAo, gu. mokSazAstra pA. 442, 444) 2. eka dravyamAM guNonA pariNamanarUpa arthaparyAyo tathA dravyanA AkArAdi pariNamanarUpa vyaMjanaparyAyo, bhUta, vartamAna ane bhaviSya saMbaMdhI jeTalA mAtra che teTalA mAtrane dravya jANavuM kemake dravya tenAthI juduM nathI. sarva paryAyono samUhuM te dravya che. (gommasAra jIvakAMDa nAno gAthA pa81). Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (18) pra. 61. satanuM lakSaNa zuM? u. 1. utpAvyayabrovyayu$ sa ! (mokSazAstra-a. 5. sU. 30) arthaH je utpAda-vyaya-dhrauvya sahita hoya te sat che. utpAdaH- dravyamAM navIna paryAyanI utpattine utpAda kahe che; jema ke- mATImAMthI ghaDAno utpAda. vyayaH- pUrva paryAyanA nAzane vyaya kahe che; jema ghaTaparyAyano utpAda thatAM mATInA piMDaparyAyano vyaya. dhrauvya - bane paryAyomAM (utpAda ane vyayamAM) dravyanuM sadazatArUpa kAyama rahevuM tene dhrauvya kahe che; jema ke piMDa ane ghaDAnA paryAyamAM mATInuM kAyama TakI rahevuM. 2. dravyanuM lakSaNa sat che; mATe utpAda, vyaya ane dhrauvya e traNethI yukta sat ja dravyanuM lakSaNa che. e traNethI yugapa (eka ja samaye) yukta mAnavAthI ja sat siddha thAya che. vastu svataHsiddha che. te ja pramANe e svata: pariNamanazIla paNa che; tethI ahIM e sat niyamathI utpAda-vyaya dhrauvyasvarUpa che. (jAo, paMcAdhyAyI bhA. 1lo. gA. 86, 89) 3. "pratyeka padArthamAM pUrva paryAyano nAza thaine ja navIna paryAyano utpAda thAya che, paNa ema hovA chatAM te potAnI (pravAharUpa) dhArAne choDato nathI. ethI jJAta thAya che ke padArtha utpAdAdi trayAtmaka che; paNa ahIM e utpAda ane vyayane bhinna kAlavartI na letAM eka kAlavartI (eka samayavartI) ja levAM joie, kAraNa ke pUrva paryAyanA vyayano Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (19) je samaya che te ja navIna paryAyanA utpAdano samaya che. dUdhano vinAza ane dahIMno utpAda bhinna kAlavartI nathI. A pramANe utpAda ane vyaya ekakAlavartI siddha thatAM sat yugapaTTa utpAdAdi trayAtmaka siddha thAya che." (5. phUlacaMdajI saMpAdita-paMcAdhyAyI-prathama adhyAya, pAnuM 21, gA. 85 thI 96 no vizeSArtha) 4. dareka dravya sadAya svabhAvamAM rahe che tethI "satya" che. te svabhAva utpAda-vyaya-dhrauvyasvarUpa pariNAma che. jema dravyanA vistArano nAnAmAM nAno aMza te pradeza che, tema dravyanA pravAhano nAnAmAM nAno aMza te pariNAma che. dareka pariNAma sva-kALamAM potAnA rUpe Upaje che, pUrva rUpathI nAza pAme che ane sarva pariNAmomAM eka pravAhapaNuM hovAthI dareka pariNAma utpAda-vinAza vinAno ekarUpa-dhruva rahe che. vaLI utpAda-vyaya-dhrauvyamAM samayabheda nathI, traNe ya eka ja samaye che. AvA utpAda-vyaya-dhrauvyAtmaka pariNAmonI paraMparAmAM dravya svabhAvathI ja sadAya rahetuM hovAthI dravya pote paNa, motInA hAranI mAphaka, utpAda vyaya-dhrauvyAtmaka che." ( zrI pravacanasAra-pA. 99no bhAvArtha) 5. "bIja, aMkura ane vRkSatva e vRkSanA aMzo che. bIjano nAza, aMkurano utpAda ane vRkSatvanuM dhrauvya (dhruvapaNuM ) traNe ekI sAthe che. A rIte nAza bIjane Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (20) Azrita che, utpAda aMkurane Azrita che ane dhrauvya vRkSatvane Azrita che; nAza-utpAda-dhrauvya, bIja-aMkura-vRkSatvathI bhinna padArtharUpa nathI. vaLI bIja-aMkura-vRkSatva paNa vRkSathI bhinna padArtharUpa nathI, mATe A badhAMya, eka vRkSa ja che. e ja pramANe naSTa thato bhAva, Upajato bhAva ane Takato bhAva-e dravyanA aMzo che. naSTa thatA bhAvano nAza, UpajatA bhAvano utpAda ne TakatA bhAvanuM dhrauvya ekI sAthe che. A rIte nAza naSTa thatA bhAvane Azrita che, utpAda UpajatA bhAvane Azrita che ane dhrauvya TakatA bhAvane Azrita che; nAzautpAda-dhrauvya, te bhAvothI bhinna padArtha rUpa nathI. vaLI te bhAvo paNa dravyathI bhinna padArtharUpa nathI, mATe A badhAMya, eka dravya ja che." (zrI pravacanasAra-gA. 101 no bhAvArtha). 6. "A sUtramAM sanuM anekAntapaNe batAvyuM che. jo ke trikALa apekSAe sat "dhruva' che topaNa samaye samaye navo paryAya utpanna thAya che ane nAno paryAya vyaya pAme che eTale ke dravyamAM samAI jAya che, vartamAnakALanI apekSAe abhAvarUpa thAya che. A rIte kathaMcit nityapaNuM ane kathaMcit anityapaNuM te dravyanuM anekAMtapaNuM che. " (gu. mokSazAstra-a. 5. sU. 30 nI TIkA) 7. "A sUtramAM paryAyanuM paNa anekAMtapaNuM batAvyuM che. utpAda te atirUpa paryAya che ane vyaya te nAsirUpa paryAya che. potAno paryAya potAthI thAya ane parathI thAya Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (21) nahi ema "utpAda' thI batAvyuM. potAnA paryAyanI nAstiabhAva paNa potAthI ja thAya che, parathI thAya nahi. " dareka dravyano utpAda ane vyaya svataMtra te te dravyathI che."--ema jaNAvI dravya, guNa tathA paryAyanI svataMtratA jAhera karI-paranuM asahAyakapaNuM jaNAvyuM." (gu mo. zAstra-a. 5. sU. 30 nI TIkA) 8. "dharma (zuddhatA) AtmAmAM dravyarUpe trikALa bharapUra che; anAdithI jIvane paryAyarUpe dharma pragaTa thayo nathI, paNa jIva jyAre paryAyamAM dharma vyakta kare tyAre te vyakta thAya che. ema utpAda' zabda vAparI batAvyuM ane te ja vakhate vikArano vyaya thAya che-ema "vyaya" zabda vAparI batAvyuM. e avikArI bhAva pragaTa thavAno ane vikArI bhAva javAno lAbha trikALa TakanAra evA dhruva dravyane prApta thAya che ema "dhrauvya' zabda chello mUkI batAvyuM." (gu. mA. zAstra-a. 5, sU. 30nI TIkA) pra. 6ra-sata, utpAda-vyaya-dhrauvyarUpa trayAtmaka che. e kathanamAM AdhyAtmika rahasya zuM raheluM che? u. "dareka dravya eka samayamAM potAnA utpAda-vyaya-dhruvarUpa trisvabhAvane sparze che; te ja vakhate nimitto hovA chatAM, dravya temane sparzatuM nathI. samyagdarzana thayuM tyAM, te samyagdarzananA utpAdana, mithyAtvanA vyayane ane zraddhApaNe potAnI dhruvatAne AtmA sparze che. paNa samyakatvanAM nimittabhUta evAM deva, guru ke zAstrane Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (22) AtmA sparzato nathI, te to judA svabhAvavALA padArtho che. samyagdarzananI utpatti, mithyAtvano vyaya tathA zraddhApaNAnI saLaMgatArUpa dhruvatA-e traNeya AtmAmAM ja samAya che, paNa te sivAyanAM je bAhya nimitto che teo AtmAmAM samAtAM nathI. samaye samaye utpAda-vyaya- dhruvatArUpa potAno svabhAva che; te svabhAvane ja dareka dravya sparze che eTale potAnA svabhAvapaNe ja varte che, paNa para dravyane kAraNe koinA utpAda-vyaya-dhruvatA nathI. paradravya paNa tenA potAnA ja utpAda-vyaya-dhruva svabhAvamAM anAdi-anaMta varte che, ne A AtmA paNa potAnA utpAda-vyaya-dhruva svabhAvamAM ja anAdi-anaMta varte che, eTale AvuM samajanAra jJAnIne potAnA AtmAnA utpAda-vyaya-dhruvatA sivAya bahAramAM kiMcit paNa kArya potAnuM bhAsatuM nathI, eTale utpAda-vyaya- dhruvasvarUpa je potAno AtmA tenA Azraye nirmaLatAno ja utpAda thato jAya che, malinatAno vyaya thato jAya che ne dhruvatAnuM avalaMbana rahyA ja kare cheAnuM nAma dharma che. ajIva dravya paNa potAnA utpAda-vyaya-dhUvarUpa trisvabhAvane ja sparze che, parane te sparzatuM nathI; jema ke mATInA piMDamAMthI ghaDo thayo; tyAM piMDa avasthAnA vyayane, ghaTa avasthAnA utpAdana tathA mATIpaNAnI dhruvatAne te mATI sparze Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (23) che, paNa kuMbhArane, cAkane, dorIne ke bIjA koI para dravyane te mATI sparzatI nathI, ane kuMbhAra paNa hAthanA halanacalanarUpa potAnI avasthAno je utpAda thayo te utpAdane sparze che, paNa potAthI bahAra evA ghaDAne te kuMbhAra sparzato nathI. jagatamAM ke dravyo eka ja kSetre rahelAM hovA chatAM koi dravya bIjA dravyanA svabhAvane sparzatuM nathI, potapotAnA utpAda-vyaya-dhruvatArUpa svabhAvamAM ja dareka dravya varte che eTale potAnA svabhAvane ja te sparze che. juo, A sarvajJadave kaheluM vItarAgI bhedajJAna! nimitta-upAdAnano khulAso paNa AmAM AvI jAya che. upAdAna ane nimitta e banne padArtho eka sAthe vartatA hovA chatAM upAdAnarUpa padArtha potAnA utpAdavyaya-dhruvatArUpa svabhAvane ja sparze che, nimittane te jarA paNa sparzato nathI; temaja nimittabhUta padArtha paNa tenA potAnA utpAda-vyaya-dhruvatArUpa svabhAvane ja sparze che, upAdAnane te jarA paNa sparzatuM nathI. upAdAna ane nimitta-banne judAdA potapotAnA svabhAvamAM ja varte che. aho! padArthono A eka utpAda-vyaya-dhruvasvabhAva barAbara oLakhe to bhedajJAna thaIne sva-dravyanA ja Azraye nirmaLa paryAyano utpAda thAya ne malinatAno vyaya thAya. tenuM nAma dharma che, ne te ja sarvajJa bhagavAnanA sarva upadezanuM tAtparya che.' (vIra saM. 2481, Aso mAsano "Atmadharma' no aMka (pAnA 301-30ramAMthI uddadhRta) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (24) pra. 63-dravyanuM bIjI rIte zuM lakSaNa che? u. 1. gukhaparyayavat dravyanA (mo. zAstra a. 5, sU. 38) artha- dravya guNaparyAyavALuM che. 2-Aparyayasamu vAyo dravyam (paMcAdhyAyI bhA. 1, gA. 72) artha:- guNa tathA paryAyono samudAya (samUha) te dravya. 3. guNamuvAyo dravyam (paMcA. bhA-1, gA. 73) artha- guNono samudAya te dravya. 4. samANaparyAyo dravyam (paMcA. bhA-1, gA. 73) artha- samaguNa paryAyone (yugapat saMpUrNa guNa-paryAyone ja) dravya kahe che. spaSTArtha:- deza, dezAMza, guNa ane guNAMzarUpa svacatuSTayane ja eka sAthe eka zabda dvArA dravya kahe che. bheda vivekSAthI dravyanuM svarUpa samajAvavA mATe svacatuSTayanuM nirUpaNa karyuM che, tene ja abheda-vivakSAthI eka zabdamAM "dravya ' kahevAmAM Ave che. e ja samaguNaparyAya" zabdano khulAso che. (paMcA. bhA-1, gA. 74, gu. AvRtti) 5-"dravyatvayov dravyam" arthAt dravyatvanA saMbaMdhathI dravya che. e paNa pramANa che. kaI rIte? guNaparyAyone dravyo vagara dravya na *deza-dravya; dezAMza-kSetra; guNa-bhAva; guNAMza paryAyakALa. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (25) hoya, tethI dravavApaNuM dravyatvaguNathI che; (dravya pote) dravIne guNa-paryAyamAM vyApIne tene pragaTa kare che, tethI guNaparyAyanuM pragaTa karavApaNuM dravyatvaguNathI che. mATe dravyatva (guNa) nI vivakSAthI 'dravyatyayor dravyam'-dravyatvanA saMbaMdhathI dravya che.dravya, guNa- paryAyone drave che, guNaparyAyo, dravyane drave che, tethI teo "dravya" evuM nAma pAme che....potAnA svabhAvarUpe dravya svata: pariName che tethI (te) svataH siddha kahevAya che. [ A rIte "sattA" , "guNaparyAyavALuM', "guNonA samudAya' "dravyatvano saMbaMdha" vagere lakSaNo pramANa che. temAMthI koI ekane jyAre mukhya karIne kahevAmAM Ave tyAre bAkInAM lakSaNo paNa temAM garbhitapaNe AvI ja jAya che ema jANavuM.] (cidra vilAsa-gu. AvRtti, pAnuM 3). vizeSArtha (1) "ahIM mukhyatAthI dravyanAM lakSaNano vicAra karavAmAM Avyo che. ema karatAM graMthakAre vividha AcAryonA abhiprAya anusAra traNa lakSaNo kahyAM, prathama lakSaNamAM dravyane guNa-paryAyavALuM batAvyuM che; vAta e che ke pratyeka dravya, ananta guNonA ane kramathI thavAvALA temanA paryAyono piMDamAtra che. eno artha e che ke jenAthI dhArAmAM (pravAhamAM) ekarUpatA banI rahe che te guNa che ane jethI temAM bheda pratIta thAya che te paryAya che. jIvamAM jJAnanI dhArAno Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (26) viccheda kadI thato nathI. tethI jJAna e guNa che; paNa koika vAra te matijJAnarUpa thAya che ane koikavAra anyarUpa thAya che, mATe matijJAna Adi tenA paryAyo che. dravya sadAya guNaparyAyorUpa rahe che, tethI tene guNa-paryAyavALuM kahyuM che. A prakAre jo ke dravya, guNa-paryAyavALuM yA guNa ane paryAyonA samudAyamAtra prApta thAya che, topaNa keTalAka AcAryo guNanA samudAyane dravya kahe che. A lakSaNamAM vividha avasthAonI avivakSA karIne ( gauNa karIne ) A kathana karavAmAM AvyuM che, tethI tene pUrvokta lakSaNanuM virodhI nahi mAnatA tenuM pUraka ja mAnavuM joIe. tathApi guNa-paryAyavALuM athavA guNavALuM dravya che-ema kathana karavAthI guNa ane paryAya bhinna pratIta thAya che. ane dravya bhinna pratIta thAya che; tethI A doSanA nivAraNa mATe keTalAka AcAryo dravyanuM lakSaNa samaguNaparyAya kahe che. AthI e spaSTa thAya che ke deza, dezAMza tathA guNa ane guNAMza-e pRthak pRthak nahi hotAM parasparamAM (ekameka) maLelAM che. emAMthI koIne paNa jAduM karavuM zakaya nathI; jema thaDa, DALI Adi rUpa vRkSa hoya che temaja deza, dezAMza, guNa ane guNAMzamaya dravya che.... paryAyArthinayanI apekSAe guNa, guNAMza vagere judAM-judAM kahevAmAM Ave che, paNa dravyArthinayanI apekSAe eka akhaMDa dravya ja che..." [ paMcAdhyAyI-pra. a.-gA. 72 thI gAthA. 74 sudhInA vizeSArthamAMthI- paM. phUlacaMdajI saMpAdita hiMdI AvRtti uparathI ] Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (27) (2) " mokSazAstra-a. 5, sU. 29, 30mAM kahevAmAM AvelA lakSaNathI (guNaparyayavat dravyam ) A lakSaNa jAdu nathI; zabdabheda che, paraMtu bhAvabheda nathI, paryAyathI utpAdavyayanI ane guNathI dhauvyanI pratIti thaI jAya che. guNane anvaya, sahavartI paryAya ke akramavartI paryAya paNa kahe che; tathA paryAyane vyatirekI athavA kramavartI kahe che. dravyano svabhAva guNa-paryAyarUpa che, ema sUtramAM kahIne dravyanuM anekAMtapaNuM siddha karyuM. dravya, guNa ane paryAya-vastupaNe abheda-abhinna che. nAma, saMkhyA, lakSaNa ane prayojananI apekSAe dravya, guNa ane paryAyamAM bheda che, paraMtu pradezathI abheda che-ema vastunuM bhedAbheda svarUpa samajavuM." (gu. mokSazAstra-a. 5. sU 38nI TIkA) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prakaraNa bIjuM guNa adhikAra sAmAnya guNo pra. 64-AkhuM vizva traNa padArthamAM samAI jAya che, to te traNa padArtha kayA? u. cha dravyo, tenA guNo ane * tenA paryAyo. pra. 65-chae dravyonAM dravya-guNa-paryAyane jANavAnuM phaLa zuM? u. svaparanuM bhedajJAna ane parapadArthanI kartutvabuddhino abhAva. pra. 66-guNa kone kahe che? u. je dravyanA pUrA bhAgamAM ane tenI sarva hAlatomAM (avasthAmAM) rahe tene guNa kahe che. pra. 67-guNonA samuhane dravya kahe che '--e zabdo parathI dravya ane guNano saMkhyAbheda kaho. u. dravya eka; guNo aneka. pra. 68-kothaLImAM rUpiyA che tema dravyamAM guNo haze? u. nA. pra. 69-tyAre dravyamAM guNo kevI rIte rahe che? * guNonA vizeSa kAryane (pariNamanane) paryAya kahe che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (29) u. jema goLamAM gaLapaNa, raMga vagere ekamekapaNe rahe che tema dravyamAM guNo ekamekapaNe rahe che. pra. 70-guNanI vyAkhyAmAMthI kSetravAcaka ane kALavAcaka zabdo batAvo. u. "pUrA bhAgamAM e kSetra batAve che; "sarva hAlatomAM' e kALa batAve che. pra. 71-"pUrA bhAgamAM -e kathanathI zuM samajyA? u. jeTaluM dravyanuM kSetra teTaluM ja guNonuM kSetra hoya che; koInuM ochuvatuM kSetra kadI hotuM nathI. pra. 7ra- "sarva hAlato -eTale zuM? u. dravyanI anAdi-anaMta traNe kAlanI avasthAo. pra. 73-dravya paheluM ke guNo pahelA? u. bane anAdi-anaMta hovAthI paheluM pachI koI nathI. pra. 74-saMkhyA apekSAe dravya, guNa, paryAya sarakhAvo. u. dravya eka ane tenA guNa tathA paryAya aneka. pra. 75-guNanI vyAkhyAmAMthI "dravyanA pUrA bhAgamAM"--e zabdo kADhI nAMkhavAthI zo doSa Ave? u. kSetra apekSAe guNo dravyanA pUrA bhAgamAM vyApaka che. vyAkhyAmAMthI "pUrA bhAgamAM" -e zabdo kADhI nAMkhatAM nIcenA doSo Ave: (1) guNa dravyanA adhUrA bhAgamAM rahevAthI bAkInA Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (30) bhAganuM dravya, guNarahita thAya, ane ema thatAM dravyano paNa nAza thAya. (2) jema, jeTalo moTo sAkarano gAMgaDo che tenA teTalA ja bhAgamAM tenA gaLapaNa Adi guNo che, tema, jeTalA bhAgamAM dravya, tenA teTalA bhAgamAM guNa evI je kSetra apekSA che te maryAdA na rahe. pra. 76-guNanI vyAkhyAmAMthI kALa apekSA batAvanArA-sarva hAlatomAM" -e zabdo kADhI nAkhavAthI zo doSa Ave ? u. kALa apekSAe dravyamAM anAdi-anaMta sarva hAlatomAM rahe te guNa-evI vyAkhyA na bane ane tethI nIce mujaba doSa Ave: (1) guNa, dravyanA amuka kALamAM rahe tethI bAkInA kALamAM dravya guNarahita thavAthI dravyano ja nAza thaI jAya. (2) koI kALe ja guNanI sthAtI (sattA) mAnatAM dravyanI sarva avasthAmAM vyApaka rahevArUpa guNanI maryAdA na rahe. pra. 77-guNonA keTalA prakAra che? u. be che (1) sAmAnya ane (2) vizeSa. pra. 78-sAmAnya guNa kone kahe che? uM. je sarva dravyomAM hoya tene sAmAnya guNa kahe che. pra. 79-vizeSa guNa kone kahe che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates ( 31 ) u. je badhAM dravyomAM na hoya, paNa potapotAnA dravyamAM ( khAsapaNe ) hoya tene vizeSa guNa kahe che. pra. 80-sAmAnya guNonuM kSetra moTuM ke vizeSa guNonuM kSetra moTuM ? u. dareka dravyamAM sAmAnya ane vizeSa guNonuM kSetra sarakhuM ja hoya che, kemake guNanuM lakSaNa batAvyuM temAM kahyuM hatuM ke guNa dravyanA pUrA bhAgamAM rahe che. pra. 81-sAmAnya ane vizeSa guNomAM prathama koNa ane pachI koNa ? u. banne sAthe anAdinA che; pahelA ke pachI koI nathI. pra. 82-eka dravyamAMnA dareka guNane judA zA AdhAre jANazo ? u. dareka guNanA judA-judA lakSaNathI. pra. 83-kaI apekSAe dravyathI guNo judA na paDe? u. pradeza apekSAe jAdA na paDe, kemake dravya ane guNonuM kSetra eka ja che. pra. 84-dareka dravyanA guNonA pradeza judA-judA mAnavAmAM zo doSa Ave ? u. ema mAnavAmAM Ave to dravyanA Azraye guNa na rahe; ane jeTalA guNa che teTalAM alaga alaga dravyo thaI jAya tathA A dravyano A guNa che evI maryAdA na rahe. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (32) pra. 85-guNanI vyAkhyAmAM dravya, kSetra, kAla ane bhAva kevI rIte Ave che? u. (1) "dravya' dravya batAve che. (2) "pUrA bhAgamAM -e kSetra batAve che. (3) "sarva hAlato"--e kALa batAve che. (4) "guNa--e bhAva batAve che. pra. 86-dravya ane tenA guNomAM dravya, kSetra, kALa ane bhAva sarakhAvo. u. dravya ane guNanAM dravya, kSetra, ane kAla sarakhAM che, paNa temanA bhAvamAM phera che. pra. 87-dravya ane guNomAM saMjJA, saMkhyA ane lakSaNanI apekSAe bheda batAvo. u. (1) saMjJA-bannenA nAmamAM bheda che. (2) saMkhyA-dravya eka ane guNo aneka hoya che. (3) lakSaNa-guNono samUha te dravya--e dravyanuM lakSaNa che ane "je dravyanA pUrA bhAgamAM ane tenI sarva hAlatomAM rahe te guNa' e guNanuM lakSaNa che. evI rIte lakSaNathI paNa dravya ane guNamAM bheda che. pra. 88-dareka guNanA kAryakSetranI maryAdA zI che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (33) u. dareka guNa potAnA svadravyanA kSetramAM nirantara potAnuM ja kArya kare che, kadI paranuM ke bIjA guNanuM kArya kare nahi-e dareka guNanA kAryakSetranI maryAdA che. pra. 89-evuM kayuM dravya che ke jemAM sAmAnya guNo na hoya? u. evuM koI dravya hoya nahi; kemake dareka dravyamAM sAmAnya ane vizeSa banne prakAranA guNo hoya che. pra. 90-dravyamAM sAmAnya guNa na hoya to zuM doSa? vizeSa guNa na hoya to zuM doSa? u. (1) sAmAnya guNa na hoya to dravyapaNuM ja na rahe. (2) vizeSa guNa na hoya to eka dravya bIjA dravyathI jAdu na jaNAya, arthAt koI dravya para dravyathI juduM oLakhI zakAya nahi. pra. 91-sAmAnya guNo keTalA che? u. sAmAnya guNo aneka che, paNa mukhyapaNe jANavA yogya che che- astitva, vastutva, dravyatva, prameyatva, agurulaghutva ane pradezatva. (1) astitva guNa pra. 92-astitva guNane "guNanI vyAkhyAmAM utAro. u. astitva guNa chae dravyanA potapotAnA pUrA bhAgamAM ane tenI sarva hAlatomAM rahe che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (34) pra. 93-astitva guNa kone kahe che? u. je zaktinA kAraNe dravyano kadI abhAva na hoya tene astitva guNa kahe che, kemake dravya anAdi anaMta che. pra. 94-zrI AdinAtha (RSabhadeva) bhagavAna birAjatA hatA tyAre ApaNe vidhamAna hatA te zA AdhAre mAnazo? u. ApaNAmAM astitva guNa che, tethI te kALe lokamAM koI paNa kSetre ApaNe vidyamAna hatA ema sAbita thAya che. pra. 95-Izvare vizva (jagat ) banAvyuM-e kharuM che? u. nA; astitva guNanA kAraNe vizva eTale anaMtA jIva, pudgala vagere chae dravyo svayaMsiddha anAdianaMta che, tethI tene koIe banAvyuM nathI. pra. 96-koI jagatanI rakSA kare che? u. (1) nA, dareka vastu potAnI anaMta zaktithI svayaMrakSita che. (2) dareka dravyamAM astitva guNa hovAthI potAnI rakSA (hayAtI) mATe bIjA koInI jarUra paDatI nathI. pra. 97-koI jagatano saMhAra (nAza) kare che? u. nA, astitva guNanA kAraNe koI dravyano kadI nAza thato nathI; paNa dravyatva guNanA kAraNe dareka dravya pote ja sadAya potAnA navA navA paryAyo (avasthAo) utpanna kare che. ane pote ja potAnI pUrva avasthAono Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates ( 35 ) nAza kare che, arthAt niraMtara badale che ane dravyapaNe nitya TakI rahe che. pra. 98-A uparathI siddhAnta zuM samajavo ? u. dareka dravya trikALa dejIduM svataMtra che ane dareka dravyamAM potapotAnA kAraNe paryAya apekSAe navI avasthAnuM UpajavuM, pUrva paryAyano nAza thavo ane dravya apekSAe nitya TakI rahevuM-evI sthiti trikALa thaI rahI che. pra. 99-jIvanA astitva guNane jANavAthI zo lAbha thAya? uM. huM svataMtra anAdi-anaMta mArAthI TakI rahenAro chuM, koI parathI ane koI saMyogathI mA2I utpatti thaI nathI tathA mAro kadI nAza thato nathI. ema astitva guNane jANavAthI lAbha thAya che ane tethI maraNano bhaya TaLI jAya che. (2) vastutva guNa pra. 100-vastutva guNa kone kahe che? u. je zaktinA kAraNe dravyamAM arthakriyA (prayojanabhUta kriyA ) hoya; jema ke AtmAnI arthakriyA jANavuM vagere che. pra. 101-siddha bhagavAna kRtakRtya thayA, to have temane kArya karavuM aTakI gayuM? Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (36) u. nA; kAraNa ke temanAmAM vastutva guNanA kAraNe dareka guNanuM prayojanabhUta kArya (nirmaLa svabhAvarUpa pariNamana) samaye samaye thaI rahyuM che. pra. 102-dravyanuM "vastu" evuM nAma zAthI che? u. (1) vastutva guNanI mukhyatAthI dravyane vastu kahe che. (2) jemAM guNa, paryAya vase che tene vastu kahe che. (gommasAra jIvakAMDa-gAthA 67ra TIkA) (3) jemAM sAmAnya-vizeSa svabhAva hoya tene vastu kahe che. (4) dareka dravya potAnuM prayojanabhUta kArya kare che tethI tene vastu kahe che. "vastu" evuM nAma ema paNa batAve che ke dareka dravyanA guNa, paryAya potapotAnA dravyamAM ja vase che, tethI jIvanA guNa, paryAya zarIramAM ke paradravyamAM vasatA nathI. dareka jIvanA guNa, paryAya te te jIvamAM vase che, tethI jIvane bIjA koI dravyanuM AlaMbana kharekhara levuM paDe e saMbhavatuM ja nathI. dareka dravya potAmAM paripUrNa ja che. (3) dravyatva guNa pra. 103-dravyatva guNa kone kahe che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (37) u. je zaktinA kAraNe dravyanI avasthA niraMtara badalatI rahe tene dravyatva guNa kahe che. pra. 104-dravyanuM dravya" nAma zA kAraNe che? u. dravyatva guNanI mukhyatAthI. pra. 10pa-kALathI badhuM badalAya che-parivartana thayA kare che, mATe badhuM kALane AdhIna che? u. nA; kemake jagatanA chae dravyo niraMtara potAnI dravyatva zaktithI ja parivartana kare che. temAM kALa dravya to nimitta mAtra che. vastunI zakti koInI apekSA rAkhatI nathI; mATe kALane AdhIna kahevuM te vyavahAra-kathana che. pra. 106-dravyanA pratyeka guNamAM navA navA paryAya thAya che? thAya che to tenuM kAraNa zuM? u. hA; kAraNa ke badhA guNo nirantara pariNAma-svabhAvI hoya che, ane temAM dravyatva guNa nimitta che. pra. 107-dareka dravyamAM dravyatva vagere guNo trikAla rahe che? ane rahe che to tenuM kAraNa zuM? u. (1) hA, dravyamAM dravyatyAdi guNo potapotAnA kAraNe svayaM trikAla rahe che, temAM astitva nAmano sAmAnya guNa nimitta che. (2) jema dravyano kadI nAza thato nahi hovAthI dravya Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (38) anAdi-anaMta che, tema dravyanA badhA guNo paNa astitva guNanA nimitte kadI nAza pAmatA nathI, tethI teo paNa anAdi-anaMta che. pra. 108-dravyatva guNa uparathI zuM samajavuM joIe? u. (1) badhAM dravyonI avasthAonuM parivartana (badalavuM) niraMtara tenA potAthI potAmAMthI ja thayA kare che, paNa bIjo koI tenI avasthA badalato nathI. (2) jIvano koI paryAya ajIvathI-karmathI, zarIrAdithI badalAto nathI ane zarIrAdi koI para dravyanI avasthA jIvathI badalAtI nathI. (3) jIvamAM ajJAna dazA che te sadAya eka sarakhI rahetI nathI. (4) prathama ochuM jJAna hoya ane pachI vadhe che tyAM jJAnano pheraphAra thavAmAM dravyatva guNa kAraNa che ane jJAnano vikAsa jJAnaguNamAMthI ja thAya che, paNa zAstrAdithI-bArathI jJAna AvatuM nathI. (5) mATImAMthI ghaDo dravyatva guNanA kAraNe thayo che, kuMbhArAdi to nimitta mAtra che. nizcayathI jotAM kuMbhAre ghaDo karyo nathI. mATInI avasthA kuMbhAre badalAvI, evuM mAnanAre dravyatva guNa mAnyo nahi. padArthanA eka guNano nakAra karatAM saMpUrNa dravyano Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ( 39 ) nakAra thAya che ane e rIte teNe potAnA abhiprAyamAM sarva dravyono abhAva mAnyo. pra. 109-dareka dravyamAM potAnuM kAma karavAnuM sAmarthya zAthI che? u. dareka dravya dravyatva guNanA kAraNe nitya pariNamanazaktivALuM che, mATe niraMtara potapotAnuM kAma karyA kare che ane temAM potAno vastutva guNa nimitta kAraNa che. pra. 110-dravyatva guNa ane vastutva guNanA bhAvamAM zo phera ? u. dareka dravyamAM niraMtara *samaye samaye navI navI avasthA thayA kare che-ema dravyatva guNa batAve che, ane dareka dravyamAM prayojanabhUta kriyA potAthI thaI rahI che, koI dravya potAnuM kAma karyA vinA rahetuM nathI, ema vastutva guNa batAve che. (4)prameyatva guNa pra. 111-prameyatva guNa kone kahe che? u. je zaktinA kAraNe dravya koI ne koI jJAnano viSaya hoya tene prameyatva guNa kahe che. pra. 112-'koI ne koI jJAna' eTale zuM? *samaya-jeno bhAga na paDI zake tevo nAnAmAM nAno kALa (vakhata ). Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (40) u. mati, zruta, avadhi, mana:paryaya ane kevalajJAna-e - pAMcamAMthI koI paNa eka athavA vadhAre jJAna. pra. 113-jagatamAM koI padArtha evo che ke jaNAyA vinA rahe? jo te jaNAyA vinA rahe to zo doSa Ave ? u. evo koI padArtha nathI ke je jaNAyA vinAno rahe. jo te jaNAyA vinAno rahe to prameyatva guNano nAza thAya, ane eka guNano nAza thatAM tenI sAthenA astitvAdi samasta guNono paNa nAza thAya. tema thatAM dravya ja na rahe. pra. 114-jagatamAM keTalAM dravyo prameyatvaguNavALAM che? tenuM kAraNa Apo. u. badhAMya dravyo prameyatvaguNavALAM che, kAraNa ke te guNa badhAM dravyono sAmAnya guNa che. pra. 115-rUpI padArtho jJAnamAM jaNAya paNa arUpI padArtho na jaNAya-e kathana barobara che? u. nA; kemake dareka dravya prameyatvaguNavALuM che. dareka padArtha koIne koI jJAnano viSaya thato hovAthI rUpI ane arUpI banne padArtho avazya barAbara jaNAya che. pra. 116-AtmA to arUpI che ane amAruM jJAna ghaNuM alpa che; to AtmAnuM jJAna kema thaI zake ? u. ema hovA chatAM paNa AtmAnuM jJAna barobara thaI zake che; kema ke tenAmAM (AtmAmAM) paNa prayatvaguNa rahelo Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (41) che, tema ja te samyagU mati ane zrutajJAnano viSaya thaI zake che, mATe yathArtha samajaNano puruSArtha karavAmAM Ave to AtmAnuM jJAna avazya thaI zake. pra. 117-AtmA alakha-agocara che" eTale ? u. jaDa IndriyothI, vikalpa (rAga) thI ane parAzrayathI AtmA jaNAya tevo nathI, tethI tene alakha-agocara kahe che; paraMtu AtmAmAM jJAna guNa temaja prameyatva guNa hovAthI svasaMvedana jJAnathI AtmA avazya jaNAya-anubhavAya tevo che-ema teno artha jANavo. pra. 118-jANavAnI ane jaNAvAnI ema banne zakti ekI sAthe konAmAM che? u. jANavAnI jJAnazakti ane jaNAvAnI prameyatvazakti banne ekI sAthe jIva dravyamAM ja che. pra. 119-jaNAvAnI zaktinuM nAma ane teno vyutpatti artha zo ? u. jaNAvAnI zaktinuM nAma prameyatva guNa che. teno vyutpatti artha nIce pramANe che:prameyatva=pra+meyatva che. pra=prakRSTapaNe, vizeSa karIne. meya=mApamAM AvavA yogya (mI dhAtunuM vidhyartha kRdanta) tva=paNuM (bhAvavAcaka pratyaya ). prameyatva=prakRSTapaNe mApamAM (jJAnamAM khyAlamAM) AvavA yogyapaNuM. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (42) (5) agurulaghutva guNa pra. 120-agurulaghutva guNa kone kahe che? u. je zaktinA kAraNe dravyanI dravyatA kAyama rahe arthAH (1) eka dravya bIjA dravyarUpa na thAya, (2) eka guNa bIjA guNarUpa na thAya, (3) dravyamAM rahelA anaMta guNo vikharAIne alaga alaga thaI na jAya, te zaktine anulaghutva guNa kahe che. pra. 121-jIva dravyamAM agurulaghutva guNanA kAraNe tenAM dravya kSetra-kAla-bhAvanI maryAdA batAvo. u. (1) anaMtaguNonA piMDarUpa jIvanuM svadravyapaNe kAyama rahe che ane te zarIrAdirUpa kadI thatuM nathI. (2) jIvanuM asaMkhyAta pradezI svakSetra kadI pararUpa na thAya, paramAM bhaLI na jAya ane be jIvanuM svakSetra paNa kadI eka na thAya. (3) jIvanA eka guNano paryAya te anya guNanA paryAyarUpa na thAya (bIjAnuM kaMI kare, bIjAthI Upaje badale ema na thAya). (4) bhAva eTale guNa; jeTalA je rUpe che teTalA te rUpe sat rahe, vikharAya nahi. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (43) pra. 122-jIva dravyanI upara pramANenI maryAdA samajavAthI zo lAbha ? u. (1) chaye dravyo tathA tenA guNo ane paryAyonI svataMtratA jANatAM potAnuM bhaluM-bUruM potAthI potAmAM ja thAya che evuM yathArtha jJAna thAya che. (2) koI paNa dravyakarma athavA koI paranAM dravya-kSetrakAla-bhAva A jIvane lAbha ke nukazAna karI zake nahi evo nirNaya thAya; (3) huM svataMtra jJAna-AnaMda svabhAvI padArtha chuM ane jagatanA samasta padArtha mArAthI trikALa bhinna cheevI bhedajJAnarUpa jyotino udaya thAya. te ja samyagnAna-darzanarUpa dharma che. pra. 123-bahAranAM dravya-kSetra-kAla-bhAva anusAra paryAya badalAya che ema mAnavAmAM zo doSa? u. be dravyone judAM-judAM svataMtra na mAnyAM ane dravyamAM agurulaghutva- guNa na mAnyo. AthI dravyano paNa nAza thAya vagere doSo Ave che. pra. 124-chaye dravyo tathA temanA guNa-paryAyanI svataMtratAnI maryAdA kayA guNathI che? u. agurulaghutva guNathI. Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (44) pra. 125-agurulaghutva guNa uparathI vizeSa zuM samajavuM? u. (1) koI paNa dravya bIjA dravyane AdhIna nathI. (2) eka dravya bIjA dravyanuM kaMI karI zake nahi. (3) dravyano eka guNa te ja dravyanA bIjA guNanuM kAMI karI zake nahi. (4) koI dravyano paryAya bIjA dravyanA paryAyamAM kAMI karI zake nahi, teo ekabIjAne AdhIna nathI. (5) agurulaghutva guNanuM AvuM yathArtha svarUpa jANatAM jagatanAM chaye dravyonAM dravya-guNa-paryAya bhinna bhinna ane svataMtra che ane te badhAthI huM jJAnasvabhAvI AtmA bhinna chuM-e prakAre bhedajJAnarUpI apUrva dharma pragaTa thAya. pra. 126-eka dravyamAM rahelA guNo paraspara ekabIjAnuM kAma kare? na kare to tenI vyavasthA zI rIte che? u. agusladhutvanA kAraNe eka guNa bIjA guNarUpa na thAya, tethI eka guNanuM kAryakSetra bIjAmAM na jAya; Ama hovAthI eka dravyamAM paNa eka guNa bIjA guNanA kAryane karI zake nahi, paNa dareka guNa nitya pariNAmasvabhAvI hovAthI dareka samaye potAnA navA-navA paryAya utpanna kare che, temAM bIjA guNanA paryAyo nimittamAtra kahevAya che. eka guNanA vartamAna paryAyamAM Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (45) kArya thatAM bIjA guNano vartamAna paryAya nimitta kahevAya che. ema eka dravyane Azrita guNomAM paNa svataMtratA hovAthI eka guNane bIjA guNa sAthe kartAkarma saMbaMdha nathI. paMcAdhyAyI a. 2, gAthA 1008-10mAM paNa kahyuM che ke, " koIpaNa guNa koI rIte bIjA guNamAM antarbhUta thato nathI ( eka guNamAM bIjA guNo samAI jatA nathI ). paraspara AdhAra-Adheya tathA upAdAna-upAdeyarUpa (kAraNakAryapaNe ) be guNone saMbaMdha nathI, paraMtu badhA guNo potapotAnI zaktinA yogathI svataMtra che ane te judAjudA lakSaNavALA aneka che, topaNa svadravyanI sAthe parasparamAM maLelA che. 7 pra. 127-gurunuM jJAna ziSyane maLyuM; zAstromAMthI meM jJAna lIdhuM-te barobara che. u. nA; kemake eka dravyanA anaMta guNomAMthI eka guNa bIjA guNamAM na jAya; to pachI bhinna dravyanA guNa bIjA dravyamAM kema jAya ? eka vastuno koI guNa bIjAne maLe-ema mAnanAra agurulaghutva guNane mAnato nathI; te svataMtra vastu ja mAnato nathI. pra. 128-huM cazmAthI pustaka vAMcuM chuM ane te vaDe mane jJAna thAya che-ema mAnavuM te barobara che? Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (46) u. nA agurulaghutva guNanA kAraNe ema thatuM nathI; kAraNa ke(1) parathI AtmAnuM ane AtmAthI paranuM kArya thAya to dravya palaTIne nAza pAme, paNa ema banatuM nathI. (2) AtmA nizcayathI svaparaprakAzaka potAnA AtmAne jANe che, ane (3) pustakanA zabdone, jIva potAnA jJAnavaDe, vyavahArathI jANe che, ane cazmAM temAM nimitta mAtra bane che. pra. 129 brAhmI telanA vaparAzathI ke badAma vagere khAvAthI buddhi vadhe-e mAnyatA barobara che? u. nA; kemake eka dravyanI zakti bIjA dravyanuM koI kAma karI zake nahi, tethI brAhmI telanA mAliza vagerethI buddhi vadhe e mAnyatA khoTI che-ema agurulaghutva guNa batAve che. pra. 130-dUdhamAM chAza paDavAthI dahIM thAya-ema mAnavuM te barobara che? u. nA; chAza paDavAthI dahIM thAya to pANImAM paNa chAza paDavAthI dahIM thavuM joIe; chAzanA paramANu judA ane dUdhanA paramANu judA che. chAzarUpa paryAyavALA paramANumAM paNa darekamAM agurulaghutva guNa hovAthI te dUdhanA paramANamAM pravezI zake nahi, paNa dravyatva guNanA kAraNe dUdharUpa paryAyavALA paramANuo svayaM Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (47) palaTIne dahIMrUpa thAya che. temAM chAza to nimittamAtra che. jyAre dUdhanA paramANu potAnA kSaNika upAdAnanI yogyatAthI dahIM thavArUpa kArya kare che, tyAre chAza vagerene nimittamAtra kahevAya che. pra. 131-A uparathI zuM siddhAnta samajavo? u. jIva jyAre pote potAthI svasammukha thaI potAnuM svarUpa samyakSaNe samaje che tyAre samyajJAnIno upadeza vagere tene nimittarUpe hoya che. e rIte sarvatra upAdAnathI ja kArya thAya che. koI nimittanI kadI paNa rAha jovI paDatI nathI paNa nimitta te samaye hoya che kharuM. pra. 13ra-AtmA mokSadazA pAmatAM tejamAM teja bhaLI gayuM ema mAnavAmAM Ave to zo doSa Ave? u. (1) ema mAnanAre agurulaghutva guNa ane astitvaguNane svIkAryA nahi. (2) mokSa janAra jIva svataMtra ane sukhI na thayo paNa nAza pAmyo. AthI mokSadazA pAme te bIjAmAM bhaLI jAya ema mAnanAro potAno paNa mokSamAM nAza mAne che; mATe potAno nAza thAya evo dharma koNa DAhyo puruSa kare? arthAt na ja kare. pra. 133-jIva saMsAra-dazAmAM ekendriyapaNAne pAme, tyAre tenA guNo ghaTI jAya ane paMcendriyapaNAne pAme tyAre tenA guNo vadhI jAya-ema bane? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (48) u. nA; kAraNa ke (1) dravyamAM agurulaghutva nAmano guNa che, tethI tenA koI guNonI saMkhyA kadI paNa vadhatI ke ghaTatI nathI. (2) dravya tathA guNo to sadAya badhI hAlatomAM pUrNa zaktivALA ja rahe che (3) potAnA kAraNe guNanA vartamAna paryAyamAM ja pheraphAra (pariNamana) thAya che. (6) pradezatva guNa pra. 134-pradezatva guNa kone kahe che? u. je zaktinA kAraNe dravyano koIne koI AkAra avazya hoya tene pradezatva guNa kahe che. pra. 135-AtmAne sAkAra tathA nirAkAra kevI rIte kahevAya? u. pradezatva guNanA kAraNe dareka AtmAne potAno arUpI AkAra che ja; paNa rUpI AkAra nathI te apekSAe te nirAkAra kahevAya che. AtmAno arUpI AkAra indriyagamya nathI, e apekSAe nirAkAra che ane AtmAno AkAra jJAnagamya che, tethI te AkAravAna che. (mokSamArgaprakAzaka-pAnuM. 115) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (49) pra. 136-dravya, guNa, paryAya-traNenA judA-judA athavA nAnA moTA AkAra hoya? u. nA; dravyano AkAra te ja guNa ane paryAyano AkAra che, kAraNa ke traNenuM kSetra eka che; mATe traNeno AkAra sarakho ane eka che. pra. 137-dravya trikALa ane paryAya eka samaya pUrato che, temAM kono AkAra moTo ? u. banneno AkAra sarakho che. pra. 138-keTalIka vastuno AkAra to ghaNo kALa ekasarakho dekhAya che, to tene badalavAmAM keTalo kALa lAgato haze? u. teo nirantara dareka samaye badalAyA ja kare che, paNa skUla daSTithI lAMbo kALa teno ekasarakho AkAra dekhAya che. pra. 139-sonAnA piMDamAMthI mukuTa thayo temAM kayo guNa kAraNa che? u. AkAra thayo temAM pradezatva guNa ane jUnI avasthA badalI navI thaI temAM, dravyatva guNa kAraNa che. pra. 140-A "pustakamAM chae sAmAnya guNo utAro. u. (1) A pustakamAM tenA paramANuno kadI nAza thato nathI, kemake temAM astitva guNa che. (2) temAM arthakriyA che, kemake temAM vastutva guNa che; Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (50) (3) tenA paryAyamAM niraMtara samaye samaye navuM parivartana thAya che; kemake temAM dravyatvaguNa che. (4)te jaNAvA yogya che, kemake temAM prameyatva guNa che. ( 5 ) teno koI paNa paramANu palaTIne bIjA rUpe thato nathI. tenA dareka guNa-paryAya paNa tenI maryAdAmAM vyavasthita che, kemake temAM agurulaghutva guNa che. (6) AkAravAna che, kemake temAM pradezatva guNa che. pra. 141-mATI vaDe thaDo thayo che. kuMbhAra vaDe ghaDo thayo nathI. temAM kayA guNonI sAbitI che? u. dravyatva ane agurulaghutva guNonI. pra. 142-je nathI jANatAM tevAM jaDa dravyo paNa svataH pariName che, temAM kayo guNa sAbita thayo ? u. dravyatva guNa. pra. 143-ame manuSya chIe, mATe amArA kAmamAM bIjAnI jarUra paDe, bIjA vinA na cAle-evuM mAnanAre kayA guNa na mAnyA? u. manuSya to asamAnajAtIya dravya paryAya che. zarIra ajIvarUpI puddagala dravya che ane jIva sadA arUpI cetana dravya che. teno saMyoga-eka kSetrAvagAha saMbaMdha baMdhapaNe che. eka dravyane bIjAnI jarUra paDe ema mAnanAre vastutva, dravyatva, agurulaghutvAdi guNo mAnyA nahi. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (51) pra. 144-je dravyo che teno kadI nAza nathI ane te bIjAmAM bhaLatAM nathI-temAM kayA guNo kAraNabhUta che? u. astitvaguNa ane agurulaghutvaguNa. pra. 145-je svabhAva che te gupta rahe nahi, te koImAM bhaLe nahi, nAza pAme nahi, badalyA vinA rahe nahi-temAM kayA guNa kAraNabhUta che? u. temAM anukrame, prameya, agurulaghutva astitva ane dravyatva guNa kAraNabhUta che. pra. 146-chae sAmAnya guNonuM prayojana TUMkAmAM zuM che? u. (1) koI dravyanI kadI utpatti ke nAza nathI, mATe koI koIno kartA nathI-ema astitva guNa sUcave che. (2) dareka dravya niraMtara potAnI ja prayojanabhUta kriyA kare che, tethI koI dravya eka samaya paNa potAnA kAma (kArya) vinA nakAmuM hotuM nathI-ema vastutva guNa batAve che. (3) dareka dravya niraMtara pravAhakame pravartatI potAnI navI navI avasthAone sadAya pote ja badale che, mATe koInA kAraNe paryAya pravarte ke rokAya evuM parAdhIna koI dravya nathI-ema dravyatva guNa batAve che. (4) dareka dravyamAM jaNAvAyogyapaNuM hovAthI jJAnathI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (para) koI ajANuM (gupta) rahI zake nahi, tethI koI ema mAne ke ApaNe alpajJane nava tattvo zAM? AtmA zuM? dharma zuM?-e na jaNAya; to tenI te mAnyatA khoTI che; kema ke jo yathArtha samajavAno puruSArtha kare to satya ane asatyanuM svarUpa (samyam matizrutajJAnano viSaya hovAthI) tenA jJAnamAM avazya jaNAya-ema prameyatva guNa batAve che. (5) dareka dravyanI dravyatA kAyama vyavasthita rahe che, tethI eka dravya bIjA dravyanuM kAMI karI zake nahi; paryAya dvArA paNa koI bIjA upara asara, prabhAva, preraNA, lAbha-nukasAnAdi kAMI karI zake nahi. dareka dravya potAnA kramabaddha dhArAvAhI paryAyavaDa potAnAmAM ja varte che. e rIte dareka dravya potAmAM vyavasthita niyata maryAdAvALuM hovAthI koI dravyane bIjAnI jarUra paDatI nathI, ema agurulaghutva guNa batAve che. (6) koI vastu potAnA svakSetrarUpa AkAra vinA hoya nahi; ane AkAra nAno-moTo hoya te lAbhanukasAnanuM kAraNa nathI, chatAM dareka dravyane svaavagAhanArUpa potAno svataMtra AkAra avazya hoya che, ema pradezatva guNa batAve che. Ama chae sAmAnya guNo dareka dravyanI svataMtra vyavasthA batAve che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (53) vizeSa guNo pra. 147-pratyeka dravyamAM kayA kayA vizeSa guNo che? u. (1) jIva dravyamAM caitanya (darzana-jJAna), zraddhA (samyakatva), cAritra, sukha, vIrya, kriyAvatI zakti, vaibhAvika zakti vagere. (2) pudgala dravyamAM-sparza, rasa, gaMdha, varNa, kriyAvatI zakti, vaibhAvika zakti vagere. (3) dharmAstikAya dravyamAM gati hetutva vagere. (4) adharmAstikAya dravyamAM sthitihetutva vagere. (5) AkAza dravyamAM-avagAhana hetutva vagere. (6) kALa dravyamAM-pariNamana hetutva vagere. pra. 148-cetana, caitanya ane cetanA kone kahe che? u. (1) jIva dravyane cetana kahe che. (2) caitanya te cetana dravyano guNa che. temAM darzana ane jJAna-e banne guNono samAveza thaI jAya che. (3) caitanya guNanA paryAyane cetanA kahevAmAM Ave che. (4) caitanya guNane paNa cetanAguNa kahevAmAM Ave che. pra. 149-cetanA kone kahe che? u. jemAM padArthono pratibhAsa thAya tene cetanA kahe che. pra. 150-cetanAnA keTalA bheda che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (54) u. be bheda che. darzanacetanA (darzanopayoga) ane jJAnacetanA (jJAnopayoga ). pra. 151-darzanacetanA kone kahe che? u. jemAM padArthonA bhedarahita sAmAnya pratibhAsa (avalokana ) hoya tene darzanacetanA kahe che; jema ke jJAnano upayoga ghaDA ta2pha hato tyAMthI chUTI bIjA padArtha saMbaMdhI jJAnopayoga zarU thAya te pahelAM je caitanyano sAmAnya pratibhAsarUpa vyApAra thAya te darzanopayoga che. pra. 152-jJAnacetanA (jJAnopayoga ) kone kahe che? u. jemAM padArthono vizeSa pratibhAsa thAya tene jJAnopayoga kahe che, arthAt jJAnaguNane anusarIne vartanAro caitanyapariNAma te jJAnopayoga che. pra. 153-darzanacetanAnA keTalA bheda che? u. cAra bheda che:- cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidarzana ane kevaladarzana. teo darzanaguNane anusarI vartanArA caitanya pariNAma che. pra. 154-cakSudarzana-kone kahe che? u. cakSuindriya dvArA matijJAna thayA pahelAM je sAmAnya pratibhAsa thAya tene cakSudarzana kahe che. pra. 155-acakSudarzana kone kahe che? u. cakSuindriyane choDI bAkInI cAra indriyo ane mana Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (55) dvArA matijJAna thayA pahelAM je sAmAnya pratibhAsa thAya tene acakSudarzana kahe che. pra. 156-avadhidarzana kone kahe che? u. avadhijJAnanA pahelAM thavAvALA sAmAnya pratibhAsane avadhidarzana kahe che. pra. 157-kevaLadarzana kone kahe che? u. kevaLajJAnanI sAthe thavAvALA sAmAnya pratibhAsane kevaLadarzana kahe che. (AtmA sva-parano darzaka ane sva-parano jJAyaka che). pra. 158-darzanopayoga kyAre utpanna thAya che? u. darzanopayoga chadmastha jIvone jJAnopayoga pahelAM ane kevalajJAnIone jJAnopayoga sAthe ja thAya che. pra. 159-jJAnanA keTalA bheda che? u. jJAnaguNa to nitya ekarUpa ja hoya che, paNa tenA samyaka paryAyanA pAMca bheda che-matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryayajJAna ane kevaLajJAna-A pAMce samyajJAnanA bheda che. mithyAjJAnanA traNa paryAyo che. te kumati, kuzruta ane kuavadhi che. ema ATha paryAyo che. pra. 160-matijJAna kone kahe che? u. (1) parAzrayanI buddhi choDIne darzanopayogapUrvaka sva Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (56 ) sanmukhatAthI pragaTa thavAvALA nija AtmAnA jJAnane matijJAna kahe che. (2) indriya ane mana jemAM nimitta mAtra che evA jJAnane matijJAna kahe che. pra. 161-zrutajJAna kone kahe che? u. (1) matijJAnathI jANelA padArthanA saMbaMdhathI anya padArthane jANavAvALA jJAnane zrutajJAna kahe che. (2) AtmAnI zuddha anubhUtirUpa zrutajJAnane bhAvazrutajJAna kahe che. pra. 162-avadhijJAna kone kahe che? u. dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI maryAdApUrvaka je rUpI padArthone spaSTa jANe tene avadhijJAna kahe che. pra. 163-mana:paryayajJAna kone kahe che ? u. dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI maryAdApUrvaka bIjAnA manamAM rahelA rUpI padArtha saMbaMdhI vicArone tathA rUpI padArthone spaSTa jANe tene mana:paryayajJAna kahe che. ( zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryayajJAna ane kevaLajJAnathI siddha thAya che ke pratyeka dravyamAM kramabaddha paryAya thAya cheAgaLa pAchaLa thatA nathI.) pra. 164-kevaLajJAna kone kahe che? Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (57) u. je traNe loka-traNa kAlavartI sarva padArthone (* anaMta dharmAtmaka sarva dravya-guNa-paryAyone) pratyeka samayamAM yathAsthita paripUrNarUpe spaSTa ane eka sAthe jANe tene kevalajJAna kahe che. pra. 165-zraddhA (samyakatva) guNa kone kahe che? u. (1) je guNanI nirmaLa dazA pragaTa thavAthI potAnA zuddha AtmAno pratibhAsa (yathArtha pratIti) thAya tene zraddhA (samyakatva) kahe che. (2) samyagdaSTine nIce mujabanI pratIti hoya che: (1) sAcA deva, guru ane dharmamAM daDha pratIti. (2) jIvAdi sAta tattvonI sAcI pratIti. (3) sva-paranuM zraddhAna. (4) AtmazraddhAna. uparokta lakSaNonA avinAbhAva sahita je zraddhA thAya che te nizcaya samyagdarzana che. [ A paryAyano dhAraka * dravya, guNa, paryAyone kevalI bhagavAna jANe che, paNa tenA apekSita dharmone jANI zakatA nathI--ema mAnavuM te asatya che. teo anaMtane athavA mAtra potAnA AtmAne ja jANe paraMtu sarvane na jANe-ema mAnavuM te paNa nyAyathI viruddha che. kevaLajJAnI bhagavAna sarvajJa hovAthI anekAntAtmaka pratyeka vastune pratyakSa jANe che, kavalInA jJAnamAM kAMI paNa jaNAyA vinA rahetuM nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (58) zraddhA (samyakatva) guNa che; samyagdarzana ane mithyAdarzana tenA paryAyo che] pra. 166-cAritra guNa kone kahe che? u. nizcayasammadarzana sahita svarUpamAM caravuM-ramavuM, potAnA svabhAvamAM akaSAya pravRtti karavI te cAritra che. te cAritra, mithyAtva ane asthiratA rahita atyaMta * nirvikAra evo jIvano pariNAma che, ane evA paryAyone dhAraNa karanAra guNane cAritraguNa kahe che. pra. 167-sukhaguNa kone kahe che? uM. nirAkula AnaMdasvarUpa AtmAnA pariNAmavizeSane sukha kahe che, ane te paryAya dhAraNa karanAra guNane sukhaguNa karyuM che. sukha athavA AnaMda nAmano AtmAmAM anAdianaMta eka guNa che. tenuM samyakrapariNamana cAlu thatAM mana, indriyo ane tenA viSayothI nirapekSa potAnA AtmAzrita nirAkuLatA lakSaNavALuM sukha utpanna thAya che. tenA kAraNarUpa zakti te sukhaguNa che. * evA pariNAmone svarUpasthiratA, nizcalatA, vItarAgatA, sAmya, dharma ane cAritra kahe che. jyAre AtmAne cAritraguNano evo zuddha paryAya utpanna thAya che tyAre bAhya ane AtyaMtara kriyAno yathAsaMbhava (bhUmikAnusAra) nirodha thaI jAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (59) anAkuLatA jenuM lakSaNa arthAt svarUpa che evI sukhazakti AtmAmAM nitya che. (samayasAra-47 zaktio paikI). pra. 168-kriyAvatIzakti kone kahe che? u. jIva ane pudgala dravyamAM kriyAvatI zakti nAme vizeSa guNa che. tenA kAraNe jIva ane pudgalane potapotAnI yogyatAnusAra kadI gamana-kSetrAntara gatirUpa paryAya thAya che ane kadI sthirarUpa paryAya thAya che. [koI dravya (jIva-pudagala) ekabIjAne gamana vA sthira karI zaktA nathI. te banne dravyo potAnI kriyAvatI zaktinI te samayanI yogyatAnusAra svataH gamana kare che athavA sthira rahe che.] pra. 169-moTara peTrolathI cAle che ke DrAIvara tene calAve che? u. moTara peTrola ke DrAIvarathI cAlatI nathI, paNa moTaranA dareka paramANumAM kriyAvatI zakti che. tenA kSaNika upAdAnanI yogyatAthI ja te cAle che. sthira rahevA lAyaka hoya te samaye, tenI kriyAvatI zaktinA kAraNe te sthira rahe che. anya to nimittamAtra che. nimittathI upAdAnanuM kArya thatuM nathI paNa saMyoganuM jJAna karAvavA mATe upacArathI tevuM kathana thAya che. pra. 170- "siddha bhagavAna thayA te lokAce ja sthira rahyA. teo kharekhara dharmAstikAyanA abhAve lokathI upara jatA nathI" e barobara che ? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (60) u. nA; kAraNa ke je jIva siddha paramAtmadazAne pragaTa kare te paNa lokanuM dravya che, tethI te lokAgraparyata ja eka samayamAM javAnI khAsa yogyatA dharAve che. dharmAstikAyanA abhAvane tenuM kAraNa kahevuM te nimittanuM jJAna karAvavA mATe vyavahAranayanuM kathana che; nizcaya yogyatA ja evI na hoya to nimittamAM e rIte kAraNapaNAno Aropa AvI zake nahi. pra. 171-vIrya guNa kone kahe che? u. AtmAnI zakti-sAmarthya (bala) ne vIrya kahe che; arthAt svarUpanI racanAnA sAmarthyarUpa zaktine vIryaguNa kahe che. (samayasAra-47 zaktiomAMthI) arthAt puruSArtharUpa pariNAmonA kAraNabhUta jIvanI trikAlI zaktine vIryaguNa kahe che. pra. 17ra-bhavyatvaguNa kone kahe? u. je guNanA kAraNe AtmAmAM samyagdarzana-jJAna-cAritra pragaTa karavAnI yogyatA rahe che te guNane bhavyatvaguNa kahe che. [ bhavyatvaguNa sadA bhavya jIvomAM ja che ane abhavyatvaguNa sadA abhavya jIvomAM che.] pra. 173-abhavyatva guNa kone kahe che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (61 ) u. je guNanA kAraNe AtmAmAM samyagdarzana-jJAna-cAritra pragaTa karavAnI yogyatA hotI nathI te guNane abhavyatva guNa kahe che. pra. 174-jIvatva guNa kone kahe che.? u. Atmadravyane kAraNabhUta caitanyamAtrabhAvarUpa bhAvaprANanuM dhAraNa karavuM jenuM lakSaNa che te zaktine jIvatvaguNa kahe che. pra. 175-prANanA keTalA bheda che? u. be bheda che-dravyaprANa ane bhAvaprANa. pra. 176-dravyaprANanA keTalA bheda che ? u. daza bheda che. pAMca indriya, traNa bala, zvAsocchvAsa ane Ayu. ( e sarva puddagala dravyanA paryAyo che. A dravyaprANonA saMyoga-viyogathI jIvonI jIvana-maraNarUpa vyavahArathI kahevAya che.) avasthA pra. 177-bhAvaprANa kone kahe che? u. caitanya ane (bhAva) balaprANane bhAvaprANa kahe che. pra. 178-bhAvaprANanA keTalA bheda che ? u. be bheda che-bhAvendriya ane balaprANa. A bheda saMsArI jIvomAM che. bhAvendriyo badhI cetana che ane te jJAnanA matirUpa paryAyo che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (dara ) bhAvabalaprANa jIvanA vIryaguNano paryAya che. dravyabalaprANa puddagalono paryAya che. pra. 179-bhAvendriyanA keTalA bheda che ? u. pAMca bheda che:- jIvanI bhAvasparzanendriya, 2sanendriya dhANendriya, cakSurindriya ane karmendriya-te labdhi ane upayogarUpa che. pra. 180-bhAvabalaprANanA keTalA bheda che? u. traNa bheda che-manabala, vacanabala ane kAyabala. pra. 181- vaibhAvika zakti kone kahe che ? u. A eka vizeSa bhAvavALo guNa che. te guNanA kAraNe paradravya ( nimitta )nA saMbaMdhapUrvaka, svayaM potAnI yogyatAthI azuddha paryAyo thAya che. A vaibhAvika zakti nAmano guNa, jIva ane pudgala A be dravyomAM ja che, bAkInA cAra dravyomAM nathI. jIvanA guNomAM svayaMsiddha eka vaibhAvika zakti che. te jIvanI saMsAra avasthAmAM potAnA kAraNe pote ja ( anAdi kALathI ) vikRta thaI rahI che. (paMcAdhyAyI bhA. 2, gA. 946) mukta avasthAmAM vaibhAvika zaktinuM zuddha pariNamana thAya che. (paMcAdhyAyI bhA. 2, gA. 81) Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (63) mukta-chUTA pudgalaparamANuo jyAM sudhI chUTA (abaMdha paryAyarUpa) rahe tyAM sudhI temane A guNano zuddha paryAya thAya pra. 182-A vaibhAvika zakti uparathI vizeSa zuM samajavuM? u. jIvanI vaibhAvika zakti te guNa hovAthI baMdhanuM kAraNa nathI. tenuM pariNamana paNa baMdhanuM kAraNa nathI, kAraNa ke tenuM pariNamana to siddha bhagavAnone paNa hoya che. jo jIva para padArthane vaza thAya to tenA paryAyamAM vikAra (azuddhatA) thAya. te jIvano potAno aparAdha che. jIva je parapadArthane vaza thAya che te parapadArthane nimitta kahevAmAM Ave che. jIve vikAra karyo (azuddha bhAve pote, pariNamyo ) tyAre kayA para padArthane vaza thayo te batAvavA mATe te parapadArthane nimittakAraNa ane vikArane naimittika (kArya) kahevAmAM Ave che. A kathana bhedajJAna karAvavA mATe che, paNa nimittenaimittikane kAMI asara karI athavA tenA upara prabhAva pAyo-evuM batAvavA mATe te kathana nathI, kAraNa ke tema mAnavAmAM Ave to be dravyonI ekatA mAnavArUpa mithyAtva thAya; mATe ema samajavuM ke jIvanA potAnA doSathI ja azuddhatA thAya che ane te jIva pote karato hovAthI te TALI zakAya che. jIva vikAro (azuddha avasthA) potAnA doSathI kare che, tethI azuddha nizcayanayathI te svakRta che; paNa te svabhAva Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (64) dRSTinA puruSArtha vaDe potAmAMthI TALI zakAya che mATe zuddha nizcayanayathI te 52kRta che. A vikArone zuddha nizcayanayathI nIcenAM nAmothI oLakhAya che: parakRta, parabhAva, parAkAra, puddagalabhAva, karmajanmabhAva, prakRtizIla svabhAva, paradravya, karmakRta, taddaguNAkAra saMkrAnti, paraguNAkAra, karmapadasthita, jIvamAM thatA ajIvabhAva, taddaguNAkRti, parayogakRta, nimittakRta vagere. paNa tethI teo 52kRtAdi thaI jatA nathI. mAtra potAnAmAMthI ja te TALI zakAya che eTaluM ja te darzAve che. (juo, paMcAdhyAyI bhA. 2, gA. 72no bhAvArtha ) te paryAyamAM potAno ja doSa che, bIjA koIno temAM jarApaNa hAtha ke doSa nathI. paMcAdhyAyI bhA. 2 nI gAthA 60 ane 76 mAM 'jIva pote ja aparAdhavAna che' ema kahyuM che. mATe paradravya ke karmano udaya jIvamAM vikAra kare-karAve ke karmanA udayanA kAraNe jIvane vikAra karavo paDe ema mAnavuM te mithyA che. nimittakAraNa che te upacarita kAraNa che paNa vAstavika kAraNa nathI. tethI tene paMcAdhyAyI bhA. 2 gA. 351 mAM ahetuva--akA2Navat kahyuM che. pra. 183-evA kayA vizeSa guNo che ke je be dravyomAM ja rahe? u. kriyAvatI zakti ane vaibhAvika zakti-e be guNo jIva ane puddagala dravyomAM ja hoya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (65) pra. 184-kriyAvatI zaktinuM kArya zuM! u. eka kSetrathI kSetrAntara thavuM athavA gatipUrvaka sthirapaNe rahevuM. pra. 185-kiyAvatI zakti jANavAmAM dharma saMbaMdhI zo lAbha thAya? u. huM zarIrane calAvI zakuM, sthira rAkhI zakuM, zarIra ane anya kSetre laI jAya, huM A bojo upADI lAvuM vagere paravastunI gati-sthitinI (paranuM kSetrAntara thavuM ane sthira rahevuM tenI) svataMtratA nahi mAnavArUpa ghora ajJAna TaLI jAya ane potAnA jJAtAsvabhAvathI huM sadAya jJAyakasvarUpa ja chuM-evo sAco nirNaya thAya te ja dharmanuM mULa che. pra. 186-jo jIva zarIrane calAvI deto nathI to pachI maDaduM kema cAlatuM nathI ? u. maDaduM e pudgala dravyanA aneka skaMdhono piMDa che. tenA dareka paramANumAM kiyAvatI zakti che, tethI tenI yogyatAnusAra koI vakhate te paramANunI gati arthAt kSetrAntara paryAya thAya che, ane koI vakhate tenI yogyatAnusAra sthira rahevArUpa paryAya thAya che, mATe maDadAnA paramANuonI te vakhatanI potAnI yogyatAnA kAraNe sthiratArUpa paryAya thAya che, tethI maDaduM cAlatuM nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (66) jyAre maDadAne ghara bahAra jatuM jovAmAM Ave tyAre che tyAre tenuM javuM tenI kriyAvatI zaktinA kAraNe che; mANaso to nimittamAtra che. pra. 187-caitanya guNa gati karI zake ? u. hA; jyAre jIva kSetrAntararUpa gamana kare che tyAre caitanyaguNa (darzana ane jJAnaguNa) jIva sAthe abheda hovAthI, tenuM paNa gamana thAya che. temAM jIvanI kriyAvatI zakti nimitta che. pra. 188-varNa guNa gamana karI zake ? u. hA; pudgala dravya potAnI kriyAvatI zaktithI gamana kare che. varNaguNa tenI sAthe abheda hovAthI te paNa gamana kare che. pra. 189-gati hetutva guNa eka sthaLethI bIjA sthaLe jAya che ? u. nA; kAraNa ke gatihetutva guNa dharmAstikAya dravyono che. ane te dravya to trikAla sthira rahenAra che. temAM kriyAvatI zakti nathI. pra. 19O-tyAre gati hetutvano artha zuM? u. jyAre jIva ane pudgala svayaM potAnI kriyAvatI zaktinA kAraNe gatirUpa pariName tyAre temane lokamAM sthira ane lokamAM sarva vyApaka rahelA dharma dravyano te guNa nimitta thAya che. eTalo ja gatihetutvano artha che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (67) pra. 191-gati hetutva guNa pote tenI sAthe rahelA bIjA guNone gatimAM nimitta che? u. nA; kAraNa ke dharmAstikAya pote sadAya sthira che; tethI tenA guNo paNa gati kare ja nahi; te to svayaM gamanarUpa pariNamatA jIva pudgalane ja gatimAM nimitta che. pra. 192-AkAza, dharmadravya ane kALadravya to sthira che; tene adharmadravyanuM nimitta che? u. nA; kAraNa ke teo kadI paNa gati pUrvaka sthira rahevAvALA dravyo nathI, paNa teo trikALa sthira che. pra. 193-pote potAne tathA parane nimitta thAya evAM dravyo koNa che? u. AkAza ane kALadravya. pra. 194-dharatIkaMpa, samudramAM thatAM bharatI-oTa, javAlAmukhI parvatanuM phATavuM, lAvA rasanuM vahevuM-tenuM kharuM kAraNa zuM? u. te badhA pudgala dravyanA skaMdharUpa paryAyo che, ane te te dravyonA dravyatva guNa ane kriyAvatI zaktinA kAraNe te avasthAo thAya che. pra. 195-peTrola khUTayuM ane moTara aTakI temAM moTara aTakavAnuM kAraNa zuM u. moTaranI te kALanI kriyAvatI zaktinI sthiratArUpa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (68) pariNAmanA kAraNe moTara aTakI. temAM peTrolanuM khUTavuM te to nimittamAtra che. pra. 196-relagADI varALathI cAle che te barAbara che? u. nA; tenA cAlavAmAM tenI kriyAvatI zaktinuM kSetrAntararUpa pariNamana che te kharuM kAraNa che. varALa vagere to nimittamAtra che. pra. 197-jhADanuM phaLa nIce paDayuM, temAM pRthvInuM AkarSaNa kAraNa che-e siddhAMta barobara che? u. nA, tenA paramANuonI kriyAvatI zaktinA gamanarUpa pariNamananA kAraNe te paDe che. phaLanA DIMTAnuM saDI javuM, pavananuM vAvuM vagere to nimittamAtra che. pra. 198-phUvArAmAMthI UMce pANI uchaLe che ane dhodhamAMthI pANI nIce paDe che, tenuM zuM kAraNa? u. bannemAM te-te paramANuonI kriyAvatI zaktinuM gamanarUpa pariNamana kAraNa che. anujIvI ane pratijIvI guNo pra. 199-anujIvI guNa kone kahe che? u. bhAvasvarUpa guNane anujIvI guNa kahe che, jemake-jIvanA anujIvI guNo-cetanA (darzana-jJAna), zraddhA, cAritra, sukha vagere; ane pudgalanA anujIvI guNo-sparza, rasa, gaMdha, varNAdi. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (69) pra. 200-pratijIvI guNa kone kahe che? u. vastunA abhAvasvarUpa dharmane pratijIvI guNa kahe che; jema ke-nAstitva, amUrtatva, acetanatva vagere. pra. 201-jIvanA anujIvI guNo kayA-kayA che? u. cetanA (darzana-jJAna), zraddhA (samyakatva), cAritra, sukha, vIrya, bhavyatva, abhavyatva, jIvatva, vaibhAvikatva. kartutva, bhostRtva, kriyAvatIzakti vagere anaMta guNo. pra. 202-jIvanA pratijIvI guNo kayA-kayA che? u. avyAbAdhava, avagAhanata, agurulaghutva, sUkSmatva, nAstitva, ityAdi. pra. 203-avyAbAdha pratijIvI guNa kone kahe che? u. vedanIya karmanA abhAvapUrvaka je guNano zuddha paryAya pragaTa thAya che tene (te guNane) avyAbAdha pratijIvI guNa kahe pra. 204-avagAhanatva pratijIvI guNa kone kahe che? u. Ayu karmanA abhAvapUrvaka je guNano zuddha paryAya pragaTa thAya che tene (te guNane) avagAhanatva pratijIvI guNa kahe che. pra. 205-agurulaghutva pratijIvI guNa kone kahe che? u. gotrakarmanA abhAvapUrvaka je guNano zuddha paryAya pragaTa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (70) thAya che ane ucca-nIcano vyavahAra paNa dUra thAya che, te guNane anulaghutva pratijIvI guNa kahe che. pra. 206 sUkSmatva pratijIvI guNa kone kahe che? u. nAmakarmanA abhAvapUrvaka je guNano zuddha paryAya pragaTa thAya che te guNane sUkSmatva pratijIvI guNa kahe che. pra. 207-be ja dravyone lAgu paDe evA anujIvI guNo kayA? u. kriyAvatIzakti ane vaibhAvikazakti-e banne guNo jIva ane pudgala dravyomAM ja che. pra. ra08-ajaDatva kayA dravyano pratijIvI guNa che? u. jIva dravyano. pra. 229-jaDatva kono anujIvI guNa che? u. pudgala, dharma, adharma, AkAza ane kAla dravyono. pra. 210-acetanapaNuM ane amUrtapaNe e banne pratijIvI guNo ekI sAthe kayA dravyomAM che? u. dharma, adharma, AkAza ane kALa dravyomAM. 0 0 06 8 68 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prakaraNa trIjAM paryAya adhikAra pra. 211-paryAya kone kahe che? u. guNanA vizeSa kAryane ( pariNamanane) paryAya kahe che. pra. 21ra-paryAyanA keTalA bheda che? u. be bheda-vyaMjanaparyAya ane arthaparyAya. pra. 213-vyaMjanaparyAya kone kahe che? u. dravyanA pradezatva guNanA vizeSa kAryane vyaMjanaparyAya kahe che. pra. ra14-vyaMjanaparyAyanA keTalA bheda che? u. be bheda; svabhAvabhaMjanaparyAya ane vibhAvavyaMjanaparyAya. pra. ra15-svabhAvabhaMjanaparyAya kone kahe che? u. paranimittanA saMbaMdharahita dravyane je AkAra hoya tene svabhAvabhaMjanaparyAya kahe che; jema ke siddha bhagavAnano AkAra. pra. 216-vibhAvavyaMjanaparyAya kone kahe che? u. para nimittanA saMbaMdhavALA dravyane je AkAra hoya tene vibhAvabhaMjanaparyAya kahe che, jema ke jIvanA nara, nArakAdi paryAya. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (7ra) pra. 217-arthaparyAya kone kahe che? u. pradezatva guNa sivAyanA bAkInA saMpUrNa guNonA vizeSa kAryane arthaparyAya kahe che. pra. 218-arthaparyAyanA keTalA bheda che? u. be bheda; svabhAvaarthaparyAya ane vibhAvaarthaparyAya. pra. 219-svabhAvaarthaparyAya kone kahe che? u. paranimittanA saMbaMdharahita je arthaparyAya thAya che tene svabhAvaarthaparyAya kahe che, jemake jIvano kevala jJAnaparyAya. pra. ra20-vibhAvaarthaparyAya kone kahe che? u. paranimittanA saMbaMdhavALo je arthaparyAya thAya tene vibhAvaarthaparyAya kahe che; jemake jIvane rAga-dveSa vagere. pra. ra21-kayA kayA dravyamAM kayA kayA paryAyo hoya che? u. (3) jIva ane pudgala dravyomAM cAra paryAyo hoya che: (1) svabhAvaarthaparyAya, (2) vibhAvaarthaparyAya, (3) svabhAvavyaMjanaparyAya, (4) vibhAvavyaMjanaparyAya. (1) dharma, adharma, AkAza ane kAla dravyonAM phakta be - paryAyo che. (1) svabhAvaarthaparyAya, (2) svabhAvavyaMjanaparyAya. pra. 222- "AkAra eTale zuM? u. AkAra-e pradezatva guNano vyaMjanaparyAya che, tethI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (73) te dravyanA pUrA bhAgamAM hoya che. dravyanI mAtra bAhyAkRtine AkAra kahevAya nahi, paNa tenA kada (volume) ne AkAra kahevAya. pra. 223-jIvano AkAra kevI rIte saMkoca-vistAra pAme che te daSTAMtathI samajAvo. u. 1. bhInA-sUkA cAmaDAnI mAphaka jIvanA pradezo potAnI zaktithI saMkoca-vistArarUpa thAya che. 2. nAnA moTA zarIrapramANa saMkoca-vistAra thavA chatAM ane potAnA eka eka pradezamAM potAnA bIjA pradezo avagAhunA pAmavA chatAM madhyanA ATha cakAdi pradezo sadAya acalita rahe che. arthAta teo ekabIjAmAM avagAhanA pAmatA nathI. pra. ra24-siddha dazAmAM jIvano AkAra kevaDo ane kevo hoya che? u. siddhano AkAra chellA zarIrathI kiMcit nyUna (UNo) ane puruSAkAra hoya che. (bRhad dravyasaMgrahu-gAthA 14, 51 tathA TIkA) pra. 225-samAna AkAravALAM dravyo kayA che? u. 1. kAlANu ane paramANu pudgala dravya 2. dharmAstikAya ane adharmAstikAya. pra. 226-sauthI moTo AkAra, sauthI nAno AkAra ane te bannenI vaccenAM AkAravALAM kayA dravyo che? Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (74) u. sauthI moTo AkAra anaMtapradezAtmaka AkAzano, sauthI nAno AkAra ekapradezI paramANu tathA kAlANuno hoya che, ane te bannenI vaccenA AkAravALAM asaMkhyapradezI jIva dravya, dharmAstikAya tathA adharmAstikAya hoya che. pra. rara7-pratyeka dravyamAM kayo paryAya eka ane kayA paryAyo anaMta hoya che? u. pratyeka dravyamAM pradezatva guNanA kAraNe vyaMjanaparyAya eka hoya che, ane te (dravya) mAM anaMta guNo hovAthI tenA arthaparyAyo anaMta hoya che. pra. ra28-jIvadravyamAM vibhAvabhaMjanaparyAya kyAM sudhI hoya che? u. caudamA * guNasthAna sudhI sarva saMsArI jIvone vibhAva vyaMjana paryAya hoya che, kAraNa ke tyAM sudhI jIvane paranimitta (paulika karma) sAthe saMbaMdha rahe che. * moha ane yoganA nimittathI samyagdarzana, samyajJAna ane samyakyAritrarUpa AtmAnA guNonI tAratamyarUpa avasthAvizeSane guNasthAna kahe che. guNasthAna 14 che 1. mithyAtva, 2. sAsAdana, 3. mizra, 4. avirata samyagadaSTi, 5. dezavirati, 6. pramattavirata, 7. apramattavirata, 8. apUrvakaraNa, 9. anivRttikaraNa, 10. sUkSmasAmparAya, 11. upazAtamoha, 12. kSINamoha, 13. yogIkavalI, 14. ayogIkavalI. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates ( 75 ) pra. 229-sAdianaMta svabhAvavyaMjanaparyAya ane sAdi anaMta svabhAvaarthaparyAya kone hoya che? u. siddha bhagavAnane; kAraNa ke temane vikAra ane parimittano saMbaMdha sarvathA chUTI gayo che. pra. 230-AkAramAM ( (vyaMjanaparyAyamAM ) taphAvata hoya paNa arthaparyAyamAM samAnatA hoya evAM dravyo kayA ane keTalAM che? u. evA siddha bhagavAno che ane te anaMta che. pra. 231-trikAla svabhAvaarthaparyAya ane svabhAvavyaMjanaparyAya kayA dravyone hoya che? u. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza ane kAla-e cAra dravyone hoya che. pra. 232-prathama arthaparyAya zuddha thAya ane pachI vyaMjanaparyAya zuddha thAya-ema kayA dravyamAM bane che? u. tema jIva dravyamAM bane che, jemake cothA guNasthAne zraddhA guNano paryAya prathama zuddha thAya che; bArame guNasthAne, cAritraguNano arthaparyAya zuddha thAya che; teramA guNasthAne jJAna, darzana, sukha ane vIrya guNanA paryAya paripUrNa zuddha thAya che; caudamA guNasthAne yoga guNano paryAya zuddha thAya che, ane siddhadazA thatAM vaibhAvika guNa, kriyAvatIzakti tathA cAra pratijIvI guNo avyAbAdha, avagAhanatva, agurulaghutva, sUkSmatva Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (76 ) ityAdinA arthaparyAya zuddha thAya che ane te ja samaye vyaMjanaparyAya (pradezatva guNanA paryAya ) zuddha thAya che, paNa te pahelAM zuddha thatA nathI. pra. 223-sAdi sAnta svabhAvaarthaparyAya ane svabhAvabhaMjanaparyAya kayA dravyane ekI sAthe hoya che? u. eka pudgala paramANune te banne ekI sAthe hoya che. jyAre te skaMdhamAMthI chUTuM paDe che tyAre te zuddha hoya che, paNa jyAre te pharIthI skaMdharUpa pariName che tyAre te azuddha bane che. pra. 234-savA pAMcaso dhanuSyanI moTI avagAhanAvALA (AkAra- vALA) siddha bhagavAnone vadhu AnaMda ane nAnI avagAhanAvALA siddhone ocho AnaMda-ema haze kharuM? u. nA; kAraNa ke siddhono AnaMda te sukhaguNano svabhAvaarthaparyAya che, tethI badhA siddha bhagavAnone sadAya ekasarakhuM ja anaMta sukha (AnaMda) hoya che. sukhane vyaMjanaparyAya (kSetra-AkAra) sAthe kaMI saMbaMdha nathI. pra. 23pa-dravya, guNa ane paryAya-e traNamAM sat koNa che? kevI rIte che? u. e traNe sat che. sat dravya, sat guNa ane sat paryAya-e rIte sattAguNano vistAra che, temAM saMdeza sAmAnya sat dravya tathA guNa nitya sat che ane paryAya eka samaya pUratuM anitya sat che. (pravacanasAra gAthA-107). Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (77) pra. ra36-utpAda kone kahe che? u. dravyamAM navIna paryAyanI utpattine utpAda kahe che. pra. 237-vyaya kone kahe che? u. dravyanA pUrva paryAyanA tyAgane vyaya kahe che. pra. ra38-dhrauvya kone kahe che? u. * pratyabhijJAnanA kAraNabhUta dravyanI koI eka avasthAnI nityatAne dhrauvya kahe che. pra. 239-utpAda, vyaya dhrauvya eka samayamAM ja hoya ke jAdA jAdA samayamAM? u. utpAda-vyaya-dhrauvya-e traNe eka ja samayamAM sAthe ja varte che. pra. 240-vartamAna ajJAna TaLI sAcuM jJAna thatAM keTalo kALa lAge ? u. eka samaya; kemake paryAya samaye samaye badalAya che. pra. 241-paryAyo zAmAMthI utpanna thAya che? u. dravya tathA guNothI paryAyo utpanna thAya che. (pravacanasAra gAthA-93) pra. 242-paryAya to anitya che, to te sat che ke asat? * smRti ane pratyakSanA viSayabhUta padArthomAM ekarUpa jJAnane pratyabhijJAna kahe che, jemake-A te ja manuSya che ke jene kAle joyo hato. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates ( 78 ) u. sat dravya, sat guNa ane sat paryAya-ema satano vistAra che; tethI paryAya paNa eka samaya pUrato sat che. (pravacanasAra gA. 107) pra. 243-guNa aMza che ke aMzI ? u. dravyanI apekSAe guNa e dravyano aMza che ane paryAyanI apekSAe te aMzI che. pra. 244-5ryAya kono aMza che? u. te guNano eka samaya pUrato aMza che, tethI te dravyano paNa eka samaya pUrato aMza che. pra. 245-puddagalaparamANu vagere pAMca ajIva (acetana ) dravyo che te kaMI jANatA nathI; to te koInA AdhAra (sahAya) vinA vyavasthita kema rahe? u. teo astitvAdi guNo sahita hovAthI tathA utpAda-vyayadhrauvyapaNe satlakSaNavALAM hovAthI temane koInA AdhAranI jarUra nathI. temane svasattAnA AdhAre nirantara kramabaddha utpAda-vyayarUpa vyavasthita avasthA thayA ja kare che. pra. 246-kSetra ane kAlanI apekSAe dravya-guNa-paryAyane sarakhAvo. u. (1) traNenuM kSetra sarakhuM arthAt eka ja che. (2) kAlanI apekSAe dravya-guNo trikAla ane paryAya eka samaya pUrato che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (79) pra. 247-dravya-guNa-paryAya-e traNamAMthI jaNAvA yogya (prameya) koNa koNa che? u. te traNeya jaNAvA yogya che. pra. 248-dravyanA gayA kALanA paryAyonI saMkhyA vadhAre ke AgAmI (bhaviSya) kALanA paryAyonI saMkhyA vadhAre ? u. "dravyanA paryAyomAM atIta (thaI gayelA) paryAya anaMta che, anAgata (bhaviSya) paryAyo tenAthI anaMtaguNA che, tathA vartamAna paryAya eka ja che. sarva dravyonA anaMta samayarUpa bhUtakALa tathA tenAthI anaMtaguNA samayarUpa bhaviSyakALa che." (svAmI kArtikeyAnuprekSA gA. ra21 mULa tathA gA. 302 no bhAvArtha). bhUtakALathI bhaviSyakALa eka samaya adhika che ane bhaviSyakALa karatAM bhUtakALa eka samaya nyUna che-evI mAnyatA kharI nathI. pra. 249-chae dravyomAM dravya-guNa-paryAya jANavAnuM phaLa zuM? u. sva-paranuM bhedajJAna ane parapadArthanI katRtvabuddhino abhAva thAya-te jANavAnuM phala che. pra. 250-skaMdha kone kahe che? te kono kayo paryAya che? u. be athavA bethI adhika paramANuonA baMdhane skaMdha kahe che. te pugaladravyano vibhAva arthaparyAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember fo check hffp://www.AtmaDharma.com for updates pra. 251-baMdha kone kahe che? u. aneka (80) vastuomAM ekapaNAnuM saMbaMdhivazeSane baMdha kahe che. jJAna karAvavAvALA pra. 252-skaMdhanA keTalA bheda che? u. AhAravargaNA, taijasavargaNA. bhASAvargaNA, manovargaNA, kArmaNavargaNA vagere 22 bheda che. pra. 253-AhA2vargaNA kone kahe che? u. je puddagalaskaMdha audArika, vaikriyika, ane AhA2ka-e traNe zarIrarUpe pariNamana kare che tene AhA2vargaNA kahe che. pra. 254-taijasavargaNA kone kahe che? u. je vargaNAthI taijasa zarIra bane che tene taijasavargaNA kahe che. pra. 255-bhASAvargaNA kone kahe che? u. je vargaNA ( puddagala skaMdha ) zabdarUpa pariName che tene bhASAvargaNA kahe che. pra. 256-manovargaNA kone kahe che? u. je pudgalaskaMdhathI ATha pAMkhaDIvALA kamalanA AkAre dravyamananI racanA thAya che tene manovargaNA kahe che. pra. 257-kArmANavargaNA kone kahe che ? u. je puddagalaskaMdhathI kArmANa zarIra bane che tene kArmANavargaNA kahe che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (81) pra. 258-zarIra keTalo che? u. zarIra pAMca che-1. audArika, 2. vaikriyika, 3. AhAraka, taijasa ane kArmANa. pra. 259-audArika zarIra kone kahe che? u. manuSya ane tiryaMcanA sthUla zarIrane audArika zarIra kahe pra. ra60-vaikriyika zarIra kone kahe che? u. je nAnA, moTA, eka, aneka vagere judA-judA prakAranI kriyAone kare evA deva ane nArakIonAM zarIrane vaikriyika zarIra kahe che. pra. ra61-AhAraka zarIra kone kahe che? u. AhAraka ddhidhArI chaThThI guNasthAnavartI munine tattvomAM koI zaMkA thavAthI athavA jinAlayAdinI vaMdanA karavA mATe, mastakamAMthI eka hAthapramANa svaccha, sapheda, saptadhAturahita manuSyAkAra je pUtaLuM nIkaLe che tene AhAraka zarIra kahe che. pra. ra6ra-tejasa zarIra kone kahe che? u. audArika, vaikriyika ane AhAraka-e traNa zarIromAM kAnti utpanna thavAmAM je nimitta che te zarIrane taijasa zarIra kahe che. pra. ra63-kArmANa zarIra kone kahe che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (82). u. jJAnAvaraNAdi ATha karmonA samUhane kArmANa zarIra kahe che. pra. ra64-eka jIvane ekasAthe keTalAM zarIrano saMyoga hoI zake che? u. 1. ekasAthe ochAmAM ochAM be ane vadhAremAM vadhAre cAra zarIrano saMyoga hoya che. 2. *vigrahagatimAM tejasa ane kArmANa zarIrano saMyoga hoya che. 3. manuSya ane tiryaMcane audArika, taijasa ane kArmANatraNa zarIra hoya che, paNa AhAraka RddhidhArI munine audArika, AhAraka, tejasa ane kArmANa-ema cAra zarIra hoya che. 4. deva ane nArakIone vaikriyika, tejasa ane kArmANa traNa zarIra hoya che. pra. ra6pa-jJAnaguNanA kayA kayA paryAyo che? u. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryayajJAna ane kevaLajJAna-e samyajJAnanA paryAyo che, ane kumatijJAna, kuzrutajJAna ane kuavadhijJAna-e mithyAjJAnanA paryAyo che. e rIte jJAnaguNanA ATha paryAyo che. pra. ra66-uparokta ATha paryAyomAM svabhAvaarthaparyAya ane * 'vidArthI tirviprada ti:' eka zarIrane choDI bIjA zarIranI prApti mATe gamana karavuM te vigrahagati che. (vigraha=zarIra) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (83) vibhAvaarthaparyAya kayA? u. (1) kevaLajJAna svabhAvaarthaparyAya che. (2) samyagnatijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ane manaH paryayajJAna-e kevaLajJAnanI apekSAe vibhAva arthaparyAya che; ane te ja cAra jJAna samyagrajJAnanA paryAyo che; tethI teone ekadeza svabhAva arthaparyAya kahevAmAM Ave che. (3) kumati, kuzruta ane kuavadhijJAna-te vibhAvaarthaparyAya che. pra. ra67-matijJAnanA keTalA bheda che? u. be bheda che- 1. sAMvyAvahArika pratyakSa ane 2. parokSa. pra. ra68-sAMvyAvahArika pratyakSa kone kahe che? u. je Indriya ane mananA nimittanA saMbaMdhe padArthane ekadeza (bhAga ) spaSTa jANe tene sAMvyAvahArika pratyakSa kahe che. pra. ra69-matijJAnanA keTalA bheda che? u. cAra bheda che:- 1. smRti, 2. pratyabhijJAna, 3. tarka ane 4. anumAna. (1) smRti-pahelAM jANelA, sAMbhaLelA ke anubhava karelA padArthanuM vartamAnamAM smaraNa thAya te smRti che. (2) pratyabhijJAna-vartamAnamAM koI padArthane jotAM "A padArtha e ja che ke jene pahelAM joyo hato," Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (84) e rIte smaraNa ane pratyakSanA joDarUpa jJAnane pratyabhijJAna kahe che. (3) tarka-koI cihna dekhIne "ahIM te cihnavALo jarUra hovo joIe' evo vicAra te tarka (ciMtA) che. A jJAnane uhu athavA vyAtijJAna paNa kahe che. (4) anumAna-sanmukha cihnAdi dekhI te cihnavALA padArthano nirNaya karavo tene anumAna (abhinibodha) kahe che. pra. 27)-matijJAnanA kramanA keTalA bheda che? u. cAra bheda che-1. avagraha, 2. IhA, 3. avAya ane 4. dhAraNA. (1) avagraha-indriya ane padArthane yogya sthAnamAM rahevAthI sAmAnya pratibhAsarUpa darzananI pachI avAntara sattAsahita vizeSa vastunA jJAnane avagraha kahe che, jemake - A manuSya che. (2) IhA-avagrahajJAnathI jANelA padArthanA vizeSamAM utpanna thaelA saMzayane dUra karatA evA abhilASasvarUpa jJAnane IhA kahe che, jemake-te ThAkuradAsajI che. A jJAna eTaluM kamajora che ke koIpaNa padArthanI IhA thaIne chUTI jAya to tenA viSayamAM kALAntaramAM saMzaya ane vismaraNa thaI jAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (85) (3) avAya-hAthI jANelA padArthamAM A te ja che, anya nathI evA daDha jJAnane avAya kahe che; jemake - te ThAkuradAsajI ja che, bIjo koI nathI. avAyathI jANelA padArthamAM saMzaya to thato nathI, paraMtu vismaraNa thaI jAya che. (4) dhAraNA-je jJAnathI jANelA padArthamAM kALAntaramAM saMzaya tathA vismaraNa na thAya tene dhAraNA kahe che. pra. 271-AtmAnA avagra, IhA, avAya ane dhAraNAnuM svarUpa zuM che? u. jIvane anAdithI potAnA svarUpanI bhramaNA che, mATe prathama AtmajJAnI puruSa pAsethI AtmAnuM svarUpa sAMbhaLIne yukti dvArA AtmA jJAnasvabhAvI che evo nirNaya karavo.... pachI.. para padArthanI prasiddhinAM kAraNo je Indriya dvArA tathA mana dvArA pravartatI buddhi tene maryAdAmAM lAvIne eTale para padArtho taraphathI potAnuM lakSa kheMcI AtmA pote jyAre svasammukha lakSa kare che tyAre prathama sAmAnya sthULapaNe AtmA saMbaMdhI jJAna thayuM. avagraha pachI vicAranA nirNaya tarapha vaLyo te IhA; "AtmAnuM svarUpa Ama ja che anyathA nathI" ema spaSTa nirNaya thayo te avAya; ane nirNaya karelA AtmAnA bodhane daDhapaNe dhArI rAkhavo te dhAraNA. tyAM sudhI to parokSa evA matijJAnamAM dhAraNA sudhIno chello bheda thayo. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (86) pachI A AtmA anaMta jJAnAnaMda zAMtisvarUpa che ema matimAMthI laMbAtuM tArkika jJAna te zrutajJAna che. aMdara svalakSamAM mana-indriya nimitta nathI. jIva tenAthI aMze judo paDe tyAre svataMtra tattvanuM jJAna karI temAM karI zake che. (jAo mokSazAstra-a. 1, sUtra 15nI TIkA-pAnuM 68-69) pra. 27ra-matijJAnanA viSayabhUta padArthonA keTalA bheda che? u. be bheda che:- 1. vyakta ane 2. avyakta. pra. ra73-avagrahAdika jJAna banneya prakAranA padArthomAM thaI zake che? u. vyakta ( pragaTarUpa) padArthamAM avagrahAdika cAre jJAna hoya che. paraMtu avyakta (apragaTarUpa) padArthanuM mAtra avagraha jJAna ja hoya che. pra. ra74-arthAvagraha kone kahe che? u. vyakta (pragaTa) padArthanA avagrahajJAnane arthAvagraha kahe che. pra. 27pa-vyaMjanAvagraha kone kahe che? u. avyakta (apragaTa) padArthanA avagrahane vyaMjanAvagraha kahe pra. 276-vyaMjanAvagraha arthAvagrahanI mAphaka sarva Indriyo ane mana dvArA thAya che ke kevI rIte ? u. vyaMjanAvagraha cakSu ane mana sivAya bAkInI sarve indriyothI thAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (87) pra. 277- vyakta ane avyakta padArthonA keTalA bheda che? u. darekanA bAra bAra bheda che-bahu, eka, bahuvidha, ekavidha, kSipra, akSipra, niHsRta, aniHsRta, ukta, anukta, dhruva, adhruva. pra. 278-cAritraguNanA zuddha paryAyo kyA kyA che? u. cAra che-svarUpAcaraNacAritra, dezacAritra, sakalacAritra ane yathAkhyAtacAritra. pra. 279-svarUpAcaraNa cAritra kone kahe che? 3. nizcayasamyagdarzana thatAM AtmAnubhavapUrvaka AtmasvarUpamAM, anaMtAnubaMdhI kaSAyonA abhAvasvarUpa je sthiratA hoya che tene svarUpAcaraNacAritra kahe che. pra. 280-dezacAritra kone kahe che? 3. nizcayasamyagdarzana sahita cAritraguNanI kaMIka vizeSa zuddhi thatAM (anaMtAnubaMdhI-apratyAkhyAnAvaraNIya kaSAyonA abhAvapUrvaka) utpanna AtmAnI zuddhivizeSane dezacAritra kahe che. | [A zrAvakadazAmAM vratAdirUpa zubhabhAva hoya che. zuddha dezacAritrathI dharma thAya che ane vyavahAravratathI baMdha thAya che. nizcayacAritra vinA sAcuM vyavahAracAritra hoI zake nahi] pra. 281-sakalacAritra kone kahe che? u. nizcayasamyagdarzana sahita cAritraguNanI zuddhinI vRddhi Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (88) thatAM, (anaMtAnubaMdhI Adi traNa prakAranA kaSAyonA abhAvapUrvaka ) utpanna (bhAvaliMgI munipadane yogya ) AtmAnI zuddhivizeSane sakalacAritra kahe che. munipadamAM 28 mULaguNAdino je zubhabhAva thAya che tene vyavahAra sakalacAritra kahe che. [ nizcayacAritra AtmAzrita hovAthI te mokSamArga chedharma che ane vyavahAracAritra parAzrita hovAthI kharekhara baMdhamArga che dharma nathI.] pra. 28ra yathAkhyAtacAritra kone kahe che? u. nizcayasamyagdarzana sahita cAritraguNanI pUrNa zuddhatA thatAM, kaSAyonA sarvathA abhAvapUrvaka utpanna AtmAnI zuddhivizeSane yathAkhyAtacAritra kahe che. pra. 283-nIcenA bola kayA guNanA kayA paryAya che? avAja, paDagho, paDachAyo, pratibiMba, sUryanuM vimAna, ghaDiyALanA lolakanuM hAlavuM, du:kha, mokSa ane kevaLajJAna. u. (1) avAja te pudgala dravyanA bhASAvargaNArUpa skaMdhamAMthI utpanna thayela dhvanirUpa paryAya che. eka pugalaparamANu dhvanirUpe pariNamato nathI, tethI te koI khAsa guNano paryAya nathI, paNa sparzaguNanA kAraNe thayela skaMdhano vizeSa prakArano paryAya che ane te skaMdhano AkAra te vibhAva vyaMjanaparyAya che. (2) paDagho paNa upara mujaba bhASAvargaNAmAMthI utpanna Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (89) thayela skaMdharUpa paryAyo ane temano AkAra te vibhAva vyaMjanaparyAya che. (3) paDachAyo ane pratibiMba, puddagala dravyanA varNa guNano vibhAva arthaparyAya che. ( 4 ) sUryavimAna, pudgala dravyanA aneka skaMdhono anAdianaMta piMDa che. sUryamAM je teja (prakAza ) che te varNaguNano vibhAvaarthaparyAya che. [sUryalokamAM vasanArA jyotiSI devonuM nAma paNa sUrya che. devagatinAmakarmanA dhArAvAhI udayane vazavartI svabhAvavaDe te deva che-pravacanasAra gAthA 68nI TIkA ] (5) ghaDiyALanA lolakanuM cAlavuM te puddagaladravyanI kriyAvatIzaktinA kAraNe thato gamanarUpa vibhAvaarthaparyAya che. (6) du:kha te jIvadravyanA sukhaguNano AkulatArUpa vibhAvaarthaparyAya che. (7) mokSa te jIvadravyanA badhA guNanA svabhAvaarthaparyAya ane pradezatvaguNano svabhAvavyaMjanaparyAya che. (8) kevaLajJAna te jIvadravyanA jJAnaguNano paripUrNa svabhAvaarthaparyAya che. pra. 284-anAdianaMta,sAdianaMta, anAdisAMta ane sAdisAMta-ene dAkhalA ApI samajAvo. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (90) u. (1) anAdianaMta-jenA Adi tathA aMta na hoya tene anAdianaMta kahe che. dravya ane guNa anAdianaMta che. abhavya jIvano saMsArI paryAya anAdi anaMta che. ( 2 ) sAdi anaMta-kSAyikasamyaktva, kevaLajJAna vagere kSAyikabhAvo tathA mokSaparyAya navA pragaTa thAya che te apekSAe teo sAdi (Adi sahita ) ane te paryAyo badalavA chatAM evA ne evA anaMta kALa sudhI thayA ja kare che tethI temane anaMta kahela che. (3) anAdisAMta-saMsA25ryAya anAdino che, paNa je bhavya jIvane saMsAradazArUpa azuddha paryAyano aMta Ave che, tethI tene anAdisAMta kahela che. (4) sAdisAMta-samyagdaSTine mokSamArga saMbaMdhI kSayopazama tathA upazamabhAva navA navA thAya che tethI teo sAdi ane temano aMta Ave che, mATe sAMta che. pra. 285-sAyaMkALanA vAdaLAmAM zuM badalAtuM dekhAya che? u. temAM varNa badalAya che. te puddagala dravyanA varNa guNano vibhAvaarthaparyAya che, ane temAM je AkAra badalAya che te tenA pradezatvaguNano vibhAvavyaMjanaparyAya che. pra. 286-mahAvIraprabhu ane RSabhadeva bhagavAna-e banneno vyaMjanaparyAya ane arthaparyAya sarakhAvo. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (91) u. bannenA AkAramAM-UMcAI vageremAM phera hoI temanA vyaMjanaparyAyamAM phera che, paNa temanA pradezatvaguNa sivAyanA bAkInA guNonA paryAyo samAna hoI temanA arthaparyAyo sarakhA che. pra. 287-be paramANu dravyanA vyaMjanaparyAya tathA arthaparyAya sarakhAvo tathA temane jIvanA siddhaparyAya sAthe sarakhAvo. u. (1) be chUTA paramANu chUTA rahe che tyAM sudhI temanA svabhAvavyaMjanaparyAya sarakhA rahe che. svabhAvaarthaparyAya zuddha hovA chatAM tenA sparzAdiguNonA pariNamanamAM paraspara phera hoya che. paramANuno baMdhasvabhAva hovAthI temAM pharI skaMdha thavAnI lAyakAta (yogyatA) che, tethI tenA sparzaguNanA kAraNe teo baMdhadazAne prApta kare che. (2) be siddhAtmAonA paraspara svabhAvavyaMjanaparyAya sarakhA hotA nathI, paNa chUTA be paramANunA vyaMjanaparyAya sarakhA hoya che. be siddhAtmAonA svabhAvaarthaparyAyo kAyama sarakhI rIte zuddha pariName che, paNa be chUTA pudgalaparamANuomAM tema thatuM nathI. siddha bhagavAna zuddha thayA te thayA, pharI kadI paNa baMdha Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (92) avasthAne prApta thatA nathI. paNa be pugala paramANuo pharI pharIne baMdha avasthAne prApta thAya che. pra. 288-kerI (AmraphaLa) no vyaMjanaparyAya tenA uparanA bhAgamAM hoya ke kema? te kAraNa ApI samajAvo. u. nA; kemake te anaMta paramANuono piMDa che ane tenA badhA bhAgamAM te te paramANuono vyaMjanaparyAya che. (dareka paramANu dravyano vyaMjanaparyAya paNa jAde jAdo arthAta svataMtra che.). pra. 289-svabhAvavyaMjanaparyAya hoya tene vibhAvaarthaparyAya hoya? hoya to kAraNa Apo. u. nA; kemake jIvadravyamAM mokSadazA thayA vinA svabhAvavyaMjanaparyAya pragaTa thato nathI, mATe jeno svabhAva vyaMjanaparyAya hoya tene vibhAvaarthaparyAya hoI zake nahi. pudagaladravyamAM paNa svabhAvavyaMjanaparyAya hoya te kALe vibhAvaarthaparyAya (skaMdharUpa paryAya) na hoya. pra. 290-cAra prakAranA paryAyomAMthI traNa jAtanA paryAya kone hoya ? u. saMsArI samyagdaSTi jIvane traNa jAtanA paryAyo hoya che, kAraNa ke - (1) kSAyikasamyakatvarUpa svabhAvaarthaparyAya koIne cothA guNasthAnathI hoya che; ane bAramA guNa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updares (93) sthAnathI cAritraguNano svabhAvaarthaparyAya hoya che; teramA guNasthAnathI jJAnAdinA pUrNa zuddha arthaparyAya hoya che. ( 2 ) yogaguNano svabhAvaarthaparyAya temA guNasthAnanA aMte pragaTe che. pradezatvaguNano (4) bAkInA je je guNonuM azuddha pariNamana che tenA vibhAvaarthaparyAya 14mA guNasthAna sudhI hoya che. (AtmAvalokana hiMdI, pRSTha 100-101. ) (3) 14mA guNasthAna sudhI vibhAvavyaMjanaparyAya hoya che, ane pra. 291-advaita bhagavAnane vibhAvavyaMjanaparyAya hoya? u. hA; kAraNa ke temane paNa pradezatvaguNanuM azuddha pariNamana che, ane te 14 mA guNasthAnanA aMta sudhI hoya che. pra. 292-arhat bhagavAna, siddhabhagavAna ane avratI samyagdaSTi -e traNenuM samyagdarzana samAna che ke kaMI phera hoya ? u. samAna che. jema chadmasthane zrutajJAna anusAra pratIti hoya che tema kevaLI ane siddhabhagavAnane kevaLajJAna anusAra ja pratIti hoya che. je sAta tattvonuM svarUpa pahelAM nirNIta karyu hatuM te ja have kevaLajJAna vaDe jANyuM eTale tyAM pratItimAM 52ma avagADhapaNuM thayuM, tethI ja Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates (94) tyAM paramAvagADha samyaktva kahyuM che; paNa pUrve zraddhAna karyuM hatuM tene jo jUThuM jANyuM hota to tyAM apratIti thAta, paraMtu jevuM sAta tattvonuM zraddhAna chadmasthane thayuM hatuM tevuM ja kevaLI-siddhabhagavAnane paNa hoya che, mATe jJAnAdikanI hInatA, adhikatA hovA chatAM paNa tiryaMcAdika ane kevalI siddhabhagavAnane samyaktvaguNa to samAna ja kahyo. 1; (mokSamArgaprakAzaka-adhikA2 navamo-5A. 323) pra. 293 -bhagavAnano divyadhvani zuM che ? u. divyadhvani te puddagala dravyano paryAya che. teramA guNasthAnavartI zrI advaitadevanI je upadezAtmaka bhASAvargaNA nIkaLe che tene divyadhvani kahe che. bhagavAnanuM Atmadravya akhaMDa vItarAgabhAve ane akhaMDa kevaLajJAnarUpe pariNamI gayuM hovAthI, yoganA nimitte je divyadhvani chUTe che te paNa akhaMDa eTale ke nirakSara (annakSara) svarUpa hoya che. bhagavAnano divyadhvani deva, manuSya, tiryaMca-sarve jIvo potapotAnI bhASAmAM potAnA jJAnanI yogyatAnusAra, samaje che. te nirakSara dhvanine kAra dhvani paNa kahe che. zrotAonA karNapradeza sudhI te dhvani na pahoMce tyAM sudhI te anakSara ja che, ane jyAre te zrotAonA karNa viSe prApta thAya che tyAre te akSararUpa thAya che. (juo, gommaTasAra jIvakAMDa-gA. 227nI TIkA ) Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (95) bhagavAnanA divyadhvani saMbaMdhI vizeSa AdhAro mATe jAo:1. "jinakI dhuni hai 3OMkArarUpa, nirakSaramaya mahimA anUpa.' (5. dhAnatarAyakRta jayamAlA ) 2. sarvArthasiddhi TIkA a. 5 -sUtra 24nI TIkA 3. tattvArtha rAjavArtika TIkA. 4. zlokavArtika TIkA. 5. arthaprakAzikA. 6. zrutasAgarI TIkA. 7. tattvArthasUtra pamo adhyAya. aMgrejI TIkA, indora prakAzana. 8. tattvArthasAra. ajIva adhikAra. sU. 22 9. niyamasAra gA. 108nI TIkA. 10. carcAsamAdhAna. pR. 26-27. 11. bRhada dravyasaMgraha gA. 16nI TIkA. 12. samavasaraNa pATha bra. bhagavAnasAgarajIkRta pR. 174 13. paMcAstikAya. pR. 4 tathA 135 (jayasenAcAryanI TIkA) 14. banArasI vilAsa-jJAna bAvanI. 15. viddhankrabodhaka. bhA. 1 pR. 156 thI 159 tathA temAM ' lakhelA AdhAro. 16. bihArIdAsajI kRta jinendra stuti icchA vinA bhavibhAgyateM tuma dhvani hoya nirakSarI.' 17. "ekarUpa nirakSara upajata, ucarata neka prasaMga.' (prAcIna kavi.) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (96). pra. 294-sarvajJa bhagavAnanA kevaLajJAnano zo viSaya che? (3. 1 sarvadravyaparyAyeSu kevlsy| (mokSazAstra a. 1, sUtra 29) artha- kevalajJAnano viSaya, sarvadravyo (guNo sahita) ane temanA sarva paryAyo che arthAt kevalajJAna ekasAthe sarva padArthone ane temanA sarva guNo ane paryAyone jANe che. 2. zrI kundukundAcAryata pravacanasAra-gA. 37mAM kahyuM che ketkkaaligev savve sadasabhUdA hi pajjayA taasiN| vaTTate te jANe visesado davvajAdINaM / / 37 / / artha- " te (jIvAdi) dravyajAtionA samasta vidhamAna ane avidyamAna paryAyo, tAtkAlika (vartamAna) paryAyonI mAphaka, viziSTatApUrvaka (potapotAnA bhinna-bhinna svarUpe) jJAnamAM varte che." A zlokanI zrI amRtacaMdrAcAryapUrvaka saMskRta TIkAmAM kahyuM che ke (jIvAdi) samasta dravyajAtionA paryAyonI utpattinI maryAdA traNe kALanI maryAdA jeTalI hovAthI (arthAt teo traNe kALa utpanna thayA karatA hovAthI), temanA (te samasta dravyajAtionA) kramapUrvaka tapatI svarUpa saMpadAvALA (eka pachI eka pragaTatA), vidyamAnapaNAne ane avidyamAnapaNAne pAmatA (bhUtakALa ane bhaviSyakALanA) je koI jeTalA paryAyo che, te badhAya, Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (97) tAtkAlika (vartamAnakAlIna) paryAyonI mAphaka, atyaMta mizrita hovA chatAM sau paryAyomAM viziSTa lakSaNa spaSTa jaNAya e rIte. eka kSaNe ja jJAnamahelamAM sthiti pAme che. A gAthAnI saM. TIkAmAM zrI jayasenAcArye kahyuM che ke ... jJAnamAM sau dravyonA traNe kALanA paryAyo ekI sAthe jaNAvA chatAM dareka paryAyanuM viziSTa svarUpa-pradeza, kALa, AkAra vagere vizeSatAo spaSTa jaNAya che; saMkara-vyatikara thatA nathI." 3. "temane (kevalI bhagavAnane) samasta dravya, kSetra, kALa ane bhAvanuM akrame grahaNa hovAthI samakSa saMvedanane (pratyakSa jJAnane) AlaMbanabhUta samasta dravya-paryAyo pratyakSa ja che. ) (zrI pravacanasAra gu. A. gAthA 21nI TIkA) 4. "je (paryAyo) adyApi utpanna thayA nathI tathA je utpanna thaIne vilaya pAmI gayA che, te (paryAyo) kharekhara avidyamAna hovA chatAM jJAnaprati niyata hovAthI ( jJAnamAM nizcita-sthira-coTelA hovAthI, jJAnamAM sIdhA jaNAtA hovAthI) jJAnapratyakSa vartatA thakA, pattharanA staMbhamAM kotarAyelA bhUta ane bhAvi devonI (tIrthakara devonI) mAphaka potAnuM svarUpa akaMpapaNe ( jJAnane) arpatA evA (te paryAyo), vidhamAna ja che." (zrI pravacanasAra gAthA 38nI TIkA), Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (98). 5. "kSAyika jJAna kharekhara ekI vakhate ja sarvataH (sarva AtmapradezathI) tatkALa vartatA ke atIta, anAgata kALe vartatA samasta padArthone-ke jemanAmAM pRthakapaNe vartatA svalakSaNorUpa lakSmI (dravyonA bhinna bhinna vartatAM evAM nija nija lakSaNo te dravyonI lakSmI) thI Alokita aneka prakArone lIdhe vaiciya pragaTa thayuM che........ temane jANe che. kSAyika jJAna avazyameva sarvadA sarvatra sarvathA sarvene (dravya-kSetra-kAlabhAvarUpe) jANe che. (zrI pravacanasAra-gAthA 47nI TIkA) 6. "je ekI sAthe (yupa) saikAlika tribhuvanastha (traNe kALanA ane traNe lokanA) padArthone jANato nathI tene paryAya sahita eka dravya paNa jANavuM zakya nathI." (zrI pravacanasAra gA. 48) 7. "eka jJAyakabhAvano sarva zeyone jANavAno svabhAva hovAthI, krame pravartatA anaMta, bhUta-vartamAna-bhAvIvicitra paryAya samUhavALAM, agAdha svabhAva ane gaMbhIra evA samasta dravya mAtrane jANe ke te dravyo jJAyakamAM kotarAI gayAM hoya, cItarAI gayAM hoya, daTAI gayAM hoya, khoDAI gayAM hoya, DUbI gayAM hoya, samAI gayAM hoya, pratibiMbita thayAM hoya ema-eka kSaNamAM ja je (zuddha AtmA) pratyakSa kare che..........." 8. "ghAtikarmano nAza thatAM anaMtadarzana, anaMtajJAna, Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (99) anaMtasukha, anaMtavIrya e anaMta catuSTaya pragaTa thAya che. tyAM anaMtadarzana-zAnathI to cha dravyothI bharelo je A loka che, temAM jIva anaMtAnaMta ane pudgala tenAthI paNa anaMtAnaMta guNA che, ane dharma, adharma ane AkAza e traNa dravyo tathA asaMkhya kAladravya e sarva dravyonA traNa dravyo tathA asaMkhya kAladravya e sarva dravyonA bhUta-bhAvIvartamAnakALa saMbaMdhI anaMtaparyAyone bhinna bhinna ekakALamAM dekhe che ane jANe che." (aSTapAhuDa-bhAvapAhuDa-gA. 15nI 5. jayacaMdajIkRta TIkA) 9. zrI paMcAstikAyanI zrI jayasenAcAryakRta saMskRta TIkAmAM pAnuM 87 gA. pamAM kahyuM che ke - STUTUTM tni kevaLio -gA. 5. kevalI bhagavAnane jJAnAjJAna hotuM nathI, eTale ke temane koI viSayamAM jJAna varte che ane koI viSayamAM vaLI ajJAna varte che ema hotuM nathI, paraMtu sarvatra jJAna ja varte che. 10. "kevalI bhagavAna, trikAlAvacchinna loka-aloka saMbaMdhI saMpUrNa guNa-paryAyothI samanvita anaMta dravyone jANe che. evuM koI zeya hoI zake nahi ke je kevalI bhagavAnanA jJAnano viSaya na hoya..... jyAre mati ane zrutajJAnadvArA paNa A jIva vartamAna uparAMta bhUta tathA bhaviSya kAlanI vAtonuM parijJAna kare che, to kevalI bhagavAna atIta (bhUtakALanA ), anAgata (bhaviSyakALanA) ane vartamAna kALanA badhA padArthonuM grahaNa kare te yukti Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (100) yukta ja che.. . . . .. ... .. jo kramapUrvaka kevalI bhagavAna anaMtAnanta padArthone jANata to saMpUrNa padArthono sAkSAtkAra na thAta. anaMtakAla vyatIta hovA chatAM paNa padArthonI anaMta gaNanA anaMta ja rahe. AtmAnI asAdhAraNa nirmalatA hovAne kAraNe eka samayamAM ja sakala padArthonuM grahaNa (jJAna) thAya che. jyAre jJAna eka samayamAM saMpUrNa jagatanA yA vizvanA tattvono bodha (jJAna) karI cUke tyArapachI te kAryahIna thaI jaze" evI AzaMkA paNa yukta nathI kAraNa ke kAladravyanA nimittathI tathA agurulaghutvanA kAraNe samasta vastuomAM kSaNe kSaNe pariNamana-parivartana thAya che. je kAle bhaviSya hato te Aje vartamAna banI AgaLa atItanuM rUpa dhAraNa kare che. AvI rIte parivartananuM cakra sadA cAlatuM rahevAnA kAraNe zeyanA pariNamana anusAra jJAnamAM paNa pariNamana thAya che. jagatanA jeTalA padArtho che teTalI ja kevaLajJAnanI zakti yA maryAdA nathI. kevaLajJAna anaMta che. jo loka anaMtaguNita paNa hota to kevalajJAnasinthamAM te bindutulya samAI jAta. anaMta kevalajJAna dvArA anaMta jIva tathA anaMta AkAzAdinuM grahaNa hovA chatAM te padArtha zAMta thatA nathI. anaMtajJAna, anaMtapadArtha yA padArthone anaMtarUpathI batAve che. e kAraNathI zeya ane jJAnanI anaMtatA abAdhita rahe che." Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (101) | [ mahAbaMdha-mahAdhavalA siddhAMta-zAstra prathama bhAga, prakRttibandhAdhikAra pAnuM ra7, hiMdI anuvAda uparathI; dhavalA pustaka 13, pAnA 346 thI 3pa3.] uparanA AdhArothI nIcenA maMtavyo khoTA Thare che:(1) kevalI bhagavAna bhUta ane vartamAna kAlavartI paryAyone ja jANe ane bhaviSyat paryAyone te thAya tyAre jANe. (2) sarvajJa bhagavAna apekSita dharmone jANe. (3) kevalI bhagavAna bhUta-bhaviSyat paryAyone sAmAnyapaNe jANe paNa vizeSapaNe na jANe. (4) kevalI bhagavAna bhaviSya paryAyone samagrapaNe jANe, bhinna-bhinnapaNe na jANe. (5) jJAna phakata jJAnane ja jANe. (6) sarvajJanA jJAnamAM padArtha jhaLake che paraMtu bhUtakALa tathA bhaviSyakALanA paryAya spaSTapaNe jhaLakatAM nathI.-e vagere maMtavyo sarvajJane alpajJa mAnavA barobara che. pra. 295-zabda zuM che? zuM te AkAzano guNa che? u. zabda te pudgala dravyano skaMdharUpa paryAya che, te AkAzano guNa nathI, kAraNa ke AkAza to sadAya amUrtika che ane zabda mUrtika che. te kAne athaDAya che; tenI avAjarUpa garjanA thAya che. Ama zabda indriya dvArA jaNAya che mATe te pudgala che. jagatamAM bhASAvargaNA nAmanA pudgalonI jAti bharI Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (100) paDI che. te tenA kALe, tenA kAraNe svayaM zabdarUpe pariName che. je samaye te pudgalo zabdarUpe pariName che te samaye koIne koI jIva yA anya padArtha nimitta hoya che paNa jIvanA kAraNe kharekhara bhASAvargaNA zabdarUpe pariNamatI nathI. bhASAvargaNA zabdarUpe pariName te samaye jIvanI IcchA athavA yoga hoya to te nimitta mAtra che. pra. ra96-zabdane AkAzano guNa mAnavAmAM Ave to zo doSa Ave? u. zabda mUrtika pudgaladravyano paryAya che, ane AkAza amUrtika dravya che, mATe te amUrtadravyano guNa nathI, kAraNa guNa-guNIne abhinna pradezapaNuM hovAne lIdhe teo (guNa-guNI) eka vedanathI vedha hovAthI amUrtadravyane paNa zravaNendriyanA viSayabhUtapaNuM AvI paDe." (pravacanasAra-gA. 13ranI TIkA) naiyAyiko zabdane AkAzano guNa mAne che, paNa te mAnyatA apramANa che. guNa-guNInA pradezo abhinna hoya che, tethI guNa je indriyathI jaNAya te ja indriyathI guNI paNa jaNAvo joIe. zabda karmendriyathI jaNAya che, mATe AkAza paNa karmendriyathI jaNAvuM joIe; paNa AkAza to koI IndriyathI jaNAtuM nathI, mATe zabda, AkAza vagere amUrtika dravyono guNa nathI." (zrI pravacanasAra gA. 13ranI phuTanoTa) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (103) pra. ra97-jIbhathI zabdo (vANI) bolAya che? zuM te jIvanI IcchAthI bolAya che? u. 1. nA; kAraNa ke jIbha AhAravargaNAmAMthI bane che ane zabdo (vANI) bhASAvargaNAmAMthI racAya che. AhAravargaNA ane bhASAvargaNA vacce anyonyAbhAva che; tethI jIbha vaDe vANI bolAtI nathI. 2. nA; kAraNa ke jIva ane vANI vacce atyaMtAbhAva che. IcchA vinA paNa kevaLajJAnIne vANI khare che; sazakta manuSya je samaye bolavA Icche te samaye koIvAra bhASA bolI zakto nathI; jene lakavo thAya athavA jene totaDApaNuM hoya te manuSya vyavasthitapaNe bolavAnI ghaNI IcchA kare che chatAM tenI vyavasthita bhASA nIkaLatI nathI. jyAre pudagalanI bhASArUpa pariNamavAnI yogyatA hoya tyAre ja bhASA nIkaLe che ane tyAre ja IcchA vagere nimittabhUta hoya che. pra. ra98-tIrthakara bhagavAnane IcchA nathI, chatAM yoganA kAraNe vANI khare che te kharuM che? u. nA; kAraNa ke tyAM paNa pugalanI zaktinI yogyatAthI vANIrUpa paryAya tenA kALe ja thAya che. vANI thAya tyAre yoga to nimittamAtra che. jIvanA yoga guNano paryAya ane pudgalanI zakti Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (104) vacce atyaMta abhAva che. jo yogathI vANI thatI hoya to teramAM guNasthAne temane niraMtara yoga guNanuM kaMpana che, tethI nirantara vANI thavI joIe; paNa ema to thatuM nathI. vaLI mUka-kevalI yogasahita che, chatAM temane vANI hotI nathI; mATe vANI jIvanA yogane AdhIna nathI tathA IcchAne paNa AdhIna nathI, paraMtu te svataMtrapaNe tenA kALe, tenA kAraNe, tenI yogyatAnusAra pariName che. pra. 299-karmabaMdhanA kAraNo kayAM? 3. mithyAdarzanA'viratipramAdakaSAyayogA bndhhetvH| (mokSazAstra-a. 8, sU. 1) artha:- mithyAdarzana, avirati pramAda, kaSAya ane yogae pAMca karmabaMdhanAM kAraNo che. pra. 300-mithyAdarzana (mithyAtva) kone kahe che? u. prayojanabhUta jIvAdi tattvonA UlaTA zraddhAnane tathA adeva (kudeva) ne deva mAnavA, atattvane tattva mAnavuM, adharma (kudharma) ne dharma mAnavo; ItyAdi viparIta zraddhAnane mithyAtva kahe che. (te zraddhAguNano viparIta paryAya che.). pra. 301-mithyAdarzananA keTalA prakAra che? u. tenA be prakAra che-1. agRhIta mithyAtva ane 2. gRhIta mithyAtva. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (105) 1. agRhIta mithyAtva jIva paradravyanuM kAMI karI zake ke zubha vikalpathI AtmAne lAbha thAya evI anAdithI cAlI AvatI mAnyatA te mithyAtva che. ane te koInA zIkhavavAthI thayuM nathI mATe te agRhIta che. 2. gRhIta mithyAtva janma thayA pachI paropadezanA nimittathI jIva je atattvazraddhA grahaNa kare che te gRhIta mithyAtva kahevAya che. [ agRhIta mithyAtvane nisargaja mithyAtva ane gRhita mithyAtvane bAhya prApta mithyAtva paNa kahe che. jene gRhita mithyAtva hoya tene to agRhita mithyAtva hoya ja.] pra. 302-gRhita mithyAtvanA keTalA bheda che? u. tenA pAMca bheda che-1 ekAMta mithyAtva, 2. viparIta mithyAtva, 3. saMzaya mithyAtva, 4. ajJAna mithyAtva ane 5. vinaya mithyAtva. 1. ekAMta mithyAtva AtmA, paramANu Adi padArthanuM svarUpa anekAntamaya (aneka dharmovALuM) hovA chatAM tene sarvathA eka ja dharma vALo mAnavo te ekAMta mithyAtva che; jemake AtmAne sarvathA kSaNika athavA sarvathA nitya ja mAnavo guNa guNIno sarvathA bheda yA abheda ja mAnavo vagere. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (16) 2. viparIta mithyAtva AtmAnA svarUpe anyathA mAnavAnI sacine viparIta mithyAtva kahe che, jemake - 1. zarIrane AtmA mAnavo. 2. vastrapAtrAdi sahitane (sagraMthane) nigraMtha guru mAnavA. 3. strInuM zarIra hovA chatAM tene munidazA ane mokSa mAnavA. 4. kevalI bhagavAnane prAsAhAra (kavalAhAra), roga, upasarga, vatra, pAtra, pATAdi sahita tathA kramika upayoga mAnavo. 5. puNyathI arthAt zubharAgathI tathA nimittathI dharma mAnavo, vagere. 3. saMzaya mithyAtva dharmanuM svarUpa AvuM che athavA tevuM che"--ema paraspara viruddha bannarUpa zraddhAnane saMzaya mithyAtva kahe che, jemakeAtmA potAnA kAryano kartA thato haze ke para vastunA kAryano kartA thato haze? nimitta ane vyavahAranA AlaMbanathI dharma thaze yA potAnA zuddhAtmAnA AlaMbanathI dharma thaze ? vagere prakAre saMzaya rahevo. 4. ajJAna mithyAtva. jyAM hita-ahitano kAMIpaNa viveka na hoI ke kAMI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (107) paNa parIkSA karyA vagara dharmanI zraddhA karavI te ajJAna mithyAtva che; jemake pazudhamAM athavA pApamAM dharma mAnavo. 5. vinaya mithyAtva samasta devane tathA samasta dharmamatone sarakhA mAnavA te vinaya mithyAtva che. | [ sarva prakAranA baMdhanuM mULa kAraNa mithyAtva che. sauthI prathama tenA TaLyA sivAya avirati Adi baMdhanAM kAraNo paNa TaLatAM nathI, mATe sauthI prathama mithyAtva (gRhita ane agRhita) TALavuM joIe.] pra. 303-avirati kone kahe che? u. 1. nirvikAra svasaMvedanathI viparIta avratapariNAmarUpa vikArane avirati kahe che. 2. paTakAyanA jIvonI (pAMca sthAvara ane eka trasa jIvanI) hiMsAnA tyAgarUpa bhAva na karavo tathA pAMca Indriya ane mananA viSayomAM pravRtti karavI-eka bAra prakAre avirati che. pra. 304-pramAda kone kahe che? u. anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnAvaraNIya ane pratyAkhyA nAvaraNIya (krodha, mAna, mAyA, lobha) nA udayamAM joDAvAthI tathA saMjvalana ane nokaSAyanA tIvra udayamAM joDAvAthI niraticAra cAritra na pALavAmAM athavA niraticAra cAritrapALavAmAM anutsAhane tathA svarUpanI asAvadhAnatAne Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (108). pramAda kahe che. (mithyASTithI laIne chaThThI guNasthAna sudhI pramAdanI vyAkhyA tenI bhUmikA anusAra jANavI. ) pra. 305- pramAdanA keTalA bheda che? u. tenA paMdara bheda che:- 4 vikathA (strIkathA, rASTrakathA, bhojanakathA ane rAjakathA), 4 kaSAya (krodha, mAna, mAyA ane lobha ), 5 pAMca IndriyonA viSaya, 1-nidrA ane 1 praNaya (sneha). pra. 306-kapAya kone kahe che? u. mithyAtva tathA krodha, mAna, mAyA, lobharUpa AtmAnI azuddha pariNatine kaSAya kahe che. tenA 25 prakAra che. 4 anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA ane lobha, 4 apratyAkhyAnAvaraNIya krodhAdi, 4 pratyAkhyAnAvaraNIya krodhAdi, 4 saMjvalana krodhAdi ema 16 kaSAya ane 9 nokaSAya (hAsya rati, arati, zoka, bhaya, jugupsA, strIveda, puruSaveda ane napuMsakavedarUpa AtmAnI azuddha pariNatine nokaSAya kahe che.) (pramAda ane kaSAyamAM sAmAnya vizeSano taphAvata che.) pra. 307-yoga kone kahe che? u. mana, vacana, kAyanA AlaMbanathI AtmAnA pradezonuM parispaMdana thavuM tene yoga kahe che. [ yogaguNanA azuddha paryAyamAM kaMpanapaNAne dravyayoga Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (109) ane karma nokarmanA grahaNamAM nimittarUpa yogyatAne bhAva yoga kahe che.) yoganA paMdara bheda che: 4. manoyoga (satya manoyoga, asatya manoyoga, ubhaya manoyoga ane anubhaya manoyoga), 7 kAyayoga (audArika, audArikamizra, vaikriyika, vaikriyikamizra, AhAraka, AhArakamizra ane kArmANa), 4 vacanayoga ( satya vacanayoga, asatyavacanayoga, ubhayavacanayoga ane anubhayavacanayoga.) catuSTaya pra. 3O8-svacatuSTaya ane paracatuSTaya eTale zuM? u. svacatuSTaya eTale potAnAM dravya, kSetra, kAla ane bhAva; ane paracatuSTaya eTale potAthI bhinna evA para padArthanAM dravya, kSetra, kALa ane bhAva. pra. 379-AtmAnA svacatuSTaya samajAvo. u. (1) svadravya-potAnA jJAnAdi guNo ane paryAyothI abhinna te svadravya. (2) kSetra-lokapramANa potAnA asaMkhya pradeza che te AtmAnuM svakSetra. (3) kALa-je nitya svabhAvane choDayAM vinA nirantara kramabaddha potapotAnA avasare navAnavA paryAyono utpAda thayA kare te nija pariNAmanuM nAma svakALa. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updares ( 110 ) (4) svabhAva-dravyanA Azraye rahela trikAlI zaktirUpa anaMta guNo che te svabhAva. pra. 310-puddagala paramANunA svacatuSTaya samajAvo. u. ( 1 ) dravya-potAnA sparza, rasa, gaMdha, varNa, astitvAdi anaMta guNothI tema ja tenA sarva paryAyo rUpa akhaMDa vastu te puddagalanuM svadravya. (2) kSetra-pudgala paramANuno eka pradeza te tenuM svakSetra. (3) kALa-nitya svabhAvane nahi choDIne nirantara kramabaddha potapotAnA avasare navA navA paryAyono utpAda thayA kare che te pudgalanA nija pariNAmanuM nAma svakALa. (4) bhAva-puddagala dravyanA Azraye rahelA je sparmAdi anaMta guNo che te teno svabhAva. pra. 311-kSetranI apekSAe dravya-guNa-paryAyane sarakhAvo. u. traNenuM kSetra sarakhuM arthAt eka che. pra. 312-kALa apekSAe dravya-guNa-paryAya sarakhAvo. u. dravya ane guNo trikAla ane paryAya eka samaya pUrato. pra. 313-dravya ane paryAyamAM bheda-abheda samajAvo. u. saMkhyAthI dravya eka ane tenA paryAyo-anaMta; kAlathI dravya-trikAla ane paryAya-eka samayano; bhAvathI bheda; kemake dravya ane paryAyanuM svarUpa jAduM jAduM che. kSetra bannenuM sarakhuM. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prakaraNa cothuM "abhAva " adhikAra pra. 314-abhAva kone kahe che? u. eka padArthanuM bIjA padArthamAM nahi hovApaNuM tene abhAva pra. 315-abhAvanA keTalA bheda che? u. cAra bheda che-(1) prAgabhAva, (2) pradhvasAbhAva, (3) anyonyAbhAva ane (4) atyaMtabhAva. pra. 316-prAgabhAva kone kahe che? u. vartamAna paryAyano pUrva paryAyamAM abhAva-tene prAgabhAva kahe che. pra. 317-pradhvasAbhAva kone kahe che. u. eka dravyanI vartamAna paryAyano te ja dravyanI AgAmI (bhaviSyano) paryAyamAM abhAva tene pradhvasAbhAva kahe che. (prAgabhAva ane pradhvasAbhAva-banne eka ja dravyanI paryAyone lAgu paDe che. ) pra. 318-zrutajJAna (vartamAnamAM) che. temAM prAgabhAva ane pradhvasAbhAva batAvo. u. zrutajJAnano matijJAnamAM prAgabhAva che ane zrutajJAnano kevaLajJAnamAM pradhvasAbhAva che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (112) pra. 319-dahIMne vartamAna paryAya tarIke laI teno prAgabhAva ane pradhvasAbhAva samajAvo. u. dahIMno pUrvaparyAya dUdha hato, temAM dahIMno abhAva hato, tethI teno prAgabhAva che; ane chAza te dahIMnI bhaviSyano paryAya che. temAM dahIMno abhAva che, tethI teno praasAbhAva che. pra. 320-anyonyAbhAva kone kahe che? u. eka pudagala dravyanA vartamAna paryAyano bIjA pudgala dravyanA vartamAna paryAyamAM je abhAva tene anyonyAbhAva kahe che. pra. 3ra1-dUdha, dahIM ane chAza-e traNa vartamAna cIjo che. temAM keTalA ane kayA abhAva che? u. traNe pudgala dravyanA vartamAna paryAyo che, tethI temAM eka ja anyonyAbhAva che. pra. 3rara-chAparAne bhIMtano AdhAra che ane uparanA naLiyAne chAparAno AdhAra che, e barobara che? u. nA; kemake temanAmAM anyonyAbhAva che. darekanI bhinnabhinna sattA hovAthI badhAya potapotAnA kSetranA AdhAre che. eka paramANunA paryAya bIjA koI dravyanA AdhAre nathI. pra. 3ra3-taijasa zarIra ane kArmANa zarIra vacce kyo abhAva che ? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (113) u. anyonyAbhAva; kAraNa ke banne pudgaladravyanA vartamAna paryAyo che. pra. 3ra4-atyaMtabhAva kone kahe che? u. eka dravyano bIjA dravyamAM (trikALa) abhAva hoya tene atyaMtabhAva kahe che. pra. 3rapa-kuMbhAra ane ghaDA vacce tathA pustaka ane jIva vacce kyo abhAva che? u. (1) kuMbhAra (jIva) ane ghaDA vacce atyaMtAbhAva; (2) pustaka ane jIva vacce atyaMtabhAva; kAraNa ke darekamAM banne judI-judI jAtanA dravyo che. pra. 3ra6-jIve siddha-paramAtmadazA pragaTa karI temAM prAgabhAva batAvo. u. siddhadazAno saMsAradazAmAM abhAva te prAgabhAva che. pra. 3ra7-cAra abhAvamAM dravyasUcaka ane paryAyasUcaka abhAva kyA che? u. atyaMtabhAva dravyasUcaka che ane bAkInA traNa prAgabhAva, praasAbhAva ane anyonyAbhAva paryAyasUcaka che. pra. 328-cAre abhAva kayA dravyamAM lAgu paDe che? u. pudgala dravyamAM. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (114) pra. 329-prAgabhAva ane pradhvasAbhAva keTalA dravyomAM lAgu paDe che? u. chae dravyonA potapotAnA paryAyomAM. pra. 330-anyonyAbhAva keTalAM dravyomAM lAgu paDe che? u. paraspara pudgala dravyanA vartamAna paryAyamAM ja. pra. 331-atyaMtAbhAva keTalAM dravyomAM lAgu paDe che? u. cha e dravyomAM. pra. 33ra-A cAra abhAva na mAnavAmAM Ave to zo doSa Ave ? u. (1) prAgabhAva na mAnavAmAM Ave to kArya anAdi Thare (ra) praasAbhAva na mAnavAmAM Ave to kArya anaMta kAla rahe. (3) anyonyAbhAva na mAnavAmAM Ave to eka pugala dravyanA vartamAna paryAyano bIjA pugaladravyanA vartamAna paryAyamAM abhAva che te na rahe. (4) atyaMtabhAva na mAnavAmAM Ave to pratyeka padArthanI bhinnatA na rahe. jagatanA sarva dravyo ekarUpa thaI jAya. pra. 333-A cAra prakAranA abhAva samajavAthI dharma saMbaMdhI zo lAbha? u. (1) prAgabhAvathI ema samajavuM ke anAdi kALathI A Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (115) jIva, ajJAna-mithyAtva, rAgAdi doSa navA navA karato Ave che; teNe dharma kadI karyo nathI, chatAM vartamAnamAM navA puruSArthathI dharma karI zake che, kAraNa ke vartamAna paryAyano pUrva paryAyamAM abhAva varte che. (2) pradhvasAbhAvathI ema samajavuM ke vartamAna avasthAmAM dharma karyo nathI, topaNa jIva navIna puruSArthathI adharma dazAno turata ja vyaya (abhAva) karI potAnAmAM satya dharma pragaTa karI zake che. (3) anyonyAbhAvathI ema samajavuM ke eka pudgala dravyano vartamAna paryAya bIjA pugalanA vartamAna paryAyane, paraspara abhAvane lIdhe kaMI karI zakato nathI, arthAt ekabIjAne madada, asara prabhAva, sahAya, preraNAdi kaMI karI zake nahi. e sajAtimAM paNa paranuM karI zake nahi to teo (pudgalo), jIvanuM zuM karI zake ? (4) atyaMtabhAvathI ema samajavuM ke pratyeka dravyamAM bIjA dravyano trikALa abhAva che. tethI eka dravya anya dravyanA paryAyane kaMI karI zake nahi; arthAt madada, asara, prabhAva, sahAya, preraNAdi kaMI karI zake nahi. zAstramAM je kaMI anyanuM karavA-karAvavA AdinuM Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (116 ) kathana che te "ghInA ghaDA" nI jema mAtra vyavahAranuM jJAna karAve che. te satyArthasvarUpa nathI-ema samajavuM. pra. 334-'jJAnadiyAbhyAm mokSa:' A sUtrano artha: AtmAnuM jJAna ane zarIranI kriyA-e bannethI mokSa thAya"--evo je kare te kayA abhAvane mAnato nathI? u. atyatAbhAva; kAraNa ke paraspara atyaMtabhAvane lIdhe koI AtmA zarIranI kriyA karI zakato ja nathI; mAtra para padArtha saMbaMdhI ahaMkAravALI mAnyatA kare che. zarIranI kriyAthI AtmAne lAbha thAya ema mAnanArane jIva-ajIva tattvanuM ajJAna varte che. pra. 33pa-nIcenI dareka joDamAM kyo abhAva che? (1) icchA ane bhASA (2) cazmA ane jJAna (3) zarIra ane vastra (4) zarIra ane jIva. u. (1) icchA ane bhASA vacce atyatAbhAva, kAraNa ke IcchA te jIvanA cAritraguNano vikArI paryAya che ane bhASA te pugalanI bhASAvargaNAno paryAya che. (2) cazmA ane jJAna vacce atyaMtabhAva; kAraNa ke cazmA pudgala skaMdha che ane jJAna jIvanA jJAnaguNano paryAya che. (3) zarIra ane vastra vacce anyonyAbhAva; kAraNa ke zarIra pudgalapiMDa che ane vastra paNa pudgala skaMdha che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (117) (4) zarIra ane jIva vacce atyaMtAbhAva che, kAraNa ke banne bhinna dravyo che. pra. 336-kuMbhAre cakra ane daMDa vaDe ghaDo karyo-ema nizcayathI mAnanAre kayA abhAvanI bhUla karI? tathA temAM zo doSa thayo ? u. ghaDAno; cakra ane daMDamAM anyonyAbhAva che, tathA kuMbhAra ane ghaDA vacce atyaMtAbhAva che. te A banne abhAvane bhUle che, tethI be dravyamAM ekatAbuddhirUpa mithyAtva thAya che. pra. 337-vartamAnamAM samyagdarzana pragaTa thayuM; temAM je abhAva lAgu paDe te samajAvo. u. samyagdarzanaparyAyano mithyAdarzanarUpa paryAyamAM prAgabhAva ane te pachI zraddhA guNamAMthI navA navA paryAyo thAya temAM vartamAna samyagdarzanaparyAyano abhAva te pradhvasAbhAva. [ zarIra, dravyakarma, deva, guru, zAstrAdi sarva parapadArthomAM te samyagdarzana paryAyano atyaMtabhAva che, arthAt zarIra, dravyakarmAdithI samyagdarzana-paryAyanI utpatti nathI.] pra. 338-ghAtikarmanA (jJAnAvaraNa karmanA) nAzathI kevaLajJAna thAya ema mAnavuM te barobara che? u. nA, kAraNake karma ane jJAna vacce atyatAbhAva che. jIva jyAre zuddha upayoga vaDe kevaLajJAna avasthA pragaTa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (118) kare tyAre ghAtIdravyakarmano svayaM AtyaMtika kSaya thAya che. ghAtakarmanA ( jJAnAvaraNa karmanA) kSayathI kevaLajJAna thAya che e to nimittanuM jJAna karAvavA mATe vyavahAranayanuM kathana pra. 339-AtmA paranuM kArya karI zake ema mAnanAre kyo abhAva tathA kyo guNa na mAnyo? u. atyatAbhAva ane agurulaghutvaguNane na mAnyo, pra. 340-karmodayathI jIvane mithyAtva ane rAgAdi thAya che ema kharekhara mAnanAra kayA abhAvane tathA kayA guNane bhUle che? ane tenuM kAraNa zuM? u. te atyaMtAbhAva ane agurulaghutvaguNane bhUle che, kAraNa ke eka dravyano (karmano) bIjA dravyamAM (jIvanA mithyAtvAdi bhAvamAM) atyatAbhAva hovAthI karmanA udayathI jIvamAM kaMI vikAra thaI zake nahi. karmodayathI jIvane vikAra thavAnuM kathana Ave tyAM ema samajavuM ke "ema nathI" paNa nimittanuM jJAna karAvavA mATe te vyavahAranuM kathana che; nimittathI upAdAnanuM kArya thAya che evuM jJAna karAvavA mATe kathana. pra. 341-karmanA udaya, upazama, kSayopazama ane kSayathI jIvamAM kharekhara (nizcayathI) audayika, aupazamikAdi bhAvo thAya che ema mAne to te kayA abhAvane tathA kayA guNane bhUla che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (119 ). u. te atyaMtAbhAva ane agurulaghutva guNane bhUle che. (vizeSa khulAsA mATe juo prazna naM. 340 no uttara) pra. 34ra-zarIranI kriyAthI (vrata, upavAsa, pUjAdimAM thatI zarIranI kriyAthI) mokSamArga sadhAya che ema mAnanAra kayA abhAvane bhUle che? u. zarIranI kriyA pudgaladravyano paryAya che ane mokSamArga te jIvadravyano zuddha paryAya che. te banne vacce atyaMtAbhAva che; tene te bhUle che. mokSamArga svadravyAzrita zuddha paryAya che, tethI svadravyanA AzrayarUpa ekAgratAthI ja mokSamArga sAdhI zakAya che. jyAM vItarAgabhAvarUpa sAco mokSamArga hoya tyAM bAhya-nagna nigraMthadazA tathA mahAvratAdi mUlaguNonA je vikalpo te bhUmikAmAM sahucarapaNe hoya che te nimitta kahevAya che. pra. 343-nimittathI kharekhara naimittika (kArya) thAya ema mAnanAra kayA abhAvane bhUla che? u. (1) koI paNa eka jIvanA nimittathI kharekhara bIjA jIvanuM kArya thavuM mAne athavA jIvanA nimittathI kharekhara pudgalanuM (zarIrAdinuM) kArya thavuM mAne te atyatAbhAvane bhUle che. (2) eka pudgala athavA aneka pudgalanA paryAyanA nimittathI kharekhara bIjA pudgalanA paryAya thAya ema mAne te anyonyAbhAvane bhUle che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (120) pra. 344-AtmAnuM jJAna te nizcaya ane zarIranI kriyA karavI te vyavahAra-ema mAnanAra kayA abhAvane tathA kayA guNane bhUle che? te sAta tattvomAM kayA bhedane mAnato nathI ? u. (1) te atyaMtAbhAva ane agurulaghutva guNane bhUle che. (2) zarIra, pudgala-paramANu dravyanI avasthA hovAthI tenI kriyA (avasthA) jIva karI zake ema mAnanAra sAta tattvomAMthI jIva ane ajIva tattvanI bhinnatAne samajato nathI. pra. 345-jIva para dravya-kSetra-kAla-bhAvane anukULa athavA pratikULa mAne che te kayA abhAvane bhUle che? u. te atyaMtabhAvane bhUle che. pra. 346-A uparathI sAcuM zuM samajavuM? u. kharekhara koI paNa para dravya-kSetra-kAla-bhAva, koI jIvane mATe anukULa athavA pratikULa che ja nahi. te to mAtra zeya ja che. vAstavamAM ajJAna-rAgadveSarUpa malina bhAva jIvane potAne mATe pratikULa che, tathA nizcaya samyagdarzana, jJAna ane vItarAgabhAva te ja potAne mATe anukULa che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prakaraNa pAMcamuM kartA-karmAdi cha kAraka adhikAra pra. 347-kartA kone kahe che? u. je svataMtratAthI (svAdhInatAthI) potAnA pariNAmane kare te kartA che. [ pratyeka dravya potAnAmAM svataMtra vyApaka hovAthI potAnA ja pariNAmano svataMtrapaNe kartA che. ] pra. 348-karma (kArya) kone kahe che? u. kartA je pariNAmane prApta kare che te pariNAma tenuM karma che. pra. 349-karaNa kone kahe che? u. te pariNAmanA sAdhakatama arthAt utkRSTa sAdhanane karaNa kahe che. pra. 350-saMpradAna kone kahe che? u. karma (pariNAma-kArya) jene ApavAmAM Ave tyA jene mATe karavAmAM Ave tene saMpradAna kahe che. pra. 351-apAdAna kone kahe che? u. jemAMthI karma karavAmAM Ave te dhruva vastune apAdAna karyuM che. pra. upara-adhikaraNa kone kahe che? Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (122) u. jemAM athavA jenA AdhAre karma (kAryo karavAmAM Ave tene adhikaraNa kahe che. | sarva dravyanA pratyeka paryAyamAM A che kArako eka sAthe varte che, tethI AtmA ane pudgala zuddha dazAmAM ke azuddha dazAmAM svayaM chae kArakarUpa pariNamana kare che ane bIjA kArakonI (arthAta nimittakAraNonI) apekSA rAkhatA nathI. (jAo paMcAstikAya gAthA-62-saM. TIkA) nizcayathI paranI sAthe AtmAne kArakapaNAno saMbaMdha nathI, ke jethI zuddhAtmasvabhAvanI prApti mATe sAmagrI (bAhya sAdhano) zodhavAnI vyagratAthI jIvo (nakAmAM) parataMtra thAya ( pravacanasAra-gAthA 16 TIkA) pra353-kArako keTalA prakAranA che? u. " A che kArako vyavahAra ane nizcaya ema be prakAranAM che. jyAM paranA nimittathI kAryanI siddhi kahevAmAM Ave tyAM vyavahAra-kArako che ane jyAM potAnA ja upAdAna kAraNathI kAryanI siddhi kahevAmAM Ave tyAM nizcaya-kArako che. ) (pravacanasAra-gAthA 16 bhAvArtha) pra. 354-vyavahAra-kArako daSTAMta ApI samajAvo. u. "kuMbhAra kartA che; ghaDo karma che; daMDa, cakra, dorI vagere karaNa che; jala bharanAra mATe kubhAra ghaDo kare che tethI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (123) jaLa bharanAra saMpradAna che; TopalAmAMthI mATI laIne ghaDo kare che tethI Topalo apAdAna che; jamInanA AdhAre ghaDo kare che tethI jamIna adhikaraNa che. AmAM badhAMya kArako judAM judAM che. anya kartA che, anya karma che, anya karaNa che, anya saMpradAna, anya apAdAna ane anya adhikaraNa che. paramArthe koI dravya koInuM kartA hartA thaI zakatuM nathI, mATe A vyavahAra che kArako asatya che. teo mAtra upacarita asadabhUta vyavahAranayathI kahevAmAM Ave che. nizcayathI koI dravyane anya dravya sAthe kArakapaNAno saMbaMdha che ja nahi." ( zrI pravacanasAra gAthA 16-bhAvArtha) pra. 31pa-nizcaya-kArako daSTAMta ApI samajAvo. u. mATI svataMtrapaNe ghaDArUpa, kAryane pahoMce che-prApta kare che tethI mATI kartA che ane ghaDo karma che; athavA, ghaDo mATIthI abhinna hovAthI mATI pote ja karma che; potAnA pariNamanasvabhAvavaDe mATIe ghaDo karyo, tethI mATI pote ja karaNa che, mATIe ghaDArUpa karma potAne ja ApyuM, tethI mATI pote ja saMpradAna che. mATIe potAnAmAMthI piMDarUpa avasthA naSTa karIne ghaDArUpa karma karyuM ane pote to dhruva rahI, tethI pote ja apAdAna che; mATIe potAnA ja AdhAre ghaDo karyo, tethI pote ja adhikaraNa che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (124) A rIte nizcayathI chaye kArako eka ja dravyamAM che. paramArtha eka dravya bIjAne sahAya nahi karI zakatuM hovAthI ane dravya pote ja potAne, potAnA vaDa, potAne mATe, potAnAmAMthI, potAnAmAM karatuM hovAthI A nizcaya che kArako ja parama satya che. uparyukta rIte dravya pote ja potAnI anaMta zaktirUpa saMpadAthI paripUrNa hovAthI pote ja cha kArakarUpa thaIne potAnuM kArya nipajAvavAne samartha che; tene bAhya sAmagrI kAMI madada karI zaktI nathI" ( zrI pravacanasAra gAthA 16 bhAvArtha) pra. 3pa6-AtmA prajJAvaDe bhedajJAna kare che, temAM kyAM kArako che ? u. AtmA-kartA prajJA-karaNa; bhedajJAna-karma ema traNa kArako pra. 357-eka samayamAM keTalAM kArako hoya? u. dareka samaye cha ye kArako hoya che. pra. 358-A che kArako zuM che? dravya che, guNa che ke paryAya? u. A che kArako-kartA, karma, karaNa, saMpradAna, apAdAna ane adhikaraNa-te dravyamAM rahelA sAmAnya ane anujIvI guNo che. dareka samaye teonA cha paryAyo navA navA thayA kare che. pra. 359-AtmAmAMthI ja AtmAvaDe zuddhatA pragaTa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (125) thAya che. temAM keTalAM kArako che? u. AtmAmAMthI-apAdAna, AtmA vaDe-karaNa ane zuddhatA pragaTa thAya che te karma che; ema traNa kArako che. pra. 360-eka dravyanuM paryAyarUpI kArya kharekhara bIjAo vaDe thaI zake che, bIjAnA AdhAre thaI zake che-ema mAnavAmAM keTalAM kArakonI bhUla che? u. badhAM kArakonI bhUla che; kAraNake eka kArakane jeNe svataMtra na mAnatAM parAdhIna mAnyuM teNe cha ye kharAM kArako mAnyAM nahi. pra. 361-AtmA kevaLajJAna prApta kare che. temAM cha ye kAraka kevI rIte lAgu paDe? u. ".......... kevaLajJAna prApta karavA icchanAra AtmAe bAhya sAmagrInI apekSA rAkhI parataMtra thavuM nirarthaka che. zuddhopayogamAM lIna AtmA pote ja che kArakarUpa thaIne kevaLajJAna prApta kare che. te AtmA pote anaMta zaktivALA jJAyakasvabhAva vaDe svataMtra hovAthI pote ja kartA che; pote anaMta zaktivALA kevaLajJAnane prApta karato hovAthI kevaLajJAna karma che, athavA kevaLajJAnathI pote abhinna hovAthI AtmA pote ja karma che; potAnA anaMta zaktivALA pariNamanasvabhAvarUpa utkRSTa sAdhanavaDe kevaLajJAna karato hovAthI AtmA pote ja karaNa che; potAne ja Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (16) kevaLajJAna deto hovAthI AtmA pote ja saMpradAna che; potAnAmAMthI mati-zrutAdi apUrNa jJAna dUra karIne kevaLajJAna karato hovAthI ane pote ja sahaja jJAnasvabhAvavaDe dhruva raheto hovAthI pote ja apAdAna che, potAnAmAM ja arthAta potAnA ja AdhAre kevaLajJAna karato hovAthI pote ja adhikaraNa che. A rIte svayaM (pote ja) cha kArakarUpa thato hovAthI te svayaMbhU" kahevAya che." ( zrI pravacanasAra gAthA 16-bhAvArtha) pra. 36ra-vyAyavyApakabhAva vinA kartA-karmanI sthiti hoI zake ? u. nA; vyApyavyApakabhAvanA saMbhava vinA kartA-karmanI sthiti na ja hoI zake. vyApyavyApakabhAvasaMbhavamRte kA kartRkarmasthitiH ? artha- vyAyavyApakabhAvanA saMbhava vinA kartA-karmanI sthiti kevI? (zrI samayasAra-kalaza 49 ) pra. 363-vyApyavyApakabhAva eTale zuM? u. "je sarva avasthAomAM vyApe te to vyApaka che ane koI eka avasthAvizeSa te (te vyApakanuM) vyApya che. Ama hovAthI dravya to vyApaka che ane paryAya vyApya che, dravyaparyAya abhedarUpa ja che. Ama hoIne dravya paryAyamAM vyApe che ane paryAya Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (127) dravyavaDe vyapAI jAya che. AvuM vyApyavyApakapaNuM tasvarUpamAM ja (arthAt abhinna sattAvALA padArthamAM ja) hoya; atasvarUpamAM ( arthAt jemanI sattA-satva) bhinna bhinna che evA padArthomAM) na ja hoya. jyAM vyApyavyApakabhAva hoya tyAM ja kartA-karmabhAva hoya; vyApyavyApakabhAva vinA kartA-karmabhAva na hoya. AvuM je jANe te pudgalane ane AtmAne kartA-karmabhAva nathI ema jANe che. Ama jANatAM te jJAnI thAya che, kartA-karmabhAvarahita thAya che ane jJAtAdarA-jagatano sAkSIbhUta thAya che. (zrI samayasAra -kalaza 49 bhAvArtha) vyAyavyApakabhAva ke kartA-karmabhAva eka ja padArthamAM lAgu paDe che; bhinna bhinna padArthomAM te lAgu paDI zakato nathI. kharekhara koI bIjAnuM bhaluM bUruM karI zake, karma jIvane saMsAramAM rakhaDAve, vagere mAnavuM te ajJAnatA che. nimitta vinA kArya thAya nahi, nimitta pAmIne kArya thAya, e kathano vyavahAranayanAM che. tene nizcayanayanuM kathana mAnavuM te paNa ajJAnatA che. pra. 364-jIvanA vikArI pariNAma ane pulanA vikArI pariNAma (karma) ne paraspara kartA-karmapaNuM che? u. nA; kAraNa ke1. "jIva karmanA guNone karato nathI. temaja karma, jIvanA guNone karatuM nathI, paraMtu paraspara nimittathI Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (128) bannenA pariNAma jANo. A kAraNe AtmA potAnA ja bhAvathI kartA che. paraMtu pudgalakarmathI karavAmAM AvelA sarva bhAvono kartA nathI." (zrI samayasAra gAthA-80-81-82) jema mATI vaDe ghaDo karAya che tema potAnA bhAva vaDe potAno bhAva karAto hovAthI, jIva potAnA bhAvono kartA kadAcit che, paraMtu jema mATI vaDe kapaDuM karI zakAtuM nathI, tema potAnA bhAva vaDa parabhAvanuM karAvuM azakaya hovAthI (jIva) pudgalabhAvono kartA to kadI paNa nathI e nizcaya (zrI samayasAra gA. 80 thI 82 nI TIkA) 3. "...... saMsAra ane niHsaMsAra avasthAone pudgalakarmanA vipAkano saMbhava ane asaMbhava nimitta hovA chatAM paNa pudgalakarmane ane jIvane vyAya-vyApakabhAvanA abhAvane lIdhe kartAkarmapaNAnI asiddhi hovAthI, jIva ja pote aMtarthApaka thaIne saMsAra athavA niHsaMsAra avasthAne viSe Adimadhya-aMtamAM vyApIne sasaMsAra athavA niHsaMsAra evA potAne karato thako potAne ekane ja karato pratibhAso paraMtu anyane karato na pratibhAso" (zrI samayasAra gAthA 83 nI TIkA). Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (129) 4. "AtmA potAnA ja pariNAmane karato pratibhAso; pudgalanA pariNAmane karato to kadI na pratibhAso. AtmAnI ane pudagalanI-bannenI kriyA eka AtmA ja kare che ema mAnanArA mithyASTi che. jaDacetananI eka kriyA hoya to sarva dravyo palaTI javAthI sarvano lopa thaI jAya e moTo doSa upaje." (zrI samayasAra gA. 86 no bhAvArtha) 5. ".......mATe jIvanA pariNAmane, potAnA pariNAmane ane potAnA pariNAmanA phaLane nahi jANatuM evuM pudgaladravya.. paradravya pariNAma svarUpe karma, tene nahi karatuM hovAthI, te pudgaladravyane jIva sAthe kartAkarmabhAva nathI." (zrI samayasAra gA. 79 nI TIkA) 6 ".......... koI dravya koI anya dravyanuM kartA che ja nahi, paNa sarva dravyo potapotAnA svabhAvarUpa pariName che. mAtra A jIva vyartha kaSAyabhAva karI vyAkuLa thAya che. vaLI kadAcit pote icche tema ja padArtha pariName topaNa te potAno pariNamAvyo to pariNamyo nathI, paNa jema cAlatA gADAne bALaka dhakelI ema mAne ke "A gADAne huM calAvuM chuM." e pramANe te asatya mAne che." (zrI mokSamArgaprakAzaka-adhikAra cotho-pAnuM 92) A uparathI siddha thAya che ke jIvanA bhAvanuM pariNamana ane paulika karmanuM pariNamana eka bIjAthI nirapekSa Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (130) svataMtra che. tethI jIvamAM rAgAdi bhAvo kharekhara dravyakarmanA udayanA kAraNe thAya che, jIva kharekhara dravyakarmane kare che ane tenA phalane bhogave che, vagere mAnyatA te viparIta mAnyatA che. jIvanA rAgAdi bhAvanA kAraNe karma AvyAM ane karmano udaya Avyo eTale jIvamAM rAgAdi bhAva thayo-ema che ja nahi. jIvanA bhAvakarma ane dravyakarma vacce phakta nimitta-naimittika saMbaMdha che, kartA-karmabhAva nathI, kAraNa ke banne vacce atyaMtAbhAva che. pra. 36pa-eka dravyanA (dravyanA paryAyanA) be kartA hoI zake ? u. nA; kAraNa ke-dareka dravyanuM pariNamana svataMtra che; te koI padravya ke nimittanI madadanI apekSA rAkhatuM nathI. te svayaM kAryarUpe pariName che. 1. " yaH pariNamatiH sa kartA yaH pariNAmo bhavetu ttkrm| ___ yA pariNatiH kriyA sA trayamapi bhinnaM na vstutyaa|| 51 / / artha- je pariName che te kartA che, (pariNamanAranuM) je pariNAma te karma che ane je pariNati che te kriyA che, e traNeya vastupaNe bhinna nathI." [kartA, karma ane kriyA-e traNeya dravyanI abhinna avasthAo che, pradezabhedarUpa judI vastuo nathI.] (zrI samayasAra gA. 86, kalaza-11) 2. ": parimiti savA pariNAmo nIyate sarvasyA ekasya pariNatiH syAdanekamapyekameva ytH|| 52 / / artha:- vastu eka ja sadA pariName che, ekanAM ja sadA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (131). pariNAma thAya che arthAt eka avasthAthI anya avasthA ekanI ja thAya che) ane ekanI ja pariNati-kriyA thAya che. kAraNa ke aneka rUpa thavA chatAM eka ja vastu che, bheda nathI" (zrI samayasAra, kalaza-para) 3. naubhau pariNamataH khalu pariNAmo nobhayo: prjaayet| ubhayo na pariNati: syAdyadanekamanekameva sdaa|| 53 / / artha- be dravyo eka thaIne pariNamatAM nathI, be dravyonuM eka pariNamana thatuM nathI ane be dravyonI eka pariNati-kriyA thatI nathI; kAraNa ke aneka dravyo che te sadA aneka ja che (palaTIne eka thaI jatAM nathI.) * (zrI samayasAra-kalaza pa3) 4 naikasya hi kartArau dvau sto dve karmaNI na caiksy| ___ naikasya ca kriye dve ekamanekaM yato na syaat|| 54 / / artha - eka dravyanA be kartA na hoya, vaLI eka dravyanAM be karma na hoya ane eka dravyanI be kriyA na hoya; kAraNa ke eka dravya aneka dravyarUpa thAya nahi. (zrI samayasAra, kalaza-pa4 ) AthI samajavuM ke jIva zarIrAdi paranI kriyA karI zake nahi; nimittathI kharekhara kArya thAya ema mAnavuM te eka bhrama che, kAraNa ke eka kAryanA be kartA hoI zake nahi. pra. 366-AtmA zAno kartA che? u. AtmA potAnA pariNAmano ja zubha, azubha ke zuddha bhAvono ja-kartA che, paNa jJAnAvaraNAdi dravyakarma ane Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (132). zarIrAdi nokarmano kadI paNa kartA che ja nahi; kAraNa ke - 1. " ajJAnaM jJAnamapyevaM kurvnnaatmaanmNjsaa| cArvartAtmAtmamAvasya paramAvastha na vitA ddazA" artha- A rIte kharekhara potAne ajJAnarUpa ke jJAnarUpa karato AtmA potAnA ja bhAvano kartA che; parabhAvano (pudgala bhAvono) kartA to kadI nathI. (zrI samayasAra kalaza-61) 2 AtmA jJAnaM svayaM jJAnaM jJAnAdanyat karoti kiN| parabhAvasya kartAtmA moho'yaM vyvhaarinnaam||62|| artha- AtmA jJAnasvarUpa che, pote jJAna ja che, te jJAna sivAya (jANavA sivAya) bIjAM zuM kare? AtmA parabhAvano kartA che ema mAnavuM (tathA kahevuM che te vyavahArI jIvono moha (ajJAna) che. (zrI samayasAra-kalaza 62) 3. "prathama to AtmAno pariNAma kharekhara pote AtmA ja che, kAraNa ke pariNAmI pariNAmanA svarUpano karanAra hovAne lIdhe pariNAmathI ananya che; ane je teno (AtmAno) tathAvidha pariNAma che te jIvamayI ja kriyA che.......ane vaLI je (jIvamayI) kriyA che te AtmAvaDa svataMtrapaNe prApya hovAthI karma che, mATe paramArthathI AtmA potAnA pariNAmasvarUpa evA te bhAvakarmano ja kartA che, paraMtu pudgalapariNAmasvarUpa dravyakarmano nahi." ( zrI pravacanasAra-gAthA 1raranI TIkA) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (133) 4. "vyavahAranayathI (loko) mAne che ke jagatamAM AtmA, ghaDo, kapaDuM, ratha, ItyAdi vastuone, vaLI Indriyone, aneka prakAranAM krodhAdi dravyakarmone ane zarIrAdi nokarmone kare che." (zrI samayasAra gAthA 98) paNa AvuM mAnavuM te vyavahArI jIvono vyAmoha (bhrAMti-ajJAna) che, kAraNa ke jo nizcayathI A AtmA paradravyasvarUpa karmane kare to pariNAma-pariNAmIpaNuM bIjI koI rIte banI zakatuM nahi hovAthI, te (AtmA) niyamathI tanmaya (padravyamaya) thaI jAya; paraMtu te tanmaya to nathI, kAraNa ke koI dravya anya dravyamaya thaI jAya to te dravyanA nAzanI Apatti (doSa) Ave; mATe AtmA vyApya-vyApakabhAvathI paradravyasvarUpa karmano kartA nathI." (zrI samayasAragAthA-99 TIkA) yoga eTale tamana-vacana-kAyanA nimittathI) AtmapradezonuM calana ane upayoga eTale jJAnanuM kaSAyo sAthe upayukta thavuM-joDAvuM. A yoga ane upayoga ghaTAdika tathA krodhAdikane nimitta che tethI temane to ghaTAdika tathA krodhAdikanA nimittakartA kahevAya, paraMtu AtmAne temano kartA na kahevAya. AtmAne saMsAra-avasthAmAM ajJAnathI mAtra yoga-upayogano kartA kahI zakAya. tAtparya e che ke - "dravyadRSTithI to koI dravya anya koI dravyanuM kartA nathI, paraMtu paryAyadaSTithI koI dravyano paryAya koI vakhate koI anya dravyanA paryAyane nimitta thAya che, tethI A apekSAe eka dravyanAM pariNAma anya dravyanAM Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (134 ) pariNAmanAM nimittakartA kahevAya che. paramArtha dravya potAnA ja pariNAmanuM kartA che, anyanA pariNAmanuM anya dravya kartA nathI." (zrI samayasAra gAthA 100no bhAvArtha) je AvI rIte AtmAnuM svarUpa samaje che tene saMyoganI pRthakatA, vibhAvanI viparItatA ane svabhAvanA sAmarthyanuM bhAna hovAthI svasammukhatA prApta thAya che. je puruSa e rIte "kartA, karaNa, karma ane karmaphaLa AtmA ja che"--ema nizcaya karIne kharekhara paradravyarUpe pariNamato nathI, te ja puruSa, paradravya sAthe saMparka jene aTakI gayo che ane dravyanI aMdara paryAyo jene pralIna thayA che evA zuddha AtmAne upalabdha kare che; paraMtu anya koI (puruSa) evA zuddha AtmAne upalabdha karato nathI." ( zrI pravacanasAra gAthA 1ra6 TIkA) pra. 367-jIva vikAra svataMtrapaNe kare che ke kema? u. hA; kAraNa ke - 1. " baMdhAyelAM dravyakarmonuM *nimitta pAmI jIva potAnI azuddha caitanyazakti dvArA rAgAdi bhAvono (vikArono) kartA bane che, tyAre (te ja samaye) pudgaladravya, rAgAdi bhAvonuM * nimitta pAmIne potAnI zaktithI * upAdAnathI thatuM A kArya vikArI che, svabhAvabhAva nathI; paNa avastubhAva che-ema batAvavA tathA nimittanuM jJAna karAvavA mATe "nimitta pAmIne" (e) zabda vAparavAmAM Ave che. (juo-hindI AtmAvalokana-pRSTha 55) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (135) (potAnA upAdAna kAraNathI) aSTakarmarUpa bhAvane prApta kare che. "jema caMdra vA sUryanA prakAzanuM nimitta pAmI saMdhyAnA samaye AkAzamAM aneka varNa, vAdaLa, indradhanuSa, maMDalAdika nAnA prakAranA pudgalaskaMdho, bIjA koI kartAnI apekSA rAkhyA sivAya (eTale ke potAnI zaktithI) ja aneka prakAre thaI pariName che, tema ja jIvadravyanA azuddha cetanAtmaka bhAvonuM nimitta pAmI pudgalavargaNAo potAnI ja zaktithI jJAnAvaraNAdi ATha prakAre karmadazArUpa thaI pariName che." (zrI paMcAstikAya gAthA-66nI hiMdI TIkA) 2. baMdhaprakaraNavazAt azuddha nizcayanayathI, jIvanA rAgAdi vibhAva-pariNAmane paNa (jIvana) svabhAva kahevAmAM Avyo che. (juo, paMcAstikAya-gAthA 6panI zrI jayasenAcAryakRta saM. TIkA) 3. "jo ke nizcayathI potAnA nijarasathI ja sarva vastuonuM, potAnA svabhAvabhUta evA svarUpa-pariNamanamAM samarthapaNuM che, topaNa (AtmAne) anAdithI ajavastubhUta moha sAthe saMyuktapaNuM hovAthI, AtmAnA upayogano mithyAdarzana, ajJAna ane avirati-ema traNa prakArano pariNAmavikAra che..." (zrI samayasAra gAthA 89 nI TIkA) 4. "AtmAne rAgAdika upaje che te potAnAM ja azuddha pariNAma che. nizcayanayathI vicAravAmAM Ave to Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (136 ) anya dravya rAgAdikanuM upajAvanAra nathI; anya dravya temanuM nimittamAtra che, kAraNa ke anya dravyane anya dravya-guNa-paryAya upajAvatuM nathI e niyama che jeo ema mAne che-evo ekAMta kare che-ke "padravya ja mane rAgAdika upajAve che, teo nayavibhAgane samajyA nathI, mithyASTi che. e rAgAdika jIvanA satvamAM upaje che, paradravya to nimitta mAtra che-ema mAnavuM te samyajJAna che." (zrI samayasAra gAthA-37ra bhAvArtha) 5. .. paramArthathI AtmA potAnA pariNAma svarUpa evA te bhAvakarmano ja kartA che. x x paramArthathI pudgala potAnA pariNAmasvarUpa evA te dravyakarmanuM ja kartA che, paraMtu AtmAnA karmasvarUpa bhAvakarmanuM nahi." (jAo pravacanasAra gA. 122 nI TIkA.) 6. "..... jyAM sudhI svarUpanuM bhedajJAna na hoya tyAM sudhI to tene rAgAdikano-potAnA cetanarUpa bhAvakarmono-kartA mAno, ane bhedavijJAna thayA pachI zuddha vijJAnaghana, samasta kartApaNAnA bhAvathI rahita, eka jJAtA ja mAno, Ama eka ja AtmAmAM kartApaNuM tathA akartApaNuM e banne bhAvo vipakSAvaza siddha thAya che. Avo syAdavAda mata jainono che.....AvuM (syAdavAda anusAra) mAnavAthI puruSane saMsAra-mokSa AdinI siddhi thAya che; sarvathA ekAnta mAnavAthI sarva nizcaya vyavahArano lopa thAya che." (zrI samayasAra kalaza 205 no bhAvArtha ) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (137) 7 "jIva A vikAro potAnA doSathI kare che tethI te svakRta che, paNa te svabhAvadaSTinA puruSArtha vaDe potAmAMthI TALI zakAya che....... azuddha nizcayanayathI te svakRta che ane TALI zakAya che mATe nizcayanayathI te parakRta che ... paNa te parakRtAdi thaI jatA nathI, mAtra potAmAMthI te TALI zakAya che eTaluM ja te darzAve che" (paMcAdhyAyI gujarAtI uttarAddha gA. 7ra no bhAvArtha) paMcAdhyAyI uttarAddhamAM" A vikArI bhAvane gA. 76mAM taguNAkRti" kahela che, gA. 10pamAM "taguNAkArasaMkrAMti kahela che, gA. 138mAM "paraguNAkAra-sva guNamyuti kahela che, tathA gA. 242 mAM "svasvarUpacyata" kahela che. vaLI te paryAyamAM potAno ja doSa che, bIjA koIno temAM jarApaNa hAtha ke doSa nathI-ema jaNAvavA tene gA. 60 ane 76 mAM jIva pote aparAdhavAna che" ema kahyuM che. mATe paradravya ke karmano udaya, jIvamAM vikAra kare-karAve che ema mAnavuM mithyA che. nimitta kAraNa che te upacarita kAraNa che paNa vAstavika kAraNa nathI, tethI tene gA. 351 mAM "mahetuvata'-"akAraNa samAna" kahyuM che. (paMcAdhyAyI utarAddha-guja. anu gA. 7rano bhAvArtha) 8. vikAra te Atmadravyano trikALI svabhAva nathI, paNa kSaNika yogyatArUpa paryAyasvabhAva che, te udayabhAva hovAthI paryAya apekSAe jIvanuM svatattva che. jaDa karmanI sAthe jIvane anAdino saMbaMdha che ane Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (138) jIva tene vaza thAya che. tethI vikAra thAya che, paNa karmanA kAraNe vikArabhAva thato nathI ema paNa audayikabhAva sAbita kare che." (jAo mokSazAstra gujarAtI bIjI AvRtti pR. 208) koI nimitta vikAra karAvatuM nathI, paNa jIva pote nimittAdhIna thaIne vikAra kare che. jIva jyAre pAriNAmikabhAvarUpa potAnA svabhAva taraphanuM lakSa karI svAdhInapaNuM pragaTa kare che tyAre nimittAdhInapaNuM TaLI zuddhatA pragaTe che-ema aupazamikabhAva, sAdhakadazAno kSAyopathamikabhAva ane kSAyikabhAva e traNe sAbita kare che. (jAo, mokSazAstra gujarAtI, bIjI AvRtti adhyAya 2, sUtra 1 nI TIkA-pR. 209 ). 9. baMdhanuM saMkSepa svarUpa evuM che ke "rAgapariNAma ja AtmAnuM kArya che, te ja puNyapAparUpa dvata che, rAgapariNAmano ja AtmA kartA che, tene grahanAra ane choDanAra che-A, zuddhadravyanA nirUpaNasvarUpa nizcayanaya che....." (pravacanasAra gAthA, 189 nI TIkA) 10. "manuSyAdi paryAyomAM, karma kAMI jIvanA svabhAvane haNatuM ke AcchAdita karatuM nathI, paraMtu tyAM jIva pote ja potAnA doSathI karma anusAra pariName che, tethI tene potAnA svabhAvanI upalabdhi nathI. jema pANInuM pUra pradezanI apekSAe vRkSarUpe pariNamatuM thayuM potAnA pravAhIpaNArUpa svabhAvane upalabdha karatuM-anubhavatuM nathI, ane svAdanI apekSAe vRkSorUpe pariNamatuM thayuM potAnA svAdiSTapaNArUpa svabhAvane Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (139 ) upalabdha karatuM nathI, tema AtmA paNa pradezanI apekSAe svakarma anusAra pariNamato thako potAnA amUrtapaNArUpa svabhAvane upalabdha karato nathI ane bhAvanI apekSAe svakarmarUpe pariNamato thako uparAga vinAnI vizuddhivALApaNArUpa potAnA svabhAvane upalabdha karato nathI. AthI ema nirdhAra thAya che ke manuSyAdi paryAyomAM jIvone potAnA ja doSathI potAnA svabhAvanI anupalabdhi che, karmAdika bIjA koI kAraNathI nahi. "karma jIvanA svabhAvano parAbhava kare che" ema kahevuM te to upacArakathana che, paramArthe ema nathI." (zrI pravacanasAra-gAthA 118no bhAvArtha) pra. 368-vikArabhAva ahetuka che ke sahetuka? u. nizcayathI vikArIbhAva ahetuka che, kemake dareka dravya potAnuM pariNamana svataMtrapaNe kare che, paNa vikArI paryAya vakhate nimittano Azraya hoya che tethI vyavahAranaye te sahetuka che. .... paramArthe anya dravya anya dravyanA bhAvanuM kartA hoya nahi, tethI je cetananA bhAvo che temano kartA cetana ja hoya. A jIvane ajJAnathI je mithyAtvAdi bhAvarUpa pariNAmo che te cetana che, jaDa nathI; azuddhanizcaya nathI temane cidAbhAsa paNa kahevAmAM Ave che. e rIte te pariNAmo cetana hovAthI, temano kartA paNa cetana ja che; kAraNa ke cetanakarmano kartA cetana ja hoya-e paramArtha che, abhedadaSTimAM to jIva zuddhacetanAmAtra ja che, paraMtu jyAre te karmanA nimitte Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (140) pariName che. tyAre te te pariNAmothI yukta te thAya che ane tyAre pariNAma-pariNAmInI bhedadaSTimAM potAnA ajJAnabhAva rUpa pariNAmono kartA jIva ja che. abhedadaSTimAM to kartAkarmabhAva ja nathI. zuddha cetanAmAtra jIva vastu che..........." (zrI samayasAra gA. 328 thI 331 no bhAvArtha) (vadhu khulAsA mATe juo AgaLanA praznano uta2) vaLI bIjI rIte jotAM AtmA svataMtrapaNe vikAra karato hovAthI te potAno hetu che, tethI te apekSAe sahetuka che, ane para teno kharo hetu nathI, tethI te apekSAe ahetuka che. pra. 369-eka jIva bIjA jIvano ghAta karI zake ? u. nA; kAraNa ke 1. astitvaguNanA kAraNe koI jIva ke padArthano kadI nAza thato nathI; tethI koI koIne mArI ke jIvADI zake nahi. 2. saMyogarUpa jaDa zarIra paNa svataMtra pudgala dravya-che, teno paNa koI nAza karI zake nahi. 3. zarIrano viyoga thAya teno vyavahAre ghAta (nAza) kahevAya. jIva ane zarIrano viyoga potapotAnI yogyatAthI thAya che, temAM Ayukarma pUruM thayuM te nimitta che. 4. ghAta karanAra jIva bIjAne ghAta karavAno kapAyabhAva karI potAnA zuddha caitanyabhAvano ja phakata ghAta karI zake, bIjAM kaMI karI zake nahi. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (141) 5. paramArthe koI dravya koInuM kartA-hartA thaI zakatuM nathI (pravacanasAra gA. 16 bhAvArtha) 6. jagatamAM chae dravyo nitya TakIne pratyeka samaye potAnI avasthAno utpAda vyaya karyA kare che; ema anaMta jaDa-cetana dravyo eka bIjAthI svataMtra che; mATe kharekhara koIno nAza thato nathI, koI navAM utpanna thatAM nathI. temaja bIjA tenI rakSA karI zakatA nathI; arthAt A jagatamAM koI parane upajAvavAvALo, rakSA karavAvALo ke vinAza karavAvALo che ja nahi . 7. " jIva para jIvone du:khI-sukhI Adi karavAnI buddhi kare che. paraMtu para jIvo to potAnA karyA duHkhI-sukhI thatAM nathI; tethI te buddhi nirarthaka hovAthI mithyA che-khoTI (zrI samayasAra gA. ra66 bhAvArtha) pra. 370-roganA kAraNe du:kha ane tenA abhAve sukha thAya che- evI mAnyatAmAM satyAsatyapaNuM zuM che? u. roga zarIranI avasthA che, zarIra to pudgala jaDa che. tene sukha-duHkha hoya nahi. jIva potAnI ajJAnatAthI zarIramAM ekatvabuddhi na kare to tene sukha-duHkhanI lAgaNI na udabhave. jJAnI, zarIranI rogagrasta dazAnA kAraNe potAne jarAya duHkha thayuM mAnato nathI. tene potAnI sahanazaktinI nabaLAIthI alpa duHkha thAya che, paNa te gauNa che, kAraNa ke che. ) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (142) te du:khano svAmI thato nathI. tene potAnA dhruvasvabhAvanI daSTinA baLe rAgadveSa TaLato jAya che, ane jema jema kaSAyano abhAva thato jAya che tema tema tene sukhano anubhava niraMtara vartato rahe che. ....sukhI-duHkhI thavuM icchAnA anusAra jANavuM, paNa bAhya kAraNone AdhIna nathI icchA thAya che te mithyAtva, ajJAna ane asaMyamathI thAya che tathA IcchamAtra AkuLatAmaya che. ane AkuLatA e ja du:kha che....mohanA sarvathA abhAvathI jyAre icchAno sarvathA abhAva thAya tyAre sarva duHkha maTI satya sukha pragaTe." (Ao mokSamArgaprakAzaka-gu. A. 75-76 ) pra. 371-zuM karmanA udaya pramANe jIva vikAra kare che? u. nA; kAraNa ke - 1. "mohakarmano vipAka thatAM jIva je prakArano vikAra kare te prakAre jIve phaLa bhogavyuM kahevAya che. teno artha eTalo che ke jIvane vikAra karavAmAM mohakarmano vipAka nimitta che. karmano vipAka karmamAM thAya, jIvamAM thAya nahi. jIvane potAnA vibhAvabhAvano anubhava thAya te jIvano vipAka-anubhava che. (gu. mokSazAstraa. 8, sU. 21nI TIkA) 2. ""audayikabhAvamAM sarva audayikabhAvo baMdhanuM kAraNa che ema na samajavuM, paNa mAtra mithyAtva, asaMyama, kaSAya ane yoga-e cAra bhAvo baMdhanuM kAraNa che ema samajavuM, ( zrI dhavalA pustaka 7, pA. 9-10). Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (143) 3. "kauthiI bhAva: vaMdhAraNam'-teno artha eTalo ja che ke jo jIva mohanA udayamAM joDAya to baMdha thAya. dravyamohano udaya hovA chatAM jo jIva zuddhAtmabhAvanAnA baLa vaDe bhAvamoharUpe na pariName to baMdha thato nathI. jo jIvane karmanA udaya mAtrathI baMdha thato hoya to saMsAranI sarvadA karmanA udayathI vidyamAnatAthI sarvadA baMdha ja thAya, kadI mokSa na ja thAya; mATe ema samajavuM ke karmano udaya baMdhanuM kAraNa nathI, paNa jIvanuM bhAvamoharUpe pariNamana thavuM te baMdhanuM kAraNa che. (hiMdI pravacanasAra pAM. 58-59 zrI jayasenAcAryakRta gAthA 45 nIcenI TIkA) 4. teSAM jIvagatarAgAdibhAvapratyayAnAmabhAve, dravyapratyeSu vidyamAneSvapi, sarveSTAniSTaviSayamamatvAbhAvapariNatA jIvA na badhyanta iti| tathAhi-yadi jIvagatarAgAdyabhAveDapi dravyapratyayodayamAtreNa baMdho bhavati tarhi sarvadaiva bandha ev| ksmaat| saMsAriNAM sarvadaiva karmodayasya vidymaantvaaditi|" artha- dravyAgnava vidyamAna hovA chatAM, jIvanA rAgAdi bhAvagnavanA abhAve, sarva ISTa-aniSTa viSayomAM mamatvabhAve nahi pariNamatA jIvo baMdhAtA nathI; vaLI jo jIvane rAgAdino abhAva chatAM dravyAsavanA udayamAtrathI baMdha thAya to saMsArI jIvone, sarvadA ja karmono udaya hovAthI sarvadA baMdha ja thAya. (zrI paMcAstikAya gA. 149nI zrI jayasenAcAryakRta TIkA) 5. ".. jJAnIne jo pUrvabaddha dravyapratyayo vidyamAna che, Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (144) to bhale ho; tathApi te (jJAnI) to nirAsava ja che, kAraNa ke karmodayanuM kArya je rAgadveSamoharUpa AsravabhAva tenA abhAvamAM dravya- pratyayo baMdhanAM kAraNa nathI. (jema puruSane rAgabhAva hoya to ja juvAnI pAmelI strI tene vaza karI zake che, tema jIvane AsravabhAva hoya to ja udayaprApta dravya-pratyayo navo baMdha karI zake che." (zrI samayasAra gA. 173 thI 176 nI TIkA) 6. AthI siddha thAya che ke karmodaya jIvane vikAra karAve arthAt karmano jevo udaya Ave te pramANe jIvane vikAra karavo paDe ema nathI. jIva potAnI ajJAnatAvaza karmodayamAM joDAya to ja te karmodaya potAnA vikArane nimittabhUta kahevAya; paNa jo te potAnA AtmasvarUpamAM sthira thaI karmodayamAM na joDAya to te karmodaya tenAmAM vikAranuM nimitta thAya nahi ane tethI karmanA navA baMdhanuM nimittakAraNa bane nahi, paNa te nirjarAnuM kAraNa bane. 7. ".... e avidyA tArI ja phelAyelI che; tuM avidyArUpa karmamAM na paDI rU na joDe to jaDanuM (karmanuM) to kAMI jora nathI." (zrI dIpacaMdajIkRta-anubhava prakAza-gu. AvRtti pAnuM 37) 8. ajJAnI jIva rAya-dveSanI utpatti paradravya (karmAdi) thI thatI mAnIne para dravya upara kopa kare che ke, "A paradravya mane rAga-dveSa upajAve che, tene dUra karuM.' evA ajJAnI jIvane samajAvavAne AcAryadeva upadeza kare che ke-rAga Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (145) vaiSanI utpatti ajJAnathI AtmAmAM ja thAya che ane te AtmAnAM ja azuddha pariNAma che, mATe e ajJAnano nAza karo, samyajJAna pragaTa karo; AtmA jJAnasvarUpa che, ema anubhava karo; paradravyane rAga-dveSanuM upajAvanAruM mAnIne tenA para kopa na karo. (zrI samayasAra kalaza 220 no bhAvArtha) 9. karmano udaya jIvane kAMI asara karI zakato nathI, te bAbata zrI samayasAra nATakanA sarvavizuddhi dvAramAM nIce pramANe samajAvI che: "kou ziSya kahe svAmI rAgadoSa parinAma, tAkau mUla preraka kahu tuma kauna hai; puggala karama joga kidha IndrinikI bhoga, kiMdhI dhana kiMdha parijana kiMdhI bhauna hai." artha - ziSya pUche che-he svAmI! rAga-dveSa pariNAmonuM mULa preraka koNa che te tame kaho. (zuM te) padgalika karma che? yoga (mana-vacana-kAyanI kriyA) che, Indriyono bhoga che? dhana che? parijana (gharanA loko che? ke makAna che? "guru kahai kahI darva apane apane rUpa, sabaniko sadA asahAI parinauna hai; kou darava kAhuko na preraka kadAci tAteM, rAgadoSa moha bhUSA madirA acauna che." Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (146) artha - guru samAdhAna kare che ke-chaye dravyo potapotAnA svarUpamAM sadA asahAya pariNamana kare che; tethI koI dravya koI pariNati mATe kadI paNa preraka thatA nathI, mATe rAga-dveSanuM mUla kAraNa mohamithyAtvanuM madirApAna che. (jAo samayasAra nATaka, pAnuM 351-35ra) 10. bhAvakarmano kartA ajJAnI jIva ja che ema zrI AcAryadeva zrI samayasAramAM yukti dvArA nIce pramANe siddha kare che: jo mithyAtva nAmanI (mohanIya karmanI) prakRti AtmAne mithyASTi kare che ema mAnavAmAM Ave to tArA matamAM acetana prakRti (mithyAtvabhAvanI) kartA banI! (tethI mithyAtvabhAva acetana Tharyo. (gAthA. 328) athavA, A jIva pudgala dravyanA mithyAtvane kare che ema mAnavAmAM Ave to pudgaladravya mithyAdaSTi Thare! jIva nahi!" athavA jo jIva temaja prakRti-banne pugaladravyane mithyAtvabhAvarUpa kare che ema mAnavAmAM Ave, to je banne vaDe karavAmAM AvyuM tenuM phaLa bane bhogave !" (gA. 330) "athavA jo pudgaladravyane, mithyAtvabhAvarUpa nathI prakRti karatI ke nathI jIva karato (bemAMthI koI karatuM nathI) ema mAnavAmAM Ave, to pudgaladravya svabhAve ja mithyAtva bhAvarUpa Thare ! te zuM kharekhara mithyA nathI?" (gA. 331) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (147) 11. jIve ja potAnI ajJAnatAthI bhUla karI che. temAM bicAruM karma zuM kare? kahyuM che ke* "karma bicAre kauna bhUla merI adhikAI, agni sahe ghanaghAta lohakI saMgati pAI." artha- karma bicAruM koNa? (zI gaNatarImAM?) bhUla to moTI mArI che. jema agni loDhAmAMthI saMgati kare che to tene ghaNAnA ghA sahana karavA paDe che, (tema jo jIva karmanA udayamAM joDAya to tene rAgadveSAdi vikAro thAya.) 12. "... vaLI tattvanirNaya karavAmAM kAMI karmano doSa che nahi paNa tAro ja doSa che. te pote to mahaMta rahevA Icche che ane potAno doSa karmAdikamAM lagAve che! paNa jinaAzA mAne to AvI anIti saMbhave nahi. tAre viSaya-kaSAyarUpa ja rahevuM che mATe AvuM jUTha bole che. jo mokSanI sAcI abhilASA hoya to tuM AvI yukti zA mATe banAve? ..." (mokSamArgaprakAzaka gu. AvRtti pAnuM 312-13 13. varmavenu svayameva ravIrUpe vyavatiSamAne na kaarkaantrmpeksste| evaM jIva...... svayameva SaTkArakIrupeNa * 'madrA| Hpe nizyanta 'TIT: eSA saMsI varta: | * vaizvAnaro norena minita: te piyate nai: 220 artha- duSTo (karma) sAthe jeone saMbaMdha che, te bhadra (vivekI) puruSonA paNa guNo nAza pAme che, jema agniloDhA sAthe maLI jAya che tyAre te ghaNothI piTAya che-kuTAya che. (juo paramAtmaprakAza a. 2, zloka. 110) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (148). vyavatiSThamAno na kaarkaantrmpeksste| ataH karmaNaH karturnAsti jIvaH kartA , jIvasya karturnAsti karma kartR nishcyeneti|" artha- karma kharekhara.... svayaM ja pakArakarUpe pariNamatuM hoI anya kArako (anyanAM pakArako) nI apekSA rAkhatuM nathI. tevI ja rIte jIva.. svayaM ja pakkarakarUpe pariNamato hoI anyanAM pakArakonI apekSA rAkhato nathI, tethI nizcayathI karmano kartA jIva nathI ane jIvone kartA karma nathI. bhAvArtha:- nizcayathI pudgaladravya, jJAnAvaraNAdi karma yogya pudgala skaMdharUpe pariName che, ane jIvadravya paNa potAnA audayikAdi bhAvorUpe svayaM pariName che. jIva ane pudgala banne ekabIjAnA kartavyanI apekSA rAkhatA nathI. (zrI paMcAstikAya gALa 62 nI sa. TIkA) pra. 37ra-AtmA potAnI yogyatAthI ja rAga (vikAra) kare che, ema mAnavAthI to vikAra te AtmAno svabhAva thaI jaze, mATe rAgAdika vikArane karmakRta mAnavA joIe e barobara che? u. vikAra te Atmadravyano trikAlI svabhAva nathI, paNa kSaNika yogyatArUpa paryAyasvabhAva che. vartamAna paryAyamAM svane cUkIne paradravyanuM avalaMbana karavAmAM Ave to paryAyamAM navo navo vikAra thAya che; paNa jo svasammukhatA karavAmAM Ave to te TALI zake che. jIva rAgadveSarUpa vikAra, paryAyamAM pote kare che; mATe Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates (149) azuddha nizcayanayathI te jIvano che. svabhAvamAM vikAra nathI. svabhAvamAM lIna thatAM mATe vikAra TaLI jAya che. vikArI paryAya potAnI che mATe nizcaya kahyo, paNa vikAra potAno kAyamI nathI, mATe te azuddha che. tethI azuddha nizcayanayathI te jIvakRta vikAra che ema kahyuM. pra. 373-koI vAra jIvanI u52 jaDa karmanuM jora vadhI jAya che ane koI vAra jaDa karma upara jIvanuM jora vadhI jAya che e barobara che? u. 1. nA; e mAnyatA yathArtha nathI, kAraNa ke jIva ane jaDa karma-e be padArtho trikALa bhinna bhinna che, temano paraspara atyaMta abhAva che; tethI koI koInA upa2 jora calAvatuM nathI. 2. jIva jyAre viparIta puruSArtha kare tyAre te potAnuM viparIta valaNa karma tarapha joDavAnuM kare che; te apekSAe karmanuM jora AropathI kahevAya che; ane jyAre jIva potAnA jJAyakasvabhAvamAM sAvadhAna thaI savaLo puruSArtha kare che tyAre te potAnuM baLa potAnAmAM vadhArato jaI, karma taraphanuM valaNa kramazaH choDato jAya che, tethI jIva baLavAna thayo ema kahevAya che. 3. dareka dravyanuM jora ane zakti tenA svadravyamAM che. karmanI zakti jIvamAM jaI zake nahi, tethI karmo jIvane kadI paNa AdhIna karI zake nahi. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updares (150) pra. 374-IndriyonA viSayo paNa AtmAne sukha-du:kha ApI zakatA nathI tenuM kAraNa zuM? u. 1. " sparzanAdika indriyo jemano Azraya kare che evA ISTa viSayone pAmIne (potAnA azuddha) svabhAve pariNamato thako AtmA svayameva sukharUpa (IndriyasukharUpa ) thAya che; deha sukharUpa thato nathI." ( zrI pravacanasAra gAthA 65 anvayArtha.) 2. "zarIra sukha-du:kha karatuM nathI. devanuM uttama vaikriyika zarIra sukhanuM kAraNa nathI ke nArakanuM zarIra duHkhanuM kAraNa nathI; AtmA pote ja ISTa-aniSTa viSayone vaza thaI sukha-du:khanI kalpanArUpe che. (zrI pravacanasAra gAthA 66 no bhAvArtha) k 3. " saMsAramAM ke mokSamAM AtmA potAnI meLe ja sukharUpa pariName che; temAM viSayo akiMcitkara che arthAt kAMI karatA nathI. ajJAnIo viSayone sukhanAM kAraNa mAnIne nakAmA temane avalaMbe che!" (zrI pravacanasAra gAthA 67 no bhAvArtha) 4. sva-52nA bhedajJAnanA abhAve ajJAnI jIva paramAM (IndriyonA viSayomAM) sukha-du:khanI mithyA kalpanA karI, temAM ISTa-aniSTa buddhi karI potAne sukha-duHkhI mAne che, paNa viSayo to jaDa che, te ISTa-aniSTa che ja nahi. vaLI vastusvabhAva ja evo che ke eka dravya bIjA dravyanuM kaMI karI zake nahi. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (151) 5. " .... e pramANe padArthomAM to ISTa-aniSTapaNuM che nahi. jo padArthomAM ISTaaniSTapaNuM hoya to je padArtho ISTarUpa hoya te sarvane ISTarUpa ja thAya; tathA je aniSTa hoya te aniSTarUpa ja thAya; paNa ema to thatuM nathI. mAtra A jIva pote ja kalpanA karI tene ISTa-aniSTarUpa mAne che, paNa e kalpanA jUThI che." (mokSamArgaprakAzaka-gu AvRtti, pAnuM 93) pra. 375-zuM nimittanA baLathI ke preraNAthI kArya thAya? u. 1. nA; vAta e che ke, jema koI paNa kArya anyane AdhIna nathI, tema ja te (kArya anyanI) buddhi athavA prayatnane paNa AdhIna nathI; kAraNa ke kArya to potAnI pariNamanazaktithI ja thAya che. jo teno buddhi ane prayatna sAthe meLa besI gayo to (ajJAnI) ema mAne che ke A kArya buddhi ane prayatnathI thayuM che, ane je teno, anya bAhya nimitto sAthe meLa besI gayo to (ajJAnI) ema samaje che ke A kArya nimittathI thayuM che; paNa tAttvika daSTie joIe to pratyeka kArya potapotAnI yogyatAthI ja thAya che, kemake anvaya ane vyatireka paNa temAM tenI sAthe hoya che; mATe nimittane koI paNa hAlatamAM preraka-kAraNa mAnavuM ucita nathI. (50 zrI phUlacaMdajI saMpAdita zrI tattvArtha sUtra pR. 251) 2. "jema zaMkha paradravyane bhogave-khAya to paNa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (15ra) tenuM zvetapaNuM paravaDe kRSNa karI zakAtuM nathI, kAraNa ke para arthAt paradravya koI dravyane parabhAvasvarUpa karavAnuM nimitta ( arthAt kAraNa) banI zakatuM nathI." (zrI samayasAra gA. 220 thI 223 nI gu. TIkA) pra. 376-jJAnI dharmAtmA, parajIvonuM bhaluM karavA mATe upadeza Ape che-e vidhAna barobara che? u. nA; e vAta barobara nathI; kAraNa ke jJAnI jANe che ke koI jIva, para AtmAnuM bhaluM-bUruM karI zakato nathI. sAmo jIva potAnI yogyatAthI (satya samajavAnA prayatnavaDa) samaje to upadezane nimitta kahevAya che. chadmastha jJAnIne, potAnI nabaLAInA kAraNe upadeza ApavAno vikalpa UThe che ane vANI vANInA kAraNe nIkaLe che. temAM upadezano vikalpa (rAga) to nimitta mAtra che. jJAnI rAga ane vANIno svAmI nathI, paNa rAga ane vANIno vyavahAra jJAtA che. pra. 377-pudgala, jIvane vikArarUpe pariNamAve che, e vAta sAcI che? u. 1 nA; "ema to kyAre paNa thatuM nathI, kemake eka dravya bIjA dravyanI pariNatino kartA hotuM nathI." ("AtmAvalokana' pA. 46 ) 2. "koI dravya koI dravyane pariNamAve nahi. kema ke koI dravya niHpariNAmI (apariNAmI) nathI, sarva dravya pariNAmI che....." (AtmAvalokana pA. 73-74) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (153) pra. 378-"koI ema jANe ke civikArapaNe to jIva pariName che, paraMtu tema thavAmAM (pariNamavAmAM) pudgala pote nimittakartA hoya che, eTale ke A jIva vikArarUpa pariName te mATe pudgala pote nimitta -kartA thaI pravarte che e barobara che? u. nA; "ema to kadI paNa bane nahi, kAraNa ke(1) jo pudgala, e cidvikAra thavAmAM jANI karIne pote karmanimittarUpa hoya to te pugala jJAnavaMta thayuM. te to anartha Upajyo. je acetana hatuM te cetana thayuM. A eka dUSaNa. (2) jo jIvane vikAra thavAmAM pugala karma-paNe nimitta thayA ja kare, to e dUSaNa Upaje ke koI dravya koI dravyanuM vairI nathI, chatAM ahIM pudgala jIvanuM vairI thayuM......" (AtmAvalokana pA. 46-47) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prakaraNa chaThuM upAdAna-nimitta adhikAra tathA nimitta-naimittika adhikAra pra. 379-kArya kevI rIte thAya che? u. "jhArAnuvidhAyitvAveva vAryALi ' (samayasAra gA. 130-131 TIkA) vorAnuvidhAyane varyAna' (samayasAra gA. 68 TIkA) kAraNane anusarIne ja kAryo hoya che. kAryane karma, avasthA, paryAya, hAlata, dazA, pariNAma ane pariNati paNa kahe che. (ahIM kAraNane upAdAna kAraNa samajavuM, kAraNa ke upAdAna kAraNa te ja sAcuM kAraNa che. ). pra. 380-kAraNa kone kahe che? u. kAryanI utpAdaka sAmagrIne kAraNa kahe che? pra. 381-utpAdaka sAmagrInA keTalA bheda che? u. be bheda che-upAdAna ane nimitta. upAdAnane nizakti athavA nizcaya kahe che ane nimittane parayoga athavA vyavahAra kahe che. pra. 38ra upAdAnakAraNa kone kahe che? Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (155) u. (1) je dravya svayaM kAryarUpa pariName tene upAdAna kAraNa kahe che; jema ke ghaDAnI utpattimAM mATI tenuM trikALI upAdAnakAraNa che. (dravyArthika naye che.) (2) anAdikAlathI dravyamAM je paryAyono pravAha cAlyo Ave che temAM anantara pUrvekSaNavartI paryAya upAdAnakAraNa che ane anantara uttarakSaNavartI paryAya kArya che. jema ke, mATIno ghaDo thavAmAM, mATIno piMDa te ghaDAno anantara pUrvakSaNavartI paryAya che ane ghaDArUpa kArya te piMDano anantara uttarakSaNavartI paryAya che. anantara pUrvekSaNavartI paryAyano vyaya te kSaNika upAdAnakAraNa kahevAya che. (paryAyArthika naye che.) (3) e samayanA paryAyanI yogyatA te upAdAna kAraNa che ane te ja paryAya kArya che. upAdAna te ja sAcuM (vAstavika ) kAraNa (paryAyArthika naye ) che. [AdhAra:- dhruva upAdAna tathA kSaNika upAdAna mATe jAo (1) aSTasahasrI zloka 58 TIkA pA. 210, (2) civilAsa pA. 36, (3) jJAnadarpaNa pA. 25-40-pa6.] pra. 383- yogyatA kone kahe che? u. "yogyataiva viSayapratiniyamavaraniti" (nyAyadIpikA pR. 27) 1. yogyatA ja viSayanuM pratiniyAmaka kAraNa che. [ A kathana jJAnanI yogyatA (sAmarthya) ne laIne che, paraMtu yogyatAnuM kAraNa paNe sarvamAM sarvatra samAna che. ] Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (156). 2. sAmarthya, zakti, pAtratA, lAyakAta, tAkAta-e "yogyatA' zabdano artha che. pra. 384-nimitta kAraNa kone kahe che? u. je padArtha svayaM kAryarUpa na pariName, paraMtu kAryanI utpattimAM anukULa hovAno jenA upara Aropa AvI zake te padArthane nimitta kAraNa kahe che; jema ke, ghaDAnI utpattimAM kuMbhakAra, daMDa, cakra, vagere nimitta kAraNo che. (nimitte sAcuM kAraNa nathI te akAraNavat* ahesuvat che, kAraNa ke te upacAra mAtra athavA vyavahAra kAraNa che.) pra. 385-nimitta kAraNanA keTalA bheda che? u. be bheda che-(1) preraka nimitta ane (2) udAsIna nimitta. pra. 386-preraka nimitta kone kahe che? u. gamanakriyAvALA jIva, pudgalo tathA icchAdivALA jIvo preraka nimitta kahevAya che, preraka nimitta baLajabarIthI upAdAnamAM kArya karI de che ke prabhAvAdi pADI zake che ema samajavuM nahi, kAraNa ke banne padArthono ekabIjAmAM abhAva che. preraka nimitta upAdAnane preraNA karatuM nathI. pra. 387-udAsIna nimitta kone kahe che? u. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza ane kALAdi niSkriya (gamanakriyA rahita) ke rAga rahita dravyone udAsIna nimitta kahe che. * paMcAdhyAyI bhA. 2. -gAthA 351. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (157) [ nimittonA paTAbheda batAvavA koI nimittone preraka ane koIne udAsIna kahevAmAM Ave che, paNa sarva prakAranA nimitto upAdAna mATe to dharmAstikAyavat udAsIna ja che. nimittanA bhinna-bhinna prakAronuM jJAna karAvavA mATe ja tenA A be bheda pADavAmAM AvyA che.] pra. 388- "kuMbhAre cAka, daMDa vagerethI ghaDo karyo, temAM ghaDArUpa kAryamAM (1) trikAlI ane kSaNika upAdAna-kAraNo kyAM? (2) udAsIna ane preraka nimitta kyAM? u. (1) trikAlI upAdAna kAraNa mATI, ane ghaDArUpa kAryanI anaMtara pUrvavartIparyAya-mATInA piMDano abhAva (vyaya) tathA ghaDArUpa thavAnI vartamAna paryAyanI yogyatA-e banne kSaNika upAdAna che. (2) ghaDo karavAnA rAgavALo kuMbhAra ane kriyAvAna cAka, daMDAdi preraka nimitto che. cAkanI khIlI, kAla, AkAza, dharma, adharma vagere udAsIna nimitto che, kAraNa ke teo gamanakriyArahita tema ja rAga (icchA) rahita che. pra. 389-udAsIna nimitto upAdAnamAM kaMI karI zake nahi, paraMtu preraka nimitto upAdAnamAM kaMI kArya-prabhAva-asara to karatAM haze? u. nA; udAsIna ke preraka nimitto upAdAnamAM kaMI karatAM ja nathI, kAraNa ke parane mATe badhAM nimitto udAsIna ja che. zrI pUjyapAda AcArya iSTopadezanI gAthA rUpamAM kahe che ke Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (158 ) !! " nAjJo vijJatvamAyAti vijJo nAjJatvamRcchati / nimittamAtramanyastu grtrdhrmaastikaayvt|| 1; artha:- ajJAnI vizeSa prakAranA jJAnabhAvane prApta karato nathI ane vizeSa jJAnI ajJAnapaNAne prApta karato nathI. gatine jema dharmAstikAya nimitta che tema anya to nimittamAtra che. bhAvArtha:- 'tattvajJAnanI utpattine ayogya abhavyAdi jIvo, dharmAcAryAdikonA hajAro upadezothI paNa tattvajJAna prApta karI zakatA nathI.' 66 kAryanI utpatti karavAne mATe koI paNa prayatna, svAbhAvika guNanI apekSA karyA kare che. seMkaDo vyApArothI (prayatnothI ) paNa bagalo popaTanI jema bhaNAvI zakAto nathI." ahIM zaMkA e thAya che ke ema to bAhya nimittonuM nirAkaraNa ja thaI jaze. A viSayamAM javAba e che ke-anya je guru Adika tathA zatru Adika che te prakRta kAryanA utpAdanamAM tathA vidhvaMsana (nAza) mAM phakta nimittamAtra che. vAstavamAM koI kArya thavAmAM vA bagaDavAmAM tenI yogyatA ja sAkSAt sAdhaka hoya che. (iSTopadeza-gA. 35nI TIkA-pA. 42-43) pra. 390-koI vakhata pre2ka nimitto jevAM ke zIghra gati karatI moTara, Trena AdithI anicchita sthAne gati Adi jovAmAM Ave che, tethI preraka nimittone AdhIna upAdAnane pariNamavuM paDe che e barobara che? u. nA; praznamAM ApelAM preka nimittone AdhIna upAdAnane pariNamavuM paDe che ema nathI, paraMtu eTaluM nakkI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (159) thAya che ke gatikriyA, jIvanI IcchAnusAra thaI zakI nahi. vAstavika rIte joIe to zarIra ane jIvanI kriyAvatI zaktinI te samayanI yogyatA ja tevI hatI tethI te pramANe gati thaI. pra. 391-zIdhra gati karatI moTarAdi to temAM nimittamAtra che; paNa pudgala-karma, mana-vacana-kAya, indriyono bhoga, dhana, gharanAM mANaso, makAna ItyAdi jIvane rAga-dveSarUpa pariNAma karavAmAM preraka che? u. chae dravyo badhAM potapotAnA svarUpathI sadA asahAya (svataMtra) pariNamana kare che; koI dravya koInuM preraka kadI nathI; tethI koI paNa pAradravya rAga-dveSanuM preraka nathI, paraMtu jIvano mithyAtvamoharUpa bhAva che te ja (anaMtAnubaMdhI) rAga-dveSanuM kAraNa che. ( juo, prakaraNa 5, prazna 331 no uttara-9). pra. 39ra-pudgalakarmanI jorAvarIthI jIvane rAga dveSa karavo paDe che; pudgala dravya, karmonA veSa dhAraNa karI jyAM-jyAM baLa kare che tyAM tyAM jIvane rAga-dveSa adhika thAya che e vAta satya che? u. nA; kAraNa ke jagatamAM pudgalano saMga to haMmezA rahe che. jo tenI jorAvarIthI jIvane rAgAdi vikAra thAya to zuddhabhAvarUpa thavAno kadI avasara AvI zake nahi; tethI ema samajavuM joIe ke zuddha yA azuddha pariNamana karavAmAM cetana svayaM samartha che. (samayasAra nATaka-sarvavizuddha dvAra, kAvya 61 thI 66.). Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (160) pra. 393-nimitta-naimittika saMbaMdha kone kahe che? u. jyAre upAdAna svayaM svataH kArya rUpa pariName che tyAre bhAvarUpa yA abhAvarUpa kayA ucita (yogya) nimittakAraNano tenI sAthe saMbaMdha che te batAvavA mATe e kAryane naimittika kahe che. AvI rIte bhinna bhinna padArthonA svataMtra saMbaMdhane nimitta-naimittika saMbaMdha kahe che. nimitta-naimittika saMbaMdha parasparanI parataMtratAno sUcaka nathI, paraMtu naimittikanI sAthamAM koNa nimittarUpa padArtha che tenuM te jJAna karAve che. je kAryane nimittanI apekSAe naimittika kahyuM che, tene potAnA upAdAnanI apekSAe upAdeya paNa kahe che. (1) nimitta-naimittika saMbaMdha bane svataMtra paryAyo vacce hoya che. (2) nimitta ane naimittikanuM svacatuSTaya (dravya-kSetra kAla-bhAva) bhinna bhinna che. (3) upAdAna-upAdeya saMbaMdha ekaja padArthane lAgu paDe che. (4) kAryane nimittathI oLakhAvatAM, te naimittika kahevAya che, ane te ja kAryane upAdAnathI oLakhAvatAM te upAdeya kahevAya che. pra. 394-preraka nimitta ane udAsIna nimittanAM daSTAMto Apo. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updares (161 ) u. 1. ghaTanI utpattimAM daMDa, cakra, kuMbhArAdi preraka nimitta che; kema ke daMDa, cakra ane kuMbhArano hAtha gatimAna che ane kuMbhakAra te samaye ghaDo banAvavAnI IcchAvALo che; dharmAstikAya ane cakrane pharavA mATenI khIlI-e udAsIna nimitta che; paraMtu e badhAM nimitto mATIrUpa upAdAna pratye (dharmAstikAyavat ) udAsIna kAraNo che. 2. koI manuSya ghoDA u52 bahAragAma jAya che. jemAM ghoDo gatimAna hovAthI te preraka nimitta che ane dharmAstikAya udAsIna nimitta che; paraMtu e nimitto upAdAnarUpa savArI karanAra manuSya pratye (dharmAstikAyavata ) udAsIna kAraNo che. [je pre2ka nimitta kAraNo che teo gati ke icchApaNuM batAvavA mATe preraNA kare che-evuM vyavahA2thI kahevAmAM Ave che, paNa kharekhara koI dravyano paryAya bIjA dravyanA paryAyane preraka thaI zakato nathI. ] pra. 395-bhAvarUpa nimitta ane abhAvarUpa nimittanA daSTAMto Apo. 66 u. 1 " jema uttaraMga (uThatA taraMgovALI) ane nistaraMga (taraMga vinAnI ) avasthAone pavananuM vAvuM ane nahi vAvuM te nimitta hovA chatAM paNa pavanane ane samudrane vyAvyavyApakabhAvanA abhAvane lIdhe kartAkarmapaNAnI asiddhi hovAthI, samudra ja pote aMtardhyApaka thaIne uttaraMga athavA nistaraMga avasthAne viSe Adi-madhya Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (162) aMtamAM vyApIne uttaraMga athavA nistaraMga evA potAne karato thako potAne ekane ja karato pratibhAse che paraMtu anyane karato pratibhAsato nathI." . "tevI rIte saMsAra ane niHsaMsAra avasthAone pugalakarmanA vipAkano saMbhava (utpati) ane asabhava nimitta hovA chatAM paNa pudgalakarmane ane jIvane vyApya vyApakabhAvanA abhAvane lIdhe kartAkarmapaNAnI asiddhi hovAthI jIva ja pote aMtarthApaka thaIne saMsAra athavA niHsaMsAra avasthAne viSe Adi-madhya-aMtamAM vyApIne sasaMsAra athavA niHsaMsAra evA potAne karato thako potAne ekane ja karato pratibhAso paraMtu anyane karato na pratibhAso." (zrI samayasAra gAthA 83 nI TIkA) [daSTAMtamAM- pavananuM vAvuM te sabhAvarUpa nimitta che ane pavananuM nahi vAvuM te abhAvarUpa nimitta che. | siddhAMtamAM pudgala karmanA vipAkano saMbhava che sadbhAvarUpa nimitta che ane pudgalakarmanA vipAkano asaMbhava te abhAvarUpa nimitta che.] pra. 396-karmanA udayathI jIvamAM kharekhara vikArabhAva thAya-e vidhAna barobara che? u. 1. nA; kAraNake "jIvamAM thatA vikArabhAva jIva pote kare che, tyAre karmano udaya nimitta che, paNa te karmanA rajakaNoe jIvane kAMI paNa karyuM ke kAMI asara karI ema mAnavuM te sarvathA mithyA che; (temaja jIva vikAra Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (163) kare tyAre pugala kArmANavargaNA svayaM karmarUpe pariName che. evo nimitta-naimittika saMbaMdha che.) jIvane vikArIpaNe karmano udaya pariNamAve ane navAM karmane jIva pariNamAve e nimitta-naimittika saMbaMdha batAvanAruM vyavahArakathana che. kharI rIte jaDane karma tarIke jIva pariNamAvI zake nahi ane karma jIvane vikArI karI zake nahIM-ema samajavuM. gommasArAdi karmazAstrono A pramANe artha karavA te ja nyAyasara (mokSazAstra-a. 1, pari. 1. pAnuM 162) 2. karmanA udayathI jIvane vikAra thAya che ema mAnavuM te bhramamUlaka che. zrI dIpacaMdajIkRta "AtmAvalokana' pRSTha 143 mAM kahyuM che ke "he mitra... anyaloka, svAMga (pudgala-karma), skaMdha, parajJaya dravyono doSa na jo, ane ema na jANe ke "parajJayanI saMnidhi (nikaTatA) nimittamAtra dekhI teNe (nimitte) mAsa dravya malina (vikArayukta) karyuM." jIva pote Avo jUTho bhrama kare che, paraMtu e paraNeyothI tuM kadI bheTAyo (sparzAyo ) paNa nathI, chatAM huM teno doSa dekhe che-jANe che e tAruM harAmajAdIpaNuM che. eka tuM ja jajUTho che, teno koI doSa nathI. te to sadA sAco che. pra. 397-jyAre karmano tIvra udaya hoya tyAre puruSArtha thaI zakto nathI; uparanA guNasthAnethI paNa, jIva paDI jAya che. evA kathanano zo artha ? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updares (164 ) u. 1. e kathana vyavahAra nayanuM che. jIvamAM AvI yogyatA hoya tyAre kevuM nimitta hoya che tenuM jJAna karAvavA mATenuM e kathana che. 2. jIva pote jyAre potAnA UMdhA puruSArthathI tIvra doSa kare che tyAre ja karmanA udayane tIvra udaya kahevAmAM Ave che; paNa jo jIva yathArtha puruSArtha kare to karmano game tevo udaya hoya to paNa tene nirjarA kahevAmAM Ave che. karmanA udayanA kAraNe jIva paDato ja nathI. 3. pravacanasAra gA. 45nI TIkAmAM zrI jayasenAcArya kahe che ke, " dravyamohano udaya hovA chatAM, jo zuddha AtmabhAvanAnA baLathI mohabhAvarUpe jIvana pariName to baMdha thato nathI. vaLI karmanA udaya mAtrathI baMdha thato nathI. jo udaya mAtrathI baMdha thAya to saMsArIne sarvadA ja karmano udaya vidhamAna hovAthI sarvadA ja baMdha thato rahe; mokSa kadI thAya ja nahi. 4. "dravyakarmarUpa pratyayo (Asravo ) nuM vidhamAnapaNuM hovA chatAM paNa jo jIva rAgAdibhAva na kare to baMdhAto nathI. jo rAgAdinA abhAvamAM dravyapratyayanA udayamAtrathI jIvane baMdha thAya to sarvadA baMdhana cAlu ja rahe kema ke saMsArIne sarvadA karmodaya vidhamAna hoya che. ,, (' paMcAstikAya '-gA. 149, zrI jayasenAcAryakRta saM. TIkA) pra. 398-pariNamanamAM (kAryamAM) upAdAna ane nimitta e banne kAraNo hoya che; to temAM nimittakAraNanuM kAryakSetra keTaluM ? Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (165) u. 1. kArya thayA pahelAM koIne nimitta kahevAtuM nathI. kAryakALa je ucita (anukULa) saMyogarUpa para vastu upasthita hoya tene nimittakAraNa kahe che. upAdAna vinA para kAryanuM nimitta kahI zakAtuM nathI; nimitta to mAtra kayA upAdAne kAma karyuM te batAvanAra vyaMjaka (spaSTa karanAra) che. (paMcAdhyAyI bhA. 2. gA. 358 AdhAre) 2. "nimitta to sAkSIbhUta che, jema baporiyA (bapore khIlatA) phUlane vikAsarUpa thavAmAM baporanA sUryanuM hovuM sAkSIbhUta pratyakSa avazya dekhAya che." (AtmAvalokana-pAnuM 102) 3. nimitta para vastu che. upAdAnane pariNamavAmAM tenI jarUra paDe che ke kema e prazna UThato nathI, kemake jyAre nizcayakAraNa-upAdAnane kAryarUpa pariNata thavAno kALa hoya che tyAre nimittanI upasthiti svayameva hoya che. te na hoya evuM kadI banatuM nathI. A viSayamAM zrI paM. phUlacaMdajI saMpAdita tattvArtha sUtra a. 5, sU. 3) nI TIkA- pA. 2para mAM kahyuM che ke - ve [ nimitta] haiM mata: mAne ye haiM, pharI nile 3navI AvazyakatA aura anAvazyakatA kA to prazna nahIM utthtaa|" pra. 399- deha, indriya ane pAMca IndriyonA viSayo pAse rahetA ja, manuSyone jJAna ane sukha thAya che tethI e dehAdi padArtho jJAna ane sukha mATe akicitkara kama hoI zake ? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (166 ) u. 1. upAdAna kAraNanA AzrayathI-sAmarthyathI ja nimittane hetu kahevAmAM Ave che; paNa upAdAna vinA parane kAryanuM nimitta kahI zakAtuM nathI. nimitta to mAtra kayA upAdAne kArya karyuM tene batAvanAruM (abhivyaMjaka ) che. (juo, paMcAdhyAyI bhA. 2, gA. 358 AdhAre ) 2. "uparanuM kathananuM sAdhaka daSTAMta e che ke agni agaru (sukhaDa) dravyanA gaMdhano vyaMjaka thAya che. ( paMcAdhyAyI bhA. 2, gA. 359) 3. "tevI rIte jo ke deha, Indriya ane tenA viSayo, koI ThekANe jJAna ane sukhanA abhivyaMjaka hoya che, paNa te svayaM jJAna ane sukharUpa thaI zakatAM nathI. (paMcAdhyAyI bhA. 2, gA. 360) 4. " jyAM AtmA svayaM sukharUpa pariName che tyAM viSayo zuM kare che." (pravacanasAra gAthA-67) 5. "anya dravyathI anya dravyanA guNanI utpatti karI zakAtI nathI; tethI (e siddhAnta che ke sarva dravyo potapotAnA svabhAvathI Upaje che." (samayasAra-gAthA 37ra) AthI siddha thAya che ke AtmAne Indriyajanya jJAna tathA sukha thavAmAM zarIra-Indriyo anutpAdaka hovAthI akiMcitkara che. nimitta kAraNa te kathanamAtra kAraNa che, vAstavika kAraNa nathI. kharuM kAraNa eka upAdAnakAraNa ja che. tenuM kathana be prakAre che-nizcayathI ane vyavahArathI, nizcayakAraNa te ja Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (167). kharuM kAraNa che; vyavahArakAraNa to mAtra sahacArI padArthanuM jJAna karAvavA mATe ja kahevAmAM Ave che. pra. 4OO-jIvane saMsAra-avasthAmAM to viSayo jJAna ane sukha utpanna kare ne? u. 1. "nA; jIva saMsAra ane mokSa bane avasthAomAM jJAnAdi svarUpavALo ja che, tethI A AtmA ja svayaM jJAna athavA sukhamaya hoya che." (paMcadhyAyI bhA. 2, gA. 352) 2. "matijJAnAdinA samayamAM jIva ja spardhAdi viSayone viSaya karIne pote ja te jJAna ane sukhamaya thaI jAya che; tethI AtmAne e jJAna tathA sukhamAM te acetana (jaDa) sparzAdi padArtho zuM karI zake ?" (paMcAdhyAyI bhA. 2, gA. 3pa3) 3. "matijJAnAdinA utpatti samayamAM AtmA ja upAdAna kAraNa che, tathA dehu-Indriya ane e indriyonA viSayabhUta padArtho to mAtra bAhya hetu che. tethI te ahetusamAna ( ahetuva ) che." (paMcAdhyAyI bhA. 2, gA. 351) 4. jo sparzAdika viSayo svataMtrapaNe jJAnane utpanna karatA hoya to te jJAnazUnya ghaTAdikamAM paNa te jJAna kema utpanna karatA nathI? (paMcAdhyAyI bhA. 2, gA. 354) 5. jo ema kahevAmAM Ave ke cetana dravyamAM ja koI ThekANe e sparzAdika padArtho jJAnane utpanna kare che, paNa jo Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (168) AtmA pote cetana che to pachI acetana padArthoe temAM zuM utpanna karyuM? arthAt kAMI ja nahi. ( juo, paMcAdhyAyI bhA. 2, gA. 355) 6. tethI ema nakkI thAya che ke AtmAne jJAna ane sukha utpanna karavAmAM zarIra, pAMce Indriyo tathA tenA viSayonuM akiMcitkarapaNuM che. (juo, paMcA. bhA.ra, gA. 3pa6). ['je hetu kAMIpaNa na kare te akiMcitkara kahevAya che. ] (samayasAra gA. ra67 no bhAvArtha, pAnuM 328) pra. 401-aMtaraMga kAraNathI (upAdAna kAraNathI) ja kAryanI utpatti thAya che-ema na mAnavAmAM Ave to zo doSa Ave ? u. 1. kAryanI utpattimAM svasthiti kAraNa hoya che, temAM anya hetu (kAraNa) nathI. tema chatAM "koI hetu" che, ema mAnavAmAM Ave to anavasthAno doSa Ave. (paMcAdhyAyI bhA. 2, gA. 799 pAnuM 279 paM. phUlacaMdajI dvArA saMpAdita ) 2. "ahIM mitratathI eka upAdAna ane bIjAM sahakArI kAraNa levAmAM AvyuM che. vastumAM kAryakArIpaNAnI yogyatA anya vastunA nimittathI nathI AvatI, e to teno svabhAva che. e uparathI je koI vastumAM kAryakArIpaNAnI yogyatA anya vastunI sahakAritAthI mAnavAmAM Ave to te anya vastumAM evI yogyatA tenAthI bhinna anya vastunA nimittathI mAnavI paDaze ane e prakAre Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (169) uttarottara hetu-paraMparAnI kalpanA karavAthI anavasthA-doSa prApta thaze......." (pra. phalacaMdajI saMpAdita paMcAdhyAyI bhA 1, gA. 400-404 no vizeSa artha.) 3. "..sarva kArya ekAntathI bAhya arthanI apekSA karIne ja | utpanna thatAM nathI; anyathA cAvala dhAnyanA bIjathI javanA aMkuranI utpattino prasaMga prApta thaze, paraMtu traNe kALamAM koI kSetramAM te prakAranuM dravya nathI ke jenA baLe cAvala dhAnyanA bIjane javanA aMkurapaNe utpanna karavAnI zakti hoI zake. jo evuM thavA lAgaze to anavasthA doSa prApta thaze, mATe koI paNa sthaLe (sarvatra) aMtaraMga kAraNathI ja kAryanI utpatti thAya che evo nizcaya karavo joIe." (Ao, dhavala pustaka 6, pAnuM 164) pra. 40ra-vastunuM pratyeka pariNamana potAnI yogyatAnusAra ja hoya che, A vAta barobara che? u. 1. ha; vAstavamAM koI paNa kArya thavAmAM ke bagaDavAmAM tenI yogyatA ja sAkSAt sAdhaka thAya che. "nanvayaM vAghanimittakSepa: prApnotItyatrIdA anya: puna- guruvipakSAdiH prakRtArthasamutpAdabhraMzayornimittamAtraM syAttatra yogyatAmeva sAkSAt saadhktvaat|" artha- ahIM evI zaMkA thAya che ke e rIte to bAhya nimittonuM nirAkaraNa ja thaI jaze. teno javAba e che ke anya je guru, zatru vagere che te prakRti kAryanA utpAdanamAM ke Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (170) vidhvaMsamAM phakata nimittamAtra che. tyAM yogyatAmAM ja sAkSAt sAdhakapaNuM che. 2. " vaibhAvika pariNamana nimitta sApekSa hokara bhI vaha apanI isa kAlameM pragaTa honevAlI yogyatAnusAra hI hai ...... apanI yogyatAvaza hI jIva saMsArI hai ora apanI yogyatAvaza hI vaha mukta hotA hai| jaise pariNamana kA sAdhAraNa kAraNa kAla hote hue bhI dravya apane utpAdavyayasvabhAva ke kAraNa hI pariNamana karatA hai / kAla usakA kucha preraka nahIM hai| AgamameM nimittavizeSakA jJAna karAne ke liye hI karma kA ullekha kiyA gayA hai| use kucha preraka kAraNa nahIM mAnanA caahiie| jIva parAdhIna hai yaha kathana nimittavizeSa kA jJAna karAne ke liye hI kiyA jAtA hai / tatvataH pratyeka pariNamana hotA hai apanI yogyatAnusAra hI / (paM. phulacaMdajI saMpAdita paMcAdhyAyI gA. 61 thI 70 no vizeSArtha, pR. 163 ) 3. zrI gommaTasAra jIvakAMDa gA. 580 nI saM. TIkAnA zlokamAM kahyuM che keH nimittAMtaraM tatra yogyatA vastuni sthitaa| bahiniMzcayakAlastu nizcitaM ttvdrshibhiH|| 1 / / artha:- " te vastumAM rahelI pariNamarUpa, je yogyatA te aMtaraMga nimitta che ane te pariNamanano nizcayakAla bAhya nimitta che evo tattvadarzIoe nizcaya karyo che. " [ahIM aMtaraMga nimittano artha upAdAna kAraNa thAya che.] 4. 'yogyatA ' zabdano upayoga nIcenA zAstromAM Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (171) karavAmAM Avyo che. jijJAsuone te vAMcI yogyatAno sAco artha samajavA bhalAmaNa che: 1. pravacanasAra gA. 44, 167, 168, 169 TIkA. 2. samayasAra-gA. 13, 275, 318, 373 TIkA 3. niyamasAra-gA. 63 TIkA 4. paMcAstikAya-gA. 64, 66, 99 TIkA. 5. ibdopadeza-gA. 3pa TIkA, tathA gA. 2-mUlamAM (yogyopAvAna-yogena) 6. aSTasahastrI-zloka 88 TIkA, pR. 256. 7. aSTazatI-zloka-88 TIkA. pR. 4). 8. prameyakamalamArtaNDa-pR. 105-"yogyatA parva zarama 9. pramANa parIkSA -pR. para, pR. 67 10. tattvArthasUtra-a. 8, sU. 2. 11. tattvArthasAra-pR. 37, 95, 164, 166, 176, 182, 183, 284, 286, 385, 3-9-"yogyatA kava zarAma" 12. tatvArthaslokavArtika-pR. 23, 249-saMskRta. 13. parIkSAmukha-ddhi. a. sU. 9 14. gommadasAra karmakArDA-gA. para, 190-286. pra. 403- nimittane kharekhara akiMcitthara kema kahyuM? u. 1. "saMsAramAM ke mokSamAM AtmA potAnI meLe ja sukharUpa pariName che, temAM viSayo akiMcitthara che arthAt kAMI karatA nathI. ajJAnIo viSayone sukhanAM kAraNa mAnIne nakAmAM temane avalaMbe che!" (pravacanasAra gAthA 67no bhAvArtha.) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (17ra) 2. "je hetu kAMI paNa na kare te akiMcitkara kahevAya che. (juo, zrI samayasAra gA. ra67 nI TIkA). eka dravyano vyApAra bIjA dravyamAM hoto ja nathI; ukta kathanathI siddha thAya che ke AtmAne Indriyajanya jJAna ane sukha thavAmAM zarIra, indriyo tathA tenA viSayo anutpAdaka hovAthI akiMcitkara che...." (paMcAdhyAyI bhA. 2, gA. 3pa6no bhAvArtha) 3. "tattvadaSTithI jotAM rAga-dveSane upajAvanAruM anya dravya jarAya (vivA9i) dekhAtuM nathI." (zrI samayasAra kaLaza 219) 4. "A AtmAmAM je rAgadveSarUpa doSonI utpatti thAya che tyAM paradravyono kAMI paNa doSa nathI, tyAM to svaya aparAdhI evuM A ajJAna ja phelAya che. (zrI samayasAra, kalaza ra20) 5. "...... Ama potAnA svarUpathI ja jANatA evA AtmAne potapotAnA svabhAvathI ja pariNamatA zabdAdika kiMcit mAtra paNa vikAra karatA nathI, jema potAnA svarUpathI ja prakAzatA evA dIvAne ghaTapaTAdi padArtho vikAra karatA nathI tema. Avo vastu svabhAva che, to paNa jIva, zabdane sAMbhaLI, rUpane dekhI, gaMdhane sUdhI, rasane AsvAdI, sparzane sparzI, guNadravyane jANI; temane sArAM-narasAM mAnI rAgadveSa kare che te ajJAna ja che. (zrI samayasAra-gA. 373 thI 38ra no bhAvArtha) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (173) 6. " vastusvabhAva para vaDa utpanna karI zakAto nahi hovAthI, temaja vastusvabhAva parane utpanna karI zakato nahi hovAthI, AtmA jema bAhya padArthonI asamIpatAmAM (potAnA svarUpathI ja jANe che, tema bAhya padArthonI samIpatAmAM paNa potAnA svarUpathI ja jANe che. (ema) potAnA svarUpathI ja jANatA evA tene ( AtmAne), vastusvabhAvathI ja vicitra pariNatine pAmatA evA manohara ke amanohara zabdAdi bAhya padArtho jarAya vikriyA utpanna karatA nathI." (zrI samayasAra gAthA 373 thI 382 nI TIkA) pra. 404- nimitta-naimittika saMbaMdha kyAre kahevAya? uM. je samaye vastu kAryarUpe pariName eTale ke upAdAnamAM kArya thAya te ja samaye saMyogarUpa paravastune nimitta kahevAya. jo kArya na thAya to koI sAmagrIne nimitta kAraNa kahevAya nahi, kAraNa ke kArya thayA pahelAM nimitta konuM? kAryakAraNano samaya eka ja hoya che. nimitta-naimittika saMbaMdha eka samayanA vartamAna paryAyamAM ja hoya che. pra. 40pa-nimitta-naimittika saMbaMdha daSTAMta ApI samajAvo. u. (1) kevaLajJAna naimittika che ane lokAlokarUpa badhAM zeya nimitta che. (pravacanasAra gA. ra6 nI TIkA) (2) samyagdarzana naimittika che ane samyajJAnInA upadezAdi nimitta che. (AtmAnuzAsana gA. 10 nI TIkA) (3) siddhadazA naimittika che ane pudgalakarmano abhAva nimitta che. (samayasAra gA. 83 nI TIkA ) Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (174). (4) "jema adha:karmathI nIpajeluM ane uddezathI nIpajeluM evuM je nimittabhUta (AhArAdi) pudgaladravya tene nahi paccakakhato AtmA (muni ) naimittikabhUta baMdhasAdhaka bhAvane paccakakhato (tyAgato) nathI, tema samasta paradravyane nahi paccakakhato (nahi tyAgato) AtmA tenA nimitta thatA bhAvane paccakakhato (tyAgato) nathI." (samayasAra gAthA 286-87 nI TIkA) AmAM baMdhasAdhakabhAva naimittika che ane adhaHkarma ane uzika AhArAdi paradravya nimitta che. 1. "je pApakarmathI AhAra nIpaje te pApakarmane adha:karma kahevAmAM Ave che, tema ja te AhArane paNa adha:karma kahevAmAM Ave che. je AhAra grahaNa karanAranA nimitte ja banAvavAmAM Avyo hoya tene uzika kahevAmAM Ave che." AvA AhAra (adha:karma ane uzika) nA nimitte je AtmAnA bhAva thAya che te naimittika baMdhasAdhaka bhAva che. 2. nimitta-naimittikasaMbaMdha mAtra karma ane jIva vacce ja hoya che e vAta kharI nathI, kAraNo batAvavAM hoya tyAre upAdAnakAraNa ane nimittakAraNa kahevAya che. 3. nimittakAraNa ane tenI sAtheno saMbaMdha batAvavo hoya tyAre upAdAnanuM kArya ( nimitta apekSAe) naimittika kaaAya che. pra. 406-"guru upadeza nimitta vina, upAdAna balahIna; jyo nara duje pAMva bina, calako AdhIna." (banArasI vilAsa) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (175) artha:- gurunA upadezarUpa nimitta vinA upAdAna ( ziSyAdi) baLahIna che. (kAraNa ke) bIjA paga vagara mANasa cAlI zake ? [ A mAnyatA barAbara che? evo ziSyano prazna che. ] u. e mAnyatA barAbara nathI ema batAvavA zrIguru dohAthI javAba Ape che(1) "jJAnanaina kiriyA carana, doU zivamagadhAra; upAdAna niharce jaha, tahIM nimitta vyohAra, " (banArasI vilAsa) artha- samyagdarzana jJAnarUpa netra ane sthiratArUpa caraNa (arthAt lInatArUpa kriyA)e banne maLIne mokSamArga jANo. jyAM upAdAnarUpa nizcayakAraNa hoya che tyAM nimittarUpa vyavahAra kAraNa hoya che ja. bhAvArtha- upAdAna te nizcaya arthAt sAcuM kAraNa che; nimitta to mAtra vyavahAra arthAt upacAra kAraNa che, sAcuM kAraNa nathI; tethI to tene akAraNavat (ahetuvata) kahyuM che. tene upacAra (Aropita) kAraNa eTalA mATe kahyuM che ke te upAdAnanuM kaMI kArya karatuM-karAvatuM nathI, chatAM kAryanA samaye tenA upara anukULapaNAno Aropa Ave che te kAraNe upacAramAtra kahyuM che. (samyajJAna ane cAritrarUpa lInatAne mokSamArga jANo evuM kahyuM temAM zarIrAzrita upadeza, upavAsAdika kriyA ane zubharAgarUpa vyavahArane mokSamArga na jANo e vAta AvI jAya che.) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (176) (2) "upAdAna nijaguNa jahAM, tahaM nimitta para hoya. bhedajJAna paravAna vidhi, viralA bUjhe koya." (banArasI vilAsa) artha- jyAM nijazaktirUpa upAdAna hoya tyAM para nimitta hoya che ja. ema bhedajJAna pramANano vidhi (vyavasthA) che. A siddhAMta koI viralA ja samaje che. bhAvArtha- jyAM upAdAnanI yogyatA hoya tyAM niyamathI nimitta hoya ja che. nimittanI rAha jovI paDe tevuM hotuM nathI, ane nimittane ema meLavI zakIe chIe, evuM paNa hotuM nathI. nimittanI rAha jovI paDe che yA tene huM lAvI zakuM evI mAnyatA para padArthomAM abhedabuddhi arthAt ajJAnasUcaka che. upAdAna ane nimitta bane asahAyarUpa svataMtra che e temanI maryAdA che. (3) "upAdAna bala jae, tae, nahIM nimittako dAva; eka cakasau ratha cale, raviko yahe svabhAva." (banArasI vilAsa) artha- jyAM juo tyAM upAdAnanuM ja baLa che. (nimitta hoya che, paraMtu nimittano (kArya karavAmAM) kaMI paNa dAva (baLa) nathI. eka cakrathI ravi (sUrya) no ratha cAle che te teno svabhAva che. [ tema pratyeka kArya upAdAnanI yogyatAthI (sAmarthyathI) ja thAya che.] pra. 407-"hoM jAne thA eka hI, upAdAnaso kAja; thake sahAI pona bina pAnI mAMhi jahAja." (banArasI vilAsa) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updares (177) artha:- ekalA upAdAnathI kArya thatuM hoya to pavananI madada vinA jahAja pANImAM kema cAlatuM nathI ? u. (1) " sau vastu asahAya jA, tahA~ nimitta hai kauna; jyAM jahAja paravAha meM, tithai sahaja vina pauna." (banArasI vilAsa ) artha:- jyAM pratyeka vastu svataMtrapaNe potAnI avasthAne ( kAryane ) prApta kare che tyAM nimitta koNa ? jema jahAja pravAhamAM sahaja pavana vinA ja tare che. bhAvArtha:- jIva ane pudagala dravya zuddha yA azuddha avasthAmAM svataMtrapaNe ja potAnAmAM pariNamana kare che. ajJAnI jIva paNa svataMtrapaNe nimittAdhIna thaI pariNamana kare che. koI nimitta tene AdhIna banAvI zakatuM nathI. (2) "upAdAna vidhi nirvacana, hai nimitta upadeza, 66 base jI jaise dezameM, kare su taise bheSa." vizeSArtha:- upAdAnanuM kathana nirvacana (arthAt eka " yogyatA zabda dvArA ja thAya ) che; upAdAna potAnI yogyatAthI aneka prakAre pariNamana kare che. tyAre upasthita nimitta para bhinna bhinna kAraNapaNAno Aropa (-bheSa) Ave che; upAdAnano vidhi nirvacana hovAthI nimitta dvArA e kArya thayuM evuM vyavahArathI kahevAmAM Ave che. 1 bhAvArtha:- upAdAna jyAre jevuM kArya kare che tyAre tevA kAraNapaNAno Aropa (-bheSa ) nimitta 5ra Ave che; Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (178). jema ke-koI vajakAyavAna manuSya sAtamI narakagati yogya malina bhAva dhAraNa kare che, to vajakAya para narakanA kAraNapaNAno Aropa Ave che; tathA jo jIva mokSa yogya nirmala bhAva kare che to te nimitta para mokSakAraNapaNAno Aropa Ave che. AvI rIte upAdAnanA kArya anusAra nimittamAM kAraNapaNAno bhinna bhinna Aropa karavAmAM Ave che. AthI evuM siddha thAya che ke nimittathI kArya thatuM nathI paraMtu kathana thAya che, tethI upAdAna sAcuM kAraNa che ane nimitta Aropita kAraNa che. kharekhara to, nimitta ema prasiddha kare che ke -naimittika svataMtra potAnA kAraNathI pariNamana karI rahela che, to upasthita bIjI anukULa vastune nimitta kahevAya che. pra. 488- nimitta vinA kArya thAya? u. 1 nizcayathI to nimitta vinA ja sarvatra svayaM upAdAnanI yogyatAthI ja kArya thAya che; te kALe ucita nimitta hoya che e vyavahArakathana che. niyama evo che ke nizcayathI upAdAna vinA koI kArya thatuM nathI. kArya te paryAya che ane nizcayathI te parathI (nimittathI) nirapekSa thAya che. [ juo, 1-samayasAra gAve 308 thI 11 tathA tenI sa0 TIkA; ra-paMcAstikAya gA. 6ra saMva TIkA, 3-banArasIdAsanA upAdAna nimitta dohA nava 4pa-6, 4-pravacanasAra gAi 1OOnI zrI jayasenAcArya kRta TIkA, a) 2, gA. 8, pA. 136: tathA pravacanasAra gA) 16O tathA tenI zrI amRtacaMdrAcAryakRta TIkA] Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (179) 2. nimitta vyavahArakAraNa che ema nahIM mAnanArane "nimitta vinA kArya thatuM nathI.' ema batAvavAmAM Ave che; paNa vyavahAranA kathanone nizcayanAM kathano samajavAM te bhUla che. (juo, samayasAra gALa 3ra4-3ra7 tathA TIkA) 3 evuM nathI ke-kadI kArya mATe nimittanI rAha jovI paDe, athavA nimitto meLavavA paDe, athavA nimitta che tethI upAdAnamAM kArya thAya che. 4 pratyeka samaye upAdAnamAM nizcita kArya thAya che ane te kALe nimitta paNa nizcita hoya che ja. 5 dareka dravya anAdithI anaMtakALa pratyeka samaye pariNamana kare ja che, te pariNAma pote kArya che ane dareka samayanA kArya mATe upAdAna ane nimittakAraNo arthAt upAdAnarUpa utpAdaka sAmagrI ane nimittarUpa utpAdaka sAmagrI hoya ja che. koI samaye te na hoya tema banatuM ja nathI. ( juo, prakaraNa pakhuM, prazna 363. ) pra. 409-pudgala karmanI jorAvarIthI jIvamAM rAga-dveSanA pariNAma thAya che e barAbara che? u. 1. nA; zrI samayasAra nATaka' mAM Avo prazna upasthita karI tenuM nIce pramANe samAdhAna karyuM che:"kou mUrakha yoM kahe, rAga doSa parinAma; pugalakI jorAvarI, varate AtamarAma. kya jyoM puggala bala kare, dhari dhari karmaja bheSa; rAgadoSaka parinamana, tyoM tyoM hoI vizeSa." Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (180) artha- koI koI mUrkha ema kahe che ke AtmAmAM rAgadvaSanA bhAva pudgalanI jorAvarIthI thAya che te kahe che kepudgala karmarUpa pariNamananA udayamAM jevuM-jevuM jora kare che tevuM tevuM bAhulyatAthI rAga-dvaSanA pariNAma thAya che. "Ihi vidhi jo viparIta pakha, gahe sarve koI; so nara rAga virodhasau, kabahU bhinna na hoI. suguru kahai jagameM rahe, pugala saMga sadIva; sahaja zuddha parinamanikau, avasara laheM na jIva. tAteM cibhAvani viSe, samaratha cetana rAu, rAga-virodha mithyAtameM, samakitameM siva bhAu." (samayasAra nATaka pA. 353) artha- AvI rIte koI mANasa viparIta pakSa grahaNa karI zraddhAna kare che ke te rAgavirodharUpa bhAvothI kadI bhinna thaI zake ja nahi. saddaguru kahe che ke-jagatamAM saMsArI jIvane pudgalano saMga jo sadaiva rahe to jIvane sahuja zuddha pariNAma karavAno avasara ja maLe nahi, mATe potAnA (zuddha yA azuddha) caitanyapariNAmamAM cetanarAjA ja samartha che. rAgavirodharUpa pariNAma potAnA mithyAtvabhAvamAM che, ane potAnA samakita pariNAmamAM ziva-bhAva arthAta jJAna-darzana-sukha Adi Upaje che. 2. "avidyA jaDa nAnI zaktithI tArI mahAna zakti na haNAI jAya; paraMtu tArI zuddha zakti paNa moTI, tArI azuddha zakti paNa moTI, tArI (UMdhI) ciMtavaNI tAre gaLe paDI ane tethI parane dekhI AtmA bhUlyo, e avidyA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (181) tArI ja phelAyelI che; tuM avighArUpa karmamAM na paDI rU na joDe to jaDanuM kAMI jora nathI; tethI aparaMpAra zakti tArI che.." (zrI dIpacaMdajIkRta "anubhavaprakAza'-gu. AvRtti, pA. 37) pra. 410-saMjJI paMcendriyapaNuM, manuSyapaNuM, karmano maMda udaya samyajJAnIno upadeza vagere nimitto vinA kharekhara mokSamArga pragaTa thAya che? u. 1. hA; kAraNa ke dareka dravyanA dravya, kSetra kALa ane bhAva potApaNe che ane parapaNe nathI, mATe eka dravyane bIjA dravyanI jarUra paDatI ja nathI. jyAM nizcaya kAraNaupAdAnakAraNa hoya che tyAM vyavahArakaraNa-nimittakAraNa hoya che ja. 2. jIva nija zuddha jJAtA-daSTA svabhAvanI ruci ane temAM lInatArUpa puruSArtha na kare tyAM sudhI koI padArtha upara nimittapaNAno Aropa Avato nathI. jIva jyAre potAmAM dharma-avasthA pragaTa kare tyAre tene ucita (anukULa) bAhya padArtha upara nimittapaNAno Aropa Ave che. 3. nizcayanaye to nimitta vinA upAdAnamAM svathI ja kArya thAya che, paNa te kALe kevAM nimitto hoya che tenuM jJAna karAvavA mATe nimitta vinA kArya thatuM nathI evuM vyavahAra nayanuM kathana che. 4. "jinamArgamAM koI ThekANe to nizcayanayanI mukhyatAsahita vyAkhyAna che. tene to satyArtha ema ja che" Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (182). ema jANavuM; tathA koI ThekANe vyavahAranayanI mukhyatAsahita vyAkhyAna che tene "ema nathI paNa nimittAdinI apekSAe A upacAra karyo che" ema jANavuM..." ( zrI mokSamArga prakAzaka, pA. 256) pa. A saMbaMdhamAM zrI bhagavatIdAsajIe "brahmavilAsa' pR. 233 para nimitta-upAdAnanA saMvAdarUpe kahyuM che kenimitta- "deva jinezvara guru yati, ara jina AgamasAra, Ihi nimittalaiM jIva saba pAvata hai bhavatAra." upAdAnaH- "yaha nimitta Ihu jIvako, milyo anaMtI vAra, upAdAna palaTayo nahIM, to bhaTakyo saMsAra." nimitta - "ke kevalI ke sAdhu ke, nikaTa bhavya ja hoya, so kSAyika samyapha lahai, yaha nimitta bala joya" upAdAnA:- "kevalI aru munirAjake, pAsa rahe bahu loya, pai jAko sulaTayo dhanI, kSAyika tAko hoya.' AthI samajAya che ke nimitto to jIvane pUrve anaMta vAra maLyAM che, paNa potAnA kSaNika upAdAnakAraNa vinA te mokSamArga pAmI zakyo nathI ane tethI te saMsAra-aTavImAM bhaTakI rahyo che. pra. 411-nimitta bhale kaMI na kare, paNa nimitta vinA to upAdAna kArya thatuM nathI ne? u. 1. "nimitta vinA.kArya thatuM nathI' e vyavahAranayanuM kathana che. teno artha e che ke-"tema nathI; paNa nimittanuM jJAna karAvavA mATe tema kahevAmAM Ave Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (183) che, kAraNa ke dareka samayanA utpAda (kArya) vakhate ucita bahiraMga sAdhanonI (nimittonI) saMnidhi (hAjarI-nikaTatA) hoya ja che; teno AdhAra e che ke - je ucita bahiraMga sAdhanonI saMnidhinA sadbhAvamAM aneka prakAranI ghaNI avasthAo kare che........ (zrI pravacanasAra gA. 95 nI TIkA.) 2. ahIM Azaya eTalo ja che ke jyAM kArya thAya tyAM ucita nimitta hoya ja che, na hoya ema banatuM nathI. 3. jagatamAM dareka dravyamAM pariNamana samaye samaye thaI ja rahyuM che ane kAryane anukULa nimitta paNa sadAya dareka samaye hoya che, to pachI "nimittane lIdhe kArya thayuM, nimitta na hoya to kArya na thAya" vagere dalIlone avakAza ja kyAM rahyo? kAryanI utpatti ane tene ucita nimittanI upasthiti vacce sUkSma dRSTie samayabheda che ja nahi. 4. nimittanuM astitva naimittika kAryane jAhera kare che, nahi ke te kAryanI parAdhInatA sUcave che. 5. upAdAnamAM kArya thAya tyAre ja ucita bahiraMga sAdhana nimitta" nAma pAme che, te sivAya te nimitta kahevAtuM nathI. 6. nimitta para hovAthI te upAdAnamAM bhaLIne ke dUra rahIne tene madada, asara, preraNA, AdhAra ke prabhAva ApI zake nahi, kAraNa ke teno upAdAnamAM atyaMta abhAva che. 7. pratyeka samaye dareka dravya trisvabhAvasparzI (eTale Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (18) ke utpAda, vyaya ane dhrauvya-e traNa svabhAvayukta) hoya che ane kAryanA utpAda samaye bahiraMga sAdhano (nimitta) nI hAjarI hoya che ja. (jAo, zrI pravacanasAra gAthA 102 nI TIkA ). AthI siddha thAya che ke utpAda, vyaya, drauvya ane bahiraMga sAdhano (nimitta) no samaya eka ja hoya che. evo svAbhAvika niyama ja che. tethI kAryanI utpattisamaye ucita nimitta hoya ja che; tethI nimittanI upasthiti- anupasthitino ke tenI rAha jovAno prazna ja raheto nathI. 8. nimitta vinA upAdAna baLahIna che ane nimittanI sahAya vinA kArya thatuM nathI-evA be prazno upasthita karI 5. banArasIdAsajIe potAnA racelA dohAmAM, e mAnyatA kharI nathI evo khulAso karatAM kahyuM che ke(1) jyAM upAdAna nizcaya hoya che tyAM nimitta vyavahAra hoya che ja. (2) jyAM upAdAna nijaguNa hoya tyAM nimitta para hoya ja che. (3) jyAM juo tyAM upAdAnanuM ja baLa che, nimittano dAva kadI paNa nathI. (4) jyAM dareka vastu asahAya (svataMtrapaNe) sadhe che (pariName che), tyAM nimitta koNa che? [ A dohA jijJAsue khAsa samajavA jevA che. ] pra. 413-nimitta upAdAnane kaMI karI zakatuM nathI, to zarIramAM soya pesI javAthI jIvane duHkha kema thAya che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (185) u. 1. jIva sadAya arUpI hovAthI tene soyano sparza thaI zake nahi. eka AkAzakSetre soyano saMyoga thayo te duHkhanuM kAraNa nathI, paNa ajJAnI jIvane zarIranI avasthA sAthe ekatva-mamatvabuddhi hoya che, tethI tene je duHkha thAya che te soya zarIramAM pesavAnA kAraNe nahi paNa te prasaMge pratikULatAnI khoTI kalpanAthI thAya che 2. jJAnIne nIcalI dazAmAM je alpa rAga che te zarIra sAthe ekatvabuddhino rAga nathI; potAnI kSaNika nabaLAInA kAraNe, tene jeTalo rAga che teTaluM duHkha thAya che. soyanA kAraNe jJAnI ke ajJAnIne-koIne du:kha thatuM nathI. jJAnI alpa duHkharUpa vikArano jJAtA ja che, paNa teno svAmI nathI. ajJAnI para sAthe ekatva buddhi karI vikArano svAmI banI duHkhI thAya che. 3. "...sAmagrIne AdhIna sukha-duHkha nathI, paNa zAtA azAtAno udaya thatAM mohaspariNAmonA nimittathI ja sukha-duHkha mAnIe chIe." munijano zarIranI pIDA thatAM paNa temAM kAMI du:kha mAnatA nathI, mATe sukha-du:kha mAnavuM e mohanA ja AdhIna che. mohanIya ane vedanIyane nimitta-naimittika saMbaMdha che, tethI zAtA-azAtAnA udayathI sukha-duHkha thavuM bhAse che." kevaLI bhagavAnane zAtA-azAtAno udaya tathA sukha-du:khanA kAraNarUpa sAmagrIno paNa saMyoga che, paraMtu mohanA abhAvathI temane kiMcitmAtra paNa sukha-du:kha thatuM Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (186) nathI; mATe sukha-duHkha mohajanita ja mAnavuM. eTalA mATe tuM sAmagrIne (nimittane) dUra karavAnA vA kAyama rAkhavAnA upAyo karI duHkha maTADavA tathA sukhI thavA Icche che, paNa e badhA upAya jUThA che, to sAco upAya zo che? samyagdarzanAdikathI bhrama dUra thAya to sAmagrIthI sukha-duHkha nA bhAsatAM potAnA pariNAmathI ja sukha-duHkha bhAse." (zrI mokSamArgaprakAzaka, gujarAtI AvRtti, pAnuM 64 ) pra. 413-nimitta pAmIne upAdAna pariName e kathanano artha zo ? u. 1. "jeo guNone ane paryAyone pAme-prApta kare-pahoMce che. evA "artho' te dravyo che; jeo dravyone Azraya tarIke pAme prApta kare-pahoMce che. evA "artho' te guNo che. jeo dravyone kramapariNAmathI pAme-prAta-karopahoMce che.....evA "artho" te paryAyo che." (pravacanasAra-gAthA 87nI TIkA) 2. "upAdAna nimittane pAmIne pariName " e kathana vyavahAranayanuM che, te mAtra nimittanuM jJAna karAvavA mATe kathana che. upAdAna kadI paNa nimittane kharekhara pAmatuM nathI, mATe "koI ThekANe vyavahAranayanI mukhyatAsahita vyAkhyAna che tene "ema nathI paNa nimittAdinI apekSAe A upacAra karyo che"--ema jANavuM." (zrI mokSamArgaprakAzaka, pA, 256 ) 3. "tevI rIte jeNe pUrva avasthA prApta karelI che evuM dravya paNa-ke je ucita bahiraMga sAdhanonI saMnidhinA Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember fo check http://www.AtmaDharma.com for updates (187) saddabhAvamAM aneka prakAranI ghaNI avasthAo kare che te aMtaraMga sAdhanabhUta svarUpakartAnA ane svarUpakaraNanA sAmarthyarUpa svabhAvavaDe anugrahita thatAM uttara avasthAe UpajatuM thakuM te utpAdavaDe lakSita thAya che......" (zrI pravacanasAra-gAthA 95nI TIkA) e rIte dareka samayanA utpAda (kArya) vakhate cita bahiraMga sAdhanonI (. (karmAdi nimittonI saMnidhi (hAjarInikaTatA ) hoya ja che- ema ahIM batAvyuM che. ae 4. "....Ama hovAthI, sarva dravyone, nimittabhUta anya dravyo potAnAM ( arthAt sarva dravyonAM ) pariNAmanAM utpAdaka che ja nahi; sarva dravyo ja nimittabhUta anya dravyonA svabhAvane nahi sparzatAM thakAM, potAnA svabhAvathI potAnA pariNAmabhAve Upaje che. " (zrI samayasAra gAthA-372 nI TIkA ) 5. "....lokamAM sarvatra je koI jeTalA jeTalA padArtho che te badhAya nizcayathI (nakkI) ekatvanizcayane prApta hovAthI ja suMdaratA pAme che, kAraNa ke anya prakAre temAM saMkara, vyatikara Adi sarva doSo AvI paDe. kevA che te sarva padArtho? potAnA dravyamAM aMtarmagna rahela potAnA anaMta dharmonA cakrane ( samUhane ) cuMbe che-sparze che-topaNa jeo paraspara ekabIjAne sparza karatA nathI.... 1; (zrI samayasAra-gAthA 3nI TIkA) pra. 414-samyagdaSTi jIvono abhiprAya narakamAM javAno hoto nathI, chatAM koIka samyagdaSTi narakamAM jAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates to tyAM jaDa karmanuM jora che ane jaDa karma jIvane narakamAM laI jAya che, tethI javuM paDe che-A vAta kharI che ke nahi? u. 1. e vAta kharI nathI; eka dravya bIjA dravyane kAMI karI zake nahi. mATe jaDa karma jIvane narakamAM laI jAya ema banatuM nathI. 2. samyagdaSTi ke mithyAdaSTi koI jIva narakamAM javA mAgatA nathI, chatAM je je jIvo narakakSetre javA lAyaka hoya te te jIvo potAnI kriyAvatI zaktinA pariNamananA kAraNe tyAM jAya che. te vakhate kArpaNa ane taijasa zarIra paNa temanI potAnI (pugala paramANuonI) kriyAvatIzaktinA pariNamananA kAraNe te kSetre jIvanI sAthe jAya che. 3. vaLI abhiprAya to zraddhA guNano paryAya che ane IcchA te cAritraguNano vikArI paryAya che. dravyanA dareka guNo svataMtra ane asahAya che, tethI jIvanI icchA ke abhiprAya game te jAtanA hovA chatAM jIvanI kriyAvatIzaktinuM pariNamana tenAthI (abhiprAya ane IcchAthI) svataMtrapaNe, te vakhatanA te paryAyanA dharma anusAra thAya che.. 4. narakagatino bhava potAnA puruSArthanA doSathI baMdhAyo hato. tethI yogya samaye tenA phaLarUpe jIvanI potAnI lAyakAtanA kAraNe nArakInuM kSetra saMyogarUpe hoya che; karma tene narakamAM laI jatuM nathI. karma nA kAraNe jIva narakamAM jAya che ema kahevuM te to mAtra upacAra-kathana che. jIvana Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (189) karmanI sAtheno nimitta-naimittika saMbaMdha batAvavA mATe zAstromAM te kathana jaNAvyuM che. paraMtu kharekhara jaDakarma jIvane narakamAM laI jAya che ema batAvavA mATe te kahyuM nathI. (gu. mokSazAstra-a. 3, sU 6 nI TIkA) pra. 415-upAdAna ane nimitta kAraNone bIjA kayA nAmothI ' kahevAmAM Ave che? u. 1. upAdAnane aMtaraMga kAraNa ane nimittane bahiraMga kAraNa kahevAmAM Ave che. 2. upAdAnane anupacAra (nizcaya) ane nimittane upacAra (vyavahAra) kAraNa kahevAmAM Ave che. 3. nimitta kAraNane sahakArI kAraNa paNa kahevAmAM Ave che. pra. 416- nimitta kAraNomAM kayA kayA bheda paDe che? u. 1. aneka nimitta kAraNomAM je mukhya nimitta hoya tene aMtaraMga (nimitta) kAraNa kahevAmAM Ave che ane gauNa nimitta hoya tene bahiraMga (nimitta) kAraNa kahevAmAM Ave che. tenA daSTAMto:(1) karmabaMdhana mATe AtmAnA yogane bahiraMga ( nimitta) kAraNa ane jIvanA rAgAdi bhAvane aMtaraMga (nimitta) kAraNa kahe che. (juo, paMcAstikAya-gA. 148 nI TIkA) (2) "vaLI vrata, dAnAdika to kaSAya ghaTADavAnAM bAhya nimittasAdhana che ane karaNAnuyogano abhyAsa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ' (190) karatAM tyAM upayoga joDAI jAya tyAre rAgAdika dUra thAya che, tethI te aMtaraMga nimitta sAdhana che." (gu. mokSamArgaprakAzaka pA. 292) (3) ". A samyakatva pariNAmanuM bAhya sahakArI kAraNa vItarAga-sarvajJanA mukhakamaLamAMthI nIkaLeluM samasta vastunA pratipAdanamAM samartha evuM dravyazrutarUpa tattvajJAna ja che. je mumukSuo che temane paNa upacArathI padArtha nirNayanA hetupaNAne lIdhe (samyakatvapariNAmanA) aMtaraMga hetuo kahyA che, kAraNa ke temane darzanamohanIya karmanA kSayAdika che." (niyamasAra gA. 51 thI 5panI TIkA) (4) "koI puruSane baMdhananuM aMtaraMga nimitta karma che, baMdhanano bahiraMga hetu koIno kAyavyApAra che; chedananuM paNa aMtaraMga (nimitta) kAraNa karmodaya che, bahiraMga kAraNa pramatta jIvanI kAyakriyA che; maraNano paNa aMtaraMga (nimitta) hetu AMtarika (nikaTa) saMbaMdhano (AyuSyano) kSaya che, bahiraMga kAraNa koInI kAyavikRti che....." (niyamasAra gA. 68 nI TIkA) pra. 417-upAdAna kAraNa kone kahe che? u. "utpattinA kAraNane utpAdana kAraNa kahe che. dravyonuM dhruvapaNuM tathA pUrva paryAyano vyaya te utpAdana kAraNa che; jo Ama na mAnavAmAM Ave to...... "kevaLa sarga (utpAda) zodhanAra kuMbhanI (-vyaya ane dhrauvyathI jAdo ekalo utpAda karavA janAra ghaDAnI) utpAdana Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (191) kAraNanA abhAvane lIdhe, utpati ja na thAya; athavA to asano ja utpAda thAya. tyAM, (1) jo kuMbhanI utpatti na thAya to badhAya bhAvonI utpatti ja na thAya (arthAt jema kuMbhanI utpatti na thAya tema vizvanA koI paNa dravyamAM koI paNa bhAvano utpAda ja na thAya e doSa Ave) athavA (2) jo asahno utpAda thAya to vyomapuSpa (AkAzaphUla) vagereno paNa utpAda thAya (arthAta zUnyamAMthI paNa padArtho utpanna thavA mAMDe e doSa Ave.)" (zrI pravacanasAra, gA. 1OO nI TIkA) pra. 418-saMhAra (vyaya) kAraNa kone kahe che? u. "saMhAra (nAza, vyaya) nA kAraNane saMhArakAraNa kahevAmAM Ave che. utpAda ane dhauvyarahita ekalo vyaya mAnanAra saMhAranA kAraNane mAnato nathI, tethI vyaya-(saMhAra) nuM kAraNa utpAda ane dhravya che, tene na mAnavAmAM Ave to kevaLa saMhAra AraMbhanAra mRttikApiMDano (utpAda ane dhrovyarahita ekalo vyaya karavA janAra mRttikApiMDano), saMhArakAraNanA abhAvane lIdhe saMhAra ja na thAya; athavA to sano ja uccheda thAya. tyAM (1) jo mRttikApiMDano saMhAra na thAya to badhAya bhAvono saMhAra ja na thAya ( arthAt jema mRttikApiMDano vyaya na thAya tema vizvanA koI paNa dravyamAM koIpaNa bhAvano vyaya ja na thAya e doSa Ave); athavA (2) jo sano uccheda Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (19ra) thAya to caitanya vagereno paNa uccheda thAya (arthAt sarva dravyono samULago vinAza thAya e doSa Ave.)" ( zrI pravacanasAra gA. 100 nI TIkA) | [ upAdAnakAraNa tathA saMhArakAraNa te upAdAnakAraNanA bhedo che.] pra. 419-samartha kAraNa kone kahe che? u. pratibaMdhano abhAva tathA sahakArI samasta sAmagrIonA sadabhAvane samarthakAraNa kahe che. samarthakAraNanA thavAthI kAryanI utpatti niyamathI thAya che. tenAM daSTAMto 1. "...........have A AtmA ja kAraNathI upAdAna kAraNathI) kAryasiddhi avazya thAya te kAraNarUpa udyama kare tyAM to anya kAraNo (nimittakAraNo) avazya maLe ja ane kAryanI siddhi paNa avazya thAya ja ...mATe je jIva zrI jinezvaranA upadeza anusAra puruSArthapUrvaka mokSano upAya kare che tene to kALalabdhi vA bhavitavya paNa thaI cUkyAM tathA karmanA upazamAdi thayAM che. tyAre to te Avo upAya kare che, mATe je puruSArthapUrvaka mokSano upAya kare che tene to sarva kAraNo maLe che ane avazya mokSanI prApti thAya che....." ( gujarAtI mokSamArgaprakAzaka-pA. 311) [noTa:- ahIM ema batAvyuM ke jyAM kSaNika upAdAnanI yogyatA hoya tyAM nimittakAraNo hoya ja che, ane te bannene samagrapaNe samarthakAraNa kahe che.] Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (193) 2. banArasIvilAsa-upAdAna-nimitta-dohAmAM kahyuM che upAdAna nija guNa jaha, taheM nimitta para hoya; bhedajJAna pramANa vidhi, viralA bUjhe koya. artha- jyAM nizaktirUpa upAdAna taiyAra hoya tyAM para nimitta hoya ja che; evo bhedajJAna pramANano vidhi (vyavasthA) che; A siddhAMta koI viralA ja samaje che. [ ahIM upAdAna-nimitta bannene ja samagrapaNe samarthakAraNa kahela che.] 3. " koI kAraNa evA che ke jenA hovAthI kArya siddhi avazya thAya ja tathA jenA na hovAthI kArya siddha sarvathA na thAya; jema:- samyagdarzana-jJAna-cAritranI ekatA thatAM to avazya mokSa thAya ane ema thayA vinA sarvathA mokSa nA thAya.) (mokSamArgaprakAzaka-gujarAtI AvRtti, pA. 315) [ ahIM kSaNika upAdAnane samarthakAraNa kahyuM che, paNa tyAM ucita karmano abhAva nimittakAraNa hoya che ema samajavuM] pra. 420-asamarthakAraNa kone kahe che? u. "bhinna bhinna pratyeka sAmagrIne asamarthakAraNa kahe che. asamarthakAraNa. kAryano niyAmaka nathI. (jai. si. pravezikA) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember fo check hffp://www.AtmaDharma.com for updates 1. ( 194 ) tenA dRSTAMto: ....samyagdarzana, samyajJAna tathA samyakcAritramAMthI eka paNa na hoya to tyAM mokSamArga thAya ja nahi...." k (mokSamArgaprakAzaka-gujarAtI A. pA. 315.) 2. " jene u52 kahyuM tevuM bhedavijJAna che te ja tenA ( bhedavijJAnanA ) saddabhAvathI jJAnI thayo thako A pramANe jANe che:- jema pracaMDa agnivaDe tapta thayuM thayuM paNa suvarNa suvarNatva choDatuM nathI tema pracaMDa karmodayavaDe gherAyuM thakuM paNa ( arthAt vighna ka2vAmAM AvatAM chatAM paNa ) jJAna jJAnatva choDatuM nathI. kema ke hajA2 kA2No bhegA thavA chatAM svabhAvane choDavo azakya che, kAraNa ke tene choDatAM svabhAva-mAtra vastuno ja uccheda thAya, ane vastuno uccheda to thato nathI, kAraNa ke sattA nAzano asaMbhava che. AvuM jANato thako jJAnI karmathI AkrAMta (gherAyelo, AkramaNa pAmelo) hovA chatAM paNa rAgI thato nathI, dveSI thato nathI, mohI thato nathI, paraMtu zuddha AtmAne ja anubhave che......... 99 (zrI samayasAra gA. 184-185 nI TIkA. gu. AvRtti ) [ahIM bAhya hajA2 kAraNone tathA pracaMDa karmodayane asamartha kAraNa kahyAM che. ] 3. "have kAraNa to aneka prakAranAM hoya che. koI kAraNa to evAM hoya che ke jenA hovA vinA to kArya na thAya ane jenA hovAthI kArya thAya vA na paNa thAya; jema Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (195) muniliMga dhAryA vinA to mokSa na thAya, muniliMga dhAratAM mokSa thAya vA na paNa thAya." (zrI mokSamArgaprakAzaka-gu. A. pAnuM 315) [1. bhAvaliMga vinAnuM bAhya muniliMga (arthAt aThThAvIsa mUlaguNanuM pAlana, nagna digambara dazA) ne ahIM asamartha kAraNa kahyuM che. 2. jyAM kSaNika upAdAnakAraNa hoya tyAM nimittakAraNa hoya ja. te bannene samagrapaNe samarthakAraNa kahe che. ekaluM kSaNika upAdAnakAraNa kadI hotuM ja nathI; tethI bhAvaliMga munipaNuM hoya tyAM bAhya muniliMga niyamathI hoya che-ema samajavuM.] 4. krodhotpateH punaH bahiraMga yadi bhavet saakssaat| ___na karoti kiJcidapi krodhaM tasya kSamA bhavati dharma iti|| artha - krodha utpanna thavAne sAkSAt bAhya kAraNa maLavA chatAM je alpa paNa krodha karato nathI tene uttama kSamAdharma thAya che. (zrI kundakundrAcArya kRta dvAdazAnuprekSA 71.) [ahI bAhya kAraNa arthAt nimitta kAraNa ekaluM che tethI tene asamartha kAraNa samajavuM] pra. 421-sAdhakatama kAraNa kone kahe che? u. kSaNika upAdAnanI yogyatAne sAdhakatama kAraNa kahe che. (vizeSa mATe juo, zrI pravacanasAra, gAthA 126nI TIkA.) jIva saMsAradazAmAM ke dharmanI dazAmAM ekalo ja pote potAnuM kAraNa che, kemake te ekalo ja karaNa (kAraNa ) potAnuM kA saMsAradazAmAM pravacanasAra Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ' (196) hato. ahIM potAnA karaNa-sAdhanane sAdhakatama (utkRSTa sAdhana) kahela che. pra. 4rara-sahakArI kAraNano artha zo? te daSTAMta ApI samajAvo. u. svayameva ja gamanAdi kriyArUpa pravartatA je jIva-pudgala tene dharmAstikAya sahakArI kAraNa che. temAM tenuM kAraNapaNuM eTaluM ja che ke jyAM dharmAdika dravya hoya tyAM ja gamanAdi kriyArUpa jIva-pudgala pravarte che. (jAo, gommadasAra-jIvakAMDa, gA. pa67 moTI TIkA.) pra. 423- anvayarUpa kAraNa kone kahe che? u. samyagdaSTi sAdhaka avasthAmAM cAritraguNanA pariNamanamAM mizradazA hoya che temAM zuddha dazA te upAdAna kAraNa che ane te sAthe avinAbhAvapaNe rahetA zubhabhAva nimitta hovAthI tene anvaya kAraNa kahevAmAM Ave che. daSTAMta - " mahAvrata dhAryA vinA sakala cAritra kadI paNa hoya nahi, mATe e vratone (mahAvratone) anvayarUpa karaNa jANI kAraNamAM kAryano upacAra karI tene cAritra kahyuM che, jema arahaMtadevAdikanuM zraddhAna thatAM to samyakatva hoya vA na hoya, paraMtu arahaMtadevAdikanA zraddhAna thayA vinA tattvArthazraddhAnarUpa samyakatva kadI paNa hoya nahi mATe arahaMtAdikanA zraddhAnane anvayarUpa kAraNa jANI kAraNamAM kAryano upacAra karI e zraddhAnane samyakatva kahyuM che....." (guja0 mokSamArgaprakAzaka-pAnuM 3ra6.) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (197) pra. 424-sahakArI kAraNa kone kahe che? 3. nimittakAraNane sahakArI kAraNa paNa kahe che? daSTAMtaH- "aghAtikarmonA udayanA nimittathI zarIrAdikano saMyoga thAya che; mohakarmano udaya thatAM zarIrAdikano saMyoga AkuLatAnuM bAhya sahakArI kAraNa che. aMtaraMta monA udayathI rAgAdika thAya ane bAhya aghAtikarmonA udayathI rAgAdikanA kAraNarUpa zarIrAdikano saMyoga thAya tyAre AkuLatA Upaje che. mohano udaya nAza thavA chatAM paNa aghAtikarmono udaya rahe che, paNa te AkuLatA upajAvI zakato nathI, paraMtu pUrve AkuLatAne sahakArI kAraNarUpa hato, mATe e aghAtikarmono nAza paNa AtmAne ISTa ja che......... (mokSamArgaprakAzaka-pAnuM 308-3-9) [ ahIM dravyamohakarmanA udayane aMtaraMga ane zarIrAdine bAhya sahakArI kAraNa kahyAM che. AkuLatAmAM te banne nimitta kAraNo che.] pra. 425-jIvane bIjA dravyo upakAra kare che evuM kathana tattvArtha sUtramAM Ave che teno zo artha che? u. zrI paramAtmaprakAza ao 2 gA) ra6-27 mAM evI matalaba kahyuM che ke-paradravyo jIvane upakAra kare che te vyavahArakathana che, arthAt kharekhara upakAra karatAM nathI, paNa svasaMvedana lakSaNathI viruddha vibhAva-pariNatimAM rata thayelA jIvane te ja nizcayathI duHkhanA kAraNa (nimittakAraNa ) che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (198). e gAthAnAM mathALAM nIce mujaba che:- - 1. "have jIvane vyavahAranayavaDe anya pAMce dravyo upakAra kare che ema kahe che tathA teo jIvane nizcayathI duHkhanAM kAraNa che ema kahe che." "have paradravyano saMbaMdha nizcayanayathI duHkhanuM kAraNa che ema jANIne he jIva! zuddhAtmAnI prAptirUpa mokSamArgamAM sthita thA! ema kahe che." (A gAthAo ane tenI TIkA mumukSuoe khAsa vAMcavA jevI che.) pra. 4ra6-kArya, upAdAnakAraNa sadeza (-jevuM) thAya che ke nimittakAraNa jevuM thAya che ke banne jevuM kArya thAya che? u. 1-3pAvAnavIrasiMdazaM vIrve bhavati-arthAt upAdAna-kAraNa jevuM kArya thAya che. (AdhAra- hiMdI samayasAra zrI jayasenAcArya kRta TIkA, pAnuM 191-192-264-304-476 tathA paramAtmaprakAza ao 2, gA. 21 nI TIkA pA. 151) 2. upAdAnakAraNa jevuM kArya thAya che mATe nimittakAraNa jevuM ke banne jevuM koI kArya thatuM nathI. sadaza=sarakhuM, jevuM, samarUpa samAna. (bhagavadgomaMDala koSa pA. 84-88) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (19) pra. 427-nimitta-naimittika saMbaMdha, jIva ane dravyakarma vacce ja hoya che ke upAdAnakAraNa ane nimittakAraNarUpa saMbaMdha paNa temanI vacce hoya che? u. 1. beu prakArano saMbaMdha hoya che. mAtra nimitta-naimittika saMbaMdha ja hoya che ema nathI. 2. jIvanuM rAgAdi vikArarUpa pariNamana te jIvanuM svataMtra naimittika kArya che ane dravyakarmano udaya te pugalanuM svataMtra kArya che tathA jIvanA vikAranuM te nimittamAtra che. 3. jIvanA rAgAdi ajJAnabhAva te azuddha upAdAna kAraNa che- nizcaya kAraNa che ane dravyakarmano udaya te nimittakAraNa che- vyavahArakAraNa che. zrI. hiMdI samayasAra gA. 164-65, pA. ra38 jayasenAcArya TIkAmAM kahyuM che ke nirvikalpasamAdhibhraSTAnAM mohasahita karmodayo vyavahAreNa nimittaM bhvti| nizcayena punaH azuddhopAdAnakAraNaM svkiiyraagAdri ajJAnamAva va aaaa 64-16 IT 4. jIvanuM rAgAdi vikArarUpa pariNamana nizcayathI (kharI rIte) nirapekSa che, (paMcAstikAya gA. 6ra nI TIkAnA AdhAre.) 5. tattvadaSTithI AtmA jJAtA che ane karma zeya che, tethI temanI vacce jJAtA-zaiya saMbaMdha che. paNa je AvA jJAtAzeyanA saMbaMdhane cUke che te ja jIva rAgAdi vikArarUpe pariNamana kare che ane tene dravyakarmano udaya nimittamAtra kAraNa arthAt vyavahArakAraNa kahevAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (200) A uparathI ema samajavuM ke:- nimitta (paravastu) jIvane parAdhIna kare che, bagADe che athavA sudhAre che evuM parataMtrapaNuM mAnavArUpa mithyAdaSTipaNuM choDI svAzrayI sAcI diSTi karavI yogya che. pra. 428-sAkSAt ane paraMparA kAraNa kone kahe che? u. upAdAnakAraNane sAkSAt kAraNa ane nimittane paraMparA kAraNa kahevAmAM Ave che. tenA daSTAMta - 1. " e cAre lakSaNa (-1 deva-guru-dharmanuM zraddhAna, 2. tattvazraddhAna, 3. svaparanuM zraddhAna ane 4. AtmazraddhAna) mithyAdaSTine AbhAsamAtra hoya che tathA samyagRSTine sAcAM hoya che. tyAM AbhAsamAtra che te niyamarahitapaNe samyaktvanAM paraMparA kAraNa che tathA sAcAM che te niyamarUpa (samyakatvanA) sAkSAta kAraNa che. (mokSamArga prakAzaka-pAnuM 33ra.) 2. mithyASTinA rAganA aMzathI aneka doSonI paraMparA thAya che. mithyASTino zubha rAga sarva anarthonI paraMparAnuM kAraNa che. (jAo, paMcAstikAya gA. 168nI zrI jayasenAcAryakRta TIkA) 3. 'pAramparyeNa tu AsravakriyayA nAsti nirvaannm| saMsAragamanakAraNamiti nindyaM AsravaM jaaniihi|| 51 / / artha - karmano Asrava karanArI kriyAthI paraMparAe paNa nirvANa prApta thaI zakatuM nathI; mATe saMsAramAM Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (21) bhaTakAvavAnA kAraNarUpa Asravane ninda jANo. 59. ( jAo; zrI kundakundAcAryakRta dvAdazAnuprekSA gA. 59) 4. mati-zruta-avadhi-mana:paryaya-kevalajJAna abhedarUpa sAkSAt mokSakAraNa che. (juo-hiMdI samayasAra gA. 215, pA. 304, zrI jayasenAcAryakRta TIkA) tIrthaMkara prakRti Adi paraMparA nirvANanuM kAraNa che. (jAo-hiMdI samayasAra gA. 121-125 nI zrI jayasenAcAryakRta TIkA pA. 186) 5. "...viparIta abhiniveza rahita zraddhAnarUpa evuM je siddhinA paraMparAhetubhUta bhagavaMta paMcaparameSThI pratyenuM caLatAmalinatA-agADhatArahita UpajeluM nizcaLa bhaktiyuktapaNuM teja samyakatva che...' ( guja. niyamasAra gA. 21-55 nI TIkA) pra. 429-samyagdaSTino zubhabhAva te paraMparAe dharmanuM kAraNa che ema zAstramAM keTalIka jagyAe kahevAmAM Ave che teno zo artha che? u. "samyagdaSTi jIvo potAnA svarUpamAM jyAre sthira rahI zakatA nathI tyAre rAga-dveSa toDavAno puruSArtha kare che, paNa puruSArtha nabaLo hovAthI azubhabhAva TaLe che ane zubhabhAva rahI jAya che. teo te zubhabhAvane dharma ke dharmanuM kAraNa mAnatA nathI, paNa tene Asrava Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (202) jANIne TALavA mAge che. tethI jyAre te zubhabhAva TaLI jAya tyAre je zubhabhAva TaLyo tene zuddhabhAva (-dharma) nuM paraMparA kAraNa kahevAmAM Ave che. sAkSAtpaNe te bhAva zubhAgnava hovAthI baMdhanuM kAraNa che, ane je baMdhanuM kAraNa hoya te saMvaranuM kAraNa thaI zake nahi." (gu. mokSazAstra-a. 7nI bhUmikA, pR pa38) potAnI prajJAnA aparAdhathI zAstranA arthane tathA AgaLa pAchaLanI gAthAonI saMdhine nahi samajanArAo, jIvanI avasthAmAM rAgAdi thavA saMbaMdhamAM sphaTikanA daSTAMta dvArA prarUpaNA kare che te saMbaMdhI khulAso:pra. 430-zrI samayasAra baMdha adhikAra gA. ra7879 mAM sphaTika svabhAvathI zuddha hovA chatAM lAla vagere raMganA saMyogathI lAlAdirUpe karAya che tema AtmA svabhAve zuddha hovA chatAM anya dravyo rAgI Adi karAya che, ema kahyuM che te uparathI ema mAnavAmAM Ave ke-jevo karmano udaya hoya te pramANe ja tadrupa ja-jIvane vikAra karavo paDe evo vastuno svabhAva che to te mAnyatA barAbara che? u. 1. nA; (-e mAnyatA japThI che.) A viSayano khulAso zrI samayasAra nATaka baMdhadvAramAM nIce mujaba karyo che ke "jaise nAnA barana purI banAI dIjai heTha, ujjavala vimala mani sUraja karAMti he; Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (203) ujjavala bhAsai jaba vastuko vicAra kIjai, purIkI jhalakasau varana bhAMti bhAMti hai. taise jIva daravakaoN puggala nimittarUpa. tAkI mamatAsau moha madirAkI bhAMti hai, bhedagyAna diSTisau subhAva sAdhi lIjai tahAM, sAMcI suddha cetanA avAcI sukha zAMti hai." 34. artha- jema svaccha ane sapheda sUryakAnta athavA sphaTika maNinI nIce aneka prakAranA DaoNka mUkavAmAM Ave to te aneka prakAranA raMga-beraMgI dekhAvA lAge che ane je vastunuM asalI svarUpa vicAravAmAM Ave to ujjavalatA ja jaNAya che. tema jIva dravyane pudgala to mAtra nimittarUpa che (paNa) tenI mamatAnA kAraNathI moha-madirAnI unmatatA thAya che. topaNa bhedavijJAnadvArA svabhAva vicAravAmAM Ave, to satya ane zuddha caitanyanI vacanAtIta sukhazAnti pratIta thAya che. 34. 2. uparanI gAthA, TIkA ane tenA kaLazanA anusaMdhAnamAM samayasAra gAthA. 280 mAM A viSayano spaSTa khulAso karavAmAM Avyo che. tyAM jaNAvyuM che ke vastu svabhAvane jANatA jJAnIo (AtmAo) potAnA zuddha svabhAvathI ja zruta thatA nathI, teo karmano udaya hovA chatAM rAga-dveSamohabhAvanA kartA thatAM nathI. ane gA. 281 mAM kahyuM kevastusvabhAvane nahi jANatA evA ajJAnI jIvo, karmanI sAthe ekatAbuddhi kare che ane bhedajJAna karatA nathI, Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (204) tethI te karmanA udayamAM joDAI rAga-dveSa-mohAdi bhAvanA kartA thAya che. 3. samayasAra baMdha adhikAranI gAthAomAM ema samajAvyuM che ke- AtmAno dhruvasvabhAva abaMdha che. teno jeo Azraya karatA nathI tene ja bhAva ane dravyabaMdha thAya che; ane je dhruvasvabhAvano Azraya kare che teone bhAva ane dravyabaMdha thato nathI. (samyagdaSTine potAnI nabaLAInA kAraNe alpa baMdha thAya che tene gauNa gaNela che.) 4. samayasAra, gA. 312 thI 315 mAM paNa te mujaba jaNAvyuM che. gA. 314mAM to kahyuM che ke jyAM sudhI AtmA prakRtinA nimitte UpajavuM-vaNasavuM choDato nathI tyAM sudhI te ajJAyaka che, mithyASTi che. asaMyata che. 5. pravacanasAra zeya adhikAra gA. 186 mAM azuddha pariNAma AtmadravyathI [dravyanAtaca] svadravyathI utpanna thAya che ema kahyuM che. arthAt rAgAdi vikAra jIvanA potAnA azuddha upAdAnanA kAraNe thAya che. dravyakarma to nimittamAtra che. mATe karmano udaya jIvane vikAra karAvavA mATe nimitta thaIne Ave che tevuM nathI, paNa "saMsAra-avasthAmAM AtmA paradravyapariNAmane (-pudgala karmapariNAmane) nimittamAtra kare che ( nimitta banAve che) evA kevaLa pariNAmamAtranuM (-te svapariNAma svadravyapaNArUpa hovAthI) kartApaNuM anubhave che." Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (205) bhAvArtha:- "hamaNAM saMsAradazAmAM jIva padgalika karmapariNAmane nimittamAtra karIne potAnA azuddha pariNAmano ja kartA thAya che." (pravacanasAra gA. 186, pA. 305) pra. 431-balAdhAnano artha zo che? baladhAna kAraNa kone kahe che? u. 1. balAdhAnano vyutpatti artha bala+AdhAna= balanuM dhAraNa -evo thAya che. 2. upAdAna kAraNa potAnuM kArya karavAnuM pote potAthI bala dhAraNa kare tyAre je nimitta hoya tene balAdhAna kAraNa kahevAmAM Ave che. nimitta kharekhara upAdAnane kAMI paNa baLa ApI zakatuM nathI-ema batAvavA mATe belAdhAna mAtra nimittane kahevAmAM Ave che. jenAM daSTAMtaH(1) " ... e IndriyajJAnavALo jIva pote amUrta hovA chatAM mUrta evA paMcendriyAtmaka zarIrane prApta thayo thako, jJati nIpajavAmAM baLa-dhAraNanuM nimitta thatuM hovAthI je upalaMbhaka (jaNAvanAra, jANavAmAM nimittabhUta) che evA te mUrti (zarIra) vaDe mUrta evI spardhAdipradhAna vastune-ke je yogya hoya arthAt je (indriyo dvArA) upalabhya hoya tene-avagrahIne, kadAcit tenAthI upara-uparanI (avagrahathI AgaLa-AgaLanI) zuddhinA sadbhAvane lIdhe tene jANe che........." (pravacanasAra-gA 55 nI TIkA) (2) tattvArthasArano adhyAya bIjo-sUtra 39mAM kahyuM che ke Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (206) kriyAhetutvameteSAM niSkriyANAM na hiiyte| yataH khalu balAdhAnamAtramatra vivkssitm||39 / / artha- dharmAstikAya niSkriya hovA chatAM tenuM kriyAhetupaNuM nAza pAmatuM nathI jethI kharekhara tene balAdhAna mAtra kahevAmAM Ave che. (3) jema upakAra ane AlaMbana-e zabdono artha nimitta thAya che tema balAdhAnano paNa tevo ja artha thAya che. rAjavArtika a. 5, sUtra 16-17 nIce kArikA 16mAM kahyuM che ketyoH kartRtvaprasaMga iti cennopakAravacanAd yssttaaydivt||16|| uparokata kArikAnI saMskRta TIkAno artha gati-sthitino, dharma ane adharma kartA cheevo arthano prasaMga Ave che, to tema nathI. zuM kAraNa ? upakAra-vacananA lIdhe. upakAra, balAdhAna, avalaMbana vagere paryAyavAcaka zabdo che. jenAthI dharma-adharmanuM gati-sthiti thavAmAM, pradhAna kartutvapaNuM nakArAyuM che. jemaH- potAnI jAMghanA baLathI jatA AMdhaLA (mANasa) ne athavA bIjA koIne lAkaDI vagere upakAraka thAya che-nahi ke preraka (thAya che), tema potAnI zaktithI svayameva jatA-UbhA rahetA jIva-pudgalone, dharma-adharma upakAraka che-nahi ke preraka che." pra. 43ra-mukhya ane upacAra kAraNono zo artha che? Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (207) u. upAdAna te mukhya kAraNa che ane nimitta te upacAra kAraNa | mukhyano artha nizcaya ane upacArano artha vyavahAra thAya che. (jAo, kalakattAvALuM puruSArthasiddhayupAya gA. rarara nI hiMdI TIkA-pAnuM 122; ane cha DhAlA-DhAla 6 nI gAthA-14.) pra. 433-nimitta-upAdAnanA praznomAM zo siddhAMta rahelo che? u. 1. (1) koI ekalA dhruva upAdAna kAraNane mAne paNa kSaNika upAdAna tathA nimitta kAraNone na mAne. (2) koI dhruva upAdAna kAraNane tathA nimitta kAraNane mAne paNa kSaNika upAdAna kAraNane na mAne, (3) koI kSaNika upAdAna kAraNane mAne paNa dhruva upAdAna tathA nimitta kAraNone na mAne, (4) koI nimitta kAraNane ja mAne paNa dhruva ane kSaNika upAdAna kAraNone na mAne to temanI A cAreya prakAranI mAnyatAo mithyA che. 2. upAdAnanuM kArya upAdAnathI ja thAya che. nimitta kAraNa kAryakALa hoya che, paNa te nimitta kAraNanI rAha jovI paDe ke tene meLavavAM paDe ema koI mAne to te mAnyatA mithyA che. 3. nimitta para che, tethI te meLavI zakAtuM nathI. chatAM koI bAhya sAmagrIrUpa nimittakAraNo zodhavAnA nirarthaka kAryamAM rokAya to tene AkulatA thayA vinA rahe nahi. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (208) 4. nimitta sAtheno saMbaMdha eka samaya pUrato hoya che ema sUkSma dRSTivAna jANe che. chadmasthano jJAnopayoga asaMkhyAta samayano che, mATe nimitta meLavavAnI zodha nirarthaka che. 5. nimitta potAnuM upAdAna che ane svaupAdAna tarIke potAnuM kArya potAmAM kare che. jo te para upAdAnanuM kArya aMze paNa kare arthAt 52 upAdAnane kharekhara asara kare, tene Teko Ape, tenA upara prabhAva pADe, tene lAbha-nukazAna kare, madada kare, baLa Ape-vagere, to nimitte be kAryo karyAM-eka potAnuM ane bIjuM 52 upAdAnanuM ema Thare; ema mAnanAra dvikriyAvAdI hovAthI te arihaMtanA matano nathI. 6. gatimAnAdi nimittone ( asadbhUta vyavahAranaye ) nimittakartA-hetukartA-kahevAmAM Ave che. bIjAM nimittothI teno prakAra judo batAvavA mATe tema kahevAmAM Ave che, paNa te nimitta upAdAnanuM kAMIpaNa kAma kharekhara kare che evuM jJAna karAvavA mATe nathI. sarva prakAranAM nimitto upAdAna pratye dharmAstikAyavat udAsIna kAraNo che. (juo, 'iSTopadeza '-gA. 35.) 7. jIva-pudgala gati kare tyAre dharmAstikAyanI upasthiti na hoya ema bane nahi; tema jyAre kSaNika upAdAna, kArya mATe taiyAra hoya tyAre anukULa nimitta upasthita na hoya ema bane nahi. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updares (209 ) 8. nimittakA2Na upAdAnakAraNa pratye nizcaye ( kharekhara ) akiMcitkara ( kAMI nahi karanAruM che tethI ja tene nimittamAtra, balAdhAnamAtra, sahAyamAtra, ahetuvat evA zabdothI saMbodhavAmAM Ave che. 9. nimitta ema jAhera kare che ke upAdAnanuM kAMI kArya meM karyuM nathI; mArAmAM tenuM kArya karavAnI zakti nathI; paNa te kArya upAdAne ekalAe karyuM che. 10. nimitta-vyavahAra ane 5dravya che kharAM; paNa te Azraya karavA yogya nathI tethI te heya che. [jIo, zrI samayasAra gA. 116 thI 120 nI TIkA zrI jayasenAcAryakRta, pA. 182. dravyasaMgraha gA. 23 nI TIkA tathA siddhacakravidhAna pUjA chaThThInI jayamALA ( kavivara saMtalAlakRta ) jaya 52 nimitta vyavahAra tyAga pAyo nija...' ] 11. jeTalAM kAryo che teTalA nimittonAM svabhAvabheda che, paNa ekeya svabhAvabheda evo nathI ke je paranuMupAdAnanuM kAMI kArya kharekhara kare. 12. koI vakhate upAdAnakAraNa nimittamAM atizaya dharI de che ane koI vakhata nimittakA2Na upAdAnamAM balAtkArathI nAnA camatkAra ghusADI de che-evI mAnyatA jUThI che. te be dravyonI ekatAbuddhi batAve che. nimittakAraNa mATe pAMcamI vibhakti vAparavAmAM Ave che tethI te Aropita Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (210) kAraNa maTI nizcayakAraNa thaI jatuM nathI. nimittakA2Na thavA mATe parizrama, tIvra yAtanA ke ghora tapasyA karavI paDe che-e mAnyatA jAThI che. 13. kAryanI utpatti vakhate upAdAna ane nimitta-banne avikala kAraNa hoya che; evI vastusvabhAvanI sthiti che. 14. pRthvI, jala, teja ane vAyu-e nimittothI caitanya utpanna thAya che-ema mAnanArane zrI AcArya kahe che ke, upAdAna vinA koI kArya UpajatuM nathI. 15. chaye dravyomAM anAdi-anaMta pratyeka samaye kArya thayA ja kare che; koIpaNa samaya koIpaNa dravyamAM kArya vinAno hoto nathI, ane te pratyeka kArya vakhate upAdAnakAraNa ane nimittakAraNa-banne sunizcitapaNe hoya che. na hoya tema kadI banatuM nathI. 16. upAdAnakAraNa hoya ane game tevuM nimittakAraNa hoyaema mAne te paNa mithyAmati che, kemake upAdAnane anukULa ja ucita nimittakAraNa hoya che. 17. nimittakAraNa Ave to ja upAdAnamAM kArya thAya evI mAnyatA paNa jUThI che, kemake dareka kSaNika upAdAnakAraNa vakhate nimittakAraNa hoya ja che. 18. upAdAna-nimitta banne eka sAthe potapotAnA kAraNe hoya ja che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AfmaDharma.com for updates ( 211 ) 19. kharekhara nizcaya kAraNa (upAdAna kAraNa) teja kharuM kAraNa che. paraMtu tenuM kathana be prakAre che. A nIce Apela 'mokSamArgane lagato siddhAMta ' paNa A kathanane ekasarakhI rIte lAgu paDe che; , mokSamArga to kAMI be nathI, paNa mokSamArganuM nirUpaNa be prakArathI thAya che. jyAM sAcA mokSamArgane mokSamArga nirUpaNa karyo che te nizcaya mokSamArga che tathA jyAM je mokSamArga to nathI paraMtu mokSamArganuM nimitta che vA sahacArI che tene upacArathI mokSamArga kahIe te vyavahAra mokSamArga che kAraNa ke nizcaya-vyavahAranuM sarvatra evuM ja lakSaNa che; arthAt sAcuM nirUpaNa te nizcaya tathA upacAra-nirUpaNa te vyavahA2. mATe nirUpaNanI apekSAe be prakAre mokSamArga jANavo; paNa eka nizcayamokSamArga che tathA eka vyavahAra mokSamArga che-ema be mokSamArga mAnavA mithyA che. vaLI te nizcaya-vyavahAra bannene upAdeya mAne che te paNa bhrama che, kAraNa ke nizcaya-vyavahAranuM svarUpa to paraspara virodhatA sahita che... ae 1; (mokSamArga prakAzaka pAnuM 253-254) pra. 434-upAdAna nimitta saMbaMdhI praznonA samAdhAnamAM kahyA pramANe 52, nimitta ane vyavahAra haiya che, to dhruva upAdAnanA Azraye ja dharma thAya che evuM batAvanArA keTalAka zAstrAdhAro Apo. Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ( 212 ) u. zrI samayasAra gA0 11: vyavahAro'bhUtArtho bhUtArtho darzitastu zuddhanayaH / bhUtArthamAzritaH khalu samyagdRSTirbhavati jiivH|| 11 / / artha:- vyavahAranaya abhUtArtha che ane zuddhanaya bhUtArtha che-ema RSIzvaroe darzAvyuM che; je jIva bhUtArthano Azraya kare che te jIva nizcayathI samyagdaSTi che. 2. zrI samayasAra kaLaza naM. 6mAM kahyuM che keH artha:- A AtmAne anya dravyothI judo dekhavo ( zraddhavo ) te ja niyamathI samyagdarzana che. kevo che AtmA ? potAnA guNa-paryAyomAM vyApanAro che. vaLI kevo che ? zuddhanayathI ekapaNAmAM nizcita karavAmAM Avyo che. vaLI kevo che? pUrNajJAnaghana che. vaLI jeTaluM samyagdarzana che teTalo ja AtmA che. tethI AcArya prArthanA kare che ke-A navatattvanI paripATI choDI, A AtmA eka ja amane prApta ho. 6. 3. zrI samayasAra kaLaza naM. 7mAM kahyuM che keH artha:- tyAra bAda zuddhanayane AdhIna je bhinna Atmajyoti che te pragaTa thAya che ke je navatattvamAM prApta thavA chatAM potAnA ekapaNAne choDatI nathI. 4. zrI samayasAra gA. 13-14-15mAM kahyuM che keHbhuutaarthnaabhigtaa jIvajIvau ca puNyapApaM ca / AsravasaMvaranirjarA baMdho mokSazca smyktvm||13|| Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (213) artha:- bhUtArthanathI jANela jIva-ajIva vaLI puNya pApa tathA Asrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa-e navatattva samyakatva che. yaH pazyati AtmAnam abaddhaspRSTamananyakaM niytm| avizeSamasaMyuktaM taM zuddhanayaM vijaaniihi||14|| artha:- je naya AtmAne baMdharahita ne paranA sparza rahita, anyapaNA rahita, caLAcaLatA rahita, vizeSa rahita, anyanA saMyoga rahita-evA pAMca abhAvarUpa dekhe che tene, huM ziSya ! tuM zuddhana, jANa. 14. yaH pazyati AtmAnaM abddhspRssttmnnymvishessm| apadezasAntamadhyaM pazyati jinazAsanaM strm||15|| artha- je puruSa AtmAne abaddhaskRSTa, ananya, avizeSa [ tathA upalakSaNathI niyata ane asaMyukta ] dekhe che te sarvajinazAsanane dekhe che-ke je jinazAsana bAhya dravyazruta temaja atyaMtara jJAnarUpa bhAvamRtavALuM che. 15. 5. zrI samayasAra gA. 16nI TIkA nIce kaLaza naM. 18 mAM kahyuM che ke paramArthena tu vyktjnyaatRtvjyotissaikkH| sarvabhAvAMtaradhvaMsisvabhAvatvAdamecaka: // 18 / / artha- zuddha nizcayanayathI jovAmAM Ave to pragaTa jJAyakatAjyotimAtrathI AtmA eka svarUpa che kAraNa ke Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (214) zuddha dravyArthika nayathI sarva anya dravyanA svabhAvo tathA anyanA nimittathI thatA vibhAvone dUra karavArUpa teno svabhAva che, tethI te 'amecaka' che-zuddha ekAkAra che. 18. 6. zrI samayasAra gA. 179-80 nI TIkA nIce kaLaza naM. 122mAM kahyuM che keH idamevAtra tAtparya heya; zuddhanayo na hi 1 nAsti baMdhastadatyAgAttattyAgAdbaMdha eva hi / / 122 / / artha:- ahIM A ja tAtparya che ke zuddhanaya tyAgavA yogya nathI; kAraNa ke tenA atyAgathI (karmano ) baMdha thato nathI ane tenA tyAgathI baMdha ja thAya che, 122. 7. zrI samayasAra gA. 271 nI TIkA kaLaza naMbara 173 mAM kahyuM che keH (zArdulavikrIDita ) sarvatrAdhyavasAnamevamakhilaM tyAjyaM yaduktaM jinaistanmanye vyavahAra eva nikhilo'pynyaashrystyaajitH| samyanizcayamekameva tadamI niSkaMpamAkramya kiM ? zuddhajJAnaghane mahimni na nije badhnaMti saMto ghRtim / / 173 / / artha:- AcAryadeva kahe che keH- sarva vastuomAM je adhyavasAna thAya che te badhAMya ( adhyavasAna ) jina Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (215). bhagavAnoe, pUrvokta rIte tyAgavA yogya kahyAM che tethI ame ema mAnIe chIe ke "para jeno Azraya che evo vyavahAra ja saghaLoya choDAvyo che. to pachI satparuSo eka samyaga nizcayane ja niSkapaNe aMgIkAra karIne zuddhajJAnaghanasvarUpa nija mahinAmAM (-AtmasvarUpamAM) sthiratA kema dharatA nathI ? 8. paM. banArasIdAsaracita samayasAra nATakanA AgnavaadhikAramAM 13 mA zloka kahe che ke: azuddha nayathI baMdha ane zuddha nayathI mukti. yaha nicora yA graMthakI, yahai parama rasapokha, tarja zuddhanaya, baMdha hai, gahe zuddhanaya, mokha. 13 artha- A zAstrano nicoDa e ja che, ane e ja paramatattvano poSaka che ke- zuddhanayanI rIti choDavAthI baMdha ane zuddhanayanI rIti grahaNa karavAthI mokSa thAya che. 9. zrI samayasAra nATakanA baMdhadvAra zloka 3ramAM kahyuM che ke: asaMkhyAta loka paravAna je mithyAtabhAva, teI vivahAra bhAva kevalI-ukta beM; jinhakau mithyAta gayo, samyak darasa bhayo, te niyata-lIna, vivArasa mukta hai. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (216). niravikalpa nirupAdhi Atama samAdhi, sAdhi je suguna mokha paMthaka Tukata hai teI jIva parama dasAmeM thirarUpa havai ke, dharamameM dhUke na karamasIM sakatA hai. 32 artha:- asaMkhyAta lokapramANa je mithyAtvabhAva che te vyavahArabhAva che ema kevaLI bhagavAna kahe che. je jIvane mithyAtvano nAza thavAthI samyagdarzana pragaTa thAya che, te vyavahArathI mukta thaI nizcayamAM lIna thAya che. ane te nirvikalpa, nirupAdhimaya Atmaanubhava sAdhI sAcA mokSamArgamAM lAge che ane te ja parama dhyAnamAM sthira thaIne nirvANa prApta kare che, karmothI rokAto nathI. 32. 10. zrI mokSapAhuDa gA. 31mAM kahyuM che kejo sutto vavahAre so joI jaggae skjjmmi| jo jaggadi vavahAre so sutto appaNo kjje||31|| artha- je yogI dhyAnI muni vyavahAramAM sUtA che te potAnA svarUpanA kAryamAM jAge che ane je vyavahAramAM jAge che te potAnA AtmakAryamAM sUtA che. 11. zrI pravacanasAra gA. 2OO mAM kahyuM che ke tasmAtathA jJAtvAtmAnaM jJAyakaM svbhaaven| parivarjayAmi mamatAmupasthito nirmmtve|| 200 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (217) artha:- tethI (arthAt zuddhAtmAmAM pravRtti vaDe ja mokSa thato hovAthI) e rIte AtmAne svabhAvathI jJAyaka jANIne huM nirmamatvamAM sthita rahyo thako mamatAno parityAga karuM chuM. 200 12. zrI niyamasAra gA. 38 tathA 50 mAM kahyuM che keHjiivaadibhistttvN heyamupAdeyamAtmanaH aatmaa| karmmopAdhisamudbhavaguNaparyyAyairvyatiriktaH / / 38 / / artha:- jIvAdi bAhya tattva haiya (tyAgavA yogya ) che; karmopAdhijanita guNaparyAyothI vyatirikta AtmA AtmAne upAdeya che; 38. pUrvoktasakalabhAvAH paradravyaM parasvabhAvA iti heyAH / svakadravyamupAdeyaM antastattvaM bhavevAtmA||10|| artha:- pUrvokta sarva bhAvo 52 svabhAvo che, 52 dravya che, tethI haiya che, aMtaHtattva evuM svadravya-AtmA upAdeya che. 50 13. zrI niyamasAra gA. 14 nI TIkA kaLaza naM. 24 tathA gA. 15 nI TIkA kaLaza 27 mAM kahyuM che keHath sati parabhAve zuddhamAtmAnamekaM sahajaguNamaNInAmAkaraM puurnnbodhm| Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (218) bhajati nizitabuddhirya: pumAn shuddhdRssttiH| sa bhavati prmshriikaaminiikaamruupH|| 24 / / artha:- parabhAva hovA chatAM, sahajaguNamaNinI khANarUpa ane pUrNajJAnavALA zuddha AtmAne ekane je tIkSNa buddhivALo zuddhadaSTi puruSa bhaje che, te puruSa paramazrIrUpI kAminIno (muktisuMdarIno ) vallabha bane che. 24. api ca bahuvibhAve satyayaM zuddhadRSTi: shjprmtttvaabhyaasnissnnaatbuddhiH| sapadi samayasArAnnAdastItimattvA sa bhavati prmshriikaaminiikaamruupH|| 27 / / artha- bahu vibhAva hovA chatAM paNa sahaja parama tattvanA abhyAsamAM jenI buddhi pravINa che evo A zuddha daSTivALo puruSa, "samayasArathI anya koI nathI'--ema mAnIne, zIdhra paramazrIrUpI suMdarIno vallabha thAya che. 27. 14. niyamasAra gA. 41nI TIkAmAM kahyuM che ke " xxx trikALa-nirupAdhi jenuM svarUpa che evA niraMjana nijaparama paMcamabhAvanI (pAriNAmikabhAvanI) bhAvanAthI paMcamagatie mumukSuo jAya che, jaze ane jatA." 15. zrI samayasAra gA. 27ra mAM kahyuM che keevN vyavahAranayaH pratiSiddho jAnIhi nishcynyen| nizcayanayAzritA: punarmunaya: prAnuvaMti nirvANanA ra7rA Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (ra19) artha - e rIte (pUrvokta rIte) (parAzrita evo) vyavahAranaya nizcayana vaDe niSiddha jANa; nizcayanayane Azrita munio nirvANane pAme che. ra7ra. 16. zrI samayasAra gA. 15ra thI 154 mAM kahyuM che keparamArthamAM aNasthita je tamane kare, vratane dhare, saghaLuMya te tapa bALa ne vrata bALa sarvajJo kahuM. 152 vrata niyamane dhAre bhale tapa zIlane paNa Acare, paramArthathI je bAhya te nirvANa prApti nahi kare. 153. paramArtha bAhya jIvo are! jANe na hetu mokSano, ajJAnathI te puNya Icche hetu je saMsArano. 154. 17. zrI samAdhitaMtramAM zrI pUjyapAdAcArya gA. 78mAM kahe che ke - vyavahAre suSupto yaH sa jaagaaNtmgocre| jAgarti vyavahAre'smin sussuptshcaatmgocre|| 78 / / artha- je koI vyavahAramAM sUto che arthAta temAM aprayatnazIla che, te AtmAnA kAryamAM-svasaMvedanamAM jAgratatatpara rahe. ane je A vyavahAramAM jAge che-tenI sAdhanAmAM tatpara rahe che te svAnubhavanA viSayamAM sUto che. 78. 18. zrI tattvAnuzAsanamAM zrI nAgadevamunie kahyuM che svaparajJaptirUpatvAnna tasya kaarnnaantrm| tatazcitAM parityajya svasaMvittyaiva vedytaam|| 162 / / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (220) artha:- AtmA svaparane jANanAra svarUpa hovAthI tenuM anya koI kAraNa nathI mATe anya kAraNAntaronI ciMtA choDIne svasaMvedana dvArA ja AtmAno anubhava karavo joIe. 16ra 19. zrI samayasAra gA. 413 mAM kahyuM che ke bahuvidhanAM muniliMgamAM athavA gRhIliMgo viSe, mamatA kare, teNe nathI jANyo "samayanAsAra" ne. 413. artha- jeo bahu prakAranAM muniliMgomAM athavA gRhasthaliMgomAM mamatA kare che (arthAt A dravyaliMga ja mokSanuM denAruM che ema mAne che ), temaNe samayasArane jANyo nathI. TIkA- jeo kharekhara "huM zramaNa chuM, huM zramaNopAsaka (-zrAvaka) chuM,' ema dravyaliMgamAM mamakAra vaDe mithyA ahaMkAra kare che, teo anAdirUDha (anAdikALathI cAlyA AvelA) vyavahAramAM mUDha (-mohI) vartatA thakA, prauDha vivekavALA nizcaya ( nizcayanaya) para anArUDha vartatA thakA, paramArtha satya (je paramArthe satyArtha che evA) bhagavAna samayasArane (- AtmAne) dekhatA-anubhavatA nathI. 20. zrI padmanaMdi paMcaviMzatikAnA nizcaya paMcAlatamAM gAthA 9 tathA 17 mAM kahyuM che ke - Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ( 221) vyavahAro'bhUtArtho bhUtArtho dezitastu shuddhnyH| zuddhayaH AzritA ye prApnuvanti yatayaH padaM paramam / / 9 / / artha:- vyavahAranaya to asatyArthabhUta kahevAmAM Avela che ane zudghanaya satyArthabhUta kahevAmAM Avela che, ane je muni zuddhanayane Azrita che te munio mokSane prApta kare che. 9. aspRssttmbddhmnnymyutmvishesmbhrmopetH| yaH pazyatyAtmAnaM sa pumAn khalu zuddhanayaniSTha / / 17 / / artha:- je puruSa bhramarahita thaIne AtmAne abaddha, aspaSTa, ananya, asaMyukata, avizeSa mAne che te ja puruSa zudghanayamAM sthita che ema samajavuM joIe. 17. 21. zrI puruSArthasiddhayupAya ( zrI amRtacaMdrAcAryakRta ) mAM kahyuM che keH nizcayamiha bhUtArthaM vyavahAraM vrnnyntybhuutaarthm| bhUtArthabodhavimukhaH prAyaH sarvo'pi saMsAraH / 5 // ane artha:- AcAryadevanizcayanayane bhUtArtha vyavahAranayane abhUtArtha varNave che. ghaNe bhAge badhA saMsArIo bhUtArtha arthAt nizcayanayanA jJAnathI vimukha hoya che. 22. zrI niyamasAra gA. 43 nI TIkA kaLaza 65 mAM kahyuM che keH Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (rarara ) (kta vinaMvita) bhavabhogaparAGmukha he yte| padamidaM bhvhetuvinaashnm| bhaja nijAtmanimagnamate puna-stava kima dhruvavastuni cintyaa||65|| artha- nija AtmAmAM lIna buddhivALA tathA bhavathI ane bhogathI parAmukha thayelA huM yati! tuM bhavahetuno vinAza karanArA evA A (dhruva) padane bhaja; adhruva vastunI ciMtAthI tAre zuM prayojana che? 65. cAre anuyoganA kathanano sAra e che ke zuddha nirmaLa abheda dravyasvabhAvanA Azraye dharmanI zarUAta, vRddhi ane pUrNatA thAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember fo check hffp://www.AtmaDharma.com for updates bhagavAna kundakunda-kahAna jaina zAstramAlA OM zrI jaina siddhAMta praznottaramALA (bhAga bIjo ) Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (2) : viSayo : 1. sAta tattvo-nava padArtha adhikAra 2. pramANa-naya-nikSepa adhikAra 3. anekAnta ane syAdavAda adhikAra 4. mokSamArga adhikAra (mokSamArga, jIvanA asAdhAraNabhAva, guNasthAnakrama) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prakaraNa sAtamuM sAta-tattvo-nava padArtha adhikAra pra. 1-tattva eTale zuM? u. 1. "tat zabda che te "yat' zabdanI apekSA sahita che, tethI jenuM prakaraNa hoya tene "tatva' kahIe chIe ane jeno je bhAva arthAt svarUpa che tene tattva" jANavuM; kAraNake "taca bhAvastattvam' evo tattva zabdano samAsa thAya che." (mokSamArga prakAzaka-gu. AvRtti, pA. 311) 2-"tattva' zabdano artha "tapaNuM-tepaNuM thAya che. dareka vastune-tattvane svarUpathI tapaNuM che ane pararUpathI atapaNuM che. jIva vastu hovAthI tene potAnA svarUpathI tapaNuM che ane paranA svarUpathI atatpaNuM che. jIva caitanyasvarUpa hovAthI te jJAtA che ane anya sarva vastuo zeya che, tethI jIva bIjA sarva padArthothI taddna bhinna che. jIva potAthI tat hovAthI tenuM jJAna tene potAthI thAya che; jIva parathI atat hovAthI jIvana parathI jJAna thaI zake nahi.... jIvane jo parathI jJAna thAya to jIva ane para eka tattva thaI jAya, paNa tema bane nahi" (gu. mokSazAstra-a 1, sU. 2 nI TIkA) pra. 2-tattva keTalAM che? uM. tattva sAta che-1. jIva, 2. ajIva, 3. Asrava, Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 4. baMdha, 5. saMvara, 6. nirjarA ane 7. mokSa. pra. 3-sAta tattvonuM svarUpa zuM che? u. 1. jIvaH- jIva arthAt AtmA. te sadA jJAtAsvarUpa, parathI bhinna ane trikAla sthAyI ( TakanAro) che. 2. ajIvaH- jemAM cetanA-jANapaNuM nathI, tevA dravyo pAMca che. temAM dharma, adharma, AkAza ane kALa-e cAra arUpI che ane pudgala rUpI-sparza, rasa, gaMdha ane varNasahita che. 3. Asava- vikArI zubhAzubha bhAvarUpa je arUpI avasthA jIvamAM thAya che te bhAvAsrava che ane te samaye navIna karmayogya rajakaNonuM svayaM (svataH) AvavuM (AtmA sAthe eka kSetre AvavuM) te dravyAsava che. (temAM jIvano azuddha paryAya nimittamAtra che.) puNya ane pApa-bane Asrava ane baMdhanA paTAbheda che. puNya- dayA, dAna, bhakti, pUjA, vrata vagerenA zubha bhAva jIvane thAya te arUpI azuddha bhAva che; ne bhAvapurNa che; te samaye zAtAvedanIya, zubhanAma Adi karmayogya paramANuono samUThuM svayaM (svata:) eka kSetrAvagAsaMbaMdhe jIvanI sAthe baMdhAya che te dravyapuNya che. (temAM jIvano azuddha bhAva nimittamAtra che. ). pApa:- mithyAtva, hiMsA, asatya, corI, avrata vagerenA azubha bhAva pApa che. te samaye jJAnAvaraNIya, mohanIya, azAtAvedanIya Adi karmayogya pudgalo svayaM svataH Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jIvanI sAthe baMdhAya che te dravya-pApa che. (temAM jIvano azubha bhAva nimittamAtra che ) [ paramArthataH (vAstavamAM) puNya-pApa (zubhAzubhabhAva) AtmAne ahitakara che, AtmAnI kSaNika azuddha avasthA che. samyagdaSTine puNyabhAvathI AMzika saMvara-nirjarA thAya che e mAnyatA japThI che. dravya puNya-pApa, AtmAne hita-ahita karI zakatAM nathI.] (jAo samayasAra kaLaza TIkA-pAnA. 11ra, kaLaza 110 ) 4. baMdha:- AtmAnA ajJAna, rAga-dveSa, puNya-pAparUpa vikAramAM rokAI javuM (aTakI javuM) te bhAvabaMdha che, ane te samaye karmayogya pudgalonuM svayaM svataH jIvanI sAthe eka kSetrAvagAharUpe baMdhAvuM te dravyabaMdha che. (temAM jIvano azuddha bhAva nimitta mAtra che). 5. saMvaraH- puNya-pAparUpa azuddha bhAvane (Asavane ) AtmAnA zuddhabhAva dvArA rokavA te bhAvasaMvara che ane tadanusAra karmonuM AvavuM svayaM svataH aTakavuM te dravyasaMvara che. 6. nirjarA - akhaMDAnaMda zuddha AtmasvabhAvanA baLe AMzika zuddhinI vRddhi ane azuddha (zubhAzubha IcchArUpa) avasthAnI AMzika hAni karavI te bhAvanirjarA che; ane tenuM nimitta pAmIne jaDa karmanuM aMze kharI javuM te dravyanirjarA che. 7. mokSa:- azuddha avasthAno sarvathA-saMpUrNa nAza thaI AtmAnA pUrNa zuddha paryAyanuM pragaTa thavuM te bhAvamokSa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (6) che, ane te samaye potAnI yogyatAthI dravya karmono AtmapradezothI atyaMta abhAva thavo te, dravyamokSa che. [ 1. "sAta tattvomAM pahelAM be tattvo "jIva' ane ajIva" e dravyo che ane bIjA pAMca tattvo temanA (jIva ane ajIvanA) saMyogI ane viyogI paryAyo (vizeSa avasthAo) che. Asrava ane baMdha te saMyogI paryAya che, tathA saMvara, nirjarA ane mokSa te jIva-ajIvanA viyogI paryAya che. jIva ane ajIva tattvo sAmAnya che ane bIjAM pAMca tattvo, paryAyo hovAthI vizeSa paNa kahevAya che. 2. "jenI dazAne azuddhamAMthI zuddha karavI che tenuM nAma to jarUra prathama dekhADavuM joIe. tethI "jIva " tattva prathama kahyuM, pachI je taraphanA lakSe azuddhatA arthAt vikAra thAya che tenuM nAma AvavuM jarUrI che, tethI "ajIva tattva kahyuM. azuddha dazAmAM kAraNa-kAryanuM jJAna karavA mATe "Asrava" ane "baMdha" tattva kahyAM. e kahyA pachI, muktinuM kAraNa kahevuM joIe ane muktinuM kAraNa te ja thaI zake je baMdha ane baMdhanA kAraNathI UlaTA prakAre hoya; tethI Amravano nirodha thavo te "saMvara' tattva kahyuM. azuddhatA-vikAranA nIkaLI javAnA kAryane nirjarA" tattva kahyuM. jIva atyaMta zuddha thaI jAya te dazA "mokSatattva che.] (mokSamArga-gu. AvRtti-a. 1, sU. 4 nI TIkA) pra. 4-"jo jIva ane ajIva-e banne dravyo ekAnta Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (7) (sarvathA ) pariNAmI ja hoya to (1) saMyoga paryAyarUpa eka ja padArtha siddha thAya che, ane (2) jo teo sarvathA apariNAmI hoya to jIva-ajIva dravyarUpa be ja padArtha siddha thAya che; jo Ama che to AsravAdi sAta tattvo kaI rIte siddha thAya che? 7) 66 , u. jIva ane ajIva dravyo ' kathaMcit pariNAmI ' hovAthI bAkInA pAMca tattvonuM kathana nyAyamukta siddha thAya che. ' kaMcit pariNAmIpaNuM' teno artha e che keH jema sphaTikamaNi jo ke te svabhAvathI nirmaLa che to paNa jAsuda puSpa vagerenI samIpe ( (potAnI lAyakAtanA kAraNe ) paryAyAMtara pariNati grahaNa kare che, paryAyamAM sphaTikamaNi joke upAdhinuM grahaNa kare che, to paNa nizcayathI potAno je nirmaLa svabhAva che tene te choDato nathI; tema jIvano svabhAva paNa zuddha dravyArthika nayathI to sahaja zuddha cidAnaMda ekarUpa che, paraMtu anAdi karmabaMdharUpa paryAyane pote vaza thavAthI te rAgAdi paradravya upAdhi paryAyane grahaNa kare che. paryAyamAM jIva joke para paryAyapaNe (52dravyanA lakSe thatA azuddha paryAyapaNe ) pariName che topaNa nizcayanayathI zuddha svarUpane choDato nathI. puddagala dravyanuM paNa tema ja thAya che. Ama jIva-ajIvanuM paraspara apekSAsahita pariNamana hovuM te ja 'kathaMcit pariNAmIpaNuM ' zabdano artha che.. " Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (8) pUrvokta jIva ane ajIva-e be dravyone A pAMca tattvomAM meLavatA kula sAta tattvo thAya che, ane temAM puNyapApane (AsravamAMthI ) judA gaNavAmAM Ave to nava padArtho thAya che. puNya ane pApa nAmanA be padArthono aMtarbhAva (samAveza) abhedanaye Asrava-baMdha padArthamAM karavAmAM Ave tyAre sAta tattvo kahevAmAM Ave che. kaMthacit-pariNAmapaNuM' siddha thatAM jIva ane pudgala saMyoganI pariNati (pariNAma) thI racAyelAM bAkInA AsravAdi pAMca tattvo siddha thAya che. jIvamAM AsravAdi pAMca tattvonA pariNamana vakhate pugalakarmarUpa nimittano sadbhAva ke abhAva hoya che. ane pudgalamAM AsravAdi pAMca tattvonA pariNamanamAM jIvanA bhAvarUpa nimittano saddabhAva ke abhAva hoya che. AthI ja sAta tattvone "jIva ane pudgalanA saMyoganI pariNatithI racAyelAM kahevAya che, paraMtu jIva ane pudagalanI bhegI pariNati thaIne bAkInA pAMca tattvo thAya che ema na samajavuM (mokSazAstra-gu. AvRtti-a. 6 nI bhUmikA) pra. pa-jo ke jIva-ajIvanuM kaMthacit pariNAmIpaNuM mAnatA bhedapradhAna paryAyArthika nayanI apekSAe sAta tattvo siddha thaI gayAM, topaNa tenAthI jIvanuM zuM prayojana siddha thayuM? kAraNake jema abhedanayathI puNya-pApa e be padArthono sAta tattvomAM aMtarbhAva prathama karyo che tema Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates u. (9) vizeSa abhedanayanI vivakSAmAM AsravAdi padArthono paNa jIva ane ajIva e be ja padArthomAM aMtarbhAva karI levAthI e be ja padArtho siddha thaI jaze. 7) kayA tattvo haiya che ane kayA tattvo upAdeya che tenuM parizAna thAya e prayojanathI AsravAdi tattvonuM nirUpaNa karavAmAM Ave che. pra. 6-upAdeya tattvo kayA che? 6 ra u. akSaya anaMta sukha te upAdeya che, tenuM kAraNa mokSa che. mokSanuM kAraNa saMvara ane nirjarA che; tenuM kAraNa vizuddha jJAnadarzana svabhAvI nija AtmatattvasvarUpanA sabhyazraddhAna, jJAna tathA AcaraNa lakSaNasvarUpa nizcayaratnatraya che. te nizcaya ratnatrayane sAdhavA mAganAra jIve vyavahAra ratnatraya zuM che te samajIne 5dravyo temaja rAga uparathI potAnuM lakSa uThAvI laI nija AtmAnA trikAlI svarUpa tarapha potAnuM lakSa vALavuM joIe. e pramANe karatAM nizcaya-samyagdarzana pragaTe che, ane tenA jore saMva-nirjarA tathA mokSa pragaTe che; mATe e traNa tattvo upAdeya che. pra. 7-ya tattvo kayA che? t u. AkuLatAne utpanna karanArAM evAM nigoda-nakAdi gatinAM duHkha temaja indriyo dvArA utpanna thayela kalpita sukha te heya (choDavA yogya) che; tenuM kAraNa saMsAra che. te saMsAranuM kAraNa Asrava ane baMdha-e be tattvo che; Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates ( 10 ) puNya-pApa banne baMdha tattva che; te Asrava tathA baMdhanuM kAraNa-pUrve kahelAM nizcaya tema ja vyavahA2 ratnatrayathI viparIta lakSaNanA dhAraka evAM-mithyAdarzana, mithyAjJAna ane mithyAcAritra e traNa che, tethI Asava ane baMdha e be tattvo taiya che. A pramANe ya ane upAdeya tattvonA nirUpaNathI sAta tattva ane nava padArthonuM prayojana siddha thAya che." (gu. mokSazAstra pA. 477) pra. 8- mithyAdaSTi jIva sAta tattvo saMbaMdhI kevI rIte bhUla kare che? u. 1. jIvatattva saMbaMdhI bhUla: jIva to trikAla jJAnasvarUpa che. tene jIva ajJAnavaza jANato nathI, ane je zarIra che te huM ja chuM, zarIranuM kArya huM karI zakuM chuM-evuM mAne che. zarIra svastha hoya to mane lAbha thAya, bAhya anukULa saMyogothI huM sukhI ane bAhya pratikULa saMyogothI huM du:khI; huM nirdhana, huM dhanavAna, huM balavAna, huM nirbala, huM manuSya, huM kurUpa, huM sundara chuM-evuM mAne che: zarIrAzrita upadeza ane upavAsAdi kriyAomAM nijatva (potApaNuM ) mAne che. AvI rIte ajJAnI jIva parane svasvarUpa mAnatAM potAnA svatattvano (jIvatattvano ) InkAra kare che, tethI te jIvatattva saMbaMdhI bhUla che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (11) 2. ajIva tattva saMbaMdhI bhUlaH mithyA abhiprAyavaza jIva evuM mAne che ke zarIra utpanna thavAthI mAro janma thayo, zarIrano nAza thavAthI huM marI jaIza, dhana, zarIra ItyAdi jaDa padArthomAM parivartana thatAM potAnAmAM ISTa-aniSTa parivartana mAnavuM; zarIranI uSNa avasthA thatAM mane tAva Avyo; zarIranI bhUkha, tarasa AdirUpa avasthA thatAM mane bhUkha, tarasa vagere thaI rahyAM che-evuM mAnavuM zarIra kapAI jatAM huM kapAI gayo, ItyAdi ajIvanI avasthAne, ajJAnI jIva potAnI avasthA mAne che. A tenI ajIva tattva saMbaMdhI bhUla che, kAraNa ke te ajIvane jIva mAne che. AmAM ajIvane svatattva (jIvatattva) svIkAratAM te ajIva tattvano asvIkAra kare che. 3. Asrava tatva saMbaMdhI bhUla mithyAtva, rAga, dveSa zubhAzubhabhAva Asrava che; te bhAva AtmAne pragaTarUpe du:kha davAvALA che, paraMtu mithyASTi jIva temane hitarUpa mAnI niraMtara temanuM sevana kare che. A tenI Asrava tattva saMbaMdhI bhUla che. baMdha tattva saMbaMdhI bhUla jevI sonAnI beDI tevI ja loDhAnI beDI bane baMdhanakAraka che. tevI rIte puNya ane pApa banne jIvane baMdhanakartA che; paraMtu mithyASTi jIva evuM nahIM mAnatA puNyane sAruM hitakArI mAne che. tattvadaSTie to puNya Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (12). pApa banne ahitakara ja che, paraMtu ajJAnI tevuM mAnato nathI. A tenI baMdhatattva saMbaMdhI bhUla che. 5. saMvaratattva saMbaMdhI bhUla nizcayasamyagdarzana-jJAna-cAritra jIvane hitakArI che, paNa mithyAdaSTi jIva temane kaSTadAyaka mAne che. e tenI saMvaratattva saMbaMdhI bhUla che. 6. nirjarAtattva saMbaMdhI bhUla AtmAmAM ekAgra thaI zubha ane azubha-banne prakAranI IcchA rokavAthI je nijAtmAnI zuddhinuM pratapana thavuM te tapa che, ane e tapathI nirjarA thAya che. AvuM tapa sukhadAyaka che, paraMtu ajJAnI tene kalezadAyaka mAne che ane AtmAnI jJAnAdi anaMta zaktione bhUlI pAMca IndriyonA viSayomAM sukha mAnI temAM prIti kare che. e nirjarAtattva saMbaMdhI bhUla che. bAlatapathI nirjarA mAnavI te paNa bhUla che. 7. mokSatattva saMbaMdhI bhUla AtmAnI paripUrNa zuddhadazAnuM pragaTa thavuM te mokSa che. temAM AkulatAno abhAva che. pUrNa svAdhIna nirAkulatA te sukha che, paraMtu ajJAnI evuM nahi mAnatAM zarIramAM, moja-zokhamAM ja sukha mAne che. mokSamAM deha, indriya, khAvuM-pIvuM, mitrAdi kaMIpaNa hotuM nathI, tethI ajJAnI atIndriya mokSasukhane mAnato nathI. e tenI mokSatattva saMbaMdhI bhUla che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (13) A pramANe sAta tattvo saMbaMdhI bhUlanA kAraNe ajJAnI jIva anaMtakAlathI saMsAramAM bhaTakI rahyo che. pra. 9. -ajJAnInuM jIvAjIva tattvanuM zraddhAna kema ayathArtha che? u. "jaina zAstromAM kahelA jIvanA tra-sthAvara vagere bhedone, guNasthAna-mArgaNA vagere bhedone, jIva-pudgala vagerenA bhedone tathA varNAdi bhedone to jIva jANe che, paNa adhyAtma zAstromAM bhedavijJAnanA kAraNabhUta ane vItarAgadazA thavAnA kAraNabhUta vastunuM jevuM nirUpaNa karyuM che tevuM je jANato nathI tene jIva-ajIva tattvanI yathArtha zraddhA nathI...............jema anya mithyASTi, nirdhAra vinA paryAyabuddhithI jANapaNAmAM A varNAdimAM ahaMbuddhi dhAre che, tema A paNa AtmAzrita jJAnAdimAM tathA zarIrAzrita upadeza-upavAsAdi kriyAomAM potApaNuM mAne che. vaLI koI vakhata zAstrAnusAra sAcI vAta paNa batAve, paraMtu tyAM aMtaraMga nirdhArarUpa zraddhAna nathI, tethI jema kephI manuSya mAtAne mAtA paNa kahe topaNa te zANo nathI, tema Ane paNa samyagdarzana kahetA nathI. vaLI jema koI bIjAne bIjAthI bhinna batAvato hoya tema A, AtmA ane zarIranI bhinnatA prarUpe che; paraMtu huM e zarIrAdithI bhinna chuM-evo bhAva bhAsato nathI. vaLI paryAyamAM jIva-pudgalanA paraspara nimittathI aneka kriyAo thAya che te sarvane be dravyonA meLApathI nIpajI Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates u. (14) mAne che, paNa A jIvanI kriyA che, temAM puddagala nimitta che tathA A puddagalanI kriyA che, temAM jIva nimitta cheema bhinna bhinna bhAva bhAsato nathI. ItyAdi bhAva bhAsyA vinA tene jIva-ajIvano sAco zraddhAnI kahI zakAya nahi, kAraNake jIva-ajIva jANavAnuM prayojana to e ja hatuM te Ane thayuM nahi." (mokSamArga prakAzaka-gu. AvRtti pAnuM-229) pra. 10-ajJAnIne Asravatattva saMbaMdhI kevI zraddhA hoya che ? 66 te Asrava tattvamAM je hiMsAdirUpa pApAsrava che tene to heya jANe che tathA ahiMsArUpa puNyAsrava che tene upAdeya mAne che. have e banne karmabaMdhanAM ja kAraNa che. temAM upAdeyapaNuM mAnavuM e ja mithyAdarzana che............ ...----- hiMsAmAM mAravAnI buddhi thAya paNa tenuM Ayu pUrNa thayA vinA te mare nahi ane potAnI dveSa-pariNatithI pote ja pApa bAMdhe che. tathA ahiMsAmAM rakSA karavAnI buddhi thAya paNa tenA Ayu-avazeSa vinA te jIve nahi, mAtra potAnI prazastarAga-pariNatithI pote ja puNya bAMdhe che. e pramANe e banne haiya che, paNa jyAM vItarAga thaI daSTAjJAtArUpa pravarte tyAM ja nirbaMdhatA che, mATe te upAdeya che. have, evI dazA na thAya tyAM sudhI prazasta rAgarUpa pravarto, paraMtu zraddhAna to evuM rAkho ke, A paNa baMdhanuM kAraNa che-ya che; jo zraddhAnamAM tene mokSamArga jANe to te mithyAdaSTi che. Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (15) vaLI rAga-dveSa-moharUpa je AgnavabhAva che teno nAza karavAnI to (tene) ciMtA nathI ane bAhyakriyA vA bAhya nimitta maTADavAno upAya rAkhe che, paNa e maTADavAthI kAMI Asrava maTatA nathI....... aMtaraMga abhiprAyamAM mithyAtvAdirUpa rAgAdibhAva che te ja Asrava che. tene na oLakhavAthI AsravatattvanuM paNa tene sAcuM zraddhAna nathI. (mokSamArga prakAzaka-gu. AvRtti-pAnuM 229-230) pra. 11-sAta tattvonI yathArtha zraddhAmAM deva-guru-dharmanI zraddhA kevI rIte AvI jAya che. u. 1. mokSatattva sarvajJa-vItarAga svabhAva che. tenA dhAraka zrI arahaMta siddha che. te ja nirdoSa deva che; tethI jene mokSatattvanI zraddhA che tene sAcA devanI zraddhA che. 2. saMvara-nirjarA nizcayaratnatraya svabhAva che. tenA dhAraka bhAvaliMgI AcArya, upAdhyAya ane sAdhu che te ja nigraMtha-digambara guru che, tethI jene saMvara-nirjarAnI sAcI zraddhA che tene sAcA gurunI zraddhA che. 3. jIva tattvano svabhAva rAgAdi ghAtarahita zuddha caitanyaprANamaya che. tenA svabhAva sahita ahiMsA-dharma che; tethI jene zuddha jIvanI zraddhA che tene (potAnA AtmAnI) ahiMsArUpa dharmanI zraddhA che. pra. 12- deva, guru ane dharmanuM svarUpa zuM che? u. zrI arahaMta ane siddha parameSThI deva che; ane bhAvaliMgI digambara muni-AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e guru che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (16) zrI kundrakundAcAryakRta niyamasAramAM deva-gurunuM svarUpa nIce pramANe ApyuM che: 1. zrI arahaMtanuM svarUpa "ghanaghAtI karmarahita, kevalajJAnAdi parama guNosahita ane cotrIsa atizaya saMyukta-AvA arahaMto hoya che.' (gAthA 71.) | [ bAhya Avyetara sarva maLIne 46 guNa zrI arahaMtadevane hoya che. zrI arahaMta ane siddha bhagavAnane darzanopayoga ane jJAnopayoga eka sAthe hoya che, krame hotA nathI ] 2. zrI siddhanuM svarUpa - ATha karmanA baMdhane jemaNe naSTa karela che evA, ATha mahAguNo sahita, parama, lokanA agre sthita ane nitya-AvA te siddho hoya che." (gAthA 7ra) [ siddha bhagavAnamAM vyavahArathI ATha guNa ane nizcayathI anaMta guNa che.] 3. zrI AcAryanuM svarUpaH paMcAcArothI, paripUrNa, paMcendriyarUpI hAthInA madanuM dalana karanAra, dhIra ane guNagaMbhIra-AvA AcAryo hoya che.' (gAthA 73) (AcAryane 36 guNa hoya che ) 4. zrI upAdhyAyanuM svarUpa - ratnatrayathI saMyukta" jinakathita padArthonA zUravIra Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (17) upadezaka ane niHkAMkSabhAva sahita-AvA upAdhyAyo hoya che.' (gAthA 74) [ upAdhyAyane ra5 guNa hoya che. teo muniomAM adhyApaka hoya che.] 5. zrI sAdhunuM svarUpaH "vyApArathI vimukta, caturvidha (cAra prakAranI) ArAdhanAmAM sadA rakta (lIna) nigraMtha ane nirmoha AvA sAdhuo hoya che. (gAthA 7pa) [ sAdhune 28 mUlaguNa hoya che. ] AcArya, upAdhyAya ane sarva sAdhunuM sAmAnya svarUpaH je nizcaya-samyagdarzana sahita che, virAgI che, samasta parigrahanA tyAgI che, jemaNe zuddhopayogarUpa munidharma aMgIkAra karyo che ane je aMtaraMgamAM te zuddhopayoga dvArA potAnA AtmAno anubhava kare che, paradravyamAM ahaMbuddhi karatA nathI; potAnA jJAnAdi svabhAvane ja potAno mAne che, para bhAvomAM mamatva karatA nathI. koIne ISTa-aniSTa mAnI temAM rAga-dveSa karatA nathI. hiMsAdirUpa azubha upayoganuM to jemaNe astitva ja miTAvI dIdhuM che, je aneka vAra sAtamA guNasthAnanA nirvikalpa-AnaMdamAM lIna hoya che. jyAre chaThThI guNasthAnamAM teo Ave che tyAre temane 28 mUlaguNonuM akhaMDa pAlana karavA mATe zubha vikalpa Ave che-AvA ja jaina muni (guru) hoya che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (18) 6. dharmanuM svarUpa: nija AtmAnI ahiMsAne dharma kahe che. pra. 13-zrI arahaMtanA 46 guNa kayA che? uM. temane ja Abhyatara guNo ane 42 bAhya guNo-ema sarva maLI 46 guNo hoya che. pra. 14-cAra Abhyatara guNo kayA hoya che? u. anaMtadarzana, anaMtajJAna, anaMtasukha ane anaMtavIrya-ema cAra Abhyatara guNo hoya che. pra. 15-temane bAhya guNo kayA kayA che? u. temane 34 atizaya ane 8 prAtihArya-ema 42 bAhya guNo hoya che. pra. 16-temane 34 atizayo kayA kayA hoya che? u. (a) daza atizaya janmathI hoya che 1. mala-mUtrano abhAva, 2. parasevAno abhAva. 3. sapheda lohI, 4. samacaturastrasaMsthAna, 5. vaMSama nArAca saMhanana, 6. addabhuta rUpa, 7. ati sugaMdha zarIra, 8. 1OO8 uttama lakSaNa, 9. atula bala, 10. priya vacana. (ba) daza atizaya kevalajJAna UpajatAM hoya che - 1. upasargano abhAva, 2. adayAno abhAva, 3. zarIranI chAyA paDe nahi, 4. cAra mukha dekhAya, 5. sarva vidyAnuM svAmIpaNuM, 6. AMkhane palakAro thAya nahIM, 7. so yojana sudhI subhikSatA rahe, 8. AkAzagamana, (pRthvIthI vIza hajAra hAtha UMce), 9. kavalAhArano abhAva, 10. nakha-keza vadhe nahi. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (19) (ka) devakRta cauda atizayo 1. sakala ardhamAgadhI bhASA, 2. sarvajIvomAM maitrIbhAva, 3. sarva RtuonAM phaLa-phUla phaLe, 4. darpaNa samAna bhUmi, 5. kaMTakarahita bhUmi, 6. maMda sugaMdha pavana, 7. sarva AnaMda, 8. gaMdhodakavRSTi. 9. paga taLe kamaLaracanA, 10. sarva dhAnya nIpaje, 11. daze dizA nirmaLa, 12. AkAzamAM devonA AhavAna zabdo tathA jaya-jaya dhvani, 13. dharmacakra AgaLa cAle, 14. ATha maMgaLa-dravya AgaLa cAle. [ ATha maMgaLa-dravya- 1. chatra, 2. dhajA, 3. darpaNa, 4. kaLaza, 5. cAmara, 6. jhArI, 7. paMkho 8. ThavaNAM (sapratiSTha ) ] (Da) ATha prAtihArya:- (vizeSa mahimAbodhaka cihno:-) 1. azokavRkSa, 2. puSpavRSTi, 3. divyadhvani, 4. cAmara, 5. siMhAsana, 6. bhAmaMDala 7. dubhi, 8. uparAuparI traNa chatra. pra. 17- zrI siddhanA ATha guNo kayA che? u. temane nIcenA ATha guNo hoya che:1. samyakatva, 2. darzana, 3. jJAna, 4. vIrya, 5. aguru laghu, 6. avagAhana, 7. sUkSmatva 8. avyAbAdhatva. pra. 18-AcAryanA 36 guNo kayA che? u. temane 36 guNo nIce pramANe hoya che: 1. uttamakSamAdi 10 dharma. 2. bAra prakAranAM tapa. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (20) 3. pAMca AcAra:- darzanAcAra, jJAnAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra. 4. cha Avazyaka- 1. sAmAyika, 2. vaMdanA, 3. covIza tIrthakaronI athavA paMcaparameSThInI stuti, 4. pratikramaNa, pa. svAdhyAya, 6. kAyotsarga. 5. traNa guti- manogati, vacanaguti, ane kAyamusi pra. 19-bAra prakAranAM tapa kayA che? u. cha bAhya tapa ane cha AtyaMtara tapa-ema bAra prakAranAM tapa che. 1. cha bAhya tapa:- 1. anazana (saMyamanI vRddhi mATe cAra prakAranA AhArano tyAga, ) 2. avamaudarya ( rAgabhAva dUra karavA mATe bhUkhathI ochuM bhojana karavuM), 3. vRttiparisaMkhyAna ( bhikSA mATe jatI vakhate ghara, galI vagereno niyama karavo), 4. rasaparityAga (indriyonuM damana karavA mATe ghI, dUdha Adi rasono tyAga karavo), 5. vivikta zayyAsana (svAdhyAya, dhyAna AdinI siddhi mATe ekAnta-pavitra sthAnamAM sUvuM, besavuM), 6. kAyakaleza (zarIrathI mamatA nahi rAkhatAM AtApana yogAdi dhAraNa karavA ). 2. cha atyaMtara ta5:- 1. prAyazcita ( pramAda athavA ajJAnathI lAgelA doSonI zuddhi karavI) 2. vinaya (pUjya puruSono Adara karavo), 3. vaiyAvRtya (zarIra ane anya vastuothI munionI sevA karavI), 4. svAdhyAya (jJAnanI bhAvanAmAM ALasa nahi karavI), 5. vyutsarga Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (21) (bAhya ane AtyaMtara parigrahano tyAga karavo), 6, dhyAna (cittanI caMcaLatAne rokI tene koI eka padArthanA ciMtavanamAM lagAvavuM.). pra. 20- upAdhyAyanA 25 guNo kayA che? u. teo 11 aMga ane 14 purvane pote bhaNe che tathA pAse rahenAra bhavya jIvone bhaNAve che. tethI teone pacIsa guNo hovAnuM samajavuM. pra. 21-muni (sAdhu-zramaNa )nA 28 mULaguNa kayA che? u. pamahAvrata-hiMsA, asatya, corI, abrahma ane parigrahanI viratirUpa pAMca prakAra. 5 samiti-IrSA, bhASA, eSaNA, AdAnanikSepaNa ane pratiSThApana. 5 Indriyanirodha-pAMca indriyonA viSayomAM ISTa aniSTapaNuM na mAnavuM. 6 Avazyaka-sAmAyika, vaMdanA, 24 tIrthakaranI athavA paMcaparameSThInI stuti, pratikramaNa, svAdhyAya ane kAyotsarga. 21 thayA tathA bIjA nIce pramANe rara. kezaloca, 23, acalapaNuM (vastrarahita-digambarapaNuM) 24. ajJAnatA, 25. bhUmizayana, ra6. dAtaNa na karavuM, 27. UbhA UbhA bhojana karavuM, ane 28. eka vakhata AhAra. [ AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e traNe nizcaya Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (22) ratnatraya arthAt zuddhopayogarUpa munidharmarUpa je AtmasvarUpanuM sAdhana che te vaDe potAnA AtmAmAM sadA tatpara (sAvadhAna-jAgRta) rahe che, bAhyamAM 28 mUlaguNona dhAraka hoya che. temanI pAse dayAnuM upakaraNa pIMchI, zaucanuM upakaraNa kamaMDaLa ane jJAnanuM upakaraNa suzAstra hoya che. teo zAstrakathita 46 doSa, (32 aMtarAya ane 14 AhAra saMbaMdhI doSa) thI bacAvIne zuddha AhAra le che. te ja mokSamArganA sAdhaka-sAcA sAdhu che ane te guru kahevAya che.) pra. 22-arahaMta bhagavAna kayA 18 doSothI rahita che? u. sudhA, tRSA, bhaya, roSa (krodha), rAga, moha, ciMtA, jarA (ghaDapaNa), roga, mRtyu, sveda (parasevo), kheda, mada, rati, vismaya, nidrA, janma ane uddhaga-A 18 doSa arahaMta bhagavAnane kadI hotA nathI. (niyamasAra gA. 6) (dohA) janma, jarA, tRSA, kSudhA, vismaya, arati, kheda, roga, zoka, mada, moha, bhaya, nidrA, ciMtA, sveda. rAga, dveSa aru, maraNayukta, e aSTAdaza doSa, nahi hote arahaMtake, so chabi lAyaka mokSa. pra. 23- sAcA zAstra ( Agama) nuM svarUpa zuM che? u. 1. "jemAM anekAMtarUpa sAcA jIvAdi tattvonuM nirUpaNa che. tathA je sAco ratnatrayarUpa mokSamArga dekhADe che te sAcAM jaina zAstro che. (mokSamArga prakAzaka pR. 228). Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (23) 2. "tIrthaMkara paramadevanI vANI je pUrvApara doSarahita ane zuddha che tene Agama (zAstra) kahela che.' (niyamasAra gA. 8) 3. "kharekhara Agama vinA padArthono nizcaya karI zakAto nathI; kAraNa ke Agama ja jene traNe kALe (utpAda-vyayadhrauvyarUpa) traNa lakSaNo pravarte che evA sakaLa *padArthasArthanA yathAtathajJAna vaDe susthita aMtaraMgathI gaMbhIra che.' (pravacanasAra gujarAtI gA. ra3ra, pR. 379.) pra. 24-sarvajJanuM lakSaNa zuM che? u. zrI samantabhadrAcArya kahe che ke he jinendra ! tuM vaktAomAM zreSTha che; carAcara (jaMgama tathA sthAvara) jagat pratikSaNa (pratyeka samaya) utpAda-vyayadhrauvya lakSaNavALuM evuM A tAruM vacana sarvajJanuM cihna che." ( zrI bRhat svayaMbhUstotra, zloka 114.) pra. 25-jainadharma zuM che? u. jainadharma te rAga-dveSa-ajJAnane jItanAra AtmasvabhAva che. ajJAna ane aMze rAgadveSano abhAva thatAM jainapaNAnI zarUAta nizcayasamyagdarzana thatAM (cothA guNasthAnake) thAya che. pachI jeTale-jeTale aMze rAga-dveSano abhAva thAya teTale-teTale aMze jainapaNuM vadhatuM jAya che, ane kevalajJAna thatAM pUrNa jainapaNuM pragaTe che. * padArthasArthanA=padArthasamUhanA. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember fo check hffp://www.AtmaDharma.com for updates praka2Na AThamuM pramANa, naya ane nikSepa-adhikAra pra. 26-padArthone jANavAnA keTalA upAya che? = u. cAra upAya cheH- 1. lakSaNa, 2. pramANa, 3. naya ane 4. nikSepa. lakSaNa pra 27-lakSaNa kone kahe che? u. ghaNA eka maLelA padArthomAMthI koI eka padArthane judA karanAra hetune lakSaNa kahe che; jemake-jIvanuM lakSaNa cetanA. pra. 28-lakSya kone kahe che? u. jenuM lakSaNa-karavAmAM Ave tene lakSya kahe che, jemake' jIvanuM lakSaNa cetanA '-temAM jIva te lakSya che (lakSaNathI jene oLakhAvatuM hoya te lakSya.) pra. 29-lakSaNAbhAsa kone kahe che? u. je lakSaNa sadoSa hoya te lakSaNAbhAsa kahevAya che. pra. 30-lakSaNanA keTalA doSa che? u. traNa che:- 1. avyApti, 2. ativyAsi ane 3. asaMbhava. pra. 1-avyApti doSa kone kahe che? u. lakSyanA eka dezamAM (eka bhAgamAM) lakSaNanuM rahevuM tene avyApti doSa kahe che; jemake, pazunuM lakSaNa zIMgaDuM. t vizeSaH- "je koI lakSyamAM hoya tathA koImAM na hoyae pramANe lakSyanA eka dezamAM hoya evuM lakSaNa jyAM kahevAmAM Ave tyAM avyAptipaNuM jANavuM; jemaH- AtmAnuM Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AfmaDharma.com for updates (25) lakSaNa kevaLajJAna kahIe tyAM kevaLajJAna to koI AtmAmAM hoya che, tyAre koImAM nathI hotuM. mATe e lakSaNa avyAptidoSasahita che, kAraNa ke e vaDe AtmA oLakhatAM alpajJAnI jIva AtmA na Thare. ,, (gu. mokSamArga pra. pA. 316) pra. 32-ativyAptidoSa kone kahe che ? u. lakSya temaja alakSyamAM lakSaNanuM rahevuM tene ativyApti doSa kahe che; jemake:- gAyanuM lakSaNa zIMgaDAM. vizeSa:- " je lakSya ane alakSya bannemAM hoya evuM lakSaNa jyAM kahevAmAM Ave tyAM ativyAptipaNuM jANavuM. jema AtmAnuM lakSaNa 'amUrtatva' kahyuM; tyAM amUrtatva lakSaNa, lakSya je AtmA temAM che, ane alakSya je AkAzAdika temAM paNa che; mATe e lakSaNa ativyApti doSasahita lakSaNa che; kAraNake e vaDe AtmAne oLakhatAM AkAzAdika paNa AtmA thaI jAya e doSa Ave. (gu. mokSamArga prakAzaka-pA. 316) pra. 33-alakSya kone kahe che? u. lakSya sivAyanA bIjA padArthone alakSya kahe che. pra. 34-asaMbhava doSa kone kahe che? u. lakSyamAM lakSaNanI asaMbhavatAne asaMbhavadoSa kahe che. vizeSa:- 'je lakSaNa lakSyamAM hoya ja nahi evuM lakSaNa jyAM kahevAmAM Ave tyAM asaMbhavapaNuM jANavuM; jema AtmAnuM lakSaNa jaDapaNuM kahIe tyAM e lakSaNa ,, Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (26) pratyakSAdi pramANa vaDe paNa viruddha che, mATe e asaMbhavadoSa sahita lakSaNa che, kAraNake e vaDe AtmAne mAnatAM pudgalAdi paNa AtmA thaI jAya ane AtmA che te anAtmA thaI jAya e doSa Ave." (gu. mokSamArga pra. pR. 316-17) pra. 35- sAcuM lakSaNa kone kahe che? u. "je lakSaNa, lakSyamAM to sarvatra hoya ane alakSyamAM koI paNa ThekANe na hoya te ja sAcuM lakSaNa che; jemake-AtmAnuM lakSaNa caitanya; have e lakSaNa badhAya AtmAmAM hoya che ane anAtmAmAM koIpaNa ThekANe hotuM nathI, mATe e sAcuM lakSaNa che. e vaDe AtmA mAnatAM AtmA ane anAtmAnuM yathArtha jJAna thAya che, koI doSa Avato nathI..... (gu. mokSamArga pra. pA. 317) pramANa pra. 36-pramANa kone kahe che? u. 1. sva ane para padArthanA nirNaya karanAra jJAnane pramANa arthAt sAcuM jJAna kahe che. (parIkSAmukha-pari0 1. sU. 1) 2. sAcA jJAnane pramANa kahe che. (jaina si. pra.) 3. anaMta guNa yA dharmanA samudAyarUpa potAnuM tathA paravastunuM svarUpa pramANadvArA jANavAmAM Ave che. pramANa vastunA sarva dezane (badhAM paDakhAne) grahaNa kare che-jANe che." (gu. mokSazAstra- 1, sU. 6 TIkA.) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (27) pra. 37-pramANano viSaya zuM che? u. sAmAnya athavA dharmI, tathA vizeSa athavA dharma-e banne aMzonA samUharUpa vastu te pramANano viSaya che. (jaina si. pra) pra. 38-pramANanA keTalA bheda che? u. pramANanA be bheda che-eka pratyakSa ane bIjo parokSa. pra. 39-pratyakSa pramANa kone kahe che? u. je padArthane spaSTa jANe te pratyakSa pramANa che "kevaLa AtmAthI ja pratinizcitapaNe pravarte te pratyakSa che. pra. 40-pratyakSa pramANanA keTalA bheda che? u. tenA be bheda cheH- (1) sAMvyavahArika pratyakSa, ane (2) pAramArthikapratyakSa. pra. 41. -sAMvyavahArika pratyakSa pramANa kone kahe che? u. je Indriya ane mananA nimittanA saMbaMdhathI padArthane ekadeza (bhAga ) spaSTa jANe tene sAMvyavahArika pratyakSa pramANa kahe che. tenA avagrAdi cAra bheda che. te saMbaMdhamAM juo prakaraNa 3 juM, prazna ra67 thI 277. pra. 42-pAramArthika pratyakSa pramANa kone kahe che? u. je koI nimitta vagara padArthane spaSTa jANe tene pAramArthika - pratyakSa pramANa kahe che. pra. 43-pAramArthika pratyakSa pramANanA keTalA bheda che? u. tenA be bheda che. 1. vikala pAramArthika, ane 2. sakala pAramArthika. pra. 44-vikala pAramArthika pratyakSa kone kahe che? u. je rUpI padArthone koInA nimitta vinA spaSTa jANe tene Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (28) vikala pAramArthika pratyakSa kahe che. tenA be bheda cheH 1. avadhijJAna ane 2. mana:paryayajJAna. pra. 4pa-sakala pAramArthika pratyakSa kahe che? u. kevalajJAnane sakala pAramArthika pratyakSa kahe che? pra. 46-parokSa pramANa kone kahe che? u. 1. je nimittanA saMbaMdhe padArthane aspaSTa jANe tene parokSa pramANa kahe che. (jaina si. pra.). 2. "je indriyothI sparzAI pravarte tathA je cahyuM ane manathI vagara sparve pravarte-ema be paradvArothI pravarte te parokSa che." (gu. mokSazAstra-a. 1. sU. 6 nI TIkA) pra. 47-parokSa pramANanA keTalA bheda che? u. tenA be bheda cheH- 1. matijJAna, 2. zrutajJAna (mati, zrutAdi pAMca pramANajJAna saMbaMdhamAM jAo prakaraNa 2 jAM, prazna 160, 161 tathA prakaraNa 3 jAM, prazna ra67 thI 277) pra. 48-parokSa pramANanA bIjA kaI rIte bheda che? u. tenA pAMca bheda che:- 1. smRti, 2. pratyabhijJAna, 3. tarka, 4. anumAna, ane 5. Agama. 1. smRti- pahelAM anubhava karelA padArthane yAda karavo tene smRti kahe che. 2. pratyabhijJAna- smRti ane pratyakSanA viSayabhUta padArthomAM joDarUpa jJAnane pratyabhijJAna kahe che. jemake - A te ja manuSya che ke jene kAle joyo hato. 3. tarka- 1. vyAtinA jJAnane tarka kahe che; arthAt 2. hetuthI je vicAramAM lIdhuM te jJAnane tarka kahe che. 0 che ? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (29) 4. anumAnaH sAdhanathI sAdhyanA jJAnane anumAna kahe che. 5. Agama- AtanA vacanothI utpanna thayelA arthajJAnane Agama kahe che. ["ahIM to Agama-anumAnAdika parokSa jJAnavaDa AtmAno anubhava hoya che. jainAgamamAM jevuM AtmAnuM svarUpa kahyuM che tene tevuM jANI temAM potAnA pariNAmone magna kare che, tethI tene Agama parokSa pramANa kahIe. athavA huM AtmA ja chuM, tethI mArAmAM jJAna che; jyAM jyAM jJAna che tyAM tyAM AtmA che. jemake - siddhAdika che. vaLI jyAM AtmA nahi tyAM jJAna paNa nahi. jemake - mRta kalevarAdika che. e pramANe anumAna vaDe vastuno nizcaya karI temAM (te potAnA) pariNAmone magna kare che, tethI tene anumAna parokSapramANa kahIe. athavA Agama-anumAnAdi vaDe je vastu (svarUpa) jANavAmAM AvyuM tene yAda rAkhIne temAM (potAnA) pariNAmone magna kare che, tethI tene smRti kahIe chIe. ityAdi prakArathI svAnubhavamAM parokSapramANa vaDe ja AtmAne jANavAnuM hoya che.......... .. anubhavamAM AtmA pratyakSa mAphaka yathArtha pratibhAse che; A nyAye AtmAnuM paNa pratyakSa jANavuM hoya che ema kahIe to doSa nathI."). (gu. mokSamArga prakAzaka-zrIToDaramalajInI rahasyapUrNa cIThThI pAnuM 347-48) pra. 49- vyAsi kone kahe che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (30) u. avinAbhAvasaMbaMdhane vyAsi kahe che. pra. 50-avinAbhAvasaMbaMdha kone kahe che? sAdhyanuM hovuM, sAdhananuM paNa u. jyAM jyAM sAdhana (hetu) hoya, tyAM tyAM ane jyAM jyAM sAdhya na hoya, tyAM tyAM nahi hovAne avinAbhAvasaMbaMdha kahe che; jema ke:- jyAM jyAM svAtmadaSTi che tyAM tyAM dharma hoya che, ane jyAM jyAM dharma nathI tyAM tyAM svAtmaSTi paNa nathI. pra. 51. sAdhana kone kahe che? u. je sAdhya vinA na hoya tene sAdhana kahe che. jemake:- dharmano hetu (sAdhana ) svAtmadaSTi. pra. 52-sAdhya kone kahe che? u. ISTa abAdhita asiddhane sAdhya kahe che. naya pra. 53. naya kone kahe che? u. 1. vastunA eka deza (bhAga ) ne jANavAvALA jJAnane naya kahe che. (jaina si. pra.) 2. pramANa dvArA grahaNa karelA padArthanA eka dharmane mukhyatAthI je anubhava karAve che te naya che. (puruSArtha si. upAya-gA. 31 nI TIkA ) 66 3. pramANa dvArA nakkI thayelI vastunA eka dezane je jJAna grahaNa kare tene naya kahe che. 4. pramANadvArA nakkI thayela anaMtadharmAtmaka vastunA eka eka aMganuM jJAna mukhyapaNe karAve te naya che. vastuomAM dharma anaMta che, tethI tenA avayavo anaMta Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates ( 31 ) sudhI thaI zake che, ane tethI avayavanA jJAnarUpa naya paNa anaMta sudhI thaI zake che. 5. zruta pramANanA vikalpa, bheda ke aMzane naya kahevAmAM Ave che. zrutajJAnamAM ja nayarUpa aMza paDe che. je naya che te pramANasApekSarUpa hoya che. [mati, avadhi ke mana:paryayajJAnamAM nayanA bheda paDatA nathI.] " (gu. mokSazAstra a. 1, sU. 6 nI TIkA ) pra. 54- nayanA keTalA prakAra che? u. tenA be prakAra che-1. nizcayanaya ane 2. vyavahAranaya. pra. 55-nizcayanaya kone kahe che? u. vastunA koI asalI (mULa ) aMzane grahaNa karavAvALA jJAnane nizcayanaya kahe che; jemake:- mATInA ghaDAne mATIno ghaDo kahevo. (jaina si. pra.) pra. 56-vyavahAranaya kone kahe che? u. koI nimittanA kAraNathI eka padArthane bIjA padArtharUpe jANavAvALA jJAnane vyavahAranaya kahe che. jemake:- mATInA ghaDAne ghInA rahevAnA nimittathI ghIno ghaDo kahevo. (jaina si. pra.) pra. 57-nizcayanayanA keTalA bheda che? u. tenA be bheda che-1. dravyArthikanaya, ane 2. paryAyArthikanaya. pra. 58-dravyArthikanaya kone kahe che? u. je dravya-paryAyasvarUpa vastumAM dravyano mukhyapaNe Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (32 ) anubhava karAve ( arthAt sAmAnyane grahaNa kare tene dravyArthikanaya kahe che. pra. 59-5ryAyArthika kone kahe che? u. je mukhyapaNe vizeSane (guNa athavA paryAyane ) viSaya kare tene paryAyArthikanaya kahe che. (dareka dravya sAmAnya-vizeSAtmaka che. te banne (sAmAnya ane vizeSa ) ne jANanArAM dravyArthikanayarUpa ane paryAyArthinayarUpa be jJAnacakSuo che. "dravyArthikanayarUpI eka cakSuthI jotAM dravya sAmAnya ja jaNAya che, tethI dravya ananya arthAt tenuM te ja bhAse che; ane paryAyArthikanayarUpI bIjA (eka) cakSuthI jotAM dravyanA paryAyorUpI vizeSo jaNAya che; tethI dravya anya anya bhAse che. banne nayorUpI banne cakSuothI jotAM dravyasAmAnya tathA dravyanA vizeSo-banne jaNAya che; tethI dravya ananya temaja anya-anya banne bhAse che." dravyArthikanaya ane paryAyArthikanaya-banne nayovaDe vastunuM je jJAna thAya che te ja pramANajJAna che. (juo, zrI pravacanasAra-gA. 144 no bhAvArtha ). pra. 60-dravyArthinayanA keTalA bheda che? (Agama apekSAe ) u. tenA traNa bheda che-1. naigamanaya, 2. saMgrahanaya ane 3. vyavahAranaya. pra. 61-naigamanaya kone kahe che? u. 1. " je bhUtakALanA paryAyamAM vartamAnavat saMkalpa kare athavA bhaviSyanA paryAyamAM vartamAnavat saMlpa kare tathA Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (33) vartamAna paryAyamAM kaMIka niSpanna (pragaTarUpa) che ane kaMIka niSpanna nathI teno niSpannarUpa saMkalpa kare te jJAnane tathA vacanane naigamana kahe che." (figurative) (gu. mokSazAstra-a. 1, sU. 33 nI TIkA) 2. "je naya aniSpanna arthanA saMkalpa mAtrane grahaNa kare te naigamanaya che; jemake - lAkaDAM, pANI Adi sAmagrI ekaThI karanAra puruSane koI pUche che ke, Apa zuM karI rahyA cho? ' tenA uttaramAM te kahe che ke, "huM roTalI banAvI rahyo chuM. joke te samaye te roTalI banAvI rahyo na hato tathApi naigamanaya tenA e uttarane satyArtha mAne che." [ hindI mokSazAstra-a. 1. sU. 33 TIkA, anuvAdaka-paM. pannAlAlajI ] 3. "be padArthomAMthI ekane gauNa ane bIjAne pradhAna karI bheda athavA abhedane viSaya karavAvALuM (jANavAvALuM) jJAna naigamanaya che, tathA padArthanA saMkalpane grahaNa karavAvALuM jJAna naigamanAya che. jemake -koI puruSa rasoImAM cokhA laIne vINato nathI. te vakhate koIe tene pUchyuM ke, "tame zuM karI rahyA cho?" tyAre teNe kahyuM ke "huM bhAta banAvI rahyo chuM" ahIM cokhA ane bhAtamAM abheda-vivakSA che, athavA cokhAmAM bhAtano saMkalpa che." (gu. jaina si. pravezikA pR. 180) pra. 6ra-naigamanayanA keTalA bheda che? u. tenA traNa bheda che; 1. bhUtanaigamanaya, bhAvinaigamanaya ane 3. vartamAna naigamanaya. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (34 ) 1. bhUtanaigamanayaH bhUtakALanI vAtane vartamAnakALamAM AropaNa karI kahevuM te bhUtanaigamanaya che. jemake:- Aje divAlInA divase ja zrI mahAvIrabhagavAna mokSa gayA. nizcayamokSamArga nirvikalpa che, te kALe savikalpa mokSamArga nathI to te sAdhaka kema thAya ? samAdhAnaHbhUtanaigamanaye te paraMparAe sAdhaka che. (paramAtmaprakAzaka pA. 142) 2. bhAvinaigamanaya: bhaviSyakALamAM thavAvALI vAtane bhUtakALavat thayelI kahevI te bhAvinaigamanaya che. jemake:- arahaMta bhagavAnane siddha bhagavAna kahevA. 3. vartamAnanaigamanaya: koI kArya karavAnuM to zarU karI dIdhuM hoya, paNa te kArya kaMIka thayuM-kaMIka na thayuM hoya topaNa te pUrNa thayA samAna kahevuM te vartamAnanaigamanaya che. jemake:- bhAta pakavavAnA kAryano to AraMbha karI dIdho paraMtu hajI te pAkI gayo nathI, topaNa tene bhAta pAke che ema kahevuM. (alApapaddhati, pAnuM 65-66) pra. 63-saMgrahanaya kone kahe che? u. je naya potAnI jAtino virodha nahi karI samasta padArthone ekapaNAthI grahaNa kare tene saMgrahanaya kahe che. jemake:- sat dravya, ItyAdi. pra. 64-vyavahAranaya kone kahe che? Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates ( 35 ) u. je naya saMgrahanayathI grahaNa karelA padArthono vidhipUrvaka bheda kare tene vyavahAranaya kahe che. jemake:- sat be prakAre che dravya ane guNa. dravyanA cha bheda che:- jIva, puddagala, dharma, adharma, AkAza ane kAla. guNanA be bheda che;- sAmAnya ane viSaya. A rIte jyAM sudhI bheda thaI zake che tyAM sudhI A naya bheda kare che. pra. 65- paryAyArthikanayanA keTalA bheda che ? u. tenA cAra bheda che:- 1. RjIsUtranaya, 2. zabdanaya, 3. samabhirUDhanaya ane 4. evaMbhUtanaya pra. 66-RjusUtranaya kone kahe che? u. bhUta-bhaviSyakALa saMbaMdhI paryAyanI apekSA nahi karatAM, vartamAnakALa saMbaMdhI paryAyane je viSaya kare tene RjIsUtranaya kahe che. pra. 67 zabdanaya kone kahe che? u. je naya liMga, vacana, kArakAdinA vyabhicArane dUra kare tene zabdanaya kahe che. jemake: dA2 (pu.), bhAryA ( strI. ), kalatra (na.)-e traNa zabdo bhinna liMganA hovA chatAM teo eka ja 'strI ' padArthanA vAcaka che, paNa A naya strI padArthane liMganA bhedathI traNa bhedarUpa mAne che. pra. 68- samabhirUDhanaya kone kahe che? u. 1. je naya judA judA arthone ullaMdhI eka arthane rUDhithI grahaNa kare tene samabhirUDhanaya kahe che. jemake:- ' go' zabdanA aneka artha (vANI, pRthvI, gamana Adi) thAya che, paNa pracalita rUDhithI teno artha gAya thAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates ( 36 ) 2. vaLI A naya paryAyanA bhedathI arthane bhedarUpa grahaNa kare che. jemake:- indra, zakra, pundara-e traNe zabdo eka ja liMganA paryAyavAcI zabdanA ja vAcaka che; paNa A naya e traNenA bhinna bhinna artha kare che. pra. 69-evaMbhUtanaya kone kahe che? u. je zabdano je kriyArUpa artha che te kriyArUpa pariNamatA padArthane je naya grahaNa kare tene evaMbhUtanaya kahe che. jemakeH- pUjArIne pUjA karatI vakhate ja pUjArI kahevo. pra. 70-vyavahAranaya athavA upanayanA keTalA bheda che ? u. tenA be bheda che-saddabhuta vyavahAranaya ane 2. asaddabhUta vyavahAranaya. pra. 71-sadbhUta vyavahAranaya kone kahe che ? u. je eka padArthamAM guNa-gaNIne bhedarUpe grahaNa kare tene saddabhUta vyavahAranaya kahe che, (jaina siddhAMta darpaNa pA. 34) pra. 72- saddabhUta vyavahAranayanA keTalA bheda che? u. tenA be bheda che-1. upacaritasamrUta vyavahAranaya ane 2. anuparitasaddabhUta vyavahAranaya. pra. 73-upacaritasabhUta vyavahA2naya kone kahe che? u. 1. je upAdhi sahita guNa-guNIne bhedarUpe grahaNa kare tene upacaritasabhUtavyavahAranaya kahe che jemake:- jIvanA matijJAnAdika guNa. (jaina siddhAnta darpaNa ) 2. je naya karmopAdhisahita akhaMDa dravyamAM azuddha guNa athavA azuddha guNI tathA azuddha paryAya ane azuddha Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (37) paryAyonI bhedakalpanA kare tene upacarita sabhUtavyavahAranaya(azuddhasabhUtavyavahAranaya) kahe che. jemake- saMsArIjIvanA azuddhamatijJAnAdika guNa athavA azuddha naranArakAdi paryAyo. (AlApapaddhati) pra. 74-anupacaritasabhUtavyavahAranaya kone kahe che? u. je naya nirupAdhika guNa ane guNIne bhedarUpa grahaNa kare tene anupacaritasabhUtavyavahAranaya kahe che. jemake - jIvanA kevaLajJAnAdi guNa. (jaina siddhAnta darpaNa) pra. 75-asadabhUtavyavahAranaya kone kahe che? u. je maLelA bhinna padArthone abhedarUpe kathana kare tene asaddabhUta vyavahAranaya karyuM che. jemake, A zarIra mAruM che, athavA mATInA ghaDAne ghIno ghaDo kahevo. (jaina si. pra.) [ bhinna padArtho vAstavikapaNe abheda thatA nathI, tethI A naya asaddabhUta kahevAya che. vaLI te para sAthenA saMbaMdhanuM kathana kare che tethI vyavahAranaya kahevAya che.] pra. 76 asaddabhUtavyavahAranayanA keTalA bheda che? u. tenA be bheda che:- 1. upacaritaasaddabhUtavyavahAranaya, ane 2. anupacaritaasaddabhUtavyavahAranaya. pra. 77 upacaritaasabhUtavyavahAranaya kone kahe che? u. atyaMta bhinna padArthone je abhedarUpe grahaNa kare tene upacaritaasabhUtavyavahAranaya kahe che. jemake - hAthI, ghoDA, mahela, makAna, vastra AbharaNAdi jIvanA kahevA te. (jaina siddhAnta pravezikA) pra. 78-anupacaritaasabhUtavyavahAranaya kone kahe che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (38) u. je naya saMyoga saMbaMdhathI yukta be padArthonA saMbaMdhane viSaya kare tene anupacaritaasabhUtavyavahAranaya kahe che. jemake - jIvanA karma, jIvanuM zarIra vagere. 1. jIva, dravya karma ane pudgalazarIra-e traNeno, AkAza apekSAe ekakSetrAvagA saMbaMdha che; tethI tene anupacarita kahevAmAM Ave che. 2. jIvanAM karma ane jIvanuM zarIra kahevuM te asaddabhUta che. asabhUtano artha mithyA, asatya, ayathArtha che. (jAo, paramAtmaprakAza a. 1, gA. 65nI hiMdI TIkA; pravacanasAra a. 1, gA. 16nI hiMdI TIkA pravacanasAra a. 1, gA. 16nI gu. TIkA) 3. A naya jIvana para padArtha sAtheno saMbaMdha batAve che tethI te vyavahAranaya kahevAya che. 4. vyavahArane abhUtArtha paNa kahevAmAM Ave che; abhUtArtha eTale asatyArtha. padArthanuM jevuM svarUpa na hoya tevuM aneka kalpanA karIne vyavahAranaya pragaTa kare che, tethI tene abhUtArtha-kahevAmAM Ave che. jema mRSAvAdI tuccha paNa (jarAka paNa) kAraNanuM chaLa pAme to aneka kalpanA karI tAdaza karI dekhADe che; tema ja ke jIva ane pulanI sattA bhinna che, svabhAva bhinna che, pradeza bhinna che, to paNa ekakSetrAvagAhu saMbaMdhanuM chaLa pAmIne vyavahAranaya Atmadravyane zarIrAdika paradravya sAthe ekapaNuM batAve che, Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (39) tethI te vyavahAranaya asatyArtha che. mukta dazAmAM vyavahAranaya pote ja jIva ane zarIra banne judAM ja che ema prakAze che.... (juo, kalakattAthI mUla TIkA sahita prakAzita puruSArtha siddhayupAya pA. 6-7) pra. 79- AdhyAtmikadaSTie vyavahAranayanuM svarUpa kaho. u. paMcAdhyAyI bhA.1, gAthA para5 thI 551 mAM vyavahAranayanA cAra prakAronuM varNana karyuM che. ahIM sArarUpe - 1. upacaritasaddabhUtavyavahAranaya: "jJAna parane jANe che" ema kahevuM athavA to jJAnamAM rAga jaNAtAM "rAganuM jJAna che" ema kahevuM athavA jJAtAsvabhAvanA bhAnapUrvaka jJAnI "vikArane paNa jANe che; ema kahevuM te upacaritasaddabhUtavyavahAranayanuM kathana che. 2. anupacaritasaddabhUtavyavahAranayaH jJAna ne AtmA ItyAdi guNa-guNInA bheda pADavA te anupacaritasaddabhUtavyavahAranaya che. sAdhakane rAgarahita jJAyakasvabhAvanI daSTi thaI hoya chatAM hA paryAyamAM rAga paNa thAya che. sAdhaka svabhAvanI zraddhAmAM rAgano niSedha thayo hovA chatAM, tene guNabhedanA kAraNe cAritraguNano paryAyamAM hajI rAga thAya che.-AvA guNabhedathI AtmAne jANavo te anupacaritasabhUta vyavahAranaya che. 3. upacaritaasaddabhUtavyavahAranaya: sAdhaka ema jANe che ke hajI mArA paryAyamAM vikAra thAya che. temAM je vyakta rAga buddhipUrvakano rAga-pragaTa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (40) khyAlamAM pakaDI zakAya che tevA buddhipUrvakanA vikArane AtmAno jANavo te upacaritaasaddabhUtavyavahAranaya che. 4. anupacaritaasaddabhUtavyavahAranayaHje samaye buddhipUrvakano vikAra che te samaye potAnA khyAlamAM na AvI zake evo abuddhipUrvakano vikAra paNa che; tene jANavo te anupacaritaasabhUtavyavahAranaya che. (juo, Atmadharma mAsika varSa 9, aMka 4, pR. 74 thI 78) pra. 80-dravyArthikanaya ane paryAyArthikanayano viSaya zo che? u. 1 dravyArthikanayano viSaya trikAlI dravya che ane paryAyArthikanayano viSaya kSaNika che. dravyArthikanayanA viSayamAM guNa judo nathI; kemake guNane judo pADI, lakSamAM letAM vikalpa UThe che, ane vikalpa te paryAyArthikanayano viSaya che. (gu. mokSazAstra bIjI AvRtti, a. 1, sU. 6 nI TIkA pR. 3ra) 2. dravyArthikanayane nizcayanaya ane paryAyArthikanayane vyavahAranaya karyuM che. pra. 81-nizcayanaya ane vyavahAranaya-e bannenA grahaNa tyAgamAM zo viveka rAkhavo jarUrI che? u. jJAna banne nayonuM karavuM, paNa temAM paramArthe nizcayanaya AdaraNIya che, ema zraddhA karavI. zrI mokSapAhuDamAM kahyuM che kejo sutto vavahAre so joI jaggae skjjmmi| jo jaggadi vavahAre so sutto appaNo kajje / / 31 / / artha:- je yogI vyavahAramAM sUto che te potAnA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (41) kAryamAM jAge che, ane je vyavahA2mAM jAgRta rahe che te potAnA kAryamAM (AtmakAryamAM ) sUto che. vyavahAranaya svadravya-padravyane vA tenA bhAvone vA kAraNa-kAryAdikane koImAM meLavI nirUpaNa kare che mATe evA zraddhAnathI mithyAtva che, tethI teno tyAga karavo. k "nizcayanaya tene yathAvat nirUpaNa kare che tathA koIne koImAM meLavato nathI, tethI evA ja zraddhAnathI samyaktva thAya che. mATe tenuM zraddhAna karavuM" "nizcayanuM nizcayarUpa tathA vyavahAranuM vyavahArarUpa zraddhAna karavuM yogya che, paNa eka ja nayanuM zraddhAna thatAM to ekAMta mithyAtva thAya che. 22 66 "nizcayanaya vaDe je nirUpaNa karyuM hoya tene to satyArtha mAnI tenuM zraddhAna aMgIkAra karavuM tathA vyavahAranayavaDe je nirUpaNa karyuM hoya tene asatyArtha mAnI tenuM zraddhAna choDavuM." (jIo, mokSamArga prakAzaka gu. AvRtti-5AnuM 255-56) pra. 82-vyavahAranaya ane nizcayanayanuM phaLa zuM? uH "vitarAge kahelo vyavahAra azubhamAMthI bacAvI jIvane zubhabhAvamAM laI jAya che; jenuM dRSTAMta dravyaliMgI muni che. te bhagavAne kahelAM vrata vagere niraticAra pALe che ane tethI zubha bhAvavaDe navamI traiveyake jAya che. paNa teno saMsAra Ubho rahe che; ane bhagavAne kahelo nizcaya, zubha ane azubha-bannethI bacAvI jIvane zuddha bhAvamAM-mokSamAM laI jAya che. tenuM daSTAMta samyagdaSTi che ke je Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (42) niyamathI (cokkasa) mokSa prApta kare che" (gu. mokSazAstra a. 1. sUtra 6 nI TIkA) pra. 83-jainazAstromAM banne nayonuM grahaNa karavuM kahyuM che te kaI rIte ? u. "jinamArgamAM koI ThekANe to nizcayanayanI mukhyatA sahita vyAkhyAna che. tene to "satyArtha ema ja che" ema jANavuM; tathA koI ThekANe vyavahAranayanI mukhyatA sahita vyAkhyAna che tene "ema nathI paNa nimittAdina apekSAe A upacAra karyo che" ema jANavuM; ane e pramANe jANavAnuM nAma ja banne nayonuM grahaNa che, paNa banne nayonA vyAkhyAnane samAna satyArtha jANI A pramANe paNa che tathA A pramANe paNa che" evA bhramarUpa pravartavAthI to banne nayo grahaNa karavA kahyA nathI." (mokSamArga prakAzaka, pAnuM 256) pra. 84-nayanA bIjI rIte kayA prakAra che? u. tene traNa prakAra che:- 1. zabdana, 2. arthanaya ane 3. vijJAnanaya. 1. zabdanaya - jJAna dvArA jANelA padArthanuM pratipAdana zabda dvArA thAya che, mATe te zabdane zabdanaya kahe che. jemakeH sAkara" zabda te zabdanayano viSaya che. 2. arthanaya - jJAnano viSaya padArtha che, mATe nayathI pratipAdita karavAmAM AvatA padArthane paNa naya kahe che. A arthAya che. jemake - "sAkara' zabdano vAcya padArtha arthanayano viSaya che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (43) jJAnAtmaka naya te paramArthathI naya che ane vAkya upacArathI naya che.' (zrI dhavala-TIkA pu. bhu. pAnuM 164) 3. jJAnanaya - vAstavika pramANajJAna che, te jyAre ekadezagrAhI thAya che tyAre tene naya kahe che, mATe tene jJAnanaya kahe che. jemake, "sAkara padArthanuM anubhavarUpa jJAna te jJAnanayano viSaya che. vizeSa 1. zAstronA sAcA rahasyane kholavA mATe nayArtha samajavo joIe. tene samajyA vinA caraNAnuyoganuM kathana paNa samajavAmAM Ave nahi. guruno upakAra mAnavAnuM kathana Ave tyAM samajavuM ke guru paradravya che, mATe te vyavahAranuM kathana che. caraNAnuyoganA zAstramAM paradravya choDavAnI vAta Ave tyAM samajavuM ke te rAgane choDavA mATe vyavahAranayanuM kathana che. pravacanasAramAM zuddhatA ane zubha rAganI maitrI kahI che, paNa vAstavamAM (nizcayathI) te mitratA nathI. rAga to zuddhatAno zatru che, paNa caraNAnuyoganA zAstramAM evuM kathana karavAnI paddhati che, ane te kathana vyavahAranayanuM che. azubhathI bacavA mATe zubha rAgane nimitta mAtra mitra kahyo che. teno bhAvArtha to e che kevAstavamAM te vItarAgatAno zatru che, paNa nimittanuM jJAna karAvavA mATe vyavahAranaya dvArA evuM ja kathana thAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (44) 2. je jaino pUjA-vrata-dAnAdi zubha kriyAthI dharma mAne te jinamatanI bahAra che, kAraNake bhAvapAhuDa gA. 84-85 nA bhAvArthamAM kahyuM che ke: zubha kriyArUpa puNyane dharma mAnI je tenuM zraddhAna, jJAna, AcaraNa kare tene puNyakarmano baMdha thAya che. tenAthI svargAdinA bhoganI prApti thAya che, paNa tenAthI karmanA kSayarUpa saMvara-nirjarA-mokSa thato nathI....... moha kSobharahita AtmAnA pariNAma te ja dharma che. A dharma ja saMsArathI pAra utAranAra mokSanuM kAraNa che. ema zrI bhagavAne kahyuM che." 3. "laukikajana tathA anyamatI koI kahe ke pUjAdika zubhakriyA tathA vratakriyA sahita je hoya te jainadharma che, paNa ema nathI...... upavAsa vratAdi je zubha kriyA che, jemAM AtmAnA rAgasahita zubhapariNAma che, tenAthI puNyakarma nIpaje che, tethI tene puNya kahe che; ane tenuM phaLa svargAdika bhoganI prApti che... je vikAra rahita zuddha darzana jJAnarUpa nizcaya hoya te AtmAno dharma che, A dharmathI AtmAne, AgAmI karmono to Asrava rokAI saMvara thAya che ane pUrve bAMdhelA karmanI nirjarA thAya che, saMpUrNa nirjarA thatAM mokSa thAya che..." (bhAvapAhuDa gA. 83no bhAvArtha) 4. je koI paramAtmAnI pUjA-bhakti Adi zubharAgathI potAnuM hita thavuM mAne tathA paramAtmAnuM svarUpa anyathA mAne te mithyAmatAvalaMbI che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (45) pra. 85 jainazAstronA artha samajavAnI rIta zI che? u. jainazAstronA artha samajavAnI rIta pAMca prakAre che1. zabdArtha, 2. nayArtha, 3. matArtha 4. AgamArtha ane pa. bhAvArtha. 1. zabdArtha:- prakaraNa anusAra vAkya ke zabdano yogya artha samajavo. 2. nayArtha:- kayA nayanuM vAkya che? temAM bhedanimittAdino upacAra batAvanAra vyavahAranayanuM kathana che ke vastusvarUpa batAvanAra nizcayanayanuM kathana che te nakkI karI artha karavo te nayArtha che. 3. matArtha- vastusvarUpathI viparIta evA kayA mata (sAMkhya boddhAdika ) nuM khaMDana kare che ane syAdvAda matanuM khaMDana kare che-evI rIte zAstranuM kathana samajavuM te matArtha che. 4. AgamArtha - siddhAMta anusAra je artha prasiddha hoya te pramANe karavo te AgamArtha che. 5. bhAvArtha:- zAstrakathananuM tAtparya-sArAMza, heya-upAdeyarUpa hetu zuM che te je batAve te bhAvArtha che. niraMjana, jJAnamayI paramAtmadravya ja upAdeya che; te sivAya nimitta athavA koI prakArano rAga ke vikalpa upAdeya nathI, e kathanano bhAvArtha samajavo. pra. 86- nIcenA zlokano zabdArthAdi pAMca prakAre artha karI samajAvo. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (46) ye jAtA dhyAnAgninA karmakalaGkAni dgdhvaa| nityaniraJjanajJAnamayAstAn paramAtmanaH ntvaa||2|| (paramAtmaprakAza) 1. zabdArtha - (2) je (dhyAnAninA) dhyAnarUpI agnithI (varmanaDDAni) karmarUpI melane ( dhdhA) bhasma karIne (nityaniravajJAnamayA: nAtA:) nitya, niraMjana ane jJAnamayI thayA (tAna) te (paramAtmA:) siddhone (nA) namaskAra karIne....... 2. nayArtha:- (varmAni dhvA paramAtma: nAtA:) karmamala bhasma karI siddha thayA - A paryAyArthika nayanI mukhyatAthI kathana che. eno artha e che ke temaNe pahelAM kadI siddhaparyAya prApta karyo na hato te have temaNe karmano nAza karI prApta karyo. dravyArthikanayathI to teo zaktinI apekSAe sadA zuddha, buddha (jJAna) svabhAve hatA ja, arthAt zuddhanayathI teo zaktirUpa zuddha hatA ja, te have paryAyArthikanayathI vyaktirUpa zuddha thayA (siddhaparyAyarUpa thayA.) 3. matArtha - (nityanirakSarajJAnamaya:) "nitya, niraMjana ane jJAnamaya'-A kathanamAM "nitya' vizeSaNa, ekAMtavAdI bauddho je AtmAne kSaNika mAne che temanA matano parihAra kare che. "niraMjana' vizeSaNa naiyAyikonA matanuM khaMDana kare che. teo mAne che ke, "kalpakAla pUro thatAM badhuM jagata zUnya thAya che, ane te samaye badhA jIvo mukta thaI jAya che, tyAre sadAzivane jagat utpanna karavAnI ciMtA thAya che, ane mukta Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (47) thayelA badhA jIvone karmarUpa aMjanano saMyoga karI temane saMsAramAM pharIthI pheMke che." siddhone bhAvakarma-dravyakarma-nokarmarUpa aMjanano saMyoga kadI hoto nathI tevuM 'niraMjana' zabdathI pratipAdana karI naiyAyikamatanuM khaMDana karyuM che. 4. AgamArtha - anaMtaguNAtmaka siddhaparameSThI saMsArathI mukta thayA che-e siddhAMtano artha prasiddha che. 5. bhAvArtha:- niraMjana jJAnamayI paramAtmA-dravya AdaraNIya che, upAdeya che-Avo bhAva kathanamAM garbhita che. (jAo, "paramAtmaprakAza' gAthA 1 nI TIkA) 2. samyaka zrutajJAna vinA nizcaya ke vyavahAra koI naya hoI zake nahi; mATe prathama vyavahAra hoya ane pachI nizcaya pragaTe-e mAnyatA bhramamUlaka che. jIva svAzraye nizcayasamyagdarzana pragaTa kare tyAre pUrvanI sadeva-guruzAstranI zraddhAne (bhUtanaigamanayathI) vyavahAra- samyagdarzana kahevAmAM Ave che. pra. 87-zuM vyavahArasamyagdarzana nizcayasamyagdarzananuM kAraNa che? u. "nA vyavahArasamyagdarzana te nizcayasamyagdarzananuM kAraNa nathI. vyavahArasamyagdarzana to vikAra che ane nizcayasamyagdarzana to zuddhaparyAya che. vikAra te avikAranuM kAraNa kema thaI zake? eTale vyavahArasamyagdarzana nizcayasamyagdarzananuM kAraNa thaI zake nahi; paNa teno vyaya (abhAva) thaI nizcayasamyagdarzanano utpAda, supAtra jIvone potAnA puruSArthathI thAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (48) zAstromAM jyAM vyavahArasamyagdarzanane nizcayasamyagdarzananuM kAraNa kahyuM che tyAM vyavahArasamyagdarzanane abhAvarUpa kAraNa kahyuM che ema samajavuM; tenA kAraNe be prakAranAM che-1. nizcaya ane 2. vyavahAra. nizcaya-kAraNa to avasthArUpe thanAra dravya pote che ane vyavahAra-kAraNa pUrvanA paryAyano vyaya thAya che te che." (gu. mokSazAstra. a. 1, pari. 1, pR. 139 ) pra. 88-nizcayanayanA Azraya vinA sAco vyavahAra hoI zake ? u. nA.... "ajJAnIo vyavahAranA Azraye dharma thAya ema mAne che, tethI temano vyavahAranaya te nizcayanaya ja thaI gayo, eTale ajJAnIne sAcA naya hotA nathI. sAdhaka jIvone ja temanA zrutajJAnamAM naya paDe che. nirvikalpadazA sivAyanA kALamAM jyAre temane zrutajJAnanA bhedarUpa upayoga nayapaNe hoya che tyAre, ane saMsAranA kAmamAM hoya ke svAdhyAya, vrata, niyamAdi kAryomAM hoya tyAre, je vikalpo uThe che te badhA vyavahAranayanA viSaya che; paraMtu te vakhate paNa temanA jJAnamAM nizcayanaya eka ja AdaraNIya hovAthI (ane vyavahAranaya te vakhate hovA chatAM paNa te AdaraNIya nahi hovAthI) temanI zuddhatA vadhe che. e rIte savikalpadazAmAM nizcayanaya AdaraNIya che ane vyavahAranayA upayogarUpa hovA chatAM jJAnamAM te ja vakhate dhyapaNe che. e rIte nizcayanaya ane vyavahAranaya e banne sAdhaka jIvone ekI vakhate hoya che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (49) ..........nizcayanayanA Azraya vinA sAco vyavahAranaya hoya ja nahi. jene abhiprAyamAM vyavahAranayano Azraya hoya tene to nizcayanaya rahyo ja nahi, kemake teno je vyavahAranaya che te ja nizcayanaya thaI gayo. cAre anuyogamAM koI vakhate vyavahAranayane mukhya karIne kathana karavAmAM Ave che ane koI vakhate nizcayanayane mukhya karIne kathana karavAmAM Ave che, paNa te dareka anuyogamAM kathanano sAra eka ja che, ane te e che ke nizcayanaya ane vyavahAranaya banne jANavA yogya che, paNa zuddhatA mATe Azraya karavA yogya nizcayanaya eka ja che, ane vyavahAranaya kadI paNa Azraya karavA yogya nathI. te haMmezA heya ja che ema jANavuM. nizcayanayano Azraya karavo teno artha e che ke nizcayanayanA viSayabhUta AtmAnA trikALI caitanyasvarUpano Azraya karavo, ane vyavahAranayano Azraya choDavo-tene heya samajavo-teno artha e che ke vyavahAranayanA viSayarUpa vikalpa, padravyo ke svadravyanI adhUrI avasthA taraphano Azraya choDavo. ...koI vakhate nizcayanaya AdaraNIya che ane koI vakhate vyavahAranaya AdaraNIya che ema mAnavuM te bhUla che. traNe kALe ekalA nizcayanayanA Azraye ja dharma pragaTe che ema samajavuM." (jAo gu. mokSazAstra-chellA adhyAya pachInuM pariziSTa 3 pR. 790-91) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (50) pra. 89-mithyAdaSTi ane samyagdaSTi jIvanA dharma saMbaMdhI - vyavahAramAM zo phera che? u. 1. "........ mUDha jIva Agamapaddhatine vyavahAra kahe che ane adhyAtmapaddhatine nizcaya kahe che, tethI te AgamaaMgane ekAMtapaNe sAdhI mokSamArga darzAve che. adhyAtmaaMgane vyavahArathI paNa jANe nahi e mUDhadaSTi jIvano svabhAva che. tene e pramANe sUje ja kyAMthI ? kAraNa ke AgamaaMga bAhyakriyArUpa pratyakSa pramANa che. tenuM svarUpa sAdhavuM tene sugama che. te bAhya kriyA karato thako mUDha jIva potAne mokSamArgano adhikArI mAne che. paNa aMtargarbhita adhyAtmaka rUpa kriyA je aMtaraSTigrAhya che te kriyAne mUDha jIva jANe nahi, kAraNa aMtardaSTinA abhAvathI aMtarakriyA daSTigocara Ave nahi tethI mithyAdaSTi jIva (game teTalI bAhyakriyA karato chato paNa) mokSamArga sAdhavAne asamartha che.. . "samyagdaSTi jIva aMtardaSTi vaDe mokSapaddhati sAdhI jANe che. te bAhyabhAvane bAhyanimittarUpa mAne che. te nimitta to nAnA prakAranAM che-ekarUpa nathI; tethI aMtardaSTinA pramANamAM mokSamArga sAdhe che. samyajJAna (vasaMvedana) ane svarUpAcaraNanI kaNikA jAgye mokSamArga sAco. mokSamArga sAdhavo e vyavahAra ane zuddhadravya akriyArUpa te nizcaya che, e pramANe nizcaya-vyavahAranuM svarUpa samyagdaSTi jANe che. (zrI banArasIdAsajI racita paramArthavacanikA, ane guja. mokSamArga-prakAzaka, pAnuM 354-papa.) Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (51) 2. "mithyAdaSTi jIva potAnuM svarUpa jANato nathI, tethI parasvarUpa viSe magna banI parakAryane tathA parasvarUpane potAnAM mAne che. tethI te kArya karato hovAthI te azuddha vyavahArI kahevAya. samyagdaSTi potAnuM svarUpa parokSa pramANavaDa anubhave che, parasattA ane parasvarUpane potAnuM kArya nahi mAnato thako yoga (mana, vacana ane kAyA) dvAravaDe potAnA svarUpamAM dhyAna-vicArarUpa kriyA kare che; te kArya karatAM te mizravyavahArI kahevAya. kevaLajJAnI (jIva) yathAkhyAtacAritranA baLa vaDe zuddhAtmasvarUpamAM ramaNazIla che, tethI te zuddha vyavahArI kahevAya. tenAmAM yogArUDha avasthA vidyamAna che tethI tene vyavahArI nAma kahyo. zuddha vyavahAranI maryAdA teramA guNasthAnathI mAMDI caudamAM guNasthAna sudhI jANavI, yathAasiddhtvprinnmntvaat vyvhaarH| jyAM sudhI mithyAtva avasthA che tyAM sudhI azuddhanizcayAtmaka dravya azuddha vyavahArI che, samyagdaSTi thatAM mAtra caturtha guNasthAnathI mAMDI bAramA guNasthAnaka sudhI mizra nizcayAtmaka jIvadravya mizravyavahArI che, ane kevaLajJAnI zuddhanizcayAtmaka zuddhavyavahArI che." (zrI paramArthavacanikA, gu. mokSamArga prakAzaka pAnuM 35ra). pra. 90-adhyAtmazAstramAM vyavahArane abhUtArtha-asatyArtha kahyo che teno zo artha samajavo? u. 1. adhyAtmazAstramAM nizcayanayanI apekSAe vyavahAranayane abhUtArtha-asatyArtha kahyo che paNa teno artha e Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates ( 12 ) nathI ke vyavahAranaya nathI ane teno koI viSaya nathI, arthAt sarvathA koI vastu ja nathI. 2. " ahIM koI kahe ke paryAya paNa dravyanA ja bheda che, avastu to nathI; to tene vyavahAra kema kahI zakAya ? tenuM samAdhAnaH- e to kharuM che, paNa ahIM dravyadRSTithI abhedane pradhAna kahI upadeze che. abhedaSTimAM bhedane gauNa kahevAthI ja abheda sArI rIte mAlUma paDI zake che; tethI bhedane gauNa kahIne tene vyavahAra kahyo che. ahIM evo abhiprAya che ke bhedadaSTimAM nirvikalpadazA nathI thatI ane sarAgIne vikalpa rahyA kare che; mATe jyAM sudhI rAgAdika maTe nahi tyAM sudhI bhedane gauNa karI abhedarUpa nirvikalpa anubhava karAvavAmAM Avyo che. vItarAga thayA bAda bheda-abhedarUpa vastuno jJAtA thaI jAya che. tyAM nayanuM AlaMbana ja rahetuM nathI." * (zrI samayasAra, gA. 7 no bhAvArtha.) 3. " pahelAM ( zrI samayasAra gA. 11 mAM ) vyavahArane asatyArtha kahyo hato. tyAM ema na samajavuM ke te sarvathA asatyArtha che, kathaMcit asatyArtha jANavo; kAraNa ke jyAre eka dravyane jAduM, svaparyAyomAMthI abhedarUpa, tenA asAdhAraNa guNamAtrane pradhAna karIne kahevAmAM Ave tyAre pa2spa2 dravyono nimitta-naimittikabhAva tathA nimittathI thatA paryAyo-te sarva gauNa thaI jAya che; eka abheda dravyanI dRSTimAM teo pratibhAsatA nathI, mATe te sarva te dravyamAM nathI ema kathaMcit niSedha karavAmAM Ave che. jo te Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (53) bhAvone te dravyamAM kahevAmAM Ave to te vyavahAranayathI kahI zakAya che. Avo nayavibhAga che." nimitta-naimittikabhAvanI . ...jo dRSTithI jovAmAM Ave to te vyavahAra kathaMcit satyArtha paNa kahI zakAya che. jo sarvathA asatyArtha ja kahevAmAM Ave to sarva vyavahArano lopa (abhAva) thAya ane sarva vyavahArano lopa thatAM paramArthano paNa lopa thAya. mATe jinadevano upadeza syAdavAdarUpa samajye ja samyajJAna che, sarvathA ekAMta te mithyAtva che." (zrI samayasAra gu. gA. 58-60 no bhAvArtha ) !! 4. " AtmAne paranA nimittathI je aneka bhAvo thAya che te badhA vyavahAranayanA viSaya hovAthI vyavahAranaya to parAzrita che, ane je eka potAno svAbhAvika bhAva che te ja nizcayanayano viSaya hovAthI nizcayanaya AtmAzrita che....... A pramANe nizcayanayane pradhAna kahIne vyavahAranayanA ja tyAgano upadeza karyo che tenuM kAraNa e che ke; jeo nizcayanA Azraye pravarte che teo ja karmathI chUTe che ane jeo ekAMte vyavahAranA ja Azraye pravarte che teo karmathI kadI chUTatA nathI." (zrI samayasAra gA. 272 no bhAvArtha) '' 5. A saMsAranI avasthA ane A mukta avasthA evA bhedarUpa je AtmAne nirUpe che te paNa vyavahArano viSaya che. tene adhyAtma-zAstramAM abhUtArtha-asatyArtha nAme kahI varNavyo che. zuddha AtmAmAM je Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (54) saMyogajanita avasthA hoya, te to asatyArtha ja che; kAMI zuddha vastuno e svabhAva nathI, tethI te asatya ja che. vaLI nimittathI je avasthA thaI te paNa AtmAnoja pariNAma che. je AtmAno pariNAma che te AtmAmAM ja che, mATe kacit tene satya paNa kahevAya; bhedajJAna thatAM jevuM hoya tevuM jANe che......... vaLI dravyarUpa puddagalakarma che te AtmAthI bhinna ja che; tene zarIrAdi sAthe saMyoga che. tethI te pragaTarUpe AtmAthI bhinna ja che. tene AtmAnA kahevAM e vyavahAra prasiddha ja che; te asatyArtha-upacAra che." (sUtrapAhuDa-sUtra 6 nA hiMdI bhAvArtha u52thI ) 6. jyAM sudhI nizcayanayathI prarUpita vastune na oLakhe tyAM sudhI vyavahAra-mArga vaDe vastuno nizcaya kare, mATe nIcalI dazAmAM vyavahAranaya potAne paNa kAryakArI che; paraMtu vyavahArane upacAramAtra mAnI jo te dvArA vastuno barobara nirNaya kare to kAryakArI thAya, paNa jo nizcayanI mAphaka vyavahArane paNa satyabhUta mAnI 'vastu Ama ja che' evuM zraddhAna kare to te UlaTo akAryakArI thaI jAya.' (gu. mokSamArga prakAzaka pAnuM 257) 7. A vAtanuM samarthana karatAM zrI puruSArthasiddhayupAyamAM kahyuM che keH abuddhasya bodhanArthaM munIzvarA dezayantyabhUtArtham / vyavahArameva kevala mavaiti yastasya dezanA nAsti / / 6 // Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (55) artha- ajJAnIne samajAvavA munIzvaro abhUtArthano (vyavahArano) upadeza Ape che, paraMtu je kevaLa vyavahArane ja ( sAdhyo jANe che te mithyASTio mATe (munIzvaronI) dezanA hotI nathI. (nizcayanA bhAnavinAne vyavahArano upadeza kAryakArI nathI, kAraNake ajJAnI vyavahArane ja nizcaya mAnI le che. mANavaka eva siMho, yathA bhvtynvgiitsiNhsy| vyavahAra eva hi tathA, nizcayatAM yaatynishcyjnysy||7|| artha:- jema koI (sAcA) siMhane sarvathA na jANato hoya tene bilADuM ja siMharUpa che (te bilADAne ja siMha mAne che), tema je nizcayanA svarUpane na jANato hoya tene to vyavahAra ja nizcayapaNAne prApta thAya che (te vyavahArane ja nizcaya mAnI le che.) 8. vyavahAranaya mleccha bhASAnA sthAne che tethI paramArthano pratipAdaka (kahenAra) hovAthI vyavahAranaya sthApana karavA yogya che; temaja brAhmaNe mleccha na thavuM -e vacanathI te (vyavahAranaya) anusaravA yogya nathI. (samayasAra gA. 8 nI TIkA) pra. 91- vrata, zIla, saMyamAdi to vyavahAra che ke kema? u. 1. "kAMI vrata, zIla, saMyamAdikanuM nAma vyavahAra nathI, paNa te (vratAdi) ne mokSamArga mAnavo e vyavahAra che, e (mAnyatA) choDI de. vaLI evA zraddhAnathI tene to bAhya sahakArI jANI, upacArathI mokSamArga kahyo che, paNa e to paradravyAzrita che, ane sAco mokSamArga Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (pa6 ) vItarAgabhAva che te svadravyAzrita che. e pramANe vyavahArane asatyArtha-heya samajavo." (mokSamArga prakAzaka-pA. 258) 2. "nIcalI dazAmAM koI jIvone zubhopayoga ane zuddhopayoganuM yuktapaNuM hoya che, tethI e vratAdi zubhopayogane upacArathI mokSamArga kahyo che, paNa vastuvicArathI jotAM zubhopayoga mokSano ghAtaka ja che, A rIte je baMdhanuM kAraNa che te ja mokSanuM ghAtaka cheevuM zraddhAna karavuM. zuddhopayogane ja upAdeya mAnI teno upAya karavo tathA zubhopayoga-azubhopayogane ya jANI tenA tyAgano upAya karavo, ane jyAM zuddhopayoga na thaI zake tyAM azubhopayogane choDI zubhamAM ja pravartavuM, kAraNa ke zubhopayogathI azubhopayogamAM azuddhatAnI adhikatA che; zuddhopayoga hoya tyAre to te paradravyano sAkSIbhUta ja rahe che, eTale tyAM to koI paradravyanuM prayojana ja nathI..." (mokSamArga prakAzaka, pA. ra60) 3. zubha kriyAothI dharma mAnavo te ajJAnatA che. te kriyAthI zubha baMdha thAya, ane tenA phalasvarUpa anukULasArA saMyogo maLe, paNa tethI saMsArano aMta Ave nahi, te to Ubho ja rahe; kAraNa ke zrI paramAtmaprakAza-a. 2. gA. pa7 nI TIkAmAM kahyuM che ke". IndriyonA bhoganI icchArUpa nidAnabaMdhapUrvaka jJAna, tapa, dAnAdikathI upArjana kareluM je puNyakarma che te heya che, kAraNake nidAnabaMdhathI upArjana karela puNyakarma jIvane bIjA bhavamAM rAjyavaibhava Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (57) de che. e rAjyavibhUtine ajJAnI jIva prApta karI viSayabhogane choDI zakato nathI, (IndriyonA viSayabhogamAM racyo pacyo rahe che, tethI te rAvaNanI jema narakAdinuM duHkha pAme che. te kAraNathI puNya heya che..." 4. "vaLI koI ema mAne che ke zubhopayoga che te zuddhopayoganuM kAraNa che. have, tyAM jema azubhopayoga chUTI zubhopayoga thAya che tema zubhopayoga chUTI zuddhopayoga thAya che-ema ja jo kAraNa-kAryapaNuM hoya to zubhopayoganuM kAraNa azubhopayoga paNa Thare; athavA dravyaliMgIne zubhopayoga to utkRSTa hoya che. tyAre zuddhopayoga hoto ja nathI, tethI vAstavikapaNe e bannemAM kAraNa-kAryapaNuM nathI. jema koI rogIne ghaNo roga hato ane pAchaLathI alpa roga rahyo. tyAM e alpa roga kAMI niroga thavAnuM kAraNa nathI; hA, eTaluM kharuM ke alpa roga rahe tyAre nirogI thavAno upAya kare to thaI jAya, paNa koI jo e alpa rogane ja bhalo jANI tene rAkhavAno yatna kare to niroga kevI rIte thAya? tema koI kaSAyIne tIvra kapAyarUpa azubhopayoga hato, pAchaLathI maMdakaSAyarUpa zubhopayoga thayo. have, e zubhopayoga kAMI niSkaSAya zuddhopayoga thavAnuM kAraNa nathI. hA, eTaluM kharuM ke zubhopayoga thatAM zuddhopayogano jo yatna kare to thaI jAya, paNa koIe zubhayogane ja bhalo jANI tenuM ja sAdhana karyA kare to zuddhopayoga kyAMthI thAya? bIja, mithyAdaSTino zubhopayoga to zuddhopayoganuM kAraNa che ja nahi, paNa samyagdaSTine zubhopayoga thatAM nikaTa zuddhopayoganI prApti thAya che, evA mukhyapaNAthI Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (58) koI ThekANe zubhopayogane paNa zuddhopayoganuM kAraNa kahIe chIe ema samajavuM." (mokSamArga pra.-5A. 260-261 ) ae 5. ...vyavahAra to upacAranuM nAma che, ane te upacAra tyAre ja bane ke jyAre te satyabhUta nizcayaratnatrayanA kA2NAdirUpa thAya, arthAt jema nizcaya-ratnatraya sadhAya tema tene sAdhe to temAM vyavahA25NuM saMbhave." (mokSamArga prakAzaka. pA. 261) pra. 92-adhyAtmazAstromAM nayonuM svarUpa zuM che? u. 1. tAvatmUlanayau dvau nizcayo vyvhaarshc| artha:- nayonA mUla be bheda che:- 1. nizcayanaya, 2. vyavahAranaya. paNa 2. tatranizcanayo'bhedaviSayo vyavahAro bhedaviSayaH / artha:- temAM nizcayanaya ( guNa-guNInA ) abhedaviSaya karavAvALo ane vyavahAranaya (guNa-guNInA ) bhedaviSaya karavAvALo che. 3. tatranizcayo dvividhaH shuddhnishcyo'shuddhnishcyshc| artha:- temAM nizcayanayanA be prakAra che:- 1. zuddha nizcayanaya, 2. azuddhanizcayanaya. 4. tatranirupAdhikaguNaguNyabhedaviSayakaH zuddhanizcayo, yathA kevalajJAnAdayo jIva iti / artha:- nirupAdhika (zuddha) guNa-guNIne abhedarUpa viSaya karavAvALo zuddha nizcayanaya che; jemake:- jIva kevalajJAnAdi svarUpa che. 5. sopAdhikaviSayo'zuddhanizcayo, yathA matijJAnAdayo jIvaH / Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (59). artha- upAdhi sahita (guNa-guNIno abhedarUpa) viSaya kare te azuddha nizcayanaya che; jemake-jIva matijJAnAdi svarUpa che. vyavahAranaya 6. vyvhaaro| dvividhaH sdbhuutvyvhaaro'sdbhuutvyvahArazrI artha:- vyavahAranaya be prakAre che- 1. saddabhUtavyavahAranaya. 2. asabhUtavyavahAranaya. 7. tatraikavastuviSaya: sadbhUtavyavahAra: bhinnavastuviSamoM'sadbhUta vyvhaarH| tatra sadabhUtavyavahAro dvividha: upcritaanupcritmedaat| artha:- eka vastune (vRkSa ane DALInI mAphaka bhedarUpa) viSaya kare te saddabhUta vyavahAranaya che. bhinna-bhinna vastuone (abhedarUpa-ekarUpa) grahaNa kare te asadabhUta vyavahAranaya che. temAM, sadbhUtavyavahAranayanA be bheda che- 1. upacarita, ane 2. anupacarita. 8. tatra sopAdhiguNaguNinorbhedaviSayaH upacaritasadbhutavyavahAro, yathA jIvasya matijJAnAdayo gunnH| artha- je naya upAdhi sahita guNa-guNInA bhedane viSaya kare te upacaritasabhUtavyavahAranaya che, jemake- jIvanA matijJAnAdiguNo kahevA. 10. nirupAdhiguNaguNinorbhedeviSayo'nupacaritasadbhUtavyadahAro yathA jIvasya kevalajJAnAdayo gunnaaH| Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (60) artha- je naya upAdhirahita guNa-guNInA bhedane viSaya kare tene anupacaritasabhUta vyavahAranaya kahe che, jemake - jIvanA kevalajJAnAdi guNo. (paramANunA sparzadi guNo.) 11. asadbhUtavyavahAro, dvividhaH upcritaanupcritbhedaat| artha- asaddabhUta vyavahAranayanA be bheda che:- 1. upacaritaasabhUtavyavahAranaya, 2. anupacarita asabhUtavyavahAranaya. 12. tatra sazleSarahitavastusambandhaviSaya upacaritAsadbhUtavyavahAro, yathA devadattasya dhnmiti| artha- je pRthaka vastuono (ekarUpa) saMbaMdharUpa viSaya kare te upacaritasabhUtavyavahAranaya che, jemake - devadattanuM dhana. 13. saMzleSasahitavastusambandhaviSayo'nupacaritAsadbhUtavyavahAro, yathA jIvasya shriirmiti| artha- je naya saMyoga saMbaMdhe yukta bhinna be padArthonA saMbaMdhane viSaya kare tene anupacaritaasabhUta vyavahAranaya kahe che. jemake - jIvanuM zarIra. [5. jhArIlAlajI saMpAdita AlApapaddhati 5 136 thI 139] zrI paMcAdhyAyI anusAra adhyAtmanonuM svarUpa tathA tenAthI viruddha nayAbhAsonuM svarUpa. pra. 93- samyakatva ane nayAbhAsa (mithyAnaya) nuM svarUpa zuM che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (61 ) u. 1. je naya * taddaguNa saMvijJAna sahita, udAharaNa sahita, hetu sahita ane LavAna (prayojanavAna) hoya te samyakttaya che. tenAthI je viparItanaya che te nayAbhAsa (mithyAnaya ) che. kemake-52nA bhAvane potAno kahevAthI AtmAne zuM sAdhya (lAbha) che? ( kAMI nathI.) 2. jIvane 52no kartA-bhoktA mAnavAmAM Ave to bhrama thAya che. vyavahArathI paNa jIva parano kartA-bhoktA nathI. vyavahArathI AtmA (jIva) rAgano kartA-bhoktA che; kemake rAga te potAnA paryAyano bhAva che tethI temAM taddaguNa saMvijJAna lakSaNa lAgu paDe che. tenAthI viruddha kahe te nayAbhAsa (mithyAnaya ) che. prathama nayAbhAsa (1) jIvane varNAdivALo mAnavo. (paMcAdhyAyI bhA 1, gA. 563) (2) manuSya vagere zarIra che te ja jIva che ema mAnavuM te. (gA. 567-568 ) (3) manuSya-zarIra jIvanI sAthe ekakSetrAvagAhapaNe che tethI eka che ema mAnavuM te. (gA. 569 ) (4) zarIra ane AtmAne baMdhya-baMdhakabhAva mAnavo te. (gA. 570). (5) zarIra ane AtmAne nimitta-naimittika saMbaMdha * jIvanA bhAvo te jIvanA taddaguNa che tathA pudgalanA bhAvo te pudgalanA taddaguNa che-evA vijJAna sahita che. Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (62 ) prayojanavAna nathI. kemake:- svayaM ane svataH pariNamanArI vastune paranA nimittathI zuM phAyado ? (kAMI phAyado nathI.) ( gAthA.571 ) bIjo nayAbhAsa 1. jIva ane jaDakarmo vagere judAM-jAdAM dravyo hovAthI ane temane 52spa2 guNonuM (paryAyanuM) saMkramaNa thaI zakatuM nahi hovAthI, jIva, karma-nokarma (zarIrAdi ) ke koI mUrtika vastuno kartA-bhoktA thaI zakato nathI, chatAM temAM naya lAgu pADavo te nayAbhAsa che- mithyAnaya che. (gA. 572 ) 2. guNasaMkramaNa vinA ja jo AtmA, karmo vagereno kartAbhoktA thAya to sarva padArthomAM sarva saMkaradoSa, tema ja sarva zUnyadoSa Ave. (gA. 573-74 ) meLe ja jIvanI pariNamI jAya che, (gA. 575 ) 3. mUrtimAna evuM puddagaLa dravya potAnI azuddha pariNitanI upasthitimAM karmarUpe e ja A viSayamAM bhramanuM kAraNa che. 4. je koI paNa kartA-bhoktA hoya che te potAnA bhAvano ja hoya che. jema kuMbhAra kharekhara potAnA bhAvano kartA-bhoktA che paNa parabhAvarUpa je ghaDo teno kartA ke bhoktA te kadI paNa thaI zakato nathI. (gAthA. 577) 5. kuMbhAra ghaDAno kartA che evo lokavyavahAra nayAbhAsa che. (gA. 579) trIjA nayAbhAsanuM svarUpa 1. jeo baMdha ( ekapaNA ) ne prApta nathI thatA evA 52 padArthomAM paNa anya padArtha anya padArthano kartA-bhoktA mAnavo te nayAbhAsa che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (63) 2. ghara, dhana, dhAnya, strI, putra vagerene jIva svayaM kare che ane vaLI temane bhogave che-ema mAnavuM te nayAbhAsa che. (gA. pa80-81) [ jIvano vyavahAra para padArthomAM hoto nathI paNa potAnAmAM ja hoya che. jIvane paradravya sAthe saMbaMdha batAvanArA badhAya kathana adhyAtmadaSTie nayAbhAsa che.] cothA nayAbhAsanuM svarUpa 1. zeya-jJAyaka saMbaMdhane laIne jJAnane zeyagata kahevuM, tathA jJayane jJAnagata kahevA te paNa nayAbhAsa che. (gA. pa85) nikSepa pra. 94-nikSepa kone kahe che? u. 1. yukti dvArA (naya-pramANajJAna dvArA) suyukta mArga prApta thatAM kAryavAzathI nAma, sthApanA, dravya (yogyatArUpa zakti) ane bhAvamAM padArthanA sthApanane nikSepa kahe che. (jaina si. pravezikA ) 2. pramANa ane nayanA anusAre pracalita thayelA lokavyavahArane nikSepa kahe che. zeya padArtha akhaMDa che, chatAM tene jANatAM jJaya padArthanA je bhedo (aMzopaDakhAM) karavAmAM Ave che tene nikSepa kahe che. (gu. mokSazAstra a. 1, sU. 5 nI TIkA) [ nikSepa, nayano viSaya che. naya, nikSepano viSaya karanAra (viSayI) che]. pra. 95-nAmanikSepa kone kahe che? u. guNa, jAti, dravya ane kriyAnI apekSArahita mAtra Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (64) icchAnusAra koInuM nAma rAkhavuM te nAmanikSepa che. jemake:koInuM nAma 'jinadatta' rAkhavAmAM AvyuM. jo ke te jina devano dIdhelo nathI, topaNa lokavyavahAra (oLakhavA ) mATe tenuM nAma 'jinadatta ' rAkhavAmAM AvyuM che. . pra. 96-sthApanAnikSepa kone kahe che ? u. anupasthita (hAjara na hoya evI) koI vastuno bIjI upasthita (hAjara ) vastumAM saMbaMdha yA manobhAvanA joDIne Aropa karI devo ke ' A te ja che'-evI bhAvanAne sthApanA kahevAmAM Ave che. anya padArthamAM te sthApanAvaDe Aropa karavo arthAt anya padArthamAM anya padArthanI sthApanA karavI te. jemake:- pArzvanAthanI pratimAne pArzvanAtha prabhu kahevA. sthApanAnikSepanA be prakAra che:- 1. tadAkAra sthApanA ane 2. atadAkAra sthApanA. je padArthano jevo AkAra hoya tevo AkAra tenI sthApanAmAM karavo te 'tadAkAra sthApanA' che, ane game te AkAra karavAmAM Avyo hoya te 'atadAkAra sthApanA' che, sadazatAne sthApanA nikSepanuM kAraNa samajavuM nahi, paNa kevala manobhAvanA ja tenuM kAraNa che. [nAmanikSepa ane sthApanAnikSepamAM e aMtara che keHnAmanikSepamAM pUjya-apUjyano vyavahAra hoto nathI, paNa sthApanAnikSepamAM pUjya-apUjyano vyavahAra hoya che.] pra. 97- dravyanikSepa kone kahe che? u. bhUtakALamAM prApta thaI gayela avasthAne athavA Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (65) bhaviSyakALamAM prApta thanAra avasthAne vartamAnamAM kahevI te dravyanikSepa che. zreNika rAjA bhaviSyamAM tIrthakara thavAnA che, temane vartamAnamAM tIrthakara kahevA, ane mahAvIra bhagavAnAdi bhUtakALamAM thayelA tIrthakarone vartamAna tIrthakaro gaNI temanI stuti karavI te dravyanikSepa che. pra. 98-bhAvanikSepa kone kahe che? u. kevaLa vartamAnaparyAyanI mukhyatAthI arthAt je padArtha vartamAna dazAmAM je rUpe che tene te rUpe vyavahAra karavo te bhAvanikSepa che; jemake - zrI sImaMdhara bhagavAna vartamAna tIrthakarapade mahAvidehakSetramAM birAje che temane tIrthakara kahevA ane mahAvIra bhagavAna je hAla siddha che temane siddha kahevA, te bhAvanikSepa che. [ nAma, sthApanA ane dravya-e traNa nikSepo dravyane viSaya kare che. mATe teo dravyArthikanayane AdhIna che ane bhAvanikSepa paryAyane viSaya kare che mATe te paryAyArthikanayane AdhIna che.] (AlApa paddhati) pra. 99- naigamanaya ane dravyanikSepamAM zo taphAvata che? u. "jo ke naigamanaya ane dravyanikSepanA viSaya samAna mAlUma paDe che, tathApi teo eka nathI. naigamanaya jJAnano bheda che, tethI te viSayI (jANavAvALo) che, ane dravyanikSepa padArthonI avasthArUpa che, mATe te viSaya (jANavA yogya zeya) che. tAtparya e che ke emAM jJAyaka-zaya yA viSayIviSayano saMbaMdha che, teTalA mATe bane eka nathI." ( jAo, AlApapaddhati-pAnuM 118) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (66) pra. 100-RjAsUtranaya ane bhAvanikSepamAM zo taphAvata che? u. "bhAvanikSepa dravyanA vartamAnaparyAya mAtrane grahaNa kare che. jo ke eno viSaya paNa RjusUtranaya sAthe maLato che, tathApi teo eka nathI. RjAsUtranaya pramANano aMza hovAthI te viSayI che ane bhAvanikSepa padArthanuM paryAyasvarUpa hovAthI viSayasvarUpa che, teTalA mATe banne bhinna-bhinna che." (AlApapaddhati pAnuM-119). Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember fo check hffp://www.AtmaDharma.com for updates prakaraNa navamuM anekAnta ane syAdvAda adhikAra pra. 101- anekAnta kone kahe che? u. 1. pratyeka vastumAM vastupaNAnI siddhi karanArI astinAsti Adi paraspara viruddha be zaktionuM ekI sAthe prakAzita thavuM tene anekAnta kahe che. AtmA sadA sva-rUpe che ane para-rUpe nathI, evI je dRSTi te ja sAcI anekAnta-daSTi che. 2. " sat-asata, nitya-anitya, eka-aneka ItyAdi sarvathA ekAntanuM nirAkaraNa (nakAra) te anekAnta che." (AptamImAMsA-gA. 103 nI TIkA ) pra. 102-anekAntasvarUpa kevI rIte siddha thAya che? u. padArtha aneka dharmavAna che, kemake temAM nityAdi ekAntasvarUpano abhAva che. ahIM anekAntarUpapaNAthI viruddha svarUpano abhAva, vastunA anekAnta svarUpane ja siddha kare che. (parIkSAmukha-a 3, sU. 85 nI TIkA ) pra. 103-be viruddha dharmasahita vastu satyArtha hoya ? u. hA, vastu che te tat-atat evAM beu rUpa che. mATe je vANI vastune tat ja kahe che te satya kema hoya ?-na hoya......... ahIM ema samajavuM ke vastu che te to pratyakSAdi pramANanA viSayarUpa sat-asat (asti-nAsti ) Adi viruddha dharmanA AdhArarUpa che. te aviruddha (yathArtha ) Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (68) che. anya matavAdI (vastune) satarUpa ja athavA asatarUpa ja che-ema ekAnta kahe che-to kaho. vastu to evI nathI. vastu ja potAnuM svarUpa anekAntasvarUpa pote dekhADe che to ame zuM karIe. vAdI pokAre che, "viruddha che re... viruddha che re.........' to pokAro. kAMI nirarthaka pokAramAM sAdhya nathI..." (juo, AptamImAMsA-gA. 110 nI TIkA) pra. 104-anekAMta ane ekAMtano nizakti artha zo? te darekanA keTalA bheda che? u. anekAnta=anekaaMta-aneka dharmo. ekAnta = eka + aMta - eka dharma. anekAntanA be bheda che:- 1. samyaka anekAnta ane 2. mithyA anekAnta. ekAntanA be bheda che:- 1. samyaka ekAMta ane 2. mithyA ekAnta. samyaka anekAMta te pramANa che ane mithyA anekAMta te pramANAbhAsa che. samyaka ekAMta te naya che ane mithyA ekAMta te nayAbhAsa che. pra. 105-samyaka anekAnta ane mithyA anekAntanuM svarUpa zuM? u. samyaka anekAnta:- pratyakSa, anumAna tathA Agama pramANathI aviruddha eka vastumAM je aneka dharmo che tene nirUpaNa karavAmAM tatpara che te samyaka anekAnta che. dareka cIja potApaNe che ane parapaNe nathI; AtmA Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (69) svasvarUpa che ane parasvarUpe nathI; para tenA svarUpe che ane AtmAnA svarUpe nathI-A pramANe jANavuM te samyaka anekAnta che. mithyA anekAntaH- tat-atat svabhAvanI je khoTI kalpanA karavAmAM Ave te mithyA anekAnta che. jIva potAnuM karI zake ane bIjA jIvanuM paNa karI zake-emAM jIvanuM potAthI ane parathI ema bannethI tatpaNuM thayuM. tethI te mithyA anekAnta che. (juo, mokSazAstra-gu-a. 1, sU. 6 nI TIkA) pra. 106-samyaka anekAnta ane mithyA anekAntanAM daSTAMto Apo. u. 1. AtmA potApaNe che ane parapaNe nathI-ema jANavuM te samyaka (sAcuM) anekAnta che; AtmA potApaNe che ane parapaNe paNa che-ema jANavuM te mithyA anekAnta che. 2. AtmA potAnuM karI zake che ane zarIrAdi para vastuonuM kAMI karI zakato nathI-ema jANavuM te samya anekAnta che. AtmA potAnuM karI zake che ane zarIrAdi paranuM paNa karI zake che-ema jANavuM te mithyA anekAnta che. 3. AtmAne zuddhabhAvathI dharma thAya ane zubhabhAvathI dharma na thAya-ema jANavuM te samyaka anekAnta che; AtmAne zuddhabhAvathI dharma thAya ane zubha bhAvathI paNa dharma thAya-ema jANavuM te mithyA anekAnta che. 4. nizcayane Azraye dharma thAya ane vyavahAranA Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Azraye dharma na thAya-ema jANavuM te samyaka anekAnta che; nizcayane Azraye dharma thAya ane vyavahAranA Azraye paNa dharma thAya-ema samajavuM te mithyA anekAnta che. 5. vyavahArano abhAva thatAM nizcaya pragaTe-ema jANavuM te samyakaanekAnta che; vyavahAra karatAM karatAM nizcaya pragaTe-ema jANavuM te mithyAanekAnta che. 6. AtmAne potAnI zuddha kriyAthI lAbha thAya ane zarIranI kriyAthI lAbha ke nukazAna na thAya-ema samajavuM te samyaka anekAnta che; AtmAne potAnI zuddha kriyAthI lAbha thAya ane zarIranI kriyAthI paNa lAbha thAya-ema jANavuM te mithyAanekAnta che. 7. eka vastumAM paraspara be virodhI zaktio (sat asata, ta-atata, nitya-anitya, eka-aneka vagere) prakAzIne vastune siddha kare te samyaka anekAnta che. eka vastumAM bIjI vastunI zakti prakAzIne eka vastu be vastunuM kArya kare ema mAnavuM te mithyAanekAnta che, athavA to samyakraanekAntathI vastunuM ja svarUpa nizcita che tenAthI viparIta vastusvarUpanI kevaLa kalpanA karI temAM na hoya tevA svabhAvonI kalpanA karavI te mithyA anekAnta che; 8. jIva potAnA bhAva karI zake ane paravastune kAMI nA karI zake ema jANavuM te samyaka anekAnta che; jIva sUkSma pudgalonuM kAMI na karI zake paNa sthULa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (71) pudgalonuM karI zake ema jANavuM te mithyAanekAMta che. (jAo, mokSazAstra-gu. a. 1, sU. 6 nI TIkA) pra. 107-samyaka ekAnta ane mithyA ekAnta kone kahe che? u. samyaka ekAntaH- potAnA svarUpe hovApaNuM ane pararUpe nahi hovApaNuM Adi vastunuM ja svarUpa che tenI apekSA rAkhIne pramANadvArA jANela padArthanA ekadezano (eka paDakhAno ) viSaya karanAra naya te samyapha ekAnta che. koI vastunA eka dharmano nizcaya karI te vastumAM rahelA anya dharmono niSedha karavo te mithyA ekAnta che. pra. 108-samyaka ekAnta ane mithyA ekAntanAM daSTAMto Apo. u. 1. "siddha bhagavAno ekAMta sukhI che -ema jANavuM te samyakaekAMta che, kemake siddha jIvone bilakula duHkha nathI"--ema garbhitapaNe temAM AvI jAya che. "sarva jIvo ekAMtasukhI che -ema jANavuM te mithyA ekAMta che, kemake temAM ajJAnI jIvo vartamAna duHkhI che teno nakAra thAya che. 2. "samyajJAna te dharma che" ema jANavuM te samyapha ekAMta che. kemake, "samyajJAnapUrvaka vairAgya hoya che ema garbhitapaNe temAM AvI jAya che. "tyAga te ja dharma che'--ema jANavuM te mithyAekAMta che; kemake, "tyAga sAthe samyajJAna hovuM ja joIe--ema temAM AvatuM nathI. (jAo, mokSazAstra-gu. AvRtti-a. 1, sU. 6 nI TIkA) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (72) pra. 109-syAdvAda kone kahe che? u. 1. vastunA anekAnta svarUpane samajAvavAvALI kathana paddhatine syAdvAda kahe che. [ svAtrakathaMcita koI prakAre koI samyaka apekSAe; vAda-kathana.] syAdavAda anekAntano dhotaka che (batAvanAra che.) anekAnta ane syAdvAdane dhoya-dhotaka saMbaMdha che. 2. "...evuM je anaMtadharmovALuM dravya tenA eka-eka dharmano Azraya karIne vivakSita-avivakSitanA vidhiniSedha vaDe pragaTa thatI saptabhaMgI satat samyaka rIte uccAravAmAM AvatA "syA" kArarUpI amogha maMtrapada vaDe, "ja" kAramAM rahelA saghaLAya virodhaviSanA mohane dUra kare che." (zrI pravacanasAra-gA. 115 nI TIkA.) 3. "vivakSita (kahelA dhArelA) dharmane mukhya karIne tenuM pratipAdana karavAthI ane avivakSita (nahi kahevA dhArelA) dharmane gauNa karIne teno niSedha karavAthI saptabhaMgI pragaTa thAya che. syAdavAdamAM anekAntane sUcavato "cAt' zabda samyakapaNe vaparAya che. "cAt' pada ekAntavAdamAM rahelA samasta virodharUpI viSanA bhramane naSTa karavAmAM rAmabANa maMtra che. ...anekAnta vastusvabhAvano khyAla cUkyA vinA je apekSAe vastunuM kathana cAlatuM hoya te apekSAe tenuM nirmItapaNuM-niyamabaddhapaNuM-nirapavAdapaNuM batAvavA mATe je Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates ( 73) 6 'ja' zabda vAparavAmAM Ave che teno ahIM niSedha na samajavo." ( zrI pravacanasAra gAthA 115 nI phUTanoTa.) 4. " padArthomAM anaMta dharma che ane te badhA dharma ekasAtha eka ja samaye hoya che, koI AgaLa-pAchaLa hotA nathI, paraMtu vacanathI to eka vakhate eka ja dharma kahI zakAya che. badhA eka sAthe kahI zakAtA nathI, eTalA mATe apekSAvAcI zabda 'syAt ' yA ' kathaMcit ' lagADavAmAM na Ave, to vivakSita padArthano eka vivakSita dharma ja samajavAmAM Avaze, ene anya samasta dharmono lopa thaI jaze; evI dazAmAM padArthanuM pUrNa svarUpa samajAze nahi yA adhUruM ja samajAze; paNa vastunuM svarUpa evuM nathI, tethI evuM kathana ekAnta kathana thaI jaze; evA ekAMta-kathanane mithyA-ekAnta kahyuM che. 22 5. ( AlApapaddhati-hindI anuvAda, pA. 49-50) AptamImAMsAnI 111 mI kArikAnA vyAkhyAnamAM zrI akalaMkadeva kahe che ke-vacanano evo svabhAva che ke svaviSayanuM astitva dekhADatAM te tenAthI ItaranuM (52 vastunuM nirAkaraNa kare che; tethI astitva ane nAstitva e be mULa dharmonA AzrayathI saptabhaMgIrUpa syAdavAdanI siddhi thAya che." ( (tattvArthasA2 pA. 125 nI phUTanoTa) pra. 110- jIva dravyane 'saptabhaMgI' mAM utArI samajAvo. u. pahelo bhaMga:- 'syAt asti.' nIva: syAd asti vA jIva svarUpanI apekSAe ja Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (74) (arthAt jIva potAnA dravya-kSetra-kAla-bhAvathI ja) che. A kathanamAM "jIva svarUpanI apekSAe che-e vAta mukhyapaNe che ane "jIva pararUpanI apekSAe nathI" e vAta gauNapaNe temAM garbhita che. Ama je jANe teNe ja jIvano "syAta asti" bhaMga sAco jAyo, paNa jo "jIva paranI (ajIva svarUpe) apekSAe nathI" evuM tenA lakSamAM garbhitapaNe na Ave to te jIvanuM syAt ati svarUpa -jIvanuM AkhuM svarUpa samajyo nathI, ane tethI te bIjA cha bhaMga paNa samajyo nathI. bIjo bhaMgaH- "syA nAsti." nIva: sthAti nAsti thavA jIva pararUpanI apekSAe (arthAt jIva paranA dravya-kSetra-kAla-bhAvathI) nathI ja. A kathanamAM "jIva pararUpanI apekSAe nathI' e vAta mukhyapaNe che, ane "jIva svarUpanI apekSAe che" e vAta gauNapaNe temAM garbhita che. jIva ane para ekabIjA pratye avastu che-ema "syA nAsti" pada sucave che. Ama banne bhaMga svaparanI apekSAe vidhi-niSedharUpa jIvanA ja dharma che. trIjA bhaMga:- "sAta Asti-nAsti." nIva: cAt sti nAsti -jIva svarUpanI apekSAe che ane pararUpanI apekSAe nathI ja. jIvamAM vidhi-niSedharUpa bane dharmo ekI sAthe hovA chatAM teo vacanadvArA kamathI kahevAmAM Ave che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (75) cotho bhaMga- "sAt avaktavya.' nIva: cAt savajIvyama thavA jIva svarUpa-pararUpanA yugapardhANAnI apekSAe avaktavya ja che. jIvamAM asti ane nAsti e bane dharmo eka kALamAM hoya che, topaNa vacanadvArA eka kALamAM (yugapa) te kahevA azakya che, tethI te koI prakArathI avaktavya che. pAMcamo bhaMga-syA asti avaktavya.' nIva: sthAt barita avarUdhyama thavA jIva svarUpanI apekSAe ane ane svarUpa-pararUpanA yugapapaNAnI apekSAe avaktavya ja che. jIvanuM svarUpa je vakhate "asti" thI kahI zakAya che te vakhate nAsti tathA bIjA dharmo vagere yugapa kahI zakAtA nathI, mATe A bhaMga "syAt asti avaktavya" kahevAya che. chaThTho bhaMga-syAt nAsti avaktavya." nIva: cAt nAsti navajIvya thavA jIva pararUpanI apekSAe ane svarUpa-pararUpanA yugapalpaNAnI apekSAe avaktavya" ja che. jIvanuM svarUpa je vakhate "nAsti" thI kahI zakAya te vakhate "asti' tathA bIjA dharmo vagere yugapa kahI zakAtA nathI (avaktavya che), mATe A bhaMga "syAt nAsti avaktavya kahevAya che. sAtamo bhaMga-"syA asti-nAsti-avaktavya." nIva cAlmasti nAsti-navajIvyama thavA jIva Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (76 ) karma svarUpa-pararUpanI apekSAe ati nAsti ane svarUpa pararUpanA yugapakSaNAnI apekSAe avaktavya ja che. syAt asti" ane "syAt nAsti"--e banne bhaMga dvArA jIva kramathI vaktavya che, paNa yugapad vaktavya nathI, tethI A bhaMga astinAsti avaktavya kahevAya che. [syAdavAda samasta vastuonA svarUpane sAdhanA ahaMsarvajJanuM asmalita zAsana che. te badhuM anekAntAtmaka che-ema upadeze che. te vastunA svarUpano yathArtha nirNaya karAve che. te saMzayavAda nathI. keTalAka kahe che ke syAdavAda vastune nitya ane anitya vagere be prakAre banne pakSathI kahe che. mATe saMzayanuM kAraNa che; paNa te khoTuM che. anekAntamAM to banne pakSa nizcita che tethI te saMzayanuM kAraNa nathI.] (jAo, zrI pravacanasAra-gAthA 11pa nI TIkA, mokSazAstra-gu a 4 no upasaMhAra ane svAmI kArtikayAnuprekSA-gA. 311-1ra no bhAvArtha.) pra. 111 siddha bhagavAnane koI apekSAe sukhanuM pragaTapaNuM ane koI apekSAe duHkhanuM pragaTapaNuM mAnavuM te anekAnta siddhAMta pramANe barobara che? u. nA; kAraNake vAstavamAM guNa ane paryAya-e bannemAM gauNa ane mukhya vyavasthAnI apekSAe ja anekAnta pramANa mAnavAmAM AvyuM che; sukha ane duHkha e banne paryAya che. tethI paryAyarUpathI temanuM (sukha-duHkhanuM) vaita bhagavAnane banI zakatuM nathI. bhagavAnane paryAyamAM duHkha che ja nahi. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (77) je kAMI hoya temAM ja anekAnta lAgu paDI zake. (juo, paMcAdhyAyI bhA. 2, gA. 333 thI 335) pra. 11ra-paryAyamAM kramabaddha ane akramabaddha-evuM mAnavuM te anekAntasiddhAnta pramANe barobara che? u. nA; paryAya kramabaddha ja hoya che, akramabaddha hotA ja nathI, e anekAnta che. paMcAdhyAyI bhA. 2. gA. 334 pramANe guNo akrama che ane paryAyo kramabaddha ja che. pra. 113-anekAnta zuM batAve che? u. 1. "anekAnta vastune parathI asaMga batAve che. asaMgapaNAnI svataMtra zraddhA te asaMgapaNAnI khIlavaTano upAya che, parathI judApaNuM te vastuno svabhAva che. 2. anekAnta vastune svapaNe che ane parapaNe nathI' ema batAve che. parapaNe AtmA nathI, tethI paravastunuM kAMI paNa karavA AtmA samartha nathI; ane paravastu na hoya tethI AtmA duHkhI paNa nathI. "tuM tArApaNe cho' to parapaNe nathI, ane paravastu anukULa hoya ke pratikuLa hoya tene pheravavA tuM samartha nathI. basa! ATaluM nakkI kara to zraddhA, jJAna ane zAMti tArI pAse ja che. 3. anekAMta, vastune svapaNe sat batAve che. sane sAmagrInI jarUra nathI. saMyoganI jarUra nathI, paNa sane sanA nirNayanI jarUra che ke "sapaNe chuM, parapaNe nathI." 4. anekAnta vastune eka-aneka svarUpa batAve che. 'eka' kahetAM ja anekanI apekSA AvI jAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (78) tuM tArAmAM eka cho ane tArAmAM ja aneka cho. tArA guNa- paryAyathI aneka cho, vastuthI eka cho. 5. anekAnta, vastune nitya-anitya svarUpa batAve che. pote nitya che ane pote ja paryAye anitya che; temAM je taraphanI ruci te taraphano palaTo (pariNAma) thAya. nitya vastunI ruci kare to nitya TakanArI evI vItarAgatA thAya e anitya evA paryAyanI ruci kare to kSaNika rAga-dveSa thAya. 6. anekAnta dareka vastunI svataMtratA jAhera kare che. vastu svathI ane parathI nathI-ema kahyuM temAM "svaapekSAe dareka vastu paripUrNa ja che" e AvI jAya che. vastune paranI jarUra nathI, potAthI ja pote svAdhIna paripUrNa che. 7. anekAnta ekeka vastumAM asti-nAsti Adi be viruddha zaktio batAve che. eka vastumAM vastupaNAnI nIpajAvanArI be viruddha zaktio thaIne ja tattvanI pUrNatA che; evI be viruddha zaktionuM hovuM te vastuno svabhAva che." (mokSazAstra gu. a. 4 no upasaMhAra) pra. 114-sAdhaka jIvane asti-nAsti jJAnathI zuM lAbha thAya ? u. "jIva svarUpa che ane pararUpane nathI" , evI anAdi vastu sthiti hovA chatAM, "jIva anAdi avidhAnA kAraNe zarIrane potAnuM mAne che ane tethI zarIra UpajatAM pote Upajyo tathA zarIrano nAza thatAM potAno nAza thAya ema Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (79) mAne che. Ama tene "jIva tattva' nI ane "ajIva tattva'nI viparIta zraddhA hoya che. A viparita zraddhAne kAraNe jIva zarIranuM karI zakehulAvI-calAvI-uThADI-suvaDAvI zake, zarIranI saMbhALa karI zake-evI mAnyatA kare che; jIvatattva saMbaMdhI A UMdhI zraddhA asti-nAsti bhaMganA yathArtha jJAnavaDa TaLe che. zarIra sAruM hoya to jIvane lAbha thAya, kharAba hoya to nukazAna thAya, zarIra sAruM hoya to jIva dharma karI zake, kharAba hoya to dharma na karI zake e vagere prakAre te ajIva tattva saMbaMdhI UMdhI zraddhA karyA kare che. te bhUla paNa asti-nAsti bhaMganA yathArtha jJAnavaDe TaLe che. jIva jIvathI atirUpe che ane parathI atirUpe nathI paNa nAsirUpe che-ema jyAre yathArthapaNe jJAnamAM nakkI kare che tyAre dareka tattva yathArthapaNe bhAse che; tema ja jIva paradravyone saMpUrNapaNe akiMcitthara che tathA paradravyo jIvane saMpUrNapaNe akiMcitkara che; kemake eka dravya bIjA dravyarUpe nAsti che.-Ama khAtarI thAya che ane tethI jIva parAzrayI parAvalaMbIpaNuM maTADI svAzrayI-svAvalaMbI thAya che. te ja dharmanI zarUAta che. jIvano para sAthe nimitta-naimittika saMbaMdha kevo che tenuM jJAna A be bhaMgo vaDe karI zakAya che. nimitta te paradravya hovAthI naimittika jIvane kAMI karI zake nahi. mAtra AkAzapradeze ekatrAvagAharUpe ke saMyoga-avasthA rUpe hAjara hoya; paNa naimittika te nimittathI para che ane Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ja Dara ) svarUpa che. e sUtramAM syAdavAda (20) nimitta te naimittikathI para che, tethI ekabIjAne kAMI karI zake nahi. naimittikanA jJAnamAM nimitta parayarUpe jaNAya che." (mokSazAstra gu-a. 4 no upasaMhAra) pra. 115-arpita ane anarpita kathanadvArA anekAnta svarUpa kevI rIte samajAya che? u. marpitAnarSitasiddhA (tattvArthasUtra a. 5, sU. -32) 1. "dareka vastu anekAnta svarUpa che. e siddhAMta A sUtramAM syAdvAda dvArA kahyo che. nityatA ane anityatA paraspara viruddha dharmo hovA chatAM teo vastune nIpajAvanArA che, tethI te dareka dravyamAM hoya ja. tenuM kathana mukhya-gauNapaNe thAya che, kemake badhA dharmo ekI sAthe kahI zakAtA nathI. je vakhate je dharma siddha karavo hoya te vakhate tenI mukhyatA levAya che. te mukhyatA-pradhAnatAne "arpita" kahevAmAM Ave che ane te vakhate je dharma gauNa rAkhyA hoya tene "anarSita' kahevAmAM Ave che. anarpita rAkhela dharma te vakhate kahevAmAM AvyA nathI, topaNa vastumAM te dharmo rahelA che ema jJAnI jANe che. 2. je vakhate dravyanI apekSAe dravyane nitya kahyuM te ja vakhate, te paryAyanI apekSAe anitya che. mAtra te vakhate anityatA" kahI nathI paNa garbhita rAkhI che. temaja jyAre paryAyanI apekSAe dravyane anitya kahyuM te ja vakhate te dravyanI apekSAe nitya che, mAtra te vakhate "nityatA" kahI Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (81) nathI (garbhita rAkhI che); kAraNake banne dharmo ekI sAthe kahI zakAtA nathI. 3. "eka vastumAM vastupaNAnI nIpajAvanArI paraspara viruddha be zaktionuM prakAzavuM te anekAnta che. " "jema ke, je vastu sat che te ja asat che arthAt je ati che te nAsti che; je eka che te ja aneka che. je nitya che te ja anitya che," vagere. (juo, samayasAra-kalaza 247 no bhAvArtha) [ zAstramAM koIpaNa kathana karyuM hoya tenA nIce pramANe artho karavA - prathama zabdArtha karIne te kathana kayA naye karyuM che te nakkI karavuM temAM je kathana je naye karyuM hoya te kathana te "arpita" che ema samajavuM ane siddhAMta anusAra gauNapaNe bIjA je bhAva temAM garbhitapaNe AvI jAya che te bhAva jo ke tyAM zabdomAM kahyA nathI to paNa te bhAva paNa garbhitapaNe kahyA che ema samajI levuM, A anarpita kathana che. A pramANe arpita ane anarpita-bane paDakhAMne samajIne je jIva artha kare te ja jIvane pramANa ane nayanuM satya jJAna thAya. jo banne paDakhAM yathArtha na samaje to tenuM jJAna ajJAnarUpe pariNamyuM che, tethI tenuM jJAna apramANa ane kunayarUpa che.........) juo, mokSazAstra-gu. a 5 sU. 3ra nI TIkA) pra. 116-eka ja dravyamAM nityatA ane anityatA e banne viruddha dharmo kevI rIte rahe che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (82 ) pra. 116-"vivakSita ane avivakSita rUpe eka ja dravyamAM nAnA (bhinna ) dharmo rahe che. vaktA je dharmane kahevAnI IcchA kare che tene arpita-vivakSita kahe che, ane vaktA te samaye je dharmane kahevA icchato nathI te anarpitaavivakSita che; jemake:- vaktA jo dravyArthika nayathI vastunuM pratipAdana karaze to 'nityatA ' vivakSita kahevAze, ane jo te paryAyArthika nayathI pratipAdana karaze to ' anityatA ' vivakSita che. je samaye koI padArthane dravyanI apekSAe 'nitya ' kahevAI rahyo che te samaye te padArtha paryAyanI apekSAe anitya paNa che, pitA, putra, mAmA, bhANeja AdinI mAphaka eka ja padArthamAM aneka dharma rahevA chatAM paNa virodha Avato nathI. 7, (tattvArthasUtra-hindI, anuvAdaka paM. pannAlAlajI, a. 5. sUtra 32 no artha ) pra. 117-'AtmA svacatuSTayathI che ane 52catuSTayathI nathI '- te anekAnta-siddhAMta uparathI zuM samajavuM ? u. 1. koI AtmA ke teno paryAya paranuM kAMI karI zake nahi, karAvI zake nahi. asara, prabhAva, preraNA, madada, lAbha, nukazAna vagere kAMI karI zake nahi, kAraNa ke dareka vastu 52 vastunI apekSAe avastu che, eTale ke te adravya, akSetra, akAla, ane abhAvarUpe che. dareka dravyano paryAya bIjA dravyanA paryAya pratye nimittarUpa hoya paNa tethI te paradravyanA paryAyane asara vagere kAMI karI zake nahi. 2. A siddhAMta chaye dravyone lAgu paDe che. eka Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (83) paramANu paNa bIjA pudgalonuM-pudgalanA paryAyonuM ke bAkInA koI dravyonuM kAMI karI-karAvI zake nahi ke asara vagere kAMI karI zake nahi. 3. Avo svataMtra vastusvabhAva je samaje te ja svaparano bhedavijJAnI thaI, svasammukha thaI nizcitapaNe aMtaraMga sukhano sAco upAya karI zake. pra. 118-jIva ane zarIramAM anekAMta zI rIte lAgu paDe che? u. A saMbaMdhamAM zrI prabodhasAra (zrAvakAcAra) nI gAthA 168 (pA. 144) mAM nIce pramANe kahyuM cheH paradravyaM paradravyaM svadravyaM dravyamAtmanaH sambandho'pi tayornAsti yathAyaM shyvindhyyoH|| artha:- paradravya sadA paradravya ja rahe che, ane svadravya sadA svadravya ja rahe che, svadravya ane paradravya-bannene kAMI paNa saMbaMdha nathI; jema sahya parvata ane viMdhya parvatane paraspara kAMI saMbaMdha nathI. bhAvArtha- jema sahyAddhi ane viMdhyAdri bane parvata sarvathA bhinna bhinna che, temane paraspara koI saMbaMdha nathI, tema AtmA ane zarIrAdika paradravya bane sarvathA bhinna che. temane paraspara koIpaNa prakArano saMbaMdha nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prakaraNa dazamuM mokSamArga adhikAra pra. 119-(1) kALalabdhi, (2) bhavitavya (niyata), (3) karmanA upazamAdi, (4) puruSArthapUrvaka udyama-AmAMthI kayA kAraNa vaDe mokSano upAya bane che? u. 1. mokSano upAya thavAmAM pAMca bAbato ekI sAthe hoya che, eTale ke jIva jyAre potAnA jJAyakasvabhAva sanmukha thaI puruSArtha kare tyAre kALalabdhi, bhavitavya ane akarmanI upazamAdi avasthA-e pAMce bAbato dharma karanArane ekI sAthe hoya che. tethI tene pAMca samavAya (meLApa, ekaThApaNuM) kahe che. 2. zrI samayasAra nATaka-sarvavizuddhadvAra (pR. 335) mAM kahyuM che ke A pAMcane sarvAgI mAnavA te zivamArga che, ane koI ekane ja mAnavuM te pakSapAta hovAthI mithyAmArga che. pra. 120-kALalabdhi zuM che? u. te koI vastu ja nathI paNa je kALamAM kArya bane te ja kALalabdhi che. (mokSamArga prakAzaka pR. 311) pra. 121-kALalabdhi kayA dravyamAM hoya che? u. chaye dravyomAM dareka samaye hoya che. te saMbaMdhamAM zrI kArtikeyAnuprekSA gAthA 219mAM kahyuM che kekaalaailddhijutaa NANAsatIhiM saMjudA jtthaa| pariNamamANA hi sayaM Na sakkade ko vi vaare,|| 219 / / Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (85). artha- badhAya padArtho kALAdi labdhi sahita, aneka prakAranI zaktisahita che, tema ja svayaM pariNamana kare che, tene tema pariNamana karatAM rokavA koI samartha nathI. bhAvArtha- badhAM dravyo potapotAnA pariNAmarUpa dravya, kSetra, kALa sAmagrIne pAmIne pote ja bhAvarUpe pariName che. tene koI aTakAvI zakatuM nathI. 1. ahIM kALAdi labdhimAM kALalabdhino artha svakALanI prApti thAya che. 2. dravyasvabhAva sanmukha thayelo vartamAna puruSArtha te kSaNika upAdAna che. 3. (para) kALalabdhi te nimitta che ane jo svakALalabdhi gaNavAmAM Ave to te kSaNika upAdAna che. 4. bhavitavya athavA niyati te te samayanI yogyatA che, te paNa kSaNika upAdAna che. 5. karma te dravyakarmanI avasthA nimitta che, ane jo karmanA Azraye na pariNamavArUpa jIvano bhAva levAmAM Ave to te kSaNika upAdAna che. pra. 1rara-kALalabdhi pAkaze tyAre ja dharma thaze-e mAnyatA barAbara che? u. e mAnyatA mithyA che, kemake tema mAnanAra jIve potAno jJAyakasvabhAva, puruSArtha Adi pAMca samavAyane ekI sAthe mAnyA nahi paraMtu eka kALaneja mAnyo. tethI te mAnyatAvALAne ekAMta kALavAdI gRhIta mithyASTi kahyA che. (gommasAra karmakAMDa gAthA 879) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (86) pra. 123-jagatamAM badhuM bhavitavya (niyati) AdhIna che, tethI dharma thavAno haze tyAre thaze-e mAnyatA barAbara che? u. nA; kemake tema mAnanAra jIve potAno jJAyakasvabhAva, puruSArtha Adi pAMca samavAyane ekI sAthe mAnyA nahi paraMtu ekalA bhavitavyane ja mAnyuM, tethI te mAnyatAvALAne zAstramAM ekAMta niyativAdI gRhIta mithyASTi kahyA che. (gommadasAra karmakAMDa. gAthA 882.) pra. 124-pAMceya samavAyamAM dravya-guNa-paryAya koNa koNa che? u. sAmAnya jJAyakasvabhAva te dravya ane bAkInA cAra paryAya che. pra. 125- jyAMsudhI darzanamohakarma mArga na Ape tyAM sudhI samyagdarzana na thAya-e mAnyatA barAbara che? u. nA; e mAnyatA mithyA che, kemake te jIve puruSArtha vaDe jJAyakasvabhAvI AtmAnI sanmukha thaIne ekI sAthe pAMca samavAya mAnyA nathI; te to mAtra karmanI upazamAdi avasthAne ja mAne che. tethI tevA viparIta mAnyatAvALA jIvane ekAMta karmavAdI (devAvAdI) gRhata-mithyAdaSTi kahyo che. (gomaTasAra karmakAMDa, gAthA 891) pra. 126-tyAre mokSanA upAya mATe zuM karavuM? u. jinezvaradevanA upadeza anusAra puruSArthapUrvaka yathArtha upAya karavo. kemake, je jIva puruSArthapUrvaka mokSano upAya kare che tene to sarva kAraNo maLe che ane avazya mokSanI prApti thAya che. kALalabdhi, bhavitavya ane upadezAdi kAraNo meLavavA paDatAM nathI; paNa je jIva Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (87) puruSArthapUrvaka mokSano upAya kare che tene to sarva kAraNo maLe che ane je upAya karato nathI tene to koIpaNa kAraNo maLatAM nathI ane tethI dharmanI prApti paNa thatI nathI-evo nizcaya karavo. vizeSa ema che ke jIvane kALalabdhi, bhavitavya karmanAM upazamAdika meLavavAnA hotA nathI, paNa jyAre jIva svabhAva sanmukha puruSArtha kare che tyAre te kAraNo AvI maLe che. vaLI, karmanAM upazamAdika to pudgalanA paryAya che, teno kartA-hartA AtmA nathI, paNa AtmA jyAre yathArtha puruSArtha kare che tyAre karmanAM upazamAdi svarya thaI jAya che. karmanA upazamAdika che te to pudagalanI zakti che, teno kartA-hartA AtmA nathI. jIvanuM kartavya to tattvanirNayano abhyAsa ja che. te kare tyAre darzanamohano upazama svayaM thAya che, paNa karmanI avasthAmAM jIvanuM kAMI kartavya nathI. pra. 127-jo puruSArthathI ja dharma thAya che to dravyaliMgI munie mokSane arthe gRhasthapaNuM choDI ghaNo puruSArtha to karyo chatAM tene kAryasiddhi kema na thaI ? u. teNe UMdho puruSArtha karyo che. anyathA puruSArtha karI mokSanuM phaLa Icche paNa tethI kevI rIte phaLasiddhi thAya? na ja thAya. vaLI tapazcaraNAdi vyavahArasAdhanamAM anurAgI thaI pravartavAnuM phaLa to zAstramAM zubhabaMdha kahyo che, ane dravyaliMgI muni vyavahAra sAdhanathI dharma thaze ema mAnI Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (88) temAM anurAgI thAya che ane tenAthI mokSa Icche che, te kevI rIte bane? vyavahAra sAdhana karatAM karatAM nizcayadharma thAya ema mAnavuM che to eka bhrama che. pra. 128-hajAro zAstrono abhyAsa kare, vratAdi pALe, topaNa dravyaliMgI mithyASTine sva-paranA svarUpano yathArtha nirNaya kema thato nathI. u. 1. te jIva tenA jJAnamAMthI kAraNaviparItatA, svarUpa viparItatA ane bhedabhedaviparItatAne TALato nathI; tethI tene sva-paranA svarUpano sAco nirNaya thato nathI. 2. tattvajJAnano tene abhAva hovAthI tenA zAstrajJAnane ajJAna kahe che. 3. potAnuM prayojana sAdhatuM nathI mATe tene ja kuzAna kahe che. 4. prayojana jIvAdi tattvono yarthAtha nirNaya karavAmAM te jJAna lAgatuM nathI e ja jJAnamAM doSa thayo. tethI te ja jJAnane mithyAjJAna kahyuM che. (mokSamArga prakAzaka-pRSTa 91-92) pra. 129-kAraNaviparItatA kone kahuM cho? u. jene te jANe che tenA mULa kAraNane to na oLakhe ane anyathA kAraNa mAne te kAraNaviparItatA che. pra. 130-svarUpaviparItatA kone kahe che? u. jene te jANe che tenA mULa vastusvarUpane to na oLakhe ane anyathA svarUpa mAne te svarUpaviparItatA che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (89) pra. 131bhedAbhadaviparItatA kone kahe che? u. jene te jANe che tene "e AnAthI bhinna che tathA e AnAthI abhinna che" ema yathArtha na oLakhatAM anyathA bhinna-abhinnapaNe mAne te bhedabhedaviparItatA che. (mokSamArga prakAzaka-hindI, dilhI prakAzita pR. 1ra3 gujarAtI AvRtti-pRSTa 89 ) pra. 13ra-nimitta ane upAdAna banne bhegA maLIne kArya kare che ema jANe tenA jJAnamAM zo doSa che? u. 1. mULa (kharuM) kAraNa to upAdAna che, tene teNe ALakhuM nahi, ane nimitta-upAdAna bannene mULa kAraNapaNe jANyAM, tethI tene kAraNaviparItatA thaI. 2. upAdAna potAnuM kArya kare tyAre ucita nimitta svayaM upasthita hoya che; tethI nimittane upAcAramAtra kAraNa kahevAmAM Ave che evA svarUpane teNe na oLakhyuM eTale upAdAna-nimittanA mULabhUta vastusvarUpane na oLakhuM, tethI tene svarUpaviparItatA thaI. 3. dareka dravya haMmezAM potAnuM kArya karI zake che ane paranuM kArya karI zake nahi evI bhinnatA na mAnatAM upAdAna ane nimitta banne maLIne kArya kare ema mAnyuM, tethI bannenI abhinnatAne lIdhe tene bhedabhedaviparItatA thaI. pra. 133-dravyaliMgI mithyASTimuninI dharmasAdhanAmAM anyathA paNuM zuM che? u. dravyaliMgI muni, viSayasukhAdinAM phaLa narakAdi che, zarIra azucimaya che, vinAzIka che, poSaNa karavA yogya nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (90) tathA kuTuMbAdika svArthanAM sagAM che-ItyAdi paradravyonA doSa vicArI, teno to tyAga kare che; tathA vratAdinuM phaLa svargamokSa che, tapazcaraNAdi pavitra phaLanA ApanArAM che, e vaDe zarIra zoSaNa karavA yogya che tathA deva-guru-zAstrAdi hitakArI che-ItyAdi paradravyono guNa vicArI tene ja aMgIkAra kare che. ItyAdi prakArathI koI paradravyone bUrA jANI aniSTarUpa zraddhAna kare che tathA koI paradravyone bhalAM jANI ISTarUpa zraddhAna kare che. have, paradravyomAM ISTa-anirUpa zraddhAna karavuM e mithyAtva che. vaLI e ja zraddhAnathI tene udAsInatA paNa dveSabuddhirUpa hoya che kAraNa ke koIne bUrA jANavAM tenuM ja nAma haiSa che. pra. 134-dravyaliMgI muni vagerene bhrama thAya che tenuM kAraNa koI karma ja haze ne? tyAM puruSArtha zo kare? u. nA; tyAM karmano doSa nathI. sAcA upadezathI nirNaya karatAM bhrama dUra thAya che. paNa sAco puruSArtha karato nathI ke jethI bhrama dUra thAya. jo nirNaya karavAno puruSArtha kare to bhramanuM nimittakAraNa je mohakarma teno paNa upazama thAya ane bhrama dUra thAya. kAraNa ke tattvanirNaya karatAM pariNAmonI vizuddhatA thAya che ane mohanAM sthiti anubhAga paNa ghaTe che. (mokSamArga prakAzaka-pRSTa-312) pra. 13pa-samyagdarzana pragaTa na thavAmAM nimittakAraNa darzanamohuM che ane cAritra pragaTa na thavAmAM nimittakAraNa cAritramoha che-teno abhAva thayA vinA jIva dharma kema karI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (91) zake? mATe dharma na thavAmAM jaDa karmano doSa che ne? u. nA; potAnA UMdhA puruSArthano ja doSa che. jo savaLA puruSArthapUrvaka tattvanirNaya karavAmAM upayoga lagAve to svayameva mohano abhAva thAya che ane mokSanA upAyano puruSArtha bane che; tethI prathama ja tattvano nirNaya karavAmAM upayoga lagAvavAno puruSArtha karavo ane upadeza paNa e ja puruSArtha arthe ApavAmAM Ave che, ane e puruSArthathI mokSanA upAyanA puruSArthanI siddhi ApoApa thAya che. tattvanirNaya karavAmAM karmano kAMI paNa doSa nathI paNa jIvano ja doSa che. je jIva karmano doSa kADhe che te potAno doSa hovA chatAM karma upara doSa nAMkhe che-e anIti che. zrI sarvajJabhagavAnanI AjJA mAne tene evI anIti hoI zake nahi. jene dharma karavo rucato nathI te ja AvuM jADuM bole che. jene mokSasukhanI sAcI abhilASA che te AvI jAThI yukti banAve nahi. jIvanuM kartavya to tattvajJAnano abhyAsa ja che ane tenAthI ja darzanamohano upazama svayaM thAya che. darzanamohanA upazamAdimAM jIvanuM kartavya kAMI nathI. vaLI tyArapachI jema jema jIva svasammukhatA vaDe vItarAgatA vadhAre che tema tema tene cAritramohano abhAva thAya che ane tema thatAM te jIvane nagna digaMbaradazA, 28 mUlaguNa ane bhAvaliMgI munipaNuM pragaTa thAya che. te dazAmAM paNa jIva potAnA jJAyakasvabhAvamAM ramaNatArUpa puruSArtha vaDe Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updares (92) dharmapariNatine vadhAre che, tyAM pariNAma sarvathA zuddha thatAM kevaLajJAna ane mokSadazArUpa siddharUpa pAme che. pra. 136-jene jANavAthI mokSamArganI pravRtti thAya tevuM avazya jANavAyogya prayojanabhUta zuM zuM che? u. sarva prathama 1. haiya-upAdeya tattvonI parIkSA karavI. 2. jIvAdi dravyo vA sAta tattvo tathA sudeva-guru-dharmane oLakhavAM. 3. tyAgavAyogya mithyAtva-rAgAdika tathA grahaNa karavA yogya samyagdarzana-jJAnAdikanuM svarUpa oLakhavuM. 4. nimitta-naimittika Adine jema che tema oLakhavAM. -ityAdi jene jANavAthI mokSamArgamAM pravRtti thAya tene avazya jANavAM. kema ke te prayojanabhUta che. pra. 137-deva-guru-dharma tathA satzAstra ane tattvAdino nirdhA2 na karIe to na cAle ? u. tenA nirdhAra vinA koI rIte mokSamArga thAya nahi evo niyama che. pra. 138-mokSamArga (upAya ) nirapekSa che? u. hA, 52ma nirapekSa che; A saMbaMdhI zrI niyamasAranI bIjI gAthAnI TIkAmAM kahyuM che keH- "nija paramAtmatattvanA samyak zraddhAna-jJAna-AcaraNa ( anuSThAna ) rUpa zuddha ratnatrayAtmakamArga paramanirapekSa hovAthI mokSano upAya che. pra. 139- 'paramanirapekSa' kahevAthI ekAMta nathI thaI jato ? ,, Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (93) u. nA; mokSamArga parama nirapekSa che, e to samyaka ekAMta che. pra. 140- to mokSamArgane samyakraanekAMta zI rIte lAgu paDe ? u. mokSamArga parathI parama nirapekSa che ane svathI parama sApekSa che, tema jANavuM te samyapha anekAMta che. pra. 141- devAdika tathA tattvAdikano nirdhAra (nirNaya) atyAre thaI zake ? u. hA; pramAda choDI sAco udyama kare to te badhAno sAco nirNaya thaI zake che. jo koI tenuM svarUpa viruddha kahe to jIvane potAne ja te bhAsI jAya che. (mokSamArga prakAzaka-pRSTha rara1-304 ) pra. 142-prayojanabhUta tattvone jIva yathArtha jANe-mAne to tene zuM lAbha thAya? u. jo tene yathArtha jANe-zraddhe to tene sAco sudhAra thAya che. ' arthAt tethI tene samyagdarzana pragaTa thAya che. pra. 143- jIvane dharma samajavA mATeno krama zo che? u. 1. prathama to parIkSA vaDe kudeva, kuguru ane kudharmanI mAnyatA choDI, arahaMtadevAdikanuM zraddhAna karavuM, kAraNa ke enuM zraddhAna karatAM gRhIta-mithyAtvano abhAva thAya che. 2. pachI jinamatamAM kahelAM jIvAdi tattvono vicAra karavo, tenAM nAma-lakSaNAdi zIkhavAM, kAraNake tenA abhyAsathI tattvazraddhAnanI prApti thAya che. 3. pachI sva-paranuM bhinnapaNuM jethI bhAse tevA vicAro karyA karavA, kAraNa ke e abhyAsathI bhedavijJAna thAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (94) 4. tyAra pachI eka svamAM svapaNuM mAnavA arthe svarUpano vicAra karyA karavo, kAraNa ke e abhyAsathI AtmaanubhavanI prApti thAya che. e pramANe anukramathI tene aMgIkAra karI pachI temAMthI ja koI veLA devAdinA vicAramAM, koI veLA tattva vicAramAM koI veLA sva-52nA vicAramAM tathA koI veLA AtmavicAramAM upayogane lagAvavo. e pramANe abhyAsathI darzanamoha maMda thato jAya che ane jIva e puruSArtha cAlu rAkhe to e ja anukramathI tene samyagdarzananI prApti thaI jAya che. (mokSamArga prakAzaka-pRSTha 330) pra. 144-e krama na svIkAre to zuM thAya ? u. e kramanuM ullaMghana kare evA jIvane devAdikanI mAnyatAnuM paNa kAMI ThekANuM rahetuM nathI. potAne te jJAnI mAne paNa e badhI caturAInI vAto che; mATe jyAM sudhI jIvane sAcA samyagdarzananI prApti na thAya tyAM sudhI kramathI u52 kahyA pramANe kArya karavuM joIe. (mokSamArga prakAzaka pR. 329) pra. 145-sAta tattvonI yathArtha zraddhAmAM deva-guru-dharmanI zraddhA kevI rIte AvI jAya che? u. 1. mokSatattva sarvajJa-vItarAgasvabhAva che, tenA dhAraka zrI arahaMta-siddha che te ja nirdoSa deva che, mATe jene mokSatattvanI zraddhA che tene sAcA devanI zraddhA che. 2. saMva-nirjarA nizcayaratnatrayasvabhAva che, tenA dhAraka bhAvaliMgI AcArya, upAdhyAya ane sAdhu che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (95) te ja nigraMtha-digaMbara muni guru che, mATe jene saMvaranirjarAnA svarUpanI sAcI zraddhA che tene sAcA gurunI zraddhA che. (mokSamArga prakAzaka-9 mo adhikAra) 3. jIvatattvano svabhAva rAgAdi ghAtarahita zuddha caitanyaprANamaya che, te svabhAvasahita ahiMsAdharma che, mATe jene zuddha jIvatattvanI zraddhA che tene (nija AtmAnA) ahiMsA-dharmanI zraddhA che. (viddhajjanabodhaka bhAga 1, pA. 79.) pra. 146-samyakatva kone kahe che? u. 1. je guNanI nirmaLadazA pragaTa thavAthI potAnA zuddhAtmAno pratibhAsa thAya, akhaMDa jJAyakasvabhAvanI pratIti thAya. 2. sAcA deva-guru-dharmamAM daDha pratIti thAya. 3. jIvAdi sAta tattvonI yathArtha pratIti thAya. 4. sva-paranuM zraddhAna thAya. 5. AtmazraddhAna thAya. tene samyakatva kahe che. A lakSaNothI avinAbhAva sahita je zraddhA thAya che te nizcaya samyagdarzana che. (te paryAyano dhAraka samyakatva (zraddhA) guNa che, samyagdarzana ane mithyAdarzana tenA paryAyo che.) pra. 147-samyagdarzana thatAM zraddhA kevI thAya che? u. huM AtmA chuM, mAre rAgAdika na karavA. (mokSamArga prakAzaka-pR. 314.) pra. 148-to pachI samyagdaSTi jIva viSayAdikamAM kema pravarte che? u. samyagdarzana thayA pachI paNa cAritraguNano paryAya Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (96) nabaLo hovAthI jeTalA aMze cAritramohanA udayamAM joDAya che teTalA aMze tene rAgAdi thAya che, paNa te paravastuthI rAgAdinuM thavuM mAnato nathI. samyagdaSTi jIvane dehAdi para padArtha dravyakarma tathA zubhAzubha rAgamAM ekatvabuddhi hotI nathI. pra. 149-samyagdarzana thayA pachI dezacAritra athavA sakaLa cAritrano puruSArtha kyAre pragaTe che? u. dharmI jIva potAnA puruSArthathI dharmakAryomAM tathA vairAgya AdinI bhAvanAmAM (ekAgratAmAM) jema jema vizeSa upayogane lagAve che tema tema tenA baLathI cAritramoha maMda thato jAya che. e pramANe yathArtha puruSArtha vadhatAM dezacAritra pragaTe che ane vizeSa zuddhi thatAM sakaLacAritrano puruSArtha pragaTa thAya che. pra. 150-samyakracAritra pragaTa karyA pachI dharmI jIva zuM kare che? u. 1. ekAkAra nija jJAyakasvabhAvamAM vizeSa-vizeSa ramaNatA karatAM zuddhinI vRddhi thAya che. e rIte dharmapariNatinI vRtti anusAra zuddhatA vadhatI jAya che ane zuddhatAnA pramANamAM ghAti karmonAM sthiti-anubhAga svayaM ghaTe che ane krame-krame AgaLa vadhatAM pUrNa vItarAgatA pragaTe che ane tyAre dravyamohakarmano paNa svayaM nAza thAya che. 2. tyArapachI pariNAma vizeSa zuddha thatAM kevaLajJAna pragaTa thAya che, tyAM traNa ghAtikarmono svayaM nAza thAya che. pachI bAkInA guNonA paryAyonI pUrNa zuddhatA thatAM aghAti karmono paNa svayaM nAza thAya che ane jIva siddhapadane pAme che. pra. 151-nizcaya ane vyavahAra evA-be prakAranAM samyagdarzana che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updares (97) u. nA; samyagdarzana eka ja prakAranuM che, be prakAranuM nathI; paNa tenuM kathana be prakAre che. jyAM sAcA samyagdarzananuM nirUpaNa karyuM che te nizcaya samyagdarzana che tathA je samyagdarzana to nathI paNa samyagdarzananuM nimitta che athavA sahacArI che tene upacArathI samyagdarzana kahevAya che. paNa vyavahA2 samyagdarzanane sAcuM samyagdarzana mAne to te zraddhA khoTI che; kAraNa ke nizcaya ane vyavahAranuM sarvatra evuM ja lakSaNa che, arthAta sAcuM nirUpaNa te nizcaya ane upacAranirUpaNa te vyavahAra che. nirUpaNanI apekSAe samyagdarzananA be prakAra kahyA che, paNa eka nizcayasamyagdarzana che tathA eka vyavahA2samyagdarzana che-ema be samyagdarzana mAnavAM te mithyA che. pra. 152-nizcaya samyajJAna ane vyavahAra samyagnAna-ema samyajJAna be prakAranuM che? u. nA; samyagnAna kAMI be prakAranAM nathI paNa tenuM nirUpaNa be prakArathI che. jyAM sAcA samyajJAnane samyajJAna kahyuM che te nizcaya samyajJAna che; paNa je samyajJAna to nathI paNa samyajJAnanuM nimitta che athavA sahacArI che tene upacArathI samyajJAna kahevAmAM Ave che; mATe nizcaya vaDe je nirUpaNa karyuM hoya tene satyArtha mAnI tenuM zraddhAna aMgIkAra karavuM tathA vyavahAranaya vaDe je nirUpaNa karyuM hoya tene asatyArtha mAnI tenuM zraddhAna choDavuM. pra. 153-nizcayacAritra ane vyavahAracAritra be prakAranuM che? u. nA; cAritra to kAMI be nathI paNa tenuM nirUpaNa Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (98) be prakAre che. jyAM sAcA cAritrane cAritra nirUpaNa karyuM che te nizcaya samyakracAritra che, tathA je samyakracAritra to nathI paNa samyakracAritranuM nimitta che athavA sahacArI che tene upacArathI cAritra kahIe chIe-te vyavahAra samyakacAritra che. nizcayanaya vaDe je nirUpaNa karyuM hoya tene satyArtha mAnI, tenuM zraddhAna karavuM ane vyavahAranaya vaDe je nirUpaNa karyuM hoya tene asatyArtha mAnI, tenuM zraddhAna choDavuM. pra. 154-jo ema che to jinamArgamAM banne nayonuM grahaNa karavAnuM kahyuM che tenuM zuM kAraNa? u. 1. jinamArgamAM koI ThekANe to nizcayanayanI mukhyatA sahita vyAkhyAna che tene to "satyArtha-ema ja che" ema jANavuM, tathA koI ThekANe vyavahAranayanI mukhyatA sahita vyAkhyAna che. tene "ema nathI paNa nimittAdinI apekSAe A upacAra karyo che" ema jANavuM ane e pramANe jANavAnuM nAma ja banne nayonuM grahaNa che; paNa banne nayonA vyAkhyAnane samAna satyArtha jANI "A pramANe paNa che tathA A pramANe paNa che" evA bhramarUpa pravartavAthI to banne nayo grahaNa karavA kahyA nathI. (mokSamArga prakAzaka pR. 256) 2. zrI samayasAra gA. 276-277 nI TIkAmAM kahyuM che ke AcArAMga Adi zabdazruta te jJAna che, kAraNa ke te (zabdakRta) jJAnano Azraya che; jIva Adi nava padArtho darzana che kAraNa ke te (nava padArtho) darzanano Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (99) Azraya che. ane cha jIva-nikAya cAritra che kAraNa ke te (cha jIva-nikAya ) cAritrano Azraya che; e pramANe vyavahAra che. zuddha AtmA jJAna che kAraNa ke te (zuddha AtmA ) jJAnano Azraya che; zuddha AtmA darzana che kAraNake te darzanano Azraya che ane zuddha AtmA cAritra che kAraNa ke te cAritrano Azraya che; e pramANe nizcaya che. temAM, vyavahAranaya pratiSedhya arthAta niSedhya che. kAraNa ke AcArAMga Adine jJAnAdinuM AzrayapaNuM anaikAntika che-vyabhicArayukta che; (zabdazruta Adine jJAna AdinA AzrayarUpa mAnavAmAM vyabhicAra Ave che, kemake zabdadhRta Adi hovA chatAM jJAnAdi nathI paNa hotAM, mATe vyavahAranaya pratiSedhya che; ) ane nizcayanaya vyavahAranayano pratiSedhaka che, kAraNa ke zuddha AtmAne jJAnAdinuM AzrayapaNuM aikAntika che. (zuddha AtmAne jJAnAdino Azraya mAnavAmAM vyabhicAra nathI kemake jyAM zuddha AtmA hoya tyAM jJAna-darzana-cAritra hoya ja che.) * pra. 155-mokSamArga eka ja che ke vadhAre che? u. mokSamArga eka ja che ane te nizcayasamyagdarzana-jJAna cAritranI ekatA ja che. 2. zrI pravacanasAra gAthA 199 nI TIkAmAM kahyuM che ke badhAya sAmAnya caramazarIrIo, tIrthakaro ane acaramazarIrI mumukSuo A ja yathokta zuddhAtmatattva pravRtti lakSaNa vidhi vaDe pravartatA mokSanA mArgane prApta karIne siddho thayA; paraMtu ema nathI ke bIjI rIte paNa thayA hoya; tethI nakkI thAya che ke kevaLa A eka ja mokSano mArga che, bIjo nathI." Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (100) 3. zrI samayasAra gAthA 82 tathA tenI TIkAmAM kahyuM che ke "badhAya arahaMta bhagavaMto te ja vidhithI karmAzono kSaya karIne tathA anyane paNa e ja prakAre upadeza karIne mokSa pAmyA che." TIkA- atIta kALamAM kramazaH thaI gayelA samasta tIrthaMkara bhagavaMto, prakArotarano asaMbhava hovAne lIdhe jemAM dvata saMbhavatuM nathI evA A ja eka prakArathI karbhAzono kSaya pote anubhavIne, tathA parama AsapaNAne lIdhe bhaviSyakALe ke A (vartamAna) kALe anya mumukSuone paNa e ja prakAre teno (karmakSayano ) upadeza karIne, niHzreyasane prApta thayA che; mATe nirvANano anya (koI) mArga nathI ema nakkI thAya che." 4. niyamasAra gAthA 90, kaLaza 121mAM kahyuM che ke - "je mokSanuM kAMIka kathanamAtra (kahevAmAtra) kAraNa che tene (vyavahAra ratnatrayane) paNa bhavasAgaramAM DUbelA jIve pUrve bhava-bhavamAM (ghaNA bhavamAM) sAMbhaLyuM che ane AcaryuM (amalamAM mUkayuM) che; paraMtu arere !kheda che ke je sarvadA eka jJAna che tene (arthAt je sadA eka jJAnasvarUpa ja che evA paramAtmatattvane) jIve sAMbhaLyuM-AcaryuM nathI." 5. zrI niyamasAra gAthA 119, kaLaza 155 mAM kahyuM che ke - "jeNe jJAnajyoti vaDe pApatimiranA pUMjano nAza karyo che, ane je purANa (sanAtana) che evo AtmA parama saMyamIonA cittakamaLamAM spaSTa che, te AtmA saMsArI jIvonA vacana-manomArgathI atikrAMta (vacana ane mananA Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (101) mArgathI agocara) che. A nikaTa paramapuruSomAM vidhi zo? ane niSedha zo? -Ama A padya vaDe parama jina yogIzvare kharekhara vyavahAra- AlocanAnA prapaMcano upAvAsa (mazkarI, hAMsI, tiraskAra) karyo che" evamanena padyena vyavahArAlocanAprapaMcamupahasati virata paramaniyojItharaDA (zrI niyamasAra pR. 215) 6. zrI niyamasAra gAthA 3 mAM kahyuM che ke - niyama eTale niyamathI (nakkI) je karavA yogya hoya arthAt jJAna-darzana-cAritrathI viparItanA parihAra arthe (-jJAna, darzana, cAritrathI viruddha bhAvonA tyAga mATe ) kharekhara "sAra" evuM vacana kahyuM che." 7. zrI samayasAra gAthA 156nI TIkAmAM paNa kahyuM che ke - paramArtha mokSahetuthI jAdo, je vrata, tapa vagere zubhakarmasvarUpa mokSahetu keTalAka loko mAne che, te Akhoya niSedhavAmAM Avyo che, kAraNake te (mokSahetu ) anya dravyanA svabhAvavALo (arthAt pudgalasvabhAvI) hovAthI tenA sva-bhAva vaDe jJAnanuM bhavana thatuM nathI,mAtra paramArtha mokSahetu ja eka dravyanA svabhAvavALo (arthAt jIvasvabhAvI) hovAthI tenA svabhAva vaDe jJAnanuM bhavana thAya che." 8. "sacadrarzanajJAnavAritrALa mokSamA:" evuM (zAstranuM ) vacana hovAthI, mArga to zuddha ratnatraya che. (zrI niyamasAra gAthA 2 nI TIkA) 9. nija paramAtmatattvanAM samyaka zraddhAna-jJAna-anuSThAnarUpa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (100) zuddha ratnatrayAtmaka mArga parama nirapekSa hovAthI mokSano upAya che. (zrI niyamasAra gAthA 2 nI TIkA) pra. 159-samyagdarzanamAM samyapha" zabda zuM sucave che? u. viparIta abhiniveza (abhiprAya) nA nirAkaraNa arthe samyaka pada vAparyuM che, kAraNake "samyaka' evo zabda prazaMsAvAcaka che tethI zraddhAnamAM viparIta abhinivezano abhAva thatAM ja prazaMsA saMbhave che. (mokSamArga prakAzaka, pR. 317) pra. 157-cAritramAM "samyak " zabda zA mATe che? u. ajJAnapUrvakanA AcaraNanI nivRtti mATe che; kema ke samyagdarzana-jJAnapUrvaka AtmAmAM sthiratA te samyakyAritra che. pra. 158-tattvArtha zraddhAna kone kahevAmAM Ave che? u. jIva-ajIva Adi sAta tattvArtha che enuM je zraddhAna arthAt Ama ja che, anyathA nathI' evo pratItibhAva te tattvArthazraddhAna che tathA viparIta abhiniveza arthAt anyathA abhiprAya rahita zraddhA te samyagdarzana che. (mokSamArga prakAzaka pR. 317) pra. 159-viparIta abhiprAya rahita zraddhAna karavuM-ema kahevAnuM zuM kAraNa che? u. tattvArthazraddhAna karAvavAno Azaya mAtra nizcaya karavo eTaluM ja nathI paNa tyAM evo abhiprAya che ke jIvaajIvane oLakhI potAne tathA parane jema che tema mAnavA, Asavane oLakhI tene ya mAnavo, baMdhane oLakhI Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (103) tene ahitarUpa mAnavo, saMvarane oLakhI tene upAdeyarUpa mAnavo, nirjarAne oLakhI tene hitanuM kAraNa mAnavuM, mokSane oLakhI tene potAnuM parama hita mAnavuM-e pramANe tattvArthazraddhAnano abhiprAya che. tenAthI UMdhA abhiprAyanuM nAma viparIta abhiniveza che, satya tattvArtha zraddhAna thatAM teno abhAva thAya che. pra. 160-AvI viparIta abhiniveza rahita zraddhA kayA kALe karavA yogya che? u. viparIta abhiniveza rahita jIva-ajIvAdi tattvArthonuM zraddhAna sadAkALa karavA yogya che. e zraddhAna AtmAnuM ja svarUpa che, cothA guNasthAnathI ja te pragaTa thAya che ane te niraMtara cAlu rahI siddha avasthAmAM paNa sadAkALa teno sadabhAva rahe che. mATe nizcayasamyagdarzana cothA guNasthAnathI pragaTa thAya che ane tenA uparanAM badhAM guNasthAnamAM tathA siddha bhagavaMtomAM sadAya rahe che-ema samajavuM. (mokSamArga prakAzaka pR. 320) pra. 161-tattvArtha sUtramAM "tattvArthazraddhAnuM sa rjana" kahyuM che te nizcayasamyagdarzana che ke vyavahArasamyagdarzana che? u. te nizcayasamyagdarzana che ane te siddha avasthAmAM paNa sadAya rahe che, mATe tene vyavahArasamyagdarzana mAnI zakAya nahi. (mokSamArga prakAzaka pR. 320, 323) pra. 16ra-tiryaMcAdi je alpajJAnavALA che tene ane kavaLI tathA siddhabhagavAnane nizcayasamyagdarzana samAna ja hoya che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (104) u. hA; 1. tiryaMca ane kevaLI bhagavAnamAM jJAnAdikanI hInatA-adhikatA hovA chatAM temanAmAM samyagdarzana to samAna ja kahyuM che. jevuM sAta tattvone zraddhAna chadmasthane hoya che, tevuM ja kevaLI tathA siddhabhagavAnane paNa hoya che. chadmasthane zrutajJAna anusAra pratIti hoya che tema kevaLI ane siddhabhagavAnane kevaLajJAna anusAra ja pratIti hoya che. 2. mULabhUta jIvAdinA svarUpanuM zraddhAna jevuM chadmasthane hoya che tevuM ja kevaLIne tathA siddhabhagavAnane hoya che. 3. kevaLI-siddhabhagavAna rAgAdirUpa pariNamatA nathI ane saMsAraavasthAne IcchatA nathI te A zraddhAnuM ja baLa jANavuM. (gu. mokSamArga prakAzaka, pRSTha-3ra3) pra. 163-bAhyasAmagrI anusAra sukha-duHkha che e mAnyatA kharI che? u. nA; paradravyarUpa bAhya sAmagrI anusAra sukha-du:kha nathI paNa kaSAyathI IcchA utpanna thAya tathA IcchAnusAra bAhya sAmagrI maLe ane kaMIka kaSAya upazamavAthI AkuLatA ghaTe tyAre sukha mAne che, tathA IcchAnusAra sAmagrI na maLatAM kaSAya vadhavAthI AkuLatA vadhe tyAre duHkha mAne che; paNa ajJAnI mAne che ke mane paradravyanA nimittathI sukha-duHkha thAya che paNa ema mAnavuM e bhrama ja che. (gu. mokSamArga prakAzaka, pR. 310) pra. 164-jinadevanA sarva upadezanuM tAtparya zuM che? u. mokSane hitarUpa jANI, eka mokSano upAya karavo e ja sarva upadezanuM tAtparya che. (mokSamArga prakAzaka, pR. 311) Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (105) pra. 165-jJAnI puruSano upadeza maLyo paNa je jIva tattvanirNaya karavAno puruSArtha na kare ane vyavahAra dharma kAryomAM pravarte to tenuM zuM phaLa Ave ? u. te jIvane maLelo avasara cAlyo jAya ane saMsAra paribhramaNa ja rahe. (gu. mokSamArga prakAzaka, pR. 314) pra. 166-vyavahAra samyakatva te kyA guNano paryAya che? u. sat deva-guru-zAstra, cha dravyo ane sAta tattvonI zraddhAno rAga ( vikalpa) hovAthI te cAritraguNano azuddha paryAya che; paNa te zraddhAguNano paryAya nathI; kemake tenA to mithyAdarzana ane nizcayasamyagdarzana-e beja paryAyo hoya che. vyavahAra samyakatva A bemAMthI ekeya nathI. (trIjA guNasthAne zraddhAguNano mizra paryAya hoya che te viSaya AnAthI judo che. ) (zrI paMcAstikAya gAthA 107, jayasenAcAryakRta saMskRta TIkA) pra. 167cAritranuM lakSaNa (svarUpa) zuM che? u. 1. moha ane kSobha rahita AtmAno pariNAma. 2. svarUpamAM caravuM (ramavuM ) te cAritra che; athavA 3. potAnA svabhAvamAM pravartavuM, zuddha caitanyanuM prakAzanuM evo teno artha che. 4. te ja vastuno svabhAva hovAthI dharma che. 5. te ja yathAsthita AtmaguNa hovAthI (viSamatA vinAno-susthita-AtmAno guNa hovAthI) sAmya che ane 6. moha-kSobhanA abhAvane lIdhe atyaMta nirvikAra evo Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (186) jIvano pariNAma che. (zrI pravacanasAra gA. 7 tathA TIkA) pra. 168-AgnavonA abhAvano krama zuM che? u. 1. cothuM guNasthAna (avirati samyagdaSTi) pragaTa thatAM mithyAtva ane anaMtAnubaMdhIno abhAva thAya che. ane sAthe te saMbaMdhI avirati, pramAda, kaSAya ane yogano paNa abhAva thAya che. (zrI samayasAra gAthA 73 thI 76 no bhAvArtha) 2. pAMcamA guNasthAnamAM te uparAMta pratyAkhyAnAvaraNIya kaSAyano abhAva thatAM te saMbaMdhI AMzika avirati Adino abhAva thAya che. 3. chaThTha guNasthAnamAM te uparAMta apratyAkhyAnAvaraNIya kaSAyano abhAva thatAM te saMbaMdhI AMzika pramAdAdino abhAva thAya che. 4. sAtamAM guNasthAnamAM te uparAMta saMjvalana kaSAyanA tIvra paNAno abhAva thatAM te saMbaMdhI pramAdAdino abhAva thAya che. 5. AThamAM guNasthAnathI svabhAvabhAvanuM sArI rIte AlaMbana levAthI zreNi caDhIne te jIva kSINamoha jina-vItarAgaevA 12 mA guNasthAnane pAme che. 12 mA guNasthAne kaSAyano sarvathA abhAva thAya che paNa yoga rahe che. 6. teramAM guNasthAnamAM yoganA nimitte eka samayano Asrava che ane 14 mA guNasthAnamAM te yogano paNa abhAva thAya che. pra. 169-kevaLajJAna ane nizcayathI jANe che ane parane vyavahArathI jANe che-teno zo artha che? u. 1. jJAna paranI sAthe tanmaya thaIne jANe to nizcayathI jANuM kahevAya, paNa jJAna paramAM tanmaya (ekameka) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember fo check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (107) thayA vinA pa2ne jANe che, tethI te parane vyavahArathI jANe che ema kahevAya che. paNa pa2saMbaMdhInuM jJAna jIvane thatuM nathI evo teno artha nathI. 2. jJAna potAmAM tanmaya thaIne potAne jANe che te nizcaya che. pra. 170-heya, zeya ane upAdeyano zuM artha che ? u. 1. haiya=tyAgavA yogya. 2. jJeya-jANavA yogya. 3. upAdeya=AdaravA yogya; grahaNa karavA yogya. pra. 171-heya zuM che? u. 1 jIvadravyanI azuddha avasthA duHkharUpa hovAthI tyAgavA yogya-ya che; tathA 52, nimitta, vikAra ane vyavahArano Azraya heya che. (jIo, niyamasAra gAthA 38 tathA 50 ane tenI TIkA ) 2. vahI Atmabodhako prApta hotA hai jo vyavahArameM anAdaravAn hai-anAsakta hai - aura jo vyavahArameM AdaravAn hai- Asakta hai - vaha Atmabodhako prApta nahiM hotA / ( samAdhizataka: zloka 78 kI utthAnikA ) pra. 172-jJeya zuM che? u. sva-para arthAt sAta tattvo sahita jIvAdi chae dravyonuM svarUpa. pra. 173-upAdeya zuM che? u. 1. ekAkAra dhruva jJAyakasvabhAvarUpa nija AtmA ja upAdeya (niyamasAra gA. 38 tathA 50 ane tenI TIkA) che. 2. nizcaya-vyavahAra bannene upAdeya mAnavA te paNa bhrama (gu. mokSamArga prakAzaka-pR. 254) che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (108) jIvanA asAdhAraNa bhAvo pra. 174-jIvanA asAdhAraNa bhAvo keTalA che? u. pAMca che:- 1. aupathamika, 2. kSAyika, 3. kSAyopathamika 4. audayika ane 5. pAriNAmika-A pAMca bhAvo jIvonA nija bhAva che. jIva sivAya bIjA koImAM hotA nathI. pra. 175-aupathamikabhAva kone kahe che? u. karmonA upazama sAthenA saMbaMdhavALo AtmAno je bhAva thAya che tene aupathamikabhAva kahe che. AtmAnA puruSArthanuM nimitta pAmIne jaDakarmanuM pragaTarUpa phala jaDakarmamAM na AvavuM te karmano upazama che." (gu. mokSazAstra a. 2, sU. 1 nI TIkA) pra. 176-kSAyikabhAva kone kahe che? u. karmono sarvathA nAza sAthenA saMbaMdhavALo AtmAno je atyaMta zuddha bhAva pragaTa thAya tene kSAyikabhAva kahe che. AtmAnA puruSArthanuM nimitta pAmIne karma-AvaraNano nAza thavo te karmano kSaya che ." (gu. mokSazAstra a. 2, sU. 1 nI TIkA) pra. 177-kSAyopathamikabhAva kone kahe che? u. karmonA kSayopazama sAthenA saMbaMdhavALo je bhAva thAya che tene kSAyopathamikabhAva kahe che. AtmAnA puruSArthanuM nimitta pAmIne karmano svayaM aMze kSaya ane svayaM aMze upazama te karmano kSayopazama che." (gu. mokSazAstra a. 2, sU. 1 nI TIkA) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (19) "vartamAna niSekamAM sarvaghAtI paddhakono udayAbhAvI kSaya tathA dezaghAtI spaddhakono udaya ane AgAmI kALamAM udaya AvavAvALA niSakone sadavasthArUpa upazama-evI karmanI avasthAne kSayopazama kahe che." (jaina si. pravezikA) 1. eka samayamAM karmanA jeTalA paramANuo udayamAM Ave te sarvanA samUhane niSeka kahe che. 2. jIvanA samyakatva jJAnAdi anujIvI guNone je pUrI rIte ghAta thavAmAM nimitta che tene sarvaghAtI kahe che. 3. vargaNAonA samUhane spardhvaka kahe che. 4. phala ApyA sivAya udayamAM AvelA karmonuM kharI javuM tene udayAbhAvI kSaya kahe che. 5. je jIvanA jJAnAdi guNone ekadeza ghAta thavAmAM nimitta che tene dezaghAtI kahe che. pra. 178-audayikabhAva kone kahe che? u. karmonA udaya sAthe saMbaMdha rAkhato AtmAno je vikArI bhAva thAya che tene audayika bhAva kahe che. pra. 179-pAriNAmika bhAva kone kahe che? u. karmono upazama, kSaya, kSayopazama athavA udayanI apekSA rAkhyA vinA jIvano je svabhAva mAtra hoya tene pAriNAmikabhAva kahe che. jeno niraMtara abhAva rahe tene pAriNAmikabhAva kahe che. sarva bheda jemAM garbhita che evo caitanyabhAva te ja jIvano pAriNAmikabhAva che. matijJAnAdi tathA kevala Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (110) jJAnAdi je avasthAo che te pAriNAmikabhAva nathI. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryayajJAna-e avasthAo kSAyopathamikabhAva che; kevaLajJAna avasthA kSAyikabhAva che. kevaLajJAna pragaTa thayA pahelAM jJAnanA ughADano jeTalo abhAva che te audayikabhAva che. jJAna, darzana ane vIryaguNanI avasthAmAM pathamika bhAva hoto ja nathI. mohano ja upazama thAya che, temAM prathama mithyAtvano (darzanamohano) upazama thatAM je samyakatva pragaTe che te zraddhAguNano aupathamikabhAva che." (gu. mokSazAstra-a. 2, sU. 1 nI TIkA) pra. 180- jIvanA asAdhAraNa pAMca bhAvo zuM batAve che? u. 1. jIvano anAdi-anaMta zuddha caitanyasvabhAva che ema pAriNAmikabhAva sAbita kare che. 2. jIvano anAdi-anaMta zuddha caitanyasvabhAva hovA chatAM tenI avasthAmAM vikAra che-ema audayikabhAva sAbita kare che. 3. jaDa karmanI sAthe jIvane anAdino saMbaMdha che ane jIva tene vaza thAya che tethI vikAra thAya che, paNa karmanA kAraNe vikArabhAva thato nathI--ema paNa audayikabhAva sAbita kare che. 4. jIva anAdithI vikAra karato hovA chatAM te jaDa thaI jato nathI ane tenA jJAna, darzana ane vIryano aMze ughADa to sadA rahe che ema kSAyopathamikabhAva sAbita kare che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 5. 6. 7. 8. ( 111 ) sAcI samajaNa pachI jIva jema jema satya puruSArtha vadhAre che tema tema moha aMze TaLato jAya che-ema paNa kSAyopamikabhAva sAbita kare che. AtmAnuM svarUpa yathArthapaNe samajIne jyAre potAnA pAriNAmikabhAvano jIva Azraya kare che tyAre audiyakabhAva TaLavAnI zarUAta thAya che, ane prathama zraddhA guNano auyikabhAva TaLe che ema aupamikabhAva sAbita kare che. jIva jo apratihatabhAve puruSArthamAM AgaLa vadhe to cAritramoha svayaM dabAI jAya che (upazama pAme che) ema paNa aupamikabhAva sAbita kare che. apratita puruSArtha vaDe pAriNAmikabhAvano Azraya vadhatAM vikArano nAza thaI zake che ema kSAyikabhAva sAbita kare che. 9. jo ke karma sAtheno saMbaMdha pravAhathI anAdino che to paNa samaye samaye jUnAM karma jAya che ane navAM karmano saMbaMdha thato rahe che te apekSAe temAM zarUAtapaNuM rahetuM hovAthI (sAdi hovAthI) te karma sAtheno saMbaMdha sarvathA TaLI jAya che-ema kSAyikabhAva sAbita kare che. 10. koI nimitta vikAra karAvatuM nathI paNa jIva pote nimittAdhIna thaIne vikAra kare che. jIva jyAre pAriNAmikabhAvarUpa potAnA svabhAva taraphanuM lakSa karI svAdhInapaNuM pragaTa kare che tyAre nimittAdhInapaNuM TaLI zuddhatA pragaTe che-ema aupamikabhAva, sAdhakadazAno kSAyopamikabhAva ane kSAyikabhAva e traNe sAbita kare che. " (gu. mokSazAstra a. 2, sUtra 1 nI TIkA ) Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (112 ) pra. 181-aupazamikabhAvanA keTalA bheda che? u. tenA be bheda che:- 1. samyaktvabhAva ane 2. cAritrabhAva. pra. 182-kSAyikabhAvanA keTalA bheda che? u. tenA nava bheda che:- 1. kSAyikasamyaktva 2. kSAyikacAritra, 3. kSAyikadarzana, 4. kSAyikajJAna, 5. kSAyikadAna, 6. kSAyikalAbha, 7. kSAyikabhoga, 8. kSAyikaupabhoga, ane 9. kSAyikavIrya. pra. 183-kSAyopazamikabhAvanA keTalA bheda che ? u. tenA 18 bheda che-1. samyaktva, 2. cAritra, 3. cakSudarzana, 4. acakSudarzana, 5. avadhidarzana, 6. dezasaMyama, 7. matijJAna, 8. zrutajJAna, 9. avadhijJAna, 10. mana:paryayajJAna, 11. kumatijJAna, 12. kuzrutajJAna, 13. kuavadhijJAna, 14. dAna, 15. lAbha. 16. bhoga, 17. upabhoga ane 18. vIrya. pra. 184-audayikabhAvanA keTalA bheda che? u. tenA 21 bheda che:- gati 4, kaSAya 4, liMga 3, mithyAdarzana 1, ajJAna 1, asaMyama 1, asiddhatva 1, lezyA 6, (pIta, padma, zukla, kRSNa, nIla ane kApota. ) pra. 185-lezyA kone kahe che? u. kaSAyanA udayathI anuraMjita yogonI pravRttine bhAvalezyA he che, ane zarIranA pIta, padmAdi varNone dravyarlezyA kahe che. pra. 186-pAriNAmikabhAvanA keTalA bheda che ? u. tenA traNa bheda che:- 1. jIvatva 2. bhavyatva ane 3. abhavyatva. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates ( 113) pra. 187-uparokata pAMca bhAvomAMthI kayA bhAva taraphanA valaNa vaDe dharmanI zarUAta ane pUrNatA thAya? u. "pAriNAmikabhAva sivAyanA cAre bhAvo kSaNika che, eka samaya pUratA che; vaLI temAM paNa kSAyikabhAva to vartamAnamAM che nahi; upazamabhAva paNa hoya to te thoDo vakhata Take che ane udaya kSayopazama bhAvo paNa samaye samaye palaTe che, mATe te bhAvo upara lakSa kare to tyAM ekAgratA thaI zake nahi ane dharma pragaTe nahi. trikAla svabhAvI pAriNAmikabhAvanuM mAhAtmya jANIne te tarapha jIva potAnuM valaNa kare to dharmanI zarUAta thAya che. ane te bhAvanI ekAgratAnA jore ja dharmanI pUrNatA thAya che." (gu. mokSazAstra a. 2, sU. 1 nI TIkA) pra. 188-sarva audayikabhAvo baMdhanuM kAraNa che? u. 1. " sarve audiyabhAvo baMdhanuM kAraNa che ema na samajavuM; paNa mAtra mithyAtva, asaMyama, kaSAya ane yoga-e cAra bhAvo baMdhanuM kAraNa che." (jIo, zrI dhavalA pu. 7, pAnuM 9) ..jo jIva mohanA udayamAM joDAya to baMdha thAya, dravyamohano udaya hovA chatAM jo jIva zuddhAtmabhAvanAnA baLavaDe bhAvamoharUpe na pariName to baMdha thato nathI. jo jIvane karmanA udayanA kAraNe baMdha thato hoya to saMsArIne sarvadA karmano udaya vidhamAna che, tethI tene sarvadA baMdha thAya, kadI mokSa thAya ja nahi." mATe ema 66 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (114) samajavuM ke karmano udaya baMdhanuM kAraNa nathI, paNa jIvanuM bhAvamoharUpe pariNamana te baMdhanuM kAraNa che. (hiMdI pravacanasAra pA. 28-59 zrI jayasenAcAryakRta TIkA) pra. 189-audayikabhAvamAM je ajJAnabhAva che ane kSAyopathamikabhAvamAM je ajJAnabhAva che temAM zo phera che? u. "audayikabhAvamAM je ajJAnabhAva che te abhAvarUpa hoya che ane kSAyopathamika ajJAnabhAva mithyAdarzananA kAraNe dUSita hoya che." (hiMdI mokSazAstra, 5. phUlacaMdajI saMpAdita, pA. 31 phUTanoTa) [ A pAMca bhAvo saMbaMdhI vadhu vigata mATe vAMco gu. mokSazAstra a. 2, sU. 1 thI 7 nI TIkA] pra. 190-jIvanA aupazamika, kSAyika, audayika, kSAyopathamika bhAvone pariNAmikabhAva kaI apekSAe kahevAmAM Ave che? u. 1. jIvanA paryAyanA dareka bhAvane, te potAnA pariNAma hevAthI potAnI apekSAe pAriNAmikabhAva kahevAmAM Ave che. (jayadhavalA pu. 1. pAnuM 319-dhavalA pu. 5. pAnuM 196) 2. A cAra bhAvone karmanI apekSAe (karmanI sAthe abhAva athavA sabhAva saMbaMdha batAvavA mATe) aupathamika vagere kahevAmAM Ave che. 3. pAMcamAM pAriNAmikabhAvane paramapariNAmikabhAva kahevAmAM Ave che, ane tene Azraye ja dharmanI zarUAta, vRddhi ane pUrNatA thAya che. (niyamasAra gA. 13, 15, 41, 110, 119, 178 nI TIkA tathA gA. 178 no kaLaza ne ra97) [ A saMbaMdhamAM prakaraNa 4 mAM pra. 341 che te paNa jAo] Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (115) pra. 191-jIvanuM kSAyikajJAna je sarvajJatA che teno mahimA kaho. u. dharmanuM mULa sarvajJa che. temanA mahimA mATe juo pariziSTa pRSTha 129. guNasthAnakrama pra. 19ra-saMsAramAM samasta prANI sukhane cAhe che ane sukhano ja upAya kare che, paraMtu sukha kema prApta karatA nathI? u. saMsArI jIva asalI (kharA) sukhanuM svarUpa ane teno upAya jANatAM nathI, ane tenuM sAdhana paNa karatA nathI, tethI teo kharA sukhane prApta karI zakatA nathI. pra. 193-asalI sukhanuM svarUpa zuM che? u. AhulAsvarUpa jIvanA anujIvI sukhaguNanI zuddha dazAne asalI sukha kahe che. e ja jIvano khAsa svabhAva che; paraMtu saMsArI jIvoe bhramavaza zatAvedanIya karmanA nimitte thatA vaibhAvika pariNatirUpa zAtA pariNAmane ja sukha mAnI rAkhyuM che. pra. 194-saMsArI jIvane asalI sukha kema maLatuM nathI ? u. mithyAdarzana, mithyAjJAna ane mithyAcAritranA kAraNathI saMsArI jIvane asalI sukha maLatuM nathI. pra. 195-saMsArI jIvane asalI sukha kyAre maLe che? u. saMsArI jIvane paripUrNa kharuM sukha mokSa thavAthI maLe che. tene kharA sukhanI AMzika zarUAta nizcayasamyagdarzanathI (cothA guNasthAne) zarU thAya che. pra. 196-mokSanuM svarUpa zuM che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (116 ) u. AtmAthI samasta bhAvakarma tathA dravyakarmonA vipramokSane (atyaMta viyogane) mokSa kahe che. pra. 197-te mokSanI prAptino upAya kyo che? u. mokSanI prAptino upAya saMvara ane nirjarA che. pra. 198-saMvara kone kahe che? u. AsravanA nirodhane saMvara kahe che, arthAt navo vikAra aTakavo tathA anAgata (navIna) karmono AtmAnI sAthe saMbaMdha na thavAne saMvara kahe che. pra. 199-nirjarA kone kahe che? u. AtmAnA ekadeza vikAranuM ghaTavuM tathA pUrve bAMdhelAM karmothI aMzataH saMbaMdha chUTavAne nirjarA kahe che. pra. 2OO-saMvara ane nirjarA thavAno upAya zo che? u. nizcaya samyagdarzana, samyajJAna ane samyakracAritra e traNanI aikayatA saMvara ane nirjarA thavAno ugra upAya che. cothA guNasthAne nizcaya samyagdarzana thatAM saMvara-nirjarA zarU thAya che. pra. 201-e traNenI pUrNa aikyatA eka sAthe thAya che ke anukramathI thAya che? u. anukramathI thAya che. pra. 202-e traNenI pUrNa aikayatA thavAno krama kevI rIte che? u. jema jema jIva guNasthAnamAM AgaLa vadhe che tema tema e guNonA paryAyonI zuddhatA paNa vadhatAM vadhatAM aMtamAM pUrNa thAya che. pra. 203-guNasthAna kone kahe che? Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (117) u. moha ane yoganA nimittathI thavAvALI, AtmAnA samyagdarzana, samyajJAna, samyakyAritra guNonI avasthAone guNasthAna kahe che. (go. jIvakAMDa gAthA 2nI TIkA) pra. 240-guNasthAnanA keTalA bheda che? u. cauda bheda che:- 1. mithyAtva, 2. sAsAdana, 3. mizra, 4. avirata samyagdaSTi, 5. dezavirata, 6. pramattavirata 7. apramattavirata, 8. apUrvakaraNa, 9. anivRttikaraNa, 10. sUkSmasAmparAya, 11. upazAntamoha, 12. kSINamo, 13. sayogIkavalI, ane 14. ayogIkavalI, pra. 205-guNasthAnonuM A nAma hovAnuM kAraNa zuM che? u. guNasthAnonAM A nAma hovAnuM kAraNa mohanIyakarma ane yoga che. pra. 276-kayA kayA guNasthAnanuM kayuM nimitta che? u. AdinAM cAra guNasthAna mATe darzanamohanIyakarmanuM nimitta che. pAMcamA guNasthAnathI mAMDIne bAramA guNasthAna paryata ATha guNasthAna mATe cAritramohanIyakarmanuM nimitta che; ane teramA ane caudamAM guNasthAna mATe yoganuM nimitta che. paheluM mithyAtva guNasthAna darzanamohanIyakarmanA udaya nimitte thAya che. temAM AtmAnA pariNAma mithyAtvarUpa thAya che. cothA guNasthAna mATe darzanamohanIya karmanA upazama, kSaya athavA kSayopazamanuM nimitta che. A guNasthAnamAM AtmAnA nizcayasamyagdarzanaparyAyano prAdurbhAva thaI jAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (118) trIjA guNasthAna samyamithyAtva ( mizra) mATe darzanamohanIyakarmano udaya nimitta che. A guNasthAnamAM AtmAnA pariNAma samyamithyAtva athavA ubhayarUpa thAya che. pahelA guNasthAnamAM audayikabhAva, cothA guNasthAnamAM aupathamika, kSAyika athavA kSAyopathamikabhAva ane trIjA guNasthAnamAM audayikabhAva thAya che. paraMtu bIjAM guNasthAna darzanamohanIyakarmanI udaya, upazama, kSaya ane kSayopazama e cAra avasthAomAMthI koIpaNa avasthAnI apekSA rAkhatuM nathI; tethI ahIM darzanamohanIyakarmanI apekSAthI pariNAmikabhAva che. kintu anaMtAnubaMdhIrUpa cAritramohanIyakarmano udaya hovAthI A guNasthAnamAM cAritramohanIyakarmanI apekSAthI audayikabhAva paNa kahI zakAya che. A guNasthAnamAM anaMtAnubaMdhInA udayathI samyakatvano ghAta thaI gayo che, tethI ahIM samyakatva nathI ane mithyAtvano paNa udaya Avyo nathI, tethI mithyAtva ane samyakatvanI apekSAthI anudayarUpa che. pAMcamA guNasthAnathI dazamA guNasthAna sudhI (dezavirata, pramattavirata, apramattavirata, apUrvakaraNa, anivRttikaraNa, sUkSmasAparAya e) cha guNasthAna mATe cAritramohanIyakarmano kSayopazama nimitta che. tethI A guNasthAnomAM kSAyopathamikabhAva thAya che. A guNasthAnomAM nizcayasamyakyAritra paryAyanI anukrame vRddhi thatI jAya che. agiyAramuM upazAMtamoha guNasthAna AtmAnA puruSArthathI pragaTe tyAre cAritramohanIyakarmano svayaM upazama thAya che, Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (119). tethI agiyAramA guNasthAnamAM pathamikabhAva thAya che. jo ke ahIM cAritramohanIyakarmano pUrNapaNe upazama thaI gayo che, topaNa yogano sadbhAva hovAthI pUrNa cAritra nathI. kemake samyakracAritranA lakSaNamAM yoga ane kaSAya vagerenA abhAvathI pUrNa samyakracAritra thAya che. bAramuM kSaNamoha guNasthAna AtmAnA puruSArthathI pragaTe tyAre cAritramohanIyakarmano svaye kSaya thAya che; tethI ahIM kSAyikabhAva thAya che. A guNasthAnamAM paNa agiyAramAM guNasthAnanI mAphaka sammacAritranI pUrNatA nathI. samyajJAna jo ke cothA guNasthAnamAM ja pragaTa thaI gayuM hoya che. bhAvArtha- jo ke AtmAnA jJAnaguNano ughADa anAdikALathI pravAharUpa cAlI rahyo che to paNa mithyA mAnyatAnA kAraNe te jJAna mithyArUpa hatuM. paraMtu cothA guNasthAnamAM jyAre nizcayasamyagdarzana pragaTayuM tyAre te ja AtmAno jJAnaparyAya samyajJAna kahevAvA lAgyo ane paMcamAdi guNasthAnomAM tapazcaraNAdinA nimittanA saMbaMdhe avadhi, mana:paryayajJAna paNa koI koI jIvane pragaTa thaI jAya che. tathApi kevaLajJAna thayA vinA samyajJAnanI pUrNatA thaI zakatI nathI, tethI bAramA guNasthAna sudhI joke samyagdarzananI pUrNatA thaI gaI che, (kemake, kSAyika samyakatva vagara kSapakazreNI caDhAtI nathI ane kSapakazreNI vinA bAramA guNasthAne javAya nahi ) to paNa samyajJAna ane samyakjhAritraguNa atyAra sudhI apUrNa che, tethI atyAra sudhI mokSa thato nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (120) teramuM sayogakevaLI guNasthAna yogonA sadabhAvanI apekSAthI thAya che, tethI tenuM nAma sayoga ane kevaLajJAnanA sabhAvathI sayogakevaLI che. A guNasthAnamAM samyajJAnanI pUrNatA thaI jAya che, paraMtu badhA guNonA cAritranI pUrNatA na hovAthI mokSa thato nathI. caudamuM ayogIkevaLI guNasthAna yoganA abhAvanI apekSAe che, tethI tenuM nAma ayogakevaLI che. A guNasthAnane aMte sammacAritranI pUrNatA thaI jAya che, A guNasthAnathI mokSa paNa have dUra rahyo nathI, arthAt a, I, uM, , ane pAMca hasva svarono uccAra karavAmAM jeTalo samaya lAge che teTalA ja vakhatamAM mokSa thaI jAya che. pra. 207-(1) mithyAtva guNasthAnanuM svarUpa zuM che? u. mithyAtva prakRttinA udayamAM joDAvAthI atattvArtha zraddhAnarUpa AtmAnA pariNAma vizeSane mithyAtvaguNasthAna karyuM che. A guNasthAnamAM rahevAvALo jIva viparIta zraddhAna kare che, ane sAcA dharma tarapha tenI ruci (prIti) hotI nathI; jemake pittajvaravALA rogIne dUdha vagere rasa kaDavA lAge che, tevI ja rIte tene paNa satyadharma sAro lAgato nathI. pra. 208-(2) sAsAdanaguNasthAna kone kahe che? u. prathamopazama samyakatvanA kALamAM jyAre vadhAremAM vadhAre che AvalI ane ochAmAM ocho eka samaya bAkI rahe te samayamAM koI eka anantAnubaMdhI kaSAyanA udayamAM joDAtA jenuM samyakatva nAza thaI gayuM che evo jIva sAsAdana guNasthAnavALo thAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (121) pra. 209-nizcayasamyaktvanA keTalA bheda che ? u. nizcaya samyaktvanA traNa bheda che:- 1. upazama samyaktva, 2. kSAyika samyaktva, 3. kSAyopazamika samyaktva. 1. upazama samyaktva-jIvano svasanmukha puruSArthapUrvaka udhama thAya tyAre darzanamohanIyanI traNa prakRti (mithyAtva, samyaphamithyAtva ane samyaprakRti )* ane anaMtAnubaMdhI cAra prakRti (krodha, mAna, mAyA ane lobha) e sAta prakRtiono svayaM upazama thAya che; tyAre jIvano je bhAva thAya tene upazama samyaktva kahe che. 2. kSAyika samyaktva-jIvano svasanmukha puruSArthapUrvaka udyama thAya tyAre sAte prakRtiono kSaya thAya che; jIvano je bhAva A samaye thAya tene kSAyika samyaktva kahe che. 3. kSAyopamika samyaktva-cha prakRtio ( mithyAtva, samyakamithyAtva, anaMtAnubaMdhI krodha-mAna-mAyA-lobha ) nA anudaya ane samyakprakRti nAmanI prakRtinA udayamAM joDAvAthI je bhAva utpanna thAya tene kSAyopamika samyakatva kahe che. upazama samyaktvanA be bheda che-1. prathamopazama samyaktva, ane 2. dvitIyopazama samyaktva. pra. 210-prathamopazama samyaktva kone kahe che? u. anAdi mithyAdaSTine pAMca (mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI krodha-mAna-mAyA-lobha ) prakRtio ane sAdi *anAdi mithyAdaSTine pAMca prakRtino upazama thAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (122) mithyASTine sAta prakRtionA upazamathI je utpanna thAya tene prathamopazama samyakatva kahe che. pra. 211. dvitIyopazama samyakatva kone kahe che? u. sAtamA guNasthAnamAM kSAyopathamika samyagdaSTi jIva zreNI caDhavAnI sanmukha avasthAmAM anaMtAnubaMdhI catuSTaya (krodhamAna-mAyA-lobha) nuM visaMyojana (apratyAkhyAnAdirUpa) karIne darzanamohanIyanI traNa prakRtionA upazamakALe jIva je samyakatva prApta kare che tene dvitIyopazama samyakatva kahe che. pra. 21ra-(3) mizra guNasthAna kone kahe che? u. samyamithyAtva prakRtinA udayane vaza thavAthI jIvane kevaLa samyakatva pariNAma prApta thato nathI, athavA kevaLa mithyAtvarUpa pariNAma paNa prApta thato nathI, paraMtu maLelA dahIM goLanA svAdanI mAphaka eka bhinna jAtino mizra pariNAma thAya che, tene mizra guNasthAna kahe che. pra. 213-(4) avirata samyagdaSTi guNasthAnanuM svarUpa zuM che? u. darzanamohanIyanI traNa ane anaMtAnubaMdhInI cAra prakRti-e sAta prakRtionA upazama athavA kSaya athavA kSayopazamanA saMbaMdhathI ane apratyAkhyAnAvaraNa krodha, mAna, mAyA, lobhanA udayamAM joDAtAM vratarahita ane aMze svarUpAcaraNasahita nizcaya samyakatvadhArI cothA guNasthAnavartI hoya che (anAdi mithyAdaSTine pAMca prakRtino upazama thAya che.) pra. 214-(5) dezavirata guNasthAnanuM svarUpa zuM che? Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (123) u. pratyAkhyAnAvaraNa krodha, mAna, mAyA, lobhanA udayamAM joDAvAthI ja ke saMyamabhAva thato nathI. to paNa apratyAkhyAnAvaraNa krodha, mAna, mAyA, lobhanA abhAvathI, zrAvakanuM nizcayadezacAritra thAya che. tene ja dezavirata nAmanuM pAMcamuM guNasthAna kahe che. pAMcamA Adi (uparanA) sarva guNasthAnomAM paNa nizcayasamyagdarzana ane tenuM avinAbhAvI samyajJAna avazya hoya che; enA vinA pAMcamAM chaThThI Adi guNasthAno thatAM nathI. pra. 215-(6) pramattavirata nAmanA guNasthAnanuM svarUpa zuM che? u. saMjvalana ane nokaSAyanA tIvra udayamAM joDAvAthI saMyamabhAva tathA malajanaka pramAda e banne eka sAthe thAya che. (jo ke saMjvalana ane nokaSAyano udaya cAritraguNanA virodhamAM nimitta che, tathApi pratyAkhyAnAvaraNa kaSAyano abhAva thavAthI prAdurbhata sakala saMyama che, tethI A guNasthAnavardhI munine pramattavirata arthAt citralAcaraNI kahe che. pra. 216-(7) apramattavirata nAmanA guNasthAnanuM svarUpa zuM che ? u. jIvanA puruSArthathI saMjvalana ane nokaSAyano maMda udaya thAya che ane tyAre pramAdarahita saMyamabhAva pragaTe che, te kAraNathI A guNasthAnavardhI munine apramattavirata kahe che. pra. 217-apramattavirata guNasthAnanA keTalA bheda che? Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember fo check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (124) u. tenA be bheda che-1. svasthAna apramattavirata ane 2. sAtizaya apramattavirata. pra. 218-svasthAna apramattavirata kone kahe che? u. je hajAro vakhata chAthI sAtamA guNasthAnamAM ane sAtamAthI chaThThA guNasthAnamAM Ave ane jAya tene svasthAna apramattavirata kahe che. pra. 219-sAtizaya apramattavirata kone kahe che? u. je zreNI caDhavAnI sanmukha hoya apramattavirata kahe che. pra. 220-zreNI caDhavAne pAtra koNa che? u. kSAyika samyagdaSTi ane dvitIyopazama samyagdaSTi ja zreNI caDhe che. prathamopazama samyaktvavALA tathA kSAyopamika samyaktvavALA zreNI caDhI zakatA nathI. tene sAtizaya prathamopazama samyaktvavALA jIva prathamopazama samyaktvane choDIne kSAyopazamika samyagdaSTi thaIne prathama anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, ane lobhanuM visaMyojana karIne, darzanamohanIyanI traNa prakRtiono upazama karIne yA to dvitIyopazama samyagdaSTi thaI jAya athavA traNe prakRtiono kSaya karIne kSAyika samyagdaSTi thaI jAya tyAre te zreNI caDhavAne pAtra thAya che. pra. 221-zreNI kone kahe che? u. jIvanA je zuddhabhAvanA nimitte cAritramohanIya karmanI bAkI rahelI 21 prakRtiono kramathI upazama tathA kSaya thAya te zuddha bhAvane zreNI kahe che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (125) pra. rarara-zreNInA keTalA bheda che? u. tenA be bheda che:- 1. upazamazreNI ane 2. kSapakazreNI. pra. rara3-upazamazreNI kone kahe che? u. je zreNImAM cAritra mohanIyakarmanI 21 prakRtiono upazama thAya tene upazamazreNI kahe che. pra. 224-kSapakazreNI kone kahe che? u. je zreNImAM uparanI ra1 prakRtiono kSaya thAya tene kSapakazreNI kahe che. pra. 225-A banne zreNIomAM kayA kayA jIva caDhe che? u. kSAyika samyagdaSTi to banneya zreNIe caDhe che, ane dvitIyopazama samyagdaSTi upazamazreNIe ja caDhe che; te kSapakazreNIe caDhato nathI. pra. rara6-upazamazreNIne kayA kayA guNasthAna che? u. upazamazreNIne cAra guNasthAna che - 1. AThamuM apUrvakaraNa, 2. navamuM anivRttikaraNa, 3. dazamuM sUkSmasAmparAya ane 4. agiyAramuM upazAntamoha guNasthAna che. pra. 227-kSapakazreNIne kayA kayA guNasthAna che? u. tene AThamuM apUrvakaraNa navamuM anivRttikaraNa, dazamuM sUkSmasAparAya ane bAramuM kSINamoha e cAra guNasthAna che. pra. ra28-cAritramohanIyanI 21 prakRtionA upazamane tathA kSayane AtmAnA kayA pariNAma nimittakAraNa che? u. adha:karaNa, apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa e traNa pariNAma nimittakAraNa che. pra. 229- adha:karaNa pariNAma kone kahe che? Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (126 ) u. je karaNamAM (pariNAmasamUhumAM) uparitana samayavartI tathA adhatana samayavartI jIvonA pariNAma sadeza ane videza hoya tene adha:karaNa kahe che. te adha:karaNa sAtamA guNasthAnamAM thAya che. pra. 230-(8) apUrvakaraNa pariNAma kone kahe che? u. je karaNamAM uttarottara apUrva ane apUrva pariNAma thatA jAya arthAt bhinna samayavartI jIvonA pariNAma sadA visadaza ja hoya ane eka samayavartI jIvonA pariNAma sadaza paNa hoya ane videza paNa hoya tene apUrvakaraNa kahe che, ane e ja AThamuM guNasthAna che. pra. 231-(9) anivRttikaraNa kone kahe che? u. je karaNamAM bhinna samayavartI jIvonA pariNAma visadaza ja hoya ane eka samayavartI jIvonA pariNAma sadaza ja hoya tene anivRttikaraNa " kahe che. A ja navamuM guNasthAna che. e traNeya karaNomAM pariNamananI pratisamaya anaMtaguNI vizuddhatA thAya che. pra. 23ra-(10) sUkSmasAmparAyaguNasthAnanuM svarUpa zuM che? u. atyaMta sUkSma avasthAne prApta lobhakaSAyanA udayane vaza thatA jIvane sUkSmasAparAya nAmanuM dazamuM guNasthAna prApta thAya che. pra. 233-(11) upazAntamoha guNasthAnanuM svarUpa zuM che? u. cAritramohanIyanI 21 prakRtiono upazama thavAthI yathAkhyAta-cAritrane dhAraNa karavAvALA munine agiyAramuM upazAntamoha nAmanuM guNasthAna thAya che. A guNasthAnano Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (127) kALa samApta thatAM mohanIyanA udayamAM joDAtAM jIva nIcalA guNasthAnomAM AvI jAya che. pra. 234-(12) kSINamoha guNasthAnanuM svarUpa" zuM che? ane te kone prApta thAya che? u. mohanIya karmano atyaMta kSaya thavAthI sphaTika bhAjanagata jaLanI mAphaka atyaMta nirmaLa avinAzI yathAkhyAtacAritranA dhAraka munine kSINamoha nAmanuM bAraNuM guNasthAna thAya che. pra. 235-(13) sayogI guNasthAnanuM svarUpa zuM che? ane te kone prApta thAya che? u. ghAtiyA karmonI 47 prakRtio ane aghAtiyA karmonI 16 prakRtio maLIne 63 prakRtiono kSaya thavAthI lokAlokaprakAzaka kevaLajJAna tathA AtmapradezonA kaMpanarUpa yoganA dhAraka arahaMta bhaTTArakane sayogIkevaLI nAmanuM teramuM guNasthAna prApta thAya che. te ja kevaLIbhagavAna potAnA divyadhvanithI bhavya jIvone mokSamArgano upadeza ApIne saMsAramAM mokSamArgano prakAza kare che. (63 prakRtio mATe juo zrI "jaina siddhAMta pravezikA') pra. 236-(14) ayogIkevaLI guNasthAnanuM svarUpa zuM che? ane te kone prApta thAya che? u. yogothI rahita ane kevaLajJAna sahita arahaMta bhaTTAraka (bhagavAna) ne caudamuM ayogI kavaLI guNasthAna prApta thAya che. A guNasthAnano kALa e, I, u, R, lue pAMca husva svarono uccAra karatAM jeTalo kALa thAya teTalo che. potAnA Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (128) guNasthAnanA kALanA dvicarama samayamAM sattAnI 85 prakRtiomAMthI 7ra prakRtiono ane carama samayamAM 13 prakRtiono nAza karIne arahaMta bhagavAna mokSadhAme ( siddhazilAe) padhAre che. [ sUcanAH- dareka guNasthAnamAM keTalI prakRtio sattAmAM hoya che ane karma prakRtiono udaya hoya che vagere saMbaMdhI jJAna mATe juo "zrI jaina siddhAMta pravezikA"] pra. 237-nava devatA nAma kaho. u. arahaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhu, jinadharma, jinavacana, (zRMgArAdi doSa rahita ane sAkSAt jinezvara samAna hoya evI ja) jinapratimA ane jinamaMdira-e nava deva che. (zrI "laghu jaina siddhAMta pravezikA') pra. 238-avirata samyagdaSTine mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI prakRtiono to Asrava nathI thato paNa anya prakRtiono to Asrava thaIne baMdha thAya che, tene jJAnI kahevo ke ajJAnI ? u. samyagdaSTi jIva jJAnI ja che; kAraNa ke te abhiprAyapUrvakanA AsravothI nivaryo che. tene prakRtiono je Asrava tathA baMdha thAya che te abhiprAyapUrvaka nathI. samyagdaSTi thayA pachI padravyanA svAmitvano abhAva che; mATe, jyAM sudhI tene cAritramohano udaya che tyAM sudhI tenA udaya anusAra je Asrava-baMdha thAya che tenuM svAmipaNe tene nathI. abhiprAyamAM to te Asrava-baMdhathI sarvathA nivRta thavA ja Icche che; tethI te jJAnI ja che.(samayasAra gAthA 7ra no bhAvArtha) samAsa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember fo check hffp://www.AtmaDharma.com for updates pariziSTa-1 sarvajJatAno mahimA * mokSamArganA mULa upadezaka zrI sarvajJadeva che; tethI jene dharma karavo hoya teNe sarvajJane oLakhavA joIe. *nizcayathI jevo sarvajJa bhagavAnano svabhAva che tevo ja A AtmAno svabhAva che; tethI sarvajJane oLakhatAM potAno AtmA oLakhAya che; je jIva sarvajJane na oLakhe te potAnA AtmAne paNa oLakhato nathI. * samasta padArthone jANavAnA sAmarthyarUpa sarvajJatvazakti AtmAmAM trikALa che, paNa paramAM kAMI pheraphAra kare evI zakti AtmAmAM kadI nathI. * aho ! samasta padArthone jANavAnI tAkAta AtmAmAM sadAya paDI che, tenI pratIta karanAra jIva dharmI che. * te dharmI jIva jANe che ke huM mArI jJAnakriyAno svAmI chuM paNa pa2nI kriyAno svAmI huM nathI. * AtmAmAM sarvajJazakti che, te zaktino vikAsa thatAM potAmAM sarvajJapaNuM pragaTe; paNa AtmAnI zaktino vikAsa te paranuM kAMI karI de ema banatuM nathI. * sAdhakane paryAyamAM sarvajJatA pragaTI na hovA chatAM te potAnI sarvajJazaktinI pratIta kare che. *te pratIta paryAyanI sAme joIne karI nathI paNa svabhAva sAme joIne karI che. vartamAna paryAya to pote ja alpajJa che. te alpajJatAnA Azraye sarvajJatAnI pratIta kema thAya? Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember fo check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (130) * alpajJa paryAya vaDe sarvajJatAnI pratIta thAya, paNa alpajJatAnA Azraye sarvajJatAnI pratIta na thAya; trikALI svabhAvanA Azraye ja sarvajJatAnI pratIta thAya che. *pratIta karanAra to paryAya che, paNa tene Azraya dravyano che. * dravyanA Azraye sarvajJatAnI pratIta karanAra jIvane sarvajJatArUpe pariNamana thayA vagara rahe nahi. * alpajJa paryAya vakhate paNa potAmAM sarvajJatvazakti hovAno jeNe nirNaya karyo tenI rucinuM jora alpajJaparyAya upa2thI khasIne akhaMDa svabhAvamAM vaLI gayuM che, eTale te jIva 'sarvajJa bhagavAnano naMdana' thayo che. * haju potAne sarvajJapaNuM pragaTayA pahelAM paNa 'mAro AtmA traNe kALe sarvajJatApaNe pariNamavAnI tAkAtavALo che '- ema jeNe svasanmukha thaIne nakkI karyuM te jIva alpajJatAne, rAgane ke 5rane potAnuM svarUpa na mAne; potAnA pUrNa jJAnasvarUpa upara ja tenI dRSTi hoya. * je AtmA potAnI pUrNa jJAnazaktinI pratIta kare teja kharo jaina ane sarvajJadevano bhakta che. * AtmA parane lyu-mUke, ke temAM pheraphAra kare ema je mAne che te jIva AtmAnI zaktine, sarvajJadevane ke jainazAsanane mAnato nathI. te kharekhara jaina nathI. * juo bhAI ! AtmAno svabhAva ja 'sarvajJa' che. sarvajJazakti badhA AtmAmAM bharI che. 'sarvajJa' eTale badhAne jANanAra. badhAne jANe evo moTo mahimAvaMta Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (131) potAno svabhAva che, tene anyapaNe-vikArIsvarUpe mAnI levo te AtmAnI moTI hiMsA che. AtmA moTo bhagavAna che, tenI moTAInA A gANAM gavAya che. * bhAI re! tuM sarvano jJa eTale jANanAra cho paNa paramAM pheraphAra karanAra tuM nathI. jyAM dareka-dareka vastu judI che tyAM jAdI cIjanuM tuM zuM kare? tuM svataMtra ane te paNa svataMtra. aho ! AvI svataMtratAnI pratItamAM ekalI vItarAgatA che. * "anekAnta" eTale huM mArA jJAnatattvapaNe chuM ne parapaNe nathI-ema nakkI karatAM ja jIva svatattvamAM rahI gayo ne anaMta paratattvothI udAsInatA thaI gaI. A rIte anekAMtamAM vItarAgatA AvI jAya che. * jJAnatattvanI pratIta vagara para pratyethI sAcI udAsInatA thAya nahi. * sva-paranA bhedajJAna vagara vItarAgatA thAya nahi. jJAnatattvane cUkIne "huM paranuM karuM" ema mAnavuM te ekAMta che, temAM mithyAtva ane rAga-dveSa bharelA che, te ja saMsAra bhramaNanuM mULa che. * "huM jJAnapaNe chuM ne parapaNe nathI'--evA anekAMtamAM bhedajJAna ane vItarAgatA che, te ja mokSamArga che ane te paramaamRta che. * jagatamAM sva ane para badhA tattvo nija-nija svarUpe sat che, AtmAno svabhAva tene jANavAno che; chatAM, "huM parane pharavuM" evA UMdhA abhiprAyamAM sanuM khUna thAya che tethI Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (132) te UMdhA abhiprAyane mahAna hiMsA kahevAmAM AvI che ane te ja mahAna pApa che. * aho! huM to jJAna chuM, AkhuM jagata ema ne ema potapotAnA svarUpamAM birAjI rahyuM che ne huM mArA jJAnatattvamAM birAjatuM chuM; to pachI kyAM rAga ne kyAM dveSa? rAga dveSa kyAMya che ja nahi. huM to badhAyane jANanAra sarvajJatAno piMDa chuM, mArA jJAnatattvamAM rAga-dveSa che ja nahi.-Ama dharmI jANe che. * he jIva! jJAnI tane tAro Atmavaibhava dekhADe che, potAnA jJAnamAM ja sthira rahIne eka samayamAM traNa kALatraNalokane jANe evo jJAnavaibhava tArAmAM bharyo che. jo tArI sarvajJazaktino vizvAsa karI to kyAMya pheraphAra karavAnI buddhi UDI jAya. * vastunI paryAyamAM je samaye je kArya thavAnuM che te ja niyamathI thAya che ane sarvajJanA jJAnamAM te ja pramANe jaNAyuM che;-Ama je nathI mAnato ane nimittane lIdhe temAM pheraphAra thavAnuM mAne che tene vastunA svarUpanI ke sarvajJatAnI pratIta nathI. * "sarvajJatA kahetAM ja badhA padArthonuM traNekALanuM kramabaddha pariNamana siddha thaI jAya che. jo padArthamAM traNe kALanA paryAyo cokkasa kramabaddha na thatA hoya, ne ADAavaLA thatA hoya to sarvajJatA ja siddha na thaI zake, mATe sarvajJatA kabUla karanAre e badhuM kabUla karavuM ja paDaze. * AtmAmAM sarvazakti che te "AtmajJAnamayI " che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (133) AtmA paranI sanmukha thaIne parane nathI jANato paNa Atmasanmukha rahIne AtmAne jANatAM lokAloka jaNAI jAya che. mATe sarvajJatvazakti AtmajJAnamaya che. jeNe AtmAne jANyo teNe sarva jANuM. * he jIva! tArA jJAnamAtra AtmAnA pariNamanamAM anaMtadharmo eka sAthe UchaLI rahyA che, temAM ja DokiyuM karIne tArA dharmane zodha, kyAMka bahAramAM tArA dharmane na zodha. tArI aMtarazaktinA avalaMbane ja sarvajJapaNuM pragaTa thaze. * jeNe potAmAM sarvazatA pragaTa thavAnI tAkAta mAnI te jIva dehAdinI kriyAno jJAtA rahyo; paranI kriyAne to pheravavAnI vAta to dUra rahI paNa potAnA paryAyane AghApAchA pheravavAnI paNa buddhi tene hotI nathI. jJAna kyAMya pheraphAra karatuM nathI, mAtra jANe che. jeNe AvA jJAnanI pratIta karI tene svasammukhadaSTine lIdhe paryAya-paryAye zuddhatA vadhatI jAya che ne rAga chUTato jAya che. A rIte jJAnasvabhAvanI daSTi te muktinuM kAraNa che. * "sarvajJatA" kahetAM dUranA ke najIkanA padArthone jANavAmAM bheda na rahyA; padArtha dUra ho ke najIka ho tene lIdhe jJAna karavAmAM kAMI phera paDato nathI. dUranA padArthane najIka karavA ke najIkanA padArthane dUra karavA te jJAnanuM kArya nathI, paNa najIkanA padArthanI jema ja dUranA padArthane paNa spaSTa jANavAnuM jJAnanuM kArya che. "sarvajJatA" kahetAM badhAMne jANavAnuM AvyuM paNa temAM kyAMya "A ThIka ne A aThIka'-evI buddhi ke rAga dvaSa karavAnuM na AvyuM. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (134) * kevaLI bhagavAnane samudraghAta thavA pahelAM tene jANavArUpa pariNamana thaI gayuM che, siddhadazA thayA pahelAM tenuM jJAna thaI gayuM che, bhaviSyanA anaMta-anaMta sukhaparyAyonuM vedana thayA pahelAM sarvajJatvazakti tene jANavArUpe pariNamI gaI che.-A rIte jJAna traNe kALanA paryAyone jANI levAnA sAmarthyavALuM che, paNa temAM koI paryAyanA kramane Agho-pAcho karIne bhaviSyamAM thanAra paryAyane vartamAnamAM lAve-ema banI zakatuM nathI. * zrI AcAryadava sarvajJatvazakti oLakhAve che ke huM jIva! tArA jJAnanuM kArya to mAtra " jANavuM" te ja che. rAgavaiSa karavAnuM to tAruM svarUpa nathI ane adhUruM jANavArUpe pariName evuM paNa tArA jJAnanuM mULa svarUpa nathI, sarvane jANavArUpe pariName evuM tArA jJAnanuM pUrNa sAmarthya che.-AvI tArI jJAnazaktine oLakha to samyaka zraddhA-jJAna thaIne apUrva AnaMdano anubhava thAya. * mArA AtmAmAM sarvajJatvazakti che ema jeNe svIkAryuM teNe potAnA svabhAvamAM rAga-dveSano abhAva paNa svIkAryo, kemake jyAM sarvajJatA hoya tyAM rAga-dveSa hotA nathI ane jyAM rAga-dveSa hoya tyAM sarvajJatA hotI nathI. tethI sarvajJasvabhAvane svIkAranAra kadI rAga-dveSathI lAbha mAnI zake nahi, ane rAga-dveSathI lAbha mAnanAra sarvajJasvabhAvane svIkArI zake nahi. * jJAnI kahe che ke taNakhalAnA be kaTakA karavAnI zakti paNa ame dharAvatA nathI - eno Azaya ema che ke ame to Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (135) jJAyaka chIe, eka paramANumAtrane para pheravavAnuM kartRtva ame mAnatA nathI. taNakhalAnA be kaTakA thAya tene karavAnI amArI ke koI AtmAnI tAkAta nathI paNa jANavAnI tAkAta che,ane te paNa eTaluM ja jANavAnI tAkAta nathI paNa paripUrNa jANavAnI tAkAta che. * je jIva potAnA jJAnanI pUrNa jANavAnI zaktine mAne tathA teno ja Adara ane mahimA kare te jIva adhUrI dazAne ke rAgane potAnuM svarUpa na mAne tathA teno Adara ane mahimA na kare, eTale tene jJAnanA ughADano ahaMkAra kya thI thAya? jyAM pUrNa svabhAvano Adara che tyAM alpa jJAnano ahaMkAra hoto ja nathI. * jJAnasvabhAvI AtmA saMyoga vinAno temaja paramAM aTakavAnA bhAva vinAno che. koI bIjA vaDe tenuM mAna ke apamAna nathI. AtmAno jJAnasvabhAva pote potAthI ja paripUrNa ane sukhathI bharapUra che. * sarvajJatA eTale ekaluM jJAna.... pUrepUruM jJAna. evA jJAnathI bharelA AtmAnI pratIta karavI te dharmano mULa pAyo che. * mArAmAM ja sarvazapaNe pariNamavAnI zakti che. tenAthI ja mAruM jJAna pariName che-ema na mAnatAM zAstra vagere nimittane lIdhe mAruM jJAna pariName che ema jeNe mAnyuM teNe saMyogathI lAbha mAnyo, eTale tene saMyogamAM sukhabuddhi che; kemake, je jenAthI lAbha mAne tene temAM sukhabuddhi hoya ja. caitanyabiMba svatattva sivAya bIjAthI lAbha mAnavo te miththAbuddhi che. *mAro AtmA ja sarvajJatA ane parama sukhathI bharelo Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (136 ) che"--evI jene pratIta nathI te jIva bhogahetu dharmane eTale ke puNyane ja zraddha che; caitanyanA nirviSaya sukhano tene anubhava nathI eTale UMDANamAM tene bhogano ja hetu paDyo che. * sarvajJatvapaNe pariNamavAnI AtmAnI ja zakti che teno Azraya karavAne badale, nimittanA Azraye jJAna khIle, ema je mAne che tene pAMca indriyanA viSayomAM sukhabuddhi TaLI nathI. nimitta ane viSayo ane eka che. nimittanA AzrayathI lAbha mAnanAra ke viSayomAM sukha mAnanAra-e bannenI eka ja vAta che; teo AtmasvabhAvano Azraya karIne na pariNamatAM saMyogano Azraya karIne ja pariNamI rahyA che. bhale zubhabhAva ho to paNa temane viSayonI ruci TaLI nathI ne svabhAvanA atIndriyasukhanI ruci thaI nathI; teoe potAnA AtmAne nahi paNa viSayone ja dhyeyarUpa banAvyA che. * potAnA zuddha caitanyasvabhAva sivAyanA badhAya padArtho para viSayo che. temanA AzrayathI je lAbha mAne tene paraviSayonI prIti che. je potAnA svabhAvanI pratIta kare tene koI para viSayomAM sukhabuddhi rahetI nathI. * aho! mArA AtmAmAM sarvajJatAnuM sAmarthya che ema jeNe pratIta karI teNe te pratIta potAnI zakti sAme joIne karI che ke para sAme joIne karI che? AtmAnI zaktinI pratIta AtmAne dhyeya banAvIne thAya ke parane dhyeya banAvIne thAya ? koI nimitta, rAga ke adhUrI paryAyanA lakSe pUrNa zaktinI pratIta thatI nathI paNa akhaMDa svabhAvanA lakSe ja pUrNatAnI pratIta thAya che. svabhAvanA lakSe pUrNatAnI pratIta karanArane kayAMya paNa paranA AzrayathI lAbhanI buddhi rahetI nathI. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (137) * arihaMta bhagavAna jevI AtmAnI sarvajJazakti potAmAM bharI che. jo arihaMta bhagavAna sAme ja joyA kare ne potAnA AtmA tarapha vaLIne nijazaktine na saMbhALe to mohano kSaya thAya nahi. jevA zuddha arihaMta bhagavAna che tevo ja huM chuM ema jo potAnA AtmA tarapha vaLIne jANe to samyagdarzana pragaTIne mohano kSaya thAya che. tethI, paramArthe arihaMta bhagavAna A AtmAnA dhyeya nathI, paNa arihaMta jevA sAmarthyavALo potAno AtmA ja potAnuM dhyeya che. arihaMta bhagavAnanI zakti temanAmAM che. temanI pAsethI kAMI A AtmAnI zakti AvatI nathI; temanA lakSe to rAga thAya che. * prabho! tArI caitanyasattAnA asaMkhyapradezI khetaramAM aciMtya nidhAna bharyA che, tArI sarvajJazakti tArA ja nidhAnamAM paDI che, tenI pratIta karIne sthiratA dvArA te khoda to tArA nidhAnamAMthI sarvajJatA pragaTe. * jema pUrNatAne pAmelA jJAnamAM nimittanuM avalaMbana nathI, tema nIcalI dazAmAM paNa jJAna nimittane lIdhe thatuM nathI, eTale kharekhara pUrNatAnI pratIta karanAro sAdhaka potAnA jJAnane parAvalaMbane mAnato nathI, paNa svabhAvanA avalaMbane mAnIne sva tarapha vaLe che. * sarvajJazaktivALA potAnA AtmA sAme jue to sarvajJatA maLe tema che, para sAme joye AtmAnuM kAMI vaLe tema nathI. anaMtakALa para sAme joyA kare to tyAMthI sarvajJatA maLavAnI nathI, ne nijasvabhAva sAme joIne sthira thatAM kSaNamAtramAM sarvajJatA pragaTI jAya tevuM che. * sarvajJatA pragaTayA pahelAM sAdhakadazAmAM ja AtmAnI pUrNa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (138) zaktinI pratIta hoya che. pUrNa zaktinI pratIta karIne teno Azraya levAthI ja sAdhakadazA zarU thaIne pUrNa dazA pragaTe che. * "aho! mAruM sarvajJapada pragaTavAnI tAkAta mArAmAM vartamAna bharI ja che -Ama svabhAvasAmarthyanI zraddhA karatAM ja te apUrva zraddhA jIvane bahAramAM uchALA mArato aTakAvI de che ne tenA pariNamanane aMtarmukha karI de che. svabhAva-sanmukha thayA vinA sarvajJatvazaktinI pratIta thAya nahi. * aMtaramukha thaIne sarvajJatvazaktinI pratIta karatAM temAM mokSanI kriyA-dharmanI kriyA AvI jAya che. je jIva svabhAvasammukha thaIne tenI pratIta karato nathI ane nimittanI sanmukhatAthI lAbha mAne che te jIvane viSayomAMthI sukhabuddhi TaLI nathI ne svabhAvabuddhi thaI nathI. * svabhAvanI buddhivALo dharmI jIva ema jANe che ke mAthuM kApanAra kasAI ke divyavANI saMbhaLAvanAra vItarAgadeva e banne mArA jJAnanA jJayo che. te jJayone kAraNe mane kAMI nukazAna ke lAbha nathI tema ja te zeyone kAraNe huM tene jANato nathI. rAga-dveSa vagara samasta yone jANI levAnI sarvajJazakti mArAmAM che. kadAca asthiratAno vikalpa AvI jAya topaNa dharmIne AvI zraddhA to khasatI ja nathI. * potAnA je pUrNasvabhAvane pratItamAM lIdho che tenA ja avalaMbananA baLe alpakALamAM dharmIne pUrNa sarvajJatA khIlI jAya che. * jaya ho te sarvajJatAno ane sarvajJatAnA sAdhaka saMtono ! (Atmadharma aMka naM. 120) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pariziSTa-2 dravyAnuyogamAM doSakalpanAnuM nirAkaraNa koI jIva kahe che ke, dravyAnuyogamAM vrata, saMyamAdika vyavahAradharmanuM hInapaNuM pragaTa karyuM che, samyagdaSTinA viSayabhogAdine nirjarAnAM kAraNa kahyAM che, ItyAdi kathana sAMbhaLI jIva svacchaMdI banI puNya choDI pApamAM pravartaze, tethI tene vAMcavA-sAMbhaLavA yogya nathI. tene kahIe chIe ke - jema sAkara khAtAM gadheDuM marI jAya to tethI kAMI manuSya to sAkara khAvI na choDe, tema koI viparItabuddhi jIva adhyAtma-graMtho sAMbhaLI svacchaMdI thAya to tethI kAMI vivekI jIva to adhyAtma-graMthono abhyAsa na choDe. hA, eTaluM kare ke jene svacchaMdI thato jANe tene, jema te svacchedI na thAya tevo upadeza Ape; vaLI adhyAtma-graMthomAM paNa svacchaMdI thavAno ThAmaThAma niSedha karavAmAM Ave che. tethI ja tene barAbara sAMbhaLe che te to svacchaMdI thato nathI; chatAM koI ekAda vAta sAMbhaLI koI potAnA abhiprAyathI svacchaMdI thAya to tyAM graMthano doSa nathI paNa te jIvano ja doSa che. vaLI jo jADI doSakalpanA vaDe adhyAtma zAstronA vAMcana-zravaNano niSedha karavAmAM Ave to mokSamArgano mULa upadeza to tyAM ja che! eTale teno niSedha karatAM mokSamArgano niSedha thAya che. jema meghavRSTi thatAM ghaNAM jIvonuM kalyANa thAya che, chatAM koIne ulaTuM nukazAna thAya to tenI mukhyatA karI meghano Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (140) to niSedha na karavo; tema sabhAmAM adhyAtmopadeza thatAM ghaNA jIvone mokSamArganI prApti thAya che; chatAM koI UlaTo pApamAM pravarte to tenI mukhyatA karI adhyAtmazAstrono to niSedha na karavo. bIjuM, adhyAtma-graMthothI koI svacchaMdI thAya, to te pahelAM paNa mithyAdiSTa hato ane Aje paNa mithyASTi ja rahyo; hA, eTaluM ja nukazAna thAya che, tene sugati na thatAM kugati thAya. vaLI adhyAtmopadeza na thatAM ghaNA jIvone mokSamArganI prAptino abhAva thAya che eTale tethI to ghaNA jIvonuM ghaNuM bUruM thAya che mATe adhyAtma-upadezano niSedha karavo yogya nathI. zaMkA- dravyAnuyogarUpa adhyAtma-upadeza che te utkRSTa che ane ucca dazAne prApta hoya tene ja kAryakArI che; paNa nIcalI dazAvALAone to vrata, saMyamAdino ja upadeza Apavo yogya che. samAdhAna - jinamatamAM to evI paripATI che ke, pahelAM samyakatva hoya pachI vrata hoya; have samyakatva to svaparanuM zraddhAna thatAM thAya che. tathA te zraddhAna dravyAnuyogano abhyAsa karatAM thAya che. mATe pahelAM dravyAnuyoga anusAra zraddhAna karI samyagdaSTi thAya ane tyAra pachI caraNAnuyoga anusAra vratAdika dhAraNa karI vratI thAya. e pramANe mukhyapaNe to nIcalI dazAmAM ja dravyAnuyoga kAryakArI che, tathA gauNapaNe jene mokSamArganI prApti thatI na jaNAya tene pahelAM koI vrata Adino upadeza ApavAmAM Ave che. mATe ucca dazA Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (141). vALAne adhyAtma-upadeza abhyAsa karavA yogya che, ema jANI nIcalI dazAvALAoe tyAMthI parAmukha thavuM yogya nathI. zaMkA:- UMcA upadezanuM svarUpa nIcalI dazAvALAone bhAse nahi? samAdhAna- anya (bIje) to aneka prakAranI caturAI jANe che ane ahIM mUrNapaNuM pragaTa kare che te yogya nathI. abhyAsa karatAM svarUpa barAbara bhAse che, tathA potAnI buddhi anusAra thoDuM ghaNuM bhAse che, paraMtu sarvathA nidhamI thavAne poSaNa karIe e to jinamArganA dvaSI thavA jevuM che. zaMkA - A kALa nikRSTa (halako) che, mATe utkRSTa adhyAtmanA upadezanI mukhyatA karavI yogya nathI. samAdhAna- A kALa sAkSAt mokSa thavAnI apekSAe nikRSTa che; paNa AtmAnubhavanAdi vaDe samyaktvAdi hovAnI A kALamAM manA nathI. mATe AtmAnubhavanAdi arthe dravyAnuyogano abhyAsa avazya karavo. zrI kundrakundAcAryaviracita mokSapAhuDamAM kahyuM che ke ajja vi tirayaNasuddhA appA jhAevi lahai iNdttN| loyaMtiyadevattaM tattha cuA NivyudiM jNtii|| 77 / / artha- Aja paNa triratnavaDe zuddha AtmAne dhyAyI chedrapaNuM pAme che, laukAMtika (svarga) mAM devatva pAme che ane tyAMthI cavI (manuSya thaI ) mokSa jAya che. mATe A kALe paNa dravyAnuyogano upadeza mukhya jarUrano che. (zrI mokSamArga prakAzaka gu. pR. 294-295) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AfmaDharma.com for updates bIjA bhAganI prazna-sUcI prazna (a ) acelapaNuM ajIva tattva saMbaMdhI bhUla ajJAnIne Asrava tattva saMbaMdhI zraddhA ajJAnIne jIvAjIva tattvanuM zraddhAna aDhAra doSa ativyApti doSa avyAsi asaMbhava arthanaya adhaHkaraNa praznAMka 10 9 22 31 32 34 84 229 adhyAtmazAstromAM nayonuM svarUpa 92 adhyAtmazAstromAM vyavahAranayane amRtArtha kema kahyo ? 90 231 anivRttikaraNa anekAnta 101-5 104 anekAnta ane nirukti artha anekAnta ane syAdavAda 67 113 115 bheda apUrvakaraNa anumAna 21 8 anekAnta zuM batAve che? arpita ( mukhya ) anarpita ( gauNa ) nA kathana dvArA anekAntanuM svarUpa apramattavirata guNasthAnanuM svarUpa ane tenA 216 thI 219 Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com 230 48 Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 12 14 15 (143) anupacarita sabhUta vyavahAranaya 74-78 anupacarita asaddabhUta vyavahAranaya 78-79 ayogI jina guNasthAnaka 236 alakSya 33 avinAbhAva saMbaMdha 5) avirata samyagdaSTi guNasthAna 213 asaddabhUta vyavahAranaya 75-76 asalI sukha 193-195 ahaMtanuM svarUpa arvantanA 46 guNa 13-16 ahaMntanA cAra guNa Abhyatara ahaMntanA cAra guNa bAhyanA arvanta 18 doSa rahita che te doSanAM nAma ahaMntanA 34 atizaya (A) Agama 23-48 AgamArtha 85-86 AcArya, upAdhyAya ane sAdhunuM sAmAnya svarUpa AtmA svacatuSTayathI che, paracatuSTayathI nathI te 117 anekAnta-siddhAMta uparathI zuM samajavuM ATha maMgaLadravya ATha prAtihArya AdhyAtmika daSTie vyavahAranayo Avazyaka Asrava AsravAdi saMbaMdhI bhUla 22 12. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 4-5 168 (144) AsravAdi sAta tattvanI siddhi kaI rIte AmravanA abhAvano krama (I) indriyanirodha (u) upacarita asaddabhUta vyavahAranaya upacarita sabhUta vyavahAranaya upazama zreNI upazama zreNInA guNasthAnaka upazamamoha guNasthAnaka upAdeya tatvo upAdeya upAdhyAyanA 25 guNa 77-79 73-79 223 226 233 173 12-20 66 RjusUtranaya RjAsUtranaya ane bhAvanikSepamAM aMtara 1OO (e) eka ja dravyamAM be viruddha dharmo kema 116 evabhUtanaya 69 (o) audayika bhAva 178 audayika bhAvanA bheda 184 audayika bhAvo baMdhanuM ja kAraNa che? 188 audayika ajJAnabhAva ane kSAyopathamika 189 ajJAnabhAvamAM phera Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 175 (145) aupazamika bhAva aupathamikabhAvanA bheda aupazamikAdi pAMce bhAva kaI apekSAe kahevAmAM AvyA che? 181 190 169 kALalabdhi, bhavitavya (niyati), karmanA upazamAdi, puruSArthapUrvaka udhama, AmAMthI kayA kAraNa vaDe mokSano upAya bane che? 119-1rara kAraNaviparItatA 129 kevaLajJAna svane nizcayathI jANe ane parane vyavahArathI jANe teno artha (ga) gurunuM svarUpa 12 guNasthAna 203, 205 guNasthAnanA bheda 204 guNasthAna anusAra koNa nimitta guNasthAna paheluM 207 bIjuM trIjuM 213 214 chaThuM sAtamuM 206 208 212 cothu pAMcamuM 215. 216 AThamu navamuM 23) 231 232 dazamu agiyAramuM bAramuM 233 234 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (146) guNasthAna teramuM * caudamuM 235 236 14 157 167 (ca) cAra AvyaMtara guNa cAritramAM samyak zabda zuM sUcave che? cAritranuM lakSaNa (svarUpa) cAritramohanIyanA upazamane tathA kSayane AtmAnA kayA bhAva nimitta che? (cha) cha AtyaMtara tapa che Avazyaka cha bAhya tapa - 8 jagatamAM badhuM bhavitavya (niyati) AdhIna che tethI dharma thavAno haze to thazee mAnyatA ThIka che? 123 jIvane dharma samajavA mATe krama zuM? 143 jIva dravyane saptabhaMgImAM 11) jIva ane zarIramAM anekAnta 118 jIvatattva saMbaMdhI bhUla jIvanuM kSAyijJAna je sarvajJatAno mahimA dhe!(pariziSTa) 129 jIvanA asAdhAraNa bhAvo 174-18O jinadevanA sarva upadezanuM tAtparya 164 jinamArgamAM be nayo grahaNa karavA kahyAno artha zuM? 154 jainadharma zuM che? 25 jaina zAstromAM banne nayonuM grahaNa 83 jyAM sudhI karma mArga na Ape tyAM sudhI dharma na thAya? 125 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AfmaDharma.com for updates (147) jene jANavAthI mokSamArganI pravRtti thAya evuM prayojanabhUta (ta) tarka tattva tattvArthasUtramAM je samyagdarzananuM lakSaNa kahyuM che te nizcayasamyagdarzananuM che? tattvAdino nirdhAra na karIe to na cAle ? traNa gupti tiryaMca ane kevaLI bhagavAnanuM samyagdarzana samAna ja che? (e) darzanamohakarma khase nahi tyAM sudhI samyagdarzana na thAya ? daza atizaya (tIrthaMkaranA janmathI ) daza atizaya (kevaLajJAna upajatAM ) dravyanikSepa vyaliMgI muninI dharmasAdhanAmAM anyathApaNuM zuM che? dravyArthika nayanA bheda dravyArthika nayanA Agama apekSAe bheda dravyArthika ane paryAyarthika nayano viSaya dvitIyopazama samyagdarzana devakRta 14 atizayo deva-guru-dharmanuM svarUpa devAdi tathA tattvAdino nirdhAra atyAre thaI zake? (dha ) dharmanuM svarUpa dharma samajavA mATe krama 136 48 1-2 161 137 18 Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com 162 125 16 16 97 133-134 58 60 80 211 12 12 141, 137 12 143-144 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (148) (na). nayArtha 84 nayAbhAsa 93 nAmanikSepa 95. nikSepa 94-98 nirjarA 3-199 nirjarAtattva saMbaMdhI bhUla niyamasAra zAstramAM arahaMtAdikanuM svarUpa 12 85 naigamanAya 61-62-99 naya 53-54-93 nayanA bIjI rIte kayA prakAra che? nizcayanayA 55, 57 nizcayanaya, vyavahAranayanA grahaNa-tyAgamAM viveka 81 nizcayanayanA Azraya vinA sAco vyavahAra hoI zake ? nizcaya samyagdarzananA bheda 209 nizcaya ane vyavahAra-ema be prakAre samyagdarzana che? 151 nizcaya ane vyavahAra-ema be prakAre samyagdarzana ane cAritra che? upara-pa3 nizcaya ratnatrayanI pUrNa ekatA eka sAthe che? ra01-202 nimitta ane upAdAna banne bhegA maLIne kAma kare che ema mAnavAmAM zo doSa? 88 13ra. padArthone jANavAnA keTalA upAya che? paryAyArthikanaya pa9-65 parokSa pramANa 46-47-48 paMcAdhyAyI anusAra adhyAtmano tathA nayAbhAsonuM svarUpa 93 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AfmaDharma.com for updates (149 ) paryAyamAM krmabaddha ane akmabaddha evuM anekAnta che? prathamopazama samyagdarzana prayojanabhUta tattvone yathArtha jANe zuM lAbha ? pratyabhijJAna pramattavirata nAme guNasthAnanuM svarUpa pramANa pratyakSa pramANa pratyakSa pramANanA bheda pAMca samavAya temAM dravya-guNa-paryAya pAMca AcAra pAMca bhAvomAMthI kayA bhAvanA Azraye dharmanI zarUAta ane pUrNatA thAya ? pApa pAramArthika pratyakSa pAriNAmika bhAva pAriNAmika bhAvanA bheda puNya puruSArthathI ja dharma thAya to dravyaliMgI munie mokSa mATe gRhasthapaNuM choDI ghaNo puruSArtha karyo chatAM tene kAryasiddhi kema na thaI ? (ba) be viruddhadharma sahita vastu satyArtha hoya ? baMdhatattvanI bhUla bAhyasAmagrI anusAra sukha-duHkha che? (bha) bhAvi naigamanaya 112 210 142 48 215 36, 38 39 40 119 124 18 187 3 42-43 179 184 3 Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com 127 103 8 163 dara Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (150) 98 bhAvanikSepa bhAvArtha bhedAbheda viparItatA bhUta naigamanaya 85-86 131 62 (ma) 85-86 21 89 105-106 matArtha mahAvrata mithyASTine samyagdaSTi jIvanA dharmasaMbaMdhI vyavahAramAM zo phera ? mithyA anekAnta mithyAdaSTi jIva sAta tattvo saMbaMdhI kevI rIte bhUla kare che ? mizra guNasthAna muni (sAdhu) nA 28 mULaguNa mokSatattva saMbaMdhI bhUla mokSanuM svarUpa mokSanI prAptino upAya mokSanA upAya mATe zuM karavuM? mokSamArga mATe prayojanabhUta zu? mokSamArga nirakSepa che mokSamArga ne samyakaanekAnta mokSamArga eka che ke vadhAre ? 212 21 196 197 126 136 138-139 14) 155 (la) lakSaNa lakSya lakSaNAbhAsa lakSaNanA doSa layA 27-35 28 29 3O 185 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (151) (va) 62 87 vartamAna naigamanaya vrata, zIla, saMyamAdi to vyavahAra che ke kema? 91 vikala pAramArthika pratyakSa 44 viparIta abhiprAya rahita zraddhAna karavuM kema kahyuM? 159-16) vyavahAranaya pa6-64-9ra-7) vyavahAra samyagdarzana te kayA guNanA paryAya ? 166 vyavahAranaya ne nizcayanayanuM phaLa 82 vyavahAra samyagdarzana nizcaya samyagdarzananuM kAraNa che? vyApti (za) zabdanaya 67-68 zabdArtha 85-86 zAstrono abhyAsa kare, vratAdi pALe topaNa svaparanA svarUpano yathArtha nirNaya kema karato nathI? 128 (zra) zreNI ne tenA bheda 221-22 zreNI caDhavAne pAtra 220 zreNI caDhanAra 225 (sa) sakala pAramArthika pratyakSa 45 saddabhUta vyavahAranaya 71-7ra samyagdarzana ane samyakyAritra pragaTa na thavAmAM nimittakaraNa karma che mATe dharma na thavAmAM jaDa karmano deza che? 13pa samyagdarzana be prakAre che? samyagdarzana thayA pachI dezacAritra ke sakaLacAritrano puruSArtha kyAre pragaTe ? 149 151 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates (152 ) samyagdarzanamAM sabhyazabda zuM batAve che? samyakatva samyagdarzana thatAM zraddhA kevI thAya che? samyakttaya ane nayAbhAsa (mithyAnaya ) samakitI jIva viSayomAM kema varte che ? samyaka anekAnta ane mithyA anekAnta samyakcAritra pragaTa karyA pachI dharmI jIva zuM kare che? saptabhaMgI sarvajJatAno mahimA sarvajJanuM lakSaNa saMvara saMva-nirjarAno upAya saMvara tattva saMbaMdhI bhUla saMgrahanaya samabhirUDhanaya simita sayogI guNasthAnaka syAdvAda svarUpa viparItatA svasthAna apramattavirata (sAtamuM guNasthAna ) smRti sarva prANI sukha cAhe che, teno upAya kare che, chatAM kema pAmatA nathI ? sAcA zAstranuM svarUpa sAta tattvonI zraddhAmAM deva, guru, dharmanI zraddhA sAtizaya apramattavirata (sAtamuM guNasthAna ) sAdhana 156 146 147 93 148 105-108 150 110 191 24 3-19-8 200 8 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com 63 68 21 235 109 130 218 48 192 23 11-145 219 51 Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AfmaDharma.com for updates (153) sAdhakane asti-nAstinA jJAnathI zuM lAbha ? sAMvyAvahArika pratyakSa sAdhya sAdhunuM svarUpa sthApanA nikSepa siddhanuM svarUpa siddha bhagavAnane koI apekSAe sukha ane koI apekSAe duHkha pragaTe che evuM anekAnta che ? sukhanuM svarUpa sUkSmasAMparAya guNasthAna (hu) heya tattvo heya, jJeya, upAdeya (kSa ) kSapakazreNI kSapakazreNInA guNasthAnaka kSAyikabhAva kSAyika bhAvanA bheda kSAyopamikabhAva kSAyopazamikanA bheda kSINamoha guNasthAnaka 111 193, 194, 195 232 (A) jJAnanaya jJAnIno upadeza maLyA chatAM tattvanirNayano puruSArtha na kare, vyavahA2 dharmakAryamAM pravarte to tenuM phaLa zuM? zeya 114 41 para 12 96 12 7, 171 170 Please inform us of any errors on Rajesh@Atma Dharma.com 224 227 176 182 177 183 234 84 165 172 Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates AdhArabhUta graMthonI yAdI zrI jainasiddhAMta pravezikA zrI tattvArthasAra " laghu jaina siddhAMta pravezikA " niyamasAra gujarAtI " paramArthavanikA " carcA samAdhAna " jainasiddhAMtadarpaNa " samavasaraNa pATha pravacanasAra gujarAtI tathA hindI " paMcAstikAya " mokSamArga prakAzaka-guja-hindI " banArasI vilAsa bRhad dravyasaMgraha " viddhajjanabodhaka " mokSazAstra- gujarAtI * jinendra stuti " gomaTasAra jIvakAMDa-karmakAMDa " aSTapAhuDa " paMcAdhyAyI hindI paM. phUlacaMdajI " mahAdhavalA pustaka 13 muM " " gujarAtI pUrvAddha-uttarArdha " dhavalA pustaka 7 muM " Atmadharma vIra saM. 2481 " anubhavaprakAza aMka 120 Azvina " samayasAra nATaka paM. banArasIdAsa " civilAsa " che DhAlA -paM. dolatarAma " samayasAra gujarAtI " paramAtmaprakAza " samAdhizataka " tattvArthasUtra-paM. phUlacaMdajI " kArtikiyAnuprekSA " aSTasahastrI " AtmAvalokana " jJAnadarpaNa * dhAnatarAyakRta jayamAlA * nyAyadIpikA " sarvArthasiddhi * iSTopadeza tattvArtharAjavArtika TIkA " aSTazatI " arthaprakAzikA " prameyakamalArtaDa " zrutasAgarI TIkA " AptamImAMsA " tattvArtha sUtra aMgrejI " tattvArthaslokavArtika TIkA " bRhat svayaMbhU stotra " parIkSAmukha " AlApapaddhati * AtmAnuzAsana " mokSazAstra paM. pannAlAlajI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com