________________
૨૫
શ્રી નવપદ પ્રકરણ ગ્રંથને ગુજરાતી ભાવાનુવાદ ક્ષણે બોધ કરનાર જીવ બદલાઈ જાય છે. આથી જ બીજી જ ક્ષણે બુદ્ધ પોતે કરેલી આજ્ઞા વગેરેને ભૂલી જાય છે.) આજ્ઞા વગેરેને ભૂલી જનારાઓ ત્રિભુવનમાં પ્રસિદ્ધ કેવી રીતે થઈ શકે ?, અર્થાત્ ન થઈ શકે. ઇત્યાદિ યુક્તિઓથી તેમને એવા નિરુત્તર કરી દીધા કે જેથી તેમણે ફરી ક્યારે ય ધર્મસંબંધી વિચારણા ન કરી. એક વાર અર્ધા રસ્તે તેનું ભાતું ખૂટી ગયેલું જોઈને બૌદ્ધ સાધુઓએ તેને કહ્યું કે અમારું ભાતું લે. રસ્તામાં તને અમે જ ભોજન આપીશું એમ તેમણે કહ્યું અને તેણે વિચાર કર્યા વિના તેમનું વચન માની લીધું. એક દિવસ તે બૌદ્ધસાધુઓની સાથે ઉજજૈની નગરીમાં આવી પહોંચે. ત્યાં તેને આહારના દોષથી વિસૂચિકા રોગ (= રાકના અજીર્ણથી પેટપીડા વગેરે ઉપદ્રવ) થયો. નમસ્કાર મહામંત્રના સ્મરણમાં પરાયણ બનેલો તે વિસૂચિકા રોગથી શીઘ્ર મૃત્યુ પામ્યો. બૌદ્ધસાધુઓએ તેનું શરીર પિતાના કપડાથી ઢાંકી દીધું. દેવામાં ઉત્પન્ન થયેલા તેણે તત્કાલ વિચાર્યું કે હું દેવોમાં ઉત્પન્ન થયે એ ક્યા કર્મનું ફળ છે? આ પ્રમાણે વિચારતા તેણે પ્રગટેલા અવધિજ્ઞાનથી બૌદ્ધસાધુઓના કપડાથી વીંટાયેલું પોતાનું જ શરીર જોયું. પોતાના શરીરને બૌદ્ધ સાધુઓના વસ્ત્રથી વીંટાયેલું જોઈને તેણે ફરી પણ વિચાર્યું કે, હું દેવભવને પામ્યો એ બૌદ્ધસાધુઓની સેવાનો પ્રભાવ છે. આ પ્રમાણે વિચારીને તે ગુપ્ત રહીને જ દિવ્યહાથથી બૌદ્ધસાધુઓને ભક્તિથી આહાર આપવા લાગ્યો. આથી બૌદ્ધોની પ્રભાવના થઈ. જેને તે વખતે આમના દર્શનમાં દેવોનું સાંનિધ્ય નથી (= દેવો મદદ કરતા નથી) એ પ્રમાણે શ્રાવકનો ઉપહાસ કરવા લાગ્યા. શ્રાવકે એ યુગપ્રધાન આચાર્યને આ વાત જણાવી. તેથી તેમણે જ્ઞાનથી જોઈને કહ્યું કે, આ પૂર્વજન્મમાં જૈનધર્મને જાણકાર શ્રાવક હતો. ત્યાંથી દેવ થયો. હમણાં બૌદ્ધસાધુઓના સંસર્ગરૂપ દોષથી મિથ્યાત્વને પામ્યો છે. તેથી એની પાસે જઈને નમસ્કાર કરીને એને કહો કે, હે યક્ષ ! બોધ પામ, બોધ પામ, મેહને ન પામ. આચાર્યની આજ્ઞાથી શ્રાવકે તે પ્રમાણે કર્યું એટલે તે ત્યારથી મહને છોડીને સમ્યત્વથી ભાવિત થયે. સંસર્ગદૈષથી પણ આ પ્રમાણે મિથ્યાત્વ થાય છે. માટે સારી બુદ્ધિવાળાઓએ મિથ્યાદર્શનવાળાઓની સાથે સંગ ન કરવો જોઈએ. શાસનદેવીના પ્રભાવથી સૌરાષ્ટ્રના શ્રાવકનું આ ચારિત્ર કહ્યું, હવે ગોકામાદિલનું દષ્ટાંત કહીએ છીએ.
ગેછામાહિલનું દૃષ્ટાંત તે કાળે (= અવસર્પિણીમાં) તે સમયે (પાંચમા આરામાં) આ જ જંબૂકપમાં દક્ષિણાર્ધ ભરતક્ષેત્રના મધ્યખંડમાં અવંતિ નામનો દેશ હતો. તે વૈશેષિકદર્શનના
